*ANTIDI

DAGMA. SEV CHRP

ET CATHOLICÆ RELIGÎONIS

J^^’^^nd.SôinufttdnosCanonicosMetropolitanæccckfiaâ Co« . ’^n.propugnatio, aduerfus librulti quendam uhiuetfis Ordinibus ^ütatibus Dioccefis ciufdem nuper Bontiæ titulo Reformationis ^xhibitum,acpofi:eaCmutatisquibufdam)ConfuItonae i delibcratiom's notftine imprefTum,

^SENTENTIA item delectorvm«5

per V enerabile Capitulum Ecckfiæ Colonicnfis,

de uocatione Martini Bucèri*

Siin

nondcribraret fîcut triticumjego nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fogaui pro tc,uC

*nciat fldes tua;Äi tu alilt;juando coriücrfusjconfîritta ÉratresCuos,

^untquieclMi itffscUid in^ tellcéhfi qu^e indodli O' ill fiabilescleprd Mtttiddfuean ipforumper» ditionê. Vot igü firatrei^ preefcientef, cn/lodite, ne infipitntison errortträAt m exciddtit a propria fit htitate.

i.Petri

Coïoniee apud Jajparcm Qcnnc^icum,ubi lt;^proßaiit.ü4'nnoM^I).yiUiiji Cum Qratid '^riuilcgio Çfcjàrcts nbsp;nbsp;Cj atholic^ Mdicßatisi

Ärolus qumtus,Dei gratia Rotïianoi^Impe^ rator,lempcrAuguftus.Hifpani£,utriufc^S^ ciIiæ,Hierufalê,Hungariæ,Dalmatiæ, Croa* tiæ, S^c.rex. Archidux Auftriæ,Dux Burgun diæ,Brabanthiæ,Lutzenburgi amp;nbsp;Gciriæ. Co mesHabsburgi,Flandriæ,TirolIis,Zutpha* m'ÇjS^c.Notum facimus uniuerfis, præfertim ___ nbsp;nbsp;nbsp;_____________typographis omibusamp; fingulis,ubilibet loco* ruin in lacro linperio côinorantibus, his noibris patentibus licen's. Cu honorabiles amp;Doóli Re(floramp;: Vniuerfitas Ciuiiatisnoftrae Colo* nien. nobis fignificarint,noftrum Imperfj fidekm lafparem Genne* pæum d idæ Ciuitatis noftræ ciuê, Chriftianorum quorundam Si tholicorum Iibrôrû,per ipfos R.eó;orcm ôi uniuerfitatem priusexami natorum,pro antiquæ ueræ^ Chnftianæ noftræ fidei religiôis Ca* tholîcæhadenus laudabiliter obferuatæ, retentione,defenfione(j, ini preiTionetn moliri, ipfum^ hoc præcipiti feftinatione aliquanto cutn detrimento attentafle. Atc^ idcirco q fuppliciiïîme orauerint, ut eide Imperiale priuilegiûjUt nemo libros eofdem intra certum tepus impn mere debeat aut poffït cocedere dignaremur, quo iani didi Chrilhani fui conatus cÔpenfationê aliquâ( ut æquum eft)recipiat.Hinc præcipi mus oîbus fupradiâis libroßi iinprèiToribus, amp;nbsp;alijs quibufcûcp/ub multa amp;nbsp;pœna decê raarcanx auri puri, quarû dimidium facri Imperi) noftri Camerg,ac reliqua medietas eidê lafpari irremÜTibiliter exolua tur. Volumusq? ut quofcuncj libros a pdidis Redore amp;nbsp;uniuerfiiate prius examinatos, idem lafpar GennepçusimpreiTehtjncmofupra^** dorum typographorum, nec quifquam alius eorum nomine,intrabi* • cnnium ab ciufdem lafparis impreiïîoneproxime fequens, imprimât, ucndat,auc uenû exponat,fub poena iâ dida,8lt; librorû eorundê âmif* fionçîquos pdidus lafpar p fe,uel per alium fuo nomine, ubi, 8^ apud quofcucp eos repererit, authoritate propria,fineimpedimentocuiui* cunlt;^ poterit apprehedere, eisqj pro arbitrio fuo uti, 8^ agere.In quo non cenfebitur temere aliquid comififfe. Sub atteftatiôe præfentiu litc rarû,Sigillo noftro Impérial! fignatarû.Datû in noftra fachcp Impc* rij Ciuitate Colonia,die quintaderima lanuarij. Anno a Chriftidninri natiuitate t ƒ44. Imperii noftri 24.amp; cgterorum noftroRa regnorum 29.

C/^RÜLVS.

Act mdndälut» C^fdreie amp;nbsp;Catholic^ Aiaic/iatis proprium.

olerttittrgtr Ir NOsRecîlor lt;k uniucrfkasgnalisfiudq Cólönicn. profitcmur5f teftamur, libriim quendam nomin« 56 authoritate Vcncrabilis Capituli Mnropolitanæ Ecclefi« Colonien.pro Catholica fide, ÔC religione Chriftiana aflcrenda.nupcr lingua Germanica impreflum,plane dignii elfe qui à inultislegatur. Idcirco lafpari Gennepaeo typogra/ pho permifimus.dcdimustjj facultate.ut eunde in Latinâ linguä fideliter translate. Imp« nails pnuilcgrj aiithoritatc,quod hie praennitticur.excudat.ln quorum fidem amp;feftimo/ niumhgillum Viiiuerfitatis noftr« pracfentibus duximu«appendenduia.DatuColo/ jiiae ao. Marti). Anno x f 4 4«

INTER PRES AD

LECTOREM*

^iÆpc mccu admiratus fum Chriftianc candide lecflor, ^^jqua impudcntia hoîes quidâ temcrarij ÔC futiles,aufint iS ingêtes fpcs fibi polliceri, ut de noua religiôe conHitucda, abolendis cærimontis èc traditiôibus Apoftolicis ti âsfc _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;____rendaqt Ecclefia Dei cogitent : pfertim cum no ignorent

polhcitationc ad Ecckfiam fuâ, 8^ non ad priuatum unûqucocp P^ninere.Ecccegouobifcûfum oiîiibus diebus ufq^ ad côfummationê wculi.Et quod ad Petrû ait : Ædificabo Ecclefiâ meâ nbsp;nbsp;nbsp;portg inferi non

puakbuntaducrfus câ. Amplius uero dcmiror,quod fibi perfuaferupt iti Htis elle,ut religionis uerg culiores ad ipfos tandè T urcarû mctu,tanta ciî Muciaiconccdant. lam ern cœperunt de Anarchia nefeio quid mufi'uare ^*P3tgere,dctrcôlare fu|xrioribusobediêiia,fandiflima Imperatoris edi ’^3gt;DarijPcrfg,qui idolum illvdmagnu adorareiubebat,Diockcianiq’, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

Hcrculci, qui Chrifti nome plane uokbât extinâû,dccrctis affimilare, £cSii.kiß.hTgt;.9. infinuridereCæfarianæ potentiæ ( ut ipfi autumant)infirmitaic, pfagirc wm animo crudele fpfdtaculu, attp ad ea q fibi pollicentur futura pg^ftia w.ncmpe in has aftguftias paubtim nos coadym i*ri,ut aut ad ipfos nobis cotifugiendû fit, aut,quod duriusputant,imperiûfercndumTurcarum. Qaætamccrta fiducia fibipfumunt,ut hic Lbru a fein banc remeditum, V uarcmûdum appellaucrit: ille fuû Daniclis uoluen't cfle uaticiniû.Qap cum fit res indignifllma, quis non iure meretur,tantam iftorû arrogantiâ, ftuItamc^confidentiaCQuid ein uenit infants îftis in mêtemCSi Deus pec catis noftris iratus, Ecckfiâ fuâ modo ficut olim ludæos uellet caftigare, ac punire etiam ob fcekrum multitudinem« QuidCputant tot flagitiorum totqt facrikgiorum incentores.fe cû fuis complicibus ab hac clade immu^ nesfüturosCiNon kgerûttSi hoc in uiridi, in arido quid fiet C Eßo ut cor^ ripiatjUifîtctcj mifericorsDeusuirga æquitatisfuæEccleû'am,quamha öenus ekgifjinftituit Qc fouit(Quos diligit cm cafbgat,amp;S qui extra difei«« Aflornm 14. plinam funt,non funt élus) abftineat autem ab hæreticis, quos dimittat im gredi uias fuas,ficut illos de quibus feriptum efl: Dimifi eos fecûdum de^ fideria cordis eorum,ibunt in adinuentionibus fuis. QuidCarbitrâtur Ec# clefiæflips ab infpirante pâtre cœlefti defuturû confiliû bonum C adeoep fungos effCjUt fi (quod Deus auertat ) neccflitas ingrueret,qua ucl defcib cendum ad fedarios, uel Turcico parêdum effet imperiojgnorêt quid in tanta ira,tantac^perturbationeampledendumfir^quidque fugiendumç’ Hæretici nos de luo ingenio mctiuntur,quod facerent ipfi(quibus in pro* cliui eft,fubindc fidem fuam pro utilitate præfenti uarie demutare) credüt nosquoque faduros.Atenim uehementer errant ifti.Siquidem Catholic! fteundum orthodoxæ fidei régulas fe metiûtur, confiliac^ inüituunt fua, a ij fidtiîi

INTERPRES AD LECTOREM.

ßdem habentes inuariabikm, femel conftitutâ ÔC nun^ extindam poftca, fed hucufq^ durantem. Proinde,fi nobis (irato Deo)fit alterum facicndö, ubi utrunq; durum^acerbum miferum Pt:

Qaamquam o P folitæ quicquam uirtutis adeHet. llle mihi ante alios fortunatuscp laborum. animi,qui nc quid tale uideret,

Procubuit moriês humum femel ore momordit

Hoc facere præftitit,quod neep fit intollerabilefadu neep impiûlt; Vt dot minos feramus T ureas,nee impiü cft, nee impolTibiletut autê ad fedarios Ifierent.iS. concedamus,tam eft pfjs animisabominabile atqp irapoflibileimpiS, SicHieremiasinBabylonem iturosludæoshortabatur,n5ut impijsamp; fceleratis fuæ ßirpis acquielcerent,(èd potius fubmitterent fe potently ido lolatrarum Chaldæoi^.Seruitutem duriflimâjibertati noxif,Patriæexi# ïium,cxfrancos,fratribus prætuIit.Hic mihi uideor frementes uidereb^re ticos,quod putem eos hac in re Tur cis poßhabendos. Bona uerba pcan« tur:fed quæfo an uclint meliora fimpliciflimc fieri poteft ueritate ,q fucos non recipif, eloquor.Siquidem dieeda eft ueritas,ctiam fi rumpatur orbis.Srd Euangeliû(inquiunt)tcnemus, ôc Ecclefiam reformamas Dd' tdocnenno uetei^ hpreticorum non dicebat olim.lta Nouatus, Donatus, Artus, iftis multo fandiores hæreticirquippe qui res uerßrent in fictê ho neftas,maiorise^ fanAitatis ijjeciem tcnerct Eeckfia afftdarent.Noua^ tus,peccantes poft Baptifmu,non reeipiebat ad pœnitentiam: ifii recipiut ablè^ pccnitêtia uHa. Donatus ad |xxnitentiâ pubh'eam receptos ad Ecek fiæ mtnifteria non admittebattißt admittunt etiam fceleratos Öl multisno minibus infames. Arius uerebatur aßerere, qd non inuenißet in feripturis fatis expreßumtifti fuum fenfum afterut ad fcripiuras^æ quohbeteasde^ lorquent.Quisillorum ftudia facdeimprobetCatißi, resPißanturinfa^ me.%Sacerdotia uxoriofa,c5nubia incccfta,uotorü uiohtiones, furta,rapi nas,fraudes,facrilegia,diuini cultus,omifcp pietatis eoculcationem : adeo nullam, fgregrj fcilicet reformatorcs i{ii,necpbon€fiatis,ne(^fidd, neque bumani,neqp diuini iuris habent rationêfis 8c nefas niillo putät diferimif nedifiaadia^Forfanopinetur aliquis,nontnapquandosaut pofthaben^ dos T urcis,qbusChriftus eft ignotus,at(^ adeo tanq uicionires EccEßa^ iiiex confeßioni,rebus noftris magis q T ureas conducere,Ergonç comu nicabimus fidei,gux Eeclefiac cenfura toties dSnata ed iugemur cis gui^ bas non licet dicere Aue^Tad ißos trafibimus, gaos iubet Apoilolica uox deuitarefPerniciefior eft hodis domedicas unas^guouisextranco, occul lus manifeßo:a fratribas falfis maius femper immioet pericuI5,uifu, lin^ gaa,geda,totogß corpore nocent: nihil eß ein in eis guod non fit cotagio^ fum,mens mala,malus animus, mala organa omnia. Ab hoßemanifefto caaere licet, ab occulto non item, Multos habet Eccleßa Chridi adaeefaa rios,quibus afdigi, premi cruciari ceu dagellis gaibafdäpoted : abfit aut ut fui admittat corruptiöem, ut n fidc fua ad ullam degencret h^refim^

Noa

INTERPRES AD LECTOREM.

Nonmoueat quen^quod multi Principes, multæ ciuitatcsegregia*, præclarg refpub.aduerfarios receperunt:fraudibus circûuenti funtôlt; fcdudi,toxicum côcagionem admiferunt,8^non mirû fi tabe deflu 3nt.amp;tamê funt inter eos plures adhuc boni mali,plures qui dokâr, gt;ngemifcant)trifti^ animo uelucin Babylonc exilium ferre cogantur, quosfpiritu fuo confolatur ille qui Temper adeft mceftis corde:8CoIini lt;liquando emergent.Quid autêfi Reges,fi Principes,fi Vrbes, fi mul tum tcrrarum hæreticis forte permifcerenturC Quondam tota Germa nûferuiuitidolis,amp; tamê alibi fuit Ecclefia.An putabit quifqua Saxo fiwm înHicrofolymaSjS^ Syon in V uittenbergâ couerfas,quia de Sy* onexibit Iex,5^ uerbum dni de Hierufalem Prohpudor ita dementa* e/Ïi^ toshomincs.Cæterû incipiunt palTim Ecclefiæ nomine fe uêditare, fci lie« purpura Symiam, Afinum Leonis ornant exuuqs.Ecclefiæ (inqui üni^noftræ.Sed bene quod diftinguunc,quod fuas appellant,prius ein tx demonio angelum,q ck iftis Ecclefiam Dei, quæ unica eft conficies. ilbfuitfcmper,manfic fcmp,femper^ durabit.nec poterunt aduerfus M-wffc.x«. ^3ninc inferorum quidemportæ præualerc. Siextititfemp nulloin=* elufa modio,fi ab extremis terrarû ufqj ad extrema refplenduit,qugnâ ipfa fitignorari non poteftrquis ignorer cnim quod Si fcmg 8^ ubique ïuit,quod Ethnicijiudæi S)C hærctici tanto molimine oppugnarunt,8C ftun^expugnare potuerunt C Dicant hoc de fuis aduerfari] fi poffunt fccckftjs,Imo(inquies)dicunt fe ueterem Ecclefiam retinerc • Pape reti nereCmeras nugas. Quot funt enim anni,quando primû cccperunt do« gmatizare,conuenticula fibi Synagogam coIligereC'nÔfane itamuk ti. Agitur iam annus uigefimusfeptimus,quod cçcpcrut Ecclcfia exire, ^rare,qufrcre, palpitare,amp; aufcultarc,paflim diccntibus:Eccc hic cft ^nriltus,amp; alijs contra: Ecee ibi eft.inio eifdem fæpc dodoribus uc« lut a kthargoin lethargu demerfis,5lt; fomnrjs fomnia mutantibus,pri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'5*

nium hic,deinde illic,aut ifticeft,de uno ore, eadêcp lingua tam diiTo« na fonancibus:8ê taies dicunt fe ueterum Ecclefiâ retinerc C O male re« t^cntamEcclefiam,fi non aliter retinetur. Quis ante iftos talia in Eccle« lia unquam audiuif, Antea quieta erant omnia,omnia pacificarnec au« diebatur ufpiamhærctica contcntio.Qyis enim nifi lud^us aut Turca anteætatê præfentem aliquando in cogitationem admifit,quæ de cor« poreamp; fanguineChriftijDe Baptifmo,de Pccnitentia,dc Sacerdotio, deSacrofanâis Chrifti èC Ecclefiæ Sacramentii conftituunt iftiïQui» nomen profeiTus Chriftianum de peccatis Sêeorum rcmiflioneacre« liquijSjde operibus bonis amp;nbsp;merito eorûdem,de uotorû uiolatione,dc nuptqs Monachoßt 8ómonachaiS2,dc coiugio 8^ digamia facerdotu,de anctoi^intcrccfliôe, de Imaginibus,de cerimonfjs Ecclefiafticis 8lt; cul lu diuino, fenfit aliquâdo,quæ ifti blafphemis expirât faucibusC Ethni wmûuetius ^LapithasSêCentauros ^ueterisEcclcfiæ more reti«

a ii} nucrunclt;

INTERPRES AD LECTOREM.

nuerunt. Rctinetur quod traditionc acceptutn fcruatur : quis autem talf'a roaioramnoßrorumante iftostradidit,utpotucnntquafipcr manusô^ fuccefli'onê accepiflèlt;:'Si nemo:quomodo quod nemo iradidit,quod nuC» quam fuit,retinentC’Quis non indignetur fine omni pudore mcntientibus, nifi oftendant Carholicam Ecckfiam ita femper credidiHe, docuifle ÔC kf rie continua tradidiflè^Si non pofiiint autem hoc demoftrare, cefltnt pijs pfjlin.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obßrepere mentibus,ccfïcnt innocuæ pîebi uenenum afpidum, quod fub

Romas î. nbsp;nbsp;nbsp;Jjfjqg geftantjtnftiHare, graflari ceflènt, ôi. tani licentcr animas hominuiu

trucidare.Aut igitur dæmonrjs agita«',commenti funt hæc fua dogmata, aut adamnatis,execratis,fepultis,infamibufc^ hæreticis,quos aborco rc* uocant,mutuo acceperût: neutrum iftorum 3 uero abhortet.Nâamp;f Mef# fahanos amp;nbsp;Helcbcfaitas, totos uero Aerios ,V fgiîâiios,Xenaias,amp; aJios plurimos hæreticos,mine SC amplius animis fepultos, ab inferis rcfufci« runt.Iam tempore multo floruerat tota EcckGa Dei, paceamp;traquiHita# te gaudens, eratcp tota labrj unius 8c fcrmonum corundcm, quouft^ ptf iftos diuiderctur, fpiritu coopérante malo in G (fias uarias,quam in unitai’ Ccife.li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpiritufïandus congregauerat,quoufcp Babylonêcœpiiknt gy

ganteis inflaurare conatibustquo labore adhuc fudant,fed difpari ftudio» Quoti enim inter fe confcntiunt nbsp;nbsp;nbsp;quoties non mutarunt fuam quifquc

fentennamCquod ædificant hodie,cras dcßruunchodie lapidéna locant in

• nbsp;nbsp;fundamefttum,cementoque confirmant, quem poftcro die eruuntSf con

terunt ♦ Vbique reuocationes.emendationes, noui fcetus,aliæatquealia’, quoties noua fententia placet aflèrtiones, alius deturbat alium, confufio confufioni permifcetur,atqueinterim Icinditur incertumftudiain con* traria uulgus : nec adhuc cernimus aliud. Et quis nifi mente captus dicat iftiufccmodiartifices reædificare Ecckfiam Dei Cquibus omniaincernt fluxa.inftabiliajcontcariatquibus nulla dogmatum conftantia, nullaani* inorum confenfio,nifi forfan in hoc folo,quod ab Ecclefta,quidlibf( aiî docerent aut crcdercnt,uolueruntdiflentire « Vide autem mihi Ecclcfiani fundatam fuperfirmam petram,nunquam deftationefuamotam,quf fi* dem fuam nunquam nequedeferuit,neque mutauit.Non ceffit tyrannoru KdtthxiT. uiokntiæ,nonhæreticorumucrfut!smachina«onibus,femperfolida,fcm per ftabilita,fempcr conftans in fententia.Poflcm autem hicfexccntas enu merarehominum iftorum contraditfliones» Atquam mutauit unquam Ecckûa fidei docflrinam C Si nunquam mutauit,uentofa eft amp;nbsp;ßulta fpes uefira Hæretici,qui a fententia ipfam inclinarc contenditis.Chrifius Ecck fiæ fuæ rc(flor,gubcrnaculum inter undas tenet ueritatis, quod nunquam de manu fua depofuit. lam mille quingenti anni praetercunt quod oppu* gnatur,quod nau/gat in mari : nec dabitis uel momentum quo non caput extulit undis.amp; que tam diu ftetit, per uos ftemet C per uos demergeturî' Scilicet.uosChrifto feiorcs;diripietis domum dus EcckfîamCuafa dus,

INTER.PRES AD LECTQREM* eluSjfacramcnta eius,faminam eiusC V osportis infcri poteritioresvad.^ ucHusEccIefiam præualebitisC Perfuafio hæc non cffc a Deo,nee ab hó w*nequidem:flultum eftmeditari quod nulla eHicitur potencia. Aeçt. dantuobis licet Principes amp;nbsp;Satrapæ, amp;2.quotquotamorem ueritatis non rcccperuntjEccIefia qua? fuit,manebit femper. Hic tranfibitjó^ ik ie,cuam fi fupra cedros libani fueric exaltatus, relido infami apud po* fttritatemnomineÆccIcfiafidelium non tranfibit. Verbum ueftrum oupergetur in auras,legetur olim inter damnatos hæreticos: Verbum autcmOominijamp;ueritaseius,manebitinæternû. Cæterum quod gio E/iZm.is dantur illfjpfi Écclefiæ hoftes, iamferapuiiTcpfacdammagnäabEG* Clcßaiprohdolornimiumuerumcft.lnueneruntenimplurimos facien * ** tesquodfolcnt für) mail,quibusfunt inuifi parentes. Cum in eisipfis fitdeprauatæ mentisuicium, aufcultant criminatoribu, qui culpara omnem parentibus imputant,quos faciîît magnorum criminum reos, ^^fectionem ftrenuehortantur.lta furtt quibus inucterato quoda faftidio inuifum eil quiequid pene facit 8C feruat mater Ecclefia: quos aduerfusipfam concitare,noncfi:opcrofum negotium.Non difcüc ein ncc Iegunt,ncc audiurtt quic^ libentius q hæreticorum calumnias:de* Itdataudirecriminationcs matri fuæEcGiefiæ intentatas, nulla habita ueritatis aut faIGtatis(ut de pietatis ofFici)s,honcftatccp ac reuerentia fi leamus)ratione.Delcdat coiifonare cauillatoribus, oppugnare, inful* tare.Sed nos de talibus quid poflTumus aut conftituere debemus aliudlt; quamquod Apoftolus Chrifti grauüTima cenfura pronunciat:Ex no* bis(lt;nquit)prodierünt,fed non erant ex nebis. Nam fi fuiflent ex no* his,pcrmanfiirent utiep nobifcum:fed ut manifefti fint, quoniam non funtomnes ex nobis.Si fuiflent enim ueri Ecclefiae füi),nö tarn eflet eis amatreaucrfauoluntas, non tarn afpernarentur dedignarenturep au* dire cos qui matrem Ecclefi'am ab iniurrjs,a calumnf)s uindicanttquin* etiam quanto aufcultant Audio aduerfarqsjtantofaltem matri aliquan do aufcultarenttnecÿ ita ftatim, non expedata grauiori plurimoru fen tentia, aduerfus matrem, quam nemo ab origine unq potuit damnare, profua libidinefuo^ fcnfu,temcrc pronunciarent.Non præfumerent fibitam audacem incoceflam^ iudicandi auihoritatê, Non euerterêç tam fubitoaltaria,facramêta,cærcmonias,pietatis excrcitia: no in tarn altos fuggeftusftatuerent idola fua,Prædicantes inquam fuos,qui no* uis fubinde legibus 8ó ritibus eos indies magis ac magis in miferä,hor* ridam,barbarâ,tam inhumanâ q prophanâ cogerêt feruitutc. Non itê faccrent quod ilU de quibus Paralip. 24. memorabilis ilia fcribitur hi ßoriatDercliquerut templû dni Dei patrû fuorû, feruierût^ lucis 8C fculptilibusîôî: fada eft ira Dni contra ludam Hierufalem, propter hoc peccatû.Mittcbat^ eis prophetas ut reuerterentur ad Dnm i quos Ptoteftantes üli audircnolebant. Porro qua uenia digni eruntjquid a iiij prætcxêt.

INtBR.PkES AD LECTOREM.

prætocêt,qüi cum Bacchantes iflos contra Ecckfiamjquç nosgenuit, cducauit amp;nbsp;fouit, ab altis orchcftn's détonantes quotidie exaudiant, nullum ottittino locum relinquunt,neeadmittuntquidem eosquide» fendant. An licet hæretice tantum prscdicare,amp;non etiam Catholictï Aut alium Chriftum annuneiant nouierj ifti,quem nemo docuit prio* f umcHeu captiuitatem uerbi Dci.En ifta eft expedata ueftra libertas. Ah dolos uaferrimorum hominum,qui ueritati uiam obftruxerut i ah diaboli potentiam in filrjsdilîidentiæ,qui afleclas fuosaduerfutlucc, aduerfus ueritaccm,adue*rfus faluberrima ueracillius matris precepts Sgt;C monita ficpræmunit, uthisetiamad eos aditus nulluspateat.Sic aquæ uiüç obturauit meatus omnes, ut nifi fuas modo lacunaspotars nefeiant. Qui fi aperirent faltem oculos,8c afpctflum ad ucram Eecle* fiam conuerterent, prifeamque pietatem, dignitatem, grauitatcffiamp;î fplendorem cultus diuini,Sacramentorum ôd Ecclefiafticarum c(nmo niarum,cum ridiculis ÔC obfcuris iftis conferrentmon faneita mulwö' tribuerent corruptoribus iftis, quinttiam uiderent cognofcertfltt^ quaS formas,in quæ monftra degenerauerunt.In promptu quod fedil iftoribus iftis obqcerent,quoque confutarent infaniàm eorû habefcnt. Arbitror âutem affedum hune quorundam animos non adniodâio* ceflère,quod iam defi'nitum eis fit, nullo pado ad Ecclefiam, a quafe* mel abalienati funt rcdire,aut inca pcrmancre. Siueqd pertinaciquo* dam errore animi perfuafum fibi habeant,nihil unquatn in ecclefia rc* deinftitutum,adeoquc nullam hadenus fuifte ueram DelEcclefiam. Siuequod Ecclefiædodrinam,qiiæeftu€ritasipfa,metiancur ad cor* ruptibilium returnnaturam,quæfenioomnes marccfcunt,credantlt;5 ad eum modum ueritatem quoque caducam, amp;nbsp;iam fento contóffl, pofte mutari. Siuequod tam ueritasfuâpte natura acerba ,quam anti* quitàs longo ufu faftidica,fua fponté eis difpliceant, feranturcpamp;rc» rumnouarumeupiditate, 8^ feueriofis difeiplinæ odio, quoiugortia» terno, metuque excüftb liberius indulgeregenio, uicijfquc libidini operam dare liceat, inquæ âlioqui plus fatis propenfi funt homines, Cgterum quodcunqp tandem aliorum animos permoucat,mihifaneu!l dentut hærefeos authores plane feruirc cupiditatibus honiinu, adeoep quicquid libet autdeledat probarc,pro lege fancire. Libet feortariK Veneri indulgerc^uota quppoterant obfifterc improbantamp; diflbl* ùunttSceleratos fuos complexus honefto matrimonij uclamine,quari* quâm natura t'epugnante,tegunt.Libet indulgercuentri,cutemquecu rareCleges abrogant ieiuniorum, deledum^ ciborô pro crimine dam nant. Pudet facerdoti qui abfoluat confiteri pcccata, quæ ccmmitie* re nullus erat pudor'Tpræcipiunt abfoluerc,Iicec nullum peccatumfa* tentcs,forfan etiam non dolentes.Et tarnen confeflîonê in Ecclefia rcti* nendam cenfent ,ob informationis utilitatem bC neccftîtatem.Puîchrc

' fie fi?

inter.pr.es ad lectorem.

ficftipfos.utpotc fapiêtcs,nulliusçp informatîôis indi‘gos,ab hac Grcina li berät,quam fimpliciflimi's quibufqp fua lyrannidecxagitandisreferuant# Mokftum cft poEnitentiæ operibus fatisfacere.'fatisfadlionem omnê pro# fcribiït, In Chrifti meritum (jnqu«unt)peccant,qui fatisfacere uoIunt.N 5 ïibetfccundum Ecckfiafticas fandorum Patrum régulas uiuere, fed pro Sïbitrio potiusÇ'tllas dicunt efle Iudaifmum,Quem uero tanta fulmina ab optribus bonis non deterreantCCupiunt uiuere dealieno: de bonis Ecclc# »iaruminuadcndis cogitât. Vident autem hoc fieri non pofle,OrdineCle# Hcorum,Sacerdotio,cæremoni}s Ecclefiafticis,cultu diuino, Mifîæcp fa# «fificio in Ecclcfia durâtibus:hæc primum neceflàrio auferenda, hic ergo totisinfurgunt uiribus,dicût eflè idololomaniam,ôf cultus impios, amp;nbsp;fal fos.Sedo Deus,^ mifcre, quamq^ fruftra mendicant hinc illinc argumcti M,quo perfidiæ tantæ colorem aliqucm inducant:mctuunt ne pfjs menti# bus caufam fuam parum commendent.certum eft cm cos ncmini perfua# dere pofle^nifi ci forte qui ultro decreuit ipfis confentire. Quidam eorum de una ftddia omnes parieies dealbat,cui nihil frequêtius eft in ore.quam, fruftramecolunt mandatis hominum. hæc fcilicet ficut Numæ Pompilq inucta Egregios Chriftianæ religiois uindices.Sic cogunt Chriftû dam# nare pietatem,qua nullus alius,fed ipfemet colitur. V tinam parccrcnt fal# temuerbo Dei,quo tam fœdeabutunt, quo tegunt ÔC uelant infandas ne# quittas fuas Sed hoc eft quod toties cantant.’Beati quorutn tcda funt pcc# cata:melius cnim rebus facris nbsp;nbsp;uerbo Dei tegûtur. Magna moîis eft

bene fundata cultus diuinus y nec paruis arietibus concutit, fed qcl macht# nis no cedit,militari ftratagemate, ferobibus fubruendum eftn’dcirco fuf# fodiut animos hominum magnis cupiditatibus. Quod leges Principibus non permittunt, dicunt ifti ad eorum pertincre officium, abrogate cultus fua fententia impios.opes amp;nbsp;reditus Ecclefiafticos( fecundum leges quas iplipræfcribant)difpcnfarc.hoc quomodo Principibus non arrideat lu# bentconferre partem in Scholasrquo faciant ctiam plcbeis fpem aliquam. AnnofuntiftæpulchræillccebraeCNecinterim obliuifeuntur fuimam8^ Mathematicis uolunt dari partem,6^ iudicibus ac infpefforibus, quo ha# beant fumptusitineris, 8C ædificia neceffaria tucri poffint. OmnisOnqak unt)gubernatio,quäuis parua,funiptuofa eft. Sciunt item non nifi legibus Phih'ppui in D4/ik diflblutis hæc pofte inuadi,quae illicita quæc^ coercentffed huic obftacu# Io medentur proteftatione contra leges ôC poteftatem a Deo ordinatam. Resimmanis amp;nbsp;licentiofa eft proteftatio.-quid enim no pcrmittitC fed ma Ie tegit.Ita hoîes belli 8ó fuaues uirtutes in uicia, 8c uicia in uirtutes tranf# forraant.hoc eft nouum 8^ uerc nouum eorum Euangelium:a Chrifto,ab Apoftolis,a fandis Patribus, ab Ecclefia Dei tam remotum, tamcp alle# num,quam diftat ccelum a terra.Sed ugh ait Prophcta,qui dicunt bonum • malum, 8^ malum bonum, ponentes tenebras lucem, 8c lucem tenebras, ponentes amarum in dulce,amp; dulce in amarum, qui faptentes eftis in ocu iisueftris,8^ coram uobifmetipfis prudentes.

Quod

INTER.PRES AD LECTOREM.

Qaodautem uociferantur apud indocîlârudem pkbêdc lïnprjsin ckfia culnbus amp;nbsp;idolofomania,quâdo, ÔC qmbus in rebus ab Ecclffgt;lt;’ ceptis probabuniC' cbmorcs funt amp;nbsp;fumi,qs falfitatis arguit,cü res ipfM^ fcriptura'facra, ueterüqj Patrum trad/tio ab Apoftolorum têporc ad nos ufcp in Ecckfia retenta: quod huius Antididagmatis ledjóc facile fiet coi^ uis comperta^ Liceat mibi ex animi fententia, qd ueru eß hberrim^fsitet^f* Si probabilt aliqua ratione^ü uel mediocnbus argumentis, ft fcripturx Û cræ indubitata authoritate,quidpiam eorü quæ laditant poiTenteßkere, cederem ßaiim ôf ne ad hora quidem fincrê me in contubernio nodforS retincri At nunc quid uideo apud ißos, nifi meras nugasf amp;nbsp;udnâ nugas caniü:uideo ncquiffimas ifnpo(iaras,fcripturx facræ detorftonêj fanâof rum Patrü fcripta deprauari, declamat/óes rbetoricas magis Cbrifita^ nag^ Sycopbanttas,c»lûniarij aceruos,nilvl aût tam piûjam foîjdû,tâcofi

1 cor/«/Z,. J. ßitutum ratione,uel fcripturarû aut Patrû authoritate, ut ei rcda confci^ C4l4t. I. €ntia acqaiefcfre poflim : fuper quo Deâ tefietn inuoco in animammeâ, quia non mêûor.Qutd igitur uoluntfut fufficiat nobis, ipfos pronüciafl« tantû Sf difiniuiiTeJicet nihtl retße probêt^ Scilicet,Philippus dixit, ergo

Pr««fr5.i». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eRCita ein deftniuntnonnunqua de fuo cerebro,quafi ex Apollinis tripof

de,faacp dida arbitrantur folij •i SybtUinis certiora. Valeat b^c ratio apud eos,qui idola iiia tm non adorât,quibus faauis efl panis tr.edacij, E§o quando autboritatèPquioporta^Cbriüum ftdübor Ecckûam eius, aufcultäbo bcatiiftmis Apoiiolts, fanifiis Marrynbus, Patribust^^anti* quis onbodoxis, qui badenus Eccbfiä Dci docuerunt aerbum uiræ, modbuscp inlinuerunt. Arbiträr aute hoc uere Cbrifliana€ife,8C unum* quencp bcnedecere. Proinde^quifquis hücItbrS^e fcripturis facrofanäis, Cocilrjs Été generahbus^maiorä nofirorS fptritu fäo edo(fioi^,8e fanäis ueteris Bcckfi^ Patr/bus fidebter excerpiü,es ktfiurusJiChndiano es ani a.TiwM nbsp;nbsp;nbsp;mo,Ü putas te no effè ex illorûnumero, de quibas ApoRolus uaticiaatus

cßjErrt têpus cû fanâ doûrinam nô fuûinebant boîes, fed ad faa defideria , coaceraabunt fibJ Magilîros prunentes auribus,amp; a ueritate quidem au^

ditû auertêt, ad fjbalas aût conuertêturjege 8^ cognofce qaalia 8^a qai^

bus dicanc,rerum tecum expende magnitudinê: agitur em hic non de me^

diocnbus, fed de rebus maximis nbsp;nbsp;ferrjs,imo de falute tua; ne putes (qJ

jai)Iudum aut nullius momentießepronunciarede facris,aütcuiuislice^

pfdgt;n.7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^ut quicquid in buccâ uenit fiatim pronunciet. Reuo/ue animo quod in

piàlmis d/cit: N oîite extollere in altû cornu uefîrû, nolite loqui aduerfus JJeum iniquitatê:quia necß ab Oriente,ne(^ ab Occidente, net^ a defertis montibus, quoniâ Deus iudex eû, Videbis hoc îibro Chriiiiana: 8^ ortho nbsp;nbsp;nbsp;i

doxæ fidet iiabihtatê,amp; nullis dtlcordijs labefadiatâ unitatem, immutabi nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

htatccp, uidfbis omniû feculoi^ 8c Jocorû conlênfum, uidebis quid oïinit quid media ptate,8^ quid pofirema bac crediderit 8C credat Ecclefia Dei, cognofces congruantpfentia pteritis,necaliter docerimodo olim, I nec nouas tradi iniiituti5es,fed ueteres retentas (atqp o utinâ ßciniplerent nbsp;nbsp;nbsp;/

operif /

INTERPRES AD LECTOREM. \

opibus uti in doélrina retinent)nihil noftr5,fed oïa antiquoi^. Cotrâ aût uidebis oîa in hgreticis diuerfa. Et quidê in pfatiÔe libri audies brcui têporis fpacio a nth ores eius ipfum cÔgefierût, unde corjcerc po tçs,quàta occurrat,uolêti eccleGg fidei catholicg caufam tucri,dcfen fioisSiarmoru copia, firtiul^ ûelutcx unguibus leone drjudicabis,^ copiofeamp;ubertim Rierâc illinegociuhocdefenfuriCfi p têpuslicuif* GCqtâtatâ fubito.Interim tn abufus nullos,aut priuatorû hominû ui cia jqEccIefia nunq probauit,Tiunq etiâ non detcftat, defendimus. lâ fi paterêtur, dignis cncomf)S celebrarem eos, quibus in hoc opéré de« btntur primæ, led uoluntfoli,cui operam fuâ commcndarüt, placere Eco, amp;nbsp;feculum iftud latere. Quo côfilio èC egOjnulIa anibitione,nub h fpe prçmij, nuUoq? priuato cômodo,tm ftudio gloriæ Dci,propteif cÔmunern pioiv: hominû utilitatcm, uerti librû illû e lingua Germant cainLatinât quopofTitufui efleetiam illis qui Germanice nonoruf? IndigniïarbitVabar- ut Germanice tantû legeretur, nccuidebam alite qhocncgocrjuoluilîet in fefufcipere. Præftiti aût idipfum intra dies» circiteruiginti 8ó unum,rapiente typographo impolitam translations fiatim ubi quid uerfum erat, per folia ad prclû : excipiebat aût ab orc ficutiabfcp ulla prçcedête meditatione pronuhciabatur,fcriptor qui^ dam cderrimuSjtâ raptim,ut uoeê Rribendo nonnun^ præire uidere* tur,atç ita faâum cft,ut non potuerint priora pofterioribus,aut conlt; ucrfimhæcillis conferri. Politior exiflet emaculatior,fi licuiflet relt; uidere,8iquid quibus uerbis commodiflime redderetur cxpendcrc*’ Nunquam ante haceiufce rei pcriculum feceram, alioqui felicius milt; nori^ forfan labore abfoluiflem. Proinde candidum Lcdorem oro, ut has nofîras primitia^jfeu quicquid eft oper^ boni cönfulatiSó erra« tisnitMia feftinatione donet ueniam, cogitet^ fecum quoties mihiintc rim ad authorcs ipfos qui citantur rccurrendum fuerit jquærendus lo^ cuSjConfercnda ledio: ubi repperi ad uerbum translata, ipfa fanctorû uerba repofui:ficubi uero non uerba,fed fentêtia reddita fuifiet, qua*

tenus licuitad eandem fententiam reddendam Patrum uerbis ‘ loquutus fum.Si Chriftianüs es Ledor,rc8 ipfas,non uer* ba inculta tecû cogitaîhæreticorum malorum^ hominumiudicia nihilmoror.Vale,

ÔC breui plura a nobis adiuuan* te Dei gratia ex«

Pfaefa*

f*PR AE F ATI O A

CHRISTIANVM ET CATHOLIGVM

Lcdlorem.

]ï Van^nondubicemus Catholicum quen^SC Dei timentem Chnftianum hominem, bcneuQ

la Antididagmacis huius Iediionc,quod a uiïis I pijs8^dod:ismagnafelîinatione ordinär! cuf rauimus 8C congerffulficienter intelleäuram, alTequaturumc^, lt;^uibus caußs urgentibus SiC ineuicabilibus ad hancpubhcationem,lt;jua ali^ ------oquijfi præterïrc h'cuiflct, multo certe libend^ US abftinuiflemusjmpulfi fuerimus 8C coadi, aduerfus librü guedam nuperrimeAnno tf4;,nomineReuerendiffin CbriAoprisS^domini dhi Hermanni, Archiepifcopi Colonien,principis Eledoris, S^dninn dementiif.Bonnæ lingua Germanica impreirum,cuiticuluscft:Con^ fultatio,qaomodoReformatio aliqua fundata in dodrina,ufu fanäo* rum facramentorum,cura animarum,amp;f cæterorum EcclefixtniniHe^

riorum,ufcß ad uniuerralem aliguam ordinationenj,apud eos,gaora{n animarum cara fuæ clementix demandata eft,Ûc iniîituenda. Ne ta* men alius quiCpiam non leAo hoc libro noiiro reru qa^ aguntur igna^^ ras,miretur,aut force aliud q res eft fufpicecur, uifam nobis fuit expe^ dire,ut earum qaafdam,præcipuas pcæfertim,bicindicaremus.

Omnibus,uti nos arbitramur,baru(fj partium inColis probe notad ell,quod dementiifprinceps noiier ante annos aliquot, nempeAnno Domini ty^ó.prxfentibus Celfitudinis fuæ Coadiutore,fuoru^ Siif* fraganeoram Leodien.Traieden.Monaaerien.Ofnabargen.SC Min^ den, qui ad hoc uocati erant Legatis 8^ Commiffarqs î Nobis quogae,' tan^ ÈccIefiæMetropolitanæ Capitularibus^S^Prxlatisdenicß omi^ bas,ac toto Clero inclytæ huius duitatis 8c diceceiis Colonien,prouin dale Conciliû in bac Metropoli, ficuc antiquis canonibus exigentibus facereoporcebat,inperfona propria celebraueric, atepin Conciîioeof dem nobifcum,una cum algs Prælatis, 8C uniuerfalis Cleri Commilfa rijs,poli diligentem neceifariam^ confultationem fuperReformatio^f 'ne quad am Chriftiana,quoufgß dus legitimi in fpiricualibas fuperio^ res melius aliqaid ordinauerinc,ineunda,concorditer cocluferic. Qua fequente deinde anno tfj8. dementia dus per pios, prudences, do^ nbsp;nbsp;nbsp;I

dos,longacp confuecudineprobacos Theologos,8C alios uirosortho^

doxos,Lacina lingua concinnatam 8^digeil:am,fub Ticulo : Canones ! Concilij prouindalis,fub Reuerendiifin Cbriflo pacre, dno Herman^ no,fandæColonien.ecdefiæ Arcbiepifcopo8^c.celehratitguibus 8^

Pncfur, Cbfianæ infbtuciois äccdfic,publicari palâ 8^ diuulgarifeat^

ca ƒ

Cûmaût nos, neep antca,ncqj poftcaabnucrimusung, qumpotius optagt; uwimuSjChfiang Sc Catbobcæ reformationis inftaurationc,ftatucnduin planecenfucramus, ut dulccmodi Chriftiana S)C orthodoxa Reformatio wCocilio prouinciali confenfu unanimi coclufa publicataçp, légitima uigt; fitationejid qd fua dementia in pfona propria apud nos oim primo face* gt;‘cclt;xpit,ali]fc^ Ifgitimis modis io dTedu duraturaqp executionê deduce* gt;^«ur,Indubitata uidelicet fpe pfumentes,û co modo progrefilis fieret, ta^ quoddâ Chriftiansc Reformationis priocipium hie iaceret introdueere* ’urgj,qd nemo,nc aduerfarfj guide,poifent improbare,falte ad Conciliu »1«^ gnale,aut certe ufq^ ad Cæfareæ Maieftatis, oïmc^ totius facri Imps •■ijGermanicae Nationis ftatuG ordinatione aliqua. At medio prohdolor tepore multofecius eueoit. Acciuit cm demetiil ilk princeps, fine noftra, aut confcientia,aui uol5tate,M.artinu Buceru,una cS alijs pleril«^ alienis, amp;nbsp;nôj)batis pdicantibus,quorû pars maior funt Apoßatg,feu defertores Monachl,quos Bonnæamp; in alps huius DicccefisCiuitatibus ad pdican* Hum præpofuittquo quidê nouitio eiufdê clemcntiff. principis noßri ftu* diOjftatim cu nobis idipfum fnnotuinet,ac deinceps in hodiernu ufcp die fenfimus nos plurimu grauari. Quamobre etia ad fubmiffius feribendû, «feribendût^addudi fuimus,8«f rationes in uerbo Dei fundatas, cafdêq^ 'xantiquiflïmis ueteru Catholicorû 8c Chriftianoru Conciliorû Canoni hus,aciandis Patribüs,qui orthodoxam fidem nram fui iànguinis cfFufi* oneroborarunt, attulimus,quare ipfi foil, fine pcedente noftro amp;nbsp;eorum quiex parteCatholicsccomunitatis huius Dicccefis ad hoc pertinêt Con filio,non liceat Bucei^ aut eius farinse pdicantes alios in hac Dicecefi infti tuere,uelnouitatem aliqua contra uniucrfalcra Catholicæ Ecckfiæ tradi* tioncm pfumere.Præter hoc qd Cclfitud.fuam ea de caufa affiduis kgati* onibusintcrpellarijô^ fecundumrei exigentiâ prolixe informari curaui* mus,cuexhibiti6cmultiplici5 inftrudionu in fcripturis, partim noftris, partim reliqui Glcri, cekberrimæcp huius Vniuerfitatis.ln qbus tn omi* basfuæclementiæ tan^ Archiepifeopo Sc principi noftro cum omi fub# miffi5e,humilitatecpiuimusobuia,amp; fc3m Apoftolidodrinânô incrc* puimusjfed ueluti feniore nbsp;patre monuimus fupplicitcr At uero cû hoc

côfilio nihil admodu ^feciftèmuSjtandê huiufmodi nrm grauame in omi bus interea têporis,tâ oîm ordinû amp;nbsp;ftatuû, q deledoRt Conuêtibus habi tis, palâS^ corâ, orationibus 8c feriptis propofuimus,femp fpcrîintes,fe* mtl tandêmultiplicê huiufmodi Sc fupplicê interpellationê nram exaudi endâ, patri^c^ Ordinu animis excipiendâ.Intcrim aut paucisante nouifli tnûconuentù diebus,mifit nobis fua Clem. uolumê quoddâ utcuncp ma* , gnu,lingua Germanica confcriptû,qd amp;nbsp;Patrijs ordinibus in codé poftea côuentu exhibuit. Vbi eu nos iterato caufæ magnitadinê,grauitatêç^, ac circûftantiasoêsmouiflèmusjexaggeraflemuscpjdenit^ fupplicafte* mus,ne in tâ arduo negotio ppoftere nos anteuerteret,fed iuftû têporis in* dulgerct fpaciij,quo tâ loge excurrentê,ÔC magnû librG,quantû necefTnas

P R Æ F A T I o C A P I T V L I

pofcit,relegerc,expcndcre,8^ Chriftianis aliquibus, orthodoxisqj The ologis,ac pfjs dodis^ uihs ad examinâdum tradere poflTcmus: adieâa commonefadione eorum quæïnhocnegotioCæfarcæMai'cftatis,8^ Ordinum Impcrq Rcccfius frequenter ipfi pcrminerenc,non ampliu» duai^ aut ad fummû triûhebdomadarû fpatiû tpis uoluit côcedere, intra quod ex aduerfo fi quid afferre uenemus,conficere,fuæcp ckm.3^ «is qs dekdüßt fc dicebat,dcberemus exhibcrc. Quan^ aût præfjnitu fllud têpus tali tanto^ negocio côficiendo nimiû fuerit breuf,fecinius tn interea qd in nobis erat.’h'bru perfpeximus,probis,Chriftiaiiis8ôca cholicis uiris perfpidendû tradidimusroft'endimus^ eum talé,qui ne* que noftro,nelt;^ ilIoRt iudicio probâdus acecptâdusve uidcrec:ob eau* (as quas in hoc noftro Antididagniate eft cernere.Quod ipfum fuf de ment.tarhetfi nihil nobis adhuc deDeledis renunciaflet, trâfmifimus, additis (îmul Iiteris,quaBi exêplar infra reperics.Tradito aiït nro An* dididagmatCjiam nihil minus cxpedabamus,q ut clemcn.fua eo nô in* fpedo ac ptiusq Dckdi eû perluftraiTentjRcformationi^ præiéff ex aduerfo côtulÜTentjReformationis eiufdê uolumen typis excudi,pro* dire,paffim^ difpgi cômitteret: præfercim eu ckmcntiâ cius nô celaf* femus quid fuper hac re fdîiîîmus dns Papa Paulus tertius,8^ Cffarea Maieilas,no femel nobis,id^ Quere mandaflentrquORz exempîaria ali quot fubnedertius.Et tarnen idê ilk ckfhent.dns nofter memoratû hoc uolumen,pofthabita noifra inilantia amp;nbsp;informationc,imoneDeleâw quidê pcrfpcda,coB2 qui pro fua libidine 8^ arbitrio illud congefferât, praua fuggeftionc perfuafus,imprimi,8cplurima exéplaria hucilluc» (uti nos accepimus^tranfmittijpaiïim^ difpergi fccit,ut iam plurimx cius occafione noftris regionibus 80 feculis inauditæ nouationes aduer fus Religionc noftrâ,Bonnæ,Antoniaci,Lynfæ,{lt;empis, S^ahhipak fim in Dicccek'.quo longius hoc amplius, poft habitis plurimis noftris fupplicationibusjpræfumantur. Vitra quæ oinia in Prooemio impref fi Reformprætenfæ hbri,inuenimus,authores eius ckm.dnonoftrop fuafiffc,quafi in Comitfjs Imperialibus Ratisbonæanno xƒ4I.h^b^£^s, CæfareæMaieftatiSjLegatiqj Pontifier) authoritate præccptûfibiSf comm/ftiim fit,Reformationê ifthSnc crigcre,ftrenueq? in ea periîfte* rc,nec finerc quauis perturbationc aut impedimento fe auocari: atque idcirco clement, principe nrm,nimiiS2 accepta informatione huiufmo* di iam fuper dodrina inflitationecp in Übro HIo traduis, can^ Archie* pifeopâ, Paftorê animai^ curatorê, fecô delibcrafte, conftituiftè^, ut fine uîla mora longiori proferantur in lacé. Quin fibi nallo paâo li cere,ut propter quorumcunqphomin U corn une aucpriuatû iudicium, in gracia cuiuscuncp uel ad horam diïferac,fed quod bac in re délibéra« tum eiî,qaantacan(^ diligentia poterie executioni cÔmittere,promouc re,taeri^ debeat ÔC conferaare. C^pemadmodum etiam forma libriil« lius non in morem Confultationis,fed præcepti digefia eü.

Atqui

PR ÆF A T IO CA PI T VL I.

Afqui hic fan's mirari non fufficimus^qua nâ fred audada libri ifiiug com •ttentatorcs cum fuis complicibus,aufi fuerint clementifLprincipi noftro, procerio fuggcrcrc,ad fuam clemenn'am propter Cæfareç Maieftatis,Lc Pontificq mandata pertinere,ut taliGnodi ordinationem, quale li^ Willedefcribitjinftituatîcum optime omnium fcirent ijdem illi libri ifti# ‘isfubornatores, articulos, quorum caufa Ratifponæ defcenfum fuit ad colloquium, omnes fufpenfos fuiffe adufcj Concilium aliquod generale: ‘î’iod fl noobtineretur, ufqj ad Nationale Concilium legitime conuocan '^oniiutrirc^ uero fucceflu carêtibus, ad generalem Imperq conuetum,ut ceceffus ille clementilTprincipi noftro diferte præceperit ne interea noua^* Çftquicquam, Atq; in eodem receflu Proteftantibus ctiam iniundum fu 111«,ne ultra conciliatos articulos progredcrentur: ubi tarnen liber ille nw bilominus plurima docet ab articulis conciliatis multis modis difcrepan* Quodcp idem ilk RecefluSjPraclatis iniunxerit,non ut pro fuo folius *rbitno,autex confilio aduetitiorum non probatorum hominum quo;« »■unicunt^, uerum ut inter fe,amp; cum fuis,quibus prgfunt,Chriftiana in^ ft®urationcm Religionis meditentur:ita tarnen Cit Auguftano Receflui nulla in parte derogctur. Ac fi quid forte inde difceptationis fuboriretur, Cælàreç Maieftatis declarationem in co expedandam«Cum primis aute, ne Proteftantes interea temporis quenquam ad fe pelliceant, attrahantve. Atcp hfcomnia, nc pœna incidatur Proceffus iudicrj Imperialis Camerg, quo contra transgreflbresdecretum fit uti« Quâobrcm û clementiff.prin# dpi noftro conftitutum erat fecundum Rcceifum ilium, prtcter contra priorem fuam Rcformationem.nouo reformare modó, dcbuerat merito nobifcum, utpotc fuis ( quos ueteres Canones iubent in huiufmodi nego^ crjs in prouincialibus,Epifcopalibufqp Sy nodis ad confulendum amp;nbsp;diju# dicandum adhiberi)non cum externis,inexploratis,ac non probatis homl nibus,cu eorum omniû,quæ nos idcirco cxhibuimus abiedioncires tâtas lraâare,nec aliter q ad modû 8^ forma Receffuû facri Imperrj. Vei^ cum fentêtiæ côtrariæ tandê perfuafus acquicucrit,pccperitc^ no infpeda nra informatione Sc côtradidione,conceptû iftû Reforma, libru ederc,plurisî bufe^ in locis p hanc Diœcefim ^cedere ad cius executionê, poteft unufss quilcp fecû facile modo dqudicarc, an nobis hæreditarqs Diœcefeos hu# ius dnis,primif(p eius mêbris,licuerit ad hgc diutius fubticere Jllaq^ q nos unaeû Theologis, ÔC pijs dodifcp uiris in libro illo deprghendimus non tfleChfiana,Catholica,uniuerfalibuflt;Ç traditionibus conformia^ filentio wocôfirmare:maxime cû ad unûquenqp in Chriftû credentê ptineat, etiâ alias fidè,quâ in corde gerit,fi pofeat neceffitasyconfiteri palâ,darec^ de ea oibus rationê.Quâto ucro amplius nos cius faciêdi fumus dcbitores,quk bus caufarû taliû cognitio in hac Diœccfi fimul incûbit,quilt;^ fumus red# dituri Deo oîpotcnii rarionê.fi nra negligentia Chriana amp;nbsp;Catholica Re# ligioinrjsrebus piculofoifto têporcdeficiat.Vtintérim taccamus q? tan# là fuptnitatê oeutri poft Deû,ne^ fpûali,nc(^ feculari fupmo nro,fugiorl b ij (qui

no femel, uti dixirausjiac de caufa urgetes fuas literasad nos dederuf, qd nos agerè uelint amp;nbsp;deccar pcepcruni)nrcp uHis itê airjs quire* mus excufarc plértim nunc pofiq coperimus clcmentiflL principi noftro impreflam opim‘onc,quafi nodebeat ad cuiufcüc^ hoï$,fiue comune j fiue priuatu iudiciü,uel una dift'erre hora diuulgationê.Cü de hoe multo aliter îaera fcriptura.uetufttflima Côcilia.Patrescjp uctercs nos doceant. Népe in côtrouerfis Religiôis nræ ncgotqs,uniuerfalis Côcilrj iudicïû expedan* dum,atcp ubi infenoresjminoresve Ecckfiæ in erroneS forte opin/onc in* cidcrintjcaufas ad fuperiores maiores Eccleftas, ac fände ad Cathedra Apoftolicâ amp;nbsp;Conciliü generale defercdas.Ncc uliss interea reports pfa* mendas nouationcs. Neep emChriftû Apoftolis fuis gratis ppofuiflèPe trû,ci(^ principatû feu primatû cuiusîibetepifcopl autoritatclôgeexupe rantê côtuliffe« Atep infup t^d noftra taciturnitate multis forte pijs,amp; refç ignaris huius Dioccefeos incolis,tam fpûalis q fecularis ftatus magnacof# fenlionis 8c fcâdai!(qd quâta diligentia poffumuscaueredebemus^pbe* remus caufam, ne dicamus, qd forfan fufpicari poffent rcliqui Diœcc* feos huius ftatus,nifi hac informatione nra pracoccuparcntjoos foladifce ptandi libidine,fine caufa ulla iufta contra clementift. principe amp;dnm no ftrumuoluiflc infurgere. Quodipfuma nobis rcmotiffimuprofedoSC fuit fcTHp nbsp;nbsp;efle debuit.Quacuncp em in re,hac f ni excepta, quæ honore

Dei,animaBz falutC;, profedû Dioccefeos huius interitü,noftrâqpcon feientiâ conccrnit,mcmorato clementilTprincipi nf o humili ohfequio,fer uitio.bnuolentiacp gratificari poflemus/emper uticp amp;nbsp;propcftflimzftu deremus:j^ertim cû non ignoremus errorê iftû nô ab ipfo principe, opti mo fane uiro.fcd ab externis.qui nos no æqua,nec fida mete profequunt, dcflucre.QuibusjUt apparct,pinde cft.qualecûcp dent colihû,modo pro* pofito COR2 coducat-Quod ipfum uel hinc eliclt,qd noie demêtiff pnnd*’ pis noftri in pmonitione amp;nbsp;mandato,cotra errorê Anabaptiftarâ. îibri iIiius,Cæ(àreæ Maieftatis edidû aduerfus Anabaptiftas,ut minim« in tribus partibus, nô fine magna peruicacia,temcritatecp abrogarunt.Pri mum ubi Præfeeftum fimul cû prædicante ordinant inquifitorem 8^exa# minatorê huius ,ficut Sc aliorum hærefum.xû Cæfareæ Maieftatis Edi* ôû inquifitiôem huiufmodi fpirituali tantum iudici commedef. Deinde quâdo Anabaptiftas quoslibet fine differentia ulla donant uenia:ubi Im* perialc edidum mali tanti incentoribus, nullum faciat ueniæ locum. Ac tertio demum,quod pertinaces in errore,relegant alio ubi exulentîcûedi* êlû illud difertis amp;nbsp;expreiTis uerbis uetet quenquam ob caufas inibi per* miffas donatû uenia, alio mitti aut relegari. Vndc non difficile eft cernere quid homines ifti fi non prohibeantur,aut Iongiori,ftcut haeftenus fadum «ft,patientia,detur nequitiæ illorum perfidiae locus ulterior,præfumptu* ri fibi fint molituri.Hinc uidet quilibet,quæ tam indcclinabilis ncccfli tas nos impuIeritjCoegeriique ad defenfionis fidci noftra^ publicationem*

”obis,ipfa uen'tatc tefte/anâiffime afleuerare,nos in nêgô* ^n’^ftis^nècogitaflc quidcm,multo minus præfumpfifle,ut ckmentif principe noftrum nequaq i nuaderemus,tantum aberat ut aut dehone* arc,aut contumcii'a uoluerimus alîquatenus afRcerc:Scd confiliû no^ in lucem cderc latensillud uenenum, quod autho* ’'^suiitartî fpicndidisjtamçp meUitisCSC quæ fi fieri poffet corrupercc dcfl:os)uerbis,ornatum propinant,quo Dioccefios huiüs cuiuf* uis Itatus incolas,quâtum ex nobisipfis, aut accepta informationc pro ^3ptunoftro aflequimur,fidelitcr præmoneremüs,ab rjs,quæ Chriftia nædoârinæ,catholicæ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traditioni aduerfant, uidelicet quo

ï’cmonoftra negligentia feducatur, poffimus^ fancla? fede Apoftolk lt;^æjCæfarcæ Maicftati,omnibus^ quorum rcculéritjtjeceflïtate exige* tcteftatam facere obedientiam noftram. Cæterum, cum fpacium nO initio ad AiTertionem noftram,contra librum ilium concinnandâi ^*’^f§recoccirum,pro negotrj magnitudine nimisfuerit anguftum,Rè wmationis^ üj fus authores librum fuutn inter ea multis in locis muta u^nntjtranspofuerintquædam, alia auxeririt, fuftulerittt^ nonnihil: «um denicp fie mutatum,impreflrum,èc BonAæ cdituiïî librû nunc pri* •puftiantepaucos ab hincdics Confequuti fimus, ut uix potuerimuS Af Kttioncm nôftram,ficut res poftulat, illius inftar interea mutare, fuo ^uæçlocoeregione ftatuercjÔC uel augcreuel dcmerlt; aliquid, ubi fta* Honem ipfi aut peruertiftent aut deferuilfent. Obfecramus, ubi decetj ünumquêiç per tjominû noftrum lefum Chriftum,cuius caufa agitur, ut fi quid in hoc noftro Antididagmatc,qüo fimul 8c catholica aftere* aduerfa refellerc aggreftî fumus, in tanta feftinatione non anim« aduerfum plus minusve diftum ( quaha proculdubio plurima depræ* hendi in eo poterunQfuerit,ciufmodi nobis,qui Chriftiano èc pio zelo temfîdcliteraftamcupimuSjrionmale imputer, fed quicquid eiuseft ooniconfulercuclitîfiquidemTheologiô^ Dodorcs noftri affirma* funt nobis, nifi tempus ipfis dcfuiftet,uoluiftehæc omnia exa(ftius,co* piofiuSjclariuscp! demortftrare,aiioslt;ç loge plures quos præteréa liber ille continet,quicp doftos uiros latere non poffunt errores amp;nbsp;ineptias, indicareîquod amp;: fc fa(fturos,fi res pofcat,ultro abflt;ç ulla detredati onenegocij pollicentur. Nos tarnen fimul cum illis multo rtielius fpe* ramus clementiff principe noftrû,ficut in Peroratione procemrj fui af firmat fe fachirû,bancnoftrâ Affertionê animo tam bcneuolo,clcmeri ti(j fufcepturu,8lt; boni adeo confulturum,talem^ adhibiturû curarii, utneceiTitasplura mouendi nulla fiat réliqua.Maximc ubi Cclfit.ipfi* us comperit,authores libri cum uoce magna elamitertt aliud fete nihil, ^Scriptura,Scriptura,Scripturis ipfis tam nudos,tam^ innumerabi* lesinducerenouatiÔcs„pfuatantS libidine, Humana^ opinionc, netÿ Scripturæ facræ^necj Concilias uetuftiffîmis,neqp itê fftîs Pribus con fentaneas,qn magis cÔtrariasîqbus certc catholicus qflt;^ fe grauari no

EPÏSTOLÆ CÆSARIS..

PctiiTJuspoftrcmo,nccui difph'ceathoc noftrum neceflitatc cxtortu mini’fterium,fed quatenus conferuandæ tucndæ^ Rdigioni noßr» Chnftianæ conducet fidclitcr promoueat. Quod nobi's ut erga omncs ficutidecet,promereanr)urjrcferamus^,incumbit.

Capitulum Metropolitanæ Ecclefiæ Coîonûnfis.

PRIOR EPISTOLA AD CLERVM COLONIENSEM.

Arolus Dei gratia RomanorS Imperator, femp Auguftus amp;C. ï Honorabilibue, Deuotis, nobis diIeäis,Prrpofitis,D£canisÄ

CapitttlisMaioris SCaliorumColiegiorum, Abbaiibus, Priori-bus,ConuencibiK,totiq} Clero Ciuitatis Colonien» Honora' dis,3 ixp adhuccôtendere quo uos, 8c reliquü ciuitatis Colonie*’» Ylt;;fcrü,3b antiqua Noftra Vera amp;nbsp;ChriftianaRdigioncaucrtâr» 1 nouæq; fur religioni côJunganQiubus tn hucufqj hcam non » cerios,fed(unrquHm cft)obftiteri(js,acuos iahocipfoChrifiii neotntiino8Cprobeg€ffiSe,8Cadhuclt;jaOtidiegerere. Qua fane pcrfcucrantia ufftfa» amp;cxhibitionepJancChriftiana,cIcmentisomnino complaccntirplurimûconcfpin’“^» audiuimusq) hocde uobisfingularicum gratia ôfgaudio* Quare ckmcntiflîmoàuob« fladio petim us,ut conftantcr ôC fedulo ccep ta profequamini, nec uos uUatf nus ab inftiWquot; to finatis abducj,aut sd nouationes ullas permoueri.Dcuinflos qucqj uobisA indocatâ adhoc amp;nbsp;adftringat(s,ut amp;nbsp;ipû iimiliter confiantes «naneât ficperfeuerentî uosquc in hoc ita exhibeatisjficut deuobis omnino nobis polliccmur, Ita demum experioninb peratoremforeuobis clementifiimü.uolumusc^ uosamp; totum CIcrum clcfflcntiprorfus memoria profequi, ôC nobis habere commendatosî id quod omnino de nobis polliccrt potcftis.Datum Moguntir,oäaua die mcfisAugufii« Anno DniM.D.xIiq.In’P*:''^“*'' ronoftri xxiij,

GAROLVS,

Ad mandatum CxFarexSi. Catholicx proprium. V/ditNaues, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Obcrnbnrgerfl.

quo longiushocampbuj fuboriri.Qjiod fane molefiiflime talimus» Quan|autnon dU' bitemus,uos dementi admonitioni nofirr,qua nuperuos cxhortati fumus,ucftroqj aa eä refponfo nobis refcripto.deniq} Si prompts oblationi ueftrr cófentanea prxdita^^f quantuq; in uobis efi,graui baic malo,cum apud uos,turn alibi etiä locoru firenaecbui iturostlïcut hucnfqj nó aliter à uobis fodü cóperimiis,NihiIo tarnen minus, confid^atP one Imperialis noftriofficijjprpcipuaq; dileélione ófaffedu,quécrga Verä Noftra Cnrl ftianä Reiigionem gerimus,permoti,noluimus omittere, quin uos denuo adborarcmur» ÇlementiiTimo itacp ftudio,3tq} ex animo petimus,utin hocnegociü pjobedilig(J^^^''V , refpiciatis,ac cómemoratas illas graues Religionis Si ßdei, Chriflianarüité Si laudabi lu crremoniarumjCulfusqjdiHininouationesirrepere neutiqpermittatist Sedomnipotiuj j diligentia Si cura, quo caueanturproCdndantuccy,auxilio eiTcüudcatist Neclwiusqwcq

quoad uiresfuppetüt,patiaminiin uobis deßderari, Idquoduosfacfurosnoosp nbsp;nbsp;p

Cuaûmustfadetiscÿ hocipfofatis cum ueftro quod in rebus ßmilibus prp flare debetis o

Sgt;INTERPRES LECTORI SäS

nn Ypogt'apho rudes Chartas 8^ ui’x Icgibilcs, quas me Latine c libro X Germanico pronunciantc, exceptor uocisNotariuscôfcripferat» nclt;ç pundis rite difpofitis,nelt;^ charaderibus accurate fatis deforma* tis,rapientc ad pr2clum,immaturam^ uerfionem excudente, potcram queri no fadam mihi poteftatem comodiora aptiora^ uerba durion* bus quibufdam fubftituendi,ac fi quid obfeurius didumfuiflct,qualia funt plurima,clarius interpretandi. Non ofFendi tarnen,percurfo poft^ modum libro impreiïbjtam enormes mendas ut uideretur editio(quan q incempeftiua)intolerabihs : in quo certe Typographi diligentia ad* modum probo.Idcirco quod ad translationem attinet,propofui edit^ one fecunda quædam cômodius reddere. At quscinhaceditioncol’*? ter deprehendimus, funt ciufrriodi plera^ ut ca ledor uel mediocricer eruditus queat ipfe corrigere: Volui tarnen annotate quaedâ.

FoLx^ßicie X, lined 2^, vßtatof, Foî,^.fa^i.lin,2,ucritatc^ Fol,6lt;fdcic z.linca i ,'Patricidnw^ Fol. 11 .fa, 2 lin. . iufifeatioe hoït, Fol.xzfdc.i.lin.^.apponendum, Follt;ZQ.fd.2,lin.xz^^uodper^ Fol.zzfd.zdin. X implord, Fol. 24gt; i .^.cü.fùpcrfluit. li. i z^renX, , Fol.27.fac.xdin.-^^.bonorcmus.

Fol.^àfda din,'^,Jalita,lin.^.innuit Fol.^7.fa.x.lin^2Qgt;polliccantur, Fol.^^^.fa.x.lin.’^Q.cxtulit.dceß» Fol.^^.fd.2.lin.xxMr^amus, Fol.'^ô.fdc.zdin.S^rcprcfcntcmw, .Ibidemîincd^.toti^

- Fol.^'^fdc.xdin.x^tninßrum»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fol.66fac^xdin.2^.dcccptentur, gt;

Fol.^x fd. 1 .lin. 5 .offèrretur, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;Z ■- -j

Fol.7^.fdc.x.lin.^6gt;rfpondetur, ' Fol.^^.fa.x.li.x^.^^rtethonitif, Fol.^’^.fa.i.lin.xQ.intollerabilc, Fol,xQzfa.xdin,z2.tiolunt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . /

ANTI

^ANTIDIDA

STIANAE et CATHOLICAE RELIGIO” ®’8,per Rcuercnd.8ó Illuft.dnos Canonicos Metropolitana? eccle* **lt;lt;olon{en,afrertio, aduerfus librum quendam uniucrfis Ordini* “’kuStatibus Dioccefis ciufdem nuper Bonnæ titulo Reforma* tionwexhibitum,ac poftea (mutatis quibufdam) Conful* coriæ deliberationis nomine impreiTum.

ECCLESIAE CATHOLICAE DO”

drina,amp; in quo ilia contineatur.

Poftolus ille Paulus ita fcribit ad Co* rinthios: Laudo uos fratres,quod per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

omnia mei mcmores cfiis, ficut tradi di uobis præcepta mca tcnetis. Modo fimili adhortatur ThclTalonicen.

hifce uerbis:Itîcç fratrc3,ftatc Sgt;C tcne* te traditiones quas didiciftis, Hue per fcrmonem, fiuepercpiftolanoftram.

Exquibus Apoftoli diflis,inferut ueteres fanâi patres,cum pri* mis uero S.Bafilius Magnus ille, lib.de Spiritu fanâo.cap.27.5£i9. ubiSiallegatuerba ilia Apofl:oli,quod dogmata qu?inEcdefia fcr uantur ac prædicantur habeamus partim ex conferipta dodrina, foU fcripturx,utrti partim uero ex Apoßolorum traditione ad nos dclata in myfterio. ccaaait conlequenter, quod utraqp ad pietatem eandem uim babe* ant,ncmo^ eis contradicat,qui uel modicam faltem Ecdefiafticons iun'um experientiam habuerit. Si cnimCinquit)aggrcderemur con* fuctudines nullis fcriptis proditas(uelut non magnam uim habetes) rujcere,imprudentes etiam ipfis prindpalibus Euagdij partibus in* iuriam inferrcmus:imo potius ipfam Euangelq prædicationê ad nu* dumnomen contraheremus.Et probat iftudS. ille Pater qplurimis neceHarqs EcdefiæChriftidodrinis 8^ obferuationibus, quæfola traditione amp;nbsp;apoftolica inftitutione,iam inde ad nos ufque peruene* runt,cum earum nihil ufpiam in facris fcripturis inucniatur difertis Herbis exprelTum : atlt;^ inter plurima iftiusrei exempla, indicatê^ ipfam

DE ECCLESIAE CA* \ nbsp;nbsp;.

ipfarti facrx fidei noftræ principalcm confcflioneffl, qua crcdimuJ in Patrem,amp; Filium,8ó Spiritum fanclum, apoftoli'ca potiu jtrad^ tione,q aperta nuda fcripturæ litera nos habere. Afïèrit prctereä: Chriftianum,amp; fua fencentia plane apoftolicum efle, cönftantcr?^ intégré perfeuerarc, in iftiufcemodi Catholica, tametfi non feripta; traditione,ab apoftolorü tempore fuccelïïone,quaiï per manus ae*^ cepta,amp; ufu fimul cum têpore progrediente per longS confuctud^ nem Ecclefrjs irradicata. Cenfet^ hanc potifïi'mü rationê fufficcre ad cofutandos hgreticos,qui eo tpc perfona Spüsfandi conabantur abunitatcfanóbiT.Trinitatis blafphemeprofcinderc. Vnde palam affirmât nobis,fe uelle traditiones huiufmodi uclut paterna quandâ hereditatc coferuare,pfeuerar'e^ in dodrina ab Epifcopó fuo,uito qui longo tpe in minifterio Dei uita tranfegcrit, per quembapu^ zatus fit,amp; ad Ecclefiæ adminiftrationê promotus,accepta:pferti^ ubi coperiret beatos illos Patres, quotquot ipm prgceiferant,qbus« j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fugtempeftatis holes nullatenus cóparariquirent,in eadêcoftinf

fe fentêtia,ipfam^ comuniter cóprobaiTe. (^a etiâ de caufa 45 ftdc Catholica tuenda,plurimos uetei^ patru a primo Clemête Romano ad fuam uf^ ætatê rccenfct 8^ allegat. Atej illud demu probatiifb mifundamêti locohabetjin quo utrai^Ecclefia,Orientalin2lt;Occi Patru inuicê confentiut. Nee agendiï cum eis arbitrât, qui prxfidiu. ucritätis, huiufcemodi uniuerfalê a fandfis Patribus ufurpatâ, tam longa con cz rcligionisfnlci* fuctudine confîrmatâ Sgt;C in cccleffjs ufitata tradition? rcfpuunt.HoC em reuera nihil foret aliud q aduerfus uentum uoeiferari.

Peroration? iftâ ueterû Patrû,prope antiquiiTimus facer Diony fiusjis querh Areopagitam appellant,tpe apoftoIoRt,longe ante Ba* filium,indicauic lib.EccIef.hierarc. cap. i,ad fine, ubi teftat: Eloquia diuina duplicis eiîegeneris. NimiRs qugdâ in fandtisactheologicis libris riobis cômendata,amp; alia prgterea,quæ ex animo in animû(me dio intercurrente uerbotcorporali quidê,fed qd carnis fenfumpent tus cxcedaQfine literis transfufa.Siquidê(ut confequent ait)Primi illi noftri facerdotales duccs(apoftolos intelligit)fumma ilia amp;nbsp;fup* fubffantialia,partim feriptis,partim nô feriptis inftitutionibus nolt; bis tradiderunt. Sanôtus quotç Irenæus eandem fenteniiam con« firmat, libro contra hærefes tertio: Quid enim faiQÔ^ fidemodica QuMdo fuçer doz aliqua qftione difeeptatio eifettnône oportebat in antiquiffimas re^ orîtur ^rewrreù°^r cutrerc Ecclcfias in quibus apoftoli côuerfati funt,8f ab eis depfen« ddveteres. ti quæflione fumerequod ccrtû S^reliquidiffimueftC Quidautii nelt;ç apoftoli quid? feripturas reliquiifent nobis,n5nc oportebat or dinê feq traditionis, quâ tradiderut his qbus cômiitebâc ecclefias^ Cui

THOLICÆ DOCTRINA, Fol. ÎL Cuiordinationî afîèntfunt multi gcntis ßarbarorü/örum^qui in Chri« «ucredunt/inc charadete ucl atramêto, fcriptâ habràtcs per (pidtü in wrdibus fuis falutcm, Sc uetcrum traditionc diligenter cuftodientes« Hucufi^Irâîneus.

Ad eundê modu docct antiqui patres öes.TertuUianus qui de pfcri# ptionibus aduerfus ornes hærefes fcripfit librû propriS. Äthanaßus in o’iputatiôe côtra Arriû.Origenes in li.Periarchô, Êpiphanius CôHan JJæCypriçpifcopus.Hic inter alia,contra hærefes lib.ij.Tom.t.aduer^,yf^/„^e„^,^£/^ *useos,q fe apoftolicos uocarunt,ait:Oportet aût amp;nbsp;traditions uti.Nô rintnftm,lt;iuihtic di jnim omia a diuinâ feriptura accipi ponunt, quapropter aliqua (àcris *wipturi8,aliqua traditions fandiApoßoli nobis cômendauerûttquêü ^wodum dicit fandus Apoft. Sicut tradidi uobis.amp; alibitSid docso, ^betradidi in Eccisfijsjæ fi continetis, qua rations prædicauerim uo bis nifi fruRra credidißis. Idem fàndus uir multas fine numero hærs* «Sjprædpua uniuerfalium traditionûauthoritatefubuerrit,Sed amp;nbsp;B. lob.Chryfoftjn pdidos Apoßoli Pauli locos, t. Cor. i i.amp;z.Theff 2. wait:Hinc patet quod non omia per epißolä ,fed multa etiâ fine literis A^ftoIiChrifii tradiderinuquod alibi fæps meminit Apoß» Eadê us rotidc digna funt tam ilia q ißa.Itac^ traditionem quoep Ecclefiæ fids oignam putamus.T raditio sß,nihil quæras amplius.

F*offcnt huic aflèrtioni confirmandæ.S.Hierony. Sr multi alij Eccle fiæLatin«dodores adduci: at cætcris omibus breuitatis gratia pteri# iis,incomparabilis dodor Aug.pro rerum ißaru illußratioe accurats, pulcherrimctj diuerfis in libris difcriminat,intsr uetsres cofuetudines, fojuifitatos in eccisfia mores.ita nimirußnterdü inucniri alicubi putat confuctudine aliqua in ufu,quæ facræ feripturæ coperiatur direde,amp; Cenfuctudinii palä contraria. Hic noflè oportet extra omem efls controusrfiam non iraulmodi moribus, ueru si quod iâcræ fcriptur^ authoritasrsquirit^ obUquendum effe,Dns enim, no ego fum confuetudo,fed ^o,ïnquit, him ucritasjlib.iij.ds baptif.contraDonatiß.

I^urfus eße Sc aUas confuetudines indicat fidsi catholicæ Sc laiptua ris nullatenus contrarias,eaflt;:p triplici forma uariatas.

Qyædâ enim tota per orbem fréquentât Ecclefia,qux fimilitsr atlt;^ fcriptùræ præfcribit authoritas obferuâda funt. Nâ qd f eu cmfmodi, quin ita faciendû fit difputars infolentiffimæ infaniæ sfl JI , la cm quæ no fcripta,fed tradita cußodimus.quse quids toto terrarum orbeobferuâtur,dantur ßatim intelligGuel ab ipfis Apoßolis, uel ple* narijs Concilijs,quorû cß in Ecclefia faluberrima authoritas,commen data atcßflatüta retineri.Sicuti quod dni paß'io,amp;rsfurredio,8^ afesn lioin coElûjamp;saduentusdecœlo fpûsfandigt;anniuerfariafolennitats ce «brantur:amp;fî quid aliud taieoccurrcrit,qdferuaturab uniuerfaqua^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q cuntÿ

de ECCLESIÆ CA* cun^fcdifFunditEccIcfia.Epift.iiS.ad Ianuariu,cap.i.8^^. Qua« lia funt item (ut alibi teftatur) obfecrationum facerdotalium facra« menta,quæ ab apoftolis traditagt;in toto mundo atcÿ in omni catholi caEcclefia uniformiter cclebrâturtut legem credêdi lexftatuatfupgt; plicandijlibdcEcclcf.dogmat.cap 50.8^51. Alia quçdamnonto obferuat Ecclefia,fed per loca terrarum regionescp, ad ædificati* oncm fidei 8^ morum,fecundum fingularum ecclefiarû fpeciaks con ditiones introduda Si recepta,uariantur. Dequibusita ccnfet:! 0^ tum hoc genus rerum libéras habet obferuationes.nec difciplina ul* la eft in his melior graui prudenti^ Chriftiano, q ut eo modo agat, quo agere uiderit Ecclefia ad quâcuntj forte deuenerit : dumtamcn uclit,ne aut ipfc cui^ fit offend iculo, aut alius quifpiâ fibi. Hanc dodrinam gaudetfea beato AmbrofioacccpiHe:Slt;dicitfedehac fententia etiam atq^ etiam cogitante, ita femper affedû fuific, tanq cam cccleftioraculo acceperit. Vndequeritur,q? fæpc doknsô^ gc« mens multas infirmoRz perturbationes fenferit fieri, per quorundâ fratrum contentiofam obftinationc, huic Ambrofianærcgulænon obtemperantium, 8ôqui, nifiquodipfifaciunt, nihilreâum exifti* mant.Epift. i i8.ad lanuarium, cap.2. Tertio reperiuntur præter. TraJitififuperuaca hæc amp;aliainterduminEcclefia,quæ ne^fandarûfcripturarûauj thoritatibus continentur,ncc in Côcilrjs EpifcopOß: ftatuta inueniû tur,nec confuetudine uniuerff Ecclcfiæ roborata funt,ne(^ item nO tis rationabilibus caufis cxigentibus alicubi inftituta funt:fed di* uerforum locorum diuerfis moribus innumerabiliter uariantur,ica ut uix aut omnino nunq inueniri poffunt caufæ,quas in eis conftitu* cndis hoîes fequuti fint, 8^ quorum obferuationes alioqui inutiles funt 8^ infrudluofæ: ficut quando non alio ad feruile grauamê p© puli Chriffiani tendunt.Hæcfubi datur facultas) fine ulla dubitatk one exiftimat refccanda,ut de quibus folis dixerit Chriftusdn uanu . ni® colunt, docentes mandata amp;nbsp;traditiones 8^c. Admonet tamei^, tlkæTdbendànrâ pï'ndcntcr 8ô cum difcretionetalemrefedionc fieri debere. Ipfaein tionf»! iii abrogea confuetudinismutatio, etiam quæ adiuuat utilitate,nouitatepertur Êitncinutihum. bat.Q^apropter quæutilis non eftjpcrturbationeinfrucSuofacoB fequcnt noxia eff. Âtc^ hinc fieri exiftimat,ut ecclefia Dei inter mul tam paleam multa^ zizania conftituta,multatoleretamp;diffimukt: tarnen q funt contra fidcm uel bonâuitam,non approbat,nectalt; cct,nccfacit.Epift.t iS.cap.^.8^epift. 119 cap.lÿ.ad lanuarium.

Iftis confonantq idem illefaniftus Pater adCàfulanûfcribitcpi« ftola 8Ó. In his rebus finquit) de qbus nihil certi ftatuit fcriptura di* uina,mos populi Dei,uel inftituta maioi^,^? lege tenêda funt. At^ in fine eius epift.Régula quolt;ç beati Ambrofq,qu£ nobis fupracô

memo*

THOLICÆ D OCTRINA. Fol. HL

memorata cft, tanq piam Sc falutarem dodrinâ allcgat. Et alibi dient Quod ueritati ad confuetûdinê acccdentc, ipiàmc^ ftabilicntc : Cicut qn côfuctudo plcnarrj Cocilr) authoritate confirmât, ipfi c5fuetudini,tcna# cius,coftâtiufc^ nitendû g cuicû^ alioRî diucrff opinioni,li.4.ca.;^, co tra Donatift» Côfirmac qcç hanc fententiâ Canon Catholica, xi.dift. ex Aog.dcccrptûs,qui ita habct:CathoIica ecclefia g orbem terrai^ d i E* fub,tribus modis probat exiftere^quicqd cfn in ea tenetur, aut author J tas eftGripturaiS2,aut traditio uniuerfalis,aiit certe propria 8^ particu brisinftruâio. Sequit:fed authoritate tota coftringit (intellige ita totâ authoritate conftringi)ut nemini liéeat priuato fuo confilio, aut aduer^ Augußinuf ad a» tusferipturam aut uniuerfalê iftiufmodi traditionê aliqua temere obni/ulanu^resbyMiu tiîutta«^ «n hæc authoritatis priuikgio pollent. Hinc eadê dift.ca. in mice rebus, decemitur,qd fîcut puaricatores diuinarû legum, ita con* temptores Ecclefiaßicarum confuetudinum coercendi funt.

Quanquâ aût ifta fit dodrina.quæ diuinæ feripturæ per omia conlt;« quadret, jn lib.tfi ptenfg rèformatiôis multipliciter côirariû eius doceu

Ç)BTE]gt;IS^E

tionis liber aduerfuihcecdoccat^.

^prater do^rinä inprophetii er apojloîis coprahelattt^, ccrti de uoluntateUei aut hoitn jalute^ certo tejlimonio reuela ^^‘^^ttrlt;iditüßt^E'tquodFccleßaeiß)lißiperßru3:aßt^quodin fcri fturis repcriatur expreßuntynec aliudpopulo proponi dehere. (^^d(p oa ^^^ßßd^tantjuäpure humanü)incertüyinutile noxiu eße oporteat^, (tiaji ab cij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifpiritu Chrißi multa co^ouerint y er egrca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

^^‘^:gt;ß'icaci(üteßimonia reddiderint ueritati:propterea quod^ de ib Faüßt,(Jarneßnguine Ueißpientiapercipere nS poße^quodt^

carnis in eùpermanens etiam ipßDeo repu^et^

Cu tarnen Apoß. Paulus longe aliter hac de re loquat.t ♦ Cor.i.ubl animalem hoiem fpirituali per antithefim opponit.Deillo quidedicit, quod ca,quæ funt fpiritus Dei non percipiat: At huic fccurus 8C confk «tnter attribuit,quod fenfum Chrifti,8i norit 8C. habeat.

T^ra:tcrea cotendit libäße^Scriptura abundeßßieerey ad docendunt ^ßnia èxaâe eßummateyomnem^ eïrorem denudanduni remouen^ ^fiffi-Folioprimoz^ßcundo»

totoßre librOymultitCatholicce inflitUtioneSy obferuatio^

^j ^^^^ß^udines à tempore JFlorum ^^poßolorü in uniuerja Catho^ Fccleßa ußtatet nbsp;nbsp;tradita^Z^)^ per C ocilia uniuerßalia roboratat,

^^litermultixparticularesyßdßlutares ordinationes in haclt;.y^chi ^Pßopali Diotceßyd primis eius Epißopisy^ doFloribusy'Paßoribus^ F ubriter inßituttey^hucußppie obßruatayreijeiunturypermtttitUr^ ^’dciülibctpro libidini agerc contrarium^

iij Di

DE VERO INTELLECT? SACRAE

■ErbumDeicIariflTïme docet,ucfufh intelIedutïiSa^ cræ Scripturæ in fola catholica Ecclefia quf rendu cf fetquam ob id B. Paulus columnâ appellat 8^ firma^ mentû omnis ueritatiSji.Timot.j.Teftatur quoep E* phef 4. propterea dedifl’e deû ecclefip fuf quofdâ apo ftolos,quofdâ aût prophetas,aliôs ueroEuâgeliftas, alios aût Paftores amp;nbsp;Dodorestut iam non ftmus paruuli fluduan*

tes, 8^ circunferamur omni uento doârinæ, in nequiciahominum, in aftutiaad circunuentionê errons.Que locum B. Aug. poft S.Îec næum ita intelh'gitjq? ucrus fcn'pturæ intelledus obtincatur pei* ft* giti’mâ fucceftionê Epifcopoi^,amp; Ecclefiai^ ^ppagationê,quaRî ab ilia dodrinâinuicê ordi'neacceperût amp;nbsp;côfequutifunt. At^huc fpe(ftatcelcbratiflimûinud«îusdicftû: Euangehonon crcdcré,nifi me ad hoc catholicæ cccleG'æ authoritas compellcret. Ita alibi dicitî E h'go in his uerbisCde facris fcripturis loquit)hoc intelligcrcjquod AdP4ulfnu)}i, omniSjUcl pene oîs fréquentât ecclefia.Conciliû ite Meleuitanû clarat nô aliter intelligi debereqdRom.j.ait Apoft.Per unubo^fH pdin in mundû intrauit amp;2.nifi quêadmodû Ecclefia catholica ubî* que diffufa femper intellexit.Iftud longe antca docuit S. Clemês, B. Petri proximus fucceftbrjlib.Recog lo.ad lacobu fratrê Dni, R-tir fino presbytero interprete.ubi ait:Oportet ab eo intelligentiâdift^ refcripturaRz, q eâ a maioribusfclt;fm gt;?^itatc fibitraditâfcruat. Ita N'/ni'iH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docuerût 8^ reliq pres oêsîpcipue uero Irenpus,Tcrtul. Athanaf.ô^

iftiufmodi catholico,hoc ê nniuerfali fcn'pturæ fcff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E«Zf3 intellecftuijcuius^ priuati hoîs qtulibet in fcripturis piti cxercita*

Cdtholicitfenjui £i,fcnfus' aut interpretatio pponiî quêadmodû S.pater Auguftinus prtfcrrt, j Baptifmo cÔtra Donatiftas tradit,ubi inter alia fie habet:

Ilia quæfcribit Cyprianus cum collegis fuis, nullo modo præfcren da funt aduerfus totius Ecclefiæ catholicæ confcnfionem.Ad hgc di cit fe ncquaq aufurum fuilfe pro indubitato tenere amp;nbsp;docere,nonef fe rebaptizandos eos qui fuerant baptizati ab hæreticis,nifi ita cdogt; dus fuiflet uniuerfalis Ecclefiæ authoritateîCui 5^ ipfe Cyprianus li benter haud dubium ceiriirct,fi ab ecclefia fuiftet eius dcclaratio fua ætate fada. Quapropter fi quando olim inter Catholicos hæreti cos concertatio de uero intelledu facræ feripturæ oborta fuiflet, in omnibus femper Concilrjs ad eum confequendum, furfum diligent ter inucftigabatur,qiiid Patres retro præcedentes,ad tempora apo* fl:oîorumufc]pfenferint:idquodetiam Praxes ô^adiones Concili* , orum fatis manifeftant.

Attv

DESVMMä evang. PRÆDICAT. FoÎ. Illk Attamc hoc intérim perpetuo fuit obferuatum,ut tantûmodo de illoisi fentctia fieret inquifitio, qui ante difceptationê de rebus ijfdê in* korrupte,in nullius partis gratiâ feripferant. Sicut legit Hißorig T ri p3nJi.9.caj9.Quod fequêdi funt dodores q ante diuifionê floruerût

IQ]gt;J IS

liber ißis ttadaf cotitrarium, ißdydocetlib.obtenßeHefortnatiofliSyqüodddlolajèufiu ^IijcripturdßtrccurrendüpCi^ßoUhabcndacßc-pdeyE'tquodpres wcatore! idcirco nihil omnino huntdnai opinioisßice doUrince debedt itn^

omnishoniomenddx,Foil-ß^x,lt;^fol.ßq, Ilihilomi^ ^ß^^itpaßoribui Zl^pradicatîtibus ßcitpoteßateßripturas decldrdft

Ü* ^nterpretadi hoc perßldcthitnologidlt;0quot; colldtionelocoru ob^ j^ioru (fdcldriord'Dißifnuldt uero tdcct de intellellu Catholicx ^^^Ißd.Folio ^.ßeießcunddi

^^ïôgediuerfum docei Bpiphanius ine,cöntra hprefes li.i.Tom, t?

contra apoftolicos:Scripturæ(inqt)fpecuIafiônc quidê indigent

*ugt;adcognofcend5 uniufcuiufc^ propofiti argument! uim ^facultatê. m/o,gH4rePerz«j ^dâc oportet traditiôe uti ; Nô enim omnia a diuina feriptura accipi^‘^*?‘*‘‘'” poffunt.Nec fruftra dixit in epiftola fua apoft.Petrus: Eflè in B

Icriptisquæjâjjjfÿjj^jjjg intelledu,q indodiamp;inftabilesdcprauent,fo

Çnt amp;nbsp;citeras feripturas ad fuam ipforum perditionenif

DE SVMMA PRAEDICATIO^ nis EuangelicXi

MriRus lefus dodrinæ amp;nbsp;pdicationis fuc fummâ tribus capitibus pcipuis complexus eft. Nêpe,ut nunciata prifsuntn^t eudri^HicJi mû Indæis 8C impijs gêtibus in nomine eius Pcenitctia,P*^‘^'‘^'^^'‘’quot;2’‘'‘ eaep infinuataî Deinde rcmiflîôcjtdôrum per fide æ fa*

___cramentû Baptifmi:T ertio derhu prædicaretur,poft ba* pnlmummyfterium regni fui,mâdata fua, amp;nbsp;quicquid ut docefet fuis cômendaucrat. Ita nimi^t, ut mandatum Chrifti de pdicatione ea feili* «t,quænon primûimpijs,fedregeneratisChriftianispoft baptifmu fieridtbet,huc potilTimu fpedet, quo doceantur deinceps poft regene* rationis beneficium feruarc, aftiftente tarnen èc coopérante Ipiritu fan fto,quc iam per fidem nbsp;facramentû receperunt, omnia qûæ Chriftus

ièruare pceperat * Quêadmodû Apoft.clare teftat ad Heb.ô.ubi pceni* ttntig pdicatione appellat inchoationem tm uitæ Chriftianæ« Quapro* utuendißdt pter(inqt )intermittêtes inchoatiôis Chrifti fermonê ad pfediora fera libufproponenda, niur,nonrurfusiacentes fundamentum Pccnitentiæaboperibusoior* tuis,à: fidei ad Deum,Baptifmatum dodrinac* impofitionis quoqß ma Duum, ac refurredionis raortuorum SC iudicij xternu

DE SVMMA EVANG. PRÆDICAT.

Hue cîiâ tota B. apoftolî lacobi cpiftola fpcdatjcqui'rentis poß f/dem opera quibus pcrficiatur« fed ÔC omnium epißolaru Pauli doétrina,8d Rom.præcipuejn qua fummâChriftianæ religioniscomplcxuscfi,ac ca.i 2.8c fequetibus exigit, ût poft pdicationê Pœnitenti^ fidci,bofle uitæ pcepta Chriftianisferuêter folicite imprimatur. Adcundêmo dum docetSc S. Petrus Apoft'i.Pet.i.ôC i.Pet.i. ImoChriftusipfcin totofere Euangclio,pfertim Mat.^.ô.SC 7.Cui mandate antiqui^lt;ßl patres obfequuti,hoc potiftimum omni ftudio ac diligentia curarut,ut populû credentem uitâ docerent piam 8c Chriftianâ^per quâ uti S. Am brofius aitycertafidei noftræ (pès obtinec »in epiftolaad Roma.capgt;i2^

his

nalibriprcefcnße P^cformatiotiii dißidcat^

A Tpraßitnpta ißius B-cformationis liber^cühacfbrmapropcnulf la in parte concordat: Bxigit enim^ut non ilïcc tantümodopradita^ tiocsy(pta: inßdclibuiy aut negociorüßdei intperitisßuntyUCrutn otnnti in cdniune quotgitot habentur in Pccleßs adpopulüßdelem O* nbsp;nbsp;baptiza

tum:,ad ha:c duo tdtum capita reducdtur:ad pn-cedicationeuidelicet poent tenti£e?Z^ remißionispeccatorum ♦ FoLyßa-, i nbsp;nbsp;fol. 24 fa. i

Diflimulantèr autem præterit tertiûilIudjquodChriftuspcipue amp;nbsp;diferte præcepit fidclibus 8^ baptizatis proponere, Mat.vit, Docétes * eos feruare omia qupcuep mandau i uobis. Et certc liber Reformatiois iftius, no alia forma côpofitus eft,^ fi nune primû ex recenti gentilita«’ te 8c incredulitate ad Chriftû debeamus hac doeftrina coucrti,amp; haften nus non foerimus Chriftiatii.Quanq tamc non oppugnet hic^quin ex# pediat etiâ in omi prædicatione de Pcenitentia 8c remiftîone pdôrutn populo inculcare fermonê, Sed hoc tantû, quod tertia ilia pdicationis parseflèntialisjquæfidelespræcipue concernit, hicubi fubftantialia prædicationis capita rec€nfentur,prseteritur negleda.

DE RELICLVIIS PECCATI ORIGINA* Iis,8C quid poft baptifmû proprie pro peccato acccipiendû fit» nbsp;nbsp;nbsp;,

Erbum Dei exprefte habet, qd dns Chriftus Baptizatos fandificet8Cmûdet,plauacrûaqupinuerbouitæ,utex# I hibeat ipfe fibi gloriofam Ecclefiâ,non habcntêmaculatn aut rugâ aut aliquid huiufmodbfed ut fit fdS SC immacu _______ Iata,Ephe.j. Quêadmodû 8c Chriftus ipfe de hoc loqui# tur,loh.i^.lam uosmundi eftis propter fermonê quêlocutusfum uo# bis.Et Apoft. I.Corin.ó.Abluii inquit eftis,fandificatieftis,iuftificati ‘‘ eftis,in nomine dni noftri lefu Chrifti,ÔC in fpiritu Dei noftri.

Exiftis

DE PECCATO ORIGINALE Fol. V.

Ex ifiis plurimiscp alfjs fcrjpturæ ucrbis? femp docuit Eccicfia Ca#

gt; olica,R.cfjJu5 originalis peccati poft baptifmumpqualis cft? propen miiiptiziithorigi ioita côcupifccntia carnis(proprie locjuendo) non eflc peccatû contra

Dcinamctfi Apoft. Paulus figurata loquutioe reliquias illas propj/c peccatu/n.

Pfccatû appelletpR.om.% cû ifta in cius reftridionc;, qd no fit talis^prof P'w qûâ dânationis aliquid refideat in baptifatisp q non fecundû carné ®nibülâtp Roma.8. Quo dido luèulenter fatis indicate refiduû iftud in “Ptilatispfolû qualc rc ipfa cft cônfideratû non efte ueru peccatû eius §^tris ,quæin0£calogopræceptorû damnantur. Id quod etiam S. ^’^^5 ^'^guftJib.i .de fermone dni in mote teftatur,ubi ita habet : Sane coniiderandum nobis eft,quôd non dixit dns : Omnis qui concupierit QuiJpefl bipiif» •^ulierem.fecl qui uiderit mulierem ad concupifcendû cam,id eft,hoc fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprie pce»

hoc animo attenderit^ut câ concupifcat:quod iam non eft titillari itntationecarnis,fed pleneconfentirelibidini, ita utnôrefrenetur illici *usappttitus,fed fi facultas data fuerit,fatietur. Nam tria funt quibus

P«ccatum, fuggeftioncjdeledatione 8c conknfione,

^^nclib.i,contraduascpift.Pelagianorû, cap. 15.dicitîQuodnon PWptct concupifcentiâ,Cuius iam reatus lauacro regeneratiôis abfum«« orationebaptizatitDimitte nobis débita noftra, ficut “■wsdimittimus debitoribusnoftris.fed propter pda quæ fiunt, fiuc ’’’«sconfenfionibus cû ab co quodlibet uincitur,quod placet^fiue cum

Côprobatur ome iftud luculentur per S. lacobü Apoft.i, cap.Epi^ ftolæ fuæ^ubi ait : Vnufquifc^ tentât a concupifcêtia fua abftradus 8^ «llcflus.Deindc concupifccntia cû conceperit, parit pdm, peccatû ueo wcuconfummatû fuerit,générât mortc.Obferua uerbû(deinde).Quc îpoftoli lacobi locû, beatus Aug.in lib. allegato ad eundê modû inter* pr«aturamp;citat.Scribiteandêfcntcntiâ,8C adSelentianâp epift.toS.Iiê sdAfdlicû epift. 200. amp;nbsp;lib.to.deGcnefi ad litcrâ,ca, iz.qbus in locis ieftat mandatû Dei, no iftud^ne fit in nobis carnis côcupifcêtia dû uiui Wusin hoc mortali corpore^fed hoc exigere potius, ne dnctur deinceps in nobis. Et ifthuc ipfum cft,qd idc ille S« Aug.in allegati8,alijf^ plu

lib. de Spiritu 8c Iitera,ca. vltaradit.Duplicê efte Duplex iuflicù. iufticia.Vnâ ex oini parte cofummatâ^q in uita pfenti no afteqaamur. confummM/utut Altéra ueromiftorêôd imperfedâ,quæ nobis dû uiuimus côpetat ? amp;nbsp;Mperßa4,w^fe!tgt; utleruemus fit pcepta.Habetcp pro confeflb amp;nbsp;indubitato quod fan# tûtemportt. di etiâ in hoc mortali corpore ad tanta dilediôem , qua certe maiorê in hac uita dfe no poffe,dns ipfe teftatus cft, ut anima fuâ pro fide, nbsp;nbsp;pro

rratribus ponerêt,potuerint quidê puenire^ V ei^ hanc no eifc cxcellen* üffimâillâ çharitatê,qüâ primû in c^lis,ceu pfedâ iufticiâ côftquemur.

■ De

SVMMA EVANG. PRÆDICAT.

De quä(ut Tertullianus cxponit)dixerit Apoft.Gatv.Nos autern fpi iufticise expecflamus ♦ Y ult pr^terea fdûs ille Augu* ’ nbsp;nbsp;ÖinuSjDeum primo fuomandato:Diliges dominum Deumtuum,ex

toto corde tuo,hoc folum ex]gere,utialem conOituamus anima huma nam in hoc corruptibili corpore »quæetfinondùm illafupereminen* tiOima perfeâione charitatis Dei, ornes motus terrenæ libidinisabfor buerit atc^ confumpferit^tamen in ifta minori iußieia ad illicitum ope* randum eidem libidini nulla inclinationeconfentiat.Net^ enim finon* dum eflè poteR tanta diledio noRra, quanta illi cognitioni plenæ pfe* q in uita futurs côiequemur,debetur,iâ culpæ deputandû cß.Cü

Rt aliud totam nondum aRequi charitatcm,aliud nullam feguicupidi* tatem : cRe uero tantum poRremum iRuddum uiuimusadferuâdum praetepturti.Quanquam pr^terea uerum fit,quod cum perIfgcm(No concupifces)infirmitatem noRram cognouerimus,dcbeamus hodpfo femper impelli ad implorandam Dei gratiam,ad inceRànter repugnan dum,8f per gratiâ reficiendum, quo perfedam illam iuRiciâ poft hâc uitam in Ccclis tandem confequamur.Propter iam didam iufticiam, q in bac peregriftationc per Dei gratiâ obtineri potefl, appellant qûidâ in icripturis iuRi amp;nbsp;^fcdi,Bccle.xIiii).Enoch placuit Deo, Noe inuen tuseR pfedusamp; ioRus.ItêLuc^ i. Zacharias amp;nbsp;Elizabeth erantiufti ante Deû,incedentes in omibus mandatis amp;nbsp;iuRif/cationibusdhi fine querela.Sed quo modoC'an erant prorfus abf(^ omni pdo^ Nonfane. Nullus ein iândusautiuRus (ut Aug.ait) caret peccato,nec tarnen ob id definit eHe iuRus uel fandus, CÛ aftedu teneat fanditate : amp;nbsp;ideoue* raciter omes fàndi pronunciant fe eile pdores, quia in ocritatc habent qd plangant,etfi non reprehenfione confcientiæ,certe mobilitatcamp;mu tabilitate prxaaricatncis naturæ.De Ecclef.Dogmatib.cap, IxxxvL Gjiä räthne Apoß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S,PauIus ficuti iam antea diximus inclinatiofie huiufmodi,

foinitcminbaptizu feu coocupifcentfä Hl came manentc appelJa peccatu/it tn illud (ut B, tu nommet Aug.teRatur)Tropo quodâfermonis.Nâipfa(inquit)concupifcentia no cR peccatu in regeneratis, quSdo ei ad illidta opera non confenütur: fed modo quodä loquendi pdm uocatur. In primis ob id quod pecca to( Ad^ nimfrü)fada fiegaa loguêdi figara,fermonê Latinû,linguani appellamus Latina,eu non fit lingua,fed ea Rat.Deinde ob id etiam,qa generat peccatâ, guâdo uidoriam obtinet: quêadmodum frigus dki£ pigrû^eo quod fadat pigros»Ä t fi proprie loquamur,non eiî peccatû, fed tantûmodo mala guxdSinfirmitas^autmaJx gualitatis aftedioq* dam cenfenda. V idc ipfum li.i .de nuptqs nbsp;côcupifcad Valcrium ca^

2^^2^gt;26,27^SimiUa feribitad Bonifaciû guoepIib.i.cap.iDidmu» Baphfma dare omium induJgentiâ pd5rum,amp; au ferre crimina ,n5 ra dere.Sed côcupifcentia manês,fi uocetur peccatû,nô uti(^ gaia peccatâ cft,fed

SVMMA ÈVANG. PRÆDICAT/ FoÏ. VL tftjfcd qui'a pcccato faéla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üocaturzficüt fcriptura, manus cuiufc^

dicitur,quod manus earn fcccrit,Peccata autem funt,quæ fccundû car^ nisconcupifccntiam uel ignorâtiam, illicite fiunt,dicuntur,cogitantur,' fcquitur ibidem :Quoniâ rcatus eias gencrationc tradus^regeneratH ontdimiflus cßtideo iam non eft peccatu.fcd fic uocatur c.Quamob J^lt;i^idcillefan(fï:usPater,Ii.2.demcritisamp; remiffionepeccatOR2 cotra quot;dagianos cap.^g aitzCum in Baptifmo reatus omis fit plenarie folu««' continuo confequatur ab bac uita mjgratio,non crit omino quod ^onoxium hominê tencat,folutis omibus quæ ipfum tenebant. ‘

EftquidemucrûjAuguftinû contra Iulianûîib.^.cap.;.itafcribcrer reUnciuitti)^ ^ocupifccntia carnis aduerfus qua bonus concupifcit fpiritus,etia pee* perfeuerantibus iit catumçftjqm'gj ineft illi inobedientia contra dominatu mentis.Verunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtutiu

‘c^ndicit talem inöbcdientia,in baptizatis prædominâtc in eis men*

aflerit, concupifcentiam maJâ quæ reliqua

* gt;«tri nobis ex aliqua parte bona, quando ei non afTentitur.De nupt. wticupif .atj Valer.Iib. t .cap.29 Sic contra eundem Iulianû toto fere ' ^oftcundo oftcndit,quod infirmitas ifla reftans fit illud cotra qd de* Deafttregenjfajj- c^^tare: uult enim affirmare nobis,quod quemadmo* dutn, concupifccntia infidelibus Caufa eft afliduc peccandi, ita præbe* ’w eins rel,qyjæ fidelibus materiâ, amp;nbsp;exercitiû, gratta Dei adtuuantr, UJncöidiamp;bcnefaciendi»

liber ißis tr adat contrarittnt,

ohîatÆ reformationis liber, de rebtli ißii docet lon^ aliter^ T J nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^n:Siquis forte nihil ini^Ui animo deliberatococnpißat,

J^d habeat dut uel uolatilem tantum concupißentiam quandam,lt;^ expCf ifißipßo,lt;juaftdoproponit in omni rndfuetudineßnUitatt lt;^pie ^teje CQntinere,repü^antid ali^ud,eße tunc etidm nudam ifam ^’^^oficîtpilcctjfiam coram Deo peccatum.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docere unücptemtp, no modo homicidiiï,adulterium zy

J^^^^ßepeccatu^uerumetia (puodunußuißüe, propter talem cocupiß '^^ßßtyipiauis ei nonconßntiat uoluntdsßtipß inconßeHuJDeihof

ß^igt;aouiter,lt;!:^ für,Folio ^^^pacie t,

lt;lUauis Deufforte cocedat alictii,ut dominu tartgud Ueli Z^y’unicti F ^^toretioßru agnoßat,^:^ tterafide apprehedatJnßperne^ uolütott uerbis aut opcribus,idololatrid,uel aliudjuid(fud,pio nomedonti prophatiatur uerßt,Corde (]uolt;^,ote^ßdais, omni pietatis oßieio äd hteeße omnibus demittat,at^ etiaadobßguiü,^ ß^iandobedientidß dedat,alßineat puo^ ab omni ira lt;^indignatû omni indecentia,z^ immoderato exceßu,ab omni auaricia,Z9^ co* uana gloria , autperßdia,ßcuti pree^ta

DE PECCATO ORIGINAL!

une talmen talent nondum ejje iußunt, quam diu uel modicæ concupißesntiapulßtur aut oppugneturylicet nunquamß/g^/liomeonp^^ tiatyquin etiamlicet ißiufnodiconcupißcentiam prauam nbsp;nbsp;irritdtie^^

e Corde continuo abijetat^aut aduerßis earn decertet^t^ut demumßf^ teadhuc tadiumytarditatem y aut moleßiam operi bonoperagendo inß experiatUTyquamuis nihilominus ciußnodi ttediumyßgun moleßilt;i^ uincatybonumquepropoß'tumpeißciat^FoL-^-^.ßacie t ,zi^ßqi^ti-

Sequitur poFl ha:c ibidem y quodnondumetninentemiUamO’P^^ ^^tßirnam erga Jddenm dileälonem y quam in altera uitaprimwn ajß(j^ muTyConfiquiitttDum adlmcquce Èfeusprohibuit nos infeßantytotiu^^^^^ gis transgreßione teneamur, (dluodqueprimum illuddiledlionis iftlt;indüttt it a nobis a radicibus imisyO'perßeSeßitis proponat oboetdosygi^^^^-layperuerja damnataßt tota noßra lt;1:^ natura indoles. Lo(piitur autem eo in loco non deimpijs nondum baptizatisy fed de regneratU’

An per Hæc nihil adimatur fuperabundanti iJIi graitx ChriHi, agni fdlicct Dei,qm' tollit pcccata mundi, Iohannis pri. 8^ pfedeplcnarif^ diffoluit opera diaboll, i.Ioh, j.Quicp multo abûdâtiusdominar inert dentibuaadiufiidamyqaam peccatùm antehac in increduJis adiniuû* ciam prxualueratjRoma. v.Qui etiam lege fpiritus uitx liberal credoi tes a lege peccati ôc mortis, Romanorum odauo.

Sic an non etiam hoc commentoextenueturuirtusbaptifmijoejuo mortui Turnus peccato ,Rom.fexto. amp;nbsp;Chrißü ipfum induimus, viHeChryfo, ifjj'n quo denkpplenam perfcdamqueremiiTionem peccaioromCquU flomit in s$. hicomis inimicitia qua feparabamur a Deo deftruatur)confequudl«* M.“ quemadmodum beams Auguftinuslib.ij.demeritS^tefniCptc. cap .xxyq.amp; xxviijtaffirmat.

An quoqi non itidem bonitati creationis, origiaali peècato, nondS extindæ penitus in nobis, tarn contorta 8C intempeßiua hyperbole w rogetur iniuria:præfertim cum dicat landus Auguftinus:Caro noftra eft bona,æ ualde bona,amp; noh eft mala:ut uolunt Sethianus,Ophianui 81 L^itricianusinec mali caula, ut docuit Florianusi nec ex male amp;nbsp;bo* no compada,ut Manichæus blafphemat,lib.de Eccle.dogmatib. cap. ixxvi. 8C lib.denaturaboni^cotraManiebxos.Hxcinqaam omiiuni* ufeuiufe^ Deum amantis Chriftiani eft,Tecum bene expendere.

Et quo tandem ilia eorum doûrina qui librum compoTuerunt, ch tnentiflim.oque domino noftro cum informatione praua obtulerunt, aJio poterit fpeûare aut perlihere,quam ut homina Cecuri amp;nbsp;negligety tested^

DE VETERI ET NOVO TESTAM, VE tesreddâturC Enimucro cum audiunt,manere in l'pfis peccatu poit Baptifmumtamuere qante: Item q? propter illudipfum aduerfu Decalogu præceptorum inceflanter peccêt : etiam fi non accedat e uoluntas:quod^ hinc côram Deo fint homicidæ 8^ fornicatores,qlt;' uis in heccritnina nunq confentiant. quid potcrunt fecum cogitare ^liudj^pcrindeeffe, obfequundes concupifcentiæ uclnonjnecefle cft te effe peccatorem,8^ quid magni eft fi uoluptati obfcquaris ea^ fruaris^maKime cum certo fcias,quod ubi faltem refipucris,8C credi derismodoinChriftum, omne quicquidperpetrabis, gquc fimul^ utreliquiasillastibinon imputari.

De hoc probus quifcj Chriftianus dijudicct, difpiciat^ an non iûudeuentus quoqp palTim ita fieri conuincant.

^DE discrimine VETERIS ETÄ^: Nom Teftamcnti.

Emo de Veteris Noui^ Teftamcnti difcriminc difcrtius melius vediflerucrit,q Spiritus ipfe fan

I PI dus. Is itacç per prophetam loquitur Hieremiâ cap. 51. Eccc inquit dies iieniuntCdicic Dominus)

î feriam domui Ifrael 8^ domui luda focdus no^’p^-oprûNow Tejîct ‘ uum: nonfecûdum padum quod pepigi cum psLncntidefcnptio.

Difcrimen iftud S.apoftolus Paulus eleganter 8C copiofe explicu ’tad Heb.8. uidelicet cp Vêtus Teftamentum fît lex ilia Dei fcripta intabulislapidcis, quam dédit Deus Moyfi cum cduxiftetfilios If« raeldeÆgypto,propterquampepigitcumMoyfe8^Ifraelfcedus dludquod habetur Exodi 54 utquiferuaflentlegem,uiuerentinea. tfwï.xS NouumueroTeftamentumfiteadem ilia lex Dei,fcripta noninta*. bulls lapideiSjfcd in cordibus fidelium,per’ Spiritum fandum. Sic» w idem ille Apoftolus etiam alibi dicit,’2. Corinth. 5. Epiftola cftis Chhfti,miniftrata a nobis 8C fcripta, non atramento,fed Spiritu dei uiuiînon in tabulis lapideis,fed in tabulis cordis carnalibus.De pri otiTeftatnento fcribic ad Galat, j.Si data eftec lex quæ poftet uiuift

ß care

DE VETERI ET NOVO TESTAM. carcjuerc ex lege eflet iuHicia.Ec iterum:Prius^ ueniret fides fub le* ge cuftodiebamur,conclufi in earn £idem quæ reuelanda cratu'raquc Icx pedagogus nofter fuit in Chrifto. Quo in loco Apoftolus pro* prium Veteris Teftamenti opus,cuius gratia data erat,graphiccar tificiofe^ defcribit : nimirum ut ludæis ad bonum perbeiendû fuâ impotentiam mamfeftaret. id eft, ex feipfis, proprijs^ fuis uiri* bus boni (quod Deo placeret) nihil poftent peragere: 8^ hoc paefto ad Chriftum eos impelleret. Dealtero uero dicit:Deus fecit nosi* doneos miniftros Noui Teftamenti:non Iitera,fed fpiritu. Et lucM dius adhucdiferimen iftudindicat,in allegoriadeduobus filijs A*; brahæ, Galat.4.

Ex iftis confequitur, qp propheta Hieremias, Si apoftolusPau* Ius,ubide Veteri Teftamentoagunt, nondefccdereillogratiælo* quantur,quod pepigit Deus cum Abraham:fiquidemhocipfumf® . duseft Noui Teftamcnti,impletum inChrifto.inquobenedicétur QÿidPJuîta nomic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;011^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;• j

ne Veteris Te/i4méOtnnesgentes[crrx: bed loquuntur delegequæabexitudeZtgy* tißgnificet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pto quinquagefimo die in monte Sinai data eft, cum dicat Prophe*

ta notanter Si diferte : Non fecundum teftamentum quod fcci cum pat ribus ueftris,in die qua apprehendi manum eorum,8i eduxi eos de terra Ægypti.In quo etiam Teftamento patres nô permanferint, quum eis propriam impoftîbilitatem nondum per ipfum agnofeen* tibus,abfqp fpiritu ad feruitutcm,imo transgrelTio eius ad mortem ceflerit.2 Corint. J. Quamobrem Hebr.g.ait Apoftolus: Si prius illud culpa uacaftet,non utiqp fecundo locus inquireretur.Qu^pro fedonerba de fcederecum Abraham paflointclliginôpofTunUut beatus lohânes Chry foftomus in eandê ad Hebræos epift.teftatur.

Propterea beatus Auguftinus libro de Spiritu amp;nbsp;litera capite 2^ dicit, Spiritum fandum, cum Vêtus Teftamentum a Nououoluil* tnlt;juoVeteris amp;nbsp;fet in Propheta difcerneré,nihil de facrificiorum uel quorumeune^ Kûui teßdmcntilt;i'/facramentorum commutatione dixiftc,quamuisôiipfafine dubio fuerat fequutura, ficut fequutam uidemus : fed tantummodo iftam commendafte diftantiam,quod leges fuas daturus eflet Deus in me tem eorum qui pertinerent ad hoc Teftamentum. Nec^ enim Spiri tus fandusfut in caput 8.ad Hebræos feribit Chryfoftomus) indu* cit difterentiam præccptorum,fed modum dandioftendic alterum: Non iam in l!teris(inquit)ericTeftamentum,fed in cordibus.Often dat hoc aliquis fadum aliquando ludæis: fed non inueniet. iterum enim in literis fadum eft poft regreftionem ex Babylone. Ego autê oftendam apoftolos nihil accipientes feriptum, fed in cordibusacce

DE VETERI ET NOVO TESTAM. VIU. pifTc fpiritum fandum. Hucuftÿ Chryfoftomus.

Neç tarnen Chryfoftomi uerba ita uelimus a quog accipi, quafi knicrit, Patres in vetcri Tcftamcnto faluatos, non recepifle cunde Dei quem habent in Chriftum credentcs: quum dicat apo* liolus Paulus,nos habere eundem fpiritum fidei cum illis, x.Corin, 4' Verum hoc uoluit fignificare,Patres non recepifle fpiritum illu yirtuteaut donatione Teftamenti Veteris. Id quod etiam Apofto* •US ita fe habere teftatur, Galatj-HocfoIumCinquit) uolodifcerea uobiSjEx operibus legis fpiritum acccpiftis,an ex auditu fideiç'

Vndc confcquitur,Tcflamentum Nouum a Vetcri nonfecerni, feccrncndum cfle,per id quod Teftamcntum 'Vetus cxteriores cxrcnionias ôi infb’tutiones impofuerit olim,quarum nihil require* •■CHt Noui T eftamenti. V eriflimum eft enim,quod ficut T cftamê* tum Vêtus fuas quafdam Cærcmonias ad Chriftum uencurum mit* olim habuit,quæ tarnen fint modo inutiles,ob id q? per Chri* uni femel totæ funt impletæ, quafi umbra quædam lucis âduen tufublatæjita habet amp;nbsp;Nouum Teftamentum fuas Cærcmonias, q eorum quæ per Chriftum gefta amp;nbsp;iam impleta funt,debeant c5 ^oncfacerc. Ad hæc Nouum Teftamentum habet externas fuas in* •tutiones,ad quarum obferuationem etiam per confeientiam obli* gamurtnifi forte per charitatem ( quæ excedit omnem legem exter* norum)nobifcumdifpenfetur. Quemadmodum beatus apoftolus pulus i.Corinth. i t.Si in alqs plcris^ locis fedulo monet.Et pror us uerum eft,q) oporteat nos non modo fcculari poteftati, propter comcientiam,uerum etiam fpirituali, quænon minus a Deo ordina taeft,obedirc.Romanor.i5. Hebræor.ij. S^docuitChrjftus ipfe, Matthxi

Q.f^o T^CTO HIS DOCTRB i

î

nalibri^ictcnße Pgt;.cformationis dißidcat^

liljYi ab hocprorfùf diJcrcpacContcndit ctiim Teßametti ^^^PctusâJSlouonondifierniyincoy quoâilludlitcra^ifluducro

potius hdc in parie J^tus cccpuat l\houo,' ^uippe (puod a^ jtruat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j;' eßamentutn remißtonem pcccatorutn cotnmunicatio

^^fnSan^iJpiritusypcrinde contincre at^Nouum.Folio

'-^^^(ccßtdus illud^ati£e,quodpepiÿtF)cuiCumlt;^braham,fd^ cum co quodpoßcapa^uicß cum/^oyß in monte Sinai, Folio

dicit ibidem^ dtßrimen fœderiî quodDeut ii cum

DE VETERI ET NOVO TESTAMENTO

cu/nt^brahatn^ Afoyfc, abiîloguodpcrdiîcélufnjîliumßiumcxbif buit,pra:tcr alias conßßit tn bis rebus:

'Primo P quodfœdus illudprius uocatione externa nbsp;nbsp;mdnißßa tantU

cumfemine ü^brahayZlPpopulo Ißaelßcundum carnem initumßt.

Quodquidem de fcederèin monteSynat cumMoyfepadoucru cft.dicente Dauid:Non fecit taliter omi natfoni,amp;r iudicia fua non ma mfedauit ci‘s,pßLr47, Sed non fimiliter defocderc pado cum Abrabâ, Gene,2z^ Cum fœdus iftudcxprcfT/s uerbis longiusudcp pordg^tur: In femine tuo(ait Deus)bencdicentur omnes nationes terrræ.

Secundo uti liber ille habet, Dißirentia eßet in eoßta ^quod ftxdere^ antiquo exegerit Deus obßruationes exteriores:nouü autem teßamentu nihil requirat externi,prceterpaucas admodu caremonias^quas dotnin^f ipfe inßituerit, utpote Baptißmu nbsp;nbsp;Sacramentu corporis Qyßtnguinii

ßi. (ßj^dipp teßamentu hoc liberauerit credetes ab otbus humanispracc^ ptisßutraditionibus ,pmißritpp eos liber cefpiritußandi dtreélionirelt;t ^ndosyitautnon ßntamplius obligati homines adhumanasinßitutiones obßruandas,nißquantum uoluerintß talibus ex cordeßirifulibero, Jj)onte, non coaai ad cedißcationem proximißibmittereßolio, i ßcunda,lt;!:yrßeq,

Quomodoautem iftud, cdfacra feriptura 8^ Patribos,q difcritnê proprium faciunt,rcdelt;^ funt afTeguuti, conueniat/cripturarum ptrif tus guiCep poterit facilime dgudicare,

Sed autboribus libri,gui eum clementiffimo domino noüro ünißra cuinformatione oStuIerunt^ bocagituramp;T quæritur, cupiuntexternas omnes cgrcmoniasjamp;ufrtatam in[anä:a EccleCia confaetudinein,abro gatastprxter duo tantü facramenta,quæ tarnen ipia non permittunt debbus^guomodotradidit ea badenusamp;adminißrauitEccIefo. Vo« rum de hoc poRea.

Dldcs folio 2^.ßcie prima quodpreedicatores nullis rebus ad padat gogiampertinentibus debeant homines onerdre,quales(ßecüdum libriim) ßnt, omnespreeceptiones de cceremonijs,oblatiombus ßßis,traditio^ nes corporaliumpurißcationum, dele^us ciborum,omnes^ inßitutiones Çl^'forince externorum iudiciorum politiarutn»

Vnde

DE VETERI ET NOVO TESTAM. ÏX,’

Vnde licet animaducrtcrc, quod prætenfa ifta Reformatio non

îta æftimat opera exteriora amp;nbsp;inftitutiones T eftamenti ucteris,qua Careinonii legaki fifuchnt tempore illo cultus quidam Dei,fed exercitium tantum dei.illorum qui proprie intellexerint quo cæremoniæ illç fpeftarêt.

Eftautcm utiqj ucrum^ quod utrunc^pjtam Vêtus quam Nouum Te ftamentû,taies cçremonias cultum appellitent Dei.Dcquo in Exolt; doXcuitico,Numeris,8^aIibi plurima funt tcftiinoniatquinôC Pau lusapoftolusad Hebræosç aicHabuitquidem 8gt;^ priusTeüsimen.. tum luftifîcationes, cultum quendam amp;nbsp;fanâum fecularc Sic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Prætereauerutîî cft,quod ludæofufln pîebgi non offinia cçfeffio’* niarumfignificata intellexerunt.Hoc tantum feire debebant omnes^j^j^^ quoduenturus eflet MefTias, quieos liberaret, quod^ in nuda iIIawon/rfr«yîgni‘lt;^^ externa opera non eflet fiducia locandaî nihilominus uero cas quo«* nogt;t fliodoaDcopræceptçerantobferuarent,fpirituautemôlt;^ ueritatc,'” licet non intelledlam legem profequerentur.Quemadmodu fanlt;ftus Balilius teftatur : Magnus (cnim inquit) ille Moyfcs non omnibus oninia rempli loca peruia effe ftatuit: uerü extra facra fepta propha* nos locauit,prima atria purioribus permittês j folos Leuitas dignos *niniftrosiudicauit:uidimas uero holocaufta, ac reliquam facro^ ruin celebritatcm facerdotibus afTignauitjUnum^ ex omnibus de* ledum in adyta admifit:8C neep hune fern per,fed una folû anni die, ar(Ç huius hora certa ad ingrediendum ipfi conftituta.Lib.de fpiri* tu fando,capit.27. fdem illud teftatur fanftus Ambrofius quoque^ libroprimo Offîciorum capite decimo. Cæterum cp ludæi cære* monias,quas propter obcdiêntiam Deo præftandam obferuabant, non ad integrum 8^ perfefte intellexerint,licet tempori eorum fuif* ftnt aptatæ,affirmât Paulus Apoftolus ad Hebr. pluribus in locis, 8^ præcipue capite nono,ubi aittquod per taies obferuationes,qua« lis erat quod folus pontifex femel tantum in anno introibatinfan* da,fignificauerit Spiritusfanftus, nondumpropalatam effe fando rumuiam.

Liheriîkpratcrcadi^umilluâ'Paulii Lexpæda^^inojlerfwf^ inChrißo.tor(iuct adfidclciy (j^uäßpracipud Icgûfun^ioßt^credentes Un(JU(iintorumpcedagogus(ptidani£tdduccrc ChrßoiFolio z^ßaciC424 folio, fade,Z,

An autem ifte fit germanus cius didi intclledus , cxipfis B ii) Pau*

DE TIMORE SH R VÎLL

Pauli ucrbis facile deprehenditur, Prîufquam ûeniret fida, inguit^ fub lege cuftodiebamur,conclufl in eam fidem, quæ reuelanda erat. Itaque lex pædagogus nofterfuit in ChriftoyUtexfideiuüüicemur. Atubi uenit fides, iam non fumus fub pædagogo^

At prætenfæ ifîius reformationis liber plane obliuifcitur utih'tatts dus, quam kx pro officio fuo proprie debcat fidelibus fubminjßrare ac porrigere:Quod non eft ut fideles per legem primû cognofcantpec^ cata fua,quibus iam mortui funt,aut ut ira operetur,a qua funt p Cbri^ ßuliberati, nec deniq^ ut fît eis pxdagogus iam primûadChriÛS, lt;juê oportebat habitaremodo in cordibus eorum per fidem.C^terumprcM prium æ erga bdeles deOinatum legis officiù eß,ut fit eis ia fpecaîum quoddam in quo fefe contemplentùr, quouftp iam uiuendi rdigiôe in charitate profecerint:ac rurfus ut Et eis lumê amp;nbsp;uia relt;fia, in qua am bulare fempercÿ progredi debeant. Quod quidem legis munus fapietv liam præHat paruulisj^tibcat corda,amp; illuminât oculos,PfaIm.t8Sie pfaLitSLucernapedibusmeis uerbûtuû,amp; lumen femitismeis^De^ pingit amp;nbsp;alias quo(^ piâlmusilie ffinAionem feu officium legisiucua diffime fimul Qc uenuÂé.

'Pratcrca liber ißc itaproceditydcß uèterii teßdmenti ob/crtidiorcf, cundetn cibujpiritualequem nosy cundem^ potü nobißü biberintv ducauerint.Êt duaßtantunde illi inßo ßldnci,qudtum nos in dignißima corporisChrißißerantentoßimimuSypcrcepcrint,P^deßoLi7^i«

Quod Catholicinequaquam admittunt Vide Amb.in lib.de bis qui initianturmyfterijs,cap.9,amp;lib.4.defacramêtis,cap.j.Etficuiljbeat, is poteritiniignem ilium dodum Abbatem Tuitienfem Rupertym legere^Iib* j.de operibus Spirituffandii^cap, 18.19.8^ 20.

DE TIMORE SERVILE

ï On inutilem eile timorem etiam ferailem telïatur nob»

facra fcriptura^^.Regum ti.Et fandii patres, diâumib lud Salomonisdaitium fapientix timor domitii. defer uili timoré intelIexerût,Vide Augaliiaum in pfal.127. AadiautCinquit)h3ec homifïes,ÔC quia uere futurs faut impfjs, timen t ÔC continent fe a peccato ♦ Cum autem per timorem com tinent fe a peccato, fit confuetudo iuflicix, incipit quod durum erat, amari,amp; dulceffa Deus ♦ Sequitur poRea : Bonus eü iüe timor : utilis eft.non tarnen permanebit in feculum feculi.

Etde

DE POBNITENTIÆ PRÆDICAT. Fol. X.

® timoré haud dubium loquutus cft Sancflus lohâncs Baptiftagt; S^ndodfxit ; Progenies uiperarum, quis uos docuit fugerc a uentura lam fecuris ad radicem arboris pofita eft.S^c.Et Dauid ine:CIama /’’üntad dominum cum tribularentur, SC de neceflîtatibus eorum libc ^’“'teös,Pfalm.ioó.

tionisli-hcraducrjusheecdoccat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

A T hhçrFçformationis cotendit lohanneBaptifldydominuipßitftf

(ipoßolosy cu/n inciperet à 'Ffxnitcnticc prad'icationc dicentcs: ^^nitzntia. agite,nonßt reßpißentia ißa aut timor intclligcndus. Folia ^■ficitßcunda,

Coftftat fatis banc pcenitudinèm feu refipifeentiam nofufficere. Po Wnamenefle initiö idoncum, ubi dns gratiam fuam fimul contulerir«

DE POENITENTIAE prædicatione.

E pcenitent/æ prædicatione non aliter docet liber, q fi ni hi 1 interEtjnter pdicationem pcenitenti^,q fieri debet tjs, qui primu ex impietatc ad Chriftianifmu uocantur,8c il noneftadamuflim fcripturædiâ:û:Quandoquidcm prior pcenitêtiæ am. pdicatio q defertur infidelibus fieri debeat ( uti liber ifte non male fatet) propofitione legis Mofaicæ uel legis fiaturæ, cû primis uero abomina dicetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

*ionis,qua Deus peccatû execratur,adieâ;a tarnen dodrinai, quod uni# fola peccatorum in infidclitate commiftbrum fatisfadio, fit ama«

ta ilia mors lefu Chrifti noftri faluatoris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vide Amh.de pcxnit

At ûero pdicatio, q impêditur Chriftianis in pdm denuo relapfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fieri debet cômemoratione SC cxercitatiôe potius fpiritualis legis uita^i nbsp;nbsp;bapu/i^m.

q nobis in Baptifmo implâtata,pcr pdm rurfus fupprimit,q legis Mo faicæ minifterio, Perfpedo,q? feriptura facra Chriftianis poft iuftifica tionem prolapfis,non Moy fen proponat ab oculos,ueß2 potius uocc il la Utitur: Memento unde excideris,amp; age pœnitentiâ, amp;nbsp;prima opera fac:fin aût uenio tibi cito ÔCc^ Apoe.x .Item qûo Paulus acclamat Gala# G^^e.r. lliasiHos:0 infenfati Galathf,qs uos faicinauit no obedire ueritatiC'an# tequoiÿ oculos Chrus lefus pferiptus eft,8c in uobis crucifixus^ Sc ad Htbracosdrritam quis faciens legem Moyfi, fine ulla miferationc fub duobus aüt tribus teßibus raoritur:quäto magis putatis détériora me# ïtti fupplida,qui fiüum Dei conculcaueritç'Hcbræorum decimo* nbsp;nbsp;*

Iftiufmo#

DE POENITENTIÆ PRÆDICAT.

Iftiufmodi uocibus, admônitionibuf«^ fpiritus Cbrittifdefxntadre^^'^ pifccndum rurfus cxcKarj,amp; reuocari credmies^quipeccatofortepr^* occupât!, tranfgreOione denuo obligati funcnô autetn nuda MoyÛ I^gc,quatn cum non ignorarent, aduerlus cam nibilominus mak comgt; mifcrunt.

AdbxciiondfbetPcenitentia ilîa tamnuda amp;:ittcomptaprxJi^ cari,atqueilia quæante baptifmurn exigitur.Obferua?abfqueomni noftra fatisfaôiione Sicut beatus Ambrofius in EpiRolam ad Roma. cap. 11 .de Pccnitentia ante baptifmum, qu^ fufcepto deinde baptifmo, nullam repofcit fatisfaôiionemtideo quod gratia Dei in baptiimate(in# qait)non qaxratgemitum aut planduiupaut opusaliquodjoififobm ex animo profeffionem, Poü Baptifmum autêdoceri debet quxaont pa^confeiTione, fatisraóiione/olicito timoré;» ira ôc indignaiionccoirt peccatum^fpe uenix, emalationej uindida^i, Corinth.7.

Non quodrebusiÜis propter méritaearum,remiijiopeccatofuni Cbriüitantûfet' UgratitidimittMs tur accepta,Sed ut Homo Cbrifîi per iânguinem eius redêptus^acrur^ turfpeuM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu5 j„ feruùutem peccati proJapfus non cogitet ûcut priusremiffiooi

peccatorum iterum impetrandx^ociofsm 8c operibusuacuamrefipif* centiam fufficere. Cæterum feiendum efi ei ôc cogitandum,quod opoe teat ipfum aHidae apud Deum iniiare, ut fpiritus redus in eo innoae^ tur.Cû boe oportet, ut per opera peenitentip Sc mifericordiæ erga pro^ x/mum contetietur^reditü fuum minime fidicium eße^atep ita per ope ra fpiritus comrniffbrum peccatorum immundiciamabluere. Neque tarnen boc per dignitatem talium fuorum operum fed meritofargaia nis Cbrißi, propter qd peccata rcnii«u(urpamp; opera eiufmodi redduna tür Deo in bde accepta^

Dißerentiam ißam ßatuut fandi Patres paffim in fuis feriptisBea/ tus martyr Cvprianus in pluribus locis;, 8c pfertim fermone.i.deEIee mofynay ita babet:Multa Sc magna funt fratres ebarißimi beneficia db vina,quibus in falutem noßram Dei patris 8c Cbriß^Ionga 8C copio^ fa dementia 8c operata fic,8c femper operetur, quod conferuabdis,ac uiuificadis nobis pater fdiS mi fit^utreparare nos poßet;,qüod^filius adobtinendjm e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bominis fßius uoluit,utnos fdios Dei faceret. Humiliai

mi^onempcalt^ popùJû qui prius iacebat erigeret Vulneratus eß, ut uulnera rupoff bipti/inum, noßra fanaret. Seruiuit^utad libertatem feruientes extraheret.Mori fu ttioriensimmortalitatemortaJibusexhiberet.Multahpc funt ßum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magna diuinæ mifericordiæ munera.Sedadhuc qualisj)uidêtia ilia

8C quanta dementia Cbrißi,quod nobis falutarirationeprofpicitur,ut quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homini

DE POBNITBNTIÆ PRÆDICAT. Fol. XL

homini qui redemptus eft referuando pknius confolatur, Nam cû do^ minus adueniens fanaflet ilia, quæ Âdam portaïïet uulnera, uenena ferpcntis antiqua curafletjcgem dédit faoo,8^ præcepit ne ultra peccalt;î rtt,nequid peccanti grauius eueniret. Coardlati eramus, amp;nbsp;in anguftû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S»

innocentiæ præfcriptione conclufi, nec habebat quod fragilitatis huma næinfirniitas atcp imbecilUtas faceret, nifî iterum pietas diuina fubuelt; niensjufticiæ dC mifericordiæ operibus oftenfîs,uiam quandam tuen* dæfalutisaperiret, ut fordes poßmodum quafcûq^ contrahimus elee* mofynis abluamus. Loquit in fcripturis Spirituflandus,d^ didt: Elee* nofynisamp;fidedelidapurgantur : non utique ilia delida^quæfuerant antecontrada nam ilia Chrißi fangùine amp;nbsp;fandificatione purgantur« Item denuodidt:Sicut aqua extinguit ignem, ficeleemofyna extinguit ptccatu.Hic oßenditur quocp nbsp;nbsp;probatur, quia fiçut lauacro aquæ fa

lutaris gehcnnæ ignis extinguitur, ita elecmofynis atc^ operatiombus iuftisdelidorû flâma fopitur.Et quia femel in Baptifmo rcmiflio pec* worûdatur,aiTidua ôc iugis operatio baptifmi inftar imitata, Dei rur Rr/iitutio dowrS fusindulgcntiam largitur .Et confeftim poHaliquanta fubfjcit: Reme# baptifmi, fie cxacà dwpropiciando Deo/'pfius Dei uerbis data funqquid deberent facere peccantes, magifteria diuina docuerunt. Operatiombus iuftis Deo fa* tisfieh,mifericordiæ meritis peccata purgari 8Cc. Hæc funt uerba fan* dimartyrisCypriani. Interim tarnen ad ea quæ diximus, pius quifq^ Chriftianus probe faiis intelligit amp;nbsp;nouit,quod fatisfadiones operum noftrorû.foh fanguinis Chriftimerito,per quemfumusinBaptifmo abluti,niti incumbere debeant : quam quidem baptifmi purificatio* nem,ubifuerit p^r peccata maculata ÔC collapfa , oportet nos per talia opérarecuperare amp;nbsp;reftaurare « Ita docet etiâ fandus pater Auguft.de wgocijs dis in Enchiridio ad Laurentium, cap«6ƒ. ufcj ad caput 8^.

Vtrum uero libri iftius dodrina, huic Catholicæ Ecclefiæ dodrinæ utconformisjunicuilibet in promptu eft;,ut depr ebenda t. Hoc uero in* ôubitatumeftprofedo,quod fandiilli Patresjongofemperfpaciofe* Miter cenuetiem, iunxerunt conuerfionem primam impi),ab ca conuerfione,quæ eft pec nbsp;nbsp;nbsp;intpium,aliter

catoris poft Baptifmû in peccatumprolapfijnter quas tamê liber Re* lOiroationis iftius^ nullum facit diferimen. Aufert cnim ctiam poft ba* piilma omneshumanorum operum fatisfadiones, per quas certeubi

Pfuerimus, uiolati baptifmi uirtutes in nobis denuo mulcittre debemus 8d reftaurare. Atep hue proculdubio fpedat illud ertuniani,amp; poft Tertullianum fandi Hieronymi didumiPocniten*

Ib poft naufragiû tabula, quod fandus illeCyprianusait, (! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sclamcntationibusiuftis

« 1 a reditnere, Qc uulnera lachry mis abluere. Et rurfus Epiftola 14.^

C lib.j.

DE IVSTIFICATIONE NOSTRA libro ^.PofTunt agentes pocnitentiam ueram , Deo patri ad miferkori diam precibus operibus fuis fatisfacereT

DE IVSTIFICATIONE NOSTRA«

Acrafcripturadocet nosdetriplici hominis iuftifka# tionc. Principio de iuftificationc, qua increduli,impij, Sc qui hadenus inimici Dei fuerût?8^ in furtima,quof!» quot a matris utero in peccato originali nati funt, pri^ mum amp;nbsp;recenter in homines pios ÔC Dei amkos, per facrum baptifma regenerantur^Huic iuflificationi fcri

ptura fequeniia quatuor capita includit ;

PrimujemilTionem Sc ablutionempeccatorum,perimputationefn iufticiæChrifti.

Altcrû,reconciliationcm cum DeOjS^ aflumptioncm in filios adop* tionis per regenerationem»

Tertiu, renouationem fpiritufTandi, quam is facit per diffiifionem charitatis in corda noilra.

Quartu donationem uitæ æternæ/cuius per iuftificationcm barredes efficimur fecundum fpem»

Qûæ omnia funt taquam eOentiales quædam partes,primæ Sc prin cipalisiuftificatioftisnoftræ.itaueritas ipfaChriftus de hac loquitur, spirituffknaus nbsp;nbsp;Iohannis tertio: Amen amen ,nifi quis renatus fucrit denuo, non potdl

I« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnum Dci.Et iterum: Amen amen dico tibi, nifi quis renatus

«o/îr«m met, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’S“® fpiritu fando,no poteft introire in regnu Det: Quod

natum eft decarne^caro eft,86 quod natu eft ex fpiritu, fpiritus eft. Sic Iohannis 4.Qui biberit ex aqua,qua ego dabo ei,non fitiet inætcrnum, fed aqua quam ego dabo ei,fiet in eo fons aquæ fallentis in uitâ æternâ. Similiter Iohannis feptimo:Qui credit in me,ficut dicit fcriptura, flumi na de uentre eius Huent aquæ uiuæ. Hoc autem dixit de fpiritu, queni accepturi erant credentes in eum.

Apoftolus itê Paulus ad Romanos. 8. Qui autem fpiritum Chriffi non habetjhic non eft cius.Itemtquicunque fpiritu Dei agunt,hi funtft Irj Dei. Ac rurfus : Spiritum accepiftis adoptionis, in quo clamamus: Abba pater. Ipfe enim fpiritus teftimonium reddit fpiritui noßro, qj fumusfdq Dei.Si autem filqamp;hæredesthæredes quidemDcfcoha?* redes ante Chrifti.Eadem dccemur,his quæ ad Corinthios icribit prii* mo ad Corinthios fexto : Abluti eftis, fandificati eftis, iuftifiestießis in norf

DE IVSTIFICATIONE NOSTRA. Fol. XIL in nomine domini noHrilefu Chrifti , amp;rin fpiritu Dei nöftri.

Ittm.î.ad Corinthios ^.Epiftola cftis Chrifti,miniftrata a nobispSf icripta : non atramento, fed fpiritu Dei uiui. Quo illod pcrtinet ad Galatas quinto:InChrifto lefu, ncque circuncifio ualet aliquid, ncquc p)^putium,fed fides quæ per charitatem operatur:cui tamê opponent eft quod habetur Ephe.primo:Credêtes fignati eftis fpiritui pro# •niflïonjs fando, qui eft pignus hærcditatis noftræj'n redemptions ac# 9wfitionis,inlaudem gloriæ ipfius.amp;ad Titum tcrtio:SaIuos nosfecic pctiauacrum regenerationis amp;nbsp;renouationis fpirituftàndtquem eftu# lt;iitinnosabunde.

Eaqu«diximus(uerbum præterea Hierem/^, pauloantefubidcno uoTeftamcnto agebatur)citatum)luceclarius demonftrat, in quo ue# lut digito oftenditur, q? lex Dei cordtbus hominum infcribatur, quæ «rtenoncftpoftrema lubftantialiumpartium nouiteftamenu,atquc adeo iuftificationis,qua foedus nouum pangitur.Et ad hanc fcripturæ *Wrinam,taniOrientaIis quam Occidentalisccclsfiæ patres, de iuftifi# cationenofttabmper loquuti funt docuerunt. Auguftinus totoferc ItbrodefpiriiuÔC litera. item de peccatorum mcritisremtftionc, li# broprim3,cap.decimô ,ubi ita ait: Legimus iuftificari in Chrifto, qui credût in eü,propter occulta cômunicationê 8^ infpirationê gratiæ fpi# titali8,qua quifque adhæret dno unus fpiritus eft « Et in hb, de natura amp;gratia,capite.ó;.Bx quafide(inquit) etiam anteeius paftionem iu# ftos uixifte non dubiutn eft,qui præftat fpiritu fandû, qui datus eft no bis,per que dift’unditur charitas in cordibus noftris,qua una iufti funr, quicuncp funt iufti.Reliquas patres breuitatis gratia preterimus^Cgte# tum prima ifta iuftificatio,haud dubiû (ola gratia amp;nbsp;mifericordia Dei, per Fidem dona ifta apprehendentem, impetratur« Atc^ hoc nemo ibii inficias.

Secundo,meminit feriptura iuftificationis cuiufdam, quam non per folam fidem confcquimur,fcd etiâ per opera.Ifta enim funtclara,utiqp^p* SidifertaApoftoIiChrifti uerba:Videtis,quoniam ex operibus iufti# _ ftcatur homo, amp;nbsp;non ex fide tantum .Docct autem feriptura de huiuf# modi iüftificatione hoc pado:Quod in prima iuftifteatione idcirco lac giatur nobis Deusexcellentiftima ina(quæ diximus)fua dona,remifri# onem peccatorum, adoptionem filiorum Dei,renouationem fpiritus, amp;nbsp;uitææternæ hæreditatem,utdeinceps adiutorio fpiritus Chrifti ha# hd^uiddetur fpiri bitantis in nobis, omnem impietatem ÔC feculariadefideria ahcwancU^uffàtiHus.

C n antes.

DE IVSTIFICATIONE NOSTRA , antes,fobric,iuße, amp;nbsp;pie uiuamus erga Deum, proximü,8^ nos i'pfos Scinhocitinercfemper progrediamur. AdTitum 2.ÆmuIantesamp; (olicitifUt in omni opere bono abundemus.2lt;ad Corinthios nonoïQi’? præparauit Deus, ut in eis ambularemus ,Ephef 2. Quamobrem ubi poßregenerationem hocpadoambulauerimus,non]am folafideiu^ iitficamur^uerumaiam per opera.de qua iudiftcatione fcriptû eüApo caîypfisuiceûmofecundo :(^iiußuseß iußif/cetur adhuc,æ fanéius fandificetur adbuc.

Credimus enim, guod poR acccptam Baptifmi gratiam, omnesba^ ptizati CbndoauxilianteS^ cooperante,quæad[alütem dnimeperdf nenf,poßunt5c debeant,Ci fidelùer laborare uoIuennt:,adimpkre.Au gudinusdeEcckûadidsdogmattb, capite. Ätque ad banc fanâiif ficationem in primis frequentias facna Ûteris admoncmur a. Con'nth, kptimo^i.Tcffàlo.^. i^Tcffal za.Tbimot.z i.Petri.^^S^pri.Iobânis tertio. At^ ita fides operibus confummatur.Iacobi fecundo.

Nibilomittusqaamdiligentiffime ad bxc nobis incüîcatfctiptura Voîut4tit nbsp;nbsp;nbsp;ith facra,ut ne ita de nobis coßituamus, qua fi pod regenerationem idonei

cfl4 Dee. Qc fufficientes iimus a nobis ipfisjanqaam ex nobis cogitandi aliquid, fed omnem fufficientiam nodram ex Deo eÛe.z.Corintbtertio.Atgue ,ut fateamur omnia opera nodra bona^effegratuita quædam Dddona, Sc frudius fpirituffandii, ad Galaty. Et quâqaam opera nodra guadâf tenus fint caufx crefeentis idius iudificationis, meriti etiam apud Den, non temporaiium modo^ uerumetiam fpiritualium bonorum, imo amp;nbsp;uitx xternxitdoc tarnen non prouenire ex propria eorum fuSidentiaf quin potius dementia 8C dignitate Dei, qui ex mera illa quam no pro/ meremur bonitate,dona fua corofiat in nobis: ut tedatur beams Augu 'dinus.EtahbiJib.t4deTrinitate,cap.if.Homo(inquit)accepitiu{iif dam a Deo,propter quam beatitudinem aedpere mereatur. Etta code capite pauloante bunc Iocum:Et quid faciet(ait) mentem aliguam b:a4 tam,nifimeritum fuum,3c prxmium domini fui^

Tert/o fedptura commemorttt perpetuam quandam, 8C nectdàf

. riamiudidcationem,quxinhocccmfidit,utproquotidianorum dt/i / diorumueniaconiêquenda,cam ointsuita 8cconatusnoderquamdtu

inbac carne ambulamus, de fedui fubiaceat(ut interim de hoc taceae mus,qaod nemo in hac uita (excipimus tarnen cam Augadino imma cufatam genitricem domininodri Mariam)fit Itber a peccatis. Qaeme

admodumfandlas ilk Apodolus Iohannes, priAobannisprimo ait:

Sidixe^

de IVSTIFICATIONE NOSTRA. Fol. Xllt Sidixerimus quia peccatum nonhabemus, nos I'pfos feducimus, 8C ueritas in nobis non eft) Dcum in uera fide per Chriftu fine inter* niiflioneinuocemus.Hocfit,quando quotidie cum amara cordis c5 tritione8Cgcmitu,quotidianosnoftros defeiftus amp;nbsp;peccata coram Deoplangimus,ei.m^ oratione Dominica pro remiffione deliiftoRt noftrorum obfecramus:3d hac uia earn iuftificationem quae femper nobis neceftaria eft,amp; quam iterum atep iterum Fit ire debemus c« furircjimpetramus. De qua beatus Iohannes apoftolus in loco iam citato aii:Si cofiteamur peccata noftra,fidelis eft iuftus,ut remit* tat nobis peccata noftra,8^ emundet nos ab omni iniquitate. Per* petuam iftam femper^ neceflariam iuftifîcationê fignificauit Chri ftus in lotione pedum apoftolorum fuorumjohannis 13.

^rcsiftas iuftificationis formulas explicuit notauit (quanquJ paucioribus ucrbis)fan(ftus pater Auguftinus,libro contra IulianŒ ftcundo, circa medium:Iuftificatio(inquit)in hac uita, fecundu tria iftaconfertur:Prius lauacro regenerationis,quo remittuntur cun* ft’pcccataîdeinde congrclTione cum uici)s,a quorum reatu abfoluti fumus.Tertio dum noftra exauditur oratio, qua dicimus : Dimittc nobisdebitanoftraêCc. Quoniamquamlibetfortitcr contra uicia ^•inicemuSjhominesfumus.Dei autem gratia ficnosinhoc corru* ptibili corporc adiuuat dimicantes,ut non defit propter quod exau«* diatueniam poftulantes. Hucuftj Auguftinus,

V

Pofto conuerfio corutft qui poft Baptifma non in quotidiana ta* tumpcccata,ucrumetiamingrauioracriminaincideruntj habet aliä prætercarationempropriam: Sicut uidere licet apud fandos Pa« tres,8c partim articulo præcedenti de praedicatione Pccnitentix ex Cypriano amp;nbsp;Auguftino commonftratum eft.

PER QVAS CAVSAS ÏV* ftificemun

PRodltum eft etiam deinde factis litcris, per quas caufas fc* cundum omnem modum iuftificemur. Hie tarnen primurti noffe oportetjprçpofitionem (Per)in materia ifta iuftifJcat^«P^r,f«ƒf«■p^^(^^ onis,noneodem modo femper accipi, fed fccundum caufæ cui ponitur naturam.Quod per exempla manifeftabimus :

Scriptura teftatur nos iuftificari fccundum triplicem iftum

C it) iufti*

DE IVSTIFCATIONE NOSTRA.

iufiificationis modum: Per folum Deum. intellige tanquam per u* Ciufd cfflciem iu2 nicam caufam operantem 8C effi'cientem.

^CäufAmeritorUiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimili tradit nos iuftificari abfcp ullo opcrum nofiroruffl

flifiiatiMif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merito,fed per folum Chriftum: intellige tan^ caufam meritoriam,

co quod ipfe fit iuftificationis noftræ author, camque apud patrem promeritus fit amp;nbsp;impetraucrit.

Vticur autem Deus amp;nbsp;dominus nofter lefus Chriftus in opcrad Cdu/ie difpoßtiu^Qnz iuftificationis noftræ mcdijs quibufdam, quibus partim præpa tarfufccfttttjt. j-amur amp;nbsp;difponimur,partim uero iuftificationê recipimus, tanqua cauGs difpofitiuis 8^ fufceptiuis: per fidem uerbi Dei, operands in nobis ueram contritfonem Sf pœnitentiam, alia^ præueniendsgra tiæ opera,iuftificamur tanquam per caufam quandam præparatiuâ Si difpofiduam: Per fidem autem, qua abfque dubitatione fimn'ter confidimus, nobis, qui ueram peccatorum pœnitentiam habemus, peccata noftra propter Chriftum eiïe dimiira,Cde quo tarnen opor* tec intrinfecus perfidem SpiritufTan/liteftimonio teftificatosnos cfTe)iuftificamurtanq per caufam fufceptiuam. Ad Romanos quar to,ad Galathas tertio, Aduum decimo.

r f^rm Ji 'iJU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffiodo iuftificaffiuraDeoiufticia duplicftanqpercau*

^fkatto4if, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^as formales amp;nbsp;cflentiales.Quai^ una 6^ prior eft confummataChri

fti iufticia: non quidem quomodo extra nos in ipfocft, fed ficut SC quando eadem nobis ( dum tarnen fide apprehenditur) ad iufticiam imputatur. Hæcipfaita nobis imputata iufticia Chrifti, præcipua eft fumma iuftificationis noftræ caufa, cui principaliterinnidSC fidere debeamus. Aliter uero iuftificamur formaliter, periufticia inhærentem: quæ remiftione peccatorum fimul cum renouationc Spirituflandi,diffufionecharitatisin cordanoftra, fecundum menfuram fidei uniufcuiufcp,nobis donatur, infunditurScfitpro* priatatqj ita per frudus fpiritus exercctur, efficitur^ in nobis pro* pria quædam iufticia,qua afFiciamur. Cui tarnen inhærenti iufti# ciæCquod fit imperfeda)non innitimur principaliter : fed ea tanqua interiori quodam experimento certificamur,nobis Cqui talem reno •uationem fpiritus noftri in nobis fentimusSi cxperimur) remilfio* ncm peccatorum fadam, nbsp;Chrifti confummatam iufticiam nobis

imputari,atqp ita Chriftum per fidem in nobis habitare.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CeteRt, caufa finalis iuftificationis nræ nemini e ignota, quft ad hoc

po*

de dvplïcï eidvcia; Fotxmt potifTimum a Deo iußificcmur, ut fimus inlaudcm gloriæ jpfiusJ Ephe.prj.amp;SobtincamusinChrifto falutem animarum noftrarumô^ üitam æternam,pri .Pet. primo 8c tertiOi

Ex quibus per fpicue apparct,q? licet fidei tribuatut, ttos per câ taft« caufam difpofitiuam 8c receptiuam, ÔC de interiori renouatione

Pifitus aut charitate Dei dicatur rc(fl:e,nos per ipiàm, tâquam caufam °tniakm 8^ fffcntiakmjtsmetü non potiffimam iuftificari : nihilomi* tarnen hoc loqucndi modo, non afleribimus, nec^ fidei,neep charii» ïaii,«fficientiam iuftificationis, quæ foli competit Deo : non étiam me^ ritlJnieius,quod foli debetur Chrifto,n5 fidei aut charitati,aut ulli alia^ tumairtutum tametfi omnes gratuita quædam Dei dona funt ♦ Sed confiteinur hæc eflè media quædam, quibus operetur Deus in nobis ch^ritai iuflifictnt luam iuftißcationem : Quemadmodum de manu elcemofynarfj aut pij bominentt uiridicimus,huiusmanusfuccurritpauperi:cummanuslit inftrumen tûm tantum fuccurrentis, amp;nbsp;nifi moueatur ab agente principali,ociofa

nulla .Intérim tarnen non ignoramus, nosnullialij merito, præ^ twquam folius Chrifti, neque itê ullæ alq iufiiciæ,quam iufiiciæ Ch ri# fine qua omnino nulla eft iufticia, tanquam fundamento fidei no# fttæjinniti debere.Quanquam oportcat nos intérim, internæ illius re^ nouationis,qu3e fit per charitatem, quam fpiritus làndus in corda no# ßta diffundit, tanquam arrabonis, aut certc experientiæ impetrar^ re# miffionispcccatorum,amp; imputât lonis iufticiæ Chrifti, rationem ha# \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

btre.

De DVPLI ci FIDVCIÄ3

fiue certitudine habenda.

DVpIicis fiduciæ meminit feriptura facra.Qug funttfiducia ré nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remljjîonît

nniftionis peccatorumSc fiducia bonæ cofifcientiæ«Prior ilia peatuomm» fidit SC innitit, prorfus foli ôd unico domino lefu Chriftô, eiusmeritis, De hac fcribitur AAorùmdecimo, amp;nbsp;adPhilippenfes tertio.

De altera uero fiducia bonæ confcienti3C,ita pri.Iohannis tertio diefi Fiduci4lgt;0}t£ conjti tur:Fjlioli,non diligamus uerbo neque lingua,fed opère nbsp;nbsp;ûeritate. In

hoc cognofetmus,quod ex ueritate fumus,amp; in coùfpetftu eius fuadebi tnus corda noftra. Quoniam fi reprehenderit nos cor noftrum, maior eft Deus corde noftro,8£ nouit omnia. ’

Chariftimi

Chariffimijfi cor noftrûnonreprehcndcritnos, fiduciam habemusad Dcum?S^ quicquid petjlt;nmus,accjpiemus ab eo, quia mâdata «us eu ftodimus, êc ea quæ funt placita coram ipß facimus. Et iterû: Qui K.ïohdtt.t. uat uerbum,uere in hoc charitas Del pcefedla eii.ln hoc fcimus^quoniâ in ipfo iùmus.ltê,qui manet in charitate,manet in Dgo, Deus in eo* In hoc perfeda cü charitas Dei nobifcum,ut fiduciam habeamusin dit X. lehan.f. imJicff,Sic 2» Corintb. i, Gloria noftra hæc cft,teftimoniû confeientix hoiîræ, qf in ftmpîicitau cordis amp;nbsp;fynceritate Dei, non in fapientia car nali, fed in gratia Dei cónueriati fumus.

»

Vtrunep fidueix genus, tradiant pa/Tim æ conférant inaicê fanâi ße“auchAbcnda’’c^ Patres : e quibus Cbryfoüomus illein , ». caput. Mattbxi, homilia remtUïonZ nbsp;nbsp;nbsp;aittVnufquircp noiirû^nulla in re alia fpem fuam,nifi poil Deimift

pcMnnati, nbsp;nbsp;nbsp;ricordiam, in morû fandiitate conüitaat.Èt pauloinfraiFiduciambof

nx confeientix colligamus. Etbqceiîquod uolait primas lorum Petrus, ubipod fedulam admonitionc bonorum opera, ita aitt Quapropterfratres magis fatagite,ut per bona opera certam aocati» nem uciiram 8c eîcdlionem faciatis.

Q^fSpropter fieut fandlis Patribus uifum fait,popuîas debet de dupH ci ifta iudicia,ut cp inuicem cônediantur, amp;: una alteri ferat tedimoniS, ddigentet Sd appofite edoceri.Qàemadmodû fandius pater Bernardia fermone de quatuor ^C9nfcunttl^ modis orandi.Cuius uerba hoc loco, breuitatis eau fa non adducimus: necplaribus necelTe ed,quâ feriptura facra, bis de rebus perfpicua ft omnibus.ApoiîoIus Paulus remittit Corintbios pro fvmendo expert mêto huiufeemodi fiducipad feipfos: Vofntetipfos,inquit, tentatefra^ tres,û edis in ftde.Jpfi uos probate : an nô cognofeitis uofmetipfos, qa Cbddusleiusinuobisedc'lnfumma, uerus Cbridianus debet omnê fi duciam remiifionis peccatorû, datuere in folum Chridâ. Acû'mulde^ bet fiduciam idiufmodi facere certâ 8d indubitatam,fiducia bonxeoiv fcientix.Cbridus folus ed medicus noder,a quo folo fanitas fperatida, expedlanda 8d petenda ed^At fi uoîumusexperimêtum certû fumere, utrû eam uere receperimus an non,oportet profedlo,ut conicientiâ nw dramexaminemus3dprobemus,faciemus^ quad ait dominustSurt ge, toile ïeââ tuû Sd ambula, Qaemadmodum piusiJle Bernardus in iermone de quatuor modis orandi,bane rem pulcherrime profequitur,

tionislthcT âduerfus hlt;ec doccdt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Haie /

Ub BON IS OPE R I B VS, Fot XV,

z^Chrißianiedeiußißcationcdo^rifta ^noncon^ ßnat liber illc,Qj^d enim ßpra oßenditnusyßripturamßteram tri p ^^^^ßßßcationcm tnnucrc docct bber eße unicam tantumßta^^in re ^ß^(^ficpeccatorumy^ imputatione iußieice Chrtßi.Fol.^z, ß^nubiexßripturii oßendttur rummamitßißcationemcompleet Quatuor eßentiaki partes uti jupra explicuimus : l^lt liber eam _ ^lt;ßtantum coritinere utpote remißionempeccatorumyZl^ itnputatione *^ßcia, S ic ubi ßriptura recpiirit^, ut iuxtaßduciam babendam in iußh Chrißi,populus proxime doceatur habere etiam certitudinem bónce ^(^ßientia.F^lt Übermut ci^uum iußieiam Uei ur^mus, omnino cauea* 'iiius necorrumpatur,Qj^d ita exponit^ait perßadcatur hominibus^ ne bo ^wumoperumßduciam habeant,Folio ^■^•ßeie i.

Quod non rede dicitur Ji modo utraque fiducia populo conüdera* ' * ’Ppoüte proponatur.’quod ipfum uetat Über fieri.

enimfolio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ nbsp;nbsp;i ^^fiducia illa,intellippyquæ

mißricordiam JDei-, excludat aliatn omnemßduciatn bono operum, nbsp;nbsp;dicit noißducia bonorum operum reddi incertos y ac i/t

f^petuam dubitationem Qr execrationem à Deo conijeiy atque in ea ma ut ueram inuocationem Dei retinere nequeamus,

Cum tarnen doceat feriptura cius contrarium, nimirum ut uocatio^ •’^noftram firmam èC certam faciamus per bona opcra.Qucmadmo dumfupracx prioris epiftolg lohan.cap,;. 8c 4.copiofe probatum eß, ^ptrinnumerosaliosfcripturx locos probari poteß.

' Quos ucro fru(ßus,horrore defperatione plena ifia dodlrina,plegt; îifep in locis ediderit, res ipfæ loquOntur,amp; fole clarius uniuer fus afpl otorbis.

DE BONIS OPERIBVS-

-,Radit facra fcriptora.q) praeter dece illa prxcepta,qub bus Deus opera ilia bona,qaae ab otnibus exigit fum* matim coplexus eß, fint ÓÓ alia qu^dâ opera t^naj'pû multo gratißima amp;nbsp;acceptißima, ut uidere licet Mat« 19.Mar.10.8d Luc. iS.ubilcgitur: q? dominus adoIeflt;N9»oni«/4 opfM centulo interroganti : Quid boni facia, ut uitam habeâ pwepsa.

(ut Marcus ait)intucns cum,dikxit cû,8if dixit ci: Vnu tibidccßjUsdc, fidiiKiutte tempoz quaccunquc habcs ucndc,8ó da paupcribus, ÔC habcbis thcfauru in ccc# lo,ÔC ucnicns fcqucrc me.

Perprfwo continere nbsp;nbsp;Simile cft huic,quod Mat,i9.ait Chrißus: Sunt cunucbi,qui fcipfos

caßrauerunt propter rcgnum ccclorü.C^i poteß capere capiat.(%od Paulus exponit amp;nbsp;ait:Bonü eß homini mulierê non tangcre.Irem: Vo t,Cor.7. omnes homines cfle,ßcut ego fum ♦ Item, dico autem non nupris æ uiduisjbonu eß illis fi fic permanferint ficut 8c ego.Et iteriJ : De virgin nibus præceptûdomini non habeo.Confilium autem do,tanquam nw fericordiam cöfecutus a domino, ut firn fidelis. Exiflimo ergo hoc bo num efle propter inflantcm neceflitatem .Quonia bonum efl homini fic cfle. Ad hæc Volo autem uos fine folicitudine efle. Qui fine uxorc eft, folicitus efl quæ funt domini,quomodo placeat Deo. ÇKiicum uxorc cfljfolicitus eft quae funt mundi, Et fequitur : Porro hoc ad utilitatem ueftram dicotnon ut laqueum uobis inrjciam,fed ad id quod honeftum cft,8d facultatem pracbeat fine impedimento dominum obfecrand/.ftê, qui ftatuit in corde fuo firmusnon habens neceflitatem,poteftatem au# tern habens fuae uoluntatis^SC hoc iudicauit in corde fuo, feruare uirgi# nem fuam, bene facit. Igitur qui iungit matrimonio uirginem fuam be , ne facit,amp; qui non iungit,melius facit«

. Prætcrca dominus Matt 6. hortatur,ut coram patre ccelefti, qùi ift ««»iw. abfeondito eft, amp;nbsp;oidet in abflondito ieiunemus : Redditurum enim iU lum.Sic Lucac lo.ad Martham ait : Martha Martha, folicita es,amp; tur ttudiendiuer-^^’^^^ plurima.Porro unum eft neceiTarium,Maria opiimam par# h,et res f^Acns^ro nbsp;nbsp;nbsp;elcgjt,quæ nónauferctur ab ea.Qucmobrem eiiam Eufebiuslibro

twAndi. ÿ.hifto.ecclcCcap. 104 de primis Ecclefiæ patribus ita ait:Sapientesuf# ro ÔC eruditi uiri præferebant eos^quibus pura uita ac fynccra fimplid tas ofterendi Deo hoftias,maiorê fiduciâ dabat.Et S.pater Äug.extol# lit üitâ fanftorum Anachoretarum, Heremitarum amp;S Monachorû fu# pra uitam comuncm:8c repr^hendit eorû opinionem, qui put abat eos plus iufto fc ab humanæ uitæ conuerfatione fepararc, Iibro pri. de mo# ribus Ecclef Cathol.cap. t.

Murci ii.laudat Chriflusmagnificeuiduamillam paupercm,quæ collAtieln reflAurA^uo minuta in Gazophilatium miferat(cedebat autem ifliufmodiobla tioncm EalcpArti tio ad tcmplt ruinas reflaurandas)dicens : Vidua hæc amp;nbsp;pauper,plus ciruAjorunt. nbsp;nbsp;nbsp;omnibus mifit,qui miferunt in gazophiIatium:Omnes enim ex eo, qd

abundat illis miferunt, hæc Oero de penuria fua, omnia qug habuit mi# lit totum uiâum fuum.

Matthæi

DÉ Bonisopêribvs. Foi xvt

Matthæjaô.Cum muli'rr illacfFundcret alabaßrum unguen ti praétf cioû in caput Chrifti recumbentis in riienfa, 8C indignaretitur difcipuli ^cungncntiprofufione,dic«r«mlt;ÿ!îut qaid pcrditio hæcC potuitcniul iftud ucnundari multo amp;nbsp;dari pauperibus/ciens kfus.ait ad cos:Quid »nokfticftis huic mulieriCOpus cnini bonu operata eft in me.Quod di äum Chrifti fandus Hieronymas contra Vigilantiura, indigne feren tlt;ngt;)luminaria candelas in honorem fandorum mart ƒ rum accendi, *^*g«,ait(p’Caufabantur quodam amp;nbsp;Apofto!i,quod perirct unguert

JeddominiuocecorreptifuntmequcemChriftus indigebat un* guwto.nec martyres lumine c^rcorum, amp;nbsp;tarnen ilia mulicr in bonorS quot;oc Chrißi fecit, deuotioc^ mentis cius recipit. Et quicun^ acccndunt ^®f'0S5f«cöndü fidem fuam habent mercedc^dicentc ApoftoIotVnul^

fcnfu ruoabundet,Roma.t4 Hadenus Hieronymus«

Cui confonat, quod fandus ille lohanei Chry foftomus,in uerbuni “lud Chrifti,Vx uobis Scribis ÔC Pharifæis, quia sedificatis iepulchra prophetafQ, ornatis monumenta iuftoru,Matt.2^gt; fcribit:Ècce qui ædificantyccclefias eorum ornaat, bonum opus faccrc uidcn* alias iufticiam Dei cuftodiant, fide bonis cor um P’lt;^ptrcs giudent,fi alioru bona per uiolentiam non fadunt fua. Sdto,

ad gloriam Dei xdibcant.Et paulo infra : Si iuxta alia bona opc^ ^ædificiafanda fccerit homogt;additamcntûm eft bonis operibus.

tionislihtraduérfushacdoccdt^

Al Duerfût omnia hac docct liber 3-cforma.Illa fola ejjc opera boitai ^^ua in dccalogopraceptorum mandataJùnt, (juod^ de Tcîitpuù onu operibus feriptumßtifrußra mecoluntmanaatisbominu.Z^^uod ^’^’^^^^tabaagiturnon eßepeccatum,Folio^^.ß,-i.,^

dicit nos f dum it a ut diximus,ßntimus J afßi^e nbsp;nbsp;tor quere

alios quoqueß.lßspeccatiSjquaUaßmt^utaiimt)ßtperßitio P yF^c^inationesyJpecialia leiunia^oris confejpo inutilis dele^ lt;^^oorum, abßintntia ab iis rebus, duibus tiermittente t)eo pofjit bo^ ^^lgt;erctfreqt^tius uti,Fol.i^.ficie lt;♦

'~gt;^dhlt;ec, iciunarè in ß conßderatum nonßt opus bonutA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de^

^ni^uamper homines imponi.Fol.amp;^ßcie t,

^lßßp^ßitioßm,uelle ieiwtio aliquid â Deo demererit ^F^praterca fipcrßitioßus impium K^p^uerfimßaerißeium utile

D 1/ Deo

DE PRÆMIO BONORVM OPERVM.

Z)eo bond oj^re tcmporalid^ipro Gxtrucndis dut dotandis^iUullrdndih decor dndis Ècckf^S:gt;dltdribuSf monaßerijs , CT* ([uicpiid impenfarunt li^dyldpides oßd irrogdtur non placere JJ)co O“ dbdrcendoi d taU^ buf homines^ Qmnedcni(jue q^uod non conferdt hominibw eßeingratidit JJeo'^nee pldccrcDeoydmpUarc HcckßaSydut dliter adifcarcyud orndrCy^udm dd hocßlum;, ut hdbcdtpopulus dccentcni conueniendi locih pro dudiendo uerbo y Qr pcrcipicndis S derdmentii,Folio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fp

Fthucfortdßcjpe^zty^uodfoliotertiofeie, zdicitypt^^dtcdtio^ ftem uerbi non alU^ddam loco dut tempor i, Item dominus Chrißui ora» nerit in montibus hortii,Folio bd^feieprima,

t

T)Td PRAEMIO’ET RETRIBV^ donc operum bonorum.

Hrißus dns noßer bonis operibus crcdêtium uitS pro^ , ^^^^^imittit xternam,Matt. 19, Vbi Petro feifeitanti amp;nbsp;dicai reJjqyimus omnia 8c fecuti fumus te, qu/djfg® erit nobisCfiefpondit lefus: Amen dico uobis: Oiflis q reliquerit domum^uel fratres,aut fororcs,aut patre,aut matrem,aut uxorem,aut filios^aut agros,proptcr nomen meunJ,clt;flW plum accipiet ÔC uitam ætcrnâ poflidebit, Eodem capite, Adolefctns Tit4 i^ermprtoniquidamfuti antea citauimus)interrogat: Quid boni faciam,ut habcana uni opentt. yjtam æternamÇ'Refpondit ei Iefus:Si uis ad uitam ingredijferiw man« data, (talegitur Marei uicefimoquinto : Venitc benedidi patrismei, poiTidete paratum uobis regnum a conßitutione mundi:Efuriui enim» bC dediftis mihi manducare.S^cxd Sic Romanorum fecundo : Redder

unicuique fccundum opera cius ; His quidem, qui fecundum patientia boni opcris,g1oriam hoilorcm,S^ incorruptionem quærenobus»«^ tamæternam Jnnumera funt teftimonia, quibusifta fides confirmstw: quse tarnen ipfa ficut ante præmonuimus, intelligi debeotlta nimirum qj Deus bona opera remuneret,uita æterna, ex gratuita dignationefuç clemcntise.

Qualia uero de meritis remuneratione bonorum operum Iiber il le tradat,ßudiofus ledör paffim in eo facile comperiet.

DECATHOLICA Ecclefia.

BaptiUi

DE CäTHOLICA ECCLESIA. XVIt Aptiftaille Iohannes pulchra fimilitudine Ecclefia nobis cffîgiat,ubi ipfam aream facit,in qua trin'cum Sc paleælîmul congrcgata fcruenturjufcp ad repur* gation€m,Matthæi 5. Lucæ Modofimili Chri^ __ftus dominus comparât eandem agro fem'nato bo»» nisfrugibus öC herbis malis. Item reti iado in mare, èC tam bonos q malos pifces fimul colledos compleâcnti,Matthæi t j Sic Matthci i;afrimilat ipfam decem uirginibus,quarum quint^ prudentes fue Jot, quincp uero fatuac.Et uiti præterea, quac iuxta palrtiites uiuos, o^aridoscontincat.Iohan.i^. Äc Paulus de an'dis iftis Sc emortuis m«nbrisdicit,c|? fpeciem quidem habeant pictatis,uirtutem eius au temabncgcnt.Ex quibus uerbis fandi Patres uifibilem iftam EccICfy/j^p^j^, Ihm,hoc modo definiunt: quod fit cogregatio 8c communitas qa^^Ecde/ttf^ damhominum uocatorum tranfeuntium^in unam quandam com munioncm externæ confefTioniSjUnius fidei,unius dodrinæ,eorun ^emcßfacramentorum,fecundumapolfolicam 8gt;C catholicam tradi« ïloncnijin uno eodcm^ indiuifo uinculo pacis amp;nbsp;concordiæ.

Ad hæc ufque tempora de Sacraiftentis, quse funt Sôtae quacdaffl ^ßgna, quibus Ecclefia catholica dinofcitur,ita traditum fuitî PrimuiHjCfj facramenta fint inuifibilis gratiæ ligna uifib4lia,quaï aChhfto,autapoftoIisex ipfius mâdato,inftituta,rccepimus,ÔC tra« ditionc traditioni fuccedente,hadcnus conferuamusî quod^fint «orumfeptcm præcipua: Baptifmus,inftitutus aChrifto, Matthäi 28. Confirmatio,a Chrifto ante afcenfionê ad coclos promifla, polt; ft«ueroin die Pentecoftes reddita, Lucæ 24. Ada. Sacramentu uinis fui,quod amp;nbsp;ipfum ipfe inftituit, Matthæi 2Ó.

.-,._^^«,22.i.Corinthi. II. Sacramentumpocnitentiæ,fiue Bbfolutionis,quod inftituit Matthæi t6. êc 18. amp;nbsp;Iohannis 20. Saü tramentum Ordinationis,quod tradidit,ut Paulus teftatur adEphc fios4,amp;: alibi practcrea approbatur,Marei 10. LucæçSi io:pracc{=s pucautem Matthæi 26.Marei 14. dC Lucæ 22* Sacramentum Ma« trimonij,quod adeum ftatum queminparadifohabcbat,rurfusrc« uocauitamp;reduxit,Matthæi 19. Et Sacramentum facræ undionis infirniorum:cuiushabcmus exemplum Marei 6. Inftitutionemue« to expreffam apud lacobum apoftolum capite fine dubio fadam mandatoChrifti: Quum apoftoli non fuerint aufi aliquideorulo« quiquæ per eos non efticeret Chriftus,aut de quo Chriftus nihil mä dalTcttficut teftatur apoftolus Paulus Roman.ij.Ô^ t.Corin.7.

• ’*

Septem ifta Sacramenta, femperinufu fuerunt in Ecclefia, D iij tam

DE CATHOLïCA ECCLESIA.

taài Orientalium § Occidcntalium Patrum. M quod ctiam Grxci in nouiffimo Concilio Florentino ,fub Eugenio, côfefli funt,fea ma ioribua feptem tradita facramenta fufcepifleî ut AâaCôciltj,amp; in* fignis ille atcp eximic doAui Beflarion, ConftantinopoKtanus Pa« criarcha, tcftantur.

Quum autem facramenta SC eorum uniformi« ufus atlt;^ admini« flratiOjCcrtum quoddam fignum fint uifibilis Ecclcfisc,facris Cano nibus,atlt;]ß etiam tnagno illo Concilio Lateranenfi, in quo Orienta« les cum Occidencalibus fub Innocentio tertio congregati fuerunt, fancitum luit 8C declaratum,cos qui de facramento corporis Si guinis Domini noftriïefu Chrifti, dcBaptifnw.deConfcflïonCjdt Matrimonio,aut reliquis alqs facramentis aliud opinantur,autnoti uerentur aliter docere,^ fanda apoftolica credat doccat Ecdcfia» pro hæreticis habendos,aut uinculo anathematis, pcrpctuac fcilicet effittïi* maledÉflionis,obligatos. Quomodo etiam fanâuspater Auguftv *55Sf «ontemptus facramentorum facrilegos facial. Itemq» 9if dwf4zit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcifmaticorum 8^ defertorum propria fere natura fit,fe uento fuper

biæ nimia leuitate a catholicæ ^clefiæ confuetudine feparaf e,8C proprios facramentorum ritus erigere.

Ad hæc quatuor fgna feu notæ,qbus Ecdcfia uera cerjocogno« uißfcatur,e feriptura coniguntur,amp; funt iftaJ Primiim fignu/ana do« UifEfckßt. (ftrina Chrifii, fecundum uniuerfalem apofiolicæ catholicæ tra* dicionis intelleâum. Altcrum,redus Si uniformis ufus facramen« torum. Tcrtium,uinculum unitacis Si pacis. Quartum uero,uni« uerfitastquia uidelicet diffufa cft Ecdcfia, Si difîùndi atœ ampliari debet,per omnia loca,ad fines ufiÿ orbis terrarum.Iam ucubi forte non inueniantur hæc figna quatuor,aut fint qui de cis aliter doceât, aduerfum taies indubitanter pronunciatur,ipfos ad catholicam ilia uifibilem Ecclefiam nonpertinere. Quum ut bcatus pater Augufti nus,de tertio præfcrtim figno dicittSi quis a catholica Ecclefia fue« « fit fcparatus.quantumlibet laudabiliter fe uiuere cxiftimetthoc folo f afxeettu cj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aChriftianitatc feiundus eft)nô habebit uitatn,fed ira

Dei manet fuper cum.contra Manichæos,86 habetur ca. Si quis a ca tholica,x5.quæftione4.

qj^id reformât

liber ißit tradat contrariwn.

dbcätholica ecclesia; xviij 3-fformationis liber noneßexporteulla huiedd^nati coformii.'Pri fnum cnim deßnit Kccleßam uißbilem talibui uerbis',(luodßt edgregatio illorum i^ui uerbum Uci nobtsper Chrißutn apoßolos conttnedatu ue» racitercredunt^Q^ perßpiritumßandlumßint regenerativ, Fol,ßißac,z^

Quae deferiptio tätum uiua membra Ecclcü'æ compleâiturn’mo ueriusdefcripuoeftinuifibflisillius Ecclefiæ. Etlicetindiólo Re^ forniationis libro,fequaturftatimeius tab'sexplicatio ((^j^dinhac ^^^^^^^tione nihilominus ntaneant in hac uita multi, qui nonßnt regene 'gt;^^thlt;amp;peccatü contra conßientiampropriam obnoxij,') Patet tarnen bnccxplicationempræcedcntibusin definitione uerbis plane ad« uerfari. Si cnim Ecclefia uifibibs eft congregatio illorum tantü, qui uerboDei ueraciter credunt,amp; per fpiritum fandium funt régénéra tblt;î^omodo poflunt in eadem illa cogregatione elTe 8d manere plu*

8d non funt regenerati, Só peccant aflîdue contra ipfbrum confeiemiam':'

LiherprietcnßceF-eßormationifpönittriaßgna,quibusputatFccle co^fioßendam: Cum tarnen tertiü eorum cum primo planeßit idente

f’nmumenim facitueram dodlrinam elTeEgnum. Tertium, eins ^onfelTioncm : quæ quid eft aliud C Eorum uero qux nos tertio Sd Quarto loco pofuimus,öd non immerito cêtrum Si cardo in quo res iftauerfttur,æftimari polTintjprorfus non meminit, fcilicet funt fi« §na quibus Hæretici diftinguantur ab Ecclefia, plane cognof« «ntur.SiquicJernjq, neep ueram dodrinam, neep redâ adminiftra« tionemfacramentorum habeant,non uidentur fibi conuinci pofle: ^fueroqjuinculum unitatiscum EccleGa catholica pertotumor« oem diffufa non feruant,inficiari non poffunt.

Præterea liber ille aliter de prioribus duobus fignis loquitur q Ec« défia cathol.Hæc em uult feripturâ intelligi debere fecundu traditi onem amp;nbsp;intelledum uniucrfalis Ecclefiætdc quo in libra filêtiû eft» Similiter EcclefiaCatholica unitatem exigit amp;nbsp;concordiam: non in ^o^matibus tantum fcripturæ,fed etiam in traditionibus, quas nul îis Icriptis in myfterio ab apoftolicis uiris recepimus. Verum liber ^olam feripturæ literam rcfpicit-

^dhcecliber concedit nobis duo tantumßcramenta,Folio.if)ßacit in uß neeeßariorum illorumßacramentorü,in illis tantüformis req unißormitate,quas Cbrißus ipß nbsp;ßolus inßituit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiq*

Qua

DE ORATIONE CHRISTIANA

QuafiChnfhisduo tantum intoueritfacramcnta treliquaiicro cmnia/unftioprgfcrtim infirmorum, quam Reformatio ilia pcni* tus abradîQnon per ChriRu,aut ex mandate ipfius fuerint inRûuta*

l^mucrjalcfn formam Iduâabiliter huci^ip in admin^lrationcÇaerdf mentorunijcrudtamfmutat tllc hber in uniucrßitnfere : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßea

ßindle fuis in Iods annotabitur. P.e^irit tantum ut obedientiapaßorif bus dtferatUTyinhis rebus qult;e expr^e à jDeo fmt mandata^ fol, fade t.nonuero in bis qult;eprater E^uangelium[und

Cum tarnen hucufcp docucn’c Ecclefia poteRati obedicndun^jfo tantum in hts que fcn'ptura cxprcRe mandauit obferuare, uerum in i)s etiam qug fcripturg no aduerfantur.uti iarn antea didu eRnobn*

fïis anne^it liber ordinationem competere jfpißopis pradpuc. Fo^ lio s)^fdde Quafi alfj prêter Epifcopum poRini ordinarcio EccleRaïcontra fcripturam regulam apoRoîicæEcclefiæQi’lt;^ ipfumCut apparct}pr£tenfa Reformau'o illa etiam alqs permitut'

DE ORATIONE CHRISTIANA

’ OminusnoRerlefusChriRus permittit nobis lïb^ rum ut a deo poRuIemus res quaslibet,fuo uctbono Î contrariastnec res omnes in fpecie nobis pracRrippf.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'oquibus orandum effet,fed dixittOi^nw qugcjtp - petieritis in oratione crcdentes,accipietis. MattM fetenpoljùmusin 21.Mateiit. Proponit exemplumaridgficus,S^translationismoïi vutione qßcquJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quarc obfecro non permittatur mulieri Chrifti^nç pre*

* Deus concédât ei hberosï' ld quod feciç Anna Samuelis ter muleis cum lachrymis.t. Regum i. Quod tarnen Chriüus nusq expreffe mandauit precari. Ergo adhortatur ChriRus, S^ebmat: Venice ad me omnes qui laboratis 6C oneratieRis, SC ego reficiam

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos.Matth^i XI,

P^um liber f.eform,vult ut pro eis tantum rebusfupplicemusj^ax (Jhrißus ut prccaremur mandauit,ut dicerepofimus: J\i on propria pra ßmptione uenimusfpplicatum tibi pater caleßis, fèd unigenitus tuusfu

Prærerea fcripturis facris oRenditur non effe impium precari lilt; cut Ezcchias orauit,4. Regum lo.ói Ifai^ j8. Memeto domine quglt; io

DE oRATioNE Christiana: Foi.

fo.qiiomodo ambulauerim coram tc,in ueritate 8ó corde perfeélo, 8c quodbonû eft in oculis tuis feccrim.Quomodo 8c Dauid frequentius alq fandi uiri hodiernodie pie orare poITunt.

liber ^cformat.uult ut non aliterprècemur bac autßmilifor ^^'•Sdmus domine^quod nihil prester tram ineram, nbsp;nbsp;uindi^ant pronte

Immodica cft hyperboIct/oAói^a.

Eft quidem ueru, q? non oporteat in oratione dißideretut uero ma* gnutn fitpeccatum fi quifpiam dubitet, aut inter fpem 8c metu h^reat ^RibiguuSjChriftus non docett Monet autern trépidantes 8c dubitates ^oitomais lt;hbitdt ’•’»utorcfit: Domine adauge nobis fidê,Lucæ 17. Atc^ita Petrus Si* ^onem Magum ilium adhortatur:Roga Deum, ft forte remittatur ti prlt;efumptioae fpe^ bifiæccogitatio cordis tui : nee pollicetur ei ad primam ßatim petition w«w. Wm,peccatorüremißjonem»Vndc beatus martyr Cypr/anus fermone quinto de lapfisÆos qui magna æ grauia crimina poft baptifma inci* ^ffuntmonet,ne de mifericordia domini defpcrcnt,ncc tarnen iam ue# •'wmfibiuendicent.Poftpaucaaddit : Orare oportet impchfiusôCro* gwe,dienaludu tranfigere, wgilijs nodes acflctibusducere,tempus omnelachrymofis lamentationibus occupare,Ô^cæt, Videetiamad ^æCjparaboIam Lucæ decimoodauo.Enimucro hæc eft peculiaris 8c propria orationis natura,ut qui orat,non ftatim putet impetratum ftbi quod petit,ne uideat ftbi imperafle potiiis qua orafle, fed debet oratio «useflègfeueranSjUt Aug.ait.Nccdebet Deo tempus, quo mifericor diamexhibeatpræfcribere* Verum permittcreillud fuæ diuinæuolun tati.Cuius habemus pulchcrrimum textum,ludit.8»

^cformationis autem liber docet ingem effe peccatumß quîi trépida ([uadatn dubitatione inter orandunt uacillet^ßum^ qui utrumßatim De/ preces exaudtatydubitauerit^ dubitare de boc quoque^an Deu!ßt

^dxßolio 6 ißeie^ »

Tam manifeftû eft ut ftegari non poflit,EccIefiam Chrifta omni tern pore docuiffe,Deum in rebus omnibus,^ in quacnnqt neceftitate in* uocari debcre per Chriftura, Id quod etiam in Ecclefta ufitatum uide* wuSjCumomnesCoIkdæac publicæ precationes hoc modo conclu* danturzPerdominûnoftrum lefumChriftum 8^cc.,SimiIitcrfempcr auditum fuit in Ecclefta,non fpiritualia modo dona, uerumetiam tem* poralia apud Deum quærenda 8C petenda.Oratione dominica,cum di cimus:Panem noftrum quotidianum da nobis,amp;cæt»

N ihilominui ita traducit noi liber ille^acß Chrßianus orddi modus penitus

:decatholica ecclesia:

^cnitui dpud nos interciderityiacèat^ÿ cxtin^us^adeo ut utx ullus ampïiui in Eccl^d rc^eChrißianeorct.Folio ^^.ßtcic 2» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Into (^uaß buctßp nejcicrimus dißrimcn inter inuocationem Cbrißiand er impidm ludceorumFTurcaruin;,äut Qcntiliutn-,I^defo.^.faciex.

Quamlibet fcn'ptura tcflctur beatos apoftolos certis téporibus orafl'e,ut eil uiderc Ad.j.ubi didtur : Petrus amp;nbsp;Iohannes afeende^ bant in teOiplum ad horam orationis nonam. Quamuis etiam ßn* fli Patres antiquijiUi præfertïm qui Monailicen profeflj erant,tum

1111' qutbus præfïciebantur,ad Canonicas amp;nbsp;ordinariasprecescer tis temporibus dicendas fuerint aftridi.Negligêtiorcs ctiam depræ benfos acn'ter corripuerint,ut habent Ecclebaftica S' Tripartita hM fton'æ.Item Athanafius,BafiIius,Chryfofîomus, Iohannes Ca ffia^ nus, Augufti'nuSjCalTiodoruSjBenediduSjamp;S alij plures expatribiis teftantur. Verum de hoe latius in titulo de modo pfallendi, orandi

legendi in EccleC, Item in titulo de reformationc inonafteriorum, Ilihilominus liber unît orationem nullispraceptis ajlringi debere^

F0I.Ó2. Quum dominus Chnftus doceat nos orare,Sanciificetur nomen tuum,fineomnidubitationecredendum eÜ, talemprceatio^ nem magnam Del uenerationem effe.Infuper rationis compos Chrl ftianus quill bet, probe fatis noui't,orationes Chrillianoi^ elTe fpiri^ talia quædam facrifida,atlt;j adeo uenerationem quandam Dei.

Liber tarnenprsstenße F-cform,bis non confideratis;, uetat (srdtion^ ßeri hoc modoaeßft opus quo honor etur Leusßd uult ut hue tantum di rigaturquo in necejfitate cürespoßit aliquidàDeo impetremus,

BafiliusinConflitution.cxercitat.cap.i.Ijchabet: Orans nefta f tim ad petitlonem deucniasn’d cnimfifeceris,detegispropofitutuu qp a neceflitate coadus,Deum adores.

d hccc liber ille habetpro abußtßquis exifimet fe matrem dominé noßrileßChrißian^licaßlutationchonoräreeam^gaudij aliquid indeaccipere.

Secus Pres fandinobis teilantur^qui tradunt Cdlds ipfos, ubi Jo . nbsp;nbsp;nbsp;■ naDeiô^uirtutes,quasinip/isDeusoperatuseftamp;oftenditlaudâ-«

für prædicantur,gaudere. Atqj itactiam ipfa Dei mater^pbeta huatiflne'Angelica uittBeatä,inquir,me dicent omnesgnationes.Sda quolt;^ Elizabeth,' honoraroi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impleta f(ftÖ,cum audiiTet uoeem mris dni ipfam uifitätis,uocc

magna exclamauit:Bndida tu inter mulieres.ô^cLyturgia CbryCo. Erafmo interprété,habet, q? Grpeo^z Epifcopus aut facerdos fiatim poft confecrationemita falutauerir.’Aucgra plena,dominus tecum, benedida tu inmulieribus,'8cbenediclusfrudusuentristui, ’

DE VENERATIONE SANCTOR. Fol. XX Choro interim canente.* Vtucredignumamp;iuftû eftjglorificare te dd# param amp;nbsp;fempcr beatiflimam ÔC penitus l'ncontaminatam matrê Dd nofirijhonoratiorcm Cherubim,æ gloriofiorcm incomparabiliter Sc faphim, quæ citra corruptioncm Deum peperiLùere ddparam te ma* gnificamus.

It^deorafiofic îoquiturhic libcr^guaßinßttisfa^ionctn p^ccâtorîi ^ondebcatddhibcriilt;?:^ hoc jicicntcs dcridct^acßfifciculos ex ordtionû ^^^connc^afjf,

Aliter fandus Cyprianus amp;nbsp;reliqui Patrcs,qui nos adhortantur, ut precata noRra fedulis deuotis orationibfls purgemus/crmonc. ƒ ,dc bpf Nelt;^ tarnen per hoc minuimus Chrifti mcritum,aut quicquâ delt; trahimus fatisfadioni, quâ obtulit pro peccatis noftris, cui foli tanquâ wufæ tneritorig rcmiffionem peccatorû in ucra fide aflfcribiraus.SimuI utimur noftris orationibus tanquâ medqs quibufdam, per quæ gfstiâ talem apud Deum pofcamus,æ impetremus.

SanftusBafiliusIibro quæftionudifFufe expIicataHt,qu^ftioncó.ita ’“‘Sed 8c maculas ex peccato per fedulam orationem, 8c uoluntatum DeimeditjjÎQp^ perfeuerâtem exercere poterimûs. Idem pulchre corn monftrat fandus Chryfoftomus in lib, t .dé orando Deum , per Nini* iiitas,Magdalcnam,Publicanum 8c LcprofumJlIud(inquiÔdemonlt;* ft«re uolo,q, «iâ fi nos peccatis refertos,prccatio depræhcnderit, cele* fiter porgatos reddit.Et iterum poft pauca î lam uero qp animam pec* can’s obnoxiam,precatio facile pacaiam reddit, doeet nos publicanus

DE VENERATIONE

fandorum.

HD percipiendam uniuerfalem illâ,amp; CathoIicâChri* ftianorum fententiam, de ueneratione Qc interccffione Sandorû, quomodo eis utendum fit. Primû nofee oportetillam fumme admirandamunionemChriftigt; __cum fuis Tandis. Hæc primum percipitur ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chu

Chrifti.quampoftfacram cœnâ ante palfionemfuam pro credentibus^*“^*^”’

dixit, lohan. i7.his uerbis: Rogo te pater, ut ornes unum fint, ficut tu pater in me, 8c ego in te,ut amp;nbsp;ipfï in nobis unum fint, ut credat mûdus, quia tu me mifiiti.Et fequitur: Et ego claritatê aut ( ficut interpretatur rrinitate^ Hylarius)honorem quem dedifti mihi,dedi eisj ut fint unû, ficut et nos

D ij unum

DE VENERATIONE SANCTORVM.

unû fumus^Ego ia cis,tu in me, ut fint cofummati in unum,amp;: cognoG« cat mundus, quia tu me mifißi, dilexifti eos, fîcut me dilcxißi, , Volo pater, ut ubi ego fum,Sc illi qaos dedifti mihi fint mecum, Vt ui^ deant claritatem ineam,qùam dedidi mihi

' nbsp;nbsp;Hæc Cbridi uerba exitfiia quadâ confolatione 8c deleûationepk/

na,Sandus pater Hilarius lib-8.de Trinitate ita intdlèxit, ut fandi non uoluntate mentis tantû unum cum Chrißo, propterea qüod unius fint uoluntatis cum eo,putandi amp;€xifîimandi funt. Verumetiâ ut intdligan cur efTe cû eo naturali quadam,per gratiam tarnen ipEs impartita unio^ ne,ita nimirum,ut quomodo ipfe uïuit per patrem,ita uiuant fanâi per eum.Quemadmodum ôc beatus apoßolus Petrus teßatur.i. Petri pr/.

per Chrißum maxima præciofa promißa credentibus donauerit Deus, ut per ea eßieiantur diuinx confortes naturæ, Et bue pertinet, quod Cbridusait Iohannis decimoquinto ; Ego fum uitis, uospalmb tesjn quem locum ita beatus Augudinus ait: Voius quippenaturx funt uitis palmites .Propter quod cum eßet Deus,fadus efi homo, ut in illo effet uitis bumana natura, cuius SC nos hominespalmites effe poffimus»

Summam jffamS^admirandäanionem ApoRoIus Pauluspiuri^ bus in locis eximieprædicat.i,Corinth. 12. ffc habet: Sicut corpusunu eß,amp;S membra habet muha:,ita dC Chriffus.Quod diólum fauéiusAu^ gußinus in hbro de Trinitate, Item in pfalmo i ^o.8c i42-diligenterex^ pendit,exponitcp,ut quod Apoffolus non dixerit: Sicut corpus multa habetmembra,ita funt multi Cbriffi:VerS,ita Cbriffus. Quofigni^ ficauit caput cum corpore ftmulamp;unaCbriffûappellari.Sicutidem Apoffolus alibi dicit : Vos effis corpus Cbriffi membra eins, Qua in re cognofeitur excellentiffima maxima gratia,quam Cbridus not bis exbibuit,in eo quod uoJuit unum effe nobifcum,qui eff cum patre unum.Et ficut ipfiaittEgo 8^ pater unum Cumus, Ita teffaturApodo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ÎJS,quod credentes lint unum cum eo.Non dicit(inquit)ApodoIusad

Galat, tertioffn reminibus,quari in multis,fed quad in uno,qui ed Cbri

fius. Et ad Epbefios quinto : Membra fumus corporis eius, de carne

dus amp;nbsp;offtbus eiusJta ad Epbefios fecundo : Deus conuiuificauit nos

Chriffo,8^ conrefufcitauit,amp; confédéré fecit in cceledibus in Chrido Ie

fu,ut ofienderet in feculis fuperuenientibus,abundantes diuitiasgratix fux in bonitate fuper nos in Cbriffo lefu. Non efi putandum omia ida

dida effe de ijs tantum fan(dis,qui adhuc in bocmortali corpore agunt:

Qpinciiam multcqaepotius de Hits, q jifam morte tempo^ali tnnfief J runt ƒ

DE INVOCATIONE SANCTO; Foî. XXL rüntinuKam,funtque cum co præfcntes.Itacnim Chriftus ait Iohannis dccimofeptimo: Claritatem quam dedifti mihi,dcdi eis » èC uolo,ut ubi cgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔC nii mccu, Item Iohannis duodecimo: Vbi fum egoJIIic

amp; minifter meus crit,amp; fi quis mihi minißrauerit, honorificabit eu pa^ ttr raeus.Sic Matthæi uiceGmofecundo : Non legiftisÆgo fum Deus AbrahaihjSc Deus Ifaac Sc lacobç’Non eft Deus mortuorum, fed uw utntium» i. Qiiandoquidctfl igitur SanAi Dei hoe pado cutA Deo in Chrifto Jlt;iiti,funtnobifcum,amp; nos cum ipGs corpus unum in Chrifto , docuit sdn^iin ccelo «nfta EccIeGa Catholica a fui origine, de beatiffima ifta communione ^ioriuniene chu focietatc concorditcr, Sif prorfus unanimitcr abfqp omni difeordia, etiatn facræ fidci noftræ Symbolum continet, quod debeamus ere unatn talem communionem fandorum^Et eft ifta communio, c5

wpite 8^ membris fuis,fpiritualis 8^ uerus quidam cibus, quern in Sa^* '^niento corporis 8c fanguinis Chrifti percipimus. Qui ctiam nobis Jn wfpirityjijjç,. porrigitur amp;: traditur, fic qui folus ueraciter præftat P^’^cipicntjbyjj'pßjn^^yt fiant immortales ÔC incorruptibiles, Geutbea

Auguftinug tradatu uicefimoiexto in lohannem circa fineco habet: Jdtnnes quoque ucrccrcdcntes,0C in eadem communione permanctes;, babtnt participationem non eorum tantum, quæ Deus nobis per Chri yum donauit 8^ tradidit, V erumetiam eorum omnium bonorum,qug “OâiÛei quotquot fuerunt ab initio mundi,ad nos ufq^ unquam ha* °u«unt,aut per mifericordiam ciùs acceperuntt

Haec cum ita Ie habcant,Catholica Ecclefia de ucneratione ûndoru i^tradittlnitio quodfandos, qui ab hoc feculo migrauerunt, non delt;# appeUare, mortuos aut defundos : ficut beatus Hieronymus .contra Vigilantium hærcticum teftatur ; Et dominus ipfc de filia lairi Qicit.'Non eft mor tua,fed dormit. Et de Lazaro: Lazarus amicus no^ SdnfHnon ddent Grdormit. Vndc Apoftolus Paulus præcipit TheffalonicenGbus, ut ^oocontriftenturdc dormientibus. Quo nomine mortuos Ggnificat, Atqnehacrationcdics illi, in quibus fandi Apoftoli 8c Martyres ab , oc feculo féliciter tranGeränt,appellati dies natales, iam inde ab initio

Ecclefiæ huCufque, fie fefta Natalitia dida funt«Eo quod die«»

US nlis ueraciter primüm poft multas ærumnas in aliud feculum fint n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^erbu Chrifti,Iohannis decimofexto.De quo uide Au*

§wGnunj de difciplina Chriftianajcap.z»

«

Ö,VARB, et QVOMODO SAN»

di Gnt uenerandt

£gt; iij Confe*

DB VENERATIONE SANCTORV-My

Onregaenteritem ratiorieiam di'ôlæ admirâdæ 8^ beatx unióf nis capitis Chrifli^cum fais Candis membris, ÔC membrorum eorundem inter Ce,de uero Candoram cultu 8c ueneratione, ita femper traditum eii in EccIeCia, quod oporteat nos inipCis laudareDc vm^guigratiam tam Candæ piæ conuerCationis eis in bac uita doaa^ uit.Qaicp excellentia illa^, 8^ admiranda ipCorum opera, guibus tâ dare in hoc mundo daruerant in eis operatus eii, EcdeCiali, 44. nbsp;ad

dibrxos 11. Deinde laudandi Cunt 8^ Candi iph^propterea, taligra^ tix uoluntarix adh^Cerunt, ipQmcp amplexi, tanguam cooperatores Dei St: Cbriiii^beneamp;Calubriter eadem Cunt uCi. NecobidColumJaa

Candi,guod per eos conftrmamurin fide.tantofirmi^ demur, amp;inteucef US Cperantes Deum eodem modo nobiCcum miCericorditer adurunt. ßwhffatimmaar NecobidetiamColum.guodinafFedu8^inpropohtoaccendimór,ad Candorum exempla CeguendatVerumetiâ propterea,guodmeritiseo^ rum aiCociamurjS^ interceCCioibus adiuuamur.ii'cut tradit/indus Aa^ gu/b'nus pluribus in Jocis, nbsp;nbsp;prxCertim contra Faudum Manichxif,

capiteuicefimolaculeatertedatur, — ' —

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Negf id gratis aut Cine cauCa, Conforme efl enim fcriptaris Cacris^

C^f^percpcredUum fait in EccleCia, guod CandiilliapudDeum nodei

lint memores,pro nobis Colicitfetiam gaaCi patroni quidam^ 8^ opitu^

proper il/ostepen/at. Semper tarnen pee Cbriaum domiaam illapeopteeqnx Deo placent,amp;runtace cepti,lant!}aruispr^eroit, impetrauitlicobtinuit.QuemaJmoJan telianmenobtatamOruntalis tjnamOccidental/a Eaktapatteaaee ^‘^«‘OpudOeigcnemhomd. tertialn Cant.

ubihuKrenteatiæprobandæ,allegathoc quodImmua a.Machakco. popu/o^^^^^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guiCemperoratpro

t

Epi^anius Cypri Epi{copus,inuitaHieremixûmiIiterteiîac,lt;^ expert/fint Ce pluribus bénéfices per fandum prophet ^diuuari, ÔC guod eius interceffione a CrocodilisSil afpidibas fint non femel îiberatt, Poffent adhancremû'neceffitasre^ guireretallegariEufebius Cxiàrien.amp;hidoria Tripartita in îocisinf numeris. ATagnusgaogaeBafilius, guiinoratione de gaadraginta ATartyribus, eos appellat communes generis humanicufiodes^optif Tiarum curarum ïbcios,precum 8c uotorum inuicem fuffragatores.

Sandus

iDE INVOC; SANCT. XXII Sandus illc Iohannes ChryfoftomuSj'homilia i,in pfalifi jo. mi^ ï^bceDei mifericordiam interceftîonum iftarum gaatia extollit: O OnquiQrem admirandam,o ineffabilem dementia DeùDauid mor tuuseft,amp; Ezechiæuiuo patrocinatur.Oiuftorum,etiam poft con* Iummationem,inexpugnabilis pugna uirorum.Dauid mortuus efi, ^Poft mortem fuam ;inuenitur uiuentibus tam grande præftitiffc loUtium.Certe iam defecerat Dauid, habebat multos annos req* ^^ccns:Qufd autem dicit fcriptura‘:’Protegam ciuitatemhanc, pro* pttrme,8^ propter Dauid feruum meS.Dauid mortuus eft, 8^ me* Waeiusuigent.Atçp hune locum Efaiæ57.amp;:4 R.eg.9.in eamfentc bartiexplicat,fermon.5^.de uicqs amp;nbsp;uirtutibus. Item homil. 28. quâ habuitpQfifgjitum.SC plane fidem fuam his uerbis exponit:Credi* •^usnos iuuari fandorum meritis. Inde eft quod fermon. 26. de Poe nitentia ait:Quicunçp fandos uocauerit luminaria mundi,non pec* ^abitmon folum dum effent in corpore, fed ctiam magis nunc quan ^odehacuita migrarunt. Gratia enim amp;nbsp;mérita fandorum, morte nonminuuntur,non retardantur dic.Scquitur:Tunc quidem pifees ®3piebant ad mortem,nunc autem capiunt homines ad falufiemtclau do? facientes currcrc,cæcos illuminantes, leprofos mondantes, dæ* *boneseffugantes:utteftaturmuItitudocrcdcntiumdiurna.AppeI Iateoscolumnas,fundamcnta,portus,gubernatores,paftores, ara* tores,uinitores 8C medicos Ecdefiæ,

Similia teftantur Ocócïentah's Eccicfîæ Doctores,Cypnartus epi prima ad Cornelium Papam,uiuus adhuc fidem quam habuic ^chisquiabl^acuita migraflcnt ,indicat his uerbis : Memorcs (in'« 9ii*Qinuicetn noftri fimus, concordes atlt;ç unanimes j utrobiçp pro rtsfeiftper oremus.Et fi quis noftrum hinc prior, diuinæ digna* tiotiis celeritate præcefleritjperfeueret apud Deum noftra dilediot pro fratribus fororibus noRris apud mifcricordiam’patris no cef oratio,Sandus Hieronymus contra Vigilantium, aitîSi apofto martyres ad hue in corpore côftituti, poffunt orare pro cgteris, ^uando pro fe adhuc debenc cflTc folicitijquantomagis poft coronas, uiftoriasamp; triûphosCS.pater Auguftinus libro i.qu^ft.fuperExo. cap.iog.DeusCinquit) propiciatur peccatis populi fui, orationibus fanctorummartyrum. Seuerus Sulpitius ad Aurelium diaconum, cum obitum S.Martini defcripfifletjhanc adqcit corônidemjPâtro numCinquiOpræmifi ad Deum. Incomparabilis poeta Prudentius, libro Periftephanon, fæpe nominac fandos martyres patronos ow biSjpræfidia noftra, auxiliatores,fuffragante»,pQtêtes interceftbres.

, E iü] Ta^

DE VENERATIONE SANCTORVM.

Tali’utlî teftimonium poiïct innumerabili's multitudo atari, lam cum hacc ica fint, hoc etiam docuerunt fandi patres non impiS eflcjuerum Chriftianam humilitatem bene decere ,ut commiflbrum inuoe^tiofant^oru, p(f^:5rum contêplatione pufillanimes fimus uereamurc^p ne temere ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^cedamusin confpeâûdiuinæmaieftatis,atlt;çita Ctâquamqui,qd

rum hommum- nbsp;nbsp;in nobis eft,fateamur nos acceffu ad Chriftû indignos)oremus,meri

tis 8«^ interceflione fandorum propitium habere Deum. Qucmad* modum fandus Auguftinus hoc teftatur libro fecundo quæftioniï fupcr Exodum, capite 149. Per hoc (inquit ) quod de Moyfe Exodi 32.fcript5eft,admonemur,cum mérita noftra nos grauaflent,nedi ligamuraDeo, releuari nos pofleapudeuminorummcritis,quos ipfediligit.

Sandus Atftbrofius in oratione fecunda preparan.ad Miforat hoc modo:Et ut effi'cax fit hæc mea deprecatio,beatæ Mariæuirgi^ nis fufFragia peto, Apoftolorum interceflionem implerc, Martyru preces dcpofco,confeflbrumque oratioes expoftulo. Taliurti domiilt; ne Deus preces nunquam fpernis,fi ut pro me exorent ipfe w/pfra* ueris.Etilluftrisille Prudêtiusinhym,diuiLaurentijiucûdotouI\ ' ac pio carmine cecinit:

I

- Indignus agnofcoamp;fcio Quern ChriRus ipfe exaudiat^ Sed per patronos martyres Poteft medelam confequi.

Qua de caufa uniucrfa Catholica Chrifti Eccleß'a.ante anäos plus mille in antiquilTimis Colledis hoc modo orauit: Omnipotens De* us fupplices deprccamur,ut qui meritis adionum noftrarutn diffi* dimus;ciusquitibi placuit mentis amp;nbsp;interceflione libereifiur,Pcf Chriftum.aut ita:Supplicamus domine, ut quod noflris mentis no meremur accipere,interceflione S.N. martyristuiconfequamur, Per Chriftum. Aut ita: Tanto maiori cum fiducia, nomini tuo dne fupplicamus,quanto frcquentius fandorum martyrum tuorum be nedidione defendimur.

In Lyturgia Græca beat! Iohannis Chryfoftoiîiiuixquicquafïi frcquentius repetitur,atc^ ifta oratio : Prccibus fandiflimçdeiparg feruator ferua nos.Item dinge noftram uia,confirma nos in timoré tuo omncSjCuftodi uitam noftram,ftabili grcfliis noftros,Precibu3 amp;nbsp;fupplicationibus fandg deiparæ 80 fcmp uirginis Mariæ, amp;nbsp;om nium fandorum tuoß2,qui tibi placuerunt ab initio mundi.

Dcfide*

DB INVOCATIONS SANCTO. Fol XXIII.

DESIDERIA NOSTRA quomodo (àndi per« cipiant«

El X inferutabili denic^ unione illa capitis Chrifti cum fuis mem^ ( brisjcrcdidcrunt Patres? fandos ipfos defideria noßra ex oratio nibus noßris percipere. Ita enim magnus ille Bafilius libro dé *gt;gt;fginitate ait; Virgo feipfam 80 confeientiam fuam reuerebitur Et fl maxime folafuerit, habet aßantem cuftodemangelumtpræangelis sutemreucreatur, ipfum fponfum ubique præfcntem. Et quid fingula Ç’angelorum innumerabilem multitudinem nbsp;nbsp;cum his patrum

«nclorum fpiritus reuereatur. Nullus enim horum eft qui non ubie^ ^’’iniauidcat. Ipfe quidem corporalibus oculis non cernens,uerum in^ Wfporali uifu, uniueria in cognitionem compræhendens. Idem in fer^ ™onede4o.martyribu8:Hi funt (inquit)qui fuo templo regionem no# ornant,quiqucaduerfusinimicos tutelam utturres qugdam mu

Weipiunt. Et Gregorius presbyter in uita Gregori] Nazianzeni, iftis adftipulatur, aitque fandos Iptari fi quando prodonis Dei ’bhominibus laudentur .Beatus Hieronymus audet aduerfus V igilati ita argumentari, fequuntur agnu quocunque ierit. Ergo fi agnus ubique eft,öf hi qui cum agno funt, ubique efïe credendi funt » intellige tämen hoc non localiter, fed celeritate percipiendi ea, quæ eos uult fei#

De angelis feribit fandus Augußinus: Quifquis angelorum diligit Deum, certus fum quod etiam me diligit ♦ Quifquis in illo manet, poteft hiimanas preces fentire in iUo,hoc efl,in Deo, me exaudit. Quiü Sl^is ipfum habet bonu fuum, in ipfo me adiuuat. Necmihi eius parit# etpationêpotefi inuidere. Augußinus de ucra religione cap.quinqua gefimoquinto, De fandis uero dicit pfalmo odogefimoodauo. A.U tendite ergo chariffimi,tenete omnes unanimiter Deum patrem,amp; ma trem Ecclefiam « Natalitia fandorum cum fobrietate celebrate,ut imi« temur eos qui praeeeßerunt, æ gaudeant de uobis, qui orant pro uo# bis,ut benedidio domini in æternum maneat fuper uos. In tradatu itc oäogefimoquarto in lohannem circa finem :Ideo ad ipfam menlam no fie comtnemoramus iàndos, quemadmodum alios qui in pace requi# efcunt,ut ètiâ pro eius oremus: Sed magis ut orent ipfi pro nobis, ôfc. baSulpitius Seuerus ad Aurelianum diaconum defando Martino: Non deerit(inquit)ille nobis(mihi crede)non dcirit, inten rit de fe fer# moananiibus, aßabit orantibus»

Etad

DE ÏNVOCATIONE SANCTORVJVL E t ad BafTulam de code Martino ; hic pauper nbsp;modieus,coclû diucs

ingreditur. Ill inc nos(ut fpero)cuftodiens,mc hæc feribentê rcfpkit, te legentem» Et Prudent» illc in paHionê* S. Marty ris CafTiant ita canit;

Audit crede preces martyr profperrimus omnes,

. Ratafc^ reddit quas uidet probabiles«

Infumma^ueteresilli patres aiïimilant fpiritusfandorûAngrIis, quomodo amp;nbsp;Chrißus ipfe facit,qn ait: Et crunt ficut angcli Dci in cœ lis, Matth 2z, Atquiangeli Deigaudent fuper unoquoque peccatore pœnitentiâ agente,Lucæ i ^.Fiet igitur hinc, ut etiâfpiritus fanÂorum idem quod angeli Dei faciant,cû ardiori neceflitudinis uinculo, quant angeli nobis deuinciantur, Ac quêadmodum in Apocalypfi,capitc 8. Dant angelo incenfa multa, ut daret de oratiôibus fandorû oïm fuper altare aurcû,qd eß ante thronû.ubi ßatim fequit:amp;f afcêdit fumus incc forû de oratiôibus fandorû, de manu angeli corâDco.Ita 8C de uiginti quatuor fenioribus in codé illohb.cap.^ dicitur: Seniores ceciderutlt corâ agnb habentes finguli cytharas amp;C phiales aureas pknas odora* mentorum,quæ funt orationes fandorum»

DE INVOCATIONB SANCTORVM ad intercedendum pro nobis.

Ad hæc omia tametfi fecundû Catholicæ Ecdefiæ ufitatâ con* (uetudinem,oratio in precibus altaris, quas colkdas SC Cano nés MifTæ appellamus.ad folû patrem per Chriflû fit dirigen da. Quemadmodum ConcilioCarihaginenfi tertio fancitur,amp; beatus Augußinuslibro xz.dc ciuitateDei tcßatur:Ad hoc(inquii)faerjfkj5 ficut homines Dei,qui mundû in eius confeflionc uicerunt, fuoloco amp;nbsp;„ fl . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordine fandi nominantur,non tamê a faccrdote,ôui facrificat, inuocan

tfti/Oeda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* C f* ‘C' T • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■*

ri, ut Deu unicum turtDeo quippc non iplis lacrihcat.interim tame nihilominus hoc etia boni äuta. yfy jß initio traditu tenemus?ut extra orationes, qup in altari hunt,etia remj^ronobisorent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diledos fandos contêplatione unionis, amp;nbsp;cômunionis,quâ cum

Chrißo, Sgt;C nobifeum habcnt,c5 timoré deuotione erga Deu copel# lemus,atqp ut pro nobis intercédant inuocemusf.

Origenes homilia 5. in Cant.locum illufubi ipfe legit ) Ordinatein ncminfcmcdTme chariiaiem,fic exponit.’ut fit oratio Sponfæ ad angelos,aut certe ad t/«pcc«hK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiindos. Ait enimtSed amp;nbsp;omes fandi,qui de hac uita dcccflerüt, haben#

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes adhuc charitatc erga oos,qui in hoe mundo funt. Si dicantur curam

gerere falutis eorû,amp; iuuare eos precibus fuis, at^ interuêtufuo apud Deü,non erit inconueniens.

Sanc'lui

3*

I DE ÏNVOCATIONE SÄNCTO. Fol. XXîiïh

Sandlus Bafilius in pluribus locis inter alia tarnen, in orationc in 40» róanyrum ita ait:Sæpe operam ded t ßis, fæpe laboraftis, ut utium alw ^uem pro uobis orante ifîueniretis:Qnadrsginta funt hi,ünä oration is üocêcmittentes,Et fequitur.Qui aliqua præmitur anguftia ad hos cou f“§gt;3t,qui rurfus îætatur hos orct,hic ut a malis Iiberetur, ille ut durct I in nbusI^tis.Poft aliquantaalloquitur ita Martyres: O fandum Cho rum,o facrum ordinem, o cuneum incxpugnabilcm, humani generis wßodcSjOptimi cum curais focr),precum ac uotorum inuieemTufFra* gstoreSjftellæ terrarum orbis, flores Ecckfiarum« Vos non terra conü cœlum cxcepit:apertæ funt uobis paradifi portæ. Ad hûc mo dum Gregorius Nazianzenus in Monodia fua,Sandum Bafdium ak ’oquiturc^^precatûrtTu obiter e cccio nos refpice,amp; datam raihi reru articulorum dolorem,uel iube difcederc, tiel adiuua 8C ^ortare ita me scqiio animo ferre* uthinedemum difeedentem mein ætwnatabcrnacula recipias Neque debet talis orâdi forma,alicui aïicÿi indigna uideri. Cum Chriflus in Euangelio ad cundem Feeemo^ ’^nmdicatjFacitc uobis amicos de mammona iniquitatis, ut cum defe«» Cf tin's,recipiant uos in æterna tabernacula. Gregorius presbyter in uk taGregorij Nazianzeni ipfum prccatur, ut uelit eius apud Deum eflc ttttnior, Theophiladus exprefle meminit inuocationis in expofitione Undedmi capitisad Hebræos his uerbis:Qgo fit ut perfedi tunc(intek feinrefurrcdióc)cflcappareant2 cum coronas 8Ó palmas acceperinu ^®benttamcn interea honoris nbsp;gloriæ certiffimum pignus. Quærat

!®iicinis:Sinondum perfedionem funt adcpti,amp;: coronas illas promeri tas confecutijundc hoe illis, opem ut fcrant alrjs fe inuocantibusCOpi^ tulandi tam prompta uirtus unde obaenitCVnde inquisCNimirum ex lt;iauriacertiori,quam habent apud Deum intercedendo»

ïn Latinorum Ecclefia apud fandutb Auguftinum Iib,meditatio«« fluni,cap.24,pjQj,'xann orationem reperisad fandos,quam ita conclu*! öitïOratc omnia agmina fandorum,amp; uniuerfi coetus Beatorü, ut uei# «tisprecibus, meriiiscp adiuti, falua nauc 8C integris mercibus peruetf •ittemercamur ad portu perpetuæ falutis, 8C quietis, amp;nbsp;continuæ pa# cgt;sgt;amp; nunquam finiendæ fecuritatis. Similia habes apud cundem libro tif cognitione tteræ uitæ*capite 39»

Quorfum autem attinet,aut quid opus eß csÉterorum patrurti t Jiimonris demonflrarc, ita Catbolicam Ecclefia concorditer perpetuo «nfilTeCcüinCanonibus fèxtiillius uniuerfalis Conflantinopolitani Loncilij capite fept, ita conßitutu fit, ut unufquifquc Chriflianus fok yfo creatore fuo adorato, inuocet fandos* ut pro fe intercedere apud maießa#

DE INVOCATIONS SANCTORVM

. -. - maicftatê diuinâ di'gncntur. Quod l'pfum in Adis fcptimi Concilfj uni uer falis in Nicæa Bitiniæ cclcbrati,frrqucntius repetitur : atlt;ç hoc mo* do confueuit Catholica Ecclefia in Litanijs, in primis folum inuocarc Dcum,ac deinde prccari fàndos,ut cundem Deû fimul nobifcûm pro nobis exorcnt, Quo perado rurfus foli Deo per Chriftu fupplicatur, Qt ab omi malo nos dignetur liberate. Atque ita concluditur Litania.

magnus in fummis moralibus dap. iTummæ 26. dat ex uMiJJimd probagt; fc*'’pturis hanc norma, quod ad probationem eor5,quæ gcrunturaut tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afferuntur a nobis,oporteat primu adferre teftimonium feripturæ, de*

inde etiam experientiæ,quo modo ca quæ per feripturâ dicuntur, in na lura atçp conïuetudinc uitae nota funt.Sicut Chriftus ipfeait:Nunqujd colligunt de fpinis uuas,aut de tribulis ficusCamp;^c. At ism negsrinon po teft re ipfa amp;nbsp;opere fæpiflîmæ compertum nobis eiïè,inuocationê fan*^ dorum ad intcrcedendu pro nobis Deo non modo placuiffe,ûerum* etiam eis,gai fandos(modo tarnen pio amp;nbsp;abfep fupetftitione)inuocaf* fent magno 8d admirando iolatio^auxilio nbsp;nbsp;bono ccHifle* Vnum tan*

turn eoR2 uifum nobis fuit hic recitandû: Hierofolymitanuspatriarcha lohannes,in confcriptione uitæ beati Iohannis Damafceni (quêlibrum Oecolampadius aliquando, qui nunc Eccicfiâ profugus dcferuit,trâf* tulit in linguam Latinam) narrat quomodo Saracenorü princcps qui* dam in Damafco lohanni Damafcerto Iccû agcnti in curia, in graham Leonis Ifaurici Conftantinopolitani impcratoris,quiDaniafccn5fal* fe detulerat amp;nbsp;accufauerat, manum dexterâ iuITerit desmputari.Ipfum uero Damafeenum manu una mutilatum»ftatim cOnfugifle ad matrem Chrifti domini noftri Maria, feruideque cidê fupphcafle,atlt;^ hoc pa* do detruncatam manum fanitatc rcftituta,mirabiliter denuo rccepifle, Refert uiru ilium beatum inter alia, fic oralTe: Domina Si fandinima mater, quæ Deû meû peperifti, amputata eft dextera mea, ob fandas S)C diuinas imagines, tu qua de caufa Leo fæuiat non ignoras: Proindc quantocius fuccurre.Dextera cm altiflimi,quæ de tc incarnata eft, per tuas intercefliones multas facit uirtutes.fanet oro, hanc meam dextera tuis precibus S^cæt. Adioncs uniuerfalis Concilrj in Nicaea ficut dix^ mus habiti ♦ Sandus itê Bcrnhardus,amp; alrj fandi patres, infinitas rerü iftarum hiftorias texunt;,quas non eft ôperæprecium hic recitare.

, ~ Obijci denique iurc non poteft interpellationis iftius fandorum, in fcripturis non extare exempIS ullum. Quâuis ein non dederit Euangc lium de hoc mandatum peculiarc, fatis tarnen euidenter ex ipfo colligi* tur,Se liquet Deo implorationem iftiufmodi nequaquam improbart Quinetia in ludaifmo, quo têpore Chriftus docebat, adeo nonrepræ# hende*

DE INVOCATIONÉ SANCTÔ, Fol. XXV, hendebatur,ut ctiâm ufus «us pius crederetur * Alioqui non propofu^ ’ iff« nobis Chriftus, quomodo diues epulo Abrahâ inuôcafTet, amp;nbsp;pro» MtusfuiflfetLucæ 26, NarratEuat^eîium Matt,27. quomodoGhrn ffus in crucc magna uoce clamauitiEli cïi lammaafabtani. (^ód aftand ifs quidam cum audiffcntjdicebant: Heliam uocat ifte. Sine uideamus ®nucniat Hdias libcrans eum.Vndc certe,aperte fatis fignificatur inuo «tioncm prophctarurrtetiamludæisin ufufuiflejnecïuiflètanquanl •’’’piîtndamnatanîk

îufuper patres ueteres non foium non metuebant,ne tati inuocationé qw P«itur,ut Sandi pro nobis intercédant, obrueretur ucra Dei inuo

, aut maieftas, gloria,uel honor eius ulla ex parte imminueretur : inuoedtiottefMaoc ^iupotius,multoc]p magis arbitrati funt honorem Dei per inuocatw rum .mdgnififdtur oncm fandorum ampliari 8^ magnificari, Dum tarnen fuprema fidu« 'wnoftrain Chriflum folum unicum datorem omnis boni figeretur^

quod Deo proprium eflèt tribueretur fandis,

tionis liber dduerfus hcec docedt^

'‘«obO'worfz/oj bomin^h^mo ctiam cmortuoi.

^^initdicitucrämncccjjdriatnlt;!:j'ßilutdrctn do^rindmat(^inuoca ^^onctn JJci borribiliter obtehcbr'dtds fcr intentent lt;amp;formiddddtnj ut ^^i^^lolatridnijducecommifFdfitin inuocdtióhe mortuorumhomintim^

item mdldßt coftßictudoydebüdM^ obßrudfjt^s cdmprobibcri^ auxilium dpud emortuos.Folio i . ßcic z,

JJicitpTatcrca Dcumßcundoßo mdnddtoß^iißcdrc üoluißc idofi ^ßifintytdm quit cominittercturper bos^cpii db ullis credturii duxiliüy Dei poßcrcnt:,dut quißldtiutn ullum^ud duxilium dpudßhdos ^^i^lt;intpattonoi ueldduocdtoscpiccrcrcnt,Folio ^zßeie

non liccdt dpud ulldm crcdturdtn^dut propoßtos duxilidtoa in calisßue in terrisßoldtiuin spucercré ud duxiliUm ne^ etidnt ^^ipledi obldtum nißdd bocßt d F)eo ordittdtd tdlis crcaturdtcpuodde abnuity^uos negdt dd hoc conceßosJmo ne quident db hisy tdqudui ßdßypcr quse F)cus eiußnodi operetur amplexdndd duxiltd huiußnodii ^°^^°3ißcieprimd.

'^dhac quod idold operd conßnxerimusyqudlid Kthniciper hdè ^^Uocationcfn mortuorum^Folio df$gt;ßcie z,

icfn Chrßidnum non eßcyßd uerbo F)ei contrdrium^ qudndoprtedd

F “ tuf

DÊ INVOCÄTIONE SANCTORVM,

f «r quis Dcum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remißionem peccatorumy per intcrcßioikmamp;

weritumßan^orumconcedi^ i-gt;^t^uehunc abiß/m htße temporibusnof 'ußimis toto mundoßbortum^^ubi ab initio nonßierit, Folio

Cum tarnen Eccleßa ante annos plüs mille ita orauerit; Interceflio he beatæ Agnetis martyris tuæ, uincula peccatorum noftroru abfolue, Per Chriftum amp;cæt.Item,meritis fandorum martyrum tuorüm a cun dis malis imminentibus Iiberemur,Per Chrißum SCcxh

Liber F.eformationis récitât quidem ColleF:a5aliguotydefanF:if 'Fetro nbsp;nbsp;'Pauloydefan^o Stephane,Folio $yßcießeunda.

In quibus nulla expreßa mentio fiat^interceOionis autmeritoru/ed ita fupplicetur: Da nobis quæfumus,eorû in omnibus fequi preempt«* aut üitâ,8^cgt.Quod reóie ÔC bene petitur ♦ Tacet autê liber Ecclefi'am ijfJem illis fetiis diebus,ülo ètiâ tempore^gao primum citaiæ Colleâ^ in Eccleß'a lcdæ fuerunt;*una cû iftis in eodem Miflæ offîcio, etiam col Q«owoiJo lcdorum ufum habuifîe,ta quibus mèritorum interceßionum exf P^flanientio habcatur. Fit interdû forte, utpnorCoîkélaMiffà^it» fonet, ut dtat liber Reformationis : at confeftim reperiturin colkélis fe quentibuSjSecreta uidelicet amp;nbsp;Complenda eodem baud dubium tem porc codemcp autore,in fingulis oiFicrjSjUna cû priori conipofitis,meif ritorum 8c interceflionis fandorum, quorum fefta aguntur, exprdîà mentio« In fcftô Apoftolorum Petri 8c Pauli oratione fecreta ita oral Ecclefia :Hoftias domine, quas nomini tuo facrandasdeferimus,apo# ftolica profequatur oratio, per quam nos expiari tribuas, defendi» Et in Complenda î Quos ccelefti domine alimento facia(iî,apo{îolieis . intcrceflionibus ab omni aduerfitate cudodi.

Item in fefto fandi Stephani hoc modo oratur in ComplendaîAuxi Ii'entur nobis domine fumpta myüeria, 5^ intercedente beato protho* martyre tuo Stephano, perpétua defenfione confirma, Per Cbridum, Atep ita fient beatus Âuguiîinus docettutrûcp decet orare^ut 8C conce/ dat nobis Deus idÔs imitari,amp; eoi^ meritis affbciari,Per CbriiiûSCc^

FFis omnibus adijcitliberymagnumejße abußimyßijuisßipplict:t) V' petat ab eis^sjuibusßpplicare non licetßcutißtyduando inuocanturßn^ Fliy utprö nobis intercédant, Folio ó 2 ßeie x, Imo dicit eßepeccatunty propterea y g, non hibèantus mandatum mortuösßtnFlos inuocadiyC^^ in jeriptura nulla reperiatur or-atio,fpiæßnFlis apt aripoßit,(l^od^ uole tesJccundÜ uoluntate Ldei orareynequeant etidß maxime uelintinuocare illosßnFlos,atipy adeo ßcereßcundu bumand inuentioncy eos omnesyxpii uoluerint inuocare fanFlos y aßeritque abußmsllü uiolenter proßerni ex DeipTiCcepto,Folio 6 ^.ßeieprima,

Item

DB VENERAT. RELIQ.VIARVM. -XXVI.

Item 'Prxdicdntibw diligenter adnitendum,ut ab inuocationeJàn^o^ rumbomiftesauocene. E^odemfolio^

DE eVLTV ET VENERATIONE

uerarum Reliquiarum,

Vandoquidem fancloru corpora domicilia quæ* , dam fuerunc inhabitants gratiæ,ô^ templum Spi* ritusfandi hie in terris,ficut beatus apoRolus Pau lus t.Corint.ó.Sf i.Corint.ó nobis teftatur.In qui bus amp;nbsp;per quos Deus mirabilia opera fua exercuit oftendit. Quemadmodu AÄo.^. inter alia legi*

infirmos expofuerunt in plateis,ut ueniente Petro,falte um* bräcius obumbrarct eos, ut liberarêtur ab omnibus infirmitatibus *uis.Quan(jQ ftgjyj £)eus re ipfa fadis oRendit nobis^q? eiufmodi ^atiaper tranfitum fandorum ab hoc feculo,non ceffauerit, aut fic Kisablata. Vniuerfalis feu catholica Chrifti Ecclefia,femper in ma gnaamp;digna uenerationehabuit corpora 8^ oiraSandorum,8i G qd «ftarum reliquiarum poft eos manferic in terris.Ideo præcipue, ^T^wientiaS^ rebus ipfïs habeat Ecclefïa compertum fibi, Deû P^^^'gacos qui fe ad ea Ioca,ubi Sandorum rcliquiæ feruantur,chri ^ana deuotione contulerint aut receperint, ac qui fide ardenti, erga Dcum accenfi.reliquias illas attigerint, magnas nbsp;admirandas uir*

bwes opcratum fuifle.

EpiphaniusinuitaHieremiae prophetæ teftatur,prophctam illû in to loco iacerefepultum,quodudum Pharao rex habitauerat: 8^ Çpadhuc fua ætate loci illius incolæ Ægyptq eum magna deuotione 8freligionccolerent:cum experimento comperiflentjfc pluribus bc ndïcijsabillo adiuuari. Afpidesetiam ÔC undarum beluas, cocodri ioshoiïiinibus infidiari eos^ interimere folicos,fua intcrceffîone ex vcm SdnitorH re» «nibus illis profligatos.Et fequitur in eodem Epiphanio:Qui^ uel noaichdeksadhuccompcnuntur codem in loco Jupplicarc conluc ïunt,8c fumpto puluere,morfiunculis afpidum medeniur:feræ quo que aquatiles hinc fugam dedere.

Bafilius in pfal. i t^.fuper eo uerficuloî Prætiofa in confpcdu do Wiini Alors fandorum eius,aitî Cum pro Chrifto contingit mors,p* bofæ funt reliquiæ fandorum eius. Iccirco qui contingit offa Mar* tyris,quandam fandificationis focietatem aifumitjex gratia corpo* dinfidente. Similia feribit in Barlaam martyrem Chryfoft.de nati*

F uita

DE CVLTV RELIQyiARVM;

ukate feptem Machabæorum,homilia 7. Non attêdasCai’ôcinercm ^^orumtuenL* fanctorum corporum,nec fauillam reliquiarum carnis,omnia^ of» rcr wn/irfer^rc fa confumpta tcmporibus:fed aperi oculos fidei, Sgt;C uidc eos diuina »PWdftt uirtute,8lt; gratia fpiritus fandi amictos, diuini luminis claritatc radiantes.Hi crgo ipfi,de fupcrno folis circulo in terram radijChri fto cmittcnte iaciuntur,Sô a corporibus eorum profilientes, corufca luce fulgoriSjficut fpeciem Ecclefiæ gaudcntis illuftrant, itafacieni diaboli inuidcntis obcecant. Et poft aliquanta dicit,Dæmones ubi coronatorum martyrum uiderint corpora pofita, longe ilico a con^ fpciftu eorum pauidos fugere. Non enim ad naturam eorum inteni» dunt,fed in arcanam dignitatem 8^ gloria Chrifti, qui in agone cerlt; tantium,induta corpora martyrum fuorum ficut arma portauit, at« que inde trepidant dæmones. Cui fubiungit,ideo pretiofa efle cor« pora martyrum, quoniam plagas pro domino fufceperunt, quia ftigmata propterChriftum membris fuis imprefta ferunt : ficuc corona regalis undicj decorata fulgores uarios emittit,ita rum martyrnm corpora.

Homilia quocÿ 2S. nbsp;nbsp;in fertîione de Afcenfione DofflWb

plurima incandemfenteniiam,amp; ait, Angelos templa fandorum martyrum frequent! multitudine fine intermiftione uificare Slt; obli* dere: Meminit^ ibidem folennis cuiufdam proceirionis,qüxcodc die Afcenfionis Domini quotannis ex Conftantinopoliad templu fanétorum martyrum,quod extra ciuitatem crat, folebat celcbrart. Sermone item 5 j.de uirtutibus 8^ uicqs, hortatur, ut confidcremus quas uirtutes Pauli ueftes habuerint : Pauli (inquit) ueftes morbos fuderunt, Petri umbræ mortem fugarunt,fandorum martyrum ci« nis improbos dæmones expulit. Et in libro contra Gentiles ita ait: Poft uiuæ uocis facultatem,ipfa certe fandorum fcpulchra prox! mum locum obtincnt,ad animas hominum in ipfos fandos intuen« tium ad uirtutum earundem æmulationem excitandas. Acfeimus, a quis huiufmodi monumentis adftet,fuum ftatim fenfum ab hac ui correptum animaduertit. Capfulæ enim afpedus in animam in* uadenSjipfam perccllit 8C exufcicat,ac perinde aiïicit, quafi qui ilhc mortuus iacetjpreces fimul fundat,præfens^ adefle cernatur.

Sed 8C Afterius Amazeæ in Eephrafi in Euphemia martyr««, qui feptima Sy nodo fæpius allegatur, Refert Chrifticqlas eius loci, ubi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fand»

DE CVLTV RELIQVÏARVM. Foi. XXVIt faftda uirgo quiefcit capfulamjn qua facrum corpus continctur, folb losinafpcdum proponerc,ipfamlt;^ martyrem laudare, ac feftum dus annuum frcquenti populi conucntu foknniter cckbrare ♦ Quodcp fai» ccrdotes populo my fteria indicaucrint,amp; martyris memoriam prædk cationefua amplifies extulerint, laudauerintç^, amp;nbsp;confluentem popiv lum,quo pado uirgo certamefï fui roboris aggrcifa fit docuerinr* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

' Hac de rc fentiunt,8ô fcribùnt patres EccleGlt;eLatine. Hieronymus toto libro contra Vigilantiû. Vbi ôc inter alia meminit eius, quod Rew wanus pontifex oft'erat domino fua facrificia fuper éorporibus fandom tum Apoftolorum Petri amp;nbsp;Pa£ili,amp; tumulcs eoru arbitretur, altaria lt;^eChrifti,Teftatur quoque ibidem quanta Ggna apud cineres (àndo^ !»niquotidie fiant,amp;cgt, ~

Sînâus Auguftinus huic adAipuîatur multis in focis, prgfertim lib.’ ^'OrtoConfeflionum, cap. fept.ubi translationis fandorum marty rum G«ruafij8^pi'0tafrj,amp; miracùlorumibidem eotemporefadorûmci^ winit.Similiter lib.reiradatio.primo.cap. i j, ubi in hæc uerba feribitt ®§oipfequando hune librum fcripfi ad Mediolanêfium corpora mar ‘ytum in eadem cinitate cæcum illuminatum fuiife iam nouerâ;86 alia tionnulla, qualia tarn multa etiam iftis temporibus fiUnt, ut nec omnia tognofcere,ncc eaquæ cognofeimusenumerarepoflumus.Siclibro uigtfimofecudo de ciuitate dei,prolixo capitulo.ordine odauo pro do gratis iftius aflertione, non minus uiginti miracula nbsp;nbsp;Ggna admirant

daenumerat, quæ apud corpora fandorum martyru exhibita amp;nbsp;often faChriftifidclibus fuerant,8ic quorum partem magnam prüfens ipfe,ut defetfftatur,uiderit.M.eminit inter hæCjquomodoeiufdem loci EpiC« copusLucillus, memoriam fandi Stephani populo præcedentc atque soïetunilat procejh ftquente portauerit in manu,amp; fiftula cuius moleftia iamdiu labora^ie? fioaibus fanaorunt nt,nec tarnen per medicos poterat curari, illius pie farcinæ portatione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cmuUte

ubi fandas attigit Reliquias fit liberatus. Reftituta fibi repente ualetu* ' dincTeftatur præterea Chriftianos fuo tempore non uulgari, fed prg^ cipuadeuotione fandorum Marty rum EecIeGas uifitareconfueife.

Sic libro fextoConfeflionum. Et Iibro de Ecclefiafticis dogmatib. ad* hortaturjut fandorum præcipuebeatorummartyrû reliquias fiCcor* pora honoramus, non aliter quam Chrifti domini noftri membra, 8^ bafilicasnominibus corumappellatasaffedûpijflimo,amp; fideliflima quot;nbsp;dcootionedicit adeundas efle,

' ' ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F in

dbimaginibvs.

Et fi quis contra hanc fcnlcAiiâ umerit,non hune Chriffianuni, fed Eu nomianum 8c Vigilantianum efle cenfet»

Q_yiD OBTBj\S^E RE-FQP-M^gt;

tionis liber aduerfus hac docea^

Liber P^eforma nonpauch locii contemptißtfne lo^uitw de fdnllorum.Exigitutprcedicantesma^o fludio arguantlt;^^o^ gent tan(judabußtm , quod quidam credunt ibeum citiw exaudire inioeo Mio aliquoy uti apud ojjaJanHorü^ quit altbi^ Idcirco quod oßenßo nbsp;nbsp;imminutio gratia Deipmeriti^ Clrrßli* FoL64gt;fr-^'

^ota^^qtia ad ea locaßunt cenßt eßeßperf ßitioßa^olio 2f)ß. i nbsp;nbsp;folio 64ßgt; i »

Superßitioßum quo^ ufim hucuj^fuijje^quod homines pro honorafio ri conjeruatione P-chquiarum dono aliquid cotribueruntl^IS^^^^^ P7gilantioquo^doluitmartyruP,eliquia5 precioßooperiri uelamine.

At Hieronymus, Si hoc ( inquit) fuperßitiofutn effet,iam Epi^ rcopi,non folum facrilegi,fed 8c fatui effent iadicandi,qui cincresdin® ïutos in ferico,ö^ uafe aurco portauerunt:ff ulti quoque omnium cede fiarû populi,qui occurrunt fandis reliqui)s,8^ tanta I^titia, quafipwf^ fentem uiuentemc^ prophetam cernerent,fufceperunt.

DE IMAGINIBVS-

Vod ab Apoftolorü tempore in uniueria Chdßlecde fia fuerit imaginu ufus tarn raanifeftu eft ut negari no poffit« Qui uero de eo no fuerit fuffîciêter informatus, is poterit legere Adiones feptimi uniuerfalis Concilij _ in Nicæa Bitiniæ,côtra Iconoclaßas feu konoma^os celebrati.In qbus reperiet innumera teffimonia ex patribus, qui a têpo re Apoftoloivt ufcç in Occidentali 8^ Orientait EccleCa floruerunt, 8lt; fucceffiue claruerunt, fideliter allegata, amp;nbsp;in ijfdc Adis cumulatim SC abude propofita.Quales inter alios funt Athanalius illCjEufebius Pam phili,BafiIius Magnus, Gregorius Nizaenus, Gregorius Theologus, Ifiodorus Pelufiota, Cyrillus,Nilus Afterius Amafeæ, Theodorus Myror5,Anaftafius,Sophroni9,Euagrius,Thcodor9Ledor,Germa nus patriarcha Coftantinopoly tanus. Et ex Latinis, Hierohy. Ambro« Gregorius.Exponiturtj 8c declarat in eodc Cocilio uenufte amp;nbsp;ad un* guem.Piincipio quarc ecclefia Chriftia fui initio fem^ permiferit ima* gines :deindc quomodo imagines pie colendæ fint,amp; quis earumufus.

DE I M A G I N I B V S, Fob XXVIII;

Tcftatur primum a M.anichæis,Martianitis æali'js hærcrids,qui fa teri nolebant duplicê in Chrifto naturam, imagines primum uilipêfas rekélas, uidelicct ne uniucrfali ufu imaginum in Ecckfia conuince# r€ntur,cius quod Chriftus dominus ucrus amp;nbsp;fenfibilis homo,nobis fe» cundum carnem amp;S membra fimilis per omia fuerit.Demonftrat quo^i yßf^ mdginu non queidê Concilium pcrpulchrc ufum imaginum nullatenus pugnare, pugnâtcumtndnd4 cummandatoilloDeiiNon fades tibiimaginem aut fimilitudinem, quam adores aut feruias ÔCcætmec cfle iftud huic cotrarium.Imo fuiflè SdnueteriTeftamento a principio multas imagines èc fimilitudincs, nômodo extra,ucrûetiâ intra tabernaculum amp;nbsp;templû. Quarû ufus piusfuerit ludgis talis,amp;: ad eundem modum,quo nos.nimirum admo nitionis caufa, imagines feruare debemus*

Demonftrat quoque rem efle longe aliatïi Idola Ethnicôrum, èc

ÂÜamnoftras imagines:cum idola fuerint dæmonibusconft/tuta,quk Diffirentidintei-si ^usEthnici, aliquoties etiam ludæi Idololatræ, diuinos honores amp;nbsp;muidcrd gentium witus exhibuerUnt^ Noftræ uero imagines fint amp;nbsp;effe debeât ligna tan tuni 8c memoralia,quibus pr^dpue domini noHri lefu ChriRi incarna e^e imdginii ufui ï'ôiSjfalotaris uitae,pairionis,mortis,refurrcdionis, afeenfionis quoqp, ^’lioRtdiuiaorum ôperum dus reminifeamur.Sic ut imago nunquâ fatislaudatjüirginis Marie matris Dei,fittanquam lignum quoddâ, tjuo corde expendamus, quomodo benedida ilia mater(cum fuerit hu wanænoftræ naturae ) inuifibilem ilium amp;nbsp;omnipotentem Deum, fu« pï'a «pium angeloru amp;nbsp;hominum, in fuo corpore coceperit, ÔC de fua carne,carnem lubminiftrauerit,genueritlt;^.Quaproptcr earn tanquam ucram Dei matrê laudamus, magnificamus, amp;nbsp;fupra omnes uifibiles amp;nbsp;inuifibiles creaturas extollimus.Quod^ modo fimili imagines pro pHetarum,apoftoIorum,martyrum 8d aliorû Deo diledorum fando* îum fint quædam figna, per qu^ diuinæ conuerlàtionisjUit^, palîîonis, 8^ tranfitus eorum,tanquam in fpCculo quoda admoneamur. Quo lie animidileâionem 8lt; afFedum,quem erga eos gerimus,afpedu imagi* num ipforum exufeitemus.

At^ idcirco honor ille, que imagitlibus impcndimus,non itftaginl veneyjHo quà imd businfeconfideratis ? fecundû fuam materiam, aut etiam artifidj for# gMexhibetur,igt;t njam,fedprototypoipfi,cuiusmemoriæimagoftatultur,impendatur.

Âc proinde nos Chriftianos (quâdo corâ imagine fandæ crucis Chrb ftigenua curuamus)n5 lignû ipfum^fed cûm,qui in ligno propter pdâ noftra mortuus eft,adorare,Similiter qn imagini matris Dei aut aliotsi fdorû exhibemus honorê,n5 alligari animû noftrû,aut hgrerc in extern na figura imaginis,fed refpiçere in uiuos illos fd5s,qui apud Deû funt, nequ«

DE INVOCATIONE SANCTORVM.

neque tarnen ipfos etiam ficut deôs adorâre aut iis diuinos cultus itti:* penderezfed poti'us nos uirgini Mariæ tanquam matri Dei,amp; alijs fan dis tânquam fidelibus Dei miniftris(in quibus Deus gratia fuâ abuiv de opeeatus eft 8c ottendit, quicß nunc apud Deum, cui præfentes ad^ funt/ideliter pro nobis orant)tantum decentem ilium honorem, quetn Chriftianum amp;nbsp;Fraternum requirunt officium exhibere « Quemadmo^ dum etiam nos mortales illos homines, qui præ cætéris,intelligêtia ma iori,aut præclaris uirtutibus ornati funt,non immerito honoribusdamp; bitis profeqùimur. Dant quocp patres in eodem Concilio limilitudinê cius talem,quod lî'cut acceptis a Cæfare literis, ofculamur non cerâ aut figuram figilli aut forte plumbum,fed tali oiculo,abfenti Cælârihono* rem deferimus.Ita noßram Chrißianorum mentem,quando coram fi* gno fandæ crucis geniculamur,aut ofculum figimus,non cfle, ut lignu illud adoremus:Siquidem lignum illud cum uetußate marcelTït? aut at

I roditur, nihili pendimus,fed quia Ognum illud.quafi figillum quoddâ , paffionis Chrißi afpicimus,eius admonitione falutamus, amp;nbsp;adoramus jpfum,qui propter nos in eo crucifixus eft. Qyodqûe prGpterca,id eft, oîiw inemniiuf îlt;t Pï’optcr Chriftum ÔC eius paftionem, ftgnum illud crucis in Ecckftjs, cii pdjjint crucis in domibusjn forojin uqs publicis,8c alibi palTim, erigat,ftatôatur^; imago dcfcribelat Jntexatur etiam uèftimentis,quo eius frequenti afpedu, omi tempore, omnibusc^ in rebus domini noftri lefu Chrifti, æ falutiferîc paffionis cius fumus memores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Exemple fimili,ut in eodem dicitur Condlio, qaando librum Euan geliorum(quo more ludæi coram libro legis fe inclinant amp;nbsp;proßer# , nunt)ofculamur,non membranas, non pelles, ncc^ literas atramentopi das,uerum falutifera ôc fanda ilia uerba,quæ ibi inferipta continentur cordis ofculo ampledimur.

Adeunderninodum,quadoofta autimagines fandorumucncra^ mur,non figuras externas,fcd dona ueneramur, quæ in iandis fuis milt;, rabiliter operatus eft: Laudamus pietatem uitæ eorum, nof(^ ipfos ad imitationem accendimus,amp; petimus, ut eorum intcrceftione dignetur nos Deusadiuuare,non autem imagines ipfas, aut fandos tanqua Detgt; -os adoramus. Propterea crucê Chrifti,non ita affamur,nelt;^ etiam fan# dorum imaginestDrj noftri eftis.Non enim funt Dij noftri, fed tantu# modo fimilitudines nbsp;imagines Chrifti Sc fandorum eius,ad comme«

morationem,honorem amp;nbsp;decore Ecclefiaru üenerandæ.Nam qui mar lyrem colit,Deu ipfum colit: qui matrem ipßus honorât,ipfi honorera affignat:qui Apoftolû honore profequitur, ipfum qui Apoftolû mißt honorât,R.urius uero in code Cocilio dicitur, ex beati AnataOj uerbis.*

Qiii

DE I M A G I N I B V a Foi. XXIX

Qui in alicuius ty pum,imaginem aut effigiem ignominiofus eft,in illû

wiuscft typus, iniuriam fadam arbitramur. Sicut amp;nbsp;beatus Chryfo? lt;^ontumejta qu.« tn Honius in re iimili didt: Qpiiquis iniuriam imagini Læians irrogaue^ tur irrogitur ipfi riGcumiamCxfarcmipfuminiuriaaßcdflc»

Adhæc;, præter ilia quæcômemorauimus,dont amp;cönßituitCon^ ciiium ipfum^non efle conßituendas in Ecckfia imagines^quam uerai^ piarum hißoriarum,ac deinde imagines noUo faßu feculari, nuUac^ WateciTedcpingcndaSjquo fie diuinamChrißi faluatoris noftri, reli SiofatiK^S^piam fandorum unam,martyrûpaflionem amp;tranfkum, caufa formantur aptç reprxfentcnt»

Ciktur in ijfdem Adionibus inter innumerabiles teßes, Bafilius lo4 ^t*«nsin hæc uerba: Quemadmodû a Dco Chrifiianam 6^ ineulpabi^ Iwi noftram fidem,ueluti h^reditario iure accepimus, fie côfiteor SC in ’onianco.Credo autem in unum Deum patrem omipotcntem^Oeuni ’ PffoiijDeum filium,Deum fpiritum fanduna ♦ Vnum Deu hæe tria ^oroamp;glorifieo. Confiteor etiam filq incarnatam iiKtnuittftdeindefan* ftam Mariam, quæ fecundum carné ilium peperit, hanû deiparatn uo ^3ns.Sufpicio eiiâ fandos Apoßolos,prophctas nbsp;martyres, qui pro

Weapud Dcû fupplieaftt,quo per illorun) mediationem, propidus fit nofter benigniflimus, nbsp;nbsp;remißionem peccatoru mihi gratis lar#

Sistur.Quâ otgt; eaufam,8c hißorias imaginum illorum honoro,Ôlt; palt; adoro : hoe cnim nobis a fandis Apoßolis traditum, non eß pro* quot;’bwdütn, fed in oinibos Eecldqs noßris eorû hifiorias erigimus«.

Inter alios plurimos,indueitiir illie amp;nbsp;fandus Nilus, ut qui pro* toluli Olympidioi^(qui a beato uiro feifeitatusfuerat quomodo tem* P ngt; quod inflituerat ædifiearc, imaginibus orAare deberet ) refcripfir* j’t'lianiniirumjfandac erueis imaginem locandam ad Orienten! (intel in altari,quod Orienté uerfus flatuebatur)propterea, quod paßio* nedomini noflri lefu Chrifli, per unicum amp;nbsp;falutiflrum cruds lignum •oium genus humanum liberatum fir.Et iddreo per hanc defperabun* nis undique fpcs falutis annuncietur. Verum hincindeparietes replen* ’sdoMimi pidorisoperanouiamp;ueteristeflamenti hiflori)s,quo 0 icethiquiliterasnon norunt,nequefacramfcripturam legere quæ« 'UntjCuntempIatione piduræ in memoriam reducant, quinam fortiter, Utro illi Dco, per uirilia fada feruierunt,atque in certamen exdtentur, g orioforum Slt; laadatorum facinorum,per quæ ccelum cû terra corn« •nutarunt.

G Intro*

DE I H A G I N I B V S.

t

Introducunt in ijfdcm illis Acîlionibus elegantes tres epifioîæ: rS prior eft Gregorij fecundi.Reliquæ uero duæ Gcrmani patriarchæ Conftantinopolitani, prolixiores quam ut queant huit loco totæ infeo ri, Quanquam o fi in uemaculam noftram linguam propter fimpliccs quofcp pkbcos transferrerentur« Gregorius fecundus dicit Ecclefiæ ca pita Sc columnas permififte imagincs,quo forma domini Chrifti fecun dùm humanitatem omnium oculis proponeretur, per quam humilits^ tis Dci altitudinem nofeeremus, Sc difpofitionem illius incarnationis, fandæ conuerfationis,fan(ftæ mortis,refurre(ftionis quoqueSf afccnfi# onis in ccelum in memoriâ reditceremus : Si enim(inquit ) res dum contigerunt, non per piduram fignificentur. Si autem cunda falt; da funt,magnumcp hoc pietatis my fterium eft : utinam fieri poflit, ut æ ccclum, ÔC terra,8C aqua, 8ó quicquid in eis eft, fiue per uocesjiae^ Qitdrflutninjnd colores,fiue per piduraSjOmibus ea poflet narrare. Germanus ueroin ^ceddHiurantthit fecunda epiftolatalem de rebus iftispræbet informationem. VerUm rA Apud imAgincs (inquit)non ofFendat quenquam, quod ante fandorum imagines lumi crme»^«r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuaue olentia thimiamata accenduntur. Simbolicos enim iiia

fieri, non lignis aut lapidibus ipfis, fed in honore illorum opinandum cft,quor5 cum Chrifto requies,quorum honor ad ipfum rccurrit: hoc ipfum teftante fapiente Baftlio ,quod erga coferuos bonos honor ,erga ipfum dominum communebeneuolentiæ iîgnumexhibet.Senfibilia enim lumina,fymbolum funt, immaterielles illiusdCaDeodatilumi« nis. Aromatû autem incenfio fynceram amp;nbsp;totû fandi fpiritus afSatum amp;nbsp;repletionem fignificaG

Idem iiïe Germanus teftatur eadêm EpiftoIa,Deum fæpemirifica deftgnalTe miracula hominibus, qui admonitione imaginum ardenti er ga Deum nbsp;fandos eius affedu commoti fuerunt. Interplurima quæ

LiTj.7. cAp.r 4* nbsp;nbsp;jiJic recenfet, ait reperiri apud Eufebium Pamphili, feriptum in Eccle#

fiaftica eius hiftoria, extitilTe Panneadæ ( quam Sô Cæfaream Pbin . ^’PP* Euangelium uocat) pr^ foribus domus mulierisillius,fanguinis pcofluuio laborantis, quæ tadu fimbriæ feruatoris fuerat a profiuuio Philippi’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liberata, imaginem ex ærc fufam, quæ domini noftri eft’igiem repræ*

fentaret . Exaduerfo autem ftatuam ciufdem mulieris genibus prolt;» uolutæ palmafque fuppliciter ad ipfam Chrifti faluatoris imaginem tendentis,ad pedes uero imaginis Chrift^herbam quandam peregrina ignota fpecie fuccrcuifle,qua omnium morborum genera fuennt eu rata.Quod ipfe Eufebius oculis fe uidifle affirraat.Eundem illû Eu febium allegat fcribentemfe imagines ipfius domini noftri lefu Chri# fti, Apoftolorum item Petri amp;nbsp;Pauli,ex coloribus depidas uidiiTe, ad uiuam eorum Ipeciem. Ac tandem ita concludit Germanus ilIc Epifto# lam

DE ÏMAGINIBVS, Fot ' XXX;

fuatn.Hgc autem non dicimus,quod arbitrcmur nobis circa ærea# gt;nbsp;îumftatuarum operofitatem laborandum, fed tantûniodo ut admonea Wusuttçrem confuetudinem non cflic rcijciendam, Teßantur qùoque Mioncs fcptimi illius Concilq Patres, qui fexto uniuerfali Concilio ^Conftantinopoli habitointerfuerunt,concordi fchtentia declaraflc ^aefiniuiflc »Chriftianum pium eflè ufum, ut in Ecclefia feruetur •'^go agni Dei,quem Iohannes Baptifta digito demôftrauit: quo per ^'nrccordemurChriftum Deum noftrum fecundû humanitatem fu^

Herum ilium agnumgt;8c elTc qui tolleret peccata mundi. Qoodque , Pofthac in imaginibus pro ueteri agno ludæorum crigi, poflit amp;nbsp;de* noui agni talis figura,ac nos eiufmodi imaginibus, ad recordatio* gt;nbsp;lalutaris illius mortis, quam in carne fua Chriftus pertalit,manu* oucendos»

' Verba Canonis fexti illius generalis Concilij, ficuti in feptimo reci^

funt ifta:In quibufdä uenerandarum imaginum piduris, agnus fexti cott præcurforis indicatus,qui in ty pum gratiæ eft afliimptus, uerû àlij gcncraUt, nobis per legem pracfignificatum agnumkfumChriftumindi*

^t»V«crcs igitur typos 8C umbras ueluii ueritatis fymbola, ÔC præfi* gHrationes Ecclefiæ traditas,amplexantes,gratiam öc ueritatem uc*

®^Mniur,Sieget»

Tandem in feptima illa Oecumenica fy nodo in hanc fententiam cotl duditur,quod oporteat nos Ecclefiafticas traditiones, fiue fcripto,Gue SeptimiConcilijget wnfuetudioc Èccicfia retcntas(quarum de numero fit imaginum efFi , 8uratio,quibus in hoc utimur,ut recordcmur,8^; affedu ampledamur

fignificatas) unanimiter Sc inuiolabiliter obferuare, quodque eiuG quot;’odi imaginibus honor debeat exhiberi/non quidem ille,qui Deo de* ktur,quê latriam appellamus, folique fuo Creatori a creaturis omni* DUS debet exhiber! : fed taniû is qui fit in rccordationem. Quemadmo* ’Juni 8c typo uenerandæ at uiuificantis crucis,8^ fandis Euangelijs, ÔC leliqujsfacrisoblationibus, fuffitus facimus, amp;nbsp;luminaria reuerenter 8ccendimu8,prout ueteribus plc hoc in confuetudinem addudû fuifle, idemConciliu teftatur.Sic em fandorum noftrorum Patrum obtinere âifciplinam,amp; traditionem Catholicæ Ecclefiæ, qug a finibus ufque ad fines Euangelium fufeepit. Dânat quoque eos omnes, qui aufi fucrint aliud fentire, aut docere,aut more impioru hæreticorum Ecclefiafticas traditiones contaminare, aut nouam quandam uaniloquentiam indu* ^e,autquicquâ de confccratis in Ecclefia ad cultu aut rccordationem Bei, qualia funt crux èC imagines,amp;: uerç fandorû Rcliquig, abijccrc.* tleni^ amp;nbsp;illos q (àcratis Deo rebus tanquâ uilibus èC prophanis utun*

G ii tutt

DE lEIVNIO CHRISTIANO/

air.Cum ampliori jßorutti explicatione,uti in Dccrcto ipfo 8«: fubfcri ptionibus Epifcoporum eft uiderc.Atc^ banc uniuerialis Concilij dcfi# nitionem rccepcrunt comprobaueruntc^, omnes illius temporis patri» arcbx S)C Catbolici Epifcopi,tam Orientahs quam Occidcntalis Ecdc fiæ,uti in Epiftolis Sy nodicis, qu» in eifdcm Adis repcriuntur aper« fatis eft uidere.

* Qui de his plura cognofcerc uoluerit, uideat lohannê Damafcenu Iib.4.de fide orthodoxa, cap. 17.8c beatu Gre goriû in Rfgtft.Iib óepi ftola ^5« ad Secundu Epifcopu, èc lib.9. Epift.;. ad Serenu MaflîÜen. Epi(cop5,amp; Iib.9. Epift.9.ad eundem : ubi breuiter fcribit in hanc fen# fentiam,cp oporteat populum facrg fcripturæ tcftimonijs diligeterdo# ccri,quod nihil manu fadum quauis rations adorare liceat • Cum fcri# ptom ht : Dnm Daim tuû adorabis. Imagines uero rctincri in Eccle# Êa ad ædificationê imperitorum, ut nefcientes literas.ipfam hißoria pidanri attendentes,eam memoriæ reconderent. Atcp ubi ad tale ufum adhibercntjûoluit omibus modis eas amp;nbsp;fieri amp;nbsp;haberi in Ecclefijs, 8ic.

REFORMAT lObilS liber ißiitr adat contrarium^

Liber illeuultejjcIdololatriamß(j^uiiima^inibushonoremïiUüint pendatp lt;0^ Deunt ^auiter illud ^icere uetuiße. Q^odi^p»tlam bac repeccetur contraßcundum illudmandatum^ quo dominuspractpittnon. ßcias tibißmilitudines^non coles eas:eos^ omnes zncidere in tarn enor me crimen:gt;qui cor am imaginibus luminaria accendunt:, cantant ■:gt; thura adofi lent:,geniculanturyaut ornant eas, Folio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;óó.

DE IE IVNIO CHRISTIANO»

“j^iNter ifta duo,têperanter fcilicèt uti cibo amp;rpotu,8^qd Ecclefia ieiuniu appellat, facit fcriptura nö paruö dif# crime: c5 loquit pluribus in locisde ieiunijs a primo# |ribuscerto teporead obferuanducomuni populo im 'pofitis,non tantu neceflitate aliqua ingruente,uerûeiiâ I quæ inftitutis Só certis temporibus obfcruantur^

Auguftinas libro 2. quæftionum Euangel.capite 18. tradit duplex cfTe ieiuniümtquoddam in tribulations, alterum uero in gaudio. Et de ütroqus relpondifls dominum, cum interrogaretur, cur difcipulicius non ieiunarsntjLucæ quinto.

Exigit

DE ÏEIVNIO CHRISTIANO. XXXI Exigitetiam fcriptura ut ad curti modum ieiunium feruetur, quo lîiodo primores Ecclefiæ ad obferuandum impofucrût. Et Chriftus (Cum dicitjCum ieiunatis ) baud dubium loquitur de ieiunio ad cer^ ta tempora inftituto. Alioqui in communi docuiflet ut fempcr peranter uiuerent homines, abftinerent^ a fuperfluo cibo 8^ potuî Çucmadmodum Lucæ it.facic.Hic autem dicit: Cuni ieiunatis Sgt;^c. *n quoetiam docet Cbriftus,ieiunium eflTe opus bonum, quod deus ' dementer afpiciat remuneret.Ita enim ait Macth ô. Tu autem eu Kiunasunge caput tuum,Slt; faciem tuâ laua, ne uidearis hominibus ’t*unans,fed patri tuo,qui eft in abfconfo:8^ pater tuus qui in abfcô ^ouidet,rcddct tibi.

Licet autem ieiunium orationis cäufa in primis indici debeat, p* ^^f^oc tarnen caftigatio quædam eftô^ mortificatio carnisî qüâ De bonum quoddam opus a nobis exigit.Neque recens pro le« §c impoGtum eft ut diebus ieiuniorum abftineatur a carnibus.Tbc« ^^Iphorus enim pius amp;nbsp;fandus Pontifex,qui iftud inftituit,longe an te mille annosuixit, non contemnendus R.omæ Epifeopus, fed qui Lngüincmfuum pro domino Chriftoeffuderic. In Concilie Lao* dicæno prgcipitur,ut ieiuniorum tempore aridiori cibo,qui ieiunio ^onueniatjuefcamur.ca.jo. Quanq praîterea etiam præceptû fit, ut in diebus ieiuniorum,ab illorum pifeium efu,quibus caro inflâmari poifct,non minus a carnibus abftineretur. Sicut tefiatur beatus Gregorius ad Auguftinum AnglorumEpifcopum. Concilium To Içtanumodauum.cap.p.dicit,Efum carnium Quadragefimali tem« poreacerrime prohibitum,nec licere cuiq banc legem tranfgredi: ni fia facerdote,hoc eft,ordinario fuo Paftore, propter extremam fe« ncâutem,autcuidentem aliquem languorem, fiueneceflîtatem alia *neuitabilem,fibi carnibus uefci permittatur.

. Auguftinus epiftola 8ô.ad Caful.de ieiunqà prircorum,dat tafetfi fegulam, q? unufquifiqp debeat hoc modo tempore ieiunare, quo irtEcclefqs ad quas forte deuenerit,ieiunatur. Si tamert quod bonu Au^ußinifetiteHHd Chriftianum decet,iuxta mandatum Domini,noh uclit aitjs effe fea«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomo»

^alo,nec queng Gbi. Facit ibidem merttionem de ieiunns feriâe Sex« tæamp; Sabbati.

Concilium Gangrenfe,damnat tam éos qui efum carnium omni* no fuperftitione quadam prohibent,quafi caro fit cibus abominabi* lis,amp; creatura qua Deus uetuerituti,q illos qui communia totiusEc clefiæieiuniaputauerüt contênenda. Epipha.dicit Aeriûideo code hatuhærefeos,qîdocueritnon eflecertis temporibus ieiunandum.

G ii) HæC

• DE lEIVNIO CHRISTIANO.

Hæc «nim uolunt cHè ludaica, amp;nbsp;pertinerc ad iugu feruitutis. Cû non fit iuRo lex pofîta,amp;c.ipfumque Âcrium ita dixifle, Ûomninouoloic iunare,quakmcuncß eligam diem a me ipfo, 8C ieiunabo propter liber« tatem« Vnde apud Aérium amp;nbsp;fuosdifcipulosgt;utidemrekrt£pipha« nius,ftudiumeft,utpotiusin diedominicaieiunent. Quarta ucroSC S' 'fù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fabbato(quæ eft icxta , quibus diebus Chriftiaoi in humilitate

dam qM ßliri Paß gt;u^ïarM)uefcantur pro fua libidine. In diebus autem Pafchatis, quando (hepTicedit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud nos ftunt humi dormitiones, càftitates, afflidiones.aridorûefus,

prcces,tugiliæ,acieiunia,amp;Somesanimarû falutes,per fondas affliflio Aafummo manc oblônantur, carnet^ ac uino uenas fuas explcn tes cacbinnanturjidentes ac fubfonnantes eos, qui fondum hune cultix hebdomadæ Pafchatis perficiunt,Iib,3.Tom.i. hærcf.7^.

tionis liber aducrjushacdoccat^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Liber Heformat, dicit ieiunium non ejje opusperfè bonum âut pit^ cuîtum L)ei, Folio hyßeie prima^

Item y quod ieiunium nemini poßit mandat o imponi. 'Patres itetn uetc» res nullum preecepijjè ieiuniußd tatum eofuejjè admonere aepropterea clementißimum principem noßruntyUt qui noui teßamentißi^itUs, nonli terce debeat eße minßer neßire cuiquampraceptum de ieiunio ß imf ponendumyaut cuiußquam conßcieittiam eo obßringendam,Folio

folio I x^.ßeie prtma^

Itemy delellum ciborum tanquam rem inutilem nibili ducit. FoUo zg» ßcie pri.Zf}“folio iz6 • Fa de caufa clementißimum principetnnoßtum nefeire quiequampracipiendum eße de dclellu ciborum^

Hicitrem eßefiperßitioßamuerce^puritatiuiolationenty^^^^ nare y eßlidare Corpus adfatißeiettdum pro peccatisyautproinerendu aliquid dlJeo,Folio6(^.f.ciex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Cum tarnen antea, dixerit^ ieiunium orationi p'eculiariter conueni^ reypropter remißionem peccatorüygratiamyauxiliumylt;i^ dona nbsp;nbsp;nbsp;im»

petranda,Folio 66 feie z.

F^lt item liber conßtetudinem illamyquapreces ueßertimeper IF^^ßstiam ante meridiem dicuntur eße blaßhemiam quandam ßonem diuinte maießatis.Folio 6^ßcieprima,

Pd immodica eft hyperbole ißa, etiam fi concedamus abufuW alw quemelTe» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

leiui

DE cathol: admin, säcram. xxxn

Iciunium 'Pauli apoßoliproponit in exemplum liberi teiuuij.

^afi Apoftolus liberum ieiunium ßbi feruâdum elegilTct, triduo *110 cum poft deiedtionem in terram,in Damafco iacens, necß bibe« *'«nc(ç comederet.FoI.óó.facie z.ôC folio fequenti,facie fecunda.

Cum tarnen feripturainediam iftam non pro tali ieiunio deferibat, uticp accident potius ex debilitate ôd timoré,,quo fuerat confter* ^’âtuSj^tali propofito.

DE CATHOLICA ADMIN P

ftrationc Sacramentorum.

Erbum Dei exigic ut in facramentorum adminiftra«« tione,eandcm regulam,modumcß amp;nbsp;formam ferue mus.i.Corint.i. ubi S. Apoft.Corinth.acritcrcor* umformiter ubi^ ripitdiflentionisSc feifmatuquætum inter eosuer# tebantur, propcerea quod unus ab hoc, alius ab alio fuerat baptizatus,8d his uerbis eos alloquitunObfe* ƒ *0 uos fratres,per nomen domini noftri lefu Chrifti,ut idipfum di tatisomncs,8ô non fint in uobis feifmatatSitis autem perfeÂi in eo« fcnfujôd in eadem fententia. Confimili modo facit ineadem

piftola cap. 11 .Qtiibus ex locis,Synodus Toktana quarta,decernit wnihil diuerfum autdiftbnumin Ecclefiafticisfacramêtis agamus, **equælibet noftradiuerfitas,apud ignotosfeu carnales,fcifmatis trroremuideaturoftendcre,6lt;multisextet feandalum uarietas ec* thfiarum. ........ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

. QnoôeVomalotâtîto occurratur,antîquisCartônihusfancitu!n «ftjUt in Occidentalibus Ecclefrjs quâè uticß a fando Petro eius^ luccefiToribus inftitutæ funt,norma ilia in adminiftratione facrame torum obfcruaretur,quæin Romana apoftolica Ecclefia femper EccJe/ldOcciJentlt;h fuit,amp; ad nos uflt;ç delata eft. A qua cæteræ ccclefiæ initium fuû ac« îorîm ttperunt: quodeç côtra hanc nulla nouitas temeraric introducatur, tione fequi Romu,: tjuæaliundeautoritatemfuam aut exemplum petat.Vide c.quis nelt; nbsp;nbsp;tcclcpæ cot/nea

fciatjii.dift.ln quo Papa Innocentius,quixit feculo S.pFis Aug. te* ftatur,Decentiû epifeopû fæpe ad urbé Româ uenifte,ac feciïin ec* elefiauerfatu fuiftcjibi^ inqfiuiflcjdidicifte amp;nbsp;intellexiflciquê mo* Tem uel in côfecrandis myftertjs,uel in cæteris agêdis arcanis,teneat ecclefia Romana.Præcipit^ cÔfequcnf in eodê c.Decêtio ifti,ut po pulum fuum doceat mores ciufcemodi:8d fi qui reperiâtur huic apo* ftolicæinftitutioni non acquiefcere,ut talcs adhortctur,commonefa dat^jUt defiftant, àut fibi cos indicate no différât : quo feire ualeat, qui aut nouitates introducant, aut altcrius ecclefig q Apoftolicæ,in adminiftratione facramento^ côfuetudinê exiftimant effe feruâdâ.

DE cathol: admin, sacram.

Longe ante Innocentium hunc tempore, ab omni partium fufpitiôe rcmotus martyr file Cyprianus,cpift.8.Iibro 4.fic ait:Sdmus nos On gulisnauigantibus ne cum fcandalo uUo nauigarent rationemred« didiflc,amp;hortatosc(re,utEccIefiæcatholicæmatriccm S)C radiccm (fignificat ucro ecclcfiam Romanam)agnofccrentactenerent.

Cypriano quoc^ fenior Calixtus,ad omnesEpifcopos tz. diiîin. c.non dccet,fcribit:Non decet (inquit) a capita membra difccdere, fed iuxta fcripturg teftimonium,omnia membra caput fequâturamp;c. Et Papa Iulius,illc qui fandum Athanafium rcftituitecckßxAIe* xandrinæ,ita ait:NoIite crrare fratres mei, dodrinis uarfjs 8C extras . nets nolite abducitSatis cnim indignutn foret,quenJjUel Pontifie« uel ordinum fubfequentium banc regulam refutarc,quam bead Pelt; tri federn fequi uideric 8^ docere.c.nolite errarc,it. diftindione.

Cui confonat Hieronymus aduerfus Luciferianos: Ecclefiæ cm falusCaiQin fummi facerdotis dignitate confiftic:Cui fi non exors q* dam amp;nbsp;omnibus præeminens detur poteifa8,tot in Ecclefijseffiden tur fcifmtaa,quot facerdotes.Quernadmodum etiam antiquior Cy* prianus pulcherrime docuit,T rad. j.de fimp.Præl.ôi epift.ó.lib.i.

Beatus Arhbrofius in quartum caput ad Ephefi.dicit, quondafrt talem ordinem in ecclefia fuilfe conftitutum, ut nullus auderct, qui ordinatus non eflet,praefumerc officium, quod feiret fib/non credi turn uel conceffiim. Eodem modo beatus Auguftinus uult utinfc* riorcs Epifeopi authoritati maiorum fe fubmittant,ut feruetur con* cordia.debaptif.cont.Donatift.Iib.a.cap, j. 8^in lib.de Eccle.dog. , cap.p.dicit : Obfêcrationû quocß faccrdotalium facramenta rcfpi* ciamus,quæ ab apoftolis tradita,in toto mundo, attj in omni catho lica Eccleiia,uniformiter ceicbranturtut legem credendi lexftatuat fupplicandi.

Leo Magnus illc,fandus attß exccllcntcr dodus,epift.82.ad Ä* naftafium Epifcopum Thcffialonicen.ca.ulc.fcribitin banc fentêtiâ: q? connexio totius corporis unanimitatc requirat,fed præcipue exk gat cocordiam facerdotum. Quibus cum dignitas fit communis, no eil tarnen ordo generalis: Quoniam8(^ inter beatiffimosapoftolos in fimilitudine honoris fuit quædam diferetio poteftatis : 8^ cum olt; mnium par eflet eledio,uni tarnen datum eft ut cæteris præmincret. De qua forma,Epifeoporum quo^ orta eft diftindio: Si magna di* fpofitione prouifum eft,ne omnes libi omnia ucndicarent,fed eflent in fingulisProuincijsfinguIi,quoru inter fratres babcretur prima fen*

DE cathol: admin, sacram. xxxin lententia.Et rurfus quidam in maiohbusurbibusconftituti folid« tudinem fufcipercnt ampliorcm,pcr quos ad unam Petri fedem uni uerfalis Ecclefig cura conflueret,amp;S nihil unq a fuo capite dilTiderêt. Qui ergo quibufdam fcitfeeflepræpofitum, nonmolefteferatali« lt;luemfibienepræIatum:Sed obedientiamquam exigit,etiam ipfe Jfpendat,amp; c.Et in eandem fententiam docet idem ills Leo, epifto. ‘uatertia'g,: quarta ad Flauianum.

Cckftinus, qui ftatim fandum Auguftinum fcquutus eft, in Delt; t^ctisadomnes Galliarum Epifcopos,c.i i.teftacur,in omni catholi faEcdefiaobfecrationum facerdotalium facramenta uniformicer «lebrari.Attÿ hac uniformicate,præcipue quæ in uniuerfo mundo ^’’^cabaptizandos obferuatur,oppugnat Pelagianos, affirmât co Wunem legem apud facramenta orandi,ab apoftolis coftitutam, ’ude conformiter unanimiter^ obferuatam:ut legem credendi (fie«« Auguftinus habet)lcx ftatuat fupplicandi.

^gnus etiam Bafilius,tali fundamento oppugnat Eunomianos: in librodc fpiritu fando.

Et beatùs Iohannes Chryfoftomus, uerum intcllcdum uerbora Paulii.Corinth.i^. (Alioqui quid faciunt qui pro mortuis bapti=* ^anturjinueftigatexuniuerfali forma Só ufu cathoIicæEccIcfiæin lacramento baptifmatis.

Item homilia prima de Adam Eua, ad demonftrandum nos in ‘ ^’^iginalipeccatonafci,citât ufum uniuerfalem in tota Ecclefia ca^ ïbolica receptijrquo ubiep docet,paruulos reces natos debere bapti« zanrSc poft aliquanta demonftraturus, q? quicquid habemus boni, non ex noftris efte uiribus,fed a DeotCitat folennem orationem, q in Ecclefia Græcorum fæpius,âpud Latinos autem in die fanclo pa fafeeueSjin officio diuino fokt recitari:Cum enim(inquit)fandtae fc dis facerdotes,per mandata fibi data,legationc funguntur apud diui namcletnentiam,humani generis agunt caufam,totam^ fecumEc^ elefiam aggregantes, attç congemifeentes, poftulant precantur, ut infidelibus donetur fides,ut ab idololatria Si impijs erroribus Ik bereniurtut ludæis ablato cordis uelamine lux uericatis appareattut hærctici catholicæ fidei perceptione refipifeanttut fcifmatici fpiritu rcdiuiuæcharitatisaccipiantîutlapfis pœnitentiæ remédia confer rantur.’cathecumenis ad regenerationis facramenta perdudis, cgle* ftismifericordiæaulareferetur. Hæcnoninaniterdicit a Domino quot;nbsp;peti,non obicure fignificans quanti debeac uniuerfalis Ecckfiæ rilt; ms amp;nbsp;ufus in facramentorum adminiftratione communium^ orati

H onum

DE cathol: ADMIN. SACRAM ’ bnutti lex æftimari, quantum ad Chnftianæ dodrinæ confirma« tionem,8ó intelleâum fcnpturæ,adferant moment!.

EufebiuslibrononoEccIef.hifl.cap.io.orationum tali’utn cano« nicarum mcminit:Licinius(inquft)noftros odio profequi parat, qd non ita pro fe ficut pro Conftantino,Chnftiani in folennibus ex prxcepto fibi traditis orationibuSjexcubarent.

Et imperator luftinianus in nouel.de Ecclef.diuerfis capituHs,c5 fbtut.tij.fimiliter meminit iftiufcemodi canonicarum orationuin apud Baptjfma altaris Sacramentum : condemnat quofdam Epp fcopos apud fe delatos,cp fecundum facros Canones uitam non in^ Gituerent,ac ne ipfas quidem facræ oblationis, Sgt;C facri Baptifmatts preces fcire,dicerentur.Iub£t uero ut exin eligendus in Epifcopum, pronunciet facram oblationem (hoc eft,Canonicam precem.) ad fa=â crificium quæ in fanda fit Sy naxi,cum cæteris precibus, quæ in fa« croproferunturbaptifmate. Quarum iterum poftpleros^ Parag. mentionemfacit.Item precumfolennium,quasfacerdotesperagûc in publicis fupplicationibus,hoc efl in Litanqs.

QuetbiuuatuidercpIuradcâUtboritatéS^ dignitate Catholicæ traditionis,ac ufu Ecclefiæ,præcipue in adminiftratione facramen* torumjegat elegantem ilium Tertulliani librum de coron. milit.S^ Cypria.in fermon.de ablutione pedum,ubfdicit,Non minus ratum cflejÇpdidantc fpiritu fando Apoftoli tradidcrunt,inadminiftrati one potiifimum facramêtorum,^ quod ipfe tradiditChriftus, in fui commemorationem fieri præcepit. Auguftinus autem,putat bo« ni Chriftiani uiri officium eflc,omnem potius fuftinerc pcrfequu tionem in patientia, quam ut tranfeat in ullam fcifmaticamnouita« tem.de uera Relig.cap ô.Imo Eufebius lib.ô.EccIef.hiftoriæ,capitc 54.in hæc uerba fcribit J Non inferior erat gloria fuftinerc martyri* um,neEcclefiafcindatur,^ eft ilia neidolis immoletur: Imofccun« dum meam fententiam,maius hoc puto effe martyrium.Ibi nan(Ç U«« nufquifcp pro fua tantum anima,in hoc uero pro omni Ecclefia mar tyrium fuftinet.

Cum hæc ita fe habeant, no profedo licet in Archiepifcopali hac Dicccefinouamregulä aut morem alium, in adminiftrationefacra« mentorum potifrimum,qcatholica8^ apoftohca Ecclefia hucufque feruauit,(fine præcedenteconfulcatione,catholica eius^ conclufi« one^erigereamp;introducere.

• «S/f uero totopropemodü libro Kefor.prorfui contetiditur in contra riwnttpuodinfia inßnguliifacramentif dtffußui indicabitur.

De

XXXIlIl

Atholica Chrifti Ecclefia tradidit àb apoftolo^ rum tempore pulcherhmam rcIigiofiiTimam^ formam ordincm baptizandi, continente in* ter alia duo præcipua quidam: Bxorcifmum,id catechifmut. eiljConiurationem maligni fpiritus:ôd Cathechi fmum, hoc eß inßitutionem nbsp;informationem

___________in bis qaæ ad fidem pertinent. Multas præterea pias cgremoniaSjôô Canonicas fiue reguläres preces inßitutas ad ba ptifmum.De quibus Chryfoftomus magnifiée fentit: appellat enini afcana 8^ mctuenda uerbaîhorribiles item Canones dogmatum de cg ^otransmiflbrum.in i^.cap.ad Corinthios. Auguftinus uocat anti Hailus traditum SC firmum Ecclefiæ ritum, in baptifmatcparuulo* ’funiretcntum^ad Sixtum Roman-presbyterum.

î^mutcæremoniarumiilarutftquas liber Reform, répudiât ali* ^wreciternustHocinprimisfemper obferuatum fuit in Ecclefia, tifmoobfert(iit£. utparuulo ante fores Ecclefiæ allato.facerdos primum rogct paruu “’’omen,incipiat^ Exorcifmum,8^ ter exuflat in faciem eius dices;

^’^ifpintusimmundeabhaccreaturaDci, 8^da locum aducnienti i^DtUionomiaih bnclofpiritui paracIeto.Quod autem ad inquifitionem nominis ac ^net,habcmus eiusteftimonium apud Dionyfium Areopagitâ:qui ^*Çit,Saccrdotem non fcifcitari modo nomen,uerumetiam infcribe* ^^ipfum qui pctqlTet baptizari. Et quarto Concilio Carthaginen;

ïui beatus Auguftinus interfuit,deCernitur 8^. cap. qp uolentes ba* P^zaridebcant dare’nomina fua.Neqp id fine uUa rationc:quippe dçbeantquibaptizantur, cum abrenunciationeprioris domination öiSjDeo dare nomen fuum,8C çatalogo militig eius infcribi.

Exuflatio fimiliter ab apoftoloRt tpe fuit in Ecclefia ad hunC uficç diemtnifi q? înitio quondam qui baptizabatur,mandantc Epifcopo ir* Exufl^tio t tpt ipfecxuflabat.Quemadmodûamp; S.Diony. in EccIefiHicrarch.tefta tur,itainquiens; Deinde Occidentem uerfus ilium ftatuit,intenden ttm manus^ impingentem ad eandem regiônem conuerfas,ac infu* ilium ter fathanâ iubet,amp; præterea abrenunciationem profite*

y* Quomodouero Iiæc in Ecclefia GræcORt fint obferuata,Chryf.

•nprædiéta homilia de Adam amp;nbsp;Eua,his uerbis defcribit; Illud eiia ^uod circa baptizandos in uniuerfo mundo fanÄa Ecclefia, fiue fint P^tuuli fiue iuueneSjuniformiter agitjion ociofo cotemplemur in*

H tj tui*

DË ADMNISTR. BAPTISM.

tuitu,quod cum ad regcncratiônis ueniunt facramentiifï),nonprius fontem uitae ingrediuntunqua cxorcifmis ac exuflationibus clerico rum/piritus ab eis irrmundus ab/gatur.Et deinceps uafa eiusCdiabo ïum putat) cripiuntur,in pofleflïonem translata illius uidoris, (inlt; tellige Chriftum^quicaptiuam duxit captiuitatem,dédit dona homi nibus. Eifdempropcuerbisleguntur hare in Auguftinojibrode Ecckf.dogmat.cap.; i.Et fubiungit Chryfoft:His ergoEcclcfiaßio cis regulis,8ó diuina fumptis authoritatedocumentis, ica adiuuante domino confirmatifumus, ut omnium bonorum efFeduum atque operum,amp; omnium ftudiorum,omnium^ uirtutum, quibus ab ini tio fidci ad IZkum tenditur,Dcum profiteamur autorem,3^ non du bitemus ab ipfius gratia o mnia hominis mérita proucniretper que item fit,ut aliquid boni 8C uelle inueniamur80 facerc.amp;^c.Ecce quan tarn uim probandæ dodrinaetribuac fandus ifte uir catholicxEc^ cleCix eoniuetudini.

Auguftinus eundem ritum ^icic effe in Êcdcfia Latinoßz Joco fu pra allegato,amp; epift.to^ .lib.itcm4,de iymbo.ad cathecu.ubi ita aic Oraniaracramentaquaradafunt0^aguntur in iiobis,p€rtnini{ien urn ieruorum Dci,cxorcifmis,orationibus,canticis fpiritualibuSjin-* fuflationibus,S^c.efcæfunt,quæ uos reficiunt in utero,ut renatosex baptifmo,hilarcs uos mater exhibeat Chrifto.Non adiuratur nec ex uflatur natura:fed ille fub quo coftituti funt, q in peccato nafentur, qui propterea adiurant ur,ut expellatur ab eis hoHilis potentia,qux hominem dccepit,ut hominem poiTideret. Et alibi libro 2 dégrada Chrifti Si peccatorum origiae,ca.4o,ita aitjpfa Ecclefiæfacramen ta,quæ tam prifeæ traditionis autoritate concélébrât, fatis indicant paruulos a partu etiam recentiiljmos,per gratiam Chri{ii,deE^^^^o ïi fefuicio liberari.Excepto tniffi q? in peccatorum rertiilTionem, nô fallacffed fideli myiierio baptizantur,ctiam prius exorcizatur in e* is amp;nbsp;exuflatur poteftas concraria.CeleEinus quocß,qui Auguütnitc pora proxime ièquutus e{l,in epift.ad omnes GallixEpifcopos, ca. 12.contcftatur,hunc ufum tan^ apoftolicum per uniuerfam Chrifti Ecclefiam uniformiter obfcruari.

Secundo exorcizat 8^ benedicit EccleCia Cal grauibus minime^ ua tn.ixoràftwifalit nis uerbis. Necdebetcuiquidcri,exorcizatiQnemautadiuratJonê in neteriEcdefin, huiafeemodiCalis aut aliarâ creaturarûjciTe nouitiûquoddà inuctû hominum.Fuitenim ufus eius etiam in naCcentis Ecclefiæ primer* dijs,credebaturamp; creaturam benedidiione purificari,S^ recipere uir tutem deCeruienai nobis,per fidem ad falutem.

Ad^

«

DB ADMINIST. SACRAM. BAPT. XXXV.

ADIVRATIO ET BENBDICTIO créa turarutti non eß recens înùenno*

Libro 9. Hifton'æ Tripart.cap, 54.kgitur fuilTe Apamig tcmplu louis ualtle infignc Sc robuftum, quod cum Epifcopus Marcei lus cum PræfecSo orièntis igné iniedo iufliflent cuertcre,appac ruit illic dcterrimus quidam dæmon, qui ßammas ardentes prohiber ret operari. Quod cum Epifcopus audiiTt repente ad Ecclefiam con^s currit,amp; aquam in uafculo apportari præcepic, qua fubter altari Iocagt;« ta in pauimento ftratus domino fupplicauitine amplius ty rannidem dg woniullam permitteret. Fadocp poftea crucis Ggnaculo in aqua, tradie diteam Equilio diacono fuo fide de zclo munito,prgcipies, ut uelocH trrcurreretjfupponeretcp ignem,8d: cum fide âfpergeret.Quod cumfe dflet diaconus,dæmon non fcrens aquæ uirtutê,aufugit. Aqua ucro il^ tsnquam in olei naturam uerfa fuiflet arfit, compræhenfacp ligna SC ttniplumillad firmiifimum folo deiecit.Recitatur praeterea ibidem,qd alialdoloru templafacratiffîmus illepotifex fit demolitus. Quodcp tiióioribus fcripferit marty ribus frequenter,amp; refcripta Uiciflim ab eis ’■^«perit,8cnouiflîmoetiam ipfemartyrio fitcoronatus»

Ëulêbîus in Ecckfiaftica bißoria ïibro ó.capite feptin1ó,dc Nar* fciflö Hierofoly morum Epifcopo ulem narrat hiftoriamfNarciflus fil ^lt;inquit)fidens ,miniftris impera t haurire aquam, deferri, cûtÿ astuliiTent^orauitScbenedixit aquam,8ó infundi lampadibus præce* pit» Tum repente natura aquæ in olei pioguedinem uerià, fplendorem luminum etiam folito reddidit clariorem.Rcfert aute iftud in die folen* uigiliarutn Pafebg, cum oleum deeiTet luminaribuSjaccidÜTe»

EpiphaniusCypriEpifcopus librô primo,tömo fecundo;,con* tra hærcfcs,ùarrat de potenti quodam ludæo ad Chriftianifmum mira biliter conuerfo,Iofcpho nomine,hiftoriamtalem.Tofcphus(inquit)ac* «pris a Conftantino literis ÔC poteftate, in Tiberiadem uenit, habens ttiàmEpiftoIas,ut dcregfjsexpenfisfumptumfaccrettincipit itaquc in Tiberiade ædificare.Erat autem opus calce 8C alia materia.Caminos itaquc extra urbem multos facere iuiïit ♦ At uero callidi ludæi incanta* tionibus quibufdam ignemligare,acdifperdereaggrefli funt. Qua propter* commotus lofephus, de zelo erga dominum correptus

H iij fxtr»

DE. ADMINIST. SACRAM. BAPT.

extra ciuitatcm currit,8ô ubi aquam in uafe afFcrri iuffiflct, acccpto ua# fe aquæ coram omnibusfmultitùdo cnim ingens ludæorum confiuxci* rat ad fpeâaculum)magna uoce crucis fignaculum digito fuo uafi im* pofuit, inuocato nomine lefu, fie dixit : In nomine lefu Nazârcni bac uirtus in bac aqua ad reprobationem omnis incantatiôis ac magt^, quafn hifecerunt, ad eftîcaciam potèntiæ ignis,ad perficicndamdo mum domini.'amp; lie accepit aquam in manum, 8^ de aqua fingulos for* naces refperfit,amp; diflbluta funt incantamêta, amp;nbsp;i’gnis coram omnibus emerfitjSCc.Poflènt multa huiufcemodi teftimonia ex fide dignisauto ribus hoc loco allegari, fi operæprecium eiTet.

Chriftianis autem hominibus no debet a fide alienùm uideri,utcrea* Scripturdt fàcrdi turæ adiurantur amp;nbsp;benedicantur.Non enim(ut Augußiftus ait)coniu* natura,fed ille qui pro fuo arbitrio creaturam uult poifidere^eaqt fiettione ertatura* abuti» r«w.

Siquidem nouimus propter peccatum Adæ Deum dixiflead AdS: maledida terra in opère tuo, Genefis tertio. Nouimus item ex lob alqs plerifc^ facræ feripturæ didis, denique quotidiana experientia rerum compertum habemus,huc femper adniti diabolum ,ut pro ma* la fuauolûtate,creatura Dei abutatur. E regioneuero fcimus,6^ Apo* ftolum dicere,pri.Timoth. quarto: Omnem creaturam fanctificariper ' uerbum Dei orationem.Et'teftatùr Tobias, diabolum fugereetiam creaturas quafdam infenfibiles incorporeas, fandißcatas uerbo,To biæfexto.

ffgni cruàt operdt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ttfi cr potentid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Athanaflus libro fecundo de incarnatiôe uerbi dicit,ßgno crucis pel*

li omem artem Magicam,omnclt;^ uèneficium tolli,fi pieamp;infidcuta mur Jn libro item quxßionum,quxßione jSTic ait: Legern Moyfi ui dentes dæmones non tremunt nelt;^ timent, quod ea non fit operata falu tem.’Crucê autem uidentes? f^pe tremunt,fugiuftt,cuancfcuntEt Chry foftomus teftatur, dæmones ubicunqj uiderint fignum crucis, fugere, amp;nbsp;ad confpedum uirgæ qua cæfi funt,femper tremifeere«

, AtöuehinceßquoduetusEccIefia.nequecibumfumpfitjfteqQepo* Tdntnrebuf bene» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n- r n . n -r 2

iiüifufdtfluetus tum,nequecreaturis ullis ulaeitin myiteri]s,nili præcedentebenedictt* iede .in myjlcrijt. one,.Imo infirmis res facratas in cibum 6c medicinam dederunt. Vide Hieronymum in uita Hilario « quod pani oleo benedixerit. Similia de Pachomio legis* Et poffent fi liberet innumera fandorû Patrû te* ftimonia ad probationê iftius allegari. Sed ifta fuft’iciant nobis ad pro* bandu,quod uetus ecclefîa creaturas Dei olim ficut nûc, exorcizaucrit amp;nbsp;bene*

DE ADMIN,, SACRAM. BAPT, Fol, XXXVL

81^ benedïxerit. In fcqucntibus fpcciatim dcfcribcmus cxordfmos aqaæ baptifmi.

Ita fcmper in ufu habuit EccIeGa,ût Saccrdos paruulis ad bapn'zan^ SiUsufusin Bdptù dum oblatis, fakm cxorozatum Sc bencdiftum in os mittcrct Quod notera-«istn ex uetufbfTimo Origine in Ezechielcm homilia 6. pstere poieil.

VbiCatechumenos anoquitur,hortaturcß:ut fc præparent ad hoc, ut fiantfaldominiiamp; non bapnzentur,qucmadmodum Simon illema«» gus.Nft^ in aqais terrenæ Hicrufalem,qug non fucrat fale foluta,nccp tJigna fale Dei.Quo etiam fatis innuat fakm habere fpirkuakm fignk ficationem.Beda quoque in eandem fententiam fakm exponit,amp;S dicit, Catechumenos initiari fale fapientiæ cœleftis. Ac propterea nobis pre« ^9‘umelTe,ut in omni facrificio operum noftrorum fakm ofFeramus, Pins illc Rabanus qui ordinem 8C titas ueteris Ecckfiæ ad fua tempos w ufquc ufjtatos, pulchre confcripfit, uadit in eandem fententiam, amp;nbsp;‘l'titîDatur ei(puta qui baptizatur)fal bencdiâum in os, ut per fal ly « pcunijfapicntiæ fale cGndiius,fcctore careat iniquitatispôc nec a uermk fiuspeccatorum ultra putréfiât, fed magis illgfus feruetur ad maiorenj gtatiam percipiendam.

^lt;«io poft dationcm falis,æ poft orationum compktionem, quæ âatofalcfiûtjincipitSacerdos ucros exorcifmos, de quibus patres tam ft^quenterloquuntur, quorum parsbona in præcedcntibus citantur, Etpraeterca Auguftinus IibrodefideSc openbus, cap. 6. uerbis uü;â Eedefidontebipti, lt;ut iftis:Exorcifmis(inquit)purgantur. Et paulopoft :Exorcizantur, /««'«A'np confue, fcrutantürjamp;’c.EtinfermonedeSacramêtisfidel.feria fecunda Pafehç, o^((gt;nexorci baait: Vos frumentum eftis, quod primum in area domini Euangelk Mprædicatione collegium SC trituratum eft, Poftea,quandiu feruabass tnini ad baptifmû in horreo euftodiebamini. Dediftis nomina ucftra,

molicœpiftis Exorcifmis amp;nbsp;coniurationibustad fontem deinde ue« confperfifadi Ms panisdomini,amp;:c. Fichantexorcifmiifti, grauibus amp;: efficacibus uerbis,ac multis fignistqualia funt impeffio fi# gnicrucis,impofitio manuum fuper caput baptizandi,De qua impofi none etiam facer ille Diony fius dat teftimonium*

Quarto, Semper in EccIefiaCathoIica Catechifmus exorcifmum Qudriutcatednfi fequutus eft.Et olim aliquando cum adhuc fcrutinia foknnia in Ecek« fia exercerentur, a dorainica tertia Quadragefimæ ufque adfeftum ^°ucurc7cdZh Pafchsc,

ifmum trddiderint In Pafcha bdptiz^indif.

DE Administrations sacra, bapt

In Pafcha ùcro 8^ Pcnthccofte tantum darctur(fecundum pladta Ca nonum ueterum, Bapti fmus ) feruabatur feria guarta aut fabbato poft dncam Lætarc,uocabâturcpdjcsiinapod uetcresapcrtiôisauriû.Quo Rptrti« duriitm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fokbat Ecclefia kgerc multas kéliones facræ fcripturx^'S^ prp

cipue quatuor Euangdtorum initia cum informationede eo guid ût Eaangelium,unde uenerit^quid ill co contincatur,æ gui fcripferinapo Ara AcoUti rrcitabant fy mbolum orationem dominkâ, quamprd^ brcuitatc rxponcbat.De quo Auguftinus Iibro quarto de SymMo ad Catrchu.poft exorcifmos.orationes^infufdationes, S^cp accepiflis 8c iymbolû,protrdionem parturimtis contra urnrna ferpea fis. A duld ucro antrquam baptizarcntur foirbât in uigilia Pafcbxfynt bolum nbsp;oratiotlcm dom/nicâ,ipli recitare 8c orarc. Qucm ritum anf

te aliquot annorum hecatoiia eirgantibus literisconfcriptum reperi^ mus,in uetüfiifTima Collegij noftri bibliotheca.

Pofiguam uero ferudniorurd ilia folennitas^gux in multosdiespic orJoCâtechizdndi fumcp protrahrbatur, Cuccedente bapdûno paruulorû cœpiffet oinit^ üpudcatbolicot, fumma cateebifadonis eiufcemodi in præièntem bapdfmiparuulo/ rum Cormâ, guæedam nûc in ufu retinrtur,contra{fta eiî, PdmSenitn legitur Euangeliam Marei decimo: In iJIo têpore olFerebant leüipar# uuioSjUt tâgeretiJIos^ Deinde iubet facerdos, utpatrinimanusfuasitn ponant capiti bapdzâdiparuuli, acnomine eiaCdem proßteantarfym bolum, oreiitque dominicâ oradonem. Quo fado, mandat presbyter fufeeptoribus patrinis^ut paruulum ubi ad mtelligendx ufam peruene rït,doceant fymbolum ôc dominicam oradonem*

Poßea facerdos denuo rxrcratur diabolum ,dic€ns ; Nec te lateat iâ tbana immineredbi pcenas, 8Cc. Quo fadlo dextro polhcefamit defa^ Hua fua eague dfigens aurc dexteram bapdzandi,dicit t Epbeta,qaod Mdra'7. nbsp;nbsp;nbsp;rHadaperire.Deindenares dngens,dicit:In odorem faauitatis,SC ad au

Apertiow ^»riuvt rcm ftnidram i Tuautem effagare diabole, appropinguat entmiadû dpudbdptifmn ue» tuttraditio*

Ceremonia iila Apoiîolica eü^Sc in uetuiîiiTimis Ecckfij^ ufitata,gf ritus ille andgaiißmas, obferuatus in Ecclefia cum adhuc bapdzarenf tur adultije/iatur. Et Ambrôûûs Iibro de bis guiinitiantur myder.ca* pri,ÔC Itbro primo deSacramêtis cap. igt; ubi ita dicinQÿid egimusSab batoC’nempe apertionê, Quæ myiieria celebrata funt aperdonis, guant dotibiaures tetigitSacerdos SCnaresC dominus floderlefascS I ei oblatus eifet furdus 8c mutus,tetigit aures eiu5,ÔC os eius,Sc aùtepbe nbsp;nbsp;nbsp;/

ta.Rabanus in libro de iniiitutione dericoru, ûmiîiter dat huic ufui oc nbsp;nbsp;nbsp;/

tudo

DE ADMIN, SACRAM. BAPT, Fot XXXVU. *uftoteftimonium cûm cxplkationc myßeri], ut quod per faliuam ty* picam facerdotis,amp;S attadum eius fignificentur, ifta Ecclcfig myfteria. Scilicet aperiri baptizandonarcs ad percipiendum odorê notiitæ Dei, aperiantur illi aures ad audiendum mandata Dcf,ut ea fenfu Çordis intimo reponat ad refpondendum facerdoti de tide Chritiiana wterroganti.

Quinto, poft completum exorcirmû8^catecbifmum,defertur par:? v.Aircnuncintio, ®ulus primo in Ecclcfiam,8c rcquirente presby tero, baptizandus per patrinos fuos tribus iterum tcftimonfjs abrenunciat diabolo, interroa gatc^paruulum facerdos. N.abrenuncias SathangCEt refpondcnt futi?

«ptores paruuli nomine : abrenuntio, S^c.ut ad longum amp;nbsp;clare in ïb

Catholicarum Agendarum reperitur. Quod ucro abrenunciatio AhrenucidtioâUlo ^^^lt;tApoftolicaêlt; Catholica,tcftantar, Sandus Dionyfius Areopa

8'« nicronymus item in cap.o.Amos prope nnem. nt Ambroiius in 'P'ßola ad Coloflenfes, amp;nbsp;libro de Sacramentis. Auguftinus quoep Iw ^'■ofecûdo de SymboIo.Deniqj SiC ueteres Patres omnesfere, qui prg# *fr«a conteftantur patrinos non fuo nomine abrenunciare, fed nomine Pätuulilta uidelicetjUt paruuli(quando cxorcifmo pcllitur, 8C exuffla

contraria poteftas)uerbis offerentium Sc tenentium ad baptifma polljceantabrenuciationem. Sicut beatus Auguftinus libro fecundo de gfatiaChrifti amp;nbsp;peccatorum origine docet.

Sexto,poftquam fuerithoe pado Diaboloabrenunciatum,debrt vr.v«(ï/o, ptesbyttr fccudum Apoftolicam Catholicam traditionem, ungere Trina chrißlMoru baptifandum oleo catechumenorum,8^ ti'gnarefigno crucis bis, femel in peftore.Dcinde intra fcapuIas,Ô^ dicere. N.Ego te linio oleo falutis tnChriftoIefu domino noftro.

Quod autem cofuctudo ifta fit Apoftolica fempereç in Eccleti'a re# tenta,teftatur in primis facer ille Dionyfius, qui aperte fatis exponif, quod baptifandi modum ab Apoftolis ipfis, nbsp;nbsp;uiris Apoftolicis acce^

périt: hune nimirum ut Epifcopus ter ungatbaptizandum, Huiceon fonat fandus CIcmês Petri apoftoli proximus fueccflor,ltb, Recognw tionü.5,Baptizat(inquit) unufquifcp ueftru in aquis perennibus: noie trinæ beatitudinis inuocato fuper fe, perundus primo oleo per oratH onem fandificato.Et q? hic ritus ita permâferit in Ecclefia,indicat Oris« gines in Ezechiele homil .7.Et Ambro.lib. i .de Sacramentis,cap. i.ubl itaaiuVenitïïus ad fontem,ingreftus es:confidera quid uidcris,quid lo quutus fis confidera,répété diligenter.Occurrit tibi Leuita, occurrit tw bi Pràby ter, undus es quafi aihleta Chrifti, quafi ludantem huius fe^ 1 culi

DE ADMIN. SACRAM. BÄPT.

luélaturus.Vndepcrfpicitur,quareungatur baptizandusinpe^ dore,nempcut ucra fides cor eius poflideat. Qua contra diabolum mundum dccertet aflidue: addit etiam rationem, quareungantur Ja^ certi, nempe ut acer fiat Sd fortis ad certandum, Sc iugum dominifo rendum,Oportet enim fidcm,quæ mente concipitur, opcribusimplci» ri:alioqui fides illa mortua eft. Sicut beatus Augufiinus hac de reChn'/i ßiane prorfus docet, libro de fide amp;nbsp;operibus: ubi amp;nbsp;dcmonftrat cate# cbumehos hifcede rebus ante baptifma edoceri debere, Atdctcrna ün(n:ione,quæ fit poft baptifma in ucrticc,dat beatus Dionyfius AreOi« pagita teftimonium librode Ecclefiafttca Hierarchia. Ambrofius libro de bis qui initiantur myftcrfjs,capiie fextolt;Quorum ucrba paulo poft fubijciemus.

Adftipulatur (imiliter patribus de bis tribus üntïfioibus fan(?lus Au guftinus ca. Ecclefiafticarum. i i.diftindione. Rabanus,quiueteru Catholicæ Ecclefiæ Patrum ordinationes bona fide confcripfit.

Septimo,Quondam cum Baptifma tantum in PafcbaS^ Penteeo fte conferretur.benediccbatur in omni Apoftolica Ecclefia, poftdiâsf rum Cacremoniarum impletionem columna cereæ candelæ.Deinde k gebanturfeledæquædam e uctcriteftamentoIetftiones.QuibusPro^ pbetæ deBaptifmo uaticinati funt : canebanturque dulces mclodiæ, ôd orationes recitabantur. Poft base omnia Clerus uniuerfus poptb lus Cbriftianus cum baptizandis procedebantad fonte baptifmi, Litif niam interim cantantes. Epifeopus uero aut presbyter baptifmum fo# lenniter confecrabat.Duratc^ etiamnum is mos confccrandi fontis Pagt; fchali têpore,quemadmodum olim,Nifi quod raro admodum dkbus iHisparuuIiad baptizandum oft’erantur. At nihilominusconfecratur aqua baptifmi ut fit babilis amp;nbsp;fandificata ad baptizandum in totum annum reliquum.

Quod item columna cerea,ut bodic,ita olim fuerit confecrata,8^ de« tndc ad fontem baptifmi delata, confccratioiqp baptifmatis pro magno Sc infigni myfterio fignificando adhibita, eius babetur pulchrum teft^ moniumin excdkntiflimo,iuxtaacCbriftiano poeta Prudcntio,qui concinnum iucundum bymnum compofuit, ad incenfum cerci Pa«, Icbalis.ita incipientemftnuentor rotuli dux boni luminis.Quem Eccles fia deinde ob pietatis eius elegantiam in ufum recepit. In quern etiam, dodiloquus Erafmus commentarios fcripfit.Habentur in hymoo iilo hæc tetrametra.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ores

1

DE ADMIN. SACRAM. BAPT. XXXVIII.

O res digna Deus^quam rofcidg Nodis principio grex tuus oHèrat, Lucem,qua tribuis nil pretiofiùs Lucem^qua reliqua præmia ccrnimus.

T u lux aera oculis,Iux quo^ fenfibus Intus tu fpeculum.tu fpeculum foris» Lumen quod famulans offero,fufcipe T indum pacifici Chrifmatis unguine»

. Quid autem columna ilia Ggnificet,dd quomodo ad Sacrameoti hu ’'^^’ï'yftcria per tineat, carmen illud Prudentij, 8^ hyronuslaudationis

ibunde fatis explicant.Similiter, quod Catholica Ecclefia ab Apo

Wutfl tempore baptifmifontem confecrauerit,quodqued«beat(in* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idptifmi de

tarnen neceflitateexcepta )fons ille confecrari, complures ex betconfecrari^mfi

P’^^ibus teftantur. In primis Diony (ius ille Areopagita Apoftolorum Wrofiosjibro de EcclefiaAica Hierarchia,capite fecundo,parte 2« '^oniifex^tnqu jQ aquas âànda prece ac inuocatione fândificat, terlt;^ in î’sadcrucisefFigiem fandiflîmum fundit oleum»

Item Bafilius libro de fpiritu fando, capite 27. Bencdicirttus aquam bïptifmatis.Ex qua autem fcripturaC Nonne a tacita amp;nbsp;archana tradie ^*oneCßtCyprianus:Oportet(inquit)mundari 8c fandificari aqua prl “safacerdotCjUt poflit baptifmo fuo peccata hominis, qui baptizatur, pri.Epiftola i2.InConciIioCarthaginenfi(qupd tanqua Africa primas Cy prianus idem celebrauit ) legis : quod iUo tempore «iam bscretici exorcizauerint, adiurauerintcp aquam baptiûni, in fen tftiaCyrilli a Biltha. Vbi(inquit)exorcizat dæmoniacus Sacramentû«

Item Ambrofius libro de his qui initiantur myfterr)s,capite tertio, hocloquitur modoiQuid uidiftiC Aquas utiqp:amp;non folas.Leuitas ui diftiillic miniftrantes, fummum facerdotem interrogantem amp;nbsp;confer crantem . Et poft aliquanta in eodem capite: Aqua ûneprædicatione dominicæ crucis, ad nullas ufusfuturæ îalutis eft . Cumuero fueric falutari crucis myfterio confecrata,tunc ad ufum fpin’tualis lauacri, 8C falutaris poculi temperatur.Et in alio loco libro primo de Sacramêtis, capite quinto,dicit: Forma baptifmatis,8^ ufum eius hæc requirerc,ut ' antefons confecretur:8C deinde presbyter fupercreaturam aquæfa« ciatinuocationê 8c precem,ut fandifteetur fons,amp; adfit præfentiaTrû hitatisæternæ.

Auguftinus libro fexto de baptifmo contra Donatiftas, dicit aquâ I i) in Ëccle*

DB ADMIN. SACRAM. BAPT.

in Bcclefia prccibus faccrdotis fandificari. Et in lohane tradatu o(ïlo# geGmo:Hoc cft(fnquit)uerbum fidei,quod prædicamus, quo fine du* bio,uî mundare poflitjConfecratur 8ô baptifmus. Ita ad lanuarïum cpi* ftoU I iSSicuti ( inquît) cft baptifmus Trinitatis nomine confecratus. Arque hoc modo ab Ecck^iæ primordrjs femper obferuatum fait, ex* cfpta tarnen imminente necefTitatCjaut fubitanco periculo.Quemadmo dum in Decretis Viâ:oris,antiqui illius Papæ, qui fanflo irenæo con* uixit, eft uidere. Myfterium autem Baptifmi cclebriter in Baptifma* tis confecratione proponit.Præccflit autem confecrationis forma, Ion ge Ambrofrj tempora.Cum fcribat in eam,quafi commêtatium qiïcn* damjibrodehisqui initianturmyßerr)s,capite tertio.

rjn.co»/^^o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ocîïauo/empei' pro more feruâuit Ecclefia» ut accedcntês ad ha*

ptifmum propius,fi fint adulti,ApoftoIicum Symbolum ore proprio, 8ó palam ipû recitcnt,confiteanturcp. Si uero fint infantes, qui ad bap* tifmum’deportantur, ut fcifcitetur facerdos a pa.ruulo, interrogetque; N.Credis in Deum patrem omnipotentem,fiCc.Qpod ïatius in Carbo Üca Agenda cxprimitur.Patriniuerorcfpondeant nominepueri.’Cre* pt'ßno rcfpottdc^ do. Semper fuiffe obferuationem iftam in Ecclefia teßatur facer Dio# ny fins in fine Ecdefiafticæ fuæ Hierarchiæ,ubi cum fponfor loquitur, /«o^ fidpMuuli ir.,1 paruulus baptizaturrdicit hoc fieri, non ut aliû pro alio ( ficuti irriden* fdiitii nomine. tes hæretici aiunt)(acris imbuat Pontifex.Neque enim hoc iponfor aitî Bgo pro pucro abrenunciationes facio, aut fidei Sacramêta profiteer: fed ita:puer renunciat 8^ profitetur, id eft, fpondeo puerum induâu# rum,cumàd fanam intelligêtiam uenerit,fedulîsadhort3ti5ibusmeis, utabrenunciet contrarijsomnino,profitcaturqueSô peragetdomino quacpollicetur.

Sic 8c Auguftinus dicit; Nihil eftè aliud credere, quam fidem babe# P 'Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r re. Ac per hoc,cum refpondetur paruulus credere, qui fidei nondum

pondet Boivfâdo habet aft’eiftum, Refpondetur fidem habere, propter fidei Sacramefi# dcbaptifmo pnruu^: tum, conuertere fe ad Deû, propter conuerfionis Sacramentu, ôfc» Sequitur,Itaque paruulum,^ ft nondum fides ilia, quæ in credentium uoluntate confiftit, iam tarnen ipftus fidei Sacramentum fidelem facit: flam ficut credere refpondetur,ita etiam fidelis uocatur, non rem ipfani mente annuendo,fcd ipftus rei facramentum percipiendo.

Sic idem ille Auguftinus libro quarto de Baptifmo contra Do# ' natiftaSjCapiteuigefimoquarto:

Cum

DB SACRAMENTO BAF. XXXIX Cu’îiéxætatisindi'gentiapucrincccorde crederead iußidatn pôf* rinc,ncc ore confiteriad falutcm, ideo alrj pro eis refpondent, ut Jm=s pleatur erga eos celebratio facramenti quod ualet ad eorum confer crationemzquia ipfi refpondere non porfiinc. At fi pro illo qui re^ fponderepoten: alius refpondeat,non itidem uakah

Nono,Moxcufh pâruulus fucrubaptizatuSjdebet a Presbyte^ fofacrochrifmate in uertice forma crucisinungi. Cui atteftatur fa# i'X.chrißattt f^rDionyfius, fcribens quomodo fponfores baptizatum rurfus ad ‘^ucantad Poniificemîqui ipfum Confignet diuino amp;nbsp;deifico pror# fusunguertto. Et Confonat Tertullianus aduerfus Martioncm li# “’^opnmo.ln hoc quod Creator, id cit Uêus, aqua luosabluat ac oJwungat.Sjccnim aitdlle quidem ufque nunc nec aquam reproba fioltvum, *iitCreatoris,quo fuos abluit,nec oleum quo fuos ungit.

Sedamp; Ambrofius illc libro de his qui initiàhtur myftef ijs,capita kxto,ad baptizatos in hæc uerba loquitur : Poft hæc utique afcen«igt; ad facerdotem, confidera quid fequutum fit: non illud quod 2*tDauid;’Siçutunguentumincapite,quod dcfcendit in barbam, harbam Aaron. Hoc eft unguentum de quo 8c Salomon loquiturj effufum nomen tuum.Stc. Et paulo poft: Ideo in bar« defluit, ut fias elertum, prætiofum facerdotale genus.

Dmnes enim in regnum Dei ungimur,8C in facerd otium,gratia fpk

libro fecundo de facrafîientis, Öufh de tripKci intinâ:ionc baptizati in facrum baptifmi fontem fcripfiflet,fubiungit: V enifti adfacerdotemiQuid dixittibiîDeuSO’nquiOpateromnipoteris, qui tegenerauit ex aqua 80 fpiritu fando, conceftït^ tibi peccata tua, ’pfeteungatinuitamætèrnam.Vide ad quid undus es. In uitam æternam.NoIi hanc uitam illi uitæ anteferre.Si exurgat inimicus ali quis tuns,fi uclit tibi uitam tuam auferre,fi rtiinatur tibi mortem, ut præuariceristuide quid eligas.Nolieligere illud iriquönön es un* uustfed elige in quo undus es,ut uitam æternam uitæ præferas teifl pofali.Per Chriftum dominum noftrum*

^§”‘Eicatione prætcrea iftius uhdionis tradat capite primo, ibro quarto. His conteftatur amp;nbsp;Concilium Laodicen.Et dicit Ra^ oanus ordinationem hanc femper in Ecckfia Catholica extitifle.

I iq poW

DE SACRAMENTO BAP. i

Forfan cogitabit quifpiam fccuni,quare ungat presbyter bapnza tum Chrifmatefquum poftea in Coufirmatione illiniat Epifcopus chrifma frontiçRefponfiorApoftoIicorum Epifcoporum geftare« ferunc^beatum Silueftrum conftituiffe,ut Presbyter baptizatu chri fmace liniret fubleuatu de aqua:^pter occafione trSfitus mortis in« expelt;flatæ,ne baptizati(propter abfentiam Epifcopi, quem forte co quirere difKeilc effet) fine manuum impofitione de hacuita migra« rent.Idcirco Siluefter quantum in fe erat uolcns prscuenire talem ca fum,ordinauit,ut abfente Epifcopo,baptizati a Presbytero ungerc tur.'Siautem præfens effet Epifcopus,ungerentur abipfoS^comu« nicarentur, Sic. Voluit tarnen nihilominus beatus ille Siluefter, ut poft undionem quam Presbyter facit in uerticc,præueniendi diferi minis caufa,confirmaretur baptizatus etiam poftmodum ab Epifco po chrifmate:fed in fronte.Quod autem deCommunionecommc^ moratur hoc loco,durauit etiam Auguftini temporibus.Poftmodu tarnen talis communioparuulorum perEcclefiam (non fine magni» caufis)fublata eft.öCc.

Dccimo,BccIefia catholica femper hunc morcfhferuauit,utbapti ) „ „ zatum alba uefte indueret,amp; Presbyter mitram imponeret.

nobisteftatur facer ille Dionyfius in Hierarchia Ecclef. (qui^dO tunatanporetipa: Affiimentesbaptizatum facerdotes,induunteum uefte mundiciæ congrua. Qyod autem ab apoftolorum temporibus durauerit hic lib.t.de mos in Ecclefia,eft uiderc ex illo Ambroffj : Accepifti (inquit) poft bis^ntyflerijs inici hæcueftimenta candida, ut effet indicium quod exueris inuolucnx . peccatorum,induerisinnocentiæcaftauelamina. Hiftoriaquotj Tripaf tita,hbro 11 .cap, i4.meminit ueftis huius candidæ. Et indue bantur ea baptizati uftp ad odauum diem, uocabantur^ Albatt Deponebat autem in Ecclefia Sabbato feftum fequente: quod Eine Sabbatum in albis appellabatur.

Qui ueteres Patres infpexcrit, corfiperiet no effe ifiyfteria iftaEc clefiæ pro odofis fignis ufurpata:fed qj Epifcopi Ecclefiarum pa flores populum Dei frequentius in prædicationibus fuis,cgremoni arum iftarum(quibus in Baptifmo Chrifto initiati Ecclefiæ incor porati fuerunt)diligcntiflimc amp;nbsp;grauiffime admonuerunt: Non in hoc tantum ut inde cognofeerent magna quam^ ineffabilia Dei dona perceperint in Baptifmo:fcd uel maxime utfignificatiuisiftia rebus,initiati 8^ Ecclefiæ dedicati,quid deinde tota uita fua exerce« re,meditari,feruare,8^ operibus implere debeant,cogitent femper.

Sût

DE ADMIN. SACRAM BAPT. XL Sunt autem cærcrîioniæ iftæ in baptizatis'aliud fere nihilj^adhibi^ '‘^(]uædâ uifibinangna,quibus uotoßi in baptifmo fadloruiTi,amp; co '’^•adonis Cbhftianæ,quam tota uita obferuaredebeanLadmone^ ’’»uraindiic.

liber ißistr adat contrariutn^

P^^'rißiaMi:gt;f^poßolicas Catholicas ErCclcßccßormaiyordinai ^tiones nbsp;nbsp;cofßtetudincfy una cum memoratis ca:remom\f omhibm^ in

fere liber ille abro^attE^xoreißnum^quo diabolus adiuraturt ^^^‘pbeefnfalutifera cruets impreßfionem:impoßtionem manuum^z^ ó orationesyfuas ab apoßolorum tempore obßeruauit Eccleßa. * p^'^niteryomittit.I-dienei^iexußatio diaboließ^ne^ falis benediEi apertio aurium,nullaßaliUce intiiiaio:, nulla^ omniho uttf neclj poß Baptißnum:hic nullaßt conßeratio aut benedi^ ^^^l^ntisbaptißmvtantumabeßutde columna ctereiluminisßat men^ ^^0 dlii,bdic abrenunciant 'Patrini nopro paruulofoloßdpofius aepra. ^‘{’’^fprofipßi^pPicßruatur C ateclnßmus non erga paruulosyßd erga ßonßres:quinetiampra:cipitur, utadhos dirigat Presby^ ^^J^fftoite/nßtum^ Folio ys), lt;^que ita reßpondentpatriniproßyßuoa f.^'^^^’^^)adomnesßmboli i^poßolici articules ^acß ip/t rebaptizd»

Folio 7^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandem nulla fit hic mentio ußis albce^

^^j^’^fnaFdatholicaformatcy' ordinatioytotaferehicpenitus répudia/ tiouuffî commentum loco einsßbßituitur,

^^^ßafur eodem in locoyUt eadem rettneaturforma: ßd multijugtefori ^^‘^^ßituuntur.Permittitur tarnen unicuilibet Paßoripoteßasypro ar/ formas illasprolongandi ^9“ breuiandi,Fólio nbsp;facie zlt;,lt;Z^fà

°^ßcie prima zj'ßcunda^

°^^itiißiturpraterea liber nouum quoddam nbsp;nbsp;inauditum dogmat

^^’^^P^T'tnatosparuulos quemadmodumzj^ nos uenenatos eßei(^ macula/ Expendauerba:Quemadmodumô^nos. Foliota facie item omnia fa3:a noßra ac uita tota qute ex naturali natiuitate di.

datnna/

Qyod certc duruflh eft cenfere de muleis præclaris 8lt;^ per uirtut^ opcribus Gentilium: nec quadrat cum Paulo apofto^ ®3d R-oitiaixos primo.Et co tendit,ac fi peccato Adæ imago filt;’ * ‘tudo Dei,ad qu«â creatus eft homOi^^rfus amp;nbsp;penitus fit extinâa*

Quod

DE ADMIN. SACR.AM. BAPT.

Quod facræ fcripturæ,8C patribus omnibus eft contrarium. Vids folio oâauo.

Item quod illi qui indigne forte aßiterint ubi cofertur bapti mufptc^ cent aque atq^ illi qui corpus CTßtnguinem Domini indigne tradlant V-ßimunt. Quæ comparatio nusq repen'tur in fcripturis.

uz/d hate oratur in libro non hoc tantum^ne Deus imputetparwtlo aut h.sptizatopeccatum nbsp;nbsp;iniuftitiam \.^^ie\uerumetinm neparentumfttof

vunhtotiusq^populipeccataeiimputentifr^ Quæ inaudita, a Ca ' thol/ca fide aliéna eft precatio. Fol.2)6f(cte z,

Formamquo^ ZtX conßietudinem haptizetndi paruulos, de quibus ortet dubitatio ejjet:,pro certitudine habenda, in hcec uerbet t »S’/ ej baptiZtstns^ non te rebaptizofdfi non es beiptizatusy ego te baptiZo^ In nomine 'PeSi tris;,ç^Filijy^SpirituslanllL Nihilifacitilleliber. FolioSó.fa.i,

Qua lingua debeat miniftrari baptifmus, quo ve tempore, 8ó an debeant pueri bis deportari in eccleftam(de quibus practeniaRefer matio ilia leges quafdam præfcribit) hoc tantCiin præftnsdidmus, fore mutationem huiufmodiChoc præfertim tempore,8^ in hac pro* uincia)in£cmpeftiuamnouationem. Silautem quicqnouareopor* teat,quod uideretur utiliter amp;nbsp;pic mutari pofte:Optimum fore pu* tamuSjUt illud ipfum aut uniuerfalitcr (feruata Ecclefiæform^ aut cum præfcicncia faltem corum, qui in fpiritualibus Clementifl ao* mino noftro præpofïti funt,fiat:atcp ut ita primum reftaurenturo* mnia fecundum apoftolicam amp;nbsp;catholicam Ecclefiæformam.Nuk lo ucro pâ(fto fecundum ifta libri illius præfcripta.

Et hæc quoijß nouatîo quædam eft, aut cdthechiZetuTydefereitur in FccUliat fuetudini Ecclefiæ contraria.

' DE SACRAMENTO CON»

firmationis.

♦

DB SAC RAMEN, CONFIRMAT. Fol. XU«

Andus martyr Cyprianus teftatur in uniuerfa Catho^ lica Ecckfia,fandum Chrifma cùm cæteris undfonilt;i busadfandificandum populum eledum, populû ac/ quifnioniSjfcmper ab Epifcopis,in die cceng dominicæ __confccratum ôc benedidum fuiflè. Et licet circuncifio wm alr)s omnibus facrificijs8Ccgrcmoni)s ueteris teßamenti perChri ftumccflauerint;non contempfit tamê, ut idem ille dicit, Chriftiana ^gio,undionis myfterium » Sed cæteris generali fandorum confenfu ’Jànatis.undionis honor permanfit ? amp;nbsp;inomnem popùlum catholicû tfîufacft gratiæ huius plenitudo.ln fermonc de undioneChrifmatis SC ’lijsSacramentis » AtCß hoc ita fe habere, facer ctiam Dionyfius affir« îï'atjlibro de Ecclefiaßica Hierarchia.capite fecundo, parte. 2^ tertia, Cuiconfonant Clemens libro Recognitionum 5.8^ Epiftola fecunda» ItcmFabianus papa 8c martyr epiftola fccunda ad Orientales, Concis ciliumCarthagincnfe Carthaginenfe quartum Concilium itêTo primum,ca. 20.8c Concilium Bracacenfe i.ca. 37.Innocentius inciillud 9^,diftindioe.Et bea tus Gregorius in Cant. cap. i .qui dicit, Chrifma Pontificali benedidione eftîci«8c de hac re habes in præcedetv ^ihusplurateftimonia.

SecundOjConfirmatio baptizatorumf que impofitione rtianuum £pifcopalium,8cimpreflîonefjgnicruciscum (acroChrifmatefit in' fi’ôtebapti2ati)a tempore Apoftolorüm in Catholica Eccleûa pro ma gno Sacramento celebrataeft. Hoc teftatur facer Dionyfius,qui nomk ’’âteam perficientem undionem. Sandus Clemens item Epiftola quar wdSm/emp îiî Sc Epiftolg Vrbani 8C Mclchiadis pontificum Romanorum ► Ma«î ecckfn pro gnu» quoque Bafilius libro de fpiritu fando, ChriGnatis 8C imprefïio^: f‘‘crlt;igt;nentocclcbr4 uiscrucis fimul commeminit, tanquam Apoftolicp caiufdam traditio# ni»,Concilium Laodicen.capite 48, ita decernit : Oportet baptizatos poftbaptifmum, facratiflimum Chrifma percipcre,8c cceleftisregnl pïïticipcs fieri. Sic Cy prianus libro primo, epiftola iz.ineandem fen# toitiam: Quosfinquit ) baptifma habere c5tendunt,ungi quoc^ necelTe *ft»utaccepto ChrifmateJdeftjUndionejeftè undasDei,8c habere in fc Chrifti gratiam poftît. Sandus Auguftinus libro fecundo contra li# teras Petilia. capite 104. dicit,Chrifmatis Sacramentum in généré uifigt; hiliumSacramentorumJacrofandum eftèjficut ipfe Baptifmus eft.

Item libro decimoquinto de Trinitate, capite 26. Vnxit(inquit ) enim Deus fpiritus fandus,non utic^ oleo uifibili,fed dono gratiæ,quod ui# fibili fignificaïur unguento, quo baptizatos ungit Ecclcfia. Profper in feotentijs Auguftini numero. 342.dicit,Chrifti nomen a Chrifmate eft, nbsp;nbsp;nbsp;’

âcideoomnis Chriftianus fandificatur ; ut intelligat fenonfolumfa#

K cerdota

DE SACRAMENTO CONFIRMAT, cerdotalis amp;nbsp;regix dignitatis cflè confortcm fed ctiam contra disbo* ËufebiuslibrofextoEcckfiafticæHiftoriæjca# co^firinatienis ce, pitc ; 5 .rcfcrt annotation« dignam hiftoriâ, dSe Nouato hærctico,quod tmoindspermi/Jïtt «a quæ baptifmum fubfequi foicant,non fint folenniter in co adimplcta, fig^^^culo Chrifmatisconfummatus fit.Quodcpobidfpiritumfan dutn nunquam potucrit promercri.

AJ fof E Æo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concorditer femper in EccIcfia Caibolica obfcruatûm fuit,

pertinetconfirmdti adminiftrationcm huius Sacramêtiad folum Epifeopum pecu/iariter onis fdcrdmcatunt pcrtincrc.Ad cuius probationcm pqs quibufqj Chriftianis/ufficiet qd icgitur Adorum odauo ♦ Sed plurima Concilia idipfum teßantur, ïnquibus Aurclianenfcca.^.ôô Melden, cap. ô, de eoexprcflxftatuunf. Sandus item Mcichiades, qui Sacramentum iftud ample deferibit, 8^ allegatur de c5fecrationc,diftind. ƒ• c. ipiritus fandus.Iiem ca^Defiis, Sgt;C ca.manusJbidcm cft ctiam bac de rc Canon, ut Epifeopi ex Concis lio Melden . In cafu tarnen neccflîtatis,ubi Epifeopus haberinonpo* tcrat,pcrmiflum fuit aliquando Presby teris Sacramentum ifiudadmn nißrarCjUt habetur ca.pcrucnitjÿ^^diftindionc.Non cfi tarnen in pote^ ftateclemcntiflimi domini noftri modohocalijspcrmllterc,ut patet ca.quanto, de confuctudine

In (pio liber ißii aduerßtur^

Liber ille^ne paru contrarietur Lcckßaßicis traditionibus'iänßrt prorßf conßerationem nbsp;nbsp;ußm C hrißnatii. Folio t^^ßeieprima,

confirmationein^ Sacramentum diuinutn, Fxigittantücon feß'ionemßdei publicaincoram Lccleßa, Licit coßrmationem noße opuiy^uod ad Epißopum peculiar iter pertineat,ßnotis ali(iuot uißtatod^ ribufyÇ^ in communepaßoribw reliquisydat poteßatem conßrmaniimo tarnenßecundumjormam y CT* tnorem ueterem traditum ab Lcclßa Cafi tholicd,

Ld onjolum autem C brißma tantjuam inutileß^num traducitur,lt;juaß tpiodceUcrit ingrauemßperßitioncm , uerumetid impreßioßandlacrw cis adßontem bic plane negligitur : atlt;pÿ ut apparet mos iße Catbolicut . ffßimatiir mutüis traditio. Cum uelit Itbery omnes quantumlibetueteres ordinatioes^cedereF-eformationiyipua: bic iißituitiir.Fo.^o.ß,i,0‘ a*

Ad hæc plurimæ quacßioncs coaceruantur in libro. At quid intens datit iftiufmodi quacftionibus, qui cas comment! funt, prudcnsIelt;Sor probe fan’s intelligit: Vna tarnen qug iia fonat:

T^lacet ne tibi, uisperßßere in eo^ quod 'Patrini tui apudßttdiunt baptißnapro te abrcnunciarunt diabolo mundo^ quam reports folio ^z.^ie prima,.

DE SACRAMENTO ALTARIS Fok XLIh NoneftCatholica,amp; hucufc^ in EcckfiaOathoIicanunquam audi* ta.Prohibeat Deus.ut Chrißianis fcmcl baptizatisliberä faciamus opti

, utru udint in lt;ol quod in baptifmo ipfoß2 nomine Patrini prolt; W» fum,pfrmanere ♦ Enimuero pluris debet æàimari,amp; ualerc apud Clitiftianos baptifmus, quam circundbo apud ludæos » lam an in Ju^ Haifooantc aduentum Chrifti ludæis poftquâ diferetiouisannosattw g^fuijpcrmiflum fit, uclint ne permanere in feedere Dei, in circuncifi* o’’? pado an nonCnouit unufquilib€t,qui uel parum in feriptura exerci cft,T alis interrogatio taliflt;$ libertasfut probabilis metus eft) iftia potiffimum periculofis temporibus, magna occafionem dare poflènt, ’'^lîaptizationi,^ alqs hærefibus ampledendis* Quapropter qui bbrû ^urodcmêtiflîmo domino noftro,amp; Principiekdori, iingulari pro^ ^“8Uprædito,cum informatione praua propofuerunt, aut imprudent expenderunt,aut perfidum aliquid machinati funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

DE SACRAMENTO CORPORIS nbsp;’

ÔC languinis Chrifti amp;nbsp;eius idf miniftratioae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

î AthoUca Ecckfa docuit diuinifTtmum iftud Sacramen itum omnipotenti uerbo Chrifti conficiSf conQcrark Qjcdpdmi cru!» In duo inuifibilis facerdos amp;cro miniftcrio.uiûbilescrc

j aturas in lubftantiam corpons ä languinis lui conuer# tenturincorpuscr __jjtit ßc transfert. Vide Eufebium Emiflènum de confo /i'jgKwtw chn/ti, «8tion«,diftînÀ.2, ca.quia corpus^Proptereaûfid:usIrenæusdicit,q? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-

«Iixmixius,amp;: panis fradus percipiens inuocationem Del,non fit am pHus communis panis : fed Euchariftia corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti. Quod tarnen fandusAmbrofius apertius librode Sacramentis mank ^ftatjubi fie ait: Antequam confecratur, panis eft:ubi amê uerba Chri ftiacceflerint, corpus eftChriftijamp;f panis fupcrfubfiantialisuitacîcter* nK.Chryfoftomus de confecrata Euchariftia, in qua fpecies adhuc pa* nis 8c uini apparent,ita dicit:Num uides panemCnum uinum c'num cutrtliqui cibi in feceflum uaduntCAbfit:nc fie cogites.Quemadmodû (inqujt)fi cera igni adhibita,illi aftîmilatur,nihil fubftantiæ remanet, ni bil fupcrfluitjfic ôc hic puta, myftcria confumi corporis fubÛantia:In ftrmone admonitorio de Euchariftia in EncænijSyEt in alio loco de diiioncludæ,in hæc uerba crumpit: Nunc ille præfto eft Chriftus, qui illam(deçcena loquitur)ornauit menfam,iftam quoque confecrat. N5 «ntm homo eft qui propofita de confecratione menfæ domini, corpus Chrifti facit, amp;nbsp;fanguinc, fed ille qui crucifixus pro nobis eft Chriftus» Sacerdotis ore uerl^ proferuntur, ÔC Dei uirtute confecrantur æ gra*

K i] tia.

DE SACRAMENTO ALT,

fia,hoc eft,ait,corpus meum, hoc uerbo propofita confecrantuf ♦ Et Cio eut ilia uox quæ dicicCrefcite multiplicamini replete tcrram, Cio mel quidem dida eft, fed omni tempore fent/t eflrdum ad generation nem opérante naturan'ta ôi uox ilia femel quidem dicta eft,fed per omn nés menfas Ecckfix uft^ ad hodiernam diem,amp;r uf^ ad eius aduentum præftac Cachfido firmitatem. Quod ipfum latius, diftufiufcp per Dan mafeenû explicatur libro quarto de Fide orthodoxs,cap, dedmoquam fo. Aüguftinus Iibro de uerbis domiai fecundum Lucam, Fermone 28^ ait : Ante uerba CbriFii quod offertur panisdicitur : ubi Cbridiuerba deprompta Fuerint, iam non panis didtur, fed corpus dominf appellan turJtem in hbro Sententiarum ProFperi, ut habetur de confecratione, diFlinifèione i.ca.Nos autem.Nec ûmiliter compræbendimus hasduas fpecies,panis uini,quemadmodum ante confecrationem compr^beit debamus: cum Fideliter fateamur ante confecrationem panem eiè 8^ ui num,quod natura Formauit î Poft coniècrationem ucro carnem Chdo ßi 8c fanguinem ,quod benedidio conFecrauit,Ftdeli Cbriiîianp nullo alto ad hanc rem credendam teftimonio opus, quam nudis 8C expreFFti uerbis omnipotêtis Dei,ô^ domininodri ieFu Chrifti:AccipitcS^ «w? ducate,hoc ed corpus meum.Item bic eft Fanguis meus^Ô^c.

tiotîis liber aducrJus h(Ecdoceat,

A T liber Feformdt^exigit d confirmando, ut coftfi'teatiir cumpdfie uino daricommunieationetn corporis nbsp;nbsp;Jànt^uinis Chrifl, CT,

alibi diciti Cum uißbilibusß^iiipanis nbsp;nbsp;uini una minißrari nobis cor^

pus Jàn^uineChrißi no die itßibjjeciebus panis nbsp;nbsp;uini-Folio io2gt;

ßeießeunda,

Itapie uult Uber tmdi nobis in Sacramento generum diuerßruni rèi duasyinempepanem uinum cu eijdem corpus ßanguineChrißt »

Cum lanxn Cbridus uetbis omnino Fimphdbug, darisSbexptrFs Cis diFerte dixerit:Hoc ed corpus meum,amp; bic ed Fanguis meus^non au fem ,bic ed panis aut uinum^aut cum idis, ueJ Fub idis ed corpus 8b Fan guis meus^ Etnegarinon poted,ita ab omnibus CatboJicis Patribus uerba ilia intelledia^ut pod conFecrationem,non Fit amplius illic (quena admodum ante conFecrationem Faerunt)panis 8i. uinum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

DE CONSERVANDO.sA^ ' cramento Euebaridix ,pro indr misprxcipac.

Secundo

DE SACRAMENTO ALTARIS Fot XLÎIL

SEcundojCum facramentum Eucliariftiæ ad hoc fcmper’confe^ creturutcandemfumaturjdocuith2cn:entisEcclefia catholica, infacramcntofadaconfccràtionefub fpeciebuspanisuini, ftmgubiem^chr^» uerum corpus,uerum^ fangui'nem Chrifti cStineri,uerc eflc èi. fnSb Grfproinfinniif n ncreufcp ad dus fumpcionem.Eufeb.EccIéf.hiftJibro j.cap. 24exf *:^*'ptaquédam cx Irenæi epifl.ad Viflorem papattl cirat: inquibus cerniturquomodo Romani pontificcs (haud dubium ex Apoftoli* . «traditioneStconfuetudine) percgrim's catholicis Epifcopis, qui ^omam uCniflentjEuchariftiam folcnnitcr tranfmittcrc folebant. i^atusHieronym.ad Rufticummonachum,fcribit,Exuperium Epi fcopumToIofanum,corpus Domini caniftro uimineoinclufum,6C fängui'nem in uitro porcaflc.BcatuS Ambrofius in orationefunebri ^sobitufratris fui Satyri,commendaturus 8^ prædicatutüs Einguß duscrga Deum pietatem acdeuotionem,refert talem de co hilt;* twiamjQuod conftitutus in naufragio,nonhiot*tcm metuens, fed ’'^uacuusmyfterq exiretcuita,abhisquos initiates effc cognoue* *'3t)diuinum illud fidelium facramentum fibi dari popofccrittno uc ®uhofosoculosinfcrcrctarchanis,fedutfi^cifuse tali facramcnto ’^onfequerctur auxilium: quod^ datum Gbi facramentum ligari fe« ‘^fritinOrario,amp; Orarium in condinuolumt,atlt;^ ita fe dcieccrit irt *’’3re:nonrcquirensdenauiscompage refolutam tabulam cui fu« pîtnatans iuuarctur,quoniam fidcifoliusarma quæfierat. Attç ita ^‘sfetutumacmunitum fatis credehs,alia’auxiliano defiderauerit, EtadditÄmbrofiuSjCpnondcferueritcum fpes, nec fefcllcrit opi« *'iotdenilt;5 primus feruatus fit cxundis,8i in pörtum terrenæ ftatio fiiseuectüs: Ac propterea protedprem fuum cui fe crediderat,recoé grouiiTe.Iteni in N ouel. I uftiniani conft. 125 .de Eccicf.diuerfis cap. ’nucnis cÔftitutione imperiali conèeffum, ut lîionafteria üirginum poiïïnt cligere fibi facerdotem,qÜ2 ad ipfas Cdmmunioncm faerani «Reporter. ' ■*quot; ........ V ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

•gt;1

Cum primis uerô apud fandos patres, in antiquis Concilias re* pwitur, quod facrofandum Euchariftiæ facramentum poITit de» » heat cuftodiri amp;nbsp;feruariiquo neceffitate ingruente,fine ulla dilatio» ïiefacraéCommuniortis fiant participes. Quod 8^ pluribuS cxcm» pîis ueterisEccIefiæmonftraripoteft. Vide EüfebiumEçcIcf.hift«' libro fcxto,capite tricefimo quarto : ubi Icgis de faCerdote, qui cuni per Corporis infirmitatem non potuiffet ipfe infirmum aCcedere,ml f'tparum Euchariftiæ ad domum infirmi.

DE SACRAMENTO ALT.

Et quid opus eft pluribus cxemplis onerare Ledorem î' Ecclefiæ iifus oftendi poteft hocobferuafte ad annos plus mille trecentos. Ad hæc omnibus notum eft quid in Concilio Vuormatien antemul tosannorum centenarios conclufum fit amp;nbsp;fancitum. Et habetur ca. Presby ter,de confecrat.dift. lîPresby tcr(inquit)canon)Euchariftw am femper habeat paratam,ut fi quis infirm atus fuerit, ftatim eum communicet:ne fine communione moriatur. Canon Peruenit, eadê diftincft.exccrptus ex Concilio Remenfi,ftrenue prohibet/nefacer# dos ulli Laico,uiro aut mulieri,corpus domini tradere prefutnat de ferendum ad infirm um :fed mandat,ut omnino presbyter per femet ipfum infirmum communicet.

In magno illo Concilio Lateranen. cui interfucrunt Patriarch» quatuor omnes,ÔC ingens Epifeoporum multitudo,e toto orbe chr# (îiano conuocata,conftitutum eft,ut facra Euchariftia cuiîi chrifma te,fub fideli cuftodia,clauibus amp;nbsp;ferisadhibitis,conferuetur:ncpof* fit ad ilia temeraria manus extendi.c.ftatuimus,de cuft.Eucha.chrif. amp;nbsp;aliorum facramentorurn.Honorius tertius præcipit,utEuchari# ftia in loco aliquo ad hoc deftinato amp;nbsp;mûdo, honorifice reponatur, ac per fideles pios euftodes euftodiatur. Sacerdos uero frequen# ter doceat plebem,ut cum in celebrationeMiflarumeleuatur hoftia falutariSjfe reuerlt;nter incliner,at£p idem faciat,cum eadem defertur ad infirmum. Voluit quoep lunjiinaria femper Euchariftiæ præfer# ri,ad fignifîcandam;præfentiam lucis æternae, c. fane de celebration neMiffæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

, tionis liber aduerfus heee doccat^ Eefirmationii ißiui liberpræcipityUt paßora^uofki uo J- lucrint coenam dominiperag^renumerentpopulutn, (juem adcointnuf nicandum admiferûnty^ pro numer.o corum accipidnt particiilasQtdc^ (piiduerofuerit reßduumßatim ipßßmant,necquic(judein3rejeruentf reponcintydut defer dut dU(luo,(pium hoc nonßt uerbo Eei conforme, Ft proptercd contrdrium fdente s uerbo Uei iudicdri CT perpetuo damt ndri debere,Folio 11 xfeie z.

At lÔgeâliter conftituitur.c.presbyter.deconf dift.2*Presbyter Euchariftia fp habeat parata,ut qn quis infirmatus fuerit, ftatim eu comunicettne fine coïne moriatur.lam no admittit catholica noftra fidIeSjUt credamus Deû Ecclefiæ fuse ppofitos amp;nbsp;Epos,q totiesin elt; ius caufa 8Ó noie çôgregati de hac re diffînierût,tam fœde bC enormi tcr,q putât libri autores,^labi 8^ errare finifte.Quod aût pcepti fui adferût caufam talêjpimiisz adjauferedos amp;nbsp;cauendos uarios ferupu los inutiles qugftiones,unic’uilibct in prÔptu eft fecum dqudicare quo fpedet.

DE SACRAM. ALTARIS. XLÎIII

VBI SACRAMENTVM EVCHARISTIÆ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debeat confecran’,

TErtio,Abapoftolorum tcmpon'bus fciftpcr uctitutîi fuit in lt;^tgt;rpuschrifli ex.

EcclefiaChriftiana,ne Sacramentumextra facrificium,id eft Miffæ offîciurti,aut extra loca ad facrificandum ordina* ta,ud alibi in altari Domini,aut ab alfjs ieiunis facerdotibus, bçramentum ipfumfumentibus,confecretur. Sicut tcftatur beatus Clemens,amp;habetur chic ergo,de conf.diftinÂ.x^ltem Canoapofto brum p.qui condemnat feorfum altare crigentem, 5^ conuenticu« lîfacientem.Item S.FcIix.c.ficutnon alp.Beatus Siluefter.c. nullus, tadcmdiftindione. Ifîchiusquoej fuperLeuiticum,capit.8S£ 24. ItemBafiliusin quæft.compen.explicatis.quæft.po.îtemConcili* üiuTnbur.S^ allcgatur c.Miflarurti,dc confccratione.dift. i.Et Au tdianen.ConciIium,quod uetat in domibus celebrare miftas. Vide Chqfoftomum in illud Pauli:Nunquid domos non habetis ad mâlt; ^ucandumç’. i .Corinth, 11.

Sic Sc beatus Auguftihus ad Ianùâriu(fi,ëpift. t'i^.aitî Plicuit fpilx tlt;tuifanclo,ut in honorem tanti facramenti, in os Chriftiani homi* fJSjprius Dominicum corpus intraret cxteri cibi:Nam per uuîuer bmorbcm mos ifte feruatur.Et ideo non præcepit Chriftus quo de inceps ordine fumcretur:ut apoftolis,per qnos Écclefias difpofitu« *uscrat,feruaret hune locum.Ipfa quotç facramenti feu facrifici) hu iusnaturacxpofcit,utquiconfccrat,etiamfumat.c.relatum,decon^ ...a . ftcrat.dîft.i.dcfumptocxConcilioToktanoi3.

crificium^cui necip

PorroChriftutïiita fecifle Hieronymus ad Hedibiatïi feribitî SC Auguftinus de Doârina Chriftiana dicit,Chriftum præguftafle fa« ttamenium corporis fui.Quapropter facramentum iftud non quo« ^bettemporc, necquibuslibetin locis fine difcrimine debet confer ftwi. VidcRupertum Tuiîiêfem in Leuiticum.cjp. jj. fupcr illud; ?3cerdo$ quilbfFert,comedct earn in loco fando.amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;,

\ **

Q^/JD nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;70N/5

ortnatjofiis libclr uult^ut Pallor Uijitam inßrmöf in domibUi inßituiionishuiusfacrariicnthttcmpe: In^ua fiodc Ijorniiius tradcbattir.^c.nna cunt orationcdominicayjupcr pane uittu debeat pronunciariyatf^ itaporri^re itßrntoJactametu. hm ncmini eft ignotû uifitationes iftas ante amp;nbsp;poft prandiâ,fecun infinni cômoditatê fieri deberefcôcderit bed paftor aut ieiunet.

D;E SACRAMENTO ALTARIS

itafäcilceßuiierc^libcrpcrmittat 'Paßari ctiamaprättito extra omnem ISfißam fdcrificium,z^ abßjue ^atiarutn aäioncpra ccdcnteycotßcerefàcramcntum apud itßrmoi in domibusyCo (pio dtxintuf tnore.E't uultpratered liber illc,utßplurafucrint praßntesßmulcoiii^ municentJpßdutemfdccrdoti non imponit bancle^ißmulcommunicd di. T^de folio 1facie i. Porro nobilibus ^ui remotiui ab E'Cckt ßd hdbitdnt:,ßcit idem ille liber poteßatetnycanam Domini comxnient» tempore inpropri]( domibut habitationibutßrudndi^ Detjuoinbbra propriui(piiddm Dituluießx DeCommunioneinpriudfisdomtbtafd»

. Secus AurcIi'anen.Conc. decernitîVnicuicç fidcliu in doiftofo» oratorium habere licet : Miffas autem ibi celebrarcno licet. Vi«îlt; Auguftinum de Altari contra altare ereäo.epift. t62.SC epift, i?*'

DB VENERATIONB DIGNISSIMI

Sacrafhenti Euchariftiæ,

QV artOjCum Chriftus feipfuffi in Sacraftiento prœfente ex* hibeatjfeffiper fuit in EccleOa obferuatuffJ,ut ipfe ta^ ue* re præfenSjCufti genuflexione,reuerentilfinicfun)ffl8^ arte tione,in fpiritu SC ueritateibidem adoretur. Beatus Auguftinusdc hoc in pfaln1.98.ubi dicitur, Adorate fcabellum pedum eius,quoniä fandum cft.ita ait: Couerto mc ad Chrifturti.quia ipfuiU quaerohici Sc inucnio quomodo fine impictate adoretur terra,fine impietatc a* doretur fcabellum pedum eius.Sufeepitenim de terra terra(fi;q«ia caro de terra eft,8c de carne Mariæ carnem accepit* Et quia in ipfa carne hic ambulauit,8^ ipfam carnem nobis manducandam ad falu* tem dedittnemo autem illam carnem manducat,nifi prius adoraue» rit.inuentum eft quernadmodum adoretur tale fcabellum pedu do* miniiSó non folum non peccemus adorando,fed peccemus non ado rando. Similiter in pfalm ai.ubi dicitur:ManducaueruntSfadora uerunt omnes pingues terræ.fic ait: Manducaueriint corpus humiö tatis Domini fui,etiä diuites terræ: nec ficut pauperes faturati funt, adimitationem:fedtarnenadoraucruntamp;c. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

Et eft quideifi in hac parte ftmilitudo quaedam inter confecraCarti baptifmi aquam,SC facramentum iftud Euchariftiæ' quod utrunque ièructur. Aquaenim baptifmi confecrata ad baptizan,dum,toto an* no referuatur pro paruulis baptizandis, nec amictit uirtutemb ene* didionis uftj ad facramenti cius adminiftratiQnem:in quaueritas fa cramcQ

DE SACRAMENTO ALTARIS- Fol. XLV. warnend amp;nbsp;uirtus cöfiftit*Sicut beatus Auguftinus docct, libro. tp. de Ljuitate Deijcap^j.At uero non adoratur:cutn non fit ibi corpus Chri ‘Wlt; ipamp; præferis, nec fiat ibi ulla tranfmutatio aqusc in corpus amp;nbsp;fan# guîneni Chrißi,ficut in Sacramento aharis panis uinum tranfmutan *w.Qyanquam tarnen ÔC apud baptifma tota T rinitas quæ illic inuo^ præfens operatur,debeat in fpiritu adorari.

prcetcftße liber contra hac tradat^

K nbsp;Fcformationisißiui liber contenditeos otnnes facratnento boc

^^lt;d)uti,lt;^uiprafintcs aftiterint,nißßdcramcntaliterßmul communi» ctia cosyCjui cordfacrameto hocin genuaprociderint^Fo, 99»

Qpofpcä;ent,hbriiftiusartifices,facile prudens ChrifiianOs perci^ P^wpoteftjSc ex hoc dtjudicare,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liber ddnat unitierfam Fccleßaniy propter expoßtionem ZD*

^^P°^iationem Sacramenti Fucharißiee. Ft uult non eße leuem abußint ^^ßdttientiß exponatur^aut in auro, argento^aut alio ornatu^cutn lutni ^^^^hcorporalibus^ßruitijs circußraturtprcecipit^^ ut paßores ab exf r°ßiionceiusp^^ circülatione deincepsprorßs abßinedtßoL ß, 2.] '

An Qero iftud fit coforme dodrinæ Catholicæ,di(fi;um nobis eß in Articûlodeconfecratione 8^ cuftodia Sacramenti corporis amp;nbsp;fanguw pisChrifti. Omnium maxime horrendûeft,quod liberRcformaiiois whis omnibus uniuerfam Chridi Ecclefiam condemnat.FoI. 98. fa.x, oïndlum papam Vidorc, Ecekfias aliquot particulates, propter ob* «füantiasquafdam externas,Eûangelio non contrarias damnantem« “Mtus martyr Irenæus acriter redarguit, quod non rede fecerit, dam* WndototÔC lantas Ecclefias Dci, quæ morem fibiantiquitustraditû, cgt;iftodircnt.Vide Eufebium in Ecclefiafiica hifioriajibro capite 24» Quanto uero intolerabilius eß,quod faciunt libri{ illius commêtatores, tomfoede totius Ecclefiæ confuetudinem dânantes ♦ Vêtus Ecclefia ma gnum illû amp;nbsp;Chrißianifmum Imperatorem Conßantinum,ob infigne «usmufiificentiam in Ecclefiam ,utquiChrifiianapietatepermotus, prætertot præfiantiflimarum Ecclefiarumfiimptuofamædificationê contulcrit,ctiam ad digniffimi Sacramenti iflius honorem, tam multos calices 8c patenas ex auro 80 argêto fabrefadas. Dequo uide Pontifica lcDamaf. in Sylueflro. Palam efl quid de hac re conßituant Canones, ca.uafa,{% ca.calix,de confecratione,difiindione prima.

L Cæte

• • DE SACRAM. ALTARIS. ; ______ » ■quot;

Cxtèrum.qaicqùid in Dei honorem ad bonorificam 8édignatn cofai uationem Sacramentorum j deuotionè Cbrifliana impenditur, ne^uif profetfioeffèmalum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

utraque^uîe altera fpecie tantum.

Vinto, Qaan'quam uerum fit Cbriûum ÂpoOolis fuisSa^ cramentum iiîud fub utraque fpecie porrexiffe. Quemmo^ _ rem etiam multopoü tempore feraauit Ecdefia,po{retq}rur r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus reiiitui ordinatione uniuerfalis Concilq : extra qaod ûneEcckfse

/pcdetadmîKiflrati ^^f^utexternas fpecies tar»opereurganjus)mosi1/trepetinoa piton damnant. nbsp;poteit.Non debet tarnen ipià damnari,propterea, quod unam tantum

fpeciem^totum Chri/ium, corpus fcilicet 8^ iànguinem continentefn,ia fua fide amp;nbsp;deuotione,cum gratiarum aâione erga Deum, contenta fit porrigere. Eiîenim ueriffimum^Sacramentum iiîudiaüitutum poa tiusadhoc,utipiritualiteripiàm percipiamus^ quamfecundutnextera nam fpeciem:quanquam^ita interdum fumereoporteat. CumChria fîus ipfe^ubide manducatione fui corporis, 8c potatione fanguinis fui JoquiturJtadixerittSpirituseiîqaiuiaificatsaronoprodeüqüicguâ. Verba qux ego loquoruobis, fpiritus 8c uita funt. Vndedicitbeams pater Auguû/nus:Crederein eum.eiîpanem 8Cuinum eius manducaa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

re,qui credit in eummanducateum. Vt quid paras dentemScuentrêC

Sui altera tantum ^rede 8cmanducafli.deconfecrat.difiindlione z.ca.utquid,8cca, quid

fpecie, tmua M eiî. (2uam ob rem non oportet in hoc Sacramento nosnimiumdefpea

fauïiZaf^^^^^^ fedrefpia ctendum eiipotiusinuirtutem tüyfîerij.Prxfertim cumin unaquaqae

Singuli tot U accipi fpecie panis amp;nbsp;uinffit totum Chrifii corpus 8c fanguis,can.fingüîiaua

gt;^tchrißr(dominu, tem,8c ca. ubipars,, de confecratione, diüindi. 2. lam cum SacramentS

onibustotus^eß^aec ^^^d fitmyiîerium,ÔCSacramentum uoitatis:unitatisipfiüs conféra ƒ perßngulos mjnui uatiopotius quxrenda ÔCcogitanda nobis eiî;,tanqoam icopusac finis

iafa‘^ulT^r£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^rramenti,qüâ fpecies externa.Qui accipit, aitAugüiîinus,my .

verbafuntcanonis ^^rium unttatis^Scnon feruat uinculum pacis, nonmyfîeriam accipit

exHieronymo. nbsp;nbsp;pro fe, fed tefiimonium contra fe.

Can.quimanducat,

deconfdfiind.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peoptereaidem iîle fanfîas patériibro2 contra îiterasPetiîiani,ca. I

• loS. Et libro tertio,capit.guadragefimo, dicit,piarisualereapud

Deum, communionem fpiritualem habere cum tora Ecckfia, qaxper uniuerfum orbem diffufa eiî,quam paucorum Sacramentorum conl^^ mumonem.

Eos

DB SACRAMENTO ALTARIS- Fol. XLVL

Êo8 quoquc qui mcbra corporis Chrifti toto orbe difTufa nolunt ags nofcerc,amp; nihilominus interim oloriantarƒ( maducare corpus 8^ fan# guintm domini in Sacramento,audituros ab coaem domino: CSl on no# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^c,

Wüos,non noui uos,qui corpus meum ÔC. fanguinc in Sacramêto man# clcfuuniMemar.e Hucatis 8C bibitis, membra autem mea toto orbe diffufa, in Euangelio t^o^gnofcitis.Ibidem dicit:Si quærimus ubi fit Ecclefia Chrifti, ipfum çui (am fuo fanguine redemit audiamus, dicentemtEritisfinquit) mihi tlt;ü(g in Hierufa]em,amp; in totam ludæam ÔC Samariam, èc uft^ in totâ ^ttam.Huic Ecclefiæ,quæ per totam terram diHunditur, quifquis no (ommunicat, àui non communicet, uides, â cuius uerba ißa funt au « dis,Quid enautêdementiusCEt quod AuguBinusfcribit contra Vr^ bicum Cafulanum, EpiBola 80.competit in eos, qui omncs Ecckfias

W uftius tantum fpeciei communionc hac tempeßate temerecon^ -‘^ffflnant. Siquidem 8c Vrbicus non'uerebatur totam Ecclefiam Chri# ^*gt;contumeliofiHime,propter externos quofdam ritus uilipendcre.Ni •’’’•'öccnfetjgrauiter repræhendêdos cohibendos omnes, quotquot *d hoc inquirunt,aut affirmant aliquid» ut poffintEccküam totoorbc *®wrumdiffulani damnare.

''

Et quis feratCinquit)de tanto populo Dei ab ißo dici,quod in came ^nt,amp; Deo placere non poffint,8^ quod de eis fit fcriptum : Recédant ttdquiaine^uiameorum noffe nolo. QuîcfideunoquopiamDeifa# ttiulodiceret Vrbicus: quiseumaudirc,quis non deuitare deberetC Et uult Augußinus,uc Vrbicus fua blafphemia totam moicftans Ecclefia compefcatur.

Quod autem illa Chrißi uerba:Bibite ex hoc omnes, non (int tä dilt;8^coadeinteUigenda,ut Ecclefia, quæ credit, non folum laico, ue# nimctiam facerdoti, fton celebranti, fufficere unam fpeciem,propterea debeatdamnari.Hoc uel inde colligitur, quod dominus Chriftus, uix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rrj«»

tJuicquamexternorumitapr^ceperitjUtnon reliqueritEccleÛgfuæfa precept» niltatcm ,ficut pro temporis rationem uiderit exp'edirc idipfum mode Modi amp;nbsp;ordinandi, ad communem utilitatem amp;nbsp;ædificationem Eccle# tarnen interniiw» Dæ. Dum tarnen non erretur in fcopo,amp; eo,quod per externa impe# tnndum eß,quis non fraudetur«Potiffimum uero,quando heretic i, ut fit,«xternam fpeciem nimiö urgent 8d torquent ad fcnfum fuum^ut per hoc uniuerfalem Ecclefiam moré fuo calumnientur aut damncnt,quod Wuhipliciter demonftrari poteft.

Initio confiât dominû Chrifiu,fan(fiû baptifma difertis uerbis infii# tuiffejdc ita obferuare mandafTe ; Itc, docete ornes genres, baptizantes L q cos

DE SACRAM. ALTARIS.

côsjboc €ft,mergentcs èos in aquâ,in nomine patris, amp;nbsp;fpiritiis fandi Quorû uerborû ocêafionc inoleuit aliquando in Ecclefia ufus, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut non properarctur c5 paruulis ftatim ad baptifma, nifi magna urge*

ret neceßitas.ldcirco nimirû, ùt dodrina fidei aliquatenus faltem bap* tifma præcederetjd quod uerba Chrifti fecundum 1 itéra uidentür exi*' gère, Quemad modum Gregorius Nazianzenus teftatur in fermons in fandum Lauachrû, ubi confulic, ut paruuli, quibus nullum immigt; net periculum, triennium, autpaulo minus,feu plus feruentur, quoS^ my fticum quid audire amp;nbsp;rcfpondere poffint, amp;fi non perfede-, fa/temf Ciiiolt;i(^hrtßus Mdn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ca intelligant,ac ita fandificent animas amp;nbsp;corpora, magno

à^rit^rimuJocere, li fandificationis myftcrio. Poftquam uèro fequentes hæreticî uetarenl ‘uoadparuulosEquot; P^‘^uulos,quamuis ingrueretnececeflïtasbaptizarCi ordinauit Ecclt* flejù i^Qderdtaf/f. fia,utftatim(licctnulla impcndcretneceßitas)baptizareturiCum tamf

illudmandatodominipropiusaccedat. '

Ad h£c propter eadem ilk uerba inftitutionis baptifmijbaptjzalwif tur initio homines^prorfus co modo^ficut uerba Chrifti fonât euffl merfione totius corporis in aquam,Àt cum iftud interdum non admo/ dum bene cederet infïrmis pleriftÿ. Beatus martyr Cyprianus dedarao uit epiftola 7.Iibro 4.COS ctiam rede baptizari, qui no toto corpora mergeréntur aut lauarêtur, fed perfunderentûr tantum aqua baptifmi* Et quamuis forte externum elementum non adeo perfedealicuiin hoc Sacramento adminißretur, exiftimat non propterea rnutilari aüt dtbi# litari pofle beneficia diuina fed aßerit non minusafperfione aquæ impetrari,quam fi tota fiat immerfio,fi tarnen plena,tota fide, Só.dan^ lis amp;nbsp;fumentis accipitur. In fumma,lota epiftola hgc,agit Cypnanus, ut exponat banc fuâ fententiâ,Sacramêta non ad extremâilIâamp;T obferuationê,feQ adminiftrationê totius elementi cxtemi,fed potius ad integritatê fidei tam dantis nbsp;nbsp;accipientis æftimari debere amp;nbsp;obtineri,t

diuina uero compendia credentibus totum conferrct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Propterea eadê illa uerba inftituti baptifmi infingebant aliqn biptb’ éeckfidHón re^uï* fmo initiâdi tribus diftindis uicibus fubter aqua/Quêadmodö fonant ut trindin immer- uerba Chrifti Jmo,qüoCut apparet) uerba Chri rcquirtrt,amp; in Canoni** fionon- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ApoftoIoRz intelleda fuerut expofita. can.Aliter tarnen po#'

ftea in Ecclefia obferuatu fuit. Et B. Greg.epift. 51 .lib. r .dielt no male ita baptizari,nec officcre quicq baptizato,fï femel tm immerfus fucrit:‘ cuius dat hac rationê, q? in una fidcS.Ecclelîæ nihil officiât côfuetudo’ diuerfa. amp;nbsp;fubiûgit: Sed qa nunc hueufep ab hæreticis infans in baptif# mate tertio mergeb3t,faciendû apud nos effe non cenfeo,nedû merfiôes mimerât, diuinitaiê diuidant, dôcç çp faciebant faciût, fe more noftrS ukifle gloricntur»Hæc Gregorius ♦

DE SACRAMENTO ALTARÎS- Fol. XL VIL

Ruffus licct mandauent Chriftushacciïentianuerborum forma baptizare,nempe:In nomine patris,8^ filfj,8^ fpiritulTanâi.Apofto H tarnen nihilominus ipfi, alia quadam externa uerborum forma tê^ uerborum baptißu porealiquancofuntufîjbaptizantes tantum in nomine Domini le^ »«Ewftsge/iotrrfi/« fu'hauddubium propterca,quo fie nomen illud célébré fieret.

Porro fi tantum externo fcriptùrà* uerbo fit ptorfus innitendu* ntmorerumintelltgens aliud cenfcbic q reiedam ilIamCypriani olt;» pinionerhjdc baptizandisfjs quos hæretici baptizafient, excernis otrbisuiciniorem magisq^ conformemjq fit contraria fententia. Vi« ^eCan.apoftolorum 4ÔÔC 07.in uerfioiie Gregorij Aloartdri.Etta ttten contrariam iftam fententiam Bcclefia uniuerfaliter tanq Chri* ftianam acceptauitiCum ut Donatifias rctunderet,tum etiam q? Cy priâni opinio uehementer offîceret unioni 8^ paci Ëcclefiae rcfarcien ^ældcirco dicit beatus Auguftinus:Omrie illud quod uideretur bat ptifmoh^reticorum deeire,totütÔ’pàce ÔC uhione compenfari SC tpijîola yo.ad Bonifacium,amp; de baptif.contra Donaiiftas.

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

LràiitadSacrafftentuffi corporis fanghinis Ôomini,dequo ®§'^tirr.cücrtamur,procuidentiorîâtemonftrationeeorumquæ di* , ’^’lt;ïiüs,animaduertejquod negari nôn poteft, Chriftùm ftatim a coc* *’3,ac fimul cum facranî entum iftud inftituefret, apoftolis fuis pedeS buiflCjdedifle^ tnanJatun, expreflum 80 clarüm,'lohatthis 15. bis ^orbis compræhenfumî Si ego Mhgiftéir nbsp;dominus laui pedes ue^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je exi

ftroSjamp;nosdebetis alter alterius làuàfe pedes. Exemplum enim de;: ^luobisjutquemadmodum égo fetfuobis;ita 8^ uos faciatis.Quod ^ûtrbum^S^S thriftimandatum,fccurtdum exterham profedo literam, non mi;^ teerc.«»-gef,«o«ex nus cogit,qhæc uerba Domini:Bibite ex hoC omnes. Et tarnen Ga« tholica Ecclefia non utitur externd illo opere apudfacrametuOa cor ' Poris bl. fanguinis Chrifti, cum Chriftus fit co ufus, amp;nbsp;Ut uerba fo* j^ntjniandaueritdeincepSjCoquoipfefccerat modo obferuarc.

Quinetiam laudatilTimum iftud 8^ pfjffimum opus prorfus fere e:ç oleuit:Etfi beatus Bernardus in fermonede cœna Domini appelli« t« magnum facramcntum.ôC beatus martyr Cyprianus, anteipfum t^ftatus fit in fermone de uniftione Chrifmatis,Chriftùm non lauifte folenni deuotione præcepiflcôfi tnftituifTcjUt idem faCerent deinceps Apoftoli.

Q,wre auùcm mtercideritChriftianiflîtTium iftud opus cxtêrnu, quæ eft caufa alia,q ut ex beato Auguftino colligitur,ne putetur cfi» krebaptizatiö^

L iij, Et ex

Et ex hac ratïone tïiultilotionetn illain in cÓ/uetudïnem redpereno luerunc. Sicut idem ille AagafUnus libro den'tibus EccIeÛæad nuanum,capite i8, tc/ïatur. Vitabatur autem talis error, omifione externx idius cæremoniæ,commodius udlius^,^ ut duspertinad retentioneerrori canto datusfaiffet locus.

ts«tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^utas,ncat3 âominoaaepic, i.

tûicaeirte dominiez ta dictt I e tradidiffe Corinthijs leruandæ cœnx rituttj. guem ita de^ nonobftruintur fcribittQuoniâdominus lefus^n qua nodetradebatur,accepitpa' moioinetdeß^. nem,8Cgratiasagens,fregit,8Cdixit8Cc. SimiliterSipoHquamcce^ nauit. Ac hunc ntum non feruamus inEccleüa modotNonenim pollcocnam,aut uerperi,fedmaneamp;ieiuni feruamus: Nee bangi^ mus hoïliam confecratampopulo porrigendam : neep fedemus ad menfam,quomodo tarnen Chriüusipfefecit. Et pl^imaadhacin Euangelio recitantura Chrido fada apud facramentumidud:qux. tarnen nos eodem modo non peragimus. Etunde idainditiidChri fiimutatio acciditC Augudi.affignateius talem 'ratbtieiJ^i Pistait (mquic)Spiricuirandlo,quifemperEccleripfuxprxfensaded,utjb honorem tanti facramenti,in os Chridiani priu$ p)ominicurn eor^ pusintraret,qextericihi. Podiinc 8: aliaplurima Dei mandata

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de rebus externisrecenferi S^in medium adfçrri,qap tarnen abEccle

liapaulatim omida funt.. Quale edidud.'Deusnon folamludps, fed omnium nationum patri^Noe,pod diluuium icaprpeepidOme ^uod mouetur S^uiniterit uobis in cibum,excepto quod carné cam fanguinenon cotnedetis, Ec ne quis putaret banc legem Euangelio fublatam,decreuic3.Iacobusapodolas in primoilloHierofolymÏ^ tano ConciliOfUt ad conuerfos ex Gentibus fcriberetur,ucabfiinegt;i antfe a contaminationibus fimuïacbroram,S^fornicatione, óéfuf^ focatisS^fanguine. Imo Decretum Sélicerx Concilq ad conuerfos ex Gentibus ica fonant: Vifum edfpirituifandio,é^ nobis,nihil ub tra imponere uobi\ oneris,^ hsçc necedariatut abdineatis ab immoi latisfimulacbrorum,$^fanguine,8^fudbcato.Ectamenquodadpo gubtenon treden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duo attinet,mandatum idud (quumres concernâtextemas)

do,rel((xauit. tacitadilfimalatJonefenfiminEccIefia antiquatum ed. Tarnetfiin CanonibusApodolbrum amp;pleris^ Synodis conditutûût, ut ad mandatum idad Apodolorum conformiteruiuereturtmulto^té^ pore ica inEcclefia faerie ob feraatam. Videdeboc TertullianSin

/Ipologetico cap. p.

Pr^eceptumdt obfer nbsp;nbsp;Sicfabbatum iHud ludforaiïi, caius loco nanc die^ Dotüinicus

dltTharit^ticb'r^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proculdubio etj'am num eüDei

mandacummihilominus uero docet Chriflus fabbatatn debere ce^ derecbaritati.Matthæi 12,

DE SACRAMEN. ALTARIS. XLVIIl

Quofignificat externas ferias ôC cærcmonias charitati non cfle prae poncndas.

Item Paulus i.Corin.ii.præcipi’t,ne uirorans ueict caput fuum: •lultautcm ut mulier uelamcn geftet capiteoperto. Atçp idipfum di fit nos natura doceri.Et inflitutum iftud tali præiudtcio munit : Si S^isOnquiQuideturcontentiofus efle, nos talem confuctudincmno itfiitftiitntApofîoîi» IiabemuSjnecj Ecclefia Dei.Necptarnen Apoftolicumillud manda nbsp;nbsp;nbsp;weüü «S

tam rigide modo apud Chriftianos feruatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufiÿ^dco^tinctk»

dit»

Qüx omnia eo rctulimus,ut concludarnus, neceflario amp;nbsp;euiden* omnia ilia ni andata,quæ externa uel ßgna ucl opera concernunt» ’’onefl'ecenfenda ac fi planeamp;prorfus forentirremiiribilia,8^abflt;p [‘l'adifpcnfatione aut moderatione ad literam obferuanda. Atquc ‘’®cHco,ne putet priuatus unufquise^ fibi liccre, ut fecundum extet •’3eIiteraErigoremamp; tan^ adfalutem neceffarium ftatim exigat olt; ’^''tquod forte inuenerit in Ecclefia Chrifli, abfej fidei amp;nbsp;charita« Jj’^^ffenfione moderatum,aut fua fponte routatum uel antiquatum: p'^permiiTum fit Ecclefiæ in externis illis ordinäre,omnia^ mo« ®^*'3ri,ficuti iam diximus:Si tarnen profpiciatur,ut idem illud ad qd ^‘^frnaecæremoniæ inftitutæ funt, nihilominus adipifeamur, 8ô in H'dtatc confequamur. Confequitur ex eodem, Ecclefiam catholi* ^îninon effe propterea quod una fpecie facramenti in reÂa Si uera ' j'I^tontentajnon communicet fub utraeç fpecie fuos omnes,conlt;gt; ^^*^nandam,quod^uinculum charitatis Si pacis quo in cadem Ec*, 'I^fiafutnus inuicem conigati,non debeat propter externas iftas fpe diiTipari.Qyuni externum omne unitati EccIefiæChri* ‘boi charitati,cedere oporteat.

Sl^utem arbitrentur quidam fore melius ut Sacramento fub dua ÜS fpeciebus denuo communicemus utamur^(quomodo non paii **5hoc tempore uifum eft)Debitum in Ecclefiam officium requirit, '’^primum hac de re cum cæteris Ecclefrjs conucniatur. Si commu* J?*confenfu inChrifto de hoc conftituatur: quo fchifmati Si conuul ‘Oni corporis Chrifti,qux eft Ecclefia,nulla detur occafio« Qyuin quaeuis facrilegia longe exuper ent.

item canon Gélafq Comperimus,8^ epiftola Cypriani tart^ juin affcrunt ad hanc rem momenti,quantum pier i exiftimant.Ge ^nus enim loquitur de illis qui fuperRitionis Caufa a calice fangui* abßinebant. Similiter Cyprianus de hæreticis loquitur : qui po^ «a aquari) ûoeati funt, amp;fuper(l;itiofaabftinentia a uino caliceni ^haquapræparabanti

Adeo«

DE SACRAM. ALTARIS.

Adeo^ neceiïè fuit tempore ilIOjUt redarguerentur tales^ gui priai CO fuo conQlïo.in rebus externis aliud conftituebât q catholïca Chfi fti Ecclefia obferuarec. Quod femper in catholica Ecclefia damnatu fuitificuti in præcedencibus inter demonRrandum hancregulam li dus exphcaimus. Quod autcm Laid longo iam tepore alteram fpc^ CMMuitio fuiunit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquam^non perceperint, non eût paucorum fuperlîitiofi

tintum /pecie tdnt opinionc introduAum t Verum tota Ecclefia Occidentalis (Bohoe^ uebif elî,utdee^ m/s tantum exccptis, gai huius articali caufa fenon ica loge ante hac fripaeaoa (otp et. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ièpararunc}confuetudinem illam Chniiiana 8^ananimi

concordia makis annorum centenarijs obferuauit. Nec fuieguisg una Cola fpecie non concentus:guouflt;ÿ homines noais faâionibus concitarentur.Et efl credibilejmo plane apparet,qfguicguid in Co , cilio Con (landen fi de hoc ardeulo conßitutum eft, faâam ideo efgt; fe,gaodguidam propterexternam tantumfpeciemuoîebantEccle^ Earn totam damnare,8^afterere,minus in una foîaginutraque fpe* de condneri. Acproinde Concilium illud fadi fai non paraamaaC contemnendam habuic radonemtconfiderato q? fimilia guandot^ fi milibas de caafis ante bac ab Ecclefia conihtutafint, uti iam du ximusordinata.

1

Liber aduerfuî hcec. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ -'-i

Liber iîle damnat uniucrfim Chrißi Ecckltam^ qua Laids tncntum illud îon^e iam tempore una tantumjpecieporrexit' L)idt abufirntacite irrepßße^utfoluspanisDontinidifpenfareturdd^nouiß tnii temporibusyillicyubieccleßarumprapoßti officiumßuuntneßi^d nsprocurarunt.fß. i oo. (^od^ Chrßus utrS^ßacramenttiaquetam calicis Cb paniS'jOibuiÇJbfri (littttis indif lirait-

. nbsp;nbsp;quepanemz;ruinumappellare,lt;!::r alias de hoc italoqui:,acßßb altera

jolajpecie non contineanturßmul corpus nbsp;ßnauisL)omini: debeaat^

'neeeßariö exigente mandato nbsp;nbsp;inßitutione Chrßh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bac populo

adminiftrari.Qd^madmodum pracipit liber,ut inßrmis totiimfàcra mentumporrigatur. nbsp;Quafi fub altera fpede cocum faerainêtum ef^

ficaciternonadminiftretur, Folioii.if.faciet.

’ “ ^Ltemhberdacetquodoporteatnosapudßacramentumißudomttia^ ßngula neäejßariofacere^qua Chrißus in coenaßapere^t:gt;nec ab eo ub lis modis cedere:\licet etiam i^ngelus de caloyaut apoßoli^ aliquis aliud doceatuelpracipiat. Fol.e^j^.fa.z. Lffeccitrandumeßequidnomintcce

! nbsp;nbsp;na aut LLißaantehac toto mundo obßruatumßt^aut modo obßruetun

Ft

SACRAMENTO ALTARIS Fob XLIX.

pod hucitjqiic ignoranter in bäcJacratißima a^ione a^umßt aliter i^^^dominui ordinaucrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;‘

'd^ordnetßinäum Cyprianum adtierßi (Jatholicam Eccleßa^ quaß f^^(des Esckßarutn in eo^ quodSacrametuntßub altera ßecie hucuf^ ^t^eierunt y minißerio nbsp;nbsp;nice C hrißi nonßntperfun^i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potiüs

eins obiecerintypropter traditiones homtnum, Fol.t^^ß. t, ita fi cotßituerint rcoi corporis erßan^inis Gbrißit Folio

^'ß^ießeundat

Quantum uero'a beato illo martyre Cypriano abfuit, ut uolueriç Jut cogitauerit Oatholïcam Ecclefiam, propter externas iftas cæremoj« coodemnar e,tam fupra fat is demondratum eft »

AN DEBEANT OMNES PRÆ-fentes huic Sacramento communicare;

8Exto,quanquam Chriftus fuam facram cccnam,amp;f unicü Sacra# uientum,cum duodccim fuis difcipulis feruauerit,quanquam in# ^uper uerum fit, pium fore amp;nbsp;Chrißianum,fi exemple tali probi

Ehriftiani in Mifla præfentcs omnes communiccnt.Quam ob rê merl todeberentadmoneridili2enter,utfefrequentiûsadSacramenti huius Rfceptionêpræpararent.ld quod fanâi Patres ,Chr y foßornus, Am# jçpccomnjzncMf. wofius,Auguüinus,6lt; cæteri feceruntrnon tarnen coegit Ecclefia, un# ^uam füos ad banc legem, ut omibus Mißis tota communitas intereß

I«»»ut ut nulla celebraretur,nifi tota commonitate præfente 8c comuni Adceklmni^ Mif «ntf Natn S)i Chriftus ipfe non obferuauit hune morum,quâdo ad fa# A'»*«»exigî^t ta warn fuâ toenam duodccim tantû Apoftolos uocauit. Cu adhuc præ# tcrillospluresfibi deledos difcipulos,qui fetotosdodrinæeiustra# tuf diderant haberet,quos tarnen ad ccenam illam non acciuit.

Chriftus certeSacramentûiftud propterea inftituit,ut quotquot ue îàfide amp;nbsp;deuotione peterent,quoties eis uideretur,aut neceftitas requi# ïttttjipfo frui poftènt.Sicut in Apoftolo dicit : Hoc facite in mcâ corn# Ritmorationem : quotiefeuntp em manducabitis panem hunc,ôf calice bibetis,mortem domini annunciabitis,donec ueniat.

Atqué ita Chriftüs dominus Sacramentum iftud ,quemadmodu 8^cætcra,hequemultitudinf,neque paucitati per fonarum,aut loco ubi teciperentur, alligauit.neque item quenquam fpiritualiter appetentem ita aftrinxit.ut propter alium quemeunque, qui forte no admodum de Sacramento folicitus eft, ipfe quoque eo fe frauder : præfertim quum

M taliter

DE SACRAMENTO' ALT.

talitcr'afFcâuscupiat, quotquot funt præfentcs autcircûaftadtcscom« municare fecum.

Ad hæc negari non potcft, cômunionem Sacramcnti iftius non côn« fihere in externa fola fumptione facerdotis amp;nbsp;circumhantium, quoru contmmlo quidam nonnunquam proditori ludtü^quäuerisChrißidifcipulisma ian»t//4,«o«4aprlt;e aflimilaniur : fed præcipue infpirituali externa ilia cômunione, JenttsUatuextai: O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,0

qua Presbyter,quotquot cum eo in bacramento comunicant,leon:« nibus fidelibus toto orbe per fidem Sacramentû iftud fimilitcr perciph «titibus in fpiritu aflbciat. ha enim docuit Apoftolusphrifti: Omnet unus panis fumus unum corpus, quotquot de uno pane participa« mus.Nec loquitur de his folis,qui fo tempore Corinthi conucnicbanf, amp;nbsp;Sacramentûab uniusSacerdotis manurecipiebant,uerumpotius de fe ipfoytum procul Corintho agente, Sc Corinthijs ipfis omnibulcp inChriftum credentibus, ubi tandem conftituti eflcnt,quosomnesf»« gftificat unum eflc corpus, qui toto orbe de uno pane communicantes participarent.

Quod aute communio non fit in externa potiifimum fodetatefiti, . idem ipfe Paulus in principio capitis illius in patribus ueteristeftamen **docet,amp; teftatur.'Omnes(inquit) eandem efcam fpirituakm mandu« tudii,^externa fa^ cauerunt,amp; omnes rundem potum fpirituakm biberunt/ednöinpliw cramtiitdUcon/iflit ribus eorum bencplacitum erat Deo. ( In bis uidelicef,quitâtummodo extrinfrcus in focietate uifibili uefccbant.)Nam proftrati funt in defer« to.Hacc autrm in figura nobis acciderunt,8Cc,Hoc modo locum hune ApoHoli intelkxerunt Sandli Patres » Ignatius Apoßolicus epifcopi« amp;nbsp;martyr Chrißi, ad Philadelphienfes ait: Vnaeßcarodominikfu, amp;nbsp;unus efl eins fanguis,qui pro nobis efliifus eft,unus etiam panis,pro omnibus confradus, unus calix totius Ecckfiæ. Chryfoßomus in I«id prædj^fta Apofloli Pauli uerba, ita feribittSi fx eodem pane,idemcor« Cortttt. w. X 4* nbsp;nbsp;nbsp;omnes efficimur,quarr non eandem præ nobis ferimus diledionc,

* ut fecundum hanc fiamus hoc unum C Etenim progenitorum noßroro Aâoïwn 4 nbsp;nbsp;tcn’poï'ibus hoc erat,multitudinis credentiû, inquit icriptura, erat cor

unum amp;nbsp;animauna.Et iterum in eadem homilia : Quid autefiunt, qui accipiunt corpus Chrifti,non multa,fed unum corpus, Nam qaemad« modum panis ex multis gram's unitur,ut minime grana appareat, fed tarnen grana fint; uerum incerta diferetione coniunda,ita nosinui« cem Chriflo coniungimur,Non enim ex altero corpore tu,ex altero ib le educatur,fed ex eodem omnes,amp;c*

Sitnilia docet S. pater Auguflinus in 6. Cap.Iohannis, traäatu idJ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Man«

de SACRAMEN. ALTARIS. Fol. l;

Mwducaucrunt ( inquit) manna, Moy fes, Aaron, 8^ Phinces,8^ alrj lt;nu]ti,qui domino placueront, mortal non funt. Cæterorum multi funtmortui:ficut hodic multi moriuntur, qui Sacrament um folum, Sinon Sacramcnti uirtutem de altari accipiunt ♦ Et RquiturrNorunt fiddcs corpus Chrifti.quod exponens nobis Paulus Apoftolus: Vnil Onquii)corpus multi fumus.O facramentum pietatis, o fignum unitair Communia corpo, ‘«.ouinculum charitatis.Quiuuituiuere,habetubiuiuat, habetunde

nil«. A T 1.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a . r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muntcurecum onta

“gt;uat.Acceaat,crcdat,incorporetur, oC. uiuiriceturmoabnorreata com

P^gc membrorum, SCcgt.Et paulo ante, qui manducat intu5,non foris, ^uimanducatincorde,nonquipræmatdente* IdemiUeAuguftinus Jibro Confcflionum nono, capite decimotertio, de matre fua Monica rrfert, quomodo animam fuam ad Sacramentum precq noftri ùinculo Weialligauerit, ÔC ita in fide defiderauerit,fui memoriam ad altare fie* “»undtfciret difpeniari uidimam fandam.EccepiaiIlaö^ fanda mu* ^(r,nolui^ ne poft morte quidem, a fpirituali ilia cômunione feparari*

qutbus omnibus confequitur,quod omnis comunicaturùs ani* Jumfuumhuc dirigcredebcat,quo tahfumptione Chrifto domino Qao ''*oincorporetur,Sc ad hoc comunicet cum omnibus fideiibus toto or# doiuerbdfuxrefei, plt;liffufispotius,quâ cum folis præfentibus, quorum Fides for tafle û# •’•igtiota eflCofequitur deinde ctiam facerdotem non mal€facerc(û ta« ’’’mnonomitiat admonere populum, utad communionern frequcnti* *^^'præparet)quâdocehbrat Miflàm,præfentibus aliquibus,qui fpj Wüalioblationi fuæconfenfum præbeant.Licet rjdem interdum per fi ”quot;’quot;,Jpiritualiter tantum in oratione in laude Devin gratiarum adio* necum^o communicêt.Quum faccrdos ipfe nihilominus præterea, eu omibus illis, qui ubilibet locorum in Sacramento communicant, corn* •»unKctfacramêtaliter ♦ Ad quod etiâ refertuerba Canonis.Quemad* MûueiujiUeg^ dodus Cameracen* EpifcopusOdopulchretradir.

t

Nec ucro,quæ diximus Chriftianû 8^ bene aflèdû hominem ma* gnopere folicitare, debet, tâtum fi animaduertat facerdotê altari adfta* ^*gt;’’0 latum pro præfentibus,uerumetiam pro toto mûdo,proabfenti* præfentilxis,prô prgteritis ante nos,8^ futuris poft nos, pro qui usomibus iubet per facrificium iftud agere gratias,qn exclamat: Gra lias agamus domino Deo noftro. Quac eft landi lohânis Chry foftomi mtentia,homilia 26, inMatihæuni.

' Pbnead eudem modû Ioquitur,8^ alibi hb. 6.de Sacerdotio,ubi eu Jxiflet: Sacerdotê pro ciuitate tota aftare,fubdit : Quid dico eiuiiateC ’tnouerop uniuerfoterrarûorbe Legatusinterccdivdeprecatorcpeft

M q apud

DB SACRAM. ALTARIS.

? apud DeurrjjUt omnium non uiuentium modo, fed ctiam mörworum pfccatis propitius fiat « Similia rcpcn'sapûd eundcm homil. y. deucp bisEfai^«

lam nee^ in Oriental!, neep in Occidental! Ecchfia, unquam fuilTc . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufuraillum.utpræfentesomnes officio M.iflæ,autcogercntur ad com

fid’i^ufus^utprL^ municandû,aut abaufcultanda MifTaiubcrentur abftinerc,fiueenâ,ut h-nes om ses coge^ fine cômunicantibus nulla cekbraretur Mifta, nemo melius abftp uHa r«contradidione, nemoep certius amp;nbsp;ad oculum demonftrauerit aut tenC tur qua Patres ipfi^qui eo fecul» uixerunt,omniumlt;p Çcclefiarum mo res habt bant exploratos. Inuidiofenimiuaft mgitur haciêpeftateOcci dentali Ecclefiæ, quafi in ea primum quotidianæ comunicationisulus dtfccerit. Quod certe non eft.CS ex Patribus lucuknter oftendi ^ue«,‘ afliduam comunicationem duraffelongiusin Ecclefia Occideota/i^ in Oriental!. Beatus Ambrofiusteftatur Græcorû laicosfusætateki»

meltafitum in anno confucfTecômunicarejlibôde Sacrament«, cap.4’ tahnfuiQ^^od imitari uolentes increpat his uerbls:Si(inquit) quotidianus iiici commu:ticiitdi,,diu bus,cur poft annum ilium fumis, quemadmodum GrarciinOncnieM cere confueueruntC Huie confonat Auguftinus Iib.3. fermonedo mini in monte,ubi teftat Orientales non quotidie cccnx dominicf eoirt municare. Volunt ambo dodoresdicere, aliter fuaætate in eorum^*

cl«fqS,aliter apudOrientaIes.de cornunione frequeti obferuatum wiue. Quod conftqucntercxplicabimus. ' nbsp;nbsp;nbsp;~

A boë uefutll c (Te teftatur Chry foßomus ipfe homilia 11 .ad pülum circa fine, ubi Conftantinopoiiùnos fuos ciues merrp^^» in Quadragçfima iudfcarêt,litigarcnt,iuramêta periufia(u* in rebus illis fieri folct)Committcrct.Et fequitur.Quomodo facrum uidebinrtus PafehaCQuomodo facrum fufcipiemus facrificiümÇ'^or’^^domira bilkbus cômunicabimus myfterrjs,lingua illa^qua Dei lege conculcaue rimusCS^c. Ad populum ittâ ]oquitur,quem exhortabatur,ut filtern fc præpararent ad communicandum pro confuetudine in Pafeba. Quod jpfum tame'exprtßius facit in to.cap. Epißolead Hebroos,homil.iy.j his uerbis:Plurirai ex hoc facrificio femel accipiût to*o anno,altjbis, alrj fgpius. Ad oêsergo nobis fermo eft .No ad eos qui hic funt tin,fed etiâ ad eos q in heremo fedët. Illi em femel in anno participanf,fottaflîs amp;nbsp;poftduos annos. Quid ergo eftlt;qs magis acceptamusCEos ne g fca inel,aneosq fæpius,anillosqraro accipiûtcNecpillosqfemel,neep q fgpiüs,ntcp quiraro, fed eos quicûmundaeôfcientia ,,quicûmudo corde,cum uita irreprchenfibili;ifti femper accedunt. Qui uero tales US’ ,

DE SACR.AMEN. ALTARIS. Fol. LL f“’'t,ncquc femel. Quid itaC Quia iudicium fibi accipiunt nbsp;nbsp;damna

fuppHcium.

J

Eicet autem plebi's Conftantinopolitansc pars maxima non quo '^‘^communicarct, interdum fôrtalTc nemo non tamentpropterea “^^oftomus illc, aut Presbyter! Conftantinopolitani eenfuerunt «utam elle, quo minus ipli puotidie lacriticarent, MilTaïque celc^ ‘^’^^rtnt.Quod eodem in loco ipfe teftatur,ubi dicitiNonnc per fin |ulosdies ofFerimusC’offerimus fanejamp;fcgt. Similiter in Epiftola ad •^hcfios capiteprimo, fermone tertio meminit quotidianæ oblatio JΑ^'Quanquam uerum eft,quod populum fuû ibidem ( ficut ?gt;C Epi* ^^posnoftros, ac pafiores facere conueniebat ) uehementer redar« ubi quotidie offerreretur,quotidie aftaretur altari,nemo S'^'cornunicaret accederet.FruftraO’nquiÇhabeturquotidiana ob* «tio Fruftra ftamus ad altare, nemo eft qui fimul participée. Quâ* J’^autemnon accédèrent illi: Ipfetarnenquotidianam fuamMif* c^ofmtchryft^.

iufto tempore quotidie perficere non deftitit.’Quod autem bec ucrbit, in Epißobm ’^^itnseius, nec uelit expoftulatori^s illis uerbis, fpruftra ftamus ^d^phtSnteihgeit» ®'^Altare)Iegem præfcriberc,fed àrguère tantumtnec item uoluerit * P^iberc MilTaSjin quibus præferites non communicarent, mani* liftant ipfius uerba eodem in loco âd Hebræosdecimo. Hæc (in* ^î^’OdicenSjNon ab una in anno pefceptionc uos ueto,fed ùolo fem P^r uosaccedercjfandis hæc contèiTa funt.Hçc etiam diaconus in* ‘onatinina hora fandos uocans, per banc uocem'^ ueluti maculas iôfpicietis. Hæc Chry foftomus, qui Orientàlis Ecclcfiæ confuetudi BciîiiftiuftyjQdc uerbisfàiisindicat. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

■ ' HZ.' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• f? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' î

îat^ lit ad Ôccidéntaîefh FccîeAaffi fêûcrtâmuŸ ^uctèrcsfafii ^iEpifeopireferunt fe quotidie, aütfaltem aliquot in hebdomada ^^buSjMiflam autfacrificium altariscclebfalfejuteduîderéapud ^yprianum libro quarto, Epiftola nona ad Florentium Pupia* rimt, in Ambrofio in cap.j.Eptftola prima ad Timotheum.Irt Au

guftino item, Epiftola uigefimatertia ad Bonifatium. în Pfaimo amp;de fide ad Petrum capite deciftiOnono. In quibus îoeis fuffi*

cienur demÔftratur OcCidentalem Eccleftam in affïduæ frcqucrt ^’connniunicationisufu Icngius quamOrientales perfcüeraflc. ïd

Epiftola Hieronymi ad Lucinium manifefté patet, widicitRomanas 8c HifpanasEcclefias quotidie commuhicare. ^»mniter in Epiftola ad Damafum,amp;ƒdHedibiatn quæftione

M iij Qua««

DE SACRAM. ALTARIS.

Quanquam autem quotidie fandi patres celebrarcnt,noluerunt tarnen præfentes laicos ad cômunicationê côpellere. Admonuerûr quidem eos,interim tarnen quid fentirent, fimul aperfebant : Sene-» que laudarc ,ne(ß uituperare quotidianam Euchariftiæ commu* ruonemzhortabantur tarnen, ut faltcm Donu'mas præcipue diebus communicarcntjfi tarnen mens fine alFedu peccandi efiet: Nam ha* bcntem adhucuoluntatcm peccandijgrauari magis Euchariftiæ per ceptionegpurificari.Sicut in Auguftino legitur deEccIef.dogma, cap.^^. Quinetiam epiftola iiS.ad Ianuarium.cap.^.8^ ;.noncoii uenit huic fando uiro cum illis qui putabant quoties mifta célébra* rctur,totum populum communicate debere. Verum in hancfenten tiam.concludit,ut unufquifiß pro fuo arbitrio facere poffit debe* at,qj fecundum fidem fuam crediderit fibipie faciendum efle. Ali* quis dixcritCinquit)non quotidie accipicndam Euchariftiam;quoni amcligendi funt dies quibus purius homo continentius^ uiuicquo ad tantum facramentumdignusaccedat. Qui enim manducaucrit

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indigne,iudicium fibi manducat ÔC bibit Alius uero contradmoOn

quit)fi tanta eft pïaga peccati atlt;ç impetus morbi, ut medicamenta t alia difFcrenda fint,authoritate antiftitis,debet quif^ ab altari re* inoueri ad agendâm poenitcntiam,8i eadem autoritatereconciliarn Cæcerum,fipeccata tanta non funt, ut excommunicandusquifqua homo iudicetur,non fe debet a quotidiana medicina Dominici cor* poris fepararc. Verum neutrjus Tententia Auguftino probatur: Vndc mediauia incedens,hanc promit de ci8ccnfuram:Rclt;ftins(in^ quiQinter eos quifquä dirimic litcm,qui monet utptxcipueinChn fti pace permaneant: Faciat autem unufquifqß quod fecundum ftde fuam pie credit efle faciendum. Neuter enim eorum exhonorat cor* pu8^ fanguinem Domini,fi falubcrrimum fäcramentum certatim honorarc contendunt. Nelt;ÿ enim litigauerunt inter fe,aut quifquä '■ ) eorum fcalteripræpofuit,Zach3cusamp;:iIIcCcnturioîcum alter eoi?2 '' ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaudens in fuam domum, fufeeperit Dominum : Alter dixit i Non

' him dignus ut intres Gib tedum meüm. Ambo Saluatorem bonori* ficantcs,diucrro quafi contrario modoîambo peccatis miferijam bo milericordiä confequuti. Atqß hic dicit beatus Auguftinus: V a* lerefimilitudinem illam in manna quod in illo populo unicuï^fe* cundum propriam uoluntat^ fapiebat : fic Si in honore cuiufque Chriftiani facf amentum illud quomodo fumatur,æftin3andum eft. Nam amp;nbsp;illehonorando non audet quotidie fumerc:8f illc honoran do non aude^uUo dieprætérmittcre. Contemptum folum non uult cibus ille,ficut nec manna fâftfdium.Hucufij Auguftinus.

DE SACRAMENTO ALTARIS Fok LU

‘ Cognofce autem an non hoc fit quod uoïuit apoftolus Paulus i ,Cô

Jnt ii,ubiaû:Probct aùtemfeipfumhomo,amp; fie de pane illo edat

de calice bibat 8^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;».

apparct.quod Iicet uétus Latinoruffi Ëcclefia’, 'quotidie falt;» ‘^ƒ‘ficauer^t,Mi^^as^ ccicbraucrittquibus haud dubium populus,il “Præfcrtim qui nullis publicis criminibusinfames cranCipræfentes '^frunt.Non adegit tarnen prsefentem pöpulum ad quotidianam fä comrtiunicationeni, fed idipfum uniufeuiufcç confeientias

quot;^rufn permifit. Quemadmodum 8ô fandus pater Auguftinus fe ^*^'QuotidieCinquit)Eucharifl:iac communionerii perciperenec laii ®'‘necrcprehcndo:omnibus tarnen Dominicis diebus communicâ . “’ll fuadeo 8ó hortor,fi tarnen mens fine aiFedu peCcartdi fit. Atc]p ■

uetuftiffimi quoc]^ cânoncs atteftarttur. In primis ueteris ’^^'ûsSotheris.c.hocquoqp ftatutum cft.de conf diftind. t. Qui hoc

exigitjUt nullus facerdos Miftarum folennia celebrare præ«» , ^atjnifi duobus ad minimum præfentibus, fibi^ refpondcnbus

Dominus uobifcum,aut in Secretis, Orate pro mcö^c.

^onexigic autem ut totus adfit populus neceftario præfens: multo ut omnes fempcr communiccntîquod ne ab his quidem duoä«

. quos uult efle præfentes uidetur exigere. Præterca teftatur ’'^«niilleSotcr,3ctatc fua quofdam etiam in diedominicæ cœnæ per ^pfionenj Euchariftiæ ncglexiftctQuo die æquum certe erat omnes ÿnftiani nominis communicare.c,in cocna Domini. de confecrat*

Hine conqccrc licet quid alijs diebus communibus ea tern*

P^^atefecerit populus«

ÖirM tirlitifiui

canonibus Fabiani ita legituri Etfi rion frequentius, fattem in

8nh «.Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;is*

”no t€r homines communicentînifi rortc quis maioribus quibusH* ^tcriminibusimpediaturïin Pafcha uidclicet,amp; Pentecoftc,amp;Na ^li Domini.Et habetur de confecratione diftindione fecunda, can. ^finonfrequentius.

^Cuero putetur Canön hie nouiciumeftequoddamcommchtum.

*^^ouatur Conftitutio ifta,tanquam uetus,in Agatenfi Concilie* ca ^t«deciinoodauo,ubi præterea nihil a laicis exigitur amplius, q ut yliffas die DominicO totas audiant, nee ante benedidionem facers otiscgrcdipræfumantjCapitequadragefimofeptimo. SC habetür de Confecratione diftindione prima,can.Miiras die dominico.

Idem illud mandatur inConcilio Aurcliahenfi. can. 28. nbsp;habe^

confecratione dift.prima.cum ad celebrandas Miffas.

Quine*

DE SACRAMEN. AL TARIS.

. QuinctiamCondliufll Agaten.c.xt.SimilitcrIcJCtauniucrIal/sSyf

conl'entictc Epi'fcopo 1oci,celebrarepofTtnt in oratoiijs,guÿf inter pnuatas domus funt. Quodô^facîum expreffekgiturinCon /îaminopoli a beaco Gregorio Naz/anzeno.’quiillic in partjo orato rio,cum muIcorumEpifcoporum communi dccreto/uOTec inEpi/^ fcopam furrogatusjfacra celcbrarcnon dubicauic. Vide Tripartite biiîoriamabrop.cap.8.Iobannesille Eleemofynarius, Alexandrif nuspatriarcha^cum poft leifiurt) Enangeliun^, ociofi^ fertJjQnibu^ quidam extra Eedefiam'orationis tempore uacarent,exi}t8£ip[ç,ê{ fedit cam turba.Omnibusuero obi}upefcentibus,dtxitad eo^fettif or:Filij,ubioaesillic8^pa(ior:aut intratcintrp,^ ingt^diar, aaç tfenfiufNejpokot msnetehic8^maneboEgopropteraosdefcendiinCanâatn Ecdef Cyproruttt 'E^ifco» fiatuinam poterammihiraceremetMiffisip epifçppjo. SitniHare^ pus inuudmfdnai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguft/num lib. 22.de Ciuitatedei,cap.8.8^ Gregoriüiif

in KegeitiSfUbt rrequentms pnuatarum Miffarum meffiinttt

Exquibus oiïinibas perCpicaum fitSCclariiTitnatti, poa pofle ueteris EccIeCix confuecadine deduct 8C tradi, non eiTe ççkhfandît Miffamfnifiprxrentetotopopaloô^communicante.

Et quare obf xro probiSCpij Cbriüiani.nuIIis deliberato aoinîQ commiiTis criminibut obnoxq,arcenturaMiiTaÇ’Qp3renanJiceaf talibus manerein facro officio^ ut corporel fanguineÇ/jff/îipf'^ fente,tanto attentius Dominiex paifionis babeant meinoriain,ad af gendam Deo gratias,ad orandum,8C pro fja totiijstp mundi falute iuppîicandum,ad audiendum itena lediones facras, in xdificationê fideicbaritatis fux^::Licet etiam taîes nonfemper trettiendi illa myiîerjaCutinquit Cbryfo/iomus) confeientixtuetaconterritij fint recipere. Cur enùTt intereife nequeant, ut dicant cum Centurion neiDomine nÔ fum dignas ut intres fub tedium meurn,Matthe^.8‘ 8d cum Petro:R.ecede a me Domine,quia bomopeccatorfutn.Luc» ' f.8d cum pubh'cano /tare a îonge,tondere pedus, S)CdiceretDeaft propiciuieflomibipeccatori.Lucx tS. DicitÂpoüoïtjsi.Çorinf. 14. Cum conuenitis, unufquistf ueflrum pfalmum habet, dodltia^ babet,Apocaiypfim habet,linguam habet,interpretationemhabet: nbsp;nbsp;nbsp;/

Sgt;dtandem peroransDmnia(inquit)ad xdificationem fiant. Etbtf^

tus Auguüinas epi/i. de moderate cçercendis bæreticis,adBonifa

cium Comitem,dicit:Chrin:ianos pacis tempore uariq 8d muîtipîici

prout junicaiqae donauit Deus pictatis fiadio alaçritep conuenite,

QaoramCinc^iÇo fi uideasiaCbriili pace Ixtitias, frequentes ala^

cri /

DE SACRAMENTO ALTARIS. Fol. LIIL ' citâtes,8^ ad hymnos audkndos 8^ cancndos,amp; ad uerbum Dei per^ lt;’pilt;ndum,ccl£bres, hylarcfc^ conuentus, multorumc^ in cis cum do# bre magno rccordationem præteriti crroris,amp;c.Et hinceft,quod ucte Canones tarn frequenter de audiendis Miflis memincrStjCa.fi quis, M.Miffas,qui funt ex ConciI.Agaten.de confecrat.dißind. u

Aduerfus hæc, non adeo.ut plerift^ uifum fuit,facit ca. perada,di# ftlndionc i.Exccrptus eft enim ex Epißola Anacleti:quæ fi diligenter vemfenfui CAno^ •nfpiciatur,noefficiesexeapLaicosinMiiTapraefcntes debuiffe omnes tommunicare.ha enim habet Anacletus : Epifcopi quado domino fa# frificant.non foli hoc agere debent,fed teftes fecum adhibeant.utdomi# ’’operfefte in facratis Deo locis facrificare probetur. Deinde Epifco# P'is domino facrificans,tcftcs ut præfixum eft,fecû habeat,8ó plures ’^bsbcerdos.In folcnnioribus quippe diebus,aut feptem,aut quinqt, 8ut tres Diaconos,qui eius oculi dicuntur,8ir Subdiaconos ac reliquos ’’’biftros fecum habeat, qui facris induti ucftimentis,in fronte amp;: a ter# §0.8^ Presbyteri e regione dextra leuacp, contrito corde amp;nbsp;humiliato Ipgt;htü,ac prono ftent uultu, eußodientes eum a maleuolis hominibus, æ confenfum præbcant eius facrificio. Et ßatim fequiiur, quod eft in Canone:Perada autem confecratione omnes communic£nt,qui nolue# hnt Ecdefiaßieis carere liminibuSjSfc.Quod ^sfedo no ad alios, ad Sacerdotes,Diaconos,Subdiaconos, 8^ ’Eos Ecclefiæ minißros iam di c*^os,qui apud facrificium folennibus diebus debeant eße præfentcs,ne# edfario referri debet.NulU enim fit expreßa laicorum ibidem mentio»

Atuetum Canonis huius intclledum,non paru confert nonus Apo ßolorumCanon, qui ita habet : Si quis Epifcopus,aut Presbyter, aut [ommZLre'cTce Diaconus,üd quihbetex facerdotali catalogo,fada ciblationeno com# iffcr*«»«. gt;nunicaüerit:aut caufam dicat, ut fi rationabilis fuerit, ueniam confe# ^uatur,a ut fi non dixerit,communione priuetur. Cuius inßituti datur in todem Canone talis ratio, ne uidelicet Clerici a communioe abßinen tes,populo fintoffenfioni, generen«^ fufpicionem de eo qui facrifica# uitgt;quafi non refte obtulerit. Ad eundem modû decimus Apoßoloru Canô intelligêdus efl.Qui in Concilio Anthiocheno cap,2. exponitur, de his qui ingrediuntur Ecclefiam Dei,8d facras feripturas audiunt, no 'autemcumpopulo inorationecommunicant,auerfantur autem fan# ôidominici Sacramenti fumptionê,fecundum propriam aliqùam difei nxconmnnicAnJoa plinam:quos ab Ecclefia oportet abfjci,donec confitentes, nitenti3Edemonßrcnt,8Cc. itaprofedoæquumeß,amp; hocii:inport:,ui f^dat^uoluennt txcommunicentur, qui uniuerfalem Chrißianorum communionem in commurucdi-e. hoc Sacramento auerfantur .Quum autçm uniufcuiufque fermonis aut

N fenten

DE SACRAMENTO ALTARIS

fententiæ uerus intdkdus, ut uuh Hilarius^cx caufis SiC rat/onibusdk dorum fit acci'piendus, Atcp ut dicunt lurifpcriti, inciuik fit äe kge iuif dicarCfniQ ea fucrit tota pcrfpcda,quilibct facile profpicit, quouf(^ ca, Perada,amp;: ca. omnes fc cxtêdant:8ê prækrtim Canonibus tllisnonefi fici hoc,ad quod per uim contra gcrmanum corum fcnfum a qutbafdS infdiciter fatis torqucntur.Fit ut Canonibus illïsinoffenlis, ucri# tas maneat inconcufla, nunquam fuiflè in Ecclefia firidam ißam conf fuctudincm, ut in omni MifTa tota comunitas fucrit præfenSfOmneft^ præfentes coadi fucrint ad communicandum. Alioqui proftdionon paulo rarius Sacramcntum illud pcrmiflu pkbis obtuIiflcnt,Qyod lai» men kgimus quotidie ab ipfis oblatum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tionis liber aduerjus h(cc doceat^

T ^primi! liber Reformat, e\ haepropoßtione^ quod dominus noflcr le fus Chrtßuscum omnibus dißipulis ßüs^eo tempore prfentibus^ quißtotos esus dollrinse dlt;^deranty Sacramentum ißudtrallauit,Folio pffeie prima,

Infertplurima;,primum quodidcirco ueteribus Reclefsfuerittalis conßtetudoyUt in una qualibet communitateßuconqregationcy unatMU ccena cum omnibus communiterßruaretur. In qua omnes de unop(tite:gt; de uno caliceperceperint» Folio p$f i,

Infert inde nbsp;nbsp;hanc doHrinam, eos^qui in communitate unaplurèspta.

imam canatnfiruarentjhoc ipfi indicare nbsp;nbsp;comprobare fenon eße pdf

nem unum nbsp;nbsp;corpus Chrißi^nec uere recipere^nec item hsibereCommuni

onemfui corporis nbsp;nbsp;ftnguinis^prse fe ferre quocpfchifma feudifp^tilt;^

nem corporis C hrißiZir Fccleßse.lnfuper adhacquodquicûép prafetu tesfierint buic Sacramento, nbsp;nbsp;SacrdmetumÇubifuerint de libri ißius

ordinattone fißficienter edoHi^ nonßmul uoluerintcucscterispercipcf re,hoc ipßßtis demonßrareß non efß membra reliquorum Chrifianof rum,necuelleefe panisunuse:^ corpus unum,Fols^sfz ,lt;(^folf-q^ ltem,quod in una communitate aut con^re^ationepopuli,nonpluresq) cana una obßrnari debeat,lt;^ hoc eo tepore,quddo tota comunitasßmul con^-egatur, Sicut diebus dominicis,i^ alijsfeßis, quibus haben potes runt communie antes,Folio pó feie i.

Imo unit,ut caena tantû dominie is autßßiuis diebus ,aut quibus contus nitas orationis caufd,alioqui totaferitcogregata, obßruetur, Sandos item Ratres arbitrari Sacramentu ißudnon uere conf ci aut obßruari, nißcordtota faternitate celebretur ► Fol. iQi.f.z. Btafditinmaiorifi

DE SÄCRAMEN. ALTARIS. Fol. LIUI.'

Similiteu quod unteres Rcclcßcc èxcommimicauerint eos ornna:, dut intcrfuijJcntyÇ:^ no communicajjent^l-luc torquet ca^ 'Pcraa.äp ^^(itumCbryßoßomum^Folio xQQ.ßcic^ijQ^ fcq,

hcmyCi^uodSdcramcntumißud nondcbcatexhiberiproße^aculof ßiinjülant communionem omnium membroriï Cbrißi^qua debeatuna^

communit di dz uno Sacramentoßimcre z^percipei'c. Folio xqx^

Vndeapparct, quod Iibcr illc «d/t eleuationera Sacrament! hm'us ^gt;gnifrimi;,qu jßt in Mifla prohibitam^quæ tarnen eft de ratione facri ^^quam ratio nomi'm's MiHæ requirit,uti poftea demonßrabitur.

hæc hoßte cleuatio, ufnata fuit femper, tarn in Latinorum, quam ^’^corum Eccfefia,utteßatur Baßliuslibro defpiritufando,cap.27. xi'od etiam in Canonc Miflæ Iohannis Chryfoflomi clarißime patet, ^^ßichabct:Sacerdos autem eleuans bnAum panem : dicit fanda fan* ^ii.EtChoro refpondente : Vnus fafldu.s, unus dominus lefus Chri* quot;US in gloria Dei patris* Sacerdos rurfus eleuat pancm.dicens.’Super «oelos Deus,6lt; fuper omnem terram glori%eius cft’ufa eß »

Proptcrca,quiGræcacEccIefiæcoftfuetudinem explôratâ amp;nbsp;com pertam habent,probe norunt, quomodo Presbyter poß confecrationc Sacrament!, tradat Diacono patenam deauratam, continenicm confe* watum amp;nbsp;fandificatum panem’cum magna rlt;ligione,ut populo oßen ‘Jat.qoi deinde per populum in genua procumbentem circüfert calicem câSacramêto, Nihdominus tarne nemo pkrunt^ ex populo cû facer* J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B gt;

ooiccommunicat,prætcrDiaconumamp; Subdiaconû, quibusdefacra* to pane 8c calice datur. Cæteris uero datur panis reliquus non confe* cratas,equo facerdos fibiddegerat panem confecrandum. Et partiel* patunufquifç portiunSulam, quanquam non confecratam,cû magna dtuotionc in memoriâ Chrißi, SCcætt Liturgia Chryfoßomi defertbit ddt orculumptuis, orationcm quâ Diaconus,Subdiaconus,amp; Ledor, priufqlam Sacra* /oeoGr«« Àw«» toentû participant debeât dicere: quod Si ipfum indicium efl non omgt; wm plebem quotidiecommunicaffejed minißros tantum«

de mixtv R'a CALI* cis cum aqua.

SEptimo, a tempore Apoflolorum ad nosufque traditam tene* mus inßitutionem, quæ 8i toto orbe Chrißiano femper obferua* ta fuit;, ut calix domini nonfoloôi purouino, fed aqua mixto, ad altaris Gtcrificium adhibeatur.

N ij Huius

DB SACRAMENTÖ ALTARIS»

Huius inftituti a ntiquitatcm uidemus apudlrenæumuicinûApo* ftolorum temporibus libroj.conira hæref. Ait eni : Quando mixtus calix 8c fradus panis percipit ucrbüi Dei fit Euchariftia fanguinis 8i corporis Chrifti.Similia habet 8C papa Alexander, qui fubTraianoui« xitjdcconfccratf dißind.2.ca,i.

Verbä Canonif. tn

ficrdmcntoru obla rt?m,fan(n:us martyrCyprianushbro 2.EpifIoIa ^.adCecilium fra# uult hanc traditionem a Chrifto ipfo defcendifte.Et quemadmo# i»woe}}outur,pd^ dum dicit in facrificando calice domini,offerri aqua foU non poteft, ita «Ù cruiuuagM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinutn. N .Î fi uinum tantu quis off erat, fanguis Giirifti incipit cfle

offcrdn^ur.'^^onquot;^ f’*’^nobis.Si ucro aqua fit fola, plebs fumit eftTe fine ChriftoâCcp Haie efiim debet in calice eftfimjlequod EufebiusEmîflenus in homilia de corpore 8C (anguine domtni^utajudfo=: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an.Hocdominici fanpuinisuinum.aqua mifeendumefle,non

ejiic pmixtaoffera^ lolum traditfonc dominus,led etiam jplo gencre pailionis onenair. ex tur,^autruq;exl.u cuiusfacrolaterefanguis8C aqualanceæillifioneprofluxit. At(^ hoc tere cius in pa/Jioi nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

ne fua profiuxi^e

Chriflijin aqua uero populum intclligi, Et ergo cu in calice uino aqua mifcetur,intclligi populum Chrifto adunari,8Ccæt. Dicitinfupcr anti# quis Concilqs præceptum,nulli licere aliud ofFerri in facrificijsdiuinis, quam panem uinum aqua mixtum. Reprobat errorem amp;nbsp;præfurn ptionem quorundam,quiad ueritatem fubuertcndam fecusagercuok bant.Cui confonat Concilium fub Martino papa habitû,ca,non opor# tetpde confecrat.diftinó:. 2.8c Concilium tertium Carihaginen.cui bta.fi tus Auguftiftus interfuit,can. 2 j.Quod ita fonat:ln facramentis corpo# ris 8c fanguinis Chrißijnihil amplius offeratur,quam ipfe dominus tra diditjhoc cft,panis ÔC uinum aqua mixtum ♦ Idem illudCræcaChryfo ftonii MilTa teßatur, 8^ totius denique Catholicæ Ecclefjæ confuetu' do uniuerfalis ab initio ad noftra ufcp fecula obferuata.

OBTEl^S^B REFOP.M^gt; ti onif liber aduerj'.ts hac docèai,

l^rum UberT^eformationii^ißis ncgle^isynitllamficit mentionent de uino äfjua tntßendo.

DE SACRIFICIO MISSÆ.

JN tota Caiholica EccleGa a têpore apoftoloRz cocofditer traditu fuit,dnm noftrü lefum Chrm in fua facratiffima cccna, no folüdi# ftribuiffèApoftolis fuis fub panis ôlt; uini fpeciebus carné 8c fan# guinein

DE SACRAM. ALTARIS. LV guinf fuûjfed ctiâ eodê têporc obtuliffe Deo patri coclefti nouu fat apoftolis ac fucceflbribus corn, ut id ipfum ufc]^ ad fine ^undi facerent,mandafTe. Quod beatus Irenæus pulchcrrimcatte« 'latur libro quarto contra hærefes. cap. 51. nbsp;nbsp;amp;nbsp;5^. Capitep, funt

^Sceius uerbaÆum qui ex creatura panis eft,accepit,amp; gratias egit ^•censjHoceft corpus meum.Et calicem fimiliter. Qui eft ex ea cre âturaquæeftfecundum nos,fuum fanguineni confcfius cft,amp; No« '^'Tcftamenti nouam docuit oblationem. Quam EccIeGa ab apoGo J'Saccipiens,inuniuerfomundooffertDeo. De quo in duodecim quot;rophetis M^achias fie prgfignauitî Ab ortu folis ufcp ad occa« nomen meum glorificatur inter gentes, 8C in omni loco ineen« fum offertur nomini mco,ÔC facrificium purum^

Caîtcïurti,quod Chriftus doiîiinus in coeria füa üouam Noui T c« ^ïamenti oblationem inftituit,non opus habet neep Irenæi neep alio« ’’üni patrum quorumeunep teftimonio:quum polTitidipfumextex« ^Ufuangeliorum dare demonftrari,0C intelligi faciIIime:Tantum fi di(ffa Chrifti uoluerimus attcntc»confiderare. Enimueró f'fteniagna foretCnoftro iudicio)eæcitas, fi quis hie uelit infpicere ^oBferuarc, quod Chriftusquemadmodum loco ueteris illius fa« ffamenti circuncifionis,inGituit facramentum nouum baptifmatis, ’taSchic locomultiplicium oblationum amp;nbsp;facrificiorutn Veteris tc ftanienti, quæ tantufn umbrae quædam fuerunt rerum futurarutn, nouum iftud trad id it facrificium.Quod certe fit manifeftilTimum,fi Chrifti,cum uerbis amp;nbsp;ritu facrificiorutn V eccris tefta nienti conferStur.Faifta enim utriuftp collatione, ftatim luce clarius apparet quam pulchre refpondeat ueritas figuræ, hoc illi fucce* dat.Quomodo item Chriftus tanq lux uera aufferat in cena fua um fcram omnem ueterum facrificiorum: in quorum omnium locum fa crificium iftud,quod omnia Ggnificabant,repofuit ordinauit.

In Vetcriteftamento Moyfes de agnopafchali (quod nihil aliud rratqoblatioamp;; facrificium figurale)italoquiturExo. ti. Eft Pha« ^^oUitiojdcri/icioi ft,id eftjtranfitus Domini. De hoc uero nouo facrificio,quod illud f gnificabatjoquitur Ghriftus:Hoc eft corpus meum,quod pro uo« nbsp;nbsp;nbsp;in Huff'd

histradnurJntellige in remiftionem peccatorum.In qua utilt;^ fit uc tustranfitusDomini. Nimirum,cumpeccatum8i mortem euadi* mus,amp; poteftas diaboli deponitur. Rurfus,de illo Moyfes ibidem iubetjUt accQJto fanguine,afpergetur eo fuperliminare amp;nbsp;ambo po ßes domus,ut fit eis fanguis in fignum liberationis a plagis Ægypti,

N if) De

DE SACRAM. ALTARIS.

De hoc uero ica ChriAus ait:Hfc eft calix Noui tcftamcntiin meo fanguine,qui pro uobis cffunditur in remiflionem’peccatorum.De ilfo icerum aie Moyfes ad Ifraelicas: Cum introiericis cerram, quam dominus Deus dacurus eft uobis, uc pollicicus eft, obferuabicis ex» remonias iftas rcligione perpétua. De hoc uero mandac Chriftusî Hoc facite in meam commemoracionem,ufqß dum redicro. Alibi in Exodojdc fanguine facriflciorum,quo primum liber T eftamenti SC omnis populus,deinde cabernaculum omnia^ uafa niiniftcrrj Dd afpergcbantur,ait:Hic eft fanguis Teftamenti, quod ad uosmanda uit Deus.Chriftus autem dicit: Hie eft calix Noui Teftamenti , in mcofanguine,qui pro uobis effunditur. Vidic hanc collations Theo philacftus in uerbisillisDomini, Hie eft fanguis meus,Mareixiifj. Ait^:Sanguinem Noui T eftamenti dixit Chriftus, opponendouc terithabebat enim V etus T eftamentum fanguinem, guoafperge batur amp;nbsp;populus amp;nbsp;liber legis.

Similiter de fsicnficio primitiarum,quod peculiariter facrificiufli iftud Noui Teftamenti (ut Irenæus in loco iam allegato ait) fignifi* cabat,prçcipit Moyfes Deuteron. 2Ó.Cum intraucris terram,toiles de cundis frugibus eius primitias, ÔC pones in cartallo, perges^ad locum^quem Dominus tuus elcgerit, ut ibi inuocetur nomen eius: accedes^ ad facerdotem qui fuerit in diebus illis,amp; adferes ad eumî Sufcipiet^ facerdos cartallum demanu tua,8lt;f ponetantcaltareDo mini Dei tui.Et præcipit inde Moyfes, ut in hac oblatione Ifraelitx clara uoce fateantur,agantque Deo gratias,q) in manu forti SC bra* chio extento induxerit eos in terram promiffionis, quod^ fufeepe* tint omnia quæ Dominus erat eis pollicicus. Hic,quum Chriftus ab apoftolis fibi ccenam parari iuftïirec,accipic ad eundem modumpa nem,fimul^ caliccm,in fandas manus fuas,gracias agens patri cc«* lefti.

Poftremo iubet Moyfes uC compléta oblatione gratiarufti aâi one,adorato^ Domino, filqlfraelinloco illo oblationis'primitia* rum,epulentur in omnibus bonis quæ dominus Deus ipfis erat lar* gitus. Chriftus aucem in cocna fua,cum gratias cgiftet,dedit apofto lis fuis proprium corpus fanguinem,!ub panis amp;nbsp;uini fpcciebus, dicit^ omni confolatione êC gaudio plena uerba illa: Accipite, co* meditc,8d bibite,Hoc eft corpus meurn quod pro uobis datur. Hic eft fanguis meus,qui pro uobis efFunditur.S^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

. PolTent ad eundem modum oniuerfa libaminum omniuttt facrifi*

DB Sacramento altarïs. FoI lvL

Sacrifïdorum ueterisTcftam end genera cum hoe facrificio confern;

Etutfummadm orrinia perftringanfiuSjnemoChrißianscdifapH«’ ns^intelligcns, probus Chriftianus aliterunquam dicerepotent, quam cuangelîum Clare leitari, quod Chriftus ( qui uerus eftagnus do, Dei qui toliu peccatamundi, quifccundum carncm præfignatus cß, •^ultiplicjbus ueteris tcflartienti facrifiefjs, imo qui eß panis ille ccele^ ß^Sjqui dat uitam mundo) cum de hoc mundo traniirct ad pattern, du^ plicis generis facnficium obtulerit. Vnum quidem in cruce cruentum, i*13iobbtione»rporis fui,8lt;f prætioG fanguinis effufione, nobis re* s/crificiutnin cri» •^iflioncm peccatorum, Sé çternam hberationem impetrauit.Qyo qui ^«uifacrifició impkiiit Sé fußulit holocaüßa omnia, amp;nbsp;hoßias uetcis ^’^Tcftamenti, quæ tantum umbræ quædam fuetunt ûenturæ uerac ila îiushoftiæ; Sé fua propria uirtute peccata cxpiare,purgar£(^ non pote rant. Atquc hoc nouæ kgis facrificium femel tâtum in cruce oblatum, non amplius ita ofleriur ♦ Et cß unica ilia hoßia, quæ nobis remiflio*

peccatorum, 8ó uitam æternam promeruit. Vna enim oblatione, inquit Apoßolus,confumifiauit in æternum fandificatos.Quando au^ rfni pater coclcßis decreuit morte unigeniti filtj fuæ, nouum T eßamerl *nm 8c feedus gratiæ nobifeum erigere, ad cum pertinnit, etiam proui ‘^fteut facrificium, quod taliTeßamento congrueret, quotç teßamen;* ‘gt;8f foederis eiufmodiperpetuo recordaremur,nobis inßitueretur 86 ’’ruelarctur. QjjamobremChrißus dominus, cum uoluißet feipfum ^'nitl pro nobis ofierre hoßiam cruentam, fimul Sc in cadem ilia no# ^^jqua tradebatur ante paflionem fuam, cum iam earn fubire deereuif# inftituit 8c reliquit nobis fui facrificq imaginem quandam, tanqua ^cdfidmn,quo iterum atq^ iterum fubinde in Ecclefia facrificaremus. Atquc hoc ipfum eß,alterum ißud facrificiûm, non cruenta, fed incrut« rntajecordationis,gratiarum adionis, amp;nbsp;laudis oblatio« Quo guide Sdcrificutiit tand^ fiouo facrificio ita omnium libaminum SC holocaußorum, Imo etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incruentta

rtcordationum, gratiarum adionum, Sé laudum ueteris teßamenti fa* enheia fußulit, ficut cruento illo fuo in cruce facrificio abßulit peccata onihja,amp; hoßias pro peccatis « Cum hoc ipfo teßatuseß externas illas wtcristeflamenti oblationcs omnes, deincepsnon fore utiles.Poßqua uidelicet fignificationes earum in ipfum direde, impletæ eflent SC fb nem haberent. At uero nouum ißud facrificium falutare futurum.

Qaaleêc efl ob id præcipue, quod non folum fignificet, uerumetiam rc ipfà in fe contineat ucritatem illarum return, quæ quondam oblati# one libaminum ,uidimarumlacrificlorum,8c holocaußorum fignifi# «bantun

Quales funt fandiS dus corpus,8d præciofus fanguis dus. Præcepittp ot lândîillimum illud facrificiûpatri cceldii iterûatcpiterumac fem^ per,guouf(^ utniat, fpiritualtter,8d comemoratiue offèramus: non ad demerendam eo primumremiirionêpeccatorij,guafinonûtperChn^ lium ferne! incruce omibus credentibus plenarie 8d fußieienter impe^ ^fjtfufdïttritts trata,uerum in dus fuæ redemptionis memoriam, hoc eß, ut paßtone cleßa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus 3dmortem:Deo patri, fandiißimis ißismyßeri)s,femper myßiee

3d figuraliter reprsefentamüs 3d proponamus, agamufque propterea grattas ddem, quod nobis 3d toto mundo dileûum unicû filium faS, 3d per eum remiŒonem peccatorom,omnia(p fua dona,ex Itberaligra da iua donauit,ut ita nobis ißiufmodi fpiritualireprækntatione, eom^ memoratione 3dgratiarum adiione, præcipae uero famptionebuiia ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandiißimi fui facramenti, impetrata illa diuina dona applicemus, nos

bifqueappropriemus,

ueteresfandliPatres,debacrecoticorditerdocuèfunt,nonîta ^^hddumabrogafleueterislegisfacrificia,utnibileregiôeqaodinlo^ ioeüomnitt ucttris cum eoru fuccederet,inliituerit:ueruita, guod ubiin ueteritedamento tcfiMifecrifi, fuerunt oblationes, fint etiam in nouo .* ubi populus illelfraeliticüsfaa

facrificia babuit, babeat 3d nunc Ecclefia fuum guoddâfaerificiS:qaa: omia eodem refpiciant,conditionetantû8d forma mutata.Cumillafer

videcyprm in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;off€rantur,ut dicit beatus Irenxus in allegatoloco,

femonede((ene ^^pd^;4^VbiprxtereateliaturnosEuebariliiamcorporisamp;fanguifi domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nisChrilii offerri patri coclelîicreaturâfandiificâti,gratias agentes pto

fua donatione.

Sandus c^uo^ pater A ugufiinus libro de Cpintu 8^ Jitera capite 11, oblationem banc appellat aenOimum 8cfingularefacrifidum,ln Mii fa ChryfoUomhinorationeCberubid interpellât EcdeûaCbrifiâ hoc modo: Propter ineffabtletn ÔC itnmen/àm taâhumanitatem, intrépide irreuocabilit er fadius es bomo,Ô^ funnmus Pontifexnoder. Sacrifia ciorum ritus indituifli, acfolennis buias 8c immacuîatiSarrificijcele^ brationem nobis tradididi,tanguam dominus omnium.

Theopbyladius in 26. cap. Matt.in locum ilium,Hic eflfangais me^ usnoui Telîamenti,ita babet t Sicutuetus Teliamentum immolation/ habehat 3d fanguinê, ita 3dnouum teliamentum fanguinêhabet ^im molationém^HcKmodo docent 3dreligui patres omnes^

DE SACR.IFICIO MISSÆ. Fol. LVIL

Am facrificiu illud noui teßamenti, quod EcckfiaCa^ tholica femper in ufu retinuit amp;nbsp;cekbra^uit appellarût Patres ferc ab Apoftolorû tempore Hebræo nomine Miflam,quod originem fuS(uti Hebraice lioguç perk ti teßantur)trahit a uoce (Mas ) quod fignificat cornu* j’^niS^uoluntariâoblationcm.quæ manu ofFeratur, aut(ut quidâ uo* gt;101)3 uoce Nafas,quod uakt ekuare.C^anquâ præterea uerum fit,Pa nomen Miffæ non femper accipere pro Akaris facrificio, uerû in* Mum pro qualibet fpirituali oblatione,qug mediante (àcerdote,quafi p^opricß’^fice^^ folkda aduiÿta pro omibus Deo offertur. Græci appellarunt Sy* Miy/Î pw/p«c fi» quod Latini ut plurimû Colledam reddunt.Ita ut Patrjbus fue ^‘propemodû idem , cekbrare uel agere Miffam, quod cekbrare uel ’S^ftSynaxim feuColkdam. Quodpræcipuein hiüoria Tripartita 'ftniderelibro primo,cap.to.i9.ii .libro ;.cap.ii.kbro4.capite ti, îcap.i.S^ 1 ô.kbro ô.capite 4.8^ zp.libro 7.cap. i.kb.i o.cap. 11.

^qJtbroii.capite j.VideChryfoftomûhomilia i7,in i.adCorin* *™os,8c Epiftolâ Epiphanifad lohanncEpifcopû Hierofolymitanû, ^'i’niuertitHicronymus,amp;: lohannem Caffianum librofecundode ®ftitutis Cœnobiorum.

Præcipuc tarnen altaris oblatio nomine Miflàc, feu Synaxis fignifi* '’lur.Cuius datur apud fandû Dionyfium libro deEcckkaßicaHie* Wrchia in Parag, de his quae in Synaxi, amp;c.parte prima, capite ;.teftk •ooniû amp;nbsp;ratio.Teftatur em diuinû hoc my ßerium,quä 8c boftiæ falu ^dsoblationem appellat,pcculiariter uocari communionê, fiue focic* ^lem 8c. Synaxim aut Colkdâ. Et addit hanc rationê, quod colkdio* nem ad unû illud unicum, facratius operetur,amp;cæt 4 Quapropter non gt;oirû ek nomen Miffæ legi apud fandum Ignatiû, Epiilola décima ad ^yrnenfes qui uocabulu illud haud dubium ab Hebræis accepit, ad ^ificandum idem illud,quod Dionyfius Synaxim appellauit»

MISSA CONSTAT -Q VA* tuorpartibus«

POrropqs omnibus Chriftianisnotiffimû eflEcckfiamChrk ki,in omnibus fere, quæ ille in ccena fua peregit,caput fuum æ dominû quam fimikme proximecp imitari.Eft autc reperiri in ccena ilia has præcipuas quatuor partes.Primo,dodrinâ.Deinde con* fccrationê cusn gratiarum adione fadâ, fuper pane amp;nbsp;uino, tanquê fa* crificio domini. Tertio perceptionê Sacramenti. Ac quarto demû ora* tionc pro omibus ftdeltbus. Quatuor iüis partibus, dodtrina fcilicet,

O Sacri*

DE SACRIFICIO MISSÆ. * facn'fkio, communion« æprccibus Mifla tota compoGta cft. Quod beatus Dionyfius in loço ante alkgato clare uHatur. DuæiDæ hdi ones,quas uulgo Epißolam 8^ Euangelium uocant, quæaftantibus 8C aufcultantibus quibuslibet coram reci tantur -, certifc^ temporibus tori populo in prædicatione cxponuntur,6c quicquid denicp in Mifla eru# diendg plebi commodat,uelut dodrina,eflpars prior. Tres partes rdi quasuidet unufquifq^amp; cognofcit,quiuelfemelcumattentione,aut Miflàmdixit,aut aufcultauit;dequibusnunc latiusefl nobis dicea^ dum.

dfcrinten inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inter quatuor iftas Miflæ partes hoé difcriminis eif, quod dux con

qnlt;ttuorift4s^4r» fcrunt præfenttbus præcipue amp;nbsp;peculiariter,nempcdodrinaamp;^ percer ptio Sacramenti. Reliqua ucro duo,Sacrificium Sc Oratio,loOgius eït# tenduntur,amp; conferunt etiam abfentibus«

CoHrinaconfcrt Dc dodrina quidem hoc notutn eft omnibus,quod folum præiênri jjy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;compræhendentibus conducat. CÛ nemo quest

a ilcere pro alio. Similiter quod ad perceptionem Sacramenti awgt;net, beatus Iohannes Chryfoftomusin cap.i^.priorisepiflolx adCorint* dicit : Quod quemadmodum unus pro alio,pracferiim mortuobaptk zari no potcft,ita etiam nemo pro alio ,mortuo prgfertim,fumerc poG sumptio ficnmcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8c fanguinem Chrifti.Quibus cnim(ait)dixit Chriftus: Niß

taiiffumcntitMtu camcm mearn ederitis,nifi fanguinem meum biberitis, no habebitis ui^ tonfcrt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarn in uobisrmortuis ne an uiuis? Ite, nifi qs ex aqua amp;nbsp;fpiriturenafea

tur,regnum ccclorum uidcrc nbn poteft, Scc.Hoc tantû dici forte pok fet duas illas Milfæ partes hadenus contingere, etiam abfentes uiaos mortuos,quod inter omnia Chrifli,ut diximus,membra(hoceft,in^ gcrepojjittt abfen:_ lanctos omnes cC credcntes,qui ab initio mundi fucrut, quiqueiunt modo,aut uenturi font ufo^ ad finem mundi)fit talis quardam commu* nicatio,qualis eft inter unius corporis membra, quorum hoebonx ua* letudini illius congaudet, Sc quicquid boni uni alicui membro accidie, fit toti corpori rcliquo commune. Ad quern modum etiam Sacrament ti iftiusparticipatio,communionem quandam,ut Auguftinusait,totigt; us corporis peculiariter præcipue efticit.

De reliquis duabus partibus,facrificio,inquam) confeflionis lau# Sdcrificiii crordti dis,amp;: gratiarum adionis erga Dcum,amp;r oratione,quæduo inMifla cues in t^ifjltconh inuicem mifcentur, docuit Ecclefia Chriftiana hoc modo î Initio quod 'fcmitcüiZfen» Sacrificium iftud per Sacerdottm, uclut defignaium 8c publicu Ecclc# abus- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fix mi#

DE SACRIFICIO MISSÆ. Fol. LVIII.

“ænlniftaiuin ptæcipue,acmhiloniinasctiain pnChrißianamptes J’’’Jn omnia quæagitSaccrdosjntentionem fuam dirjgentcm,corde ^Orcconfenticntcmjâi: gratias ac nota Deo offercntcm,una cum facer ^^teofferatur communiter, non folum pro præfen ti bus, uerumetiam P’f'^ ïbfentibus, imo pro toto mundo. Àtque it» Miflam non eiïe pri^’ '’’^iSacerdotispriuatum facrificium,fedefTc facrificium commune Sa canonipfeindicdt ^^‘■’iotisSfpltbis Chriftianæ, quodipfe etiamMifîæ Canon pailim

et*

Itdipa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r uAtu ofJicM Jaar.

d0tif,fedtotins£ca clcßg.

Sacerdos qpandofarKflificationem propoßtorum munerum parat

*S§cedi,conuertit fe ad pqpulum dicens:

Orate pro me peccatore fratres 8c forores, ut meum pariter amp;nbsp;uc

’num (àcrificium acceptum fiat omnipotenti Deo.

Deinde orat in Canone:

Memento domine omnium circumftantium, quorum tibi fiJes eQ, Qc nota deuotio ,qui tibi oHèrunt hoc facrificium lau«:

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ftatim fequ«ur.‘

Qui tibi reddunt uota fua æterno Deo ùiuo SC uero, commun!

j

Et iterum poft aliquanta:

Hancigitur oblationem feruitutisnoftræ, fed 8c cundæfamiliæ quæfumus domine,ut pbcatus accipias.

Sic poft confecrationemî

Vnde de memores nos ferui tui,fed dc pîebs tua fanda ,eiufdê Chri fil filij tui domini Dei noftri, tam beatæ paftionis,nec nô ab inferis r c* furreélionis/ed de in ccclos gloriofæ afeenfionis, oiferimus præclarse waieftati iuæ,amp;c.

Sanftus quoque Chry foftomus Jicitj populum, quando ad làlu Utionem Sacerdotis, Dominas uobifeum, refpondet : Et cum ipiritu tuo,(eftari communem eftè gratiarum adionem»

IN MISSA (yVATVOR facrificiaofterri.

De Cacrificq iftius ratioe hueufe^ docuit EcclefiaCatholica,q? QndtttorMijJ'^fth in Omni Miifa offerantur Deo fpiritualiter /quatuor quæda facrificia.Primumexmandatoamp; inftitutioncfilrj fui domini i.^yflica panifV tioftri lefu Cfirifti,opéré quidam gcterno,fed fignificatione my ftica ofte nbsp;nbsp;nbsp;oblatio,

runtur panisSc uinum aqua mixtum. Deinde offertur commune laus i^udiscy dis8^ gratiarum adionis facrificium,pro tota Ecclefia Catholica, imo ÿratiarHaiiionit,

DE -sACRIFICîO MISSÆ.

pro toto mundo,propter uniuerfa Dei beneficia,Gue nota, fiuc inccgni ta nobis,quae uniuerfo muhdo a principio yfcß nunc,indefin€nter ex* hibuit quotidic exhibet ♦ Tertio, facia confecratione Chriftus ipfe in .ofc^b'o corpfh offertur, corpus eius nbsp;nbsp;fanguis cius, amp;nbsp;facratiflima ipfius paflio, per

chrifli. commcmoranonem X reprælentationem eius. Ac quarto demum or* fertur Ecckfia ipfa ÔC tota Chrifti communitas, quae fe Deo patriin hac facratiflTima adionc totam dedicatamp;facrificat, per Chriftudomi# num noßrum, cuius ipfa corpus eß « Atque infuper docuerunt fancti Patres,præter quatuor ißa facrificia præcipua ofFerri alia plurima.

De conpdiflin^, x. Confeflionem uidelicet dodrinae,multiplices orationes, implorationc «(tt’VtrHni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^ interceßionem pro omnibus hominibus, aliaque praeclara mqhad^

pia defideria ac uota .Quae certe omnia uera quædam fpiritual|i crificia funt,8c in Mißa exhibentur.

DE PRIORI OBLATIONE r Miflàe, quaceßpanis uini.

De oblatioe panis amp;nbsp;uini,ita docetur in EccIefia.Dona ißa ter* rena oßerri Deo, non confideratione naturae, feu (ubdsntia: panisamp; uini:Cum Deusnequepane,ncque uino,nequealia quacunque,quamlibet praeciofa, trrationabili crcatura deleâetiir fed quemadmodum docent fandus Martyr Irenaeus, amp;nbsp;Patres io myfte* rioadfignificationem ineßabdium beneficiorumDei,Gcuidelicet,ut rerum ißarum oblatione fignificemus, ac opere 8c fignis confneamur dominum Deum ( qui omnia creauit, amp;nbsp;inctflanter operator omnia, qui dat efcam omni èarni.dat panem ad confortandum cor hominis,amp; uinum ut cor hominis Iaetificct)ita mundum dilexiße, utunigemtum fi lium fuumCin quo omnia creauit,in quo omnia quoque quae exiant,fi* ueinccclisjfiue in terris reparauit, qui eß panis cocleßis,panisangelo* rum,8^ uerus uitac panis)propter nos miferit de cœlis in terras.Ipfum* que filium incarnatum pro nobis fefe ipfum facrificafle, equelatere fuo fanguinem 8c aquam in ablutionem peccatorum noßrorum eftudtfle. Ad haec ißud fuum corpus Slt;praetiofum fanguinem nobis in Sacra* memo in cibum fpiritualem ineß'abili fua mifericordia bonitate infii tuißeamp;dediße,ut ciboillo eiincorporati ipiritualiterque nutriti SC conferuati in aeternum uiuamus. Quemadmodum Ecclcûa in Oratio* ne quae dicitur,in mixtione uini cum aqua indicat.

Dtus

DESACRIFICIO MISSÆ, Fqf. LIX, Öeusqui hurhanæfubftâtiæ dignitatem mirabiliter creafi:i,mirabi ^'usrcparafli: Da nobis quæfumus per hæcuiniamp; aquæ myfteria, ^iuinitatis eius participes fieri,cui mifcricorditer placuit humilita=» ^snoftræ fieri confortem,IefuChrifi:ifilij lui,qui tecum Slt;c.

Plane uerumeftjfuific quondam inEccIefia confuetudinem, ut *^uncra ilia panis 8^ uini a mulieribus æque acuirisoffèrrerêturad ’Jtarç.QtjQj

ex Canonibus apoftolorû ÔC Decretis Fabiani liquet, xyoetiam orationes quas Sécrétas appellamus fpetfrant pleruniç: b quibus orat facerdos,ut Deus uelit munera populi fui accepta ha ®?*'e,fanâificare 8gt;C benedicerc Sgt;Cc,

Dominica feptima quæ Pcntecoftcnfequitur,itaoratEccIefia; ^^usqui Icgalium differentiam hoftiarum unius facrificrj perfedi« fanxifii,accipe facrificium a deuotis tibi famulis,8ô pari benedi* ’^^*oneGcut munera Abel fanc'tihca,ucquod finguli obtukrunt, ad ^^•eftatis tuæ honorem,cun(ftis proficiat ad falutem.Per Chriftum

Vndeconieifirare licet, quondam fingulos oblationem fuam, Ufconfccraretur,adaltareobtuli(re, amp;nbsp;peraÆa confecrationc fum# pGïfe.Qijod in uetuftifTimo quodam Romanæ Ecclefiæ Ordina ’'‘Ojubideconfecrandis facerdotibus agitur,eft uiderc. Quinetiam ^'odierno quoeg tempore deceniilTime fieret, fi populus fidelis, non ßiodocorde ôf ore, uerumetiam iignis externorum munerum, fidê ^deuotionem fuam erga Deum in Miffa teftaretur, donaqj huiuf=s «niQdi(prætcr panem amp;nbsp;uinum oblata, atcç in corpus amp;nbsp;fanguinê Eomini confecrata) diftribuerentur in eleemofynam paüperum, quemadiîiodum exigunt ucteres Canones,

Licet autem confuetudo ilia fere intercidcnt,nihilominus tamê of wuntetiam noftra ætate Diaconi, tanqtoiius communitatis mink ftri,dona ilia panis amp;nbsp;uini,quando ea in altari præparantîaiit illis ab Lntibus facerdos ipfc,non pro fe tantum,fed tanq dona ôd: oblation ntstotius populi Dei.Id quod etiam præfentes merito deuota medi tatione,cumexcitatlonefidei fuæanimaduerteredcbercnt.

His quæ dicfla funt probe intelleâ:ts,nemo mirabitur, nonnunquâ Qtationequæ fug oblata dicit,Secreta uidelicet,fupplicari ut fanda ilia myfteria nos préparent,auxilient nobis,aut falutê operent,uel fi mile aliquiduta tn ut femp per Chrifiû.In talibus cm uerbis nô uult intellcftu ecclefia,ut nuduspanis aut uinû nudü auxiliet nobis,uel fa Iuiénoftrâqgetur.VeiS2hoc,ut myfteria prædilt;fta,quç rebus iftiuk

^g^’ificamuSjamp;dn memoriâ reduclmus,fide^ nobis applica* RiuSjidipfum qd petimus uirtute diuina opèrent, p Chrm dnm nrm.

O 'ii) ~ Nec

DB SACRIFICIO MISSÆ.

Nee fpedat Ecclefia uerbi's i'ftis in folutn panerrt aut uinurifi foluifi* Siteerdofi» ordtio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figna,fed in totam refpicit aâionem.Hoceft,Non

intotdinKiJJltaili nbsp;nbsp;munere panisÄ uini,quomoao ea hue per naturam,liuciignirica«

tionis gratia habent:fed ita potius quem paulo poft per conieeratio nem habebunt, ubi tranfmutata fuerint in corpus amp;nbsp;fanguinem do# mini noftri lefu Chrifti.

Qiïod Lutberus pro lihore fuo peflïmo Ecclefia nequiter amp;nbsp;pef* fide traducit,ac fi conftitueremus falutem noftrsm in pane uino, per infenfibilium rerum facrificiajuellemus falujpm propria ope rari:impoftura 8^ merafophifticatio cft. Iftud enim quiscogitauit unquamç'Quinamp;opus ipfum non patiturFalfarq iftiusfcnlum,ei# que plane compugnat. OfFerimus enim hgnis iftis uifibilibuspanis 8^ uini, Deo patri, cumgratiarum aâione inuifibilia ilîa paifton« Chrifti my fteria,orainusç tali cæremonia auxilium a Chrifto.Qua j’n reoperum noftrorum mérita propria plane cxcludimus,fîdimus queCoIi mifericordiç Dei patris,quam fiIiusDei,uerusinepanisde ccclo defeendens, fanda fua paftlbne fanguinis^ pretiofi effufioné nobis comparauit* A thoc uerum efle teftantur omnesfereorati# ones Secretæ.In ea quæ legitur domfnica Aduentus DominüM ora tur: placarequæfumus Domine humilitatis noftræprecibus amp;ho ubi nuHa fuppetunt fuffragia meritorum,tuis nobis fuccuï^ re præfidrjsjPer Chriftum dominum noftrum.

Item dominica nona a Pentecofte ita oratur in Secreta î Concede^ nobis Domine quæfumus hæc digne frequêtarc myfteriatquia quo ties huius hoftiæ commemoratio celcbratur,opus noftræ redempti onis exercetur.Per Chriftum amp;rc.

Quod indubitafum eft profedo: Siguide/fi oportet ut opus rede ptionis noftræ per Chriftum in cruce impletæ,per fidem comme morationem ipiius nobis applicemus. Aîioqui Chriftianis nobis tam nihil prodeflet q minimum, ficuti nec Turcis fuccurrit ncclu^ dæis.

DE OBLATIONE ALIA, (IVÆ eiîgratiarumadiionis^

Ecundo,poft externum illud CigniBcativiafn panis uini /a criFicium,gao figniFicamasCuci diâ:um eiî)8C confitemur, nos omnia quæ habemus bona corporalia ÔC fpiritualia a Deeper

Sequi«

DE SAGRIFICIO MISSÆ. Fol. L5C Sequitur in MiiTa commune illud laudis 8^ gratiarum aflionis facri ‘icium,quod pro omnibus Dei donis,corde 8^ ore, feruenii^ deuo tionc offerri debet. Quod quidern laudis8ó gratiarum acftionis facri ‘icium facerdos aggreditur,quando inchoat ad plebê: GRATIAS ®§3n)usDomino Deo nöftro 86c. Item, SVRSVM corda 86c.

Eftautem facrificiumiftudCutiam diximus)communefacrificiu; Cffertur enim non modo pro præfentibus,uerum etiam pro abfen« ^’buSjUtiChryfoftomus ait homilia ló in Matthæum tquemadmo* ’Jumfupra commemorauimus: Akari facerdos affiftens, facrifi* eioillo propo^o,iubet nos Deo off erré gratias,pro uniuerfo terra« •■um orbe,pro abfentibus atcß præfentibus,pro rjs qui ante nos fue« ’’untjpro eis qui poftea futuri funt.86c.Idem teftatur in cap.2. t.epi« ftolæad Timotheum,ubi Apoftoli dieffum cxplicans,dicit:In obfe* quotidianooblationis facramentoi^ perpetuo^ diuinae Reli« g'onis ritu obfecrationes ÔC gratiarum adiones fieri ab Ecclefiazno P^'ofidelibus folum,fcd etiam infidelibtis:pro Regibus 86 omnibus ^“b'nfublimitatefuntpofiti. Quippe quod oporteat referre Deo S^atiaspro fclicibus omnium fuccelfibus, quod fcilicet folem fuura faciat fuper bonos 86 malös,pluat fuper iuftos 86 iniuftos. At« que hoc Deum a nobis exigere proptcrea,ut hoc padoincitemur ad ^■ledionem fandam 86 Chriftianam omnium horninumtNemo ern (^uit)aduerfus eum inimico effe poteft animo proquoobfecrati« ones facit. Et haéc omnia Latina Ecclefia in fingulis Miffis agit in wnimuhiquotidie: In die uero Parafeeues diferete 86 péculiariter P’'of’rtgulis omnium hominum cuiufeunej conditionis gradibus8£ ftatu. Licit prætereaChryfoftomiis nos uel obidpræcipue agerc Deogratias pro Regibus 86 principibus, quod huiufmodi principa turn pro utilitate communi inftituit:S^ preces quoep fundere,ut illo ’‘umpræfidiodefenfijin tranquillitate attj ociofimus,ut tranquillä S^quictatn uitam degamus in omni pietate 86 caftitatc,ipfos^ faei« atadagnitionem ueritatis uenire. Quod 86 Tertullianus in Apolo« getieo fuo teftatur*

Cum debeantautem gratiarutn actiones fieri eliaiïi pró infideli« ijuSjSf in illis prædpue locis ubi Chriftiani fub eorum degunt pote ftate.’quanto æquius,quantocp magis ofFerantür pro unirierfa fan^ «^aCatholica Ecclefia:pro principatu uthufep ftatus, fpiritualis fecularistpro Papa,Epifcopis,lmperatore, Sgt;C omibus orthodoxis, Siquoruiïi eflCatholicam amp;nbsp;Àpofi;olicam fîdcm,bonorum agrico latiimmorceolere^

DESACRIFICIO MISSÆ.

Hf c gratiarum acSHo breuiter 8^ pukhre in Canonc noftro cum au* nexafupplicatione compræhenfaeft. Inquo fupplicatur patrick* mêtiffimo per lefum Chriftum dominum noftrum, ut munera pro* pofita,amp; fanda facrificia,uelit accepta habere amp;nbsp;benedicere. Quæ uerba iftud tantû hoc loco fignificant,ut ea dona,quæ nos ipfo man dante (ad declarandam conteftandam gratiarum noftramadio* nem, proomnibus bonis 8C beneficijs eius,nobis 8C toto mundoex* hibitis)ofFerimus,uelitaccepta habere.(Quod enim acceptutneftil* li, hoc fimul benedicit, aut certe iam benedidum eft. ) Atque illud ipfum præcipue proCatholicafuaEccIefia: pro qiÿi confequentor eramus, ut earn pacificare,cuftodire, adu uarc amp;nbsp;regere dignetur. Cum Papa,Imperatore,Poteftatibus, 8de»

Cum uclit autem Paulus,ut ante omnia oretur,pro omibus fatt^ dis,præcipue tarnen quibus uerbum, 8d Ecclefiarum regimen com* miffum eft.Non finecaufa definiuit Pelagius Pontifex, eosa totius tphe.f. nbsp;nbsp;mundi communione abfeifos elTe, qui in facris myfterijs Apoftoli*

ci pontiFiciSttnemoriam non haberent.

Porro fupplicatur in Canone,ut Deus reminifeatur eoru, rum priuatam habemusmernoriam.

Et omnium circunftantium,quorum fides ipfi cognita cd 5^ no tadeuotio. Pro quibus Sacerdos circunftantes ei oiferunthoefa crificum laudis, profe,fuiflt;j omnibus,pro redemptione animarum fuarum,pro fpe falutis ôi incolumitatis fuæ ( inteJIigein corpore Sd anima)redduntlt;j uota fua æterno Deo uiuo,8dc.

Quod certe æquiftimc fit. VndeChryfbftomus in loco prædi do dicitjin facratiifimo hoc myfterionos agere gratias,pro his prç* cipuc,qui nobis familiaritate iunguntur 8gt;C benebeqs Dei,que nobis illis contigerunt,8d quotidie contingunt, fiueclam, hue manife* fte proueniant, fiue læta fint, fiue triftia. Cum crededum nobis fit Deum hæc omnia pro utib’tate falutc noftra difpenfarc.

Cum primis autem debet ifta gratiarum adio fieri 8d offèrr^pro eximrjs beneficqs nobis impetratis 8d impartitis, per facrificiS Chri fti femel in cruce oblatum. Quemadmodum fit in Canone noftro, ubi Deo aguntur gratiæ pro redemptione animarum noftrarir,pro fpe falutis,8d incolumitatis noftræ,hoc eft, pro donatione uitf æter næ.Qiiae dona nobis per Chriftu,uti diximus funt impetrata. (^ua decaufa

DB. S ACRIFICIO MISSÆ. Fol. LXt.

«oub bnflilTimuin ißud 5C digniflimum myftmum,BucI»nflia,id *«,gratiarum adio,utChryfoftomusait,appclIatur,quod inhocopc* feruenti attentiôe, tnemoriam habeamus omnium, cum pfimis autem præftantifTimorum illorum Dei beneficiorum in Chri# ^(]^odque hic fimul admirandum illud diuinæ charitatis opus, quo P'^oprium filium fuum omniac^ cum ipfo nobis donauit, tam gloriofc •^’Wonftratur.Quâ ob rem etiâ incitamur amp;nbsp;accendimur» ut Deo fem# P^MixiiTimegratias agentes, nos totos ipfi dedamus, id quod uerba ,, i^sÇanonis exprimunt: Tibique reddunt uota fua æterno Deoui^; y. üo^uero, 5

Quû Ecclefîa porrigat nbsp;extentat ramos fuos in præteritos, præ*

WittsSc futuros,nec tantum numerei in membris eos,qui modo uitam habentjUerû illis etiam^qui cum figno fidei praccefTcrunt. Id* ^ïcoeû facratifTimum iftud ÔC gioriofiITimum facrificium, commun! ^Wideep concordi célébrât, ibic^ reminifeit 8c animaduertit Chri* dominû noftrum mortuum f«mel,quo uiuorum dominaretur æ cr^tUru nbsp;nbsp;nbsp;of,

’’’®gt;’tuorum,nequaquam diuidit feipfam. V erum omia membra fua in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro^^fenti

wlligenseorum memoriâ habet,agitcp gratias, nofolum pro prg# ^lt;bus,qui adhuc in uita ifta mortali agunt, fed amp;nbsp;pro his,q hinc tran

Et in primis pro Deo diledis Tandis illis,qui certiHime apud do^

•ninum uiuunt»

De qua gratiarum adione,nimirum pro Sandis, bcatqs Martyr ^ypnaqus Epiß.öJib. loquit, Et indicat eä in tota Ëcclcfia pro con» ^nudine ufitatam, ut celebrentur oblationes facrificia ob cömemo*, rationes Martyrum,qui ad immortalitate gloriofæ mortis exita tran* (itrunt. Similis eil fententia quam habet libro4.epifl, Sacrificiafin* ^iiit)pro ijs Temper, ût meminiftis oHerimus, quoties MartyrumpaG ^onesamp; diesanniuerfaria commemoratione celebramus,amp;cgt;

Hinc amp;nbsp;Graecoru Canon expreflis uerbis dicittOfFerimus tibi pro PatriarchiSjProphetis 8^ Apoftolis.Quod tantüi ualet: Gratias tibi re^ Terimus domine, quod fandos tuos ab initio mundi elegif);i,fandificà* ßbconfirmafti,amp; tandem gloriofc coronaßi.

Nofter uero Canon ita habet:

CohimunicamusSc memoria uencramOr,in primis gloriofæ fern* gt;nbsp;perep uirginisMariægcnitricisfilntuidomininoHrilefu Chrißi,fed gt;, 8cbeatorum«Apoftolorum tuorum,amp;c»

Quod eß, memoriam ueneramur,o domine beatifTimp amp;nbsp;imttia (ulatæ matris filij tui Dei noßri,quæ abfc^ omni contaminationc DeS

P peperit

DE SACRIFICIO MISSÆ.

j^pcrit u?ra Deigcnitrix, honoratior Cherubim, incomparabilitet glorioûor Seraphim(quod Canon Chry foHomi profequitur) alio* rum (àndorum tuorum, ô^ext. Facimus autem idipfum confideratio» ne,quod hi tanquamnobiliiTima Ecclefiæ tuæ membra,morte tempos rali nec fupprefli funr,ncc perierunt,fed in uitam æternam funt pr^miamp; fi. Quapropter quas poflumus tibi gratias habemus.quod illis^qui no bis aliquando in omnibus quæ natura habet,fimiles fueruftt,tam admi rabilem gratiam dediHi,ut precatum,mundum amp;nbsp;mortem,amp; uiriliter , uincercnt,amp;uitam confequerenturæternam.Deniqueprodonis,^âce

cis ixhibuifii,amp; Ecckfi«c tuæ per ipfos communicante

Antiquiiïimus Patrum Diony fius prodit clarè iam fua xtatein Sylt;» naxi uenerabilibus hgais, per quæ Chridus fignatur ac fumitur fanâo altari impofitis,protinus atque incundanter (anAorû inchoari memo^ riam, quæ coniundionem corum indiuiduam unionemquecumiHoal tiHimam ÔC facratidimam indicet. Ad hæc quod facerdos (OS præco* nio extollat in altari,qui pie fandeque uixerunt, ad finetn ufque uw tutis uiam condanter,nufquâ ab eo defledendo tenuerant,nos quidetn ad imitandum beatiffimum illorum habitum, atque ad diuina petefida præmia prouocansJlIosautêueluti uiuentesprædicans,quinonmor tificati, fed in diuinam penitus uitam ex morte translati funt,amp;c.

tecJefid mdrtyri, nbsp;nbsp;nbsp;Pulchre de hoc feribit Aûgufiinus Lbro 22.de ciuitate Dei,

!gt;«ƒ nonfdcrificdti cimo.Quod licet non fabricemus Martyribus noftris têph Jtdfoiiiyeo^dntutn fed memortas fîcut homintbus, quorum apud Deum fpiritusuiuantî eor^,^pat}utpro ”on«wn’ibi crigamus aharia, in quibus facrificemus ipfis Martyri# whi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus,fed uni Dco, ôc Martyrum amp;nbsp;noftro facrificium immokmus:nk

hilominus tarnen eos ad facrificiû illud ficut hommes Dei, qui mundû in eius confeiTione uicerunt, fuo loco amp;nbsp;ordine nominari. Nec idco taa men a (âcerdote qui facrificat inuocari, quippe quod non ipfis facrif^ cet,quâuis in memoria facrificat eorû:quia Dei facerdos eft,non Jpfum uero facrificiû corpus eft Chrifti, quod non oiFertur ipfis, quia hoc funt amp;nbsp;ipfi,8Ccf t«Quod autê dicit a facerdote qui facrificat non in* uocari Marty res,hune habet fenfum : Sacerdotê uerba facrificij node* bercadfandosdirigere,quafi illis tanquâ Dqshicaliquid olFeratur^ Intérim tarnen non uult hoc loco n^are, quin poflint ad intercedendu pro nobis,tanquâ homines fandi inuocari.’quod enim illud pie fiat iam ante per eum ipfum cômonftratû eft. Sic cû dicit, Non fabricamus il* lis tcpla, uult dicere, tanquâ Dqs. Cæterû, Ecclefias co;û nomimbus appellatas,erigimus inipforum memoriam,Deoautemin eisfacri* ficamus.

Ethane

de SACRIFICIO MISSÆ. Fol. LXli.

Et hanc «He mentem Aiiguftini apparet ex ipfius uerbis,hbro 8. ^«ciuitateDd,capite 27.ubi 8^ rationes aflignat,quarc in MilTa Mar^ ’yrûfaciamus metnoriam : Nos(inquit) Martyribus tcmpla,faccrdos ‘Wjfacra 8c facrifida non conftruimus, quoniam non ipG.fcd Deus co# rum nobis eft Deus.Honoramus fane memorias cof um.tanquam fan# ^orumhominum Dd, qui ufquead mortem fuorum corporum pro utritate certarUnt, Sequitur : Quis autem audiuit, aliquando fidcliu l^antrnifacerdotemadaltare,etiam fuper fandtum corpus Martyns, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Dei honorem, cultume^ conftrult;ftum, diccre in precibus: ofFero « i# ^ïifacrificium I^tre j uel Paule, uel Cypriane C cum apud eorû memo# tiasofferatur Deo,qui cos amp;nbsp;homines Martyres fccit,8lt; faneftis fuis ’ugdisccclcfti honore fociauit, ut ca cdcbritaicSc Dcouerodcinorîï “•^orijs graiias agamus, Sc nos ad tmitationem talium coronaru cogt; ^(œinuocato in auxilium ix eorû memortæ renouatiotre ad hor tem ur.

ïtem, contra Fauftum Manichæum hbro locapitc n.eifdeth fere *’^^3is,candcm menttm fua exponit ; Populus(inquit) Chriftianus me# •’’orias Martyrum religiofa folennitate concckbrai, èC ad excitandam lmitationcm,ó^ ut meriiis eorum confocietur,atfp orationibus adiuuc# tarnen üt nuÜi Martyrum,fed ipfi Deo Marty rum,quamuis in memorias M ariyrum coftituamus aharia.Quis enim antiftitum in lo# dsfanftorum corporum aftiftcns altari,ahquando dixii.‘ Oftcrimus ti PttrCjaut Paülé,aut Cy prianc^fcd quod oftertur,offertur Deo, qui f*ï’nyrcs coronauit,apud memorias eorû quos coroftauit^ut ex ipfo# tumlocorum admonitione maior aftcdlusexurgatadacuendam cha^ ritatem.

Eaprorfus,quemadmodu Ciirine fandus dicit^EcclcGammemoi^ nam facere in facrificio Miftæ, ut meritis eorum confocietur,amp; oratio mbus eorû adiuuetur,Sic fit in Canone ËcclcfiæCatholicæ« Ante con«* fecrationem em orat Ecclefia, ut meritis, precibufquc fandorum Dei, 10 omnibus protedionis eius muniatur auxilio,Pcr Chriftum domina noftrû.Quod nihil aliud eft dicere, qua ut orationibus eorû adiuuctun

. Poft confccrationem autê, quando hoftia confecrata,non tantum cft ucrum corpus Sc uerus fanguis capitis noftri Chrifti fubftantialitcr, ue rumetiam corpus Chrifti myfticü,hoc cft Ecclefiam, Ocut ex capite amp;nbsp;mêbris fimul connexa eftgt;fignificat SiC repræfcntatiGuius corporis par tesquædam font fandi Dei.Sicut Auguftinus codem in loco dicit. Id# circopoft confccrationemoral Ecckiia,uiDeus nos in confortium

P ij fuoruin

DE S AC RIFIC IO JM ISS Æ.

fuorum, fion ut æftimator mcriti, fed ucniæ hrgitor admittat, ut men' tis eorutn afTocietur, Per Chriftum dominû noftrum. Hoceft, utefle pofîïmus corpus unura in Chriiio cum fancîis, quod ipfum ßeramen^ toinopræcipucfignifîcatur/ficutbeatus Auguftinus tradat de Sacrait mentis:Myftcn'um(inqu«)ucßru facet in altari, myfterium ueßrufuiä mitis^ad quod ipfießis, Amen reipondetis* Edo membrum corporis ChriHiyUt Amen tuum fit ùerum.

QiJÓd quidam ß'neratiohe caîu mnianiur in CatióttènofÏro,Ëihl nicam ßnäroru inuocationem committi, Per ipfum etßm Canone imlt; pudentiflimuü effe mendacium, manifeße conuincitur,quiadfoiüps* trem per leium Cbrißum dirigitur: TeigiturcIementiiTimepater,pee

** lefum Cbriflum dominu noßrum fupplices rogamus SC paimus,^c, Quo etiam tenore ad finem ufque procedit, omniaque uota preces, quæ diriguntur ad patrem, concluduntur per dominum noflrS lefum Cbrißum. Quod omnibus Canonem Jegentibus folo afpeäufitmani^ feiîumdiîa dixiiTe fufficiat de fecundo illo altaris^ Gue MiGàe iacrificio uniuerfalijaudis fcilicet gratia^z alt;fïionis,qóod ante confectationem deüoto gratof^ animo, ÔC corde amp;nbsp;oris confeiTione debet offerri.

t

Et fequitur in Canone facrifictj iGius talis peroratio; Vt Deus igif ** tur(ideG , propter caufasdilt;Gas, quæ unigenitiGltj fui promiffioniS^ ** mandato ianitatur) HancoblationêCeruitutis eorum, fedamp;cunâxfa ** miliæ fuæ pJacaf us accipiat,diefque noGros in iua,non mundi buius pa “ ce difponat, atque ab æterna nos damnatione eripi, SC in eleâorû fuoit rutJMubeatgregc aumerari,Per ChriGum dominum noGram.

QaxeGanacephakoGs orationis noGfxapudfacriGdamiGudfaa dis. Tria em qux hiepetuntur,funt prxeipua ilia dona,qux nobis Def as pater per Glium fuum donauih Primum enim dedit nobis, uf paeë cum ipfo in terris babeamus, qux ab ijs,qaibas donatar,terrorem anxietatê cordis oem ptinus aufert,0Cgaudiu parit, quodnemo queat auferre. De quo CbriGus ait Iohannis decimoquarto: Pacem rdinquo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

uobis,pacem meam do uobismon quomodo mundusdat, ego do uof

bis.Non turbetur cor ueGrum neque formidet, SCcxti 8c Iohannis def

cimofexto:Hxc loquutus fam uobis, ut in mepacem babeatis,in munf

do preiTuram habebitiSjfed confidite,ego uicimundum. Atque bxceG

pax illa,qaam ApoGolas paGim nobis comprecatur^ DebacRomaf

noru decimoquarto ait :R^nû Dei non cG efca Sc potus, fed iuGitia

Scpax ƒ

DE SACRIF'ICIO MISSÆ. Fol LXIll

eu

®^Pax,8lt;^gamjjum inSpiritu fando / Et ad^ Philippen 4. Pax Dei^ *3'iæexuperat omnem fenfum,cuftodiat corda ueftra amp;nbsp;intelligcnti* ’sucftrasinChriftoIefu.

^cfdiquis duobus quæfimul petuntur, ut uidelicct ab alterna ^ninatione Iibercmur,amp; eleflorum gregi annumeremur,idem illc ^I^HoIusad Colloflenfes i. ait: Qiii dignos nos fecicin parte for* ’^bndorum in Iumine,qui eripuit nos de poteftatc tenebrarunij5C ^‘’^nftulic in regnum filq dilcdionis fuæ,iii quo habemus redempt i^ remiffionern peccatorum per fanguinem eius. Et Adu.20gt;

^’^iftusdominusadPauIumait: Mittotenurtcin Gentes aperirc ®^losçorum,ut contiertantura tenebris ad lucem, amp;nbsp;depoteftate . ad Deurn,ut accipiant remifllionem peccatorum,ôi fortetn ’’’^^fahdosjper fidem,quæ eft in me«

DE CONSECRATIONE BVCHARISTIÆ

amp; tertio MilTæ facrificio.

COiîipîetofacrificioIaudisquodprô Aatu totius fftundioF» fertur,fequitur ftatim præcipuum Miffæ caput,quod eft c5 fccratio diuiniffimi facramenti. Quetri Canonis ordinê etiâ verhAniiro/^pet Ambrofius tradit libro de facramentis,amp; habetur in c.panis omnia qutin fupioi confecrationCjdiftindione fecunda. In hac confecratiöne falt;

Ecclefiæ nôrtiine per irtuocationem Dei,quæ eius promiffïo finur'oratitmépel ^^’^niandâto filrj fui,tota innititiir, fuppliciter orat^ ut Deus pro^ titurpro populo, illam panis uini mixti oblationem,qu3cfiam in fignum to

3'isnoftræ deditionis gratiarum aflionis oblataeft, conrequen« cri/îciü yot^dtur, ^^'^^noiîînibus Benedidam,Afrcriptam,R.atam,Gratam, Accepta i^”f nonfùifftrmo

quot;'■P“’ E« «lomini no« ^‘HeluChrifti. Acmox pronunciatfacerdosEuangeliftarum uern jî».

P *‘Q.VI P R. ID1E quam pateretur S^c. Quibus ftatim diuina affumitjac^a uerba fubiungit, quorum uirtute digniffimum amp;nbsp;facratiffî'«

illud Corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti facramentum confecratur bis dut.

^cffidtur:HOC EST CORP VS MEVM. unacum»

di'uinis uerbis,qu3c fuper calicem proferuritur.Quomodo uero

3tina Ecclefia a tempore apoftoIoRî ufa fit hoc omniü prçcipuo 8^ uiTJmocôfecrationisopere,clariflimis fanlt;îtoR2 patf u teftimonqs, paulo infra fubqcientur^faciemus notiftïmû. Hic nobis fatis '^jtChriftia»umamp; catholicum ledorem, quod ad formâ confecra«» ^onis attinet mittere ad S,Ambrofi5.1ib.4.dc facram.cap.j ubi eart

a principio ad fine ôC ad ucrbu fere récitât. amp;nbsp;ad S.prem Aug.

DE SACRIF. MISSÆ.

Qui uerba ilia inuocationis ChriftianeS^rededecIarattSacerdos ie(inquiQDeum inuocatCintelIige in canone^ut oblationem propofiiâ utrumju /lotira* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facerc dignetur b€nedilt;5ïam,per quam benedicamur:af*

fcriptam,per quam omnes in ccelo aflcribamur:ratam,per quam in uifceribus Cbrilii cHe cenféamur:rationabilem, per quam a beftiali fenfu exuamur:acccptâbilem,ut qui nobisipfis difplicemus,perhâc acceptables eius unico filio fimus. Quæ omnia tum demum nobis contingunt,quandooblatioaltarisconuertitur nobis in corpus amp;nbsp;fanguinem domini noftri lefu Cbrifli. Id quod oratiunculæidius conclubone proditur,qua uerba præcedentia dare pulchre expli cantur. Quemadmodu Cameracen.Epircopua Odo,in MiiT^ Cano nem fcribit;PofueratCinqui0in omibus benedidam,aflcriptam,ralt; tam,rationabiïem,acceptabiIem.Sed bæc omnia claufa erant,minus intenigebantur,minus patcbant:aperuit oilium^pateFedt totum,fci* licet,ut nobis fiat corpus amp;nbsp;fanguis Cbridii bic totum compktur, hie totum periicitur,S^c.

Confecratione fad:a,e uedigio in MifTa ( qax oiftnium CandarS ^lt;d:ioed)Cbridusdominus(quifeipfum ^bquando in corpore fuo mortal/ Deo patri cccledi cruentam facri fidum pro peccatis mundiobtulit) denuo totius Ecdefix nomine, modo incruento/pirituali repræfentatione, èc commemorationefa cratiiTimxfuxpafftonis offertur.'Quod ipCum fit^quandoEccleCia Chridum Sgt;C eius uerum Corpus uerum^ ranguiiKm^ Deo patri cum gratiarum aâione,8^ oratione attenta, pro fuis Sgt;^ totius mundipec catis proponit feu repræCentat. Quanq enim facrifidum illud in ea , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forma qua in cruce offerebatur femel tantum oblatum fit,

tantum fanguis dFufus,ut ita repeti iterum^ oiFerri non poifit,nibi lominus tarnen confidit manet tale facrifidum coram Deo perpe

1. -n- fT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtuteÂTeffîcacia acceptum,ita utfacrificium illudfemel

Z ffficioß, oblatum,non minus bodierno die in confpedu patrisfic cf«

ftitur ante patrem, fic^LTC ac uigens, q eo diequo de faucio latere fanguis exiuic8^ aqua.

nihil defuacf^catia gjeat beatus Cyprianus in fermonede Baptifmo,Sgt;^ manifed.Trini

SZ^stui^^l ^3t.tedatur. Quapropter cum uulnerati corporis nodriplagæ pre*

olim, tio redemptionis femper opas habeant,Ecdefia proponit Deo Pa

tri pretium illud, in uera fide deuotione iterum (fed figuratiue 8^

fpiritualiter)ad confequendam remidionem peccatoram.No quod ƒ huic operi fuofquo uiddicet comemorat 8d reprçfentat facri fidu ib

ludjmeritum alfcribat remidionispeccatorû, ut qua folus Chridus

cruenta fua oblatione in cruce nobis promeruit. Vei^ tali fuo come

moratiuo mydico fidei facrificio, in quo reprpfentat Ecdefia, 8lt;^

ftditin cÔfpdiâ Pris uei^ corpusô^ fanguiné eius unigenitfapplicat

fibi accdmodat ma^f /

DB SACRÏFICIO MISSÆ. Fol. LXIIH ’’’’gnum inæftimabile illud donatiuum reihiffionis peccatorum WChriftusimpetrauit : Cutn accipiat remiflionem peccatorum P^nomcncius,qui credit in cum, Aduum lo.

Secundum quam fententiam fandi Patres corpus 8^ fanguinem •Domini in altari prçfentia,nunc fatisfaclionem peccatorum noftro ^uniamp;totiusmundi appellant,nuncredemptionis noftræ prætiu. ^oniodo de facrificioifto Euchariftico corporis amp;nbsp;fanguinis Do

Irenæus loquatur,iam fupra relatum cft. Chryfoftomus homi Vf/er« pdtres/tf» ^iâdcEuchariftia inEnccnqSjexpreffa libera uocc:McnfaCait)do

myfterqsénftruda cft,amp; agnus Dei pro te immolatur. Gui fi” acm,redent^tioncn •’ïüe cft quod in epiftolam ad Hebræos feribit, homilia 17. nos can” predun*

ofFcrre hoftiam,quæ femel in fanda fandorum oblata eft,amp; u* ’’30^efle oblationcm noftrâ cum ilia,cuius exemplar eft,Sc non mul ^as.Idipfuni(inquit) femper offèrimus, nec nunc quidê alium agnû, ^’ftino alium,icd femper eundem ipfum: Alioquin quoniâ in mul” in (net ^'slocisoffcrtur,multi funtChrifbjfedunus ubiepeft Chriftus, quot;’^pltnus cxiften«,amp; illic plenus,unum corpus,Sicut enim qui ubi” ^ucoffertur,unum corpus eft,8i non multa corpora, ita etiam amp;nbsp;u« ’’uni facrificium. Pontifex autcm'noftcr Chriftus, illc eftqui hoftiâ ’’’undantem nos obtulit,ipfam offèrimus 8^ nunc, quæ tune oblata Jwdemconfuminonpoteft. Attjitaconfonat fandomartyriCys* , Qyibus 8c bcatus pâte r Auguftinus libro quarto de Trinitatc fub ^^‘blt;ns:Et quidCinquit) tam grate ofFerri 8i fufeipi poftet, q caro «crificij noftri,corpus cffècftum facerdotis noftri. Et in Pfalm. . «mclpro nobis Chriftus oblatus eft:fi credimus autem amp;nbsp;comme” Dioranius qm'a uenit ad nos,quotidie ofteratur pro nobis,ac fl reno”

nos quotidie,qui nos prima gratia fua renouauit.

AdhjcCyprianusinfermoncdecœna Domini,dicit,Corpus8£ bnguinem Chrifti fimul Si medicamentum holocauftum cfte,acl J^andas infirmitatcs,8iiniquitatcs purgandas: Perpes(inquit) eft hoefacrificium8c femper permanens holocauftum,nuna pane hune populi multitudo confumit Sic.Et epiftola 5. libri fecundi ad Ceci” hum ait:Paffio eft Domini facrificium quod offèrimus.

Nçciftud mirum uideri debet,Cum ad hoc donauerit nobis De* plt;tter dédit nobhß us filium fuum dominû noftrum lefum Chriftum,'ut qui noftris ui« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propi»

ribus potentiae non confidimus.confitemur^ peccata noftra,eû, qui eft dominus Si redemptor nofter, Patri tanquam unicum facri” «cium pro peccatis noftris fatisfacicnsjproponamus.

Ipfe

DE SAÇRIFICIO MISSÆ.

Ipfc eß enim querti propofuit Deus propiciatorem per fidemin fail guine l’pfîus.amp;c.Roman. j. Sicat SC nobis natus eft:ut qui in ipfutn credimus non pereamuSjfed paeem habeamus cum Deo,amp; uiua* mus,reconciliati patri per fanguinem Chrifti. Quemadmodum bea tus Bernhardus in Cantica, fermonefecundo ait: Cuiti defecerit uif Cusn3ea,non côturbor ftatim nec defpero: fcio quid facerc debcam, Calicem enim falutaris accipiam,8^c. EtinfermoneprimodeEpi* phaniarTotum quod dare poiTum miferunj ißudcorpus meum^ Si quo minus,addo SC corpus ipfius.Nam Uluddemeoett amp;nJajia cft. Paruulus enim natas efl nobis,8^ filius datas edqj^ihi.De te Do* mine fupplco,quod minus habeo in me.O duIciiTima reeottcilistio, ofatisfaûiofaauifTima.

Porro 8^ fpiritualis iiîa corporis 8^ fanguinis Cbrilîiobiatip,câ munequoddam facrifiçium cft,ficut 8C alterum illad^degaofetudai , Joco diximus,propter gratiarum adliones, 8c orationes quæ ibifi* imr.'non pro præfentibus modo,uerumetiam proab/éntibus:neçt^ tum pro bis gai adbac in mortali iiîo corporeagunt, fed prpfra^ tribus amp;nbsp;fororibas npfiris, qui cum ßgno fidei bine ad DoflwW» profedifunt.

ConCecrationeperadla^poflgaam uerba Domini, HÆC quntw efcancßfeceri[is,}n mei memoriam facietis.pxonaciauerit facerdof, rurfus EccIeCiæ perfonam indait,loguitar(p ad Pattern,3^difit; VNDE 8^ memores Domine nos ferai tui, fed 8^ plebs tua fan* diaCgu3eeaEcclefiataa)eiufdemCbriai filijtai dominiS^DeifiOf Ht‘i,tam beatæpairioni5,necnon abinferis refarreâioais,fed8iôt coclos gloriofæ afcenCionis,off'erimus prai;claræmaieiiatitux,dcta is donis ac dacis,boaiam param,boHiam fanfiam,bottiaiïi iitffiac« latam,panem faadlum uitx xternæ,8C calicem falutisperpetuXf

Sapplicat deinde Ecclefia^, ut Deaspropicio 8i fereno uuftu ad.

hxc refpicere dignetur,8^ accepta habere pro nobis, 8^ gaod ad I ciionem oblauonis noiirxattinet, aut guatenas confecrata ilia

fiia,Ecclefiam Chri/ii,tanguam corpus eias ûmul fignificat 8^ re* / prxfentat^AIiogui nemo tarn ïiolidus eii^gui ignoret Deo patrini^^

hil poife acceptius eife corpore 8^ fanguine unigeniti filg fai Chri^ ƒ /Il Procul a nobis ab fit ut tab's fen fas aut cogitatio nobis in men^ ƒ tern ueniat, gaafinos miferipeccatores uelimus noiira diione cor^ ' pus 8C fanguinem Domini le fa Chrilii Patri primum conciliate 8^ accepta reddere;guum corpus iftud fit unicum illud quod per fe aç*

ceptuin !

D E s A C R I F 1 CI o MI s s Æ, FoL LXV.

(«ptum eü, Hadenus ctiam ut per ipfum nos quot^ 8c omnes homw nwacceptemur.Quapropter uerbis iam didis corpus illud prgdicauf* mus, amp;nbsp;contedati fumus effe hoftiam purâ,hoftiam fandâ, hoftiS nwculatam,pancm fandum uitæ æternæ, amp;nbsp;calfcem falutis perpetuæ.

Cumautem inEcckfianostali loquendiformæaffucfieri opor^ beatus Auguftinus in libris de dodrina Chriftiana,8Cpafîîm

gt;libi docct)qua corpori Ghrifti,non folum hoc tribuitur, quod cft ipfi (inquâcapiti proprium, uerumetiam quod eidem corn petit, quatenus (tcum membrèTua côpr^hendit. Secundum quem modum clamauit in ttucejDeus meus,Deus meus,quare me dereliquiftiC Itê,Longe a falu i«nieauerba delidorum meorum. Quod certedenobis,quosinfege^ ^bataccipiendum eütOon uero deipfo tanquâ capite,quipeccatû nul lûflt;cit,i,Petri2.Quare(inquit)Auguftinushocdicitur,nifi quia nos ibieramus,nifi quia corpus ChriC^i Eccicfia.Debet bc hic ad eundê mo dum uerba iiïa intelligi,ut Drus fuper hune fdm panê,amp; caliccm falu(» dsafpicere dignetur, quatenus panis ille fandus? amp;nbsp;calix falutaris nos fimulcôpræhendit. Vnusenim panis, ait Apoftolus,amp; unum corpus Wuhifumus.qui de uno pane participamus. Quia uero(ut dicit beatus Iohannes Chry foftomus)Chriftus obtulit hoftiâ nos mundantem,quâ ^nos quoque nunc ofFerimus, fie debent uerba ifta MiiTae accipi, ut Deus pater in hanc oblationêpficut nos earn offerimus, amp;nbsp;non quomo^ do ille obtulit, rcfpicere dignetur. Quâ fententiam cogunt,neceflario« qùe requirunt,amp; uerba quæ proxirae fequuntur:

Digneris accepta habere facrificia noftra, ficuti accepta habere âb gnatusesmunera pueri tui iufti Abel,amp; facrificiumPatriarchænoftri „ Âbrahæ, quod tibi obtulit fummus facerdos tuûs Melchifedech fan „ âum facrificum,immaculâtam hoftiam • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Iam profedo facrificia illa Patrum propter Chriftum utique,qucm deûgnabantjdenique Si propter mandatû Dei facrificia illa requirent tis,non poterant ipfa non placerez amp;nbsp;tarnen quod ad eorû obedientiam attinebat,quâ in facrificando Deo exhibebant, in facrifiefjs illts Figurai libusorabant,quemadmod5 8^ nos,ut Deus dignaretur ea accepta ha berc.Itaque partis fandus calix falutaris,non ratione capitis fuperbe nedidi illic fe cxhibentis(in quo Patri fem per bene côplacuit) fed ratio* nenoßri,qui illic quoque unus cû Chrifto panis efte, myftice fignifica* mur,8c quatenus nos ea offerimus, accepta haberi petntur,hoc cft,pre camur,non ut Deus Chriftum, quem paulo ante Canon ipfe dilediffî* mum patri fjlium nuncupauit, fed noftrum iftud feruitutis obiêquiu, r€præfentatiuum£^,8d comemoratiuum facrificium rcfpiciat,in quoei «rnê amp;nbsp;fanguinem filij fui fiftimus, petêtcs,ut ea femel in cruce oblata,

De sacrif. MissÆ.

pro nobis quoquchabeat accepta, fruAum tam bcatæ paflionis nobis applicans accommodans. Et quemadmodum pctimus,ut perceptio corporis Chrißi fît nobis falutaris,fic petimus^ut oblatio noftra myßi* ca corporis Chrißi fit Patri pro nobis acceptât

Atque hic loqucndi modus eß in feriptura plurihiutn ufitatus.Quis ignorât cnim uetera Patrum facrificia, quae Chrißurti præfignabant, Sxcrißadbfc mun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod Deus ea præcépiiïct fu fie per femunda Nihilom/nus

ddamp;Dtogratdi * tarnen frequcntiusimmundauocanturinfcripturis ,nôrationefui,fcd propter indigne ofi proptcr malam uoluntatcm oiFerentium. De quo uide €hryfoftomuni firentcs^dicnturtn ^Q^iilia fecunda aduerfus ludæos. Hinc in uetußiffimis aliquot hbris fcTiptuns infmt d. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poß locum ilium. Supplices te rogamus, habetur ifia orsf

tio : Memento mei quöefo domine Sc miferere, licet hæc fanda indigne tibi fantße pater omnipoiens, æternot, meis manibusefferantur facrifl ficia,qui nec inuocare fandu ac uenerabile nomê tuum dignus fum: fed quomodo in honore,Iaude 8^ mem oria gloriofißjmi diledi filij tui do mini noßri lefu Chrißi offeruntur,fic ut incenfum in confpedu diuing Maießatis tuæ cum odore fuauitatis accendantur.

Sandus Bafilius in füo Miflæ Canone,oniem calurttniam aufert. Orat em:Refpice fuper nOs Deus, amp;nbsp;fuper hanc noflrä latria,q^^^^^^ ptä habere digneris,ücuti accepta habere dignatüses munera Abel, fa* crificia Abrahæ,8ô c.

Poß hæc fcquitur in Canone noßro.*

“ nbsp;nbsp;Supplices te rogamus omnipotens Deus, iube hæc perferri per ma^

*« nus fandi angcli tui in fublime altare tuum, in Coni|3edu diuinæ Mäie^ “ ßat^stuæ,utquotquotexhac altaris participatione facrofandumfilij tui corpusamp;L fanguinê fumpferimus,omibenedidionecceleßi,Sfgra^

«t tia replcamur,Pcr eundem Chrißum dominurti noßruiTgt;,Amen.

Neque nouiterorario ißa introduda efl . Verum fempen'taora# uit Ecekfia Latinorûm,etiâ longe ante tempora fandorum Patru Am broft) ÔC Augußini.'amp;: proculdubio ab Apoßolorum temporc.quutn fimilis precandi formula in Canone Græcorum apud Chryfoßotnum reperiatur.Habet ctiam oratio ißa, quemadmodû præcedens hune fen fum:Oinipotens Deus,cû probe feiamus myfltcâ hancnoflrâ oblatio# ne corporis fanguinis dikdißimi fdq tui, quâ tibi fub panis Sfuini figuris in terreno iito altari exteriori operatione oHèrimus, beatißima cius paßione tibi rurfus figuraliter proponentes, cû imnfenfa gratiarü adione,proptcr indignitatê noßrä tibi placere non poue. Idcirco te fup plices rogamusp ut per eu ipfum,qui tß magnicÔfilrj angelus, eadêilla

DE SACRIFICIO MISSÆ,' Fob LXVL

libl offeratur in fubhmc tuü altar c humanitatis cius, quâ fuper oês ccclt; ïoscxahaftj,amp;S ad dcxtcrâ tuâ collocaßi, quo fie ad noftrâ reconciliatii« ®nem femper in conlpedu apparcat SC luceat ♦ Vide de hoc Algerû de ustitatc corporis 8C fanguinis Chrifti in Euchariftiajibro.t.cap,14.80 Auguftinu in ca.Vtrum,de confecrat.diftind.i.ubi ita aitîintra fdâm EcclefiamCathoIicâinmyfterio corporis Chrißi, nihil a bonomaius, chfiftut confeerdt ’’’bilamalominus perficitur Sacerdote, quia non in merito confecran^ ^bdptizdtfdctrdo in uerbo enicitur creatoris,amp; in uirtute fpirituiTancti.bi enim in

•Write effet facerdotis,ncquaquâ ad Chrißö pertineret. Nunc aût ficut •pfeeß qui bap(izat,ita ipfe eff, qui per fpiritû fandum hanc fuâ efficit carnetn, 8^ transfert uinû in fanguinê. y/ nde 8c faccrdos;Iube(inquit) ^cperferri per manus angeli tui fandi, in fublime altare tuum in con Mûdiuinæ Maieftatis tuæ, Vtquid deferenda in lucem depofcii? •gt;gt;Û ut intelligatur q? ifta fiant in Sacerdotio,

Quanquâ ilîe noßro iudido bonus fit fenfus,fi orctur ut Deus iu ^^stoblationênofteâper fandos angelos in confpedû diuinæ Maie« ^’••s fuæ perferri,non uero hoc modo, quafî uclimus ut nunc primuni ’••g^liperferant corpus 8C fanguinê domini noftri in ccelos ad pattern: ffd uerius preces 8^ uota noftra,quibus oratio ifta concludit.Hæc fcili w,utquotquotcx hac altaris participationefacrofandûfilqeius'cor« pus amp;nbsp;fanguinê fumpferimus, omni benedidione ccelefti 8e gratia re« phamur.Hoc officium em bonis angelis in feripturis paffim attribuit, ^petferantorationes noftrasadDeum,Tobiæ 12. Et adhunemodu orauitbeatus Ambrofius,qùi in Canone fuo duas illas oratiôes,jVnde 81^ nos memo res. Et, Supplices te rogamus, in unam contrahit,ut aides libr04.de Sacramentisjcapite ô»

s Perferri aute aliquid ad confpedû Dei fecundum loquendi modu, ^ui in Bibirjs uGtatus eff,nihil aliud intelligitur,quâ ut fada noßrapde« uotiones,uota 8e preces a Deo acceptantur amp;nbsp;exaudiantur, Pfalm.78, 87« amp;nbsp;Ecclefiaft .5 ƒ, Quem fenfum orationis quoc^ conclufio fe« fumaffert.In qua luculenteroffenditur 8^apparet, quomodopraece^ dentia uerba(quibus oratur, ut Deus hæc facrificia propicio ac fereno uultu refpicere dignetur)fint intelligenda,(ïc uidelicet, ut refpicere ea di gnetur,non ob id quod nunc deinceps fuAt facratiffimû corpus 8e fan« guis dilediffimi filq fui, in cuius faciê femper alioqui refpidt : fed pro« pter nos, quo facrofandû illud facrificium fie tradare 8e fumere pofïî« mus,ut nô Reniât nobis,utpote indignis ad iudiciû,fed ad côfequendâ benedidionê potius cceleftê 8c gratiâ.Qûo beatusAuguft, in lohanne annotauit,8c habetur in ca.credere, de confecrat,dißind,2,Qui manda

Q, ij cas

DE SACRIFICIO MISSÆ.

Cat(inqun)carn€m, amp;nbsp;bibit fanguinê Chnfti,ufcß ad fpiritus parncipa^ lion cm, ut in corpore domini tanquâ membrum maneat,amp; eius fpiritu uegetetur Ç quod cfl: quando eius mâdata feruat) Ad altare Dei inuibbi le^quo nô accedit iniuftus(in facramento tantum,n5 in fpiritu percipics corpus fanguincm)ine peroenit,SCc.Ad eundcm modum in Grfco ChryfoftomiCanoneoratur.’Proaddudlis ÔC fandificatis pr^tiofisdo nis dominum Deum noftrum dcprecemur, ut dôminus Deus noßer, qui fufcepit ea in fandû 8^ fupercceleße 8c intelleduale altare fuum tanquam odorem bonæ fragrâtiæ, uiciiïîm nobis mittat diuinâ gratis, donumque 8C communionem fandiilïmi fpiritusS^c»

fib]‘dngeius^,flt;iccru Hic fcnfus quctn cx Auguftirto jSfimUjac deinde ex ÂJgerô addu5d dos,temp!umi4lttlt;* mus,no Qîdeatur alicui peregrinus : Conform is eft em facræ fcriptu^^c rcvhoßilt;(» pgj. Qn^ni'g q^æ dominum lefum Angelû utic^ magni 'condlij uocat,

Efaiæ 9. iuxta translationem feptuagitata. Et Exodi xj.Angdum illu, de quo ait dominus,Ecce ego mitto angclum meû qui procédât te, 8£ cuftodiat in uiam,8^ introducat in locum que præparaui tibi. Obfer* ua eum 8c audi uocem cius,amp;c. Similiter fcripturaappdbt domintiw Chriftum altare,Heb. i ;.Et Apocal.8. Aureum illud altare.In guo, SC per quod omnes pi) Chrifttani uniuerfa facrificia fpiritalia, fidei, d«uo tioniSjgratiarum adionis, uotorum,orationum,fpei 8c chariwtis Dco patri debcnt olFerre. Sicut amp;nbsp;Petrus ait Apoftolus: Offerent« fpiritua H-Ptfri.K nbsp;nbsp;nbsp;jçg hoftias acceptabiles Deo,per lefum Chriftum.Item ad Hebroos 15.

Habemus altarc,de quo edere non habent poteftatem, qui tabernaculo deferuiunt.Et pauIopoftrPer ipfum ergo offèramus hoftiâ laudis/èmü per Deo.ld eft,frudum labiorum confitentium nomini eius.Atqueita fitjUt Chriftus ipfe fit amp;nbsp;Sacerdos, 8c altare, facrificium, tcft« bcato„ Auguft/nolibro decimo deTrinitatc,amp;: in Pfaimo i^.ac 26.Item défi# de ad Petrum capit.2.dicit:Idem Sacerdos eft Sd facrificiû.Idê Deusamp;r templ5,Sacerdos,p que fumus recôciliati.Sacrificiu, qrecôcilati.Tem plu in quo reconciliati. Deus cui reconciliati. Quod fupra Apec. 8. cm tauimusjclareindicat Chriftum aftare tanquam mediatoremprono* bis apud patrem fuum cceleftera,cum corporis fui facrificio,in thuribu lo aureo, in charitate immenfa, qua fe pro totius mundi peccatis tradi* ditacerbiftimæ 8^ contumeliofiflimæ mortl,ad æternam reconciliati# onem omnium,qui crederent in eum.Iam huic unico amp;nbsp;æterno facerdo ti magni cp conciJij angelo, tradunt facerdotes tcmporales,8£ populus credentium hic in terris,in Mifla myfticum facrificium corporis amp;nbsp;(an guinis eius,cum gratiarum adione,pijfque uotis amp;nbsp;oratiônibus,

Quac

de SACRIFICIO MISSÆ. Foîi LXVIt Qyæ ille fufcipienSjreddit Patri accepta, atÉÇ ita perfertur facrifici 'l’^illud ad Dcum,amp; non aliterihoc cft manu Chn'fti, per meritura P^fTionis Giæ,quando ilia fumitur in manusj agitur^ in confpeclu Pétris rtjm ea,quod ipfi gratû èC acc'eptum efl:quod certc fit in Mif

Chriftiano ÔC catholico more feruatur.

DE MEMORIA DE. fun Aorum in Chrift o.

P Oft haie iam fcqûitur in Mifla mefnoria ChriftianorutT) fidè lium,qui in uera fide in Chriftum ut fperamus ab hoc mundo tranfierunt, de quibus non adeo habetur certitudo uttum fa

^'^ffiiundati purgatif hinc abierunt,^ fumus certi dcfanAis.Qua I nbsp;Propter aliter horum,aliter eorum facimus memoriam.Sandorurrt

mcmoriam agimus ante poft confecrationem corporis 8lt; ’’’’guinis ChriftijCum fingulari gratiarum adione : non quod ore*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro eis,fed potius ut ipfi pro nobis intercédant.Rcliquorû ue*

! nbsp;nbsp;nbsp;’n Chrifto defundorum poft confecrationem tantum reminifei*

agimus quidemgratias,ob id, quod Dominus ipfeeos hinc

Jwj figno fidei,aut (ficut Chrifoftomus homilia j^.dicit) cum fidei euocauit 8^ aftiimpfit. Vnde fperamus eos quiefeere in fo*

’’Jno pacis. At nihilominus fimul etiàm pro his (quod pro illis no fa f’niusjfuppij’famus, ut Deus in Chriftoquiefeentibus locum refri* S^nducisS^ paoisindulgeat. PerChriftum amp;c. Hane differentia ^^^«ibit Auguftinus dil ertc,tradatu 84. in lohannem.

autem apud facrificiurti cof ßofis amp;nbsp;fanguinis Oofflini habci memoria 8^ orctur pro fidelibus defundis,traditione apoftolica

jocccleliæ primordqs mos inoleuit. Quod facer Dionyfius in li* offido.träditi»^ WoEcclcfiafticæhiérarchie cap.^.teftatur.Ait enimt Deprecefug ‘^^fundis facienda,ex diuinis ducibus,hoc eft apoftolis,traditio per ücnit ad nos.Et paulo ante:Precattir(inquit)oratio ilia diuinam cle* ^^ntiam, ut cunda dimittät per infirmitatem hurtianam admifla ptccatadefundo, eum^ in luce ftatuatSCfegioneuiuOruiti, infini* bus Abrahac,Ifaac lacob, in loco unde aufugit dolor, triftitia* ^gemitus,hoc eft, in perfedam immortalitatem, omni triftitiaua* cuam,acplenamlumin!spcrpctui. Et licet ibidem uidere quod prö Proqu^utdtfunXi his tantSorauerit antlftes,lt;Jui digni habebantur, aut qui in uita fua precatifuerant pro fe in Ecclefia orari.Et quanq non ignoret Anti* ftes Deu his qui pie in fide uixerunt difeefferfft^ dare uitam,ncc re* côrdàri per fummâ clemcntiâ fuâ maculas q illis ex humana infîrmi* lateadhgferuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifj

Petit tatftê nihilotfiinus donari eis præmia facra,propterea quod de beat orationem fuam uoluntati diuinæ c5formare,8i hoc petereqd Deo placitum eft,ô^ quod promifit fe Deus prçftiturum.Non oral autêproinfidelibus iiftptjs, quibus nihil taie Deus promifit,

Tandem igitur difpicean non commémorationprecatioEccle^’ dæ in Canonepro defunâ:is,huic apoftolicæ tradition! in omnibus concordet':’ Ecclefiaenim prohis tantum orac, qui in fide difcelTe* runt,atcß adeo uflt;$ ad refurredionem quiefcunt. Comprecaturau têrh ipfis quod iam confequuti funt;nifi quod optât «t mortui perfc (île idipfum confequantur, Huic Dionyfio pofieriores patres omnes confonaht,tam Orientalis quam Occidentalis Ecclefiæ. Gregorius Nazianzenus in orationc funebri in mortem C^farij fra* ’ tris fui. Item Gregorius Niirenus,n Athanafius,qui ad AndocbS principem,quæfl4 54.dicit, Animas fîdelium percipere beneficia ui«* uentium, quando propter eos fi'unt conuentus in Écclefiat Alioqui cnim non uciqß in cura n exequfjs fieret corum commemoratio.

. Epiphanias libro tertio contra hærefes, damnat Aeriuifi hærcfegt; os iflius,quod contempferit orationes quæ pro defuncîisdicuntur. /^erîlt;Mdh£refit,eJi Habet autem ita:Quod proferuntur nomina defundoru, quid hoc ttegdreprodefi^. magis fuerit utileÇ'.Quid hoc commodius nbsp;nbsp;ma^is admifationedi^^

HisordadumeJJè, gnumç^Credunt enim præfentes quod hi qui præcefferunt uiuiït, SC non funt nulli,fed funt ÔC uiuunt apud Dominum. Et ut pientiflîtnâ prædicationem recenfeam,quod fpes eft orantibusprofratribusuc lut qui in peregnnatiôe fint. Profunt autem Sgt;C prcccs qaxpro ipfii fiünt,etiam fitotam culpam non abfcindunt.

..... Verum enimueroeo quod nos fæpedum in mundofutfiusfallimur Sc crramuSjtum inuiti,tum uoluntarie,quo id qaod perfedius eft gnidcetür,pr O iadis peccatoribus memoriam facimus.Propecca toribus quidem milèricordiam Dei implorantes: pro iuftis uero 8^ patribus,patriarchis,prophetis,apofiolis,euangeîifi:is,martyribus, confeflbribus,epifcopis^ 8^ anachoretis,amp;S pro uniuerfo ordine.’uC Dominum lefum Chriflumab hominum ordinefeparemus,per ho norem qûem ipfi exbibemus,amp; ut adorationem ipfi præftemus: Ib lud mente uoluentes,quod Dominus non eftalicuihominiad^qua _..... tus,etiam fi milies6lt; ultra in iuftitiadegatunufquifque homo»

TÙditionit uî! fè, Qpo^odo enim poiTibik fuerit;* Ule enim etî Deus: hic homo. Et cunduinEpiphdtiiu. fLibditjquodEccleCiabocneceffarioperficitf tradiiionea Patribus

accepta.

DESACRIFICIÓ MiSSÆ, Éql. LXVllt

1 »

Qùisaukm poterie ftatutum matris diflblucre,aut Icgcm patrisC'ué Salomon dicit: Audi fili fermones patris tui, amp;nbsp;ne répudiés ftalt;«

I ^uta matris füæ. Oftendens per hoc, quod amp;nbsp;in fcripto amp;nbsp;fine Ccri^i pto docuit Pater,8C Vnigenitus, Sgt;^ Spiritus fahclus. Mater auteni ’’oftraEccIefia,habet ftatuta in fe pofita indiflblubilia,quæ dilToIui ’'onpoiTunt.Quum itaqj ordinatafint inEccIeOa ftatuta,amp; bene fe ^îbeant,amp;^omnia mirabiliter fiant, confutatus eftrurfus hie fedu* ^torïAerium putat.Hucüftç Epiphaniusj

Habes in Cf^yfoftomo locum in t.ad Corinth/, homilia. 4i-

Plurima in hanc fententiam dicuntur. Vult enim ut iuuentur defun== ’^‘jnon Iachrymis,fed prece,fopplicationibus,eleemofynis ÔC obla« ^‘onibus.NeC eflehoc temere excogitatum, ut memoriam mortuo^ J^^niintcrfacra myfteria celebremus, autaccedamusad altarc pró ,‘*^'^a§num illic iacentcm,Ô^ peCcata mundi tollentcm deprecates, ^^tnt etiam, Spiritusfandi ordinatiopefieri,quOd facerdotes in Græcorum Mifla pro defuncEsoranc amp;nbsp;clamantihortatur^,nc de fâtigeniur mortuis auxilium ferendo,preces pro ipfiS offerendo,c5 ^ohusftrbis communis uieftima ft'nt'preccs. Et addit:HinC pleni fidu ’^gt;3 pro toto etiam orbe fupplicamus inter martyres, inter confeflb^ inter facerdotes mortuos tecenfemus. Vnum enim corpus oes

Junius,uhdiqp ueniain ipfis impetrate licet.Similia habet homilia ^2 ^\Matthæum,homilia quo($ 6^.ad populum Antiöchenu.ubi hæc

uerba : Non temere ab apoftolis hæc fancita fuerunt, ut ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

hemendis myfterqs defulidtorum agatur commemoratio.Sciunt e^ proJefmaütNm hiqrillisindemultum Contingere lucrurn,utilitatem multam. Cum dniticjfei him conftiterit populus extenfis manibus,8lt; tremendum propona hrfacrificiunn,quomodo Deum non cxorabimus,prohis deprccâ^ hsç’Hæc Chryfoftomus«

• » • •

ÏobarinesÖamafcenüs feripfit irttegrum fermon'em de qsqui in fi öchiric migrarunt:Quem Oecolampadius aliquando, cum nondû sbEcdefia catholica plane defciuiffct,irttcrpretatus eft. Inqüoità *^*cit: Apoftoli difcipuli faluatoris,qui totius mûdi circulum Cocpe=« rCîprædicando uerbum uitæ,quod luis OÇulis uiderant, irt trcmcdis üitalibusep facramentis memoriam eorum,qui fideliter obdormic* runtjhabendam edixerunt.Quod adhuc firmitcr,atcp adeo fine çon iradidionc obfcruat apoftolica catholica Ecclefia Chrifti dei, 3 finibus ufque ad fines tcrræ,ab eo tempore ufquc in præf6ns,8i irt ynem mundi ufque.

..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ' A Eaderw

... .J

DB SACRIFICIO MISSÆ.

Badetn teftanturS^ Occidentalis Ecckfiæ patres, Tertullianus ad uxorerftjCyprianu« libro primo epift«nona,Ambrofius in oration« fiinebri proThcodofio Imperatore,ita aittDilexiuiruro ualde,amp;p*, fumo de Domino,quod fufcipiac uocem orationis meae, qua prof«* quor animam piam.Da requiem perfedam feruo tuo Theodofio, requiem quam præparafti fandis tuis ï illo conuertatur anima ciu» unde defcenditjubi mortis aculeum fentire no poflct, ubi cognofcaC mortem banc non hominis finem effe,fed culpc. Item ad Fauftinum ob fororis obitum dolcntcm,illam tarn non deplorandam q profc^ qucndam orationibus reorznec mocftificandam lac^rymis tuis, fed magis pblationibus animam eius Dho comendandum arbitrer.

Sandus pater Auguftinus libro Confeffionuffl 9. cap. i orauit pro matre fua Monica,Só feribit popofeiflTe illam, ut ad altare Dei fieret eius memoria,ubi facra uidima difpenfaretur, qua chyrogra^ phum quoderat contrarium nobis,dcletum eft. Et libro uigehm® de Ciuitate Dei,cap.9.ait:Nelt;ç cnim piorum animæmortuorumic parantur ab Eccleria,qug etiam nunc eft regnum Chrifti. Alioquin nec ad altare Dei fieret eorum memoria in communionc corporis Chrifti. Vnde libro de cura pro mortuis gcrenda,fic inquic : I« ut non inaniter Ecclefia pro defundis quod potueric religîonis imlt; pendat. A tep hue allegat quod habetur 2. Machab. 12. d« kda Ma* chabæo,qui pro mortuis obtulit facrificium,ö^ fubditjSed 8^ fi nul quam in feripturis ueteribus omnino legeretur, non paruahaccons fuetudine claret authoritas,ubi in precibus facerdotis,quæ domino Deo ad eius altare funduntur,locum fuum habet etiam commenda* tio mortuorum.Et cap 4.Nonfunt (ait) prætcrmittendæfupplica* tiones pro fpiritibus rnortuorum, quas faciendas pro orfinibus in Chriftiana focietate defundis fub generali comrnemorationc fufc« pit Ecclefiatut quibus ad ifta défunt parentes aut filij, aut quicun^ cognatiuelamici,ab una eis exhibeaturpia matre communi.Nouif* ' fimoautem capitedicitjhocunumquenqßfacere diligentiusprone* ceftarrjs fuis cum recitationenominumeorundem, 8^ in commune pro omnibus.Item de 88 hærefibus,ad quod uult Deum,hæref. feribit, Aerium docuifte non orandum eiTepro defundis: quemad* modum amp;nbsp;Epiphanius de eodem refert.

Bernhardus in Cantica,fcrmone óó. narrat,fua ptate fuifte hærc* ticos, qui animas defundorum auxilrjs uiuentium fraudare uolue* runt,neccredideruntignem purgatorium reftarepoiî mortem. De quo beatus pater Auguftinus de Genefi contra Manichæos libro 2.

dicit:

DB SACRIFICI;O MISSÆ. Fol. LXIX.

habet in hac uita maledidbonê tertic in omibus operibus fuis, poft hanc uita habcbi't ucl fgne purgationis,ucl peenam æternam. In ^ocniridio quo(Ç ad Laurentiu cap, 69. dki't non cfle incredibik «5^ oollos fideks igne pùrgatorij poft hanc uita purgari, hoc udocius aut quato magis minifue^bona percuntia dikxcrunu lam licet bea pater Auguftinus ibidem de pürgatorio ita loquatur, ac fidc natu^ loco eius inquiri adhuc pouit, öc. aut inùeniri aut latere inquiren# juj tarnen capite. 11 o.in eodem Iibro concludit in hanc fenten •’’nizNegandum no eft defundoi^ animas pietate uiuentium releuari, turn pro illis iacrificium mediatoris oft'ertur,ucl deemofynæ in Eccles “®‘iût:fed eis hæc profunt, (inquit)qui cum uiueret, ut hæc Ebi poftca ^oftefle pofTent meruerunt.Per fidem intdlige amp;nbsp;pia uota, ut fupra di . Etaddit : Cum ergo facrificia, hue altarts, fiue quarumeuni» Elcemofynarum pro baptizatis defundis omnibus oflTeruntur, poualde bonis gratiarum adiones funt,pro notl ualdc malts ,propitia ‘•onesflint,pro ualde malis,etfi nullafunt adiuménta mortuorum, ) ^'^^Wcunque uiuorum confolationcs funt. Quibus autem profunt, fioc profunt, ut fit plena remiffto, aut certe ut tokrabilior fiat ipfa ^ïwnaiio.

Ex iftis jam non difficile cognofcitur?quare defundorum memo* poft confecrationem faciamus. Sandi qui ex hac uiia ad Deft mi# ^’runtjübi 8c uiuunt, purgati funt fanguine domini 8c toti purificati, P'^opttrea ante confecrationem aguntur pro ipfis gratiæ. Iftos autem, ^uioondüm prorfus perfede purgati funt, commendat pia mater Ec# clefiafut Innocentius ait in libro de myfterio Myffæ ) fua interceflionc Ecrofantfto facrificio, certiffime credens, quod fanguis iUe præciofus, pro multis eftufus eft in remiffionem, non folum ualeat ad falutem uiuentium, fed etiam ad rekuationem defundorum.Cui beatus Bern# h^rdus loco allegato plane in omnibus confonat*

Poft memoriam amp;nbsp;orationem pro fidelibusdefundis, facerdos aftans communitas orant pro feipfis,ut Deus eis omnibus de mife# ricordia ipfius fperantibus,partem 8C focietatem donate dignetur cum fanftis fuis, atque ut eos in illorum confortiom,n5 ex illorum merito, nec utaeftimator meriti,fcd uelut remiffiois largitor admittat per Chri# ftum.Hoceft,quando facerdosSC communitas fecum expendunt,pro# pofitum corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti Sacramentum, non folum con# tinere caput Chriftum fubftantialiter, uerumetiam myfticc membra

DB SACRIFICIO MISSÆ.

^üs, Of ant ut in tali focietate in ueritate reperiantûr. Per CbriRum^ te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per quem hæc omnia bona nobis femper creantur,fanlt;fbbcantur,

uiuificantur,benedicuntur,amp;præïiantur^

Df co«;fe: ii/î t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stguidem atdiximus, Cbriüas eli inuifibilis facerdos, qalaifibilea

quùcorpHî. ' ' creaturasuerbi faipoteüace fecreta in fubûantiam corporis Scfanguû nis fui tranfmutat amp;nbsp;conuertit,ut Eufebius Emiifenus ait: CbriHus dl ilîe, gai uifibili fpiritus fui operatione, quod ex frudibas terrx accef t^co!ifec.^fl.z.ca. ptum eli,fanéîificat,ut tam magnum Sacramentum exeo fiat.iicutAu guiiinushabetIibro quarto de Trinitate.Cbriiiusetiaiu jJleeÛ,qaib^c Oeco:ifec.dft.t.c4. m corpus uiuiftcum,SC fanguinem fuum tran fire facit. Cam Concilia nfcc^lt;iriegt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;um Ephefinum tefletar, nos iJIic recipere ueramSc uiuificam carnem,

uerboæterno coniunâ:am. ld quod etiam Auguûinos ad Irenà^num prodit:Et Cbrilîas eli,qai bona ida benedicit, Tedante enim beatoAu gudino, non omnis pants, fed accipiens benediâionem, Chridi fit cor pus,can,non omnis,de confecratione, diHinSl. fecunda. Chridus deni^ idanobis,bocefftcientia,quandofamunmr,

‘J opa cr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chridus in nobis fit,8Cnosin Cbrido, ut Hilarius aithbrononodc

te Trinitate♦ Concladit autem Canon,Peripfum, 8c cum ipfo,Siin ipfa, t ( ed tibi Deo patri omnipotent!, in unitate fpiritus fafiâi ornais honor Sc gloria, Chridus ed enim,per quem omnia creata funt,atgue adeo ed ille,per guem omnis creatura la adat Deum, Et ed guimundo patrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

nianifedauit,Sc guicgaid perditum erat,redaurauit, Per guem agnofci mus,laudamus glorificamus Deum, Iohannis primo SC decimofe» ptimo Porro Chridus ed, cuicum patre omnisgloria ed,cam fit patri in diuinitate xgaalis, Iohannis primo. Et habiter in ipfo omnis plenitu^ do diutnitatis corporaliter,ad Colloffenfes fecSdo, Per guê Deopatri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

in unitate fpiritus fanâi ed omnis honor Scgloria Amen.

Poil quæ tandem Feguitar oratio dominica, gäa fapplicaturcom muniter pro toto mundo, pro donatione fpirituahum temporaliam bonorum,præcipue uero fuperfabdantiahs Slt;:cccledis pants, propere catotum remiiTtonc Sc hbetatrone ab omnibus malts.

IdancórdituriJatholica BcckÛa a pracfatione, qua ueluti audadii am fuam apud Deum excuiàns, gaem patrem appeUat,dicit Chridum praocepiiTe,ad exercendam fidem ita orare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temeritate enim, guis

aaCtt Deum appellatepatrem fuum,niii ftlius ita otare ^txceptffet^ Vêtus

DE S ACRIFICI O -MISSÆ. Fol LXX.

Vêtus Ecckfiaolim finiebat Canoflê orationedominica, Quod infequentibus demondrabitur ex Auguftino^Quade caufafequcns oratio. Libera nos quæfumus, nomen obtinuit ut excrefcentia appel* ^r^ur^Etftatim deinde inter cantandum Agnus Dei, communio da* baïur,

Hadenus de oblatione corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti, orationi * , Dufqiic 8c uotis,quæ ilUc fiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

D E •(IV A R TO. M I S S Æ S Ä*

crificio,quo tota EcckGa ofFcrtur»

ßVarto, In defcriptione tertfj Sacrifice corporis uidelicet Bc c^o Ectleßd feif» fanguinisdomini.Cum Miflæ Canonem exponeremus,mc* fam in HAijß offc* minimus nonnunquum quarti iàcrificij, quo offertur Deo lefia ipfa per Chriftum,cuius myilicum corpus eft. Cum em

ttcoJit Ecdefia ÔC agnofcit, ex obbtiôe Chrifti femel in cruce fada,nos ûoines(quo(j in nobià eil) perditos eife amp;nbsp;damnatos, Hifi unica ilia ob* lMionc,quam fecit in cruce Chriftus Deo patri reconciliarcmur,fctotâ ’®gnatamp; offert Deo patri per Chriftum. Et ficut Chriftus incrucc ^somnesportauit, omniaque totius mundi peccata fuftulit in corpus fuuni,a(]eoque in fe ipfo Ecclefiam patri obtulit,ita ex aduerfo, amp;nbsp;Ec* chhatradit offert fdpfäm patri hoftiam uiuam uotis fpiritualibus, quibus fpondet fe in Chriftp perpetuo manfuram.

Qurmadmodu S. pater Augußinusluculeterteftatur Epift. quin* ({uagefjinaiiona adPaulinum,amp;]ucülentius librodecinso deciuitatc Del, capite fexto, ubi dicit; Hoc eft facrificium Chriftianorum, multi onum corpus fumus in Chrifto: quod etiam Sacramento altaris fideli* butnoto/requentat Ecclefia,ubi ei demonftratur, quod in ea oblatio* nt quam offert,ipfa offeratur. Hoc eft,quemadmodumChriftus in ue ro amp;nbsp;cruento facrificio crucis, ÔC facerdos erat amp;nbsp;hoftia, fic Sf in re * prxfentatiuo ifto facrificio,quo illud rurfus proponitur, fe habet Ec* clefia,olferensper temporalem facerdotem mitiiftrum fuum. Cum ipia fit hoc fimul,quod oHertur»

Atueroouomodo inCanoncMiffæhæcoblatiofiat.iam antea htis commonftratum nobis eft, eo loco Canouis, ubi facrificium gra*

R ij tiarum

fiarum sóiionis, quod Fit pro Eccicfia, iFiud quo e regtone uiciflim feEcckfia oFFert, inuicem componuntur.Hic nimirum ubidicitur:

Memento domine Famulorum famularumque tuarum, pro quibus nbi ofFerimuSt uelq tibi oFFerunt hoc FacrjFjciûlaudis,pro Fe^ 8^c,qaOf rum Fides tibi cognita nota deuotio,amp;:c.

Et Fequitur: Tibique reddunt uota Fua æterno Deo.uiuo 8C uero. Similiter Eccle{ia,{]cut diximus, quando uerum corpusamp; Fanguinent ChridioiFertjOiFertin eo {eipEm Fimulmydice^ cu//r corpuseiusnjyf dicum.ln Mida ChryFodomiFæpenumero repetitur : NoûpFosS^in^ uieem, amp;omnem uitam nodram, Cbrido Deo noffro cORimende^ mus^

DE APPLICATIONE

• FacrxMiFTæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

rrrMt ^uipuhttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xidiseuidenter claret, quamFccde 8^ impie errent, quidicünt

C^quot;fiuf^f3lt;:roFanaamcæremoniamFu3ccœnxindùuifIetan^ comntunicdnti , •^.^tum in uFam 8^proFedium Finguïorum adantium, prxièrttrr} eo bus prodejjè, nbsp;nbsp;nbsp;rum qui externo Sacramento aeFcerentur,non autem ut debeatproab^

fentibuscæremoniaidacelebrari, negantqueChridum in cerna Faa Fan criFicaFTe. Quum Cbridas ut abundein prxcedentibus cotnmondra^ turn ed,infacratiirima cœna Fua primüobtulerit, qnpanêinFuasFââs manus accepit, 8i:gratias egit. Podea uero dedit Apodoliscorpus8C Fanguinem Faum, mandans ut hoc Facerent in Fuicommemorattonan, deinde patrein rogauitpro toto mundo, ut nomen eius mündomani^ Fedar€tur,8Fpro omnibus in ipFum credentibus,amp;c.

Adeudem madam beatas pater Augüdinus duo ida,oFFerre,Fd licet 8^ Futnere,accurrate didinguit. In a!tari(inquit) oIFertur8lt;::datur, 8^ peracd3pietatisceIebrati0neFumitur.de Trinitatelibro tertio,capite decimo.ObFeruatam edtdem in GoncilioNeoceFarien.capit.decimo^ tertio, qaod facit diFcrïmen inter odèrre ÔC darepanem Fanâam,

Emut ui redant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde uelut claro die aperte cernitur, qaam turpiter amp;nbsp;fcede

fc habere,n7rit!ün nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quinullum faciiumdiFcrimenintermeritumremidtonispeccato^

redemptionischri^ rum,Ô^ appHcationrm tabs meritf.Nûgaam aliterdocuitEcclef/aCsif fii/ineafplicatione [hohea, quam Cbriûum leFum eiFe unicum Facrificium,unicumpreveb

um, 8^ redempticanem anicam, qua meruit nobis in cruccf 8cpretio Fan

guints emitpeccatorum remiifionem. i. Corinth. 6,8:1 Feptimo. Tit,t; / ÔC ApocalypFis decimoquarto.

Hane /

DB S A C RI F ICI O M I S S Æ. FoL LXXf. Hanc fidem fuam in communibus orationibus pleruncß teftacut’,amp;^ f”^æcipue in facro officio Mifîæ.Docet autem præterea faccrdotem ^communitaccm in Mifla aftantcm,myffica 8d pia oblatione iftius bcrifîcrjfibiapplicare,fe^participem facerc remiffionis pcccato« ’‘utn,PerChriftum» Adhocquodapudfacrificium iftud pofficS^ ^«beatorationis quoq? facrificium offerriîquo prccatur Deum fieri P*'lt;3picium pcccatis,non tantum præfentiumjuerum abfentiumî i'^onon uiuorum modo,fed mortuorum, per mortem filq fui di« bdifTimi. Atcp ita docet orationcm huiufmodi per fidem applicari amp;nbsp;commodar^ofle uniuerfis.Eft quidem ueruni Chriffi paffionem pbsq abundefufficerepeccatis omnium hominum, oportet tarnen ut fide propria amp;nbsp;deuotione nos faciamus eius participes,precemur ^ueDeum,ut per ipfum totius mundi mifereatur. Et ut fummatim t^'camus,Chrifti facrificium eft meritorium remiffionis,repræfcn^ tatiuum Miffic facrificium eft promeritæ remiffionis applicatoriir, quod eoapplicet fibi quifcp per fidem remiffi'onem illamtquod ÔC in ’^«funftis obtinet,qui dum uiuerent fibi hot meritum per tide pro« Pdam compararuntjUt ipfis hæc poft mortem prodefte poftent. Sa ttiftcium uero precum in Mifta fit pro omnibus, èC quibuslibet,ap pbcatur etiam malistquanq non pro facrificanlis, fed pro Dei bona uoliititate. '

uefo unq docuit Ecdeiia catholica, ficut aduerfarij caluni* 0ntur,Mifram cfteopus tantum externum folius facerdotis,quo nbsp;nbsp;AtroxcitlMid,lt;lui

cundùfuâ deputationê uiuis aut defundis,quibus uolueric,prome« Ecckßäin ‘Wtretiiiffioncpctorutlicetetia opus illud line tide pagat,applicet«

ijs qui nciç per fide accipiunt,neque mentis bonû motû habent.

Verum longe aliter contra docuit Ecclefia, Miflam non priua« turn,fed commune elfe facrificium facerdotis, public! Ecclefiæ feu ’ popuIiminiftri.Namquodfacerdosagit minifterio, populus agit Uoto.ut Innocentius tertius ait libro quinto de altaris minifterio,ca Mi/Jd eß commune pitefecundo,ipfum^Mifræfacrificium ilKs tantum prouenire falutem,qui aut ipfi propria fide illud appræhendunt, aiit prius ap« præhenderunt,aut cum beata Monica faneSti Auguftini matre pie defideraueruntjUt pro ipfis ad altare Domini offerreretur. Qiiod ipfum Canon clareprofequitur. Quanquam alias etiam nemini fit ignotum,communiscuiufquefacrificrj proprictatemefte, ut omni« bus quiinea foci€tatefunt,applicetur.

DBSACRIFICIO MISSÆ.

De orationc nero docuitEcclefiafcmper faccrdotem pofle earn cuilibetjtam fideli iiißdeli',tam bonis malis applicare» Atqp hu^ iufmodifaccrdotisora»onem,dum tarnen in fideamp;pia deuotionc fiaCjcfficaciorem efle apud banc facratiiîimam adionem oblatio* nem quam alias.Sicut beatus martyrCyprianus in fermonede cena Domini ait:In huius facramenti præfentia, nonfuperuacue rnendi* cant lachry mæ ueniam,nec unquam patitur cÔtriti cordis holocau* ftum repulfamtfed Hierarcha pius,quem Spiritus fandus compun* git»cxcitat,inhabitat fandificat,ekuatione manuum crucis myftc num repræfencanSjConfidencer orat pro fua 8^ pofljjili ignorantia. Hæc Cyprianus.

DE OPERE OPERATO*

MVIti non parum hoditrno tempore fefe fatiganMmo dice* re audcnCjhadenus in Ecclefia prxdicatum fuifle/acrifici um facerdotis ualcre coram Deo ex opéré opcrato,fine bo* AliâcalxmnidJjære nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utencis.Appellant autem opu.s facerdotis qualecûtj fit, n5

ticorü contra Eccle confiderata mentis cogitatione,opus operatum. In quo iterum non leuis iniuria uiolentiacß Ecclefiæ Chrifti irrogatur. Innocentiusrni tertiuSjlibro tertio de facro altaris my fterio capite quinto.S^fchola . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fticidodoresom nés in 4. Sententiarum, per opus operatum facrifi

ScXr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altaris intelligunt, nonexternas facerdotis adiones, fedopûs

peratum, Grquido^ Dci in confecratione fanctificatione facramenti: Quod non a me P«; operant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facerdotis.fed a Chrifti potentia dependettqui facramentum fu

um ipfe ueraciter confecrat.conficit, 5C fidelibus difpenfatquan^ minifterio facerdotis, licet mali nonnunq indigni. Quaproptec ôpKJ operatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opus operatum 80 opus operanshanc faeiunt dilFc

rcntiarntPriusilluddlcuntcum fit opus folius Deiamp;i Chrifti,non confiftens in oblatione, fed in facramenti confecrationeamp; fandifi* catione,fern per purum elfe fandum.Licet permittatnonnunquâ Deus externe tradari illud manibus facerdotis impuri. Sicut elt; nim ( ut inquit Hieronymus contra Luciferianos ) hic cft qui bapti* zat ChriftuSjita hic eft qui fandificat ad altare^

Confonat Auguftinus in ca.utrum,de confccrationc,diftind.î.

» Aftclt;

Alterum uero opus operans,quod non confifti'tïn facramcnti co *«ci‘atione,fed in oblatione facrificij,in gratiarum a(fuonc,orationi-^üsSfc.dicuntnonnunqimpurum eflc,nccidem ualerèutrum fiat gt;nbsp;pfrreligiofum an facrilegum,per bonum uel malum, imo facerdoti ’’^^‘Ocedere magis in damnationemdicet etiatn præfcntibus, ut fit ®'’9^ando, proueniat ad bonum. Non quidem rationc facerdotis, propter attentionem propriam,quam ex audituorationum con*-J'piunttPræfercim cum oratio per facerdotem tanq publicum mini» omnium nomine dicatur. Quod amp;nbsp;beatus Auguftinus tefta* ^'^’■^ib.i.contr^epift.Parmeniani cap 8.CertumeftCinquiQquia de« ^setiampeccatoresaudit.propheta Balaam, non de populo Ifrael,' ’^^alicnigena,condudus ab inimico,ut populo Dei malediceret,c5 üeusiu^iieium a Domino ad benedicendum eftiEt cum aliud haberet in uo^ pcccatoretintei-d», ^^jUerba tarnen precanti8,Só bona funt, amp;nbsp;pro populo exaudiuntur ® Domino. Vnde non mirum eft/i uerba bona quae pro populo di* ^“ntürin precibus,etiam fi a malis dicantur Epifcopisj exaudiri ta^ J^^o,non pro peruerfitate præpofitorum* fed pro deuotione popu^ ‘Wum.Vt ut autem hæc fe habcant,nunq docuit Ecclefia externum opus promereri alicui fine fide attentione remiffi* onem peccatorum«(^inpotius docuit,opus illud in fe quale eft cori quot;Dratum,nemini conferre. Quapropter fentêtia contraria dodo* ’^^busfcholafticis inciuilit€r,imo maliliofe per quofdam affingitur.

Dætcrum,ncmoueridicusâliud aflftrmarC qucat,qöblationê8ó ’PpbcationemMiftaéeoquofitinCanoncmodo (fi tarnen Canon' ^btclligatur)ucrbis Ghrifti confonam,tradition!^ per Chriftiï

^a,8c cotna fada,orat, non tantum pro apoftolis præfentibus, fed ^pro omnibus qui credituri erant per uerbüm ipforum in eum.

•niiliter 8c facerdos precatur pro omnibus fidelibus. Chriftus ac»« ^'pitpanem calicem in manusfuas, tanquam offerens’, gratias ®§'t,porrigit difcipulis,8C dicit: H O C eft corpus meum. 8C HIG oieus fanguis,qui pro uobis Sd pro multis effunditur : Prætipit-^ apoftolis idem ut faciant in fuam commemorationem. C^uae

4^idem omnia ita in Mifta fiunt,ubi faCerdoS cum populo Deo gratias agit,non folum pro aftantibus,fed pro omnibus ctiam pro quibus fanguis Chrifti elfufus eft;

idque in memoriam eius.

DE ANTKyVITATE ‘ EX DIGNITÄT-^ ' facri Canonis

COnfequîtur ctiam ex qs quç diximus Latinuffi Canoncm no ftrum non (fient infani quidam Eccicfiæ hoftes dicunt) cen* tenum inflar côfutum, aut nouitijs commentis permixtum, fed oracionemcflelonge diuinifTimâ, in qua nihil contincatur quod non fuerit a tempore etiam apoflolorum infacrificijs obferuatum« Qnod ipfum collationc Greci Canonis cum noftro,amp; apud ueteres patres,præcipue in antïquiffimo Dionyfio,qui hune fandum ritum ficut apodolorum fere temporibus feruabatur, defe^fit, clarcpo* teft demonftrari:8^iam antea, quantum necefleerat, ortendimus. Quod fi Canon illc Chriftiane àC rede,eo quo diximus modo,intel« I)gatur,abfçp ulla contradidione non poterat ne^ in uerbis,nelt;^ in fcnfu,meIius8^Deodignius aliquidordinari. In quoetiamGræci Canonis fumma tam artificiofe èc incorrupte cotrada eft, ut no iti” iuria de eo quis mirari poffit. De quo indicée fpiritualis ac beneuo* lus Chriftianustcum rcliquis nihil eft nobis negotq.

imperite errant,qui opinantur Canonem non adeo uctufluifl fe,fed nouum com mentum cuiufdam qui didus fit Scholafti«i’gt;^ uixeritpaulo ante Gregori) tempora. Enimuero qui taliafthbunt, beatum Gregorium cpiftola ad lohanncm EpifcoputnSyracufa« num,non rede intellexerunt. Non enim habet ilh'c quod quidam di dusSchoIafticus,qui paulofe præcefterit,compofueritCanonem: uerum confert ibidem Canonem ipfum cum Oratione Dominica, hoc modo: Mos(inquit)apoftolorum fuit.ut ad ipfam folummodo orationcm,oblationis hoftiam confecrarent, ualde miW inconue* niens uifum cft,ut precem quam Scholafticus cöpofuerat,fuperoblt; lationem dicercmus,8^ ipfam traditionem, quam redemptor noftef compofuitjfuper eius corpus amp;nbsp;fanguinem non diceremus,

Porro feitur quid patres nomine Scholaftici olim fignificauerintî Non utique uirum aliqucm cui hoc nomen eflet proprium:fed perp tum,cgregiedodum,amp; in rebus Ecclefiafticis cxercitatum uirum. Vc eft uidere apud Auguftinum libro de catechizâdis rudibus, ubi ait:Sedulo monendi funt Scholaftici,ut humilitate induti,Chriftiana difcantnoncontemnerc, quos cognouerint morumuitia magis^ uerborû deuitare. Tails Scholafticus fuit Origenes ille.Taliû Scho lafticorum frequentius meminit Genadius in Catalogo illuftriü ui «* rorum. Proinde nee beatus Gregorius contemptim Canone fa^ cro, ficut aduerfari)uolunt,locutuseft:quem hauddtÏbium in malt; gna îçftimatione habuit.Sed hoe folum uoluit, nihil æquius efte,

ut

DB SACRIFICIO MISSÆ. Fol. LXXIII. vtubiCanonjquem homo dîdlaueraqad facram obladonem diceretur. «iam orationem Domini ipfius nÔ cffc omittendâ.Hoc prccipue apud ^fcgorium notandû eft,quod uetus Ecckfia, ficut antea diximus,Ça^ ôontm oratione dominica conclufit. Ait cm: Orationê autcm dominie om, idcirco mox poft prcccm dicimus, nbsp;nbsp;nbsp;Intelligit cnim per prccc,

wutcætcri Patres in myfterijs Canonem»

Huie Canoni noftro dat beatus pater Auguftinus præclarum te^ Teftitnonu p^trunt-ßimonium,EpiftoIa j9.ad PauIinS,ubi dicit fe in uerbis illis, quæ Apo dec^nme fiolus Paulus fcribit.i.Timoth.i.Obfecro igitur primum omnium fie riobfccrationcsjorationesjpoftulationcs.gratiarum adiones pro omni ^ushominibus,pro regibus amp;nbsp;omnibus qui in fublimitateconftituti

quietam amp;nbsp;tranquillâ uitam agamus, in omni pietate 8c caftita^ **)Sccg,hoc intelligcre, quod omnis, uel pene omnis fréquentât Eccles ^*3,utprecationcsaccipiamusdidas,quasfacimusin celebratione Sas ^ämentorum, antequâ illud quod eft in dni menfa incipiat benedici.

Orationes autem ?cum benedicitur 8d fandificatur,8^ ad diftribuen ordtionet, comminuitur,quâ totam petitionem Fere omnis Ecclefia dominis 0oratione cocluditfnota hoc de Canone didum ) Ad quern intelledû (’it confequenter ) etiam uerbi Græci origo nos adiuuat, nbsp;nbsp;nbsp;enim uos

tftjVnde '^fifigt;'X^,ea proprie intelligenda eft oratio, quam facimus äd uotum,uouentur autem omnia?quae offerutur Deo, maxime fand] ^lt;gt;nsoblatio,quo Sacramento prædicatur noftrum aliud uotum ma* ’'•mum, quo nos uouimus in Chrifto efle manfuros, utic^ in compage wrporis Chrifti,cuius rei Sacramentu eft,quod unus panis,unum cor* pusmulti fumus.Ideo in huius fandificatione,amp; diftributionis præpa* Htione,exiftimoApoftolûiufliflepropric Pffieri. Interpellation utterpelldfioKd, •Itsautcm fiunt cu populus benedicitur. Turn ein Antiftites uelut ad* lt;gt;ocati, fufeeptos fuos per manus impofitionem mifericordiftime often fum potcftati.Quibus peradis, ÔC participato tantu Sacramento,gra* narum adio cunda concludit, qua in his etia uerbis ultimam commen dauit Apoftolus. Ita Auguftinus : lam fl uerba ilia expendere, amp;nbsp;ani* maduertcre uolaerimus, comperiamus illo eti Stepore, Miffas Célébra Ms co modo quo nunc celebrantur.

Quod autcm dicit gratiarum adioncm omnia concludere,non eft deillagratiarumadionc intelligendum,quæconfecrationem pr^cedit, inMijfdiratix. quam oratio|n principal! includit, fed de altera, qua refponfione ad Ite Mifla eft,uel ad Benedicamus domino.Deo Gratias»

S .Chryfofto*

DESACRIFICÏO MISSÆ,

Chry foRomus cnim homilia 85,10 Matthacum teßis «ft, nos in Miffa bisgratias dicere quod Chriftus fecit: Gratias enim cgit^antcquam difcipulis fuis daret,ut etiam nos ab adionè gratiarum indpiamus, Et gratias «git, pofteaquam dedit, èC hy mnum cednit gt;nbsp;ut nos quoque fif militer fa damus.

AN SINE PRECE CANO* nica Ecclefiæconfecratur ,Sacramentumi b.

Hlcpoftulatneeeftitasutindicemus uchemcntem prorfus itiC^ niam elTc, quod nunc quidam arbitrantur fe confecrare Sacra* mêtum corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti^fine Catholica prcce.quc Canonem appellamus, amp;nbsp;abfc^ inuOcatiôe nominis diuini/uper dona , propofita, fed tantû recitatione feù Icdlione ucrborum Pauli. i.Corinr, 11.Dominus lefusin qua nolt;fte tradcbatur,amp;Scf.Quum Apoßolusil# , lie folum hiftorice narret faxfta, quæ Chriftus geftit : non autê ut forma aliquam confecrandi tradatgt;qua iàcerdos Ecclefiæ minifter»cum inuo# catione ftominis diuini propoßta dona benedicat amp;nbsp;fandificet, nouti# que fuis,fed omnipotentibus domini noftri lefu Chrifti uerbis.

Atquc hic primum dernitur Magnum ilium Bafilium prudenter amp;nbsp;fclt;ftedixiflè,libro de fpiritu fan(fto,capite î^Siaggrcdcrcmuriiofai* pto proditas confuetudines, uelut non magnam uim habentesrerjeere, imprudentes etiâipfis principalibus Euangelij partibus damnu infer# remus.Probat hoc pluribus exemplis.In qutbus meminit etiam uerbo* rum inuocationis nominis diuini,quæ dicuntur quando fandus Eucha riftiæ panis,amp; calix benediâionis populo oftenduntur, quæ ab Apo# ftolisno reperimus fcripta,fed trad ica tantû.Q jis enimCifiquii)fanfto# rum uerba ilia nobis fcripto reliquit C Et quid aliud uir ilk beatus uult infinuare, qua Sacramento ipfo carituros tandem amp;nbsp;deftituendos,qui uerba confecrationis a Patribus accepta, quæ fuccedetes illi ordine con tfnuo,alq ab a lijs acceperunt,amp; quafi per manus, ut didtur^tradiderut, noluerintattendere amp;nbsp;obferuare?

Nee eft difficile iftud in re fimiIi,aIiorumSacramentorumformis euincere.Chriftus docuit Apoftolos baptizarc, dicens.’Itc amp;nbsp;baptizatc omnes gentesjn nomine patris, amp;nbsp;filq, 60 fpiritus fandi. Quis autem tarn obtufo eft fenfu,ut aufit dicere,facerdotemjqui recit^ut kgat uer ba Euangelij de inftituto baptsimo, non autc pronûciet eTkntialis bapti zandi

DE SACRIFICIO MISSÆ. Fol. LXXIIir; zandi formæ uerba: Ego te baptizo in nomine patris,amp; fpiri^ tusfanâijpucrom uere amp;nbsp;rite baptizare præfertim cum faccrdos id «eiens non obeat Ecclefîæ minifterium, nec quicquam ad puerum di# Jed uerba tantum légat hiftoriæ: Nèc fungatur legatione pro Chri# J^Ojtanquam Dco per ipfum baptizante, fed rem geftam rteitet tatum» *•3 plane amp;nbsp;hic necciTe cft arbitrari,ß quis redtet, aut rclegat tantum hi fionam infiitutionis huius Sacramenti, quomodo ilia in Paulo conferi P^ïeft,noninuocet autem tanquam EccIcfiæminiftcr,nomcnDeifu# P^edonapropofita panisSc uini,necitem coniècrationis üerbadirw ad hoßiarn præfentem,hunc talcm nequaquam confecrare, nec ue* *^umSacrametnum fecundumEccleÛæCatholicæ fenfumamp; traditions *’eiiitfficere.

Aliter profedo cenfuerunt Si feéëruht fanâi Patres Orientalis 8i ^ecidentalis Ecclefi^. Imoæ Apoftoli.inuocarunt cnim ftipcr hoftiâ, Ecclefiæ miniftri nomen Dei,eamquc folennt prcce confecrarût»

Qôod Gregorius ipfe in eadem ilia epiftola teftatur, Epiftola ôj.ad ^'’hannem Syraeufanum. Atque ita hadenûs in Ecclefia Catholica do;^ prædicatum fuit» In qua faccrdos ita inuocat: Hanc oblatioftê ” ^'Jæfumus omnipotens Deus, ut in omnibus Bcnedidam, AfTcriptâ, ” ^’fâ,RationabiIê, Acccptabilem^ facere digneris,ut nobis corpus Si ** ^*quot;guisfiat dikcîbffimi fili) tui dni noftri Icfu Chrifti. Qui pridie quâ ” paieretur^acccpit pancm in fândas ac ucnerabilcs manus fuas,amp; elcua? ueridciu dsocülis amp;cgt.Que uerba deinde in petfona Chriftiptanquam minifter confecutianeni peofequitur Si pronunciat ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pï£ctdunt^^

Mireiur,oportet homines ißos,qui uetuftiffimum Dionyfium,8^ hllquos Patres antiquos kgerit, quorum multitudine ut breuitati ftw '^^'’^«prætcreamus. Quotics beatus Chryfoftomus prolixæ Si facræ ^’■’tionis in confecrationc Euchariftiæ facit mentionem î* Defacerdo*

tertio ait: Cum aftat Pontifex,is preces diuturnas fundit, quo S^atia in facrificium influât, SCc^Miffa Græcorum prodit, quôd Epiß ^°pu8 feerigat fignetque (proculdubio crucis figno)oblationcm,8c di*

: Fac 0 domine hunc pancm præciofum corpus Chrifti tui, Amen. Et in calicem dicat : Quod in calice eft,fac pretiofum fanguinem Chri* ^flttijtranfmutans fpiritu tuo fan Ao.

I

TheophilaAus in cap. 14. Marti, fupêr illud accepto Icfas pane, cum gratias egiffctpSc c^.dicit Si nos gratias agere ? ficut fecit Chriflus: Freccsquoq'headiungcre,Slt; dicere: Hoc lt;ft corpus meum.

Si) Non

'DE SACRIFICIO MISSÆ;

Non ênim f/guram rantum nbsp;exemphr dominid corporis panent

cfTe/ed in iltum tranielemcntarb Quoti'es luiiinianus in Nouellis con^ ftiïutîonjbus de Eccteûafiic. diuer, capitu, ineminit fand:ûrum 8c Caa nom'carum orationum ia facrifidoC Et in Latinorum Ecckfia,cjuotiea Ambroûus confecrationis meminit Libro de Sacramêtis quarto,capif iequinto,aduerbumfere récitât formamcôlrcradonisCanoni noßro infertam.Et babentur uerba dus in can,panis,de conCecratiane^ diüiaf diione ircunda.ltem in can.ante benedidionem, qui eii fûtnptus exlüf bris oiFidorum ÄmbroßjAnte benedidionem ilia fpedes nominatur^ poiibenediôiionemcorpua,

Idetn facit A ugußinus frêquentius, cuius plurima diâa iam alïeg^ iiirnus. Prxter qux ÔC coAtra Faußum Manichæum libro uigefimo, capite decimotertio legitûr : Noßer panis 8c calix certa con fecratioae, myliicus fit nobis : non na fcitàr. proinde qaod non ita fit, quamuis fit panis 8^ calix,alimentum direfidionis, non Sacramcntumrchgion/». Item alio loco facit expreffam mentioneni de prece myliica, qua illad, quod exfrugibus terrx acceptum eli, confecratürS^ fumituradfaliv tern fpiritualemjibro quarto de Trinitate.amp; habetur in can.corpus,de confecratione,dißin(flione ßcunda. Item libro Sententiarum Profperi: Nos in ipecic panis 8c uini, quam uidemus,res inuifibilesjd eft, cafoc Sc fanguinem honoramus, nec ftmtliter coprxbendimus has duas fp» des,qaemadmodam ante confecrationecompr2chendtbamus,can,nos tutem, eadem diliimfiione.Ante quorum Patrum tempora beatus mar tyr Cyprianus,illum tantum panem 8c calicem pro digniffimoSacrait mcnto uenerabatur,quifuiffet Catholica confecratione fanâiûcatus, Panis(inquit)ilie fubffantialis,amp; calix benédtdionefolêni facratus, ad totius hominis uitam, falatemque profidt, Sccxtjn fermone de ccetià domini,

\

Vnum tafttum antiquiffimi Irenxi uerbam libuit didis adijcete ♦ fs

cnim libro quarto, capite tricefimoquarto, dicit panem, qui percipiat

aauocationem Dei, fieri Eucbarifliam, 8ccxt. lam uêró qui Canonent

non babent,nec Deum inóocant, nec uerba ad dona propofita dirigut,

ac proinde non confecrant,fed legunt tantum biiiorica Apodoli Pauf

li uerba, quibus narrat inffitutionem Cbriffi,n5 autem qoomodo Pauf / lus ipfe uerba ilia fuper panem 8c uinum folitus fit pronunciare, quaiv

do corpus cofecrauit ÔC fanguinem domini, quomodo did queatiiios

fonfecrareçquot;

laterprea /

AD LECTOREM.

Neer tam multas tamt^ immanes perfequutiV ones,quas ab exordio fuo ad hæc ufque fecula fuftinuit Ecclefia Chrifti, ’grauifTimi quique eiushoftesfraudemagisac dolo,q aperta ui Ecdefiam farigarunt.Tormentis enim agitari potui't,non corrumpi uel infid. Verum pra^ uisdogmatis,hærefibus,argutiffimorumque philofophorum fcriptis fonicitata,'fæpius di* rcindebatur,debilitaba6ur 8^ languebat, adeo, ut interdum oppri« mi pene 8^ extingui crederetur .Porphirius Syracufanus,Libanius Sophifta,Apoftata IuIianus,Symmachus Romanus,Patritius,ma« gnam orbis partem, fcriptis aduerfus Chriftum libris blafphemis, inEthnicifmo continuerunt,plurimos^ a'fide auerterunt Chriftia^* W' Paulus Samozatenus,Nouatus,Arrius,amp; reliquthæretici,plus potucrunt uenenatis fuis dogmaiis, q Diocletianus igni, ferro, be* ftijs,equuleis,amp; omnium generum qupeunt^Tyrannorum crudeli* ïssunquam potuit excogitare tormentis, Natalis confefibr, qui in tormentis uicerat,ab arte moni£is,a celfitudine illa defleclitur. Ma* ’^unjpresbyterumRomanui'n, Vrbanum Sydoniumamp;^ Celeri« *’uni,quiclariirimi in confefToribus habebantur,eo quod omnia tormentorum genera fuperalTentjNouatius decepit : amp;nbsp;nullis uidi tormentis, attÿ ad omnia fortes, fola hærefi frangebantur. Quan* turn malorum Sergius amp;nbsp;Mahumetus, qui ad hæc uf(Ç tempora Ec* elefiam perfcquuntur,fuis fraudibus inuexerunt*;' Quot prouincias fidcamp;Chriftianæreligionis obferuantia quondam illuftriffimas, nephar ia imbutas dod:rina,a Chrifto abalienaueruntC Maxi minus Thrax illeRomanoßi Cæfar,confinxerat ada,quæ referrêt caufam îduerfus Chriftû apud Pilatû didâ, infandis amp;nbsp;execrabilibus refer Ucriminibus,quç publico edido iubebat per oês prouincias uulga ti.Præceptoribus^ qui iuuentutê’literis inftituebant tradi, uti pro his quæ ad mcditandû|uel edifeendû tradi folent, hæc trader et me* morijs eoRi cÔmendanda. Obfecro te Lcd:or an non idem faciunt modohæreticiC. Hicfcribit Grâmaticen, Dialclt;fticen,Rethoricenî exempla dantur de dogmate hæretico.Cur quæfoC niG ut tenerâ iu* uentutêaprima ætatecorrumpant,magnis^ aptent hærefibus. Et ne défit que^iam adulti,tam indocli q dodi feducantur, Alius hi* ftorias feribit no ueras,in quibus pfjflîmos quoftÿ religionis noftrg cultoresnullis uicqs non contaminât, malos laudibus attollit.

S in Alius

DE SACRIFICIO MISSÆ.

Ahusfâcrasfcripturasucrtit,rcuerrit,femper quæn't quod cm en* detîquia nihil rcdum putat. Alius confpurcat annotationibus« Alius dicit efle ftramineas. Interea Ecclcfia catholica,quæfine fcri ptoribus iftis fuit Chriftiana,quaffatur:Chrifi:us in corporefuo,qd cftEccIefia,fufiinet perfequutiones,difcinditur, conûellitur. Ncc bis malis exaciati hæretici,auferri fatagunt ab Ecclefia 8^ iuge facri* ficium,Sacramentum inquarfi corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti.

Ad quod facinus perficiendutn,Martinus Lutherus facerdotiapol luiCjfacras ædesprophanat, cuertit altaria, Miflam proculcat, tre^ tncnda ilia 8^adoranda potius quam curiofe inuefti^anda myfterià nephario fcelerato aufu publicat, uertit Canonem MiiTæ in lin* guam T eutonicamj'dque hæreticornm more, perfide 8c inBdelitert Deinde etiam commentario blafphemo fimulacfcurriliita dcfcc* dat,confpurcat,ôi ludibrio adficit, ut nihil poifit conteiîiptiusab* iecliusquc uideriîatquc hoc ornatum modo, omnibus publicat, bo* nisamp;malis, fimplicibus,rudibus,fceleratis etiam 8ô myfteriorufîl minime capacibus,iudicandum 8C deridcndum. Qult;d potcft au* tem atrociusjfceleratiusque excogitari C Atquehis artibus infultat ineEccIefiæChriftkfimpîiccmueroSi incautam plebem, fine uHa miferatione diabolo triumphanti tradit captiuam»

Cum autem hæreticorutft fentina undequaque Bonnafft conflue* retjCœpit illic 8C Canon modo quo diximus illuftratus,atqueper ui* rum quendam Bonum lingua uernacula Colonienfi perconitmode donatus, uidelicet ne ftridor Saxonicælinguæ legentibus officeret, circunferrijper plateas,per corn pita,per domos, omniû fere ma^ nibus teri. Quæ caufa fuit ut Delcdi a CoIIegio Metropolitano Colonienfi operæprecium fe faduros cxiftimarent, fi in linguaffl TeutonicambonafideCanonem transferrent: Cum ut Maftigia* rum iftorum fraus omnibus appareat,tum etiam Laicipij,quamuis indoAi,quibus alias non fit Teutonica eius copia,legant, cognof* cantque,quam immerito cachinnentwr 8C calumnientur eum Hæ* rctici«Non libenter quidem prodiderunt myfteria, quæ Patres, ut Bafilius ille Magnus ait,femper in occulto feruauerunt,propter uelt; nerationem maiorem.Quod publicatur enim labefadatur.At quod adum eftjhæreticorum importunitateinneceffitatem hancimpulfi fecerunt. Sed iam ad librum regredior, eifdeiTiquc de caufis Ca* nonem rurfus fuæ linguæ reftituo.

Obfe*

DB SACRIF. MISSÆ. LXXVI

Obfccro autem te Iedor,ut reli’gi'ofe cum timoré Dei, quæ in Ca nonelcâuruses,fufpicias,admittas^ inanimum quod Origcnes in Numéris homilia quarta dicitcSi res pofcit ptoferre 8lt; imperitio* ribusmyftcria aperire,ne nuda proférât ea facerdosine aperta often dat:alioquin homicidium facit,amp; exterminât plebê. Exterminâtur «nim omnis qui fecreta amp;nbsp;incfFabilia facramenta contigerit,‘nond5 meritis fcientia in facerdotrj ordinem gradumcß translatif. Cogi taquocp non Humana efte,neque ab hominibus inuentaj fed a Spiri* tufando Ecckfiæ traditaàapoftolorum minifterio. îta ehim Augu^« ftinus ad lanuÿium fcribit: Apoftolus Paulus de hoc facramento lo quais,CæteraCait)cum uenero ordinabo.Vnde intelligi datur,quia •bulturn erat ut in epiftola totum ilium agendi ordinem infinuaret, quem uniuerfa per orbemferuatEccIefia, ab ipfo ordinatum clTe; quod nulla morum diuerfitate uariatur.

SWQuo Canon maior qui incipit, Tè igitur clementiftimc Pa^^ lerpcr IefumChhftum,amp;c. a coniuncftiöne rational! ( Igitur ) quæ *uptæccdensaliquodunde colligat refpicit,inSecrctam uidelicet ®tationem,qu3c fuper oblata panis amp;nbsp;calicis munera ante præfatio* ’’ttïidicitur,facilius poffit intelligi,damns priusq Canonem ipfurtl '’^otdiatnur,unam aliquam talem Secretam,cum Præfatione Hy

Angelico,ut fic ordinc fuo Canon ex prgcedentibus fequatur*

ORATIO SECRETA, Q^VÆ DICh tur in Mifta diei Cœnæ Dominica;.

tibi quæfumus Domine fanAe,Pater omnipotcns,Æterné P^us facrificium noftrum reddat acceptum,qui difcipulis fuis tradition« mon* Itïuitjlefus Chriftus filius tuus Dominus nofter. Qui tecum

uiuit nbsp;nbsp;regnat in imitate Spiritus fan(ftigt;

Per omnia fecula feculorum, Refponfio, Amen.

PRÆFA^

PRÆFATIO COMMVNIS.

Sacerdos didcDominus uobiCcS. ReCpofiot Et cum fpintu tuo» Sacerdosi Surfam corda. ReCponfio: Habemus ad Dominum. Sacerdos; Gratias agamus dno Deo nro. Ref.Dignü iaiium dl. Sacerdosf V^*‘^dignumamp;iuftumcft,æquumamp;falutare. Nos tibi femper ubi(f gratias agere. Domine fancÏc, Pater omn/potens, /bterneDeuSjperCbriiium dominum noftrum:Perquem maieHan tem cuamlaudantAngeIi,adorantDominationes, tremunt Pote^ /lates,CœlifCcclorû^ uirtutes,ac beata Seraphim,focia exultatione €OnceIebrant.Cum quibus 8^noflrasuoces,utadmittiiubeasdepre £amur,rapplici coafdTione^dicentes:

HYMNVS ANGELICVS.

ÇfAn(!lus,Sanlt;flus,San(flus,Dominus Deus Zebaoth. Plenifuat O coeli S)C terra gloria tua,Hofanna in excelfis.

£enedidius qui aenic in nomine Domini, Hofanna in excelfis.

CANON.

E igitur clementifTime Patcr,per lefum Chriftunt filium tuû dominum noftrum fuppJices rogamus ac pedmus, uti accepta habeas amp;nbsp;bcncdicas j hæc dona, hæc muncra » hæc fanda facrificia illibata » In primis quæ tibi offcrimus pro Eccicfia tua fan , da Calholica, quam pacificare, cuftodire,aduna* re, nbsp;nbsp;regere digtier/s toto orbe terrarum, una c5 hmulo tuo PajÄ noftro,N,8c antifdic noftro.N.S^ regcnoßro.N.Sd ®Äibus orthödoxis, at(^ Catholicæ Sc Apoftolicæ fidei cultoribus»

Memento domine famulorum famularumque tuarum. N. 8^ omnium circunftandum, quorum tibi fides cognita eftamp;fnotadeuo« •gt;o,pro quibus tibi offerimus, uel qui tibi offerunt hoc facrificium lau^ «liSjpro fc fuisc^ omnibus,pro redemptioe animarum fuarum, pro fpe ^btig 8^ incolumitatis fuæ,tibiq^ reddunt uota fua æterno Deo uiuö uero:communicantcs,8c memoriam üenerantesjin primis gloriofæ ^fmguirginjs Mariæ genitricisDei,amp;S domini noftri lefu Chrifti, fed S^beatorum Apoftolorü,ac Martyrum tuoru,Petri,PauIi, Andrææ, ^îcobi,Iohannis,ThomæjIacobi,Phihppi,BarthoIomæi,Matthæi,Sy moni« Thadæi,Lini,CIeti,CIementis,Sixti,CorneIq,Cypriani, Lau ’■wiij.Chryfogoni,Iohannis 8ó Pauli, Cofmæ nbsp;Damiani, èc omniu

hndorum tUorum,quorum meritis, precibuse^ concédas, ut in oinw bus protedionis tuæ muniamur auxilio, Per eundem Chrifium domi num noftrum,Amen * Hane igitur oblatione feruituds noftræ, fed ô£ cundæ familiæ tuæ quæfumus domine ut placatus accipias,diefcÿ noï# ftros in tua pace difponas,atquc ab æterna damnatione nos eripi, amp;nbsp;in 'Itflorum tuorû iubeas grege numerari, Per eundem Chriftum domw num noftrum*

Qyamoblationê tu Deus in omnibus quælumusBenedidam, Afi Icriptam, Rata, Rationabilê, Acceptabilemc^ facere digner Js,ut nobis corpus amp;nbsp;fanguis fiat diledilfimi filq tui domini noftri lefu Chrifti*

Quipridie quam pateretur accepit paneminfandasac uenerabiles ’’lînus fuas, 8c eleuatis oculis in ccelû ad te Deum patrem fuum omi^ potente,tibi gratias agês,bndixit,fregit, amp;nbsp;dédit difeipulis fuis, dicêst

Accipite amp;: manducate ex eo omnes î H O C EST ENIM CORPVSMEVM.

Simili modo poftquâ ccenatum eft, accipiens amp;nbsp;hune præclarû ca# i«m in fanf^s amp;nbsp;uenerabiles manus luas, item tibi gratias agens be^ ntdixitô^ dédit difeipulis fuis,dicens/

ACCIPlTEà bibite ex eo omnes : Hic eft enim caîix fanguinis

T mei

DE SACRIFICIO MÏS8Æ.

ff)€i,noui amp;nbsp;æterni tcHameAti, myftcrium fideiqui prô uobis pro muhis effundetur in rcmifTioncm peccatorum,Hæc quoticfcunqucfe# ceritisyin mei inetnoriam facietis.

Vnde nbsp;memorcs domine,nos tui fcrui, fed amp;nbsp;plebs tua faniSa,

ciufdem Chrißi filq tui domini Dd noßri,tam beatg paflîonis,nec non Sc ab inferis f efurrcdionis,fcd 8c in cceios gloriofæ afeenbonis? offeri^ mus præclare makdati tuæ de tuis donis ac datis,hoßiani puram, üiam iandam,boRiam immaculatam^panem fandum uùæxternx,8^ calicem CaJatis perpetux. Supra quæ propicio Sgt;C fereno uultu refpiceif r€ digneris, ac accepta habere. Sicuti accepta habere dignatus es,munc^ ta pucri tui iufii AbeI,amp;S ßcrificium Pairiarchæ noßri Abrahæ,8f qd • tibi obtulit fummus iâcerdos tuus MeJehifeded], fandum facrificium^ immaculatam hoftiam.Supplices te rogamus omnipotens Deus,iuhe bæc pcfferri per manus fandi angcii tui ;gt; in fublime altare tuû, fpcdu diuin^ maießatis tuæ, ut quotquot ex bac altaris particip^bone, facroiàndum blij tai corpus iànguinem fumpferimus,onini benedw dionecœleftiamp;r gratia repleamur,Per eundem Chridamdnmnoiîrî/.

Memento etiam domine famulorum famularumguetuaram,gai nos præceflcrunt cum bgno fidei, dormiunt in fomno pacis. N.

fpfis domine,Sf omnibus in Chrißo quiefcentibusdocunirefrigerij, lads pads,ut indulgcas deprecamur, Per eundem Cbridum domfcj num nodrum

Nobis qaoque peccatoribusfamulis tûis,demuhitudinetniferaf donum tuarum iperantibu s, partem aliquam éc focietatemdonaredb ' gneris,cum tuis fandis Apoßolis MartyribusCum lohanne, Ste^ pbano,Mattbia,Barnaba,lgnatio,Aîexandro,Marcellino^Petro,FeIi^ citate,Perpetua, Agata,Lucia, Agnete,Cecilia, Anadaba, ÔC cum omi» nibus fandis tufs. Intra quorû nos confortium, non xdimator meriti, dd uenix qupüimus largitor admitte, Per Chridum dominum oodrâ, Per quem hxc omia domine femper bona Créas, Sandißcas, Viui^ bcas,Benedicis, prædas nobis Per ipfum, amp;nbsp;cum ipCo, amp;nbsp;in ipfo, ed tibi Deo patri omipotenti, in unitate ipiritudandi, omis honor 8C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

gloria t Per omia iêcula iêculorum. Refponfio^ Amen.

Oremasi Præceptis falutanbus moniti,ÔC diuina inditutiotle for^

mati^audemus diceretPater noder, qui es in cedis, fandificetur nomen

tuum. Adueniat regnum tuâ. Fiat uoluntas tua, ficut in ccclo in rergt; / ra. Pané nodrum quotidianum da nobis hodie.Et dimitte nobis débita

nodra, ficut 3^ nos dimittimus debitonbus nodris. Et ne nos itiducas

in tentationem. IZefponfio. Sed hbera nos a malo.

Hic quondâ finiebatur Canon, quod fequitur EtU^olifmutn feu ƒ fxcrefccatiam appellarunt.

DE SACRIFICiO MISSÆ.

Libera fios quæfumus domine ab omnibus malis, præteritis præ# ^libiisamp;futuriSjSc intercedente beata gloriofa femp uirgineDei » S^itricc Maria, beatis Apoftolis tuis Petro amp;nbsp;Paulo, atque Ans« ) cum omnibus fandis tuis, da propicius pacem in diebus noftris, °pc mifericordiæ tuæ adiuti,8^ a peccato fimus femper liberi, èc ab ®'’iniperturbatione fecuri, Per eundem dominum noftrû lefum Chri* filium tuum, qui tecû uiuit amp;nbsp;régnât in unitate fpirituffandi De* omnia feculafeculorum, Refponfio; Amen.

Pâxdomini fîtfemper uobifcumgt; Refpofioj Et cutft fpiritu tuo, ^gnus Deigjui tollis peccata mundi miferere nobis.

Agnus Dei qui toll is peccata mundi miferere nobis.

Agnus Dei qui tollis peccata mundi.dona nobis pacem»

Quando facerdos confecratac hoftijc partem mittitincalicetïi

ƒbthæccomraixtio corporis SC fanguinisdomini noftri lefu Chri' *“»omfjibus nobis fumentibus falus mentis amp;nbsp;corporis,amp; ad uitam cat F^cndam æternam prf paratio falutaris.Per eundcm Chriftum, Ame.

Sequences orationes ad Canonem non pertinent, fed funt ora^ , tiones priuatæ, quæ in MiHalibus quibufdam nonnutiquam uariantur.

Deinde facerdos dat ofculum pacis,dicens.*

Llomine Icfu Chrifte, qui dixiRi ApoRolis tuis î Pacem meam do üobis, pacem relinquo uobis,nc refpicias peccata mca,fed fidem Eccles ^ætuæ^eatnque fecundum uoluntatem tuam pacificare, ÔC coaduuarc .’^’g’lirc.qui uiuis ÔC régnas cum Deo patrc,8lt;c*

Jnterea dat facerdos pacem, dicens : Habete uinculum pacis nbsp;nbsp;cha*

jjtstiSjUt apti fitis facrofandis myfierrjs ChriRi. Pax ChriRi ÔC Eccle* w»abundet in cordibus ueflris. RefponfioîPax tecû ab Ecclefia Chrû Oratio ante communionem.

Domine lefu ChriRe fili Dei uiui,qui ex uoluntate Patris coopérât! fpiritu fando, per mortem tuam mundum uiuificaRi, hbera me per «ocfacrum corpus amp;nbsp;fanguinetïi tuum,ab omibus iniquitatibus meis uniuerfis malis,Sc fac me tuis fernper obedire mandatis, amp;nbsp;a miferi* cordia tua nunquam in perpetuum feparari. Qui cum eodem Deo pa^ irc in unitate eiufdem fpirituflandi, uiuis 8C régnas Deus,amp;c.

Pcrceptio corporis èC fanguinis domini noRri lefu ChriRi proficiat ïnimac meæ corpori meo in uitam æternam. Perceptio corporis 8^ fanguinis tui domine lefu ChriRe,qua indignus fumer? præfumo,non mihi prouenjatad iudiciû condênationem,fed pro tue pietate profit mihi ad tutamêntum animg 8c corporis, Amcn.Corpus domini noRri bfu Chrifii euflodiat animam meâ in uitam æternam,Amen»

DE SACRIFICtO MrssÆ

Faûa coïïjmunioncjdidtur orat/o quam Complendâappdlâ^, Hanc feguicur deinde beneditfiio^

Peracîo Miffæ offîcio dicte facerdosî

P/aceat tibi fanûa Trinitas obfeguiam feruitutis noiîr^,8^pr^lt;‘ RajUcbocCacnFiciamguodocalis tuæ maieiîatis indignas obeuli, fie tibiâccepcabile,mihi^ 8C omnibus pro guibus iîlud obtuh',iiï te miCerante propitiabile. Qui uiuis amp;: régnas Deus per omnia fecula fecuiorum.Amen.

FINIS MISSÆ. •

PoRremo adaerfarij 8^hoc gaotp oppugnant, guod MiiJa per^ acla dicic Cacerdos in oratione,Placeat tibiamp;:c. mihiamp;omibuspro guafi faciac facerdos de Miffa propidatorium facrificiatn, ad dero^ gandum propiciatorio illiguodpependic in cruce8^0 Cxtetutn nO ^f^^^omentiaîicuias obiedio iiîa: cum ante declaratum Fitgualefa^ entiaam lit Miffa. Vnde certepraeter omnem propiciatorrjillius iâcriffcij in cruce oblatiimminutionê,pie oraripoteff, ut Deus alia fpiritualia, gualesfunt, orationes, eleemofy^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Vrehcndidcbcra.guïMiir,„, propicürcdam

propidttteriu c'^dgt;ciamtorK3ppclhra,propterhaificiumpropici3toti5in cru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Mitra repræfentac. Sienim ueteris ceffamentiragt;gt; . !

crt tcialineoffenuone8Cabff^iniuria propiciatoriajmoexpiato^ daappellantur^hacfoladecauCa, guoduerum Cbriffi facrificianif guod futurum erat unica pro peccatis totius mundioblatio, figura^ Item fi patres ueteris teffamenti guando talibas cxremonijs credere, guod propter Meifiampro^ mi^um dim itterentur eispeccata, remiffionem peccatorum in ea fi^ delant conreguati. (2.uarenon permittaturnobis abfcpreprxhen^ fjone Noui Teffamentioblationem uocare propidatorium aut ex^

ittKilJà chryfo.fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrifidumCob id guod fft imago facrificij illius femel ob

f^latioprofoucelc* l9ti in crace,ficut dicit beatus Chryfoffomus. Prxfercim cum fpirb

fionis Cbriffi,8f facrifidj in cruce oblati C guod myffice comme‘* moratiuenoffrofacrificio exbibemus) remittipeccata, impretemus nobis^applicemus remiffione peccatorum.

QJgt;^Æ. RjBFORM^riONlS

Fióer ajucrjùr hiCCt

t-^ducr

DE SACRIFICIO MISSÆ. Fol. LXXlZ

^ducrßis omnia tlla^quie deßaerißeio E^ucbarillia tota ATißd ^^di^a juntylt;!^ tant facrecßriptnra teßimonioy^ uniuerßali traditie

^ccleßa:ßmt probatayliber ille multis modis inßanit,

'^‘fimum dicit Q hriflufh candm fuam tätnm commtinionU ^atia infli ^^^ß^Folio ioi.ß:ic 2-

QuafiChrißus in cocnafua nuHum facrifidum nouum inßituerit,' Apoßolis 80 eorum rucceßbribus,ufuni ciusin hoc Sacramento ^•^mendaucrit, atep adeo reliquerit Ecclefiam fuam fine omni facrifw •'^«xterno. •

, 'äußert item Uber ille ILccleßlt;eßacrißcium\ nbsp;nbsp;in conß^a ißa de

^quot;J'^uanda cana domini formula nullimßcrßcij meminit uidefolio e^ iteßib titulo deßcüfcio Q hrifiano^, ubi hoc tantum VUtur E'Cclcßie facrißciumy(j^uodpro pauper ibu! oßertur. Fol, uero errorißiofuco altcpuopatrocinentur^aßtngit liber ille 'Fa banc a3:ionem frequenterfacrißeium nbsp;nbsp;oblationem uocant-,

fnfuntyquaßaliud nihil eo nomine intellexerint y q?ßcrißcij me^ cihquam,Folio t^.ßeie 2*

Cum tarnen ueteres Patres,præcipuc Auguflinus tefientur, hanc ”fgt;’ofand:am acfrionc, non pro qualibet commemoratioe lacrificrj cru* eerie amp;nbsp;extra Miflam fieri potefl habendä,ueru potius ueriflimu quot;**:iÔCpræcipuum Caiholicac Eccleßac facrificiu.Id^ propter quadru P^«m oblationem,quam diximus in ea pie ofFerri,

'F^i^terea Uber negat a^ionetH hdc ejßßerißeiu y quolibetßcerdoi ^Pphcet ea.Imo uult adfacerdotem in a^ione ßa^non plurapertinere,'^ ifißruat candycxponat praßntibus Sacramenti myßeria ßdemeorü. ^^itetyocpoßca Sacrametum adminiflret, L^^q, ita de rebuißisprof ^ciat Uberj^quaß nequeatßcerdos inFFiJß, dominum noßrud^ißu ^^^^ißguraiiter O' myßiee (ßirredcoL^ß, i.CT

hcec uim o iniuria Fccleßa: Chrißi inferty wi dicityhaéîenut ^^FccleßaprcedicatufuißcyO' adhuc doceri, Sacerdotem ad hoc oßer ‘f^'Patri Chrißuy ut intentione ó orationefua ßeiat eum eß nouum Ó* ^cceptabileßerißeium pro hominuntfalutéy O' quaß meritum paßionii Chrißiapplicetydißribuat^ illù y qui nullaßde idipßum appraliendunf^ denique populoperßuafirimusyOpusficerdotis externum^O'ßcr» ficiiim y quodpatri pro peccatis noßrifproponiturytätce eß uirtutis o*. ^icdcioyUt aßdtes iuuentur eo in corpore O’ dnima, hic O' in uitafutu^ ^(^ynonobßanteq,ßmul interim inomnif çpterùbeccatis ocriminibus î)cQ er c onßcienttic manifeßt contraripßfit O permaheaht.

V i/j Licei

DBSACRIFfCIO MISSÆ,

!Licet etiam e MiJJa niljilpercipient ampliu! ut ajpiciänf tdntüpi^i^ ßJpeUaculufnquoadamJàcerdotif aélionent^Folio

Quod tarnen omne confîdurïl eR^at fupra dixitflus^

Itemnoißin^amißemd^ionem nertereinopu^pure butndnum^dt^p iincpr^ßntere hommei contra Leum nbsp;nbsp;dominum (Jhrißum^co ^uod

L^iJJd inpeccdtis c ontemptu Chrißi^} maxime coitßrmenturßdnt^ ßecuriJnßmma^diuinam maießateniet^ leßm Chrißum regem gîoriæ nonpoJJegrauiUiUdiphocaßußt lïaenimMiHamappellant, dt^ue adeoprædicantei dehere hue imeumbere^ut homines ab hac falßfiducid^ inepiam haélenus addudlifueruntyabßrahanturLol. ^^fac.

l^brogat Ztr damnat Mijfàm.totius Ecclcßee Chrißi^ quceprdcif pue in Canone conflßit.Canonem äußert: qua: pra:terdlumfint muf tat pro arbitrio in nouum quendam ritum.hadlenus non auditum inFccle

Quoduero maxime omnium horrendum eFlconfimßtur ZT inßitub tur inhoc libro^exproprioßenfinouaquxdamEIißafinquanullafitcd fecratio cum inuocatione nominis diuini:ita ut necejfißt totnm populunt clementißi'Principinoßroßubiedlum^ubi ad hanedoarinam fujeipietu damfueritadaFlusyCrudelßimezr impiepriuari uerocorpore ZTßdm guineQhrßi,^ nbsp;l^ideßolß 11 oßacie x. ubißicerdotipracipitur^ ut

bymnoßndlus decantatoßne omni inuocatione autprcce canonicd;gt; mox

nftßimubipopuiusreßponderit^nen.parimododecantetZ^ßater

IncommentitiahacFLißanon oraturpro 'Papdp fimmoßpirituali$ ßatus Pontißce:P^ecßt ulla memoriaßandlorum qui cum Qimßo uiuut: Cum tarnen hoc ab Apo/ioloram tempore £adum bt in Eccleßa. Tantum abeß ut memoria habeatur animarum;,qu£e cumßgnoßdeihinc äißeßerunt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Cafnrandli patres dicant^SZ praecipue Ambrofrus lib. t.Offrcio^ tum,capitefO4OblationespopuIj(inguibuse/i uotorum folutio) adferri debereadfacerdotem,8Z c, Scripturx guot^ bt eonforme ut oblationes fiant ad altare,eascp facerdos benedieat. Id guoda tem^ poreetiam apodolorutii in uniuerfa Ecclefia obferaatum fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Dß SACRäM, POÊNITËNT, Fol. LXXX.

JVihilominus uult Uber tlle y ut oblatioiies huitßemoJt nonßcer^ ^^titdakareyßd curatoribus potiuißcularibus y oßerantur trädan^ ^^^uçy^ab in gazophiîatiumpduperum reponatur -, Folio109

Sic ubi AmbroGus fcribit faâcrdotcs ckcîîos, ùt arcarti teftanicnti ^P^rwnt, quod non liccat omnibus altitûdinem myftcriorum uidere.

Ambrofium, Magnus ilk Bafilius Ii.de fpiritu fando, ca. 27*. ^poftolos Sc Patres, qui ab initio res Ecckfiafticas fanciuerunt in oc^ ac fikntiqgnyftcrqs autoritatem confer uaffe. Nequc cnjm( ux ait) ^•wnino myfterium eft,quod ad populäres Sc uulgares aures offertur, “CUI iam ante rcdiflime fcripferat.Ei quod publicatum eft,amp; per fe ap P*'æhendipoteftimminerccontemptum.(^oducro renaotum eft,ac *®tuni etiam naturaliter quodammodo efTe coniundam admiratto »

Quomodo 8C Chriftus doGet,ne fparganturmargaritæ anxc P^fcoSjS^cæt.

VbiICeformationis Uber iubet ^uerba inflitutionii huiusfacratnen

lt;lud no^e,lt;CDquot;c.(luce Uber ille arbitratur ejjè conßeratiois uerbaÇß '^'^gt;ncneiuiautorei,quiclementßimutnprincipemnoflrum pTdua inform fit^donc hue impuleruntyipuicqiuun de conßcrdtionc erzd^nt ) clara uoce ^^uere^

Qyod certe peflime fit, boc potiltimutn tempore,quo difctplina Cliriftiana collapfa eft, necüllum habetur diferimen inter plebcm Sani ^äni, Poenitcntes,Energümenos, Criminofos. Imo interdû muliis in iociSjOcc inter Eccitfiæ membra,qui intus fint,aut qui forts, hoc cft ex^ tomunicatos. Siquidê Ecclcfia olim, cû longe melior difeiplina uige* etiam orationem illam,quæ ante confecrationem fuper oblationein dicebatur, Secretam appellabat » Græci uero myüicam orationem, ï«optcrea,quod non deberet omnibus temere publlcari,amp;:c,

Quod autem liber Reformationis praetenfæ, hæc omnia tradat^ ftperiesfolio no.faciefecundai

lam quomodo hæc aliaque plurima,quæ in libro Reformationis continentur,cum mandate ChriAi, Apofiolicis traditionibus,uniacrfa CatholicaEcclcfia,antiquisillis SC fandis Patribus,8c totootbere^ cepta confuüudine conueniant,prolixe fatis demôftrauimus»

De Sacramçn

5gt;DE SACRAMENTO POENITENTIÆ dus adminiftratione.

AthoHca Ghrifti Ecclefia a tempore apoftoloi??, docuit Chriftum dominum facramentum pocnt tcntiæ fiue abfolutionis inftituiHe, Matthæi lô. 8£ iS.uerbis illis: Quodcuncç ligaucritis fuper terram erit 8^ ligatum in cocHs,amp; quodcûtçfol* ueritis fuper terram,folutum erit amp;nbsp;in codis^ ____Iohannis 20.ubitextus habet, Hæccumdixiflet ' eluSjinluHauic in eosmimirum apofèolos,diccns eis;^cdpite fpiri turn fandum,quorum remiferitis peccata,remKtuntür eis, Si quoiis retinueritis,retenta funt ♦ Quibus ucrbis intellcxit Ecclefia Cbri^ ftum dominum apoftolis dedifle claues, non folum potcftatis,fed' Si Ccientix ac difcretionis.Sine clauc enim fcientiæ,poteftatis clau» cæca foret.

DE SECRETA CONFESSIONS aut Abfolutione.

QVaproptcrfandi patres quotquot dc hac re rcripferune, concluferunt ex his Chrifti uerbis, quod omnis quipccca* tis fuerit oneratus,quæ confcietiam eiu$ ream teneantcrii cientc^jdebeat adiré fuum proprium facerdotem , eiufeemodipec* ca ta diftinde confiteri,8^ ab eodem pofcere informationem, medi« cinam Si iudiciû,Si quiqquid deni(Ç canonicæfatisfadionisnoîefa* cerdos tanq medicus fpûalis fibi impofueric, anîo uolûtarîoad faci^ endû fufcipere; imo ante abfolutionem reponere in arbitrium Si iu didum facerdotis,an ftatim confelTionefada a peccatisfitabfoluen dus:anucroquoufcp peractafit pcenitentia, debeatabfolutio differ ri.Confiderato quod facerdos in hoc facramento fpiritualemqucn* Confejjiofecretdin dam medicum agat, cuiusmtinus eft uulnerum uiciaindagare,dili« ta^te^Hno^‘tmhdgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profpiccre,ut ab imo fanentur,quo nulla obducentur cica

bet tdta orientdlili trice,priusq perfccle fint curata. Ita de his rebus docuerunt patres omneSjtam Orientalis q OccidentalisEccIefiæ.

Clemens epiftola prima, quam Ruffînus Presbyter interpræta* tus eft jtelfatur hanc elfe Pétri dodrinamîut fi forte alicuius cor,uel Iiuor,ud infidditaSjUel aliquod malum latenter irrepferit, non cru« befcat qui animæ fuæ eu ram gerit confiteri hæc,ciqui præcft, ut ab ipfo per uerbum Dci Si confilium falubre curetur : quo poITic fide integra 8i operibus bonis pcenas æterni ignis dfugere,ôi adperpe« tuae

DE SACRAM. POENITENT. Fol, LXXXL Jüæuite præmia petuenire, Vbi Clemens de occultis peccatis difertc lo ^uitur,Sequitur cnimdntrinfecus latens amaritudo peccati, abfjcienda prorfusSc emouenda cft.

îo Epiftola Diony ffj ad Demôphilû fit mêtio ueteris moris,quo fo ^«bntimpij fe profternere ad pedes facerdotis, confiteri,8c pcccatorû ßionyßm. ’‘'•ïJcdia querere.

! *I^ertüIIianus Exemologefin faciêtes,dicit presbyteris aduolui:amp; exi Tertullianus» S'ïiütnoi\folugi fadijfed ôd uoluntatis delidajquæ in latebris occuldn ^wpandamus,aidelicet,ne faciant peccatores,quod committere folent, niorbum in uerecundioribus partibus contradû abfcondunt medl

cum erubefeentia fua pereunt, ut fie peccator in Exemologefi fe# wndafubfidia ftatuatt

Ad eundc modum hortaturnos Origenes in pfal. 57, Vide (inquit) ertgtner. ^uid (doceat nos ferjptura diuina ♦ Quia ôportet peccatum non celare tafecus/ortaffiscnim ficut hi,qui habent intus inclufam efcam'indi g^ftanijaut humoris uel flegma tis,ftom’acho grauiter molcfte immi *’«ia,fi uomuerint,releuantur.ha etiâ hi qui peccaucrunt,fiquidêoccul drainent intra fc peccatû;,intrinfêcus urgentur, Sc propemodum füffocantur a flegmate:tantummodo circunfpice diligêtius, cui debeas confiteri peccatum tuû.Proba prius medicum, cui debeas caufam lans» guorisexponerc.Eadê feribitin x-oap. Leuit Jn Iibro ucro tertio Peri^ ”fchon,cap.i.dicit: Si quis non prius animæ fuæ uitia, amp;nbsp;peccatorum tiiorum cognouerit mala,ac proprq oris confeflîone prodiderit, purgt; gari is abfoluic^ non poterit.

Cüi adftipulatur beatus martyr Cy prianus fermone quinto, de ïa^ 'cyprünus-' pfi»:Quamuis(inquit)nunofacinorefintconftriâ:i, quoniam tamê de hocuelcogitauerunt, hoc ipfum apud facerdotes Dei dolenter 8c fim^ pliciter confitent. Exemologefim confeientiæ faciût,animæ fug podus exponunt, falutarê medelâ, paruis licet modicis uulneribus exqui* rûljfcientes feriptû eflèîDeus non irridet,8ô c.Et paulo poft: Confites aritur fmguli quæfo uos fratres, delidum fuum, dum adhuc qui deli# quit in feculo eft, dum admitti confcflio eius poteft, dum fatisfadio remiflio fada per facerdotes, apud dominum grata eft. Et alibi ad Clc rum de modo agendi pcenitentiam dicit : Is demum ueram pœnitentiâ agit, qui Dei amp;nbsp;facerdotis præceptisobediês,8d obfequfjs fuis ope» nbus iuftis dominum promeretur?

V Nice^

DE SACRAM, POENITENTIÆ,

NiccpEorus Cartophilax ad Thcodofium Monachum, ita fcribitt Kccpïiaruh nbsp;nbsp;Ligandi,folucndilt;^ prouinda pontificibus ipfis a clemeniiflîmo Dco

noftro demandaia cft.Siquidcm ad Petrum aitzQupcut^ IigaucnsJjga ta^ôC quaccuncp folucris,foluta erunt. Vndc ohm omnes oportebatad ipfos pontifices accedere,fualt;^ illis occulta prodere, nbsp;nbsp;fui uel rcconci*

liationcm,uel repudium ferre. Ignoro autem qui fadum fît^cur hæcmw nus obferuentur,quamuis exiftimem Pontifices,negotij tædio, Fregafit tic^ multitudinis turbulentia defatigatosj'd opéré ad Mofiachos tran^ mififle,ad cos fcilicet,g uere probati fint, S)C alfjs ualeant elle utiles Ibidem latius docet,quomodo ad confdfioncm adeundum fit, 8^ ^uid facerdoti agendum*

Bdßlius Bafilius in régula Monaeborum, capite it. datpræclat'ufflpï'o^*^“* creta confedionc teftimonium Ait enim.’Neceflàriutn uidetuf bus difpenfatio myftcrioRt Dci commiflàeft.confitcnda elfe piccata. Quod probat per fcripturam,Matth. ;. 8c Adorum 9- 8C cap.i^.cxi^ git, utetiam minora peccata confiteamur. Capite ucroÿSmcniitiitfa/ tisfadionis.quæ peccatori debeat imponi,ConfellioCinquii)P«ccatoi?£ banc habet rationem,quam habet uulnusaliquod corporis,uelpaflîo, quæ medico demonüranda eft. Ita confeflîo peccatoru fieri debet apud eos tantu)iimodo,qui curare hæc præualêt Sc cmendare.

Beatus Iohannes Chryfoftomus libro tertio de Saccrdotio,ûbi fa^ cerdotalem dignitatem præclare extollit: Sacerdotibus(inquit)da* turn eft, ut poteflatem habeant, quam Deusoptimus ,nequcangelis, neque archangelis datameffeuoluit« Neque enim adillosdidumeß: Quæcunque alh'gaueritis in terra,erunt alligata in ccelo,8Ccx. Pater enim omnifariam filio poteftatem dédit,cæterum uideo ipFam eandem omnifariam poteftatem a filio illis traditam « Atqui poteftas iftaiudi* candi,ftne præcedente confeiTione exerceri non poteft, quum cognitio 8C diferetio indicium debeant præcedcrc. Et infrafttifania manifeftaria cftjdefpicerc tantum principatum,fine quo, neçp falutis, neep promit forum bonorum compotes fieri poflumus : hi funt enim,qui non tantû regenerant nos in Baptifmo, fed amp;nbsp;peccata poft baptifmum remittut, amp;nbsp;ueteristeftamentifacerdotes longe exuperant, qui tantum poteftas tem habebant,probandi a lepra purgatos: At noftris facerdotibus, tiolï corporis lepram,ucrum animæ fordes,non modo probare, fed 8C pur^

gare prorfus conceffum eft*

Cæterû qup obijciunt nobis, ex code Chry foftomo iiî epift, ad Hclt; bræ.homil. 3 i.4o,amp; 8o.6lt; homil.x.in Pfal.yo.ubi dico tibipUt te prodas

DE SÄCRAM. POENITEN. Fol. LXXXII.

prodas in publicum,neqj ut te apud alios accufcs.’non dico tibi, ut con fittaris fcruo tuo,ut cxprobrct,8cc. Et quæ alibi forfan in câdem fentcn ‘ïam dicuntur,intclligi dcbcnt de pcenitentia publica, quæ ante tempo ïa Chryfoftomi, fecundum peccati magnitudinem, iudicio facerdotis ''lis ctiam interdum imponebatur agenda, qui fecretius peccaflèntpamp;^ (à fffdoti feercte itidem fuiflent confcflî. Quod ex Origene apparet in F^lni.^7.Item apud Cyprianum in fermonc de lapf. in Concilio. CanhaginenfijCui beatus Auguftinus interfuit,ca. ^.Quam confuetudi ’^^Conßantinopolitanus Epifeopus Ncdarius,qui Chryloftemurft pfoxime antec^flit,abrogauit, propter fcgleratam transgreflionê Dia^ cum matrona pcenitente»Et in Ecclcfia quoc^ Romana, Leo Ma S’^usconfuetudinem illam, quod nimium dura æ rigida uideretur, fu ftülitjüt ipfe Epißola nbsp;nbsp;♦ ad uniuerfos per Campaniam, Samnium, amp;

Epifeopos teilatur. Ad eundem modum, quod de bac re li*

9cap J ^.biftoriæ Tripart.legitur,accipièndüm cft.Neque enim il J’cnarratur fecretam cônfcflioncm abrogatam, fed magis iUos,qui con ‘*ffnfugiunt,liberius peccare,cum minora peccata pudore confitendi, ^®*flmiitifoIeant.Hocfolum dicitur, Presby terum qui publice pceni^ ‘’’’‘»bus praefici folebat, amotum ( Eo enim tempore illi foli pceniten^i ‘^ssppeliabantur^qui poblicam pcenitentiam agebant, ut patet ex Cîb ’’onibusGræcarum Synodorum, cap.25. ) Atlt;J adeo in Conftantino^ fub Nccq:ario fgueritatem tantum confuetudinis ( qua receptum ®^3tgt;ütctiam qui fecrcte tantum pcccaflent publièam agerent pceniten:» ‘wm)non autem fecretam confeffîonem,fccretamc^ pcenitentiam abro S’tïm.Qyod autê Tripart.hiftoria ad hune fenfum debcat intelligi, æ J'®’pfademonftrat,8lt; indicat litera ♦ Presbyter enim pccniiêtibus prg^ f*«us,nobili matronæ cum peccata fua fuiffet confelfa, præéepit ieia^

Dco operibus bonis fupplicare.Quod c5 obferuaret, crcbrius Êcdefia cum Diacono fe confuetudinem habuiffe confeiTa cft, Hoc ^bipopulus cognouiHet, (euiebat in facerdotes,qua(i per eos Ecclefia ^ontaminata fuilTet. Quam ob rê Nedarius remouit Diaconum feeler unumquêe^ iudicio confeientiæ fuæ reliquit:quod no ita acci pïteoportet, quafi fecerit omnibus liberum fecreto confitêdi fl ûclint, ’ut non fi nolint,fed quod ad pcenitentiam attinet liberû fecit,reliquit(ÿ unufeuiuf,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an p^o peccatis occultis publice pcenitere uelit an

Jon Quod ipfum 8c Leo Magnus qui Nedarij tempora non ita longe wütüs eftjcxprelfius agit in Epiftola ƒ7, iamcitata.

ut ad Patres alios properemus. HieroÄy mus in 16. cap Ma# ’c æigt;uult,nelt;acerdos fibi temere arroget clauê poteftatis abfc^ claue

DE SACRAM. POENITENTIÆ,

iudicf) amp;nbsp;difcretioms, fed qucmadmodum in teftamcnto uetcn'Ieprcw fis præceptum fuit,ut oftcndercnt fc facerdotibus, qui habnt notibain leprofijSè non Ieprofi,8d pofTunt difcernerc,qui mûdus,quiue immun* dus fit ♦ Sic hic dicit Epifcopam Prcsbytcrum alligarc uel Colae^ rc pro officio fuo, Cum audicrit pcccatorum uarietates, nouerit qui ligandus fit,qûiue foIucdus«Quo 8c illud fpcdat,quod fcribit in EfiiS ca.pitedccimogiiarto,amp; in Ecclefiaffin capifcdccimo,ubiait:Sigacm ferpês Diabolus occulte momorderit, nullo confcio eum peccatiuc neno infecerit, fi tacucrit qui pcrcuflus cft, nec uulnus fuuiïi fratri fuo, 8^magiiîro uolucrit confiteri, Magiftcr qui linguam habet,fed ad cu^ râdum, facile u prodcflc non poterit.Si crubeicat enim3cgrotus,niedbi CO uulnus confiteri,quod ignorât, medicina non curat»

t

f^mlïofiusi Ambroiïus in fermôhë natalitio fanÂorum Petti amp;:Paüïi,amhas claues de fcribit in Petro Paulo, pro diuerfo uniufcuiufqae officio« Quosenimciauisfcientixetudierit ad falutem, clauispoteßansfufci* pit ad quietetn . Quorum corda cfauis illa patcfecerït doârina uerbo^ rum,eorum animabus bæc aperit régna cœlorum. Diuitias immortàfi Jitatis clauis poenitentix difpenfat,fcientix thefauros clauis abera largt^

. nbsp;nbsp;nbsp;fur 8cc, Item in exhortatione ad plt;xnitêtiam,monet ûnum unumgaen

que uitarepeccata,qaia nefeit Ci poifit ipFam pcenitentiam acciperc, Sc confiteri Deo 3^ facerdotipeccata fua.Idem ilic beatus uir tibro primo de pœnitêtia,dicit eos mandata Dei refeindere, Dcoqp inturiam facere, quinegafit abfoluendi potedatem ad facerdotem pertinere. Aitenim: Cum ipfe dominus le fus in Eaangelio dixerit : Accipite fpiritum fanf éiam,quorum remiferitis peccata,remittuntureis,amp; quorum retinucf ritis,retêta erunr. Quised qui magis Deum honorât : utrum qui mant datis obtempérât,an qui reûdit:’ Ecclefia in utroi^ feruatobediêtiam, ut peccatum nbsp;nbsp;alliget amp;: relaxet. Dominus enim par ius foluêdi elfe

uoluit ôf Jigandi,qui utrunc^ pari conditione permifit. Jam cum nemo poffit ligare aut ahfoluere hoc quod ignorât, uide quomodo fandus iJ , Je pater bis aerbis cognitionem peccati, qux confe ffione accipitur, exb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

gat,Et datim fequitur : [^unus fpiritus fandli ed officium facerdotis,

ius autem fpiritus fandii in foluendis, ligandifq^ criminibus e ff.Ibidem

docet,quomodo peccata ünt diicerneda, capite item quinto, comparât

facerdotem medico,eos autem,qui iadiant fibi non effi facerdoti opus,

illisdequibus Chridus ait:Non opus ed fanis medico, fedijs,quimaf

lehabent.Etcapite fexto ait:EccIefiæfpeciesedin fceminailIa,qacceQ

fitretro^Sctetigitffmbriamuedimenüdominf .

EccIeÜa ƒ

DE SAGRAM. P OEN I TE N. Fol LXXXIIt Ecckfiacnimconficcturuulncrafua,amp;curaricupit. Capitcuero gt;, *acramentum pocnitentiæ æquat baptifmi facramento.QuidCinqt) ’ntercftutrumper poenkentiam an perIauaGhrum,hociusremkten ^orum peccatorum omnium,facerdotes fibi uendicentç' Vnum in

m/nifterium eft:ut in lauâchro operatur my Reriorum gratia^ ’^3inpœnicentia nomen Dei. Ad eundem modum hb.2.cap.7.Sacer comparât apoftolis,qui Domino iubête rcfufcitati Lazari uin ^ulafoIueruntîLazari uero uocaiionem,Veni foras,uocationi ad co f^fHonem Sgt;Cc,

De hoc beaTo uiro ka fcribk Paulinus in uka ipfius:Quotiefcun^ S'^^illi aliquis ob percipiendam pocnitentiam lapfus fuos confiteba '^’■JtaflebatjUtS^ ilium fiere compelleret.Caufas autem criminum, ^uasilliconfitebantur,nuninifi Dominofoli, apud quem intereen ’^^hat,loquebatur:Bonum relinquens exemplum pofterisfacerdoti*

ut intercelTorcs apud Deum fint magis,^ aceufatores apud ho* ’ïiines. Et hinc quocÿ apparet,olim aliquando in arbkrio SC pote (ta kfacerdotis fuiflcinEcclefiajUtnonfolum publico, uerumetiâoe* fultopeccatori,poenitctiam publicam imponerct.Quod tamê Atn ^rofius non legitur feciffe^necj item Léo MagnuSjUtidiâum eft. vj

Sandös Auguftinus in pfaliïiufft 6ô.ait:Ergo triftis efio antequâ ^onfiteariSjÇonfeflus exulta,iam fanaberis.Non confitentis confeië tiafaniem collegerat, apoftema tumuerat, cruciabat te, requiefeere *^onrincbat,adhibet medicus fomenta ucrborum:tu agnofee medici '^anum,confkere,cxcat in confefi'ione,8lt; defluat omnis fanies.

hem in cap. ƒ. Iohannis,trad2tu 22: Mortuus in cordé tuo tan^ irt hpulchro iacebas,amp; tanq faxo malæ eonfuetudinis grauaris: Surge

procédé,8Ó crede,8^confitere.Quia anteqconfitereturoccultus erat:cum autem confiteretur,procedit de tenebris ad lucem,amp; tutic dicitunSoluke illumjô^ finke abire, quomodo didûeft apoftolis, Qyæfolucritis in terra,foluta erunt^ in cœlo, In libris quocß de ucraamp; falfapccnitentia.Item defalutaribusdocumentis,5i deuifi* tatione infirmorutqui aflTcribuntur Auguftino.amp; funthaud dubiû tatholici ÔC antiqui libri, dieitur necefTariû eiTe peccatori,ut querat facerdotem feientem ligarc amp;nbsp;folucreîcuius iudicio poteftati fe totum permittatjiulïîsqî pareat.Nee dico(inquit)ut foli Deo,fed facerdoti uicario Dei confkearis. Aperi ei penetralium tuorum ab* ditiirimâlatibula,confeientiarum uerecupdarum penkiora reuela rspagula, ’ •

V iq Leo

DE SÄCR.AM. POENIT.

Leo i II e magnus in epiftola j7.quâ antea citauimus dicit non fe exi gere pccnitentiam publicam,ab his qui fecreto peccauerunt:Suffîci« at cnirtj(inquiOreatus confciêtiarum fob's facerdotibus indican,cô^ feflione fecreta,8^c.Item epift.69.ad Theodorum ForoiulienfemjCo parat inuicemCquetnadmodum ÔÔ Ambrofius^pccniïentiæamp;bapti fmi facramentumjn hoc quod non folum per bapdfmi gratiam, fed ctiam per pccnitentiæ medicinam fpes uitæ reparetur ^tcrnæjUt qui regenerationis donum uiolaflent,proprio fe iudicio condemnantes, 3d remiflîonem criminum peruenirent. Sic diuinæ bonitatispræfi^ drjs ordinatiSjUt indulgentia Dei nifi fupplicatione facerdotum ne^« queat obtineri.Et dicit non folum utile,uerumetiam neceifariuirijUt peccatorum reatus ante ubimum dicm'facerdotali fupplicatione fol uatur.

Gregorius Magnus,ex Chrifti uerbis, Quorum relîiiferitis pec^ cata ÔCc.ùJtellexii: facramentum iftud quo remittuntur 8^ retinêtur peccata,fimilitudinem habere cum iudicio Forcnfi,ubi cauf^pdi^^i* cognofcuntur 8gt;C expîorantur^deinde iudicantur.Inftituit^ fandus ifte Pontifex canonem,ut qui fecretam confeftionem proderet,a fa* cerdotali officio deijceretur. Bernhardus in fermonc ti. ad tes templi,ait:Miniftros uerbi facerdotes,caute necetTeeiiad utru« que uigilare follicitos, quo uidclicct delinquentium cordibus tanto moderamine uerbum timori.s contritionis infligant,quatcnu’ nequa^ a uerbo confeffionis exterrcant,ft'c corda aperiât,utora n5 obftruâiffed nec abfoluât,licet côpunclijpiifi uiderintS^ côfeflum.'

Vt interim taceaiîiusmagnum illud 8^ uniuerfaleConcib'ulîl La terancnfe,fub Innocentio tertio. Quod præcipit ut unufquiflt;$ fide* burn faltem in anno femel fuum proprium facerdotem adeat, eique omnia peccata fua,quorum reatu conftringitur,confiteatur 8^c.

Inter poftcriores patres,præftantiffimus uir Hugo defanfto Vi ctorcjuerba illa Chhfti,quæ ex cap.Iohannis zo,citauimus,ita expo nit:Chriftus Deus 8^ homo,homines qui puri homines crant, pote* ftatis fuæfecit participes,ut eius implerent officium,in fufcipiendo confeffionem pœnitentium,amp; poteftatem eius exercerent,pocnitcn* tibus 86 confitentibus peccata remittendo.

Quibus omnibus fit euidens,Chriftum dominum Mat 16.8618 Iohannis item 20. ad hoe inftituiffe facramentu iftud, ut fi quis poft baptifmum fuerit in peccatum aliquod relapfus,(Euangelium cni'tn in locis illis non de infidelibus loquitur, fed de his qdi in fratres pee canQper facerdotem ligatur aut foluatur.

Nec

DE SAC RAM. POE N ITE NT. Fol. LXXXlIII.' î^ecpofle illud fieri fecundum totius EccIeG'æ Catholicæ fenfum, ^■nprimumquandopcccatordeliclafua dininde facerdoti confia ^ccdènténemoi^fot ab eodem tanq iudice,iudicium: ÔC tanq medico, medicina uiturlt;(flt;tctrlt;^ott^ cupidus cxpeklat.Scd nbsp;ratio naturalis idipfum corn probat. Quo«

•^odoenimqueataliquisdimittercautretinere, b'gare aut folucrcj îQJus nullam habeat cosnitionem'T

O

IQ)N IS

pratenße liber contra Catbolica hoc doclrina außt»

bdui£ do^rince in nniüerßth conirariatur liberfFaiienße Eeforfnaii t^lt;gt;nislprimutn non nutnerat inter facrametïtà Eccleßic quot;Panitentiaßü ^^jolutionif ßeranientutn^ l^lt nepoß bac obligetur ij^uißptam adpecca enumerationetnßd tantum ad generalem illam nbsp;nbsp;bumileth conßeß

ß°^n;,(p{a ingenerefateaturßpeccafje.Folio i -L^ßacie

non relincptendumpeccatorem in ulla dubitatiohè^, ita ut ipß uo^ ^^’ifgeneraliter tantum coßtentemßd annunciàndam tlli eße certam rc ^^ßonetn^quantß babereßatim credere debeat;, non propter opusßuiUi

Quod certeita afleritur, ac fi abfolutionis poteflas non in facers ^ote,fcdin peccatore,quifatetur fc generaliter tantum peccaflc^pci • pue confiftatmt debeat facerdos uelit nolit eiufmodi peccatotem ab Cohere,caufa licet inaudita. Verum hoc quid cæcius clTe queatC Qt doihinuâ Chriftus poteftatem ligand i 8^ foluendi (utiep poft pecca^ torutn cxplorationem)dcderit facerdotibus.Porro ficut patres an»*

Illi docent,Cyprianus præcipuejibro de lapfis,Non debet fa« cerdos fe tam facilem 8^ ineptum præbere in hoc facramento : nee^ itempeccator peccati fua poft ßaptifmüm commiftä parui penderé ^ïbetjUt ftatim generaliter confelTus fe efte peccatorem,polliceatui’ , f'biabfq^omni præcedente fatisfafl:ione,remiflionem peccatorum. NecdefperantesCinquit Cyprianus^mifericordiam nee tarnen iatn ueniam uendicantcs.

CuiEpiphanius confortât coiltra haereles, libro i. totno i. in Ca« tharos. Ait enim:NccÇ promittimus libertatem omino his qui poft ßaptifmüm lapfi funt,rie(Ç defperamus de uita ipforû. Sufcipit De« , uspocnitentiam etiam poft Bapiifma,fi quis lapfusfuerit. Quomo« do uero poftea faciat,ipfe folus nouit. Vbi idem uir faniftus hoc qd inpræcedentibus fupra didum eft,alFirmat. Aliam longe efte con« uerfionem eprum qui poft Baptifma relapfi funt, 8ó aliam corum

w impietate primum ad Chriftum in baptifmo conuertuntur.

DE SATISEACTIONE POENITENTIVM.

retold,quot; T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deinde in hoc facramcnto docuit omni tempore Catho

cxpia(oria,amp;re(5 K Cbtidi Ecclefja,duplicem ede Cadsfaciionemt Vnam pro* (ihatoria. J. piaatoriam 86reconcüiatoriam, gua 86 caïpa deleatur, 86pcca na auferatur xternatbancfoIiCbridodnoacceptâreferre oportet, guifeiprum dédit pro nobis,ut nos ab omni iniuditia liberaret, ad Tifum 2. Qui faôius ed reconcib'atio pro peccatis nodri.% necpro nodris tantum,Ced pro peccatis totius mundi.t. lohan.z. Perguem dédit nobis uidoriam,uc depeccato 86 morte triumpbemus. i. Cor. 1^. Praeter guamFatendum ed aliam ede fatisfaéîionem canond satùfaâio mi-, cam beu difciplinarem,gaæab bis gui curam gerantfnimarum, gui ouscp incumbit facramenta Cbridi eius nomme adminidrare,in)po natur.86 guam debeant beneuoli Cbridiani prompts obedientia in fideperagere 86implere. De bac femper docuerunt patres.Priino gf euellat cauCas 86 radices commidorum peccatorum,ranet^ infirmi tares podpeccatum in carne bærentes.Deindeguoduirratedngai nis 86meriio paîTionis Cbridi, au ferai auc fakem minuat pcenam te poralem peccacis nodris debitamtacdenic^ utendum eaeifead faa tjs^ciendam matri Eccledæ, publias criminibus IxfæSiiniuriam padæ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Interim tarnen 86 boe prædicatum 86 doClum fuit, netîiinem uel

podeuel debereDeoterminumaut nodum remiidonispanæda^

SatisfaOio nsfira tuete, a c fi oporteret Deam ad completam canonicam fatisfaâioné

Dei mifericordiant ter omneludraum dédit,prorfus relinguenda edpcene tetniffjo:^

plusminusuedepx guopetcte opottet. Ut obedientiam nodram uelit per meritamfuû

comptnfat. nbsp;nbsp;nbsp;patricccledi facereacceptam, 86pcenampromeritâmifericorditer

auertere.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^tîsfàûiottefn gaæ çanonica appellatut, funJata/n in

Icripturisjô^animarumpafîonbus mandatunj cffè, uteaiuf^candu • ta- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exigendam, conficendbas cum difcredone imponant,

cacJîinf^ptZ'isfa ^obis uerba iIlaCbrJiîi,duobus Euangeîij locis ^ûlegata^ criso-patribusfnn deligatione reCoIudone, dimiffione 8^ retendone peccatoi um. data. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iVlacthæi i6.i8.8Clohan.2o. Leo guocpMagnasconre/latarad ,

Theodorum ForeiuIienCem Epircopum,birce uerbis:Mediator Dei 3Chominum,bomo ChridusIeras,hancpracpoCids EccleCix tradi^ ditpocedatem, ut 86 confitendbus fadsfadionem pcenitendæ da^ renc,ô6 faîabri Eatisfadione purgatos, ad communionCni facramen coram per ianaam recondliadonis admitterent, Porto Augudb / nus /

de SACRAM. POENITEN. Fol. LXXXV.

’’usdicit:Satisfaâ:io pccnitentiæ,efl caufas peccatorum cxcidcrcjocc ca aditum indulgcrc.

Patres, præcipue Chryfoflomùs in Pfalm. jo.tcftantur, Poft re^

***gt;0100601 peccatorum(quæ fit a Dco, quando homo corde contrito Ptcata fua confitetur,præcipue uero, quando facerdotali abfoluiionc Otderemiflîôe certior ) lubrica quædam manere ucftigia languorê,

fimiliter deletum 8ccxtindum oporteat. Quâuis enim Nathan, riimiffls peccdtif, Dauidi remiftionêpcccatiadominonunciaflet,nihiIominuspetitDa=«

iiirl Kâc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T-, ‘fd pJirgMtdd uictd,

wgt;a: Milerere q|ci Deus,fecundum magfiam miiericordiam tuam. fct crdccorem refluic ‘‘rundum multitudinem miferatiônum tuarum,dele iniquitatem meâ. ^’»plius laua me ab iniquiiate mea: decorû meum priftinû qucro,amp;rc, talis eradicatio mali,bonic^ reftitutio,non fit fola ceflàtione pec«

'**orum,nelt;^ item uulgaribus bonisoperibus.uerum per opera digna P*^gt;icntiæ,ficui Matth, j.dicitur î Facitefrudus dignos pccnitentiæ.

Dcbent autê opera fatisfadoria ex iH/s uirtutum generibus aftu^ ”*tquæ peccatis huiufmodi contrariantur,Apoftolo Paulo præcipien *fR.otnanorumó.Sicut exhibuiftis mcbra ueftra feruire immundicfæ ’»iquitati ad iniquitaiê ita nunc exh ibete mcbra ueftra feruire iufti^ *'ægt;nfandificationê . VndebeatusIohannes Chryfoftomusin cap,;.

jtafcribit: Facile frudus dignos pccnitentiæ. Quo autê mo# ^ofrudificare poterimusCSi uticp peccatisaduerfa faciamus ♦ Aliena •■’puifti: incipe iam donate propria.Longo tempore es fornicatus ; a le §gt;*imoquocpufu fufpêdere coniugij.ac perpeiuam continêtiam f^pius P’ucorutndicrum caftitate meditate. Iniuriam uel opère cuipiâ, uel fer •’gt;on€fecifti:rcfcr benedidionis uerba conuitrjs, Sc percutiêtes te, nunc ®fficijs,nunc etiam benefictjs placare contende. Neque enim uulnerato füfficit ad falutem tantummodo fpicula de corpore eucllere fed etiam •■fniedia adhibere uuIneribus.Delitqs 8^ temuicntia diffluebas; ieiunio ^aquæpotuutruncp compêfa. Vidifti impudicisalienumdecorem ®cülis:focminam iam omnino non uideas, maiore tadus cautione poft üulnera, Hucufc^Chryfoftomus» Cui adftipulantur fandus Léo in fermonc deQuadragefima. Et beatus Bernardus in fermone de ccena dotnini : Lauari(inquit)cito quidê poffumus ; Ad fanandû uero opus

Confiât prætereanon femper cum peccati remifiione fimul rc^ ptee^ mitti amp;nbsp;poenarn peccatisdebitam, ut eft uidere.i.Regum capite duo# precondlutio-decimOjôc uigeïimoquarto, euideniiftime autemExodi tricefimofe# «lt;’’»gt; «do.amp;Num„idectaoquar,n,

X Iam

DE SACRAM. POE NIT. ' , lam beatus Apoßolus Paulus teßatur huiufmodi pœnas, noßra fa^ tisfadione,aut minui,aut totas auferri.i. Corinth.undedmo : Qyod fl nofipfos(inquit)dqudicarcmus,non utic^ iudicaremur. intelligit aurc, iudicari,corripi,caßigari ÔC puniri pro pcccatis. Quod uerba,quæ ff*' quuntur fatis indicant:Dum iudicamur autem, a domino corripimur, ut non cum hoc mundo damncmur. Hine i.Paralipo ^. feriptum cftî Si claufero ccelum, 8^ pluuia non fluxerit, 8C mandaucro ÔC præccpf«* ro locußXjUt deuoret terram, 8c mifero pcßilentiam in populom me^ um,Conuerfus autem populus mcus,fupcrquos inuocatum eflnome meum, deprecatus mc fuerit, 8c cxquificrit facie meara, SiT cgfrit pœ^ nitentiam a uijs fuis peßlmis.Ego exaudiam deccelo, oC propiciusero pcccatiseorum,8d fanaboterramcorum. Item lohelisfecundo;Cotv uertimini ad mc,amp; ego conuertar ad uos.

Confert ad hscc quod fenior Tobias ait, Tobic quarto ; Ekemo* fy na ab omni pcccato,ö^ a morte libérât. Et quod DanielNabugodo nofor fuafit,Peccata tua eleemofynis redime,amp; iniquitates tuas miferk cordtjspaupcrum.

Quapropter fatldli Patres frequenter hoc modo loquuntur, cata 8d pccnas pcccatis ipGs débitas,compenfari, purificari,op^dri 8C reconciliari operibus fatisfadionis:non quidem,quod fuadigniwtcre* cant,rxtinguuntct miflioncm peccatorum mcrcantur,fed ideo quia Deo placcnt:ut qu^ fl fmcguntpeccata, antabillis,quos Deus in gratiam propter ccntritionémdepKcatw a^ntlStc^!racrito Chrißi, a quo ißiufmodi opera omniamerituni fuummutuantur.VideChryfoßomuminM.atth.HicronymüioMa* lach. Ambrofium libro fccundo de Pccnitetia,capt y. Cyprianum Epk ßola i4.Iibro 5 amp;nbsp;libro i.Epißola Satisfa(ßi5ibus(inquit)amp;lament tationibus iußis delidaredimcre,amp;uulneralachrymis ablucri.

Item in fermone de Eleemofyna. Cuius pars in articulo de iußißca^ tione quoep fupra allegata fuit.

Augußinus in Enchiridio capite ;^o.ait: In melius cß uita mutaw» da, 5^ per Elcemofynas de præteritis pcccatis propiciandus cß Deus; non ad hoc emendus quodammodo, ut ea liceat impune committcre. Ncmini enim dedit laxamentum pcccandi, quamuis miferando deleat fada peccata,fi non fatisfadio congrua negligatur. Alibi idem illc fan* • dus pater ceßatur,duplicem eflè fatisfadionem pofi baptifmum in Ec# defia, publicam unam,dc qua dicit : Quem mortalia crimina pofiba# ptifmum commifla præmunt, hortor prius publica peenitentia fatisfa# cerc^

DB SACRAM. POENITEN. Fol. LXXXVI.

faccrdotisiudido reconciliatuni,communioni fociari, Alteram fccrctam, de qua ita aieSed fecreta fatisfadionc folui mor *’ljacriminanonnegamus, fedmutatoprius feculari, habitu, 8c con# ‘tllo rebgionis Audio, per uitæ corredionem SC iugi imo perpetuo , miferante Deo, ita duntaxat, ut contraria pro his, qu» poenis»

8Cc3rter.de EcclcfiaAicis dogmatibus, capiie quinquageûmo^

t nbsp;nbsp;Quod autem fatisfadio iAa pro peccatis publicis imponi debeat, Ptxnitentid puUia

^iatn ad (atisfaciendum fatis Ecckfiæ lefæ, ÔC alqs in exemplum,pro# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u,

Mtiir ex Paulo^ pri» Timoth. quinto,ubi ait : Peccantes coram omni# l^gt;isargue,ut8C cæteri timorem habeant.ôc AuguAinus in Enchiridio: ^lgt;t(iQquit)etiam Ecclefix fatisjn qua remittuntur peccata»

MO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;REFORMAT IGNIS

Fiber aducrjushicc,

L^bcrautefft Reformationis illius nonadmittit jatisfa^ionem^fed pr^ecipitpUt pajlor ci,qui ingcncrc tantum ß confefjusßtpcccaffc, ^nncictrcmißioncmpcccatorutn,nccmcminit ullim fatißallionis im^ P^nenda,

DE EXCOMMVNICATIONE.

TErtio,quodad excorhmunicâtiônemattinet, quæneruuseA EcckfiaAicædifcipIinæ,8cabalteracbue,iurifdidi5isinquâ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,