-ocr page 1-

AD C O N F U Tz A T I O N E M

D. DAN I E LIS HOFMANNI IN ACA-DEMIA HELMSTADIANA THEOLOGI, QJIAM IS CONVITIIS RE-fertam Antithe/ibuscontradifputaciones luasance triennium editis, nuper oppofuit;

MODESTAET SOLIDA Responsio.

\_Authore^

UBBIO EMM ONE FRISIO, Scholæ Leranæ Reóhore.

Herbornæ Nassoviorum; Ex oflicina Chriftophori Corvini.

c 1 3 Ia X C I.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

SACRÂE THEOLOGÎAE

ET BON ARUM ARTIUM STU-

niosis IN scholaJuliaapud Helmftadianos Salutem.

MifU' nuper contra Antitheßstne-W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;as jam ante tricnninm cdttas Da-

O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni el Hofn?anntss t'eficr in Thcolo-

^ia Antcc€ß)rßi!diofiatg,o-[gt;ti7nt juvenes,iibe!lum maledicum çj^viriilcnttim, cuiConfutationèstituludédit. Jn eo qtiomam amp;nbsp;veritati virnfacere conatM efl-,(ßomn{btts frohrlsper conduit ia meafamamßndait aßer-gere:neceßitatem mihi tmpoßdt duplicem, ut fubliccßuoej^ßß reßondearn. 7^m(ßveritas ubi^ patrocinio digna eil, amp;nbsp;virnm bo^-num mbH acitié decet, quam nomenßtum ab inj'amiatueri.'E.t qtioniam advos illeconfuta-1 tionemßiam -, aut inve^ivam potiies, récita-I W, ipfi me res monet, iit reßonfionern qi^oq^ meamad vos mitt am ,veftroq^nominipotiß Çimum inÇcribam. It a enim ad leciionem invi-tatï audita utraq^parte, quod lex Attica fieri jußit, retins de re cog^noficre, veritatemq^ , , omniumfavore dignißimam prebendere ,de-niq^iniqui jiidicit temeritatem vitarepoteri-( tis. Graviter quippe a fapiente viro diclum est y

Qm ftatuit aiiquïd. inaudita parte altera, a;(^uumlicctftatuerit,handæquusfuit. A

I quaciilpa quotquot veßrum abcjßvolunt y cos

-ocr page 4-

P R Æ F A T I o

conf do y hanc dcdicationem meam non wodo non molefleLit tiros,fed ctiamgratain hahitu-ros: freefertim cum dfludtofo bon ar urn ficU-rumf lit er ar urn,ac ver it at is amante, qua vti etianf omnes tn profejfohabetis ,eaprofctfci-tur. Itapf^, quodfiperest, vosrogoatq^ ohfecro, lit pofitis prajudtcid,quihits nihil intmicius eiifineer £ ver it at is cognitioni, ad hcîiontm hujtis firipti accedere, çf aquts animis no-ßram controverfam cognofiere velittsime- I mores^^femperfit is t^rtßoteliciillittsfiimmé I laudatidtcli'. (Ai'SSaxfLTitf, tixdi '

iptrti iîii\iîâeia. Valete. Lera frißorum. \^nno Domini itt i.

Ubbius JSmmo Fri/?

-ocr page 5-

AD CONFUTATIO-NEM D. DANIELIS HOFMANNI THEOLOG1Æ DOCTORIS IN ACADEMIA

Helmfl:adiana,convitiis plcnam,

Mocesta et solida Responsio.

Efpondesvevó tandem,Hofman-(“*• vide-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iis)doól;inime amp;nbsp;maxime, atrien-

nio ferc, quam meæ Antithefes contra te fuerunt editæ: amp;nbsp;(ané itarefpondes, ut gvatias tibi co nomine dcberi cenfeam,quódanimum tuum in hoe refponfo Omni detrafta hypocriCi confpiciendura nobis exhibeas. Etenim fi triennii fpacium tibi bilem eam detrahcre.quam ex fcripto non im-niodeftoquidem,fed tuis opinionibusadver-fo, contraxeras, fi (edare tumultus mentis tuæ hiijus leólione excitatos hand potuit, quin convitiis atrocibus in authorem nulla alia tibi injuria unquam cognitum defævires, foluméq; conttadicere tibiaufum tam acerbe ulcifcere-re; Primum quo fupercilio, ac arrogantia, quamintolerabilifuperbia,quanto in homines odio, quanta iracundia fis, quis videre ne-quit? Confidera quæfoipfe.amp;expendeme-' cum ,quæ tu probra.quâm acerba ac contu-1 meliofainmepræterrationem fingulispropé paginis cumules, quæ tenebrionum, flagrio-I num,vefpertilionum, agyrtarum, fcelerato-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a üj

1

-ocr page 6-

R E S P O N S I O U B B I I EMM.

rum.caliimniacorum, fycophâcarum.imodia-bolorum amp;nbsp;Sacanarum nomina ubiqueinciil-ces.atq; pro argumentis uiurpes. Quæfitibi pudorcm non incutiunt, quoties de iis cogitas; profecló (âris produnt, non te magis fiiui-lem eile difcipiiii Ciirilti.quam Papa fiinilis eft Apoftoli. Chrilhis enim iit mitis amp;nbsp;hiiniilis ipfe erac.itaeildem illas virtuces fuisquoquc coinmendabat,cumdiceret;Difciceame,quo-niam ego mitis Ihm, amp;humilis corde: amp;Apo-ftoluslpiritu Chriftiprædittis præcipic, ut tolèrent alii alios cum omni manfuetudinejCt-iam diflentienres,fugiantque amaritudinera: idemque jubet Epifcopum elle non pertina-cem, non fibi placentem, non iracundum, i)orivaniloqiium,nocontentiolurn:fedlong-aniracmjed placidum erga omnes, tolerantem etiam injurias. A quibus tarn longe lua ilia abfunr, quorum ulu impenfius te dele-étari oftend'.s, iit contrarium magis his re-periri nihil pollir. Deinde amp;nbsp;refurationcra argumentorum ^meorum ira peragis, ut o-innia arrodens ac dentibus appetens, non-nulla calumniando pervcrtens , quædani ttanfiens , nihil lolvens , paffim ut mus in pice listens, hand quicquam folidi contra ea tc habere , folaque pertinacia motum f quo conllans apud tuos vidcare ) obftre-pere tantum , atque fententia non re-cedere , cundtis leóloribus darum facias. Qtice cum ita habere viderem, initio omni ctiam rcfpouhone ulteriore fupcrfedendum mihi

-ocr page 7-

AD CONrUTAT. II O FM ANNI. J mihi putavi. Videbaris enim amp;nbsp;animi tui reliquum morbum fatis aperuitre, amp;nbsp;inopi-am quoq; argumcntotum malamquein cau-ia confcientiam tam manifeftó prodidiilc cunâisiis, qui in legendo aliquid modó naris habent, ut nullo alterius ftilo evidcntius id fieri pofle arbiträrer. Verum cum mo-nerent amicij fore ut majorem Eine fapien-tiæ propriæ opinionem colligeres, criftas-que erigeres altius ; imperitioribus ctiam, baud dubié vicifTe re, perfuaderes, (i nihil omnino refponderetur: deinde cum amp;nbsp;ipie quoque hoc expenderem, quoniam tu tantum bili tuæ indulfifles in calumnia non cx-prefli nominis mei, verendum eile mihi,ne agnoicere Mt^oeia; tuas aut cognitionem le-gitiraam detrecfarc vidercr, nifi ingenue amp;nbsp;aperte tibi obviam irem; fententiam muta-vi. Refpondebo igiturtibiprimumdcomiiro nomine meo breviter, tuasque, quas hanc ob canlfam in me jecirti calumnias abftergam. Poftearefutationes,quibus rejicere argumenta mea præcipua conatus es, quanta potero perfpicuitate, amp;nbsp;fine amarulentia, vanitatis coarsuam. o

NecNcro expeólarc debes.ad prius illud caput quod attinet,quan quam irritatus j ufté for-fanidfacerepofievidear,tarnen tui mc fimi-lem futurum, id eft,convitia convitiisefle re

ft iiij

-ocr page 8-

(. RESPONSIOUBBIIEMM.

reflurum. Magis enim mihi, quid me deceat, quam quid tumeLearis,attendendum:(èdhæc a r, c c peva dabi c u t, u t ca 1 um niis am o t is : ac re aperta dcra maledicentiam, tuæ te turpitudi-nis hujustuorumqucvitiorum, fi mojJo quid frontis bünæin te fupcrell,tandem aliquando pudeat, omnibusq; bonis appareat cum dedecove tuo, â me annis tibi multum impare, nul-Joinitiato dodvinae tituloauc ïàcvoordini.la-ceflîtoque,tegvandioremætace,Theologum, Dodovem, convitio nullo provocatum, teni-peramentolinguæeffefuperatum.

Quidigituvmihi objedat potiffimumma-gnushicDodof Hofmannus, quod pro fcele-re imputât,quod tot convitiis profequitur?ni-mirum quod nomen meum Antitheiibusnon præfixerim,fedamantem veritatismeappella-verim. Itanevevorantu tibihocfacinusacfla-gitium eft vifum, dignumq; flagellatione tua tarn iniquaamp;acerbaîhoc, inquä, quodmode-fliæcauft'afadum elle âme, amp;nbsp;in laude, non in vitioponenduminterpretari poteras,amp;,fi bonus elles,etiam debebas. An ignocabas,id mihi co m m un e eft'e c u m m u 1 tis vi vis fu m m is, q ui 0-innitua reprehenflone majores fuut ’Liithe-rum eriam ipfum hoc aliquando faditalfe? commillfl'e quoquc Apoftclum in Epiftola ad Hcbræos, Matthæum amp;nbsp;Marcum in Euange-liis, prophetam Hievemiam in hiftoria Re-gum, utpluresnorienumerem?

Curetiamnonhosprozelo aut pietate tua tenebriones, agyrras, ß3gnones,veCpeitiIio~

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes,

-ocr page 9-

AD CONFUTAT. HOÏMANNI. ƒ nes, bono amp;nbsp;honefto nomine carentes, femct fuo nomine exuentes, circumforaneos, vene-ficoSjCrucedignos.cTviz ft) i'UiUiif,infames,icelera-tos.Satanas, diabolos ,aliitq; bis fimilibus em-blematisappellas? Curnonin hosmaledicen-tiam exerces tuamî Aut,cur non in illos,qui ut temporibusferuiant, nomina quoque infcri-pcis commutant fua’ Quod fanétibiadcalu-mniam multo pofTet elle proclivius.

Sed excipies, opinor, amp;nbsp;ad diftinólionum tuarum, quibus mirificé ad fubtilitatem vales, ptæfidiumconvolabis,atque ut aliud nonin-venias, neminem eorum in Frifia effe natum, neminem contra Helmftadianum Doftorem fcripfilTe caufabcris. Ego veró jure ac meritó agnofco,magnum interme amp;illosomnes elEe intervallum-.ied in prætermittendo nomine in eadem cum illis caufa efle me, idemq; bonum malumve nomen inde habiturum, conten-do; Etjfi nil aliud,quod te angeret.quod obje-ftare mibi pofl'es, cotta me habebas, infeólan-l di quoq; caufam contra me nullam juftam tc r. babuilTe ,imóimprobumeire,quieomodoin innocétem probrofis diôtisdelævierisomnc-que tuam bilem eft'uderis,omni tationeaftit-. h mo.

I Sed, fclo fatis,aliud fuit Hofmanne,quod te 'I male uffit, quodq; fummoprofcelereduxiftj. I Verum id quoniam parum tibihoneftum vi-Idebatur, ft profiterere, hoc prætermilTi nomi

nis crimen pro eo fupponeremaluifti. Scilicet male babebat fublimem animumtuum, cun-

-ocr page 10-

6 RESPONSIO U B B11 EMM.

étosq; ex alto defpiciétem, tam fummos quatn imos, amp;nbsp;placitaac décréta inter tuos velutàu-7B'T/?oK,amp; regio more in regno diólantem.pro-que oracnlis venditantem infallibilibus.niinc verb etiara in difpiitatione Sacrametaria cun-dis proftratis æmulis triumpharc fe glorian-tem.atquc hoc fimplicibus omnibusperfua-dcre conantem : intervenire quenquam, hominem præfertim obfcurum,nullainfula, nulla laureainfignitum,in pulvere fcholafticohç-rentem, qui tibi triumphum canentiobllre-pere» amp;nbsp;de conclufionibus tuis acerriméde-fenfis.denuólitem moverejideft,autliorita-tem.quam jam invaferas, inter tuos ctiara, ne-dum apud cætcros convellerc änderet.

Hoc tibipiaculum illuderat, cor tuumIan-cinans: quod cum concoquere non polies, perinde acfimajeftas principis fupremiinregno IchoiaiLico violata eilet, ira mente turba-tus tota, in furorem exarfifti. Numquid non verum conjedo?Eo porrofurore incenfus,ut tedetantainjuriaulcifcereris,deftitutusargu-mentis amp;rationibus, cum gladios caperenon polies,convitiis tearmafti, ut illo me genere telorum totum obrueres. Sedquæfo ce,Hof-manne, audi mepaUca,ad haue quoque de-precandam culpam , pro me modefte dicen-tem ; atque accipe, qure mecaulaadfcriben-das antichefes cam longe i te pofitum cona-moverit.

Cura

-ocr page 11-

AD CONTUTAT. HOFMANNT. 7

Cumtuæ thefes primiim editæ,acdifputa-tæiftîccffentîhuc perlatæftatim funt fuj amp;nbsp;per affinem tuum Godfndum Til. Fil. tum regnû hic moliencem paflim oftentatæ, venditatæ , pro eximiis, qnalei'que haétenus vifæ non elfenr, qnibus nemo contradicere polTet; poftremo idoneum , advotumtunm, præconem earum hic repéreras. Nobis, qui id audire identidem cogebamur, quànquam inanem efle iftam jadantiam non ignoraba-mus; ramen quôd publico docendi munere tum careremus, amp;nbsp;vanam in colloquio cum affine illo tuo operam, haedere ob hominis impetitiamatque impudentiam effe exemplo didiciiïemusjquid contra faciendum effet,non apparebat.

Nec multô póft, altera quoque difpu-tatione abfoluta,evulgataque,pluribusexem-plaribus difleminatis ad attonitos noftros homines redden dos, fapientia autoris,mihi quoque ab egregiæ indolis amp;nbsp;doôdrinæ juvene, ineo quondam difeipulo, qui a te ipfo accepe-rat, nefeioanex voluntate tua,exemplar do-natum fuit.

Tum diligentiûs omnibus perledis, cum viderera ipfum quoque te idem de te ac difpu-tationctuafentire ,quod jadabar infeitus ille affinis tuus,nempe flatu tuo omnes te adverfa-riorum cohortes ftraviffe, ut nemo pedem fi-gerc contra te impofterum pofletdd eft,de op-preflaveritate ttiumphum te canerc, (Ccd fane

-ocr page 12-

* (I »•

8 RESPONSIOUBBIIEMM. ** anteviâonam)cœpimaiiumcalamoadhibe-re, nonniillaque in chartam conjicerca-änÄ quibus vanitatem illam vaniffimam, firmifli-mas ob racionesnihilapudnos, quimeliuse-doóti elTemiis, momeuti habere,necveltan-tillumnosaveritate femel agnitapolTedimo-vere oftendercm:Sed id non alio quidem con-filio, quam nt pereundem ilium difcipulum quondam meum iftuc rediturum privatim ad te mitterem,fruftraque te eo modo nos terre-re, ac triumphum canere tibi commoftrareni.

Sed cum id quod Icripferam, aliis forte le-gendum comififTem. ne quid réméré Icriptura ad tantum doótorem daremjilli, confilioillo racoimprobato,autoresfuerunt,ut,qnóplu-res monerentur, rypis id ipfum qualecunque, fed paulo auótius faólum commendarem,arq; itaad re quoquevenire finerem. In quociim monentibusobfequererjnomen tamemeum quo venandægloriæ fufpicionem ä meaverte-rem,quodinmanulcripto addere ftatueram, ut præfigerem perfuaderi ab iifdem turn non potui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Habes,Hofmannc.præter nominispræter-j’ti honeftillîmam rationé, etiamcaufamferi-ptionisâ tuis mihi ob importunas infultatio-nespropéextortæ. In quafi calumniariqiiic-quam pores, age verb idipfum melioribusra-tionibus,quam haólenusd tefadum eft, expe-ritor. Sed pauca de me,amp;de rebus meis hoc loco quoque adjiciendajut ft quid in teorisfu-pereft, quam ex maledicendo voluptatem ce-pifti,

-ocr page 13-

AD CONFUTAT, HOFMANNI. 9 pifti, eam temeritatis amp;nbsp;calumniarum convi-äusjex pudore rurfum amittas.

Ego in Frifia, Frifius plebejo quidem, fed. hoiieftoloconatus, pâtre Emmone verbidi-vini apud Grethanos,in pago nimirurn natali, trigintapcrannos miniftro fidelfac fuis omnibus charo, quique, quamdiuperæratem licu-erat, complûtes per annosLutherumamp; Me-lanthonem Vitebcrgæ docentes audierat, eo-rumque perpetuus admirator,quoad vixitjelfe non deftitit. Vbi primum in literistytocini-um in patria ac Brcmæ pofuijdeinde ex volun-tate patentum Roftochium ad capiendas di-fciplinasjimprimisque adaudiendum clariffi-mum virum D. Davidem Cbytræum, quem honoris caufanoraino, quemqjpræceptorem veneroramp;colo ,imóamicum etiam nunc ha-beoj profeólus anno 157 o, deiiidetriennio amp;nbsp;amplius illic exaôl:ü,accertaminibusEcclefiæ veteris(expræleâ:ionib.Dn.ChytrçiinChro-nico Ph. Melanthonis J cognitis.ftudioque legendi patrum fcripta indehaufto, in patriam difceflijex patria rurfum poft annum Geneva, utDn.Bezamquoque, amp;aliüsejusioci viros doólrina amp;pietate célébrés cognofcerem.in-ftitutaq; Ecclefiæ amp;nbsp;Reip. ejus præclariffima præfens infpicerem ac difeerem, ivi, perftiti-queibidem,quoadlicuit,in ftudiis pietatisme exercens. Póft Bafilcæ moratus aliquandiu, ad meos tandem fecundó redii.

I4ic veró.quod animum tuum lividum for-taffis uretjgloriari veré licet,ita ine utroque in loco

-ocr page 14-

IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R ES P o NSI o U B Hl I EMM.

loco RoftochiitS«: Genevævixilîe, ut non magnum , quüdtuquacunquerationepetifti.feJ honeftum nomen inter optimosquofquejii-venes, amp;doéliflïmos, qui iilic turn étant, facile invenerim .• iiique turn nobilibus, itini plebejis ob (India amp;nbsp;intcgritatem non notas folum,('ed charus quoqueamp;cfamiJiaiisellen). Ckare pofTem compltires Gallos, Anglos, ItalüS, Scotos , Danos, Suecos , Polonos, Germanos, Belgas, inprimis iplbs tuos Sa-xonas, utroque in ordine viros bonoratos, quibus cum conjiinótéinftudiis vixi ; l'tnecef-fe foret.

Tibi veiüjô Halo, hoc defero, (îvelii-num ex tantonumero eorum , qui meumnomen noverunt, in medium producerc pof-Cis, qui diverlum teftari velit, aut bonacon-(cientiaidfacere queat, qui tuis convitiis di-gnummeputet ,imóte noncalumniariinnocentera dicat, non detredaboidaudire,quod tu in me dicis. Vide quid tibi largiar? quo te adigam ? pratfertira cum non pauci ex eo numero tint, qui tuam etiam confelîîoneni (equunrur, amp;ribi(âné(i rede, amp;nbsp;iïilv^ con-/cien tia liceat, gratißcari plus earn ob canfam, quammibi,volent. Orancsinquam tibide-fcro, quorum fi nullus pro te dicerein ani-mum (num inducere poffit ,irerum videHof-manne, quod bominuin indicium ex co ceic-cufurura br,nempeaurcalumniatuin eife re, dum milii maJedicis, amp;calumniæpœnam legibus

-ocr page 15-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. It gibus debere : atque ob maledicentiam in Theologis non numerandum eiTe; aut certe tantoce odio etiam tuis ob arrogantiam efle, utintuigratiam ne veriim quidem prodereex tuisquiiquamveilt. Quinimó amp;ipfum ap-pello D. Chytræum, cujus tu confenfnm ja-ftas.amp;cæterôsRoftochüTheologos. Arque banc ob caufam potiffimura huic refponfioni nomen in fronte addomeum, ut tibi hujake reicxperimentum fit liberum.

Adpropioraveniam.

InFrifiamfecundo reverfus, mox expe-titus magno confenfu » amp;nbsp;velut communivo-to patriæ vocatus, quanquam nonnulli alió traherent, Scholam litciariam apud Norda-nosrcgendamfufcepi- Qiiod munus magis fanélaboriofum mihi, quam fruftuofum.in-terea dum tu ftipendiis optimis luxurians in Cathedra Helmtfadienfi regnum tenes, te-quemagnifice apud auditores jadas, in gra-tiam patriæ f abfit dido invidia J odo per annos ea fide amp;nbsp;indukria f de profedu alii teftentur J fukinui, ut is , quem ante no-minavi, affinis tuus Godftidus Heshufius Til. Fil. haud merito fané, Magikrali lau-rea, mifellus , velut bos ephippio â vo-bis onetatus , cum omnia hic furfum de-orfum vettere,amp;benepofitatemere,proin-fcitiafuaturbareniteretur,mcejedo,nonma-1 gnamgratiäapudnokrates imerit,nonfolura

-ocr page 16-

Il RESPONSIOUBBII EMM.

U

Dl

•1

eosjquos tu Cinglianos vocas.fedipfosetiaffli qui Ecclefiam eo Joco tenebant, Lutlieranos. Ad quorum teftimouium, quotquot adhuc eorumfuperfunt,adeoque omnium illorura, quiinpatria meaviribouifunt, cujufcunque ordinis,provoco. Qui fi omnes maj us momé-tum habent, quam tu ; fi illimevirum bonura cire,honefteq, vitam agere teftantur, quem tu ceu probrofum gt;nbsp;infamem, iÿcophantam publico fcripto traducis : lîilli de noto hæc viro dicuut amp;nbsp;affirmant,tu autem.quem non nofti, convitiis tarnen infedaris ; an non, quid de te rurfum omnes reôté fentientesjudicaturiiintj ipfeintelligis ?

Miferum nempe te amp;nbsp;infelicem, qui adeo affeétibus amp;nbsp;vitiis pares tuis, ut in eum, quifo-lum in doétrina tibi contradicere,amp; captataiii indegloriolam interpellate aufusfuit, nec ul-lusautinteautin quenquam alium comraiffi criminis reus eft, etiam tres poft annos nondu animi tumulcu compofito debaccheris: nec quicquam tarnen aliud intempérieiftatuacó-fequâre, quam ut dedecus ipfe tibi cöntrahas, iifque probris dignusvideare, omnium bonorum judicio.quibus tu innoccntis famä,quantum in te fuit,prolcidifti. Quodfi temeritate te excufabisjfanemagnus Theologus,egregi-usChriftidifcipulus, qui vel primas in Eccle-fiaferas,videberis. Sedrecipiorne,ruæqi famæ,quam hinc feres, non invideo. Iftudverb repeto, ita me vitam amp;nbsp;mores inftituilfe^' pud Nordanos, ut cum ipfis Ecclefiæ miniftrw pleriiqi'®

-ocr page 17-

AD CON FUTAT. HOFMANNI. 1) pletifqueviris piis amp;nbsp;dodis.etiamin diflenfio-ne hac infauftade Cœna Domini, accollatio-nefententiarum iibeia, nnnquam interrupta mihiconftiteiit amicitia. Nee fané ahum Dn. ]oannis Ligaiii viri præclaié eruditi. qui ante affinem tuum Ecclehæ aiilicæ præerat, quoad, is inpacriafui'Cjin meanimum deprehendere licuic. Cum primariisetiamin ca.quæ Nordæ erat, Ecclefia Lutherana virisconjunótiffimé fempervixi. Sed cum nemine in tota ea patte conjunótius, quam cum domino Martino Fa»

( bro Paftore Hagano, ante biennium mortuo, I infigniTheologo, amp;nbsp;tibi quoque hand dubie I ' obcelebrempietatéamp;dodrinam.magnumqi 1 return ufurn, ex fama non ignoto, dominique

Lutheri ócMelanihonis quondam amico non poffiemo; qui cum candorem amp;nbsp;integritatetn in me comperhfet, me propéutfiliumcom-plexus eft, â me viciffim loco patris dileólus,

I diffimilimus ab ingeniis veftris Theologus.

1 Nam amp;nbsp;colloquiis amp;nbsp;epiftolis miffitatis læpe mecum hac de parte doôlrinæ contulit, ac ao-(i(THlt;rii'inftituit,attuhtinmediû,quæin prom-tuhabuit, argumentaprofentcntiafua,amp;me viciffimbenigné audiitiamp; quaquam fuain fen-tentia fenexoptimus ,in quaadoleverat, Lu. theriautoritate maxime motus pcrftaret,amp;ah ’ affineillo tuo clafficum difeordiæ canente fe-\ pe moneretur;tamen tantum abfuit, ut veftro 1 Lore in diflentientem ira fe incitaret, aut ab ' araicitiavelminimum recederet,utetiamin-. dies mihi fieret amicior, fremente nequicgt; 1 lt;

-ocr page 18-

codé illo,quem dixi.Heshufiü tvo.Qui'n imó, cum infidiaii amp;nbsp;periculum mihi creare Heshufium fentirec, perfpeóta jarodudumex colloquiisaccollationib. fidci meipleropho-ria, adquam evertendam fibinofuppeterear-gumentacompererantum ad mutuum amp;con-ftantemamorecohortatus profratreinChri-fto fe h abere m e teftatus e ft,tum ultró m e graviter monuit, ab ea fideinullorumhouiinum gratia, aut ob ullapericula externa, adverfante corifcientianc recederem.

Quxrecito, ecce coram Deononmentior, habeoqjhorumteftes, partim etiamnuiicfu-perftitesjviros honeftos, partim ipfius Martini datas ad m e complures Epifiolas. Qiiid veto ad hæc tu,Hofrnane; quid dices, quidiffentiê-tibus âte adeó irafcerisîldem forte,qUDd tuus ille præclarus afïinis, nimis nimirum facilem amp;nbsp;lenem fuifl'e Martinura, vos zelotas eile. Fruaminilànezeloveftro, amp;nbsp;eum affeâib. ve-ftrisprætexite; dummodoconfeientiisnoftris non prælcribatis,amp;album,album,nigrum,nigrum nos vocare patiamini.

Reftat unum adhuc, quodad hancrem facit,dicendum. Tuus ille queraamp;penomino affinis, quime Cane pejus amp;3ngueoderat, moque omnino exturbatû oflSeio cupiebat, pro-ptercaquôdftultitiîjipfiusappellarcfapientia, didaraejufdem prooraculis accipere nopof-fem., quâm fedulo in me, quamq; gnaviter in-quifivic, ut aliquam caufam præter confelEo-nem, quauti contra me pollet, inveniretîSed

-ocr page 19-

AD CONFUTAT. HOPMANNI. IJ Deo fit gratia, quód inimici os confitericoa-€tum fuit, fi religio abeflct, nihil fe.quodcul-parein me pollet,efleliabiturü Audeatverói-. pfe vel jam negate : ut ex ore multorü menda-ciiredarguimereatur. Igiturcum reliquaho-miné deficerct, folade dodrina cófcffione ac-repta, quanq, lciretejus libertatéexpadope-culiari mihi deberi: tarne id opera dcdit,ut hu-jus gratia,oranib.invitisNordanis,munereine meo ejiceret.Nec fané ante deftrtit,quarn per-lüafispiincipib.tandéquodcupierat,effeftum dcdiffet.Scdmaturiusomnino.quavelletjho-rao invidus alio loco me reftitutum vidit.Cau-fam odii tanti mifellus, magiftrali tarnen api-cetumés.excolloquioquodarnecuminftitu-to'hacde cótroverfia unacum Paraftarafideli ]oh.Pratéfe, cxquoprçter expeéfationé pifce • magismutus difceffi.t,pcipuc hauferacQuo de i colloqo fi cognofcerevis,Hofmane,amp; quid ex eofecutü,affiné ipfumtuü pcrcüólabere. Nobis forfanetiâquædâaliolocodecodicentur.

1 Haétenusderae, amp;detuaconvitiandilibi-1 dinequa ita libéré amp;nbsp;effuse ufus es, ut eapo-' tifliiuûra laude infulam tuam Theologicam decorate, acprxcxtetiszelumtuûcômenda-le voluilïevideatis. De quib.neceffenrihifuit ptolixius agere ,ut ptæter animi tui ambitionê s pravitatéq-, deteûâ, etiamid argumentü, quo , maxime inomni difputatione tua niti depre-henderis.velutfundamétumviftorixin aditu tibifubtrafierem,amp;cquafideintotacau(aage-

( reSjvelfiinclufpicandumleétörireUnquetem. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

-ocr page 20-

i6 R I s P o N s I o U B B 11 ï M M.

Ex ungue enim leonem, ut in proverbio eft. Etenim quisconfidereaiideatjbonaconlcien-tiain cæteriste verfari, qui bacinparteinve-niaris tammanifeftécfTecalumniatus J qiiisin difputando Theologutn te habeat gravcmamp; inodefturn, qui debacahando in caput meiini ïiujlamjuftamobcaufarii cujufvis miilicrciila: jmpotentiainfuperaire, ac fineveri falfiq; dii^ crimine tam multa convitia efFudifle videa-risî nififorte id apici tuolicere,aulquodfal-fiim eft, te verum elle dicente, ob ca, qua entn Dodoristitulo nadus es authorjtatc, etiâ ve-rum fieri,amp; pro veto efte^idorandu.arbitraris.

Nunc alt;l ipiam rem venio, id eft, ad rationes tuas fop^ifticas,quibusrejicere argumenta meaconatuses. C^arum primxadtitulum antithefeon mearum amp;nbsp;præfatioiicra pertinent, quæ paucæ Sc breves funt •• alteræ poftc-riori antithefeon parti prolixe refpondent; tertiæ argumento meo ab analogîa fidei amp;nbsp;ptimo loco, amp;nbsp;potiffimum à me explicate,op-ponuntur. Quibus iiidem veftigiisegoqucq: te fequi initio in animo habebam. Vetum fcri-ptione fufeepta, peneq; adfinejam perduda, cum prolixiusid foreviderc, fi ordine omnia tua,quantum res exigit, perfequercr, unoque fj'ngrammatefimul eacomprebendere,confilium illud mutavitarbirratusq; fum,haud male m c fadurum,fi dilatis aliud in tern pus exte-ris, quib.tergiverlationum tuarum pofteriori-bus noftris oppofitarum inanitatem amp;inepti-asaperui,peculiariqj libelle fepofitis,nunc iis potiffi-

-ocr page 21-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. I7 potiffimum,quæadpnorameaâte loco ultimo in medium allatafunt,quódhis caput cau-fæ maxime contineaturj occurrerem. Sedne quo modo interea declinateea, quætuâme requins in inveftiva tua,quçqj ad caufe cogni-tionem juftam non parum pertinent, fugamq; moliri videar,nonulla quoq; é reliquis, qnæ e-jus generis funt, hue adjiciendâputavitvçritus fcilicet.fi aliter facereni, facile te hanc ob cau-fam contra mecalumnianditationem eile ha-biturum. Primumigiturinhoclibcllodeme-thodo noftra.quain hac explicanda quællione utiraur,quædam dicam, amp;nbsp;hanccum tuacou-feram.-Deindecæteraargumentanobisulita-tabrevitetamp; perfpicue ob oculos tibi ponam? Poftremójidquodafideianalogia ducitur.iii antithefib. præcipuc tibi objeêlum ingeftum-que,rcfutatis averfifq; fophifmatisamp; præfti-giis tuis.quib eludete vim ejus conatus cs,m5-ftrato quoq; Ecclefiæ veteris in hac parte co* fenfu,tuebor. Quxquorediusnobisfingula procedat,nullu me opéræ pretiû majus facers poiTeexiftimo, quamfi initio atq; ante omnia verum côttoveriiæ ejus, quæ vobifeum nobis eft, (latum aperuero, ac remotis nçbulis velue clarain luce ante oculos pofuero. Etenim ita res habet,utcilnullæomnino çaufæ.quxquç- cmt 'rtvcrfit. ftionéaliquahabent.tum minime omniü næc ipfa noftra fine eo redèdifputari aut definiri polGt ; propterea quôd non concluGo folhm extrema,fed potiffimorû quoq; argumentoru dijudicatiohincvelmaximèdepcndeat.Quod

. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÜ

-ocr page 22-

18 RESPONSIO UBBII E M M.

iatweom^

cum veftri, c^iii pfpicacioves fueiûrgt; fatisintel-ligerét,Hoh'nanne,atq;itacaufæfuæâverirta-, tus cognitione nó abs re metiierct ; id operam dedcrunt feduló,ut nebulas circû hiuic funde-rét variis modis, quo cófpici ab impevitis, atq; ad cognofcendacaufamaccedentib.haadpol-fet. Ex hoc fonte proveniût ea.qnæ in côcioni-bus amp;fcriptis jaôtatis, de fide Chrilli, de veci-tate teftamétiejus, de potétia ac majeftate po-tiffimu ambigi; Ea nos aut negate,aut in dubiu trahere.’ voscótriaflerere.acfiimo ftudio pro honore Chriftidecertare.-deinde,iis vaniffimis médaciis deteôlis, amp;nbsp;omiflis, magis verba alia, quâaliærcs.difputari.nimirûanvetûidfit.qa Chrifto diéhû eft in inftitutione Cœnæ, Hw ,id eftjhic pàtiis,egt;lcorpuiJiteiirn ,Eoi;viniigt;nest fati‘ guù meus.nos rergiverfari, nec nifi per inanéac fallacéfigura veritatê ejusadfpecié admittere f quainealumniatu quoq;Hofniannehæres) vos fimpiiciter verbis ChrilH credere : aut, an rcs fignatæ cum fynabolis facris in Sacramento fecûdumpromilîîoné inftitutoris verèadfinr, amp;dentur utentib. an vacuareb. fignatantum fint,amp; inufutradantur:illudvos jhocnosdi-cere.Et quo4 his in progreflu dilputationis at-tcxitur, ac velut alter ftatus â vobiscôfingitur, AnChriftus.qui Deusomnipotéscft.poffitet-jam effedû darcjad præftanda ptomillioné, de qua verbaCœnçloquûtur,ut corpus fuû.quod veré hominis corpus eft.incœlo amp;nbsp;terra, ac multis in locis fimul in ufu Sacramenti veré præfens fit; quod vos rursuaffirmetis fimplici-tct, nos in côtumelia nominis Chrifti,abroga-

-ocr page 23-

AD CONtUTAT. HOFMANNr.

ta ei omnipotétia, atq; intra term inos anguftæ rations noftræ coarólata.cófidenter negemus. Falfiffimaomnia,ad oppriraéda veritatera ac qftioné obfcurandä improbéavobisconfióla. Qiiorûcuplerofq; veftrû etiâ nûc poft tor có-teftationcscóttariasnó pudeat: queiniisçon-fciétia fit, qnóve fpiritu agatiir, nó eft obfcnrü. Tu verójHofmane.hac in re qdîEquidé fifcri-ptatuaac difputationes reclé intelligo , itate explicâs, ut appareat nihil te malle, quâm hoc modo ftatû côtroverfiç fupremû’nobis formale ; Anpanis in cana fit corpw Chrißi, an vinu fanguit tjui. Hue enim pfçpe refpicis, ut cû de certitu-dine promiffionû divinarum.de vericate tefta-méti ac verbi Chtifti fervatoris noftri.de ppté-tia ejus.pftare facile valere q» promifit ,amp; captu noftrûfupcrâte,deniq;defallacib.figuriscou-cionarisxufcribis difputationerua i.quçftio-né fummâinterLutberû amp;nbsp;Cinglium fuilfe.an fit,nimirum panis.corpus Chrifti;lt;p affirmatie Lutherus, negarit Cinglius »Thefi io.amp; ii •• eu Lutheraniillius libri titulû jaélas.Quod verba Chrifti, Hoc eft corpus meum, adhuc immota ftct,nimirûcôtraeos,qàLutheroamp;tedifséti-unt.aclibri feopû ac coclufionê placere mirifi-cetibi.pvofiteris; cuverbaChriftino mutâda effe quç tradût, qd fit, nec aliunde fensûiisim-portâdû thefi 5 7.fcribis-.cû Chriftû métiti non poffe,atq-,ideo in diétis ejus pfiftédû tû aliis,tu nifee, Hoc eft corpus mcû, lt;j pro vobis ttadi-tur, Hoc eft fanguis meus,qui pro muftis effû-dicut,nobis occinis, difp. i.thcfi xz, Arque ira rutfurareseadem.verbadiverfa.

«»

-ocr page 24-

to R B s P o N s I o 11 B B 11 EMM.

Scd quoniam inficiationc noftra,quafæpc tibiingeriniuSjindequoq; depelleris,hanc rädern quæftionéprimariâ ac concroveifiaedis, an corpus amp;nbsp;faiiguis Chrifti realiter ('id eft, ut ipfe interpretaris J re ipfa jfecüdum Inbftantiä liiâ,cirencialiterac corporaliter) adfintcü pane amp;nbsp;vino in méfa Domini.’cujus affirmativain .vos,nos negativa teneamusiEtquoniäaflirraa-tivacum literalifçnfuverbonî Domini cohæ-rcac nccefl'ariô, eumquoq; vosretinere,nos adfigurâaut tïopum facramentalédeflerftere. Sattuciftn- nbsp;nbsp;Ego verb,Hofmanne,uttibi libens cocedo

■uirftaverw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„qj dilFenfionem eiFc longé

maxima,quam de corporali corporis prefentia perplurimafimul loca mcmoras, itaeandem bancaiit ordine quærendi primafuüre.autfi hoc maxime tibi detur, ejufmodi tarnen efl'e, que iine qiJçftione altera no minorcquâm fta-• tim ipfafecum trahit,x/!n«/x4i'orâGrxcis voca-, tam, âcujusdefinitionelitis pr:pcipuæ even-tuspendet, «ifî nimirum xlt;u S'lctvolaf ver-borumDomini,expediripoffit id vehementer pernego. Quod ut omnibus palam fiat, age rem pauIo prcffiusconfideremus.

Ecclefia ve'tus ufq; ad tcnebras PapacusRom. ut ab Apoftolis accepcrat,ita per multafæcula hâc de myfterio Cœnç 8c reliquis Sacramentis dodrinç parte eo modo cófervavit,amp;explicu-it, ut inter tot dodores ejus amp;nbsp;fcriptores,quos ipfa pro fuis agnovit, nulla oranino hacde re C0troverfia,autanimorüdifsefio,dißefionisve fulpicio unqua extiterir. Nec qcquaomnino

-ocr page 25-

AD CONF U TA T. HOFMANN I, XI putidius eft,quam quód bonus ille affinistuns Heshüfius junior, homo non illepidus,fed fibi multamfapientiatribuens, cum plurimame-ditatus per aliquot dies,beneq; inftrmftusad meveniftet, ac denegotio hocmécumcollo-cutus, allegatis primum patribus magno fu-petcilio, cum me viciffim contrariacommon-ftrantem audiflct.diccre vehementerq;con- • tendere aufus fuit, patres turn inter fcjtum â fe quoq-, ipfisplurimum in hac quæftione diffi-dere,nec certi quicquam, quod tenerent, ha-buiiÏe. Bellus fane Theologus, amp;nbsp;idoneus, cui • Ecclefiarum reformatio amp;nbsp;cuftodia doôtrinæ comrnittatur. Qui cum âme ad codices non-nullos patrum duélus effet, Cyrilli inprimis Sc Auguftini, vifus mihi eft nunquam volumen unum vel oculisperluftraffe, ncdum per-legifle.

Fatres quidcm,quodmifelloillinunquam in mentem venerat,locutionibusufifunt terdum propriis, interdum figuratis Scfacra-1«*. , mentalibus, multa fané varietate, omnes ta-1 mcnfemet mutuóintelligebant,quódeadem 1 ubiq; Sc apud omnes Orthodoxes fententia « vigebat.Sic fadfum eft, ut nemo altetum re-11 prehenderet, Auguftinusquoq; inretraótati-'l onibus fuis nihileorumquxpriusfiguratéaut ’’ propriéfcripferat,emendarit.Contraquæ,ec-I quid habes,quod dicas,Hofmanne? Si nihil 1 babes, age hoe nobis in caullacertum maneat.

Deinde cum tenebræ pedetentim ingruc-rent.amp;crefceretfupetftitiojcPatrumdiverfis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b V

-ocr page 26-

11 RESPONSIO UHU EMM.

Of

locutionibus opiniones in animis hominum diverfæfiiboriri,exopinionibus porrodifTen-fiones exiftere paulatim, fed citra vehemeii-tiam acdamnandi libidineni,cœperiint. Alii cnim itapatrum dióta quædani intelligebant, ut eos verba Chriftiad literam accepifle.atqne ita realem illam corporis præfentiam cum pane pofiiifle putarent ; alii, atque ii longé re-figurata figuraté, propria proprieacci-pientes, in contraria fententia erant: donee tandem meliore parte opprefla, aut in artäutn redaóla,pars aîteraincompanatoresaiitimpa-natores,ac tranfubftantiatores difceflit.Serius omnino hæc,cum jâdenfiffimac tenebræ religions fub Antichrifto Romano opprimèrent. Poftremotranfubftantiatiopenc fola exjufîîi Pontificislocu renuit perannos plus4oo,amp; impanatiojUt Gnitamunduseavocatjdelituit; memoria tame ejusjfed obfeurius,refricatain-terdnaScbolallicis,inter quosprimûlociîtenet Petrus de Aliaco Cameracéiîs Cardinalis. ;

• ! Ex his tenebris cum emergeret priraum Lutherus,oculosq;attollereineipcrct,incer-! tusamp;dubius,animo adhuc fuperftitione oc-cupato, inter tranfubftantiationem amp;impa-

I nationem aliquandju fluótuavit, utéptimiJ ejus feriptis apparet. Deinde velut lucis ali-quid profpiciens, paulatim etiam commodius fenfifle amp;nbsp;locutus elle videripoteftjUtinfer-mone de fraternitate amp;nbsp;de abrogatione Miß® privaræjinJoh.cap.^.amp;alibi.Sedubi pôltcuni Carolftadio fuperftitionis inimiciffinib,ac ut ipe ‘

-ocr page 27-

AD CONFUTAT. HOFMANNT. 2J

ipfe Lutherus judicabat, pvæproperé ac terne-raricnonnullaagcnte.diflenfio eiorta, atque hinccontencio'.eaq; ad Helvetios.ad quos Ca-rolftadius fe contulerat, propagata eilet ; cœ-ptumeft acerrimum bellum i'acrarnentarium, cum vehementius fe Lutherus in Helvetios, aliter atq; ipfe verba Chrifti.amotis fuperftiti-onibus, interprétantes, difcordiæ gcilio clafli- , cumcanente.incitavilfet. Quod bellum acet- ; time aliquandiu geftum, deinde induciis Mac- j purgenfibusintecceptü,rurfumqi non multo , póftrenatum, mox denuo Witebergæ com-pofitum ,poftremo virulentius paulo ante Lu- j therimortem, édita confeffione illa aculeata

' quçparvanuncupatur,inftauratum;deindele-nitum quidem iterum.fed perBrentium.'W eft-phalum, Flaciü, aliosq-, mox afperatu veftrisq; incendiariisconcionib’,quibus liteshæ lucro 1 amp;honorifunt,adnosufqiprorogatum eft.

Hicego extejam audire cupioHofmanne,*

1 quä tu litis hujus originem, qua materiam dif-' fentientib.partib.fuifte.quäetiam nobis nunc

efle dicas? An no verba D omini in inftitutionc Cœnæ aliter atq; aliter intelleda ? Quod fi tu dixerisjptæfentiam realem corporis Chrifti in facrameto creditam â Luthero, non creditara anoftris; rurfum te percontabor undénam di-vetfæillæfententiæ in animis corüextiterint, quid quzfo refpódebis’ Sane ft quid ego intel-ligejjC poflum,eode redire velinvitus, i. e. ver-baDomini in facto codice occurrentiaabillo

' literaliter,ab hisxj’ ¥ iinionuf accepta, cauffarn *

-ocr page 28-

Z4 R^SPONSIO UBBII EMM.

profitencogéris. Ecfituinhis tergiverfabcre» leótoresappellabo. quiinternosjudicent, ’ Deinde, ne quem fucum faceve calumniiS) ' neu quid finiulare,anc prætexere poffisj quan-I tumadmeaccineCjfolenniterboc lococoram Keptitio nbsp;nbsp;omnibus, qui hæclegent, ac coram Deocon-

nßatui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HQQ lYie tecum de vericate verborum

licem habere; quis enim eam un-quam in dubium.nifi prarfus à Chriftoalie-’ nus.vocavetitïfedfölumdeverohoriimintel-' leólu cum eodem te contendere. Nonfiii-quam) utrumpanis ille in ßicramenfafitcor-» pusChrilti,amp; quidemcorpusveriimacnatu-; rale, quod pro nobis crucifixüm eft (id enim osveritatis dixir, quod raentiriautfallerene-, quitjrecun) me ambigerc,fed quoinodo fir, contra te difputare. ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;Tu Chriftiverba propric, nbsp;nbsp;xT’•zifHT’i'CUin

Lutheroaccipis.,omni tropo exclufo,atq;eara obrem mirificé tumultuaris.multumq; pul-veris excitas. Ego tropum non abelFe.qualis facramentis proprius eft, dico,quem facramc-talcmmctonymiamappello. Quodcumdico, non obfcurum Chrifti fermonein, auc falla-cem,ut veftra calumnia habet, fed adfubje-dam materiam maxime evidentem, ac velue proprium amp;illuftreradico .paucisqüe muka fignificantem.

Similiter,tu panem ita propric corpus Cjiti* fti efle afleris, ut pani corporaliter coiyuii-ólum fit corpus fecundum locum , elfentiali-terq;inco firpræfens ac unum cum eocom-plexum

-ocr page 29-

AD CONIUTAT. HOFMANNI.

plcxum »’tr/« JlEf efficiatjfubftantiafubllantiæ fi-' ne intervallo cohaereat; corpus veró illud in j pane fit invifibile,incontreóiabile, fine parti- / bus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Ego contra, panera elTe ajo corpus Chrifti Kiß eomodo,quo agnuserat phafe,vel tranfitus, ƒ£ƒquot;* Sc circuracilio erat fœdus,baptifmusftipula- huf-MirHof-. tio bonæ confcientix, aut iepultura noftra cum Chriftoiquo petra erat Chriftus.-idcft, de Chrifio ho^ non xJ’trtuJKj/cu',xj* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atq;ideo pic',ct*om-*

faciamentalcm propofitionem rede ita refol- O« vi, Panis ille eft facrarnentura corporis Cbri-lti,autlymbolum fignumvelacramentalecor. c.us.txpcdirt poi’isChriftiivelfacraraentaliter corpus id fi-

* .r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Mtaricrutn

gninCat* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chemriitü,

Hotumverb tails fenfus eftjouinonvacua .

rebus hgna nobis ponatjUt VOS calumniamini, CcUfquio Sc ccenam ejufmodi convivio profano omni- äiu-urger,^ noexæquatis. Uniöenimeft.,inter figna amp;G-

i gnata,noneflentialisiliaquidera.ac vaitwvff'iA I ftcundum locum conjungens;ardatarnen ßc 1 divina,quam ^i-nnbj) Sgt;c facramentalem nun-, 1 cupamus-jinitKutadivinuus,quant,unuvero ' ufu,qui panera ilium àMirâftroémenfaDû- p-» figt;raßttu mini accipit, manu amp;nbsp;ore externo, is ipfum quoque naturale corpus Cbrifti,quodin ccelo nßei.derunt.

I realiter finitum,amp;circumfcriptum,acfenfibi-i le eft, manq atque ore fidelis animae, quæ fides nbsp;nbsp;nbsp;ut hu i»

■ eft,veré accipiat in paftum vitae æternæ. Atc|-,

bac cxùnion’eillæ,quas paffimlegimus tum in corpiewh« facvisliteris,tüin fandtisPatribus,locutiones

1 factamentales exiftunt. Et quod de pane di-

-ocr page 30-

iG RESPO'NSIO^IBBII EMM.

ébim, id de calice eodem quoq; modo intelli-gendiim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hæc controverfia noftra eft,quæ nosdis- i jiingic, qnam reliquænonnullævelutcomités fequuntur; Hiceftverusconfligentiumcaufa- ) ruin datus; qnê quo magis ccn(pîcuusfitgt;atq; animo obvevfctur,denuôrepetitûatq;ingedü , tibi, velue illuftri inlocoadmemoriâcolloca- j bo. Nó quæiûcur,inquam.internos, Anpanis' i fit corpus Domiqii ,quod pro mundivitadatd . (blalphcmusenimquinegat, quoddivinalia- gt;nbsp;bet autoritas)Sedquomodo idem fitautintel-ligi debeat corpus ejusH.e. cumfallâ elle non poffint verba veritatis in teftamento feripta; ambigitur inter nos, quæ fit eorum verboruin veralententia. Tu proprietati acliteræinhæ-res: egq/acramentalem jws-twto/z/cu',non aliunde adfcitâ, fed ab ipla natura reruin quæagun-tur, porredam, ac in manus traditam, ômnib. nimirum Sacramentisfamifiarematq; tritam, interprerando adhibeo. QuambenCjautmale utrumq;,paulopôftvidebicur.

Hocverôjam teinterrogoHofinanne,cuni ; rcsitahabeat,ut expofita eft ; cujus tu confei-entiæ elfe putes (infeitiæ enim le facile abfol- J vojquxftionem ipfam conrrovcrfam, dequa 1 inter nos acerrimé contenditur, perindeaefi nihil controverfiæ amplius jam habear, pro nbsp;,

^argumento præcipuoalfumere, atqueimpru- nbsp;lt;

denti ledori obtruderc, qùo nihil tibi eft in I , hac contentione familiarius. Sed fruftra for-tafle hæc tibi, quem pertinacia perverfutn agiti

-ocr page 31-

AD CONFUTAT. HOFMANHI, i7 agi t;u r nolle cedcre,quæcunq; etiam veritatis affulgeat cvidentia, jamdudum conftitutuin haberevidearis. Ifaque,quodfolum pofTum, Icétorem moneo,uthoc noter.amp;lïid,quod hîcâmediciturj verum deprehendit,quid dç difputatore ejufmodi fiatuendum fit, fecum æftiraet.

De ftaru hadenus : De mcthodo inquiren-diacprobandi pauca adjiciam. Tu præfumta opinione occupatus, literam omnino urges, ineainhæres,abearecedere,aut ulterius quic-quaminquii'ere nefasarbitraris : nos quoq; ut idem tecum faciaiDUS, tuumque paradoxum, quod illi placito cohærct, venercmur, cogere vis. Argumentisverb ad eamrem uteris,partim ineptis, partim falfis, partim egregio fo-phifmate ad doliim comparatis; facile ut ex iis elueeat,non pro fementia facrariim litera-rinujfed pro tua, quarn tute in eas intulifti, pertinaciter te dimicare : Quod fi nondum fa-tis exprioribus patuit,exfequ6ntibus certe ad oculun*patebit.,

QuidnOsïCumaliain facris literis efie propria,alia figurata conftet:atq; hæc con troverla verba eain matérialegantur,quæ figuris ubiq; abundat: abhorrcanr etiam procul dubio â communi proprié loquédi confuetudine : de-niq;diverfimode antenos olim expofitafint, ac diffenfiones interpretum pepererint : baud imraeritó nobifcum quærimus, quomodoea fint intelligenda, ne, quod fupinorum ac ftul-tcrum elljtemeré nosinfententiara aliquata

-ocr page 32-

18 RESPONSIO UBBII EMM.

projicicntesjinevroremincidaraus. Nee fané movent nos, aut â confilio hoc noftro deterrent ilia, quæ vos nobis objicere hoc loco in more habetis : in verba Dei non efleinquiren-I Uuii nbsp;nbsp;dum,curiofum amp;arrogans illud qjjom o d oî

fpatribus meritó caftigatum, â negotiis fidei amovendum, poftpoficaq; rationis ferutatio-’nefimpliciteracquiefcéndum iis,quæDominus in teftamenti fui tabulis pronunciat:fi qnis

1 aliterfaciatjCumarrogantiæ improbæac infi-J delitatis fuæ argumentum edere. Nam eaut I egregiafanefunt.fitempeftive ufurpanturad reprimendam lalcivientem rationeni: ita i'i-fum plané merentur, cum à vobis hue adhi-

ibentur,

1 Quid enim in ßccis literis verum fenfura verborum quærere non licet? aut cunda, quas in iis fuhr, ad literam intelligere nos oportet ? necfaseft,fcrutariamplius,3ut altiusaffurge-re? At hoc ientire, carnali'ter lapere eft, inquit Auguftinus; nequeullamors animæ congru-entius appellatur,quäm cum intelligefitiacar-ni fubjicitur, fequendo literam, id e(i, eum fenfum,quem verba,utfonant,ubiq;hmplici-teracceptadenuncianr.

Ar quanto melius idem hoc quim vos, is (quem modoxitavi, eriam alio loco Augufti-nus?Dicamtuei, inquit, fpatiturenhnnos nonijut-\deni contradicei!tci,fed nojfe cupientes) ó domine Ma-^tßer bone, quo modo caro non prodefl guicijuand i eümtudixerü: I^tßguiimanducaverit carne meatn, lürbtberitfan^uinemnteum, nonbabebitinfevitam.

£n

-ocr page 33-

AD CONFUTAT, HOÏMANNl. '

En tibi non exemplum foliim inquifitionis hujnfmodi fobriæ in re fimili» fed caullam quoquecommonftratam. Quantoqlie fapien-tiusilIe-,-quem vos plurimum in hac re jaóla-tis.Chryioftomus ? Quide^ltdicelis ,cartiaütef , intelligere tfimplicitcr, at rei dieuntar )HeqUe ,tliud qutdpiamcogitare.Homiï. injoha veró Cyrillus eodem illo loco, tariim ac Nicodemi illud Qj-i o M o D o, in Dei potentiamamp;fapientiam morofe autafrogan-terinquirens, meritócaftigat.-Monfolum lici-taracfle,fedfummamquoquelaudem mereri , hancin arouis inveftigandi veri fenfusfollici* tudineindemofiftrans. Namideo murrauraG-fe amp;nbsp;reprobatos elTc â Domino Capernaicas dicit, animales hdmines Jpiritnalid nottintelli-gerent, nee fafientum inßarverum intelleäum inda-^drefedttló, at^^ a chrißo hamiliter feterefluderent^ fedliterali fenßü inhärentes ad non intelleilaßatint lamfaßidioexclamarent, Qwinodopotelt, ^c. Nec tniniisclareHilarius,graviternosmonensl.8» de T rinit.Uf ßtnt legamHs,(ir‘ qaa legerimtis in-telli^antas ; nbsp;nbsp;tancperfeäaßdei munirefungamur.

ubiCapernai-*'

Numquid adhuc requirituc amplius î Satis quidemiftaanimis præfertim piisamp; de vericate foUicitis,aut etiam plura quam fatis.

Sed tarnen unum illuftre præterire non polTum, quod Athanafius habet in epiftolade SynodoNicena. Hominamperßicaciume^l ('inquot; f qüit) atpracipit Apoßolusßeilioniattendere, atrem cam judicia difiernant, pro natura reram ,qua ibi , [ccilranturiVocabalaaccipiant,fineinteUeäus(onfa*

C

-ocr page 34-

JO R E s P o N s 1 o U B B 11 EMM.

Jiane. Quæ orthodoxihominis, magnatjueau-toritate amp;nbsp;judicio præditi graviilîraa Jenten-tia,videHofmanne,quantum â lupino lecu-roquc fenfu veftro ac faftidio inquifitionis, quo non ipfi folum miré vobis placetis, fed alios quoq; vcftto excmplo eideraindoimire jubetis, dillideat.

Itaqueut dixi pofthabitis cavillis veftris ac terriculamentis puditiffiinis,abinveftiganclo verborum vero intelleduabfterreri nos baud

patimur.fed obfecuti potius Chrifti mandato, jubentisfcrutarifcripturas, amp;nbsp;verbis Apoltoli parentes,qui præcipitintendere Jeólioni,ac làcras literas àfÔ07t/z«p, alacriter progrediniur, fèquimuréj; amp;nbsp;cônhliaamp; veftigia ortbodoxo-riim patrum.qui hac via ubique præeuntes, quid nobis quoque faciendum ht, deraonftra-

runt. An verb horum aliquid negate tibi promtum eft?

Sxtaiaiima- Nam ad pattum prægredicntium exempla 4tim hie fad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

monel- 4^0(1 attincc, catii manifefta res clt, uc nemo

Jiatresj tta co- qui corum libros attigit, ignorer. Die enim müii quxfo, mihomo, c multisutpauculaat-hußö yio lt;ƒ/? tingainrquomodo his de verbis, fgoamp;p^ter ^*^^*^'* fiimiu, Ego in paire amp;nbsp;p‘iter in me,CQnm flip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuura eafinemodooccinentemegit

r/w, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra pbanaricos

trtas expedt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

refinon potu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnis

ijf'et. Idde CoUoej, .^tèdelh. in ejtio ofiendünt Hdmßadiani: non utrum 'uerum Spiritui S. didtde Chrißo hofnine, ut implcrcr omnia, item, omnia habere iub-j eóla pediblis i'uiStßd quo ßnfu hac accipierdaßnt,eßc quarcndumiDeinde non fim'' pbetteradiiteram ea eße intdbp^enda, (na eni»i violaturj^ iriconfenfitmdofîrinadb I Z'ina) ftdprophraßqnadamßrtptura habenda docent. PofiTimo etiam^non a'DbpO“ nbsp;nbsp;J

tentia f.ißnitahicar^umentandumproubiquitate carnis : cum non, quid Lew pepih nbsp;nbsp;I

fid quid uelit in hac re,ac quid ex voluntate auißtiquafaturfdemoißrant. Sua i^i^ | inrjitiîenttadafnnaîurHofmaniiM. .

-ocr page 35-

AD CONFUTAT. HOTMANNI. 5I carnis amp;nbsp;(anguinis relutreóirotiem ncgantes, hæc Apoftoli verba, Caro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regnnm Dei

non foßidebiint, interpretando conferendoquc cum verbis aliisvendicandaefle óocuit Augu-ftiiius Î Quaratione in oré perpetuó habenti-busacingerainanribusillud, Pater majorent me, kno ie Arianis occurrit rota orthodoxa anti-quitasï Poftremó Eraniften illuni Eutychia-num fimilimura vertri difputatorcna ad pro-bandum dogma fuum abuttntem hac propo-fiuone.V ERBU M caro factum edjtjuç perpcramirrtellcdaoccafionem errandiei de-I derat,arque huic more veftro,propé loli incu-’ bantem.quomodorcjccit, quam viamingref-1 fuseftad enodandanr illam quæftionsm eru-r endumq-,verüpropoGtionislenlura Theodo-' rctusï collacrone nirnirura aliorum Icripturx i locorum ,tum cæreri omnes in luis controver-; bis »tum bic quoq;, Qjr o M o d o accipiédafinc \ cavetba,necura!iu?A?»ogt;(ftfidei,conleniuqireli-quofacrarübterarüdiflideant,cómonft.ravir.

QuaEcdmitafint; quænamcaulaeffepoffit, I cur nobis in hac quxftioneiacramétariaideua \ nonbeeat’ præfercim cd Schic quoq;, præter-\ quam quod ipfe ChriftusHaa.gt;«gt;l'ai quandanv \ bujus generis nobis reiiquit] oh. ó-cdrubtera-b ieniui verbotum fuorum intentos objur-\ gausdicit, Caro non prndsji tjHicqilt;ani: Sptrinueit qut vmficat : verbameaJptrituxe^vtta (tint, patres \ iifdemveftigiisptxeuntesbabeamus.

\ E quibüsCyprianus clarifTimé teftaturjdeo y Açobübs fecteiids impteffam veùiatem Sc

-ocr page 36-

Ji RES PONSIO UBBII EMM.

ßncefitatem , ut gentîbus ilÜ exponeren^ QJ4OMODO PANIS ETVINUM CARO esset et s a n g u I s j qutbus rationibtts hsc in tftyflerto tau/fa effebtibus coni^enirenti amp;nbsp;diverfit nomma ad unamvelut effenttam reducereHtur,é’fi' gnificantta fignificata it(dem vocabalü cetifere»-rar. Lib de Uruäione. Sed tttulto evidentiflînic Auguftinus, qui in iibro de catechifandis rii-dibus cap. penult, de facramentis diflercnsgt; Dicendum ettam t inquit, quidJignißcetfiymo (jutd'm tllocondiat icuius illa res fimilitudineingcrit. Tyemde (irnionendus edhat otcaßotte,utßquidetiarn in firipturis audiat tjuod carnaltter finat i etiait'fi Konintellfgat, credat tarnen ßirituale aliijuidßgxi“ ficari^quodad fandos mores futur amquevitampef'

' tmeat. Item ad Bonifac. epiftola Secun-dum ijuendam inodum) aitj ßcramentum côrporù Chrifli, ed corpus Chnfli, facramentuin fatiguinit Chriflt, fanguis chrifli ed. Et rurfum in Johan* tu ee ttaft. iy. lÄ putabatit eum erogaturum corpus fir, Im gt;r.-fuum:i[leautemdixit,fe afienfurumincttlum,utulj fonquot;’‘irevi. i»tegrum. cüm yideritis filtum hominis, E“: ttr ifuidem bæc ad myfterium Cœnæ referte autoteni certum eä, ut confirmationehön^eac. nis eft cor- Mulca alia paffim. Verum unus clariffinuis pusChrifti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locus

amp; calix eft

fanguisjfirtajjeßtfficiatpdßdetinfiruSliotttmdepderdt.

ftis crgö modo dicere milii,pr2cepifti, ut crcdamus : expone, ut intclü* gamus. DeitideeX enumeratione articulorum pdei de vtro corpore Cbfißii tncd' luaddextram patrif iam pdente -»velui obteUionem moiient iitA pbiicüs^^“. Modo est e'E^o cot^pvs eivs? et ^ucä hthet cahx. S^yoM-ODO SST S,HHCSVii £IyS. Iß* Jr«!'“ jàcrarnenfst difunlur

-ocr page 37-

AD CONFUTAT. HOFMANHt.

Jocus ejufdem in fermone ad infantes , qni pro omnibus efle poteft. Nam non foluin. Quomodo panis fit corpus Chrifti,quæren-dummonet,fed modi quoqueiUius,autièn-fus inveniendi, ac totius quæftionis traólan-dæ velut methodiim nobis commönftrat, pvincipaübus etiam, quibus nos feré utiinur. fuggeftis argumentis. Et tu mi homo, quid poftulabis amplius ? Locum integrum non afl'cribo, quia proHxior eft, amp;nbsp;omnibus no-tus.Sed dignus plané qui diligcntiffimé omni-no confiderecur. Nam â veritate corporis Chrifti, id eft, abarticulisfideiadfacramento-rumnatutamnndeadPaulinaminterpretatio-nem, myfticam baud dubie amp;nbsp;figuratam de-fcendit, Baptifmo/cœnam comparât, fidem qua Chrifta incorporamur, reciuirit, impios auc infidèles â refacramenti cxcludic, deniq; partiçipes ejufdem reiveréfieri etiam illos affirmât, qui,fi abfit contemtus, Sactamentum externuin nunquam percipiunt, Quæ tam fané fimilia funt noftris, ut fi nomine dcmto, tibi auc cuiquam tuorum offerantur, ftatim Zvvingliana, Calviniana, Sacramentaria effe fitis clamaturi. Arque hæ fades tibi funt in oculistuis,Hofmanne,quas extritaseffe éli-bris Augiiftini percupçres , Si magno criani redemtum veiles. Quam ob cauftanî extev-rainarc etiamhunc fermonem é reliquo ejus opere,aut pro notho traducere omni ftudio annitimini; Sedfruftra omnino Nain nihil hoclocodicicur,quod non paffim codcm in

C iij

-ocr page 38-

54 RFSPONSIO U B B 11 E MM.

aurore occurratj mukoqiquâtn hiccopiofiuJ cxplicatiinr habeatur.

Erquis iinquam epatribusreliquis Augufti-nnm ob bane mcthotliuu ac doóliiiiam nota-vitj in tanta prasfertim, quæ rum vigiiit, repre-hendendi libidine ? quiseum nóortliodoxiim habuit linde fequitiir, non hujiisfolunigt; kd cæterorum quoq;dodorû, imó Ecclefiævni-verlæctim tum fenfum fuillc. Idcf; non filentio tantum hocfuoUedveibis amp;nbsp;rebus quoqjple-riq; oranes probarunt.Qiiis qnim pacrumfuit, qui non cumAuguftino cœnam Domini,aut verbaejnsexcap.Joh. ó.quotiesuluseiret.in-contantetexponeretjid eft,hoc maxime face-ret,quod tu faccre prohibes, quodnefas elfe dicis.qnod hærcticumcalumniaris îlcaqjpa-tribusaiapam teimpingere.Ecclefiæ v.etetifa-ciera ferire te (cito.cüm damnas amp;conlpuis cos qui interpretationis verborum cœnç cau-fa,Johan, cap. 6. hue allcgare amp;adfcifcereau-dent.

Ecquideniin vides,qiiidillifaciant,quostu maxime vehis ac in ore habes, Cyrillus, Chry-foftomus, Auguftinus,Theodoretus?Nimiru non obiter refpiciunt ad concionem illani Ch rilt i apudjohannem, nô perfundoriéeam attingunt, cùm de cœna Dominica agunt, fed totum'adeó mylterium ex hac ipfa copiosé pertraólant amp;nbsp;expenunt. Quo loco, fi audes, Hofinanne,pedem confer, ac quid dicastu, quid dixerint amp;nbsp;fecerint illi.confidera. Qiiæfi conefliare potes; i t a amp;nbsp;n o n eandenj vim ha-, berc

-ocr page 39-

AD CONFUTAT. HOFMANN 1.

tere,fimiliter potes demonftrarc.Tu enim di-cis,infoiisiii!hrutionis pauculis vetbis hæren-dum, cuni lenfiim niyfterii volumus explicate: illinoniolum non hælere.fedetiam hærendu nonefledocuernnt. Tibinon neceflariinnvi-detur.inintcrpretandoad analogiam fid'ei,amp; totumfÿftemadodrinæ Chriftianærefpicere, imo inhdcles vocas, qui earn necefficatem fibt fingunf.illi cumApollolo Paulo amp;nbsp;fecere, ôc faciunduni oftendere. Tu in explicando hoc myfterio ad cap. Job. 6. decurrere, id vocas fu-gam arripere, cum res fit illic plane diverfa (fie enimverbatua habent }fed patres vix unquam banc materiam artigere, quin confeilim ad caputilludtanquam propric hue pertinensfç reciperent.

Sed progrediamur amp;nbsp;quomodo Auguftini veftigiisnon foliim inquçftione hacufùrpâda,’”'-*quot;'''/''* fedetiam in probandi methodo acpræcipuis’'' ”” ’ argumentisinfiftarnus,brevipropofirairozji)4H declarcmus.Qiiandoquidé quæritur inter nos de fenfuverborum Domini,i. e. quomodo in-telligidebeat, qnod Chriftus dixit, pané amp;nbsp;vi-num elfe corpus amp;nbsp;fanguinem fuum : primum indagationishujus reflexû habemusad articu-losindubitatæfidei, ut Paulus faciendum mo- ' net; ne quidutiquein'terpretando, quod fidei confenfum violet,aut contrarium ci fit.admit-tamus; præfertim cum corpus Chrifti.quod ft-dei potilïimos atticulos conectnit ,in quæftio-

I nis parte ponatur; quæconfidetatiototumly..

1 ftematuotum iophifmatum facile cvertiu

i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

-ocr page 40-

jtî ÂESPONélO UBBII EMM,

Simulverô amp;ad genus totum facramento- J rum,quohoc jMü5-«£toi',de cujus verbis agitur, i çontinericertum eft, ut utetiam vos propter- I ça ringaminijConfiderandum nos convcrti-xnus. lllinc baud parvo Inrelleólus guftu. ceu primo lumine haufto, ad fpeciem porto ipfam expendendam concedimusùn quapriüs quid in ipfis inftitutionis verbis babeaturgt; i (quod omnium proximum eft) deindequidâ ChriftoôçApoftolis ceu interpretandi caulft alibi de eadem redidumfcriptumvefit.inve-ftigamus. Tumâcircumftantiisamp;cohærenti-bus rebus argumenta evidentiafumimus. Po-ftremo, quid Eccle^ Orthodoxa jam inde a temporibus Apoftdnorum tenueritj, confide-ramus.

En mcthodum noftram Auguftinianæ fi-milimam. Inquam ecquidhabesquoddicerc poflis îVagarine eam, amp;deferta Cede quæftio-nis, ad peregrina ac ad rem non pertinentia defleélere ) Hoc enim diditare folet candot vefter, cùm tergiverfationes contraeviden-tiam veritatisquærjtisiin quo tibi quoqueli-buit,ne pâtura muka dicere viderere, prima indilputatione tua, non minus, quâm jo. the-fes perdere. Sedpaterequæfo, Hofmanne,ab hoc judicio tuo nimium fufpedo. adæquum ledorem nec mihi nec tibi addidum ,inter-polita appellatione légitima, me denuo pro’ vocare. Qfti fi iftam litis partem fccundumte dabit, planam tibi viam ftratam elfe ad univer-fæ caufievidoriara obtinendam fatebor. Ego

cum

-ocr page 41-

AD CONFUTAT. HOFMANN I, }7 içum Auguftino, univerfo doôlrinæ Chriftia-næ ubique fecum confentientis iy ftemate,atq} imprimis avticulis præcipuis fidei religiose ac reverenter ob oculosmihipofitis, ne quid ab I hisdiverfumfequar, ad genus primum confi-derandum, cujus formæ conformem elTe fpe-: cieninecefleeft:deindeadea, quædeipfafpe-i tie, fedextracÔtroverfahæcv,erba,di«3:afunr, cxpendenda;cognataque alia,cum controver-Cs conferenda venire nos oportere, ut reftum facere judicium pollimus, arque â fcopo non aberremus,exiftimo: Tu verb rcligione fcr-vandæanalogiæ fidei,, ac confenfionis pcrpe-tuæ facrarurn lirerarum libéré pofthabita C id enim thefi 54. difp.i, item in hoc contra me fa-mofütuofcriptoimpudétçr proloqui acpro-fiterinon vcreris J non ad controverfiæ veram federn, quæ generis ac fpeciei, cognatorumqj confideratio eft, feddireâéad ipfam contro-yerfiam, id eft, in dubitatione explicanda ad Jpfammet dubitationem, probandi ergo de-curtendumeirearbitraris:generismentionem non ferSjCollationem vicinorum diótorum fa-ftidiose répudias, atque eo nomine nos eriam increpas, una verba conrroverla in ore habes; Ipoftremó in petitioneprincipiifolaplus mo-menti elfe ad definiendam graviffimam quæ-ftionem, quam in veramethodo, ac cundis bonæconfequentiæregulis,putarevideris.

I In quo ne injuriam tibi fieri âme, dicerc J poflis, age quanquam non pauca hujus gene-I ris jam ante expofita â nobis fint : tarnen hic 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c v

-ocr page 42-

J 8 nbsp;nbsp;RESPONSIO UBBII EMM.

quoqiie methodum tuam, qua in explicatione fententiæveftræ uteris,cum prxcipuisfunda-mentis.è«(^iiua^ivideamus. Ubidenuóconte-ftor^non mefophifmarum cuorum tricas ine-. ptiffimas, in quibus confultó ledoremtinini defines,urärerum inquifitione eumavertas, eirerctexturum: (nonquód difficile hoc.fed quód longum ac moleftum, perdendoq; teæ-porifit, imprimifq; areiipfiusexamine,quod tu fugiras.atq; hac maxime ratione callidé declinare conarisJ fed prxftigiis illis lemotis, aucinaliudfepofitistcmpus, ipfiffima funda-inentatuaoboculos eHepofituvum.

Sicigitur difputatio tua habet. Decorpo-rali corporis Chrdftiin pane Euchariftico prç-fentiadiffidemus.'Tu earn omnib. modis affirmas, arq; argumento uteris hoc no folum ma-ximo,fed etiam folo; quiaChrifti verba,Hoc eftcorpus meum.adliterafinefiguraaccepta; id liquidóevincant. Ubiquiftasenim amp;Fiacia-nos alterum fundamentu ponentes repudiate teoftendis. Itaq; hæc /bla verbaita ten's, ver-fasjecas,in oce perpetuo habes,ac Ct nulla alia in ftcris liceris fcripta haberen tur. An non ira?

, Atqui id inter nos quæritùr potiffimura. an /înt ea Chrifti verba /îc.uti tu vis,ad lireram iii-tclligendâ; acq; bine omne nobisdi/îîdiumab initio, velutex primacau/â, profluxic, uteft , priûsmonftratum. Quæftionemigiturproar- ( gumentoarripis, eamqj non lecasac Ciprobn- / ta ac conceffa tibi /ît.identidem nobis ingeris, tiicoQi hoc ipCo ultré eciamgleâatis : thefi j

, liiCp.it I

-ocr page 43-

AD CONFUTAT. H O F *I A N NI. '

difp. Î. amp;c paflim : quæ explicandæ quæftiotiis prions gracia adferri poffunt, curoflomacho repellis. Quæcunéla Eraniftesille.queni anté tibiobjeci ,apud Theodorctum .fimilima ra-tionefaciebat.

Vcrûm,nehîcftatimhærerevidearis, wfî fo^îvcrborum fententiâ tuam opefoséadino- ■ dura.multaq; cuni pompaadfalleiidûdcfcn-dereatq;impindétib.obtrudereconaris Iraq; multo pulvere argutiarum extirato ad rnrban-dasleûorum mentes,minutilq; paflim IparGs argumentis.de veracitate Chrifti tcitamétum condentis, de teftamentorum formula planif-fima,acâ6gurarû ufu màximealiena'de Euan-gelilhrûamp; Pauli mirabiliconfen(u, de Sacra-j métiintegritatc ré exhibéte cum figno, quib. I ipfefiderenôaudes .mirûquomodo te jades, ' ingeniûq, öfteres tuû.Cundataméin unicum i hune fyllogifmum, quo navemfluftuâtemfi- turn l/cf- ' ' ftere ac firmare vis, alioqui baud dubie mer- 'r** ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». cipium.

, gendam.tandemtibirecidunt.

Ouitinfropoßtione,necinfiibjeHofeorfim,necin ’ prudicatotropmeü ytatotatropoliberaeH. Namtn copula conneélente illos terminas ,autin ipfi totopra-; dicandt modo e/e non potesi,cûm ex Rhetorum fenten-1 tiafit tantum in fingults voetb. non autem in oratione, J Atinpropofittonehac controverfâ, nec infubjeélOf necinpradteato tropuse^: utipfinoflri,quidoblißttni flint,fat ent ur. t

I Rrgototaeapropofitiotropo prorfiulibera eil. Si hociquomodonegart poteil.qutnadliteramßttntillt-

1 genda-,qtiodquarebatar?

-ocr page 44-

RBSPONSIO UBBII EMM.

Atque hïc miruni in modum ftrepis,provo-' ‘ caSjinviótum amp;irrefragabile contra nos argu-mentumâtçinventibclamas: poftremóplanc triumphas. Sed huiquamvanéï quamprot-fus ridicule ? Q^odut tibideclaccni,fiççontrï teinferrelibet.

Ex falfis præmiflîs falfa fequitur conclufio. dçfmannici jgj altcta prtçrnilTarum tuarura, nimirum Propofitio major,falfa eft multismodis.

Ergo conclufio quoquc, quam inde infers, planefalfà.

Fallîtatemvero Majoriscompendioficco-monftro. Tu ad eam probandam, ad autorita-tcm Rheforum ac Dialedicorum provocas. En igitur.Melanthon an non tibi calis eft? non eft C ne quid in Melanthone çalumnierisj Quintilianus î Atqui ille figuratam prædica, tionem fimpliciter dixic elle in fermoneitn-proprio: Figuratam veróintclligittropicara, quod negate non potes : ponitque alibi exempla talmm prædicationum tropicarum, F/tfiis font imperium, Calijceiï novum teflamentum, imô veto etiam haqc ipfam de qua jam contendi-mus. Partitesi corpiuchrißi : Fabius autemlib. S.cap.ult. amp;nbsp;lib- 9. cap. i. in os tibi contradicit, quoutique majoremin Oratoria autorem re-quirere baud audes. Tropus, inquit, eü fermoi natur ali prtncipali ßgnificatione translat us adalt-am,ornantlaorationisgratta:âtc[-, in hune numetu diferte/zêJai'ü/z/'eu'noftramrecenfer.Etrurfum, 'Errare mthi vtdentur , qui non altos credunt tropot, • quam tn quib, verbumproverbo, (id eft vox pro vo • ce,

-ocr page 45-

AB CONIUTAT. HOIMANNI. 41 ec, quodtuvisHofmannejJpöwzTKr. Quidgt; hoccineclt, fe turpitei dare î Imóqilomodo poffis turpius Î cum id, quod tu maximum ac folum firmamentum propofitionis tuæfiden-terpofuifti.non folUm opera tam facilifubdu-catur tibi,fed etiam plane in contrarium ad tua fubvertenda veratur. Et quod argumentum Vanitatiu ac impudentiæ tuæ arguendæ dari queatevidentiusî

Quod fl autoritäres humanæaliquid valere debent, quid tibi magis adverfum eft, quam quód Melanthon (Chytræumamp;cæterosjart taceojnonfolum alias, verum bas etiamipfaS locutionesfacramentalcs, quartimtarnen extrema tu fine tropis ponis, inter tropicas te-cenfuit ? Quod an inficias ire potes ? Sed auto-ritates tantum hæ funt: ipfamrem videamlis, idque fimpliciffime amp;nbsp;breviffimc, fepofitis Co-phifmatis, Fafces funt impetiufti, tfôpicâne locutio eft ; fed hæc autoribus non eft ufurpa-ta.refpondes : Sit fanejquartquam Melanthon eaufus fit, non malus autor. Teßanientitabul» funt veluntoi teßatorü, nonneinufüeft, cxtre-inaq; ejus fine tropis? Et tarnen extra tropum noneftipfapropofitio. enimhabet im-propriam prædicatum ad fubjetftum , ex qua propofitionu ratio alia atqj alia çftimatur.

Quid mul tis ? abfolvam compendio, ac fal-fitatem tui fomnii ob oculos ponam.

In facris litcris, ad quas liæc controverfia pertinet, quæquefolædemyfteriis divinislo-quuntur, quot occurrunt locutiones hujuC

-ocr page 46-

4a R ES P O NS I O U B B II ÏMM.

modi ’ Qiurum binas autternas ex omni mnl-tiriidine adte coargncndum producere,fatis eric. Sauguüeèianima, chrifiiaefipa/cha, in lt;\ai voceuna, li voces feorfimconfideres, tropus eItÏ In hoc ipgt;fo Sapramento, CalixcSlnovumte-Jbirnentuntin fangutne explica nobis, ut tux rcgulæcjuadret. Sed nr ea qtfoque non fint, unum tarnen pro omnibus tibiingero, quod toram propofitionem mam tollat. Petra nat Chri/lusyait Apodolns. Hicexteqnæro,Hof-manne ,qui f am audaóler régulas nobis ponis, utro tn extremo tropus fit, lt;ifeorfimextrema accipiasUn Chriilóne? at hocdiceretibipia-culumeft. In Petra? reclamanrorthodoxiin-terpretes, atqne ante alios àfWoçoTi«?®- Au-guftinus. Reclamatvcró resipfa, amp;quidem tanta réclamât evidentia, ut tergiverlationi nullus fit reiidus locus. Nam de petra ilia biberuntomnesifraëlitæin deferto,utdocet ./\poftolus, quemadmodum amp;eandemefcara fpiritualem , nimirum manna, omnes come-derunt.acfubnubefuerunt. Atqui inomnib. his permulq fuere infidèles , quos Cbriftum co,medifie,aut de eo bibifle,id eft,ejus realiter amp;nbsp;veréfaétos effe participes, certédicerenon audcbis. Nam ejufmodi abfurdo nihil dici poteftapudauresChriftianasabfurdius.Unde coiificituE, materialem petram defertieoin dido.ucamp;mannaamp;nubem, inrelligioporte-re.non autem Chriftumide quo haurireaccó-edere non poterant, nifi fideles. Monftta-ta falfitas tuæ rcguiæ. Nam figuratam

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut

-ocr page 47-

AD CONF U TA T. HOFMANN I. 4J

aut tropicam elfe liane pfopofitionem ( ne etiam in hoc tergiverfari poffis ) non ego di-co, fed omnium evidenciffimê amp;nbsp;dicit amp;nbsp;dc-monfteat Auguftinus.

En^hodus (y ßtlius:quoß non vicerisjpfi, PÔSi,quamvistentans omnia,lite cades'.

Etenim hoc tu fulcro literalem fenfum tu-um ruinam minantem fuftinere vis; Quo con-vulfü.quomodonon totamaceries inclinata felt;^uetur;lgiturjut dénué) dicam.tuiéjue te pe-ri(;uliadmoneam'j aut hic tihi vincendum, aut caufatotadelerenda. Nam non eafolum.qux diûa ac difputata jam funt.hoc tigno lubduôto corruerenecefleelQfedrchquaquoquc, qux 1 deincepstergiverfandicaufaproferentur,ean-I dem ruinam lequentur.

i Unum etiam hic addam,ptiufquam progrc-1 diar, quod ad te pudefaciendum vel maxime \ facit. DeBrentio,Hofmanne,quæfüte,quidBr»nti)lt;{c-lentisîquereris.inUbiquitatiserrorem pro-lapfum,quem probare non poffis. Credo : fed mTmum i doólrinam ejus,cui inftitit,priufquam co pro- «'ƒ'■'lt;*• gtederetur, qualemcenfesî Sacramentariam non opinorte elfe dióturum. Nam amp;nbsp;Luthe-tusveheméter eamprobavit, amp;ipfeBrentius Sacramentarios, quos errorem fovere fulpi-cabatut, refutare in profeffo babuit. Is igi-lur vide quam te aperte confundat, cum in

' Bxegefi fua in]obannem, diligenter amp;nbsp;gra-) vitcr hunc locum ttaftans, owinino t ilt; o-' gt;nbsp;u M ejfe in bis verbis Panis eU corpus Chrißi,

-ocr page 48-

44 KESPONSIO UBÎII EMM.

dicit, idqucncgari non pofle affirmât; Tf”-pnmcciamïÿnecdochen edit, atq;earnitaegt;f' ponit, utaut Metalepfi fimilimam, aut cum hac con)unâam faciac, ôc tuam tergiverfatiu-nemdeGrammaticarationeevidentiflimec’^' cludar. Nitwpàtiù, ait, iàeocorpus ejjedicitur, guta folum figntficat {fic enim abcffet corpus} fed tnßrumentuM ac medium faclttm eSl quo vere â pTifenter fidf i nofirx. corpus donaturac dißribuitid-Q^madmodum amp;nbsp;baptifmus eit vetu amp;nbsp;tieratio, Hottfolum, quia ver am regenerationernf^»'“ ficet,fed quia eil inßrumentum amp;nbsp;medium, que regeneratto nobis exhtbetur. Et per hanc figurant Circumcißo quoque dicitur.nonfolumfignumfeedefUi fedetiam ipfum foedusramp;'paStum, proptereaquod^ef Circumcifionem,tanquam inßrumentum,fcedus Det» femtniAbraha exhibitum donatumell.

Hadtenus Brentius, co loco ; nec aliter irt Syngrammate Suevico fe explicar. Et quid quæfo é. diametro magis tuæ hiiic conclufioni» totiq; tuo lÿllogifmoâquoquâ dicipoffetcó-tratium ïquid veró poftulas, homo mijnonfo' luma nobis, fed a dilcipulis aut fratribils etiani tuisîtibi affentiamur velut é tripode nova ora-cula reddenti ; Brentio, Lutheri araicifliino» quique non minus in profeifo habebat.Sacra-mentorura integritatem afferere » quarrt tu, U biquitarii quoque dogmatis adhuc expetti, fidem derogemus ? Nec enim eofolum atein hac parte dilfentit i 11 e, quod tu tropum otnni-noé propofitionc facramentali exturbas.ille recipit ac neceflario recipiendum definit, atqj ica

-ocr page 49-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. 45’

ita caufæ tuæ fundamen tum, cui tu cunda fu-perftiuis,pcnitus tollicfed etiä, quem tu præ-dicandiraodumiguotum amp;innfitatum eflca-ccrrimécontendiSjeûmidem ille notuiT|.acin communihominum cöflietudine perfaniilia-rem.ufitatuinqueiu his ipfisverbis,affirmât: quod tu corporis ori cxtetno dari, in facramc-' to.nimirum verum corpus Chiifti, magna autoritäre pronuncias, id ille fidei tantüm dona-tijdiferte nos docet. Sequitur ergo, aut deli-tare te, aut Sacramentarid fuiHe, cüm iftafcri-berec.Brentium. Sed hic Sacramentarius non^ fuit,Veite judice. Namprobatus eftaLuthe-to.amp;in Sacramentarios icripfit. Q^od reiUt, tibiinferendum rclinquo.

Sedadargumentumillud tuum vif/ptilSun-coram niroitumamp;fpem caufx tuæ vegredia-tf ur,quamque vanum fit, porro quoq; demo-fttemus. Libetenim mihi.quanquam vitioe-jus craffiffimo in lucem protracto, refutatum jam fatis fit amp;confedum, tarnen non fecus ac linihil adhucadum eflet, alia quoq; via vani-ritemejuscoarguerc. Iditafacio.

Cujus cenclußonü contradictoria ex certis amp;nbsp;vcrit

ffemißif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißiofitis per bonatn confequcn-

^‘‘tfninferripoteli,eamneceffeeU effef^lfam,acvtti9-hu itidemejuspramijfaf,

Sed contradiéloria conclafionis taa inferriper bo-confequentiam ex veris ac certis pramißis pa-teïi.

'S-rgo conclußonem ttsam ej/efalßtm amp;nbsp;vitibjaspm-^gt;ißas plané neccjje eél,

d

-ocr page 50-

RESPONS IO HBBII EMM.

Negabis, fat fcio, iyllogilmi bujus propofi» «tionemminoretn. Eam igiturdenionlhemusl Sed paucis omnino, üf^jexmechodoillano-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrapriüs indicatadefumptis. Ornnia^enimex-

I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igere nee inftituti noftri cft f qui tibitantum

refpondere hoe tempore, id elf, confçqucii-tiarum tuarum vanjratem oftenderedecrevi-musJ necotii: Etfuntdocliffiméâfummisvi-' ris pertraólata.nnderecli iis ilia,quibusdifeen-diftudium cft,di(cere polfunt. Et quanqnani al) argumento illo«Aegt;x7ix^«, ab analogia fidei jioftræ, quodin anrithefibus præcipiuimtibi oppofueram, reétiffime etiam hic ordiiipof-fem:taraen quiatibi id in finçm rejicerevifum eftjCgo quoq;in eotefequar.Necverôhoc et-jam inredepromam,licetnonalienutn,autin-validum,ad temet tuo ex ore condemnandiim, quôd modum prxdicandi in controvèrfishis Chrifti verbis improprium, aut lociitionem impropriamelïè, in difputationc tuaconfitc-ris ; interea tarnen D. Phiüppum MeJanth. ex-pofitarumdiflindarnmq; utilitcracreûeprç-dicationum autoré potiilimumamp; citas lebras. linde meriro concludere quis queat,i-plumtemodum figuratura iraprudéter,vclut veriratcconfeffionem tibi exprimentc.agno' fcere:cum Philippus modum praidicandifiga-ratiim dicat effeinfermone improprio.acin-. ulitatum reftringat adlocutionesfolasdefilm

Dei: fed inuiitatû quoq; modu, latibiiiûnimi-rûtuüjplenius ja ante tibi præclufi. Hineyero ° argumentiïàrei'entV/xoï'ïeqpitur, quôdpef*'^!^' gulu cóclufionis ilHus tuæ.

-ocr page 51-

AD CONF U TA T. HOFMANN I. 47

l)ijj)aratiim de difiaratononpoteHveié, nißmodo figurato, prutdicitrt. Excipiuntur ß Mêlant hone fila prédicat ioncs de perfona filii Del, quas mußt at as tpfe, ß^gtilitrts fibolaßict nuncupant.

Sedpanß corpus Chrtfli dißarata utiq^funt, Verißnne alterumdealteropraßcaturz neCtamenin-deconflatapropofitio loquitiir deperßona filii Dei.

Ergopradtcatiohtc baud dubie eSifigurata: cujus contradidoriam habet conclußotua.

EniterumRhodusamp;iäkas. Vecurna.liud enamfuccedacj'pi-opiusadvem pertinens.id eft uberius de myftcrii ratione nos erudiens ' argumentant, iinóvelfolum rem totam con-l ficiens, nifi obftet pertinacia, i genere ped-l tum. Quodexponampauloprolixids.

i Species redbiTime ex naturagenetis fuiju-

I dicatut,hoceft,fpeciei forma ac ratio elTentia-

1 lis non poteft a tatione ac formacruçetlix.iî'gcne-

1 ris, aut natura illius ab hujusnaturadiflidere:

1 aliocyuienimfpeciesildus generis non eilet.

\ nbsp;nbsp;Sed ritus CœnçDominice, cujus hxccótro-

\ verfaverbafuntiVerûSacramétûeftjéfignorn

1 lacrorû genere, quæ no fold fignificat, fed etiä i de exbibitione donorii promifloru reftantur.

\ Cujufmodi Ggna J's« Apoftolus optima \ lationenominal. Obfignat enim ftdeinoftrte \ promiffionesdivinas. In c^ua propofitione tn \ iingeris,Hofraane,amp; c^uavis raniu timfrontis j lit.utncgareeanóaufis; rame,lt;^uodvcnenuin ; eatuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe arbitraris, puiidifiimain-

\ eptiiEmacp^ rations nefcio cpuid rergiverfaris;

pinde aciidiceievelles,fatetetbocac ceciperc

-ocr page 52-

48 RESPONSIO UBBIl EMM.

ob evidentem rei vericatem,modo caufæmeæ talis confeffio non noccrer. Sed fruftra ita agis. Nam, velis, nolis, admictere propoiitio-nem cogeris : aut cum cvidcntiffima veritate, quæ feinet omniumOculiSoiFert,accumor-thodoxa omni antiquitare,cum LutherojBré-tio.BucerOjMeJanthone.cæteri/quecommit-teris. Auguftinum/ànénoftijomnium patrum maxime /xsöocßao»' J) J'a)e77Kij(z,quomodo Sam-menti vocem accipiaf, atqueexienfuÊccJe/îiC ejus fæculi exponat, cum paffim, tum in libiis dedoólrina Ghriftiana, qui Cateciii/miinftaf funt. El iS Eccleßa chrißnn novo tefiantentoSa' er ament a ejufmodt duo eße traditio firibit, fa^a fa- I cillima,intedeituaugußißima, obßervata caßßtmai j ^aptißnum iß Coenam Dommi, Qiiemegre- f gie hacin pane excipii ßrentiu^ in Exegeü in / Job. diccns : Sacramencaverboaddicaeûé, uc ' ïîntmediaamp;inftrumétavnacumverbo, quibi f credenti bona Dei communicarenrur : Talia I veroduoe/Teinnovo teftamentOjßaptifnuin, / amp;pancmacvinum Cœnæ Dominica?. Deinde perpalchre, pariaelTcilia, in utroqae dc-gt; I clarat^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Atquiläcratrientoriim omniiimjdeliitotl- l usgeneris bæc ratio eil feaforinaconfiiruens, / ur quemadmoduin homo ex corpore amp;ani- / ir)a,itaipfaexllgnisexrernisac vi/jbiIibiis,Seit- I gnatis internis ac erelellibus rebus conllenr, /ignaque externa ordinatadiyinitusrintadte-üißcandam reifignatx cxlellisin legititno ufa j Veram exbibicionem. Quæ pulchré rurfum

paties/ i

-ocr page 53-

AD CONFllTAT. HOFMANNI. 49 patres,Irenæus, Chryfoftomus, Cyrillus, Macarius,atque ante alios Auguftinus; amp;nbsp;patruin doólrinamin boe nonincoipmodefecutusiu Exegefi fupe/Joannemcap. 6. Brentiusnon-durallbiquitarius, cujus verba integra rccita-tafuntfupra, quibusvelut pariâconfertinter fecircumcifionê,baptifmum,CœnâDomini.

Ergo Cœnæ Doniinicæ ejufmodi quoq; ra-tionem eile nemo fanar mentis negaverir. A-lioqui enim ipfa facramentura verum non ef-fet,acgenerifpeciespræcipuaeximeretur. gt;nbsp;Porró quorum eadem ifto modo forma amp;nbsp;tatioeft, ea prædicationcsetiamexfepariunc rationisejufdem,vel,iniisprædicandiquoque ratio par: ut præclaré in Exegefi amp;nbsp;Syngram-raateideinBrentius,locutionesdc Circumei-fione,Bapnfmo,CœnaDomini coparansinter fe. amp;nbsp;(îmililanceexigens; Idqüodratio

1 quoqueplanécogit aCpoftulat. Suntau-1 tem prædicationes factamentales in fingulis hæ;Cirr«z«czyîo e^faduStAgnut eüfhafe Donùni,Pe-

; trite^Chrifltis, Baptifinusestlavdcrumregentiratio-»K,veljUt cnunciat Brentius, eft ipfa vera rege-netatio : idem e!î fepultura noflra ctim Chrißo.bapti-fm e^ chrißum induere, Panii eil corpus cßrißi, vlt;-ntm eil fanguù ejtßdem,

I Necaudiendihlcfunttergiverfatores, no-' dutninfcirpoquærentes;quiajunt,omneshas propofitiones intégras iildem fyllabis in textu noninvenirbeum collet omnibus, nehasq^ui-dem conttoverfas ita in facto codice elfe feri-

1 ptas.quanquam de earura veritate nulla fit du-1 biiatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d iij

-ocr page 54-

JO RKSPONSIO UBBII EMM.

Quoigitur modo Circumcifip eratfœdiis, agnus eracphafe, pecra erat Chiiftus, Bapti-fmuseftregenerario,utloq.turBrentiiis, Item । fepultiiranoftracilChrifto : Eoetiâmodo pants eltcorpus, amp;vinia eft (ahgnis Chrifti. Velgt; Qnéadmodu illadtcebâtur, diciniirve fœdiis, pafcha,Chriftus,rCgeneratio, fepultura;adeu ejuoq; modü hec dicûtiir corpus amp;:faiiguis elle Domini. Veritas^ppefignorûamp; resipfafera-pereadé, eriain vticerû Sacramctis, ac unionis Sacramétalis mod’ ubiq; parifigna'tatû amp;c ritus exrerni mutati, ac figuratio diverlo refpeôtu i diverlatnt poft Align ftinû Âtcçteros patres e.x Panlo.admodu precJarcidéeodélocoBrétius.

Sedis modus in priorib. indubitato trçpi-cus ,atq;adeô Metonymicuseftiquiaexternæ reiinterna attnbuiturjideft,defignolîgnatu prædicacupideoqjamp;perfignifîcationéSacra-mentaléufitatéexponitur. Sic enimtcxtusi-pfcinterpretatuc in nÔnullis, utdecicûcilîo-ne,cii dicir, earn elle lîgnû fcederis,itéfigilluni j U ftiriæ fidei. in cæteris eodem modo patres,ac imprimis clariflîméamp;fæpiflime Auguftinus.

Ergo hæcquoq; locutio inCmna Domini, e^icorptit, cft Metonymica: quemadinodu (Veftigia Spiritus S- fecuti, ex ingenio Sacraraé-torumcam interpretatifuntiidem patres,nec quifqiiàm frequétiusamp;difertius eodérurfum Aiiguftino. HincfuntillapriuSrecitataiii-gntfiiatia^fignificata,mm[mm panisamp;viniini, corpus amp;ûiiguis,«/âlfz« zwwiz«//'. fc«/à:Cypr.P4-ne wpM Chrijiirepr^fentatuHnïicîï-ït Hoceitcorpus

meuiit,

-ocr page 55-

DE CONFVTAT. HOFMANN!; st meam,idcsi,figuracorporü mei: Figura autem noiv effet,nifiveritatiseU'etcorpus. Tcrcul. Nosin edendo amp;potando caïnem e^fanguincm Chriftt, qua tblitafunt,ßgnificamiu: Item,intjpumfanguinù ChnJliMctpimiiscalicemyflicum: Ambrof Ecifta, SjnMainmcnfaJàcra, hjpomnemata falutaris paf-ftonii demini ab tpfi nobis rehdiat Antitjpa typi cor~ ?()/•« £gt;‘yaH^'a.'««e7w;Bafilius,Nazianzen,us, Ma-caviusM'’4H« équot; vinoreprafentatur corpus c^fanguis €hi-ißi:liicronym.Sitnortuitsndell]efiis,cujusob-fecri)ftgnuw,aufjjH!boltimelihoc/àcrifictum?Clti:Y-foff J^omina à Domino coinmutata,amp;corpori nomen ßmboU, ßmbblo nomen corporis impofitum. Item, Alnnotiiajan^a ,ßmboltim amp;nbsp;typfis corporis /an-guinis ebrifii. izem^Myfieria dtvina,antitypa corporis,pluraq^fimdia: Thcotioretus. Panisamp;vinunt ßintSacramentum corporis ey-fanguints Chrtflt. Sa-crametumaittem edlfacrumßgnum. Item, Adhibuit 'DominusjiidamtUi convivia, in quo corparisfuifigu-ramdifiipulss ßiis cammendavit, ^tradidit. Item, i^ödubitavit Dominus dicere.Hoce^l corpus ineÜ, cum siGNUMz/arcffor/,wr0ytti,(additiirqiillu(lratiop cam,Petra erat Chriftus.) Item,Secundum quen-dain modtim Sacrament um corporis Chrißi, corpus ebrißiefl, Sacramentum faiiguinis Chrißi,ßtnguis Chriflt eß : Qiumadmodum fidei Sacramentuns (baptifinusJßdes eß: Auguftinus, quemintcr-ptetattir Profper bis verbis, Panis caleßis qui cara chrißi eß,ßio modo vocat'ir corpus chrißi.cum r ever a fit Sacramentu corporisChrißi, ilUus quodvißbile,^ palpabile,^mortalein(rucepofituefl,ö-c. Ornuiiî verórationéingencre reddit Auguftinus, di-cens ; Solei res quafiggt;itfi(tit,efttsrct nomint, qtmm ßgnifi-fat.nuncupari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d iijj

-ocr page 56-

P RESPONSIO UBBII E M M.

Recolligo breviter,amp; concludo.

Sacrameîitiim eft CœnaDomini:Sax:ramé' taaiiteiTi omnia, qiiotquotfunt, conftant fi-gnis amp;nbsp;lïgnatis, (^ux^îerifîicramentali interfe devinciuntur.iiriQ iiniiintur. Ob banc verôfign^ta de fignismorefacramentisuiita-to prædica'KUr: quod omnium manifeftiflîmc , fit veibis Cœnæ. At talis prædicatio Meto-ny mica eft Ergo verba ilia Cœnæ, Hoc eft corpus meuni, Hoc ertianguis mcus,Metonymi-■ cum prædicandimodum liabent. Quodfive-ru m •• tj U O m od O fta b i t c U m auj/xalii fu aTen fus il-le tHUsliteralis,ac modus-inufitahis,.quando-quidem duo conttadidloria fimul vera eile non poftiint î Hîcrurfum Rhodusamp;faltus.

Faceftat veto calumnia,quæ dicit,hoc Met-onymico ienfu atq; expofitioneevacuarimy-fterium,id eft, rem fignatam tolli, fignuminane relinqui. Hoc enim plané figuram , hoc fignificationem, de quadicitur, po'rtendcre. Quafi veto iftius criminis rei fiat patres,qui hac viapræivere; aut fe contra vos tueri non pollîtunus qmnium maximé Anguftinus,cujus hæc eftfæpe inculcata expofitio, çujufque fios veftigia lequimur. Quafi inanis fiat Citcumcifio.aurveritas eiaufcratur,propter-eaquod Spiritus fandus teftetur, non folum elfe ipfum fœdus, fed etiam fignum fœderis: aut ideô figu^atum fœdus cenfcri debeat, quod dicatur figurata locutio elfe, Circuro-c'.fio eft fœdus. Sic etiam de pane amp;nbsp;corpore.

Refpon-

-ocr page 57-

ad confutat. hofmanni. 5J Refpondeat veró pro fe hoe loco Augufti-nus.amp;osvobis obcuret. Docecenitnis,npn inanem ac ociofam fignificatioiiem, anc va-cuamfignram cjufmodi, ut vos comminifci-minijn facramétisTnoftriseire: quamvis eogt; ut diólum eftjUiodo locutiones (acramentales ad ptoprietateni reduûæ explicentur; fed iet» pi'omiflam veré conjungicum figno,atq;una. cumfigno legitime utentibus exhiberi:atque hu jus rei gratia, quó dubitatio hominibus tol-htur, amp;nbsp;certitudo ilia fignificetur, Spiritum fanftum figuraté potiflimum in facramentis loqtii. Verbaejus funt : Hac Sacranietita funt : in ^uibus non quidfint, fed quid ofl endant, femper atten~ ditur:quoniam fi^na funt ret urn ,ali(tdexiflentia(^ «liudfi^nificantia. hem, Seiet res quafigntficat, ejtu tetnomtne,qiiäfignificat,nuncupari.mn( eii,qued di-du,Petr a erat chrifius. nbsp;nbsp;enim dixit, Petrafigntficat

Chriftuÿfed tanquani hoc effet, quodutiq^ perfubfian-tiamnonerat,fedperfignificationem. hem,t^ondi-dum ed, Petrafignificabat chrifium :fed, Petra erat chrifius. itaenim filet fcripturaloqui,utres fignifi-(antes,tanquatniUas qua fignificantur,appeUet. Er ’ turfum : Secundum quondam moduni Jacranien-(um corporis Chriftf, corpus Chrifit ed -, fact ament utn fanguinischrifii,fanguisChrifitcdtEt paulopóft, ' paucis interjedis : Sicut de bapti/mo Apofiolus, Confipulti, inquit,fumusChhifio per bapttfmutn in mortem : non ait, Sepulturam figntficamus,fedpror-fius ait,Confipultifumtis. Sacramentum ergo tanta rei non nifi ejitfdem rei vocabulo nuncupavit.

Paffimveró devevitatereiftgnificatx, qux • d V

-ocr page 58-

54 RESPONS IO UBBII EMM.

fignojiingitur, prolixe concionattir. Atq; hue imprimis pertinet canon Nicenus: In divM menfa non in propofitum panem (^poculum humilia terattenditmni -jfedelevMtes mentemfide, intelli^d-mns pofituni ejjl- in facra ilia menfa agnum Dei tollen-tem peccata mt{ndi,ddó'7af -ûîre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uiia/eft

C'mt preciofuni ipftns corpus ô: fanÿûnem veréfu-mere,lt;â‘refurreiltonis noflra/ÿmbola ejfe verecredt-iaeiï-,Tgt;a,}it mus. Item Macarii illud exhomilia o.-j.

ir-otyium etl dïv^djè-nrvjrovTOf aofMC àufs rjf aliscnamp;'.i.Ss typM carnu t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t v ' i ~

rbjo i!-afi(g.n Kueigt;s Peregregié ûnc, amp;ad vosconfurandos,ad patrum mencem quodac-fiicùur.jpiri- tinet, qnam aptiffimé diôlum.

tuabter car-

‘ Ex quibiis bate fèqunntur, Sacramentael-fc myfteria propria iùa forma quidera figni-ficaciva, necreôtius quâm perfignificationein exponi: verûm fignificacionem earn non elfe inanem autfimilemei ,qiiæ vulgaribus fignis ineft, led quæ exliibitioncm etiam in ufu ve-ro adjnnôtam fibi habcat; arque ideo non ß-. gnificativa tantum, fed etiam exhibiriva Sa-cramenta videre.redéque dici: in c^nibusres fignificatæin ufu legitimofignis vercconjiin-dæ fint, cumqueiis nonofferanturfolùmre-élé utentibus, verum etiam exliibeantur: Nec ramen propterea aut fenfum literalem in ver-bis Domini, aut itujjxvIm illam veftram corporis cum pane cogitandani ullo modo : quip-pe quam clidanr omnium evidentiffiiné ver-

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ba Auguftini, quibus formani illam

»fids'll

-ocr page 59-

AD C ON FUT AT. HOFMANN I. y 5 w/aƒ» rcjicit inter fignum amp;nbsp;fignatura ,ac «Wreponit. Tan^uamhec(ffet,inc^\.iiz,(fuod fubfiantiam non erat, fed per fynifi/ationein. Hque exemplis reliquorum Sacramentoriiin fitmanifeftius; quæ lane non eamobcaufam cocxiftentiam ejuftnodi figni fignatique fup-ponunt,quód certum fit, ea non fignificare ioiiirn fignificata amp;nbsp;promifla dona,fed etiam obfignareamp;exhibere. Quetniocumnônab-firde Brentius quoquc inExegefi nobis ape-bti ubi fic Icribit: Ideaflatue dtcitur Spiritus/àn-Sus,quia hoc medio inflrumeto Apoflolis prufenter ex~ hibitHs e^ Jpiritus per verbum. Itaamp;pants c«n£ di-eitur efe corpus chrißi non commutatione panic in corpus,aut imaftnatione carnart corpufaiU cujufdam fub pane latentie, fed diflnbutione nbsp;nbsp;prafenti exhi.

bitione. Corpus enim Chrifiipane Ca:na,pcr verbum, fidei noflra donatur (it dtfirtbuitur. Qt^i autem in cœ-naexv,sv Significat ,aut ex corpore figurant corpo-tisfaciunt (intellige tu leólor fignificatioiiem uut figurant inanem, fignato vacuam .• quam nullus noftrorum unquam docuit, ut c fcri-ptis eorum prafentem corporis C-a. r i-s TI diflributionema Coena auferunt. V.rrant igitur vehementer, dr in Christi liberalitatem peccant , nifi forte relinquant in Coena prafentem corporis diflrtbutionem:ut hoc lococoguntur, velintno-Imtjpra/entem Spiritus finSli donationem relinque-re. Tunc enim utrumque pojfet eju/modi expoficio tolerari, Nam verum admodum e^, corpus per panent fignificari. At non verum eTl, ita ftgnificari ut corpus prafenter fidei nofira non dtftrtbttatur.

-ocr page 60-

RESPONSlO UBBII EMM.

In cap. uit. Johan. Qujbus quideni in verbis BreAitiinullusapexed, Hofmanne,quemnon ampleólar: quod te fimiJiter dicere non andere exiftirao. Etrurfumalio loco: Verbum EHiingeltt habet baptiftnum annexant: proinde, qnetn-admodum verba nabis donatur, amp;fidei r(ofira affertar regeneratia,ita eir bapti/»to,qiü eH verbi appendix, yVtdesita:^ baptifntum non ejfevanum amp;nbsp;vaciiufnß,i gnantyfedtale, quo veritas regenerationa credentibm tiatur. quidem aqua baptiftni natura fua r.udim (fficada aqua, fed quia verbo regeneranti amp;nbsp;vtvificM» tl appenfilis e^t, proinde optima jure Paulus ad Tit inn feribens bapttfmuin vccat lavacrum regenerationis amp;nbsp;renovattonts Spiritusfancli,ut nonfit folumfignuveri-tatis,ret fignata expert, fed tale, prafenterpofiideat^ remfignata,^ quo veritas ret credit cdmunicetur,no quia aqua fit, fed quia fit verbiregenerantis aqua. Sic amp;nbsp;Eplief 5. icribit : San£lificavitP,cclefiammunda' tarn lavacro aqua per verbant. En itérant habet, bapti-fmuni non vacuum fignum ejfe -, fed per verbum, cut af fixus edi, credentet purgare regenerate. Hucacce-dit, quod Galat. 3. legitur, Quicunq^ baptifati eflis, çbrifium induiftts. Curigitur non omnet baptfati re-generantur,fit baptifmus nonvacuunifignumfuerit, Jed eo ventos regenerationisoffertur? Audi,quifquù hacobjtcis. Non hic nobis ferma edi dehamine bapti-fmuni accipiente,/èd de natura baptifini,quant ex verba Domini habet. Mox paucis interjeftis plenius refpondet lic: Deus donat : per fitcramentadonum difirtbuitur:homofideaccipit. Proinde fiperinfideli-tatem donum Dei facramento oblatuni refßueris, non incommodabis vei itatifacramenti,fed tuiipfiusfalutu

Atque

-ocr page 61-

AD CONFUTAT. HOFMANNl. 57

Atque hæc transfert deinde ad Cœnam quoq; Domini. Ubiprimum hancvelntregulampo-nit,nimirum hoe fnndamentum effe, quo nobis conftet diftributio corporis amp;nbsp;fanguinis ChriftiinCœna, quodCœnaverû Sacramen-tum fit. Sic enim ait; Porrdcjuod verutn corpm

ÇhriflipMe ir vitio Cti»£ credentibustitßri-biuntiir ,co^it etiamverttfacrarnentorumratio.NMi bec eiiverafacratnentorum ratio, quodtton fM para, vana, vacua figna,fed quod veriteufigttata, per ip/à ßgnadiflribuatur. Est enim homo duplex, internus amp;nbsp;externtis,jßiritualis àquot; cctrnalts. Proinde in/âcranien^ to offertur per t^erbum internd amp;nbsp;Jßirttualt homini filum bonuni,hoc eti,Jpirit uale : externo autem fuum, hoc est,externum, jam Jpiritualü non exatiatur ß. gnh, fed rebus-, non impletur umbris.fedveritate. Ita» que tnfacramtnto exhibetur nonfolum externo homi~ ni externum ßgnum,fed etiam interno homini res veritas ipfa-, pulchra fii'icet dißienfatione,ut exter-nus homo habeat externa fiia cognât a, nbsp;nbsp;Jpiritualis

internafibi convenient ia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Atque hæc rurfum cum baptifmo ad un-( guem confettjacinter cætera dicit.* Proinde-ne-ceffariôconfeblaneum etl, ut baptifmo non folum offe-MtHr detur corpori externa aqua ,fed etiam inter-nohominiresamp;veritasipfa. Kam vide, qui convent, ret ,fi baptifmus folum fignum effet, non item fecum nbsp;nbsp;nbsp;'

\ foßideret figniveritatem.^Tuncenimexatiareturex-ternus tantum homo,interno vacuodimiffo ,quirebus

I nonfignùttbtfatisfierivult.Adeundemmodumdecoe. naDommidffererelicebit. 'Etmox-.Proindeutper

1 nrb?» îf4 etiam per Sacramentum fidei offeruntur

-ocr page 62-

58 R.ESPONSIO U B BI I EMM.

C? dantur corpus amp;nbsp;fanguis {audi Hofmanneubi' que contra te concionantem BrentiiimJ habeat externits homo fua. externa, panent num: internus verófua. interna amp;nbsp;Jpiritualia, cur-pus amp;nbsp;ftnauinem in myfierto donata. Nam ut bt-. ptifmus duo habet, aquam verbum, ita amp;nbsp;na Dominicaduo habet,panent,vinum, (^verbiiiih amp;c.

Et rarfum ; O s f i d e i accipit fuo etiamfinfH corpuiamp;fangutnem: ut corpus ihjâcramento habest cor por ah a figna: amp;nbsp;fides jpirituaha, hocesi, rem ipfam amp;nbsp;veritatem. Protnde «e F1 d e i, ^uamDominus ficramenta dédit, votonon fatisßst, omnino necejfarium elî, ut perficramenta non folttm Vacuafigna dentur ,fed etiam return veritas, ijua fils fides contenta fit. Et vide,HQfmanne,decla-randi eau G quid addar. J4z»cr inquit, ante Chriflum ederunt Fide corpus et SANG U INEM Christi, nonautempethoC facramentum, fed perfua: Signaenimproratione temporis mutantur, fed veritas fignorum amp;res ipfit femper ab orbe condito diflrtbuta ehicredentibus, nunc per hoc, nunc peraliud medium,prout Domino nefiro placuerit, Porto cum fatis manifeftutn fuertt, quoi corpiu amp;nbsp;ftnguis F i d e i noflra diflribuantur pet panem (fvinum Cœna: videamtts nunc, qua rations pan is dicatur ejfe corpus nbsp;nbsp;nbsp;vinum fanguis,noniun'

taxatfignificare feu adumbrate. Atque ad hoc ita refpondet, ideôpattern diet corpus Cbrifiieffe,qu'ta per panent fidet noslra diftribttatur corpus: fimilitti de vino: deinde cavendam ejfe talem interpretatio-nem per yocem fignificat, aut perfigurum corporis,

-ocr page 63-

AD CONFUTAT^ HOFMANNI. Çf ^Uit'adimat ßgno rem ßuMt, ér facramento fitam verttatem : nec admittenilum talem tropum , qui a. ' pane óquot; vino auf er at corptu nbsp;nbsp;fitnguinem, ne Jfiri-

I r«4/» homo in Coena dominica fuit ßgt;eratis bonis de-fiaudetiit: Sed t r o p o tarnen omniiio opits eße in expoßtione: Eum fynecdochcn quidemvocat, feditaexponitut Metalepfi propior vidcatur; , quippe qui panem ideo dici corpus afi'erar, quódfit medium amp;nbsp;iuftrumentum, quo corpus homini ßdeli, Sacramento utenti à Deo exhibcatur. Id veró Metaleplîn faperejquas in peimutatiorte caufæ amp;nbsp;cttedus pofita eft, non potell efle obicurura, crim inilrumenta intet caufas cenieantur. Ita enim addit,Plt;î«« corpus Cbrißi eße diettur, non quia Solum ßgni-ficat,ßc entmabeßet corpus: fed quiainflrunientutn amp;nbsp;medium fablum e^, quovere' amp;nbsp;prafenter fidei no^ ßr£ Corpus donatur ac dißribuitur. Demum col-latioiie aliatum facramentalium locutionuni ita hoc concludit; Sic baptifmus edt vera ér viva regeneratie, non quia Solum veram regenera-, tionein fgnificet, fed qitia e^t inßrunientum équot; nie~ I diiim,quo viva regeneratio nobis exhibetur, , Nam ■ per hanc quoque figurani Geneßs 17. Circunici-fio non dicitur folum ßgnum feetieris, fed etiam IPS UM F OE D us, Cir PACTUMjprOpfP’f«* 1 quod per circumcifionem tanquain inßrumentumfce^ 1 dasD E t ,femini Abraha exhibitum érdonatume^.

Et hadenus quidem Brentius, in cap. 6. Jo-hannis. Quibusadde,quæini6. cap.ejufdem Euangeliftæfcribit.hisverbis: Proinde,inquit, j cum quit in Cana quarit carnem amp;nbsp;fanguinem» idqut

-ocr page 64-

6o RESPONSIO UBBII EMM.

fl/iritufidei ; quid aliud quarit, quam vit amamp;reinif-Jionempeccatorumi'annon hac/ùntjpiritualiabonttl Atq^ hac quidem bona in cruce per corporis traditio-nom (if fangutnù effufionem impetrata funt,fedin Cxna dominica verbo amp;nbsp;[atramento diflribuuntur. Vide Hofmanne,lt;]uâm Calviniaiic (uevosIo-quimini) â Lntherano expofira omniaE qus ego pro orthüdoxis habere me, ecce fine ter« giverlationerurfum profiteor. Tuveroquid? aqua, fcilicetjhic tibi hæret. Nec recipere me-cumaudesfCalvinianoenim dogmati aflerti-ri convincercrcjamp; probare, quæ cuo

é diametroadverfantur, præfertim de o r4LI fumtione veri corporis Chrifti, quam caput adionis légitima; audesnuncupare:Ëtdai\)na-re ctiam diierte veteris, quæ amp;nbsp;ex ofiîcina hominis interLutheranoslummi provenere,amp; ab ipfo Luthero quohdara non probata fo-lûm, fcdetiamlaudatafunt.

Aliud ctiam hoc loco dico. Brentius cum iftafcriberet ad annum Chrifti ip6(tum enim Exegefin edidit) in eos quos evacuate facra-menta amp;facramentarios efl'e rebatur,fti!uin direxit,amp;acuit quam maxime, fummaqueope prointegritate iacramentorum pugnavit.lta-que hand dubie dixit omnia, quæ citra Ubiquitärem,quam turn nondum profirebatur,ea de re dici pofte vir ille intelligebat. Ubivero feuLutheri præeuntis autoritäre commotus, feucertandilibidine.neceffifteæmulisvidere-tur, ab hac formula recedere, ac vobifcum lo-qui cœpit, quo fepræcipitârit, non cupiditate noyi

-ocr page 65-

AD CONF II TA T, HOFMANNI. 6l novi dogmatis pariendi, led cjuód placitum ' LutEeri amp;vcrtrumillud de coipoiaiipræfen-tiaamp;oiali (aintione alio modo defend! hand polîe fan's peripiceret (qnod amp;nbsp;Lutherura ipfum hand dubie abtipuir Jnoneftignotnm, findeillud ejus memorabile judicium,quod contra vos militât: Qiii fibi in dogmate Ubi-quitarionon aiîentirentur, hosintusin corde Zvvinglianos efle, quicquid etiam ore contrâ profitercntur. At tu,Hofmanne,Ubiquitatem Breotianârejicisacdamnas. ECgo aut plus vi. des,quâm ille cui permulti^m âveftris adeoq;. , ab ipio Luthero tributum eft : aut aliud lo'que-tis,aliud fcntisjquod in anrithelibustibi objc-ci.’aut incertus plane es, ut quod dicerecerti poŒs, non habeas. Qiiidhîc, quæfo, relpon-desî Si cum Brentio in hac doôtrina, quam ex Exegefi recitavi.veré fentis :quid in nos bellum getis,qui idem prorfushacin parte tecuin fentirausî Sin aliter :quomodo deftigere potes, qiün aut â Luthero prorfum terecedere, quieo tempore nihil aliud fenfit: aut eundein rautafle fentcntiam fuam, ut quod tune probant,id pofteaimproba(redicatur,confiteare? nbsp;nbsp;(

Elige utrum vis,auctcrtium aliquod ede:quod qualc elfe queat, ego non video. Si prius id dices, improbus efl'e videbere: fi pofterius, fidei veltræ incertitudinem ipfe declarabis.

Sedad noftra confirmanda,unde nonnihil defleximus,revertamur.-eaq; quæreliant,ex-pediamtis breviter. De altera lacramenti hu-jus parce in Lucaamp;Paulo ,ubi poculum dici-

-ocr page 66-

ï 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n E S’P o N s I o 'M B D U E M Sî,

tuvnovMm teftanicntum in fanguine, qnâm nianifertus trop’ eft ? in quoglucicndo mirnm niteftrangiiles Hofmanne. Res enim mani-feftior eit.quâm iitnegaripoluc. Diibiaaiitcin permanifclta cxplicari, non autcmmanifcfta perdubiaintricarijid cil, priera ilia de pane, perhæc de poenio : non ratione inverfa,hæc perilla exponi debenr. linde tonficitiir, amp;nbsp;priera ilia tropicé accipienda elle.

Et Chrilliisipie.opcimusniinirimifuiintcr-pres.quàm dilucide(êexplicat?primuminipla ftatiir. inftitutionis/ormula, ciirajubet inme-morianj aiit cominemorationem lui edeteamp; bibere, qtiod corporalis abfcntiæ cjus,qui fj.viilj.Ô!nwov hoc difccirurus ac terras reliélurus inftituit, argumentum ell maximum: unde pa-nem amp;poculum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totum riruin

hune lacrii Mâ/xvitviv Eeelelîa foletap-pellare: Deinde apud lohannem cap. 6. omnium dilucidiflîme, ubi amp;nbsp;myllicum.id ell, fpiri-tualem lènfum verborum fuorura demon-ftrat,amp; Omni çogitationi de corporali præfen-tiaàc orali efu carnis fuç afeenfum fuumin cœ-Jum opponit, ut pulcherrime prætercæteros patres nos docent Athanalîus amp;Augullinus. Hanc veto Chrifti concionem (ut etiam pa-trum judicium non nos juvetjquis oninino tam attonituseft,quili velit.viderencqueat.ex ipla verborum congruentia,admylleriiimcœ-næpertinere.Dicitenirn:PÆ»?gt;(jKcwc!î£),-14io,r4-ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egodabopro mundtvita, Item, Car»

tneavere eil abus, amp;ßtngtiismeitivereellpotui: 8«f edif

-ocr page 67-

AD CONF 11 TA T. HO FU ANNI. dj edi( carncm meam, biCiït fannuinem nieum, in nie manet, i^ egoineo. Et quam aham ob caufain quiCquatn dieet,Johanneminftitutionishifto-riamjqnani cæteri'Euangeliftæ récitant, filen-tio præteriiire, quâm qiiôd ifto locomyfterii vimaChrifto cxplicatam patefeceritî Quod' fané Auguftiniis fe fenfifl'e pcripicuis verbis nosdocet.lib. ^.deconlenfu Euangeliftarum, cura feribit : Johannes autetn de corpore érfangui-ne Domini hoc loco nihil dicit. Sedplane alibi multo uberiiuhiiicDominum locutunt/ffe teßatur. Augu-iUhi autem vox,vox Ecclefix ejus temporis eC. leputandaeft/'

Paulus verb etiam in epiftola ad Cor. i. àli~ teralifenfuac aau8izZlt;xnolhanosrepellit,quem interprétera quafronterejicietisîltaenimait: ^otte/cun^ ederitù panem hune, amp;nbsp;poculum hoc bi-bêritif, mortem Domini annunciate, no tiEc ve-NIAT. Hîc ex te quæro, Hofmanqe, quare di-cat Apoftolus, Ederitùpanem hune, (ir biberitüpo-ciilitni hoc,2z non potius, Corpus hoc,amp;fanguinem tec;quodfané placitiveftri ratio requirebat, •' ut coraplexum totumâpotiore,nonâviliore parte dominaretuv. Si tefpôdes ; ut Pontificiis ■ tranfubftantiatoribus occurreret ; ego folida ratione tibi regero, nô folura ut illis, led etiam vobis erraiidi occafioné adimeret. N am ut accidentia panis illi rclinquunt,quibus corpus

1 nbsp;nbsp;Chrifti tegatur, quæq; figurate nome corporis

fufcipiaf,ita vos eidé corpori realiter amp;nbsp;corporaliter prælcnti elfentiâ panis fimili modo pro^ 1 tegumeto additis,fub quo corp’ ipfum realiter

e Ij

-ocr page 68-

(^4 RESPONSIO U B B 11 EMM.

iTianibus externis tcneatur, amp;nbsp;ore corporis ac-ceptiinicomedatur; Et ut ingenue vcftrumo-jnnium nomine Sclneccerusexplicuit ,itaciir-pits amp;nbsp;panel» jun^ttis, nt panit accidentia, te vera fiant accidentia corporis, fuie pr opr iis dccidentibiis ex-uti. Idveró â Papiftarum tranfelementatione ac nugis de accidenpbus quantulum abeft? Iraq; ut ii etiam figurate panem dici pro acci-dentibus panis aPaulotuendi fui caufaajunt; itavospanem pro corpore poni fimili figura, contortainterpretandiratione, diccrenecefle habetis. At veto Apoftolus contra utrosque vos,qiiid fecundum elïèjac proprié,fit id quod Chriftusinmyfterio corpus fuum dixit, acedi juflicjid eft, qüæ efTentiamanu amp;nbsp;ore corporis fumereturac manducaretur, oftendereEceJe-ûæ,ac myfticam Jocutionem Jocutione propria explanare voluit: ne quis forte ex (olius . myfticæ aut figuratæ ufu errardi occafionem haberet. Quade read omniumßnoxumjudi-ciumprovoco. Atqne fiinc porró argumentum contra lenßim ilJnm tinim proprium ac literalem,Hofmanne.bujufmodiinfero.

Quod Paulus dixit , interpretans verba Chrifti.efteidx qiiod edi ruf, exrcrnonirniriini ore, ad ar’eifii'inrti' mortis domini, hoc re vers propric etiam eil Sed Paplusid dicit elFepane, amp;C. non corpus Chrifti. Ergo veré amp;nbsp;proprié id nihil quoq; aliudeft.quam panis, quieftcir’-quot;nioiTo» corporis Chrifti : Ac per con/equens falfum eft, quod tu perfuafum nobis vis,idem proprié ac fine figura efle ipfummet corpus

natu-

-ocr page 69-

AD CON FUT AT. HOFMANN!. 6i y

naturale Domini, peritq; cûfenfu literalitua illacominentitiapanis amp;nbsp;corporis au«ii«ct.Eo-deni pertinent, atq; ampliiis luperiora confir-nianc,quæ niox eodem loco ab Apoftolo penc i/^lt;faTJiia7i/iü,velu[ inculcandi gratia, fubjici-untur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ederitpanem hunc,attt biberithoc

poculuin Domini indigné, reus tenebitnr torporis amp;nbsp;finguinif Domini, 'Nonâil:Quidederitcorpti5autbi- ‘ beritftnguinem, quod vos viiltis : Ssà.,QinpaHegt;n huncederit, c?quot; poculumhoc biberit ( intellige ßn-äificata in facrum ufum) is reus erit corporis fanguinis. lit fi quisdicar, Quiiinaginem prin-cipis foldnni loco poGtam contunielia afFe-cerit,reuserit_lîEfæmajeftatisipGus;Et rurfum: Probet dutetn unusquifyj fiipfum, (^■ttaden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlio

tdiit,^depocxii,otilabib/it,

Deinde eadern ilia prim dm recitata Apo-ftolfverba, non oralem comeftionem corporis Chrifti, aut elFen tiæ ejus, fed commemora-tionem, ant annnnciationem mortis domini-cæ, finem inftituti myflerii nobis common-ftrant. Quod cum probe intelligeretEccleGa vetusacexpenderet:facraillalymbola,nonef-fentiam corporis,fed \simiJLvn[jMTtt 'sJ.disf n )amp;7eiKet[jLp.ivA nf/ie in foleoniceremoniavocita-vit,hæc nimirum Apoltoli atq; ipGus Chrifti verbainterpretans. Qiaodrurfumtuum J'o^oi'prorfus evertit.

Longius veto etiam argumentum hoc promoVetamp;conGrmatjid quodmox ab Apoftolo additur,/«fztzwciaiifM mortem Domini done c Y E NIA T.Quid enim clarius,quam hinc

e iij I

-ocr page 70-

C, 6 RESPONSro U B B 11 EMM.

fequi, corporaliter Chriftum jam â nobis ab-efle? quod tanto ftndio ubique patres inculca-runt. Nam li veniet; lané nondum venit aut adeft;aut 11 jam adeft, maniteftum eft cxverbis Apoftoli.myfterii bujusufilmceflare oporte-re.SedmyftcriiufusnQndumccnatinEcclelia: Ergo adhuc Veniet, ac proinde corporaliter nondum adeft; quod tu Hofmannejafleris. Quolpeólat quoque illud quodadCololfin-quit Apoftolus, Incalo fupernéeffe jamChrißum: itlic eum qu.£rentiuin,non ïn tma, deorfum.

Præterea panpm benedidum idem Paulus annon vocat MitaviMf corporis Domini? ld vero quid eft, nifi elle lÿmbôlum vel medium acinftrumentum fanciendænoftræcum Chri-fti corpore communionis ? Qtiod (i tu infi-ciasibis,acidem efl’e dices, quod diftributum corpus 5 vide quid facies. To tutfavéïiv enim amp;nbsp;li promilcue eodem loco a Paulo accipiuntur itoautem fine controvërfia-relative oppofitum eft vocabulo diftribuere: Relative autem oppofita confundi'nullomo-dopollunt. Deinde Paulus ciim Ifraelitaswi-yroPB's-TS âuiTzaç-Ke««, amp;idololatrasxon'oi('is\TÏ^ ■ vocat , quo lenfu vocera banc acci-piat,fatis oftendit. Undeconficitur, nediftri-butionem quidem corporis dici polPe Tiui n

MivaviM, nedum corpus diftributum. Figura ergo in verbis Pauli aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut

p-iTrai'unla: quod tibi eft adverfum.Sedne exci-pias,wii'tiii’/cu' M aftruere potius, quam adimere pani coëftentiam corporis ; agé amp;nbsp;hoe /

-ocr page 71-

. AD CONTllTAT. nOFMANNI. 67 hoc quoq; quanquam fatis jam deciaratum-’’ eft, tamerrne qua fufpicio refideat, ulterius. ex verbis Pauli diicutiamiis.mentemquccju» inveftigerniis. Quidergoprætereaadrem per-tinensdicit? Ciira priqra ilia de communio-ne enunciavic, mox (ubjicit cxplicandi caufa: nnuspanif, unum corpus multi fitmiu : nam omncf untfis panis finms participes. Perinde ac ft dicaCjSicomninonosper participationc pa-nis illius beneditti uniri corpori C n ri s t i, quemadinodunapereandem nos quoq-,iidem , inter nos in,unum velue corpus coalelcimus. At eaconfociatio ant unio fidelium imrer le, corporalis utique non eft.fcdlpiritualis;nec-comeftione cQrporis Chrifti,fed panis unius fanciri ab Aportolo dicitur. Qiiod pulcbré obfetvafle Auguftinura, jam ante oftendi,amp;' exhis fenfum verbotum Chrifti catechume-nis explicuilfe. Ad lixc zoiraK/si/ banc, quae panis benediöi fumtione fancitut, evidentius etiam declarat ilia menfæ Domini, amp;nbsp;menfæ dæmoniorum.quam ftatim attexit Apoftolus, atq-, ita ufurpat, ut à C h r i s n menfa amp;nbsp;ejus participatione, ad menfam amp;nbsp;participationem dæmoniorum, velnt cer-tura amp;nbsp;validum ob Gmilem rationem ducac

1 argumentum. In coveró nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnr

S'eup.mai', id eft, eorum quæ dæmoniis

' facrificata funt, vocat Mivaris

iifque opponit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tm# Tfavii^iK.

Qualis ergo Koivan'a illic, tabs etiam hie. At illic certé non eft corporalis aut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

e iiii

-ocr page 72-

M

öS RESPONSIOUBBIIEMM.

quemadmodum nec idolothytoruni ac d-t-rnonumi^uA«?/'« ulJa. Quare'neJncqiiidein. Ec quid ad hæc habes, Hofmannc? Si nihil habes: cur contra confcientiam adhuc in rctinendo doginare tuo percinax perfiftis? Nam ad inter-prctarionem l^ulinarna nobis ailatam®odr-•näzt^ias quod atcinet, non exiflimo earn tecri-minari auderetcum non noftra ht, fedamp;Lu-therum amp;nbsp;orthodoxos patres autorespratfe-rat, quibus tu quomodo derogabisDemum , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum veteribus ßcramcntis noftra confereiis

'idem Apoftolusjmo bis illacxæquans,quod argumenti fu/cepti ratio cap. io.poftulat:qui(l de totareftatuat, fan'sapertedeclarar. Taceo quódphrafisju^aicorum myfteriorum,ac imprimis illius, cui myfteriumhocfurrogatum, amp;quidem in ip/a illius celebratione furroga-tum aDomino, quænoti/îîmaeratApoftoIis, nondubiumrelinquat,quomodo hæccœna-Jisfitaccipienda. Alioquin quàntumftuporis ex tantotanquäincredibili OTe^t/a^wcepüTcnc Apoftoli? quomodo vel inter fcattonitiqux-hllcnt, vel Dominum admirabundi aut hæ-htantes efient percontatiî quippe qui mi-noribus eriam in rebus hærere animo, amp;nbsp;curiolùm illud Q_uomodo interponereCo-lebanr.

Traiißiioird Cæteta volens omitto,tandemq; adargu* rnentum illud maximû â fidei anaiogia dudtu, JiJtiduiium. collocatum quidemâmein antithefibusloco primo jâtevero confultô infinemtuainapo-logiarejeélû,nuncaccedo. Qupdfanétaleeft, !

ut

-ocr page 73-

AD CONF U TA T. HOFMANNT.

Ut fi nihil aliud contra Qiwikjiom vefttam fen-furaque literalem fuppetat: velfoliimtamen omnem tuam difputationemfophiCmatisfuf-farcinatam,facile eliderepoffit. Sedquiaid inantithefibus prolixiuseil expofitum, ftatq; idemadhuc ab infultibus tuis invidum; non necefie habcopluribus idipfum liicquoq; re-petere.iifdetDqjfæpiusiterandischarcascom-pleic. Quinimo, quod ad rem attinet, ac ad vanitatem caufæ tuæ convincendam , fulïî-cere poiïe arbituor ; fi ad ea, quæ illic centum duabus thefibusdidaamefunt, «^uæqueitem iteiergiverfandicaufaiis opp'ofita.candidum ledorem remittam. Nihiienimclariuscfic poteft, quâm quodexutrorumquc leôfionefc prodit, teiftam aquam tétaife quidem, fed na-tantem ac fluduantem hue illuc, vadum quod quærebasinvcnire non potuifle. Sequererq; omninohocconfilium,nifi vererer, intertu-os ftolidé te jadaturum more tuo, itate mihi occurrifl'e hacin parte,ut convidus amp;nbsp;conftri-ftus,quûddicerepolïîm deinceps, non repe-rirem. Itaqueeo pofthabito, quodoptimum faftu reor, brevem in fummam contraôfa qux fufiiisin antithefibus expofita funt, decrevi dénué ob oculosprimum tibiponere, deinde tergiverfationes tuas nefeio improbasnema-I gisanineptas,nontâexaminidare,quo non o-pushabenr, quâm ledoribus è nebulis crutas ' ,ac luci redditas commonftrare. Quod priuf-i quam facere aggrediar, pauca quædam præ-, nbsp;nbsp;inittedafune, ad rem ramé maxime pertinécia.

-ocr page 74-

nd

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob~'

iecln

mannin

70 RESPONSIO UBBir EMM.

Thefi meaquintaobjeceram, fi credcreti-pfeexanimo.quoddicerevidéretur : Marcio-ncm, Eutychecem ,aliofq; hæreticoseumno-

bfsreferre.acßepedamnatum dogma,tacitum inftaurare, ac animo ampleóti, quam vis id vet-bis videii nollec, ac etiam contra piotcftare-tur. Hoccalumniæobnoxiumputansraeac-cufat, quodfalfo Marcionisamp; Eutyclietis dogma fibiimpurem.quibufcum nihiifimileha-b'eat, cum prior coruin phantafina corporis Chriftoaffignarit, alter abincarnatione, uiia folum natura in mediatore agnita, necarnis quidem appellationcm in co admiierit: ipfe vezó non pbantafina, fed corpus; non unam, iedduasiu Chriflonaturasconfiteatur. Egre-gia fané ratio,ad tantum crimen amovendum, ad quani ipla pro fe tlie/is re/poudeat.Etenini, Hofmanne, eanondicit, nec dicerevulr, le phantafmacum Marcione.autcarnisnegatio-neni cum Eutychete verbisconfiteri, veJdo-

fhinnifini ar-^uiHofman-

gmatum horum invidio/brum defenfonem adjpntcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r /-r t 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r •

m prorclio habere Cquis enim temiocietate nttnta. CJuiftiana ferret, h eóaudacia: progcedeze-re? J fcdica teJoqui, dum dodlrinamdeCœna explicasi ucÛ vcre hoc fencias, quod verba di-cere videnrur, Mazeionis phanta/ma , tychezisdcliziam inde reda ratione /equine-ceireïic, quicquideciam addeclinandaniinvi- I diam infamium hæreïè«n, verbis contrapro-zeiiezis.


Jd verb quam vere â me didlum ßc, ciim tu ( id» quod cozpozis Chziüi nomineaßieis, in-linûbile.

-ocr page 75-

AD CONF U TA T. HOFMAN NT. 7I fenfibile, incircumfcriptum.nonquanturojfi-nepartibus per infi [lira loca.percœlumac rer-ram pariter fe porrigere, omnium viiùm amp;ta-ftumfugere, in quorum medio eft, affirmas; noniniquus aut rerumimperitus leiftor judi-cet. QuidveroreferCjHofmâne,corpusChri-fti.quôinfam'iamvites, palàmreverbis, cùm respoftulat,3gnofcere,reautemiplàcum Eu-tycheteaucMarcionerollereî An ignoras,Eu-tychetis difcipulos, cûm ferre invidiam abne-gatæ humanæ naturæ in Chrifto diutius non polfent,folium vertiire,amp; verbo quidem corporis confeffionem aliquarenusadmififfie: ea tarnen dixifle,quæ ad corporis ac humanæ naturæ deftruftionem baud dubié pertinerent? permifcuiife nimirum proprietäres naturales, confudilfevoluntatesjunde tandem ad confu-fara permixtamque ex duabus unam naturam, atqueitaperemtionem naturæ corpore^ aut humanæ neccfl’ariô veniretur.

Nec quicquam ftudiofius contra bas corru-ptelasinfidiofascurafleEcclefiaorthodoxam, quâm ut cum dil^inôfcion e naturarû ac veritate integra, diftinöas etiâ retincret earundé pro-pnetates,fine qb.vcritaté quoq; illarû retincri nopoifeintelligebat. Nunqÿla,inq,exiftima-bat, fatis fibi cavifl'e ab infidiis hæreticorû,nifi, pter côfeffioné veritatis naturarûetiâ propri-ctatûjfinequib.veritasearûnocôfifteretjcon-feflionem planara ac integram cuftodivilTet. linde funt ilia Auguftini Non confun(lo( nimii û proprietates ) ne aut in(orfiiTeam,aut itna^inaiiaw

t

-ocr page 76-

71 RESPONSIO UBBII EMU.

carnem : aut carnalem aat mortalem pradice»t dtdt-tem. Contra Felicem Arianum. Itemillaa-pudDamafc. üaturarum fubflantialem differtn-tiam aßruiinus fdlvari. T^atn creatt/m manet (tsi-tum, circumßripttmmanetcircumfiriptum iamp;iH' ctrcumfcrtptum incircumfcriptum, vifibile vifMi, tnvtfibile invtfibile, lt;irc. lib. j. cap. jf. Et illa Sy-nodivi. OEcumenicæ, UnamguamijueinChri-ßo natur am proprietatem naturalem habere confite-muryé'habcre divinamomnia.qua divina funt,amp;hu-manam omnïa, ejua humanafunt abfa^peccato. In Epift.SynodaliAgachonisEpifcopi Roro.quæ pro norma confeffionis âSynodo recepcaeft. Similiaqile funtin Sophronii Epifc. Hierofo-lym. Epiftola Synodica, ibidem approbata. Clariora etiam Synodi Lateranenfis, Roma: præfide Martino i.celebratæ contraEutychia-nos ac Monotheletas,verbailla.-ó'i quis noneon-fitetur fecundum- S. patres, propriéó“ 'oorénaturales propriet at es doit at is Chrißi, nbsp;nbsp;humanitatis indimi-

nuté in 00,0“fine defeélionefialvatasftn affirmationem veracemeundem ipfium Deum perfectum amp;nbsp;hominem perfeétumfiecundùm natur am exißere ,fit condeinna- i m. cap. 9. Undedenique regnla hæc Synodi- ‘ ca nunquam hadlenus in dubium vocata, amp;nbsp;cclebrata etiam ^Luthero : Qm lollit proprieta-tes naturales, toUit ipfas naturas. Quæ quanto-pere ä novo too paradoxo de naturis extra pro-prietatesconfiftentibusdilTentiantjin/equen- । tibus patefacicmus. Et quomodo tu me de injuria tibihacin refaótacoargues, autjufte de me queripoteris î An veropurgatio tibi

\ idonea

-ocr page 77-

AD C ON T U T A T. H O ï M A N HI. 7} idonéavidetur, ob odium aut periculumim-ininens, verbo ctimen negate, in re tarnen interim ipiahæreteî In quafententiafi es, næ ti-btCyriiluaMummainjuriaafFccilfê Neftorium dicetur ,qui eum ex Ecclefiaejecerit, propter-ea quamp;d re duos Chriftos ponebat, id eft, ea docebat,exquibus duo Chrifti conficieban-tar,verbo tarnen negabat. quodamp;afta Syno-diEphelînæ, amp;nbsp;imprimis ipfiusCyrilli charta coramonitotiaEulogio data diferte declarant. Àthanafius quoque amp;nbsp;cæteri patres orthodo-xi injurii fuerint in Arium hærefeos gravifli-iM condemnatum , qui ivr Kiypv Deum elle verbo fatebatur,reabnegabat.

Tuipfe, Hofmanue.quâm iniquus tuomet judicia in Jacobum Andrcæ videbere,qui ilium Eu'tychianifmiaccufas in libello tuocon-tta eum edito, cûm ille ejus hærefeos nomen agnofeerer, non minusquàm tu,detrcôtaret? cafdem etiam, quas tu, tergiverfandi caulas pvæferret; Vide.quæfo quo te contendendi 1 libido ac'pertinacia pertrahatî quâm te cæ-1 cum reddat î Tu me criminaris, quod Euty-chianifmi te infimulem, cum tu corpus Chri-I fti, cujus nomen Eutyches non recipiebat, I clans verbis confiteare: Teveró redéfacere i exiftimas, quod Jacobum Andreæ ejuldem I hærefeosreum facis,qui non minus,quâm tu, ' corporis Chrifti confeffionem fe retinere, ve-1 ritatemque ejuscum catbolicaEcclefia tueri, prolixe, quoad vixit.conteftabatur.

j Quidigicut dicis îannonipfc facto tuode-

-ocr page 78-

74 RESPONSIO UBSII EMM. nionftras, ïiutycbianum elle polie, qui tarnen rotuiidis verbis , C h riltum corpus verum non habere,non dicitaliudeciain ellêejusfcêç dogtna,quàr(‘. qnodtuinhac tua co^tr^rae a-pologia commémoras ? Et quo tu arguniento contra jacobuin Andreæ uteris î an noneo, quôd ea dicit,quç veritacem corporis veté hu-mani tollunt ? aut confufionem naturaruni induçuntî Anquidaliud contra teânobisdi-citur ; Tuo igicur judicio abfolvimur, Hof-inanlie; tu vcrô codera ore ruo,ficjufinociigt; quæ veri corporis humani ac nobis conlub-ftantialis definitionera to'luut, diccre amp;cio-cere convicl:usfucris,condemnargt;s.

DeAüuddcindc, ailtcquam de rc dicere iiici-pjj, mihi improperas, quôd vilîbileamp;con-_ t ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1 ƒ I '

trectabueelie, propnerates^lIenvuilcsloJuni voceiu, amp;nbsp;â reliquis velue non ellèntialibus, quales funtjcircurafcripcio, localitas i quanti-tas, diftinguara. An veto tecaiinnnia: tam rancidænonpudet Quæfunt ea verba, unde tu hoc conficis ? Thefin citas 15. amp;nbsp;item ao. Age eas videamus, ut te finxifl’e iftaauc turpitcr calumniatura elFeconvincant. Pr^-ferea, inquit Thcf if ijuódcorpiis illud/ffeiiti,litter prafins in infinitislicitfimuljit inviftbileyinecn-treitabile, extra partes ,idell, extra propriet ates o-mues, cj- definitioncm ipfam corporis. Et 19. quam tu omittis: Alterum (nimirum exfiîlô ' lequens ) corpus Cbriftiillocale tindnnenfiitn, in-. circtanfiriptum , in innumer^ fimtil locis longóvt tntervalio disjunciispra/cns tmnino pottit, realiter amp;nbsp;prafentta

-ocr page 79-

«

AB C OS f llî A T. H q r M A N N t. gt;ƒ fnfeiitia quddam abfolutit, extra nmveciilcu/ cum ho. mine. Deinde 20. Teniumtullitacofpere Chri. flireliqiiasproprietatcs ejjcnt tales cor noris, non quas humana ratio tonflitait, fed quas ipfi Chriftus tan-qiiam veras corporis notas, quibus djpiritu differt,cor-porifiioetiamäref!trrc£tioneaßigHavit,atqueitaloco corporis ,fublata ejus definitione.Jpiritum reponit,aut Pointenim corptu Chrißi, quod videri dr tanginonpotesl, imo quodneccarnem, necoßahabet. E quibus fi id conficitur omninoj quodnugatiu Hofi'nanniis,præfertim fi rcli-quæeciam Thcfesde proprietatibus loquen-tesafpiciantur, errafle me conficebor; fi non conficituv.ille J cum in re deficerec, «Piafoxà« quæfifl'e, fpiritumque prodidifle fuum,con-vincetur.

Ego jHofmannc, ne quid prætcxete de-incepspoffis.proprietates illas, quas in tbe-recenfui, pioniifcue acccpi amp;nbsp;accipio, omnes fimul jam proprias notas corporis, jam iJ'isóp.a.rajam proprietates naturæ , jam naturales, jam efl'entiales nuncupo, hifque nomiuibuseasafticio, cxemplotum patrum, turn rcccntiotiun dodorum, etiam eorum, I quostutuosagnofcis, propterea quod natu-, rasarguant, acinterfeverediftinguant. Qitaî '1 fl tibi carpcre ac calumniari liber, per me fa-j netibiiutegrumeft,dummodoconftet,quic-' quid dices, id non tam ad me, quam adcsetc-' ros in Ecclefia dodores, qui idem raeum fe-cerunt,peqtinere.

-ocr page 80-

■^6 RESPONSIO UB Bll EMM.

Veriiin longius etiam progrederis reptc-hendendilibidine. Nam eflentiales propvie-lates argutandoica nobis defcribis, utnullae-jusgeneris adcorpuj pertincnsaucdariaquo-quam.aut nominari poffic, propterea qnód nulliushominis perfpicaciaadeilentialcsformas rerum pénétrée,atqueita in errore raani-feftohæreanc, quocquot hadlcnus anteceel-fentiales propriecates corporis appellarunfon quorû numeroDamafcenus.tuusetiâChem-nitius,ipfiq;adeocxteri autores formulae co-cordiævellræeire deprehéduntur. Itatecalu-mniâdiæftus paffim abripit, utdumniodono-bis contradicas, in omnesfine dilcrimine fe-raris.

Quo loco leélorobfervet, quâm evidenter 1 hîc veEUm apparear, quod dici folct, firinoiiei» | mendacii vartuin ae multiplicem ej/e. Nam foie quodam ecmpus, cumii, quicorporalem prç-lentiam tntati lune, non negarene bæc elle /J'/d/za-meflciieialiaJed dicerenr, adveniitiisamp; communicatisidioniatiscontrariisdivinitatis velue cedereex gratia unionis. Nonnulliad glorificationem.alii verb ad potentiam Deiid rranftulerunt. Inventusdemum eltHofman-nus, qui eirentiales elle bas projj rie tares nova comniento negaret, aflcreretque ejulmôdi tantum notas elle accidentarias, cjuæ indilfe-renter in corpore elfe.vel non elle polfint.

Calumniis difouffis ad alia veniamus. Et primum quidem, quoniam res reqpirit, hoc loco dénué Hofmanpum folenniter rogamus obtefta-

-ocr page 81-

AÔ CONFUTAT. HOFMANNI. ^7 obteftainurque.neignominiam aur injuriaitl fuampucet, li Eccleliæ*veterisjudiciumcon-ftans amp;nbsp;grave, fl Synodorum autoritäre ipfius judicioamp;autoritaci, quod nobis ccrto faciiin-dum eft,anteferaraus.- patiaturq; æquo aninio, fiabiplb diflèntiamüs, qui patrUm orrhodo-Xorum arquot;ui-nenta,quib.liçrefcS reprefferunc* levioraefle, neceffitatcmq; confequentiç non habere, hui quanta turgens prifùmptione at-bitratut ; qui fundamenta vetera movere, pro-bationes â naturis ad proprietateS, â proprie-tatib.adnaturas proindubitatis femper ufur-patas hâftcnus, jam demum convellerc, id cft pletofq; hçreticos abfolvere,amp; patres infcitiæ condemnate,fibilicerecxiftimat;quidenique Chriftu-m ipfumnoh folido argümentoufum. cffe, ad confirmandos titubantes apoftolos* cùiti dixit, Videte érpalpate, ijuontamJpirituscar^ tiem^offanonhabetificut »levtdetü habere : char-tisillinete, atq;ea ipfo fuum acumen vendita* tenonveretüt.

Deinde amp;nbsp;hoc ab eo pctîmus,ut nobis ignö-fcat, quód tand ejus autoritärem facere not! pofllmus, ut folis didatis ejus, ut quondam Pythagoræi verbis præceptoris fui,fine ratio-tic acquiefcere non audeamus, amp;nbsp;aliquanto 1 pluslegib. bonæ confequentiæ, quâm fimpli-1 cib.afRrraadsipfiustribuamus.adcoqjinnon-1 nulloufu!i§i«fxttittDialedicain noftris difqui-fitionibus quodipfi advetfum eft, refidere pa-1 tiamur.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id veto imprimis Condoner, quód divini at-

-ocr page 82-

78 R E s P'0 NS 1 o U Bï I I IMM. que hutnani judiciiregulamimmotamamp;per-peruam de contradiólione, in ipfitisgratiam, quofalvunj ipfi,conftec dogma, pio-jicereéi'ubefcamus, idcft, it a amp;nbsp;n on de ca-deinrefimul vera eile cum ipCo dicere tergi« verfemur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Poftremónon indigncrur.quôdœcono-raiamfidei everterc, potj(limos ejusarriculos fummacum cura.nec (inegraviflimocertami-neab Ecclefia veteri nobis expofitbs réméré poftbabcre,plurima(cripturælocainaJienum iènfum rrabere, ut Sacramentario paradoxo réméré in lacras (itéras illato niliil deccdat, re-cufemus.

Æqua hæc, nifi memeumjudicinmfal-lat, abilloquæpoftulamus: Ncc iniquioraa* liaquæ (lis addimns: ut pace ipfius cum Au-guftino crederenobisliceat, SacraroétaChri-liianæ religionisjronoranda elfe, fedwiRA-eu LOS A NON Es'sE, ucl. Ut ipiHiâ ilüus pa-trisverbis iddicam , lionorem canquam reli-giofahaberepolfcjSTuporem tanqjiam MIRA NON POSSE, arque ideo cum mira-culis non effe conférenda : Deinde corpus CIniftiefle verum hominis corpus,carnem amp;nbsp;ofl'a vere Irabens, noftris corporibus coniub-ftantiale, non nebulas, aur aëream aliquam ef-fentiam tenuiflîmam per incerta amp;nbsp;infinita ffiaciaièporrigentem. Prærerea idem corpus talc elfe in Sacramento, quale eft incœlo, imo quale pependit in cruce, ac datum eft pro mundi

-ocr page 83-

AD CONFUTAT. HOFMANN 1. nbsp;79

miindi vita; verumquecHe, quodglorianrur patres,ortliodoxam confcflioncni de vciitate corporis humani in Chrillo conl'entire cum Euchariftia, amp;Eucharifti;HHvicifliin cum ca-

dem coufeifione convenire : Poftremó a pof- sicir,!!-,,/;.. ic a'd incflc abfurdiflima eiFe argumenta, de i.mr»

lia-1; fi-Haf. ut in

peffimeEicere, qui à Dei potcntiainfiuitafi-ne certa volunrate ejufdem , aut verbo redid ?«'» intelleûo, quidlibet'inferre, quod in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tem venir, conantur : nec ulli omnino ba’- ‘jnra-.m retico os occludi poffe, li tabs confequentia apudnoslocuminveniat. OiLæ omnia fi, t^nur ccniTa uræquum efljHofniannus nobis conceflerit; profeéto quid ei fpei rcliquum effe dein- cenittn, ceps, ubive pedem fiecrc poflit, non intel-ligimus. Qiiod Ht confpicuum lectori ct- raiiai.rcir-iam fiat J age jam tandenf argumentum no-,ftrum, acailius ei oppofitas tergiverfationes' exponamus.

Et noftri quidem argumenti hxcfumma

NuHas interpretationes recipiendas ef-

fe C cii. prxeepto ApoiVoli, ac regulis perpe- u.««/,,,,.«-tuispatrum J tiuæaberrant abanaloma fidei;

necquicquamomninoablurdius aut alienius iu-cfle.quani Sacramentorum potiffimum ex-^“'quot;'quot;?««'-politiones,quæfidciconfirrnandæc'aufainfli-tuta fuut a Chrifto , ejufinodi in dodlrinain Chriftianam ingerere, quæ ab articulis cjuC.' derafidei dilleutiant.

f ij

-ocr page 84-

So R £ s P o N s I o n B B 11 EMM.

Elfe veró inter primos articiilos.quos finchæ-fitatióne amplecti omnes Chriftiani debent, vtcredamus,Dominum noftrum.quemadmo-dumreliqiiamhorhinis tochm naturanijitaet-iam corpus verum habere, noftris corporibus cognatum amp;nbsp;conlùbftantiale, eandem cum his definitionem fufcipiens, non nomine te-nusjfed re ipfa:Ideoq; h oc ipfum Domini corpus, uthabetdefinitio Ecclcfiaftica cxfunda-roento iacrarum litcrarum extruóia, iifdeni contineri naturalibus proprietatibusiquibus corpora noftra.eafque vcre poflideréac pro-inde eirevifibile,contreóbabile,finitnm,quan-tum, circumfcriptumjlocalejinpartibiiscon-hftcnsjnon pocentia.fed aótu, ilt;beft, non quod rale per naturam efl'e poterar,aut ordine natu-ræ eile dcbebac,fed,quod tale omnino elbNec pofle, iis demtis, corporis vcricatem retineri, atteftanteveteteEcclefia amp;argumenta relut infallibilia contra Marcionitas, Manichæ-os, Eutychianos, Monotheletas, Acephalos hinc ducente, ponentequc hoc tis propiietatibui naturalibus toUi naturt^ : atque hçc adeo certa habita eHe,iir hæreticus ex Ec-clefiaejiceretur, quieaindubiiimrevöcaret.

Deinde difputationes Hofmanni facra-mcntarias, fi modo ira fentiret, ut loqueretur, ponere corpus hoc idem Chrifti realiter amp;fe-cundum ipiammetfubftantiam ,in pane.infi-nitis in lock amp;nbsp;immenfbintervallodiflitisfi-mul præfcns, invifibile, impalpabile, incir-curafcriptum, aoa quantum, non confiftens in par-

-ocr page 85-

/ AD CONFUTAT. HO FM ANNI. 8l inparcibus.deniqueextra proprietäres natu-ralesjextraqnedefinitioneravcricorporishu-inani, Sc hocaótu quoque ipfo, non folum po-tentiaautimaginationequadam noftra. Ac-qiiihæc conrradiótionem omniumevidentif-fimani amp;nbsp;certiffimamcum prioribnsimplica-le. Nam amp;nbsp;corpus accipi unum amp;nbsp;idem in fubjeóto, amp;nbsp;in pra:dicaris ucrobiqueaólum.uc dixi, intclligi, amp;nbsp;tempus quoque non diver-fum, fed veré idem poni. denique omnem re-fpedum diverfum, qui contradidionem e-nervare poffit, prorfus abeire: Coneradidto-riaverónunquam fimul veraeflepofl'e. Qu.a-proptercumarticulusfidciindubitatusfic, ut neadveriariiquidem negate audeantt necefle cifealteram partem ,quæ in quæftione pofita eftj eifefalfam, atqueitafalfam ,utin difqui-fitionetnamplius apudnon præfradtosvenire non debeat. Siquisfecusfentiat, eumdi-vini atquc humani judicii regulamimmotam Si perpetuam convellerc, ac veré id enim tantundem valere, ac fi quis dicat album efle nigrum, amp;nbsp;nigrum efTe album, bo-niim amp;nbsp;malum, calidum amp;nbsp;frigidura.tenebras amp;kicem vereeife unum amp;idem. Autab hoc criminc impietatis litigandi cum Deo fi Hofmannus vindicate fe purgatumveefl'eve-lic, ac fuum tarnen dogma lacramentariuin mifliimfacererecufcc;neccirarió eum in hac-refin Eutychianam vclinvitudccidere. Nullum enim hie elTc quartum, quo fe rcciperc poflit. Aut, inquam, orthodoxs confeC.

f iij

-ocr page 86-

82

RF. SPOUSTO U B B 11 EMM.

fioni de corpore fèrvaroris noftri rennnciate, aucpofthabira lege contradiótionis

aut placitum fuiirn OTifz Qwwloi abdicare ilium oportere.' Sic féré nos planéamp; fim-pliciter,iicc,ut confido, invalide,âdidquod propofitiini nobis erarallèrendum. Qjiid vcróadiflanofterHofmannus ? Qiiæfotcle-ótor, arrende, amp;nbsp;quid fiduciæaâ-orille in eau-la habeat,vcl bine conjcûuram cape.

Simr'ex Vf- 'AvtKx( ô puSos THf

• Kgt;s'f^ mil fall S'èlr’ tul Sïy ip/jiluuii’y.et.raii.

Kjufoi’. Ó c/1’

Hixrai/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifa.^fj.ó.x.ai’S'i^'TAi a-afaii.

Inquirbipienstragicus; Etrcclé fane. Ve-ricas eniiu reifla amp;fimplex, aclucisarnica cft, lirmaqueaciii leïarispræiidii babens. Qua-proprer oporrebat Hofmanninn, ficonicius libi veritatis incaufafua erat.fimplicibusac a-* perrisrarionibusarmarum loco pianoamp;con-fpicuofe ollenderejamp;redogradu pedein pe-di conferentem pugnæ forrunam experiri. Sed ille vim veritaris roeruens.calumniampri-mum capeflir.caque me prorelare amp;conficcrç niiirur •• deinde lepiam imitatus, ubi preflu-ra m fc n ri t, r a n t as c i rc U m fe r e n e b ras O b fc U lif-. limofermoncfundirconfulrô, ucubi lier, quo idusdirigar, quid lîbi velit, baud facile eriani à.pci /picaciflîmo videri queat, idque ciimpaf-lim in bac parte, tum imprimis eo loco,ubi per

-ocr page 87-

AD C O N F U T A T. H O F M A N N I. nbsp;nbsp;'S?

pec-fpeciém pr^extnsdiverfi contracliétionis plagani, quacirciindacumfeinielligic.evadc-reconatiir. QiiiscniïD caper(piciat,quæde evagaceaóhibdediverntaterefpcóhis ejus,quo veritas corporis amp;nbsp;elfeutia conftac,'amp; akerius, quoverkasdefcribiturqualitatisjquanticatis, aüorumq; accidcntiü incorpore hærentium, itcmde contradiikoriis hujuimodi quæ adfi-gmenta potius quam firiuamenta conveni-upt, pagina penukifn3amp; antepenultima.dc-nique de vericate corporis amp;nbsp;de iis quæadi-pfam veritatem obfcuriffime, velur é Schola Heracliti'rêo-w^wi'B'prodiens diirecit? Ea.in-quatU, quis capiat ? quis, fenfumeiusabftru-fiffiraum aflequatur ? Me quidem in bis pro ingeniimei tarditate deficere libenter agno-fco. Pokremóubi confligendum erat, illic in fiigam fe conjicit. Age ipl'um audia-mus: amp;nbsp;prinuim quidem argumentum illud meum paiiló anté â me recitatum , ex in-geniofuorepetentem, aur pervertentem potins , ut animi ejus candor vel bine fc pro-dat.

Omne corpus 'uerum tarn necefîàrio efl

J , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IdtnmrfH-

locale, tn uno tantum loco , dtmenjum, ctr- mentum ah citmfiriptum , vifibils, pa/pabile, ut ne qui-dem omnif'etentta Dei diverßem 'uelle, aut praßarepoßit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ƒ

-ocr page 88-

R E s P O N s I 0 U B B II EMM.

Bofmannus corpusfine iftù notis proprietisti-l/us docet, dum corpiu Cbrtfli in Cœna realiter, àquot; (jaidem in omnibus tllis locù, in quibuspants amp;nbsp;pinaitl benedicta, fimul fimelporriguntur fiumentibui, prafetts tradit, quod tarnen nec vtdetur, necpalpatur: îtaquefactt corpus illocale, indtmenfitm, incircum-firiptum, inplurtbus locufimulinvifibile amp;nbsp;iinp'alpK^ Mu,

' Irgo corpus id negat verum.

HoÇmannî pianifeßa

Hæccine verba tua non font, Hofman« pe jquæinilnaffingis ! Sané negate non po-tes. Egoveroad hæcrçfpondeo, amp;coran)o-ninibus, quihæcledurifunt, prqteftor.uon lecufaremci quinomnibusprobrisconvitiis-que, qiiæ in me maledicustuiis animus egef-lii, vcl maxime dignus efle videar , fi tu aut verbaiJla, aut fentenriaip. depotcntia Dei, quam in ptopofitione priore cxprimis,in meis antithefibus poffis dcinonftrare : Nec folum hoc rc conari, qua tibi fiducia eft, a:quo ^nimo patiar, fed etiam, ut ita facias, ultro te hortor, ac in id certamcn provo-co. Qiiod fiiné facerenon aufim,nifioptime mihi copfcius firn, ita amp;nbsp;verbaamp;fenten-tiam icripti inci prioris haberç, ut ad te’con-fundendum , nc tucpUîimæ calumniæ coar-guendum, velitt conrulto çomparata elfe vi-deci poffïnr. Hoe enitn quafi inçalcanc The/ès, â L X I I. ad I X X X, quæ folxdepo.-tentia Dei ioquuntur j non quid Deus pèfiit, (ujus potentnt fitné fit immenfit, fed quid relit, inttf

-ocr page 89-

AD CONTUTAT. HO FM ANNI, 8j i/iter iiss mitreverti, fntertq^ nos, fojje ontnia qua ve-litjtaq, effecla dare: Qua veró nolit, ea nee fieri un-quam,neefieri quoq^'pofie : Voluntatem namq^ Dei efii filam potentia cjus velut quendam terminan/ ; ideoq^ nmheere ,quod vobis in more fit, exinfinitaejuipo-teutia qiiidlibet inferre, nifi de voluntate ante eonfieti cumabfurdiorapudDialeütcos nulla con/èquentia ha-beatur, qudm qua a pofie ad inefie procedit, Num quid horum negate potes ? nunquid hæc ça-lumniam tuant aperirç, «Je iis, qui vidçri voluut, oftendereagnofeis ? Sed tamenquoevi-dentiora omnia fixant, thefin l x x i x. quant tu creliquis deleôkam, quo calufnniæ tuæ fidem facias, potillîntum adducis, afpiciamus. Ita enim dicis.Nc^ hic per çmnipotentiam DeiuUam (Xteptiwmadmittitthefi l x xi x. Hincergo majo-rem talemconfi.dofnus : ac deinde Propofitionem attexis, qualis recitata jam eft. Hæc veto thefis t X XIX, cùm in antecedentibus didum e fle t, H quisphanaticusexeo ,quod feriptum fit, pç-, traerat ChtiP[us,afl:ruere conçtur, prædica-’ tionem çam efl’e propriam.atqjitaChriftum i vercacpropriéfuilÏe faxum materiale, tuq;id ' lecufes propterea, quod ablurditas ei infit, ac I contradidioneiti implicet, cum indubitatis fi-- dei nofttîç arficulis : atque is vicifîîm tibi re-1 fponfet, manifeftunt elle verbum Dei, amp;nbsp;Dc-I um, qui dixit, omnipotentem efle, ut pollic * ' utruniq; quoddlxit,fimulpræftare,etiamfi id nobis fieri non pofle videatu r.ita fubjungit;

Quid regeras,quafi), nifi nimii hoc abfurdnin cjjèd? àeôco-'n:‘r:(ûm fie derideatur’po(iu5,quàtn extoUatur

f V

-ocr page 90-

s R E s P o N s r o 11 B B r r e m rgt;ei poteatta, contrarietas itnpoßibilif ßittUtiW tn VQiuntnte eins ? Deunt cnim pojfe e^facere, q'-H reht: voiuntatem uutem Dei perinde ae veriMim cffe UKunt amp;ft mp lie cm, nee ulio modo featm d'/ßiden-tem.

Quidjtcqtiæ/b, in verbisfênfuqtie rhefeos I bójus ïïmileauc affine e/liis,qu.c ttimihiaii-ici-ibis} imôjquæpoteftefle cum bisipûscvi-dcntiorcontradi^h'o 1 Piodisigicuccujusfpi-j ICH diicaris, dum le non pudet ran tain re cam graven! fraudem committerc coram EceJefia acdietConluj texere,utncraen meiim Jædas:de-clarasquelucul'enter.quidfidticiæincaufaift-Jiac tua habeas J nt qui non puces cefuffinerc earn apud inipericos poffie.ni/i fù b/idium a cam turpi meudacio mutucris. Tancum deca/am-nia; nunc quomodo argumenci parces cireras, quale cu id proponisjconhccre conciisj brevirer expendamus, Re/pondere ce ad niajorem dicis primiam per diftmdhioneni: poftea ad necefficateni. Ec ad prius quod at-tinet, diftinguere te ais inter notas proprias corporis,amp;proprieratcs corporis ell'entiales quas quidem egoperperam ediderim. Ac has quidem tales deicribis, quemadmoduni amp;nbsp;priiis eft demonftrarum,uc,ft id cam prateifé valere debear, manifeftufit, omnesdelipieii-res fuifte,qui eflentialium proprietacu nomen in dilputatione de corporis narnrainEceJeha contrahærecicosufurparuncunccrqiiosamp;ve- । teres orchodoxiplures,amp;ércccntioribiisec-iam veftri pleriq; fucrunt; Solum enini Ada- ,

mum

-ocr page 91-

/d C o N rtl T a T. H O ÏM ANNI. 87 nrfum dicis cas perfpicere, ac nominibus fuis exprimcre p'otuifle: reliqnosmorcales hîccæ-cosamp;miicos plané efî'e, amp;nbsp;cumin hac materia veriantur.differentiarum ponendarum gratia, ad externas amp;nbsp;accidentales notas,cùm penetrate ad eftentiam nequeantjConvertitEaselfe qnas natura non nili in corpore oftendit.ceu lunt elurire, fitire,edere,bibere, coloratum elle,vulnerari,efl'e mortale : item poflevidere amp;tangi: poftremóinpartibuscóliftere,quantum effe, circumfcriptum elfe. Localeverô, aut in loco, aut aliquo ubi efic., quoniam ad animas amp;nbsp;cæteros fpiritusfinitosetiamperti-neat, ad trade cl allem proprietatum corporis nequaquam pertinere. Ac argumenta quidera ab bis notis propriis velproprietatibus natu-ralibus affirmativa ad probandam-veritatem naturæ corporeæ ulitata qurdem Theologis, atque ipfi Chriftoelfe,fed pleraq; prælertim ßn-.in» iinf-frngula feorfim accepta perquam infirma elle, ideoq; plura feré in ufu conjungi, ut quæ non oirÿi ù- ct. profunt fingula.multa juvent; idque potiflî- »Mex* £lt;• tnumiirC h r. i s t r verbisobfervaridebere, ubidicit, Palpate c? vtdete,quialj)mtus carnem ejfa non habet ,ficut me videtis habere. Nam fen-fui vifus, qui facile per pbantafma decipi po-teft, addidilfe Dominum fenfum taélus, ifto

; nonuibil certiorcm, atque in univerfum in ea nrobatione pbyficis obfervationibus craf-

I fioribus pro tenuitate cognitionis difcipulo-rum fe accommodaffe. Obclluratelaudato-, lemdoétriuædivinælk argumentorum Ipfius

-ocr page 92-

88 RESPONSIOUBBIIEMM.

Chrifti fummi magiftri : probamque ac obfct-vantem Ecclefiæ catholicæ filium, tam prs-clare de rationibus illis ,quibus contrahære-fes pugnavit, (èntiencetn. Progrcderis ulteri’. Quanquam natura propriasillas corporis no- i tas non nifi in corpore oftcndic, non tarnen • eas omni corpori tleceflarió inelfe, aut ineo dcprehendi: unde confequens fit, ad verita-tern corporis conftituçndam non pertinerc non vifibilem, non palpabilemconciitionern, non allas, adeoqiic ncc ipfam quidem circiim-fcriptionern:idquernanifcftumeireinraris,amp; jncerto termino finitis corporibus ceu font vapores amp;nbsp;flatus tenuiffiini.qui fæpe etiim ex-quifitumfenfum, amp;fenfibiiern elfu-giunt, ex quibus exemplis etiam naturalibus appareac,Dei omnipocentiam non elleaftri-lt;âani legibus,quas fenfus in craffioribus pepe-rere. Sed ne quis refponfare tibi polîîc,Chrifti corpus non çflc nebulam authalitum.aut ejufinodi quid, in quo raritas iliainfit, fedefTc verum hominis corpus,folidum amp;quodcar-nemamp;ofla habeat.ideoq; ex denforum legibus, non exrarorumconditioneæftiinandum; porrô rcfpondes,ita quidem reclecenferife-çundum naturæ otdinem,fed interim malei me fadum, quod ex fpeciali fecerim generale, çxaccidentalieflentiale. Vide calumniisputi-dis Ce obledantem amp;chartas implentemThe- ' ologum,ôie(ftor, arque id, quod amoliriife ' prioribusverbisvoluit, deChrifti corporead nebulas amp;nbsp;vaporescomparato,rurfumcalura- î niandi I

-ocr page 93-

AD CONfUTAT. HOFMANNI.

niandi libidine in fe imprudenter fufcipien-tem. De calumniis veró paulo póft. Deinde pergis,non quæri hïc,quale corpus humanuen fitjuxta leges fenfuum probandum, fed num Deo illas leges feponence, verum corpus ni-Hiloniinusconfifterequeat. Hïc negantirur-fum obftarc.quoddemonftfacü eft,ipfam eraf, ffitié nó perrinere ad veritaté corporis,fed fpe-cieieflenógeneris,itnó non corporis,fed qua-litatis corporis,cùm denfitas amp;nbsp;raritas qualira-tesfintjnonelfentiç.AgnofccTTiurtAoj./eu'tuam ineptam Ariftarche, condkam recoûis iifdem calumniis:amp;aliisj fi qui funtéveftris, qui tam infipidis tuis deleólantur.impofterum appo-*ie. Sed quæfubjicisj etiamrancidiora.quan-Çiuara cum naufea, audiamus. Si emendaveritt ’“quis, (tuis enim hïc verbis plarté, tuaq; con-ftruftioneutar, ut fepiæ inte Ingenium appa-reat)o)’4fiflBe»î,(ÿ convert critfe ad veritatem corpo-tis: non deßnet hmre reßronßo in hoc,quod non de cor~ Joriiveritate ,feddeeo, quad adveritatem corporis,ß

hii}us veritatis vclargunientoveldecretnentoac-‘ (^tfiitiloquatur, cùm tatnen flattufit de veritate cor-poris:(ßficfoïtifitniécogetur,utfateatur,iUa}n vifibi-Iitate palpabditateno ejfie de corporis effentia ^ve-rttat e.quatenus propriifiimé corpus perfe,amp; citra alite ‘tt^jitnllaconfideretur. Quisacie penetrethas ne-l^ulàs,in quibus te occultas, Hoftnanne,ubi maxime aperto Marte congredi debebas? quis noniftas præftigias tuas adpræftringendosle-gentium animos comparatas averfetur î Ec pofthïc rurfum reponis de efîentialibus pro-

-ocr page 94-

5)0 RESPONSIO UBBII EMM.

pviis : fnbjiingisque ftatim, SiDetuiih quud ex crafiitie e^i, tolleret, certe veritatein corjie- j risnoneJI'e(iiblaturHm:MC]achoc. diäoquod.iin j Curæi doóliffimi Phylici in Exegeü Sacra- ; inentaria conHrinare couaris, itcrumque ad i Deipotçntiam,mukaprærer naturælcgesfa-‘ciencem.te fugæ caufà recipis.Deniq; itacon-cludis: QiianquMta nofüproprtisjdesiiHaturMni propriis, id eFi, naturaltbus proprietatibus verè oße»-fisjspe reciéprocediititr adprob^ndam veritaiemp!'»-prti fui fubjectiiid esi,fiu naturlt;e:tamcnobca,({M jatit diéla funt, iter hec mutuum non loncedi per tontrapoßttanis (onverfionem, id esl, nony^lm r.itiocinatiotiem aiic^uiis illis proprietatibiis, tunotoi proprias vocttas ,adnegandum fubjecliim.xcl naturain, quemadmodum ab afirmatü affirinatio i hiijus recipitur. EthacitanobisdictaSyUt dpropric j fatum baruin numero ne quantitattvam quidem amp;nbsp;i ttrcumfertpttvam condttionem, ut ipfe loqueris, ex- i tliidas. Osiinpudensamp;inEcciefiamortiiodü- nbsp;'

xam contLiinvJiofiim. Rationem ctiam utri- nbsp;nbsp;'

usqne fèri tentiæ repetis, quéd accidentalss noti non fnt ver a fine fubjeclo corporeo: cor por um vero fubjectum etiam fine iflis conffiat-, cum per fe confi-fiat, (dr tfia cxinejjefiium efiehabeant : Aclicetplfi'tcit ! , non fiatfiparatio caloris (^TtabtiHum qualitatuniitb ' . effentt.i bumanorum corporum, tarnen aniuium ea db- • t cerner£,necex cffrnttali accidentale,facere,ac,q«oi I in uno deprebeiifitin, corpus arguit, inaltcroxeu l ' animadverfitm, ut m tcnuifitmo corpore neqHaqii.ngt;r i । cjusveritatenirecte'negare. Ecpoftpaiicariirinin.' ' ' Ht bic, i. e, tn proprictattbus bis natura accident aldus I lt;

(T

-ocr page 95-

AD C O N FUT A T. H O F M A N N F. JJ!

ijgt;fa natura,ccnverßonif veritu! ccntingat,ident futurum, ac cum exptiris purticulanbiis conclufio in-fcrtur, quodtamen non fiat necejfiariô. '!s(gare etiain teconverfioneinpropofitiontim per contrapofitioncm, •luiahacfit univerfitftum afj!i'i}i(ttivarHni,i}uibiucx-(eptis nulla obfiet: ncc tarnen necejfi ejfe, negata con^ ierfii)ne,reiiccreconrcrtente.Et liæc non cllranci-dacrambe rccoóba fæpc,i?e; feraper fordidior nobisrepofitaî ur te inetitô pude« cjus hoc todem loco mihi objedæ.Polhémô de omni-potentiæDci abufu tepurgaturus ,itaagis ,ut omniû cvidentilfime in id, quod declinate vis, Iincurrere ab omnibus,qui fana mente funt.vi-dearis. Plurimaenim imo omnia fiipra prater^jHatu-ta ordinem Dcumpi)fie,comemorat!i aliquot in Chrifii corpore miraculis, operosé admodu oftendis, Patrumq^ pro hac fententia tua ,acfica probatione opus haberet, interpretatione amp;nbsp;teftimonia prolixe'citas : cûm tame non quid poßit Deus ftipranattirä, fed quidvelit ,nobis inhuccoMroverßafitinquiregt;idü.Mtraculafunt,qu0d

1 Chrißus corpore fuo lapidefepu'i bri, O' c lau fits januas pcnetravei'tt, prater natura filidcrti corporti, ^fuper iiqua5ambulaverit,^)alt;tgt;tun(faci^fit,acpinediatttr-

1 liancminefentietetranficrit,qucd't!^igt;djirn,i.e.forma ' piregrindaffiimferit.Qua omnia it a exponere orthodo-i xospatresais,ut^nqfijacindefeqtiatur.i.rhyficaiob- ' fervationes de veritate corporis exjgt;priis not is cofeclasy i C? bis nitentes raticcinationes no ejfe ejus ncccßitatis, \ utnullis exceptiones admittat.si.Eafdeobfcrvationes

«libigravitcrdpatribusaß'ertas nenbabereapud eofde bcÜ,quddo mirdda opera Dci,qiia illis adverfari depre~ lgt;(ndutur,isßii)iddafunt. ui, cedênnà’ altcubi

-ocr page 96-

RiSPUNsio umi ntif.

tiotücarport! chrißi propriis,non laborarepratßril^ endù illu,fed etiam ntißu tdis veritateni corporis agno-feere. II11. Orthodoxes patres, fui temporis bereti-Cas 4 propriis corporis not is non perpétué firvatisntt fenfibusfemper probat is argumentantes, ad neganibii» Veritatem corporis chrifli refutaffe, nbsp;nbsp;hoc argument

tandigenus imperitiaauditorumtribuijfe. v- Hare»-res in conciliationibt^ pbj/ßeis deduäione ad omnipo-tentiatnDeiit patribus fedatostcuiplus liceat,qustn nobis liqueat. Et Iiæc quidem tain multa ad pro-pofitionem majofem : qaæ quantum valeant ordine, fed quâtn breviffimé, conlîderemus. Ac quantum ad calumniamde proptietatum ûppellatione atcinet.làtis eadifcuflajamanté c(Lamp; ab ipfo te etiam difei'tis vetbis paulo póft ognita,ut nihil necelTe putem de eahoclûco plura dicere. Quôd veto de atgumentoruni infitmitate dicis,quæ â ptoprietatibusadni-turæ vetitatem demonftrandam, amp;nbsp;â ilatufâ vicilfim ad oftendendas proprietatesdudairt ufuEcclehæ veteris fuere contra hæreticosdrt eo,mi homojipfaléfuamq; autoritatem contra morfus tuos, etiam nobis tacentibus/aciU Ecclefiatuebitur. Quis enim tu es, qui tuadi-lt;âata, quæ tibi contendendi libido fuggerit, ante tot virotum doéliffimorum ,acgravium, m3gnaq;fanditatcfulgencium,imôtonuspo-puliChriftianijudicio poftules? Etnospau-îôantcproteftati fumus,nonpofle nos in rui gratiam,Ecclefiam veterem ac/ÿnodosinfei-tiæ amp;nbsp;erroris condemnare. Itaque eo etiam omi(rogt;ad id accedamus,in quopotillimum hajiifce

-ocr page 97-

ÀD CONÏUTAT. HOIMANNI,

Hujüfcc reidijudicandæ niomentum inert, vë-rûmne fie, quod tu affirmare præfumis, corporis humani veritatem non reqUircre, ut fit folidum, vifibile .palpabile,in partibus amp;nbsp;di-raenfionibus conurtens, lohgum, latum, pro-fundütn,locale,cncumfcriptuni:amp; poffe ni-hilotninus ve’rutn hominis corpus efle ac cen-feri.quodomnibus bis hotis fit exutum: id eftgt; naturameflefihe naturalibusfuis proprietati-bus. Hic enim vêtustuusfenfuseft,Hofmaii-ne, quem te quidem libéré ac rotundis verbis cnünciare puduit » quod duriufculum auribus veritatem amantibus id futurum verereris. Me tameii eruturh nebülis, ac verbortim tuo-rum longa ambage, in lucem proferre, ut re-âé de caufàjudicare pollis, neceffeeft.Age ve-1 rô inficiariaude, ut majore cum turpitudine l acdedecore.tuisipfiusverbisqtiantumvisob-1 feurisredarguare. Q^orfumenimilla infulfa 1 tenuifiimorum ac inlenfibilium vapoium al-j legaiio quotfum quod notas illas non elTe 1 Corporis, fed qualitatis corporis, non effen-1 tiam,fed accidentia elfe, fine quibus effentià ( fibicohftec,quamvisfineeflentiaautfubje£lô ' bæc elfe non poffint,quæ duo mensfecetnat, quaravis naturæ ordo ufitatus fecerni non pâ. fiatur ,tuô motefubtiliter difputast quorfum» \ quod eifdem notis non contlneri veritatem j corporis, fedidelfe quod adveritatem corpO-1 lis, obfcuviCfimis verbis dicere videris î quot-\ fum qu6d converfionem per contrapofitio-\ ïreminbaenaateria de proprietatibusSenatu»

-ocr page 98-

lt;gt;4 kESPONSIO tl B 14 11

ra locum non habere fæpius inculcas ? qiior-fum, quod miracula, qua; videnrur natiiraiii extra z jisi/za-nt quædâm naturalia pofui{fe,reci-tas ? quorftim, quod ex patrum adducta expo-fitioiie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia quinque,quæhueomni-

notendunt, conficis îquorliim, quódfublata eircumferiptione ac dimenhone corporum, in ea conditione, quæ (pirituum propria eft. nihiloniinus vera corpora manere,timide Ilic, liberius in libello contraDn.Pezeliuraedito de Sacramentariorum notis, pronuncias îpo-ftrem ó quis tuus fcopus eftin iis.quæ tam prolixe ad majorem propofitionerndilFerisj/îliic non eil, ut earn tollas ac fal/am demonftresîEt quomodo cam falfam demonftrabis,nifihoc verum affirmes, quod eft ei contraditftorium? Eft autem propofitionis meæ , calumnia tua feniota, hie iimplex fenftis : Corpus verism no» est fine naturahbus fuis propriet atibtK. Vel, Quod de-ftttustur naturalibus proprietatibus corporis, id no» eïiverumcorpus, üant fublatisproprietatibustollitur natura. Ergoevidens amp;nbsp;extra co ntrover/iam eft, tuum ftopum fuifte in eatollenda, tit do-ceres, etiam fine conditione vifibili, palpabi-li, quantitativa, circumftriptiva, veritatera corporis humani fibi conftare, id eft, naturani efte fine proprietatibus naturalibus; quodmi-hi fuit probandum : Aut fi adhuc tergiverfa-ris,volcns nolens agnolcerecogerisjCdncelTa veritate propofitionis meæ, quamtollerene-gando non audcs, totius quoque argumentl met vi te urgeri,ac fficcurabere. De quo ad

I

-ocr page 99-

AD CONIllTAT. HO FM ANNI. pj judicium leóloris provoco. Sed quam verc nouumillud oraculum, fi id agnoÏcis, é tripode proferas, jam expendamiis. Aeprimum improbitatemtuamnoto,quiin hacquæftio-ne,quam dehumano corpore carnem amp;ofla habente effe nofti, à vaporibus ac flatibus tc-imiflimisjac incertofine fe longe lateq; por-tigentibus ad obfcurandam veritatem, petcre argumentum, amp;nbsp;ex eorum qualitatibus æfti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

niarecorpus Christi nonerubuiftiijubeo-quefaceflcre te ,acémedio auferreejuimodi, ineptiasdicamancalumnias î niprofligatipu-ooris elle vis videti. Deinde fruftra te D e i potentiamhïc ingerereajo.cum non,quidis fupranaturam poffit.led quidvelit,acexvo- militer f^ro luntate ejusverum fit,ut prius ctium dixi,inter

i nosquæratur. Nee enim ambigimus, quin, uieretitumer.

1 qui omnipotens efl:, 'omnia poilit, quæ vult,

I quæque fimpliciter non funt impoflibilia: „eccer«, h-\ qualia funt, D e um. mori, pati, mentiri, va-I num effe, contradióloria fimul veile : ut tu '/'‘éai'utUKr’' \ perverfus omnino elfe deprehendaris , qui l-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r- ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodemtrorfitf

I identidemmnmtam e)usvimobtendas,atque Hnhu-\ boe velut Goreonis capite nos percellas, ƒ'lt;« tri;,/-\ pïiulquam voluntatem, quæ lola vim coer-

cet ac terminât,liquidam nobis feceris. Nee minus fophifticé in eo agis,quód niitacula^J”‘^’^°{'^_

\ quædam probandi caufa bue adfeifeis. Nam rgt;i«r. ex ' i miraculis, rei alicuius aut naturæ condi- quot;quot;y’

1 y n r y-r • n ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r candor O’con-

uoneiu hand reue dilci , æftimarive pol- Jcienlirt co-fe , quis tarn imp er it us efl , qui nefciat î

-ocr page 100-

^6 RESPONSIO U B B 11 EMM.

An non hoc eft, quod in hærcticis vetcribus inericó reprehenfum ac rcfutatinn efleapani-bus ipfe fateris ? Et quæ tandem impiidentia acimprobitas eft, ipfum te, cum tibi ufus ejus eft, hocideniadveritatem obfcurandannikit-parc, quod vitiofum in ahis cftèagnoicisî Vide quote præcipitctcontendendilibido.' Aut enim cum hæreticis Matcionitis, Manichxis, Eutychianis vcicfjcis, û exmiraculisnaturam æftimas : aut improbus es, fi adverfànte con-ïcientia, vitio/o ac damnato argumento ad tuum delirium apud imperitos conffrman-dumabureris. SintraucmiracuJailla (ucfanr) potentia: divinæ illuftria argumenta.- ut vero I €x iis naturæ vcritarem nos æiiitnemus, tu / nunquam nobis Hofmânepcrfiiaferisrquem- 1 admodum nec hoc eViceris.ut credâmus,ad ( SacraMentd hanc quæftioncm de Sacramento quicquam I enfscere^ciuippçcûininliitatisreligions,qus ! naturam non mutant,aur leges e/us/ôlvunf, I fed podas veriratem narnrç docent amp;nbsp;dem on-ilranr, non aacem in miracnlis,qaæ natiirani ƒ excédant:,facramencaEccleiiæhabeamus.Re' j prebende veró in his rar futn, h quid pores, ô ; morne, quireprehendendi peuriru fumnioce-neris. Si, quod pro miraculis non habere nos facranieni;adivinadixi,idcärpere vis,Auguftf num te carperefeito, cujus verbapujeherrima : amp;: evidentifftma ex cap. lo. iib. de Triait, paulo ante tibi recitavi: nec Augudinum fo’ lam, fed univerfam antiquirarem orthodo-xam.Eaenim argumencohorum,acfrsjprimis ।

Cceaie f

-ocr page 101-

AD CONFUTAT. HOFMANNL pj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Cœnæmyfticæjveritatemncicufæ humanæin

Chrifto ejufque propriecatcs, quibus verkas

oftenditiir,demonftravitjgloriataque eft.con-

feffionem fuamdenarurajCumEuchariftiajamp;

Euchariftiatncum cófeffione. orthodoxapro-

bcconfentire. Quodatuoparadoxo,qui mi-

raculofam códicionem corporis in Cœna po-

lilïïmum fingis, corpusq; proprietatibus luis

exuis, vide quam fit alienum. Intelligis Hof-

manne,quæ dicoî Quæ.ut fcabiera illam tuam

magis irtitem, brevicer etiam amp;fyllogifticé

repecam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Exmiriiculii aßimari natura nonpoteU.

At ea,qua tu énuméras,miracula fanéfunt.

IrgoexiisnaturaçorporisafiimarinonpoteSi. nbsp;nbsp;•

Et rurfnm!

Miractiloft conferri cum iis non debent, qua mira^

culofienaturanon/ùnt: nee ex tilts hacaflimari^

Serf Saeramenta, in quibtis eH ceena Domini, mira-ctilanonfunt.

Er^o conferri (um miraculofis, aut ex ià aßimari non debent,

■ Debent veto ita potius expohi, ut naturæ corporæveritatem arguât, amp;fcrvatarumpro-ptiecatum natutalinm confefTioni ac fidei fir-mamento magis quam impedimentoeffe pof- __ fint.Seddemiraculishis.acpatrumintevpre-tationepaulopoftiterum.Nuncnutantcm ra-tiocinationem luam.fubduóto hoc unico.quo nitebatut,fulcro,ulterius,admotis arietibusin ruinaagamus.Hlcptimura exte quærogt;quid fit propdetas naturæ, de qua hic conteudi- lihM.

-ocr page 102-

f,8 RE S P O N S I O UBBII EMM.

mus? An non iiijquodnaturamànaturadif-cernjt ? Vei, quod ipfuin naturain conilitnit, amp;: fine quo natura,cujuseftpropriecas,con-ftare non poteft ? ut principes cauamp; veftræ ipfidefiniunt. Tu veto id.quod exutum fin-gis omnibus proprietaribus naturalibus hu-mani corporis, tarnen diftinôtummanereanà-turaincorporca.ac veritatem naturæ corpo-reæ retincre,id elt, nihilominus veruin cor-pushominis elFe nobis afiirmas. Athæcin-tei: Ce pugnantia funt,nec fimul veraeire ulla ratione pofiqnt. Quip autem priora vera fint, negate nonaudes, autfiaudes ,cum tuis bellum habebis , amp;nbsp;Synodis orthodoxæque antiquitati te pppones, ut infrademonftrabi-inusjdeniq; manifeftæ veritati omnium ocu-hsfeinferentiobftrepcre videberis. Ergofal-ium fiauddubie'»^/oçoRtuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Deinde, Non potfH fieri, ut natura manatnt abfi^j naturalibus fuis proprietatibus, inquit régula Synodica; Quam confirmâtmeritôLuthe-rus,ac pro axiomate indubitato admittit lus verbis,Qui tollitproprietates natura,tollit naturanu Nunquid fte Hofmanne Tu veto improbé tarnen ogganis, corporis veritatem conftare, id cfi:,naturam manereintegram,amp;nontüi-li, etiamfi ejus proprietäres omnes ad unum i auferantur. Hxc ru concilia inter le, êe eris mibi magnus Apollo. Nam quod in libelSo ) contra Dn. Pezelium de notis Sacramenta-riorum tergivcrûindi cau/â feribere audes, Lutheri ac Synodi regulam de folis eßenda- i

libus I

-ocr page 103-

, AD CONFUTAT. HOFMANNN 5)3 libiis proprietatibus j non autein deaceiden-talibus eflç accipiendam jaccidencalesaucem elle, de qnibus hæc nobis contentio ßc ; quæ-fote, bone vir, liccac bic nobis, qui in tua placitanon juravimus, fine llomacho tuo iii hariim proprietatum numero habere, quas ipfa Synodus,cujus id axioma eft, quas chorus orthodoxorum patrum , quas tota vetus Ecclefia habuit, non alias nimirum , quam quastu exclndere niteris,ut paulo pofttanra evidentia ctSmonftrari videbis, ut quod vel hi-feere contra queas, non fis habjturus. Deinde alterum quoqnc re obfecro, ut fas nobis fitjtantifper has ealdem notas pro verispro-prietatibusnaturalibus.de quibusregulaLu-theri loquitur, retinere, donee tu alias ad ef-fentiam corporis magis pertinences, quaruin negatione corpus negetur, quæquc in hac quæftione in ufu Theologis olim fuerint, nobis edideris. In quo efirn deficere te ac obrautefccie, needle fit.-an non æquum eft, infamiæ pœnam, ob tergiverfationem tam iiuprobam te ferre î Ampli us ctiam dico : auc luperflua hæc vcrbalmtherofucre, amp;nbsp;fuper-vacanea régula, fi corporis naturam fpeôtes; aut ipfumLutherum non alias, quâmnos, imo quant veterem Ecclefiam , proprietäres hîc intellcxiffe. De quo tecum Hofmanne, vel cum pcriculo totius caulæ, litem lufcipere aulim. Nee refert, quod divcrlum in difpu-tatione Sacramentaria aflerere alicubi vi»

g ‘»i

-ocr page 104-

lea • RESPONsio ubrii emm.

^eatur. Id enim folet evenire illis, qui falfurti aliquidtuentuvjutidentidenicontradiäioni-bus imprudentes fe implicent. Quodnetibi quidem adeo infolens eft, quin in morem fere abieriCjvidique opinionem apud rcamiferit-Porro fl verum eft pfacitum illud cuummecef-fe omnino eft, Dialeóticum haófeniis fanéindubitatum , effefalfum, nimirum,pe-pria quant medi,qiu verépropna funtiUni fobßtecieh Cfomnibtts ejus tndividuit^^femper iwf^. âliudqi eo celebrius certius,amp; necefficatem abfolu-tæ proximam pariens, definitum (onvenicunifita definitfoni’ : pofitaq^ definittqne pont definitum, àquot; fublatadefinittone tollt quotj^definitttm.Ówdcitw' annon propriilîimæ corporis præfertim foli-(di,quale humanum eft.quod camera amp;oifa. habet, nocæ funt, fenftbile, quantura.in parti-bus conïîftens, locale,circumfcriptûefî'e? Aut linon funt, tu alias nobis magis fubfti-tue. ‘ At bas tu in tuo abefte â fpecie lira pofte line fpeciei corruptione, affirmas. Quapropteripfe conclude. Jtem,quæeftcor-poris,atque imprimis, ejus, quod camera ôt oflTa habet,definitio,nifi fubftantia vifibilis, palpabilis, compofita ex partibus, amp;nbsp;in partibus conftftens,longa,lata, profunda,localis, circumfcripta Î At hanc definitionein tuuin illud pronunciatum de veritatecorpo-riscoTTimentitiaprorfum tollit. Nec enimad veriratem corporis requiri di ci c, ut fit fen/ibi-le, ut dimçnlîones partes habeat, utlocale circumfcriptum lit, id eft, quod tu corporis, nomifl.e

-ocr page 105-

' AD CONFUTAT, HOFMANKT. TOI nomineafficisjid fineconditione (enfibili.fine partibus,fine quantitate amp;dimenfione, fine circumfeript^oneeiVe polfie; Ettainen verym corpus hominis, elfe, carnem amp;nbsp;olTahabcns. Horumne aliquid negate pores? de fenfibiU enim qualitate quotiesinculcas ; propcé]i patres hac proprietäre in difpntationibus u(os, atqueiplumadeó Chviftumderides amp;infulfi-tatisinfiroulas ? de quantitate ac dinienfionib. quammultaverba perdis, ut earn vetitatiçot-poris extorqueas ? De locali conditione tam libéré loquçtis, ut Auguftinû amp;nbsp;f æteros feri-ptores veteres tibi adverios flagelles : de cir-cumfcriptione rotundé pronuncias, ça fublata, non tarnen fublatum iri veritatem corporis; Omnia autem firoul comprehendisin libello con'traDn. Pezeliuin, cûm dilputas perargu* téjfuttibividerisJ etiamfianiraæconditio-nem fpiritualero, quæ invifibilis, impal^abi-lis,finepattibus,fine dimenfione.illocahs.in-

I citcumfcriptaeft, corpus humanum (iifcipe-ret.atqueitaubicunque eflet, nonalioquâm definitivo modo præiens effet, nô tarnen pro-, pteteadefiturum verum corpus efle, amp;nbsp;qui-dem tale corpus,in quo carnem amp;nbsp;ofla vçré tu-perefle, a Chrifto edofti dubitare non pofliv mus;Egregiumc^ue argumentum adfers,ani-

1 niamferre imaginemDei, amp;nbsp;fimplicem, im-I partihilem,immortalem,deniquefpiiitum tC, i fe, perinde ut ipfeDeus, nec ramen proprere A I animamnon effeanimam ,aut elle Deum. O I teinfulfum, amp;nbsp;rifu potius quam refponfione

-ocr page 106-

lOl RESPONSIO UBBII EMM.

dignum; nee minus ineptumalteium.quoo-mnia admiradaparadoxa condire inmoreha-besjDeum totiiis naturç autorem nuitare ideas polîe, quas ipiccódiditj cam veile euiu hoc, potius detnonftrare deberes. Sequiturergo necefl'arió, aut debnitum te tollere,id eft, veri-tatem corporisauferre, autcoutradiebonem implicate atq; utramq; eius partem fimulrii-eri,iioc eft,cadicerc, quæfuntimpoilîbilia.iit fi afiirmes, figuram non liabentem tresangu-los.caméeire trigonum. Talia enim fuut,corpus folidum, fenfïbilem carnem amp;üflahabés, quanrum,partibile,locale,circumlcriprumili-nefolidicatc,bnecóditionefenfibili,finequa-titate,dimenfione,partibus,finelocalitatc,h’ne circumferiptione. Hic ego teexliifcitoHof-niannc, moneoq; ut, pcrfpicilloaccepto, diligenter fingulaargumétihujusperluftresjatqj oculis percurras,ac b quod vitium iu eo dçpi:e~ henderis, id in medium proferas; bn invenire nullum poteris.utraiidenialiquando ad fanara , meutern reverti.ac veritati laudem tribucre, quâmambitionecæcus in pertinaciaperbfte-rc,amp;contra confeientiam nitiulteriusmalis. Nee enim quiequam omnino tcjuuat,quódin Dei potentialatcbras quæris.'quæ ßxa reßge-re.Är naturæordinem vertere.caqjfucerequç impoffibilia videnriirtpoffic. Id enim non prç-pofterébdumbr,cuin nouquidDeus omnino poflit, lcd quidvclit,acqicxvulanta[eeiasßi:, hic nolvs qu:vrariir,iit decies jam dixi^fedeon- I tumeliam quoq; Deo mauifvftam irrogac. £t. nbsp;nbsp;,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim.

-ocr page 107-

AD CON FUT A T. Il O FM AN NI. lOJ enim, quiàffirmat, Deuin facere ut dcfinituni âdefinitionefuadiffideaCjiscontrdiôloriaeum ‘ pariter veile, ideft,fecum pugnare.amp;menda-cemeirecontendit; quod vel cogitate eftim-piiffimum. Atq,hocmodo', Hofmaniie,de co;iverfione per contrapolitiouem in hac nia-tevialocum no habente,quod temerarie char-tisilleviftijidvelutmendaciumadillulceiitÈm' veritatera fponte evanefcit. Nam fi verum corpushoniinis ccnferinon poteft.nifi quod proprietäres iftas habetjplane neceflarium eft, ' idquod proprietatib.illis omnib. deftiruitur, nonefle verum hominis corpus. Sed tu a-xiomata quædam, é patrum pauçulis verbis, quibusmiraculaexpQnunt,callidéeruta,quæ ab hisdiirentirevidentur,nobis opponis. Ita-que resflagitatjUt ex perpetuo conlenfu vete- Cofifènjuior~ risEcclefiæjCaquædidtajamfunt, etiamcon-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri clepit vctertf^

nrmemüs,atq,illuftriorateddamus. Sedage- dsvaturif mus breviter. Et quidem per proprietäres dif-cerniamp;cognolci.naturas, amp;nbsp;proprietatib. da-tis,darinaturas,paffim docétpatres;ideûq;tâ-turn ftudii habuerunt, ut addiftinôlipnê natu-tarû fervandâ, has diftinólas integrafq; retine-rétcôtraherecicos. Hue enim pthientomnes difpiicationes côtra Ariu amp;fedlatores ejus.cô- nbsp;nbsp;nbsp;ƒ *.

tiaEutycheté, côtra Manichços, côtra Marci-oiiitas,côtra Macedonianos. Et inprimis darum eft, quod feribit Ambrofius, lit» diver/â fubßiintiaeH,nonpote^leJJ'e un^poteßM amp;nbsp;operetta. lib. i.ad Grat. Et quod ait Hilarius, Si ali. qttidreperiïipoti^ virtuttsejufde, ertt eiiain ejiijdtut

-ocr page 108-

Io 4 RESPONSIOUBBIIEMM.

ßibßantiie. Hb. 6.de trinit. Et qnod NylTenus, Quorum aitto nbsp;nbsp;efficacia e^i una, eorutn etiam eiulet^

(iï virtus natura. ' Impoßtbile eflautetnincrat* Crcreata natura unameandenn^^ naturam,abliigt;tit'’lt; (3- eßicactam effe. Citante Damafc.lib.j. cap.ij’ Et Aihanafii illud: Cavendum eli, ne divvfatn aliquamfubflanttam, quam tamtn

{ße veltmuipropri(t‘itumprimie fubflantia. In lib. de Synod. EtDamalceni; Qpiiruinnatura-rumfubßantiad'ifferunt, earumetiamneceffariódifferentes fintproprietatesamp;abiiotics: Et contra, ^ua-rumatbio amp;nbsp;propriet as una ell, earuin ell utianatitri

fubßantia.i. 4 cap. 8c Item Cyrilli) Quanaturaltter diverfafunt,ea omniaproprietattbus .^qutbufdam naturalibus inter fe differunt : Quomoioi-^iturfilms patri confubflantialis nonerit, quionints naturales patris proprietates habet ? In thef 1. z-. cap. I. Ec ejufdem : Ouomodo non erit ejafdeiit fubßantia, qui ejufdem natura habet proprietates-Injoh.1. z. cap. 159. Acrurfnm ejufdem, Sin-P^ula res non aliorum,fed(ùas fervant leges ejr proprietates. Dial, de trinit. lib. 2. Ubi de diverfitate corporum amp;nbsp;incorp’oreorum dilferit. Item: docere nequit,imo modis omnibus impofitbtle, fttjfe agnafci ahquid altertus proprietatibus, amp;nbsp;putari ejfeißudipfum, quodiUudfecundumnaturain (It,cujus proprietatibiuagnofeitur. Dial.de trinit. , lib. (Î. in exordio. Etboc ufaeftpræcipuo fundamento Synodusvi. OEcumenicaCon-ftantinopoli celebrata , in confutandis Mo-notheletis amp;nbsp;Acepbalis. Curb quibustara dilucidis concilia tn,fi pores,ea quçinlib.con-tra

-ocr page 109-

Ad confutat. hofmanni. lôÿ traDn. PezcÜum aperte, obfciirius in Apolö* giacótrame,deiciearum mutationecoiDmeii-tatis, amp;de corpore difputas, depoficis liaturä-libus proprietatibus fuis, fpirituum proprietäres aiTumente, 8c tarnen veritatem naturæ fuæ retinente: aut, fi nou potes, ne improbus tergiverfatorvideare,erroremagftofce.

NeC miniis perfpicué explicuit, âc religiose pofteristradidit, commendavitque hancdo-ûtina orthodoxa antiquitas,in Chriftô me-diatore noftro duas diftindla's naturas,etiam irt Unioneacgloria,differentes amp;nbsp;diftinôlasproprietäres perpetuó retinere : Et bas quidem confundi fine naturarum cönfufiöne, aut tolli negative fine naturatutn quoqueperemtionô autnegatione non poffe. Quo pertinent dil-putatioiiesac definitiones omnes contra A-pollinarem,Eutychetem, Acephalos, Moho-theletas ; amp;nbsp;confeffioncs editre in Synodis* Chalcedortenfi,amp;Conftantinopolitanateftia lub Conftantino Pogonato ceiebrata^ la Syrobolo Clialced. contra Eutychetera bæc verba leguntur : JUudtjuaquain differentia natu-nrum propter uniotiem fublata i fed Diagis utriujque Mura, in unamperfinani ufiam hrpoflafincon-ciirrentisiproprietate fervata. Cum quibus Leo Romanus confentiens,in Epifto la ilia no-bilij quæ ceu fidei norma in Synodo eadera Chalced,reCeptaeft,ait, Salvaproprietateutritif^ que natura,^ in unam coéunteperfinam,fffieptaeii a majefiate humilitas d virtute infirmitas, Etpaulópóft; Teneti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,finedefeéiuprtprie-r

-ocr page 110-

1 o R E S P o NS 1 o U Î B 11 EMM,

tatemfuMi utraquc nat:^ra:Etftctitformamfenïforma non ademit, tta formant Dci firvi forma nsii minutt. Et Synodiis Lareranen/is RomæaiSâ fub Martino i. Epifc. Siqntt non confiteturficun-dum fandlos patres, preprié v ere'natur ales proprit-tares dettatts Chrifli dr humanitatis, indmiinutéin eoamp;finedefectione falvatas, in afifirmattonemveri-cent, eundem ipfum Deunt perfectum hominem pir-fectunt fecundunt natur am cxtfiere,fit condemnatm-cap. p.Et Synodiis ConRantinop. vi. contra Monotheletas amp;nbsp;Acephalos; IDianiqnamqtie in Chrifionaturam, proprietatem naturalem habere confitemur , (fi- habere divinani, omnia qua dittni funt, er humanam, omnia qua humanafiantabfique peccato. In Epiftola Synodica Agarhonis £' pilc.Rom. ad Pogonatiimimp. Etin eadem Synodo hoc àçlaij.a. celcbratum eft, proque fundamentohabitnniindiibitato, adconfici-endos verßpelles bærcticos, verbo diias in Chriftonaturas confjtentes,rene£:antes;5«^-lataproprietatenaturaliiperiminaturam neceffe ell-Hac OrcbodoxicUrputationcsprolixxconcti Eraniftein Eiicycb. faciunt apud Tbeodore-tiim .* Et quæ Augnftin us habet, in hhro con-rraFelicianiim Arianum cap. lo. Eoderaque Jibrocap. ly, v.biaif,\Änaperfionaetl,fialvaHtritifi que propriet atefubflantia, authoris opera. rur/um Theodoretusr Sufficit taletn.dicereu- J nionem, qua amp;nbsp;natur ar urn oflenditproprietates, amp;nbsp;। ununt chrtflum adorandunt docet. In repreb enf. ! anathem. n. Idem in ix/ponboac qd anathe-

inatiiffluni -

-ocr page 111-

AD CON ru TA T. H O FM AN NI. 10 7 , matifmunl Cy ri 1 Ji vin. déclarât, anathcrna-tifnium ferecipere, modoconverfio non po-natur , amp;nbsp;naturarum proprietas retineatur; EtTertullian. Videmusdnplicein flatum non con~ fu/um, fed conjunäuni tn unaperfon^, Deum amp;nbsp;hominem : de Chrißo dtjfero. Etadcófalva eü tttrtufqne profrietas fubßantiee,ut amp;nbsp;ßgt;iritm resßtas e^iritin tHii, ideli, vtrtutes, opera ac ßgna, amp;nbsp;caro paßto-ntbiu futs funäa fit. ConträPrax. Ec FuU gentius : In chrtßo perfonani non dividuntpropria nnturarnm, ncque unitas perfona potcsi titriufqne n,itur£ propria confundere. Lib. de incarna» tioneVgrbi. Item Vigilius Martyr: U«rfrfr/f mus Deus vertu hotno, ntfi per veritatem amp;nbsp;proprietatem utrtufijue natura? Lib. 4. Idenx nirfura; ritiiafalva ntrtufque natura proprietate ed unus Chrißus. Lib. n Ec Origcnes; Uac autein dicentes, non falvhnus fufcepti corporis hnmntni, (ed untcuiquefu bßr.ntiaproprietatemfer-vamtis. Homil. in Matth. 35. Ec Damafce» l nus; Indeificaunioncnequaqnam caro Chrtflina-turaliumpropnetatumexcidentiamfußinnit. Man-I firunteniin fit poll unionemnatura inconfufa, ea-1 runiproprietates tllafa. 1.5. cap. j. ubilongius et-I iam ad fpeciein defcendic, ac propriecates e-1 nuraecat, pc amp;nbsp;cap. fequenti. Poftremo 1 Cyrillus; Nec eniiw/ïifcyîdnhd Fcrfei in naturain \ f(ir«K ulla ratione transfufaeHyttec carnis inVerbu» fid in fua proprietate utraque manente natura. In 1 Epiftolapofterioread Succeffum Epifcopura UiuùæDlocæfar,

I

-ocr page 112-

löS RESPONSIO UBBII ÈMM.

Ëx omnibus his exiftit a^''»|a«tirrefiagabilé. impoßibile ejfe, in una chrißt natura duoi dijfireiitif aut contrariai propriet at es fimul locum habere. Un* deilJa funt apud Vigil.lib. 4, trartumquidtnfeipfanonrectpit. EcapudTheo-doretum dial.r. Hac er^o idaCcoincaciaspto-prietatcs intellige ) uni natura actomintda'.Sci nunpoteru. Ec pauló póli ; Dua natura in Chri-ßoconfideranda, amp;untcuiq^cbnuenientiatribuendii' Si veto una natura eii chrtjlus, quomodopoßibtleellsi COaptari contraria. Eolia Nyllcni.- Si tn con-trarientibusfibi proprietatibuf harum utrtufq^ natutii ffr«/Z/zr,fcarnis vldelicec amp;diviniratis) ^uoino-doduofunt unal contra Apollinariltas, Et Damafceni ; Quomodo natura, qua unaell, contrarias ejfentiales proprictates tnfe reciperepoteli Atql his inter cæteras ïîibjungici conditionem cir-cumlcriptgm incircum/criptani. . Ifto veto axiomace nulla capitalior pedis elltuo paradoxe,ut paliló póft expeticris.

Deutriufqjnacuræ pioprietatib- haólentisï nunc de iis quæadhunianam naturam atrinét, Deqüibüshæccftiudubitata lèntentia veteris Eccicûxi ex ihcris Uteris exrruóla, Chriftum nonnaturamfolüm noilram ,lcdoninesquo- ( que naturæ praptierates aft’umras irt ünione ( recinere : deindç veritatem naruræ alFurot« non aiiunde,quam ex proprietafibus natürali-bus, quas in nobis quoque deprehendimus, æftimandam,necabea,quæinnoblsell, divec-iiim agnofcendam. Non/uniusliberati a peccata Ó' m a le di il tone iincpait AthaaaCiüs, fi non natura butnana

-ocr page 113-

ad conf U ta T. HOFMANN I. ÎOÿ

hum an a fait caro, quam induit Deus Verbum, l^libil num nobis commune cunt aliéné. Senn. x. contra Hætefes. Et idem .• Sicutcorpus ,itaetiamcor. porù proprietates t per ceconomiatn c? ajfumttonem Verbtfuntpropria. In dialog. Et Dainalcenus; Nibii eorum reliquit,qua Dcitgt; Vet bum imtié nosfor-mans in natura noftra creavit.fed affurnfii omnta,cor-

1 pw,animam, c!^borumproprieeates. Lib.j.cap.ß, 1 Item Nyltenus ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/«»ne/bon:» detreremi

1 bttic proprietates natura huniana omnes necejfario 1 t’Mnfyî^jîip/cnd-t. In Cacechefi. Idemfæpein \ dialogis Theodoretus. Cyrillus veto : Dem 1 txifiens, ait, amp;nbsp;informa amp;nbsp;aqualitate patris, appa-1 tuitficut nos, non in fila fiecie carnis ,fidamp;in buma^ 1 nisproprietatibus. Lib.6. de trinit. Etinexpo-1 fuionc SymboliNiteni. LtGelaGust Ali-1 ter Chrißusverus homo ejfe non poteli, nifi innatura 1 fiaproprietatefibflantialiterverusfubfiflens. Con» I ttaEutycb. Atque idem alio loco’, Siquidvel 1 divinitatisvelhuinanitatis indedecejferit, necejfe eil \ ut ineffabilis mjßeriifequatur refilutio, Videbitur 1 t»iiH in deifdf fjji humanitatis transfufa conditio gt;nbsp;ubi 1 ejiu defierit propriet as.

1 Rurfum idem ; Manet ergo naturaliter in fia 1 fropziefrftc fiéfiantia, quia vertuChriflusaliter cjfi 1 nonpotesi. \zcrc\‘. Verum oorpus chrifli eit in eo, 1 ijiiodverum eii, hoc eü, in fua proprietate fubfiantit, \ EtFuJgentius; IndcificauntoneveraChrißihuma-ititas naturalem prorfusretinuit noßrigeneris venta-

1 tem. In lib. de incarnat. Similiter Augufti-tiü3,eéimàiZfSempcrincommutabilem rtianerecor-ports chrtßi veritatem quantfibt unitam divimtasge-b

-ocr page 114-

IIO RESPONSIO UBhiI EMU* rit. De fide ad Pcti um,cap. 2. EtAmbrofi-us Quid tarn tit ejiifdem natiirx, (juam caro noßrit ium dominici corporis veritate? Lib. de incarnat, cap. y. Idem alibi •' Eadein in Chhjlocdiperù eii verttasqtixtnnabi». Epiftolaaz. 'EiLcoi.Epifo Rom. Crfî'o noßrq nulla, raticnceltextranofiritor-foriiveritatem. Epift.70.

Q^æ omniaqnâm ribiadverßfint.Hof-manne, nunqiiid intelligis, qui ut Acephali (juondam in Synodo vi.damnati,corpus Chri-Iti verborelinquis, fed proprietatibus ejusne-gatis, vericatem ejus re ipfa tollis ? Verura longius progredientes, quænara fint illæ in Chnlli natura humana, adeoque incorpore, inipfaunione ac gloria incolumesproprietäres, fine quibus agnofci veritas naturæ, ac fibi conftare nonpoflit, quafq;fubftantialerndif-ferentiam cfficere, Damalcenus præteralios aflerit, ex iifdem patribus aperiamus. Qiite pars expofitio.nis rurfuin lenrentiætibTjugii-lum petet. Eas cnim omnino proprietäres promet, quas tu eo locoh.iberi, neviftoriatibi pcreat, pari non potes. Et quæ funt tllæî Vifibilis,palpabili(qiie forma, partes partium-que ordinein amp;nbsp;dimenfioncs habens.locali-las, circumlcriptio. Audianms igitur ipfos patrcsfuisvcrbisloquentcs.' Quorum auti-tjuififimus Ignatius ita Icribir : FilnuOii, cfiia natura fit invfjihilif, falltu eit tarnen vtfibilu in dt-ne humana-, cf cum , ut inct,rpore£ naturie., expert effet ipropternos tamcn palpariattingiqutvo^

-ocr page 115-

AD CÖNtllTAT. HOfMANl^r. ÎIÏ {utt,é'c. Etjuftinus Martyr; Solidumcorpus Dominum ret'tnutjje etiam drefurreHiofie, non aut em in Jpiritum aat conditionem jpiritualem convertijjci etiamintpfi miraculo ingrejjus per claufasjanuoite-fiatur. Et Leo Rom. ad Palæftinos fcribcns» Idea cvrpiu illud, quod Eutjchiani cbriflo tribuebant, fhanta/maticutn appellat, quiód ad tollendam de veri-^ tAteipfiHsdubitationem dictde ipfonon poffef. Palpa--teamp;vtdeic,- quia Jpirttas carnem offanonhabett iiuncnim »inquit. Corpus ChriftieHiillarationeex-tranoflricorporisveritatein. Epift.41. Item Gregorius Nazianz. ;!» non omnibus manifeßuni ell, quod fciat ut Deus, ignoret ut homo. Nam apparent natura difcernenda ell ab invifibil' In orat. ii. de filio. Idemque docet in fcriptk. .idCledoaium preib. Similiter amp;nbsp;Damafccn.1. 3. cap. 3. Ec Sophronius Epifcopus Hierofolym.in Epifto-liSynodica, aótis Synodi v i.inferta. Cyrillus ; Dicimuseumpalpabtlem t cumßtimpalpabilis'y tifib'dem, cumßt invifibilis. Non enint alienum ab I eocorpus ell, quodilliconjuHum clltquodamp;palpabile ó-vifibileelfedictmus. In declarat. Anathem.in* 1 Quinetiam alibi yChrißum dicitdeßncreprimoge-1 nitumexfratributßvißbilis dr palpabilts ipßiis natif-I reproprietas in invifibilis dr impalpabilis naturacon-1 ditionemmutetur. In aélis Synodi Nicenæ ii. I quæextantintom.Concil. 5. ConfentitA-l thanaliusadEpiûctumfcribês: CorpHijinqnit, ' Servatorisverum erat corpus, quia fimileerat noflro.

SororenimnoßrafuitHaria. Deinde cxponens hoc, quod Chriftus difeipulis dixit,Palpate ij

-ocr page 116-

Ill RESPONSIO tlBBII EMM.

amp;vivlete, quiafpiricuscarnem amp;oflanon ha* bcr.Gcucmevidetis habere, fic tandem ait,I//fO Chriflum.hoc dixijje,ut ipfam tn tù,catne niwirum amp;nbsp;oßtbtu qua palpabtlia dr VifibihAfunt,dfitnte mortem amp;nbsp;potl re/itrreäionein cjfecredamus.

Ec totusac prolixusineoeft Hieronymus ad Pammachium fcribens contra Jobannem ‘ Hieroioiyin, amp;c Origenianos, codem fere tecum morbo in hacdoâritiæ parte, Hofraan-ne,laborantes,iifdem etiam rationibus adob-fcurandatn veritatemnfos. Ollenditenim.in Marcionis phànrafrnaabiturumcorpusChti-fti, fi argumentomiraculorum,proprietäres corporis, inter qtias etiam gravitatem naturalem computat.â refurredtione Hnganturabla-ts. Nee Hieronymo hac in parte inferior Theodoretiis,præ(ertimdial.z.amp;3.identidem hoc inculcâs, vifibilem amp;nbsp;palpabüem forinain cum cætcris veri corporis conditionibus etiam in gloriacoelefficorpori Chriftifupereire: cujus nonnulla póft attingcmus. Omnium verb cvidentiiîlmé Auguftinus: Semper qui-dem divinitate riobifeum eÙ-, /ednißcorporanterabi-rettfemper (juscorpus carn.tlttcrvideremus, «u»-quant ßtiritiialitcrcreäercmus. Serm. é o.de verbis Domini. Audis, Hofmai.ne?amp; adhucAu-guftinum tuas in partes traherc audcs J,Quid cnimille univerlo dogmati tuo Sacramenta-rio dicerc, qudra hoc, magis adverf'um poflet? Sed plura ejufdem videamus. Quotiesdeforiu/t fervi in Chrißo cogitas ,fecundüm quam pajßised, re-/iirrexit,aßendit in coelum,^ in eademforma reditu-

r US eil

-ocr page 117-

AD CONFUTAT. HO FM ANNI. IIJ rus eiï ad judicium,hunianam efficient cogita,ß efl in te fides. In Joh. T raci. 4 o. Irem, Sicut filtum Dei amp;nbsp;redemtorem noflrwn fecundum divinitatem, in^ vtfibilem/tncorporeum amp;nbsp;incircuinfcriptum noncre-dereimpium eü: ita eundemDeifiliumin homineafl fiumto vifibilem ,corigt;egt;reum, attj^localcmpoüreflurre-ßioneninon crederecfi- profit(ri,c‘} profanuni. Lib. deeirentiadivinic. hem,Nececsaudiamus, qui negant tale corpus Domini refurrexifle, quale pofittint est tn monumento. Si enim tale nonfutff'et, non tpfe di~ xiffetpoll refarrellionem difiipulif, Palpate amp;nbsp;videte, quiafliritus carnem dr ojfit non habet, fit ut me videtts habere. Sacrilegium entm esl, crederc Dominum no^ ßrum, cum ipfefit veritas, in aliquofuifie mentitum. i^ecnosmoveat.quodofiiis claufis, drc.in lib,de a-goneChri(tiano,cap.2 4. Etrnrfum: Ego pro^ tnde Domini corpus ita tn coelo efle credo,ut trat quan -do afiendit in calum, Dixerat autem dtfeipulis, ut in Euangelio legimus, de rejurreclione fua dubttantibus dr Hind,quod vtdebant non corpus,fedflint urn ejfepu-tantibus,Pidete manus »teas dr pedes,palpate dr vtde^ te, quia flint us ofla dr carnem non habet ,ficut me vi~ detis habere. Sic earn,cum ejfet in terra, contrellatut eSlmanibus-fic corum ell, cum iretincoeliim, dedublus aflellibus-,ita vox angelicafonuit, Sic veniet, qiiemad-modum eum vtdetis euntem in calum. Eides adfit'. niillaquaflioremanebit. Etpaulópófteodemloco,cum difputalTet de corpore animali amp;nbsp;fpi-rituali apud Paulum i. Cor.ij.demum itacon-cïüiiv.Proindeficut animale corpus noneli animafid corpus', ita ifl- flirituale corpus non fliritum debemus putarefedcorpus.Qt^ porta audeat opinari.vel Chrifli lo iij

-ocr page 118-

JI4 RE9PONSIO UBBII EMAf.

cor/jus non j^iritalertfurrextlfe, velfi-Jpititale furrt-xtï, nonjttm CBrj)usfuiffe,fed/piritum ; cum hitnci)]!i‘ nionemdil’cipulorurefellat, cumait, Palpate amp;vide‘ te,quiajpirituscarnem offanon habet,fictitmeVh dctis habere. Epiftolanß. adConfentium.

Satis de viiibili amp;nbsp;palpabili forma. De ex-terisvericorporisnotis perfequamur;quales funt, pattes amp;diincfîonesliabete,locoamp;qui-dem uno circumfcribi: quæ pars vel maximé te angit, fedeadem omnium clariffiméabEccle-fiaveteri Contra te eft définira. Audi Atha-nafium contraArium differentem ; EjuseSlÂn-c[ait,ire i^vemre,quialtquibue locorumterminiictr-cumfiribitur, àr eum, in quo erat, locum deferereut ad eum, ubi non er at, Keniat. Cat erum Verbi divini-^ tat, univer(ltimplensnullis locorumtermtr.isfepara.-tttr', ficut nihil e'si unde difiedat, ita nihil ell, qifbve-tiiat. Citât Vigil. Similiter amp;nbsp;Nazanz. Docelniis Chrtfitim patibileni ejfe carne, impatibilettt divinitate', circumfiriptum cerpore,incircutnfiriptutit JJiiritH ; terrcntim,t^ celeflem : vißbilem, (ß qui certti animo at que inteUi^i poteSPqui loco coniinetur,amp;lo-cononconttnetur. Ad Cledon. prefb, Sevc-rianus: Natus Chrifiuselicceleflisamp;terrenus,^^' to verfans fecundurn corpus, extra locumpofitiisfC' cundum Verbum. Citante Tlieodorcto. Tertullianus : UbiqueinvocatumadeJfe.Hon hominis natura ell, fid Dei,utadeffeomnilocopoßit. Fulgcn-tius.- Quomodoafienditinccelum, ni/tquialocalisó* , vertiselihomol aut quinodo adell fidelibtis, ni ft quia fdein iminenfus amp;verus ell Deus. lib. x. ad Thrafy- I iuund. Ecce quomodo de hlc infaciemtibi

contra- ;

-ocr page 119-

' AD CONF 11 TA T. HOFMANNl llj contradicac, præfertiin de prxfentia Chrifti in terra,quam tu etiam corpori ejus, hic vcro no niii divinitati tribuit. Idem : Cbrifli vera hu~ i manttas, qu£ lataUi eü, apojiolica ijuotjue doétrtna tn-timatur yû'.abfiiuedabitatione »lonßrtttur, Eod. lib. Etrurfuin: Uwtsidoiiquehomolotaliiexho-nine,quie[{ Deusimtnenfu} ex pâtre,Mnuiidein^fè-cunduinbmnanamftibß^nttam abfins cah,cum effet in terra, er derelinquent terr am, cum afiediffet in cce-lum. Ibid. Et plenius adhucVigi!ius:N.«»i7«4n-domterrafutt,noneratuttquein ceelo : Et uuncquia, incœleeSi, none^i utique interra: Et in tantum non esiyUtfecundumipfam chrißtimffeéîemiuventurunt de call) ÇnztçniiQ Hofmanne) quemfecundum Verbum nobifium e/fe credtmui in terra. Igitur fecun-«iH»ivor(EutychianosappellanS’^4«f Verbum cum carijefuo lacocontinetur,aut carocum Verbamp;tibiqjesl, qiiando una natura contrartum qutd, amp;nbsp;dtverßint nonreiipitinfeipfa. Diverfitmerläutern,longedif-fimile,circumfcrtbi loco, amp;nbsp;ubique effe. Etquta Vcr-bumubiqueeli, caroaute)nejusHbtqueHoneü-,appa-rettunum eundemque chrtlVum utriußque effe natura; Eteffequidcm ubique fecunduin naturam divtnitatii faa, nbsp;nbsp;loco conttneri fecundum naturam bumanita-

tiffua. Etpauló póft: Circumßcribiturlo-(opernaturamcarnis/uie,amp; loco non capitur perna-I turamdivinitatü[ua; Etpoftpaucaconcludens? 1 Httceli, inquit, ƒ (ür confeßio catholica, quam A-1 pofloli tradtderunt, martyres roborarunt, amp;nbsp;fideles 1 uCquenunccufindiunt. Lib. 4. Etruvfum:D« \ filiusficcundum humanitatemfitam retefiitdnobù,fecundum diVinitatem attnobif, Ecce e^ovobtfcttmjäm

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 iiij

-ocr page 120-

nd RESPONSIO UBBII EMM.

uftjue in confummationemßcuU. Et pauló póft.'ft;/ er nobifcuesi, amp;nöeünobi/ittm-.qttMquos relinqitit, (x A qtubiu difceßit humanitatefuAinon relinqiüt.nsc deleruit divtnitate/nA. Performant enimf:m,qiMm abfluht dnobii in caltini, abfens edi nobis : perfornmm iyei,qu£nonrecedit a rtabts,in terrisprafens eU nabis, tanqua drprafins drAbfens ipfeunus ideinq^esinobis. Idem Vigil. Iib. r. An Theodoretura et-iam audite delïdetas? qui ita hanc cauftirain dialogis agit, ac (i te refutandum ftimftffec. Sed pauca cjus émuitis fufficient. Corpus Do-' Klim, inquit apud cum Orthodoxus, Immanimt genus habet, priorem circumfcriptiotiem. Et pauló póft; Corptis Dosninicumfiirrexit qtiidem Acorrtiptioneamp;interitualienwn, impatibile, amp;nbsp;immort aie, nbsp;nbsp;dtvina gloriaglorificatum,(^ dealt-

fitbtis adoraîurpoteflattbus-,corpus tarnen eR,priorem tenens circumfcriptionem. Etmox; Didici ctiam a fancies ange lts, quad veniet eo modo, quo viderut ipfunt dtfiipulieuntem inccelum, Pideruntvero circunifiri-ptam natiiram, non incircumfriptam : audivi etiani Dominum decentem, Videbitisfilium hominis venicn-teminnubibusccelr. Et novi circumfcriptum ab homi-^ut^pc^rt- nibusviderimaminvifibiliseflnaturaincircumfcripta. ctrcumpi'rT Omniahæc.amp;plurafimiliadialogo ii. Etrur-ftumconspe- [am'.Haiticorpus tllud/pcciemprioremamp;figuramamp; ctreumftriptionem habet, amp;,utfimpliciter dicattir, acmMMha. tpfim corporis ejfentiatn. Eod. dial. Etiterutn ^^‘c^tera“' ^0^™’quot;rlw adieanv

torperiimem- afSil oS nuple aSlsct, yfipas’iyov, ascPd( , tSS kra-.irta»- -là. ’jiadtj.ce'T®“ ladptct, I^^u d'^av bjj, sigl Ipa-

Etpaulópóft; Corpuscdl compofitiim, d'in \

-ocr page 121-

AD C ONTUT AT. H o F M A NNI. nbsp;nbsp;II7

ó*ifimu’taspartesdivifurtt. ïQoneiiergo niiitatum in natiirani divinitatis .• fed ettam poll refurreélionein tinmortale ijuidem esl,amp;incorrifptibile,amp;divii}aglo-‘ tiaplenum: corpus tarnen ,propriaHi habetis circum-fcriptionem. Dial. 111. lub finem, Vide,magnus hicautor quam accurate tuos crroces confi-gat.præfertim fi bis addirafiie^int.quæidem ad obftiuenda tibi latibula de abniu divinæ potentiæ, ac de rcfpeöu corporis ejnfdem do-niinici in lacra Cœna exponir;de quibus fuo locodicemus.Atquc hæc caufa eft.cur tu ciun fuccenturiatis tuis futnmum bunc Theolo-guminvifi'.mtibi.apAid alios etiamfufpeólutn icddere,ideft,hærefeosinfamiaa(pergerecal-lide ftudias. Sed ut penicus juguleris.plures et-iam contra te teftes fenteutiæ orthodoxæ in Ecclefia veteri cireraus. Ori^enes: Quidicit , difcipulis i V.cce ego vobtfcum fuiti us^^ ad tonfiimtnati-onemfaculi, Unigenitus DeieSt, Deus Verbum,qui non eü corporeo ani bitu circumclufus : fecundum divinita-tisfuaiiaturam nonperegrinatufifedperegrinaturfe-^ ctindam dijpenfationein corporis, quod jufeepit ^c. Homil, jj. in Matth. Et idem codera loco: Nff (iiini (ait} bomo est ,qut elï ubicun^j duo vel tres tn iitwine ejusfiterint congregati; /èd virtus dtvlna qu£ erst in lefu. Auguftinus; l^oli dubitare, ibi nunc (fehominemchrißumje/um.undeventuruselt, me. tiioriter^ recole, fidelitcr tene Cbrifiatiam confef. ftonem èrc.Et ftc vetiturus eli.itla angelica voce'tißan. te, quemadmodum ire ri/ùs esl in ccelnm, id ell, tn ea. demcarnisformaatq^fubßantia, cui profetióimmor. talitatem dédit, naturam noalßulit. Et paulo p oft;

h F

-ocr page 122-

118

R E s P o N s I o U B ® 11 E M M.

enim perfona Deus amp;nbsp;hamo, d}- utrum^j eH uKtis dm(ius]efus, ubi/j^ per td ijuod Deus, in coelo per id quodhomo. Et in coiiclufione Epiftoiæ ejai-dem : dmflumubi^totumprjefentemelfenondiibi' tes,t,tncjuam Detinv, amp;nbsp;in eodem templo Dei ejfe, qu.vn inhuhttanteni Deum, fj- in aliquo loco cceli prO' ptervericorporismodnm. OmniahæcinEpiiiob ^7. ad Dardan fdem ; A quibus homo abscedebat, Deus non recedcb4t:ègt;-' idem ipfe dmflus homo amp;nbsp;De-us.Er^oamp;tbat peridjquodhomeeratimunebuiperid, quodDeuseracibutperid, quodunolocoerut,»14111-but per id quodubiq^ erat. T rad. 7 8.in Joh, Idem.' Homo fecundum corpus in loco ell, fr de loco niigrut, fj'cum ad ahum locum venerit,ineoloco unde vend non eii : Deus autem impletomnia, amp;ubiqjtotuseli, iiecßcundum(joaciatenetur locis. Traól.p t.injoh. Idem :Surfumell Dominus:fedetiam hic eslveritss Domini.C oil. vas, UN iM do mini, in qjio Sl/RREXlf, IN UNO ESSE LOCO OPOR-T£ T,rerit.ss autemejusubiq^diffufaeli. Traä.^o. in Joli. Idem : llbi tfrquomodo fit in ckIo corpus Domini,cum curiofifinnum amp;fupervacaneumfit querere, tantummodo in coelo ejfe credendum ell. De fide amp;Symb. cap. 6. Hisaddeea quæTraÆin I Johan. JO.amp; 107. habetidem Augiiftiniis.ab- I fcndam corporale Chrifti ab Eccle/îa, iicjam manu prehédineqoeat, cvidentibus verbisin-culcans. Er qua? Cyrillus lib. ii. cap. ii.amp;aa. item lib. cap. ai. in Jphannem in candem 0-mnino icribit iententiam, amp;nbsp;omniprælcndx deitatis.quæ loco àc dimenlîonibus circuni-fcriptibiiission bt^pioptcceaijiadomaiapid-

Kt

'71 I

-ocr page 123-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. lip terfèextendat.cuiiélalimul fibipræfentiaha-beat.abfenciamcorporis opponic. Habesigi-tur omnium manifeftiflïnia de corpore Chri-fti.vifibili,palpabili, partes amp;nbsp;dimenfioncsha-bente,locali,circiïfcripco,anciquitatisortho-doxæfententiam.qnæitafanc radiat.utcriam-fiavertere oculosconeris,tarnen lucem ejiisfc ingerentem repcllere non poflis. Sed ne quod latibulum tibi refter: ut in prioribuspropric-tatibiis.quibus ipfc Cbriftus velut infallibili-busargurocntis hujiis rei ad docendos apofto-los u(us eft,prins fecimus,fic nnnc in pofteri o-tibusquoq;his ex patrum mcnteliquidum fa-ciamusjquæardius etiam eirentias corporea: cohærere atq; infitæ elfe vidcntnr.’non lolum eas corpori incfle ordine naturæ, ut tu adver-fanteconfcicntiamufl'arevideris.verum etiam fine bis ipfis conftare corporis veritatem, in contrariisvc confiftere baud pofte. Atquc id ptimum ex eo palam fit,qnód patres de omni-busenumeratis proprietatibus in genere boe ipfumaflirmant.utpriuseftoftenlnra. Deinde, quód æftimari veritatem corporis domi-nici è noftrorum corporum veritate.ut quæ ejufdem generis fint, nos jubent. Poftremó, qiioomnis tergiverfatio tollitur, quodadfpe-ciera defcendentes ,diferté quoq; boe ipfum verbisamp;rationibusprofitétur. Q^od poftre-mumnunenobis demonftrandum. Tertul.de TmUbi^invocat um adejfe,non homifiii natura cß, fedDeiÿtitaäejßeomni locopoßit. Auguft. Ne tliibites Chrißuinißiinaluitiocxlt lo(o,propter ven corportf

-ocr page 124-

no RESPONsro unsn EÄfM.

MODUM. In epilloli ad Dard. Eclib.a.dec! vit. Dei ardem verbis. Idem ; Strut Deifiltumfi' eundiiui divmitatem, invifibiletn, inrorporeuntjtirtn-circumfcriptum non credere iniptum ed: irueuniieiit Deifihum tn homine afjumto, vtjib:lem,corpareum 4t-rjuelo'culem pod refurreclionent noncredereamp;proß-♦ teriprofanumed. InJib.deeiTentiadivinir. Ubi antithelis conlideranda, in cujaspartepriuie dedivinitaris actributisneceffitaseftj-quæali-ter habere lè no poteft. qiiapropter quin idem lecnndijin Auguftinum de parceaherainteUi-gendum be, baud dubium videcur. Quin hoc addendum. Hofraannus corpus ChrilH profitetur invifibiJeamp;ilJocaIe,arqueitavifi-biJe locale negat; cum in eodem fubjeólo locum habere conrraria nonpoffint,Ergocv fencencia Auguftini e.vtracontrover/ianipro-phanus eft. £t rurfum idem Auguft. Corpes^ doinini, tn quofurrexit. inunoejjèloco op orert-r. Injoh. tract, jo. Ethociàné eft quod cuHof-manne diierté negas. Mulcipræfentiam euim veri corporis faciliorem efi'e dicis quam pene-trationem ejus per clau/as januas, autaliaffl quamvis materiam lolidanj , exemplumque cj us, velu t proclivis etiam in natura rei,in anima monftras.Icilicet. Idem; Quantuntcunque I fit corpus vel corpufculunt ; ut loci Jpacium occiipet N EC EssEcd. Epiilola j.Idem'.Detutotiuittculii । ed,tottu in terra,non alternis tentporibtufiedutrumqf fimul.QnOO NULLA NATURA CORPORALIS POTEST, lib.2.de civirate Dei,câp.2ÿ. Quidhîc Hofmanne, dicis? adhucne tibi cum

Augu-

-ocr page 125-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. J2I Auguftino convenire ; qui corpus in aliquo totofpaciototum,amp;in qualibec fpacii parte totum fpiritus inftar fiinul elTe pofTe, fèrvata nihilominusnaturæfuæveritate, inipudentiC-ßmcaffirmare amp;nbsp;nobiscredendum^iropone-teaiides î id eft ( ut magisrnentem tuam expli-cein amp;nbsp;confpiciendam leûoriexhibeain) hoc îSerere Sc nobis perfuadere conaris, quemad-tDodum anima hominis in toto corpore Rio totaeftjamp;inqualibet ejus parte rota ex natura fimpiicis amp;nbsp;fpiritualis eflcntiæ, ut phyfici do-tent:non alia rationecorpusChriftifnam eó omnis tua difputatio pertinax refertur) in cce-loac terra firn ui totuni, Sc in qualibet corum patte eodem quoque momento cotum efte, necideam corporis,aut eandcm cum noftris corporibus veritatem propterea deponere. Sanéexiftimo in hoe fententiarum veftratum confli(ftu,confenfurn ramen cum Auguftino tuum ad vulgus venditare te veile, cum eum femel patronum tuæ caufæ imprudenter adt fcivetis. ldenim ad conftantiæ opinionem tu-endam faéhirum videtur.Nec tecum ego quo-qnecontendero.quin cum Auguftinihacien-tentia æqué tibi hic conveniat, atque cum ar-! ticulis catholicæ fidei. Qujnimo acumen tu-: urn meritó iufpexero, qui in contradiüoriia j indubitatisxamcn confenfionem invenire ac , demonftrarepoffis, ut infra apparebit. Sedad Auguftini dida revertamur: Spacialocorumtol. Ie corporduf, nu/ijiiam erunt : Et quia nu(qitam trant, ticf trant ; Teilt ipfa torpora qualitatibus corporunit

-ocr page 126-

Itx RESPONSIO UBSII EMU.

non erit, uhi fint:ó’ ideo necejfe esi ut non fint. Epi-ftola y 7.ad Dard- in qua potiffimum de corpore Clirifti in unionc cum divinitate agit. En tibicorpora cum localiconditione aróliflimé conncxa, 5ic cnim ait: Q^eittadniedumcorporibie fublatisqiialitntpsfuperejfe.autijuicguamejfenonpiif-funt : itaplané locali conditione remota a corporilnif) corporapcnre necejfe habent. Et h oc quoq; tu cura tuo paradoxe aut foinnio potins, Îî nobis con-ciliaveris.coronam mcrebere. Idem rurfum Auguft. Mtrorautetti cffrvf7?r«?Zif'Arianoscom-^cihnsfquantumfermoncexplicarenonpojfumji.t' tende adhanc vocein,Hofmannc)7«o»Wörzu» fic latidetù .'^piritum S. uteuin fanbtificandisfidelibtis ubiçij ajferatù ejfe prafente,tarnen negare audcatu De^ urn. IfaneDeu^noneil.nuirepkvitorbeterraru?Scri-ptura enimdteit, Spiritus Domini replevtt orbe terra.-rum. Sap. i.lib. ^.cap.a i. contra Maxim. Ariaiiu. I te m : II nbsp;nbsp;nbsp;adefi Spiritus ftnehts ad homines in at er-

na in vitaregener.indos,cr no eil Di usi Ibid. Quo in ’ ' dióto AuguIIini animadvertere lettor ciebet, ne errer,voce, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hîc no latius patere,quâra

inultipræfentiam ilia, quam in corpore Chri-ftißngirHotmannus. lltrumq;enim adcoeln» amp;difperfoscœtusfideliû hominûin term per-tinet. Quidigiturimpedit, Hofmanne, (ad te cnim me ruriumverto'quo min’exfenfuillo tuo de multiprx-lêntia corporis cûAuguftino dicere liceat. Mirorcorruü.quantu fermone cxplicarenô poflum.quomodocum Eefentias decorpore Clirifti.utidpafçcdisoraliterfide-lib’æqué Sc infidelib’inmyfteriocœnæubiq;

-ocr page 127-

AD C O N F tl T A T. H O F M A N N I. nbsp;nbsp;nbsp;lij

àfleraseflerealiter ac corporaliter prüfens,rainé ues’are velis elïeDeiî, aut dcpohtaveritate nacurçluæ convérlum in natiirä ciivinam. Nec latibulü tibi elfe potcft prsetextus unionis gra-tiæ.quo VOS preflireciperefoletis. Näunio na-tuiä 110 mutât, nec glorificatio ex unione pro* Fefta eôproceditntvciitaternnaturæauferati Auferret verb , ßaîiam ciidcaraaiitformâcô-quot; Ferret, qui habet natura corporuin noftrorm Eadéenimomninoutrobiqt veritas.-cura con-fubftantiale fit corporibusnoftris,corpus Ser-vatoris, atq; ex Veritatenoftrorumilliusvcri-tasa'ftimetur,proindcdceadeni idea. Ideaaii-teni amp;nbsp;veritas forent diverlæ, fi illicmultipræ-Fciitiaiftatam laté,luc non item intelligere-, tur.autveréhaberetur. AutneceUe eritnofira etiamcorpota in eandem illam multipraèfcn-tiæ conditionem tranfire, ciini fcriptum fit, corpora noftraconformia futuracorpori illi» gloriofo. Nec verb lixc folius Auguibnifen-tentia amp;argumentatio eft,icd patrum qnoqÿ aliorum. Ambrof. Onmis creatura (eïtisfutundtu^ rlt;eltmitibtis e{i circumfiripta : nec e^i creafurd dieen— âa, ^Mnonhiibet circumfiriptätieterivindtain^fub-ßmtiitm rirtutè.ln lib.de Spiritu Sunde por-rôcolligit,Spiritum S. omnib’ fidelibiisfimul præfentc.creaturânôed’e.fedDeum. Nec alia cftBafiliicolleólio cótra Eunoniû amp;Maccdo-nianos,Spiritus S.divinitatcinficiâtes. Copio-Fus veto in eo eFl,amp; valde evidens ac gravisCy-lilluscüm alibi,tum in lib. Qtiod Spiritus S. lit Dcus. in loco amp;nbsp;circuniJcrtpitQue inteUi^iütir

-ocr page 128-

n4 RES PONS IO UB B 11 EMM.

quafaélafunt,Spiritus aut cmfanctus nonßcCßriptaiit enime^i, Spiritus Domini tmplmt orbem terrarin«: pfatlit etiam Daviti, Quo ibo a facie tua ) quomoio flt;i‘ Hum efet, quod omnia implet, tdquodprofe^oipfiH' vina fumma natura conpenit. Nani fcriptum (dt amp;c. Etrurfiim: Ciim Deus dicat, Nonneiceliiiit ir terram ego impleo? O's. Spiritus edi qui impUt, Scriptum edi entm, Spiritus Domini miplevit orbetcr-ral um, Igitur non edi alius a Deo eßpatrejècundw» naturam,ne^ abusafiboSpiritus fancliuifedexpi-treperfilitim tranfitadcreaturam. üb. eod.Quod SpiritusfanólusütDeus. Atqueideniruriuni; VLnde cum nec loco ncc ciri umfiriptiombus quantitii-tbjj amp;nbsp;menfurisfubjcclusfit (bstc enim creaturis nifi gisconpeniuntideitas autem quantitate^caretaCiit' cumfcriptione amp;magnttudtne, necfituficundutnb' cum intelbgitur, qiiandoquideni omnino incorporti edi) amp;nbsp;ipfie Spiritusfitncius erit in divina naturapro^ prietattbus hoHefiandus cum patreamp;fibo otiiniaiw-plens,amp;in omnibus ejfe creditus. Etpau'opóÜ! Igiturfi nullus locus, ubinon ediSpiritus fanci'is, amp;nbsp;omnia impleat, fpirttus edi Deus, qui implet oniniitgt; Dialog.deTrinit. üb. -j. fub finem. Necfecus rie filiü quoque ratiocinatur,inJoüan.Üb.il-cap. 2t, amp;nbsp;2Z. ac pJeiiiiis in rliaJogorum Üb. ƒ• । Quid, tncpitt,pofie iKplereomnia, el^tranfirepero- j i riinta,amp;fequitn omnibus,concedeserianialteriMtu- j tif4(/lt;w«d.^RefponditHermes,Noncquidem- i t Er mox Cyrillus: Qujsm igitur Deus fit in oiiinibi« | J dranullo abfiedat,fiedoperatione dtvina adiinpleat, amp;nbsp;propt er ea ad ifraélem dicat, Ccelum mibt thretms, nbsp;nbsp;;

terrafcabellum pedum meorum : qualem mihi dotnuin nbsp;nbsp;।

-ocr page 129-

AD CONFHTAT, HÜFMANNI, Uf

idißcahitis, dicit Deminus, vel qnis ent locus guietis tneit'diBC ipfum valde relie ad verbH,quodex Deopatre ftoditt detorquens dtvinus nobü firthit Paulus. Uii «on eli Gracus, ö'c.fed omnia in omnibus chrißus. Ec tiioxconcludens: Nunquid igitur, quod omnia im-fkt,^per omnia qitidem tranßt,iit' eit in omnibus, non majus eil qudm créât nra?

Et breviter,fed nervofe,Didymus,cujus piô-Usamp; doóltitia in veteri Ecclcfia Celebris fuit; IpfeSpiritus fanllus, inqnit ,ß untis de treat uns eßet, jultem circumfiriptam baberet Jubßantiam, ficut «niverßquacreatafunt.Nametßnon ctrtumftrtban-lurlocis^finibus invifibilescreatura,tamenproprie‘

1 lotefttbflantiafiniunttir.. SpiritusS.autemcum in \ tiüKi-Rnsßt,non habet fitbßantiam ctreumfiri.

ftam. Lib.i.deSpiritufando. Ethicrurfum

1 aurcs amp;nbsp;animum arrigeHofmannetQuódi» I fluribus fimul fit Spiritus fanótus, inquit Didy-1 wus.ideo non habet circumferiptamfubfian-tiam; quinimo ne creatura quidem cenferi poteft. Nam ne fpititus quidem invifibilcs in \ plutibus fimul locis funt : fed licet pvoprie cit* I curnferipti non fint, tarnen proprietate lub-1 ftantiæ luæ finiuntut, id eft, in pluribus fimul j efl’enon polTunt.Quidverótuï corpus quam-; visinnumetis fimul in locis .longilumeqidiC-\ litis,inccelo amp;nbsp;terra vere fecunddmfubftan-l tiamptxfens ftatuas: tarnen non ideote con-1 Uteri,effe incircumfcriptumôc indimenfum, i Kgnofeisne ingens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuum, quod cum

\ alibi, turn in apologia contra me babes, ubi ad 1 tninotem meifyllogiCmircfpondes ,ca charta

-ocr page 130-

116 KESPONSÏO UBBII EMU.

quæ notata eft H. i. Item, Etiamft abijuidßt i» flurtbus fimul loiu magno^ intervalle dûjunbtii effen-tia fua totitiii, tarnen id propterea Deiim effe aut dn’i-tiani natttram habere, non effè dicendiitn concludeii-dùmve,tûm non fit ea propriet asfiolins Dei : inidne eer porisijuidem ideain aut veritatein idetrco exnereniit egredhér infittitm nattiratn tranfiireinobisaffrtnan-dum:ejuippectini Deo ideas créanti acpro'ibitiifiiede iisftatuentiÇïtoc eiiim prætextii abuteris^«/'!’^^ fit inipofiibile,tn amp;)n cadem Apologia, amp;nbsp;in li-bello contra Dn. Pezelinm edito fol 5 commentaris.'Erhorumigitur,quæconcradi-dionem Jnce meridiana clariorem implicaiit, conciliationcm nobis debes.ne diflentireab orthodoxorum patrum doôfrina videaris.Nec veto hæc Didymi folius fententia t ft,ne hîc ca-luniniari aut tergiverfari poffis ; fed cætero-rum etiam, quorum præcipuum nomen in Ecclelia olim fuit, arque etiam nunc elfe non dcfiit, patrum. Augullinum tu ipfe tibi te-ftemamp;interprctem prçclaruraejus doânnæ, quæ in veteri Ecclcfia Christi viguit, ad-vocafti : ut ejus autoritärem acjudiciurndcfu-gere non poffis. Is EpiftolaiS.quam adHie-ronymum alterumEcclefiæ Latinæ lumen de natura amp;nbsp;origine animarum fumma gravitate amp;nbsp;diligentia fcripfitjitaloquitur; Perrófieer-pus non ejt, nifi quod per loci fiacium aligna lonfitii-dine, latitudtne,altit]tdtne it a fiflitur vel moretur, ut majore fui parte majorera locum occupet, brevier e breviorem, minusque fit in parte, quant in tote, non eSl corpus anima. Per tot uni quippe corpus, quoi

aniiiiat,

-ocr page 131-

AD CONF U TA T. IIOFMANNI. 12/ aniinift, non locali drffußonc,fed qiradittn vifali in-tentione poriigit tir. ISlani per eln'iics ejtts partes tot a fiinuLaded, tiec r’tr.or in fninoribns amp;nbsp;in majoribus major, fedalicubi intentius ,a!icubi reinißitu,amp; in emnibiutota, amp;nbsp;infinguld tota clî. Kaétenus Au-guft.Qdbus fl vcl fingere aliquid magis adver-fum.quâid.qnod tu in libello contraDn.Peze-liûjlocojaniinôflraro.rcmcrccfFundis, quod- • que imiverfiim tuû ■©^'^'J'ûçordc corporeChri-ftiin factaCœnahabetjlatagas,fané baud pof-fis.quodlcötoribusjudicandüpcrmicto. Qiiid Cyrilluni Alesandtinuin,nonne Si niagnûamp; orthodoxum, principetnq-, eorunijqui doétri-nædeperfunaCnriftijduabusq; in eo naturis integritatem contra corrnpteias Neftorianas afferuere, arbitrafis ? nonne cura in ore habc-tis affiduô! eurn cullodem doélrinæ fanæ de majeftate hominis Christi unnm omninm maiimjim celebratis î blanc igitnr inter nos defînientenl clariffimisvcibisaudi, Divinana-

I t«M,inquit, necinlocoeSl,nectranfeiindi,tran/gre-diendiq/inommpatitur. Corporum cniin hac propric-ts(est.Deus anteni oissnia, utdixiinns, replet. Lib.i*. cap. 9. in Johan, inte'rpretans ilium locum, Quæ illuminât omnem hominem amp;c. Etaca curatiusinDialogis: Subßantia divinaincorporea.

1 (ti,ideoqjfeciior.i5 amp;nbsp;partit touts expert, üarnfvirë I felltonem aut partittonem dtvina natura reciperci, 1 ititeBigei’etiirdrcORPUsejjè.Si autem cor-1 PUS, ETIAM IN LOCO OMNINO, ETIN ’ MAGNITUDINE, ET CJ^UANTITATE E S-1 set: et si quanta esset facta, i ij

-ocr page 132-

128

RESPONSIO UBBU EMM.

NON E F F 11 G E R E T CIR C U M S C RI P TIO-N E M, feqiiereturadbic etiamaltarum^jCOgitAttenii uoßrarumturbatio. Dial. deTrin. lib. 2. Et quid morofitas ac pertinacia tua poftulare poffit amplius ? Ne ipfe quidéDcus, inquit Cyrillus, qui tarnen maxime omnium liber amp;nbsp;potens amp;nbsp;incoinprehenfibiliseft,circumfcriptioneniamp; quantitatem conditionemque localem efFu-geret, fi corporeum aliquid efle intelligcre-tur. Manifeftum igitur amp;indubitatumefteï patrum fcnteu tia, imô ex ortliodoxæEcclefiæ conlênfu, nôn folum veruril corpus efle.quod ordine natüræ quantum, locale,circumfcri-ptum eft: fed etiam veritatem cjufce fine bis conditionibus aut proprietatibus elfe non polfe : Quod tu quamvis côfenfum tuum cuin patribusjaditas, diferté.nullaqueverecundù pernegas. Sic enim fcribis, Digt;cereVffi,nuIlattthii-rum not arum inimirunt^ arcumfiriptum, dimenfinth vifibile,palpabtle, amp;c. veritate ejjentia corporùitti ton-fittuere, ut fublatis illis veritoi corporù neceffariôfd neganda: fol. H, j.E t,Prô errore te habere,fi quù vfi-bile, pa/pabile, quantum, circumfiriptum corpus,ntt uUumaltudverÜftatuat:(obH.eoq;omnistUâ coinlocodilputatiotédir. Cotradidoriaautc ptovctisûmulrecipinequeanc, quod ipfe tu ! difiîterinonaudes. Quare akero admißopro' ' faatoqj.nece/fe eft, alterum nos fine dubiofal- ( film habere. Tuveró,fipoftulabis,id, quodtu ! nobis diâas, ucEccIeliæ confenfui tâ claroac conftantffirmisq; nixo rationib’præferainusj ' profeôto Sitimpudcs exiftimaberis Si cûpoitU' I lato

-ocr page 133-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. 129 lato tuo rej icieris, atq; hujus noftri judicii, nc nimium teofFendaCjjam ante veniââ tepetii-mus. Reftat igitur, ut tua iftafententia ejeóla c contubernio veritatis, falfitatisque ftigmate inufta,cum ignominia explodatur. Nee te quiequam contra fententiani illam patrum, quætuæ exadverfo ponitur, prætextus omni-potentiæDeiallevaverit. Nonenimtam pro-fanum eft,cum judicio amp;nbsp;difcretione de Dei potentia loqui, amp;nbsp;diceré aliqua efle.quæ Deus nonpoffit, quam tu nontamexanimituifen-fu.quam ad imperitos circumveniendos de-clamitas. Quqd verbis patrum quam meisad declinandam calumniam tuam malim expo-nete. Ent, inquit T ertullianus, aliquid difficile Des, idfeiliett, quodcun^j nonfecerit ,nonqutanon potuerit,fidçi»ianoluerit. Et Theodorçtus;0-nimno,utapparet (ait ad Eutychianum, quod in tequoque optime quadrat^ ,qualis fit Hei natura. Nam dominus Deus nihtl vult eorum, qua anatura fitaabhorret. Quacunq^autemvult, perficere peteSi. Vult autetn tantum naturafuaaccommodata amp;nbsp;congruentia. Et cum Eraniftes Eutychianus occinerer,adduftis facris literis, omnia Deo effepoffibilia;'refpondet,non clTe fic indefinite indiftinóteq; loquendum; Incurri enim co modo in ea, quæ divinæ naturæ funt adver-làjacproindeimpoflibilia: Quorum nonnul-lis enumeratistandem infert:

nimusimpiffiibilia efie omnipotenti Dfo. Sedhorumni-bilpoffie,non infirmitatis,fiedimnienjàpotentiacertifi. funumfi^numell: Pojfieautem, impotentu,nigt;npoten-

» ’lt;1

-ocr page 134-

130 responsio h b bu emm.

ti£ indicium edi. Inrcr ca vcrô commémorât, variuni elfe mcntiri Deum: amp;ex Apoftoîo liiic citât,fieri non pofFe ut mentiaturDeus, H^b. (J.Item,Deum fidelem mauere,acnCgire feipfum non poifie, 2. Tim.z^ Rurfumconcli!-d i t : AIulta i^ictir impoßtbiltti funt Dso : cß en qiiidnit omnta,qu^tpßusnaturarepu^nant. Dialogoj.Similiter Auguftinus: Idea Deus onimpoîens edi,qui-t tßa non pot edi. Nam fi ifta poßettnon eßet oninrpoiens: (ßfi tn eo e/fent, non eßet dignus, qui eßet omnipottns. lib. I. cap. I. de Symbolo. Quid impedit igitiir rurfum.quo minus nos hoc modo quoq; colli-gamus.Deus quædanôpoteftmegareenimfe-1 pl'u m n Ó p o t e ft : iicgar e t ve ro fei p fu m, fi vatiû fe prçftaret;Idfircerct,fi contradiûoriapariter vellet:Hocveróin eum caderet, (i amp;corporû noftrorumnaturam talemeftcjuberetjUtvetc ilia dicere potuerint patres, quxfunt prias rc-citara,amp; fimu! id verum vellet,quod tué ccrc-bro fuo commentaris. Qiiapropter hoc fieri nó pote ft. Licet ringaris, Hofmanne, amp;nbsp;aninii tui ftuchusomnes commoveas; non tarnen cf-ficies, ut maléhocâme conclufumellevidca-tur.Nam miracula quodattinet,quçreccnfes, fruftraadeaconfugis. Oftendienimjam ante, haudquaquam ex his.de naturæftatiiautcon-ditione judicandum, aut veritatem ejus inde æftimandam dcfcribendamq;. Quippe cam nomen hinc habeant.quód ciim modus eo-rum intelligtab homine nonpoffit,neccuin régula convenire videantur , admirationem nobis meritó inoveant, Nee ex his, turn quód fingu-

-ocr page 135-

' t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

AD CONFUTAT. HO FM ANNE I J.t fingulariafint, tum quóddc modo eoriim nemo certi.quid dicciepolïic,régula conftituen-da, aiitea,quædivinitus pofita régula elt, refi-^enda. Qiiod ipfi te patres,quorum expolkio-nemcitas,(atisdocent,tuumq; fomniumva-nitatiscoarguunt : Hieronymus etiam ita te li-beréreftitat,;tantaq; tibi evidentiacontradicic eodem quem adducis loco ad Pammachtum, (ficut amp;:'epifl:,2o.) ut im pudentiæ te alliges qui eumcicarc nonerubueris. Necaliainjuftino ratitgt;.Isnaraq;corpusChriIUin ipfo miraculo noninconditionem (piritualem efTe verlum, id eft, proprietäres fpiritus acotpore aliénas afTumhfle.-led crairum, palpabile amp;vilïbilere ipfamanfilTe-jdivinam veró potentiam ea,qua3 ptæteïamp;fupranaturamfunc,miracula fecilfe, dilucidéperhibec.

Atque rta tibi clauditur etiam ille zc- 'i^tacU'cim-ceptus ad quem te fugam parare, non-nulla tua verba lighincare vidcntur , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, in

conditione ftatuque fuo clorificato corpus

• r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ‘ Î ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra KTir-

V H RI s T I in ie , ocuns nominum non pa-tuifte , aut manibus contreöabile fuifle, fed quadam difpenfatione ad confirmandam difcipulortim fidem eas qualitates velut re-ftimfilTê. Quo fomnio nihil vanius ac pro-lanius dici poteft. Taceo , quod in mira- tuentur,doce-culo difparitionis p.» àôfifnv yiy tvtiâmi 7iigt; m.

«o:',quod tuo delirio congruum videri pofter, invipbili per quod ce potius oppugnat, apud

pe fimflia. httiv rccrptniplanr eemrariuin^H,

-ocr page 136-

RESPONS IO U B B 11 EMM.

utrumq; Euangclifbm legitur. Ideniminvifi' bilem conditioneminipfo corpore, hoc veró obftupuifle pocius in videndocorporefpeâa-torû oculosdivinomiraculo, fignificar. Aliud etiam dico, cur ea, quæ tu de miraculis dicis, quæcunque etiam eorum ratio fit, hîctarnen locum habere, tuoque paradoxo patrocinaii non poffint-DeSacramento enim quæftiono-bis eft : Id verb, ut oftendi prius, in miraculo-rumordinenon eftrnec miraculumineoaut inquirere aut difcere,fedck inftituto Domini fidem noftram de veritate naturae noftræ in. jpfo,qualis ilia fine miraculoeft,confirmate debemus. Quod cum ita fit, quomodo tuex miraculofa conditione vim Sacramenti nobis explicabis ,aut tuum paradoxura tuebcris ?de alliisnimirum rogatus, de cœpisabfurdi.ffimé refpondens. Vis and ire etiam hic patres î Docent illi , corpus Chrifti talc elFe in Sacramento, quale eft pro miindi vita datum : id veto no exiuumproprictatibus fuispependitincruce, fedvifibile, palpabile, partes 5cmembrafuaamp; dimenfionemhabens, locale, citcumlcriptom. Deinde ita tradunt, earn vim myfterii efl'e.ut fenfus ejus cófentiat cumconfeffionefideide veritate ilia naturae in Chrifto ante â me expo-fita,id eft, de veto corpore fenfibili, orgauico, circumfcripto,nobis SfAoxa-la'.Sc confeflio ilia viciffim congruat CÜ fenfu facramenti .-atq; ita facrameti ratio amp;ufus fidem iftamilluftret, no turbet: promoveac,nóimplicet:ftabiliat,non convellat, autindubiutrahatj quod lane tu de tuo

-ocr page 137-

AD CONFUTAT. HOFMANN I. I JJ tuodograate Sacramentario dicere non potes. Üt Irenæum hac de re prærereatn.Tertulliani Verba quam perfpicua funtlib. 4. ubi contra Marcionis phantafmadifputatj arguincntum-queafiguraduciCjnimirum â pane amp;nbsp;vino in cœna.adrem figuratâdemonftrandamîQuem locum concludens ait, Proindeapanisamp;calicit Sacrament 9 ex Euangelio probavimus corporù fan-iwnùverïtaiem, adver[a(phantafina Marcionif. îd veto argumenturaT ertulliani non alio nititur principio, quâm quod Damafcenus explicat inoratione de imaginibuscùmdicit;Q«odfor-f ora fxpf rj cEi.nec oculù videtur,nec circumfiribitiir, lecfvrmam habet,ejtn nuUapoteSl effe imago. N ec a-liudChryfoftomi ilia verba voluntjubiinquit, Hac jÿmbola funt, quib. or a hareticorum obßrutmw. Sjmbola enim finfibiliaac veré corporea, veritatem corporif Dominici vifibilii,palpabilü, deni^veréhu-fHMiarj^tiimt. Rotunde veto Cyrillus non a-liamefTein Sacramento hoc, quâmincxpofi-tione fidei.rationem corporis Chriftidemon-fttat.amp;quiEcclefiæ fenfus de myftçrio fucrit, liquidooftenditjcùmfenfibile corpus,vifuiac taâui fubjedum in ipfo myftevio elle dicit. Cujus verba ad obturandum tibi os,qui c diametro contrarium aflererepræfumis, integra McalTctibam. ]ureigitt/rfanbhtcongregationeSi • inquit, die obiavo in Ecclefitsfiunt, ^foribuf fubli.

I wiore modo cUufis, vifibiliter ftniul atq^ invißbilitet I Chrißiuomnib.apparet -.invißbiliter quideni ut Deut; IviSlBlLlTtB. AU TEM IN CORPÛRÏ, j Prui/et enim nobis carnemftiam taîs g e n d a m , «t 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t r t

-ocr page 138-

1J4 RESPONSIO UBBII EMM.

firmiter credamtK, ijuiatemplum vere'fiiumfafiiti^ Vit. QMdautemmjfliciebenediéiiond communie,rc-furre^itonis Chrifii quadam confeßioeil,verbisijiftU! probatur. J-raciumenimpanent diflribuebat,diceits, ' nbsp;nbsp;Hoc est corpus meum,quodpro vobù traditur.in regt;iii[-

fionem peccatorum. Participatio igitur nijßeriivera qutdam confeßto amp;commemorattoeil,quódproptif nos, pro nobis dominus amp;nbsp;niortuusfit, amp;nbsp;revixerit, (jrdivina nos benedtéhonepropterhocreplet. I'ufiii-mus igitur infidelitatem poil t a c T u m Cbrifli, drC' I(iJoan.lib.ii.cap.58.enafrashoc,quódCliii-fliis odavo die præiente Thoinaad difcipulos rediiflememoracurjoan.20. Aperiquæfo0-cnlQS,Hofinanne,amp;fi tibi cognofcendi cupido eft, vcl ex his verbis cognofce (clariffima e-nimfiint) qiionaodovcceres corpusDoroin* noftri in rnyfterioconhderarint,ideft,qu3® longea veftro phanràftnatede conditioneiu-Icnlibili abfuerint; quodquC ne peifomnuffl qiiidemipfis in inentem veneritdiverfusillc, quern tu nobis obtrudere conaris, refpeitus. Idem in ilia verba- Chrifti ad Mariam Magda-Icnam.Noli me tangere,Joan.2o.deji£t7»x'’f^*' VOIS locutus, quos Marix confère: U«lt;/c,inquit, cumbaptifmumreceperint, quiaSpiritiu S.babitatt in lUis creditur ,a t: a'csm dr communionefalui^f^^ cbrifli corporis non prebibentttr. Idcircoó'accedcu-tibus ad benediHionem mjßicam miniftri inaona voce clamant,Sanéla fandlis j folts flanclifii:igt;t^ flnritti TA c TuMcJ-fancltficationemcorporischtt‘ fli congrnere flgnificantes. nbsp;nbsp;I n J oan. lib. eod. it-

cup. j o.in fine. Ecce rurfum, line dubio, ut ne

tu qui-

-ocr page 139-

ADCONFUTAT. H O FM AN NI. I^J tuquideminfici.’.vi[gt;offis,figuracc,idefl:,facfa-nientali phrafi loqncntem, amp;nbsp;corpus CJirifti inCœnafenfibiliconfidcratiimabEcclclîa, o-tnniumplanifïïmé iifdeni verbis demonftran-tein. Quæ cùni Hofmaiinus velut clanfis o-culisprætcrvehatur.an quidaüud, quaui ob-ftinatam pertinaciain profligaramquc confci-entiam fuani nobis déclarât î Clarior veró ctiam locus apud Thcodorctum eft, dialogo 2. ubi prolixe de inyfterio toto, deque typi ad archetypum ratione dilleritur, veteruin len-funi hac in re apertiffiiné ob oculos nobis po-nens, teque cuin phantafmatetuocommcn-titioconfundens. Name dm dixillet, Syrn-bolamyftica, veri oninino corporis amp;nbsp;langui-nisDomiiiifymbolaautimaginem eire,amp;ima-ginem habere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■tÏ of^iTVTris

nec pingi nifi return vifibilium imagines : pau-lópóft lubjungit: Nequaqujm po^finélificatio-nem mjißica fymbolx propriam amitttint r.aturam. llanent eniin in priorefubßiintia,lt;irfigura, amp;nbsp;fp^ic, Ôcerni ac tangipoßant, fictit antea: Intelttguntur autm, qu£fabiafiunt, ûquot; creduntur (jradorantur, tjitafi effent ilia,qttamduntur. Confier igiturarchetji-ptttn cum imagine, (^videbitfiimlitudine. Oportet e-ntm tj/pufininlceffe veritati. 1 Uud enim corpus priorent habetfiorma,amp;fiigttra, cJ^-circumscriptionem, amp;iitfiu)nmatnn dica, corporis effentiam. Quæ tain miilta.tam evidentia fi tibi no fufficiunt, Hof-rnanne: quid omninoanimo tuo pertinaci Taris elle polîit, non video. Itaque nonaddam pliirahacdcre,fiunum brcviccrcc monucro.

-ocr page 140-

Jjrî RESPONSIO UBBII EMM.

Tu miraculorum prætextu obrepere, amp;fu-cum nobis facere in bac doôtrina faciamenta-ria, ideft, ex Sacramento hoc ingensmiiacu-• lura imô 'zrai’Tsir ^Sv ^aufjiijav (jAyi^ov efficete conaris. At Auguftinus de fcripturæmirabi-libus peculiarem librumedidic,inquoidge-nus rerum, quæ admirationem raerentur, ra-tionemque noftram fuperanc, comprehenfa facris literis, diligenter perfequitur: Er Nazi-anz.Gregoriusde miraculofis Chrifti operib.

confcripfir.' Quid verb tam ftupen-dum.quam id,quodtutuo^7z^-J'o^ade corpore Chrifti comprehendis ? Quid omnino in cjufinodi rcrum caralogum referri dignius.' imo.quid abfurdius, quam omifiiirosillud fu-ifie aurores hos , (i vel minima fulpicio ejus fententiæin veteriEcclefiaviguiflet. Sed aurores hi nullam ejus mentionem vel verbulo fecerunt. Similiter,fi tecumhacin partefen-filfentvetereSjquod tuvideri visjagediemihi, quod proclivius argumentum pro phanta-fmatefuo habere potniftent hæretici.veritate corporis in Chrifto ncgates,quam hocipfum; quæ eos caufa retinere potuilfet, quo minus eo uterentur frequenter,cum aliis rebus mul-tó minus /peciofis,atque ipforum fabulæîdo-neis tam crebro ac pertinaciter deprehendan-tur elfe ufi ?Nullalàné,quam tu nobis probate poffis. Concludimus ergo,de tali miraculoac paradoxotamftupendo, quodvosvenditatis, nefomniaffequidem quicquamillamætatem; imóhocfenfine, amp;nbsp;nonabs re fenfilfe, quod

Leo '

-ocr page 141-

Ad coniutat. hofmanni. ijy ï-eoRomanus diferte teftaturEpiftola ij. Fr«-ßflt;gt;friirfu5 vos cotnmunicare,ideü, mj/flerioutifqui ‘quot;’’ftiris humant proprietates in Chriflo inficiami-ejus corporis habereparticipationem, f«-lgt;^»line^atisveritate}n.

Sic demonftratum ßtisamp; contra re eviólfl, cmciup, J^ritatem corporis Chrifti extra proprietates '’'ftasnonconftare: quód fublatisproprieta-'■uusnaturæ veritas tollatur, ut habet régula ^nodicalidque non abfolute folùm,aut eo re-P^ftu.quocorpus in articulis fidei a fidelibus ’^onfideratur; fed etiamin ipfarationeSacra-

Quibus pofitisj quæ deinceps dicit Dtmitmt ijofmannus ad minorem Syllogifmi, atque ad ^‘teruiTi argumentum meumdeconrradiólio-facile vel per fe evanefcenr. Videamus tâæen Prothea, recitato refponfo ipfius, in o-

formas vertcnterH. »2i«ozew,inquit, ^^!lgt;ndeantis. Non difßteor, quad doceamus, corput Jßngtiinem Chrißiin omnibus illislociseffe,ßntulq^ ^{^»lelprafintia exbiberi (^fumitin quibus elemen-^tnedibla fecundum inßitutionem Chrißi porri-fumuntur, Cumq^ in externa fumtione ’‘‘^^'dendonecpalpandoprafintiamprobarepoßimus, ‘^P'*^amp;fanguinem chrißi invißbiliter impalpa-'‘‘ter in facra Cœna cum pane amp;nbsp;vinoßßi profite-quot;“‘t, idcp propter deficientem /enfitumnofirorumin ‘^‘trnapercept'toneprobationem ttirverborum Chri-1'ttiviolandam religionem. Lcpidum fané ca-: Pütjfuafomnia nobisvelutgraviffimaoracula fPpendens.tantumque reccnfens. Quæ fi fa-5 tefutatain priorib. non funr;fi cum iis, quas

-ocr page 142-

138 RESPONSIO U B B H EMM.

exfâcrislireris, ac patrnm fcriptis, evidenter probata nobis fiinc, ftare conciliarique pob flint: fi Cyriilianis poftreinis amp;nbsp;cæteriscon-griiunt: nos quoqucüla venerabimur; Sin rni-nusjmeritó facefl'ere eum cinn didatis fuis ju-idcmcü’ptu beßijnys. Sed pergic nlcerius. Ouódaurein, uere ctr^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ctiTnfcrj- ïnç^\iïZ ,pTitteredamp;eundem ob cauptniincircumfcrt-Mimenfwncorptts Chnßi doceamts, illui frxr,,:':Q- »'ihi ijnpiitari nonpatior. Steurcuim Chrifliu corpo-cn:Ui!r,Htf- fgfaillis, de loeotamenadlocuniperrt-ain.,m. xit,ur']ohan.S.apcrtéf.r!bitur,(t,t non fequitMjSiin-vtfibiliter adfit in Coena corpus Chriflt veletiard im-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;palpàbiUter, quód, ideóreliquns eiiitni notai non bobc

at,(fpropterea tKctrcumfïiptnm adfit. Sicnonrect. pio,quódcorpus Chrifti tdeó necejfiirióincircamfiri-ptnmfit, f/îcenimlegidebereconjedo.quanir

I ■viscircumfiriptum in libro excaCoiic: fenliis e-nini hocrequiric J quiatiojlraconfefiiofiatuat,i-fiudpani localiter non iniiudi,vel quidpluralitas locorum interveniat : Quidenim obftatquóminuscircum-fieri pt urn adfit, quod tarnen localiter non mcludatur ? Hxcvetbaiplius. Qin'busprobandiautexpo-nendican/acx niipcuJis, fed valdcpcrpetam, uc jam demonftratum ante eft, aJiquidàddit; deinde amp;nbsp;titubationem ftiam hac in parte, co-fcftiis neicire Ie, quid certum tenear, prodit. Poftea hoc tarnen docere/e confidenterpro-firerur; nuHamproprietattim, quærecitatæâ nobisftintjveritanem effentix córporisitaró-üitucte,qiiiu,ruhlarisillis,vemascorporisni- 1 biiominusintegramanear; quod à nobis falfi- ! tads mattifellx in prioiibus cA conviilam. 1 ” , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poltrcmó ,

-ocr page 143-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. IJ9 Poftremó ita dicit: JAinoreni igitur cttm diila tttoderationeintelligere oportet,utDeiomnifotcntM ticeattjuodipfiliieat, non quodratio decernat. interim tarnen poft to cafu, qttód nulht notarum earum iiianeaf in majoreprobavimus, mancre tarnen verum corpus. Itaquemalé inde (oncluditur,quód verum corpus clirifli ,per doblrinam deprajetttia ipfius in cœ-naaboleamus.amp;c. Hïc inihivide.leólor.idquod antéattigi, titubantera amp;nbsp;trementem Huf-mannumjiiecfatis ceitura.ubiconfifteretutó poffit. Ita£è vefpondendoa majore mei fyllo-gifmiadminorem, â minore rurfum, ubi latis lidere loco ifti non ander, ad majorem fugi-tans recipit ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conciliatæ mnltipræ-

fenciæcum circunifcriptione, omnium impn-detitiflimum ac falfiffiinum,velutperfugium extremum, errore forre menris.dumfarisin eoterrore quid tucum fit nó perfpicic,temere artipitinde rursü,periculo obfervato,nepræ-cipiti locócircumveniriatq; intercipife finat, recepturn,quo in liberum cam pum rurfum e-vadere, ac fugicando perfequentes eludere queat.meditaturacparat.-cumfuisfeftare vel-le.acconfenfura cum iistueri, quodpriys vidimus .magnified jadat ; hïc timoré præpedi-tus.ob contradidionis vim, in definitivapræ-fentiaeosdeferit, fugæq; femandat: hæfitat, vacillât,tremit : confiîlerc parat,denuo fugit, omniatimetac fufpcda habet, Deiomnipo-tentiam paffira pro feuto objicit,poftquod la-titet; poftremó in illo, de quo dixigt;

-ocr page 144-

140 RESPONSIO UBBII EMM.

maxime pcdetn figere videtur. Nam amp;ante-penultimofolioidemrepecenSjficdicic.D^w-cumfiripttonefublatanont^ probata aceufatio. Kon enimfatiteUad negandam circumfiriptionem corpo-rif,quódinpane vellocopanunonincludatur: plqra-que,quaefubjicit. Sedveréeiaccidit, ficutdi-xi.quodperterrids ac trepidis folet, utin con-fternatione, dumcundatiment, eum Jociim cJigant,quanquam præcipitem.quem minime omnium tucri polFunr. Quid enim alieniuï abomni veritatis ratione, quidabfurdiusnon folum Phyficæ.quod ipfus agnofcir, fedetiam Theologiç.quâm boe ipfiim ’coipusvidelicct ira muJtipraeicns, ut iacramentaria definitio habet, amp;nbsp;tarnen veié ex ingenio corporum, amp;nbsp;quidem corporum humanorum, circumferi-prum. Quod ut manifeftum omnibus fiat, primum abs re etiamhoc loco quæro, Hof-manne, f denuó enim mibi compellanduses ) quod vanitatem tuamarguercporeftj an non memineris.gloriatura te elfe de confenfa tuo inprædicato propofirionis/âcramentalisjCu veilracib. th eologis reliqais, impririns veró cû domino Lutbero ? conteftatum eriam,àFor-mulaconcûrdiçrenolJediffidere?ArverôLu-rherusf^ quod torimundonorum nbsp;nbsp;inter o-

mniprxfentiam corporis, quæ verallbiqaitîS ell, amp;nbsp;prxfenriatn dehnicivam incertus ßu-üuavic,eaqae ßiiüuatioincertain Formalain concordix quoque traduda, amp;nbsp;veintfancita I propagataqueadpoHerosett. Unde vos, qui J autoritaeem ejusamp; nomen prxfertis,in duas j potiûitnuna 1

-ocr page 145-

AO CON FUT AT. H O F M A N N I. 14t potiffimum partes fecelîiftis. Addefinitivurn autemmodnm tandem ipfeiii Cófeffionc par-Vaadhæfilï’e vidctur. Nam amp;nbsp;cum PontiHcus deplane facerein hac re, amp;nbsp;definitive corpus Chrifti præfens elle in pane, dilertts verb's fe ■ ctcdere profitetur. Atq; ad hanclentenciam I’luriraiveftru, quosUbiquitatispudet, leag-gtegant. Seddefinitivusille modusacircum- Pefinniyuf Icripcivo vcrédillentit. Repugnant enim inter ^c.^ut amp;unus elle alter non pofiit, amp;ubi unus cum/iriptna lt;llinlubjeófo,fubjcólumq; veréafficir.illical-lerifiraullocusnonfit: Et quod alicubi defi- titaiamm. »itiva præfentia eft, id fimulcircumfcriptiva gt;’oneltnec efle poteft. Sunt enim diverlarum niturarum infitæ notæ, aut naturales propric-titcs, quibiis iftæ inter fe veréacre ipladifFc-funtjinterquefedilcernuntur: fpirituum ni- , ’’uruinamp;corporum. Quod fi negate prxfu-tiiesjantiquosmajorum terminos movere,ac i’ova condcte principiatibi licere præfumes, Et lit tu maxime tarn impudens fis,ut hoc facc-tcvelismostarnen amp;quotquot liberxac fana tt'entisfunt, uttibidiClantiafTentiamur, effi-tcte non poteris. Igitur â Luthero prim iim •üffentis, confpicuaque in eo vanitastuaeft, ^ui nihil tibi ab eodiverfum ellejaótafti: dc-■i'deautLuthcrum in eo lapfum eile, cum de-finitivum modtim ell'endi corpori Chrifti in Cœnaac pane affignavit admultaablurda re- ' ^gt;iiicnda,quæ circumfcriptivuiu, quicoipo-tuni folidorum eft, comitantur ; id quod tibi , teligio eft; aut tc lallum hie dicere,qui pro de-

-ocr page 146-

Ï4i RESPONSIO UB fill EAfM.

finitivocircum/criptivumfubfticuis, veiisnö' lisjcogerisconfiten, Atq; hïc Jcóturumjudi' ciaappeJlo. Quaiu reniajoifànéamp;pruden-tia amp;nbsp;candorcæterorum eft,qnos tu fratres ru-os, tecuinq;con/enticntcsvocas : quincceßi-tatecojifcq-uehtiæanitnadvcr/â.excniploLu-rheri,circiirnïcriptionemaut prærerieriint,at-, tingere earn non aufij autuc inultipræfèiitis édiametroadverfàm J paldmrejecelunt. Te~ ûimoniis addaûisnô opusç/Tereor,inrerain marifefta. Itaqj ukerius progredicresinipßm arcem rei in.Vadamus.Tu corpus Cbrifli,ciuod Mokri generis die fareris, in cce’o rimulamp;in I terra reakrerefîc,amp;utrobiq;rotnine/îè,item, 1 idem per rerræ orbem innuincris fimulinlo' 1 cislongoincervallo dilHriseHej in cpiibusca- I na Domini rite celcbrarur.ipud Indos,Hi/pî‘ / nos,ApbroSjScyrbaSiClrrecos,halos,Æchio- i pas,Seres,riirfumq; in ûngulis bis locis roruin / ei]è,iré,in omnib. bencdióiiscruliuiispanis, I quæin facraaâ:ionerradnntur/ûmuntnrq;,in / menfaiin manu, in orceûe,3crurfuminutio- ( quoq; rortim e/ïc;extraverô lymbolail}a,ex- / rraq; lacrxaélionis locum non elfe, nunquid 1 non conbcerisdmô boc tu modisomnib.pro- 1 pugnas Ecramen idem hoc corpus turn in run- ƒ dis h is locis limul f' id enim dicereres te co- I gir J rum in ûngulisdymholis vis elle circuin- / ïcriptum ac ditnen/ùm :ide(î, ida tamadmira- ƒ bili mulriprTfentiæ conditionc, circumfcri- I pcionem ac dnncn/îonemnon evcrcijnecrur- I

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ütn ]

-ocr page 147-

AD CONFUtAT. HOFMANNI. I4J lum circiinifcriptionc dc quantitate mulriprç-ientiaraimpediri. O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia parado-

xaabfinditate fupctans.' Tantum enim valer, f 1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7' • 1-■ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itttffiiceret

ïciiüKcres, unuamp;mulca elieide.necicmu-tuonegare. necicótéfenui,llnnsnlodóDcns, r quot;nbsp;r f 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ’ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftltitart con-

c.t,trgo non lunc du plurcsma pinres amp;nbsp;unnm ftmutuo non evertere. Item falfum ellciquod in DialetHca traditur, duo contraria fc invi-rem ptliete,nee locum habere in uno eodem- ntarunt tn 'lueliibiectofimulpode. Quodiilocumapud

I nosfemclinveniatjUtejurmodioppofitafimul Meüuseflè, ädmittamus, fancnullahærefis tamcralliiin-venietuvquærciLicari point. Ego veto Hot- pi ogrefiiis ®anne,nc quidem cum defirtitivo illoprefen- ^‘s.amnoin. a 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/II I quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rsgrs*

tiæmodoiuunoloJum crultuio,nedumcum di.amp;crro-incredibiliilia multinræfentia tua circumlcti- î?“’ ptioneni veram corpoiis nununi, cujus ca peitinacitct l'otaprppriaeft, conftare pofle in hujus my- incœpto fteriiratioue.contendo. Qiiodmecumfen-tirâtes, qitotquot fere veflrarum partium . ^ic/èpdfra-funtiTheologi, localitatem circuinferiptio-iiisiiidividu'am comicem tarn diligenter aver-tereà dogmate luo, lt;Sc proceftando p«ocul a- 'f^'''quot;*'quot;'^'i^ ffiovereftuduerunt.- iraó quódhns admittcre c nnibtiiliU conditiones non poirent,ideöad oppobtum ilium niodum definitivum ie coutulerunt; niaitanx« quenn niodum adraittcre, imoponereoinni-P’-'i'“-iiofciebant ca, quxidis conditiouibus plané iuntadverfa. Nam definitivuspræfèntiæ mo-Idus conditioiiem fenfibilçm, quantitatis ra-tioneraonmcm,partesjforma,dimeniioncni,

^1

-ocr page 148-

'144 RB s PONS J O UB B I I E M Af.

Jocale /paciinn exckidir,amp; roram rei clTennam in toto iiniuJ amp;nbsp;qualiber totiiis parte ponit. Cujus bcneh'cio.nonpcrveriratem.fedperfi-gmcncum vcitriim,totiim homiriiscorpusex-iitiim qiianrirate Æiaomni jcumgrandibiisoß ' ïibus, uc vos locjui non veremiiii, fub bpeve cruliuium rcdiglporuir. Circuiufciiptioveró / quid? ejulmodijnquam, quseproprietasnacn- j ralis corporis humani ell, amp;qualem corpori ƒ Chriüi criain gJorificato,acin ccelumfubve- i fto inekc in argumentum vericatis naturæab ) orcbodoxa Eccleba veceriexiacrisiiteriscon- / /lanter alïercum , SccvidentÈr probattini e/i. ƒ NcinpecunólabtÈcrccumcrahit, locicectnni 1 fpacium, quanriracum modum.acdimen/Ïo- / iies^ partespartiunaque poßtam ac ßf^uram, ƒ quinctiam ipfara conditionem fen/ibileni. / Qiiatßtu conctb'arecum prioribus potes, ut ƒ tibi/ànamente homines allcntianriir} /icum / ejuhnodicircutn/criptionecorpusChridifub I pram's cru/lulo concluderc noli indignari / Hofmannc, vetlrorum illa phrahs ell,non3 / jrcbisinvenraJ idell,vcreinpaneamp;nonextta j panem, ita utve/lrum habet dogma,ponere / /cis, ego tecum amplius non contendero. An I veró, utbæc, quædiximusde circumfcrip'tio- I nis conditione, te/limoniis anriquitaris a/Te- I ramus,opus habemus gt;nbsp;Si de locals fpaciohs- ƒ /îtas, Augu/linus de Cyrillus te cerrum faepre ƒ po/runr,quorum ille/pacsalocorumcumcor- ƒ poribusinfeparabilirercopulati h'ic Sc locum / perpétué) cum circuaifcriptione, amp;nbsp;circum-fcriptioneia i

-ocr page 149-

AD CONFUTAT. HOFMANNI.’ I4f fcdptionem viciflim cum corpore quadatn neccfTitatis lege devincir, ut ex iis, quse cita-laexutvoqueprinsfunt, darum eit. Sidelo-C0amp;dimenfionibns vel quantitatefimul, ii-demdocere te queuntjquorum prior,nullam corporalen! nituram totam induobus finml locis elTe polTe, lib. zz. de civitate Dei, cap. 29. nee corpus effenifi quod per locifpacium ali-qualongitudinc,latitudine,^ltitndineitafifti-turvelmovetur, ut majore fui parte inajorem locum occupet, amp;nbsp;bteviore breviorem, mi-nulque fit in parte quam in toto.Epiftola 18. adHieronym. affirmât jalter, quodpartibile, id corpus ; quod corpus, id omuino in loco, amp;nbsp;inmagnitudine amp;nbsp;quantitate elfe amp;c quod quantum fit,idcircumfcriptionem non effii-gcre,lib.i.dialog. Item, Quod divinanatnra incorporeacft, earn omninocaufam amp;nbsp;quantitate amp;nbsp;circumferiptione amp;nbsp;magnitndine amp;nbsp;fitu fecundum locum carerc, hb.7. dialog gra-viterpronunciat. Optimeqne hoe idem A-thanafius oftendit, cum velut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iham

corporum defcripturus ait, t-jm eUire dr venire, lt;jiii aliqutbns locortm ternùnu circumferibitur. Et Didymus quoque, cum dicit, Ef ß noncircum-ßrtbimturlocisamp;finibuiinvißbiles creature, tarnen fro/irietàte fubflantixfiniuntur,

EtFulgentius, curaChriftura ut hominem localem eife, amp;nbsp;localiter terram deferere feri-bit. Et Vigilius, cum eundem Chriftura fe-1 cundum corpus loco circumfctibi ac loco I CQtineri ait, amp;nbsp;eacôditionib. deitatis opponra k iij

-ocr page 150-

l4lt;gt; RESPO.NSIO UBBII EMM.

Rurfusde formaaut figura, amp;nbsp;conditione fenfibili fi ambigis , Hieronymus prolixe te «rudicadPammacliium: Etbrevirer, fedro-rundéAuguftinns.ubilcribit: sicvoituntse^l, ilia angelica voce teflante, quemadniodum ire vijitt e^lin cœlnm, id eil, in eadem carnii v okjaa. 0quot; fubflantia : cui profebló immorfaütatew dédit, ta-turantnonahjlalît.^ Epiftokyy.adDard. Item, Tgoproinde Domini corpus ita in cotlo effccredo, ut trat, quando afeenditin cœlum : additque ftatim, quibus docetjfuiiretum vifibileamp;palpabile, ac taie omnino ad judicium redituriun. Epi-ftolai4(î. adCofl'ent. Item; Quotiesdéforma fervi in Chriflo cogitas ,fecundûm quant paffm eil, re-furrexit, afiendtt in cœlum tamp;in eadem forma redi-turns cil ad judicium, humanam effigiem cogita, ft eit tn te fides. In Joan, traól. 40. ' Et pliira cjusgeneris fupra funt recitata. Omnia au-tem conneôtit amp;nbsp;fimpliciffiroé abfolvit uno loco Theodoretus, ubifctibit: Etfatiepolire-furreilionem circumfcriptum vifum eil corpus Domi. tti, cfr manus habens amp;nbsp;pedes, dr reliquas corporis partes., nbsp;nbsp;nbsp;tangibtle erat, df vifibile. Dial. 5. fub

finem. Èt alio loco ; Etenim ilîud corpus priorem tenuit formam, df figurant, df circum-firiptionem breviter dicendo , ipfàm corporis efi'entiam. Dial. 2. Hæc verô veliit expo-Tiens, ne qua refter hæfitatio, fie ait : Didici 'a fanilis angelis, quod veniet; eo modo, quo viderunt 'ipfum difeipuli euntem in cœlum ; Viderunt autem esreumferiptam naturam, non incireumfiriptam.

Audiyt

-ocr page 151-

AD CONPUTAT. HO FMANNl 147 e(M?« Dominum dicentem , Videbitù fiüum hmiiinù vententem in nttbibus coeli ; Et novi, quolt;i tib bominibtts videtur, id ejje circnmfiriptum : n a“ T U RA ENIM JNCIRCUMSCRIPTA EST iNVisiBiLis. Jllud ctiam, fedorc filait fedem glorù, flatuere a^nos quidem a de~ xtrii, boedos veto d finiftris,(irtumfiriptionem dénotât. Et c[uo(l paulô póft in candem fen-tcntiam fubjungit : ^cce video calos apcrtos, e? filmn hominis ßantem d dextrii Dei. Vidit autent titin qu£ vidctur nxttiram , non eam qute (ub a-Jluäuni non cadit. Dial. i. Manifeftum ergo eft , quod de circumferiptionis condi-tione alias fecum conditiones trahente fuft diftnm ; idque Damafeenus non obfcurc 1 porró confirmât, cum de imaginibus difpu-tans, hoc d^iaixa. ponit; corporis expert lt;3, quod neque oeuîù videtur, nee circumfiribitur, weformam habet-, ejus nulla poteü ejfe imago.

I Nee eft, quód ad miraeula réfugias, quæ bîc I locum non habent : aut aliam in Sacramento I hoccotporis Chrifti rationem nobis, fuci fa-l ciendicaufa, commenteris. Id enim quam 1 perperam à te fiat, quamqnc âveritate atqne I fenfu orthodoxortim pattura alienurafit, fn-1 ptatibidemonftravimus.

I Potto : Un-f efdion|«e fiibjeäo , qua inter fi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«’i

-ocr page 152-

14? fteSPONSlO U B B 11 EMM.

Contraria funt, fimul acddere nonpojfunt, inquit Cyrillus lib. 2. cap. 3. in Johan. £t,Ufla«a-tura (ontrarium quid lt;ir dtverfum non recipit infs iplgt;t, ait Vigil.lib.4. heni,Unicanataracontrif. ïiaruin effenttahum differentiarum capax fieri non potell. Contraria vcró ejufmodi ac diverfa inter fe funt, modus eflendt alicubi definin-Vus, amp;nbsp;modus circurofcriptivus. Ilic enim natiu’çfpirituali/hiccorporeæpropriuseft;amp; per hos velutnotas proprias ac naturales,natura? illæ inter fe difcernuntur ; in his agno-fcuntur, per eos definiuntur. Quæ nobis cum antiquitate veneranda.tamdiu certa ac indubirata erunt, donee tu contratium nobis probaveris. Quarefi definitivusmoduspra:-îentiæ corporis Chrifti in pane vereeft; cir-cumferiptionem fimul eile eodem in fubje-6lo, credi neepoteft nee debet, imo ab eo-dem fubjedo abeife neceile eft. Atque his tarn certis ac dilucidis obfeurandis convel-lendifquc , divinæ potentiæ nomine abuti; quid aliud eft, quäm quibuslibet vaniffimis fomniis amp;c mendacibus figmentis earn ipfain

ftniia cir~ mmfLripliot.i Tepuff’taf, tree (imul cumkac ßci-9fpt,r«si.

potentiam patronam advocate ? Jam.ve-ró fi cum definitivo modo vel in nno pane amp;nbsp;loco circumferiptio ftare baud poteft;cuni portentola veftra aioKym-xltf. aut afoKvra^iiîîç, quomodo ftabit ? De qua priufqnam dicam, percotari telibet;curn rucorpusChrifti lirnul in coelo amp;nbsp;terravere feCudum efl'entiâprçfens ftatuas,anetiam eofpacio, quod inter cœlum amp;tet-

-ocr page 153-

AD CONF HTA T. H O FM ANNI. I49

amp;terram intercedic,corporis ejufdcm eflcn-tiain ponas ? deinde, cum quampjurimis disjunâiffimis in locis per terram idem cor-pusrealiterconfticiias,amp; ubique totum con-ftituas,prætcrea fingulis etiam in panibus be-nediétis idem verum elfe velis : an etiam locis interniediis , in quibus nulli cœtus piorum agiiiitur,neç adlio facra celebratin': item an txttafacrafymbolaeflentiam ejufdem conpio-tis præfentem elfe , eaque fpacia implere ex animocredas? Si poncre amp;nbsp;credere te refpon-desîcogita quæfo, quale nobis corpus Serva» ton's noftri inducas, tot amp;nbsp;ram longo interval-lofeparataloca continua efl'entiaconjungcns

atqiimpicns,quod tarnen noftris corporibus l'iffe effff-côforuiecredere,ex facris literis tenemur ; de-indeamp;quidtibicaufæ ac rationis effe poflit, curlioc monftro admilFo, in Ubiquitate ju- HchufiM ftétergiverferis? Sin contra te fentiredicis:vi-deqiiomodoevirare poffis,quin autplura cor-pora Chrilti immenfis intervallis disjunda, aiit unius corporis procul inter le diftantes ac fquot;'« fepararas partes, fimiliaque complura abfur-da,cumeo lenluconnexa, aut denique corpo- minisinvî-tk In i-s'n Ml rv» J1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Oquot; •«»-'* /•/-» t-i »T 3i «/x diam dccit* quod propofitum erat.agamus.Igitur quod de definitivomodo circumlcriptionem everten-tçjaradidliim ert,id hîc quoque locum habet; itr.ó tanto hîc evidentius ac validiuseft adeir-cuæfcriptionem elidendam .quantum multi-pr ^entia tum conti'arietate ea.quam cum cir-.

ris in naturam divinitatis fadtam converiio-

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natis.rei ab-

■tem cogaris admitrere. Sed his tibi remilns, furditatem quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retineti».


k T

-ocr page 154-

lyo RESPONSro ubbii emm. ciimfcriptione habet, tum ip/âfuaabfurditatc .dc/ïnitivum nioduin fuperac. Qiiod ipiarcs tellabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Adverßt in eodem fribjcäo fimnl ejp; non poffunt, pu/èrtim idiowatanaturMdenotantMÓ' dûquot; , cernentia.

Talia aut au funt,realK niultipra/èntia amp;nbsp;circuiü- I firiptio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Trgo eodem in corpore veréfimulejfe nonpoj/iinf, ( Til veró, Hofnianne, pro mnldpriefcnth I corporis ejuiUem aflerenda, veJut pro 3cis amp;nbsp;/ Joris depiignas: quare circum/criptioncra te I miliàm facerc necefle eil. Quid tu ^hajusne / -argumcnn majorempropolitionem nc^abis’ I a dHpuradone, ut principia induhirata ne- I gans, excliidcndiis es,aaccdarn ad agiiacosJuquot; I cendus,ûidlcceris. AirumdoncmncimaiTî' bis exiiiimo : Quaproprer earn, expoûtanJ / . prolixias,licjujdanjdabo. Ercircumicripdo / quidemcorporum, de qua hic agitiir, qaatu / .varuram babeac,qiiçrccum crahar.hnequibus / elle non poiJic, anrécil expoiîcuni. In hisfanc, i locus aar localisainbirus, velcompreheniiOt / quand[acisinodus,/enhbiliscondido. Delo- / CO amp;: quandcace patres hoc docent, eóqnód I ailiduôhæccu circumi'criptioneconneâunt, / acquailcognata una cum eadeni corporipari, j ter velut proprias ingenirasq; notas attribu- I :iint, utvidecclicetiniis,quxexCyrillopotif’ ! fnnum âc Theodorcto paulo anté adduâa / funr. , Quanquain, nihpertinaces ilmtis, tes ƒ ipEaperfccridens ûnepntrum reüimoniohoc /

etiatn /

-ocr page 155-

AD CONFUTAT. HOFMANNT. Ijl ctiarafatisdernóftrcr. Sed quiapcrcinaciæob-’iieunduin, bre\'iteritaporróhoc alltuimns.

Otnnecorptue^quantum: quo^ Cyrillus,The-odoretus, Auguftinus difertis verbis te-, . ftantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Omne, quad loco circumfcrihitur, eH eorptu: quod ex verbis Didymi conficitur,qnibus di-citjEtfi noacircumlcrib.anturlocisamp;fi- , nibüs invifibiles creaturæ , tarnen proprietäre fubftantiæ ßniuntur.

^t^oomne,quad loco ctrcumfcrtbitur,eß quantum; quoderatprobandum.

Etrnrfnm:

Oninii •octa circumfiriptio corporis,quali)eil,de '• q!iahicagitur,qu£ eil vera nota aut naturalis propriet as corporis, quid eil, niß localis quidam ambitus aut terminatio corporis, quod corpus certutnlociJpacium ßbtaqualeoccupât. Hoc enim amp;nbsp;Didymus iifdem illis verbis do-cet,amp; Athanafius oftendit, cum ait; E)us eft ire amp;nbsp;venire, quialiquibus locorum terminis circüfevibitur. Et V igilius aper-tiffimédeclaratjcum dehac reloquens, jam circumfcribiloco,jam loco contine-licarné Chrilli dicit, eaq-, de circumferi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptione ptomifcué nfurpat, opponit ve-

i róiis, loco noncapi. Et Eulgentius.qni 1 nbsp;nbsp;nbsp;eandem conditionem corporis localem

vocare in more habet; ne quid de Theo-dorcri amp;nbsp;Auguftini lucidiffimis teftimo-niis hrc dicam. Qux fr tibi minus 1 placent , tiofmannc , aglt;j m nobis

-ocr page 156-

Ijt RESPONSrO UBBII EMM.

circumTcriptionem meJius de/cribc; amp;(ï ab bac fencentia recefleris, quomodo eamadefinitivo mododi/cernercpoffis» expone.habcbis nos docilès diicipalos.

Atlocalu tUe a:nbitusßne quantitate ó'dtruenfw-nibtu non eii. id eft,certum loei fpacium eomodo non occupât,nili quod quantum eft.

t.rgo omnis ver a corporis circumfiriptio, aquanti- , täte ac dimenßonefeparartnonpoteü. AatCt SoriræformanonpJacctjidem bqcmo-doexponamus.

Nttllaoccupatio certifiacïtlocalis, eilßnequanti- / täte ac dimenßenibus.

. Sed omnis vera corporis circumfiriptio, comitent habet occupationemcertißacii localis, auteain prafupponit.

irgo nuilacircumfcriptioeilfine quantitate d'il- I nienfionibus.

Hu/us veró fylIogiCmi alTumtio, und cum ƒ prima pcopolîtione in Sorice, etiamim pro- / batur;

Aut falfó argumentatus ell Hofmannus in^polo- I gia, charta H. 2. in hne, de circumferipti- ( one; aut circumferiptio eU localis ambitus cor- ! ports, vel conditio talis, qua loci certi é'fiudi I ßsacium occupatur. Sic eniin colligit, Chri- ( ÛUS dfasTOf, eamendelocoinlocumper- gt;nbsp;rexit: Quare non valet conrequenrii ' hxc, Corpus Chridi eilinviCibilein cos-na : Ergo non ell in ccena circumferi- f ptum.

Sei

-ocr page 157-

AD CONÎUTAT. HOPMANNI. JjJ

Sedmalearvtimentittus ejfe Hofmannus videri non vult.

Ir^D circumfiriptio localis ambitus corporis ell, vel tails conditio, qua loci certiamp;finitijpacium oc-cupatur.

Delocaliratione Sc quantitatedemonftra-tumeft, fine iis circumfcriptionemjquævcra nota corporis fît, non elTe : cum quo perirc Hofraaiinicam circumfcriptionem, quam ad ^peçiem retentât, necefle eft. De vinbili con-ditione idem unico ditfto Theodoretus nos ‘iocct,quod,prius aftcripftmus : Videruntdifci-Tiilicircttmfcriptainnaturam,nonincircumfiriptain. Et mox : Scio circumfiriptum ejfe.quodab hominibus viietur: î^am in circumfiripta naturavideri non po-ffS'Deinde oftendit.ubinonfit dextrumaut iiniftrutn.ibicircumfcriptionemnoneire.

At verb multipræfentiæ monftrificæ quid EorumineftîLocalisne ilia ratio? an quantita-tumniodus,acdimenfiones?anlenfibiliscon-ditio? An non potius cunfta his contraria? Sic cnim ipfi veftrum id figmentum definitis, ' quad fit illocale, fine quantitate à“ dimenfione,fine ^ißbili^palpabfiiconditione. Et licet tu (ut verû-pellisesjmuflare nonnihil obfcuriflîmis ver-bis.ideft,alibi ob penetrationcm altcriuscor-porisfolidi cellifledimenfiones,ac reliquum quantitatum modum,ut in explicatione mira-culorum citata é patribus, item que in admifli-one definitivi modi, qui id fecum trahit, alibi, utexanguftiis, quas tibi contradidionis Icx. circundat,evadere poffis , non tara -dicerc»

-ocr page 158-

i;4 RESPONSIO UBBII EMM.

quam innuerecontrariuni videaris; tainenve iÉroruni, qiiibtiscuin tecon/ènfiun colereglo tiâi'isdianc fuilfe badeniisfcncentiam,quaii conl'equéciæneceffitas iis cxprcffic, roei iniin-dü cftnotiitn. Qui enim definitivum modiira dici[,boc qiJoquedicit.-dcquoadoninesfana: mentis homines provoco. Éiim aucem moda non vulgus folum veftrace,/çdipûquoq; Con-cordirvtrtczautpresamp;:pat:ronipiofitctui:,at amp;nbsp;in Formulaamp;in Apologiæeaparte.quæco-traNeoHad.cricap.7.pagifo.Iicecvidere.N£C igtio[u cfl.-qüód ex boe velucprincipio.coasqi ratiocinandoprogrcHi hnrcompJiires, ucex-cinpJocoypoiisCbrilii.beacoram qiioq;bo~' pninumcorpor^j glorjfic3ra,poh'raqtianritatu , dinleniioue ac inodo, in cum llarinnredadtu j iri iufpiccCLii.quo ipiiicuam inllarmukadmul j in codem oinninoloco eirc,i‘i^o cum aliiscor- j j7oribus/ohdis amp;nbsp;crallis idem loei ipacinm re- I nerc polGnt. £t qiiidrefeic: cumrcsbcpciipi- I cu3jcum/èn/us veHiorn manifell^; quid mve- / lac novo ex antro progrc/îûs fomniesSQuod I dimcnllonescorpOfis, Se qaancicacqm cucic- I cumdcripcione incerdumconnedlere,acindb I vnlias ccnerc velle vidcris, id lane vehemenccc j probo. Nam les bocpo(lalac,âeqaa:daiiecc(- I hcai,idqiicmodis omnibus afferere concracc I conniror. Sed dimcniioncs(ecundcimlongii, I hcam,profunda,qnales humanocorporicon-veniunc,cciamin qaolibecunociudulopanis, gt;nbsp;cujns magmeado amp;nbsp;forma jam corporis Chei- , /li figura êc accidens fieri dr elle a Selnecccro

veliro

-ocr page 159-

AD CÖNIUTAT. HOFMANNI.

Veftrodiciïur.nedum in portentolailkmulti-præfentia, incoiumes acq; intégras fingere,id nóportentofumfolüm.led planéfurioiüm cf-fccsnfco. Nanifimilcidfiierit,aGfiauisChri-itum lecundum naruram humanamlpectrum chcmmtw, modo fiufle, amp;nbsp;fimul tarnen verutn ac noûri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

generis hominem jcarnem Si. olfa habcnremgt; x^ipolc^ia £r‘ amp;fiiifleamp; cfl'e dixerit,ac utrumq; fimul veré fe liicerepofiecontendcrit : td eft, verum amp;nbsp;fak fntnideraefle, amp;nbsp;contraria nihil diffcrreafEr- ‘’JJi-’-“'-marit. In quo,qui tibi aflcnferit, enm mente irmTbrUU eaptuelle,acplanc nilfentiredixero. Nam ad inaiftinn dimenfionem panis, ac Ipacii ejus quod atti- coi^^rMam net, fi eó te fubdolc referre voles: fané manife- cum aógt;ö, Unni eft, panis ac fpacii illius earn quidem elle, non pote-fedadcorpus,de cujus conditione agitur,nihil pertinere. Concludo ergo, cum circumfcri- lomm.ftd pho corporis fine fenfibili ftatu aut figura,fine

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .1 r - “i r cuiittAifub-

’inantitatc menlurabili,fine loci æqualisipa- (hatiuHi i'ua eio non fit; cadem veto ad multiprælentiain '^onfaciantjimoilliadverlèntunhancquoque

1 • nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;, r ,r ■ I • omnibus

eitcumicriptioni adverlam cue.ideoqjineo- creauuis dem cum eafubjedo fimul fedé habere hand pi-ibntcm polTe. Idem vtroamp;pofitus partium ac forma docet.Nam amp;hæccircumfcriptioni connexa ptereaic ta-ftntjur turn alii,turn Theodoretus demon- aèmrnsoie, fttantjamp;ininformi multiptÉfen'tia lociinon^Luna.iici-liabent. Contraria ergo ilia,ac fe'mutuo pelle-Ila. f^idî quod circulcriptio hæc quæ corpo--fois, quoad tis nota eftpropria,refpc(Jlu uni’ corporis und bntuniincocloaccœtu fidclium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmtdßar^non

fo/p,rtéle cum Ueihußcfito ihjmtintiuiagKoxiCiTreritcq^ eonj'ujwm/t ilcci/n W. Curi^itur taitm itla, ‘ßiurtpreheuditf tJK ufur^tli

-ocr page 160-

RESPONSIO UBBII EMM.

xnodó Jocum fupponir, commenfiiratum quainitaticorporislocati: Unde Auguftiniil-Ja, de loco uno, amp;deaIiquQ cœh loco proptec veci corporis inodum; noAvTUT/it v’cró./cu niiil-tipræ/cntia veilra cómcntitialocos multos,amp; procuJinterfedi/ïïtos, vaiiaadmodpratione. Dillîdenc ergo inter fc non aliter aciinitasÄ jiJuralitas, amp;nbsp;quidein pliiralitas miiltiplicara i pcope in indnicnm. Quxliqiiisv'iniliabfre j eandeinac inter feconciliare poß'cconcende- I rit.isinter Eft amp;nbsp;Non,interarriini Scalbuni, I inrcrprincipiuin Sc ßnem,difcrimen ampliùs I non iapcrcile, inter fidem de iino Dcoamp;fa- I biiJam dediisinßnitisnibilditfcrentixreiiare, | Ätutramq; iirnul nosampleûilbne vitiopolfi I pari rationeprobarit. Rndnmgiieboclocote ; rnonco, Hofman ne, tecum ucexpcdasrerio.ll ; 'aaxu-mrïiti/ negate Sc eiFugere vis,in quaurani ^;i{et0lw,cjuam re tncri veile prob tcris,iiicur-lere te neccll'e Hr, cœlum rcrrainque coii/un' i gencem: fin banc reculas, S: ad panisfpaciaac 1 dirnenbones terefers.eaqueadcorpusChrilli I rradiicere conaris, in quodcircuinfcripciones j inrervallis diftimftas, atqj ira,quoniain unias I corporis una rnodó circunifcriptio compe- / tens eH,in quorcorpora diverfa Fquodaver/a- I ri re dixilli) vel invitum re recrdere oporcear. I Jta dum tcoieré declinandæ conrradiSlionis ƒ cau(a aliquid aiHrmas, q uodberiin mala caufi / foletiin plurimaaliaincommodainexrricabi- I bateprxcipitas. Adhxc circumfcriptio, de I qua difcepcainus, noca efl vel nacuralis pro- I

prieras t

-ocr page 161-

An CONfUTAT. HOÏMANNI, !ƒƒ ptietascorporisfiniti, ut priiiseftdemonftra-tum: multipræknria veró nature divins infinies, uc Cyrilli, Didymi, Aiiguftini» Ambrofii de Spirirufandoatgnmentationes convincunt.Ecquornododisnerfiffiinarum na-turarum l/tâij.n'ni oppofica,rei unifiniiilverc tribui poteruin ; com una naturacontrarium quidamp; diverfum, ut ait VirgiliuSj non reci-piat. Et ne in eo tergiverieris , quod dixi, naultiptæfcntiam ///w/aadivins naturæ efl'e, ac ârguraentationibus illis patrum, quanquam pcrfpicuis amp;validis,tarnen fatisfieri tibi non patiaris; fie tecum porró cogita. Totum in cœlo effe,amp; totum in terra, non altetnis tern-poribus, fed utrumq; fimuljDei proprium eft: idem veto corporeæ naturæ impoilibile, ut ArigullinUsdocet inlib.de civitate Dei. At tua multipræfentiâ fubjedum fuum totum in tœlo,amp; totum in terra iimuleodemquetem-poreponit. Numquid non? Ergo divins na-turæ/Ji'ajizeteft. Cuiargumento pianoamp;fim-plici, tibifacilius eft impudentibus fophifticæ verbis obftrepere,quâm rationes opponere, qtiæ confeientiæ tuæ amp;nbsp;aliorum fatisfaccre poffint. Et ut etiam adverfante confeientia inhacpartereftites : negare tarnen non pote-tisiquin eatenu^ illud.rorw»/ in cœlo, totum in ttrrafimul, circumfctiptioni, quæ proprictas corporis omnium certiflîma eft, Auguftinus opppnat.ut fimul in codem fubjedo hærcre «onpoffint. ideoenimilludeorporiimpofli. I bile eife ptoiiunciat, quia proprictas natur»

-ocr page 162-

Ij 8 RES P o NSW UB BU EMM. corporeæ, circumfcriptio, id non patiatur. Et quid quælo tu in medium adferes, quoraajo-rem illam propofitionem cx Auguitino pro-dudam innrmavepoffis ? quiddabis,quotlil-lud poffit,quod Deo competerc Augiiftinus dicit? Namangelisfi hoctribueris,abomni-bus quibus/ànàmenstft,expioderis. Decorporc veto Chrifti, cui conformia futura finit corpora noHra, ut hoc probes, ne tentarequi-,• ' dem pores fine ineptiffima principii petitioner de qua jam ante lads tibi re/pondi.

Poilremôdemultipræfentiapugnantecum circumierjprione, arque cam negante, brevi-ter amp;nbsp;rotunde rem ab/bJvit Didymus, ita di-cens : SpirittK fanitui cum in pluribus fit, non habet fubftantiam circumfiriptam. Item : SiergoApoftoli in extremisfinibtis terrse,ob teflimonium DoniiniiCoii^ fittuti dtfiabant inter fielongifiimisfiaciù, aderatau-tem its inhabitat or Spiritusfanblus, incircumftriptatn habens fiubfiantiam, demonfiratur angelica virtusab hocprorfitsaliena.LibïodeSpititaGinâo.Qacm aurorem in errore veriari , tc demonftrare prius oportebit, quam tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

omniumabfurdiffimumrueripoffis. PJurand addamin reeJariffima, nediffiderepJus quant par fitjveJ rardiffimo ledori videar. Tuam au-tem pertinaciam vincere.quitaJiacontendcn-di iludio tueri præfumis,,ego mihi polliceri nonaufim.

•Df eintrad!- Rcdocukimum dc cont:radiûione,velin3-ximum fronds tua? arque improbitatis argu- J mentum : de quo breviter dbi re/pondebo, I

-ocr page 163-

AD CONFUTAT. HOFMANN f. IJÿ Ego, quod reólcEicere poteram, conrradidi-onein in doótrina cua tibi objeceranijCanique rein,utverum me obficeve appareret,aa tbefi-biis â 38. lifqnc ad ói. cxplicuerain. Summa bæcfuir. Conrradiótoria, quæverécontradi-ftoiia fintjfimul vera cfl’e uonpofle. Hanc eiiimdivini amp;nbsp;bumaniju.diciiregulam elïèim-iTiotam amp;nbsp;æternam : amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elle, qui con

tra iiiterentur. Elfe àutemvera contradiôlo-ba, qiiætutuadoôlrinacompleôlcreiis, û ab Eiitychæa bariefi verc ttpurgatumpræftares. Dicercenim te, corpusCbrilti reipfadimen-ftm aiit quantum, circumlcriptum, locale, fenfibile,in cœlo.in proprietatibusvericor-porisfubfiltens, ad Eutycbianæ bærefeos fu-fp'cionem declinandam, amp;: mendacii Chrifto intentati crimen cvitandum: ac rurfum idem omnino corpus verc amp;nbsp;realiter non dimen-E'inautquantum ,non circumfcriptum,non locale,non fenfibile, limulincœloamp;in terra-tnnumeris in locis extra veri corporis proprie-ttttçsconftitutum, ut placitum tuum Sâcra-tttentarium tibi lalvum fit: idefletantundem aefi diceres, idem corpus amp;nbsp;non corpus, idem corpus amp;fpiritus. Et corpus quidem unurn amp;nbsp;idem numero,quod ex Mai iaallumtü inunio-necura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfonali fubfiftit, in utraque hu-

jus contradiólionis parte intelligi, fine omni pluralitatiscogitationexiVc tépusquoq;unûamp; idéomninofpeôtari.Deniqiinprçdicatisutro-biq; adû poni, b.e. rem iplam.quæ eft: id enim defignareparticulas adhibitas,realiter amp;veré:

1 ij

-ocr page 164-

160 RESPÜNSIO UBBII EMM.

alioqiü, verum fine vcritate, amp;nbsp;reale fine re inreJledum iri ;Iiöc, inquam, plane veile de-terminaciones iftas, ur ri ar inrelligatiirin rcj de qua diçiriir, non autem de figinentocogi-tarione luimana concepto,qnod necfic.nec efiepofifir: Arque idcointclIigicorpusChri-fti realiter amp;• veré circumferiptum àc fenfibi-Je, nonquodcxfe.autratione fax natiuxiale quiddam efiepoffic auc debeat, fed quodadu jaruTalefitinipfacum Verbounione. Quare nifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vclis,n£cetre babere te,alrerti-

rram conrradiârionis Jiiijuspartem, ut falfirn» inifiam facerä : impoflibilc enim efl’e diios i ejufmodi aótus in unacademquerecontradi- I Üorié oppoßtos iiinul Hare. Quidvciócu, j }dofmani3e,adba:L? Otioniainpi-eiraricefen- I tiebas; quod itnpodoi'cs folenc viribus ciC' l cumvcnti,abart)bus tuispræfidiummutuatus j es. PrimumconfugiadiverfaribifiaruHli.tirß / uno cutLis eße non poßes,adaliud,acrurfam 1 inde ad aliud receptnm baberes. Deinde, mo- j dohrgiri, modo riirfiim negare quodlargirus 1 eras, velaruno veßigioßans non verens. Po- ƒ ßrerno ad l'epiæ ingeniam reverfas.conlulco / ira loqueris, aurpotins caligineteinvolvis,iit I libéré farear, etiam nunc, quid in plerisq;lo- / cis diccre vclis , quisve verus raus fenl'usßt, I quanqaamaliqaidconjeóteni.ramenmecer- / Icireautmcciim ßatuerehonpoß'e, Idveró / maxime expedire tibi in hac forrana rebâtis, / ut inter nebulas illas elapfas, diferimenex- / fremijm evaderes. Sed ßconjediuraatilicer, ƒ

arque I

-ocr page 165-

AD CONFUTAT. HOFMAN NI. Ilt;?J atque hoe promere, quod per'teneb'i'as velue . peilpiccre mihi videor, hoe diceve veile vide-tis; verum corpus ctianiefl'e, quod propiias ' notascorporis,circumfcriptionem, diinenfi-onem, partium polirum, vifibilem amp;nbsp;palpabi-Ifmconditionera nonhabeat.ideonon fequi, hisnotisnegatis, veritatem corporis negari. ^tqjita, etiarofi deprehédereris negareomnes illasnotas,non tamépropterea coucradiólio-iiem tibiobjici, id eft, corpus, non corpus, im-putari tibi pofte. Deinde ne concedere qui-demte, per mulriprxfentiam tolliaut negari circumferiptionem , atq; ea rationecoupradi-dhonem objeólarn facile evadere : præterea ne fgt;dicasquidem, idem corpus circumfcripcum ^non circumfcriptuin, idem fenfibile non fenflbile, aótumque etiam intelligas urrobiq; ■nprædicato, amp;c tempus intuearis idem, idcir-eo contradiclionis lege tc teneri, ob nefcio qnas præftigias evagacionis ac diverfi refpe-dtus : poftremó ft cüfta reliqua ablata tibi fint, amp;nbsp;nullum contradiótionis vitium monftrari poffit,tarnen in Dei potential te extremum re-*' eeptum ac pjræftdiûhabere.qiiavelut perrum-pere vincula contradióbonis prælumræ qùc-äs. lllienim nihil impoflibile. Quælané ralia funtjiitobfalfttatis evidvntiam, qua-inprio-hbiis commonftrata eft, refutatione quidem ulteriore'non opus habere videantur. Veriim ne quid affingere tibi exiftimemur, verba tua inquibus momenta præcipua funt,recenfèa-rous, Ad niajmm, inquis, reJ]gt;ondeo:Contradi-

-ocr page 166-

ldi RESPONSIO UBBir EmM, üorta,(ju^ veré taliâ probata funt, in eternum nonfort ftniul vera: Immot ä enim ejfe Chrifli fententi^ Sermo r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veflerfit, n.nT,f.sT, ta on,îoo-a-, quoi auîem ultra

hac adjwigitur, a, malo eil. Et htiic reguU Downfe ob-flringere,utquódmentirinefiiat.ld,c\\o.[a.nbontïOy

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il in ea manendum tibi exiftimares. Sedmox,

de conditionibus probæcontradiâionis,ali-quid fubjicis, quod licec nonßtis intelligam» tarnen inonftri aliquid id alere fufpiçor. tdt-ceffèeiiiinciuis.ut ha conditicnes diligentißimeex-plorentur, maxime veto dem agendum cil contra ex-frejfam orationemDei, cr ab hac potiiuquamabifla régula recedendum putat. Sic enim omninoha-bent verba tua. Deinde porróaddis.M»w/^i-tur excutienda eil, hic primum deltberandiim,nit»t Deopermittere velimus tantam fapientiam,quanos noßramq^ Juperet, tttnimtrum,quod noscertoaltqtto modo fait um definimus „velejfe ^inquooppoßtiofia-tuatur , alio modofieri ac ejfiepotuiffe negemtu. Hxc (jnorfam tendant, pradens Jcóhor obfetvect non alto Nimirum nt bæreticus quiJibet verbum Dei trprehivfire acccptum citansjCuiu alia ci loca amp;nbsp;con-«pM habentf ^uam tf'fb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ICn*

ifof/nanno, efuiinftipfumfintentiam dixit. Nam in Collotjuio ^edclb. Chemnititii^ dy cateros graviter reprehendit ,ßmilimodo abutentes argumenîo omnipotentia Det old tuendem dogma [uum depmnipra/èntia : deinde eo/dem litera inhärentes arguit» •veroßnßtomijjb. VerbaiUicfîtnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine omnium coUegarum Hesh.'tßusdixiti

Siaibeat wtr after von (Qüttestviften nfCfteaii^fvintfr XfTniaïftf/ fbnöcrttau^fein^wt ifeflen Clären wort nnifRn fcftttelK’n : ©cnn ^oft (ftnf nnftt atteß Witß er vermag/ Wctïtn (3ctt£ß t»ür( ntcfct effen ftaref i'l? / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nattir itilcntffiiibett/

rftcr ftep aücn creafuren r{Cijeni»cr(tfl fe n/fe Connett ngt;ir folciteß a«(î (ïftrifîi TClltnacbtl rftcrau^lctncm/îj^cn^ur'rceftrcnnliifftfftr/cffcn. Jrein, einer wo((cfit^en/eff J fieheft« t QJnftfr feine füffc : ©arnîû mnp fbm attcß genentvertiff fein ! fßiflC nbsp;nbsp;nbsp;I

ufeftf ftaniHi;. ©nun €amp; nie^C fo fcfttedjC fècundûm Istcram 3«»cr|îcftcn/ro«lKrn*(*

fhraßi fenptura » vnft igt;eu((( domiuationerft vbfr ifÜCf/ fCt £cceperfina mutata: rat

aadem, ,

-ocr page 167-

AD CONFUTAT. HOFMANWr.

fcnfus fideiopponiintur, quæ contradióHoné cuni dogmate ej us ira pl'icen t, hoc fundamen-toinftruótus dicere poflic : etiamfi contradi-ftoriahæc videantur,tarnen fcio Deum,qin utrumq; dixit,(çireamp;pofleutrumqifimul ct-iam verum præftare, licet nos id inteîligerc non qucam’. Quam rem femel admilKim.Dc-nsbone,quæ confulîo eftlcquntura? Nee hoe lolumlocohocdicisjHofmanne , Icdamp;prins dixifti,amp;quater deincepspaucasintraperio-lt;los rurluni inculcabis. Póft oftendis, verum corpus Chrifti tantum te credcre; ó: dupli-ceincjufdem corporis veritatem, quara qui-damcómenrihnt(UbiquicariosnotasJavcrla-inagnolcerectiam, veritatem illam nobis effe coèHentialem. Sed quódcorpusvihbile, pal-pnbile, quantum amp;nbsp;circumferiptum, Sc non aliüdverum corpus ego ftatuam, hoe diçis pro ertore te habere; ipfe fcilicet crafliffimo erro-ccEutychiano opprellus.utpriüs eft liquidó demonftratum. Et rurfum poft pauca: i’i vifibile ^invifibiU,ßmiltaq^, oppofita concurrerint in nng

extrafubjeäifubßantiam, ßc opponen-turfilva coipgrù nianetefitbßantia. Qii i d libi.H o f-inanne,ifte lulus verborum vult? fi vifibilc amp;c invifibilefimulin eodem fubje(fto,acrefpeólu ejufdem accipis,amp; adum in utroque intelli-gis; quid poteft evidentius dici ad contra-diftionis regulam, quam ipfe laudafti, ever-tendam ? Sin^liter: quid verbis iftis ad rem , non pertinentibus Opus fuit ? De gràdu autcratemiiro quod commentaris. fi hoe ad

1 iiij

-ocr page 168-

I(?4 RESPONSIO UBBIIÎMM.

fn'oprietaces corporis Christi referte vis, iLii quam eris ridiculusî Er rurfura ad po-tentiam Dei ad contradidionis legem fu-peranduni confugis. Dein fnbjicis .■ Decir-cuaifcriptiene fubhttit (niioirum per multipræ-fenciam J nonejjeprobatamaccußttonemmciim.nei eniin fatu ejje ad negandam ciraintfiriptionem cor-porti, quod tn pane vel loco paiiii non indudatur: 0quot; quamvtsphjfica nonferat ^ut dcircnmfiriptionefepa' retur localtitntlufio,tarnen hoc probare coiiarii argii-wento mtracub, quo corptu Christi tranfiit per corpusalterunt.penetratione dimen/ionumfabla, falva circumfcnpttone: de quibus fatis eft in prio-ribiis refponfiim. Turn lie adJis. QuodfiettM defitJJ'et eircuHiJ'criptio.non tarnen deßturamveritd-tem corports, eaq^ de re te provocate ad Jupertora. Idem verb amp;nbsp;ego facio,amp;ieftorem judicem inter nos cogniturum tibi defero. Paulo póft ita ais : Ajfenttri te thefibus mets 4}. amp;nbsp;44- de une (s' eodeni corpore chrifli, eotpj veto amp;nbsp;,teal't, quodex Kana ajfumtum in untone perfinali fiibfißat, fine omni pluralitatu cogitatione: acetpere etiamtheßn 4f' quod tempus unum (s' idem nobifiunt intueaW item 46. qua ajferatur in pradteatis utrohi^abluin poni, id ed, rem ipßtm ,ßßcilicet (vide quæfo k-étorfepiani fe occultancem J aclus intra limites dtjfofitus,(s'4s (s'4S.theßbtisrepetitiscontineatiit, i.e.realis vert corporis realis (rveraprafentiacilfit evagationemfirvetur. Quis iftaintelligat.prækf' rim li adthefes qnæ citantiir,referantur? Sed quæ adjicis conCjderemas.Evagationem, inqu's, âuOfCuw ab eo.quod veritatem corporis non eenßitu't»

-ocr page 169-

ad CONfUTAT. HOFMANNI.

^^^gt;^‘^ti}nfiriptum,fenßbile,quodg^dnm fenfus exqui-6“ non impeditos effugit, vel etiam ontnino außer-

^'^’'•veritatein corporif non tollit, hoc inquam vel non ^(^nonflrato vel negate, cümprocediturad deßrubtio-'^^fnveritati! corporü Chrißi,dico dißutationempcr-^S^mariababiu hue pertinente, amp;ßntentiam eruditie bonis cenßendamßubjicio. Hoc tu quidem fpe-

'■'ose profiteris, Hofmanne ; fed quem bono-'‘imfuturum reris, qui judicare de re velit, nifl ^^^ntémeliûs.quidrenrias, explicueris? Pro-S^cderis deinde: Hac de caußa theßn4^,ut extrava-

te reßscere. Nen enim omnia, qua in ajßumpto ^^l'lnriavirgine corpore tumßuerunt, ad veritateitt ('itporis conßstuendam ita pertinuiße, ut niß adeßent, ^’‘‘quot;pisdeßruerent. Explodendam igitur ex proprie-tmihus contradiblionispropoßtis hanc theßn, traden-ftniquQ^ verum corpus circumßriptum, eirßenßtbile, ’^^‘tffarióintelligatur-,0' ßc contra opinionem ßent tbeßs^o. te a me dißentire in nervo, quo contradiblie-fiinvolereoporteat. Succumbentemigiturmeinmi- ' ^igt;tt,totaquoqjCaußtcadere. Et ficquidem tu,pla-iiaobfcurisjvcrafalfis mifccns, utperconfu-fonem elabaris. Sednosveritatisaperienda: caiibthefinhanc 49. quam te rejicere libera ore pro fir e vis ai ta ut â nobis feripta fuit, leôfori hîclubjiciamus. Cura deaólu in prædicatis contradiâoriatum per particulasvwamp;rrrfZi-ff/defignatodiôtura elfer thefibus tribus præ-cedcntibus.quibus teaffentiri dixifti, fubjun-git thefis 49. hoc modo; ideointelhgimiis corpus Chrjîirealiter vere circum/eriptum,^ßen-fii 'e,non uod exle,aut ratione naturaßua tale quiti^

I V

-ocr page 170-

quot;166 RF.SPONSIO UBBII EMM.

dam effepoßit aut debeat, fed quod act u jam tale fit 1» »ƒ/lt; cum Verbo unione. Et addit thefis yo. Nff ahum te hie fenfum habere profiteri aiidebis. Itane veró præter expedlationein ab hac thefi te dif-ïèntiregt;Hüfmanne î amp;nbsp;quod paulóantécoia-ceireiasprolixe, id rurfum negate ? tuamque ipfius vanitatcita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Nec enim quic-

quam hic dicitur.fi rem (peä:es,quod nó.prio* res creshabuêre,quibus teaccedere proftllus e5.de quo ad omnes fànæ mentisleótores pfo-voco. Tibi veró fiturpe non rerisjifto modo calidum amp;nbsp;frigidum.uno ex ore flare; quismi-rcturdeincepsjfi tibiquoq, permittascontra-dióloria fimul alFerere, atq; ita omnia reddere incerta ; Quis tecum fibiin pofterura agédura exiftimet, quiProtheote mutabiliorempræ-lies ? Quod fi excufare te forte volens, priores illas theles non fatis â tc intelledlas dixeris; primum, quistibi credet,homihipræfertiin tamacuto amp;petlpicaci, ciim verba ^Iwatcla-ra 8c ufitata fint?deinde,quideo modo,utmaxime tibifides adhibeatur, tarnen profeceris? Etcnim ulcus,quod fub corde taciturn foves, quodq; diflimulare modis omnibus cotiaris, im prüderer prodrderis; id nimirum, quod an-tithefes meæ,fi ipfe verecrederes,quod dccœ-■ na verbis profiterere, tibi objeceriint, cujus p u s ab E u ty c h e t c ad VOS u fq; d im a n a vi t. Nam ïîtbefinhancdamnas, quæ prorfusid dicitamp; docet, quodpatru confeffio contra hxrcticos olim cóplexa fuir, nempe, quód corpusChri-Iti non folum habucrit veras humani corporis proprietaces,

-ocr page 171-

AD CONFUTAT. HOFMANNI. 1(^7 proprietäres,fed etiam nuncä lefurreólione, ^ingloriafua Iiabeat.adeoqiiein perpetuum i tetineatjid eft.veré circumfcriptum,quantum ;fcnfibilefit; neceffumutiqueeft.contrarium fjustetenerc. AnnonitaJ nonopinor.tea-liuddicerepofle. Contrarium veró thefeos quot;uiiqnidnonhoceftjCorpusChrifti, cum ex ^htianafceretur, naturæ quidem ordine fu-'ttcnotis illis propriis corporum noRroruin præditum, eafquc notas ufurpafl'c, quoad ia fÇrra inter homines fuit,ac, fi naturam corporis refpicias, etiam nunc hoc corpus ita elle af-feftum, ut eafdem habere poffit aut debear, ycrnntamen aftu nequaquam jam pofiidcre, idefl:,vercamp;realiter circumlcriptumamp;Ienh-non effe ? Et quæ hærefeos Eutychææ, ! lt;iuarn Ace P hali aluerunt,confe(Iîo expreffiorî Ageaude contradicere , ut notior etiam hic frons tua fiat. Atque hocillud eft, quodte Velinvitum agnofcere confequentiæ necef-fitascogitjfi Sacramentarium dogma tuum ex animo credere , videri vis. Nam ut hæc Çonfeffio cum dogmate eo reôlé confencit; ha fi ab hac confeffione recedis j contradi-ftionem te implicarè cum dogmate eodem 1 necefle cft. Unde optima ratione fequitur, aut Sacramentarium dogma, ut tu id ver-j bisexponis,tibi milium faciendum, quod facere non vis : aut de contradiftoriis fi-tniil non recipiendis rcgulam abnegandam, quod committerc te nolle in Apologia, infamiae declinandæ caufa teftarisi

-ocr page 172-

j68 RESPONSIO USBII EMM.

tfe rcS^e^u tiiverpad citervand-im «oiiîradi-amp;tonem.

autinhacipG, quain hoc loco iraprudentere-dis, Eutychiaiiifmi confeffione acquiefcen» dum. karurfumin maiatuenda caula,duiu fcopulum unum elFiigere vis, inaliumnihilo leviorem, navigium tuum impingis. Reli-quum eft poftcemumrergiverfanonis tiiæco-tra contradiótionem objeétamarguinentuni) de refpedii diverfo. Qu.od fi tuis verbis reci-taverimusjvidebit rurfum leótor.quam veruni fit quod defepiæiugeuio tibiobjecimus. Ctit-tradt^loriahuju/hlod^,il^(]ais,boceU,(JHxadfi!^nlen^ t.ï patiiu (]u.im adfirmament a conveniunt ,ftmul vera ejfenonpojfunt, Etpoftpaóca, ubi refpe^tura ' diverfum explicas ; Ati^reJfiecluscorpBriidirißi, deqnotanguam fubjeclo contradictoria praddaniur, alms e^i, rjuo veritas corporis cîr effent ta confiât-, alius, ^uo veritas defer tbit ùr ejuantitatis ,gualitatiSy alto-rum^ accidentium in ipfo harentium, tjita licet data adafiirmandamveritatem corporis, tjuoniainpropria , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnnt,valeant,adnegandum tarnen eandemeumabfint,

tant andern non pojfunt, quoniam accidentalia funt, nonejfentialtapropria, Quis hocintelligit, Adfi„ gmentapotiusqnamadfirmamental Quis afl'equi p oteft.quid his verbis veils, 4/»« refieblus corporis Chrifit.quo veritas corporis amp;nbsp;ejfentia confiaf,aHiii quo verttas defer tbit ar quantitatis, qitalitatis,alto-okfervä, ijm rumq^accidentium inipfobarentiumfbiebal^Cant, q'las efFundere raentib. noftrisvafroconfilio antrat nami’

hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudcS)

locofacitHof-fnannw,ac adfulciedam caufam Çuam ti/urfgt;at,ea cum ffesbußo ftio in CoUoquio dfib.in K^rebnero Vbitjuitariü graviter refrependit. Videfrl.G.i. Vbihac verhA fitnf. Rcipcduscujus fitmcntioinmajore,nullumhîchabetlocuni:EftWollus fine le, vexbaq^ Inanla. ltcm\ Nonjam^usntuijanhocvelilloxelpe-

-ocr page 173-

CONFUTAT. HOFMANNI.

Uncles, lit earum præfidio teoccultans ,decli- »auhoe fcquatur, vcl eße pof-

nato acici periculo, c prellura evadas. Adquas non ante refponfunvexpeétabis.quam qijeni Inb ill leiiliim. recondas, planitiscxplicucris. Nuiiclioetantum regefete fufFeccrit, fruftra tediver(nfnlt;efpeóliimfubjeóli obtendeve,ni-lîautdiverfum tempus, aut diverfa corpora, äut deniqueejufdern corporis diverfos ilarus in uiiione'perfonali cum Deo amp;nbsp;conjundlio-

lit ; Aliena funt h«c ab argu-tn ell to, f.illaciain inferunt propoßtio-ntiui. Rcfc-ennda ea

, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ûti'it.rfiiæ

fit cnn) pane in Sacramento dilertc Itatucris. nihil adrem Quamrem dijudic'andam lectori permitto,ac âiiéa.quæprRisexpoficafunJ.mercfcro. tars inqui-Sedaddis tu , quo plura tibi refugia pares, fiuonem

tu pro

nis muf atü

quud etiam in Philofophia accurata confide- buiisiuvol-rationeneceflîtaticonfequenfiæhincindede-trahaturtperinde ac fi diceres,noneffe ulli ar-gUQieiitationietiam firmiflîmæ.ullisveconfe- ccUc^uio-quentiæregulis confidchdum,nequaopinio terocrehaulta,qualis veftra hæceftjindifcri-roen ptopterea veniat. Poftremó itaconclu-disjveliitadfacramancoram in extremoperi- Hnf^anruit culotereccpturus. Quid igiturfuturum metiie-film,fifetcntiaDeiadvocaverinius, nonutcontradi- rîii^-Mqui-diriaßmul dr femelverafiant, tjtied nunijuam con-tendimus firn ó verb hoc tu maxime con tendis, fiamp;argu-aut certe aliud loqueris, aliud in corde abdi-tumhabes.quód virumbonu, nedumTheo- p!tiur-,niiain loenm, uondecet ) fediitcontradiêiionù pritCuni-

. r-v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I 1 r * fiaudesfnat

tioenerwurrue quo,cum priusabunde relpo- fimetfemen-fum à nobis fit, hie iteratareeadem,moiefti ti‘‘mtuiiffe, efleledorinolumus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Atque hæc funt Hofinanne, quæ hoc tern-

-ocr page 174-

7 0 RESMIJÏ. BMM. AD CONF. HOF.

pore .arroganciffimo æqué ac virulentiffimo icripto tiiü, qiio voJuiße ce rantum omnino præftare, quantumpotuifti,iatisapparet,op-ponere, tuiquc fiipercilii dcjiciendi caufïin mcdiumadfcrremiJii vi/um fuir. Qiiibnser/Ï teemenciatum tri nonmuJtumiperem f nain pertinacia ruaamp;ambitio obilant) Jedoriramen, quata vanitas tiiaïh, Arimpudétia, qu.in-[aipdoólrinaab/urdicasamp;: contulio, manife' ftumefrehincftiturum nondefpero. Tibive-ró interen mehorem meinem opto, teq; ino-neo ac rogo,ut ira impofterum de Iiac daârinç parteloqaaris amp;: fcribas,i]e,quod olim de Epi- j euro veré didtum fait, earn verbo prolixe de- j os confiteri, ur poenas legam vitaret, reipfa / haad diibie tollere, id pari rationc detedid j quoq;poHit, verbisqaidem re veriratém cor- j poris Cbrirtiad valgasprxclare conßteri, nbsp;nbsp;I

quoEatycbxxhxreieos infamiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

cvadas, revera aucem candem diiparando prorfiisevcr-tcreac abnegate.

bi(ÿ bca / nbsp;nbsp;nbsp;bem iverbat

fivnunc

-ocr page 175-

-ocr page 176-