Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

tiiHic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rixf nomo nrr

uixt cqtic noTi(gTnclTUir/ilxcr ab|ahrrD red Sûtaxtccuin cumfprcfwnx nonwfe porcffcii .

_orcüniP fcc1(ee|ualitaxe condmcmi f adrend. JSTcc pre^^audenr bam/niR led prodêfr i Sdurrrenim quoö annc^pariTS TÂoiûnOTi!

- ref bomirium qûapaftoTTspecçaroxp fum mcmorartrirry Br cumnoe dnf ftlâl*cp dus c cmc^Crxfcrte tt^rnulxiplicarnin/^tmpU txrra fubdidrr ÊrrnTorixT axrrcmoT^n fb cuncra aniTnalia trn^ J?(rmo qxuppe ari/i Ub^ tnraxicrnabihb^ ncmairrc cpxmfbowii j naxura prdaxufe^Btidcirco duixirr- uta^ aniTuaUb, .«p^inonabboedrncaxurt^^uiajc tra TWunrrn fupirc t ■ abequab udlé:^cr

-✓quot;T* t f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f -etmtr^

LLuaiufpUruq’ ^fitbdtuf çcia.fciuiT^ppc fcdquando dbeif dem fubdtnç drurnitUTni Timan depreJoenduuT. izvhumdru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

mlcbne pcœarc Tnccuanvqui, ddxïna uidtc nOTilforrnidanr quaqiia ery prepoftn € « boc queftw timorr fupbuiTirlnquoytGri|fuai

TISPONAE HABITI, HOC EST ARTICVH dereligione condliatf, ÔC non condliafii om* neSjUtabImperatorc Ordinibus Impe* rrj ad l'udicandum, Ôddeliberan* dum propofiti funt,

Confulta 5)C delibcrata de his adis Impcratorfs fîngulorum Ordinum Imperi),ô^ Le* gati Romani.

fropoßtio imperJtcrif, qua Ordittilmi Imper^AÜA CoHo^uij delibtrSJtt fommtHdtuit.ßitimpoßpreßaionem. , nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;■

%,iber3 qui Imperator Coüocutoribut tradiderat excuHtnäutn quetne^ emi ddtumCoUocutortsïmperatorireddiderunt

Aeßionfum Proteßuntium datum Imperatort dt Conciliatù çr non concü liätitarticuliißl. 41

Ktß^onfum torumdtm deratione reßrmandi abufus in utroq; ordine ,fecu Uriumt^tcclafiaßcorum. ßl.43. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^el^onfitrnprimumEle^krum ZT aliorum Pricipum, qui fe uocantCa* tholicos, de aitis coüoquij, Conciliatit O’non conciliatif articulif. o’!.

fropoßtiolmperatorisdeConclußone Comitiorum,0'de decreto faden do in caufa religionis 72.,

Re^onfum ahoru Prindpu, quife uocant Catholicos »O' ( eorum catalogus o pin in id annota tio.77. ^Detadem r«

Rejponfum hberarum imperaliumduitatum non pro / teßantium or earum Catalogus .34. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Teßmonium Pccij de libro ab imperatore CoÜocutoribus O' deinde ordis nibusïmperijoblato. $4.

SupplicatioDn. tuliiPfiugo’ïoan. Gropperi CoUocutorumaduerßuceic htmnia CollegxfuiEcciffUnacum teftimonio imptratoris de utriuß^ innocentia O’ integritate. a4.

STANTISSIMO VIRO, domino LVDOVI« ‘ co dc Flandria, Domino Prati. Imperatoria:

Maieftatts fuppremo Cubiculario, Do* mino fuo inprimis colendo, , Martinus Bucerus S, D*

Vç dereligionis noftrçcociIiatione,6Cccdc fiarum Chrifti inftauratione,publicead con* fultandum amp;nbsp;deliberandum propofita iunt,, Illuftris ac religioic domine, ea, quoniam ad omncs, qui Dominû noltrum lefum Chriftum inuo* cant,pertinent,uiris bonis merito curæ funt, qui 5lt; ante* quam aliquiddccretum fit,quid conftituatur,ÔCpoft* quam deliberatum eft,quid euenturumfit,folicitero* gant ♦ Precantur enim hi à patre coelefti cotidie , QC ante omnia alia, ut regnum eins, quod ipfum regnum filq fui eft, adueniat ♦ hoc eft,ut Écclefiæ eins quam* plurimiuerain Chriftum fide adiungantur, æhuicad* lundi eafidefic profi'ciant,ut Chriito infeindies pie* nius SiC potentius uiuere, ad fuam ipfi coniblationem QC, felicitate perfruantur, turn ad aliorum procurandam ia* lutem, ÔC illuftrandam patris fui Dei gloriam,cundem tota fua uita explicent. Hæc uero quoniam non nifi pu? ra ÔC certa Euangelij Cliriftidoclrina ÔCconformata ad hanc ecclefiarumdiftiplina,effid poisunt,nihil profe* domagisinuotis eflepoterit,omnibus qui aduentum regni Chrifti ex animo pctut, quam ut ecclefijs tandê de fyncera Chrifti dodrina,dccp uera ac propria ecdefiarS iuxta hanc inftitutione adminiftratione conueniat*

Quocirca quemadmodum deeuentu,Comitiorumqug Ratifponæ, maxime ob hanc ipiàm cauiam ,ut Sf pia confenfio dodrinae Chrifti; filt;huic probe reipondens ■ A i)

ccclefiafticç rd procurati'o refti'tuerctur, indi'daamp;celci: brata funt : Studiofi Chriftt ubiquc gentium in anxin cxpedationefuerunt, itanunc, qualem Dominus euens turn dederit/ö^quid ecdefijsChrifti, hifce cofultumfit, cognoicere cupidißimeexpetunt, Religionis autem no ftræ hoc propriu eft, ut quç de ea audita funt in tenebhs, cfFerantur inlucem,quæ audita in aurem,praedicentùr in tedis,Euangelium enim Chrifti prçdicari debet om« ni creaturæ, Quare ueteres fandi, iàcrorum Condi ioru ada, ftudiofe dCcôfcribere amp;nbsp;inuulgarefolebant ♦ Quæ enim Satan, qui Temper fefilijs Dei immifcet,per iua inftrumenta in facris conuentibus aduerfus ueritatem machinatus fuerit, ad id prodeft Chrifti ftudioibs co^ gnofcere,ut artes huius poftea diligentius caueant : quae uero turbaritjhumana infi'rmitas,utdeîdefèomnes ipfî accuratius obferuentjCt cofi'rmandos regedoscp Chrifto maiore ftudio addicant :quæ autem Chrifti fpiritus ialu taria effidt,erut ut ea religiofe ÔC ipfi excipiât,Ô^ ad alios, quo plurimis faluti fint, perferant ♦ His de caufis, ac ctiamut occurreremijs, qui deadis horumComitiorS falfaiam fparferunt, QCpoftea fpargent, uifum eft, quae quidê dereligionehis Comittjs ada 0^ fcriptis configna tafunt, amp;admanusmeas peruenire potuerunt, omnia acdere,adiundis pauculis adnotationibus, quoô^cer* dus ilia cognofcerentur,ÔC adecclefiç utilitatem melius conuerterentur. Eaueroideomeinicribere tuo nomini uifumeft,utbonis fidemmeam inhacçditionecitius ad probatem, ofFerens omnia eius iudicio, qui in Condlio Imperatoris,inter Imperatorij Conciltj Principes prae* fens omnia itageftaeffecognoueris, Quod meumcon filium,amp; quod iftainuulgOjSCquod fub tuonomine, sequi bom'tp confulas, rogo ♦ Nam eo quidê nihil aliud ipedaui, quam ut ptj ubique homines, maxime uero

i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Germani

Germanf cognoftcfent,quantS Deus beftcfjciS ecdefif» per ImpcratorêobtuleritjUttpeo ahquâdo pleniüspftu atnur, dij predbus, alHetiâ opera cótenderent. Nâ certS eft, Germania làluâ effe nô pofte, nifi inter iè confèntiat, necrede conftnfuram ung,nifi Gondliata1religione,quae condliari ÔC fyncere conftitui iànè nô poterit, propterea qgt; paud fimt,quib us ea uere cordi fi£,plunmi auté, qbus, ca,quodqueftuiaut luxui haben'nôpoflït,fît plane into |crabilis,nifi prias,ut his comitijs Imperat.fapicntifs. in^a ftituerat.de generalib us,ô^neceffarijs capitibus,tam doa drinç q difdplinæ Chriftiang conucniat. Vt enim inhis minus eft fcrupuli,minus ambigui,eo quod clariffîma ÔÔ lt;opiofiis.dehiSjCum in diuinis,tû etiâ patrû ièriptis tefti moniaextentjitaminus etiam plaufîbilê abhisprætex^ tûminufcpcaufç habere poflunc, ij,qui ut reformations adminiftrationis amoliantur, quam morte peius horrêt, dogmatumcontrouerfîas, quorum tarnen nulla eos per fe cura tenet^ urgere folent. Jta cauendum etiam fummo pere pqs eft,ne ullos qui Chrifti funt,Chriftumcp uere in uocant,abîjdant,Chrifti iôdetateexcluibs.Qiiare QC pro ptereos,quiiudido Chriftiadhuc infirmiores funt,nec qdinunoquocpjuel dogmate, uel ritu,aut Chriftangre^ ligioni propriû, autinftitutioni utiliusfit, difpiccre pot funt, neceffe’eftjUtinmultisalteri alterisutfuæ iêntèn=ï tentiæipfîrationem habeant,concédant, amp;nbsp;ftareeos,ueï cadere fuo domino permittant, modo dfc ijs conientiJ ant, in quib us religio ipiâ confiftit. A ueteris enim Ec^ clefiæfimphcitate,atque puritate,uulgonimis longe de flexum cft. Et nos in hac parte plærique ita ad ueteris Ecclefiac rationcm, religionis adminiftrationem reuoca uimus, utadhuc,nec,quiChriftumin alteraparte que^ runt, adhancfimplidtatemfua corn parare ualeant, nec nos ab ea recedere poffîmus. Communia ’gitin', ad c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Aid

fidé ChrtftPpIaÄfenecefläria,inprimi? coftïtüenda cilh fatifque nos duccrcutn'nqae oportet, fi utrincp ea ample lt;n:amur,q«çChriftus Dominus iplè commendauit, ÔC ^poftolitradiderunt, uetulque ecckßa,ut ad iaiutem :neceflaria óbièruauit, eaquccorrigantur,quç cum his confiltere non poflùntî nefcilicetinalienos feruosntc mis acres indices;, aut nofira duritia can fam cuiquam demus, ut pereat, pro quo mortuus eft Chriftus « Si cnim Dominus dederit, utin tjs, quç fidei in Chriftum coherent neceflariOjpia concordia coeat,breui ÔC de relis quis ecclefiæ rebus omnibus, id ftatuipoterit, quod ec-' clefijs maxime, Ô6 cômodo ÔC ornamento fit, Sed ut eccle fiarumconciliatio,nifià neceftartjs SC communioribus T initium fiat, iniri non poterit, ita cum ijs, ilia folum ten-tanda eft, qui uero Chrifti ftudio tcnentur, ôd in cognis jione, eorum, quæ Chrifti funt aliquoufque profeces runt, Nam qui cum domino non facit, is contra eum fa« dt,quinoncum eo colligit,is difpergit ,quiqueadhuc carnales,0i in Chrifto pueri ftint, folidum Chrifti d® bum capere non poffunt,necueteres utresnouum ui® num continere»

Hane itac]^ cum Imperator rationem SC moderatio® rnem, qua una profedo ecclefqs amp;nbsp;patrie côfului p otuit, - amp;nbsp;pofthacpoterit, religiofeatque conftanter in hifee co mitijs fecutus fit, operepreciu eft, ut pi) cognofcant, qua lis ea fit, quid etiam obftiterit, quod ea non plus effedS fit,quanquam non fit nihil effedumjnec parum etiam ad confidenda reliquauia munita,

Certefiueramiftam ecclefiarum conciliandi rationê pleriquc iatis agnouiffent, nec Romanenfes, qui dum imperent ecclefijs, reftitui in eis uerâ Chrifti difciplina nonfiiftinent, nec qui his, uel fui commod i gratia, uel noftri odio, uel quod ÔC ipfi regno Chrifti reftituto^ cupitis

PR.ÄEFATIO, cupitts ïefruï pofTe difFidunt,addidltfunt,impedirepo tudfetit^ quo minus amp;nbsp;inftaiamenètrehgioms concor« dia, ô^fadum aliquod reformationis iiiitium, . Quamobrem utlegî à pijs, quid his comités de reh’s ^ione adum, quidue,nehæf caufa riteperageretur, ob* ihterit, ad id plurimum conferet, ut cum hçc cauià repe tetur,quodnunc à Hlijs Dcipeccarum eft,facilius corri gatur, que modo perfilios dïaboli inieda impedimê ta fût, cômodius caueantur auertantur. Qua de cauia explicare etiam inftitui, quç iniunt in articulis, tam con* ciliatis, quam non conciiiatis : amp;oftendere, quid pla* neconuenent, quidue controuerium adhucfît,ÔCqua* tenus, qua denique rationed id, quod in aliqua uel re^Qu^dfequê rum,uel uerborum controucrfia fupereft, in confenfi* tilibrotrtt onem perduci queat. Nam qui deijs, quorum confen fio ecclefijs necefïària eft, inter ie conuenire non queant, ij uel alteri, uel utrique Chrifti efte no poftunt. nee enim diisentire à ieipib,quo quicunque filij deifunt,agun= tur,fpiritus poteft. Multi denobis ucrenturjficnosno* ftriipiôrum,ÔCeorum, quæ femelamplexi fumus, tue rique cepimus,ftudiotcneri,utetiamquç uereChrifti funt,nifi eiufdcm prorftis loquendi formis efferantur, eademquerationegerantur, agnofcereSC probare non pofsimus« Sed ubi dominus dederit 3 fiCiuftum agendi têpus. Sc eos tantum adioniadiungi,qui feapprobare Chrifto ftüdêt,reipia demôftrabimus,nos qlibetmulta adhuc infirmitate detineamutjUec in uerbiSjnecin re* bus quænoftrafunt,fcientes etprudentes qugrere.Idem merito nobis,SCde alijs pollicemur, quofcunque non Sc dodrinç SCuitæfrudus,non eftêoues Chrifti,non arbores plantatas à Patrecœlefti, conuincunt.

Quicqd uero humançimbecillitatis, hoc eft amoris noftriSC ignorationis Chrifti adhucadhæfèrit,idSpia

rims Chridi fedulo inuocatus, dementer depciïct Qi in omnemuen'tatemindudoSjtdemfadetjUt (entire ita ÔC loqui» Interim Dominus lefus Impcratorcm , expedis O's negoajs,quæ à nobis nunc eum abftrahunt,quampris mum (àluum reducat, (ubmotisi^ impedimentis,quarei obftiterunt in bac cau(à, (îc fuo regat fpiritu, ut religionc condliata QC inftaurata in ipfo utiiqueunum,uno eum corde ÔC ore glorificemus. Ad quam rem, ut optimo pri« dpijSC confilio, Stopera tua,ut foies,adefle polïts,

idem te quoque SC,tui fimiles omnes (èruet, » fuoquefpiritumagisatque magis ima gt;nbsp;pleat, ad gloriam nominis fui, 8C falutem ecdefiarum. Amen.

Argentorati. 4. Noiï, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

amp;ptêb.M,D.xIr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

TORACTA COLLOQ.VII ORDINIBVS I Mx perq primum expendenda propofuit, ac fena tcntiâ de condh'atis, ÔC non conciliatis ars ticulis,rationc«p reformationts infti's tuendaCjiUos rogauit.

Nuidifflmus Imperator, Dominus nofter clementiflïmus nequag dubitat Eledores, Principes ,2lt; or dines reliques Imperîj, hos rum que abfentium legatos memoria tenere, quidnam initio iftorum comitiorum, atque adeo in pris ma adione propofuerit, ob quas præterea caufas hxc co mitia fintindida,uî deniquccôfenlu,ôi uoluntate ordis num imperîj ad conciliandos religionis articules contre uerlbsdeledifinteruditi aliquot uiri ab utraque parte, qui expenfis 66 diligenter excuflis articulis,in quibus no dumconuenitjdeliberarent, quanam rationeinhis cons ciliatiOjô^ concordiainueniri pofletacconftitui ♦ Itatas .„• t meUjUt quicquidadumaut tranfadumpereos deledos collocutores fuiffet, id citra fraudem ac præiudicium utriufep partis referreturad CæfMaie^Eledofes,Prins cipesjcaeteroscp imperîj ordines, qui deinde eo commos dius de omnibus ftatuere QC iuxta decretum Haganoen= collocutor leeadem legato pontificiocommunicarepoflent,

Vt igitur deledi collocutores mo dum, 8C certa ratios ne haberent ordine procedendi in iua collocutione,Cæs fa.Maieft» collocutoribus offerricurauitlibrum à uiris quibufdameruditis ô^pîjsf tales enim à fide dignis iuæ Uberabiin Maieftati commendati funt)conicriptum,in quo media, ptrat.obU 6^uiæ continerentur conciliandi articules, qui in contro nbsp;nbsp;coUocit

rum,quos prçfidêtes ctaufcultatorcs ordinauit,liber per . . capita legeretur,quofic omnia quæ ad concordiam mo* quot;mentialiquidhaberent,confignaripoflèntlcontrà uero, fi quid occurreret,quod non uideretur admittendum, aut recipiendum,id corrigèrent,ac emendarent, Porro ubi omnia hæc elïènt conteda,Cæf Maieftatem ftripto eertiorem facerent de omnibus,quæ uifacoUocutoribus fuiflent.

foüocuto= geren teSjOmnem operam pro uiriliftxajmpenderunt,uC rum. nbsp;nbsp;nbsp;urticuh, di. numero plures, ÖC præcipui in quibus inte»

blurts amp;nbsp;partes ante non conuenerat,conciliarentur : ea tarnen le* prlt;ecip«t^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;penes Cæf:Maieftatem,etordincsimperij facultas

ArticuU ^^s.Caeterutn quod ad rcliquos nondum conciliatos at* fcrofetoïK^ææ^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;collocutores, fuam fententiam SC

concilium, leparatim ut exponeret,ac CæfMaieftati of* ferrent,ab eadem Maieftatepetitumeft,

Omnia itacp à prædidis collocutoribus utriufqj par* tis,utCæfa.Maieftas cômifît,funtfa(fta:ÔC qug uideban turemendandacorredafunqutrorumcp ièntentia Cæfa, Maiefta.eblata eft,fimul etiam indicatum, in quibus ar* ticulis nondum plcneconfèn(erint,enè tarnen ipfis collo cutoribus fpem. Cæf. Maieftatem unà cum Eletftoribus, principibus, ÔC exteris Statibus cogitaturam, SC inuen* turam auxilio Dei omnipotentis media ac uias conciliait di etiam reliquos articulos nondum concilia tos.Rogarét dcnicpfuppliciterCæf. Maieftatem boni confulere ueU let iplorum collocutorum operam,amp; diligentiam,quam huicrei impendilfent.

lamuero cum Cæfa. Maieftat. uoluntas ,6ôconfilia femper refpexerint,hodiernocp die refpiciant,utiftud negotiS prçdpue ad Dei gloriâ,ô^ totius Chriftianitaù's,

maxime ucrooîm ad fàcri Ro « imperij tranquillitaiê, unïtat^ deddat,quo (èmel pernidofa ifta in rdigione diG fenfîo tollatur emedio,amp; qm'cqm'd hinc dctrimcnti acd* dere pot€ftjpr€caueatur,dementer QC krio rogatac obte ftaturfija Maieflas,Eled:ores,Prindpes amp;cxteros ordi nes imperi),ut luxta ea,quæ fua Ma.ieÀ,initio horum cos imp. rogat minors propofuit,ipfi omnes ÔC finguli, nó minoré dili^; fenttntian» gentiâ ac ft odium,q ftja Ma. fecit, adhibere uelint. Si li= dt aäis cot brum cum articulis proreftantium accurate expendere, idcp primo quocç tempore,fuas denicp fententias ac cons filiaad Cæf.Maieftatem referre. Neep uero foîS delibc« rare de articulis conciliatis, fed SC de alijs nondû concilia ris inter iêconfultare, procondirioneôCneceflîtate rerS, quantû ipfis unie âf expediens uifum fuerit, ut fie incom modaplurimauitaripoffint. Prçterea quomodOjSC qui= Dtrtfor» bus rationibus grauiffîmi abuftis, quipaffîm obtinuerût mationt,. non tamin ecdefiaftico g feculari Statu/ollantur, atque chriftianâ reformationem accommodari poffînt omnia, quemadmodumid fummaneceffîtas expofeit.

Petit aût CçC Ma,ut Eletftores,Principes, ÔC rd iqui or* dînes,fine omni moraadhuiufmodiopusadeofanctû amp;nbsp;neceflariumjfeiè accingant,fuacp de his rebus confilia bona fide Caef. Maieft, communicate uelint,ad quâ rem ultro propenfos Status Imperij Cæf Ma.nihil dubitat.

Offert poftremo Cæiàris. Maieftas, ut et antea fccir, fê nihil intermiffur3,neœparluram ulli diligentiaeautla*

bori, ut ad fdicem ac ialutarêfinem deducantur om* nia,iperans etiam PontifîdsRom. Legatum durum, quicquid ad hanc rem expedi* re uifum fuerit.

Propofitio Imperatoris CaroliïV *qua Ordinibus Impc rij Ada Colloquq dcliberanda commendauit,

Liber ab Imperatore propofitus ad rattonem concordiae n ineundam,in controuerftjs religionism nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pagina h

Ärticuli Protellantißfupertjs articulis compofiti, à qui^: bus diffentiebantjuelquosnonpoterantfimpliciter, auttotosreciperc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pag. -

ImpmMai.iententiamiuam,de condliatis,3dnoncon= ciliatis in Colloquio ardculis rogati,expofuerunt»

Refponfum Proteftantium,de reformandis abufibus Ec clcfiaftidsJmprnMaieftati datum»

Scriptum Legatijin quo commemorat,quid cum Epifco xr . pisegiffetdereformationemorum/’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijz

Öd fadendo reformationis initio,deliberationi Eledo rum Principum,3d omnium Statuum propoßta. 14^.

ReijjoniumPrincipumE’edorumjdatumlmp. Maie, xna ad propofitam ab eo deliberationcm, de condußone

XV ReJponfum Prindpn,qui Rom. Pontifîcem agndfcunt, datum lmp Maieftati ad propofîtâ de reh'gionis ne^ gono delibcrati'onem«

XYi Rdponfum Eledoris, ah'orumcp Prindpû QC Statuum Proteftantium,ad propofi tam ab Imp. Maïeftate deli , I nbsp;nbsp;nbsp;berationë,de decrcto faciendo in caula religionis. 180;

xvn Scriptum Lcgati Potificij ad Ordines Imperrj, Ne quid ftatuant de national! Syno do, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185

xvm Refponfio Ordinum Imperrj ad hoc fcriptû Legati, 187 XIX Admonitio ad L^aturn Ponti, ,deeo quod ad Ordines Imperij fcripfifkt, Non licere in Synodo National! determinate controuerfias fideijS^jPontificem Rom, effe caput Ecclefiæ ÔC Condliorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189

Decretum di. Edidu Imperatoris, de reformatione Epi« fcoporûjÔC totius adminiftratioius Ecdefîafticç* 209 xxmi Abufuum Ecclefiafticorum,0drationis, qua corriger© cos oporteatjindicatiOjImp, Maieftati poftulantiexhi

' bita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214

r ■ ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■gt;

VICTISSIMVS ex actione VVORa matienfi comperifiet,uias concordiæChris ftianae non facile per muitos iaaeniri pofle, decreuit Ra« tiipônæ paücos ex utracp parte ad hoc negocium depus tare ♦ Quod confilium cum Statibus Imperij approbafà fet, ôi^ut fibi permitterent deligere ex utracp parte, quos idoneos exiftimaretjad Colloquium, qui rationem SC uiam controuerfias religionis primum componcndi,cós muniter inquirerêt, perfuafifîet, deputauit Collocutores ab altera parte Clariisimos uiros,D, lulium Pflug,D.D. lohannem Gropperum SC Ecciumtà noftra uero,D.Phi lippum Melanchthonem, lohannem Piftorium, SC mc^ Quibus (grauiisima admonitione præmifla,utnihil, quam gloriam Dei,5C Ecclefiæ ædifîcationem fpedas rent )commifit,ut uias Chriftianæ confenfionis in dos drina SC difciplina quanto poffènt Audio inquirerent: quo uerocommodius id facerent Slt;ccrtioreordine, Lis brum eis, quem communiter excuterent, propofuiteum quipaulo poftfubijeietur . Co’loquio præfecit Illuftriü fimum Pi incipem, Frideiichum Palatinum, SC Illuftrem D. de Granuela^ Auditores SCteftes dedit, ab altera par te,Illuftiem D. Theodorichum,Comitem à Manders (cheid, Nobilem uirum Marcftallum Moguntinum, SC Clarifsimum uirum D. Cancellarium llluftriisimi Prin-cipis Eledoris Palatini: à noftra, Clarißimos uiros,Cans

cellarium PHndpis Eledohs Saxom'æ, Ganccllarium HafTiæ, Q(. Nobil cm D, Jacobum Sturmium ; fenatorcm fi^Lcgatum Argentoraten CumitatpCoIIoquiumfis , nitum effet, ÔC Imp♦ Maieftati à Collocutonbus

Ada Colloquij oblata,Imperator operam Col locutorum gratam Habens, Ada Statibus Impertj ad deliberandum proponi fecit,faiptQquod fequitur,

SCRIPTV,M. avo IMPERÄ» ‘ TOR ACTA COVIzOQ.VII ORDINIBVS IM ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primum expendenda propofuit, ac feiu

tcntiâ de condliatis dC non conciliants ars ticulis/ationecp reformationis inftis tuendæ,illos rogauic»

'Nutidiffimus Imperator, Dominus noftcr clementifsimus,neqijaquam dubitatEIedo res, PrincipesjSC ordines reliquos Imperii,ho rumcp abièntium Legatos memoria tenere, quidnam initio iftorum Comitiorum,atcp adeo in prima adionepropofuerit: ob quas prætereacaufas hæcComi tiafintindida,utdenicß coniènfu ôduoluntateordinum Imperijjad conciliandos religionis articules controuer'DcWHwito fos, deledifinteruditi aliquot uiriab utracp parte,qui ex penfis etdiligêterexcufsis Articulis,in quibusnondum inter Status conuenit, délibérai ent, q uânâ ratione in his conciliatio,amp; cócordia inueniri pollet ac conftitui:ea tn Iege,utquicquidadumauttraniadumpereos deledos Q!un«s«if Collocutores fuiflèt, id citra fraudem ac præiudicium fXribw'’** utriul^ partis, referretur ad iiiam Imp,Maieftatem,Eles dores, Principes, cæteroscp Imperii ordines : qui deinde co commodiusde omnibus ftatuerc, amp;nbsp;iuxta decretum Haganoenfe, eadem Legato Pontificio communicare polTent».

Vtigitur dcledi Collocutores modum,6ócertam ra.^ tioncm haberent,ordine procedendi in fua collocutione, Imp.Ma{cftas,offerrieiscurauitLibruma uiris quibuf= darn eruditisSC plis ( tales enim à fidedignisfuæ Maie. Coiiocuton^ comendatifunt) conferiptum^in quo media amp;uigconti nentur conciliandi articules religionis, qui in controuer

„ , t^SiraalaiîtatofeÂordinâm'LLibetpercapKalcgcfctttr quij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo uc omnia quae ad concordiam motnenti aliquid na«

berent, confîgnari poflent : contra ueró., fi quid occurre« OffiduBitoi nbsp;nbsp;quod nonutdcreturadmittendum,aut redpiendum»

totwonun. id corrigèrent, ac emendarent : cumcp omnia haec effent confcdla,Imp, Ma.fiiäfcriptocertiorem faccrentdeom nibus,quæ uifa ipfis öCcommuniter comprobata effent, Fluresamp;pr{’ Huîc commiflîoni Imp, Maf. Collocutores morem tipui artituh wrentes, omncm operam pro uirilifua impenderunt,ut Articulj, amp;nbsp;numero plures, oC præapui ,jn quibus inter partes ante non conuenerat, conciliarcnturiea tame lege, ut penes Imp. Maieftatem, ôifordincs Imperij facultas effet ratam faciêdi cóciliationem huiufmodi, aut minus, Cætcrumquod ad reliquos nondum conciliatos attinet, utProteftantium Collocutores, fiiam ièntentiam ÔC con filium,feparatim exponerent, ac lmp, Maieftati offer* tenqabeadem Maieffatepetitum cft,

Omnia itacp à prædidis Collocutpi ibus utriufcp par* tis,ut lmp, Maieflas commifit, funt fada : quæ uideban tur cmendanda correda funt, utrorumcp fententia lmp, Maieftati oblataefi, fimul etiam indicatum,in quibus articulis nondump'cneinterfeconfcnferintîeffètamen ipfis fpcm lmp. Maieftatem una cum Eledoribus, Prin* cipibus, ÔC cæteris Statibus facile excogitaturam,ôdin* uenturamauxilio Dei omnipotentis, media acuias con* ciliandietiam reliquos articulos nondû conciliatos.’roga vuntcpdenicpimp. Maieftatem fiippliciter bonicôfiilere uellet ipforum operam et diligentiam,quam huic rei im* pendiffent.

lam uero cum lmp. Maieftatis uo’untas, confilta lèmpereô refpcxerintjhodiecp refpidant, ut iftud nego* tium prardpuead Deigloriam,ÔC totius rcipub. Chrifti* anæ, maxime uero omnium ad facri Rom.Imperij tran* quiUitatem

quillitarcm, et imitate dcctdatur quofemel gm'dofàjfta in religtone diflcnûo tollatur,âlt; quicqm'd Bine dethmen ti accidere poteft, præcaueatur, dementer ÔC (en'o rogat ac obteftaturfua Mai'eftas, Eledores, Principes amp;nbsp;cæ« teros cr dînes Imperq, ut l'uxta ea, quæ (ua Maieftas im's tiohorum Comitiorum propofuïtjpfî omnes Si fingu^ il, nô minorem diligentiam ac ftuclium,quàm fua Maife ftasfccit,adhibere,ô^ Libriim cû artïculis Proteftantin, aÆs CoUo' accurate expenderc uelintjidcp primo quoep tempore:'w* feias dcniqueïêntentiasac confiliaad lmp. Âïaieftatem teferre, Neepuerofolum deliberarede Articulis conciJf atiSjlèdÔC de alijs nondum conciliatis,quo ÔCilli pro cenditione Sineceffîtatererumjquantumcp ipfis utile Si expédions uifum faerit concil iari,ct fie incommo da plu^ rima uitaripofTint, Prêter ea quomodo^et quibus rationi bus grauiflimi abufus qui pafîim obtinuerunqnon tam in Ecdefiaftico quàm ieculariftatu emendari,cundacp ad Chriftianamreformationem accommodaripoffîntj quemadmodum id fiimma neceflîtas expofeit*

Petit autem lmp, Maieftas, ut Eledores, Principes^ ,amp;rc1iquiordines, fine omnimoraad huiufinodi opuÿ adeo ûndum Si neceflàrium, fefe aedngant,iuaep de bis rebus confilia,'fuæ Maieftati communicate uelinqad quamremultropropenfos Status Imperijjnibil dubitat,

Offert poftremo Imp.MaieftaSjUt Si antea fecitf,(e ni hil intermiffuram, nceulli parfuram diligentiae autlàbo» rijUtadfelicemac fàlutàrem finem deducantur

omnia,fperansetiamPontifids Rom. Le gatumfadurum,quicquidad hancrcm expedite uifum fuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

De libero arbitrio.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibident

De Sacramento ordinif/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üiidene'

De Eccleßte Hierarchico ordine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confütuendapolitia (U(th'oritate,s j

Dogmataqu£dam,qugEccleßteauthoritatedeclarata,ßrmata[unt. so Deculttt(3'ngt;ft»orijißgt;t^rum.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibident

DeadminißrationeMi/ße. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem

DedifciplinaEccleßaflica. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem

ROLO V. P R O P Os IT V S, AD RATIONEM COamp;ts cordiæ ineundam,ïn controuerfijs religionis,

œE V S hominem ad imaginem QC ßmilitudfncm fuamcondidit; Genefîs i. Non mcorporequi« dem,quanquâamp;:inuddédit mirificeornatum, i ÔC diuini's uübus appofitum,féd in mente,quatn f

cundum fcipftim uirtufe ueftiuit,id eft arbitrij libertate, fäpi« 1 entiæluce,2C innocentiæ pulchritudine quadàm, acpartici* patione fuæ diuinitatis gratuitamirifice decorauit.EccléjZ» S)C Ecclc.Z« uteflètin laudemgloriaîipfîus,ad Ephej. In hac imaginis amp;nbsp;fîmilitudinfs integritatecqttftitutushomo,ininâ tqlleduueram acuiuam DeifuiarchetypinotitiamjöCredS -derebus iudidum, in uoluntate uero ardentem erga Deutn amorem SC obedientiam,quaç in eo tarnen fenfîm crefeere de bçbant,poffîdebat.Eccle,iz*Pfalm,8. Genefis»2,

Et quoniam Deus h om ini arbitrij libertatemindidit,ad * iecitquocpmandatü,rclinquensilluminmanuconfilij , fui,ut fi ueJlet,poflct per acceptam ôS affîftentem gratiâ, î uim Ipiritus fandi,mandatum fcruare,amp; imaginem ,ia qua conditus erat,incontaminatam eufiodire,fin nonet,gloî» riam ô6honoremfuS uo’untaria corruptioneamittere,àui

tamætemamortccomnwtarc.Ecclejj.Hçc arbïtrij Iibcrtas, quæ erat in omnibus nobis, fi non cecidiflet A dam, futura, nunc poft peccatum aliter fe habet in lapib, ante reparation ncm,aliterpoftreparationem,a]iter denique poftglorifica« tionem.

vUertiit ôdmors,bonunTÔÔmalum«quodplacueritei,dabitiI!i.quem *»te^(öMnihil in natura Ria impediebar, ut faceret bene,nihil impelle» batjUtfaceretmale.Ecclej?’, Verum huiufmodiconcreatali bertas faciendi boni,ô^ continendi fe à malo,per hominis Ia» eft amifîàjfola libertate à coadione rctenta,quac tarn eft in mails,quam in bonis,de qua didum eft, Quoties uolui co gregare filios tuos, di. noluifti.Matthei ij.lnefficax quidem j âd inchoandam 0^ efficiendam iuftiriam ueram, ëC op era co ram deo bona/icut fcriptum eftgt; Animalis homo non perd» pit ea quae funtfpin'tus dei.i.Cor.î.Etiterum, Senfus carnis inimidtia eftaduerfus deum. Legt enim dei no eft fubieda, acnepoteft quidemfubqd.Rom.S, Valens tantum ad effid enda opera externa,uitac præièntis, tam bona quam malalt; nam quod exfidenonfit,peccatum eft,Rom,i4.Vnde A u»

guftinus in praefatione Pfal. Ji. Neque b ona opera,inquit,ap pellauerim,quænon de radice bona procedunu

quot;LiltrtM lius uos liberauerit jUereliberieritis : Ioan. 8, Et Paulus ad ^cctptd Rom,8^. Lexem'mfpiritnsuitacliberummereddiditalege peccati amp;nbsp;mortis, Haccnobis per filium,opificio fpiritus îàndi,reftituiturôlt; conferuatur.iuxta illud Chrifti, Sine me nihil poteftis facere;Ioan.i5, Etilkrd Pauli. Spiritus ad= iuuat infirmitatem noftram, quo à ftruitute peccati libéras mur, ëCftrui iuftitiaeefficimur.quemadinodum dixitApos ftolus jh'beratia pcccato, ferui fadi eftis iuftitiae, Qiiac pro» pterea uocatur libertas àp eccatOt

'• Demque delibertatepoftglorificationem,quæeftliber^ inr tasab Omni crroreiudia},SC praua concupiicentia,ait Apo^ ftolus, quod Drum tunc uidcbimus, ßcutelhSC ei perfede adliærebimus « imo Deus erit omnia in omnibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gwwn

Et quia per redemptionem quac eft in Chrifto Tefu uerc liberiefFicimur,utiamin eo omnia poffimus qui nos con- p^cuUdt fortat. Philip. quarto. Iddrco hæc libertas in concionibus ad populummagnis encomijs celebranda eft,ut populus ins chnjb: telligat,quidin Chrifto fit adeptus,SCquodadgratiam,qug eftin Chrifto lefu ,attinet, poffït nunefe continere à peccato, i^dïïctpra bbedire dco, ói. fa.cereeius mandata, ÔC quod hue adiuuans teflintet tefpiritUjfummo ftudio contendere debeat .quemadmos/’‘^P‘’J^'^ dum facit Apoftolus, Peccatum, inquit, uobis non domis nabitur, non enim fub lege eftis fed fub gratia.Gratia autem deiuitaæternain Chrifto lefu domino noftro. RomanorS fexto, ÔC 2. Corinth. ó.Adiuuantes, inquit ,adhortamur ne tamobedÜ in uacuumgratiam dei receperitis, Sicenim gloria Chriftijó^ tntiam, abundantia ac uis gratig,amp; doni iuftitiæ,quod pçr eum reaV pimus, Romanorum quinto, commendanrur. Etfi interim ctiamdiligenterinculcandumfit,tantam adhucinnobisad bonum itmrmitafem, ad malum indinationem remancre, quæ illam uim fpiritus remorctur, dC prauas cupiditates gignat, imp el lat que ad ea fadenda, quæ non uolumus.Gas latas quinto. Vtnemo fit in hacuita fine peccato.primo Iohannis primo.Quo magis à Chrifto pendendu eft, SCtimos re, Sctremorein hac uita uerfandum, atque ftudendum ,ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

unquam defimus gratiæ dei. Heb, 12. neuecontriftemus^i= fitumfanlt;ftum , in quo obfignati fumusindiem redemptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

CAufam peccati confiât eiïemalàrn uolüntatcmjdialjo* Il ÔC hominis,fè à deo auërtentenr, quae mah'tia uolunta tis non à deOjfèd ex diabolo et nobis efi,SicutChrifiiis ait.Cutn loquiturmendacium,ex proprijs loquitur,

Inuidiaitaque diaboli mors introiuit in orbem rerrarum Sap, 2. ô^perinobcdientiamunius hominis peccatores con^ ftitutifiintmulti.Rom.i^QiiodfaAum eft,cum Adam aftu diaboli drcumuentus;fidem uiuam ÔC amoremdèi perdidit^ fiihorumloco/uifiduciamamp;Samoremimbibit^Gcne^j. '

PEccatum itacp originale dicimus elle carehtiam, feti dg« féifium driginalis iufiitiæ,debitæ ineffe« Originalem ue^ ro iufiitiam intelligimus, effe ingratia dei, ÔC imaginem illamSCfimilitudinem dei habere, ad quam conditifumus, amp;quæipiritumfan(fium,ôifexhoGnotitiam dei, SCamorem« compleÆrur : ciiius defedtusfunt jdefiitui gratia , ôô fpiritu dei,feu «t Pàulinis uèrbis utamur, fncredulitas ÔC inobedien

amp; inordinatam difpofitionem uirium humanai^î ,feu uitios fam inclinationem inmalum,quaî SC obid Icx membro'vjex Concupis peeeati, SCpeccatu quoc^ appellat.Ro. 7.Cauendum igit ne fçentia. nbsp;nbsp;regnetpeccatu in mortali corpore uefiro. Ro.6. Ad ratione

itac^ peccati originalis, utrSep fimulSC côiundim rcqrimus, utputa, SC defedum originalis iufiitiæ dcbitæinefle,SC con«: cupifcéntiam feu uitiofum habitum, qui iundus huic caren-tiaî,nonpotefinon prodïrein omnegenuspeccati adualis, in nonrenatis,in quibus diabolus efficaxeft. Eph.2.

AD COMPOSITIONEM RELIGIONIS. $ Çfjginahs h ab ente coniundum uitiofum habitumj,inclinans= tèmâd peccatum. Verum quicqujdeftpr^tenllam carcnti= 'SLm,ÔÇ habitum uitiofum in nobis; peccati^quod in adum alii quem erumpit,fiue id fiat çogitatione,fiue locutipnejfiue terno opere,fiueadus operifue debiti ominione,aucliiale uocamus, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Peccatum ergo originale feçundum fuam propriam ratio nii ' riem acceptum^prout diftinguitur radixà frudibus,pcr Ada Pecwt«»« in omnem pofteritatem pertranfijt Öi. in mortê. regnauit.Ro. omni ç.Fitcp nobis omnibus nafccntibus fôla propagatione pro= prium^ficut dicit Apoft.Rom.9.Cum nondum nati fuifibnt, aut aliquid maliegiflent ÔCç.Item Rom . regnauitmors ab Adam,etiam in eos qui nô peccauerunt.Et tarnen uerum eft, quod hæc nuda carentia iuflitiae debitæ,Habens annexum ui peccatur» tiofumhabitum/eseft/eupeccatum dignum morte . Q}-ïi3.orig.dignu Deus in homine hoc peccato opprefl'o, non uidet imaginem condemni fuam,hoceft, fiii notitam, 0^amorem. Etproindcnafcimur tiow« omnes natura filij irae Ephe. 2. Adeo ut ne infantes quidem, qui nec dumrenatixiecedunt^ab hac damnatione, quæ in czt rentia diuinguifionisöCluds conftitutaeft, fint immunes.

Tametfi eniminnobis nafccntibus adhucueftigiS quod= damimaginis dei reliquum fit, quodliimennatura? appellas mus, quo etiam in-qualemcuncp dei cognitionê alTurgim us, quia tarnen hoc ueftigium admo d um exile eft,ob contamina tionis grauitatem,fit,ut Deus idipfiim non agnofcaf,nam ad faciendamfpiritualem ö^ueram iuftitiam omnjno eftineffic cäx, ctfi ad condemnandos iuftitiæ Dei non fubiedos fuffis . dat.Rom.i.

Diflbluiturautem hocoriginale peccatum perlauacrum regmerarionis ,ölt;renouationis inuerbo uiræ, permeritum pamonis Chrifti'. Ephe.5. Nam baptiftno reatus mali htiius;^^'?^'^** ß^meritum Chrifti diflbluitur,öf gratia Dei reftituituntum;,

etiam co neu pifccntiæ uis reprimitttr, donate fpiritu Ch . quinouosjôC fandosinhomitte motus exdtatjfïcutdocet

Äpoftolus. Rom. 5. Sicut per untus delidlum, propagatum eft malum in omnes homines, ad condemnationem,i£a ÔC per unius iuftificationem, propagatur donum in omnes ho* mines, in iuftificationem uitac. Quemadmodum per inobe^ dientiam unius, peccatores multi conftituti fumus,fic per unius obedientiam multi iufti conftituentur. Rurius capi, fexto.Conftpulti fumus ipft per baptifma in mortem,utque« admodum Chriftus eft exdtatusi mortuisper glon'am pa* tris,fic Sc nos innouitate uitat ambulemus.

y jj Proindc SCfi poft Baptifmum in renatis remancat materf* alepeccati,hoc eft,concupifcentia,grauis certe infirmitas, SC radix omnis amaritudinis : formale tarnen :quod reatus eft, aufertur. Nam eo per B^tiftnum foluti, Chrifto induti fumus, atquead imaginem nlij Dd, faltem inchoatam re« formati. Sicut dixit Äpoftolus. Qui tradiditiemetipftim pro Ecclefia, ut earn fandificaret, mundatam per lauacrunt in uerbo. Ephe, 5. Quicunquein Chrifto baptifatieftis,Chri ftum induiftis. Gal. 5. iddreo propter meritum paffioni« Chri ft i dC Ch rift um ip Cum hab ita ntem in fandis, rel iquum huius malinonimputabiturinpeccatum. Nequeeftpecca* tum,quod eos ullo reatu,qui propter Chriftum fublatus eft, ottg.»ow» obftringat, donee in aliquem adum, uel cogitationem,ucl pntatM’. concupifeentiam erumpit, uelin adus debiti omiflionera* iuxta illud, Nihil ergo damnationis eft qs, quiiunt in Chri* fto lefu. qui non ftcundum camem ambulant. Lex enim fpiritus uitat in Chrifto Iefu,l iberauit me à lege peccati et mor tis. Rom.8,

Vnde Auguftinus rede utitur his loquendi formulis, Reatus ille nafeendo contradus , renafeendo diffbluitur» libro de Ipiritu SC Hteia ♦ Item, contra lulianum libro fecun-do

AD COMPOSITÏONEM RELIGIOWlS 7 do, Lcx ifta, inquft,pcccati., quarin membris eft corpori? mortis huius, ÔCremiflàeft geaerarione fpin't«a1i,âCmanet in came mortali, remiffa, quta reatus ïblutus eft facramentq, quo renafcuntur fideles, Item, omni reatu caret baptizatus. Rurftis omni reatu omnium malorum caretbaptizatus,Pras tereaad Boni faciumfcribcns^Baptifma, inquit, omncm dat indulgentiam peccatorum,0i aufert crimina, non radit. Et inhanc fententiam alia plurima fanctus ille EpiftopusIcriiJ pfit, Itaque docendum eft cum Auguftino diligenter, Le^ gemillam peccati,SCrelicftamin Tandisconcupifccntiam,fi exfenullum frudum malum aedit,non efle peccatum,q«od adhuc eos reatu aliquo teneat, omnis enim reatus cius per Chriftum fublatus ett,

Cæterumeodë Auguftino authore,agnofccndum quocpix ZC. docendum eft,quod Apoftolomalum hocuocetur pecca cum • Neque id folum, quia à pcccatoinuedum fit, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;’•'1

quia ad pecca turn inclinât, Si ei ineft inobedientia contra do S***^^’ ‘*2 minatum mentis, Nam idem uir Dei libro quinto capitej,*^*!’®^*^**^* contra lulianum fic ftribit. Concupifcentia carnis, aduerlus quam bonus concupifdt fpfritus, dC peccatumeft, quia ilU ineftinobedientia contra dominatum mentis,SCpcena pec* catieft,quia reddita eft mentis inobedientis,ôCcaufa peccati, eft defedione confcntientis,uel conta gionc nafcentis-

Etaduerfus eundem lulianum libro ftcundo, Quamuis X inquit,iam non eodemmodo appel.’eturpeccatum,quofa= citreum,ftdquo fit reatu primi hominis fadum, quo rebel landonos traherenititurad reatum, nifi adiuuet gratia Dd per lefum Chriftum dominum noftrum, ne fic etiam mor« tuum peccatum, rebel let, ut uincendo reuiuifcat, amp;nbsp;re« gnet,

Statim ucro ubiinaliquem uitioium adum,qua!es fiint, xi contemnerCjfeu odiffe iudicium dei, SCeiuspromiffis diffi= Motw ori^ dcrc ginalis ptc cati.

derc, frciàcrc adüérfus deurh fimilcs' ctt’am Ïongc minpjsl fes motifs, quibus qualifciintp accedit, autdelcAatfo, aut àïlenfus, aùt tölefantia, erumpit ,feu ebull ïqfit in nobis adti« ale peccatùm' quod iridigetnoua remiflîone, feu nonimpu^ tatione ♦ Et quia tanta eit noftra infirmitas, QC tam fœcunda ifia radix amantudinis ,quæ in nobis fupereft, non fit quin (uccumbamus fubinde côcupiicentiæ, quin radix ilia amaria: tudinis amaros frudus,hoceit, negledutn dei, dC peruerfas appctitiones, idcntiderri proférât.

XII IdeoneceffeeftjUtomnes iàndi,quamdiufuntinhacutâ«’ ta, dicere opus habeant, dimitte nobis débita noftra S^cx» Stniper o= Item, fi dixerimus quia peccatunî non habemus ÔCc. Difïcrt ra.ndd re^ concuptfcentia, quæ eftin nonrenatis,àconcupiicena migiopec= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renatis : quod illa cofiiuntftum habetfc^

catoritm. mortis æternæ, ab hac autem renatorum çoricupifcena tia,hicreatusperChriftumfublatuscft, illa poftfe uiolentcr corripitimptùm,contrahancdimicantfîdeles,camcp mortis ficant: lila reprobis eft materia ruinæ,hæc Sah«ftis exercitie , umhumilitatisSCfidei« Quoniâ igitur.reatusablatus eft, QC cocupifcentia fupereft, quæ contrafpirïtS pcrpetuo cxurgit: ideoin concionibus àd populumutfiimque hoc populo dia ’ ligenter exponendum eft. Primum, ut fideles beneficium gratiæ Chrifti recognofcant, ac praedicentineo, quod hoc mali Deus non imputât : Deinde ut agnita probecp confidca ratatantainfirmitate,quærupereft,fe totos ianandosChris fto medico indies plenius permutant ô(f offeranCcumque ne illicita defideria in iè exiftant iàncfti uelle quidem debeant, (ôëfi, dumiunt incorpore mortishuius,id non obtineant) iniugi pœnitentiaSCprecationeueniæperfeuercnt. Poftrcs mo ut cogitent, cum quanto amp;nbsp;quali hofte domeftico fibi fit pugnandum, utftudiofius ppem fpiritus domini femper im plorenqôfuigilanduminftandumquefîbi iciant,quo carne fuam

Contf a uero non minore ftudïOjUis grariæ,in b aptifmo ac xm ceptg,magmfice celebrânda eft,atcp adeo docendu^hanc efle maioreffl,modo fide exerceatur,quam eft refiduahæcnoftra infirmitastetquod eainfi'rmitas SCuiciofitas ctacißgijöC mor tifi'cari poffitjufi^ad plenam uidoria in futuro ftculo,iuxta il lud. Deus mißt filium fuum in fimilitudinem camis peccati, ÔC de peccato condemnauit peccatum in came, ut iuftitia legis adimplereturjtem .Fratres non fumus debitores earnis, ut fecundum carnem uiuamus. Item, gt;Quicuncp ipiritu dei aguntur,ij funtfilij Dei, Rom,8.

w -T Vlli Chriftiano dubitandum eft, poft lapium primf j parentis oinneshomines=utinquit Apoftolus,nafdfis omHetßij Iios iræ, ôC inimicos dei, eocp in mortemÔClèruitutem ir£.

Item nulh Chriftiano ambigendum eft, nullum hominem rr pofte deo reconciliari, itemcp liberari à feruitute peccati, nifi Reconciti-a per Chriftum unum mediatorem dei 6C hominum,per cuius gratiam,ut inquit Apoftblus ad Romanos, non tantum res condliamur Deo,filt; liberamur à feruitute peccati, led etiam efficimur confortes diuinæ naturæ,amp; filij Dei.

Item perfpicuum eft,quodadultinon corilequunturhaec jjj beneficia Chrifti, nifi præuenienie motu fpiritus fandi, quo mo1«îfpi eorummensamp;uoluntasmoueturaddeteftationem peccati, rittn.S. ai nam impolTibile eft,utinquit Auguftinus,nouam uitam ins deteßanätt choare,nifi prioris nos paeniteat.Item Lucg ul timo.Chriftus peccKtrf. iubet prçdicari in nomine fuo poenitcntiam ÔC remiftionem peccatoru. Iohannes etiam Baptifta milTus ad parandas uias domini,pr^dicauit pœnitentiam,inquiens, Pœnitentiam agi

U,appropfnquatenim regnum ccelorum ,■ Deinde a /jiinta Slotuf nbsp;nbsp;fando mouetur hominis mens in Deum per Chriftum Ec

ritutf. 4lt;i hie motus eft perfidem, per quam hominis mens certocre* creJetidS, dens omnibus,qitat tradita funt à dco, etiam cernfsime QC. fine dubio adfentiturpiomiflîonibus nobis exhibitisà deo, Q«« cre= qm' nbsp;nbsp;dicitur in Pfalmo, Fidel is eft in omnibus uerbis fuis’.

deiKÜ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiduciam capit propter promiftionem dei, qua pollix

Chriftum, eos, inquam, quos prioris uifæ pœ* nituerit, amp;hacfideerigiturin deuma fpiritufando, Ideoqj aecipit fpiritum iandum^emiffionem peccatorum, imputa« tionemiuftitiæ,amp;: innumerabilia bona.

juJHftcari eacem iuftificari pcccatorem. Nam per illam deo grati SC ac« per fidem. ceptiiumus propter Chrrftxim.Vocamus autem fidem uiuS, lirfwatiM. motum fpiritus fandi,quo uere poenitentes uetcris uitac,eri« guntur ad deum )0C uere apprehaidunt mifericordiam in Chrifto promiffàm, utiam uerefentiant, quod remiftionera peccatorumjSCreconciliationem propter mérita Chrifti gra« luita dei bonitate acceperuntiSC damantad deum. Abba pa ter.Idquod tarnen null i obtingit, nifietiam fimul infunda* tur caritas,fanans uoluntatem, utuol untas fanata, quemad«. modum diuus Auguftinusaiqincipiatimplerelegem.Fides ergo uiua eft, quæ apprehendit mifericordiam in Chrifto, ac credit iuftitiam quae eft in ChriftOjfibi gratis imputari : ÔC quæ fimul pollicitationê fpiritus fan di, ÔC caritafem accipir;

. Ita quod fi'des quidem iuftificans eft ilia fides,quæ eft effieax ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caritatem,fedinterim hoc uerSeft,quodhac fide eatenus

J ■ ■ iuftifieamur, ideft, acceptamur Si recondliamur deo,quate« ’ nus apprdiendit mifericordiam Si iuftitiam, quæ nobis im« putatur propter Chriftum SCeius merits, non propter digni tatemfeu perfedionemiuftitiænobjsin Chrifto communis oatæ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etfi:

Etfi autem is qui iufiificanir,i'uftitiäm accipit,Schabet per Ghriftumctiam jnhafrentem,ficut didt Apoftolus, Ablud efh'SjfandificatieftiSjiuftificatïeftis.ôCc, (Quare Sandipa^ . ties iuftificari etiam pro eo quodeft inhaaentem luftitiam ac cipcre,ufurparunt ) tarnen anima fideh'shui'c non inmtitur, ^ç^iaerc. fed foil luftiriæ Chrifti,nobis donatç,finc qua omnino nulla elfe poteftiuftitia, Etficfide in Chriftiim iuftificamurfeu reputamur iufti ,ideft, accepti per ipfius mérita, non propter noftram dignitatem aut opera, di. propter inhærentem iufti-tiam,eo iufti didmur, quia quæ iufta funt opei amur,iuxta il lud lohannis.Qui fadtiuftitiam iuftus eft.

Etquanquam inrenatisfempercrefceredebenttimordei, vi patientiaôChumilitaSjamp;aliçuirfutes. cum renouatiofitims perfeda,5lt; bçreat in ds ingens infirmitas.tamcn docendum eft,ut qui uerepœnitent,femper fide certiftima ftatuant, fe propter mediatorem Chriftura Deoplacerc, quiaChriftus ‘ eft propitiatior,pontifex QC interpellator pro nobis,qucmpa ter donauitnobis amp;nbsp;omnia bona cum illo, Quoniam autem perfedacertitudo in hacimbecillitate non eft, funtque muh tæ infirmæ Sd pauidæ confcientiaî,quæ cum graui faepe dubt tatione ludantur,nemo eft à gratia Chrifti propter eiufmodt infirmitatemexcludendus. £ed conuenittalcs diligenter ada hortari,utijs dubitationibus promffsiones Chrifti fortiter opponant,^ augeri fibi fidem fed ulis precibus orent,iuxtail lud. Adaugenobis dominefidem.

Chriftiano cuique debet eftê compertum,non in hoc data efle nobis hanegratiam, SChancgenerationcm,utineogra:s incrtmetu du innouationis noftrac, quern primum nadifiimus, ociofi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

cófiöamusƒedcrefcamus^n^pfum per omnia, qui eft caput, Ideocp docendus eftpopulus, ut det augmente huic opera, quodquidem fit per opera bona,et interna QC externa, à Deo q«^5o/m mâdata,amp;f cômendata,q«ibus Deus,pmifît,propter Chriftû

Merce; io in pluribus Euangelij lods dare ôd manifcftcmcrccdem:bos nor»«ope nbsp;nbsp;tam corporis,quam fpiritus inhacuita.prout diuinç pro=

rum.. uidentiæuifum fuerit, fi^poft hanc uitamin cœlis ♦ Jdeocp quamuis hacreditasuitaeaEtemx propter promifsionem dc^

VnJe mer renatis,etiam cum prim urn in CHrifto renati funt: nû ce; operîi. bilominusredditDeusetiambonisoperibusmercedem,no fecundum fubftantiam operum, necp iecundum quod iunt à Mrfiori fi= nobis ,fed quatenus in fide fiunt, Sgt;C iunt à ipiritu fan do, qui dei cr cba habitat in nobis,concurrente libero arbitrio, tanquam partia riMi fnit^ liagente.Etamplior amp;maioreritfodicitas eorum ,qui maio ior merccf ra amp;nbsp;plura opera fecerunt, propter augmentum fidei amp;nbsp;cha* gt;nbsp;ritatis in quacreuerunthuiufinodi exercitijs,

vni Qui autem dicunt, fbla fide iuftificamur,fimul fradere de bent dodrina de pcenitentia, de timoré Dei, de iudido Dei, iti jg bonis operibus,uttota fiimma prçdicanonis conftct.ficut

I jicamw. Chriftus inquit, Prædicantes pœnitentiam ÔÔremiffîonem peccatorum innominemeo. Idqp ideo ,ne hacloquendi for« mula aliter quam praedidum eft, intelligatur,.

J quot;in Cclefia eftcœtus; feu congregatio h ominum, omnium Quidecclei jiL/^ocorum Sótemporum, qui uocati funtin communioe nem profeffionis,unius eiufdemcp fidei,dodrinac,acfa cramentorumjfecundum Gatholicam,orthodoxam,SCapo« ftolicam dodrinam,.

II In hoccœtu-quicuncp in unitate uerae ac uiug fidci per cha Solifanfh ritatem efficacis,fub uno capite Chrifto, amp;nbsp;fubminiftratione noftramec fpiritusfandi cohacrent,amp;eifdem-facramentis fpiritualiter ckßam co communicant,!!! foil earn ecclefiamconftituunt, quae à Pau-fUtuunt. lo tern pl urn fandum,0lt;r domus Dei,corpus Ghrifti.i, Cor,6.

Eph.2.SC4. uTimj, amp;a lolianncduitas fanda Jcrufaledei fcendês è cœlis, coftrudauiuis exlapidibus. Apoc,22. di'ciri

Hiceftpopulus Dei ündus ,emundatus ab omnfiniquita* tc,amp; acceptabilïs Deo jlèdator bonorum operum. ad Tit,2. allegorice hortus conduftis, fons fîgnâtusjputeus aquæ uiuæ, päradifus cum fruAu pomorum in fcrîpturis prçfigna tuscft, Haec eftilla Ecckfia eledorum Dei, occulta nobis, Ecclefiaoe cognita uero Deo,ficut fcriptum eft, Gognouit Deus qui cult4. funtéius,2, Tim. 2 Jnquainpræicientiafunt quicuncpfîx def ÔC charifatis fpiritum non àmittunt. Heb« Etfi non panter omnes eandê fpiritus perfedionem participent, Ro, 12,14, amp;nbsp;15, Ephe. 4, In qua etiam îj. cehfentur. nbsp;nbsp;nbsp;non in

præfentiajpraedeftinationetamenDei'quosilleconuertens dos nouitjamp;^ß nobis forts efleuideaniur,Quemadmodum D, Auguftinus de Baptifmo contra Donatiftas libro 5, cap, 27, docet.

Déinde funt in hoccœtu, quod ad extemam fode^in tatem attinet, etiam mali æterno fupplicio dcftinati, quam diu uiuis membris, ô^fi non fpiritualiter, corporaliter tarnen, hoc eft, externis fidei fignaculis SC Uifibilibus pietatis facras vtwij?«/» mentiSjUeluti palea frumento coniundi funt. Math.j.öi^ 15. formam quidem pietatis habentes, fcduirtutemeiusabne* gantes,!, Tim.j.Qui ab Apoftolo,doneclèparentur,feuabs fdndanturà corpore, intus eflè dicuntur.i, Cor,5, Toiüte tnalum e uobis 8Cc,

Hic ergo coetus Unius profeflionis Qi. fignorum, habens inr dum hic uiuitur multos, malos amp;nbsp;hippocritas admixfos,cft ceu magna domus, in qua non fol um funt uafa aurea ÖC arge tea : led QC lignea 0^ fidilia;amp; quçdam in honorem quidem, quaedam in contumeliam, 2. Tim, 2. Inuifibilis fecundum cam partem, quæ ipiritu Dèi uegetata in uitam ætemam prçs deftinataeft, Vifibilisautemfecundumexternam profeffis onem,ctcommunionem, pertotum terrarum orbem difluäa, tacip.iens ab HierufalemjöC inde per Apoftolos propagata,

J. Et ut mail pcccatorcs non fint uiira membra Ecdcfiæ, nlt;5e ßnt mëbrd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elcdoVum Del, quac fanda, ôt communio fando

eccltfix uocatur, nihilominus tarnen Chriftus docuitnos non alibi banc ecdefîam fandorum quærere, quam inilla congre Vti ^»«rè= gatione magna,in qua eft hæc ueræ fidei religionis, ÔC. facra« «lata/c/îrf. mentorum profeffîo, amp;adminiftratio,inquaquifqufs per^e manferit cômunione omnium bonorum,quorumcunc^p pxo rum, qui ah initio mundi fuerunt, fniitur, no præiudicanti* bus peccatis alienis : quod communio facramentorum cum malisnonmaculetaliquem,redconiènfusfadorum, Quiü quis ucro iê ab hac Ècclefia feparauerit, hoc fblo fcelere, quod à Chrifti unitatefèiundus eft,non habebituitam æter« nam, fed ira Dcimanct fiiper eum.

VI Et ne quis uacillaret, addidit Chriftuçs certiflîma figna, Vatæ ec=: quibus hæc magna domus, quæ.eft ecckfia Dei,nobisco« tiefie. gr.obilis fit, ,quæ font fana dodrina, redus facramentorum ufus, amp;nbsp;uinculum charitatis pacis. Eph. 4. Rom. 12. Dug priores notæ fcparantab eedefia ethnicos feu paganos,Sd fiaci eticos .1. Cor. $, i.Ioha, 2,1, Timoth j. 2, ÔC y, Tertiano« tafeparat fchifinaticos,ô^rite excommunicatos, 1. Corinth« Affutum. b5.Ô^H. Adhîecqüarta Ecclefiænota eft,quod Catholica (Ît3tuniucrfalis,hoceft,peromnialocaôC tempora diftùfà, K propagataufqueinfîncstciîræ.

ï f y As notas dum in hacmagna domo fopcrefte uidcmiis, y^non moratur quod multi interimineafintmali,atquc etiampræfideantacdominétur, quo minus credamus, non alibi ufquam, quàmhic, ubiicilicetuigetfana dodri^ na,uerus ufus facramentorum, QC uinculum charitatis,ue* ram

ram Ecdefiampiorumeflèinquirendam. Hxcenimmagna domus, promillioncm habet infalhbih's præfentjæ Dei,ód^^oteftiOhs Ijpiritusfàndi, quæob permixtos malos ab ea nonaufertur, ficut fcriptum eft, Etecee ego uobifcum fumuftßad lümationemieculi, Math,23, Itemjflonrelinquamuosors^*^®’“^^ phan'os» loha. 14, Qiiid enim fi exdderunta fide quidam ° illorum, nunquidincredulitas illorum fidcm Dei euacuabitC abfit« eft enim Deus uerax, omnis autcm homo mendax. Rom.j,

Nouit enim Deus hanc magnam domum mirabilicófiho n confèruare, non in quibuslibet, ièdin ijs tantum, qui pietatis cultores ecclefiac uhitatemob pemtixtam malorum^'*“ multitudinem non deferunt,qui dC apud Efaiam reliquiç cuntar,in quibus promiffiones cóièruantur,etadimplentur« nifi,inquit^dominusreliquifiètnobisfernen, ficut Sodoma faÀ'effemus amp;nbsp;ficut Gomorrha fimfles eflemus 4 Eia.u Et rurfus. fifuerit numerus filiorum Ifrael tanquaarena maris^ ixliquiae fàluæfient, Eià. 10. Rom.9. SC Apoftolusinquit, an nefcitis in Elia quid didt icriptura i quemadsmodum ina terpellat Deum aduerfus Ifrael,Domine prophetas tuos oca cideruntjSC altaria tua fufFoderunt, SCego relidusfumfoa liisgt; Sc quacrunt animam meam. Sed quid dicit illi diui^^ num reiponfum Reliquimihi feptem millia uirorum, qui noncuruaueruntgenua fua ante Baal, Roma. 11, j. Reg. 19* Has reliquias Ghnftus ones fuas appellat, quæ uocem eius • audiunt, SCiequuntur,inhoc peculiariterà Deo deftinatæ, non ut extra magnam hanc domum pnuata -confuetudine' fecolligant,iedutinhismagnailla domus conferuetur,fui* ciatur SC fuftentenir, ne plane SC funditus pereat. Tpiæenim funt domus ilia fundata iuprapetram, in quam fi irrruantquot; omniaadueria, nihilominus firma, ftabilß, SC immobilis ßerfiftet» Math,z.

m Et ut haec magna domus non fempcr «que flofcatmulti« . tudine piorum,nec fitin eafcmpcr eadem ucrbx pcrfptcuf* nfipmtM tas,propterea,tamenambigendumnoneft, quo minus inca tjtf» conîcruetur ilia uera Ecclena,quae (bla habet undionem fpi'a ritus docentem nos de omnibus vConferuatur autemdunt Doilrind ’quot;^netur dodrinæ uniras, in îjs faltem quæ ad pietatem ÔC necejjaria. falutemfuntneceflâria.fuerunt enimjfuntjöCeruntfemper

in hac magna domo, qui hanc dodîxinam in fide, ipe, ÔCchas riute confiftentemjillabefadatam tueantun

* ‘TNhacfoIacathoIicaecclefiaeftremiffiopeccatoriim,quae Inonfolûin baptifinatejèdetiampoft baptifinaconfertur pœnitentibus.Nectâtuminecdefîaeft remiffîo peccato^ rum leuiorum, quae iugi fandificationc noftri repurgantur, uerumetiam grauiorum,de quibusdixit ApoftoÏus,quo-niam qui talia agunt,regnum Dei non poflîdebunt. Et ira û. xCor.12. Timeoneiterum cumuenero ad uos, humiliet me Deus apud uos, ÔC lugeam multos ex his qui ante peccaue.? runt, non egerunt pœnitentiam, fuper immunditia S)Cim^ pudicitia quam geflerunt. Hanc remiflionem peccatorum poft lapfum negantes.Nouatiani, qui àC Cathari, rerfte dama natifunt. quod fcriptura,ÔCuerboÔCexemploteftctur, conü uerfîoni locum eflê poft lapfum . Ezechjb Mathei IS» Luc, 15, Gai, 6, Apocal. z. Ad. 8, 4, Regum, 2,1. Tim, 1.2, ” Cor,2.

incredulitatis,feu fînalis impœnitentiac, ac te deftcM blafphemiae in fpiritum iandS,amp; defperationis peccatum, tion^cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet.necp hic,necç in futuro ièculo, Mat,i2»

blalbhe^ Ç[uo intelligipoteft.quodfcribit Apoftolus ad Hebrç« tni£ tn os 6. ImpolTibile eftè eos, qui femel funt ill uminati,ô^: rir« ƒ ptc= guftauerunt donum cœlefte, 6C participes fadi funt fpiritu» catü irres nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fandi

ad COMPOÎlTfONEM RELIGIONIS. 17 fàndi.,guftauerunt^ nihiJominus b on um Dei uerbum, uirtutcscp uentiiri feculi,0^ prolapfi funt,rurfus renouari ad poenitentiam, nirfus cnidfigentes fi bi filium Dei, Sgt;C oftentirihabentes.Etiterum cap.io. VoJuntarie peceanti bu:s nobis poft acceptamnotitiam ueritatis, iam non res linquiturpropeccatishoftia, ftdterribilis expedatioiu-dicij,Significatenim Apoftolus eos ,quipoft acceptam notitiam Euangelij/urfus fibifilitim Dei a-udfigunt^ oftentui habent.ac uoluntarie peecarenon definunt,non habere aliam propeccatis hoftiam, feu alia per poenitens tiam reuocationem.quale uidereeft inluda proditore, qui tradens ôfreijdens Chriftum 3 non inuenit pcenitens tiæ locum, tametfi pœnitentia commifti feel er is dudus, fucclamaret.Peccaui,tradens fanguinem iuftum.Matth, ±7, Nó enim refpexitinredcmptorcmjquem prodendo rcpulit.Quale Apoftolus etiam de Efau refert,0f exteris omnibus quiexcufauerunt ft,ne eis fieret uerbiim, res cufauerunt loquentem. Heb, 12. Qui enim non creditin Chriftum,iam iudicatus eft, quia non crediditin nomine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

fill) Dei. loh. J. Vbi fubditur ,eum quiirtcredulus eft fis otnnc pecct' Iio,non uifurum uitam, fed mortem fuper eum mànfurâ. A tq; hoc eft peccatum illud ad mor tern,de quo in Epifto la.i.Ioan.cap,$.

AlioquiteftaturinHebraeis Apoftolus,cxccptohoc ni incredulitatis obduratiois finalis immani crimine,nul lum elft peccatum,ne blafphemie quidem,prgtcr^ in fpi ritum ianeftum ,quod in ecclefia no remittatur,modo per fidem ad Chriftum redeamus,0^ in hachoftia, amp;alia nul Ia,peccata expiari credamus, Sic enim ait cap . j. Videtc fratres,ne quando fit in aliquo ueftrum cor malum incre dulitatis ,difccdendiaDeouiuo,fedadhortaminiuof» metipfos perfingulos dies, donee hodiecognomiriatur, ut non obduretur quis ex uobis fallada peccati Namut

fobijdtjpartidpes Chrifti cîfcdi fumas, fiF tarnen initiurti fubftantiæeius ufcpad fi'nem firmum retineamus, Non cnim uniuerfi qui profecfli ab A egy pto peccaucrunt,ftd quiexacerbauerunt,audientes cordaobdurauerunt, SiC increduli fuei-unf,ij foli nonpotucrunt introire propteï incredulitatem.

Qiiamuis quocp piaeft fanlt;fîoi-um patrum expofîtio, ouiloGOsillosPauli interpretaiitur,dealia rcnouatione pF!*baptifmum,quamecclefîa,inqua unus tantumba« ptifmus eft, non agnofcic.

Confiât autem conuerfionis poft lapfum ratio, ut fu^: pra de iuftificatione didum eft,mortificatione,ôô uiuifi-catione. Verum mortifîcatio hic non tantum contritiojs

nem,ftd ÔC confe(rionem,amp; fa tisfadlionem cafiigatoriâ, de qua infra dicetur,poftulat.Dc fcribitur enim pœnitcn tiapoftbaptiftnum ab Apoftoîo,inhuncmodum,utfi£ dolor ieu triftitia fècundum Deû, in ijs qui peccauerunt, gignens in eis folicitudinem,indignationem.fatisfadios nem,timorem,defyderium,uindièlam.2.Corin,z.

yi EfficiturautemhæcmortificatioinnobiSjnon tamtnt kgü,amp;uifpi nifterio legis Moyfi,qua'm lege ipiritus uitæjdum hæc in ritus’ tontri baptîfmo nobis infîta,et peccaio rurfus obruta,per Euan orxn c ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis refufcitatuT,cordibus noftris in*

damans, memor efto unde cecidcris, ôôage pœnitcntiS, amp;primaoperafac, finautemucnio tibi cito. Apoca. 3. Item,O inienfati,quis uos fafcinauit non obcdirc uerita* tirante quorum oculos lefus Chriftus præfcriptus eft, ôd. in uobis crucifi'xus:Etitcrum,Trritam quis fadens legem Moyfi ,fineullamiferationcduobusaut tribus teftibus moritur, Qitanto magis putatis détériora mercri fuppli» da,qui filium Dei concul caueritc^Heb.io.

VII Hæcuoxlpiritumnofirumjpræoccupafum peccato, SSîïiôw* ad contdüonein, ödinenanabilesgcmnws reuocat,qui ia

AD COMPOSITTONEM RELLGTONIS. I9 in confeflïonem tandem crumpunt^SC foltdtudinem, in^ dignationcm/atisfadionêjtimoremjdefydenum SC uins dfdam pan'unt -QC operantur, de qiiibus animi mott bus dilt;flum eft,in Dam d Prophcta. Sacrifia urn Deo fpintus contribulatus ♦ cor contritum ÔC humiliatum Deus non defpicïes.

Huietimori fucaim'tfides, quaercfpicit in Chrifi um, ƒ. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ViUïftcatw

quem h ab emus apud patrem aduocatum I'uftum, cC qui à mortifie»' eft propiciatio pro peccatisnoftris,non pro noftris au^ tern tantum, fed 0^ pro totiusmundi. I. Ioan, 2. Vnde amp;nbsp;faluare in perpetuum poteft, accedentes per ftmetipi: fum ad deum,fcmper uiuens ad interpellandum pro no^ bis.Qiiodmaneatinarternum,fempiternumhabens la^ cerdotium. Heb. Z'

Hac fiderurfus innouatio fpiritus accipitur, ÔCuiuifi’ eatio moitificationi coniungttur. lie enim precatur Da^: uid.Quoniam iniquitatem meam ego cognofco, SCpec^ catummeum contra me eft ftmper, Afpergcsmehyfoü po 5Cmundabor,lauabis me SC fuperniuem dealbabor, Audituimeo dabis gaudium ÔC lætitiam, 8C exaltabunt pflahumiliata . Spiritum reCIum innouain uifccribus rneis,redde miiiilætitiam falutaris tui SCegt, Etiterum, Quoniam die ac node grauataeft fuper memanus tua» Conuerfusfuminerumnamea dum confi'giturmihifpi inEbrafo, fia, Delidummcum tibi cognitum fcci,6C iniuftitiam eiTfuXusm« meam non abfeondi. Dixiconfitebor aduerfumme iiv

• n » • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»r n ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;torronbwi

.iulntiammeanidonnno,amp;^turcmilnci impictatempcc- xfanx cati mei. De hac remiflionc per tefiimonium fpiritus, quemadmodum in prima iuftificatione, certi reddimur, facramento pœnitentiæ,cuiusuis in abfolutionc confi-ftitaccedente, de quo pofi ea dicendum erit. HadenUs de pœnitentia poft lap! urn, quæin fola ccckfia Chrifti agitur,SC rcmiiTionem obtinet peccatorum.

I Cdefiaeergoauthoritas cognofcendaamp;reqm'ren« Jj^da eft.hæc ueró authoritas, ut perfpici pofsit, feiens elt;tkfia pri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft ,Deum,uthancecdefiam fibi compararet,

«nücoikfta prindpioufum eiïeminïfteriouerbi uocalis non fcripti, quod quafi permanus tradi amp;Lcômunicari uoluit, Quês

• admodum ÔC Chn'ftus apoftoh's fin's mandauit, ut irent inmundum uniuerfitm ÓC praedicarent Euangdiumom

„ nicreaturæ« QuotamenuocalÉamp;TextemouerboDeus no interttum HOU alitcr utitur^quam initrumentogt; quo intemum ilium «xjiibetur. affatum exhibet,quo folo aperiuntur corda.

fmbecillitati, in obliuionem QC errorem procliui, fucs curreretur,tum diaboli fraudibus, qui uerbum excutere nunquam non molitur,occurreretur.

ni Quia uero, ut didum eft, Deus fciebat futurum efte^ Duplex ««le ut diabolus uiuumillud uerbum, comparato inid omnt £ port 35. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jcorrum pere fataga ret: ÄS quod hom ines in hoe fubs

ornaret,qui transfigurantes fèin angelos lucis, tum feri* pturas adulteiinas 5 quibus diuinam nbsp;apoftolicam aus

thoritatem arrogarent, fub ipfbrunretiam apoftolorurri nominibus ederent^ tum apoftolicas in fuam ipforu pers ditionem deprauarentjamp;fuinculum charitatis, quod in eis eftetjiniquis difeefsionib us rum perent, id dreo eccles fiæfuamauthoritatcmjeandemcp duplicemconftareuos luit,

nn Prineipio apud Ecdefiam efteuoluitauthoritatem iu fcripturas,2lt; difeernendi Canonicam, à no ras.difeernen Canonica quæ ftio temporc 30 apud Synagogam fuit, poftca per Chriftum in Ecclefi'a confirmata eft, qua fas luberrimus ille Canon Ecdcßafticus conftitutus eft, qui faadä-

AD COAÏPOSITIONEM RELIGIONiS ft fan Aam fcn'pturam Canomcam.tam uetcns, quam no^ ui tcftamenti, certis terminis, QC certis Prophetarum ôd nbsp;nbsp;nbsp;quot;n?quot;^

Äpoftolorum Übris contineri definiuit,aceminéntiam iftam Canonicam (acrarum literarum, caeteris libris ad es mit, Qiiæ Canonica fcriptura,per foccefli'onem Epiicos porum,ÖC propagationemEcclefiarum,tanquam infede quadam fublimiter conftituta eft, cuiqj feruire omnis fcripnirf fideliSjÖd pius intelleAusita debet, ut omiiino dubitari nonliceat: fitneuerum feuredum, quicquid hæc fcrip= tura continet. Ad hanc Ecelefiai authoritatem reipicit SC »llud Äuguftini. Euangelio non crederem,nifi me Eccle fiac Catholicæ commoueret authoritas.

Qiiæ tarnen authoritas,in difcernendo tantum ueras fcripturas,a falfis,fita eft, Nam omnem icripturam, quç in Ecclefiafticum Canonem,utueraac diuinaiemelres»4“quot;'.quot;^’^ cepta eft, plané immobilem efle conftat, omni authos ’ ritate Humana longe maiorem, de qua dixit Chriftus^irrciigiofc quod foluinô poffit îutfruftra SCirreligiofe difputetur, num authoritas Eccleßg fcripturisanteferendafitc'num ««lefis, q»s ccdefia abolereleumutarepoflit,traditainuerboDeic’fSä$r“* num ftatuere quid poflit contra uerbum Deiî'

Verum cü docente Apoftolo Petro, omnis PropHcs tia fcripturæ propria interpretatione non fiat, quod non Humana uoluntate allata fitaliquado, fed fpiritu fando .«rtrprctädi infpirati, fic locuti funt Hom ines, uoluit quocp Deus, ut ‘‘quot;p'“quot;' authoritas interpretandi fcripturas, apud Ecclefiam,quç fpiritu fuo regiturjcftet, utidem qui fcripturæ author eft ‘ fpiritus , eius etiam fit interprcs, unde dominus Icgitur Lucç ultimo, aperuiffe difcipulis mentem, utintelliges rent fcripturas,

Non eft autem hæc authoritas apud ullum pnuatum^n requirenda, fed ad totam Ecclefiam, ad communcm confeufum omnium piorum recurrendum eft : quæ eft, uni

unnrerrahstcßificatiofpiritus fandi, firmamentum rfiafis. Inqiiam fenrcntiam dixit Apoftolus j, Tim.J» kripturss pe Ecclcfiam eflc columnam.fiC firmaments ucrttacis.Sum nestoMccclc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ƒ» .

«am. maenim authoritas interpretandt fenpturas cui contra dici non fi'ceat, non apiid ßngula membra,fed a pud totä eeelefiam refidet: quænonfoiumGermanos(àcræCerb ptiiræfibrös,à fuppofîtïcqs difcreuit,(èd QC germanam fen pturç interpretationem m neceflàrîjs tradidit. Quas fiafunt,quodpatris,fifij,amp;(piritus fancli,eandem nas tiiram S/C cflentiam , Sgt;C tres perfbnas, Etin Chrifto do» mfiiOjduas naturas,etunam perfonam confiremur-Hçc cni m SkT plcraqj alia magis feripturarum interpretatione exph'cata jquamipfarum feripturarum uerbi's expreflâ^ ipfis tamcnfcripturacuerbis irnpfitita,omnis Cathofica recepit Ecclefia.

îiiur rctatio nbsp;nbsp;^inc cft qgt; Atfianafius ait, Eccîefiaflicç fempermos

t«kfi£ ta ta efr difci'pfinæ, fi quando hçreticorum noua dodrina exs fcXuns'iquot;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contra infol entes quç ftionum nouitates, rebus im

funt cxpiicct mutabilitcr permanentibus,nominS uocabula immuta* re,ôi^fignificantius rerum naturas exprimererquç tarnen exiftcntium caufarum uirtutibus,congruant,ôô qug mas gis, eafdem antiquitus fmfie demonrtrant, non ortus nouitatêmenfurant. Hçcillc.EtprçclareIrençns,Si ins quit de afiqua quçftidne dubitatio eft, oportet ad antis qnifltmasrecurrcrcecclefiaSjin quibus conucriârifunt Âpoflolijâ^ ab eis de propolîta quçftione ïumere, quod cerium eft. Quid .n.utfiibqcit, fineq; Apoflofi qdem fcripturas reliqfldrt nobis,nóne fequioportebat ordis nemtraditionrs,quê tradideruntfiijquibus comittebant ecclcfias f Cui amp;nbsp;barbari aflenftrttt, fine atramento fa ts ptam habentes per fpiritum in cordibus fuis ial utem.

Huius aut autfioritatis, quàmecclefia circa feripturç interprctationan obtinet, incommuni tllo et uniuerfàli

AD COMPOSITIONEM RELrGfONlS; IJ pcrpctuoronfcnfu fitain,jnprimisfynodos, déincfeec« cleliafticos fcn'ptores omniu tcmporum.quitamêfHfpe ctænaci noniunt,idoneostefteselleconltat:cumunaat£ftu hui««, nimitertradiintaedocent, doórmam aliquam,ab ap©« ftoh's in nos uflt;ç profelt;flain in ecclefia effe, Sgt;C femper re* ceptam fuifTc, quæ 5C faiptun's confentanea fit, Porróhuicucro amp;p€rpetuoconfenfiii,cui iynodi ÔC % patresconcorsteftimonium ferunt, obtemperare debe* mus. fedita,utecclefia illi obtemperandum eflè ceniuit, ckfieuaru. DifFerunt enim quæ commun! coniènfu tradita funt. Quædam enim eorum, dogmata funt plané neceffariaj qucdam non item : quae fcilicet pro ratione temporis in* teira,ia .«wa ftitutamutari poflunt, Qiiamobrem coniènfumiifum communem fecund urn earn rationena, qualoquitur no* bis, et in ilium finem, in quêrefpicit-acciperedebemus-, nein firipturas impingamus,neue dogmata, quæ Bafili us librodcfpintii knêlo. Cap. 2Z, Kyq«iigt;x uocat, cum neceifarijs dogmatibusdefidecêfundamus, Neqjenira par debuithaberi ratio prohibiti efus.amp;fuffocan fangui nis, atep interdidç fornicationis, tametfi illud eadetn authoritate, quaiftud,delt;retum,5lt; multo temp ore in ec* clefia, commun! omnium confenfu, reteptum,atq? adeo iynodorumCanonibusfirmatumfit. Ad tempus enim ncceflarium hociudicatumeft,quamobrem fine religi* ©nis prçiudicio obfoleuit. fed illud perpetuum eft,quod diuinalege expreflum fit. neep fomicarios, ne^adulte* ros regnum de! pofièifures. Ad, 15, i; Conó.

Cacterum ub! fcriptores uariât, liberum habet Icdor, xi auditorueiudidum, quid approbet ucl improbet,ita ta= men,nequis temerc fibiconfidat, fed in rebus dubijs do teri magis cupiat q docereiâf'ubi neceflârîum uidebiturî ««iefir Juhgt; iudicium deambiguisEcclefiædéférât, iuxtaillud Apo '*****^ ßoli „Gacteri dijudicent ,1, Corin. 14, Nam 0^ fpiritus

per Ecdefiamprobandiôtdrjudi candi funt,hccftatim li ngulis permittcndum, fcripturas ,m qüibus Hint miik ta difFidîia intellèdht , pro fùo ingenio interprefari» 2» Petri ulti« Eftautem uniuerfalis ecclefiæ perpetuus con« fenfus, 6lt; orthodoxorum generah'um conciliorum,lt;5ui« buspridemomnes Ecdefiae aflènfum præbent, aiitho Synodorüm au« tioramaioti^thoritate diièrte difcernenda. Hoc enim umuerfalis illc unam eandemcç dodrini, confpiratio, proprium habet,ut eius interpretationiftan dumfit:eo quodnitatur promiffîonibus-diuinis,de fpi« ritu ueritatis ecclefiæ nunquâ defuturo,amp;habeat notas kik^toS infallibiles, dodrinaî concordiam,ôlt;!;cumfcripturis con fajcMhoUd.fenfioncm» Quæutraque fignafuntfpirituSjquiunita« tisdicitur,non diflèniîonisjôôomnis ucræ interpréta« tionis ac falutaris ordinationis didator audor eft.

Hæcconfenfîoecclefiarumeftetiam piorum fandimoi; nia,miraculis,ÔCfanguine martyrum comprobata.

Cæterum ecclefiæ particularcs authoritatem quidem habent fcripturas côferendi‘,fcrutandi,atcpetiaminter« pretandi .loh. 5. Ad, ir, fie tarnen,ne pugnent cum per« pctuoillo confenfuîatçpdum uariartt fententiæ, parti'« culares Ecclefiæminores,ad maiores nbsp;nbsp;plures,maiores

denitç et plures, ubi neceftum eriqad uniuerfalem eede« fiamréférant, quod fieri debet per ccetus éorum, quiiti Synodi nbsp;nbsp;fynodis conuenient, quarum aliæ funt Epiico pales, aliac

Epifeopaki Proutncialcs, aliæ Nationales , aliæ Vniuerfales, wThOTak/* nbsp;nbsp;nbsp;Attp hadenus dénota uerbi didum fit. ’

Fcundum fignum, quo Ecdefia dignofcitur facra r mentafunt, amp;illorumlegitimus ufus, Conftatenim Eccleflar Sa« facra tnenta duabus potillïmum de caufis diuina au^ dion'tate inftituta effè « Vna ut cfleut fignacu’a, ÓC uelut tefîèræquædam huiusmagnae congregationis ,qiiæeft Ecdefia.Namut Auguftinusinquit,innullumnomen aut ucrumjautfalfum^coagulari homines poiTuntjnifi ah' quo fignaculorum,uel facramcntorum uifibilium eon^ satrame^ (crtiocolligantur. Quamobrem dominus Ie{usChn'= ftus leni iugofuo,6Cleui farcing nos fubdens,(âcramenx lis numero pauciffimis,obferuatione fadllimis, fignifîca done praeftantifsimis, focictatem noui populi colligauit. Altera,ut fint certa Si effîcaciafiena uoluntatis amp;nbsp;gratie Satramtma ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtx .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tîMUgran»«

Dcierganos 5 K proindc non hgna,uttantum lignent, fed ut fandificent, S/C. nos deacccpta gratia certos effid-antiutcp in nobis fidem excitent, Siz ad motuâ diledionê, fandos chriftianos mores,prouocent,amp; inhortentur.

Redeergo defcribitur,Sacramentum efiefignum uis n fibile inuifibilis gratiæ Dei, Eft enim taie fignum, quod in iènfum externum incurrens,admonet ÔC érudit nos,ut qùodforisinfpecie uifibili geri ccrnimus,intusper Dei uirtutem effici credamus.

Gonfiatuero facramcntum duobus. elemento fènfibt m lijUtifigno : Si. uerbo,quod dum accedit adelementum, fit facramentum.

IAmquiaDcus minifterio uerbi Euangelium fûutr», 1 3^ per Euangelium certitudinem falutis in omnes gen tes pro pagare uoluit, ordinem inftituit, Primum, ne

fi quilibethocmunus prætcr omnem dcledum ufiirpa« retjdoclrina ßeiet in cerf a 8C tanquam paruuli fluduan* ^nituî ne- tesAirciimfcrrcmur omni «erbo dodrinæun neq uitia ho buf. nbsp;nbsp;nbsp;tninum^per alhitiam ad arcumuentionem enonSjbpne,

4, Deinde ut certi eflêmus, minifterium uerbi ôi. facræs mentorum, non eflèmetiendum experfonis minifirani tium,fedexauthon'tafediuina . Cliriftus emmaminic ftrishancinieti-ansfert dicens, Sicut me mifitpater,ôd ego miüo uos. Qui uos audit,me audit,qui uos Ipcinif, me fpernit, Dènique ut iciremus noneflepriuato iudi-do abrogandam authoritatem miniftris, ob malam tana tutnuitamjquamdiu dodrinamChrifti,Ôd facramenta uitæ adminiftranqôt ab ecclefijs tolerantur: fed legitimae ordinationi,lt;iuamlibct earn mali adfempusoccupent, • fuam authoritatem non efiêdetfahendam,fîcutfcriptuni eft,Supercathedram Moyfi iederunt fcribæ,6C pharifacf, quæcunque dixerint uobis ,facite4 Hanc ordinationis uim, atep adeo ordinem,cfle iaeramentum i n ecclefia dri uinitusinftitutum ignorantes Dônatiftæ, fœdiffîmeîa* pfi funt,quos beatus Auguftinus ualidiffîme rcuindqac confutat,

n Verbum lîuius Sacrament! eft, quo nos Chriftus de authoritateminiftrorum,ôdeffi'cacia minifterq certosfa^ cit, Sicut inquir,mifit me pater, fiC ego mitto uos Acci* piteipirifum fandum,quoRî remiferitiSjÔCc.Item, Eun= tes in mundum uniuerfum,predicate Euangelium omni creaturc^îtem, Euntes docete oês gentes bapti;zâtes easi m nbsp;nbsp;Elementum uero huius facramenti, iêcundum gene«

Eieraentum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationcm,e{l impofitio manuum“ Epifeopa«

Eccisr.j. J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignificatur, eledos confirmari in opus mini«s-

Eciiaftfi, fterij, ôC accipere poteftatem prædicandi uerbi, ‘‘confe* crandi Eudîarifiiam, adminiftrandi facramenta,ordia nan.diomniainçccIefîa,a4ædifîcaUonem,ôCcohcrccndi rehelîcs ac criminofos,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V iV

AD COMPOSlTïONEM RELIGIONIS. Tt.7 autem huius facramentt compleditur pot^'fta^ tem ordinis Si^iurifdidionis : Poteftasordinis, minifies tnmam. rium uetbi,adminiftrationemûcramentorum,ô^eccleft3 arum ordinationem ad ædificationem : lurisdidio uero poteftatemexcommunicandi, SC refipftcentes abföluen^ di continet.

Suntauteminecclefiaalqmaiorcs,ah'jminoresordi= v nes.Ilii,funtpresbyterorum,diaconoru,“fubdiacono^ «quot;“iauu«. rum,hi,acoIuthorum,Ie(ftorum,exordftarum,öiS oftiario Os' ** rum. quorum omnium legitimus ufus, SC adminiftratio, ad ueteris ecclefiæ regulam, SC morem reftitui petitur,

Cæterum inter Sacramenta, quæ in ecclefia publico vi •minifterioexhibentur,ö^quibus gratiafidelibus diuino * munere confcrtur,hoc differentiæ habendum eft, quod quædam auguftiora, ôd magis principalia funt, ueluti Baptirmus,Ordo,Euchariftia,0(S Abfolutio,fine quibus Q«« Sacm* Ecclefia non confiftit: quædam uero inhoedataSCinfti tutafunt,utfint quidem facraiymbolain fubleuationê, “«• óómedicinam humanæinfirmitatis: atnonneceffàriaut illapriora, quanquam ualdeutilia amp;^fa!ubria.modo ta« men rehgioie, SC pie adminiftrentur dC accipiantur.

BAptifmi Sacf amentum mandatum Domini,ô^diut r nam promißionem habet,quæ his uerbis contine-tur.Euntes docctc omnes gentes,baptizantes eas in nominepatris,filrj SC fpiritus fandh'.Matthei.iS^Et Qui cred ident amp;nbsp;baptizatus fucrit,faluus crit Jvl ar. i6.

. Elementum uet o eius fecundum generalem baptifmi u |•ationem,eft aqua.iuxta illud Chrifti, Nifi quis renatus Eicmcntom fucrit ex aqua amp;nbsp;fpiritu fandlo,non poteft introire in reg= num dci, lohan, tertio. Eft cnim ßaptifmus lauacrunii

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E ij

duntur,fed quo fit , ut bona con.^cicntiabene refpondeat apudDeum per refurreÆonë lefu Chnfti, qui eft nrdex tra Dei,deg!uticns mortem, ut uitç aîternae heredes efFici amurLPet,}..

JU Vis ergo Baptifmi in hi's, qui rite non fide acccü Vij Baptif. dunt,eft diui'nauirtute ab omni peccato mundari, ÔC per fpiritum regenerationis exfilio irç efRci filium dei\Tit,j. conimori conftpelin Chrifto, ÔCrefurgerecum Chri« fto in. uitx nouitate : ut conftpulti cum illo, ÔC participes fadi mortis eius, participes quoque refurredionis eius ft mus:nouam uitam,non noftra,fed diuina uirtute, qua iU Ie excitatus eft, nobis per fpiritum communicata,in no« bis inchoantcs,^Rom*ó.

un Confert uero baptiftnus iuftificationem, SC de ea nos topSmiT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certos facit,utPaul .Gala.j.teftatur, Qiiicuncp, in*

quit,in Chrifto baptizatieftis,Chriftum in duiftis» Haec baptifiniuisrememorandaâC exercendaefttotauita, ut homo Chriftianus mortali huic moriaturuftii,amp;abrea nuncians mundo di. Diabolo,feipfum abneget,ut in deo refpiret, ÔC nouam uitara meditetur : donee hoc m ortalc induatimmortahtatcm^SfcaropcrinfirmitatemfepuIta,. refurgatingIoria,i.Cor,i5.Refurredionisenim nedum fpirituah's,fed et camis,qug futura eft, baptiftnus pignus cft,amp;imago ♦ Quemadmodum A mbrofius in cap, 6,ad Romanos docet,

V Docendum etiam eft, ecclëfïam mandatum ab Apo* Bï tifmain- accepifte baptizandi paruulos ,efl'ecp non fblum fantua. adultiSjftd'etiamparuurisbaptifmigratiamneceflariam ad falutem : quod Ô!SinilIisgenuinæ fordes peccati fint, quæ per aquam ÔC. fpiritum aboleri debent, iuxta illud Euangelij. Nifi quis renatus 2Cc,A d quos etiam promif Gonem. Euangehj pertinere conftat,. quam irapoffibife efrper*

AD COMPOSiTïONEM RELTGIONIJ. 2^ eft pcrtincre ad cos, qm' non Hint Ecclcfiæ infèrti per bapnfmum. Et damnandifuntfanatt'd anäbaptiftaf,qui paruixlorum baptjfm« non redpiunt,ö^ paruulosfinc baptifmofaluos fieri adfi'rmant

P Oft baptiTma firccedit Sacramentum confirmation: t nis. quod etfi non fit neceffitatis ad falutem,uerbo « Chrifti tarnen innititur, quo promifitpatrem rogan^ tibusfe daturum fpiritum iàndum»

Elemcntum uero eft, manuum impofttio.ad quam n Apoftolorum tempore^iritus fancftus fenfibiliterdefn ucMeaw«. cenditinfideles.pofteacum amplificataecclefia,donum illuddiuerfitatis linguarum noneflet ampliusad aftru-endam fidem neceirarium,remanfit tarnen manuum imn: pofitio : SCauthoritate ecclefiaftica furrogatfl eft fymbo lum Chryfmatis, quo inuifibilis SC interior undio fpiria tus fandi 3 fidem Chrifti poft Baptifina profeffis deno« taretur, ut teftantur Patres,

Vis ergofacramenti eft ,ut qui ineo fymbolo cum fi'* ni ducia uerbi SCgratiæ Chriftij non rd externae, quemads modum SCinalijs iacramcntis fieri debet,confirmantur, intelligant, ac credant fe accipcre fpiritum fandum : quo fblo in uia ialutis progredi, perftuerare, SC tentationibus SCinfidqs, carnis, mundi, diaboli, fœliciter refiftere polfint.

Et quia nunc infantes omnes baptizantur, SC ad ba« ira ptifmafidei profeflionem perfenonædunt, conueniet, aJm roiïuî utpuerijpoftquam cathechizati, SC de religione Chrifti inftituti,ad confirmationis facramentum percipiendum adducentur, fidem Chrifti,SC obedientiam ecclcfiæ,fiio etiam ore profiteantur ♦ quemadmodum in Condho Äurelianenfi Canone tertio, ( qui habetur deConfecrac

tione di’ftind.5. ca. Vtieiuni) conftïtutuneft. VttamS» hinc aharum Ecdefiar um mos, hadenus ohferuatus,no damnetur,donee concdio generah' fuper eo ftatuetur. .

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti ferme,cui'us uirtutc hoc fàcramen

turn conficitur, SC quo fit, ut poft confecrationem uerum corpus, ôf uerus fanguis Ôomi'ni, uere, amp;nbsp;fub*. ftantiahreradfincetfidehbus fub fpeaepaiiis etmmO’U Aflittuin. lis, nimirum, hocefi, pane SC mno, in corpus 6C ûngui« nem Domini tran(mutatis,Ôdtianflubftantiatis ) diftri« VttVüEmh tgt;uantur,qhabetinhuncmodû.Accipiteamp;manducatc “ “ nbsp;nbsp;■ éx hocomnes.hoc eftcorpusmeû,quod' rouobistraa

detur.Ëtad calicem» Bibiteex hoc omnes,hiceftfana guis meus, noui teftamenti, qui pro muftis cffiinditur in remiflionem peccatorum.

n ElementumueroeftpanisôCuinumîadquæcurnaca KU». Euch. cedit uerbum, fit fàcramentum, duobus cnim hoc facra mentum conficitur. uifibili Elementorum fpecie Sgt;C inui fibili domini noftri lefu Clirifti came SC fanguine : quæ hoc facramento uere amp;nbsp;realiter participamus»

in Vis huius facramenti eft,ut p uiuificatricem camem Vil Eochar. faluatoris noftri lefu Chrifti, einedum fpiritualiter,fèd-amp; corporaliter iungamur, amp;effïciamur os de oflibus cius, à caro de carne aus : certificat!', qgt; in ipfo Chrifto lefuaccepcrimus remiftîonem peccatorum, Ô6 infacra^ mento uirtutem reftinguendi concupifeentiam, in mem brisnoftris hærentcm, dulciflîmum cotepignus remifs . nbsp;nbsp;nbsp;fionis peccatorum, uitæ æternæ, ÔCfodetatis cum Deo

Hic proteßantes proprium ^rticuïum ohtulcruntßgnatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{

HV ius facramrnti uerbum Math, i8,quæ Iigaueritis ’ fuper temfn,erunt Iigata i'n cœlis,et quae folueritiSi erunt folutaincœh's Sic, Etioh, lojegimus. Haec inquit Euan.cü dixiflet lefiiSjinfufflauit in Apoftolos et .dixit eis, acdpite ipïritumfandum : quorum remiferitis peccata/emittenturcistóC quorü retinucritis,retêta erSt, Verbum fanèomni fuauitate plenu óóredundans^quo wuwi£ mirifice eriguntur confcientiçJapforupoft baptiïmum« qbus imprj Nouatiani pœnitenü'amin ccdcfiadandam €fle,blafphema in dei mifericordiam uoce, negauerunt,

. Elementum uero eft ritus ille exterior, quo imparti^ tur Só accipitur abfolutio inucrbo Chrifti.

Etquoniafaccrdotesinhocfacramêto medfcos agutn {piritualeSjqconrcientiaSjSCpeccatorö etuitioriïlaqueis implicatas,exped^re,ô^moIe irae dei preflas,confolari crigere debent:idcirco peccata,falte Içtalia, qrum quis ü 4ji có fetus,eft dC quac confcientiam pcrplcxam tenent angiTnt,confitendafunt,Iuftum qcp amp;iandum eft, utad' minimS^tanis femel, qlibetfecurationipaftorjsftn fub ïjciat: paftor fidê öó conueriationê confitêtis exploret: etp fua ipiritualiprudêtta,et prudêti arbitrio, exucrbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-s.

dei informado,morbis cófitêtis falutare mediana adhiM. beat. Hue ,n reipieit parabola de famaritano Lu, lo,. •

Vis autem huius Sacramentieft, ut intelJigant , neem dubitent ,quieo figno àpeceatis,quæiamlegitimeeon3y^*’’*^*“** feffî Hint, abfoluuntur, ÔC eeclefiæ reconciliantur, fè pec^ catorum uineulis liberari, ôd Chriftum in eœlis ratum ha bere,quod minifter eius nominegcritintenis^Etquoà

niampotefîas clauium fc laaus, quâm ad rcmiflîoncm peccatorunijpomgit, de ijs poftea fufius dicemus,

De /atisfadione quoque doccndum eft,farisfadio* Satifaftoria ncm propitiatonam culpæ,ô^ aboliton'am æternçpœnç, fouiadmih. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sahsfadioncm uero Ca^

Canonica « nonicam, quæ 8C cafti'gatoria di'ci poteft,a parrochis QC, ûcramenrorSacceptamfide peradam, præteritorS peccatorum caufas exa'ndere,ô^ peccati reh* qutjs meden' :temporanâquocp pœnam ,feu tollere, feu mitigare: amp;in exemplum deru'que adhiberi : Cæterum pœnarum relèruationem neminem, ad integrum nofle, nifiChnftum Iefum:cuipateromne iudidumdédit, proptcrea pcenarum difcuffionem,ÔC exadum iudidum foli Deo rclinqucndum efie,

Atvimonq lacramentum folis Chriftianis pccu* liare eft, qui fciunt matrimonium,quod in Dei dC folijChrifti' Chrifti nomine iungitur, ÔC contrahitur, unius »niifaoamîuiriSCfœminæunius, fandam Sgt;C ratam effe coniundi onem, bcnedidione SC conlecratione Chrifti fi'rmatam* quod nonitain infideliummatrimonijsobtinet. Ghri* ftus enim , fublato ludado diuortio, quod genti flli Moyles ob duritiam cordis permifit, matrimonium in primæuam uindicauit puritatcm.Math.19.Id quodetiä intimæ iHius ,fui SiC ecclefiæ coniundionis facrum fyms bolum cfleuoluit,'Eph5.

n Verbum huius facramenti fitum eft in fermone Chri VertBmatri fnquit. Quifecithominem ab initio mafculum, •oBü. nbsp;nbsp;nbsp;ÔC fœminam fedt eos, 6C dixit : propter hoc dimittet ho*

duo in carneuna/Jtacpiamnonfuntduo,feduna caio-Quod ergo deus coniunxit,homo non feparet, Ef paulo poft.Moyfes ob duritiam cordis ueftri permifit uobis dî '•tnittere uxores ueftras,ab initio autem non fuit fic.quam obrem quicunqj dimifoituxorem fuam,nifi ob fornica= tionem,ÔC aliam duxcrit,moechatur,Quod Apoftolus.i, Corin.X4'nterpretatur,cum ait, His qui in matrimonio lundi funtjprecipio.non ego, ièd dominus, uxorem à ui ro non difcedere, quod fi difceflerit, manere innuptam, aut uiro fuo reconcil iari,

, Elementum huius facramenti, eftexterior iUauiri ôi. Eleneotuffl mulieris coniundio, qua in dei nomine. Si Ghn'fti in çc= clefiacopulantur. Quod Paulus uocatnubereindomi^ noj. Corinth. Z.

VisergofacramentieftjUtintelligantconiugcsiênon m Humana,ftd diuina authoritate coniundos, gratiam ac» ccpifle ,qua ipfis legitimus coruugalis cohgreflus non imputetur ad culpam: qua Si Chriftianiis gentilem côn« iugem fecum manere eligentem fândificet,amp; fahdos, hoc eft deo dicatos filios exufcitet: quàdcnicg perpétua fidem côiugi ièruet, ut fint duo in carné una,ut Cliriftus, Si ecclefiaÆob.j.amp;ô.Heb, ultij, Cor.z. Eph,$, Huius facramenti uim ignorantes Mariichafi Si Tàtiani, qui Si Encratitæ,matrimonium ex dodrina dæmoniorum pro hibentes,apoftolica cenfura d'amnati funtj,Tim.4t

Quæ uero de diuorttjs Si matrimonial ibus iudictjs de liberanda erunt, referuentur ad reformaticnem*

VN dio infîrmorum in ecck fi a ufitata, ex uerbo laco i bi Apoftoli defumpta eft. Hic enim Apoftolus, hauddubium non fuonomine,fed ut feruus Tefii

inqin'tjinuobis finducatpresbyfcros utorent fiipercS, ungentes eum oleo in nomine domini : 5C. oratio fîdéi

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(âIuabitinfirmum,ôC alîcuabit eum dominusxtfi in pcc*

cati« lît^remittentur ci Jacob lt;5, In quo fîtum eft huius lài« eramenti ucrbum,quod fideapprehenditur.

n Oleum uero eft huius (âcramenti elements^ quo fignfa ficaturægroto, quodmorbofuo ÔC infîrmitate corporis delaftàtus ,refpirarc debeat inuno Chrifto : g eft undhis oleo lætitiaepræ omnibus panicipibus luis, ut cogirct çgrotus fe ueluti athletam aliquem Jn extrema pugna cô ftitutumjn nomine domini iniungi,ne ulla ui morbi,ulgt; lisue dfaboli infultibus fuccumbat, lèd confortatus fide, camem,mundum amp;nbsp;fatanam fub pedibus uelociter con» teratjidcp in illOjin quem ungitur, Chrifto»

infîrmus in fide, ÔC ecclefi æ oratione confirmatus, confi* datfe ä dco,uelutunum eccfefi ç membrum refpici,ô(Sex^ audirijUtcp uelut fortiflîmus miles, inuida fp em fumât, de aduerfis omnibus in Chrifto triumphandi:utdenic^ certa fiducia,ftuemoriatur,fiue reconualefcat, ætcrnam falutem,promiftîoni infallibilis Dei, non aliter atcp ccrttT fimæ anchorac innixus/ompJedatur amp;nbsp;exp edet,

TErtianota,qua dinolciturccclefta,eft «inailum cha rifatiSjSó pacis.Ephe. 4.infer cætera ecclefiac charif» matalonge præfîantiflimum .1,Corin, ij.quod ut in, ecclefiafirmum conftaretjUGcauit nos initio deus per ba ptifmum in unitatem corporis myftici,unocp, quem cceft tus demifflim hauftmus,fpiritu,ncs potauit, ut fcilicet in ttieeiii eftemus membra,.

Sic autem corpus iftud Myfticum, amp;nbsp;multi's mcmbris coagmentatum tempcrauit,utunum alteiius operain i^nibron«« digeret,6lt; quod prçftantius,ÔC nobilius eft,ignobih'c us, S)C infi'rmius non defpiccrct, quo nullum effet in cor^ pore fchifma : fed in idipfum folicita fint membra, ut fi quid patitur unum membrum,compatiantur c£tera:fiuc honorificatur unum membrum, congaudeant fimul omnia membra,

Vnicuitp ergo membro data eft gratia, ftcundum n menfuramdonationisChrifti. Nametfi idem fit fpiris tus,tamen diuifiones gratiarum fiint: idem fit dominus, diuifiones tarnen minifteriorum funtU'dem fit Deus, qui opei anir omniain omnibus, diuifiones tarnen operation num iunt.bCorin.u.

Itaqpipiededitquofdam Apoftolos,quofdamautera ni prophetas,aliosueroEuangeliftas,aliosueropaftores, in«n«ioS. amp;nbsp;dodores, ad inftaurationem landorum, in opus mi= niftertj ,in ædificationem corporis Chrifti:dottec perue-niamus omnes, in unitatem fidei SC agnitionis fill) Def, inuirum perfeóum,in meniuram aefatis plene adultæ Chrifti:utiam non fimus paruuli fluduantes, 8C non cirs cumferamur omni uento dodrinac,per uerfutiamhoi: minum,pcraftutiam,quanos adoriuntur utimponant nobis, ueritarem autem fadentes in charitatc, creftamus iniUo per omnia,qui eft caputChriftus;ex quo totum — corpus compadumSCconnexum,per omnem iundu^» ram fubminiftrationis, fecundum operationcm in men^ furauniuscuiufcpmembri,augrnentum corporis fadt,in acdificationcm fui per charitatem, Ephe,4

Defim™* Quamobrcm,urD.Cypnanusinqu)'t,ecc!efiæunitas ' «te Prelaw- Hrmitcr tucnda Sgt;C. uindicanda eft, maxime ab epifcopis, •*“’ quiin ecclefià Apoftólorum loco præfident, utEpdcos patutn quocp ipfum unû atcpindiuifum probemus,Epi-Vnnj in Et- fcopatus fiquïdê unus eft, cüius à fingu’is in folidS pars tiefiaEpifto- tgnctur ecclefiauna eft;quæ multitudinë,latius incremcn quifqsinfoji- tofcrcunditatisextenditur^ quomodo fobs multi radi), fed lumen unu, S)(. rami ar b ons multi, fed robur unum tenaci radice f undatum,

V ProindequocpChriftus,quis Apoftolis omnibus, ut idem Cyp.ait, poft refurredionem fuam,parem potefta« • tem tribuar,tarnen ut unitatem manifeftaret,unitatis eiuf dem originerti,ab uno incipientê \ ftta authoritate difpo« Weraaiii K' fuit;hoeenim ut fubijcit,erant utique cæteri Apoftoli, qQod fuit Petrus, pari conft)rtiopra:diti,amp;honoris,filt; poteftatis.Sed exordium ab unitateproficifcitur,uteccle Ïiaunamonftretur.hadenus ille.

cipem Apoftölorum deft nbuut;ciu Chriftusnedum po reftatern,fed amp;nomenfuumcommunicauit.etfi nonipft foli,fèd tarnen ipfi principalitei' cum alijs,ut unitas ecclé« fiæ infinuaretur \ præcipuam fblidtud inem dum ci pafi een das ouescommitteret, lohan. 21. impofuit, amp;nbsp;curam confirmandi fratres,in ædificationem Sc robur ecclefiae iniunxit.Luc. 22, quam Sé ftatim in exordio ecclefiæ f uG cepifle uidetur . Quemadmodum in Aéiis Apoftolos rumlcgimus Capitenono,quodtranfiuerit Séinuiferit uniuerfos, Quam tarnen folieitudinem, non in deftrur dionem eorum , ,quæ cæteri bene ædificaflênt, fed in confîrmaticncm magis contulit : cum fcilicct agnoft crct o.Tin;« fiibii uangelium pcrcæterosprædicatum, per omnia refpon miorturaad dcrc Euangclio fui apoftolatus, atque a'/co unum Sé S«,quot;’ *quot; idem Euangelium oniniû eftè, (^læ Sé Paulo fuit caufa profis

AD COMPO'SITIONEM 'RELI-GIONIS. 37 ptofidfeendi Hierufalem, SiC conferendi Euangelium dim Petro, lacobO jIoharine. Gal.i: Non quo d JBuanj» gchurn per Paulumprædicatum,idquodà foloDco acceperat, ab illorum authöritate pendcret, fêd utilli «andern prædicanônts gratiam in Paulo agnofeentes, dextras ei focietatis, quod eil concordiæ ÔC conu.mens; tiæ ßgnum, darençà co figno ecclefras in fidei ÔC chan'« tans uinculo confirmarent« ut inter caeteros Tertulia« Busteftatur,

EtquiaChriftus hancecclefiac unitatemjhierarchicovn^^^^^^^ ordine ufque ad finem durareuoluif, idcirco in locum copicôftüuû Apoftolorum,diuinanimirum difpenfatione, fuccelTe« runt Epifcopi quifinguli ft'ngulis ecclefijs,ut Hicrony« mus inquit, in fchifinatis remedium propofiti iunt : ne unufquiicç ad fe trahens ecdefiam Chrifti, unitatem ru- i^cr Epifcogt; peret. Inter Epiicopos quotp cuiufqueprouinciæ,unus Archiepifcopus,qui 06 Metropolitanus, amp;nbsp;inter Metro patnarthar. politanos, Patriarchæ lèu Primates conftituti funt. qui initio tres tantum numerabantur* Quorum Romanus, w ueluticathedram Petri uicaria fucceffioneobtinens,pj-j manui pri-raasiudicatus eft non quod dignitate facerdoti] cçteros antccelleret, fed magis amplitudine folicitudinis,et prç rogatiua iurisdi(ftionis,ut ecclefiæ unitas coferuaretur, Conftmtio anteiret, Hoc ordineitacuftodito, SC per legitimam fuc= copo»; ceftbnem Epiftoporum conferuatio, uinculum illud ca- ‘f.^deöfemä r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiutatg

ritatis omnibus chanimatibus lupereminens inprimis cccidix urt'' firmatur. Quod Irençus lib,5, S)(. 4, contra hærefes fæpe teftatur ac docet.

Cacterum ut uinailumillud caritatis, quod,ut Augu- viu ftinus inquit, proprium eft catholicæ ccclefiæ donum, commodius retineretur, Chriftus miniftris SC ecclefiæ iuæ poteftatcmfecit, politiam ecclefiafticam ordinandi, quæ in pijs ceremonijs et difdplinaecclefiaftica colift it»

Hmquodadceremonias attinet,mandatum habcnt 8£ gt;nbsp;4^* prcfident,n€dum ceremomas, quas ad ** excitandam/ennendamcppietatemfecercarbitrabStur, ordinis et dccoris caufa cóftituendcfèd ct ritus extemos, lt;n diuinis Uteris exprcffós,ad fidei óicharitaris régula di rigêdi,acexhibëdi;ac prout(èciindu têporum acIócorS ration? fidelium falutt' expedire amp;fufïïcercnouerint, di« fponêdi acmoderadi.Q fpeifbtillud Buan.Quia dns eft filius hominis etiam fabbathi, Lucac» 6. Itadedifdplina (quac à daue iun'sdidionis pendet, óófine qua Euangc* licus mgor in ecclefia nonfubfiftit, ) conftituendajacdi* ligenter retinenda, prefides: acpræpofîtis obediendi, ftibditi mandatum habent, Heb, «j.i ♦ Cor. ii.

IX Sic tarnen,ut hæ eercmoniæ 8C dilciplina, hoe fine in Ecclefia inftituantur, nbsp;nbsp;adminiftrenrur,non ut in illis

fiducta falutis, quae in gratia Domini noftri lefiiChri« wiOT^'*^fiaconfifttt, reponatur ,hoc eriim eflet Deum fruftra colere mandatis hominum, contra mandatum Domini, Math.ijamp;Efa.i,fed tantumutfint incitamentajöt^retia nacula pietatis, ut omnia in ecclefia pie,decentcr, hos nefle, 6d ordinefiant, i, Corinth, 14, Quætales quo« que erunt ,ne ullatenus ab Euangelica puritate QC fimpli^ citatediflcntiant.neue laqueum conidenrijs intjdant, ÔC Chriftianænihil dérogentlibertati, i.Corinthiorum feptimo,

X Libertas autem Chriftiana inhoepotiffimum fita eft, ut qui gratia Chrifti Icfu ÔC donatione fpiritus fiindi,d coadione legis liberati fumus, ultro fadentes, quæ lex moral is prædpit,fciamus,iuftidam noftram, quç fpiritu alisefle debet,ab externis obieruationibusnô pcndcrc, âC has, ficut propter retinendam SC fuldcndâ fidem infir morum amp;nbsp;charitatem infticutç funt, ita charitati cederc debere.quare etiâ fi rcs ita poftulare uidctur,finepeccato ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omitti

AD COMPOÎITIONEM REtIGlONiS 3^ omitti pofTunt : fta tarnen ,fi abfit ÓCfèandalum, amp;! con? ternptus.Luc.ó.Tuncenim fèmper plusillad uaJet,mjfe hœrdiâuolo, ô^non facrifidû, Math. «, Hadenus de eccknæ notis QC authoritategeneratim didum ßt. Dc loctoto articuloexhibuerunt 'Protcflantcißunt ^rticulum dc unitate Hcckßce.ßgnatum.

C£terum quedam etiä fpea'aa'm recéfènda funt^qu^f hacauthorifate,quaccdefia ,tum in inter pretâdis, dijudicandis ,fcri pturis,ÔC dogtnatibus,tum in có^ (êruâda politia utiturjfirmata funt côftttuta. Ex pn'orc itacp ilia authoritate, qua ccclefia defcripturarum inter* prêtât! one,intelledu,Slt; mente iudicat,funt fequen'a do* gmata,amp;éxplicationcs,uclutt* diuinitustraditæ. Sym* bolu ÂpoftolorffjCÔfeflîo deconfubftâtiali'tate trinita* tis,de çqualitate pfbnarum,de duabus naturis,« unitate pcrfonç in Chrifto,dc duplici uolState in Chrifto,de peep“««»«« cato originali, de baptifmo infantum. QC fimiles «.

Hae quotp authoritate reeeptwm eft, iandos, qui ad H uitam futuri faccu’ i pracmifli funt, ueluti nobiliffim a cc* clefiæ membra ( quos Pater coeîeftis filios agnofcit honorât. loh. 12. filius utfratres accohçredes habet .Ro, 8. fpiritus iandus templa fuauocat.x. Cor, 6 ) laudane dan dos: ac corum memoriam, QC adexcitandam imj* tationem,0^utmcritis eorum conibdemur,religiofafo® lennitäte celcbrandam eflè, quemadmodum Augußi* nus habet, conna fauftum Manichæum, hbro uigefi, Capite 21. Et Paulus ad Hebreos .ij. Quorum inquit jnnientes exitum conuerfationis , imitemini amp;nbsp;fidem,^

Sentiïentm EcclefiaC nec deftitutaquidem inhocfcnptu fXt ris ) fandos mi'ro defiderio (àlütis noftræ(utt um'us eiuf cupiûtamp;pre demque nobifcum corporis membra, quae fine nobis '”’quot;*** confummanda non funt. Hebr. n « ) teneri, ÔC proinde eos Dcum pro nobis exorare, Deum quoque ftndos Dehïcpirte pponobis folidtos exaudirc, propter illos nobis bene piptofeî” facere. Exod.jz» Daniel, j. Etutnondubiumeft,fan= ftâus’c^iru nbsp;nbsp;nbsp;fiiaefiemérita,quætarnenetiam Dei funt-donajita

Deus, quo fandorumfuorum merïtis precibufep conce datjUtih omnibus fuæ protedionis muniamurauxilio^ non quidem ipforum meritis exfe,uerum per Chriftum dominum noftrum: cuius gratiailliicruatifunt, cui ctiam omnementum' illiacceptum ferunt,

Needamnandumefijfiquisreligïofa quadam pieta^ te,Ôt aniini quodam ardore in ôommemoratione tam in* timæ noftræ cum illis in Chrifio unionis, cos etiam no* VtappcHan- minatim appelletjfcd extra preces, quæ ad altare ofFe* diamp;aa«. runtur .'in quibus ad folurrt Deum patrem per Chriftum dirigendaeft oratio, ut habet concilium Carthaginenlê tertium . Sictamen ut tota fîd uciainfolum Chriftum Jeiumomnisboni authorem reponatur, ÔCnihil,quod Deo proprium eft, fàndis tribuatur. tantum uero ut con fèrui,qui iammerueruut fieri ftipemorum duium con* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortes, non fecus,quàm qui nobiftS adhuc in came funt,

tt'onem lapfus, diligenter ac fedulo, de his docendi funt hJSTon homines,hoceft de collocanda folum in deS fîducia,foîi tra abiifum Dco faclificia offèrenda,folum deum,utunicum falutis (âiiAoriun. noftræ authorem inuocandum : fandosuero non aliter habendos, quam fedulos apud Deum precatores, no* ftrae

ad COHPOSITIONEM RELIGIONIS. 41 f^ræ falutis auidoSjCofdemcp no in fua uirtute, fed fn ipfo DeoCcui de illorum uiAorijs gratiæ agendæ funt)honoe |:andos,SC I'mitandoSt

Præclare certe Augufti'nus lib. 8, de ciintate dei, cap. v ulti.nonjinqiiitjconftituimus martynbus templa, facers dotia jfacra QC iacrificia : quoniam non ipfi, ied Deus eo= m küiuolt;»gt; rum,nobis eft Deus.honoramus fane memorias eorum, tanquam fandomm hominum Dei,qui ufqi ad mortem Cïorum corp or urn, pro ueritatc certarunt, ut innotefce s ret uera religio, falfis religionibus uidis,atcp conuidis, Qius autcm audiuitaliquandofidelium ftantemfacerdo tern ad al tare, etia fuper fandu corpus martyris, ad Dei honorem cultûcp con{hudum,dicere in predbusrOfFex ro tibi fecrificium Petre,uel Paule,uel CyprianeicS apud cow memorias ofFcratur Deo,qui eos amp;nbsp;homines, ÖC. martyres fedt, ÔCiandis fuis angelis cœlefti honore fo» dauitiut ea cœlebritate, ÔC Deo ucro de illorum uidorijs gratias agamus, nos ad imitationem talium coronarû, éc palmarum,eodem inuocato inauxilium,cxcorumme i moriac recordatione adhortemur.Quæcuncjigitur adhi bentur religiofoiî? obfequio in martyrum locis, ad omac menta ftint memoriaij^,non facra funt,uel fücnRda. mor^^ tuorumjtanquamDeorum.Hæcille. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DElandorû martyi^uerisfeliqutjs,eaièmpfuitin 1 ccclefia iententia ,quod réuerenter âf religiofê ha= bendç enènt.primû,quod hi landoi^ dneres,amp;ofra,ue= tethabtmj». luti qugdâ relida nobis pignora,ô^ cxuuiç,nos eius,quç in illis fuit, fidei àC charitatis cômonefaciantldum feilicet rccogitamus,hæceadem oiFa,quibus compaginatu olim fuit corpus inhabitantis gratiç domicilium,quibuscp cox hæferunt mcmbra,iampridê templa fpiritus ûndi fuiffè.

excitatur,ut quemadmodû ilk' per fidem uiccninf régna, SiC opcraii funnuftitiâ, ùa. QC nos eundem fidei fpiritS ha» bentes,€o^ exemple confirmari, aduerfa omnia in domi no uinccre annitamunQiramobrê etiâ DeS,tam infignia fæpe miraaila,ad martyru mcmorias, ædidillê compertîS eft, nimirum, utfidem fuorSincenderet,amp;:eos ad imita« tionem fandoi^î prouocaret.Nâ ut Auguftinus;(cum ec clefiam,inmiracuload memoriam beati Stephanifado, plaudente refert)quid, inqt,erat in cordtbus exultantiS, nifi fides Chriftiî' pro qua Stephani ûnguis eflFufus eft.

n Ddnde reliquianim uenerationem in hoc quoep uti* lem iudicauituetuftas,quod futuram refurredioncm ,ta adaoBcot. cito quodam alFatw nobis promittant, QC fp em noftram ad futuram glorificationem corporis expedandam eri» gant. quod certetumfit, dum recolimus eadem ilia ianx dorum corp ora,quandocp,etfi immutata,ad uitam exci» landa^ac Deum noftrum, eftè Deum Abraham, Deum liaaCjDeum lacob.Deum inquam non mortuorum, fed uiuentium.

abafushadenus oftendit,populus diligenter do» ï^nfidoida ccnduseft,nonfiderereliquîjs,nccreliqiuas adorare:fed « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eis tantum exofculari fandorum fidem, amp;nbsp;charitatemî

atque hinc uitæ ôfdodrinæ recordatione accendi, futu» Tæquerefunecî^nis ipefuldri debere. Verum Ô6 hocin ueræ reliquiae, Nuiîfadçpzf ÔC fandorum martyrum monumenta habeanturî neue ipfæ reliquiae ad quçftû exponant autcircumferan fur. Quoditaquoque fnmulrisSynodis conftitutueft« jDe Intaginihus.

AD C OM POSiTrONEM RELÏGIONlS. 45 omnino caucndum ne fllïs aîàer quam imaginibus uta^ »nur,quod tum Ht^cu ad cxdtandam modo geftorum re^ cordationcm, SC hiftoriæ m emortam adhibentur : uel uti cum imago faluatoi is nofiri non fdeo ftatuitur,(eu pingf nuiiu» cm tur,ut ipfaquafi Deus colatur,uel Chrifti etiamcultus aliquis ad earn inftituaturled ut proponatur tantum, ad admonendum homines, Chrifti, ÔC eor um, quæ pro noa bis paiTus eft,ut in eiu« amore incalefcamus, cuius imagt nem uidere deiyderamus.

în primis ergo prouidendumeft, ne ullæ imagines, qu îm uerarum rerum ÔC hyftoriarum in cccleftam inues falff,ne uai^ liantunDeindeneadiæculiuanitatêadfingantur.dénis que ne in imagines ipfas ull a fiducia collocetur « Nâ turn VfMucna dem um fine periculo retinentur ,fi nihil eis diuinitatis tri buatur, fi nulla fjaes falutis in ds reponatur. fèd tantS ad incmoriam,8C recordationê,ueluti quædam trophæa rca rum diuinitus geftarum habeantur, ÔC quo d imaginerez prçfentatur,nonautem ipfa imago ueneretur.

Ad bæc omnis ccclefia Miflàm, in qua uerum cors t pus ÔC uerus languis Chrifti confiai tur, facrificium eflê confentit, fed incruentum ôC Ipirituale» inea enim ( modo pieSCreligiofeagatur ) Deo quatuor Ipiris tualiter offeruntur. Initio enim Chriftus,qui feipfum pas tri in mortali corpore cruentamjfufficientemjamp;benepîa in Miæi Sv centem pro totius mundi pcccatis hoftiam cruci afftxus obtuhÇidem i! le in M ilfa ( quæ eft omniS facrorum fans «ftiffima atftio, ÔC publicum in ecclefia mtnifteriû ) totius ecclefiæ nomine,reprcfentatiuofacrificio,idem Deo pas triimmolatur.

Quodcerte fit,cum ecclefiailium,eiulqjuerumcors pus ÔC languinem Deo patri,pro totius mundi peccatis

pia prcce ßfttt » Nam etfi oblatio tlla in cruce (emcl fada traiifijt, noa reitcrabilis, ui Aima tarnen ipia immolata perpétua uirtute confiftit ,ut non minus hodie in con^ fpe Au patris oblatio illa in rjs^qui earn Deo religiofa ßde repr^fentant jfitefFicaXj quameo die, qua de facto latere fanguis ÖC aqua exiuit.

ftiinaltaripræfentia,nunc precium pro peccatis totius tnundi, nunc precium redemptionis noftrac,nunc uiAi^ dnmMiffie mam falutarem appellate confucucrunt. EtChryfofto« mus teftatur,nos eandem h olbam, quæ femel oblata eft, in (an Aa fan Aorum ftmper olFerre, atep unum eile utroe biep ücrificium,unum Chriftum, 6C hic plenum exiftene tem,amp;: illic plenum fictamen, ut quod nos agimus facrifi cium exemplar fit illiusjin cömemorationem eius, quod faAumeft femel. Necab re,Deus enim in hoc donauit nobis Chriftum lefum filium fuum, ut de noftris uiribus diffifijdecp noftris peccatis nobis probe confttj, ill um ue luti unicam ÔC potiffimam ui Aimam pro noftris peccatis fatisfaAoriam Deo patri repræièntemus. Ipie enimna« tus eftjipft datus eft nobis,ut quicunep in eum credtmus, non pereamus,fed pacem cum Deo, reconciliati per fan* “guinem eius,habeamus.

VtEtekfia Secundo.EccleflainhocMiiTçfàcrifîcio fèipfàm quo^ feipfam of- quc, quafenus Chrifti myfticum corpus eft, per Chrift« fen üiMiflis nbsp;nbsp;nbsp;offerte non dubitat.Dum .n.ex immolationeChrfe

fti femel in cruce peraAa fpiritualiter agnofeit,nos in uni uerfum omnes perditos efle,nifi per unicam illamhoftiîî reconcil iati ftruemur,fi't, ut uiciiïîm fe to tarn Deo confer cretquemadmodum Chriftus nos omnes in cruce porta bat,2^ totius ecclefiaecaufam gerebat, earn in feipfb Deo patri offerens, Sicecclefia tantam oblationem piadeuo« tionerecolens, fetotamper Chriftum deouiuo uiciffim dedicaf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;El

Et quomam ramos fuos in prçterita, præfenti'a,æ fus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

tura tempora extendit, ôdmembra habet non tantum, McwonanP quipræfèntem uitamadhucex fide uiuunt,fed etiâqui cumfignofideipræcefÎCTuntu'dcirco in hoc auguftiffl^ mo facn'fido quod per publicum minifterium confen= tientefideperagit, cum recolit Chriftumob id mortu^ um femel, ut ÔC uiuorum ÔCmortuorum dominetur, no fediuidit, fed uelutiiè totam colîigens non folumprç^ fèntium, fed amp;nbsp;fàndorum, quos iam certo apud Deum uiuerenouitjôC aliorum quoque fratrum ôdfororum, (qui in domino, fed non defecatiiâtis,obdormiuerunt) meminit,acteftatur fein hoc facriRcio unitatê corporis Chriftiintelligere:fêcpper fidcm turn illorum, qui apud Deum uiuunt, fbcietati,fuaui communicatione copula^ ri, tum carterorum omnium in Chrifto membrorum pia folicitudine ÄScaritate tangi ÔCtencri,

Quamobrcm patres teftantur^ecclefiam in eodem fa^ vr crificiOj non folum memorias martyriim, cum ad excis randamimitationem,tum utmeritiseorum confocietur, religiofe celebrate: fed dC pro fidelibus defunclis in uni dcfuna«. uerfum fupplicare,atGß adeo honim animas eiuicemodi predbus fubleuari : qui tarnen ut hoc eis poft mortem prodefle poffit, inhacuita fibiper fidei meritum corns parärunt.

Tertio, tn mifta fäcrificium laudiSjquæhuius quocpvn confb'tutionis finis eft, offertur,hoc eftfacrificium fidei fpei ÔÔ caritatis. atcp id inprimis gratiarum adionem co faud's,'q‘^4 plelt;ftitur,quam pro illo fummo beneficio,Sónobis, uniuerfæ ecclcfiæ coHato, perfoluimus, prop ter quam “ tremenda ôdreuerendaiftamyfteria, Euchariftia appeU lantur,quodfintbencfidorumrecordatio plurimorum, caputque diuinæ erganos caritatis oftendant, noscp fias ciant débitas Deo grattas femper exoluere. Gratiarum

4« LIBER. PROPOSITVS adionicomunkatio dC côfeffîo dodfmæ,obfecrat«oflcs, ©rationesjpoftulationes ÔCpreces pro omnibus hominù bus, ôd pia nota, faaifia'a cette fpirituafia dC Deo grata, coniundafunt,quç etiamin præfentiatanti fàciamenti inagis efFicaci'a ÔC plus ualerc cêfcntur. ut.n, Cyprianus inquitjnhuius ueraciflîmi etfanifh'ffimi corporis prüfen cianonfuperuacue mendicant lachrymac ueniarn :necp unquam patitur contriti cordis holocauftum repulftm, HicHierarcha pius,quern Spiritus (andus compungit, excitât,tn habitat,6C fanÄificat,cleuationemanuum cnia cis myfterium repræientans, confidenter orat pro fua 0^ popuii ignorantia. Hadenus ille,mfermonc de Cæna Domini.

Obutioy«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia SC dona quædam,tam panfs quam

«dtttfluB. uini,exquibus partim corpus ÔC languis Chrifti confix ciebantutjofFcrebat,partim0^ eleemofynac fiebant. Ec iurtumelt, quod populus in hoc faaificiofe nontantS uerbis Deo confecretlcd Qi. fymbolo aliquo extern© tea fretur, cjuodietotumdedicetDco. Nam is mos inecclc fijs pene abolituseft:cum olim omnibus diebus domini ds panis amp;nbsp;uinum, SC res aliae ,ab omnibus turn uiris tu mulieribusadaltarc offer bantur,quemadmodum dea creta,quç Fabiano tribuuntur, teftantur.

CMon nhff£ lam fl Canon illc Miffse C quern uetercs fblennem ÔC M^teiugeB'prolixam precemluperpanem Qi caiicem trif^ric digca ftam appellarunt) inhunc, quern diximus fenfum,intela ligatur, nihil habet incommodi. fuperftitiofa tantum ab fîtœinio: quia quidam, dénatura ôi^energia huius fana dinimi facrifictj male edodi,uirtutem eius ex folo extera no opère,quod fadt facerdos, infederiuariputant:taa metfî illi nullam uiuam ßdem adferant,nullam pietatem adhibeant,nullacomunione, uelprecum (eu orationis, facrifîdoaftènfumprgbeant. Quales funt, qui nulla fua nefandæ

ad COMPOSITTONEM RELIGIOPTIl , 4? ncfandæ impietatis dC exçcrandorutn flagitiorum ha« bita rarione, in peccandi propofito perfèuerantes, fe bu* ic (acratjfs ac diuimïs. adioni damnabiliter mifcenr, pcrfùafi fibïMiflàm, fblmscxtemioperis,quod Acer* dos facit, utrCute prodcffe. Etß ipfi nihil probae mentis adferrent. Quar opinio damnanda eft atœ etiam talcs, fi publica fine crimina, àfacris arcendi, fi occulta,ut iê à ram tremendis myfterqs,dum reßpucrint,fubtrahant, docendi funt*

SVntexuna parte, quibus perfuafum cß, mifTam per j agi non debcrc,nifi adßnt, qui cum facerdote iacrifi- MWa nSi«-eante facramenticorporis amp;nbsp;fanguinis fumptioncco municent,Quod co fine hoc facramentû primû p Chria ftûinftitutû QC comendatûfitjUtunuspanisôfunScor« pus multi fimus î quod ex uno pane amp;nbsp;uno calicepartid pamus« atque nunc fuifiè ueterisEcclefi^moremafiru unr,

ri, û modo adfint, qui fpiritualiter tâtum cum facerdote «»»«««le» cômunicent, ôd facrifido côiènfum præbsant. Et fi horû quoc^ ienfentia populusdocendus diligenter admo= rendus fit, utquâ fæpifitme cômunicetô^qui quotidie niumcantcs peccat, quotidie quoque anheletadfixmendam medici^ nam, Atque hanc ièntcntiam,necum ueterum quid cm more pugnare dicunt. ac etiam putanthunc ufum iu* llificationi Qirifii nihil præiudicare, quod bacerdos

hoc publicum in ecclefia minifteriSgercns,fcomnibus qui toto temrum orbe hoc facramento participant, per fidetn adiungat. Adhæc uercnturifti,néfi,hic ufusex ccclcfîa tollatur, fieri poffcjUt (. quæ eft hóminum prefen^ tis tetppeftatis in frcquentandis myfterijs accidia ) hoe facrificiumlaudis,quod Cfariftus in eedefia frequentiflï mum effe uoluit, quam rariflïme celebrctur ♦ Ac demum etiam in totum fere omittatur.

Pluius ßntentiie nos ßmus^ßd conßlium ^uod ßdgt; iui^itnrin libro^num id taleßtuteopoßittranlt;^uilli tati eccleßarum uiring commode Chrißiane con ßili, relin(luimus Ceeßreie Maießati ßeri Ln perijordinibus expendeftdum^ Iulius loannes Gropp er

Hiequoniamutriej defuaiententia funt perfiiafi, fi'eri forfan poffit, ut finguli in fiio fenfu abundare permittee rentur, ne hi qui fine communicantibus iacramentalis • ter, cum aftantibus tarnen ÔÔ confcnfiim facrificio prac^j ftantibus, facrificium offerunt, damnarentur.Illi uero non cogerentur aliter quam prxfentibuscommunican tibus miffam habere ♦

Deteri inte. fK corporis amp;C iànguinis fub utraque ipecic populo rnmum di' adminiftrari deperc, quod id Chrifti mandato SC ipenfwi. inftitutioni, öfS mori uetcris ecdefiæ fit confoitaneum»

jj Suntcxaltera,quicumexiftimenthoc potiffimum in facramentis fpedahdum, quo fignatis magis quam fiü gnisftuamurö^ acquiefcamus, acconftet interim fub

AD COMPOSITIONEM RELIGlONlS. 49 una tantum, quant um fu b duabus fpedebus contmeri, nonutimpium damnandumeflè ,quod eccleCa feiam tngjudaire mulrisfccuh'slaicosunafpecicContentos rcdlecommus nicarc, amp;mhil contra tnfh'tuttonem Clin'ftj facere eft ar« bitrata.eo maxime, quod Chn'ftus earn authoïitatem ec^ deftae reliquiffe utdeatur, ut in externis Sacramentorum ceremontj s earn moderationem adhibere poflît,quæ pro ratione temporum QC locorum fidelium faluti, cum fufR-cerc,tum comodareexiftimctur.

\erum cum iam plurima in Germatua plebs periuafa m fitjChrifti mandatum 0^ inftitutionem requirere,ut intcs gra Sacramenta acdpiat, QC omnino cauendum, ne quis adîiæc facrofanda myfteria participanda cum mala con= ftientia arcedat,operæpredum uidebitur,fi Ecclefia, ad fpeci«Salt;« medendum his malts, omnibus liberum fadat, fub altera JJSST'™* uel utracp fpede comunicarc.fictarnen,nc hinccuiquâ ulla ania præbeatur,reccpram hadenus in Ecclefia con* fuetudincm rem ere damnandi,uelpofthacinuicem iudi candi.Certc ccremoniam iftam communionisutriuique fpeciei ad necefittatem alligare,abfurdum fuerit, uel pro ptcr abftemios aegrotos, 0^ fimiles,qui â uint fpecte pla* ne abhorrent.

ealinguaadm!niitrari,quæa populo intelligatur, tra,iingua ut is dare ac dtferteintelligens quod agatur, ad om

’ n SuntcxaÏtera,qiripurantinLatinaEccIefiaLatinam linguamreti'nendameffèjacfufRcerearbnranturjfipopa lusiubindc inconciombus deins, quæ in Mifîa aguns tur, dare ac diligenter edoceatur, ac admoneatur fingu« lis adionibus fuum adhibere conicnfum,piocp defidcrio apud Deum ambirCj utpublicis Ecdefiæuoris aurêfuæ benignitatis accômodet: fi tarnen ad hæc populo, quod Epiftolçnomine,amp; quod ex Euangclio rcdtarurdingua

lt;}u{damino abcointelledacxplicetur, Atçphietiam uerentur,nefi douuigari hæc fumma myfteriajad tantam ac tarn promifcuam mul titudincm(quecftprefcntis Ecdeficfades,) linguauers naculafrequenter adferantur di. decantentur,foreutab impijs SCmaleinftitutiSjincantiaim 2lt;prouerbium ucr^ tanturlatcpita impingatur inidjquod inhibuit Chriftus. nefdlicetfandum canibus detur,

in Verum hic facile aberuditis ôtfpijs uiris ea modéras Conciiiatio {{oinueniri ac inftitui porefit,quofiat,utneqjdignitati faut». facramentoi^ quicquam detrahat^neep lanctçplebi pius rerû, qug geruntur intell edus, 2C fuS A men fubtrahaU T)c antujujs ritihiis in Sacrii,

Et cum antiquç obfèruationcs di ritus ,qui circa cramentorum adminiftrationem nobis quafi per t^ùrgX'î'quot; manus tradin' funt^raram pietatem redoleantîei'unt quoqp deligendi uiri turn dodi^tum pfj )qui eofdem ritus ac formulas diligenter infpiciant di examinent^ut fi quid forfan irrepfèrit^quod ad pictatê nihil facialid tollatur, di antiquapuritas di. fynceritas fa cris reftituatun

1 '1' ■y Ane confiât in Ecdefia quàm maxime neceffàriâ efle, quod ea fola fidd ac fpcinoftrg retinaculû fit, SCeuftositineris fàlutaris, dux ,magiftra,fomes,ô(î niitrimentum m'rtutiSjquæfadtin Chrifto di. unitate cor port

poris eius (èmper manere ,tugiter in Deo ad proximiuti litatemuiuerc,óó ad promifla cœleftia, QC diuina premia »ni peruenire: qua fèdarifalubre,negligerelœtale eft»Quêa admodum D,Cyprianus docet. Hæceft quam Äpofto« lusTimotheo ac Tito Epifcopis praeicribit,ut norint, quomodo cos oporteat in domo Dei conuerîàri.quæ eft Ëcdefia Dei,columna SCfirmaments ueritatis, i, Tim.j.

lam utftæCjOb nimiam rerum præfentium exulceratio y„o«ad ncm,fubito ad feueritatem antiquorum Canonum reuo fummam p« carinonpofiit, anniten dum tarnen modis omnibus eft, /u^üoTanil utfaltem,quoad fieripoteft, Ecclefi^reftituatur, acin-dies magis ac magis augefcat.

Eft autem in Ecclefia duplexomnino difciplinaipe- in (ftanda SCrequirendajUnaclcri,altera populi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cierif

Vtautemcleri difciplina inftituatur, ante omnia ne- Admunia cefTariumeftjUtadgubernandas SCrcgendasEcclefias, Ecdirix'ta»' acalia publica minifteria gerenda ,nulli nifi probatiSC idoneiaflumantur^Id quoddebetin omnibus omnium o’caufteni graduum miniftris,tam fummis,quàm rnedîjsSCinfi'^ qüidp^oK mis,obtineri, Inufum itacRreuocandæ funtcanonicæ

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oj- 1 A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non Cf at «a-*

clecttones:óceiectorumexaminationes,manunmimpo- «dwin fitiones, confirmationesqj ad apoftolicamregulam SCue teres canones exigcndæ.Et omnino prouidendu,ut quæ gratis impartiri Chriftus mandauit, gratis quoqj dcntur, minadeneï^ Sc omnis omnino fimoniælabes ab EcclcfiatolIatur.Ttê, ut nullt,nifi ad certum minifterium, ut habet Chalcedon Remoucnd, f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oranis finio*

ticnfc vvOficiliiim^ordiricnttTV ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nia*

Deinde utquilibetfuum officium fedulo ac diligenter v fadat exequat,ac interim caueat,nefal ccm fuâinmcü (em alicnammittat,fecunduueterum Canonumtnftifu-ta.Et inter caftera,ut Epifcopi Germanie,qui en Ecclefia rum regimine,imperatoi^ benefi'cio,ciuilem adminiftraa tionem coniundamhabent, earn quam debent Ecclefijs

curam,prçdpuam habeantjS^ in hoc potiflimum fint 3 Ut «nctSa Eccleftjs ubicp de idoneis miniftris profpiciant,manus (onfiUum. ncmini cito imponant. i.Timoth.5, fed uiros conftituant boni tefiamonijjplenos Spiritu fando, ac fapientia, non ad ocium^fed fuper opus. Ad.é,

gilandûeritjUtuitaacmoresminiftroru, fuaprofeffîone riijdigni. digni fint: utprimû uita, deinde dodrina populû infti^ tuant;ne quos fermone ædifîcant,defi:ruant exêplo, ut^ fingulorum mini fieri] s mores quocp refpondeant*

vu Hic optimus habendus eft preceptor Paulus, qui qua PKAytct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oporteat efiè Epifcopum,quê presbyterum appel

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genter edocet 4.Ex qua Apoftolicaformula pene omnes

fuiflè,ut qui miniftrarent Ecclefqs,ab omni loi licitudine liberi, ea tantum quae Domini funt curarent, atqj eu qui cum uxore eft,de tjs non pofte non fol licitû efte, quç funt nnindi.i. Co.?', plurimû ftmp fuerunt propenfi adindi= cendâ miniftris perpétua côtinentiamtetfiinhacrenon eadem ièueritateuetus recentior Ecclefiaufàfuiftè re= periatur.

eftent,ad iàcerdotium afciuit,ac decreuit etiam,ne tas reiigiôispr£- Ics uxorcs fuas rcligionis obtentuabfjcercntut habet Ca dat? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftolorum 6. Gangarenfis concil ij, 4, amp;nbsp;fenten^:

tia Paphnutij in concilio Niceno recep ta. Eos uero, qui poft baptifmum duabus nuptijs im pl icati fuiftcnt,aut co I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cubinâ habuiftènt,aut uiduâ duxiftènt,aut diuortio fepa

ne.quiduas ratâà ufio,autmeretricem,autancillam,autaliquâ, quæ publias fpedacu’is mancipatafuiftet,a facerdotali conî forti alt;

AD COMPOSITIONEM RELIGIONIS. JJ fortio excludebat : ut habet Canon Apoftolorum* i8, Cæterum ijs,qui cœlibes ad facerd otium uel diaconasX tum peruenilfcntjmatrimonio interdixit, uthabet non Apollolorirm. ix.nifi tarnen diacont in ipfa ordina no» duccnda tioneproteliati fuilTent,fe uelle habere uxorcs^necpoP“’'“* fe le continere. hi cnim fi ad nuptias ueniffentjin anebant Ergo Epifco-tnminifterto, propterea quodijs Epifcopus iiecntiamP^'’.j^^J;^' dediflet, Eos uero, qui nulla protefiatione fatfta, contra teftaupiiire tadtam profelTionem nuptias contraxiffent, à mini'lic^ n'o tantum fubmouebat: hoceft, ofFcrre, ÔÔ fermonem ad populumfacerejautaliquibus facerdotalibus office's perfungi non permittebat « laica tarnen communione eis eoncefla,uthabetCanoncondhj Ancyrani,^,

Denicp qui cÓtraexpreflamprofeflionem etuotum,xi matrimonium contraxilTent, excommunicabatrfcdini terim eaeratapud Epifcopumlodauthoritas,uttalibus Matrimoniu confitientibus humanitäremfacerepoflet,uthabet Ca-non condlrj Chalcedonenfis lö. Matrimonium timitamc’nô uero non diremit,utteftatur Auguft. Canonc,nuptias, IZ. quaîftione, i,

Porro ne Epifcopus, aut quifquam exclcro fubintro xn dudlam mulierem haberet, omnino uetabat, ut habet Canon-j, Synodi Nicenæ. Clericos uero in fornication în'fornkatto ne depræhenlbs extra Ecclefiam abiecit,ôôadpcenitenn né lapfus tiam inter laicosagendamredegit, ut habet Canon i, côn dlq Neocæfarienfis*

Poftea recentiores Canones coniugatos ad facerdon tiumfeu diaconatum promoueri uetuerunt, Presbyten rosquoqueSlt;diaconos,qui ante ordinationem nuptijs lundi fuiflent, abftinereab omni opéré coniuga’i, atcp adeo feparariâ coniugibus iuflèrunt Matrimonia quon que qui presbyteri feu diaconi poft fufcepttim ordinem Etîdimpîe, (sontraxiffènt, diremerunt.ôc: irrita declararuntjn hacquot;r‘“r«“™“‘

Ergo Canonum diuerfifate,fi poftrenit Canoftcs omnfx: teranr^wt nopofthac'retinendifuntj ncceflànumen't, utcenfura?, dcrôingiofaquæinforntcariosin ueteribus Canonïbus diftringun« »OMtrfiï. tur,in ulum quocp reuoccntwr, ne publicum Icandalum ex impur a miniftrorum uitaEcclefiçingeratdr,

Poft uitamcleriredeinftitutam jpari curaproui'dens parochipuramÔ^ fynceram dodrinam po« pulo tradantjUtfanamhabeât uerborumformam: cuius h'nis fit, eaquæueræ fidei, ÔC charitatis funqreiedis om= nibusfabulis 2lt;queftionibus curiofîs, feduloinculcarc, Quemadmodum Apoftolus docct. quod finis prçcepti _ nbsp;nbsp;, „ fitcharitas, de cordc puro ,confacntia bona,8Cfidenon

tioMisdoftrifimulata. Item jUtuerbum line ullius contumelia, fed pt'S’pæabsqi contentione fpargant,ab errorc caueant,falfam «nda. nbsp;nbsp;nbsp;doiftrinam arguant,fanæuero dodlrinæ fortiter adhæi

refeant, In quo opus erit,ut breuis aliqua formula, quç dodrinçfummâ contineat,publica authoritateedatur, adquamubiqueparochifuas conciones exigant.

XV Prouidendum eftquoquc,utinEcclefianihil,neque Nihilnificx . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

feripturisde m precibus,ncquc innymnis,nec^in lectionibus quam t^pHuega ^exScripturiSjetreceptisauthoribus depromptum eft, turamp; rente rcciteturjtc,utexterni ritus,qui adpictatem,honeftatê, ordinc, amp;nbsp;tranquilÜtatê Ecclefiæ faciunt,oblêi-ucnfur»

XVI Etcum diuerfitas ordinum,monaftcriorum,Ô6plçri abufus, qui in monaftcrîjs committuntur, multis feandalo fint : ncc monafticeeum frudum prefenti Ec^ elefiæ adferat, quem attulit olim : reformationi quoque cius inuigilandû eft,utpofthacfintmonachi,apud quos doeftrina Chriftiana uigeat, qui 1 inguas,amp;^ bonos audio res conlêruent « Scripturas ferutentur explicent : con^ cionibus

ciom'bus S' fc, amp;nbsp;populum inftituannfic tamen,ne paro^ chisinofFidopræiudicent, acea fadantjqiiæeos antii qui Canones facetedeberecenfuerunt,

• Vt autem tales in E cd efia miniftri, ac etiam monaflri Sthoi? reft»-ces profeflores haberi queant^conftituendg funtapudquot;“^* cadiedraleSj collegiatas Ecclefias, SC in monafterijs fcholæjquibuspræfidanturûiri tum dodi, tumpq.

Et quohia operarius dignus eftmcrcedefua SC mini^ ftris EcdcfiarûjôC profeflbribus honefta ftipêdia feu fala riaconfcrendafunt,ne egentes infuomuncre tepefeât, PoftremOjUthæcomniain perpétue curfu retinean= turjhabendgfuntfuistêporibus Generales^Nationales, synodi h»-ProuincialcSjEpifcopales, Archidiaconales, SCaliæ fys nodi : in q nib us de omnibus iftis diligens inquifitio fiat, Itëut gradatim appelletur, et fccundum ueteresCanox nes, de caufis Eccleafiaftjci's ordine SC rile ccgnofcatur.

CVm in (anda plebe fint fenes^anus, iuuenes, puck I læ, mariti uxores, parentes liberi, domini, fcrui: fint item diuerfa uiuendi genera, amp;C. uocationes,cu rç erit Ecclefiae minifiris , ut omncsôC finguli fiiamf^amuo«ri-uitam Sc mores ad dodrinam Euangelicam confer-ment, ut uocationi (uæ (êruiant, 8C tranquillitati ftude® ant Sc pact,

Deinde ufus clauium qui iurisdidionis didtur, in « Ecdefiam, quoad fieri potell,reuocandus eft,SC cenfura EccIefiaftica,(ecundumApofto]icamSCueterum Cano tufiaftua num cenfuram reft ituenda,ut qui publice criminofi fiint ôCimpuri, feu refradarq SC contention, SC quiEcdefiæ fcandalo Hint, a communione, SC facris, donee refipues rint,arceantur dC prohibeantur,

Pcenitpntia quoque publica, quantum fieri potefi,in ra yfuni reuocanda î «t non nifi fada nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qc obtêta

reconctliatiofie, qui publice deh'qucrunt,in Ecdefiam recipiantur. Idqucäd eam moderationem ,quam præa fentia tempora ferant,

4P oftremo de ieiuntjs, de deledu cibonim, ferqs, Hmilibus corporalibus cxercittjs ,quç partim ceremonie iciunJ» K ab alia funt, partim difeiplinç, facile conuenerit/î uiris ali« ‘^*’“**’ quot, pijs iuxta ac doÀis hoe negorij delegetur: uthæc omnia ad eam moderationem reducant,quo nullilaque um inijcianr, feu oneri fint, fed ad excrcendam pietatem amp;nbsp;opera ucrebonaC dequibus Decalogus QC Euangamp;s lium praccipit ) nos reddant alacriores,

57 ÀRTICVLI PROTESTANT TIVM,SVPBR IIS ARTIC V LISICOM-pofîtijà quibus diflèntiebant,uel quos non poterant fimplidtcr,aut totos réopéré.

Deidebctur Ecclefiæ,quam Deus adeodis IcxitjUtfuum fi'h'um untgenitum uidimam pro ea e ffeuol lier quam donat Spiritufuo, inqua celebrari uult inuita atema.Eftigi^ tur pietas, diligenter ÔC grato pedore omnia dona, qui^ jxgiàatx bus ornataeft,colligereÔi^confiderare,quam mirabiliter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J“***

cam inde uC^ ab initio rexerît. Habet filium Dei ûluatoa rcm,Euangc! ium,Spiritum fandum gubematoremibas betminifterium per Patres,Prophetas,ChriftumctApo ftolos propagatum;habctpaftores, ô!. ius uocandi mini-ftrosad propagationcm ÔC conferuationemEuangelqj habet donaexcellentia, intelledum Sgt;Cinterpretationem dodrinæ diuinitus traditæ,quæeft{apientia arcana, alie^ na à iudido rationis,de Dei uoluntate,ficut dicitur. Eph. dn in fmpM 4. Dédit alios Apoftolos ÔCc. habet amp;nbsp;adminiftrationê facramcntoR? ,Slt;fuam quandam iurifdidionem ÔC fua »udicia.Sedièmpcr tenendaeftrégula,Maioremefleau ConuenittS thoritatê uerbidiuini, nobis propofitiin Scripturis Pro cheticisô^Apoftolicis,quàm ullius hominis,ullorum tuMhuiwi» Epifcoporum,ullai5î Synodo%auttotius Ecclefiç, Agnofeimus autem hanc triplicem authoritatem coæ petere ueraî Ecclefiæ. Primam teftifîcandi de Scripturis Apoftoh'cis, feu difeernendi Apoftolorîï feripta à fuppo Ûtt]s. Cum enimcireumferrenturtitu’o Apoftolorum

dilïimilcs ïibelli, rctenü Ruit ij quos mcmincrantEitcIea fiæ certo traditos etïe ab Apoftoh's,fcu fide dignis autho ribus, Poftea uniuerfah's confenfuSjhis retentis, répudia« uit alia dilTcntientia,Narrat enim Eufèbius fingularem adhibitameflè curam, cordcruandi fcripta tradita certa authoritat€,Slt; difcernendi à cæteris temere fparfis «

Etdeß^nop nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccrtorum Propheticorum Apoftolicorunt

int«lt;Kfic»nr fciiptorum , tamen agnofcerida eft hic amp;nbsp;diligentia Si authoritas Ecclefiæ; quæ partim teftificata eftdecertis ^it« iudican feriptis, partim iudicio foirituali indigna Qi. diffèntientia do.Connenit « f. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .. nF k nbsp;nbsp;nbsp;n» r ■ ■ j.

tSparag.tcr. A reliquis Prophetios a Apolrolorum Icriptis répudia® uit,QuareAuguftinuscommendatnobis authon'tateni' primæ Ecclefiæ, recipit feripta catholico confenfü primg Ecclefiæ comprobata, Manichçorum rccentiores libeli los répudiât : ideo ,inquir,Euangelio non crederemjni^ fi me Ecclefiæ Catholicæ commoueret authoritas : md® uerifefignificat conlèntientibus teftimontjs primæ Ec® clefîæ, nedubitet hos libros elTetraditos ab Apoftolis ô^dignfsfîdc*

Khrerpretatio pcucs cam cft uetus intclletîlus, feu interpretatio Scripta wnifcû pa” rÇ Retinet enim fundamentum, Schabet donum inter® o^ùoAnl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus iuquit/cd alias purius,alias impu«

»uiiinübro, rius . CumSamoiàthenusfurens,nollet ucrBum Ioan® nis, I, de peribna interpretari conuenerunt uidni Epifto pi,amp;? oftenderunt ex ipfa narratio ne Ioannis alijslocis i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbum intel ligendirm eftc de peribna, amp;nbsp;fimul teftati

fiint hanefuifte fententiam Catholic^ Ecclefiç, traditam inde ufque ab Apoftolis.

' Cum Pelagius fparfifletopinionem philofbphicam; de iuftitia legis, ôC exOrigenis icriptis alioqui maxima gars homiau fimiles opiniones haufiflet, accendit 13eus

ÄuguftiniaffeduSjUtetTorem uiderct cotifutaret, ac monftraret do drinam de Gratia,

Ita eft qui dem donum interprctationis penes uer â Ec ckriam;fed noneft certts perfonis autlocis alh'gatum, 8lt; alias eft in pluribus,alia's in paucioribus, alia's magis, alias minusilluftre,aut purum, Sicut Paulus inquit, quoß dam fuprafundamentum ftipulam ftruere,

Cum igitur in Ecclefia fit donum intcrprcrationis,au^ dire Ecclefiam docentem neceffe eft. Et qui habeantdos Confenfia num,hæcduooftendent,Scripturæteftimoniauerecon fentientia,ô^catholicusconfenfus, Vocamus autem ca= p.quot; “““quot;' tliolicumconfenfum. Patrum,Prophetarum, Apoftos lorum: Sc certis teftimontjs tradita ab Apoftolis, ÔC quæ cum his teftimonijs uere congruunt, Sicut narrat Ori-genes I3aptiimum infantum ab Apoftolis acceptum eCs fe. Irenæus narrat fc accepiflë do dr in am de duabus na-turis in filio Dei àPolycarpo,Polycarpumà loanne.Ta-lia funt multa exempla in fcriptoribus, quæ,tanquam hy ftoriæ primæ Ecclefiæ oftendunt quid ilia iènfèrit, Cumqj hç fententtc cum Snipturis apte congruant, mul turn liaient ad confirmandas mentes piorum. Sed fides innititur uerbo Dei tradito per Prophctas ÔC Apofto! os, Fortafle Ethnicuslegens illa,EtDeuseratuerbum dCc, non cogitaret ucrbum perfbnam intelligi, Ideo audiens da eft Ecclefia, in qua ,catholicus confenfus interpréta^: tur perfbnam. Admoniri ergo pij amp;nbsp;adiuti alijs didis, Fide» nin«« aflenriuntur, 8C credunt articulum propter uerbum Dei, boXini^* atqueita uere inuocant filium Dei, quern non poftent in uocare, li fides ex humana authoritatependeret, Hæc funtmanifefiiffîma.

Illud autem afErmari non poteft, hunc uerum in^ 8 telledum 5C donum interprctationis , efie penes impi= . am multitudinem,quamuis hæcfit in externa fbcietate

Ecclefiæ, Multo minus tiibuipotcfthocdonirm pro^ titudüiem. phaniSjóCijs, quos oportiiit eflepropter nota criminaex cómunicatos, Sed intelledus uerus amp;nbsp;donum i'nterpre-tationis ad pios pertinet,fîcutdtdtur Animalis homo

telledum,neceft'e eft omnesparère:ftcutredepronuna tiaruntaliquæpiæSynodi ♦ ObtemperatigiturEcclefia talibus ludictjs, quia imperitiores melius agnofcunt iam fententias traditas in uerboDei, amp;nbsp;confi'rmantur cum

uerbo Dei : turn etiam admoniti dcteftimontjs Catholi« ds, quae leguntur ab A poftolis accepta » Sic noftræ Ec= clefiæ nobis affèntiuntur contra Anabaptiftas amp;nbsp;alios* Cum autem poffit accide're, ut plurimæ peribnac in Syno do,ut Syrmienfi,fîntimpiae, etiamft aliquæ fint pi£,ut ibi Ofius habebatur,fatendum tarnen eft,SynodosgeneraÄ Ies,6C prouinciales erraft'e,amp; errare poire;prætcrea,etiam P rj habent fuos lapfus,ut oftendunt fcriptorum multa in cômodedida»

Hriftus inquit, A ccipite, manducate, hoc eft coxa pus meum: àC deinde, Hic eftfanguis meus, Ideo fatemur

fàtcmurin Cœna Domini «ere amp;nbsp;realiter corpus fiC fans guinem Chrini aaelle,otcum paneoiuino exhibcri fupons amp;fanx nientibus.Sicut dC Hilarius inquit,Domini profeflîone, «““ônucSt Sffide noftra,uerecaroeft,amp;uerefanguis:ÔChæcacce ptaôC haufta, faduntut S^Chriftus in nobis, 0lt; nos in librô-Chrifto fimus : adeft igitur Ch rift us, QC eft dFicax in ius mentibus.

Triplex autcm finis eft.Primus, utliac fumptione ads 2 monifi, recordcmur paflîonisôô refurredionis Chrifti: S)C erigantur pig mentes, fide agnofcentes filium Dei pro nobis paiTumefte,nos ablutoselTefanguine Chrifti,nos iam falt;ftos membra, SC habere recondliationem propter filium Dei :hacfide, per facramentum,applicaturnobis «^SoUbù. gratia, Dehac fide condonatur Chriftus ipfe^ inquiens, Hocfadtc in mei recordationem : uult enim nos retine re memoriam paflionis Qi. promiffi bcneficij : nee uult tantum hiftoriae memoriam conftruari, fed uultut hec beneficia in ufuiacramenti nobis fide applicemus.

Secundus finis eft, ut Deo pro immenfa miiericors 5 diaerganos,0f filio nobis dato,uiciffim gratia agamus, in ufuhuiusiàcramenti»

Tertius finis eft, ut fadi membra unius Chrifti,admo 4 neamur de mutua diledione:quare Paulus inquit, Si cut unus pams eft, ita unum corpus multi fumus,

Sem per autem de iacramentis regul a tenen da eft, eftè Sacramcnw ea principaliter teftimonia uoluntatis Deierganos,feu gratiæ,pofteaalij fines accederepoftunt,

Docemus 6C hoc , neminem ad ufum huius facramen in tommuni ti idoheuni efle, perieuerantem in delidis contra confcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pquot;*

entiam : necadmittendos effe cos, qui obnoxij funt ma Nemo ad e« nifeftiscriminibus ^Docemusigitur Apoftolicam regu lam, Frobet leiplum homo^ nede hoc pane edat* V t qui uiuit m autem Irengus inquit, Euchariftiam conftare duabus

tcwêtta 8^ cœleftt, SiC Paulus ait,Pattis qticm fraiu wmpat.F.gimus,partiapatto eft corporis Dominiritanos doce« “ ** mus, cumpane confccrato cxhiberi corpus Chrrftifu« mentibus : ncc docemus fieri tranfubflantiationcm, ut üocantjfeuabijci fubftantiampanis iequimur muU torum Patrum firma ÔC perfpicua teftimonia.

ïdcirco pcccata faltem lœtalia, quorum fibi quis confeius eft, ÔC quac confeienriam per plexam tenent. ÔCc,

JL^fijs mini fterium priuatæ abfolutionis, quæ eft uox AbfoiMioiiij Euangelîj, fonans per miniftros,Slt;fimul applt* cans rcmiffionem peccatorum Jd beneficium pijs à pas uidis confcientijs gratiftîmum eft,quæ ab ipfauoceconi firmantur,ut ftatuant Euangelium,non fol um abjs gene raliter,fedfîngulis etiampromitterercmifTionemjamp;^cui queappbeare Chrifti promiffîonem. Hæcconfirmatio falutariseft tis,qui iucftaaturcum ueris pauoribus. In* tcrim tarnen in Ecclefia extare Ôc banc dotftrinam necef* Enmnentio {èeft,quodenumeratio deb'dorum nccmandata fitiure lt;iiuino, ncc neceftaria, ÔCquod fine ea pcccata remits tanturcontritis Slt; fidefefuftentantibus.ficut ÔCProfper teftatur, Illi, quorum peccata humanam notitiam latent, non ab ipfis confefia, necab alqs publicata, fi ea confite, ri uelemendare nolucrint, Deumquembabentteftem, tpfibabiturifuntôôultorem. Quofiipfi iudices fiant,ÔC uelutifuæiniquitatis ultores,{n fcuoluntariam pœnam (èuerifiîmæ animaduerfionis excrceant, temporalibus pœnis'ætema mutabunt fiippkcia, ÔClachrimisex ucra cordis contritione fluentibus , reftinguent æterni ignis incendia» HaccProfpcr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

Et conijdentur confdentiæ mpericulofas dubitatfo^ neSjfi putarent omnium enumeration? neceflàriam effc» Sed tarnen^ quia multi propter ambiguos cafus opushas; lt;nbsp;bent confilio, ideo h or tâdi funt h omines, ut addan t enu merationem,utiuuari confilio,autexcitari magisadpŒ nitentiâ,ÔC d’emültis rebus admoneri poffint. Nam pru dens paftorin co colloquio melius inliituere confitent? potelt, en animaduertic quibus auterroribus, autuitijs implidrus fit.Acceditóó hoc,quodipfàcogitatio deenUbiu^f^fÓ meratione, fubtjdat confpedui noftro turpitudiné èatorum, amp;magis admoneatnosipfos deiraDeirÄ: hgc phuata.con'« difciplinaprodeft rudibus,cumhac enumerationecoU“^'^‘“^^J;» hgere amp;nbsp;difcernere peccata difcunt Sed tarnen tcneatur Sjcramemo dodrina, fide propter Chriftum acdpi remifrion6m,nó Sr»quot;”* propter enumerationem, feu confefiionem *

ïlludetiam admonendum eft, pcrtineread officium 5 paftoris, ut ccrtis temp oribus audiat plebem, Sé intcrroa get fingulos de fua fide nam fidem quifque profi'teri debet :hic rudiores doceat paftor, admoneat etiam de moribus,ea quac uidentur idoneaætati, Sed neceffitas imponi non poteft, occulta redtandi ; Sé ad h æc diffidU lima muncra,ad dandum confilium, ad rudes explo-randos, Sé doeendos, miniftris idoneis, pqs, peritis, Sé grauibusopuseft,

NEccflaria addenda eft explicatie, abfolui contrii-tos etiam ab ijs, quæ recitatione omifla iunt, aut quæignorantur. Sé uerbum ( legitime )parieticnx pulos, ideo iatius effet hanc particulam omitti^Etcon^ iritis ac credentibus contingit etiam alijs modis remiffio per publicum minifteriwm Euangclij.

• Ati’sfaAio quae meruit remiflionem culp», 8d ïibes j^rationemamorte aetema,hauddubieeft,uriica mors âlîj Dei ïefu Chrifti,qui pro nobis uidima fadus eft: iuxta condonem Iohannis , Ecce agnus Dei, qui tollit peccatamundi. Propter hunc agnum aedpimus eulpac, ÓC liberamura morte æterna;noti cans’fitùft propter noftra aliquaopera,aut propter fatisfadiones hominibus inftitutas,autullam compenlationem pœ rt.dcpœnité narum.Scd ritus in poenitcntia,quiuocanturfatisfadio ».uitibte. nbsp;nbsp;nbsp;Canonic», quondam inftituti funt ab Epifeopis ex^

emplicaufa, aut propter difdplinam ♦ Cum enim lapfbs aut famofos recipiebant,pœnas irrogabant,tumutip3 forum conftantiam explorarent, an ferio refipifeerent, tumut alios talibus exemplis admonerent, utmaiore cura lapfus uitarent: quofdam etiam frenandos eflè ad difdplinam putauerunt,6C ante ab fol utioncm pub’ icam hi ritus feruabantutjtanquam fignareorum.ficut etiam apudEthnicosfueruntcertafigna homicidarum ÓCali^ orum pollutorum obferuanda, donee ablbluerentur,

accellit error, quod mererentur remiflionem peccatoa rum.Et pofterior ætas cum uixumbram uetufti ritus re« tinueritjtum nomen fàtisfadionum défendit, ô^qués huit nouas caufas dus moris. Aiunt, Deum iuftum, ,non remittere peccata ,nifi compcnfationc / Aionis. pœnarum,6iSaddunt,operibusnondebitis,fedimpofia tis ab abfoluentc, compêiàri pœnas purgatorijtô^ quidê ualer e has fatisfadiones, etiamfi fiant ab iniuftis ♦ Hos errores inuedos in Ecclefiam , necelTe eft reprçhcndi: necefleeft enim extare in Ecclefia dodrinam de gratuia ta remiflîone propter Chriftum, ôi de fide : necefle eft Sd hoc

hoc intelKgi, quod opera inftituta fine mandate Dcyio hint cultus Dei, luxta illud, Fruftra coluntme mandans hominum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Quod autem didtur, Deum niftum Äfuindicem pu^ nire peccata,punit Deus etiam eledostprimum contritio p^caufuo' ne,amp; ueris terroribuSjde quibus inquit Dauid,Domine rum mtem« ne in furore tuo arguas me ♦ Et Ezechiel inquit, Sicut paX™'* leo contriuit omnia olTa mea ♦ Hi terrorcs ni ul to uerius funt pœnæ, quam qualefiunque ludus fatisfadionum« Secundo,muka delidaconuerforum puniuntlirpecu-liaribus poem's, utDauidis adulterium:SC iemper ua^ gantur etiam per fandos tales pœnæ diuinitus irrogatae. Sicut dicit Pfalmus de eledis, N ifitabo in uirga iniquita tes corum. Rem, Judicium à domo Dei incipit. Caftigat enim Deus fuos, utexaitiatur carnalis fecuritas, 0^ crc^ fcant timor Dei,poenitentia, fides, inuocatio : nectamen omnes afflidiones funt poenae certorum criminum, ut femper flos Ecclefiæ, Prophetæ, A pofl oli, alt) fiimmi uiri maxtmas ærumnas pertulcrunt, firigulari confilio Dei.VultenimJ3eus Ecclefiam, inhacuita, nonfblum his calamitatibus fiibiedam efle.quæ nature lapfumin Cur Dei»« omnibuscomitantur,led uult earnetiamfinguianmo- uari»Baii(i do exerceri propter multas caufas.Impia multitude non agnoicit peccatum aut iram Dei, ied ut dicitur in Gene-fi, Quiefcit in cis peccatum, donee rcuelabitur : hoc eft, nondum terreteos, donee experieritur poenas, Caftigais tur ergo Ecclefia pre cçteris jUt agnofcat peccata, SCina hçrens uitium, SC crcfcant timor Dei,SC poenitentia. Ac cedit Sc hçc caufa, fi non elTcnt pericula SC certamina ins gentia,fides Sc inuocatio languefcerent. Idee oncratx eft Ecclefia ingentibus certaminibus, ficut in Gencfi icri ptum eft, Serpens calcanéum eius mordebit. Hos icuiG fimos morfus pij multipliciter fentiunt, in uarijs tenta«

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A R T I C V L I

tionibus, SCafFnclionibus, ÔC Ecclcfiæ propria ßpient n'a dljintclligcrequod Deus «dit humiliariûndoSjôC Cmiles fieriimagtnisChriftimhacuûa , Item quôdue* re rcfpidat affJitfios,finit Petrus clamat,Humiliamini fub potcnti manu Dei. Hanc potentiam in utracp re de clarat Deus potenter : caftigat fecuros , ut Dauidcm, Sampfonem, Nabuchodonofor : rurfus potenter erigit agentes pœnitcntianij SC inuocantes ipfum. Sed bæ pœ^ nac,nec imponinecrcmittipofTunta clauibus,ncc toi Jiri n'busulîis traditionumliumanarum,ut fiint fatisfadio-s nés Canonicç, AdhçCjhçaffJidioncs diuinitus irrogatç, cxercitia funt continui. Si. futuri temporis, ut Paulus inc quit,2 ♦ Corin, 4, Exterior nofterhomo deftruitur, fed interior renouatur de die in diem, Qui autem fatisfaclio nes pofîulant,pœnas intelligût pro practeritis delidisiôi utiliusefièt,populoinculcari dodrinam de his magnis rebuSjdeiraDei aduerfus peccatum, de ærumnis Ecclec fîçjde ueris cultibus^quos requirit Deus,in illis çrumnis, quibus admonet nos,ut crcicant timor Dei,fides, inuoca tio, ô^aliæ uirtutes : quam ocuJis popul^roponerc fpccs dacula fatisfadionum, qug obfcurant d^drinam de gra tia,amp; de ueris cultibus.

'4 Nam amp;nbsp;hoc fentimus, SC diligenter docemus, frua duspœnitentiæ, id eft nouitatem uitæ, feu obedientt* am fpiritualem, iuxta praecepta Dei, ftqui debere in con uerfis, Etcum Paulus in quit, Pra-bete corpora ueftra hoftiam uiuam , SC fandam : appellatione hoftiæ, ads monct nos de ueris cultibus, fimus hoftiæ iàndæ ,id eft, abftinentes ab omniimmunditia,pcrfcramus aerum nas in confeflione ueræ dodrinæ, SC afFlidionibus com* muntbus,5choftiæquæ madantur , Sed tarnen fimus uiux hoftiæ, hoc eft icmper uiduræ, célébrantesDeum^ etiara in media raoife,Hi fiintuerifrudus pocn{tcntiç,ÔC

Addimus 3^ hoe, mitigari calatnitatcs communes, dC $ EcdefiÇjper totam pœnitentiam ÔC bona opera pioruth, fient Efaiæ.i.S^ 58.fcriptum eft. Et Paulus inquit, Si nos per bona opc iudicaremusipfijnoniudicarernur.'id detotapœnitentia intelligi nêcell'e eft, non de ritibus fâtisfadionum, quos p*r.q»art.hu dicuntualere etiam in iniuliis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tniib.

Cæterum hoc non negamus, exempli uel difdplinæ 4 caufa^famofospoena aliquacaftigari pofle abEcdefia. Idcpinnofiris Ecclefijs, fi quando Anabaptiftæ autho- EfOefia Coo micidç,quibus magiftratuspepcrcit,rccipiuntur,ob(èr “ “ üamus;nec tarnen opus eft,uetercs ritus pœnitcntiære-(btuere, qui creucrunterrore,ô6 plericp plenifuntpericu lijUt quod adultero perlorigum tempus interdicuntcon fuetudinem axoris, 8gt;i.c,

Videntnr olim Epiieopi hanc cenfuram eo feuerius T cxercuiflê, quia Ethnici magiftratus non puniebant uas gas libidines, Ôiîalta pleracp delidaifcd magifiratus dos cendifuntjUt rrfknifefta ddidapuniant. Hæcfeueritas plusprodefletmoribus,quamCanonicæfatisfadiones, ^.“raXm neefine periculo mifeentur minifterium Euangelij, Si^cf fidapoliticæpoteftatis MinifterEuangelijdocctdcpœ nitentia uera cordis, amp;nbsp;pcrtcrrefadlam mentem confo’as tur:ait,non propfer compenlationem pœnarum, ièd pro pter Chrifi um nos libcrari à pcccato,5lt;: morte ætei na, fi^ eut feriptum cfLCaptiuam duxi'f captiuitatcm.Itcm.Fro mors tua ô mors,SC morfus tuns inferne. Non addatur opinio, quod fiat remiffio propter compeniàtionem pce na rumtintcrim magifiratus fitaccr, amp;nbsp;fuum officium fas eiat quod egt;Q: difeernendum à miiuficrio fî'sin'tuali, £4 Euangelico.îdeo innolfris Ecclefijs admonentur rnagM ftratus politici ,ut officium fuumfaciarxt, S^difciplinam tueantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K ij

J g V ~rT foannes inquit, Ex plenitudine Chrifti omncs ac Eccicf« uni- V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;una eft Ecclefia Dei/andificata,

fociata per filium Dei ,qui caput eft.omnia in ucnircumpri omnibus luis perftciens, agnitione Euangelq ipftus, oC pta^.iibri?' Spirit“ fando,inde ufqj à Patribus,Proplietis, ApoftoliS, ÔCalijsfandis,quçglorificabiturinnouiftjmoïudicio«

idem Euangelium propagatum per Patres,amp; Prophe Coniienit CB fâs, QCpoftca per Chnftûjôd.A poftolos extare uol uit Et Arricuiun u’ inftituit Chtiftus minifterium,duraturum ufque ad con« fummationem mundi jficut fcriptum eft, A fcendit, de» dit dona hominibus, alios quidem Apoftolos alios pa» ftores,a!ios dodores.Conferuatenimhoc Euangelium. Et.uoluit poft Apoftolos uocari paftores in omnibus Ecclefijs, fungentes officio docendi Euangcftj,quos ex' citât : quanquam diffimiles donis, tarnen eodem fungen tes minifleno, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•«;

Confiftit igitur unitas Ecclefiæ, in bac confociatione, fub capite Cbrifto, per idem Euangelium ,amp; idem mini» fterium,ctu debetur obedientia iuxta il'ud. Quiuos au» Stiatkbcwr dit,me audit : utretineantur,unitas fidei, fimilis ufus Sa» Con2cnit lt;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, S)C difciplina mandata in Euangelio.Ha»

parag, cfta. bent cnim paftores mandatum Cbrifti, non iblum ut do üü^ro?*'“*' lt;^cantEuangelium,ÔCSaaamentaadminiftrent,fed ut palam contumaces in Ecclefiapuniantexcommunica tionc;uideliceteos, qui uel contra fanam dodrinam pra» uas opiniones ferunt, aut malos mores emendate nolut, Debeturenimiure diuino obtdientia paftoribus in bac confcruafioncdiiciplinc.

PRO T EST ANTIVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9

rcguhm, ô^utpaftorcs inter femagis deuintfîiefTentjôC ■'■Onusgubernationis plures inter ièpartirentur,acalîj ali= fe.conuenit orum curamfufciperent, ÔC diflîdiafeu fchifmatauita-h^“rarriau ïentnrgt;acceflîr utilis ordinatio,utexm«ltis presbyteris'quot;**“’* cligeretur Epifcopus, qui regeret Ecclefiam, dccendo Euangelium ÔC. retinendo difciph'nam : Si præcflèt ip« fis prcsbyteris«

Plures deinde gradus facti iunt, uidelicet Archiepifi copijôô fuprahos PatriarchæjRomanus, AnthiochesP®'quot;*'«’’** ‘nus, amp;nbsp;Alexandrinus *

Haï ordinationes,fi ij, qui præfunt, faciunt ofFîcium fuum, utiles funt adretinendam unitatem Ecclcfiæ,hoc eft,adSynodos conuocandas,ad conftituenda l^giti-ma dodrinæ iudicia, ad emendationem uitiorum late ntt cû parag» grafîantium ,ut ufurarum , ac aliorum fcandalorum,^^;,®^,quot;“’ ad emendationemlegum,adpuniendosauthores fcan-- gt;•«»». dalorum, Sedfi præfidcs ièruiant uocationifiiæ, doce-antjinfpiciantdodlrinam Si mores EccleGarungquibus præfunt, corrigant errores Si exerce^nt iudida ccdefiaftica. nam Pontifidbus amp;Epifcopis,quiaduer= ûnturpiç dodrinæ,tribuere authoritatemnon poflux mus jUtad Galatas fcriptumeft»

Caeterum inEcclefiaftica gubemationetribucnda cft 'T' Epifcopis poteftas condendi traditiones, ut omnia dé rio^û'“nuî center ô^ordine fiant in ecdefia,ut de certis fcrijs,utfdat nit (ûarc.1. populus quo tempore conueniendum fit» Item, utfobrij conucniant»

Sed hæ traditiones nonputentur eflè cultus, id eft, 8 meritaaut bona opera, quorum finisimmediatusfit,ut per ea honore affidatur Deus, iuxta illud Fruftra cos luntmemandatis hominurri,Nccpugnent cum mandas tis deimec ducantur res nccelTariæjiêd indifFercntes,quas extra fcandali cauiam omittere licet, ficut Paulus in Epic

ftolaad CoHofT. de traditionibus humanfs ,qux Runt (nEcclefia, docet. Nemo uos arguat in dbo,potu,aut parte dtei feftt, Difcemi enirn oportet humanas traditi* ones àuen'scultibus,quos Deusin(htin't,utapud Eze^ cbieIaTididnir,Ego fum dominus Deusuefter,inprs ceptis meis ambulate«

F« I 'N quot;TOn redpimus partem hutus articuli, ubi dc dult; plici uocatione fandorum, qui ex hac uita deceli iérunt, didtur , ut propter mérita Sandorumiu^

Petre.Chriftusenim inqm'qQuicquid petieritis Pati em in nornine meo, dabit uobis. Vnuscerte mediator con^ ftitutus efl: niandatum eft, ut ad bunc accedamus. Sicut ait ipfc » 'Vei'iite ad ine omnes,qui laboratis ÖC one^ i-adefns amp;egorefidam uos «

t Quarenoneftprobandus cultus,qui pcralios medi atores orat,prc'crrimcum nu’lus cultus inEcclefiamin uehendus ßt,qui non approbatur uerbo Dd.

j Item direda inuocatio abicntisjtribuit omnipotentiä ei, quiinuocatur : nam audirc uota cordium infingulis, öd. Etquanquam fubtilitas quæfita eft, ut twteniiiiri excufet hanc abfurditatem , tarnen hæc nullum habet teftimoniumuerbiDd,amp;'répugnât inuocantium cogi tationi, qui idco ad fandos confugiunt, quia Deum irafd iudicant,8Cper fandos uolunt pcrferripreces ad Deum

4 Deniquccummanifeniftimumfit, hoccultuiando C«lt;« fen' furnobfeurarimediatoris ChriP.i cfficiurti,non poflu^ ftotü ebfci»' mus omnino eum noftra approbatione confirmarc.

SACTifîcium,quod placauitiramDef,aduerfus pcccas G, 1 ra humani generis, QC. fuit predurn pro peccatis,ae meruit hominibus reconciliationcm,ôigratiam,3(^ «aquodpu-uitam æternam, fuit unica mors Hîij Dei, qui icfe obtulit ipfe patri æterno,ôd Pontifex fuit ipfehuiusfuæoblati-onis, Ut docet Epiftola ad Hebroos.

Inftituit autem miniileria, per quç huius fàcrificif fms jgt; menfa beneficia nobis impenitôi^applicat: în bis etiatn cft cœna dominica,in qua fumens corpus,amp; fanguinem Chrifti, applicat fibi fide, benefîda parta pci morte Chrt n*i«tfidî fti,quæ fuitucrum facrifîciûîcumuidelicetagnoicimus, ’n?*““quot;*’ et credimus,nobis certo remitti peccata,propter mortem fib) Dei, qui fefe pro nobis obtulit ipfe. ôd bac fide Cbri ftumapprehendimus amp;nos confolamur,* ira pro deft fu mentibuscoenam perfidem.

Cum autêin Miflâtria fint,cœna Domini,recoTdatio, î at preces ôô gratiarum aÆones, fantfti Patres totâ banc adionem uocauerunt facrificium : non quod aeftio ilia . fitpreaumpropeceatis,aut mereaturalqs remiliionem, mma £êd preces £lt; gratiarum adiones funtfacrificia!audis,ut ‘ü“parquot;quot;pi* dtcuntur, id eft bona opera, quæ Deo reddimus, ut cum honore affîdamus, Etoblatio feu ccena non apph’catur pro altjs,fèunonmeretur altjs remiflïonem pcccatorum: Sii. tarnen fumentf fit facrificium laudis, propter recor« dationem, quæ multa complecfti'tur : fidem, inuocatio^ nem, prædicationem, amp;gratiarum adionem, Loquij= turenim Cbriftus de recordatione fideli : uultnos re« cordari, non tantum biftoriam, ut fit in ipedaculis hu« manis, fed uultnos fide recordari, QC accipcre promit fam recondliationem, erigf, amp;nbsp;liberari à terroribus pee« C2ti, SC mortis, SC exdtari ad inuocationem, gratin rum adlionem,

7t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARTICVLI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

cœnaDommi,nihil dubi'um eftjethgcinlaudibus Milîç celebrantur à fandlis Patribus. Sicut i'nq m't Cyprianus, fkrtcouemt pictas intcT data 3 ÖC condonata, le diuidens, granas agit îraSfidu tamuberisbenefidjlargi'tori: Non igiturfentimus fieri dingt;ifl£iniûtapp]icatfonem pro alijsuiuis 06 mortuis: nam fide fibi quifque appltcat beneficia Chnfti,pcr ucrbumSCpro^: prmm ufum ücramentorum, non propter opus aut mes ritum alterius hominis , ficut fcriptum eft , luftus fua fideuiuet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

tutione iacramenti ,quod pro uiuis inftitutum eft,ut fiis ptoddadw! mant,Ô6 fidelem recordationemexerceanchæc non con ueniuntmortuis,Quai-e dolendumeft,nonfolumtranss leni facramentum ad mortuos, fed etiam inde tantos abufus ortosefle, ut templa magis occupata fint culti» bus pro mortuis Jquam miniftcrio^neceflariouiuenti« bus,

* T^AturconfiliuminLibrOjUthocmodoconlulatur I__/tranquillitati, utfuus mos concedatur utrinque Ecclefijs'uidelicet, ut apud nos Mifla tantum celc brctur,dum adfint aliquot communicantes: apud tpfos ctiam fine communione, Sed tarnen adhortandos eflc homines,ad frequentiorem communionem : Ô6 annittês dum, utuetus confuctudo Ecc!efiæ,aliquo modo reftis tuatur,quia conftatiniuo in finaxi communionem fems perfadamefle,

Dehoc articuloitanobis uidetur, Agnofeimusnon faciendam eftè fubitam mutationem : primum enim pos pulusdeueroufu iacramenti docenduseft.Nosquocp inEcclefijsnoftrispaulatim docendo,reuocauimus ties ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terem

terem confuetudinem , Paulus cnim fubetßericomma- No« Ejp , nionem,ö^ in conuentu Ecdefiæ expedari publicam di^ ftnbutionem corporis,ö^fanguinisChrifti. IdemuetCi Xteni res Canones fanxeruntSC optandum eflet,non inutatum effe hunc pn'mum morem ♦ Tuncemm communicantes, intelligebant uerum ufum facramenti, fentiebant fieri di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ftributionem, ad excitandam fidem ,^inhocminifterio perfidem fibiapplicari beneficia ChriftiJbierant ad hue -, .

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 tÎw rf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùummuuitt-*

ignoti abufus Millæapphcanaæproa!j)s^inuis Ö6mor^ um Minàriî, tuis,fedquMcpfumens,fuæ confcientiæconiblationem quærebat. Pofteamutatomore,utfuntanimihominum f“® ®p«« proni ad fiduciam ceremoniarum,obrepfit opinio,quod îaeerdos ofFerat pro EccIefia,2C mereatur fîbi, amp;alqs : ÔC cumul atæ funt Miflæ, cum accefliflet imaginatio, fingu las Miflas plus ualere pro finguliSjquàm una pro multis« Accefferunt ÔC aliae opiniones, quod ex opéré operato profint alqs, uiuis amp;nbsp;mortuis, Hos horrendos abufus peperit mutatio Apoftolicç QC Catholicç confuetudinis, quæinEcclefiaueterijpoft Apoftolos diu durauiquide* licet,utin Miflà fieret communio plurimorum.

Nihil dubiumeftautem,reprehcndameireapplicatïo } nem oblationis, amp;nbsp;opinionem meriti pro altjs,uiuis QC mortuis : quia opinio il 1 a partitur meritum in paffionent Chrifti,SC opus facerdotis,cum icriptum fit, Vna obi atio ne confummauit làndos, Etquidem filius Dei ipiè Patri fe obtulit, moriens pro nobis, ficut feriptum eft, Qui Ce ipfum obtulit: nec alius pontifex ingreditur in fanda (an dorum jficutferiptum eft de Chrifto,Per proprium lànif guinem intrauit fanda fiindorum , perpetuam redems ptionem inueniens : nec iuffît ofterri le in Cœna ab alijs led diltribuitalijs hocpignus. Item, Qiiifquepropnahs ni.LexEuaa de fibiapplicare debet beneficia Chrifti, ErgOjOblatio nonmeretur alteri. Item, Pontifex nofter Chriftus, in nicafeme-

g, . nbsp;nbsp;47 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ARTICVLI

•mod cfep* cCEîî a tantum dtfi ribuit difdpulis, non obtuh't ; nec luffit, “Mn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facramentu pro aljEjs,fed I'nquit, A ccipite,SCman^.

rtccdat’ur. ducatc, Non licet autem aliud facere nobis, quàm quod bri.fcX’d' nbsp;nbsp;nbsp;fecitjfîC iuflîtfierijnofterpontifcxChn'ftus»

Vitium Cl' firetineanturpriuatæMi'ffæ,inde confiât:quia qui eas Midas retinenqin Canone dicunt jfieri banc oblationein

ad redemptionem animarum, pro uiuis £lt; mortuis : SC manetperiuafioinpopuIOjqui putat oblationem illam, prçcipuum cultum efle^ualentem pro cæteris:SC ob banc caufamcuratprofecelebrari MifTas^ô^ fîmili perfuafîo-ne curat Miflas pro mortuis celebrari, Hæ opiniones,2C hi abufus erunt reprehêdcndi, Sed fî,confiituto cô fenfit dodrinæjUbicp doceatur populus,de ufu Sacramenti ,de fide,de uerainuocatione, SC docendo taxaretur ilia applicatio oblationis pro alijs, SC concederetur uolentibus omitterepriuatas Mifias: nullum efièt publicum certaü men,cumde dodrina conueniïet, etiamfi nonfiatim finguli confuetudinem fuam mutarent ♦

VAlde oramus,ut ratio earum confeientiarum babca tur, quae in multis loris iam uebementer anguntur. Norunt fuiffè Ecclefiæ morem, uti integro fàcras mento : fciunt etiam, à Cbrifto hune morem traditum efiè,ut Paulus inquit, Accept à Domino, quod tradids uobis : SC cum hominis tefiamentum non fit uiolandum, quanto minus licet uiolarcChrifii tefiamentum f Corn mendatautem Cbrifiusnobishoefaa-amentum ,nomi wfaafmTiît teftamenti,inquicns, Hic efi calix noui teftamenti* tumiiot.bo' Hæc norunt multi nbsp;nbsp;ubi non poriigitur integrum fa«

turbationc confcientiæaccedunt» Maxime autem præ= ftandum eft, ut hociacramentum, quod confolatioiiem imiusarricun adferre,amp;excitarefiduciam debeqtranquïllaSCalacricô fcf entia fumatur, ut mens creda fide, gratias agat Chris

Pono conftituto conièniu dodrinæ,fi Paulus inuita z retur ad hune ufum, S)C ufus reftitueretur, efïetiam côcor dia, Quia enim periecutio ceiTaiïet, ÔC dodrina iyncera amp;nbsp;quidefen’ proponeretur,etiamfinonfubitomutaventfuam confite tudinem finguli, inufu tarnen difeordia publica non efi «!“lt;»»« Chrî fet : quianoltri non aceufant nondum fatis inftitutos, ac docileslièd peiiêcutores,ô^ contrariam dodrinam defen dentes, fciiicet, quod licet mutare Chrifti inftitutionem, aut mutationem probare,

Neepropterea Ecclcfia fuperioris ætatis damnatur. J quia habet etiam fanda Ecclefiaintcrdumaliquas ilipu las,ut docetPaulus,quas Deus côdonaqficutalias ienos damnawr«î rantias, fis, qui tarnen rundamentum leu caput tenent, aiiqucm rtee hoceftjfidepropterChriftumpetuntrcmifiîonem, Etin abufu Mifiàrum, ôd in cultu Sandorum plus uitfi fuit» ïdeo prædidum cft,pofirema tempora Ecclefig plena pe riculi futura elTe, Vt muî tis exitio fuerunt^ lex de cœlibas tUjfuperftitiones monafiicæ:ficetiam mu'ti, propter abu furn MiïTarum, SC cultum Sandorum,pericrunt. IN une l'gitur patefadiabufus non funt defendendi, fed emens dandi»

lex dccœlibatu pcperit,ôt optât emendationem: Comitasiii», fed deliberationi,SCauthoritatigubernatorum per mittit, utdc modo emendationis délibèrent,an fitcons cedendum coniugium : an Canones irctcres , aut noui

ARTICVLI fciuâdifint.ïnterimmodeftefîgnificat,qui'd uelit. Opta mus autem ô^nos ,ut gubernatorum authoritate confu« latui' tothominum falun', 2C tollatur ex Ecclefia lexmiux fla,quac eft fons abominandæ turpitudinis«

Paulus uocatprohibinonem conmgij, dodrinam dæ moniorumgt;hocdidum,ûtis comprobat euentus:funt eniminconfpedu flagin'a orta exhaclege,Sedinno» uifsimo tudiciomagis apparebit, qüantam ruinam diax bolus haclege traxen't inEcclefiam, quanta animarum agmina perdiden't. Vera eft enim uox cœleftiSsFomicax tores,adulterî ô^c. non poflïdebunt regnum Dei.Extant autem fan's mul ta ftn'pta noftrorum,tn qui'bus perfpicue ttxdetaii- oftendimus,legem decœlibatupiignarecumi'urediuix batu pugn« no,ô^ naturali,QuarecumDeo magi's obtcmperandum U» nbsp;nbsp;q^àm homi'nibus, redefaciuntl'doneï côiugio,quod

tæx longe anteferenda omnibus traditionix marieum» bushumanis . Ideooramus, utexEcclefiatollaturhæc iniufta,^5f pcmiciofaleXjde cœlibatu ♦

poff.nt,admit Slt; d odi miniftrijftntimus non elfe impediendum mini« fterium ullis iniuftis uinculis: fit liberum eliçere idone« trunonium« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

os, turn maritos ,tum cœlibes: fit liberum cœlibi eledo etiam,poft ducereuxorê, eft enim prçceptS generale, Vi tandaeftortationis-caufa ,habcatunulquifq3uxorê ftiâ«

duinis ,fn qs qui non funt idonci ad cœlibatum : fenti-musnecûcerdotum,nec monachorum uoto, impedin' CÛ mandatZs coniugium Praeterea, in utroque uoto multae hærent «Smatri fuperllitiofxopiniones, quænon exiguas tenebrasin^ duxerunt do(flrinæ,deiuftitiafideiôlt; deucris cultibus.

Romanus pontifex SiriduSj aim pr^dperet Hifpanis facerdotibus, utuxores dimitterent, dtat hoctcih'mo-LapfusSyrH nium. Qui in carne funt,Deo placere non pofïunt. Siue per infdtiam, fine per fuperftitionem, detorfit hoe didü dixit incarne ad coniugium. certe exemple ipfo confirmauit prauas opiniones. Porró cum uoto implidti funt fuperftitiofi cultus, certum eft ex fecundo mandate Decalogi, talc uotum non placere Deo,

Cum'enimdicitur, Non ufurpes nomen Dei uane, 7 uetatetiam feinuocari per uitiofos cultus. ïdeo uota fu^ perftitiofairritafunttquaiiafunt, fi cœlibatus exifl.ima= retur opus excellenSj propter quod fiat Deus placatior homini : fi coniugium putetur, aut non placere Deo, aut uix placere, autuitæ genus polluens facerdotes ,aut ads miniftrationê Sacramentorum,cumfcriptumfit, Oms nia munda mundis,

Sed de hac tota caufa referimus nos ad cætcra nofira g / fcripta,ut de cóiugio de uotis monachorum,quorum nbsp;nbsp;nbsp;/

uitægenus,utfuithadenus,quàmmultum habeaterro um,alibideclarauimus. Quia cumitafit,rcnouarieos erroresautftabiliri noncmus,Etcummultisinlods de^ fint ftipêdia paftoribus ecclefiartr,amp; docentibus literas, acfcholafticis pauperibus : neceflitas publica poftulat, primü illis ex reditibus monafteriorum conferri, Neme militatfuis ftipêdijs,inquitPaulus,amp;hgopes datæfunt ecclefijsad cóferuationêminiftertj, ÔCliterar5,îdcohinc ftipendiafumantur,utEcclefiaminiftroshabeat,SC dos dores, a c pauperes fcholaftici ali poflint. nbsp;nbsp;nbsp;FINIS,

ïmpefatoriæ Maieftati, fentendam fuam, de conciliât IS, Qc non conciliati's in Colloquio aróculi's rogatt, pofuer unt, Authore Plnlippo Me* ianchthone.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imperator Augnfte, Domine

'clementifsime , LegimusSCexpendtmusli* ^j:brum,qui propoGtus eft,utuiam oftendat, feu modcrandarum:feii dinmendarum con* troueriiarum Ecclefiæ: SC naiTationem audniimus eo^ rum, quiex noftris ad Colloquium deleÆfuerunt,ut intelhgeremus, quæ ipforum lïidido comprobata, quac reprehêfafint.Necdubitamus,quin Cæ/a.M.V. bono ftudio hunclibrumpropofuen't, NamôC modcrationê quorundam abufuum quæGuifle autores animaduerti« æquitatcmadhibitun'eflentaducrfarîj, aditus ad concordiam fadlus effet. Quare Cæfa. Maie. gra* fias agimus,quod dodorum collatione ÔC ciuili modo, qui decet EcclcGam, dirimi controuerfias Ecclcfiafticas mauult:ÔCprecamur Deum,ut has adlionesita guber* netut ucn'tas £C doSlrinafalutaris EcdeGæ Chrifti ma* gis illuftretur.

J Dolendumeft autcm,tantam eflètcmporum fnfœli* citatem,utnon omnes controuerfiæ dirimipotuerint.îd fortaflîs eô accidit, quia difficile cft uetuftos abufus toi* bfcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptopter diuturnitatê temporis,SC exempla,

rat» doftri'alijpropteraliascaufasdefendut.Neqjenim negaripo* MEttitigciij teß-antealiquotfecuIairrcpGflein EcclcGâmultosabu* fus, QC fynceram Euangelij dodrinam obfcuratam

RESPON5IO PROTESTANTIVM; 49 dilutam eflèpartiminfdtta doccntium,quæueï propter tempora inerudita,uel propterncgligentiâgubernator« extmt: partim quia fuperftttio ftiit queftuoia.Hçc mala confirmata temporibus,nunc titulumhabentGonfuetu tudinis Ecclefîafticæ, Cum autin tanta cah'ginehumana rum mentium fadllime obrepant malç opiniones, ÔC mo resruantindetenus, teftimom'um cofuetudinisin Eecle Confuemto fia longe infra uerbum Dei collocand urn eft, quod ideo uequot;bu^’ Deus^ielutfcintillam in tenebris humanislucereuoluit, nefa!fisperfuafionibus,ac uitiofaconfuetudine abipfo abduceremur. Sed fcimus difficillimameiïèetiâuitiofæ

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rr DrtRalliina

comuetudinisemendationc.CumauteC, M. V* lulle-corKaiocs* ritnos fententias noftras de Libro dicere,principio Deû teftemfacimuSjnosquoqj ex animo concordiaexpeferCj fi quamodo,falua luce SC ueritate EuangeltjjConftituere-tun Necdubitamus quinC, Ma, V, profita pietatc,5lt; heroicauirtute,primamuelit habcrirationem ueritatis, quæfulgerein Ecclefia debet,

Intelligimus autemin Libro quofdam articulos,iu= J dicio collocutorum uideri conciliatos, quofdam uero reprehenfos,

Diligenter expen dimus eos,qui dicuntur conciîiati: 4 qualesfiintjdelibertate uoluntatishumanaejde peccato q^. originiSjdeiuftificatione, dedifiiplinajSCalqs quibus^ condiiati. dam, Efiquaedâadhucopus habentlongioriexpJicatioa ne,quç infra adnotabuntur,tarnenfi dexteritas amp;nbsp;can- ticuli dor adhibcStur in iudicando,et ea,qug defideiâtur, rede explicata fuerint no reprehendimus iudicifl collocutoru. Et optaremus dodrina fynceram de gratia Chrifti, et de iuftitia fideipropagariinEccIefijs:quam cumarticulus in Libre breuitcr cóf4exus fit, fi hoc agitur ,ut faluti ani marumS^ concordiae confulatur, erit explicatie adden da, nebreuitas, aut ambiguitas pariat noua certamina, Nara

Nam nos quidcm articules illos fie mteliigi'mus, titres eædem in noftra Confeflione ôC Apologia traduntur, Ac nos quidemnihtl tnuoluere cupimus,cum nec pi'um, nee utile fit Bedefie proponere , perplexes aut ambigu-Prtiwr pie^ OS articules, quos, tanquam cothurnos,i'n diflenfione ti^concui”quot; diuerfæ partes ad diuerfas lententi'as detorqueant.Quas re,quantum potuimus, operam dedimus,utnoftracfens tentiæ extarent pcrfpicue explicatæ, quas quidem non dubitabimus uere efie confenfum catholicae Ecclefiac Dei« Et fi qua Concordia conftituetur, petimus,ut arti« cult ilii de rebus tantis, magis illuftrentur. Item petqfle collocutores deledos ex altera parteaudimus,utros rc^ ucrendosD, Iulium,0CD« Gropperum.

Reliquæ funtcontrouerfiæinLibronondum dtrems ptæ, dcquibus noftri exhibueninc articules ; qui cum fintueri, Si moderatilfime fcripti, iperamus eosetiam alteri parti fatisfaduros efie . Nec uero dubitamus, quin cum proferentur ,ianiores ubieß defideraturi fint æquitatemin his, quieos improbant, Etfi enim liber quçdamftudio moderationis in his articulis mitius pro-ponitttamen cum abufuum magnitudo fit in confpedu, necefleeftEcclefiasdefontibus admoneri. Deus nobis Etdefiaincô teftiseft,nos quocß moderationemamareôi quçfiuiffe. trouerfiiîdo Scd plurimumrefcrt inEcclefîa, quæ met» qui limites foplus.’ harum moderationum conftituantur,

6 Sæpe in Ecclefia non folum principes ac politici uiri^ fed etiam dodoresquæfiueruntmoderationes humano iudicio ,quae abduxerunt hominum mentes à puritatc Moderario Euangelij,ôdâuera deünuocatione, Quammultis ui* humanarati fus eft Auguftinus de gratia horrid ius difputare C Qu»ä fi ta eft igiturà Sententiarijs moderatio,non ilia quidem omnino probans Pelagiana dogmata, ied tam en obicu rans dodrinam de gratia. QuammultisPaulusipfeui detur

dcturloqui horridius de fideiuftificanter Quæfitæfunt igiturconcinnæ interprctationes humano ïudicio^Sed hç ucramuoccm Euangelij, ÔC confblationem confciena tiarum obruerunt^Toties dicïtuoxlt;œleftis,unam eflefa tisfaÆ'oncm pro peccatis,mortem filtj Dei, Inuenerunt lamenmoderationem Sententiartj ut uidofi cultus retis nerenuPuIcherrima et du1 dffima res cft,ordo QC gradus gubernatoi«. Hoc prætextu Pontifices regiâ dominatio nem, quam tarnen ipfis Chriftus prohibuit, ftabilierunt Et fi igitur moderatio in omnibus negotijs fuam ha^ betlaudemCut fapientiflime didumeft, artes omnesac uirtutes in hoc e! aborarc,ut mediocritatem quandam ef« ficiant) neceffe eft tarnen in E cd efia moderationis regu- dcnuonisZ lam efle uerbum Dei,non humanam fapientiam ,utPau lus iubet cauerc,ne decipiamur fpeciofis etplaufibilibus d«.’ humanae fapientiæ argumentis.Noftriquocpmoderati (unt controuerfias,fed ad normam uerbi Dei, ÔC Ecdefig Apoftolicx certa 8d probata teftimoniajdeo iudicamus articulos exhibitos à collocutoribus deledis ex noftra parte, ÔC moderate fcriptos, dC ueros elle, necab eis di« fcedimus. Äcrogamus ut CçC M. V. hancnofiram re« fponfionem boni confulat.Primum enim, cum degloria Dei, Sc luce Euangelij agatur ,non funtconfirmandi ui« tiofi cul tus,aut opiniones,quç inducunt tenebras Euan« gelio. Quanti abufus confirmarentur ,rccepta opinione Abufuj ia Libri, de inuocatione Sandorum, SC alns cultibus, fine uerbo Deiinfiitutisf

Deinde cum confcicntiæ noftræ, ÇcEccIefiarum no« 8 flrarum, iam de his ipfis materns ita ex ueris teftimonns pcrlualæ (mt, ut prontemur^ non licet nobis contra con^ fdcntiam rcgt; fcientiam pronundarek nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;npicndum.

Pertinent etiam hæ caufg? ad uniuerfam Ecclefiam* Si 9 cnim rurfus approbaremus abufus antea taxatos, nofliCt

«1 RïSPONSIO PRO TESTANTI •/M; tcftimoniööpponerctur ptjsrede fêntientibus cttamad poftcntatcm j nbsp;confirmarentur alibi mores, SCiniufta

10 Quale uinculS inijceretur Eed fateremur,pror« ûisnullumlapfumgcncialium Synodorumreprehendi poffel Extat Clementina paftoral is, édita in fynodö Vt* Gallia, ubi Pontifex adfîrmar,ie dominiû ha* dooiinwim here Romani Impcrij,fiCqiiidem à Cbriftotraditn. Hæc uox quàm fit abfurda, iàtis intdligipoteft, Eteum Pon« tifices Sgt;C Epifeopi magis fuerint occupati regia domina»^ tione y quàm cura dot^inx, amp;nbsp;Ecd efiarum gubematio* ne, quanta incommoda fècuta funt Sed poffènt alq la= pfus fynodorumrecitari, quos omittimus,

H Qitid in Ecdefijs noltrarum gentium ôf ciuftatunTi imo domefticis, quàm grauiter pix mentes, imbute pu* liore do tQn‘na,faueiarentur C quàm multi pt| nos increpa rent hac ipfa Pauli uoce,Cur nos à gratia Chrifti tradud* tisadaliud dodrinx genusfludicarcmurenimjUt Gala* tXjEuangelqpuritatem corrupiffe»

fua deciann locutorcs delcdïexnoftris cxhibucrunt nos oflferi* Bïdedquot;^ musadreddendamrationem dehacnoftraientcntia,ÔC ad articulos noftrorum dcclarandos, qui rcs magnas Ecclefiç neceirariascôtinent. Agitur de gloria Dei,de lut ce Euangelijjde corn muni Ecclefixneceffitate,dcfolute animarum in Ecclefijs noftris amp;alibi lt;nbsp;Cum de tantis re busreâ:o iudicioconfcientiç noftrç teneamur,oramu» cum débita reuerentia,ut Cxf.M, V, dementer banc fim plicem exeufationem noftram admittat: ÔC tot Ecclefij» d^r«Mn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redemptis languine fiJîj Dei, SCfandifi'catis Spi*

çaiumniasÂ rifufanlt;^o,acinflitutishoneftaamp;piadiieiplina:neccre* sisùun» dat aduerfarijsnoftris,quiEcdefias no liras uarijs calum

Dp s defoi mant. Ac ne cuf dubium fît,quod dodn'nç ge^ nus in uniuerfiim in Ecclefijs noftris tradatur, itcrum te* ftamur,nos ampledi Confcirionem Auguftæexhibitam C. M. V. Apologiam,qugaddita eft. Nec dubitamus proteftwr,« hancdoc?ÎTinamuerce(fè coniènfumCatholicæEcclefiç Cliriftijquitradituseft inPropheticis,ôC Apoftolicis fcri arù». ptis, ÔC ftrma teftimonia habet Apoftolicac Ecclefiæ, ac cruditorum Patrum. Etinhacfide, ÔC3.gnitione Chrifti ïêmper Deum inuocabimus, celebrabimus cum Ca* tholica ipfi us Ecclefia. Et quandocuncp opus erit,ad de* clarationemô^reddendârationê ,de dodrina Ecclefia* rum noftrai^,nos,utanteafæpeteftati fumuSjOfferimus»

Cum autcm cxpendifïêmus Articulos conciliatos, ad «j hibitislt;oncionatoribus,qui adfunt, re cum ipfis difputa ta,quædam lufTimus eos annotate,quæprudentes, ÔC pios nongrau2Ltim addituros efle arbitramur.Non enim Êariuntnouas qugftiones.iêd funtexplicationes,t5 ubicp rclefijsprofuturÇjtumad nos declarandos nccefTariç,

SCimus nihil tam circûfpcde,ôô plane did poflè, quin , eludicauillationealiqua,fiCeuertiqueat.Ideo cando AdÆtioad rem iniudicandoadhibemus : ÔCmulta ,uel breuius, ucl obfcurius dida,cômodcinterpretamur. iedubiam* biguiras pencu1ofaeft,pfæfertim in dodn'naEcclefiæ, tanoProu/ non folum ingenuitas, led etiam pictas eft,adderepcrfpi cuasexplicationes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diewiautUi»

tio inmargine,de inchoata obcdictia, Nam uulgaris per fuafîoeftjicnatum in hacuitapoflèlcgiDei iàtisfaccre. Necclfe eft autcm in Ecclefia extare,6ô clare conipici hâc do(ftrinam,quod in hac uita, 8C hac naturæ corruptione, etiam renatinô poffint Icgi Dei fatisfacere,fed fintiufti,

«4 R ESPONSIO ProTESTANTIVM id eft, acccpti Deo,fi de, propter Chriftum mediatorem» Ideo non folum reci'pi annotati'onem prodeflet, fed etiS alfcubi expreffie addi:renatum nonfatisfacere legiDei, utpoftearurlusadmonebimus«

Ceterum hie etiam expediret taxatas efle opim'ones, quæ late «agatç funt in Ecclefiajde merito congrui,quod opprefiit dodrinam de fide luftificante, S)(. de gratmta re miflionepeccatorum propter Chriftum,Etfienim Deus poftulat,ut preftetur difdplinaetiam à nonrenatis, amp;nbsp;pu nituiolati'onem difisplinç præfèntibus amp;æternis pœnis, tarnen non fentiendum eft, difei'phnam ïn nô renatis me piniode inegt; dc congTuo remi'uionem peccatorum,Mens non rex nata,autfecura negli'git Deû, aut oppreflà ludi'do legïs, ac terroribus fugit,amp; frémit aduerfus eum : fed tunc dili gere indpit, cum fide erigitur,amp; agnofcit remiftîonem ' propter Chriftum donatumjtaprimumincipitmens di^ îigere Deum.Ideo recentium monachorum Ibmnia reiji danturjque fi'nxerunt poffè dilißi Dcum,pofte ! egem fie ri,quo ad fubftantiam aduum,a non renatis : 5C bas opis niones nos quidem iudicamus taxari à Libro, fed recitas rehocuoluimuSjUtconftetquomcdonos Librum intclà ligamus.

Addftio ad materiale,hoceft,concupifcentia,grauis morbus, infîrmf ^«atiî^rp tas2Cc, addantur hæcuerba ,amp;uitium repugnans legi ginah. L)(. 5C Vuormatiæ conuenit î amp;nbsp;non uult Liber extes Rdidü fan' nuariilîud materiale,quodeftrepugnantianonleuis ad= uerf as legem Dd, utapparet in perpetuis defedibus, q, Bugnaticgi non fatis ardentanimi düedione Dei,quodlanguidus efttimor,languidafides,amp;c. amp;nbsp;Liberfatetur fubinde, huncmorbum pareremalos frudus,aduerfus quos rena ti, amp;nbsp;fide condonationem petere debent, QC eis fpiritu re pugnare.

“ în articulo Deiuftificatione, ubi dicitur, perfidem $ efficacem, intelleximus idà quibufdamita deprauari, utinterpretentur,effïcadfide, ideft opérante fide« hoc eft, fide cum operibiis luftificari hominem« Eft enimartkiïsdî quorundam alteriuspartisuulgaris perfuafio, Paulum ficaccipiendû effe,cum ait, Fideiuftificamurquafî uelir, fidepræparamurad iuftitiamjid’eftjad diledionem pro pter quam poftea accept! fumus : non fide propter Chris ftum. lam fi articulas hoemodo deprauaretur, necefle eflètnos reclamare« Noftrienim cumdixeruntjuita feu efficaci fidei fignfficarunt fe loqui, non defola notitia hiftoriac,qualis eftetiâinimpijSjfèd defiduciaapprehen dente mifericordiam propter Chriftum promifTam, dC quot;nbsp;citrifto. erigente perterrefaeftas mentes. Inhancfententiamlos quuti funt noftri de effîcacia, qua ipfa fides per fe eft mo tusardens, confolans, innitens Chrifto, ÔCuiuificans« ficut fcquens deferiptio, in articulo De iuftificatione oftendit : SC propheta dicit, luftus fua fide uiuct, Ergo neambiguitasdifeordiaspariat,aut hæc dedaratio ad* dendauidetur,auteximendumuocabulam,efficax. Et ut hoc loco magis foliciti fiimus, mouemur eo , quia in hac urbe, etiam poft colloquium, editæfunt propofis tiones, quæ aperte damnantnoftram fententiam, quçeft haud dubieuox Euangelij ,de fideiuftificante, SC ops tcpt,i$articu ponunt uulgarem perfuafionem : fola diîedione fus mus Deo accepti, hoc quid aliud eft dicerefquàm quod non propter Chriftum,fed propter proprias uirtutes,feu opera, homo fit acceptus Deo,Denicp renouant illæ pro pofitiones Sc alios errores pugnantes cum Euangelio. Si multi in altera parte duriusfuasfalfas perfuafiones ita pergent defendcre, quæfpespoterit effe tranquillitatis autconcordiæî'

de bonis operibus explicandaeft ,Cum.n. fupra didff ku cxpiitsB fît in Libro, manere in Sandts peccata in hacuita nbsp;nbsp;da«

***■ rcdocendumfit,renatosinhac uita nunquä fatisfacere legi Deitquæruntpiæ mentes,quomodo placeant Deo, cum adfint peccata,cum legi nondum fatisfiat. Hare

quçfti'o femper exercer bonis mentes, amp;nbsp;uidcmuscam àferiptotibus Ecclefiafticis, Bafilio,Hieronymo, Au* uterê Deo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bcmardo, ftudiofe agitatam efle. Hic igitur

propter ope*taxandaeftarrogantia ÔChypocrifis,quacignorans do* nputaat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fide in Chriftum, admiratur leie, putat

propriam mundtdem, feu peifcdionem, efle precium uitç aeternæ : aimPfalmus dicat, Non luftificabitur co^ ràm te omnis ufuens. Item, Siiniquitates obferuaueris Dne,quis fuftinebitf Item,Tibi tantum pecco:uttu l'ufti fieens ïn fermonibus tuis, ôCuincas cum ludicaris.

7 Riirfus ptj confolandi funt,ut certo ftatuant,primum perfonas Deo placercfi'de propter Chriftum, non quia Quomodo nbsp;nbsp;nbsp;Dei fatisfadant gt;nbsp;Deinde amp;nbsp;banc inchoatam obedû

Sa»«*“’* «*^t*^5quam fequi necefleeftjplacere Deo, cum dolen «bedifwó. tes agnofdmus imperfedionem , 6ô aedimus tarnen obcdientiam placerc propter pontifieem Chriftum, ôC perferri ad Pattern, tan$ fpirituales hoftias, ut Petrus inquitjOffèrte fpirituales hoftias acceptas Deo p lefum Chriftum : confidant ctiam,non quia legi fatisfadant^ fed propter Chriftum ,ipfis, cum fide iuftificatifunt,SC hæredes fa lt;fti,certo darf uitam aîtemam,iuxtai!lud.Hçc eftuoIuntasPatriSjUtomnisqui credit in fih'um habeat uitam çtemam.

Et quoniam in Sandis in hac uita manent peccata, ^awSîn adqcicndum eft diferimenpeccatorum,propter quç non iwt« q«E amittitur gratia,ôô alioru quæ excutiunt gratiam ,ct Spi« tiaDd.pro'ritum fandum: hæc pars propter multas grauiflîmai caufas addenda cft, Hinc difeunt pij, fidem non fignifia

«refantum notitiam dogmatum,fed fîduaammiferi* cordi'ac promiflæ propter filium Dei,q«ae fiducia non manet cum maJa confcientia, Difcuntitem, non poflc Deum inuocari ab ijs, qui pergunt ruere contra confcic nbsp;nbsp;nbsp;'

cnti'am: qui'anonpoteftinuocartDeuSjmfî fîduciamec diaton's Chriftt Difcunt item, necp hanc fidem ïêu fidus dam,necp Spiritumfandutninhiseflejqut delinquunt contra confcientiam«

Exiftimamus autem 6^Dominos coUocutores dele-lt;flos ex altera parte, alios uiros prudentes dC pios, pro ‘ baturos hoc confilium de his locis addendis,

Intitulo De notaEcdefiæjUidelicetdeuerboDci, addita eft annotatio,ubi didtur, Hæc magna domus ha AddiHoad bet promilTîonem præfentiæ Spiritus fandi, hîc concef^ ferunt noftri, earn promiffionem pertinere ad pios feu dedos, non ad multitudinem impiam,adqua'm pertia nent comminationes, 1 deo in eodcmioco eflent omitten da hæc uerba ( magna domus ). Neep enim confîrman’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4

da eft perrualîo,quod multitude impia non pofGt errare, quia Ecclefia promiffîoneshabeat: cum Paulus dicat, Non omnes oui funt ex Ifrael, ftint îiraet Ideo etiam commodius eltet, in titulo de Eccl efia, ubi d efinitur Ec^ elefia, cflê cœtus, bonorum Qé malorum, fie feribi, Ecclc fia uifibilis eft cœtus, ÔCc,

Quod autem damnatidem Articidus eos, qui difeexir dunt ab Ecclefia, Articulus loquitur de ijs, qui difeedût ârededocehtibus. fiCfatemurab hisnoneffê difeedens dum: fed antithefis addenda eftiufte difeedi ab ijs, quit«»i»*» defenduntfalfamdodrinam,8Cqui homines innocent tes propter piae dodrinæ confeflionem interfidunt: de quitus ait Paulus,Si quis aliudEuangeh'um docetjana* themaftt : ficut hocipfum exemplum, quod citatur in librOj oftendit, Nâ certe Elias QC auditores eius feiund j

erantacultu Baal, ficut daredidttextus:ergo diïcefljê« runt à ccKfu facerdotum Ahab, Hæcnon negarf ab erv= ditisullis arbitrainur : amp;nbsp;commemoran' à nobisneceflè cll,ne,cum Ecdefijs noftris obijdtur lèeeflïo, damnare easipfiutdeamur,quas quidem ccrtum cft membra Ecs clefie Dei elle, cum ibi luceat puri Euangelij docfhina perquam efFicaxeft Spiritus iàn(flus,amp;ruerafideinuoçc tur Deus Pater Domini noftri lefu Chrifti»

li Nonadeo ferreos animos habemus, ut non mouca= mur aut atrod maledido, cum difceffio feu fcbifina ob^ ijcitur : aut ipfa fpecic diftradionis ÔC cogitatione in gentium malorum, quae difcordias fêquuntur, Et redia mere ueram ód piam concordiam hbentermorte noftra Noftrc «cu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itacp toties nos ad æqua indicia, S)C ueram con

fi£abica£et ciliationemobtulimus. Sed Ecclefiænoftrç, primumin condemnatione pontifïcia, ÔC deinde afperitate Epif èpifcopü**i^5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliquocœtu. Quammultiçx

dikefletü’tab noftrisàquibufdam, propterhancdodrinaminterfedi «Sta? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hinciudicari poteft, unde orta fit difttadio, QC qui

culpandifint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

IJ Damnatetiam Liber eos,qui rumpuni uinculum cba Vinnuu cha ritatisiQuod nos intenigimusbbedientiamin.miniftcs emiadoftti« MO rcdç docrrmæ Euangclii, oó ad miniftrationis iacr^i: BKreftac. mentorum, SC iurifdidionis in Euangelio mandatæ : ?c

’ fentimusipfijUero minifteriodeberiobedientiam « Sed poftea Liber, intitulo De hierarcbicoordine,liocuin s, culum de traditionibus humanis interpretari uidetur ubi noftri op’pofuerunt alium articul urn. Nam Ecckfiae fifnaTihrio noftræpias óó graues caufas habuerunt, mutandi alis wutar^t quas humanas. traditiones, ad quas iam acccflerat fys ^ofdarituï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefia banc dodrinatn

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde

DeindeutrirumpantuinculumcharitariSjrcsofteni ,4 dit. PontificeSjó^ quidam Epifcopi trucidantnoftros, ÔC Pftudotpi' inflammant Pri'ndpum animos aduerfus nos : interim lünnilü (ha^ prædicant fe feruâte uinculum charitatis, idcp rumpi à nobis, propter negledas iniuftas traditionesïcum hoe «Sadotmt#. ipfum fit oflficium diledionis, adhibere epiaxiam in tras ditionibus»

In titulo De pœnitentia poft lapfum, caetera placent, Sed quiaDeconfeffîone,ôôfatisfadione,pofteafuntarti Addftjoid culi a noftris exhibiti, non Iicuit hic præterire, tanquam pœiwcwâ.

‘ hoftro teftimonio cófirmatas.Etmortificatioïn Scriptus ris, fignificat opus Spiritusfandiinuen's Ô6magnisaes nimnis,quibus uidemus afperrimeconfliiftari ueram Ec clefiam inaffiduisiiitæ'pcriculis.At enumeratio, amp;fatis Quanio^rf, fadio,funtexrei-ni ritus ab hom/nibus excogitati. Si cefteruntmultiabufùs.Eodemloco citaturPaulus ad or nandas fatisfadtoncs z, Corinth. X. cum Paulus loquas tur de ordinaria pœnainEuangdio inftituta,uidelicet ' de excommunicatione: hoc dieftum nihil ad has recentes -fatisfadhones pertinet.

In titulo De Sacramcntis,redc didt Liber, non (olum 16 ' fignificari gratiam per facramenta, ftd ctiam fandificari utentes. Verumhicaddi petimus,adultosdebercfidem 'adderein uiu Sacramentorum , quae credat promiflios nibus, quarum cauia Sacramenta nobis tradita Iunt;nec Sacrtmatt«« ’prodeiTeea adultis, finebono motuutentis,ut uulgolos ™“* quuntur.

De ordinatione, maxime probamusuetercmEcclefig i-r confuetudinemjUtordinandi prius exploréntur,crudian Expiontî ’tur, amp;nbsp;publico teftimonio aliquorum piorum ÔCdodos “y*quot;*** rum,qui prçfunt Ecclefijs, admittantur ad miniflerium: utnuncfitinnoftrisEcclefijs. Hane diffi'cillimam cura, 6i neceflariam Ecclefig,fufdpere Epifcopos,fada refor«

RESPON.SIO PROTESTANTIVH niarionCjOptandum eft,Et noftros audimus diferteitatii buiffeEpilcopis illis ordinationê, ß^cedat reformatio» l8 nbsp;nbsp;nbsp;Et quanquam nolhi, quadam fpe concordiae, de ritu

ronfirmationiSjSC undionis non pugnarunt, tarnen hoc necertario monendum eiat : cö Liber definiat Sacramen tum eile fignuminfaUibilegratig , quod hæc defcriptio nonconuenitadhos ritus,qui nuncuocantur,confîrmaa tio,ôk undio : de quibus nec mandata, ncc pi omiffîones d.iuinae extantSciunt a dueriarij,hos ritus tantum eße ue ftfgia ueterum donoru ; ohm dabantur dona manifeßa per Apoftolos. Item,ut Prophetg, ita Apoßoli,multi alij depuleruntmorboSjiuaoratione, ôi. medicinis, Ab his inittjs reliqui funt hi ritus: qui nunc quai es fint con* CB*«hafcw quot;nbsp;Vellemus in Eccîcfijs ubicç Catechifmum exerceri, reiwcaBiiut. Ut Liber monetjôi^ pofl examen,profc(honem,ficri pre cationema populo propueris«Hanccredimusnoneflè irritamtnec difplicetaddi impofitionem manuum:ôô hgc fi'untin quibufdam Eccleßjs apud nos,ita ôdpro aegrotis fiunt preces ♦ Et confiât multos propter Ecclefig prcccs

reuaîefcere : fed tarnen ritus ïpfê undionis nihil ad hanc rem faaXnec habet promifsionem grariæ.

Digrutas altorum Sacramentorum obfcuratur,cum h£ Icuiores ceremonîç,eadem defimttone et nomine pro ponuntur populo « Ad hæc, utertp ritasnuncplenus eft magnis abufibus,quos reprehend ereneceffèeft^

In tituloDe difciplina, breuiten'nfêrtaeftparticula dlt; Eptfcopis German!o's^quimerum amp;nbsp;mixtum Imperium ViicipUta. habêtinfuisdftionibus^ Tories clamitanticriptanoftra.

nos hocagere, utpie doceantur Ecclefiæ propter glori j Dei,,êlt; fàlutem aiumarum, 5lt;hortatores eflê pijs, ut ftu« deant puram Euangelij dodrinam conferuare,amp;propæ* gareßCjUtmandatChriftus, In hocgion'ficat pater meus cœlcftiSjUt frudiim plurimum adferaasjacßus mei difcf.

ptïli.Docct hune prçdpuutn honorem DcorcdcTendum efre,curamEuangelijcon£èruandf,acpropagandi.Hanc p««»«« e« rem agimus,non impcdimus, quo minus Epïfcopi'poffî deant opes, amp;impen'a , attrïbuta ab Imperatoribus ëi. Pnncipibus:(èdtarnen rogamus,utconfidcretur,quanta ftianoncm detrimenta Ecclefiae,qug clades ftquutæ fint, ex opulent to'a,ô^ impcrîjs Ponti'ficum Rom. Epifeoporum.

Pn'mum,i'pfi occupati gubematione ciuili,amp; bellis,ne 21 glexeiuntdodrinam: deinde ôé collegia Ecclefiarûmui! tata funt, in quibus im'fio do An'næ ftudi'a uiguerunt, dC conferuatafuntmonumenta ,tradità à pn'mi's Epiïcopis, qui dodrinam ab Apoftolis ÔC dodoribus probatis acccperant.Nunciaditantfucceffîonemordinariam,cS tot feculis non curauennt,quid anti'quitasdocuerit. Ves ordiniri» E« tercsucrclaudaïuntfucceffîonem ordinan'amjnon tam ut poteftatem munirent, quàm quod fucceffbrcs dodri-nam Apoftoh'caminitio diligenter côferuauerant.Hinc totam formam uctcris Ecclciia:mutauerunt,opes,6lt;re-gt; gia dominatio Epifeoporum: quæ caufa fuit magnæ eali ginis,Ô!fingcntiumbellorum.

, uidcamus efurircpios pafiores, multis locis totas Eccle= i»di amp;nbsp;fdw fias orbaras eircgubernatoribus^ quia défunt ftipendia:

“ defcrifeholas,quia non docentibuSjiiecfcholafticis pau peribus profpicitur, non pofTumus non deplorare Eccle fiç calamitatem : amp;nbsp;optamus,id quod iuftiflîmum eft,ut aliquiddetantis opibus deddaruradueros ufus Eccle-fia:, idefi:, ad miiaiftcrij Euangelici conlèruationcm, SC niuandas fcholas .Circumit Chtifius petenSjUtEcclefîjs confu’atur, ut Euangelium confeructur,5C queriturfe cfun're ac fitire . Huic quid refj ondebunt hi, quide= fraudant paftores SC fcholasc'cum cbqcict, Efuriui SCnô

- dediftis mihi dbum îfîtiui, non dediftis mihi potum» Optandum eft igitur,utexfacultatibus Ecdefiaftkisiu* uenturpaftoresSC fcholac,

Caeterumineodem loco, in Libro, petitur^ ut ckdio Vtfuumquif canonica reftituatur,ó^ itareformcnturomnesordines, utfuumquifqueofRdum redeó^ièdulofaciat, Hgcpla^ centnobis:óioramus Dominum noftrum lefum

Chriftum,qui eft caput EcclefiæDei,utficut earn mirabili confilio amp;nbsp;potentiafempcr gubernauit, ó^reftituitjitanunc ; quocp eam emendet,regat, fiCferuet,Amen.

R espons VM PRO TESTAN«^ . TI VM, DB REFOR MANDIS AB VSIB VS Ecdeßaftids, datum Imperatoriac Ma» leftati, 14, lulij. Anno 154'»

Viainuidiffimus Imperator, clemcntifsi=’ mus Dominus nofier, ab Eledoribus,Prin» dpibuSjóC StatibuSjid quocß petïjt,ut fibi ex — ponerentj qua nam ratione,quibus utjs, graues illi abufus, qui in utrumque ordinê, Eedefis afticum QC Sçcularem, ubiq? inuaicrunt,toni : ÓC Chrifti ana reformatio, aepie difeiplinç reftitutioobtineri Óófta biliri poffit, cuius fcilicetrei fumma nos neceffîtas urge at .‘nos Eledoris legati, Principes, ac Status, amp;nbsp;abfentiu confiliartj amp;nbsp;legati, qui Confeffionem Auguftanam, ÔÔ quæ in ilia continctur,religionemiequimur,cupientes huic religiofægt;atcp benignae petitioni Imperatoriac Mat humillime parère,perpenfa, quoad licuit,conditionc 0^ ftatu, in quo nunc res Germanix funt: exiftimamus, quod attinetad reformationem Status fçcularis commo/«-dum fore, ut ea,quæ in Comitijs fuperioribus,prefertim Auguftæ, de politia deliberata, à contra ebrietatem, luxum ueftium, ufuras, monopolia, QC alia uitia,dei creta iiint, cum ijs de quibus ab Imp. Mai, in indidione liuius Comitq, ÔC in prima hicpropofitione, fada mêtio, eft,rurfusin deliberationcm recipiantur,£lt;ccrtum ali» quid de his omnibus ftatuatur,executioniqî demande-tur. Quod fl fiat, baud fane poenitendam Status fæcula ris reformationem conftitui,Slt; abufuSjqui inhunc Statn

X Quod autcm pcrtinet ad reformationcm ftatus Eccle fiaftia, commifimus nofWs Theologis,qui hicfunt,uc rationem formam aliquam hmus reformatioius, citra prçiudidum dcfcriberenttquod Qc fccerunt. Hancftacß rationê Imperatonç M. V.humillimc ofF€rimus,ab ipfa Oc Statibus aken'us partis ac nobi's ipfis ulterius ddibe^

J Pnmum ,qina timor Domfni im’tium omm's fàpien« tiæ S)C falur ts çft, SC in ucra Clirifti fide, tota fuftitia ôC h» anreomm'afueritjdocîhinam Euan» tyrdoXinx geh] pure SCfyncenterubiCpinEcdefijstiadi, fecun« MninMur» hanc Sacramenta exhiber! cçtcracp ecclefiafticaom contiiiscoi niacüdemdirigi,etexh!berÉEtquohuiusreicommodû initium fiat, conftituendum eft, ut Articuli, quos Domi nus hit dederit condb’ari, ab omiubus per Imperium re-cipiantur:SCfecundumeos conaones,ÔC Saci-amentOi aliarumép rcrum ccclcfîafticarum difpenßtiones, . in omnibus Écdeftjs inflituantur. Nifi enim depraua« «uôSmrtio dodrinæSC Saaamentorum,totiufcpcultusdiuini, feinbiucr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia toHantur,tnfyncera manebit aedifeors religi

O ni s adminiftratiOjSC irato hinenobis Chrifto nihil pror (us in repub, împrrij, rede :SC (àlubriterconftitui, nec impcndenSjiamcp urgens patriç pemitics auerti ullo mo do poterit,

4 Deinde,quiareligionis adminiftratio,nccindodr{lt;s na neç in ceremontjs ÔC difdplina, reftitui poteft, niü Neeegitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habeant idoneos, dC uero Chrifti zelo accenfos

Uoneocum admîniftros : necefièeric : ut fiium Ecclefijs lus in cligen« diSjUel faltcm probandis minifirisfins , reftituatur fe* cundumueteres Canones : fta,utquorumcunt:^ fint nos minationes, uel prçfèntationes, quas uocant (nemini tarnen fuo in his iure imminuto ) non obtrudant

ABVSIBVSECCLESIASTICIS 95 Ecdef?jsmïniftTOS,nifi qui canonice eledigt;examinati,5d pijsplebibus,carumcp magiftratibusritefuerintproba=: hJdquodamp;^articulusDedïfciplinainLibrooblato re? quirit: ÇC confiât, in ueteribus CanonibuSjSópiorum Prindpum legibus, ld ipfum,utindubitatain iuris diui^ ni traditioncni,confentienter, ôC grauiffînia authoritate præceptum efiè. N ulla enim ratio finit quemadmodum D.1-CO tefiatur,ut qui præcfiè omnibus debenr,non etiâ Lw. Naiu ab omnibus cxpetantur QCprobcntur ♦ Quam etiam im= puri, ad facta miniftcria modis omnibus ineptihomï^ nés, tam diu à fuffraganeis ill is ordinati, QC Ecclefijs prç- iZquidàttt fedi fintjdum contra aperta Canonum amp;nbsp;Legum deae ta,plebesôlt;SmagiftratU5 abeledioneôlt;f probatione mi« niftrorum Ecdefiar remotifiintjomnibusnimismagno Ecclefiarum damnocompertum eft,

Practerea, cum finguîa oppida paulo populofiora, 5 fuos proprios Epiicopos,ô^curatoresreligionis haberc debeantmccutile fît, plures cuique Ecclefîas commit«, quâm quot commode procurare, QC per fi quotannis, abfque detrimento Ecclefîæ fedis fiiac inuifire poflit: neEcdefîaeneceflariacurajUtiamdiu fadumeft,frau« dentur,Ô^ illud curandum erit,utfingula oppida ali« quanto frequentiora,miniftros ciufmodihabeant:qui bus plena fieri minifterif poteftas committatur : quo quifipSt^fuaCjCuiprçdpueaddidus fuerit,fiC uidnis mfp^’^rib«* noribus Ecclefijs, neceffariam religionis curam impen dere,ô^eas, tam annuainrpcdione,quàmalijs minifteadmiaiftrad rtjs,quæiftacura requirit in ofRdo pietatis côntincre poflît, Annitendum itaque eft, ut ea omnino procu« rationis eeclefiafticæ ratio amp;nbsp;diftributio, quam Cano« nes Epifiopis ÔC Metropolitanis prçfcribunt, reftitua tur firuetur ♦ Nam amp;nbsp;ante bac in amplioribus dicece«

DEREFORMAN'DIff ' gand, Archipresbyten', atquc Archidiaconf conftïniti tucnint« Quantum cnim damni Ecdefijs hoe dcdcrft; quod non fingulx^quibus opus erat, fdoneos miniftros habuerc,ac uere epifcopahcuraó^ inïpcdïonedeftitutg foerunt, nemo uerbfs expheare fan's poten't.

Item, quoniam nemim' poflïbile eft, ut ßmul Ecdcî» fiafticamSC duilem adminiftrationem riteadmim'ftret: quare ód Canones ueteres omnes tamfacueriter uetant, nequis fundioni ecdefiafticædeputatus,curam ullam return fçcularium Rifci'piat, minime autê omnium Epiü muneraifta. procuration ciefiaftica in nîs poliocæ Ct ecdefiaftice,in admïrtiftris feiungantur,ét cutam Ecclefiarum fpiritualem’, alij gubern nationem ditionum'ciuilem fuftineant,

Cum itaque qui nunc Epifeopi uocantur, per iè nia liilquàm ciuilem ditionem procurent, neeferè ficinßia tuti fint,utepifcopalemunus3docendo, Sacramentadi fpenfando, difcipîinam exercendo, cum inclero,tuffl ih Quarariontpop^Os*^^'^^ opo’^^tj^dminiftrate ualeant: non uidea ‘idi'ïfturad rationcm,cS qua Statibus communiterôCfeorfim, oiiniitracio toticpreipu.Germaniç tolerabilius ac commodius turit etiamEcdefïjsjUtnuncres Germaniæhabcnt,fiilubriü's gueat. Ciuilia èC Ecdefiaftica munia feiungi queant, quàm fi procuratio ditionum bis, qui nunc cas adminiftrant, 6d ad earn adminiftrationem deligi foïent relinquatur:id(ç ea omnino conditione 6lt;lege, ut illi ipfi omnem dignita tem 8C poteftatêm, quam nunc habent, SC h abcrc confue uerunt ,faluam retincant tEcdefijs uerÔ,tam cathedralfs! bus, quâinijs,quç fccundum Canones fuos proprios habere Epifeopos debebât,minifti SC paftores,modo8C rationc,quàm ucteres Canones præ{cribunt,ordinenturî qui curam animarum,totumçp paftorale munus,doccna do, SacramentaexhibendOjôC difcipîinam exercendo,

AB VSIB VS ECCLESIA STICIS. 97 per fe pracftareualeant:qut etiam ad Synodos ftatis tem= poribuSjUt Canones prçcipiunt,finguh'eS duobus pres- ikiu«Ep«(t* byteris aut fingulis eohueniant, poteftatemep habeant dicendi fententias in Synodis,ÓC faciendi iudidum eccle fiafticum quo d Synodis Canones facere concedunt ÓC præcipi'unt,

VtautemS^iïli prindpes,quinuncEpi’fcopihabens 8 tur,amp;diti'ones Ecclcfijs addidaspoliricaadminiftratio= neregunt,munerefuo Ecclefijscommodent,quodj)ræ ƒgt;quot;»« altjs principibus ftudere debent,confentaneum fuerit,ut um biueros Ecdeßarum paftores fingularitertueantur:ód in habendis Synodis, obeundis uifitationibus , alqscp omnibus rebus ad facrümim'ften'um pertinentibus^prçs dpuo ftudio adiuuent: Tum curent,ut ea,qua? pro alens dis,Slt;foucndis mini ftn's i'pfis : deinde ijs qui ad mini'ßc-num cducantur inßituunturiitem pro fuftentandis pauperibuSjSu alijs publias ac priuatis populi Dei necef fi tatibuSjdonata olim Ecclefijs (unt,uel adhuc donantur, fidcliter conferuentur, ÓC in ußim fuum facrum, impen^ dantur,Dcniqj,utextemau{taedifciplina5lt;honeftas,ta publica pax,amp;tranquillitas retineatur.

His rebus curandisfèifti Principes, cd quod ditioncs 9 Eccleftæregtmtjpræalqs merito impendere debebune (êd hac moderatione,neper horum defenfionem, patron tipei,ùeiicgi dnium, opem, aut curationem, uel minifterium eorum, qui curam animarum,8Cmunus paftoraîepcrieadmini-ftrabunt,ullaex parteîfiueinhabendis Synodis,fiuein œùuftntio obeundis uifitationibus,fiueiniurisdidioneecdeßafti= ca exercenda: uel etiam munus ÔC ofFidum Principum QC magtftratuum cuiufcp loçi, in fua curatione, defenGone, coercitione,amp; omni eo,quod fecundum legem Dei, ucte tes Canones, Sópiorum Principum côfiitutiones illis c5 ceduntjfiuc in perfonas,fiue in bona, QC quascuntp rcs ce

HacleparationCj diftributi'one, atlt;p moderationcecA ciudis adminiftranom's, fieret, ut,quod ad extemam return condnioncm öd adminiftrationem attii:

ôC conditionc permanerent, in qua E«WSa«i«. nuncfunt: nec cuiquam aliquid dctraheretur,autimmilt;s nueretur, uel dignitatis, uel utilitatis, quam quifcp nunc habet:autiuxtauulgo receptas leges, öd inftituta, confer qufpofljtjd autcmquod maximum ödfumme neceffa* f ium eft,interim obtineretur,ut Ecclefijs fuum idoneunt öd neceffarium minifterium, öd iufta curatio, qua hadex nus tarn mifo-e öd pemitiofe defiitutçfiint,reftitueretur: ita ot id diuina lege, öd uetuftis Canonibus landt um cft ♦ Sic uero fimul conferuari fibi extemam ditionem öd adminiftrationem, et Ecdefqs luam procurationem legi time inftauran'jdebet ijs,qui Epilcopales titulos et ditio* nes nunc tenent,multo eue optatius, multoque haberi di gniuSjCui promouendo operam öd opcm fuam cóferant; cum hoc pado prçftare poflînt Deo gratum oblequium^ öd Eccleßjs fuam foluere fidcm,ftatumtp fuurq, dignita^ tem,Sd opes cum gratia Dei öd hominum ƒ t lecura lætacp conlcientia,firmas et ftabiles tedderetquam ut uelint E cs défias fub nomine miniftrorum et curatorum, tarn muU tis ineptis atcp noxqs hominibus,in c^uos eß'amplus infii mere oportetjquam in idoneos^p orro grauare atcp uafta« re:cum certum fit,rplbsfi hocfaciant,etiram Dei,etho* minum odia contra fegrauiffimc inflammaturos,indecp fe et lua omnia in fommum di/crimen add «dures eile »

ÎO De nominibus et tit«}is,de^ omnibus ijs^rebus, qui* SccMuctóï tus externa illapoteftas etdignitas omari, atlt;p ftabilir/i Ur» “ et légitima fubditorum obedientiaconfirmaridebeatjfa

ÄrqiH non eft fans,rniniftrosEcc!efiafum,iUKtadiuia H lias Scrjptuiasjueteres Canones 0^1egcs,probari amp;^ordt nan ,ipfisc^ totuni mmrfterium lufta diftributione com« mitti jSc omnem aham curam SC (blicitudtncm adimi,de« ni^dfgnam iâcro minifterio defenflonemab Ecclefiafti cis Sfordmarijs poteftatibus ptacftari : fed concedi etiam illis ca omnia oportet, quæ eis ad id conférant, quo uitâ fuam fände fiC inculpate, attp fine curarerum tempora« lium,degere,toti^ populo Chrifti,omnis fändimoniget pietatis exemplum præferre ualeann

Hacdecaufa,amp;maxime,quiatantisfcandafis,6lt;tan 13 laEcclcfiarumpernitieexpert!fumuSjUtDeusratumha Liba«« beri uelit illud uerbum fuum,Non eft bonum hominem moni,; cfle folum,ÖC,Vnufquifcp habcatuxorem fuam, una« quæc^ m aritum fuum, propter fcortationem uitandam i non poterit profedo id abs^jj manifefto Ecclefiarum ex« itioamplius differri, utconiugiumEccIefiç miniftrisli« berum fiat : quo quifque, profuo dono äTuocationCjUel cœlebSjUel in coiugio uiuat, fuumq^ minifteiiü Ecclefig, bona cofcientia, amp;nbsp;abftp ulla offenfione prxftare poffit»

Necgraueuideri debet, recentiores dehac reCano« nes, qui cum lege Dei non confentiunt,pofthabere:po« fteaquam tarn diugt;tamqî grain a incomparabili damno nunc de Cv Ecclefiç, diffim ul ata eft trän f^effio manifefta præccpti Dei,amp; probatiffimorum Canonum, qui tarnen diuing le lt;»quot;lt;» gi confentanei funt, toleratis in facro minifterio, quife tos ,qii3in ha omni gcnereimpudicitiç palam contaminarunt,cû qui« bus non facris modo ,fed etiam externa conuerfatione de «iis, qui, i communicare Chriftianis nefas eft. Nam cû bis,ut Apo= fSario», ftolusprçcipit.necibus quidcmfumià Sandis debet»

Hue uero, ut prohibitione coniugi) miniftri Eccle= 14 fiarum quam primum liberentur, impelîere ÔC illud de« bet,quod pridem experimur,nifi hæcprohibitio ftatim’

plané null oSjUelqualcfcunq} fore:nedumaddt^ dottbusad' uinam hancfundionem alïquo modo in{trudtos,qui Ec ESrîX’id» clefijs miniftrare udintNam qui aliquid confcientiæ ha «ciBùiübi. bent,rjnoîuntfepeiiculocœlibatuscommittere,e£iamß cgtcra omnia in facro minifterio fie rep urgata ac reftituta elïentjUt nullus pqs confcienttjs fcrupulus in eo fugeflèt* A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porro ficut fandum coniugium miniftris Ecclefia#

ci^abfti' rum libeïum fadendum eft^quo puri amp;nbsp;cafti miniftrentî itafeueriterabftrahendi illiamp;^continendifuntabomnis

hoediuino munere non congruunt,atcpideoindiuinis Scripturis,Canonibus,ÔC IcgibuSjillis prohibentun Vd funtncgotiarijinftitorem uel cauponem agere,foenus exs ercerCjindulgcre commeffationibus,ebrietati,Iudis inho neftis, di. à landitate Cacri minifterîj alicnis uenationis bus, ÔC quæcuncp auocare eos uaïeant à fàndis, amp;nbsp;huic fundioni proprijs exerdtîjs, ut a' ledione, dodrina, ad* hortatione,admonitione,ô«i ftudioita formandæuitac, quo in exemplum alijs præluceat, uel ctiam impedire tan tum,aut ùcere remifuores*

Verum quo miniftri uacui ÔC liberi omnibus alijs ne*^ vt modérai» gotijs £lt;curis,totifàcro minifterio incumbant, necefle neceflaria uitç,liberaliterquidem,fèd ea tarnen dia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moderatione prçbeantur,ut omnis eis occafio,t^m luxus

ô^ignauiç, quam omnis fordidiquæftus præfdndatur. Singulari quoepeura ÔC feueritatcinuigilandûerit,tam Secularibus^quàm Eedefiaftids poieftatibusCnâeft eri* Profligenda publicumXontra peftem fimoniç, quo illud Domi cmnij fimo' ni in E edefiam reuocetur. Gratis accepiftis, gratis date. Qiiodrca/eftituenda erit ieueritas poenarum,quas con* tra hoemalum Canones ôô leges fanxerunenec cuiquam permittendum,proul!a nominatione , præfentatione, eledione, probatione, ordinatione aut temp oali pro* uifionc.

ABVSiBVS ECCLESIASTICIS 10| Uifionc miniftrorum,pro ullo facn mimfterij óffi'ao,quic quam prccij uel operæ polliceri, dare feu acctpere,fub amiflîone tninifterq pœnis alijs,quæhic,inCanoniÂ bus amp;nbsp;legibus inftitutæfunt,

Propterea ferendum deinceps non eft, ut Annatç, aut ullaalia pecunia, pro confirmationibus, tranfadionisNuiifRoms bus,difpenfationibus,autulla alia Romanenfi caupos natione,ab Eccleftjs Germanicis, Ecclefiarum minis p^,^^^***quot;**^ ftris,Romanisperfoluatur. Nam miniftrorum procuras tiones,elediones, confirmationes, amp;nbsp;ordinationesjta ut Canones prçfcribunt, fieri debent. De mo deratio ni» bus ditionum Epifcopaliumeaetiaminiri ratio potcrif, quæreipub, maxime cômoda fit, utnullæcaufçautcon trouerfig Ecclefiafticae Romam,ubi cognofci ÔC iudicas ri commode non poflunt,refcrantur:ita utreferri etiam ad loca tarn longinqua caufas,Canones Aphricanorum, SC aliorum Conciliorum uetanc

Vtautcm Simoniæpeftis pcnitus excindatur, fiComs i8 ifi fœdo ÔC impio quæftui in his rebus occurratur, reuos candi etiàm illi Canones,et rurfus executioni demandan Nemo abfoz difunt,qui uetant quenquam abfolutc,hoceft,nonad certum minifterium,quod per fe quifcp obirc ipie debcat miiüftcnum ordinari, aut duobus pluribusue minifierijs aftignari, uel plus etiam ftipendiorum ab Ecclefiapercipere,quâ cuiufc]pminiftcrium requirat,

Reftituendum amp;illud erit,ut interminifteria Eccles i fiaeis ordo, 5Cindionitate,amp;in modo ftipendiorum ftr uetur,quern Diuinæ htergix Canones delignarunt, ut diorma. qui curam animarum obeunt, et uerbi attp Sacramento^ rum, Ô^difciplinæadminiftrationi inferuiuntjqsquimi nora ac minu s neceflaria, utLedorum SC Cantorum offi ä cia in Ecclefijs gerunt, prgferantur, Quâm enim olim cätorcs prei* S, Patres damnarint, diaconos anteferripresbyteris,con

ftacmuîto fta^ indignius eft, cos, qui Lcdortim modo Cantorum munus habcnt, pluris fieri ijs,qui offidum praefiant prcsbyterorum.

20 H æc omnia quæ præmiffa runt,ôCpræceptis manifc« ftis Dei, amp;C ueteribus ,pbatiffjmis Canonibus, piorumcp Principum legibus, in minifiris Ecclefîarum, firmmafc ueritate/equiruntur : proinde, fiquidem uera inftituitur Ecclefiarum reformatio,omnia inEcdefijs reuocare Só obferuare neceffeeft, Necenim unquam ecclefiaftkç di fdplinç ipcranda teftitutio efl:, fi ca non c3 primis in mie ninris inüauretur, QC rnrfns obtincat. Hadenus de reftitutione minifi;erioruraEcdefig,corumcp diipenia« tione,0^ ufu,

COmmunio,Ô£^ uera inter Chriftianos charitas,id ab initio Ecdefiac effedt, utilliipontefiiain facn's conuentibus, 8gt;C alias , Domino liberaliter offers fpiritualia, hoc tkfiaftitx w eftjdodrina uitac,^ facra my fier ia adminiftrantibus, té l«ftj «auftf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;benigne preberctur,quo hi fa cris minh

fterijs fe totos impendci ent:ct fratribus egentibus nccef« faria uitç,ne q uis in facra Chrifti focietate egcret, fubmi:* niftrarentur.Poft h^efunt Ecclefijs à pijs Prindpibus de publico ,cG ftipendia pro miniftris,atcp tjs qui ad facrum minifteriSeducabantur, turn alimenta pro egenis,attrij» buta.Deindeetiam prçdia,SC poflcfliones,aliicp proucn. tus Ô6 reditus donati : quç omnia, pofterioribus têpork bus, uarijs rationibus,in immenfum prope audra font»

£ Atqui difpenfationem öó ufum iftarum opum talem Va« diftrv Canones pfgforibunt. Quatuor iubent excundis Ecclc figbonis fieriportiones:unâ dari Epifcopo,quo necefla^

ASVSiBVS ECCLEStASTiC'jS 103 na muncns fin fadh'us ftiftinere,amp; pauperibus atip perca grinis benignius opem ferre, tum etiam ad facrum mini ftenum aliquos educare ualeat. Alteram carten's clerids, ut fuoquifcp minifterio,autcerte inftinKionifatræ^qua ad minifteriapraepareturjUacare poffit»Tertiam aflîgnâc conferuandis templis,etinftrumentis tempJorum, Quat tï uolunt erogan in neceffitates pauperü,et peregrinoru, Accefferunt bis uaria,profingulis amp;nbsp;Ecclefiæ 8gt;C pris uatorum hominS neceffitatibiis, ccenobia Q(. indigentiu receptacula,quibuspropri} reditusaddiÆ funt,utpro clerids^qui ad facramunera erudiriSC inftitui deb^t, pro p«pillis,alqscp pauperaliberis,profcnibus,pro çgrotis, pro paLiperibus,et pcregrinis,Ea uoearut coenobia cano variacotntK nica,orphan.otrophia, brephotrophiajgerontoeomia, nofocomiajptochodochea Sgt;i.xcnodochea.His adminis tiu«. ftrandis, prouentibusœ hor« collegiorum ÔC domuuQi conferuâdis Sc difpenündis clerici maxima ex parte prç fedifunc,eo quod hos fide ccrtiore, Si Ini{encoïdi^in afflidos Siinoçes amphore,prçftare deceat. Qui primi buic cura: deputan func,eos uocarunt DiaconoSjôC Subs diacones, quibus poftea adiundi funt Oeconomi, Si Defenfores^»

Verum pridem iftajxdminifîratfo Scdifpenfâtio,quâ ^,^,5 fecrofândâ effe oportebat,cum eabonaDeo dicataeG in^ntetmi fent, fic mterdditjUtnonfolumiHæcanonicçportiones derids, q«iucIEcdefijsritemimftrant,udad minifteria Ecclefiæ inftituuntur. Sc pauperibus non prçbeancur, Aa funt in (cd neipfisquidem colleges canonieorum, Si ahjs egen dum receptaculis ea fint rdida, quae nominatim ipfis do «««. nata Si addida funt • Nam Epifeopi, SCprimores inter nbsp;nbsp;nbsp;,

clen'cos,quibus res Ecclefiarum concreditæfuerunt,tam ilia quç prima Ecclefijs obuencr3t,quàm que poftea fia gulis needfitatibus fine cleri in cura animarû miniftrâtis.

ôi ad id mînifterfum iefc apparantis ,fîue egcntiumcx plebe deitinata Sddicata iunt,diftnbuerunt in praeben das, quas îjs omnes propè concédant, qui Ecclefijs, a ut proffiis nihilminiftertj præftant,autillud præftant,quod omnium infimum Ô6 minime nccefiàrium eft. Nihd enim hi aliud quam Ledores ÔC Pfaltæ funt î idcp ctiam fibi magis, quàm populo Dei,eo quod lingua,quam populusnonintelligit,omnia legantô^pfallant, Quod offîdum, etiamfi eorite dcfungerentuï, tarnen adolei^ ccntium tantum ÔC inferiorum clericorum munuseflè debebat. Nam in Romano concilio,fub D, Gregorio pri Pteibyteri mo cclebrato, anathemate prohibetur, ne prcsbyteri, rtXtt'q'iâ quorum munus eft, uerboDei QC facramentis admini^ cantwnibus ftrandisincumbere,autDiaconi,quorumeftjCleemoiy» «ataot, namadminiftrare,cantionibus uacent.

Iis autem, qui ucl minifteria neceffaria,ut eft cura ani* marum, iam obeunt, uel obeundis ie præparant, auf nul læ,aut pcrquam tenues prçbendæ conferuntur* imoft quç locupletiores his minifterijs prouifioneserant, hæ per incorporationem, aliasep obliquas amp;nbsp;tmpias artes, ablatac pridemfunt,amp; inpr£bendascorui^,quilcdo* rum tantum SCcantorû munus aliqua ex parte fibi fum-pierunt, diijjcrtitac. Quid Cnee magiftris fcholarum fua falaria relida iunt,Eo uero fadum eft,ut non tantu nulli ufpiam reperiantur idonei ad iacrum minifterium, aut cducéntur,fcdipfæquocpfcholæ,dum dodoribusnulla aWatt. fuper funtftipendia,tacemus dedifcentibus.propèaboli tæ fint.lam ut uiuant, qui Ecclefijs nihil quàm lediones ÔC c^ntioncs præftant, easep Ecclefijs minime utiles, ‘imo propterimpiam multorumin hocopus fidudam,SC fœdâexcomentis propham's contaminanoncm,plcnin= quenoxiasacinquê maximeufum præbendasfuas co^ uertant,quarû îj ferè,ÔC plures, OC pinguiores habet, qui Eccle»

A BVSIB VS ECCLESIASTICS. lOJ Eccleftjs pemitiofiores funt, id uero notais toti orbieft, q«am ut fit uerbis hic cxponendum.

Atqui aim D. Scrip tura,om nes S,Patres,omncs Cano nesjtngens facnlegium eflè pronundent,fi ea, quæ ad co feruandum facrum minifl:cnam,ÓC neceffitates popuh' DeijCum pubhcas,tum pnuatas fubleuandas ,Deo con^ (ècratafuntjin alios ufiis,nedum inluxum amp;flagitiainfu munturitamcn, fi quid rerum ecclefiafiicarum hodietan to abufui dcciditur,ÓC in eum proprie ufum quem Diui Qm næ literç, Canones, amp;nbsp;leges præfcribunt, in mintflerium curç animarunijfcholaSjéCpaupereSjCOnuertitur ; clami^ tant hi ipfi rcrum ecclefialncarum prçdatores amp;nbsp;dccodo ucram uVum res,facnlegium committi,diripi patrimonium Chrifti, fpoliari Dei Ecclefiasmccullun^cftilentiusinterStatus rtUin««. Germaniæ aut periculofîus dimdium, quàm iftinchos die exiftitjSC indies magis exacerbatur,

Quaproptcr non folum religi onis, fed etiam publicæ — pacis ôC tranquillitatis cau(à,neceflârium erit, quàm pria mum huic malo remedium adhibere ♦ Pofletcp huius ret taleinitium fieri, ut deampliffimis illis collegiorum ôf q«omolt;!« cœnobiorum opibus, hicftatim miniftcrns Eeclefiarum cCfcholisneceHariadeaderentur,de quorum moderaa fiaiKcan»« tione facile conuenire poflet ♦ Poftea uero quàm îj morte deccderentgt;quos nemo non agnofcit,cum ob fuam impe ritiam atcpignauiam,tum ipfo etiam uiuendi genere,Eca cleftjs nihil pofle commodare, ÔC tantum oneri eflè, po(à fêntftipendia transferri ad eos,qui fe facro minifterio im pendunt, ue! fe ad id fufcipiendS crudiendos dederint: cuius certe rei fumma Ecclefiam necefiitas urget, tum etiam aliqua egentibus portio deputari. Hate de bonis Ecclefi afticis,atc^ eorum difpcnfatione SC ufu«

y z~x Vohæc^quæôi^ fpfa grauifsimccondditjrcflituj Reftitario nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y po(sit,neceflarium erit primum omnium,ut prêter

ordinarias condones , quæ finguhs facn’s ferîjs quam fîdeh'ffime,de omnibus dodrinæ Chrifti capitis bus habendæ ftint, pueritta facro Carecliifino diligenter l'nftituatur dcommbus fidei noftræ articulis de peccato Oiigfnali,amp; adluali, de iuftificatione,dc ueris uitæ Chri* ftiançoffktjSjde uirtute SCfrudu uerbi Dei deeffiicada amp;ufu iâcramentorum,Qldifciplina Ecclefiæ:acaudiat cxpofitionem fymboli ApoftoJicijprecationisdominfi cæ,decern pracceptorum: doceatur de prædpuis Euange 1 ij ! ods 3tcß officijs Chriftianfs^Hçc fummo ftudio tradi luuentutij 8C cxigi et iam ab ea oportet, ut conftet quant« quifcyjrofcc€rit;obiurgari denique quos conHiterit nu« nus eue attentos,

2 VbiueroadoIdcentesdehisûtisinftitutifuerintjêCeÔ Sræ Confir pro’^oucrint,ut merito admenfàm Dominiadmittide« niinoitiî. béant; curandum eft, ut ante coram totaEccIefiafidem fuam profiteantur, fecp etiatn in obedientiam Chrifti Sd Ecclefiæ ipü fuis uerbis ofFerant QC addicantPoft quam profeflionemjfieri pro ds ab Ecclefta precationem^Sf iiti ponieis à minifiris manusconuenict; eocp pado ueram cis conRrmâdoncm, de qua Liber ab lmp, Mai, tra« diqexhiberi.Hæcres eôconferet,ut qui fidem Ô6 abedi« cntiam ad hune modum profeffî fuerint, deinde per tot3 uitamdiiciphnçChriftifeiê libentius fubijciantjôCfila« bantur/acilius crigi, fi à uia Domini déclinent, dtius in eam reduciqueant, Eaepratione cenfura uitiorumjab« ftentiOjCXCOmm unica tio, totaep ilia falutaris difeipline fc «eritas cômodius reftituet ; atep in uniueifum metus pec can«

AB VSlB V s ECCLESIA SnClS. ÏÖ7 candij rede uiuendi ftudiu,quotidiana ad pietate et /an= dimoniâ excrcitatio magis exci'tabitur SiC confirm ab if.

Ethæcitacp eccleßaftica cenfura,amp;aniinaduerfio ab-ftennonis SC excommunicationis reuocanda in Ecclefi- ccafiuxK am eft: fed quæ non ad exigenda débita, aut fîrmandam externam clch immunitatcm SC dominationem, fed ad coercenda fcclera SC flagitiajad corrigendos mal os popu 11 mores,adhibeatur SC exerceatura'dcp uero ac lal ubri in? àido fpiritus, SC peridoneos ex clero ôf populo admini« ftros: fo.la^ inftaurandæ inDei populo pietatis ôi^fani= dimoniç caufa : non ambitione aliqua, uel quæftus eu« piditate, Vrifaclumefthadenus,inuulgatisillisi'nlpe^ lt;ftionibus,quas falfo Synodos uocant,in qui'bus fîagin'o fos quidem multarunt, lêd utlucrum indereferretOffi.= ciali s,uel Epiftopus,ucl certe quo fuæ,aut al tenus cuiuG piam malcuolentias obfcquerentur : non utemendaren^ tur qui peccauerant,ôlt;S Eccicfia offèndiculi's purgaretur,

Hanc uero Domini diiciplinam, fi rurfus in dodrina 4 8c Sacramentorum ufu Ecclefiæ uere conièntiant, ÔC ido nèoSjfidos, atep uigilantes miniftros habeant, turn Cate^ chiftnus cottidie fummo ftudio excrceatur, non minus fa cilecrit rcftitucre, SC moderatione, toti Ecclefiæ, omni= busqj etus ordinibus falutari,exercere, quam ea Ecclefijs ad conferuandum SC prouehendum pœnitentiæ SC pieta tis ftudium, neceflaria eft.

Quo autë Sc liæc difcipîina,fine qua certe Ecclefiæ Yi= te cofifiere non p oterunt.iterum fuftitetur,0^alia omnia Fa’’quot;?'* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ rcftanbui

quæad ueram Eccleliarum lefortnationem requiruntur, rerumEfde, fimul obtineantur, SC ad diuturnitatem confirmentur: omninoneceflccritjUiordinarijs poteftatibus magi-ftratibus fæcularibus fua quoque cura, SC facultas,res quirendióóexigendia' fingulis, quicquid in offic o cu= iufi^ eft,turn etiam quæ uitiofe omittuntur et peccantur,

com'gcndi , miungatur omnino ea cum moderatione, tum leueri täte, qua CIS iftam airam Di'uinæ Scripturar, Canones,fcripta (andorum Patn»m,amp; Nouell^ luftmia ni imponuntjamp;^ demandant.

Hi quocp Principes ÔC magiflxatus excitandi funt ut publicas idololatrias SC iuperftitionesjquas etiam Liber, ab Imperatore oblatus,fubmouere prgcipit,tollant:8C fla gitia,utfcortationem,ftupra,aduIteria,cbrietatem,ôC cats tera oiFendicula,qugeunqj palam mores Ecclefiçuitiant, iuftispoenis Qi coercitionibus e populo Dei profligent. Quadere,quicuncp duilis criminis rei fuerint, etiam clerici ,eximieoi5iiudido non debent,itautà pijs Impe ratoribus. in Nouellis edidlum legimus.

y Adhunc itaêpmods,quern hadenus defcripfimus, ü Dominus nobis dare dignaretur,ut uerbo ipfius, fan« disCanonibusô^legibus,nos hadenus fubijcercmus. Si Imperator Auguftus Clementif Dominus nofter, Ce teritç Eledores, Principes Si Status,abufiis ac uitia fane gi'auiflima Si pemiaoriffima^ quç in clerum Si populum inuaiërunt,ô(f ad extremum inualuerunt, fecund um com memorata aperta Deipræcepta,Canones probatiiTimos, etauthoritatis primÇjUerepias religioibi^ Principum les ges,quibus Canones cofirmatijCt ut pro legibus habcans tur,fanciti funt,corrigere Si emendate, Ecclefrjscp fynces ram dodrinç,Sacramentorum et difcipling in clcro Si po pulo adminiftrationem reftituere,anniterentur,0C co cors di in id ftudio quistp per feincumberencomnino iam co fultum EccIefrjSjSCuera acfalutaris earum reformatio ob tentaforet.Regnaret planeapud nos Chriftus Iefus,SC quaccunc^bono nobis Si falutieflepolTuntibenigniflimC coferret amp;nbsp;augeret, malaqjôC noxia omnia potentiffîme » nobis depclleret arcerct. Ipie cfficiat in nobis, ut hoc regnuxn.

ASVSIBVS ECCLESIASTICIS. lo^ rcgnum cius,ÔCiuft{tiamcognofcamus omncs,amp;uero corde qugramus,

T nero cum ifta plemor Ecckfîarum reformatio, abf(Ç National! conuentu,redeinftitui 8^ obtine^: umfierire-ri baud facile queat, nec pofRt fine certiflima 8C irre

parabili pernitie Gcrmaniæ amplius in totum diffcrri, certe talehuius reformationis initium fieri non incommode poffit, a.c debcat.

Primum, ut dodrina Chrifti uniuerfa, ubicç in Eccle 2 fijs Germaniæjiuxta Articulos, de quibus hie conuenire queat, bona fide traderetur,amp;fummoftudio hominum iuxtacôduâ animis infigereturttum ut Sacramenta Qi. cunde ceremo niæ, tam conformiter ad Articulos conciliatos diipenfaa rentur 0^ adminiftrarentur, quam cuiqj Statui id infua Ecclefia ad ædifîcationem fadupoffibile foret :denicp ut in ijsquç continêturin Articulis nondum conciliatis, quifep Statuumatndaitem,congruenter ad conciliatos Articulos,quantum pro çdificatione Ecclefiae fnc liceat, attemperaret Qi inftitueret.

Atuero,quia populus pridem ubiep Germaniç nouit 5 Sacramentiintegriufum a Domino ipfo inftitutum pro 'ntcgn«namp;-omnibus elk, lie quoq^omnemjnonprncammcdojed permiuend« cametiam,quæ ante trecentos annosextitit, Ecclefiam ubiep obiêruafîè,ut in Grecia,India, Ä^ubicunep extra orbem Romanum Chriftiani funt, adhuc obferuatur, ftatim hgcprohibitio integri Sacramenti tollenda erit,amp;r plena communicatio omnibus permittenda: id quod Qi Liber ab Imp, Mai, oblatus,pie confulit.

Deinde,quianec dodrina, nec Sacramentain Eccles q. fiafalutariter adminiftrari po(runt,nifi Ecdefiæidoneos

utnneccfîàntim er!t,ut fîngulis per uniuerfum Imperium fci reiniftros Eccleftjs SC Staübus Jibcrum hic fiat, tales fibiminiftros UUtltUM 1ÖO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I, rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« Z- . r*

Ôc aliumere^qm ad cum,que nunc defcriplimus modum,dodrinâ QC làcramenta, luxta conciliâtes Artifi culos fynceriterâ^ fidelfter adminiftrent, Quainre, Sta« tus finguli ab Epifcopis et omnibus^fiuei] Ecdcfiaftica, fiue politica poteftate polleant, adiuuari, QC à nemine imped iri aut turbari d ebeant,

ç Tertio, quia nemo facro miniherio rite fe impendcrc poteft,nifi habeat uitçhuius neceflaria: amp;dehis,ficut mp inftitutione ÔC prouifione fcholarum ,tolcrabilis ali «Bftri*. nbsp;nbsp;nbsp;qua hic atep çqua ratio, quantum pro initio fieri poterit,

Quarto, cum omnino contra naturalem honeftatem, nedum contra legem Dei, ÔC Canones,tâtoperepugnct, liabcrc facrorum miniftros turpi mulierum côtubernio, Matrimoiiiüaut alias manifeftaimpudicitia defœdatos : nec poftîht hacabominanda fœditate puri fint,inueniri, ad minifterium Ecclefîæ idoneijft maritis illis effe non lis ceatîipfaprofecfto religionis neceftîtas fumma amp;nbsp;inem* tabiîis, idquocp poftulat Ôf eXigit, neminiftris pofthac fit fando coniugiointerdi(ftum:amp; rcmittanturtandem pofteriores Canones ea parte, qua cum lege Dei,SC uetu fris melioribus Canonibus non conientiunt : quo ca par te amp;reccntiorcs ôô antiqui Canones,ipfe^ Diuinglegis Canon, qui tâ diu, maximo amp;nbsp;irreparabili religionis rui na remiffî fucrunt, reftitui ôC ieruari queât,nc fcilicct diui namyfteria iÿadminiftrcnt,cum quibus Chriftianones fas eftjCtiani tiuîgarcmcibum fumere, idololatriæucro amp;nbsp;ariolandi malo par,communicate facris.

Quinto,ne inter hgc reformationis primordia,al tj alio turn iurauel bona inuadant,utcp illicitæ nouationis pes riculum

ABvSïBVS ECCLESIÄSTICIS. Ill n’cuîum arceatur:conueniet conftitut hic ftatim ex partis .. utriufiç confcnfù graue aliquodô^ asquum,foli(^iuftis tiæ,et nullis partibus addidû iudidû Camera?,per quod ««ßi««««« fi quid diflènfionis inter hæc reformationis initia obox riatur, iudicetur QC omnis tniquitas alienicp inuafio dç« pellatur QC cohibeatur,

L)ilutio corum quæ obifctJóktit^nt Germania ali(luod reformationis initiitmipjàperje moîiatum

VErum contrabuncconatumreformandçEccIefiae i germanicÇjObjjci folct,Germaniçnon licere,utea perieinreligionealiquid immutet, qgt; nonamp;^aliç nationes fimu! mutareinftiruant:religionem pertinereetQy^^.^^ ad alias Chriftianasnationes, quare fine illarum appro- tra conitum batione,nihil de ea ftatui debere â nobis.quod enim om nés attingit,efle ab omnibus approbandum:ÔCfiquid Germani iuo tantum confilio, corrigere in rebus ecclefix afticis aufint,eo illos nihil aliud, quàmquodnûc grauil^ fimonoftro malo ôdaliarum nationumofFcndiculo exx iftit fehiima, auAuros, QC diffîmilitudinem religionum, quae modo inter hancô^ alias Nationes Chriftiani no^ minis eft,5^ turpiflîma. Si pernitiofi flîma, faduros maio rem:idquod hominibus religiofis fit indigniffîmum, Si nationi noftræ periaiîofilTîmum.

Sed refpondendum ad hæc eft,Chrifiianis, qui Chris * fti prçcepta hominum uoluntatibus tanto interuallo prç ferre debent,quanto eii Chrilius anteferendus hominis chnTh« tu» bustnon licere, ut quç iam certo cognouerint ab uno hoc Scruatore noftro uetita,retine5t,aut ut ampledi différât, qienZUnS quænonpofîlintdubitarejfibiefleab hoc ipibuno magi ftro Si Deo noftro ,fan(ftiftime iniunefta Si mandata: çtiam fi repugnet bac in re totus orbis, ne dum non approbet

approbcthocftudium« Perpetuum .n. illud eft, Oportet Deo magi's obedire,quàm hominibus, AAo.y.

J lam negare nemo poteft, quae hic oftendimus, in Ec« corrigenda, uelreftituendaeflê,ea Chriftum Bifeftorum , Dominum ita corrigi S^ amplediin Diuinis faipturis, facris Canonibus, QC in piorum Principum legibus prçciperc ÔC requirere QC dariHime QC feueriffi'me,lt;^uarc fi etiam aliæ nationes,hancä Domino præceptam mutas tionem,hoceft, manifeftorum uitiorumcorredionem, ß^neceflariorum offi'dorum reftitutionem nun^ admit tere,imo pro uiribus etiam öppugnareuclint, tarnen niß nonlibeat nobis effc oues Chrifti, audienda nobis uox efthuius fol ius boni SCprincipisPaftoris noftrijipfum« cp fcquitoto pedore oportet :poftquam nimirum ficelas rc nobis uoeem fuam ingerit ut deea dubitare, etiam ü uelimus,nonpoffimus.Necpenim de rebus dubijs SCab ftrufisagirur,ut quid reijciendum,quiduerecipiendum fit, ambigere quifquam poflit, ut opus in eo elfe poffit indido aut iudido eorum, qui in aliis nationibus fpiritu Domini ampliore prasditi iunt ♦ Teflata enim öd explica tahæc Scripturis öd Canonibus tarn euidenter,tamcp cos piofeextantjUt fi reform ationem ultcrius differamus,eo, ceuclariffimauocc, Domino renunciemus,Nolumus huncregnarc fuper nos.

4 Pertinet quidem religio ad omnes Chrifti nomine in fignitos:8d oportebatpridem à cundis nationibus, quat hoc nomenretinent, communi confilio Öd confentientc ftudio,quçcunqueinreligionem uitiainuaftrunt, cors tigfôd fynceritatem cius reftitui:at dum aliæ nationes, apudno»,piis fiueignoratione ueritatis,fiue prauis cupiditatibus ,fiuc aîî™n«iwquot;oppreffione tyrannidis Antichrifti impeditæ , falutem quàm repurgatas maluntjOb idnoneft amp;nbsp;nobis noftra falus neg’igenda, 6d

A B VSIB VS ECCLE SIASTICIS. lij Sc fn uitijs religionis,qug certum fecum cxiauni trahunt, fïerfeucrandum.Etficut ca, quam nos moli'ri optamus fa crorumreformationem,Chriftus ÓCEcclefia omnfsaper tiffîmeSC feueriflï'me praectpi't atcp exigit,ftaconatum huncnoftfum nulli ufpfam Chrfftiani,qut dehisrebus lt;ognouerint,nonapprobabuntSClaudabunt: cæteri, ut alïenfadhucfunta Chriftoamp;eius Ecclefia,itauoxcoij£ audicndaouibus Chrifti noneft,fpfilt;^eisomni ftudio fugicndi funt,Cum dcniq5,hacreformatione,uerç pietas tis exemplum alîjsnationibus prçfcren'ius, ent quod nobis illç grattas agant,non quod nobis ofFendantur, poft^ quam bine maximum commo dum, QC nihil fenfuræ fint fncommodi»

Quod uero interim uarietas aliqua ttel diflSmilitudo fnternoftramô^ alias nationes aliquamdiumanfuraeft, SifiosuoiH id nonfietuitionoftro,neceftid f quodadnosquidem attinct)fchifmaappellandum, Nonenimabfcindimus mi«t£nia; autauellimusnosabuHisueris Ecclefijs,dumpurius0C plenius nos uniuerfae Ecclefiæ Dei,quæ ab initio fuit, ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

iungimus ôi. adhçremus: nec difli'militudincm uUam eu «ma« t«* eisindudmuSjdûquæapudnosàfideôCreligioneSan dlorum aliénairrepferunt,refècamus, QC ad hancfidem religionem omnia conformare annitimur, Etficutid non fœdum aut n oxium, fed opta bile poa tins initium purgationis, Si reftituendç fanitatis haberi debet,fi in corpore undicp lacero S)C ulcerofb,alfqua tamê tnembra mundari Si curari indpiant,ctiamfi reliqua non poisint eandem fiatim curationcmrecipcreiitafinobis Germanis Dominus, quos primos hue uocauit, donct ctiam, ut primi moliamur cas labcs et uulneraj quibus c3 noftra cundç natiôes defœdatæet fauciçiam diu iacent, emundare Si obligare, nullam ea res in corpus Chriili, hoceft Ecclefîam,quot;turpem diffimilitudincm aut deformi

tatem fnfaret,fcd eritfalutare ÓCneceflarium initiüm, ut totum aliquando corpus eandem tnunditicm ÔC fandit^ temrecipiat»

Siucrohancneceflan'am Ecclefiarumreformationcm StWfmam»- inftftucredifFeretnus,nonfoIumabali)snationibus,fed Bebit ,fi diffe etiam inter nos fpfos diftra(fli,uarij,et diffîmiks in religi« SSfa. onibuserimus.Nec^n.auferetDominusàfm'squosad reformationem apud nos cçptam pertraxtt,fpi'n'tum cou ftantiæ,quo uthadenus, ita ad extremum ufc]p anheh'tü, inijs,quçipfeeis donauit,perfeuercnt. VbiitacpreUqui Status piam etlandam reformationem à fe reqcienttum uerofœdaôC pemitiofa Germaniç, non tantum ab alifs natiom'bus, fed etiam intra fo ipfam diftraÆo ÔC diiîîpaa tiocorroborabitur,intolerandacpultio Deiirritabitur, . nbsp;nbsp;nbsp;8 Ergo Dominus Icfuscaputnoftrum,quifemetipfum

pro Ecclefia fua in mortem tradidif, ut earn fandificarct, mundatam lauacro aquæinucrbo,utcpeamfibiipkfii ftat glorioümEcclefiam,non habentem maculam,aut rugam,aut quid huiufmodi,ied ut fanda ödinculpata fit.is donet Imp^Mai. omnibuscp Eîedoribus ÔC Prind* pibus cæteriscp Statibus rmperij,uniuerfis amp;nbsp;fingulis,ut quantis in fordibus dC malis, nunc Ecdefiç Dei ubicp iaa ceantamp;dtfineantur, picneagnofcant, attpficutabipfo PrindpCjôô folo bono Paftore noftro, gregi illius paflo» res,00 curatores præfedi funt:ita ctiamfuumftudium foam operam, pro omni ea potcftate, quam ab eodem j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifio Domino, cui fcilicet Pater omnem poteftatem

dedirincœlo amp;nbsp;terra^acceperunt,ad id conférant,quo .ciTndæEcclefiæuerbo ôd ipirituChrifti ,quamprimuni wndicp Omni labc amp;nbsp;macula, aindiscp morbis ôè languo re rsperRitioniSj diflbJ utionis,uitælt;$ im pure purgcntur, ac fancntur,amp; primçuam foam formam SC uires, in omni pietatCjfandimonia dC iqftitiarecipiant, m ea^ ad glo*

A B V STB V s E CCLESr A STlCrl' H? dam fempitcniamPatris cœleftts femper iHuftfaftdam, S)i falutem generis hiimani promouendam, perfi :» ftant ufcp m diem eiufdem fponfi dC capitis fui, Domini noftri lefu Chrifti, Amen.

DE IISDEM ABVSIBVS EC^» CDBSIASTICrS EMENDANDIS, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altera indicatio,

Vm prima 6C præcipua cura efle debeat in r^j i !| j! ; EcdeiiaChrifti, ut Euangelium rede, pure, i ÔC perf{)icue doceatur,prodeflet aliqua fum-dodîrinæ Euangelij, tanquam Cate= ^^^^^^chiimumedi de Deo, de tribus perlbnisdi«

uinitatiSjde creatiôe,dc peccato originis, de Chrifto, de^ niqî de cæteris artiad is fymboli. In hac lumma prodeflet compledi Articules conciliatos:ita etmulfi pie erudiren tur,Sópaulatim Ecclefiæ coirentin concordiam.

Prohibendumeft,neomittanturconciones ordinartae 2 infeftis diebus,amp;^curandumpereosquipræfunt,ut pas ’* ftores pia,SC utilia ad çdificationem, apta temporibus omA quot;ndar’ dicant. Et in fine concionum addant adhortationemad poenitentiam ,cum publica abfolutione, SCprecationem pro prçicntibus neceftitatibus quolibet tempore,

Et quia uctus confuetudo tradendi CatechifmgSCpue j ringt; peculiariter crud iendæ,amp;explorand æ, fere ubique negligitur, inter praecipuas reformationis partes duci-•mus efle, renouationem eius moris. Quare eft'iciendum cft,ut per paftoresaut diacones ßnguJis feptimanis,duæ

horae auttrcs^pro côditioneloci,tnbuantur Catechifînot fîcgt;utcoetupuerommô6puellarumconuocato,tradatur ordmCjôd fimpliciflîme (umma doôrinæ Chriftianæ, ÔC audianturordinepucri amp;^puenæjredtantes fymbolum, decal ogum,precationem domim'cam,doôrinam defide iuftificantCjde ïacramcntiSjdc pœnitentïa, de bonis ope^ ribuSjde cruce « Cogitemus puriffîmam Ecclefiæ partem effc pucritiam rcéle infti'tutam, Ideo hæc çtas nequaquâ 5lt;hicfnilt;flus accedat, quod cum tenera ætas pia SC falutart dodrina imbuitur, fimul condpitamoremreligionis chn'ftianç,quçpoftea, cum accédant annï,prodeftmoribus. Etmeh'us ludicâthomi nés deîjs dodrinis omnibus, quaijî elementaredeimbi« bit prima puerîtia, Deniqjnotû eft illud, Vfcp adeo à tex neris conluefcere multû eft« Et toties clamitat ac prçcipit Deus in Câ^cris literis,ut dodrina cœleftis tradat pueris»

Etquiaceremoniæ inuitare homincs,ÔCadfuefacere debentjtum uero ctiâ figna funt,ad admonendos,6C do^ cendos rudes utilia,curandum eft,per eos qui prçiunt,ut ceremoniæ utiles^SC quæ aliquid grauitatis habent, retiu ncantur,ÔC abfiir dae ac indignç grauitate Eccl efi ç abolex anturut funt mul tæ ftatuarum circumgeftationes:ut al ia aibi magno pondéré aux drcumfertur,quamuixqua« tuorgeftare queuntôCc, Item ftatugetpiduræ fabulofae, amp;nbsp;qug fuperftitioie coluntur.HarS raum emendatio bo nisôC prudentibus gubernatoribus inqualibetdiœcefi commendetur«

Sed plurimum rcfert,quales fint paftores, et cxtcri do MinîftriElt;gt; doresetminiftriEcdefiarfl, Acneidonei pr^fidantur, anüna^^i K potiffîmum CK his duabus caufis acddit : uel quia patro« Fvbandi. niet collatores commendant indodos SC ignauosiaut propter priuatam beneuolentiam, aut corrupti pecunia, aut propter alias cauiâs non probandas^uel quia Epifço^» P’»

ABVSIBVS ECCLESIASTICIS. I17 pijfinc deledu, fine exploratione,admittunfquofiib€^ ëé cum non affidantur curafalutis Ecclefiarum^necdo« drinam, nee mores paftorum inqununt,nec præfîdunt ïnfpedores, qui indodos erudiann nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

\ t igttur his caufis occurratur, primum de collatione deliberandum orit« In col leg ijs prodeftreftitui eanonis tarn eledionem,necconcedi,utmcnfePapaIiautperali as oceafiones intrudanturindodiautmalemorati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftiwend».

Cçterum in eligendis paftoribus,etfi ius pationis nol= lemusadimijtamennecpatroni præfidant paftores,nôi„jpjf,e„j^ prius commendatos aliquo teftimonio E cclefiæ, hoc eft tiw fcniandu, f n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n T’ fedccdefi|$c

honeltomm hominumineo cœtu, emdatur paltortiâinÿfuûin liceatEcclefijs retjeereimpios autnonidoneoSjaut refer re rem ad Epifcopos,auteosqui loco Epifeoporumfu^ ftinentgubernationem ecclefiafticam,

Epifcopi,authiquiecclefiafticamgubernationemlo= 8 co eorum fuftinent, nullos ordinent,nifi ad cerra mini-fteria Ecclefiç, Nec fint ociofi facrificuli, tantum eo or- numotduä-dinatf, ut uidum fibi quærant ledione Miflarum, ut*^“** uulgo fit,

Nec ordinenturinexploratijfed fint uiri dodi gra- f, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ues aliquot, quibus fit in qualibctdiœcefi mandata cura QHaiistffe

cxaminis. Hi neminem admittant ad oramationcm,niii f„orttm ex* adferat teftimoniumde uocationeadeertum minifteri- a®««««»’ urn,Slt;ldemoribus,deinde dodrinaminquirantde do^ gmatibusEccIefiæneceffarijs. Si quos inuenient proii lus indodos, prohibeant, ne ordinentur, ÔC fignificent patronis autEcclefijs,utalios quærant idoneos,Sinau« tem erit aliquis mediocri dodrina inftrudus,et uideatur pofleproficere, detineatur,amp;ab aliquo examinatore per menlèmunûatcpalterum erudiatur,NameXaminatores tlli non tantum fint odofi auditorcs ordinandorum, fed fwfeipiant laborcm ctiamcrudiendi indodiores,eoftp

ffepiusandiant. Et Epifcopfs aut gubcrnatoribus Cft» racßt, ut pauperes ordinandi interim uidum habcant, amp;nbsp;aliquot libellis ncccflartjs inftruantur t Hæc cia fi iùmptuofà efle arbitrantur, cogitent nullum efle fandiuseleemofynac genus,quam pauperumfacerdo* tumftudia iuuare, ÖC confulete Ecclefijs: acreputent, fibi propter tales eleemofynas tantas opes datas effe, Cu rabuntigitur,lit paupercs ordinandi habcant hofpitia amp;C. prgceptorcs.

’° Vtautem paftores, ST carteri miniftri Ecclcfiarum, VtidoBeirei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diaconi, poffint Deum inuocare bona

siftrt kaberi confcicntia SCuerafide, aboleatur Lex ÔC obligatio, prohiber coniugium facerdotibus :acliceateligeü »rimowuni. je ad iàccrdotium, uidelicet ad docendum Euangelia um, ält;ad Sacramcnta adminiftranda,honeftos maria tosiliceat etiarn his, qui funt ordinati cœlibes, poftea honeftum coniugium contrahere. Si cnim hoc non con^ ceditur, multis locis deerunt Paftores , ÔC Ecclefiaa rum folitudo, amp;nbsp;uaftitas metuendaeft, Sicut iam in ipa fisEpifcoporumditionibusin Germania,(cimus muk tislods deeffe paRores Ecclefijs. Cedat igitur humax na traditio, Si iniufta lexneceiîîtati publicae,cedat dix gnttatiminiftcrrjjquodut conferuetur, tollantur iniufta uincula,ö^obligationes, qua:deterrent pios Si modes ftos ab ea fundione.

II Haud dubie omnes modefti toto corpore atçp Attis Vtstdecocii'mocohorreftuntjCum cogitant quanta agmina animas agï^a^*'i^’’'haeclexdecœlibatu,totiam£eculis traxeritin ætcrs «narym per num CXltium.

traxuadiiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f n'. n

«nun. lt;2.uanquam tgitur cœhbatus fortaiiis ad opcs ecclefis •iafticas retinendas eft accommodatior, tarnen maior has benda eft ratio ueri cultus Dei, faîutis animarum,Si pub tid exempli. Saccrdotes polluti malaconfticntia,non poftunt

AB VSIBVS ECCLES lASTrClamp;' 119 poffunt Deum inuocare, ruunt in interitnmpcrpetuum^ QC nocent exemplo moribus aliorum,

Si bis tanti's caußs gubernatores non mouenwrij impediunt ueram Dei muocarionem, fi non affiduns turexitio aliorum,profedo dura eft Écdcfiæfèruitus, Qiiare oramus, iK hoc uinculo cœlibatus miniftri Euan gclij liberentur.

Abufus frequentißimus eft ubi'que, qui grauiter ot 14 fendit Denm,quod hommesobnoxrj publicæturpitu-^quot;^®“,®®^ dini petuntabfoIutionem,à^cœnamÉ)omini,fine uera Faumùitiofs pœnitentia, tametfi propter folennem ritum, t^uandam acad«uhagt; fimulatjonem pcenitentig præ fe ferunuHoceo fit, qui'a Epifcopi muitis feculis neglexerSt iudicia Ecdefiaftica, IK poftea dicemus, Sed tarnen mandetur paftoribus,uc prudenter Sacramentaadminifirent, nccabfoluanteos, qui non promittunt emendationemuitæzSiS, fipoffuntj obnoxios manifeftçturpitudiniindicent iudidbus Ec* clefi aftids, aut alijs magiftratibus,

Paftores in fingulis Ecdefijs audiant femel in anno j-ordine auditores, prçfertim rudioresiac fidem eorum ex plorentjidcß in templo fiat, Nec potefi hac in re quifquä 5gt;n«gt;'iuegt; detredare paftoris authoritatem, quia finguli debemus erplerciuur fidem profiter! : prçlèrrim apud paftores pios öi fideles, cum hoc ex offi'do poftulat. Ibipaftor fingulos etiam ea, quæ cuiufçpætasaut mores poftulant, prudenter, SCgra uitermoneat, amp;nbsp;erudiat indodiores,de fide,deraou* bus,deufu Sacramentorum,

Etutpopulustranquillaô^pia confcientiaadcccnam Domini acce dere poffit,confdcntij s illorum confulatur, qui cum norint uetcrem Ecclefiae morem, integro Sacra Reßima w mentouti malunuNemo dreumferens malam confeien-ai «Ucifc dam poteft Deum inuocare: ut igitur Deus colatur, di. Ut confulatur hominum faluti,, gubernatores maxime

'17 ConÄat hanc ccrcmom'am inftitutam eHe, ut fîdcm confirmer in paui'dis mentibus feu confolationem adfe= rat, QC uthicgratiae agantur Deo, Quomodo autem con folationem capict,autagetgratiasexukerata confci'en? tiafHaec arcana uulnera gubematores Ecdefiacmtelfis gerc, amp;nbsp;fanare debebant, Ideo tollatur abufus, uideficet prohibitio calids.

DeiHaitijs tur iudida Ecclefiaftica,nec de dodrina, necdemon’s bus faccrdotum,autpopuli.Pnmum,Pontifices quans doconuocarunt Synodos ad ueram,ô^æquamcogitas tionem de dodrina t'fed iam departicularibus Ecclefijs agimus,Epifeopi habent offidales, ut uocant,quibus controuerfiædecontradibus fponlalium, 0^ aliac quæs dam inquifitiones commifla: funt.HinecintelliguntofFi dumfuum,nec faciunt : fed habent quædam aucupia pccuniæ ,quç longum effet recitare.

Non poffumus fine magno dolore comcmorare Ecs • elefiæ calamitates ♦ Nos in Germania titulos habemus Epifcoporum,Epifcopos qui officium fuum faciant, no habemus « Cum enim quatuor fint præcipua Epifeopi officia, docereamp;^gubernare dodrinam, ordinäre amp;nbsp;exs jioffida. plorareordinandos, pra^effe iudictjs Ecclefiafticis 6C uiß tare Ecclefias:noftri Epifeopi in Germania uixumbram ô^ceremoniam uniusmuneris retincnt:uidelicctordina tionem fineexploratione, Interim tenentamplasditio? nés ,quas cum adminiftrant, ducumofficijs funguntur, non Epifeoporum. Quas fi uolunt rctincre,non enim FrfRrftudi lt;mpcdfmus,delibereturdecertis,quiuerercgant Eccics «‘ws*Ep‘îf' fi'as:5^utfupradidumeft,oporterein qualibet diœcefii efïè certos deledos uii os, qui prçfint ordinationi, 6Ó exs plorationi ordinandorum,ita fint,feu ijdem,feu alq,qui pr^fînt

ABVSIBVS ECCLCSLASTICIS. *21 -prçfinti'udicqs Ecdeßaftids, QC m'fitentEccIefîaç*

FungaturigfturueromunereEpiïcopijfèuunusalf;: qui's certo loco,feu hæc decuria ludicum. Neceflê eft .n. ^pî^dpér inEcclefiaeflealiquos j'doneosgubernatores dodrinæ «»“»naiiqw.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^j* oecitri

amp;C ordinatiom's» Neceffe eft l'udia'a exerceri de dodrina, am ludicwa ÔC de controuerfîjs fponfah'um, de diuortîjs « Necefle eft reftttuiexcommunicationemmandatammEuangelio» ftrcmr. Hune Epilcopi uicarium,feu hanc decuriam ludicum ScaîSS™ 5« lueatur ine,qui tttulum tenet Epifeopt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiaftico''*'quot;

lam fi collegiahaberentuiros dodos,pioSjôfexerdta 21 tos : expedttiflîmuni eflêt legere hos ludtces ex colleges. Lain adiun' Sed addendi funt aHquihonefti,graues, SC dodi uin Iai= .f‘aÈ(ae^' d. Et in fingulis diœcefibus pro magnitudine plures tas fi»«». les decuriæ I'udicum conftituantur :fedritunafuprema, q«æ,ut didum eft,fit uelutuf caria epi'fcopi*

Vtautemhabeanthæ.decuriæhoneftaftipendia,certç præbendæ feu certa collegia,feu rcditusmonafterïorum ad hos ulus transferantur* Quanta eft enim turbaocio^ forum amp;nbsp;ignauiffimorum hominum nunc in colleges ôd opulentis monafterijs?

Conftat,exigua pecunia apud officiales poflè tranfigi 2$ de poena ftupri aut adulterij. Hæclenitasaugetlicentiâ: ideo feueritas iudieforum, ÔC poenarum reftituenda eft, Ac primum de omnibus criminibus hocleruetur, Ha^ Magidnt« beatfuumius magiftratus ciuilis,utcxofficiolaicorum «uiu»ani-delidainquirit 6C punit : ita facerdotesreos manifeftorS SÎJÎnes^mîî criminum,ftttpri,adulterij, furti, cedis, amp;nbsp;fimilium,pus niat iuarum legum poenis. Et quidem docendus eft ma-giftratus,nc negligenter officium fuum adminiftret. Nä diuinitus huic graduicommendataeftdilciplinç extern ng conferuatio ÔC defenfiotutPaulusdocet,inquiens, magi'ftratum honore afficere bona opera, e contrauero formidandum elTe mails. Necexiguamorum corruptio

inde orta eft, quo d forum E cdefi afticum impedfuit ma* giftratum duilem, nemquireret aut pum'ret adulteria, Sit ïgitur uigilans ÔC a'cer magiftratus, fdat fe difdph'næ euftodem eflè diuintfus in hac ftarione collocatuma'nte« n'in tarnen Eeclefiaflid ludices iuum fadant ofFidum.Et quiainraulüs Iods ciuih's magiftratus, ex quadam uete* ti SC praua confuetudine,fcgnior eft,in puniendis adulte rijsa'deo paftores amp;nbsp;ludiccs Eccltfiaflid fintdiligentiojs res tn fuo ofRdo. Paftor admoncat obnoxios criminiblt;gt;, adultenjs,epicureo contemptui religionis Chn'ftianæ, blafphemis fermonibus,pen'unjs,auta!ijs criminibus.Si admonitus non pollicctur emendationem morum, defea rat eum decuriac iudiaimihijre exquifita, (èntcntiam ex^ eommunicatiom's ferantaduerfusrcum,acmagiftratui duili ftiamfententi'am indicent,

Etitafintconftituta fudida deledis certo numero,ui=* SeMemia««sgrauibus,dodrs,amp;iuftiS5nepaftor,autquifquama1w (omniwia - ys uideatuï odio potius tcum in periculum adducere, cö Ajxffhirt» moueri ad aceufandum otrici) ratione, Necliccat toll pa^ ft ori,ferre fèntentiam excommunicationis ,fincilla ludi« cum deeuria,aut nemine adhibito ex honcftioribus ui’ris fuæEcdcfiae,Vtenim uocanturhæciudida Ecdcfiç,ita funtplures adhibendi,ut Paulus uoluit. Tyrannis efti'ni mica Ecclefiçî i'deo fpedes omnis tyrannidis in Ecdefîæ iudicijs fugienda cft.

2^ His decurqs iudicum commendanda eft uifitatio Ec* vifiMtio re- clefiarumjubi de dodrina paftorumftatinquifitio. Co^ herceantur petulantia ingenia, quæ feruntfalfa dogma* ta,tonanturfuperftitiones fiatuae, adquasfiuntcon« curfus p SC infpidantur etiam fchol æ, SC gubementur ftii dia.

Nec officinaetypographicae negligendæfunt, PJun'* m«menimrefert,qualeslibn' ueniant in manus hominS, cauen

ABVSlBVS ECCLE SrXSTrCïS. UJ canGndumcp,nc fpargautur impia dogmata aut famofi h' Antnud««* belli Jdeo magiliratus inflngulislodsprçfîdantcatos infpcdoresfeu cenforesofFidnis,nechceatedcreh'bros non approbates ab his cenforibus,

Fiatetiam inqui'fitio de moribus paftorum QC. populi: fi compertum fuerit, paftorem admififfealiquod flagiti^ um,puntatur feuer is legum poenis : Sn^ co minus coniuen fenœt. g««i dum eftadftupra,adulteria, autfeortatioes facer do turn, quia petimus concedi eis coiugium, Qiiare feueriisimis pœnis corporis ilia delida puniantur,

Infpiciant etiam uifitatores rationes çrarij in Ecclefijs, fiCcurentfideliter pendi ftipendia paftoribus,diaconis, Ct nis qui prætuni lcholis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcadijsmim^

Infcliolisnonfolum Ecclefiæ feminan'a funt,fedetiâ ibi præparantur ingénia ad omnem reliquam uitç guber nationem.Imo fcho 1 æ funt fontes hum am'tatis in to ta ui-ta : quibus negledis, ncceffe eft fequi magnas tenebras, confufiones religionum,S(^ fuperftitiones,Iegum SClite- Rcftînwute rarumatc^artiuminteritum,obliuionem antiquitatis SC hyftoriarum,môrumferitatem, denicp infinitam barba-riem morum,ÔComnium uitac partium, Quare omnes fa pientes gubernatores, maxime iudicarunt fcholarum cô , ftitutionem ad rcmp.pertinere,SC bene conftitutas, præs dpuum decus àC ornamentüm efle ciuitatum , Quanto * magisinEcclefiatuendæfuntfchoIæfquibus conferua= tur 3C propagat doclrina Euangchj,SC traduntur aliæ bo ng artes,utiles, turn ad explicandam cœleftem doifhinâ, turn ad reliqua uitæ offîda gubernanda.

Ethacinremoucamur confuerudine Ecclefiæ omnii= 29 umtemporum. Nunquam fine fchoîis floruit Ecclcfia: Schoteucte* uoluit Deus certos elfe cœtus ad tabernacul'û, quod Mo yfes codidit,6Cpofiea ad templum: nô aliam ob cauiâm, nifî ut ibi ftudia legis diuing,6C aliai}: artium bonarum in

quadam frcquentia ujgcrcnt,« I'uuentus excolcfctur Jta Samuel adolefcens miffus eft ad tabemaculum, tan$ ad Academia, Sf poftea Elias ac Elifeus, loannes Baptifta, ChnftuSjhabueruntagmi'na auditorum. Hunc moré fld Apoftoli ftruarunt,ut ex Irengo appareqqui teftatur To« hanncm no folu uniuerfam multitudinem illiteratam do cuiftc, fed etiam habui'ffe quofdam afliduos audi'tores, ' qui Ce totos ftudijs addixeranqquosfolitus eft familiari«

28 Hine orta font uetera collegia : QC proderat effe tales Vtfc« Etcie (cholas,quæerantteftes ,quæ dodrina ab Apoftolis ac« fecouegia. ceptaellrt conferuabant fententiam Apoftolorum: Oriinaria tdco fxpc allcgantur illuetercs fcliolae : QC propter has feceffio. laudatur ordinaria fucceffi'o, quod effentcertiteftes do«

dring Apoftolieg, Nunc hg laudes ad potentiam amplift candam transferuntur : poftea cum opes, regia domina« tio, luxus, extinxerunt ftudia collegiorS, caligo ingens in Ecclefia iecuta eft, SC nata eft ilia theologia monacho« rum,diluta quadam inerudita philofophia, dC fuperftitio nibus^Et hgc ipia nunc confenuitrquare fapientes guber natores prouidere debent, ut in ftholis rurfus pia amp;nbsp;iyn« ccra dodrina Chrifti tradatur:6C muniendg funt fcholæ, ut ad paftores propagari incorrupta ueritas poflit ♦

2^ Deinde quia in fingulis regionibus magno numero Aiendi paux paftorum opus eft, alendi funt pauperes fcholaftici de

publico, qui cum rede didicerint dodrinamChriftianâ, pofteapr^'cianturEccIefijs , Hæceftuetus SCueraEc« clelîaî confuetudo,

Ecclefiae negligi, cum ipfi hgcutiliftima inftituta prophe tarum SC Apoftolorum penitus delcucrint: qugquidem ut reftituantur,0C conferuentur,omni contentione guber natores perftcere debent.uidelicetita,ut fcholæ floreant,'

ÇÇpropagehjr faïutaris dodrina:amp;praeparent«r,cxco« làntur, ac erudi'anwr ftudiofi poftca praeßdendi Ec*

Porrô in Academîjs opus eft dupha emendationeîui delicet dodrinarum, 0^ difdplinæ, De ambus traden» aademif^ dis uereeruditi ôd prudentes ordinem præfcribant,ita|^^^^”^ utiuuentusnô folumuerfeturin artibus propham's ,fed reparanda. etiamdifcatChriftianam dodrinam : deinde ut ad uerâ philofophiam rcuocetur,SCexplofis nugis fophifîicis, tradatur dialcdica fyncere prudentcr:adiungantur phyfica ÔCmathematica formetur ftylus. Sed hæc pars dedodrina longior eft,quàm uttotahic comprehend! poffît: S^fingulis lods iudido eruditorumamp;^prudentû conftituenda eft.

Difciplinæ reftitutio requirit authoritatem ÔC diligen tiam Prindpum SCmagiftratuumSiecefle eft mores ièue ritatemaiore régi, ÔCcontinere iuuentutem intra fepta, 6Cad pia exercitiareuocare Jicentiam adftringere, prohi here conuiuia intempeftiua^indecorum, fcenicum SC mi litarem ueftitum. Hçc emendatio obtineri non poteft, nifi magiftratus uerispœnis contumaces puniant

Sed ut Demofthencs neruos belli uocat pecuniam,tta 55 ad hosgradus omnes opus eft reditibus : uidelicetad alë dos paftoreSjindices, fcholafticosiSCfuntin promptu, fi rede colloccntur. fadle enim iniri ratio poteft, ut ho» bilitasincollegijs maiori parte redituumEccIefiafti coru Reftiwtio fruatur, SC tarnen aliqua collegia, ÔC monafteria transfe» difpcnûtio'^ ranturadhos tresgradus:ad augenda ftipendiapaftos^efSÄrä^ rumSC diaconorum, deinde ad conftituendas dècurias iudicum,acfcholas,inquibus nonfolum mercedes dan daefuntdocentibus,fedetiam mediocris uidus præben dus pauperibus fcholafticis:hæcutfacilius fiant,opulen ta monafteria transferantur adhos ufus, in quibus nunc

tantum otiofi ÖC tgnaui hommes alunttWfEt (atfus eft hoc totum ui'tæ genus abelen',quàminterimeiurirepios paftoreSjCum honeftis uxoribus,amp;pijs liben's : autidio lafticos, aut Ecclefias hareorbatas paftoribus, autdefe* h literarum ftudia, CumaitChnftus,Dignuscft ope«, rarius mcrcede fua : amp;: Paulus inquit, nemo militât fuis ftipcndijs: mandatum Dei prædpit, utadhanemiliti* am Ecdefiæ, docentium QC difeentium, ftipendia con* ferantur. Et propter hanccaufam à pijs Regibus dC Prin cipibus hæ opes Ecdefijs,quas nunctenent, donatae funtJniquumcftautempræripi ftipendia abotiofis fucis,ac interim fame perire eos,qui duriflimam militiam in docendo amp;nbsp;in gubernatione fuftinent. Hæc funt mu tandabonorumjamp;fapientum Regum, Principura confilijs, ôf authoritate,

54 Seddemonafterijsuirginum omninoprodcftfexum ilium imbecillem liberari uotis, Semper in confpedu fit hçcrégula, Non efie rurnqwpraimpcdiendamueram Dei inuocationenij quicum mala confeientia inuocari no poteft, nce animas abftrahendas efie â Deo in aeternum exitium.Conftat auté in tanta im bectllitate eius iexus multarum confrientias grauiftîmc cxcruciariftdeo aboleanturhæc uota. Ettamen pauperû bus puellis^prefertim nobilibus confulatur ex his reditis bus,qui per certes quçftores ad hos ufus quotannis coU hgantur,8C quodam ordine diftribuantur. Nam in pagis autlocis defertiSjUirginum coetusefre,nô uideturutile: fed fi placet aliqua monatferia uirginû conuerti in fcho = las puellarum nobiliô, 6lt;^ aliarum,id fiat in urbibus,ubi cfthonefta difciplina, Et prefinthoneftæ, piç graues matronç. Talcs fcholas aliquas puellarû efte, fincullis uinculis uotorumoptandum eftetjin quibus nobilium filiæ QC aliç puellae difeerent literas QC dodrinam Euan^

Haec eft imago honcftiHimi ccctus matronarum ,ói puellarum quæ olim quadam affiduitate fèruiebant tcmplOjin quo cœcu AnnaprophetiflTa, tanquam ma* giftrafuit reliquarum, Deus pater Domin» noftri lefti Chriftï, qui eIegitfibiEcdefiâ,inqua»nuitaætemaceIc bretur, emëdet,regat, defendat ÔC augeateam, Amen,

=. AEC iraqjlmp. Mai.PrincepsElcAor, cç* witeritp Princ»pcsódStatus,abrentiumcp Lc* l'gati, Proteftantes,amp; Confcffi'oni in comi* I tijs Âuguftanis,oblatæ, adhérentes,refpon* “ derunt, cum de conciliatis in Colloquio, SC non condliatis ArneuJiSjtum de uia SC ratione reibrman dorum abufuum Ecclefiafticorum,poft^ Imp.Mai.ob* lato Libro, SC Articulis memoratisJèntentiam de his,ab Eledoribus, caetcris^ Principibus,fië Statibus in com« ne rogaflèt, cuius rogationis formula ,in capite libri prç* mifla eif.

Sunt autemhi Prindpesôë Status Protefhntcs,Si Confeflioni Auguftanæ adhérentes, Iohannes Friderichus,E!edor,DuxSaxoniar, Henrichus Dux Saxom'ac,

Iohannes Erneftus Dux Saxoniae, Efedoris frater* Robertus, SC huius ex fratre nepos, V uol fgangus,PaIa*gt; tiru amp;nbsp;Comités Vel denies,

Iohannes Marchio Brandeburgius,EIedoris frater, Ghriftiernus Dux Holfàti'ç ,quüdem rex Daniçeft» Emcftus Dux Brunfuicenfis QC Luncburgenßs, Franci feus hui'us frater»

Philippus Dux Brunfuicenfis, Erichus Dux Brunfuicenfis, Berninus D ux Pomeraniç, . lt;nbsp;Philippus nepos huius ex fratre, Henrichus DuxMechelburgenfis, Vlrichus Dux Vuirtenbergenfis, Philippus Lantgrauius Hafiîæ, Vuolfgangus Princeps ab Anhald, Iohannes,Georgius,loachimuSjfratres, Principes ab

Vuilhelmus Comesa Naflau» Philippus Comes à Nafiàu» Guntherus Henrichus, ComitesàSchuuarzenburg, Carolus ô(^ Ludouicusfratres,Comites ab Öetingen» Vuilhelmus Comes à Furftenberg* Çonradus Comes à Deckelburg, Albertus amp;nbsp;Gebhardus fratres, Comités à Mansfeld, Michael Comes à Vuertheim, N, Comes à Vualdeck, N.Comes ab Hoy, N ♦ Comes â Rittberg.

Nuremberga, Lubeca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Confiantia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? • t

Hala Sueuorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ . t ?

Memminga» Dinckelsbuhel, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Reutlinga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5= ƒ. f.

Hailpronna, Lindam'a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-

Campodunum, I(ha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ■■■■

Bibtacum. Giengen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;quot;-i. ■ '-ry-.

Vuinsheim. VuiffenburgS Nordj= Gengenbacum,(gauie, Ciuitates Liberç^ô^ cgterg,qiiçfuos Principes habent.

Vm quidam inter Eledores ,aliófque Prin» apes, p erpauci quidem illi fed qui pro ien* tentia fua acerrime depugnarent, ÔC ab ea ra« none conciliandi Ecelefias Germanie,quant Imperator inftitu erat, qua foia,uera amp;C pia co cordia conftitui poteft, magnopere abhorrèrent : effedû eft, ut reliqui Eledores ac Principes Lib rum ÊC Articu* ïos,quos Imperator excutiendos obai!erat,ei reftituena dos iudicauerint, at que ab eo petendum ut ada Collo* qutj omnia, prius Legato Romani Pontificis exhiberer, cumqueino,quiddehactotacauiafaciendum,delibera* ret, idep quod inter fe dchbcrafrent,deindead Status re* ferret: quo demum de his ftatuere cum ipftus Maiefta tcin candem uenire fententiam p oflennErant entminter hos,qui Librum hunc,SC omniaada Colloqui},totum^ Jmpcratoris fandum óf nccelfarium de pacificanda reli* gionc confilium, non fineMaieftatis eius fuggillatione, abijcif ndum Si prorfus abolendum ccnferentiidque tan turn ddiberari amp;conftitui,deberecontcndercnt,quomo do edidum Vuormatieniè Qi decretum Auguftanutn eonfirmaretuf, Qi contra eos, qui his non ftarent,defen«» ûo aliqua pararetunSed dum alij plcrifp exhiiceordini* bus prouidcrcnt,fi ilia d urior fententia obtineret, exefta* turn iri exitiofum patn'æ bellum, ex quo nihil qua^m amp;nbsp;rc hgionis,^^ omnium honeftarum rcrum cxcidium itnpen dercqceuftbant hi Jmpcratoris adcofalutaricôfîlio, qup - * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foie*

D E L r B E. I M P E. E T P R I N C I P. f^l iôlo panRcari Germania queapobfequendum, $)C ada CoÜoquî) expendenda, ÖC diligenter uiamquærendam cfïe, qua à de religione liera ac pia confenfio, ÔC Ecdefia fticarum rerum tolerabilis aliqua reformatio inftituere-tur. V t uero ij^qui padficationcm ordinum Imperij,inter fe J uel omnem, ut nonnulli uei'cntur,uel certe hanc, quæ per concordiam in religione,SC Ecclefiarum reformatio^ nem,tueatur ,auerfabantur,erucrentfè, pijs ôt^ planene-« çefïarijs rationibus eoruin,qui Confilium Impcratoris probabât, nulla honefti fpecie obludari poflc,ceperunt lt;n aliud argumentum incumbere ,coq? cum alios, tum maxime Ecdefiaflicos urgere. Non liccre fdlicet ipfis detantis rebus,dcimmutandis religionibus,de corredio nererum Ecdefiafticarum ,, quæ ad Roma, Pontificem imprimis pcrtincrent, nifiante deLegati eius fententia. certi eflent,aliquid explicati rcfpondere, aut ftatuere.Co fidebant enim,fi Legatu^ caufam hanc ad Pontificem, quod futurûfacileerat coni)cere,referendamiudicaflèt, turn fe minore negotio,fretos fcilicet præiudicio Legati, reiedionem totiushuius confilq,deuera conciliationeÔC reftitutione Eedefiarum, obtenturos eflè, itaep fadum eft,cum inter hos Principes amp;nbsp;Status,altj Pontifîci Rom, plus iufio adhuc tribuerent:alij uero,fibi ab illo SC iàtellû tibus eius m et lièrent; al q etiam de integritate Legati, quemcredebant à reformatione Ecclefiarummi-nimeabhorrere,aliquid pollicerentur,utma=

ior pars ordinû, qui in altera adhuc parte numerantur,in earn fententia di fceG ferit,ut Imperatori, quod iam le* quitur,refponfum

RESPONSVM PRIMVM ELE* CTORVM, et PRINCIPVM, ALTERIa US partis,Datum Imperatoriç Maieftati de adis Colloquij,

,Ofl:quam imrîdifsimus Imperator, Domta l^nus noftcr clementißimus,Eledoribus,Prin cipibus, ôdStatibus dementer patefedt,S^ comprehenfa offcrri curauit, ea, quae ^^confignataîuerunt à collocutoribus , quos fua Maieftas adid,cum hocfibr communes Status detu^

lifTent, delegit, utuiam ÔC rationcm ad condîiandam re= ligionem dtra tarnen alïquod prgiudidum quçrerenrpe tijtcpjUt ilia cognofcerent fuamlt;^ de ds fententiâm, fibf communicarent.EIedores amp;nbsp;caeteri Principes, atcç horû abfentium Lcgati, arduum iftud negotium, ut quod ad gl oriam ôi honorem Dei omnipotentis,falutem anima* rum, 6C communem Germanies nationis util itatem per^ tineat,diligenter, quantS per temporis breuitatem licuit^ expenderunt. Videturcp ds ad negotium huiuimodi c5 modeexpediendum, utile 2lt; côfultum, ut Cæiareè Mai, fcriptaièx collo cutorum,inquibus de Articulis rdigios niscontrouerfisagitur,reddanfur3iuaœMaieftas,tan$ ' aduocatusamp;defenlbrcathoIic£Eccleflæ,humilIimeroÂ getur,utcum Legato Pontificio, iuxta decretum Haga« noenfe, fex collocutorum feripta recognofeere, amp;nbsp;corn« municare uelit:prædpue uero articulos,in quibus collo« cutoribus conuenit,exada 6C fomtna diligentia examina re:ita,ut fi quid in collocutorum feriptis repertum fuerit, quod uel fententia uel uerbis pugnetcum fàndis Patri« bus QC laudabili Ecclefiç coniuetudine, fi quid adhæc forfan abuluum in Ecdefia deprehenfum fuerit,id mute tur,emendetiir,tollatur:pr£terca,fi opus fitdedaratione

altqua, ad caeluddanda,quaeïn Articuh's obfcun'us po^ fitafunt,caadtjdantunÂtcp hçcoîa cGperfedafucrint, ad Status Impcrij, quamprimum fieri poteft,referantur: ut fic cS Imp«Mai,iuxta id,quod initio Comitiorum ipla propofuitjconcorditer Status dehis rebus agere ÖC con* ftituerc poffîntDenicp ut Imp,Ma,darc ueltt o per am,ut Proteftantesconfènriantin aliquâChriflianam formam ÓCrationemjCondfiandt reliquos articulosnondum con dliatos : quod ß à Proteftantibus itnpetrari non poterit, utad generale Condlium reijciantur,aut fairem ad nangt; onalem Synods ( fi habendtgénérais nulla fpes fuerit) modo ilia rite, SC legitime conuocetur:§ tandem in Germanica natione,Chriftiana pax Qi. tranquillitas conferua uari poffît, Hæcrefponderunt Imperatori Prindpes SC Status partis alterius uniuerfi,

H Oc igitur refpôfo ab his Prindpibus acccpto Jmp, Mai. admifit quidem, ut de adis Colloquij deep re conciliationeàinfl:aurationeEcclefiarum,c3 gato Rom.communicaretjtametfi Catis inteüigeret^quor fum hoc confilium fpedaret. At cum Prindpes 8C ordi* nés, quoad fieri poffetjn certam SC plenam concordiam reducerCjid diligenter ftuduit, ut quç ftatueret, omnium confenfuftatueret, Refpondit itaep hiicePrincipibus, fadurumiè,quod petîjflent,ne quid fui ofFictj quifquam defyderaret : admonuit tarnen eos, ie de hac tanta caufà expedaflè rciponfum folidius ÔCcxplicatius,quod nis mirum ad rem propofitam, ftndæ SC adeo necefiàriæ co dliationis,aliquid contuliffèt,non eâ impediuiflèt. Nam fitumdemumconftituere dereligioneSC Ecclefiaftica= rum rerum reconcinnatione,hæcnatiouoluerit, cumad id opem iuam conferet Pont. Rom.nemo qui cognitu habeat, quid Romæ ciedatur, SC uiuatur, quaetpfînt Papæ, maiorisep Cardinalium partis ftudia,non fpem

»54 DELIBERAT. IMPERA; ET PRlNClP. omncm de reftttucnda apud nosrel/gionc,ac tdco amp;nbsp;paccueraacftabilijdefpondebit. Quamobrem omni« no in officio erat horumEIedorum, cætei onimq^ Pn'nr Cipum,quos patres patriæ ciTc decet, hanccaufam,in qua totiuspatriæ ætema iàlus agitur, non ad alios, mini* tneautem omniu ad Romanos retjcerc:ied ipfos difpice re,atque fumma aira anniti, ut tandem cum pace Ecde» fiarum, acfyncera de religionc confenfione,toti pa«

Criæ, ira Dei, ac proinde impendens exitium auerteretur,ô^ gratia ac bcneuolêtia Dei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Refponfumitaque Imperatoris ,Eledoribus, carterisque Pnndpibusredditum,habet in hune modum, gt;nbsp;-ù

Nuidifs, Imperator,CJementiflïmufiDomfa ^l'nus nofter, refponfionem Eledorum^Prin* ^j' dpum, Statuum, dC Legato rum corum Prfn« eipumjquiabfuntjdecau/âreligionfSjÔ^ Lf^ çumjifcrij bro ds oblatOjCm'us ipüs exempla exhibitafunt,intel= kxit.Optauerat ainem Ma.fuaamp;^omnino iperaueratô^ latimp«. i« expedauerat, EledorCs, Prindpes, ac reliquos Status, £“S poftquam fatis longo tempore Librum habuerunt, ut pü«««**; expenderent amp;nbsp;examinarent, aliqu^to certius Qi. ex« pUeatius expofituros fuam fentenriam. Porto quia fea mel in ea fententia, quam obtulerunt Impera, Maieftatf, obfirmaruntanimos,neoffidofuo deeßefua Maieftas cuiquam uideri p offit, nihil ipfâ intermiffuram le offert in hac re, quod quidem fiiam Maieftatem deceat,ö^ fieri qucat,Tradereitacp Librum LegatoPontifido parata eft,ac cum eo communicare,quo de huius etiam fenten« tia fieri certior poflit, Sid

VT ergo Imp. Mai. adaCoIIoqutj expendenda tra didiffetlegato Romano, GafpariConeareno,uiro quidem actate ,eruditione, ä^moribus grauiflimo, €dreuerendo:fcd qui,quid pcrrona,quam Roma. Pon tifex ei impofuiffet, requireret, plus fatis confia

OsGafpar, mjfèrati'one diuina, Tituh' San^ Æ Appolinaris S. Romanæ Ecdcfiæ pres» byter Cardinah's, Contarenus, Sanóliffïmi Domini noftriPapæ,amp; fàndræ fcdis Apo^ ftolicæ, in partibus Germante, de latere Le^ gatus, Requifitià Cæfà. Maieftate,fuo,acReuerendifi!. amp;nbsp;Illuftrifs. Prindpum facri Romani Imperîj nomine, quid nobis uideaturdehis, quæ innegotio religio nis tradatafuntginter collocutores Cathohcorum ÓC Pro« teftantium, a CæC fua Mate» deputatorum, ÔC fcriptis mandata, in quodam Libro, exhibito eis à præfata Ma* ieftate,cumquibufdam apoftillisutriufque partis,nee non in quibufdam quinternionib us Protcftantium : di* cimus, quod omnibus bene difcuflïs QC confideratis, nobis uidetur.Cum Proteftantes in nonnullis articulis diicedanta communi coniènfu Ecdefiae Catholicæ ,in quibus tarnen non defpcramus, aliquando ipibs quocp Deo bené iuuante, nobifcum coniènfuros,nihil amplt« us dereliquis omnibus ftatuendum^fed rcmittenda efïê fummo Pontißd, ÔC Apoftolicacièdi,qui uel in Condlio generali, cuius celebratio non multo poft fiet, uel modo alio, magis opportune, ft res ita cxegcrit, ea potcrit iuxta Catholicaueritatem diffïnere:nec no,habita reru SCtem* porn ratione,ftatuerc,'quaf uidebunturfore expedientia reip» ChriftianÇjfîC huicinditgnationi Geimanicæ.

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum

CVm hocrefponfojdedit ÖCaliudrctt'ptumltnpcra^ tori Lcgatus,in quo complexus eft ca,quorum con uocatos ad fe Epifcopos, Pontifias QC fuo nomine

-, Eucrendilsimi QC Illuftrifsimi Domini, Cû „ hen Reucrcndifsimae ôôllluftrifsimç Domi I nationes ueftrac frequentes ad nos ueniflcnt, acnos quaedam illisexpoiuiftcmus,quænoc bis ad reformationemChriftianam facercin primis uidebantur:petierunt illæ,ut ea,quac à nobis dida fueruntjfcriptis mandare, eorûcp exemplar Reucrendif, fiCllluftrirs.Dominationibus fiiis traderc uellemus, utca commodius uidere ôd perpenderc poffênt, quare nos, ut cis fatisfaceremus quod heri dixifle nobis uifî fumus, liic quam potuimus breuiter fcripfimus.

Illud primum, quod in Domino hortamur,SC mone- * musRcuerendif.2CllluftriCDominationcsueftras,pcrti , net ad uniufcuiufqp noftrum uitâ, amp;nbsp;uiuendi rationem, toram ia(4* lt;n qua danda eft omnis opera, ut Deo optimo placca» p*“’ mus, 6^ fideles difpcnfatores inueniamur, ac legitimi Do minici gregis paftores. V itabimus ergo primum ftanda^ lum omnc,nc fdlicet populus poflït, ucl kuiter fufpicari, flos efTculIis uoluptatibus addi(ftos,autauaritiac,autam b itioni» Vitandus eft etiamluxus omnis in cpuh's,indoÄ mus a pparatu, ueftib us, cacteriscp omnibus, quæfolent aicos ÓCuniuerCumpopulummUitumrcandalizirc»

• Secundum pertinet ad familiam, ex CUIUS niorjbiîiîr,n Chrifi lanf óé boni fuerint,populus ædiflcaturjfi ucro ma h fuen'nt, multum offènditur, 1 adle conietfluram fadt morum epilcopiexmoribus famïlix, Jdcïrco,utlt;optöAï admonet Bernhardus in Lib«deCôfyderationead Huge ntum pontificem Max^naxima eft adhibenda cura prae* lato cdicunc^, in comparanda fibi honefta femilia, a «i feruanda ab omni mala labe,Ô£^ fufpitione,imo inftituen« da,ut ex familiarium noftrorum conuerfàtione,p opulus inftruatur amp;nbsp;ædifîcetur.

Tertium pertinet ad curam gregis nobis ccmmifR,ad VeEpiTÄpi quam maxime putamus pertinere, ut Epilcopi habitent in locis fircquentiffîmis fuarum Diocoefium, ubi fadle ca *** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uere potcruntjSC pracuidcre, fi quid labis huius quæ graf

Ç Proderitetiâ habere fidos exploratores in lods altjs, ubi Epifeopinon habitant, ut per eos certiores fieri pof« fintjfi qua fraude aduerfarius nofter eos tcntauerit,ac co feftim queantprouidere ôf meden', Vifitare etiam Dio* coeles frequenter, multum proderit, quo more uti fblent obfèffîs ô^oppugnatisabfioftï» fetantur« bus,Curareetiam ut cultus diuinus uigeatineccleftjs no ftn'SjS^ beneficia a nobis côferant,uiris probis et idoneis, 6 Quartum pertinet ad difpenfâtionem facuItatum,ÔC fto^orumin l^^^dituum cpifcopalium,ex qua magna comparatur inîs luxum.fcd uidiaapudpopulum,fi uideritEpilcopumfumptusmà inpaii- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facere in luxu 8i apparatu domus ÔC familiæ,pauple

res uero negligi, ideo uitandi funt omnes fumptus huiuf modi,ô^ pauperes quâ maxime fouendi funt,in eorum^ neceflîtafibus maximautendumeftiargitate. Hacenim rationed Deum fademusnobis propitiumf Nam fœne ratur Domino, qui mifèretur pauperis, ut inquit Salo* mon)

»jB^yACTtJ COLL GCtVIl* • quot;nbsp;lhon)Ôdpopulum nobis beneuolum, Ad id cft/m msxi» Biïmoment!' cfthæcfacultatum noftrarum dïfpcnfatio» , Quintum perdnet ad diïciplinam QC mftftutionem pa puli» Comparand! funtconcionatoresfèuprædicatores Bonifowi»^ uiri probi à dodi, qui poflint ucrbo Sgt;C exemple do cere bonos morcSjô^ orthodoxam dod:nnam,qm non fint cô tentioli Jtiecp mfedatores aduerfan'orum,tdeo ne uidean tur odiUèjïed potius amare optare eis bona,ac præfer^ tim eorS falutem.Nam acri's infèdatio eos irritât, ôC mxa gis pertinaces fac!t,nelt;ç aedificat populum,

Sextam pertinet ad inftitutionê luuentntis in Iiten's difdplinis, qua in re uidemus Proteftantes nihil prætcr« inittcre,(cd omnem lapidem mouere gt;nbsp;ut in fuis Gymnas nbsp;nbsp;mhü

fi)s habeantuiros dodos ô^illuft:res,quorum famainui^; rtProwUwK taturiuuentus Gcrmanica,amp;^præfertimnobiles, ôôeorû gymnafia,ubiimbuuntur fimul cum literis etiam dodri« na Protefiantium,qua eorrumpunturipfi, aedeinde per omnem Germaniam difperfi, alios quocpinficiunt, Idcir fo dandaeftomnisopera,utapud.catholicosinftituant 54,oi«tiiiugt; (cholæ SC gymnafîa,conducantur dodores catholici,ues re dodi in bonis literis ÔC difeiplinis, qui fint célébrés, ut eorum famaalliciatur iuuentus,et nobiles ad noftra gym nafiaiibi^ bonis literis SC orthodoxa dodrina imbuan^ tur. Ab Èpiicopis etiam admoneantur parentes ,ne uea lïnrliberos fuos inftitui in gymnafijs, in quibus orthodo V fides non uiget, præfertim cum habuen'nt fcholas or^ thodoxas paratas.

Haec uoluimus D. V. Rcuerendils. ÔC Illuftrils.proa poncrc, ut capita quædani generalia, quibus mul ta pars Ciai’aria addi poflunt, procuiusqj prudentia,utparea3 mus fummo DominonoflroPontifici Max,quinobis mandauit ut cas hortaremur ad Chriftianam reforma^ lioncm, Ûraulœ ut fungeremur officio perfonæ quam

gerimus, Legati i'n^ fcdis apoftoh'cae, ad quam pcrttnef cura omnium ecclefiarum,acenam ut fahstaccrernus cha ritati fratemç,ô6 il li necefsïtudini quam compl uribus de caufis fentimus rtobis eflè cum hacnobilifsima ÔC inclyta ueftranationc,

IN hacLegatiRom, admomtionc. Vides optime Lelt; dor,quam nihil infit de neglcduó^ uitijs dodrinar, difciplinæjatcp facrarû ceremoniarum : nihil de manies feftis fuperfiitionibus QC impietatibus,quæ hærent QC ad mittuntur in cultu amp;nbsp;cauponationeMiflarumjacreliqua rum ccremoniarumjdiuorumjoffïum,imaginum, aclla^ tuarum, quç fubdiuorumnominibus ad cultum profti« tuuntur,amp; uenditantur : nihil de tam impudenti éc mani fefta Simonia, impiocp ambitu, quo fere omncs hodie Epifcopatus, Si nbsp;nbsp;facramunia inuaduntur, profligata

undicpeledionc8Cordjnatione,quam Canonespraefcri -bnnt,ó^ tam feueriterrequiruntJnter argumenta quocp, quibus pfiiaderefua monita conatus eft ,prædpua funfj quç à ludicio uulgi,et çmulationenoftri duxit. Memora uit enim populü,luxu,quê in Epifcopis,eorum^ famuM litijs, tam profufum Si turpem uideret offendi grauiter, amp;adcontemptumipfbrumplurimum commouerrjta,’ aim nos in hac parte fludia diligenter coleremus^ô^ era* ditos, eloquentes^ homines ad nos pellicercmus, Eeri, «t nobiles, Si alij prælfanttores homines,fe innoftias academiasconferrent jibicpnoftra dQdrinainfedi,aIio« deinde corrumperent

Ob quam noftri fiiggillationem Si in priore fcripto, dodrinam noftram,ut quæ innonnullis Articulis difce* data' commun! confènfu Ecclcfiac cathoïicae,inique ta* xaflèr, Philippus IVIeIanch.nominefuo,8Cnoftroom« nium, qui Rarifponç Ecclefiaram miniftri prçiènres era* mus, fcriptum Imperaiori per Illußrifsimum Prindpen»

FndCttciim Palatinumobtuh't, quo canota ô^f^fa cri^ minâtione dodn'nam noftram purgautt ♦ Quod fcri» ptu m, mox fubïjcïam,

Neccntm^uel hicLegatus,uel quifquam alius unquï eufncet^nofttam do(^rinam,a communiac uere catho^ UcoconlènfuEcdefiæuariare. Non cnim is catholicus confenfus eft,quo fjnunc interfè confentiunt,qui Ro« mano Pont, parent : ied quo de Chrift i religione confen tiuntomnes omnium ièculorum Sandi,ab initio ufque ^thoip* adfinem mundi,uniuerG Patriarchat, Prophetç, Apo^««« ftolijcacterique ueri gregisdominici Paftores, Dodo« res,Cum omnibus Chrifto uere credentibus.Inquibus horumconiènfusfummamiàlutemcollocat, SCnos cok Protduntti !ocamus:quaepietatis officia agnofcit,ód nos agnofd^= mus, Eadem de Deo ac Domino noftro lefu Chrifto, lt;««. » de eins Ecclefia,Euangelio, Sacramentis,SCdiicipltna fentimus,confi'temur,docemus, obferuare ftudemus* Quac media hicconiènius habet,in qs fcopum moderat tfoniSjædificationem fiddnofais proponimus, Quærea iedmuSjó^ correximus, eiufmodifunt,utficutcum Seri ptun's, ita cum confenfu illö Ecclefiac Catholicæ aper te pugnent,

Atquiîm multa in tota adminiftrationcEccIefiarum ôi. facrorum munerum,inîjs Ecclefqs,quas Papafuas agnoftit, cum eo uere catholico fandorumconfènfu,ex gcîTcsfenf« diametro pugnantf Vbieadodrinæpuritas i ea Sacra-mentorum religio, ÔC cæterarum ceremoniarum pietasC ea inftituendi ÔC conferuandi idoneos facrorS miniftros ièdulitas,quàm diuinç Scripturae,et facri Canones requi runt,fandicp Patres confentienter obferuarunt, ÔC, eu dodrina,tum uitæ exempliSjCommendaruntC

HæcitaquereligionispeccataSCuitia apudillos cum manifefta fînt,omnemq5 Chriftireligionem tantum non

prorfirs cxtinguant,Legato et pontifia eius,corrigaida,'' ödnoftracertius cognolccnda etant,nec idea tots. Eccle fiarû inftauratio adconciliûquod tantopcrcfugitant,re ifaenda,etiâfi in panda,amp;S nsnonnecelfarijs dogmaas, dilTenrircà Catholica Eccleuaipfis uideamur. Nam ni» hil huius quod obijccret Legatus habuit, quam quod non recipimus tranflubfiantiationem panis in corpus Cbrifti, Slt;neceflitatcm enumerandipeccatain confeffi'« one aun'cuJari:quæille,quodutraqueresin Conciliogc nerali défini ta fît,ad confenfum publicum pertincrc con rendit. S ed infcrutjt,utantedixi,perfonç legationis Ro. mani Pont» plus iatis,magiscp hicquæ Pontifex, quàm quç Chriftiis requint,in tanta caufa, tamcp optata bonis omnib us inftaurandi Ecclefîas occafîone, refpondit, Id cnim Pontifia pridemin more eft,nifiil penfî habere, quàm uanum effè omnes pij norint, quicquid de reftix tuendis rebus Ecclcfîafîkis poniceatur,modo reftitufio nem harumdifférât,feiècp contra reformationis confix lia,fi nonlongum,tamenuelahquo tempore commux niât.

‘ Propter earn itacp quam memoraut docîrinæ refor mationis noftrçfuggillationê,quæhuic,ô^ fupra pofîto Legaü fcripto ineft. Dn. Philippus ièquens faiptuni compofuitjÔ^exlnberi curauit.

CVm intellexiflêmus huïc conuentm' interfutiirum - lïe Cardinalem Contarenum, bona la fpe eramus, authoriatem cum fuam,nonfolum adconcordiara conftjtuendam, atcp illuftrandam collaturum eflè « Pro* pria eft enim uiri dodi fapientis,haccanimi magnitu* do,amp; hbertas, ut quod probat, præfera'm in Ecclefîa proftrh lînat.SedipfiuscenfuradelibrOjS^noftris ar* ticu!is,quam Tegimus bis diebus propofitâ, non refpon* xietexpedati'oni noflr^«

LaedimurabeointquopraciudiciOjCum quidemuide at nos nihil alsfurde fentire, nihil profiteri, quod pugnet cum fanis iudicïjs piorum dodtorum,inecdefiaChn'* ft», Imo locos aliquos dodrinç Chriftianac innoftris ecclefijs pie Qi. utiliter il lu ft rat os efle^Et tarnen edidit cen furam,inquaaitgt;nosa commun» confenfucatholiceEc* défiât diflentire, lubetetiam in altéra pagclla Epiftopos aduigilare, ut genus dodrinæ, quod profitemur, deleât, Hacc cum publice propofitâ fint,diffîmulari â nobis non fioterant, ne tacite probare eïus indicium uideremur, dcoueniam nobis dari petimus, quod hanc rcfponfi* lt;gt;nem,uercâCmodefte feriptam, iniuftç ipfiuscenfuraç opponimus«

Fatemur enim à noftris quofdam errores reprehenfos efièjlate ua^tos antehæc tempora in Ecdefîa, Sed iniu* nam facit Ecdeflac Chrifti, fi (mis eos errores, uocat confenfum Catholicæ Ecdefiæ^Perfuafiones humanac, fpariæin Ecdefia contra Euangeh'um,etiam fi diuturni* tas temporis ,magnorum hominu ôômultitudinis excra pla authoritatem eis addiderunt, tarnen non iunt Ec* defîae catholicae coniènfus, qui confiftitin prophetids

14^ DELIBEÄ. IHPEkAT.»ET PRINCIPVM, 8£apoßolidsfaiptis, ÖCfentcntiaper apoftolos probu Kis tefiimonijs tradita,

Hunc coniènftxm nos ampledimur defendimus, nccabeo unquamdticefTurifumus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* .

Seit Contarenus qui fintccclefiat morbtquata cœoç Domini in Miffîs prophanatio. quantum uitnih ïnuo? catione diuorum. quanta labes in cœlibatu Romano* quanuinicitiainpopulo,quinon rede docetwr depoe« nitentiajdebencficîjs Chrifti,defidefeufîducia,accipii . ente condonationem propter Chrißum.uidetnöfblum lt;elt;cfliti«, Monaftcn'a, lediplos etiam Canonumrecentium libres plcnos eflefuperftitionum. Videt Theologiam Mona* ehorum dilutam cire,amp; ucteri in multis locis diffimilem, Inhis abufibus fatemur nos à multitudinis iudictjs dif* fentirc,quaeneipfumquidcm probate arbitramur, ld autemnoneft diicedere a‘ confenfii eatholicac eedefiæ. Quare id crimen obtjeere nobis definat* Et quodaddit in ea pagella non deiperari concordiam,fciat,nos non re cepturos errores quos taxamus,0Cquosipfinonfolum decretisJ fed noua afperitate, quae non decent ecclefiam, defendunt,

Conftat enim multos honeftos homines, 6^quidem in his aliquot dodrinapraeftantes interfedos effe, tantii propter piae dodrinç confeffioncm.

Ac quid in altera pagella nunc quoep agit Contarc« nus aliud, quam ut confirmer hanefeuitiam : cum iubet Epifeopos caucrc,ne labes quæ graffatuf per Germa« niam,irrcpatin Diocoeies, Et praedpitut medidnam ad-hibcant. Quam f Vfltatam uidelicet, fcdioncs, ufturas, neces. Haec remedia noua funt ecclefiae, 0^ præfcrtim huic nation! parum apta. Deinde non ab co uiro pro« banda, qui pads concordiæ autor perhiberi uult, F*icile retinerent Epifeopi authon'tatem,fi cmendatia ouibufdâ

quibufdam abußbus,confulerent piorum confdenttjs, Idfepctcftati fumuSjô^hanc ad concordiam uiamcflc ïudicamus, prælèrtim in Eccicfia, in qua luceic debeqÖd cmincrcgubematorum manftietudo»

Hare eó reccnfuimus,ne ddCmuIatione noftra Conta« rcni fc hpta probate uidcaniur,óC honam ur omnes, nc ta libus prçiudictjs aflèntiantur, fed noftra dogmau confe rant ad Euangeh'um traditum in fcriptis Apoftolkis Si primx Ecclefiç exempla.

Condonatores Prindpum,S^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Statuum coniunAorum Au*

J MPcrator itaque , his quar præmi'fimus cognifts 8d perpenfis, ut qui fe pnmum aduocatum efle Ecclefiae Chrifti' meminiffct,rationemfibt habendam potiusdu* 3ât extrem ar neceffitatis,in qua Ecclefiar fiint,ölt; mandat!

gato huius libidini accomodaa,fentenaam fo« am Stadbus , de eonftituenda in prüfens religione 0^ pace Eccleßarum, ftcun dum ea, de qmbus in Collo« qm'o pie conuencrat, pro«

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofuithocmodo.

DB INIVNDA CONSENSIONE RBLI. gjom's, ÔC faciendo reformationis im'rio, deliberatjoni EJedorum, Prin* dpum,0!f omnium Statuum propofita.

Nui'difsimus Imperator Dommus nofter ClementifsimuSjiuxtaiententiamamp;confiiifl Elcdorum Pnndpum, ÔC Statuum Impcjij, W quae inter Collocutoresada funt,Legato pon

tißdo comunicauit, deq^his Legati fententiam rogauit: banedeniep caufanijfimilitcr Sgt;C reformationem,ut illa qu^mpnmum (ficuteafumme ncceffariaeft,ö6 in priori bus Comitjtjsfæpepoftuîafa) inftitui pofsit, fumma dih's gentia eidem Legato cómendauit, Ad quç ambo Legats tusrefpondit binis fcriptiSjquidipfifaciendüuidcatur: quae faipta Imp, Mai. Statibus hic offert.

quantam omnino potuit diligentiam adhibuiqnectame exiftimarc poteft, uthifceComitijs quic$ amplius agi SC effid queat, prçfertim cum Legatus pontifidus ea, quae feriptis eius continentur/efponderit: ddnde quia in hac «änXr*’ eaufa multum iam tempons infumptSeft, quan^ nihil fitcffedum,Htcunquefua Maieftasplurimumödlabo« ris SC moieüi^ infumpferittuifum eft ei, Statibus fenten« tiam fuam, amp;nbsp;deliberattonem, quæadreccffum, Ô6 Cum« man'um decretum honim Comitiorum conferre poffit, cxponeie.Ea uero fic habet,

DE A CTIS COLLOClVIL I4^r ’ poncndamjCa denuo et grauiorem in contTGuerfiam tra» natur, ultenora incommódajcaueantur aucrtantur, ac quant minimu diffidtj rdinquatur: ut denicppofthac auxilio Dei omnipotentis ad omnimodamconcordiam Articulonim,quiadhucincontrouerfiafuperfunt,cofa» dlius perueniri pofsit,uidctur Imp ♦ JMaL deliberandum effe, an confultum fit, ut faluo quidem rcceiïu Augufta» no,Artfculi,dequibus inter Collocutores utriufep partis lt;n Colloquio conuenit, redpiantur tanquam Chnlliani, nee ampliusin difceptationem reuocenturridep (altem nuU. ufep ad Condlium genera!e, penes quod fit ulterior exa» minatio illorum, S^aliorum id genus articuloi^rid quod etiam Legato pontifido uidetur, ut illius fcripta iatis te» ftantur:dummodo,ut Legatuspolïicetur ccrti'ores nos fadt, primo quoque tempore habeatur Condlium, aut tantifperjdum per alias uias légitimas, cum conlènfti Status,rationes aliac fufeipiantur, quibus expediritan» dem hoc negotium poisit,

Preterea, an confultum uidcatur, fi uel Concilij cele^ 4 brandi fpesnulla fitCquod tarnen uthabeatur, neceffario Nationajii religionisrationesefftagitant ) uel idtardius quam con= tóroiSa uenitjCongregetur, ut tunc alius conuentus Statuum Im perij indicatur.in quo de religiois caufis agatur ,quotan dem comode ad falutarem finem perducantur omnia»

QuainreImp.Mai»quantumadfeattinet,nihi.linter» $ «liiïuram fe pollicetur. Eftep in ea fententia, ut quàmpri» mum fieripoteft,in Germaniam iterum, auxilio Deiom nipotentis, redire uelit, atep ea praeftare, quæ digna funt ‘*'“*®* rmpcratoreChriftiano,quaecp huius officium requirif, Propofuit denique fua Maieff as,le daturum operam, ut tn propria perfona iam conueniat Pont. Ro, ut certo ab tl!o cognofcaqquidnam de Concilio fperandum fit, quot;jP X hac ergo ,ppofl ta Prinripibus,et ordinibp Imperq, X-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

deîïberand» matcria,E^picii2 fit, quàm paterne, fideliter, . de conftanter Imperator adflidfs Ecclefijs, de pen'ditanti patrïaî confulere ftuduent. Non potuerat plus Pn'nceps prouidere, ut Romanam difdplinam de artes, baud ET nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femel fat^o perieuî o , compertas habet,exLegati confia

ko,remoras tantum impedimenta mftitutg conciliati'o nireligioniSjamp;Ecdefîarum rcformationi miedumiri: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen,qui fèmel inftiruiflet agere paterne,de quoad Iice^

ret,exfèntentia omnium procerum ïmperij ,rogarefenx: tentiam Legati de adh's Colloquij, id quod El edores de Prindpes altcn'us partis petierant, uoluit. Sed tarnen,ne Imp. hdidû non,quantum ÔCpræfens tempus, amp;fu/cq)ta fèmel agen dî ratio ferret,hæc ipfàjquæ boni à Legato impedimenta reforaario- fperatae,^concordiæ de inftaurationi Ecdeliarum me* tuebat,amoliretur,fingulari diligentia,SkZ grauiffîma au* thoritate,utrumcp, de iudidum de adis Colloquq, de ali» quod adreformationem Ecdeßai-uminitfum ,à Legato rcquifiuit:admonitotamen,quam ncceflàrium fitreftau randis Ecdcfiaî rebus,manum ftatim admouere, quam ctiamfacpeói inftanteridinprioribusComitîjs flagita» turn fit.Quo merrto Legatus intelligere debuit, Im pera* corem de Ordines,fumma urgeri lalutis fuç, de patiiæ ne* ceflîtate,ut de inftauratione Eedefiarum fùarum, de paci ficationetandem ipfi ftatuanttpoftquam à Roma ludifi» eari fè tantum, malacß fixa magis atep magis indies exacer bariuident. Quid enim aliud, quàm ludibrium Chrifti, Ecdefiæ SCÎmp.Mai.eftillutfquod Legatus Rom.cum ab ïmperatore,fn tanta Ecdefiaf adflidione,tam grauitet appcUatus effet,no de fundend is inaniter uerbis ad Epi-fcopoSjfèd dereformatione ordinisEcdefîaff id re ipfa inffittienda,ipfeconuocatosadfecommuniorationec5 monefeeittantum deluxu,amp;pompa,deftudqs reftituen diSjita utferein ß^b's iîlîs Synodis fieri foletincc prçterea u€l fedtjUd futuiji certô promifit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De*

Deinde obfèruandum pij s et fllud,qmdnam maxime ïmpcratori m pracfentia obftiterit,ne aliquod hoc têpore reformationisimtiumfeccrit. Namuereid defe teftatiis eft, plurimum (è operac, laboris, moîeftiæ in hac caufà HifumpHiFe ÖCpertuliffc^Tamctßenimamp;aliquotex pro ceribus Imperijjdumueras emergendi,aut cupi'ta retiné^ di, aut fedeqs, à quibus (ê ïçfôs arbitrantur, ulciïccndi rationes, fine non aident, fiue iequi nolunt,pios Impera tons conatus fruftrarimagna contentione operam dede runt: longe maximum tarnen illudobftaculumiih fuit, quod Legatus caulam religionis omnem ad Pontificem reijciendam effè relpond it: quare hec caufà, cur in inltitu to conciliationis ÔC inftaurafionis Ecclefiarum negotio nunc nihil effici potuerit,inlmperatoris refponfo necef= farioexpreflàeft, Eoenim,pontificalisfdlicet authorita tis prçiudiciofiretijij proceres Imperq,qui hocipfum,uni cefalutare amp;nbsp;necelïàrium conciliationis negotium/eie^ ô:umuolebant,reiecî:ionem cius urierunt,ôCconfidenj= tius, amp;C praefradfius, Inftanter ergo orandus Dns eft, ut ïmperatori^et religiofis Principibus omnibus,largiatur. ut tandem cognofcant,quo loco haberè debeant eos, qui quâ pro ueritate tantum, ad ædificationem Ecckfiæ habere iure poffunt, contra ueritatem, ÔC ad deftrueftio--nem Ecclefiç poteftatem conuertunt: turn ut quod fecun dum legem Deiamp;làncftos Canones ftatuerede eiufmo* di debent,commode etiam perficere poflînt. Vident .n. iampridem, quid à Romanis expedari poffit,amp; funt iv fi iummi populi Dei paftores,qui cundismale facienti« bus terrori eflc debent, ficut ipfis Deus omnem animain fubiedamcflè uoluit:àquibusetiam rationem pei euns tium animarum, fi quid fui offictj hac in re negligant, repoftet«

toti Gcrmaniar, imo unmcrfæ Ecdefîæ Chrifti, confiKfl Imperator ordinibus Irnpcrq, ineo fcripto obtulerif. Qui iTricnii quod propofutt,decóciliati's incolloquio arüiailis c5pro taCoiioquio bandis,amp;recipiendis,atcpiècundum hos re ecdefiaftica ton«uaa- i'nftauranda, uel ufcp ad generalem Synodum,uel donee a! iqua alia légitima uia ÔC r^tione^ôC aflentientibus ordi« nibus Impenj, melius aliquid ftatueretur. Hi enim arti« culiinColloquioconciliatiiunt, Quid fentiendûÖCdo« cendum fit,Deuiribus humanis,ante6lt;^poftregenerati onem. De peccato originali, eiuftp ui,tâ in renatis,quam nonrenatis.Dc iuftincatione,hoceft fummadodrinac Chriftianac, Deregencratione hominis,De ui Spiritus fandiregcnei-antis, De fide, De gratia Dei,amp;merito Chri ftijDe bonis operibus, deep horum SC prèdo amp;lmcr cede, De Ecdefia amp;nbsp;nofis eius ,Deuanis SÎfalfis Ecde* fiæmembriSjDecanonicis ScripturiSjSC earum authorû tate,DeiudicioEcclefiæôC Conciiiorum,quodid fciîia cetcum feripturis fèmper confentire debeat, De uirtute, ucrocpufu Sacramentorum, Depœnitentia,De minw ftetqs Ecdeflae,miniftrorumcp in Ecdefia authoritate. De traditionibus Ecclefi'afticis, quod nimirum pietati feruire,SC libertati Chriftianæ nonofFicere debeat. De fandorum memortjs 5C rcliquijs, ne quis ullam in fan» diSjfedomneminfoîoChriftofîduciam cundi ponant, De imaginibus, De Mifla,quod in ca nemo externo opéré, fed Chrillo tantum fidere, SC quiftp propria fide amptcd-ifacrifîciuChrifii debeat:quod deniqî Miflàm celebrarinon deceat, nifi fint qui fpiritualitcrcum facer« dotecommunicenfquibus 6C myfterium Chrifti,utiu« um Amen refpondeant, digneexplicandum fit. Dein« tegro Sacraméto populo impertiendo.De Ecdefiæ difi» ciplina,quod 6C ad clerum,6C ad popul um attinet,De ca« nonica dedionc,ordinatione, minîfterio, uita, corredi«

one miniftrorum omnium graduum^ De uifitatione,De Synodis, De his omnibus tà multis,tamcp late patêtibus dogmat! s,ôd ritibus inGolIoquio coniênfum eft.

Ex quo intel 1 igt tur, quftn uere Imperator, cum ada Colloqutj primum ordinibusad deliberandumpropo* ncretjteftatusfiqin habitoColloquio,multos amp;nbsp;praeda puos religionis noftrç Articulos conciliates efle, 0^ qua uanc,quamq; in Spiritum famftum impie,contracp Imp* Mai.contumelioft,ah} quidam fuis Principtbusfuggeü (erint de paucis modo articults inter Collocutores con« ucnifle, QC ijs, de quibus conueniftejEcdefiae baud muU turn interfit :eoflt;p qui maioris moment! fint, in control uerfia manfl ffe,

Necenim aliud reipia in difienfione hatfit,quam De tranlTubftantiatione, De enumerationepeccatorn in pri Ania^i «on uatacôfeffîone,De MilFafinccómunicantibusfacramê‘ taliter, Decômemorâdis in predbus meritis iàndorû 8C appellâdis ianólis, Deutilitate precö pro dcfunÆs, De cçteris.n.rebus, de gbus non in totum côfènfum eft, nec oino îjdê arü'culi conftituti funt, magis id uariat, ^modo cae res comodius explicandac, à Ecclefîjs tradendæ fint, qua ut de rebus ipfis diuerlà fentêtia exiftat. Id q» poftea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vides autem ex his pielclt;ftor,fi Imperatoris confiliS ualcat, ÔC admittatur, quanta fint ad Ecclefias Dei bona peruentura.Tot enim,ÔC dufînodi articuli côdltatifont, «tomninOjfiredpianturbreuiuifuri fîmus Ecclefijs re« ftitutamueram,conlèntientemép dolt;ftrinam,detota no® ftrireftitutione, uitacpChriftiana,uerum Sacramento* rum ufumgt;amp;idoneaminifteria, Quibus certereftitutis, reftitutum nobis eritregnum Chrifti,SCcumhoc optan* da omnia : nam ÔC de ijs, quæ fuperfunt, ueî corrigenda «el condlianda,confenfîo breui inuenietur*

Nee id offendere debet,quod hocloco,ubi de Aftiül liseondliatis approbandis proponitur,additumefl;, faU uo Auguftanoreceffu.’namiddcijs modo capitibus di^ dum intelligi poteft, de quibus nuUa fada fuiflet, hoe receflUjUel explicatio uel noua conftitutlo.

Denique ó^illud neceflario propofitumeft,fi Cond * hum cogi non qucatjaut longius æquo difFeratur, autt€i conuentus Ordinum Impcrij caufareligionishabeatur, amp;(. in eo de condliatione, ÔC. reformatione Ecclefiæ tan* dem cond udatur« nam Pontificë Rom. quiequid deue* roódChriftiano Condlio polltceatur,uerbadare, pridê nufquamignoratur,Et repetendumeft femel Ecdcfïjs Germaniæ ius fuum, ut fuis ipfx Synodis,de inftauran* daapud iereligióne,ftatuant,

Exhi'sigttur manifcftumeft,Ïmpcratorcm, quodiui offldïerat, inhac caufa haudquaquï, uel indiligenter, uel inconftanter præftitiiïè. Qiiod Impefatoris ftudium utinamSCaltj Eledores,Principes,atqueOrdines pari curaamp;perfeuerantia excepinent,amp; profecuti fuiflènt, uel adhuc exdperent,Só proiêquerenturiquanquâ major pars eorum, Sé uiderit quid hat in te fado fit opus, Sé ad id animurn fuum indinarit.’ut ex refponfis eorum, qugmox fubijciêtur,fatis

Mai'cft.adpropofitamabeo dcitbcra« tïonem,de conduüone QC decreto in caufa rdigi’otüs fadendo,

T inuidifsimus Imperator, Clementifsimurs uniueriâ eorum,q«i -WWï B Collo quium deputati fuerant,Legato Po H t*fido communicant,ad cognofcendam eins ■■®™^de Adis iliis fententiam, una cum refponfo, quod idem Legatus dedit,Slt; alijs,quae ad faciendam co^ mitiorum conclufionem éc decretum pertinent. Prind« pes EIcdorcs,amp; abfentium Legati, qua dccet,fubmifsio nc, ex fado iulTu Maieftatis eius horum narratione, co» gnouerunt.

Principio bene memores funt Eledores, fidelis acin^ defeflç diligentiæ,quam aliquot iam annis Imp. Mai. ex paterna QC clcmentiffîma beneuolentia erga Germanica nationem,adhibuit, ut diflenfio in religione ad Chriftiajs nam concordiam,amp; codliationem redigerctur,ac in Im* perio pax, amp;nbsp;tranquillitas conftitucret,Ôô conferuaretur: pro quo fideli ftudio, ÔCopera, Eledores præfentes,ab» îênriumtp Legati Imp,Mai.humillimegratias habent,pa ratifemper,reetiamipfa,gratosrededarare. Lcgerunt autem Sdexpenderunt diligenter Eledores,fcriptS lmp. Mai. ÔC quantum ad controuerfias inreligione tradatas j Collocutoribus attinet, utile ac bonum iudicant,fibi^ EfcAor« cs ita placet,ut Articuli, qui Collocutoribus codliati funt, ut boni probicprecipiantur,amp; rati habeanturufcpad libe rum Ô6 Chriftianum Concilium, uel ad nationalem Sys nodum legitime congregatam:aut fi neutrum horum ob ü'ncri queat,ad uenturum conuentû Imperi). Hoc ipfiim

Ï54 DELIBEK. IMPER.ET PRlNClP. fperantplurimumcondudurSjUtaliaincomoda ae diC ildia ampliora caueantur, amp;nbsp;ad conciliationcm reli quo « rum articulorum,qui adh uc in controuerfi a funqfacilius perueniatur.

Adhçc ft fpes fit pîures ex ijs articulis,4ui in cotrouer Ekftor« pe fiafucruntjcondliandijroganthumillime EledoreSjhoe Sï^o^diu tumcpabicntium Legati,Imp,Mai.ut difpicere ipfa uelit, torum articu quibuK 0^ iHi mcdijs Ct uijs cócüiari queant.At fiidnunc effi^’iîonpoflîtjrogant Eledtores,horumcp abièntium ;Legati,cu omni fubiedione,Imp,Mai.utiuxta promiisi onemab ipfa fadam,pro qua humillimegratiasagunr, uelitapud fummu Pontifice inftare diligentifsime,ut ad examinandum, Sgt;C conciliandum, turn commemoratos, turn ceteros etiam articules, liberum amp;nbsp;ChriftianumCô cilium qu am celcrrimc indicat, in loco aliquo commodo GermanicænationiSjidcp fine omni dilatione habendd curet.

HAECitacprefpondcrunt adpropofîtam ablmpc« ratorc dclibcrationcm,Principes E! cd orcs pic fa« neSCfalutariterjitautdecebatcos^quilmperij Ger manici column^, 0^ pn'mi poft Imp. Mai. Patres patn'æ funt. Viderunt cnim,primum,ncc pacem pohticam retie neri in Imperio pofte nifi de religione conftnfus confti« tuatur: deinde hand ftatim pofte omnibus de uniuerfis relsgionis noftrg dogmatis èi. ritibus, quæin controucre fiam pertradac funqconuenire, maxime uero de ex ternis - obièruationibus,quæuulgus pluris fæpe facit J quam ea iplàjin quibus tota religiOconfiftiqpoft tarn diuturnam, ■ multiplicem,atcp acrem contentionem:poftrcmo,condlt; liatos articul os ciufmodi efte, et ut fadlius recipi ab omni. bus,qui non plane abhorreanta Cbrifto Domino, quee^ ant : uiam ad condliationem reliquorum commodia. ustm^

'dius muniant. Nam his nemo, quifenfum uHutn Cbrifii hahc^tjcontrâdicere poterit,ut qui côtineant in iè omnia, quç ad falutê necefTaria funt, S)C confenfionê ueiâ in Chri fto conftituunt. Totam enim dodrinam Chrifti in necef farïjs, Sacramentorum, omniumcp ceremoniarum ucrS piumcp ufumjdenicp cleri èC plebis ueram difciplinam hi Articuli compleduntur. Quid fi Ecclcfiae rurfus habe« rcntidoneos QC. canonice inftitutos ,amp;S probatos mini« ftroSjhicp puram doórinamjedlum ufum Sacramento« rum,óó ceremoniarum, piamcp Eccleflæ diiciplinam rite adminiftrarcnt, nonne Chriftus iam apud nos regnaret,

in hoc rurfus unS, rcmoto fchifmatc, corpus eflemusC Cetcraque il Ia Dominus fuo fpiritu breui quocp corrige ret perficeret.

Sa pienter ergo QC ncccITario pij Principes cenfuerunt SCimp.Mai.refponderunt, Articulos perCoIlocutores conciliatos, approbandos SC recipiendos cfle; fi quid foret,quodulterioreexplicationeuel conciliationeopus haberetjid ftatim in manus fumerctur,2C tentaretur, fi ÔC inco comoda explicatio S^conciliatioinueniri poffet. In hac enim caufa, ut in qua æterna omnium falus continea tur, mora omnis refcindenda eft, cundacg huic negotia pofthabenda funt.

ïta öi illud pie, atcp ex fumma Ecclefie necefsitate con fulueruntetrefponderunt,ut,fi que tum côponiomnino non potuiflêntjCa quidem ad Conciliû, ue’ generale, uel nationale, reijccrentur:fed üludliberû, amp;nbsp;Cliriftianum, SiC in commodo Germanie Ioco,atçp quàm primum cele« brando.Quis.n.ignorât,Ponhficê nô nifi fuis cupiditati bus tyrannidi obnoxia Concilia fcrre,atcpideo iniquis tantûillaîocis,temporibus,2lt;conditionib9,indiccre,nec tarnen,que licetinigs,acperoîafuçhbidiniaccômodatis rationibusindixerit, celebrate: fed tempus perpefuo,fiue

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X ij

colorealiquOjfiuenullo ,extrahere,tand€mŒetiâ nuïïo omnino prartcxtu obieAoreuocarefokrcî'.ItautnupCT Condliutn tum indiólum,cum Imperator, Rex GaJJo rum,duo fummi Monarchat, quos Dominus fub confef fionenominisfui reliquosin Europaferuauit,grauifsi» mo bello inter fe implicati eiFent : mox atcp inter hos de« cennales indudç,etiam pcripfumPontiHcem,conftitutç cffêntjUt iam per eos CondliS ceicbrari pofletjeuocauit.

Verum id quidem eft, poftqudm Deus iratus peccatis noftris,ut qui Chriftn filium eius, quern Regem iàlutis ætemæ condliatorem de dit, non, ut decct,exdpimus 8£ cxofculamur,cas pœnas de nobis iurciumit, ut fi tin Ec« cleüas Europæ tanta Rom, Pontifia poteftas, ÔC erepta •it Pont.Ro. fit Eccleftjs ratio, eum, iuxta Canones,uel retjdendi, uel w dSmS*corri^endi,optandum erat,utuel hoc ab eo impetraripof Chriftianauerecplibera Sj^odus cogeretur,amp;in urepstri» ea,deomnirdigione,quaegrataChrifto,fiCEcdefiafdus falutaria funt, ftatueretur. Sed cum Pontifices fingul ut fibi tempore fuccedunt,itaôC peruerfione munerisfui, SC omnibus ijs ftudqs,quae huic muneri fuocontrarias funt,pofteriorespriores iemperuincunt ( dicendfi enim cft in Ecdefia Dd,quodres eftjomnino tempus pridem poièebar,ut Germani,qui Chriftum quacruntjUaledido Romanis, dum amp;nbsp;q Chrifti regnum admittant, ipfi fibi fonfulercnt,imô confiilentem Chriftum Dominum au* dirent amp;fequerentur»

Sed nuncuidendum,quid reliquihuius partis Prind* pesadImperatoriSjpiam ,ÔCunicefalutiferam délibéra« tionem refponderint* Namcumdiufhiftraadum effet, uthiderefpbnfîone Imperatori dandacumEIedoribus confèntirent,quod ex morefieri folitum eft, hoc quod lè quiturrelponfum,(uum proprium dederunt.

RESPONSVM FRINCIPVM, QVI ROMA. PONTIFICBM AGNOSCVNT, Datum Imp« Maie, ad propofitam de religio* ms negotio deliberationem«

Atholid Pn'ndpcs slc Status, quantum per j tempons breuitatemlicuït, expenderuntfcri ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptmn^jpfis ab Imp. Maie« nuper oblatum,

^j|unàcum fententia Pontifidj Legati, Probe uero memoria repetunt, Imp, Mai.00 inalqs Comitijs, QCin prarfentibus, mirificum laborem ac ftu* dium Temper adhibuiflTe, utreligionis controuerfiæ com ponerentur, ac de reformarione Chriftiana confilium i'niretur,de qua uoluntatecatholid Prindpés,amp; Status, fuac Maieftatihumillime, ölt; cum omni fubiedione,gras das agunt.

Quia uero Imp, Mai. figniffcauit,ie intra paucos dies X hinc difeeffuram, non uidetur die neccflärium,ut Status (uperuacaneis ac prolixioribus feriptis aut difputationi* busfuæ Maieftati fintmoleftittum uel cam,udieipfos diutius remorentur, Ted in hocpotius incumbendum,ut Chriftiane tandem finis huic negotio imponatur, ita tarnen, ut tantifper,dum id fit, Imp.Mai, adfit. Quod ut faciat, humillimerogandaeft,

Vtautemad Imp.Mai.TcnptumrcTpondcatunlnitio 5 compemim habent, guod in Germania, ÔC altjs nationi^ bus,imo in totoprope orbe Chriftiano,nô pauci abuTus, ciintur,fed lêdac, hçrcfèfi, ÔCichiimata paflîm obtinuerunt,quç om-nia fine generali Condlio extirpari,autemendari nequa quampoterunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;ur.

Deniqueamp; illud pro certo habent Status catholid,4 nondecerefè ut aliquam rcligionis,ceremoniarum,aut

I5S DELIBER. IMPER.AT. ET PMNClPTK. rituum (qtiig per aliquot ccntcnos annos dufarut,partim ctiam Conctltjs funtinftituta ) mutationem fieri, uel con permittant: quandoquidem fummus Pon* VoS«^ nbsp;nbsp;nbsp;per f uum Legatum feie offert ad celebrandum Con

cilium intra breuc tempus,ÔC uult hac de re Imp, Mai, in propria perfona colloqui cum fummo Potificc. Pro qua paterna Ô^benignauoluntatcatcp polh'citationc Ôd San* ditati Pontificiac ÔC Impe. Mai. Status catholicigratias quam maximas aguntjetfumopere rogâtPont Sandi ta té, ut Gent pollicetur SiC feie offert, Chriftianu Qi generale Concilium,quamprim« omnino fieri poifitjfiCinuiribus biimanisfueritjindicatjindidumcp omni mora remota babcricuretjin locoalfi| commodo Germanies natio* nis^quo multarum adeo animarum periculo amp;perditi* oni occurratur,

Etfi cætcri primartj potentatus reipub.Chriftianaï,per iècularianegotiaatcp obftaculaimpediantur,quo minus ipfipfead Conciliu uenirequeat.róg^tfumum Pontiff cêjijdê Status catho!ici,utConciliûnihilomnus babea^, utep eadé pontiGcia fandiias Chrifiianos illos p.otctatus, q per fe ipfi adefle in Cócilio nonent,autnÓ poterüt,fum ma diligentia ödinftantia adhortariSCinu)tareuelit,quó pro fe ex fuis aliquot tTuditos,probos SCidoneos Lega ' tos 6lt; commiifarios, quiuices ipiórum gerät, plena cum poteftatc députent mittant,quo tandem in Chriftiana repub. ccclcuafticarum rcrum adminifiratio, öó uiuendi ratio Chriftodignareftituatur,errorcs extii pcntur ÔCab olcantur,ac peridiraSCultio Dei à nobis auertatur.

Quod fihuiufmodi generale Concilium irnpetratum nonfueritiquod tarnen Status catholici, confifi promiG fis iummi Pontificisôdïmp, Mai. animo tam pio, atque diligentia tam indefefla,minime foreputant ) etiam atep Ctiam orant ijdem S£atus,utImp. Mai, apud Pontificem

id tarnen tmpetret,ut in Germania nationale Concfliu coniiocctiir SChabeatur, Etfinec bgcuiaS*^ ratio fum^ mo Pontifia' Cæfareg Maieftati probetiir, rogant Sta tus,utiuxta id quod fua Maieftas faduram ie QC curatu« ram recepit, fine omni diiatione,in Imperium Germani« caenationis redire uelit^ atcp conuocatis Statibus,denuo tcntare, fi quo pado diflenfiones ôi controuerfias dere^ ligtone corrigi ÔC Chriftiane difcuti queant. Nam nifi aliqua iftarum rationum ineatur,magisatcpmagis in fe Germanica natio diftrahetur,honorque,exiftimatio, ôi. opes eiusinteribunt,ac fimilia plurimaincommoda ad uicinas etiam nationes peruenient. •

Secundo, catholici Status decreucrunt,fe gratia amp;nbsp;7 auxilio Dei.conftanteradhæfurosnoftræ ueteri religion niô^ueræfidei,quêadmodum hæcinfaais Euangelijs, gawramp;t*« Conciltjs,ftatutis,ÔL ordinationibus Chriftianæ amp;nbsp;catho licæ Ecclefiæ, atcp dodrina fandoi û Patrum,ô(^ Apofto lorum têporCjUfi^ ad hune diem, maßt, et obferuata eft*

Practereareceflùs,ordinationes, SC mandata per lmp. 8 Maûô^ Status catholicos,præcipue uero décréta Au^ guftani conuentus, in quæ communiter à Statibus cona iènfum eft,ièqui,ethisparêrefirmiterin animum indu* xerunt ,indubitato fpcrantes,idem faduros ôiSreliquos Status omnes, qui in Auguftanum receflum confenfe* runt, eidemcß,figillis etiam fuis appenfis/ubfaipiêrunt, promiflîsinfuperauxihjsImp.M. at(Çpaulôpoft Ratii* bonç iterûratâhabuerfitfubicriptioné Auguftg prçfertim cû Haganoç tertio Eledores Principes qui ftaw». ifticin.ppria perfbna fuerunt,eundê Auguftanum receft fum denuo approbarunt,feruâdumcp receperunt : adeo ut fefe obtulerintjColl ocuturos de defêfione, fi quid teta ref aduerfusreceflum Auguftanû,quêadmodûin deerC tis eorû Comitior um, ÔC faiptis in illis exbibitis côtinef.

Maxime ucro cenfent inhærendum Auguftano reccC» fui Principes ,QC adeo nullo modo recedendum: cum Imp4 Mai« 0^ in eifdem Comitijs, Öd4iic, cumin pria ma fua propofitione tum formula deliberationis, de re« cefTu hicconftituendo, eundem receffum Auguftanum, ipiä quocp faluum maner e fe uelle declarauerit,

Terrio, cum Imp« Mai. ex fingulan proculdubio de« mentia,proponit,fuçMaieftatiuidcri,Articulos in qui« bus inter Collocutorcs conuenit, ôiT qui condliati funt, fine ulterior! dilcuffione,ufcp ad Concilium,recipiendos eile amp;nbsp;approbandos «SCc. rcfpondent Status, fe arbitrari in hoc nullo pado confentiendumefle,necp etiäidcotu fultum cffe, ob iequentes caufas. Pn'mum,namcf à Col* locutoribus propofiti funtarticulialiquot, minime ne« celfarij, fuperuacanei, amp;dequibus nulla ftiit antehac controuerfia,nec hodie eft,ut fiint primus,fecundus, tertiuSjamp;quartus: abfurdum igituruideri,ut Articuli nunquam controuerfi concijientur. Præterea,quartus «fauttcfidi. ArticuIuSjdepeccato originali, nonhiceftconciliatus, fed Vuormatiae, alia tamenforma,quàm nunc eft in fcri« pto oblato,propofitus, Secundo,maximopcre neceflass rium erit, ut ab utraque parte dcnuo eligantur, qui nouo Colloquio Si difputatione excutiant omnia : extant cnim uerbain fcripto commemorato, quæ non funt confen« tanea confuetudim'Ecclefiæ, amp;formis loquendi à Pa« tribus ufitatis. Adhaccinfuntfcripto dogmata quçdam minime admittendaquac partim obliteranda funt, par« tim mitiganda. Si in aliam formam redigendarpræftite« rititac]ß negotium iftud menfes adhuc aliquot differri» Tertio, hi Articuli fol um conciliât! iunt, qui 8C minoris momentifunt,öf de quibus inter dodos no magna ante hac fuit côtrouerfia, nee periculofam ofFenfionem apud plebem excitarunt » Et quia pra^dpui Articuli, atque adeo

adeo ij,qiiibus Chriftiana fides niti't,uteftaröcu!us, De uenerando facramento ueri corporis SC (angm'nis Chrii; fti, De adoratione QC referuatione eiufdem Com unione fa crament! fub utracp fpecie, confeflïone, pœmtenti'a àC fatisfa dione, SCc. hi nimirum non folum non conciliati funtjfed a. Proteftantibus uehemcntißime impugnati, adeo ut de his null a conciliatio fperanda fit Quin imo Collocutores catholicat partis plufculû quàm decebat,in his concefferunt Proteftantibus, ita ut quse admifla funt ab illiSjemendatione Si declaratióe habeantopus, Quar to,quoniam ft reciperentur articuli conciliati,multis mo# dis poflèt imminui exiftimatio fummiPontifias,Imp. Mai. Sc Statuum catholicorumihiqp omnes,nefehocno mineuartjs obtredationibusexponant,pericu!um erit. Videt itacp Catholicis Statibus cofultius, ÔC melius efle, ut fuo loco fcriptum Collocutors relinquatur, SC omnia negotia ad religionempertinentia,differanturadConci hum, uel generale, uel nationale, uel ialtem ad conueritS nbsp;nbsp;nbsp;,

omnium Statuum Impertj, quemadmodum etiam pont» fi'ct) Legat! relponfio confulit: nimirum utifta omniaad Concilium fummi Pontifias reîjciantur ♦

teftoreameannotaturum ,haudquaquam animo oblçdendihorum Prindpum celfitudinem, aut ul in cuiufquaa lius mortalium famam obtredandffed tantum caufa fas risfacienidt Chriftiano ftudio erga Ecclefiam Chrifti, SC munerimeo,quod requirit,tcftatiomnibusdeoptima SCfaluifica uoluntateDomininoftri JefuChrifti. Necp debet ulli humano faftigio graue e(re,fi de placitis admo neatur eius,a quo eft, SC coferuatur omnis interhomines poteftas Sc eminentia. Quanqua quæ in hoc Principum rclponfo probare non poirumus,quia non probari ea

Chrifto Domino n ihil dubitamus, non tam ipfis Pn'nd* pibus,qu'4mpaucis quibufdam imputamusfuggeftorû bus,qui fî tanta eorû,quæ Chriftus re quint, quanu quæ hçc caro expetere iôlet,cupiditate; QC tanto uinoi^,quâto noftroi^hoîm odio tenerent, indubiealia fuggeßiffenn Qui Catiw» Primum ita^,quod fe hi, Principes Catholicos faciût, nemini Chriftiano iniquum uideri debet,fi non ei appel latiôi adiunda fit fignificatiomoftros, tôt prçdaros Pria cipes, horum ipforum Pnneipum quorû nomine reipon (um iftuc datumeft,confanguineos,affïnes, Sgt;C multis inodisneceflarios,eflê cum fuis populis hæreticos attp fchy (maticos;tum etiamfi ea,quaî uere catholicæ religion nis funtjhoc eft,eius, quam uniuerfi Sandi, ab initio ad finemufcpmundi,fequunfur,amp;iàtis cognofeant, ÔC toto pedore colât.Quæenim illi fuggeflores his Prindpibus confirmant efle catholica, hoc çft crédita 8C obferuata ab omnibus,qui ab initio Ecclefîac exfiterunt, fandis, ca pie raep non folumuetusillaprobatior Ecclefîa penitusiga norauitaicrum etiam, fi turn extitifTent, totis uiribus oplt; pugnaflèt,2Cprofligaflèt,Sedliceatpernos,cuicp,fe,quo «dit nomine infignire : tarnen qui noftram dodrinam, amp;(. cæptam Ecclefiarum reformationemfuggillarc uelit, nofcptanquam non catholicos,eocp,ud haereticos,ucl iàl tem fchyfinaticos notare ,hunc affîrmamus facere iniuriâ Chriftoamp; Ecc’efiæ eius.

Ira quod hi Princip es Imperatoritantoperegratias ae ftudio y quod conti ouerfijs religionis coms quod ronfe- ponendis,amp; Chriftiançreformationi inftituende impen J J gnum pijs Prindpibus eft « Sed qu^i'm optandum ut hccfiudium fiegratûhaberent,ui libcrctid uerisani\ misôiCrarif’nibusadiuuare. Nam ut concerdia religio-. niSjöif ea forma EcclefijsChriftircfiiruarur, quam ipfè fponfus eius requiritjnuda alia uia tficpotcfi,iîifi ca ipfa, quam

tjiiam Imperator hifcc Comitrj s mire uoluir,acetiam ten« taint, quod nemo dubitaucrit bene cupiens Ecdefiæ, QC prudens rerum Ecclefiafticarumjnon ignarus fdlieetut eæ habuerût olim,atcp habere debent,SC ut habentnunc, cum apud nos,turn Romae,6Cm altjs nationibus ♦ Sed ne hæcuiai'ni'retur,poftpontifidos,ab ijs maxime^uorum fententia I'ftud Imperatori datS refpofum eft, effedû eft: amp;c5maiorpars Epifcopoi^fitinhocPrincipûconcilio, rcformationi certæ ipfosmcumbere,amp;tam mam'fefta, cum in fe ipfis,tum in alijs ,amp; perfonis, ÔC mim'fterijs ec^ cl efiafticis, uitia corrigere oportebat, fi li uius rei in Impc ratore ftudium,uere gratum h aberent. quales enim eue, Sc quid prçftare deceat Epiftopos, alioscp Ecdefiarum Qaii Epife* paftores amp;nbsp;miniftros,cum ex D, Scripturis,tum S. Cano nib us Sc S 4 Patrum fcriptis atep exemplis, omnibus iam notifsimum eft»

tionibus,atque adeo in toto orbe Chriftiano,ita et in Ger nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;»or'

mania multos inuafiffe abufus, iècftas,hærefes, 8C fzdlio-nes,hoc magis,in officio ipforum prædpue erat, præièr-tim cu,ut dixi,maxima eorum pars Epiftopi fint, his tan^ tis malis remedia quærere,ue1 potius,quæ certiffîma offe rebantur,ampîelt;fti. Vtenim cuiufquepn'uati,itaetiam cuiufep Epifcopi,SCcuiufep Ecdcfiç SC nationis cft,prius fuauitia corrigere, qu^'m dealienis corrigendis,confiliS ttofiM uitia adferre.Etquanquam aliarum nationum errata,nifi ipfis confentientibus, emendari non queant, quis pofii't fame obftare nobis Germanis, ut noftra emendemus priores, quos Dominus ad horum corrcÆonêpriores uocauitc*

lîiud de feCîis et hçrefibus forfan in nostortum cft.At fi talcs illis habemur,Epifcop orum maxime era t, nos ers roriSjfi quo tcnen'putent, conuincere:SC dareoperam, ut rite de religioneinftitutos inuiam reducerent, non adeo

' |64 DELIBER. I MPE. ET PRiNCiP. omnemdereh'gJone,ÔCuittjs,quibus deprauataefttanto perc amp;nbsp;deieda rciigio^adlioncm fugerc, SC imped ire^

Sed fuggerunthi, qui ut fuorum uïtiorum corredio« nemefFugiant,aliorum morbis blandiuntur,nonlicerc catholicis Statibus, ullam admitteremutationem in relis gionCjCercmonijSjÔChtibus quialiquotcentenisannis obtinuerunt,uel in Concihjs conftituti funt. Atnec Imp Mai.nec Principes Eledores rcligionem,auteas ccremo niasjitusûe^quos iànda Condliainfiitucrunt, ièd uitia, quæinhçcinuaferunt, amp;?corruptelas mutari uolebanr, éc reftitui ea,quæ in dodrina ÔC difeiplina Chrifti uitioiè, impie dem utata,SC murilata funt,Quibus quo diutius irritatus eft Dcus^hoc oportebat ea corrigi,Ôd Gitius^ô^ iè uerius.Necobqcienda diutina confuetudo eft,quæ fi fi« neueritatc fiqnihil qua'm uetuftas erroris eff ^ut etiam di* uturnitas temporis peccata auget,non dimouit» ,

CertequodcôculcatislegibusDei, 6cCanonibus/an difsimorumcp Conciliorum dccretis,per Simoniam ôi manifeftum ambitum, epif:opatus, ÔC fâcerdotià inua« Mawfcftx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rebus eede*

uitia ordirni fiafticiSj^cularia tantum negotia curant, amp;nbsp;luxu pompa q^eet},n,-^-Q5 fatrapas potius, quam Epifeopos repr^ien tant:lt;ÿ dodrinam ÔC diieiplinam Chrifti, cui maxime ua care oportebat, neeper alios quidem riteadminiftrari eu rannquod manifcfteimpiadocerijpopulumcp quçftus gratia in manif eftas fuperftitiôes ind uci, quod Sacrame ta aliasep ceremonias perperamadminiftiari, quæftuiep haberi'quod miniftris, quos gregis exemplaria effe opot tebatjflagitioièuiuerezquodbona ecclefiafiicajquæad - fouenda,ôlt;rconfèruanda Ecclefiarum minifteria 5Calcn dos paupereSjpublicastp neceiïîtatesfubleuandas ,ims pendi tantum debebant,tam nequiter profundi, amp;nbsp;dilas pidaridtffimulant:imôpIeri(çetiamadiimant;6Cquibec monent

‘ ' moncntcorrigenda,tanquam hafrcticos Qifadiiofos hos mines faeuiflîmcpcrfequuntur : haecprofedo quo di'utû usEcclefiam Chriftideftruxerunt, amp;nbsp;rehgioncm adflü ' xeruntjpietatem profligarunt,hocmaturius,amp; uehemen ti'ore poemtentia, ÔC corngendiftudio ardcntiore,ernenn dandaerant tödidaun primis pcripfosnoftros Epifco^: poSjUonuero uel temporum diutufnitateexcu(anda,uel adConcilq corredionem,quod futurum pauci credunr, paurioresforfan optant, Ghriftianum duntaxat Sdlibes xum,rcijcienda4

Et ualde dolendum tarn infelkes iftis Pn'ncipibuff (nolo propter princtpalem reuereriti'am diccre ahqui'd grauiuSjöd bis hommibus dignius}confultores conti* gifle, qui aufint in tanta ueritatis luce, tam fandis Sdne« ceffàrrjs confiliislmperatoris,amp; Principum Eledorum, uotiscp patriæ öd orbis totius Chriftianr,tale, tamcp indi* gnu öd Imperatoris pifs conatibus atq;Iaboribus,ät Ele^ dorum religioib confilio, obijecre argumentum,Pontis fex promittit Conciliu. Imperator recipit id fe à Pontifice efflagitaturum. ergo nunenon debet iniri ratio abipfis Imperij ordinibus, fuas conciliandi dC reformandi Ecde fias, Nam,utdixi, bihil minus Imperator ÔC Principes Eledores, quam mutari rehgioncm,aut pias fubmoueri ceremonias uoluerunt, dum recipi Articulos conciliai tos,6dinftitui Ecclefiarum landarumcp ceremoniarum reformationem confuluerunt.Sed id egerunt, ut tandem de corrigendis manifeftis corruptelis, amp;nbsp;rcuocanda fyn« cerareligionis dodrina öd difciplina Cerio cogitaretur,Öd initium aliquod falutare fieret.

Nec felicius öd illud, quod fubijcitiir, confultores ifti Principibus fuggefleruntjlmperatorem rogandum effc, finec generale, nec nationale Concilium celebrandum Pontifici öd Imp. Maie, uideatur, ut Imperator rur.'us

quam prinium in Germaniatn redire,SCordines Imper^ ad fc uocare,atçp iteriim tentare uelit,fi quo pado contro uerfias ÔC diffîdia componcre, Chriftiane dedderc queat. Nam primum nee defententiaacuoluntatelmpc ratoris uolentiSjó^ maximopereflagitantis Chriftianum Concilium,ita nee de fententiaó^ uoluntate Pontifi cis, CfiriftianumlibcrumcpConcilium horrentis ó^fugien* tis, diibitareifti potuerunt.Si ergo ideo uoluntate Ponti ficis 8ii. lm peratoris bic coniunxerunt, ut qui utramq^ ne ceiTariam ad id,utuel nationalisSynodus habeatuqiudi cent, indignum Germanica fimplidtate. Si ueritâte fad* unt, qui aliquid boni, Sx^ nedum tam neceflâriam Ecclefiarum reformationem.ad Côcilium retjdunt. Nâ fatiscompertum habent, Imperatorem pridem nihil ad fummam diligentiam reliquum feciiïè, contendendoà Pontifice,utliberum ÔC Chriftianum Concilium habere tur,Pontificcm autem, quoties Conciliu promifit,aperte orbi illufifle, utqui uixulla ab re magis abhorreau

Deinde,ficenfent ifti fuggeftorcs, turn, quando iterum nos Pontifex de Concilio ludificatus fuerit, Imperatorem debere tentare,ut Comittjs Imperialibus connouerfia» religionis decidantur, ÔC diflîdia compo= nantur, quare fuis Principibus non confuluerunt.ut Ima peratorem id nunctentantem adiuuiffenqnon tanta con tentione impediuiflentC Si enim tune licebiqôC nunc cer^ ^itÏoad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Quàm diu hoc nobis circulo recurrendum

CoKMUjiieritc'Sinonpoftît obtineri generale,habeatur nationa* ^i^^t“quot;j2'le:finechoc,comitium Impcrij.Namannoxxiiq Nurês adComiMû bergæ xxvi SpiræjRatifponæ.xxxtjidcmomnino con^ ftitutumeft, eædemcp promiflïones Ponti.amp; lmp. de co cilio faeftæ, quæ ab lmp. Mai. optima fidepræftitæ funt, à Pontifice autê totos iam xx. annos hac inre,Chrifto do mino, Ecdefiæ eius, ôi. pio Imperatori, uniuerfæcp huic nationi

natiom' illuditur. Interim uero ut Imperator ipfe, öd Elcs «Sores Pn'napes probe confyderarunt, aefalutariter mo nueruntjSd hi ipß Principes pariter agnofcunt, manente hocreligionis diflï«IiOjSlt; Ecclefiarum,ódlmperij res,indies habentdeterius S)C periculofius.

Aecç non confiftit, ôi. pugnatfecum, quod præterea ifii cofultores fubiecerûf,Principes definiuiflejCtcoftitu iffè^ fe côftanter adhærere, infiftere uelle ueterireligio nijfidueræ fidei, ficut ea ini'acris Euangeiîjs,Côcihjs,Cas nonibuSjôd côftitutionibus Ecdefiæ catholicæfcriptiftp S, Patrum traditaeftjôdinde ab Apoftolorum tempore, ad hæc ufque tempora peruenit ; fimilitereriam decretis, fnandatiSjSdordinàtionibusper lmp. Mai. Sd commua nés ordines Imperif conftitutis, ac nominatim decreto Auguftano. Nam,utcæteranuncdiffimulem,fiinhre^ rere uelint religion! ueteri,uerarque fidei,ut ea tiadita cftin Euangelfis, prædicata ÔC plantata ab Apoftolis, initim« «e-euftoditaà S. Patribus,fidecretisConciliorum,Ôddo= drinac S.Patrum, quarenon rciiituunt Ecclefqs cano= nicam Epifeoporum, ôd aliorum miniftrorum eledio* nem,uthaberent,qui paftoralemcurâlècundum Euaru gelia,ôd CanoneSjrecSe adminiftrarentf Qiiare non reîjc duntindignos 8d impuros à facris minifterrjs, Sd fumût de fimoniads poenas,quas Canones fumere pj xcipiuntC Curficnegligi 8d corrumpiflnunt,Sddo(Srinam,ôddird plinamin Ecclefijs, contra tam feuera præcepta Euan« gelii Qi. Canonum f Quare finunt facraadminiftrari ea lingua, quam populus nonintelligit,quod,ut Paulo eft infanirCjita eft inauditum ueteribusf' Cur ad iacras Miß» fas 55 celebrandaSjôd audiendas,admittuntpalàmflagi*= tiofos ôd lccleraros,quod S.Patribus morte ipfa magis fu giendum 55 horrendum iudicatum eftfCur patiuni ur,ut in Miflis Sacramenta Chrifti plebi non adininiftrentur:'

Cur nonutrumcp Sacramcntum prafberi dant opcram I'tautDomtnus inftituitj Apoftoli tradtderunt, ob/er« uauit iamdi'u per unfuerfum orbem uetus Ecckfia? Cur non potius permittunt matrimonmm, ut feccrunt olim Apoftoli,amp;uiriApoftolid,ueri caftitatis cultores 6C adfertores, quam ut deturpari tam mifere, ÔC perire nâtïcortationfbus,5lt; dcterioribus flagitijs^totum propê ordinem Ecdefiafticum ♦ Oquatn intolerabilecritius , didum his confultoribuSjqui Prindpibusôô Paftori* buspopuliDei,quorumplæriquc,fuo ingenio,à iugo Chrifti tantoperenon abhorrent,tam pcmidoia 8i impu dentiamendada obtrudunt ♦ Quafi uero illaegt;quæ Ecdc fias occupantibusijs,qui nonper oftium,fedaliunde in ouile inuaftrunt, fuperftitiones ceremoniarum manifeftæcorruptelaî, irrepfèrunt, QC gratia imptj quæ* ftus ac dominationis, crefcente indies horum licentia öd audada audæ funt traditiones,fint inftituta S. Condlios rum öd Patrum:6d quæ nos reuocare annitimur,fintn03i ua ôd ueteri Ecdefiae inftitutioni aduerfa.

Quam uerd Felices Ecdefias Germ aniaî, fi illis conce* datur,0d reftituatur uetus religio,ueteres ccremoniæ,ue;3 tus difdplina. Nos ccrtenihil aliud quçrimus,nihil mo= limur : at iftuc fifiat,his cÔfultoribus, ut opibus Ecdefiç fie in Ecdefiæ ruinam incumbant, ôd exitium accelcrent, nihil loci relinquetur,

Sed uidendumjquim fibi conftent, etiam de decretis Comitiorum.Etutalia praeteream,de Auguftano,0d Ra uquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s quæ maxime urgent, tantum admonebo. In

partecû’iege Auguftano conftitutum eft,utin nullius ditionetolcren Facerd otes ,qui palam inhonefte et in tligioft uiuant: fingulariter uero,ut prohibcantur, habere confuetudii: nem cum inhoneftis ôd impudids mulieribus,aut tales domi

' DE À CTIS C OLL OCtVIf. Kfÿquot; domi fuæ fouere: ueftibusué uti fâcer dotali ordine l'ndi'g ms^autalias jfêcus quam eos deceat,conuerGri:utquepœ ngfiimantur deijs, qui /ècus feccrint,ncc cuiqua'm ut ali* quamdiu fadn, f d impunc abire permittatur ♦ Huic tam falutari neceflàriæ conftitutioni, quis non dico ali'orS Pnnapum,(cd epifcoporum haAenus parm'tc'quis làtis* fedtc'cum id ipfijm tarnen fit,6C in di'uina Lege, Ô6 Canos nibusgïamflimefandtum. Adeundemmodum contra blafphemias, contra fun'ofum il lud ôiSpatriæ exitiofiffîi mum flagitium,certandi poculis,contraluxum ueftium, Sgt;C alios immanes fumptus,contra ufuras, aliastp fraudes humanorum commerdorum,multa faluberrimein code Auguftano decreto fancita funt, quotus autem quifquc PrincipuîTiJmô Epifcoporum eft,qui nôn,hacfandifsiM ma amp;nbsp;neceiraria 1 ege contempta, illa tanta mal a, etiâ fuis cumimpenfis, turn exemplis alat SC foueat C De iniània, qua fe ÔC alios certamine bibendi ftrenue fnterficiunt, quid attinet dicere C cum non paud, qui malum hoc tetcr rimum ô^nocentifsimû ex animo antehacexecrabantur, nunc eo fummam fibi pétant gloriam, Ita luxus ueftium, aliorumqp fumptuum profluuium ,ad quem Principum non cottidie horrendum in modum profi'cit, fubditos tri butis periculofe prcmitc'nec id folum, uerum etiam fœnc ratoribus, execrandis illis ÔC nocentiftimis Iiumanaîfoi cietatis peftibus, omnia patefecit ÔC addidt, eosqueme« ritis,ac côftitutis poenis,quibus coercendi erant, cxtmitî' Si iam adeo ftatiententia,ab Auguftano decreto nonre« ccdcreîquare adeo nulla cius ratio habetur in his, quætâ fanda, ÔC cum ueteri ueia religione ÔC difciplina confens tanea,continet;'

Ita in decreto Comitij Ratiiponenfis , proxime ante hoc celebrati,conftitutum eft, ut fi Pontifex celebrarcCô dliumintra annum dctredaret, alius Imperijconuentus

haberetur^ô^ in co femel, fine indidione generalis Cond lij jfiue alia ratione,qua cffici aliquid pollet, tandem uera dereligione confentio conftituereturjam Pontifex, ut ytBcgieaa ^ntefæpefidemfefellit,comitiumquotp,impedito alijs afxretuin R* rcbus Imperatore,non eft habitS toto nouennio. Si nunc ofponcnf«, j-Qj.jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftjggeftoribus flare decretis comitiorum,

quarenon fuerunt Principibus authores, ut hifte iam po tius comitijs, tanto poltquam inftitutum erat interuall o, celebratis,femel de componendis côtroucrfijs religionis agi ferio, fiC flatui aliquid finerent, molientemqj id tanta fideôiT diligentia împeratorem pro fuaportione adiuua^ rent, quàm ut omnia rurfus ad Cócilium primum gene^ rale,dcindenationale, mox Impccialem conuentum retj^ cienda ccnferentc'Sed ubi partim ignorationc tarns’ cau^ fç,partimRomanenftumartibusSlt;uio!cntia, dccrmim eft,quod cumuetcrircligi'one 2t^ftde,ô(^fancftiLiir.j; Cö« ciliorumiândionibusplancpugnatid uero ftruanduin ifti confultores cenfent,quia id ipforum patrccinatur cu piditatibusîquod uero ftatunim efl, fleundum lege Dei, ÔComnium ueterum ftndorum QC dodrinam, exem« pla,hoc obliterarijplanecp eoncul cari,his lufus efl: fi non êC ipß in hoc ipfum pro fua uirili incumbant.

Commémorât d einde, quo ties, quantis promifsi« decretum At^flanum ab ordinibus împerij,amp; Impera toreipfoconnrmatumfitjUtlmp. Mai, inhis nouilsimis quoep Comittjs declarauerit,lêid ratû haberi uellerÔt^ no tant eos,qui cum ei decreto Auguflæ fubfcripferint, po« flea ab eo declinauerunt « Sedidmagis uidendum erat^ quomodo pleracp huius decreti capita confentiantcum uerbo Domini,cuicædere ccelum terra debet,non fo« aaferuäda. lumhumanaftatuta.pada,promiflâ. Atquaercde,amp;fe cundum religionem ueram ueterem,def reta ftint, fîue Auguflæ J fi ue in alijs Comitijs, ea nec Imperator, ncc Eledo

D E ÄCTrS COLLOQ_Vrr. 171 Eledpres,ncc alij Status, qui fieri reformationem Eccle« (îarum optant,labefieri ullo pado uolunfquæ autetn fni quitate temporum irrepfount, óóhominum uel ertorerc cepta,uel improbitate obtrufa fuerût,cû lege Dei,0lt;^ uera religione pugnantia,ea uero corrigere,SC ni utare,Prinaa pumefi:,quinolunt,propterhumanastraditiones,tranfigt; gredi diuinas: nee in eo, ut aducrfentur Deo,conftanti£c laudem quærere.

Poftremo expendamus cauras,quas hi confiiltores ad ; -ferunt, quamobrëAfticuli condliati admitti non debe^ ant î prima eft, pofi'tos aliquos Articulos à Coliocutoris peruaand« bus,nonneceflarios amp;nbsp;fuperuacaneos, dequibus nulla extiterit pugna: quartu etiam, qui eft de peccato origina lijCondliatûefte Vuormatiç,nô hic. Hçc uero caufa,qua eft prêter dignitatê principale obieefta ç'nâ non Collocus tores hos Articulos:fed ij pofuerunt,qui Librum, quem Imperator Collocutoribus obtulit:SC pofuerunteos non fuperuacanee; cS tj ad dodrinam de hominis lapfu QC rca paratione, qug ordine explicationis controuerfiarum de religioneprimoloco exponendaerat,pertineât,Deinde * ut à Colloattoribus pofiti eflent, quid uetabat poni, de quibus nulla fuit diffènfio, dummodo ea uera, amp;nbsp;ad do« drinâChrifti pertinentiafinrifedutfuperuacaneihi Ar ticuli fint, poterant tarnen remoueri. Ita quid incômodi, quod explicatius in hoc Libro deferiptaeft dodrinade peccato originalijde quo Vuormaiiçcôuenitinterpaus cos,8c paucis adeo,ut ea opus haberent explicationeCNâ idfalfum eft, aliam efiein hoc Articulo lêntentiam expo fitam,quâ côprehenfa fit in ea fo! mula,quç conftituta eft Vuormatiæ.Sedhacderc copiofius,quodres eft, expos fui ineolibro, quem huic uolumini, uolente Domino, fubîjciam,in quo expl icare inftitui,quid condliatu fit, in Colloquio, quid adhuc relidum fit in controuerfia.

Altera caufa eft, qaodîn condh'atis Arriculis inßnt uerba tnfueta EcdeUae SC Patribus,5lt; fententiac atque do dnnæ,quac admitd non queant ♦ Quamobrcmfi quid conciliationis effid deberet, alio colloquio atque difpuc tatione,adeóque tempore aliquot adhucmeniium opus WMinCon forc, dum alia inducerentur, alia mitigarentur, non« nullaaliaforma explicarentur, Ifta cauiaaequeindigna uinîî’^p» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundamftiam poteftatem eó conuertere de*

M, ' bent,ut quietam quidem ÓCtranquillam uita degamus, fed inomnipietate ÓChoneftate, Nam ineff'econdliatis, uel uerba,uel iententias,quacnó fintexipfis Diuinis icri pturis, QC libris Sandorum Patrum deprompta, ad hos Principes falfodelatum eft:ô^abtjsjquibusilli,contra Collocutores fiiae partis uiros grauifsimos, S)i. dodifsi^ mos,maxime his non auditis,fidem accommodate nullo modo debebât, Sed ut in his Articulis infint pleracp ud cxplicanda ampliuSjUel etiam corrigenda, QC ut mukoi^ï adhucmenfium tempus in hocinfumcndüfuiflêt,quid SÏprim ° poniit tarnen efle, quod huic negotio à Chriftianis Prin* ^bM opoitc dpibus anteponi debuerit^ Fatentur enim omnes, dum de religione diffi'detur, amp;nbsp;irmumeraanimarS millia gra* uiis, periditari, ÔC patriam omnem in fummo ueriari di* (crimine^Atnifi non fimus Chrifti,ciufcß regnum no ex« petamus: conuenire inter nos de rel igione, omneep dr ca earn diftidium,ipib nos docente et dirigente,componerc poteramus:ôC his comitîjs quam antehac unquam,utinS ne etiam quam pofthac/acilius ÖC commodius,.

Tertia caufa etiam plurimum deplorandaeft: Nam perfuaderi fibi hi Principes pafft funt, eos articulos, qui iiint conciliati, effe omnium mimini momenti:necfuiffe de eis inter dodos magnum certamen, aut ab eis plebl multum olFendicuIi ♦ De tjs autem,qui iunt maximi moi menti,in quibus religio Ch riftianaplane confiftat,n5 folum

ïbïum non effë confènfum,fed eti'am hos a nobis Protc* ■ftantibus acerrime oppugnatos, adeo ut nuUa horum condhatio fperanda fittfuç quoq^’ partis Collocutores in his plura quàm ferri queat, remiûflê,

Atquiarticuli condliati,utfupra quocp commémora ui,hi funtjDe lapfti 3^ tota reparatione hominis,De fide. De operibus, De ucra pcenitentia, DeEcclefia ÔCeias raembris, De Sacramentorum uiôdufu,De S.minifte-rijs, ÔC. eorum poteftate,omnicp difciplina Ecclefiæ* Hçc ergo parui momenti resfunt, 3^ dequibusparuma do* dbs pugnatum, parumcp in populo extitit oiFenfionisC Quare ergo tot optimi à religiofiffimi uiri horum Ar* ticulorum occafione, ferro, aquajigni, in tot lods crude* liflime extindi funtç' Et quid tandem eft, in quo Chriftia na continetur religio, ifi ea in his non continetur Chri* ftus Dominus nofter eis uitam æternam addicit, qui fibi uere credentes,(uis Sacramentis initiâtur,et Ecclefiae fuç infcrtijfub illius difciplina nomen eius fandifi'care,Si promouere regnum ipfius ftudent,3^ tarnen hifce homi* nibus ifti Articuli funt monenti minimi.

Sed uideamus quos Articulos illi faciant moment^ maximi, 3^ in quibus tota confiftat religio : tum quid in his nos oppugnauerimus,quidue conciliatum fit.hos uero connumerant.Dc fumme uenerando iacramento ' , 1 uericorporisSC fanguinis Chrifti,0C huiusadoratione 6Crcferuatione,De tranflubftâtiationepanisôCuini,De 7^ Mifla,De coiugio Saccrdotum, De communione iacra menti fub utraœ fpede, de poenitentia, confeffione, QC ûtisfadione. At de facramento corporis 3C fanguinis Chrifti probcconuenit, eo fcilicet,dum ut Dominus ip= mcnw ewh. fe inftituit exhibeturuerum adeflc SCexhiberi,corpus,“’'^““*®' uerumtpfanguinem DomininoftrilefuChrifti, quern ctiamdum hoc myft€rium,itaut Dominusinftituit,ad

Igt;4 DEJLlBEkAT. IMPERA. ET PRiNCiP. mim’flraKlr adorandum in fpiritu ÔC ueritate affcnti* tnur,amp; adoramus ipfi. De,reieruationc,quia nihil man* da uit Dominus 3 amp;nbsp;uarieinueteri Ecdcfia obiêruatura eft, his denicp pofterioribus temporibus complûtes ÔC grauiffîmæ (üperftitiones circa referuatum facramentS Quiddtrex inualuerunt,malumus certe,hominesdeueraamp;religio* crMOMüfcn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adædificandamfidem in

ucadttin. Chriftum,ct augendam communionem cum eo,femper ualet plurimum,inftituere,quam de reieruatione, quac diu et multis ad grauiffimas ieruqt fuperftitiones,uerçcp fideiin Chriftum euerfionem« Ita præftat circaJhoc fa* cramentum potiuscum fandiffimis Patribus,de noftri Quid de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum tranfmutatione docere, quam cum ociofis

taniTubftan ÔC11 icligiofè nugantibus Scholis, depanis fiC uini in cor ttiatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguincm Chriiii tranflubftantiatione argutari.

Non enim quomodo panis ÖC uinum hic, ied quomodo mutemur nos, ôC uiuamus in Chrifto, Ô6 uiuatille in no* bis.quærendum eft. Gerte nee de re,nee de nomine trans fubftantiationis, ut ca quidem in Scholis tradata eft, quiequam, non fol um Scriptura, fed nec quiiquam fan* dorum Patrum tradidit.

Circa MilTam uero,cum in Libro ab Imperatoreobla Quidconniito ƒ duciaextemi operis difertedamnetur,5lt; facrificium atudeiniira. Chn'ftifidcpropria ampledendue(redoceatur,nec alia De conunu' Chriftiimmolatio,quàm qua Ecclefia patremrogat, ut •o«'« nbsp;nbsp;nbsp;facrificium filij fui,ad falutem fibi ualere uelit, adferatur,

nihil reuera in controuerfia manfitjquam an conueniat habere Miffam, etiam cum défunt, qui iâcramentis com municent. Siede communione utriufqueipeciei,deeo modo no conuenitinter Collocutores,quid de qs iudicâ dum fit; qui una tantS ufi hadenus ftint, ucl adhucutun tur, namadmittendamutriufcpiacramenti fumptionern utriufe^ partis, Collocutores cenfuerunt»

Et de coniugio facerdotum,td tantS uanat,quod cum Liber ponaylludadmitti pofle^noscontcndimus debe^ te, De pœnifentia nihil difcrepat.De confeflïone aute.Ti id iblum adhuc uariat, quomodo, QC quac fit reqmrenda peccatorutn enumeration Ita defatisfaÂ'onibus,res tantum a nobis eft magis explicata, ne is error, quem Liber diferte damnat,ut noftra opera habeantur fatisfadiiones propitiatorix^rurfus irrepat.

Vides itacp pie Leeftor, quam parum ÔC in hts Ai ticu^ lis, quos quæruntur confultores aduerfarij, non concilie atos,amp; à nobis acerrime oppugnatos, in controuerfia b ç ferit, quam etiam id fit parui momenti, ijs duntaxat qui Qm«« pa’’« àChrifto Domino, nonab humanis commentisfalutem petunt, Nifimagnumfit,dumChriftumin Euchariilia^««»'«« habes,quidpani fiat anxie exquirere, de quo nee uers bum Dei, nee fcripta Patrum quiequam docentnEt cum dcueraDominoipfa inftituta,amp;afan(ftis Patribus obieruata rattone Miflarum coniênfio eft,folicirum cflc de ijs,quaf adfuerunt fineuerbo Dei,fineexemplo ue» terum ,imperiti homines, ne quid grauiusdicam ♦ Aut bonis QC fidis Chrifti miniftris magis eurandum fit, ut homines peccata fuain eonfeflïone probe enumerent,de quo hominum tantum extatprçceptum, quam ut remiü fionem eorum à Chrifto Domino percipiant, QC uera poe nitentia emendent. Auttolcrabilius fit,ferrciniacromis nifterioprobosmaritos, quam perditosfeortatoresn Sed de ijs, quæconciliatis Ôd non conciliatiiç articulisinfunt, iuftam amp;nbsp;ueramexplicationemfubijciamLibrohuicrei proprie inftituto.

Verum fint hi Articuli, quos negantifti fiiggeftores conciliâtes eftè, ipfi uelint, ôd fuperfît de eis, quantam ipfi fallb fîngunt, pugna : quæ tarnen hæc ratio eft,ut propterea non debeant rcdpi Articuli conciliati,fiqui«

DELIBE.* IWIgt;E. ÊT PRINC-don hi uere conciliati hint gt;nbsp;ad conciliandum eós, qui adhuc incontfouerfia font, omnium ftudium QC curan» ïiMBpwte ^onuertiï De quo confyderan dum ÓCcundis alijs nego^ Ki)lt;i;dcbaiG cijspofthabidsaccuranffime deliberandum erat religie ofis Prindpibus,nontotum hoctam fandum óófalutarc conciliationis inrtitutum reïjdendumadPontificê,cuji ius rationes fic habentjUtquibuscæcognitæfuntjnon^ dubitent illum exiftimare foainterefle,nenosunquam in Domino conueniamus.

Âdhæc,fi ira oppugnamuscosreligionis articules, in quibusillatota fitaeft, ut non fit à nobis conciliatio cxpcdanda,ad quid flagitatur adeo indict Concilium ge Reitftio nerale Cur non potius ftatim de nobis id iüi {istuuntj ftaTiddcwr 4^0^ iuilum uidetur fquandoquidem non dubitant fc «dconciiiuro.ueram, nos faiiam in his religionem fequi, Reiedio poXr^fed hacp ifta caufæ huius ad Concilium uideri poffit, nihil 4^®’^ captatio opportunitatis tn nos decernendi, »«opprimen quod conucnit in manifeftos hæreticos « Sed longealias *’ ter habere hæc omnia hi Principes deprehendent, ubi Dominus dederit, utaliquando iuftam debts cognitioa: nem admiferintiSC non utramepauremhifeeuere malts, ÔCquçfoa font quajrcntibusconfultoribus,fed alteram bonis, qui ÔC fpedant ÔC cupiunt, quæ Chrifti font, acco modauerint«

Qiiarta cauû,ea uereor ut omniS uertfftma fit, metui' fciltcetab his Principibus, ne fi admttterentur articuli conciliati,atcßtta aliqua,quan^ font eneceflaria ret urn Ecclefiafticarum reformatio fieret, extftimatio Ponttfiss M«xîmacon CIS horu ipforum Principum aliquo modo imminues retur,ipftqueiêobnoxios facerent uulgi obtredationis qwod pig« bus, Nam prçterqua quod cami cC Principi mundi, lu^ grata eft, 8c fummis uiribus uindis canda ducitur, h»c certe fand« condliationi QC reftau» rationi

Dï ACTIS COLLOQ^Vir. 177 atfoni rcKgionfs caula omnium maxime obftat^quod pf get rccurrere bene, quam procunere male : uidencp non uera lêdatum efle atcp defendiffê, At ß uera una gl o« riaeftjprobari Domino, hæcfola i|'elt;fï:anda ói. quçrenda eft,nee debet quif^ fui, led omnes nominis Dei fandifis . candi rarionem,ô^ curam in omnibus rebus habere,cunc A'sc^ caris alijs præferre. Et quibus id Dominus non lär gitur ut earn qug ab hominibus eft, gl oriam plane con« temnanqöCeam quac à Dominoeß,folam ambiant,cum his de religione Chrifii nunquam obtineri confenfio pijs poterit.Quomodo enim uos, inqm't Dominus ,poteftis credere, cum gloriam accipitis à uobis inuicem i Ex his itacp Lcdor,probc agnofees QC iudicabis, quam uere in« Felices, QC toii Ecclefiée Dei ac patriæ calamitofi conßiltO res ifti fint,qui hiice Principibus perfuaferunt, ÔC eiufino diquasuides,quales funt, rationibus,uttam iandam, tarn neceffariam, tarn defyderatam omnibus pijs, religio nis condliationem SC reftitutionem, eamcp adeo commo daSCoptatarationeab Imperatoreinftitutam,abahjs, SC tn:iioris partis Principibus ÖCordinibus tamprudenter ôCreligioiè comprobatam SC expetitam,retjciendam in manus Ponttficis pufauerint,ianta(^contentioneinßetc rint,Orandus itacp Dominus eft,ut bis Prindpibp, iub« motis irreligiofis iliis, SCnonnifi admalS prudentibus: pios,6Cad falutem Eccîefiæ ÔC patriæ fàpientes conßilto« res adiSgere dignet î aut ipfis Prindpibus largiri,ut ifia, quibus continetur ipforum SC omnium ièmpitema ßilus, per fe cognofeere SC iudicare queant SC uclint.

Quos rogo,ut hanemeam annotationem SCadmoni« tioncm,æqui boniep faciant.Caufa enim Chrifti SC Eccle chriffiagen» fiæhicagitur, in qua omnibus qui Chriftifont, dicenda dumiibere. 6C feribenda funt,quæcuncp ad gloriam Chrifti, SC eledo rum falutem interfunt,fine ullo perfonarum refpedu«

Cumcp ipfi fuis (uggcftoribus permiferunt.haud obfcu« re j ôCtalhs decaufis ,notare Imperatoriam Maieftatem, alfoscp Elccflores ôCpios Prindpesjattp Impcrïj ordines, quicuncp recipicndos conciliatos articulos iudicarunf, quaßeoilbauetcrijUeraqpreligioneac decretis,quæ Cc fandilfimc feruaturospromiferunt,finecaufa reccdere iioïuiflentjnoftros uero,religiofos fane Principes,hærc-feonjamp; pernitiofi fchifmatis infimulare. nó debent à me grauiterfetrejquodhasnotas ,ólt;^acrem faneac perinde iniquam fuggi! lationem,niftis de caufis, Qi. ueiis ration» b«s depellere ftudui

SVnt uero,fi forfan ód lioc religiofe Ledor rcquiras. Principes amp;nbsp;ordines^qui fe Catholicos uocant, Ô6af« iênfu maioris inter ipiós partis Imperatoriae Maiefta ti, hoe quod prænüfi, amp;nbsp;annotaui rcfponfum, exhibue* runt, hi,

Vuilhelmus QC Ludouicus fratreSjDuces Bauariæ, Otto Hcnrichus,Dux Bauariæ, Henrichus DuxBninfuicenfis.

Vuilhelmus Dux Cliuenfis, Erneftus Marchio Badenfis, Georgius Landgrauius a Leuchtenberg.

Comités aliqui èc Epiicopiatep prækti qui adfue» rutjuelfuosin his Comitijs Legatos habuerunt* Magifler Theutonicorum.

Sedutdixi,aflênfu maioris partis inter hos rcfponfum illud datum Impcratorieft,non omnium, Nam comper* turn efl,ó^ Epifcopos aliquot,8lt;Prinapes,maluiflèreciö pi conciliatos articules. nam multi eorum hos articulos pridem,iii fuis ditionibus propetotos receperût, Qi. fpes bona clijidem alios quofdam facïuros. At dum, cunt Ponrifi'cijs pauci quidam ex boe ordine, maxima SC acer» rima

D E ACTIS COLLOCLVrt rima contentione inftarent, öóEpifcopi aliqiii Pontiff cis ty rannidem plus fatis mctucrcnt, fadum eft,ut maior in hoe Cócilio numerus, in hanc inftitutæ concâiatiouis reïcdionem confcnlèrit.

QuiueroPrincipum 5C Epifcoporum condliatos ar* ticul os tam infefte oppugnarint, quiue redpiendos een-fuerint,cum utriep ipfi fè utis difcernantet notos faciant, non eft opus nominatim hic fubijcere : nolo eriam quen-quam,ubi id Chrifti caufa non pofcit,ofFendere »

Habes itacp nunc pie ledor, quid refponfum fit ab altere ordine Statuum Imperij ,Princtpumièculafium SC Ecclefiafticorum, qui adhuc à Pontince Romano, inter Catholicos numerantur.

P cri a’es uocantur,necdumProtefiantibus feiunxe-rûf, Harum Legati Imperatoriç MaiefiatiexaBenfu ma ion's partis inter îc,rcfponderunt,petere iè, ut omnia ea, quæ Collocutores alterius partis,in Libro ab Imperatore oblato,utueraôô pia approbarunt,admitterentur:hoc eft,5C codîiatos articulos, Si quicquid reformationis Liber iüe prxfcribit^reapiendmniudicaruntSioptaratit» Sunt autem hæ ciuitatcs,

Hagenoa, quot;Z fuo Si eorum oppidorum nomme, Colmaria, 5 quæ pertinent ad præfeduram Ha-genoeniem, Inter quæ Vuifienburgum Si Lan-dota Conciliatos articulos publicepridêfequun tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' i)

A V I o R V M Q_V B’P RINCIPVM, ETSTA# tuum Proteftantium, ad propofltam ab Imp.

Vælmperatoria Mai. exponi fecit Principi^ bus Eledoribus, altjscp Principibus ÔC ördi* nibus de fuo difceffu,deinde capita,ÔCarticu - nbsp;nbsp;nbsp;los, pertinentes ad facienda adorum in

his comitijs côcïufionê Q(. decretû, tum ea,ad q uç ie lmp. Mai. offert, ÔC quæ petit, ea otnnia Princeps Eledor,ac exteri Principes,6c ordines, qui A ugufianç confeflîoni adhærent,præfentes,ô^ abfèntium Legati,cum fumma rc uerentia, 6C fubmifïione audiuerunt, ÔC cognouerunt: aguntep cum omni fubiedione gratias lmp, Mai.ob fum mam diligcntiam,ÔÔ laborem, quem in hoc impendit, ut eauf^religionis controuerfg Chriftiane componerentur.

quot; DB äCTIJ COLLOQjriI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8l

fimili'ter Sc Chrifti'ana reformatio Eccicfiç fmpctrarctun Non dubitantautemhi Status Imp, Mai, ex refponfio-he pertinente ad negotium religionis , quam nudiufters îius fuæ Maieftati öbtulerunt, intellexiire, ipibs modis omnibus propenfos elfe ad Chriftianam concordiam: in' qua diuinum uerbum, QC ueritas locum habere, ÔC Chris (liana Ecdefiæ reformatio,quam et fua Maieftas iumme hèceflàriam agnofeitjad effedum perduci,ac reipfa ^ons ’ftitufpöflit,

Carterum quia Statibus prçdidis placuerunt Ärticuli conciliati,modo intelliganturrede ÖCChriftiane,atque adco iuxfarefponfionem,quam feripto öbtulerunt, pers, ftant adhuc in ea fententia,SC rogant fuppliciter Imp, Proteftamcj Mai.ut efRciat eiufmodi articulos pro aufpicato exordio‘^SMlt;5* côneordiæ ab omnibus Statibus redpi -, ratos haberi; (perantenim StatusDeum omnipotentemgratiamfua largitur«, ut hoc pado ueritas magis atcß magis dilatef, ÔC eo expeditius uia ad Chriftianam reformationem pas retur,Quod uero attinetad Articulos non conciliatos, intellexit Imp, Mai. Statuum prædidorumanimum ac uoluntatem, ex feripto fuæ Maieftati oblato,

luxta hæc oranthi Status, Imp. Mai.ut Decretum Äuguftanum quodfcilicet inftitutæ concordiæaduerfa tur, SC cum quibufdam conciliatis Articulis pugnat^ cle« menter uelit toll ere, autfaltem iufpendere. Nam agnofL cit facile Imp. Mai, Äuguftanumreceflum, fiis ualere debet,atcß uim fuam obtinere,cum maximo impedimeto futurum iperatæ concordiæ in rel igione, tum SC Chrifti« anæ reformationi, deniquecommunipaci, quæcumillo decreto confiftere nullo modo poterit.

Quoduero Imp, Mai. Status rogaganexiftimentjfi Concilium non quamprimum indicatur SC habeatur,cös (ul tum fore,rurfus communem Imperij conuentum co^

gcrCjin quo religionfs caufac iterumtradentur,ó^ ad co;« modö fincm perducâtur. Quantumad Condltö attinet; adherent-Status fuæ appellations, Protdlatiorü,Só exhw bitioni,quam antehac inhac caulafccerunt, Sgt;C conuti^ bus aduerfariorum oppofuerunt. Nee (ane alïud tam ardentibus uotis expetunt, quam ut legüiinum, libc* nim Ô6 Chriftianum Concilium in Germania célébré* tur, in quo religionis controuerfiæ fècundum uerbum Dei excuttantur, Chriftiana reformatio,abuiuutn, qui obu'nuerunt,extirpatioinftituaturÖCperfici^tur.

Ne autem hi Status in eiufmodi Concilium conien* ti'ant, in quo Papa,uel fui ( qui Proteftantium Statuum aduerfartj fummi exiftunt ) dereligione cognoicendi 8C iudicandi poteftatera liabeant, iultis, fîrmis,ô^certifsi* mis rationibus permouentur : quas bona ex parte eXf^ pofuerunt in recuiatione Concilij Mantuamindidlij ad quam rurfus le referunt, humillimc rogantes fmpera, Maicftatem , ut iftud Statuum propofitum necefla* rijs, de ineuitabilibus caufis inm'xum, boni confulerc uelit.

Cæterum relinquunt arbitrio, ÔC uoluntati Imperat, Maieftatis, fi minus impetrari pofsit Chriftianum Si. liberum Concilium in Germania,in quo de Rçligionc QC reformatione Chriftiana, utperalium conuentum Impaq de his rebus Chriftiane agatur, Si tranfiga* tur.Parati em'mfunt Status,id quod fæpenumeroiam teftatifont, fuar Chriftianac Confeffionis, SCdodrinac Ecdefiafticac fufFicientes cauias adferre, eiufquc ratio* ncm reddere»

EX hoc nunc Proteftantium tefponfb, uidcs opti* me lc(ftor,0^ Proteftantes Prindpes atq; ordines cenfuiftèjÔ^ rogaftcut condliati Articuli redperentur, quolt;

quorum quanta in Imperio lit porentia , ex catalogo eoriim cognofccrepotes,quem fupra defcripfi. Hos ita^ que fi coniungas cumElelt;ftoribus,quimaiorecôfilijfm‘ parte,conciliatos Arttculos redpiêdos efledeereuerunt, Qu^fœniuid QC cum Libcn's, Imperialibufque duitatibus, quæ idem Siamstonci-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1. iHtioncmrc'»

ceniuerunt ex peticrunqtum etiami]s,qutex Conctho ligionis peiic aliorum Prindpum, in eadem fententia fiierunt, ficut cC Jliultrillimus Princeps FrfderichusPalatinus,quiintù«. hisComitijsjnon Prindpum,fed Imperatoris Condlio adhibitus,agnolccs quantula portio reliqua elfepolTit eorum^quiuoluerint nunçredpiendo condliatos Am' culoSjConcordiam Eedefîarumneri,

Quanquàm aurêita feres inhilce Comitéshabuerit, fie longe maxima pars Eledorum, cæterorum Prinda pum attp ordinum Imperrj, ftatim, admilfis Articulis in Colloquio condliatis, religionts concordiam reftitui, SC aliquod piar reformationis initium inftitui, ita ut propo fueratlmpcrator,cenfueritacpetierit :ôc baud ita mul* ti fopra tres, difFerendam, amp;nbsp;reijdendam rem banc tam necelTariamôeunice falutarem, ex animo contenderint, tarnen fadum cfl:,uthis Comiojs de côcordiareligionis, fiCadmittendis Articulis condliatis, nihil decretumfiq Si caulahæcad Concilium ƒ! non generale, tarnen natio Irak, Si ü ne id haberi queat, ad alterum Comitium, fed quod intra fefquiannà habeatur, rcieda fit, cuius rei hæ caufaî funt* Prima, ÔC omnium maxima, quae alias continet,eft, quod Deus peccatisnoftris, Si ingratitudi« ni,quifalutemtamdiu tamcp præclare oblatam, partim ««no «»ö» portentofo furore repcHimus, partim impio faftidio con temnimus,partim frigide ampledimur, merito irafdtur^ Deinde, quodintereos quoep, quiaduentum regni Chri fti ferioorant, baud itamulti funt, quidigno uocatione fuazeloin regnum Cbrifti ardeant Si in rem Ecclefiæ,

curas,ôf cogttationes omncs, obliti rerum fuarum, cofl«, ferant, Tum Romanenfès Legati, cum fuis paucis iuraa tisjô^uarijs fibimirifcprationibus deuiadis,uana fua de CondliopoUidtatione, alijscp fedtgnis argumentis, 6Ó contentionibus improbiffime infteterunt ne quid hifce Comitîjs de religione ftatueretur » Præterea quod S)C Tui'dca arma, QC alia grauiflîma negotia Imperator?, «t'in Italiam (e qu^mprimum redperet, plurimum uriê« runt,nccuidit,quid inhac cauiâ, Statusipfi inter fê,Q ipfe non adeffet,conftituere pofïènt* Polhemo, quod Imperator propofuiflèt agere paterne, ÔCfolidam confit tuere confenfionem, quam fcilieetomnes praîcipui Sta« tus, 6Ó ordines Imperi) probarent,

Vtitaqj Imperator dellituife uideret,5C tempore, SC prçfentia Principû,quibus ad hâc rem opus erat, SC quof dam in prçfenti fie fe contra fuum conciîiandi religion? confilium obfirmafîejUt cum bona eorum gratia,his qui dem Comittjs nihil inhac caufa falutariter decerni,et con ftitui poflet: nec longum efïè tempus menfium xvitj.co gitaretjintraquod non dubitabat,fe,quæ tüm inftaban^ ô^alidtrahebant negotia,ope Domini, amp;rfuopertinad laborcdifcuflurum,haberetcp fpem,datoaliquo fpado de his rebus amplius cogitandi, euanituras iniquiores quafdâfufpitiones,quas nonnulliperditi homines con« trainflitutueiusexcitauerant,tumquçquifcpin his Co^ mitîjs,uel probafîètjUel improbaflêt,adiuui(ict,uel impe diuifïèt,omnes melius confideraturos,ôi ueris,religione ôô pace patrise reftituendi rationibus inde fore çquiores, itacp reuerfo fibijSC hac ÔCaltjs ‘de caufis futurâ cum am« pliorcm effîdendi aliquid opportunitatem, tum etiam plus temporis in hoc ipfum incumbendi,poftquàm feilt cet quæ nunc urgebant , negotia efïèt amolitus, hæc omnia, cum Imperator confî deraret ÔC peipenderet, con ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfît

(ènfîttandem,utinprçfentiarum decondh'atis Articuhs nihil in uniuerfum pro ordinibus ftatueretur,óf edicerca mr, ied ad Condlium generale uel national e, aut û neua trum haberi contingat, ad alterum Comitium referretur, tamé quod intra fèfquiannö habeat, ad quod amp;nbsp;iè ipfiini »dfore pollidtus eft, Attamen ne interim fuo,qui primus Ecdefiç aduocatus fiqofFido deeflet,id ab omnibus Stas tibus impetrauit,ut cómuni fua omnium ordinum fen tentiafiC authoritate decerneret, Epifcopos amp;nbsp;Prælatos ipfos, pro fe ipfis Séfuae fidei creditis ueram ÔC Chriftia» namreformationemreipfaaufpicari debere4 Hanccon* clufionem Comitioi?i omnes tandem Status admilerunf^ SiC promiferunt Prçlati fcChriftianam reformationem in terfejetspadfaosrerio inftituturos ói. pfeduros,utin dc creto hacde refeAo,quod paulopoft fubqdâteftatûeft, ' Vbi nero dehuiufmodi decretofaciendo,Status quicp pro fe Imperator! refpondiflcnt, amp;nbsp;omnes nationali Sy* nodOjfi nö haberetur generalis, controucrfias rcligionis componendas ede cenferent, Legatus uolens inferuiré uoluntati Pontifids,ab omni Synodo,quç ad fadendam rerum Ecclefiafticarum reformationem ualerçpo(Rt,ma ximopere abhorréntis, confultationi de nationali Syno« do intercelTit fcripto quod ièquitur.

SCRIPTVM LEGATI PONTP ncil, AD ORDINBS IMPERII, NB quid ftatuantjde nationali Synodo»

Euercndiisimi SC IlluftrißimiDomini,cum peruenerit ad aures noftras,quod in determi ^matfonehuius conuentus Imperialis tradatae s controuerfiæ fidei remittantur ad Concilium £b

l8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E L I B E. IM P E. E T P R I N C t P.

unîucrftle,qnèd ß celebrari non poflèt,tunc remittäritu« ad concilium nationale Sic, Animo per penden tes quàm magni preiudictj effet, ß côtrouerfiæ Rdd remitterentur ad eôaîium unius nationis,ofFictj noffri putauimos elTe,” commonckeereDominattones ueflras Reuerendas : aioN«i? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deconcilio nationali omnino toi

latur.Nam perfpicuum eft, in nationali concilio nullo pa lt;^o poffe determinari conn ouerßas fidei : cum hoccon^r iâ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cernât Sta tum uniuerialem Ecclefiæ. Et quicquid ibi de^,

tcrminareturjeffctnulîumjirritu SC inane. Quod ß à do^ minationibus ueftris Reucrendiß.Illußriis.facff um fue^ ousNanom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;। . r- i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i

Uî. ntjUt certe nobis penuademus^quemadmodum gratilti^: eritfänditati pontificiae, quç caput eft Ecclefiæ, Sd tießc a Con Çondliorum omnium, ita è conn a erit ipfi moleftifsimft,. eij9ri«a. nbsp;nbsp;nbsp;fecus fieret, Nam cl arum eft maiores leditiones in coni,

trouerfijs rcligionis hocpadoQrit«rasefle,cuminalrji nationibuSjtum in hacueftranobilifsimaprouinda, hoc officium noluimus obmittere, tum ut pareremus manda^ tisfaneftitan'sfuae,tum etiam, utnon deeffemus offidO: perfonæ Legati nobis à fede Apoffolicainiund^^Raiis^

Paratiffimus ad obiequia Dominaübs num ueftrarum Reucrendifsim^ rum,amp; lUuftriisimarum.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deruntjUt fequitur»

^.Euercndiffimcin Chrifto pater, fandæRo* Cardinalïs, èc fandifsimi Do* noftri Papae de latere Legatus,Domine [colendirsime,Reuerendißimi,Slt;iIluftriffimi facri Romani Imperq Eledores,altjcj3 Prina fipeSjôC Status,ex feripto Reuerendiffîmç dominationis weftræ eifdem oblato,inteîlexerunt. RcDo. ueftram pea teie,quod ijdem Principes ôCStatus exdeterminationc Receflus huius Imperialis Conuentus,qua tradaruntyUf fi Concilium uniuerfale celebrari non poflêt: T une con4 trouerfie fideiad Concilium nationale remittantur,i!lam addîtionem de Concilio nationa’i omnino tollere; Cum

perfpiciium fit, in national! concilio nuHo padló pbfle de teiminaricontrouerfias fidei: quicquidibi détermina f ctur, eflet nullum SiCc Prout haec omnia in pi çtado Rei ÎDo,ueftrç fcripto plenius côtinentur,ÔC explicantur. Ad quae prçfati Priudpes ÔC Status Imperij refpondent. Re. Do.ueftram promouendo, fiCfancft« dominum noftrum Papam indtcendo amp;nbsp;dtra ulteriorem procraftinationem celebrando Condliu uniuerfale,facilli'me præcauere po f (è, ne ftibörtas fidei religionis noftrae controuerfias in Condiio narionali traeftari ac determinari oporreat ,id quod omnes huius Imperij Statusplurimü optantSCöb nixe rogant. Sin aSt Condlium uniuerfale toties polliciü tum amp;nbsp;iam à Re.D.noftra,iterum promiftum,per lèdem apoftolicam,ad effedum fuum non fucrit dedueftû ,eui« dens profedo huias Jmperij, amp;prçfcrtim nationis Ger^ ittai'ikæneeefsitas cxpoftulat, controuerfias iftas in reh'^ Bb q

glonc noßra cxdtatas,in Condlio nationali,aut fi nc ho« quïdem coiigrcgan potent ,in aliolmperiah conuentu præifente tum ,£lt; hoc negotium din'gcnteäliquo Legato fedis apoftolicae,fufficientibus ad hoc ei'ufdem /edis apo ftohcacfacuItaübusfufFultOjConcordari,acdifRnin, Vt cnimintottantiftpopimonum uanetatibus hærere5ne* dum penculofum, fed etiâintolerabiTe foretîitaècontra prædidi PrindpeSjamp;î Status nihil uehementius exoptât, quam illas controuerfias,legitimo 8(. debitomodo ad concordiam Catholicam redigi, non diffid entes, quin Reuerendils * Dominatio ueftra, earn ad rem fiiûquoçp ^omotionis aüxiliumfit collocaturâ ♦ Et fandifsimu» Dominus nofter pro debito paftoralis oflScij fui author! tatem fuam interponerenonfitreeufaturus. Datum Ra* tifpo.26 Juli} Anno 41.

lt; / VIA uero Lega tus ucritus non erat, in tanta luce • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerftatis,fuo ad ordines fcripto, adfirmare,non li*

bonæ erant, ut de his admonerctur,quod nomine illorum amp;nbsp;mco fed, fcri* ptoquodfequitur,

Impertj fcripfiflet, non ficercinSynodoNa« tionali determi'nare controuerfias fidei, ÖCPontifi. Ro.effe caput Eccle« fiae, Condliorum«

Ratia Si mifèncordia Domini, ad agnofccn dum tempus uifitationis noftræ,amp; beneuo« lefentiendidelapidibus Zion,miferendicß pukicns eius, ampliffîme Contarene. Vt antehac, ftudio tantum gloriam Chrifti adic rcndijódnequaquam Domination! tuaeullam molefti« amadferendi, queftifumus,quod dodrinam noftram ih fcripto tuo ad liluftnfs.Principes Si Status Imperij in« infte infimulaflcs, cum diffenfionis ab Ecclefia Catholt* ca, turn corruptelac,qua nimirum adolefcentes innoftris fcholis infcdijpoftca alios quöcg per Germaniam infi» cerent ÔC corrumperêt,cum ea tarnen nihil aliudfit quam dodrina Chrifti diuinis literis claretraditajS^uereCaX tholico coniènfuteftificataïita nunc eodem ftudio rur* fus queri jteq^per Dominum noftrum lefum Chriftum unicum caput, Paftorem S^uindicem Ecclefiæ ftiae, ac diflècatorem Si abolitorem omnium, qui illi infefti funt, admoncre cogim ur de eo,quod iterum ad Illuftrifs. Prin cipes Sc Status S^ Imperij uolueris fcribere ,perfpicuum, eflêjfi ftudeant Synodo huius nationis, controuerfias religionis componere^Sf reformationem Eedefiarum. inftituere,maior€5 fçditiohcsamp;côtrouerfîas rcligionisj U . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bb iq

I9Ö ,, P EL IB B. IM PE. ET P R. INC. cttmin altjg natiombus, tinn l'rt hac ipfa hoïlranatîort^ orfturas effc, eamcp ob caufàm, 8é quod controuarfiacfi* dei,ifttuajs,innationali CondhonuUo pado determi* tiari quean.t:demcp,quain nondubitamus fummarnhu ius dehortationis catilàmefle, ne fa étant, quod Roma, Pontt. futurum moldh'flimum fit, eos ab hoc fuopio, fal atari,Slt;^ plane neceflario eonfilto, dchortari, attp adeo abfterrereiiianimuminduxerïs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'4

Cwrfutawf Nam quæ ,oblecro te per rch'gi'onem Chn'fti, maior ïiiMd, nuio-fèdirio ,autcontrouerfia rehgionts metuenda fit,uelin naforlT noßra,uel inalîjsnationibuSjfi noftræ Ecclefiæ,relïgi'* côtrouerfîàs,{êcundumuerburh Domini, atc^uerc rdiponif, cathoh'camconlcnfum,(ecundum indubitatos Ecclefiç canoncs componant, QCmanifefta uitia quç in do* Msfttust. drinam SC ccrcmonias,in harumep adminiftros, tam im portuneinuaicrunt, ôC præualuerunt,corrigantc'Atqui fi id de lmp. Ma, ClcmentifTimo Domino noftro, iHuaf; ftrifsimis Proceribus SC Statibus huius Imperrj fentire uelis,quodde Prindpibus Chrift:ianisdeGet,nthilaliud fllos percontrouerfiarum in religione compofitionem,; Ecclefiarumc^ reformationem, ud intelligere, uel moli«-rijfufpicari debes. Ad hune autem modum, fi' diflen* fioncs de religione tollanturjôC dodrinæ Chrifti puri* tas, Sacramentorum fynceritas,ÔCdifciplinæ Ecclefia* fticae iuftus uigor reftituatur, ficut depulfafeditione SC' ui antichrifti SC Satanæ, regnum Chri fti apud nos inftau rabitur,ita uera aefolidain Chriftopax huicnationf,c5 intra fdpfam, turn cû pîjs omnifî nationum, oprati fsime feparabitar,amp;^ fclicifsi.propagabirur: necreludabitur quif^, aut contradicet,prætereos,quiChrifto Domino renunciant. nolumus hune régnai efuper nos.his autem fi approbarenos queramus ferui Chriih' cflè,ncqbimus. Miß nos, inquit Domirîüs adfuos,ficutoues inmedio;

hiporum öC in me pacem, in müdo prelKwam habebnjs., lt;• Proinde merito ex toto corde abomtnantur Sandi omneSj hoctuum omen, maiores orituras fcdi troncs, öd, controuerfiaSj cum in alijs nationtbus,tum noftra, fi nos res Ecdefiafticas ta mifere affiidas,8d diflipatas, reftjtUö, cre national! Synodo laboremus, Nihil enim prorfus^ turbat, nihil motus contra hoc tam fandum^ôd omnibus faIutiferuminftitutum,àquoquam,quinonoppugnanÂ dum fibi regnum Chrifti decreuerit, metucndum eft. Qixamobrem fi rationem habes diuinanonis tuæ,appai ret prouidere te,Epifcopos öi. Prinapes in alijs nationi* bus, nam denoftris/iinftitutam Synodumhaberi corv® tingat,fecuri fumus,obftituros,quo minus prj homines, oucs Chrifti, noftro exemple exciti, uoeem audiant Pa« ftoris fui, eumque iequantur, Sed eos qui contra Chri* fliregnS tumultuantur öd feditiones moult;t,ridetqui in coelishabitatjôddebéteosnegligcregin Dno confidSu liludautem uehementer de tua eiuditioneöd zelo^ quo te in domum Domini flagrare plurimi prat dicarSti, miramur,quod in hac tanta lucefempitemæ ôdeunda faperantis öd uincentis ueritatis, quae ubiep feie infundit lam potenter,fcribere uolucris, peripicuum efle in natio naliConcilio,nullo pado pofle determinari controuerft.»o«pofi«i6’ asfidei. Quid enim huius cuiquam nationi à Domino-negatumeftf Pollidtuseft Chriftus bonumapatre rirum fide pro hocrogantibus omnibus, öd iè ipfum mes dium interfuturum, ubicunep uel tres in fuo nomine ton ucnerint,nihilcp non impetraturos, de quo fupcr terram ipfi interfe confenferint, quodc^ côfentienteràpatrecœ Icfti, p«r eius nomen petierintjn medio quoq;funt Diui næ icripturæ, iàcri Canones, feripta Patrum, potcrimus. ergo öd nos Gennani, öd quaelibet alia natio,quainh'« bet ea fit fenfibus carnis pariim uafris, ucl excrcitatis.

0t DELIBER. IMPERAT. ET PRrNCiPVW. fententiam Domini in omnibus quae ad ueramreligioâ nemuere pertinent, amp;nbsp;ad falutem Ecdefiarum omnino interfunt,inuenire,cognofcere Sé fequi. Abfconditenim Dominus regnifui myfteriaàfapientibusamp;calIidis,6C reuelateahis qui funt malitiapueri, fenüj fimplices: neccuiquam fide petentijfenfus fui cognitionem negat, uel religiofe pulfanti, adyta myfteriorum fuorum non redudit, nec à quoquam fe uero corde quacrente, aba fcondit.

Onid «aka» adfers rationem didi tui. quod enim 8^ contro* uetfiç dc religionejamp; earum dccifio öi. cxtindio,concern Cau£x tciigi Statum uniuerfalis Ecdefl äe, uideri uis confequi, no •msperkinet ad emnt», polTe unius naiionis efle, cas deciderc oCtollere. Verutn p« unamhi t d qui dem cft, null am nati onem, fic polTe quæ dc religia îkn^**“* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;determinare,ô^quaîin difciplina

Ecdefiarum collapfa funt,infi aurare, ut id in alijs quotp nationibus ualcat, nifi illæ fuo quoque iudicio,ö^ fua fpöte eadem 8Ciudicarequeant,ÖC ampledi uelint, Quo circa optandum eft, ut quaecuncp nationes Chrifti nomc ' pariteritiuöcant,inunam Synodum commodeconuen niant,amp;communi confilio dcrepurgandadodrina,8d Sacramentorum adminiftratione ,reuocandacp difdpli na, deliberent 0^ flatuant. Nameifdcmubique morbis laboratur, eft omnium Eledorum Dei unafi'des ,una Ecclefîa, ut eft unum baptifma,unaChrifti profcffio# Attamen ft aliac nationes uel nondum hue uocantem Dominum exaudiant,uel iequi,quern audiunt,nolint, debethoc nos remorari, ne de cognofc end a iequenda ftawere^o' woluntatc Domini, tandemeonucniamus, Nihilentm teftantes^ nouum inferre, fed quod eft traditum anttquitusrepeter rc, nihil noftra authoritate ftatuere, fed rurfus ampledt cupimus,quod ftatuitet edixitchriftus ab initio,quodlt;p adeo obleruandum Apoftoli, Martyres, ÔC S. Panes iu* dicarunt

ƒ - - D B- A CT«! S e O L L O CtVIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

iJicarunt, ut anathema haberent etiam angelum de cœlo, .«nolientem aliqmd deeocônuellcfe,ÔC uitam tyranny, quàm uel api'culum de eo, curquam remittere mallent, ’

Decet quidem quodomnium intereft,ab omnibus co lt;litui:at fi alq nolint, nemini tarnen ob id licebit deeffc of fîcio, quod debet Seruatori iuo Ecclefiæ Dei : nemini lt;'e§b'gere,quod Dominus iniunxit omnib us et fine quo retinerigratia Dei nonpoteft ♦ Nulla enim tanta inter homines focietas eflepoteft,utfitcuiquam,caufafocios rum ofFendendus Deus,0C abtjcienda uita æterna. lilud autem nos certo faceremus^fi in confeflis abufibus 8C ui^ tt)s perieueraremuSjpropterea, quodaliacnationes horS corre(flionem,uel fua,uel aliorumiautignoratione,autcu piditate impcditç,differrent,

Po (Tunt igitur iure, ac debent offido, Germani, quilibetalrj populi, fimul atque aliquid in religionibus apudfeuitiatum cognouerint, quamprimum, cum Proa uindalibuSjtum Nationalibus Synodis,amp;^ quacumqp de mum uia ÔCratione commodius qucant, ut id fanetur^Só in Ecclefijs omniafyncera QCintegra fint Qi côferuentur, (umma cura impendere. Hoc QC ueris Canonibus ita fan dtum,ct à fandis olim Patribus rdigiofiis.obferuatS eft, - Quæ cum non ignores, Contarene, admodum doler nobis, quod fcribere tibipermiferis, Quicquid in natio-nis noftrac Synodo determinaretur, id futurum nullum, mß quodtoî irritum,amp;: inane, Ergo inane ÔC irritS dices, fi quid rede nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft*«

ac pie determinareturï'Nam fcribiSjquicquid.Quae con= ««wr. traChriftumuelin generaliffi'mo condlio conclufafuei rint, ea certe nulla,irrita,inania funt:at quæ fecundum uerbum DominijUel priuatusaliquis,nedumprouinciæ aut nationis alicuius concilium ftatuerit,ca adeo no nub la,nonirrita,aut inania efle unquam poterunt,utco2lum QC terram prius immutari oportcat,quam ea mutari pofs

fintautintcfdderc»TammultaolimpernarionaliaCoigt; tuaTinN^ «liainSyriajGrçda/lphricaJtah'a,Gallïaó^Hiïpania ^'quot;Ôdad«* furores Arri),Donatiftaii^yPclagtj^alrorumhære wnSitot^ ticorS fandifstmedecrcta,deinon'bus Ecdcfiçlalubcrrï mecóftitutafuntjeaneuides tunuUa,irnta,etinaniacflêï' Pontifex n6 nbsp;nbsp;Aecp ah'cnum profelt;?lo,S0 ab ætate èi. à fapientia tua,

ócilludeftjquodPontificetn caputEcdcfiæô^Concih'o rumnominas* Ddatumquidem ohmeftfèdjRomanæ) cum in ea ueri Petri fuccefiores iedcreiit,ut prima eflèt;ô^ Epifcopo Rom, ut inter patn'archas prærogatiua author ritate polieret: at hunc caput uocatum Eeclefiç QC Conc/c liorum^apud quern unquâjtc quæfo,Patrum legi ftiV Er^ go ne ifta adhucin tantaEuangelij!uce,omni«animos amp;nbsp;cofcientias tarn aeriter feriente,iadare auderisf CHRI ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caput Ecclefiæ efl, QC manet in çter

' *’num*Paulusautem,Apollo,CepIiaSjininiftriEccltfiaf funt,Et tu tam difltmilem his hominem,propter ufurpas turn titulumjamp; fuccefltonem fedis Ceph£,eaput Ecclefig amp;nbsp;Condliorum facere audesc'maxime,cum adeo nihil ab co,quoduelminifterialis capitis fit,ad Ecclefias permas net,fed contraria huic muneriomnia,

Ét in hacipla caufa, uide quàm malelaudes tuum Poll tificem,Nam fl moleftiis.laturus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piæamp;ncceiraria in

noflra natione Synodus habeatur,ita utinftitutum eft, ad quam rem urgere file cumprimis debebat,an ne quæc rere ftudet^quc ou^'s Clwifti aberrarunt, obligare quae alt quid fregeruntfconfirmare quf debiles funt; Sedmcmo lem monemus, Dominus leflis largiatur, aut uobis alia confulere,a ut noftris ne ifta ueftra confiliafequantur: ca firmett^ cos, ut quod pieSdncceflario propofuerunt, id ctiam fortiter perfi'dant. ut tandem huius nationis San« lt;fto Conciho Eccleftjs noftris amp;nbsp;idoneosminiftros,0^ pu ranj dodrinanii$Ç iteramiaCTamentorum difpeniàtionê, falutas

faîutarcmcp dffóplinam reftituere annitantur. nam à Ro ma quid expedandum nobis fît, ipfa quæ ilh'c tot fam fcÄ cuîis difdplfna ufget,totqp annis extrada de Condlio Ie- wi «”^0 gitimc cogcndoSd habendo,tergfuerfatio,nfmis certo teftifieatur, Sed faciat Dominus arborembonam^ut Si bonos frudus inde fperare liceat,ôi confirmet Imperato riam Maieftatem,cundos(p Proceres et Status huius Im pert),ut iufla Deifalutemcp tot Ecdefiarum, Romani Pont,cupidirati prçferant.

Haccuoluimus,qui hie ex minifîris Ecclefîarum Pro^ Ceftantium reliqui adiumus, apud te queri,tecp eoB?,quac certe contra Si dignitatem ôC officium tuû facis,ne Si nos officionoftrohacinparte decflêmus,admonere ChrM Pus Dominus reijjiciat, etreftituat Ecdcfiâ fuam, nofcp illius idoneos et unies miniftros faciat. Amen, Quando ipfe agnofeis nos uera etneceflan'a feribere ne ea ïniquo animo accipiasæene uale*

S Cio,in multot^, qui ctipfi reflitutionem iegni Chiifti expetuntjOfFcnfionê incurrent ea, quç in Pontificios, maxime aût in Contarenum liberius hoc libro icn'pfî muSjUirum çtate reuerendum, eruditione maximû, uitæ quoqjcafticateetprobitate fufpidendum, Sed hos per Dominum nofîrum lefum Chrifta,præ quo,nifi coniun difsimos quofcp,etipfam animam noftram odio habeas cauft«rîP mus, difeipuli cius elfe non poflumus,rogo Si obfccro, confydercntreligiofèjSi fènfu Chrifti,non carnis,quid id manoj. fit,obftarc,fîue proprio, finealtcrfus iudido,ne ubi-cunqîpofîit,ucl etiam in una tantumdomo,nedumin unanationc, dodrinæ Chrifti puritas, Si difdplmæ fyn ceritaSjUeî aliqua ex parte rcfîituatur, dumadeoutra^ quecoiiapfa ubiq?cfî,Si tam mifere difperc.rnt paflîm anim£,proquibus mortuus efîChriilus Jam cettumefî, C Pontifîdj hifee Comitijs, cumibis,'quos

'v’içS DELIBER? IMPER. Et PRINCIP. habentjîjs beneficïjs,quæficutfanô:isCanonibùs tnax^l medamnatajitautnft^indigniffimafuntjObfiinfRntjpf'ç darum certe reftauratioms Ecdefiafticæ m Germanta îniuum, ÔChand contemnenda in Chrifto confénfio re* ftituta effet. Quantû ergo boni ifti homines à nobis Ger maniSjimototaChrifti Écclcfiaauerterint, quantum ma ïorum confiïmarint SC auxerint^cogitent quibufcuncp eu rae eft^ne pereantjpro quibus feruandis fanguinem/ùum fuditfiliusDei.

Dum itacp, hisbonis ôireJigioüs uiris ,utmeac offen* danturlibertati,occurritamplitudo Côtareni, amp;nbsp;mea hiî militas, reuocent contra ad mcntem amplitudinem Chrt fti,amp;charitatem animarum, pro quibus hicanimam fuâ pofuitjô^ ignofcantadminiftro dodrinaî Chriftifideli,fi, dum Ce maieftatiDomini fui, amp;nbsp;eledorum eius faluti ac* taundX'**' commodet,necfuaî abiedionis,nectotius mundi celfitu^^ Rom^înto' ^^^rationemhabendamputet.Siueroantiquitas ÔCuE «un mundü tus ilIafcdis Romauæ reuerentiamouet, opponant infigt; foîkîiudo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immania mabjquac totiam feculis in Ecclefias

w’T/diâ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adminiflratione profufa

funt,SC indies importuniusihundânctum cogitent,quid contra eos,qui certils* (uccefsione in fède ueteris iàccrdo rijjôCtantis promiflîonibus 8i priuilegîjs fandtaimpié fedebant, SC religionis adminiftrationcm peruertebant, dixerint QC fcriplerint5prophetæ,Chriflus ipfe,ôt^ apofto 11,qui fumma unica exempla funt,piæ fàndæqpmode* ftiçlôC quos praedicandi uerbi Dei, admonenditp pecca* torum, libcrtate, imitari oportet, quicuntp uerbum Dei rede fècare uolunt, quamlibet fint his fpiritu öd uirtutû bus impares.

Si denicp id illos pacis ftudiofos homines turbet,quod metuunt,ne Romanenfès, cum tanta adhucin EcclefqS poteftate polleant,irritati,ie contra reformationem Ecclé fiarunx

fiärum ftudiofiùs c5muniaht,fine quorum aliïènfù haud facile de reftituendis Ecdefijs aliqufd conftitui queat» COnfoletur inuicem,amp; fpèmbonam firmet,quod Ghn* fti folius éft Ecclefias fuas reftituere, ÔC contra hune nuk lum hominum confîhum, nullamuïm,cumhure pater tradiderït omnem poteftatem incœlo amp;nbsp;terra quicquS ualet. Eo quoep Romæ omm'a Chriftr prolapfa èc proflf gatafuntjfic aduerfaria Chnfti potentiaobtinet omnia, ut nullalandisfpès fuperfit,pro Chrifto quicquâ huius fedis gratia conftitui unquam pofte, ' Dcindenullis hominibus,nedumtam pugnantibus cum Chrifto, in eo deferêdum eft,ut de tanta in Chriftûj amp;nbsp;Ecclefiam Chrifti iniuriafiCcontumeliataceri debeat, quantam Pontificq ut ahas, ita SC in his rurfus Gomitijs defignarunt : cum impediendo tam neceftariam Eccle-fiarum reformationem,tum contendendo,nepoftea,ut hancinftituamus, licere poflît,nifi ipfi id permutant:qui fie comparât! funt, ut earn nunquam permiftiiri credan= tur^Sed ut Chriftus miraculo^ ^arborem hancbonâ,SC bonos excafrudus proférât, tu nobis ipfi,quod Chrifti caufam fidelitcr egimus,de ofRctjs tâ neceffarîjs im perat: 8C ïmpertj ordines admonêdo,gratias habebunt, Quod quamdiu facere non poterunt, tamdiu certeex eorum numero erunt,quibus fi nos approbaremus,ferui Ghri* ftifrugieftenonpoftemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ludicent ChriftianijôCex Chriftifpin'tuiudicentCaî terum' nouit Chriftus,ut Contarenum ÔC fi'miles uiros dó drina ÔC uitæ integritate præftantes fufpiciam 6C uenes ■Ter,offendam£paegre, At Chrifti gloriæ SCiiàluti Ecclés Rarum, quid non pofthaberi debeat f cum ÔC Ethnici |)raecipiant,prima dtjs immorralibus,fecunda patriasjter« tia parêtibus, deincep s gradatim reliqua reliquis deberi, Chriftus Dominus, quicquid iuum eft, fuo impleatfpi*

Ï9S DELIBER. TMPERAT. ET PRrNClPVW. ritUjS^ in ic «niât, purgetquc quàm primum ♦ Amen,

VTautem cognofeas, optime Ledor, quaîibus fug« geftoribus Principes tj, qui infhturæ ab Imperato« rcrationi conciJiandi rdigionem,ÔCreformarionê Eedefiarum aulpkandi, maxime aduerfati funt, ut uolii erintjfubqciam hic tefumonium de Adis Colloquîj,Sd Ljbro ab lmp* Mai. ordinibus Imperij oblato Johannis 1; cctj, ueteris noftri oppugnatoris, SC hominis, his uirtix tibus, quæ conueniunt Romanenfis difeiplinæ defenfo* ri,admodum nobilis Hicenim,quemadmodum leges in fupplicationeCfarifliimorû amp;nbsp;dodiffîmorum uirorS, D, luFij Pflug, 6d lohan. Gropperi, cum quibus ab Im^s peratorede parte altéra ad Colloquium defignatus, ab initio Colloqutj ulcjî ad articulG,De Eucharjflia,Colîo.s cjuio nô interfuit fclum/cd ut Coîlegæ eius ucrc cômcj: morant,quantum attinetadhos ipfos collocutorcs fuae partis etiam praefuit :ncc quicquam ad eum ufque lo« turn in Libro conciîiatumeft, quod non ipfîus quoque ièntentia conciliatumô^comprobatum fît, id^ coram Illufhiffîmo PrincipeFridericoPalatino, ^îlluftri Do minode GranucHa, tarnenubiuiditrequiri fuam opc^ ram ad impediendum ,ne conciliati Articuli redperens tur,filt;co falutaris in Religionc concordta cenflitucre* tur , etiam in ipfum Principum concilium mißt, hoc, quodfubtjdam tcftimoniû,de Libro fîCadis colloquij^ ïn quo id illc forfan de animo fuo uerum tefiificatus clt Librumab ïmperatorc oblatum fîbi nunquâ pîaeuifle. Nam cum uiderethune Librum nonuti foi-mis loqucnae difeholaftids QC Eecianis, fed ScripturaeSC iandorum Patrum, SC aperire ueram ad faciendam Eeelefîarum reformationem uiam,fîatim initio Colloqutj quàm faflf dirct eum ac contemneret baud obfcure præ fc tuîintamê quia

qnia ta non erat cur mailet alqs, qua Impcrafori^fandam religionis conlcnßonercftitui cuptëti,gratificarijaflêna fus ell omnibus,quæ ufep ad Artkul« de Euchariftia ia Coiloquto conciî/ata, poft fînem Çolloquîj Impera Maieft.ut conctlïata3oblatafunt:quae etiam antequàm ïmperatorl exhiber êtur,ei à Collegis fuis rurftisrecogno (cenda, præfentata funt,ei'uscp uoluntate affèaüi Imp« Maieft, exhibita,

Imperîj ad excutiendum oblato,amp; in Colloquio ab CO maxima ex parte comprobato,in cond« lium Phncipum, qui fe Catholicos uocani^miflum,

T^TEcpplacuit, ncepplacctjLiberifte ihfulfus,neque X N placebit, in quo tot errores Si uitia deprehendi, Vndc iudicOjficut fèmper iudicaui, eum à Catholicis non recipiendum,quirelido modoloquendi Ecclefiac fiePatrum, Mclanchthonizat,

Et idem ego Eedusnon confênfi jneque uidi LibrS Cæfareac Mai, oblatum : ièdibium præledifuerunt mi« hi Articuli Lutheranorum,muîtominus coniênfi iaferi pturam quandamquaedicituriraperatori obîatacum Li hro, quam nunquam uidi,

Eedus fcripßt, QuamuanèSe imprudcnterhæc Ecdusftripfcrit,coK gnofeespie Leclor,exfupplicatione D,Iuhï ÔC D, D, Gropperi fubie(fta,in qua nihilhi^quodnon itafe bas het, commemorarunt.

Rheni, Bauariae Duci, ÖCc, Ö^IIluftriDomino Nicolao, Domino à Granuela, pratßdibus, ac Illußribus fiC Magnificis Dominis Audi« toribus, Colloquio de religione nuper à faaalmp.Mai. pracfedis ô^afdtis.

FrinccpSjiiJuitres SC Magnifia Domini . Nondubitamusfin^ gulari Dei prouidentia Sgt;C benignitate fadS efle,utcumnon multo poftexorfaÇomitia, ïnuidifsimo Imperatori Carol o Augufto ' aflêntien« tibus ampliflîmis faai Imperij Ordinibus placuifTet, Quiprjfides Do Aorcm lohannem Eçcium ÔC nos ambos ad cqllos ^loauiff« quendum de Religione cum Proteftantibus deligere, Simul etiam hoc placuerit, ut eidcm colloquio lllu^ ftrifsima, lilufiresôi Magnifîcæ D. Maieftai

p's nomine, partim authon'tatiscaufà præelïent,partim fcrendi teftimonq gratia adeflent^Oftenditemmrerum cncntus,quieftpracfens caufç ftatus,quàm inïquiscai ïumnîjs expoßti effemus,niß Illuftnflîma, Illuftrcs ÔC Magnificat D» V, ut debent, itaquoque ueli'nt ueiitad rerum geftarumteftimoniumperhibere* Noueruntiilæ quo pado nos ad hanc proumciam , l'nitio uocati Ch mus:neque enim, ut fcitis,ingefsimus non ultro, fed diuineptitudinem noftram,cum apudnoftrorum Prin^ dpum

tfpum Elcdorum, Legatos ÔC Conßh'anos, tum apud lmp.Mai.excufauimus,Slt;obteftatifumus,uthæcfards na lumentis tanto oneri ferendo aptioribus imponerct, itmiti ad SedutnoueruntampiïfsîmæD^.V; audi'tt non lumus, prottadt ói adadi iri hoe opus, quod ah'os fufcepiiïe cu pcremus,qui flludmaiohcum fruduabfóluerepotuifa lent, Nunc ubi poftulatam obedientiam prçflitimus, ÔC quodinnobisfuü, fummacumfideSCfyncentate (Deu éc confcienti'am noftram teftam ur) non fine ingenti labo re ÔC fatigatione peregi'muSjUon folum nullas gratias re*; fenmuSjfèd etiam plane immerentes grauem calumniam fuftïncmus: idepab illo à quo talemlul fulptcarifumus, 6^ qucffl hoc faccre ob graues 6C multas caufas, fi fui me* miniflefjminime deceretjs eft Do Aor Ecdusgt;collega mi per no fier, qui cum geftum Colloquium ,cuiipfemultQ tempore,et quoad febri corriperctur,ncdum into fuitno bifcum,fedetquodammodoproiuaauthontateprçfuit, Ecduiq«^ aduerfus omnem iniuftam calumniam tuen et defenderc dcberet,primus omnium eft,qui atrociter impetitetcons uellit. Vidimus ehim feriptum eius,quod non adquosli betjfed in ipfumfenatum faai Imperij Principum,PræIa torumSCordinum tranfmiirumeft,quo ueritus noneft teftari, fibi neque placuiflè,neque placere, neep placitu-rum unquam ilium Librum, quem uoçatiniulfum, per ïmp. Mai. cxhibitum,inquo,utait,toterrorcs QC uitiade prehenderit,quem SC eodem fuo feripto nullis rationi* bus additis cenfonanota damnat, QC indignum iudicat, utà Catholicis recipiatur: quem etiam,ut eft Imperatorig jMaieftatipofthabitum Colloquium redditus,feuidiflè pemegat.Â ffingit quo que, nefeimus quam feripturam, quac fe infeio fimul cum Libro Imperatorîæ Maieftati fueritoblata ♦ Adhaecaudiuimuseuminfingulosetiam Articulos, tam conciliatos,quàm non conciliatos, mor*

daces cenfuras confàrdnallê, quibus nihil aliud fit ans »ixu8,quàmut fi pofTet, adftruerct, nihil eflè in toto li» redditus eft, quod non fit ucl fuperuaca« ncum,ucl erroneum':uel nullius ad componendas hasrc ligionis difcordias momenti. Et uthçcfebridtansforiân impetu magis animi quant certo iudido effuderit,coms perimus tarnen ilium, h ac fua fuggeftione, euidlTe, ut in primis fui Illuftrifsimi Prindpes Bauari, SC per hos plæ* ritç alîj,adfic,ut ille uelletfenticndum,fînt perfuafî: et no perfuafitantSquod adiè attinet^fedetiamhucadduA', ut Cæf quocp Mai.hæc,quæ Eccius efiutiuit,quàm maxi me approbata uelint. Sed hoc uno nos felices iudica« mus , quod uos rebus omnibus adfuiftis fpcdatores, quod nihil in hac tota caufa uobis infcijs adum fir^quini mo nihil peneuobis non mandantibus.Si priuato confie lio,ambitione, feu ullo affedu pcrmoti, nos in hanc proe uinciam ingcffîflemus, finon in totum quod lmp ♦ Mai» praEfcripfitn'delitereflremusinfcquue,fiisLiber,quein lmp. MaE obtulit ( non à nobis profedus ) cumEcdo totus pracledus non fuiflet, fi idem à fummae authoritas lis uirisCquibus non immerito Imp.Maûfimul cumams pliflîmis ordinibus, in his faltem, quæ inter nos Collo* 2uutores conuentafuntjplurimum detuâent) priufquàm olloquium iniremus comprobatuamp;nonfuiiïêtjdeni;^ fi non ipfe Ecdus, tam diu nobis in CoHoquio colle^ aflcdiffet, SCmaximam illam Libri partem, quæ co prac* lente excuffà eft, in his quæ utrinque concordata lunt,ut fana,ÔC cathol ica,non fua uoce tantum, fed partim etiam fcripturæfuæ teftimonio recepifïèt,haberetforfànquod inuftriftîmæjllluftribus, SC MagnifidsDominationie busueftris prætexcret,necum plane calumniariexifti« naarent.Nuncautemcum illæfdantjquo confilio nos adhi?

»dhibiti, qua diligentia Liber, ôi per quos aftùc collo*» qufumexcuiEis,quaratione colloquium ceptum, ô^affi'i-dente mul to tempore Eccio geftum fuerit,non eft cur me niulns amp;nbsp;ma tuamuscûuobisullumfucumfacere poflè, ImûIiluftrifP^“®*'’“** fima, Illuftres, ÔC Magnificat D. V» non nos tantum fu« Mnus,quat fi Ecciana perfiiafio obtincat in grauem fufpi^ tionemfui muncris fibicommiflînon fan's fideliteradi adducantunquo fciliccttanto tempore collationis de re* ligioneaflcderint, 5^tarnen de his quæ deprehendit Ec* cius tarn obfutura, ÔC religio ni,ÔC Imperio/acratifiimunt Cæfarem non in tempore admonucrint,SC fuam Mai.,ac omnes fimul ordines cum tanta fuarum rerum iadura in hoc Articulo tam diu remoratae fint. Sed gratia Deo, Ib luftrifsima, Illuftres, ÔC Magnifier D ♦ V., hanchabent apud lmp, Mai.inuiolabilem fidem, hanc obtinent apud totum orbem, fuæuirtnris, inte^n'tatislaudem, utne^ modiibitetquinuobis potius, quam uniEccioinhacre fides adhibenda finpræièrtim quod uos ad Colloquium iftud non obiter acceffiftis, quod quæ ultro citroque db fputata font,non per tranfitum ( ut did folet)fed attends animis, idcp ex Imperatoriomandato uobis fado exce^ piftis,Ô(^ memoria, non dubium eft, rede SC bene tene^ tis. Grat a item Deo,quod Illuftriftîmæ.llluftris amp;nbsp;Mas Enificæ.D, V4uiderunt, Eedum colloquio SC excuffîoni

.ibri, ufque ad articulS de Euchariftia,nobifcum inters elfe,quod audiuerunt eum omnia quæ eo ufque condlia tafont,foauocenobiftum approbate, Gratiadenique Deo,quod ÔCipfius Ecdj manus apud nos eft, qua tefta turn reddere poftumus toti orbi, ipfum non in quo* uis, fod in Articulo omnium niaximo , quiïuftinca* tionis eft,cam iententiam,quam Liber Cæfari oblatus compleditur, libenter approbafie ; nedicamus , quod

«04 DEL IBER. IMPE. ET PRINCIP.' ipfêfbluspnmus author fuerit,quo artïculo,qui decade re in Libro per Caefarem collocutoribus exhibi'to copio» fior cratjexpundOjUiacrior i{ie,8C qui maiori explication ne, quod inter colloquendum teftati fumusindiget,fit fubftitutus. Porro qua ipccie, quo geftu, quibus afFedH bus colloquiû iftud peradu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num ludentes an fen'o

contulerimus ,num inuicemlibcntercefserimus, quum admorbumuRçàquibuidamnobis laboratûfit, àuos optime fdtiSydé adio ipfa fatis declarat, Atep utina à Prin dpibuSjódproceribus illis, apud quos Ecdana perfuafi o nimiscito,acpræpropere obtinuit,amp; noftro labore iji ipforum gratiam infumpto, tantu meriti eflemus, ut nos priusdeconciliatis Articulis audiiïènt, praefertimquod pcrü non au* dc hïs rationcm reddere lempcr lutmus parati^ quam eos : M°c*ainB^a damnaffèntjfiC perCælârem damnandos QC fuppri* ä quibufdan mendos luo faipto,quod CçC Mai.ofFerre decreueiamt, iudicaflent. Sed nongrauatehancmerccdemlaboris ,Sd ofRcij noftri^quam hab emus c2 omnibus bonis qui Rei« publicæ labanti bene SC ex animo confultum uolunt,côa munem referimuSjà Deo Opt^Max.aliam expedaturi,fi tarnen IlIuftriffîmaJHuflres ScMagnifi'cæD. V.famam 6C opinionem noftram ab iniqua ifta calumnia uindicarc no dctredent.Detredare uero non poflunt, nifi fufcepti ofFicq ( præfides enim SC teftes totius adionis noftræ con ftituti funt )immemores effè uelint^ÔC noftræ prgfcnti nen ceftjtati,ad quam Cæfâris SC ill arum autoritäre fum us adadijfubuenirenolint.Scimus Chriftiani hominis efle, iniuria s iniufte illatas patienter ferre : fed interim feimus crudelis hominis eftë (uam famam negligere, maxime cïS hincueritati periculum, 5C infîrmioribus ftandalum ima minet. Quamobremllluftriflimasjlluftres SCMagnifîa cas D. V, per Deum Opt. Max., cuius negotium uobis præièntibus SCiubentibus egimus, ÔC peradum Eccio, priuf^

CE ACTIS CObLOoyil. , , XOJ pir/ufquam Liber Cacfari redderetur, fcniöldautmus,, oramus et peto'muSjUt pro fiio offido,quo perfundi font, foliueritati teftimonium perhibere,ö^inprimis Äugua ftifsimo Cd-fari,deinde Reuerendiflîmo Legato,adhæç Reuerendifsimis SCllfoftrißimis Ekdonbus,deaiqiie cæterisPrincipibuSjPraclatis QC proceribus, apud quos omnium grauiffîme fumus tf ad udi, foripto ueftrofigni ficare uelitis, quo confilio buic adioni per Cæfarem ada hibiti fuerimus, qua fide diligentia in mandatonegoa do uerfati fimus4 breuiter,ut quid uos de tota noftra adt one fentiatis, publice teftari dignemini, quo hoc ueftro teftimonio omni prorfos exceptionemaiore,cpinioneni noftramlæfam,apud omnesin integrum reftituerej öi calumniam,qua immerentesimpetitifumus, depellcre, ac perpétua Sc irrefragabili teftificatione fidem SCinnos centiam noftram,toti orbi comprobare pofsimus ♦ Fece« cerint eo Illuftrifsima Illuftres ÔC Magnificæ D, V, rem fe longe dignißimam, nobis plane neceftariam, per«» pefuaobforuantia oblequioergoeas peniandam.

HAnc fupplicationcm, cum Imp^ Mai. cognouiflet, amp;antea teftimonium IlluftrifsimiPrindpis Fridc rici Palatini, ati^ Illuftris Domini de Granuella, qui colloquio pracfederant,de horum uirorum, öd Eccq fideödintegritateinCoUequio præftita intellexiffèt,fea cituniuerfis oïdinibus Imperij, Principibus Eledorß

bus cartcrisépPhndptbusÔCStahbus.fijo etiatn nomi« ne exponi amp;nbsp;tcftifican’, hos duos ucrè eximios uiros, operam fiiam in colloquiopic acfideltter collocaflê,eacp omniafcdffeac præftitiflè,quæ uiros uerèpios, catho« licos , orthodoxes Reipub. Chriftianæ optime cupi* entes, maxime deceant.

ÏIDK ET INTEGRtTATE ATQ.VE PIA DILI« gentia ClariflSmorum uirorû,D Jultj Pflug,Slt; D. D. Gropperi præftitainCoUoquio^

Nuidifsimus Imperator, Clementiflîmus j P^|iDominusnofter,inteliexitexîjs,qüæ hifee Wdiebus inconfilio Impenj ada funt,amp; incû ^^derunt,exdtari côtrouerflam aJiquam,deeo Libro,que Imperatoria Maieftas, finite Col loquiOjdeRcligione condlianda,EIedoribus Prindpt'j» bus Statibus Imperij ,excutiendumexhibuit.

Neitaque DominusIuIiusPflugôf leanne^Grop« pcrus,quos lmp. Mai. exeufatione eorum reiclt;51a,qu5 fupplidter obtulcrantjiniundum munus anxie deprça cantes, ad colloquium cumProteftantibus uocauit ÔC de putauitjOccafione huius cotrouerfiæ,8«f diiputationis, fo mçfuç aliquod periculû fubeant,ô(S iniuriaaffi'ciantur,uo luitimpe. Maie, Eledoribus,Prindpibus ÔC commu* nibus Stâtibus indicate ôi. teftari fe in ifta religiônis fufccptaadione;ad qiiam prçdidi uiri adhibiti funt,ali« ud nihil animadueitifTe, aut deprçhetrdifle,quâ memo;« rates uiros ambos, mandate SC iufsioiii fuac Im:'cta-= toriae Maicftati fideliterSC inculpabiliter inferuiiflc ÔC fatisfedfle. Eafquc uiasôC rationcs,quibus pracientes

controuerfiac reh'gionfs noAræ 'componi qucant, ttu/f dioprorfus Chnftiano St fidelij luxtamandatum^abea# dem fua Imper, Maieft. fufccptum, quatfiuiffe ,, Quam eriam eorum diligentiam, 5C pracftitä operam Imp, Ma» gratilTimo animo inteIlexit,ÔCcomfdexa eft. Iftud uoluit lmp, Mai, Eledoribus Principibus Q(. Statibus exponc« re teftatum facerc, ne prçdidiuiri aie ad Colloquium deputati, propter obedientiamfuam amp;nbsp;operam in hac caufa ftdeliter nauatam, aliquid incommodi^ aut calum niæ paterentur»

IN hoc lmp. Mai, teftimonio animaduerteprimumy Chriftiane Ledor,qudd Imperator, clariflimis uiris D, lulioöd” Groppero,teftimoniumprçbuit,eos fuiè cepto â fe mâdato in coIloquiOjfi déliter QC inculpabiliter inièruijftë. Hocenim fi uerûeft ( ut uerûeftjfalfum effè. oportet,quod Eedus calumfliatuseft,ftbi nec uifum qui de eflê eum Librum,qucm D, D.ïulius ôdGropperus ImperatorijUt ab Ecdo nô minus quâm à ie exeuffum SC comprobatumexhibuere. Quid cnimpotuiffènthi ad* fnittcrcinfidelius, ôd magis culpandum quàm fî Impe* tatori Ecetj q^quenomine, ut conciliatum ôf receptum in Religione praefentaftent, quodillene uidiffet qui* ^emc'Sed itaadaomnia funt,ut uiri illi fidedigniftimi infua fuppîicatione commémorant,quare Imps,Mai* merito eisteftimoniumperhibuit,eos fein Cciloquio, gefsifle bonafide, ôd irreprehenfibiliter, Quo iam loco Eedus habendus fit, qui in re tanta, tot Prindpibus, tam manifefto falfum teftimonium obtulit, iudicent; quicunque religionem Chrifti, ucritatem honefia* tem amant.

Deinde animaduertendum eftin teftimonio Impera« toris,quQd teftificatus eftD* D,.Iulium QC Gropperum,

’ïo8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DÉLIÉE. TMPE. ET PRINC.

cas m'as 8Crationes,gbus controuerfiçrehgfôm's coponi poflîntjquæfim'ffejdiljgentia Chrtftfana Si fiddi, iaxcaip i'd,qgt; tp{è eis mandauerat. Mandauerat autê Imperator omnibus fêx Collocutoribus, uti fupra comerrforarû cft, m omniu rcrum dC hominû refpedu remOto^fomma reÛ gfoneeam condliandi reîigionê uiam ÔCrationeminqui rcrent, quæ uera, quæ Deo grata, QC Ecclefiæ atlt;p pattiç falutaris effet. Sicut ergo Imperator agnouit, D. D» luîium ôi.Gropperum,fùQmandate,dequaerendauia ô(. ratione Ecclefîas pie conciliandi,opera digtia Chrifti» anisôCfideli fatisfecifletitaeam ipfàm/quamhi iudicaa runtuiamChriftianç concordiæconftitucndæ, piam 6^ ucram agnouit,amp;quæ incolloquio conciliataIunt,uC rcAe SC rdigiofe conciliata comprobauit.

Donet iam dominus, ut eadem tandem qs omnibus approbentur, quorum intèreft Ecclefiïstam mifere diG fipatis fuccurrere QC reformationi earum manum adnio firi, Necenim alfa iniri ratio poterit, condliandi inter (e Eccleßas, amp;nbsp;reftituendi ueram difdplinam Chrifti, id quod res ipia (âtis dedarat.iEffecerat Imperator dum amplius n$ poffer, ut Epifeo pi Ôc^Praelati fibi amp;reliquis Statibus redperent, (èpiam Slt;folidaminterfe,SCapud eos, qui ipibr um fîdd commiffi funt, reformationem ins ftituerentj atquis eorum uifus ad hue eft uHam huius rèi curamferiam fufcepiffcfQuaproptcrnifiin commune ab uniuerfis Imperrj Statibus^cumde dogmatis,tumdc diieiplina Ecclefiç eonftituatur, non eft ut aliquam Ec^ clefiarum emendationem expedemus : nifi quam fingms li Status pro le fufeeperint.

- Vt uero tibi Chriftiane Ledor conftet, quam proa lixe de hac re promiferint, amp;nbsp;pro Eccleitjs falutariter decretum fit, Decretum ipfum de reformatione lacrt minlfterq,ut fupra pollidtus fum,hic fubi'jcereuolo»

■Niunximus præterea^ôif commifimus, to ettam pontifîcio adfentiente, quemadmox dum hoc decreto fände cômendatum, dC ina ______ iundum uolumus omnibus Praelatis Ecclc-lafticis ,ut inter Ce ipCos nbsp;nbsp;nbsp;iuos, qui ipfis Cuhieéti ftint,

Chriftianamuiuendi agendiep rationem reformatio-nem inftituerc aggrediantur^quÄ ad commo dam, decen tem, QC falutarem adminiftrationem .Ecclefiæ defêruiat» Etiâ ut huiufinodi reformationcm, Cerio ac (èueriter tues antur, ÔC ftrenue ieruent : nullacp fe re,in eoremorari üel impediri patiantur, id quo d prædidi Prglati obedienter fefaduros nobis éi. commemorato Legato receperunt, Speramus ergo quod eiufmodi ordinatio Qi reformatio tandem uiam fit prgparatura,SC multis modis commoda tura, ad ea pie amp;nbsp;Chriftiane concilianda, de quibus in rcligione adhuc eft cotrouerfia, quo plena tandem in re^ ligione çonfenfio conftituatur*

NVneergo orandus Dominuseft,utEpifcopis6d Prælatis eammentem ÔC curam indat,quä id,quod eis Imperator, SC ordines ImperijjConfentiente Le^ gato, Optimo iure amp;nbsp;neceffario iniunxerunt, SC mandas runt, ipiitplmperatori Qi ordinibus merito, Qi religione muneris fui,nonfo!um promiftrunt, fed SCreceperunt, cum rite probeep intelIigant,8Ccordi babeant, turn bona fide et conftantia digna bonis paftoribus,quiuenientem lupumfortiter repellunt,nô deftrtis ouibusfugiunt,exs cquantur Qi perficiant ♦ Ea^utem ordinatio Qi reCorrms £e

CIO Chriftiana erit,8C dccentcm atcp falirtarém admim'ft«a tioncm Ecdefiarum reuocabit, qua toti facro m niftcrio^ ea ratio atcp forma refti'tuetur, qua Dominus, Si in. diui^ nis Scripturis, ôf infacris Canonibus defcn'püt, att^ re* quirit.

læ babcant fuos idoneos, ÔC ijs qufbus præefTe debent, probates miniftros,rdigtonis Chrifti uere SC intelligena tes,amp;amantes,quicpcum D* Paulo,fe Ecdefiarum ,non Ecdefias (uas efle arbitrentur : qui norintprocurationc vmfanBi Ecdefiarum, ut tutelam SC curam paftoralem, ad utilita^ ao^hinf »4' tern commi ffbrum,non fuam, quibus ea procuratio com mifraeftjgerendamcffe.Quimeminen'ntfCjUt Apoiloli fereputabantin omni uiu Si adminiflratione fua, nihil aliud quam miniftros 0lt;teftes efle Domini noftri Icfu Chrifti,quihuncunum,ôCnihilprçtereafcircfe,in Ecde ' (ijs uideri ueîintîôd uniuerfam docflrinam,facramenta, Si ceremonias,huc référant, Si tradant, Si admiru firent, ut homines peccatorum fuorum uere pœnitentes, remiffio nem peccatorum, bonumcp, pic, fände, et iufteuiuendi foiritum, cunda^ prgfentis et futuræuitæ bona, ab uno Chriftopetant,omnemep uitam fuam,hoc fpin'tu freti Si 3Lamp;i J eo inftituant; ut proximis fuis omnia fint, fiant, faciant, Si patiantur, quo Siilli feCe Chrifto domino uea rccognito, totos uiua fide confecrent,in proximisfuis Omni generc bonorum operum,exfynccra charitatc ma* nantium,glorificando. Et quicquid,uel indodrinam, uel in difpenfationem Sacramentorum, aliasep ceremo* nias irrepfit, quod hue non facit, nedum quod cum hac rationeChriftum prædicandi, Siei homines adducendi pugnet, primum dodrina, deinde reipfa corrigant, Si nmoJiântair.

D E ACTlÄ COLLOCtVir^ 2« ief: fundfoni totos,5lt; qu4m expeditiïsimc atc^ fandliïfii» meaddicereQCmcumbcie queant, öi. omntmodauica^ tio aliorum muiicnim,ó(S negotiorum,cum concedenda, turn indicenda : et quantum rerum et facultatum et uitæ Iiuius miniftertj neceflîtas requfn't, fuppeditandum erirquoçpid Reri poflît, fcholæeriam reftitui,2lt; tanta mi niftrorum inopi'a, ad miniftcrium tdonei luuencs eduCfi ri S)£. digne inftrui, necefle crit. Eacp decaufà feueriffîme reuocandi erunt illi Canones, qui uetant cuiquam de cultatibus Ecdefiæ plus concedi,qua‘m fuo ipfe de Ecdc fîamimfterio mereatur.quicp non Cantores modo 5C Le lt;flores,fedneDiaconos qui'dem Prcsbytcris ,uel libérait rate Ihpendiorum, uel admtmftratioms autlioritate præs fern' patiuntur.

Cumc^ omnes pridem uidemus, id tam graui Eedc fîarum damno ,quàm pauciflimis datum efle ficut Pau^ ius erat propter regnum cœlorum caftratis, quemadmo du tot iamfccuIiSjhoceft-, ab eoquod per Gregorij fepti- Anno Do. m i inuidam pertinaeiam uxores tandem ereptç minittris Ecdefiarum funt,cum fumma religionis pernitieconuis dum eft, ad tarn exitioiam omni pietati ( quia regno Dei plane exdudit, amp;nbsp;fpiritu Dei prorfus euacuat, fcortatio-nem,contra ÔC Dei 0^ fandonim Canones, utnunc,fi ad bucnonampIiuSjUtoportebatjialtemetiamconiuueatur adiandum,Sóomnibus non adcœlibatum diuinitus uo eatis,ad cundam pietatem,maxime accomod urn 6C utile coniugium. Qiia in re Ecclefiae ficut fequitur Canonem Spiritusiandi per Paulum editum,et melioremuetcris Ecdefiæ difciplinam, ita Ecdefiæ,plurimum confèrent, ham bine minifirorum iandimoniareftituta, etexplebe omnis impudentia facilius profligabitur,etfacro minifie rio fua dignitas etexiftimatio reparabit, ipfisep miniftrp rum cofeientijs, ut fide certa Deo minifirent confubtur.

Neuero eomm, qui ad facrum miniilerium doc?îi Si probe inftituti finqfittanta ubicp pcnuria, Slt;iftud Prela= tis prouidendumeritjUtij,qui hacin l'undione plufculù «aleanqprçcipuis Ecdeßjs deputcntui'jSC alijs minus in= ftrucfîis miniuns pracndantur: quibus amp;formulæ catc« chifmi ôdconcionû/ut Liber ab Imperaiore propofitus pie ÔC utiliter moneqparandæ erunt.

Et quoniam Epifcopi^qui hodie efTe debenqSC uocan tur,curç reipuba'mpîicati (ünt, quç cum Epifcopali funa Æonecohçrerenaturajnon folumintcrdido CanonurHj nullo modo poteli,neceflàrium certc cn'qdum meliori ra tionegubeniario politica abEcclefiafticainperibnisfèi paretur,amp;hacin re formam ucræ adminiftrationis Eccîe fiafticæ,quam ôdkxDci,SC Canonesprærcribunt,uel hadenus reuocare,utqui nuncEpifcopalem l.ocumtes ncantjCos uiros adhanc cuiam Eia uicegerendam,Ôi^ Ec= cleûjsreipfàprgflandam députent,quihuicgerendæ SC præftandæ fuffïcere poffînt per quos Si. uifitationes obeant , SC Synodis moderentur, aîiacp exequantur, quaefunt Epifeopahs muneris^Cumitacpcuiufcpreirea formatiofitjUere amp;natiuæ formæ reftitutio, rogandus Deus eftjUtEpifcopis SC prçhtis donct hancgt;quam pau« cis hic delineaui formam effe adminiftrationis eCclefiafti cæ,cum agnoftere effe fynceram SCgermanam, turn fie probareô^amare,uteam reftituereprouirili,bona fide élaborent.Quae résout Imperator rede fperat, pî urimuni ad plenam dogmatum conftnfionë inueniendam SC con ftituenda coferettimo certeeS côficiét: poftquâ dehis rio nifi regnS Chrifti inftaurari, hoc eft ueram folidâcp refor mati'onê Ecdefiaijîuere expetentibus, conuenire inter fc pleneôCconftanterpoflît,nemocpliuicmagisobftet,^% quos ïynceraEcdeua^ refixraatio omni facultate Ecclc

(ijsihcoinodandi' SCconfènfîonem fahitarem auertendi èx3àdet:6lt; Dominus dodrinæfuæ fynceritatem ijs, qui earn ex animo queruntjUonoftendere ÔC largiri non queau

HAdenus expo fui Chriiliane Ledor, quæ in hiiee Comitijs de iota ôd religionis reconciliatione, Eccléfiarum reformatione, ab Imperatore ôôom« nibus ordinibus Imperij coniulta,deliberata et conftituta funt:quç tumuîtuariojutuidesjcongeffî, tempus enim mercatus urgebat, fedbona fide omnia* TuuideriSjUt illisutaread gIoriamChiifti,ÔCutilitatem Ecclefîæ eius, conciliandifqjhincfilijs Dei, ÔCemendandis,non difträs hendiSjamp;ofFendendiSjUtenim quodperijqqugramus Si feruemus uocatifiimus.

Si uero te in Articulis, fiue conciliatis fitte non concis liatis,quippiamofFenderit,utbreucs funt,ôôab iniquis facile ininiquS fenfum detorqueri queâunccfitexpîica= tor commodior,iudicium fuftine, dum meam explicatif ©nem legens, quæ cçptaiamcudijftatimuolente Domis no, in manus tuas exibit* Temporis enim inopiafadum; eft,utabfoluiadhunc mercatum non potuerit. Domi» nus lefus donet, ut ita cupiamus, oremus, Si fidelém operam demus,utinipfo unumfimus, quicuncp eius mus : ficutipfeid cupiebat. Siorabat, cum diceret patr^t Pater iànde, ièrua eos per nomen tuum, quos dediftf' mihi,ut fint unû,ficut et nosîutqp ipfe opera in hocipfum impendit,cum per crucem Si fanguinem fuû inimicitia perempta, difperfos filios Dei ad iê sggtegauit, unume^ amp;nbsp;nouum hominem in Ce ipfo condidit, Si effecit, ut adî« turn ad Patrê in uno fpiritu omnes haberemus, Si ipfum eodê corde Si ore glorificemus*Huicfitgloriain fecula« *amp;nsn, IL Non* Septembr.

C LES IASTICOR VM» ET R A TI o N ( s , Q.V A CORRIOERE BOS oporteat, »ndicatio Imperatorig Mafeft» tnComfttjs Regcnfpurgt, poftulanti, exhibita.

Difdplina Cleri, Eîedioncs Canonicas, Ele* cioruin examinationes,ord/nationes,amp;f cô^ Rrma-tioncs reftituidebere id Apofclicî rcgulam amp;ueteresCanones.

[i® Am régula Apoftolica requirit^ ut qui ad facrum minifteriumcligitur,fitirreprehen* fibilis, S)(. habeatbonum teftimonium, non

folum ab tjs qui intra, fed etiam ab tjs qui ad hue extra Ecclefi'amiunt. Veteres ergo Canones iuxta hancrcgulam,requirunt, utnemoin iàcrum minifteriû affumatur, niß probatus teflimonio SC aflcnfu deri SC plebis. Din.j4,cap. Epi'ftopus. ôôc. Nullus.

Et ad eledh'onem Epifeopi exigunt fubfcriptioncm Clericorum, honoratorum teftimonium, ordinis con* (ènfum amp;nbsp;plebis : utqu/præfuturus eft omnibus ,digâ* tuv

fur «là ac probetur ab omnibus. Dift, Vota, Et font uerbaPapae Leonis, cx Epiftokeius 87,In quatcftatur, hæe in eledione E piicoporum it^ ut defcribit, obfer ua* ri ab ijs 3 qui Patrum régulas norunt, amp;nbsp;Apoftolicaenor« mam authoritatis fequuntur, His confentiunt quxde cledione Epifcoporum, QC aliorum miniftrorum haben turin Authcnt: Quomodo oporteatEpifcopos, 6C De Sanddïï, Ej^ifcopis,

Et D, Gregorius, cum deeîigendis Epifeopis ad Ecclcfiasfcribit, iniungiteh'gendimunusiêmper clero, ordini, ÔCplebi : ucl dero, dud, ÔC plebi : prout cuiusep duitatis adminiftratiohabebat,

Abufos igitur eft, quod ho die Clerici, atque ipß Abrfi«,«»* Epifeopi ordinantur, fine eledione 8gt;C aiïenfu ordinis €lt; plcbis'atque ccrum, in quorum poteftatc plebes font» Quare cum fandorum Patrum regulæ præcipiunt, ne nuamp;pi«w». ‘quis inuitis amp;nbsp;non petentibus Epifeopus detur : Sgt;(. affîr ment, Nullam rationemfinere, ut inter Epifeopos ha® beantur,quinecàdericis fintelcdi,necà plebibus ex^ paiti :rcftitui debet Ecdefijs ius eîigendi Epifeopos fu« os, utinquauis Ecdefia ab omnibus eligatur,qui debet omnibuspra:clïè,Ita ÔC dealtjs deridsaUenfos Ecciefû arum,quarum minifteriodeputandi funtjiaberi debet: quiconque ius præfentandi miniftros fibt fumant, aut lurehaberint.

Via neceflb eft 3 ut miniftri Ecdefiæ fintomnibus probati SC irreprehenfibiles, examina« quoque ôlt; probari fandi Canones iubenteos, qui ad facra Dimmiwij

minifteria eledi foerint, ut in 9, Canone condlij Nice^ nijôfTmultis altjs legitur, Etiftamexaminationempre- dintsadœu-ripiunt coram omniEccleßa ßeri^rtquicunquealiquid

contra-deduhabeatjidproferre pofli%iitlcgituf Can,'^, Gondlij Carthag. idcp Patrum tempore in Ecclcfi] s iem perobferuatum eflèeonftat»

Hoc enim de diuma authon'tate defcendit, ut D, Cyprianus fcribit, SjC Scripturæ teftimonijs probat in Epiftt4, hbri but Sacerdos plebepræfcnte,îubomnia um oculis deligatur :ut dignus atque idoneus publico iudicio ac tcftimonio comprobetur. Et paulo poft in eadem Epiftola, Coram omni Synagoga iubet Deus conftituJ facerdotem :id eft inftituit QC oftendit'ordincj facerdotales, non nifi fob populi affiftentis confcientia, fierioportereiut plebe praefentCjUel detegantur malorS crimina, uel bonorum méritaprædicentur : ut fitordinaa tio iufta de légitima, quæ omnium foffragio dC iudicio fueritexaminata.

Ratio huiusexaminationisetiain Nouellis, Quomo do oporteat Epifcopos,amp;^ Delandifs»Epifcopis,cft dili genter tradita,quàm obftruarefideliter oporteu

Eft igitur de hie gram's abufos,quod abfquctaliex ploratione, Ordinationes fiunt. Nam prætcr inania uera 'ba, nihil huius reliquum obicruatur, Suffraganei ij, qui nunc Ordinationes facere confueuerunt, interro* gant ter de Ordinandis, Sunt iufti ; font digni i Ab aliis quibufdam refpondetur, Iuftifont,digni font: fed ijs, qui nihil comperti de illis habent » Itaque merum lua , dibrium eft quod agitur, de falfom teftimonium in re tamdiuina»

Hunc itacp tantum abufum ncceflccft tolli, at^ cam formam,amp;feueritatem examinationis canonicte reftitu crc,quæ in Canonibus, de Authenticis praefcripta eft: quicunque demum fint, qui elcdionem uel prxfentatio nem horum fecerinn

De his uetcrei Canones prçc«pfiint,ut qm'fcp EpiCco ptis fuos dericos, ÔC Epifcopos Mctropohtanus or (c^r«oi dtnet, adiunAis tarnen ftbt omnibus, uel ad minis mutn^duobus Epifcopis eiufdem prouinciæ.Si uero abs »opoi«*«« fit Metropoliunus, tres falte ex uicinioribusEp/fcopis fc^pt^ncic ordinationem faciant; fictamen, utnon aliumordinent, nifiquemCanonicc aCicrOjOrdincöCplebe cledumÖC d«bcw. legitimaexploratione inuenerint inailpatö,ÖCadßcrS miniftcrium idoneum. Atcp hæc olim légitima Epiicopo rum confirmatio erat Can,4.Concilîj Niceni, ÔC Chalcc do.2Z.Carthag,»j. Sardiccn. Can,6,

Abufus iiacp eft,quod Pont lt;nbsp;Rom, fibiquorumlibet A6namp;»q«o4 dcrico%ÖC Epifcoporum ordinationcm,cuab ipfo pen's ^«£2«^ tur, 6^ Epifcopontm omnium côfirmationem ucndicat.

OportebiccpjCuiqß Epifcopo ordinationemfuidcrt, Qi. Epiicoporum ordinatione,atcp confirma tionem. Me CropoIitaniSjCt uicinioribus Epiicopis reftitucrc: ethis le gern prçfcribercjnc quos ordinent,aut côfirmcnt, nifi Ca nonica examinarionerite exploratos, et coprobatos»

rium in Eccicfia bona fideobeundum, ferendum no eft, ut fiat ad inanes titul OS) uel uagam, SCincertamfundlios cemBMBtfto« nem, Tolli QC ille abufus debet, ne quis abfolute ordines tunquod in Concilio Chalccdon.Can.ó.prohibitum eft, hoceft abfcp iniun Aione eerti minifterij,quod ordinatus (n certa aliqua Ecdefia, quçipfum ad id expctierit ,pers agat.

Et quia nemo plunbus minifterijs fatis effe poterit, oportebit 0lt; hunc abufum fubmouerc, ne pofthacuni plufquam unum minifterium Ecclcfiafticum comittas tur,neue quis duabus, uel pluribus Ecdefijsafiîgnctiirî

quod^etipfum in Oialcedonen, QC alijs Condlïjs fieri tic titum eft. Canon. i o,

lm hoccurandum, ne quid pro ordinationibus acci piant : neue etiam quifquam, uel precq reipedu, uel ulla carnis cómendatione, ordinationi ofFeratur,TaIes enim obliquas infinuationes fimoniæ damnant Canones, grauiterpuniunt.

REmouenduset ille abufuseft necui conniueatur, dum munus fuü in Ecclefia negügit : multo minus ßxquot;ia4eßtl dumabEcdefiafiiaulladecaufäabeft.NamCano nes, et Leges prohibent Epifcopum, ucl cauia Ecclefiae fîiæ, ab ea diutius abeffe,etiam fi in intima aula Imperato ris uerfetun Quod fi quis aliquandiu abßt, uetantei im« penfas ab Eeclefia fubminiftrari« Si uero ultra annum ab fuerit, deponiiubent« SednecapudaliquamEcdefiam fiiç diœcefis dcfidere côcedûtl autaliquid negorij, qua« kcuncp illudfitjfijfdpere permittunt:fi caoccafionein cura et adminißratione Ecdefiç,amp; fedis fuac impcdiatur» A fecularibus uero curis ficlibcrum Epifcopum, etom« • nem derumefle,CanonesuoIunt,utncctuteIam pupillo rum ,nec cura tioncm uiduarum illis permittant. Haec (an dtafuntinmultisconcihjs,ConcihNiceno,Can.6, An« «ioch.Can, j. et n,Laodicen.Can.42.Sardicen.5.r.9.n.i J Confiant 6, Chalcedony,Carthag.2j,5r,Z2‘iO9, Anthent.Quomodo oporteat Epifcopos, Ne quis orat. Et,De(anlt;fii(simis Epifiopis,

Cumcp Epifcopi pratcipuum munus fit,docerepopt|» »«rfed«eät lumjUoncficoncedcndumjUtEpifiopi idperaliospræ* fient I deligienim debent,ut D.Paulus prardpit,quiiunt ad doccndum idonei SC uo? untarij,

defîàs fuarum diœccfîum debent.Quare terminos dice^ lt;eßum S ♦ Panes fie deferibt ÔC diilribuiuoluerunt, ne qua ampiior fit,quàm ut Epifeopus fmgulas Ecclefias quotannislemel ipfè adiré,ÔCcognofccrepofiit,quomoa VifinhoEo-do facrum minifierium in ea peragatur:proindeetiam id reftituendum erit,quod Canones præctpiunt denouis DioK^resp»« Epifcopatibpjficubi populus excreuit,infi:ituêdis,ne tui ciuitati populofîori fuus Epifiopus dcfit.Sicnec presby tcnafiareoccuparidebent,quàmut doceant populum, uerbum Dei prçdicent, facramenta admmiftrent atep difciplinam exerccant, Vnde inConcilio Romano fub Diuo Gregorio celebrato, dânatianathematefunt press byteri et diaconi,qui negîedo munerc docêdi,ct Eleemo fynas procurandi difciplinam conlèruandi SCexercen dijCantionibus in Ecclefiauacareuelit,

T ollere itaep neceffe eft, quàmprimum id commode fieri poteritjSC eum abufum, quod Ecclefiarum prouen* tus omnes incertaspræbendas diftribuuntur.’SCprçben dçconferuntur in hommes, qui Ledorum modo SC Can torum officium præftant.Conftituto enim eo, quodims penditur primarijs, ÔC maKimcneceflarijs muneribus, ut funtpenfionesEpiicoporumôCpresbyterorum,qui do-ArinaCjfacramentorum difpenfationi, et difciplinac præs cfTe debentrtum diaconorum SC fubdiaconorum,quibus curam pauperum,et eleemofÿnarumprxcipuedeman// dari oportet : reliqui Ecclefiarum prouentus diflribui de bujfiu^or-bentin pauperes,ÔC eos, qui ad iàcrum minifierium infti tuuntur :tantumcp cuicp præbereconuenit,quatttumei (atis eft,pro fuancccifitateôCufu.Qiiæ difiributio, arbis trio EpifcopijSC presbyterorum, non tarnen abfip diaco morum confilio,olim fiebat.

hæc mtio conturbia eft, expcdirct rebus adco coiïipfis „ remedium adhibere,quod adhibuitloas rexluda. Nam dis opibM aim lacer dotes in priuatum ulum uerterent,qiMcquid of tóLddató facbaturin templo:regi'umfcnbamrccognofcendæfaa kuanir. nbsp;nbsp;cræ pecunîçunà cum facerdoteprçfedt: ne qua pars fra«

de deperiret ,4,RegÛ412,ca.Sic hodie utile elTetjUt pres« byteris amp;diaconisexordineduili aliquot probiuiri ad» tungerentur,tanquam teftes SC cufrodes : neCp id effet no uum exemplum, fiquidem teftatur Ambrofius,Ecclefie am initio habuiffe feniores ,fine quoru confilio nihil age batur,atcp hunc morem obfoleuilfe dodorum defidia, uel potius fuperbia:dumfoli aliquid uideri uolunt.in pri ore ad Timo th cap.ç.Præterea cum facerdotum deledio ni, QC ex3minsLtioni plebem intefefle iubeant Canones, nec à difcfplinac curatione excludant : frgnificant,non al j cnumefleabeoi^ ofRa'o,inrebusminoribus corum co feientiam intercedere.

Et ne Epifeopi atlt;p presbyteri occupentur negottjs fe VtEtekfiae ailatibus, reftituendus ÔCille Canon eft; ut Epifeopi atqi tttXmoi* Ecclefiçfingulçfuoshabeantoeconomos,SCdefenfores, ’ ac uicedominos,qui poflèflîoncs agros ÔC totam rem ali mentariam procurent : ne Epifeopi Ô6 presbyteri, ab ad« miniftrationc uerbi Dei Qi. difcipIinaCjUHo pado auocen tur*

K«lt;m cieri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eundem modum cuiandu eft, ut ÔC cæteri ordincs

lt;ora iiiqirid Ecclefi'aftid,finguli fuo olfrcio incumbant, QC ncaiiquï ^tur fopra offïcium fuum négligent!' ab E celefïa aliquid prebçatun jwBi in«ta fed infocum eorum,qui fuo muneri défunt, ait) fufiî'cia, fur..

Cum^ Canones requirant,ut facra ftipendiafi'nguïis aflîgnentur pro meritis, Qi officio^^ fedulitate, illc quoep abufus tolïenduseft,quod pueris fçpe,Sfperindeinepti$ hominibus,tantmidcni juefaepe amplius de facris ftipea dq»

^difVpræbetur, quàmns,qui Eccleßis aßidued^ utïlirer infêririunt, Vt ueroidonci miniftrf fèmpcr haben’ pofr fintjnonfolumfcholasin Ecckfijs habere neceffèeft,fcd ctiamalere ftudiofos,fandomtniflerio confêcratos,ÓC ad facrum tninifterium inftftiiere oportet, ut Vafenfè concilium pracccpit ♦ Tales olim erant, qui ledorum atcp cantorum,acoluthorumque ordinecenfebantur» Nam peromnes facracrnilitiatgradusafccndere oportuiteos, qui ad Presbyterq ÔC Epifcopale munus prouehebatiir, Quoniam autem præcipuum atcp (ummc neceflariS in Ecclefia eft, minifterium dodrinae,amp; quicquid in Ec^ clclia, uel legitur, uel canitur,uel oratur,uel populo expo nitur,ad ædificationê fiidci facerc debet : nihil omnino illic proferre,autgcri conueniat, nifi quod totum coetum aedincet, quemadmodum clarc D. Apoftolusdocet,!* Cor. 14, reuocandiSailli Canones funt,qui præcipiunt, ne quicquamin Ecclefia legatur, aut decantetur, uelinfjij,[,îfle«i* precesadiumatur,quodnô fitexDiuinisliteris dcfums ugcndû ptuffl, aut illis confentaneum,Tum,ô^ illud effîciendum efi,utquædiuinafunt,eomodo atiqpea religione admis niftrentur, quo feruetur pia grauitas, ÔC uera quærantur fîdei ædifîcatio,

Quodergo ÔC Liber ab Imp,MiobIatus requiriqdilis gens ôd religiofarepurgatiofacienda eftomnium leëüs onum, precum, ÔC cantionum, quai hodiein templis I0« cû obtinuerunt,utrefecenf quaccuncg Diuinae Scripturæ non côfentiunqô^ in rjs quç his côfentanea ftmt adhibeaf moduSjUt fâcrç Scripturae, ficutpar eft,(uus locus relin« quaC Nam uetuftiores Canones nihil quam Scripturas fegijueldecâtariin ecclefia permiferSt.ôt legitur can, 49* Gondlîj Laodicen, unde Concilium Conftantinopoî, in Trullo celebratum pra?cepit,clerum populum eac Diuinis tadtum libris docendum eftè,et comburi debere

lit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;tVIABVS7J

falFa martyrologia. In memorijs turn martynim fcgi corS hiftoriaspermifit. Carthag.can.4z.

Ita in Sacratncntis, quia per ea myften'um redemption Ill'snoftræ fumma ielïgioneadminiftran,£lt;fidespraeci* pue ædtfican debet, populo diligenter omnia, qu« in Vt facra my. ipforum adminiftratione dicuntur ÔC geruntur,explican iieriaeaini' dafunt.ut fi'des ponulicxauditu uerblt; Dei incremen* Suapropona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’.3, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r

ha-,qiiä po.tui-naccipiatjCxquicunqpinterfuntjfuum Amen,exuera queant. quod etiam Imperator, De Sandifs.Epifcopis præ cepit. Grauiffimus enim ab« ufus eft, ita falutis noftræ in y ft er la in fpedaculum exhi« bcre,ut miniftcr fitbarbarus populo. Nam,iudice Apo« ftolo,infaniammerito quisdicat, dum miniftcr tjs,quos docendos, amp;ad pietatem inflammandos fufcepit,ea qui bus doccn' ÔC inffammariipibs decet,ignota lingua pro ponit,utintelligi ab illis non poftint.

Et quia manifeftum eft, populum lacra myfteriasquai in Satramentis exhibcntur,nequaquam pro dignitatc reucreri turn fiduciam magis in opus miniftii, qua'm in . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficium Chrifti collocate. ( nam uulgo homines fine

pcenitentia SCuerafide, uttotauita eorum clamat,cum racramyfteriaipedaruntjamp;aliqua precum nomine ad« inutmurarunt,atcpnonnihil obtulerunt, omni cultu Dei Vewiadmr^^ defundos putant ) reftituenda eft obftruatio ueteris niftratioBap Ecdefiar,utBaptifma,extra periculum uitæ, ccrtis,amp; 1b« ^J,^‘*“”‘lennibus temporibus,amp;fingularireftgione adminiftre« tur, coram tota Ecdcfia itum etiam utmyfterium totum Baptilmific explicetur,ut populus intcnigat,quibapti« 2antur,cos in mortem Chrifti baptizari,â^ Chrifto cole« pcliri,adeocp ipfo induitatqueita uerafide Chriftibenefi cium ibi agnofcat,0d in eo cundam fiduciam, non autem in externa adionc, reponat.

gt;RAECjPVE corrigendi. ilj rentiam, tum uerum ufum uindicari oporfebit Proindc primum tollêda erit taufa Miflàrû multitude^ D, Hiero nyinus, QC Auguftïnusne fuo quidem tempore probare audebant, quoudie Miflasexhibere: cum tamexvlonge fandior tn Êcdfefia de ijs, qui uel admütêdi ad facra mys fteria, uel inde arcendi elTentjdi fciplina uigeret. Nam tS, quado ad ipia myftcn'a uentCt erat, iubebatur facro coetu cxcedere, quicun«^ no d urn initiati,quicuncp impuri, uel ctiam nondum pœnitentia purgati, SC à peccatis fuis ab« foluti eranK nee adeiïe peragendis myfterijs finebantur, «lignü «6m» nifi qui SC comunicatione Sacramentorum digni exiftij^^^^*^ mabantunQua in reita religiofi erant, ut D. Chryfoftoi mus de fe fcripièrit, Aniraam prius tradam meam, qua dominicum corpus alicui indigno,fanguinemcpmeum efFundi potius patiar,quàmfacratiffîmumillS iànguiné,, prçterquàm digno,concedam. Homil,8j.in Math.Si.n» reus fit corporis,et fanguinis Dni,qui illa indigncfumit, eodemfereatuobftringiï, quihçcindignis adminiftrat, uel fpedanda tanrS ingerit.Inde uetus Écelefia uela non leièrabat, doneeimpuri iacro conuentu exccflïflënt.

Tollenda igiturerit tanta Miflàrum multitudo:ncc ullis Miir^ exhibcndç,nifi qui digni Sacramentorum co rounicationiiudicari pofTunu Tum ad coinunicationê^ quicuntp iacris adiunt,diligcnter inuitandi erunen 5 h çc Sacramenta,non ad ipedandum,ièd ad fumendumjnfti tutafunt. Hincolimfub pœnaexcomunicationis iube* bantur cômunicare quicuacp iàcris interefient. Sic enim, amp;nbsp;Apoftolos fiatuifle, amp;nbsp;iandam Rom, Ecclefiam fer« HaiTefcripfit Papa Cahxtus,utlegimus Decôfecrat.dift, 2,ca« Perad.Item Diftind, hc Omnes.Similis côftitutio exCanonibus ApoftolorS adducitur. Quare D. Chry* foftomusredeiudtcauit,minifirS fruftraiàcram habere oblatiouêjûitfira»dîax€ad altare^dumnemo cômunfcat.

piopKrea quod qui indi^’ communicatibne iunt,abfce deredebeant, dum conkcratioipfa peragiturtidquod Diaconus EccIeOæ amp;nbsp;Chrifti authoritate præcipiebau Additeiiam, qui communicationc Sacramentorum in* dignus, ßt cum indignum quoq^ eße ea cfimunicattone, quæinpredbus habetur. Haec illehomil.^.in Epiß» w^cSiBii nbsp;Ephe. DeindenepopuIuSjUt hodie maxima pars fa*

doßSjßue in ipedando, ßue audiendo,ßue pr^dicando, uel denicp etiam Sacramenta fumendo : omne myfte« rium, ita ut Dominus inßituit, amp;nbsp;uetus Ecdeßa obferua uit, explicari præiènùbus quam dariflime oportet, ut ß« muljcumfacerdoteueraßde precentur, pacecp inuicem data amp;nbsp;accepta Sacramenns eildcm ita partidpent, ut magis magiîquc in Chriflouiuant,amp; Chnflus in illis» Verum.n.eft quödD.Chryßjßomus fcripßt.HomiI. i8. inalterä epißolamad Corin. NuncnoneUceamrationS quacinueteri teßamento erat, ut populo non liceat omx nibus partidpare,quibus facerdos partidpat:nuncenint unum omnibus corpus, dC poculum unum proponitur^ unam ab omnibus haben orationem,unam gratiarum adionem, 8d pacem eandem mutuo dari öd aedpit. Neo uero eße indignum, ß populus in myflerqs cum facer* dote loquatur, cum eo tempore etiam cum fupemis po* teßatibus, cum cherubim, fèraphim, facros h ymno« perfonet, Hacc die . Cum ergononnifiad hunc,qucm diximus modum,Sacramcntum hoc inftitutumfiqncc. aliteraueteri Ecdeßa unquam ufurpatum, cumcp ucr* reuerentiahuius Sacrameti ßt,comunioneGhrifiiineo liera fide amplcdi.utinuita Chrifliprofèquifep j^fidat, tollendümeritjquicquidcumhacrationciflud Saaame tum adminißrandi ,non confentit.

jAiMctüs dufdem tcmph' angulis, j'n eodem populi cœtu J“” habentur,tum etiam in pompis illiSjin quibus Sacramen SCdmimge-tum tantum oftentatur aut circumfe«ur,fidudafalßlpe dhtiom's, 8C extemi honoris fuldatur ,ac plurimum car^ nalis ftudq uulgus bominum pro fuo prepoftero a(Fedu admifceaq6lt; indigniffimis hominibus, à quibus hoc fterium Domini abfcondi debuerat,ingeratur:necefll crit Qc illam Mi (Tarum,eodem tempore, in eadem homis

, num congregatione, mukitudinem : QC iilas nuper adeo cxortas,amp; a pierifcp quçftus tantum amp;nbsp;fuperftitionis cau Ci multiplicatas oftentationes, amp;nbsp;circumgeftationes fiibs mouere,8C homines diligenter ad uerum QC falutareni hu ius Sacramenti ufum reuocare ♦

Cum enim unus Chriftus,8^ una eins exhibitio,una^ mortis eius commemoratio,toti Ecclefiæ quàmlibctnui merofæ,fufficiat,amp; D^Paulus difcrteiubcaqut Chriftia* niieadiacram cœnaminuicem expedcnt, SCunam om« nes celebrent: ut ficut omnes unuspanis funt,fiCunum corpus,ita ctiä omnes de uno pane, SC uno calice partial pent:quid polTit tanta Miflarum, in fingulis templorum angulis,quibuslibethominibus,8C pro inconfyderato cu iuflibct afFedu, mul tiplicatio aliud efficere Cquam uthoü mines opérépotiusfacérdotis ,quam Chrifti bencficio confidant, Sc fallb ac pcrnidofo fulcimento malæ confd^ cntiæ com parato,fuis cupiditatibus fècurius indulgeant, magis,quàm ad ullam pœnitentiam,uitæcp in Chrifto in nouationem cxdtenturc'Sic oftentationes ÔCcircumgc-ftationcs Sacramenti,fiue honoris caulà,fîue côtra quaflî bct calamitates, ut côtra inlal ubre uel malignum cœlum, contra uim aquarum ÔC ignis, contra hoftes, fint inftitu^ tç: qui non inanem fpedationis ÔCexterni illius operis SC honoris fiduciam exdtent Su confirment;'

Ciinfta ««p tcbit Qi. Mcterem morem, imo Domim' mftitutum, ut ad «rca Eiwha- piam iBortis Domini commemorationem, quae nt panfs »^.abtogaa calids partidpatione,Sacramentum exhibeaturjunicp populi ccEtuijUna tantS Mfffa celebretur,rcftitucrc, Nee enimun^ antiquitas repetendum hoe myfteriöeoden» die iudicauit ,nifi cum præ multitudinetemplum omnes fimul caperenon poflrct:atcp ita finïto facroadefletnojf «us populus, quem non decebat my fterioi^ expertem r© linquere, De quo perpendatur refenptum Leoms papg: Decon(èc,dift,2,Necefle. fumptumexEpiftola.Z9» - Etmouere debet Principes ót Epifcopos,uthofceah*., ufuscerte grauiffimos, qui circa haec diuinamyfteria in* uaièrunt,àadeo prxua!uerunt,quantapofïint cura Sß religione^quamprimu tollant: uerumep tanti Sacramen* d ufum reftituanfquod, quicuncp ieindignçtradationis: horummyfteriorum reos faaunt,etiam reos iè corporis fólanguinis Domini conftituuntjô^ prêter morbos ÔC. mortem corporalem,easquo^ poenas merentur,qug ma. nent omnes qui filium Dei conculcant, QC fanguinetn teagt; ftamcnri pollutum ducuntSCc, i Abufusetiamadmodumpemidofusefl',quodChri* ßianorum hberi,cum ante Baptilma nó poffînr,nec ado* : leueruntjinftituuntur àminiftn's dereligione: item quoi: nulla ab his fofcipitur publica fidei' amp;obedientiæ Ecde« fiaßieae profefsio, Curandum igitur, ut Cathechifmus' puerorum reftituatur, amp;nbsp;neconfirmentur ab Epifcopis,; nifi qui probe in religione edodi, ipfi Chrifto Domino,; QC Ecclefiæ nomen dederint, fidê profefsi 5gt;C obedientiS, qua EccIefiÇjiècundû uerbû Chrifti, prçftare debentpîj. i N on autem p uerorum tantum inftitutio,fed etiam to«, tius-populinegligitur : admonitio corn qui delinquunt,., iacet.‘eorum,qui palam fcelerati funt, friget coercitio, ueE potius nulla eft ; nulla ad iuftam poemiendam Jigatio :

; J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla

•niHù exconiunicatio, nifi quod mam's duntaxat fpcdeS quædam ÔC nomen manet :atquc illud ipfum quod de hac re relidum eft, cum grauiflîma contumel 13. benefîcîj Chriihquod per claues regni fui Ecdefiæ contulit,Ion- fi»«*«, ge ah‘o,qu^m utuitia populi Dei oorrigantur,tradudura eft.Præterquàm enim quod clerici fuas iniurias ulcifcun tur,alicubi non alium in ufum excommunicationem ads hibent,quâm utfub practextucontumaciæ, débita extor queant:alicubi ad resperditasrecuperandas,SCinqui-renda occulta fadnora : nufquam uerô legitimamjac qug fn Euangelio præfcribitur ,admonitionem praemittunt» Deniqj abfolutionem uenalem habent, ut nemo,m'fî pe* cuniam numeret,abfoluatur, Ita totum ufum clauiutn partim ad fuam libidinem,paKtim ad fuam auaritiam,par titn ad regnum fuum ftabiliendum conuerterunt.

Iftos ergo abufus remouercoportet,ueramcpEuan^ gelijadmonitionem,corre(ftionem,abftentionem,ô6exi eómmunicationem reftituere, ut qui peccarunt,ad filuta fern pœnitentiam reuocentur , eorum exemplo alqs metus incutiatur,aut certe Ecclefia contagione malorum îiberetur»

, Etquia adminiftratio hæc clauium procîiui lapfu in E cclefiae deftruÆonem,ad cuius ædificationem eft infti tuta,deducipoteft,ideo maxima opuscautionehabet. Neceffè igitur erir,ut plurcs, grauiftfmi, amp;nbsp;fingulari ipiri tus fapientiæ praediti uirihuicprçficiantur îijcpcxomnixi bus Ecclefiæ ordinibus deledi; non autê ut penes unum VirfgrsuJin. aliquem hec poteftas refideat: qucmadmodûhodie Of-ftcialibus eft commiîfa, qui utforenfium iudiciorum ras tionem probe teneantitamen prope nihil norunt de ras' done iudidj Ecclcfiaftid: acfîc uiuunt,utipfi excoms’ municarimerito debeant, fi uci'a obtineretexcommunia candi regula.D. Cyprianus heciudiciaexcomunicandi,

amp; in comiinfonem redpiendi eos, qui exdufi effent, non foîum clerijfed etiam plebis fuffragijs exercebat. EtD« Paulus cum nominal Gubernationes,non de folis mini* ftris 1 oquitur,fed de tjs,quiex toto corpore Eccleß^ deli* gebantutjUtmorum cenfuram exercèrent,

NotatifuntinLibro,quemImp,Mai,obtulit,abufus, qui in cultu reliquiarum 8C imaginum graflantur .Cum italt;ç conftet hos abufus pluiquam immanes effè,Ô^ innu metis fuperftitionum formis mundum fuifle demerfum, ipfas^ fuperftitiones cd uique progrelTas.ut Ethnid uix tantum impietatis circa. Caa idola admiferint, tollendae cruntta!es,quae ad impiu cultum proftant,ftatuae Si ima» gines, Reliquiae etiam quas impie populus coluit, e con* fpedu hominumiubmouendae Hint, omnesep co loco re ponendae,utnullamidololatriç occafionem pratbeant.

QVand in hac abufus inuaferint, uel potius eximda rintjcxplicari fan’s nonpoteft,Hafctamcnncccfla« RcEawiaiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corrigenda funtinqs, maximequi ûcro mini«

SB, * ' ‘ {lerio funguntur ne ullis rebus proplianis ie addicant! multo minus ne iuuenilibus cupiditatibus indulgeanf, multo uerd minime,ne flagittjs dC turpitudini dediu fint: Si cnim ludis autuenationibus aut commeffationibus {è addicantjfi caufas forenfes agant, fi merdmonia exerce* ant, fi fœnerentur, fi fufpedam habeant coniuetudinem cum mulieribus, fi intempeftiue ad eas commeant,fi itw terfintobfcoenisipe(fbculis,deponidebent, Scripturac modo ftudium, amp;nbsp;rerum fandarum cura,hunc ordinem decet; cuius officium eft, tum dodrina ,tum uitaccxem* plo al I) s praelucere. Hos igitur Præpofîtos fupcr dcrum conftituere oportet, qui una cumEpiicopo^fdplinam tojniniftris reftituant ÔC conferuent,

Difaphnamueroiunionim dencorumquia rctincrc difficiliuseft,conuenict,uti«xuutterainftit«ta,unâfttb SÎSri5 certoôifidomoderatoreadEcdefiafticam fundiónem, ««*“• (n cafta difcipltna, fié ad Ecdefiafticam moderationem apta, cducentur »nftituantur,

Q\in Ecdcßa reqmritgt;ut qui in facto minifterio fuo ucrfantur, fint fandi fiC inculpari, nemo in facto minifterio fem debet, fi deprehendatur in flagitis clerici bpfi« um alïquod uel ftdus incidifle :ut cft abnegatio Üdei, bl3rphemi3L^eriixnmnjCacrilegiutn,2dültenum,{iupr3, fornicatiOj furtum,defèrtio Ecdefiæ,cui quis adfcriptus eftjftadftriberemilitiæjfecularibus negerijs implicare, dm'Ii admtniftrationt admifcere, negledus mimftcrij, rcbellio ud confpiratio fadiiofn contra Epifeopum, fîi monia,commurMcariocum hæreticisô^ excommunica« tisillidta, mrniften'umperPnndpes,fineicgîtima uo-catïone,inuadere, uacare commefiâtionibus, ebn'ctatf, ludOjUcnationi ufurae aut in ullum incidifle oimen ca^; pitale. Rcuocanda igitur erit feueritas CanGnum,ut que illiprafcipiuntcaftigare, non impune, ÔC cum pemicic totius Ecclefiæpeccet:ôii quem deponi facro minifte« rioprçcipiunt,nein eo toJeretur,

CAnones ftatuerunt, ut quifep Epifeopus fai cîeri euftos SC corredlor fit :ÔC clerici uidflîm quicpfuis ciäiuwcpift« Epifeopis pareant : ÔC fi quis ièinique grauari iudi^

do fui Êpiieopi putet, Synodum prouindalem appellct: dkeaw. fiuero,etiam Synodi Prouindaîis ièntentia feiniufte premi exiftimet, prouocet ad Patriarcham ÔC narionac lem Synodum :ièd ea lege, ut dumper Synodum abibl« «atur ,fub ea damnatione,cui eumîuus Epifeopus fubs

. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tvcerit,mancat.ïtatubent Canones,ut EpiTcopfpïimum

afuæProuinciæ Synodisiudïcentur:amp;tumdemum,fl neceflcfitjcaufa ad maius Concihum defcratur ,Ha:cita conftnuta fiint in Condho Antiodieno ,can. ó.óC 9« In ConüâtHiopoh't« can, 6. in Chalcedonen, can.^.SC 17, in SardicêfijCanJ4.mCar(haginen.i5.ó^multisalrjs Cóci'* lijs, Quodrea Çondh'um Aphneanum excómum'can* . dos die, qui ultra mare prouocaflent, ludicauit,

Vt uero ifta iudida ÔC animaduerfiones rite, ÔC ordf neexcrceantur,ó6 oborientia in Ecclefia uitia in tempo* re corrigantur,Canones requirunt,ut binæ quotannis Einx qvotä-jSynodijUeladminimuunainqualibet prouincia habe* habœdxl* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam ut maiores Synodi, in quibus Epifcopi

'unius totius Nationis, uel etiammultarumnationum, conueniant: prout Ecclefiarum neceffitas poftulauerit, ,Hæc ftatutafuntinCondlio Niceno can.5:Antioch.zo, Carthag. 18, óó lt;^2, QC multis altjs. Quam landionem etiam luftinianus fua lege confirmauit,quaE extat in No* uelIis,De Sandiis, Epiieopis.

Et hicigitur abufus tollenduserit, quod Pontifex Romanus, iuftam Epifcoporum anirpaduerfionem in xlericos fuos,impedit: óó caufas quaslibet, etiam iripri* rna ftatim inftantia ad fe trahit : quod deniep Synodo* rum iudicia intotum fußulit. Et Synodi igitur reftituen das funt,ó^ Synodorum iudiciarquo d amp;nbsp;Eiber pofttriat» “ - Accefsit hue etiam alius abuflis,quod Imp, Mai. amp;nbsp;om* nes Principes, 6Ó magiftratus obftringuntur, ne fuam in corrigendis cleri uitijs potefiatem,uno modo interpo* nant. Cum tarnen Dominus per Paulum prçdpiat, om* nemanimam poteftatibus fùblimioribus,quæ gladiitm geftantjfubiedam, 6^,potcftates,omnibus facientibus 'maladebereformidabiles ciïè, In quem locum D.CIny* ïoftomus fcribi^PauIum ideo pofuifle,Omnis anima,ut often

ofteridcref, neminc hac fubiedione excip^ ettamfi Apo« ftolus, Propheta ,«el Euangdiftafit: nedû facer dos, uel ttïonachuSjhancn.fubiedtonem pietatf nihil oflcicere,

HocûnÆfïîmi Epifcopi,qui temporibus Conftâtint, filiorum eins,Valentiani, Theodofi), QC aliorum, ufcp ad luftinianiim Ecclefias adminiftrarunt, agnoueritnt: ac ideo pns Imperatoribus fefèlibenterfubiecerunt,in= Legejpiot« oictionem Condlï] detulerunt^cCutleges lalutares deie^^ dercbu$ Ec^ bus Ecdefiafticis conderenf,fuggeflèrunt, eorumcple^ gibus libenter paruerunt« Hinctot piac,ôè utilesdere= busEcdefiafticis leges,in prioribus titulis Codicis,ô^ (n Noueilis extantîôC ftatiitum à Jufttniano eft, Canones pro legibus habendos effe: Vnde 06 illud manauit,quod idem præfedi« Imperîj præcipit,utnon minus curent Ca nones obferuari ab Epifcopis,ô(f clericis, quàm ab bis ÔC cæteris hominibusl^es duiles,pœnasc^ fe fumpturum minatur detranfgrefforibus Canonum^easqp non modo* de Epifèopis 06clericis, fedde ijs quoque,qui horum tranfgrcffîonibus conniueanc

Nec exemeruntreligiofi illi Impcratores Epifeopos, clcricosiudicîj8lmperalibus,nifiincriminibus Eccle eiforà imtvt fiafticis,quæ non dubitabantabEpifeopis ÔC Synodis, ttt turn Epifeopi ScSynodi étant, acrius, quàm aiudicii bus Impcnj,cocrceri:ô6in duilibus caufis, quas Epifco^ pi commodius difîbluere, poterant, cum propter facrara authoritatem,tum quod per Epifcopale indicium derid amp;nbsp;monachi non itaà minifterio,ô6 difeiplina abftrahe* bantur,uti fadlum fuiffët per indiciaimperialia»

Sed nec ciuiles caufas Epifcopisiudicar€licebat,nia QuidiuÆta» fi fecundum leges imperiales, amp;nbsp;confentientibus qs, qui nbsp;nbsp;Epifeopo

caufas contra dericos habebant- Incriminibus nero ci? f'quot;**’' uiiibus Ô6 publias, dericos dicerecaufàm oportebat ap«d communia tïibwnâlia Iropertjjftafaudtaîegimtur

in NoucHis« Qiiotnodo oportcat Epifcopos, Vt cferîd apud proprios Epifcopos.et DefanATsimis Ep/fcopis;

Has leges Epjfcopi illorum temporutn,qui in tare EpiftepjfïB- Ecclefiaium aflèrcndo, amp;uerahbcrtafe tuendalatis zeli 5“* *?' habebanLiàcrofanclas habuerunt,eiscBlibenterobtema fiafticjcueri pcrauerunt. Reltimendæergo funt, oi^ lubmouendaeit illainfinjta clen' licentia, qua foli mortalium impuneice* flagitiofè uiuunt. Imperator itac^ ipic indica^ ' cum tempus fuen't, Synodos, contemptum Canonum uindïcct, committatcp hts, qui Imperialem poteftaten» per Imperium exercent, ne Hnant Canones, ÔC leges ab Epifcopis,amp;reliquo cleroitapalam,utdiuiam fadunx cftjconailcari» Vt cnim non eft inEcclefiaChrifti po« teftasad deftrudionem^ fed tantum ad aedifîcationemî ita libertas nulla cuiquam, SC clero minime omnium, dari poteft fadendi male, fed tantum bene} fadendi» Inde quaecunque Imperatorum benefido clero à fordis dis muneribus, à curia, à militia, à iudicijs donata immu nitas ÔC libertas eft, earn hac una de caufa donatam leges teftantur, ut illi, nulla re impedin', iàao miniftcrio toti fidelius, maioreque religionc, QC iandimonia incum« bant»

Ad hunc itatp modum cenfura QC animaduerßo in uitia clericorumreftituenda eft : ad quam promouendâ, 8dadiuuandam,Prindpcs curam fuam quoquc adiun^ gereoperçpredum erit:fiquidemreftitutam uere,ódfotf lideuolumus.

At uero quia nunc omnia in hoc ordine magis pros lapfa funt, quam ut poffit in ijs,qui cleri locum obtinent, difdplina neceffaria ecclefijs reih'tui, ita ut Liber ab Imp. Pr(filt;itodi ^^ai» oblatus prudenter monet, ea ratio ineundaeri%ut difciplinam poftuntjiacris minifterijs iJiniwftnc?praefidantur: inftitutis fcfaolis,quod fieri quampris ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mum

PR AECIP VE CORRIGENDÏ. numconuenietjfemenaljquodiuniorumdericorumho ' rum inftiturioni committi,ut pofthac nuHi niÜ redie itia ftituti ôd format!,in facro miniften'o fuccedant.

Cacreh,qui ad earn difdplmam fe tradere,uel omm'no noluntjUel non polfunt, uel etiâ propter impenna ad fa^« cramuneraidonei nonfunt,reti'nercin ofFicrj honore,ma ximeinregimme EcdefiarS,ubi cura animaiv eft,nullo modo poftunt.Tamen,fi (e pat/antur comuni faite Chri- Et«»« ftiançplebis difciplinareformari,SCdefinanthac,qua ha denus foliti funt.ethnicaimpuritate uiuere.utuel in ple^ bcCnrilti toleran qucant,nécenaria cis uite alimenta ab duiw. EccleftjSjdum in pace moriant ,aufcrenda no funt : pofta qua in hoc uiuendi genus ,tempoiv corruptionefic uenes rûtjôCineo tam diuuixeröt,utidcómodioremutarenon ualeât.Ecclefiç aût eft, cuic^ pro ftia ncceflîtate profpices re,et offendiculis omnib9, quoad per DeS licet,obuiare.

Porro quia ex Principum,0^nobilinm liberaIit3te,Ec elefîæcumahjsacceisionibus,amplas hodieditiones,5lt; maximas opes habent,quç fuos idoneos adminiftros, at ratores,0Cgubernatoresrequirunt: poterunt hiexnobis fiwt. * lium CanonicorS ordine deligi, Si ij maxime, qui ad Ec= defiacmunera fe accomodate nonualent,adhaccaiitem obeunda,non funtinepti.

Ne aût in pofterum,uel Ecclefiç per nobiles, qui difei Coiugiapr« plinç Ecclefiafticç fenoluntiubdere, grauentur: uel dos mus nobilium, Comitu, Sd Principum,qs emolumenris, que nuncab Ecclefijs percipiunt,priuent: expedier apud Ecclefias,inquib,hodiePrincipû nobiliumc^fiftjreditus fiabent fibi deftinatos , collegiainftitui, in q' iibus literis ô^moribus forment,quo deindereip .inferuirepolTint, qftç in co uite genere,ad quod natus,et inftrudus fuerit.

Ilie tarnen abufus omnino tol lendus erit, ne Ecclefiae Ledoi^ QC Cantorum numero,utnunc fit,« rauentur :c3 Hh

»J4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AB vs vs

fint hi infimi in cicro ordineSjCt minus neceflario mi nt fie. NcLcftor« ’'æf^^''S^”^’^’^^’^fO’’^i^iïsfereridû,uthiipfi,cuminfimo amp;nbsp;Csncoret loco côtenh elTe debeant, ordini Presbyteroi^ amp;nbsp;Diaco* opAaspr^e^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft^ijs qui cutâanimal^ ÔCeleemofynarû procu

Mnturucriî rant^adco proférant,ut pride fieri cœptû eft. Olim graui« tej yter«, damnatum eft,quod ft Pres by tens alicubi anteponer

bant Diaconi, qui tarnen aliquâ parte obibant düpenfa« tionis uerbi amp;nbsp;Sacramentorû, ÔC exercendç dift iplinç ad iuntfti Presbyteris erât. Quanto igif indignius eft, quod modo fîtjUt ij qui re ipfà nihil Ledores ÔC Pfalræ funt, quicqd uocentur,potiorê locum amp;poteftatê, in Ecclefîa éc rebus Ecclefiç,fibi fumant,quàm rj, qui adminiftratio nem dodrine,Sacramentorum,Ô6 difciplinçofctednt. Va leatigiturconftitutio Concilq Romani, quæcitaturdift» 92, Iniànda, ut Piàlmi ôi. ledionesperiuniores ordines recitenturaut cariantur: Qi. qui nihil minifterrjampÜusin Ecclefqs exhibere ualent, qua'm legere QC cantare, mino* res ordines fint SC cenfeantur,

Vbi aûtficformatijamp;adhoncftamuitamaffuefadia pueritia fuerint,ut ex ijs,quéadmodum hadenus fadum eftjClegi poterunt,qui prindpatus illos gerant,SCadmini ftrêt,quiadiundi Epiftopatibusfuntihocipfiim eis mu* nus comendetur.Efhn,bene regere populos, ctiampoli* tico imperio, bonum ÔC diuinum opus : SC qui fe bonos Principes in ditionibus eccîefîaftids prçftabunt,quia Eg clefiarû quodammodoeuftodes erunt, SCpiS fandum^ earum regimen fua poteftate adiuuabunt,hoc magis b 0* norum Principum officium exhibebunt,

C nfii n TamêquiaplaneimpoftibileeftjUtquisfimulftimmŒ ^qui Epifcó in repub.imperiûj SCEcdefiafticâadminiftrationêftifti« ucreprocu’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utiâcp rcde S)i, ordineproctiretneceflè erit,ut Ec

râ.amp;oinni clefijs ordinentur,qui nihil Epiftopalemunus obeant* Atq5hi,quofidclius toti curæ animarum Si procuration«, religioiuj incûbant,ab omni ctiia fecularij ut fcilicetSexi

ptuia,et làcri Canones prgcipi'nntj liberandi er üt,nedö à cura ilia oîm diffidllima ÔC negotiofifsima fuini imperî).

Ne uero adminiftrationes iftæ Ecclefiarum Sgt;C politie, Lde/bw« cômdceantur,led Ecclefns munus epiicopale plénum et «dminiftra' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • -Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• J ■ zr • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tiorcuume

integruin maneat:oportebit illos , qui adminiltrationi (ônufccnda« epifcopalis munerisprgfidentur, uerecanonicaeledio-nc amp;nbsp;ordinatione, ad quam SC populi fuffiragium àC tefti monium requiritur,conftitui.

Quan^autem utile fit eos, qui prindpatus epifcopas tuumineummodûregentjamp;quafipolitiæfummicpim^ rum eorum, pcrï) Epiicopi erunt, fuam quotç curam ÔC authoritatem duioX™” conferre,tum ad côftituendos Epifcopos fpiritualis pro ß“quot;'-curationis,Canonica eledione ÔC ordinationeiemper ob feruata: tum ad adiuuandumeos, qui conftituti fuerint, qUo munus fuû ipirituale rite obcant: aduigilare dcniqj, utinipediones Ecclcfiarû accurate fiant, acSynodi fuis temporibus,atcp cû fruducelebrentur, Attamen illis,qui adfpirituale Ecclefig regimen, ôf propriû Epiicopi mus Epifcopw fpi nusdeputabunt ,adminiftratio religionis epifcopalis fundiOjtota SC libera relinquenda erit,ut banc exequant, fpiriti.aii$ m ftcundum inftitutam Dni, 6C ut in facris Canonibus præ “quot;‘‘quot;t“'quot;' fcribitudnihilo plus inhacre impcrio eorum,qui epifcos pales principatus gerêt,obnoxtj, quàm ialuo munere epi fcopali, ÔC iàl ua poteftate uere ecclefi aftica atqj fpirituali, licerepotelfjSC Ecclefijs comodum eife. Magnopere. n, cauendum eft, ne politica adminiftratio cû Ecclefiafttca confundaf,aut adminiftratioi ecclefiafticg fua fpiritualis vtpoiwca poteftasimminuat,p quâdifdplineChriftiançrigorrcs amp;E«icßafti rctinêdus eft.Mofe fpû Dei picnilïîmus erat,ettotius res (igionis primus in populo Dei interpres etformator t tn quiaimpcriû fummû adminifirare debebat,religiôis eu ra,iubente Deo,fratri cômifit : ita afin quoc^ fibi imperio fucceflbrem coftituit, alium fratri in iummo facerdotio»

Î0 Q^VÏ A nv S PRAECIP, CORRJG-Et quanquâ fommS impenSpcnts unum efieudlet, ctj tamëaudireïac€rdotesetleuKas,pr^i.epit.Itanuncquocp debet omni's anima fubhmioribus poteftatïbus qiiæ gia dîum gefcant,fobïeda adbonuai elFeauxta tarnen qui di fdplinam Chrifti adminiftrant, debcnt banc exercerein omnes, qui Chrifti efle uolût, quocuncp imperij faftigio éminçant. Nam ut ucrbo Dei omnia ex nihilo fada iùnc ita ucrbo Dei merito omnia obediût:nec poteft qui Chri fto creditjienô imperio Chrifti faluifico libenterfubijce* re, Cuius rei Theodofius Imperator prçdarum çdiditex emplum, ôC. D. Ambrofio iure id teftimonij tulit ,quôd folus noflet Epifcopum fe præftare.

Ifta igit modéra tionCjfi imperij et fpiritualis regiminis adminiftrationes in Ecdefia difcernantur,6C confocient, minore molcftia,quia minore pol itiç mutatione, grauifft mi illi abufus tolli poterût, quibus Ecdefiç tam miicre ha demis defolatçftmt, ex negledu muneris uere epifcopa^ lis,quôd fcilicetEcdefijs dcfuerintjq hocfecundum Ca« nonem Chrifti,ô^ fandoiv Patrô,rite procurarcnt,amp; fin* gulas eius partes obirent, Eteertein Êcdefijs uera refor« matio côfiituinun^ poterit,fi nô hocordine diftinguan tur iftæfundiones.ut fingulæ ftios Paft ores, di. eos ido« neos.fuocp muneri dihgenicr et affîducircumbentes ha* béant, quibus etiam totacuraiftiusprocurationisliber? relinquatur,adCanonum tarnen medcrationê limitara fie finita: turn ßcutriulcp adminiftrationis fines deicri* bant,eacp fit partiû diftributio ^ut quilcp muneri fuo iatis facere ualeat,diS Ecdefijs fua necelfaria minifterianuf$ fubtrahantur. Quorum omniû optimâ rationem ueteres Canones preferibunt, quos lèqui hic oportet.

CHRISTVS DOMINVS ECCLBSIA-B SV AB Caput.adfitdjUtad fuam uoluntatem quimoptv me lt;5C fcltdHime refticuacur. Amen.

iquMuasuxores fcuuiduara fanAapeecatuïrfcmiïïibfle.iS » duxïïTcc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft Spfr/rusfandimotusaddeteftan

Sacraméra,altera Ecclefi^nota-z; Stipendiadocenti'um. Jt Sacratnenca, Cigna gratiæ. 2f SympathiamembtorôChriftf. j? 8acranienca,fig.focietat(sfacrç.xx Syfiodi habendæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.ff

Saaamcntumintegrum difpcnfa Synodi Epïfcopalcs.Prouincia-■ ri debet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48. nbsp;nbsp;49 nbsp;nbsp;Ies, Nationales, ÔC Vniutth^

Sacramentaquæneceflariajquæ Ies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

indexALTER in omnia ah'a,quæ Libro

Imp. fubicÄafunt.

Abfolutiöis bcnef,rctinendum.(Si Abufus canonic£ fan{Talt;ftiôis.64

Abufustraditionum. 69

Abufus A'ViflaERrpdefiindlis. -ji.

Abufus admiHiamp; obfcuraca do* clrinaEuangeli), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78

Abufus in culcu fanlt;florum. 81 Abufus,quod Ckrid amp;nbsp;Èpifcopi conflicuunturßne aÏÏenfu ordi nis amp;nbsp;plebi's. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2if

AJbufus, quod Papa omnes ordinär amp;nbsp;confirmât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21J

Abufus grauifti pala uitiofos ab Voluerc Sc ad Euthariftiam ad-mitrere.

Abufus multi agnofcuntur , fed oulfi corriguntür. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyj

Àcademiæ in dodrina lt;5; difdpïi nareparandae. uj. (17-7

ASlioin caufa Chrifti fit libera . Additioad art.de lib.uolütacis. 83 Additioad art.dcpec.original .84 Additio ad arc.deiuilificationc.83 Additio ad ritulum deEcdcfia.87 Additio ad art.de panicen cia. 89 Additio ad art.defacramentis, Sc)

Additioad art.de difdplina. 90 Adminiftratio prophana Epifco porum magnam pernitiera Ec 'ckiïaeintulft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

Anathematizati funt praesbyteri qui cantionibï’ trâ uacabât.104

AnnatgnullçRomamdand^. 101. Annotatio ProteftanciùiM de in-choataobedienria. sj. jRpplït jttîo oiçrirf-Chriib n:ra;ni

fit fine propria fide. - b’ gt;7» Argumentum ne ualeaf, Caufa rc ligionisperrinetad omnes,cr^ gononeft per nationem deci-denda. .•

Articuli conciliati ideo non reij-ciendi^iuiaaliqiü nunc nonpogt; tuetunc conciliati. 17S

Auguftanum decretum, ea parte qua çum lege Dei confentir, nç gletflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16Ä

Autoritasuerbi Deiin feripturis. reuelati, maiorqu ^m omnium hominum amp;nbsp;conciliorum. r/.'

AutoritasEcclefisc.nonin teftiff candofolum cft,fed ctiam fpiri. tualiteriudicando, 38

’ rhinfmé admittefldus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;215

Ëxcommunicaüonis SC cenfuræ rcftituoo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xvf

Ëxcómunicacionis fentenha, per plures ferenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uz

Explorât! tantum ordinandi, F

Familix Prglatorum moribp fint probi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13S

Famofos redle puoiri ab ecclef. 61 FidesnititurfolouerboDni. 59 Fidcs efflcax, eft fides apprehen^ dens certo mifericordiâ inChri fto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8f:

Fides adhibenda in ufu Sacramë torum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

per Fidemmeritum Chriftiappli' carurinCama.

fine Fide propria, mentum ChrP IH nemini applicatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'jz

Fideles tantum attinet promilfio fpiritus funéii.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87-

Gratiarum adionesPrifteipn Im peratori fadtx, de ftudio corn' ponendæ religionis, quod ta^ men non fequuncur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgi

Gregorius vrj. uxores minifiris

Ecclefiarumeripuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zu

H ffomonulFus^ legi Dei biefatisfa^ dt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

r ïmmunitasuera Cleric, que. zjt Imperator iudicium de adfis, iaitfumrcformadonis toferiopetqt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148

Ibnp. prouidi t impedimenta a' Le gatoinfetSumiri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»48

Eop^potnicccurrcdituni^ nbsp;nbsp;nbsp;147

Interprctatîo Ecclefi». jt Interpretationis donum non cft penes impiammultitudinë. 59 Inuocatioabfentis, tribuit omni' potentiaminuecato. ’jlt;3

ludicare Epifeoporum quale. zji Iudicium Cameræ œquum confU tuendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut

Iudicium Ecclefiafticumdcqui' busiudicet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uf

Iudicium do(flrinç,eft penes eccle fiartK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do

Iudicium 5c animaduerfio in de* rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11^

lus patronatusferuandum, (cd ce elefqs etiam ius fuum,inàgno» reijciendi,refiicuendum. »7

Libertas agendi in caufa Chrifti requiritur.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vjt

Paulo poß in marg.flt;epe ueritati ob fuit, Pag.Sf. lin.io.uiuafeuefficacifide,ßg, Pag. io4 inmarg.fchoheabolitte.