HIC COGNOSCES VEROS ORTVS ET PROGRESSVS DISSI« diorum inrdigione, uerascp ui'as illatoU lendijô^ Chriftianam conGnfio » nemreftituendû

Pighij CampenfK,contra Confißionem oquot; Apologiam Protêt ftantium nuper uulgatof, ZJ Refrtatio fuggittationit

Vulgaui ftatim Comitijs Rati/ponenfibus, quçillicdeconciliandarcligione adafuerût: idcp bona fide, amp;nbsp;fynccro piat confenfionia Bfclefijs reftituendae, de quoappelloiudiciiï

Dommt,Quia nero non dubitabam uarie, dehis Adü, à nie æditiis, iudteatum iri,etiam ab qs, qui Chrifh' regnu quærunt: cœperam adqcereexplicationem controuerfia rum,cum earû,quç in Colloquio in Comitqs illi's habito, condljatæfuntjtumearû,que condh'ari in eo Colloquio nondum potuerunt: fed tempore, ne ad eundem merca* t3,quo Ada, ea explicatio acderetur,exdudebar« Poftea uifum Domino eft, noftram Ecdefiam flagello corripe* re pjeftilentie,quæ res coegit uacare confirmandis eo fla^ gello correptis,0i^eorripi in boras expedantibus, i Sue« ceffîtdeinde peregrinatio quafdam,Ô!Î ahaEcdefiæne« gotia,quibus occupatus inftitutoopen'incumberenon potui:ad quod,nee deindeiuftum tempus contigit,indi cs fe magis magiscp accumulantibus curi« Qi. laboribus, quosameamp;EcdefiaSCSdiola noftra flagitat: Tarnen coeptum opus in manus refumpfi, amp;nbsp;proiequendo ci, xdendoep, impendi quantum temporis cottidianomco minifterio fubduccre licuit,

Eo uero me bar cauiæ perpulenmt Primum exmulti« colloquqs, quæ de religione babui, cum non paucis bo* minibus,5C noftratibus,6C percgrinis,ltalis ,Gallis, Hi* fpanis, Qi Anglis : turn etiam ex multorum fcriptis, ani* maduerti,ac c«to compcri,in coiuroucrfijs religionis^ quae-

noftro tem pore cxiftunt, hærcrcmînfmepairi cos,quos uidcas tamen uero Dei ttmore, ccrtoq; Chrifti ftudio tenerijtantum eo, quod necuetercm Ecdefiæ doa drinam,qua? extat inlibris S,Patrum, necnoftramredc intelligunrJtacnim SCnouæi1h',religionem tradcndi^ad mtniftrandiqj rationi,quæ poflremis ôôcorruptfs Ecclea fisc temponbus inrroduda eft, à rati'one, quamtradunt D. Scn’pturæ, S^ftcuti Patres funt,plane ahena,adrueuc runt: 06 Sophiftarum^quos pater mendacn,contra Chria lit do(ftrinam,nunquam no nexc trat, 06fu is ambus in-ftruitjparalogifmis ôôcalumnrjs pcrturbantur,utin fen's pits,turn patrum,turn noftrorum hominum,quanquam dare tn tilts Ô6 perfpicue omnia cxplanenrur , mint * BIC pauca, propter fen'pttonis SC formularum loquendi infolentiam, baud quaquam fuo ienfu, quo ftnpta funt, perdptant : inde^ multa in noftia dodrina, Ô6 dtfctplia na,cum traditione ueteris Ecclcfiæ,ô6 q s reltgionis pn'ns ciptjs,quaeilli exdodn'naChrifti uera tenent,plane pua gnare exiftimet, quæ tamen ets prorfus cofentanea funt: ÔC cotra multa in recepta uulgo religionis adminiftratio« ne,his arbitrent côfcntanea,quçab eis penitus diflîdent. His itaepjtimenttbus Deum, Ô6 quçrentibus fyncen'a ter Chriftum,hominibus,nauarchancopcram inftitui,ut cxplicando,quoad Dominus daret,noftra, QC cum info^ lentiæ remoras ab his fubmouendo ,tumSophiftarura cauillationes repellendo, oftenderem, quam nos pro« fitemur dodrinæ Chrifti repurgationem,06difciplinae eorredionem molimur, ficuteS fcripturis Dei, itaetiam cum ueteriuere Apoftolica Ecclefia,06 confenfu filios rum Dei perpetuo, omnino congruere : itaque uiam his ipfismunirem , Ô6 curamacucrcm,adreparandamins ter nos, quos Deus in fih'o fuoconiunxit, Ô6 membra

fuafedt,plenam amp;nbsp;firm am roti us religionis confehfiDs nem.Nam fi Chrifti fumus, ÔC eius fpiritu agimur, nihil profedo in hac «ira magis nobis dolerepoteft,quàm exi tiofum hoc religionis fchifma: nec aliud efle maiori curæ ôi. folicitudini,quam utomnifchifmate,ôtcunda diamp; fenfione fublata, uere rurfus,in uniuerfa dodrina,amp; di^î fciplina Chrifti confèntiamus^côfpiremus, amp;nbsp;folide unû fimus. Id quod feruatornoftcr leîus Chriftusjiam muns relinquens, ÔC reuertens in gl oriam fuam, orabat à patrc tam obnixe ut totius opcris fibi a' patre demandas tij adferendi eledos Dei in uitam fempiternam, abiblus tionem, perfedionemcp : quotp folo cognofci poflit,an nobis feruator à patre aduenerit,ôô fi uere a patre Deo di ligamur. No poteft quidem ulla nobis cuir. qs,qui Chri* fti non funt^qui non ex ouibus eius, quan^ adhuc aber« rantibus,funt,in rel igione concordia conftitui : ficut nec Chrifto amp;nbsp;Belial quic^ cómune eflè:at quis dubitet, ins numeramfanefiliorum Dei fupereflemultitudinê, inter eos, apud quos religionis adminiftratio grauifsime ads hue uitiata efttquorS laluSjfi in Chrifto uiuimus,amp; cum eo quærere ftudemus quicquid perijt,negligi à nobis no poteft: Tametfi no paueos ex his,fi no omneSjà ueritate Chrifti penitus pereipienda,00 fedanda,non parum etiâ remoretur,amoropum,Ô^ carnalis tranquillitatis, fus gacp crucis, quæ fyncerç Chrifti confeftioni in hoc fæcu 1 o nunquam deeft : uerum quo hac parte infirmiores ilîi funqhocmaioreeis cura, caetera fubmouereoffendicula oportet. Quo itaep his ipfis filijs Dei nobifeum in Dos mino, reftitutionefynceradodrinæ ôC difciplinae Chris fti ,ucre, folideepuniendis,officium meum qualecuns que præfi arem: ÔÔ quod meæ paruitatis efle potuir, ineen dio ifti patriae noftræquo, nifi mature reftinguatirr^ indubie

îndubie tota conflagrabitjdifltdio in rel/gionc,reprimcn dooccurrcrem,iftamcontrouerfiarum de religioneex^ planationem fufceph

Deinde dedi't Dominus me quoqj adionibus I'lli's, quæ Hint de reconciliandis Ecdefijs per Imperatorem Caro! urn Qumtum inftitutÄ^adhiberi, in quibus^quam mihi iHa pernitiofa reli'gionis diffenfio, SiC Ecdefia^ rum diftradio men'to doleat, ÔC quam cupiam ,oucs Chrifti, depulfis lupiSjin ouile Chn'fti rite congre« gari, SCpafci falutanter, baud obfcureprçmetuli.In« deuero fadum eft,ut Anti'chrifti aliquotmei'nfimuia« rintSinonij doli, qui Imperatorem , SC Status Impcrij prçtextu Sc illecebra concordiç Edefiafticg, pellicere co natus fim in-noftras hære(ès:al tjs uero nonnullis in fufpf tionem uenerim,quafi ni'mio concordiæ ftudio concede dere quædam uoluenm, quæ fine I'adura uentatis conce di non queant. Quo ergo omnes uideant, quid uel doli ftruxerim,uel concedendum exiftimem,eo quocpmagis placuiqdefingulis controuerfqs religionis, quid fentia, SC in quo Chriftianam Ecdefiarum reftitui concordiam debereiudicem,pa!àmteftari:SCquçmeuel Ratifponaî uel alibi dixifiein aurem nonnulli fufpicantur ,nuncprç dicare de tedis. Veria tus Him haClenus in luce,nec nunc tenebras quæram/aufam lucis agens.Nihil quidem ma gis expetOjqua'm Ecdefias Chrifti rurHis coniungj, fed non nifi in Domino, in quo SC confociabuntur eo pleni« us, et cohæreb unt fi'rmius,quo d odrin â eiuo fuerint puri usamplexç,et feeiusdifciplinçfimpliciusfubmiièrint.

PoftremOjfcripfit admodum calumniofe contra Ac« ta à me ædita,tum etiam nominatim contra Confeflione amp;nbsp;Apologiamnoftram / AlbertusPighius Campenfis, uir fane eruditus ct diiertus ,Hdodionoftri, fuiipfius, a it),

mak compos.Addidïtamp;f Ecciusfua conaitta,impud5 ter quidem illa futilia, SC folide Ecciana, tarnen prodcn'c' forfanjCa uel obiter refutari. Et h ac igitur de caufa effè of ficrj mei iudicaui,quod cœpcrâ opus profequi, eocp pri^ Wifö liM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excuticndas ipfas controuerfias defcenderë ,uox

lui ollendercueramoriginem ÔC progreflionem,cum ui tiorum,quæ in reh'gioncm noftram inuafèrunt, tum difïi diorum,quç ob tcntatam à noftris bominibus horumuï tiorumcorredlïonêjobortafunftum quæuera ôC. uniai ratio fîtjôC corruptelas illas religionis emendandi,SC Ec-e lefias in piam rurfus concordiam reducendi, Deinde controuerfias aggredus, explicare inftitui, primum,in quibus illæ maxime hgreant,ÔCqu£in uerbis tanta, quæ ctiam in rebus confiftant, turn quid in unaquatç, Ratifie ponæcompofitum fitjquid minus tpoftremo quid cona tra hæc uaîeant argumenta aduerfariorum î qux omnia maxime autemPighq excutienda ordinefufcepi,adicda refutatione fuggilationum Eccianarum, Quani^ cnim nulla Pighius fophümata adfcrat,n5 prius allata ab alqs reformationis Chriftianachoftibus,prgterquam in cône trouerfia de peccato originah',in qua Pclagianam impie tatem fimpliciter reuocat,ô^ in controuerfia de authorita te Conciliorum ÔC Papç,in qua Papæ Romani «Troffioicruf CO euehitjUtièntentiam eius de religione ,non folum Cctvcilqs, quantumuis Generalibus longe anteferat, (cd faciat ctiam «vcty.ii^T^'Tavtameneiufmodiadhibuit artificium,6Cnoftra deprauandi,6Cilla communiahoe ftium commenta adomandi ,utEccîcfîar interefle non dubitem,eius potiffimumcauillationes dcpelli,

His planum faciamnonper Diuinas modo fetiptué tas ,(êd etiam feripta Sanâoruna Patrum,nos in {nuU iahxrere

îahærere haercfi, amp;nbsp;ucre Catholicum Ecdefiae confetl* fum in omnibus fiadiofe fequi:aduerfarios autem no ftros, cumeoconfenfuflcut flagitjofa uita , manifefta fimonia, ÓC conculcatione tohus difciphnæ Ecdeßas fticçjita en'â gucrfà dodrina et Sacramêtorû admim'ftra tione penitus pugnare. Indeque amp;nbsp;illudccrto cog« nofcetur, Ecdefiç 0^ patn'ç incenfàm iram Dei auerti alia ui'anon polïèjquàm utimperator ôé Imperîj Status, imptjs ÔC impudentiffîmis pontifias ludificationibus de Condlio generalilongum ualcdicant,(Quidenim Tridenti unquam parare cogitauit) cœptam Ratifpo nx condliationem, pfo Gcrmanixconcilio coado, ad optatumfinem perducant,

Quod fane difficile non erft, cum Imperatori, Concià lio Eledorum, longecp maiori parti reliquorum Princû pum ÔCStatuum (cum enim Prindpes dC Status Impcri) dico,eos numero quibus Dominus aliquem populum credidit, nonquoslibet Abbatcs ÔC Abbatdïas, qui fibi Principum 6^ Statuum Impertj titulos uendicant) coru ciliatio in Colloquio Ratifponenfî confiituta, de uitiato hominis ingenio ôd perditione,deiuftificatione ô^regea neratione,de ucro Dei cultUjdeufu Saaamentorum, de difciplina deri fiCpopuli, comprobata fit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Quac res profedo,nifi nobis mature perire libeatimo dis omnibus accderanda erit, Videmusenimutabeo, quo nobis illuxit tempus uifitationis nofiræ, qua nos Deus tam paterne tan^ inftanter ad fe reuocat, dum contemnere oblatam Deimifericordiam pergimus ,ins‘ dies omniapublica Äfpriuata deterius haben'cœpcrunu Num difledi, QC diffi'pati magis ,magifque fumus in rea bus omnibus In comitijs Ratifponenfibus,quia rurfus

regnura C%riß»,a paucis quidemÜUs, led quitus rcliquî intcehciter concefïèrunt,ob ftina te rei'etflum eft, quantas interim Refpubl, Germantæ calami'tates perpefla eft J* Nouamox in illis ipftscomittjs amp;nbsp;pernitiofainter Sta^ tus Impertj exci'tatafchifmata funt.Prgclarusftarim exer citus ad Budam milere ÔC fœde cæfus eft, Fruftra dilapiÄ data no cotemnenda pecunia, qua mi'tti fubftdia in Hun gariam debebant.Quàm confcntienter copi'g,quae nunc -, in Hungariafunt,Spiræ decretæ,amp;quàm própte poftea miffç funt^QuantS uero irç diu/ng in nos inflâmatg argu mentum, bei 1Û tarn crucntum, 00immane,inter Imperaa torcm et Regem Gallorfi fubitoexortûjquos duos Mos narchas Chriftiana Refpublica folos habet rcliquos,per quos 0^ Ecclefiæ commode reformari,0^ Turci à ceruici bus populi Chriftiani depelliponenriMitto peftilentiâ, totcp alios exitiales morbos nunc quadriennio paftim per Germaniamgraflantes, Adhuctamencaufamtans torummalorumnon agnofcimus ,nec conuerti adDos minum uera religionis purgatione,ct Ecclefiarum refor mationeftudemus. Vtillud Prophetçin nos nimis redç conueniat.Percuflîfti eos et no dol uerunt, confumpfifti cos, ÔC renuerunt accipere difciplinam, obfirmarunt fas dem fuam,fupra duritiem petræ,nein uiam rediret.Dos

minum itacp oremus, ut ÔC fen tire nos iram fuam, ÔC ei digna pœnitcntia occurrere fadut, ÔC regnS fuum in nobis mature reftituat ÔC con* feructinaeternum, Amen,

VulgdtM rtUgionif corrupteldf, fatfa {)Ï4catione Dei, «tdulteriito cut((t (ofitineri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßUuflt;jiad4.

Qt(£Gründeinudferuntuitidreligionif noßritemporir. 4ßl.4.ufq}ads. A quibui,per ^uof, gt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordine uitiareligionis, noßro temport reprte

henfdfint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßl.3.ufq;4dto.

QudlesaduerfdrijjContrdDutheruin exorti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dio.ußj; adn.

yndecalumnix contra Lutherum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ßlai.ufq- adir,

duales difcipuli Lutheri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß{,

Quibuiratiottibui eum ^uibus hominibut rtligionii concordiaqua» renda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßl.zi.uflt;^adz4:

DefacultatcGr rationecottcilihtationaliscelebrandi- 4ßl.z4.ufc^ ada. Conciliatio Articulidehomin^ntclapfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl-a.

Conciliatio Articulideliberoarbitrio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ßi-ii-u/q;dd}8,

Conciliatio Articuîi de caufapeccati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl. ^3, çf

Conciliatio Articuli de peccato originali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad 4^.

Otto ingenio,ZT ^^uibus principijs,nos infe^ktur Pighiuf in uniuerfum.ßL 4y.cr4lt;s-.

Qj^ opugnet Pighius in fententia Catho lica de peccato originali. ßl. 47/ Definitio peccati origiaalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl. 4^,

Rilepeccatumorigindletuitiumhumane natura totius, zSquot; de imagine Dei inhomine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßl.43.ufq;adfzr

ftieritonoscondemnari propter peccatum originif,Grdeconditionein[an. tium non Baptizatorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl.

Deßgnificdtionibiis gt de utriufcj- ingenio uerborum ,Carnisgt Spiritua, cumconßtationecduiUotHmPighianorum. aßl.ff. ufq^adiri. aa

Expîicdtio locorumfcript.de peccato original!. g ßl.si. ufck ad Defindunturcontra Pighium S.Patreî,lt;iui dixtrunt: Peccatum originale'^ tffe concupifcentiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajgf,

ExpUcatiopnecepti: t^onconcupifcet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßLa-^^.uf^adffS.

impletiontm huiusMc impoßibilem effê^crde ufu tegis. a ßLtrs.uf^ ad 71. De autore nbsp;nbsp;caufa originalepeccati nbsp;nbsp;de traduce animarum, de fedepec

catioriginalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.ßl.7i.ufyi ad S4.

Depeccato ignorante inßrmitatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßl.s^.. ufcji ad so.

Quomodo ßliufportet ini^uitatè patris, explicatui locia Pzechielis .a ßf. so.ufqiadÿj.

Peccatum originaleejfereieUionem contra'Deum,effepropriepeccatuntt etiam rgt;,AugußnO)deß»ditur contraPighium. nbsp;nbsp;a ßl.sj.ufq} lt;«fior.

QßendituruerePelagianumelfe, or conßtaturdogma pighijde peccato originis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßl.ioj. ufq^ aduf,

A»proxjmorK/»p4re«f«gt;M peccata cr uirtuta transßndantur in liberof, deßnßo Augußni,contraPighium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d ßl.nz.ufji ad nf»

Por U,in quibuf cum Pelagianis facitPighiui^enumeratio.af.nf.uf^ adur Keßtatio Eccianarumcauiüitiottum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßl. nr.ufq^ ad m.

Signißcata uerbi iußficdri,ej iufltficationis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßim. ufq^ nr.

Significata er natura uerbi credere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßl.iz y. uf^ ad ns-,

Signißcata er fßeciesßdei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a ßin^.ufc^ ad ijr,

V eneßdei ex natura fua coharere fiduciä,ßiem,charitate.ß i^f.uß^adiai. Deßnd.deßnitiones fidei à Luthero,phtltppo,Pomerano,Caluino tradttiie de obiedo proprio ßdet,er fide ßecialicontraPig. a ßL^^x.ufq; ad to-a. Spiritum fan(lum,dariperfacramenta,zy inßdelibus. a ßLi^-ttf^ adisir.

Ppilogiu definitions fidei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl. icri.

PxplicatioconciliatiRatißonof Arttculi,deiußißcatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl.

P)e praeuntibuitußißcationem operibuc,eruera poenitentia. aßl. ilt;t4. Omnem iußßcationem recipißde no charitate contra Pighiu. ßl- »71. De neeeßitate er imperßdione perpétua, propria iußtia. ßl.i7x DecertitudinefalutisßdeipropriacontraPighium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aßl. so,

tidem non ßrrefecum peccatum.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl.zoa,

Permißionem Cbriß proprium ßdei obieifiim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl- loa-.

De bonorum operum neeeßitate er mercede. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßl- 20s»

Conßitatia Pighij tSquot;aliortifophißaru,de iußißcationecharitatif. ß^ni,-T H A OS.

LVSTRI VIRO, D. LVDOVICO DB FDANDRIA, Domilto Pritti, Imperat, iiaieftatis fupremo cubicuUrio, DomiM ac p4trono fuo cum primK colendo, Élartinut Bucerui S. D. àChriflo.

ftris ÔC religio/è, quæ reh'gtonis con« trouerfiæ Reginofpurgi,muante Chn' fto Domino,cempofi tx li nt, pi unm ae lane,ódintereas quæ exiftebantjma' ximæ: quæ etiam ad aliam tradatio * né reiedæ fint, quæ numero paucac amp;n5adeo magni moment! funt, uifum cft præmittere, quibus capitibus quæcunqp extiteruntde religionedifx fenfioneSjSC exiftunt,contineantur * unde primum ortæ, quibusqj de caufis audç,amp; ad hoeufep tempus perdudç fint:tum quibus rationibus uniuerfg tandem tolli,ÔCple na aefolida pax inter Eedefias conftitui, puratp dodn'= na,öó certa atep firma difcipl ina, ubicp in Écclefijs reftitui poffît,ô^ debeat, His enim rite côfyderatis Si perfpet^lis, poterit quifcpjCum facilius cognofeere, quantum id Do^ mini beneficium fucrit, quod in haccaufa per Imperator remjalioscp pios,2C principes uiros, qui illi ad reftituens dam Ecclcfiarum concordiam,operam fuam fi'deliter na uaruntjin Comitqs ill is, præftitit : tum etiam pro ie com modius adiuuare,ut hoc prçdarum ôc neceflarium bene fidumDomini,ad quam plurimos pcrueniat. Vtitacp primum de capitibus, à^fummis g6neribus,harum de re ligione controuerfiarum, dicam ,ficres habet

Quicquid inter eos,qui rch'gionis formam, quæ uul* go pridem obtinuit, retinent ac tuentur, Si fub ea Chri«

fttanum nomê fibi Mcndicanr^amp;^ eos, qui in Codetate Pro teftantium, Ecdcfiam in antiquum SC puriorem ftatum, adeocp ad Apoftolicum ordinem, reftituere cupiunt, de religtone Chrifti^i'am fopra ui'ginti annos, controuerfum eftjÔdetïamnum controuertitur, id duobus maxime ca^ pitibus contincrij certo certius reperies

De pldcits PrimumjCum omnes exnobis ipfis, obnoxq Detiudf tioneDei, do^ fub damnationemortis a’ternae fimus, quibus re^ cr hoM bus nobis paretur 0lt; conftet remiflio peccatorum, hoc openbut, reconciliemurDeo,ut in gratiam recepti^benefis centiam quoepeius erganos ientiamus* Deinde, quis fit legitimus dei cultus,2lt; quæ fint uera officia, quibus pios homines Deo fe approbare conueniat.

Hoceft,quibus rationibus,amp;auertcreà nobis iri Ddj. ut nobis propitius fit ac beneuolus:et bon a cû prçf entis, tum futuræ uitar,ab eo impetrare pofiïmus,Deinde quae fint probata amp;nbsp;grata Deo opera, in quibus exerceri pios cóueniaCqui hacDeibeneuolentia acbenignitatenitun tur. De bis enim duobus capitibus quandocunep uitiata Religio eft peruerfe opiniones grafïantur, SCquarrunt homineSjDcumjalijs fibi uqs, qua'm fieri pofïïr,placarey altjscp,qua'm probet,operibus demereri^

Vtpopu:t Deicripferat Dominus populo ueterfrationemfècö hts uetui i jn gratiam redeundi, ut, quotics in fe cius iram peccans uera plit s Jq concitafret,gratuitamipfiusmifericordiam,pcrfutu «« tDe= Chrifti làtisfaÆonem , ex uera peccatorum pœni-umtentia,ccrtacpimpctrandifi'de,imploraret, Ita quaefibi grata acceptaqj effent offida,clareprarceperat, facere fd~ off'iciisdi:, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regulamboni ÔC

lapfutßt, cundla 2Cfnft:ituere,Slt;agere,utitajin uerischaritas tis offieqs fuum cuiep tribuendo,feexerccret, Vnde Ce~ qnebatiir^totam externam corporis difciplinam eo con^ ferendam

fcrendam effcjUt corpore fiC^ammo fê,adconfitendam 6^ prædicandam maieltatem Det^tum ad benignitatenijbc neficcntiamcp erga homines exercendam, compararet»

At popuius firn ui atquefuis fe pram's defyderijs pera mifitjóC oblimfd Dei fadoris Si redemptoris fui coe^ pit^hoceft^religionemueram abiecit, externis modo fun dionibus facrificiorum,abrcpulla corruptæacdamnas tæuitç poenitentia,nullainmifericordiam Dei,amp; mérita Chrifti fiducia^expiare peccata,amp; gratiam Dei eblandiri conabatur. Et quan^ præualente in animis illorum luce iudicij diuini, conuincerentur in fuis ipforum animis atcp hocfenfu identidem pungerentur,fineuerapoenis tentiaÓCfide,nullum cflTeplacationis genus, nullum pia culare facrum^quo rite Deo litetur; tarnen ut legitimis facrificijs,qu£ inexpiationis teftimoniumillis dataerât, -vndeaUeà adhiberent pœnitentiam amp;nbsp;fidem, deuindi cupiditati^tticwÜKjj« bus fuis, adduci nulle modo poterant: fed fuis ftultis Si ifratlt. fmpijs cogitationibus euanefeentes,nouas Si exotias expiationum formas,partim ipfi comminifeebantur, par tim ab Ethnicis mutuabantur,

Quibustam aberaf, ut Deum propieium fibi redder rent, ut nulla eum regrauius, quam his ip fis placarainis buSjContrafeiritarent ♦ Ad nihil enim aliud eæ religiös nes ualebant, quam ut placatione Dei falfo promiffa, fe euros homines redderent,acobftinatiores incundafua £mpietate,amp; illa in qua demerfi erant uitæ impuritate* Indeuero eft,quod Prophetæ hafce ceremonias,utres Deo maxime abominandas Si execrandas , tantopere , ubicpdeteftentur.Necpiddetjsmodocercmonijs ,quæ praeter uerbum Dei inftitutæ erant, Prophetæ confirs mant,leadei]squocp,quas Deus ipfe in legefuacoms snendauerauNeep pofthaCjinquitperlefaiam, offeratis.

mîlu 11‘bamcnttrm faifo , fuffimcntam Eoc abominatfo mihi eft.Neomemas,fabbata,omnemcp ccetum indiAi« uum, non fero, praiïitas eftetiam indi Aç abftinentiæ» Nouilunia ueftra,SC(blennKates neftras odimt anima mejjiîintmihioneriJaboroeafuftinens.Eadem Domi* nus in omnibus Prophetis teftaturdecci cmonijsjetiam à fe inftitutiSjdum fine pœnitcntia ÔC fîdecelcbrantun

Eo fiquidem inftitutæ cranta Domino ceremoniæ, £gt;C omne genus facrifida,ut (acramcnta modo,2C arcanac quædam attcftationes effent,unicçilliusfatisfadionis, quam fuo facnficio pcradurus erat Chriftus, ut genus h umanum Deo reconciliaret: non autem ut peccatorura expiationes per ie, autiræ Dei depulfiones haberens^ tur» Et quanquam uimfrudumtç mortis Chrifticxhi= bebantijs,qui ueracordisfîduciaoblatamillicfibigrai tiam amplcderentur :non tarnen retinereideoinièhos mines debcbant,iêd ad Chriftum dirigerepotius,ôC qua SymioU fimanuducere.

diuinicul- Quemadmodum uerohinonueriliraelite,religione tus,pro prolapfa,fymbola fuæ cum Deo reconciliationis,quae ipfocuUu nonoportueratquafigratumDeocultum offerte :undc exhibetfal petenda peccatorum expiatio non erat: fed in quibus ob P rdigto. latam modo Dei milèricordiam, ÔC. Chrifti meritum pu^ ro corde ampledi dccuerat: tanquam res per fe Deum plaçantes,abfque peccatorum agnitione amp;nbsp;odio,abfque fideli gratis Dei in Chrifto apprehenfione,etcomplexu ufurpabant, tanquam demerente Deum cultu defun^ (ff i,non in ipfa dementia Dei,SC iatisfatffio ne Chrifti,iêd tllis ipfis ceremoniarS operibus, ÔC externo apparatuaci quieftebant. fta, abiedo charitatis ftudio, ie quifque am are, fibi ftudere, neemodo nullis offîcrjs iuuare pro^ ximos:feduel fraude drcumuenire,ucl opprimereuio^;

kntia, per fas ödncpfias ad fe trahere, qiiod i'pfius foret: vttxptr» Omni denicç iniuriarS genere ipfos afficcre pergebant. uerfitate ft corpus fuum necita caftigabSt, uel affuefaciebant ad ob dti omnis (êquium fpin't«s,uteflèntad feruiendüDeoethominib, »oßraini^ apttores Qi. alacriores : fèd cunda uitae officia ÓC bonaï**'^,^ opera, in falfis ac imptjs ceremonijs, amp;nbsp;ambitiofis oblas tionibiis, externifque corporis purgationibus, atque in« fanis carnis adflidionibus,ponebant: non cogitantes, quod Deus beneficentiam in proximum, quam facrifi« cium mauult, 8C quod corporalis cxcrcitatio ad parum utilis eft, pietas uero ad omnia:immo quod hæc ambiti« ofa fuperftitio furore non caret, corpori ,conditaatque concelfa à Deo bona fubtrahere, cruciatus molefti* amcp accerfere,ultra,quam eo conferat,ut fobria pietate, 66 pia fobrietate nomen Dei ad proximos fandifice« mus,06 regnum eius proferamus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Peruerftt

Hane offidorum peruerfitatem, utquifque Prophe« religiones taruminpopulofuitcmpon's,ita SeChriftusDominus tempore in Pharifaeis déplorât« Nam utProphetç uniuerio po« CknftL pulo,ita Dominus Pharifæis obiecit,quod in templo 66 facrificio,oblationibus, dedm is, iei uni o turn purga= tionibus corporis, totoque illo apparatu externæ reli= gionis 06fandimoniae,ad fuperftitionem ufqueoccu« pati,interim inaneseflêntiudicio,mifericordia ô6fide, refertique intus , faftu, auaritia, rapina ,immunditia, hypocrifi 66 cunda iniquitate. Quod fi quas preces ac clecmofynas facerent, eas quoque ad oftentationem efle compofitas«

Et per leremiam queritur Dominus, Ecceconfiditis rebusmendadbus,quæ nihil uobis proderunt« Vigent inter uos,furari,cædes facere,adulterari,iurare falfum , fuffitum faoere Baal, fedari Deosalieno5,quosigno«

/ ratis. Interim uem'tis, 6^ ftaris coram me m domo hac, quæ meo nomi'ni dedicata eft,atlt;p dia'risgt;euafimus,quia QKoworfo fedmusomnesabommarionesiitas * Jtanefadaeftdos ü^rpelun- nbsp;nbsp;nbsp;mca j quæ meo nommi confecrata eft, fpel unca 1 a^

calatronu, tronumc'Nam fient Ipeluncae â^reccptaculalatronura, id larron lb us præftanqut impune SC minore pericnio la= trodncnturjitailli, quia in tcmplum fubinde uenircnt,fe curioreslad peccandum,Ô!^ audaciores fîebant : quafi comparata iam impiinitate,q«od fub illo ceremoniarum fplendoreitotamfuamnequitiam obtcóiam ,ac confea pukam putabant ; cum tarnen nihil quam meras abomi nationes operarmtur non tantum «xotids atep prohi bitiSjUcrumetiamipfis a Domino traditis ceremonîjs: quiaabfqueulla pcceatorum dilph'cenn\Â^ uerainDei mifericordiamfiducia,illisabutebantur.

Ad eundemmodumieft enim utpietas, ita ÔC impies tas omnibus temporibus fui fimilis ) diuiam res habet in Chriltiano populo,dumEcclefiaChriftiper eosada miniftrari defijqquibus ièipfa commiferat,hoc eil, cum uere Epifcopali cura, ÔC fyncera Euangeltj dodrina, defbtuta eft ♦ Ita enim inftituti uulgo homines funt, ut perpaucos inuenias , qui ad impetrandam peccatorum remiflîonemjSCeonfequendam bcnefiœntiam Dei,non extemis facramentorum adionibus , alijscpceremonijs potius,quam ea,quæ facramentis exhibetur, ceremoa Per«e»f tüK commend atur, gratia ÔC communicatione fer« mérita ôd interceffîa ^cb T refpiciantdiuorum.quâmediatoris Chrifti,quc noa rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unum pater cœleftis propofuit:qui non uenijs Ponti

ficijs ôôfacerdotûMonachorûcpruffiagtjsampliusfe,^ Chrifti propitiationeerigât:quidenique,non bonameti am partem îàlutiSjfuispreculis, teiunijs ÔC oblationibus adtribuant* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam

Nam plnrfmos eorum qui his rebus, audiendis c i* mendis MiffiSjCokndis SCinuocandis diuis, horumcp oflïbus â^ftatuis uenerandis ôdornandis, redimendis ueniis Pontificiis,facerdotahbusqüe 6C Monachalibus fuftragationibus, prafcipue ftudent,uideasinterim in grauiflimis fceleribus ÔC flagitüs, in manifefto contcm/ ptu Deiperfèucrare,amp;f minas att^ promifllones, indigo nationem gratiâ «ius, perindc facere.Quam nihil igi tur hiChrifto Domino credant,ac fidant, exuita eorS aperte confpicitur.

Ccrtequicunquc non fpiritu Chrifticupiditatcs car nisreprimuntjSCueterem hominem cum ingenitis mor bis ac uitiis crucifigunt.q ut non habcnt fpiritum Chri* ftijita Chrifti non funt, amp;nbsp;quamdiu in immundicia fua, «brietate,libidine,Iafciuiis,fcuitia,fupcrbia,ambitione» rapinis,perfidia,dolis,iniuriisqj aliis pcrftSt, quam d iu ditefcere aliorum inopia,6C alienis difpendiis fuum face recommodö ftudent, nullam poffunt habere partem in regno Dei Chrifti. Alicni igitur fint a Chrifto necef* fe cft,quicuncp huiufmodi funt«

lam uerOjUt his malis demerfus,amp;^ utina non fcpultus fitubicpuulgushominum ,nemo nonuidet.omnes eer te,qui ftudium aliquod Chrifti habent,graUiftïmc con# queruntur. Non de plebe tantum loquor.fed de ipfis quoep primoribus.ct qsqui religionisantiftites,et Ec clefiacpracfules haberi uolunt, VtcnimipfiPontifices, Cardinales, Epifcopi, ac reliqui omnium graduum cle/ rici.tum Principes, cæteri quorumiibet ordin um ho/ mines uiuantjfatis pro indignitate explicari non poteft, acne cogitari quidem fine gemitu.Manifeftumitaque eft, hos omnesquicquid fiuc uerbis, fiuc fadisjin cere/ monijsatcjreligtonibuSiprx feferant,nontamcn Chri/

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bb ftum

ftüm exattimbtcfpfccrc âcquerere,neeciim «crâ fide ampledt,propterea quod nemo abhocrcmiffionepcc catorum pctercex animo, uel accipere pofljt,quinon fibiipfiinuitqs fuis difpliceat, acucroiuftitiae amore ac defiderio tangatur aquo longe abeft,quifquisnon uitam fuam adprofcrendos pœnitentiæ dignos fructus compofuerit. Atq; idco,cum tantoperc ftudenf facris ceremontjs intereiîe, facraomnia quodammodo deuo^ rarCjdiuos colere amp;nbsp;inuocare.ucnias Pontificum,0(^reIi/ qui cleri interçcflîones comparare, cumcp precantur »pfi quoque.cum ieiunant, ôC remplis templorumcp miniitris multadonant,a ChriftoautemDomino non pendent,cum ipfo ueram communionem non quçrunt, ncc aduoluntatem eius uitam fuam inftituunt,teftantur ipfi defc, abhisce ipfisexternis adiontbus, diuorum meritisô^auxilio,condudis facerdotum viel hominum qualiumeumep intercefliionibuSjdenicjp ôd (uis ipiorum exerdajs, èC non a Chnfto Domino, eiufqj pro nobis fatisfadione,quamnobispcr uerbum fimm commua nicar.'.itpuro corde a nobis recipia, fe,qualibetidagno fccrenoiintjgratiâ ]Jei,SL falutcmpetere Qi. expedare» Sic uero peruerfa fiducia falutis inebriati, ofFieijs quoquereligiofxuitacuerisprattermifTiSjfalfis tantum occupantur St^acquicfcunt Nec enim Chrifti nomen, lit cui uni nonfidunf,digneinuocare, confiteri, amp;nbsp;prx^ dicare ftudent, uçram carnis,ut cuius adhuccupiditati^ bus fcruiunt, caftigationem, quo illafpiritui Chrifti fubtjceretur,ignorant:proximis,quâdo ipfiin Chrifto nôdumexpetendaomnia poflident, impendere feuera charitate nonpoffunt.Interimofficiarcligionis,omm'a confumpfiffe fe putant, cum frequentandis,ufurpano dis,âf qrnandi«, fincpoenitcntia,à fide wiuain ChriftS

crretnonqs, flrehaam opcrafn dedchint. S^Jnctimo^ niac nero numéros omnesfeinpleuiflc«on dubitant,d3 idunijs di, abftincnttjs, quæautfucataefunt, aut nulla fpin'tuscommoditatCjCorpusfruftraadfligunt, febene fatigarunt.pro luftitia, iudicio, Si uentate,quç uix efle like polTunt, ne in fpcciem qui dem ,ubi deeft uiua in Chn'ftum fidcs, has Deo compcnfationes obfjeiSt : pro

' frudibusautêhberah'tatis.quamconferreineosdcbuc rant.quibus bcnefieriChriftus iubct.bis I'nfanas largin'/ ones faciunqin tcmpla, /n inftrumcnta^ornamcnta, at^ miniftrostemplorû,practcrïtoChrifto,infuismimmis interim efun'ente, fiticntc nudo, ÔC hofpitij cgente,in/ firmo Si uindo.Imo uiduç Si pupillç, cûdiiÿ paupercs ab hismaxime oppn'muntur. Si rapit quifep ad fe,quan/ turn modo per mundiIcgespoteRridt^deindeperne/ quitiam,uelambinonem,turpiflî'mcôd perm'tiofiffimc profundit. Quantulum emm ex tarn inmcn(»s opibus Ecdcfiarùm, quae omnes tâtum in eos qui uel facra Ec/ ckfiatminiftenaiamn'tcobeunr.uclad obeiinda ipfa cducantur, turn in paupercs Chrifti,infumi debebant, bisufibus fupercftcquod nonpridem, fub tituh'sEpigt; fcopatuum, Abbatiarum, aliarumcp facrarum fundio num,dcnicppcr difpcnfationcs,unioncs,cômcndas,6^ ciusmodi impudëtiffimasfacrorum canonum fraudes, ab q's abforbeatur,ô(:diffîpctur,quibusD.Bernhardus mserinon.if ante annos quadringentos, tale teftimonium perhibuit • in Omnes amici, Si omnes inimici,omnes neceffartj,amp; om nesaduerfarij, omnes domcftici.ô^ nulli pacific!, om« nesproximi, ÔComnes quæ fua funt quærunt.Chrifti funt, fe?uiunt Antichrifto.Honoratiinceduntdebo nis Domini,qui Domino honorem non deferunt. Inde is, quem quotidie uidcs, merctticius nitor, hiftrionicus

habitus,regfiis apparatus,irtdcaurum in frenis,in fdlis, amp;nbsp;calcanbus, amp;plus calcaria, quam altaria fulgent. Inde fplendidae menfae ÔC cibis, SCcyphis, indecomeflationes éc ebrietates. Inde cythara 0^ lyra, 6C tibia. Inde redun dantiatorcuIaria,0CprotTiptuaria plena,cructantia ex hoc in illud* Inde dolia pigmentaria, inde referta marfu pia- Pro huiusmodi uolunt elTe, ÔC funt EccIefiarS Prac)* pofiti,Diaconi,Archidiaconi,Epifcopi,ArchicpifcoA pi.Hæcille.

Vbi ante eo impietatis ac caecitatis prolapfi funt mife ri homines,exemplo ueteris populi,in maiorê fubinde furorem ac turpi tudinem eruperunt.Nouis enim igno* tisqp fuperftitionibusfefe dediderut, quasindiesquoep adcumularuntjDiui alij,quos pro numinibus colerent, fuperalios excogitati uartf.Deindecolendi,hos ritus, tum monachatus,Fraternitates, alijep pro uiuis ÔC. mor# tuis innumcri cultus cofidi : quae omnia Pontifices fuis approbationibus, commendationibus, 6^ indulgentifs confirmarunt,SC utpafli'm obtinerent,effecerunt.Qui# bus ftudtjs,ficutin plebe omnis extinda pietas eft, fan* dimonia euerfa, SCprofligataiufticiatitapontificum, qui feita proftitucrât,eo euafitimpictas,uitg impuritas, ô^ftagitiofaad omnegenus nequitiae libido,utiamdiu non fintatrocloreshoftesueraereligionis, frugalitatis, modeftiae,pudoris, innocentiæ,quam hi ipfï,quos tarne iftaalfjsSCdodrina,8fuitæexemplo praccipere SCcô* mendare decuerat. Vt enim totâ Ecclcfiaftici minifterif uim acdignitatêjin tyrannicam dominationê, 6C quae, ad fuftinenda facra minifteria,0C aIendospauperes,Ec“ ckftjs donatæ funt, opes SC copias, ad communiendâ SC ornandâ hanc,quâ côtra ius SCfas occupâtut, potentiä, conuerulfent, adeo partim prgtextureligionis,partim opum

ôpumEccîefïaftfcafnm prefidio îqunsindies, SCarteS^ JI auxcruntjfirpra omnem mundi potcntiam fcfe extu^ kriint, ut non fol um fûmi's regtbus amp;pnncjpibus for ƒ midabiles fint,fedhabeant etiam cunctaspotefratcsin fua manu amp;nbsp;ditione quas ampltficare Slt; circumfcribcre, inflnucreôi^deftiruere,engere acdifijcercjturbareac pa cificare,pro fua libidine poffunt.

Qtiæ itacp etiam in ordtnariam Öd legttimam poten tiam,pro human! ingenij uitiofitate, cadereplaerumc^ uitiafoIent,nonpotueruntinhac,Chriftotamaduerfa* ria tyrannide,no immaniter extftcre, ÔC fine modo pergt; uagari,facere fcilicet quicquid Iibet,quafi nihil no liceat Sii. curare extindos,qui uel uno uerbo tpoderari eorum libidini aufint- Qtiod malum utruncp eo extttit inhifcc hominibus importunius, Qi atrocius defacuqt, quo fpigt; ritus Antichrifti in gubernâdo hoc regno, uim fua prac fentiorem manifeftauit.Cum enim quicuncp ex Deo no funt, uerbum Dei, cuius femper prima uox penitentiæ eft, hoc eft, reprehêfionis, audire no fuftincant: qui no confequeretjUt qui eo maxime ferunt fpiritu cui perpe tuucS Deo Sc Chrifto bellum eft, non folu omnia qux inimica Deo funt, cupidiffime appeterent : fed horum etiamreprehenfionem,acomncm ucri admonitioncm (regno enim mcndaci),omne uerum exitiofum eft) pc/ iusmortcamp; inferis odiflenttnecfolumafedepulfam, fede mundo exterminatam, prorfuscpextindam cupe rêt,furiofo(^inidconatulaborarêtclndeuidcmus,nul/ lamufpiam gentium dominationem extitifte, quæ in eos, qui fua notare uitia aufi fuiftcnt, Só magis anxia fo licitudine inquifi'erit,0C immaniore animaduerterit cru delitate.Nam fimul atcp aliquem muftitafte audiunC contra fuasillas tarn licentiofasatt^cffienas libidines, bb iij pra^

prodnusadntdicium/anquSbatrefeos reum, atcj inde adignemabripiunr, ettuncfcdiuinaemaieftatis ultores pracdicant. Cum autem fuerithochornbileDei flagel gt;nbsp;lum.ad puniendam mundi i'ngrantudincm, ut crrore illufionefafdnarentur.qutluccmEuangcItjrefpucrât, Sc mendacio fubtjccrcntur.qui uen'tatï nolucran tobtê^ perarc,diu locum irac fuæ dcdit, Eo igitur ueluti conni uente,pauci fucruntquosadcoudlendam adeo rcccpta ubicp, totqj feculorum confcnfionecofirmatam impie# tatê,ipfcanimarit,autquos,cumadid,animanct,fuccef fualiquo donarit. Indies itaty corroborata omnis illa reIigionisoppreflîo,ÔCimpictatis cômunitio ÔC defend üo, ad fummum ccr te peruenit.

Atqui horum omnium malorum fonsunusextitit,^ quod primumobfcurata, deinde 8gt;C de medio fublataea dodrina fuitgt;qu£ docet, unde, ôf qua ratione petêda fit peccatorum condonatio,plaça tio,amp;:beneuo’entiaDef, turn, quæ fint grata a nobis Deo oft'cia.qui cultus acce/ pti.Nam ftatim ut propiciationcm ÔC beneficêtiam Dei. non per unum Dominum noßrum lefum Chrißum.uf ua fide.quçrere homines cœperint : ita fit, ut nec a uero Deo poflint utranuis petcrc:quiutcognofci nifi per ' unum filium non poteß,ita non nifi in co folo inuocari» Vere ita cpillijUt nouas placandicolcndicp Deirationcs, ita eiiam,quod Prophetae.fancpropricloquentes.popii Io ueteri femper obiecerunt, nouos recentesque Deos, quos nec ipfi.nec patres corum cognouerant,quia,nul« la fcriptura docente, receptos, adoraucrunt,

Adhunc modum orbe fafcinato,cu diabolus captos ipfostcncrct,omniaquein cis,utt»TO(lt;î^o/i;ît7Tflt;j«açfacere folet,pro libidine efficerct : quid aliud confequi potuit,' quam ut filente Euangelij dodrina,tandem edam maxtlt; ma ex parte opprelTatuna cum dcra fidc,omae edam pie utit

fcît/sfludium in populo obfolcfccrët.fubirct autêeiàs loco omnis impietas.neqm'tia, Si quoduis im'uftinac ge nusjpfiiiero duces Siantefïgnani fe contra Del uerbû. Si Chn'fti fpinrum, ciu'us ofRcium eft,mundum peccatî admoncreô(Sredarguerc,quibuspoterant praefidtjs ar/ inarent.Hoc l'gitur fecerunCaccp ut ad hanc pugnam eG» fcnCinftru(fli,miniftertj dignitatë,Ecclefiæpoteftacem acopes, quac pietatis inftrumenta ciïe debuerant, hue conuerterunc.Interca uero complurcs,u£iam dixi, exci* taaù Deus,qui ucri tati teftimonium ferrent.fed quia nô dû tempus mi'ferendi, SiSionædificandi ucnerat, inter pnmosconatusjuelutimpfïscarcenbus, eosfucceffus deftitUK.utuideripofTintinhoc excïtati,quo temporS miferamdeflercntpotius,quamremedi'umadferrent»

Atcû Domious.EccIefiæ fuæ mifertus, tantac eiusac Cl#»î 'n«»* tam calamitoff oppreflioni fubuenircaliquando uellet, ftrifDcusfu^ Erafmum Roterodamumprimuminmediûproduxit, qui magno acumine,uiuitcpargUmetis,ctquapolIcbat eloquentia ac dexteritatcjcomoncrcccepit, falutem no / ftram non pofre,nec reparari, nee conferuari ceremo / ntjs;fedfiduciauerafnChriftum:necprobariDeopof/ ^^^iquot;***^* fe Opera, quac non iuxta cius preceptum, eo fpedent amp;nbsp;ualeantjUt proximo.adbencpiccßuiuendum commode turAcquo ifta falutaris dodrina folidc 8i penitus refti « tuipoiret,auihorftudiofisfacrarumrerumfuit,hucque cfficaciffima perfuafionepermouit, ut miflis commttis fcholafticis, quac corruptiore illo feculo obtinuerant, feripta fandorum Patrum,inprimisautemDiumasiitc ras fummo ftudio legerent. Sipertradarent.

Succeffit ftatim huicLutherus.cuiustenuia primum initiafuerut.NihiLn.q portentofamillâinpraedicâdis Pontificijsuenijs impudeniiâ r€darguebat,eaflt;^abfur

KoMjprimu ditatcsnotabatj qiiætam crafTaeerant, ut mam'bus ferc Mul^enti^ , palpari polTent.Atcum Pontificiacpotcftatjs,euerfores potfus quamdcfcnfores,nullam,quamlibc£ moderata receptarum abominationum redargutionem ferrent, rtpcrtr«lt;(fïiK fua, cum recepti crroris irreligiofa defenfionc.tum falfa Luthcriußt ÔC rabiofa uin' criminatione.efFedflentjUtinauditS, negt; édreffurgart“ dumkgitimo ludicio condemnatum,Pontifex Rom. ittw/ocoî«io. Ecclefiæconfortioeticerct,Satanætraditum:hac die ßr n£ chrifti excüatas occafione,ÖC neceffitatc offictj impulfus,ne fet pr^apuofom jieetfufeeptam femel ucritatis defenfionem abiiceret, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœpit quæ pie de Indulgcnuïs difputarat, totami^ dein

de dodrinam de pœnitcntia, QC impiï iuftificatione,re^ Dnufti^ci • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;explicare, hoc cft, fummû illud caput dodri

‘ nacChriftianae,unde,ÔCquanamrationepetenda nobi's fitremiflîo peccatorum,amp;beneuolentia Dei'.Et quia ni hil huius humanis uiribus aut operibus effiici poteft, in* De Mut in cideruntiuxta difputationcs, Quaenam fitinhomine fa tenÿ hum4= cultasadparandamDei gradam,Quid cxfcualeat ho» natura, Quis ftatus ütôC quae conditio hominis

* ’ renati,tumc5fequenter,Depeccatooriginaîi,quatenus ablutum fît.uel non ablutum,hoc eft,quatcnus nihil cô* demnationisafFerat,nec hominem impellat ad peccandS uiinfuperabilùuelquatenns hominem adhuc obftridS teneatfub condcmnatione,ôi;adpeccandumuiolentcr rapiat. Sequutæfunt deindeÔC aliae quelliones cûülis Deride. coniundç,de fide,Qiftcjei,cû caufis, tS effedisjioc eft, gratuita operatione Spiritus fandi,in eledis,tum ad il* luminandas eorum mentes, ut Chrifti iufticiam apprae* hendant, turn ad ipfos innouam uitam regenerandos, 8C corda eorum in obedientiam Dei formanda.Item de bonis operibus.quoçppreciohacc fint apudDcum.ac çuâni mcrccdcm hâb€«intlt;

Inde, quia facramenns remiTsio peccatorum, æ coin= »nunicatio Chrifti, ad falutê,Slt; uitæ çtemç partidpatum ofFertur, ÔC exhïbetur, cum ïpfa dodrinæ ialuifîcç confè quentia,tum etiam aduerfarioium intuendis manifefti's erroribus,importunitas juirum ad facramentorum rationê explicandam pertraxit. Nam, ut dixtuulgo flc homines edodi óóaffuefadi erant,utmagis externis ele mentis ÖC adionibus facramentorum confiderent,quâ ut fide uera, Chriftiinillis beneficium agnofcerent,ô^ amplecfti ftuderent. Sic uentum eft, ô^ad Miflàm Nec cnim quicquam in ecclefia publice geritur,in quo homi nes prçpofteram i'alutis fiduciâ magis defixam habeât. Cum ea, publica, utiacramêti corporis SCfanguinis Do mini, ita etiâ precum, hymnorum,0lt; oblationum, cum do(ftrina,0^Euangelij prçdicatione,€fledcbeat admis niftratio , diipenfatio, eo inftituta 6C exhibenda,ut homines magis magiique uiuantinChrifto,SC uiuens tern ilium in le potentiusiêntiant,amp; fruantur plenius,

A d horum itaque omnium tradationem ÔC illuftratis onem,uirumfufcepta femel repurgatio, ateg explicatio loci illius, à quo, SC qua uia percipienda fit pcccatorum uenia, amp;nbsp;cum Deo reconciliatio, hominem perduxit, SC cum ab adueriarijs impeteretur ,neceflaria ueritatis des fenfiOjCompulit.

lamuero fides folida,fine bonorum operumftudio efle non poteft. Spiritus enim Chrifti, qui animis iando rumperfuadet,eos eflefilios SiC hæredesDei,idem ues rafânditate eosimbuit,SCad eorum operum flxidium, quibus rite colitur Deus,hoceft,quç ad falutem ÔC utilis tatem hominum conférât, excitât, animat, SC promouet: Itaque amp;nbsp;alter princeps dodrinæ Chriftianæ locus, res purgandus ÔCexplicandus fèfe obtulit, quid iam recon«

VNDB RÊDGIONIS CONTROVERSIAE diiatis cum Deo, atque na regenitis, faciendum, quibus nam incumbendum adionibusfit, aut quæ grata Deo præftare officia poßint, ÔC debeant,

Ifta occafione, examinandæ uenerunttraditiones hui= De tmditi manæ.NamficutueraetunicarationeplacandiDeûob outbid hu-- îiterata, ÔC obfcurata, plurimæ fal fæ excogitatæ funt, ita »wrf/iiî nbsp;nbsp;nbsp;negled a ÔC ignorata pura Slt; fancffa obedicnria,uero de-

nium amp;nbsp;unico cultu Dei, homines, omifsis uere bonis operibus, quç Deus mandauitlege fua, ÔC adprobauit, infinita prope genera cômentitiorum cultuum excogij: tataamp;inueda, totaque ratio ftruiendi Deoà mandatis fie dodrinis hominum,ÔCqs quidem,à quibus cauenx dum Chriftus 2lt; Apoftoli monent, petita eft.

Quæcumpîçraqueficeffent,utperfedefendi,ne ab qs quidempoflent,quiquiduis receptum femel uu’go, pertinaciter tuend um fibi putant,obqci cœpit,taxanti ea Luthero,obedientia Ecclefiæ,ô6 poteftas prefedorum EccIefiç.Hocueropa(ffo,ad huiusquocploci traeffatiox nem pertradus eft, quç traditiones patrum obferuandç fint, quæ repudiandç,. quarum ncceflaria, 06 quarum uoluntaria effet obferuatio, Ô6 quanta in his Chriftianis fpiritus Chrifti liberfatem adferat,denique,quæinhis paftorum Ecclefiæfundio Ô6 poteftas.

His autem commemoratislocfs continetur,quicqaid dereligionein controuerfiam, hifte uiginti annis, uenit Ow»er co inter eos,qui Roma. pontificis iudidó Catholid cenlenx inter nos,qui Lutheraniuocamur,uel proteftanc ^iùbM [s * Ex quo intelJigi poteft, de quibufeunque inter nos fuit,uel adhuc fupereft certaminis, ea uniuer duobuslods comprçhendi, qua nobis pyenti«, Kation« Et cum Deo redeundum in gratiam, eiufque benefi«:

bcneficcntia impetranda,ôôperdpienda, 5C quæ inui^ lt;em Deo à nobis probentur officia jfîntque,ut ipfi grata, ita etiam uere bona opera.

Nam de all]s Chriftianæ dodrinae dogmatis, quales De quihut fiint, de myften'o tr/nitatis, de incamatione uerbi, de dogmatis duabusinChriftonaturiSjde pcriônæunitate,deproui- mhdcon^ dentia Def, qua mundus gubernatur, deextremo ludi- trouerfunt cio uiuorum Ôômortuorum. Item de natura,minifterijs, aclapfu angelorum, de rerum omniû conditione, nihil motum eil, nifi quod multæ curiofæamp;friuolçcirca hçc myfteria difputationes, in fcholis, dum iaceret dodrina fidei amp;nbsp;operû, exortæ,per fe obfoleuerûr,ubi, quç de fi is fcripturç tradunt, fimpl iciter ex ipfo fonte,amp; religiofi us tradi cœpta funt,ad eum fcilicetmodum, ut inde fi du cia in Chriftum nbsp;nbsp;ftudium ucræ pietatis accenderetur,

ÔC aleretur. Itaquefummam omnium certaminum,qug Lutherum à principio exercuerunf, ÔC nos hodie ex= erccnt, ad ilia duo, quæreccniui, capita pertincrc, cla^ rum eft.

Intérim uero dum in acte fiat Lutherus, alios, ueluti fubfidiarios ,qui in partem oneris fubircnt,Deusexj citauit. Iis igiturarmisinifrudi,quæine nobis miniftra uerat ( neque enim fateri pudet, quod res eft, nos fu-ifle omnes eius difcipulos,eiufque magifterio ac dudu ad lucem ueritatis peruenifïë ) inarenam dcfcendimus. Nam cum uidercmus, omnes quieum hinc inde impes tebant, ad opprimendam Dei ueritatem confpiraife, crat certe ofFicf) noftri,illam falutis doclrinam, cuius res uelationenos dignatuseratChriftus, tefiimonio noftro non deftituere, amp;nbsp;fi nihil aliud, capita nofira iàltem ob^ tjcere pro eins defenfione, potius, quam ut tacendo effes mus eius proditores.

Hicuero magis acmagis flagrare ccepit amp;hoftium furor,óó zelus eorum, qui recepta magis, quam explora« taconfèdari folcnt. Illi quicquidànobisprofedû erat, continuo exagitareclamoribus,conuitqs uexare,calum« niando detorquere, Ô6 trahere optima quaîcp in peisimä partem.hifidemillis omnem accommo dare, nobis dero gare,illos utueteris acprobatçreligionisadfèrtores, com pledi Ô6 rufpicere ,nos tanq nouarum Qi. damnatarum hacrefon inuentores ÖC propugnatores execrari, amp;nbsp;fæue Duogene^ admoduminfeëlari. Namduofuerunteorûgenera,qui rlt;t aduerfa nos oppugnarunt. Alij inconlÿderato zelo dodrinam riorum, noftram adhuc incognitam, tantum quianouauideba« tur,hoftiliter aggrefsi funt, Âlrj aut uentris tantû Audio, autnominis fibi parandi cupiditate, nos fibi oppugnan-dos putarunt. Neqp fpes eos in totum fefellit : fiquidem eorum plæriqj,hac occafîone,ad magnam dignitatem emcrfcre,amp; lionoratiore loco haberi cœpti funt,tum etiS. opulentis facerdotijs aud:i,quorum alioqui parua fuilTet habitaratio lt;nbsp;Sedinhis impleri oportuitillud Erafmi. Pauper Lutherus,multos diuites reddit»

Quemadmodum uero illorum,qui noftrahoftiliter duxerunr, ita QC eorum, qui hos fecuti noftra fine hoftili tarnen acerbitate,ac publica infedatio« ne,improbarunt hadenus, amp;nbsp;adhuc à nobis dilfentiunt, duplex eft genus. Alij enim uel Epicurei lunt.SC fl agitio fà uitæ turpitudine demerfi: qui, quoniam uerbum Do« mini fuis libidinibus aduerfari audiunt, eius odio in ra* biem exardefcût: uel receptis fuperftitionibus adeo ebrfj et fafcinati funf,ut cômuni prgiudicio côtenti,noftra oîa, tantum quia a confuetarum fuperftitionum pracfidibus damnari ea audiunt,abijdant,^ condemnent,tanq nul« la coniyderatfone,aut dijudicatione digna, Alij uero par tim

EXORTAE ET AVCTAE SINT. II tim antiquitatis reuerêtia,amp; timore nomtatis, partim amore ac ftudio eiijs dodrinæ,amp; diïciplmæjin qua edus cat! funtjS^ ita profecerunt,ut al iquem locS teneantjpars timetiam quod noftraagendiratio,uidetur infolentior, (bcietatem no Hr am fugiunt.

At hi,quoniam Chrifti ftudio tenentur, etiâ ft in muU tis præter i cientiam, non ita aduerfantur nobis, quin plu nmainadminiftratione Eccleftarum quæ iam aliquan-diu obtinct^corrccla uelint. cum alij tantum noftram ins fecftanda ducant, 0^ radicitus cupiantexciiàîdeemendas tione rcrum Eccleftafticarum,quamlibet uitiatas effe dif fiteri non pofsint,non folum nihil foliciti, fed hanc etiam quantis pofluntuiribus repellentes ÔCimpedientes.Agit enim hos, ÔC. pro fua libidine fie detinet fpiritus aduerfas riusChrifti,utqugad reftitutionemdodrinaeChriftfas cere qucant,per fe oderinqcû tarnen odq Cui caufam igno Rowirf. k rent. Cum enim Deo gloria dare negligunt, confitendo fcilicetin quibus erratum fit, dC emendationem moliens do, obienebratur cor eorum,ut euanefeentes cogitation! bus fuis,uera pro falfis,bona pro malis oppugnent,0CfaI fz pro ueriSjmalacp pro bonis defendant, uere ftulti fadi, cumfefapientes profitentur.Indeuero, utmerito ijs acct dere folet,qui traditifuntin fenfum reprobum, ea dedes cora in uitam fuam,cum aceruandis facrilegijs,rum défis gnandis flagitijs,admittunt,quibus facile conuincuntur quiduis potius quam Chrifti negocium agere.

Hos itaqp,0d quicûqî palam uentri fuo IX nomini, opc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

ram fuam in oppugnandis nobis nauant, in hacinquifis tione pi) confenfus.mifsos faciam, nccullam cum huiufi modi difputationem inhac tradatione fandorum con tiofufee» ciliationi dicata ÔC inftituta, ingrediar, nifi quanta alicu pta fit. bi neceflaria ueritatis defenfio requiret » habebunt enim

VNDB R-ELlGIONrs CONTROVERifAB fatis eorum,qui eis (ecundirm ftirltitiam (liam refponde^ ant.ne (apere libi uideantur in colcp folos refpidam 8C ad corü ingem'um ÖC. rationem, quoad Jicebit, cunda in hoc tempore attemperabo, quos, utnobis aduerfentur, partim commouet uniuerfæ Êccfcfiæ authoritas, ÔC mas ïorum reuerenriajdenupjinnatus bonis Si modeftis inge nt)samorrcceptorum,præfèrtim dereligione,partim of* fendit tantarum apud nos rerum intrepida nouatio. Des inde etiam orationis,qua plçriq? noftrum utuntur, infbs kntia( ut ipfi quidem iudicant) Si acerbitas. In Domino enim conuenire nô po!runt,nifi qui ( unt Domini,SCeins fpiritu aguntur,eacp re omnem iniquitatem deteliantur, 6C Omni ucritati congaudent.nullum enim eflèpoteft ius ftitiç cum iniquitate commercium, nulla luci comm unio cum tenebris,nulla Chrifto cum Belial confenfio. Quos circa, cum inftituerim oftenderc quoufqp iam côuenerit, SCconuenirepofsit de uniuerla religione, ad eos tantum refpidendum mihi efi’,qui Ciirifti ipiritu prçditi,de hifce rebus iudicare Si ftatuere ualent. Animalis Îîquidem ho mo, ihatam non pote(lcapere,utpro ftultitia ducat.

Hos ergo qui uei è Domini funt, Si tarnen no lira pies racp nô probant, per Dominû noftrum lefum Chriftum, quiomninocôtemniturÔCabqcitiTr,fi ullumeius mems brum Si organum,contemnitur,6C abr)citur,oro Si obies cro,necumuel deLuthero,uel de nobis, qui nos Luthes ri difcipulos profitemur,ÔC uere præ Rare ftudemus, iudi cant,aliud fentiant,aut perfuaderi fibi finant qualescucp irel fimus ,ucl enëmultis uideamur,qnos regnum Del quçrere,nec alio fpcdare noftra confilia,q ut hoc Dci res gnum ubitç erigatur.Deinde ficubi ofFenduntur, ne illic autiam concepto præiudicio,autcriminationibusuuls go nobis obieiÄis , nimium immorentur: fed integrum ' ac fincerum iudicium,probe cognifis Si exculsis,quç no pro nobiSjfcd pro Chrifti caufà afFerimus,faciant.

Hoc prof CCÎO coràm Domino teftimonmm dare Lu-iherOjUifi Chn'ltû ncgare uelimusjOportetjquibufcuncp mores ÔC itudia eius perfpeda funt, nihil en in omni ifta fua tanta contentionefpeAafle a' prindpio aut molitum enè,g ut duo ilia capita dodrinæ Chriftiane,puraamp;fos lida in Ecclefijs extarent, per unum Dominum noftrum Icfum Chriftum,ÔC fola patris cœleftis gratia, omnem cô ftare nobis iuftitiam,et falutem,fola(^ Chrifti pro noftris peccaris fatisfadione fîduciam falutis niti oportere, turn ijs incumbcndumeireofFicijs,quæ Dominus ipfeiniuns xerit, quæ nimirum fola Deo grata , ÔC hominibus uiilia funqnon quæ citra uerbum Domini,Humana exco gitaueritcuriofitas,quænecprobariDeo,nec commoda rehominibus pohunt. Vencratur,non contemnit uete-rem Ecdefiam, ÔC quicunqp in ca fideliter miniffrarunt ac proinde omnem non neceflariam nouationem, autho ritatifcp legitimçcontemptum odit.TranquilIitatis ôi. pa cis publicÇjObedicntieqî Sgt;C renerentiç erga Reges,princt pcs,adfèrtoreftÔdpropugnatorftrenuus,necminus acer omnis feditionis,contemptufqjlegitimilmperij, «index amp;nbsp;oppugnator.Ita innocentiç,uerecp bonorû operum,ft quisq alius,hic certe prædicator Slt; adhortator eft ardenc tifs. amp;nbsp;impure,irreligiofçqj uitç cenfor,Slt; caffigator feuje rifsimus, frugalitatis quocp, moderationis,3^ temperan« ti£,magnus amator, ÔC perfuafor eft,hoftis uerus cundg nequitiç, intêp£râtiç,uitçcp diffblutioris. Animo denicp «n oês,qui Chrifto modo fuâ gl oriâ faluam uolût, glibet fint imbecilli, ac etiamuitiofi ,leuifsimo, Sgt;C qui compati amp;indulgeremultumpoßit.

At quod côtra plurimi,etiam quinoluntuideri dona Vttde txti Chriftiin quog paruifacere, dehocuiroiniquiusiudi^ canr,fuiqîiudicijcaufàsexfçriptisci«shabereexiftimât3 in id ex his omnino caufis ucnit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lutherum

Primum hi fere omnes, ad iudicandum de lioc orga* no domini accediint,animis antea ofFenfis, partim dete« ftationenouitatis,uiolentus enimeft amorcófuetorum, paitimmetuperturbandipr^icntis ftatus,nameft camt non incommodus. Deinde Lutherus acer ac uehemcns eft, amp;nbsp;in quamcumque remfertur ,ineam ferturmaxi mo fpiritu, amp;incumbit totus, Cumitaqueuideretiein Vnde«(lü optima SCfandlifsimacaufa,adeo£p Dei ipfius,Humana ttia de con tantum, utmaiorum, pub 1 ici confenfus, ÓC præiudicî) têptulegi:^ Regum óó principumjauthoritate, ab adueriartjs pre* tinne pote^ lYij, diuinam ab illis paruifieri, ficque plurimum impe gdtif diri curfum dodlrinæ Chrifti,de qua fibi fatis confcius cratjin adfcrcndaamp; extollenda authoritateuerbi Dd, quot;nbsp;rede iudicauitjfènimiumeife non pofle, Cum autem, utneceffeinhaccaufa craqauthoritatem diuinam,huma nætantointeruallo anteferendam doccret,quanto funt infra Deum homines idque,congruentibus fuç uehe* mentiac hyperbolis, faceret uifus muitis eft, omnem prorfus Ecclefiæ, filt;S.patrum exiftimationem,deinde etiam Regum atque principum maieftatem, non fol urn nihilifacere, fed etiam ieditioiè conuellere, eum utrancp tarnen nemo colatjièdftio loco amp;numero,religiofius»

Ad eundemmodum, cum meritis Chrifti, noftraip* forum: diuinis mandatis,hominum traditiones, non æquarimodo,ièd prçferrietiamàplerifqueanimaduer* teret : ut nulla eft horum inter ie cóparatio : ita ipiê in cös Vnde Lut. parabiliter, his illa antetulit, Hæc caufa extitit, cur licen mcrimina nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patronus.amp;aufteriorisuitécnimis remiflus

tionemucT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

neritpatra pîçdicato’',nabcri cœperit, citiii uit£ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accefsit, quod eft ueritatis ftudiofiis. ÔC hypro*

diffolutio= trifis, omnifque fud ofor maximus. Hinc enim fadum rii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft, cum tantâ in cöfido illo coelibatu,0^ fimulatis leno*

Ci'ntjSjturpidmem fie uanitatemcernerct. tum ctiam plux rimas confcientiaSjéx uotïs ÔC præceptis de his rebus, mr (ère excarnitîcari, alias uero non paucas, perniriofà earû rerum quoep fiduda inflari perlpiceret ,ut, imitatus pro^ phctasfieApoltolos,at(^adeor)ominumipfum,quim^/” nullum uirioiorum hominum genus, acrius,quàm phari ß„jimper fæos ôi.reliquos fimiles hypocritas inuedus elt,admodû grauius iit (èuerner 3^ ïpfe, eu inexorabïl em illum fie prorfus tyrans ucCais. nicLim rigorem in his corporis exerdtijs exigendis, rum in ob(êruattonehypocrifim,ôeimpjam fidudam exagita ritjfariufcp duxerit,uteft,equidem in l'fta tanta fandimos niçremifsione,fie ueræ piæcç caftigarionïs corporis igno ratione,homines reuocarc ad perpetuam frugalitatem,et moderationê,^ præceptis multis ieiunijs,Ôe abftinentrjs, uel dtpellerein hypocrifim, autccrtemanifellû Ecclefiac côtemptS,uel inrtarefalfaablhnentiç fiduda.

Ita dum pauafsimos uidemus, quibus datû fit diuinis tuSjUtlecafirentpropter regnum cœlorum ,maluitcum Curlt;td wlt; D. Paulo, Gypnano, alijfcp uen's pudicitiæ amatoribus, trimoniîi lunioreSjUt uiduaSjita fie puellas, adolescentes, fie uiros, tantm adn ac mulieres, fimpil’citeradfancflam matrimonij caftitatê ^ortator* inuitare,^ in tantorum, quæ pafsim extant, dedecorum, tantæcp turpitudinis, qua adt o fœde deformata fie conta minata Ecclefia cft,relinquere diferimine.

Hinc uero fadû eft,utmulti,utinamtam cafl:i,^coelis batus (euericxadloreSjhunc uirû infimulaucrint, omni» difciplinçcorporalis,ieiuniorum,8e(àneiæabfl:)nentiaf, laudaticp tantopere, etiam ab ipfo Apoftolo, cœlibatus contcmptorcm,aurhoremqj fie patronumlicentiarcarnas lis incontinentiæfieübidinum. Sed uitautrincp probat, utrobi uerum modéra tionis,fie humiliandæ carnis, con» feruondæcp puJiciùæftudium uigcar.

«f«lt;lt;w4= quamlibet manifefta,defendere, ÔC clariftimam lucem rulentiiett dodrinç Chrifti,profligareconarentur,excoepit, traefta« uit^ afperiuSjUt nulla profeSlo tanto fcelere, digna uers

éccrbitos tû,

tuSjfæuuSjiabidus /urens^cum reuera ingenio fithuma^ nifsimo ô^mitifsimo inomnes eos^quosnoniudicatde-liberata malûiXgloriam Chrifti impetere,ac tentarefalu-tem Ecclefiæ. At ubi hoftem fcntit regni Chrifti'pnfurgit animofius, SiÇ inuehi'tur fpirituprorfus heroïco,tonat QC fulminat,nihiiq5 rnediocreadhibet,Sed fi ex animo,ante oîapetimusfandificarinomcn Dei,ô^aduenireregnum eins,qua tandem remagis cômoueri nos,ô^ indtari opor teat,^ cum fentimus dehoneftari nomen patris cœl eftis, auerti, impcdiriue aduentum regni eiusr

Lttfamp;er«« nonomni

Hçcuero oîa quç de hoc uiro teftificor, indubie uera agnoièet,quicuncp n5 uacuus Chrifti ftu diogt; uacuus aût uitio cr la ftudio fui,SC earn rerum, quç gratiores carni,^ religioni

fffuuindi» cômodioresfunt,docftrinâÔCuitâeius,riteacpenitiusco gnoueriuNô tn eoifta cômemoro, ut ill û omni peccato, in tanta tâcpmultiplici ÔCdiuturnacôtentione eximerela boré aut difFitear,nô abufus in plerifq; rebus fie ab eo re« prehenfos, ut occafionê inde multi ai ripuerint ea quorß reijciendi 8C côtemnendi,quguera, quæ fanda SC falutas ria funt, Sed nec ipfe agnofeit hanc laudê,uel poftulat,ut nufqlapfumeö,utoiaredeöCordineadminiftrafle,dica musifateturhaudillibenterjfemodû nonnû^ excefsiffe, necea,qua oportuit,cautiôe,femp oîa tradauiffê, Nouit hominê elle fe, qobrem nihil humani à fe alienum ducit.

Attn qiri feripta uiti fi mplici, ÔCnihil $ Chriftu qugr lt;ente et fpeeftante animo,reieda omni ante cocepta oîFen Côe,Iegerit,probe^ côfyd€rauerit,quo fpedet,et referar omniî

EXORTAE ET AVCTAE Sint. »4 ùmnia,is baud difRtebitur,etiâfi ci uiû illius propitrs templarinô contigeritjnihïJ eû côtenderealiudj^uthos mines difcant à foîo ChriftOjet ea ratione,quam ïpfeprç-foribi'tjp folidam fidê,falutê peteie,ettjs incumbereoffîa ei]s quç requirit Deus îp(è/n quibus tota (cib'cct confine tur pietasjfrugalitas, ÔC iufticia: nec facile qucnq exiftere liodiedicct,qm inaiorefpiritu,amp;^forficiorefucceflu, fi'du ciam ucrain in Cbriftum,ex qua fola,omnia uirtutum ofc ficia ducuntur ac fluunt, turn etiam quicquid ad folidam fanclimoniam, quicquid ad perfe Aâ pertinet in ocs bei neficentiam doceat,prçdicet,6C perfuadeat*

Nondubitoaûtquin hoc de Luthei oteßimonioofs fenfurus fim nonnullos, quibus nccego uerû Chrifti ftu dium adimo:exifi:iinabût.n.meid ôtlocuplctius multo q par fit,etmagis ctiâ partis ftudio,uel hominû gratie,^ ue htati prebere, nâ libcrtate, uebementia alperitateuiri, qua legunt illû ôô res et homines Ecclefiafticos inceflere^ conuellere,exagitare,fie pleriqî,alioquiboni,offt'ndunj: tur,ut eum, irreligiofè audace, temerarium, petulantem, omnisadmonitiôis impatientcm,fçuum jamaruîentum. Si feurriliter quoep dicacem iudicent.

His autê Si omnibus filijs Dei,ego per Dominum no ftrû lefum Chriftû,fcrutatorê cordium etiudicê iuro,mc quicquid debocuiro teftatus fum,id me corâipib agno^ fcere,cum uerum efle, turn me teftari debere, nec (pcdia= rchocipfum telfando aliud,quam utfilij Dei, cum dona Chrifti in hoc eius organo Ecclefiæfuæ collata cogno^ fcant,eisq)ad falutem fuam perfruantur,tum conciliatio niSurefoiTTiationi Ecclefiarum indecertius Si utilius co fulant Nec.n. poteruntEcclefiçinueram concordiam, quæin Chrifto conftat, reduci,fi ullagermana Chrifti membra, nedum tanta amp;tam mu!ta, Lutherum dico, dd fj

qui huncut Chrifti Apoftolum habent Si fequuntur, abijciantur,ÓC immerito condemnentunNam id etiamfi homines ferrent,Chriftus tarnen minime ferret,

Rogo itacp hos, quicuncp regnum quidem Chrifti ßn ceriterquærunt, ô^ Lutherum tarnen probare nonpofs ftmt,deme quiduis potius ftatuant, quam aliquid in hoc toto fcriptOjfiue de Luthero, fiue de alijs tä hominibus, etiam dogmatjs,prudentem amp;nbsp;ftientem aliter fcribere amp;C proferre,quàm utillud confido me Chrifto Domino approbaturum efre4Deinde etiam atc^ etiam hos moneo amp;nbsp;hortor,ut S)C feipfos probe excutiant ,ac difpidät quid potifsimum ft Luthero infenfos'reddat,Chriftine ze^ lus 06 cura Ecçlefiarum,an amor fui,ô6 eor um,quae carni commoda uidentur, Etenim fi eos urit negledus bonos rum operû,difciplinç remifsio,uita diflblutior, quç mul* ti poftexortam Lutheri dodrinaminualuifleclamitant, intueantur fummos Ecclefiae prçlatos, totamcp cleri tur* bam,qui equidem foli gregis dominici duces eftèuolût, Ô6debebant,ô6 uidebuntquibus ob hçcmalairafcima* xime debeant,quibufcp horû caufam potiis,adfcriberc«

Siorationis tantopere diiplicetacerbitas,cogitcntpro quacaala,ô6quibus cûhominibusilli certamen fuerit, utcplenifsimi^iritusProphetç,Âpoftoli,Chriftusipft, in eos inuedi fint, qui fumpta procurationereh'gionis,re ligionem, uitartpfandimoniâmaxime omniû euerterSt Ô6 profligarût.Iam quid Chrifti ubicp cogitetur, aut quç ratur,in manifefto eft. Deniq? non eos tantum Lutheri li bros,inquibus iilepugnat,fed etiam in quibus docet,ad hortatur,confolatur,legant,et legant animo fimplicfutcp Omni perturbatione uacuo,itauero Chrifti amorefuc* cenfo, ÔCmirabor,fi in his lenitatem, humanitatem,ue* ram^in omnes filios Dei charitatem, defideraturi find

Atquicquidïnhocuiro, iureuel iniuriacuiquam di« fpli ceat, no mt tarnen Chriflns ut dixi, me nihii illi pror fus tribuere, quam, quod ei tnbuendum effè, coram Do rnino credo,neceoquicquam qugrere ah'ud, quamne qug uere dona Chrifti funt,nôid elleagnofcantur quod (tint, neue non eaex ijs utilitas ad hlios dei peruemat, quç peruenire merito debet, denique ne ulla Chrifti membra à quoquam qui membrum Chrifti ÔC ipfefit, ignorentur, eacp de caufa abijciantur« Tot funt hodic myriades, non animarum tantum,fed ecclefiarum, quae omnes Lutheri dodrinam fequuntur, has nemo,qui no fecundum carnê,fed ex fpiritu ueritatis iudicium fecerit, aliénas à Chriftoiudicauerit, Vel haruitaque gratia in meliorem partem accipiant, quod cuminftituiflem ex= plicare,quibus capitibus controuerfiæreligionis maxi me contineantur, undeque exortg audæ fint, de Lu= thero principe huius partis, deque eiusim'tioatcp pro= grelTuinhaccaufa, de propofito fi^animo teftatus fum, quae amp;uera eftènon dubito, SCad conciliationem Eccle fiarum, ft rede ÔC fynceriter accipiantur, baud parum collatura, certo fcio,

At maior apud multos de nobis Lutheri difcipulis quaerelaeft,necforfanabre,utenimdefucisquiinnul= lohominumordinedéfunt,falfisque Lutheriftdatori= puliinhac bus taceam, perpauci difcipuli, uirtutem magiftri fui ad ftquuntur,perfedus ft quidê eft, qui fit ut magifter eius, nonnull ietiam, uitiapræceptorum pro uirtutibus imi« tantur ♦ Haud mirum igitur, ft ille alicubi, nos in multis lapfi fimus . luuenes enim imperiticp prope omnes ad hanctantamcaufampertradi fumus, lamuthireputet, quantum fit amp;nbsp;quam arduum, quantumque omnem humanam induftriam fuperer, hoc minifterium, rurfum

VnDE RELIGIONIS CONTROVERSlAE quam paud tot lam fcculis cxtitennt, cius ïdonci magf^ ftrijis ptofedofadlemueniam nobis daturus figetiamfi quæ humana fr agi! itas eft, in fundione tam difFidli, fed cadem fumme neceftaria, quçdam peccauimus, pn'ma^ que fequentes, in ftcundis, tertijsue conftitimus.

Cum enim tantum effet de ofticio ÔC gratia Chriftijde fiduda inipfoeollocanda,de benefidoquodfuamorte nobis comparauit, de légitime ipfiuscultu,deueris ofFietjs quibus charitas mutua alitur ÔC conferuatur,amp; tota ferè falutis docQrina, filentium, quae de ijs rebus, donoeius cognouei'amus,filere,quoties loquendiop« portunitas aclocus darctur,baud potuimus,utcunque, nondum ca nos fpiritus efficada ,eacp difdplinse Eccles fiaftice fcientia,ucl pcritia ex longo ufu,quamtantum munus requirir, inftrudos agnofeeremus,

Namutdemenunefolo loquarfnolo enim cuig, nec tribun e quod no habet,nccadimere quod habet ) utpri mu ex hbris Erafmi, deinde Lutheri, tû utn'ufc^ monitu exfcriptis S.patru,maxime uero ex diuinis litcris,qug «eraefl'et religio,quç ad earn pcrtincrenijfognoui, ita côfiteri ca,Sc dato docêdi publice loco,docf re aepro fite ripa’âmihineceftcfuit. Sunt n.ifta deeorirgne, quæcû flint audita intenebris,effei riftatim in lucêjSC cû dida in 1. Cori. 9. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finit,prçdicari in tedis oportet, Côcp euangeliû om

ni creaturç in toto orbe prçdicandum fit,uç mihi, fi,quâs Vndt tot tulScuncp, de eo Dns quolt;^ mihi têpore reuelauerat, id hoetêpore non,quibus licebat,prgdicaftcm, Hçcenim fundio côs l^reticitt miflamihi erat. Eadê conditione fuerunt complurcs alij. tccleßdpi=f Dumautemnos propterimperitiam,in eonfutandis difctpli ,-^oiûis erroribus,ac corrigedis malis ritibus, earn, quam HecoxfeiH opoytmt cautionem SCmoderationêadhibcrenon ubis que potuimus, hue akerum lcd no à nobis, neep exuitio I. Cdu^a noftro incommodo accefsit,quod praui SCüniiîri inges

EXORTAE ET AVCTAE SINT'. I(» ntj h omineSjfalfa Sgt;C prepoftera interprctatione, quæ be neànobistraditaerantjCorruperîïtjUtnullonontêporc ingens eorâ turbaeft, qui non fecus atcparanei,ex optis mis floribus tarnen uenenum fugunt,ita ipfi ex quâlibet pîjs fandifcp dodrinis Si inftitutis, tarnen occafionê im^ pietati ôônequitiæ fuæ arripiunt, Malû adeo fèculis om^ nibus cômune,utne Paulus qdë efiFugereillud potuerit. Turn qui primi,remergenti Chrifti dodn'næ manum 111 præbere, ÔCadelTe,imo pracefle nobis,in corrigendis ec^ defiarum uitijs debuerât, Pontifices,Epiicopi,reliquicp deri amp;nbsp;monachi,damnare tantû, execrari, ôC extinguere totos iain uiginti annos conari funt.

Ad hîecDominus, ad probanda fuorumfidê, ut face mi cuuft re folitus eft, quâdocumtpdodrinamfuâ darius Sd po» tentius prædicari fedt Satanac nSc quocp pmifit,ut trâs formatus ipfe in Angelû lucis,fuos in Apoftoîos Chria fti tranfmutaret, pertç eos omné fanam dodrinâ, ftupen dis modiscorrumperet,infanas denique contra opinû ones, conatufque in hominibus excitaretjita ut apolfolo rum ôi martyrum têporibus fadu legitnus, qbus nimf« rS conftat extitiflè portentofifs, iiïa deliria exitiofâs fa diones,quarum Paulus ipfe, deinde Tertullianus et Ire^ n?eus,alîjqp patres meminerunt.

Hifcc certe decaufis,nemoprofedomirari poterit, qui de hifce mô rebus iudicare poteft,ôf id facere nô ma ligne uolct,fî quçnos piaacfyncera prçdicauimus,a' mul tis male deprauata fint, et ab uno^tpad fuas cupiditatcs detorta, q etiâ plurimç côtra fanaticç dodrtne, etexitio fç hçreiès, excitatç fint. Cum in ijs nihil nouum, nihil in« folens accident,nihil denii^quodnon cum ipfis quo« que Apoftolis nobis commune fit, ut fi quid hic nobis uitio uertitur, ab illorum accufatione indpere oporte« at, nec aliter pofsit hac parte caufa noftra pr^grauan,

VNDE RÈLIGIONIS CONTROVERSlAE quin corS caufa hoe ueluti prçiïidido damnetur, Qtia^ re mirandum fane,eriam erudites quofdam ex co, quod dodrinam noltram ,ilhufmodi incommoda, ficut ac^ ceffum foliSjtot infedlaSCuenenata animalia,infecuta funt, cocludi uolunt, non effê earn euangeiicâ, cum cons trarium potius hinc inferri debeat,nifi nonueru Euans gelium prçdicauerint Apoftoli ÔC Martyres, quorum uquidem temporibus,multo portentiofioraquâ unquâ alias deliria, 8^nocentiores hçrefes extiterunt inter eos, qui Chrifti fe nomine iadabant, cuius rcilrçneus dC Ter tullianus locupktes teftes funt.

Non igitur nobis,fed iatanç ÔC eins minittriSjeorum^ que pcruei fitati, qui abieda diledlione ueritatis merus crunt immitti fibi efficaces errores,adfcribendum eft, quod dum noSjCXorto aduerfus eos certamine, qui Dei authoritati fuam,aliorumque hominum anteponercnt, ftrenue SC clara uoce,utnoftri officïj erat,docuimus ,uer bum,legefque Dciuniuerfç humanç fàpientiæ,profes dlifqueabea conllitutionibus, authoritatemq? Chnrti, Omni reucrentiç quam eius fibi miniftri uendicare ques antjimpcriumdeniqueeius cundlæmortalium poteitas ti, tanto anteferri oportere,quanto eft Deus maior hömi nibus,amp;fiue legum faniftitas, fiue pracfulum authoris tas,fiuePrincifurn Maieftas,contraiuffa Deiobtjeias tur,diddeberecum Apoiïolis, magis Deoquam hos minibus obediendum elle, continuo plurimi, accepta hinc occafione, quaefitoque prætextu, eruperunf ,qui non folum eas humanastraditioncs,eacp Prælatorum Ecclefiæ præcepta, ca denique iufta Prindj um, quac pugnant cum mandatisDei, fed eaquoque,qu rcum mandatis Dei conf ntiunt, illifque conferuandis inferui unt, contemnerc, abijcere,a c proterere etiam indp erent,

EXORTAE ET AVCTAE Sint? 17 eocp dcnicp furons euadercnt, ut cundis SiC Ecdefiarum ódpoh'tiarum gubernatoribus contemptis ,ancmine fe doceri,regi,aut co'érceri fuftinetent,cundacp pro fuo fos rore Só libidine auderêt et conarentur, ivSsa-'ictlt;riAslt;r QC cqamp; leftiumcommertiaiaditantes.

Itanecillud prudentibusharumrerum,autinexpeda tum eueniflè,aut nobis attribuendum uideripoteftjCum nosmeriti Chrifti,contrahomininummérita,dignitatê S)C precium extulimusjuoftrorumcp bonorû operum im= fuf^. perfeólionem,Slt; quæ ilRs perpetuo adhærentfordes, dia ligenterexpofuimus, extitiiie complures,quiitafeniti Chrifti mentis iaditarent, ut interim nulla propria quæa rcrcntjficcp dignitatem bonorum operum negligerêt, ut nullis omnino faciendis ftuderent,

Nee minus amp;nbsp;procliue fuit, QC non noftræ culpte, cum nos in lacris ceremony's,in precibus,ieiunîjs, alystp externis pœnitentiæamp;caftigationis carnisexercitÿs,in omni difciplina Ecclefiaftica, in difi ribuendis deniq? 0^ ufurpandis dignitatibus ÔC opibus Eccîefiæ,hypocrifim modo,pericula confcientiarum,falfam externorum opea rum fiduciam,tyrannidem, fimoniam ÔC facrilegia oppu gnauimuSjfublata^p uoluimus,necquenquam hominiï, nifi qui Chrifti regnum autproderet, autinfe(faret,negli gendum, nedum inlecflandum unquam putauimus, ut homines carnales mandpia Satanat, uera religionis opera reÿccrcnt, difdplinâcp Chrifti om né diflbluerent, cos^ qui fuç non fauerent iicentiæ amp;nbsp;diftradioni, odifts fenr, uerbis^ ÔC fadis, qua poffent iniuria affi'cerent »

Multa funt eius generis, quæ enumerate ncceffè non cft,in quibus conatus eft Sathan obliquis artibus dodri namnoftraminfeftam Principibus,bonis ommbus ftia fpedam,tott mundo infamem QC exoiàm redderc. Quid ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ee

VNDE RELIGIONIS CONTROVERSlAE igitur C an accepta hæcnobis ferentur omniaCÔ^ tota ciria paincaputnoftrum congcretur i Atqui nos Dominus ipfefua uoce libérât, cum dénotât id fore perpetuum, utlèminato Euangelio, diabolus adillud uelfuffurans dum,uel corrumpendum, zizania fimul fparfurus fit,

Noftri tarnen aducrûnj,quç ipforum eft aequitas, ni^= hil horum non impingunt nobis : nec argumentum haben t magis plaufibilejquo nos,ac cauiam noftram in odi «m trahant:cum tarnen nemo hçc omnia,quç commemo rauimala S)C fcandala,acrius,cum lacris concionibus,t5 fcriptis detefteturjô^ oppugnet:dumipfi exalto,(ecuri et odofi noftros labores, uelut ftiauealiquod fpedaculum contuentur, A t qui noftram do Arinam plane cognouex rit, iudicarecp de his rebus integer uelit ôC pofsit, is nun^ quam negauerit,ex ea nihil al iud, q ueram poenitentiam, folida in Chriftum fidem, totiuscp pietatis, temperantiç fiCiufticiæcertum ftudium difd pofte, Interim uero ij, qui omnem Eccl efig difsipanonem nobis Iblis tribuunt, non confy derant, ut pura Euangelij dodrina pridem in multis prouincijs plane confiluerit,0^ hodie adeo co file* fcat,utEuangelin Chrifti,imo tantû precationem domi* nica habere lingua uemacula, capitale fit,quafi Luthera« num ut nufquam non humanis commentis pernitio a fe fermentatum fit,qii ƒ equid populo, nomine religionis Chrifti,traditur,ut Catechiftni ubiep nonufus modo,fed amp;nbsp;nomen, penitus interdderit, poftremo, ut præter hæc impudentiis.làcrilegia,attrodfs,lcelera flagitia, in or« dinem eor urn, qui làl terrç, amp;nbsp;1 ux mundi eftè debebanr, adeo importune inuaferint, QC quodammodo exunda tint, ut in nullum alium ordinem hominu importunius, Qiiid autfali ficinfatuatocuenire potuit,quam ut,ficut prgdixit Dominusgt;proijccretur foras, QC côculcaretur ab hominû

EXORTäE et AVCTAE SïNT. i8 hominibusCFadum eft igitur,utnonipfl modo Ecdefia rum pr^latijtam uitiofi Qi. perditi, contemptui omnibus, ÓC odio habeantur,fed propter eos,qu£cunlt;p etiam in Ec clefia adminiftrât nihili fiant,abtjdantur SC cóculcentur* lamcumomnes Dominus adrefipifccndum,tamclara uoce^Si protcntis manibus,idlt;p tam diu,uocat,quis eum gt;nbsp;exaudit c' quis (ufpicit ï* Tantum hoe, boni ifti pracfules qui foli fibi dauern regni Deifumunt, ÔC Ecdefiæguber naculatenere uolunt,hoe,inquam,tantum cogitant,eon* (ultant,moliuntur,quomodonos opprimant, Hinceru« ditorum et diïcrtoi^ hominum linguas etftylos redimût;

Atdum hi nos ut hæreticos SCfchifmaticos infedîan Mutuâina tur,nos eos ut Antichriftos fugiendos docemus,Sô pros feSbitiotU» pe nihil eft, quod nonalteriinalteris damnemus, pluris ma certeeorum multitudo eft, qui in eo, q? inuicem nos criminamur,fîc a edant utrifcp,ut in fis, que rede utrincp biiügitos traduntur,ncutrisullamfi'demaccommodent. Iduero*^^ quantum eo conférât, ut religio indies magis euanefeat, fenfimep plane extinguaf, non eft opus explicare uerbis, Videtnusomnes,quoprolabaturomnis in uulgo cura Dei,quancp paud ubitp fuperfint, quos ullus teneat diui niiudicfi metus.

Dédit Dominus noftris Eccleffis ,ipfrfi'tgîoria,dos dlrinam fynceram,quod ipfe bonis omnibus tandem c5 probabit, dédit quotidianum ufum Catechifmi, uerum ufum (acramentoi^,ô6 minime paucos,q his rede SC fàlu tariter utan^at de difeiplina adhuc non parSiaboramus, Nobiîdeefi amp;nbsp;eo diffici1ius,quod qui à difeiplina abhorrêt, ab hoc re difcipliM. ligionis difsidio maxima fiiæ licentiæ prçfidiû, acdpiût.

VNDE RELIGIONI S C ON TR O VER5r AE maior eorum turba, qm' ueh'nt i ugum hominum abïjce^ re,quâqui fuaueilluäChrifti luguminferecfpere.Quid autem nobis de finceritate doólrinad pofteros pollicea mur, fi non conftitutam quocp illis relinquamus Ô^con= finnatam difdplinamç'

Apuduos uidetur nonnihil alicubi fiipereflê diïciph'-næ,atfi non mgeatfîmul ,fimplex, puracp Chrifti dodris na ,quideius non fitcoadum,fen«le,fucatum, ïnane, ConKtentur qui dem adhuc hommes peccata fiiaûcers dotib« ceitis temporibuSjatquammultnd faciûtexuera peccatorû pœnitcnna, uero ueniç à Chrifto petendæ ftu dioç'Côueniunt fubïnde ad facrajeligioniscp curam fins gularemnonnun^, maxime côfècratis ei rci diebus,prç fc ferunt,at ^tufquifcp hifee exercitîjs ftiidet id, ad quod ea inftituta funt,ut fide in Chriftum fiat audior, ÔC chari* tatein proximos inflâmatior i Imo q nô pauci funt,quos nullum harum rerum tenet defyderium ,quicp aliud in facris ceremonijs nonquærunt, quàm utliceat eis,diu ex fui lèntentia uiuere , ôdrebus præftntibus pro fuis eus piditatibus adfluere,hoc eft,diu ofFendere deum,6lt; mo^ leftiseffehominibusî; Nam nufquàm nonoccurrunt, ut S)C anteamemoraufjquijCTim iftas difeipline reliquias,ne dicam umbras, amp;nbsp;inania fimulacra, quàm ftudiofilsime colant, tarnen nihil in omni uita fixa demonftrentfblidae acefficacis in Chriftum fiduciæ,nihil certç ÔC officiofæin in proximos charitatis, nihil denicp uerç ac ftudioiæ moi rum fandimoniæ.adeo fe Ce in res ÔC uoluptates uitæ prç iêntis ingurgitant,Slt; ad fraudes doloscp plusquam pe cuinam nequitiam, abijciunt,

Hisuero quid côferat,quicquid difciplinæreliquum obfèruant, quàm ut Dei in fe iram, fi eut fecurius, ita ôd grauiiis irritentjîjs ipCis DeS rebus,utfuperius didS,cxtf

EXORTAE ET AVCTAE SINT. I? trema contumelia adficientes, quacolerefèeum maxi= me fimiilant. Sic enim cultum fm'externum, fine fide uera potentia exhibitum, habet, ut in Prophens ubiq^ ipfe teftatur.

At fi uel umbra difcfplinæ,inquies,homines confis neantur,ex illuibribus Dei, facile ueri cultores,ex fimus lantibus pœnitentiam quos ex animo peccatorS pœnis teat, effici poffunt. V erum id quidem eft, fed fi accedat óó dodrinæ fynceritas, Ô6 adminiilrandi hanc per idone os miniftros lêdulitas, pro quibus nos rebus contends mus. Quin necillud inficior, efleetiam in ifta dodrinac opprefsione, SC miniiterij peruerfione, qui Patrem Deu fyncero pe(floreinuocant,necinfacris ceremonijs, oms nique Ecclefiæ difciplina, aliud quàm peccatorum remi fsionem, 8C fpiritum pie redeçp uiuendi qugrunt, SC hgc afola Dei patris mifericordia,ÓCgratuitabeneuolentia Chrifticp Seruatoris merito. Sed quàm exiguus eft ho= rum ubicp numerus,

Moueatergo tandem nos tanta Ecclefiæ Chrifticala« mitas,tantaouium Chriftidiisipatio,ialutiscp propriæ ladura ♦ N e fimus ex eorum numero, de quibus Domis nus queritur, occupâtes præfentis fçculi opibus SC delis Awor lt;?; tijs,non dolere, non lugereconfratftionemioièph, pros ptereanecirçfugemendationemalorumoccurrere. Sen 5% timus SCfatemurpridem omnes,incumbereiramDeiin nos grauifsimam,querimur dilsidio hocreligionis,cu religione euerti rêp, interire SCeripi nobis expetêda oms nia, lam caufas huius certifsimi exitij noftri non ignora mushasiplasefle,quas cômemoraui, quoduocantem nos ad pœnitentiam Deum, Patrem indulgentifsimum, uocantemcp tamdiu,tamép inftanter,nonexaudimus, fed alij, quantis poflunt uiribus, omnê pœnitentiæ præs ee iq

VNDE RELIGION! S CONTROVERSiAE dicationem,SChuius admmiftros oppugnant,alîj impfa ' focordia ncgi tgunt, nbsp;nbsp;qui Chrifti tarnen aliquo ftudio

tenentur,(e in Chrifto nonagnofcunt, non coniungunt, amp;quifcp in alteroid magis quod cft humani uitîj,quod infirmitatis, quam quod eft doni Chrifti, quod eft fpiri« tus DeijConfydcratjOffenfîonisqp QC alienationis à fra* ' trecaufam fibi fumit.

Acculant nos qui in ueftra parte timere quærere Dominum uidcntur nos multa in ecclefia commouifle, quç præftiterat ne attingere quidem, eaque audacia fol* uilTe populum,S^ difciplina, ôi. facrorum reuerentia» ïam ut in hoc crimine nos aliqua ex parte haercamus, quid profit tarnen, fi boni, Qc Êcdefiac bene cupientes, id in quo nos deliquimus , amaris tantum crimination nibus perpetuo exagitent, tjfdemtp etiâ ea, quæ domini fn nobis funt, obfcurent, fuipeda ÔC inuiia reddant : inte rim uero ftrcnuc di(simulent,apud fuos nullam penin tus partem facri minifterîj fynceram fijpcrefTe, dodrinâ Chrifti cum difciplina, prêter umbram illam, quæ in po pulo utcuncp retinetur,prorfus iacere, SC contra, tam tiorrendas fuperftitionesô^ idolatriasfoueri, (àcrilegia nutriri, totiufque religionis peruerfionem defendi QC propagari.

Ego ingenue corim Chrifto Ecclefia cius fatcor, ine,cumadhocminiftcrium pertraherer, communionis fandorum,8ii difciplinç Chrifti,ncc iuftam fcientiam, nec dignam curam habuiftè ; eocp in rctinendis huit» cômunionis S^dftciplinæ uinculis,noneam quamoper tebat, QC prudentiâ adhibuiftè, amp;nbsp;operam ecclefiç Chris fti nauaflè. quanquam id quocp coram eodem Domino lefu 8C Ecclefia eius confi'teri aufim,ôô debeam, me nihil unquam, dum hoc miniftcrio fundus fiim, aliud inftfc tuiftê

EXORTAE ET AVCTAÊ SiNT. 20 tm'flèjdd animo propofuiffe, quam homines ad ueram et fynceram Chrifti religfoncmreuocare, amp;rep«diatis ijs, qugcum Chrifti dodrina di. inftitutis pugnant, ca refti= tuere, quæà Chrifto Domino tradita cómêdata funr, lamubi ego impegi,ibicomplures fymmiflas mcos impegtfle non nego : poftquS in tanta ignoratione,re= rumfacrarum omniSjinhis denßß.tenebris,quibus tota ecclefiç diftiplinaièpulta erat, ad hancEuangelij admis niftrandi fundionem, pertradi omnes iumus.

At nos quiequid ad inftaurandâucriis,fandorum c5 munionem, ad perfedifs, Ecclefiæ difciplinam fucere ullomodopofsitjidnonampledi modo parati fumus, amp;promouere:feduthacc cognoftanturab omnibus ÔC reapiantur,pridem fumma cura, àC fideli opera élabora mus^Quinadiuuantigiturnos hic fudantes,qui Chri fti eflè ueftra in parte uolunt, utque amp;apud uos cum do drinçiynceritatCjCeremoniarumquc religione, pia ucra difdplina, cum in cl er o, turn in populo reftituatur» cum ipfi per fè digno conatu ftudent,tum nos fodos,ca« que, quae nobis ad hanc rem Dns contulit,non afpernen tun Dominus enim negligitur QC retjcitur,cum cius mcx bra, fle dona, uel omnium infirmiisima ÔC. minima neglt guntur ÔÔ reijduntur, nec poteft corpus Domini, quod eft Ecc! efta, inftaurari Si Girciri/iifi per omnem iundus ram, 0^ opus cuiuslibet membri fubminiftratio adhibes \ atur : quod quia iam inde ab exdtato Luthero non fit, di ftradi manent fandijô^ proditurEcclefia Antichriftis* caufaque amp;nbsp;facultas prebetur filijs diaboli, ut fill os Dei difperfos,amp;magis interfediftrahant, ÔC undique etiâ opprimant, ô^impediant, Cogiremushatctande,SCad animS reuocemus, qiricgd in Chrifto no unS eft, id nec Chrifti eire,adeoqp in fua difsipationc perire At g Chri

VNDE RELIGIONIS CONTROVERSIAE fti fpiritu çræditi füntjUtipfe fedt,in eo tori funt, ca^ de caufa miflös fe dimnitus agnofcunt, ut quærant ftimmo' ftudio,quod perjjt,06fèruent,hoceft,rehquo domini gregi adducantó(:coniunganr.

Extremum orabat dominus Patrcm,et tam obnixc,ut daretdifcipulisfuisjamp;omnibusfibi horum minillerio creditun'SjUtunumcum ipfisciïènt, ficutipfe ScPater unumfunt.Cum itaqjtam multiutrinqueexiftant,quf Chrifti frugi ferm efle cupiuf, nee dubitari fas fit, utrinc^ effeetiam plurimas ouiculas,etfi diiperfasadhuc,quæ tame ad Chrifti ouile pertineat, profedo magnopere 8C mirandöjamp;magis etiânum dolendumÔC depIorandS eft, tâ non multos eftè, enâ ex ijs, qui in corpore Chrifti CÛ primoribus mebris numerandi ftint, quos fatis corns moueri uideas,tam exitiofo in quo fumus, fchifmate, di gnoep flagrare zelo , reftituendac inter cos, qui tarnen Domini funt,uerçunionisÔ^ conftnfionis«

Excitemus igiturnos, Ô!. naturam corporis Chrifti, quod eft ecclefia,diligcnrius intueamur, cófyderemuscp pauloreligiofius,quamcumuera in Chriftumfide difts fentiat, quam cum germana Chrifti charitate pugnet, quam aduerfetur toti profefsioni nominis Chriftiani, de religione,de dodrina Chrifti, de uita aeterna,non folum non conuentre cum ijs, quos effe Chrifti negare no poß fumus, fed nee ualdefolicitos eftè, ut cum his aliquando eófentiamus etcoalefcamus.Defpritu ó^fenfu Domini nobis nonnihil omnes pollicemur, fedquando,utip(è, uifisturbis mifericordiacommoucmur,quodfint ficut cues difperfae ói difsipatæ, quæPaftorcm non habeant, quando nonagintanouem in deferto relidis,unâccntc fimam errantem,eo,quo fpfè animo, fhidio,labore,pes riculo, quærendam inttituimus i quando talc aliquid in nobis

EXORTAE ET AVCTAE SINT.' II noLis fèntimusc'quale in fê fenfit Paulus, cum fcriberet, ßiquaigjtureft exhortatio inGhrifto,fiquacon(blatio diledioniSjfiquacommunio Spiritus, fiquæiufta afFe^ rtio milèrationes f impiétégaudium meum,utidem fcntiatis,eandem habeatis dilecrionem,fitifcpunammes, tinuque fenticntes, nihil per contentionem,autinancm gloriam gerentes.

Excutiamus ergo nos ipibs, fiin fide Chriftilïmus, j)bemus nos,fiin nobis fitiefiis Chriftus. Si ,n. eft,quia (èm per, in omnib. fui fimilis eft, nihil profedo in tota uita pri us faciendö putabimus,nihil maiore folicitudine, nihil ardentiore conatu ltudebimus,quâquærerequod pertjt.et faluum facere,hoc eft dilperfas ouiculas Chrifti, caulis^ dominids adhuc aberrates ,ad ipftim colligerc, colledascp in una ipfi us fide,ó^ charitate rede confodaü

unitaSjpura Qi: confentiente ÔC dodrina,amp; diftipli* na,in eius pafcuis,hoc eft,in illa urutate fidei,conferuare. Huic fane curæ,huic operi, totum Gcrum Ecdefiæ mi niftenuminftitutum,ó^ deftinatum eft. Nam quos Do* minus Ecdefieftig dat, Apoftolos,Prophetas,Euange* liftas,Paftores,óóDodores,hos dat,quemadmodü D. PaulusdoceCjUtopere. S.miniftertj, fibiinferuiant ad coaptandum fandos,ad acdificandum iemper,ó^ inftau* randum corpus fuum,donee occuramus omnes in unita tem fideijSC agnitionem filij dd,fiC proficiamus in uirunt perfedum, artatis Chrifti pleneadultç ,necuoluamur SC circumagamuromni uento dodrinæ. ■za'gór

inquit Apoftolus ,hoccft,ad fandorum,in corpore domini à légitima ac condnnam compofitionê, Si^coagmentationem.Nam ficutmedicis, definienre Ga leno, «aT«^Tlt;cr^iirredudio eft oflium,ex non nafurali,in naturalem locum,iu in Ecckfia,quac corpus eft Chriftj

Apoftolö teßCjdedorum, hoc eft,inembronjm Domis ni,cxdifiunlt;Sione,ceu luxationcquadam in fuum locü, ß^ordincm repofitioetrecödnnatfojnhoccnim omnis fàndi miniftcrîj opera ponenda eft, rota cura fiddium miniftrorum confumenda : quo nifi totosnos quicunep ad hoemintfterium uoCati fumus,impenden'mus,rauos nem impofiti muncris Chhfto domino nunquam appro babimus.

Exhis iracpcognoftereh'cebit,quibuscxcaufis dirstdï urn hoe I cligionis amp;nbsp;ortum primum eft,ó^ault;ftum dein® de pcrduAunicpadhuc amp;rctentûfit,nuncSCdecodû fendu;n,quonam pado diftîdiumhoctolli,ô^ ueraEccle fiarum concordiarcftiiui queau

C'^ERT VMitalt;pcum fit,peccatanoftra,ficut infer J Deum nos,ita inter nos ipfos, diliradioncm acciC’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

uideamusomnesquantopere,quamen diuiam coruordià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœleftjs nos ad ueram pœnitentiam inuitet, lolici«

reJiui ^ue tet,urgeat:excitemurtandem,demuscp bahcdgloriam, lt;«r, ut agnofeamus ex omni parte , quicquid peccauimus : emendareep id,non extenuate ftudeamus : deindequie* Cjuid ufpiam dominicft,idaboli'taomnium priorumtem porum offcnfionc,contcmptocperucis fcandalo,fynceri« ter cognofcamuSjSC cupide amplcdamur, quamlibet id humile SC damnatum mundo habeatur: quicquid uero domininon cft,quamlibet id fplcndidüm ÔC excelftjm mundb cxiftimetur,hiiicualelongum dicamus,

Nec enim nifi inter fih'os Dei,amp; in qs,quae uerc à Do* mino tradita funt,non excogitata a fupei ba mentecamis noftrae, Chrifti conftnfio conftirui poteft, Qiio circa,id ^onel,!?^iud€ uerametftabüemEcddIarS concordiam,.

Si ß^nceram, acfbhdam religfoni's inftaurationcm,qu£ri muSjOmni reteda dubitatióe,ftatuendum eft nobis,ut cS ijs,qui non funt nati ex Deo,quos non agit ipiritus Chri« fii,fed ipiritus Diaboli,ex quo nati funt, cuius^ opera fa ciüt,nobis,qui Chrifti efleuolumus, nihil pofïeeHcinre bus Ëcdefia: cómune, ficut nee Chrifto cum Belial : fed ficut Chriito, cum Belial perpetuum,gt;9 ««sTfli/c/ïöi/ bellum geritur,ita nobis quoep cu filtjs Belial irrecondliabile, ói ïrremiffibile bellum gerendum elïè.

Quemadmodumigitur pij olim reges,ueric:p Prophet tac,derelhtuenda religionenihilprorfuscumiacerdotis bus fui temporis impijs , quamlibet illi indubitata fa^: fiarum,nul cerdotij i'ucceinone,öiamplißima ilia fupremi iudicij, lautlfuca illis à Deo conccfsi,prærogatiua pollerent,conftitue^ ceßionis repotucrunt,fedcoadifuntjEccIefiamDeicogéréôiin udaliatx ftaurare,omniaqjcum ijs rradare SC fonftituere,quos ad terna pera idanimaucratSC excitaueratDeus, quâcunçp externam fonartj^ia perfonam gererent.ficut loannem:EtChriftum,6C Apo^ dtnda^ ftolos oportuit Ecclefiam landorum colliget e inuitis,ÓC contra extremo conatu pugnantibus,quituncfacerdotij honorem tenebant: V ti deniqj tempore perlecutionis,^ Ecclefiæ perpeiTæ funt ab hæreticis, onhodoxos, tum ex clero tum ex plebe,uefut confpiratione contraims pios Sc hærefî mfedos Epifcopos, fada,ad (anam Chris ftidodrinam,ôifândamineacômunionem, pcrCecons ' gregarijSede religione conflituerenece(Tèfuit:Itaneqp hodiequicquâ dubitandum eft pijs ,oportcre nos, inuis tis licet acreclamantibus fummis {àcerdotibus,fcribis SC legis dodoribus,ÖC f nioribus populi, hoc eft omnibus, quireligionis fibi primam 6C iiidicationem SCgubernas tionem ucndicant, ueritatem dei ab illis fuppreflam exci fcirc,acuindicare,cxdtatam^ SCuindicatam a?mpledi,SC

Q,VA RATIONE confecrati,acnihil morartquas fibqqui Pontifices Si pifcopi hodieuocantur,uel lücceflîones^el firmatas dïut turnapioi^ tolerantia dominatióeSjfumat,autpoteftatès iadenufed fequentes uoeem Domini,principis paftoru, cuius folius cues propriæ funt, eiuf^ brachio fretos, dare operam ói enitijUtipfi/iib hoe ipfo/oio bono pafto te, prim urn ueris animis iungamnr, penitufqpuniamur, indelt;p,quafcuncp eius ouiculas, per errorumd iuerticula fuias ac palantes ad hue uidcmiis, in caulas eius, hoe eft, purç doefirinæ Siiÿncerç difeiplinæ uinculo confociatas lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EcclefiaSjCogamus, contempto omni furore Si potentia

Qui „on Necenimada.îiüdhit[enitmt,ant comparati Cuat,^ intrantfxr utgregemDomini diripiant^ôCmadlent. Nonfaciunt hojiuouU cumDomino,quodtotus orbisuidet ÔCdéplorât,igitur le tantum nifi falfum dixit ueritas ipfa,contra d nm faciunt. non col WrfÄatKw ligunt cum Chrifto,igitur difpergunt,cum Satana ♦ Quo o«ej ueni» circa,dtius à fpinis ficus,SC a fentibus uuas colligemus, quam uthorumconfênfu,Ô^ ope,Ecdefiarum reforma« tionem ueram conftituamus »

Siiamnullus locus,nullum nomen,nullafuccefsio, nulla deniep res,nulla potentia mundi, quenquam rage« nerat Deo,(ènfumcp dei infpirat,fèd fol us id praeftat fpi« ritus Dei, qui ubi uult fpirat, SC confert unicuiqp pro luo arbitrio,quod Ecclefiae conducat, quod omnis fcriptura tam clare ubiep prçdicat, SC adteftantur ad unum fandi Patres omnes,Si natifunt ex diabolo, quicunq^faciunt opera diaboli, neepoteft qui nó eft ex Deo,fed ex diabo lo natus,nó perièqui;amp;pcrdére, quo adeius fuerit,filios ^^bQuidmortaliümiferrimi Germani, Româ, quid ad

DISÎIÙ. RELIGIO, TOLLEND. Z) Omnes cos refpicimusj quos uidemus tam obftmate ope ran opera diaboli^ quos agit amp;nbsp;fert Spiritus Chrifto ad^ uerfarius’,difsipator,amp; deftrudorgregis Chrifti,quos rum omnia confilia, cundæ molitiones, uitatotajtam contradicit, dC pugnat cum omnibus, didis QC fadis Domini noftri lefu Chrifti

In manibus noftris noftram falutê pofuit Deus, con-'ciliationê dodrinæfuç,ÔCconftitutionê difaplinæ,uttp hanc compledamur ,nullo non modo ÔC ratione,nullis non inuitamentis, ÔC indtabulis, uocat, excitât, impell it totos iam uiginti annos, ÔC fcilicet,hac omifla, imo abiex da,prorius diuina occafione, expedabimus, dum Ros mani purpurati, ÔC alîj iub titulis Epifcoporu, manifefti Ecclefiarum deuaftatores, nobis de inftaurandis Eccles fijs confulant S)C præfcribant C

Qui in cathedra non illudentiS Deo, SChominibus, fed Mofi, Sc Apoftolorum, iederint, hoceft,dodrinam Mofe, Sc Apoftolorum tradiderint,hos libenter audies mus, quicquid uiuant. At qui aliud,quam hi ipfi, Pro« phetaeSC Apoftoli,Euangelium alFerunt,uelqui utid, quod illi nobis attulerut,etiam quamprimumextingua tur, nihil prorlus relinquunt intentatum, qui denique fi cumCaiphaprophetent, cam prophetiam fic cum co« dem Vate, cum intelligunt, turn explicant 8C adhibent, utmortidedantChriftum, hi anathema nobis habendi. Sc utlupi rapaces cauendi, ut Antichrifti fugiendi funt,

Ea propter, fi qui funt prindpS, præfulum, dodoru, priuatorû,utnon pauciiunt, quos Dns fui cognitione donauit, his, nifi fcientes SC prudentes, fempiternum ft« bi,fuifquc exitium accerftre uelint, uidendum , anni« tendum ÔC fummis uiribus elaborandueft* utipftfeic lungere ft«deant,SCreftitutionem Ecclefiarum moli«

antur, ncgicdis 8C repudiatis omnibus,qtiicqu{d nomf« nis,dignitatis,opum, inEccIefiafibi uendicent,quic« quid extemç umbræaut formæ pietaü's præ (è (erant,cS uirtutê pietatis minime præftetu, qui feChrifti aduedas hos,uerbis atcpfadis declarant,qui,quxcarnis, nô quac Spiritus funt, fedantur, qui denique fua ,non quæ lefu Clîriftijô^ Ecclefiateiusfunt,qugrunt.Manifefta funt opcracarnis,necobfcurifrudus ipiritus : à frudibus igi tur dodrinac corum, deinde etiam uitæ ,diicernatur,qug fit à Pâtre eœlefti, quae à malo fauarbor qui ueri qui Prophetg falfi.Qui.n. in ueftra,gencrofe Domine,parte Chrifti Ipiritu præditifunt, nondubiubunt feapud nos ingentem habere fratrum copiam, qutbus adherçrc ut membris debeant. Agnofeentenim inhis facile, quo ipfi uiuunr fpiritu, nec.n. poteruntnon fentire membra Chri ttijCam, qug inter ipfa eft, cognationem,0C iundurâ fub cômuni capite Clirifto, Enaf itur quidê ÔC in nofrro agro plurimumzizaniarum, ut ÔCfupraconfefsi fumus, necpaucos putres pifees noftrumquocp Euangelij rete attrahit,nec defuntinnolirogregrc fœtidi hirctiatgra tiaChrifto,minime tontemm ndus Ôd eorum numerus eft, qui Chnfto uere regeniti, ÔC infîti, regnum eius fyn^s cero pedore quaerunt, idcp totauiu ipfi defe teftantur, ut cognofccrc eos iandis difficile non Ht. Quiitaque utrincßhuiufmodi iunt, hifefe inuicemftudiofcinquia rant, diligenter cognofeant, amice compledantur, fuma maep cura,iungant etcôfoaent, penitufep uni.ït. Id ergo poftuerampeccatorum pœnitentiamj proximum eft, in quo fi ueram Ecclefiarû 3^ conciliationê ôC reformatio^ nemquçrimus, nobis elaborandum eft,utfcilicet quicfi que Chrifti effe uolumus, ipfi nos inquiramus,agnoicaÂ mus, complcdamur,omnefp nonfilios Dei caueamus,

DrSSïDïVM RELrG. TOLLENDVM. 24 fugiamuSj mundoquetoünos, SCilium nobiscrudnxö reputemus,nullius ulpiam pcrfonçrcïpecfluimpcdiii« 3 Tenium autem quod ad hanc rem neceflarium erit, cft, ut mnomine Chn’lii, qui hoc Çirituprçditi^atcp hac uoluntatein Ecdefiam Dei animati funt,amp; ud docendi, uel gubtrnandi munere, eocp fiue ciuili,fiue ecdefiaftico funguntiïr,conueniant,ôd hocipibmagiftro cœlefti,in mcdio ipforum præfidcnte mentefquc ipforum, ut ôi fcripturas,2Cquçcunque ad falutem pertinent ccdefiç, retfleintdiigant dC confyderêtjaperiente, fandâlynodû vTSytioà cdehi entjplàscp icripturas in manus fumât,ac bona fide dut cele» rdigione fumma fcrutentur.Tam .n. idoneac »II ç funt,, bfund4 ôifaddocendumquæuerafuntjCtadconfutandumjqug z,7im,U falia, ut homo Dei undique abfolutus, ÔCadomne opus bonum inftrudus reddatur,

Nonenimfunt,ut impij blafphcmant,nafuscçreus, in quemlibet fenfum flexiles, V num, certumcp, amp;nbsp;cum certdsimeacfamilianfsime docent, fapientfamcp folidJi prcbentparuuljSjlucema füntlucidifs. omnibus, in cas pie Si attente adfpidentibus. Euangeliû Chrifti nemini obf. ururn, nullum ambigus, autobtedum effepoteft, nifi pcrcunribus,q:uorum fenfus,quodincrcdulifint, Deus feculi huius, excaccauit. Ceteri in eo,gloriam dos _ nbsp;nbsp;nbsp;«

mini reudata fade, tanquaminipeailo, dare contems plantur, Si â gl oria in gloriam uitac cœlcftis, trâsfoma» tur, tanq à Domini fpiriru,eo ccrte, qui fcrutatur pro* funda Dei, per quem nobisreuelat Pater, quacdonauit i, cor«amp; quacque præparauit diligentibusfe, quæ alioqui.nec oculus uidiqnec auris audiuit, neccor hominis apprac* hendia

Necuero fcripturis tantum hiciuuamur, tametfi foîç adpleaâpeifedam cpreligionjs rdhtutionem abunde fuffidant

fufFiciât, ita dare, ßmplidter, certo, atlt;^ copfofe docent, quac ad laluicm pertinent o mma,fed accedit alteru quo« que non contemhendum fubfidium , nam quid uetcs res ecdefiæ er ediderint,quid obfèruan'nt, quid deniquc in omni uita fedat^ fint, idquoep in feriptis Sandorutn Ahtru ad Patrum,indubitataluceôdcon(ènfione,exrat. Accédant piàconci/imodo amini,quicupiant kcere uoluntatem Domini, «tione flrfnquinon utipfi, fed utChriftus regnet, ex animo qu^rât, iumentum hi enim foli de dodrina Chrifti, ipfo teftante, cognofee« feripta pa ludicarepofTunt.

trum Vtautemaudiêdi nonfunt,qui à fcripturis,adhomi E ö/ j*j^W’quot;’‘^^po’^^J^olt;'lt;^ftgt;®^ole,lucecpuitæfempiternæ,ô^ perpétuas gehennac tenebras, (èducere nos noàwfuc- conantur,acillam omnium execratione dignam blafphc re conahu niam euomunt,nihil ex feripturis certum,nihil fimplex fineponti. proferri, ac ftatui pofle, quafi uero homines fimplicem, ro. aijtnfu ÔC unius certiquefènfus dodrinam adferrepofsint, Spi« tiltbntr« ritus fandus, omnis redae mentis, amp;nbsp;fermonis unius author SC largitor, non pofsit, Ita ôiilli refutandi funt, qui métiuntur non licere nobis concilium,fine Pontifia cisRoma.aflenfu cogéré, autquic^ de religione,quod nonipfe cumalijsnationibus fimulapprobet,ftatucre» Certe quod cum feriptura Dei non conuenit, quod non cft traditum initio,fiCoblèruatum bonis Ecclefiæ tempo rtbus idullaactate admittere, fi uniuerfi SC angeli SC homines affentiantur,nec ius,nec faseft. contra, quod docuitö^ inftituitChriftus,cS pcrfe,tûper Apoftolos fuos,quod religiofè coîuitpiaantigtas, idampledi,ac confedari necefle eft, quicuncp Chrifti cflè uolunt,SC quicquidab eo diflentaneum eftjreîjcere ÔC fugere,et:â fi reclament uniuerfi fimul fuperi Sf inferi,

qug fecuSjCanon poterunt,ne Germanos quidem, quam O/»«« libet tardos, Slt; à malis Romanenfibus beftias cognomis uoluntd natos,latere:fiquidem ea,inuocato fpiritu Chriftijin fcria pturiSjamp;.S.patrum monumentis (yncero ftudioinqui^ rant: N emini enim petenti fide,non datur bonus fpintus à pâtre cœlefti : ÔCinuenirife (âpientia dei patitur ab om= nibus ipfam pie quçrentibus, imo his ultro ipfa fefe ingc rit, SC offert: necquifq prece, ÔC ucro faciendæ uolunta-tis dei ftudio, adyta ifta myfteriorum Chrifti pulfauerit, cui non ea confcftim redudantur,

Etquç,autundeilla Ro.Pont.potcftas inEcdcfia dei, ubinulla,nifipro ueritate,Slt; adædificationemelTepoÂ teft:unde, inquam, infinitum iftud imperium C ut nobis celebrare concilia prohibeat, ad inquirendum de preces pris domini,SCiêruatorisnoftriIefu Chrifti, deep ratione, hucperueniendijUtillis quoep uniuerfi uiuamusdneons fidis illis decretalibus,epiftolis,quas Gratianus addu^ Confiält;e cit difti,xvij,inter alia apocrypha,hoc quoep legit: multis decretalet. nos Apoftolicis et Canonicis regulis inftrui,non d ebere abfcpfententia Ro, Pontifconcilia celebrari. Atubiex^ tanthç regulç f quibus côftat eas concilijs définiras efteî' autà quibus Apoftolis profedæftintf

Inter Canones qui indubitataefidei funt,uerecp Apo- pifguîà ftolici habentur,prçceptum cft,ut quotannis,in qualibet Prouinciabinæ Synodihabeantur, ôô inqualibetnation ne,quoties Ecclefiæidneceftitas poftulerit. Idgrauibus pœnis fancitum,8Cmelioribus Ecclefiæ temporibusreli* Q^ft-Apajl gioftfemperobferuatum eft.Cumcp obftruari negligen tiusindperet,reprehenderunthocueriRo.Pontif. ÔCpij con. liict Imperatores,utcertâdefolationis Ecclefiarumcauiâm, niCan.f. Tamabeft,utullamnationem,ueiProuinciam,à Syno- Con.iAilen dis celebrandis,abftcrrendam exiftimarinu

Ad generales qm'dem Synodos,Epifcopi Rom. dutn ueros hæc Ecclefia habebat,femper uocati funt ,ficut pri^ mi inter Patriarchas habebantur. At non licuiflcj nifi Ro mani Pon.accedenteauthoritatCj etiam generales Syno-dos indicere,5C celebrare,nedn nationales ÔC prouinciaa leSjUaniisimû elfe nemo ignorât, g renet hiftorias Eccle^ fiafticas, in ueterum fcriptis mediocritcr eft ueriatus, Quam multa. n. concilia in diuerfis nationibus cele^ brata narrat Eufebius, SC author Tripartitæ hiftoriçEcs clefiafticæ,SC pleraqj eorum admodum frequentia, ÔC in quibus grauifsimæ fidei controucrfiædedfæfunt.’quæ Pontifi.es ne celebrata quidcm noranr,anre quam fandli patres,qui in il 11 s conucnerant.que i t aruiflent, ipfi, ut ad aliOS [_ rimores Epifcopos,ita etiam ad Romanes perfcri pfiflent.Idem Epifeopos Âphricæobferuafle,D,Cypria nuSjSC Adaconciliorum Aphricanorum,quoties cohiä memorant

Proc uratio enim SCiurifdidio Epifeoporum habet,ut Cyprianus ad Cornelium Rom.Pontificem,eam defcri^ pfit, cum quidam in A phricanis concilijseondemnati, ad Romanæ Ecclefiæ iudicium confugiffent. Cum ftatu turn fit inquit omnibus nobis,SC equum fit pariteraciu« CyprMftui m uniuicuiuftp caiifa illic audiatur. ubi SC crimen Epi.;.«?.!. admiflum,SCfingulis Paftoribus portiogregisfitadferM pta, quam regat unuiquifep SCgubernet,rationemfut aClus domino redditurus:oportetuticp eos,quibus prate fumus non circumeuriare, nec Epifeoporum concordiS eohærentem, fuafubdola SC fallaci temeritatecollidcre: led agereillic caufam fuamubi SC accufatorcs habere, SC teftes fui criminis pofsintmifi pauds defperatis SC perdie tis minor uiderur efleauthoriias Epifeoporum in Aphri ca conf tiwtor urn jqui iam deillis iudicauei unt,SC eorum confeien«

DISSIDVM RELIG. TOLLENDVM, i6 GOnfcientiam multis ddidoium laqueis uiti(flam,iudictf fui nuper grauitate damnarunt.

Hæcille,qug ÔC Cornelius Ro,Epifcopus,ita niti iure Ecdeüäi^ nouerat, ut caufam iftornm, qui ab Aphrica« niscondlijs damnaü',Romamuenerant,admittere cum dero ö^plebe fuanoluiflèt,ante$Cypriani deeareepi« itoi am accepilTet»

Hine itacp dareintdligttur,quarumIibetnationG Epi fcopos,fi quidexiftjterroris aut uirij inter ipfos,aut in Ec defijseorum fidei creditis,debcreipibsperiecóciliafta« tim cogere : 36 quod dominus dederit, pro ueritate con^ tramendacium,pro fynceritate difciplinæjCÔtraomnêm diflblutionem morum^decerncre 0^ ftatuere. Quod etiä tarn firmum 36 ratS haben' debct/it necper Rom. Ponti» refeindi poßit,id,quod fandifs.martyr in eadem Epifto la certifsimis ncceffarijs argumentis probat.

ExeodemigiturEcdefiarumiure,pofteain Concilijs Aphricanis decretumefi;,eum excommunie an dum efle, qui à fuç nationis Concilijs Romam prouocalïèt, Nam in Niceno 36 alijs concilijs conftitutü fuit^eos^qui fe fens tentia concilij alicuius inique premi putarent, non ad unum aliquem Epifcopum,fed admaius,frequentiuscg conciliu appellate deberet.Ex his quis non uidcar,quam uanum illud fit,nulla debere celebrari cöcilia, fine aflens fuRomani PontificisC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Haecuero omnia eo nituntur,q) non eft in Ecdefia po teftaSjUifi ad acdifi'cationem : quare 36moderari omnem inEcdefia,86diftribui poteftatemoportet,prout illud ad pietatem ubiepretinendam ,reftaui-andam, 86proue= hendam facere queat. CS itacp dubitari no poisit,ipiritu fandtum fingulis quoep Ecclefiai^ moderaten b.inuocai tö benigne adeflle; nec minus facile mentem fua infpirare

multi's,atque uni Romano Pontifia ,ut uere amp;nbsp;pic patres Aphricani Romano PontCeleftino obijdebant:ô^ qui= V quefuarum Ecclefîarum incommoda propias fentiânt

GC certius cognofeantridredeà S^patribus ita conftitutS obièruatum eft,ut fingulg per fe^ôC Ecclefig,ôlt; Prouin dÇjôd Nationes,quçreligionis Chrifti funt, procurent; qug contra uitiairrepièrint,corrigant,ôô ad régula Chris fti cunda conformentiad quam ab omnibus altjs, Sgt;(. Ecs clefijSjôd EpifeopiSjô^ hoc ab unoquocp ftudiofius adiu® uari debeant, quo ampliorem quifep in Eedefiapoteftas tem accepit;impediri uero â nemine. Paulus enim ÔCCcs phas ipfe,PauIo tefte, Ecclefiarû funt,non Ecclefiæhos rû,aut ullius creaturae,ied Chrifti. Verû hac de re infra in articulum de Ecclefia,pluraô^explicatiora dicemus.

Sed uidusuiueritatis Gratianus,6d ientiens ,quam manifefta fit earum,quas adduxiffet, decretaliû uanitas, fubiecit initio ftatim iequentis diftin. Epifeoporum con ciliajicetnonad defîniendum,ÔC conftituendumjtamen ualida efle ad corrigendum,adexigendum, atcpindican dum,quod ftatutum eft. Quan^ autem id falfum feribat Gratianus, quod non ÔC horu condliorum fit difînire ftatuere,quç ad Chrifti religionê pertineant,utiam often di, tarnen uel id permittant nobis Romanenfes , quod Gratianus concedit. Nam nos nihil amplïus petimus,^ ut quod ftatutum,et definitum eft,à Chrifto ipfo,ac S.Pa tribus,reuocetur,8C ualeat. Siquidem igitur oues Chrifti fumus,non Pon.Ro.prohibentem, fed Chriftum præcis pientem habere Condlia,audiamus,etin eius nomine cô uenire feftinemus, pie inquifitum, quæ illi in nobis pros bentur,q ug fècus,nihil addubitantes,eu in medio noftri, non modo adfutui^, ièd etiâ per eS,quçcuncp falutis nos ftre interftint, nos ciï pro his,in nomine eius côièntientcr togauerimus, impetraturos^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sunt

Slim ueroSlt; alij,ÓC quidem exeorum numero, qm*Qsiïwde religioni quamoptime confiiltumcupiuntjquitamenaM«^refio Synodïs abhorrent, exiftimantes pijsmodo concioniÄ dfynoe businftandumeflè. Dominum facile uiam inuenturû, ut eos inter fe tandem, quos fuos nouit, ipfe coniungat, religionemcp fuam rellituat , uias eius noneffe,utfunt uiæ hominum.Deum,ca in omnibus,turn maxime in res bus Ecdefiafticis, præter, acfæpe contra rationem nos ftram,agere. A fynodis etiam Sanclo, Patrum tempos ribus,plus ferè mali, quam boni ecclefijs allatum efle, Proque confirmatione fententiæ fuæ,adducuntfènten tiam Gregorij Nazanzeni,fcribentis ad Procopium,fe nullius Synodi bonum finem uidiflè, nec fynodos fuifs fe ullas, quæ non malorum potius incrementa, quatn folutionem attuliflènt, Poftremo dicût doiffarinam Chri fti, nunclibris tamcopiofe Sgt;C luculenterexplicatam,ut qui horum le Aione, accedere ueritati nolit, eum nec acs celTurumjfi multæ iynodi celebrentur.

Hos uero rogatos uelim, ut inuicem hæc quocp cons fyderent, Primum, prædicatione Euangelij, religiös nis, totam ut inftituüonem, ita Qi. reftituüonem niti : des enimexaudituprædicationis Euangelicæ.atDomi num hune tarnen ordineminreparatione religionis tes ncre,utinitium quidem à conaonibus faciat, ad quam fuos præter omnem rationê huius ïeculi uocarc, tare folet ,ùa. uti Mofen,aliofque Prophetas, deinde Apoftolos,Aalijs têporibus,alios uocauitôCexdtauit, fedquando perconcionesaliquoufquc progreflaeftue ritas, ac colledus eft Chrifto aliquis populus,coniues uifle femper, ut qui eledos fuos inftar membrorum, in fe connexos QC cohérentes habeat, id quoque dare, ut corpus hoc fanccorum,ex ipfocoaptatum, ôôcoms g§ q

. 4. pactum jipfam fui intrcmentum, ôi. ædifîcationcm fui iaceret, per fubminiltrationein cuiufque iunduræ, SC fecundum opcrationc/uic^ tnembrorum pro fidei mo^s doadmenfam . Nuüum enimpoteft in corpore Chrifti membrum clTeocioium, quodue non habeat peculiarc aliquid,quGd, pro fue fidei porti one, ad communem to* hus corporis utilitatem, conférât.

Hinc Mofi ftatim concilium adiuncflumeftfeniorS, fiefacrispræfedaeftingens multitudo leuitarum,ôefè* letflorumexhis facerdotum, Hofqj'pîj fèmper Reges in confcruandis ÔC reparandis religionibus, rel igtofè con* fulucrunt. Nec enim Dauid facras ceremonias tam ma* gnifice inft ituit, nec Ezechias SiC îofias reftituerut, abfcp facrafynodo Icniorum,facerdotum, prophetarura, fiCle witarum.Ita ÔC Âpoftoli,quicquid incideretmagni,mGx cum fenioribus conuenerunt,totâq} fæpe ecclefiamad hibuerunt, Expendantur que diuus Lucas fcripfit de ele dione Mathiæ, feptem diaconorum, de difcuflîone quç ftionis illius,an neceflàrig effent ceremoniæ Mofi, deep Pauli ad ecclefiam Hyerofolymitanam purgatione.Erat D.Paulusfpiritu Clirifti omnium maxime inftrudus, nec deerant Romanis, Theffalonicenfibus,alijrcpeccle* ftjs fuç côciones,tn hictantus Apoftolus,cS propter fuâ tpfius, turn illorû fidem confirm andâ, tâtoperecÔuenire cumeis,fandamcp fynodum cclcbrare,expetebat.

Eft quidé hçc uia ôe ïaüo^ naturæ quoqj confentanea, ut dum aliquid in rep.turbatur, cumep exiftit inter ciues diffenfio,ut aliquot prudentes,bonicp uiri côucniant,ÔC componendiquodturbatum efl:,fiCredigendiin côcor* diam ciues dinidentes,confilium captêt. (èd hoc ipfum, beneficium QC opus eft fpiritus diuini. Nec enim ideo ecclefiam aliquid nô dccet,aut non fufeipiturex Spiritu

DISSID. RELIGIO. TOLLEND. 18 Domini, qma congruit cum natura,amp; hac duce ufurpa* tur ctiamà uiris politicis. Nam amp;nbsp;innaturærationefpi« ritus Dei, lumen fuum elucere aliquoufque facit « Vtcp contra uitiatamnaturam femper,QCpræter hoc,quodin homintbusreüquum manfit iudicium, iæpê,non tarnen contra eas rationes agit, quas animis hominum ipfe indi dit. fataliamiracp funt opera Domini,atnômonllroia, non fine ratione. Non igitur moretur nos, quod dC na* tura ducehomines, perturbâtis et afflidis rebus ciuitatû, conueniunt, ÔC in commune quærunt, atque délibérant, quomodo morbis reip,remedium adhibcant, cumidem facere Su in fcriptura fpiritus doceat.

Nccab eo abitcrreat, qj ôd Ecclefiaftici conuentuSjfg^ pe non optimu finem fbrtiuntur.lta.n.eft rerum Humana rumcôditio,utquoper fequidlibctmagis neceflarium, amp;nbsp;utileell, hoc plus ab eoincomodi percipiatur, fi quan do corrumpi id contingat ,uel peruerti. Quid magis faU uificum, ÔC hominibus æquenecelfarium, atcp dodrina religioniSjSC fàcræceremoniæî' at quæ rebus humanis exitialioradueniatpcftis,6C præfentiorinferatur pernici* es,quâ fi dodîrina adminiftretur infyncera,ÔC ceremonig lUticnturC Si quidmali extitit à conuentibus Ecclcfia^ fticis, id certçnon extitit uitio conuentuum ,fcd homia num,non in nomineChrifticôuenientium. SimalihOi= mines finguliôd feiunAi multû incômodant,quidmi=î rum, fi magnas turbas ciêant, eu fè plures iunxerint c’Ïn^ terim tarnen manet firma promifsio, fi uel duo de re ali« qua f jper terram confenferint, pro qua rogêt, earn à Pa« tre cœleftiimp etraturos:ÔC medium fore Chrifl:um,ubi« cuncç uel duo, aut tres tantum in eius nomine conucne« rint. Non pendet quidem dodbrina ueritatis^ô^ conicien tiarumpadficatio,n€cà multitudine, nec a conuentii

hominûjfedà folo fpintu Chrifti: athicfèfè fuxtaproc miflïonê fuam, tu maxime cxercere ÔC uim fuâ explicare foletjCum feaiti promifsionem Domini,nos utmembra Chrilti,maximeiungimus: amp;nbsp;adminiilrandum nobis (‘nuicem, pro modo Hdei, ÖC doni cuiqne impartit!, no(i met ftudioie coaptamus.

Erant tempora Nazanzeni admodum turbulenta, propter Valentis,qui cum Arrianis faciebat, imperium, multumque graflabatur in facerdotum ordine malum contentionis 0^ ambitionis, Qtiamobrem nonbene ter^ minarifynodos,mirumnonfuit4 Tarnen optimus certe finis fuit fynodi Conftantinopolitanæ, quæ auipictjs Theodofij celeb rata,hunc ipium Gregorium ei ecclcfiæ Epifcopum prçfecit, SicetiâNicenæ,SC multarSaliarû fynodorû optimus finis extitiqmagnacp in illis uis malo rum fublata, SC multa fadabonis eft accefsio. Quoarca didumillud Gregortj, quod uir pius,exce{ru quodam indignationis( ob eâ, quaî turn inter fàcerdotes inualue^ rat,^Môi/ix«lt;«f/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ut queritur, ad amicum }epi

Sunt igitur Synodi, atquc ecclefijs conferunt, pro ut ïj fuerint, qui fynodis conuenerint, Si plane m ali, hoc certe plus damni Ecclefijs dabitur,quo plures,etmaiorc côfenfionc,quod prauû eft, ftatuerint- Si uero, non qui dem omnino mali, tarnen fui amantes, SC propri^ tenui^ tatis ignari, qui docere quam difcere, dare leges acc!.s pere, præeftè quam fubelTe malint, facilius quoque dtatis contentionibuSjturbas ciebunt,ô^mala Ecclefiac reddent acerbiora, quam ut excitatas perturbationes, fedare,morbiscp Ecclefiæ remedia inuenire queant.At fi uere pij ,ÔC tim entes Deum,in nomine Chrifti,non fito fuique

DISSIDIVM RELIG. TOLLENDVH. 19 (uicp ipfoi^ ft udio QC cura reieda^cogregrati fuennt,ccr^ te quo fidelius hi ft in Dno coniunxennt, hocmagis fpft ritu fuo prçftntê ftntient: quocp ftnguli Ce ipü cupitifuo, ut membra,inftlutem tonus corporis dirigendos accós luodauerintjhoc plura etiam per eos in çdihcationem Ec - clefiæ ipft perficiet.Quacitatpnoflra uitia funt,ne Syno* dis adftribamus:ftd,his corredis, in nomine Chrifti pure conuenire,amp;quæiniusftint, non quae noftra in cons uentibus quærere ftudeamus:amp; eamfentiemus domini prçftntiam,fpirituscp eius effïcaciS experiemur,qua plus , , rima,quæftiundinun^ poflemus,ô6malaabEcclefijs depellemuSjöóbonaacfalutariaconftituemus«Deuscó fenfionisamp;SunioniSjUultamp;facris Synodis fuamgratia S)C authoritatem conftare, ut^ fuos côiunÆonis in ft ftu diomagisinflammetjnon parua fubinde dona coniun= pngfentiut dis largitur,quæ negat feiundis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeß.

EftdenicçÔC illudinconiyderatedid5,extare libros, quibus cunda religionis myfteria abundeexplicata fint, Scriptie no adhorumledionemefle inuitandoseos,quibus noRra P^ff^ nondumfatisfadunt,nonfruftratotfubeundoslabores conueniendOjtantafcp faciendas impenfaSjOecenim con uentibus doceri pofte, qui libris non potuerint. Qua'm uero nö digna fit ifta prudentibus rerum Chrifti oratio, indefatis cognoftipoteft,lt;j cottidie experimuromnes, quam multorum conftientiæ uiua uocefceliciter expedis untur,8dadialutemerudiuntur, t^uç nullis ftriptis expcs^ diri,redecp inftitui potuerant, V tqj mul ta eft omnium in cognofcendis Chrifti myftertjs imbecillitas, fi défit qui fcnptaexplicet,qua‘mprocliueeft,quamlibet dilucide,et cautim com poflta fint, ut in prauS fenfum detorqueantf Etfi ftriptis fatts doceri homines poflentjid certe diuinis potius,quamnoftrislibris,eflfed« pridem uideremus, hh

lam non eft fnfachs conuentibus uiuæ tantum uods 1» Synod« beneficiumjquac ad do een dum hommes, fcriptis femper multado* eft effïcadoradfunt ibt quoep multi, quorö finguli fuia »a,multi donis pollent,finguli fuam habent incömunecommo-iofhrsi. dandi facuhate, magnum eft etiâcü prçfente Domino, quæ uniuerfac Ecdefiæ eius conducant,quæruntur,ôi quaeruntur à multis,quorumneminem Dominus

efte finit : quo certe fît, ut fæpe unde minime expe^ lt;ftabatur,confilium,ÔC ratio adfertur,cuius latifs, utilitas

tib.pericu Vcrumadhucunus fupereft fcrupu1us,.ReIigionem /«w efiob* negantrem eftè,de qua liceat paafd,aiuntnephas eftè,ut feurandis, uci/qs obrcuretur,amp;inuoluaturconuenris,actranfadio nibus hominum quod quidem in his conuentibus ,qui doânn£ ’'Onciliandas Écclefias inltituti funt,fierifoleat. Nam •tliberté 9“’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u'fio 3 nîhil errorefuo cçdcre,au£

lt;« fChriiii. uîtiofis ritibus,nifiefs inuicem,etiam de ueris dogmatis, amp;nbsp;probis ritibus aliquid remittatur. Eft quidem hæc in« genij humani labes, ut agnofeere errorem fuum çgre fit* ftineat. Quare quç homines diu in dogmatis SC ritibus, religiofefedati funt,amp; coluerunt, utea fimpliciterabijci ant, iehauditafadleperfuadcri patiuntur. Qucrûtitaep ' nbsp;nbsp;quas poflunt nias nbsp;nbsp;colores ,ut quam miiumum con»

De concor autem antea diximus ,non cum rjs efle uel con« d/d Ecckf. ucniendum,ueltradandû dere!igione,qui'nobisagnolt; cumijstan polfuntjfilij dei, ôdChrifti fpiritupræditi. Eft quidem omni poftentf eius quç in nobis eft, fpei redden dum, qui daratio,atdefanandismorbisEcclefiac,decpexplicanda Dominum dodrinainftauranda difeipîina Domini, deliberan* qutrutit. dum cum rjs tantum eft gt;nbsp;in quibus apparct effe fenfiim

DISSIDIVM RELIC. TOLLBNDVM. 50 quia chantas non patitur, nimium acre de tjs, qui iè Chri lîi cffë profi tentur, indicium facerc, fed quencp ex di dis fuis,nifi fada aperte reclament, ÔC iuftifîcat, QC condemn nat:ô^ mira artifexeft,adfîmulandam pietatem hypocri , fisJioc diligentius animus in agendo aduertendns^Ôd rea ligiofius omnia confyderanda, ôiSexcutiendafunt, tem^ pus quocßiuftum fumendum,nemo fandorû nonconiu lendus et audiêdus,deniqp aiïîdue pro dodrina^et dudu fpiritus fandi orandum eft,ne quid ueritati,ne quid glo« riæ Chriftijdecidatur. N a m ut Chrifti nomen quam au« guilds. iàndificetur, ÔC regnum eins quam ampliisime reftituatur,id quod non obfcuranda,aut implicanda/ed Ô6 illuilranda, di. explicanda Chriili dodrina,fieripo^ teftjUnice fpedandum in facris conuentibus, rcUgios he fumma quçrcndum eft.Si uHaigiturin re,tum eilmas xime cum de religione agitur, ÔC ilatuitur, ceu icopulus fugiendum omne uerbum ambiguS, omnis oratio muU tiplex,omnis definitio non clarifs,

A t uero non ideo quia difficilis, 36 periculoia eft relia gionis conciliatiOjOmitti quic^ debet,aut intentatum rea linqui,quod adinueniendam,ö^ perficiendam eam,moa mentum aliquod conférât, ne dum id,fine quo il la reperi ri,atq^ confici haudun^poterit,utieil,conuenirein Doa mino,et rationes,uiafcp eius,cömunicatis cöfilijs inquire re. Eil per fe imbccillaadmodummensnoilraadrede intelligenda, Sfinfans Jingua ad explicanda,quæ Dei (ùnt:tum fadum eil contentione tot annorum, cui accef: fit immanis illa crudelitas, qua in noilros, tan^ mortaliS Omnium maxime impiös amp;noxios,fupramodü defæuia tu eil, ut animi ultro citrocp cxaccrbati, minus libcnter ie ' accomodcnt ad facienda pace ÄS concordia: ÖC ßcut tarn, diu jam,täcpobfirmatealten dc alteris no optimeiudica«

f untjita no femg in meliorê parte ,fcripta SCdida iitrincp accipere procliue eft«Quo plurimum contiilii indefatiga bills illa carpen di,mordendi, caltimniandi libido^qua tj, qui ut reformationem effugiant coniceleratç ôd flagitio^ fàe uitæ,bellum pig/ançcp dodrinç indixerunt, in omnia bus noftrorum fcriptis diÆs QC. facîis nihil non alio, fcriptum^didum^ôC f adum eft,detorquent ôC peruertût.

HinCjCum in omni,tum uero potifsimum in facrorum Vnde ut al dogmatum explicatione, deflexus in utrâcp partem fint, terialtéras necpofsitmediaueritâsita diferte exponi,quinanimus maligne in infyncerus,uel charitateinfirmiorjfuipidonemfacileada teüigant. mittat,declinatiôis in alters extremû h tprofetSojithomi nés utrincpfumuSjUtnô pauci loci in controuerfia adhuc hæreant,ob hafce tantum iniquas,ÔC fufpiciones et intera pretationes, dequibusre ipfa utrincp idem, boni duna taxat Chrifti uereftudiofi,ièntiunt, utcuncp non idem utrincploqui uideant, Exempli gratia,locus dereliquîjs peccati originalis in renatis , duo habet præcipitia, al tea rum,fi itaillg exaggerentur,ut ÔC natura,opus Dei bonû, damnetur,ÔC gratia baptifmatis, quaî noxam earum fua ftulit,eleuetur .alterum,fi fic extenuentur,ut no appareat, quanto adhuc morbo detineamur, quam necefïària curatio fit Chrifti quotidiana SC perpétua Jam ft quis, ut homines exciter,quo feChrifto curandos penitus tradSt, amp;nbsp;crucfft'gendo abolendocp in ft per iugem pœnitentiâ uetere Adamo,fibiipfisacriusinftêt,paulo plenioribus uerbis, de eo, quod à uitiata origine in regenitis malum fupereft,différât, idcpq ex altera,qui non plane candidis ÔC fynceris animis iunt, audiant,uel legant, ftatim offena , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duntur,condemnaricp naturam hominis cum Manichga

is, aut cumfanatids euacuari granam baptifmatis fufpft cantur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iw

Ita fi quis in al tera parte,dona naturæ,ÔC regeneratioc /lis amplificet, malû autem, quod in uitiata, dum hic ni-uitur, natura, fandis inhæret, non amplificet,in prop tu fufpicio- eft, prgfertim ijs, qui in hac parte cû fint, illius recfîâfidemôdfententiam nondum peripedam habent, tribuinaturæ quod gratiæ eft, diflimulari, ac ncgligi neceflïtatcmperpetugcurationis,quæà Chrifto iugiter petenda, ÔC noftro quoque ftudio nunquam non proc (èquenda eft.

Adeundemmodum dum de bonis operibus difpu« tatur, fi alter ea,ut Chrifti meritum commendet, ôi Hdu-dam propriæ iufticiæ deijdat, parui, alter uero ut ad fa« ciendum bene extimulet, SC liberalitatem Dei, ampliflïs ma mercede benefada remunerantis,praedicet, magni facere uideatur, facile utrinque fuboritur iniquior iudi* catio:eo,quod hic alten' uideatur de Chrifti merito mali« gnede humano ntmis benigne, ièntire, al ter uero huic, exhortatione ad bonaoperaeflênegIigêtior,ÓC diuinae bonitatis infaciêtes quæbona fut, præcor diffîmulâtior*

Idem ufu uenitin omnibus locis, de g bus adhuc con= trouerfiæ reliquç funt, uel efle uidentur, N am de necefc farijsad falutem,non poteft efle re ipfa diflenfio inter cos, qui aliquo cum frudu, de religionis confenfios neconfultare ÖC deliberatefimul poflunt, quodfcilicet non nifi uere credentes Chrifto, ÔCpræditi fpiritu Chria: fti poflunt, Attamen fic fæpe non fatiffaciunt alteris, quibus alten' utuntur, loquendiderebusfacrisformæ, ^rationes in myfterqs Chrifti explicâdis,utnifi interfe côueniantjfèfecp placide inuiccaudiant, SCdoceant, no fit fperandafolida inter eos,ut cumcputrincpDni fint, Concordia.

entes reddert,nobis tarnen hoc, qs urjs qucrendumeft, quas oftendunt promifla Domini, quafque aperuerunt 8piritu Domini inftindi, Panes,Prophetç, Apoftolû Fides ex auditu gigrutur,necaliter perh'citur,aut cû Jan* guida eft,recreatur,cum infynccra,purgatur, dumpu« filla, augefcit : nec alio uera erga franes uel roboratur cum infirmaeftjUel fi quando lbpitafuerit,excitaturôi quafi reaccenditur charitas .Et quo auditus hic fuerit familiarior,hocadutrumquefoletefle tfFicacior. Huit avttem auditui noneft locus commodior,non opportu hitas fruduoßor, quam in fände religiofèquc coadis fynodis. Ad conciones nonomnes ueniunt, nec in quia bufqueconcionibusomnia,de quibusboni adhuc ama bigunt, tradantur : nec, quæ eft, SC à natura uitiata, 6Ci diu nimis agitata SC exafperata difcordia, etiam in fana dis imbccillitas,fimpliciter, ÔC rede,qugin conciorua , bus probe tradantur, omnia intelliguntur. Idem ufu

Si itaque colhm' oues Chrifti,quaecunque adhuc dia fperfæ aberrant, fi colledas ÔC dodrina pura, SC difdpli nabeneordtnata pafei optamus, danda profedo opera cft,ut pq bonique moderatores SCdodores, utrincp co eonutnitn ueniant, SC conueniantin nomine Chrifti, pofitis cun dw* disofFenfionibus,remotisfufpicionibus,abIegato orna ni rei priuatæ ftudio.proftrato fallu omni,et ingenij côfî dentia conculcata,flagrâteuero ftudio illuftrandæ gîoa riae Chrifti ,amplificâdi regni eius,quærendæ falutis hua manigeneris : audiantquc fe inuicem SCdoceant^nonic cusac cqram Domino, inter ipfospræfenteSC pra^fiden te, coque cum timoré SC tremorc, hoceft, religione fim^ ma, humanitate ÔC ch aritatc effufa, candore purifsimo, fimplicitate redifsima.

Iftucfi ftudcbimus,utucreinnommeChn'fti ÔC con ucniamus ueroque Chrifti ftudio conïènfum m ipfo queramusjp'elieras ïndubitato amp;nbsp;falutares concordiac I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationes patefacict, oftendet,óC exhibebit, Videbimuß:

queinijs,inquibusconfiftitreligio,amp; quæadlàlutem funt creditu neccffaria,nullû cflè inter nos,nifi de modo Ô6 ratione ea myfteria Domini tradandi éi. exp’icandi, difsidiiim. Praeterea nonita magno negocio difcutie^s mus, quo etiam loco habcndafint, quæmdentur aliqui bus ad falutem neccflaria , cum non fint aut cum necefà fanjscongrucre,cum noncongruant,aut commodare illis, cum incommodent, Dabitque Dominus earn ftae tuere concordiam,quç puram, fynceramque dodrinam Chrifti, de redam,falutaremque difeiplinam, illuftret, S)C confirraet, non obfcuret, aut debilitet : quæ mendacia ôé hypocrifim Anticbrifti detegat ôd profligat, non pin« gat amp;nbsp;ftabiliat: quæ denique E cclefias ubique in Domi« no uere uniatô^ inftauret, non diftrahat amp;nbsp;difsipet, Hæc promifit Dominus in fuo nomme conucnientibus,6lt; ca,uerafpiritus confenfione quærentibus, huius igitu» tam prafdarum, dC infellibilepromilïum, longe plus nos debet inuitare ÔC animare ad conueniendum,cum îjs, qui Cliriftum nobifeum inuocant, inuocare ex animo merito iudicantur ( nam peccatoribus in concilie iuftorum,locus patere non debet ) cumque ijfdem fan« da fynodo congregatis, Eedefîarum condliationcm, pio ftudio quærendam,quamremorari ÔC deterrere,uel Antiebriftorum tyrannisé malitia,uel hypocritarum doli amp;nbsp;fuci,u€l denique, fiuepropria fiue aliorum imbe cillitas, ÔC contra uim SCartes fàtanæ,mens imparatior, animufue inftrudus debilius,

fèfîlijs Ddnun^nonftudiofifs,autêdum dcreligtonc agitur,immifcet, fèd ita caucndus, obferuandufçp eft,ut côtra infultus cius rdigiofa cautione adii)gilcmus,amp;^ cS piaprece repellamus,nô utpropterea inertes ab officio cefTemuSj ÔC cum noftra ipforum, tum fratrû nofirorum falutem, permanente ifthoctam exitiofo difsidio,neglis gamus, Præfens eniitf ôô præfidens in tali fynodo Chris ituSjfatanamfacile pedibus noftrisfubtjciet, dabitquc fuam caufam agcntibus,os ÔC iapientiam, cui refiftere ne mo omnino queat, ÔC inftruet ijs armis fpiritualibus, t wr. lo. pwqtie Deum potentibus, quibus cundas deîjciemus munitiones, ÔC cogitationes, omnemque celfitudinem, que fe aduerfus cognitionem Deiattulerit, ÔC captiuam ducemusomnem intelligentiam inobfèquiumChrifti» corumfcilicetjqui ad uitam fempitemam deputati funt: , nbsp;nbsp;nbsp;reliqui, quoniâ quicqd pater coeleftisnôiplantauit era«

Hæc ergo jUt in pia fynodo, piâ de dodhi na SC difci« plinaChrifticôfenfionemfummo ftudio quçramus, SC nulla alia,quam nos quidem inire deceat,uia ÔCratio cft, qua erroribus SC fuperftitionibus depulfis, uera SC (àlutifera de religione confcnfio, pia ôd iufta Ecclefiariî reformatio, ôd patriae quoquç pax folida, tranquilli« tas certa conftitui, SC conferuari poffit.

Quo autem cognofcatur,nobilifsime Domine, qua paucæjîjs quidem,qui Dominum uere quaerunt,cons trouerfiæ de religionefuperfint,quam etiam haud diffi« culter, quac fuperfunt côponi queant,percurram ordinc articulos,incolloquio Ratifponenfi,et conciliatos,8C no conciliatoSjpaucisqueoftendam, cum in quibus uere co fenfum fit,ôdinquibusfêcus,tum qua ratione SC dcqs confenfus ftatui queat, de quibus uel uidetur nondû co« ueniflèjUel re ueranondum conucnit. De Pri

RBLIGIONI3 R AT15PON AB COMPO» fitae,quae minus,ÔC quomodo h« quoep componi queant»

Ehocquidcmarticulo nihil controuerfum fuit, tarnen quia dodrina de reparatione ho minis conftttui hoe loco debuit, non ineptS initium fadum eft,a conditione eius ante las pfum.quare Eccius fuammeritocalumniam,deiupers nuitate huius articuli, inter ftios copotores continuilFet, nccPrincipibus,ad impediendam Ecclefiarum concilias tionem,obtn.ifiiret,prçfertim,cum poft fidemimperatos rix Maieftati data, (ècandide 8CCyncereinhoenegodo uerfaturüjhuncarticulumincolIoquionontaxan'tjUtnec caufam taxandi habuit.

te id folum, utagnofceretur, fic nos nafta fi'lios irç, QnUProt 6^ ièruos peccatijUt nifi per filium libercmur,ÓC fpintu fis IiorSinfpiremur,inefRcaxfttuoluntasnoftra,utconfites tur huius articuli,parag:fecundus,ctiam ad inchoanda, nedumadefficiendamiuftiriamucram,Ót opera coram Deo bona,Quod ed ualerenobis debet, ut Chrifto Dos mino nos reftituendos,ÔC liberandos /olidiorefidepers

If, S ir PæP’'*^pfop^’^fion^cuoluntatis,neccoaAefacerehoÂ hof^niar ,quicquid fadt boni ud mali,nunquam a nobis atrium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtenimratione,Ô£:propriauoluntatehoÂ

Prottflin^ nbsp;nbsp;nbsp;conditus eft^ita proprio arbitrio uitam fuam inftiruit^

ne^iitü tft» fibi ipfi rdinquiturb ene,dum in Chrifl o regenitu s ^eias etiam ipiritu agitur necid tamë jnift quatcniis ingenium nouumô^renatum,aôium£pfequiturfpiritus . Âlioqniy necin renatorum came habitat bonnm,fed peccatum, quodfadtea ,:quæiegi Dei confentiens internus homo, malahabetjôô odit.

Deneceßi^ Extiteruntuerocertamina/ircahunclocum, denecef Mtcrcon fitateSlt;contingentiaadionum humanarumjCt deeo,an tingcntia homo in bonis operibus tantum patiatur, uel etiam agat. 4flio»Kf»^ jteni Je præparatione hominis ad gratiam, amp;nbsp;predo fa«: iumattitrii (^Jorum extra gratiam.de merito congrui.Sed dédit Do^ minus,ut hçquçftiones fie explicate,Ô^ corn planatæ prie dê fint, utextet iam repreflîs erroribus, iàlutaris ueritas, obtineat^ pius confenfus,intcmpeftiuis, ôô infrugifcris altcrcationibus confopitis.Quarehuiufcemodi difputa= tiones, utiam iîipetuacanear, ac eiufmodi, ut dodrinæ Chrifti pi us caliginis quam luds inférant, nullo modo renouandg funt.

EflGdt quidê Deus omnia in omnibus,et ea certo,ac in fallibili confiliOjUt quantn ad ipfum attinet, ex neccflîta;: te eueniant omnia,neen, poteft fieri, ut Deus agat,aliac^ agit,cum no poflit quic^ agi melius, tarnen quia nos fin xit,iudido amp;nbsp;uoluntate in utramcp partem flexili, amp;nbsp;cau^? (as quoqj agêdi in utram^ parte inclinantes fubîjcit, ma net nihîlominus, ÔCid quoep opereDomini, côtingenria inadionibus noftn's^Qtigcun^.n.agimus, quantum ad nos.

noSjamp;proximas caufas attinct, amp;nbsp;ca non agerc, agerc aliter pofrumus,quang bene redecp,ut dix(,nunquâ,mfi agente nos,ói impellente fpiritu Dei bono,

At quia animus nofter uiderenequit,quomodo,fi Dc us omnia in omnibus certo et immutabili confilio efFicit, cffè queatjUel adioniï humanai^t contingentia,uel etiam humanae uoluntatis libertaSjperturbatur:amp;^,ueI deproui dentia,ad:ionifcpDei inrcbus humaniscertitudine,uel defibertatefuæ uoluntatis,adionûcp fuai^ inutramuis partem mutabilitate,dubitare indpit.Sed cogitandö eft: j ftam rationem,qua Deus noftra incerta,fixf pro noftrg uo liintatis libertate,in parte utramlibet uarianria,ipfè certo, amp;nbsp;immutabil i confilio agit, et efFicit:ab humano ingenio cóprehendi non poffe. Proindelcripturis fimplidtercre dendum efletquç predicant Deum ficcre qug uul t,in cce lo SCterra.portare SCmoderariomniauerbo uirtutis fnç; fi cut eadê ex nihüo condidit:efFiceretp,ut cætera in reb us omnibus omnia, itaetiam Sd uelle, ÖCoperariin bomini^ bus.Homincs tarnen ipfos quocp agere pro fuo arbitrio, quaccuncpagunt, amp;bonaó^mala. Simala,idfuouitio, fua culpa: Sibona,dei dono0^adu»Vitam Sómortê,be neditfb'oncm Só maledidionem proponitDeus :homo De«f.jo. digit, mortem SCmaledicfîionê, fibi relicflus: uitam be nediAionem ,à Domino do Aus ÔC traAus : cum dcderit nimirumillecorintelligens:oculosuidentes:£lt;auresau dientes.

Necenirt^roptcrea q? ab aAionc Dei, tota aAio bu^ mana pendet : ólt;f ncquit homo quicc^ habere, quod non acceperitdiuinifuSjDeus uero agit omnia necelfariOjali^ quid libero hominis arbitrio detrahiturtautimpeditur, quo minus homo propofitis bonis et malis,fua ipie ijjon

te eligat fiC aggrcdiatur, quæ ei m'dentur, N am non ne= LÆerfrff» cefsitaSjfèd coadio libertati uoliintatis aduerfatur. Quae Kof««fdfw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo certo nouit fibî bono efTCjant forexa non po

dedinare,quare qui à pâtre plene audiuit,â^ didi= cit,inChriftoæternamfibifalutemô(^fœlidtatempropo ’ fitam^inmundo uero mortem, Siperditionem fempiter^ namu's non poteftnô relido mundo uenire ad Chriftû, Sed hOc ueru't libêtius,ÔC ideo lïben'us : magi's fcih'cet fua fponte,£lt; uoluntate, quo magis neceflario, hoc eft, quo perfedius Chriftum nouent , Sicut nemo^it libenus I)eo, quo tame etiam nemo âgit magis neceflario,ÔC nos quoi^ tum ucrè, plene^ liberi en'mus : cum tantum quae Dei funt, Si nihil quod nori Dei eft uelle poterimus, r'o tJSti ye£fgt;]i'nuoii,V(/rccv«yK(iioiJj7(f) fcK»lt;r/(!flfc{ïFTî/iTat Jd,n,quod uiolentum didtur,non quod necelTarium, uoluntario ad uerfatur: atuiolentumid tantum homini eft,cuius prine dpium ita extra eum eft,ut ad id nihil de fuo ipfe coferat. Cum itacp quicquid homo agat, fem per fuam ad id uos luntatemipfe accommodet,utcöcp principium adionis aliundeexiftat,nihil agitinuitus, fed omniauoluntarius; ideo nec culpam adionis fuæ, fi mala fit,cui^ alij, quam fibi ipfi adfaibere poteft.

Id ergo prjs ex hac quçflione didicifle, fàtis fuerit, fie 'I agnofeendum, SC cofitendum, hominem libero arbitrio I àDeoconditû,ô6agereomniaprofuauoluntate:uttas men agereDeum omnia in omnibus, Ô^effîcere in nobis omnem bonam uoluntatem 0^ adione, non dubitemus. Si religiofe prgdicemus. Rurfus fic deum dRccre omnia in omnibus, ut homo tame in omnibus agat fua uolunta teleo^p fi pcccetjfua eum tantum culpa peccareiet nullam eius partem inDeum reijci pofle,

Hæccum Deusipfe dare copioïè teftetur in fcrip^ tuns fuis uerbo eins, ut par eft, Hmplidter acqefcamus, ctiam ß nihil huius ratione noftra alîèqui pofsimus,arro gâtiçcp cordis noftri idobijciamus,Quidhabes,quod non accepifti i Deus dixit, eftjmandat QC exiftit,quod cumqueuoluerit in cœlo amp;nbsp;terr2,8C fimilia.defidiæ uero 0^ culpæ in Deum reie Aioni, Quoties uolui congregate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

filiostuoSjficutgallinapullosfuoSjamp;noluiftifEnuoca Prou, i. iii,amp; uos renuiftis:expandi manum meam,6C nullus eft, qui aduertat, Si uolueritis ÔC audieritis, bona terrae co- lef, medetis : fi nolueritis, amp;nbsp;repugnaucritis, gladio con« fumemini,2Ceiufdem generis alia,« HaeôCftmilesfenü tcntiae, quarum innumerae in facris Biblijs nobis pro« pofitæ funt:fadle quemlibet pium animum, in medio ueritatis conftruabunt : Sgt;(. ne in alterum præcipitium, uel praefumptionis uel focordiae, autimpiæ reiedionis noftræ culpae in Deum declinet, retinebit«

Exhacuero quæftione,amp;illorfî philofophiaextitit« agamwnt quidiiputarunt,nospatipotius quam agere, dum bona nbsp;patioa

agimus «EfficereenimDeuminnobisà uelIe’jSC opes murinbo^: rari, quod bonum eft, Sedeoipfo, quod Deus in nobis uelle,óó operari,efficit,côcluditur;nos et uelle Si operari. Ad quod Apoftolus hortatur,cumait,cum timoré, ôô tremore ueftram ipforum falutem operamini. Sed hoc, utdidum,dumagimus,a(fti agimus,iuxta illud« qui-cuntp fpiritu Dci aguntur, hi nlij Dei funt.

Verum hæ diiputationes ut dicftum, pridem commo de difcuflæ funt, ôlt;res omnisad fcripturg fimplicitas tem explicata eft, idque maxime opera Philippi Melans thonis,qui in tota noftra dodrina, quicquid bonos iure ofFendere potuit,magno .ftudio,nec minore dexteritate fie enodauitjÔCmitigauit, ut certamen de his rébus reuoc^

DE LIBERO candi, nifîà fuoipfius uino,morboque contendendi, caufam nemo habeat.

Error/rtrff ueroin reli qua de libero arbitrio difputatfonc,id fbutatiotte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impediuit,quod cum qugreretur an libera, ideft,

dehb.arb. *^0’^ coadauolufate,homo agat,quçcunq; agit, à multis q^alifde difputaricœptnfit, nondeliberaagendiuoluntate,red libe.uolun de libéra potius facultate efFiciendi. Cum enim confiée, tatt^lijde Deum effîcere in nobis omnia, etiam ipfiim uelJc, ÔC efS lib.pottfli. cere , idque fuo, amp;nbsp;nullius creaturç arbitrio (rtia-enim dicit Paulus , ôôindubie Dci placitum dif^iutarut jntelligit ) rede dicfiumefi,homini non efie liberum ara ,... bitrium, hocefi, liberam, amp;nbsp;non pendentem à Dei ara ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßnrio facultatem, ô6 potefiatem ftatuendi, ÔC faciendi,

Nam non fol um non potefihomo, quæ uere bona, grataque Deo fiint, uel uelle, uclfaccre,nifi in eo opère tur Dominus hoc ipfum, amp;uelle, SCoperari: ied nec in rebus, ôd adionibus naturæ, quicquam ualet, uel cogi tare, uel dicere, uel facere, quod non dederit Dominus, lerew«»* uelcogitare,ueldicere,uelfacere, ficut propheta dicit, Scio Domine, quia non efi hominis uia eius, necambua Prowe.»ff. lantis,ut dirigatgreflus fuos. Cumque datumhominf efi, ut corde rede proponat,tarnen à Domino efirefpon fio linguat,ôi^ diredo grefluCt, hoc efi,cum ipß Ôf uerba, ô^fada,tum opcrçpredum utrorumque.Effidtenim, omnia in omnibus Deus, Sf fuo arbitrio regit, agitquc uniuerià : quare etiam hominis cunda, ÔC cogita ta, ÔC di da amp;fada, 06 euentus.

Intérim tarnen, etiam hocucrumefi,hominem quaca cunque ipfequidem agit, hocefi,cogitât,didt, facit, ca omnia fuo agere arbitrio, fiio iudicio, fua uol untate SC fponte, Ad quæ enim homo non fuum iudidum accôa moda^

mo dat, amp;nbsp;uoluntatem apphcat, uel propter ea fpfa per fe, uel propter aliud, ut in his rebus fit, in quibus mixtfï uoluntariumcft,idnonagitip^fedpatitur,etiamfiper eumfiat,utfifine proprio motu impellatur,nel dci^ds atur aliquo : idque uere uiolentum efi:,quod uoluntas rio aduerlatur, cum non iblS principium aclionis extra hominem fit,ièd nihil etiam ad id,is qui patitur,conférât, nbsp;nbsp;lt;

Rede itacp ac uere hoe dicitur, homini efle liberu arbi [ triü, fed id no effidendi qug uelit, fed agendi, faciendicp omnia libéré,qugcunqj uel folo animo,nel etiâ inftrumea tis corporis agit,ô^ facit.Necenim coadi quid^^hocelî, contra fuaipfi us propenfionê,agit,facitue,ab externo fci licet agête impulfus,ipfo nihil ad id copferentc.Qiig.n, homo agit, ideo agit, quia uult:quç non agit cum poßif, ideo non agit, quia non uult. Vult autem, 6lt;nonuult, proutbonum fibi aliquid,uel malum apparuerit.

Necphoc pado tribuere homim' liberum arbitrium, Quomodo cumeo pugnat,non eflehomini liberumarbitrium, fl iflutttterß hoc nomine intelligatur libera, hoc cft, non pendens ab no pugnèt arbitrio Dei, effidendi quæ uclis, flue in animo,fiuecx f^ominitfl^ tra animû, facultas, ôCpoteflas. Nam nec alia poflumus «ognofccre, quam quorum cognitionem, nec uelle, quâ 7' â quorû expetitionê, nec facere, g quorS effidentiâ dede^ tit eteffecerit in nobis Dns,cfficiens in omnibus omnia, '

Comodius tarnen erat dicere, non effe in hominis ar= bitrio 2lt; poteflate adioncs eius, dé euentus earû : quam non habere eum liberum arbitrium : uel non agere libe= ro arbitrio, Qiianq ,n, ut homo ipfè, amp;res uniuerfæ,ita etiâ adiones cundæ hominis,ex Dei arbitrio totæ pcn-deant : nihilominus tamêquicquid agit homo, fiio agit libero arbitrio Si propria uoluntate:habetcpineo fuum Si liber U arbitriû. Quarc fi male quippiâ homo egerit,«t poenig

Ifta autem, effè noftras adiones totas in arbitn'o Dei: ÔC tamenfimul nos eas agerc noftro arbitrio, atque ideo lilasfuo modo, amp;nbsp;i'n noftro arbitrio nbsp;nbsp;poteftate eflc:

ut inter ie confentanea funt, quiaratio Humana uidere non poteft, non parum illis offenditur, Sedfubijdena da ca eft uerbo Domini i cumque illud utrumquè tea ftetur,utrumque fimplidter crcdercdebemus,ÓC orarc afsiduo Deum,ne nos inducat in tentationem : fed docc at,rcgat,amp; deducat inuïjs iuisttum ctiamuigilarc,ód obferuarenosipios : amp;inuerbumeiusquam rdigiofif« fimerefpkere,nenoftramipfi uolutatcm adullamrem, quænonad fandificandum nomen Dei, ÔCamplifîcana dum regnum eius ualeat,accomodemus4uxta illud Do* jc.minipraeceptum» Vigilateó^orate,neintretisintentalt; tionem.

Nam utcumquenemo homo, non libercagat omnia, tarnen ut didum eft, amp;nbsp;didfatpins debet, quonos Chri* fto plenius coniecremus,quicumcp extra Chriftum funt, ac ideo adhuc animales, quæ Dei funt, quae fal utis no* J Xor. »♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognofcercquidëpoflunt, tamabeftutea uelle,

ampledijUelagerequeant. Quamobrem, quandiuDoa minus, qui miferetur cuius uult, Qc indurat quern unit, id eft, uocat,iuftificat,0^glorificat, iecundum propofitS ac arbitrium fuum,quos nimirum ipfe,fua libera uoluna täte, ad id præfînieritetdefignarit, nosfpiritu iuonon innouarit,nouamcßÖdfuammentcm,atquearbitrium / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;indiderit,libere quidem,quiano coade agimus omnia,

; nbsp;nbsp;!• i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil autem boni,nihil quod probari à nobis Deo pofsiti

mal Ç arbores fumus,idco bonos no poftumns et malos tantum frudus ferimus :in omnibus conteptores Def, 0^ bong

bonç eius uoluntati rebelIeSjdelïdis ÔC peccatis,planc mortui.Etiam cum renati fumuSjôdChnftum tnduti,ha= bemuscp eam,quàm gratiamgratum facientem, amp;Shabfc tuaîe donum Scholaltid, Paulus uero,fanAifi'cationem noftrijôC innouationem uocat,tdeft,ad Dei uoluntatem, / applicationem QC coaptationem/amen fine adu, impuU / fucp fpiritusboni,nihilrede,uelcogitarCjUeldicere,ud / facere poffumus.

Hæc fie Thomas A qin'nas, ÔC quicp faniores fcholafti ci agnouerunt.folus Scotus, ÔC pauci quidâ ahj,et quidê obfcuriores, nenon in re,in qua minime qportebat,argu tuli eflêntjijsquè contradicerent,quibus effè nonnullâ au thoritatem inuidcrent,operibus nonrenatorum,aliquid . obedientiç erga Deum, fiequandam ad gratiam præpa^ rationem,meritumc^congrui,tribuerunt,

Quaî Scotus cum fuis ideo affirmauit, quia contra lt;nbsp;apertam foipturam,ôe contra S. Patres,obedientiam lec gis diuinçaufus eft definire,facereid opéré tantû, quo d lex indicit, etiamfi défit intentio, quam lex requirit, hoc eft, etiam fi non fiat uerofiudio Dei. Thomas autem,ut dixijfieomnesgrauiores fcholaftici, ficut non fieri iudi^ ma fecutu carunt,quod lex Deiiubet,nifî idfiatueroDeiftudio, dlt;e. itanec præparationem,nec ullum meritum gratiæ,uel de quteß.ios^ congruo quidem,quod uocant, afilionibus nondum in^ articula fitoRî Chrifto tribuunt: imo necinfîtis Chrifto tribuun t, 2.j.4.o-. quic^ boni f acere poflè ,fine fpedali motu, fie ope Dei, adeoep totum opus bonum,à Deo eflèagnofcunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q.iii.art.î

Hoc ergo faalius bonis omnibus perfiiadebitur, ut hunclocum,delibero arbitrio,ita ut in Imperatorio libro defcriptus,fiéexplicatus eftjconciliatum agnorcant,ièn« tiantepôe doceant,quibus hoc muneris incumbit, eflè omnibus quidem hominibus liberum in omnibus rebus

arhinium,ut fùa ipfonim uoluntate^noncoaÆ,noncon tra fuam ipforum propenfioriê impulfî agant, quçcuncpi bona, Q(. Deo à nobt's, grata funt,neminem poflèjuel uelle, uel operan'juG Do^: minus pro fiialiberaIi,S^ gratm'ta bonitate,propter Chri-ftum filium fuum,ea l'pfa Sgt;(. uelle, ôd operari, in nobis ef^ fecerit,tarnen,quanq ita fit,quicqd peccamus,nobis,no Deo imputandum efle,quod ipfa cuiufcp confdentia,irrs fundentefèlucediuini iudidj,probetandê agniturafit, ita, ut ludam id agnouiflr legimus:qui,cumiudicio Dei uere tactus eflet, quanc^ fumme peruerfus ÔC. impius^di^ cere tarnen cogebatur,Peccaui ego,quifciens,amp; uolens, fanguinem tradidi iu{ium,non Deus: qui mihi non de^ dit,quod Petro, quod Apoftoîis alijs,utin diledione,ÔC obferuantia præceptoris mei,utilli, perièueraflcm,

Hæciam concorditef gratia Domino,à bonis,timen* tibuscp Deum,ubicß ita agnofcuntur,ÖC docentur,uttra« Articulât dit, ôlt;^^xplicat liberabimperatore oblatus «Cumitaqj fcic inter huncarticulum,non folum Imperator,Eledores, Prote* ow/iei con liantes atcp reliquç Ciuitates,Ièd SxL cæteri Principes ,qui ciliatui. tn delibro Imperatorio,fecuti Lccrj prgiudiciû,iniquius iudicarunt, inter eos articulos numerauerint de quibus nulla luperfit dilïènfio,confiât,inter StatusImperij oms nés, hune articulum haberiiam concilfatum.

Quod enim Protefiantes in quinto.para: huius articu li,ubi habetur : Chriftianum hominem, quodad gratis am quæ efi in Chrifio lefu attinet, poflè Ce continere a peccato, obedire Deo, ôd facere eius mandata : maluif: îent poni. poflè refifiere peccato ,ôf pracftarcinchoatam obedientiam. in eo nulla efirei diffenüo, Optabant tan turn ProtefianteSjUerbo inchoatæ obedientiae,id clarius cxprimi^qiiod legi Dei niinquam hic iàtisfacimus:et ca*

üefe,nc quts exiïh'maref,ijs qui Chrifti gratiam pcrcepe« runt,tribui,continere fe ab omni peccato,amp; perfeAe obe dire Deo,mandatai^ eins perfîceretidquod ÔCinrefpon fo fuo de conohatis articulis expofuerunt

Sedcumfubiedumfit eodem parag:DiIigenferho« minibusinculcandumeflèjtantaminrenatis ad bonum infîrmitatem,amp;ad malum inclinationemremanere,qua: uim fpiritus remoretur,SCprauas cupiditatcs gignat, im« Ltgihie pellatqucad eafadenda quæi^olumus.Galatas.j. utne« nemo fttis mo fit in hac uita fine peccato (his certe admodum clare hocipfum expreffum eft,neminem iàndorum, dum in hocfæculodegit,iecontinereab Omni peccato,autper= fcdam Deo præftare obedientiam, mandataue eius per« ficere,6C legi eius fatisfacere, Necenim aliud hoc loco liber Imperatoris adfirmare uoluit,quàm id, quod feriptu raubicptradit,omnemregenitum à^uiuentem inChri« Ei)he.4Ï fto, quantum attmetad gratiam àC internum nouumq^ hominem, qui fecundum deiim conditus eft,in uera iu« ftitia fanditate,non peccare,ied feruaremandataeius, ÔC facere quat funt placita coram co, Nam qui non faat iufticiam,hoceft,nonprgftat obedientiam mandatorum deijnoneftexdeo.

At quia fîCuetus illehomo fandis adhuc adhæret, is qui erroneis cupiditatibus diipent, nec quicquam aliud quàm peccat,fit,ut fandi,in hac quidem uita,qug manda—' uitdeusjtunq perfi'ciant,nunquam maneantincunÆs uerbis legistadeoep quodad ipfos attinet, fub maledidi« one legis femper detineantur, atque iemper neceffèha« beantpeccatafuaagnofcere, maledidlû legi's perdeû de« precari, ôô g hunciemp patri cœlefti acclamare. Remitte nobis débita noftra. id quod SC xii.par. ièquetis articuli, libri Impcrat. copiofe confitet, Eft igitur folida gfeda

de hoc Articule inter omnes Chriftum uere inuocantes, Concordia,Id quod cû Imperatore, uniuerfi quo^ Prin= apes in hike Comitqs agnouerunu

N Ec hiequiequam noftra unquam à Catholico con fenfu dodrina uariauit'tamctfijid nobis plericp fal fo impegerint, et hodieimpmgant:propterca,quod cum feriptura amp;orthodoxis patribus prçdicamus, neminem hominum,ullum uel conatum bonu habere poflcjquem non acceperit liberali gratuite done Dei, qui quidem ut miferetur quorum uult, ita etiam indurat amp;nbsp;in fenfum reprobum tra dit quos uult.kdiufto tarnen id femper iu« dido, ÔC omni ratione pcccati hærente inijs,qui legem eius uel tranfgrediuntur ipfi, uel à tranfgrelforibus cum tabe tranfgrefbonis nati,necper Chriftum renati funt, OfFenditur quidem mens carnis noftræ, ÔC rationem iu-fritiæ in hifee Dei iudicijs non agnofcit,dum audit,nemi i.Cor-4. ßcm quicquam ueibonæ cogitationis autconfilij habere pone,nedum didi autfadi,nifi idà Deoacceperit:quof= dam praîterea à Deo indurari ÔC excæcari,ôlt; in mente re= probam tradi,ne audiant uocem Domini, neue conuerfi 3. a uia fua praua fanentur à Domino : ôC damnari tarnen qutcuncpnon audita uoceDomini, 6C conuerfiadDo^ minum,cogitant femper,dicant SC ùci^nt, quæ pia SC fan da funt. Occurrit enim fêmper illud. Quid igitur ego Rom.ff. repræhendor ,quiexmenihil bonipoflum i SiepDeus me indurat, quis eius uoluntati refiftat i Verum ifti-ufmodi contra iufticiam Dei indicia,iniuftæ 8C irre-ligioCx avais noftræ cogitationes non ad ullam difeuk fioncm,

üonem, SC dijudicationcm admittendae funt , Sed ut Apoftolus docet 06fecit, reprimendxftatim,ÓCabanis mo propulfàndæ funt, idque hifce iuftis pijs cogitatis onibus, Nunquid eft iniquitas apud Deum Quistu es, o homo,ut refpondeas ex aduerfo Deo iO altitudo nbsp;nbsp;j.,.«.

Hæc qui religioft fecum reputet, primS, Deus fupre mus omniû eft iudex, ideo^ fumma iuftitia : nihil igitur poteft admittcreiniqui,Tu uerofigmentû Dei es,à quo accepifti omnia ;nephas igitur eft,reexpöftere à Deo (ftore tuo rationem,quidie fecerit,quidue de te ftatuat, Poftremo,ea eft fapientiæ ÔC fcientiæ Dei altitudo, adeo infcrutabiliaiudiciaeius, amp;inperueftigabilesuiæ eius, ut ad eacognofcendamens humanapertingere, SCratis onem eorum inuenire ÔC aftequi nuüo modo pofsit, Hçc inquam qui pie fecum cogitarit, is fibi ipfi peccatum fuû omne,2lt; cuntftam iniquitatem adfcribet, éc Deû nullius pcccati,ueliniquitatis,lèd omnis boni â^recfticaulàm ÔC authorem confitebirur,amp;prçdicabit, Tibi ( dieet cum Daniele) Dneiuftitia,nobis autê ignominia SCpudere, Dani.»-proptcrea quod contra te federate agimus,nobis ignos minia SC probrum,quia peccauimus inte.Quæm.Deus, utD, Auguftinus de gratia ÔC lib.arb,exdiuinisfcriptu *’* ris dode Só pie conclu dit, fi eut in cæteris fuis fîgmentis, quæcunqp funtin cœlo ÔCin terra, ita ÔCin cordibus ho= minum operatur ad inclinandas eorum uoluntates quo= cunque uolutrit, fiue ad bonum, pro fua mifericordia, fiue ad mala,pro meritis eorum,ea omnia operatur iudi= cio fuo, aliquando quidem aperto,aliquando occuU to,femper tarnen iufto , Malitiamenim ipfenon facit, fed aut trahiturhge originaliter abipfo Adam,uel crée

fdtpcr propriam uoluntatem, fuggeftorcS^ inccntorc Satana. Cui uero ifta lod hiuus explicario,ÓC ad obietfla rationis noftiTC rdponßo,minus p’accat, huic cum D» titfpiritu Auguftino dixerim, ut quaerat dodiores, (èdcaueatne er Zzterrf inueniat prçfumptorcs,

cap. N os uero quia nihil aliud in his adlerimus,quâ quod feripturæ diuinæ diferte tradunt, ôC has non aliter intel ligimus, uel inter prêta mur, quàm uere catholicus or« thodoxus pater ÔC doAor Écdefiæ, Augufttnus ,nemo caufamànobisqutdcm habere poteft,ulliusnoserroris inhis infimulâdi.Vtc^ uereidfcntimus ÔCpraîdicamus, qiiod articulushic libri Im.peratorijbreuitcrquîdê,lèd pic et orthodoxe tradit. cui nemo piorum,e£ de his rebus rccle iudicantium, non fubfcriplèrit, ita merito hic articulus inter uere conciliatos habendus elt»

De quo ideo paulo explicatius log uolui, quod fint, qui nosexîjs,quæinfequentibus duobus articulis,de pçccato üriginali,ôô iuft:ificatione,iuxta lcripturas Dei ÔC fententiam S. Patrum, pie ô(. necefîàrio confitemur et ,docemus,criminantur,articulo præfenti non plane afièn tiri, Eacnim dicunt à nobis inillis duobus articulis ad^ ferri,ex qbus neceflario côlequatur,DeS efle authorê SC caufam peccati. Conducêt it aqj,quaf hoc loci attulimus, ad id, ut fadlius agnofcatur, quam iniuftc SC nulla uera cofecutione, iftâ nobis calûniam aducrlàrîj intendant^

DH hoc, perfuafit Eedus fuis Principibus, non Regf nofpurgijfed Vuormaciæ conueniffe. Côuenerat quidê, fed Eccio tantum SC Munfingero, ab altera parte,ab hac Philippe Melan.ôd mihi in formulâquâda quac

DE PECCATO ORIGINAL!. 4O fummahm compleditur, quæcuntp in hoc artfcufo itrm peratorrj 1 ibri/ufius, ur res tarapof cebat, explicata funt: fed conuenerat ealege,ututricpearnfomniJam adfuos exaiTnnandamreferrent,quod per Ecciumôd Munfins gerum fadum, ÔC eorum qui his a' fua parte ad collo^ quium adiundi erant,confenfum impetratu audiuimus: nos uero ab hac parte, propter inexpedatum ac fubitum difceflum Ilkiftn's Domini de Granuella,ac omnium le gatorum qui Vuormaciç conuenerant,referre banc fors mulamad omnesnoftros non potuimus. Verum quod ad fèntcntiam attinet,nihil fuerant noftri ei formulæcô* tradiduri,tametfidefinitûtum per noftros nihil fuerit, (ed Reginofpurgiprimum,ubihuic articulo,utinlibro Impeiatorio defcriptuseft QC latiusexplicatus,Iibenter affenfi funt. ficutis amp;Impera, Maie. Eledloribus,ahjß^ muftis Principibus Ciuitatibus fatisfedt.

Necctiam in eo articule cum îjs, qui Chrifti, nô fuam caufam agunt, aliadere diflènfio fuit, quâm quid illud «itîj uocari debeatjquod a' deprauata origine inbaptiza tis 2C fa nA's omnibus fuperefle, nemo fancîorum non queritur. Lutherus enim cum Paulo ôôorthodoxis pas tribus omnibus peccatum hocuocauerat: id uero 3.lt;iucrcahuncar farij eorapuerant, quafl affirmaflet,folamuitiatamnast/«lt;/«w in turam,amp; uim illâ praue côcupifcendi,primofcp eius mo controuer tus, quos mens non modo non ampledatur aut probet,/»** fed repcllat potius ÔC execretur,tal e peccatû facere,quo d arterne damnationi,etiam eos qui in Chrift o funt,obnos xios tenerct: indeque calumniari cœperunt, euacuari abeogratiâ baptifmatis.utquanonagnofcerettolli om nia peccata,atcp reatn damnarionis diuolui uniuerfum.

Atuero nec Lutherus,necnos,quicuncpilium,imo Apoftolum Paulum amp;nbsp;omnes S. Patres cum illo in hac dodrina

dodrina fequuti fumus,hoc naturæpcccatû, talc pccca« tum fadmus, quod eos qui lam Chrifto l'nfîti funt, reatu condemnauonis conftnngeret.His enim mhil condemn: nationis eflè cum Apoftolo omnes gloriamur ÔC prçdi» camus. Sed id propter meritumatcpfatisfadionê Chri^ fti,non quod non uel ob unum hocmalû deprauatae natur æ,etiam fin u! la ud adionis uel confenfus noftri inijs quitus adijcerctur, condemnationem mereremur.

lure enim Deus abîjcir, ÔC condemnat ,.quicuncp fuæ bonçuolûtatiaduerfantur,acideo iniqui ôf praui,fibicp inimici funt. At quamuis fandi non omnino ipfi, id eft, non pleno mentis fuæ iudido ÔC uoluntate,fèd hocip* fum Peccatum, quod in eis fupereft, concupifcentia (ci« licet ilia, quæ contra legem Deüandam,contra fpintum bonum fertur, ilia praua atque turpia defyderia ex fc gigniqlegi Dei aduerfatur,malumçp id operatur, quod fandiex Ipiritu Dei, cum Paulo oderunt ôf deteftan* tur : tarnen fandi,fuo modo etiam ipfi contra Deum con cupifcunt, aduerfantur Deo, repugnant bonç uoluntati Dei, malumque quod mente renouata fpiritu Chrifii oderunt ôdfugiunt,carneac ueterihomine, qui adhuc adhæretjfaciunt, habentefqueinft fenfumcamis,qui cft inimicitia cum Deo,funt et ipfi hadenus inimid deo, Rowrf.r. nbsp;nbsp;VndePaulus, Ego ipfe, mente feruiolegi Dei,came

uerolcgi peccati, quod idem profedo eft, atcp legi Del repugnare, Redeitacpdeleamp;illudqucftus eft: Mifer ego homo, quis eripiet meex corpore mortis huius, En miferum fe, quod nemo nifi Deo exofus ÔC abiedus efte poteft,ôdn corpore mortis, quæ non nifi à peccato,mc^ rente condemnationem, uenit, detineri fequeritur ,eocp uere perditum amp;condemnatum, nififuccurrifleteigra tia Domini noftri lefu Chrifti,qui de peccato, hoceft, de hoftia

holliapeccah expiamce, came fua, peccatiim hoe iniâti ciis rcliqmim coridemnauit, hoe eft, uim ci perdendi condemnandif^ abftulit.

Nihil itaque condemnationis eftijs, quifuntin Chri^ fto lefu: etiamfi in came illorum inhabitée adhucpecca^ tum, quod exfe nihil quam prauaSC noxia defyderia, rediép ac boni faftidia à odia gignit, i dlt;^ lt;j)^óv9iict, eum (enium,qui eft inimicitia cum deo:ied additu eft, Siqui^ dem non ambulent fecundum camem,fcd fecundum ipi ritum,hoc eft, non concédant huic peccato regnu in mor tali corpore fuo, non obediant concupifeentrjs eius: ue^ rumipiritu hasinterimerc,0dcunlt;ftaseiusadiones cxs. tinguere ftudeant, hoc enim nift ftudeant,in Chrifto Ie« fu non funt, ut cuius fpiritu non agantur At quod his, qui in Chrifto lefu funt, nihil eft propter reliquum à pec cato originali uitium^condemnationis.no idco eft,quod non hoc malum et peccatum,condemnationê mereat,fed quia Chriftus Dominus meritam condemnationem,iua morte ab qs,qui in fe manent,fubmouit : cumcp nihil ima mundum ingrediin fupernam Hieruialem pofsit,ipfe fuos hac labe repurgat,tandemcp fibi patri abftp omni macula ôd ruga exhibebit,plane iandos QC immaculatos,

Atqui,nec de co, quod malum hoc in landis fuperfit, poftquam orthodoxam Auguftini dodrina boni ptjep omnes lequuntur, nee quod non nift per Chriftum reaa tushuiusmali diifoluitur,inter eosquiChrifti aliquod ftudiumhabent,di(renfio fuit. fed tantum ferè de nomia ne non conuenit.pcccatum enim illud uocari fimpliciter acproprie,nonferebantaftj:propterea,quod pcccatinoa mincintelliganttantumcogitatum,didumautfadum, aut omiftum aliquod contra legem Dei, à iciente ÔC uoa lente:al tj uero ideo ,quod peccati nomine intdligât eiuf»

modi peccatum,quod reatu condemnatiom's obftn'ngatr nam rearum formale peccati fa dunt,id eft id,quo alïquid pcccatum fit,ô^ proprie dicatur.

Verum, non hoc fol um, proprie QC fimph'eiter peccac turn didfur, quod eft à prudente SC confentiente coæ tra legem dei,uel admiffum,uel omiflum : alioqui pecca* turn originale nec innondum renatis peccatum uererej: tftecp diceretur: fed nec id etiam,quod nos in iudicio Dei reatu obftringit,nam licet ad rationem peccati propriam confequatur neceflàrio, facerc nos irç iudidoép Dei ob« noxios, eo q? non poflît Deus non odiiTeiniquitatem, 8C per ic pœnç obnoxiam habere, non eft tarnen hoc in ipiâ ratione peccati, cum aliunde dependeat, SCremoueri ab CO,quod tarnen in fe peccatum eft, poflît»

QwWpro. Peccatumitacp proprieeft,ut Johannesinquit,iniqui« prie ptM tas,cûnatura,uis,aut^iononrefpondetfu2 regulæ, SC n«». prçfinite à Deorationi: Quanq pro errato adiôis hoc no men maxime, etiâ in icripturis, ufurpari foleat. Proindc cûhomo ad imaginé Deiconditus,hanc régula cum na* turç QC uiriû, turn adhonû fuar^t habeat, ut diligat Deunt toto corde,tota anima,et tota mente : eandemcp imagine, hoc eft, Ch ri ft um domin5,primogenitû iànlt;fto%omnî j uitafua exprimât,Apoftolus uitiû illud naturçhumanç, ' quod exuitiata origine contradum,in Tandis rcliquum manet,rede di. proprie peccatum uocat»

Eiufrnodfn.malum eft,quo ctiâ à percepta comunio« neClirifti,ficmens contenebrata, ÔCuoluntas infirmata, S)C inferiores uires ad malû propenfç manent,utquç Dei funt,nemo iandoî^t unq hic fâtis confy deretjunq facts uc lit:necièpius feraturadea,quçmerito oderit,auericturcp ca,quçiure expetit. Ergo ficuthoemaiß quçdâhumani ingenqiniquitaSjCtaduerfus Deum, quang imminut» fpirita

fptritu ChnTti et debitata, rebellio eft;itaci pcccati appeb latio propria cft. Hine Äpoftolus id non ièmcl^fcd tcrè ppetuo peccatûuocat:nifi quod alicubictiàcorpus peca cati, carné,ac ueterem hominem. Ad Romanos certe, no alio quàm peccati,et legis peccati, nomine,iliud appellat,

V t cQ dicitnos in Chriflo peccato mortuos,crucifi'xos cû ChriftOjUtcorpus peccati aboleret,neamplius feruia^ mus peccato, 1 tê cS hortat,ut caueamus ne regnet pecca« tû in corpore mortali noftro,ad obediendu ci inconcupi fcêtîjs fnis:ne prebeamus mêbra noftrainftrumentainiu ftitiç peccato ,nedominef nobis peccatu.Et cum affirmât fuiflenos fêruos peccati,nunenô eflè,fèd liberatos à pec^ cato/cruos facflos effèiuftitiç et deo.Sic ÔC de fèipfo,cum querebat,uenû datû fefub peccato.nechabitare in carne fuabonfljfed peccatûtquod f aceret id, t^d ipfe nollet arcp odiflèt:uolentiqpbonû,malvîfibiincumbcre,peccaiumcp exifterein mêbris fuis,atcp fie repug nare legi mentis fug: ut fecaptiuS duceretfub legepcccati,qug fit in membris fuis,fecp ipfum mête Icgi dei,ô(f carne feruire legi peccati.

Entoties Apoftolus,imófpiritusf p Apolîolum, cuius myfteria,qsmagis diferte,magis,p prie rede enun^: ciet iîlud quod ab infeda peccato origine malum in Tandis fupereft (quia inipfb Paulo tam eximiç fanditas tis Apoftolo fuperat) pcccatum uocat. Non. n.hgc, quæ ex r. cap.ad Ro.adduxi,ille de ali^ ncophyto ludæo, ut Pclagiani falfo affi'rmabât, fed de feipfo, ÔC ex ucro fenfu ac dolore buius mali, queftum elle, non nos primi, neep cum folo Auguft. adferuimusTed multo ante nos, Ôd Diuû Auguftinum,f.Patres.Cyprianus, Hilarius, Ams brofius,Gregorius,amp; cçteri Ecclefig fandi, notitp dodo |■cs,adferuerunt:id ^dintjs authoritatib.quas D. Augus ftinus 2. côtraîulianum libro adducit,pcrfpicue legitur,

QuareimuriamEccius VuormadæD« Ambrofiofa dcbatjcum negaret eum,quç ex z^ca.ad Ro,addindmus intclligerCjUtdidaab Apoftolo dcfêipfo.Sic,n.fcripfit hfc uir dei in libre de Sacramento regencratiöis^quem lo cum D, Auguftinus z.contralulianû libre adducit: Ne^ me fibi blandiat, quod aliam figuram induerit, myftica prç cep ta acceperit, ad continentiç difdplinâ ap plicuerit animû» Né quoduolumus,hocagimus, fed quod odio habemus, hocfacimus. Multa opérât in nobis peccatû, nobis reludantibus rediuiuç pleruncp uoluptates refur.* gunt. Ludandû nobis aduerfus carnem eft ludatus eft aduerlus earn Paulus: deniep ait, Video aût aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meç, ÔC. capti uantem me in 1 ege peccati. N Squid tu inquit fo rtior Pau loç'Nec tan$ iedulç carni tuæ confidas,amp; te ei credas, cS Paulus damenSdo cnim quia non habitat in me,id eft,in carne mea bonum.Nam uelle adiacet mihi, perficere aût bonum non inuenio: Nô enim quod uolo facio bonum, fed quod nolo malum hocago. Si autem quodnol o hoc ago, iam non ego operor illud,fedquodhabitat inmc peccatum.Hçc ille.

Iam fi Paulus,imo ^iritus fin Paulo iftud in iândis re liquS à uitiata origine malû,peccatum uocat,nô dico pra ua defyderia,quçhocmaln,ex fe gignit,ied malû,et uitiS ipfum, ex quo ilia turpia QC illicita defyderia in nobis exe ifiuntur,etcômouentur,cur nobis uitio uertaturjquod ÔC nos id peccatum appellamus,attp elfe etiâ affïrmamusî'

Nouimus D. Auguftinû alicubi dum uocem peccati, amp;ipfeuulgi more,uel de aduuitioib iiiurpat,uel de eo, quod tenet ali^reatu, negate hoc malum peccatum elle, Concupifcentia,etiâfi inquit, uocat peccatum, nô utiq^ quia peccatum d^fed quiapeccato ûda efi,fic uocatur, ficut

fi cut fcriptura ,manus cm'ufque dicitur, quod manus eâ efFeceritpeccata autemfunt, quæfêcundum camis côcu pifcentiamjuclignorantiamjillidtefîuntjdicunturjcogi tantur^HæcilIecôtraduas Epiftolas ad Bonifadn ca jj, Eadem fcribi't, de nuptqs QC côcupiCcaitiasLdValetiam lib« h cap. 2j.

At contra Iulianum lib.i.addit etiam alteram caufam cur hoc uinum peccatum dicatur. Quamuis,inquit, iam non eo dem mo do appelletur peccatum, quo facit rcum, fed quo fit reatu primi hominis fadum, ÔC quod rebels lando nos trahere nititur ad peccatum. Hic uides, quod non fblum ideo peccatum appellari hoc malum agno= fcat,quia peccato inuedum fit, fed etiam quia rebellât bonæ menti, attprebellandoad peccatS trahere nititur» Id quod exprefsius teftatus eft lib. contra eundemj* cap.j. Concupiicentia carnis,aduerius quâ,bonuscons cupiicitipiritus, peccatum eft, quiaineftilli obedientia contra dominatum mentis : QC pœna peccati eft,quia red ditaeft meritis inobedientis : ÔCcaufàpeccati,defedios neconièntientis. Obferuandum uerohic, quoddifertc de ca concupifcentia Aug. loquitur, contra g bonus cô cupifcit ipiritus quç tin fandorS concupifcêtiaeft,qui dei fpiritu, relidç in fe malæ cocupifcentiae aduerfantur» Quocirca iàtis ex his ipfis uerbis Auguftini yjparet, ua nSciïè,quod Eccius Vuormaciaedicebat, AuguftinQ dumfcripfit concupifcentiam, peccatum elle, id confirs maflTe deconfcientia nondum regenitorum.

Ob eandem uero caufam quam hic expreisit,tefl:atuï amp;nbsp;D. Ambrofium hoc reliquum in fandis naturæ uitis um, iniquitatem uocaflè,quod iniquum fcilicet fit, ut cas ro concupifcat aduerfus ipiritum , iibro contra luli. t, Vbiôf D» Hilarîû adducit quiidmalitiam appellauit»

Ipfîsmquftfîoquitur de Domino ) Apofîolis,iierboli* cetiamndei emundatis atc^ fandificatis ,non deefle tn mah'tiâ,per conditione cômunis origims,docuit,dicens» Si uoscS fitis mali,noftisbonadona dare fîlqsueftris.

Non igituruocatur modo,led eft ctiâ peccatum hoc, de quo agimus, malum : ut hi S. Patres Hilahus, Am* brofîus,Slt; Auguftinus docuerunt.Iniqüîtâsenim eft, quod teftatur Ambrofius malitia ut docet Hilarius, Vnde Apoftolus jUtannotauit idé Auguftinus in loh, trada. 4i, dixit,non regnetpeccatum in ueftro mortali corpore,ad obediendum defyderqs ei us. non ait, non fit,lcd nonregnet. quamdiu enim uiuis, fubijcit Augu, necelfe eft peccatum elfe in membris tuis : faltcm illi re* Dttw uiui^ gpjQ auferatur, non fiat quod iubet. Et memineris Chri* f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le(ftor,huius,quod D, Auguft.ait.quamdiuuû

turn 'fkin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatum eflè in mêbris tuis : facietenim

Ex bis itaque perfpicuum fatis fuerit omnibus, qui ueritatem hacin rc,non conrentionem quærunt, nos eu ïelidum in Tandis uitium, peccatum,amp; eflè, 5^ rede dici contendimus,nihil nccuoce, necfen'u nouare;lëd quod traditum eft in feripturis, fiC prçdicatum ab Apoftolis, creditum conteftatum ab omni uctere Ecclefia, id len tire, confiteri ÔC tueri. De quo muîto plura adducerc te* ft imonia S. Patrum poflêm : fed nolo efle lorgior.lcgat quiuelit librum Auguftinicontra Iulianumi. ubihæc copiole comprobantur.

Eratinccclefqs akum de hoc fantomalo,nobis dum corpus mortis huius circumferimus,adhatrente,filentiû: neqi enim uim tantum iftam prauam, hoftem Icgis Del bonæcpmenti, legi Dei conlentienti,nunquamnonre^ ludantem, in le homines negligebant î lcdnciplà ctiam turpia

furpra amp;nbsp;»llfdta defyderia,quæexhacpcra€rû»ffèëh'oc ne exiftunt^ pœnitenda fans : ÔC deploranda putabant,fl que aflTenfus hifce fœdis animï motibus non acGcdereu d e quo tain en ipfo,rarifsïmus erat qui rede ludicaret : fus tis mundos fe â peccato,ô^fandos^uuîgo exiflimarunt,

Lutherus igûur, qui hune fequutt fùmus haud ab re iudi'cauimus,effein officionoftio,qui pœnitentiam Q^«rex ÔC remifsioftê peccatorum in nomine Chrifti predicate Lutheâm« debemus (. quamnefufpicari quidê poteft^qui hæctanta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtlùs

excogitauimus,fed quæ fpiritusfandus per Paulum ali-ofcç luos interpreteSjProphetas et Apoftolos, de his ma lisnoftristcftatuscftjpaulo diligentius, quàmanteah'-quotfèculis fadum^explicare^ quàmcp pudenda, dete« ftanda ÔC omnibus modis oppugnâda fi nt,fàndis decla* rare et conteftari.ldcçnulla alia decaufa/ecimus, g ut ho mines ad ucrâ atqp folidam pœnitentiam,perditionifque propriæagnin'onê adduceremusn'ndecp ut gratis atepre demptionem Chrifti, ÔC cognofèerentplcnius,ôlt; ample« derentur cupidius,exdtaremus,Medicum enim nec di« gnecompledi,necfentirefalutarem poteft,morbum fu« um quinondum fansintelligir,

Haccitacp,ut tandem bonis, pijscp hominibus appro* bauimus,abfoluerûthi nos ca criminatione,qua grauifs, certeaduerfarijmultorum contra nos animos iritaucrâe quafl uero baptifmatis gratiâ eleuaremus: (quam tarnen extollere, et reddere hominibus, uteft, g amplifsimam,, fummopere fiaidemus JiôCnaturâhominis,opus Dei bons cum Manichæis in im'uriâ creatoris condênare« mus: cuius peccato uitiatæreftitutionêutà Chrifto dno ©mnes pétant, quanta poffiimus diligentia elaboramus«

aSi'enos nos ab fill's crimirübusjdrcufcrfptf baptifînatis,« uituperatae nawræ hominû,demonftrauimus,ut Eccfus cumaduerfiis banc, non noftræ, fed fpiritusfàndi fententfacexplfcarionem, nihil, quod obfjceret,haberet, eâ nobifcum formula Viiormacûtfubfchpfen't: in qua Vt cocor=hocfpfumexpreffumeft,fdeo peccatû hoc malum dief, dia dehocquodinüteiinobedientia. contra domfnatummentfs,Ô^ articulo ^daerCecur legi Dei« Quo d,quoniâ in libro ab Imperato re oblatOjficut cætera,qugdehocmalo docêdafuntjfaa tis explicatum effet, maxime 9« amp;nbsp;lo, Paragra. merito huic explication' artfculo,utiin libro Imperatons defcri ptus eft, fiibfcripnmus.

Nam quod in refponfo noftro de adis Colloquij Impera,Maicfta, datum, tantum ob maforem lucem, ÔC ad auertendum contenfioforum cauillos, adijci opta» Delt;t4tefli«uimus,effehoc malum uitium repugnans legiDei, id one froie= jn eo omnino coprehenfum, imo etiam fatfs ejcpreflum fiintium q^Q hber ex Augufti« addudt Parag. 9. Eflè ma« lum hoc in Tandis relidum, peccatum : nee tantum pe^ nam, aut caulàm peccatf, quia illi infit inobedientia con tra dominatum mentis. Hæcenim inobedientia contra dominatum mentis, inobedentia quoqueó^ rebellie eft contra legem Dd:quam mens nimirum dim'nitus fibi impreffam,ct dodrina Dei confirmatam,dominatu fuo fequitur«

Manifeftumergoeft, nihil in hoe articulo incflc,dc vniutrfi 51^° conuenerit : idep non modo Collocutoribus, ordmey im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eedus fuit, fed uniuerfis quoque Imperij

ptrij de ordinibus. Eledores enim Principes omina ea redpien« hoe articu dacenfucrunt, quæutcodliataïmpcratoria‘Collocuto« lo confenfe ribüs oblatafunt : inter qua: dC hicarticulus eft:cafteri uc rKfft nbsp;nbsp;nbsp;ro Principes, qui Auguftano decreto adhærere ft dicût.

o R IGI N A L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

numerarunt hune arriculmn inter eoSjde quibus nuiia fut ent diflenfio: tantum adiecerunt,cum concilïatum eflè ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuormaci æ : nihil autem liber in explicatione huius arti

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;culi habet,quod non contineat in tjs ipfis uerbis, de qui-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus Vuormaciæ conuenit : Proteftantes deniep eundem

articulum approbarunt.quod enim adijci petierSt, id^ut iamdid;um,ÓCinarticulo Vuormadæcompofito contt netur,amp; in libro fatis,licet altjs uerbis,expreffum eft.

Hic igitur confenfus, quia uerbo Dei nititur, uereep Ecclefiç fententia catholica, ratus merito QC confirmatus ab omnibus bonis habebiturrDeo^ ipfi, Ecdefiæ Chriü , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftijSC ordinibus Imperij,aduerfabuntur,quicun(p dodri

nam dehoc 1 oco,ut in libro expofita cft,conuellere conas buntur:nec facile,ut arbitror, erunt,quorum quidem ras tio habenda fit, qui id faciendum fibi purent.

Alberto tarnen Pighio, qui huneconlènfum nominas tim,ô^in eocatholicam Écclefiædodrinam depeccato originali oppugnandamfibi fumpfiqrefpondendum efs feexiftimo.utenimexcellentihicdoÂrinaprgditus,àCfi quif^ alius in excutiendis quaeftionibus methodicus, ÔC t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradandis reb. difertus eft,fucum facile fccerit îjs,qui lèn

tentiam feripturæ non fan's firma fide teneant : 6C rationt humanæ,in iudida dei, aliquid inquifitionis permittant Dolendum uero admodum eftjingenium tantum,tam^ prçclareôCnatum,amp;difciplinisexcultum,fèregnoPapç potius propugnando , quàm Chrifti inftaurando,ma= prMumfîd gisep receptis, ufitatisep adminiftrationis Eccleßafticac corruptelis adferendis,q ueteri dC germang difciplingEc

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quas enim ftudij inftituti fui in inlèdandis nobis,

caufas pre fe fert,zelum domus dei,Ôd curam uerç certgep dodring amp;nbsp;difdpling Chrifti,minime lequidneceo, quo

uideri uult ,ad uindicandam Ecdenælcrarchiam, opcrâ , . laboremcpfuumconfert.RcquintinEcclefiadodrinçfî P?h^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facroûndam

’ authoritatê:EtfunthçcquidêrdigioniÔ^ EcclefiæChri fti propn'a: nec eft ibi regnum Chrifti, ubi dubia docflrts na, ÔC incerta il des eft:ubi denicp tjjqui dodrinâ QC difeis plinâ adminiftrantjnon ut Chrifti miniftri audiunt^ôô in precio habentur. AtcertitudoillaÔd fideifi'rmitas,uerbi Dei^nô humanç traditionis eft;ô6 teftimonio, p erfuafios neqjfpiritus.fnôulliusinterralocijauthominisoraculo, autdeh'nitione côftituitur : audicndiqj funt Ecckfiarum prçpofiti, ut Chnftus ipie^SC obferuâdi :fed dum Chrifti uerbum prædicantjôti negocium agunt.

Orauit dominus pro ftde Petri ,nc ca defîccrct,iuisitcp Princi[gt;iti conuerfum fuos ira très confirmare:Petro tarnen ipfi Pau Pi^hij.ii, lus in faciem neceflario reftitit, non retfto pedead Euans gelium Chrifti ambulanti/ratrescpinfi'rmanti, non cons hrmantÉnec minus hic,minimuslicet Apoftoîorum,fra tresubicp confirmareconuerfus ftuduit,quàm Petrus: nam plusalrjs^indubiectiam Petro, laborauit. Tû,quics quid Petro fpiritualis eminentiæ delatû fit : Cû nec nafei ex fandis quicquam conférât ad donoi^ fpiritualium par ticipatum,quidhuius prçftetfuccefsio loci, et poteftatis^ Haud minoreminEcciefianoui quam ueteris popuît Prheipiu authoritatem èi. potefiatem fpiritualem efle oportet : at ft UI. cut Dominus , qui in ueteri populo Ecclefiæauthorita teô6 poteftate abutebantutjac diifentanea à uerbo ftio, uel docebant,uel gcrebant,n5 audiri, fed reprehendi pc? fcruos fuos uoluit:ita neep modoiftuculli nomini, ulli fa fti.^îo, ul'i dignitatis fuccefsioni tribuendum eft:ut alies naaChrifti dodrina docenti,ucl prædpienti,auftultes mus: aut ut fine dtjudicatione 3^ agiritione uocis Chrifti, quicquid

quicquid eiufmodi præcipiant,afnpfamus,Ct fèquamur» Omnia probâda pij s funt,ergo ÔC qug hi adfenintxumcp alioï^ omnium fpiritus explorandi funt,cur non etiftoijîÇ' EccIefiaChhfti regnum Dei eft,nonhominum:huius funt ApollOjPaulus, C€pha,2lt; horum uniuerfi fucceffo^ res ueri:non Ecclcfia horum aut ullius creaturæ : totacp Ecclefiac adminiftratio,amp;^Rf«fX‘«ieo tantum inflituta dis uinitus eft : ut agnita, ÓC percepta in domino nofti'o lefu Chriho faluifîcagratia Dei : ÔC abncgata omni impicta* te, amp;C aipiditatibus feculi huius repudiatis:temperate,iu Oe,SC pie in præfènti feculo uiuamus.Pro hàcueritate,ô£ ad hanc corporis Chrifh' ædifîcationë data eft:quæcuncp in Ecclefia poten;as,ucris Chrifti miniftn's,tradita eft, Qiiamobrem nulla fancftis poteftas , nulla authoritas, agnofcenda eft,quç contra iftam ueritatem,SC ad deftriia tftionemcorporis Ghrifti conuertitur, SedhacdereinÂ frafuo loco.

His pauculis ledlorem admoncre tantû uolui,ex qufs bus principijs Pighius fua contra nos argumenta ducitî quibuscp maxime confidit,noslt;ç fternereetconficerenia h il dubitat, N une uidend um,qug nam hic aduerfus,non noftrâ,nec D. Auguftinui tih: fed totius Ecclefiaîfidem, et doclrin^e peccato originali,argumenta;quamqp aliâ amp;nouâ fententiam eadereadfcrat.

In Ecclefia affirmât nô efle definitum,quid peccatum Senientia originale firfed tm,q» fit,quiqp eius in nobis effeeftus fint: inter quos tnnumeratnonmortem folSjô^ alias corporis moleftiastled pugnâ etiâ carnis aduerfus fpiritû:mentis, ad uidenda uerabona,cæcitatê:2Cuoluntaris, ad ea confe ’ (ftanda,infirmitatê:naturalêçp,ad carnis defyderia, proni tatem:deniq5,q) ob id ipfum naftamur fill) iræ : extorres a regno dei.ôCdamnationiobnoxîj:

Damnatitacp nos cum D. Auguftino : SC quod defini Alt. tequidhoc peccatum fit,nobisfumpferimusî 0^qgt;dea finiamus impie :quia in DeS contumeliok id,0C blafphe tib. w^^^contendit enim noftra definitione Deum infcribi au-* ‘ thorem peccati.f dep confirmât facere nos longeattrodo re impietate et blafphemia,quàm Auguftinum:eocp,nec ctiam Auguftini fententiam fequijquia rebellionem con

tra Deum^non tantum in ui concupifcente, uti Augufti's nus:fed in ipla quocp mête, óó £piritu,ó^ uoluntate pona^ muslû concupifcentiâinfanÆs relidam^peccatû primo Sc per fe fadamus:quâ Auguft, negat per fe peccatû elïc.

Hçc ilk in noftra kntentia,ut impia, audacia definita, SC. blafpheme aflTertajinfedanda fibi putauita'ndecp odio noftri,quo inflamatus uidetur maximo,indulgens,mu!.= toquamuelhominiEthnico concedendum fit,fubinde crepatilla : dodrinam SC fententiam noftram de peccato original! uniuerfam,eflefalfam,impiam in Deum,natur rænoftrç códitorem,blafphemam jimpoffîbilêjfeipfam Infinitis modiseuertentem,Ôlt; fecum pugnantem in om= nibus, Agnokis uerba odtj efferati, SC animi debachana tis .Ifta ergOjSC ad hunc modum^Pigbius in noftra dodri na oppugnat,damnat,execratur .contra autcm,fiiam hua iufmodi fententiam affert.

Sententie fighijde peccato originali.

Vult peccatumoriginis,nihil aliud,^ipfius Adç,n5 fi! ioï^ eiusjpeccatum efle : quo ilk SC fe, SC fuos pofteros omnes,morti,altjscpmikrijshuiusuitx,obnoxios:0Crea gno cœkftis Hierufakm/ecerit, extorres. Nam aeternâ damnationem, cuinafci obnoxios filios Adçfatetur nis hil aliud intelligit,^ fempiternam fiipernaturalis foelia'a tatis carentiamtquam tarnen q,qui nullo quam original! peccato inquinati hinc difcefrerint,boni SC æqui facia ant Î fortefuaprobe contend : Cenfet enim hos naturali beatus

beatudtne perfruijUelut in paradifo quadam terreftri, lU cundifsimeatcp fœliciter uiuentes ; qiiapropter,den etiä ex toto corde,totaammajtota mente ament:eScp,de tarn amplacrgafe benigmtate,06 tantis benefieijs, laudent, ÔC gratias agant, Hane tn fententiam fuam,ut probas bilem adfert : non definit efle neceflanam,

Ne igitur bonis,SCChrifiiançconcordiæappetentis bus, Pighius fuis hifee comentis offendiculum aliquod obijciat; paucula ad il bus criminationê nouamcp do Ad nâ refpondere inftituepnmumep defendam, quæ ille in noflxa doArina repn-ehcndit : turn quid fententia eius cum diuinatraditione pugnet, exponam,

Reprehendit ergo Pighius in ijs,quçnos de malo on ginis credimus SC docemus^Primum, quod nobis fuma pferimus expl icare, quid illud fit : cum ueteres Ecclefia» fticidoAores, fatis omnes habuerint, explicafle, q? fit, QC qua: eius effe Aa, Deinde, quod definimus hoc pecca turn efïê concupifeentiam. Tertio, quod concupifeentiS banc intelligi uolumus, rcbellionem omnium uirium humani ingenij aduerfus Deu.'Quarto,quod concupiG centiam innatam homini, proprie peccatum efle affirma mus, Quinto,quoddicimusinhisnos fequifèntentiam Diui Auguftini,

Ha:c quinep taxat Pighius, amp;nbsp;pro fuainnos uel in= dignatione, uel inuidia Slt; odio, admodum inhumaniter cxagitat:id ctiamubic^nobis obifciens,nonfolumnos noffra non fatis explicate, aut ulla ratione qua: ingenio« fo homini probabilis uideri queat, commendare: ied ncc ipfos quidem ea intell igere : ut qua: multis modis, ÔC inexplicabiliter pugnent,amp;f iecum,et cum omnium,qui ullo ingenio præditi fint, fenfu ÓÓ iudicio.

amp;audaciæ,quod dcfimamus, SC artkulum conftitira* mus, de eo J de quo libère fcntentiam dicere fàndh Pa* tres omnibus permiferint : oftendemus nos in defini* tione peccati originaîis, nihil ex nobis,fed ea tantum ad« feirc^qu^ trad iu î unt diuinis literis : SC credita,explicata, defenfa à S. Patribus,

peccdti ori S)C doClrina Ecclefiæ catholicæ depromimus, fie habet: jijw/tf. e(fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deprauationc,SC uitiû torius hominis,quo qui*

cunqjex Adam cô muni rationeprogeniti fumus Deû, ÔC quæ placent Deo, liera fcilicet bona, nec mente cogno fcere,necuoluntate amplcdli pofiumus. fed peruerfis eu piiatibus agitati, nihil fuo loco,SC numero habemus :at* que peruerfe iudicamus appetimus, ÔC facimus omnia, manemusque propterea filij irx ÔC damnation! fern* pitcrnæobnoxij,nifi per Chriftum eâ liberemur. Aut fi rcquiras hæc dici breuius, definimus, peccatû originale, elfe uinum hominis, quatotus adueifatur Deo,

Hanc definittonem feite quidem àC eleganter, ac co* piofeutPighius agnofeitjoannes Caluinus nofter,præ darum illud Chrifii organumjexpliaiitifed eadcm mul* tis libriSjSC Lutherus, èc Philippus ,altjt;p noftri Symmi ftæ; Sc fie quidem dilucideamp; explicate tradiderunt: ut nemo quihorum libroslegerit,animo duntaxat paulo liberiore,necodionoftri prorfus excarcato, ampliorem horum declarationem defydexaturus fit.

Ego quoq^, quanquam his non confer en dus, QC qui h c'^Ttx- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difertus turn, peculiariqj obfcuritatis uitio la*

cowlt;»t4= iracxpofui,tradatahacquæfifonein caput ad Roma* rijsfuii dü nos: ut non Pighiusmodo, homo tantiingentj^fedru* Ro«x nbsp;nbsp;üiores quo que QC tardiores homincs, haud difficulter

cognofcere ualeant : quid de hac humani ingcnij corru^ ptione ièntiamus : utcp id etiam,aim fecum, tum cö fcris pturaprobeconfcntiat, Quare opus nonerat,uttantas Pighius de labore fuo, in eruenda Qi proferenda fentens tianoftra.quærelas moueret:multo minus caufæ habuit, ut nos callidæ ÔCaftutædifsimulationiSjUel obfcuratios nis infimularet : qua fententiam noftram de peccato ori ginali,fîuein Côfelsione,et Apologia noftra,fiue in Col loquio Vuormacienfi, uel prçteriuerimus, uel texeri= mus. Sedrelinquamus illas querelas, criminationes, Ôô glorias îjs:qui,ficutfuâ in Chriftinegotiocaufam agSt: ita non luos aefiioni admifeere adfeAus nô poflunt*

Nos defumptam cflè,cumexdiuinisfcripturis,tum traditione Ecclefiæ catholicæ,quam uitq originalis défia nitionem attulimus,oftendemus. Primum dicimus,hoc malum elTcuitium naturae humanæ totius. Deinde,uia tium,quo aduerlamur Deo toti : Poftremo,uitium, quo aeternâmeremurdânationem. Exhis forfiinetiam paru ingeniofus intelliget,quiddeuitio originali fentiamus.

Atqui uitium eue, hunctradum ab A dam morbum: QC uitium tofius hominis, mirum cur Pighius negate uo Iuerit:cum fateatur ab Ade peccato, in nos petuenifle,ô(f mortem, morbolcß corporis : SCinternum difsidium ; ÔC afsiduam pugnam carnis aduerfus fpiritum: SCuoluna tatis infirmitatem quandam : 3C naturalem pronitatem ad carnis fiii hofpitis delyderia : SC ratiom's à lenfibus dependentis, ad coprehendendailla uere bona inuifibia lia, pigritiam, ac tarditatem, atep adeo cæcitatem.

Hæcenimtam uitandaac uituperandamala:tantacp^^ adeasadiones ,qu£hominiad imagincm Dei condito naturacompetunt, impedimenta, quis non agnofiat uia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

uitiatus fît homo to tus,natura hominis uniucrfainamui «atocorpore: uftiatis mferioribus uiribus:iudici'o, dC appetitu fenfuumtuitiata denique uoluntate,ÖC ratione, quid quaefo inhomine reliquum eft, quoduitio uacet

Cutn ergo Pighius, hæc omnia quç recenfui mala ÔC incommoda,agnofeat à peccaro Adaîinnosinuafîflè:ôi effctraiifgrefsionis Ada: efFeda : confequens certèerat ÔC illud agnofeere, eadem uereefîè uitia,quibus tota hos minis natura uitiata fit:præfertim,cum et illud agnofeat, lußitiiC orihçc ipfa uitia, per iufticiamjQuam originalem uocamus, gitudit w»uelaufcrenda, uel mitiganda fuifle, quos enim uii tus toll it aut min'gat animi morbos,ij,uitia rede dicuntur ÔC funt, Atuirtutemfuifleiuftidam originalem non infia ciabitur, qua homo, Ô6corpore, ÔCanimo, ÔC cundis utriufque uiribus rede ufurus fuiffet : cum iam iftis mas lis,quæ peccato Adæ accepta ferimus ,uitiariamp;lcorru« , tarn peruerfe amp;nbsp;iniufte omnibus partibus noftri uta mur : omnino contra eam uiuedi rationem, ad qua cons ditifumus. Anneigiturredeac proprie hæc ipfa mala did x«xt««,ideft, uitia debeantC quae, non modoillisuir tutibus,qua:iuftidg originalis nomine comprçhêduns tur, contraria funt : fed eas quo^ fuftuleruntî'

Ex his ipfis igitur,quac Pighius ultro fatetur, certo conduditur:ea quacille peccati originalis efFeda fadq uitia elFe : non conditiones naturae, quod ipfènulla pros fedo ratione afFirmat, Nam ea modo natura: funt : ÔC QgWiMtKnaturalia uocari pofFunttquæ cuiquerei,exfua intima conditioneadhaerent ♦ Homo autem ad imaginem Dei conditus , eà natura fadus eft, ac etiamnum prardi« Ciceropugnant, Vnde Stoid, atque »16. lib J. ’P^ Cicero,ftimmum bonum in eo poluerunt, quod eft; confentienter, congruenterque naturæuiueretperturs badonesi^

bationcsép nulla ui nat uræ, fed uitt'ofi täte, quænatqrar aduerûtur,commouen affîrmarunt»

Sed nôeftanimusanxicdenominibus diTputare: nec etiam cumPighiodecertare dcargutrjs Philofophorum. Hicdeeohommtsmorboagimus :quo ignorato, fana^ tio Chrifti,nec querï,nec percipi poteft: quare exferiptu ris quid is fit, 8C uoati debeaqdifcere oportet.

Scriptura cota prædicat nos ad itnagtnem Deicondi^ tos:hacuero adDei imaginéformatione, indidlaeft no* bis lex, quæ requirit ftudium huius imaginis conferuan dac, Ôd perficiendæ fummum. hoceft, ut mentem SC uo* luntatem uniueriàm,ad glorificandû deum,omnf fandli^ täte, ÔC optima rerum huius mundi ufurpattonc, indies magisaccômodemuSjitacpChriftumfiliûDei,imagine Dei inconfpicui,exprefrumcp diumæfubftantiæcharas (fiera,plenius referamus,ôif exprimamus.No.n.dubitari itnaginem poteft,quin Deus ut hominêfinxit initio SC formauit:ita oeiinfees uiüere eum, fuaep omnia inftituere uelit ac perficere. Cû hiteat; igitur Deus hominem ad imaginem fuam, quæ in Chrix fto domino perfedeexpreflàeft,condiderit: ÔC condidex rit iudicio ÔC uoluntate præditum : quis non uideat necef fario conièqui, DeS ab omni homine iure fuo pofcere,ut ad hancfeipfius imaginem, toto corde tota anima, tota mente, SC omnibus uiribus, comparer ÔC comfîrmet.

Hoc certe præcepti Dcus,hanccp legem fuam animis iîofftinie omnium hominum ita infcripfit SCiniculpfit : ut etiamij, qui fpiritu regeneratorenondum donatifunt,SCinqui= bus effigies ilia Dei, creatione indita adhuc peccato ruta.SC tantum nô deleta eft tarnen aliquidlegishuius in le Icntiatrquç eosa prauts colilqs SC rebus reuocet:impel ‘ latadreda SC honeftaftudia,etcôdemnetdeniep^tacitoqj hortint. confeientiç flagell o exagitet : ü quid contra hanc legem

Ro«.a. admifèrint. Infcriptum enim habent omncs homines, in cordibus fuis opus legis : unde ipiç inter fe animi cogita tiones adeufant ÔC defendunt,etiam in die domini, ïd Ethnici quoep Scriptores agnouerunt : unde natos adiuffitiam homines,^nonopinionc, fed natura confti

Minor Pla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effeius docuerfit« Hueenim,lumine, quod Deus

naturae humanæ reliquum ieruauit, excitanteillud fpiri« tu domini,peruenerunt: ut intelligerêt homincmjanimal hoc prouidum, lagax, multiplex,acutumjmemor, plenS rationis dC confilij, efle præclaraquadam amp;nbsp;diuina con«

ditione generatum, âgnatiom'scg ÔC ftirpis cœleftis ac fas crum quoddam Dei in terris fimulacrn dedicatû : quod cum Deo, fi eut rationis ôC recîïç rationis,ita Sgt;^ fapientiac attp uirtutis/ocietatem quandam habeat : ôdeiufmodi fo cietatem, ut dum perfeda in fe fapientia QC uirtus fucrit, fibi nunquâ fàtisfadat nunquam fè bene amp;nbsp;rede uiuere arbitretur« Manifeftum igitur eft,cuicp id fua ipfius con* fcientiaatteftante,hanc omnibus hominibuslegemdia uinitus fnditam,et infixam efle in ipfo ortu,ut diuinç fibi imprefla imagini per omnia refpondeant ÔC congruant: uitiumcp SiC peccatum efle , quiequid in homine cum hac Dei in fe effigie diferepat, ÔC diffentaneum eft.

Quiequid Et quia fill) Dei non dubitant fe ad cam ipfam uitat in homine perfedionem initio conditosamp; formates efle,ad quam f*”* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftum Dominum reftituuntur, nunquam diffite*

tile.

Rom. s,

■gt;alienum atep difïènticns fuerit, id damnabi efl damna- damnans uitium atque peecatum efle ♦ Norunt enimfe ficut præfi'nitos,ita5lt; conditos efle,utconfor« mes fi'ant imagini filq Dei, ut ipfe primogenitus fit inter multos fratres, renatos fdlicet femine incorruptibili, ‘ , uerbo Dei, QC fados confortesnaturæ dim'nat, Norunt fef^

fe fados ut non percent,permanente apudipfosfemine Def, fed factant opera Det in omni iuftitia ÔC ianditate, geftentcp ita imaginem Adam celeftis Clirifti, quemad^ modum generattone carnis gefi amus imaginem terrent, Quare cum nafcantur omnes homines cum imagine terrent,ca fctlicet natura,ut quç Dei funt,iatts, nec mente co gnofcere,ncc uoluntate ampledi, nec infertortbus uirib, perfequi poffint,fed contraria omnia 0^ probent animo, amp;nbsp;expetant uoluntate, S)C (edentur reliquis uinbus non poflTunc J qui fçnfu Chrifti præditi funt,non fentire fe tocos ,ut ab Adam nati funt, uitiofos efle. Si cunda in Ie deprauata, quia ab iila Dei imagine ad quam fidi Si cfiFigiatifunCjdemutata. Nec cnim nafei denuooporte ret f nifi lt;|uicquid ab Adam natum eft, uitiatum Si cor« rupeum eftec, ÔC caro , ac eiufmodi caro,cuius fenfus inimidtia fttcum Deo , Hine quis non clareutdeaC malum origenis,quod à peccato Adæ, human urn ge* nus totuminuafttjUitiumefte totiushumanæ naturae^

Sed Pighius no fadle recipit definita Scripturis,quart Cumlibet clareilla Si aperte definitafint,nift accedataquf larum fuarum,i.S.Patrum,qui ad corpus Chrtfti conuo^ lantjConienfus ♦ Quanqiiam uero hi ipfi Sandi Patres fua, ut perle incertæ fidei, per Scripturas, cum ipfî pro;: bent,turn probariab altjs uelint,eo quod fecus facere, fit humanam dtutnæ authoritati præferre , tarnen ne Suis putet nos Sandorum Patrum confenfu hac in rc cftitut,adducam,quid de hoc loco Sandi Patres crc= diderunt SC docuerunt,

Irenaeus lib,$.aducrfus hxreticos.PropterefFufîonera fnqt fpiritus,fpiritualis SC perfedus homo eft, SC hiceft, ^fecundumimaginem SC fimilitudinêDei faduseft, Senfttergo Irençus fpiritum Dei bonum,rpintum Chrilt;

fti,quo aguhtiir quicuncp filij Dei funt, perti'nerc ad cam conditionCjqua homo ad imagine ÔC fimilitudincm Dei fa dus eft.Iam peccato Adç hunc fpintu amiffum e(re,ne mo orthodoxus negauerit,Perdita itacp eft diuina ilia co ditto, QC Dei in homine imago uiolata. Defijt certe hipc omnishomo,quiex femine uirinafciturjcffèfpiritualis perfedus. Vitiata igit eft totahumani generis natura, TrrtuHid- Tertullianus fctibitaduerfus Marcionem.Hæcergo ff UI. nbsp;nbsp;nbsp;imago cenfenda eft Dei inhomine^quod eofdem motus

amp; fenfus habeat humanus animus^quos QC Deus, Hqs uero diuinos mofus ÔC fenfus,quis non ÔC in fe, QC in om« nibus hominibus deiyderat, idcp tarn in mente, quam th

* parte ienfibiliô^ corpore toto t'Vitiola igitur eft hominis natura tota, quandoquidem in qualibet hominis parte, non folum non idem motus amp;nbsp;fenfus, quos Deus habet, cxiftuntjfed fuccefferuntbis motusÂÎ ftnfus, quos meri to deteftantur Sgt;C depl oran«^ quicuntç Chrifti iunt,in qui busïepararcDeusimaginémfuawtcœpftv» '-q

' D; Cyprianus dehac refictcftatiirjnEpift, deoperc deemofynis, Cum Dominus adueniens ianaflet ilia, quae Adam portaueratuulnera, amp;nbsp;uenena ftrpcntis an* tiqua curaffèt,legem dédit fano,ÔC præcepit ne ultra pec* caret, ne quid peceâtigrauiuseueniretEtin EpiftolaDe Patientia Dei.Nam cum in illa, inquit, prima tranf^eftî one præcepti firmitas corporis cum immortalitate diftef ferit, ÔC cüm morte infirmitas uenerit, nec p ofîît firmitas rcdpi, nifi cum recepta amp;nbsp;immortal itas fuerit, oportet cû haefragilitateatep infirmitate corporis ludariièmperöó congredi,Quacludatio 8i congreffîo non nifi patientiac poteft uiribus fufh'neri ÔCc. Hæc ille,

Quae uero illauulnera importata ab Adam , quat «enena infufa à ferpente quac denicp hincconïècuta im? - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fir*.

firmitas SC imbecilhtas, mfî ignoratio amp;nbsp;increduh'tas mentis , deprauati'o SC uanitas uoluntatis , SC inferior rumui'rmm peruerfitas ödturpitudof^quibusuitqsfic,ut ncc intelligere legê Dei,5lt; fidem habere uerbis Dei, nec probare SC fedari quac reda funt hommes poffint ,fed in contraria feranturtoti, mente,uoluntate,ac cajteris ui's ribus, An non merito i'giturfatemurnostotosinuitio, ßC Deo rebelles nafciï

Quidc'ifta innata nobis uulnera, D. Cypn'anus etiam in fanaris eoualere fatetur,ut nemoinhacuitacfle fine peceato pofli't. Ita enim fcn'pfit in Epift.de opere amp;nbsp;elee-moiynis ; Ne quisquam fic fibi de puro atcp immaculato pedore blandiatur, ut innoccntia fua fretus, medicinam non putet adhibcndam efle uulneribus, cum fcriptum fit.Quisgloriabiturcaftumfe habere cor,autquisglo= Pro.io. ' riabitur münd um fe efle à peccatisc' Et iterum in Epift.l o i.ioha, hannes ponaramp;dicat, Sidixerimus, peccatum non habe mus, nos ipibs decipimus, amp;nbsp;ueritas in. nobis non eft, Hæcille; Ergo haccuulnera à primo parente importata, uitia efle naturae humanae,‘etiam uetus Ecdefia credidit, D^Cypriano tefte.

Audiamus nunc et D, Ambro fij teftimonium, Iscon Ambrofim tra Nouatianos fcribit,Omncs homines fiib peccato na^ fcimur,quorum ipièortusinuitioeft,ficuthabcsledû, dicenteDauidjEcceininiquitatibus conceptusfum in delidis peperit me mater mea,Item in Apologia pros phetçDauid, Antequamnafcamur, inquit,maculamur contagione,Slt;ante ururam lucis jOriginisipfius excipis musiniuriam,ininiquitateconcipimur, Item de Domi^^ gjo«e. jio loquens, Dignum ctenim fuir, inquit, ut qui non erat habiturus corpore peccatum prolapfionis,nullum fentis t^aturale Ketgenerationis naturalecontagiä. Merito ergo Dauid contagiuta nn iq

OE PECCATÔ debûiterin fedeplorauit ipfa inquinamcntanaturae, nature, quod prius inciperet in hominemacula quam uita. Item De Archa Noe:Per unum igitur, inquit Dominum Ic= fum, falus uentura nationibus dedaratur, qui folus po-tuitiuftuseflCjCumgeneratio omniscrraret,nifi efletna* Genertitio mrgine,quigenerationisobnoxiarpriuilegionu 9^noxia. teneretur. Êcce^inquit ,in iniquitatibus conceptus fum, ÔC in delidis peperit me mater mea, didt is, quiiu ftus prar ctcteris putabatur. Quern igitur iam iuflum dixerim, niß horum liberum uinculorum, quern naturae ▼i»c«Za communis uiricula non teneantc'Etrurfus in Apologia

Dauidis ♦ Scd QC ipfe partus habet contagia fua, ncc unumtantummodohabetiplanaturacontagium. Etin

Lucac j lordanis, inquic, conucrfus rctror^ Paruulii ^uuijfignifieauit falutaris lauacri futura myftcria,perquç tiaturare=: inprimordianaturacfuae,quibaptizatifuerint paruuli, formantHr ® malitia reformantur.

Eccc hicuir Dei teftaturortumnoftrumcdein uitio, maculari nos contagione priusquam nalcamur,ôtante iniuriamexciperc originis, quam ufuram lucis, effè in omnibuSjpræter unum Chriftum,naturale generation» contagium, iandiffiimos homines dcplorare inquina* menta natur»,prius in homine incipcrc maculam, quam uitam, omnes communis natur» teneri uinculis , non unum tantummodo habere iplamnaturam contagium, tneße paruulis, aqua in baptifmatercformcntur,mali3 tiam, Itafenßt de malo originis Ecclefiatêporc Ambré fîj. Quis iam dicat hxcgenerationisnaturæcp contagia^ originis iniuriam noRri maculam, natur» inquina« menta amp;nbsp;uincuia,malitiam, eße conditiones natur»» nonuitia^

fiacrcditum cfTc,malum origiais cfTè uWum humanæ naturæ,non conditioncm naturalem,uihum multi« pkx,quo tota hominis natura,amp; cundae cius uires uitia taefunt, à conditionenaturali detortç.

Huie uero conelufioni ü contradict non potcft,uta neminepoteft,qui fcripturasDei,ÖCS, patrumcxplica« ^aioorigi tionem, fequi uelit, confedum öi. il lu d eft, quod fecuns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitu

do loco probandum fufcepi,efle hoc originale malum tume)Jè,ut ciu{modihumançnaturæuitium,uteohomoinfedus d(. totufad^ deprauatus Deo totus aduerfetur, Nam conftat Deum uerfetur requirere abhominejUtlcagnofcatconditoremjguber^ dw-natorêjCt feruatorê,hoc eft,Dcû fuSjà quo folo omne bo nûpetatjô^ de cuius prouidentia amp;nbsp;ope nun^dubitet^ quem toto corde, tota anima, totistp uiribus amet QC co« lat,cuius legi toto pedoreftudeat,atlt;pita nihil omninq expetat,nihil ufurpet,nifi rede amp;nbsp;ordinc, hoc eft, pro ut ad fandificandum nomen Dei,ôô amandnproximos ali» quid confcrat:nihil fugiat,aut declinct, niu quod à reda ratione, td eft,àlege Dei diferepet. ÔC utuno uerbo dicâ* Deuspofeitab homine,utin id quod eft piumôi hone« ftum,totus feratur ÔCincumbat, SC ab eo quod Contran« um eft, totus abhorreat, ÔC fe alienum euftodiat, at ui« tioorminis fit, ut homo nee agnofeere Deum, nee ama re,iuirifàeeiusobedireuaîeat4 Mens enim ratione Dei, quae tarnen fola uera et reda effè poteft, nunquam,nec in conditione rerum nec in gubernatione, fatis probare poteft:fed reperitiemper, quod in eaculpet,quod muta« turn cupiat.Fidendum efte penitus prouidentia Sgt;C chari« täte Dei, mens ftatuere certo non p0tcft,necunquam de ea dubitare definit.uoluntas quç Deus prçcipit,folacp ae rebona SCexpetenda funt ,conftâter profequi non ualet. Inferiores uires perpétue in eaferuntur,fuperioremque

uoluntatcm ad cadcm rapiunt, quac ipfî quotÇ hominf, quamlibet uitiato/œda turpia habcntur, homo itacp malo onginis uihatus, Deo totus aduerfat ÔC répugnât, id quod in fe ipfis deprehendunt amp;nbsp;qucruntur nimiû ue-rum e(ïè,quicuncp legem Dei,uel eam,quam animis om« nium infculpfit,redlc intuentur.

Vtueroiftamin nobis contraDeum rebellions non (èntiremus, quam tarnen non poffumus non (entire, qui cuncp nô prorfus ftupemus, Sgt;C uel aliquatenus in nos de fccndere uolumus,fatis tarnen eflè debeat,quod Scriptu ra de ea tam clare teftatur.

Paulus ad Rom.ç.fcribit, nos per unius hominis ino» bedientiam conftitutos elTe peccatores,8C eiufmodi pec-e catores, qui priufquam cum Deo, per mortem Chrifti re côciliamur,impq lumus,amp; ihimici Deo.Si enim,inquit, Cum infirmi eflèmus fecundû tempus, mortuus eft pro imprjs.ItemtSienim Deo,cuminimicieffemus,reconci iiati fumus per mortem filîj eius, multo magis reconcilia ti feruabimur per uitam aius. Quid his teftimontjs aper* tiusf Priufquam recondliati cum Deo per mortem filtj eius iiimus, fumus öi inimidDeo. Nos, in quit Apoftolus,nontantumcaro noftra:nam fi haecfola Deo aduerfaretjiblacp impia eflet,06 inimica Deo,nö dixiffet, nos eramus impij amp;nbsp;inimici Deo,ièd caro noftra,uel pec catum inhabitans in carne noftra.ita ut dixit, non ie, fed inhabitäs in fe peccatum id malum facere, quod iam re* na tus mente oderat. Sed priufquam per Chriftum reftia tuimuringratiamDei, ÔC ad pietatem refingfmur,impîj ÔCinimiciDeo fumus,ôdmente ÔC uoluntate,amp;uiribus uniuerfis. Id ergo cum unius Adæ dclido 5C inobedien tia nobis acddcrit,confequitur,id uirij,quod à deprauata origineab Adamtrahimus, quotppeccatores conftitui«

wur,cfleeiufmodx mhumjUteo perdit/,aducrfèmwrDco totijôfT non folum ah'cni fimus à uero eius cultUjj'.àirtÇ^, fedetiam odio quodam corum,quæ Deus prgdpit, quk buscp uerus cius cul tus conftat^adeocp Det ipft us, tenea inur.quod2CChriftusteftatuseft,cumdixir,mundumle nonnofle, fed odtfle, QC fpirttum ueritatis perdpere non pofle.

Hane uero cum Deo intmidttam, qua: omnibus filtfs Adam, à peccato primi parentis ingenerataeft, plenius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

adhuc Apoftolus defcribit, cum ait: Qui fêcundum carnem Hint,quæ carnis funt curanqqui fccundum fpirilt;= turn ,ea quæ fpiritus, Senfus enim carnis mors eft, ienfus autem fpiritus uita amp;nbsp;pax.Propterea fenfus carnis inimte citia eft aduerfus Deum. nam Icgi dci non(ubijdtur,nec enim poteft»Qui uero in carne fttnt,Deo placere no poG funt, Vos autem non eftis in camc,ied in fpiritu: fiquidc . fpiritus Dei habitat in uobis.Si quis aSt ipiritum Chrifti no hab et,is non eft eius, Ex his uerbis Apoftoli dilcimus primum,legiDei non fubijcijcffc inimidtiam aduerfus Deum ,probaturus enim Apoftolus, fenfum carnis efle inimidtiam aduerfus Deum,fubicdt, nam legi Dei noa fubijcttur.Exhocigitur loco certo concluditur, nos oms nibus noftri partibus efteinimicos Deo, nullaenim no« ftri parte legi Dei fubijeimur, non mente,quia non iudis camus ea omnium optima, quæ prædpit Deus, non ex^ peeftamus certiflîma, qugdomitxis fiuebonapollicetur, hue mala minatur:nec uoluntate, quia quæ mandat of fert Deus, no fumma auiditate amplediimur. De uiribus inferioribus ncmini dubium eft,Cas legi Dei repugnare*

Deinde ex hoc A poftoli dido animaduertendum eft, .quod adiedt, ienfum carnis non pofte Deo iubijci,ex quo exiftit,ipfam carnis noftræ naturam IcgiDeirepus

gnare« Quîcquid em'ranoncum ipfacuiuft^rdnatun difsidet id fiert in re qualibet poteft : quare It carnis ien fus leg) Dei fubijcine poteft quid cm naturæ eius eft, (ed uitiatae,aduerftri Deo « Quod Dominus co quoep deci arauit, cum aftirmauit,necefle efle hominem rena« fei, ôi. non renatum regnum Dei utdere non pofte,Si Apoftolus, in Chrifto non eftenifi nouam creaturam, ïnimicüm igitur eftDco, natura illa,quarn ab Adam traximus uitiatam , quicquid in homme eft, nam to* tum hominem innouari necelfe eft, nouamcp cœlitus na turam acdpere, qui ex humano genere redire cum Deo in gratiam debeant.

Tertio obftruandum in addudo loco Apofto’i SC hoceft,quod fpiritut,SC fpiritui Chrifti,carnemoppo* nit, ex quo intelligirur, carnis nomine fignificari hoc lo« CO hominem uniucrfum,utnatus eft ex homine, iuxta il* lud Domini jGeneratum ex carne, caro eft, ÔC generatû ex(piritujfpiritus eft, Non(juodrenatisdéfitcaro,aut - non renati, nihil aliud fint quam caro, fed quodinrenq* tis principatum obtinetfpiritus Chrifti, uis illa diuina, â Deo eledis fuis attributa, qua credere Deo eidemqj fi* dereôC ftudereualeant: in non renatis regnetfenfus per uerfus camiSjid eft ueteris hominis,totius fdlicet eius creaturæ, quae ex Adam progenita eft.

Quartoin eodem Apoftoli didocôfÿderandum eft, quodait. Qui in carne funt, Deo placere non pofte, quiChriftifpiritumnonhabenqnoneftèChrifti, Exeo cnim effidtur, cum Chrifti ipiritum nemo filiorum Adâ nondum in Chrifto regeneratus habeat, omnes qui rena tinondum funt, elfe in carne, ôt placere deo non pofte: eoep omnes filios A dæ ,priusquam in Chrifto regignan tur jDeo mente uoluntate, ac proinde totos aduer^:

Ad probandum ergo ptjs animis hominem malo ori* ginisuitiatum, Deo totum rebellcm eflejiæc quæads duximus locafatisfecen'nt,

■■ Adtertium igi'tureorum, quçadftruêdafufcepimuj, CÓ fir mandu p rogrcdiam ur, quo d eft^dam nari h om i nes / propter uitiurn on'ginis,etiam fi nuUu adijciant propriu» lt;nbsp;Hoc uero cx prgmi'fsis certo confequitur.Quis enim fub ijdens mentem fuamD, Scriptuns nefciatcondemnart 1'ure ad acterna fupph'cia , qui fempiterno uitio obnoxij funt,femper imptj,(cmper rebelles 8C mimici deo. At qui non renati in Chrifto, ac folo originis uitio deprauati,in perpetuo uitio funt, nec unquam non repugnant dC iaii tnicantur Deo,

Hocetfi nullo adhucopcrc déclarent infantes ,ea ta*: wen natura funt,cui dodrina Dei,fiultitia eft, cuius om j nis (enfus QC iudicium ad malum propendet,6C legi Det fubijcinon fuftinct.Naturaigitur filij iræfiint,6Cquiare gnum dei uidercnonpoffunt, exterioribus tenebris, ubi eft fletus et ftridof dentium^addicuntur.Manet enim ira Dei fuper cos in finem, quandoquidë ab haefolus Chris ftus liberct,öd liberet eos tantS,quos in le regignit, Sen's ptura certe duas tantS conditiones hominibus attribuit, regnum deijCt gehennä.hancalienis à Chrifto,ill ud Chrf fto infitis. nec uHa feriptura tertiæ conditionis meminit: necEcclefia un^ efletalem credidit,qualem poft Pelagia nos Pighius primus adferere audet, in qua infames non renati,non folum fine pœna fenfus Sgt;C damni fint, fed nas rural i etiâ felicitate beati, in qua nimiru Dcum fupra oia diligant amp;nbsp;ce! ebrent, nihil uel fentientes aduerfi, uel des fyderantes boni.Ergo fient ctiam tnfantium caro ÔC fans

DB PECCATO guiSjdum'rcnata non funtjhaeredïtatcm rcgnf Deinoii percipiunt, fed rebellia funt legi Dei : ita infantes, quou quotnon renafcuntur in Chhito,natura filij iræ funt ôiT manent,d urn per Chriftö Deo recondliantur,âC ab ca ira Dei, cui obnoxqnati funt,liberantur» Manentc autem ftiper cos ira Dei, felices eflê nequeunt, Qi. dum extorre« regno Deifunt jCxterioribus tenebris,addin'redecrcs duntur.

Haec Apoftolus clariflÏtne tradit, cum fcribit, Per unum hominem peccatum in mundum ingreffum eft,2i i per peccatum mors : amp;nbsp;ficin omnes hommes peccatum peruafit propterea quod omnes peccauerunt « Item, Mors regnauit ab Adam ufque ad Mofen, etiam in eos, qui peccauerunt non eo modo tranfgrefsionis, quo As dam ♦ In hoe iermone nemo orthodoxus negabit Apos ftolum loqui de ea morte, qua nos Chriftus libérât:ca autem eft non tantum mors corporis, fed 6C animæ ôd mors æterna ,ipIàcpgehenna,Si iam haîc mors regnum obtinet in omnes filios Adam,etiam eos, qui nonea tranf 4 nbsp;nbsp;greflîonis fimilitudïneacmodo peccauerüt,quo A dam,

hoc eft,lege prçpofita,amp; icientes acuolentes,côfequitur, omnes ab Adam progenitos,ab eius pcccato fie uitiatos, amp;nbsp;peccatorcs ipfos quoque fados eflè, ut tyrannidi mot tisætcrnae obnoxîjfintâCea teneantHr,donecpcr Chri* ftum Dominum in ipfo regenerati, ilia liberentur, ÖttiJ fbe* Harcuero affirmo de non renatis, uel ut Pightj uerbii undurnde nbsp;nbsp;nbsp;, de tjs qui ad Chrifti fbeietatem 8i regnum non pers

infantibut dfientjUondenonbaptizatis, Confido enim Dominum Bondutn ïjs infantibus ad quos pertinet ilia promifsio , Ero Deus tuus,et Deus ièminis tuijCtiam d um b aptifmate,null a ad Ckri/ii. ipfos perueniente culp3,priuantur, régénéra tionem in ß liofuonô negare. Nô,n,Deus eft,utfehacpromifsionc;

Deum fuis fore polhcetur^mfi in filio fuo çternum uiuett tium. Idem ódillud diAum icholae in. fe continet, Deus non alligauit uirtutem fuam lacramentis.

Mcmini D, Patres pierofepomnes habere eos infan* tcs,qui abfcp baptifmate hinc migrant, procondemnas tis ad gehennam, Spedant enim illud, quodin morte SC condemnatione manent, quofcunque inde non redimit Chriftus,et quod Chrifti gratia SC redemptio,non poITit, à nobis quid em, cui^ addici,nifi fit Chrifto initiants« At «idet hoc milericordiç Dei in populö ftium rede tribui, CÛfandorufuoruliberos,quos Apoftolus fandos elTe pronunciat, in filio luo renngere,etiamfi morte pracuens ti, bpatifma confcqui,5C id abfep fuor S culpa,contemptu baptifmatis adminà,non potuerint. Et D« Ambrofius (/eojit» Valentiniano iuniori, quia in uoto baptifmatis fiibita imp.vdin morte fublatus fuit,gratiam baptifmatis addicit, Etpue- tiniani. vis itacp raptis ex hac uita,priufquam baptizari queant, ualerefinet Deus uotum baptifmatis quod habent paren tes, ut quan^ baptifmate, tarnen gratia baptifmatis non deftituantur jipfetp fe Deum SC feniatorem huic quoep lando fitorum iemini prüftet. In lioc tarnen nullum pro« fero dogma, et agnofeo fa! utem à nobis promitti nemini pofle, nifi renato ex fpiritu SC aqua,

Gratiç uero agendg Domino funt,qui PighiS, poft^ fc reftitutioni religionis tantopere opponere uoluit, hac »n re in mente tarn abfurda tradidit, quo ipiri tus ille quo agitat Sc feribit, agnofei à fimplicioribus facilius queat. Hac ein in re no Scripturæ folu, fed cundis ad unum Pa tribus apertecontradicit,aquilarumcp luarû confonantê Hocem manifefto relpuit. Neminem enim ex omnibus orthodoxis feriptoribus proferet,qui non agnofeat ob« noxioamp;efle aetemac damnationi,quicunqgnonrenatiia

Chrifto fucn’nt, Sed âC Ria Romana Eccîefia, cundætp quæillamfequunturfic fentïunt. quare infantes abfque baptifmatemortuosnon in commune Cœmiterium fe~ peliunt, Sintitacj} iftafatis confirmata,malumoriginis eflèuitiumnatura?humançîet uitium,quo toti aduerfa mur Deo,Slt; propter quod condemnamur, nifi co libcret nosCH RIS T VS Dominus.

De aquilarum hic concCntu,id eft. S.patrum cocordi^i busteftimonijs,noneft quod laboremus.Conftatenim ilîosidunanimitcr fenfifl'eetdocuiflè,omnêhomine pc rire,qui per Chriffcû non fuerit uitç reftitutus.quare rede D.Àuguftinus fcripfit, Pel^ianos noua quadam et mis rabili præfumptioneaifcruilïejinfantcs qui moriunturin Chrifto nondum renati, uita fruituros corhoda, alienos autem fore à regno Chrifti, quod idem fane eft cum eo, quod affirmât PighiuSjCOs féliciter uiduros,quanquam bonis fupernaturalibus, qug Chriftus fuis meruit caritu* ri fint. At D. Cyprianus rcfpondit Fido praesbytero, ôi quidem ex fententia Concifijjpcrdi eorû infantium ania mas,quibus Baptifma negetur. Idem EcclcfiaChrifti Temper ciedidit.

Porrô quia Pighius eas, quas adduxi Scripturæ fèna tcntias,quibus noftra fides nititur , cffugtjs lôphifticis eripere nobis conatur, detegenda hæc èc confutanda funt.Id ueroquo cuidentius faciamus, prçmittëdum eft, quid uocabulo carnis, cum ea didtur concupifeere eon;: tra fpiritum, amp;nbsp;aduerfari Deo, intell igend um firnam fi des noftra QC dodrina Ecclefiae ijs præcipuclocis conftat ÔC explicata eft, qu» de carnis noftræcontra fpiritum DeijôôlegemDei repugnantia teftanturtôd Pighius de hisquoep lotis peculiariter nos criminat,q,confundaa mus omnia homonymtjs,inuoluentçfi]p nosipfos xqui^

UQcis, quicquid de uno fignificatorum di'citur, îd abf(^ ullodelcdu cuiuisfigniHcatoriim accommodcmwsU'iw deep feripturas non ad fuam amuffim QC regulam ortho doxç uentan's, fed ad noftrû ipforiim fenfum ÔC deprai» tam opimonem intelligamus,

Prioreergo loco figmfîcationes camis SC fpi'ritus ex«; plicabimus ,deindenosillisredeacpropn'euri dedara^ bimusttum SCalios locosqnospro nobis addiicimusid effîcere, quod ex eis inferimuSjdcmonftrabimus, Dis dicimus enim ex feripturis, nec in libris noftris tacui« inus,multiplicem fignificationem elle huius uociSjCatÄ nis 8C Spintus« Aliquando enim(ut de Garnisfignifica tis prius agamus) uocabulo Garnis fignifi'catur ueritas humanæ naturæ, ut, Hatc iam caro de carne mea eft, Verbum caro fadumeft,SC. Filius Dauid fecundum carnem, SC. Ex quibus eft Ghriftus fecundum camcm, SC.Sumus membra corporis eiusjcaro de came eins, os de oflîbus eius * Aliquando cognationem fignificat; Frater enim Qi. caro noftra eft. Ôs ôi caro tua fumus, Gen-jrl ' Carnem tuam ne defpcxeris , Aliquando promifeuis tatem hominum: Ad te omnis caro ueniet: Omnis cas rouidebit pariterfalutemDomini.Effundam fpiritum meum fuper omnem carnem. Aliquando imbecillitas tem humanæ naturac. Non timebo quid mihi fadat cas ro. Recordatuseftquodeflent caro/piritus uadens 3C pfaint '^s^ nonrediens. MalediClus qui confiditin homine SC pos hzcmz. ' nitcarnem brachium fuum, Aliquando corporalem QC vienfibilem conuerfationemacuitam.Sicftulti eftis,cum fpiritu cœperitis, ut carne confummamini, id eft, cum fpiritualem uiuendi rationem amplcxi fitis audito E® uangelio, nunc perfici ueh'tis carnali obferuatione ex* ternarum rerum legi« . Quiciinque uolunt fecundum

DE PECCATO fadem placcre in c^me,hi cogunt uo» draiftcMf* S i qu(f quamahus uidcturfiduciamhabercincarnejego magis habcOjCircundfusocflauo di'c. Ah’quandouero figm'Hca turhacuocectiam uitiofitas humanaenaturae,quidc totius. Non difeeptabit fpiritus meus inhomine,quia caroeft.

In hocfignificatUjUfus eft ifto nomine Apoftolus Ro ma.8,Cum fcripfît Icgis dodrinam impediriin nobis,ac obfèruatu impoßibilcm Reri per carnem, Etquifecun^ dum carnem iünt,ad ca ctiam fern quac carnis funt.Item, lenfum carnis mortem cHe, ÔC inimicitiam aduerfus De^ um,Debitoresfumus noncarni,ut fecundum carnem Hiuamus:nam fi iecundum carnem uixeritis,moriemini: G4l4.r. quod fi fpiritu fada corporis mortificetis, uiuetis, Spirit tu ambulate,amp; concupifeentias carnis non pcrficietis* Nam caro concupifeit aduerfus ipiritum öde« Item, Por* rô manifefta (unt opera carnis,quç funt,adulterium, fcor tatiOjimmundida, lafeiuia, fimul achrorum cultus. Qui feminat in carnem fuam, ex carne metet corruptionem, Has qero omnes fignificationes cffeMetonymias,uel Synecdochas,a propria uocis huius fignificatione dedu* dfcis, partim co quod caro pars hominis eft patentior, par tim quod pars imbedllior, öd quac morbis ac morti prar* I dpue obnoxia eft,non erat opus monere,

lamagamus öd de fignificationibus huius uocis Spiri tus« Eaigit,utquidemhominitribuitur,fignificaturpri* ipfa hominis anima,facultasmotuscpuitac,iuxta illud, Egreditur fpiritus eius öd rcuertitur homo in terra loR u. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CUIUS manu eft anima omnis uiuentis, öd fpiritus

omnis carnis. Deinde praecipua animat humanae portio, quaintelligimus ; Caftigationem ignominiac meat au* loEw. ' diuijöd fpiritus intelligentiæ mcg refponditmihi. Qui« nouit

noui't ca quae funt in homme,nifi fpintus hom im’s qui efl in 1 pfo f^Seruetur integer uefter ijiin'tus, anima et corp its. Ita 0(S bong ÔC malg affedioncs, fi ngulares motus anû mijhumanifpiritusuocant.Hinc Paulus dixiqSpiritum i.Cer.*. lenitatiSjfoiritû timoris ÔC uirtutis, ÔC HoCen,fpirit5 form' Glt;lt;!. lt;r. cationiSjSalomonfpiritu triftem fpiritû fublimem,fpiri= *• Tiwo.i; tumhumilem:quibus fignificantanimum!enê,inuidum, fortem,fn fornicationcm inflammatHm,triftcm,fubIimë, humilem. Quicquid enim uitæ,motus, adioniscç in hoa mine eft,id uirtute deiefFidentis omnia in omnibus cxb ftit,atc^ ceufpiritus quidam ex ore eius adipiratur, iuxta illud, Verbo domini cœlifadi funt, SiC fpiritu oriseius pfalm.ti, omnisornatus eorum,Emittisfpiritum tuumSCcrean= ppiioi? tur .Tn Deo fiquidë uiuimus,mouemur Qi fumus. Quod •itacpuiuimus,idexcocft,quodDeus infpirat animam juiuentem:quod ucro intelligimus QC fapimus,quod qug reda funt uolumus, inde eft, quod adflat nobis intelleü dum, iàpientiam QC redam uoluntatcm. Vnde Pro« ph eta lefaia Chrifto domino tribuit fpiritum fapicntig,in .tel!igentiæ,conniîj,fortitudinis,fdentiat QC timoris Dogt; mini,

Triplicem itacpfpiritum bonum nos inhomine Chri« ftiano agnofcimus,fpiraculum uitæ, animam ipiam qua homo uiuit,amp; uiuit uitam humanam,quæ degitur ratio' ne;deindefingukres animiQC corporis uirtutcs, amp;^agen di faciendicp facultatcstquarum aliquas cum non renatis in Chrifto hominibus communes habet, aliquas pro« prias , fie erat fpiritus ille, quo Dominus impleuitBc* zaleel, cum dicerct : Impleuieum fpiritu Dequtpolleat fapientia, intclledu, feientia, Qi omni arte. Talis eft QiCorar, ille fpiritus, de quo Apoftol us, unicuic^ daturmanife« fiatio fpiritus ad id quod conducit. Namhuicqui'dcni

V datur per (piritum fermo fapîenriæ, alrj uero fèrmo flt;ïen« h'ae (ècundum eundem fpin'tum, altj uero fides per eundé fpiritum, Tertio eft in homine Chriftiano fpiritus ille ad optioniSjóë fpiritus filiorum Dei^quo renafdtur SC fit ho monouuSjfilius Dei,membrum Chrifti, quo innouatur mens ut fcrutetur, amp;nbsp;intelligat profunda Dei:uol unta», wt amore ftudioqj Dei flagrerrcliquæ uires, ut menti re* lt;?le iudicanti, Si uoluntati Deum amanti obfcquantur Si pareant Hic eft ille ipirifuSjqui noftro fpiritui et menti te ftimonium prcbet^qviodhlq Deifumus:quo agimur qui eunep filij Dei fumus. Si per quem inuocamus DeS pa* Crem,ód iuxta Dei pladta uitam omnem inftituimus, cu* ius frudlus funt diletftiOjgaudiunij pax

Hoc itaep fpiritu,quia fada carnis mortifîcamus,redé dicitur ab Apoftolo, fpiritum concupiieere aduerfus cac nem, ÔC carnem concupifcere aduerfus fpiritum, Silt; cutenimhocfpiritunouaSCcoeleftiscreatura fumus,0^ nouaatep coeleflia.i, diuinafapimuSjita ueteri in nobis homini,hoceft,toti ingenio noftrOjCtipfi adeo nature no ftracjUtab Ädä dudaeftjaduerfamur« Hoe uero fpiritix deftituti, innatis nobis prauis cupiditatib. obfcquimur, 8C defyderifs peccati in nobis habitantis feruimus, ut pee catumiamregnumin noftro mortali corpore ob tineat,

Sed contendit Pighius carnis nomine bis lods Pau* li 4 Roman , 8, amp;nbsp;Galat, 5, amp;nbsp;6, corpoream tantum ód lènfibilem hominis portionem , non totum hominem intelligi debere, Deinde iènfum carnis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quem

Paulus ait mortem SC inimicitiam eflê aduerfus Dcùm* interpretaturfènfum literæoccidentis,qui pugnet cum fpiritu uiuifîcante,hoc€ft,ut ipfenobistradi£,fenfulcdi gisfpirituaU*

Porto plus Ledor, ÔC qui ex Scripttm's ueritâtcm cognofcere , non ftrere contentionem ftudct is non minus xotum hominem uitiatum, Garnis uocabuloina telligendum putabit,in his locis , quibus prædicatPau lus, per carnem impcdiri in nobis dodrinam legis, amp;nbsp;Deo placere non poffe qui funt in carne, inimicitiam ciïe ad Lier fus Deumfenfumcarnis nbsp;nbsp;fimihbus,quàm '

totum hominem uocabulo Garnis intclligendum no 3 uit,cum eo ue4 hominum natura, ucl promiicuitas,uel cognatiOjUel imbecillitas exprimitur, Quæ enim ras tiOjCum totum hominem,conftantemanima ÔC corpoa ye Garnis nomineintelligimus, quando dicitur, Verbû caro fadû e(f,Omnis caro uidcbit falutem Dei, Non for* midabo,quid mihifadatcarOjUtnontotSetiam homi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

fiem hacuoccintelligamus, cum dicitur, Quod natû eft ex came, caro eft, Caro concupifeit aduerfus fpiritum^ Gerte idololatn'a,inimidtiæ,fadiones,quæ Paulus inter opera camis connumerat, non tantum corporeæ por* tionis, fed totius hominis opera funt : imonecadultc* tium,amp; ftortatio nobis uitio uertennir, SC noftra flas gitia cenfebuntur, nifi ea 2lt; mente admittantur, Ex corde enim profidftuntur, inquit Chriftus, mala con* filia, cædes, adulteria, fcortationes, furta, falfa teftimo* nia, blafphemiæ . Ira cum Paulus hypocritas angelo* rum rcligioncm fuperftitione menrientes dicit inflatos effc mente carnis fuac, non tantum inferiorem hominis portionem,quæfolofenfuum iudicio fertur,uocabulo Garnis intcllexit. Ergo Scriptura illis locis quibus cami tribuit aduerfari fpiritum, amp;nbsp;inimicariDco,idem Car* nis nomine fignihcat, quod Paulus per ucterem, ex* temum , amp;nbsp;animalem hominem, hominem fcilicet to* Sum ,utab Adamgenitus eft,mente,uoluntate SCinfe* ,

floribus uiribus uitiatum, ita ut Apoftolo nouns homa, torus homo eftjUti is ex Deo in Chrifto renatus eft, nbsp;nbsp;nbsp;'

ÂUquii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hacc autem renafcentia, quia hie perfeda in nobis no

«rziwwd« eftjtantumcpadhucdeuetuftateprimænatiuitatis adhæ »efehrt« j-gj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo fempadhueexuendus 8Cnouusindueri

in homing manet.necfenfibus tantum,amp; qui hos fcquuntur af »jMrwdtw fe^ihus,fed etiam fpiritu mentis noftræ ÔC uoluntate;

quæ à mentis iudicio excitatur^innouandi fttmus, Mens enim dufn hic uiuimus, ad diuina omnia mifereadhuc caccutit,nec unquam promifsis Dei fan's fidei accommoi datjquareô^uoluntas cumiuira,tum iudiciaDei,muU tumadhuc auerfatur,nimiscp dilata charitate Deum in benefictjs fuis compleditur *

9,oni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Proinde hortaf nos Apoftolus toties,ut trâfformemuf

inno uatione mentis noftræj ut innouemur ipiritu mentis hoftræ,ut exuamus uetercm hominem , induamus noat uum, qui renouatur in cognin'onem fecundum imagw , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem eius, qui condidit eum, hoc eft, qui ut augetur cd

gnitionecertauiuacgfihfDei,itaetiamuoluntate,0^10=« Cobfh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiribus ad imaginem Dei indies magis atcç magis co

formatur, Ita idem ipiè homo totus 8C omnibus fui parlt;s tibus duplex eft,nouus,et ad imaginé dei reftitutusjquaà tenus fcilicct agitur fpiritu Domini: uetus, amp;nbsp;ab im^ine Dei demutatus ,quatenus agitur eo ipiritu,qui eft efficax in incredulis, a quo eft ille 3?^n qui facit hominem pl ane feruire peccans,

Sieloquiturfpirituslàndus,quonemo certius,autma gis pcrfpicue de his rebus loqui poteft : quare nulla cau^ fa fuit, ut Pighius fe tantopere obledaret argutando exagitando noftros , quiduplicem inrenatis anf= tnam faciunt, aut fidelem animam in duas , amp;nbsp;inter fe pugnantes partes à regeneratione fccant, quaque

ORIGI N ALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« .

parte ilia à ipiritu Dci poffîdetur rcgitiir,ad immortali tatis amorem ftudiumq^ euedam,iniuftitiam,puritatê^ fan(?îitatemcç totâ intenta efle affirmant : qua uero parte naturalem adhuc affcdû retinet, interræ corruptione uo lutari, prauifcç cupiditatibusimmerlàm, quid pulchrum amp;nbsp;bonum fit^non uidere.

Hæc funtPighio incomprehenfibilia aenigmata, ad quæexplicandamultos Oedipos requirit. Atnullo ad hæc intelligenda opus ei Oedipo eft/ed folo ipiritu Chri fti, qui ei mirificam illam fuijpfius fiduciam, 6lt; im = menium odium noftri eximat, mentemcp eiufmodi ina dat, quæ ex Scriptun's Dei difcere ftudeat,noninillas uelfuiingenijfigmenta,ueltradita à fchoIisRomanæty rannidi obnoxijSjinferre laborer, Apoftolus ipièà res generatione duplicem hominem facit, amp;nbsp;duas ineodem homine partes interfe pugnantes ftatuit. quidigitur ab= furdi, fi 06 noftri duplicê dicantinrenatisanimam efle, uel duas animæpartesjfibiinuicem aduerfariast'Nullam cnim ob id fubftantiæ animæ rationalis fetflionem indu cunt,fed tam rationem ,qua’muoîuntatem,animæ ration nalis potentias,nondum pleneinnouatas,etnondum pie ne ac iem per regi à ipiritu Chrifti intelligunr,

NecignorantSC ante regenerationemaliquid fpiritus amp;nbsp;mentis eiTe in homine, quo ut Deus ÔC quç iufta ho^ t,« in homi ncfta iunt, hoc eft,præccpta Dei cognofti aliquatenus ne dntere= poiTuntjita etiâ exiftit in quouis homine,quçdam ad offi gc»erlt;tho== ciu excitatio,etnegle(fti offi'cij rcprehenfio. Nä qdmêsin nem» rebus expetêdis 2C agêdis cognoueritbonû, id no potcft uoluntas no ftatim expetere, et ad quærendu autagendS illud mouere, ut ÔC aueriari, amp;nbsp;fugere quod mens intelle^: xerit malum effe, Et eoufcp Deiis æternam potentiam diuinitatem fua omnibus hominibusmanifeftat,ut cutni

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE P'ECCATO'quot;'quot;

(cttftondcduntjS^ gratiasagunt, nec utDeilttî gloria ficant,omnt exciifationedeltïtuant« infcripßtcp Icgcm foam omnium cordibus:ut de rede amp;nbsp;praue fa dis attc« ftetur cuiqj fua ipßus confcicnna,ct prout tegi huic quiïcp obfequutus fuerit aut (ecus,accufent unumquemcp,ud cxcu(ent,etiamindiedomini,(uç ipfius cogitationes,

Qiianquam igitur tj,qui nondum à malo origin i src^ Spitt Dei ftitutiinCJirifto,ôi5renatifunt,nonadflantur eo fpiritu, omnes ha^^ ^uo Drum ficcognofccrcualeant,uteumetiamuere co» mi/tet dli= lerent,uerbiftp eiusfolidenitercntiir,tamennon uacanf ^uo modo Omni fpiriîuDci,fed eo ôCipfiadflantur,quoDeumea3 tenus fanèagnofcunt,ut,fî non ficut Deumglorificent, nullam habcant^quaceosleuaret, inapietatis cxcufatio« ncm« Quaproptcrnon didmus nondum regenitos in Chnftouacarcomni fpiritu,ied affirmamuseum fpirp turn qui alienis adhuca Chrifto adfpiratur,non eo ua« Icre J ut illi, Dcum ÔC prarcepta Dei ita cognoiccrent ,ut Deum,tanép Deum colerêt,ô(S prçceptis cius Icfcaddiccx rcnt.nam homini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hgc ftul tixia font, ait Apoftolus,

nccpotcftcaperdpere» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Adflari itaqp nos adhuc foblimiorc Si diuiniorefpirn tu Dei necefle eft,quo ca quae donata nobis font, ficcogs nofcamusjuthis etiam acquiefccre,0CDcum utDeum co lerCjôCin praîceptis eius ftudiofc uerfari poftîmus»

Et hiedemum fpirituSjUcl mens hoc fpirituadflata,ac ita innouata,adeolt;p homo nouus, is eft, qui contra cars ' nbsp;nbsp;ncm ,hoc cft,fpiritum, animam fiC corpus, ut hacc prima

natiuiute édita funt,hoc eft,contra totum uetercm hocm cocupifeit Si dimicat. Adhuc ein mens caccutiens ad diui na. Si (enfibus in cognofeendis Si iudicandis rebus utes, prçfcrttcrrena coeleftibus,fedatur prçfentia,negh'git fu-tura^diftïdit Dco,conftdit ftbi SC rebus quas cernit. A ni« ma,

ORTG^IMALf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r»

ma,qiiæ pracfenti uitac uidentur commodaamp;fiucimda immodice,ô^ contra rattoncin,expcrit.Corpus,quac fèn« fus titfllant, Homo autê quatenus adflatus amp;nbsp;obfigna* tus cftfpiritm'Ho fih'orûDeijfpinturegencratorCjagno« fcitquidemin fo!o Chrifto omnia fibi bona propofitï^ acideoopoftcre fein hocDcum ÔC uitam fempkernam ficcompledi,utDeum quocpametin Chnfto,colat,praî ccptifcp eius inhçreat toto corde, tota anima, ton's uiric bus.at quia inhacretctiamnun inmembhs eius lex, re* pugnanslegi mentis , hacc cogm'rioadeoeftcxpartcÔi imperfedajUt necamare colere Deum toto peciore, necpracceptis eius plenoftudiofefcdedcrcualeat4itacp fcmper in fandiffimis quocphominibus,reJiquumma* netuitium incredulitatis 2i contemptus Dei,neglc(flus proximiô^cupiditas deprauata omnium rerum, unde fubindecxiftuntineis prauadcfidcria,quç,tametfi Chrf fti fpiritu inhabitante reprimantur condemnentur ,ta* men quia exiftunt, argumente funt, nondum diligiab cisDeumextoto cordeextotaanima, 6ó ex totisuiric bus, pcccatiqj legem, atep adeo peecatum ipfum cuiDe ws iulle irafcitur,adhucinhabitareineis.

Ex his itacp abundeliquebit omnibus, qbus cordi eft ucritas Chrifti,noncontcntio antichrifti, nos ilia ftript« ræteftimonia,quçtcftantur,quicquid ex carne nafeitur, carnem effe uitiatam,SC carnis fenfum,mortem QC inimij: citiam e(readuerfusDeum,eócpDeo placerenonpofle qui fecund urn camem uiuunt, amp;nbsp;fpiritu Chrifti regene* ratore omnibus natis ex Adam opus efle,fiio uero acfioa plicifenfu intelligereS^ proferrc:nullifcp homonymijs viel nos ipfoSjUel alios inuoluere,ncc quicquam de came no lira, id eft,uitiata natura noftra uniuerfa,utab Adam tracia eftj,necp de fpiritu Dei, quo ftu regeniti,feu nond®

DE PECCaTO rcgenitihomi'nes afflanturôC aguntur,aljud afFirmare, tjuàmquod fnhrs ipfîs oraculis fuis quç addudmus,fpi ritus fandus ipfc docet. quçcuncp deniquc contra hase Pighius adduxit, inania elfe commenta, ÔCeft'ugia fiu* ftranea,ficutillud eft, quod locum ilium P'duiirà^^ôyÿiiX carnis eft inimicitia aduerfus Deum, interpretatur de fenfu literali occidente.quod ^friuolum fit, quis non ui deat,qui quidem locum huncaliquaanimi prgfcntiale^ gerit.nam exeo ipfo fan's fupereppatet, Apoftolum cars his uocabulum in hoc dido, eodem omnino fenfu ufiirs pare, quo prçcedenti capitc,pro carne feilicet, in qua pec catum eft, amp;nbsp;quam corpus etiam uocat illud, quod pros pter peccatum in fandis mortuum effe oportet, cuiufcp fa da,qui Chrifti funt,mortificare debent,

Conatur uero Pighius amp;nbsp;aliaferipturç teftimonia clu dere,quç pro Catholica ueritate proferre confueuimus, r fed pari uerifîmilitudine, qua ilia, quaî docent carnem »r Z noftram,id eft, totum ueterem hominem ,peccato Adæ, dis humK= quoqp uitiatum ÔC perditn eficjSC fpiritu Chrifti ni tntlum. trformatore,acregenitoreopushabere. Nâ teftimonia illagcnefis de ideft,malofîgmentocordis,qd (3t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puero inefiè hominibus fpiritus fandus affirmât,in pri

ore loco,de adultorum hominum eius fæculi peruer= fitate, in pofteriore,dc pronitate tantum ad malum inter prætatur,indeŒ concludit,nos fpiritui fando,fîdori ho= minis,hoc falfô,impie, SC blafphemè afEngere, om ne figmentum humani cordis,id eft,quicquid ingeniura noftrumconcipit,agitat,inftituit,molitur,tantummodo, femper,6C neceffario mal um efiê, ' Primum omittit Pighius hæc noftra uerba repetens, particulam exfe,quam nos in hifee orationibus adijcerc (bkmus^Nouimus enim Deuplenincp multa bona atqt humano

liumano gcncn falutariajSC confilia ôi. fada cfFïccrc in. no renatis hominibus,qm' Satang adhucmandpia exiftunt» Bonum certe amp;nbsp;lalutarc hominibus opus eft in nomine Chriftiprophctare,dæmonia etjcere,uirtutcs facere, at ta men teftatur dominus ipfe,fe plerifcp ,qui ifta fecerint, didur urn, nunquam noui uos , Difcediteameoperarif iniquitatis : ita Deus quotidie per malos quocp, ÔC in nes tuftate carnis perftuerantes ,multa ÔC præclara beneficia fuis fîdelibus præftat. Habet enim inmanu fua non regS Prower, lu tantum,fed omnium quocp corda,etiam ma!orum,qui in potcftate adhuc detinentur tenebrai^r : amp;nbsp;ficut quisaqua in prato, ita ipfe confilia omnium deriuat SC dirigit, quo ipfi uifum fuerit : imö ut operatur omniain omnibus, fie cfRcitfæpeinanimis eorum, qui prorfus deploratacim» pietatis funt,qux bono Sgt;C laluti fint fuo populo,

Interim tarnen uerum eft, quiequid homines, ctiam (andiisimi,ex leipfis,hoc eftjnon ex Chrifti fpiritu,illo re gencratore,fed ex eo ipiritu quo nunc natura homines pollent,quem Deus omnibus hominibus, etiam non rc^ genitis aQjirat, hoc eft ex humano 8C ueterc corde, conef piunt, inftituunt, faciunt,id malS SC uitiofiim eile, quo d quidemad ipfos homines, qui id fadunt, attinet, quanta libetilludipfum Dei beneficie multisuere bono fit. Nä nemo hominum ex fuo illo naturali fpiritu quiequam ad Dei gloriam, SC ueram proximorum fàlutem,ut quam fei licet utranep ex co fpiritu ignoret,referre poteft.atqui hîîc finem lex Dei cundis humanis cogitationibus, didis SC fadis proponit. Cum itaqj certum fit,adioncm hominis fine,non effedu æftimarijÔ^ cor humanum fibi relidum. Sc fpiritu Chrifti nouatore no excitatum 8C adum, fi'ncm bonæ adionis, gloriam Dei 5C hominum in Chrifto fallt temjefpiccrc non pofTe, confiât fane omne figmentum

humant cordts,qgt; fta etus figmentü fit, ut infpiratjo fpiri tus Cbrifti reformatons nô fit, femper etneceflario malS efle, Nô,n,td ad fuum finê,utlex dei pr-æcipit, (ed ad alie num,què deprauata fpeâ;atcupidjtas,r€ferri necefleeft, lamadlocailladuo librtGenefcos, quorum prior fie habet, Vidit dominus quod multa effetmalitiahominis in terra, SComne figmentum cogitationum cordis eius tantum malum omni die, Hocloco non inficiamur corn memorari cundam mortalium uitam eo tempore ad om nia fcelera atep flagttia proiedam fuiffe,necquicc^nilî ijuod fceleratû amp;nbsp;flagitiofiim effet, homines eius (àcculi un^cogitaffe autpropofuiffe. Atunde in hoc extrem« maloi^ uniuerfum hominû genus perueneratc'Nunquid exeo,quod dominus offenfusimpia horniniïaduerfus füam benignitatê ingratitudine, SC à diuinis adionibus ad fœdas uoluptatesabiedione,fpiritû fuûqui confilia fada eorû publice amp;nbsp;priuatim iudicans, peccata auer« tiffètÔCofficiaexcitaffet,abillis retraxerat f Nam pr^mi fitMofes,cumfilîj Dei,præflantifsimi fcilicet homini^ tormis capti filiarum hominû,id eft,uilium fœminarumj cum illis fe impotentius cômifcuiffènt, Dominum dixifî fe,noniudicabitfpiritus meus in homine in perpetuum, hoceft:,necpriuatim,nec publice hominumeogitatios nés Sgt;C adionesdijudicans Ô6 reprehendenSjinnatane^ quitiam illorum, SC iniquitatë auertet, ad frugalitatemcp amp;nbsp;iuftitiam eos impeller,eo q caro funt, deprauationi na turac fuæ toti dediti.tempus itaep ad refipifeendû reliquû eis erit centum amp;nbsp;uiginti anni, Inde itaqj homines huius lèculiadcxtremamillâ immanitatêfcelerû fefeprædpifi tauerant,q«ia meruerât fpiritu dei defèri, SC confihjs cor dis fui penitus rclinqui. quod en fadû effet, figmentum icogitationum cordis ipforû tantum main effe potnit ona ni tempore,Nâhoc, ut aJterlocus habet,per fe mal« eft»

Ita,n»hicaft^locus habet,Figtncntff cordishomints mals ab adoîefcentia fua. Nó ^n, habet (criptura^utPighj us legit, fenfus ÔC cogitatio hominis ad mais pronafunt» Hoc i^itur loco fpintus dei afFirmatjfigmentS cordis hu mani a puero malum efleipriore, fi homo fublato fptritu -Dei fibi relinquatur, tantum malum cfleomnitempore, quapropter rede uterq^ locus adducit,adoftendcndum, omnem hominem inChrifto non renatum, quenep inno uatof totius hominis fpiritus Chrifti nö egerit, eum nihil àpuero aliud,quamquodmalumeft,quod quidemad tpfum attinet, ÔC concipere S)C hcere polie, nâ in malum, utGrçci redcueiteruntincumbit, Sic.n, illilegunttj/x« reu. « J^'ictroict tS iTrit« 7ray//gK fcx viOTÿToer. i, incuni bit in mala cogitatio hominis à iuuentute,

Necuero iftuc,fi'gmentum cordis humani à puero m» lumeflcjà Mofe ut ratio mitigandc pœnçhiclubiedum cftjüt Pighius fi'ngitjled ut ratio necelïîtatis parcendi teri» ræ propter alium,quam propterhominemex Adam coä muni lege natu. Sic enim uerba Moll habent. Odoratus eft dominus odoreplacationis,indubieexfacrificio Chrj fti ,in facrifido Noah reprefentato, dC dixit dominus in cord e fuo, no maledicam po fthac terr^ propter hominê, nam figmentum cordis humani malS a pueritia fua. Cau fa itaeç ut Dominus terræ parcat, ôô nonamplius maledf cat propter homine,quiid perpetuo merctur, eft merits Chrifti,quo placatus deus,dixit, feterrç deinde no malc=! didurS propter hominê,utcuncpid iugfter merentem. Et quod pratterea Dominus fubiecit nam figmentS cordis hu mani malS à pueritia fua, id ut cauftam adiunxit,cur ft bi, ft ter ram feruatam uelit, non carterorum hominum, fed fill) fuimeritum ipedandum fit: poftc^ illi nun^ non mercniur propter fe malcdici terram, àC quicquid ad

tiftxmcorum conditum eft, eoquod malum eft, puer» figmentum cordis eorum,hoc ett, quicquid animo conci pmnt, Eadem ergo ratione, hoc,nam figmentum cordis humani malum eft,adiedum illi dido eli, nô maledicam terrç propter hominem,qua Pfalj5O. praecationi illi,Do« mine audi uocem mcam,ôô fint attentae aures tuæ, ad uo« cem deprecationum mearum,fubiedumeft, fi iniquita* tesobferuaueris,quis fubfiftet fEtplurimis ahjsquocp feripturæ locis imploratg miièricordig Dei,ceu cauia fub jjciturjConfeflio peccatoi^,fed ut caufa ob qua mifèricor« dia Dei neceflaria nobis fit, nó per quam illamereamur,

Hacc qui rede coniy derarit,uidebit ifta nos ex Ge« nefi teftimonia probe, atep fuo germano iênfu pro ortho doxa,Depeccato original«, fentêtiaadduxiffe, eamcp ex his ipfi s teftimonqs rede condudi confemari

Tertius locus, quem eripere nobis Pighius laborat,efl defumptus ex tertio cap,ad Rom, ubi Apoftolus uolens' probareetiam ludacos^dum abfcçChrifto eflent,impieta te, omni genere (celeijjatcp flagitiorS perditos fuiflc, coaceruat aliquot fententias ex Pialmis amp;nbsp;Iftia,quibu®. uita eorum extra Chriflum conuincitur fuiflèfemper,n« cut ÔC gentium,omni impietate Si fcelere adóbrutam.ut, Non eft iuft us^ne un us quidem, N on eft intelligens, N 5 cft quacrens Deum, Omnes declinauerunt,amp; inutiles fa« di funt,no eft quifaciatbonitatem neunus quidem SCc^. Ex his enim Scripturæ ftntentijs nos colligimus, omnes homines fic origine uitiatos atep perditos elle, utnifl per Chriftum renouentur ad iuftitiâ,neminê prorius ex uni« uerfo hominum genere exiftcre carnaliternat2,quifitiu ftus,qui rede fapiat,qui Deum inquiratamp;c,quod quanii firmiter colligamusjhinc iudicet pius Ledor.

OR.IGINALI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ct

capi'tibiïs differitjrcde confydcraucrîtjiWc afTcntietur no Propo/îÆ bis,propofitum Apoftolo in hac di/putationefuifTe no Prfwlo in jJ tantum, utPfghius didtjludços ô^gentes inter fe,utrifcp ca-priorib^ culpatis etIaudatis,condHare,fed oftendere quam necefs tidRoma, fariaefletutrifcpfidesin Chriftö,Hancenim,utamp;apud Romanos con(eruaretfynccram,0C confirmaret,fm'fque fruduofamoffitcijs faceret,totameamEpiftoIam adds los fcn'pfit, Demonftram't itacp ambobus,c3 exipforum uita,tuma-iminationeScn'pturg,abfcpfideinChriftum, * ' nec philofophiam SCreligiones fuas Gentibus ,nec lege ô^àDeo ipfb traditas ceremom'as ludæisidpræftarepo tuifle,quo minus fcelerate St flagiti'ofc uiuercnt,qui« cuncp extra Chnftûuiuerent. Nâ ÔC in Gentibus extitea runt,quiinfide Meflîæ,in carnêadhuc uenturi,uixeruntr lîcut,ô^ Iudæi,quieuntçuere ludçi Ôd filij Abraham exti* tcrunt« CumergputriqueSC fuis ipforumoperibus,ôi Scripturæ teftimonîjs ab Apoftolo conuincerentur,qul cuncpnottexfide Chriftiuixiffent,eos femperin extre« maimpietate nequitia ÔC iniquitate uixifle, cognofcere indepotuerunr, Deum omnia conclufiirein incredulita Rom4.ui tem amp;nbsp;fub peccatum,ut omnium miièreretur,ô(r promifs Gal.j, fio fidei lefu Chrifti daretur credentibus,ÔC per remiflïos nem peccatorum in nomine Chrifti iuftitiaï)ei exhibes Rom.î^-rctur,idquemaxime tempore Chrifti,quomaxime etiam omnia fteleraamp;flagitia, tam apudludaeos, quàm Gens tesinualüerant.

Cumergo conftethasab ApoftolofentcntiasexPial mis Prophetis in hoc congeftas, ut oftcndéret,gcunlt;p; fide Chrifti deftituantur ad unum omnes effènudos onr niiuftitia,rapientia3ÔCuera religione,ac idco omnes hus l'uftnodiadomnemperuerfitatcmuitæ feCe abijcere,nc-s^ qiïâ,piKres, SC abominabiles eflè,nos redeinde prçterea*

OfUftes ho concIudimuSjfarnënoftrâ, ideft,natunmtotamgt;utab Adammgem'taeft, quandoquidem ah'osexfefruAus, proferre non poteft,in ip fa origine uitiatam ôi. perditam conftatjUtconfiât,Apoftolum memoratas len ^nt eraö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e^câiiC^i coaceruafiè,utoftenderetnc

«4fttrlt;teo= ludeos quidê,acideo nullos prorfus homines extraChri rumuitin:. ftS aliqdiuftitiç,re(fiiiudicfj,autreligionishaberepolfe, per. confiâtcerteSChoe his ipfis lèntenttjs efFid,uniuerfum fHttf tü. hominü genus extra Chriftum,efic uacuû omni iuftitia, S)C proiedum ad omnem iniuftitiam.Iam quod omnium hominum eft,id naturæ eorum eft.at non initio conditç, que bona ôiS Dei imagine ornata erat, ergo in Adam ui« tiatæ. Infetfia igitur ac plane perdita efi peccato Adae to« ta hominis natura,ut ea ab Adam ducitur.Hgc demon» ftratio num uera certaque fit ,iudicent ,qui lenfu aliquo Chrifti præditi funt.

Quanquam igitur Apoftolus illa congefta ertmina lt;n mores ludaice gentis attulerit,ex quo Pighius male in fert,ergo non in natura, liquet tarnen abundeexdidis, fic ea in mores ludæorum ab Apoftolo effe conieda, ut oftenderetnaturam hominis, fi non per Chriftum refit» tuatur,nullis àhjs moribus poliere pofle, Deuniueffitate uocum contrahenda hoc loco, cum Scriptura teftatur omnes declinafle, amp;nbsp;null os iuftos aut intelligentes effc, Pighij commentatio fruftraneaefi, ut cnimalicubi omnes homines in faipturispro omnibus certi alicuius generis uel ordinis,uel pro multis tantS,ö^ nonfimpliciterpro omnibus qui homines fint, accipia» tur,hic tarnen nemo prorfus ex Adam genitus,hacunt« uerfitaie exdpitur, dum in Chrifio non fuerit renatus fi» lius Dei. V ere enim quicunep in Chrifio no refinguntur. Recalias Dei bono fpiritu alio itnpellunt,€xfe nihil aliud

OR-IGINäLT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4.

quam fcclera et flagitia omne genus profercntcu natura ficutfilijirXjita ö^peccatores fint, àSatanaî manapiaj qui in filijs incrcdulitati's efFicaciter operatur.

Supereft quartus locus, quem Pighius perperam ad^ duci à nobis pro fcntctia Ecclefiae catholkac calumniat, is eft Ecclefiaftæ, cuius uerba fie habent : Solu uidehoc Ecdef.r,. inueniqd fecitDeus hominem rcAum,ô6 ipfî inquifie« runtcogitationcs multas,hoc eft, prauas öd moleftas cu« ras ipfi fibicoquifierunt« Nos ucro nechunc locum,nec prius addudos primi, fed fecuti ineo S, Patres intuli* mus,ad probandum humanum genus, Adæ peccato perditum.Quod autem Pighius hunclocum ad folum Ada cotrahit, id partim imperitia linguae fanlt;ftæ,uel po« tius indiligentia, nam apud D, Hieronymum uerä eiusç uerfionem legere potuerat:partim argumento hoc,indn dusfecit.Abfurdedici inlantcsgt;cum differentiam bon» Ödmali ignorent,feipfosmultis immifeuiflequæftioni* bus.Sed lacefle, de adultis ödrationeutentibus tantum hoc intelligendum fit,tarnenconfirmabit öd hic locus noftram de peccatooriginali,imo Ecclefiç,fententiâ,Si em primus homo redus fadus eft,unde ill a natoru ex eo deprauatiOjUt no Öd ipfi redi fint, fed in tot malas öd no« xiasfeipfi curas implicent,nifi exuitiato in origine in« genio,öddeprauationenaturæ Hoc enimmali, molee ftas ödpernitioiasfibijpßs cogitationes öd Iblicitudine^ acceriere,cumfit omnium ex Adam progenitorum com mune malum, naturæ id elfe,fed uitiatg, liquet. Nee er* go locus hie â nobis in alicnum fenfum detorquetur, nec uacat argumento rato ad demonftrandum , natu ram filiorum Adam fic eife in ipfo ortu uitiatam, ut nul* !i non in feipfis quoque uitiofi lint. nifi non fit uitiu coi| quirere cogitationes curafque multas , öd iudicio redo,

quo primus homo à Deo fadus efl/ofitranas.hæ enim â Salomone reditudini, qua homo pn'mum conditus eft, opponuntur.

Hadenus Ecclefiac Chrifti uindicarc uolui teftimo« nia fcripturarum, quæ Pighiusibphiftids fuis commet! tis extorqueri conatus eft :nec dubitamuseanosficad feruiffe, ut nemo eorum, cui fit anim us idoneus ad dös« drinâ Chrifti, non intelligatjUos ztl omnia uero ac pro« priofenfu intelligerc atcç proferre,ex eis etiam uere eer toep concludere,quæ in definitione peccati originalis po nimuSjEffèfdlicetillud uitium totius hominis. SCuitium quo omnis homo Deo,dum perChriftumregignatur, cundis utribus fuis nduerûttur Si repugnat.amp; uitiS quo aeterno addid fupplido meret. T um etiam illud abunde ex his,quæ expofuimus liquet,Pightj commenta,quibus cludere hæc Spiritus diuini oracula conatur, non folutn nulla ueri fimilitudine niti, ied aperte quotp contradice* re cum Scripturis ipfis, tum etiam Catholica: S. Patrum interpretationibus. Perftatigitur amp;nbsp;perftabitinacternS, quam peccati originalis definitionem adferimus, eaque nos non Auguftinum folum, fed totametiam ueterê Ec clefi am fecutos effe conftat.

lamfünhacnontam noftra quam Ecclefiae definitio ne nihil ineft,ut non Pighius modo,fed necquif^ alius unquâ inefïe quic^ oftendet ,nifi ijd amp;nbsp;diuinis literis Ôd dodrinacertaEcclefiae traditumcft,effeduôC illudeft, nosdefîniendo peccatum originale,nec nouaffè quic* quam,necaufos elfe aliquid nobis indignum,

Hæc ad primum Pighîj crimen refpondcre uolui,quo nos accuiàt irreligiofç temeritatis Si audaciægt;quod défi« nire nobis permiferimus,quid peccatum originale fit,c5 prifd patres utipfeait, fed falfo.ab eius definitione ad

Auguftinum ufcp fibi'omncs tcmpmdftt/onttftti conc fiteri óé doccrc,quod fimerbonui quidem hec omniaex plïcauimus, Sgt;C uindicauimns, quam rebgioijs menribus opus fitratqa Pighius uerbofifsimis ftrophis,ó(^_quan« eiufdemjó^ paucis, tn alfa 5lt; al ia forma repetitis ,obtru fis SC inculcatis ueritati catholicæ partim obfcurandç,par tim âuertendæinfidiat, uifum eft paulo fufius ctiam ex^ ponere ÔCcômunireea,à quibus huius loci cætera depen dent, in quibus explicandis atcp defcndendis eoftudebo cfte breuior.

Al terum ergo crimen ,quo Pighius noftram, imo Ec« clefiæ Chrifti ucterem 3C probatam docftrina, oppugna^ reconatur,eft,quoddefinimus peccatum originale, con« cupifcentiam ♦ Negatenimhanc uitium efle,6Cconten« dit peccatum originale primi tantum hominis peccatum efle,non aliquid quod infit in qs,qui ex Adam progenitt funt.Nos quidem, utfuperius fan's expofuimus,uitiS SC peccatö originale earn dicimus totiushominis prauitatê Sc peruerfitaté, qua rebelles Deo toti fumus, SC mente SC uo!untatc,S(^reliquis uiribus ,quibus nimirum omni« bus,non auerfi modo â Deo fumus, fed etiam aduerft« r fj SC inimici, cuius prauitatis SC peruerfitatis uim cum co cupifcendoaduerfus ipiritum Deimaximeinnobis de= Cocupifcë prehendimus,D, Auguftinushocmalumconcupifcen- tu pro tiam uocauit,fccutus ilia Pauli : Ne regnetigitur peccatö tnorbopr4 in mortali ueftro corpore ,ut obediatis concupifcentijs ‘tçexpetta eius. Item : peccatum non cognouinifi per legem « Con cupifcentiâenim ignorabamf peccatumefle ) nifi lex dis xiflet:Nonconaipifces. Peccatöucrooccafionefumpta effccitinmeomnem concupifcentiam * SC, Caro conçus pifcit aduerfus fpiritum, Item, Qui Chrifti iunt, camem fuam crucifîxerunt cum morbis SC concupifcentijs «

Auguflinut dam hominis natur£,2C peccato inhac carneinhabitanti, origiMle cocupifcere aduerfus legem Cpiritum dei, Cum igitur uttiumcon nuJiQ fuppetcretcómodius,Auguftinus hoeipfum uitiS (upijctn^z genej-aje, morbiï hunc totius naturçhominis depraua um wen jæ q^o peruerfe,utcacterisperturbationibusmouetur, ita etiam impie concroifeit, concupifeentiam uocauit, ni mirum qualitatem affrdam amp;nbsp;moibum,cx motu Ô6 adu eius,Hüc fequuti plericp noftrum cum fcholafticis^eodê nomine malum illud ab Adamtradum appellamus.Sed eo nomine ( ut dixi ) non concupiicendi tantum ïtccÖöo- in telligimus,uerum uniuerfam illam infedionem dC des prauationem hominis, quæ in fe compræhendit quic^ quid eft in homine à peccato Adæ,uel ignorationis ÔC prauitatis iniudicando,uel morborum peruerfèappetcn di, Vnde Apoftolus Chriftianistribuit crucifigerecars nem fuam,non cü uno tantum morbo, autuna concupi^ feentia,fed cum morbis amp;nbsp;côcupifcentîjs ,quç fcilicetma la multa 5C uaria funt,ied ab unogenerali morbo SC uitio demanantia,quo ignorantes Deum,Slt;auerfi à lege Dei, id eft,certarede uiuendi ratione, praueamp; peruerfè,cuni iudicamus,tum expetimus omnia.

Atqui quod Pighius practcrea audetferibere, D. Aue guftinum nec tentare quidem ( quod ipie meminent) fuam de concupifeentia amp;nbsp;peccato originis fententiam, (eu authoritate feripturæ, ftu ulla ui argumeniationis afc fercre,fed folumfimpliciter affirmare,ifthuc quam im« pudenter didum fit, non ignorant qui libros D, Augu« ftini contra Pelagianos legerunt. Neccnim uirille Dei pro ull 0 Chriftianac religionis dogmate depugnauit acri US,tarn fcripturis,quam rationibus ex feripturis coller dis, quibus etiam clariflime dC certifltme euicit, eum rea demptio=

demptionemhumani generis pcrChriftum fadam ne^ gare, qui non agnofeit concupifeentiæmorbum legem peccati, omnibus communi’ege ex A dam naris infant tibus adnafci,eofqj æternis obnoxiosfupplicijs facerc, Quaread profligandum impiumhoc,olim Pclagianoa rum ,nunc ÔCPighîj dogma, quo afFirmatur nihil tiinj proprij infantulis innafci, quo gehennæ addicantur,fi per Chrih um non fuerint renati, omnes eas fèripturas profert,quibus paulo expreffîus prædicatur,per folum Chriftum liberari æterna morte, qui ex Adam progents ti funt, necaliud fub cœlo nomen elle,à quo homines ia« lutem amp;nbsp;uitam conièqui queant.

Sed hoc cum omnibus qui'D. Auguftini contra Pe lagianos libros legerunt notifsimum fit, non eft ut dc co multa uerba infumam ,illud potius nobis defenden dum eft , quod in Luthero amp;nbsp;omnibus nobis repre* hendit, nos rationc ineffîcaci probare, morbum inna* tum praue concupiicendi eile rem inuiüm Deo , quæ nos irac diuinac reddatobnoxios, Nam præceptumulx timum Decalogi ,ex quo fententiam hanc noftram aü feere concmur,non affèdam qualitatem, ac morbum male concupifeendi , Fed concupifeendi adum prohix bere, Non concupifees, enim habere feripturam , non, Ne infit tibi morbus concupifeendi. Deinde non efle in noftra poteftate, nafei fine hac appetendi qualitate, non magis, quam non nafei fine ui tangendi. quod au temut infit nobis, uel non infit, non eft in noftra potex ftate, id interdici nobis non pofte » Tertio,hanc quax litatem affedam efte bonum Dci opus ,non igitur uix tium, quod lege diuina prohiberiqueat.

DE PECCATO lapraccepti.quodadumjUtaitjnonutti'ofàm qualitatem uetet,dïdmuSjUerbis quidempræcepti,adum tantum concupîfcentiaî exprimi, fed non hune tantum hoc præ^ cepto damnari « Exprimûur etiam hoc dïuinæ legis capis te fola habendt cupiditas, nihil de appetitioneprindpai tus,aut glorie,uel uoluptatû: Apoftolus tn rede hoc præ cepto omnê prauamcupiditatëdamnatamjntellexit:ac ideo il I ud fine ea, quæ in Decalogo ponitur,rerum cocu pifèibiliû cômemoratione,adduxitfimplicitcr4 Nô coru cupifces,non adqciens,uel domû,uel uxorê proximi,uel quicep aÜud.Ita in 6,cap.Decalogi,fola cacdesjin ièptimo tantum adulterium uerbis exprimitur,atillo uctitam etiâ iram,amp; hoc omnem alienæ mulieris appefentiam,Domi nusipfeinterpretatuseft^Notæfuntftudiofisfcripturas Synecdochç,quibus illç,cum id quod notius,ô^ btu arum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitioni obuium eftdiicrte ponunt,omnes

i» ûuibta 9^0^ cuiufcp rei caufas,6lt; quouis modo connexa, fîmul plt;i«cw fx.= côpledunturjtam in bonis,quam in malis. In quinto De preßis, ou calogi cap.fi uerba fola fpedes,tantum reuerentia parens fo«»exlt;lt; tibus praeftanda prædpitur : at cum nemo quen^ poffit conftituun uere reuereri,5Cin precio habere,amp; pati utefuriat, fiquis tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dê al ere eum ualeat, Dominus iplèintcrpretatus eft ,hoc

prçcepto impofitum fiÜjs ut parentes alant,amp; pharilæos docuifleprçcepti huius tranigreßionem,cum filios docc rent offerte tempi o, quæ requirebatufus parentum, Itacrgoamp;lindecimo Decalogi cap , cum nominatinr alienç domus,SC poflelsionis appetitio prohibeatjOmnis fimul interdida fœda cocupifeentia eff,aiiufcuncp ea rei fit. Cûcp hoc, ne quid prauéexpetamus,à nobis prçcepto dei,cui toto corde,totaeç anima ôf uniuerfa uirtuteferui« endum eft,exigitur,fittp nobis ob id,in hoc ipfiim,ne qua un^pueria in nobis cupiditasexiftatincumbendû,quis no ui

tio uideatfimul hoc ipfoprçcepto requin,ut omni eham male appetendi morbo careamus,et habitu bonç ûndçs cp uoJuntahs 0^appetêtïæ in omnibus polleamus^Ab co cnim quod uetat JDeus toto nos pedore abhorrere, 3^ in idquodiubetomninosuirtutenoftraferrioportet.quos circa,pracceptoiIloDiIiges Deum ex toto corde tuo cundaDei prçcepta continentur,redecp D.Auguftinus mpfaLut malam concupifcentiamjmalamdiledionemjbonamco Co»c.8 cupircentiamjbonam diledionemuocauit.

Hæc rite perpendenti fan's liquet, hanc ration cm fir^ mam amp;nbsp;irrefutabilem eflè. Deus exigit hoc præcepto Non concupifces abhomine,ut uacct omni prauacupi« dilate,Sc requirit animum, qui confirmata uol untate,to« tus feraf in ea,quæ reda ÔC ipfi placita funhinfantes ergo quibus ineft illud peruerfe appetendi uitium ,0CingeniS Deo rebelle, necdum ueniam eius mali SC repreflionem in Chriftoperceperunt,naturaiftouitio infeda,fihj irac funt,quia aduerfarq Deo,0C legi eius contrari). Proinde D.Paulus propter hoc ipfum,in fc reliquum uinû,quâa uis Qirifti gratia remiirum,et ipiritueius reprefrum,mis ferum fe damat, Mifer,inquit, ego homo, quis me libes rabit à corpore mortis h uius C A corpore m orris, dicit, no à prauis huius concupiicenttjs. At miier effenemo ullam obrem poteft, quænon fitinuifaDeo,cumnihi-Ialiud, qua’mquod difphcetDeo, cuius iblius uoluntasperfe reda ÔC bona ell,in mails numerari poflit. Hine itacp idê Paulus tantopere ubiep hortatur, ut ucterê hominê exua mus,Sc carnem noflram crucihgamus, membra terrena conficiamuSjinduamus nouum,renouemur fpiritu men tis nollræ.

Damnat igitur h oc præcepto,SC morbum ilium praue concupifeen di,imo ct am pcruerle iudicandi,SC Deo ofs

ntorbitr nrnte co^

fr^ctplo fcrcnti ab his morbis h'berationcm non crcd?diïqiro feit Noncof^iK Heetmorbofit, ut prauas cupiditatcs nuniÇfatis arcere, pißes^dem necea,quæ pofcit Deus fans probare, expetere ô^iacere poflîmus, Necdamnattantum,hocipfoprçceptoiftuin morbum,fftucnaturæ noftræ uihum,fedrequii itftmul, utadtollendûcxnobis buncmorbum,nihtl ad fummâ diligentiam ÔC inftanhâfaciamus rehqui. Quare dum no uetere îiomine penùus exuttjamp;^ nouo,id eft, Chn'llo ipfo ton indutfperfecfla Deum, et Dei omnia diligimus,fèpo fitaep omnino imagineterreni,cscleftis iâimaginem per^ fedâ portamus, id è^d infutura uita prim3.côfèquemur, eft adhuc in nobis, qd eu nobis ipfis iure difpliceat, mul tomagisdifplicctDeo. fciIicCtille,quâ nos recfli aman tior eft, imo ipfa redti régula eft : eft ^Jd legi Dei uniuerfæ aduerfaqeft denicp ^d huic ipfi quoep prçcepto,Nô con cupifces,contrariumeft,nifinonfitetmorbus,nccfolum néîio morbida, côtrarius,prçftripto redç ualetudiniSjSC precepto,quod requirit nunq contra naturam moucri»

Et quis fieftupeatin bis rebus,quinô uideaqfi aua probibenti n'tia pugnat cum lege uctante auare agere,nec folum aux busprauos raa(ftio,etipfa quo^iracundia cum lege prohibente ira, a{lur,pro^ nectantû irafei, incontinentia cum lege iubente nihil fa« htbentur cerecupide,nec folum uiuere incontinêter,pugnare etia eti^m nbsp;nbsp;nbsp;qj legepredpicnte ne qd præter rationé concupifeamus,

no tantum concupifccre,fed amp;nbsp;uitium ipfum pratte cons cupifcendfquod côcupifcentiâuocamus, eft tamê, ut di ximus,non folum ilia iniperfa mêbris noftris cgtf/?,fed to ta ilia humant' ingenq deprauatio,qua fit,primum, ut nô credamus Dco,quo que uere bona SC expetenda fiint ins telligeremus. deinde ut fal fa pro ueris bonis probemus, 6^ Deo, noftro iudicio in omnibus aduerfemur poftres ino,«t prêter rationê,coniralt;^quamhoncftû,ÔCfalutarc

èflnobisipfis et alrjs omnia expetamüS. No eft ergo ratio Lnthen' êinoftraomniu ine{fïcax,féd certa SC perlpicna pijs omnibus,qua ex deci'mo Decalogi uerbo^No cociK pifceSjdemonftramus, in omnibus ex Adam progenn's peccatum efle, uitium quo difplicent Deo, QC obnoxq funt æternæ condemnation!«

Quod uero Pighius pterea obijdf, Deu ilia innata no biscocupifeentia interdicere no poiïèjeocpabfùrdehuc detorqueri à nobis illud Decalogi ƒ bß, No co cu pi fees: rationê»^ huius adfert, ^d nemini idinterdid queat, qd uitare no pofîîghâc obiedionê Pighius haudquaq fecif (et,fi de ufu legis dining ex fcripturis,uel ctiS ipfis ortho« doxis patribus,magis ^exphilofophia,amp;fuoipfius ins geniOjdifcere amp;nbsp;indicate uoluifleqNâ fi uerum eft, ne di uinaqdem lege id prohiber! 8C damnäri in nobis pofte, quod uitare no ualemus,nec ictiim quidê concupifcen=r tig,imo nec confenfum Sgt;C turpem obedfentiâ eins prohi here Deus debuit. nihil cm horum uitare ex nobis pofflt mus,peccato nimiru uenundati, ÔC eo ad omne nere bos num opus plane mortui exnobis« Quidchefandi quidc Qi. renati inChrifto,in gbus inhabitat tame fpiritus Chri fl:i,dum in eis lex peccati fnpeicfqeuitarc iemper ualeque prauis defyderijs cofenfnm prgbeät,qadum hicuiuunt, nunq no falfnm dicet,fi ft efte fine peccato dicêtjOec unq no orarepatrêdebêt,remittenob. débita noftra.Dequa ‘ hominum miftria perpendas pie ledorqd non Augufti nusmodo ,ftd ôi uetnftioreseo SPatres cofeffi funt.Ita certefcriptSreliquitD, Cyp,in Eplafuadceleemofinis. cypridnut

Ne quifqnam, inqnit, fic fibi de puro at que im ma- Nemo culato pedore blandiatur, utinnocentia fua fretus, mes bet purum. dicinam non putet adhibendam efte uulneribus, cum immacu fcriptum fit, Quis gloriabitur caftu ft habere corf Elites lutuptHus

DB PBCCATO nuïhsetiamhabcamusji'tacp etiam mnatciJIoconcapi« fcendt morbQ careamus, Non j'gitur ïn hoe Deus fixa no bis praecepta propofm't^non ita (üam nobis legem pxçferi pût ,utnoûnsilliuirïbusiarisfaeiamus,fêdutexea,qui(l nobts deûtdi(èamus,idcpdannobis pChriûûoremus» id quod D, Auguftinus,npn fua,led eatholica Ecdefiac do(?ÎTina,tam clare, tâ copiofe ac firmirer docuit, eertifcp £)(. apertis adeo fcripturarum teftimonijs demonftrauit, ut demirari iatis Pighij au,daeiam,nQnpoflïns, qui nobis nullo acn'us crimine, inftat,^ q^od difceffiire nos à uetc ris Ecclefiac dogmatis criminatgr,quod iftas impias Pela gianorum difputationes reuocatein animum jnduxerit*

Row.j.7.

Nos itacp qui Chrifti magiftn' çoeleftis,non Antiehri* fti Romani gloriam adièrere ftudemus, Â poüolum au* diamus de ufu legis diuinç doeentemj, is ait per 1 egem ex dtaricognitionem peeeati,irrita|ii peccatum, amp;nbsp;inferri iram Dei,maledidum SCeondemnationemfed utconui dos iniquitatis, Qi contra Dcum rebellionis filios Adar, compellat deficientes,a ïèjpfis(ut D. Auguftinus aitXon fugcre ad Chriftum,qui hacira maledido et eondemna« tione, in Ce credences lol us J ib^^at ,,legisc^ in eis ftudium (iio fpiritu excitât,omneid, qiipdipfis dym Jmc uiufit de obediêtia legisperfeda décrit, defua abfol^taruftitia fârciet ôi fupplcbit. Hic ergo îegis uerus amp;nbsp;præcipuua ufuseftfiltjs deû Vndeamp;Di Ambrofiusdefugaiæcub', LexU'nquit) osopiniû potuitobftrucre„nô potuitmentlt; cô ucrt€re,amp; al ibi in eod« 1 ib «-Lex fada damnat, mal itia non aufert. Non ergo lex data nobis eû,uteacognitano ftris uirib que iubet facere conemur, id quod nihil aliutl eflèt,^ noftrâ ipfofç iuftitiâ conftituere, ne fubijeeremur iuftitiç deijfèd ut diffifi de npbis ipûs,ctagnofcentes nos jnaledido ÔCcôdemnatione legis tenen',itiftifîcaû'onê SC. inuitâreûitutiônêpetamusàChriûo.

noftra eftcorftoftrum ,Ôf noftrac cogitatioftcs, qiiaein,« prom'fó ofïufg,nïèntem âftiniumcp confiihdunt,atq5 ali'o trab U nt, quam tu propofueriïjad fecularfa reuocanqtnun dätiaihfefunt tiolu^hianailigeninqillecebroïaihtexôtj l'pfoépihtcwipWèqÛpèl^i^cÂehtémparanTitSjinfa-fis Inanibus ’cogit^'onibiïs, adtèrrcna pï crunc^ deij cimür;

Ex hac San Atßtmorum Si: omm'no Gatholicorum do Aorum cofeffionccognofees Ghriftiane Lector, hô nos pn'mos led foftrtü'lïètcfèril' ÄS óhlnt'um faïculö^-ü^tam SiC Gathö!fcart»ChnilrEi?érén5fc|ujs entit» dubitet, quam hi Patres tradidcr(frtlt;,ftdgt;ê,turil1iaÏ5ïr3toitius catholicç Ec clefiæ)idcm qüod nosex diuinis litcris deperditione hu« mant ingenii,peccato pririu' parentis illata, credidifle QC agnouifle’nosfcflidètôcpectàtoVrcnundatos eflCjflcefTe camalesjficin nobis',düm hieîl domino pcré^h'namur,le gem péecatj Uigere yüt noii fôfufn non fit nobîs in manu, ctiam renatt's in^^hrfftô,atnârain'illam ô^^pemitiofam ra dicem peccati, uitiüm rebellionis töntra Dtum, excindc rCjfednecprauaâ^ turpiâclt;usarcercdefideria,imonec femper eti'am «ShibeTe affenfùrtî hôt^, dattinatam cp obea dientiam. At nihilömfnus iufius ÔC milèricofis Deus iure fuo,praecipitnobis,ÄSlege fua nobis polcit,utnon con* cupifcamus,ideft, nulla un^praua capiditate titillemur; quod tn nifi exttnefia plane cocupiitcntia, ÔC fublato mor ho illo nobis innap praueCörtcupiicendi uniuerfo,fieri non potelhpoicitut diligamns ipfumtóto corde,tota ant «na jOtnni cogitadone, hoccft ,4iicVliÖne perfedta, qu« «niuerfam uitiörum uetuftatemèxéîuditî pöfeit, ut Do* minumlefumGhrifiSjCxutouetei-e hpmineinduamus, îdeftjUitam Dei perfêt^am uiuamus.quö rurfus exigitur Ut nonfolum nullis pram’s cupiditatibus pareamus, fed

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 'tÏUJ.' 'SS

fe tare pirtant,qâaftdo dicunf,non lïibct Dâw,iquo Jfti Dew iubet ret nQii pofje ab horaînçfîcM'.(^'s.ho.cn©(lt;:iatc^ Scd idea jjjqyg quàt HOH poffumus, utnouerimus, quid ab Monpoffu^: illo petcrc.debeajDOUsvIp/àeft enitttfides^quaporandoim petratjqpôdleximpeiat.Hæcillc, il -j: ; hsL Ex bis itacp abundepatet, Dewn ea quoep ^rohibcr^ quç nos in hacuita nun^ uitare ponumus:amp; a nobts exi gcre, quæin hoc mortali corporenünquâprçftaïeüale» mus « Id autem cum itahabeat gt;x]uiuis uidettPi^ijiargUA mentumjqaacoUigere conatur^concupifcenn'am non in tcrdidam eiïè ,eócp nee |)cccatum eHe,quiafciliç€tCauees ri no po flit,P er Ce diffblui,ôdeuaâelcere.TunT.amp; illud ex . dicflis planum iaAimeft/lcge Dei,quç perfecta perfeeftâ tmaginem, uitanjcp.Deïâhobis,iure ôlt;creatiohis,ô(S cort (cruatfonis.noftrijsequirt'tjprohtbcri, atep idea damnar/^ quiequidin hobish^noperfedatDét-itnaginiSCuitæ ad üerfaMâ m orbos âC ùâtajeacptô£tanata,amp; prâuis deindd aâiôn/b^contradà,quâirtipias ptàuas adioncs.Quo à» a dura plene regènoaxi^omnem bane carnis uetuüatem dcpoRienmuSjô^totam pknenouitatem fpiritiis confè« cuti fimuSjtranfircinglonamJDci no poffumustcàrnêcgi (ànguinem nb firum, ut regnu Dci perfede peref piâç l'mm utari, amp;nbsp;hoc corruptible ind ui incorruptibilf need« (è cß-. Patet denicpjflC illudi,D* Auguftinunijôô qufcuncp ilium fequunturyfecMhdnm (cripturas^-affîrmare. Pecca« mm amp;nbsp;uitium originis,e(îè,concupifcentiam,morbum ilium, quo fiatura nobis ea libeant^quajauerfatur Deus; di fplicehf,quie probat Deus.quan^ hicmoibus jrio tan turn iftam inlêappetentîamjifcd,etiaaa,ut didutn eft, de« prauatum änimiiudictum, S6cauramhtnus,fncrcdulita« tcm,contemptumqj uerbi dér, eóprehendiu Verum quia dôcupifccntia moitet ad agendunt, eius nomine,ut quod

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in.

Tftac D. Aûguflanus dï alias muît/s fane in îocis jtunil kb.i.De Gratta contra Pelagiu amp;nbsp;Celeftium prçclare do •« cuit. Vfcp adeoCinquiDaliud eftl«:!f:,aljud eftgratt'a,utlex nonfolum nih0 proßt,«erum çtiiqinplurimuni obïît,ni3 ß adiuuetgratt'a,amp;hæooftcndàtür legis utilitas, quoniâ; quos facit practtaricatrónis reos, co^t’côfugere ad gratiâ iiberandosjô^ utcôcuprfcentias malas fuperent,adiuuaii dós. lubet.n.magis $ iuuat, docet morbutn efle,non lia nat,iniógt;ab.eapóaus,quod nôiànatur,augetur,ut attenx: lius dé follidtius gratiae medïdaa quaeratur. Quia litera ocdditjfpiritus autem uiuificai.Harc ibi.

ipfum dicerc:Façite uobis cornouS, ÔC fpiritS nouû da^r ic. bo uobis.Quô ergo quôd diert^ facile uobiSjhoc didt,da bo uobis î*. Quarc iubcc, ß ipfedaturus eftf Quare dat,ß bomobäoruseß/iißfpiia datquodfubet,^^ adiuuatut-(actaamp;cuiiubetÿSett?ip4Û^aâfinnobis óoluntas libera,fèd Ron fem per cftb ona. Aunn. à' iufhtta libera eft,qn feruifr peccato,0d tunc eft malacauta peccatolibera eft qn feruifr iuftitiÇjSC tun,c eft bona. Gratia aero Dei femp eft bona,' be per hanc fit,ut-fithomôbonçuoluntatis,qui prius fuifr voluntatis malæ. Per hanc etiâ fit, ut ipfa bona uoluntas, quae iam ClTe cœpit augeatur^ôe tam magna fiat, ut po flit' tmplcre dtuina mâdata quç uoluerit, eu ualde perfede^ uoluerit. Ad hoc.niUalttquodfcriptumeft, fi uolueris|gt; côfêruabis man data,ut homo qui uoluerit, 8C non potue ri t,nondS plenc fè uellcicognof^ ç QC oret ut h abeat tan^' tâuoluntatbnjquBntàiufFjdtadihipkndamandatai. Sit? quippc adsàiwtur,'iBzÊiciaf quodtrébetur: tut enim utile eft uellCjCÛ pofTuniuSjSetuncutile eft poflc,cû uolumitsr nam quid prodcftjfî quodiio pofrumus','uölamüS,autft’ quód pQflumus,noluj»us;'Magnuni altquid Pelagâni

Nemo tffe rum tn Epïftótafua Iohannes ponatS^ dicat, Si dixeri^ fintpeccda mus quia peccatumnonhabemus,nofipfosdccipimus t^poteftf ÔCueritasinnobi'snoneft.Stauiemnemoeiïefinc pecca newoiwc«/ to poteftjamp;^qui'Iqutsfe mculpatum elfe dixerit, autftiper bus,aut ftultuseft,quàmneceflaria,quàmbenïgna eft diui'na clcmentia, quæ cum fciatnon deeflc fânatts quæ^: dam poftmodum uulncra, dédit curandis denuo fanant ^otidie uulneribus remedia faluttria. Rurfus m eodem. ttondeeft, Et quoniam quotidiCjinquït, deeflenonpoteft,quod guodpecce peccetur in confpci^u Dei, facnfîcia quotidiana non tuf. deerunt,quibuspofîentpeccatatcrgi. JteminEpiftola demortalitate.Cum auantia,inquir,nobis, cum impudia citia,cum ira, cum ambitione congreflîo eft, cum carna-Ajjiduicu libusuittjSjCum iliccebris lèculahbusaftîduaôC molefta uitijsluiia lu(fj^atioeft,ob(effa mens hominis undiqj diaboli infe ***■ ftatione uailara,uixoccurntfingulis,uixrefiftit Siauas ritiaproftrataeft^exurgitlibidot fi libido comprefla eft, fuccedit ambi'tiodùmbitio contempta eft,iraexafperat, inflatfupcrbia, uinolentia inuitat,inuidia concordiam Cogtrit rumpitjamicitiam Zelus abfcindir,cogeris ma’edicere, jnlt;üt dice^ quoddiuinalex prohibet,compelleris iurarequodnon licet. Hæc ill e*

lam audi amp;nbsp;D. Ambrofîum,in libro de fuga fcculi di nobis de effugiendo ifto fçculo eft fer utinam quàm facilis fcrmo,tam cautus Sgt;C folici^ impol]ibi=. tusaffedus.Sed quod peius eft,frequenter irrepitterres Ig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;narum ill ecebra cupiditatum,Slt; uanitatum effufio men^

h£cres eR uoluas. Quod cauere difficile efthomini, exuere autem fe^{ius. impofribile:dcnicp uoti magis earn elfe rem quàm cffes teftatur Propheta dicendo.DecIinacor meum in tes ftimonia tua,non in auaritiatn. Non enim in poteftatc noftra

ORIGINAL!« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7»

in hocmalo pofterius Qi. notius eft,totus hicmorbus na« •«rç, amp;nbsp;um'uerfa humani ingenij deprauatio appellatun

Supereft tertiwm Pighij argumentum contra hanc Ca tholicam uen'tatcmjqua dtcimus concupifcentiam inna« tarn,quç legi Dei non fubijcitureflepeccatum ÖCmalum uittatæ origtnis,Goncupifcêtia,inquit, b onum Dei opus eft,igitur noneftpeccatum autuitium, Quoargumento rurïus ft bi fumit, quod falfum eft, concupifcentiam ftiU* cethancbonumDeiopusefle,8C refultarecompofitio* néet temperatura partium corporis^quas itz commifcct, amp;temperat natura coopérante naturae authore.

Sunt quidem,acetiamnum,opificia Dei,et ipia anima ac corpus hominis,0^eorumcompofitio,atcp,quod ad Deum attinet, opificia bona, rcfultatcp quædâ ex horum copofitione temperatura uis appctendi,ea qug uident homini falutariaSCiucunda,SC auerfandi, quæ noxia QC molefta^atquiapoft Adaepeccatum uitiata eft in paren tibus totahominis natura, uitiofum eft quod ab illis ge« ncratur, ÔC uitioia quæ exiftitin generato concupifccn« tia.Hacenim tarn nonexpetimus quæ funt naturæ,utini tio à Deo condita eft,commoda amp;nbsp;grata, ftd magis quæ tiinfcftafuntSCacerba.Nam naturæ,utre(fta6C conform mis imagini diuinçinitio faefta eft,ca tantum utilia SC dul ciahabentur Sefunt, quæ ad id hominiconferunt, ut ui= watDeo,0C diuinam in hocmundo effigiem cundis fuis ‘ actiombus exhibeat. Nunc autem natura deprauata,uis quoepappetendifieperuerfaeft, ut nihil homo appetat NrffwMp. fuouelhneuelmodotfcdomniaÔCprætermodum que nanihüex «ita Dei requirit,SC contra eum finem quern natura inte^ petit quod gra fpedat. Qiiidc'nuUa bellua tarn immanis eft, quæ SC «« common appetendo fibigrata, auerlando ingrata,magis cum in» genio naturgfibi diuinitus indito,ÔCfuaipfiusiâlutepu^ gnet,atcp homo facit fibi relidus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ss ii|

Hæcitaque concupifccntiaimmodica,i'nrana, cfTre« lïtSjlpmtui Dei fèmper aduerüria,amp;inimica Deo, qu«e mifèrum hominem reddit, quia Deo rebcllem ÔC inui« fum:hæc inquam concupifccntia,non eft opus naturae,ut Twà' «itio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fida eft à Deo, icd ut uitiata eft à primo hominc»

[ainhomi K-ehtltatquidcm lila excompofitioneanim» Si corpo= necöcwpi. ris,fed iam peccatoinfeda.nam cum iniquitatchomo co cipitur, S)C cum peccatis confouetur in utero matris fuae, hoc eft,ut hçcD. Ambröfius intcrpretatur,concupilcêtiç titJe Sda uoluptateconcretuSjófgcnitalibus uifceribus infufus ÔC cramtato coagulatus in fanguine, in pannis inuolutus, prius fubit régénéra- deii^orum contagiumjquam uitalisfpiritus munus hau contagio dclidoium,iftj ab Adam propa gatoni uitiôfç,hanc,quam D.Paulus Icgê uocat peccan, concupifccntiam acceptam ferimus : non naturae, quatcj nus illainitio à Deo pura fandaque condita eft.Ét quan uis Deushominem,ufus parentum minifterio,ipfeho's diequoquefingat, non tarnen Deo, qui efficit id quod naturae eft bonæ,fed Adae primo, ipfifep parentibus,qui inferuntid quodeft uitq malqconcupüfcentiam iftam foc dam,amp;legt Dei rcpugnantcm,uitio adferibimus.

Quanquam nee illa eonfecutiofirma eft, Concupt« Dew bt ho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opus Dei eft,ergo uitium et malum non eft. Mul

miiuiiM taenimopera Dei, quanquam Deo Si. uniuerfitati re^ nala bene rumbona funt, ipfistamcnhominibusun quibus5lt;pcr operatur. quos ea fïunt,mala ÔC uitiafunt. Nam funt pleracppee cata pœnæ peccatorum , Induratio Pharaonis, ut iu » bcnteDcopopulumDeinondimittcrct.erat opus Dei, Deo quidem ÔC filtjs Deilaudabile SCbonum,at Phaa raoni malö SCuitupcrabile. Siccrat óf illa cordis Rccha^ beam conuerfîo, qua is cönfilium feniorumfalutarere^* fpuebat, QC pernidofum conftiium iuucnum amplexa« batur»

batur.îta erat öfconuerßo cordis AEgyptiorum,dcqaa Pßlmus, Conuertit corda eorum,utodiohaberent poa^A^*®* pulum «US , Sic gentium, quac Deum non ut cogno« *^®®lt;*’**. uvrantg!orificabät, traditio in conaipifcentias cordis tp far um, in fozdos animi morbos, in mentemreprobam. Sic immiffa efficacia «roris illis,qui dilcdionem uerita^ tisnonrecipiunt. Haccccrteomnia hominibus rjs,qui« ’ bus acciderunt,mala uitia 6C peccata fuerunt, quanx quam Deo bono,apud que nulla eft iniquitaSjiufta etlaij de digna iudicia eîlênt, QC. uniuerfitati r«ê boni fidatio bona opera. Qui operatur fcilicet in cordibus hominS, ad inclinandas eorum uoluntatesquocunque uoluerit, fiue ad bona,pro fua mifericordia,fîuc ad mala, pro mex ritiseorumaudicio urique fuoaliquandoaperto,aliquâx ^ugufl. Ik do occulto, femp«- autcm iufto, Non enim eft iniquû tas apud Deumjqui Iblus bene rcdecBfaciLquaccunque uul t in codo amp;nbsp;terra.

N on ergo procedit hæc argumentatio, Concupiftenx tiaeßbonum opus Dd,igitur bonum eft horaini in quo eft,et uitium non cftjiam aliquod Dei opus,ipfîquidera Deo de uniuerfæ creaturæ bonum eft, quod tarnen homi nibus in quibus ÔC per quos fit,malum,uitium,peccatum de pernities eftjta neciftud conièquitur, Concupifeentia opus naturae eft, coop«ante Deo, ergo bonum eft.nam ' opus uitiatænaturae, quantum ad naturaeuitium attiner, uitiofum Qe mal urn eft, Cooperatur quidê Deus naturae «itiatç,fed ut hominem pro ducat creatione bonum, utx eunep nafcatur idêluditioDeiiufto 5C bonQ,cx origine uitiatauitiofus,ideo uitin quod innaftitjnö ipfi Deo,iêd homini uitioucrti poffitinonemcftinigtas apudDeiïi

Hacenouit Pighius D. Auguftinum in libris contra Pelagianos præclare QC Catholicedoccre,cx diuinifque Uteris

liicris certo conHrmarcrfamcn ea, qufa fixa ratfofte comlt; prehenderenon poteft,irridet, ÔCajBaris fæuiTcpfutscrf» minationibus exagitat. fed in noftra perfbna.nam ut iiu uidiam blafphcmi inS,Patres cuitct,nos dodrinç huius, quant nouant, funtntecp abfurdant, ÔC in Deunt intpïam ’ ' nbsp;nbsp;nbsp;« blafphcmant blafphentat, authores in theatrunt fuum

lant quod concupiïccntiam iftant,ab Adam in omnc* pofteros eïus propagatamjaffirmantus,fecuti Scn'ptura« dmmasjtotamcp uetercnt ÔC Cathoh'cant Ecclcfiam ,cHe inalû,et mtiuntdamnabile,non bonum,lt;|d ante hac foïi Pelagiam, nunc ôi. Pighius affirmât, id uerc à nobis affi'r mari, quanquam cxfupra expofitis abunde patcat, ÔC fit à D. Auguftinolibris contra Pelagianos dahflîmis Scri - pturis ÔCrationibusdcmonflratum ramen ne dodrinam Ecdefiae Chrifii contra tam uerbofam Pightj criminatio nem non fan's ÔChocloco defendifl'e uidear, harcilli o’ra* fpiritus fandi oppono ♦ Apoftolus didt ex fpiritu Deijloquens de hacipfa concupifcentia'.Sdo quod non Itabitatinmc,hoceft,incarncmcabonum. Inuenio le* gêuolenti mibi facerequod bonum eft, qj malum mihi adiacet« His uerbis Spiritus S^ipfc Connipifcentiam, nonbonum,lcd malum uocat.at propric 6C ad dodrinä pictatis accommodatiisim: loquitur, In malis igitur,no in bonis, aut etiam medijs rcbus,ltxc concupifcentia ntfs meranda eft qs, qui Spiritumfandum ÔC Catltolicam Ec dcfiam, quam Pighium, aut ueteres illos Pelagianos fe* qui m aient.

Idem Apoftolus banc concupiftcntiam peccatum uo cat,cuius defydertjs fi fcruiamus,in morte peribimustuo cat legem membrorum, quæ contra legem mentis noftrç (ta dimicatjUt nifi Chriftus ab ea libcret, captiuas no« du*

ducat fub Icgcm pcccah,hoccfl fub fèipfàm,quæ feruien tes fibi ad peccatum dC. mortem adigû:quare ijs qui Cliri fti funt,eaiugiter crucifi'gendacft, Atquiquodpcccatu lede diciturjquodlegi Dei bonç répugnât, quod in pec catum amp;nbsp;mortem impeUit,quod bonis crudfigendum ÔC intertmendumeft,quodniiïtoHatur,hominem à regno Dei perpetuo arcet, ÔC in morte fempiterna tenet,hocan poni in malis debeat, quis, nifi qui nullû inter malum QC bonumdifcrimennouit,nec fcripturis fidem ullamhas bet, dubitet C Si quis tarnen ampliorem huius dogmatis impq, Concupifcentiam innatam nobis, inter bona nu« mcrantis, confutationem legere uelit, légat ii.cap, lib, côtra lulianum defenforem hacreièos Pelagianæ, quç,ut PighiuSjContendebat,naturalem concupifcentiam in fè rem bonam efre,quicp eius modum tencret,eum bono bc neuti. Contra quam hærefim Auguftinusdogma Eccle fiç défendit,quç fentit,credit,ô^ confitetur,hanc Conçu* pifcentiam rem malam effe, quicp èi rede moderetur eu malobcneuti,

Sedinftatadhuc Pighius alîjs quibufdamargumen* Suitttttd fis,quibusitemPelagiani ufifunt,ad quænonnihiire* Pighij ttrlt; fpondendumuidetur.Plurimum enim his argumentis confidit,finefine amp;C modo carepctens,amp;odiolifsimein culcans.Primum horum argumentorum eft.Non poteft oftendi autorpernitiofæ iltius infedionis quaEcclefia Catholicaaffirmât,totam hominis naturamuitiatâelîè, nullum eft igitur hiiiufmodi in homine uitium * Probatu rus autem,non polie oftendi authorem originalis uiti) in fianturho bominc, ftimit, non pofte eius authorem nominari, nee 'tninct. Deum, nee Diabolum, nee cuiufep parentes »Non Deu, quodeum caufam peccati facere blafphemum fit ï non Diabolum,quod is in anima hominis immediate agerc

non ua!cat:non parentes, quod rj nihil quam fernen fub« miniftrent : corpus uero amp;nbsp;anima, eorumcp compofiwo fint Opera Dei pura fanda, Jam cuius rei in homine nullus poteftauthor indicari, eainefle in hominefine ra« tione affirmari,

potefl fi» Quod.nxi infit,aliqua in parte eius infit oportet » Confir der oßcndi maturus uero antecedens, rurfus eo confugit, eße opera uitijorig. Ge:i,S!i. animä ÖC corpus hominis,et corpus per fe,nô eflè capaxpeccati,res fcilicet bruta, ÖC fine proprio arbitrio.

Poltremumjnfantibus nulla eft lex pofita,ergo nullo pofTuntteneripeccato proprio. Vbi.n.lexnon eft, ibtnec Ar i»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfgreffio eflcpoteft. Atlcgemnullädas

fünfer «0» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ï^f^’^tibus ell e, inde ftatuit, quod infantes non p oG

urgeat,argutatur prius deeo,an malum orrginis priuatio Peceatum nem tantum donorum Dei, an etiam habitus uitiofos po or’g.nan namus.Sediam fan's expÜcauimus nos,id uitfi, quod in® priuatia generarifiltjs Adæcum Ecclefia Catholica affirmamus, tunfum, adferere, non efie tantum priuationem uirtutum, fed eti® am contrarium uitium, morbum fcilicet naturae, amp;nbsp;de® bitM ptauationem totius hominis, D. Auguftinusafft dio® Contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qualitatem,Ianguorem, ÔC malam humanæ natu®

’■Çttaletudinemuocarefolet.IntelligitautemjUtetnoSji!« tap.7, * fudhumançnaturçuitiû,quo6Cmenscontenebrataeft, ne quae Dei funt cognofeere QC credere rede ualeat : uo® luntas infirm ata, ut nequeatquae mens bona iudicarit, firmitcrperfèquitreliquæuires peruerfte, ut menti rede iudicanti,ô(f uoluntan' b ene imperanti répugnent,

amp; uîtium hocinfatibus prim« uel immittatur,iicî ingcne tenir,refpondemusid,quod refponditfpiritus fanclus per Paulum, quódcpD.Auguftinus Pclagianis eadem qu^ftione fibi inftätibus fempcr obiccir. Ingenerari à pa rentibus. Peccatumenimquodper unum hominem ,in Author mundum,hoceft,inomnes homines inuafit,id fucceflio ne, amp;contagio carnal is generationis in fingulos transe °rig.pri=* funditurJtaEccleiia Catholica fempcrcredidit Nam quod Dauid defèqueftus eft. Cum iniquitatecóceptus fum, ÔC cum peccatis confouit me mater mea,id querun« tur defemerito omnes ab Adam carnaliter progenitû

SedrogatPighius,per quos carnal es parentes tam tea tram prauitatcm infundcre queant in animum recens na torum,amp; ita uitiare fandum hgmentum Dei Auguftia Plt;r_/î«e» nus Pelagianis idem rogantibuSjrefpondit.Ex uitiatoin parcntibus ftmine, uitiatos generari filios. Nam etfi rea tniflum fitÔC condonatum hoc mali parentibus,fublatû tarnen exeorum carnenoneft,inde ergo ht,utmorbus jg illenaturæ,qualitasillaafFedionalis mali,utD. Augufti jiiuerbisutar,de (ubftantia ad fubftantiam, defubftana tia fcilicet parentum,ad fubftantiam infantis tranfeahno tra lul. r4. emigrando quidem, fed quodam opérante contagio, id y. eft,concupifcentigaffedu,ficutdeparcntibus morbidis, morbida foboles nafcit.His uerbis D, Auguftinus trans fufionemmali huiusà parentibusinfiliosexpofuit,

Sed negat Pighius uitium, quod iniquitas fit, ÔC reda dathominem inuifum Deo, pofte eflè uel in (cminepaa rentum,uel ingenerato ex feminc corpore, Ipfâ enim in= quit,rerum natura non patttur,non ad mittit ratio, ut pee catum,hoceftiniquitas,diuinelcgistransgreftîo,atcpina f^rißiijs obedientia, quæ fola eft propria, ueraqj ratio peccati,pri peccutum mo fit in corpore,ôlt; non in anima,Haccillc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orig.

At uide pie Ledor, ut fe Humana inuoluat afgutia,c3 fc eifert contra fapientiam Dei. Taie enim eft Pighij ar« gumentumjuitiumjquodeftrnobcdientiacontralegent Dci,nonpotcft eiîè primo in fèmine, autcorpore quod cxfemineformaturjd eft ièmenipium,amp;corpusexco concretum^non poteft did tranfgredi legem Dei ÔCad« mittere eo iniquitatem ♦ ergo non poteft uitiû repugnans legîDei damnabiliter,à parentibusper uitiatumfernen [gt;4* tranffundi infilios ex femme fados, Ifta uero ratio fi te« rentum net,ualet ÔC haec.Nec natura rerum ^neculla admittitra« ^uxuis in tio, ut ulla uel uirtus, uel 1 abes animi,fit primo in ft mine generd«« parentum,aut corpore ex feminc formato, amp;nbsp;non in ani« turab illis mo ipib. ergo neqt fieri, ut ex bonis boni, ex malis mal/, inftniibdi exgenerofis ÔC liberalibus ingentjs homines generofi ÔC liberales, 6C contra ex humilibus ÔC fordidis,humilcs 8C fordidi gignantur, nullacp de caufa iadantur ili æ ftntens Earipidtj. ovKtcy ytyoifakcckSttkI^oit ideft^nonextiterit bonus,exmalopatre,EtmaIicoruimalumouum. Item ex fquillanon nafcitur rofa,

Sed mitto dida uuIgi.Si nihil confert ad ingenium Si mores animi fernen parentum^nô rede teftatus eft domi nusjfe iniquitatem patrum, qui fe odiiTent, Si leges fuas non obftrualfentjulturum in filtjs illorum, Si id in tertiâ Contràlu Qu^rtam generationem ( qui numerus etiam pro uni« il hb If cà u^tfitateaccipi poteft,ut crediditAuguftinus)etbenefa« ’ dui^ in mille generationes,qs, qui feamauiiïentjÔCprçcc ptis fuis obftruandis ftuduiflent Quod uticpiuftus De« us nun^ faceret, nifi ex imptjs ferè imptj gignerentur. Si ex pijs pij, Tametfi ut oftëdat Deus,no effe meriti paren tûjfcd fuæ gratuitæ beneuolentiæ,ut boni ptjq; homines naftant fruducp uentrisjtam ’îvnKriap quâ sraAvTiKviai/, id eftjtam bonam^quam numeroûm ibb olem, eflè fuam benes

bcncdiclionem, pro ducat nonnung ex pefÏimis homïni bus liberosoptimos,Ô^contra ex optimis patribus, qui fint ingenio maxime peruerfo Qi. enadant moribus pclfi« mi;unde illud natû eft,heroum filq noxæ. Hoc inq licet nônunqfaciat DominuSjid tarnen côftat,parêtibus pie* rûcp fimilcSjô^ uittjs ÔCuirtutibus nafci libero s^nectamê uel in femine uel corpufculo inde formato,ulla primo incftam'miuellabesuel uirtus, QuidClunt ucnena qui bus animis hominum furor,et furori non abfimilis amor immittitur,nec tarnen in eo ueneno aliquid uel furoris uel amoris primo ineft,

Poteft ergo fernen parentum uitiofum, elfe inftrumen turn, quo corpori amp;nbsp;animo filiorum,ficut alia,itaô^ uitium illud naturæ uniuerfale,ingeneret,ut nafcat ho* mo Deo totus rebellis.etiâfinecin femine, nec in corpo* reelTe perfeda uittj ratio queat,necphçcipfa inobediêtig contra Deum condemnari. Et cum corpus uitiofum ex uitiofb feminenafdetiâPighiusagnofcat dici probabili ter,amp; in corporibus uitiofîs,uifiofç inefïè animae foleant, fiCfequi animimores temperaturam corporis,cuius rei caufasGalenuSjinquo Pighfus diciturnon indiligêter uerfatus effe,dode explicauit, inlibro huic argumento dicato,quid caufac dices,curtam alienum à ratione,etiam naturali,exiftimemus,affirmare,ex femine natura depra* uato,corpus gigni natura deprauatum,ethuicindi etiam deprauatam natura animam,pcrfequente fcilicethac pœ na iufto Deo primorum amp;nbsp;omnium parentum inobe* dientiam, amp;nbsp;fub peccatura omnes filios Adæ conduden te,utmifericordiægloriam fibiperobedientiam filij fui in ijs,quos A dam perdit,compararet.

Laborauit quidem Auguftinus SC haefitnonnihil in hocloco, Videbat.n. probari pluribus fententiam illani tt fij

de infpirationc animarum quæ di'cit nouas fîngulfs cor» ponbus animas à Deo infpirari,tta ut Ade primofua ant ma infpirata ell,ut fcilicet creando,fîcut dici folet, mi un» dantur corporibus QC infundcndo creentur, Adhanc ue ro fententiam exiftimauit, âC ipfe conièqui,animas nullo peccato teneri proprio,nam confyderabat dici non poiTe, uel Deum animasfmgerepeccato contaminataSjCum bo ni Dei non nifi bona opera elFc queant, uel eas contagio corporis iiico uitiari,peccatoqjlieri obnoxias,cumcorgt; rumpj immortalem fpiritum,à mortali corpore contra na E/3amp;e.*8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uideatur» Hincfcn'pfit ad D. Hieronymum.

Vndeilla deanimarum creationefententia,fihancfidc fundatiffîmam,(de condemnatione animarum, quæ nô renatæ foluuntur corporibusinfantiumjante^ ipfæ boni aut mali aliquid feccrint) non oppugnat ,fit ii. mea,n|op» pugnat, non fit amp;nbsp;tua. Et ad Optatû Epifcopum, Quo» niam ergo morte Chrifti, non unius aut aliquarum,fèd ' .J. nbsp;nbsp;nbsp;uniuerfæ animæ propagatione contradum mortis chiro

graphum rumpitur/i potes animas fîc aliénas à propag» tione defendere,ut tarnen hoc chirographo,quod fola Clirifti morte rumpendum eft, rediflima ratione demon ftrcnturobftridæ,necfua propagatione, fed carnis hoc debitoiufteappareâtobligatæ,nonfolum nemine pro» hjbcntedefende,uerumetiam id nobis quomodo tecurr» defcndercpoffimus oftende. fiautem aliter non potes quod de animarum nouitatc ientis,anerere,nifi ut cas dis cas peccato primi hominis non teneri,aut per propaga» tionem non fuam,{êd carnis,authore Dco,ucl neicio qua mali natura innocentiiïîmas fieri peccatrices, melius ori» go animæ latet,d S tarnen eâ non dubitemus Dei cfTe cre aturam,quàm uci Deus peccati author dicatur, uel con» tra Deum aliéna mali natura introducatur, ud baptifma paruulorû irntû ducatur.H^c ille» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum

Cirm ergo uir Dei arbitraretur tjs, qui in hac (êntentia funt,autnegandum,omnes filios Adæ neceflehabererc« generari in ChriftOjUt g paras peccati animas à Deo per»? cipiant, aut inicribendum Deiim authorem peccati,ut qui nihil per fe méritas animas,peccato ipfe inficiat,aut certeaccufandum iniuftitiæ,ut qui condemnet peccati, innocentes, inclinauit ineâfententiâ, quæ credit animas fil iorum Adæ trahi uitiato propagine ex anima Adæ,fîe eut corpora eorumducunt à corporeillius« Huicenim CufAugu» • fententiæ conftare ratioilli uidebatur,ut caufa homini=ft‘’^ bus nulla fitjnec referendi inDeum culpam innatæ fibi peruerfitatis,necquerendiic fine proprio peccato demnari. Nam fecundum iftam fententiam de traduce, uitium anima: à uitiata primi parentis anima trada:, ac ob id cum uitio natæ,merito amp;nbsp;iufta pœna peccati Adar, in ipfa origine dedudæab Adam animæ communicati, amp;iuftacauracondemnationis habetur. Itaqueuifus fibl Auguftinus eft iftam de propagine animarû fententiâ fe ' quêdo,t^d in animabus naturç eft Deo tribuere: amp;nbsp;quod uitq'jinhuiusauthorêreferre,primum parentê,à quofeili cet tradux uitiatus exiftit, ficut corpora, ita SC animarum, In hacièntentia D. Hieronimus fatet fuiiremaximam parte occidentaliû,necaudeteâutindignam Chriftianis ° uguftinus fecerit didum eft.Quid iâ facer et nobis Pighius,fi idê et nos de anima« busfentiremus, trahi fcilicctpcccatum originale cuiufep animæ,ab animaprimi Adam, ficut uitiamors corpo ristrahunt ab illius corpore. Certe illâ deinlpiratione no «arum animaru baud neceffàrio nobis recipiêdaeft.

Sed ma! umus hociprum,quod fumus,Dei opifidum, ficutSCcæterareligiofe admirari,quàm curiofe inuefti« gare,nam necexfaipturis,necnaturae rationibus cerd quicquâm

Î' uicquamftatutpoteft ,meliuscp orîgoanfmæ latct, ut ).Auguftinusfcrïpflt, (dum tarnen ea non dubitemus Deieffecreaturam)quam uelDeirspeccati author dka^: tur,uel contra Deum aliéna mali natura introducatur, viel baptifma paruulorum irritum dicatur,uel denique Deus iniuftitiæ accufetur, ut qui condemnet æterna mor te animas peccati immunes.

tem,nifi quodpeccato proprio perdit uerit condemnari animas ad æterna

InfeAos pcccato nafci omnes filios Adæ ccrtafcriptu iquot;a docct: confiant autem ij nó corporibus tantü,fed cor poribus ct animabusiinquinatç igitur funt pcccato in ip^ fo ortu fuo Só anima; eorö.Hicmurus aheneus efto^huic fine ulla dubitatione innitendum eft, Quis detjinquit Iob,mundum deimmundo C Et Dauid, Cum prauitate conceptus rum,ÔC cum pcccato confouit me mater mea, luftus eft Deus,non igitur condemnat adacternam mor urn eft.atquinega fuppIiciajOmnium qui ex A dâ carnaliter progeniti funt,ÔC nôdum per Chri ftum regeniti, is manif eftillîmac fidei Apoftolicæ contra didt.Ita colligit D.Auguftinus.HæcnobiSjSCpïjs omni bus latisfaciuntjUt non dubitemus credendum eflèjOms nés filios Adæimmundos nafd de immundo fèmine,c5 cipicSiniquitate cîî'peccato côfouerijpriusfubirecô tagiû del ilt;ftorS,ut D. Ambrofius hæc interprétât,^ uita lis huius aëris auram fpirando percipiât î acproinde efic fn fingulis animabus,etiam infantium, qui Chrifto non^ duminfitifunt,peccatum SCuitium proprium,quö iræ Dei Äf condemnationi fèmpiternæ obnoxiæ funt, idquc mali omnetrahere,à primo parente humanigeneris,per^ qucm fdlicetjpeccatum in mundum,hoc eft, omnes ho^ mines peruafit. Satis inquam fit,hæc nos credere ÔC coff teri,quæapcrtisfcripturis teftificatafunt,ctiâ fi explicate non

non pofTnmus^quo nampado.,amp;pci- qiios caftales,hacc labes ab Adamin fingulorum animas traducatur,

Agnofdmus fane elle Dei opera, SC quodadDeum attinct,diuina,omni(q^Iabis puriflïmajSC corpus,ani^ mam, horum coniundionem ói. quiequid namræ eft in omnibus hominibus,etiâtjs,qui nafcuntur ingenio per^ uerfftsimo : tarnen immundum eft, quod demundo na^ fdtur ftmine:6Ciniquitateinfedhim propria, fuocp pecca toperditum eft,contagio dclidorum contradopriuf^ uitalis Ipiritus munus hauftum fit, quiequid códpitur 6C nafdt de mulicre.Ifta.n, uerbum Dei dehominibus tefti ficatur, cui nos fimplidter fidem habere oportet, etiamfi qua ilia ratione abfep culpa fiunt fadoris,uidere non pof fimus.Quan^ ex his ucra confecutione concludi non poffitjDeu peccati accu(ari,uti Pighius fine fine et modo crêpât. Ccrtum.nefthocex uerbo dci concludi nonpoG fe,quarc nec ex no ftra confeni'Qne,quæ uerbo Dei, ut lax tis demonftratum eft,totania'tur,inferri poteft.

Sed dieet Pighius,nos affirmare id,quod ingencratur infantibus malum SC peccatum effe contendimus,cffe ha bitum uitiofum, 8^ qualitatem affedionalem, nec folum priuationem donorum dei.habitum uero ÔC qualitatem, ut certas res immittere animabus neminem pofle,ntfi per mittente DeOjfadoreeius.Iiquereigitur Deum ,illanoa ftra confelsione inferibi eius mali authorem,quod pecca turn efre,5C caufam peccati ipfi contendamus.

Ad hæc refpondemus,primum,id ipfum,quod modo refpondimus. quæ de peccato original! affirmamus ,ca affirmamus fecuti uerbum dci,fecuti quoqp fandifsimos patres, SC Ecclefiam catholicam uniuerfam : at nec Deus ipfe fe, nec Ecclefia, fandiep patres, ipfum peccati reum agcre fine bl afphemia dici poftunt.ncc nobis igimr ifiud

DE PECCATO inc cahimm'a impi'ngit «Deinde fatemur, nifî DeiTS fufto fuo iudicio, cS Satançpermifîflèt primo parenti uulnus illud naturç infligere, turn ipfe prirntï parentem hac pœ« naafficcre decreuiflèt,ut toto ingenio uitiatus,uitiatos ctiam filios procrearet, Satan nun^ fie faudarenaturam humanam potuiflet,nec Adam itai'auciatam propagate, V crû quicquid Deus mali homini à fe animztOyUtcßideo tam animç quam corpori eius,ut poenam trani^eliionis A dçjfi ue immittat,fîu€ immitti ingencrariûe finat^haud quaquam tarnen ob id ulla ipfi imputari culpa poteft,

T eftatur fcriptura Deum eos^qui fe non, ut cognoue* runtjglorificantjtradere in concupiicentias cordium ipfo rum adimmunditiäjUtignominiaafRciätfuaipfbijJcor* pora:tradere in afFeëiiones prauas ignominiÇjeW« ÔC tradere in abfurdam mentem^ad faciend6,qug non co a. Tbtf. t. ueniuntîimmitfere fj s qui diledionem ueritatis non reci-piûtjUim erroriSjUt cred apt mendacio:feducere prophet tas^qui mendaciû loquunturicôuertiffe corda Aegy ptio rum,ut odio habet êt populum fufi, ÔC dolos ftruerent ièr uis fuis, His et fimilibus lods fcriptura non dubitatDco tribuerCjipfum immittere hominibus,non prauas modo qualitates morbos, fed etiâperuerfos motus, ôi^ adio« nés pernitioûs,t:'tf)lt;«(ef/,n. dicit,idcputcredantmcnda4? do,filt; mala,cum dicant,tum faciantteterrima:nec tarnen ex eo conicquitur, Deo culpam adicribi eius, quod hinc homines fe addicunt mendactjs, amp;nbsp;tanta admittunt fcele ra ôd flagitia, Si igitur nihil criminis ex co impingit Deo, quod didtutjprauos motus,noxias perturbationes,etfcc leratas adiones immittere hominibus,quâto minus eau« fç eftjUtnos quife^ arguat,culpâ in Deû transfcrrCjCS di* cimus,morbS tantum,ôlt;r affedâ qualitafem,fiuepcrmifs tente fiue immittente ingenerari ex uitiata origine infan? tibysjcontagiogenerationis camalis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per«

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OR-ierMALh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7»

► PercutîtDcus fîbirebelles amentia, caedtate ÔC lt;nimf confternatione, ut errent ÔC peruerfè moliantur, agantep oia. h arc uero immania uitia funt, quac homines fub po^ teftatem Di'aboli penitus redigunt, nec tarnen licet ob id Deum infcribcre authorem peccati, aut ipfi tribuere cuU pa eoi^, quæ homines ita percuffîimpieôCpcrnitiofefas dunt. Nec ergo ratio eft, ut Pighius nos criminetur Deij peccati reum agere.cum dicimus,fcqucntes fcripturas,0i^ fidem Ecclefig Apoftolicam,deum percufliflc ÔC Adam, amp;nbsp;ineo humanam naturam uniucrfam,uitio coecitatis ÔC rebellionis indeep fingulos filios Adæ uitiata, ÔC ob id (ræ fuac Slt; condemnation! obnoxia natura producere,ul eftcic^ eo inobedientiam Adac in fihjs eius,quos nafeifaa cit cum in obedientia carnis.Nam ut D. Auguftinus pic Con. itdiA fcripfit, Deus carnis inobedientiam inobedienti homiiii digniflimeretribuit,qainiuftScrat,utobtemperct àiera . j uo fuo.i.corporc fuo,ci,qui no obtemperauerat dno ftio,

Proinde ficut ex co non c5fcquitur,DeS ullius peccati argui pofte,q, prçdicatur,atrociftimis (âne peccatis uia tijs alijSjhominum peccata punire,operando in cordibu^ co%fiuc per angelos,ucl bonos,uel malo«,fiuc quocun^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fg

lt;p alio modo ad inclinandaseorum uoluntates ad pro mentis eorum,id quod D. Auguftinus ex addudis cap. ?. 6C alijs fcripturac lods euidentiftime demonftrat :nec^ id degrdtin \ exeo(cquitur,quodnosexuerboDei, ÔCfècundSfidcm

Apoftolicam Ecclefiac totius confitemur, Deum punire bit-cap.^’t. Adam 0£^ genus eius,immittendo,fiuc opera Satanç,fiue folocontagio gencrationis camalis, fiue quocunep ali» modo in membris, hoc eft, omnibus partibus hominis,lc gem illam peccati, malin'am QC rcbellionem, quam inna« ici omnibus conftat.

in ani‘mam,ucnim ait tantum, nee probat, Ex Ce qufdem Satan nee in corpore, nec in anima, aut ulb in re alia, ef« ficere quiequam poteft : permittente autem Domino, facere multa amp;nbsp;horrenda poteft, tarn in anima homis num, quam in corpore. Paulus certe ueretur, ne ier^ i.Cor.4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wetus corrumpatt« voHtutrx Corinthiorum: Qi affir

mat Deum huius fæcul i exc^cafCe riè t^D»/^ecTX infidelium, tiS.f. ItaqueriturPetrus Satanam impleuiffecor Anani«c,ut mentireturipirituifando. Siitaqj diabolus iftaefficitin animisadultorum,quid uetet huncidem efficereinani mabus infantium, fiquidem id illi Dominus permittatG E[gt;bej. t. gj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit ilia tt'tg;-w«,qua princeps mundi huius, malus

Ipiritus j agit amp;nbsp;efficax eft in incredulis, ÿv tfoïlt;rK!ramp;^eÎKlt;r^ qua'm qua malos animis morbos afFlat,quacpinprimis Aug.^piß. maximeep, ut D « Auguftinus ait, efficit in animis ipiam »7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffidentiam Qi infidelitatem, qua ßnt inimid fidei, qub

bus deinde uitijs amp;nbsp;morbis abutens, praua etiam excitât defyderia, Qi defyderijs pcruerfts agitin ftelerata confi* fia,dida amp;fadajimpeditcp ó^auertit fanas cogitationcs^ uerba ó^adiones.

Hæc fane il 1 a po teftas Satanç eft,qua detinentur qui« amep ea non eximuntur per Chriftfi quam Paulus,x, ad Ephefdeicribês,addicitilliomnesfiliosAdç,quosideo Qi filios irXyOi peccatis mortuos uocat, Nam ait, Inter quos ( intelligens filios incredulitatis, qui peccatis mor» tui,uiunt fecundum prindpem poteftatis aê'riæ ) nos oes aliquâdo ueriâbamur,in defy dertjs carnis noftræ, facien tes U ol un täte camis noftrae QC cogitationö ,Täipe/I«tFöiw//, Qi eramus natura filij irx. Ex his igitur atep eiufdem ftn» tentiælocis, liquet Deum fiCprincipem huius fæculi, Sa» tanam,dominari in uniuerfum genus hominum,ôf captf uos tenere ad arbitrium fuum, quicunepinhunc mun» dum camaliternafcuniur, donee per Chriftum renafcan

tun Qiiaproptcr Dominus Paulo dicebat, Mittam te ad AÄ.»». ‘ gentes,ut aperias illis oculos, ÔC conuertas cos à tcncbns ad Iucem,à à poteftate tcnebrarum ad Deum«Et prædû cans eandem tedemptionem noftri fadam in Chrifto, fcripfit.Quieripuitnos de poteftate tcn€braru,öd trans« CoBoß.t,' tulit in regnum filij fui. Ergo omnes exuitiata origine nafcimur fub poteftate Satanae, QC donee ea uindicet ÖC libcretChriftus,iubilla detinemur, agitcpille in nobis naturaincredulis Deo,amp;rebellibus,eocp iræeiusfub« iedis ( ut enim filij T«rÄ7rtitfs«?,ita filij irx iumus)etef-ficit, ut infidelitatem,amp; fi dei inimicitiam,ita fœdam car« nis ad omnia ftelera amp;nbsp;flagitiaièruitutê. Quin ad multa prçterea portentoià,ÔC cami quo(Ç noftrç aduerfaria im« pellitjfurore concitatos, quale eratfadnusiudç prodito« ris,qui ob tam paulum pecuniæ, tradere in necem tnfti« tuitChriftum magiftrum fuum, a quo tantis cumulatus lt;ratbeneficijs,quilt;ptantopere eratamabilis, quale eraf, quod ludæiiuos liberos ipfi Moloch comburerefuftine bant, quod Dominus tam ièueriter prohibuerat ♦ qualia funtomniaiceleratragica,cumhomines chariftimos fi« bi,amp; feipfos etiam intcrficiunt»

Hacc tanta, amp;nbsp;tarn repugnantia naturae mala, Satan tarnen in hominibus, permittente Deo efRcit, nec efRciq nifi mente, amp;nbsp;omni reda iudicatione amp;nbsp;appetitione pent tusperuerfatex quo fadle cognoftere licet, quam cum feripturis lemma Pighij diflideatjCum fiimit,Diabolum nonpoftein animam hominis immediateagere,indecp colligitjuitiofam illam qualifatem amp;nbsp;morbum hominis, quiadnalcit omnibus,qui ab Ada communiratione hu jjeEiee« «nançprocreationisnafcunt, nô pofte inferri à Diabolo»

Vêtus amp;Catholica Ecclefia non dubitauit,uerbum 'Dâ[vii ftcuta,malumorigin's,uenenum agnofeereanti«

qai fèrpcfttîSjper D.Cyprianû fiiumîct uulnus infliduftt Wdente eiufdem ferpcntis,quo obnoxia relitfla eft, totahx tw«c pfaî:- méditas fucceflîoms humanæ,per Ambrofîum fuumzper «{.48. nbsp;nbsp;Auguftmum,uulnus inflidum à Diabolo, non quideni

Contra Jif f^ondnore,feduitiatorehumanxfubfi:antiç,pcrquodinc Uanumlib. ßbi,Deo lufto tribuentehâcpotellatem, fubdithommé, ^.cap.r. quem non condidit: ut tanquam de fuo frutice frudura jure dccerpat, QuarehancpoteftatemDiaboli,ueteriri* tu, Si per exorcifmum atcp exufflationem d baptizandis infantibus depeIlcrc,ÔCut ci,nomine infantium ab tjs, qui cos Ecclefix ofFcrunt,renuncietur,fequirereconfuea uit. quo argumêto P. Auguftinus plurimis in locis utit, . Etiib. de peccato originis contra Pelagium Si Celeft, Cap.40 (êcundOjfîc fcripfit, Dcnicp ipia Ecdefîæ facraméta, quç tamprifcæ traditionis authoritate concélébrât, ut ea ifti quamuis in paruulis cxiftimêt fiimulatorie potius,quàn« ueraciter fieri, non tarnen audeant aperta improbanone rcfpucre. ipfa,inquam, fand« Ecclefiæ facramcntafati» indicant,paruulos à partu etiam rccentiflîmos, per gragt; tiamChriftideDiaboli feruitio liberari. Excepte enim quodinpeccatorum remiflîonemnon £allaci,fed fideli myfterio baptixantur, etiam prius exordzatur in eis, Si exufflatur poteftas côtraria : cui etiam ucrb is eorû,à qui* bus portantur,fefcrcnundarererpondent. Quibus om* nibtfs rerum oecultarum faaatis amp;nbsp;cuidentibus fignis à captiuatore peffîmo, ad optimum redemptorem tranfirc tnonftrantur, qui pro nobis infîrmitatefufcepta,alligauit fortem,ut ua(àeiuscripcret,quiainfîrmum Dei non fô* !um efthominibuSjUerum SC angclisfortius » Hxc ille.

Exhisitac^fatis intclbgipoteft diabolum autho« rem eftè uitiatx qriginis, qui uulnus iftud inflixit, quo, ut Diut Ambroft) uerbis utar, omnes daudicamus,

Cum ita^uftfatam propagincm à primo parente jOtiU fam uitij,quod omnibus ab illo procreatis innafcit, Pau« lus dare doceat,SC authorem huius omnium peGcatolt;s rum,diabolum fcriptura ubicp proponat ,idemcp Ecde« fia Catholica tarn ftudiofe,tot^ modis confiteatur, non cftutPighius neget J innafti omnibus Adac filijs uitium 6C deprauationem naturæ,eô quod nonpoffit cauia ÔC, author huius malioftendi«

Ifta uero cum legunt^qui in fcripturis parum cxerdta* ri funtjô^ qui magis afliieuerunt formis pracdicandiDei cumomnipo ten tiam,turn iuftitiam,quas tradit philofo« phia humana,quam ijs,quas praefcribit in fuis literis, fa* pientia diuina,non nihil perturbantur,0C putantindignö Dei bonitatc, uideri eS creando homines qui fimul atep ortifunt, inditione diabolifint, homines non fibi, led diabol o fingere, Offendit quoep illud, quod uidere non poftunt, quomodo Deus nondebcatdid author mail, quod uelipfeimmittitjuelcuius immittendipoteftatem diabolo tradit.

Sed monendi hi funt ,primum,ut cogitent iudicia def, quan^fcmpSCfolaiuftafintjtamê quomodoiufta fint, ab homine,in hac quidem uita, cognofd nonpofle, funt cnimabyflus multajóó hominibus prorfus inferutabis lia.Ddnde,ut firm ent fi'dem fuam in eo, Deum, qui om^ nes iudicaturus fit,hoceftjOmniS iniquitatem ad iuftitia: aequitatem reduAuruSjnihil poffe facere iniqui ♦

Poftremo quod necipfi dicunt, Deum Diabolo hoa mines in uita hac conferuare,alere,0d uiuificare, cum con feruat,al it ÔC uiuificat, eos,qui »men nihil quam diab oli mancipia dC fernen funt,nec fere aliud quam opera diabo îi patris fui fadût. Agnofeuntenim nobiftum, hos ipibs filios, mancipia Qi inftrumenta Diaboli, non nunus

DEPECCATÓ flltjjfcruiamp;organagratiædiutnæjiioft fbïirmalt à Deo, quifolemfuumoririfacit fuperbonos Slt;malos,ÓLplu^ uiammittit fuper gratosSC ingratos,fèd etiam moueri, uiuere SC effe in Deo ♦ Hoe enim D. Paulus de omnibus hominibus teft:atuscft,non bonis tantum. Si ergo non dcdccetbonitatem Dei,quod alit^mouetjin uita fuftinet, fîCuim fuam ad omnes quamlibet conlveleratas adio^ nes fuppeditat, cis,qui,quod in ipfiseft, tantum Sata^ næ uiuunr, ÖC feruiunrnec debet ob id dici, Diabolo fa» miliam alere,mouere,inuitaferuare,filt;uirtutem impie ÔC pei nitiofefaciendi,fuppeditare,necalienum eft à boni täte Dei,quod fingit, in uitamep hacprofertjqui propter uitiatamoriginem ilico iub poteftatediabolidetinenturï nee dici poteft, eum creandohomines,quorumftatim per fe ortus inuitio,2C fub ditione diaboli eft, diabolo fi* iios amp;nbsp;m ancipia condcre.

Spedat Deus tam fingendo,quam conferuando uiuificando eos, qui diabolo, non ipfi uiuunt, gloriam fuam,bonum uniuerßccreaturae, quodmulto eft ampli* us,quàmid nos peripicereualeamus:nonlbluminns res bus, quæad homines pertinent, fed nee in minutiflîmis quidêinftdisôCherbulis.Valdebona funt cunda Dd operajuecquicquamfadumab eo eft , quod non etiam creaturis Dei bono fit : at quibus in rebus huius bonita* tis rationem homo comprehendere ualeatcquot; Qua?,ma* lum,igitur ifta eft hominum impia audacia, huius bo* nitatisimmenfitatem conari perueftigare inhomine,ils lonunquam fatis admirando Dei opificio,in quo ads hucuehementer uariamDei fapientiamipfi etiam ange lidiftuntî’

Quan quam qui coiyderarit, quantam fibi Deus hi'nc gloria paraiit, quantum^ uniuerfæ creaturæ bonum cô tulerit

o R. IG INA tr.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•(

tuîfrirq? filium fuum hominem fecitproptcrîiominea fn Adam pcrditos fibi rcftituendos: quod hm'ctantam ctiâ Adç (bbolem refingendam tradidit.’quod deniq^cx ipfis quocporganis iræ,appararis ad interitum,tam admirable km potcntiæ fuac glon'am excitât, notas facit diui-has glohæ fuæ in organa mifcricordiæ : qui hæc inquam re’igiofc expcnderit,is facileagnofcet,Deumfibi, non diabolo fingere homines, ne malos quidé, ÔCcS diabolo angelis eins æternum condemnandos : nedum bonos, QC cum fiilio fuo in fempiternum glorificandos, lam quod uidetur his infirmis, id quod nobis nufquî non impingit Pighius, Dcum à nobis infcribi authorem peccati,qui dicamus à Deo, QC infligi hanc pœnam homi nibus,utuitiatanaturanarcantur:SC tradi Satanç potefta tem homines uitiandi : moncndi ÔC huius funt,uthoc ipfum, Deum authorem uel non authorem malorû, atcp pcccatorumdici,redeintdligant, Cum enim Deus l'pïc de Ce per Prophetam prædicet, {e non tantum fîngerclu^ cem,fedetiamcrearetcnebras:nonmodofacerepacem, fed ÔCcreare malum: Item per alium Prophetam /Non efle malum in duitatc,quod ipfe non fecerit: non cft Dc^ Amof.fi us ncgandus author efle quorumlibet malorum . Quac enim malà peccata, iuftæ peccatorum pœnæ funt, hox rum le ipfe Deus authorem in omni fcriptura prædicat. Côcupifcentiæ enim mal ç cordis, fœdæ perturb ationes, fenfus reprobus,in quç Deus tradiditgenres,quæ fè non ut cognouerunt, gl orificauerant: ÔC eo mcrcedem eis er^ roris fui rependit( mercedem enim, inquitPaulus, quam oportuit,erroris fui in fe ipfis recipicntes ) ÔC pœnæ erant negledi Degadmiffæcp libidinis : ÔC peccata: iftacp dam^ natio,utD. Auguftini uerbis utar,etiam rcatus erat, quo Cö**’ genres illæ grauius implicabantur. Dequoiudidorum

OE fEC CATO Da’myfterfoÄuguftinus cum alias ,tumdifpiitatlibro contra lulian.$« cap.j.pracdare ÔC copiofe Jam uitium r» turac, de quo agimus, quia propter inobedientiam A dæ innafdtur,non fblum peccatum (èd ÔC pœna peccati eft: quare quatenus pœna eft, Deum etus dicere authorem,â rationeJoqucndi Scripturæ, quæutitpde diuinismyfteü rqs, melius qua'mullapotefthominumfapientiajoqu» nouit^alienum non eft^ Inflidio enim pœnçjqualifcuncp ilia fit, liquidem iufta fit, neminem magis, quamiuftum Deum,iudiccm omnium fupremum decerepoteft.

Huius itac^ orationis, quac DeS authorem mali did^ DeuidUa nbsp;nbsp;modo impius S)C blafphemus fenfus eft, ü earn quis fie

tfcorptcc4 intelligatjUtpeccatorum culpam,hominibusadimat,Slt; a,in Deotribuat. Atfieamficintelligas,uteaquicquidfup* fenf», ue=s plicij hominibus infligitur, idauthore Deo infligipræ* r«,i»g«o dicetur,tamnon efthçc oratioblafphemainDeum ,di* cere eum authorem mali ut ea ipfa propriam Deo lau^ dem tribuas, lenfus enim dus eft, nihil mali, quo pecca« ty)uniuntur,à quoquam,nifi à Deo immittitfolumc^ cfle, qui pcrcutit : ficut Iblus eft qui lânat : fol um, qui ho minibus malefadt, ficut qui bene, Vndecum Dominus per ï^rophetam fallà numinanihil habere diuinitatis de« monftrare inftituit, inlultat illis dicendo, Benefadte SC malefadte,hoc eft, quæ bono uel malo fint, immit« tite,

de peccantibus fumit,malo fint qs, qui a peccatis non rca nùuiî^o- ^P’^^’^jbono tarnen funt uniuerlæ ercaturæ: cuitd fum minibai ' bonum eft,lêruire gloriæ conditoris ea ratione, botta qiiârriipreconditorringuhsetimiuerris creaturis fuis'inlt; litnt,’ ftituit, Sedhac derelege, quæ Diuus Auguftinusdii« feritloco,quem modo indicaui contra lulianum^nam

to loco hoci'pfum,dequoagi'mus,dcfenditîcamisinobe ^noietiit» dientiam,inobedicnn homini dignifsimeretributa. Vbi ti^carnu, concludcns banc difpiitationcm,inter caetera hæcfubic- ^t-obediei^ at. Si prudenter hic fapercs, profedo efle im'quftatcm ui dercs, qua pars inferior hommis répugnât fuperion atep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

tneliori:0^ tarnen lufte iniquuni,fu£ carnis iniquitate,pus nitum: ficut eft Achab Rexmiquus,mahgni fpiritus ini^» ’’ quirate punitus.

Ex his itacp pijs hominibus, qui iudicium de rebus ad religionem pertinentibus, ex 1 uce diuinarum literarum, nonex tenebris humanae philofophiç deftimereftudent, facileintelligentjuulnus illud originale, ÔCà Deo,ut poe* na inob edientiç Adæ repen Cum: dente antiqui fèrpen tis inflidum : QC à primo parente in omnem poiteritatem tins propagatS elfe : hodicep propagari per fingulos pa* rentes in fingulos fuos liberos : quanquam uerum (imul fit,à Deo, qui folus bonus eft,nihilnifibonumprofî* ciCci î ôC Diabolum in hominem per ïenihil pofte : ÔC pa« ‘ rentes infantibus fingendis manu Dei, ut amp;nbsp;anima,ira QC corpore, fernen mo do fubmiriiftrare : amp;nbsp;fernen,quod ut PighiusredefcribitjOmnino eiufdem rationis eft,fine d Sandis iuftiscp,6^ alj illo originis peccato fol utis, fiue I peccatoribus dccidatur:hoceft,uitiatum in omnibus, ÔC omnibus transfundendi uittj inftrumentum : quamlibet idmali parentibusin Chrifto remiftum fit. Conftabittp his,de caufa,8C authore huius mali,ac ita conftabit, ut ta* men Deo nihil peccati per hæc noftra adferibi intelli* cant:tametfi illeiudido, quamuis nobis ineffabili,iu* (tiftimo tarnen,inobedientiæ primi parentishanc mer* cedem rependit, ut inobedientes natura filios , mor * fuqùe ferpentisiâudosgigneret: idque mali perfingu* los parentes in fingulos natos exfe transfundant Jta^

DE 'PECCATO' abfolucnt libentér hós caiumnrjs Pighij, quibus fcngt; tentiam depeccato originali nonnoftramjed Ecdefia catholic»,ut clare demonftratum eft,criminatur, efleim* piam amp;nbsp;blafphcmam in Deum:ut quæ peccatum tn De* um transférai: cut nos nihil quam iuftum iudicium tri« buimus,culpam omnem peccati,infolo hominc,ält;pec* cati eius authore Diabolo rdinquentes.

Sed hi,non ut Pighius, cæcum rationis fuç,fêd uerum et ccrtum lumen uerbt Dei fequentur.agnofccntcs haud fruftradidum in Pialmo. ludida tua abyflus multa, ncc fruftra exclamafle Apoftolum. O altitudo amplifsimae fapientiæ ÔC fcientiçDei,qua’m infcrutabiliafuntiudicia eius, quam inueftigabiles ui» eius Quis cognouit fena fum Domini, quis ei confilium dedit f Aut quis ei prior dédit ut rependatur et î*

Captiuam itat^ fiiam ifti intelligenttam, qu» hæcarca naperlecaperenon poteft, obfequio Chrilii,ö^ uerbo eius addicenrex eocp iftud femper firmum tenebunt, ne« ntinem ex Adam carnali ratione procreari,qui non na« fcaturnaturafilius ir»ÖC fubiedus Diabolo :quiafilius incredulitatis, amp;nbsp;peccati : quia deftitutus uita amp;nbsp;gloria Dei, dum per Chriftum refingatur « idcp inde, quta cum iniquitate ÔC. peccatis à fuis parentibus,peccatofcih'cet Ad» uitiatiSjÖC antiqui (erpentis uul nere faucijs, progc* nitusfit:etiamfi parentibus hocipfumuitiumimpurarl proprer Chriftum dcfierit, Etfi rationcm huius uitiat» propagationis,q uid ue hutus,ut iuft» poen» pro peccato Ad», Deo : quid Diabolo,ut peccati, cuius inuidiahec uitium primis parentibus obtrufttm efttquid denitprur* fus ut peccati,0^ naturalis uittj,uel primis, uel medijs,aut proximis progenitoribus adicribi debeat,non fatis com* prehendere fandi homines poffiint, tarnen uerbis Do« mini

mint acquiefccnt, amp;nbsp;omnem impia curiofitatcm répudia bunt : continentes (è inter hos duos pietatis ternu'nos« Noneftiniquitas apudDeum «ïudicateniinmundutn. Et,Nó exiftitmundus deimmundolèmïne^nemoenini uiuet,nifî per Chn'ftum renatus«

Sed inltat altero fuo argumento Pighius.Cum SC ani* ma corpus fandum Dei opifi'cium fit,non poffè in his locum elfe ifti natural/contaminationi. nullam igi« turinnafci homini:utin quo nulla poflit mall huiusfe* des oftendi.

Atnos fecuti fcripturam Dei,fecuti fidem Ecclefiç Ca tholicæ,fupraoftendimus,malooriginalistotumhomis ’ nem uitiatum effe.mentem enim contenebratamjuolun^ latem infirmatam,S^ uires caeteras,ut redac ration/ aduer fentur,peruerßs, Itacp federn, mal urn hocu/t/atæor/g/a nis habetjÔd in anima ÔC in corpore. Nec id nô rede dici, efficitargumentum illud Pclagianorum uetustô^nunc perPighiumrenouatumtquod fiC anima ô(^corpus hos minis,eorumcp compofitio,opus Deifint« Si en/m indù gnum Deo non eft, adultorum ôi animas ôt corpora, eu per Satanam,tumpermalamipforum uoluntatem uitia= r/,/edemcp pcccati fier/,qu/d caufæ fit,ut indignum dica^ mus Deo, hçc,propter pr/mi parent/s rebell/onem,etiâin ipfo ortu uitiari,pcccaticp contaminationê in fe redpereC

AudiatPighiiiSjdum nos nonfert,quid D. Auguft/i nus hicfibirefpondcat.Cum Deum,/nqu/t,nifi ftui taim pietas nonreprehendat, quod homines u/tiofa uolunta= tedamnabilesillo uiuificanteuiuût,quiuiuificatomnia: cur putamus ab e/us operibus abhorrere, quod, origine uitiata,damnabiles illo créante nafeuntur, qui creator eft omnium:amp;permediatoremrcgcncrati à damnationel/* berantur débita, fed graïu/ta miferat/one, non débita,

DE PECCATO quos degK ante conftiturionem mund/,pcr elcAionem grattæ,nonexoperibiis,uel præteritis,wcl pracfentibus, «d funirisC Alioqutn gratia ïam noneft gratia, Quod maxime apparet in paruulis,quor5 necprçterita did pof funt opera,quia nô fueruntmec prç(cntia,quia nihil ope* rantunnec futura,quando in ill a çtate mo riunt. Hæc illc.

Quodrca cum Pighius rogat,quis hoc,in ipfis, ( ut fie 'dicat) Dei plaftis,amp; iitfloris manibus,in ipfo compofitio nis fuac momento,ita corrupit,ita deprauauit,diuinæ piaf mationis opificium,ut fuo ipfum author/ exofum redde* ret i Ego uiciflîm rogo ,quis hoc, hominem adultum in ipfis,utfic dicam Dei côieruantis,uiuificantis,etagcntis, manibus,ipfocp adus motusep diuini mométo, ita corru pit,ita deprauauit,opus diuini motus,adufep,ut fuo ipfS author/ inuifum redderett' Sane puræ deimanus nô mi* nus prçfto funt,necminus earn fandû purûcp op9cft, cS fuftentat deus,uiuificat,ô(f agit hominé foediflîmaamp; gni «ofîffima peccantê,quâcumfi ngit,formatlt;pin utero ma tris recens concepts infante, Quancp ig/tur âC corpus âi anima in hominc,opus Dei eft,ô^ creatfone Dei (àndn ac purûttamen utruntç fedes peccati efle poteft,uitiat5 à Sa tana,amp; uitiofa propagine; nec th uitiû hoc fandç puræcp creation/, fed u/t/o recepto à primo parenteadlcribcndS eft. Nô.n./d, bonidei,bonçan/mç, bonicp corporis,bo* nçdenicp hors côpofît/onis,fed mali peccati atcpuitq,au thoriftp horO Diaboliopus amp;frudus eft.De qua re,ex* pende pie ledor, quid Pighio D.Aug.pridem refponde rit.EthoCj/nquitjUerum d/c/s,horum enim bonorumf/n Angn/I. tclligrtDeS formatoremtotius hominis,cômixt/onem CoBtrrfi«« corporum à Dcoinftitutâ,ÔCfànd/ficatâ,iplàqî hominis tùnulü.j. membra) ftudus homo eft,quod in quantum homo eil, cttp.g. nbsp;nbsp;bonum eft : quod aute inillo malum eft, à quofanandus

ORIGIN A Lt.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4

t ft per fafuatorem, QC liberandus per redemptorem,amp;4» luendus per lauacrum ,d^eruendus per exordfmum dC abfoluendus per fànguinê, qui in remiffionem fufus eii peccatoi^^d no eft frult;ftus,corporQ, fexuum,coniundio nSjfed originalis ueteriftp peccati« Sicut n, de prole adul terorû jfi ego dicerê, totmalo% 4. lafduiæ,turpitudinis, criminis,bonus frudus eflcnó potuitjrede mihi refpon« dcreSjhominê q de adulteris natus eft,no efte frudû lafd uiÇjturpitudinis, criminis, quoru maloi^a: author eft dias bolus.’fed corpora,iexuûjCÔiundionum, quorum bono cB rû author eft Deus.Sic ergo tibi rediflime dico, malu cu quo nafdt homo,nó eflefrudu corporum,fexuum,con/“’’’ iundionS,quorûbononî author eft Deus:fedprimçprç ^^^^^^ uaricati5is,cuius author eft Diabolus .AbfitaûtjUtquês admodû calumniaris,dicamus homines adhoca Deo fie ^rlt;euaric4 rijUta diabolo legitimoiureteneantur; quamuis cnim 0^ tionit Di4 hoc diuinæ fit magis nbsp;nbsp;diabolicç poteftatis,ut immudo holm,

prindpifgeneratio immuda fubdatur,nifi rcgeneratione Dwin« pa mundeutn no adhoc facit Deus homines jUtfamiliâ quo tefiatis,ut dammodo diabolus habeattièd ea bonitate,quanaturis immunäo omnib.prçiisttatünt: quaetiâipfum facit fubfîfterc dias bolûcp bonitatê ft reb. fubtraheret,continuo nihil effent, g^«*’**^*® Sicut nó ideo créât pecora inarmentis etgregibusimpio rum ut demonibus immolent, quamuis hoceosnouerit eflèfaduros.’ficctiâ ubi generationcm peccato forftcreat cernit obnoxia,fecundö pulcherrimu, quê depofuit ordi generatio« nê reciilorü,rainó abftinetab eius códitionebonitatcm, nent pecct Iftaitacpquiritecófyderarint,6óauthoritatemfcriptu toobnoa rârum,cquibuseadepromptaiunt,facrofandâhabeât, xiant, q nihil dubitabuntagnofcere,amp; corpus,anima,totScp hominê,quan^ dei bonum puröcp opificium fit, tn in ip fo ortUjCt in ipfis,ut ita dicâjDei manib.uitiari ; nee ideo.

quod opera Dei fnntôô corpus SCanima hominis,non pofle hacc elTe pcccati capada: (èdem^ prgbere intra fc contaminatiom naturali ♦ Patet ergo nulla rati'one lub-fi fiere, quod Pighius argumentifui prindpium ipfe ßbi fumpfit, accepità nemine : Nonpofle corpus ÔC animam hominis, ipfumcp hominem totum efle purum fandScp Del opifi'cium: ÖC tarnen uitiari ÔC deprauan'jcum à Sata^ na, tum à uitiata propägine,in ipfo fui ortu»

His perpenfis, euaneicit öi aliud argumentulö quod Pighiushocloco inrjcit.Deum nihil odifleeorumquæ fccit»Verccnim nihil eorum,quae fecitutres,odio habet: fed fouetea, S)C benedicit : at quæ illis uitia uel innafcun^ tur, uel inferuntur : çtiam ipfo earn pœnam iufto iudicio ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infligcnte:ea,quatenuspcccatalunt,deteftaturöCpunit»

CI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De co uero,quod hic adrjcit,corpus,ut rem quæ per ic

nihil intelligat, no pofle efle capax pcccati, fupra didum nonnihileft» Corpus quidem hominis per fe fine anü ma,ncc eft, nec agir quiequam : fed eft animæ, qua eft ÔC agitjfubiedum SC inftrumentum : ideo nec pcccati fine anima 8C per ft capax eft, utipfum pcccati condemnaret; ueru uel utrumqj C ita fcribit D, Auguftinus )uitiatum ex Ltlro co= hominetrahiturautalterumab altero,tanquaminuitia* tru IM 4». touafccorrumpitur,ubioccultaiuftitia diuinælegfsin* fictif-t- cluditur.Coniundim igitur SC anima SC corpus fedes hu lus pcccati flint. Sed etiam dumneutrumadhucintdlia gentiam uel iudidum mail habet, nam S^ in hoc ipfo Pighius quod probarc ante debebat, fumit. quod nihil intelligit, id non pofle efle capax pcccati.

Succedit itaeç tertium Pighij argumentum,quodSC ipfum magna confidentia iadat:fubindecp repetens in^ ngereledori conatur. infantes nullo polTe peccaro con= demnarfquia nulla fit iUis lex propofita. Verum id qui* dem

gis tranfgreff»o:ubi nulla propofita régula,ibi ncci regu QI* laullus en'tdeflexus. Ac infantibus nullam eflcconftitua tam legem, aut pracKxam régula, id Pighius tum demon ftrabitjcum eætera fua Peiagianalemata probabit. Con^ cupiftentiam effc uim natu^em ,6f abfqj uitio: no pofle (n ipfb ortu uittari,quod Dei opusfit: non elTe in homine culpabilc.quod uitahab eonequit; dCalialiuius generis fumpta, Oftendimus uero fupra legem inditam infänti« /W. bus, SC prseftitutam regulam ut imagini Dei conformes (int,ad quam conditifunt.quæ aut ilia lex mentis eft,cui Paulus didt repugnare legem mcmbrorum,aut in ea con tinctur.Huiclegi Si. regulæ, répugnât tota natura infant tium. rei itacphaclegepeccati, iufte à Deo condemnant.

\ Et retro quia damnari inftintes certumeft,quicunc^ Ên-Chriftum non renaftuntur( quod exD. Scripturis cclefia catholica tarn firmum tenet, ut cum iudicanC communis ftdd hoftem habendum, qui id non agno= (cat, nam ideo abluit ill os baptifmate pcccatis,0^ liberal poteftate Satanac Chrifto infcrêdo) ck eo quoc^ effidtur, illos propriS habere utiniquitate,ita et legem,à quadecli nant. luftus enim cû ßt Deus,neminem damnat, in quo nulla infit iniquitas, nullum peccatum proprium,certa Ie ge fua damna turn, Incft ergo infantibus fua propria ini« quitas,quae le^i Dd adueriatur : tamecQ hancnondu ipfi intel ligant,eo^ proprio quidem iudicio 8C uoluntate no peccent,magiscp naturæ quî m uoluntatis peccatum bas DCant De quo fdte admodum Augufl inus ut de tota hacquacftionCjfcripfitcontralulianum lib. 2. his uerbis.

Paruulus uero,in quo adhuc rationis nullus eft ufus, uoluntate quidem proprianecinbonoeft,necinmalo: quianullain alterutro cogitationeucriatur: fedutrumcp

fn lîTo confopitum facet, 8C mturale rationis arbitriuro, KitiiftHvri 0^ malum originale peccan\Sed anm's accedentibus,cui« giHaie M« gflanre rattone^uenit mandatum, fiC rem'uifcit peccatum: aduerfus crefeentem cum pugnare cœperK,tunc fopttHm ~ s^PP^rebit, qui d in infante latuerit:amp; aut uincit Qi. domic nabituraut uincitur SC fanabitur. Non tamenideo malu hoc nihil nocuifret,etiamfi, priuf^ in illo apparere ccepif fet,paruulus hac uita exiflecquia reatus eiufdem mali,no • : nbsp;nbsp;nbsp;quo reum malum eftjfed quo reumfacitjinquo eft ^ficut

generatione contrahitur ita nifi regeneratione non foliii tur, Hoceft propter quod paruulibapti2antur,utnon folum regni Chrifti fruantur bono : ueru amp;nbsp;à malo regn» quot;nbsp;mortis eruantur • Net^ hoc fieri poteftnifi per eum,qui I« wne in peccatumin fua carnedamnauit,quod nafeendo nonien fimtiitcot* fit:quod moriendo crudfixit,ut in camenoftra efletiuft»' luuioptr ficatio per gratiam,ubi eratante colluuio per culpam« eulfnm, Hæcille,

Exhac D, Auguftini explicatione,quæfidem CathoH cam continet,id animaduertas,pie Lcdotjquod ait, 0^ ar bitrium naturale rationis,ôipeccatumoriginale fbpitS r facere,filt;quafi liga tum teneri, non abefle , Arbitrium wo« fütrüt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturale rationis,indicium eft, quod eximprefla na

hominum lege Dei conftatmec igitur 1 ex ifta infam» tibus deeft. Et qui abefle poffitjcum fitnaturac hominSf Quod enim Paulus fcripfit,fe aliquando uixifïè finele ge,co non affirmât fe legem omnino non habuilTe,fed no habuiflgt;eintelletffam:uixiffe fe,ait,fine lege,nô fuilfe « Ita tnrioct» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adueniffe earn dicit,quac nulloraodo adeffet:fedquç

PdwZi Ro riondumadeflèt cognitatnec uimfiiam explicaretcon« r.Hiuebam dcmnando. Nam effeeffum aduenientis legisnon pec« aliquando catum ipfum,feduitampcccati,hoceft,uim SCcondem* flnt k^e. nationem pcccati in confdentia, fecit. Sine lege, inquiç peccatum

peccafom mortuum erat : ego uero uiuebam aliqirando j fine lege. Veniente autem lege, peccatum reuixit.ego ue ro mortuus fum.Mortuum, inquit, erat, non aberat,fine

mordebat confeientiâ,non ex plicabat m'mfuam ad condemnations. Via enim peccati lex eft: ÔC lex adminiftratio mortis:poft(^ natura tota legi aduerfamur. utigit uim Icgis codemnantis nondum fen ticbat, ita uixifle le abfcplcgc confitetur : quæ cum adueis nitjin confeienriam fcilicet,ucra fui QC cognitione QC con* fy derationc,mortuum Ce queritu r,perccpta feil icet ex il la mortis flC condemnationis fententia. Quid enim aliud ei accidiffèt, cû intdligerct iâ amp;nbsp;fentiret, quid lex amp;nbsp;ext git, ôC ijs.,qui quod exigitnon pracftitennt,decernit amp;nbsp;min^f turc* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;,

Nonfunt igitur infantes abfep lege, fed ab ftp lege co* gnita,uimqjfua incôfcientia explicante. igiturnecabfep pcccato funrquan^ fintabfp peccato uiuente,id eft,fen ium mortis SC codemnationis ui iua,!ege,infercnte. Nec enim ex eo,quod nul ! o funt legis peccatiqj cognitione,ef ficitur,nullam eis pofitam legem,acidco nulla etiam tranf grelTione legis teneri: nam ignorantia ifta legis eiufmodi poena peccati eft,quæ etiam peccatum eft:cocp peccati ex cufationemnullâadfert. Quaderelibct adicriberequæ D. Auguftinusferipfitad Sixtum prefbyterum. Huma* naquippe,inquit, fuperbia,tanc^ præfumcnsdeuiribus ’*** liberiarbitrij excufatam fe putat, quando ignorantie,no uoluntatisjuidetur efle quod pcccat.Secundam hancex^ cufationcm, incxcufabiles dicit fcripturadiuina,quof« cunep fdentes peccarc conuincit : Dei tarnen iuft um iudi cium nccillis parcit.quinon audiuerunt.Quicuncpenim

peccarunt,finelege pcribunt.Et quamuis fe fpG cxcuîarcuideantur, no admittithâecxcufationê,qui it it

fc fcciffe hominem redum, cicp obedientiae dediflepraf« DeutreAU ccptum,necnifi ab du»,quo male ufus eft, libero uolutu arbitrio,etia quod tranfiret in pofteros, manafte pec refir «««e» catum, Nett enim damnantur qui non peccauerSt.quan doquidemilludexunoinomnespertranftjta'nquoantc ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propria in fingu!is quibufcp peccafa, omnes comuniter

ïnexcurbi P^^^^^uerunt, Acperhocinexcuiabiliseftomnispccca» Ikontnit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reatu orig!nis,uel additamento etiam propriae uo

pecMZor luntatis:fiue qui nouit, fiue qui ignorât, fiue qui iudicat, uel rtnu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui non iudicat; q uia SC ipia ignorantia in eis qui ina

erigittif. lelligere noluerunt, finedubitationepeccatumeft:in«« iu^ dttmr: autem qui non potuerunt, poena peccati. Ergo inutrifq^ Mtio infan non eft in ft a excii ratio,fed iufta damnatio

In his uerbis uidcs,Chriftiane Ledor, Sandum Epi« fcopum,cum Catholicam de peccato origtnali fidt m, no exphearet tantum,fed etiam defendeict,tcftatum effe: in* fantes ignorantiae excufationc minime kuari ,eo quod Deus hominem redum initio fccit,00 obedientiac prar* ceptumdcditjUtineafcilicet reditudinc,qua conditu* erat,pcrfeueraret,cum ipfe,tum totaeius pofteritas ♦ Hac itacp lege ÔC infantes tenentur. Cumtp eo peccato inobe* dientiae,quo in ipfo Adam omnes peccauerunt, nafcant, ÔC tarn profunda ignoratione,utpræccptumDd fido* ris fui non poftint intell igere : amp;nbsp;ea naturae rebellione ,ut huiclegi toti renitantur:eadem lege obedicntiac,non tarn Adg,authori humani generis,^ toti humano generi pro pofita,iure codemnantur : nec iblum propter inobedien tiam aduerftis Deum,ftdoremfuum: fed etiam propter ipiam ignorantiam : quæ ita fdlieet peccati poena eft, ut ctjam peccatum fit.Dequo D, Auguftinus ndem Catho I». licam in huncmodum confitetur amp;nbsp;défendit,libro primo de peccatorum meritis amp;nbsp;rcmiffione.

Annunumeftïgnorannxmaium,S^i(Ieonccpui'gan dumî'Etquid agitiljauox,Ddidaiuucnturis ÔCignoran tixmexne memtncris ^Ëtfj cnini danuiabilïorapeccata funt,quæ ab fcientibus cômittuntuntainen fi ignorantïae peccata nulla client,hocnon lcgeremus,quod cômemo* ^g'fon/ia taui.Delidaiuuentutwô(.ignoranoatmexncmetnine« /«««• ris Jn illas igiturignorantiçdenfiflîmas tenicbras,ubiani ma infantis rccenris ab utero,uticp anima hominis, utiçp anima rationalis,non folum indoda, uerum etiam indo* cilis iacet:quare,aut quando,aut undc contruià eftjfi na* turac eft hominis,fic inciperc,fiC non iam uitiofa eft natu* irtna/a tafCurnô tail's creatus elt Adamfcur illecapaxprçcepti, ignorantia amp;nbsp;ualens uxori QC omnibus animalibus nominaimponc (ontrana^ ref'Nam flC de ilia dixit, Hæcuocabiturmulicr,amp; quod cuncpuocauitAdamanimam uiuam,hoceftnomenei-us:lfteautênefciensubifit:quidfit,àquocreatus,àqui* bus genitus fit,iam reus delidi,nccdum capax pracepti, lt;am profunda ignorantia caligine inuolutus ôf preflus, ut necptan^ de fomno excitari poflît,uthæc faltem de« pra:cLti, monftrata cognofcattfed expedetur tempus,quo hanc, nefdo quam uclutebrictatcm,non per unam nodem, fis eut quçhbet grauiffîmafolet,fed per aliquot menfesjatcp ' annos paulatim digeratlquod donecfiat,um multa,quæ innumerit in maioribus punimus,tolcramus inparuulis,utnumera iniitfantim ri omnino non poflînt:Hæcille. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tw pe«*

Hicuides uirum iandum Dei confiteri acdoccre,idcp exuerboDei,innatamnobis ignorantiam,delidum peccatum cflè,quodpurgandumfit:cuiusobliuioSlt;res miflîo à Deo oranda fit.quia eo malo natura hominis uis tiofaamp;inuifa Deo fit. Poena quidem ifta ignoratio eft: quia inobedientiar primi parentis retributa: at nifi ea etiS per fepcccatü eflet, iniquitas fcilicet, qua illi à prçfcripta

natur« humanç lege ÔC régula detorh funt ä lege, inquS, quæ cognofccre S)£. colereDcumpræcipit omnibus ho* minibus,pufillisâfmagnis jjrophetaucniam etiam de* lidorû ignoranti« non oraïîet.dc quib, ante Augufti num Rendus Epifcopus Auguftuduni, qui magnæin Ecdefia authoritaris uir fuit, telle Auguftino,qui eius te

GtuttMti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;addudtlib.contralulianû .i,ficteftatuseft,

aut crimi* Hanç igitur die prindpalcm in Ecdefia indulgentiam tfit, i^no» neminem preterit, in qua antiqui criminis omne pondus rantufaci cxponimus:ÔC ignorâtiç noftrçfacinora prifcadeîcmus: ttoratin^e ubi etucterë hominc cum ingenitis fceleribus exuimus. nitti fctle • Ecce ôô hic Epifcopus facinora ignorantiæ, ôi. ingeni* rlt; tafcderaconfitetur.FideiigiturCatholicædogma,non noftræ, aut etiam D« Auguftini opinionis commentum ! eft,infantibus ignorantiam,in qua nafcuntur,peccato de putari: nec fol um rebel lionem illâ,qua in omnibus legi XDei natura reludantur : etiam infantes hancep rehellio« ncm,ignorationis exeufatione haudquac^ leuari: fed nU û utrifep peccatis,cû ignorantiæ,turn rebellionis, in Chri fto ab! uantur,ob hæc ipfà,et ignorantiæ facinora ÔC inge nitarebellionis fcelera,iuftoDei iudicioæternumcon*

Vk.Ctnfif. demnari.VndcD.pater Auguftinus, hæcipfainfantiæ . fuæ peccata ingenita, ÔC. ignorantiæfadnora,âC rebellio* nis fcelen,nô fuperuacanee,fed neceflario Deo côfefius eftjucniamcpcorumfupplexorauitjinhuncmodum. :

Èxaudi Deus. Væ peccatis hominum. Et homo didt hæc,ôlt; milèreris dus: quoniam tu fedfti cum, amp;nbsp;peccatû non fecifti in co. Quis mccum commémorât peccatum in fantiæ mcæ f Quoniam nemo mundus à pcccafo coram Peccata i» te,nec infans cuius eft unius diet uita fuper terram. Quis niecum commemorate An quilibettantillus nunc paruu lus, in quo uidco, quod non memini de me e Quid ergo tunc peccabam r An quia uberibus inhiabam plorans f

Nam n nimcfadam,nccquidemuberibus,ftd eCcxcotfUf gruenti annis meis ita inhians deridebor atcp repreheiv? dar lufttffime « .Tunc ergo reprehendenda fed quia reprehendentem intelligerenon poteram,nec fnosrcprehendendime,necratioTinebat4 Namextirpa;? tmus 8i eqcimus ifta crefcentes; Nec uidi quenquâ fden® tem,cum aliquid purgatjbona proijcere. At quo tempos re ctiam ilia bona erant, flendo petere etiam quod noxie darctur : indignari acriter non fubiedis,hominibus libe-ris ôi. maioribusjhiscp à quibus genitus eft^multis^ præs tereaprudentioribus : non ad nutum uoluntatis obtem« perantibus feriendo nocerc niti,quantö poteft, quia non obeditur imperils, quibus pernitiofeobediretur 4 Ita ims ,7 becillitas membrorum infantiliumtnnocens eft, nonant mus infantium, Vidi ego 0^ expertus fum zehntem pars uuIum;nondumloquebatur,amp;intuebaturpaIlidUsam^ jnocew. ro afpecftu colhcftaneum fuum.Qiiis hoc ignoratf Expia re fe di cunt ifta matres atcp nutrices,nefcio quibus remes drjs.Nifi uero amp;nbsp;ifta innocentia eft, in fonte ladis ubcrs tim mananteatcp abundante opulcntiflimum, opis egen No» tiflimum, amp;illo adhuc uno alimentouitam ducentemj »tuUaud confortem non pati^Sed blande tolcrantur hæc j no quia nulla uel parua,fed qa actatis acceffu peritura funt.Quod licet probes,tarnen ferri aequo animo eadem ipia non pof funt,quando in aliquo annofioredeprehenduntur.Etin terieéiis quibufdam fubijeicQuod etfi in iniquitatc con ceptus fum, ôd in peccatismemater mea in utero aluit^ ubi oro te Deus meus,ubi Domine ego feruus tuus, ubi aut aliquando innocens fui f Hæc ille.

In hac fandlifltmi patris confeffione obferuabis pie Ledor, primum confefturum peccata infantiæ fuæ, eioa lt;hmare,Vîepeccatis hûïuinum , damnabilia igitqr ilia iudis

fod/cauR . Deinde quod eaomnni peccato infantibus dfe putariagnofdc, quaein adulcis iure rcprehenduntur, ÖC sl ßnAis neceflario exrirpantur, Tuncenim aftreprehen denda faciebam. Tribuit iacp infantibus damnabßia Ql uida,etfada uitiorQ« Vt jntemperantiç^cuius opus profc runt appetendo indecentcr ÔC auidius çquo cibiim: igno rantiç/equircndo noxia :iracundiac,indignando acriter, ctiambcneficis, ôdnoccrccosconandoifupcrbiæ, repu* gnando maioribus:inuidiç,amaro afpccfhi intuendo col ladancoSjSC propter cos pallcfccndo : quod ma!i in pie* rifcp cemitur. Ex his itacp rede concludit uir Dei,imbecil litatem membrorum infantilium, non animum infantiû, innoccntem efferdamnabilitcrcp infantes rcbeliionis con tra Deum teneri, nec ul la ignorationis cxcufàtione leua* ri, Poftrcmo diligenter hoc loco, ô^illudconfyderandS eft,quam uir Dei huius tantæ malitiac QC rcbeliionis origi nem affîgnct. uitiofam fcilicct conccptioncm, ô^in utero matris côformationcm : ex qua nimirum primacua uitio* fi täte ÔC frudibus eius,quos commcmorauit,idKlt;îfc con dudit, fê nunc^ dum fuit,fuifle innoccntem, Quaccondi* tio cum naturae humanac, ac idco omnium hominum fit, efficitureuidentifrimc8Cillud,quod in hacconfcflîone Sandus Epifcopuspracmifît, neminem mundum eflei peccato,ne infantem quidem, cuius efi unius diei uita fu perterram,

His itaep feripturis 8C Catholicorum Epifeoporum confefiîonibus, quae tobusCatholicae Eedcfiae funt,con dudit irreffagabiliter infantes proprio peccato amp;iniqut täte teneri : Ql adeo ignorationc legis, quae illis innata cft peccati non abfblui, ut ca ipfa quoq; peccato eis depute* tur : QC eiufmodi peccato, quo nifî fanguinc Chrifti libe* rentur, aetemum pereant, ïta manifeftum iam cfi, qui m

inane fit 5C nihil condudat,argumentumPighij,aimex co quod infantes non poifunt legis Dei habere cognitio nem jinferreconatur, eos neeJegem habere, acideo nee peccati pr oprij poffe tenen.

Ne quis autem imperitior tjs locis Auguftini, quibus de bis ipfis infantium peccatis agit, impingat, obferuans dum eft,eum,peccata infantium aliquando non propria, coma fed originalia dicere,ôd ea cum peccatis, quæ propria uo* mißiotte catjcomponere. His autem locis proprium peccatum in^ uoluna telligitjquod propria tranfgreflione cognitç legis Dei co tattproa inittitur:nonquod,0Cpropriaimmundiciecontaminat,prMgt;«li«lt;l S)C proprio tenetreatu.Proprium itacp peccatum duplicûP’'‘’pri4 itt ter dicitur. uno modo cómiflione SC uolunfate propria, alio contaminatione ÔC obligationc propria. Quæ enim immundicieSjignorantia boni, rebel I io innata eft omnia bus infantibus,ea infantium ÔC contaminatione, SC reatu propria eft: nâin ipfis hecmala ôC peccata infunt,ipfofcp cum inquinant,abominandofcp in confpecftu Dei red* dunt,tum,donecillis per Chriftum foluuntur, obnoxios »ternæ condemnarionis faciunt : etiam cum parentibus iam remifta funt, SCad condemnationcm jllis minime im putantur.propria itaqt hare mala infantium pcccata funt. quanquam commiflione ÔC arbitrio il lis propria non ^onh-d^m. fint.quia non propria uoluntate accerfita, fed contagio* ne tantum à parentibus trada. de quo ipfum Auguft. audiamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uih'.nt

Fruftraitatp,inquit,piitasidcoinparuulisnoneftcde‘ lidum, quia fine uoluntate, quæ in eis nulla eft, elfe non ß„(uolun» poteft. Hoccnim rede dicitur propter propnum cuiufep , peccatumznonpropter primi parentis origina’cconta* gium. Quod finullumeflet,profedonullimale paniu’i ebßrifh obftridi,nihil mail uel in corpore,uel in anima, fub tanta funt infant

ttt tHuîtii tufti De/ P O te fia te paterentur » Quod tarnen 8^ ipfum i t»alis,fub mala uoluntate primorum hominum fumpfit exordium*

Dei Sicut uoluntas mala ipfaeft origo peccati,tdeft,àmala uo poteflute, Juntate peccatum exortum eft ; amp;nbsp;peccati origo uoluntas tT^o ddi= inala eft : itanifî uoluntas mala, non eft cuiuf^ ulla origo m ^hxbët nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fapiaSjfimplidter SiC ueracitergratiâ Chri

(f- atcpabfurdilTimas diccre;aut baptizandosnonefTepar* 04, pariw^: wnlos^quod quidem pofteaeftis fortaffe diduritaut tam ioj negat, magnum facramentum fi c in eis efle ludibrium, ut in Sal tur,ßde^ uatore baptizentur, fèd non fàluentur : à liberatorc redi« liétumpro mantur,fednonliberentur;lauacro regenerationis lauen priumin turj(èdnonabIuantur:exorcizenturôCexufflenturjfcdà iHßtntibm poteftatc tenebrarum noncruanturtfit eorum predunt îanguis qui in remiffîonefufus eft peccatorum, ièd nuU Ecclefite peccati remi ffîone purgentur, (urtt circ4 Inhac refponfioneD, Àuguftini uides, optime Le« pdrwof (flor3nontamaffirmari,quàmconcludicertisargument mentdl’â'fdlicet,àiuftoDeiiudido,amp;neceflaria omnib» iriu fi non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti, ÔC authoritateEcclefiaftica uerbo

pria pecta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proprise uoluntatis arbitrio committitur, nullum

habeant: ut quidam Pelagianorum confinxerantfquos idem «ir Dei confutauit libro de peccat.mer.ôdremiftîo« Cap. )f'cr nelib,i)tamcn trahere à peccato primiparentis ,uolunta«

te propria admiftOjôC admifîô contra prçceptum Deipof fibile ac facile,eiufmodi peccati contagiS,quod;fit 6C iam ipfbrum infantium delidumtquia inipfis eft: amp;nbsp;delidû, quod iufto Deo iuftam caufam præbet,ut tot,tamqî acer ba infantibus, tam in animis quàm in corporibus mala in fligat q, ita totos dcturpat,uitiofos amp;nbsp;ncquâ reddit, ut ni ß fanguine Chrifti abluant, deo fint abominationi:quod * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;déni-

denicp fta illos ut rebelles Si inimicos Deo affidt,itaa gra tta 0^ comunione Dei excludit, ÖC. poteftati Diaboli ad^ didt ut manente (uper eos ira Dd in ßnem, pereant fub poteftate Diaboli in iempitemum.

Hoc cnitn nifi concedatur, non poteft non confc« qui , QC Deum iniuftum eile , qui tanta cum animæ ƒ tum corporis mala immittit, per fc nihil male mentis:

Chrifti gratiam infantibus qui priufquam propriç uoluntatis peccatum admittant moriuntur, non efle neceflTariam : àC Ecclcfiam.Dei ludibrium quoddam, nö Sacramentum Chrifti exhiberc,dum peccatisabluit, qui fine peccatis funt : falutem Chrifti impertit, non perditis : à Diaboli poteftate libérât , qui ei non funt ©bftridi. Hatc autem affirmare impium QC blafphe» mum eft Neceflè igitur eft , infantes tametfî adhuc nullo fint rationis aut uoluntatis propriac uiu , tarnen effe in cuîpa uitiatæ , non quidem adionis , iêd natu* rse fux : cfleque fub lege condemnantc ülos rcbellicnis , contra Deum tutcumcplegem nonintelligant,nec quo minus nafeantur uitiofi, euitare ualeant*

Inhac itac^ Apoftolica fidei côfeffîonenifi permanc* Lo««?«« amus,ut ipfam infantium naturam in ortu fuo uitiatam chielis is. agnofcamus,inilludimpingcmu5,quodinnos Pighius et lereni^e torquet, filiumnoportarciniquitatépatristfedanimamj p. expiiez quarpeccauerit,ipfammorituram.Etenim finulla ineft tur. in iplis infantibus iniquitas,folam Adæiniquitatem por ' tant: ô^propteralienum,non fuum peccatum,tantis ma lis ,quibusifta ætas laborarelblet,ipficp Satanæ,utplej rofque infantium,animis ÔC corpoiibus,ab illo mifère torqueri uidemus,fubijciuntur, AtdiuinS iudidn,quan $ puniatimpios parentes etiam infiftjs eoRfjn tertiam ÔC quartam gcncraü'onem:tnid nun^ facitin filqs innoxijs:

fed ijs tantum ,quî ita paterna impietateinfeâifîittt,iït cum fuæ imptctatis pœnam luant, fîmul tormento fint parentibus, uti metuebat fibi fore fratres fuos diues ille -epulo, de quo dominus in Euangelio jfi in eum ,in quo ipfe cruciabatur,uenifient locum tormentorum.Sïc itacp pertingentibus luftis filiorû poem's ad parentes impios, Deus ipfbrum etiam parentum impietatem in filijs imlt;s ptjs quodamodo ulcifci'tur : atita uldfcitur,ut tarnen fi!r| diccrenô ualeant^fiios dentes ftupej-e ob IabrufGâ,quam parentes ipforum,SC non etiam ipfî comeden'nrmanett^ uerum,quod Dominus per Prophetas fuos leremi'am 6C Ezechielem tefiatus eft.filios non propter impietatem patrum,fi ipfi iufti ÔC pîj fint,puniendos: fèd anima quac peccauen'tjipfam morituram Jam Pighius animas infant tium,etiam nondum renatas,omniuitioô(fculpaliberas fadt.dicatigit caufam, cur ob parentis delidö,tam grae ueiugum iuftus Deusimponatfitperfilios Adamadie Ecclt[.49^ cxitus eorum deutero matris ufqj indiemlèpulturæin mortem omniumfVt enim omittamus mortem corpora lern, quam Pighius contra uerb um Dei affirmât eflè con lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditionem naturalem fferiptura enim efi^eccatipoenam

docet) quid dieet de tarn uarfjs amp;nbsp;grauifiimis 0^ animi Qi corporis morbis^quibus infantcs^uel oês,uel plurimi mi (crrimeafFligunt, beftijs multo habentibus tolerabiliusf quidquod Satanæ plericpita permittunturagitandijUl de illo Euangelico memoratur : nonnu! li uexandi tarn in Mdffc.Jr. naniter,ut ea ipiä diaboli uexatione morianturf quid de* niep quod in æternum carituri funt bonis ill is fupernatu* ralibus,quætarnen Pighius fatetur. Chriftumhumano generi fanguine fuo reftituifiet'Hæccrgo tanta mala,in* Fantes propter aîienamnoxam,ipfi innoxîj patiuntur,fi^ quidem finepropriainiquitate funt:Ô^ habet adhuclocö.

iniHis/mpia iïla parabola, qua m Dominus per prophet tas fuos deteftatur,öd fubmoturam à fuo populo polit cc« turjftupere ipforum dentes ex labrufca commefa primo parent!, ipfis uero non deguftatainec apparet uerum, unumquencp fuum onus portare, innocentefqp filiosnó darepœnasiniquitatispaternæiô^eius tantum ftuperc dentcs, quilabrufcamederit,

Dtuus Augufttnushiinc locum intcllexit, ut Prophe« tiam,dehbcrationeChrifti,quifiIios Adgfibiinfitos,pa rents onereexoneret,orïgmah'cuïpaliberans,ob quam alioqui pereant. Verumlimplicioruideturlocihuiusin telligentia,utintelligamus elïc prophetiam,deuera in po pul o cognitione æquitatis diuinæ : S)C repudiandaimpia lil a r eije Aione cul pæ filiorum,in parentes, adeot^ in ini* quitatem iudiciorum Dei, in pœnis innocentum filiorS, In Ezechieleenim tota ifta prophetia docetur, patrem pi urn 0^^ iuftum pro ilia pietate iuftitia ui lt;fturum:etiamfi fill urn habeatimpium ÓC iniquum, Etimpium atcpini« quum filium moriturum : etiamfi pium atcpiuftum pa« lt;nbsp;trem habuerit, Ita contra pium amp;nbsp;æquum filium pro fua pietate 6C iuftitia uidurumietiamfi pater eius im pius fuc rit Qi. iniquus. Ita, fi quis aliquandiu pie amp;nbsp;iufte uixeriq conuertatautemièadimpietatemó(^iniquitatem,moritu rum pro impietate ct peruerfitatein qua deprehendetur: null a ratione habita prioris piëtatis iuftitiæ, quam de* feruit, 1 ta contra fi quis iè ab impietate amp;nbsp;iniquitate con * uertat ad pietatem amp;nbsp;iuftitiam, ei non obfuturam priorê fuam impietatem SCiniquitatem , Inftitutum enim pro* phetæfuitconfutarepopulu,quodmala,quæpatiebatur^”^'”'”‘ itadiceret rependi impietati maiorum ut ieïllameritum nó agnofceret. Nihil itacp uel hocEzechieliSjUel leremiç loco traditur,contra il lud,quod Dominus defeipletefta

DE PECCATO ttxr^d^ trtdtuimtahsglonaàprophctistribufnn',ulfu«. rum im piëta tem patrum in filijs, intcrtiâ QC quartam ge* nerattonem.Sed hoe unS docctur,unumquencp‘, uel pro, picrate amp;nbsp;iuftitia uiCturum,quam ipfe fuam, ÔC præfentc habcat:uel pro impictatcamp;iniuftitia,quæipfi,ÔCnunc infit, moriturum : necquenquam uita fruiturum,uel pro pter parentum pietatem Qi. iuftitiam, fi ipfe impius fit SiC. iniquustaut fuam ctiam,fi earn deièruen'ttnec cui^ noef* turum,fiucfilios, fiueparentes habeatimpios ÔC pcruer* fos,fi ipïc pie Sgt;C rede uiuat.

A tqui inter hacc,filios pios SC iuftos non penderc pœ* nas impietatis patcrnac,ÖCDeum perfequi impietatem impiorum parents in impijs filïjs,nihil pugnat eft « Qua* re nonuidetur eo confugiendum ,ut dicamus illud Dei iudicium,ut portet filius iniquitatê patris, quam alioqui Deus filijs imponatjper Chriftum fublatum eflè t SiC cfte* dum, ut nemo eorum, qui in C hrifto regcnei entur, pa* tentum iniquitatê damnetur. Nam Deus nee extra Chri* ftum quen^ propter parentum, ÔC no etiam fuam ipfius impietatem punit Neeagnoicit modo, fed præclare etiâ défendit. Diuus Auguftinus infantes fuaquoq?natu* ta impies, amp;nbsp;inimicos dei eflèîuttametfi Deus paren tum peceata in ip fis ulcifeatur, nihil tarnen eis mali im po nat,quod non ipibrum quoep impietati, in qua nati funt, perfedebeatur. Hæcitacp diuinisferipturis,utoftendi* mus,ita teftata amp;nbsp;cófignata,atcp ab uniuerfa Ecclefia ere* ditaÓÓ confelTa funt,utiam indea Pelagianis nemo Chii ftianç profeflîonis fuerit,qut cis cotrad icere aufiis fuiflet, pratter aliquos fanaticos catabaptiftas, amp;nbsp;Pighium. Cu* ius tarnen argumenta fi refol uas, primSep eorum prind* plum quatras,nullum aliud inucnics ,quâquod nequeat intclligere. Teneri iuftc aliquem ea lege,quam non intel Ilgar, Ciripari lurc m'tij, quod fua uoluntate non admife*

rit,Codémnari ah'qucmob rem,quamuitarenonpcrilït, Hæc,quia Pïghio ænigmata funt,adqu% intelligenda multos requirit Oedipos,ideo falfa, fêcö pugnantia,imgt; poffîbtlia,ô^ blafphema efle blafphcmat. At Paulus tefta corin.t» tur, hominemnon poffe pcrdpere quæfpiritus Dei funt: Q(. non hæc tantum Deus in parabolis SC ænigs matis locutus eft,ut uidentes non uideant^audientes non intelligant.Qui autem fpiritu Dei pracditi funt,hi fie feru tantur profunda Dei, ut fdant fibi haec Dei iudidaeflc prorfus in(crutabilia:ideotp uerbis domini fimplicfter dem accommodant,credentesep intel ligunt, propter pec catum Adæjfic totam naturæ ab illo tradae maffam uitia tam,ut Icgi mentis fibi diuinitus propofitæ neceflàrio rec pugnet, dum per fpiritu Chrifti planéinnouetur : atepob banc naturalem inobedientiam, ÔC contra legem Dei re* bcllionê,aimcp deo ipib inimicitiam,cundos filios Adç, fub perpétua ira dei,ôi^ in poteftate Diaboli iure detineri, acternumcp perire, quofcûcp Chriftus dns ab hacira Dei, Ct Tyrannide Satanç,nô liberauericetiâfi illi ineaadhuc {täte fint,in qua nec lege dei cognofcere,nec qui$ malt à fe excludere ual ent. N orüt.n. qui feripturis in his potius, iugrationifidem accômodant,iftudfairumiumi,nihil bominibus iufte pcccato et pœn{ deputari,m'fi quod pro pria uoluntate, ÖC contra leg? dd cognitam ab il 1 is admif fum fit; N am etiam per ignorantiam, uel ex neceflîtate fa lt;fia à deo damnant. Certe D.Paulus ex ignorantia Chris ftum perfequebatur,necpotuit Chriftu, patre no reuelan tCjCOgnofccrc, aut ad eS, nifi patre trahente uenire; tn fa* let fe peccafle, q? Chrifiu ignorant, 8^ ignora tS pfecutus fit. Qua de re fi Pighius expendere uoluifld, quae Diuus Aug.cu alias,tSlibello de pfelt;fiioneiuftitiæfcripfît,non ad eand?,ad quam olim Pclagiani, tarn grauitcr impegif fet Petiam fcandaii humanae rationis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

Et qui a ea,quæ in eo libello eïdem ,quâ Ptghfus ub/ep ingerit ratiodnationi Dïuus Auguftinus refpondit,ad« modum aperta 6C concinna funt, libet ca hic adfoiberc. Sx liiert P^^^^bitrijfinquit^libertatemhóiumeü, utefletho* ttfaiian * «'Ocumpeccato,fediam pœnalisuitiofîtasfubfecuta,cx libertatefecitneceiïitatem, Vndc ad Deum fides damaf. Mon pàfju De neceiïttatibus meis educ me. Sub quibus pofiti, uel wiwion« non pofiumuSjquod uolumus,intenigere:uel quod intel inteBigere lexerimus,nolumus,nec ualemus implcre. Nam ÔC ipfa ntc inttUe libertascredentibusàliberatorepromittitur. Si nos,in* fiûfacere. quit,filiushbeiauerit,tumuercliberierins. Vidaenim Nlt;««r4 c4 uitiOjinquod cecidtt uoluntatc,caruitlibertatenaturai ret liberta j-jjnc glia fcnpturadicit, Aquo enimquisdeuiduseft, huic 5gt;C feruus addicftus eft.Sicut ergo non cft opus fanis Lifco-jfor niedicus,fèd malehabentibus: ita nö cft opus liberis libe i»on»i/jfcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feruis: ut ei dicatgratulatio libertatis. Saluafti

uifoptnê, denccenitatibus animam meam. Ipfa enim fanitas cft ue DttMrtecef talibertas'quæ non perifieqfi bona permanfifletuolun* fitMhaben tas.Quia ucro peccauit uoluntas, fècuta eft pcccantê pec di peccatS catum habendi duraneceflitas: donee totafanetur infirm liuni hie Ui mitas:0d accipiatur tanta libertas, in qua ficut nectfte eft, permaneat beate uiuendi uoluntas ■ ita ut fit etiam bene uunguam uiuendi,ÔCnunS peccandi uoluntaria,fdixcn neceffitas, peccandi

fuperep planum fadum cft, ÔCtertium Pighij argumentum, infantes cum nihil fapiant, nee lege tcneri,necpeccati damnari pofle,nihil concludere. Falft, cnim prindpio nititur, ut extera. dus argumenta : quae cum ille nihil certiftimas ÔC cuidentiflimas demoniira tiones uideri uelit,amp;f ialt;ftet,fanefutilcs et pudendi para’o gjfmi funt; ut qui ucl ex eo,quod nec per le uerum, nec da Cum eftjcolligant.aut caulâm,quæ non eft,obqtiant. In le cundo

cundo enfm Suf tem'oargumento,fumitquod ncc datum eft,ncc dart poteft.Vtinfecundo, Ammam 6Ccorpus in fannum,quia opera Det funt, non pofTc efle capacta pec-can amp;uitij. In tertio,quia non intelligunt infantes, nulla poffuntteneri lege,autculpac fubtjci,

K In primo, facit fententiam Ecclefiæ de peccato Origin nali caufam in fc continere adfcribendi Deo peccatum: quam caufam no uera Ecclefia: conf elfio,fed Pight) falfa imaginatio, adfert : qui non po teft agnofccre, nobis om-nem culpam uitiatæ naturæ, ÔC Deo nihil quam laudem iuftiiudicq,adfcribendam:tameffiDeo,nonnobis,inma nu fit fine ifto uitio originis nafci: fpfècp,non ipfi nos ,cö hocuitio producat, amp;nbsp;diabolo poteftatem innos tradat,

Hæc ergo noftra, q piccófiderarit,Slt;^ quç ad h £c Pigs hij fophifmata refpondimus,fiC quae proexplicandaód confirmanda fcntentia Ecclefiç Chrifti ante adduximus, uidebitfadle,perftare firmam Ecdcfiac Catholicç,quam fequimur,de peccato originali fentcntiâ:recfleq}illud de* finin',efle innatam omnibus dcprauatam concupifcenti* am:quæ contra fpiritum concupifcit, ÓC inimidtia cft ad* ucrfus Deumuiitium quo aduerfamur SC rebelles fumus Deo toti:SC ob quod iure aeternum damnamur,etiam pri uf^ ipß uel boni ue? mali quicquam fecerimus ,nifi fuc* curratredemptio Chrifti :necquic$hancfèntentiâlabcs faiftatam fophifticis Pighfj elenchis, quibus contendit probare,hanc concupifcenüam,bonumöC purum Dei* opus effe ; quodnecipfum Deo authori inuiftim fit, uel tnuifumreddathomincm.Itaqi SCalterum crimen depul fum eft, quod in nos intentauit Pighius, q? cum uniuer* fa Chrifti Ecdefia agnofcimus,innatami!läconcupifcen tiam,malum illud efre,quod uitiata origine ab Adam traximus,quocp natura filij iræ omnes nafdmur,

- -gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa

Ttrt.cri^ nbsp;nbsp;nbsp;Tcrtiü quod Pïghius in noftiajhoc efl:,EccIefîæ Chrf«

metf,no/f ftîjde peccato onginaîi fèntentia criminatur, eft,quod c5 reiSt' did cupifcenttamillamjquam eflè originale malum dicimus, ttialnorig. dcfinimus rebellionem omnium uiriumhumanæ natu« rebeüionê aduerfus Deum, Sed quia Pighius, contra hanc no« {ij-am definitionemeadem adfert^qua:contra id,quocl

Dtuni, innatam illam nobis concupifcentiam dicimus uinum amp;peccatumefîe5quoinuifiDeo ,Sgt;C gehennæ obnoxq naicimur jObiecit,cum hac fupra reiecimus, èi. quàm nihil contra noftram ueritatcm côcludant declarauimus, etiam hoccrimen,quod concupifcentiam non rede défi« niamus rebellionem omnium uirium noftrarum aduer« fus Deum, confutatum eft, Nec enim aliunde Pighius oftendere conatur,non efle innatam fuperioribus homi« nis uiribus,rebellionem contra Deum, quàm exeo, quo euincereuo!uit concupifcentiam innatam non cfle uitio fam ,fed bonum Dei opus.Id autem eft uetus illud argu« mentum Pelagianorum/otum hominem ÔC animam prç cipueefte Dei opus:Dei opus elTe purû fandumeç : ideo in natura hominis nihil pofte efle uitq, minime uero ir* ipfa anima,Sd in fuperiore eius portione,quæ corpori mi nimum obnoxia eft*

At oftendimus iftucolim Pelagianorum ,nunc’etiam principium nonfubfiftere.ineo enim, quodeftto tumDeiopus,uitium ineflepoteft^viti funtomniaquae ' DeusinhominibushicefRcit,uelnaturæ,ueluoluntati» naturalis,uel mérita? pœnæ opera. Vita enim ipfa homi« nis,8C quælibet uel naturæ,ue! naturalis arbitrq, uel poe« næadio,tota cft,ficut fupra demonftrauimus, opus Dei, cffacientis omnia in omnibus :tamenhæcomnia ab ho« mine uitio fa efle folentquædam etiam uitia,uteftindu* ratio óC coccitas cordis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puntate operis,

diuiniinhominc expeccato Adæ uiti’ato,nihilpügnat, ficut adiones eius,itaetiam ipfam naturam,naturæcp uû res omnes, in ipfa quocp damnata generatione uitiari: quamlibet eajquatenus res funt, nihil nifi dei opera funt, deoc^ ipfi Ói^ uniuerfæ creature bona amp;nbsp;fandia.

Proinde fumm a ilia Pighij ratio, nih il quam paralogif mus accidentis eftrquan^ ille earn ccu demonftrationem irrefutabilemjamp;euidentiflïmamiadlet 2d pcrpetuo incut cet. Nâetfi omni rei QC adlioni per fe tribuaturetfe opus Dei: nontamen per fe com petit omni rei ,quæ opus Dei eftjelTcabfcpuitiorquamuis omni rei, quatenus dci opus eft,2d bono deferuituniuerfæcreaturç,perte infit bonw elfe: nee etiam ullius rei uitium Dco uitio adfcribi queat: manetep uerum, ôi. quia id feriptura prædicat, neceflario confitendum eft, non corpus folum, tèdipfam etiam ani mam,rebelle Deoexifterein ipfo ortu fuo. Semper enim lÿvjjixia-homo, qui nô præter natural ê,etiâ ccelefti mente preditus eft,fcd fecundum animam tantufapit,nô poteft percipere quæfunt fpiritusdiuini ôd regeneratoris,haa betep ea pro ftultitia : nec uncp non impium 2dinimicutn Deo eft, quod natum ex A dam, per Chriftum nondum eftDeo reconciliatum2dpietatedonatum .Quum itaep concupifcentia,cum D. Paulo pro uniuerfo originis ma* toufurpatur,neceflecft,eam totiushumanænaturæ, 2d omnium uirium eius rebellioncm contra Deum 6d le* gern eius , definire ,qua homo fibi relidlus femper, 2d in omnibus Dco aduerfatur ,2d contra eius folam bo* nam uoluntatem ,fertur 2d nititur. Itaque non infana, non in Deum impia2dblafphcma,autnimuerboDei, omnicp ueritate pugnantia uanorum hominû fomnia funt,in quibus nec ipli quid uelimus intelligamus , ut Pighius blafphematîfed fana,pia2dDeum in Chrifto

glorificantia,atcp cumomni /cripturaDcicon/êntanea hæc funt:naturam homfnis in Chrifto non renatam,fcmê quoddam efle peccati^quod friidus mortis inceffànter partant .‘omnibus flagitijs ÔC criminibus fecundû di. fca^ tens:utcunq3 unum auth orem Dcum habeat, nec habeat ex fe quif^ ullam in earn potcftatem praeter Deum.Haec non nos foli,non tantum. D. Auguftinus, quanÇunus fidei Catholicæ loaiples teftis fit^agnofcimus ÔC confia tcmurtetiamD. Ambrofius membra noftra libidinum uolutabrum,amp;diuerfon'um uitiorumuocauit:D. Hila« fiusmateriam omnium uitiorû:undenihilinnobismun Prædicans enim D. Ambrofiua ^^brum U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cçleftis, fcribit, Etenim mifericors dj«

mentis eft,præclaracp alimonia,fuauitatis ratio ; quæ diuerCoriH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oneret,necpin naturæpudenda,fedorna*

uitiorutn. mentaconuertat:cû libidinum uolutabrum commuta* tur in Deitemplum,diueribriumcp uitiorum ,fàcrarium KilarÙH. indpitefleuirtutum. Et D. Hilarius cxponcns humanae naturæ deprauationem,in homiÜa quadam de libro fan« di lob. Memore« igitur,inquit, Si confcq ilia ipia corpo Corp»jw= tanoftra omnium uitiorum efle materiem,pro qua polu« nor«m ma nbsp;nbsp;nbsp;fordidi.nihil in nobis mundum,nihil innoccns obti=

nemus.Quapropter Paulus ad exucndum hortaturnon affèdionem aliquam,non unius alicuiuspartisuitium: fed hominem ueterem (homo autem non eft abscp anima rational i et mente ) ôlt;,cum adionibus fuis,id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

quæ non corporis,fed prçcipue mentis funt.Hanctotius Hatodcre liommis dcprauationê,quiafentiuntinfeipfls,quicuntç pub.hb.z. nbsp;nbsp;nbsp;paulum fe ipfos norunt,ethnici quocp fcriptores conr

Komineî funt.Homines.n. affirmaruntnatura malos efïè,nec natura ma qucnquam fuafponteiuftitiæ ftudere: fèd quicquid lu* IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftitiæ colcrc homines uidentur,id propter imbecillitatem

fdcere,qijodiniun3m niß fadendoinfpedemiuftepro pellerenonpoffînt. Quodrcaid quocp Socrates agno= yit,ô6 do cuit, neminem nifi adflatudiuino,uti poétas ex iftere dicuntjiuftitiæ compotcm fieri.

Stoicos fequi uoluerit, ÔC naturæ uiribus plurimum tris i”'“”’** buerit,tarnenagnouit libro tertio de Repub 1. quem loc5 ci«ro dt D. Auguftinus adduxit contra Iulian, lib. 4. hominem non à matre,fed à nouerca natura æditum in uitamicors porCj ÔC nudo, ÔC fragili, dC infirme: animo autem anxio ad moleftiaSjhumili ad timorés,molli ad labores, prono ad 1 ibidines : in quo tarnen ineffet tan^ obrutus quidam diuinus ignis ingenîj et mentis .Idem in omnibus comœ dijs ÔC tragedqs decantatur : quia in omni etiam uitæ hu* manç ufu perfpicitur.

De rcbellione itaep naturæ noftræ aduerfus Deum, ôd rede uiuendi rationem,non folum diuing feripturç, iàns dicpPatresteftantur ôèquerunt,fedetiam Philofophi, ac quicuntp humanum ingenium,adeocp feipfos non pe nitus ignorant. Soli Pelagiani Sé Pighius cum aliquot fa naticis Catabaptiftis,dum fuam,contraChriftum naturç noftræ reparatorem QC fanatorem, impietatem utcuncp tueantur,amp; odio fuo contra Ecclefiam Chrifti, innatam fibi prauitatem confitentemjfatisfadantjhanc naturç per uerfîtatem dillîmulanttlaudibuscp naturae amp;nbsp;authoris eius Dei præpofieris obfcurare conantur,

Sed qui piecxpenderif,quæfupraexpoiuimus denas turæ humanç prima conditione,ô(^ inueda peccato rebel lione, turn quidnaturæ authorisnaturæ fit, quid mali amp;nbsp;uittj, is agnofeet, nos cum malum originis definimus rebellionem totius naturæcontraDeum,nihilucrisnas turæjUel authoris laudibus detraherejlèd authoriamp; repa

raton natuTæ hiimanæ fuam laudem uindicare î idcp^ do* cere, unde laudari ôC gloriari in Domino fadore amp;nbsp;re* demptore fuo natura ualeat, fuam prauitaterrt ÔC miferia am confitendo, debitam^ eo gloriam eidcm creatori ÔC liberatorifuotribucndo . Pighiusenim quod ÔCde Pe^ lagianis Auguftinus queftus eft,dum laudare præpoj; ' ftere 5lt; impie natura inftituiqid agit, ut SC Chrifto,ô^ na turæ fuam ueram laudem eripiat: Cbrifto,qiiia fi non fubpeccato amp;nbsp;uitio nafcunturpræterChriftum omnes homines ,necChriftus folus finepeccato natusrnecunus peccati inomnibus purgatoreftrNaturçuero quiahomi nesficredant fe fine peccato nafci,Chrifti redemption nemà peccato non putabunt fibi neceflariam♦ itaquere demptorum à Chrifto laudem, quam folam homincs confequi poflunt, nunquam quærent, perituri in fempin ternum innati mali ignominia SC uituperio, Hæc itaq; fa tis fintde tertio crimine,quo Pighius nos fcribitnon tole randablafphemia docere,concupifcentiam illam,quaf eft malum uitiatæ originis,totius naturae rebellions elfe, qua cundiæ hominis uires dco et legi eins aduerfentur.

Qiiartumquod Pighius in noftradepeccato origina crimirtiu li dodrina, taxat,eft, quod dicimus malum originis pecn tio^quid catum propriedici.idcprurfusijfdem argumentis oppu« pecclt;«t«m gnat, quibus conatus eft oftenderecôcupilcentiam inna (Pprte pte = jafn non elfe rem uitiolam ÔC inuilâm Deo. his lctli cet,cô MtHm flt;tci oupjfcentiam,aut quicquid tandem fingamus innafei inn fantibus,nulla 1 ege prohiberi. inelîe necclfario : ÔC elfe à natura,ôCeius opifice Deo. Quàm auteminania hæc fint fophifmataoftenfum^cft.

Et fupra oftendimus, peccatum, ctiam Pighio alïènri cntc,elîè iriiquitatem;necdubitari poteft, naturæqoftræ aduerfus Deum rebdlionem ,quæ id mali eft, quod in# nafeix

nafdtur filqs Adæ efle iniquitatem, Eft ergo hoe m ai o homo iniqnusamp; malum ipfum indubitata iniquitas elti nifi non lit iniquum , hominem fadum ad imaginem.PP’’'^ Dei, ut fpin'tu Dei uiuatfpiritualis, ut Iræneus inquit, ói. eofdemmotusSCfenfushabeat,quosDeus,utaitTertul lianuSjfic degenera fle, ficefle ab archetypo fuo deprauas P^°P’''‘^ U natura,ut cïiiudicetjuehtjconcupifcatjó^ faciat contra ’ ipiritum dei : motuscp SCfenfus habeatcum Satana congruentes, cum Deouerorepugnantes, Si itacp iniquitas propriep eccatü dicitur:2C originale malû proprie pecca-ri5 diet debet quod indubie iniquitas eft:deprauatio fci-licct hominis ab ea regula,ôdlegêÇ’^uâ Deus homini,fins nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

gendo eS ad imaginerh fuam,prgferipfit,eiufcpanimo in icrip fit: etiamfi earn dei feripturâ uitiû ingenitum mifcre obfcurarit,8Ctm,nó obIiterarit.Hgcpqs,qui cxfcripturis dei fapere,SC de hifce reb.iudicare uol figaperta et indubi tata funt:ipfacp fpiritus dei methodo pueftigata,Slt;lcogni ta:cótra quç cû tâ infane dimicet Pighius» quod nobis tri buitjintenebrisipfe Andabai^moredimicetnecefleeft, Etmirandû profedo, Pighium,nô plufculum hacinre, fi nôfcholarum ,quaf^ tn dogmata libenterrecipit,tamê ièdis fuæ Romanæ authoritati detuliiïe.Nam hi pcccatû proprie didum in originale âi^aduale, ut genus uniuos-ciim in fpecies diftribuunt:et in qualibet fpecie totum ge nus agnofcût.Eft .n.alia naturg uiriû naturae, alia adio num iniquitas,5CàlegeregulacpDeiobliquatio.

quot;riiomas Aquinas,3^ cordatiores Scholaftici formale tZiowlt;« A inpeccato original! priuationemiuftitiæoriginalis,maff quin.u.^ teriale,concupifcentiam alfignarunt.Quanquam concu 8}.rfrt.j. pifeentiæ tarnen nomine intelligunt uniuerfalemdeorx dinationem uirium,2C uitiofum habitum naturæ. At «cro hæc deordinatio uirium,cum fît quædam aduerfu»

Deiim rcbeîlio, Deocp fuam gloriam obcd/cntiam in homme tollat,per fè miuftftia eft. Quare comodius dice tur,ipfa cumlege Deïrepugnantia,efl'emhocmalofor* maleretmateriale habitus ipfe,et affedra qualitas,Quang quid fit al iud carcrc iuftitia original/, quæ inefïè homini debeat, quàm naturam eins, cundafcp naturæ uires iam nô ferri ad colendum Deum, omni pietate,fandimonia, afquitate: ut ferebatur cum redus,id eft, ad imaginem Dei conditus cflet :/èd contra potius,ad affïciendum De um contumelia,omni impietate,nequitia S)C iniquitate i Siunma ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftholis rcli^uamus,quid material e, aut for-

fio curpec‘^^^^ hocmalo faciai^^ Fundamentum noftrum,quo e^tît orig. T^o{ira.ritioloquendinititur; ôdcôtra Pighij calumniam proprie fummadefenfio,hacceft. Ecclefiæ loquendi ratio,nô eft pecc^tum . traditu ab homine,fed à fpiritu fando: is in Paulo fuo toa ties peccatum uocathocmalu: ÔCnouitde rebus omnib« proprie loqui, hune nos fcquimur ÔC hancrationem.ini quitas uereac pro prie peccatum eft.originale malû, ma* xufefta iniquitas eft.ergo proprieac uere peccatum eft.

ObijcitautemPighius. Nos dicereconcupifcentiam, hoceft,illam quam didmus innafti omnibus deprauatio nem,poft Baptifma, non deputari peccato. At legem re* gul amep diuinæ reditudinis non rnutari. Fieri igitur no pofte, ut res eadem manens,nunc cum lege Dei pugnet. nunc nó pugneriSi itacp à Baptiftnate cocupifcentia pee catum non fit, fieri prorfusnon pofte, ut anteBaptifma proprie,primo,uereqj peccatum fit. Et fi ante Baptifma peccatum fit,neceftarioetiam poft Baptifma eftc.

Nos uero non didmus hanc naturac deprauationem, poft Baptifma non eftc uere Só proprie iniquitate ôsf pec* catum : fed non deputari peccato ♦ Semper cnim dum inhomine ineft,morbus eft, iniquitascft,peccatumcft, Deoép

o R 1 G IN A L I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

Dcocp adiicrfatur 8gt;C difplicet : ÔC. imuftum ÔCodi'bilem Deo hominem reddit. Nifl enim id faceret,Paulus nó ex clamaflet,mifer ego homo quis liberabit me â corpore mortis huius:fed propter Chriftnpjs, qui eo induti funt, non imputatur hoe malum. nihil enim damnationis eft qs,qui funt in Chrifto lefu, Non itacp dicimus relióram à Baptifmateconcupifcentiam nó efle imquitatê : fed hanc iniquitatem non imputari tjsjqui Chrifto infiti funt ad co demnationem,hoceft,quan^ ob hocmalum difpliceant Deo,ó^ fint odio condemnationeep Dei digni, Deus ta^ men diligiteos propter Chriftum:donatcp eis fuum fpiri tum, qui iftam iniquitatem reprimat S«^ indies confîdat, naturamcpomnem,ô^uireseiusadregulamfuam,amp;les fem reuocet.Quan^ plenam reditudincm, Sgt;C cum lege yd conformitatem nemo,nifi à corpore mortis huius lis beratus,confequitur:unde çtiam Iblidam adoptionem ß liorum Dei,plenamcp cum patre amp;nbsp;filio communionem, dum pondéré huiuscarnis, in qua malu illud inhabitat, adhuc grauamur, gemendo SC fuipirando expedamus. ideoep D* Auguftinus illud in præcatione Dominica ultimum, Libera nos à malo 5 deplena huius uittj expura gatione interpretatur:ficut illud,ne inducas nos in tenta» tioné,demalihuiusmotibusSlt;^pugna:amp;Squodhocprçs cedit,remittenobis débita noftragt;de ijs,quæ uidi concus pifcentia,delinquimus, Confi'temur igitur illam concupf feentiam 2C contraDeum rebellionem, ftmper quidem, nbsp;nbsp;nbsp;„

ut iniquitatem, ita etiam peccatum efte : ftd quod nobis anteBaptifma plane dominetur,Sófubcondemnatione gehennæ detineat: poft Baptifma,fi quidê Chrifti fimus, infeftum quidem fit, condemnationiautem non fitpro« pter Chriftum : fiquidem eius malis defiderijs non con« fentiamus.quod tarnen,quç eft uis huius mali,in hac uita

DE PECCäTO ftcmo fempcf uftauerit: quarc nemo ctiam fine peccat» hic præter unum Chnftum unquam ui'xit, Etutlpirinis Chrifti in nobis motus illicitos huius mal», ne uHis céda« mus et leruiamus reprimatuamen ne exiftant illi in nobi's, obtmerei'n hac ui'ta no pofTumus. manet itacp in hocfçcu lo perpétua ilia ipiritus ludatio ÔC pugna contra malihu^ lus mala amp;nbsp;uitiofii deiÿderiaîquCjnifi illicita amp;(. turpiajiux teep Deo condemnanda ( quiafandis ipfis deploranda) effent, obedire eis A. poftolus,ut colligit Auguftinus,n5 prohiberenDe hac rc D» Auguftinus multis in locis prae .ir. clare differit: ÔC ad V alerium de nupttjs amp;nbsp;concupifeen* tia lib.tinhuncmodum.

Si aût qu£ritur,inqt,quomo do tfta concupifccntia car ni» mancat in regenerato,in quo unluerforum fada eft rc miffîo peccatoi^, quandoquidêper ipiàm feminatur, cûipia carnalis gignit proies, parentis etiâbaptizati:aut certefi in parentebaptizatopoteff Stelle,et peccatum no effe,cur eadem ipfain proie peccatum fit: adhæcrefpona Na» «t no detur ,dimitti concupifcentiâ carnis in Baptiimo,nonut ßt,ftd ut non fît:fed ut in peccatum non imputetur. Quamuis auc m peccatit reatu fuo iam fbluto ,manet tarnen donee fanetur omnis »an intpu* infirmitas noftra, proficiente renouatione interioris ho* minis de diein diê, cum exteriorindueritincorruptionêî nonenimfubftantialitermanetfîcutaliquod corpus, aut , ^iritus, fed affedio eft quaîdam malæ qualitatis,ficut *”f»î*^**^** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodnon remitta»

* ’ tur,cumfit,fîcutfcriptumeft,Propitiuseftdominusomlt; 10». iniquitatibusnoftris:fed doneefiat, amp;quod fequi tur,QuiianatomnesIanguorcstuos,quiredimctdecor Vitiofu dt fnptione uitam tuam : manct in corpore mortis huius car fydtrU. nalis concupifccntia:cuius uitiofis defiderijs ad illidta perpetrandanon obedire prarcipimur, ne regnet peccatS in

innoftro mortalx corpore. Et poft p au ca. Non ait Apoe ftolus,ad habenda defîden'a eius:fèd3 ad obediendS de= iieexiftit fydertjseius:utquonianifuntinalîjsmaiora,tnalijsmtc ui nora,prout quifcp in hotnim's interioris nouitateprofece rit,tn hoc agonem iuftitiæ pudicitiîecp (èrucmus, neiiïts obediamus: ut tarnen necxpfa fint défi derfa ,uelledcbe» mus:etiamfi in corpore mortis hius id obtinere non pof« fumusiHæcille.

Exeo uero,quod D, Auguftinus uthic,ita criam in pîç rifcpalîjs loeis dicit,concupifcentiaminBaptizatoeUe, amp;nbsp;pcccatum non efle,pugna ilia aliorum côtra nos exor* ta eft,qui calumniari nos foicnt, ut QC olim Pelagiani Cae tholicos cal um niabâtur, negate nos rcmiffionem omnilt; wm peccatorum fieri in Baptifinate : poft$ didmus conlt; cupifcentiam in Tandis relidam pcccatum effèjfi^ pro« prie peccatum diccndum, Sednos ,utiuprafidem Ecclc îîae noftram exporuimu3,didmus,mal urn in iandis re Mall!ori* lidum in fe quidem,non autem reatu apud Deum, pccca ginis in fa» turn c(re;cumcpD.Âuguftinusnegat hoc malum pccca« ihs,in/è, tum efte, amp;nbsp;dicit peccatum ideo uocari, q uod fit peccato /èd non rea ingeneratum,0^ impellatad pcccatum,nó negathocma« lum fimpliciter peccatumeflCjfed tantum eomodo, quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

facit reum(nam alicubino habere pcccatum, idem ci eft, atcp noncftcreum peccato} cum peccati nomine intel« ligitur,quod propria uoluntate admiiTum fit, Vndcali« cubi dicitin infantibus non proprium,fed originalepcc cupifeen. catum efte, de quo fupra mentem eius expofui, nam 8gt;C ßi, g,. ipfcait hocmalum alio modo peccatum, SCeflè,amp;fuoca Contraxut ri:co fcilicct, quo répugnât legimentis, quo rebellât ctiâ lian. Itb.t, mortuum, quomoueturtitillationcpcccati. hacratione cn-cap.i. ÔCipfe Auguftinus pcccatum eflcagnofcit,âC rede dici Augußia probat.

Jnii^ultdt nbsp;nbsp;nbsp;Neqj cnim^’nquit, nulla eftimqm'tas, cum fn uno ho«

rcpKgftrfrc mine uel fuperiorainferioribus turpi'tcrfèruiunt:uel ins Deo nut« « feriora (uperioribus turpiter reludantur, etiamfi uincerc rdmnojirn nonfinantur, Hæc ille contra IuIianumlib,6.Ita non eft ■ nulla, fed multo atrocior iniquitas, nos Deo fupcrio-ribusuiribusjinquibus obfequiuin ÔC cultus Dei prac-cipue exiftere debebat/epugnare :adeo,ut cum Deus iure a' nobis pofeat ut omnibus uerbis fuis eredam us fine ulla dubitatione, amemus eum atqp colamus toto corde , to ta anima, nos non modo ei non plene aflèntiamur: nec quæ iubetjamemusifed nec,ut oportet,uel credere fir miter Deo, uel ftudiofe fatis colere Deum poflîmus. Sic enim concupifeit caro aduerfus fpiritum, utnô fàciamus bonaquæuolumus:filt;malumquoddeteftamur,idfacia mus,faltem concupifeendo.

rriplex’in Eft igitur in nobis etiam qui Ch rift o credimus,SC rea« J!)omj»ei»i tu huius ô^omnis iniquitatis in Baptifmate liberati fu« ^uit)U,n4^ mus,reliqua non fimplexiniquitas. Namamp;ipfumuitîS, #10= quo tarn iniquæ in nobis de Deo dubitationes, tarn ini* qua de diuinis iudicqs iudicia , tarn iniqua contra bo* na Dei praecepta defideria exiftunt : quaedam naturae iniquitas eft: ficeft ÔCharum ipfarum iniquarum dubita tionum ,iudiciorum ,amp; deft deriorum, ac etiam in offï eijs ceflationum altera iniquitas,Itacpduplexineftinho mine,dumhie uiuit, iniquitas , etiam ubi iniquitas ter tia, quæ iniqui confenius amp;nbsp;kefli eR arcetur.Qiian^ nec ifta tertia,quç uis eft illius naturalis iniquitatis,arceri fem per poflit, quo circa dominus orare cottidie,docuit, Re* mitte nobis débitanoftra.

lam uero illam naturæ iniquitatem peccatu uerc efle, Ct did debere,Auguftinus contra eundem Iulianû lib.j, commodo fimili docuit,cum oftenderetôi^eos,quiiu* fta»

JJ ftas pœnas infligant pro peccatis,co ipfo nonnun^ pcc« care,ö^ ipfam fæpe i'uftam pœnam peccatumenê,

Sk,inqutt,!ex in membris repugnans le^i mentis,non ideo ipfa lufte agit,quia eins,qui egitiniufte, pœna fit iu^ fta:öC ficutcæcitas cordis,quamfo}usremouet illuminas tor DeuSjôi^ peccatum eft, quo in Deum non creditur : QC poena peccati, qua cor ftiperbum digna animaduerfione catum, o puniturô^caufa peccati,cum mali aliquid clt;xci cordis er pcenapeca tore committitur:itaconcupifcentiacarnis,aduerfus qua cttti -, ßc bonus concupifcitfpiritus,6lt;^peccatumeft,quiaineftillictiam cqh inobedientia contra dominatum mentis : ôi. poena pccca cupifcen» ti eft,quia reddita eft mentis inobedientis:etcaufa peccas ti eft, dcfeÆone conlentientis uel conta^ione nafcentis.

ta nobis habenda funt: led etiam omnes ad praue faciens dum motus, animiep inclinationes, etiam quibus non af* fentimur: amp;nbsp;ipfa deniqj innata nature prauitas amp;nbsp;iniqui fates, radix SC mater horum malorum omnium ♦ Sunt cnim ÔÔ hacres quia inuifac SiC deteftandænobis,multo magis deteftandæ amp;nbsp;condemnandæ Deo : cuius imas M«“'* ginem fic deturpant, amp;nbsp;a' fuo ad diaboli obfequium de- nbsp;nbsp;nbsp;°

pelluntnam quas in nobis res cor noftrum reprehendit, non dubium eft, eas à Deo, quo maiore eft iuftitia fit cor noftrum ,eo grauius etiam reprehendi : cum quæin „lu/tomät noftro cordeexiftitmalærei reprehenfio,nihil fit^ Dei g«dco» incordenoflro opus:noftro tarnen uitio debilitatum»

Bniuftitîam,Sô iniquîtatem non poflè non aducr/àri et di'f plicere: et iniuftum atcp l'm'quû non reddere deo odibilêî hæcrccipimus. Scd cû l'nfert, ergo baptifmate culpa hu* lus j'niqukatïs non eft remiffâ : nec potcft homo in fe iniu ftus ÔCiniquus placeredeo propter aliéna iuftitiâ et æqui tatêjhancuero coniècutionënon admittimus:nam tanta eft dci erganos propter Chrifiû fuu milêricordia,ut hanc innatânobis,acnun$noncontralcgem fandam eiusim puris feie motibus cfrerentê iniquitatem códonet,nó im putet:fed fpiritu fuo indies reprimat amp;nbsp;imminuat, donee earn tandem in rcgcncrationc perfeda penitus aboleat ♦

De qua dci in nos dementia amp;nbsp;benefi'cio fummo cum Pighius ipie in côtrouerfîa iècunda deiuftificationehoc Vighim fa ,'pfum quod nos prçclarc fanéconfiteat,dcmiror cur cius etiâ hoc loco memor fuerit.Ita, n. de iuftitia Chrifti, tttiuât 4^tS^8tiofcitunâconfpedSdeifuftinerepoire:6Cdeno« Mu’m Gei ft»ainherêtefemEiniuftitia,quædeoperfcfempodioià niji in nbsp;nbsp;nbsp;eftjfic côfitctur4Cuius,inquir,puritate(Chriftû intelligit)

Chrifio,^ uelatç non imputant nobis fordes noftrç, SC imperfedio re »ou poftiim immunditiç : fed uclut coniëpultae conteguntur, ne finuff. nbsp;nbsp;nbsp;iniudicium dei ucniant:donec confedo in nobis, SC pla*

né extindo ueteri homine, diuina bonitas nos in beatain pacem,cum nouo Adam redpiat. Harc Pighius»

AgnofeispieLedoruim ueritatisjquç ctiam ab oppu gnatorib, fuis pro ic exprimitteftimonia, Quid»n» aliud nos cum Chrifti Ecclelia deuitîjs hominum Chrifto infi ' nbsp;nbsp;tore côfitemur,quid aliud oppugnat in nobis Pighius,$

efle in nobis, donee uctus in nobis Adam conficiatur, à plané extinguatur, ibrdesrelTeimpfedionum immundi^ cias,quç côfpedum dci ferre non poffînt : SChas tn puri* täte Chrifti uelatas nobis nôimputari: SC quafi conîcpul Us in iudidum deinon uenire:ÔC tn nonantenos in bca*

•am pace recipi, cófedus pcnitus extindtrs innobi« uerus Adafuerit,PrimS,n.fiinnobis,dumhtcuiuimus, etiâ Chrifto infin,fordes amp;impfçdionû immSdidç fût, cjiigdei iudiciû fuilinerenô pofliint’annô rede dicimm hîc femp ineflè nobis peccataCnecm-nifi peccatis conipex dus dei nô ferendus^et iudiciû intolerabileefEDeinde fi in’ünt hç fordes S^immûdidÇjdonecuctus Adâprorfus conficiaf,mirûfinôiniuntadânatagcneratione. Tertio, fi tametfi infunt hae fordes atcç immundiciç, tn contedae Chrifii P U! traten ô imputantutjôf ceu côfcpultae iniudi« dû dei nô ueniunt, certe ineft, quod iniquitas eft, amp;nbsp;Deo per fe difplicet,difplicerecp facit eos,quib .ineft, ncc tn il« los côdemnatrga nô imputât,quia in iudidû dcfproptcr inter ccfltonem mundiciei Chriftï, nô uenit. Quarto,fi tS demû in beatâ Chrifti pacem admittimur,dû abolito ue« teri A dâ, ab olitç etiam plenè illç fordes fuerint,uidemus has fordes,quang côdonatas,tn fie deo haberi peccata,et efiè abominationi,ut ilhs fôrdidati,in regnû eius gfedû, in quod nihil iinundû ingredit, puenire nobis nô liceat.

Ex his ergo intell igitur, nihil prætcr rationem redam, nihil abfurdi,utcalumniatur manifefla abfurditate Pighi us,uel landos patres, ucl nos dicere, dû côfîtemur fecuti feripturas, nos per innatâ illam prauiutë, ante baptifina tn ofFenfa Sé ira. dei côftitui,et çtcrnç dânationis reos fie« rit poftbaptifma uerogt;fiquidem illi nô aflêntiamur, mini me:etfi peccati nomineeâ folum prauitatêintenigas,qiïç adu reos ir^ dei teneat,ficut D. Auguftinus alicubi inteï Iigit,antc baptifina peceatum elfe,poft baptifma nullum» Pighiû uero ut contra uerbû dei,ita etiâ côtra omnem Ec Affifnati» clefiam,omnemcpredam,piam SCreîigiofamrationêjac etiam contra fuam ipfîus confeflîonem ftriberc, concupi icentiâcarnis,necih paruulo3nccinadulto,necante,nec poft baptifina proprie ôë uere elle peccatû»

PatctSCilIudjrat/ones quib,hocconigtt,nihi1eflcquam fophifticos clenchos, Vt,côcupifccntiam,quod à natura amp;nbsp;naturae auth orc infit,ineuifabi!iter,nemini pof fc deputari pcccato.Et infantibus,quiaufii rationis defn tutifunt,nullam pofle necimponi legem,nec imputarf iniquitatem, Concupifeentia enim de qua cum Ecclcfia Ioquimur,dcprauatio ilia naturae,ôf uitium naturae, non ineft à natura, ut ilia à Deo condita : fed ut pcccato Adae uitiata cft:adeocp ab ipfo uitio naturaetquare cam uitium eire,2lt; peccato deputari etiam rationi conlentaneum NetefSitM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cumcp à Deo authore naturae non eft, nifiutpœna

peccati,tamex co non conlequitur,eam nonefie pec« ptccito catu”'* quam non exeo, quod immittit earn Dominus, uttttu efl, confequitur,c£dtatemcordis,noneflepeccatum.Itanul non txcH^i peccati excufationem affèrtneceffîtas,in quam pecs

fant. cato uentum eft. Et certum eft,teneri lege Dei, etiam qui legem fuo uitio intelligerenon ualent. Qua enim iuftitia Cap. IX. quaefb, inquit D. Auguftinus contralulianum lib. j.a Ephef.y tegno Dei ,aut à uita Deialienatur imago Dei, in nullo Alienätur n’anfgrcftàlegê deic'Alienantur uero infantes à uita Dei rt«ita D«pç|. ignorantiam,quaeeftinillis propter cæcitatemcors dis eorum. Sed Pighius, quod Pelagius metu damnas tionis Ecclefiaftice non audt bat,uitam et uitam beatam, quæ nifi Dei uita eftenon poteft, infantibus etiam, extra Chriftum tribuit, de quo moxin confutationefententiae Pigliianæ diccmus ♦

infantes perigttoa riintiam.

duintun crimettt

Exhis quæhadenus de hoc originis malo difleruis mus,id planum abunde faeftum eft, nul la à Pighio ratios ne nos culpari,quod hocmalum originis uere ac propric peccatum efteaffïrmamus. fie 2C quartum Pighij crimen depulfumfit.

nos D. Auguftinnm noftræ authorcm faccrc fèntentiaf, cum no ft r a ab illius fententia, utfalfb criminatur, pluri« mum diffîdeat.nam aitD, Auguftinus côcupiïccnnam 111 am innatam atcp infperfam nobis, quam peccatum ori ginale omnibus ex Adam camaliter procrearis propriS iadt,ab Adam tradum, intelligere earn côcupifcentiam, quæ catnis tantum fit, non etiam mentis ôC fpiritus : nos uerofentireearn elfe uitium,etiam uoluntatis,rationis, mentiSjfpiritus: ac omnium quæ ante regenerations funt inhomine. Cumcp D«Augullinus côcupifcentiam poft baptifmaomni culpa abfoluat,folum^nobis ad exerci* tationem QC agonem reliquerit, necaliter peccatum did affirmet,nifi quemadmodum fcripturam manumjoque lam linguam /rigus pigrû dicimus:nos contendere côcu pifcentiâ iftam,à baptifmate effc uere ac proprie peccatû.

Mirauero uis auertendià ueromentes,quæ ineftin confidentia fui,8Codioaliorû. Legit,procul dubio no lt;ndiligenter,Auguftinum Pighius:nouitquocp Thomä Kpleroftp alios Scholafticos non nifi ex Auguftino id dididflèjUt nomine concupiftentiæ,quam peccatum a' ai tiataorigihecontradum,uel materiale eius agnofcunt,in telligant deordinationem omnium uirium : ÔC tarnen afs firmare fibi permittit,nos à fententia D, Auguftini difcc dere, dum earn ÔC. mentis ÔC omniû inhomine uirium de prauationêintelligfmus » Ncc minus aperte falfum efle nouit: Auguftinum affi'rmare non aliter peccatum illam concupiftentiam dici, feripturamanus, oratio lingua, frigus pigrum dicitur. Scdcumalioquinimiumucrboj rû infumpferimus in refutandis fophifmatis Pighianis, quæ tarnen neminiucl mediocriterin fcnpturis uerfato fucum fecerint.et omnibus,quilibros D. Auguftini Icgc rint,notiftîmum fifjPighium utrumep D* Auguftino faU

fo adrcriberctfii concupifcenti'am ab eo profola cartiis 8i non totius ueteris h ominis deprauanone accipï: amp;nbsp;affir« mari cam non aliter peccatum dki, ea metonymia,qua cfFcdui nomen caufæ, ÔC caufæ effedus nomen imponilt;» tur;^ pauciflimis hocenmcn retjdemus,

Ignorantiam enim 1 cgis diuinar ÔC. infîrmitatem illam ^lena uoluntatefedandi ( quæ mala mentis funt) ineire 2 peccato originis uiùa, quàm diligenter D, Augufti* nus Ô£^ $ copiofe in libris fuis docetf De quo ÔC fiipra 1 o« cum unum adduximus ex libro de peccatorum meritis et remilTquem fi cum qs expendas, quæ eodem capite Sgt;C ic quentijhac de re difleritjmiraberis, qui Pighius, qui nihil uidcriuultolcitanteruellegere,uel icriberc,inanimum induxeritaffirmarej Auguftinum malum ,quod à uitiata origene contrahi cum Ecclefia Catholicaagnofcit,fo« lam carnis, id eft, inferiorum uirium prauam côcupifcen tiam intelligere: ÔCnonetiam deprauationcm mentis, DepecMt uoIuntatiSjUiriû fiiperiorum, Sedley pie Ledor caput tnerit.cy ôifS.fecundilibri, Vbiinterioris hominis uetuftateni rtiniß, nbsp;nbsp;uitiofam,tum primum plencnouitate commutandam ex

Paulo docct, cum plena extitcrit QC corporum régénéra* tio.Ibi certein malo originis ponit^omneid quo Chrifto diflîmiles fumus, hoceft, totum ueterem hominem,tam interiorem quàm exteriorem «

inurvr ijo nbsp;nbsp;nbsp;interior,perfeda in baptifmo nouitas fit ret, non dice

in Uftufla, dedicindiemadhucrenouatur,nondumtotuseftreno* te,hoctft. uatus: de in quantum non d urn eft renouants ,in tantum inuttio ori adhuc in uetuftate eft.Proinde ex hoc q ued adhuc in ue* ^inii tfi, tuftate funt, quamuis iam baptizati, ex hoc etiam ad hue funt

funt filq fæculj.Ex hocautcm quod innouitate funt, hoc di ex plena amp;nbsp;perfeda remiflîonepeccatorum.’ÔCquan^ i»trinfecut mmcuncp illud eft,quod fpiritaliterlapiunt,eicpcongru^ os mores agunt, filq Dei funt. Intn'nfecus enim exuimus ueteremhominemzamp;induimus nouum, quomamibide ponimusmendacium amp;:loquimuruen'tatcm,0C cætera quibus Apoftolus explicat quid fit exui ueterem homi's ntentise/l nem,0C indui nouum, qui fecund um Deumcrcatus eft ßcmtnda» in tuftitia SC fanditate ueritatis.Hæcille« At uetuftas pec ««»». cati e ft,0^ uitiatt ortus : QC ficut iuftina men tis eft, iu ÔC. in iuftitia,qua tenetur homo uetus:0i tenetur ab origine ui« tiata . non igiturtantum inferiorumuiriummalumeft, id quod ab Adam trahitur uitium,

Et paulo infra icribitProinde in quantu fimiles ( Chri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fto) in tantu régénérante fpiritufilij Dei fumus,in quan« turn autem diflimiles,in tantum fill) carnis SiC fgculi.lllinc ergo peccare non pofrumus:hincuero fi dixcrimus,quia peccatumnon habemus,nofipft)s decipimus,donec totu tranfeatin adoptionem, amp;non fitpcccator,SCquæras lo cum eius,0^ noninuenias. Hicuides Auguftinum in ho minepeccatum agnoftere omneid, quo Chnfto diftimi« lis eft. Sic autem uitia funt fuperioris portionis, ut eft ignoratio mentis ÔC infirmitas uoluntatis. Inde SC infra cap.i^-Jguorantia ôôinfi'rmitas uitia funt que impediunt uoluntatem, ne moueatur ad faciendum opus bonum, uel ab opere malo abftinendum iuocatqj fubinde hanc iquot;/”’'** mentis ignorantiam hoi rendam ôi^ miftrabilcm : SC ne« gat in Chrifto ,ut quæ uitium fit damnabile,eandem

KT ni-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minis, non

Etin lib.de Natura SCGratiacap.j.Naturaquippeho homo tan* minis inqt,primitus inculpata,et fine ul!o uitio creata eft, turn medi* Natura uero ifta hominis qua unufquifcp ex A dâ naftif, co indiget,

Tohintit-- ïam medico fndïget, quia fana non cfl. Omnia quid cm ttfanänon bona,quae habet in formatione,'uita,fenfibus,mente,4 fummo Deo habet creatore ÔCartificefuo : Vititim uero, quod ifianaturaliabona contenebrat SC infirmât,utillua Vita ,{in^ minatione ÔC curatione opus hab eat : non ab incul pabili uitUt^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contradum efttfed exoriginalipcccato,quod cô=

Q«od 'illu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libero arbitrio, Ac per hocnatura pœnalis ad

tninationt u’^^didam iuftiflimam pertinet, Si enim iam fumus in V curatio Chrifto noua creatura,tamen eramus natura filq irç, ficut neopuiba 6Ccæteri.Deusautem quidiues eftinmifericordia, pro« ptermultamdiledionem,quadilexitnos: ÔCcûeflèmus htminatü mortui delidis, conuiuificauit nos Chrifto : cuius gratia CT curatu, fumus falui fa di, Vel ex his ergo tantum locis uidet quir Deo uis D. Auguftino uitium £gt;(. peccatum contradum ab Adam,non folumintelligi inferiorum uirium concupû fcentiam : fed etiâ deprauationem totam hominis, ut ab Adam carnal iter procreatus eft,

SoletquidemD, Auguftinus dum demalo originis toquitur, id quod eftineo craflius, atque ob id omnibus notius præcipue proferre, cupiditatem icilicetillam,quae ut corporalis uoluptatSjita altjsuehementioreft,Cumcp Pelagiani EcclefiamDei deco calumniarentur, quod co ßtetur concupifcentiam innatam ÔC infperfam nobis, no bis malum SCdamnabile uitium efle, quafi hacfententia nuptiæ damnarenude ipfa quocp uenerea cocupifcentia fçpemultSdifputat. AtquiaprçceptSdomini, No côai pifces, adduce re folet, ad oftendendO inefle nobis dams natam concupifcentiam,fan’s liquet,eum deuniucrialicu piditate loqui : in qua SC deprauata concupifcentia oculô rum, atqj mala ambitio continetur : quæ non abfcp ratios neexcitantur.Et quia ncc iftæ cupiditates cxiftcre in hos minc,atcp agere eum a lege Dei tranfuerfum pofTent, fi

mcns,SCfdentia,amp; confydcrationercdi/atis firmaeffèt, nuf^ non queritur de miferabili ac damnabili, cum igno rarione,tum infirmitate mentis atcp uoluntatis : ÔC confite turhæcmalaab AdamcontraAa,amp;pertïnercadmiferia *llam,quam patiturhomo ab exordio natiuitatis fuae : à Ljtro lt;ie qua,nifidei grariamChhfto,nemoliberatur. Didtqjho lib.arbiLK minem propter hæc peccata, quia no poteit uidere qualis éfTe debeatjUec ual et efle, qualem fe efle debere uidet,nó cflè bonum:necetiam habereinpoteftateutbonusfitjn deeft,($ horrendam uocathancignorantiam,06infirmi-tatem,^ addit^non carniSjfed mentis.

Hæc,amp; quçfupraadduximus,aperta{untetfuntlibri huius Candi Pattis huiufcemodi confeflîonibus lïfidicp referti: quamobrem admodum indignum Pighio eft j remi/jT. negate Auguftinum ponerein uitio Ôriginis, uitia men v cap, ult. tis,uoluntatis,ôô fpiritus. Bellum uero hic argumentulû obrjcit. Auguftinum adferere carnemperconcupifcenje tiam concupifcere aduerfus fpiritum : non igitur ponere concupiicentiam malam in fpiritu.Ita enim ludere homo tiymijs ilium iuuat. Spiritui regenerationis in Chrifto, qui contra carnem concupifdt, nec nos aliquid uitij, fed uirtutem potius tribuimus, qua concupifcentiacarnis re primitur:at in fpiritu ,qui carnaligenerationeadflatur^ nifi uitium infit,non erit caufa,ut reftitui eum ad integri« tatem primaeuam cum Paulo precemur.Sed de his amp;fui: prafatis;Porro quodaddithicPighius Auguftinum, co eupifcentiarn,quâ ait ante regencrationem peccatu elTe, poft regeneration?, non fol5 ab omni reatu,fed etiam ab 'omni culpa abfoluerc: SCtantum ad exercitationê SC ago nem nobis rel inqui: nec aliter peccatum dici, nifi quems admodum fcripturam manu, loquelam linguam, frigus pigrum dicimus, clariflimis uerbis affirmare: hoc clarifi:

fîmefaîtumeffêjCaloca facile conuincunt, qu» exlibrfi D, Auguftini fupra adduxi. In quibus legis fandum ui* rum dilèrte dicere, uitium ohginis non tantum ideo diet pcccatum,quia fit SCefFedum,ô^ caufa peccati: fedetiam idco âSdici ÔC efle peccatum, quia ineftei inobedientia contradominatummentis:quiapeccati titilfatione mo« uctur : quia praua dcfÿdcria commouet. Ad certamen quidem relinquinobishocmalum,cumdominus propt tius omnibus iniquitatibus noftrisreatumeiusremittit, donee fànctctiam omnes languoresnoftros ,hicfandus pater multis in locis afFirmatiat fimul nô tacet,quin ubicp dare SC multis teftatur,hocmaîû uitium efle deteftandû, Deo difplicens,quôd miferos nos,ÔCquantum adipfum mais attineqfi non Chrifti merito contcgeretur,alienos i regno amp;nbsp;uia deireddit : contra quod precari ppetuo de* beamuSjlibera nos à malo.Relida nobis eft ad certamen, fideicp excrcitiu, etiâ ipfa diaboîi fuggeftioxo aSt non ef ficitur illâ nô efle fceleratam ôd abominabilë Deo.Ex hi» ttaep intelligitur, ôdquintum Pighîj crimen'nihil mani* feftam ealumniam clTe/ieut ôd cærera, N am qui de bis rc bus iudicare polTunt, fi quç ad reuocata per Pighium (b* phifmata Pelagianoi5^refpondimus,religioféexpende* rint, uidebuntindubie, ilia nihil futilia humanæratio* nis cémenta efiTe.quæ dodrinâ E cclefie ne ohfturare qui CJttjl» mo* ^^’’’^^^^«labcfadare pofliht.Iam ergo adexcutiendum tM pighiu confutandum Pighîj, uel potius Pelagianoi^ per Pigs M fenien= hiumrenouatumfigmentum, progrediemur.

tutmPcclt JCONFVTATIO DOGMATiS PIGHIANL fia de pro* quot;p^Ighius, ut initio huius d ifputationis expofui, rationt paginepec £ fuæ,^'fcripturtsdeiaddidior,cumuiderenonpoi* MU ^’^lt;‘/«fet,quo iure peccatireus tcncretur infans,quinondum quid peccatum, autredcfadlum fiqnoflcqueattnecinie quicquâ habeat, quod noningeneratumei fit,atcp ideo.

ORIGINaLT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«e4

‘ Ut collig»tjUaf«ralCjó^ purum^fandum^ opus Def ßt,iült; dkauit Qi affirmare in anfmum fnduxit, dkere infantes nafei propria aliqua iniquitateinfedos,quaripfosiniu* ftos abominabiles Deo reddat,non efle abfurdum tan tum, Qi cum omni ratione pugnans : fed etiamin Deum impium Qi blafphemum, hinc enim confequi, à Deo, cu ius figmentum infans fit,quantus fit,immitti eamini« quitatem atcß eo Deum ipfum eius iniquitatis, quam in infantibus condemnct,teneri.Cum autemfimul perpen« deretferrinon poiïè,utdiceret infantes non cum reatu peccati nafei, propter quod aliquidfubirentcondemna tionis ,excogitauitueteri Pelagianorum blafphemiæta^ lem colorem.imonullum colorem:namlicetuerbis Ca^ tholids de reatu Qi condemnatione peccati originalis, quæ non nifi Chrifti fanguine tolli polRt, loquatur ,mox tarnen eaipfa uerba interpretatione dilucide impia , Qi germane Pelagiana rurftis tollit : SC ipfiflimum Pelagij Qi Celeftij dogma reuocat,fiCauget,

Didtenim originis peccatS, nullum aliud eflê, quam ipfius Adat peccatum: quo ille acceptum praeceptum dei trafgrclfum, meruit fibi et fuæ pofteritati adimi donailla rupernaturalia,quib.feille,naturalicetmortalis,6C uarijs pf^cato infirmitatibus fubiedus,acorn^tione3£^ morte præfer= originah uafTetrSC offieijs iuftitiat, citra difncultatem à carne repu- nbsp;nbsp;pighiti

gnanteftudu fret:fi àtranfgrelTîone præcepti diuini fibi, reuocat^i. utfacflepotuiflètjtemperairet, Etin horum donorum amillionem, totam illam Dei iram SCcondemnationem ponitjCuius obnoxij natura,id eft,utipfe interpretatur na tiuitate fumus. Infantes enim dicit omnes nafd natura innocentes,deo charos.’SCfi hinc,inea,inquanafcuns turinnocentia, décédant, uidlurosiucundeacfœliciter: abfc]^ ulla triftitia de eo, quod fupernatmali ilia beatitu»

dîne carebunt,imoaitillos Deiim ex toto cordc,totacp antma,amaturos,laudatiiros,ô^ de eius erga (è benignita te ac bénéfices gratias aduros,

InhacPighi) fententia pie Lccflor, quid quæfb Pci agi anæ impietatis defy deras^Ca put enim controuet fiæ,quç inter Pclagianos,ÔC Ecclefiam Chrifti fuit, erat tota de tra ducepeccati,Anpcccatum,iniquitas,uitium ,ab Adam tn omncm pofteritatë tranfeaf,eamcp ficinquinet,Deoc^ aduerfariam conftituat, ut ab ea neccfle habeant liberari per Chriftum,etiam infanteSjperituri xternum,nifi ab co regenerationc mundati fucrint:an nthil peccatiautuittf , eiufcemodiab Adaminpofterostraducatur. Pciagius I ß 'd be ’i’^cipulus eiusCeleftiusinfententia Pighijerant Ce^ edto orfe • ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim, ut com mem orat D. Auguft.I ib. contra Pel a

Zit.a.fd.ff. amp;Celeft.a. dicebat. Peccatum no nafcicum ho mine,fed poftmodum exerceri ab homine : non elfe de« liëïum naturae,led uoluntatis. Pelagius. quolaudabi’es^ Vfrt4Pe= uel uitupcrabiles fumus,id non nobifcum oriri, fed agi a lagij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis: nofcç ut fine uirtute, ita fine uitio procreari : co

quod ante adionem propriac uoluntatis id foluminho^ Eodemlih. mine fit,quod Deus condidit. An uero non haec Pigs hijSCfententiaefi:,0lt;lratio,curin eafententia efleuelitf Necenim aliud ubicp crepat,cp proprio peccato no poflc tcneri, qui nulio fit uoluntatis proprio arbitrio. Et quia in recens nato infante nihil infit, quod non Dei opus fit, non pofiTe infantibus quic$ inefie uitrj: ne Deus uitij author infcribatur.

At propter hancipiam Si fententiam,ôlt;^rationem,Pcs lagius cum difcipulo fuo Cclefiio, utpcinitiofi hçretici fententia Sigrat’æ Chrifti inimici, abEcclcfia Chrifti refetfti funtî vt PcUgio rcdiflimecommota funt,fefteD. Auguftino,contra authores .Epifcopalia Concilia, dawiMt«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftolica

Apoftolica fedeSjUniuerfacp Ecdcfia Romana,Roma* nurnqp imperium, donecrefipi (cerent de diaboli laqucis. Ergo hdci Catholicæell,confiteri,tranfiflrein omnes filios Adam Peccatum originalejregenerarioncpurgan* dum:nafd omnes qui ex Adamcarnaliter procreantur CÛ uitio,immundirie,et iniquitatetquç non à regno tantn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pj

Chrifti,fed etiam à uita uera excludit,ÖC in eternä miferiä u^ianof. dett-udit:nephandi uero ölt;^ hæretici errons, QC dogmatis peftiferi Pelagianoru ( bis enim titulis fententiam Pightf infigniuit Ecdefia Catholica) nafd quidem omnes filios Adæexones regni cœîorum,fed nihil trahereeoiuitq ab Adam:nullanafdcontagionepeccati:Chrifticprlt;gc ncratione non redimi infantes demalo ad bonum,ftd de bono ad melius :de incert« conditionis uita, ad certo fc« licem,

Pighius ucro impietatem Pelagianorum duabusad* iedlionibus auxit. Vna,cum quæftionem de traduce pec cati Ccleflius ÔC Pelagius rem effe uol uerint quæftionis, nonhærefis, amp;nbsp;de quo errare uenia dignum fit, Pighius fententiam Ecd efiæ de traduce affirmât abfurdam, im* poffibilem 8C in Deij,naturæ authorem, impiam amp;nbsp;blafi phcmam efTe, Altera,cum Pelagiani de conditione infan tium,qui fine regeneratione Chrifti moriuntur,in medio teliquerint/ fcripfi't enim Pelagius fine Baptifmopar* uuli moricntes,quo no eant fcio:quo eant,nefcio.)Pighi us uita illis a ddicit natural iter beatam,hoceft,ca abfblu* nbsp;nbsp;nbsp;***

Ita Pighius ultra Pelagianam impietatem contra Ec* clefiae dodfrinam prouediusefl.Nam quod fein fpeciem focietate dogmatis peftiferi, propter quod Pelagius 0^ Celeftius damnati funt,adferere conat, confitendonemt nem communilege ex Adam nafci'nifiuinculo illiuspec

cat' onginis, iræ filiiim, mortis ream, damttationicÇ ob« Pclagiani, noxium quoufcp indc liberetur per mediatoris noftri Jes «Kk ttihil nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti grati'am : hanc tarnen fuam ipfe confcflionem

mali moxeuertit,connnenter adtjdens:fc perdamnationem ter exclue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exdufionemàregno coeleftis Hierufä«

lianem^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pelagiani dicebantinfantes nifi regeneratos

ib r dt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;participes regni Degac proptcrea tantiwn bapti

ArfÆ ge zari,ut mgredi'in regnum Dei polTent, ttiie huma^z nbsp;nbsp;Proinde ficut illi, ita ÔC Pighius id tota fua difputatio^

Huni tra/f = ne contendit, nihil eiïe in recens natis, quod non fit Dei fijIJi. nbsp;nbsp;nbsp;opusn'deoqjnafcieos abfep uitio^ô^ deo charostqui nihil

non d digit eorum quæfecit:ficpin ea innocentia mori« antur, uiduros iucundeatcpfeliciter : totoep corde actoc Pighiut na ta anima Dcumlaudaturos,Vimcpconcupifcendtaducr twie condi fus fpiritum, boni ignorantiam, ÔC ad perfequendum bo tio«er flt;t= num infirmitatem, mortemcpipfam naturæ tribuit, non fit, Conçu pef^fatoinec quic^ in infantibus peccato Adç ôd irç De», fifetntum genus hominum indeprouocatæ acceptû fert, $ quod

*'^^t:untur abfcp dono illo fupernaturali,quod Adamo tatem^r t^oHatum fuit: quo, fi pollcrent,carn€m haberentfpiritui ' morigeram,amp;expertem monis.

Muî to itaqüe minus iræ ac condemnationis Pighius in non renatis per Chriftum agnofeit, qua'm agnouerint duobuiex= Pelagius ÔC Celeftius : qui licet amp;nbsp;ipfi traducem peccati cedit into non admitterent : ÔC exclufîonem tantum à regno Dei, pietatem peccato Adæ acceptam ferrent, tarnen, ut didum, nee fidem Ecclefiædepeccatipropagine,in Deumimpiam, blafphemam blafphemabant : nec beatam con« ditionem infantibus non regenitis tribuebant : quod utrunquefacit Pighius, Eademigitur, imo grauiorc Pdagfus ô(fCelefl-ius,utimpiefate,ita 8é côdemnatione Pighius tenetur. Cumque in hac tanta qua£ftione,in qua pro prie

propne fides Chnftiana confiftit ( Chrifti cnim rca demptionem nemo noflè poteft,qui nefcitex quaper^ ditione illeredempturus nos aduenerit ) ab uniuerfà Ec défia Chrifli difcedit,fynccram^eius de m'n'ata naru-ra noftra confelfionem impiam in Deum ôt^ blafphe*'*^^ mamfacit, ac peftiferiim Pclagtj ÔC Celeftij dogma , à tota Ecclefiaipfa quoque Romana fede,ciii alioqui Pighius omnia defert,damnatumô£ anathcmatizatum, reuocat, ÔC impierate ac blafphemia augct, iudicabis Chhftiane Le(Qor,quidci thbuere incæterisdebeas,ÔC quanti facere, quod fe Ecdefiæ definitionem fequi ubicp iadat,nosuero ab ilia recedcrefalib criminatur,

Valebitindubicapudte,Ecclefiç,non Auguftinitant« fentenria, quam hic uir Dei incondemnatione Pelagîj £lt; Cel eftq latam ab Epifcopal ibus Conciltjs, à fede Äs poftolica,2lt; non Romana tantum,fed uniuerfa Ecclefia, Augujhnut comemorat, quælibrofecundocôtraPelagiûSCCeleft. cap.ï^. depeccatooriginali ficinquitjdefcriptaelEQuifquisab illo humanam contcndit in qualibet ætate naturam, non l'ndigeremedico fccundo Adam:quia nonefl: uitiatain Gratiie primo Adam’no in aliqua quæftionc in qua dubitari,uel Chrißiinic errarifaluafidepotefl;: (èdin ipfarégula fideiqua Chris micui,qui ftianifumus,gratiæDeiconuinciturinimicus,$ichabet negatnat'u fententiaEcdefiæCatholicæ. Ergo huius iuditioinimis r‘(nosui=t cos gratiæ Chrifii, ÔC ab ipià fidei regu’a, qua Chriftiani fumus,deuiushabenduscfi:,quicuncp negaritnaturam homtnum,itain qualibetætate uitiatamene,utnifiper Chriftum finari feruaricp nemo hominum pofiît.

Cum itacp pcfttterQ Pighq dogma à tota Chrifii Ecde fia pridé damnatû etexecratû fi t,ct dogma ecclefiç de pcc cato originali fupraex fcripturis euidcntifil me demons ftratû,eiïe fcilicctillud uitiû humarte nature à uiriata etdâ

Data genérah’one ingenitum,quo homo totus nequ5,ini« quuSjôi^ Deo aduerfan«s,eocpïuftac ÔC fempiternaeirae Dci filtus nafdturjactcrnamorte condemnatusinifi rege* nerationeChriftiab hacha hberetur:tumetiâoftenfum fit, futiiia fophifmata fint, quæ contrahatc Pighius no tam excogitautt,^ à Pelagianis mutuata reuocauit : non eft opus utad confutationem huius Pighiani amp;nbsp;Pelagia* ni,nefarq cômenti,ahquid amph'us adijciam.

DenjortB Demonftratio dogmatis Ecclefiæ clara,euidens,ôô ir« ftratio con rcfragabi'h's extat. V t Deus un us, l'ta etïam unus media* fißionif tor eft Deiamp;hominum, homo lefus Chriftus:perhunc Ecclefiafii^ itaque folum patet omnibus hominibus,etiaminfantt* c£depec= bus,reditusadDeum , reconciliation pax cum Deo, wtoongfc tranflatio è poteftate Diaboh',inrcgnum gratiæ : ante quam perceptam regeneratione in Chrifto, impij QC inie mid Deo, ÔC tmacipia düboU funt,quicuncpex Adam comunilege procreati funt, Non eftenim nomenaliud hominibus datum fub coelo,^ nomenlefu, in quo opor teat nos faluos fieri : hie fol us feruatfuos à peccatis:Ergo extraChriftum quicuncp hominesfunt,ut funt omnes nondum in eo renati, etiam infantes, perditi funt:n per* diti peccatis:ijfcp quia non àfe perpetratis, indubie inna« tisj: quibus concept! fcilicet n in utero matris formati, ficep contaminati fiint:ut nemo eorum à forde propria mundus fit:ne quideminfans,cuius uita eftunius dieifii per terram. Et quia extra Chriftum hominibus nullaui* ta,fed ira Dei,n pœna.peccatorum ultiOjmors ftmpiter* na parata eft : nec uiuere uere, nedum uiuere iucunde QC féliciter poffunt infantes per Chriftum non regenerat/Jn Chriftoenim,non extra Chriftum uiuificanturomnes:ut ctiâin Adam omnes mortui funt. Et qui no manducaue tint carné fi^biberintianguinem filij hominis, quod re* natis

o R I (J I N A L T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»r

tiatis tantum conccditur, non habent m'tam in fe, Hane Demonftrationem kgis apud D. A uguftinum in omni bus quidem libris quos cotraPelagianos icripfit,copio* Ce et dexterrimc explicatâîfingulari tarnen copia teftimo niorum fcripturæ exhibait earn lib.de peccat^merit, QC te müTà cap.2i,uf(pad cap,X9,

Hanc Ecclefiæ fidem omnes catholici patres prædare confeffî funtjUt fupra oftendimus, Agnofeunt enim den innafà ui» te ferpentis totum genus hominum uulneratumjinfuib tium etpa p^ccati ueneno : ut nemo à peccato mundus, nemo à uita tres conßa Dei non alien us nafcatur : contravtam fatentur contagio tentur. ne obnoxiç generationis iniquitatem ôi. malitiam,coilu-uionem uitiorum,contagium terrenæ corruptdæ.

Idem confitetur tota bcclefia, etiam facramentis fuis: quæSC infantes baptizat, QC baptizat in remiffionem confeßio peccatorum ueram : eorum fcilicet, quibus illi pro ~ (jg peccat» prijs detinentur:inquibus concepti funtSdfoti in utero orig, in bit ma.tris fuæ: nee tantum ideo^ut regni Chrifti,id eft,felici= ptifmdtt, tatis fupernaturalis participes fiant : à qua tarnen nemo cxcl uditur,nifi fuper quern manet ira Dei in finem, SC eft uitae ueræ exors, Rede itaep ut inimici gratiæ Chriftijôi negatores redemptionis Chrifti iudicati funt patres Pig^ hijjPelagianijet inillis ipfe quoep Pighius:,ppterea quod nafci homines fine propria iniquitateaffïrmareaufi,eo negarunt dominum,cômunem ÔC unicum omnium hoa minum ad Deum mediatorem,amp; peccati expiatorem,eG feamp;infantium refum,hoceft,à peccatis reruatorem,quae illi nimirum innatahabent, non perpetrata, Sed uidea* mus quibus fcriptuhs ôô rationibus Pighius reftituere peftifcnim Pelagtj ÔC Celeftij dogma laborer. Scripta* ras has add U eit»

Pdagiana impietas euidentiflïme confutatur. Per unum cni'm hominem ait Apoftolus peccatiim in mundum ïn* greffum elTe,amp; per peccatum mortem: ô^ücin omnes ho mines mortem peruafiffe : in quo omnes peccauerunt, Item,ex nniusdelido multos mortuoseflè ♦ Item,iudiÂ cium ex uno in condemnationem progreiTum multo« rum, Etrurfus, iinius delido mortem regnafle per unû» Etiterum,malum per unius delieflum in omnes homines in condemnationem inuafifle. Item ^per unius inobedien tiam multos peccatorcs conftitutos elle- In his uerbis,ina quit PighiuSjApoftolum perpetuo et conftantiffime uni peccato unius Adæ ferre acceptum mortis regnum ÔC. damnationis,fub quo omnes conclufi fumus. Sed hocaf firmat tantû Pighius, amp;nbsp;affirmât contra uniuerfam Chri nxplktu ftiEcclefiam:neculloprobatargumento.

tur locut Ait quidem /^oftolus, per unum hominem pecca« Ro. f. ptr tum ingreffum elle : fed non ait in unum Adam, led in ttntutpecs mundum:hoceft,inomneshomines,quiinhûcmund3 cttum. nafcuntur.Et peccatum diciqnon tantum reatum pecca* ti, Ita cum dixiflèt per eiufdem unius hominis peccatum, mortem inuafiffè in omnes homines,adiecit,in quo uno, fcilicet Adam,omnes peccaueruntihoceft uitiatâ ab eius peccato naturam traxerunt. nam pœnam darepeccati, non retffe dicitur peccare, Ita cum ait, unius Adæ delieffo multos mortuos,ô6 unius iudicio multos condemna* tose(re,id,quiafubiufto ôddementi Deo nemo aliéna peccatum luit, iplê peccati punts, indefadnintelligit, qgt; codem Adæ delitffo omnes infeeffi, eiufqj contagionena feunturcontaminât!, Concludens enim hæc Apoholus fubiecit.Quemadmodum per unius hominis inobedien tiam multi peccatorcs conftirutifumus : fie etiam per obe dientiam unius iufti confiituentur multi. Atnon retffe didmur peccatorcs conitiluti, quia rei fumus alieni pecs

0R.I6INALI« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;««•

catf,f pß nero abfqj peccato: quo P/ghi’us intcrprctamens to jCludere hanc Apoftoli fèntentiam conatur : fed quia inpeccato ipfi quoep fumus, Chriftus,uthoftia pro pec^ catiSjfoh'ta fcripturg metonymia peccatum diciturat pro ferat Pigbius unum feripturæ locum, in quo peccatores dicantur,qui funt omnino ipfi abfcp peccato: amp;nbsp;detinen^ turtantum obnoxrj pœna propter peccatum alienum,

Et qua Dialedicaualet lila cóièquentiac'Ab unius de= lió:o peccatum,mors ÓC condemnatio in omnes homines inuafit,ergo nihil peccati inipfis hominib, innafcitur, in quos peccatum, mors, ÔC códemnatio peruafiiTe dicitur. fed tantum ob unius il ! ins peccatumjmortemjSC codenu nationemjpeccatores funt,moriuntur,et condemnantur, Siciicro eft Pighij hicenthymema.Certefi ualeteacófe-quutio ualet amp;nbsp;ifta, Vnius Chrifti iuftitia,uita,felicitate iufti funtjUiuuntjamp;felices funt, omnes qui Chrifto infiti funt, ergo ita per Chrifti iuftitiam, uitam ÓC felicitatem, felices funt: ut nullam pror.ftis ipfi in fe iuftitiam, uitam, felidtatem habeant ♦

Sed quid opus uerbis eftcPaulus hoe eodem capite prædicat, Chriftum pro nobis, cum peccatores impij, amp;nbsp;Pighiut ut inimici Dei, at(Ç hinc morti fern piternæ addiÆ eramus, tam O' mortuum:fuacp mortenos in gratiam Dei SC uitzm refti-tuilTe: hoe ß non etiam ad infantes pertinet: neepertinet f‘fgt;ittb.tri‘i ad eos Chriftus,SCnon eft ille etiam infantium b:fus, Vi^ des pie Ledor, ut Pighius crucem ,ut precium mortis Chrifti,amp;uimrefurredioniseius,totamq5humanigene risfadamperChriftSredemprionem,quodadinfantesy-j-attinet, ÔC ipfam hominum naturam, euacuet amp;nbsp;fruftra^ infaatiuKt neam faciancS nihil prorfus malia'peccato A dæ in infan iep«, tes,qui priufc^legis cognitionem pcrdpiât,moriuntur, tranfire agnoicat : pratter folam carentiam doni 1 upern a

DE PECCATO ftirah's: fine quo tarnen lucunde ôi. fcli'dtcr uitjere atn*re Deum toto corde, fiC furnttia cum læntiaDeum cdebraM re poterunt in {èmpiternum . Quod ipfum tarnen do« Pol.io. D* numutextenuet, icribit non admodum uehfimile effe, jputatios tantaSjtanô^ multas in fecôttnuilîeuirtutes : quantas nos ani'm' prædicamus cum fanÆs Patnbusxum Adam tentatio« ni tam leui'cuiæ ita facile ceflerit»

Altera feriptura quam Pighius pro reuocandaPela« Ezech-1®, gj'ana impietateadducit,eft locus file Ezechieîis ÔC Hie« lereinix.il yeniiæ, neminem fubiufto Deo alieno peccato premi: qucmlibetfua,uel iuftitia uidurum,uel iniquitate mori« turS.Sed Pighius,nonnos,ut lupra oftendimus,in hunc Pfÿ/jw in locumimpingit. Nos enimunumquent^propter fuam ipfius prauitatemifi non propria iudicatione ÔC uolunta« ttocëtibui te,contagionetarnenuitiatçgenerationis coniraclam,cö ^licnäini^ demnationi fubrjeimus. Pighius autem dicit infantes re« qnitatem gno Chrifti excludi,ob nullum fuum,ièd tantum ob pec* tmponit. catumprimi Adam.Nonnosigirur,fèd Pighiusa,liena, non propriainiquitate damnari infantes affirmât: SC hu pcredicit eorumdentes,qui labrufcamipfi non degu* Ifanint.

ArgKwe«* turn Pighii

Contra condemnationem infantium nonregenerato« rum affertiftud «Dominum,cum deextremo iudicio uer infantu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faccret,non numerafle infantes inter eos,quos fe con«

Börenrf« demnaturS ad Gehennam cum diabolo SCangeliseius non nux prædixit«Sedeodemargumento,fîadmittidebeat,con« merantur dudetut,infantesnecadmittendos inregnum Dei,ctiara inter con~ baptizatos ,namnechos dominus inter eos numerauit, demnanx qixos prædixit fe ad hæreditatem regni fui uocaturû,Ta-'' dos Hach, jçg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fjQt Pighius demonffrationes. Sic cnimeftSC

quod exalteroloco colligit, Qiio loco lignum ceciderit, wo con ent nbsp;nbsp;jpanet « ergo infantes poft hanc uitam in ft atu funt : in

quo acqmefcunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ratio

Rationes ucro air infantes dicatob Adæ tantum pee catum regno Dciexcludi,nullas:deeo autem,quod nuk lumeis innafcatur uitiumjafferteas^quas difloluinuis.In fantes,quia nee cognitionelegis.necfaailtatc hbeii arbk trtj ad obediendum legi prædiri funt,non poflelege tenc ri : concupifcentiam ut opus Dei óC naturaf non poffe efleuitiofam*

Nos autem oßendimus infantes, quamuisnunoraj: tionisuelliberi arbitrijadhucufu ualcant, tarnen, quia natura funt Deo SC legi dus rebel les: qua! es elTe eos,non folumfcripturaclaredocetjfed oculis cottidie confpidx: tudetia in natura,teneripeccatijÔ^efTefiliosiræ, Neceft^ nbsp;nbsp;r

natura amp;nbsp;authore naturæ Deo quod caro concupifdt aduerfus fpiritum, quatenus id iufta peccati pœna cft ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

fedauitiodamnategenerationis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

InhaCjinquit D.Àuguftinus,quæftioneubiquæn'tur, non cui rei creator,fed cui faluator b t neceflarius, non in= tuendum eft quid boni fit in proaeatione naturæ, fed quid in peccatomali:quo certumeftuitiatam elîènatu= pagaturM ram.Simulautem utrumcppropagatur,0^natura, ÔC naa tuntzTui^ turæuitium,quorumunumeftbonum5lt;altcrum main. u«w. llluddeconditorislargitatcfumitur:hocdeoriginisdâa Vieiainohe nationeattrahitur* Illi caufa bona uoluntas Dei fummi: dtentU huicmalauoluntashominisprimi,niud indicat Deum creaturæ inftitutorem : hoc indicatDeuminobedientig punitorem.DeniqîidcmipièChriftuspropterilludcrea andum fador eft hominis: propter hoc fanandum fadus efthomo.Hæcille, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tipdrnu=:

Porro cur Pighius infantes,nulla nee danfnec ftnfus h^ncefen^ poena afFici uelit, qui hinc,in ea, qua ipfe eis tribuit, inno pj centia decedunt, affert paralogifmos : in quibus fuo mo; ni pcenaia re fumitjquod ei unteprobandijmer^t, Nullum,inquit, (xpeüc^.

habcntinfantes in corporibus peccatiimïnoneft igftnr confentancum utaliqua afFicianturpœnacorporisJtcm, Voluntatem iudicio Dei repugnantem , cum hic non habucrint, jllic habeienonpoiïunt, nullam igitur fen* tient pœnamdamni: de qua cum triftaientur, répugna;: rent iudicioDei,amp;;haberent uoluntatem inordinatam, Atfcripturæteftantjamp;omnis Ecclefiafemper id credi , dit confefla cftjinfantes ex Adam nafci corpore ÔC ani mauiriatis Deocp rebellibus,quia inimici Deo,donee g Chriftum reconcilientur.Digni igitur funqut etiâ condê nationi iubiaceant corporeamp;anima,dum per Chriftum hac pœna libèrent :qui non uenit medicus fanis, fed çgro tisînô feruator faillis,ftd perditis. uenit,n, quærere et fal uum facere.quod perierat.

p. Seduide quâ altcrâ rationêadferat.Ecclefia,inquit, norèduiri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;requirità baptizandis de peccato original! pœnitê

turpeenitè tiâjnecinteriorê,nec exteriorêjcrgo nulla quoepillud pœ tidpeccdti na manetin futuro. Quis enim,adtjcit, exhorteturalium, crigiiid. cr ut de eo,^d non cômifiqnec ut cômitteret ullâ cauiam de gonullaid dit,pœniteatfCemisquoeuadat humanaratiOjCumuer pcenamil-, bo Dei fobtt i,ftris permittit cogitationibus, Nonexigit «et. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eigo à Baptizâdis pœnitêtia uitiatç naturçc'Ad quid igit

poCdtiir ab eis, ut renuncient Diabolo,amp;operibus eiits^ Qiiarcrcquiritur ab eis, utexpoliationêueteris Adæ jin Baptifmatc do:: o Chrifti collatam,et fidefufceptam,per omne uitâfuâ,pftquantt'Velpoftuntmortifîcâdg cami fueetexpurgâdg uetuftatipriorisgenerationis incûbere homineSjUt no pceniteateos huius peruerfitatis, öó uetu^ ftatis,quein carne cft^Vel erat cogaudentis fuo malo,ôô gratulantis Dei in fe open' uox ilia fMifcr ego homo, quis înelîbcrabità corpore mortis huius,

fit dolor de malo præten'to?, propria uoIuntareadmifTo» Uialîtorigr Sednecfîcnô euanefcctargument«ems.lnnouarioni.n, Pænitëâü, fugad luftitiâjUteaperficiar J toto corde omnis Chriftia^ dolendit nus ftuderc dcbet.dolendû igit ei eft de uctuftate peccati adhucinhçrcnte, At quarc dolen dû ,nifi quiaea Deo di^ fpIicet,amp;àDeo ahenatc'Redeigiturnoscolifgimus^San cîi grauati corpore mortis, natura malooriginis uitiata, gaDeorebellijfentiuntlemiferosefle^doIétqp ob id plu rimûjCrgo nifi hoc malo per Chriftum libcrcntur/em per miferijôC in pœnajCum fenfus,tum dam ni mancbunt*

Authoritates patrum pro hacnoua SC Pelagtanam fue peranteimpietate,infantes,ut fine uitio nafcijita etiam no renatos,tamcn uiduros no folu abfqj ul la poena,fed eti5 foeliciter in fumma diledione ÔC laude Dei, quia non ha«gt; bct,nullas adducit.Qiia coepittamêconfidentia,conatur Auguftinum facere fui,SC Pelagiani dogmatis aftipula torcm, de eo, quod originis peccatum nihil aliud fit,qua reatus peccati primi hominis,SC non aliquod uitium, quod in ipfisinhæreat infantibus: cum nemo fit ex uni-uerfa antiquitate,qui peftiferu hoc dogn'ia,nihil nafci ho minibus peccatiet uitrj,accuratius,accopiofius oppugnx ritjtot libris contra hanc hçrefim fcriptis.Quod cum difs fimulare non polfet Pighius,calumniatur uirum Dei ar-î gutnentoillo Pelagianorum,indignuin cfie iufiitia Dei, condemnare eos, qui nullum proprium peccatum ha^ bent,hue quidem depulfumeiïe,utinnafci hominibus peccatum dixerit: uerumante iftampugnam Pclagiano rum exortam, ac etiam poftea, quoties argumentis Pela^ gianorum non urgeretur,icnfifie homines uno unius Adæ pcccato,'3C nullo proprio nafci obnoxios,

Sed uideamus ex quibus uerbis fucum iftum conciru nare inftrtwent.Scribit D. Auguftinuslibre de duabus * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ee if

animabus contra Manichæos, Peccatam cflenoft poffc ßneuoluntate« .Dicere peccati reum teneri quenquam, quia nonfccerit,quod facerenonpotuit, fummaciniqui;: tatis et infaniæeft,Et lib.Retraclationum j Jnfantes non proprietäre uoluntatis ^fed origine teneri reos : Et pecca tum, cum Adam uoluntate fua peceaffet^in mundum intrafle, Item^paruulostenerireos ex dus origine,qui non fecit quod fa cere potuit. diuinum fcilicet ieruare ma • datum.amp;uoluntate fua peccauit,quilibcro,amp;adfacierv= dum, ôônonfaeiendummotuanimi noncarebat ,eique ab opéré malo abftirrendï fumma poteftas erat.

Exhis locis infert Pigliius« Yidesjinquit,in his omni bus quod illudoriginispeccatumdicat Non cquidem uimiîlam concupi/cibilêm camis,quam naturaliter fes cumtrahitjunufquifquenafcentiusn, fed illud unum nius peccatum Adæj quod ille libera uoluntate commis fittôC cuius reatu conftringuntur. omnes eius filij, Hæc Pighius,

At nos in bis Auguftïni uerbis nihil amplius uidcÆ mus quàm quod ipiê in illis amp;nbsp;uidit, ÔC dicere fe uoluiflê teftatur : cumep nemo fenrentiæ eius magis idoncus ins terpres aut fidel or tefiis eiTe poterit,quàm ipfe,eius inter pretationi ftandum eft. Difputationem fufeeperat con* tra Manichæos,qui infaniffimo errore introduccbant duoanimarum genera,unum bonum,de ipfaDeifubs flantia,in quo mhilpoflîteflê mali defumptum : alterum fi malum,quod nulla prorfus expartead Deum pertineat, dudbusani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quonihirpolfitboniineffe, Adhuncitaeperrorem

mabm con nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hçc duo ponebatexiomata,Péccatum non

îra tAdni= nifiuoluntatis elTe t Voluntarem uero non efïe nifi ubi chitofcap. firIiberras,quoduideatur,5lt;malumnoîendi,ÔCbonum iVJll« uolendi;. Ethincconclûdvbat neutrum genus animas rum.

rum poni pofTc. Cercum cnim eflc homines peccarc ,ôf qnofdam propter pcccatum damnari. qm' autem peccat, peccare anima, iam peccatum neutri animarn generi qd ponebât Manichæi,tribui poflemó bono, quia fingerêt illudeflè de fubftantia Dei:nonetiammalo,quia tiltaut uolutïtas deeflet,ó^ ideo etiam peccatum, fieque iam ma lumnoneffecautcerteuoluntas adeflet, ô^iamhuic ge^ neri aliquid boni inefTet, ipfa fcilicet uoluntas : coque pe nitus malü nó elTet. Huius itacp argumenti folS occafio ne,non propofito,quid peccatum fitgt;explicandi,Sandu5 Epifcopus definitiones ill as peccati uoluntatis propo fuit: ex communie^ hominü fenfu illa fumpfit, Peccatü nó eiTefineuoluntaterctjVoluntatcm non fine libertate,

Pelagiani autem, hoe, amp;nbsp;non fine calumnia pro fe arri puerant, ex eo fophiftica fua conuincere uolebant, Pèccatum paruulis nee Auguftini fententia tribui pofie: «o quod 1111'propriæ uoluntatis arbitriocareât. Hisitaqj deprauatoribus fuorum uerborum occurrens uir Dei lib. primo Retradationum,teftatur,feinud, quod dixc« rat,peccatum non efle nifi uoluntatis, dixifle, non de co peccato,quod etia eft pœna pcccatûlèd de peccato adua li,quod uocanf.Et id uere quidemjnam dceo peccato, argumentum duxerat, quod accidere cottidiehominibus notum eft. Sed ut oftenderetillud ipfum didum fuum, Peccatum non efle fine uoluntate,defend! poflè,falua «tiam confeflïbne peccati originalis, commémorât illa in Retradationibus. Peccatum infantium, etiamfi fit abfcp ipforum uoluntatCjtradum tarnen efle exuoluntate pri^ morum parentum:adeoçp nee ipfum efle fine uoluntate, fi non in opere,tarnen in origine,

Adrjcit autem codem loco, pofle etiam putarifa’fam' cflè iftamTententiam j qqadixerat ,nufquam nifi inuos

DB PECCATO luntateeffèpcccatum. Apoftolum cnimdixifTe, Si aiu tcm quod nolo,hocfacio,iam ego non operor illud, fed quod habitatin me peccatum. Et hinc de concupifcentia fubtjcit,qug licet non dicatur ita peccatum,quod propria uoluntatecommittatur,tarnen quia eiufmodi malû eft, cui donee fanetur,omnis fidc’is,quibene profîcitgt;ftudio« fiffîmcre’udaturjeuincit alibi hoc ipfo argumento, ut fupra commemorauimus hanc concupifeentiam, uerc peccatum, amp;nbsp;damnabüemalum eiTe: nec enimnifi dam nabilimalorclue^antur fideles bonofpiritu. Hanc ÔCin piæfcnti loco uttium naturæ : uitium contra naturam, Je uitiungquo natura fihj iræ fiimus uocat,Perlege caput totum.

Quod ergo hoc ip(b loco Pelagianis,rogantibus cur catholici pcccatû dicerent paruulorû, quorum uolunta* temnô tenerentream,rerpondit,paruu!osnon proprie* täteuoluntatis,fedoriginereos teneri,non ita intellexit, utPighiuSjparuulosob fol u m, quo dm Adam fuit,ô^ non etiaminipfis fit peccatum reos teneri : fed quod in paruulis peccatum eft, non ipforum, fed uoluntate dïcadmiftum atque contratftumeffe. Namubique hoc claie D. Auguftinus docct,totam hominis naturam in Adam,qui propria uoluntate peccauit,fic elle uitiatam, ut hoc uitjum originalitcr tranfeat in omnesab Adam carnaliter propagates: atquedehacipfa peccati, nonrea tus tantum , propagationc teftatur Eccl.efiam omne certamen, contra Pclagianos fufeepifferô^ propter ne-gatumhunctranfitum illos danmaflè.Proinde hcc cons lèquentia apud D. Auguftinum nulia eft. Infantes funt onginaliter peccatores,aut tenentur rci origine : ergo no proprio peccato,uitio amp;iniquitatc. Etenim cum hoc loco pofuilîegparuulos, non proprietaie uolijntatis,lcd origi*

o R I G I M A L T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m*

origine reo« tcneri, contincnter fubiccit, Omnis enim homo terrenus,quid cftorigineniß AdamcPüiro'au^ tem Adam habebat titique uoJuntatem, quauolun* tatCjCum peccaret, peccatum pereum tranfiuit in mun f dum.

Et in Epiftola ad Hilarium quam Pigliius citât in qua locum ilium Pauli ad Roma,diligenter pertrada-uit, ut per unum hominem peccatum,mors amp;nbsp;condem,^ natio in mundum tranlijt ,ficinter cætera ait, Sicut il= le homo delido fuo uitiauit pofteritatem fuam: fie ifte Deus homo iuftitiafua faluauit hæreditatem fuam, Ilie traijdendo carnis immunditiam, quod non poterat impius diabolus :ille donando fpiritus gratiam quod non poterat Abel iuftus , Vitiauit,inquit,primus ho mo fuam pofleritatem : immunditiam in pofteros tra-iecit , nihil autem uitiatum amp;nbsp;immundum in homine, quod non difpliceat Deo, qui fi'nxit hominem ad ima^ ginem fuam ,redum SC mundum, Chrifto itaqueopus omnibus eft,etiam infantibus Ô6 feruatore, atep repur^ gatore ab iniquitate , Dedit enim fe pro nobis, ine= quit, Paulus,utlibcraretacmundaret nos ab omni iniquitate,

Sed indignum eft hac de re tantum uerborum pros digere,cumDiuus Auguftinus in fuis contra Pelagia^ noslibrisnufquamnonhoccopiofiftime doceat,amp; aclt;= curatiffime urgeat,eos,qui negent uitium SC peccatum ab Adam in pofteros cius transfufum,0C innatam con^ cupifeentiamefleuitium,quo uita SC regno Dei cxclu-duntur,quicunque eo uitionon per Chriftumlibcranj tur : eife inimicos gratiæ Chrifti SC redemptioni. par^ uulorum: negate dominum 8C paruulorum eilelefum, id eft, feruatorem à peccatis : faccre Baptifma , quo SC

infantes in ûcrarn peccatorum rcmifTionem, uctcri» Adam cxpoliationem Baptizantur, ludibiium : ne* gare ianguinem Chnfti,etiam pro infantibus in tee miflîonem peccatorum fufum : negate Chriftum, ag* num det tollere peccata mundt^ qui infantium nontok lit» Et hxc uir Dei non ex fe, non adadus ratiuncu* Its Pelagianorum, ut Pighius calumniatur,non præter Scripturæ atqueEcclefialh'cædefinitionisauthoritafem fed ex ipfis fcripturis Dei,atquegermana Ecclefiæ tradi* tionedodus Slt;indudus,tradidit,iudicauit,docuit, atc^ défendit : ut ab hac fententia fine manifefta impietate dii'cedercnon potuerit.

Cui necilluduitiouerriiurepoteft, de quo nouam ei Pighius calumniam in conclufione fuæ difputationis adtert»quoduifum ei ell, nonimprobabilitcr dici,paren tum peccatis paruulos obligari, n5 folum primorumho minum,fed etiam fuorum, de quibus ipfi natt funt, Seri* pturam enim Dei eo iequitunclaram ÓÓ euidentem, qua Deus teftatus eft, fe iniquitatem eorum, qui fe odio ha* proximo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leges contemnunt,puniturum in filtjs,inter

«zXco«= ,0^ quartam gencrationem. At iudice Deo nemo ^-ænæiniquitatis, ipfetniquitatc liber, pœnas perfbl* apud Ezcchielcm Dominusipfcteftatur.Probabx Ic ergo eft, huiuftnodi filios, in quibus Deus patrum im* pietatem punit,non primorum tantum,fed proximorum etiam uitia contagio conderanatæoriginis contraherc.

Quanquam cum ex uitio à primis parentibus inge* nito,fintnatura deperditamalTa, Stfilijirsc,eoquedigni etiamgehennæ fupplicijs,nemo il los indignos iudicaue* rit,in qbus Deus St prælcntis uitæ pœnis declaret, q inui fam habeatjCtiam proximorum parentum peruerfitatem, declaret. Tarnen multo magis confentaneum eft fcriptu*

o R 16 ■ A L I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It}

raCjCum tam diferte Deus teltetufjSC lurcf^fc I'udice unum quemquc fuam portare iniqm'tatcm,in eos impiorum Iios, in quibus Deus parentum impietatem pcents perfe-quitur jpaternam etiam impietatem generationis contas gio propagari, nequeri poflint dentes fibi ftupere,pros Eter uuamcommelàmà parentibus, ipfis non deguftatâ» )iuus Thomas qui dem iudicat hanc propagationem uitiorumjquac in proximis parentibus funt, die impoiîts bilemramp;Sadfert hanc rationem,hominem generate fibi idem in fpecie,nonfecundum indiuiduum.acideo,quac præciîe fingulorum hominum, ÔC non communis nature funt, ca non traduci a' parentibus in filios;ut nemo gra maticus grammaticum gignit.

Verum quid homo in hominc gencrando traducat, multocertiusexdiuinisfcripturis, quamhumana ratios nedifcitur.nonenimiudicia fol urn, uerum etiam opera Dei nobis infcrutabilia hint. Scriptura uero teftatur De« um,0(Spunire parentes in fill) SjSkT neminem innoxium fis liumdarepœnas iniquitatis paternæ,finonôCipfepars ticeps fit iniquitatis. Et uidemus non corporis tantumî fed S)C animae uitia à parentibus in filios transfundi : de Fo/.r4-quofupradiximus.Quando ergo homo ftia uitia cum mentis,turn corporis,filqs fuis non ingencrat, idmifcs ricordiæDominüquandojngenerat: id iufto eius iudia do tribuendum eft, Necenim eftiniquitas apud Deum: funtmiferatfones das faper omnia opera eius, Neccademratioeftartium, amp;:uirtutum,quæftudio iam aliquo perfedæ funt, quas parentes transferre in uirtuteset filios generando non poftunt:alia, facultatum amp;!. nbsp;nbsp;nbsp;uitianatu»

feiftionum, cum animi, tum corporis, quasS^ Philofbs gt;•#, phinaturæadfcribuntzamp;^tranfireinfilios cernimus. In fcriptun's paflim Icgimus, Deum, ÔCimptjs maledidios

DE P E C C A T O ncm,amp;f pifs hominibus benediAioneminfilioscoium, de minatum efie, Sgt;Cycipfa præftïtiffe,at cum Deus nemi nem pum'at inoxiunijneceÜe eft,ut bonis boni, mail's ma 11 liberi nafcantur:patemis cum uitijs, turn uirtutibus ali= quo modo generatione m liberos tranfeuntibus^

Hinc certe eft qd {an(fti,et patrû fuoru peccata,côfîtenf; (ypatrum àC boni filîj,frud:us uêtris predicant,Ecce fiftj,canit PfaI« peccdta CO muSjdant ceu hçreditas à domino, SC ceu mei ces,frudus ßtentur. uêtris: V elutfagittçinmanu robufti funt,quas quo uelit Pfal.127. eiaculet : ita,ftintfilij adolefcêtes in manu Dei, ut emittat eos 3 adquçipfedeftinaritbonaopera,Atifta hçreditas, . nbsp;nbsp;nbsp;hçc mer ces, pijs fandifep cultoribus Dei promiftà eft. Ita

inexecratione Antichrifti,rogâtfandiàDeo, utfintfilq illius pupini;uagâdo uagent, etmêdicêt.nemo mifereat pupillis eius amp;c, Quam pcenam Ecclefia nô poteft iufte petere nifi eam meritis , At quid per ft meren' poflunt pupilliinfantesdamDeo iudice, nullanifiquæin pecca to eft,anima moritur 8C affligitur, 'Trahunt ergo paniuli communi ilia lege Dei, VJcifear iniquitatem patrum in tertiam ÔC quartam generationem,pcccata,etiam proxi, morum parentum : nam ftint Deo, ut fupra dixi, 6C uitta pœnæ peccatorum,

Plt;lt;rlt;lt; IO DeRechabeamrege,cumnolIetaudireftnioresIfrae RexRegt; ' nbsp;nbsp;gt;nbsp;moderando tributa paterna: SC fuo male confulto,

chabcd^r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refponfo,decern tribus à fe alienaret, teftatur

pdtern« ftri|3tura, Et non audiuit rex populum, quia eratauer« fio à Domino, ut perficeret uerbum fuum, quod Doe ßus iniqui minus loquutus fuerat per Achian Schilonitem ad Je« tatiipx= robcam, hlium Nebat^hoc eft, ut auferret, ficut per 1WÎ (ierfif. eutn prophetam lerobcam prædixerat, decern tribus â domo Dauid 3 ÔC traderet lerobeam. Hacuero dir« ruptione regni^ perfecutus eft De«s impietatem Salo« tnoni*

ORIGINäLI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«Î .

motifs infilio eins Rechabeam fed eo non iiuioxio : dc^ ditquehicpaternæ quidem, fed fi mul etiam fuæ ipfius imquitatisô6ftultitiæ pœnas : auerfus a' bonis àC æquis confiltjs deremittendis tributis. Ita confèntaneum elf, omnes eos , qui pœnas perfoluunt inquitatis paternæ, etiam fuam propriam habereiniquitatem qua illas pœa nas mercnturjquibus Deus ÔCpatrumjamp;ipforum, pec* cata puniat.

Si itaquerj paruuli adhucfunt,ufpropriæuoluntatis habere peccata non queant, quid aliudex his confequat, apudeos qui ex feripturis Dci iudicia QC opera, ma» gis quàm ex fua ipforum ratione cognofeere ftudent, quàm iftiufmodi Klios nähere'contagio damnatæ ge^ nerationis uitia paterna i Nemo itaque qui feripturas potius,quàmhumanas cogitationesfequi didicerit,iui dicabit abfurdiflîmum èi. euidenter falfum, utPighius fandiffîmo ÔC uere orthodoxo Patri conuiciatur : nec etiam impoflîbile,ut Diuus Thomas Aquinas fcripfit, fentire, infantes etiam proximorum parentum peccata contagione uitiatæ generationis attrahere,.

Ex loco enim Ezechiclis ,ut fupradidum,nihil alls ud concluditurjquàm nemini,qui ipfe pie dC iufte uiuat, nocituram impietatem amp;nbsp;iniuftitiammaiorû.Nihil illic dicitur de p eccatorum tradudione, quæ iufto Dei iudi^ cio à parentibusinfiliostranfeunt« lam folius Adæpec cato naturam uitiatamefTejôd non fingulorum quoque împietate uitiari,Thomasfumit,fed non ex feripturis, neccerta aliqua ratione demonftratum, Deinde,ut dis dlum,alteriusrationis eft,habitus adioneparatus ,qui transferri in Klio.q non poteft : aliud, affedio uitiofa, uel inchoata uirtus; quam fubinde xngenerari filtjs uia demus*

Scd PïghiïiSjtaftquam uehementcr abfurdiim lue præ terea fubqduSi uera fît D » Auguflim fententta de pro* pagationepeccatorum,quæ ïnfunt l'nquibuflibet parens tibus,miferrimam fore condîtionem paruulorui-n,abf£p gratta rcgcncrationis decedentt'û : ut quostaminnumes rabilium tot parentû fuorS fupplicia luere oporteatîNos uero,ut dixi'mus hæc Det, opera ÔCïudicia arcana ex fcn'ptun's admirarijSC lufta predicate,non ftultiore^hoc etiam fuperbiorerationc noftra ftiggillare didia'mus4Scs qui'mur îbn'pturam. uerbo Dei credimus;indecp confites mur, Deum, iniquitatem quorumfîbet patru l'mpiorum uindicareinfifîjs eorutn^in tertiam amp;nbsp;quartam genera^ tJonemiSC luftiu'am quorumfîbet patrum piorum, bencs ficîjs fuis profèqui in milIegenerationes^Cumcp, in filîjs, inqui't,nos infantes hicnon excludimustt'n quibus etiam uidemus utranque cl an'flïme præftari, ÔC maledi'dionem patrum benedidionem, At nouimus nemincm qui »pic iniquitatispurusfîtjpuniri à Deo propteriniquitas temafî'enam * Hi'nc ergo uerofîmiIeSC probabife nobis fit, paruulos ÔC fuorum,exquibus ipfî geni'ti funt^paren* turn uitia contrahere,

Exco autem quam mi'fera cui'ufcp uel non mifèra cons ditto fitjiudicio Domini relinquimus:hoc frire content!, non elfe iniquitatem apud Deum : ÔC iudicia eius nobis ». tim.n infoytabilia Amaleckitæ,quos Saul funditus delere iuffus eft,amp; ita ulciïci in illis^quod maiorcs in fifî'os Ifrael cumex Eegypto egrederêtur,peccauerant,quodattinet ad externam pœnam, deterioris uidentur conditionis fuilïè,quàm tj,qui primilfraelemimpuneadflixerunt.tas men non finefuo merito,eius ipfius iceleris maiorum fixorum jpoft rot iecula pœnas exoluerunt, Eadem con» dittonefwifleiwdenturlherofolymitacjfiiper quos uenit omnis

omnisfanguis niftus,efFufusab Abel ufqucadZachalt; riam filium Barachiæ. Ad hçcuero,qaid ahnd dicat’pius animus,quam ludicia tua,ö Deus abyiïus muka,ô(^ ó altitudo immenfae fapientiæ amp;nbsp;fdentiæ tuæ, quam infcru tabïlia (unt ludida tua.

ExhisliquetigiturPighium,ilIud D. Auguftinonul la ratione uitio dedifïe,quod in hanc (èntenhain inclina^ uit,paruulos non Adæ tanrum/edetiam fuorum parent turn uitia damnata generatione contrahere, nee uilum anuliffè argumentum, quo eaabfurda cuidenter fa!fa cóuinceretur, utnec Thomas quiequam artuht,curuide ri' debeat impoflibilis.

Quod uero hic fandus Epifeopus credidigdocuit, amp;nbsp;contra Pelagianos défendit,omnes qui ex Adam carna liter nafeunturtraherenaturamuitiatam, dCita uitiatam, utinæternamiièriaÔC condemnatione futurifint, quof= cunque homines Chriftus Dominus non reftituerit, id nonadadumfophifmatis Pelagian©rum,ex ièipib c5^ mentum efTe: fed ex manifeftis feripturis perpétua Ec« elefiædodrina dididflè,tamclare, amp;euidenter,inhbris contra Pelagianos ipfe demonftrautt : ut nulla profes do alia,Sc contra Pighianas blaiphemias,opus confuta tione fit,quàm ledione librorum .quoshicadregnum Dei dodilfimus Epifeopus,Ecclefiæ aduerfus Pelagia* nos feriptos reliquit.

Attamê quia nô omnibus horû copia libroru eftmec Pighius eundem per omnia ,quem Pelagiani,ordinem, idem£pfchemaobferuauit,adfcrendoidem licet dogma; uifum eft uel circahancquaeftionem oftendere, quanta confidentia, quàm futilia,quàmqp nulla uerifimilitudine (ufFulta commenta Pighius proférât, quàm parum des ntepinhisnon feripturarum modo, cuius ubicp paruam

ratioftem habentjfcdnecconfentientis EcclefîæjCOftcin yWecoa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aquilarum,fuæqueettamRoma,fedijUbi illa

^nofcere h fendit, authoritati déférât . ut ledores fimplicio * commoueantur, cum tanta fibi fumpta , non pcrb^cr ir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;authoritate, tanta feueritate, tanto fuperalïo, nos

reltÿofd omnia contemnitobfcura perplexa, abfurda, Ce^ vonfidctid cum pugnantia improbabilia,fomniata,impia ÔC bla fitPi^hiut. fphcmafàcitrfuaautemomnia iaô:ateffe luce meridian na clariora, euidentia,expîicata,rationi confona, inter Ce confentanca,conclufa,demonftrata, amp;^nihilquàm ip-fius EcclefiæChriftiindubitata dogmata,quæ Ibla Dco fuam gloria adfcrant. Fundamcntû alioqui eft religio nis nolire in hac quçftionc, eo quod nemo noffe ualeat, ad quid nobis fecundus Adam uenerit, quid facfhis fit, quid coferat. qui non agnofciqquam peftem,pernitiem, perditionem attulerit primus Adam, Quamobrem 0^ ad fequentia plurimum conferet huius locipaulo fua fior, acdiligentiorcxplicatio, Finemitaquehuicdifpui tationi hicimponam.

Satis enim exhis,quæin huius loci tradatione cxji Uplo^ut. plicauimus,demonftratum , defenfumque eft, Peccas turn originis, uitium cflc : SC uitium, quo tota homt nis natura, SC cundse eins uires uitiatç funt : ipfeque ho mo natura impius SC inimicus Dei nafcitur : ut donee reatu huius uitij per Chriftum, qui folus gratiæ patris, «itæque reftituit omnem hominem,liberetur,filius irac fit Sc gehennæ: etiam fi infans fit, cuius uita eftunius dicifuperterramiSC donecab eo uitio penitus per eun dem lanetur,!mmatatis in coeleftemconditionem, carne hac. Sc fanguine hoc,ob id ipfum uitiû,mifer, SC à regni Dei perfruitione extorris maneat.

eathoIicæfWei dogmate, unde Deo pcccati aliqm'dad* fcribatur; qui hominem natura redum, SC purum con didit:SC non m'fi I'ufto ludicio huic condemnation!,ut ÖC exillo nafcantur uitiofi omnes homines,fubiecit: ncc id infantes culpa huius uitij exitiali 1iberare,quod norantibus legem Dei, ÔC nihil ad id conferentibus, malum hoc innafciturîquandoquidem uerbo Dei con ftat, ÔC necelïîtatis QC ignorantiæ delida iure impuc tari»

Itanec illud iam obfcurum elïè poteft, quid de ea adic dione ientiendumfit,quam admodum calumniofe,ut omnia,adnexuit in conclufione fuæ difputationis.Aufer renoSjUoftra tarn abfurda,SC improbabili fententia, hu^ manæ naturæ omnem b ene agcndi facultatem,conatun^, poflibilitatcm, quamuis adiutæ diuina gratia:utquam imagincmurjôi doceamus,totam carncm e(îè:2C uelut fc ram quandamindomitam, etiam fub ipfa gratia, QC in fandis, toto conatu fuo repugnare Deo, à diuinæ gra tiac:ac uelut naturaliter malam, nulla gratia: medicina curari,perfanarique pofTe, Hæc illc.

Nos enim,ut fatis fuperçp declarauimus, nulla quàm orthodoxam amp;nbsp;catholicæ Ecclefîg fententiam fequimur^ diuinis fcripturis teftatam ÔC confignatam : nafci nos natura fi'lios iræ, hoc eft, natura uitiata SC Deo rebelli: quæ dodrinam fpiritus pro ftultitia habet5 Sd contra legem Dei Temper fertur, quaretotusuetushomoexuen« dus, ôd abolendus nobis eft; Sed id fimul credimus SC prædicamus,cum infitis nobis Chrifto Domino, cura^ riabeo cœperit, ha:c noftra, peccato Adæ fauciata 0^ uitiata,natura,tum donari nobis ÔC excitari fpiritu Chri^ fti in nobis, bonos fandofque motus ;adflari nobis fpia riium

DE PECCAtO ritum fandum, dC cognofccndi SC amandi perfictcn* jjqyg£)£.oplacent.Hincagnofdmusnonfacultatêmo pofftbilitatembene agendj nobis adeffd fcdbonasqixocp Sgt;C fandas adiones in nobis efFicnuerS (kl'tiif. gratiXjnon naruræ funt,ipfo nimirum Domino efFi^^ cicnteôlt; uclleô^ operari, Quare id ingenue confite mur,quod D. Auguftinus etiam ante exortos Pelagias Cap.to. nosicripfitlib.j.delib.arb.Hanepietatem inconcunam tenendam,nullum cuiep bonum.ucl fentienti,uel intellis genti,uelcjuoquomodo cogitanti occurrere,quod non fitexDeo,quid,n,habemus,quodnôaccepimusàDeo{’ dturd tto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naturam noftram nondum fpiritu Chrifti innoua

ftrahra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tr a, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

wdoMid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnem elle, öC ceu teram indomitam, donee

ab haccorruptibiliconditioncin incorruptibilê prorfiis immutata,itacppcrfanatafuerit,fpiritui ÔC legiDei (èms per repugnare,eocp malam efiè naturaliter,id cft,uitio ins nato,amp; Saiptura amp;nbsp;S.patres clariflîmis uerbis teftantun id quod fupra abunde oft endimus.

HæcitacpnunquamcumPighio, quantumuisca faU fo criminetur efïe peftilentiora,quàm ipfa Valentini SC Manichæijde diiabus in nobis naturis ÔC animabus do« gmata,exci'rabimur amp;C anathcmatizabimus:rcd in eis ut necelïarijs Chnftîanæ rdigionis dogmatis,ab omni Pc-clefiaChiiftiftmpcrcrcditiS confciïis,iuuanteChris fto,firn'.ifcrô6perpetuo permanebimus :5C Pighiû,utini nucum gr itia’ Chriftpd' contra rcpulam fidei,qiia Chris i'tianifumus,nafuraelaudatorcm ,ab Ecclefia Caiholica ut manifcftû difcipulum Pelagtj pridem côdemnatum, uitabimus; ôd à focictate EcclcftæChrifti alienum habebi mus : donee ipiè ifta fua partim Pelagiana, partim Pes lagianislmagis impia eommenta,cxccran dC anathematis zare confenferit.

ORIGINÄÜI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ur

N jllum homini innafci m'uum : nec quicquam uel v animæ uel corpori hominis recens nati inelFe, quodnon fitfanduim,purum(p Deifidon'sopus»

Concupifccntiaminnatamnobis,amp; contra Ipiritum i» concupil'ccnttmjinclinantemque dC captiuantcm homü ncm in legempeccatt,rembonam,nonmalamö^ uitio* fameife,

Hancconcupifcentiam, cum ad malum nos attrabit, expetens fibi amica, QC abhorrens à contranjs, nihil mal^gt; fed id facere^quod unum accepit à conditore ut faceret»

Quod ex bis fequitur,hominem ob hanc concupilccn 4» tiam fpiritui aduerfariam nullo obftringireatu:nec poe^ nitendam che, poenitcntiauel intcriorc uel exteriore.

N ihil homini deputari peccato, quod infit ei neceflax F* rio,aut ignorata lege.

Infantes fi moriantur antcregenerationcm in Chrifto, 6, natura fore fœlices, et uiduros in dilectiôe ôi. laude Det.

HæCjinquam,donee Pighius non execratus fuerit,0^ anathematizauerit, nulla profedo nobis cû co in Chris fto confenfio eflepoterit; 6^ fi in nulloalio quamultis mo peftiferi fui dogmatis capite perfiftat, nobis, tans quam co munis fidei hoftis iudieSdus erit. Sic enitn fcri bitD . Auguftinus ad D, Hieronymum QC ex apertis icripturs concludit.

Quifquis nobis dixerit, quenquam inrefurredionc mortuorum uiuificari poflenifi in Chrifto, tanquam pes ftis communis fidei deteftandus eft. VerS ergo id dicit Pighius, controuerfiam depeccato original! internos QC iplumintegrammanere, necetiam Vvormattæ attadâ eftc. Illud autem falfum dicit,manere, uel etiam fuifle no bisunquamhacde re controuerfiam cum Ecclefia Ca* tholica ♦ Sed ôd ij quibus cum V vormatiæ agebamus.

tjuod attinet ad peccatum originale in non renatis, nfhiî anobis diflèntiebancomni'scp inter iilos £gt;(. nos difputa« tio deeo fôlo ftnt,quod de peccato originis manetinian, dlis reliquum:qua dere quid conuenerit inter nos,fupra bonafide expolitumeft Judicium de his omnibus fit pe^ nes Ecçlefiam Dei, ÔComnes ueros eius filios ; quos rois go,probe omnia hæc perpendant,etexhis ftatuant,quid tribuerePighio debeant:quidiudictjdeferrc,adeo per« Îptiofe in ipfisforibus dodrinæ Chriftianæ,noncrranti impliciter,fedfanamdodtrinamtam confidenter amp;nbsp;içr. «eblafphemantinotâcpineo Eii^efiam ueterem côdem= nâti. Sed tandem ad cæteras controuerfiasnos conucrta mus,inquibus ftudebimus omnia conficeremultobrear uius, Quanquam forfàn non inutile Ecdefiæ fuerit, nos liancprimordiaiemquaeftionem,de ingenita nobis per« ditione:SCquæinea Pighius contra orthodoxam fidem argutatus eft amp;nbsp;conuiciatus,paulo fufius excufTiflè*

QVanquam Eccius fuaimpia/utfli, ôdmaJedicafolt;» phiftica, ficut contra uniuerfam dodrinam Chri« fti, ita contra hune articulum de peccato origi* nali Ratifponæ conciliatum,ea euomuerit,quæ nuîla fint digna refponfione: quæ caufà quoc^ eft ,cur illi ad tam multipliées blafpheruias nihil à nobis refponfum fit î ta* men paucula ex his refutabo : tantum ed, ut fimpliciores exhishabeant quçEpicureis Chrifti hoftibus,quiifto fimilibus patronis freti,mirificecontra dodrinam pie tatis fajpe ferociuntjte/pondeannSC neille perpetuo que ratur,fibi à nobis nihil refponderi.

HIT,cum cocofdatuin cH'c Vvormati'æ; quo pro more fiiô fibi eius vcilaudemarroget:ut quiibi lt;3d difputarit,ÔC fa« ci'cndæ Goncordïæ præiuiflc uidcriuelit.SC declaratie« nem ei'us ,quæ libro Imperaton’s continetur effè rai^ tiofärn, de multi's locis explodendam, Vvormatiæ ues ro inter quatuor tantum excollocutoribus, ab altera par teipfum Ëccium ÔC Munßngerum, ab hac, Philip, Mc« lantlî.ôirme, conftituta eft quædam formula confen« ßis :ied quæab utriufque partis colloaitoribus adhuc examinarijamp;Scomprobaridcbebat. Qiiod fi fatflum fit ab illius parte,ncfcioia'noftra certenoneftfaAum.Tamè ut femel ea mih i formula per fe non difplicuit, ita nee mo do earn retjeio : Sed explicationem eius, qUæ eft in libro Imperatorio idco magis probo,quia ueritatem Chrifti plenius exponit : dC nihil in ea ineft,quod non re ipfain illapnore formula comprehenium fit,ut dC. antea dixi, Sed curhancdeclarationem Eccius calumnietur ruino* fam,ö^ multis locis explodendam uideamus.

Primum reprehendit, quod liber dicit,in imagine Dei ad quam conditi fuojus , comprehendi fpiritum fanftü:et citatteftc,fub nomine D, Auguftini/arragine, quæ titulum habet, Quæftiones noui,amp;S ueteris tefta= menti Nemo uero Catholicorum unquam negauit hominem primum cognitione de amore Dei donatum fuiire,alioqui enim redus qui fuifletC At Deum,non homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemo negabit

fandum,praeditusjtanofre poteft,ut uere amet,ö^ co« Iat,i.Corin,x,Dignbm autem approbatoreEccio argu« mentum,quo confarcinator illius libri probat Adam non habuilTe fpiritum iandum, Si Adam fpiritum fan« dumhabuiffetjChriftus nullönouum patris donum ut

DE PECCaTO promifèrat, attuh'flèt» Quafiuerononfueiïtnouuni do-« num/pintiis ram multiplex,cfFufus in omnem carncm, tot ante fæcuh's pcrdi'tam: etiamfi eodcm ÔC Adam fpiri? tu uixeht, Scd idem confarcinator ncgat etiam fpiritum (andum patnbus datum, Cum tarnen Dauid oret,Spi ritum fandum fibi non auferri. Sed i fti apocryphi,amp; faU fis n'tulis infignitt libri idonea armamentaria funt ijs^ qui oppugnando regnum Chrifti, rem facerc Ô6 parare fibi nomen ftatuerunt.

N Deinde taxat EcciuSjin dcfedu luftiriae originalis,po ni in libro incredulitatem amp;nbsp;inobedicntiam ÔC didt efle Melanthonicum, ab Ecdefia amp;nbsp;patribusalienum. At quis fang mentis neget in illa original! iuftitiafuiflecre= dulitatem,hoceft,facultatem S)(. fadlitatem credcndi obedicndi Deo. Inerit igitur ijs, qui hac iuftitia priuatt funt,8Citapriuati,utimpii SCinimidDeoexiftant, incrc dulitas öd inobedientia: neque id tantum, quia non cre dant SCnon obediantDeo,fedetiam quiacontrarijsui tijs fint^difFicultatejmoimpolfibilitatej quod ad uitiatam naturam attinet Deo crcdendi dC obcdiendi. Et cum fcriptura dicat, omnes,qui per Chriftum reftituti no (untjimpios et inimicos Deo, qua ratione infidabitur Ec duSjfos etiam did debere incrcdulos SC inobedicntes: non quidem quod ucrba SC lufla Dei fuaprauauolunta tc repellant, fed quod fintnatura bis quocp uitrjs incredu iltatc Sgt;C inobedientia deprauatL

Gerte D. Auguftinus ignorantiam fatuitatem fn paruulis uitio originis ädCcrihtt, Qi. delida cum P/al mo^s graphe*fatetur:ficutSCmuItaalia infantiac peccata, ut fu* pra commemoraui.Mdanthonicum igitur eft, fed idem etiam feripturæ, 8gt;C Ecdefi afticS, dC Tandis patribus ufur patum,tribuere infantibus incredulitatem,3^ inobedien

ORlGINAbl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MÇ)

tiam^nifî non fît diffïcultas credendtjôC uitium Deo repu gnand/,in impietatc QC inimidtia aduerfiis Deô, qnibus cuin uKtjs nafci infantes Paulus teftatur, Sed Eccius défi nit tncredulitatem QC inobedientiâ, ut fint eorum tantum uitia,quiiamfuo ^urtfarbitrio. Atquisilliilfud ius de ßnicndi illi concefutc'

ItaeftS^ilIud,quodnegataIiquidhaberi demalo oris ginis Rom.j.ô^ Gatj, At undCjUtgloria Dei,hoceft,foi5 lida Dei imagine,qua conformes filio DeiefTe debemus, dcftituimur omnesc’Vnde,qgt; Sagens lHdaca,ficutcæteræ genres,fub peccato Si incredulitate conclufa eftfnifî quia de mafia perdita, Deo incredula Si rebdli nafdmur omnes, ut genres, ita ôô ludæi i Extra Chriftum omnes nafcuntur niq {C7rw^^»^e^Hçcautem quid aliud eft, incredula inobedientiâ,ô^inobediens incredulitas.

Tertio arrodit,quodliberImperato,piedicit,cons cupilcentiam,uitiofumhabitum ,non pofienon prodire inomnegenus peccatiacftualis- Etidprimum prorfus ne gat,eo quod multi philofophi Grarci SC Romani abhorc ruerint,Htdicit,abauaritia, homicidio SCadulterio ô^c« Deinde tn fatet malum hoc ex fe in no renatis erûperein omne peccatij,fi idnô auertatDeus»Eft em,ut liber fubic a't,Diabolus in no renatis efiîcax,à quo captiui detinent. Confiâtuero,nonrenatos,quia nihil ex dilecftione(Dei faduntjfoluto primo praccepto reos fieri omniû : SC tenc^: ri his ipfîs peccatorum gencribus,à quibus fe continerc uidenturjeo quodtnillisquxdeclinantmalis ,8C bonis qux in fpeciem faciunt,non Dei,fed fuam gloriam aut u-tilitatem,fpecftant.itacp manet adhuc uerum, eos erumpe re in omne genus peccati.fed infantes in peccata infantie iia:adultiadultorum.Videspi€lecftor,EcciumnihiI qu5 cauillari Si ludere in rébus Dd, Quod Si in eo f acit,

DE PEC CA TO àutliovcm libhlmpcrat. dieft ignarum phflofophiæ, eo quod concupifcentiam,quæaft'ccla qualitas cft, uocaht uitfofum habftum. quafi uero nonetfara doâaflîmf phi lofophommffmflterabuti hocnonùaefoleant.

Illudautem aperte falfum dfcft,mcmfni(refefuf{rein Ifbjmp.eoloco, ubi ponfturdifcrfmen peccatf original ks et adualfs, pœnirendum errorë fed Ce cômutante fub latum.Nihflenim eolocilfberabImperatoreoblatusha huit, quodnon ctfam in co ipfo legitur,quem Eedus euulgauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•

PofthæcuexathbrumTmp. propter quædam nonre deadduAafcriptureteftimonfa. Etprfmum,illud Rojgt; ma.9. Cum nondum natf fui(rent,necbonfahqufd,aut malfegtfïent,aftneminem unquam, uel exueterfbus uel recentioribus fntellexifle de peccato originali. Atqut D. Auguftfnus non uno in loco,ex eo eufncit, maffam to tam humanf generis odfbfle Deo uitiû ab Adâtraxiffe; propter quod Efau,fuo m cri to odio habuerit. Etquid, •n . inquitjUt uel unumadducamjoderat Deus in Efau antes adD ùie- feciflètaliquidmali, peccatum originalefldquc ronyinutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo loci mult is profequitur. Vides rurfus uanfta*

tem amp;nbsp;cauillandi lib!dinem,indignam,cui quicquam rex fpondeatur a profefToribus dodlrinæ pietatis.

illud uero calumniofîus,quodauthorêlibrilmp,trun catorê facit uerborS Pauli,ex eo, c|d locûiftû non plenS adfcripferit,Regnauitmors ab Adâ,ctiâ in cos g nô pec cauerunt, prçterito ,4d fequit,in fimilitudineprguarica tionis Adæ. Nâ per totûlibrû author hic locamagis uno uerboannotare,uelfæpenumero tantû adfcriptofignas re,^plene adducereftuduif. IdEcciusfatis nouit,tamc tâuerbofam hicrixâinftituit: ôCatrûdenté fuum etiâ in Erafmumfigit. Hinccrgocognoice,Chrifliane ledor, quid

quid ifti tam impudentes rixatores,in negotio conftituê^ di Chriftianam concordiam efRcere ualeant.

Eiufdem impudentiac eft, quod de imagine rixatur; Qiiancpinudetiâcalumniafit;quod didum authoris U bti de ucftigio imaginis diuinæ,peruertit:quafi pofuiftèt inhominenonimaginemjfedueftigiümDci.Quid Au guftinus,quidali} S. Patres de imagine Det in homme diiputarintjinhbnscorumlegttur. Quid autem prohi^ beat authorem libri fequi eos pa tres, qui imaginem Dei inteniguntrationemredam,mentem fapientia 36 iiiftitia ornatam,quae peccato Adæ collapfa, per Cliriftum refti= tuitur,ut conformes reddamur imaginisipfius,qut eft perfedaplenequeexpreiTa imago Dei inconfpicuif Quç imago cum peccato euerfa ht:£6 relidum tarnen in homi nealiquid reclæ rationis, qua homo fe peruerfionis ipfe cogitur condemnare, quàm ineptum Ô6 ridicuium,id uocare ueftigium diuinaein nobis imaginist'

AEquenugaxeftjquodagnoratillud, nos per Ba« ^ifma reformari ad imaginem frii} Dei faltem inchoa« tarn,bene didum,S6 retjcit tame,quia Melanthonicum. quafinonfitetiam probe didis Mclanthonis utendum» liluduero quamnonpieadijcit« In pucrobaptizatoefle iuftitiaminfuo genereperfedam. loquitur enim non de Chriftiiuftitia pueris per Baptifina imputata,fed de pro« pria et inhærente, Ätinhis quid inhærentisiuftitieineft, præter fandos quofdam motus, Ô6 mentis ad diuinam uitam inchoatam accommodationem : iuxta quam illis fummaadhucineft omniû rerû ignorantia,ô6 peccata in fantiæ plurima,tametlî propter Chriftû iâ non imputent adcondemnationem.Sed deiftaperfedioneiuftitiæ uia torum,utiniloquuntur,in fequêti côtrouerfia diccmus, Conatur prçterea nobis erîpcie^^mhoriutê D.Augu ftini

DE PECCAtO fl ini, de co,qd infiatam concupifcentiam,(ecutiapbftolô Paulum, confitemur per fè peccatû effè. negat.n, nos de^ bcrCjpedem ineo loco figerc,quo ille confutat hæreticû* Quafi uero uir Dei ufpiam accuratius, ÔC magis propn'e loqui ftuducritjUtnimirum facerefolcntomnes ucriutis ftudiofi,quàm ubi confutarc'inftituithçreticos.Scd Ci nô eft nobis in ijs pes figcndus,quç D.Auguftinus (cripfit contra hæreticos :necinfîilendumerit ijs,quæ nobis ex eodem dotftore Ecciusproponit,namfuntea omnia con tra eundem Iulianum, SC authores eius hærefeos Pelagiaquot; num QC Cæleftium feripta » Sed fupra hæc quarftio fatis explicata eft. 1 n renatis conaipifcentiamjfi ci non confen tiatur,nonefle peccatum, quo faciatreum condemnatio nis:attameniniquitatemefle,atcp ideo ctiam peccatum* peccatum tarnen non propriæuoluntatis, fed uitij quod per fe,ut Tandis ipfis, ita Deo magis inuifum QCdeteftan d um eft,nifi gratia Chrifti contegatur,

Vltimo uexat illud^d in libro Imperatoris pofitS eft, concupifeentiam non renatos uiolenter poft fe rapcü re:multumquede eo difputat,quod nullum peccatuad mittatur uioléter. AtcûD, Paulus ad exprimendû uim huius peftis rede dixit,fefaccre,^d nollet, amp;nbsp;D.Cypriass nus ctiam renatos dixit, uiolentia huius ingeniti mali ad peccatum cogi QC compclli : Et autor libri non inepte dû xit non renatos eo malo uiolenter'corripi.

Satis ucrofintiftain hocquidem loco,Nemo ein qui de religioneindicatepoffît,no clarcuidctuelexhis,quâ f utilia,nugada,6C aperte calumniofa fint, quç contra do dn'nâ Chrifti Eccius euomere foleat, utnullafaneapud pios homines confutationeopus habeantimpijs nihil a* liudquamendaciaSC calumniæ probari poUunqquino bis mittendi funt*

N haccontfoueifia,ne confcnn'antom nes prjjCt dodring Chnfti fyncerirer fiu diofi hominesCcûimpijsein et Sophie ftts,utteftatifumus,nuna de dodrina Chnftiquærenda concilian'o eft ) duæ maxime res obftant,una eft^diueriaho rû uerborû,iuftificari,credcre,iuftifîcationis^fi'deijintelli gëtia:akeraeft,diuerfus dcflexionis à medio iàlutaris ue ritatismetus.uerentemalij,ne,dû bonorû operu amp;nbsp;ne^ ceflîfâs urgetjCt merces extonit,aliqd detrahat gratig dei, ÔC certg in Chriftû fidutiglaltj uero metuSt,ne,dû magni= fîceprædicat gratia SiC Chrifti meritûjpondufqj proprio rumoperum cleuatur/emittatur pœnitentia, àrefrigex fcatftudium bonorum operum,falfacp fiducia Calutis car nalis hominibus confirmetun Quo igitur euidentius o-ftendamus cum Rdtisbonæ ueræ concordiac, quod ad hune articulum attinet,fundamêta iada eftè: imo quantum dodis ad regnum Chrifti, ÔC conienfionem ftudios fequærentibusfatisfitjationem folidae concordiæ dca feriptameflèuum hancipfam concordiæ rationcm ■gt; nuU lis uel Pighq uel Eccîj uel aliorum Sophiftarum arguta-tionibuslabefadari:explicabimus Primum, fignifïcatio nem uerborum inorumjiuftifîcari,Ô£^crcderc,Iuftiftcatio nis,etfidei. Deinde declarabimus ,rationeilla myfteriu iuftificattonis prædicâdijquae in lib Jmp.expofita eft,3i^ matiae Dei, meritoq^ Ch riftitamp;f pœnitcntiæ pcccatorum, ftudioep bonorum operum fatis cauen\Poftrcmo dilue* Hh

luftincari itacpdupliciteraccipitur. Vno modo,pro iudican'jComproban'jdeputarijSó laudari iuftû:alio mo«^ do pro rcddi Sgt;C fieri iuftum, ce« luftitia donari ôi. orna^^ ri, Priorc modo Scriptura facra fere ifta uoce luftificari utiturialtero Sandipatres.quanquamalicubi ÔC diuinae literç «erb« iftud pofteriore figniHcat« «furpare «idean Oeuf 2f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Cum extiterit lis inter uiros, SC uenerint ad iudicis

«m,ut ludicetis inter eos iuftificate i«ft«m,ÔC improbificateimprobum, id eft quem bonam caufam habere,etiuft«m deprehenderitis,fecund« hune iudicate,eumiuftûe(îepronunciate: quem habere mais caufàmjôC iniuftam, eum condemnate. Hic iuftificar« quidfitaliud,quàmiudicariiuftumc’ /

Sic «fus eft hoc uerbo Pfalmus ƒ i. nbi, foli tibi pecca ui,ut iuftificeris in uerbis tuis,hoc eft, in caufa tua, SC ra tionibus,quibus caufam tuam comprobas:SC purgeris, hoceft,purus pronuncieris, cum iudicarisjta inPftImo fiijiidicatepauperem SCpupilIum,affïidumSC inopem iufttficate,hoc eft,i«fto iudicio uindicate Jnde 6C in Eua Matth.12. geho. Ex uerbis tuis iuftificaberis, SCex uerbis tuis con« demnabéris,

Hinc uerbum iftud deducitur etiam ad fîgnifîcan«: dum defcnfîonem,teftimonia, SC laudem,quibus quif« quefuam,uel alterius caufam iniudicio, uel alia's iuftam efle,SCfcuel alium ineahaberiiuftum debereadferit. In« de lob. Si cum Deo ueniam in indicium, quis teftimo« nîjsme communier f Si iuftifîcauero os meum,id eft, defendere conatus fuero , ipfê me conuincet impro « bû,ÔCc.Iob«9,Sicdicebat Dominus pharifçis, V os iufti« ficatis nos çoyam hominibns r Lnc» nbsp;nbsp;Irapublicani dt*

aintur iuftificaflc Deum,ideft, luflum agnouiffcjSCef iuftiüæ laudem tribuiffc:cum crcdentes praedicationt lo hannis,Bapnfmapcenitentiæin remiffîonem peccatorû fulceperant. Luc. Z*

Akerum fignificatumhuiusuerbi cft,quofigmficat iuftumfieri,iuftitia imbui.Sicufus eft co Daniel. Qui crudiunt,fplendebunt,ut fplendorfirmamentiîô^quiiu ftificant multos,id eft,ad iuftitiam inftituunt, ficut ftellæ infempiternum.Etin Apocalypfi : Tempus prope eft, Cdp.«« quiiniuriâ facit,faciat adhuc iniun'am, qui fordidus eft, fordefcatadhuc:ÔC qui iuftus eft,iuftificetur adhuc,ÔC fandusfandificcturadhuc. Hociuftifîcari Sgt;C fandu fie riadhuc, eft in iuftitia amp;nbsp;iàndimonia proficere,et utrâcp in homine augeri.Et Paulus ad Con'nthios,cum dixiflet fceleratos ôiflagitiofos homines non percipere regnum Dei,fubiecit,Ethaccquidêeratis,fedabluti eftis,fedfan Æficati eftis,fed iuftificati eftis ,per Dominû Iefum,et fpi ritum Dei ueftri.Hic apparet Paulû per ablutionem,fan éfificationemjâCiuftificationemjnon folum remiiïïonc prions contaminationis,impuritafis 5C iniuftitiæ : ÔC im= putationem mundiciei,fanÂitatis SCiuftitiacChrifti’. fed etiam inchoatam inipfis Tandis puritatem, fandimonia QC iuftitiam,quam Chriftus fpiritu fuo in credentibus efs ficit, qua® il los induit,intel!exiiîc.

Inhacfignificationefereutûtur iàndi patres hoc uer^ bo,lt;/îixat»lt;â5,2lt;,iuftificari.Latinis nonnullam huius occa _ fioncm præbuitforma uerbi : ex qua fieri iuftum, ftatim inmentem uenit.Sed tarn Grgci,quam Latini,in fcriben doô(^utendohocuerbo,idfemperfpedarunt, quodiu= ftificatio, quæremiffîoeftpeccatorum per Chriftum,as iuftitiae Chrifti imputatio,nemini fine fpiritu, innouatoa re totius hQHw'nis.ÖC iwftitisf in houu'ac efièdore,contin4

Roma.8 gitîqui nfmfrum fpiriws, fîcutpræbet fpi'ritin noftro te« ftimoniurrijquodcondonata nobfs peccata fint, ÔC nos iamfiltj amp;^hgredesDei,tufi:itia Chrifti donati, 06 induti': ita Ô6innobis uitam Chrifti,ucram iuftitiam,efficit, mes Kom.ir bracç noftra liberata fcrm'tute peccati,ô6 iâ. ferua,hoc cft, propria inftrumentafadaiuftitiæ,agit adomnia omniu uirtiïtum ofRciaîad bona fcilïcet opera,ad q«ç in Chrifto ipbe. 2. conditi ÔCrenati fumus,uttn eis ambulemus.

. Hanc itatp iu fiitiam, quam fpiritus Chrifti in omni« bus fide Chriftiiuftifïcatis,hoc eft^à peccatis uereabfblu tis operatur^fpediantes fànÆ patres,inud,nifbfîcarinos fideChriftijproeo fere intelliguntj^d eft, nos fide Chrû ftijiuftitiam à Deo perciperc:ô6 nô folum iuftitiam Chris fti, quæ nobis imputatur: fed etiam earn, quam in nobis excitat,ô6perficitfpintus Chrifti* qui enim natus eft ex Deo,iuftitiam facit:quare, qui non facit iuflatiam fiquis dem aliquod opus hominis faciat, is natus ex Deo non eft:eocp Chrifto non uere credit. Non quidem hanc fine ilia Sandi Patres intellexeruncnemo enimillorum non prædicat, nos in Dei iudicio noftra iuftitia, quanta-; libet ea fit,fubfiftcre non pofte .‘tarnen fècuti, Latini ety« mon huiusuerbi,iuftificarionisgt;S6utricp Grgci Ô6 Latini PatreSjfpedâtes efFedû iuftificationis: quç eft cû Deo re côciliatio Ô6 peccatorn remiffîo :uerbû iuftificari,ficpro pcmodû ubiqueintellexerunt,ô6interprætati funqutins choatâ in credentibus iuftitiam fimul cum iuftitia Chri» ftiimputata,qua: eft ill fus caura,complexi fint.

Cdp.io. Hinc fcribitD.Auguftinus hb.de peccat* mer *Ô6 res vt A«g». mift.Iib.uNernpelegimus iuftificari in Chrifto, qui O'es iußißcare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eum propter occultamcommunicationê,et infpi

dccipit. rationem gratiæfpiritalis, qua quifquis hæret domino, Cdp.si, unusfpirituseft, Et lib.de Natura ôCGratia,Ex qua fide etiam

DE IVSTTPICATIOHB. lt;nbsp;n* ctiam ante eins paffionem luftos ufxifle non dubtam eft; qui præftat fpiritum (aneftum, qui datus eft nobis:per quemdiffunditurcharitas incordibus noiins ; qua una iuftifunt,quicuncpiufi:i(unt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘■■I

Eadem caufa D ,Chryfoftomus eflè iuftificatum pî us efl[eintellexit,qu3m accepiffercmifTionem peecatorum» CumenimcaufamredditjCurPaulusagcnsdeiuftitia fi deiadduxerit illud Piàlm, Bead quorum iniquitates re^ miflg funt, cum in eo loco nihil na lit de iuftida fidei^dicit hoc ilium deinduftn'afecilïèjUtiuftiflcadonem fidei ma gisexrolleret, Nâ fi fcripturabeatumpronunciat ,cui ex gratia remiffa peecata îunt, intelligi multo beatiorem cum,qui iuftificatus fit,amp; fidem exhibeat, itaep ÔC hic uir Dei fidem,atcß fidei fruduSjinhærentem icilicethomini iuftidam,uerbo dUKxtÿâi complexus eft. Sic plericp om= nés fanÆ' patres faciunt, Atep indefit ut S.patres iuftifU cationem fidei aliquando operibus tribuere uideantur: cum tarnen id minime faciant: fed iuftificationem opes rum, cum fidei iuftificationefimulcompleduntur, lamjiuftificarijUtinfcripturisufurpatur pro fecundû aliquem iudicari in iudicio Dei, pronunciari aliquem luflificjri ÔClaudari iuftû à Deo,adhuc duobus modis accipitur, unomodo de eoiudicio, quo abfoluco homini peccatis adiudicatur hæreditas uitææternæ: alio,de eo iudicio’ quo comprobantur remunerantur benefada homis num,uel homines propter benefadla^Cum enim D. Pau lus docet neminem ex operibus, fed omnes homines fîi „ r de tantum ïefuChriftiiuftifîcari,deea iuftifîcatione Ioj quitur, qua hominibus côdonatis peccads,adoptio Dei, éc uita æterna addicitur. cum uero lacobus contendit, hominem non iblum ex fide,fed etiam ex operibus iuftia élefaéla ho ßc(in,d.cea.iiiiiiRc(itionelo(Hfitu)Lj(iunDeas hominum tninitm,

bontÄ'öperacomprobat amp;nbsp;rémunérât, et hominem pro* pterpie faAacollaudatamp;bencdidt, Adducit enim ibi opus obedienhæ,propter quod Abraham, quod lin ola« re filium paratus fuilTet,à Deo kudatus ôi. præclara pro« miffîone ornatus eft.

Et quia prior ilia iuftifîeatio nullis noftris operibus, fïiliit *4) fcdfoloChrifti meritocontingit,orantomnesfandi.Ne * ’ nbsp;nbsp;intres in iudidu m cum feruo tuo, quia non iuftificabitur

inconfpediutuoomnisuiuens. hoc eft,nemo uiuens in hoc peruerfo lèculo,eo un$ iuftitiæ peruenit,ut eius me* rito efFugere poffît iuftam diuini iudidj condemnatio« ncm. Inde ffaIa, In Domino iuftificabuntur ôi. gloria« buntur,omne fernen Ifrael, hoc eft iuftificati milèricor« dia Domini,confident nbsp;nbsp;lèbeatos prædicabût.Et Do«

lt;A«8. K. minus ad Paulum, Mitto te ad genres, ad apperiendum ris oculos,amp; conuertendum cos à tenebris ad lucem, ÔC expoteftate fatanæ ad Deumtut accipiant remiffîoncra peccatorum,ô(^ fortem inter lànÆficatos fîdeiii me»

Itacp,cS adoptio Dei,amp; uita æterna non nifi rcmiffîo« ne peccatorum obuenire poteft,iuftificari non raro pro ab fol uj peccatis uftir patur» V tgt; Qui mortuus eft,iuftifica Row.s tus eft â peccato.i,abfolutus » Et,Notum igttur fit uobis uiri fratres quod per hune uobis remilfio peccatorum AÄ.ij» nbsp;nbsp;adnundatur: amp;nbsp;ab omnibus, à quibus non potuiftis per

Icgem Mofi iuftificari, per hune omnis qui credit iuftifi« eatur,id eft, purgatur ÔC liberatur uti(^ à peccatis » Siceft fiCillud quod Dominus diccbat de publicano. Defcen« dit hiciuftificatus in domum fuam prat illo,ideft,pecca« Iis fuis abfolutùs.

itaep explicata fintfignificata huius uerbi, Iuftificari, quodaliquando fignilicatiècundumaliquem iudicari, »licuiusca«faincomprobari,filt;la«dari aliquem iuftum: aliquant

aliqtàndo uero fieri mftum, hoc eft,tiiftitia,uddonarf^ «el inft(tuf,uel profi'cere. Cumque fcfipturac prædicant aliquosiuftificari àDeOjUel apud Dèum,idnonnunq«â idem eftjUrquepeccatahominib«s à Deoremitti, ÔC con, donan:cui peccatorum condonationi, feçnper ooniutk: ÄaeftadoptioinfiliosDeijSd mtæacternaî communica^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

tio.rcconciliauonienimcuni Deo,adh2tretfemper uitæ, 6d hæreditatis diiiinæ participatio. AliquandiO uero lufti ficariidem ualet,atque laudari, m^cedecß ,donari,pro* peer bene piequefada. - j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

luftificationis uero nomine , iieterfis inftrumenti ftri* piÉuranon utitur. Vbi enim Grçci exiHçbreo î3’’'^n red^« didcrunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latini inte^rctes ponunt, iuftt

ficationcm.ut ui dere licet in Pfal m, «9, paffim,0i 1 ucaî. u Cereina^ Vbihabetur de Zacharia amp;nbsp;ElizabtthyP^r^ndbus io niic diillt;e hztinis^quodaerratiCint in omnibu? prsccepitip, 0^ iu- iuftißclt;ttio ftificationibus Domini irreprehébbâes ♦ At in his nes,Grace Iocisfcripturæ,ubi cum præceptts QC iudieijs Dei com-memoratur,ceremonias, QC præcepta decultu Dei figni« ficat.Spcdaruntforfan Graecihac fuainterpretatione, ÔC. huius uerbi abufu, quod in facris ceremonijs, in qui« bus redemptio Sgt;C communicatio Chrifti repreientatur amp;exhibetur, praecipuum eft peccatorum abfolutio, cum Deo reconciliation nam !y?^»lt;«»lt;öJjunde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue«

nitjGraecis SC iuftum cenlêri,ôô puniri fignificat» Qiiam obrem facræ ceremoniæjquibushom/nes ,applicato cia fuppliciOjamp;Siàtisfadione Chrifti,fiquidë fide illis utanr, peccatis abfoluuntur,haud inepte,(/ImxtiitxTX dicuntur, Chaldeusinterpresreddidittl’’^.Tperb’lt;^'ia’'V (^pada et uota fignificat, iacris enim ccremontjs cum reditur per Chriftumin gratiameum Deo,fœdus Deiquafî refti« tuicur ôi confirmatur,ÔC nota Dco perfoluiiatur.

J AtO«ï^ltis fiacuoocufus eftaliquando proi'udicio^ tit Ro. 1. Qiriitaiwetfi fa'antt«? lt;/bK«t.a)iA(eâiv/d eft^iudicifi Dei,quod qui taUaûdunt,digm morte funt gt;nbsp;non folum faciunt eaî fèd eti'am confentiunt facientibus. Aliquan* do pro ofFido luftititCjamp;r obedienn'alegi's,ut Roma.i.Sf præputiumcuftodiat *lt;è /■awiomKTtt'revoin.-acft,ofFij*. efi, offi= cia,que pracci'pit lex'.Ita SC $.Ro, Sicut ergo per delidutn. diiußitii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes homines(inuafit)ad côdemnâ*

tionemata ( bcnefietóm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/lnLcui)iJiaî ô?,id eft, per ofs

fîcium unius,lt;ualet)in omnes hommes, ad luftifkatîonê uitàc : qua fdlicet rèmtiïîs f^ccatis uita adi'udicatur. Sic ufusuidetur ÄpoftöRis haKuoce c/2iKxcôi/xteTae^8CRo,i, Deus condemnauftjpeccatum per peccatum,id eft,Chri« ftum peoeatf bôft|atW,i«came, ut^iKoûuiAccli vô(ix implea ' nbsp;nbsp;tur in nobis^hçc éftfobedientia legis:ut lex ïam non con«

h- 'demnetlüKtönteo^öres : fed luliißcct fîbi obedien* tes in Cbrfftoi Sedlatis de uerbo lt;/î/gt;«a«At«:Tô?,cui'us cxpH cationon'eft plané hoftrt inftitutïttametfi ea nonnihil conférât ad difculïionem tenebrarum,quæincidunti'n hune locum, de luftificatione, ex o{At»ifviiix huius uocis. Significatio uocis' t/iiKXMo-iamp;' noftro propofito propria cft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If’.

Hanc Paulusjut clare cernitur in eo loco,quê mo do ad duxi ex Rom a. 5. opponit condemnatiom', cum prçdicat beneficium Dei per «4ixlt;uai/z«'3^©quot;,hoceft,Chrifl:i obcdientiam,quaie ut mandatum à patre acceperat, in mortem tradidit propter noftra peccata, ualuiffè in om* nes homines, dsÏ/ltKxtacrt^ lt;«0Hf,id eft,iuftificatibnê uita?, ficut perhió'es unius, per Adæpeccatum,ualuit in ome nes homincs «? x«7icxfi/4«,in condemnationem. Paulo itaque t/liKxiuirt? iuftificatio fignificat condonationeiu peccatijdd dönum uitæ %tcrnæ.

Sandi nero Patres quia iuftificationcm à ucrbo iufti^ Q«(lt;i ficari dicunt, eodem ferè fignificatu hacuocc utuntur, quouerbOjiuftifican', eotp innouationênoftrijinchoaa tamcpinnobisiuftitiam,hocnomine inteïligunt: quan^ quam non raro fïmpÜcitcr ctiam pro remiffionc peccaa torum,eautantur.ut Ambrofius, Quomodo autem ims Amiro. in pletur in nobis iuftificatio, nificumdaturremiffioomsEpiil. di nium peccatorum : ut fublatis peccatis iuftificatus appa Ro.Mp. s. rcat'mcnte feruiens legi Dei.Et Auguftinus, iuftificatio Lib. i. con porro,inquit,inbacuita,nobis fccundum tria ifta con^ fertur.Prius lauacro regenerationis,quoremittunt cun= da pcccata. deinde congrefTione cum uitijs, à quorum reatu abfoluti fumus^tertio, dum noftra exauditur ora* tio,qua dicimuSjDimitte nobis débita noftra.

tionisfpeciem,nihileire,quain remiflioncm peccatoriï, Secundamponitin ftudio innouationis noftræjdcqua

ill ud Apocalypfiseft,quiiuftuseft,iuftift'ceturadhuc, qui fandus eft iandificeturadhuc.

Exhis ergo patent etiam fignificatabuius nominis iu ftificationis . conftatenim Paulo fignificareabfolutioj'Ï^^“^“^“’ nem à Peccatis, uitæcp beatæ adiudicationcm, condemn nationis enim contrarium fecit.Patribus fignificat etiam immutationem hominis qua fit in fe iuftus: acideo amp;nbsp;do num iuftitiæ,quo nos Deus iuftos facit:ÔÔ ftudium iuftis: Bonorunt tiæ,quo Deoadiuftitiæ in nobis incremcnta feruimus, operum, et ininchoaa indicia proficimus.Cuqjet ex operibus ho lauiey-re* mines iuftificantur, id eft,bonorum operum laudcm mercedê accipiunt,poteft etiâ collaudatio bonorum ope rû^amp;hominû propter bona opera^bonorutp operum re muneratio qua,Deus fuos dignatur,uocari iuftificatio*

St^nipcatd pturis SCpatribusaccipiatur. Credere latini dicüt, pro co uerbi Cre quod Græcis eÜTnsivw^ôi. H[a.’breis,p'i:'r«in,Hoc igitur jUtabeo incipiam ,quodÔLGræciper5riEtvui/ôô Latini per credereexprimereuoluerunt)fignificatfirmü, ratumcp,hoceft,uerum habere id,quod dicitur. Deduci« tur enim V’ßttn ab nbsp;nbsp;nbsp;quod firmum, certum, folidum.

Credeye ^»tcdlt;lt;nt.

fignificat,Vnde id non infciteGræci reddiderunt, per 7risfevwp,quodfîgnifîcat fidem habere, hoceft,firma per^ fuafionêjCertumqî aflènfum diVforu.Credereitacp Deo, aut Chrifto,eftuerbis Def,aut Chrilffexadflatu fpiritus diuini,certS,atlt;^ indubitatS aflenfum pr£berc,propter di uinäauton’tatem, Exadflatuinquä,ipiritus iandi,quia nifi natural! luminepræditiis eft, uerba Dei tam ampledi non poteft,ut ea pro ftultitia has beat:Ô!^quçDeifunt,nemonouitnifi fpiritus DefSingu ïariitacp opus habet adflatu fpiritus fand/omnis homo utuerbis DeifidëhabeatJs aif'latus aliquâdo eft eiufmo dijUthomo aliquiducrboriï Dei credat,nó aüt omnia: fi cut olim Manichaei parte tantum fcripturarûrecipiebât: quodhodie SCTurci faciunt,atq}omnes qui Chriftum

C^j^c-e^^/creduntDeum ÔC hominem : nee tarnen colunt ut De-tempui. nm SCfcruatorem. Alrjs contingit fiefpiritu Deiadflari, ut credant quidem quæ eis zdferantar uerba Dei ód Chrifti omnia,fed ad tempus tantumlut funt quicunque femel perceptamueritatem rurfus deferunt, quos Domi nus uocauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Suntetiam quibusi'piritusDo*

Credere iit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuorum ,óó perpetuamfide

infpirat.'fedcamadmoduminfirmam.Siceratfides Apo ' ftolorum ante perceptum fpiritum fandum,

VtApoll} Credebant Chrifto Domino omnia : in nullo enim lorumßdes mentiri eutn fufpicabantur : habebantep ei fidem perpe^ imbecilli,. tuam ïnec enim unquam ita cxcidcrifnt fide erga eum,ut

fton adhuc eius deryderio tencrcntur : Interim tarnen multaeius dicfla prorfus nom'ntelh'gebantjnmlta non confyderabant:R.efurredtonem cius pler/qj eorum dia fertenegabanndc redemptionc Jfrachs ,quam pereum perficiendam fpcraucrant,lpem prope omnê abieccranc tarnen credebant Chnfto,ntc quicquam mcntitum eiim fibfarbitrabantur,feduerbaeiusde refurre(frione,itaut ta fieri debuit,nô intellexerât. Vnde cû refui rexiiïct Doj minus interpretabat illis amp;nbsp;uerba fua,et feripturas, men têqjutca intelligerët,aperiebat.actû demû recordantes eorû qug eis Dns defuarefurredione dixerat credebant, Pofiremo eftquædam Domini ad piratio, quæfa^ credere cit adu crcdere,ueraqj fide uerbaDominietiaminfina: aäu. gulis rebus rede confyderare, quædamjquac conferuat Credert quidem fidem in animo,at non excitât eam, ut quæ ercs habitu. dunf,digne 8dnrebus finguîis,dequibusftatuendum efl:,perpendantur. Vnde fandorum,acetiam fiimmot rum,peccata exi fi ût, Nee enim quif^ agere poteft, quod nonexifiimatfibibonofuturumratquicredit Chriito,et uerba eius omnia,eu intelligitgt;tû confyderat,ô(^ id tû qqj, quandofufcipiendaadio eft,isnunqpoteftidfibibonÔ fore arbitrari,quod non confentaneum fit cûuerbis Ch ri fti.Itacpnemo, perfianteapud fe iulla uerbi Chrifii credi ti,ôd in rebus fingulis,confyderatione, peccare poteflrqa ChriftouereSCfolidecredens nihil potefi-,quodà uerbo Chnfii difîentiat,iudicarefibibonumfore, Vnde loana nés rede fcripfit.Qiii efi natus ex Deo,non peccat-nec.n, potefl homo agens,qua in Chrifto renatus eft,nifi ex fp i— ritu Chrifii 5)C fccundû uerbû Chrifii agere, Proinde ne^ cefreefi,utomnis quipeccaqautChrifto Domino nô pla n’crcdafautuerba eius nô omn'aintelligat:auteanon (onfyderet; maxime turn, quando agendum eft: in re

Aliud crss Hic tarnen ctiilud obfcruandû,non omnes qui aliqua ^re chri=: Qirifti credunt,etiam Chrifto credere, Chrifto enim qui V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credit,is uerbis eins aftentitur propter diuinam eius au^

aeregu£ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

thoritatem:quæ cum in omnibus eiusuerbis eadem cft, fi t,ut qui Chiifto credit, dc nullis cius uei:bis,quæ quidê eiuseffe uei-ba cognofcit, ÔC intelligit,dubitare queat, Quem enim quis ueracem omnino iudicat, eius uer^ bis omnibus perinde fidem habet : etfi de aliquo eius

dido dubitatjiam plane ueracem ilium non exiftimat, Itaquequi aliquid uerborum Chrifti, quod intelligir,06 Chriftieflenon dubitat,indubium uocauerit,necfirmiü firneuerumhabuerita’snecincæteris Chrifto credit:fed

quodaliqua didaàChriftoampleditur,idexalia quas piam caufa facit,qua ex authoritate Chrifti»Deus cnim, ut omnes homines defalutefua fan's doceat, moneatque uarijs uijs ueritatem fuam illis reuelat,Nos autc hoc loco decredere Chrifto difputamus,qgt; eft ucrba Chrifti,quæs cuntp cognofcas eius uerba efle,uera habere,amp; de eis ni* hil dubitare:etid propter diuinam Chrifti authoritatem, Ciuidcre= Hoc uero credere adfpirat alifs fpiritus Domini, ali* àereChri= qua exparte,utqxiædam exdodrinaChrifti ampledan* fio. tur,non totamiquia totam Chrifti elTe cognofcere non ualent. alijs ut totam quidem recipiant,fed ad tempus modo, non perperuotquibufdam etiam perpetuo, fed fide admodum imbecilli: hoc eft,credendorum ÔÔ telt; nui,c5fuia atqp obfcura cognitione:SC infirmo,debili,ua cillanteque afïènfu» alijs non adeo quidem infirma fide, fed tarnen non excita ta,non agenteialijs etiam cxcitata,5^ ucrba Domini confyderantefide,fed nontû,quando ali quid appetendum uel refpuendum eft,0Cin eaipfa re fin 3gulari,quatucl perfequenda,uel fugienda fit.'alijs deni cp fide

fide in ipfo quocp adhonis articulo^et circa re fingnlarem quç adioni propofita efljCÔfyderâte S?C ßatuete ^d opor tet,Quo pado^qui Chrifto credunt 5 peccarenô'poflunt, nbsp;nbsp;nbsp;'

Atquicuinfcuncpmodf credere fiqtamcn cum eft, ac «ere folidec^eft,amp;a(ftueft,excludit prorftis omnem de eo quod cieditur dubitationem, diftert eni'm à hoc enim aliquam ftcum adhuc dubitationem tiem (xdu habet ;illud nulla♦ quod ôd Thomas Aquinas agnofcit, dit. crederejinquit,n, habetfirmam adhæfionem ad una par tem:cumopinans habeat adhuc ÔC de altera dubitatios nem, Nec quifquam qui communem fenfum,ufumq; hu iusuerbicrederefequitur,aliud in hoc uerbo intelligit: cum id quidem proprie ufurpatur, Sn^ uere planecp crede re intelligitur. Ille enim qui Domino iubcnti crcdere^re^ Mrfr.j». fpondebatjCredo Domine,fticcurreincredulitatimeç,fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tebat fe adhuc non plane credere, agnofcens incredulita tern fuam Jnde D, Auguftino,uere,Slt;^ quomodo aeden ,0^, dumeft,credere quod pater filium mißt, eft id credere inconcufte,firme, ftabiliter, fortiter,ut iam nemo dilperc gatur in propria,6C Chriftum relinquat.

Vfitata eft et alia diftributio huius uocis ,'credere. Ah’ ^liud cre^: «d eih faciuntcredere Deo,aliud credereDeu,aliud ere dercDeutm dere in Deum. Et eft quidem omnino al iud,credere De^ Deo., urn,hoc eft elfe Deum : aliud credere Deo. nam ficut a^ liquis credit hominem aliquem uere quidem elfe, non tamenfide dignum, utfidemaccommodandam uerbis eius exiftimetritapoteft aliquis credere id quod Deus i, dicitur,elle quidem,nectamen fidem habere uerbis eius: q» fcilicet quae uerba eius proponuntur,nonpolfit crede re elïè uerba Dei, Nemoenim poteft,uere,planequecrei dere, elfe Deum,uera huius uocis notione, hoc eft, elle fismmum bonum,quod nihil queat nobis non uerilfta:

num Si optimum præc ipcrc,£v non etiam crederc Deo, hot eftjhaberc fidem uerbis eius, ÔC acquielccrc præce* ptis eiustquæ quidem eliè cius uerba SC prarcepta cogno uent.nec enirn poteft mens dicentem ucracemin omni busdictfs futs condpere,0Cdedicflis cius dubitare:agno fccre asiqucm SC fapientifli'mum SC fui amannflimum, QC ambigere de confultis SC præceptis eius,fi fibi bona SCia lutariafint.

Crcdere PorrOGredeieDeo,5CinDcum,tnfcripturisidem G.= gnificant^ ficut idem eft pwnntXJW ïyeuinfcri jd ejq ctedere in MofchenjSC credcre Moftlic. enim ptwii ide. hicnihîl amplius fignificat,quam ’»p. ficutin alijs uerbis idem ualet quodnslt; ut èc enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id

eft,comcdere inpaneSCpanem, Indecadem forma Io* CreJere in quendi teftatur Scriptura populum Ifrael credidifx Deuni cr Ce SxL in Dominum 8C Mofchen . lam tnnofcbtf quis dubitet LatinosiIJ3,credcrein Deû ,ct inChriftum, mutuafle à Græcis interpretibus , qui habent 7^ts^v'^n^ , SC ea ad uerbum, uel potius apicu« lum, expi elfa ex i'llis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ÔC p'Cfc«n:

Sicut etiam reipfa ei.^ cui datum fît, DcoSCChrifto uerecredere,quodeft ut diximus, uerbaDei 6C Chrifti' prop ter diuinam authoritatem uerahabere, SCeis aflens tirijabeflenon poreft,ilIud,quodDiuus Auguftinus de^ finit crederc in Deum,hoceft,credendoadha:rereDco» Qiiis enim u re credat ÔC indubitatam fidem Chris fto habcar, dnenti, Venitc ad me omnes , qui laboras tis SC onerati ch is , ÔC ego reficiam uos : fufeipite ius gum meum fuper uos , ÔC inucnictis requiem animas bus ucftris,q qu.ainon adcumucniie toto cordc,ciufs ' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que

que fe lugo fubijcere Eo enim natura le uerh't homo totus , ubi pcrfuafus eit inuenturum fe quod expetit: necpoteftnon ampleuli^quod certofîbijSCnunCjUtiltiR mum fore credit» Ita quis fidem habeat Deo dicenti, Ero tibi inDeum,mala omnia dcpellanijbona cundalar giar.audi modo mea præcepta,ponc in me omnem fidu= ciam tuâjôï^ colemetoto cordc, ÔC non illico fe totopc* (flore ad Deum conuertat, expetat præcepta eius,dicattp cumDauide» Portiomea Domine,ftatui cuftodircuer ba tua . Sufpicio ad te toto cordemeo,benigncfac me^ cum fecundum uerbum tuum,Item,Bonum fenfum QC fcientiamdoccme,quiapræceptistuis fidem habeo» Et obièruabolegemtuam,ôlt;fcuftodiam in toto corde mcoc' Ô(fc»Sed quid opus uerbist'

Quis enim idnoninfeipfoexperitur,fenonpoirc no pendereab eo,amare etiam colcre eum,quem non duc bitetfibi ingêtia bona ukroSCgratuitoac ucre poliiceri, QC quæ pollicitus fit,certi(ïîme præftiturumt'eiu!cp etiam confilia atque præcepta fe cupide fequi, quem non dubi« tetfibiueraSCfalutariaconkilereatque præcipere c' Jtacp ficutnemo cuiquam fibi magna bona , quæquc fentiat fibi bono fore, pollicenti,uere firm ’que crcdere pos teil J quin eum ipfum, fibi ultro tanta bona fibi offcrente, amet Slt;f colat : SCeadem quæ pollicitus bona cft ,fpe certa cxpecflet, ôd confidat eo : fie fieri nequit, ut quifquàm Deo uereatcpconfi'rmate credat, pollicenfi confidentie bus fibi femel omnia bona, ÔC liberationem ab omnb bus malis,uitam beatam æternam, ut eum non fume me etiam amet 36 colat, quæ pollicetur folida fie duciaab eopræfto'etur» Ac quemadmodum polfibile noneft,utquiseius confilia SCpræcepta negligat,q uem non dubitat ftmul ama ntiITimum fui fapientiffimû, nec '

IRC qin'c^ fi bf prçci'p ere,nifi quo d fibijcertam falutcm ad ferat; fia nemo credens Deo affifrmanti Ce noftræ falutis cfic cupidj flîmum,folumqp no fie amp;nbsp;uelle, quæ faluti nO'« bis fintjpræcepta Dei contemnere, amp;nbsp;contraria illis eu» perc poteft. tx quo fane clarc intelh'gitur, l'nCredere DeOjOmne id elle, ÔC plene comprehend!,quod in crede reinDeum poni foleneoqjomnemqui uerecréditDeo S)L Chrifto,eundem ÔCin Deum in Chriflum crederc^

Hçcde fignificatisuerbi crcdcre.uttTo Scripturautia tutjfatis fint. Quod enim dicuntur apud DJoannem in Credunt q nomen Chrifticredidifie,quibusillc le non credidit,!« bus feDox ex eorumfuerunt numero, qui ad têpus credunt, Qua^ minus non jj-g uetus populus eratdequocanitPlalmus io,cSoc ci'cdit. nbsp;nbsp;eideret cos, quærebant eum ôd conuerfi mature quæfie

runt Deum. Et recordati funt quod Deus elTet rob ur eo rû,5lt;^ Deus excel fus red emptor eoiu. Et blanditi funt ei ore fuo,lingua autê fua mentiti funt ei. Cor enim eorS n5 Cdp.ii. crat redum c urn eo, neque firmi fteterunt in pado eius Credunt q Bliuero principes,dequibus idem Euangclifta memo non conji-. rat, quod in Chriftum crediderint, fed confiteii aufi non tentur. fuerint,credideruntinfirme, necfatis,dum occafio oc curreret Chriftum confitendi, conlyderare potuerunt, quid Chriftotribuendum effet:amp;pcnes quern eftèt poa teftas ipfis commodandi amp;nbsp;incommodandi. Quod dæa Cred««t monibus Credere à D, lacobo tribuitur,f d de ira Dei in Dawoner eoseft.Vndefubîjcitur,Etcontremifcunt. Neccnimad illos ulla falutis promifflo pertinet.

lam ut deeo aliquid dicamus,quaôf quam multiplia ci fignificatione S.Patres hocuerbo Credere ufi funqcoa ftatuerlatis in libris eorum, omnes per, Credere in Deu, ôd Chriftum,intelligcre, dum eo Scripturæ fimpliciter utuntiir, Euangeliif m Clirifti certo dC indiibitato affenlu ample

ampledb Credcntis enim fd proprium omncs agnouc« I» runt,quodD.BafiIïus propriumeifacit.tali perfuafios ne aucntiri uirtuti didorum,ut nec quicquam præfux mas uel reprobare,uel adijcere. Agnofcuntautem fecuti Scripturam,alios Chrifto uere crederc,Sgt;C in. omnibus: alios autem non uere,fed ex parte tantum,uel adtêpus. Diuus Auguftinus fuamillam difièrentiam inter credc re Chrifto, Ôd in Chriftum,fubindc repetit: illud tribuit’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

S)C DæmonibuSjhOcfolis fahdtis SC neris Deifilijs.Etcrc dendû dicit Paulo,Petro ôôalijs fcruis Domini,{èd non in Paulum,in Petrn,autullum hominem. Verum iftud Credertiu indeaffirmat,quodcrederein Deumdéfinit,credendo amarejCredendo diligere, credendo in eum ire, amp;nbsp;eins membris incorporari. uidein tradatu 29. in lohannem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

At fupra diximus,quid fit proprie credere Chrifto,8C non tanrum aliquauerba Chriftitut etiaminferipturis idem fitcredcreinaliquem,S^alicui. Sed D. Auguftf* nusfpedauitillud,quodcum Euangcliftæ ôi Apoftoli earn fidem,cuiindiuidua comes eftfpes,ôi^charitas,tota= que uita Dei,prædicant,fere Temper dicunt ea fide credi in Deum,QC in Chriftum.Sed Dominus iple,credere pi lri,0^ fibi,pro,crcdere in pattern fiC in fe,dixit : 8gt;C crederc in nomen eius,Iohannes iliis quoep tribuit, quibus Do's 'minus fe non credebat.

Sed tandem ad explicationem uocabuli fi'dei. Hanè; pröni'i’Dfc« Græci feripturæ interprétés w/s-ip ex Triswiiy dicunt : amp;nbsp;duplici fignificatu utuntur. Aliquandoes nim earn fidem intelligunt, quam præftamus in dis dis promiflis noftris:quam fcripturactiam ueritatem uocat.Ieremiah.Inquiritefi'quifpiam fit qui faciat iudis q* dum,ideft,quircdeôf iufte agaüquiftudioièfedetur fidem Hac fignificatione ufurpaflè uo^ abulum le

fidei uidetur Paulus cum fcribit Timothco ♦ Tu ucro o homo Del hæc fuge^fedare autem iulb'tiam,religiO'= nem, fidem, dikdîionem, patientiamjmanfuetudmemî fides diHo Quamuis lidê hoc loco, amp;nbsp;de fiducia prouidentiæ Del, rum conuë nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contraria auaritig eft^non inepte interpreteris:quod

torumque facit Chryfoftomus^ln tertio autemad Rom.Apoftolus conflantù indubitatoprodidorûconuentorum«^ conftantiaôdue erueritafZ ritate banc uocem ufurpauitjCum ait. Num illorum infu délitas,fidemDei euacuauitfDicere enim Apoftolm uoluitetiamfi multi ludeorum fide uiolata àDeo dele« cilïèntjDcum tarnen non pro pterea defuturum promifis fis fuis,quæ genti Abrahæ feciflêt.

«erdcrerf« quentiflimum,eft,quofignificatfidem,quamhabemua t«r «erîgt;4 uerfiis Dei, affenfum certum, quo Domini didla am* pledimur eifque perfuafi acquiefeimus. A TriTratr^eu cnim dudla 5n's'tigt;,redle perfuafio dicitur. iam certum eft Latinos fcripturarum interprètes per uocabulumFidea idipfumexprimereuoluifte,quod fandi ftriptores per

Fides itaque, de qua hie difputamuSjqua credi« mus Deo ôd Chrifto Domino, donum eft, SC opus Spi« ritus diuini in nobis, quo uerbis Dei, ÔCChrifti aflêntie mur,ueracp elfe non dubitamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Donum autem hoc hominibus varie impertitur,ut in cxplicatione uerbi credere expofuimus. Alljs enim ,ut quaedam tantum eorum,quæ prædicauo Chriftianæ fi* deicompleditur,de Deo ôiChrifto,credant.qui ficut non Deo amp;nbsp;Chrifto ipfi fidem habent, id eft,non aften* tiuntur Euangelio propter diuinam authoritatem, quae par eft in omnibus partibus Euangeltj ritanonponunt etiam omnem fiduciam in Deum à in Chriftum; ideoc^ necamantncccoluntDeum dC Cbriftum. Horum itaqg fidem.

fidemTacobus uocam't mortuam,ideft,inefficacemad bona opera. Nam qui Deo ôC Chrifto ipfi fidem ueram habent, ij toti Euangelio credunt:eoque ficut ex Euan* gelio audiunt, QC cmocredunt^ Chriftum Dominum unum efTe^qui fidentibus ôi. aufcultantibus fibi mala de-' pellit omnia, SC uitam beatam amp;nbsp;iempitevnam largi=! tur: amp;nbsp;hoc beneficium offerte omnibus : ita non pof= funt,non ad Chriftum fe totos conferre, eo uno nde= re,eumcp toto corde amareSC colere:dum hac fideui^ uunt aguntep.Proindein fcriptis Apoftolicis fideieius quam habemusuerbis Dei Sc Ciirifti, prima diftributio hæceft, quod alia mortua eft,alia uiua: quam Paulus Fidesmera uocat TristiK/a ècyKTTgs'in^ÿviMÿ^ fidcm per dileClios^«**«^^* nemoperantem*

At quae mortua fides rede dicitur ,eo quod uitä Chrf .. ftiinhominibusnonexcitat, eaduplexinScripturistra^^ , ditur« Aliaenimeorumeft,qui cum fint pleraq^ de Chris* fto perfuafi,nihil tarnen inde faciunt,q quod eum uerbis confitentur, faClis negant: ore ÔC ufu facrarum ceremos niarum dicunt ei Domine Domine, non faciunt aute uo luntatem eiusiSC fi aliquam herbefeentembong uitac fpe uidenturoftentare, tarnen mox omnisin eis nouæ uitæ fuccus exarefdt, uel æftu adflidionis propter Chriftum fuftinendae exhauftusiuel fpinis ftudiorumSC uolupta turn huius fçculijUna fuccrefcentibus,extindus. Alia ue ro ft'des expers uitæ Chrifti corum eftjqui fpiritu Dei ins citati,aliquidetiam prçclarum pro Chrifto dicuntÔC fas ciunt: ut erant illi qui in nomine Chrifti, uaticinaban-tur,eijciebant dæmones,multafqueuirtutes faciebant, cum tarnen ab eo uita fua tarn eflent alieni,ut teftares tur Dominus fe illis didurum ♦ Amendico uobis ,non noui uos, difeedite à me opérantes iniquitatem»

Itaul'uaquotpfidcs quaiuftiuitam Deim'uunt duplex yimpdes cft:.una,quaita inChriftomanentacuiuunt,quieapræ dfti funt, 0^ Chnftum in Ce manentemjuiuentemcp hai; bentjUt Domini fpiritu a d pietatis Sgt;C iuiiitix offîcia^qua: cuicp pro fua uocatiôe,Ôôcmufqj in corpore Chrifti loco côpetuntjagantur: nihil tarnen prætcr cömunia Chriftia ni hominis munerapræftareualeant. Altera facit prxte^ reactiamprophetare,miraculacdere:altjfq} uartjs fpiric tus fandli dotibus Ecclefiam Deiinllaurare,ut cuiqp ads menfus fuerit fidei huius modus,

Vtracp uero fides in aîqs confirmata ÔC ualida eft : in -gt; alijs infirma amp;nbsp;debilitata. Ethæc imbecilla fides rur« fus bifariam habet, aliquando enim fides imbecilla eft cognitione ÔC iudicio credendorum , Ea infirmitate erantjdequibus commode fufcipiendis praecipit Apo^ ftolusRom,i4.SCJ5,ÔCi. Corinth.8,ô6 9.Necenimpote tant hi uidercc^ late pateretlibertas extern arum rcrum, parta per Chriftumicçterumparati Chrifto aflcntiri omlt; nia.Taliinfirmitatelaborabantet Apoftoli cumnuncia luaeulti. tam fibi refurrecîionem credere non poterâttquos ob id WxrcjK/t. Dominusuocabatftultosjamp;tardosadcredendû,Marcus hune fidei morbum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocauitî

quanquam nonomninofidemin Chnftum amififlent: icdnecScripturas,nec Domini uerbade refurredione intelligebant, unde fermoncs mulierum nunciantium Dominum refurrexiire;pro deliramentishabebant.Hçc itaep fideiimbecilhtas eraf,nonaflenfus inuerba Domi ni ,fedintdligcntiæeorû,quod, fcilicet efte uerba Domi s«;»«* quot;‘'’5ïæ crant,coçnofeK nondum poffent.

debacuitd Aliquandoeft mfirmitas lidei in alienfti, quod uer infîrmittis t’is ac promiftî's Domini,quæ intelliguntur ,non citra fidei omnem dubitationem inhæretur ♦ Huius infirmifaris eft,

«ft/ôlUdtudo deneceffàrtjs hm'us uitae. de quaeft illijd. Si gramen quod hodieeftinagro,ô(^ eras in clibanum «nittitur, Deus fie ueftit, quanto magis uos oAiyoTrisoi, id eftjpufilla præditi fi'de.Eandem fidei imbeeillitatem pa* tiebantur difeipuli, eum anxijjquod nullos feeum panes aeeepiffcnt,audiebant à Domino, Quid eogitatis intra «os ipfos,quod nô aeeeperitis panes ûA/}/07ilt;sôlt;î'Siccftô^ deiedioanimi Slt;trepidatio in periculis,quâDominus reprehendebat in Petro, eum luiîus ucnire ad euna fu» Mattb. 14, peraquasjexorto ualido uento metuiflet. Dicebat e« nim illi Dominus, obiurgans eum, cAiyoTris^ eut timui« ftidneadem fidei imbeeillitateerantôô eæteri difeipuli, cumiadatitempeftate inlaeu elamarent ad Dominum, prçeeptotjprgeeptor,ièvuanos,perimus:namledata tê^ pefiate dicebat illis Dominus,ubieft fides ueftrac Dc hac infi'rmitate eft Sgt;C illud Paulï, Similiter autem Ô6 fpiri tus adiuuati nfîrmitatem noftram*

Quemadmodum autem eft quædam fideiinfi'rmitas, quæfaeittrcpidarein perieu!is,redditcp anxios dum nô ßdei,non adeft,quibus hæcuitaindigeüita eft etiam imbeeillitas fi reprimette dei,quæadmittit nimiamrcrumSCuoluptatumpiçfcn tiimalM tis uitæ exiftimationem 5^cupiditatem, Qui enim fans cKpiditOa firme aflcntiaturtjs uerbisDomini,ôiSeafatis defixoin ipfa animo femper eonfyderet, quibus eonfirmat, eos mortem fibi ipfos afeifeere, qui cupiditatibus earnis in^ dulgent;amp;; fein omnemalum darepræeipites,qui uelint inhoefæeulo ditefeerenstamfacile,eum habendi, tum alias cupiditates amp;nbsp;uoluptates à fe dcpellet: quàm intre^ ^-Timot.r pide mortem, alla pericu’afubibit,qui ecrta fide te-neat, ÔC folide perpendat illud Domini,eum animam fuamferuare qui illamEuangelij caufa in omne difcri-men abiecehtiperdere uero, qui feruare eam,defercndo Euangelio conetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kk iij

ItaqtTc fient omnis ui'tæ nouæ, uerç uirtutis ôi. luftîtfaf' fmbecillitas ÔC debilitatio, ab infomitate uenitct langiro re fidei, qui cnim redle appréhendât, l'ntellïgat, teneat uerbum Domini, is illud non fequi,aut ei quicquam om«« ptçferrenonpoterit:'ficomnisfi'dei,hocefl:,ueriinuer fidei infir* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aflenfus infirmitas, ÔC debilitas,exiftitabin

mitas ab firma,debiIiqueuerbiDeicognitioneamp;confyderatio« imbeciüi ne.AutenimnonintelligunturquædicunturàDeo.id uenit ud quod ufiïuenit Apoftolis, cum eis prædicaretdefupplt cognitione cio^ [\ioSii. refurredione: feribit enim Lucas de eis, amp;nbsp;nis wei affinfu hd horumintellexerant, ÔC er3.t uerbum iftud abfcons «erti Dei. dftmn ab cis, non intclhgcbant quæ dicebantur. Vn^ de tanta illis crat ^ftupiditas ad Euangeliumrefurre s dionis credendum, A ut no cognofeitur, cfTe uerbum Dei,quodutuerbû Dei afFertur. Vndeproculdubioac cidit, ut Zacharias angelo nuncianti ei nafeiturum filiû noncrederet. Cum cnimiuftus effet coram Deo,ut de eo Lucas teftatur,diffi'ciliora naturæjquàm eu in fenedu te fieri patrem, Dco credidiffet, fi certus fuiiïèt ea à Deo uere promitti. Sic Apoftoli h aud qua^ deliramenta pus tafiènqquæmulieres de refùrredione Domini ex uera bis angelorum ipfis nunciabant ; fi cflèillauerba angelo rum Dei cognouiffent.

mitas fidei non dubitant ea effe uerba Dei, amp;nbsp;tarnen infirme il 1 is aià fentiunturtægrecp, dum ampledenda funt,quæ grata ha bentur Deo, 66 refpuenda, quæ uidentur carni iucunda uel commoda, eis inhærent. Id eadê ratione accidit, qua Crfp.j peccaturc5trafidë,atcpredifententïâ:quârationê Art ftoteles difputâs de Incontinente 66 Côtinente exponit in leptimo Ethic,ad Nicomachû.Dû enim contra id,^d fides prardpit, homo fide donatus peccaqid fit, aut qui* uerb*

ucrbaDcjjtiimjCum agendum efi,ucl no teilet, ucl nô l'n tuetur,necfcicntiam eorumexercet;aut,quia,tametfi cos gnitionem uerbi Dei turn exerceat,ô^ cogitet quid iU lud iubeat, exercettamen earn in rebus tantum uniuer« fisgt;non in fingulis, SC ijs ipfis,de quibus turn ftatuendiî .aliquid fit,quæcp nunc arripiendæ ,uel reijciendae fine aut denicpquia, lî quod uerbum Dei praccipit, confyde retetiaminre fingulari, facit id tarnen non rede com* pos fui, propter uehementiorem cupiditatem, fubor* tarn uel iudicio fenfuum,uel carnaliratiocinationemen* tistquac animum à recfla fententia uerbi Dei, quam men* letenet,acetiam oreeioquitur, Si quidêin re fingularf^ quæ adioni propofita eft,detorquet SC abripit

I Exempli gratia , Dauid fidem in Deum habuit, 8d feientiam uerbi eius admodum excellentem: at cum con fpedu BatfchabacommotuSjde committendo cumjil* Iaadulteriocogitabat,uelea, qua pollebat, uerbi Dei cognitione, hoc eft,fide fua, non eftufus,eamquenon exeruitcogitando,quid ilia iuberet, led ftatim cupidi* fate correptus, tantum ut libidini làtisfaceret fuae, co4 gitauit ( quod tarnen uiro diuino baud probabilitcr iribuemus} aut certe quod uerifimilius eft, fide fua turn utebatur, SC ex ea cogitauitiadulteriumà Deo uetitum^ 6C ob id fumme noxium efte : ftd hoc, quandoquideni libidini fuae contra fidem fuam obfecutus eft, cogita* uit tantum in uniueriâli, no etiâ in re fîngul ari,quç tu ob ieda erat;ut, malum eft rem habere cum hac Batfchaba, uxoreuriç:Duae,n. propofitiones animo eiusobuerfa* bant,alteraobiedaàfide:alienauxoreabftinendûeft,al terafuffufaàlibidine,afpedu Batfchaba accenfaioble* dare fepulchra multere fuaue eft; tile ueroinparticularl aftum

afTiimpfit,fub pofterïoreCpriore intérim in Iâguida mens cogitatione fuipenfa,amp; ienfim efluente ) hæcBatfchaba, elegans mulierefl::fecuta itaq^ exhac altera propofitio* ne^quam animo eins iniecerat libido,conclufio eft. ergo Batfchabaaccerfendaeft.idquodfedt.Vel fi fides eins (è ufcpad ipfam obiecflam mulierem fuftinuit ,uimlt;p fua eoufcpexplicauitjUtcogitaritjhæc mulieralijnupta eft, SC quidem fideli tuo miniftro;unde ÔC conclufionem famp;: qui oportuerit,non igitur acceriènda eft:ita tamenoccu^ patuSjôCfibiercptusiuit perueria £C uiolenta cupiditas te,qua nimirumiamflagrare cœperat,ut Si aifumptio nem iftam,hæc mulier aliéna eft, 6C conclufionem,non ergo accerfendaeft,tanqdormiens,uel ebrius,autaliàfi mente captus cogitarit.non igitur fidei fyllogifmus in eo efficaxfuit.fed contrarius,quem fuggefiitlibido:itacpac cerfiuit Batfchaba,ÔC ftuprauit»

Ad eundem modum debilitatur fides dum leuiora peccant,!anguidaqjiüaredditur in officijs fui.squibusîi Gd.»» bet.D. Petr«s,cum fratres,inobletuationem di ciplinac Âlofaicæ fuperfiitioft)res,à lacobo Anthiochcam ue* quot;quot;nbsp;nbsp;Hi flentjSCillefe propter eos à communionegentium fub

duccre cogitaret,cum quibus ante communibus obis ufus fuerat,no fuit plane ignoras offictj:fide etn ( hriftt eximiapræditus erat: 6C feiebatieadproferendu Euanr gelium atteperare omnia,eiufqj progrefliim omnimori talium gratiæ præferredebere. Verum dum duas habej= rct obiedias enunciationes, ÔC utramcp per fe fidci,una, libertate Euangeltj, ^d ad omnes genres proferri, SCin quo Gentes atqj ludæos contungi inter ft oporteret,mo disomnibus commendandam, SCadftrendam efleraltc^ï ram,fratrum offenfione, quoad cû Deoliceat,cuitandä: ftuefio ÔC obferuâtia præpoftera erga lerolblymitanos

fratrcs,co inch'nauit,ut alteram propofitionê/ratres non elle perturbandos, prefïius, quam illâ, libertati Euange

omnium ineo communion!, totam noftram uitam feruire deberc, confyderaret : ÔC fub £2. aflumeret, nunc edere cum gentibus ofFendet iftos fratres « fub altera aut non aiTumeret. nunc edere cum gentibus commend abic Euangelij libertatem,Ô£^ faciet ad pleniorem in Chrifto, Gentium, ôi^ ludæorum confociationem : aut fi banc af« fumpfit,tarnen id non, ut alteram alTumptionem, animo præfenti,plenecp intuitus eft, alio fcilicet dctraAus amo^ re ftudiofratrum ,quiàlacobo uenerant. Conclu fit ttacp ,à communione Gentium tum abftinendüm eflè, quod eratnon redo pedeincederead ueritatem Euange ItjjôCrequirebatmanifeftam Pauli reprehenfionem.

Idem ufu uenit omnibus,qui ucl aliquid contra fi'dem fuam admittunc uel fidem fuam non fatis explicant : fiuc contemptu pcriculorum,quæ pro Chrifto fiibcunda inci

dunt:fi ue alacri beneficiorum Domini expedatione, dû anguftæ rcs funt,uel aduerfæ: fiue in reprimendis prauis

cupiditatibus, ôô exercendis gnauiter oftïctjs pietztis, ontHepec^ A ut .n.hi feientia uerbi Dei non utuntur : aut non utuns catum iit tur in rebus fingul is: aut fi utuntur etiam in rebus fingus credentib. lis, facint id ceu dormicntes,aut ebrij, uel capti mente,ab ftradi fcilicet aduerfarijs uerbo Dei perturbationibus, itaep quicquid peccatur ab ijs, qui fide in Chriftum præ* diti funt, peccatur imbecillitate fidei,quod illacognitio« nê,airenfumcp uerbi Dei non fatis, dum incidit de agen*

do del iberatio, iuftinet,explicat,filt; exercet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Semper damp;

V ndeintelligitur, quamdiu hic uiuimus, quia nun^ hic uiui^ absejî peccato uiuimus, fide nos nuncp fatis firmata, atep mmimbti corroborata efle : ex parte enim cognofeentes non uides ciüa fides, mus, Sgt;C confyderamusiàtis, quid Deus praecipiatjquid ».Cor.»/-

ueret^quid polliceatur,quid minet. Acidcofemp oran* L«c.i7. dum nobis cum Apoftolis ad Dominum Adaugeno«.

bis fidê, Sicüt enim illi ne fatis prompte remitterentira* tribus ofFenfàs ,imbecillitatem fidei incaufteffe lenie« runritahæcuna caufaeftomnis amp;negledli ofïîcij,ÔC con ffalm. ti5i nbsp;nbsp;officium admiffi peccati. Tunc.n, (canit Pfalmus ;nul

lo peccati lapfu pudefiâ : quû intuitus fuero oïa prçcepta tua.Eqrecôdidi in corde meo uerbatua,ne peccem tibi»

Hçcergo generalis fidei infirmitas eft^non defixâ fèm per habere in uerbo Domini mentem : fîC ex illo de rebus omnibus conftanter ftatuere, Illud ceu morbus ôduiti« fidei cft, fi infyncera fitintt lligentïa uerbi Dei,quale erat attêdere iudaicis fabulis,SC prçceptis h ominû auertentiS ueritatê:de q Paulus iubebat'Titû fuû Cretenfes feuere re prehêdere,ut effentfani infide,hoceft,fanisfidei fermos nib.fanç ,fyncergcp dodrinç,firmiter inhererent,ad nulla hoim aduerfa fidei, fançq^ dodlrinç cômenta defledêtes»

Altera fidei infirmitas eft,quae non generales illasfic dei adïiones impedit,uel auertit; ièd obftattantum pccu« Iiariillioperifidei,quodeff,ederemiracuîa. Hancfidei înfirmitatem paffî erant Apoftoli, cum non potuerant li herared^monio puerum lunaticû. Cum enimrogaflènt dominum, Quare nos nonpotuimuseijcereDæmoniûî’ Refpondit eis Dominus,lt;^ Tà/j «TrtstxiJ propter in credulitatem ueftram. At nifi fidem Chrifto habuiffent, nec adhæfiflèntpcrpetito ei,necalia fi'gna fecifiènt * Has bebant ergo fidem, cum generalem : ut ex uerbo Chriftî uiuendum fibi per omnia ffatuerent : turn fingularem ils lanijqua freti, uirtute Chriffi miracula fadebant, Ea aus temeorum fides,obîato iftolunatico,iacuefat infirmfs ufcula:nec (àtis Cefe cxplicuerat precatione et iciunio, Vn . de fubieciteoloco Dominus, fi fidem habueritis ut gras, num (tijapis, id effuiuanij ôlt;jut granum firiapis,fefe exs

|gt;Kcafitem:dtcetts monti hm'c,dem!gra hi'nc tllo,5C demi* grabK;neq3quic^€rituobisimpoüibiIe,quod quidcm ‘ ■ pro ædtficanone Ecclefi e facicndu uobis occurrcri t.Hcc de fide infirma 2C imbealla,multa quidem lila, fèd adin* ftitutum nolirum non inutilia,utinfra oftendemus. Firma öó fortis lides,etiam geminaeft,unain effedïio* 'Pidesroa nemiraculorS:a!terain generahb.{ideiofFicîjs.Hæcge- bußt^ge^ neralis fides,dû ualida eff mentem hominis in uerbi dei, miM. Ëi. cognitione dilucida ac certa, ËC aflenfii confyderatio* neep itabiii amp;immota cótinet. Sic eratfides Âbrahæ,cu tusroburamp;firmitatemdefcribit ApoftolusRo.4. Non inürmatiis fide, non confyderauit fuum ipfius corpus iamemortuum,utquicentüannosnatus effet, nee emor tuum uterumSaræ:nondubitauit incredulitatedepro' miffioneifed confirmatus fide,tribucns gloriam Deo, ÔC certo perfuafus, quod qui promififfet, idem potens eflèt etiäfacerc. Huic firmæ Sé conftanti fidei Paulus tribuit firma defixam apprehenfionem,perfuafionê,ó(rconfy gt;nbsp;derations diuinçpromifrionis,etomnipotentiç’acremo tionem,non folum omnis dubitationis.fed etiamomnis confy derationis earum rerum, ex quibus aliqua de pro* miflïone Dei dubitatio exiftere poflet : ut erat natura ef* ' fœti corporis in Abraham,ô(^ uxore eius.

i Quemadmodûigitur id propriû fidei eft,didî:is,quib» fides habenda eff,plané affentiri, de eis non dubitareî itaf irmç ôi^côftantis fidei eft, mente fie defigiin ea didia, fidpotentiam atepueritaté dicentis: ut nihil aliud in men* tem admittas,minim€autêomnium,quæ aliquâ deeiuf* jmodi didris dubitationêinferrepoffînt. Ethoccômune efi: fidei amp;generali,ôdeffedricimiraculorum.

Robur aût fidei generalis apparetinconftantia confeffg^t,.oj,„,. fionis Chrifti,religiofauitæ fandimonia, ËC officiofain'^«/«;

proximos diledione,ommbusq} mtænouæ frudibus,. AÜ, nbsp;nbsp;nbsp;Hinc Lucas prædicat Stephanum fuifle plenum fide : £lt;

adnunciabat fides Romanoijz intoto orbe, Robur uero ï.Corj». J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J miraculorumjConfpicitur in efFedione

Omnem fidem uocat hie Apoftolus ( eftem'm amp;hoc t.CoriitAs. ptopterhoftesfidei Sophiftasexplicandum hoe loco} ef Sihabuero ficiendi uerbo Chrifti quiduis confi'rmatiffïmam, fum omnem j'i= meconfidentem Necenimhic Apoftolus omnem fidê dtm. dixitdequahbetfide,ut Pighius Eccius cum cæten's Sophiftjs confingunt. Ea emm quæ Chn'ftum Domina folidecomplediturtapprehendit ineouitam aeternam, 8i(. fine diledione eflc non poteft, Eodem loco Paulus di xitomnem fcientiam ,eotarnen non quoduis genusfci« entiæ complediuöluit,ftd tantumrerum facrarum. Ita dicendo omnem fidem,prepotentem quidem fidem: ftd inefFedi'onemiraculorum intellexit:illam, de qua dixei ratpaulo ante, Ahj datur fides in eodem fpintu,cuimox . - dona fanitatem conferendi,amp; aim efficiendi uirtutes fub C ryj.ftae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huius fidei efFeda Sic certe amp;nbsp;Chryioftomus hunc

°' locum interpretatur.Fideminquithanc,Apoftolus non dicit dogmatum,fed fignorum,

Sed faceire,ut intellexerit Apoftolus hic excellentem confi'tendi Chriftum fiduciam, de qua locum iftum inter pretatur D. Ambrofius:aut de fana 6C non uitiata omnia credendorum credulitate,utintellexilÏe uideturhocdi« dum D« Auguftinus: tarnen non poteft intelligi hoe A« poftoli didü,deuniuerib fidei genere, fiquidem ei fidei, de qua hicloquitur Apoftolusgt;abeftepoftït diledio : nâ de qua dicebatPaulus,uiuonuncfidefilij Dei,Item Ha* bakukjiuftus fide fua uiuit, hoe eft, qua iuftificamur,fub hac

lue fîde,quæ perfeda abfcp charitate elTe potcft,haud quaquam cotnprehenditur, Etemm ipfàm fidei qua Es iiangeliouerecredimus,naturâ 6C propriam ratio nem, lunceffe, ut ftudium ôi. amorem Dei, cultumt^ ÔC obïèr iiantiam in homine effi'ciat,non feriptura modo, fed ipfe ctiam communis humanac rationis fenfus docet.Qiiis Cfhieret cnim, ut ÔC fupra diximus, noneo unumquencp arden= necejjano tins obfernatytmiorecß ftudio,amat,colit, quo magis uiu£fidei perfuafum habet,eumplurapoffè,ÔCin fe ampliore etîe fidudain ÔC beneuolentia,amp;beneficentiat'Qui igitur fieri queat, ^^hrifioçr ut uere credens Euangel io, ÔC ideo certo per(uafus,Dei um,6C folum omnia poire,ôô tenere, iè (ümma in Chri fto fuOjbeneuolentia complcdi,fibicp æternam mortem merito,aefernam uitam largiri uelle,non maxima charita te,ueneratione,SC deuotionecomplederetur, fufpiceret, amp;nbsp;demereri ftuderetc“

Sedmittamusrationem,feriptura potius audiamus. nemo enim fpiritu fando,certius ôd magis propriè,dc fuis rebusloquipoteft 4 QuidrefjjonditPetrus,roganti lohlt;in.9( Domino,fi SCipfi duodecim Apoftoli deficere ab ipfo uellent,quodofFenfi fermone eius fecerant quidam ex difeipulis.Domine,inquit,ad quem ibimust'uerba uitæ afternæhabes:amp;nos credidimus amp;cognouimus,quod tu es Chriftus filius Dei uiuentis, Qito clare expreflTit, eos qui uere crediderint, amp;ciedendo folide cognoue^ rint,Dominum lefum Chriftum,(èruatorem hominum effe habereep uerba uitæ æternae, difeedere ab eo non pofle.VndeDominustotiesilludrepetit,habere uitam îeternam,quiinfecreduntlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capj.

in Chriflo Iefu,non dicit poteftatem tantum habetis,fie- „ credens rifiltj Dei,utfophifticatur Pighius,atquifilius Dei eft, fihiu ^ei.

{piritu Domini, qui idem utfidei ita ipci Si cliantatfs fpiritus eft.Iamcumnon poffît Chriftum diligere, qui iîonferuetfermonemeiusjiscptotus in eo contineatur, ut dihgamus nos inuieem ficut dilexit ipie nos neceflè . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftjUt fidem etiam dilcAio comitetur, ÔC ficut Dei, ita ÖC

lo pj-oximi.Qui enim fratrem fuum non diligit,nec Deum diliginâr manetin morte.Coniunda i^itur fidei fern per, amp;nbsp;diîeÆo eftjnecminus proximi,quam Deû

1 Cor.u Triaitacphçcfunt,nonunum:fides,fpes,dilelt;fl:io:fed Qaomolt;io inter iè perpetuo connexæ« Maxima quoque inter ea di

ledio eft,ièd nec finefideeft,necfides,fineilla.Maxima enimideoeft,qgt; in eo unouerbo,diligesproximum nu um ficut teipfum,uniuerfa lex completurtuitamqj Dei, quam fide percepimus, SC fpe periiciêdam expedamus^ dilednone exhibemus . Et beatius eft dare^ accipere^ quarecum dtlecflioeroget^quae fidesrecipitdiuina do* na,maior fidedilcdio iuredicitur .Intérim tn fides eaeft, quarenafeimur: ÔCcü deDcibonitateexEuangelio per fuari5Confidimus,ffemcpfuturçuitçconcipimus:tS Dei amorcftudioqî,ac inde uera etiam dileôione proximi accendimur. îtaep dénatura ô^propriafideirationeeft, parère SCconiuneffas habere, turn ipem,tum charitaa tem,Sc hanc ÔC in Deum, SC in proximos.Eft enim qua fï Iq Deifumus,uitamcp Chrifti uiuimus.

Irides ergo fana nó uitiata,hoc eft folida fynccrç dodrt nae Chrifti pfuafio,ueranonfi(fta,atcpuiua,nömortua fides ,id eft,qua Chrifto uere credimus,SC per illö iuftifi camur,iuftificaticp ipfi capiti noftro et inferimur,ÓC in eo manemusac uiuimus, ipfumcpmanenté,acuiuentê,agê temqj innobis habemus,ea eft certa acindubitata aftèns fio Euangcl tj, ad fpirata animis diuinitus, cui neceftario coniundaeftjCodê nimirum adflata Ipiritu, cum fiducia de

deChnfto,tum ftudium ÔCobferuantia Chnfti,tota^ nouauita« Quæ uitaChrifti,uitaDei,hocm unoquocp plenior ÔC conftantior eft: quo illa in eo Euangelq affen« fîo firmior eft Si certior, at neminj,cin' adßt, ilia abeffe un quam potenttota,tametfi adfit trnbedllis Si languida« Omnis credens in me, inquit Chriftus, Si loquitur pro« prie^habet uicam aeternam, luftus fidefua uiuit, uitatn deijquæ omnem in ft uirtutem compleditun

V tri iam credere uelis, Ledor,Chrifto Domino, qui Omni fide prgdito uera.i,uere credëti,uitâ eternâ addicif, ùitâ Dei,omni fcilicetuirtute pollentëîan Pighio Si So« phiftis,qui dicunt uere crcdentib, 5C pfeda fideprçditis, abeffe tarnen poffè ueram uirtutem.Fidé eiFedîricem mi« f aculorum, adeffe poffegt;qs, qui a Chrifto uita fua adhuc alienifunt,ö^nos agnofdmus: atfidemuerä,fidem qua Chrifto plane crediturjulli adeffe poffè, qui non in Chri* fto uiuat, Si Chriftum habeat uiuentem in fe,id uero per ncgamus, Sifreti uerbo Domini, qui dixit. Omnis crc* dens in me,habet uitam æternam.

Nee quic^ contra hacc argumenti habcnt, quos Pighi usamp;SalijSophiftæ ftripturælocos adducunt, Illeenim, quem plurimum urgent,fi habeam omnem fidem, often dimus,loqui defideefFedricemiraculorum: cuius nimi« rum opus fubijdtur,tranff atio montium : non de regene ratrice,cuius officium eft,confiteri Siftdari Chriftum:6ó operari per dile(ftionem,quæ bono fintproximis,Sed de hocloco di(ftum iätis fupra eft,

Tantundêùalet locUsIohannis,deprincipibusquos Euangelifta perhibet credidiffe in Chriftum : necauibs ° tarnen fuiffeeum confiteri.nam ctiamfi nonuideaturue« rifimile,fidem’horumprincipumquanquam infirmam, tarnen ueram Si uiuam fuiffe, quod equidem puto, tarne

jrton potent hfnc condudï, ueram fohdamcp in Chriftum iîd êjpoffe efle fine diledione QC m'ta Chrifti, Nihil enim colligi hinc aliud potcftjqua'm polTeeflealiquos, qui cre dantin Chriftum: ÔC tarnen gloriam mundi,in cogloriæ dci anteponant, quod ChriltS metu ignominiç ab homj nibuSjConfiteri nô audeantc’ A t idem Euangelifta, etiam ijs tribuit credcre in nomê Chrifti, quibus fe Chriftus no credebat. Ex his autem quid aliud effidt, q cflè aliquod credendijfideicp genus, non regcnerans,non adferens ii» ftitiam QC uitam i5eif A d id autem nequaquam confequi tur,non eflèSCaliud genus hdei uiuæ Qi. regenerantis; quo nemo præditus elfe queat, qui non uiuat in Chrifto, éi. habeat ilium uiuentem in Ce, Quod enim multa anû mafia funt rationis experria,eo non fit, nullum genus ani mall's ratione præditum effe.

IlludmagisSophifticum eft,quod urgent,Tohannem teftari ,credentibus in nomen Chrifti datam poteftatemj Ut fiant fifij Dei,nonautcm ut ilico fint. Quid enim in hoc dido quo efFicitur,credentes non fimulatqp in Chrf* ftumcredunteflê filios Dei, quod in quaeftione uerfa^ tur i Sic habent EuangclilÉe uerba,qs qui receperunt eumjdedit poteftatem filios Deifieri,ijs, qui credunt in nomeneius QCc, Quid fi dixiffet, déditeis poteftatem ut credentes fièrent, oportuiflct ne propterea eos pn midri dt aîiftuamdiu haberepoteftatem credcndi, amp;nbsp;poftea ali Re ^^^^ha re, quàm ea ipià poteftatecfedendi,fîeri creden* apïenttt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9“**^ caulàc eflè dicent aduerfarij, ut conueniat ex

in filios dti hocdido Euangeliftac,intelfigcre, credentibus dari po« Mlhfunt, teftatem,nonut ftatimfint,SC fide fint: fed ut fiantprii Honortu mum filij Dei : idq^ diledione. SC afiud efte hanc pote« elt;trnis,fedüatem ßeri filiosDei,quamipfamfidemî'CerteEuan* fidei. nbsp;nbsp;nbsp;0e\ ifta exponens quos intelligat credentes in filium Deiÿ

Dicemus ergo fecundS Pightü, ijs ,qm' tarn narifunteic dco per fidê, datam poteftatem ut primö fiant frl q dei per diledionem. tatnargutacftiftorum hominS Sophiftica, I Sedface(re,ut Euangcliftailiud fieri filiosDei,de per fedla filioi^ dei conditione dixerit, Eft,n.duplex aliainchoata,aliapfeda. De prioreeft, Nó accepiftis fpi ■ ritum (er uitiitis rurfus ad tim oré, fed accepiftis fpiritum adoptionisjinquoclamamus Abba pater amp;c. De pofte riore,Et nos ipfigemimus intra nos ipfosexpedatesado nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ptionê,redemptionc corporis noftrfiDemus ergo, tjs, q iäfilq deifuntß fidé,adoptioneinchoata,datâpoteftatê, ut fiâtetiam fill) dei adoptinoe perfeAa: tn hçc ipfa afolu ta noftri adoptie» fide cum tcnetur,tum perficituuNam fi cut fide filrj deigt;ita SChgredes fumus, Vn Paulus hac per fe Aam adoption? filioru dei etiam reuelationem eorum uocat.DScphicuiuimuSjCp inuiruperfeAum,pleneadul Eph.4‘ tæ gtatis Chrifti, crefeimus fide fit cognitione fill) dei, qug dileAioneieieexen't.Sedquicquidhuius fit,fpiritus.

dei conftituat.Omnes,inquit Paulus, till) dei eftis per fi'a deminChriftiim lefum.Idemfpiritus fanAusinnumes ris alijs locis teftatur,

Haccergo,quæhaAenusdehoclococxpoiuimus,iài Firferi» tisfint* Quienim fcripturasDei fcquiuelint, exfisquæ Chrißuni adduximus.atcp expofuimus,aperte uidebunt. ?rim6,fi proprie ui dem, uthacuoce diuinæ literæ utuntur ,quum defide in Deum, ÔC Chriftum docent,fignificare proprie earn fis dem,quaaflentimur Euangelio,atc:p ideo omniquoep uerbo Det,idcpatTenfu uero ac folido, Deinde fide, qua homines ucl tantumaliquibus uerbis Domini, 0^ non. „Spyopfig omnibus:aut ad tempus tantum illis credunt, amp;nbsp;quamli^ dutuniuo^ betfidemfterilem bonotjt operum,etia.mfiea mmçvi}^ceiidëdKÙ Mm tj

fiant, non nifi analogia quadam fidcm uocarilut cui no« men uerae fidej,non autcm ratio competat, quç nimirum f* eftjEnangeîio Chrifti credere,eo teftimonio fpiritus,peij

jWt üs,ôi eflè te non dubites filium, QC heredem ne parère Dei,perChriftû, Poftremoeflèexpropriarationehuiuâ cz conexâ ueræ fideijChriftû Dominû,utfèruatoremuere,planec]^ 1}4bereui= agnofcereiacideo etiam amareSCobferuarCjnecun^ ui« tam Chris nbsp;nbsp;nbsp;Dei abeffè huic poffe.quanquâ ea fit minus magisep

fiitotam. conftans, bonorumep operum ferax,pro ut fides uel lan« guida^acimbecillisiuelualida acrobufiafuerit,

Jftaet ûndi Patres ex feripturis agnouerunt amp;nbsp;clare copiofeep doeuerunt « Nulluscnimeorum eft, quinon prædicet ueram illam Chrifti fidem amp;nbsp;uiuam, cui abeffè fpes 5^ chantas non poffît: quanquam bona opéra certo atep neceffàrio confequantur « Vnde Diuus Chryibfto« mus inièrmonede fide,legenaturæ amp;fpiritu fando*. Quamprimû credideris, fimul amp;operibus ornatus enSt Non quod défunt opera j fèd per iè ipûm fides plena eft tie fide ez operibus bonisJtaD-Auguftinusdocet in mandate ere operibtu dendi in Deumjtotam uitam Dei contineri;SC uitam bo« cap.if. 0- nam ab ea infeparabilem , imo earn ipfam effe bonam *»• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitam,Etinlib.deuocationegentium.D^Ambrofioad

I» Execamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Gregorius pie uere^ ftripfit, ta ntum iit

amamus,quantum credimus: Qcquantum ama« ’ mus tantum de ipe præfumimus * Eóque ficut cum prudentia uera , neceffario coniundæ funt, iuftitia lortitudo, amp;nbsp;temperantia :ita docent Sandi uirinun® quam non cohærere cum fide uera fpem ch a ritatem, totumque chorum uirtutum : arque pro modo fidei, modum femper effè harum «irtutum,totiuique uitae

nouæ. Cum enim fidcs in eo fit, fient Dinus Chryfofto^ i» musrededocetjUtnonambigaSjôd infit nobis,fpiritn lt;tdTitum fando noftro fpiritniteftimonium perhibente,ô^ ei pers Home.j. fuadente^qui pofTet fides infirmior eflèad redeinftitus endam nitâ, quàm fit prndentia uirtus rationis f quanq nbsp;nbsp;p,

6^hçcfiuerafit,filiafitfidei,Omninoigit,ntD,Bafifius fcripfit, fides animam fupra demonfirationes ratios nales ualeant,adconiènfumtrahit, IndeôdD, Hieros Aduerfm nymus, Neep hoc dico, quo mains qntequam fit, quàm i,uä(iria« facramentifidesjquàm pntitas animæîièdindubitataad nof. Deumfides,ardnereperitnr,Verbi gratia didnm fit, ut quoduolumus perfpicuumfiat. Ad orationem afiîfto; non oraremjfi non crederem : fed fi uere credercm, illud cor quo Deus uidetur mundarem, manibus tunderem pedus,genas lachrymrs rigarem, corpore inhorrefeerë, ore pollcrem: iacerem ad Dominimeipedes,eofqj fletu pcrfunderem,crinetergerem : hæreremccrte trunco cru cis^nec prins amitterem, quàm mifericordiam impetra« rem.Ita amp;nbsp;iàndi Patres^ quan^ tria hæc, fidem, fpem Si. charitatem agnouerint, no unum:ô^uirtutes toto genes re inter Ce diuerfas : necefiario tamé inter fe conexas efle. Si cohérentes,nec dubitarunt, nec nô multis inlocis cia* re Si copiofiffime docuerunt,

AtquiaDeusarcanofuo confih’o,EuangeIium fuu plerifip fie quidem reuelat, ut de nullo eins dogmate in genere propofito dubitêt : imo nonnunc^ in particnlari quoc^ illud ficampledant,ó^ conlyderent, ut inde mala multa declinêt, Si nÓ pauca bona faciant,tarnen non fic renelatjUt eo femine immoriali plane regigncrentur,cos ’’ gnitione réparante imaginem fadoris:et renonati ipiritu mentis fnæ fic induerenturnouo homine^quiieaindu Deum conditus fit, uera folidacp iuftitia Si fanditate

CM DE IVSTIPICATIONE. ' uno ipfo Chrifto Dno, fidem fandi uin mérita'lîter^tn agnoueruntjprçfertim (criptura quocp de ca telh'ficanteî quæ ßciitfine uerahominis innouatione, luftitia Dei cflefoletjttafaluarcnon po(rit,necfilios Dei coftituere: quam D Jacobus no I'nepte mortuam uocauit, eo quod uitamilla De^utnonadfcrt,ita necbom's operibus ex^ plicat. Atquia ea fides mortua à D^Iacobo,fid:a à Paulo, temporaria à Domi no rede ac proprie dici tur, im o Dos minus ea præditos ipfe dixit non credere:hæc certe fidcs^ eiufdem rationis, cum uiua ilia acuera, quæ uitâ Dei in Chrifto uere apprehendit,amp;omnibus pietatis amp;nbsp;iuftitiac officqs exerit.elTe non poteft.

Cumtp,fides,fimpliciter dicitur,iurehçcucra ÔC uiua, non ilia mortua QC fidaintelligi debet,nifi circumftantia fermonis aliud requirat.Tametfifàndi Patres,uidentcs multos côfidere eó,qpfidê,quod ad dogmata attinet, fanam haberent,qui tarnen uerar uiuçquefidei expertes elîent,nonnunq fidem hanc uiuam, non fimpliciter,ftd fidemgratiae,fidêueram,fidem Euangelica uocarunt» Atquiafic perfuaderi deEuangelio,uteofiliusDei ÔC renafcaris, ÔC efle te ex fpiritus fandi teftimonio certe ag nolcas:0^ fic tantu perfuaderi de eo,ut quidê contradicc re ei no poflîs,tamê eo no plane inoueris,fed in uetuftate carnis,mortelt;ç ipia perièueres,interietantointeruallo diftant,quâto Adâ uetus dC Adânouus,iuftitia6Cpecca tû,mors æterna,ÔC uita çterna,nequaq eandê fidê Chri « fti intcllexerunt,quod ad rationê ipiam fidei attinet,qua filij Dei renaftimur, ÔC in Chrifto uiuimus,eicp uiti frugi feri infiti palmites,non poffumus non frudum ferre : Sc , quatâtum deEuâgelio côuindmur,manctes interim fi« Itj alienigenÇjUita Chrifti uacui,et à Chrifto al ieni, Sunt : ♦n.diuerfiflimç fpiritus Dei in animis hominïï perfuafio nés,

DE rVSTiFiCATrONI. ■ nes,qaarn una infcribitkgê Dd in cordibus hominum* altera confirmât Iegêpeccati:una purificat corda pecca fis, altera äuget peccatum: una ccrtos reddit de m'ta «ter na,altera condemnatad mortem fempitemam,

Difputarunt Scholaftid an idem habitus fit,uel diuet fijfidesinformiSj ideftjdeftitutacharitate, amp;nbsp;formata, id eftjconiundam hab ës charitatem : ÔC ui'detur Thomç utfancp fidéjCundê habitum elïè, Coniundionem enim charitafis negat pcrtinere ad fub Aantiâfidei.Sed quan^ hæc charitafis coniûdiofideimortuçaccidentalis fit,ue ræ th ac uiuæ fidei, ut dcmonftrauimus,h xc contundio ex natura eius côpetit, ÔC propria eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: ut quae fit

eiufmodi de Chrifto perfuafio, quam non poffît nô côiè qui ftudium,ô^ amor Chriftiîut prudenfiç uerç,non polt; teft non coniunda efle iuftitia,ôë al iç uirtutes» r Sed cum fateatur Thomas fidcm effe eiuCmodi opus Dei in animis,quale opus folis efi:,illuminafio aëris, quâ fol iugi irradiatione efficirfittp, utoftëdimus, longealia jlluminatio,qua animo planeregenito infunditur cogni fio Dei,ad id eflficax,ut etiâ fidamus Deo, ôd ftudiofe co lamus Deum : ÖC qua eiufmodi Dei notitia efficit in ani mis in uetuftate peccati manentibus,quæ de operibus

uoluntate Dd conuincit tantum,relinquit autem, imo auget contemptum Dei, SC inobedientiam aduerfus placita Dei, mirum eft, cur non magis illorum fens tenfiam probarit, qui fenlèrunt fidem formatam amp;nbsp;iiu formem eftè diuerfos habitus. ut funt plane diuers far perfediones intelledusjutipfeuocat. Informis e* nim fides fterili, tantum cognifione intelledum ims buit, ac quaî condemnationem auget,formata aus tem,cognitione, feraci iuftitiacÔCuitacæternæ, Illairati SC condemnantis Dei opus eft h«c propitqDd, ÔC iam patris

DE IVSTIPICATIONR pati’isthæc regni Chrifti propria eft, ilia cri’am ali'etifs à rc gno Chrifti participatur : illaquomodocunque uocatis, hçc tantum cleAis confertur . Quare manifeftum eft, has fideSjOmnino diuerfi generis dona ôd opera Dei effè. Nam utrumcp efte donû 6C opus Dei, ne Scholaft i cordatioresnegant, Euangelioeih Chrifti fide ddfbiri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affentiri, facultatem mentis nouam, ÔC diuiniü

tuifandut tusaipiratârequirit,quicquid huiushomo ab homine difcerequeat,quod acquifitæ fidei tribuunt,qui huius commentijUtmelioribus contradiceiet, autores funt»

Ex bis itacpplanumfacftum eft nos ut cum fcriptura, ita etiam cum Ecclefta Catholica atcp fancftis Patribus (entire ÔC docere, quo d attinet,ôô ad fignifîcata huius uo cis fideijôC ad diuerla fideigenera, amp;nbsp;ea quæ cuique pro prie competunt:ôieffè(ftum eft,fidemueram ,fidem re^ generantem ÖC iuftiftcantem eftè eiufmodi de Euangcs lio Chriftiperfuafionem,utanimus ea donatus ,nô pofs fit,ficagenteineorpirituChrifti,mentemque omnem et uoluntatê renouante,^ in Chriftum defigente,non etix certam de Chrifto concipere falutis fiduciam, accendi eius uero ftudio amp;nbsp;amore : omniquefîmul indui pietate, »uftitia,amp; fanditate,

Fidei con* Pig^’us contendit fidem dicftam à fidendo Cquafi di^ ittttdrf/îd« «inæ iiteræ nobis traditæ fint lingua Iatina)ah'cubiufur ciatü,non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcripturis pro fiduciajquae exfÿncero ÔCfamiliari

tfKtew eü quodam Dei amore nafcatunSed ad id probandum nul fiducia. lam adducitfcripturamcanonicam, 8C quem adducitcx T obia locum,id nô haberiT ametfi enim infultantes pie tati Tobiç dixiflent, ubi eft fpes tua, ÔC ille rcfpondiflèc nonficipfis eftè loquendum,quieftentfihj fan(ftorum,et uïtam illam expedarent, quam Deus daturixs fit tjs,qui fi demfuam nun^mutantab eo,non tarnen ex eocitincit,

Tübiamidipfum fidem dixtne,qiiod cognatidixerant fpem, Sed quia fidenon mutata,nec poni 1 pes in Deum poteft,re(fledixit fibi ad perdpiendamuitamaeternam utile eue, non mutare fidem fuam inDeum : eoqpetiam fpem expedationê merccdis,pro Cuis bonis openbus, iibi non abîjciendam ciïe,

■jriTToi^ÿtrtif iÄTTif/,quare etiam Latini ex lus rede aliud g ' nomen fidei, aliud per nomen fiduciæ ÔC fpei tranftu’ e^ runt: atc^ pernomen fidei certumdiuinarum promiffio-num alTenfiim: perfidudamuero,autipcm,natamexeo aflenfu confidentiam de dei miiericordia nbsp;nbsp;promifforu

ctus expedationem fignificarunt. Paulus ceitcdicitJufti ficati ex fide habemus pacem erga Deum : ÔC fide habe« mus aditumad Deum perChrirtum,0^gloriamur iub fpejtem,in Chrifto habemus Trccfjya-ixiramp;THy^oa-ctyuyni/ tF 7rt7rfliamp;«o-«,T«,o^ THtr Tj-i'staitr avri, id eft, libera in uoca^ tionem,8C confidentem aditum in fiduda,ea, qua: eft per fidem.É t ad Th efTalonicenfcsJndefinenter in memoria 04». 1. h abemus op us fidei ueftrae, lab orem d iledionis, SCtole-rantiamfpei.Opus,inquit,fidei,deueraenimuiuacpfidc , , Ioquitur,quæ opus confefsionis Chrifti, S)C totius uitae re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

deinftifuendæ, Temper habet inpromptuttolerantiam uero ipeirdum enim ipes firma eft,in omni afflidionc tos lerantiamferuarutetiam charitas,fi uera fir, nun^ non la borat in fratrum falute procuranda,His,fiCmultis fimili^ buslociSjPaulus clarealiud per fidem ,aliud per fpem amp;nbsp;fidudamdidt,idemfaduntalij Apoftoli. Sed quiauera in Deum fiducia,ueræ fidei abeffe non poteftjficut utram que idem ipiritus in animis operatur, amp;nbsp;ex fua ipfius na^ tura,utracpaltericoha:ret,nec fidem fcriptura prædicat,

Ut non firn ul compledatur fiduciamrnecfidudam ut nonincludatin eam 0^ fidem, Per fe aut Slt; pn'mo aliud cft^quod fcn'ptura fi dci jaliud,quod fiducie nomine com mendat óó requirit.

Ex fiducie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pighiuscontra,nonfcripturammodo,(êd

nmor, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Philo/bphiam, ac fenfum cômunem dicit,fiduciâ

txamore diuinæbeneuolentiac,ô^promiffacoblat£cpfalutis,exfyn fiducia, cerOjfamiliarijacmutuoDeiamorenafcncumcertumfit, » amorempotiushunc familiärem ortum habere ex fidu* cia:hanc autê ex opinione, amp;nbsp;pcrfuafione beneuolentiæ, cû potêtia ac ueritate côiundæ.Necenim amarequen^ uerehomo redeinftitutus, poteft jUifi uirtutis ôi probit tatis opinioneindudus:amp;hducia,hacipiauirtute3ÔCpro bitatefruendijConcepta, Aliturquidêhaec fiducia amp;auji geturamoris familiaritate Sii. probatione: atcumamare loi ide eumjCui non tribuat promiflbrum fi'dem, cuius fibi non polliceatur beneuolentiç frudum,nemo poffi't: fiduciamcertenafciexamore uero ÔCfamiliari,dicicum ratione non poteft.

RijfrfPfp « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obiedo fidei Pighias maiorem rixam mouet,

quam immaniter blafphemac: nitioniiut attprurfijs deteftari fan's non poteft,noftras caligines,ob /îÂi, fcuritateSjtenebraSjpluf^ Cimmerias,quib,inuol uamus êicontegamus,omnia, utea multi Oedipiintelligerenô pofîînt, Etiftamfuam uereatram amp;tetrambilem,fubin dein nos euomit,idcpibi,ubi dodrinænoftraenihil pror fus ineft perplexitatis aut obfcuritatis, hominibus dunta xatDeum timentibus,amp;quæDei funtintelligerecupû cntibus.Sed fperauitforiànPighius,fe hominibus polTe fuis iftis conuittjs Ô5 blafphemijs oculos ficprçftringerc, utputenttenebras efle,dumlucem cernunt, ô^fenonin* telligere, quacintenigunt,non uidere, quae aident, ficuti iocua '

(ooiîarcs homines fimplidoribus perfuadcfc folenr, €o« Uiderc,quænonindent,audirequænonaudiunt, ç • gt;nbsp;-

Ordinc uero uexandas fibi ïumit dcfinitiones fidei, quas tradidit Lutherus, Pomeranus, Philippus in felFione SC Apologia,ôd Caluinus : quas omnes calum« nïatur,mifèrumin modumgt;indefinitas5pcrplexas,inuo^ lutas, adeo, ut nec à nobis ipfis intelligi queant: turn ctiâ pijiUp^ut, ' fecumpugnantesôCfaIüs.lnfi'nftumueroeflêt,perfequi calumuf, omnes â\ts cauillationes ÔCludifîcati'ones rcalumnias SC tradiJeritt diras execrattones:aliquas tarnen, fed prgdpuas, dC quae exdgiUWM reliquas continent^difcutiemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turàpi^a

Etquodad noftraiû defmitionum etiâ nobisipfisia^'^ explicabilem perpicxi'tatem attinet,Pjghiusip{e Oedï« pum noninfelicc præftititîremcpiplam exnoftrorS Ccri^ ptisadmodudareexpofuit,nosperfîdemiuftificantêIlls**'' nbsp;nbsp;**

telligere, non earn tantum creduhtatem, qua fimphciter ucra cxiftimamus quæ Euangelion,totaqj fcrmturaDei prçdicat: fed eâfidcm,qua certo SC efficaciter Euangdio afTentimur, ita utadopdonem in Chrifto toto corde atu« pledamur*

Qiiæ tn ucra,uiualt;^ fides,non ita a nobis ad lai utem no bis partam per Chnfl:um,afïïgitur :necita prardicatio 6i promiffiohuius fa!utis,communicationiscp Chriftf, obieClum proprium QC adæquatum fidei iuftificantis ,! nobis conftituitur, ut non doceamus fidem ueram copie lt;511 fîmul omnia uerba, quæcuncp Deus humano genen’ credendapropofuicquç omnia nimirum Euangeliocon tinentur,ut ipfum totum,prædicatione bac. Chriftu doss natis fibi à pâtre uitâ gternâ paraflè ÔCIargirfChriftus.n, cft finis legiSjôCficutipfi acdit,qui Mofccrcditn'ta q cre Luceultt dit ipfijCredit ÔC Mole,SC omnib .Prophetis, DeChrifto ♦n. Domino, ÔC falute animarum,fine fidei noftrç,Mofe Coüof.t»

Si Prophctæ omnes uatietnati funt. In Chrifto Domino t. cornplacitiim eft patriinhabitare omnem plenitudinem. Si per eumomnia fummatim inftaurari Si perfici. Quarc qui uidetfiliû cognofdtcp ^is uidet Si cognofdt Si ipatrêt quicp crédit in fihûjCredit in patrem, quiillû mifit/âcitcjp id opus Dei, in quo omnia grata Deo opera cotinentur: copleditur earn Deipromiffionem, qua reliquae omnes, ut funt,etiam,6C ameUjita amp;nbsp;continentur: obedit ei praecc lohiin. J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deijin quo reliqua omnia infunt. Hoc enim eft prac^

Proinde fides,qua dodi à patre certo, firmocp aflenfii credimus,nos Deo per Chriftum Dominum réconcilia« toSjgratoftp in hoc diledo fados,ut iam fill) eius,0C hære des fimus,iuxta ipem uitæ æternæ,omnino fides Cathos lica eft,quae nimirum uniuerfacredenda complediturin C^i^fto Domino. Nec poteft dici rede crederein Ghri« cw/it cade ftu'ffl,uelChrifto,quinon Chriftum,etiam utfuumferua Catbolicit, torem amplediturjS^ credit eum,etiam fibi fadum à Deo fapientiam,iuftitiam,fandificationem, Si redefftptioné: qui non amp;nbsp;ipfe ad eum uenit, eum icquitur, Si requf« cm animae fuaeinipfö,SCfolidam felicitatem pollicetur» Sicutenim nemo poteft non uitam aetcrnam,amp; confirm« matam felicitatem fummo defyderio expetere, ita null us quocp hominum poteft non toto corde conuerti adeum, à quo illam liere amp;foIideofFerri fibi indubitato credidc= rit.Eam ob rem,neceflèeft, uc quicuncç audito Eu ange« Iio,Chriftum Dominum non ilico toto pedore,ut ftrua« , toremftium,uitaecpgternaelargitoremcompleditur,non , dubitans ô^ ie per ipfum habere remiffionempeccatorö, amp;ft)rtem interfanÂ'fîcatos, is Euangelio,quodChrifti5 ex aequo omnibus offert,Si in quo ipfe clamat, uenitc ad

omncs Sdquod tcftatur eumueniflc,utomncs quiao dit 1 n cum,non perçât, fed habeat uttam æternam ueram folidamcp fidetn haudquaqaccomodat: attp ideo ficat Euangelio non credit,itaneculh'suerbisDeiplanecre* dit: nec minus eatholica fidc,qua'm hac fpeciali deftituit. de uera,uiuacp fide Ioquimur,De qua uirtute et efRcacia fidei coniundaep il li fiducia,iam fupra fatis didum eft« 4“°^ Lutherus primum fidei obiedum fccit, omnia diuinitus reuelata SC promifïà : deinde remiffio’ nem peccatorum ÔC gratiam parta per Chriftum:hanccp docet in facramentisunicefpedandamôd redpiendam: quod denicp fidei coniungit plenamàlegelibertatem,ôi fummum beneplaciti Dei ftudium, nullo uerbo fecum pugnatjUt blafphemat Pighius: nec eo quicquâ fcripfit , obfcuri.autincerti, Itafunt etiam quas Bugenhagius, definitionesôt deferiptiones fidei tradidit, amp;nbsp;feriptu«*^ * ris,amp; inter fe prorfus côièntaneæ,clarç fiC euidentes, om nibus,qui funt ex fidelefuChrifti tcumfcribicFidem cffe,qua crediriius Chriftum, coram Deo pâtre efiè iufti* tiamnôfiïam,fandificationem, redemptionem, ÔC uitâ acternam:ô^ qui nos liberet a lege,peccato ÔC morte, con« ftituatque fub gratia, ÔC faciat, ut agnofeamus, inuoces mufep patrem Jtem cum feribit, elfe fiduciam, qua Chris ftum apprehendimus in conicientiacoram Deo, amp;nbsp;in Chrifto patrem,

• Necquicquamabhisjuelfuisipfius didis,uartj,aut contrartj habet confelïîo ôi. Apologia,cum confitetur défendit,fidem iuftificantem efle, qua homines credunt' fein gratiamrecipi.ôCpeccata fibi remitti propter Chris ftum,ItemenenotitiamChrifii,fednonhiftoricamtans , tûmiuerumquaitaaflèntimurpromifïîoni Euangelicæ, ...... utôi uélimusôCaccipiamusoblatam promiffîoncnt rex

rgt;cfTKÎtio Cilninû

Cutti his denicppulchrequoqlie,quia cum fcriptura DetjCongruit ôi. Caluinus,qui fideme(ïèdcftnit,diui^ ftg erga nos beneuolentiæ,firmam,certaniqî cognitionê, quargratuitæ in Chrißo promifîîonis ueritate, per ipirisi tum iànAum reuelatur mentibus noftris,Ô^ cordibus

Hæcgt;inquam,omnia ßcut cum diuinis bteris,ita inter fe,per omnia confentiunt ^nec quic^ habentin fe obicuritatiSjUel per plc3citatis,fide’ibus duntaxat: îjs icii licet,quicupifît facere uolunratem patris.Nam,ut often;« dimus,nemo reuelatis ÔC promiftîs Dci,quæ omnia Lu^ therus redefidei obiedum fecit,uere credit, qui nonô^ Euangeliocrcdat:acideo prædpuumilludcaputEuan!» gelij,ô^totius fcripturæjCum primis teneat,Chriftum no bis donatum fcruatorem,SCuitac bcatælargitorem,

Quod itaep in definitionibus Si defcriptionibus,om« nicp prçdicatione fidei omnes nos,praecipuû hoc, totiu« dodrinæ âf reuelationis diuinac caput, prædpue prædia camus Si urgemus, quid quæfo pie ledor alieni ab eo, quod fidei ueræ eft, alFentiri omni à Deo nobis reuelatac et promiflç ueritati,inferimusc'q d diflentaneifaut qd ctiï obfcuramus,autinuoluimus,cuiusnos Pighius crimina di,ô^ calumniandi nul]um,ncc finem nec modum facit? Quid enitTi facit aliud Chriftus ipfê, Si omnes A pofto* loMff.» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidcm Chriftianam prædicant, com mendant, re^

quiruntf Qui creditin me,inquit. Dominus, habet uita Ad IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Iohannes Baptifta. Qui credit filio habet

Chriftutet uitamattemam .Petrus, Non eft aliud nomen fub cœlo Apofioli datum,in quo oporteatnos (aluos fieri.Idem. Huicom^ ubigifiäe'i nbsp;nbsp;nbsp;prophetac teftimonium ferunt, quod remiflionë pec

dent l'n cum.Et Paulus, No tum l'gitur fit nobis uiri fra* fadunt îa ires, quod per hunenobis remtffio peccatorum annun^ gratiam datur:amp;ab omnibuijà quibusnonpotuiftisper legem Mofîiuftificarijper hune omnis qui credit iuftificatur, Ad eundem modum cum ad fidem Chrifti totum orbe conuerterentjidprædpuecredendum omnes Apoftoli docuerunt,nosperChriftum habere remiflîonem pecca lorum , 8é uitam aeternam : hoc nomen omnes ferre ad reges amp;nbsp;gentes,deeocpteftarifingulosoportuit.

Cum itatp Chriftusipfeôd Apoftoli ifiud fi deiobie« (ftum,redemptionem Chrifti, ÔC quam quiftp ad iê perti« nerenon dubitet,ubicpingerunt dC uigent;necullo inlo CO iftud diferte docent,fidem Chriftianam enc,qua omgt; ni reuelatç diuinitus ueritati aflentimur, quanquamhoc in illo continetur, quæ ratio effe poftit, non hofti regni Chrifti,nobis quodidê Euâgeltj caput fidel iter prçdicad! mus impingere,utPighius facit, nos catholicam Chrifti fidêperperamcontrahere,nobiiqueipfis Si orthodoxis feriptoribusin eô contradicere,

lîlaucro adhuccalumniofius obi)ciuntur,Lutherum, iftam fidem fpedalem, ad Euchariftiam, Si abfolutionê à peccatis digne recipiendâ,fic requirere, Si fatis eflè ad perdpiendâ in his facramentis gratiamDei,docere,ut dicat,non oportere præmittere orationes, Si alia pia ope ra præparatoria,nec folidtum elfe de contrrtione ac caete ris rebus ad poenitentiam pertinentibus, Lutherus enira docereuoluit,quain re primo Si per ièeonftet nobis iàs lutaris Euchariftiæ,ôlt;r Âbfolutionis perceptiô.’quæcer« te alia eflenequit, quàm uera uiuacp fides,in oblatam in his Chrifti gratiam.Ea enim fi défit,nullæ certe oratio nes,nullaleiunia, nulla quamlibet ànxia præparationis opera/iullacôtritio ’ aut ullû pœnitentiæ munus quici^

ualebSt : imo nihil hora non erit peccâtum, quia non ex fidcfadum,Ô£^ hypocriticum: contraautem, fieafïdes adfît, qutequid défit idoneæpræparationi, contritioni, ÔC pœnitentiac id ftatim ÔC condonatur, ÔC farcitur. N a non poteftuera fides non accipere,quod credit,ChriftS totum : et omnem eius gratiâ nec poteft etiam ill i abefle, quanquam ante defuent,uera contritio de peccatis,ôd animus ad gratiam Chrifti appofitus,

Magis adhuc perfidiofum eft,quodagens decaufa Chrifti Pighius feribere aufus eft,Lutherum negate fide efle rerum prçtcritarum,iêd folumfuturarum, cumfeiat Lutherum tantum id agere,nequis ft putet fidem tene« re Chnfti,quæiuftificat,qui tantumeà de Chrifto ere* dat,quæ ill e fedtjamp;S non etiam perfuaCum habeat, quæ ft bi 8^ omnibus credêtibus faccre pofthac uelit,quæ Iper# re fcilicet à Chrifto debeat in futuro.

lam quod ftribit Lutherus,h ab entern fidem efte libc* rum à lege,0^ ultro faccre quæ feiat p’acere Deotidep fo^ lius gloriæ Dcqnullo fui commodi refpedu, id quoque Pighius facile uidcrepotuitjLutherum dicere decredê* te,quatenus ex fide uera uiuit QC agit, hoc eft, qua natu« ex Deo fit,0if feminis Dei frueftus proférât Jta enim com paratushomOjUerein Chrifto uiuês Stages, nouit 8^ co fideratChriftumfibi,8«S cum eo donata à patre omnia: certus eft nihil unqua fibi mali nocere, nihil boni défi* derart polftritac^ nihil aliud quacrere poteft g gloriam Dci:8C hacmetitur ncceflario omnia»

At quam non ftmper agat homo fide, etiamfi præ-cipua pietate praeditus fit, quantum adhuc carnis om* nibusadhæreat, atep nemo omninoin hacuita perfeeftä iuftitiam aftequi ualcat,Lutherus tammultiSjtamcpcla* tc ubi9 docet,ut Pighius et alq fophifta: non fan's queâc

exaggerate falfum illud crimcnjeum Ôdnaturæ grztix detrahcre ,naturamq} damnare, ac in eo blafphemum eCr fe in Deum naturæ authorem,ut ip fuperiori contre « uerfi a expofuimus. Docet itaque S)C Lutherus, docemus idem QC nos omnes,quamb'bet fide in Chriftum iiera,tOi turn tcneamiis fiCpoflideamus Chriftumttamennos,pro «• Cör. . pternoftræcarrüs periierfitatê,fideicpipfius imbccillita^Gd/4.f. tem,femper oportere uerfari intimoreô6 tiemore: car» ‘Cor-*-nemcp noftram c-rucifigere,amp; corpus in fermrutem redi» gere, ne fcilicet quid peccemus neue reprobi deprehen»^', damur:fummacpfollicitudine opcrari falutem hoc efi Deo cooperari, ut fide ÔC charitate,omnilt;p uirtu» te profidamus QCad propofitam metam quam proximc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ita Apoftolus,quamuishæc,quæpræmifî omnia do» Quanfa« ceat ÔC reqrat,amp; iibi quoep tribuat, iuxta tame,ilia quoep ptrfi{bo= docet,fibi in Domino donata prçdicat.Cum mortuus nem Apo « fit Chrirtus pro nobis,Sf nos in illo,oportere nos,non no fiolmrtqui bis,fed ei,qui pro nobis mortuus eft,etreiurrexit,uiuere. r^t. imo ianon nos,(ed Chriftû in nobis uiuererneminem Ces *• cundum carnem nofle,noftra nulla in re quacreretgloria» nbsp;nbsp;*•

ri etiam in adflidionibus : nihil non in gloriam Dei dicere,00 facere. quidf'nouajfubmota omni uetuftatc,ex hibere omnia,Ô£^ in coelis habere noftra conueriationem., non in terra. Ex quo perfpicitur,nec Paulum minorem, qu^m Lutherus ÔC nos omnes facimus, perfedionem in credentibus Chrifto: nee nos minorem quam illef aciat, perfeAionis quacrendae,ucl imperfedionis auertendg cu ram ÔC folicitudinêrequirere.nam ipfius,imo Chriftiin co dodrinâjamp;f uerba quoep in omnibus fequimunQua» tenus autem fides opera repudiet amp;ceu zclotypa,ut Pig hiusnos fuggillat,fecum non ferat ÔC quatenus opera

DE iVSTiFlCATlöNE. (pfapariatjamp;neceflano proférât, deinde cum deoperi« bus agendum erit,exph'cabimus.

In Bugenhagtj definitione Pighius id prçcipue uexat, quod fiduciam uocauit.quæ appréhendai in conicientia ChriftS coram Deo,amp;inChrillo patrem, Hacm.fidei de fcriptionejnihil unquam,fi illi creditur,did« aut fcriptu eft ineptius, implicatius, portentofius: quare ôd fingula uerba feue flagellar : fed uide quæfb quibus nixus argu* mentis,Quia fiducia uoluntatis fit,amp; fides atep confeien* iCrgumttu- tiarationis,negat ifta coniungi debere: turn quiaappre* ta Pigh^ héndere fit^rei alicuius notitiam percipere id ait inepte co»frlt;» Bjt tribui confcientiç.Illud aût Chriftum inconfcientiacorâ genbagiü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehenderc, quid fit nec intelligit, nec diuinare

poteft. Vides Chriftianeledlorquàm reprobiadfidem riant,amp; in quem furorem agantur odio noftri, ÔC ambitio ne fefe approbandi antichriftis, qui fe pie Ecclefiarum rc formationi,quam molimur, ad uerfarios conftituunt i

Bugenhagius noneft profelTus, definitionem fe fider, ad dialedicorS régulas exadam, tradere hocloco uelle: tarnen omnia,quç propriafidei funt,in hac fua deferiptio ne proprie et dilucidepofuit: îjs fcilicet uerbis, eotp ordû» ne,utnaturam fidei,omnis qui fit fidei capax, fadleintel« ligat. Necenim poteft,mens,ut demonltratum eft,uer3 uiuamqp habere Euangeîio fidem,nifi animus etiam fidu ciambonam de Chrifto,ô(fper Chriftum de pâtrecond« piat: ÔC eiufmodi fiduciam,ut confeientia corâ Deo, hoc cftjin iudicio Dei,tranq uilla fiatjnec nos acaifatione fua amplius infeftettmundata fcilicetab operibus mortui# Cm».#. fanguineChriftijUtEpi, adHçbreosprédicat. Vtdum nobis exomni uita noftra male confeij, fiC confeientia no ftraipfànos condemnante, diffidimus de gratia Dei* apprehenfa ex Euangelio per fidem redemptione SC gratia

gratia Chn'ftijiâcpconfcij nobis de fatisfadioneChriftl ■ pro peccatis noftriSjô^tonfvientia noltraeain ipfâm (alt;s tisfadionem Chrifti peccatis opponente, de dementia patriscœleftis confidamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

In his quid no eft ex diuinis literis depromptumc' quid non fenfui pietatis confentaneum^ Fidcccrtetotus intea riot homo innouaturSC Chriftum inhabitantem recipit, tnenSjUoluntaSjConfcientia fiducia.

Etquisdoceatccrto,quibus hæcinanimishominum difcriminibus inter fe feiunganturj' Hoc fane experim ur, in nobis,pro ut quifcp rem quamlibet cogno(cit,ita deea iudicatjita fibi confcius eft,ita uu’ t,fidit,amaf, agerecp co natur. Quarcleuiculaducunturargumentaexdiuerfttaa animi, teharum facultatum ucl acftionum animi,ad inferendum diuerfitatcm donorum, ÔC operationum fpirirus Sandi, iftarum,de quibus nos agimus,fide, fiducia, dikdione, notitia. Cordi.n. in kripruris tnbuitur,cognitio,fapien-» tia,prud€ftria,conkientia:rribuitur etiam uol untas, fidu^ cia,diled{o,5C omnes animi affedus, Philippus rcdedi^ Corditn»« cebat EunuchOjpetentibaptifma, ficrcdis cxtoto corde:

■ italex Dei infcribitur cordi: rccondit fandus uerbaDei netaitimi in corde fuo, 5^ habitat 'Chriftus perfidem in cordibus facultitet Cuorumxoretiam depcccatis reprehendit,DixitenimIo et aîHontf hannes, fi cor noftrum nosrcprehendit(non dicitcon^ ßgnißca»« (cientia,ut Pighius hunclocum malecitat)percortamen tur. confcientia rede intcliigitur. Ptjitacp Slt; religiofi animi critjin his rebus non argutari cum Sophiftis C cor no-ftrum,etiam fecundum naturam,non tantum fecundum uim,S^ malitiammultiplicem,infcrutabileeft; fedid po-tiusrogareDeu,utcornoftrumipfèinnouct,mundum, ‘ CCfimpIcxrcddat,2ôaperiat,quouerbis Dominiriteats tcndatjfimpliciter credat,ftudiolè inhaereat,

QgWCÎjn Deuoceuero, Coram, quam impie iuditPighius,aim ßum COM fcribit fe necmtelligere, nec diuinare poflcjquid fit Chri* ftum coram Deo apprehendere: Ô^rogat, an aliquando fltfii, non coram Deo apprehendatur,imo an aliquid poflitfie n dam,SC non coram Deo. Eo profedo Pighius demon ftrat, fe Chriftum coram Deo nun^apprehendilîe, hoc eh, in iudicio Dei, quod non fenficôôin ueritate, quam ignorât, Chriftum nunquâ agnouifle QC. amplexum efle.

ï^^o,ideft,agnoicere,intueriSCampledieumutferua« »T Chriflii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propiciatorem uera, folidacp fide ; Sgt;C in iudicia

wâ Deo» Dei,quodcôfdêtiaiam fentiat, quàm quoPighius, amp;nbsp;fimiles illius, Chriftum filt;fta,euanidacp fide apprehen duntjiudicq diuini,itaiêcuri,ut non fenticntes.Sicut etiâ longe aliud eft uiuere,loqui ÔC teftificari coram Deo, id cft,uiua,amp; Deum pie fuipidente,fide,quod fcriptura fan dis tribuit:atcp uerfari,agere(ç corâ Deo, ut cæteri homi nes,ignari Dei,coram Deo,id eft,Deo ini^edore,ômhia cogitant, dicunt ÔC faciunt. Agnofcisergo,Chriftiane Ledor,caufas,cur ita in nos Pighius debacchetur,

Similem animi perucrfitatem déclarât Pighius,uexan do definitiones iidei,quaeinConicffîoneamp;Apologia noftra,a' Philippo Melanthone perfcriptæfunt: quas Pi ghius imméfo interuallo interfe diuer fas,ct fecû minime congruentes,imo pugnantes,calumniatur,amp; tarnen cum ad duciteas, nihil apparet, non plane congruens,imo re lt;dem,utcuncpimmutatis pauîumuerbis,defcriptæfint» liùi in de = nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet iuüificantcm,eire Chrifti noticiam,uel co«

finitionis gnitionem,non hiftoricam tantum J, quæ Euangehijm, tuf Philii) ceuhiftoriam de rebus alienis,ueram quidem credat,no pireprea autem fîbiin eo falutem per Chriftum partam,promit«, fce/i(ilt;f. nbsp;nbsp;et offerrt ccrto perfuafum habeat,5lt; ampledatur:ièd qua

promiflionibus Dei ChnitOjCcrtoafTentimur/afcp uoa lumus, QC acdpimus, id eft ad nos quocp pcrtinere ,perx fuafi fumusxocp toto cordeillas accipimus, eiscp acquû clcimus.

Inhis primum reprehendit,quod dicimus fidem cfle notitiam ôi cognitionem,quod inepte ÔC improprie dis ci contendir.eo quo d fides fit firmus aftènfus animi,quo nihil dubitamuSjCa ueraefle omnia,quç S,ftripturis pro ditafunt.fiueeorSnotitiam habeamus, quales paucilfis mi repenuntjfiuenôhabeamus.Hçcuero Pighijuerba firmus aftènfus animi nihil dubitare omnia feripturis prodita,uera eire,quanti Ecclefiac référât, à filijs Dei om nibus planeintelligijô^recipi.nam nec Pighius eaintelli git,autulliSophiftac,quiucram ô^perfedaminfuo ge« nerefidem tnbuunt,etiamalienis a Chrifto»

Sed ad rem, dehoc enim loco,ÔC antca dida plura funtjô^ dicentur adhucnonnulla« Cui quæib rei aflenti* rc quif^ poflî’t, quam prorfus ignoretc' A ut quis unquâ côràtionediduseft,i)s,quædiuinis literis prodita funt uere aircntire,quiproifus nullam eorum notitiam hax beatç'Ad minimum cognouifte eum oportet,qui rede dicidebeat,fidemhabereferipturis,aut ijs,quæ tradie taftripturisfunt, ea efte à Deoreuelata,ôdtcftari,oms nia à Deo condita efte, amp;nbsp;gubernari, Sd per Chriftum rex ftitui autaliamquampiamfummam eorum,quac diuix nis literis continentur utDeum efte, ÔCremuncratorem efteinquirentibus fe;Chriftum Deum Si hominem nos finxifte,amp; reftituei euene,uel fimilealiquid.

At qui uel tantillam credendorum notitiam Si eox gnitionem habeat, is non poteft dici nullam habere Dei Si Chrifti nofitiâ,atcp cognitionem♦ Quomodo enim . credent, inquit Apoftolus,de quo non audiuerunt.ac in

diibi'c, quodaiidiuerunt, cham ah'quô modo intcllexc^ runtc' Qiiæetiamde Domino fcnpturac prædi'canqniü credendo, intelligi nô pofTunt.Fide emm,ut coaptatacfc pcrfedafuidc ræcuîa^itaôCalia Dci opera SC benelïda iritelh'gimus omni'a: unde 8^ Dommus cognofccre, Cognorcca ctedere,proeodemururpauit. Vcrba,inquit,qLiæ dédia re^rcrede ^tigt;^gt;hijdedieis,8Cipfî acceperunt,ô^cognoucruntuea rewCfcrù FCiQiJod à te exiui,SCcrcdidcriintqgt;tumemifirti.ItaÔC ftum idem. Paulus fidem SC cognitioncm Chn'lti coniungit,fèribês G^.4.. nbsp;nbsp;EphcffjSjDonecperueniamusomnes inunttatcm lidei,

ÖS ubicpferente Êuangelio, A quo dieaudiuiftis,ô^ coa gnouiftis gratiam Dei in ueritate.Omnino ergo fides ue ra^cognitio Chrißielh

Id certefatentur omnes, fidem donum Dei', Si tcmeffcjfpiritu Domini adfpiratam, qua mens infirua öa, ualet et inteHigcre quae tn Euangelio Dei benefit cia ofFeruntur, Si eius promiflidnibus alFcntiri, Ex par te quidé cognofeimus hie omnes: at qui nullam Chrifij tiotitiam habet,is ncc fidem ci habet; et qui fidem habet, ca Chriftum Si Dcum in Chrifto cognolcit, quantum quidem fatis eft,ad uiuendum Chrifto Si Deo,

Deinde exagitat fuis conuitqs Pighius in Definition! bus Confeflionis noftre et Apologiæ, quod fidem iufti QiùdRdet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didmus effe quidem hiftorif ,fednon tani3,uc

rum quaeetiam promiflionemfalutis Chrifti fpedaliter ampledatur,amp;credat fibi quoCp pcccata remitti, ÔC uitî ætemam donari propter Chriftum.

Hic taxat primuquod Scriptura hiftoriâ uocamus. negat enim illam tantum rci geftç feriem narrationê c5« tinere; Atqui ilia quida’iud q cômemoratio etexplicatio cft,eorû,quaeDominus noftri caufa,âffecitôtfdocuiu

Illud magis uexat, quod fpecialcm fidetn rcqui'rimüs, fighiuscp qua quifcp promiflîonem (àlutis pro Ce amplcdatur. Pri mum ait, Scripturâ nec meijUec tui fpeciatim meminiflè, fed log generaliter. Deinde dicitnosnobifcûpugnare, . * ’** co quod fidem definiamus cognitionem Chrifti) ÔC ta« ï*“’’’*”*** menfpecialem QC diueriam faciamus à Catholica, quale ex fcripturis habeamus de Cbrifto 8C alijs,quae falutis no ftrç gratia ineifdem nobis traditafunt* Hanccß fpeciale fidem fcribit alibi,nihil habere cu catholica commercijî alibi nihil habere ab ea ipecialeet infigne:moxjincludi in catholica,ÔC elTeeius quandamexiguam particulaminec cnim ibli huic promiffioni de remiflione pcccatorum parta per Chriltum ,credendumeflè:lèd omnibus cum promiffionibuSjtum comniinationibus,tum alijs,quac« cunep D.Scripturis continentur:eofp nos bis ineptire,6i ridiculos nos facere^quod hanc promifflonem de redem ptioneChriftijdiftinguamus ôi feparemus à reliquis om nibuSjquæ diuinis Scripturistraditafunfeamepdiftin* Aa jfpecialicpfide crediuelimus«

Tuuero uide,leAor,quam irreligiofeifta, ô^ab omni criptura Dei diflentanee Ptghius fcriplerit. Qi. primum illud,nô eflè fpecialê amp;nbsp;propria cuiufep fidê requirendâ, ga feriptura nec mei,nec tui fpeciatim memineric. Chri« ftus iuffi't Euangelium fuum praedicare omni creaturæ, amp;nbsp;falutem promifit omni credenti, in fun nomen ba= ptizatotpræcepit Apoftolis, ut fibi omnes getes difcipu los facerent, amp;nbsp;docerentbaptizatos, quæcunque ipfis _ , mandaffèt: Ó^Pighius au d et irr id ere, amp;nbsp;fublânnare,ut quç nec fcripturç,necEcclefiaftice ti aditionis autoritati nitatur,hanccatholicam,SCneceffariam pietatis doAri* nam,qua docemus, oportereunumquenqueperluafum habere,fibipeccata propter Chriftum remilTa eflè, Ô2

- i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uttam

DE rVSTlFrC A TT o NE] ow»ex(fc= ui'tam actcrnam donatam. Et quid credet, te obfècro, qujEquisuliS Chrifti fênfumhabcs ,quimChriftü ere* ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis (quod Deus ab omnibus ita requinr, ut ira eius arter

wé* Mui^ nummanfurafitfuper eos,qui non credunt Hlio eius) finon credet fe habere per Chriftumrcmiflionempec^ habeant er C3torum,gratiam patris.fefilium ÔChçredem DeifaduC gofingu= At fi credet hoe,5C credet,quia ita promiGt Dominus in lot opor-^ Euangelio,et Omni fcriptura fua (nam Chrifto omnes tetfuæ nbsp;nbsp;prophetætcftim onium iei unt,quod rem iffionem pecca

lutlfpro= torum accepturus Gt per nomen eius,quifquis crediderit priant fidu fn eum )an non debetid crederefirmiter,ólt;^ remota omni ciant habe hseGtationcf' Fidelis enim eft Deus in omnibus uera *’*•' bisfuis«

Sed de certitudinefidei infra. Nunc id defendedum cft,quod fpcdalem amp;nbsp;cuiufeppropriam fidem reqiiirü mus,qua quifep cum ApoGolis,ö( fandis omnibus crc# Confeffio dat, fe quoc^ pergratiam Domini noftri lelu ChriGifer« propria tiari.Dequa renemo dubitauerit,quicunquca!iquid de fideii er Chriftoucré cognouerit. Hacenim decaufaab adultis facramen^ fingulis,fideiinChnftumconfcffio adfalutem requin'^ ta teßätttr turtfinguli Baptiftnateabluunmrpeccatisfuis, ÔC Chri* depropria fto,ut in co bcatâ,ô( æternâ uitâ uiuât,inferuntur.in Eu* chariftia,corpore 8i fanguine Chrifti Gnguli pafeuntur, utinChrifto maneant,amp; ilium habeant manentêinfe: Ita pœnitentes Gnguli peccatis abfoluuntur. Ad quid uc ro hæcomnia exhibentur,fi nonncceflc eft, Gngulos de fequoep ftatuerc,ic per Chriftum habere à peccatis iufti* ficationem,rcconciliationem cum Deo,ô( uitæactemae hacreditatem f Certe hæc qui non ftatucrit,neçp Chrifto, ut feruatore fuo fidere,nec amare,aut colere eum poteft. Neceftàriumigiturcft,nos,ftquidem uolumus ftdi cfle Chrifti miniftri,proraiftionê falutis in Chrifto, ita offer# re

rcôttintbusjUteamfinguh'ampledantur, amp;nbsp;quifcp pro fe,ötühi nominatim fa(ftam,fide certiffîmateneat: etiam fi fcripturæ,meijô^ tui nominatim non meminen'nt. Satis em'm cft,quod firiptura dicit,omncs:dicit,qmfcp.I2t Ccn ptarxitucp^Sn:: Eccîefiafticæ traditionis authoritati nitis riir,quodfpecialemhanc,ô^ propnam fidem,docemus QC rcqm'rimus.Et uere,quantum in ipfis eft euertunt,Sf fpecialem âC uniuerfalem fîdem, qukuncp hui'c noftræ, imo Chrifti,SC Ecclefiætotius dodrinæ aducrfantun

Sedquod Pïghiusrcribitnos,hancpromiiîîonem,nï ftificatiom's per Chriftum di'ftinguere 8C fèparare à rcli^ quis.quædiuinis fcriptun's traduntur:8CueIlehanc dk pyg^iir-^ Itï'nc^a,acfpccialifi'decflecredendam,utruncpnobisfal foimpingïtjfî dealiaChrifti diftinëîione aut fcparatios tinetomni neintelligaqquàmquatotuma'parribus, caput ô^fum= doUrituai inapræceptorum,diftingui'turÔC fcparatur, ab qs ,quæ oei, uniuerfîm eo capite ÔC fummatim continentur :quæ ras noms tantum,non rci ipfius {èparatioeft. Sicutenim,ut paulôanteexpofitimuSjpromiflîo falutis per Chriftum, continet in fe totam Dei do(ftrinam,quæfàcris Biblîjs traditaeftn'taqm'cunqphancuerauiuaquefide credit,is certo firmi'ter etiam credit omni uerbo Dei, amp;nbsp;fcriptu ra? uniuerfae.nonquidem,utfidemfingulis, proprio af-fenfu accommoder,quorum plurima,multi cximia alio= qui fide præditi ,in fe fpeciatim plane ignorantin fcriptu riscontinerijfed quod id ipftrm uere credant 0^ teneant, quod fcripturauniuerfa, quolibet loco docet præcipuû: ita fides hu qtio etiam referuntur,quæ Scripturætradunt omnia, promif Chriftus enim cum fit finis legis, nihil in Scripturis tra* fioniifidë ditumeft,quodnonfuomodoad ( hrifti pra’dicationê uniuerfam pertineatldequo nimirum ficut ]Vlofc,ita omnespro- continet. phetac fcripferunt, Quemadmodumigiturpromifliofas lohan.f

Iutis,partae per Chriftutn,non exigua quxdam particula eft eorum,quæ fcripturis nobis tradita funt,fed capuf uniuerfae dodrin^ facræ, quod ea omnïa continet,ita nec ftdes hums promiffionis particula exigua eftfîdei Ca« thoh’caCjfed fummaæ caput huius fîdei\quæinfè fidens uniuerfam compleditur. Quare feparari ab ea nullo pa» do poteftitam abeft ut nihil habeat cum illa commercq, quod PighiuSjUt cætera,pro ambitionis ÔCodq fui impo têtiaSC cçdtate, cotra manifeftâ ueritatê audetfcribere, Eft fane credendum omnibus fiCpromiflîonibus,fld comminationibus,narrationibus ÔC præceptis,quæ (à* cris Biblijs continentur, omnicp uerbo Dci,quod modo cognofeerepoflîselïèucrbSDei:at quiChrifti promiG fionem uera fide tenent,ij nihil horum non credunt in ge neretÓ^ credent ea etiâ l^ciatim, fi illis exponanrur,uide ualeantjcflè ucrba Dei, Cumtp fpirituillo diuinorS * fcrutatore, amp;(. qui inomnem falutarem ueritatê inducit, præditifint/acile quocp uident, cum quid nomine Dei ofFcrtur,fi fit uerbum eius,an fecus:iï quidem id Ccite eos, ad ipibrum, amp;nbsp;Ecclefi^ utilitatem interfit.

Nqnigitur fides illa iuftifîcanSjUt ÓCfiipra didum,eo ad promiffionê redemptionis Chriftianobisdefigitur, «tulIiuerboDeifubtrahatur,fedut in hanc promiflio« nem,quæ omneuerbum Dei continet^defixa, indecp c5 fummata, omnia qu» Deus locutus nobis eft,perfcde, atcp ialutariter credat. Nec didtur à nobis fpecialis fides, quod unius iftius promiflïonis fit,6Cnon omnis uerbi Dei.’fedquia hancpromiflionê,cuiqp credenri pro feap* plicet, amp;nbsp;propriam faciat.

Porró nos,nó rc ipiam modo,qua docet fcri ptura,d S iftâ principem promiffionem urgemus,ÓC ca fidê Chrifii definimus,fequi,fed etiârationê ipfam docendi,qua fcri ptnra

pfuraufitur, ex fupradiÆs 1 ods abunde patet.tSudex eo folo probari id abunde poffît, quodDominus ip/èco gnitionê SCfidem,quam didt^uitam æternâ,définit efle, qua cognofdmus, 8C credimaSj quod à pâtre exierit, miflTus nobisferuatonltemquod Iohannes eum fpiritû ' qui ex Déo eft,ô(^ qui eft antichrifti,eo folo difeernit, illecreditlefum Chnftum,ueniflein carnem,hicnoncrc dit : et natos exDeo, id eft,Chriftianos,eo definit, quod credantIeium,Chriftum etre:totumcp Dei teftimonium, cui fides Chriftiana accommodanda eft, compleditür co,quod Deus dederit nobis per filium fuum SC in filio fuOjUitam aeternam. Omnis qui credit,inquit, q» lefus, *' *’ Chriftus eft, exDeo natuseft. Et hoc eft teftimonium, quod Deus teftatus eft de filio fuo,quod uitam çtemam dédit nobis Deus : ipfa uita æterna in filio eius eft : QC qui habet filium,uitam habet ÔCc, Vides ergo pie ledor, quam ÔC. in. his Pighius nullam caufam, à nobis quidem, habueritjillud fuis conuicqs tam impotenter exagitan* di,quod fidem cuiufcp propriam,ô(r praecipuæ illius pro* miffîonis Dei,dc redemptione Chrifti,cum feriptura, QC Omni Ecclefia docemus, 8C neceflariam ad ialutem fad* mus, Agnofds ÔC illud,Pighium dum hanc ipecialem fi dem oppugnat, eum fidem uniuerfam Chrifti oppugna re QC quantum in ipfo eft plane euertere,

Nec plus caufac habuit illud uexandi, quod in A* pologia pofitum eft , rec|uiri ad fidem iuftificantem uellc amp;nbsp;acdpere oblatam a Deo promiftionem remiftio nis peccatorum, ôi. iuftificationem. Rurfus enim id fal* fum fumit,toto genere hacc inter fe difFerre,credere ièiu* ftificari propter Chriftum: amp;uelleatcçaccipere oblatam I Deo promiftionem : fiquidem de fide uera uiuacp in* tclligas, quam folam iuftificare adferimus, Haec enim,

eiufmodi fpmtus fanAi',tnanimishomfnS, de faluteper Fj(/£; «erlt;t Chriftû parta,pcrfiufi o cft,cui neccflaho adiundla eft,et defydeiiS,SCbeatapce^ ïutèchr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finguh's^g hac fide prçditi fint,illud,

n- fi'des tuatefaluufedt.Recftejgit ad pleniore explication né, quidnam ftdem luftifîcantê intel ligere oporteat,adic dumillud eft in Apologia,Sc nequis fufpicetur,fidem tantum notitiam eire,requiri ad fidem iuftificantem,etia uelle, ÔC ^ccipere oblatam promiflîonem remiflîonis pec catorum,hoc eft,ut ex corde illam expetas, ÔC fide quoep ccrtaampleélaris,quod in Apologia Philippus intern prætatur,fcntire,nos propter Chriftum iuftos reputari, per mifericordiam.

Sunt quidem hacc, fides, defyderium,fènfus: qui fidu® Vt,co= daeft,ipes,diledio,amp;: ftudiumChrifti,0Cin Scripturis huereant ut diuerla inter fe defcripta,fcd non ut feparata,SC diftra*» cr/è coiife datdiftingui enim ratione poflunt, at difiungi re ipfa no ^uantur fi poftunt.Fides donum eftEuangelio affentiendi,ex audi dtf,dtfyde enim Eu an gel ij eft fides.at cu huic animus uerè affenn poteft no exiftere ftatim in animo fàlutis È uan ggjjo obiatæ defiderium SC expctentiatcumcRcertus eft ifte Euangelij aflenfusjan^ indubitatus,non poteft non adefte ftatim etiam animi,antea metu condemnationis diuinæ trepidantis, mirifica quædam rccreatio 6C eren dio,hoceft,tiduda,quam comitatur certaquoep perfide , dae ialutis expedatio, fpes:quibus adiundæ funtnecet ßrio öi. quam Paulus pacem uocarefolet, ÖC gaudium in ipiritu fandofitem vTronov/t^ id eft, patientia, /x«xgö^v/zlt;«,idcft,firrnitas animi in ferendis aduerfiSjSC

' Vtuero his omnibus unum fundamentum,eft certa perftiafio de redemptione Chrifti, de adoptione in fifios

'I ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

SChxrcdcs Dei,ex gratuita Dei bonitateÔC mifericor» dia,non poteft animus fic perfuafus per fpiritum fandCi, non eham totus fufpicere, ample Ai,amare Deum amp;nbsp;Cer uatorê fuum,cx eocp amore,uero quocp inflâmari facien di qua: placita ei nouerit, Netp cnim ut ante diximus poc left infirmior efle uis ÔC efEcada fpiritus fanAi,q naturç fit, lam uim dC efficaciam naturalis perfuafionis ÔC fidei, quanta fit cofideremus,

Cogitemus hominemæfanæ mentis, Sc fame grauiter laborantemzSC huiciamplurimum anxio,mor{emque metuenti aduenire,qui eum ad aliquod paratum, ÔC lau tum conuiuiû uocet:fitcß is qui uocat,eiuimodi,ut ei cer^ taille fidê accômodet,adeo,utnihil prorfus dubitet/ibi ineo conuiuio,ad quod uocat,lî modo ipfe uelit, ÔC ue^ niât,locum fore,ôC optatam fatietatem : poffit ne huiuf« modi famelicus, credens fè ad taie conuiuium certo uo-carijnon ilico,ubi mentionem eius conuiuij fieri fibi^fecß uocari ad illud,audiuerit, ab eo fcilicetcui firmam habet fidem, animo totorecrearfpræfumptoquecogitatione eo couiuio,fiduciâ defyderati dbi concipere, amp;nbsp;gaudiu quoddam aniipi fentieriac cp poffît propere ad conuiuiû illud acçurrçre;fimulcp ÔC conuiuatorem ilium toto cor^ deurnare,SC çolere, cupereqp illi qua poffît re gratificanï ïta proponas animo,alicui periculofo morbo laboran ti,iam,iamcp,omni ope medicorum defperata, extrem a expedbnti,mortem£pmaximopere horrêti, indicariat^ que prçdicari medicum,quieu,depulfo morbo,omni pe xiculo liberare,et optatarn uaîetudinem in multos annos refi:ituere,SC confirmareualeat,id quocp beneficq,medi cum ilium cupide ei præffîturum:ÔChunc laborantem, firmam fidem habere ei indicio ÔC prædicationi talis mes didJquis hic queat fïngere , talem hominem,quafî in

failcibus mortis haercnrcm,flC mortem tarnen maxi'mopc re horrétem^indubitatocredereillis, quimedicumeiuns modi,qui certo eum uttæ reftïtuere po(rit,indicent,opei ramcpeius paratam ipfi eflè teftantur : 3^ tarnen non mulatcp de eomedico audiuit,rerumptaanimofiducia, exultaturS efle præ gaudio, oraturum,ÓCobfecraturum, ut is medicus quamprimum adducatur,eicp medico ièft libenter ÔC cupide permiflurumjfpe certa ualetudinis re« cuperanda : ideocp etiam medicum fufpedurum,amatu rum,ueneraturum: eicp quibus poffitmodis fefeappro* baturum:et id eo amplius, fi illt is medicus,iufta de caufà fuiflct antea ofFenius, QC tarnen fic laboranti opem fuani ultró, nulla intercedente placatione,obtuliflct«

Ea omnia etiam in animo deprèhendas eius,cui ad mortem condemnato, ÔC iam mortis metu examina« to,nuncietur,quiipfumex eo periculo liberareuelit,ß ic ei liberatori fuo fuftineat addicere,idque tantS ad libere, amp;nbsp;féliciter fiib eius tutela uiuendum : fiquidem tam op« Catæ nunciationijille folidam fidem habeat«

Si ueró ualet tantum perfuaßo Humana, Äf in rebus caducis, quac impietas, non tantundem tribuere per« fuaßonifpiritusfandi, ÔC de bonis ætcmis i Propona* mus igitur nunc hominê,qui ex Euangelio audiat Cbri* ftum Hlium Dei fibi, fi uelit modo, adetfe, condemnato adætemammortem,liberatorem,uitxtp beatae Qi. acter« nae donatorem:ó^ pefiïmis morbis ad fèmpitemum exi« turn dedu(^o,6C in aeterna morte relinqui merito, media cum, qui felici, ÖC perpctuæ eum rcftituere uitac de « fydcret : famem denique extremam patienti bonorum omnium,ô^ digno,qui cam perpctuam patiatur, conui* uatorem, quiconuiuio eum pe^edæ QC fèmpiternæ fa* turitaa

tunfatis,atqueiucundKaüs exdpere cupiat'töd pr^beac idem huic Euangelio certum,firmumqueaflenfum, nec quicquam de eo dubitet « idque perfuaius ab ipfb imritu Deï,qiuâ^coreius aperuerit,ut attendatijs,quç JEuan gelion de Chrifto prxdkat, Si docuerit, ut iilis plane acfolide perfuafiis aflentiatur,hoceft, credat,ua'Eu« AilorStt nuchusille toto corde, lefum, Chriftum ÔC. filium Dei cflè,idque etiam fibi, id eil, Uberatorem ab omnibus malts, ÔC largitorem bonorum omnium : modo bæctan Cabeneiicia ab ipfo expetas, dC rccipias. Qui em fieri queat,uteiufmodi hominem, cut fie apertumcoradau Icultandum Euangelio perfuafufque de Chnfto ani« mus fit, non ilmulatcp fide uera, uiuaque Euangeli» on de Chrifto Domino percepit, cred iditep, toto cor* dereipiret,fiduciam falutis concipiat,ipe firma liberatio nem ab omnibus malis, SC fruitionera omnium bono rum, per Chriftum expedier, pend eat«^ totus ab iIJo,fu* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Ipidat, amet,colatquecum ton's utribusî' Ita,ut Abra* ham, ut h'zahak, ut Iacob, ut omnes Patres, Prophetae, Cd Apoftoli, cunAique qui prædicatione Apoftolo* rumadfidemChriftiadduAi funt,promifltonibus Dei fide uera pcrccptis,Fecerunt : quos nimirum legimus, cx haefide, amp;nbsp;promiftionum diuinarum perfuafione, to Cos fuifte immutatos, regeneratos : totos pependifte à Deo, omnem omnium rerum fiduciam in Deum pofuif fc'.eius gratia nihil non rehquifle, fufeepifle, paflbs fuii* lt;c,ödfeci(re*

Hæcigitur fides,qua quiftp plane,certoep credit, Do minum lefum, Chriftum, fidleruatorem efle : fed etiam fuum:hanc£p Chrifti promiftîonêjfpecialiter, propriecp Cd ad ft pertinere, hoc eft,fides iuftificans, uerenon eft folum aliqua eorum,quac iacra feripturæ hiftoria memo rat,ex^

DE IVSTIFICATIONE. rat^ékponitlt;p,notitia cfl, QC qualiïcunep a flenfus î Ced no titiaôCaflenfuseiufmodijCuineceflario adi'uncfla , a cupiditaSjôôfiduda,6CcertaqurocpCquan^exparteadô napatris' huc)fruirio,ôfpoflclîîofàkitjs,pciChriftum nobisalla* ’ tæ: ut qui hac fide præditus fit, non tantum intelh'gat Euangdium,amp; promiflîonem Chn'fti, credatqj aliquo modo5fcdita,pernofcateam,afcp aflentiatur ei,ut uelit eti'âm,amp; perdpiat,fruatur,poiïîdcatcp fàlutem : eoi^ etiS. CbriCt um toto corde amet,colat,totacp uita demeren' ftix dcat quat enus quidê ex hac fide uiuit,agitcp:6f ut ea na^ • lohan.iF. tuseftex Deo.Dodiemhuiufînodifuntj^didicerutà Pâtre,ideo certo ueniunt adChriftûm:oues Chn’fti fimt, fie igitur audiunt uocemChrifti,paftorisfui,ut agnos I#Wio (canteum fequanturu'ndecp i'ngrcdiantur,SC egredian tûr fub eo: ÔC paftua inueniant,uitamcp habeant,et abun danlius habeantînec pereant unquam : ut quos nemd lobàfL nbsp;nbsp;poflîtraperede manu paftoris fui,

Hancfidem quiouesnonfunt.qui^lorîamadhucab hominibusaccipiuntjamp;^gîoriamquæafoloDeo eft no quærunt,hoceft,luaadhuc,ôônon qug lefu Chn'fti quç= runtjhaberenon poflunt, Vos,inquit, Dominus ad lu« dæoSjiîoncredïtis, quia non efti's exouibusmeis. Item, Quomodo poteftis uos credere,cum glon'am accipitis à uobisinuicem,ô^gloriam,quæà{bIoDco eftnonquæ* ritis,En qui oues Chriftï non funtjid eft, ad Chrift5 non pertinent,hi' non credunt: qui oues funt, hoc eft, ad eum pertinent, hi amp;nbsp;audiunt eum, æ fequunmr : alienos non ; audiuntjfedfugiuntab eis, Etutaliquicrederenonpofi: ‘ fintjinde eft,quod gloriam quæ à fbîo Deo eftmeglmut, Ô6humanamaccipiunt. Ergoubifides ucra,nccefleeft gloriam negligiquæab hominibus eft, quæri quæ à Deoeft?Fiduda itaque, obedientia,ÔCftudiumucrum

Oirifti.ac Deijhoc cft,amp; uelle öfacdpcrc promiflioncm ChnftijCum fide uera in Clin'ftum,cohæret ncceflario.

Ifta uifum eftjhoclocOjde in SCefficacia fidei ucrg,om 'luumcpcum illa uirtutum connexionCjpræter fupcnus dida adijcere :fi Dominusdct^eaudaliquibusouium fuarum,qui uocem (uam nondum clare fan's exaudiunt, - ualere, ad fugiêdos pcrniti'oGas fbphiftarum ftrepitus, öi faluificam paftoris fui uocem nte pcrcipiendam.

Subqcit præterea Pighius hoc loco «vrihoyiai/ fcdafetotamconfidam. Cum enim Apologia habet, nos ,ne,quis putet fidem tantum notitiam elfe,adde* VtUtfalu* quot;nbsp;re amplius , ad fidem luftih'cantem requiri, ut ueh’s tichrifti mus quocpjCtaccipiamus promiftionem remiflionis pcc induditur catorum,Pighius impingit nobis, nos fcriberealio loco côfeffionis ÔC. Apologiç, fide,qua credimus nobis pecca raremitti,0^recipinos à Deo in gratia propter Chriftiï, fufftceread iuftificationem : hoc aStloco fcribereeânô fufficere : fed oportere uelle etiâ ÔCuccipere promiftioric Chrifti, At nuf^ à nobis fcriptum eft, fidem, qua credit mus remiflionem peccatorum,6Cplacatum pattern pró^ pter Chriftum, fi uera fit,non fufficeread falutemlfed nc quis inanem, amp;nbsp;non regenerantem notitiam Chrifti fan's efle putet,adiecimus,uoluntatê quoc^, SC accepta tios; nemfalutis Chrifti, adeffe oportere:uim acfbliditatcm fidei exeffedis eius déclarantes.Sed qui contra Chriftu fcribunt,calumnias fcribere minim non eft.

Ex quo fonte SCilludmanauit: quam hocipfb loco Pighius alteram contra didionem innoftris fcriptisofte dere conat, de ortu, et caufa ft' dei Jn confeffionis n oftrac articulo.$ fcribit.per uerbS facramcta,tanqinftrumc ta,donari Qiritumfandam, quifidemcfficiat in audi« toribus EuangeIij,ubi,SC quâdo Deo uideatur Jn Apo#

DB IVSTIFICATIONE. ' logiaacrOjfpiritum fandum nobis confcrri per fidcm. Hæc contcndit Pighius interfe pugnare » Prius autem, ait,primum,non confonarecumdodrina Lutheri, do* centis in affèrtiôibus iuis^effehacreticam,quamuis ufita tam,fententiam, facramenta nouæ legis conferre gratia, non ponenti obicemjnam ex diametro ifta fibi conftitui, hæreticumeffejdicere/acramenta conferre grafiam: ÔC affi'rmarejper facramenta conferri fpiritum fandum, qui non datur fine gratia^DeindCjdicit idem nouum efle, in* credibiIe,fiC alienumà fcriptura: ÔC adducitaliquotloca fcripturç,quibus commemoratur fpiritus fandus datus promiffuscredentib.negatc]^ exemplum nosexfcri* pturis proferre poffe^quodinfidelis adhucacceperit fpi ritum îàndumrimo ÂpoQolum huic fententiæ contra* dicerCjCum negat eum Chrifti effe,qui cius ipiritum non habeat«

Spiritus fundus daturinfi: dtlibus.

Hic rurlîis uidet, quicuncp iacra Chrifti uel aliquan* tulum cognita habet,hune hominem,non minus cçcû,q impijs fe cauillationib.totû dedifle.Etenim id uel medio criter in feripturis ueriâtis conftat, amp;nbsp;per fîdê accipi ipiri tû fandS, ÔC fpiritûS,,qui fidem in animis efficiat, perci pi uerbo Dei atep facramentis.Etiam hocipfo loco Pauli, quem adduxit,noneflè Chrifti, qui eiusfpiritum non ha beat,cuincitur,jjs,qui adhuc infidèles ftint, dari fpiritum iàndum,ut fideles fiant. Nam fi Chrifti non eft, qui fpiri tû Chrifti nonhabetrcertencc Chrifti fieri poteft,qui fpi ritumeius nô acceperit.nam quae Dei funt,nemo nouit, niß fpiritus Dei:ÔC quibus ea per fpiritum Dei reuelan« tunÂnimalisenimhomo,eanoftenepoteftquidem, ut Paulus teftatur, Quibus ergo tum, cum infidèles ad* hue funt, fpiritus fandus non datur, qui mentem eis a* periat,2lt;intelledum uerum Euâgelîj fuppediret, quo S

deks fiant.his Euangeh'S de Chrifto crucifîxo J aut fluî* titiaerit,autofFendkulLira:tamabeft,utiIkid fide perck plant. Et quid fit increments illud fidej, quod datDeus cum minifin prædicatione Euangelij plantât, ÔCrigant, aliud,qu3madflatusfpiritusiân(fii,mcntisbonæacno- *' üæ.Paulus Euangelion, amp;nbsp;per hoc Chrifium infcripfit ^xar.t ■ cordibus Corinthiorum,idqputipfiteftaturjinminifies rio, non literæ tantum, fed Sgt;C fpiritus. Ergo uerbo Défi adminifiratur ipirittis Dei, Vtitacp uerbo Deiaufiul temus,ô^ credamus,ÔC Chrifti uera iam fide fimus : dona ri nos fpiritu fantfio necefie efi, I d quo d Ecclefia fim per credidit,undeSlt;Scholafiici fidem uirtutem diuinitus perfpiritumfândluni infufam,agnoucrunt, Sed nouus Pelagianus Pighius,naturæ forfan,cui fcilicet nihil inefi fe à natiuitate uitîj contendit,tribuit, pofie hominem ex fe credereEuangelio, fpiritu Dei nonduminnouatum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ..

At dari ipiritS per uerbS ÔC facramenta,fi non retfie i tiobisadleritjmaledixitieruatorjneminê pofTeregnifuf fieri participem,nifi rehatum ex Ipiritu aqua. Et Pau^ lus,Exoperibus legisaccepifiis fpiritum,anex auditu fidefiEtquid daturBaptifmate infantibus, fi eis fpiritus fantfius non datur, qui in eis, cum adoleuerint, ipficp ut (wm fuerit, fidem efficiatfquaueratione,eritbaptifma in illis lauacrum regenerationis, ÔC. innouationis fpiritus fàmfikSicôCimpofitionemanuumjnuquid dabaturfpi ritus fàntfius ab Apoftolis, ÔC fpiritus fideidn Eucharû ftiaquocp cum datur Chrifius, quis orthodoxus dieet non etiam dari fpiritum I andumC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Sed dicetPighius,crcdentibustantumfàcramenta,fii^ quidem adulti fint, nô infidelibus,qui fidem Chriftino eôfitêtur, dari : ergo necfpiritum fandum, Verum hoc, nemini adulto, ullum facramentum conferendum eft,

ntfi fi dem Chrifti confeffo, Quare adultis fpiritirs ûn« FWew blt;t= (flusperfacramentanon inhocdatur,wtfidemineis ctFi dat^qua adhucpcnitus careant;daturautem ut in eis confirmetàfrud:uofamfadat,Ita,utPauIusopta« ut tt^Ude batRomamuenire quocredentibuSjquiillicerantjamp;ca €onßrmtn fidepræditierant,quæcelebrabat toto orbc^ impartirct aliquod donum fpirituale, ad confiïmandam fidem eo« Epkt.^. rumæt Ephæfijs precabatur dari à Deo, fpin'tum ßpien

tiæ amp;C 1 eudationis,ad cognofcendum Chnftum : utcp fd rent,quae effetfpès uocatioms eorum.Item, corroborari per fpiritum Dei uirtute in tnteriore homme, utmhabi* taret Chriftus perfidem m cordïbus eorum : m quorum tarnen cordïbus prïdem domïcïlïum fïbï conftïtuerat» Erat enïm Qi. horum fïdes exïmïa QCprçclaris frudïbu» Celebris,

Jnhiicuita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiuunt filq Dei omnesChriftïani,6C

Rdemd ** ^tiïcfideïjCognïtïonïquefilîjDeïjmuItumjquamdïuhïc rifintber inuhur,decft;ïtaomnis Eccîefiæ dodrina,cohortatïo,amp; oporM. facramentorum admïnïftratïo,quïa omnïs quotp precaje tio,eo intenta eft, ut qui credunt in Chrïftum,fïrmïus ôfi Gmnis pcrfedïus credant: eotp fpïrïtu Chrïftï magis magïscp dlho Eccle l'mpleanturîper quem fides dï’edïo,amp; omnïs,cum ad au= uïrtuSjtum adïo noui homïnïs, côftat, efFïcïtur,augetuf;

gendumfk Qc perfïcïtur, Vnde Paulus cum precabatur Roma^ “ ' nos impleri gaudïo,amp; pace ïn credendo , ïn hocutfpe effent audïore,fubïecït,ïn uïrtutefpïrïtusfandï : hocnïa mïrum eïs precatus, ut ex uïrtutefpïrïtus Gndï flccredc do profïcerenqquo fp^e confïrmatïores,plenïore etïam gaudïo amp;nbsp;pacej'd eff,fpïrïtualï anïmï tranquïllïtate,Ô^ïu; cundïtateïn Domïno^uïuerent,

Daturïgïturfpïrïtus- fandîus,6C non credentïbus,ut credant:ôC crcdentibuSjUt fiimïus credant, datur^, hoc

cfljOfFertur omni prçdkatxone Chriftijô^ omni fàcramc= Daturjpiri torum eiLis admimftratïone : quia his offertur fèmper tw fattens commutucatio Chriftî,adoptio ÔC obfignatïo in filios toâumcre Dei:quæ non nifî per fpiritum fantîhxm, QC. offertur, re âpitur,ô^ augetur,amp; abfoluitur, Ipfe enim elt qui in his loquituramp;agitomnia* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'* *

In ijs Iods, quæ Pighius addudf, ut offend at, tantum credenîibus dari fpiritumfandum,nonignorat,fcriptui ,.cor.i.» ram 1 oqui de ea fpiritus fandi manifeftatione,et uii tute, quabaptizati QC perfufî fuerunt Apoftoliin diePenteco M4ttfc.4. ftes.namquod Domino antecrediderantjcumcprelidis Apoftoli omnibus confèdati erant,idnifi per fpiritum fandum,«o«j/î per tamnonpotuifrent,qua'midnon potuerunt Chriftumperfèquebantur,

Nec, ut arbitror,negabit Pighius,cum Deus fcribitur apcruifle cor Lydiæ, ut attenderet qs, quae dicebanturà ‘ Paulo,amp; crederet, id opus fuiflè fpiritus Candi : ad euns demquemodum ncceflè eflêcordaaperiri per fpiritum fàndumomnibus,quicredereEuangeIio dcbeantcum, ut didum,nemo,nififpiritus Dei,quç Dei funt,perdpit: ».Cor,* 6£ omnes quibus datus fpiritus Dei nonfuerit, animai îesfunt,amp;quaeDeifunt,proftultitiahabent. Certe ubi non cft prçdicatio Euangelij adminiftratio fpiritus, ibi litcraeftoccidcn$,ÔCnihil Chriftf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Sed quod dicimus fjjiritum ûndumdonariaudicnti busEuangelium,quifidemineis efFiciat,ubi,amp;^quan'« do Deo uifumfit,id Pighio mirumjSC ftupendum cft, quo nihil did,autcogitari pofîïtabfurdiusinam fie illud interpretatur fîdelisinterpres,utidcm fit, atep, Dari tumfandum infidefibus,quinoncredunt Euangdio:„,7 pighij SChunctamdiuinumfpirirum,noninomnibus,necfcm/op/jj/w4s perfidem efficere: fed nutum adhuc Dei cm'ufdam ex-ta.

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne ivsrrPicÀTroÉîe.

Quiduero poftitdici,aut cogitari magis irnpium S£ blafphemum, quàm his tarn puenlibus fophifmatis ludi ficari dodrinam ChnftiV Vtenim lam paralogifino cas uillatus eft homonymias,cö nobis loquétibus defpiritu fando , quo donari intelIigimus,0C tide amplcdimur, quæ nobis donantur Euangdio : ipfe infert defpiritu l^httn.7. fando,quern accipiebant credentes in Chriftum defpt Aliud ritu fando, qui Chrifto nondum glorificato, non eraC niftßatio ttahicluditfbphifmateaccidcntiSfCumenim nos diet's: fpiritum per uerbum(acramêtum,ille ad ^edei^i^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donationi accidit non cohaeret needTass

rio, fpiritum fandS,ab tjs,quibus donatur.i,Euangdio Kiitth.t} offcrÇb'copercipi,quodnosnondicimus, Audiuntcsï nim plæn'cp ut non intellfgant : ÔC feledis tantum ad id diuinitus datur fpiritus fandus, quo myfteria regni l9han.t cognoftant. Namfpiratjamp;operaturfidcmfpiritusfan dus ubi ipfe uult,hoc eft,ad fuum ipfius, non Dei cuiufs dam alterius nutum,utblafphcmatPighiu«.

Hincmulti audiSt Euangdifi,q nunq,multi qui poft § farpe, aediuaudiuerunt, credunt, quidam ilico. Inde cum fpiritus fandus fidem efficit, ea quid ê ratione,quac Rom.io nobis in fcripturis traditur, efficiteam, in audientibus Spusfan= EuangeJium,utfitfidesexauditu:quod cotra fanaticos diM fidem in confeflionepofitumeft: qui,contempto Ecclefiæmis tfficitMdi nifterio,adflatus cçleftes,fibi,ôi^ ahjs falfo pollicent.Do^ e»ti6i« E= natus itacp Euai^elio, id eft, oblatus omnibus fpiritus «(»«ge/ittm fandus,fidem efndt in ijs,quos ipfe ad id,a reliquo munt dofècreuit. uocat enim quos prædeftinauit,SCefficitcrc Ro«flt;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu,cum cuique fuum tempus acceptabilc aduenc

datas cftjtum demum fîdemillam,quaîcxaudïtueft,cfn citfpiritusfanlt;flus ,cum au dire Euangelïum cœperïnt» Namquod quidamnoftrum(ut ÔC. hanc Pight) calum^ iiiam repellam)infantibus fidem tribuunt,iuxtaillud, Qui ofFenderit unum deparuulis iftis,quiin me credûr, nbsp;nbsp;nbsp;,

id eft, funt ad credendû mihi incorporât! jhi intelligunt per fidem, donum ipiritusfandi,ei actati congruens,ft cnim régénérât! funtinuitam nouam,etfidei,inchoatioa nem huius nouæ,ac uitæ fidefnon adeo alieno à fcriptu* ris loquerldi modo ( ut Pighius calumniatur ) fidem illi uocarunuSpiritumitacpfidei, qvi receperit,fîde certo pollebicet fide potêti,fi fpiritum eum acceperit pleniusî infirmiufcula, fi adflatus fit eo fpiritu tenuiter: inchoata, fi ad fidem,regeneratus,nondum ad ætatem fidei pefue^ nerit Jn his nihil eft,ucl portenti,uel abfurdi, aut obfcu* ri etiam,ijs modo^qui Chriftum quærunt;nec funt fafcû nati fpiritu antichrifti.

Idautemquod Lutherusftripfit,eflelententiambæ5 Hmtic« reticam,dicere, facramenta conferre gratiam,non ponen tibus obicem, idem etiam in affertione huius didi fui abunde dedarauit,iê ftripfîire de collatione gratiac, quâ * «ulgus fibi exipfo externo operein facramentis,abfque fide in promiffîonê Chrifti,quae facramêtis offertur, con ferrifaîfocrédit, Alioquififua ilia uerba,non ponenti obicem,fchola redeintellexiff6t,etpopulo ûtis declaraf fttjprçcipuum ftilicet obicem elfe,quigratiac Dei oppo- Orffcorfo o nitutjinfidelitatem, ÔC contemptum gratiæ,quæ facra* xamjdcra mentisoffertutjdumea non uera,gratacp fidepercipit:tû collationê gratiæ in iàcramentis, fieri uirtute, non.opçs ris externi,fineminiftrijfacra myfteriadifpeniàntis,fiue £2fumentis : fed Chrifti agentis interne,per miniftri ta= men minifterium,6lt; fufcipiêtium fidelem perception^: nihil fui(let in his uerbis eoru incemodi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quae

Quæ facile ita intelligent dC interpretabirntur ij, quï^ bus mos placet Ecclefiæ Dei, omnia ad gloriam Chriftf ëiædificationemEcclefiç commodereferendirSó intern I oöowpmt» ptctandi, SkS nulla in re friuole contendendi.mulrocp dü fuit,{a= minus pie dida,impie,ut Sophiftçfadunt,ronuel!cndû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

crtimentii Quam enimmulta,amp;fin dodrina,ô^inipfafacramcntOÂ txui ope= rumadminiitrationc tradita,atqucufurpata funthadei rk externi nus^ëCadhuc docentur ódgeruntiir,quibus impta ilïa,8ó grati^m pernitiofi opinio,bominibus obtruditurconfirma^ cottferre tur,gratia Dei iàctamentis percipi,etiam ab ijs,quinein credtntib. telligunt quidem,qTiâq adulti,cj^utdiplîs perfacramen^ taofferaturitamqpfide uerainChriftum,Ô!^totumopus falutis noftraf quod lacramentis adminiftratur, uacui funtjUtuitaipfcrum cum dodrina Chrifti tota pugnetî quibuslibet nimiruffl fcelenbus ôi. flagittjs adobruta, Âduerfushancitaquc totius pietatis ucterem, 8C perpca tuam pf ftem ^imicanti Luth ero, id profedo diligenter urgcndum fuir,futi lùpra,cum exponercmus cauîas diflt dij præfentis, declarauimus ) g impium Ä in Chriftüm blaîphcmum, Eccleli aqp noxiu fit, putare gratià cofeta ri per facramenta, non uiuafidecômunicâtibus.

Quatre ur Itadum Anabaptiftæ,alijq;Ecc1efie,iandæcpfideIi5 1 gendum/a communionis hoftes,tonim facrum minincrinm,ô(f my cramenta fterium, uerbi atlt;^ facramcntorum oppugnarcn t, 6Ctan tfjéinllru=: quamrem externam,ôf ad innouationem noftrt plane weBtMgra ineffi'cacem,quantum in ipfis erat,cuerterenr,conTra hos ***• id rurfusadierendum ftrenuefuit,uerbum ÔC facramens tainftrumcntaeflè,perquæ fpiritus fandus,6ô Chrifti communicatio,offertur quidem omnibus,fi quid em in-ftituto Chriftiiliaadmîniftrantur, percipitur autem rite filt;^iàluffice,abijstantum,quieafidcftifapiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

«ccafionc,quocp fenfu à noftris foiptumfit î ôiChrifli g’oriam,Ecdefiaecp fàlutem quæratjnonquæfüafunr, fub nomme Chrifti Qi. Eccleßac,ts etiâea, quæ uidentur à noftris, uel in uulgata rei Ecdefiatticç adminiftratiôc, notata elTc SC reprchenfa infblentiuSjUel ex D. fcripturis ueteri(^ Ecdefîç doSlrina afpertus uindicata S)(. reduda^ facile uidebitre ipfa ficut faipturis cfle confentanea, mfcriptls itanecinterfc,neccumcommuniEcdefiarum, 8C peta j^mherd» petuo confènfu dinîdercicommodaq; ÔC candida cxplio «w multd cationcaducramôC Ecckfijs utilem confonantiam da offindunt duci facile pofl'e.Sicut Philippus phdem cumin rccogni quidinie ta ConfcOione ÔC Apologia, tum alias,quæ poterât uidc ni dida,ueldurius,uelobicurius, diligenter mitigauit ÔC illuftrauit : uti SC in præfcnti loco fedt, defpiritu S.SC cffèdu ciuSjfi dCjCxplicandOjUf ille fi dem,fimul atcp Euâ gelio pcrcipitur, in animis efFiciat, infcribens quod au^ ditur Euangelium, non in tabulis lapideis,(ed earn ali* bus cordis.Hçcrefpôdcrc uifum eft,ad ea,quæ Pighiu» CÓtra définit!ones fidei quç funt incôfeffîonc noftra QC Apologia,fophifmata et calumniolaaimina obiccit.

Poftremo aggreditur ÔC. Caluinum, lt;ui quang uni ex noftris,aliqd luds etprobabilitatistribuat,tamen necin huius uel definitîonc,uel€xplicationc definitionis, quic quâ certi aiitfolidi,fi uniuerfa excutiantur,inueniri con^: tendit: fed eifdem omnino argumcntis,quç contra defi= nitiones Lutheri.Pomcrani Philippi protulit: Fidem , c doccri a nob.promilhois Chrifti: ergo extgua tantum fi-deipartiailânô fidëuniuerfam.idaStuitioium cftejtê, fideCatholicâefle,omnis diuinitusreuelatçueritatisj'gi tberaniop turetiâ omniu promiflîonû Dei : ac ctiâ illius principis pugnat. promiflîonis deialute paiia per Chnftû: eâ autê uniuer^ fam fidë,ÔCin alienis à Chrifto dcpr€hcndi,no igit iufttß

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rr

cari nos hac fidc.Tcrtio tribuerc Caluinu,ut nos feK^ÏSjfl-deijUtpeafyncero cordis afFedu,et amore affidamur erga deüridcp dici cótra ïpfam rerü naturâ,et rationê.Fi* dê,n,definiri à nob.notitia et affènfum,qug fint ratiöis;ß dereautê ÔC amare, elfe cordis:quo nomine, cum trans*' fertur ad animum,fignificari partem animç affeduofam amp;impen'ofam.Quarto, utfidcs promifTionis Chrifti ad amorc Ddprouoce£,id tarnen no folamfacere,fed fident promiffionuquarumlibet, Adharc,tametfi amatinotitU amorê efficiat, efl tarnen no pendere exea notitia,utintc gra,totacpfuacauû, Quinto, fi dem aliquando diciipem; QC fiduciam, quæ fint a’ fide diftinc^îa amp;nbsp;diuerfa^

HdremrtB dèptioM

Adhaec uero omnia iâ fatis fupercp reiponfum eft. Ad primâ,n.obiedionê,diximus:cundâ hominibus reuela tâ diuinitus ueritatê,ô^ tradita in icripturis oinia, cotine rihacpromiflióe:Chriftus ucnitinhuncmundfl,utpec» catores faluos faceret: ideo non nos primos,ftd ocs pros nhetas,ChriftS ipfum,0^A pofto!os,fidë Chriftiana dcÄ »lt;«ewi finiuiife/ide remiftionis peccatorfl,0^iaiutis çternç per« çj'pjçnjç nbsp;nbsp;Chriftff.Nâfi omnia quç funt diuinitus ho

ncas,fide adhuc cares ucra et Chriftiana : atg promiHicw nê Chrtfti uerefirmccparcdidcrit,isnó poteftnó omni bus diuinitus reudatis, quâtûquidêadfaluté cuïcpfatis cftjCredere.Nccn.poteritquif^ credere k per Chn'ftff patri reconciliatSjdonato ßbi fpiritu, quo E^ü patrê in^i aocetjóC de paterna. Dei erga Ie charitate amp;nbsp;haereditate certus fit,^ no etpatrê,etfiliû,ctfpiritufàndiï credat:qui no teneata Deo omm'ajCÓdita efle amp;nbsp;gubernari.qui noii rede fcntiat de myfterio fncarnatioms : qui non dodri* namDeicognofcatóC credat unïuerfam : ctiamfi plae*

Vt igitur in omnibus rdi'quis dodlrinis^S^ amcfbis artf bus fitjUt definiant generali aliquo omnium prgceptoru capite,quo cçtcraomniacôtincntur,utPhyficadicit de motu:moralis philofbpiajdeuirtute,0^uiuendo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

dû natura; Politica, de bonociuitatisritadefinitur facra . fcientia,quçuerâ ôCçtetnâhominis felicitatedocct,fide ôô cognitioneChrifti » VndeDns ipfe totics .dicit uitam nbsp;nbsp;tötä,ß.

ætemâ habere,qui ßbi credit.atnec Chriftus,necunus fî je rerfeMa ueprophctarSjfiueApoftoIorû, dixit, qui credit omma ptionis diuinitus reuelata, habet uitâ çternâiquanq qui hgc uera Cbrifti-«iuacp fide credit, etiam in Chriftum crédit»

itatp tandem hune paraiogifmum accidentis:praîdicatio‘ falutis fadfç per Chriftum,eft particulacredendorum, go qui hanccredit, particulam tantum credit uerbi Eto'» nccenimquiaillud, Ghriftum feruare populum fuum a peccatis,inter ca, qug foiptura cômemorat,4d ad uerx^ bx attinet,particula quædam eft,ideo qui hancparticuls^ quae ip fa tot am feripturam continet rite credit, particulâ tàtttû habet fidei, Sicut no fequit præceptio de fyllogift; mo,pars tantum eft artis l'ogicestergo qui rationem fyllo gifmi plane cognitam habet,is tantum particulam tenet logicæ: cum nemo feientiam fÿllogifmi plenamhaberc poffît,qui non totam logicam artem teneat*

Sic amp;nbsp;ad fecundum paralogifinum liomonymias, (âtis refponfum eft « nos enim, fècuti Chriftum, uiuac fis deiiuftificàtionem tribuimus,quae nimirum intelligens da cft,cum fides fimpliciter ÔC pure ponitur, utfupra di ximusiPighius autem obtjcit de fide mortua,

Ita etiam reiedum eft fophifina tertium, ftcundum pâraiogif. quid,in quo,qa natura diuerfjadioncs funt,cred ere,fidç

tc,?t amarCjjnfertcas etiam inter fe diftradas cfle flibic« d:o,nec cohærcre necefTariOjö^ aliud in alterius defini tio ne non redcponi,ut proprium. Quod $ fa! fum fitjitem roLt4f Z3- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim ueram folidamque ha*

here, maxima bona pollicenti ,non poteft non amp;nbsp;fpem crfequftiz eorum bonorum,ôôamoremfummumpoîlïcentis ex fc tÜKf, nbsp;nbsp;gignere,Eft SC illud dedaratum,cordis nomen, no fold

uoluntatem, fed etiam mentem in fcripturis figmficarc, Nec inquarto cauillOjquodfedt infcitia confutatios nis,ineft,cui occurfum non fit.nam amorem, ftudiumt^ v^aîogif. nbsp;nbsp;nbsp;ex omnibus Dei erga nos operibiis ÔC promiflîs pro

bd'quot;) uocari,nos non negamusitametfi ex cognita redemptio ne Chrifti prirnum cattera Dei beneficia rede ut a nobis cognofcuntur,ita QC ad amadum Deu prouocat, Ita nec ijlud didmuSjfiduciam SC. amorem pendere a notitia, ut fuaintegra,amp;totacaufa, Sdmusenim Si nos^fidexe Si. amare, uoluntatis germen elfeî fed quod illaexnotitia confirmata,quamuis Iibere,certo tamê,ÔC neceflàrio pro feratSed nec uoluntas,nec notitia certa amp;nbsp;effieax ,har S adionum totacaufa eft iiunt enim hacc ÔÔ credere,2^ fide te Deo,ct am are Deuni ,effeda fpiritus iandi: quan g ipi ritus iandus naturæ,quam finxit,ordinem ieruat,ut ex auditu notitiam,ex notitia fiduciain,et amorem in nobis producat:idcpmuito, c^uis naturç,pleniusctperfcdius.

Non minus repuliaiupra eft Si quinta Pighij ambi* guitatis cauillatic.Explicatum enim eft,cum didtur à no Paralogif. ßj-fs fides, fiduda aut fpes ,id dici non eo, quod fi* jjçj J-J ipfum fit,quod fiducia, uel fpes, fed ^d fides non fit abfcp fiducia à fpetV7rósctlt;rtg ,n.eft,rerum fperandarûî ut eft certa pcriuafio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficiorum Dei, nondS

aoparentium^æ in futuro perficiendorum. Diciiurôd ChriftiK fiducia SC fpes rioftra ^nön quod fdipfum fitj, quod

quod fîduda fpes, (èd quia fs eH,quo uno utra^ nittt* quareetiainutriufcpdeßnitioneponitur. Nec nositacÿ ignoramus hæc, fidcm, fpem ,amorem DeiQC ftdu« ciam,6^ conicientiae gloriationem,inter £è diftinda ôlt; na tura fuadiuer(à,fèd non necefTario connexaefle,fidei(^ perpetuo cohçrere, id uero ,fccuti uerbum Dei,pemega« mus, de quo admodum multa iam diximus.

Subijcit hic PighiuSjiè quocp agnofcere fidudam, fï* dcm,fpem,amorem, confdentiæ gloriationem,quan5 infc diflint^ ÔC diuerfafint, tarnen unum exaltero oriri, Deconfecn amp;pendere:cxfidcenim quae DeibencuoIentiâinChri tiont/idu^ fto proponit,nafci ipem, qua deeabeneuolentia confidi nbsp;nbsp;cr^ei

Cur, ô^ad Deumacceditur afFedu,amorecp cordis : quo ^'2-cum Chriftus tcnetur,uniricum eo hominc glutino ipiri nbsp;nbsp;nbsp;* *

tus, Ôi incipere cius fuauitate perfundi, coniblationcs lèntire,5C uclutamicum amico familiarë fieri;exqua de-mS familiaritate,illam nafci fiduciam,et fpei gloriationê.

Hæcomniainfimulatnos Pighius,um diueriàinu? num confunderc, Si in unum fidei uocabulum inclus dere, ac proinde contenderejnos fola fide iuflificari:quo nihil aliudagamus,gquodineptiflîmc6Cpertinaciflimc ralfa inß* altercantes de uocula, rem ipiàm nolimus intelligerci mulatioof imoftudio quacramus obfcurarc:flCinuoIutorUm pers ferturob^ plexorumcpuerborumfumos in oculos fufFundcre,ne fiuratæne po (fit à quoqua'm intelligi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritatis.

Nos uero nihil minus qua deuoculis altercari ftudcs musîS^tenebras inuolutorum ÔC perplexorum uerbos rum,quantum polTumusdefu^'musrfequentesinomni bus,quantumdatur,lucem fpiritus fandi,ô(: præcepta tio„ùfe» dus pura,quæ oculosilIuminant,ÔC dâtintelledumfim (luimur. plicibus*Éo£p in nomine fidei nihil prorfus includimus, quodnôincluditineafcriptura.tribuimusôdfpei, ô^a« n^,.

mo W,n udio^ Dei,quçcÂ£p ilKs tribuit fpin'tus fandusî nee uilam noui hominis uirtutem,non fuo numero ÔC lo co prgdicamus, Ä tqui eo ipfo, ficut ex iaripturis hoe di« Pidewtrfu. lt;^^tquot;'u®,gt;taetiamloquimur,amp;prædicamus,fide SCcogni brthen^x *^*o*te Domininoftri Iciu,conftarc nobis,ficut apprehen ««r gratü fionemcertam miièricordiæDeiinChrifto,adopnonc Dei inChri ‘t' fibos Dei^amp;f uitam æternam :ita etiam totam noua ere, aturam,SCregenerationem,(pemuitæacternæ,amorem »oué uit4. ftudium ÓC obfequium,uerumqp cultum Dei:at(^ haee n ! dei uerat dceir« non pofle:amp;: adeflè cuiep pro eo modo^ quo fides cuiuiep fuerit.

ttritL nequifcpprofidtjCÓ magisunum cum Domino fpiricS txhacfidu fieri.necinficiamur,exconfirmatoamore,continente lt;ilt;e i»cre= ft^dio Dei/xifterequanda eum Deo familiaritatc, atqi mentum. nbsp;nbsp;nbsp;bac fiduciâ Sé fpê in Deum augeri atqj confirmari, aç

nafti ex ifta famih'aritate,fiduciâ in Deum/pêcp uitç bea tæ^id uero, quia nulla docetferipturajimó docet contra* hum,no credimus,ÔC inficiamur.Qiio per fpiri turn S.di letftio Dei largius difFundit in cordibus noftris,hoc omlt; nino picnior ^iduda de Deo, ÔC. certior fpes exiftit perfici endi in nobis operis,^d Deus cœpit: atgprimum iuftifî catio Chrifti fide percepta eft,iâ hæc Dei dil edio in cor* dibus noftris per fpiritum S.diffuia, ÔCadoptionis fidu» cia fixa eft:tû,n.ipiritus S«obfignator elcdorû,tcftimoi niS pbet fpiritui noftro, nos eftê filios Dci:iâ clamamus abba pater:idcp non nifîfiduciafi!iali,etfpeuitçæternç. Hune fane ordinê in hispartib, reftitutionis noftrac feriptura ponif. Primû omnium numerat pr£notioncm„ prçdefinitionêjCledionê in Chrifto, ante conditS mun* dû,ex ultronea Dei bonitate ÔC miiericordia profedam» deinde ,

deinde donatione ÔC traditionc, ÔC à mundo fegregatio* Qrilo rtfli nê^qua pater qui fui funt,donatjtraditép, etiègregat filio (iKiona fuo de mödOjUt illeà mundo iegregatos reftituat in uitâ Kternâ«moxuocationê,ôiEuangeli|prædicationê,ô^in hâc,tû dodrinâpatris defilio,atlt;p reuelationêfili): tum traditionêuerborum paths,quçfiliustraditdonatisfis bi à patrertum, fpiritus fandus perfuafionem, amp;nbsp;Euan« nbsp;nomiM

gelij legiicp diuinçin cordehominis inicriptionê.Exqua elljficutcordiumdepeccatisj S^peccaticondcmnatione panittit» compundio,conllernatio,ueracp ÔCuiuapœnitcneia:ita tUundt, ctiâ iilij à patre reuelatio, ÔC ad filium attradio : ÓC patris quocpreuelatio,nominifcpeiusnotificatiopcrfiliö:ipirt vndefiJti tufc^ fandi undio,obfignatio, QC conteftatio, exqua per cipimus, QC credimus,Chriftum QC. nobis à patre, ódcum «o donari omnia,remiffionem peccatorum,reconciliatio nemcum Deo, iuftificationem in iudido Dei, adoptio* nem in fïlios amp;nbsp;hçredes Dei,atçp uitam «temamt

Hociâuno,eodêcpopere patris,fpiritus S.effi's Qpuf ftffi dfidêfcripturateftatur;etfide,totiusintcrioris hominis regenerationem,ôf innouationem,qua homo Chriftum noßr^ u» »p{um,ôf inco patrê, ôf fpiritum S, rede cognofcit, toto dt. que corde compleditur ; fiduciacp filtali concepta adit ihronum gratia,patrem,perdito filio effuià charitate oc currente,inuocat: flat immotus in hac gratia, ÔC glos haturin^icgloriaDei. Hac itaq? diledione Dei erga nos,excognitioncnominis eius profèda,manêtecpiam ,y amp;nbsp;uiuente in nobis Qirifto,etiam noftra erga Dèum exiftit,uigetcp diledio^

Et quo quiique planius agnofcit quam mirita fibi à increnteiu patre per Chriftum peccata remifla funt,óf quam ^m-tafidei^ plabona donata,hoceft:etiamquifcgardentiorein Des um charitate, óf pietate, qua:ftudiumfu«nxexcitatfer=»

uamp;ndi praecepta Det : quæ lludio,quæ gratifïcandi Dco ' ■ • aHiduitate augefdt indies- cognitio Dei, confirmatiot fitfidudain Deum,SC cxpedatio perfedæ fœlidtatis; totuique nouus fie interior homo magis magi'fquepcr« fidtur,Dumenim reuelatafade^ hoccft,mente diuino

t.Xoh4n.f ».Cor.»,

lumine perfufa, gloriam Domini fpeculamur,hoc eft, in fpeculo Euangehj propiusintuemur,ôedariuspcr« uidemus, transformamur etiam atqî etiam ad eandem imagmem unigeniti filtjDei,ad quam fie conditi fus mus; fie ut per Chriftum reformaremur, aiqs rurfus gloa rificaremur,prædeftinati, uocati iufti ficati ; donee ea imagme perfelt;îla,fie regcneratione noftr» confumma* ta,uidcamus eum ficuti eft, fie cognof camus eû,ficut ab eocogniti fumuSjdihgamus eum,ficut diledli fumus, hoc eft^abfoluta in nobis cognitïone Dei, fie quem mi« fit jlefu Chrifti, filîj fui ,uitaaeterna pl enc perfruamur» Hune ordinem reftitutionis noftrac uides pie ledor, in facra feriptura ubiep dcicribi. ïèd lege tantum, fie reli«

lo^« c donationem dodrinam, ÔC tradum patris fequttur, ucnire ad Chriftum,uidereeum,fie credere in cum,manc

rein co , ôe habcrcillum manentemin fè ; eoephabere ui-» Ordofalu tamætcrnam,ôefpemcertambeataî refurredionis.Itain tù precatione Domini apud eundum ïohan, rurfus cernes (èkdioni fie donationi patris, qua fuos donat filio : ad« iungi donatione uitç îeternç per filiûrôe hanc perfici,per communicationem uerborum, fie fermonts patris, quae prçbet filiuSjCifcp excitât in nobis cognitionem fui fie pa triSjid eft^fidem:quam confcquitur,ut cledi fint unum, eoepgloriaDei fruantur,perfedain eis dil€dionc,qua dih'gitpaterfilium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad

DE IVSTIFICATIONE

Ad cundê modum Petrus adtungit prænotfont Dei Ordo patn'Sjfandificationem fpiritus, huic obcdiên'am, id eft, tattonùno: fidemEuangeItj:SChuicafperfionéfanguinis lefu ftijid eft,à peccatis purgationem,iuftifïcationê dC reges herationem in fpcm ni uam,quæ (èr uatur in cœl is rj s, qui cidlodiunt ad !alutê,finem fidci^uirtute Dei,ôif perfide.

Sic Paulus ad Romanos capite « $. (quem locum fus pra bis attigimus) iuftificausexfide,pacem crga Des um,li herum aditum,ô^ fïrmitatem in gratia,amp; glon'ati'o« ncm infpc gloriæ,glon'arionê^ inaduerfîs,tribui't.Et ad Ephefiosjbeneplacito diuinæuoluntatis præfînfrios nemjCteledioneminChriftozelediioni, Qi. prçfi'nitioni, adoptionem, infortem (àndorum députa tionem,amp;gra tificationem noftriin dilecflo, hoceft,redemptionemin Chrifto,per fanguinem eius ,remi(fioncm peccatorum, (ècundum effufam largitatcm gratiæ eius: quam percipi muscredentcsfermoniueritatis, Euangelio falutis nos ftrç,obfignati fpiritu promiflîonis fando, qui eft arrabo hæreditatis noftræ,amp;perfedçredemptionis noftri,qua 8C acquirimur, uindicamurcp nos plene domino, amp;nbsp;ips famuitam Dei, cœleftemhæreditatem pcrfede acquire imuSjôC poflîdebimus inlaudem gloriæeius.

ItaadColoffoifes, Audito fermoni ueritatis,Euans gclio,frudum ferenti,fubijcit,cognitionem gratiæ in ues ritate,hoceft,fidem,quacognofcimus, ô(Scredimus,nos , «. pcrgratiam patris ereptos poteftatitencbrarum,ôd trans int:ioniino latos inregnûfilijdiledionisfuæ,ethabemusineodemßj.^gx redemptionem, remiffîonem peccatorum:fidei uero ipê coloffene ô^cxpedationem,parfis SC fortis iantftorum incoe’is: per quam fpem exiftit Si eft a duo fa diledio. Cums que ApoftolusColloflenfibusibidemoratà Deoincre mentum,SC perfedionem noug uitac,orat,utimpleantur

CO gniti O ne uol un tat IS Dei,in omni fapientia^amp;f inteflig? tiafpirituali,quoui«antdigneDno,Äieci,perfrudun# omnis boni open's,penitus approbet : ficcp proficiant co gnitione Dci,confinnati omni uirtute, fecundum poten ( hamglorbT eius.Itatp cognirioni diuinæ beneuolentiæ, quæ ndes eft.Paulus ÔC ortum,SC pcrfcÆ’onem uitç no a uç adfcribitjdêfacit paulo poft,cû fcribit,recôciliahonë noftri ß morte CliriftijUt fiftamur deo iàndi, irreprçhcn fibiles, et incul pabiles,teneri a‘ nobis, cum infideperma nemus fundati,etfirmi,necdimouemurà ipeEuangelq, Adcundemmodum ordinem et rationemnoftræfa lutis ubicp deicribit, utfide et cognitioneueritatis, quæ exprçdicationeEuangeltj,agëte in nobis fpiritu Chriftj cxiftitjteftetur perdpi à nobis redemptionem Chrifti, rlt; miflionem peccatorum, fpem uitæ aeternæ, totamcp no« uam uitam,amp;: cundas eius uirtutes,et ornamêta,perfcuc rantiam quotp Si perfedionem,

IdcfacitSlt;lohânes,quifidei,quateftimonin patns de filiox Euâgelion quo adnûciat et teßat nobis fe dare per filiumfuum uitamaternam/redimus SCampledfü mur,tribuit, fpé falutis,diledionê,iuftitiâ,uitâcp a terna« Nee alia rationê SC fehê donorS Dei,filt; operations ' nbsp;nbsp;nbsp;bus Deus noftri reftitutionê gficiatjullus facrorS ftripto

rS tradit. Vbicp,n,fcripturarS,uocationi Dei,et dodrinç ûndç,fides:fidei uero fiducia SC ipesin Deum:his chari tas,pietas,d^ ftudium præceptorum Dei adiunguntur.

Fidci igitur nos nihil prorfus tribuimus,nihih'n hoc nomine includimus, ultra ea, quæ huic done Dd fcri« ptura ipiatribuitjCtin iftonomineincludit. Vtep in his . locisdefideuerauiuacploquitur,quæiureintdligenda cftjCS fidei nomê fimplidter pureep ponit,ita, nc quis ft« biipfi imponatjnatuiâjetingemûuerçjuiufcp fidei dili* : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genter

gctorexpltcamustquantûcp a’ fidaef morfuafide différât oftettdiinus,neculliimdonumDei effedum fidei, non fuoIocOjôôordincprædicamus. Sequentes itacp lucer* nam hanc Dci,propheticum et Apofto! icum fermonem, nihil fane inuoluimus, nihil implicamus, nihil obfcuras mus:nec poteft ifta Chrifti dodrina,plana, explieatajda ra,ôddilucida,cuiquamperplcxa,incerta3teda ôi^obtene obfcurü bratauideri,nififit exeorumnumero,quorum oculos ttuinhis i uelamenadmirationis fui,prauæcç cupiditatis earumres ueLtmine rum,quas mundus quçrit,adhuc obtegit:quibus,quia in impietiitit creduli funt,Deus fæculi huius mentem excsccauit,neil= lis affulgeat illuminatio Euangelq,de gloria Chrifti 4 nä quibus Deus remouit uelamen propriæ confidentiæ, ÔC peruerfæ cupiditatis,deditq} oculos mentis ad uiden= dum,ôôcognofcendum myfterium falutis noftræ ,tj,dï exalijs noftris feriptis turn etiam exhacmea qualicuna quefarragine, latisintelligent, amp;cui fidei,tuftificationé noftri, lalutem adfcribamus : ÔC in eo nos nihil aliud fentire,uel docere,nifi quod lcriptura Dei docet.

. Eft pridem hic locus, à pluribus præclare QC copias fc cxplicatus, Ô6 illuftratus : tarnen quac multorum eft adhasresintelligendaimbecillitas,uolui QC ego meam his ipfis feientia lacraimbecillis operamimpendereîôi iftapaulo fufiustradare.namnoui paffim minimepau cos effe,SC maxime in Ganns,atcp Italia,qui cum Chriftû ex animo querere uidentur,tarnen ita affueti funt.ei ratio ni prædicandi redemptionem noftri,quæ diu iam in Ecs clefqSjUitio paftorum gregis Domini,obtinuit,quam ÖC Pighiusipfeuitiolara agnofeictum etiamficimpediun turfophifmatiseorum, qui ut defendantdiftipationem Antichrifti, Sé différant reftitutionem Ecclefiarum, ni= hü non in noftn's feriptis deprauare^ ealSnian'fummo

febofumftudiOjUtm'fi fingulas uideantaduerfàrioruiw,; contra uentatemChn'fti obiecfîas argutias,diïcuffas,6^ quæ in uulgata ratione prædicandi falutem per Chrift 3 infuntuitia,deteô:a,ôdrefutata, hæreant, ÔC aflèntiri pla^ neprgdicationiChriftipuratdubitent. Horumitacpina firmitati inferuire uolens,S^ inexplicandis îjs, quæueræ fideifunt, ÔCin confutandis, quæ aducrfarij contra fos phifmata obija'unt, immorari nonnihil uifum eft.Quos per Chriftum dominum,ô^ ipforum falütcm rogo amp;ob teftotjuelint remota,amp; inui dianominis noftri, ÔC exifti^ matione præpoftera receptç dodîrinæ,dénicp ftrga de dinatione crucis Chrifti,quç de fide Chrifti,non aliunde profedo qex diuinis fcripturis,proferimus,ad eafdemi religioièexigere,amp; quæ ex illis teftimonia adducimus, accurate expendere : quod fi fecerint inuocato fpiritu Chrifti,indubie,Cquiafi'lqDei iunt , quibus fuum bos num fpiritum pater cœleftis, quiiblus bonus eft, negare rogatus non poterit}uidebunr,

Primum,nos,cum fidei iuftifi'cationem 8C iàlutcm tris buimus, uocabulo fidd,id ipfum intenigere,ac dicere, quodïcriptura eo fignifican.

Deinde,naturæ SC ingenio fidei, nec quicg tn'buere, quod ei Scripturænon tribuuntî necdetrahere aliquid, quod ei Scripturæ deferunu

Tumfidei,exfua ipfius ratione, cohærereneceffario It dudam,fpcmjSC cultum uerû Dci: nec ueram att]p uiuam fidem e(re,taceo omnem ÔCperfedam,quod Pighius eui cifle iè falfo gloriatur,quæ charitate deftituiturrfed fîdâ ÔCmortuam,quæ ficut fimpliciterjproprieqp fides diet nonpoteft:itanec diciturafacris feriptoribus,

Vitamcp fidei,non efie a charitate, ut Pïghius cum ue tettfaus fophiftis contendit, quam ilia exfe gignit : fed i uiôC

lil amp;efficacfa fpiritus fandi,plane,uiuecp noftro fpirttui perfuadentïs nos effe ftlios QC hacredes Dei per Chriftu» Item,hancueram fidem ,licet omni uerbo Dei credat, tarnen eo maxime conftare,uiuere,ó^agere, quo d credit folide in Chriftum,hoc eft, fibi quoq^ donatum ChriftS, SiC cS eo omnia : adeo ,ut nilï ijjecialiSjó^ cuiuscp propria fides fit, fibi quocp iàlutem ÔC uitam aetemam in Chnfto apprehendens:necuera fides fit,nec quicq Dco uere cres dat : quan$ multis rebus, de quibus fcriptura teftatur in tudicium fibi, alTcntiatur : quae nimirum fides,etiam Iu= dæjs attp Turds conceditur.

Pofiremo nos fidam ,etmortuam fidem,à ucra,uiuaqp probe difcernere: ut SiC fpeciale illud fidei donum, dicen-di QC faciendi nomine Chrifti, quç uires naturæ fuperant, quod amp;nbsp;alienis à Chrifto aliquando impartitur: nec cui$ nos occafionemdare,utputetiè,cum non fit,uera fide præditum,

Hæc inquam omnia,fichabere,8f contra hæc,ut alios mm Sophiftarum, ita Sic Pigbq fophifmatanihil prorfiis concludere, indubitato agnofcet, quicuncp ea, quæ à me hocloco, amp;nbsp;ab alijs noftris hominibus,in fuis fcriptis D« literarum teftimonia adduda funt, quaecp ex illis con= cludimus, inuocata dodrina ipiritus, iyncero ac pio ftu= dio confiderarit S)C excuflèrit: proindecg ultro alfentietur nobis,

Fidem, quæ eft in Chriftum ïefum, qua iulbfîcamur, Dejînitio fàluamurjSC uitam aetcrnam percipimus,actenemus, eflè fidei iu/tifte donum Dei,amp;opus ipiritus iàndi, inmenteeorS, quos pater cœlcftis ad uitam præordinauit,Slt;^fiIiouifaereftis tuendos donauit,quo dei dono ÔC opercjaudito Euange lio Chrifti, fit, ut eidem Euangelio,certo,ô^ omnidubita tione fubmota, credant: SC credentes,Chriftum, amp;nbsp;in eo

patf«m,ut Deum uerû,amp;feruatorem ac fufi agttofcat, SC atnpleélantar^omniRduciâjSii fperemiflîonis peccatoijî, falutis J uitæcp aetemæ,in eo collocata, SC conftanter fixa: fic(Ç CO confidentes,amorc,ftudiocp CMjs,ad omnem obc dientiam,uerum cultum ÓC uenerationem nomim's eius fl agrcnt:fili'os^ fe Dd, ut font, omnibus pietatis ofFïcîjs déclarent,

IftaitacpjUt infi'rmiores qui Chrift{font,SC in hisad« hue rebus hærent, planius cognoicerent,quidhis uocis: bus,iuftificari,iufoncationiSjcredere,SCft'dei intelligi de* beat,cum qugritur,qua re iuftificemur, falutemcp fadam per Chriftum percipiamus,prgmittenda exiftimauimus» lam de formula diccndS,qua tentata Ratifponæ concilia tio efl:,eius quæ de iuftificatione extitit in Ecclefijs, côtro uerfiæîôC oftendendum eft, eos quibus animus fyncerus fitjôC Chrifti regno idoneus, ut nihil fo phiftice depraua^ rc 3 aut peruertere uelint,facile hac ipfa formula, piam de hoc loco confenfionem conftituere pofle: utquapietati, fatis deufroqîimpietatis prçcipitiocautum fit,nequiSj nelad dexteram fiduciæoperum,8Cftudîj approa bandi fe Deo præpofterc,uel ad finiftram ncü gledus operum, QC pcrucrRxkcmiis

S 1 O FO R M V b AB , Qv AB R A T I S P o« næ ad componcndam contre uerfiam, Deluftißcationepro« poilta eft»

COntrouerfia de ruftificatione,quç inter Ecclefias,8^ cimentes Deum hoc tempore extmt^totadcca re ef^ qua luftificationem apud Deum perdpimus, QC iufti co* ram Deo habemunSit neea rcs,fola fides,id eft,fides per fe,amp; fila ipfius tantum ratione, quatenus fcilicet credens Euangelio apprehenditfatisfadionem Chriftûucl fit ah* quid côiundumexfidehac, ôiftudio atep opéré noftro» Nam Deum efle,qui iuftificat impium, iuftificat pro* pter fatisfadionem , $lt;meritum Chrifti : qua ratione ôi Chrifiusipfe iuftificare credentes infe,rededicitur ,de conuIladiflènfioeft-,Scdquianôiuftificantur,quiaduI Pontet dif tijSii rationis compotes funt,id eft, non abfoluuntur Si li fenfwwm berantur à peccatis, (quod uerbojiuftificari, fignificatur, circa Artis ut eo feriptura utitur ) nifi eos peccatorum pœniteat: de culum lufÿ motibus animi prçcedentibus iuftificationem, Si prçpa= ^«noriiî, ratione ad iuftificationem,ipfacp poenitentia praceunte iuftificationem,difputaturjCum inter Scholafticos ipfost turn inter eos,qui uideri uo! unt hos fequi,amp; nos, qui pu ritatem prçdicationis Chriftireftituere laboramus« ' Deinde quia Sch olaftici D, Auguftinum iêcuti,iufti= ficari, accipiunt, pro fieriiuftum,id eft,iuftitia ornari,ea, quatotos nos Deo fiibijdmus,amp; qua ficut mens Deo,ita cacccræ uires obediunc menti : harc uero iuftitia, inie to» tam nouam,ôi Dei uitam compleditur, difputationes il* exort» funt, cum iufti fimus iuftiua, ilia uero non fo«

lam fldem,fed omnes uirtutes compledftur, nos ui'rtutï* bus fimul omnibus, quæ fcilicet inter feconnexæ funt'Sd non fola fide iuftos ÔC fieri ÔCeffe^

Etquiafcriptura etiam ipfaopera adiuftitiamreputa ri,ÔC fadores legis iufttficari,teftatur,inde(^ Tacobus in« fertjhominem non folum fide, fed etiam operibus iuftifi' carijdeipfis etiam operibus controuerti cœpit: ôdquac fintbona operacen(cnda,fiCquidhismoment! ad xuftlt; ficationem, quid etiam meriti adfcribendumfit.

Ex his deniqj extitit contentio de uocula,Sola,did* ne conueniat, nos fola fide iuftificari, an uitanda fit h æc locutio in Ecclefijs. Italt;^ extitcrunt drca articulum iufti* ficationis quacftiones quincp.

Prima deoperibus noftris ante iuftifieationem, an ca, aliquid inièpræparationishabeant ad iuftificationem, nec ne, Secunda depœnitentia peccatorum, qualem eflc ^ult;e/hones oporteat,Tertia,an charitas, 66 aliæ uirtutes pertinent ad fcHtw Arti |uftifi'cationem:SCquatenus .Quarta, quæ cenferi debe* antbona opera:amp;quid illistribuendum meriti. Quinta, deformulailla,iblafidesiuftificat,uelfolafideiuftifica* mur,ufurpari neea in Ecdefqs conueniat,an fecus.

Quo ergo de his quinqp quæftionibus,inter Ecclefîas conueniret,amp;idem doceretur,articulus deiuftificatione fie compofitus eft ,ut ordinehis ipfis quæftionibus re* fpondeat: certamcp ÔCconfêntientemrationem de his lo* cis docendi, quan^ pauds comprehenfàm,fubîjdat.

Primum ergo,quoniam plcriqp uifi funtnaturç,pecca to originis uitiatac,amp; deprauatac, aliquid bonorum ope* rum,ô6 ad gratiâ Dei,aciuftificationê præparationis tri* buere,ut hçcfalfa ac impia opinio,apud quos effet toile* retrapud quos non effet,fiibmoueref eius fufpitio pofitû efffiaum initio articuli conciliati, nulli Chnffiano dubi* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandum

tandu elfe,nos nafci filios iræj'nimicos Dei,eo^ in mor* tem feruitutem peccati : ÔC initi'o fccundi nullum hominem poffe Dco recondlian,6^ liberari à feruitute peccati,nifi per Chriftum,unum mediatorem Dei QC ho« minum ♦ Qui.n, agnofcitnosnaldiræ diiiinçobnoxi-Os,ô^ inimicos Dei, is nihil poterithomini ,nondum per gratiamrenato tribuerc,quod ille ex CeCe gratum Deo proferat,quoùegratiam dus eliciat, aut fe ad percipient dam earn préparer. Ita qui fentit, fc natum iêruum mort tis peccati, quid is aliud fe putet ex fe proferre poflè, g ^ccatum,Slt; mortis meritumfidquodà iuftificatione Dei aliénât, non ad perdpiendam earn difponit. Merit tisenimimpti,qualiscft,quicunqueiuftificatusnoneft, , nbsp;nbsp;„

utD. Auguftinus rede (cribit,non gratia,fed pœna det „ “ “ betunuti impij dC pcccutores nonnifi mala mérita habet re pofliint.

Quod ÔCexeo, quod in iccundo poßtum cß,cont cluditur.Si cnim nemo hominum,nifi per Chriftum Do minum reconciliari Deo, amp;nbsp;liberari iêruitute peccati po tcft, manent profedo inimid Deo, QC ferai peccati qui cunqucadhucin(e,8dnondumuiuunt in Chrifto :qua rc,ut inimid Deo,tantum a duerfari Deo,ôiS ut ferui pect cati,folum peccare,eocp iêad gratiam ô^iuftifi'cationem magis magifepindignos reddere poffunt.’adaptare uero præparare ad percipiendam grâtiam ÔC iuftifîcatiot ncm,nonpoflunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sed cum non folum S. patres,fèd grauioresquoque Scholaftidfateanf,etdoceant,neceßcefle, ut nos gratia Dei præuenfat,S^ uoluntatê ipiâ noßram fibi præparet: catio„e ” nosenim,etiam dum folooriginis peccatodetinemur, nedS tjs,quç ipfi admifimus, peccatis, gratia nobis,qua de cotL «cidimus ,nc de congruo quidê,ne diï de condigno, ut gruo.

ffliloquuntur,mereripofle tnullaeindubieEccIcfîæ cos pofthae fuftinebwnt in hac præfertim luce relucentis Euangebj ,qui aufint docere , SCdamnatam ConciliO Sandorumhpifcoporum Paleftino blafphemiam reuo carCjperdpiendç gratiae Chrifti ulla ab homine mérita,ul lamue ad iuftificationem praeparationê præcederepoCs fe : Anathemarizabuntcp baud grauate, cum I'd Pela^ gius,nifi anathematizareipfc uoluifletjfeceritjOêseos^ qui afFirmauernit, per legem remiffîonê peccatorû,amp; I'u* ftificationêquærendam effè: hominem poffe Deûfine fpintufandofupraomnia dilïgere:poflè,faciêdoquod infe eft, remiHionem peccatorum meieri, Agnofcent , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim,ßiufl:itiam ôi, faJutem confêqui debeamus,credena

dum effe in eu, qui folus et iuftus eft, ôd iuftificat im piS, ■ folusfànduseftôdredimitpurgatlt;çàpeccatis:cuinemo prior quicquâ darepoteft, ficut nec habere quicqbonij quod non ex eius gratia percœperit»

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quare quodadhancquæftionem attinet,de opert«

bus ante gratiam Chrifti, ôdpraeparationcadhanc,nulla ?rim4de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à quog,Guius ulla, dum de religionc agitur, ratio

debeat,controuerfia mouebitur : acquieftentcp ^one ad~ nbsp;nbsp;nbsp;Chriftifuntomnes,eo, quod hicconciliatus articus

gratiHquie lushabct5nos,natura,qua nati fumusinhuncmundumj fiio fnbmo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filios iræ, qui nihil ex nobis q irS. Dei in nosirritare^

Oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonclicere gratia:inimicos Deo,qiri ni h il eftè q ad uerft

ri Deo,non præparare nos reconciliation!' cu eo,efle ima pios fid peccatores, qui tantum condemnationem meres ri,non adaptare nos iuftificationi poflumus: uniqpChri ftohancglofiamtribuent, ut obnoxqs iræ pattern reds dat plaeatum,inimicos reducat cum eo in gratiam,imj pios fid peccatorcs,feruet ab impietate fid peccatis.

Feruat, amp;nbsp;impios luftificat, non cm'm uenft propter iir*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etc

ftos,tarnen non fèniatnec ôi. I'ufttfkat, fiqufdetn ratio« msufumhabeant, mfi quos fuoAim peccatorum SC im pietatiSjUercpœniteat,non dubium eft, quin ante I'uftf«^“’**-ncati'onem perfelt;ftam,hoceft,peccatorum remi'flîonem, Sii. de bencuolenti'a Dei certain fidudam, uera com« moueat animos, de peccatis poenitentia,pungat, do« lordeofFcnia Dei, ÔC certa cxiftat pcccatorum detefta« tio ; ita,ut corum corda compungebantur, qui,audito, quod Deus, quem ipfi ad crucem depopofccrant, domi num ÔC Chriftum feciffetjdicebant Ä poftolis,quid fade mus uiri fratres,ôC aud iebant. Pœniteat nos, amp;nbsp;baptize« ■ ’** tur quifep in nomine lefu Chriftijad remiffionem pecca» torum,SC accipietis donumfpiritus fandhWtergoremif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ßopeccatorumnonnifi à.pœnitentibus perdpi poteft, ÔC donatio iuftificationis qs modo promiffàeft,qui funt cordepropteroffenfumDeum contrito,8C Dominus ad ief4.^K cos tantum refpicit, qui adflidi funt SC fpiritu confter« nato,pauentcpaduerba cius, deneceflitatc pœnitentiæ in 5. $.re(fte pofttum eft,fine pœnitentia,ÔC quæ fit pccca torum deteftatiOjbeneficiaillaGhrifti, recondliationem cumDco,libcrationem à pcccatiferuitute, SC confor« tium diuinae naturæ perdpi,^ nemine pofte, Sicut fum« ma Euangelicæ praedicationis utrunque compleditur £,«^.14, poenitentiam pernomen Chrifli,ÔCremifîionem pecca« torum.

Quiauerobanc pcccatorum poenitentiam cordifquc contritioncm, uifi nonnulli funt adftribere uiribuslibe ri arbttrij,adic(ftum eft eodem ftcundo propter confen fionem in Domino pie,acfirmitcrconftituendam,adul« tos hæc Chrifti beneficia,non confequi,nifi præuenien« te motu fpiritus fandi : quo corum mens, SC uoluntas

»noueatur,ad deteftationcm peccatû Nam omm'no ucra quot;■ ÔC falutaris pcccatorum pœnitentia quam neceflè eft, fi ’ non tempore, natura tarnen iuftificationi in nobis per feclæ,præirc,exdtari in nobis,nifi per fpiritum fandum, Vt/l’iritu nonpoteft:Hiceni'momnemliberiarbitrijmotumpracs igt;rlt;e ueniat oportet,ficutuerbo fuo,^ nos uocat, du illud,uel neniente noua prædicatione ingerit, ucl auditum prius memoriae pœnitètia fuggen't:itaetiamuirtutefua, qua cor noftrum aperiat, innobii ex utuerbo fuo, fîuei'llato auribusjfiue ad mentem reuoca ritetw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aufcultemus, fidem accommodemus,

Hacitaqjratione,cummentem, turn uoluntatemno*^ ftrâ, fpi'rjtus S,ad deteftationé peccati pcrmouet : quod item Chrifti amp;nbsp;patn's commune opus eft,quia opus Dei, VndePetrus et Apoftoli,deDomino Iefti,Qiiem Deus ducem, ôi. ftruatorem exaJtauit dextera fua,ut daret,non tiaopus prædicaret tantum,pœnitentiam Iftaeli, Etfratres ex cir-CtiiChrU cumcifionead Petrum,Ergo Deus,Öd gentibus dédit pœnitentiam ad uitamjtapiae de pœnitentia dodrinae, tutfaniîi. de utratç àueritatis medio deflexione,quçmultis offen fionum, diflîdtjqueuelcaufam,uel occafionem dédit, probe cautum,prouiiumlt;peft:uelalij,qûamlibetfibipœ nitentiam fufficere purent: neuealij ex ie ueram pœnitentiam habere fe poffe arbitrêturxiare cm,diièrtecp ex^ preffum eft,oportere à ipiritu iândo, nos prœuenien te,mouerijcummentem, ut peccata mala amp;nbsp;deteftan« da eflecerto iudicet,Slt;uoluntatem,uteapleneoderit,0^ deteftetur,

Hisitacp Ci utrinep infîftamus,ô^eafidelitertum cons fiteamurjtum doceamus,nemo caulam habebit,uel infis mulandinos,quafi prædicemus fidem amp;nbsp;iuftificatios nem,fine pœnitentia, fecurofcp reddam us inmalis fuis peccatores ; uel accufandi alios, quafi pœnitentiam do*

ARTIC VLO IVSTIFICATIOMIS. «ff, doccant futilcm flChypocriticam, aut certc defporabun* -dam,utpote ab humano ingenio,noncxfpirituChrifti profe(flam«

VerSconftabituna'jö^ confentiens base doAnna,ut pariter uno fpiritu, dC uno orepraedkcmusinChrifto, non folum remiffi'onem peccatorum,hoc eft, iuftificatio nem,amp;infilios Dei adoptionem (èd etiam ueram, ui« uamtppeccatorum pœnitentiam, ÔC à feruitutepeccati, pcenitèti^ Satanaccpcaptiuitatecertam,ôdefficacem liberationem: explicate'. non folum animi de gratia Dei confolationem, ôi. in fpê uitae eredionem, fed etiam cordis propter ofFenfam Dei contritionem, ÖC fpiritus compundionem : non tan«« tumfidentemaditumad thronumgratiæ, amp;ipemglo« riae, fed etiam fummamomnispraui ftudij deteftationc, QC à iudicio Deitrepidationem : non conuerfionem mo do ad Deum, SCnouæ uitae meditationem,fed etiam ab omni peccatOjprauaœcupiditatefolicitam auerfionem, Sc peccatj in nobis amduam, SC feueram mortificationê,

Atqui haec omnia_,quae uerç atep falutaris poenitentiae opera funt,pr£dicabimus in nomine ac uirtute lefu Chri fti,non in nomine amp;nbsp;uirtute ingenq humani : teftifican* tes, unum eflè Dnm lefum^qui haec in nobis omnia fuo cfficit fpiriturquo nos, uero de admiflis peccatis dolore, amp;nbsp;certa animi contritione,iudictjcp diuini iufto metu, 6C trepidatione fic affidt,ut non folum præterita noftra ma Iadeteftemur,0C abominemur,fedacri quotpaeperpes tua côtritione/rudfigereôCcôficcre carné noftrâ cû ul= tfjs SC côcupifcêtijs,abolerecp prorfus quoad eius in bac uitafieri poteft,corpus peccati, omnemcp ueterem homi nemexuereftudeamus,enitamur,SC laboremus. nitentiain

Haecenim fola eft uera, 8C falutaris,acnon pœnitenda Deum. pœnitentia ; haec eft quam Apoftolus Paulus cum colle Ad.io

' BB COnCILÏANDO, gi« fuis teftfßcatus eftludæts ôt Grxcîs pceniteittiâ in I)eum:cui fidesin Dominum nofixum lefumjdeeffeno poteftjfi eut nec h uic ill a.

Vno enim Euangelio,â^ eodem Chrifti nomine,6d D« neceffâ pœnitentia in Deum, SC remiffïo peccatorum per Chri« rùcone^ ftum,adnunciantur:uno opere fpiritus Chrifti cor aperi iciont ue «tureledis,ôiS ad uitam præordinatis,utaufcultantes Èuâ r« pœrtùcgeliOjUna eadêçp fide agnofeamus ,certumcp iudicemus, ü^ttfidfinos^ôC inDeum,non modo turpiter ingrates, fed etiam CGntumeliofefuifteimpioSjXternamq^ co iram cius,âC abiedionem meritos efle, dC. nihilominus in Chriftolc^ fu propitiationemnobis Dci,ô^ remiflîoncm pcccatos rum,adoptionemque in filios Dci,6Óuitamaeternam, ultronea,etobuia bonitate Dei,eertiftimaque uoluntate ofFeru,

Ex qua fide,quia mens uidet,agnofcittp fœdiftîmam fuam turpitudinem, ethorrendam inillam flagrantem iramDei,uerus depeccatis dolor,eertaque impictatia noftrædeteftatio,amp; iblidus diuiniiudicijterrof,inani« Vi terrorimis Euâgelio aufcultantiû exiftit: et rurfus,q a eadé fide, animus nrmiter crédit certoque aflêntitur Euangelio, etiam ea parteyquaadnunciat, »on modo partâ per Chri oblatan^cccatorum omnium ucniam,remiffiQ lt;i«cM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis ÔC. offenfe ÔC pœnæ, uerum etiam paternam

’ Dei charitatem,ÔC in uitam beatam adoptionem,non po teftjUtfupra demonftrauimus, in eodem animo nonexi fterCjô^ tidudahuius miièricordiæ, amplifliraxcpbenei uolentiæ Dei,atquc ipespromiflæialun's QC hæreditatis indubitata,cum qua fide,fîducia, ÔC fpe, neceflario ardet in eodem animo,ucra quoquein Deum chantas,ftudi^ um flagrans,etueneratio,cultufcp folidc pius dC fedulus. Nam fi exprçdicatione Euangclij animus id tantum appre

ARTiCrtO rVSTIFICATroNlS« »r« apprehehdat^quàm fît fœdajSf inmfa Deo,gehennçque obnoxia,noftra anteada ui'ta, non fimul remiffîonem peccatorumjfîC gratiam Dei in Chrifto , nihil profedo die quàm defperarepoteritAiti de Cain,etluda legimus, Proinde fi fpiritus Domini, mentem magis defigatin earn partem Euangelij, qua illud detcgituitæ noftræ tur pitudinem, amp;denundat meritam iram Dei, quàm in earn, qua oflfert condonationem peccatorum,Slt; partici-patum uitac beatæ, eo maior quoque fentitur à iudicio Pro confÿ Dei trepidatio, feuioresque exercent animum crucia= äeratione, tus : at nifi idem fpiritus, animum amp;nbsp;in hanc alteram E« uangelq partem, de uenia Si rcmiffione peccatorum, atque cœlefti hæreditate uel aliquantulum erigat, nee crederein Chriftum amp;nbsp;Dcum potcritnec uerâ et ernenn datricem peccatorum pœnitentiam concipere : delpcra« bit potius et odifie deum incipiet,

Propterea quamlibet animos fuorura fpiritus Domi» Ri ex praedicatione pœnitentiæ, fenfu propriæ turpitudia nis et noxæ, metuque 8i tetrore diuini iudicq exagiê tet,tarnen nunquam non ineifdemfidelem confidera^ tionem bonitatis fuæ,ac fiduciam de uenia et gratia pec-catorS aliquo modo fuftinet : alioqui nec confugere illf ad Deum in fua confternatione, et adflidione fpiritus pollent: nec milCTicordiam eius inuocare * Quomodo eum inuocabuntjinquit Apoftolus , in quem non cre-dunt,hoceft,dc cuius in femifericordia,etbonitatep€r fiiafinonfuntf

Iftud uidere eft in omnibus illis fandorum precatio^ nibus,inquibus grauiores fuosde peccatisdolores,öi feuioresàiudicijsDeiterrores,commémorant,uti funt Plalm, 6.58,88,102. Inliisenim orationibus, quanquä querätur Caniiif Ce ui ^cmolepeccâtorû fuorum^prorfu»

ffal.s, p/y«.}»

Pfal.iot

ffdm.iS

tfulmss Pfd.^oi.

fuinê cohffac'losjanima Caâ. petiitus cotiftcfftatSjOfla ip^ ß concuffaj nihil manfilTe in ie fani,nihil firmi,infixas fuiflein iefagfttas doniini,grauatâ manu Dominifupcr fe, tranfccndifle peccata fua ui tra capita fua, amp;nbsp;fada ceiï onus graue onerofiorâ,quàm ut fullineri polïènt: confir matam fuperièindignationem Domini, SC ie omnibus procellis fais opprciTum: percuiTum ceuherbamcorip^ forum,atcp exaruiiÏc,utobliuifccrcntur edere panem fuj« um:hæc quang tam acerba,tam facua,ó^ atrocia pateren^ tur,plenicp eiÏènt dolore,cruciatu,terroribus,ob peccata fua,SCmeritum illis iudidum Domini,tarnen,quia hic dol or,hi cruciatus, SC terrores, fecundum Deum erant, fidelis pœnitentiat erant,eoçp fidei erant,nun^ defuic iandis illis,in his ipfis,quamuis horrendis,mortis, irxi^ diuinæ tenebrisjux diuinç confolationis,irradiatio quç dam Euangelij, Ód ex hocfides diuini padi,5C promiiïae gratig,^aï fiducfam mifcricordie,6C fpcm falutis füllen tabat* Ex quainter omnes conqucftus, lamentaSCad flidationeSjprom anabant amp;nbsp;iila,Dignare me beneuo* lentia tua Domine,Sana me, Audiet Dominus fupplica tionem meam, fuicipiet precem meam. Ad te fufpicio,tu reipondebis,domine Deus meus, Domine deus falutis meat, tu confurges SC miièrcberis Zion, quia ell terns pus beneuolentiæ.

Ita ueræpeccatotum pœnitcntiaf,fiducia ueniæ,grâs tiaecp DeijabelTenun^potelljlîcutnccfiducia beneuos lentiæ dei ullahaberi,finepöenitentiapeccatorum:quan qua nunc poénitentia,nunc fiducia,uim iuam in animis fidelium magis cxplicet: pro ut Spiritus domini quencp uel humilialione SC mortificatione càrnis,ad lalutem pie nius percipiendam, magis excrcerc,6C præparare: uel ampliore falutis friilttone et fpirituali gaudio recreate, amoreqß

ARTICVLO IVSTIFICATIONIS. amoreepruiardentiore,acccndercd)gnatur; . , Fit quidem,ut uera peccatonim pœnitentia,tn qiH^ bufdam fènfim re,SiC languide attollanut non paueos ui^ dcmuSjUitia 8C prauc fada fua dctcflari,ncc tarnen ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

illis fefè abftrahere : fed ht non minus paulatim ÔC obfoi reillucefccntemfiduciam Dei fentiunt.nccenimpoteft haec,nifi ex fide Euangeltj exiliere, eaautem non minus agnofcitexEuangelio, irafciDeS pcccânbus^q elle pro pitium pœnitentibus.utenim Euangclioreuelaturiulli Ro«a tia Dei,exfide,infidem:itareuelatur amp;:iraDeiecœlo,in Omnem impietatem S^iniuftinâ:fpirituft:p Chrifti,npn lohM.ir^ minus de peccato mund um conuindt: quàm de iuftitia 6C iudicio, V nde fumma Euangelicç predicationis,ut ei Iohannes,Chriftusipfe, Apoftoli exhibuerunt, fie has bct,Refipifcite,aduenitenim regnum Dei,Rcfipilciteet Matth, erediteEuâgelio.NcccrgoregnumDeiàquoqlufcipi, Mora.t. nec fides haben' poteft Euangelio, nifi quem peccatoru pœniteatificutetiam nemo.,quem Dominusuera,ac ßs lutaripoenitcntiadonaucn'tjEuangelion SCineoregnS Dei, non q cupidifltmeexdpiet:quandoquidêeorn,qui alFIido ÔC dcicdo fpiritu funt,eft regnum ceclorumrnec uatth.f^ deelTc ill is uolet aut potcrit Dominus,quem pater mifitur.di QC. unxit,utmederetur tjs,qui contrito eordefunt.

Adhuncmodum fentimuSjConfitemur SC prædicas mus nos pœnitentiam ueram SC ûlutarê,SC rcmilïtonem peccatorum,conuerfionemcp ad Deum necellario cons iundam,et eadem fide,ex eodem Euangelio perdpijfcd tum,quando præuenicns nosjomnemq^motumlibcri arbitrtj nollri fpiritus fanólus, ment? 8c uoluntatem,ut Articulus conciiiatus pie ponipmoucrirad uiuam pecca torum agnitionem et dcteftationcm : quac ad Deum in ChriftoconuenitjOperaqj digna pœnitentia elFidt:nec

Nuti^udm unquam,utPighiiisÔCaltjSophiftænos olumniantax^ fidëabfc^ fidem docuimus ,cuiabeflepoffit,uerauiualt;p peccato* pöenitétu rum pœnitentia amp;nbsp;àpeccaris ad uoluntatem Dei folidîi doinimnf. conuerfio. Chnftum prçdicamus quidem, qui unus ma kdido kgiSjïeatu peccati liberet,ô6 promiflam Abrah» bcnedidionem adferatin fe credentibus'.fed conuerten*

Ad.f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unumquemtpà pcruerfitatibus fais ,8^ dando cuicp,

utrcmiffîonem peccatorum,ita SC pœnitentiâ : ôi. pœni» Aihic nbsp;tentiam impellentem ad Deum, amp;nbsp;operibus fe dignis foe

cundam,ita ut Apoftoliprçdicarunt.Hancergopœni* tentiam, ciuimodi donum Chnfti, ÔC opus fpiritus San» di àgnofcimus,et teftamur, quodcxfeingenium huma num proferre nunquam pofîît: uteunque ea fit etiam ôpus noftrae mentis QC uoluntatis,ied à fpiritu Chrifti, Ut condliatus Aiticulusteftatur,motæ ôi^excitatac, :

Itacp fie de altera quacftioncjquam ÔC qualem peccato rum pœnitentiam praeirenatura,Temper autem re ipi^' çoniuntfiam effè iuftificationi,oporteat,ueraôepiacon ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenfio erit omnibus,qui Articulodeluftificatione con

ciliato ftare uolcnt, nô enim credetur aut docebitur,ncç • remiffîo peccatorum, fineuerapœnitèntia’.nec poeni^ tentia,qug exiftatex ea legis cognitione,ad quâfehuma na ex fe ratio potcftattollerc: ied quæreturfieprardica bitur remiffîo peccatorum, fie iuffîficatio ab uno qui» dem Chrifto, ied accepta ab eo dem uera, uiuaque pœ» nitentia: qua hominesconuertunturatenebrisignoran tiæ : ad luce cognitar iuftinae Dei : a poteflatc Satanæ de Alt;S.aff tinentis eos in omni impietate fie iniuftitia, ad Deum induentem omni pietate fie iuftitiat ita demum fide in Chriftum percepturi remiiTionem peccatorum, fie par» tem inter Undificatos«

ARTICVLO TVSTIFICaTIONiS. tf , Tcrria,etpraidpua inhac,deiuftificanonc controuer Princepf (ïa,quacftio eft, an chantas alia;qp ui'rtutcs ad ïuflifica qxteflio an tionem ah'qiio modo pertineant, an nullof amp;nbsp;fi pertine* ant,quatcnus,Conuen{tcnïm idtnter partesjHos ïuih'fï^ p^fe,ud cariperfîdem,uclfide:deeoauleffldtfputatur,ôi:nonea dem omnibus fentcntiaeft,amuftificaao,ita fi'de tect piatur, ut diledio,cæteræquc uirtutes ad id nih il confe= rant:uel,utiuftificatiochantate,alijfcp uïnutibus perfia. ciatur,nonfidcfolaChoceft,3niuftificcmurfidcpa'rc,ó^ iua ipfius rationCjUel quatenus ca cófunAam habet chaa ritatem,6Creliquas nouæuitæ facultates,quibu3 fides lion tantum ctficax fit, ut operetur, federiam efficax,ut uera uiuaqj fit, ucl utfcholaftici loquuntur, fuam dernS formam ÖCperfeAionem nada»

iuftificari,continetur,ca incondhatoarticulo diligeniï ter explicata eft. Nam ïn $. 4, ab initio,ubi ponitur,fir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,g.,

marnât (ànamdocftrinameffe, perfidem uiuam ôi. effï cacemiuftifican peccatorem, hæc ratio ftatim fubijeia tur. Nam per illam Deo grati, ÔC accepti fumus, pro pter Chrifium ♦ Et circa finem huius. §. Interim hoc' uerumcft,quod hac fide catenus iuftificamur,id eft, acceptamur, recondliamur Deo ,quatenus apprehen „ ditmifericordiam amp;c, His primum 3^ præcipuum figni ficatum huius uerbi, iuftificari, expreffum eft, quod ’ eft, nos gratosamp;acceptosDeoiudicari» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

! Ita quinto alterumhuius uods fignificatumpo i fitum eft, quod eft , iuftitia imbui, ÔC fieri iuftum, . iuftitia inlîærcnte . quo fignifîcatu Santfii Patres fe^ re hoc utrbo ufi funt. In§. feptimo tertium fignifica= iu/Hficari,' turn explicatum eft, quod eft, donari laude 3^ retribution fitri itia ne bonorum operum, Hare quaefo pie lec^r rnemoa ßum.

ria teneas, dC uidcbfs, non indiligentcr hoc Articulö, omnem, circa h une locum diflîdendi occafîonem ex* ciufam efte, ijs, qui piâ confenlîonem,quàm contention nemmalunt.

. Atquiaetiamexduplicifignifîcatuuerbi,fidei,aïca hâcprædicationemfidei,nosfideiuftificari,occafîonem ' quærunt, alîj errandi, aid calumniam nobis ftruendi, hæc quoque ambiguitas fubmota eft, diligenti ÔC co^ piofafanè, amp;nbsp;tertiorepetita fidei definitione,eius,qua uereiuftificamur,hoceftjremiffionempeccatorum,atlt;p adoptionem Dei recipimus, Ea definitio j, ÔC 4 ♦ $, exn plicataeft» Vbiillud primo loco animaduertendfi^quod diièrte exprimitur ,nos hoc loco nô demortua,fed de ui «afide,cumfcripturisloqui.

Vt Articu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Articulus hanc fidem eflè,motum CadS

lui fidtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitum fidei quo uis, dC efficacia eius magis

dtfiniK exprimerez, definit ) ipiritus làndi quo uere pœnitenn tes ueteris uitae, eriguntur ad Deum, uere apprehend dunt mifericordiam in Chrifto promiflam : ut iam uere fcntiant,quod remiffîonem peccatorum, amp;nbsp;réconcilia^ tionem,proptermcritû Chrifti, gratuita Dei bonitate ac ccperunt;6C clamant ad Deum, Abba pater»

Præterea attendendum ÔCillud eft,quod in»ÿ » }»fi'dei huicuiuætribuitur,quôd per earn mens certo credens TnChnHo omnibus,quæ tradita à Deo funt,etiam certiffîme, 8C fi* ßäes ne dubio, aflentiturpromiflîonibus,nobis exhibitisà tholica^ Deo: ôtex eo fiduciam capit propter promiffionem qult;e fold Dei,qua pollieitus eft ,fe remiflurum peccata gratis, QC «ere omni adoptaturuminfilioscredentesinChriftum» utrboDei nbsp;nbsp;nbsp;Denicp gafideijw^avrèpropriS eft, exdtare in ani«

ARTICVLO I r STir iC ATlONIS. ir» reh'quu uirtutS chorum adducerejCtiâhæc ßdei proprie« tas §.4.expreflà eft,cum definitiom fidei Articulus fub« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ijcitJd Cintelh'git,apprehcndcre tnifcncordiam Dd in , ChriftOjfentirefeiam uercremiffionempeccatorum ao cepi'flèjé^accIamareDeo, Abbapaterjquod ramen nul* It obtingi t, niß eo'am fimulinfundawr chantas, ftnans uol Untätern,ut uoluntas fanata indpiat, quemadmodü D4 Auguflinus ait,impkrelegem»

Hac itacp explicattone,SC defcnptione,qua in hoe Ar Cmu efl ticulo,uerbahacc,iuftificariamp;ftdes,tumetiamutriufque omnwrf*- -natura ÔC ingenium,at£p propria,explicata', 3^ lilußrata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

fontjpræclarecautumprouilumtpdîfanac dodrtnae, de iußißcatione, de omnibus ijs à medio ueritatis dedina* tionibus,qüibusab illo,alij uere difcedunt, alq dtfeede« refallbuel crcduntur,ucl inßmulantur.

Primum enim,cum expreflum eflnonlèmel,noslojff quidefidcuiuaSódRcad,non eft,ut quifquamqui con ciliationi huius Articuliflareuelit, uelipièfefèducat,crc dens Ie poffeapud Deum iuftificariàpeccatis,fidemor* tua:uel ièduci quenquam in hunc errorem,mctuat,ab ijs qui cautionem huius Artfeuli libenter fequentur: quan* quam cum fides fimpliciter didtur, exemplo fcrtpturac, de HtuatantS fideintelligt debeat,ut fupra oflendimus

Ita contra necil Ie error,uel erroris fuijjido, de fide hu fnanisuiribusacquifitajloaim habebit,apud cos,qui præientis articuli explication! fidefiter inhærere uelint: cum in eo etiam repetito pofitum fit, fidem hanc inflifi^ cantem,eflè motum fpiritus iàndirâf motum, quo pro^j miflÏoChriflicerto,acita apprehendatur,utpræditi ea fide, fendant ie tam peccatorumremiffîonemaccepiffè, amp;nbsp;ualeât Deo acclamare, Abba pater î quæ omxria maio raf«nt,q ut adea wires humant ingenij adfpirare ualeâu

* DÊ'.CÓNCfLÏXNDO quot;nbsp;tidttpto» Secundo,ckdiifaeft/ani Pigbiana calumn/ä,impj'nlt; ttfi/ionis gcntis nobis,doccre nos,cxiguam modo fidei parricu^ chrißilamCtta enini fidem promiffionis Chnfti uocat, non mi^ dttchatho nus pucrili lt;^uàm uenenatofophifmate,üri fupra oftcnss’ Ucanopardimus) quamfalfä ÔC pcminofadla opinio, fidem Ea ticuLtßdet uangeltj mortuam, cfTc ueräm ac Chriftianam fidem» Nam cum exprimitur. § »xertio mentem hac fide dc quaagimus,inftrudam, credcre certo omnibus , quar ^idu nbsp;nbsp;nbsp;tradita à Deofunt,nulla caufacric, utquifquam nos tan^

Zelt;9a M«»| tum particulam fidei docerecalumnietur : cumquc ada fine uoult;t ditur,fideiuiuaEelTe,adfeiTefenfumefiam,ÖLConfidcn=^ aitfteü. inuocationem milericordise Dei, faceffat oportet, apudeos, qui Articulo huicalfentientur, amp;nbsp;fallaüla dc fide imaginatio,quafi ea uera, atep in fua quidem natura , ut Pighius incitatus furore confidentiac in fe, amp;nbsp;odq in nos tantopcre contendit, perfeda eile poflit, cum m'jt hil eofumjquediuinitus reuelata funt,falfum cfTe ftatuit,-etiä G promifÏÏonê ChnGi nôdû ita apprehêdat, ut fentî re quoep gratia Dei,uiuacpfiducia inuocare Deû ualeat»gt; Nec «or fie Tertio,cum hæc Gdes non nifi uere pcccatorum pœnf dem docce tentibus tribuitur,rurGisnoncrit.nec,utnos quis dicat, ntut.necue iuGificationê doccre fidci,quac fitabfcpucrapeccatorû raejjèpox pœnitentia;nec,ut alij fidern ueram amp;Chriftianam iudt teftyfine ^entearn,quam ij habere poflînt,qui in peccatis abfcp foenitètia. pœnitentia perfeuerant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Nec chttri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adieeftS eft de C3. fidei proprietate,qi

tiffitt Rs «gt;5Ô^lt;^Çtcrçuirtutesneccftàriocohçrét:utcumquafimid' de nec^ infundat charitas,qua uo! unus faner, ut homo legi im^ desTUTdp^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neciuftificationê gfs

ne cbarita 9tribuatijs,quideftitutifuntchar!tafe,atqjuiuuntfine te. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftudio implendçlcgis diuinç : necfi'dê aliqs in fua ratioé

abfolutâ,dicatpofleefieabf£pcharitatc,uitacpnoua,etu« ro legis dïuinæ ftudio.

? Qiîînto’expftcatumô^illudeftjCum dia'miis , per derij uiuam,ô^ efRcaccm, luftificari peccatorem, non e(à feid intclligendum , de ea luftifïcatione, qua qufs luas ftusfit,propriaiuftitia,ô^ inhærenteîfed deea niftffica tione, qua recondliamur Deo, açceptamur, QC in filios adoptamur,qua nonnoftra fed Chrifti luftitia indui mur:quamquamhæcftan'm, ut fide recepta eft,etiani tjoflram in nobiS niftitiam excitât, conformât, perficit« Chriftus enim in nobis manens, atque uiuens, non po teft nonuitam Dei,id eft,omnimodam iuftitiä, exdtare Êlt; ui II ere.

4 Ex quo pcrfpiatur,j)lanumtpfit, ut cauendi in hac De^n» quæftionc fintdeflexus a medio fanæ do(ftrinæ,t), in qui in hacqtM!^ bus tota circa hune locum diflenfîo continetur, ut fdli füonegr^ cet,neccharitati,uelfideiipfi,uelullinoftræuirtuti,ope ri, aut mcritOjiuftificationis beneficium attribuatur, cius,qua condonatis peccatis, in filios Dei fuftipimur ô^regeneramur,quodnimirum nobis foÜus Chrifti me rito conftat gratuitum : nec etiam hoc beneficium à quo quamexiftimetur,aut doceatur,percipi, habcricp pofte ctumfidà ab fis, qui mortua tantum fide præditi fint, quç charitas mortiu. ie,nouac^ uita non polleat,

lt; His itaepexplicatiSjhauddifficileuidereeft,quid fen tiendum,atque docendumfit,de principe quæftione, anfidefola,ideft,fideex fixa propriararione,iuftifice5 mur coram Deo, an fide, ut ea coniundam habet chart nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

tatem,amp;^uirtutesreliquas:hoceft,an 3C charitascæte« raft^uirtutespertineantadiuftificationcm,amp;quatenus.

Meminiftè uero oportet,primum, iuftificari peum,aliquando, ÔC in feripturis, ôi. inPatribus,idcm probari ftt efte, atque in gratiam Dci recipi, adoptari in filios Dei at^donnri adiudicart nobis «itam æternam: aliquando idem^ iußitia, atc^

at^ftos comprobari ÔCiudicari pierede«pfeciflc:fton nunquam uer o idem,quod cft^nos iuftitia donari, QC or^ nan'propria,atqucmhærente.

Deindenos in hacquaiftioncnon loqut defidemor^ tuagt;fed tantum de fide uiua ,ideft, pcrfuafione fpiritus fandi, qua Euangeho aflenttmur,aflenfii torum hominem régénérante»

AdhæCjid quoephaud negligcntcrdiftemêdum eft, Djfcerrte» cumquæritur,aniuftificemurfidc{bla,ucletiam charita éu,quo re«te,autoperibus,an quçratur de eo ^quo recipimus iuftifi pimuiutfli cationem,id eft,quæ fit redpiens cauia iu ftificationis:an deco, quod fit ccu formale iuftifîcationis,lt;d feiheet, quo iuftificati:andeo 6o,quodfitmeritum tu

Vt ergo tria genera iiuntiuftificationum,ÓC tria ctiara generaeaufarum iufttfïcationis ( de ijs loquor caufis, dc quibusaliquid exiftit dubitationis, nam de prima effî« cientecaufà, Deo,nihil dubitatur: ficutneede prindpe finali ,ut fal ui fimus, fandi Ä irreprehenfibiles, in lau« dem gîoriæ Dei» ) ita quçftionem de iufttfieationctrifàa riam conformabimus»

Aitfides, Primumutrum iuftificemurfidc, ideft,pcrdpiamu» utl cbrfrtr iuftificationem fide exic,ancharitate,ut Pighius cons tendit,uel utaltj,fide quidem,fednonfolafide,non fide perfe Help primo Si per iè,hoceft,nonfideexfuaipfius ratione, ut charitaté cft apprehenfio promiiîîonis Chrifti, iêd ut pollet amp;nbsp;for mataeft charitate, hoceft,utra fides, uel charitasîaut an fi fUßutioni des per iê,uel percharitatem,ûtcaufa fiibiedi difpofiti* ■ ua,acreceptiuaiuftificationis»

Et quia triplicem iuftifîcationem à Deoacdpimus, primum ipfam peccatorum condonationem, gratiam Dci, SC communionem cum Pâtre SC fiho,quar prin ceps

ARtïCVLO IVSTIFICATIONiS. ir» ^fti'ficatio eft: deinde qua donamur luftitia propria,'A» id eft,noua uita,quae charitatcS^cafterisomnibuset tutibtis conftat : tertio, qua noftra benefada bantur 8C remunerantunpoteft præftns quaeftio de cau^ fa receptiua iuftificationis, etiam trif ariam proponi, A n (cilicct fide,non charitatc, Sdfide per ft,non per charitaa”'’*”’^ tem, perdpiamus à Deo, ptimum,remiftionem peccato^^^ rum,Ä^gratiam Dci,id dr, acceptationem ÔC adoptionc noftri ipibrum infilios Dei: deindenoftri innouationê, nouamc^ creaturam,hoceft,iuftitiam propriam,æ inhac rentem : tertio, uitsc noftrac atcp bonorum opcrum com* probationem,Ô^ præmia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^idillui

Deinde utrum id,quo iuftificamur,ut formait, quoep Î“® iufti fumus, fit fola fidcs,an etiam charitas, ac reliquat uirtuKs.

Terrio,anproptcrfolamfidem,uclctisimcharitateni, QC opera,laudcm à Deo,SC mercedem confequamur»

Ad primam itacp quatftionem,in qua controuerfiac de h ocloco cardo confiftitjefpondet ÂrticuluSjô^ con-ftnfionem certam,piam cp conftituit, in ipfa fane fpiritus fandi dodrina,dilucideôC certo, quamuis breuifltmc, exprefla.Fidem fcilicet, ut fidem, ut aflenfio eft Euange Iij:fidêinquâ folam,hoceft,primo et per fe,effc folidam, plenacp cauiam reccptiuam,primfi,gratiaeatcp adoptio nis Dci.prindpis iuftificationisxum charitatis,uirtutSjs queomnium:quac iuftificatio eft, ftcundi ordinis: acde« nicpomnisquotpIaudis,0C mcrcedis,qua Deus bona no ftra opera rémunérât, quæ eft,iuftificatio terti) ordinis*

Quodenimattinct,amp;^ ad primum genus iuftificatio^ nis.i.recondliationêcum Deo,etadoptionê infilios dd, de qua maxime diftidetur,habet A rticulus §,j.mentcm noftram,a fpiritu fando moueri in Deum,per Chriftum:

amp;moaeriperfidëjqua ilia crédit,ut omni ucrbo^omnicp promifltoni Deiata maxime protnillîoni de Chnfto',qua illepollicitus eft, fe remiflurS peccata gratis,ôd adoptatu rûinfîlioscredcntesinChriftû,eos,^suitç prions pœni tueritlôd hac fide denic^ erigi in Défi, ideocp accipcre fplt; ritfi S, remilïionem peccatorum,â^innumerabilia bona*

Item, nos perfidem Deo gratos QC acceptos effc, pro« pter Chriftfi, Et rurfîis, hac ipfa fide nos apprchenderc mifêricordiam Dei in Chrifto.’qua credimus,et fêntimus S peccata nobis condonari :ô^ iuftitiam ,quaeeftin o,im P U tari:fimiilcp p ol licitationem fpiritus fandi, chiritatem âcdpimus^

Et iterfijfidenos catenas iuftificari, id cft,acceptari Si recondliari Deo,quatenus apprehendit mifèricordiâ QC. iufiitiam ,quac nobis imputât propter Chriftum, amp;cius meritum:non propter dignitatem,feu perfedionem iu« ftitiænobis in Chrifto communicatæ,

Inhisomnib4ribuitfidei,eflemot6,ô^bpus fpiritus quo mens ita in DtS, per Chriftfi crigitur : itac^ ereda in fiJei Juo Défi,per Chriftfi, crcdit,promiffîoni Chrifti, promiftio« tribuuntur ni redêptionis et falutis fadç per Chriftfi,uthancipfam mo redemptionê,remiflîonê peccatorfi,amp;falutë in Chrifto credêdo apprehendattaccipiattç fpiritfi iând5,remiffioff fancier nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatorum, imputationem iuftitiæ amp;inniimerabi

acapMtj liabonaîamp;fentiat quoc^fèiftaaccepi(red^tenere,utfic quod cre-^ l/alifidudaDeoacclamet,Abba pater»

Duo itaep obferuabis hic,pie 1 cdor,attributa fidei,hoc eft affenfiii Euangrfii,amp; ea ex D,fcripturis,un5,quod fit motus fpiritus St altcrfi, q? fit motus eiuimodijquo mes, quç Euâgelio promittunt,apprehendit 5^ accipit. Priu» ex multis locis S.fcripturç concludit,quorfi aliqua fupra adduximusifi uel eo uno loco Pauli fan's côftat uerfi eiè fci quo ait, Habçtcs uero eundë fpintû Gdd/ecundu

ÄRTlCVLO ïVÏTlPlCATlONîf; M' fctfptfi eft,credidi,propter quod locutus fumïamp;nöscfe* dimus,pfoptercaamp;:lolt;|uim«r. Näteftatclarehocdido ApoftoIuSjfidem efl[èafpiritufidei:ut{fapientia,à fpw ritu fapienriac, hoceft,adflari à fpiritu fando, Akerft pa tctextllodiAo Domini admulicrculam pcccatricem.Fi des tuafaluam te fccit, uadein pace. Et ex co,quod dixit adDilcipulo», Omniaquçcuncporantespetieritis,créa Wlt;lt;r.« dite quod accepturi ca fitis, erunt nobis.

Ex utroqj.n.rcde infert,et irrefutabiliter condudituf, ROSjgfidêindubitato acciperequod crcdimusxthocqa ¥ide,M» credimus,nô ga diligimus:eoq5iuftificationc,et principe charitate iîlâ,quçeftremiftïo peccatoru,etadoptioinfiliosDei:ÔC O-fidtper fecundariâjid eft,innouationënoftri;SCtertiam,quæ cft bonorum operum approbatie ÔC pra:mia,fide,nô chari« tatc:amp;fideprimoôdperfc,nonperconiundâfibicharirf tatem,percipi à nobis ÔC teneri,

Nâcûfit fidcs,pcrfuafionô humanafeddiuina.aiïcn “ lus nitens promiftione, non hominis, iêd Dei,islt;p nô c5 ceptus ui ingenîj amp;C rationis noftrg fed infpiratus diuini« tus,n5 potcftunqinanis eflfc aut fruftrari. pcrcipit igif, quod ofFerri fibi credit ab co,qui fallerc aut fruftrari pos tcft neminem, offertur autem Euangeko,cum primis, iu ftificatio ÔCbeata communie cum pâtre SC filio : deinde innouatio noftri :poftremo mcrces bonorum operum» Nonpoteft ergo fieri,quin hæcipfàaccipiat,quicunque EuangeIio,eaofFerenti ucre crediderit.

Cumep Deus eledos fuos,quos fide filtj fui donauèric, perinde habcat oês, ÔC quang non eandê omnibus fidet meniurâ admetiat, nullus tn tide fruftrari poflît,rurfus conièquitur,Omnes,qui uerc crediderint Euangelio, quo Deus ante omnia falutcm aeternam per filium iuum: turn nouâ uitâ : deniep nou£ uitg reconciliatione offert, ft

mul acp fpiritn fideiafRatijfidêJhancconceperint, ipfàm quocp tuftificationem,ô(primâ,ô^ fecundam, ô^tertiam. accipere S)C teuere ♦ Deijsloquorqui Euangelio fidem habeant certam,fidem ucram,uiuam£p,amp; regenerantem fidem,quam idem fpiritus fidei perfuaferit,infpirauerit3 que:quocrediderunt,ô6 locuti (iint fandi prophetae,ô^ ÂpoftolÉdequafolafidehic loquimur, quæcp fides no poteftnon fccum habere,utueram peccati pœnitentiam, ita amp;iuftS côdonationis dclyderiû.Quâitacphæc fides credit,et in Euâgelio apprehendit,ô^ redemptionê,ô^ re nouationé,etremunerationê,’candêneceffe eft à Chrifto accipiat,tencat ÔC. poffîdeat, Ita ut remiffionê pe ccatoru amp;pacê Dei apprehêderaqacceperatjS^^ habebat, fimulat lt;pcrcdidifiet,muliereulapeccatriXjcS ei Dominus dices ret,Remittunturtibipeccatatuajfidestua faluam te fe^ cit,uadeinpace,Vti enim banc habuit,ita habet qui in Chriftum credunt omnes,nam non accipit perfonam.

Si homo hominiremiffîonem offenfae, amp;nbsp;beneuolen=s^ tiam uero animo ofFerat,quis dicat eum ,qui offerenti offenfæ condonationem,6(S placati amici beneuolêtiam, ûere credat,non fimul atcp fidem il li accomodaueriqredi re etiam cû eo in gratiam, certocp iamremifiam huic eflê ofFen(âm,SChabererurfus,ac tenere,amid illius bene« Uolentiam SCgratiam Et (Ülicet,qui credunt Deo offcxs renti per Euangelion fuum, remiflionem peccatorum, adoptionem in filios iuos,propter ChriftS fuum: offere» ti renouationêad imaginem fuâ:ofFerenti denilt;p,fi quid picfecerint,amplam merccdem,hos dicerefascnt,non accipere,tencreque hæcipfa, quac Euangelio offerri fibi certo credunt:rcipià:quæ offerut in praefens,ut remiffîo nem peccatorn;etgratiâ Dei,tu nouae uitæ inchoationê: et ddin omibus rébus benedidionê;fpe uero etexpcda tione:

ARTICVLO IVSTIFICATIONIS. ir/ rionetquæ ofFeruntun'nfuturûjUtm'tænouæperfedio nenj nbsp;nbsp;h æreditatem cœleftem«

CenturïOjmulier «iMöfföäö-flCjmulicr SyrophœnifTa, St quicuncpcredcbantfe corporum falùtcm poffe a' Chris fto referre,etiatn nul la adhuci'pfis certa de ea promiffios ne fada,fidéfua, quæ optauerant, retulerunt:ftati'mqüe habebantj'tenebant : SC attribuit id Dominus ipfê fidei corum,nondileAioni.Vtcredidißi,inquit,fiatribi4 Fis des ma tefaluam fedri Magna eft, ó mulier,fidcs tua,fiat tibijUtuis, Secundum fidemueßram fiat uobis .Etcum EuangeliOjin quo tam certis,pr£claris,ac toties repetitis Mdttfc.i» promiuSonibus,oßertur remilfio peccatorS, gratia Dei,‘ uita noua,mcrces bonorum operum,propter quæpræs cipucChrißus aduenit,nam uenit, utquacrerctÔC faluû faceret,quod pertjt,fides uera,uiuacp habetur, dicere aus dct Pighius,dicere audent alij Sophißx,non hac ipfa fi* de,etiampercipi,haberi, poffîderi,eam ipfam peccato* rum remiuîonem,ô^ gratiam Dei:inchoatam uitam Dei ÔC Domini benedidionem«

Falfum ergOjUel non propric, dixit loties Chrißus ip fe, Qui credit in me,habet uitam aetemâ:manet in me,ôC ego in illoîomnia quæcunquepetieritis orantes,Credite q^acdpietiSjamp;cruntuobis.Item ad Paulum,ad quos temitto,utaperiasoculos eorum,ôiconuertas eos à tene brisadlucem,ô^expotcfiatefatanæadDcum:ut percia piant remiffioncm peccatorum,amp;partem inter fandifi* catos,fidein me.fide enim in me,dicit,non diledione.Et malerefpondit Äpoßolus carcerario, rogâti,quid opor teretßfacere,utfaluus fieret, credein Dominumiefum, faluus eris,tu,amp; domus tua,crcdeenim,dixit,non di* lige.Perpcram etiam, aut inepte fcripfît, Rom Jufiificati igiturfide,pacemhabemu5 cum Deo,perDominumno

DB CONCILIANDO ßrum Tefum Chnftum, fi nonfi'dc confiât, pcfdpftuf iufl:ificatio,ea,qua paccm habemus arm Deogt;ei ia recon dliatipcrChriftum.txöA^cnimjnonfcxfc^/^jtnaiof pan fandorutn patrutn legit,idcp propofito magis conuenit; Ita ucl non uere,uel non rede ibidem fubtjcit,Per quê et aditS habemus in gratiâhanc fide « finópatet nobis adi« tusfidc,eademcçperuenimus in hancgratiamfiliorum Dei, in qua ftamuSjôC gloriamur fub fpe gloriæ 2Cc. Ita amp;nbsp;ad Ephefios non bene fcripfit, Gratia ^uati iftis,pcr fidem.

Ad eum ucro modum fpiritus fandus ubique non di lcdionem,(edfidcm,idcfle teftatur,qua recipimus iu^ ftificationem, uti nimirum recipiuntur,quaccunque ofïè runtur,traduntur£p uerbis.Itaenim percipitur omnis in^x luriæjOfFenfæcpcondonatio :omnis beneuolcntiaamp;^ax! micitia.Omne ius padionis donationis, SC cuiufep oblia gationis,quç uerbis fieri folet.Orat filius patrem ueniam delidi fui,pater exoratus didt fe earn conccdere, 8C remit tere filio culpam,quahicquseib re accipitfilius rccond« liationem paternam,nifi fide,quam habet patri, dicenti fc ueniam darc,8C offenfam remitterej’ An non etiâ certo habet filius hanc,0C habere fc fentit, fimulaccrediderit patri dicenti fc ueniam darc,ct ipfum in gratiam redpe« re. Sic oblatam bcneuolentiam,amicitiam,ibcietatem,fis dem ,8c obligationcm quamlibet,fi uerbis ea fiat,8C gra^ tuito,atque ultro, qua demum re nifi fide, quæ habetur ofFerentibus hæc,percipimus,ÔC habemusî*

Ita offert fponfus fponfae fidem mariti, hanc ilia ac* cipit, ÔC fuam uxoriam inuicem addicit : quid SC hie aliudfit,quo alter altcrius fidem,Sc ius matrimonq per cipit,nifi fides mutua,quam uter^ altcrius promiffioni ÔCiponfioni accommodât;*

‘ ’ Hïncfl^ Dominus ad populumfuum per prophetam didt.DefponfabotemihifideCefteni ni’^'ö«)ó^cogno fees Dominum,hoccft,€fFidam,utcrcdens mihiofFeren ti amorem ód fidem man*ri,ucrc agnofcas, QC habeas me caput,marKum,ód fèruatorem tuum:qua tibi beneuolen tiam,Sd fidem gratuito etultro offero. Vnde ibidem prç milTum eft.Defponfabo te mihi in fcmpiternum,dcrpói» labo te mihi in iuftitia, ÔC iudido, in bonitate Sd chanta^ te,ri ngul ariter affeda tü’’W^a,qua!em matres babent er ga liberos fuos.Nam ut Deus in fponf^juxoriseplocum fufciperetpopulumiuum,utcor eius conuerteret ad fe, ampi edi fuâ charitatê faccret, hoe eft fpiritu fidd ad* flans, fidem promifiïonis fiiac in animo eius cxcitarct: id totum ita pracftitit, ut popul urn fuum fiia impietate per* Dtj^onflu ditum,poteftatilt;p fatanæ,ôdminiftrorûcius,impiorum tionoilri tyrannorum, addidum,ipfè fua gratuita,ód ultronea bo diuina mû nitate,atcp charitatê plufq matcma,præueniret:eumcp iu ffrieorditt, ftitia fua Sd iudicio, ea tyrannide uindicaret, ac ei reftitu pace,ab omni ui aduerfaria,uerbum iuum rurius prç*

quod Deo uere contungimur,quod ei defponfamur, quod ipib fponfo,ód feruatore fruimur: hoe totum perci pimus,Ódhabemus,fide,quaDeoultrohanc fiiam cha fitatem ofFerenti credimus,

Vtuerohabetratiodefponfationis,ficbabetódado*i*lt; ptionis^nam ód huius ius, quo alio pado aedpitur, qua fïde.quachabetadoptantij'VtiÓdpopulusultrooblatS gubcrnationcmjprincipiSjnôaliterpcrcipitjfuâcpfacit,^. . quam credendo pollicenti illam Sd ofièrerwi.Ergo ut filq Dei^uten populoeius,ut in fide eius,fimus,hoc fide,^ qua credimus Euangelio, quo ille hçc nobis pollicctur, èc oflèrt,accipimus,attp tenemus«

. Ita fi quis offcrat aliquid dono, fi promittatnon deht mercedem opens,l'us,in rem dono oblatam,amp;in accipitur tenetur,ea, tu eiiiJî habcatur donanti ôi. promittcnti.Siccum Deus in« éefgt;roDtt/= nouationem noftri,SC boni operis mercedem, cum præ^ fwntfpera fentembenediÆonem,t3futuramcoronam,dono of» e^ztr. fert per Euangelion fuum: fi hæc non fide Euangebj il is CO pcrcipimusjô^ q primum ei credimus, noua in nobis uita inchoatur,infufa charitatejnfufiscæteris uirtutü bus ,ipfaqj Dei benedidio in praeiens promifTa, præfto eft,2«i fixa etiam expecîfatio coronationis futura;: inanis profedo cft fides Dei, incerta omnis promiflto eius, ffuftranea fides infpirata fpiritu fidei. Quac cum non portint fine manifeftaimpietate ôlt;blaiphemia dici,con clufum Oc dcmonftratum eft,fide percipi,haberi pof: fiderià nobis,ficut condonationcm pcccatorum, atqp adoptionemin filios Dei,hoccft, iuftificationemno^ ftri principcm:ita etiam, cum donum innouationis noa ftri,nouam creaturam,nouum hominem, qui fecundum Deum conditus fit,in omni iuftitia Slt; fanditate: quæ no ftri innouatio, iuftificatio eft,fecundi ordinisttum etiam gratuito promirtàm bonorum operum mercedem,quan turn quidem in præftns ilia promittitur ofFertur: amp;nbsp;fir «nam fpem coronæ iuftitiæ,in futuro ftculo reddendac, quae eft iuftificatio tertq ordinis.

Haecinquam omnia perciperc nos fide, 8^ fidefola, hoceft fide per fe,ut eft artènius EuangelijjUecelTe cft,rM fi inanis fit fïdes QC promiftio Dei : ÔC fruftranca fides, quam ipiê in nobis opcratur,ô^ inefïicax in eo fp iritus fi^ dei.Conftquitur quidem hanc fidem diledio Dei necef-(ario,ncc enim poteft, non multum dil igerc Deum, cui rcmifitpcccataplurima,largituftp cft dona amplirtîma, ô^ani*

ARTICVLO IVîTiriCATTONlft irr 8C ampbora promifita'am noua uifa, dikdione Dei ximeufgetjtam abeft,uteaabf^e dilcdionceflèpoffit»; At quia ifta omnia Euangelio Chrifti ofFeruntur,et ofïc runtur gratuite,propter unum Chriftum,dicialiud nulla ratione,nullacp cum fcripturis confcnfione poteft,^ ea per cipi fide,non diledione: fidemcp non diledionem ; elle animæ noftræ difpofitionem,qua omnis iuftificatio Dei, in hac quidem uita percipitur, habetur,pollïdetur. De quo nemo dubitabit,qui loca fcriptura’jquæ adduxi muSjôC fimiliaeorum,tumetiam rationem eorum,quac gratuita ÔC ultronea ofFeruntur beneuolentia, religiofe confyderarit,

Pighius dicit quidem,Chriftum Sgt;(. Apoftolos,his Cert pturacteftimonijs,nonloqui de fide pure,ôefimpliater Pi^iuteS dida,fed quatenus ea fit fota calore charitatis ÔCaccenfa: tendit,uet imo audet dicere,diledionem,non fidem, effe difpofitio nem proximam,rccipiendæ luOificationisiuthocloquêa tfotwjhfit di modo,charitate,qu3m i ide iuftificari nos,uerius dixe= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

rimus. Sed dicit hoc tantum, non probat: utnec poteft ^quot;'î*** quidem,utqui eo Chrifto, Apoftolis aperte contradi cat.Rel^iofis enim mentibus dubium non eft, quin nea mopoflitloqui de his rebus,magi« proprie,amp;: diièite, quàm Dominus ipfè,ÔC Apoftoli eius: quarecum hi per ceptionem faIutis,Ôd omnis beneuolentiæ Diuinæ,fidci, nondiledioni tribuunt,idcprationi quoepita confenta^ neum fit,ut diuerfum nulla prorfu« ratione did poflît, nô admittent, quicunqj oues Chrifti funt, uocem iftam, nonaIienam tantum,(èduôciPafloris aperte quoep re= clamantem.Cum cnimChriftus Dominus tot locis di« dt,rcmifnoncm peccatorum,falutcm,et partem inter (an dificatôs,percipi fidein fe: dicit Pighius,ucrius diddile dione hæc pcrcipi,quàm fidc.Qu^ autem nihil patro«î

quot; ƒ J Z- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yy

dncnt ea fctipturç loca^huic Pighianç côtradidioni,qui-bus tn ille fe gloriat eâ demoftiaffcjpoftea exponemus, Hacc modo ûrisfint, ad cognofccndum,cum deeO quçritur,quo iuftificamur,id elt^quæ fitcaufa receptfua iufttficatïonfsjô^ quidê omnisiuRificatïonïsnû eius,qua remilîîs peccatis adoptamur in fih'os Dei,fîC donamur uita çterna: turn cius,qua donamur ôi. induimur propria amp;inhçrenteiuftitia:tum,qua acdpimuSjUltroneâ ôtgra* tuitam bonorum operum mercedem : non pofle jufti* ficarionis caufam ah'am dici',quàmfîdem , etfidemper (e:non diledionem Dd, uel per fe,uel ut fidem uiuificat: ÔC. perfidt:quæ nimirum ex jpfo fpiritu fidei, quo infpira tur J amp;nbsp;confiât, amp;uitam, ôi. perfe Aïonem fuam habet: non ex dilcÆone, quæfidem confequitur: Ôi. quanquS codem (piritu filiorum dei regeneratore ôi. obfignatore,' • nbsp;nbsp;nbsp;infpiratur,ex fide tarnen quodâmodo nafdtur, ÔC exiftif.

Nuncô^deformaliiuftificatfonis caufà.i.eo quo habe muriâiuftificati apud Denô^iuftifumus,pauculafubt) demus, Deeoueroeû Pighionulla eftcôtrouerfia. Nâ fcribit,Ôlt; rede feribit, nos neefide, ncccharitatcnoftra, rol.79 juftificari coram Deo»fi formaliter,amp; proprieloqua« formale mur : fed una Dei in Chrifto iuftifia : una Chrift i nobi« prinetpit communicata iuftitia:una ignofeentenobis pcccatano« iuftißcatio ft^a Dei mifèricordia.Hæcille, ÔC utinam cetera ad eun« tiisiu/htia modum«

chnfti. ■yenim in ocuIis,8C iudtdo Det^sUud no eft, quo iufh'ficari, id eft iuftiiudicari, efleep ualcamus, g iufti« tia Chrifti.'qua noftra peccata,ef imperfedio quoip no* ftræinnouationiscontegaufiC quantûdus innob,pcrfe dû cftjDcocomcndctur.eo quod nee fides neccharitas, hoc eft.

ARTrcyizO lysTiPrCATroNîS, »7# hoc eftjtota no fin renouatio, SC inhaercns lufti tia, in h ae quidetn uita,co progrediatur, QC pcrficiarur,ut hac fretf, ferre iudiciS Deiualeamus, Attamê quonfâDeusexdo nata fihjfuiiuliitia,ctiam in nobis iuftitiam aliquâfpiri tufiltj fui excitât:âCeandem quocp nobis,quamlibct mut tilam 8C imperfedam, ad iuftitiam deputare : QC iufti* tiam,nofq5 propter cam, iuftos uocare dignaturleam ob remdehaccondliatus Articulus rede ponit« §,5.eum, qui iuftificatur, accipereetiam,Slt;habere iuftitiamin^ hacrentem : fed addit,pie et neceflario,per Chriftum. Sicutd^illud .quan^donari à Domino, âC indui pro^ pria iuftitia iandos, patribus iuftificari dicatur : tarnen animam fidelem,non hac niti,fcd fola iuftitia Chrifti,no bis donata:fine qua omnino nulla efte poftitiuftitia. Vn de 0^ il! ud «que pie, ÔC cautc Articulus adtjcit,nos pro pter inhärentem iuftitia,eo tantum iuftos dici,(^od quç iuftafuntoperamur,iuxtaillud Iohannis. Quifadtiufti tiam,iuftus eft.

His Articulus clare,0^ (ecundum fcripturas Dei doj: cet, quid formale fit iuftificationis, id eft, id,quo habito, homo,iuftificatus apud DeS fit,0^iuftus .Triplex enim cum fit noftri iuftificatio,remiffio pcccatorum,00 in gra^ tiamfiliorumcommunionemcp uitac Deireceptiothu« ius uitac Dei in nobis inchoatio:8C profequens bene ui^ uentes Dei benedidio ,bonorumtp opcrum rctributioî triplex quoq) eft formale iuftificationis. Principis tuftifi cationis,una, folacp iuftitia Chrifti, nobis donata.quod Articulus docet,cum confirmât hac fola niti animam fi^ delem in iudicio Dci,acceptofcp nos Deo efle, Secundç ucro iuftificationis,id eft, noftri innouationis,inchoata in nobis iuftitia, quam Chriftus uiuens in fibi credenti« bus,exdiat,uiuitcpinunoquocp,pro modo Ô6 menfijra

fid ci, quam cuicpadmetiturdequa jllud cft jn Articiï«? 10,euni, qaiiuiiificatur,nun]rum prima iuftificatio* nc,hoceft,in filium Dei adoputur,acdpere ôi habere per Chriftumjaiam iuftitiam inhçrcntem:6C hacnos iu* fios did,quia ea quæ iufta funt,o peramur,iuxta illud lo Porwdfc ^®*'’^’S,qui facitiuftitiam iuftus cft.

tertite iulH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;formali tertiär iuftificationis,quia nulla eft contra

ßcationu Uftß«gt;,nibil diferte docet Articulus. (^uis enim non ag« ipflt;t dotM nofcat, huius iuftificationis formale in nobis cfle,ea ip * Dei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei dona,quibus nos Deus, pro ftxa gratuita munifi«

tiaChri/Ü ta in nobis iuftitia, maximecontrouertitjan ea dum pol ften iniu kmus, ueftiticpfumus,iuftificatosnos,iuftoscp efle,id£p *udicio Dei, did conueniat, Cum enim nos fecundum uerbum Domini docemus.homines quâ tumuis hac communicata, QC quodammodo propria iu Cdi»mgt;tilt;lt; ftifi^otnbacquidem uita prçftent,tamêeosifta tantum noidocere iuftitia fretosiniudido Dei fubfiftere,habericp iuftos, inhérente uon poffèîquianimirum in côfpelt;ftuDci,ncmo uiucns, iu/htiam fua t|uidê uirtutc,iuftificabitur : id per calumniam à mul non ejje ne iis eo rapitur, quafi doceamus,propriam hanc iuftitiam, celfariam, ncr eflè h ominibus neceftariam ad iâl utem :nec etiam ha sec T3eoha beri earn in iudicio Dei pro iuftitia'quod utrumque cum beripro iu ftriprurapugnat : quæfcilicet docet,iftam inchoatam in /îùzd. nobis iuftitiam amp;nbsp;neceffariam eflè ad ûlutem : Ô^à Dco ^tne^tî^a° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenferi,

C^utra uero etiam non defuerunt,qui iuftitiam, quæ tuooné nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deoiuftitiahaben'poffït, uiribus naturæ tribue*

tffe homi~ eam,quæipiritu Chriftiinchoataeftinfandis,iu wcx/rd ftitiâ,fatisfacere legi Dei:ô^ eâ eflè, qua per iêapud De6 Chrißum, intcriuftificatos,et uita çtema dignosnumeremur.

Articulas ergo iftam controuerfîanr^quamuis breut« tcrxerto tarnen, öC fecundum (crïpturas^decïdït, dare atf propria nt diïêrte docens « Primuni, oportere dC hanc nobis ïneHe inhärentem ïufbtiamzcum ait,eum quïii^'ficatur, fcrlf* cetprindpe iuftificatione,accipercSC habere per Chri» ftum j in fè nimirum iam manentem QC uiuentem,uitaih D«,etiuftitiam inhaïrcntem:deindecumfiibijat,no« iuftos dici, QC in fcripturis,quum iirfta operainur,addu« dlo in hoc tcftimonio Ioannis, docet, hanc iuftitiam, Q£. Deoproiuftitiareputari. ‘ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■gt;

At quia hac ipfa iuftitia inchoata,pcr feiuftihaben'(u/lijM Deo non po (Tum us, propter cius imperfedhoncmam le noftraper gi Deifatisfacerenonpoteibadiccitillud ncceffariOjani ßrno pU mam fidelem niti,non haccommunicata,rcd folaGhrifti «reno» iuftitia,nobis donata:0d finehacnullam omninoefleiu* pottA

Ritiam^hoc eft,hanc ipfam in nobis exdtata iuftitiam, quamuis donum Dei,6d opus fit fpiritusfandi,nobis ta 45 men fuo merito pro iuftitia in iudido Dei deputari non pofte; propteradmixtas noflras fordes, amp;nbsp;tarn languide accommodatam motui fpiritus S.noftram ôd mentem elt;uoluntatem,Eouero,ôdiIlo,quodadi)cit, nos banc ipfam inhœr^ntem iuftitiam acdperc,öd habere per Chri ftrum,exduditetiam illudimpium commentum ,de iu* ftitia,quam humanis pofte præftari uiribus, quidâ coni: firmantmam fi fineiuftificationeilla prin'dpe, qua in fi« liosDei adoptamur,nulla omnino iuftitia eftepoteft: ôlt;^ earn,quæ in nobis elle,uel inchoata queat-,i per Chrie ftum dan' necefte eftrqüod utrûcp Articulus diièrtc po* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*

nit : confequitur certe,hominem ex iè,Sd naturæ tantum ’ quot;nbsp;/ Uiribus prædirSjnulIâpoffe habereiuftitiâfô^pcccatû eflcjquicquidabeofitnon exfidcChtifti,SicutdShaec .abcft,nul lum qùslibetin fe bonum, et utile humano

nerf opiïs,in fuum fïnem,glonæ Dei in eïedis fais ffliX* ftrandæ.referri qiieac,uti fupraexpofuimus»

quot; '■ ' Ex his itac^fatisconuenirepfjs omnibus poterit,etfa de formait cauû iuftiftcationis in nobis, hot elf, eo, quo cxi(lentcinnobis,iufhfican,iufbcpcoram Deo fumus! Vtnimirum confènticnrer agnofcamus, dC doceamus, W, quo accepto, apud Deum ad uitam atterna iuft ificati aciuftifumuSjfolameflè iußiham Chriftt:iHud autem, quOjpercepta iamhac Chriftiiuftitia,amp;eaipiahabeni tes uitam actemam,per fidê Chrifti ,iuftificamur jiufticp fumus,ad perficiendam icilicet (alutem noftram, et uita Dd communicatam,e(re iuHitiam inchoatam,id eft, uû tam Dei in nobis coeptam,nouum hominem, noua créa turam.Etßmul quocp communiter tenebitur,et docebû tur,hanc ipfaminhærentem iuftitiam, neceflàriam quû dem eiTeadfalutemratnonnifi perChriftum, ctexpri* înJSfMÂo maiuftificationc,{încqua, utArticulus pieconfirmat, firttn nulla omnino iuftitia cfle porcft,pcrapi eam,habericp Chriftiiu^i poflre;tum,quanquam amp;nbsp;Deo ipli hæcpro iuftitia ha* fhtùtou bcatur, id tarnen non fieri fuo ipfius merito, fed merito pe»4ef. iuftitiæ Chrifti,nobis donatat : hoc cft,exea gratia,qua nos prima iuftificatione adoptare infîlios, Chrifto fuo inièrere, ôf gratos facere fîbi, ineodem, folo peric dile* iHffitU lt;fto,dignatus cft.

fentim us earn neccATariam neceflîtatc meri* ritirui tiftii(cxgratiaenim,ÔCpcrunûChriftimeritS nobisex fed op^â donatum,conftat noftra redemptio. )ied necef* Deifittre^ fitate operis Dei in hominc rcftituendo, quod natu* fiituendo ta fua, hoceft,diufnauoluntatc,amp;benignitate,ficha« twmute. betjUt rcmiflioni peccatorum, adoptioni in filios V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei,

Ddjinfîtio in Chriftü ,noùa creatura, figmcfttlim Dd in Chrifto ad bona opera, neceflario cohacreat,eodem quereftitutionis opéré perficiatur. Qui.n.credit in Chri ftum,manet, uiuitcp in illo : QC habet ilium manentem ÔC uiuentêin fe:ideoöó iuftitiamruamexpltcâtem,omniqj gencre ofRciorum exhibentem. V nde eft, quod lohan^ ncstcftatur,omnem qui non facit iuftitiam non elTe ex Deo.5C qui natus ex Deo eft,cum non poffe peccare,co, quo ex Deo natus eft. nouus fiquidem homo qui Chri* ftum baprifinateinduit,fecundum Deum condituseft in iuftitia et fan(ftitate,ea, quae eft ueritatis, hoc eft fide/, qua ueritati Euangelij certo affèntimur, Vtigitur rem//* fioni peccatorum,adoptio in filios Dei, atque regenera* tio in Chriftum, neccflaria connexione coniungitur, ita regeneratio SC innouatio fpiritus in Chrifto,non po* teftelTe fine iuftitia,hoccft,omnimodauirtutc,ipfafcili* cet uita Chrifti in nobis.

Quæ,fidcnafdtur SCcxiftit: fiduda ÔCfpe fuftentatur QuHitt ni Ôl alitur : diledione Dei uiget, amp;nbsp;irroboratur : ßndi* ta noua co tate,hoceft,totius hominis ad nutum fpiritus Cbrifli^fidt er tx repreffîspraufscupiditatibus,accômodatione, uernat, ôiflorettdiledione proximifrudificat,amp;uim fuam exs plicatxu feft,quibusquifcp pro fua uocatione poftït, om nibus artibusamp;opibus,adprocurandas proximorûuti lit a te s ad gloriâ Dei, uel potius ad illuftrand â gl oriam Dei,tnfaluteSfcômodisproximor«,prudenriflimein« . ftituêdo,inftruendo,ô^muniendo: turn cjuacadhuncfi* ^°^*^**^* hê pia prudentia prorpexerit,praepararit^,conftantifli* meamp;fortifltmefufdpiendo, contemptoc^ omniet labo re,ô^ pericuîo,perfidêdo:fe denicp et fua offidajqçquif» fime inter omnes diftribuendo/aluticp eorS dexterritne applicâdo:utcpinhacratione,€thocuiuêdiDcoftudio t

poffitjtam çarnem fuam /andla moderatio^ ne,cum concupifcentqs 3C uitijs crucifig€ndo,corpus£jF pcccati, quoad eius fieri queat,abolendo; g,ut internus bomofuis aAibusin caput Chriftum continuo fuccre^ Kel^io. jeligionigftudiofiflîmeincumbendo.Hæcomnia infuntinuitaChrifti,alt;ftuquefpiritus iandi‘,hoceft,tns choata iuftitia,in renatióput inter ita cum fundamento ÔC radice ipforum, fide necefi ario connexa*

Ne uero quis eo ofFendatur,quod dicimus hancincho lufktù gt;w atani iuftitiam,etiam coram Deoefte,habericp iuftitiam, Âracre/i.jjjyjqmjçp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,quod Aiticua

cóprobarijcenièricppro iuftitiapofTcjUifi per * iuftitiam Chrifti.Hacenim fit, ut,inquibus ilia obtinet, tj Deo in Chriftodile(fto,itagrati,charicp fint, utquàm

ipfi omne bonum,amp; ucU« QC. opcran',quod in cis Deus operatur, omnemcp motum fpiritus iandi, fuainna^ taperuerfitatc,quodin ipOscftjód ad cffedum Dei in ipfis attinet,debilitent,amp; admixtis cupidiratibus fuis pra uiSjContaminendjtamendeuspropter Chriftum fuum, caipfaab illis quantumuis imperfc(fla,fordidata{^opcs ra,boni confulat,acceptahabcat,amp; iuftitiæ deputet.

Gen. 9.

Qen.7.

Hinc ab ipfo fpiritu Domini laudatur Noah fui(Tc uir iuftus,SCintegcr,ó^ cóueriatus efle cum Dco:dixitcj| ei Dominus ipfetTe iiidiiuftum corara me,in generatio

CetiKF tufii ceri

nehac.Ita teftimonium perhibuit Abrahae, quod audit rit uocem fuam,obferuaritobfcruantiam fuam,prçcepta fua,ceremonias fuas,Iegem fuam. Ar quid aliud iuftitia i.Rcg.ii, ^ftgt;qu3m obedire uod,amp;prçceptis Dei; Sicucro lauda-tur 8lt; Dauid , quod corde redo cum Domino fuerit,

Sifecoritquod plaqtum efletinoculis Domim. Vndc »t.fynliff dc fua f«pciuftitia,etiam coràm Deoipfo gl o natur: utfi

UtfibiDeus pro tuftitiafua rependat,ctiam cum eSacri iudia'oexplorauerit,orat. Sicgioriatum iegimu« ÔC. Rcs gern Hjskiam. Ita laudat etiam ipfo ore iDomini lob, quod fnteger et redus fucrit, timens Dei, ÔC recedens quot;nbsp;amalo^Et Zachan'ae QC Elizabeth, parentibus Ioannis Baptiftæ,Euangeliftatcftimonium perhibet, quod am^s bo iufti fuerint coram Deo : uerlantes in omnibus prar^ lt;eptis,ô^ ceremonijs Domini irrcprehenfibiles. Et Apo ftolus Paul us de fe, ex fpiritu Dei teftatur, quod non fo» lum,antecognitum Chriftum,conrcientiam femper has buerit coram Deo SChominibusJibcram ofFenfione:ô^ qjfecundum earn iuftitiam,quæinlege eft,fueritirres Phdip.t* prehêfibilis:fedetiam inEuangeliogloriatfeuerfatum efle,fände,iufte,inculpate:id{p Dei, ôefandorum teftis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

moniomam feribit Theffalonicenlîb.Telles eftis uos,et Deus Jndealibi dicitjfelîbinihil elle confeium:dicit, gloriationem fuamelTejteftimonium confeientiae fuar, quod ucrfàtus fit in mundo in fimplicitate, dC fynceritaa te Dci,non in fapientia carnali,fed in gratia Dei,

His itaep 3C fimilibus uiris, eu Deus ipfe laudê iuftis tiac tribuerit ipfi de fua iullitia etiam coram ipfo glo-riari aufi fuerint, amp;nbsp;fccundum cam iudicari fe à Deo ora uerint:nemo plus dubitabitjn gloriam Dci,huius iuftia tiae donatoriSjôCin nobis cffèdoris,confiteri,donari ÔC ob idincflècredentibusiuftitiam propriam,hoceft, quâ ipfî,ex fpiritu quidem Chrifti,fua tarnen mente, fua uos luntate,fuo ftudioprçftenticonftantem fcilicetfidc,fpe, S)C charitate, quibus reliquæ uirtutes continentur uniuer fae: hancc^ iuftitiam, etiam Deo ipfi, qui earn, ut donat amp;efFicit in fuis,itaetiamagnofcit,laudatqueiuftitiam: gioriantUi haberi, iudiearicp iuftitiam : öd fanéh's ipfis quoque ,hac deprepriti Dei benignittte fi;etis,ut ucram iuftitiam agnofeendam,

at^inïoco etiacorâipfo deo, et hom i nib. prçdicâd a eflc» « nbsp;nbsp;. - nbsp;nbsp;Atrjdem,uerbo amp;nbsp;fptritu Dei dodi, credent/entient,

huiusiuftïtiæhabc do»zlt; ^ei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habere gratuito Dei bcneficiOjeffîcientis in no*

omniî iun his,bene,SCueneamp;operari:id(pprofuaultroneabeneuo infan ^^ntia, ÔC propter Chriftum, unu mediatoreni Dei ÔC ho itif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tninuni:per quem unum,ftcutpatrirecôciliamur,ita do^s

na Dei uniuerfa acdpimus. Deinde, lt;|tiantumuis donas tumfîbiiuftitiæ(€ntiant,amp;iiere,iufte^ in Domino gio rientur,liberi omnireprchenfione coftfdentiæ prepriæ, Sanâitnù adeoutacri,ô^tremendae difcuflîoniiudicij diuini,fê, liiamcp caufamofFerant,tarnen eo feiuftitiænunquam

V y‘^.. pcruenifle credent, uelfentient, nunquniiierfàmfuam ® uitam fic incirlpatamagnofcent, quin animo SC ore re miflîonem peccatorum fuoritm quotidie oraturi fint:/es cundS quod Dominus,ficut Âpoftolos,ita omnes fans dlos ora« dociiit: ôû fe cum Paulo nondû adccutos elfe, Gloriatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofitum eft,confefluri,

de propoß^^ori^tio,er:it de propoßfo ôdinftituto uitacfuse, ÔC caus 10 uitie, zy ns peculiaribus in quibus ueriâbant : non de uniuerfa ui peculiarly ta fua,nec etiam de tota quarumiibetrerum, atcp caufarCï bmcaußs, fuatû adione,PerpetuH.n,approbandi Ce Dco propofis «0« de om tenebantilli,quos commemorauimus:8d quas cau-ttiuita cy {^5 habebant contra hoftes fuos, eas agebantfynceriter, aitione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2lt;filutem homintï fîmpliciter fpedantes«

Om ati Paulus,utinhuiusexemplö,quinullißndorumpera! aloriatio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secundus fuit^ôô rdiquomm iuftitiam

Kif P4«/j.£ftfroemus,ts,fîhidcnulIafraudcinadminiftKitione Es uangelq, de nullo Cifi comodi re/pedù, de nulla etiam eu t/rhefi itrfg hominis ftudio, ue! odio,con/amp;ius eracSiccp fandîc ôdiuûç iterfàbatur in hocmunercyuf ime-reprehendià netninft

Tiemine pofTeufcd necfpßus confdentia cum accufabaL At’quoru fe makgt;ru adeo h'berS,purSqî fèntiebat^ Non ccrtc quofumlibctjfcd eorum,quæ commcmoratjimpoa dur»,inrynccntatis,doll,ftudij hominu prçpofteri,adu-lationis,cupiditati's glortac: interim tarnen agnoicebatjic multabona,quaîuolebat,non facere tmulta uel illidtis Ront.r animifuimotibusfacerc,quaeodiffet: quibustaeratads i.Con« i hue obnoxius, utei, ne fe cxtolleret, angelus fatanæ pungensftimuluscarnieiusadhibendus effet;tam de-nicp cum fingulis adionibus fuis,turn uniuerfæ uitæ fuæ diffidebat,utipfefatcretur,icin eo,quod fibi ipfenihil confdus erat, non effe iuftificatum tfecp ad pracfixam inetam,pie,iuftecp uiuendi, SiC Ce Geo in omnibus appro band)',adeo nondum pertigiffc:eamcp uitæ,adionum^ fuarum pcrfecflionem nondum apprghendiffe,utoblitf tus omnium,quæ ci à tergo erant, hoc eft, quae iam afte-quutus fucrat,tang corum nulla ipfi effet habenda ratio, éc intentus inea,quæ ei à fronte erant, cnitereturfecun= dum fcopum jad palma fupernæ uocationis Dei, in Chri fto : utineonimirum plene tandc apprçhenderet uitam Dei,plena regencratione, in qua ab illo apprghenfus, fiC affumptuscrat.Itacp quantalibetnouguitç,et communi catç iuftitiç perfc(ftione A poftolus prçcelleret, tarnen dutia eius ineo confiftebatjUt inueniretur in Chrifto, ha bens iuftitiam,quæ eft per fidcmChrifti,iuftitiam quae ex Deo eft,Sc tenctur fidc:ut cognofcerct plene ChriftS, fohde particeps mortis eius, ÔC refurredh'onis.

Vndetametfi ucrc pie ^oriaret, ftbonScertamcn decertaffe, curium cofummaffe,fideferuaffe, SCrepofit5»-Tlt;wlt;».4. nSc fibi effe corona iuftitiç qua Dominus redditurus ip^ fi eftèt,inilladieiuftusiudex:tamc totahçcgloriatio ni= tcbatur,ut D. Auguftinus rede fcripfi qiuftitia Chrifti,et

DE CONCILIANDO promiffîone remiflîom's peccatorummcc minus quant Daui d,ueniam orauit peccatorum fuorum,pro qua orat omnisiànduSjamp;iudidum Deiin fuamiuftitiâ,depreca tus eft:dixitcp3 Ne intrcs in iudidum cum feruo tuo^quta inconfpedutuo non iuftificabituromnis uiuens.

Et in Dauidis maxime laudibus cernitur, quæ fuerit in iftis tam laudatis uiris iuftitiæ perfedio^Hic enim prç dicatur fuÜTe uir fecund um cor Dom ini, amp;fecifle quod recflum eft in oculis Domini: ncc declinafle ab omni eo,. quod Dominus ci prçcepit,cundis diebus uitae iuæjCXs cepta fofa caufa V riæ Hethæi:tamê quam muka ille pec cata in uita iua admifit,quæ etiam paffim ipfe confitct in pfalmis cV erS du certo propoftto,excepto fcelere admif Co in y/rix cauia,fempipedaritiuiraDomini: SCucniâ eorSjquç per infirmitatê ignorantiâ peccauit,propter Meffiam,cuius fatisfadioinfacrificijs reprçièntabatur, amp;nbsp;exhibebatur, orauicôi fide uera percepit,tanta ci iufii tiç laus tribuitur àDomino,condonatis fdlicet, quæ pro Humana imbedllitatejôiiçnoratione deliquerat» 'Vtiudiciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum cauiam regni a Deo commendati ageret, dC

HtiPtnfh tn€returcontrainimicosfuos,hominesimpios,quinon ittuffcant tam Dauidem,q regnum Dei in Dauide,oppre(rum atcp fo»frrf7gt;o=proflïgatum cupiebanfjficutfibicerto cófdus eratjfe nul ß« fros. là impia cupiditate regnum appetijilejCt hoftibus luis ni hitmilicogitâffè, ita etiam coram Deo ipfo gloriari de innocentia ôf iuftitia fua potuit, iudiciumtç Dei inuoca re:fedin eâipiamcaufam,quâhabcbatcôtra impios ho ftes fuos, non in uniuerfamuita iuam : imo necin ipiàm adionemcaufæfuæ,relacam ad legemDei,cui,ficutin cæteris ita ncc in ifta caufa iàtisfacerc potuit.

Idc agnouit ôf lobtâtopere àDeo laudàtus, qui quS^ fiber raagnifîccpredicatus fîtà Deo,fatcturtamê,dè im*? munde»

ARTICVLO I V S T1 F I C A T 10 NIJ. «f» gnundofemîne nihil poflèexifterctnundi, quod iudici« umDeifuftinereualeac« Zacharias quocp tam irrepre« henfi bill's i'n pracceptis Dei cum uxore fua non erat,quin priusprofuisipfmSjamp;S fuorum peccatiSjUtEpiftolaad , Hebraeos teftaturjhoftias obtulerit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Quapropter quantafcuncp iuftitiç laudes,uel Deûïân dis fuis tribuiflë,autipfosdeièconfcflbseflê,Icgimus, hæintelligendçfunt, aut depropofito Ô^uoluntate,n5 deeiFedUjSC fingulis adionibus ( uelleenim illis aderat, pcrficere autem minime)uel decertis caufis,non de uni^ uerfa uita : Slt; de his ipfis caufis collatis cum aduerfartjs eorum,impijs:non ad l^em iuftamDei, Idqj,cum fcri« ptura Dei,amp; uniuerià Ecclefia Chrifticonfitendum eft, inhacuitacô iuftitiæneminemunquam,præter unum Chriftum,peru€nifle,utnouneceflehabuerit,orare ue« niam pcccatorû iuorS per Jefum ChriftS,qui folus popu lu fuUjOmnes fandos,à peccatis liberat,ialuticp reftituiu Proinde utD, Auguftinus lib,i.contra Epiftolas Pes I ag.exdiuinis fcripturis certiflîmeconcludit, quantælis Augußi, betiuftitiæfandiprædicentur,ucl noui uel ucteris tefta« menti,tarnen non eosfaluos fecit, nifi fides mediatorist qui in remiflïonem peccatorum fànguinem fuura fudit. Étinlib.J^OmniumigiturpiorumJubhoconerecorrui ptibiliscarniSjô^ in iftiusuitae infi'rmitate gementium, spesûnt focs una eft, quod aduocatum habcmus apudpatrem,le g, aduoctt iumChriftum iuftum:SCipfe eft exorztio peccatorum tuhabe^i iioftrorum.Et rurftis ineodem libro. Ac per hoc amp;nbsp;fan= mut Chris di omneSjfiue ab illo antiquo Abel, nique ad îoanncm ihftn. Baptiftam:fiueab ipfis apoftolis, ufcp ad hoctempus,amp; nbsp;nbsp;nbsp;s.

deinceps uftp ad terminum Cxculi, in domino laudandi kornis font,non in fcipfistquia Sdillorum anteriorum uox MïDomino laudabit anima mea;6Ciftorupofteroru uox

Pclagianorum,ifta mfidari, fi rite expliccfttur,audebftî quantauls iuftitiainhac uita donata hommibus fueri't, Mmofit* tamenneminem, duminhoccorporemortisdetinetur, legi Dei fatisfacercunquam pofièjóCremiflÏonepcccato rum omnium (àlutem conftare.Si enim nemo hic muere poteft abfcp peccato quod uetus Ecdefia ingenue fatec tur ô(^ tuet : pcccatum uero nô nifi legis tranfgreflîone co mittitur:fatendum plané efi:,neminê legi Dei inhac uita pofle fatisfacere:eocp maledido legis teneri uniuerfosî amp;ipemfalutistotaminunaiufiitiaChrifti nobis donaa ta,ôô nequaquam in propria, inhærente ponendam efTe^Sednecdeeo dubitabit,eam ipfàm iuflitiam proc priam,non nifi Chrifti benefido haben' î amp;nbsp;extra Chri^ fium,etiam quæ bona opera uidentur,in pcccata uerti,ut Auguftinusait ♦ VndcD, Hieronymus,Ethacchomü HieroBja fumma eft: iuftitia,quioquid potuerithabere uirtutts, jwi», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no n fuû putare efie: ïed Do mini,q largitus eft. Quid. n,

Cypri4mui habeSjinquitjPauluSjquodnonaccepiftifExquo D.Cy prianus ad Quirinum,fcripfitin nullo gloriandum cffe, quâdonoftrum nihil fit Et Aphricanafynodus anathc mafcdtjdicere,hominem abfip gratia Chrifti,quicquam boni operis facere pofrc:adducens illud,Sineme nihil fa cere potcftis.

Ne uero quis eo olFendatur,quod Ecdefia Catholica QîoMioda credit, ÔC per duo clariffîmaluminafua, D. HieronymS iMeÜigen nbsp;nbsp;Auguftinum,défendit,neminem poflè in hac uita eflé,

aliquem,etiara inhacuita, iuftitia ^efKcca- ßcp^’'filt;^^’’^jntabfqppeccato fit: fed quo agnofcatur ho^ mineminhocfajculononpoflcefiefinepeccato.Quans quam enim Dcónihil non poflîbilc cfFcdu fit, ÔC in ho« mine,ô(f in quauis fua creatura: hominë tarnen debemus dicerc

dicereid pofl^uel nópoflc,^dfcripturacf tribuit. Nee cm poteftfalfum cfle feripturæ teihmoniu. Cu itaep lila teftetur hominemjerianun Clinfto uiuentem,dum cor* pore mortis huius hberatus non eft, nunquam abfquç pcccato cfle, fempcrc^ opus habere, utpatrem coelefté pro ueniapeccatorum oretineccflario coniêqunur,eum hic abfqppeccatoeffe non poflè.nam confiât eum nihil poflcamph'usiu(liriæhabere,SeiDeusgratuitodonare uelit:iam teitarur Deus,eum efie modum iuftitiæ,quam credentibus fibi in hacuita largin' dignarur,ut eis fera per tamé peccata fua confitenda, 5gt;C pro ucnia peccatoru orandum fit.Nunq igi'tur peccaium his deefïèinhac ui^ la potcft,quos Dominus femper pro peeratorum uenia orareiufht.De quo D, Cyprianus in orationem domini cam. Ne quis,inquit ,fibi quafi innocens p1aceat,ó^ fe ex tollendo plus pcreat, inf Iruitur docet, peccare fê qüo tidie,dum quotidiepro peccatis iubeturorare.

Adcundemmodumigiturintelligêdum eftóCülud, praecepta Deihominiexfe,3fufuentiadhucincarncpcc cati,cfleimpofïïbilia,quod pieSi fecundum ftripturas dicitur.’cum dicerefimpliciterjprecepra Deicfle impofïï bih'a,aut Deum homini præcepiffe imp ofTibilia, merüo poJJtbUù. damnatum fit à patribus.Sunt enim praecepta Deiomni nopoffibilia,fed perChrillum : ÔCinhac uitaeou(cp,uc faciasea,{nilhs te cxcrceas ea fèquaris rquanquam ut ca perficias, impleas nbsp;nbsp;præfirs plenc ,quod requfrunt,id

tum demum in fandis,gratia ÓCuirtuteChrifti perfide^ lur.cumDeuseritomniainomnibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n**“ “0*

Falfum enim efl,ó^ feripturæapertecôtradidt quod Pighiuscumcæteris Sophiftiscontendit,fummâillam tw.Mfferfi pleriitudinem SC perfedionem charitatis, proponi quis hg^muftx dem nobis, primo iïlo öi, maximo omnium mandato, toto cordt Au».

Tncontroi qehit fcopum præceptorum omnium,in quem perpctUQ utrftdde çollimaret noftræ obedientiæ ftudium, fèmper conare« pecc ƒ O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proximius accedere,nô tamê earn fub neceflîtate exi-«

ambules in cûdis utjs eius,dil igas eum ÔC feruias Domi ibidem, is- no Deo tuo,in toto corde tuo,amp; in tota anima tua. Item,

De«tetiü Eritcp hæciuftitia noftra, fi cuftodierimus omnia præce bic (tmorê ptaifta,inconfpedu Domini Deinoftrijficut præcepit fifijgt;er,e^ no5js £tjfç,Tn,Hodie Dominus Deus tuus prçcepittia âû prlt;tci J,J facxas ftatuta iftajatoß iudicia:cuftodias ÔC facias ea f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in toto corde tuo,atlt;p in tota anima tua,

Hicuides uerbis Domini expreffum, Deum à nobis poicere,ut timeamus ÔC diligamusfe,utlcruiamusfibi, ÔCpræcepta fuaomniaferuemus SCfaciamus,ex toto co? de,amp;tota anima, Pighius autem cum fuis Sophiftis di* cere audct,Deum haec non pofcere, fed ea tantum utfco , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pum propoiuiflè,adquêobedientiae noftræftudiû colli

memuSjà iêmper accedere propius concm ur : Dicit ein ea non exigi fub neceflîtate, nô uenirein obligation?,Si hocnoneft Deodiferte côtradicere,amp;prçccptaeius foU uere,qd tandëeritDeocôtradicerc,legêcpeinsfolueref pie le(ftor,g uel fcripturæ, ueî patrû pro hac l^tß hic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adfcrat,uelut impolTibilê

bomitüut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiusincolatus tempore,Ita ne, qtiicquid in

oea b^fe P’^æ^^P^s Deihuicperditgcarni fentiemus impoflîbile, id dicemus a Deotin utfcopû nobis propofitû,ad que trgo id De ^ofttÇ ftudiit obedientiçdirigacaut ut confiliû,qd liceat u^non re= impunenegligeref Aliter dehacre fentit Ecclefia uetus^ quirit, Sgt;C Ca±olica, cuius ièntcntiam perfcripftt D * Augufti»

huts, cum alias,turn Iibro de perfedione luftitiac» ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Xib.dtpef

Tunccrit iuftus fine ullo omnino peccato ,quando ftlhone iu nulla lex erittn membris eius répugnas legi mentis eius: fed prorfus toto corde, tota anima, tota mente diliget Deumjquodeft primum,fummumcp præceptum.Ciir crgonon prçcipcrethominiiftaperfeÆo,quamuiseam^*^''^ in hac ui'ta nemo habeat^Non cnim rede curritur,fi quo-currendum eft,nefciatur.Quomodo autefciretur,fi nuU lispræceptisoftendereturc’Hæcille» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pottfi

Hie uides D. Auguftinum ex dodrina Catholica trao dere, turn demu hominem fore abfep peccato, quâdo ab olita lege membrorum, Deum prorfus toto corde amp;nbsp;to« ta anima,tota mente dilexcrit. ergo fi peccato tenebi« tur homo, doneefiimmo huic praccepto prorfits fatisfe» cerit,euidens eft,Deum id etiam praeceptum fie propos fuifle,uteius à nobis perfedam impletionem requirat.

Conftatigitur^ud orthodoxos,Deum omnibus ho minibus præcepifle,ut fere ipfa diligant,fibilt;p ieruiant, prorfus ex toto corde, amp;nbsp;tota anima, non tantum ut ad hunc fcopum ftudium obedientiæ fuæ collimenttidquc fubcomminationemalcdidifèmpiterniexigereab oms neut.tv nibus, Malcdidus enim qui non manferit in omnibus g44.j uerbis legis tquales fanefuntjquofcuntp Chriftus non co malcdidoIiberauerit,fibicredentes,Namtjsqui re^ nati in Chrifto nondum funt, prarceptum hoc eft tam »mpoflibile,utid etiam proftultitia habeant: renatis uea ro ita impoffibile eft,utei in hac quidê uita fatisfacereno poftint: obftante fcilicet lege membroru, ex qua infirma turamp;impedit.VndeóCPaulusdixitTÓKlt;/ïv('arTof''r»«'öMff» ' ■

At quia mifit Deus filium fuum in fimilitudinecars nis peceatijSC per hanc hoftiam peccati, codemnauit pec catum, ut impleretur obedientia legis in nobis ; dici pie

non poteft : Dcum homini dcdiflc præcepta impoffîbf* lia.Quang enim propter uïnatam peceato originïs natu, ram, homini non regemto fint obferuatu omnino im« polïibiha: ôcS percepta regeneratione^dum in hac uita ad« hue cognoicimus Deum ex parte, non nifi ex parte poffî bilia:tamen quia ad Chriftumuocanturomne5,quiobe« dientiam Iegis,in qs qui ad eum fide uera ueniunt, perft« detjCerte dicendum eft,Deum dedifiehominibus, præ« cepta po{fibilia,in hac quidem uita,utfacicndis uere ftu« deanrin futuro uero, ut in eis ea quac præcepta requirSt, etiam perficianiur, QC. impieantur:cum fcilicet ucnerit quod pcrfedum eft,abolito eo, quod ex parte efl:. Vbi cognofcemus Deum,uti cogniti fumus,uidebimus eum finitieftjapprehendemusidjinquo apprchcnfi fumus« Jmpiunfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non minus impie dicitur,præccpta Dei eflè homi

Äferepr« oi,manenti extra Chrifium,ulla ex partepoflîbilia:ut feptaDei quarpcndeant a præcepto dfledionis uniuerfaiautui« tjji homi’ uentibusinChrifto adhncperfîdem,poHibilia impletu, fit pojjibis ut eis fatisfaciant« Quanquam enim hominibus renatis, fecundum quodexDco nati funt,ÔC peccarenô poiTunt, praecepta Dei ne grauiaquidem fimt,nedum im poflTibi« iia:tamen quia ijdem carne,id eft/ecundum externS ho* minem feruiunt adhuc legi peccati, ÔC bonum quod uoîuntfecundum internum hominem 8C fpiritum,non faciunt, malum uero quod mente renataoderunt, facie unt: fîcut nunquam abfcp peccato iunt,ita legi Dei nun« quam iatisfàciunt, îtacp Icntiuntamp;queruntur praecepta Deifibi impletUjôCperfcduimpoiribilian'nquibusta« * ’^men meditanturiecundum internum hominem diesS^ nodes :fummamcp in illis h abent obledationcm J dul do tacjp fibieaientiuntmelle,charioraauro S)( gemmis : ièngt; liuntenim praecepta elle uitæ æternæ.

Ad huncmodum dep o (Ti bill täte præceptorum De/, ficut fCTiptura,ita ÔC uctus Ecdefia prædicat, quod in li* bris D. Auguftini Q(. Hieronymi contra Pelagianos ciii dentiflîmcjô^ copiofiflîme demonibatum legitut.

Quibus etiamiliaPela^'anaconiècutioquâPighius rcuocat, irrefragabiliter ref iitata eft Jmpoffibilc eft ho« mini in hac uita,(atisfacere præcepto diîedionis : ergo ut ei fatisfaciamus, à Deo non exigitur, Voluit enim eo Deus omnia concludcrefub peccato, ut omniQ miferere tur:ôd maledido legis cundos fiibtjcerc ut ad ChriftS, qui eo libérât fibi credentes, eledos fuos compelleret: per quern nimirum, quod lex imperat,uiribus hominis impoflibile, fides impetratjianinouo homini,nc graue quidem quod quanquam adhuc ex parte fitxerto tarnen perfidetur, cu perfeda fucrit noftri regeneratio. Sed de ufu ucro legis diuinar,qui eft,pcccatum ita oftendere, ut percuifos pœnitentia homines impellat ad Chriftum,di dum eft in Controuerfia, de peccato original/,

Pighius autem, ficut ftudet ueritati,ita etiam probatis utitur tefiibustnam cum indubie legerit, quæ Diuus Hieronymus ad Ctefiphontem QC in dialogis fuis contra Pel agianos fcripfitjôi défendit,ea ipfa fane, quae mo« poexpofui:tamennonpuduiteum,fub nomine Hiero« nymijCx quadam fymboli explanatione, quam item non ignorâtD. Hieronymofalfo adfcriptâ elTetadducere, fl lam uulgatam fententiam.Exeaamur etiam eorum bla fphemiam,qui dicunt impoffibile aliquid homini à Deo praeceptumefie:0^mandata Dei non à fingulis,fed ab omnibus in comm une poffèièruari.

Execramur certe SC nos iftud, ac blafphemiam efle ag nofdmus,dicere, efle homini à Deo aliquid impoflibile pKvccptu;2lt; addimus cum D, Auguftino,Deum iuftS

De Haturd S^bonunijnon potuiffe homùïï prçapct'citnpoflîbilia» Vgratiit atquantû differat^dicerejid quod Deus homini præce* pit,efleimpoffîbile(quod blafphcmiam elle ipfi quocp teftamur)2lt; id quod homini Deus prgcepit,efle homini impoflibile(quod ira pie dicitur,ut conrrarium blafphe^ mia fit)uerus Hieronymus in Dialogis Cuis dsriiCime SC certi fiïîmcexplicat, docens,id quod eh impoffîbile apud homines ,id eft, humanis uinbus , apud Deum effe adeo polîîbile, ut id per Hlium fuum in credentibus, no (blum poiTibilejfed etiam efFedium reddat.hic ramen ex parte, in futuro ex toto, De quo fcripfit lib, Dialog. 2» his uerbis,

Hiero.Dia DixeruntApoftoli,inquit,EtquispoteftfaluuseiTec' (o,lt;«iHer= Audiunta Domino, Quacimpoisibilia funtapud homi fuiPditg. neSjpofsibiliaapudDeumfunt.Ergoaliqua quæ apud libro.2. homines impoffibilia funt,certe ea eflè poffîbilia ,ex co oftenditur,quod apud Deum poflibilia funt. Sit ergo 6^ apud Deum poffibile : homini fi uelit donate impeccans tiam,nonipfius merito,ied fua clementia:SC apudhomi« liesnequaquampoffibile,liberi arbitrrf poteftate,quod nutu donâtis accipitur.Hæcille.Nutu,inquit,donantis, quare mods iuffitiç habet, que cocedit nutus donantis» ÏS autem modus,fichabet,utTandis ,ficut peccata nun* quam in hac uita poffiint deeffetita plena legis D.obfer* uationunquampoffitadelTe^Vndefcribitidem in pri* mo libro eius operis,

Hiero.ditts enim homo poteft efle fine pcccato,quod tua lo.ddutrCui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententia,ied poteft, fi uolucrit Deusjiominê ier*

PeZdg./iP.i uareftnepeccatOjöifimmaculatumfua mifericordia cu* ftodire. HoeÔC ego dico, quod Deo cunda pofsibilia funt;homini autem non quiequid uoluerit,poisibiieeft, ctmaxime id elfe,quod nullam legeris habere creaturam id eft.

ARTICVLO IVSTIFICATIONIS. is® id eftjàbfquepeccato« Et ex hocigitur dido/âtetur ufr Del, præceptumhominieflè,quodhominieft impofliis bile.tametfi non fit fimpIidterjôC per fe impoffîbile:poft quant Dominus ftatuit donare quod iubet hic ex parte, in futuroueroperfedum.Hincitaque liquet,quomodo D.Hieronymus execrandum,uel non execrandum iuc dicarit:dicere,Deum præcepiflè homini aliquidime poffibile Jdem propeaduerbumlegis apud Bedamlib» i.in Cantica,

lâ amp;nbsp;de altero quod in ilia Symboli explicatfone anas thematizat, Mandata Dei nô à finguli, fed ab omnibus in cômune ièruari,uide g d fenferits uerus Hieronymus,

Quamdiuhabemusthefaurûiftû in uafîs fidilibus: Sé fragili carne circundamur,imô mortali ôd corruptibis lÊbeatos nos eflecredimus,fi in fingulis uirtutibus,pars tibuscp uirtutum Deo fubiedi fumus.Cum autem mors taie hoc indutum fuerit immortalitate,et corruptiuû hoc incorruptioneueftitum,fiC abforpta mors fueritinChri fti uidoria,tûc Deus erit omnia in omnibus: utnô fit tan tS in Solomonefapiêria,in Dauid animi manfuetudo,in Elia et Phineazelus,in Abrahâ fidcs,in Petro,cui dilt;^ eft,Simon Iohannis amas me,perfcda diledio,in eledio nis uafe ftudium prçdicandi, ÔC in caeteris uel bina uel tri na,fed totus in cundis fit,ôô omni uirtutum choro, fans dorum numerus glorietur: ÔC fit Deus omnia in omnis bus.Adhæc cSCritobulus eiusrogat, Nullus ergo fans dorum, quam diu in ifto corpufculoeft,cundaspoteft habereuirtutescRefpondet Atticus, Nullus, quia nunc exparte prophetamus, 2Cex parte cognofcimus. Nec.n^ poffunt omnia elle in omnibus hominibus : quia non eft immortalis filius hominis.

finguVûnâf omnes uirtutes habeât tnchoatas,ctiam itî feipfîs,non (blum partidpatione aliorum, tarnen non poite habere uirtutes omnes præcellentes, nedum per^ fedaslatutperfedas omnes habeamus,pracdpit àC reg« rit Deus: quia praecepitôC requiritlegisfuacobedientia am ex toto corde,â^tota anima. Ergo præcepit quidem homini Deus poflîbilia,fcd fuo dono,non uiribus natu* rænoftrçuitiatis: dono,quoeas innobis hic inchoet, ut in futur O pcrficiat: hominiautemimpofTibiliaiin unir uerium quidem, dum in Chrifto renatus non eft:ad perr fedaonemuerOjdum in Chrifto non eftrenatusplene ÔC perfede.Quanq uerofunt ita homini,quac illi præces pit DcuSjimpoftîbilia, tarnen in peccatumeiiuftedepu* tatur,quicquid contra ea delinquit:malcdidus enim qui non manfèrit in omnibus uerbis kgis : uerum hoc non, ut pereat,fedutlegefubpeccato conclufus,ad ChriftS, maledidolegishberantem confugiat:eiœ credensiua ftificetur ab omnibus,àquibus in lege iuftincari non por tuit.

Ex bis iam abundc patct quid fcnticndum fit ôd de formali caufa iuftificationis iccundac,hoc eft,deinchoa* ta in nobis iuftitia.Planum enim fadum eft.primum, eâ totam cfie donum,et opus Chrifti in nobis :tametfi entra cxiftat ôi noftro arbitrio,ac uoluntate,tarnen,ut D. Hier ronymuspiefcripfit,hocipfumnoftrum,fine Dei iemr perauxilio noneritnoftrum, diccnte Apoftolo, Deus cft, qui opcratur in nobis, ô(.uelle ÔC perficere. Deins dequamdiuhicuiuimuSjhancipfam inchoatam in nos iuftitiam,ficefl[è imperledam,utiegi Deinunquara photUtiM. fatisfaciatxam co,quod ipfa quocp bona opera, nung ta pura,tamtp ardenti amore Dei,ut lex requirit, præftâtur: quâquod non omnepeccatumenitatur.Exquoconiê* quitur

quitiTrtcrtiumjfiduciamïàîutis nüqaam,hacnoßra,fc(l fckChn'fti luftitianiti poffe, ut per quam nobis unant confier,mifericordia Dei,ÔÔ rcmiffîo pcccatorum, ÔC no ftræ tam imperfedæiuftiaæacceptatio.Qiiarto,hancfi* dem 8C dodrinam efie Ecdefiæ Dei perpetuain»

' Iam,utamp;detertiacaufaiuftificationis,proptcrquam feil icct iiifiificamur, aliquid dicamus, hanc nemo prope ai deri uult,nan agn ofccre fol um Chr ifium eflè, amp;nbsp;eius meritum: ÖCquidc omnisiuftificationts. Nam proprer hücunumjquifolus eft propitiano pro peccatis nofiris, I)atercœlcltisnobis peccata remittit,adoptatt^ fibi in h ios: amp;nbsp;propterhuncinfpiratfidc dCicharitatê,nouûcp in nobis hominctotum exatat,format,et perficit : propter hunc denitpjamp;f uelle dC operari bene, in nobis operatur, fuorumque in nobis operum mercedemrcpendit,unus enim efi mediator Dei amp;nbsp;hominum: propter quem cuna ifia ad nos Dei beneficia perueniunt. Qiiarc Ëcclefia fca cura Apo ftöloSjOmnes Eras prcccs,âCgratiarum adio nes conclu dit per Dominum nofirum lefum Chriftumî «t per quem SiC in quo omnia, fitte in terra, fiuein codOf CotloJ“^ ÖC codita funt, âCreconciliantur.ô^ reftituuntur»

HaccChrifto Domino uerbis quidêomnes tribuun», adeoepeû caulam propter qj^iem iuftificamur,quauis iu« ftificatione, præcipuam effe, nemo inficiatur î Verum dum nonnulliexplicant, quem in hoc genere caufçîoa cum h abeantjdonata iufiitia,ô^eius frudus,fic ifia extol luntjUthanc cauiam, propter quam i^ftifîcamur, partiri uideantur,inter Chrift5,8lt; iuftitiæ noftræ ofFicia.Quod tarnen nemo S. parr um facit, imo necquifquam ex antia quioribus et fanioribus fcholaft!cis,fiquidcm firipta eo« rum rede introfpicias, amp;nbsp;uere indices: fednouitantS id Sophifix fadunqquos uitaipforumtota conuinçitjnon

offidorum dus caufa/ed mctu,S^ odio Chri ftianæ reformationïs, atcp cupiditate propnæ gloriac, ô£ oputn,pugnam ïAam contra nos,6lt; Chrilhim Domina, atcp Ecckfiam dus totam fufccpiffe, Quia ucro ifti » efle caufam noftræ iuftificatiom's propter quàm,non tam do natæ iuftitiacjfidcijcharitati, alijfcp uirtutibus, quàm hu* , iusiuftitiçfrudibus.bonis operiblistribuSt,locusdcco diffèrendijin fequenti qu£ftionejdeoperibus,magis pro prius erit.eo itacp banc difputationem difFeremus.

Sic itacp fatisfadû fit ad quacftionem tcrtiam : utrom CharitaSjCæteræcp uirtutes,ad iuftificationempertine* antjôC quatenus, Patet enim ex his,quæ cxpofiiimus, ad primam iuftifi'cationemjqua abfoluimur peccatis,amp; ad« optamur infilios Dei,cbaritatem,flC cundas alias uirtu* tes pertinere inchoatas,fed eo quod illi necefiàrio cohæ « rent:utquae eodem Chrifti fpiritu, nebis infpirentur, quo fides infpiratur in Chrifium,eaj qua ifiam iufiifica« tionê rccipimuSjöCq» pracdpuç partes funtnoux uitx,ad quam fide regcneramur:ut difpofitiocin uel meritoria, *■ uelreceptiua,autfubiedi difpofitiua,charitas,aut ulla alia uirtus pertinere ad iufiificationê no potefi;propter« «a quod hancrecipimus fide,qua credimus in eS qui iufij ficatimpiumiSC ideo charitate in Deum uacuum. Recon dliati enimDco fumus,cum efîèmus peccatorcsimpij,ô£ inimid,De qua re tarnen pluradicemusinrefponfione ad Sophifinata Pightj,

A d iecundam autem iuftificationem,id eft, noftri in* nouationem , in peninet dileûio,amp;rd iq uæ uirtutes, ut fâcultatcs,quibus ipfà noftri innouatio,ô^ inchoata in nobis iuftitia,maxime confiftit QC explicatur. Sed ad hâc Clt; fides cum primis pcrtinet,ut quat fit uitx nouar, ut fu« pza explicauimus,prima uirtus, atque cxterarum fun* damen*

ARTïCVLO IVJTlFICATrONrîr »y» dam^tum.Quia tarnen noua uita dilcdione Dei et pro xlt;mimaximeuigetQc exph'catur,D»Auguftinus, amp;nbsp;alij nbsp;nbsp;n^tKrt

fandi patres hac dixerunt i'uftos eflè,quiconque luftt funtjiuftitiafcilicet commumcata. Et mento,hacenini cæteræ uirtutes cononentur, fi cut et lex tota cotnpletur, Sedhacc,fiturnequiteffefine exteris uirtutibus confe« quentibusfe,amp; fibi inferuientibus:itamuitominirse{{e poteftjfine prçeunte fide Euangelij,fidudaChn'fti,ô^ fpeuitææternæ;quaî omnes facultates phmarïae ÔC ne* celTariæ funtjUùac nouæ,uitce Chrifti.

■ Adfmiamueroiuftificationem,ideft,fetriburtonctn bonorumoperum,Ô^præmia,pertinet chantas ÔC abac * uirtutes, partim ut eau (a, parrim etiam ut efFeëla : quia enim eiufmodi Dei donafuni,quibusb«ieac pie opera mur, inftrumentales caufç funt, ut bonorum operû ita ctiâ retributionis, quam rependcreopcribusDcus dig* natur: at quia inter ea ipfa Dei dona,quibus Deus pia amp;nbsp;bona opéra rémunérât, funtamp;audior charitas,etple niores aliç uirtutesetiâ elFctîh funt, ga dona, diuinae re tributionis,quæterttj ordinis iufiificatio didtur. Sed de hacre dieet mox,cû agemus debonorû operô mercede«

De certitudine fecuritate fpei noftrae, hic nonnihil adiungendum eft. Nos enim, quia ueræfidei,fiduda fa* Decertt« Iuris,SC fpes huius in nobis per Chriftum perficien5f«ijne^à' dat,cohærcnt ncceffàrio:ut quæeodemregenerationis dti. opère in nobis effi'ciant, uti fupra dcmôftrauimus,doce muSjfcripturas feeuti,omnibus hominibus,ficcredend5 eflè Euangelio,amp; Chrifto DominoofFerentiomnibus redemptionem,remiflrionempeccatorum,amp;uitâçtcrnâ, ut nihil de beneuolentia Dei erga fe, dubitent: SC eertiflî -meexpcdêt Chrifti mertto SC beneficio cçptû in le opus falutis fempiternat pcrfidendum:«t fecuri de gratia Dei,

8d hærÈditate «itac ætcrnæ per Chriftum îomneitt fuam' follicitudtnem ÔC cura co conférant, ut Chrifto finde Si incul pâte uïuant : falutemcp fuam ipforum ita/abfoluant ôdperfîciant,

fftud Sophiftæ, ho fies reformatiom's Ecclefîafticæ, pridem per calumniam eo detorferunt,quam Pighius ca lumniam ut in cæteris,præclare auxit,quafi.doceamus homines,quamuis impurejfceleratCjô^ impie uiuant,ncc id cogitent uera pœnitentia mutare , tarnen deberé ftaà tuere, fe per Chriftum Déo gratosjôéuitæætcrnæ parti« ralfti le^ cipes efle,Hi deftndèndum fufeeperuntcommentum il {lio,nefcit lud uetus,fed plane aduerfarium Eirangelio : nefeire ho homo an tnineman dïgnus fit amore uel odio. Ita enim depra* tgnuißt uatecitaruntlocum Ecdefiaftæ. % cuius IcÆonem in odZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hïeronymo difeerepote«

Nosùero certitudinem iftam falutis, amp;nbsp;fecuritatem degratia Defnon impie ôdicelcra te uiuentibus, fed cre^ Qniutre dèntibus ucre, uiueqge Ghrifto , ac ideo peccatorum credunt fuorum uere poenitcntibus commendamusiqui cnim ChrifiOi Euangelio ueram*, uiuamcp fidem accommodantjhos certi de fa non poteft non peccatorû omniùmjUtfupra demonftra« lutefua uitnus,uerepœnitere:necpofluntinullisflagittjs SCfce« futtt,fd leribns perfcuerare.Rurfüs aut,quia Chriftus gratia pa« «o» fine tn's,Ô^ faîutem aeternam,certo offert Euangelio fuo, qui peccatorit toti fîdem certam habent,ncc de eo dubitare pof» funt, feperChriftum omninohabereremiffîonempcca catorum,aditumcp in gratiam filiorum Dei;

Porto ôd boni plericp ac ptj homincsHocIocononnf* hil hærenri nam alq ex hac dódrina^ qua docetur à ho*’ hisihoceflefidei propriumj uthominesfidudamfalutisï « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ini

ARTICVLO IVSTIFICaTIONIS. »5,» in Chrifto Domino certam ô^indubitatamJSgaftt,qua« tisJibet Ce peccatis grauatos fèntiant,duo tnetuunt incö* moda: Vnum,ne qui hincoccafioncm ampiant, in pee* catis fuis (êcurius perfeuerandi. Altcrum, nc pauidç con j^^”*** fcientiae,quaï confyderata mole pcccatorum fuorum, QC. feueritatediuini iudïcij,nondum plcnam, SC fecuram de falute fua ipem concipere polTunt/anquam deftitutæ nbsp;nbsp;itjcomodA

de,ÔC alicnac à Chrifto abijcianturZeocÿ penitus in defpes Artictdits rationemadigantur. Altj uero confydetantes ,dodrina Concilia* illa,quahominesiübentiirdeiàlutefua perpetuo dubi« tiK autrtU tare,nifi deea reuelatione aliquapcculiaricertireddani iur,fidem in Chriftum penitus euertiifi cforiàn urgcrc il lamde falute certitudincm , atep iecuritatem fo!cnt,u£ nec excitandæin lècure peccannbus ueræ pœnitentiae: necerigendæin perculfis acriore pœnirentia confàen* riæ,rationem habere dignam curatione Euangelica ui« deantur,

Articulus itac^conciliatusfalutariueritatiutrincpcae uens. fie attemperauit,moderatuscp eft, hanc de certitu« dine iàl utis dodrinam, ut qui cius prçfcripto accommo dare fc docendo uelint,in medio piae SC faluificæ do dri« næfacileperftiturifintnitSCiècurc peccantes ad ueram poenitentiam extimuIentîSC plus çquo confternatas con feientias ad Chriftum commode erigat^non penitus pro ftcrnâtmcc unquam tarnen id doccre praîtermittant, dei ueræ in Chriftum efle, fie de ialute per-Chriftum par ta confeientias ccrtas,fècurascp reddère,ut pace erga De um folida, ôi. gaudio fruantur perpetuo;

Primum enim cum Articu!uspræfcribit,docendum' eflcjingentem in nobis hçrere infirmitatem^SC efle no ft ri innouationem imperfedam : coèp o portere in nobis ti« nioremsDei, patientiam gt;nbsp;humiütatun Sgt;C alias uirtutes

perpctiio crefcere : co verte fans cxcluditur omnîs pfçpo Dorefj/r fteradepropn'auirtutefiduda: amp;pœnitêdimateria (ùb tjdtur: perfidendiép innouationera noftri urgcns need* Jndidtur.etenim quis non difpliceat ßbi, quem n5 gt;nbsp;9^* audit fe ingenti adhucm'tionrm multipli exdtetur,ad ficuritét Pfofidcnduminm'ta Dei,quçfbla ueraacbeatauitaeft, Philipp, t. nbsp;nbsp;perficiendum cum timoré tremore fuam ipfius fa-s

«.Cor^r lutem,ad abfoluendum fanÆtatem fuam,cum admonc tutjquamea imperfcdlaadbucinfe fit,dd quam longo adhucmtcruallo abfit,abeauiuendiratione,quam præ fcribit Lex Dei, de qua neiotaquidem,autapiculusc»» derepoteft, quern non fit neceflèimpleriî'

fideifiion tuerCjfe propter mediatorem Chriftum Deo placerc,no tufi paw^qbusuis, fed pœnitentibus,fiCuerepœnitêtibus prçdpi tvrttiitai. arj ponitenimqui uerc pœnitet, nemo certc eoruni,qui cauti'onc obferuabunt, qua Articulus prçfcribitjCuiuf^ in peccatis fecuritarcm fouebuntineminem iubebunt,de ^alutefuacertfiefTejquinihilminusqu^mDcum cogi« tat,Si mundo atque eius curis totus immerfus cftrMam monæ feruit, carnis defydertjs obtempérât, id quod Pighiusnobis per calumniam tribuit: fed uera percuU fos pœnitcntia,qui de peccatis fuis ex animo dolent,eos iubebuntcredere inChriflum, ôôfirmitcr crcdcreîatcp ideo nondubitarCjamp;fccum ApoflolisSC omnibus ue« ää.*» nbsp;nbsp;j,,-5 ChriflianiSjferuari gratia Domini noftri lefu Cliri»

lt;f. ftf^percipientes fide in eum,remiftionem peccatorum,d^ pärtetn inter fandificatos.

Poftremo,nc etiam ddedioribus SC laborantibus for •nidineconfdentijsjplus (ids urgendo fidei certitudini

ARTICVLO'I V STIFICATIONIS. w lncommödctur,6C ineo Articulas dignam Euaftgdica incdjcationecautionêfubtjcit.Vtenim plæræcp conföc tiat à iudicio Dei minus g par fit metuunt, ôC uiuût çquo fecurius:itacontra funt,quæ à iudicio Dciplus iatis pidantjOC nduaam gratiæ pcrquam ægre retinent,latana g^^cerb^t. id moliête.ut tcrrore iudicîj diuini depreffaSjdeijxratio* nepenitusprofternat,nimiodoloreabforptas.cuiconc ’ filio fatanÇjUtoccurreret Apoftolus,uoluit Corinthium ».Cor.» il!um,inquem icuerius animaduerterat,ingratiam rcci^ pi, ô(f pia confolatione confîrmarû

lam fupra expofuimus,€C trepidationem à iadiciQ Deijô^fiduciâ diuinæ beneuokntiat, in Tandis uigere, lut remittere, proiit extiterit, amp;nbsp;ualuerit in animis coc rum, per fpiritum iàndum,ex audito Euâgelio,exdtatà fixaqueconfyderatiOjUelatrocitatiSjquaîincft in pecca« tïs eorumjôC irç diuinat,contra peccata eorum inflamma tçîuclimmenfç mifericordiç Dei dC ampliffîmç fatisfa dionisChrifti:fit itacp,utfpintus Chriftinonnunquam mentes fuorum^quo illos gratiç plenius pcrcipiendæ prç paretjpropètotas defigati n fuam ipibrum turpitudiné, amp;nbsp;ultionê ca cômeritam, quâ lexDei minatur : percellatanimoseorSincredibili quadâ angufiia/tingc tij)auore,ac'tcrrore,ut gminimû ipfis fupereflèfi'duciç gratia Deiappareat« Hi itacp longe aliter tradandi funt, fiCad confolationê Chrifti erigendi,g ii,qui ciufmodi hu miliatio ne amp;nbsp;probationc non ita excrcentur.

Vt'ergo Euangeltj medicina utriqûe gencri infi'r« morum nde, iàlutaritcr attemperetur, cumîjs,quià Satanaintempeftiuo dolore,acmetu percellunt«r:tum ïjs, qui à fpiritu Chriftiagnitionc, 8C deteftatione pecs catorum fuorum acrius erudiuntur, ÔC ad ampliorê diui n J beneuolentiç pcrfruitionê prgparantur,moaet primS

ÄrticulaSjCiim nemfni perfedam fnhacfrtibccitl/fiitecw titudinem fidei contmgere , tum mutns efle infirmas pauidas confdcntias,quæciimgrauï fæpe dubitation ne Iudantur,ud tentante eos fatana,ucl erudientefpiritut Chrifti.Dcindedocct neminem a gratia Chriftipropter ° ciufinodiinfirmitatem exdudédumeflctfedhortandos

* efufinodWnfirm/tate detincnturjUtiUis dubin luta in t^fiooibus promtflîoncs gratiç fortiteropponanttô^ aim tnultis ual fidem ïèdiilo orent,iuxta iîlud, Adauge noe •ie debilif, ^is Domine fidem.

Qui ergo qua Articulus ration? tradandi haiccten« tatas Si perturbatas eôfcientias prçfcribitïêquent:ij,ab« folutâfi'dei certitudinê in prçlènti imbedllitateà nemine fane,minime autem omnium a' pauidis ,atcp trepidantia bus confdcntijs requirent:quinfumma lenitate ôi^accu ratatradationceas in promiffîones gratiatcrigent,ôiC ad pias^jreces pro diuina confolationc, flCmentis in pro* miflam mifcricordiam Dei Colidi defixionc, cxdtabuntî non minus autem inftabunt acriter illis ,prædicatibne poenitentiac feuera, quos uidcntpeccatis fuis fecuros de iudicio Dci,indormire,Itacp exhortabuntur omnes qui* dem,ô^unumquemqî profua infirmitate,uclfidd,uel poenitcntiç,ad querendam fàlutarem fidei certitudinem.

cuiq occafionem dabunt, ut negleAa pœnitcntia,fècua ritatem fibi in peccatis obfîrmet.

vcMcr perpétua Ecdeßte

Haccitacpdecertitudincfideijuna Si perpétua Eccica fiae Chrifti doeftrina eft,quia fempiterno uerbo Dei trac dita:d^ ä iâniftis Patribus omnibus ftc Temper crédita Si dodriM confeff3,eam,ciaiChri{iouerecrediCjö^ßdeineum uia decertitu-^ uapræditus eft,oporterecertoperfuafumeflè,6^fèpcr dineßdei. ChriftumhabcfepropitiumDeumôiPatrem,a‘quon^ condo*

ton do nan’s fibi peccatis omnibus, in {ilium amp;hæredem D« gratis aitx çternæ adoptatus î donatum fibiefieChnftumj ôi. Deinondu cum eo omnia .Sed eundem fimul non pofle non amarc nbsp;nbsp;nbsp;•

Deum,6C fandae eius uoluntati confentire,ut ante des Dtumama tnonfixauimusratcp idco in perpétua quocpuerfari pecs ’'«’Cr«“’®' catorum fuorum pœnitentia:nec eorum tantum,quæ admifitipfe,ucrumetiamquæinnataei funt,utclamare cumApoftoIonunqce{ret,Mi{èrûme,quismeliberabit àcorporemortis buius/eótpÔCexdndendo 8Cabolendo nitentiacr pcccato,quod in {è is reliquum effe tantoperedolet,totus eorttm ab* indïbat,pfîciendæcp inlèialutis fuætotis uirib.elaboret. olitione

autem certitudo ifta faliitis fide tenetur,ôiS fidei hicuerfari propria eft, ira pro modo fidei in unoquocp ÔC ipfa mas ior ,minorcp exiftit tquo fit, qnoniam fides in hacuita, fidtjhic nunquam perfeda eft:ut nemo in hoc fæculo omnem int iemper dubitationem de falute fua,ÔC paterna cura fui, quamDeus gerit,excluderepofiit, Atquiahocuitium éc peccatum eftjDeOjUon omni prorfus dubitatione fiib mota,credereinomnib.uerbiseius,enitcndô certecuilt;p Chriftiano eft, cum fideli promiffîonum Dei confydera nbsp;nbsp;certitit

tione,tumit[gi pro fidei incrementoprecatione,utcons dofalutit firmatafiducia,uereinfultansSatanç, ôdomnicréaturæ qult;ertnd4. aduer{àriac,dicàt,Dominus Luxmea QC (a! us mca,à quo timeremC Dominus roburuitæmeae,à quo paueremf Ppf ir» Si Deus pro nobis,quis co tra nost'Qui proprio fi'lio non peperdt, fed pro nobis omnibus tradiditeum, quomos QS“' do non cum illo SC condonaret ÔC donaret nobis omniaf Quisaccufcteledos Dei f Deus efi: quiiuftificat, Quis condemnet t Chriftus eft,qui eft mortuus,m agis uero ex dtatus eft,qui QC in dextera Dei eft, qui SC intercedit pro nobis.Quisitacpauelleretnos à dilediôedei. Afflidiof Anguftiac^et qu£ fcquutur.Sed in his omnibus peruinci

mus per eum,qui dikxit nos.Perfuafus cftim fum, quod necpmors,necp uita,necp angcli QCc, poteruntnos audlc re à diledione Dei, quæ eft m Chrifto lefuDno noftro» Dicuntaduerfàrij D.Paulum hocloco glon'arï decer tifudi'ne amp;nbsp;(ccuritate permanendi l'n fide diledionc Dei^quam ille peculiar! Dei donc, ÔC reuelatione perce» pit.Pighius dicitjdoccrehic Apoftolum, excharitateno ftra, qua Deum diligimus, quamcp confyderatione, âC acftimatione benefidorum Dei augemus ÔC confirma» mus,nosidaflèqui ,utàDeo nulla nos uis tetiutionis auellere poflît, nifî ipfî ultro ignauiter turpitercp cefleri* mus, Veriïrogo te in Domino, Chriftiane LeÂor,côfy dera,introfpice, ôi cxpendereligiofe,hunctotu Pauli lo* cû ; ÔC obferua fingula, ac tû denoftra ÔC. Pightj aliorficp Sophiftarum fcntentia iudica. Primu indubie non nega ExpWio Apoftolumifto loco,ab eo,Non,n,accepiftisfpirit3 toci de cer f^ruitutis, rurfus ad timorem, fed accepiftis fpiritum ad* titudine ft optionis ÔCcj'nftituifle Romanos,amp; nos omncs, confir* Rp, lt;nbsp;marc contra aducrfa,6C perfecutiones,quae propter Chri ftum fuftinendæ funt: èc propofitionem ibi explicatius pofuiffc,Hæredes quidem Dei,cohçredes uero Chrifti: fiquidem fimul cum eo patimur,ut ÔC unà cum illo glori ficemur. Deinde fadle agnoices Apoftolum hocipfum, Chrifti caufa mala omnia fortitcr perferenda eftè: proba reargumentis,dudis à magnitudineg1oriae,adquam per adflidiones iftas cum Dno ingredimur : ab eo quod nobifcu amp;nbsp;noftra caufa patitur, amp;nbsp;congemifdtuniuerfa creatura,ô^ q quotp,qui primitias fpiritus acceperStrà na tura 8C ingenio fpei,quæ bonorum eft,quç nô uidenturî ab intercefsione amp;nbsp;auxilio fpiritus Dei intcrccdcntis pro fandisidenicp ab eo,q) neceflefitcooperari, diligentibus Deûjin bonum omiüa« Sed necillud tibi obfcurum erft.

Paulû ut hocipfum adHruat, in bonS fandis neceflario, cooperari omma,animos fidcliö fubducere in primam huius caufam,uocationemfecundum propoGtum, quae cx ætema Dei praEfcien«a,amp; prxdefinitioneneceflarïo peiidet : amp;nbsp;iuftiHcationem atiÿ glorifïcationcm infèpara« blies comités habet.

His itacp perpenfîSjâ^ libera mente excufsis, uide quid côcludat.Quidergo,inqt,dicemus ad hçcî' Si Deus pro nobis,quis cotra nosc^Hic quçfo te, an non hoc fcripferit Paulus,uteledis omnib. pcrfuadcret, nihil pofTe eis no* cere,nihil in c6 mo dare, quandoquidé Deus abipQs fta* retf Et ne de uolûtate Dei erg» fe dubitarêt, fubiedffé de fuina ilia, ôi ineffàbili charitate dei ergaeos,qui proprio fi'lio no pcpcrcifsct,fcd pro omnib. tradidiflet:indccp in* tuliflè,cû illo nobis donata oiafVbi illud,pie Ledor,ob (erues,q, dixit,pronobis omnibus,no,pro me. Adhçcnc propter fua peccata,fi bi metuerent,adiccinc Qi. illa.Quis accufabit eledos Dei f Qic, Quafi dixiffct, Si quid uos accufare inftituat,fiue propria ueftra conicientia, fiue Sa tan, aut ulla alia creatura, Deus eft qui iuftificat, hoc eft» abfoluit uos,quo abibluente quis condemnet Et quan* quam funtpeccata, ob quæ Deus nos iure condemna* ret, Chriftus tarnen mortuus eft, Qi fatisfecit pro noftris pcccatis : imo refurrexit peccati Qi mortis iiidor, Qi eft in dcxtera Dci,ut intercédât pro uobis,0^gratiam peccato* rum ueftrorum fua uobis reuerentia impetret.

Hac ergo ultima hui9 lod parte,te obiecro pic Ledor, quidegitaliud Apoftolus,qChriftianos,quâtislibet ad flidionib.exerceantur,vndeiratum fibi Deumfufpicarf poffint, Qi quantumuis côfcientia peccatorum urgean* tur,ob quç fibi à iudicio Dei merito metuant ; no debere tomen dubitarede Dcierga fc charitate, Qi paterno quo

j^cti,ànimo,in falutê ipforS cooperan' cïa,poftg,pprium ülium pro cis tradidit,amp; cum ino,amp; condonauit, ÔC do* jiauit omnïa: fed côfîrmata potius fiducia de eius in nos charitate dicere, Deus flat à nobis, quis ftet contra nos C Deus ad bonö nobis facit cooperari omnia,quid noceat nobis Ætfi noftraipfbrunos confdentiaaccufet'amp;con«: Uemnét: Qi Deus maior corde noftro, multo iuftius nos condemnaret,confyderare,q) filius fatisfadionem mor* tis fuæ, iudicio pro nobis Dei opponit : QC uidor peccati amp;nbsp;mortis ad dextram Dciexaltatus,gratiam patrisno* bis reftituit, ut pater nos iuftificct,omni peccatorum rea« tufblutos,etloco filiorum habcat:ut nihil queataccidere tarn durum, tarn acerbum, tarn intolerabile, quod nos à fiducia tantæ Dei in nos charitatisamp;beneuoientiædcÂ ijeere debeat, ÔCita abDeierganosdiledioneabftralie* refnon tribulatio,nonanguftia filt;c.quæfequuntur,per qux Satan diffidentiam de bonitate Dei fandis perfua* dere conatur: praefertim cum eiufmodi tarn acerba mal a, per fe ingenio noftro,de ira. dC indignatione Dei teftari uidcanturf V n SC fcruator noftcr, f ilius Dei unigenitus in cruce clamauit,Deus meuSjDeus meus, quare me de* reliquiftilt; Sandos uero fuos Deus tantis interdum excr cet perfecutionibuSjUt competatineos ill ud PfaImi:Pro pter te tota die ncci tradimur,habemur, ut oues madatio ni deftinatæ. Sed addit Apoftolus,Vcruminhis omni* bus iuperamus, fuperuincimus,eft enim vTrtfmwAttf/, quauirtutec'Per eumquidilexitnos.Etfuperamus,in* ^ddtShone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupcro,0C per eum qui diIexftnos,nô,me,Cfîcp

Dei de di. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diledione hie Io*

ie^o/ieer quarur,eaquaillenos,anquanosilium diligimus. Nec Pit nos in^ «^nim nefeio quofdam S .Patrum interpretarihoc, qui» telli^endu. feparabit nos à diledione Dei,de ca diledione Dei, qua nos diligimus Deumquanq ijdem doceant, hancefle

ARTIC VLO IVSTlPlCATlO NIS.’ w eins,qua Deus nos diligû,donum,et opus.necenim nos rilum prior es,fed ipfe prior nosdilexit,eotpfuidiledio« neminfudtt.

lam SCillud,quod fubqdt, Perfuafus fum,quod neep «nors neep uita S)C.c, feparabit nos à diledione dei, rurfus nó deièuno,fed de omnibus credentibus dixit,cócludit cnim,Necp ulla creatura alia poterit nos feparare à dile« dione Dei,quae eft in Chnfto lefu Domino noftro ♦ En iterSdicitnoSjSC adüedione DeiquæeftinChriftore* fu,nobis icilicet exhibita, ut 8C D. Ambrofi us locu hire enarrat, quae fane diledio eft omniS Chri fto credentiir.

Sed fac cftè,uthanc poftremam partem huius loei, conueniat intelligere de charitate noftra erga Deum, ficut ea ueræ fidei, qua paterna Dei erga nos charitas apprehenditur,ÓC tenetur, ncceftario coniunda eft : fac etiam Apoftolum, licet dixerit, nos, de ie tarnen folo id intelligi uoluiffe,quan$ idmanifefte pugnatcumtoto Apoftoïiinftituto,qui fufcepithoclocojconfirmarc Ro manis,ÓC in his,omnibus Chriftianis,fiduciam de Dei in nos charitate,etiam dum exercer nos aduerfis, 6C probat periêcutionibus: tarnen dabit Pighius, SC fi qui alrj Oria genis hic enarrationem fequi uol unt, utruep i Ilud, Quis ieparabitnos à diledione Dei : SC,Periuafus fum quod nuUanos creatura a diledione Dei feparare poterit. Ros Apo/ïo/wq manis omnibus in exemplu ab Apoftolo propofitum fe,Utquicuncp Chrifto credät,ftcperfuadeantur,ficChri fto adhaereant, paremep ßlutis iuæ confidentiam quæ«

* rant.Tum rogemus,an illam perfuafionem,ÔCfalutis cô= omnibut ' fidentiam nobis confirmaredebeamus aliunde,$exgra imxem» tuita Deiiuftificatione propter ChriftS, quaApoftolus hic illam fibi gloriatur iuifte confirmatam f

lumdocfrciftamûlutis fècuntatê,ijs adhuftcmodtlin conftrmari qui pro tantis bencficrjs Dei quæ A pofto« lus hic commemorauit, fixi làm ÔCradicati fint in chari^

täte Dei': nam ôfipfi Apoflolo tantam confidentiam no contigifïe, m'fi pofi^ fe in obedienwa Dei multum exer^ cuiffetjeocp cam exnoftra erga Deum chan'tate bene fir« ma3amp; probcauda exiftere pcndcre,nonexfide.Relin quamusergo ÔC. iftudm medio, tametfi, quiexpendcrit locum Pauli totum,0^ quorum area eum admonuimus.

IDeiitpro nobis cA, fuis con* tranosi omnium ebrifiiano rumtß.

dare uidet hoc interpretamentum, cum oratione Pauli prorfus non congruerc:0^confyderetur id modo. Si De us pro nobis,quiscontranosÆthocncdefolo Apofiojt lus dixitc'autctiam id, quo probat Deum efie pro nobis, quod propriofilio fuonon pcperccrit,fcdcumpronoi bis omnibus tradiderit,undeindubic donaturus nobis fitcumillo omniaî'Harccine omnia adiblum Paulum, ueiad Chriftianos omnes pcrtineredicemusc'Siautem iftaad omnes Chriftianos pcrtincre,a nullo Chriftia*

no dubitari poteft : quomodo non omnium etiam Chri* ftianorum fitiftafalutis recuritas,quæ ôd peccatis, ÔC Sa* tanac, SC omni malo infultans dicat, Deus pro nobis eft, quisfit contra nosr Nce enimnifi ob peccataÔC Satanse èc altjs creaturis contra nos aliquid permittitur.

Ad haeCjCum Apoilolus ultimam, ÔC reuera folam du Ownit tre bftandi de falute noftra caufam ftibmouercinftituit, con

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcccatorumgt;uideejuo nos fubducat C Ad no*

Del i con nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fixam, ÔC radicatam charitatem erga DeS,

fcienha ' charitatem cfFufam Dei erga nos, qua nos Deus pKcatorü, abfoluitabomnipeccatorum rcatu, propter fatisfadio* earn fob ’ nem ÓCintercelsioncm Chrifti fi'ij rui;Nemo,quodPig fidtsChrb hiusfatetur,ita figi ó^radicari incharitateergaDeShic ßirtmQuet poteft,utciuscharitatis meritoiu.ftificari iniudicio Dei

poiïït: ÔC. fdlicet exnoftra charitate ßduciam demiïcrï* cordia Dci,SC fpem m'tac acternac nobïs conHrmabimus c; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

Sed^qui ita in charitate fixus cft,inquit Pighius,et radica tuSjUidet óiguftatjq bonus amp;nbsp;fiiauis fit Dominus,Erga^®?”* ** G Pighium audiemus, quia dona Dei in nobis fentimus, amp;eiufmodi tamen^qu^iudidum Deifenrenon poffunt, quod nobifcum Pighius confitetur, cera erimus de Dei erga nos perpétua charitate, fccuntatemqj falutis noflrae nobis confirmabimusipromißione autem Dei per fe, ÔC quodfiliumfuum Deus pro nobis tradidit in mortem, Sc donat cum eo omnia,niti non audcbimus, Quid cft,fi lioc nó eft,animos hominü à uerbo Dei ccrto, ad incertü fen(um,guftü^p donorS Dei in nobis,Slt; quidê eiufmodi donorû,quç legi dei nó fatisfadût,ô^ nos p fc in ira dei re linquut/educere, ab oï uera falutis fpe plane deijcereï'

Scribitalibi Pighius:Nam qui timet Deû,etdus man data nó negligit,fed implere conatur pro fuo modulo, quomodo non firma fidudam habebit Den paterno er^ uiojum ga fe cfTe animo c' Quomodo non fecurus expedabit dc.= po„it pig~ latâ tefiamento hxreditatê coslefiis gloriç, qui impletû à hiut diui» (èillud ipfumteftamentô,hocefi,conditionê quæineo- m iujUtit dcmappofita,nô difficilis «nobis exigitur,certofibiefl: quoÀno« côfciusj'Nunquid de fide teftatorisdubitabitfHçc illé, nbsp;nbsp;intpte»

ïnhis uerbisuides pieLcdor,quàm impiefutilia,hic homo odi® noftri cæcus,cômenta adfcrat,cum nihil bis quàm demonflrationes polliceatur, Primfîilludims quot;** pleri ànobis poflc,côditionem teftamenti,ideft,lcgi Dei îàtisfierijquantum Deus hic rcquirit, contramanifeftam fcripturâ,amp; catholicâ Ecclefiç dodrinam didt » uti often dimus,Iâutfitaliquis,qualêfîngit,obedicntiçmodulus, que indulgcns pater à nobis boni fadat, quis me certum redder,eumamemodulumimplcturaeftc ( Verum,fac

de eo conftare mihi poffe,!amen, fi de fide tefiatons du* bitarc non debeam, nonne idfidei opus, beneficium crit fpiritus fandi, menti meat, ut promifsioni teftatons indubitatam fidem habeat, perfuadentisf

Verum proponamus hominem/am iam moriturum, SC agitatum pœnitentia peccatorum fuorum, ca Pighio confitentêjôC abfôlui fe illis flagitantê; qui tamê in illam adhuc familiaritatem cû Deo,cui fiduciam falutis Pighi us tribuit,non pcrucnerit:huicgd facietPighiusî' Veniâ illi peccatorum non negabit,ut arbitrer.Quid ergo C A b folutum ne peccatis, SC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei per Chriftum refits

tutum,iubebit adhuc de fal Ute fua dubitare, donccobea dientia SC charitateerga Deum efle familiaris Deo cœa peritî’uelprçdicabitei Chriftum efie propitiationê pro peccatis noftris,ô6 totius mundi: huiusep eum iubebit fa tisfadione confiderc:amp; cum in illius nomine peccatis ab folutus fit,non dubitare, fe in iudicio Dei abfolutumeü fe,Dcum ,n. promififlè, quicquid Ecclcfîain terris fol^e ueret,id folutum fore in cœlis: ÖC Ecclefiam iulfifle foluc rc peccatis,quoscuntp peccatorum pœniteat,Ô^ qui Chri fto ucre credant.Publicanus ille apud Lucam,cum orafi: fot Deum,ut propitius eflêt fibi peccatorfiuftifi'catus efi: Latro cum Domino crudfîxus, ubi pettjlTet ab eo, ut fui memor cflct,cum ueniffêt in regnum fuû, exauditus efi: quae uero his fàmiliaritas cS Domino anteinterceffèratf quædenitp il lijcuidicebat Dominus,Confide fili,remits tuntur tibi peccata tua faut etiam mulieri peccatrici,cui dixit Dominus,fides tua te faluam fecit, uade in pace.

homines pugnant : Scribit enim alio loco PighiusÆhn's fti fidelem certo quidem credere, nec quicquam dubita«gt; re,magnam QC efFufameflèDeimiforkordiaminmuI* cos,at(p

tos,atcp omnibus obuiam ac paratam, nondu tarnen eer« to apud fe cóftituerc,nec certo fibi perfuadere,quod ipfe eiusfitparticeps;fedfuacindignitatis,ÓCpeeeatorumüio rum merito trepidare.ó^ in fe confundÉtn ipfo praefertim nbsp;nbsp;!! f.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certttudi^

iuacconuerlionisinitio;tamennondelperare,nccanimu defpondere,nihil dubitantem,maioremefle Dei miièria ' Cordiâ,quàm lua fit,auteflcpoffi't iniquitas,inde^ïpem ueniae concipcre,

quot; His quæfo uidepic Ledor ,quot infintcontradidioi: nes. Dicit Chrifti fidelem certo aederc, necquicg dubt tare,mifericordia Dei omnibus obuiam eflê,ac paratam, Ä fubtjcit tarnen,ilium non certo apud iecóftituere ,nec certo fibi perfuaderCjfc quoep miicricordiac Dei partiel » pem efle. At qui certo credit,perfixafumep habet,mifcri* cordiam Deiomnibus ob uiam,ac paratam efle.quomo« do is non etiam credat certo QC perfuaium habeat, illam amp;nbsp;fibi obuiam, paratamep efle i Nee enim omnibus erit, fl non ipfi obuia fit attp parata ♦ Si autem credit QC fibi illam paratam obuiamep elTe, quomodo dubitabit,^fè eius elfe partteipem i Nee enim cum icagnofèat, ex fe ad aeternam mortem condemnatum,potcrit miiericordiam Dei fibi ultro oblatam non cupide ampledi,

ïndignitatis fuç,inquit, QC grauiffïmorum peceatorS fuorum merito trepidat.rcde.fcd dum id,qui ob fua pec cata iurcterretur,certo credit,perfua(umép habet,miferi* cordiam Dei omnibus,ac ideo fibi quoep obuiam 0^ pa* ratam efiêjquipoflîtis nonfidudahüiusomnibus obla tçmifericordiç,animum fuumrurfusitlfpembonam eri gere,ö(S ie quoep huius mifoicordik participem efle^con Ititueref

AdditPighiustChriftifidelemtamcnnondel^are, Pol, sr. necdeipondere animum, nihil diibitantem ,mifericora

diam Dei maiorcm efre,g fua fit,aut effe poffit im'qu'taJj indecp fpem ueniæcondpere.Hæcquàtn fint ófentien» terdiéla,uide. Si enimChriftifidelisnondefperat,nec animumdefpondetjundeidquæfoillifuppetat -, fi noa ói. ad fe mifencordiam Dei p ertinere certo conftituatfha fi nihil dubitat miièricordiam Dei peccata remittentem, maiorem efle, iuaetiam efle polïït iniquitas quomo' do non apud iê certo conftituat ,fiCfe illins partidpem cffe,ac fuaeiniquitatis öcp ueniam/eab hactam eiFufajCt omnium iniquitaiê infinito fuperante mifericordia ob* tiuere, fimodo uelit ♦

Sed mittamus ill os homines, qui dû nos oppugnent, amp;nbsp;Ecclefiarum reformationem ditTerant, nihü penfi ha* bent,quàm impudenter contradicant, ôd fcripturae diui* næ3amp; ueroEcclefiarûcôiènfui Catholico,ÔCipfî quocji fenfui cômuni. Quo cum aperte nimirum pugnat,fidei tribuere ccrtum ôd indubitatum afTenfum earum omni« rerum,quç nobis Deusreuelauit^SCtameneiadfungere, dubitationem de falutenoftra, quam Euangeliû CItriH». tam benigne,tamcp certo ofFert^De re cóprehenfa feien*, tia nemo dubitat,ôlt; fcilicct de re crédita uera fide, quis^ ridem ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod roagis raireris, illi fatentur apprehen*

»»erfarücfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei longe certiorem eife qua'm fcientia?, idtp n5

tioremfch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerba Dei omnia certiora funt,rebus ïjs,quaÈ

tntid dgno fói^ï^tur demonftratione : ièd etiam quia perfuafio fpiri* feuot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijqua fides conftat,indubifantior eft qua uis de^:

monftratione,quibusgignunturicicntiæ ,tamenimagi* nantur illi aliquem poffè uexam amp;nbsp;certam fidem accómq daretOtiEuangdio Chrifti,non tarnen deVuis fibi pecca tisdifplicere,non Chrifto ie totum dedere, noneiusre* ,,, nbsp;nbsp;’demptionemamp;fgratiatntotopedoreampledi,t'feanitf,

xcicp habere ianiin'tamxternam: quafî uero.Euangclioqi i,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hifioiia

ARTiCVLO îVSTlFICATlONIÎi «5« fiiftoriafitrerum, quæ ad alios, SC non ad un um quemi que cui ïllud prçdicatur,perttneat,cm'tp propn'e, non mi nus quàm omnibus, ôi. iram atcp condemnationem ob pcccata denundet, SCueniam peccatorum pœnitentibus ofFerat in Chrifto,

Scd inillud hi noftri aduerfartj perpetuo refpidunt, quod alicubi in fcripturis ij quot^ credere Chrilto didt funt,qui fidê habuerunt raortuam,et mutilam: quç tantu l'mpietatis homines conuindt,neccaque de Chrifto Euâ gclion prçdicat crédit,aut omnia,aut certo:quâ ifti tame eflêfidcm ueram,catholicam amp;pcrfe(flam contendunt, de qua fufe didlum fupraeft.

- Verum iftos ut dixi mittamus. quantum m. fi'dei Cliri fto habcnt, tantû de ingenio SC natura ueræ fi'dei in Chrlt; ßff noffit. N â qui ah'quem fidei fenfum habet, is apud fc mctipfum hoc uerum eflè deprehendit.cui datum fuerit, Euangelio Chrifti ueramfidemaccomodarc ,eumnon poffe,et,cum exeo ira Dei in peccata fua cognouerit, no conftemari,lt;t fibi metuere,quantâcuncp ctiâ iufticig per fcdioncm confecutus fit,cum ilia legi dei nun$ (atisfaci at : amp;, cum ex eodem Euangelio intellexerit donatS fibi Chriftum feruatorê, 6C cum eo omnia,nô concipere fidu dam falutis amp;nbsp;fpem uitæ çternç.Quan^,ut didum, pro fideimodo hæcfalutis certinido fit,etfecuritas,et mentis fit fpiritu Dei innouatg^SC noui hominis,no carnis ÔC ho mim's uctcris : ex cuius nimirum corde, ficut aîiæ prauac cogitationes,ita QC de promifia mifericordia Dei,omni£p uerbo Dei,graues fubindcdubitationes fufFunduntun

Acdnte grtiuts ßti inde dubt* tdtiottesof funduntur.

Idfcripturæ Dei ubicp docent:cognofci tarnen cuis dentilfi'me ex uno tantum Sgt;i. altero loco poteft.Et primS excoj^^d Apoftolusexemplûfidci,quapræditusFuitpa ^xplicafter ter credentiuAbraha,tradat,et nobis proponit ad Ro,4 locut

ÖE COWltl'Ä SDO. •

Cum cnim iHa de fi de Abrah æ SC propter no s fcri'pta e{igt; fe Apoftoîus teftetur, quibus fides in Chriftum ad iuftn n'am deputatur,ut Abraham fua deputata eft:rede cxiU hs non tantum que fuent A brahç, fed multo magis quf noftraeffe fides debcat^difiimus. Earn uero Apoftolus fic defcribi't^ A t non infirmatus fide^haud confyderauit fuum ipfius corpuSjiam emortuum, cum centum ferena tus cflet annos: nec emortuum uterum Sarac : uerum de promifsione Dei infidelitate non hæfitauit, fed robuftus fadus fide,tribuens glonam Deo,certo perfuafus, quod potens efiet prçftare id, quod promififlet,

Hunc locû Pauli û expendas pie Ledor, non negabis hæcexeocerta demonlfratione concludi, Primum,fidc fn Chriftum, efle promiffionis de Chrifto, qui traditut eft propter peccata noftra, SCrefurrexit propter iufh'tiam riJei fil noftram, co enim A. poftolus fuam fidei defcriptionem wtntemi deducit.Dcindefideiefte,auocarementemabeo,quod tiobifMo:: in nobis promiflioniDd répugnât,SCin ipfampromif« eatam defi ftonem Dei,SC promittentis Dei omnipotentiam,defige gereinpro reiutficutmentem Abrahæà confyderandofuoSCuxo* mißiongm nbsp;nbsp;corpore efFoeto,iamtp ad gignendum inepto abftr;u

xit, Sein promifsionem Dei,promittentiscppotentiam fubduxirita mentem noftram deducat,ab omni indigni täte etturpftudinenoftra,propter quam inepti fumus,ut gignatur, SC formeturin nobis Chriftus,inpromiflio' nem Chrifti,5C potentiam paths donantis:filium,6C cum co omnia, no quod propriaindignitas SCturpitudonon agnoftijôCdokrenobis debeat: fed ut mens illiusiâ poes nitentia com mota Qi. trepidans, in promiflam ueniam ÔC _ condonationemciusfubuehatur,fpcueniaetranquilJan bro ‘hum daSCconfîrmanda.Prætereadubitaredepromiflioneef TîfdviTM ftproprium T«lt;r«?r«/lt;«lt;r,ahenû igiturà fide:SCfidei pros prium.

AR.TICVLO IVSTiPiCATrOJÎlS. 199 proprium ,nondubitare,Denicp fidei cHeconfirmât« fcrtifsimcperfuafum habere,ideft, yrÂfffetfgt;tfgt;t9Mpiu, DeS potentem effè prçftare,quç promifitjid eft,ca prçftiturS,

Scripturacnim,utid obiterannotem,ubi(çuimfidd ., .£ inpcr{uafioncpotenti«,nô uoluntatis diuinæopprimit, Cum nobis tarnen uideatur difRciliuseffe,credcreDeSyj,^^j,„g quot;nbsp;welle nobis ueniam dare, SiC opcm fuam praeftare, quam potentie poffè.nemo fîquidê dubitareuidcri uuIt,Deum omnia pofle. At quibus datum fuerit, certo crederc Deum, qui nobiSjUerbo fuo, peccantibus minatur condemnationê: 6i uera pœnitentia ad ie couerfis/ibitp credentibus pol* licetur ueniam, acternam ialutem ,elîeuere Deum, ÔC omnipotentêjij nec minas eius unq,necpromiisionescô temnere poterunt, hoc eft, non amp;nbsp;minis eius commoueri pœnitentia, ÔC promiftionibus eius no erigi infpem ue« ni«amp;falutis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pideipro*

Patetigitur3^exiftolocoPauliRom.4.fidei'in Chiipriumni» ftumjquxiniuftitiamdeputatur,propriumefte, depros hddecre» miftâ fàlute non dubitarexid tarnen,utditftum pro mo« ditis dubia do fidei. Quoenim fidesrobuftioreft,eocertiorhaec^‘‘’’*’' perfuafio cftxfed mentis ilia ô^noui hominis, non camis amp;uetuftihominis,quinouogt;utinaltjSjitaetiaminfiden _ doDeo,aduerfatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Udeuocua

Solent à nobfs,adcomprobandam hancfidei certitu-s dinem adduci QC ilia Pauli loca,in quibus prçdicat de fpiß^natione rituadoptionis,quounguntur,confirmantur,obfignanr tt/Hmo tur,0^ aguntur,qui filtj Dei funt'.quocp confirmati, periu nio bente ipfbrum fpiritui teftimonium, quod filq Dei fiint: tm expli(4 inuocant Deum patrem. Nam ut fpiritus hie certum nos re. nbsp;nbsp;nbsp;■.

ftro fpiritui teftimonium perhibetjita co freti certa,amp; nt Kow. s. hil hæfitantefiduciaDeumpatremnoftruminuocamus,

tabs fpînïüsexagitctjUt no J qiiàm aliéna hac de re îoqtT» mur,intelh'gamus:necuideamushancnoftraminterpre Ptgftwoto tationem tpfis Apoftoli uerbis redargui, Apoftolum. n, docercjfpfritupromifsi'onisobflgnancordanomnfidc demTeaub: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credcntes fiant,fedlamdudumcredentium,0Cex

J ,j, ' * fide pœmtenttum uitæ ueten's, SC ad Deum per fyncerS i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amorem conirerforum,SCc, Nam dicerc,in quocreden*

tes, uel pofl^ crcdidi'ftis obfignati eftis. Pighio naqj fi credimus ,obfignatioinafpintus,fidemfcquitur,6Cobj: fignationem huius fpiritus,teftimonium illudemfdem fpiritiis,quod probet fpi'ritui noftro,deadoptionenofki in filios Dei.

lam exalte ifia pfe Ledor, qui fcn'pturis fidem accom modaSjSefenfum babes ab'quem rci Chrifti'anac. Fides, inquit,præcedit fignaoilum aut figilium in nobis fpiri« tus fandi, Vnde ergo in nobis fides exiftit i Paulus tefla tur hominem animalem,quæ Euangelion offert, habere ti^Jeon' nbsp;nbsp;nbsp;ftultitia,nec poffe ea perapere:fed Deum ilia fuis re«

flat dpdri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum,dequofublt;jcit: Nosucrofpiri

noitio/pix tit faamus ea,quaca Deo donata nobis funt. At fi nc co* fitMf. gnofeerequidem pofEimus,quæ donata nobis in Chri* Ito funt,hoc eft,quç Euangelio nobis offcruntur,nifi ac* ccptofpfriruDei,quomodo præcedet h une in nobis fi* ' desrHaec undio fbla docetquac Dei funtomnia,0C feili# . nbsp;, cct priuf^ hie fpiritus contigerit, nos credere Euangelio

ar Scribit quidem ApoftoIusEphcftjs,Per quern lt;nbsp;dé MM4, Ô- Chrifto Ioquit)0C uos audito fermone ucritatis, Euangc tu^Hilvßis fio falutis ueftræ, in quo 6C cum credidiftis, uel quo crci ft donistx dito,obfignati eftis fpiritupromifsionisfando,quieft plicaw. arrabo SCc, Habetenim fei'

• fûCI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ethçc

Ethæc fane pfomißio paths, hoc baptiftna fpintus ïàiu dtjifta mantfefta fpiritus obfîgnatiOjde qua loannes prç dixe at,ex auditu fidei percepta eft mulris, ut ea iam non apud Deuni tantum, non folum infua tpforum confden tia,f detiam coram Ecdefia,ccu obßgnarentur,ö^ co fignaculo grcgi dommico adiungcrentur.unde Petrus, cum cectdiflet fpinrusfandus fuper eos,qui Euangeliu Chhfti ab ipfo audiebât in domo Cornelij, ÔC audiret eos AÄo.io« loqui linguis,0d magm'ficarc Deum,dicebat: Num quis prohibere poteft »quo minus baptizentur hi, qui fpiritS iandum acccperunt,utinos f Videbat enim ô^ïpfe, QC qui cum eo ex circumcifione aiderant,et hos promiflb fpi htu fando obfignatos, SC obfignatos Eccleîîç, At undç moti fuerunt hi, ut Petrum accerferent, ut Euangelion abeo cupide audirent,ut audi'to fidem haberent,curti abfcpundioneôôobfignatione fpiritus fandi hacc om« nia ipfis ftulta fuiflent?

Eft ergo quaedam manifefta, Sc coram Ecclefia obfig natio per fpin'tumfandum,ut Apoftoli,SC multi ahi ini-tio obfignati fuerunt: eft etiam quædam arcana,SCiftam patentem prçueniens obfignatioper eundem fpiritum, quifuQteftimonio,quod noftro fpiritui prçbet,fidenî incordibus efFicit,eam,perquam oblatam Euangelio adoptionem amplediipur : itacp filij Dei conftituti,DeS ficut iam credimus,ita amp;nbsp;inuocamus pattern : utrunc^ certo atqj indubitanter, Sicut enim inuocare fideliter,ni fi credamus,non poflumus : ita nequimus noninuocarC abfcphçfitatione,fifirmitercredimus* t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.C0.4»

. ) Idem nos docet uniuerfa fcriptura, quîc tota contine« tur,ut didum,promiffione Ghrifti, ut quicunt^ credat in cum,habeatremiflionem peccatorum et uitam çtetnam* Jiuic promifsioni, SCpatris de filio teftimonio, qui non

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ aedis

. crlt;di’den*t,mendaccm Deö facit,ut inquit Icanncs. Hoc aiitem eft,utidem att, teftimonium, quod uitam acternä facupeu, dcditnobisDeuSjÂipûuitaaîternainfîliodus eft:ôd qui nôtres Habens filium, ha^t uitam ♦ Ergo nifi mendacem faccrc Deum uelint, Chriftianis omnibus firmiter nbsp;nbsp;fine hatfî

dit ft habe re uitat» teternàin Chrijb. I.IO4». f. loan, ).

tanonccredendum eft,fehabcreinChrifto id, quod pax ter teftatur iê dcdifTe, hoc eft, uitam, QC uitam æternam. Hoc teftimonium,qui in filium uere creditjhabet in ie,S^ confignauitjUtalter loanncs teftatur, quod Deus uerax eft.Quodrca ficut dubitarede eo non poteft, ut quod UC re iam agnofcat Dei,quia SC ptxtriSjSii. nlq, amp;nbsp;fpiritus fan Hi, teftimonium etTe,infinito maius omni humano tefti monio: ita nec deco harfitareualet, fibi in Chrifto donax tarn uitam, ÔC quae beata,atcp »terna ficQuos enim præx definiuitjhos et uocauirquos uocauit,cos et iuftificauitî quos iuftificauitjcosôd glorificauit.

lobdn.f. Chrißut eredenta in fe non

Et teftifi'eatur alibi Chriftus de ouibu5fuis,hoc eft^ ad ueram fidei in fe communioncm deftinatis. Oues, inquit,meæ audiunt uocem meam , ÔC egocognofeo cas , èc fequuntur me,ô^ ego uitam »ternamdo illis; ôd nihil peri bit ex eis in actemum, SiC no rapiet eos quis^ de manu mea, Pater meus qui dcditmihi,maioreft omx nibuSjSC nemo poteftrapere de manu patris mei.Ego ôd paterunumftimus .Etalioloco, Omnequod datmihi pater,ucnit ad me, amp;quod ad me uenit,non etjdâ foras»

Haccquæfo Chriftianc Ledor religioie confyderes» SicnimChriftusdominus uenientes ad iènon cqdt : fed

abijàt,ntc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitam »ternam:necpoteftillosquisquademanü

eripiteos ipfluSjquæeadempatriseft,eripere,acidco,nemoeorw, quifquam qui ineum credunt,perire in ætemum : quomodo queat de manu non ccrtam uit» æternæ (pern ’tenere, huic Chrifti teftij tint,ergo motuo qui ucfe, fi'rmiterqp credit i” Perftant ïgitur, ut D» y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulu*

Paulus teftatur, fide, hoceft, perfuafione certa, non nu^' in fi tantdiibitatione,inhac gratia, quicunc^à pâtreaudiue- deetm in runt Sgt;C didicerunt, qui teftimonium ipiritus rite percæs fempiter e perunt, Et quia uere credentes Chriftodeadoptionis gratia ita certi ,firmitercp perfuafi funt, ufus eft ifto Hea ^odn.lt;r: braifmoPaulus,utdiceretfcsr«xce/zti/,Conftitimus,hoceft, utineafirmiperftemus,accepimus,confirmatiq}fumusi VndeSgt;CD,ChryfoftomusinhunclocumfcribitiRede dixit,inquaftetimus:Talisenim Deigratiafinemnon nbsp;nbsp;chrifH

habet, terminum ignorât, fed inmaius ièmperproficit, fine fine. Vndeeftô^illud,quod Apoftolushoclocoadiecit: Et gloriamur fub fpcgloriæ Dei. Quod adiedum feribit Chryfoftomus, ut diicas,quali anima præditS eflè opora teathominêfidelem, cû enimnô de datis foISjquæ Âpo Chrifojbe ftol us, ut idem teftatur,intellexit fub nomine gratiæ, fed etiam defuturis ,quæfignificauit nomine gloriæ,tan^ certameffit data eftentjcerto perfuaftim elfe oportere (aitenim,

DoaopàiâKcxç^ ) de ns enim rebus quis slon'atur, quæ ïam exhibita funt t Hæcille*

tet animü fidelem.

Vides ergo SC hinc pie Lcdor, fidei uerç, ac germang fidei per quam iuftificamur, propriS efle,nec depræ^: fenti gratia, nec de futura gloria ullam admitterc dubita tionemriedde utraep animum certiffîmum, planecp (ècu rum reddere: ut pax uera habeatur curh Deo : ÔC gaudiû in fpiritu fando. Quæ aût certitudo SC fecuritas,nequa« quam noftra, utièmpcrcôfitcmur, iuftitia nitituru'nqua perpetuo quidem profieiendum eft , at confidendum nunquatn:fed luftitia Chrifti nobis d onata, qua ficut no bis Sô peccatanoftracondonantur,SCimperfedioomnis contegitur rita etiam peccatorum omnium uera pœnis yoIst tentia,â( abolifio, ftudiumcp uitæ nouae in nobis exeitaa tur,fouetur perficitur ; ut nobis quidem ipfi nunq fatis« Eec

faciamus,ncm bonis quide,tam abefl, ut fccun' effèmus’ _ , . înmahs^rnDominoautêlefulaudaturSCgloriattiraniÂ manoftra,quiacrcdimuscumeonobiscondonataö^do nata omnia : crcdimus Dcum qui diues eft in miièricor^ dia,propter ingentem dilccflionem, qua dilexitnos,unà inChrifto nos uiuificaflefgraria enimferuati fumus)ôi unà excitaffCjöd in cœleftia collocaflè, Merita deeflè nos bis dolet,Slt; ut ca confequamur fatagere certe oportet:ats tarnen quia non noftris, fed Chrifti meritis falus noftra confiât,ualetmerito apud nos,quod D. Bernardus fcris pfit in Cantica de iponfa ChrififNam 0(S de meritis quid erbraus follicita fit,cui de propofito Dei firmior fuppetit fecuris orcp gloriandi ratio i Non potefi ie ipfum negate Deusï ne^p non facere,quac iam fecit, ut fcriptum eit : qui fecit E^Çec’i.js-. fiïtura funt, Faciet, faciet:nec deerit iuo propofitö Deus. Sic non efiquod iam quaeras,quibus meritis ipe remus bona:præièrtim cum audias apud Prophetam, Non propter uos, fed propter me ego faciam : dicit Dos minus, SufRcitad meritum,feite,quod nonfuffïciant mérita. Hæcille.

Sed quia , ut idem uit Dei fubfjcit, ficut ad men's tum fan's efi, de meritis non praîfumere, ficcarere meri s tis fan's ad indicium efi : quicquidfapientiæ nobis deeft, Utdeefifemper plurimum, amp;nbsp;ad cognofcendum,00ad amandum: quæ donata nobis à Chrifiofunt, digneep Uco5i,». in'uendum uocatione, qua uocatifumus, oramus,utDo minus nos docet,amp;^ oramus fide,ut Diuus lacobus cum alijs Apofiolis hortatur, nihil hæfitante : ne fimiles fis musfludibusmaris,quiuentis aguntur,amp;impetu ras piuntur, Qiiienimdubitat,feaccepturumquodaDeo petit promiflum , non debet exiftimare fe quicquam à Domino accepturum :ßccß duplici animo cum fit, in» conftansj

AR.TICVLO I V STIFICATIONIS. xo* confhns,ô^mcompofitus eft in omnibus uijs fin’s :itacp necm’uere Chriftiane,necorareuitam Chriftianam,cum dubitationelicct*

Ex hl's abunde, qm'cuncp facra Chrifti cognolcere pof (unt, intelligent, nos nullam aliam fidei certitudinem, QC. falutisfi'duciamjatquefecuritatem docere ,quam earn I'pfam quam docet ÔC tradit uniuerfa fcrÿtura : credidit ÔC quæfi uit tota Temper Ecclefia Dei, Quæ, quanquam, dum adhæret adhuc^orans Dei 0;^ diffidens Deo cas ro noftra, perfeda elle hie non poteft : tarnen uere ere « dentibus animis adeft neceflaho , pro modo tarnen fis dei, qua laborante fiC infirma , ilia quoque tenuis eft,

daeftjUimt^ fuampleniusexplicat,amoremcp Dei ars dentiorem excitât, eum,qui fineodio peccati, SC fiimmo ftudioilludinnobis abolcndi,0dinomni iuftitiaprofis ciendi,eflenunquam poteft.

Contrahæc Sophiftae nihil adferunt, praeter illud,fub obkSt nomine Ecdefiaftac falfo obiedum : Nefcit homo an So^hiftofS amore, uel odio dignus fit: quod nee Ecclefiaftes dixit, nec per Ie uerum eft, de credente duntaxat in Chriftum, qui nimirum fpiritu Dei dodus, nouit fe ex ft odio Dei dignum :propter Chriftum uero amore Dei donatum.

Deinde obijciunt illa.Qui exiftimat ft ftare,uideat ne cadat, Et,Confyderateipfum,ne6lt;tutenteris, Item,*'^®’''“** Subijcio corpus nieum, SC in ftruitutem redigo, nc cum ‘ ahjsprçdicarim,ipft reprobus fiam,EtrurfuSjCS timoré amp;nbsp;tremoreueftrâipforS falutë operemini, Sedquid his locis fpiritus Dni docet deeo,quod ill i dicût,Chriftianû phiUp. a

Chrifto uere credentcm,debci e dubitare de gratia dei, Si defalutcfuaf Sanenobis dum hic uiuimus, in timoré

amp; tremore uerfandum, omm'fcp lapfus peccati folicitc ca uendus,amp; (alus noftra perfidenda eft, propter inhærens fdlicet peccatum, QC ïngentem infirmitatem, tum etiam Satanacinfîdias: quapropteramp; corpus nobis peccati no fubijciendum modo ,fed ÔC crucifigendû eft:omnibuscp uiribus cnitcndum, ne ulla ung in re reprobi euadamus peccantes, Hæc autê omni'a utfidei fijnt, ÔC ad credendû Chrifto urgent,ita ei nihil detrahunt,quo d fidei uerç eft, in uulneribus Chrifti acquiefcerc : amp;nbsp;dicere cum JDiuo Bernardo,

Et reuera ubi tuta firmacp infi'rmis lècuritas SC requies, Btrnardu! jjjQ uulneribus faluatorist'Tanto iïlic fecurior habito; tn Canticit qyantojiigpojef,tjoj.gfl-adfaluandum,Fremitmundus, ° premitcorpus,diabolusinfidiatur:noncado,fundatus ,n.fum fuper Hrmam petram,Peccaui peccatum grande, Confcien=: tufbaturconfcientia,fed non perturbabitur, quoniam tia turbda uulnerS Domini recordabor,Nempeuulneratus eft pro fur^ fedno pterinfirmitates noftras, Quid tam ad morte,quod non perturba « Chrifti morte falueturc’ Si ergo in mente uenerit tam pos fttr. ■ tens tamcp efRcax medicaments,nulla iam poflum mor^ bi malignitatc terreri.Et ideo liqueterralFcilium ,qui ait,Maior eft iniquitas mea ut ueniâ merear; nifi quod nonerat de membris Chrifti,nee pertinebat adeum de Chrifti meritOjUtfuum præfumeret, fuum diceret,quod fllius efletjtanquam rem capitis, membrum. Egoue^ ro fidenter quod ex me mihi deeft , ulurpo mihi ex ui= feeribus Dominftquonia miftricordia affluunt, nec défunt foramina perquçeffluant.Foderuntmanuseius ÔC pedes : latus^ lancea forauerunt : per has rimas licet mihi iugeremel de petra,oleumcp defaxo durifsimo, i, guftare,06 uiderc,quoniâ iuauiseft Dominus, Hæcille* Qu£ quidê toto Euangelio Chrifti docentur clarifsime.

Ex quo nimirum fci'mus ßquis peccauent,aduocafum nos habere apud patrem lefum Chriftiim iuftum :SC hue effe propitiationem propcccatis noftris: qui fideh's amp;^iii ftus eftjUt peccata nobis, dum eaconfitemur/emittat, 8C purget nosab omniiniufticia«

Videnturifti, quod deincertitudinefalutisdifputat, fumpfiffe ex uerbis D« Auguftini,qug feripfit in libro xi« Augußii de Ciuitate Dei,quaî fichabeneCum hodienon impru^ nus. denter beatos uocemus, quos uidemus iufteac pie cum Capaa.-fpefuturaimmortalitatiSjIiancuitamdueerejfinecrimis . ne uaftante confeientiam /acile impétrantes pcccatis hu^ ius infirmitatis diuinammifericordiam. Qui licet de fuaï^. perfeuerantiç premio certi fint,de ipfa tarnen perfeueran ' tia fua reperiuntur incerti, Quis enim hominS ie in adio ne profeducß iufticiæ perfeueraturum ufepinfinem fei^ at,nifi aliquareuelatione abillofiatcertus,qui dchac re iuftOjlatenticp iudicio,non omnes inftruit:fed neminem fallin Haecille,

Sed aliud eft,Ioqut de perfeuerantia in fide Chrifti : ÖC de proprietate fidei, quae eft certitudo de falute, quæ no# bisEuangelioolFerturin Chrifio« Et probe notandum, quod aitfandos certos efie de perfeueran tiç prçmio,quç nô nifi fidei certitudo elle poteft,Ô£^ eius fidei quæ omniu Chriftianorum eft: ÔC non fpeciali aliqua, fed ilia omnis bus filijs Dei communi reuelatione nititur, de qua Pau^ lus,t.ad Corinthios feripfit^Nobis autem Deus reuela^ uitperfpiritum ftium.Atquanquam nobis,exne^is,ni#: hil prorfus præfumendum fit,poftquam nihil prorfus ex nobis bonipofflimus, eoqp nec defideiperfeuerantia cer tu al iquid ftatuere ex nobis ualemus: at tarnen quia uoca ti fumns ad confortium Chrifti fempiternum,amp; uocatos nos uere,certecp dubitare impium eft, dona quoep SC uos

fademusjfi non credimus nos tn Chrifto accepifle ui'tant fine fine,8C Deum nobis Deum amp;nbsp;pattern fore, utpollta!

Fro perfe=. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piternum*

fewperorä fit,amp;:orandum fide, nihil hæfitandOjnecdeeaipfa dum,irgo certe,nobis,exgratuita mifcricordia Dei propterChrii: eddem cer= ftum donanda, dubitare licet. V nde Paulus fcripfi t Phi to fpirM= lippenfibuSjPerfuafusfum ÔC hoc,quod,qui ccepit in uo dlt;lt; eß. bis bonum opus, perfedturus etiam fit u'quc in diem îe Philipi. fuChrifti, HocfiPaulus de Philippenfibus fibi pcrfua fit, quod iudicaret eos Chrifto uerecredere: nemo pro fedo,qui Chrifto credit,deco infeipfo dubitare debet, cum pro co orare debeat indefinenter, ÔC abfque hac fitatione,

Quaproptcr inud,quod D. Auguftinus fcripfit, fan dos de perfeuerantia fua reperiri incertos, nec feire fe SiiSi incer profeduque iufticiæ perfeucraturos ufque ad tidefalute, finlt;^mjneceflc eft intelligcre deincertitudine, St^ignorati tertitudine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opponitur, feientiæ, non fidei. Nec enim pof

fcientilt;e, funt, qui uera fide prediti funt, àC Deum iam pattern in fed non fi= uocant,incerti effe ,autnefcircfe Deo haberi numero fifi elei, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orum,éc cum filiorum,etiam hæredum,Sd hætcdum qui

bus paratum regnum eft ab initio mundi. Idillis pro mifit Deus,nec fallet, etiam ft nulla alia de eo feientia inftruat .I-Iaccfcripfiuobis,inqtlohannes,utfciatis quia Arg«wlt;»= uitam çtcrnâ habetis.Et rurfus, Scimus q? ex deo fumus. tumPighij Pighius contra hanefidei certitudinem nihil pcculia-flagitioß rc obijdt,prxter acerbas SC calumniofas criminationes, tfomineit Ill ud uero omnium maxime urget, Pofte cum, qui, uca pfuadentfi ram ac perfedam fidem habeat, atque certo apud ft fta« in tuatjfe cum Deo per Chriftum redtjfftingratiam, eiquç adop«

ARTICVtO IVSTlFICATIONlS.’ »04 adoptatum eflein filium:grauibus tarnen efTcpcccatis gratia dd, implicatUj operibus diaboli deditum, At qut opera c fallait^ diabolifaduntjeosfilios diabolijHonDei, óifpartia'pes tur^ergo^ exiftere gehennae,non falutis;necullam certamde(alu= tefiduciâ haberepoflè. Sed iftudipfumfalsSfumit,quê quam uera fide præditum in Chriftum,pofle facere opes ra diaboli QC grauibus implicari peccatis ( quienimnas tus eft exDco , non peccat ) necidprobateo,quodde illorum non fide, fed impia fidei fimulatione , Sgt;C falfa profeftione commemorat, quos Micha,Iohannes Baps rifta,Dominusipfe,etfan(fti Patres eius fi'mulationis obs lurgarunnEt graue fané arguments, dignumcp demon« ftratore Pighio« Falfi ôf impq Iudæi,atque Chriftiani, qui re ipfa alienigenæ, ÔC fil 1} diaboli erant, iadarunt fe Deum pattern habere, ÔC gratiæ eius fibi fecuritatem jfinxerunt: ergo qui uere, hoc eft, ex dodrina patris, Si teftimonio fpiritus fandi perfuafi, Deum fuum pattern elfeuere credunt ,et uiua fide inuocât,poffùnt grauibus detineri peccatis,Si imitari peruerfe uiuendo diabolum. ' Inquirere fe inquit, nec intelligere pofte, unde hæc fit noftræ fidei cum peccato pugnantia. Inquirat, SC cone« tut intelligere,unde fit fuæ, de fua ftntentia in religione, falfaîperfuafioni,tantapugnantia, cum dodrinaChris Omnifidti fti quam nos profitemur f Inquirat Si intelligat,fi ineflpug^ quern habet amicum, de cuius in fe beneuolentia Si fis nantia ea. de fibi certe Si multum perfuaftrit,unde fîteiipfifuæ r«'»terMW fidei inamicu homine,cum ijs rebuspugnantia ,quibus amicusillcoffenditur:utabeifdêrebusamicoingratisû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

bitâftudiofecaueatf'Inqratctconeturintclligere,unde, quot;nbsp;poft^ fibi perfuafit, cQ id efte fibi gloriofum,tum Si ads cumulanda facerdotia,Si ad tot Ducatoru munus à Pon tifice referenda, utile,tanto ipfe flagret ft udio tyrannidé

DE CONCILIÄNDO pontifici'am propugnandi : amp;nbsp;nos earn ob rem ta caîum« niofe ÔC rabidemfedandf.

At qui ualent intelligerc quç Chrifti iuntjîjs baud dif fief le intellect U cft, maxime quia credunt feripturis, turn etiâ ,quia id apud fe ipfos ita deprehendunt, eos quiChri fto uere creduntjefle in Chrifto renatos, atep penes fe ha^ bete fernen Dei:quo neceflàrio fit,ut ament quç Deus iu bct,auerfentur q uæ prohiber : nec peccare, quo quidem renatifunt,poiïint, Sedde hacrefufedidum fupraeft, cum explicaremus naturam ÔC ingenium fidei.

Deinde adducit Pighius qugdam,afemanifcftedes prauata,dida Lutheri, ex quibus conatur oftendere pec catumeumfideinoftrg rationenon pugnare, Primum didium eitjnulla elfe credentis in Chriftû opera tam mas la,quæ cum condemnare poffînt,ei Pighius addit per ca Ex cdpt, lumniamjttecaccuiàre, Alterum, nullum elfe peccatum, Babylon, quàmincredulitatem:Tertium,Chriftianum3fiue baptis cap.deBap 2atum,etiam uolentem, nô polfe perderc falutem fuam, quantifcuncppeccatis,nifinolitcredere.

At qui ueritatem amant,non ca!umnias,nec morantur (bphifticam,q,exijfdem libris ,undeifta Pighius protus litjidfadle cognofcent:Lutherumhis fententtjs ,tam no uoluilîe docere,peccatum cum uera fide pofle cohærere, ut in hoc ipfum, uim fidei ita explicate ÔC amplificare ins ftitueritjUt oftenderet,nulla alia re,quàm fide, peccatum profligari,ô^ extinguipolfe. Nam incapt.Babylonica, Lutheruf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loco,quem Pighius citauit,docet Lutherus.pcrfi

docet fidclt;iem in promilfioncm diuinam,baptizato fadam,abfor quæ pecca beripeccatatimo perueritatem Dei,quiïèipfumnegate tum omne non poteft,fi tarnen eum confelfi fuerimus, SC promitten proftigat. ti fideliter adhaîfcrimus. Etpaulo poft,dicit eos enauefa fo/. S7^ lutis,fe in marc perditionis précipites dare, quideferta ptomilsi-

promifsionfs fide,fein peccatum prædpi'tant fta^uides picLedor,Luthenim,eriam hoci'pfoloco, utinnumera alia prætermittam, quibus clarifsime ÔC copioßfsime do cet, fidem luftifîcantem nullum fecum peccatum ,quod confcientianl uaftet, ferre : ciufmodi fidem docerc qua ftantc Chrifto fideliteradhæretur, peccatum abforbe^ tur : S)C qua defèrta homines l'n peccatum le précipitant, amp;nbsp;pcreunt.Itaergo fides,quàm docct Lutherus, cû pcc^: Pei^cäiutti^ catopugnat: ut eaobtincnte in nobis, peccatum faceflat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c®

oportet : obtinente peccato, iaceatfides. peccatum dico, quod D. Auguftinus uocatyuaftans conidentiam. Cæte fum, utleuiorapeccataacddant,auerfa per cupiditatcs prauas conlÿderationeuerbiDei,ÔCreceptægratiæ,quae poZ. »p. fidei opus eft, diximus fupra ,cum ingenium infîrmæfi« deiexplicaremus.

QuodautemfcripfitLutherus,Tiullaeflecrcdentisin Naîdope» Çhriftum tam mala opera,quæ eum códemnent: Et,Bas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

ptizatum nullis pofle peccatis iàlutem perdere,etiamfi uelit,nifi nolit crederea'dfanèin eo Chrifti dido confine tur,Qui crcditin filiumnoncondcmnatur,qui uero non credit,l'am condemnatus eft, Quisquis enim pcccat,eo certe it fal utem fuam perditû, QC dici poteft, uelle perire: at fi is credat in Çhriftum, amp;nbsp;à peccato ad promiisionem Dei per fidem redeat, ea ftatim rcmifsionem in Chrifto percipit,nec propterea condemnatur ,quamlibet mala opera antefeceritJtacp ftantefidcin Çhriftum, condemn nare hominem nulla mala opera pofliint: utcunt^accu^ fent eum.nam mala opera Chriftianum no accufare, Pig hius de fuo adijcit,Luthcrusnonhabet»

Quod auté Lutherus fcripfit.Non elTc peccatum, nifi' jncreduli^ incredulitatem, id de peccato per fecondemnanteinteL t^foläpec lexit,ôlt; exprimereillud uoluit,quod modo adduxi ,Qui catU, ^uia

DE CONCILIANDO fola^ypec creditinfîlûïtnnoncondemnatur,qui ucronon crédit, flt;hr4M0K fana condemnatus eft,EtilIud,Qui creditfilio Jiabet ui«» tiem corn T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æternam: qui uero non credit Hlio, non ui'debit ui*

P t, zyco nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipanet fuper eum, Sed necullum etia

ampeccatum nifî incredulitate admitritur, quæ ,qma ïohJt à Deo eft, peccati rationem complet, SC conx * nbsp;nbsp;nbsp;demnationem affert, Qui enim in fide perftat uerbi Dei,

Deoadhæret,nec poteftquicquam fibimeliusducere, quàni adhærere,ÔC obedireDominorundepeccarefiimî» mopere horret* Rurfiis qui fidem Chrifti tenet, is per tandem,male admiflbrum, quorum illaueram poeniten lia affert, remiisionem propter eundem Chriftû obtinet. A ddit Pighius Docere nos,hominem fola fide iuftifî carigt;nullo refpeduoperum: ÔC, neuacilletfiduciafalutis à nobis refpicienda opera non effe, indeep confequi uult, cû fide nofira peccatiim cohçrere.Nos uero docemus,ô^ docet idem Pighius ipfe,iuftificationem noftri prindpê, id eft,remifsioncm peccatorum ,amp;adoptionem in filios Dciin nobis fola Dei mifêricordia, amp;nbsp;merito Chrifti, ÔC nullo noftro merito perfîci. Exco uero an non confequi lt;ur,Deum dum nos iuftificat,nullum habere noftrorum operum,fèd fuæ tantû refpedum mifericordiç, meriti filij fuiî'cû ante iuftificationem, non nifi pefîîmum meris turn habere non pollîmus Æt nos quoc^ in iudicio eius, non ad noftra opera,ex quibus, quialegi eius nunc^ fan's faciunt, nemo iuftificari potefl, fed ad mifêricordia Dei gratuitam, fie donatum gratuito Chriftum refpiccre des iîereflnde autem inferre,nos docere, nec Deum ullo mo do opéra noftra, ucl requirere uel refpicere : nec nos al is quam opottere operum curam,ucl rationemhabere,ÔC fidem ueram quoduis peccatumfècum fcrre,id nemo fa det,qui noftra legerit,nifi eum, ut Pighium, calumniari nos aperte niliilpudeat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt

ÄRTICVLÖ ÏVSTIFICATIONIS.’ «•lt; d VtcrgocxfcriptunSjö^naturajngenrjhumafti,qüod Deus gratia iuftificationis r,eftstuit, non deftruit, do « lt;emus, fidem in Chriftum, ueram Si uiuam omne pec* catum excludcre, percepta in Clirifto cum remifsio^ ne eorum, tum etiam purgatione, qua'm fpiritus Chriü fti in fsLndiis perpctuo exercet: ita nihil huic non con^ fcntaneum j uel ex Lutheri ,6lt; ex alijs noftrorum ho.s minumhbris,Pighius,autquifquam Sophiftarum pros feiet, Perftatitaque do Arina, non noftra, fed Chrifti, de certttudine falutis ,quae ueræ fideideelTe in ncminc poteft*

Porro quia hanc iaiutis ccrtitudinem inde fidei tri= buimus,quia diuinæ nititur promifsioni, Pighius id, quod fidem in Chriftum, dicim us efie fidem promifsios nis Euangelicx,ÖC huic promifsioni,fuo proprio obie ƒ Aoci correlatiuerefpondere,magno conatu oppugnare^^'^^^j.^ inftitutt,aufus affirmarc,euidenter falfum efle,fidem quäpromißionem adequate refpicere,aut iuftificationê * nbsp;nbsp;nbsp;•

nobis per promiisionem darf Tum uexat SCillud,quod noftri feribunt, promifsionem falutis in Chrifto,finc conditione legis offerri , Eft itacp nonnihil SC ad haec refpondendum î quanquam de eo quaedam di da funt, cum refutaremus eius calumnias, de fpedali, uel potius ' *** * propria cuiufcp fide.

Ex quibus planum fadfi eft,ci qui Chrifto uerc credit, credendû quidem efle omnibus uerbis Dci,quaî nimirîS omnia per æternum Det uerbum ,SC unicum noftrun» mediatorem ad Dcum,Chriftum,adnos perferuntur :at quia cunda Dei uerba, nobis noftræ fal utis caufa reuela o,in uerbo illo abbreuiato,Euangeh'o Chrifti, cotinens lt;ur,hocipfum Euangelion. i. promiflîouitæætemæ in Qirifto, benedidionis perboefemen Abraliat, eft fidd

in Chriftum, proprium et cxarquatS obiedum î Fide/ in fnitiigt;ro^ quam in Chriftum,qua teftimonium amp;nbsp;promiffionem prMm,pro Chrifti ampledimurjCam, quacfadacftadprimes no* inifüoChri ßros nbsp;nbsp;omnes fandos Patres^ de femine quod caput

ferpentis cflèt contriturum, Si in quo efl^tomnes na* tiones mundi benedicendæ , percepta rcmiflïonepec* catorum,ód parte inter findificatos. Quisenim neget ft dem Chrifti rede dicij qua creditur praedicationi tefti ficationi Chrifliriam ea, ut et totius feripturç eft, nos per nomen eius accipereremiffionem pcccatorum, adoptio nem in filios Dei,ipiritum iuiiitix, uitam æternam, qua? omnia pater per Mofen,pialmos,SC prophetas fuos deft Iio ftio promifiqquarePaulus Romanis fcripfit, Chriftft eflefinem legis, ad iuftitiam omni credenti : ad quern ni mirum,quaccuncpinuniuerfalcge Dei propofitafunt,rc feruntur. Si in quo complentur : ficutidem finis eft SC perfedio omnis creaturaj,ut in quo Deus propofuitàt'«

,, Kt$«Aa4«cr««3jquae funt in coelis SC in terra. Fides itacp e»' quam fcriptura præ dicat, SCquæ nos iuftificatjfides ele* dorum Dei, ea Udes cii^qua certo apprehendimus fpent* uitæ æternç in Chrifto, quam promifit mentiri neftius Deus,anteeterna tempora, ideopromiffio hæc Chrifti, exequatum huius fideiobiedum eft:ut qua crédita, iam rede credas uerba Dei omniarqua non crédita, Deo pro prie nihil credas:italt;paflenfum uerumaefolidum pr^bu iflepromiffioni Chrifti,idomninoeft,quo primo ratio ft dei Chriftiançconffituitur.

Iftud non Paulus modo, ftduniuerfa fcriptura docet tarn dare,tarn copiofe,uthinc abundeuideas Pighium odio noftri pîanc cæcum cfïè.Quid.n.Deus non promif fionc gratiæ fu£ in Chrifto filio fuo egit cum A dam,cum Noah,cum Abraham,cum Mofc,cum uniuerfo populo-

ARTlcVtÓ ITSTlFlCATrONlS. w pd fAnnon cft iftud caput omnis adionf» Dcicum dcdisfuiSjEgo fum, aut ero Dominus Deus tuus, Ego fiim Deus Abraham,Ifaac, ÔC lacob, ó^feminis horum, ld eft, his omnibus malorum omnium depulfor, bos norum omnium,adeocp uit« «ternaclargitorf Ego ero fllis in Deum, illi éröl mihi in populum:cro eis pater^ipO. crût mihi filij»Quotiespollfceturicrccordariuellepadi (uijiniti ciim patribus 1

Nonne et Paulus tötum Euangelium,promirsione fa Row. 4 ; Äa AbrahæjComprehendit, cum didtC Non per legem promifsio contigit Abrahæ, autièmini eius, ut effet hæ tes mundi, ied perïuftitiamfidci ♦ Nam de femme pro= mißionis iando in Chrifto, ca hæreditate mundi los ’ quitur,quaEeftChrifti,ÔCChriftocredentiumî utnon folum S.Patrcsfed Si Epiftola ad Hebræos locum hune inrcrprçtatur, Annon idemfadt,cum pracdicatChrû . fïumnos liberaffeà maledidionelcgiSjCumiplèmales diôHonem cruds iîibtjt, ut in gentes perueniret bene s dïdio Abrahæin Chrifto Iefu:utpromißionemaccipe# Promißh, remus (piritus,pcrfîdemî'cumqucaddit,didas cflèpro» mißiones A brahæ, Si femini eius, Si interprxtatur hoc fernen, Chriftum effè i Et rurfus cum ait,Concîufi t Ccrix ptura omnia fub peccatum, ut promißio daretur creden tibus exfide fefu Chriftic'Quas enim quæfo hicdicit pro mifsiones,nifiadoptionis infiIiosDei,nifi hæreditatis uitac afternæ Dé qua fie fcripfit ad Titum,ApoftoIus Tit.u JeCa Chrifti ftcundumfidem eIcdorumDei,ÔC cognt# tïonemueritatis eius,quæeft fecundum pictatem in fpc uitæ acternæ, quam promifit Deus qui mentiri nefdt* ante æterna fæcula z manifeftauituerofuistemporibus, prædicationeuerbi fui, quam mihi credidit»Vide, Apo Kolus Dei miffus ut elcdos Dci adfidem, id eft,earn co'

fionentaca 4tlt;pSarâh,iionrarnakm-foboIem,ô^ terrenam etus hçrC ttptrnnt, ditatem,£lt;felïc«atcm:ièd benedidum fernen Chriftum, ÔC Ghriftocïçdentes^hæreditatemcp paàtærodeftfs^ia prdmiflb fibi femine,aceius mul£(plicaaone,ôlt; promifïa terxa,at(^feîiçitatç. tntellexeruntjatcp credi'derunt, quod clare docctur,ab Apoftolo R0.4.ÔC Gatî,ÔC4, maxime uero 11.ad Hebræo^.ubi legimus,

Secundum fidem,uel fide,ifti omnes mortui funt, cS no accepifsêt promifsiones,fcd^pcul cas uidiflent, et aes didiffentjfalutaflTentcpet confeflifuifsêt,iehoipitcs atcp aduenas eße in terra, Nâ h gc qui dicunt,declarant fe pas tria inquirere.Etfi illius quidê memores fuifsent^unde fu crantprofedijhabebantopportimitatêreuertendi. NSc autem mdiorem expetunt,hoc eft,cœlcftctn « Qiiaprop» ter non erubefcit ipfeDeus uocari Deus illorum para« «eratenim illis duitatem.

Ex hoc ergo loco, 8C ex ijs quae Apoftolus de ßmine promiffîonis Chrifto, ÔC deteftamento libertatis ad Gai, 5,ô^ 4. tradidit,uides Ghriftianc ledor,quomodo S. Pa tres fadas fibidiuinas promiffîones intenexerunt:quam illisfobolem,quampatriamÔC ciuitatê Deus promife* rittet ipfi fide apprehêderint.Iftud uero prçcipue animad uertas,quod Epiftola ad Hebræos hic fubiecit. Propres reanonpuduitDeum,uocariDeusillorum. Nam hæc promifsio omnibus fada patribus cft,6Cin omnibus cæs tetis promifsionibus cotinébatur,utcundarum promif fionum Dei eaput eft Ero Deus tuus àC feminis tui : in qua illis promifla eft uita çterna in Ghi ifloînam non eft Deus mortuorumtS^hiclegis,quod Dominum propte^ tea non piguit,dici Deu patrum,quia cœleftê patriam ex petiflent, ô^ipfeeis ciuitatem, nonmanufadam in cœlis paraffet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed

Scd quid opus uerbisjin re tam manifcfta,habcntibus itrel micam fidei Chriftianat^Si enim Patres omnes fide Chrifti,fideadoptionisinfilios dei, per Chriftum uixe/ rüc,et Deo placueruuquod fcripta Ô6 prophetica,amp;f apo/ ftolica eis dare tribuuntjpromiffio certeCrifti ad omnes illos fada, ód fide uera ab omnibus apprchenfa eft,etiam fi id Scriptura non de uno quoq; nominatim afRrmet.

Perinde eft,quod feribit, promifsionê falutis in Chri^ fto ad noftri iuftificationê nullius omnino generis eau fa rûomniû rationê habere.nam Scriptura earn manifeftc ponicingenerecaufx efFicientis,ut inftrumentum.quo iuftificatio ad nos defertur, PerEuangeIiü,fcribitPau^ lus Corinth ijs,uos genui. Scilicet quia Deus caufa effigt; eiensiuftificationis eftjnuUam caufe rationem habebif, nee inftrumenti, promiffio dei,quam fcriptura faluifi^ cam uo ca t:quot; Vides qua'em T hcologumæ Philo fophum Pighium fàciatjOdiumnoftrîî’

SicutucropromiffioncsfadaspatribuSjÔt^fidem paif trum,quam illi promiflionibusDei habuerunt, Pighius,' contra apertam Apoftoli dodrinam,6CtotiusScripturç, à Chrifto ad terrena beneficia detrahif,ô^côtrahir idem facit.dèimputationefideiiUorû ad iufticiam. cihil enim plus in eo,quodScriptura prædicat,Abrahaefidan fuam rides ddii reputatam fuiffeadiufi:iciam,praedicaricontendirquàm ßieiä im^u fideminam,quam Abraham habuit Deo promittêti fibi flt;itt(rnofua numerofam fobolem,depv:tatam fuiffeadiufliciam,id lt;ft,habitamproiufticia,quodex fe ïllanon merebatur.

Itaque de inhserente tantum iftud iufticia uult intelligf, y* quomodoSCuoluntasimmoIandifilium.eidem députai* taiufticix fuit,id eff»habita pro iufte fadotôC Pinehae de putatusfm'tiuffkiîczcIusfmtsproDomino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi(^ -

s Sed Eccicfia Chr/fti intelligit hic dupliccm imputatio duplex iin* nem adiufticiam, Qiiia enim in eo qnod creditiir Decs aliquod officium pictatis prçftaturdd Deus quidem pro picilt;echri‘ fuabenignitate,etinfandoschan'tate,propterChriftum fti,c^pro= filiumfuumiufti'ciælocOjquamhbct in fe imperfedum id fit,reputatîficut omnia quæ illi ex Chrifti fpiritu pic ^ipjtM}t re^gqiiefaciunu Veriïmnondehuius iufticiæ imputai * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tione,feddeimputationeiuftidac Chrifti, Apoftoluslo,#

cum ilium de fide Abrahat ad iufticiam deputatajintelle^ xit,ôd interpretaturinde de fide inDeum iuftificantera impium: itemdenonimputatispcccatis,ex Pfaimo 31» fubqcit.

Abraham enim in promiffb fibi femincjproniiflinn Chriftumintellexitunhocfiduciamfalutisfuac colloca^ uit Jtaep ut eredidit fe, propter hune unum feruatorem hominum,Dco gratutn.acceptum^ enc,amp;haereditatem uitaeaccepturum:itaaccepit^ Domino iufticiam ôefatif/ fadionemChrifti:eailh donata,ôC proïuftida deputata cftjidcpexfoIaDei mifericordia,ÔC liberali eharitatc,6d propter vnummeritu Chrifti ; non meritonecfidci,nec vllius alterius officij,vel virtutisitamen propterhuncip* ' fum Chriftum,gratum, acceptumt^ etiam illud Deo in Abraham fuit, quod ipfi eredidit, à: eo gloriam fuam tribuit.

Cumitacynosdidmusex Âpoftolo,fidem promiflat iuftificaüonis inChrifto^deputari ad iufticiam,id,ut ille, itaamp;nosintelligimusjnonhuius fidei meritum proiu:* fticia deputarijfed fide ea nos accipere iufticiam Chrifti, ôi^eamimputari nobis,ut illafreti amp;nbsp;donati,placeamus DeOjôi^ inter filios ipfi, atq; haeredes numeremur. Sed Pighius,dum noftra aliquo colore oppugnet,perinda ÿudtjApoftoJo viiiy?rf?ç Scripturae çonîradicere.

De eo vero,quomodo in omnibus promîfsionibus Ueijôi Chrifti promifsio continetunÔi^ â patribus fide apprehenfa eftjdiélum non nihil fupra c(î,amp; dicentur plurain controller fia de Pœnitcntiaînunc ne locû hune pluribus pro fcquar, excluder tempore:quod nccad rehgt; quasduasquæftiones tracflandas fatis fuppetit: Adeas igitur oratio conuertendaeft,

Qiiarta itacfj quæftio,quæ circa artieuhim iuflificatio nismouetur,eft de bonis operibus,etcorum merito.Hic duo reipfa in controuerfia fiienint.quac fint bona opera, quid valeant bona opera apud Deumitertium contro uerfumnunqidmfuitinobis tamenper calumniam trigt; bututneft.quafi itacommendemusmeritum Chrifti, amp;nbsp;fidemhuiuSjVt doceamus remittere ftudium bonorum operum. Art! cuius itaÇ|î Ratifponaîconciliatushuic ca^ ïumniac primo loco occurrit,cum ponit,deberc cuique Chriftiano compertum effe,gratiam iuftificationis ôd re generationem,non in hoc dat3m,ut co gradu noftraein nouationis,quern primum confecuti fumus,ociofi con/ fiftamusjfedutcrefcamusin Chriftum.qui caput eft per omnia; idcoc^populum docendumeffcjuthuicaugmen to detoperam per bona opera. Quiergo ad huncmo/ dumjquem Articulushic prarfcribit,doccb3t,quod nos facimus,abhorumdo(ftrina nullum erit periculum ftu^ dio bonorum operum.Scmper enim ciufmodi ad ilia po pul urn Chrifti hortabuntur;6C oporterc pro fi cere in vi/ ta Chrifti,donee ca in nobis plene perficiatur,diligen/ tiftîmeadmonebunt.

Italt;|8C illorum calumnia rcpulfa eft, qui nobis im/ pingunt,nos omnem benepiec^ operandi induftriam ac ftudium hominibus adimere.Nam licet doceamus cum miK. ApqftoIOjDeum effc,quieffiefttnnobisvdleÔCope/ philipa, Qgg Q tari

ran'quodbonumeftjnon minus tarnendocemus,quia o*-pera Del uera funt QC folida,eo ipfo,quôd in nobis Deus: ». Cor.r« operatUr veile operari,exiftere in nobis uerumvelle

verum operari: vt noftro fcilicet arbitrio, voluntatc, ÔC. ftudio,feddiuinituscuminfpiratis,tum exdtatisSC fu^ ftentatis,beneoperemur,0(^ ad id,vtnos ipfos omni in/» quinamentocamisSC fanguinis purganteSjfandimoni/ pJ}ilip,i. am noftram abfoluamus in timoré Dei: amp;2noftram ip/ forum falutem cum timoreô^ tremore perficiamus: ha^ bentes banc fpê vitae in Chrifto,purificemus nos met jpfoSjVtipfepuruscft, Id enimefficit fpiritusDomini,, quo ad bona opera adi,agimus,vtea valent ad per fielen dam fandimoniam SC falutem noftram,hoc eft,vitam no wam,vitam Cbrifti,omnimodam iufticiam. Ergo con3 ftabit, nos ln Chriftoad bona opera conditos,amp;ipfos quoep bona opera operari,non tantum pati in nobis : SC oportereillisfummoftudioincumbere,0C noftri deniq^ innouationem ijfdemperfici-Vndearticulusliberum ar. bitrium partiale agens in his fat.

Illud ante in controuerfiavera fuit, ac ctianum apud’ multoseft,quae fint bona opera confenda.Nam pleritÿ fftib co errore funtjutquicquidipfisaut alqs hominibus vi, konaoperd deaturinglorisimDdfaccre,idcontendanteflreopusbo num,amp;DeOgratum.VndeSCfaepepro bonis operibus. faciunt,quae Deo abominationifunt.Rurfus nobis im« ! pingitur,fedfalfo,nihild nobisinbonisoperibusnumc* rari,quodnonfitnominarim in Scripturis prgeeptum.. Vtergofyncerae doârinae devtroep deflexu caueatur,. pofuit Articulus'popùlum docendum,vt bonis operi« busincumb'at,quaE à Deo mandata SC commendatafunt,, Satis fuiffer,pofuiire,a Deo mandata: fed Eccius volcbat 2dijp:e( à DçocpnMiiepdata,nenuin€Xo bonorum ope

rumcxcludercntur,quae nonfiint,auc omnibus homini bus.aut ctiam ad quoduis tempus præcepta,ô(^ tarnen gra ta Deo funt, vtuiuerc coelihem, amp;vacare certis caftü gationibus. Atquia nihilhorum Deo probatur jnifi ex mâdato diledionis ipfîus 8é proximi fufceptum,cum hgeopera^qug cumaliqualibertaterepofita funtjcdect ex fide fiunt,ÔC ipfa in operibus à Deo mandatis,merito numerantur.

At fi Apoftolicaforma loquendï utiuelimuSj uocabi mus prgcipue bona opera,quibus bene fit pr oximisiquo rumoperum teftimoniumrequiritPaulusinuiduis,que ,.T/fMofft, alidebeant ab Ecdefia,quibusc^vultabundare,quiha^-,-.c;-6. bent opes huius fæculijô^ incumbere omnes credentes,, rit.». Dequibus SCThalithaillalaudatura Lucagt;cum fcripfit, Hgc eratplena operibus bonis,èt elcemofinis,quas facie batXaudibus enim Dei öd gratiarum adionibus,nihil nos proprie operamur,fed Deumpropter fua opera cele bramus.Cum caftigamus corpus,amp;^fpiritui fubtjcimus, ad bonanosopcraprçparamus,quodSf precibusfït,qui busfpiritum amp;nbsp;facultatem bene operandi impetramus.

Bona itacp opera propriefunt, quibus commodamus hond opa proximo,uelrebusfpirituàlibus, vel corporalibus. Sed propric de nomine non contendimus,dum de re conuehit, vocen tur fint bona opera,quaecunlt;^ grata Sc placita Deo SC agimus SC.facimus,animo,ore,manu,

At quaehuiufmodiopera fint,quç probêturDeo,8C an hoc titulo cêferi poffïnt,quæ homines fibi vel fuo, vel aliorumhominuarbitratuimponunt, exadius difpnra ƒ co„iroiier* rc,pertinetadeontroucrfiam de traditionibus Eccleß'af; rtetra» Nunc id fatis fit,conftare,quod articulus conciliatus prg ditionibin cipit,ea demùm bona opera rede iudicartqux funt man Ecde/tift

data commêdata a Deo,hoceft,qux ex dilediohc Def ÔLproximijCoqjSCexverafidefiunt fn nomme Chrifti, adgloriamDcï.Qtialiafunt.quibufcuncp aut commo* damxisproximisadgloriamDeùautnoSjVt ci's cômodo i.Cer.«. fm?us,prgparamus ôimftruimus. Nonenim fumusnosf ftri,fedDef,corporcamp; fpiritutquarc vtrocß glon'ficarc gM.!, Deumdebemus.cSc^illecundaiufrafuavnoilIo vcrbo côprehendat, D)liges proxfmum tufi fient te ipfum.ad vtih'tatcm QC falutem refer ri oportet proxi'mj, quæ Deo grata funt,ac verebona opera noftra vni'uerfa.Scd de his accuratius fn côtrouerfia detradftfonibus Ecdefiaftfds: vbi Pighforcfpondebimus,qufcxiftfmatfc plane côfu. taflc,quod nos,non nifi ex D.fcripturfs côfftemur 8C do cemuSjimpfum cfTc^quicquid ad cultum Def adhibetur fine verbo Def.

Decxiftfmatfonc,prccio,3lt;fmcrc2de bonorum operîî, pluspugnarum êft: fed maxime ab fjs.quf debonfs ope# hbus contendere,quam bonis opcrîbus vacare malunt. Bonis ope« No s enim nuquâ negauimus,Deum fuain nobfs opéra ritws mers probité,hadure^Ôéremimerafe,id enim dfferte Scrfptu cedemreds yæ diufnæ prædfcât.Sed quia quo noftra funt fie mutila, ficfmperfeda funt,ô^ legi Def tam non fatfsfacfunt,vc ferreiudfcfum Dci nequcant,6C ex fllfs fuftfficarf nemo po flit coram Deo, fuftificatfone fila principe, fd eft,accf4’ pere eorum merfto remfflïonem peccatorum, ói. compo tem fieri vit» gternac:ncgaufmus,óf hodie negamus,idë^ q^omnesorthodoxifcriptores negant,no minus recent tes q^uä veteres.Deum noftris operibus quicquâ debere, autriduciaro falutis,vclex parte in illiscollocandam effe, quam nimfrum in fola Chrifti iufticia nobis donata,ô^ mi fericordfa Dei,nobfs propter hSc noftra peccatafgno ffiente,corftiftcrc tocam necelTeeft,

Artkulus Ù3Cÿ^nc quis bonis opeiibus,uel pliis,ucl Coitciffitab minus,precij dignitatis,quâpav fit fribueret:de tribus «(rticuli, cauet. Primum, ut fiducia falutistotanitatur Chrifto, jponit, hæreditatem uitæ æternæ deberi renatis, fimui ac in Chrifto rcnati funt,propter promiftïonem Dci: nam qui ChriftumhabetjS^manetineo,habet vitam æternâ. i.iob.r.

Altcritm,ne opera fua laudc fraudentur, adqcit,bos» nis tarnen operibus mercedem a Deo repcndi, bona tam corporis,quâ fpiritus,in hac,Sd in futura vira. Nam rclt;? linquentsbus aliquid^pternomenfuum,promittit Do^ minus hic cêtupIum,SC in future faeculo vitam xternanr. Danti alicui po turn aquae nomine fuo,pol!icetur mercer dem.Hisquiadflidionem fuftinent propter nomen e^ ius,afFirmatampIaninîerçedemrcpofitara eftein cœlis.

Tertium,ne bonis operibus deberi merces pufefur, addiditjhanc mercedem bonis operibus rependi propter Cliriftum,8C ex gratia,non fecundum fubftantiam ope«* rum,neque fccundum quodfunt a nobistfed quatenus in fide fiunt, SC funt a Spiritu fando, Opus enim infe noftrum,quamlibet bonum fit,tamcn,quod 8^ Thomas Aquinasagnouit,totuma Deo eft,SCa nobis debitum. Sc noftf o vitio femper imperfedumiquare nihil illi merlt;^ cedis, fecundum fuam fubftantiam,SC quantum ex nolt;^ bis eft,competere potefttaf quia bona op era noftra ex fi^ de fada,iam Chrifti in nobis opera funt, dignatus eft if^ lis Deus mercedem, propter eundem filium fuum,pro(? mittere,cuius ctiam folius merito earn rependit.

Ex hisiam patenquid refpondendum fit,cumdeter« tiacaufaiuftificationis,proptcrquam iuftificamur,quae ritur. Primae enimiuftificationisu'dcft.remifTionispec .«.Atorum^ôC adoptionis ip ßftosDeCcaufa propter quam folu»

foins Chriftus cft,ô^ipfa Dcibonitas. Hnccnj’mnuîîüï noftrorum opernm pert(ngit,utfupra fatis fupcrcpdc^ monftratumeft. Atiuftiftcationisirecundæ,quaeeftïn^ hçrentis inftidæ communfcatio àC induidoîi'tem tertiæ, hoc cftjdiuinæ remunérationis,caufa propter quam ipla etiam opera,fed no nifl in Chrifto,SC propter Chriftum effcpoflunt* Nam Chriftusetiam unus is eft, propter quern omnis Sd lufti'tia, öd iuftici'aercmuneratio dona«? turîtamenquiajUtarticuIushabetjDeus operibus repen deredignatur bona corporis Sd fpi'ritusjpfa quoqjboigt; na opcra,utcaufa propter quam nobis Deus benefaciq a Deo ipfocômcndantur.DieebatenimDnsNoahjin# gredere in area tUjôd tota domus tua,q nia inuenitc iuftiï^ Et AbrahacJ’roptercaquod fecifti rem iftam,0dnonpe percifti filio tuo vnico.benedicendo benedicam tibi ÔCc, Et Pinehae, Erit citSgt;C femini eius padum perpetuum facerdottj,proptcrea,quodxelatus eft pro Deo fuo, Taleslocutionesfcn'pturainnumerashabct. Vnde e/ etiam vniunt ilia magnifica opcrum clogiajuftitia ,id eft, bcneficentia,libérât a morte:redimitpeccata:dac Deo mutuum,qui benigne heit pavperù Quae om/ nia cum Deus ipîe operibus tribuit, öd dicat fc propter ilia fuis bcnefacere,idem eft öd nobis eonfitendum t fed fimul öd ante omnia eonfitendum illud eft, Vnde hxc tanta Dei in nos.0d opera noftr3,beneuolentia ÔC libe^’ ralitas vaiitfex fola fcilicet eius vltronea bonitatc,0d infermone præueniente nos charitate,ôd merito Chrifti. Ipfe e^ ée Miiiicù nim,vt D/uus Bernardus gloriatur, peccata condor natjipfe donatmerita,0d prxmia nihil ominusredonat, Vnde tit,fic vtidemvirDei fcribit,vt homomagispro./ pter mérita,quæ omnia dona Dei funt,Deo debitor, $ Deus homini conftituatur.

ARtICVLO IVSTIFICATTONIS. ttj nefudiaum, dum ad Controuerfiam de Pœnitentia, Si locum deSatisfaA'onibus uentum fuerit«ibi,uolente ChriftOjdabo operam, utcertiflimeperfpicias ,óóue ten's Ecclefiç QC noftram fidem^Â dodrinam,eandem eflc,Ód innullo ab hts,quæ hic de bom's operibus perftrinxi-muSjUariare,

Supereft ultima huius Ärticuli quæftio,de uoce^ fbla, uel formula ilia loquendi,folafides iuftifi'cat,uel,fola ß:s deiuftificamur. EaS »SCPatres ufifunt,Origenes,Hi= Patres larius,Ambrofius,Bafilius,Äuguftinus,Chry(oftomus, et qua nos figmficatione,iuftificationê fcilicet nos,nullo noftro merito,fedexfolaDeigratuitamifericordia,fide in Chnftum percipcre,fidemcpfolum,utD«Ch^foftoi: mus fcribit, adferentes, apprehendcrc falutê in Chrifto« , r» Cumitacp iuftificari fola fide,prorfus idem polleat,atcß exfide,amp;non operibus,quod Paulus dixit,nos illalo= quendi formula ufi fumus,neceä fophiftis concedere po tuimus, Etenim ne quis id intelligat de fide,que fola, i d eftjfine charitate maneat, ac proinde mortua fit, diligent ter ftudemus monere,nos de fideloqui uiua,quæ charita tem SCtotam hominis innouationem neceflario coniun-(ftarn habet: utfuprafufe dehacredifteruimus.

Gloriatur Ecdus fe earn formulam loquendi Augua ftç noftris hominibus,quibus cum illiede religione egit, extorfifle nee Ratifponæ admifi fle, fed eum iftud eötra mente fuagloriarinorunt, llluftrifsimi3Cllluftres,præ ftanteftpuiriPræfides ÔC Auditores Colloqutj Ratifpo nenfis, ac multi alq. Sed non hoc folo flagiofæ uanitatis nomine indignus Eccius eft,quo cum aliquid rerumfaa crarum traeftetur, aut cui de his quic^ relpondeatur.

At ne ex il! a locurione,fola fide nos iuftificari,aliquid offendiculi cui$ obijeeretur, Articulus pr^cipit,eos,qui ‘ - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hhh

Cautio de dicût fola nos fide £ufti'ficari jfimul tradere debere,dôdri ßrmul4,fo nam de panitentia, de timoré Domini, de ludicio Del, ta fide iujîi jg bonis operibus « Hoc eft, naturam éc ingenium fidei ficamw. exph'care,quanemo remiflîonem peccatoriim in Chrifto apprehendere poteft,nifi quempeccatorum pœnitcat, (lui timoré iudidjdiuini perculfusfitjqui denicpnonea ipfafideregeneretur,ôôinChriftocôdaturjnouû^ Del figmentum fiat, ad bona opera.

Summa Ar Hæcergo quæ Condliato Articulo infunt, qui fyncc ticuli de iure omnia. cognouerit,expenderit, tenuerit, ÔC docendo ftificatione fequiftuduerit, is dodrinam de iuftificatione, Si totam, SC ad certam pietatis inftaurationem jUullo cum oftendi cuIOjCumtenebitipfe, turn alijs tradet.nccfidere queng ta^duerra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus coram Deo nemo iuftifi^

riorum in ‘^^tur.necetiam queng ceflanteminbonis operibus,aut eontrouer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftifiducia in peccatis fecurum faciet, Adueria^

fiadepceni riorum nunc ibphifmata diluenda funt .in quo tarnen, tenttaco= quia ilia in controuerfia de Poenitentia recurrent, nunc pioputex^ erobreuior.

cutientur. nbsp;nbsp;Pighius ingenue fatetur,SC prarclare adferit amp;nbsp;confirm

mat hçc. Neminem in hac uiia eó un^ iuftitig peruenire, Confißio nt non fit maledido 6lt;^ codemnationimeritoobnoxius, Pighij de iufitficatio

fi ex propria iufticia æftimetur, uniuerfos enim efle tranf grelTorcs legis.proinde Si Auguftini fententiam uerifli^

mam effe, qua dixit. VaEhominû uitæ quantucuncp lau-dabilijfi remota miièricordia iudicet. luftificari nos eûs ièpeccata nobismiièricorditera' deo remitti,in Chrifto:: noftrâcp fiduciâ corâ deo,amp; fpem falutis non efle ponengt; dâin operib.noftris,nô iniufticia noftra^fed inunaigno fcente iniquitates noftras mifericordia dei propter Chri*, ftûjin ^iuftificamur,eius nobis iufticia donara Si impu* tata; quâ unamfiftipro nobis tribunali diuini iudicij ne*, celTe

cetTefit, Hui'us etiâiufticiçChhftipuritafecontedasfor Ejf/ê o«* des noftras,SCimperfedh'onumi'mmundidas,nobis non imputari. Hac nos maledido legis óó feruitutepcrcati, cui omnesobftndi fumus,liberari:ô6inlibertatem quan dam fpiriruaIem,ÔCconQ:ientiæ fetuhtatem transfern, 2C “ de remiTsione peccatorum pacatos fecurofqj reddi :8iC impcrfedum opcrum noftrorufuppleri 5lt;perHci,utca finffifoiu pater auerfo ab imperfcÆoneeorû innntu, paterna in« fduipeccd dulgentta grate ampletflaturjiucqj honoris atronat,ut tum. alicuius pretij habeat: utiuftici irum nomine dignetur,ct ad iuftïciam miiêricordiurimpuiet,quae perlenuliius meritifunt.

HæcomniaPighiusclare con^'tcrur,ac ctiam fblide confirmât: amp;nbsp;fatetur etiam ingenuejiancprimam dodii næClîriftianç partem ,a Scholafbds magis efle fpino« fis quæftionibus obfcuratam ,quàm illufiratam, At has fcholafticas fj inofas quæfiiones ita uulgo fequuns^^pf^c^fjj tur coneionatores, ut pîcriq; docere non dub itent, fan's« a.lualibitf, fadioneChrifti nobis nonnifioriginaîe peccatum Tubs latum effe: quæ iplî admitnmus, ea oportere nos nos fins operibus expiare, Deumqj nobis uitamafternam darequidem propter Chriftum,fed fi id opcribusnoxs ftrismereamur*

Pighius itaep hadenus consentitnobifeum de iuftif?« (atione ,pugnarautemdecaufa eius receptiua, quam illccharitatem facit, negat cfTe fidcm,ô^ decertitudinc iuftificationis ôc' falutis, de qua tarnen dum iuftificatio « ticm explicat, non noftraoppugnat,rur'us confèntit» Dicit cnim nos per Chriftû transferri in fpiritualë quan« dam confeientiæ fecuritatem, amp;nbsp;reddi de remiflione tatorum pacatos ÔC feeuros perChriftum, quifua,noa ftra communicadone facit, Illudit^que commune cum

foph iftis rerinet quod contends, non fidcm etiam fi' l'n g'cnerefiioperfcdafit : fed amorem fyncerum Dei, ha« bentemnmoremfihalemfibi comunÂum,eiredifpofis tionemiuftificationts proximâ,efRcacem,ÔCinfeparabjx km ab ill a: ut quæ fola nos Deo côiungat,amp;uirtutê Chri Rij mortiscp eius nos iuftificantem amp;nbsp;fancfh'ft'cantem de= uocctjilliciat, ÔC mifcricordiam Dei refidere fiiper nos fa dan Hæc das uerba funt -

Ad probandam uero banc fentcntiam Pightus utialt;lat,afFertdemonftrati'onem.Diledlione Dei^ô^ii^. deftitutus ,qui£pnonferuat padumDei,SC ‘ê eftmemorpræceptorûeiuSjUtfadateajismanetinmorx t. lohitn.î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pattern,nodiligituràDeo,noneft

loban.s, particeps teftamcnti diuini. Ergo amor Dei fyncerus, Habens coniundum timorem Dei filiaîem, ÔCobièruatio nem prçceptorum eius,eft, quo proprie,primo iuftifi^ cationcm rccipimus.non fides.

Miraberis fdo Chriftiane Ledor, qui fcripturas ucl kuiter attigeriSjhuncparalogifinum,tam futikm,iftis ho minibus haberi irrefragabilem dcmonftrationcm. Vax kt enim tantundê, atcp iftud.Sine ufu fenfuum,finecibij potuscpconcodione,etdigeftione,SCmotu,ncmouiuit: ergo uis,qua per fe Qi. primo uitâ recipimus, eft ufus fen« fuumSC motus.

Sed dicunt,fimanet homo in morte, qui non diligit, diledio uitam prgcedat,8Cmaneatinmortehomo donee diligat, oportet. Hicprimum dçfydero acumen Pighijî ex amore proximi, concludentis , quod proprium fit amori Dei. T ametfi enim eâdem ui fpi ritus fandi con ftet nobis amor Dei amp;nbsp;proximi, tarnen hic ex illonaa fcitur, 6C eum ieqüitur, ut hic locus magis contraPigx bium faciatjfiipfius argumentandi ratio ualeat.Nant Iohannes

Iohannes fcribit ,qui non diligitfratrem,maneti'n mor* te.Eui'ndt ergo ex hoe loco,nó amorê dei,fed proximijcf feproximam efficacemdifpofitionemiuftiHcationis, Deinde qua logica cone’uditur, fi quid fit eiufmodi, ut res aliqua fineeo efle non poflitjidem, id quoep efle^quo ea res primum confiât, Fatemur in morte h ominem ma= nere,et efic à Deo alienum^quam diu eft ab fep di! edione Deió^ proximi,abfcpftudio etobferuantiapræceptorS Deiiucrum amorem^uel Dei uel proximijillud efTe^quo primum homo coniungitur Deo,inferitur Chriflo,ód donat, induiturep iufticia Chrifti, id uero pernegamus, ïdep authoritate Chrifti, qui ipfe Apoftolo fuo tefta^ tus eft, hæcrecipi fide. Tum idem rationeetiam cuidena ter demonftratur.Neccnim amare Dcum,ut Deumquif quarnpoteft,nifiagnofcateum uelle,ôCfibi Deum efie, id eft, feruatorem, uitætp ætcrnæ Iargitorem, Hoc uero opus fideieft,qua credit E’uangelio,i,ccrtæ perfiiafionis, qua fpiritus fandus perfuadeqSdnobis Chriftum à Deo donatum redcmptorcm,0C cum eo omnia.Cui perfuafio ni,utfuprademonftrau;mus,necefrario adhçretquidê, fèdnonpr.'ïitfynccrusamorDeftimor filialis, ftudium Deo feapprobandi per omnia. Quienim homo perfua fus exEuangelio Chriftum fibi,efle, QC adferre femel exc petenda omnia, eS ,nô fimu^atep in animo eius iftaEuan gelq perfuafio exiftit,amet fynceriter,eclat,obferuett'

Sic ergo habet rcs,ubi illuxit per Spiritum Sandum animis noftris mifericordia Dei in Chrifto,illudinæfti«= mabileamp;fuper omnia expetibilc bonum diuinæadopti onis,utiam uere credamus Chriftum nobis quoep dona riSlt;cuminoomnia,emicatiIicoin cordibus noftris ins eredibilis amor Dei,ficnos diligentis, ficnos in filio fuo compledentis, Si in fuam ipfius communion em affus

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hhh iij

Jftientis. ScJ non acdpit iVehæc bona, lîcrum quia fi Je accepta funtjn donantem accendnurjillû furpicitjllum colit.Dilexit mukû mulier Jlapeccatnx/edcumlênfir, Cumcred.ditelïèremiflàfibipcccatamu'ta. Vndeei Do tninus dixir,nô dileÆo,fed fides tua te ialuâ fecit.Hçcut fcripcuriSjitaomni uereci edentiû fenfui/t perpetug do^ ôrinç Ecclefiæ quâ S. nobis patres tradiderunt, confen* tanea elle nemo dubitaueri(,q ifta exipfî.' fcnptuas,ct S. Patrû fcriptiSjCt uera in chrillû fide,cognofccre uolucn't.

Vcrû eft,in morte maneqomnis nô amans Den, uitam tarnen non amor fed fides in Cbhüum redpit, amorexis ftitjUitaperfidemrecepta.nemoChriùo uere credens, (ineamoreefl fineftudio Dei,fineobferuantiapacflicU uSjUt mernor fit præceptorum Dei ad faciendum ea.j rOs inde nemo uerecredensin morte eft.Nccenim ut Pigbi« US confingitjimenfum, fed nullum interualln eft inter uc ramfidem in ChriftumjetamoreChrifti, et contradicit Chrifio Eccius,cü fcribit,cum ,qui creditfibi peccata rea tnitti propter Chriftum,nondum diu'gere, öi efle adliuc inpeccato mortali. ( hnftus,n,ait,quicrcditinmc,ha betuitam aetcrnam.Imaginantur ifti perpetuo fidé mor^ tuam,fidê illam uulgi hominum,qualem S)C hid^i et Tut GÇ fuorum dogmatum habent.noftra uero fides, Chrifti anafideSjEuangelica fides, eft perfuafio Slt;agnitio falu^ tis fempiternç in Chrifto oblatg,»iua,certa, folida, nem^ ÎC diuinit9infpirata jConfi äs teftimonio Spiritus fandi.

)cquaremultaiamdidafunt. Hæcadparalogifmum prtneipem aduerfariorum dchis rebus ex Scripturisetfi de Chrifti iudicaturisabundefàtisfacient»

Affertur QCillud faccbi colligentis hominem nô fo?û fide,fed etiam opcribusiuftifu ari,exeo,quod Abraham proptvr obedientiara fuam,ct Raehab propter mi^ericor

ARTICVlO IVStIFICATIONIS. Mr diam exploratoribus exhibftâ,diuinituslaudarifunt,ct promiflionem accepcrnt, Sedillud didum eft à Iacob« de terti'a iuftificatione,quæ eft rede fadorû diuina com^ probatio,ô(^ remuneration Nâ Abrahâ ante fide tuftifi'ca tum,ôô fadum amicû Dei, iplè quotp lacobus codé loci prçdicatn Sic etiam fides Rachab prçdicatur, declarata fufcipiendo exploratores ♦

Erat refpondendû Pighiodeconditione diuinarum promiftionum,que fidci tâtum,quç etiâ opcrum condi= tionéadiedâ habencet quçdâ adhuc Scripturarum loca explicandajdeîjs bonis operibus^quae uidentur Humana uoluntate fufcepta effe :itê de efficacia bonorum operfî, ad prouehendâ in nobis noftriinnouationétdefiducia, quâ de Dei erganosbeneuolentiafuggerût: dcui amoli endi méritas pœnasluerû quia de his in Controucrfqs de de Pœnitentia ÔC deEcclefiafticis traditionibus iterûdi €endûerit,explicationé horumlocorumeo ufcp différés mus : ubi etiam de operibus, quæ Pighius adferit prêtes quiri ad iuftificationemjdicemus«

Nunc tempus iubethuiclibro finem dare^De reliquis controuerfijs alterumlibrû, iuuanteGhrifto,ftatimfub qciam,in quo etiam omnia contra dius multo Ô^diftribu tioncluculentioretradabo,quàminhocfaceretépus ni= mis amp;nbsp;anguftSjôi^ negotiofum permifit;tamé nihil inex= cufTum relinquâ,quodalicuius ponderisfjt: euidentercp demonftrabo jUihil nos,necin dodrina, necin ceremont is,necindifciplinain Ecclefiâinuehere conari,^dnonfit ÔC prçceptum diuinituSjamp; obferuatûinuere Âpoftolica Ecclefia:nihil etiam abea depellere, quad eu traditione Apoftolica ullo modo confèntiat, Dominus iuftâ regni fui reftituendi:etaugehdi:curâ in nobis omnibus,maxi= me uero intjs excitet, amp;nbsp;fuftétet quibus Ecclefiaru ftiarS adminiftxationem coiïjtnendawitt Amea*

’ muni s naxurcnicrncrriA /incordc dcpnmebax Tcrrcntpotcfbtns TUTnor:e'fiptBum^;c2cns xioca buloAçnur -necoçtrnwnis ctano Q^trcaf cjieftib^ .gtncrxrur^ C utuf luddicet bumanrntnç. bcnc bKttus tob fcmpixcoîdauPne xcnurc lt;^ui Air nonïnutcro ferrie qui nbsp;illumopxcuf ^iuf cfh-

«gt;lt;2fbTmiauatruiutuaimus^*7VctiAptc dtcat^Cur nonjcqut dcbcamuS inaïuiflibconcgtrniuxdiUo difcuu quT^oonditoris powmi fumus cquàbx fùcn cdquut cafhtaxis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buTTultrarts

alctcoçnouïwus’nunc tibcrahraus opa,co ywfcarnus^ ScquiTirr'ƒgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incgaxtiquod

uotcbA.rrr pAxipC-nbuf- ccoaxLof ixtdu^^^pCc/ rXfe fea^J^crb^dicra uir^cf often dxt noniblum Ad|inopiAp^upenb^'ftd^ax a.dh3.bench dxftdc^ riinTT^ddcruisic- S cdqtub^pfl udlcnrpAupcm qupfbra-ffc acapere nonjpcpcdircc^7Vrié|uia inicnpum fXcmdia : paupercs burnilesfolem. eafoU cftimanda ftim, quçaccipcrc pauperesuo lunrijuxbumil« pccunx • b G pxv.pe

x:procul dubio opoTTOur incucncranTCrbcc^ quicquiôcumuera hurmhrxvt rt;quinruBJ^—