Hort^o dlt;2 Ita«^ ut eiiiOê uos GypHani uoce compcllam chafiflïmi,Orcmus cbrifii4noS’ âffiduts prccibus ingcmifcamùstfàltem aliénis edocfli mail's,iratn Deimati^ antcuertamus corrcÆone. Non défont cum multa,tum magna ob ociâos do cumenta,modonobis nondefintoculi. PrimumÀfianacecclefîæ,quibus^ Apocalypfi cominatus eft Dominus,quô nunc prolapfe fint calamitaùs mus 4 Et quidTurdcam hodie potentiâ adeô amplificat, nifi iniquitas nol^ ât difcors internos ipfos animorS diftradb'o C lam quid de Romana ecclefi», eius^ pontificc dicamf'quac tamnobilis quondâ, quàm diufob cotinua cruc^ laborauitmunc omnibus ccclefijs oftentui atcp cxemplo efïcpoffit SC debca^ quid in miniftris ac iÿmmyftis Chriftiam's efficiat ambitio, faftus, opS niagngt;' ficèntia,mündi pIaufos,fortunacluxunansindulgentia,6C crucisuacuitas.Vd hocigitur pontinceimo omncs admoniti, fodulo caueâtpîj doôlores amp;Ch» ftiana: ccdefiae œconomi, ut fobmifîèmanfoete^ fogerät, ad exemplar iUii^ I cuius adminiftrant uices : nc forpant ad honores, ne ullam affeiflent celfitiidi' ' nê,nc^ ambitiofè fibi placeant, uerùm per huius mundi contempts hufflibf^

Chrifti ^cgiscp negociS agant: ne tandem horrendo iftorum pontificS exo“ plo I ta Æhn'fto recedant,ut in antichriftos quofdam degenerent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Deo: fed aliac quædâ arcanat caufo, uariatcn fobefle pofliint, quemadmodûct varia font pcrfecutionS genera.Quae publicæ ferè font,ac eiuimodi, ut uniutf fo populo cladeinferant,maxima quidem parte folent è peccatis nafcijdepr^' vate uiuentiStquae diuina iuftitia non confoeuit diu inulta relinqucre. Qi’ÇaO tem priuatim cotingunt perfecutiones,aut cuiufip modi afflidlioneSjhæ rum uel promcrenti obtingunt quando^,uel fiepius immerenti,ob doótrin^ Bfi«. teftificationcmruel ctiam alijs de caufis, quæ à Beda quin® potilîîmùm com* memorantur:fcilicet,uel ad patientiam amp;nbsp;doiflrinam iniuuis flluftrandafn,ult; in lob, Eiaia, Prophetis, Apoftolis amp;nbsp;Martyribus:uel ad uitanda foperbiaWj ut Pauli ftimulus:fiue ad peccati correÆonem, utMarig lepra,paralytici infit mitas:fiue ad glori â Dei,ut cgco nato Lazaro, 0^c,aut ad initium peng,ut H« lodi, Pharaoni. Quanquam amp;nbsp;præter has cauias,adrjci poterit occultiorad^ hucah'a,Deomagis peripicua quam hominibus. qualis ohm fuitintcrCa' inum ÔC Abelem, inter Dauidem amp;nbsp;Saulem, ChriftS amp;nbsp;Pharifaeosiqualcm^p e{4.jj. deforibit ah'cubiElaias, fed rationem eius apertam non reddcs,Non eftei(in' quit)fpecies,neque deconuidimus eum,amp; non erat ei ipecies. Aipedhis eins, quafiuiri deQjicabilis, 0^ percufli à Deo. unde ncc reputauimus eum, Dauid de foa quefius afflieftione : Cum his, inquit, qui oderunt papem,erain pacificus : aimcploquebar illis, impugnabantmc gratis. Aliquanto apertius inEuâgelio Dominus harum afflitftionum myfteria explanat, ijs uerbis:Si de mundo (inquit) fuilïctis,mundus quod fiiS erat,dih'gereL quiauero denn®' do no eftiSjied ego elegiuos de mundo,proptereaodit uosmundus.Sic cni® comparatum eft, femperi^ foit, arcana ac nobis inferutabili Dei permiffion^ ut quanta limo cum agnis fortito obtigit fimultas, adeo ut exinteftfois ipfo' rum, nc poft mortem quidem faiftae chordae, ac citharis admotac, concordat« dicantur, taminfefto odio ac implacabili, fihj huius mundi diuinac eledionb populum profcquantur. Cuius rei fi quis rationem ac caufam cuidentem quf rat, nullam rcperiet,nifi quod firmus hie flat canon : Mundus quae fuac funifi' cHom's dâigiqquac non font odio profequitur. Atquchincinfinitaebonoru® caedes 5Cperfequutiones ab orbe ufip codito extiterunt. Quaproptcr qui tja-ta contentione anhelant ad mundi huius fauorem, plaufom QC gloriam : quiep eius amicitiim tantopereexpetendam ducunt, quo ipirituagantur,ipfiuidt' ant, fefccpadhunc Domini ^omonem diligenter excutiant.Atquchaec ha' lt;ftenus,dc perfequutionum a afflitftionum caufis:nunc perfecutiones ipfos, ƒ Vuicleui temporibus exordia rcpetentes,ad hanc uftp attatê in Ecclefia Chri' fti graûântesjipfius opc 0^ dudu exequamur«

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

IN ecclesia ge-'ftarum,quæ poflrcmis amp;nbsp;pcricu^ lofis his temporibus euenerunc, maxi-marumqjperEuropampcrrecutionurdjac Sanftorum Dei MartyrumjCæterarumq; rerum fl quæ infignioris exempli fint,digefti penRegna ócnatio-nes Conïmentanj. j, j

Te vox minks Qjf m generis cljri. titMne ornatiß. ‘PrinciphD.Tloom^e Dud TJorßgt;ldlt;e,ßpreMo 'R.e^i ^rdiimarßhaV.Oy^c.JNKeccen'adßto,Ioan:Foxu5^eren-^ nem in Chrido cumßalutefœlidtatem.

I in nuncupandis libris cæteri fere fcn'ptores ad fuos qui(Ç patrones ÔC Mecœnates uel ucteres cÔ^ fugerc, uelnouosfibi conquirere gaudeant,quix bus induftriæfuseôd^ingenfj monumêtaaddicanc __CThoma Dux, Brytanm'cæ nobilitatisdccus non infimum ) admonet profedô me cùm publica hæc eonfuctudo hominum,tum tua in primis in me merita,ftudium,candor,amp; uo luntas tam propenfa 8^ fingularis, quid me fequi in bis tribuendis Commêtarrjsoporteat. Nam fi fplendorem nominis eftimemus, quis me facilius attrahereCSi officium fpetîfetur, quis tandem : inz ter homines quidem patronos, iuftius rrie fibi uendicare poiïît, fi quid tarnen fit in me,quod quifquam uendicare, ac non afpernari potins debeatC Acceditporro ad hæc philtra gt;nbsp;quod multo adhuc ardius meum in te 8^ ftudium deuincit,8ô officiû pro uocan Quo fit,ut in te quoep ait quid mihi uêdicare liceattquippe quû in tenera formanda ætate tua,fi non optimam,at primam tarnen diiiina orz dinationcjoperam pofuimus »Qtianquam haud melateat, quàm parum mihi hoc nomine tua Celfitudo debeat:quâdo tam parum in tepræftiterim * ôi tarnen ut nunquam defuit mihi maiora præz ftandiuoluntasjitauetus iUa uoluntatis coniundioadhuc apud merefiderperinde acfi' iam contuîifTem, quæanimus in te colloca ta uoIuifTet* Accipies igitur ( mt Thoma ) ucl à ueteri præceptore, uel fi mauis, â nouo nunc cliente tuoditerariS hoc,quod fub Chriz fto cômuni præceptore noftro, tuæinfcribere amplitudini libuit, monumentumzquâm te dignum nefcio,certè ab eo profedum ani mo, quem tu faftidire haud omnino debeas.Necp porrô accipi foz Ium,atlt;^ in manibus eiïe : fed in oculis etiam uerfari, ac perlegi, Oz ciumcp tuum amp;nbsp;cogitationes hic fedulô amp;nbsp;religiofè diftineri peruc Iim:tâlt;^ diftineri diu,quoad te, quâtos hïc profedus facies ad picz tatem,non pœnitebit.Quod fi non grauabitur C»T.digna cum ac tentione facerc: nihil diffîdo, quin in reliqua uita tua, redé amp;nbsp;aim. uirtute inftituenda , uice pædagogi non pœnitendi, tibi elTe potcz rit*Porro no. abs te folû hos de rebus Bcclefiæ Commeta rios legi, fedàcundistui lociamp;Snobilitatishominibus ,deni^ab uniuerfis fummis pariter acimis, publicis priuatiscp,nec in Anglia fblu, fed quibulcu^ etiam undelibet Chriftianis fpedari atlt;^ notari cupia.

Quippcrcs ipfgetHintraunam modo Anglfam geftæfintjhiiiuC modi' tarnen cxiftunt,ut carurn exempla oon minus pateant uafte» quam ipfa Chrifti communis noftra parens pateat Ecclefia. Sole? bat quondam apud Græcos uice prouerbrj hominibus in os ob^lt; ci,in re præclara parum feite uerfanribus: Proba quidem materia, fi probum nada fuerit artificem* Äc de artificis quidem manu libe rum crit ftatuerecuit^ quod uolet » Quod enim ad me attinet,ut reprehenGonem nullius ualde deprecor, G merear: ita neclaudem uenor cuiuGquam uchementer.Dies ent, quando laus critcuique â Domino ♦ Dummodo illius accrefcat gloria, cum fuis Marqri/ bus, Satanæ decrefcat tyrannis » abunde eft uotis meis fadum fa/ tis* De re autem ipfa 0^ materia, quoniam ad mc nihil attinet,, fed ad Chriftum, eius^ eccIeGam fpedatin uniuerfum, G dicani audaciusjiiquidoid mepoffe arbitror:quumea Gtmateriabæe, utquamlibetinelegantem fortitaartiGcem,fatistamçn ipfaperfe tuis, omnium^ ocutis fefe queat ac debeat commendare,tum pro amplitudine rcrum geftarum tum pro fide ipfa Se uehtate hifto/ hæ,tum ipfa perfonarurn porro grauitate:fiue infuper obledatio/ nem animi Chrifbani.Gue utilitatern ledionis, aut temporum ne/ ceffitatem conGderemus * Primum enim qua? iucundioreffepof/ fit contemplatio,quam c fublimi uelut fpecula Platonis, circumfe/ rentem oculos, tot tantas^ temporum in tarn breui fpacio muta/ tionesconfiderare: tantam uidereplcbis inftabilitatem, utmobi/ le mutetur femper cum prindpe uulgus : tot profpiccre heroas,8ó fummates uiros, Duces,Comitcs, Equites,00 Patricio genere no biles »tot gencrofos,Epifcopos,Archiepifcopos,Archidiaconos, miniftrosjtot dodos pariter amp;nbsp;indodos, tanquam in theatro or/ bis publico prodeuntes, pro fua cuiuGque perfona partes agentei tarn fortiter ÖC mirabiliter : tantum fpedare chorum lediffimo/ rum Martyrum,fummelefu,quantaconftantiapro Chriftodepu gnantium,quanta forutudinc morientium, quanta difputantiui^ prudential Deinde quam non inamœnum illud præbebitfpeâa/ culum,diuinam in fuis caftigandis afperitatem,rurfust^ in eripieo dis clementiam,quandocp in uindicando fanguine mutuam talio/ nem pcrpendcrcÇ'Quis non iure miretur in Moro 8^ Roffenfe,di/ uinæultionis uimîqutcondemnato paulo prius Frytho, moxip^t pleduntur capiteC' Neque non iuuabit illud noftrorum fortaffc animos, quum multi in his hiftoriæ monumentis fuos reperienf» alfj parentes,alfj Glios.nonnulli uxores,pars maritos, quidam co/ gnatos aut affines, |)lurimi uicinosaut amicos : de qinbus hie ‘ gere aliquid,u eluticp loquentes audire pro fuo quifcp affedu aue^ oiuQuemadmodu 8^ tibi ipG, Dux indy te, de his fi quos North/ folcia

foicia tua ïucinos Habucrït,hac in hiftoria cognofcere,fiüc de ptæ/-ftantiffîmouiro D»Cobhamo,ueldeexcellêti Comite □♦Thoma Cromelio, de^ difertifli mo regni Câccllario Audleo audirc, fcio poniniucundumforc^Needubito clariffimiducis Soinerfctijcbz riflîmæ (jjd filfjs gratum fimiliter fore, de optimo amp;nbsp;mitiflimofuo r«elegere» Sic amp;nbsp;ecclefijs quibufdam uolupe eritforfan, amantiG fimorura paftorum uecerem fibi refricari memoriam ♦ Quemadz modum Cantuarienfes,de Archiepifcopofuo:Londincnfescigt;-ües,deBradfordö,acfuo Sandero lubenter audituros no dubito* Qdd de Edmundo Grindallo meo , quem Edmundo Bonero nuncfufFedum, 8c epifcopum Londinenfem declaratum audio: anillitlon adlubefcet Ridleifui,uiridoiftiflTimi.hincmemoriam rcpetere, e{us(^ in his libris difputationes fpeâ:are : in quibus nos recoUigendis, uarijsque collatis exemplaribus reftituendis effeciz jw inuamp;fortaffîs.aUqgid » Longum eflet de Roberto Glouero, Thoz

maHauxo, Gulielmo Gardinero,Caufono,Hygbeo,cætcriscp re ferre’.quosomnes etfi æftus perfccutionis in fauillasredegit, tamë ne res geftæ illorum, memoria^ interiret, à nobis pro nirili præz ftitum eft» Quum igitur tot modis, uti diximus , poffit te dekz dare huiuscognitio hiftoriæ:tumuerô utilitasamocnitatemipz , fam pluribus profecto nominibus exuperat : quippe qude iuueniz les annos tuos potent non folum utiliftimis exemplis inflaramare adpietatem,iimoremDei,mundi huius contemptum ,8lt;c»fed etiam prcceptis imbuere fandiftimis,ad Chriftianæ dodrinae coz gnitionem * Habes hie enim utriufcç ecclcfiæ propofitâ ob oculos

1 idæam,utdeutraqueiam iudicarefine magno laborc poflîs»Haz bes tot fandorum dodiflimorum«^ Martyrum, de grauiflimis t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;controuerfijs iudicia,teftimonia, rationes atep argumenta, ut nulz

4 lertim ad rationes eorum cæteras accedatinfupev fanguis »ualiz ' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffimum fine dubio ÔC efficaciffimum teftimonium * Porro necp

l farioru omnia ferè omniû obieda,allegationes,diftindiones(^ ôC I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;argumentagt;cundis appareât, ut quum ipfis pofthac nihil fit quod

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obijeiant amplius : nunc quid ijs ipfis infit obiedionibus excutia?

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus* Quæ es adeo no ad rem mihi facere non uidetur,ut ft uertat

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofthac tcmpora,aut non uertant etiam ,librum hunc non tarn iu

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundum tibi aututilem,quam necefTariuni cundisfore, rem cum

tu nbsp;nbsp;nbsp;ijs apud te multo plur a : fed uix dieculæ pars mihi ad compellanz

’I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A if) Domiz

Dominus kfus,pnndpum omnis^ ccißtudinis Pnncf tudincmtuamdiunobisuditincoliimê: tci^cum Martyribusfi^ fandis fuis fandificetin rcgnugloriae fuæ,fimu!lt;^ ad pubhca^

»5 5ÿ. Septembris 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

6-4cenfioaK. 14.30.q^iioïuw. 5^-^^•“^■. Vuevleexpofit'«’- *°'-5^‘quot;,4 ó.fwl’mif«’^''‘^,®’ ferctrtur. 75-ï.|irè.Ibidem6.ötdirtes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A'o.

«fej. 119,5.«4pä«ntttr. m.aB.tut»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t54‘37*^^2 ‘ ^„Quiajpyobos. 165*

'6,proUwbeïtolegeT4gt;lero. '55* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li repereri«* ?65j.i4«

gt;86.i7.ittic. i89.33.j4ngu»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? 1« X»o$'

■Vum infînita adeo tibrorum undi'cp prouolantjum mulo'tudinc tart tumnó obruaturrèfpub. literaria, fuperuacaheaiitfortalsis operant qmbüfdam facfhirusuidebor, qui calamö tnanumhis témporibus , , nbsp;nbsp;admoueama'n coicribendis præfertim hiftorijs,quarum tam redtm*

aanh hodie copia,nec harum folum,ied omnium feriptoruni turbà, ceu molc mundus uideatur,ut libris ledörcs magis uideantur,amp;

omcinis emptores, quam illis libri ói. emptoribus olRcinae defirifle, fsfee dubi Delih-orumut to,quin multi boni uiri hue fcribendi Sé imprimendi pruritum, occulto animi WKdin« genutu iamdudum fendant SiC déplorent, at nemo profedô meipfo impert monù. nus : tantum abeft, ut quiiquam me leui aliquo impulium motu amp;nbsp;temeritatc munus hocfubîjffè iuipicetur, Accedebatporroad hancdübitationem par

Jcuni timoré com'unda. Videbamenimhæc quàmdoda tuent tempora,SC tacita ledorum uerebar iudicia, imprudenter nunc profiliquot; te in. medium, ac perfonam in hoc theatro induere y qui non omnibus egregtf icriptoris ornamentisinftrudusprofih'at: quinoneximium acfingulareali* quid affcrat:qui denitp res no modo magnas,fed SC tempori neceflarias, cum pari dicendi racultate côniuhgens, difeentium induftriam, ftudiorum utilita* tcm,dodorum obledationem explore atep àugere non polîèt.Quas uirtutes quo longius à me abefle intellexi, hoc minus tâ periculofæ temeritatis aleam tentarc fum aufus.Cæterùm cum perpendi rurlus in animo, tanta hanc tamcß infignium rerum geftarum hiftoriam,quantam nuper hæc tempora, in clariC-fimorum Martyrum ipedaculis ob tuleruntjac offerunt qüotidic, non putaui committcndunijUt tot rerum hominum^ clariffîma monumenta, omni luce lt;J^ffîma, ingrato mco filentio confileicerént. Dandumhoc quidem fi non officio meo,atülorumegregqs meritis,laüdibuscp exiftimàui. Nec debuithic obftarclibrorûmultitudo, quo minus quae uerè dignafint, iriuulgüs éxeânt: Sedbonis proferêdis rebus,danda potius opéra, ut rriultitudo hæc librorum, quantû heri à nobis poffît, exolefeat ac minuat. Sed omnium maxime pübli' camé comunis^ utilitads ratio pçrrriouebaqquç niihi non médióeris iànè CX facrahac hiftoria ad omnes peruentura uidebatur. Quôd fi autem in cætcris hiftorijs tam lubenter uerfarifolcmus, res ciuiles SC éxternas pertradantibuS, gaùdemuscB in his uarios rerum humanarum cafus cotemplari, ducum ac im peratorum uratagematà, bellorum fremitus, direptioncs urbiurn,fegnoruTrt ac populorura æfîus confiderare:necmediocriter referré ad pubh'éâmiritæ utilitatem.putamus,fî prophanæ andquitatis memoriam, literarû monutnen* ds comprehenfam, luceep orationis ac ingenio ferip ton's illuftratâ teneamus: quanto tùm comméndâtiores uriïcuicp eue par eftjhominura no bellatorum^ ledmitiflîmorumac conftanrifflmorumMartyruni hiftoriàs,quïcnonaures Wuitamexcolanf,utiliffîmis exemph's informent, acmcrttemdeniqp ad om* . fies pietads Chriftianç partes inftituaritPrimùm cnim deDeouiuum dant té Martyr« ftimonium contraatheos,Qmnescp Epicureorû fodalitàtcs.Quemadmodum dmntde icoetf de Harpalp oh'ni didum eft à quo dam, quôd uiuum daret teidmonium con* ttaDeum, in cuius longa uidelicet impunitate, Deus uelut hegligere res hu* manas uideretur. Itainiftis è diuérfo uiüum ÔCapertum habemus deDeo te* ftimonium, quorum non in uita foluin, fed SC in morte multo magis, mam'fe* fta diuinitatis uis quædam elucct, dum in tanta iùppÜciorum aiperitate, tatri «onftantem in eis,iüprähümanum modum firmitatem, in rcipöndendo prac* fendam,ili uineuhs patientiam,in ignofeendö pietatem, in morierido alacrita temcemimus.Pr^termuldplicem^iritUsiandi fenfom ÔC cxperiendä,quam ^Ginuarqs Ans cönfoladonibus,nos^ per ipfos addifcunws,Condücüt præ*

’ terea non panim paffîoncs ûncfloruni, adbonammçntcm atlt;p mundihuiü’ contemptum, adep ti'morem Dei, Kdem confirmant, pietatcm adaugcnt, fjerbiam in iecundis retundunt, in aduerfis rebus foem cœleftis apcnuntlO' iitg gt;nbsp;Quis enfin inpiorum calamitate non poteft foae fortimæ admone^» qu;mtumlibet fiue pins fit, fine ùnpius;' Nam fi pios tot tantisep fobijcit niquot;*® diuinaboivtas,quid eft tandem quoduelpolliceanturfibibonijUelm^in*;'’ metuantf'Quumcp exreliquis ferèhiftorijs rerumperitiorcs,hinc certcineli'’ tes euadfinus:atcp etiam ad confîmiles conflicflus,fi quando diuinauoluntat^ incidant, eorum turn docflrina prudentiores, turn etiam exemplis confiniiS' ßrtituäa tiorés reddimur. Denitp üeram fortitudinemmundo oftendunt, ac uincendi ei Mdrtyifibm uiam,quae non in humants præfidqs, fed in ipe refurreëlionis futurac, necdi*J abfiituræ fita eft.Quo nomine in primis mihi optandum uidetur,ut com cxK ri omneSjtum potiflîmum regum ac principum heroica iilgenia, quæ plerö^ fblent heroicis maxime hïftorijs delecfiari, eiufinodi piorum martyrum liîfto' rias inmanibus circumferrent, oculisep proponerent, nonadlegenduntmo' ddjied etiam ad imitandum,in parietibus,in poculis, in annulis ac foribus dc' pingerent. Neeppaulo enimhoçmihi honore dignioresuidenturiftijqnsm fexcenti AlexandrijHecfioreSjScipiones, ac lulfj bellatores. Nam utcuncp de rebus præpofterè hic mundus iudicet, ucrè hi quidê m'agni font apudDeum iudicerri non qui fortiter impadlo telo occidunt alterum : (quid nienim ho*; pa(fto urfos,leones,lupos,leopardos, forti tudinis gloria attoîlamus,^) fcdqu* conftanter pro piètate occumbentçs, inùidhim ipiritum aduerfom tyrannO' rum minas SC carnificum iniurias retinent. Atlt;p hi demum uerè mundi uidlo' res font,à quibus ueram difeimus fortitudinem,quotquot Chrifto,non ntun' do militamus.Hac forti tudine primùm præceflît mitiffimus ille agnus, atq**** idem inuitfîiffîmus leo de tribu luda, de cuius ftupendo robore propheticam audimus admirationemcQuis eft,inquit, ifte qui graditurinmultitudincfof' titudinis foæflpfenimirûDei fopfemi fopremus filius,uidlùs quidem àmun' do, fed eadem ratioïie uincens mundum qua ui(5îus eft. Eadem fequuntur Si çæteri eius martyres, quibus meritô tantum honoris tribuit pia ÔC rcligiofi Ecclefiæ antiquitas, quantum nullus unquam imperator aut rex, ftatuis, co' fomnis,pyramidibus,triumphis,templis, indidîiscp honoribus impetrare etù Vftfta pM nbsp;nbsp;in hoc rnurido potuit. Declarant hoc Ueterum Chriftianorum ftudia,ad maP

dia erga Msfr/ tynim cineres tanto ardoreconcurrentium, SC ofcula etiam figentium catc' tyw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis quibus alh'gati erant. Quin ÔC gladius quo pleCîebantur,inter reliquias

feruabatur.Supçrftitionemnonprobo, àfimplici religione poftca degcnc'' rantem. Sed hæc tarnen pofteritatis foperfb'tio facile déclarât apud antiqntogt;^ rcs,quàmlætaac feftiua memoria olim in Ecclefia foiebat elfe fanClqrum Def martyrum. TeftanturSC hymni lacri,PrüdentianæSC Nazianzenæ cantiO' nes,quibus nunquamæquè Pindarusfoa Olympiaaut Nemæana célébra'' uit.Quid hic referam difertiffîmorum hominum,Cypriani,Chryfoftomi, Am

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brofii,Hieronymifacundasorationesf'fednunquSfacundiores,qua'mquum

in piorummartyrum incidunt encomia. Quibus argumentishand obfeure conftat,quantum olimapud prifeos Chriftianos cotifoeuit martyrum tue* moriæ tribui: qua gratuiatione, quo plaufo, quibus tripudqs, 6C publica lxtigt; ci^çforum afflieftiones pro Chp'fto cadentiu,exceptæ fint ac celebratæ.Neç uero immerito. Perlpexit enim Ecclcfia, quantum eorum dcbuitbeneficij?, Veteru Mdtly- quorum (anguine foos ditari theûuros fentiebat. AtqUe fi martyres martyrtlt; riJ cum noUtiî bus fint conferendi, baud equidem uideo cur minus SC noftris hodie mar^' /ompiratio. ribus officij laudisep debeatur : quippe qui nulla commendationis partefinf iJlis inferiores, fiuenumerum fpedlemus morientium, fiue afificftionumiiiJ' giiitudinem, aut in moriendo ,conftantiam : uel frinftus ctiam expendamus, auQ^uitac ïjpminum ÔC Euangeh'o amplificando attulerunt. Illi fiquidemni' Kent€m ucritatem fanguinc imgarani ; hi wero collapfam c/neribus rcftituc' runt.

nintlUi in pnma ade conftituti j primes hoftium impetus ingcnri fonftantfac rnagnitudine exceperunt, nos^ docucnmtuincere f at ifti riihilo fegnius ui* cerunttriarij,tn ultima caderttés legtonc. Illi tanquam ègtégiâmundiicmina^ ria, primï' omnium aruà Ecclefiæ inculta coilfcruerunt: at hi irrigua rangainis fui fœcunditatc, ad rnaturitätem hanc pf ôuéxeriint, V tinam iam qüod refta^ mature Dominus botrös in horreüni tólligat*Quodfi pijsdót^oribus tan* tum amp;mcritô tribuimuSjOui trancjuiliis rebus fottiter praédicât Euangelium: quanto plus illis deferendum, qui fortius moriuntur pro Euangelio Quae cum ita fint,quumcp tarn illuftrcs habeamus martyres ipfi nc defimus noftro uiciflim ofRpo 3 prifeis illis Chriftianis ingratiores. Etâ corum cineres, cate* naSjgladios, pro reliqujfs non habcamus : hoc tarnen tpforum demus memo*' VUriyres riæ,ut Dominum in fanÆs fuis glorificemus,ac mortem eorum(qua licét)pa plt;lt;^orwWf iw» ri conftantia,iàltetn uitam inno echeià imitemur » lUi corpora iua lüDcntcs car* nifîcum immanitati trädidehrrit : nobis ne màgnurti fit, carriem nolf ram mor-tiHcare cum membris fois. Illinon folum opes gloriani huius mundi, fed amp;nbsp;uitam,Chrifli amore ncglexcrunt: ÔC nos pró uiliffîmis hutus mundi quifqui* Itjs tanto tumultu tantasciemus tragoediasfllli inmaximisetiaminiurtjs ad fangUinis üfcp profofionê tuere tam pâticntes;Slt;^ nos leuem im'uriolâ fratri no condonamus, parati ad quoduis diÀcrium alter àlterius hâuriré lâhguinem^ Benè illi precàrttès omnibus,uitro ignofeunt pcrfequutoribùs:ideocpjamp; nOS, quimartyrumqtiodammodofilij fomus,àmaiorum ueftigijshaud degene* remus,qui eorum admOniti cxcmplis, eandem charitatem in omnes, fi ekpri* mere nequeamus, imitemur tarnen pro uirili. Ipfi offenfom alfjs nullam mö* ueamustalioruminhosnuÜa tamatroxfit,quac nos ad uinditffam moucaf, Nee folum manus cruentas ab aliOrum ianguine, fed SC linguæ obtredfantis amp;nbsp;homicidæ fpicülum ab aliOrS fama cöhibeamus ; quibus infoper ne id qui-dem graue elfe debeat,fonguincm quot^ pró gregcDomini, fi res martyreni flagiteqiftorum exemple haberé uilem. Qüod fi racerent illi, neep ita publiée bellis mundum inuoluerent, ipfi foos quifepimperil fines fi non prófcrrenC latius, at quiètiüs pofliderenti Attp hacc hadenus de niftoriæhüius ürilitate: quam tarnen ipfam ré atqué legcndo fentiri, quam ;à mè prædicando éxplica* rimalim.Nunc deperfccutiónü atep afflitflionum caufis,uiciffim præfati pau* ’ cis,ad hiftoriæ deinde narratiohém (üolenté SC din'gente Chrifto) inftituturtt orationis curfomreferamus.

y Tcæteràmundi huius regnaattp imperia, luis quæ^legibus ac inftitutis conftare uidemustita SC regnum Dci,quod pcculiariter ex onuubus mun*

di regnis felcgit fibi Dominus, propria nequaquam uacarc difoiplina creden* dumcft:fed quæ tarnen longe à terrena hac mundi inftitutione diuerfo fit, Hic enim extema font, quac agurttur,ómnia:ubi ad externam pacem,di'gnita* tcm,gloriam,pötentiam,uitac ciuilistranqUiilitatem,amp;urbana officia, cundfa Perfeeutio, di/ referuntur. Quóniam^ in tartta naturae imbécillitate,uix hate ipla etiam etui* fdplina tft lishóneftas inter homincs coalelcitipróptcreaadhibcntur Icges^nlàgilïra* P tus,fopplicta,ceu fi-ena qUaedam SC retinacula,qUibus ad uirtutem fi rtori ultrô ducimur,à uitijs tarnen corccamur. Atep hinc fepé non una obrepit pefiis, uf inbene inftituta SC florenti Rcp. ucl non omnino Optimus cotingat prineeps amp;magiftratus, ac læpius pro principe pOitô tyrannUs, qui defiaudatis ciui* bus omniaad priuatas conuertat cupiditatéstucl ccrtc(quod rarius) cum pto» magiftratu tmpius SC inobfequês populus côiungitur. Ibi^ fit tandem,ut rup tis concordiæ uinculis,per difeordiam omnià in Tntvôhtd^iait dilabantur. Cuius rei tot fere exempla hab et orbis, quot hâëf enus régna habuit SC monarchias. Eftenimitafatoquodamcomparatum, ut nihil fit pcn)efUÔfirmum,autfce* hx diu,quicquidhumanum effiSécus uCro habet cóeleitis SC DiUtni fegrtf cört ^o, quod iuxta externam Ipcciênà minutum SC humile iriterriis (pleridefcit

P R. o OE M I V M. D E HTSTORIAÉ HV I V S bóhis t'cmpofc ctiam fempitcmü cxi'ftit.Ift coelcfti quippe hac^Sc^ luperhahlc »archia: ut nulla tempomm circumfcriptio, I'tanec principum (ucceffio eft, fed unus, tdem^ fcmpitemus rex præfldet Dominus noftef, Dei Qius lefu» Chriftus.Qi« utipfe minime terrenus fed ipiritualis exiftit, ita ÔC fpirituakm, (uiftmilem,requiritpopulum, eos^ ipiritualibus gubcmat edi As, no in un3 , modo paleftina,autmiiêro aliquo orbis angulo,fed longelatecp per terrarum I iiniucrfitatem tniaquauerfum difperfos, Id quod in prophetica teftatum can* Pf4l.*. tione audimus:Poftula à me ßC dabo tibi genres hæreditäte tuam, 6C poflcflîo nem tuam terminos terræ 5Cc, Quanquam ÔC hic fefe etiam humanæ natiifæ intermifeet imbecillitas. Quo fit ut fan Affîmi imperatoris noftri iura fæpcnil mcro uiolemus: dum frequenti permixtu, uelut^ cotagio mundi huius, fub* ‘‘ ' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde in mundanas cupiditates degeneramus,auaritip,faftus, contcntionis,tn3

' nbsp;nbsp;nbsp;litiæ,obtredationiSjinuidentiæ, libidim's ac inmundiciæ, nunc immodica cü'

ra rcrum pracfentium diftenti, nunc earum nimia rurftis deletftatione delinitn Breuiter in tantum Chriftianac profeflîonis archetypo plerumtp non refpoP demuSjUt nuUo uitæ difcrimine, Chriftianos interdum ab ethnicis,Euangeli' tos à papiftis : facros à prophanis diftinguas. Att^ utinâij ipfi, quos maximt pro papiftis naufeamus,in mtdtis ciuilis offîcîj partibus, multos no prætcnïéC noffi-ûm, qui tantopere euâgelrj titulo nôbis adblâdimur » Attp hic fingulans quidê elucet principis noftri fauor,nun^ ecclefiam iuam deferentis,qui quo’ præceptis fuis ducereno poteft, aduerfîs caftigat inhocmtmdo, ne cummun do pereamus.Eam^ potiflimum cfle caufam arbitror, quur perfecutiones ah optimo Deo noftro immittantur Chriftianis, quurcp hitj Dei gemantfub pC petuafere cruce, intérim dum mundus rideat, quôd alioquidiffîcilis fit pieta^ tis cura, cuftodiacpdiffîcilior, ubi mens fecura delicqs circumfluat. Perdiffid' lis quipperes in fummis opibus, fpiritus tuen' paupertatem : in luxu Si copia, ferio dei timoré concuti, in rébus ad uotum flucntibus,attp praccelfb honoris gradUjflere cum flentibus, âc fubmiflæ charitatis tenere modeftiam. Naec ue^ rô facile,cæteris ita præminerc fcientia, ut non aliquo faftu turgeat fupercili^ Denicp ut femel dicam, nihil difficilius ficuiuereinhocmundo, ut no aliqui“ alicunde teneni hinc limi contrabas,fie uti hac uita, utno fruaris etiâ. Siquid^ nunquam ferètam bene cum humana natura arilum eft, ut non in plærosfj penèomncs competat, quodinpfalmo eft ; Homo quum in honore eflèt no” intellcxitjComparatus eft iumentis infipientibus, Si fimilis falt;ftus eft ilIis.Nçt minus ferè in nobis uerum:quod in Phry^es olim dieftum eft:Qui no nifi ph' gis emendari dicebàntur i Dedarant id cum multa paflîm èxempla, tum pO' tiflîmum Brytanniæ noftræ, quid in diftbluendo pietatis uigOre rcrum luxU' tics ualeat Si tranquillitas. Ncc défunt item in alijs fortafle rebp. baud fflulto uctuftiora exemplOrum argumenta, uerumenimuero fi quifep fe priuatimc'^'' lrtownipfr|f/ cutiat diligenter,non critmagnopere pubh'cis opus exemplis.Qiiæ quuiniP (utionciduo po ßnt,tum 'duo fane nobis uehementer percauenda cenfeo,ne uel nobis impo» bjÿmttm cduen tasperfecutiones ipfiacerbe feramus,atpotius utàbeneuolentiflimo patrt «iiÇbnftMrtû. tanquam remedia profetftaampletftamur. Deinde ne pontificio errOre ecclt' fiam Chrifti felicitate externa ßi fucceftu metientes, ecclefias perfccutipnun’ affeeftas calamitate,faftidio profequâmur. Vcrùm ita magis,quod rcs eft,rcp” tèmus,nullum præfentiuseflèpropitq numinis argumentum, quàmfanlt;ft^ crucis exercitatfO. Qiiemadmodum ex aduerfo nihil inutilius eft ad uera p»^' tatem j quàm profunda fine cruce fecuritas. Quemadmodum enim ftagna«' Prrrticiopret tes Si p^uftres lacunæ fine motufacilius computrefcuntzquæuerô undacm^' chrißianiifccu impelluntur agitatione, funt falubrioresiitanefcio quo paefto mens nuUis exercita malorum proCellis,ad omnem ferè reh'gionis fenfum ftupct,utnôrolt; htm in eiuili fUa,fedin ecelefiaftica etiam multo magis difciplinalocQ habeâf ïul.Cæfàris illuÎQui in belle glàdijs,in pace uoluptate uulnerari mortales^‘5 eebat« Vndenon ftnçgraqfi tatione apud prophetam Efàiam, Vexatio intc^ji ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....“g'enri^t

gcfiriae niagiftra prædicatur.Sîquidem uarias ibi ünëHonëS cflê,übf uaria funt Bfa-if; pathemata i neceffe eft ut cum Bernardo loquar. Qu^roptcr quum immiflae nobis perfecutfones no tarn luftitiam Dei, flagia'anoftracaftigantis,quambe neuolentiamiUius uarqs modis nos eriidientis atguant: in altero I'gitur ipftim ti'mere, in altero adamare difcamus. Ac turn maxime quidem illc diligendus ■ eftjquum rcrum difficultate ÔC acerbitatc maxime nos nagellat: quando nemi • ncm fere caftigat ïlle,nifi que diligit.Rurfttscp in diuerfa fortuna, quo res fiint noftræ fecundioreSjhoc magis eft timcndilocus,ne tandem Ipiritu deideftitu * ti commitramus aliquid, quo uel cum filijs Deimerito uapulemus, uel cunt * /ilqs huius mundi incaftigati abijciamur. (^ëmadmodû igitur ciuilis Qi poli* * tica gubernatio hæc (ut initio dirftum eft)iuas habet leges,uinCiilaj iupplicja, -carceres amp;nbsp;numelias, quibus in föntes uindicetiita Qi Deus per homines foegt; uosjimmites, tyranos, percp uarios tcntationum fcruores, fuos ftibinde exer* cct,quo pcccatricis naturæ noftræ fcoriam, uelut in camino aurum, magis ma giscp repurget.Paratum iftuduidereeftindeab ipfisadeo ecclefiac primor*-dijs, ex quo primu per Aegyptios,per folitudincs,per Cananæos,Madianitas Philiftæos, Babylonios -, Anriochos,per£p alios atque alios hoftçs continuisi lt;nbsp;fere perfccutionum uicibus,fuos explorauit. Nec admodum diftimilis,recen* tioris quoque ecclefiæ conditio habetur, quam diuina caftigatio primum pet fcribas Qi pharifæos,mox pér Cælàres Qi prócofules,perTurcas deinde,nunc per pfeudopontiticcs Qi falfo nomineepifcopos, diuexari hucufqucuoluin Sic uifum eft diuinæ clementiæ ecclefiâ luam in ordine, ac intra metas fuæ pro Icflionis continere, quam alio qui luxurians rcrum félicitas fortafte, imo fine dubio diflbluerct. Qiiam diu igitur peccatum in natura hærct, tam diu crux fanda abcflc ab ecclefîa non poteft,eommuni uitæ haud minus ferè,quàm re* nbsp;nbsp;' i

media funtmôtbis,neceflâria,ô^ faluraris. Non quôd diuina feucritas mifeiqs fiéærumnis noftris gaudeat : fed clcdiö illius,quû ecclefiâ dcfercre ftiam non irclit^miferam hoc pado, quàm nullâ omnino habere maluit. Illudcp eft quod in pfalmo s.sj mifericordia cius tot ante annos Dauidi promittitfore , his uer-bis inquicns’.Si dereliquerint filtf tui lege meâ,Sé in præceptis mcis non ambu laucrint.Siftatuta mea pro phanarint,«^ mandata m canon cuftodierint,uifita bo in uirga iniquitates,6é in uerbcribus peccata eorum.Mifericordiam autcm mcam non difpergam ab eis, neep mentiar in ueritate mea Séc.Sentimus hic fi dclis medici grauem quidem fed falutarem manüm, fecantis Qi urentis ,fed ita tarnen fecari præftiterat quàm prorfus non fanari morburh. Quemadmodum pie quidemAuguftinus, Vre, ihquit, feca, tunde hic dominepotius ^àm Auÿtüini ucx^ cum mundo pofthac peream. Quod fi morbis huiuifnodi uacare poflêt Chri* ftianorumuita,facilehæcmitefcerct medicinæ alperitas. Dighum profedo memoria hominum,ncc minus huicaccoinoduminftituto, quôd D. Cypria cypriâtiut. nus inclytus Chrifti Martyr de oftento fui temporis et periecuriohis,commcgt; li.epiß-4' moratlib. epift. quarto,epift.4. locû ucro ipfius etiam uerbis recenfere libuiù Nam illud, inquit,oftenfum eft:quôd federet paterfamilias, fedéntc fibi ad dexteramiuuene.Qui iuuenis anxius,Ô!^ eumquadam indfenatiônc fubtriftis maxillâ manu tenens, mœfto ihiltii fedebat. Alius uetô in finiftra parte conft* ftens rete portabat:quod fe mittere,ut circumftantem multitudinem capcret; minabatur.Et quum miraretur,quid hoc eflet,ille qui uidit: didum cft ci. luuc nem qui ad dexteram fie federet, contriftari,amp; dolcre quôd præccpta ftianon feruarentur.Illum uero in finiftra exultare,quôd fibi daretur occafio,ut à pâtre familias poteftatem fumeret (æuiendi. Hoéip prius longe oftenftim eft,quànt tempeftas uaftitatis huius oriretur. Etuidémusimplctum, quôd fucrat often-* fum: Vt dum domini præcepta côhtemnimus,dumdatælegis mandata (àluu n'anon tenemus, facultatem nocendi inimiais acciperct: Qiminus armatos;

minusep ad repugnandâ eautôs iàdu refis operirèt. Hæc illc ; quæ quoniâ ad ttitar noftr» inftifiîfiQiicra no medio enter p ertinebât, tîjdtus præterire nolufi

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ä iq Itaiç

V umpïimHmhunthifionxMttrtyrologitxlitfïUtniAntearinosc'ipÏHresaMitïtM^A.nglüiitquot;

tcnihacoctffionec^lnffiQsexpcïgefacerem-,utpertcclefiasilia! ffuA^qMfqjinpatYÙiidemfacerenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ j a

qHodnosinBiytannMnoflrufecimHS.Idquodeueniffeßcnndnmuotttmnoflrum^tumin Germofiiot ttonGenetMytnmetiaalibhin GAllicistGcrnMnieisetlttilicisnMryribnscoqnirendif^'i^'Audèo.N«“ qiieputiui poHhacfore-t guur nehementer mihi in hoc argumentigenere necejjè deincept foret ner-HOS intendere-,tnlt;iximè poil eMbÏAm Henrici ohÎAui lUißriß.principis tempeflAtem.gt;^tque ntinano tempor A ipJÀ ocium mihi vr dimißione Ad reliqiMftndiA riKA permitterent, quo in hetiori Aliquafcri beadi mAtertA uerjiiri Uceret. Sed incidit rurfus nefcio quofuto u4.nglire noftrte infelici etCAlAmitffo^ longépneîer expebÎAtionem nofirum MAriAiiA perficutio quinquenAlis gt;nbsp;it Aperfifcriptorem neceffi» rià jÎAgitAns, ut itixfcium An unquAW exoriturutfit, qui tot tuntAsq res exiguogtflAS tempùre, turn gTAuitAte infignes,uarietAte innumerAS-)AtrocitAteplufquAm trAgicAs^non dico orAtione e^flylo, pro rerum dignitAte explicAreffed enumerundo complebü omniA^ aut tingula perueßigundo inddgAre Atq, eriitre poterit, qua tAm uAriè difperfA perfecutionis huiufce tempeflus atq ruinAfuppeditAt. Nos etß cdugliA procul abfuiniuSyubi res certißime cognofiipotuif.ufi tumen tÄnglorum querundum Admi^ nicidistquum praß Are omniu non dubAtur, nihil tumen conuriin hßoria tum neceffariu non potui-’ mus. Ituqipnorem hune Vuicleuiunce hißorite librum^ium unie diu Argentina-) ut dixiiimpreffitm^ tumpoßeriorumtemporumperturbutiünibusconiungentesßriemrerumgeßurumaDucentisunnis perpetuAtuiThper continuus«tûtesudhune ffquediem deduximus^itu dißinblis hißori«purtibus, ut prioratdsVuicleuicuse^ HußianASrep)AdexortumD.MurtiniLutheri-)Completiutur.Secundu,Lu theripertHrbutißimA temporA udexitum régis Henrici 8 contineut. TertiS deindefitlionem Muriu* nu hecperfecutiopoßideut. lUud doluihin recognofiendis ißis er’ perpoliendts iußa nobis operum^ eitrumqj defuiJJè.Sic enint urgebunt cum temporum rutio,tum duopuriter Typogruphi^AlterBußlie-fis^qui lutine imprimeret,ulter Geneucnfis,qui GuUicAm etium huiushißori« editione efßugitubut»

RERVM IN ECCLE-SIA POSTREMIS HIS TEMPORb 'BVS GEST.dRfM, N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JL RV M Q_V E PER^

fan^fîoriimcpDdMaityrumàDucentïs Annisad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

' T S Tante Vuicleüi tcitipota nonnullos èxtitifïe èoriftaf,qüi in eadcni, in qua Vin'cleuus noftcr, caula palæftra^ elaboiu nint, quos cöntinuis tcmporibus fpin'tus fandlus nunquani j excitare deftitit in Ecclefijs, ad tiaducendos quotidie i'nua-1 ielcentesfeculicirores(inquafarra2incccnférttUr i'nhiftori Berengpdut, i arummonümentis)BcreilgariuSfubHcnncö3impefatore.

an. lop. Sei. Scotus,qui coloris Seûnguirlis ueritatem aufèrèbatSacramen-to, Bruno Andcgauenfis, Okleus fccundus, Valdenfès, Marfilius de Paduà^ ° loaiinès de Gartdünô,O}cchamus,cùm quibuidâ eius fcholæ alijsitamen cutri hi uel non ita nlultijUcl ianè obfcuri fint,nos 4 Vuicleuo hiftoriae narratïonenl deducemus, a ciiio prima cœpifle exordia uidetur uniuerfumhoc periecutio.' Guttdu^ nisincçndium. roft hos igitur,quos modo commemorauimus,diuinis aulpp no.ine. ctjsin haretiam prûfilijtmagnus ueritatis antiftes I.Vuiçleuus,infix'sTheögt; oecAmut logus, nzç minus in opini phÜoföphi« géûere exquifîtè uetlatgs ,^od non s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■’ ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■’ fôlinn

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fôlum ex do À'flîmis flliiis fc^tis, ac di'atribis, fèd ex Vualdcni etiam aeewv

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfius antagoritftæ confeflionc elucet, qui in epiftolàad pontifieem Marti

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num y, lê fopramodum ait obftupuiffè ad aflertiones eius praegrandes, amp;aa

r- xM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autoritàtum loca taxata cum uehementtjs rationumific enûn Vualdehus. Ex

tjs qui return iefiem ac tempora obleruarunt,conftathunc effloruiflê Vuick' uum J circa annum principauté apud nos Edouardo 3. Sic etenim ex G» Elt;io«4d«lt; Caxtono in Chrmiieis legimus. Anno, inquit, 1371. Rex Edouardus An^O' Anglor«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tértius in fuo parlamento adueriàbàtur cleroiHacreticorum uoceslibüi'

tertiuf, jçj. audiuit cum quibuidam è iîio confilio : Sgt;C finiftras opiniones fequebatuï aduerftis clerum:proptereâ fortunam ex tune aduerlam fenfit. Et mox:Ânno Domini 1572, ad Romanû ( inquit ) p ontiiîcem fcripfit, ne amplius intromit' tat aliquo modo infiio regno debcneficiorum referuationibus, amp;nbsp;diftributio nibuSjUt etiam epifeopi foi gaudeantlibertatepriftina, amp;nbsp;confirmentur àfuis metropolitaniSjUt olim retroaiSis temporibuSjamp;c, Tantum ille.Gætcrùm de articulo annorS non eft quôd hæc curiofitas magnoperenos habeatanxics. lUud modôeft extra omnern ambiguitatem, in corruptiffimorciiimhomi' numep ftatu,pariter ac deploratiffi'mis religionis tenebris,in lueem hune ptO' VMidfwfo«/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-e(qèid competere poteft, quod de Simone quondamOniæ»

por4' nbsp;nbsp;proferebât Ecclcfiafticus : Quafi ftellamatutina crat in medio ncbulæ,

quafi luna plena in diebus fois, amp;nbsp;quafi fol refulgens effulfit in templo Del' Hune itaep in modum rebus defoeratis perpetuo fuccürritDeus, feinperad' iutor in opportunitate, iuxta Pialmi uaticinium. Id nunquâ dilucidius quam in uergente hac Ecclefiæ lenecfla, hoc eft poftremis huius mundi temporibus cminuit, in quibus tam deprauatus rerum humanarum,tum maxime religio* nisftatus üidebatur,utficut apud medicos lethargùs, nihilo focus apudtheo-logos,res omnern humanam medelam exierat. Solum Ghrifti nomen reman' fit apud Chriftianos; at Chrifti uera ac effieax doeffrina tam erat plerifcpign®' ta, quant illius nomen receptum omnibus.De fide,de confolatione,de fine Ä ufo legis,de Chrifti officio,de noftra impotentia' de IpiritUj de peccati lao'W' dine, de uera Op erum p crfecftionc,dc gratia ac gratuita Chriftiani h ominisiit' ftificationeôi^ libertate,in quibus ceu cardine, fommanôftræ profoffionisuet titur,nulla tradebatur mentio.Theologia ad paucos, atque intra fcholas reda lt;fta,adargutias delapfo eft. Pro Paulo,pro Petro, Aquinas ac Scotus fucceB in manus hominum.MuUdus relido ipirituali Euangelicæ phflofophiænigf re,ad externas ceremonias ac humanas traditiunculas totus obftupuit. Inins omnes fore coftituebantur Chriftianæ perfedionis num eri,ex his omnis pen debat confoquendæ làlutis fiducia:hfs ita omnia tribuebantur, ut uix aliud in •templis .confpiciebat,in concionibus tradabatur,in uita agitabat, præter um ibraticas quaftiâ ceremonias ceremonq s cumulatas, nec un^ cumulâdi finis-‘^ihil populus colère docebatur,nifi quod uidebat,nihil fore uidês qüodnon colebat - Ecclefia fopraquàm dici poteft à germana ac Apoftolicadegcneßs , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inftitutione,nomen quidem rctinuit,at rem amifit, plulquàm in Phalaraifmô

coUapIâ, ubi Chrifti nmplicitas ac paupertas in tyrannidem uerià eftac fttfjP* turn uïtç.Pro dotibus Apoftolicis ac continuis laboribus,ignaùiaamp; airtbftin arripuit iàcerdotcs. Accedebant ad haec monachorum mille formte ac fiÆo' l)es,plane omnis fop erftitionis fominaria. Interim in Sacramentis quanta dc' prauatio, quàm horrendi abufos irrepferunt, dum fimulachrarerum acfym' bola pro rebus ipfis coïereiquæ^ ad memoriam duntaxat ftmt parata,eadem in adorationem conuertere cogebamur. Denicp in religione Chriftiananibn ufquàm fîneerum, nec lanum, quod non aliqua admifta uitiarat foperftifio» Turn quot laqueis, quot pediçis quotidie foccrefoentium ceremoniarum

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ftringebànùjr ad hbertatem rcdemptaeconfcientiæ, ut minimum irideripO'

tmt inter Chriftianifmum Qi. ludaifinum intereffè, nifi quod ludaeorurti fton paulo tolerabüior uifa feft conditio. Ex fontibus nihil petebatuf. Mens hÔmigt; num decrètis ac commentitijs ritibus,ceu naribuS citcumduccbatur Chriftia* na gens,quo uolebant pontificcs, no quo uolcbat Chriftus. Omnià cnonbus ac tenebris cdnfcrta conluiacpfunt. Necmirum,quû populus prophanuslon ge fubmotus à facrartjs myfticae fcripturac, tantum eahaurirc (àtis habuigquac a paftoribus tradebantur ,ricc qiricquam fere tradebant tj, quod non eRoma prefcdum eft, cuiufque pars aliqUa tcndebatad quacftum fuiordihis.Fidcs Chriftiana nihil aliud putabatur,qüàm ut cuique perfuaderetur, Chriftum all quando paffum, hoc eft, ut omnes id fcirenqquod necignotum eft daemonic bus.Hypocrifis pro mira pictate habebatur. Adeo omnes affïxi extemis litur gijs ducebantur,ut uix aliud fapcrent uel ipfi etiâ,qui abfolutiffimam fibi uen* dicabant huius philofophiae prôfeffîôncm.Qy od nec in plebaeis folutri dotfto ribus, fed SC in fummis Ecdefîàépümoribus uidere licuit, quorum omnis fere religio claudebatur in diebus, in cibis ; in ueftibus, aut rhctoricis fllis circum* ftantqs locorQ,rerum,ac perfonarum. Hine tot ueftiendi formas tot coloriiin ac ciborum diferimina*, tot locorum per egrinationes, quafi id agerclaeobus potuit CompoftcUae, quod no Chriftus poflet Cantuariæ, aut non idem eflet Deus ubique effieax,autnifipedibus quæfitus inuenirihaud'botttifletSic to tius anni fandimOnia ferè in quadragefimam transferebatur. Nulla terra fan-da erat nifi Paleftina, quâm corporeis ueftigij s calcauit Chriftus. Pro cruce , Hierofolimitana,non fecus ac pro unica maximacp fidei noftræ arce pugnaba tuv ab omnibus. Hacc quantas turbas, quantas tragoedias ci ebat apud omnes ChriftianaReip. ditiones,operaeprecium fueritrelida fuperiorumtempo-rum monumenta perlegere.Perinde quafiparum conftaret fidesEuangeli-caligneailla cruce deftituta, nunquam deftiterunt praefules Romani fenben-do ,monendó, Cxpoftulando, principum animos euocare ad belli matcriam, HincRicardiinuicftiftîmi regisfatfta inHierofolymS expeditio, quimoxco- Ricarii» dem captus itinere,ac Ctefari deditus, uix triginta marcarum millibus redimi Anglic potcrat. In cadem expeditioneFridericus Rom. Imperator auguftiftîmæuir- r«-tutis,inamnefubmerfusinterijtànno. «Sÿ.QtunôC Philippus Gallorûrexuix FnWfi« fine luculcntis damnis in patriam incolumis redijt.Tanti erat fandæ urbis cru ciscçrecuperatio.Hæcuna omnium ôculos,omnium mentes ac deuotioncm tcnuitjperindc ac fi nihil aliud,autnufquâ effet crux Chrifti, nifi quæ effet Hic rofolymis. Tanta huius ef at temporis fuperftitio, quacnilul fapiebat,nifi quac gaUÔtmw. externa fucrant : quumlongealtjs rationibus, altioribus myfterîjs ingreditut rcli^onis noftrac profeffio.Quid erat caufæ, cur Vrbanus fe dolore côficeret, quod Antiochia cum fanefta cruce è manibus Ghriftianorum amittercturf Sic pontijtx. enimreperimus inannalibus,quôdubi Hierofolymacumrege Guidoncôt umbertes crucc Domini in Sultani potcftatêrcdigerctur,Vrbanusrcigrauitatenimiü idus, curse magnitudinc occubuit. CuifucceffîtLambcrtus, qui Gregorius odauus dicitur, cuius inftinôu rcceptum eft à Cardinalibûs ,utabicras di* uiti)s et delitqs omnibus prçdicarcnt crucem Chrifti,et mcndicando omniuni primi acciperent crucem, ^osep praccedcrcnt in terram lerufalcm. Sic enim hab ent biftorisc uerba. Vnde baud obfcur è liquere poteft no ftupido ledlori, inquantam craffîtiem id temporis degenerauit fpiritualis dotftrinæEuangc* liesc cultus. laminbocipfo primatuRom. pontincis quanta caecitas QC caligo oriiiMtM cadem hsec inuoluit tempoTaî'Quafiucroadrcmiplam magnoperefaceret Rom^oiu Pétri ac Apoftolorû fucceffio ; Quid tefert in quo loco fed« aut non fcditPo trusj'Magisidreferqut quifcpftudeatpro uiriliPetri imitari corifeffioneffl.Ât que hic demS mihi gnefius uidetur fucceffor Pétri, aduerfus quem inferorum ponæno inualebunt^Q^odjfiinEuangelqsPêtxfls typtun geritEcdefiç eon

nitentis, quod omnium férc(ufffagqs rccéptum cfl,quid tum dcmcfitius jpn/ uataufurpationc ad unum id aftrïiïgerc, quod tantalatitudmead tammultoä pateacf AtfingcPctrücathcdramamp;cilïèRomæjfingeidêfeciflèAntfochist’ quid hic Petrilocus faecret ad remiffionem pcccatorö, adintcrprctationew Içripturæ jadligaridi amp;nbsp;foluendi claues t;' Quæ fi nohloci, led Spiritus fanc« fin|qpera,äc ßdei Chriftianæ, nimis profccQo iriepte ad Romanam fedem d' 4em quafiïnrra parjetes à nöbis reftringuntur:nifi nufquam fitfides,riufquäin Spiritus çnergia,prætcrquàm Romæ.QiudilIudretulen't,ubi Petrus inferuie bat fuo DominofNobis id quærendum porius,quainre Petrus fuo Domino approbatus fit : aut quamobrem irt nos ad idem brabium paritcr, eademqut uia,quatcnus fitum in nobis fucrif,enitamur.Quod fi Petro fingularc aliqnod indultum à Chrifto priuilegium fiilpicamur,quod nonidem cæteris item apo ftolis communicalumfitjidcp ob priuatum iiquem hominis affecfhim, cuinf modi multi in nobis döminantur affelt;fiiones;longè fallimur. Sin propter diri nam,fublimem ac expeditam eonfeffionem, quam Petrus non folus,fed unus omnium nomine expreflerat: iam no is qui in cathedram luccedit Petri, illico exprimitfidem Petri: fed quifquis proximo exprimit Petri fidem, quacunque fedet cathedra, merito Petri fuccefibr haberidus eft : fic^ lucceflbr eft,ut nihil tarnen hinc humani fplendoris ac gloriæ corroget. Fundbo eft, non gradu« miniftenu,nonmagifterium,apoftolatus. Qiremadmodünecinteripfos,opiquot; tior apoftolos ulla erat dignitatis aut loci prçminentia; fed una omnes mente, codem fpiritu,Domini,no fuum agebant nego tiü: fic ut qui minor inter iplôs foret, pluris haberetur apud Chriftum teftem. Qiiocirca SC hortïm fucceffio laudem quidem apud Deum, apud mundum uerô nullam dignitatem cmere batunQuo patfto enim,ut præclârè apudEufebium proconfiili refpondetPo Rcarpus, cummuridanis diuitrjs, aut terreno fàftigio cohæretillorum profefi* . - no,quipro Chrifto omnia habent pro derelidlis fAthorum temporumpon* tifiees nefeio qua ambitiônc ecclcfiafticâ funtftionem prorlus in mundanam politiam immutarunt,ut quemadmodurn princeps principi, ita pontifex pon tifid iure hæreditario in cathedram fuccedat,qui terrenis opibus, dC fatellitio, mundano more muniaturtqui^ fie fibi uendicet principatû, ut ad eum unuri omnisrerumpoteftasaefumma redeat. Caeterarum Ecclefiarum nihilualc* t bantpaftores,nifi quantum ab ipfo permittebatur.Solus hic non ecclefqs,lcd fiCregnispræfidebatomnibus. Solus terrorierat cuntftis:cteterisChriftimb niftris patum aut nihil tribüebatur. Ab uno pendebant ac petebantur omnia» Nufquam erat èxcommuniCàndi ius, nufquam relaxandi autoritas, nufquam , .,, interpretandi poteftas, nifi in Romana bafilica. In hac igitur tanta rerum pU' . -s turbatione ac confufilfimis ignorantiætenebris, cum nulla propemodûfcin' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cilla relitfta uideretur purioris aodfrinæ, exortus eft diuinis aufpicijs Vuidt'

uus hic, in quo primö uoluit Dominus mürtduin expergefacere, plus nimio humanarum traditionum fomnijs infepultum. Habetis igiturVuiclcüitem* pora.Nunc de conflitftu ac concertationibus,paucis accipite. Cum ergqb^ * »u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annes hic iarn diu Oxoniæ luftinuiflet th eologiæ profeflîonem, uidîfletcç ucquot;

tarnChrifti theoîo^iànffot pontificîjs ipurcitqs, tot monachorum fedis, tot ciTorum tenebris adulteratam,diüapudfedeliberans acdeplorans occulto cemitu publicam orbis infcitiamtpoftqnam diutius ferre nonpotuit, tandem luccurrendum putauitrebus fie periclitantibus.Ac quoniam fine magna pet' ,/ turbatione uidebattampericuloiamCamerinâtentarihaudpotuiifetnecfuh* . . tofeuelli polîè,quæ longa coniuetudine iam inueterata omnium animis irtfe' derant: paulatim fibi hoc negotium traeftandum exiftimauit, ficutille è cauda Itquina pilos euulfit. Itacp à minutiôribus exorlus, fic fibi aditum patefecitad IgStandiora, utprimû in /i wwît ac jffjetaphyfids tentaritaduerfarios, difputans . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deideis

de idæis, dé ampiiatione temporis,àc effe intelligibili cr^tÂ^yalî)Scç id gè* nùs baud itarnâ^ti moriiènti fubtilitatibus, qux tameh iiottiliftprscrnunir ent uiamdc gvauioribus difputaturo.lnijscrgo determinauitïiK.€nyngbainus Carmelita aducrfusVuicleuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ex bis initiis fadlus eft gradus ad altiorattandem iientuni ad Sacrattifentunl icücbarifticum,quainreplurimumuir pius defudauit,çiblice infeholis ftans, principaletn elfe fuamÇutloqucbatur^intcntion^ ntinbaéinàtôiaEo i eleftam reuocarét ab idololatria. Atqui boc ulcus tangi fine rnagno ôrbis do*? lore nequibat. Primumuniuerfamonaeborum ac mendicantii^ coUuuies in rabiem efferebatur, qui ccù crabrones aculeatis tnorfibus, miferum uhdique adortifunq tyjfiiT’ «ogm^quod aiutiq pro fuis dimicantes aris^clbaris potius. Poftbos turn facerdotes, triox épifeopi rétn capcifebat: pottremo quum neç borura potentia fatis uaïerc uidcbàtür aduerfus prorumpentem ueritatern,^ fulmenpontificis tanquamadtriarios concurfum eft.Hacc enim exttcma eUfc anebora folet iri iftiufmodi pr ó ceUis, ubi mOnàcborurh darnOrcs, ac pbarito* caimprobitas parum proficiunt Aduerfus hôs igitur tammultos,potcntiiu* mosœ aduerfarios,unus bic Vuicleuus cauiâm fuftinüit Sacramcnti latis ku* citer tum ex diuinisliteris ,tum exDôdtorû autoritatè,{ed maxime uctumd* rum.Namrec'cntiores ,hoc eft qui àmûle Chriftianm^fœpferunthocargù* mento reiecitquod dicer et poft hofee annos folutû eftebat^am.bx eo ton* porcmagis obnoxiam effe errotibùs humanamuitamt ftmpbciffimamuigere inferipturis ueritatemiadbanc amuffim cxcutienda quxcuncp Humana liint, tumpotiffimum quærccentioribus tjsannisbominum commenta prOdide* runtHsceœ caufa cft,curncotericos iftos Decr^iftas rcfpuctat, t^tntntnni* 2. xus feripturis aeprifeis feriptoribus ‘J ex ijs fortii^e aftrucns, inSacramcntô corporisquod/anccdebtatur,ncqràqunonfiftcrcacc.demrmEruWao^^ id eft,nonade(rc Gbriftum abfœ pane,quemadmodumuulgusid tempons fa cribculoïûfomniabàtQuac aût illius fuerint argumcnta,ne tam longa digte * ftoneledorem differamus, alio inbbrO tardius fortaffe,at opportunius,Chn* fto cb cedente,cxcquemùr .Veritas bic primumÇutuere apud Comic^ et) ôppidoquàmmacnû odiurti cociliàuit Vuieletm apudplero^,potilbm^ uerd mônacbos.aclaùtiorisfottunséPræfules. Cacterum prændio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EJoUiwiut

tiardi fatis àdbuc cbmunitus aduerfus borumrnOrfusaC impetus uidebatur, vukleui quoadRex uiueretQuanquam tarnen in büiuspôftremo anno wmpreben* jiHtöT. fusVuicleuus,perArcbiepifcopumCantimicnfc«n,mftigaitte ^ti

filentium adadus eft,præfente duceLancaftriæ,8lt;D.Heruicô c eo _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vmùI fiz

rûnaausbicprocerumquorundâpatrocWilcntiobauddiut^ocftufus.v«u^^^ Tandem ubi abreptusRex eft,fucceffitinbabenas re^iRicar^s c pos, circa annum 1577. cuius animum natura alioqui gcncrou quam ceflabat Gregorius pontifex,per literas,perEpifcopos,per taTcadperfequendumVuicleuum,ciusque commilitoncs. Exemplar cpüto* lîcetiamnum extat adRegemfcriptac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

pontifice a.d RjchArdùtn Angl.regem conJeripM^ adper/èquendumKuicleiMm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;_

lt;honiVcum,confucuituirosproducCTC diuinaruinfcriptur arum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feien _

Tts, qui non foïumpropriôs ptacceptis falutaribùs inftituchant, dirigetoan Ihdiuinoïumfemûammîü^datoïumtVediniupcs cuxningàiti tordis

RERVH-IN ECCLÈSIA dtnCjpluritriOnimfidc dignoru fuggeftione percepimus,IoanncmjVuïdeyff reëloi'ê Ecclefiae de Lutteruuorth JLincol. diœc facræ paginæ prpreflôré, uti namhonmagiftrum crrorum, in fllam nçphandam ÔC abommabilcm proni» pifîe demendam, quôd nônuîlas propoRierit conçlufioncs plena? crronbus, manifeftamh^efîm conrinentes,quac ftatumtod'usEcclefiac fubuerterc encruarenituntw:quarum^ aliquac,licet quibufdammutaris terminis, fol tireuidentur perueißis opinloncs, amp;nbsp;docfbinamxndodam damnatacmemo* riacMarfilij de Padua, amp;nbsp;Ioannis de Gauduno : quorum lib er per fœlidsrccot dationis loannem papam zz, pratdcceflbrem noftri^reprobatus cxitit,^ d«n natus, Ô!^e,

Audiftibadenus,cordate^Lcdior,incuIàtum Vuicleuum à pontifice.NirnC âccipe rationes nbsp;argumêta,quibus iUû apud Regem refutanSequitur: Gum

»ta(çucnerabiles fratres noftn', Archiepifc.Cantuar.amp; epifLondinenfis,àno bis mandatum accepcrunt,præfatum loannem autoritäre noftra capiendiS^ çarccribus mancipandij eius^ confelïionem ad nos tranlmittcndi, fi in pfo* iccutione huius negorij nofcantur fauore SC auxiïio tuo indigercmaicftate»' tuam,quemadmôdum et tui progenitores inclyti,catholicæ hdci,cuius inhac partercs agitur,iemper côfueueruntefleamp;praecipuizelatores :rcquirimus, dcprecamur attente, qiîatenus ob reuerentiam Deijdidbe fidei ÔC Apofto' Ijcæ ïedîs,amp; noflrum intuitû,digncris præfatis Archiepifcopo amp;nbsp;epilc.aiijslt;îp quihuiufinodi negotium prolequuntur,in ipla profecutione tui fauoris 8éaU ^ij patrocinium cxhibere.Proindc prætcr humanæ laudis præconium, diup nae retributionis praemium,noftram ÔC didlae fedis gratiam amp;nbsp;beneuolentiani adepturus ampliorem. Dat.Romae apud Sgt; Mariam maiorera.u.K. lunij.An* nopontificatusnoftri7» 1373.

Hæc firmamenta font amp;nbsp;robora argumentorû, quibus Cfiriftianam fidcm tuentur Apoftolici pontifices: quibus cp orbï perliiadct incendium hominum acfratrS,quos ipfi maleuolo titulo hgreticos, nos ueromartyres appellamus' Mandamus,requirimus,6lt; uolumus.Quid ratio quacriturfftat pro rationeiKi iuntas. Qyicquid Papa pronunciat,ho c eft,quicquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tariti id

ïïemo fit tam impudenter çontumax,qui aufit femel îwî.xut'. At quifucccdunC in uicem Apoftoloru, apoftolico ipiritu ac manfoetudine, cum tratribus rc conucniebat,reputantes fecum iuxta confilium Euangelicum, cuius nâMPî Ipiritus. Qiiicquid licet extcrno iudici,aut in prophana caula, quicquid oliin licuit tyrannis apud ethnicos, quicquid infuper ueteris tcftamenti pontiHd' bus:non id ftatim côpetit in noui tcftamenti miniftros, qui longe alium haufc rût ipiritûjipfius uiddicet qui ex fe difccre iubebat quôdmitis efiet ÔC humilia corde.Meminiilêigitur addecet iftos quahtumlibet Apoftolorufocceffioß^ fc iadiitenqnon folum miniftros fele efle,fed cuius etiam miniftri fint.Nonh» biturum fc pro perito choraule dixit Tfiemiftocles,qui caneret prætcr numt' ^os; neçfccus iftisuidendum eli,ne ingerendafondlionc aliter feattempt' rêt,qüàm ad eius regulæ harmoniâ quam profitctur. Etfi ter maximus crat hg retiens Vuicleuus; ubi hoc didicit Ro.pontifex,uinculis ftringere,carceribus ac ui opprimer e,ac ignibus perfe^i, quem adhuc nuUo probabili argumen» to refutauitjCuius^ no fan's fortafle cauiam habebat cognitam f Tot libres la tine fcriptos edidit in lucem 1. Vuicleuus:qui fi parum orthodox! uidcrentuf» quanto foerat apoftolica ciuilitate dignius, rem prius cum homine communi care, aut inter dotftos (quoad licuerat) tranfigere,'',iàltem officn erat, fortifo jerrores fcrijpturis,hón ui reuincere. Gerte apud Regem,tantum^ principal’» tam tem ere accuforc, cuius âcculàtionis nuilam tu cauiam aut non poflis, aut pon uelis afferre,infoetæ ac barbaricæ cuiufdam immani taris iridetur, ac kui' faus principum fnaieftatc ûhpudêt» abutentiSt £t tarnen ifti (y t nihil p^det)

GE ST A R. V M ' C OM ME NT A R 1 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

uidcripoftalantApoftolorum fucceffores,a quorutnoribus éxempiis^nort minus diffident,quàm diftat à nobis India,Hâereticiim hominem,inquit Paugt; lus, poft unam amp;nbsp;alteraadmonitionê deuita. At quotufquiftp Apoltolorum hseretieum hominem, quantumuis haereticum,conftrinxit unquam uinculis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

carceribus mancipauiqredegit in cinerest’ Quafi uero parum per fe potes eC» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fct ueritasjàut Ghriftus ueritatis aflertor,ni uineulis,aut crucibus ad cohercêgt; dos haereticos iuuarctur.Paulus ecclefiafticum paftorê Apoftolicis ptçceptis imbuenSjintcr caetera habet ad Timotheum : Porro feruS Domini non opoigt; lèt pugnare,fed placidü efle erga omnes, propenftim ad docendum, tolerantem malos, cum manfuetu dine erudientem, no folum errore autimperitia fc-dult;ftos,fedeos(inquit)quiobfiftunt,fiquadodetillisDeuspoenitenti^ad - -cognofccndum ueritatem.Etrurfiis adTitum fcribens,Vt fit potens^aiqcon-tradicêtesreuincere.Qiio patftor'Armis, ferrOj ac truculentiafNon aibitror» Scdarmisac potentiafpiritus,feduerbo Dei,fed’tplt;At(/''lt;«lt;rx«Ä/«'r« vynkvva-». Aliud eft cummundanis principibus belh'gerari pro iurepopuli : adiud derc* ligionis caufa difputare in Ecclcftj s Dei. Fateor deuitandum efle hæreticum hominem iuxtaPauli uocem.Sed aliud eft deuitare,aliud pro hæretico extin-guèreinnocctem' Qiii femel att^ itcrum admonitus in errore perftat, dignus cft quem uitatum ab omnibus, career inacceflus cxcludat à bonorum contu* bcrnio. Sed qui, ego feiä errorê efle,nifi tu meliora adduxeris lam unde hoc; barbarica: feritatis exem plum manauit in Chriftianam hierarchiam j ut quem pontifwij lion folum argumentis nullis deuiceris,fcd ne femel quidê admonueris, hunc modo reumcat ilico ad capitis fuppliciumrapias, rion ab aliud,nifi quod tibi hæreticus uidea hxrffe;. turc’At qui tam cQnfidêter de aliéna pronunciat hçrefi,huic peropus eft cofta re prius,quæ fit uera fidei lynccritas. Alioqui fi fatis id cuiep efle debet, quod fibi cuiuftpblanditur alfecftusipericulum eflèpoteft, ne quodludæis olim ac* cideraqquicùm Chriftuutfedueftorem crucifigere uoluerint,profedu(ftóre cruciftxeruntftliumDei: idem Ói2iftis ufuucniat,utinperfequendis hæreticis; Pip!|l*ow«{» ipfi foli omniü maxime fiant hæretici. lam multi funt quos hue incitât naturae wdxwm bicre/ feuitia,uelftoliditas,aùt inanis fuperftitio-.qui cùm haud ferè plus uident in qs rebus,quàmlufeiofiin coloribus,mirû tarnen quanto fupercilio pronunciant dehæreticis, Atepintérim hifunt,qui falli,eiTare ac decipi no poflunt,nec cui-quam fas eftadhumani iudicîj cenfurahorum exigere placita. O miferam là-tisEccleflæconditionem,poftquam ficinuriius nütuacrcnutu pendetuni-uerfus populi Chriftiani ftatus,ut quicquid homuncionis unius indoiftiputi-do cerebro placeat,autfedus;id cuneftis raortalibus arripiendum, ad hoc om^ nisnoftra accomodanda eft ac formanda religio. At quid hoc aliüd eft,quàm ut religio Chriftiadhominê,nonhomines adreligionem fe componantf Cac terum reli(fto pontifice,redeo iam ad Vuicleuu. Qui etfi(ut diximus)pet Epi . fcopos óóPontificcs filere coaiftus fit, fic tarnen compriminonpotuitueritaj tisuehcmenti^quinpofteamulto impotentius eruperit.Nalt;ftusigiturVüi-deuusfauentium aliquotprocerumfuffragia,itcrumaggrediturinplèbêfua afpergere dogmata. Iterum adfunt pharifacorum phalanges, miris tragcedqs tumultuantes,ut fit,aduerfus emicantêEuangeltj lucem.Nec hic interimPort tifexdeeftfuis pattibus,mmquam defiftcnsbullisac literis horum cuocarc animos, fuo alio qui ingenio fatis infanientes ♦ Extant huius Epiftolantm penes me exemplarianonnuUa t fed in quibus praeter uim meram, minaSjï ac bullas uerb orum, nihil continebatur. His ergo literis animati, partim in-* fuper priuata facuitiaftimulati Archiepifcópus CantUar, reliquien epifcopij mirum, quanta confidentia ante concilium mum prouinciale püblicitus pro* fiubanwr, fenecprccibuscuiufquam, nccmüiis villis, wd muneribusab-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... b' »4^^ ■ dwei

duci ucllci qttó minus, éain cairiàj ftricjam rigidam^ iuftitiam fequcrcn* tur, Ëtiamfi uel capitis imminerct periculum » Màgnifica profedo poUicita-tioamp;rédàifiiüftitiâhâncrccîHs finibus définirent» Verum has molitiones, E^eoporum et fortitüdincm tantam Epifcóporum,minima o ccafione enerauit Dominus, d»jiip4U con/ aduèfius quem nihil ualênthumani confiln décréta.Appetente fiquidem exa minationis diecum exäulicis proceribus Ludouicus quidam Clyfordusin* adEpilcópoSjUetaretnequidcontraloannemhiinc iententialiterdifi c yjordus. . tantó errore concuflas illorum criftas referunt, ut in annalibus faâi dicàntUr lièlüt homo non habéns in ore fuo redargutiones. Accedebat ludiqüôdcùmepifcopifimulcum Vuicleuo infacellum Archiepifcopiiam . . Cortuçhitcntlambetijirrumpentesilico ciues acplebaniLondincnfeSjUCfba ^o^^‘''de ó nbsp;nbsp;nbsp;Vuicleuo faccre,intcrtUrbatO nonnihil coneflio, non dubitabant.HisrC'

^tcrcedintes* óêtafionibusadiutus Vuicleuuspofthabitam protcftationcm,nonita ‘ magnö fe labore expediüit è tendiculis epifcoporum,anno ijyy.Eius protefta tionis huiufinodi üerba fucrunt.

ÎSÎ principio proteftor publicè,ficut iæpe feci quod propono 8^ uolo ex W' I tocorde meo,mediante Dei gratia,effê intégré Chriftianus,8C quadiüman' feritinmehalitus profite«' atque défendere quantum lufficio legem Chrifti-Et quodfi ex ignör5tia,uel quacunep alia caUlain ifto defecero, rogo Deunt mèum de uenta. Et nunc prout tune reuo co,atcp retradlo fiibmittens me hU' militer correófioni fanc4:æ matris Ecclefiæ. EtqüiäperpucrOs reportataeft fententià fidei,quam in fcholis amp;nbsp;alibi, ac mâgis per pueros etiâ ufque ad Ro' manam curiam deportata. Ideô ne chariffîmi fcanddifenturinmc,uolo in fera pris dare fententiam ex qua impètitus firm. Qiram uolo ufque ad mortem dcgt; fendcrè.Sicut credo omnés Chriftianos debere,ièdipecialitcrRomannpongt; tificc,8^ cæteros iàcëf dotes Ecclefiæ.Intelligo autèm conclufiones ad fenfunt SCrnôdûm loquendi (criptUræamp;fàndorum dodlôrû,quem paratusfiimex' pônérë,Sd dato quod fiintfidei Cotrariæ,üolo ipfos paratiffîmèreuocarc.Lon ^m hic foret conclufiones hüiuslibelliomnespereenfere * Sed propte«^ ram ac fingularem in eis Utilitàtem, hon putaui (Amice lelt;fior) mihi commit' tendum,ut bréuitaris qüàm cômmodi tui uiderer ftudiofior.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CONCLŸSIONIS I. rVlCLEVl CON-

, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;K«»-.» t 3« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^entttep^cOpoYumaluiuotLimbetic'xhibita. 1377.

’3’^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Otum genus humanum concurrentium citra Chriftum, non habet poK'

T ftatem ordinandi fimpliciter,ut Petrus amp;nbsp;omne genus fiium dominetur inperpetuum politicèfiiper mundum patet ex fide feripturæ. Qui^ oportet omnem ciuilitatem ceflàre in finali iudicio,». Cor. t $, Vbi Apoftolus îoquens de die iudicrj, ita feribit: Demum finis ubi tradiderit regnû Deo amp;nbsp;patri, euni cuacuaueritomnem principatum,etpoteftatem,ctuirtutem.Qui ergo credit carnis refinTdrioncm,credit ôd himc articulum,'quum amplius no erit exaflio uelconuerfiofecularis.Nemoigiturhabetpoteftatem ordinandicontrâde' çretum Domini in hac parte.

Deusnonpoteftdarchomini proie,amp;hacrcdibusfirisin perpctuumd* uile dominium .Pro iftq firmo, quod in perpetuum fiimitur pro prié,0^ femo* fe,more Ecclefiae orantis,ut trinitarifit gloria nunc amp;nbsp;in perpetuum, Sumo k cundo, quod ciuile domimum intelligitur formaliter pro illo quod quis dum ter dominetur. Et tertio, quod fitlocutio de Dei potenria ordinata, uel reuc' latainfcripturis diuinis,^ tuncconclufioifta fequitur expriore. Loquefl' doauremde Deipotentia äbfolutä,uidcturmultisprobabilc,quodpomilt; QUS non pQteftcontinuareaetcmalitcr uiationemiponfie fuae,eo quod tunc

fraüdarct eam à pràcmio : aut côrpon.diabolt jniuftè dtfferrc diüre^oehain,' qaammerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Chartæ humanitùs inucntæ de hæreditate perpétua furtt impoflîbiles. Ifta 5 crgofuitlateralitcr di (fia uni dotftori magniHcanti Chartas honiinum,fcriptu* japrofeffionis Ghriftianæ poftpofita. Melius,inquam,foret defenfioniôC ex-pofitionifcripturæ attendere, cùnrmultæ huiulmodt chartse font impofobi-IcsrGoncedo conclufioncm, cùrn multae chartæ affirment de multis exhærc- ’ ■ datis ôC mortuis inteftatè quoddantureisprofe amp;hæredibus fois in perpetuum charta diuina.Quod cùm obuiet ordinationidiuinæ,non oportet.cano nizarc Chartas fingulas,fcripturam fidei contemnendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Qiiilibet exiftens in gratia gratiHcante finalitcr, non folû habet ius ad rem,- 4 fed pro fuo tempore ius in re 1 up er omnia bona Dei. Patet ex Hde fcripturac fatis famofè,Matth. 14. Ame dico uobis,foper omnia bonafoa,amp;c.iunlt;flo illo apoftoliRom.8. Deus proprio filio fuo nonpepercit,fedpro nobis omnibus tradiditillum-.quomodo,inquit,non cumipfo omnianobis donauit/Tres er? go primç conclufiones imprimunt mundialibus fidem Chrifti,ne fubmergan tur in pclagofeculi, tranfeuntis cum coneupifeentia eius : SC quarta allicitad amorcmDei,quidtlcxitnosadtotucraSdiuit{as. -

Homo poteft tantum miniftratoriè dare tam naturali filio,quàm filio.imita $ tionis, temporale dominium uel donum in quibufdam 5C æternumïmplici-tum.Patctpcr illudLuc.ö.Menforambonam amp;nbsp;eonfertam, ÔC coagitatam ôt fuperfluentem,dabunt in finum ueftrS. Et quod folum miniftratione, ex ho c patet, quo d non licet puro uiatori dare aliquid nifi tanquam minifterio D ci, fob eius autoritäre, iuxtaillud apoftoli, t$. Dico autemlefom Ghriftum minigt; ftrumfiiiffc j amp;c. Non ergo erubefcat eius.uicarius fungi minifterio ecclefiæi quum fit u'el deheat efte feruus feruorum Dei. Nam determinatio à modo lo? qucndifan(fla:fcriptuvæ,Ôlt;faftus feculârisdo'minqcumprurienteftilofecu-lari, uidetur mihi.difponere adblafphemiam SC extofteritiâ antichrifti’.fpeciaA liter ft ueritates facræ ïcripturæ reputenturlolium.,fidei Chriftiante contrariuj ab illis capitaneis, qui praefomunt quod deer eto eorum in omni mater ia fidei oportet Itarc, quantum cunch ignari fueripit fidei fcripturaru. Sic enim poftet cue concurfos ad Curiam, ad emendu damnationê fcripturae facracj tanquanj hæreticæ,2lt;difpofittonem contra articulos fidei Chriftianac;

Si Deus effidomiin temporales poffithtlegitime ac meritorie auferrebc»-. hafortuhlt;e abÉcclefia delinquenteiPro iftp fommo, quddloquamur. dêpof*. fe,utloquitur fcriptura retfiiftima et fummè autentica,Matth.3?Potehs eft Do minus delapidibus iftis fufeitare filios Abrahæ,. Concedo igitur confequen- • * tiam correlatiuam primo articulo fidei. Nam fiDeuseft,ipfe eft omnipoA tens 5 Sc fi fic* ipfe poteft dare dominis feeularibus huiufmodi poteftatem r ÔÔ per confcquenSjipfepoteft meritorie SC legitime ficutihuiuimodipotefta-te. Sed ne conclrnio fit ex confequente impeftinens, oftendi quod domi-tritemporales poteftatemhabent fubtrahendifoas elecmofynas coUatasECf* defix, ipfa illi s eleemolynis abutente : quo d talis ablatio in cafo for Ct fpiri^ tuale opus mifericordix, faluahs animam à gehenna, 06 impetrans utranque beatitudinem. Collatio uero-talis Eeclefixprxdi(fla,,uelcontraTeligionctn quam Chriftus inftituit,releùat corpus à temporali miferia,tanquam eleemo-fYnacorpöralis.Etutuidetur,ficutdotatiOpptefteftejoccafiobcatitudinis,ric uerifimilius ablatio. Dixi tarnen, quddhoc non licctfaccre nifi autoritatcEci defixyih defeeftu fpiritualis prxpofiti, SC in eafo in quo cccleftafticus eôrtipfo endusfuetitàftdedeuius,2lt;inutilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Scimus ciuodnon eft poft'ibile,ut uicarius Chrifti pure exbuUis fois,del ex 7. fois cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ud

inhabflitct. Patet ex fidc fcrfpturaî, qua credit ccclcfia quod oportet ownê h J bilitationem hominis primo à Deo procedere.NuUus autem Chrifti habet in ifto poteftatem, nifi uicaric, in nomine Domini notificare Ecdcfiæ» que Dèus habilitatJdéô fi quicquam fticit no uicariè nomine Domini, propter opus founî praccogitat autörê,eft luciferina praciumptio, cum t. Cot» Î.dicat Chriftus in. iiio apóltolo:Omnisnoftra fufficientia ex Deo eft.

* Non eft poffibile hominem excómmunicari ad foi damnS, nifi excorn®'^' nicctur primo ô^prindpaliter â femetipfo.Patet quod omnis talis excomn”!' nicadoiapit excOmmunicati deteriorationem. Sednemo potcftfecundin” Chryfoftomum,amp;fcripturam facram deterioràri, rufi lædatur per peccatum, , quod oportet trahcrc orignem à peccante. Nam meritoria fofpcnfio hoiW' nis à Sacramentis ÔC ingreliü Ecclefiæ,non eft excommunicatio,nifî aEqin’uO' cè.Et quantum ad rationem menti,eft prius ab excommunicato,quàm à Chu fti uiC2rio excommuhicante, Nemo enim ad fin damnum excommunicatur, finohpcr pectatum fobtrahens diuinumfobfidium, ut patet,Ela-yj», Iniquité tes ueftræ diuiferùnt inter uos amp;nbsp;Deum ueftrum.

■ Nemo debet nifi in caufàDei excommunicare,fofpcndcrc,intcrdiccfc,u« iecundum quameuncp cenforam ecclefiafticamuindicando procedere. Patet ex hoc,quod nemo debet uindieftam cxpetere,nifi in cauia iufticiæ,crgo cofl' cludo. Cûm ex peccato originatur omnis talis punitio, omne uerô peccatiin’ fit in Deum, iuxta illud pfalmi yo, Tibi foli peccaui : patet quod nemo, nifi a« uîndicandam Deiiniuriam debet ad punitioncm talem procedere. Nam fidc fcripturæ,nèmodebetuinditftam capere,nififocundum rationem, fit iniuriaDeo foo, rationem perfonalis iniuriæremittcndo, ut patet ex ptï' cepto ChriftûMat. is: Si peccauerit in te frater tuus, dimitte ei uîip ad feptua' giesfeptics,

’ ® Ex iftis patet décima coclufio, quod maleditftio ueî excommunicatio non ligat fimpliciter,nifi de quanto fertur in adueriàrium legis Dei:patct fie,Talis maledirfionon ligatquoadDeum,nifide quantoligatus offenditinlcgOJ” foam,fcd non ligat fimplicitcr,nifi de quanto ligauerit quoad Défît ergo con; cludo. Si enim Deus iuftificat, quis eft qui condemnett' Deus autem non of fenditur,nifi foerit prop ter aduerfantiam legis foæ. Et ifti articuli fidei gt;uuant, ut Icx Chrifti fit charior, tarnen ipfam oportet efie rationc dirigentem in quo^

' libct proceflulegitimo, amp;nbsp;ut fides feripturæ ad Romanos i2,melius impri’O^' tur. Noriuofinetipfôs defendentes charilT. fed date locum irae. Scriptum*^*'' cnimtMihi uindieftam amp;nbsp;ego retribuam.

, * * nbsp;nbsp;Non eft exemplata poteftas à Chrifto fois difeipulis cxcomunicandi wO'

dttum,præctpuè propter negation em temporalium,fed è co tra. Patet exhoc quod Chriftus dicithonoremDci amp;Ecclefiacutilitatcmanteperfönaleeoin' modum ,^uelnegationem temporahùm praeferendum .Etfecundapars patet per ucrbumLuc.9,ubi prohibuit difcipulos foos,uolentes ignem dccœloo^ fcendcre,ad excommunicandum infidcles,iniuftc detinentes à Chrifto et fin’ diieipulis bonafoa.NeftitiSjinquit, cuius fitis fpiritusr'filius enim hominisuo' nitfaluare animas hominum,no perdere. Vnde conclufio catholicaeft, q«0“ non licet Chrifti uicario excommunicarc proximum, nifi propter amoro”» quo plus fibi afFicitur,quâm omnibus temporalibus huius mundi. Et patetn« gatiua conclufio induÂuaac perducensad impoflîbile, quod tune ruilfttirt Chrifto,eft,6ifnon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

1X nbsp;nbsp;Difcipuli Chrifti non habent poteftatem éxigéndi côadione ciuiii,tànp^

ralia per ccnfiiras.Patct de apoftoliSjSC altjs Chrifti difdpulis,idip ad dotitio' riem Ecclefiæ,qui in quantalibet magna egeftate fidelium,non exercuerfîtny iwfinodipoteftatesjfed hofiati funf,Kcundumkgem Dd, QC deuotum»^'

' hb° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod benediiftio duibs Luc, ai, fuit difcipub's Ghri*

Non eft poflibile de Dei potentia abibluta quod ft Papatlcl aliqiris Chri i} itianus praetendit, quOuis modo b'gare uel foluere eo ipfo fic foluit uel li^c* Fatét zx hoc,quod omni's Chriftianus poftet in hoc errate defornifter ab uc* cieliatn'umphante. Tunc animo non ligaretuelfolueret, utprætendit: ergo non po teft efte,quôd ft prétendit (é ligate uel foluere, ita facit. Vnde uidetur hanc poteftatem fibi, foret ipfe homo peccati, de quo a.

1 heft.z-fcribitur: Qiiod in templo Dei fedeat, Qc oftendat fe tanqua fit Deus» Credere debcmus,quôd tunc folum ligatuel foluit fimplex Chrifti uica- ’4 lege Chrifti. Patet ex hoc,quod omnis pote* Iras Qirifti uicarqiblum tunc eft in effedu légitima, quando benepladto ca-pitis fccclefiic regulatur.

Hoc credi debetcatholice, quodquilibctfaccrdos ordinatus rite, fecundS po^^eftatem ^ecundum quam poteft lacram enta quaebbet ininiitiare:amp; per conièquens, fibi confeflum Je quocuntp peccato cotriturn abfoluerc. Patet ex hoc, quod poteftates ordinum in quibüfcunc^ fàcerdoti* bus Chrifti fiint æquales : ut déclarât Hugo a de Sacramentis. Aliquae tarnen poteftates inferiorum facerdotum nunc iunt rationabibter in fubft^riareftri dæ,5c abas in ultimo neceftitatis arriculo furitlaxatae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Licetrcgibusincafibuslidtisaiure,aufcrre temporabaauirisccclefiaftp cis, ipfis habituabter abutentibus. Patet de ratione pofita in y conclufionc, Nam ad opera maiora mifericordiç,dominis temporîlibus macis feciiia,fun£ ipfi amplius obb'gati. Sed foretin cafti maior eleemofyna, atcpfacflius domi* nium temporale, iubtraherc eleemofyna fuam ab aedibcatione ad gehennam per eins abufura, quam dotare didam eleemofynam ad fubfidium corporale, ergo conclude. Vnde fecundum legem tripbeem fpecificatur iftafententia» Prima eft lex ciuibs decoliatione corrodq, coUatione to. Si clericus,inquic lexjueluti epifeopus, uel abbas,habens beneficium à rege datum,non folum* modo perfonæ,fed Écclefiac, ipfiim propter culpam fiiam perdat, co uiuentc ad regem pcrtincat : poft mortem uero clerici ad fucceftbrem reuertatur. Sc* cunda eftlex canönica,itf. q. ubi fic dicitunFilqs acnepotibus, fiChoneftiori* bus propinquis eius, qui conftruxit uel di taint Ecclefiam, licitum fit hanc ha* here folcrtiam,ut fi facerdotem aliquem ex collatis rebus defraudare praeuidc tint, aut honefta conuentione compefcant, aut cpifeopo uel iudici corrfgen-genda denundent.Quod fi epifeopus firerit negligcns, dicatur metropolita* no:amp; tertio,in eorum negligentia deb et,utdicit canon, regis auribUs intima* ri.Nec credo id fingibile, At quid regi dcnuncient, nifi ut ipfe corredionem adhibeatfNec dubium quin corredio regi pertinentior, atep falubrior in hac parte forct,bonorum, quorum ipfe capitalis dominus, fiibtradio proportio* nabteraddebdum,TertiaeftlexEuarig.iThefrj,ubiApoftolus ficfcribit; Cum cfTemus apud uos,hoc denunciabamus uobis,quohiam fi quis non uulc operari,nonmanducet. lus ergo naturae licenriat habentes regnorum guber* nacula ,redificare abufus temporalium, qui praecipuè deftruerentregnafua*

Siue Domini temporales, fiuc quicuntp alij dotauerintEcclefiam tempo* 17 ralibus,licet cis in cafuauferre temporaliamedicinaliter, ad cauendum pecca ta, non obftante excommunicatione, uel alia cenfura ecclefiaftica, cum non nififob cOnditione implicita flint donata. Patet ex hoc, qiiod per fe conditio eonfequensad donationembonorum Ecclefiaceft,ut hônorctur Deus,Si Ecclefiaædificetur.Qiiac condiao fi defueri^fuccedentefe,pàtct quod périt c ticului

tjfuliïs donätioftis i per confcquens Domipus dans dccmolÿnatnreÂfic» rc debet errorein gt;nbsp;Excommunicatio autem non debet obftare iuftioæ corn* plemento.ûina fie poflèt clerus per excommum'eationem praeparatohe con quirere totum mundum.

- »8 ’EccIcfialb'cuSiamp;etiâRom.pontifèxpotcftlegïtimèàïubteôb's corripiS^J^ UtiKtatemEcclefiaf, tam à clen'cis,quàm à laici's accuûri.Prima pars patct,co quod omnis,tail's ecelefiafticus frater peccabilïs eft, ÔC per eonlequcs cxlegc correptionis fraternæ.MattaS.Si peccauen'tin quæcûcpjaffîftente depoffîbiH öpp ortunitatc^deb et eum corriperc, amp;nbsp;p er idem, fi adfricrit obfrinata dcfai' fio prauitatis haerericac, ucl altcrius peccatiurgentis adipirituale damnum Ec cleliæ, debet in cafu penes iuperiores accufàri ad finem, ut ex eius correptio* ' ne periculum caueatur.Sic cnim reprehenius eft Petrus à Paulo Gal.î. ô^mul taeperfonæ irreguläres per imperatores depofiti, ut narrat Caftrenfisin fua polychronica li.y.Ecclelia enim eft fupra iftum pontificem. ideo dicere,quocl iftenondebet corripi,nifiàDeo,quomodocun® peccauerit,uideturmâii ï'mpliçare, quod fit iupraEccIeftamfponlàmChrifti. Chriftus enimiïcetim* peccabilis uf^Hn't efle iubietftus principibus, etiam in ablatione iuorum ton« pôralium,ut patetjMat.iy/

• Jftas conclufiones dixerim ut granum fidei frparatum à palca qua igm'tur irigratUm lolium,quod poft florem ruboris uindilt;ftç fœtentis,parat pabulunt contra feripturam fidei antichri'fto» Cuius infallibilè eft fignum, quod regnet in clero uenenum luciferinum,iuperbia confiftertS in libidine dominand», - cuiUs eoniunx terrenorum cupiditas concreet filios diaboli, extindis fîlijs cuangelicæ paupertatis. Indicium uerô huius propaginis patet ex hoc, quod multi etiam filtj paupertatis dégénérés fouentloquendo,uel tacendo pattern lucifcrfnon ual entes feu uolentes, aut non aud entes propter fernen hominis peccati iniedû in cordibus, aut timorem feruilem,de amiffionetemporaliuffl ftare pro euangelica paupertate.

Hæc erant capita conclufionum epifeopis hoc tempore à Vuicleuo exhi* bita^Qiiibus aut non ledis autnon intellelt;ftis,illi neftio quo pâtfto mitefeen' pirtriljt« tesliberam hutc demiflîonem indulferant. Pofthaec ftatim obijt Gregorius pontifex. Cuius mors non parum fœlix Vuicleuo fuerat.Mox huius ponti'' Rom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obitum ilico excepit ingens, ôd fatale diflîdium, inter Romanû, ôd GaUiquot;

c«M Plt;lt;ô(jm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;papam.Quod fchïfma ferè ad annos triginta perdurauit, non finema*

gnis utrincp tragœdqs, ac hominûftrage. Qirin amp;nbsp;apud Anglos id temporis cruêta fatis diflentio infra trienniû oborta, inter plebeios amp;nbsp;patritios,Renipgt; Simo AreWep. non dicendis motibus perturbauit. In quo tumultu Archiepifeopus Can» tr«rtlt;;4»j. nbsp;nbsp;nbsp;tuar.depraehenfus à rufticis capite truncatus eft Symon de Sutburia, in cuius

deinde uicem fubîjt Guiliel.Courtneus, qui nihilo 6C ipiè fegnius obibatfuas partes in debellandis hæreticis. Interca tamenoccultis incrementis quotidie fe proferebant,maiôrescp uires cotraxerant partes Vuicieuianæ,donee Guit Bntortutoxo/ quidam BcrtonusOxoniæ,ut appellant,Procancellarius circa dominiaiu «i« citnetlU- tjsojCius Academiæpracfeifturam tenuit. Qui conuocatis adfe otftododori* bus monafticis, alqscp quatuor : cum reliquorum fuorum confènfuhterisap' pofito figillo publico,cuidgabat edi(ftü,fingulis eius fcholac denunclans,gra* uiffîma® interminans, ne quis deinceps Vuicleuianis aflertoribus fefe adiurt gcret. Vuicleuo ip fi poft triduanam admonitionem canonicam, Ut uocabat, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔC peremptoriä, ni refipifeeret, parit er cum cæteris eius fautofibus uniuerßs,

' incarcerationemacexcommunicationemmaioremcomminabatur» - - ° ’ nbsp;nbsp;nbsp;QiiodubiVuicleuusintellexcrat,licet in hoc cancellarq mandate nihil uigt;

derer quod fententiamfuam, ut aiebat,infringeret)maluit tarne ad régis mais ftatem ,rçli(ftis Papa: ac ecclcfiafticorö ceetibwsj appellare, Sed interueniens ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lan*

G E S T AR V H C OH H B S T A R I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ uHrtftrûé

Lancaftriæ Duxprohîbebat,nequidrerum huiufi-nodi pofthac inccptarct quinpotius iudicio ac cenfuraèordinarij fe dederet. Vnde Vuicleuus inter an guftias utrinoR, ceurntet cv/xtt A«yct(/la2 conftitütus, denuo foi dogrnatis ex i bere confeffiônem adadus eftnn qu v^vum ipfam afperitatem,uerborum in-uolucvis,acmolliorilcnocinio, quoaddabatur,tempèrauit,quo ica uei a^ ïios uelmitinavet, ùel cluderet. Sequente deinde anno ( qui erat »382 ) itwuin iitdifto concilio Londini per GuiL Gantuar.iubetur adeue Vuicleut^. rccç minime prætereundumuideturdiuinæ commonitiqnis oitentum. oi^e-gatis ftquidcm cum Aïchiepifcopo iùffraganeis, alijstp theo ogiæ o on* bus,ac iuris utriufcn confokis,fimul cum glomerata^terculorum,ac cucu 10 num manu,qui de Vuicleuilibris, ac totaillafeôa effent delibctatun. n apudDominicanosLondinifefeadaufpicandumne^otium,ledm 1 _ P’lt; Terræmotuî

cq s collegerât,in ipfo Dunftani die,à prandio,eadcmcp hora qua rem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bora mm»

furi effent fccunda, infolitus ac terribilis terrac motus uniueriam p erua it gliam.Vnde exfoffraganeis nonnullitanquamfiniftriominismterpretatione deterritiab inccepto negotio defiftendum cenfoerunt. At Archiep. mi itiac, imó malitiæ potius dux audacior,quam prudentior,longe in diuerlum inter* prerans quodacciderat, delapfos foorum animos infofcepto milituto conhr* mat perfortiter. Qui demum excuffis non ad facros fcri]^turae canones, icd ad priuatos affeâus,aut adbumana commentaVuicleui coclufionibus quafoa fimpliciter hæreticas, alias femierroneas,no nullas irr eligioias,^ can a o as, parumchRomanasenunciauit:dequibusmoxinfra(uolenteGari o)p ma, quüdearticulis a^inSvnodo codemnatisrefercmus.Accedebat porroadter ræmotûbunc, que dixi,aliud nee minus fpédlàbileDei portentuffimodo ue* rûfuit,quodabloan.Huffi aduerfartjs ferebatur.Qrii inter cçteraaccufationis

, nbsp;nbsp;capita in concilio Conftantienfqbocilli obidcerunt, palam cum de y m clœo

dixiffe apudpopulum, quódin Anglia, quum multi mon ƒbi,SC urn U odto* resintemplo quodatri conueniffént cótraloannemVuiclcuum ^diiputatun, ilico oftiumEcclefiæ fulmine ruptum effet, ita ut aduerfarij aegr e line incom* modo elaberentur.Hoc etfiab aduerfarqsHuffô obieôum eilet,nee ulqimm, quod feio, inbiftoria conftet: tarnen quum id ille neque inbciatus lit, nee li dv xcriqfruftrauifos fit dixiffe,non putauiprorfosreliquendum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r-A

Eiufdemfidei amp;Ó illud eft quód de V uicleuo commemoratur a quiqtndam,i niliil enim praeter auditumbabeo,quod decumbente exmorbo Londini Vut cleuo ,fobingreffi ad eum fraterculi nonnulli monendi ^atia, multa apu cum deEcclefiacatbolica,decBerroribusfois agnofcendis,acde ponti ce, deblateraffent .Vuicleuus autemindignitate,fimul ÖCabforditateren^ com motus ,ingentifpiritufefe èledlo attollcns,illud ePfal. us.recitat t Nonmo* riarfcduiuam,ÖCnarrabo operaDominiÖCc. Quodfitam uerum it,quam à quibufdamrefertm ,foblimem quendam in co uiro fpiritus ardorem decla* rat,fopracommunem nàtmæacinfirmitatis bumanae conditionem. oedad condufiones denuo reuertamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

COVCLF^IOZVE^ PR.0 H^ERET ICIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æ.

^VbftantiapanisMaterialis etuinimanetpoft couiccrationeminfacratncn. * toaltaris.

Accidetianb manent fine fobiedlo in code factameto poftcofccrationcm» ® Qiiod Cbriftus nonfitinfactamento altaris idcnticc,uere,SC tealitcr inpto 5 priapcrfonacorporali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quodbcpifcopusuelfacerdos fitinpeccatomortalino ordinat,conncit, 4 »iccbaptifat.

Ï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' R Ë R V M I N ' E C C L E SI 'A

® Qtiod noh eft foftdatum in Euangclio,quôd Chriftus miflàm ofd/nauit» 'l Si Papa fit præfcitus ac malus homo,ac per confequens membrum diabo' li,nonhabetpotéftatem fuperRdeles Chrifti ab aliquo fibidatam, nififortea Cæamp;re.

8 . Qiiôd poft Vrbànu (î non eft aliquis recipiendus in Papam, fed uiucnduffl eftmore Græcorum,fob legibus proprijs.

P nbsp;nbsp;nbsp;Qiiôd eft contraferipturam, quod uiri Ecclefiaftici habeant poffèflîonc*

« O nbsp;nbsp;Quôd nullus prælatus deb et aliquem excommunicate gt;nbsp;nifi prius feiat ip'

« » nbsp;nbsp;Qiiôd fie excommunicans ex hoc fit hæreticus,uel excommunicatus.

t » nbsp;nbsp;Qiiôd prælatus excommunicans clericum,qui appellairit ad regem,et coii

13 nbsp;nbsp;Quôd iih qui dimittût prædicarc,feu audire uerbum Dei, uel Euangclimn

prædicare propter excommunicationem,font excommunicati, amp;nbsp;in dieiudi* cij traditores Dei habebuntur.

* 4 nbsp;nbsp;Qiiôd liceat alicui,etiam diacono, uel presbytero prædicare uerbum Dei,

» ƒ '■ Qiiôdnullus eft epifeopus, nullus eft prælatus in Ecclefia Dei, dum eftiii .^„.peccato mortali.

Item quôd Domini temporales poffont ad arbitrium eorum, auferre bona temporaliaab Ecclefiafticis,habitualiter delinquentibus.

17 nbsp;nbsp;nbsp;Qiiód decimæ font puræ Eleemofynæ, amp;nbsp;quôd parochiani pofitintpro

I ^quot;■^tem, quod ipeciales orationes applicatæ uni perlbnæ per prælatos,uel relt giofos, non plus profont eidem perfonæ, quàm orationes generales, cæteris paribus eidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Damnatishis ergo conclufiônibus inconcilio terræmotus ( ut appell^ Vuicleuus; datum eft in mandatis Rob. Ryggæo, ut eius minifterio publice per Academiam diuulgetur conclufionû damnatio. At canccllarius propen* fior,ut uidebatur, in partes Vuicleuianas, fauit, quod potuit,ueritatis incolu* mitati,multa diffimulans,atcp indulgens, promouensep fimul pro oportiinita té laborantem Euangelij caufam. Sicubi incidéret ut habendæ eflènt concio' nes multitudini,rem potius committebat ijs,quos in VuicleuS rcfcierataddi' (ftiores.Inter quos,cuidamRepyngtono delegata eft ea tempeftate prædican di prouincia,in ipfo corporis fefto,ubi inter multa hæc prodidilTe fertur.

» Quicuncprecommendat Papam,uelEpifcopos,ante Dominos tempot^* • les,facit contra fcripturamfacram.

* nbsp;nbsp;Item quod Mag.VicIeuus eft doeftor maxime catholicus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■

çramçntoaltan’s,quàmtotaEcclefîaDeitenet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Qnod opinio ipûus de facramcntoakaris effet ucriffnnà, Inperaratione deniepinhanefententiam dimilitpopuïum» In dôârinain^t fpeculatiua,cuiufmodi eft materia de facramêto altaris,p(5 nâ euftodiâ ori meo,donéC D eus aliter illuftrauerit uel inftruxerit corda cleyi.

Oltibus rebus exafperatüs Archipontifex iterum colleôo magiftrorum-COctu,acGcrfiri iuffit Ry ggxum Cancellarium,ftmulcp ptocuratores l.Hunte* HUHtemdnntM ntanum,ÔC Gualt. Dakhumunà cum altero M. Brytuello, in quosfeptem fu* Déchus pr» fpiciones,feueuidentiaS,utappellaremaluit,intentabat,conuiaurus eosVui clcuianæfadlionis.llli pritmtm tergiuerfando,cxcurando,ac ambiguis uerbo* rum fenftbus,elabi enitentes: cùm id non fucceder et, fententiam tandem fimgt; pli citer probt cri co gcbantur,fa(S:a prius prOteftatiottt,in qua,inuiti concedes bant cuntff as illas concluffones inteïligendo eas,utuerbafonant,uclbaErcti* casuclerroneas.Cancéllariusaduolutis gcnibusueniamapprecaùs,intérccC fione epifeopi V uinto. impetrat immunitatem,fub hac tarnen dimiffùs lege, utdomûreuerfusinitaper Academiaminquifitioné compefcerct,quofcun^ VuicleuiHcrfordi ,Repyngtoni,Aftoni, aut Bednamireperirctfautores ,fu ntuldamnatas Vuicleui concluffones in fummo templo publicam, cç^ens ad purgationcm,aut abiurationem impnlffs, ff quos huic nadlus effet tactioni affines.Cui quuin Cancellarius tucinint,id fe mort^metu minime audere refpondcret,Ciuid,inquit Archipontifex, Adeon Oxonia ergo haerefeœn fautrixcft,ubiueritascatholicapublicarinec|ueatt' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amu.

Poftridicread confflium delataper Archipracfulem, demum a rCgio tuaccepit inmandatis cancellariüs,nt Archiepifeopi mandatum qua^ob* nixiffimè cxequcrctur. Cum bismandatis domum redit cancellarius. miim» potentius odiainter partes gliCcereeœpcrunt. Atqui religioffs poûffimum infenff infeftiip omnes rcddcbâtur,quibushic quiequid excitatum eff trago:-„Hcnr.Crom-diarum,ccuautoribus,unice imputabatur. Interhos quidamerat Henricus Crompeiusmonachus Ciffertienffs theologiæ èandidatus, qui poftea feos poftulatus eft ab epifeopis .Is quia id tempons hæreticos eft aulusloffar^ dosappellare,abaôibusfuis (ut cumfcholisloquar) publice lulpenditur per cancellarium.Profeftus isilicoLondinum,q^uerclam Archiepilcopoluam ccUuru acccï cxpönit, conffiio régis.Vnde iterum accerfftus cancellarius cum procura^ ptui ante pr* toribus,régis^conffliinomine,fed pontificftinftinAu,nouaaccepitman' f« «• data,adinucftigandos,perfequendoscphîcreticos.lbi PhilipP: epyngtonus bCNic.Herfordusclàmadmonitipercancellarium,ilicoad . oannem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuUdhx.

caftriaeDucemfereccperunt.Sedabillorepulffadcenfuram^ rcncpi P.^ ab equis,quodaiunt,adaffnoBfuntrelegati. Verum deqsalias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

deVuicleuo fitfatftum nihil certi conftat,niff cxValdenô co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Vuiclfwi

Cuiusipfeagebatpaftorem, obdormiuitin Dominq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i . n vuiciewi« poft

amcnKra™phanfaiinfepdfcndoCteifto,neqaafo^^^^^^ Chriftus fh fuis no moritur,quantumuis ifti non inuiuos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

tuosdefxuiantphalarides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Op«rlt;t

ScïipferatVuicleuushicopufculac6ptoâ,cmxOxomxan.i4 o n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i vmcleui

ô:acôffagrâTüt,preffdêtc câcellario AbffateSalopie.Nec n n gi , exu^U» amp;:inBolmiaperSubincumArchiepiftopûPragenfemcoquifftaf^^^ «ninaVuicleuiadincendiû. Quæ fupra 200 ab co cobufta icun P'i c0fcripta,bullisaureis,tegumentiscRprecioffsornataautore e . Y nbsp;nbsp;»

I.BitInw. laude dignus cft I. Balæus, cuius' cxquifitiffima cura, ac inueftigarione ew' ôum eft,ut non modo tituli ac argumenta librorum,fed ôC monumcnta,ut a** dio, nonnulla umdicentur è tenebris : uirncc bac folum parte deftudijsifl^' lïonbus benemcntus. Inter caetera non præteriemus filentio epiftolamhuW^ quandamad Vrbanum tfmiflàm.Anno i384.in quafèpurgat, quôdiuflûsRo mam appellere non ucnerit,expofita ftmul breuifidei ftiae conIeffione.Exein' plar epiftolae fie habet.

GAudeo plane detegere cuicunquefidem meam quam tenco,8(f Ipcci^K' ter Rom.pontifici. Oyia fiippono, quôd fit orthodoxa, ipfe Hdc meai” humiliter confirmabit,SC fi fit erronea emendàbit.Suppono autê, quôdEuan gelium Chn'fti fit corpus legis Dei Chriftum autem, qui Euahgelium iUu“ immediate dederat,credo elfeuerum Deum,amp;uerum hominem, 6Óin hoc, legem Euangclij omnes partes feripturæ alias excedentem.Suppono iterum, quod Rom.pontifex cùm fummus Chrifti üicarius in terris fît, ad illam lcgcgt;]’ Euangelq inter niantes maxime obligatur. Maioritas enim inter Chrifti chR^' pulos non penes magnitudinem mundanam, fed penes Chrifti imitation«^ in moribus menfiiratur Iterû ex ifto cordelegis domini,patenter elicio, quod Chriftus fuit pro tempore huius uiationis,homo pauperrimus,omncm domi P(ip4 tjwtfnuînationemmundanâ abqciens,patetperfidem Euangeltj,Matth.8,062Cof.s-imitandus. nbsp;nbsp;nbsp;Ex iftis communiter elicio, quôd nec ipfîim Papam,nec aliquem fancftonini

debet fidelis aliquis imitari,nifî de quanto ipfe imitatus fuerit Domina lefum Chriftum. Nam Petrus filij Zebedei cupiêdo dignitatem mundanam coh' traiftam imitationem reliquerant: Ideô nonfuntin iftis errorthus imitandi. Ex iftis elicio tanquam concilium, quôd Papa dimittat feculari brachio dowi nium temporde, amp;nbsp;ad hoc clerum fuum effïcaciter exhortetur.Sic enim Clm ftus fecit, fighanter per fixOs apoftolos.Si autem in iftis errauero, uolo hump liter etiam per mortem, ft oporteat, cmendäri. Et ft in perfona propria ad uO' turn potero laborarc, uellem praefentiam Rom. pontificis humilitcr uifitórC' Sed Dominus me neceftitauit ad co'ntrarium,0d cOmmuniter me docuit,plns Deo quamhominibusobedire. Cùm autem Dominus dederit Papænolfio inftindlus iuftos EuangelicOs, rogare debemus, quôd inftindus illi non per fiibdolum concilium extinguâtur, nec quôd Papaaut Cardinales aiiquid age re contra legem Domini moueantur. Igitur rogamus Deum noftrum cuiuf libet creaturæ quôd ftc excitet Papam noftrum Vrbanum ö ut increpcrat,uf imitetur cum clerofuo etiaminmoribus Dominum leftim Chriftum,utipn cfficaciter doceant populum in hoc fidefiter ipfos imitari. Et rogemus fpecia^ liter Papam noftrû à maligno conftlio præferuari: quôd iterum cognofeimus, quôd inimici homines domeftici eius. Et Dominus non permittetnos tenta' ri iupraid quod poflumus,multo plus à nulla creaturarequirit, ut facial quod non poteft. Cum ilia fit patens conditio antichrifti.

Nec illud for tafle cognitionc indignum, quodRicardo 2 Anglisc Regiû» primô regni fui anno ab illo feifeitanti reipondifle dicitur Vuicleuus,

QVæfttûaute eft utrum Regnum Angliæpoflît legitime,iininente nC' ceffitate fiiæ defenftonis theiaurS regni détinere, ne deferatur ad exter ros,etiâ Domino Papa fob poena cenforarS, 6^ Uirtute obedientiæ hoc peten te. Vuideuus.Relitfto uiris peritis quid dici debet in iftamateria,fecunduius canonicûjfocundu fos Angliæ, ucl ciuiletfolu reftat perfoadere parte affiimati

nonpoteftuendiearctbefaurumbuiuSiÜnetituloelecmofYnæ,2lt;perconle* quens fub forma operum mifericordiæ,feGundum régulas cbaritatis. ^d cel* me debet omnino in cafu pofito,titulus eleemofynx, ergo oC ius tbelauruTn tegninoftrineccffitatefuppôlitauendicandi. Cum enim omnis chantas met* pit à feipfa, non effet opus charitatis ,fed fatuitatis mandar c cleemmynas re* gui ad extcros,ipfo reattOjprctextu ilffus eléemoiwç fuccumbete.Qyod au* tem oportet elecmofvnam fundarc titulum ChrilH uicmqs in tédemptione tetnporaliùm ,exhocpatet, quOdCbriftus caputEcclefiæ, quem omnesfa* cerdotes Chriftianidebent imitari,uixitele€mofynüdeuotarummuhsram, utpatetLucæy, s.Efuriuit enim ÔCfitiuit ,bofp es fuit, Galias egel^tes Imti* nuiqncdutn in membris.fed in pro pria p er fona, ficut teftatur Ap Oltolus Co* tinth.8,ita dicens ‘.Pro uobis egenusfadfus eft,ut illius irvopiauos diuttcs el* fctis.Vndc ih prima dotatione Ecclefix, quiconque clerici temporaliahw e* bant,fecundumformam per pCtuæ eleemofynx,ficut tam chart3e,quam nicæ cOnteftantur.VndebcatusBernardus declaransfecurrdo libroadhii* gcnium,quddnon poteft cxiurc fucceffronis uicariefanôiPctriuendicarc-lecularedominium,itafcribittCiuodfiloannesalloqueretUr îpfumPapam, ficutBernardusBugenium,nunquid creditur patienteracceptaretÆftout BèriwraiM4 alia tibiucndices, fed non apoftolicoiure.Quomodoautem potuitiftetibi E,ug«niwrt». 'darèquodnÓhabuitc'quOdhabuitbocdedit,follicitudinemfuperEcclelias.

Nunquid dominationemc' Audi ipfum : N ecp dominantes Ç inquit ) in clcro, fed forma fatffi grèms.Btire diétumfolahumilitate putes,non etiamueritatc, ubxDômini eft inBuangelio.Rcges gentium dominâtur eorum tuos autern nonftc.Planèautcmapoftolisinterdiciturdominàtus,ergo ôCtuufurpar^ù* des f AutDominus apoftolatum, aut ApoftolicusDominatumplane ab ai* tertrtro prohiberis,fiutruncçbàbereuelis,perdes utrunque . Alioqui non te exceptumputes deifto numero,dequibusDéusfiequeritur.lpnre^auc* Tunt,fednon exmc.Principes éxtitèrunt, Sô ego noncognoui. lamfinne do* minio regnar e iuuat ,babes gloriam, fed non apudDeum, At fi interdiftum tcnemus,audiamusedilt;ftUm’.Quimaioreftueftrum,àit,ftatficutminor‘.ÔC quiprxccftbr eft,ficut quiminiftrat .Porma Apoftolica efthxC’.Dominatio ° inter dicituY,indicitur miniftratio.Bxqs uerbishuius bcatiffimifanôi, quem colitBcclefia,patct,quodDominùs Papanonbabet poteftatem occupandi bonaBcdcfix,utDominus ,fedtanquamminiftaator ,2lt;pauperumprocu* rator .Etutinam illud faftuofum crementum dominationis, quam uendicat ifta fedes,nonfitpraeambulumuiamprxparans antichrifto.Confiât quidem exEuangelio,quod Chriftus fua paupertate ,bUmilitatc, ÔC pafftone iniutix votenûm fc-conquifiuitfdiosregnifui-Ethunc credobeatùBcmardu,lib.?,adEugcnrunt clep«,libidode Tic alloquûNuftum übiucftcnumtantuiûàfof tónfdojficttthbiii^c dóminandi. »ninlt;nd«.

Hæc Vuiclcuiis, pwctcr midta id genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ hic brcuitatis

præcidimus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

VuideuuS hic,ctri in uita. lt;:oplures ^uiffimos^ pcipeflus fit aduerlano^ nullos uirulcnriorcs,quàm ex cœtu Ecclefiaftico Habebat idem tamenôt Cliffordus, jjQjjQj angelos nonnulloS, uiros nonfolum ex infimorum forte j fed aulit» stunus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pollêtes aliqtiot.Inter quos ex equeftri hi referuntur, lo. Çleubous,

lieuiliu^Mon/ Ludouicus Clyffordus, Ric.Sturius,Tho. Latimerus^Guillielmus NcuüusJ» gt;nbsp;tacutut^ Montacutus, qui cunëlas in Ecclefîa fua imagines démoli tus eft. Accedebat Cornes salsbu^ amp;his Comes Salsburiehfis, in quo fâtis atrodternotatum eft, quodinmort^ riettfis. confcflîoncmacfacramentum^taris papifticiindigniusrefpuerc uidebatur.

!• Northam/ Dein. Io. de N or thamp tonia, praetor Londinenfis, quem ferunt inftindu V ul ptortMi. cleui(qui hoc temp ore Londini acgrotabat)in fornicarios ac adulteros eiusa MoiorLw/ uitatjSjfummo dedecorc aeexquifitiflîmis probrisonuftos,tamacriterani' maduertiflèjUt non i)s modo qui p eccarunt pudorem,fed QC exteris peccandi mctumfercuniuerfîsincuteret.Pracclarumprofelt;ftô exemplum pgtoriæftue ruexetn j.jtatis.Quodfipari, cumofficioadiuncfta,uigilantiaimitatiefrent,autnunc imitarentur maiores noflxi, inculpatius equidem, ut opinor,cum Chriftianp' rum moribus agerctur: fimul QC fatalem hanc malorum ten^eftatcm,quibiô tam miferè hodie concutitur Angliae Imp.aut nonincidi{iêmus,autadhuc propelleremus.Nunc uero dum augurtjs attenduntPrincipes,Epilcopiïvf^ yfcVBfTijambitione infaniut Theologi, o ccidutur prophetæ, magnates lafduwt, conniuentmagiftratus,uulgus in omnem ruit licentiam,ftupra,rcpudia,adul' teria,auaritia, fraus, temulentia,contentio, crapula, ufura, periuria,cumofflid deniœuitiorum fegete, uelut effradis clauftris, qua data porta ruunnquidffli rum, fi luxatis undicp reip.compagibus, ruinâm demùm ac 'srttvoMÿçMv fpedb' re omnia uideanturfAtœhacftenus fatis opinor malis miferijsœ cdodiédi'df cimus,quid fît in manus Domini incidere,quid fît abuti Euâgehoipfîus.Tew pus nunc poftulat,ut pertæfî corruptelas noftras, iram Dei uertamus tandem in miferiGordiâ.Id fiet,fî uita in melius corre(fta,uitia in uirtutes ipfî pnuscom mutabimus.Veràm hac de ré alius erit (Chrifto permittête) diflerendilocus. D-CoMmw. Nunc adfiiutorcs Vuicleui redeamus:quibus præterea accenfetur D. Cobh» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus,qui aperte profîteri auditus eft,qüemadmodu ex Vualdeno autorc coU'

ftat, peccatS fe nunquam ex animo odifle,priufquam Vuicleui dodhinab^Ç imbueretur.Atcp hi primarij quidem omnes. Nec deerant etiam apudignob} Oxom^t Vu'/ les,qui dogmata illius obnixius propugnarentrfèdpotiffîmàm Oxonienfes/ cfcM aj^ores, quibus nuUus tamê fine aliquo ftigmâte immimis euafit, quin ad palinodiau* aut fit adaeftus turpitcr,aut ad ignem crudeliter adiudicatus.

f C de Herfordo Repyngtono fuprà infp crfimus quaedam. Nunc hic lO'' eus admonct,ut hiftoriam altius plenius^ repetitam perfèquamur. quan* quam ne hic quidem fàtis licebit indulgere prolixitati.Non enim locos tradhi mus commîmes, fed catalogum feribimus, ubi de omnibus potius quàm oiuf Kcrßrdus, niadicendumfit. Herfordus ergo hic quum diu amp;ueret,fouerctcp Vuicleui partes,primüm in firfpicionerti uenit apud aduerfârioscmox ubi liberius pfo^ teri cœperat quçdam,quç ad defenfîonem Vuicleui tendebant,hincinfeibo' res iam illi Carmelite acreligiofôrum ordines reddin’, nonpaucas impcgsbît herefes exipfîus excérptas fermonibus, ac in certamformam per notariûsrc' dadïas,opera cuiufdam Petri Stokifei Carmelitçmt hoc hominum genus fein peradlitesac clamores accincftumeft,quafî um' huicofficionatum,alioqi^* prorfùs inutile. Huiufmodi quiddam de aranearum natura tradunt phyfioi‘’lt; gi,quôd hac quicquid fît inhçïbjs letiferumjexuguni^ ac inuenenura conuef*

tunt. Ât cûcüïliones ifti,hôc nomine,omnes araneas antecedtint,qui non fo* lum ; quod inhomine eft p eflimum uenantur ac ïodüht t fed ex opinionibus ogaoJl?|àT«is,fchifmata conficiunt,ac hærefes.T anta eft arris ptocEuitas, natura ùbiàdiuuat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Demumanno iî8x,euenitutNicolaô puUice incœmiterio FridefuUidâc ftrmocinandû effet adplebe'm,Peftum crat affcnftonis.Hic iterumHerfordo noùâ intèntantùr fchifmata, qtîo d publicitus Vuidetxû tucri auftis fît : uirum ftdutnjbonumacinnocentertïi.lamcpappetebatfeftum Corporis, quo die, diximus,expelt;ftabaturRcpYtigtoniconcio.EratbiccanonicusLiceftrenUs,- RcpmgJç»* . iamœprimumgradurrtfeceratadDotftoratum, quo tempore concionemad ”***• Braclenfes quandambabuit,ob quampbarifseis inuifus, fufpeétuscp reddeba tur » Cætcrum ob ingentj niucum quendam, qüem omnibus ubicp præ fc tu-Ut,cuinpaïicomitatummôdeftiâ,candorem,uelfuperauit,ueltcfflperaUitccr te hanc NemefimmoxcR in D o ÔOratum publie! theâtri appr obarione ado p tatus eft. Qui fimul atcß iam fumptaD O (ftoris p erforia, in feenam tandem,fa-*

• bulamfaltaturus,prdmihc(^pitprotinusbene cælatum ac diflimulaturnirtgc niumpïoderc,publicè atteftatus,V uicleuurn fè in ômni rnatetiamorali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

furum.Dereuero facvamentariaPytbagorifareuelle, donecÔominus afnaV-fet clcri animos.Hunc ergo BabYlonq,quumbreui concionaturumintell^e rant,fubuerentes,neulcerareligionis nonfatis ciuiliterpertricaret,cuïtt Ar-ebiepifeopo Cantuarienfi cgerunt,utbocipfó die ^fub condone Philippi, inpublico totius colleiftxuniuerfitatis confeffu, ConclunOnes Vüicleui,pri-uatim condemnattc,publicè diffamarêtur.Satis aftutum cömrhcntumpi^id tarnen butnana aftutiapollerct aduerfus conftlium Domini. Bretriter,Data res cftPet.Stokvfeo Hictriarius crat pfeudofacerdotummiles, ac unicus gal P.StobfciK at bnæfiliusalbx. Simulói datæliteræad cancellarium,utiis patrocinio fuo ad^ .cfignant« effetPeno,inpublicarSiscbcluftombus.Procanccllariuscrathocteinpore-pJ^rum. (utpï3ediximus)Rob.Ryggxus,quiocculte,fedfedulo,quicqmdpotuit,ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

nitebaturinpromoucndaeuangelp caufadsacceptis Aïcbiepffcoptlitens,ft-mul intebeda Carmelitæ impia molitione, maior em in modum exacerbatus eft in frater culum,expoftulans cum eo,fuicp fimilibus, nee immerito, de per-turbato uniuêrfttatisftatü ,quodcR per cos,pïiuilegia,acimmunitiesbuius fcbolat eneruari dicerev. affirmas nee Bpitcopo nee Arcbiepilcopo u^cruni-ucrfttatèmillam imperium,ne inbxrcns quidem aétione,mturum. Demum habita deliberatione,Cancellarius cum procuratoribus,aliiscp regittibus, oc nonrégentibus,aperte nee diffimulantcrdidritabat,nullofcpa(ftoCarmclitx inbocnegocioaffuturum. Quidmultis C Confeenditad conoonemPbilip* ) ) pus.Vbi inter csetetabacc prxcipuè futorio atratnentö notauffmt. Qtmd aU c«- n nbsp;nbsp;(v.

lercrctDominos temporales debere priusrccommendariinfennonibus^ Papam ,uclBpifcopos.Deinde quoddux Dancaftriacmultum^acrn caula, affieerctur,üellctcp iftiufmodi quofcunep in clientelam complecti: praeter alia quç in VuiclèUilaudem,ac defenffonem attiî^ebantur.

Bxada demum condone,Philippus fe inBccleffam rrideluuidaiccepi^ ftipatus amicis quibufdam Ç utep inimici inffmulabant ') teÔe fub ueftibus 00 armatis.Carmelitamctumartyrii, non auVusprorepere, fefe intra tcrtiplialy-lum continuit. Caneellarius,8lt;Pbilippus in aedis proftibulo (efe cxcipientes ruauiter,dimiffa condone,r ccefferut ad fua. Nec patuaibdelætiria per totam academiam ex ea condone confequuta eft .Nee interim conquidcit irrequie* tus Carmclita,fedprimumper commcntaria,totamrei gcftêfericm Arebiepi fcopo exponit,fuapericula exaggeraqimpîôratô ipffusfubndiô, nihil prætct mittens,quo Archiepffcopi animum,fatis fuanatura effenieVcentcm, ceit lt;!leocaminum,poffetexdtarc^ Adbacc pofttriduumjipfcminas,aehaeYeles ■ quot;nbsp;’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d fpirans*

Ipfrans, gladiatono fpiritu, uiam in fcholas afFecfiat, probatimls(fimufisp*!i' cet ) Papa S£ epifcopos oportcre ante dominos temporales recomniendarir Hçc dum magno conatu,(èd mâiori rifu agit in fcholis frater de Carmelo,afô tus per literas ad ArchiepifcopumLondinum proficifritur.Necmora. Scqui tur Canccllarius cum Brytuuello,purgaturus fe amp;nbsp;fixos, contra Pétri crimina* tiones. Examinati deinde de conclufionibus damnatis, confentiunt tandem, digne dwnnatas eiïè- Cancellarius uero dccontemptu literarum accufatus, quum refellendo no erat, fuppliciter flexis genibus ueniam petij t. Quam dc' mum opera ( ut diximus ) Vuintonienfis, licet ægrè, quum exoraffêt, ac dc' î tnum dimittcrctur jcum mandatis quibufdam, ac iuipenfionc hæreticorum, • - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatim Philippe» amp;nbsp;Herfordo excoiîiunicationis mandatum exponit. Illi inox

ad Ducem Lancaftriæ confugiunt,præfidif caufà. Adiunt ilico pontificij,uc' lutiièrpcntes femper Chrifti infidiantes calcaneo.Qiiibus tarnen Dux^primo fatis fe difficile, acerb umç præbuit:at poftea,nefcio quo paefro uidlus a pon' tificrjs,clientes miferos deftituitJi ab hoc aiÿlo repulu,at£p ad Archiepifeopu relegati, ubi iam multis moleftqs ac carceribus ancÆ eflent, tandem ad pâli' nodiam duplicem adaÆfont. quoniam prioremambiguampropofucrunt, circa Domini-annum 1382.Qiiorum alteruarqs pofteaiacerdotijs donatus eft. Repingtonus uero epifeopus Eincolnienfis, demum ex epifeopo po'^e' cutoreftfadîus,

T.A/lonw Erat autem eodem in numero amp;nbsp;cauiaid temporis I. Aftonus, artium can Oxonictt/isgt; didatus,amp; eleganter dodius. Is etfiin priore confeffione nonrenuebat, p^' nemuirtutcuerborum lacramentalium uerè idem corpus elle Chriftinumc' ro, quod de uirgine ftrfceptum eft: attamen quia deftibiedlo SC accidente rO' gatus:non refponderat fimpliciter amp;nbsp;categoricâis,fecundû tradition? Roma' nam de tranftnutata panis ftibftâtia^cuftodij feculari traditus,inde in carceres abdudius, unde haud unquâ emerfiftè dicit, extindlus eft.Sed de ifta poftea.

De Gnlielmo Suinderbeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Eodem anno Gulielmus Suinderbeus Lincolnienfis 0 ttj»t£rjßvTe?©',3py“ cpifcopum Lincolm'eniem hærefeos ineufatus per Roge.Frisbium Franciica rium,I.Hunclaum Auguftinenfem,6d Th,Blacftortum Dominicanum, qiw”’ fadla prouocatione ad Regem,parum hic opis affulferat, redudius ad epilco' pum,petito ad deliberandum ipacio,tandem compulftis in celeberrimisLui' coiniac ac Lonccftriæ ecclefrjs reuocatas abiurat opiniones,

Sub idem tempus ï. Purueus Oxonienfis aceufationèm fubijt hærefeos. DehocfichabeturapudVualdenu Tomo2.LibrariusLollardorum,SôVm clcui gloflàtoreratlo.Purueus. Dicebat Abrahæ adorationem, falutationem fuiire.Et in tomo 3. Ifte I. Purueus cum Herfordo dodf orc theologo in carcç' re de Saltuuod maximis pœnis aftridius, tandem palinodiam cccinit Londi' ni ad crucem Diui Pauli, fub Th. Arundello Cantuarienfi Archiepifcopo.P® fteadcnuô incarceratus fuit fub Henrico Cheycleo Archiepifeopo Cantua' rienfi anno i4Ji.Hacc Vüaldenus. Huius aflèrtiunculas omnes per Ricardum Lanyngamum eius aduerlàrium excerptas, digniflîmas equidem cenferem PMittfi oper4. commemoratione,de Sacramento Euchariftiæ, de Sacramento pœnitentix, deSacro Ordinis,dePoteftate clauium,de PrædicationeEuangeltj, deCofl' iugiOjde Votis,dePoftèffi'onibus,de Corredfione cleri, de Legibus ôddecr^ tis Ecclefiacjde Conditione aeftatu PapæSdcleri. deijsenim uniucrfiso-acutèfîd grauiter feriptareliquitmonumenta. Caeterùm quoniam rem poftulant tradf afionem,hifce in prefentia intcrmiffîs,aliam pofthacfCbn fto annuente)daturiiumus opportimitatem»

pcdecutorVuicleui fuerat, Ricardus Vuythüs, Regin. Pecokus Epifcopus VuytJiUf. primûÂffènfis,deinde SC Ci'fterciçnfîs: uerùm de hoc paulo poft explicatifs.

Poft hune deinceps, Anno i49is,cômplureà alijiEpifcöpónim oppreffî con denmatione,ad crucemPauli lîmiliter fuBierunt pôeiiitetias. Rurfus poft tri* cnnium alij præterea duodécim. Quin amp;nbsp;iêquenti anno Prior Diuæ Ofithac, cuin alijs quincp,ad eandem cruéem ftatuüntur r eu o cat un opiniones.

Habuit præter hos, Vuicleuus complures adfetftatores qui ctfi à Papiftis interfetfti non fint,uarijs tarnen modis afflitfti uexabantur.

In hoc albo a feriptoribtis recenfêntür Laurentius Redmannus, artiû pro* Oxonîenfes E/ foTor Dauid Sotræus Theologus I.Äfchuuarbeus Vicarius ( ut appellant) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauf^

Diuæ Mariæ apudOxonienfes, Güii. laihis, iuuenis eloquenter docîus, Th. Brituucllus, Guiliel. Haulamus leguleus Rodolph. Grenherftus,I.Scuttus, Philip, Noris, qui à Papa Eugenio 4 excommunieatus, anno i44ö,ad conci* liuin oiKTSiiSX'iMy appellauit. Petrus Payneüs j qui OîtOnia Boliemiam profil* AtbizKrfrtfitf gienSjftrenuepro utraoj facramenti euchariftici ipecie, contra fophiftas dimi gmi.uw«. cabatiQui deinde SC à Bohemis,interreliquos oratOres, Ô£. Syndicos quatu* ButKudlar. ordecim,ad concilium mittebatur BafilienfctVbide quarto turn Böhemo* HauLimuf. mm articulo illo, qui erat,de ciuili dominio clericorû, per dies tres,in eo con* Grerihà/îuf. ciIio,di{remit.Ân.i438. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l.Scuttui,

Atep haeftenus expeditis îjs,quæ ad hiftoriam, tempusep, ac fautores loan. Euan^ehu Vuicleui attinebant,fecuti rerum geftarû ordinem, quæ dein morte eius fub* A»glilt;t ad Boe fecutaftintjinConcilio Conftantienfi,nunG percurremus : Primum^ fenten* tiamin eoconcilie de opufcUlis eius,aG cadaucre comburendo promulga* ^^7“’ tam : Deinde teftimoniuni aeademiæ Oxonienfis publicumtPoftea SCarticu los eo in concilie, exhibitos, di. damnatos Gum defenßone Ioan. Huffi, in lu* cemexantiquis monumentis proferemüs.

Sacrolàncfta Synodus conftantienfis generale Fadens,5CEcdefiam Catho îicàm repræfcntans,ad extirpationem præfcntis fchiftnatis, errorumœ ÔC hæ* rdùmjfub eius umbra pullulantium duminationem,rcformationem Ècclefig in Ffpritulégitimè congregata ad perpetuum rei memon'am.

leidem Catholics (fine qua, Ut ait Apoftolus, impoffibile eft placere Deo) X a falfis ciufdêfidei cultoribus,imo peruerfis impugnatoribus,SC per ftiper bamcuriofitatem intendentibusplus iapcrequam oporfet,mundigloriam cupientibus oppugnatam ftepius, 6C contra illos perndeles Eddefiæmilites fpirituales oppofito feuto fidei,defeniàtâm fuiftè, fahtftorum patrum fcriptu* ris atep geftis inftruimiir.Hæc qUippebéllöru genera, in bellis camalibus po* puli aduerfus gentes idololatras,præfignata fueruntln his itacp bellis ipiritua iibus S.Ecclefia Catholica in fidei uirtute, fuperni luminis radijs illuftrata Do mine prouidente,SC fantftorum patrocinio opem ferente, femper immacula* ta permanens,erroris tenebris uelut hoftibus profugatis,gloriofiffi'me trium* phauit.Noftris uero temporibus, uetus ille, di immundus hoftis noua certa* mina,ut probati temporis huius manifefti fiant lufcitauit.Quoru dux amp;nbsp;prin* ceps extitit quondâToan. Vuicleph.Pfeudochriftianus, qui dum uiueret aduerfus religionem Chriftianam, di fidem Catholicam peilinaciter affieruit, di dogmatizauit plures articules. Idemqj Ioan. Vuicleph libres Dialogum, di Trialogum per ipfiim nominates,SC plures alios tradatus,uolumina,fiC opu* feula cornpofuitln quibus præfcriptos,ÔC plures alios damnabiles inferuit, SC dogmatizauit articulos.Quos libres ad fiii peruerfi dogmatis pUhlicatiohent publice legendes expoftiitiex quibus infuper mültàfcandala; dàfnna anima-rum,SCpericula in diuerfis regioriibus j di praefertim Angliae ôc'Boherniaî regt;

grus (ccufa font. Aduerfos quos in Dei ueritatc exurgêtes irngiRn Si^ .res uniuerfitatum 6^ ftudiorum Oxonienfis,5C Pragenfis,articules præditiO^ .fchôlafticè diu poft reprobarunt.Reuerendiffîmi infoper Patres Ärchiepi*^^ pijEpifcopi pro tempore Cantuarienfis,SCEboracêfisfedis Apoftolicp-t^ ti in Angliæjamp; Pragenßs in Bohaemiaregnis codemnarunt. Libros etia ciw* dem Ioan. VuicIephjCoburendos fore, dieftus Ärchiepiftopus Pragêfis ftdi’ Apoftolicæ comiftarius,in hac parte fententionaliter iudieauit, ÖC eonim fopereflent, prohibuit letftionem fieri.Rurfos bis ad notitiam fedis Apofto^' cæ,amp; generalis concihj dedudlis,Rom.Pontifex in conciiio Rom.ultimo ct' lebrato,di(ftos libros,tratftatuSjöC uolumina condemnauit, iubens illos puW* ce concremari:diftri(ftius inhibendo, ne quis Chrifti nomine infignitus ault;^ ret alique, fou aliquos, foualiqua ex ditftis libris, uoluminibus, tradatibus,^ opufeulis legere,exponere,uel teuere,aut illisquomodolibetutiuel illos, ni* in ipforum reprobationem, allegare publice, uel occulte. Et ut de medio clefiæilla pcnculofa,fpurciflimacp dotftrina eliminaretur, iuffit omnes pei P* corum ordinarios,libros, traeftatus,uolumina, ÔC opufculahuiuimodiautori' tateÄpoftolica per cenforam ecclefiafticam, etiamfi opus cfîèt,cumadietiio ne,quod contra non parentes procederetur, tanquâ cotra fautores hærells d ligenterinquiri,Ô£lrepertos,acrepertapublicèignibus concremari.Hxo^’^^^ fantfta (ynodus præfatos articulos 4$, examinari fecit, amp;nbsp;fæpius recenferi po^ plures reuerendiflimos Patres Rom.Ecclefi x Cardinales, Epiftopos, Abba' teSjMagiftros in Theologia, Dotftores iuris utriufque, SC plures notabiles m multitudine copioia.Qiiibus articulis examinatis,fuitrcpertum (proutmi^^ ritate eft) aliquos ÔC plures ex ipfis foifle QC elle notoriè hçreticos,à fanÆs pa .tribus reprobatos,alios no catholicos,(èd erroneos,alios fcandalofos,amp;blal' phemos, quofdam piarum aurium offenfiuos, nonnullos eorum temeranos, SC feditiofos. Compertum eft etiam libros eius,plures articulos continereli' milium qualitatum,do(ftrinamcp in Dei Ecclefia infiinam,ÔC fidei,acmoi'ib«a inimicam inducere.Proptereainnomine Domini noftri lefo Chrifti hæe fart' .lt;fta Synodus fententias præditftorû Ârchiepifcoporû,ac concilq Romania' tificans,SC approbans predieftos articulos,6C eorum quemlibet, libros eiuwe, .dialogû,etTrialogû,per eundem Ioan.Vuicleph nominatos,SC alios ciufderti autoris libros,uolumina,tralt;ftatus,SC opufoula quocunc^ nomine cenfeantub quos hic haberiuult pro foffîcienter expreffîs, hoc perpetuo decreto reçû' Jbat,6C condemnat.Et eorundê libros,amp; cuiuslibet ipforû ledtionem, doort' nam,expofitionê, allegationem ( nifi ad eorum reprobationem) ornnibi« .Chrifti fidelibus prohibendo, inhibemus omnibus, ÔC fingulis cathob'cis lut) .anathematis intcrminatione,ne de cçtero dieftos articulos uel ipforû aliq«^ .audeant publicè prædicare, dogmatizare,uel tencre, uel quomodolibet altó' .gare,nifi ad eorS reprobationem,ut dieftum eft,iubentes illos libros, 6^ natta tus,uolumina 6C opufculaprxlibata publicè concremari,prout decretumn^ rat in SynodoRom.ficut foperius eft expreflum.Super quibus cxequêdis, » débité obferuandis, mandat prgditfta iàntfta Synodus ordinarijs locorûuig*^ lanter intendere, prout ad quemlibet pertinet,fecundumiura,8C canonical fandiones.

De refodiendis loan. V nicleitioßibui, eiufdem Synodi Decretum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Jnfoper quia autoritäre lèntcntiæ amp;nbsp;DecretiRom.conciltj,mandatotph*-■clefiæ,SC fedis Apoftolicæ,datis dilationibus debitis,proceflum foit foptt t*’quot; • demnatione ditfti Ioan.Vuicleph,ÔC fog memoriæ,ædilt;ftis propofitis,denürt' ciationibustp ad uocandû eum, qui eundê, fiue eius memoria defendereud' dent,fi qui penitus exifterentmullus uero coparuit, qui eundem,fiue eiusnU' moriam defenfaret, exanimatisinfoper teftibus foperimpoznitentia, finality

pcrtinacia diVli loan. Vuicleph,per comifîàriOs députâtes, per dominû loart. Papam modernum, ôu hoc conCiliS feruatisep feruandi's, prout in tait nego* cio poftulat ordo iufis, ÔC eius irnpœnitentia, ac finalt pertinacia, per euiden* tiafigna teftibus legitirnis coprobata, fuit légitimé faÂaHdes .iPropterea in* ftanté Pröcuratore Fifcali, ædicffotp propofito adaudiendamfententiam,âd hanc dicm, hæe faruffa SynOdus déclarât, definit, ÔC fententiat eündefn loan. V iticlephum fiiiffe notorium hgreticû, pCrtinacem,ac in hærefî deccffîlïë,anà thematizando ipfum pariter amp;nbsp;fuammemoriam condemnando.Decernit^ amp;nbsp;órdinat corpus eius,amp; offa, fi ab altjs fidelibus corporibus difeernî poiïînt, exhümâvi,2lt; procul àb Ecclefiæ fepülturaiadari,fecundum Canonicas,amp; légitimas fantftiones. Super quibusleótura, publicatione, pronunciatione, ÔC definitione,fiue condemnatione Dominus Hoftienfis prçfidcns,amp; ditfH qua “tuor nationû quattior præfidentes interrogati an placeret, refponderunt om-nes,ô(: primo Hoftienfis,deinde nätionum præfidentes,quod placeret, amp;nbsp;ap-•probauerunt omnia præditfta.

Poftulabathæc Pontificis proCax maledicafenténtia, accüratâhic apogt; logiam,nifi tam inepta,futiliscp no minus,qüàm barbara, ac ne latina quidern oratio,irririone dignior,amp; naufea,quàm argumentis uiderctur.Quid eninr ta tione,ÔC argumentis contra eum fàeias,qui nuUa rem ratione,nec argumentis agat’.nifi forte,iuxta comicum Parmenonem,darc uelis ôperam,ut cum ratio* ne infaniasf Magno uerborum turgentium ftrepitu,fides primû catholi ca ob ducitur,non tarnen demonftratur.Si fides catholicainfedilibus inelfeqno ho minibus,in uerbis,non affètftibus pofita, faterer pofte federn Romanamuide ri catholicam.Præfertur deinde fantftæ Synodiautoritas, idcp in nomine Do-mini noftri’.quum tarnen feriptura D omini noftri proferatur nulla.Legitime;

■ 'inquit,congvegata. Audio; Atep quo magis autoritati accedat pondus, adiun giturhuiccbcilio,SynodiquocpRomaniconfenfio;Prout^ait,decretumfuc* rat in Synodo Romana, amp;:c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Synodus quàm legitime congregata eftet.

Bubo ilia fèralis fat declarauit,quæ femel atep iterum (tefte Clemange) ubi in concilio Rom. fedebat loan. Papa, inuolitans facilius cum à fede catholica concili« row-abarcere,quàmabipfodepelli,ullotelorum gencre,potuit.AtcpinhacSy* b«£gt;o-nodofic congregatacondemnantur opufcula,amp; articuli4$Ioan. Vuiclcùû Ipfecp poft quadragefimüm annû defunCtus, ab inferis rurfus ad inCendiû re* uocatur. Et quam tandem ob rem f Quod nimirû ille folidiflimis rationibus, uitam,errores,turpitudincs,ftrepitum, ôlt; fupeibiam, fupra quàmferri debe* bat,fefe efferentem,coarguere fit aufus. At quanto magis loan.Vuideuo gra* ’ti3e,hoc nomine,pro tam pio,ac falutari admonitionis officio, débebâturtCul fi fuiffet obtemperatum,multo profetfto uerius fedes fuiftet illa,quod turn digt; ccbatur,catholica.Nunc fi fatis id fit ad codemnandos bonorum libros,quic* quidProcuratorPifcalis, aut quatuor nationum quatuor præfident es fibipla cere dicunt’.ficcp peccandi liccntiam tueri uolumus, ut nec ipfi meliorês efte, riec à melioribus commoneri fuftineamUs, quorfum igitur fides, prêtas, cori* fcientia,litcrarum ftudia,fcriptur3e facta co gnîtio attineant, baud magnopere uideo.^tapropter quutn Décrétale hoc Synodiconfultum, praeter Cardina lium,Archicpifcoporû,Abbatû,MagiftroruminTheologia,Doô:orum iuris utriufcp,acbominû denicp folanOmina, nihil hab eat, quo dût argumentis rc* uincendum; aduerfushanc faeftioforum teftimonium,nos ex aduerfohomi* num uiciffimbonorum teftimonia fubq ciemus,primum academiae Oxonien fis’.D eindeloan.Hufti. Quæ pro defenfionc V uicleui, apud acquos modo ac cordatos Ledores ,haudfadura minus, quàmiftorwm bominum, nihil ad*

T EST ÎMONIV M. V NIV EKSIT jLT IS OXONlENSli^ doUrinA CT“ uiù Ioannis Tnicleui.

VNiucrfis làndlæ matris Ecclefix fili'fs, ad quos præfcntcs litctx rint.Cancellarius Vniucrfitatis Oxonienfis, cætuscpMagiftrorumuna' nimis faluteni in Domino fempiternam. Qinaftrenuorum faói:a,proborulaii des ÔC merita,perpctuo non condecet filentio prætermitti, fed ut ipfa relatiO' ne continua,in lui teftimonium ÔC alienum exemplum, famaucrüoqua prcdi cet in remotis ; quia ctiam làgax humanæ naturæ diferetio hominum cruddi' täte penlàta contra blafphemâtes alternos iniultus, hune modum referendi, amp;^hunc clypÊum defenfionis inftituit, ut, cum uocale teftimonium ubicp ad' efte non poteft, fuppleat calamus per feripturam. Hinc eft quod fpccialisbc* ncuolentiac animum,ac teneritatiscuram,fuperuniuerfttatis noftræquofl' dam filio loanne Vuicleuo,iacrgTheologiæ profcflbre fecundû morum fuO' rum exegentiam poflîdentes,corde,uoce amp;nbsp;feriptura, fuos conditiones in ui* ta laudabiles fuifte atteftamur. Cuius morum honeftatem, fententiaruin pro* funditatem, Ô6 redolentis fame fuauitatem ad communem fidelium no titiam, CO feruentius cupimus peruenire, quo fuæ conuerlàtionis maturitas, ac labo' rum affiduitas, ad Dei laudem, proximorum lautem, Ecclefiæœ profecli^ cuidentius tendere dinofcatur,uobis igitur patefacimus per præfentes,quod cius conuerlàtio ab annis teneris in tempus fui obitus continuata,fic pra’clara extitit ÔC honefta, ut nunquam de iplb irretititio ucl fufpicionis finiftræ ac in' famiaenotarefperfafuerit,iedinreipondendo,legcndo,prædicando,dctcrmi nando,laudabiliterfe habuit,uelutfidei fortisathleta ftngulos mendicitatc fpontanea Chrifti religionem blafphemantes,iâcræ feripturæ fententtjs catüo lice expurgauit. Nec fuerat prædidius Doeftor pro hæretica prauiratc conui' lt;ftus,aut per noftros prælatos poft eius hümationem traditus incendîjs.Ablij: cnim,quodnoftriprælatitantç probitatis uirumpro hæretico condemnal' fent,qui inlogicalibus,Philofophicis,2CTheologicis,ac Moralibus,ô^ fpecU' latiuis inter omnes noftræ uniuerfitatis,ut crcdimus,fcripferat fine pari. omnium amp;nbsp;ftngulorum notitiæ, ad quo uim manus praefentes literac peruenc tint, ut di(ftiDolt;ftoris fàmahabeatur crebrior, produceredeledamur.Inoi' iusreiteftimoniumhas literasnoftras teftimoniales, figillo noftro commiini fecimus confignari. Datum Oxoniæ in domo noftræ congregationis, Vjdit menfisOcftobris.AnnoDomini M. C C C C. VL

EGo autem non credo, nec concedo quôd Magifter loannes Vuiclcpb fit hæreticus, fed nec nego, fed fpero, quod non eft hæreticus, quum inoo cultis de proximo debeo meliorem pàrtemeligere. Vnde fpero quodMagi' lier loan, Vuicleph eft defaluandis-Mouetautemmeadhoc, uerbum Chnîd dicentis Matth.7,Nolite iudicare,ut nÔ iudicemini:EtLuc.6;Nolite condem nare, noncondemnabimini. Et uerbum Apoftoli i. Cor,4: Nolitciudiorc ante tcmpus,quo adufep ueniat Dominus, qui ÔC illuminabitabfconditaten« brarum,^manifeftabitocculta cordium. Secundo mouetmc charitas, quam debeo habere ad proximû diligendo cum, ficutmeipfum. Luc.to.Tertio mO' uet me fua fama, quam habet à bonis facerdotibus,non ab iniquis,ab uniuerfi täte Oxonienlî,ô^ communiter àuulgaribns,licet non ab iniquis,auaris,poni' pofîSjÔfluxuriofis prælatis,amp; fâcerdotibus. Quarto mouent me fùa feripta, quibus nititur toto conamine omnes homines ad Icgcm Chrifti reduccrc, clerum præcipuè, ut dimittendo feculi Pompam, dominationem, uiiiat cum Apoftolisuitam Chrifti. Quinto mouent fuæ proteftationes, quas ponino luis fententns fæpiflîmerefumendo. Sexto mouetmeaffe(ftusfuus,qucm ad

Chriftiiegcmhabuit,affercns deueritatecius, quænonpoteftinufto îotauel ' apicefallere. Vndcfecit S^librû de V eritatefacrsc fcripturæ, approbans ufcp adultimumlegisDominicæueritatem.

Nimis cïgo ftulta effet confequentia: Inregnis AngUae,Franciæ, 8lt;Bohe* mix ,multitudoPrxlatortim ô!. cleficorumbabettnagiftrum loan. V uicleph pro hxretico’.igitur magifter loan.V uicleph efthxrcnw5,8lt;c.Et par eft ratio de combuftionelibrorum.Nam habetur i.Mach. i, quodlibrosî3ei combuff ferunt igni,fcindcntcs eo s,et apud quetncuncp inueni ebantur hbri teftamenti Domini, ÔC quicunque obferuabat legem Domini, fecundumediélmn regis trucidabant eum. Si ergo côbuftio malorum hominum, ar^terct maliciam Ubrorum,tunclex Domini foret mala. Similiter combufttolibrorû.bcati Grc gorq argueret ipfum fore malum, ÔC combuftio multorû fancfforum aïgucret ipfosmalos.Vnde Cicutnonfequitur.Pontifices,fcribæ Si pharifæi cumlcnio r ïibuspopuli damnauerunt Chriftumlefum, uthæreticumâgitur Dc^inus le fuseffhxreticus.Sicnonfequitur decJuocunc^aliohomine’.Pontinces,ma* giftii,cum monachis et pvxlatis damnauerunt iftumhomincm ut hxr etieurn * igituriüchomoefthxreticus.Namifta confequentia patitur calumniam in beato loanne ChrYfoftomo,quibis abBpifcopis toto clero luû tanquâ hç.» retiens condemnatus. Similiter beatus Gregorius a Cardinahbus in, luis h-« brisextititcondemnatus,

Item pari euidentia, quaM. loan. Vuicleph cfthxtcticus, ut ipu afferunt, diux memorie loan.D uxLaucaftriç pr o genitor r egis Henrici mo derni An* gliçforethçreticus.Sed prçfatus Dux protexit,fouit Siualde dilexit M.loan. V uicleph'.igitur prxfatusDux eft,uelfùithxrèticus. Confequentia eftbona» Minor eft nota Anslis: ÔC Maior pat et in canon. Nam. 24 quæftio. uhima» Qyiabotum.ubidicituf.llle qüihæreticos défendit, 8lt;c.Etmox: paulo Iftis fuppofitisquxroabaduerfario,utrumM.loan.Vuiclepheftpérp«uedam* natus t Si dixerit quod fie, quiahxreticus i propono fibi ,M. loan. V uicleph dumuixit,doamafalfumfacrxfcripturçcontrariumtenuit.Siconeedit,olten dat illud dogma-.SCdeinde oftendat,quód pertinacite^tem.nt:œ inueniet, quod femper proteftationeslaudabiles contrapcrtinaciâinfuislibrislcrip it» Ltpaucis interieftis dicitDominusloan. Stokes infuaintimati(^e,quo in AngliaM. loan .Vuicleph habetur pro hxretico .Hocuidetur elle talfum ex literauniuerfitatisOxonienfiSjCuiplus eft credendumquamfvbi,ÖCc, tep e hishaâenusfatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n i- «

D c conclufionibusloan. Vuicleui fuprà iam ditffutn en tn cottcuio terr * motus condemnatis .Supereftmôdo, quoniam ulterius aduerfariorum,articulos etiamilliusincÔcilio Conftantienfi exhibitos demnatos colligamus. quanquam ineorumneen ordineneœ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôulietVwâé/

omnes ebuenireuideo. Aliter enimnumerat Gulieltnus Vuidetoraus iniua, quamThomx Archiepifeopo Gantuariénfi dcdicauit, impugnatione. itcr g^itorVhU loan.HuiTus.RurfuscRab utroen diferepat exemplar Çolonienfe,quodhicfex

.4. ,7. amp;c. auim in quiWdïm codicamp;us pioporantut •• id quod oc de. fenfione mox ipfius, quam articulis fubq cicmus,conftare ^teritcQuumcp «1 concilium Conftanti. 4$ articulos adduélos effe compcrtinimum iqui catalo cohocColonicnfiunorepcriunturpauciorcSi

JIRT/CKLI IOjLNNIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SP^^SIM. EX

SVbftantiapanismaterialis,2lt;fimiliteruini,tnanctitmfacramctttoaltatls. • Accidentia panas nonxnanent fine fqbieöOj^Uaamentoaltaiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

} nbsp;nbsp;GhriftiTS non cft in eodem facramento identitatc realiter, in propria effen*

iJ cß Jtidfgae 4 Si epifeopüSjUcl iacerdos cxiftat in peccato tnortab',no ordinat,non con* bxcjtcjt,exp3/ ficit,nonconfecrat,ftecbapttiät.

fit.ioati.Hus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non eft fondatum in Euangclion,quöd Chriftus miflàm ordinaucrif»

fSi homo foerit débité contritus, omnis confeffîo exterior effet fibi fupef' flua,amp;^ inutilis,

8 Si Papa eft præfcitus ÔC malus, ÔC per conlequens membrum diaboli,noa habet poteftatem fuper fideles,ab aliquo fibi datam, nifî fortcà Cæiârc.

* Poft Vrbanumiextum,noeft:aliquisrecipiêdusinPapam,ièduiuendun» more Graîcorum,fub Icgi'bus proprijs.

» O nbsp;nbsp;Contralàcramfcripturam eft,quod uiri Ecclefîafti habcntpoffeflîones.

11 ' Nullus praelatus debet aliquem excommunicare j nifi prius feiat ipfiim ex* commimicatum à Deo,ôd quificexcommunicat,fithxrettcus exhoc, uelex* communicatus.

12 nbsp;nbsp;Excommunicans clericum,qui appellauit ad regem,amp; ad confiUutntegni,

li ÎUiqui dimittuntprædicare,fiueuerbumDeiaudire,propterexcoinnHi' nicationem Prælati, funt excommunicati, ÔC in die iudicij traditores Chrifii habebuntur.

14 nbsp;nbsp;Omnes de ordine mendi cantium funt hæretici, 5gt;C dantes eis Eleeinofynaî

Kunc ârtic. fx* 15 Nullus eft Dominus ciuilis, nullus eft Pradatus, nullus eft Epilcopus,dû pLtutcrcmol eft in peccato mortali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Iit.io-Hw. 15 Domini temporales poflûntadarbitriS fiium, auferrebona tetnpOJaH’ ab Ecclefia,amp; pofleffioncs habitualiter à delinquentibus,

porté aJverft. 17 Populäres polEmt ad ftium arbitrium dominos delinquentes corrigo't' rij d(ptM4itt 18 Dccimæ iunt purac Eleemoiynac, 6C parochiani poflunt propter pecca» fuo rum prælatorum ad libitum eorum,easaufeiTC.

‘ 9 nbsp;nbsp;Speciales orationes applicatae uni perfonæ,per praelatos,uel rcligiofos,n‘’

* Si quis ingreditur religionem priuata qualemcuncp,tam poffeifionatonffli, quàmmendicantium, redditiir ineptior, fiCinhabilior ad obfouantiamnian* datorumDei.

2 5 nbsp;nbsp;Religiofi uiuentes iri religionibus priuatis,no iunt de religione ChriiHan^»

»4 nbsp;nbsp;Fratres tenentur per labores manuum, uitftum acquirerCj non autan pof

2 i nbsp;nbsp;Omnes iunt fimoniaci, qui fe obligant orarc pro alijs, eis,in temporalibiö

28 Confirmatioiuuenumiclcricorum ordinatio,Iocorumconiecratio,refo uantur Papx, ÔC Epifcopis,proptcr cupiditatem lucri temporalis honorisr Toritabufut 2^ Vniuerfitates,ftudia,coUegia,graduationes,etmagifteriaineiidêfiintua na gentilitate introdiicfta, amp;nbsp;tantum proiunt Ecclefiæ,quantum diabolus.

3 0 nbsp;nbsp;Excommunicatio Papac, uel alterius Praclati non eft timenda,quia eft

3 » nbsp;nbsp;Peccant fimdantes cläuftra,6if ingredientes iunt uiri diabolici.

G t $ T A R V M comment ARI î. 27 îî SilucfterPapa, ÔCCottftantinüs imperator errauCTût Ecclcfiaitniitando, 34 Licet alicui diaconô, uel présbÿtero prædicaré uerbuirt Dci, abfcp autox De ponHjîdf« ritateapoftôlicaéfcdiSjUelcpifcopiautoritate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentitep^copK.

3î Ingrcdientes ordinem,uel aliquam religioncm, eo ipfb lîmt inhabiles ad obferuandum diuinapræcepta, 6C per conlequens,ad perueniendum adre-gnum cœlorum,hifi apoftotauerint ab qfdcm.

3^ Papa cum omnibus clericis fuis pofTeffîonem habentibus, funthæretici, CO qüod poflèffioneni habent, amp;nbsp;omnes confentientes eis Domini feculares, ôicaetcrilaicû

31 Ecclefia Rom. cft Rnagoga fàtanse, nec Papa eft immediatus Ôi proxi* mus uicarius Chrifti,amp; Apoltolorum.

38 DecretalesEpiftolæiuntapocryphæjamp;fedudliuaeàfideChriftijS^cleri* ci fuiit ftulti,qui eis ftudent.

4i luramenta quæfiunt adhumanos contradbjs, duilia cómmertia funt 4î Auguftinus ,Benedi(flus Bernardus damnati iunt, nifipœnituerint de hoc,quôd habuerut pofleffiones,amp;inftituerunt, intraueirunt teligiOnes pri uatas,amp; fie à Papaufep ad inRmum religiofurn,omnes funt hæreticû

Qiium in articulis Vualdcnfium, Huffi, Hieronymi, ÔC fimilium,tam mul* tadeprehendam àmaleuolis aduerfartjs perçeram, ac captiofe coUedla, quo* mm alia truncahabentur,quaedam manifefto falfa, pleraquc ferè omniaad ca* lumniam detortâtidcm amp;nbsp;in Vuicleuianis potuifi'e articulis contingere, faci* le fufpicôr .Tantum üalet,ac in omni ferè re dominatur, ubi femel occupauit, cæca affeâuum indueffioffed nufquam magis quàm in legertdiS libris. Qtios enim amamus autores, nihil non admirari in eortim folcmus libris. Contra in alijs,facile inuenit calumnia carpendi matcriam.Qiianquâ amp;nbsp;fieri fortaffe po* terit,utmultafcribentiVuicleuo,quçdamalicubiexciderintparadoxa,inqui bus nefcio quid defideres.Et quotus quifep tandem feriptorû omnium,fie om nes impleuit perfedlionis numéros, ut nulqua reprehenfioni patucrit, aut er* rori reliquerit lo cum c' V erum fi, fubmóta parum caeca calumniandi libidine, candidi effe rerum aeftimatores uelimuS, ut qliidam infiint forte nacui in articu lis Vuicleuianis,oui ab ufu Eeelefiç rccedunt:itarurfus plurima inttts reperic* musegregio fanedigna theologotadeo Ut Ioan jHuffus uel pcricülöfiffimis ülis temporibus,quofdam ex rjs articulis, publico patrociniö nori folum tuendosfibi,fedalqs etiam commendandos fufcepcrit,cuius argumentis,propter fingularem in eis utditatemjlo^

is- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V H IN B Ç CL E S I A

in primo adthin le^orio Thiolo^ornm coUegij Caroli, ÖETÉRMINATIO IOAN. HVS, DE PRAEDI/ «IioneCZlt;lt;H(ù’twzjfHcrh'Dci,^id4ArtMo M. CCCC. XII.

condemnare,ÔC non códemnabimini : Ideo ad effugicndumhuiuf' modi pen'culum, Pragenfis uniuerfitaSj redlorisj magiftrorumjdo-«bctfxtMr iuJi Ciornmjbaccalaüreorttm, SC ftudenti'um communitas j in generali congre^' dodoâorScS- donc,condemnation! per docîîores fadtæ in Prgtorio,non confentiens,ratiO' âemnâtiutn nabilitatem condemnationis à præfatis doifloribus expetit,ut cuiuslibetartiquot; trticulof, çyii 45'jarticulorum,fcriptura, auton'tate, uel rationei'nfallibili cdoceantfälß* tatem. Quo ftitfio, pracratauniuerfitas condemnationihuiufinodi confentiet tanquam iuftç.Scit enïm ipfa uniuerfitas,quod ut dici't Auguftinus,Iibro î,de dortn'naChn'ftianain fine : Quicquid homo extra fcn'pturam facram didice* ritjfinoxium eft,ibi damnatur, fi utile eft, ibi inuenitur, amp;nbsp;cùm quifcpinuenc' ritjômnia quæ utiliter alibi didicit multo abundantius inueniet ea, quæ nuf' quam omnino alibi : fed in illarum tantummodo fcn’pturarum mirabili alritu* dine SC mirabili utilitate difcuntur. Hæcbeatus Auguftinus. Et beatus Gregorius libro 23. Moral.dicit : Deus infcriptura lacra quidquid potcft finguiis euenirc comprehendit, atcp in ilia per exempla praccedentium, etiamuitam fequentium informare curauit.

Ex quibus uerbis patet,qüôd fi quilibet articttlus 4f, artieuloruffl continet in toto falfitatem noxiam,is in facra fcriptura explicitc,uel implidtc condan-natur.Secundo, ex lêntentia huius Sancfti fequitur, quôd fi condemnatio4f, articulorum eft utilis,ipia in fcriptura facra inuenitur. Et cùm iteru dicat beatus At^ftinus ad bcâtum Hieronymum in epiftola fua otftaua, SC habetiff dift.9. Ego inquit fob's eis fcriptoribus, qui canonici appellantur,didici hune honorem,hune timoremcp referre, ut nullum eorû feribendo crraftè,audeam credere.Etinfrà:Aliosautemitalego,utquantalibetfanlt;ftitatc, quanta uedo eftrina polleant, non ideo uerum putem, quia ipfi ita fenferunt, led quiamiH per alios aurores,uel canonicas,uelprobabiles rationes, quodàuerononab-horrcatjperiuadere poterunt.

Ex ifto diefto traxit SC conclufit Prâgénfis uniuerfitas, quod non uult con-demnationem 45',articulorum fàtftam per Doeftores in Prætorio, tanquam iu ftam SC ueram accipere, nifi condemnatores ipiàm pro quolibet arriculodc 4$, articulis per iàcram feripturam probauerint, uel per probabilesrationes. Vnde ad examinandum prædidlam condemnationem, an fit efficax, aflùmi-tur arn'culus de numero 4$,articiilorum qui eft 14,8C cft efle.

Artkuluslo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dimittunt prædicarc fiue uerbum Dei audire propter excomflW'

'Vuicleubt4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominum,fiint excommunicati » SC in die iudicij tradi'torcs Chri'

Ifte articulus primo continet, quod lacerdotes omitténtes prædicationent uerbiDei propter excommunicationem hominum,fiint excommunicati. Se cundo continet, quod omitténtes audire uerbum Déi proptér extommuni' cationem hominum, funt excommunicati. T ertio continet, quôd utritj hu* lufinodi in die iudicq traditores Chrifti habebuntùri

Quantum àd primum,Supponitur,quôd praedicatio üerbi Dei Apôftolis 2elij prtccpti corum fequadbus eftpræcept^PatetiNamMatthaeiio,diciturîMifitIefus üMnitut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 JO de-

duodecîm difcipulos,prçcipicns cis amp;nbsp;dicenstExmtcs pï|dicatc dicêtcs,cjwa appropinquatrcgtïum'coddhimAdcm patet Matthäi ultimo,6CLuc« *o.yn dciftudprçceptuttitecognofcensPetrus apoftolus Chïifti,pro fc 6^ pîo apoftolis SCfuccefforibus Aôo.io itadixittPràeccpktiobis predicate 8lt;tcfti* ticati,c[uiaipfééft qui conftitutus eft à t)eo iudexüiuorum-ÔCïnortuonim.K* lud âiammandatumrccognouctunt Ôôalrj apoftoli,ÔCprac(ertimuas cledHo* nis diccns, fub magtià fui comminationc, i Corinthiorum 9 î Væ mihi fi non cuangclifauero.Etiftam comminationcpenfansPapa Nicolaus in 4, dift. ita diciuDifpénfatio eft nobis cœlcftisfeminisiniunôa,uæfino fpaxferi.mus,uel fi tacuerimus.quod cum eledlionisuas formidet, ac damcqquanto mams cui libctexiguometuendumcftcAdidemeftbeatusGregoriusinfuopalTOrali, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

ÔChabetur eadcmdiftindtionc,Sitrtdor .Patct ctiamper fandlos doctores alios,fcüicet p er b eatum Aug^inurnjHieronymu Ifidorüm j B ernbardumi quotutàuataconfafeetceïolongum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n.-nnnnlotftôîâ''“«»»'»W

Qijantumadfecudumfupponitur,quodauditiolcgis Deipo|mio«tpy* mxnditmdiw-cepta.Patctiftafuppofitiotamcxucteriquàmcxnoualegc.namiProucrbiolt;-rum 18 dicitur : Qui auertit aurcm fuam,ne audiatlegem oratio eius crit exe* crabilis.Et Saluator arguit ÔC cb dudit Scribis ÔCPharifæis loan. 8 dicens’.Qui cxBeoeft,uerbaDeiauditiideouosnonaUditis,quiaexDeononefti8» txeomm«* . Tertio notatur,quod excommunicatioeftextracomuiiionèirifcparatio.

U quxft.?. Nihil, ÔC cap. Canonica.17 qU3cft.i. Vidùas 34, quaeft»?. Curnlacer-^ dos.Bt eft dupleXjfcûicet occulta Ôô manifefta.O cculta,quabomo fcpammr a Chrifti corporemYftico,ctficàî3eo per peccatummortalc,iuxtailludPfalm.

59. Iniquitates ueftrse diuiferut inter uos ècD eum ucftrû. Et ifta cxcomunica* ticne omnëhomincm quinonamat DominûlefumChrifturn,excomunica.t apoftolus diccns i.CorinthiorûultimO’.Si quis no amatDo^nûlefum Chti* £xcowniunu ftuTOjfttanathcma.Nlanifeftaucrô excommunicatio poteftdiuidimèxcomgt; çjtiadMplcx. municationçm diuinam manifeftam, de quaîAatthxi x^dtc maledicti,2d fæP d alibi in lege t)ei. ÔCiritxCommunicationem manifeftam bumanam,quaiuftc udiniuftePrælatusud communitas eqeit hominem àparticipatione commu nitatis,ud ab Ecdefta.D e quafufficiat nunc ad præfens.

Tune prô prima parte articuliarguitur ÔCc. Quicuncp dimittût mandatum prol»lt;«tio«es Eci,funt àDeo excômunicàtitSed facer dotes dimittentes prædicationêuer-’ pnmcgftttK biDêipropteriniuftam excbmunicàtioticmhominum, dimittûtmandatum ticuli. Deitigit facerdotes qui dimittût prædicationem uerbiD ci,funt aî3eo exco* municati.Er go prima pats atticuliueta.Maior pltet p cr illud pfalmv. Malcdi» dli qui déclinant à mandatis tuis. 6C minor patct ex prima fuppofitione,quat ponit,quodprxdicatio uerbiE) ci eft mandatumO ei tpfts facerdotib^ iniun dum.Vndcillisfacerdotibusdirigituï illud uetburn SaluatorisnoftnMat* thatits'.Quateuostranfgrcdimini mandatum Dei propter traditionem uc-ftram,nonprædicando uerbumD ei propter iniuftam excornmutucationem, ßCficnonhonorandopatrcmChriftum Ôd matrem fandlam ecd.cfiàmî'

Confirmatur fic.Omncs omittentes propter excommunicationcm hortû* num opus fibiptæcipuè ÖC ardueiniundlum àDôntiiiolefu Chrifto ,fub ob* tentu gratiæ ,funt excommunicati: S cd facerdotes ,pr3cfertim curati SCfpiri* tuD ei admoniti, omittentes prxdicationem uerbiD ci propter cxcommuni cationemhominum, omittunt propter cxcornunicationcmbominum opus fibiprxdpuè ÔC ardue iniundhim àDominoYcfu Chrifto fub obtentu gratixt Ergo facer dotes,præfertim curati ÔC fpirituD ci admoniti, omittentes prxdi* cationem uerbiD eipr opter excOmunicationcm hOminum, funt cxcôfnmu* nicati.Confequcntianota eft.Nlaior pat et p er illüd’.Malcdii^ qui déclinant â mandatis tuis, ÔC minor patct iterum ex pfim?ifuppofitionc,

3» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r R ER V M IN EC C L Ë Sl A

iS’ Item âpôflolt Chrifti ü dimififlcnt pfscdkationê ucrbi Dei propter cxco^ Apoßoliiinpio tnunjcationé hominum,quam prædixit eis Dominus Ioan.»ö,dicens. Ab»^ ƒ interdiüo »o» uagggjs faciet uos,ipfi foilîènt cxcommunicad à Deo. Ergo pari euidcnti^ ƒ wtemptritnt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chfifti codé ïpirïtu ad prædieationê inlpi'rari, fi dimittSt pracdïcaö'’

nem propter excommunicationê homi'num lîint excomunicati.GonfequttJf tta tenet a ßmüi, amp;nbsp;antecedês patet,quia fi dimififfent apoftoli pracdicarion^» propter cxcommunicationem hominum,ipfi declinaflent à mandatis Doç per confequens foiflentmalediÆ. Vndeuolentes mandatumDeiferuarqC^ cxcommunicationem hominum refellereiprincipibus läcerdotum, feniort bus Sc feribis Hieruialem,Annæ,Cayphæ5Îoanni,6C Älexandro, quotqu®^ ^ant congregati de genere lacerdotali, qui denunciauerunt, ne loquerentiH', necp docerent in nomine Ieiu,dixerüt: Si iuftum eft in confpeduDei uos aH' dire potius,quàm Deum,indicate, Adlorum 4. Et eiidem Ätßorum dixer«^ Obedire oportet magis Deo, quam hominibus. Ex ifto diefio ipiritus trahitur,quödfaccrdotesChriftilpiritulan(ßoinfpiratiadpracdicatione,pfO' »* lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bibentibus eos pracdicare contrarié ipiritui iandlo, debent fpirituiiandlo

quit^nultos ob id infeftare do(flores,ut eos pcrdât,ÔC propriæ uoluntatis ph' cita adimpleant, nort propterea tarnen do (flores, in quantû uires fuppctiti^f’ ....... a retfia çmulatione ôC bomintentione recedere debent,fciêtes,quiabeati

perfecutionem patiuntur propter iuftitiam. Haec ille. Et uenerabilis Beda w' perillo uerbo’.Inuenietis afinam alligatam, 8Cpullum cum ea, foluite adail cite mihi. Et fi quis aliquid uobis dixerit, didte, quia Dominus his opus ha^ bet,ita dicit:Hic myfticè praccipitur do(fioribus, ut fi quid obftiterit a(luciiua ; nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis, fi quis prohibuerit peccatores à laqueis folui, per confeffi'onem fidei Du'

mino adduci,non tarnen à praedicado defiftant, fed conftater infinuent, quO“ Dominus talibus ad aedificandum ecclefiam opus habet.

Fecerunt fic apoftoli,facere igitur debent fimih'ter Chrifti humiles faccfdu tes.Etbeatus Hieronymus ad Rufticum Narbonenfem epifcopumficdd^ NemO hinc epifcoporum, inuidia diabolicae tentationis infletur, irafcatu’’»^ plebem interdum præsbyteri exhortentur,fi in ecclefijs pra:dicent,fi pR.bi(ut . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didumeft)benedicant.Etenimabnegantimihiiftaficdicam:Quinonuulth

cerepraesbyteros,quæiubenturàDeo,dicat, qu(àd maior eft Chrifto.In^^^ bus uerbis oftendit beatus Hieronymus, quod præsbyt eri iubentur exhoha' riplebem, Scprædicareineccleßjs.Secundo,quodepifeopus abnegansud abnuens eis idfacere,præfertim dum iuntidonei,extoilitur îupra ChriftuiUjd per confequens non eft in faefto huiufinodi audiendus*.

epifeopus fit catholicus,cui mandet Papa, ut nullum permittat prædicare fuæ SiPäpißthiere opinionicontrariumrutcotingitinLeonePapajetHilariofàmftoepiftopo, twiMepifcopi SC addendo adhoc,quod epifeopus exequatur mandatû Papç, ftib poenaex-! pif contradicat, comunicationis latæ fententiæ.Ifto autê nante,fàcerdotes catholici do cfH in le geDei fi dimittuntprædicare contrahan-efîm Papæ propter excomunicatio nê hominû,Iunt excômunicati. Patet quia ftintmaledi(fti propter confenfuiu taciturnitatis,dicêtebeatoIftdoro,ethabeturn.quaefti.Qiriconfentitpeccan tibus,SC défendit aliu delinquêtem, maledicftus erit apud Deû SC homines, corripietur increpatione feueriffîma. Et7 quæft. 4. Omnis dicitur. Façientis proculdubio culpam hab et,qui quod poteft corrigere,negligit emêdare:Scri Îïtûeft enim. Non folum quifaciût,fed qui confentiunt participes iudicantun n eafti enam tali/acerdotes non prædicantes contra Papæ hærefim quamdo . ceret, effent canes muti non ualcntcs latrare contra lupum, qui oues inficeret lefu ChrifttiQuomodo ergo non forent fui paftoris ouiwm proditores,'’

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item

' Item pöriatOT,qüód epifcopns cummaioribus praclatisfitadüÏtct', Sdalitct peccanspublicè,óóïnandetrub poena excbmunicationis cum ipfis prælatis, quodnullus prçdicct contra advtlteriüAfto cafü ftante,iUi qui dimittunt cotra Si prxUti adulterium prædicare,propter cxcomnnicationem hotninû, font excbmunix «tdwUerHeƒ ul catiàÔeo.Ergo prima pars articuliuera.Probaturantecedensgt;Nam dicitSaV“’'quot;^'’ 'r uator Mar.s-.Qui me confcffus foerit,amp; ucrba mea in gcnerationciifta adulte^ ta 2lt;peccatti«, Si filins hominis confitebitur eum,cum uencrit in gloria pagt;^ tris fui cum angelis fois. Ergo qui cofcffus fuerit Chriftum eftè non adulteru, 8lt;uerbafoaifta,Matth.$; Audiftis quiadidum cftanti(|uis:NonmQechabe* ris,ego autem dico uobis, quia omnis qui uideritmulierem ad concupifoen*' dum cam,iam mœchatus eft cam in corde foo:Qui inquam hçc confeftrrs foe tit coram epifcopo adultero,cum maioribus prçlatis,qui font per cafom gene ratio adultéra, ôC p eccatrix, ÔC filfos hominis confitébit eum, cum uencrit in, gloriapatrisfoi,£lt; per confequens, ut fic, eftbeneditftus. E^o ex oppofito j'i qui propter cxcomunicationem hominum non cofitebitur Chriftum,amp; uer* bafua coram generatione ifta adultéra amp;nbsp;peccatricc,ut fic,cft maledidtus. Tc net cofequentiaper illuduerbum Chrifti Luex ÿ-.Qitime erubucrit,amp;:meos fermones,hunc filius hominis crubefeet, cum uenerit in maieftate foa, Si pa^ tris 8lt;fandorumangelôrum,dicensilludMatth,xr, Amen dico uobis,nefcio uos,itemaledilt;ftiinignemxtcrnum.

Item Valuator noftcr iefos Chriftus, propter prxtefam cxcomuhieationem-Exemplum pontificum ,fcribarû pharifxorumnon dimifitprxdicationemrcgni Dei. Cbnlfi. Ergo necfaccrdotcs foi ucrfiöóhumilcs debent dimittcreprxdicationem pro ptcr pretenfam cxcOmunicationem hominum. 1 cnet confequentia per illud uerbumChriftiloan.foM.ementotefermonismei,quemego dixiuobis,non ' eft feruus maior D omino foo. Si me p erfequuti iunt, Slt; uo s p erfeepjentur, antecedenspatetperilludloan. ytlamenim cqnfpiraucrant ludxi,utfl quis eum corvfitcr etur Chriftum,extra fynago gam fier et. Et p er dlud l(^n.7 .Nun-, quidaliquis cxprincipibus crediditür eu,aut expharifxis,fedturbahcc,qux non nouitlegcmmalediöi font.

ltemfacerdotesChriftihumiles,8^iuftifubpoenapeccätinodcbcntcena-rcàftuduofa prxdicationelcgisDei, propter cxcomunicationeminiuftam, i uelmandatüillicitum.Probatur,facerdotesChriftihumilcsSlt;.iufti,folumin obedientU p-illis debent obedireprxlatis,qux nön font cotraDcû,ut dicunt concorditer cerdotu ebr»JU dodoresfandi,do(fti exlege Dei,fed quiacxcomunicatioiniufta-.uelm^da crj-iprxutos. tum illicitumfuntcontraDcum'.Ergo facctdoteshumiles SCiuftino debent cxcbmunicationi,5lt; mandatis illicitis obedire,00 per confequens nec debent-ceftarc propter illa,àfru(ftuofapr3édicatiorrc eUâgeliilefoChriftr.imo debent conftanter ÔC gaudenter ptxdicarc,quia cOnfolat eOsDominus Evlarar.5 ita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

dicesrE eati cftis,cutn maledixcrint uobis homines,ÔC perfequütr itos foerin^ dixerint omne malum adUerfom uos,menticntes propter nie. Gaudctc 8C

kc,OTftnis facerdoshaVgt;ens potcftatê adpixdicarione exinftinftu diuinö, Totrix^« Çïit«-Vabetcaminædificat{onê,2CnonindéftruaionêEcdefilt;,utdicitApoftoVus:«tionw adxdi z CoTjo-.Séd omnis taiis ceffans à prxdicatione propter prxtenfam excomugt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ƒgt;»

nicanonemhommû,caffaTetiïlam potentia,quoadxdiftcationemïiccïefix, ' Ir Brgo vitftc,peccar et contraïD eum,8lt;. faavnBcc\e{iam,2lt;per confequens ma-'-gis deVict e\igere,ut propter excomunicationcmVuiufarodi non cettetapr^* dicatione,ne.iit excommûnicatus àDOrtiinolcCu Chrifto,

\têpofito,quodPapaprxcipiat,quodnuÂlft3iprçdicet,tuncfaceïdotès Cirri fti dvnrittêtesprxdicationê propterPapx excóïnvitvicationem,funt àDeo ex-tomunicati.Patet,(piia propter mandatuhorainis ceVCarêtarnandato Tgt; ei, çafus eft poftibftis\Nam,quaïationcPapapoteft.pr3s:cipérèfe[15 poena excom'j^

‘ ‘ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c üj muni* *

mrnu’câtioms, quôdnullibi prædicetm, ncc in locis parochialîbus: «dent ra^ tione poteft prædperCjquôd hullibi prædicctünEt prima pars patet p« hibirionem Papas Alcxandri j qui in Bulla fua prohil)ét,iri capelUs uerbSP^ adpopulum praedicarè,eriamfifint priuilegiofedis apoftoUcac conßnnaW’ quam ßullam dominili Sbynko Pragenfis archiépifcópus cum canonio’s aC' quifiuki Ex lam dîÆs patec prima pars articuli,fcilicet ifta ; Sacerdotcs omit' têtes prgdicationêproptèr excomunicarioncm hominûj font excofflunk^ti' Seeunüii p4rf Sccunda pari articuli eft ifta:Omittentes audire uerbû Dei propter excom «rtùult. nbsp;nbsp;nbsp;muhicatiönê hominum,lwnt cxcomunicari. Et ilia probatur fic: Omnes omit

tentes mandata Dei,font excomunicatizfod omittêtes audite uerbS Dripi'O' pter ekcomunicationê hdminum,font omittêtes mandats Dcitlgitur omitte tes audire uerbû Dei,propter exComunicationê hominS,font excomunicatf. Maior patet per id Pf^.ii8:Maledicfti g déclinât a mâdatis tuis,amp; minor patet ex feeSda foppofitioë,qug dicittquôd auditiô uerbi Dei populo eftprgcept^ MfJû idfilutê nbsp;nbsp;Confirmatur fîctOmnes omittentes mediû neceflàriS ad lalutem îûnt exco

«ecfjjarwno» muniCatûfodomittentes audireuerbSDeipropterexcomunicationefflhomi fwjt omtttatd4. num,font omittentes mediû neceflàriS ad fàlutê:Igitur ut fie,font excómimi' cari. Confequêtia nota eft.Maior ex eo euidens fit, quôd omnes omittêtes me dis neceflàriS ad falutê,ômittunt ctiâ ôi. iàlutê,amp; fie font extra uiâ laliitis,etiö àDeo excomunicati.Etminorpatctexeo, quoduerbûDeiaudirCjCftmem neceflàriS ad iàlutê,ut probat apoftolus ad Ro. lo: Qitomodo, inquit, credec ci,quê non audierOt,quomodo autê audient fine prgdicâteÆt infra ad pro^ fituminfert Apoftolus : Ergo fides ex auditu, auditus autê per uerbûChnim Nibil 4geItem,Qiricquid fit contra confeientiam ædificat ad gehennam,ut de reftià^ confrxconfà» tione fpoliatorS, cap.Literas porrô: fed dimittere audirionem uerbiDeipro' f/jhuw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P [gj. excomunicationê hominum,eft aliquid quod fit co tra confcientiâilgimj

dimittere auditionêuerbi Dei propter excomunicationê hominû,3edificataa gehennâ.Et per cofoquens,propter nullâ exComunicationê fieri debet.Vndc ex quo mulier adiudicata uiro, quê fcit elîe in cofànguinitâtis gradibus, quo* diuina lex prohibuit,ne cotra Dèum faciatjUO debet obedire iudicio, fed pO' tius exComunicationê hùiniliter foftinére, ut patet capitulo præallegato. oi^ ueri Chriftianine cotra DeSfaciant, potius debêt excômunicationê hommu foftinere humiliter,^ omittere audirionem uerbi Dei. Facit ad hoc u qtcaeir j-ubi dicitur: Qui omnipotentê DeS metuit, nec contra Euangcliû,nec contra apoftolos,ncc cotra prôphetas, uel fàncftorS patrSinfHtuta agere aliquid uüo modo præfomitEx his patet fecunda pars artïculi, fcilicet,quod omittêtes au dire uerbum Dei propter excommunicationê hominum,font cxcomunicaU' Vrdbâüonet ter Et cS omnes Chriftiani adulri,firialitcr impœnitentcs,qüodammodô habe à« p4rtù 4rti buntur traditores Chriftî in diè iudicrj, êo quôd fuerunt perfidi fenii Chriiu; ctti/. Igitur timidi omitterites prædicatiortem amp;nbsp;auditionê uerbi DeiproptéreX' cÔmunicationem hominS, habebuntuT Ch tifti traditores, amp;nbsp;dabûtDomino rationê. Vnde quoad utroftp taies Ghryfoftomus Homelia 4i,oftêndens quo modo Dominus alios üoluit effe do(ftores,alios difcipulos,dicit: Nam adeos quos uult eflè do{ftores,fic ait per ElàiâiLoquimini iàcerdotesin cordibus po puli,quia fi fàcerdotes no manifeftauerint omnê ucritatê in populo, dabutra'-tionem in die iudicij. Similiter uerô, fi populus non didicerit ueritatem, dabit rationem in die iudicq. Patet etiam per eundem expreffîus foper illud Mattb. io:Nolite timere eos qui occidSt corpus. Si habetur n. quacft.^fob haeforma: Nolite timere eos,qui occidunt corpus,ne forte propter timoré mortis, nec 11 berè dicatis quod audiftis, nec fidudaliter pracdicetis ommbus quodinaure foli audiftis. Sicut ergo ex his fob's ofténditur, non fois ille eft proditof ueri' tatis, qui tranf^ediens ueritatem, palam pro ueritate loquitur mendacium: fedcu'amille, qui non bberèproniindat ueritatem, quamliberèpronunciare oportci;

Oportctautnon libcrcueritatcm défendit, qUam libéré defendctc conucttif, çroditor eftüeritatis.Nam ficut faccrdos debitor eft,ut ucntate quam audit a beo libéré pronûeiet, prçdicct, fickaicus debitor eft,ut umtate àfaccrdodbus probata quidé in feriptùris,defendat ftduci^iter, cetit,prodit uedtatê.Corde enim crcditur adiuftKia,ore aut Ht cofeffio âd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

W.fijcGht,foftomuMuiunàcapopulofi.bditocxcom«n,catgt;oncmcppA,*|^«.p fçôpoÂhumLtfuftincnsprædicauidfccrcucrtotc^^ amp;ncuerbo8lt;opErcumatemdocu«bberc,necflctpiod. oiuennmApet confequcnsnehabercturindieiudicijutproditorDonun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twit;

tifantcm.Similker epifcopi autoritäre, confenfum cpifeopi fpecia ca t™ipf^diacona,udptesbYta«adpiæ*^da^^^^ tur hc’.Sieut confummato matrimonio, coiügcs uneiptvidu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r t

epifcopi ,pûffuntlicitè generate filiós carnées : fic^aconiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7.,

ftindbiDei,pereuangeliûfefuChriftifti^fp^^^^^^^^Pæ^^ ^^Pt;»nrcrcdens poffuntlicite generateftliosfpiritualcs.Btgo^ttculusuerus* probatur.Namquamplacitû opus cftDcô,qUodconiuges in^

reucldarefemen:quorufeitêtutftlti tamis QiîicuncRnonteceperintuos,necpaudierintfermoncs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e(rctterr'eSogt;

uerem dïpedibus uefttis,amen dfeo uobis, quod toüetabûms eff^^ domorum ÔC Gomortcorumin die iudici],quamil t c uita u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ a a ,,

, ltcm,SpiYitufefuCbriftiinftigante,diaconuj uelpræs L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p .

cialiPapç,uelepifeopilicentiaprçdicateuetbuüeÆrgo 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

xaicjul5apoftoVAao.lt;MàgisDeoopo«etobcdircç^oambominibœ. tem,(i.!a™toncHdda4etîÂcdddrw«q«o’«XXîSX?amp;i • ■ -

fehumibsrupaqacmicquiefatrpihtusDowmi rr po,licite poteftptxdicatc populo uctbuDei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftris,feilU ta vmrtis pov»

berentfpititüMoyfi,NâNum.«,dicitunCumi^pt P eetHeldadfilt;Mcdad,cucuttitpuet8CnuntiauitM V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defuse

dadp,opb««in.gt;ftds..tattalbVdefi^^^^^^^ ptanbusM-.DomvncmiMóYfepvohibeco^^^^ prometquisttibuatutomnispopulusptopnetet.tv'a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

'Outin.âafte(ftûiftiusuitifanô:i,amiciOei,babcrenr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ’

tucenitnnôpïobîbetêtCbriftibumilibusdiaconisetfacw o to sprç ica euangeliuIefuCbtiftiAHüquidemafteaamp;babuitbeamsGtegotiusmiiW^.z^ Motdupetillo ucrbolobÆtanimâagricolarûeiusafftrxi,italoquit:Agtico ç , qùippebqivis teit^fttnthi,quirptqonloco çoftti,quojtt^wtÂ^«Oïqd^to p^^

limt opère ad crtfditiônêiàntfta: Ecclcfiae in prædicationc gratiæ cooperâtur, quos uidelicet huius terræ agricolas j hoc eft, non affligere eomm labonbus, noninuidereiNecrc(ftor Ecclefiac dumfolifibiius prædicationis uendicat, ctiamalqsretftc prædicantibus inuidiafemordente contradicat.Piactenin» paftons mens,quianonpropriam gloriam quærit ab hominibus,uultadj'uua-’ ri,quôd fidelis namqp prædicator optât,fi fieri ualeät,ut ucritatem,quaffl foli» loqui non iùffi'cit,ora cundoruni fonêtVnde cum loiue duobus in caftristc' manentibus atœ prophetantibus uellet obfifterei Quid æmularis, inquit,pro mcfquià quod nabuit bonum,altjs non inuidit.Hec Gregorius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Curfiu uerbt nbsp;nbsp;Item, iàccrdotes Chriftihumiles habent éx ^îcciali dono Deinoü'ciafflC^

no» debetimpe animumcuangelizandi.SedneePapæ,necepiieopo,necalicuihominfiie^^ cos imp edire, ne in hoc impèdiant uerbû Dei,ut currat ièrmo Chrifti libcrins, ergo articulus uerus. Rex enim no tantum dominatur ftiper iubditorum,iinlt;’ ftiorum filiorû temporalibus, quin poffînt dare cleemoiÿnam quibus uolun^ ergo multo magis epifeopus non tantû dominatur fiiper feiêtia humilis pw*' byteriamp;alijsdonis Dei, quinpôfiînt libéré ex tttulo fpiritualiselccmofinï gratis populo Euangelium prædicare.Quonia ergo mirabile foret,quod ept* icopusprohiberetdare corporalem pauperibus efirrientibus eleemofyuaiigt;, tam mirabile amp;nbsp;amplius foret, quod prohiberet iacerdoti Chrifti humili,Ô^ enti dare fpiritualem cleemoiÿnam per euangelizationem uerbi Dei.

Itcm,Nulli catholico uerti debet in dubium, quin homo iuffi'eiens,fit gatior ad docendum ignaros,ad confiilendum ambiguos,ad caftigauduint*'' nenes,ad remittendum im'uriantibus,quàm ad alia miièn'cordiæ opetaiw' pendendum.Cùm ergo fiiffi'ciens ad miniftrandum eleemoiÿnas corporaH teneatur ad illas fiib pœna damnationis uidelicet Matthæi 25-,multo mag'S fiifficiens ad eleemoiÿnas ipirituales. Etiftam cleemoiÿnam ncceflariaiuK^' Bcrnb^rdi«. manopontificiuiditbeatus Bemarduslibroj, ad Eugenium, quando déuÇ

nandi. Liga ergo tronte non aaret ncieiis lacerdos rapæ uel alten ipintu‘uv-cleemofynam,ßnc fpedali licentia Papae uel epifcopi,quæ propter longam “ ftantiam non poteft à (acerdotibus obtincn' etiam et requirifProhibitio prælati fi propter neceffîtatem rumpitur, non culpatur, u quæft.j. Antcceflo*^ cap.fequentL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Item,Fruftra daretur potcftas Diaconis SCPresbytcn’s in confècrati'*^^^ prædicand3,ntfi neccffîtate occurrëtc,finc fpedali autoritäre liceret èisEvai^,quot; gelium prædicare.Patet quia per aduerfarium nô licet ipfis ilia autoritat*^“”’ une fpcciali licentia,ergo ilia eft fruftra data.Patet cofcquentia per illud mune diétö philofophuFruftra eft potcntia,cuius non eft acftus.Et quia ift^ ticulus eft quafi correlariu prgcedentis articuli,idco de ipfo fufficiat ifta

Sed contra dicftautriuii^articuli obtjcitur per iUudilt;s,quacft.». CunÆs“ libus et ftimmopere omnibus prgsby ten's, et diaconis,et reliquis clcficis dendum eft, ut nihil abf(^ licentia epifcopi proprq agant. Item, Obtjcitut flludlibro yDecrctalium, titulo dchaereticis cap. Cum exiniundOjUbic’*^' tur : Non debet fibi quifquam indifferenter prædicationis officiumufutpa’''^’ cùmfècûdum apoftolum,Quomodo praîdicabunt,nifi mittantur j'Vbitf^’j oftendit Innocentius,quôd non ffifficit alicui dicere, quod fit à Deo mi»^® prædicanduffl,nifihocoftendat.

Ad primum refpondet Glola ibidem fiiper illo uerbo, Abiiplicentia, ic'' eetgenerali, quodobtineturamp;datur, cùm epifeopusaliquemprxsbyfc^ inftifuerit ad regendum popuIum.Ex eo enim uidetur epifeopus darc®^ neral em licentiam 8C poteftatem miniftrandi populo SC officiandi Ecck»*’ Haec Glofa,Et adidemy quæft,» dicitur,cap,epncopi;Epifcopi uelprÇ^^y

ri ,fi caufa uifitandiàÂEcclcfiam alterius epifcopiueperint, in 'gta^ (Glofa t, inhonorefuô)fufdpiantur,ôlt;tamaduerbûfacienduiri,quàmadoblationem _ confecrandâinuitentur.Pro fecundo cft notandü quodbencibidicibn-^on dcbetfibiquifqùamindifferenterprædicationis officiumufurparc.\2OTparc c enim cft illicite inufumtrabere. lile ergo diaconus jueliàcerdôsinditrerentw prçdicationis officiû ufur j^t, qui uiueiis cnormitcr-,ucllegi Chf ifti contrarie, ucl cxifténs ignarus legisDci,prçdicatjUel qui propter quéftû temporMiurn, Uel propter feftûAautam uitam,uel propter uanam gloriam prxdicat.C^i aût uiuiilcgiChrifticôfonnitcr,ôi. motus affedlufinccrçcharitatiSjUncndit pure nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;n

honoremDei,falutempropriâ,ô^proximii8CprædicatnonrTvendaCia,nonlvx dicra uana,non apocrypha, fed l^cm Ghrifti,6lt; fandforû doôorS fen^tià^ ûlcficprædicans,tempore neceiutatis occurf ente, deficienton calu Fapa ôt

ptxdicatoribus,ftle ut ftc,prædicationis ofRciû no ufurpat,ÔC in tah caufa non dubium,quin à Deo fit tniffus.Et iftud r efp ondct ctiâ ad illud, ubi wcitur con fcquentcnQuôdfi forte qüis argutè refpondeat quod taies inuinbuiter xr^' tuntur àDeo,ôôfinonuiubiUter inittantur ab homine, cnm inuuibuis mi lO mcritofitdianior,quàmuifibilis,2lt;diuinalogetnelior,quamhumana.rlt;^elt lationabiliter rcfponderi, quod cuminterior iliamiffio fit occulta, no fufhcit

ne uidelicet infames,ab aliquo epifcopofufcipianturperfonç* nbsp;nbsp;nbsp;„„oaiiwe

prxceptis,ÔCfcriptisdeteftatumefts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, • ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finit UxpriMt«.

. Lexuero priuataeftjquacinftinôaifpiritusfand^nc nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^rdibus

de qùibufdarn dicit Apoftolus *, QuihàbentlegerriDci fcnp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuaclcffis

funtfaciût,ipfifibifuntlegcs£tinfrà’.Dignior enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duXn*

Votes,ÔCnonpropteriuftos cftlexftatutipôfita.Tcmoba Dciàudt,cpifcopo contradicentc,aduitarneliorepoteft dûftu^oirinx tct,quoàdiaconus,uelfaccrdos difpofitus àdprçdtcandurrr, Dci,liberè Chïiftieuangeliû,abfmfpiritualilicêtià PiKtfloiibonü cft diaconûudXcaàoû «gopoteïitdepïÂdKatiohisocioinl.abotc,ÔCVgt;.caau»»nw4r nbsp;nbsp;j

■^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R'V M I N 'E C C L E s I A

Mißone intme/ nbsp;nbsp;gg J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicinn ybi luprà,quod cùm ilia interior miffio ßt occulta,non

Seit cuiqiiam nude tantum aller ere,quod ipfe fit miffiis à Deo, cùm hxc qui» qMwù uâitre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^æj-g^cus afleueretfed oportet, quod aftruat illam t'nuifibilcm mifflonou

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per operatjonê miraculi,SC icripturac teftimoniumïîjeciale. Pro ifto eft notart

Pr^Æcrftorf* dum,quod duplt'ces funt praedicatores:fcilicetjSaluatoris Chn'fti, amp;^feduÓ0' du^liccf. yjg Antichrifti. Primi ipftim fequentes,docent populum inueritate. All) coP rupti mente, reprobi circa, fidem, refiftunt ueritati, QC in auaritia fitftis fermO' nibus negotiantur de populo, 6C hi dant 5C dabunt miracula, quia dicit S^' uator Matthæi24tSurgent pfeudochrifti amp;nbsp;pfeudoprophetæ, amp;nbsp;dabunt»' gnamagna amp;prodigia, ita ut in errorem inducântur, fi fieri poteft etiS, Etapoftolus xadTheffalonicenfes 2, de eonim capite antichrifto dirittGU' I'Us aduentus fecundum operationem iathanae in omni uirtute amp;nbsp;fignis pfU digifs mendacibus, in omni fedueftione iniquitatis his qui pereunt, co quod charitatem ueritatis non receperunt,ut ialui fierent.Ideo mittet ilh's Deus opc rationem erroris,ut credant mendacio,ut iudicentur omnes qui non credidt' runt iieritati, led confirnferunt inic^uitati. Ecce quam exprefle Saluator per ic SCperfiium apoftolum docet, quod Antichrifti difeipuli cumßio capitecot' rufeabunt fignis magnisçô^prodigîj s.

Df/ignisrtpw nbsp;nbsp;Veri autem Chrifti diicipuli non fic temporibus antichrifti, dicentebeat^

diÿjs antiilvi/ Ifidorp in deSuiho bonojibro 1 capitexf.Antequa antichriftus apparcat, uù' |h* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutes ab Ecclefia figna ceflabunt, œatenus earn quafi abiedb'orê perfequa'

turaudacius. Obhancutilitatem ceflabuntfubantichrifto miraailaÄuirtU' ;{k _ tes,utperhocfanlt;ftorumpatg tpatientia.amp;reproborSquifcandalifantui’lt' Cttrptujtas oftendatur, SC perfequentium audacia ferocior efficiatur. Hxcifidonis. ehnli^ejjabui Etfieatus Gregorius 24 Mor. dicit: Terribili quippe difpofitionis occukat wjw 4 ueragt; examine, priulquâ Leuiatan ifte in illo damnato homine quern aftitmit appa* reatjà fanefta Ecclefia uirtutum figna iubtrahentur.

Nam prophetia abfconditur,curationum gratia aufertur, prolixioris ab«»' nentiæ uirtus imminuitur,dolt;ftrinac uerba conticeftunt, miraculorS tollentur.Quæ quidem ncquaquam fiipema diipofitio fimditus ftiboaliiriO“ nonhæc,ficut prioribus temporibus aperte ac multipliciter oftendit, quodw moi mira dilpenfatione agitur,ut una ex re diuina fimul etpietas et iultitiafu pkatundumCnim fiibtradis miraculorum uirtutibus iantfta Ecclefia,udut abiedior apparef,amp; bonorum præmium quiefcit,qui illam propter fpem c®' leftium, non propter præfentia figna ucnerantur,^ malorum mens contra»' la citius oftenditur, qui fequi quæ promittit inuifibiiia negligunt, dum figuis uifibilibus continentur.

Dum igitur humilitas fidclium omnium multitudinc 6d manifeftation^ fignorum quafi deftituitur, terribili occultædiipenlationis cxaminc,indcbO' nis mifericordialargituTjundemalis iuftaira cumülatur. Qiiia ergo Lei^' than ifte priufquam manifeftus amp;nbsp;conipicuus uemat, relt;fte nunc diciturjra' ciem eius pracccdet egeftas. Ante enim à fidelibus miraculorum diuitiæ tub' trahuntur^amp;^ tunc contra èos antiquus file hoftis per aperta prodigia oftendi* tur, ut quo ipfe per figna extolh'tur, eo à fidehbus fine fignis robuftius aclaU' dabilius uincatur.

idem libro i^,ftipcr illo uerbo: Quis argiict cora co uiam eius: 8i quaeft^t, I0amp;.4’« qtiis redder ilh?dicit,Beatus lob, dum de omrtiu maloru corpore loquere^, nibito ad omniu iniquorS caput conuertit. Vidit enim quod in fine mundi h' AntichrijhVe/ than hominêIngrediens, quêiacraicripniraAntichriftumappcllat,tantach' fcriptio ex Gre tione extollitur,tanta uirtuteprincïpatur,tanris fignis ôd prodigtjsinfanttrt’ gofiö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f js oftefione fe eleuat,ut argui ab homine eius fiufta no ualeat, quia ett potdri

im co uias ciusrQuis uidclicet hominû ilium increpar c audcat, cuius uifutri ferre pertimefcitr’ Sedtamen eius uiam nonfolumElias ÔCEnoch, qui in eius cxprobratione ad medium deducuntur,fed etiam omnes ekai arguunt,dum contenunt,dum uirtutcmentis eius maliciæreftftunt. Sed quiahoc ex diuina gratia 8lt; nonfuis uirihus faciunt,redle nunc dicitrQuis arguet coram co uias eius,quis etenim nifiDeusrcuius adiutorio cledi,utrÿiftereualeât,fulciunt.

Et infra,In eo er go,quod fandi uiri eius iniquitati côtradicunt,non ipfi qui uiam eius’arguunt�lle eft,ex cuius ^atiaconfortati funtltêlibro fecundo dicif.NuncEn(ftaEccleftaetiâftquahanther3cticorûmiraculadefpicit,quia hæcfanditatisfpeciênoncffecognofcit.Probatioquippefan(ftitatis,nori eft ^obdhofdnflV figria facere,fedunumqucmcR, ut fe diliger e, de D eo uero uera, de moximo aûtmeliora quàmde femetipTo fentire: namœuerauirtus inamorc eft,non au tem in ofteruione miraculi. V er itas demonftr at, quse ait: In ho c co gnoicent, quiameidifcipuli eftis,fi dilcóHonchabueritis adinuicerri. Qui cnimnot^t: in ho c cognofccnt,quia mei difcipuli eftis,fi Cigna feceritis, fed ait:Ci duectio* nem habueritis ad inuicc,aper te indicat, quia no s D ei famulos non miracul^ fed folum folaD ei charitas probat. T eftimoniû ergo fupr emi diftipulams elt donufratemae diledlionistHaecpcr totum Gregorius .Etu^defæpc alibilo* quitur de miraculis.quomodo cefCabunt in iuftis,Slt; abundabunt in mails.

ltemChr,foftongt;usHomôu,5-Eiiccredœmonia comunecft opusmtet miniftrosDei,Kminifttosdiaboli.Vmnt«onflKts8Cluftimfec«e,pnua(«™^^^ tumcftopustantûmodofanôoTû.ldeocpiëuiderisdxmomacqacn i o ht confeffio ueritatis in ore eius, nec iufticiain manums eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lomo

eqcit,homo Dei cftEtfequitur :S ciamus quia ficut in aduentu Chrifti ante ik lumProphetç,Slt;cumillo Apoftoliinfpiritufandto facie antuirtutes,qu is cnimresmotafuerittalisodorprocedit.ldemfupcrpriiKipiuMatt aei. r totusmundus mir abat, Chriftum poft morte refurrexiffe, carner^ncœlum aCcendiffe,amp;per undecim Apoftolos totum mundu conucrtiftc * ™us autc quadruplexcaufafuinfcdicetpccuuix contemptus gloriae drfpe(ftus,lecula-lium occupatiottüfesregatio,2lt;tcrribilium perpefCio.Hacc Chry o orn .

ltcmlCidorusdefummobono,lib.i,cap.25:Sicutin^o ois^ mirabilisuirtusoperum,quàmuirtus fignorui(n,itaamp;nuncin cc cftbenèuiuere,quam Cigna facere.QuodnuncEccleCiaDeimiraculanonta* cit,qu3cCub Apoftolis faciebat,cauCa eft:quia tune oportebatmun lis aedere,nuncuero credentê oportetbonis operibus

tunc Cignahebant exterius ,utinterius fides roboraixt. Namin^ nbsp;nbsp;Miracu.”

qukuntprcqmrit,uanam gloriâutodetur qignt.S^ lainCignumfuntinfidelibus,Cedno ftdelibus. Hæciile.item g inirnirnlt;î Confeffionum:Nihilmirabüius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8lt;futuris CorroUrid«

Ecccexhisiamdiö:isfanlt;florüelicitur,quodnoftrist P _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ jja,,

magis Antichïifti difcipuli quamCbriftimiraculiscorru-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qpm«

periduerbûChriftv.SurgcntpfcuàoprophctçôCdabun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P/facere

quodipfeeftuerus diCcipuluslefu Chrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oncrauez^^*^’’’quot;““'*^^*

thxi^-.Sicluccantoperaueftrabona coramhomimbus^tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* miniftrorwm.

nanep üeræ aftimatio ’efl: in uirtutc operum, non in oftenfione fignonim. Ec quarto, ex lain diólis colligitur, quod effi'cacius eft tefti'monium diaconouH presby tero,quód fit à Deo mifiùs,ueritatcm confiteri, nbsp;nbsp;Chriftum in fiipra^l*

cfiis uirtutibus imitari,quam dæmoni'a eqcere,uel aliud miraculum facerc.Piquot; tet per illud allegatum Chryfoftomi uerbuin: Qiiem uideris dæmoniaetjden £eni,fi non fit confeffio ueritatis in ore eius,nec luflitia in manibus dus, no eft homo DetEt I'ftud confirmatur per illud uerbum Chrifti Matthgi yrMulti di' cêt mihi in die iUa:Domine domine norme in nomine tuo prophetauimus, in nomine tuo dæmonia eiecimus, ÔC in nomine tuo multas uirtutes fecitnusc' Et tunc confitebor illis, quianunqua noui uos, difeedite à me qui operamini ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniquitatem. Pro fecunda parte dicit Ch^foftomus : Si autem iridcris ucrita-'

tern confitentêjôd facientem iufticiam,etfi dçmohia non eiecit,homo Dei eft. Teflimoniu ucri Exfiis patet, quod quilibet diaconus uel lacerdos cofitens ueritatem di b' fdceräotif, nbsp;nbsp;nbsp;dens iufticiîLm habetteftimoniû effieax, quodipfe eft miflirs à Deo,

non oportet ipfum probareillam miffionem,per operationem miraculi, propter operationem iufticiæ,ncc per feripturâ, quae exprefte ipfum nomine ex-primeret,quod ad euaiigelifandum à Domino foret miflus.

Prima pars patet, quia exiam di(ftis,in elerftis ccflabuntmiracula,tempon-bus Antiehhfti.Etfecundapars patct,quia nullus præfentium prædicatorum poteftoftcndcrcexfcripturalegisDei,quodipfefitfpecialiternominatus.Et fimiliter dico de futuris prædicaroribus,qui non funt nominetenus nominati. Nec obrjeiat quis de Enoch,SC Helia, quia illi hint prædicatores antiqui, qui iantfto fpiritu prophetarut.Et patet, quod ficut no eft caufa iuffi'ciês ad proba dum,quod ille facerdos uel diaconus,ad prçdicandû à Deo eft mifiiis,quiafi-rit miracula,fic no eft caufa ftjfficiens ad probandit, quod non fit ad pracdican dum à Deo miifus, quia non facit miracula, ied confiteri ucritatê, facere iuftP ciam,mundû contemnere, gloria ipernere, opprobia fuftinere humiliter facet dori uel diacono eft teftimoniu fufficiens, ut habens legis Dei notitiS, prædi-wMîpro/ cet h'berè leiu Chrifti Euangeliu, quia ut fic, eft à Deo miftiis, SC illa eftmiflio VM» de qua ad Rom. lo dicit ApoftolusiQiromodo praedicabunt, nifi mittanturi' Vbi dicit Glofa Auguftini:Hec ad ipfam gratiam commendandam uaIcntjUt per hoCjtotum bonum noftrum,à gratia pt æuenienre oftendatur, dicit em'm, quod credereex auditueft,âudire exprædicatione, prædicare exmiffione DeijUt ita totum defccndat ex fonte gratiæ,prædicatio autem uerceft exfflif-fione.Hæc Glofa. Qiiómodo ergo prædicabunt nifi mittantur à 000:quot; QttdtMorgfHf/ nbsp;nbsp;Et patet qiiod prima miflio eft à Deo tantum, ut patet de Moyfe. Secunda

miftî'o eft à Deo éi ab homine.ficut patet dclofue SCalijs,a Deo SC àfuperiort miflîsad prædicandum.Tertiamiffîo eft ab homine tantum,ut eft,quæn5fon datur in lege Dei,fed in traditionibus humanis,quas plus pondérant, Qirarn nominetenus minîo,eft illorum,qui à feipfis indigne ufurpant prædicandi ot-ficium,ut pfeudoprophetæ,de quibus Hicremiæij dicit DeusrNo mitrcbam prophetas,0C ipficurrebantmonloquebarad eos,0Lipfi prophetabant.Siftc-tiftent in confilio meo Sd no ta feciftent uerba mea populo rn eo,auertilfem ud que eos à uia fiia mala Sui à cogitationibus iuis peftimis. Et deillisprophetis di xit Saluator Matth.Surgent pfeudoprophetae.Et Petrus ftius immediaws Vi carius 2 Pet.2,prophetauit Chrifti fidelibus, de illis dicens-.Fuerunt ueto pftn doprophetæ in populo, ficut Qi in uobis erunt magiftri mendaces, infra, pflf quos uia ueritatis blafphemabitur. Et ut det notitiam cognofeendi eos, fub-dit,Sc in auaricia,de uobis Hdîis uerbis negotiabuntur.

Antbitfpj mini Iftafidelis in animo ponderans,leuiter poteft nunc ccgnôfcerc,quantifunf ßronim ebnfti pfeudoprophetæ,perquosuimueritatis Chriftiblaiphematur,SCauaritiæne O' ArjiùbnJli. gociatioexercetur,5lt;iUipredicâtlibcrèmendacia,SedfacerdotesChriftihu-milcs

les ctucraccsubi apparuerint, pcrfecutionê ilUco patiuntur.ltnptcUTrprophe tia Apoftoli 1. Tim.r.Omncs,inqurt,qui pkuolütuiuerc, perfecutionê panen tur,mali aut homines amp;nbsp;fedudores proficient in peius,errantes Ôd in errorem mittentes.ln tantum aSt iam proficiunt errantes, quod prædicant mendacia, hxreticâtes fideles Chrifti^nce eft qui prohib cat eis mendacia, dummodo no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

prædicent contrauicia prxlatorum.Quomodo erro iamnon extoUitur anti-chviftus fuper omne quoddicit Deus,membra Chr^fti inluofupprimcns offi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J“)”

ciö,8lt;inmendaci]slibertans,2Cfortificansfuamcmbrat'ldcoucracesSlt;cor- ° daci Chrifti difeipuli debent ftare fuccindi lumbos^calciati pedes inpraepara-tionc cuangelq,rumctes gladium,quod eft uerbum D ei ad Ephe.6,0i pugna-re contra antichrifti uevfutias,qui conatur exiinguerc euangelifationem Domini lefu Chrifti,

honóïemomnipotcntisDci,amp;rDominilefu Chrifti,pro inuefti i;®Wg^^'i^^^«i'^^'^cAadprofe(ftumfancftarmatrisEcclchæ,luxtacon-noftrx Pragenfis,qua: caucus neuerita-tifaceret præiudicium, condemnationi 45 articulorum confentire diftulit, optans ufi^ hodie prædieftorum articulorum, amp;nbsp;figillatim cuiuslibet atticuli condemnationis buiusrationem. Vnde ÔÔ femper rationem experit, Codrmnàtio 4? coquoddicitin CanoneDamafitsPapadift. 68,cap.Cor epifeopi.Quodra- *idco^cx tionecaret,extirparincccfie eft.Ex quo uidetur quod condemnatio 45 atticu lon.tmfirationecaretproquolibetarticulo,eftnecefiaridextirpanda,

Qiiodfi quis obicceriv.Ka tione de qualibet re cxpétere,eft diuinæ poten-cite derogate. Adiftam obieeftionemrefpondet magiftcr Vuilhelmus,infua philofophialibr o i prope ftnem, tradlans illud Genclis 2, PormauitD eus hominem de limo terræ,ubi dicif.Naminquo fcripturcc diuinç contrary fumus, ft quod iniha diêlû eft,elle faôum, quaré faélû fit explicemus f Si enim units fapiens dtcat aliquid efte £a(ftum,8é non expli cet ojtaliter,alter uer o di cat hoc idem,SC explicet,qu'' inhûc contrarietasç’Scd quoniam ipfi nefciuntuires na turx,utigi\oïanti3e iuaefocios omneshabeant,noluntahqucm cas inquircre: fedut ïufticos nos credere,ncc rationem qu3Erere,ut iam impleatur illud pro-pheticunv.Brit lacerdos, ficut popùlus. N.Os autdm dicimus rn omnibus ratio nemeftequxïendam,fipoteftinucniri,Siautemalicuidcficiat,quoddiuina pagina affirmât,fanélo fpiritui,SC ftdei efte mandandum. Nam Moyles aif.Si Awegorictre i-agnusnonpoftetcomedi,nonftatim comburetur igné,fedprius conuocctut cinum, qui domui crus coniunftus eft .Btfincc iftafiifficiantad efumagni, tune demum igné Comburatur, quia cùm de diuinitaté. ali quid inquirimus, fi ad illud comprehendendumnonfufficimus ,uicinum domuinoftrac coniun-ftumcôuocemus,id eft t commanentem in eademfidc catholicainquiramus, Sin autem necçnos,nec ihe ad ülùd comptehendendum fufficimhs,tuncignc fidei comburatur.

Sed iftimultoshabentesuicinos domui fu3ccbiundlos,exfupcrbianôlunt aliquem conuocare,maluntcp nefeire, quàm db illo queerer e,amp;lt;. fi aliquem m-quirentemfciant,ilium cftchæreticum clamanq plus de fuo capite prxfumen tes,quamfutcfapientiac confidentes. Sed quxfo ne habitui cr edas, iam enitn. incis completum eft,quodSatYricus aivPronti nullafidcs. Quis enim non ui trisabundattïiftibus,obfcoenis?Etiteïum.'.R;axu5 fenno fflimagnalibido ta-cendiM'ÂcVuûh^us^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Ipfi audi'ant quos hare parabola tangatEgo emm cum Magiftn's,Baccalan rijs, Studentibus noftræ um'ucrfitatis rem difficile confiderans articulo rum condemnationem fine ratione,propter quam deberemus confentire,gtlt;i uemreputanSjUicinos conuoco dolt;flores uniuerfitau's noftræ, amp;nbsp;quofcunlt;ç alios, qm' ucllcnt obqcere,utpoftèmus rationem condemnatiom's nunciffius ar ticuli de ablatione temp oralium inuem're.

Protelititio,{]uif nbsp;nbsp;Proteftor tarnen, quod non eft ïntenti'onis mcæ,ficut nee uni'ucrfitati’s,fua^

bcc leâori,c}uo dere,quod principes uel feculares domini auferant bona à clero, quando uO' modo propofi/ lunt, â^oualiteruolunt, SCconuertant quo uolunt:fedintentionis noftræeft cleropotefthaberefcnfuiu '^^«1 cmw pê 5 ‘I“® nbsp;nbsp;indamnabiliter fuftinendus, Vndeproponitur fub hacfoP

K4 pcerdotudM Domini temporales poffiint ad arbitrium fiium auferre bona temporalia firendlt;teffe,fed ab ccclefiafticis habitualiter delinquentibus»

fi eis tibutâtur. nbsp;nbsp;Suadcturfie:Regesueteris teftamenti auferebantbona tcmporaliaadnU'

Articuli 17 4« turn diuinû ab ecclcfîafticis,id eft, à facerdotibus delinquentibus.Igi'tur amp;nbsp;re* fertio 44 ratio gesnomtcftamcntipofluntfimiliterfacere ad nutum diuinû habitualiter de* linquentibus ûcerdotibusnouæ legis. Confequentia tenet à fimli, amp;nbsp;antece*

Rdtio 46 extm- dens patet.Primo de Salomone 5 Reg.2,qui Äbiathar ffimmu iacerdote depo plo Srfbmow« foitjCo quod adhæfit Adoniæ fratri Salomonis,quôd effet rex irrequifito Da* »•Reg.x. uidetipfo Salomone,quiregnaredcbuit. IpffimautcSadoch facerdoteloco Abiathar pofuit,qui Adoniæ non confenfit de confenfu Abiathar, amp;nbsp;no con* fenfu Sado ch, ut habetur} Regum », ubi dicitur : Adonias autem filius Agith cleuabatur dicens:Ego regnabo, fecit^ fibi currus SC équités,ÔC quadraginta «iros,qui ante eum currerent,ncc corripuit eum pater fuus aliquando dicens: Qyare hoc fecifti fErat aut ÔC ipie pulcher ualde, ieeSdus natu poft Abfolon. Et fermo eius cu loab filio Saruiæ et Abiathar ßcerdöte,qui adiuuabât partes Adoniæ.Sadoch uero fàcerdos ÔC Banayas filius Ioiadç,et Nathan propheta, ÔC Semei,amp; Cerethi,amp; Felethi,amp; Robur exercitus Dauid,no erat cû Adonia» Ecce caufa depofitiom’s Abiathar de iacerdotio fuit:quia parte tenuit Ado niç,ut effet rex cotra Salomonern filium feniorem regis Dauid.Viidej Rcg» fcribitur:Abiathar facerdoti dixit rex:Vade in Anatoth agrum tuura. Es qui* dem uir mortis:fed hodie te non intcrficiam,quia portafti Arcam domini Del coram Dauid pâtre meo,amp; firilinuifti laborem ab omnibus,in quibus labora* uit pater meus.Eiecit ergo Salomon Abiathar,ut non effet fàcerdos Doming ut impleretur fermo Domini, quem loquutus eft ffiper domum Heli in Sylo, Eccerex Salomon fàpientiffîmus, fecundum fàpientiam à Deo fibi datam, cxercuitftiamiurifdidlioneminpræfatumfacerdotem, deponendo eum defa cerdotio,SC imponendo loco foi Sadoch facerdotem. Hoc autem foit maius, quàm auferre tcmporah'a.Si ergo in lege Chrifti iam currente,epifeopus fîmi* liter contra hæredé regni exccdei et,uolens alium in regem prçficerc,cur non haberetrex uel hæres poffè auferendi temporalia ab ipfo talitcr delinquentef , , y nbsp;nbsp;Item, patet hoc de rege Nabuchodonozor, qui habuitpoteftatem à Deo

N Hcbodo j fiii'os Iffael cum eorum Sacerdotibus amp;nbsp;Lcuitis in captiuitatem Ba* Boxor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ujfjeiicet 4 Rcg. zp

Item 4 Reg. w legitur:Iofias rex luda deuotiflimus, fecundum prudentiam £)ei tulit omnia confecrata,quæ cofecrauerat lofàphat SC lorâ SC Ochofias pa tres eius reges Iuda,ô(f quç ipfe obtulerat et uniuerfom argentû quodinucnirl potuit in thefàuris temph Domini, 6C in palatio regis, mifit^ Azaheli régi Sy riç,âf receffît ab HicrufalcEcce quôd ifte fàndhis rex exercuit poteftatiuâ iu* rifdidlionêinauferendo no folura tempotaliafàcerdotu, fed ctiam quæ erant confecrata in templo Domâi^ad procurandum bonum pacis reipubh'cæ.

Item 4iRcg.i8,kgîtur,quôdûncHus rcxEzechias omne argefttS quodrc^ ” ” , pertum fuerat in domo Domini, amp;nbsp;in thefauris regijs, confregerit item, ua^ ExediMX. luas templi Domini,laminas auri quas ipie afFixerat,amp; dederiteas regi Ally riorum: nec ex hoc à Domino reprehenfus eft,ficut propter aliapeccata repre hendebatur, uidelicetaPara. 32, Cum ergo in tempore neceffîtatis cuntfla de-behf efle communia Chriftianis* fequitur, quod Domini fecularesin caiu ne-ceffitatiSjCt in multis currentibus calibus,licite poflnnt auferrc bona tempora lia à clef o habitualitcr delinquents

Itemconfirmatur. namMatthæi ulegitur,quoddifcipuli lelueuelleritcs v fpicas ad fedandam Eiam cfuriem^manducaùerût in iabbatOjpharifaris calum-niantibus amp;nbsp;conrradicentibus. quibus Chriftus relpondit : Nonne Icgiftis quidfecit Dauidjquando cfuriuit, QCqui cum eo crant f quomodo intrauit in oiuiJ» domum Domini,fiC.panes propofitionis comedit,quos non licehat ei come-. derc,necp his qui cum eo eranr, nifi folis iàcerdotibus» 'Patet hiftoria » Reg. a»-praeceptum Deiitero. 12. Ex qua iententia patet, quod licet in tempore rieceC- Cafuf neerßi» fitatis uti quantumlibet'confecratis. aliasflij omnia temporalia dando ad con fecrationê templi,non tenerentur iubuenire parentibusrquod eft e5tra Euan geliûMatthæi'16. ubi corripit Saluator pharifæos, quod propter tradicionem iuamtranfgredicbantuf mandatum Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘j ,.

Item,Titus et Vefpafianus principes fæcuîares habucriiftt poteftatc a Deo v r conceflam, 24 annis poftaicenfionem Domini, ad auferendum temporalia à Tiu«G}quot; faccrdofibus,qui in laniftum Domini deliqucruntiet de fa(fto,etiam tritam eiS pMiü. abftideröt. dC ut multis uidetur,meriforie ad Dei beneplacitum hocfeccruntj uelfacerepotuerut. Igitur cum moderni iacerdotes tantum, uelampliuspof* fint delinquerc in Chriftü Domini: fequitur,quod ex Dei beneplacito fæcula res domini parem pcenam eis poterunt infligere pro delii^Ok

Item,faluatorrexregumÓCÏummus pontifex cumfuis difcipulisdedittri- vn butumCæfari,uideIicétMatthæi »7:fîCpræcepitdareipfi Cefarifcribis SCpha chrrßi^etnfgt;fS rifæiSjUt patet Matth.22.In quo dédit exemplum làcerdotibuspofteris,ut regi pcit^cntii tribu bus dent tiibutù, Vnde quoad hoc,beatus Âmbrofiuslibro4fuperLucam, iùperillo uerbo Lucæ ƒ, Laxaterctiap'taloquitur: Eft Ôi. aliud apoftolicum pi Ambrofijfetttê^ feandi genus, quo genere folû Petrum pifcari iubet D ominus dicens : Mitte ’ hamum, eum piteem qui primus afeenderit toile; Et tune ad propofitum di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-■

ciuMagnQ quidem eft amp;nbsp;ipirituale documents,quo Chriftiani uiri fublimiori bus poteftatibus docentur debere elle ftibiedi, ne quis conftitutionem regis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

terreni putet cflè iblucndâ; Si cnim cenium Dei filius föluit, quis tu tantus es* qui non putas cfle foluendumt' SC ille cenium foluit,qui nihil poflîdebat:tu au tem qui iæculi fequeris lucrum,cur iæculi ôbfequium non rccognofcasf eur te fupra fgculum quadam animi an* ogantia feras, cùm feculo fis miièra cupiditaa te fubietftusfHacc Ambrofius.SCponituiquot; n quæft. ».Magnum quidem.

Idem,iîïpcrilludLucæ20, Oftenditemihi'denarium, cuius habetimagi- Vlil ftemfdicit: Si Chriftus non habuit imaginem Cæiàris, cur dédit cenfumt* Cenfutft amp;fir Nondeiùo dédit,rcddfdit mundo quoderatmundi:Ettu,finonuis obno- Cbt* xius ciTe Cæfari, noli hab ere quæ mundi funt : fed fi habes diuitias, obnoxius es Cçiàri.Si uis nihil debere regi terreno,reh'nque hæc omnia, QC iequere Chri ftum. Si ergo omnes ecclefiaftici diuitias habêtes, debent iùbefte iuriftlicftoni regum,ôd dare eis temporalia:fequitûr,quôd reges licite fecimdû autoritatem eis coceflàm, poflunt auterre ab eis teporalia. HincPaulus cognofeens fe efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfotto^

iub iuriididHone Cçiâris,appellauit ad Cæiàrc,ut patet aeftorû2^. Ad tribunal, inquit,Cæiàris fto,ibi oportet me iudicari. Vnde dift. «. cap. Qiio iure, allegat ^^broiîus.Imperatori licere omnia, ipfius effe uniuerià.Âd cuius cofirmatio nê dicitur Daniel^, Dçus cœli regnû SC fortïtu4inê QC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;C gloriâ dédit

4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R B R. V M I N EC C L ES I A

omnia in quitus habitant fillj hominum,amp;bcftiæagn',uolucresc^ dceli Jdedit in manu tua^ö^ fob ditionc tua umuerfa conftituit»

Idem u.quæft.i: Si ttibuti^ quxrit imperator, non negamus,agri ccdefiaî fbluât tributumiSi agros denderatiniperator,poteftatem habet iicttdicando* rum,tollat cós,fi libitum eftJmperatdri non donö,fod hon nego.Hpc Ambro fius, öcprefle oftendems, quod Dohiinus fæcularis habet poteftatem ad libigt; tum tôlière agros Eccleßägt;,ÖCper cOhfoquens Dominifecularcs habent potc ftatcm^ad arbitriu foum, auferre böna temporalia, ab Ecdefîâfticis habituali-’ terdeiihguentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Aißullinut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinus; Si dicis,quidnobis ÔC impcratorir'Scd iam,ut dixfideiu*

rcbümano agitur. Apoftolus uoluitferuireregibus, honorare reges, SCdridc Reges f cucfcmini. Noli diGere,quid mihi SC regifquid tibi ergo SC poiTeffio« ni, per iurarcgum poffidentur pofleffionesrdixifti,quid mihi êCregiC nolidi' cere poflcflioncs tuas,quia ipfa iura renunciafti humana,quibus poficffiones poifidentur.Ha’C Auguftinus dift.g^Ex cuius uerbis manifeftè habetur, quod rcxfopcr bonis Ecdcbæ habet poteftatem, amp;per confequens poteft caaufcf re à Ciero habitualiter delinquente» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Item, Auguftinus epiftola 3j,ad B onifacium:Quis,inquit,fobrius noftris di cat regibusmolite curare in regno noftrö,a quo teneatur, uel à quo oppugnc* • M Urrfti« cu nbsp;nbsp;Ecdefia Dominfinon ad uos pertineqquis uellet effe fiuereligiofos,fiucft

ftojMtrü4qjt4 crilcgus,quibus dici poteft: Nonne ad nos pertinetinregnonofiTO,quisueiit bft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pudicus,quis impudicuscEcce oftenditifte iämftus;quodregum eft com

pefcere (acrilegos, amp;nbsp;per confequens infolentes dericosper ablationem tera poralium,ipfis habitualiter delinquentibus.

XI i Item,Secundum eundem quacft.7: Si de rebus,Bona temporalia Domini ixculares poflunt licite auferre ab hacreticis,-ied quiaftat iwcafo iam de ualdc poflibili^quod clerici multi font Simoniàci SC fie haeretici, igitur iæcularcsDo mini poflunt ualde licite auferre ab eis bona temporalia. Quid, inquit Äug«' ftinus,indignum,fi ea quae tenebant hacretici,focundum uolUntatem Domini catholic! tenentjCum ad Omnes iniques ilia uoxDominiêft, Matthæiai: A«' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fereturàuobisregnumDei,SCdabiturgentifadentiiufticiâeius;'Ânfruftra

Obieâio de eon nbsp;E t quantum ad obieCfum de cohcupifccntia rci aliènæ, didt Auguftinus,

cupifeentia die quod ifta euidentia foptem natiohes, quæ male utebantur in terra promiflio-nis, Sc expuliæ poteftate diuina poflentobqcere Dei populo* occupanti, ÔC ipfi ludæi à quibus ablatumcftregnû fecurtdumuerbum Domini, ÔCdatum genti facienti iuftitiam, pôflent obijccre Chrifti Ecdefiae, de concupifeentia alieni, fodrefponfto Auguflini cft:Non,inquiqcOncupifdmus aliéna, quiaib liusimperio cuius font ômmafaClà,iuntnoftragt; Pari euidentia derids habi' tualiter ddinquentibus,bona temp oralia^Cîa font aliorum Eccleflæ ad pro' Pojfffio* feeftum. Facit ad hoc 14 quæft.4fècuhdum Auguftinû: Infidèlinec obuius cft, fideli autem totus mundus diuitarum eft.Nônne igitur omnes,qui fibi uiden* turhabere conquifita,ciscB uti nefciunt, alienum poflîdere conuindmus, hoc enîm certè alienum non eft, qüôd iure pofltdetur, hoc autem iure,quod iufte,, Schoc iuftè quod benè. Omne ergo quod male poflîdetur, alienum eft, male autem poflîdet,qui male utitur.

Si ergo clerus bonis temporalibus habitualiter abutitur,tcmporales Domi ni ad arbitrium foum fecundum charitatis regulam poflunt tollere bona tem' poralia à clero tahter delinquente.T une enim iuxta aHegationem iam didaffl clerus noniufte poflîdet bona tcmporalia.Tcmporales autem Dominiproce dentes fecundum charitatis régula iuftè poflident ilia temporalia, cûm iuftôgt; rum font ômnia,i.lt;3orinthiôrum 3.Omnia,inquit Âpoftolus,ueftra font,Et », q«aîft.7,cap, i,Iure diuino omniafont iuftorura» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft“’’»

Item,Ex quo clerici rationc poflcffîonû font impcratoriuelrégi obnoxtf, feqmtur quodipfis habitualiter dclinquentibus, poflcffîones ab ipfo impexagt; tore uel rege licitè poflunt tolli. Confequêtia tenet,quia alias no fobelTcnt im* peratori uelregi.Et antecedês patet ti quæfoi.parag. His ira ielpondétur, ubi dicitur; Clerici ex officio epifcoipöfontfoppofiti, expoflèlîîonibus imp.crato ' ri font obnoxij : ab epifcopo unêî:ionê,decimationes ÔC primitias accipiût : ab imperatoreuero poffeffîones nancifcûtur.Vt ergo prçdia poflîdeantur, impe riali lege facîîum eft. Patet,quod clerici ex prædiorum poffeffîonibus impera* tori font obnoxij»

Item,SecularesDominipofluntauferrebônatempôtab'aaSimoniacis,c5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fint hæretici : ergo articulus uerus. Antecedens patet, quia Domini feculares poffunt Simoniacos relpuere, Si fi nonrefipifcant, opprimere: nam dicit de^ crctumPafcafijPapæi.quçft.ultimxPâtetSimoniacosuelutiprimosôCprgci' puos hgreticos ab omnibus fidclibus eflc rcfpuendos,£C fi commoniti no relî pucrinqab ex t cris etiam poteftatibus opprimêdos.ubi dicit Glofa,ab exteris, id eft,a Laicis, qui habent poteftatê banc extra den' ecclefiam,ut dift. 17. Non Heuit. Si23 quæft.y.Principes.Et patet,quôd Domini temporales poflunt au^ terre bona temporalia ab Ecclefiafticis habitualiter delinquentibus.

Item, Beatus Gregorius inregiftro libri 7.cap.lt;?, Re-ginæ Francoriï ita feri' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

bit:Cùm feriptum fit,iufticia eleuat gentem, miferos autem facit populos pec catnnutuncregnum ftabile creditur,cùm culpa,quæ cognoicitur,citius emen datin-.îdeo cû caufa ruina’ populi fint focerdotes mali(quis enim pro peccatis populiintei'ceffor fe obijciat,fifocerdos,qui exorare debufograuiora commit tatf) ac in ueftris partibus facerdotes impudicè Si nequiterconuerfantur, ad hæc ulcifeenda debemus ardenter confogcrc, ne paucorum facinus fitmulto rum perditio.Et fcquitur : Peribnâ, fi præcipis,cum ueftræ autoritatis aflenflii tranfinittimus, qui unà cum alijs focerdotibus hæc Si fobtiliter quærere,ÔC fo^ cundum Deum debeat emendarë.Nec enim ftint diflîmulanda,quae diximus: quia qui cmendarcpotcftjÔë ncgligit,participêfeproculdubio delitfti confti* tuit. Prouidete ergo animæ ueftrac, prouidetcnepotibusueftris,quos cupitis regnareprouidete: prouinctjs » Si priufquam creator nofter manu foam ad fe* tiendum excutiat,de correeftione huius fceleris ftudiofiflîmè cogitate.

Et proximo cap. feribit régi firancoriim: Qiiicquidad Dei noftri,quicquid ad ccclefiarum reuerentiam, quicquid ad honoré pertincre cognofeitis focer* dotum,ftudiofe ftatui uelitis,in omnibus cuftodiri.Vnde ergo iterum nos pul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

famus,ut congregari fonodum iubeatis:amp; fi eut dudum fcripfimus, camalia in facerdotibus uitia,amp; fimoniacae hærefis prauitatem,omnium epifcoporiï diffï cilimam damnari atep argui, ueftris amputari flnibus fâciatis,ne plus illic pec* cuniam obtinere quàm præcepta Dominica permittatis.

Ecce quàm Iblicitè beatus Gregorius hortatur reginâ Si re2é,ut uitia clcri coitiganqne fint participes delitfti ex negligétia: Si qualiter debent corrigerc fobditos Sicut ergo contra exteriores hoftes, itaquooî contra interiores ani* marum aduerfarios couenit efle follicitos. Sed quia iultè bellando cotra exte* riores hoftes, licet eorum bonadum perfeuerant in mah'tia tollere: ergo Si de ricorum interiors. Tenet confequentia,cu inimici domcfticifont plus nociui.

Item arguitur fie : Si Deus eft, Domini temporales poflunt meritoriè ac le x; y i gitime auferre bona temporalia à clero habitualiter delinquente. Pro ifto fop ponamus, quod loquamur de poffè,ut loquitur feriptura reeftiflima Si fomme ^hentica Matth. 5. Potes eft Deus delapidibus iftis fih'os Abtahacfoftitäre. Quo pofito, arguitu : Nam fi Deus eft, ipfe eft ömnipotens : Si fi fie, ipfcpo* telbare donu'nus fecularibus poteftatem huiulmodi : SC per confoquens, ipfii polfontlegirime SC meritoriè fie uti huiufinodi poteftatê»

S cd ne forte* di'catur,quod probatio ex rcmoto, fit i'mpcrtmens,oftenditiîK quod Domini temporales habent poteftatem fiibtrahendi fiias eleemofynas collatas Ecclefig, ipla illis cleemofynis abutente, ut probabitur pofterms. Et primo fic:Licet regibus,in cafibus limitatis à iure,auferre temporalia à uiris ec defiafticis ipfis habitualiter abutentibus.Probatur.Nam ad opera maioris mi fericordigdominis temporalibusmagis faciliajluntipfiampbus obligati. Scd foret in caiumaioreleemofÿna,atœfacilius dominium temporale, fubtraherc eleeomfynam fiiamab çdificâce ad gehennam,per eius abuium, quam donate diólam eleemoiynam adftibfidium corporale.Ergo aflumptum uerum.

Vnde primo fecundum legem Chrifti ipecificatur ifta fententia x. Thcfla. ƒ, ubi appftolus fic fcribit : Cum eflemus apud uos, hoc denunciabamus uobis, quoniam fi quis non uult opcrarijnon manducet.Ius ergo naturg b'centiatha* bentes regnorum gubernacula recfiificare abufirs temporalium, qui prgeipue deftnierent régna nia, fiue domini temporales, fiue quicum^ alfj dotauerunt Ecdefiam temporaiibus: Licet eis in cafii auferre bona temporalia medicina* fiter, ad cauenda peccata, non obftante excommunicatione, uel alia cenfura ecclefiaftica. Cum non nifi fub conditione,fcilicet implicita,fiint dotati.

Thului'Joiutio Patet ex hoc,quód per fe conditio conlequens ad dotationem,uel ad doua »KI ijuädoperil, tionera bonorum Ecclefig,eft,utDeus honoretur, qug cöditio fi defuerit, fuc cedente oppofiro,patef,quod perijt titulus donationis, amp;nbsp;per cofequens Dd minus dans eleemoiynS, recflificare debet errorê. Excommunicatioautênon debetobftareiufticiç côplemento.Secudo,fecundûlegêcanonicakS qugft.7, fpecificatur ifta fentêtia, ubi fic dicitur de fîlq s,ac nepotibus, ac honefttoribus propinquis eius,qui coftruxit uel ditauit Ecclefiâ,licitû fît hâc habere folcrriâ, ut fî ûcerdotem aliquid ex collatis rebus defraudare prouiderint, aut honefta couentione copefeât, aut epifeopo uel iudici corrigêda denuciet-Qirod fi epi feopus taliaageretentet,Metropolitano eius hçcinfînuare procurer: Siucro Metropolitanus talia gerat, regis hoc auribus intimate no différât. Ecee dicit canon: Régis aurib. intimate no différât. Ad quid rogo, nifî ut ipfe corrcdfio* né adhib eat,nec dubiû quin correiftio regis p ertinentior in hac par te,forer,bo norû,quorû ipfe eft capitalis dominus, iubtraeftio proportionalis ad delicti.

Cortfâio cleri nem clericorûper aliquâfpeciêterrentisdifcipb'nç,firppoteftatifecularipcrti lidta dominif ncntê:Ergo à pari,licet eius poteftatiuè facere huiufinodi corredionê,per oni n«iliamp;«t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nêlpeciê terrêtis difciplinæ,fiiæ poteftatiigculari pertinente, Cû ergo ablario

témporaliû,eft fpecies terrentis difoipline,pertinês feculari potcftati:fcquitur, quodlicet eis per illam facere poteftatiuè huiufinodi eorredionê,ô^ per cofe* quens fequitur ueritas probâda. Patet côfequentia, amp;nbsp;antecedens per Ifidoru XJ quçft.f:Principes.Vbi fie dicit:IntraEcclefîâ poteftates feculares no effent, nifî ut,quodiàcerdotes no præualent cfficere per dodrinæ fermonê, poteftas hic imperet per difeiphnæ terrorem. Saepe per regnum terrenum, cœlefte re* gnum proficit, ut qui intra Ecclefiam pofîti, contra fidem SC difciplinâ agunt, rigore principum coterantur,ipiamcp difeiplinam, quam Ecclefiæ utilitas ex* ercere non praeualet,ceruicil5us fiiperborum poteftas principalis imponat»

menlurationêmediorûadïpium,poteftlicitè utipoteftatiuèfubtradioneex* ceftus,ôC additione defedus ipforu mediorrE,fecundü quod congniit propter ipfàm comenfiirationê facienda .Cùm ergo fæculares domini debent potefta tiuè effîcere neceflàriâ iuftentationê cleri Chrifti, per rationabilem commen* iurationem temporalium, ^uæ tenentur conforte clero Chrifti,fequitur quod poftuntliciteuti poteftatiuè fubtradione 8C additione ipforû temporalis, fe* cundû quodeongruit propteripfam commnfurationêrationabilêfaciendâ.

Item,Licet clericis poteftatiuè lubtrahere fàcramentaEcclefiac,ab Ecclefia XIX« LaicorS habitualiter delinquentc, ca quód ad ofFidö cleri Chrifti pertinet po teftatiuè miniftrare ealateis.Ergo cùmadofRciû LaicorSpertinetminiftra* re poteftatiue clericis Chrifti temporalia,ut dicit Apoftolus « Cor.p’.ieqüitur, quod licet eis fubtralieretemporälia poteftatiue à clericis habitualiter delingt; quentibus.

Item, Aequè poteftatiue poteftftipendias ftibtrahere fuum ftipendium ab xx indignis operarijs,ficut poteft conferre ea dignis operarijs.Cum ergo tempo ralia clericorum,funt ftipendialaicorS:fequitur, quód æque poteftatiue poP funt ea ftibtrahere laici à clericis, nolentibus dignè laborare : ficut potuerunt ca conferre poteftatiue uolentibus dignelaborare.iuxta illud Euageli|:Aufe* retur à uobis regnum,SC dabitur genti facienti frueftus eius.Matth.21.

Item,Licet dominisfgcularibus poteftatiüè caftigarelaicosdelinquentes xxi. per ablationem fuorum temporalium, fecundurn exigentiam deli(ftorum,eo quodlaici ftintftibditi eorum dominio. Cüm ergo clerici ftint etiam fiibditt læcularium dominorum dominio, UtpatetadRom. ij, amp;fæpealibi:fequitur, quod licet cis poteftatiue caftigare clericos, per ablationem fuorum tempo^ ralium,pcccato clericorutn exigente.

Item,Ilt;ecftificatiofacillimacleriaduitam ChriftiApoftolorû,ô('pertinèn XXir« tiorlaicis,neipß clericiiriuant Chrifto contrarie,uidet efte eleemolynarum ftibtradho, 0^ collatarum ablatio. Probat : Medicina per cuius adhibitioneni aptius fanaretur infirmitas,5C magis medenti congrueren potius eft aptanda; huiufmodi foret temporalis ablatio.Ergo articulus uerus.Minor uidetur,pro co quod ex temporalis copia uermis faftus enafeitur, exinde etiä cupido ac-cenditur,ÖC gula atepluxuria procreatur« Pater,cumillis abftradïis quodlibet iftorum peccatorum tollitur fiueminuitur, induefta uirtute oppofita.Videtur etiam pertinentior laicis,quiaadhocnon oportet eosin iacerdotes manus uiolentas mittere,dignitatê iàcerdotalê abij cere, nee clericos in foro iudiciali folenniter indicate, Videt etiä ex lege confeientiæ laicis pertinerc, c5 omnis faciens opus mifericordig, debet ad habilitate fui eleemofynarij diligenter at-tedere (aliter enim fouendo difcolos, foret particeps ftii facinoris.) Vnde fifa cerdos no miniftratin fpiritualibus, docet Hoftiêfis lib. 3 de decimis,primitijs oblationibus, quod populus debet fibi ftibtrahere eleemoiynas decimarS*

Confirmaf,dereditibus appropriatisEccIefiæ,exDecreto i:/ quæft.ultima. XXIII« Quicuni^^.ubi ponit caftis, quod quida cSfilios non haberet, nec iperaret,res ftias omnes, retento fibi uiii frucftil, donauit Ecclefiaemati funt fibi filtj,reddigt; dit epifeopus nec opinanti.Ea quç ille donauerat,in poteftatehabebat epifeo pus non reddere,fed iure fori, non iure poli. Si ergo ex decreto ftibtiliflimi QC fandiftimi Auguftini, in fermone de Vita clericorum, iantftus Aurelius Car-thaginenfis epifeopus non habuit iure diuino poteftatem non reddendi col-latumEcclefiæ,propter indigentiam filiorum; qua lege clerici pétulantes, fti-perbi,lubrici, amp;nbsp;ftiperabundanter pofleflionati, amp;nbsp;ditati, detinent tempora-h'a in detrimentum lui ftatus, QC totius Ecclefiæ militantis, patronis læculari-bus depauperatis,qui prefli penuria cogStur furarf,grauare ftibditos, ÔC alios (poliare,00 fæpius neceflitantur mendicaret'

Item,Supponendo quod clerus, quantumcuncn enormiter poftet peccare X XI III. quocSep genere peccatorS, uidelicet de epifeopo luda Scarioth, de religiolb ^ergio, de Leone papa hçretico, ÔC multis alqs lacerdotibus, de quibus fcri-pturalacra ÔÇchronicæfaciunt mention?, imo quotidiarta experientia ide do cct,patef,quod lacerdotibus in regno Boemise,ut ftipponit,enormiter pecca tibus,régis intereft,cùm fit poft DeS ftipremus domiilus regni ßöemif,iplös ftcerdotes corrigere,Sed cS mitiflima corretftio induratorS in malitia,fit rerS

temporalium ablatio:fcquitur,quod Itcitum cft ipfi rcgi,ipG tcmporalia fic aU ferre. Vnde ualde mirabüe foret, fi facerdotes equitando ipoliarêt,uïrgines honeftas mulieres per uiolentia corrumperenf,quód in täli cafu arma, equos, baliftas SC gladios ipfis recipcré no liceret. Et par eft ratio, fi in mortem regis wel in dcftitutionê eiws illicite cohfpirarêt,uel fi regê uellêt prodere inimicis. XX V Itein,quicquid debet clerus à brachio fæculari exigereiuxtalegem Chrifti, debét brachium fæculare de éodern perficere. Sed clerus pracpeditus diuinjs, debet exigere à brachio fæculari iuuàmen, in difpenfàndo illas diuitias. Ergo (æculare brachium debet in tali cafu dclegé Chrifti fubire oflBciû acquirendi, cuftodiendi, ÔC diftn'buendi omncs huiufmodi diuitias. Minor patetex hoc, quod nemo debet habere diuitias, nifi de quâto funt adminicula promouêtia ad officfum,quod eft fibi à Deolimitatû. Ergo in cafu, quo fecularis pofTeffîo prçpediret clerS ab illo officiô, debet ipfam amoucrt.Sic enim fecerût apofto ÜÂtfto.eî dicentcsiNô eft çquû nos relinqucreucrbûDei,etminiftraremêfis. ATcphucuftp loan.Huftus longaargumentorum contcntionc,afièrtio* nés Vuiclcuianas profèquitur. Prolixi fuerit ncgooj ncc huius loci,ra* tionû, probationumcp,quæfupraufginti porrô acccduntinhacdifputatione, farraginê uniuerfam attexere:recitatis,fcriptorum omniû,quos citât, teftimo-ïiïjs, ex fcriptura Canonica, ex Decretis, Ambrofio de offic.Auguftino libj, quæft.f,fiC ad Macedo. Ifidoro, Nicaena Synodo, Gregorio ti. quæft. Bernar* do adEuge.li.î, Lincolnienfi epift.7i,SCc. Qiiorû omnium hue fùmma tendit, ut uiris ecclefiafticis, terrenæ adrniniftrationis principatû extorqueat: ipfosc0 intra Rcgiam aüt Imperatoriâ fübie(ftionem,cenfirramcp, tanquam intra ordi nem cogat. Nec folum feripturis Dei facris, atlt;ç aequitati confentaneum cfTe, fcdipfîs etiam ecclefiafticis utileiacneceftariunl docet,utfubfîntmagis quàin praefint terrenarum rerum ïmperio,quod aliqui periculum fit,nerebus irretid iftiufmodi,praîdac facilius ac laqueis fàtanac pateantFiatœ porrô hacrationc, negubernaculis, ac rerum fummaaduiros tandê ecclefiafficos deuoluta,Rclt; gum ac Principum légitima autoritas no folum illis cédât, fed propemodurn etiam exolefeat praefertim quum iam in regnis : ac rebuspub. uftp adeô in imgt;., menftim potentia accreuerit ccclefiàfticâ, ut tertiam,quartâmueredituû parte,non in una modo Bohemia,fed per omnes ferè rCspub. occupêt.Poftremo loco exemplum adducit Gregorq SC Mauricij, deinde amp;nbsp;Hyldcgardis nefeio , quod uaticiniUm,in hacc ucfba feribehs.

optiW4 ratio. Itcm,Sicutecclefiaftïciàrégibus,5Cducibùsgratanterlaudemfîifcipiiïtex bono fuo opéré : fie debent ab eis dum delinquunt,gratanter fufeipere uindi-dam ex malo fuo opere.Tenet confequentiä,qUia plus prodeft homini uindi lt;fta pro peccato humiliter accepta, quam laus pro bono opere. Vndc beams Gregorius fcribitMamitio imperatori ipfum perfequcti,dicens:Credp quod omnipotentem Deum tanto uobis magis placatis, quanto me maleeiferui-entern affligitis.

Si ergo ifte fanôlus Papa tarn humiliter fine deli(fto,ab Impcratore afflidio nem fufeipit: cur clerus delinquens,a rcge,uel ducibus,cui uel quibus tenctur ftibefte, uindidam humiliter non fuftineretf cum dicat immediatus Chrifti ui carius i. Petri 2. Subiedi eftote omni humanæ creaturæ propter Deum, fiue regi,quafi praccellenti, fiue ducibus tanquam ab eo miffi's, ad uindidam ma-lorum,laudem uero bonorum,quia fic eft uoluntas Dei.

LeoPäpdJubie nbsp;nbsp;Vnde iftiregulçintêdens Leo Papa, fubiecit feLudouico Augufto,ut fcri

citfe LHdowifo bitur2.quaeft.7,fub hisuerbis:Nô$fiincompetcntcraliquidegimus,amp;infûb , dltis iuftæ legis tramitem non Cônferuauimus, ueftro,ac ueftrorum miflorum cunda uolumus eméndarc iudicio. Quoniâ fi nos qui aliéna debemus corn-gere peccata,pei0ra cômittimusxertè non ueritatts difeipuli, fed quod dolen, tes

tes dtci'mtrs, crimus præ cæteris errons magiftn'.Et di'ft.iojmpcratoridc obe* dietiaitafcribit : De capitulis uel prçceptis impen'alibus noftris,noftrorutn^ prædeceflbrum pontiKcum (glo.id eft Imperatorum, qui in modum pontifia cuniunguntur)jrrcfragabiliter cuftodicndis obferuandis, quantum ualui-mus,amp; ualemus Chrifto propitio, amp;nbsp;nunc SC in æuum nos conferuaturos mo dis omnibus profitemur.Etfi fortaflè uobisquilibet aliter dixerit,uel didlurus fueritjfciatis eum pro certo effemendacem.

Ecceifte deuotus landtus Papa,uocans imperatoréspontifices,fubiecitfèi iuxta Petri apoftoli régula, tam ad obedicntiâ,quaiTiad uindidlam. Cur ergo clerusregni ßohemig non fe fie lubrjcéretregi,prôpter Deu(m,in obedientia: amp;nbsp;fi delinqueretjin uindieftaf nec folu régi, fed ducibus: nec folû ducibus, fed ryrdnnu amp;nbsp;Omniliumanæ creattirçfquia quanto fe humiliaret fie in fæculo propter Deû, fipétbùclei-h tanto exaltaretur amplius apud ipfum. Sed quid impedit rufi fuperbia, qua fè cxtollitAntichrifiusfuprahumiliffimum Dominum lefum Chriftumf,

Item,Videt patere fupràditfiafentêtia de ablatione temporalis, ex pro plié nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , ,

tiaHyldegardis uirginis, qua ponit in fuis libris fub Eugenio Papa in cocilio Treuerêfijprçfentib.multis epifeopis FrancorS,Italiç amp;nbsp;Almaniç approbaiis, yylJfpdrJis cuietiâbéatus Bernardus interfuif,qUieuirgo prophetäsloquitur iftomodo; ^rophctia.,

Ipfiregesamp;alijfæcularcsdiuinoiudicio excitatiacrircrfeopponcnt,atlt;^ .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fiiper eos irruêtes dicent: Nolumus hos regnare fuper nos cS predijs amp;nbsp;agris, ô^altjs fæcularibüs rebus, fuper quas principes cófiituti fumus. Et quomodo decet,ut tonfi cum ftolis St cafiilis fuis, plures milites, uel plura amp;nbsp;pulchriora arma quarrt nos habcantf' Sed amp;nbsp;nec cóueniens eft, ut clericus miles fit,Slt; mi- . lesclericus.VndeabftrahatrtusCis,quodnore(flc,fediniuftehabent. Etinfrà; •• Omnipotens enim pater rediè diuifit omnia, cœlum fcilicetccGleftibus,Slt; ter rarn terreftribus ; atep hoc modo iufta diuifio inter filios hominu fit , uidelicct quod fpirituales homines ea habeant, quæ ad ipfos refpiciut: feculares autem ea quæ eis conucniunt, ita quod neutra pars iftarum aliam per rapinam oppri mat.Deus enim non præcepif,ut tunica amp;nbsp;pallium alterifilio daretur, Sf alter nudus remaneret; fed iuffit, ut ifti pallium, illi tunica tribueretur.Pallium itacp fgculares propter amplitudinem fiecularis curacj6lt;f propter filios fuos,qui fem per crefeunt SCmultiplicantur,habeant: tunicam uero fpirituali populo conce dit,ne in ueftitu deficiat,0C ne plufquam necefle eft poffideat. C^japropter iu-dicamus,6C eligimus,ut omnia quæ prçdida funt ratione diuidantur: atep ubi pallium cum tunica inuenitur, ibi pallium fubtrahatur, SC indigentibus detur, neperinopiam confumantun

Hæc uirgo fupraditfta Hyldegardis, plane prædicens ablationem tempo* ralium ab ecclefiafticis per feculares dominos, oftendens propter quid fu* turafit ablatio huiufmodi,SCqualis debeat cfTererumablatarum^diuifio,nc inutiliter confiimantun

Item, Hugo libro 2 de facramentis, parte 2.cap.j.8C7.Laici,inquit, quia ter* rena ôC tenenæ uitæ neceflaria traeftant, pars corporis Chrifti finiftra fiinnClc rici uerô,quoniâ ea quæ ad fpiritual? uitam pertinent5difpcnfant,quafi dextra pars fiint corporis Chrifti. Et poft interprætâdo utrSc^ terminû, inquit: Cleri^ eus nifi Deum,amp; ea quæ ad Deum fpe(ftant, habere non debet : cui ftatutum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ?

cft,decimis amp;nbsp;oblatiortibus,qUæ Deo offeruntur fuftentari.Laicis uerô Chri* ftianis fidelibus terrena poffideré conceditur, fed clericis fpiritualia commit* tuntur, ficut fuit in ueteri teftamento. Et cap. 7, déclarât quomodo quædam ccclefiæ Chrifti deuotione fideliû cocedutur, faluo iure terrenp poteftatis,nc fiat c6fufio:cu nihil inordinatû approbate poffît Deus, Vndc quâdocp cocé* dût principes terreni nudû ufùm écclefiç , 0^ quâdocp ufum amp;nbsp;poteftatê exer* cêdg iufticig, quod clericus p ecclefiafticas perfbnas, aut indiuidua cleri talia

excrccrcnonpotfft,potefttamcn haberc peifbnas laicasminiftrasad illud offiiciumzfic tamê,inqutt,uttdiplum quodpoteftatê habet, a principe terreno fc habere cognofcat,ôd ipfàs polTelîîones nunquam à regia poteftate elongari pofle intelligat,quin ( ü ratio poftulauerit,aut neceffîtas)illi ipfæ poffèflîones debeant in necenîtaté obfèquium. Quia ficut regia poteftas patrociniû quod debet alteri,alienate nondcbet:ficipia poflèffîo etiamab ecdefiafticispeP fonis obtenta,obfeqtiium,quodregix poteftatis patrocinio debetur,iurene' gari non poteft.Hæc Hugo.

Ro ifto articulo eft notandû, quôd ex quo eleemofÿna eft opus mifed cordiæ,ut dicuntfàndiAuguftinus, Chryfoftomus amp;alq cocorditen amp;nbsp;c3 mifericordia ad præfens,prout fuflScit fecundû Linconienfem,di do fccundo,eft amor fine uoluntas releuandi miferû à ftia miferia. Et quia ho-quot; Miferi4d«plfxlt; minis miferia eft duplex, fcilicet ipiritualis QC corporalis, quæ eft defedus ud BortSâuplcx. priuatio boni: bonû aût hominis, aut eft bonû animæ, aut corporis:bonû aU' tem animæ eft duplex, fcilicetilluminatio mentis, amp;nbsp;reditudo affedus : du-'^ plexergo eftanimæmiferia,fcilicettenebrofitas ignorantiæ, amp;nbsp;uoluntatisa reditudine dçuiatio. V trumlt;p autem bonû animæ unius nominis intentione Sapicntia. folet complet!, fcilicetin hoc nomine, Sapientia: SC utracp eius miferia in hoc Stultitia- nomine,Stulritia.Vndebonum totum animç,eftfàpiêtia: 5C totaeiusmiferia, inhoc nomine ftultitia. Miferiæuero corporales funt, defedus cibi,fcilicet

eluries : ÔC defeflus potus, fcilicetfitis. Etbreuiter omnis miferia, eft alicuius rei appetitx priuatio. Item miferiac corporales lunt,nuditas,holpitij defedus, aegritudOjôi incarceratio.

Miferiit ^ninti nbsp;nbsp;Omnes itac^ enumeratæ miferiæ lîint, una fcilicet animac quæ eft ftulticia,

cr corporis. nbsp;nbsp;^àpient^æ priuatio:^ fex corporis, quas ipfe Dominus Matth.zf euidenter

cnumerat.Ponunturautem communiterfeptem eleemofynæ corporaleszfciü cetpafcere elurientem,potarefitientem,ueftire nudum,recolligere hoipi' tem, uifitare infirm um,redimere captiuum,ôi^ fepclire mortuum. quæ in hoc uerfu continentur:

Ekemofw jpi nbsp;nbsp;Ponuntur etiâ aliæ feptê eleemofynæ fpirituales: fcilicet docere ignorant^

tituxles. cofulere dubitâti,confolari triftê,corrigere peccante, remittere offendêti, pot tare onerofos ÔC graues,6C pro omnibus orare. qug etiâ hoc uerfu cotinentur: Confitle,CAfiiga-,folare,remitte,fer,orii.

Ita tarnen, quod fob eodem intelligatur confiliû SC dodrina. Hæc Thomas fecunda fecundæ,quæft.32,articulo 2.

Secundo notâdum,quôd in præfenti articulo fblum de eleemofyna corpo' rali eftintentio ad propofitum,(quæut dicit Thomas fecunda fècundæ quçft» Eleetnofyru j2,articulo «) fecundum aliquos taliter definitur: Eleemofyna eft opus,quo da tur aliquid indigêti, ex copafftone propter Deû.Et quia ifta definitio copetit tam fpirituali quàm corporali eleemofÿnæ,ideo ad propofîtû,Eleemofyna eft opus,quo’datur aliquid indigentiin corpore, ex compaffîone propter DeunV uel quod datur,uel datu eft ex copafftone, indigêti corporaliter propter Deu?

Vndemanifeftû eft,quôd eleemofyna, ut Auguftinus SC altj fândi inquiût, eft opus mifericordiæ,ficut ÔC dare eleemofyna. Et hoc apparet ex ipfo nomfi ne. nam ih gtçco à mifericordia deriuatur, ficut latine miferatio à mifericorir diazfic eleemofyna ab elemonia, quod eft mifericordia:amp;fina, quod eft man/ datum,

GESTARVM C o M M E N T A’R 1 I. 40 datum, ld eft,mandatum mifericordiæ, nel dimonia, per imeh'us. Et tunc di-« dtUr ab cli quod eft Deus, SC fina,quod eft mandatum,quafi mandatum Dei, utdicit lanuenfis in fuo Katholicom

Mandat enim faluator Lucæ it, dare eleemofynam dicens:Date eleCmoly* nam,SCecce omnia munda iuntuobis.Necrgo fiat in termino æquiuocagt; tiOjfupponitur ad præfens,quod Humana elcemofvna,fit eleemoiyna corpora Il's data ab homine fimpliciter lub nomine elecmoïynæ.Secundo ftipponatur, quod décima in prop ofito, eft pars décima bonorum fortunç,data ab homine fimpliciter Tub nomine eleemoiÿnac propter Deum,

Iftisnotatis SC fuppofitis, arguiturpro articulo fic; Omne datum fortunæ 'Decón^» uel temporale fimpliciter fub nomine eleemoiÿnç,eft eleemofyna.Sed altqug decimæ, font datum fortunæ, uel temporale fob nomine eleemoiÿnæ, igitur aliquæ decimæ font eleemoiyna. Ifta confequentia nota eft defe, maior patetex foppofirioneijSC minor ex foppofirionez.

Item, Omne datum ab homine, ex amore releuandimiforum àmiferia, eft , ■’ clecmofyna,fed parsdecimabonorum fortungdata ab homine fimpliciter fob nomine eleemoiÿnæ propter Deum,eft datum ab homine ex amore relegt; uandimiferum à miforialigiturpars décima bonorûfortunæ dataab homine fimpliciter fub nomine eleemolyng prop ter Deum, eft eleemofyna. confequë tia nota eft,maior patet ex eo,quód omne datum huiufinodi, uel eft eleemoly nafpiritualiSjUel corporalis,6C minor px eo uidetur elle uera, quia multi fondit dederuhr, amp;nbsp;dant decimam ex amore releuandi miferum à fuamiferia. Ned uertitur indubium, quin décima huiufinodi eft eleemofyna, Nam dicitbeagt; tusAuguftinus iDeuerbisdomini circa illuduerbqm cuangelijiVæ uobis pharifæis qui decimatisinenta ÔC anetum,Si ante mundarino pollunt,nifi ere dêtes inipfom, qui fide mundat cor, quid eft quod dicit:Date eleemofynam, AMgMjî'rtWajf/r Sc ccce omniamunda font uobisfÄttendamus, forte SCipfe exponit.Illi enim de omnibus frudlibus fois decimam partem detrahebant, SC eleemolynas da- pdecmop'/i«. bant, quod non facile facit aliquis Chriftianusn'rriferunt ergo ilium, eis hoc di centem,quafi homiiubus,qui eleemofynam non facerent. Hoc Dominus feiens fobiungit : Væ uobis pharifæi, qui decimatis mentärn, SC rutam, SC omne olus, Sc præteritis indicium SC charitatem Dei. Nam ergo hoc eft facere elcegt; mofonam,fiintellgis,ateincipe,^uomodo es enimmifericors alten,fi crudeh's cs tibifHgc Auguftinus exprefre,diccns décimas effe eleemolynas.

IdeminEnchiridio cap.7lt;î,foperilloucrboLucæii: Veruntamen quodfo-pereft, date eleemofynam, SC omnia munda funtuobis,fic loquitur. Cum ingt; crepaffet eos, qui forinfecus fe lauabat, intus autem rapina 8C iniquitate plenf erant, admonês quando eleemofynam, quam fibi homo primitus debet dare. Sc intcriora mundare. V eruntamen,inquir,quod fopcreft, date eleemôfonàm. Sc ecce omnia munda font uobis.Deinde ut oftenderet,qind admonuiuet, SC quid ipfi facere no curarent, ne ilium putarent eorum eleemolynas ignorare. Sed uguobis,inquit, pharifæis,tanqud diceret: ego quid? commonui uos ad eleemoiyna dandâ, per quam uobis muda fint omnia. Sed ug uobis,qui decimatis mentâ,5Crutâ,ÔC omne olus,has enim noui eleemolynas ueftras,nedcil lisuosmenficadmonuiftearbitremini. ScpræteritisiudiciûSc charitatêDef, qua eleemoiyna polTetis ab omniinquinameto interiori mudari, Ut uobis m3 da effent 6C corpora,quæ lauatis.Hæc enim omnia SC interiora fcih'cet,SC exté riora,ficutalibilegitur:mundatc quæintus font, SCquæforis font muda erunU

Sed ne iftas eleemofynas,quæ fiunt de fi-uClibus terrgrelpuifte uideretur, hæc, inquit, oportuit facere, id eft, indicium, SC charitatem Dei, 6Cilianort omittere, id eft,elemolynas frueftuum terrenorum,Hacc Auguftinus expreftc décimas uo cans elecmofynas.

Item,Chry(bftomus fuper eodcm uerbo Lucæ i», Veruntamê quod fopcf' eft,date eleemo(ÿnam,fic dia'nVbi qm'dem fermo ludaicæmundationis agC' baturjtotaliter prçtcriuit: fèd quia décima elecmofyna quædâ eft, ÔCnondunï crat tempus expreffe interimcndilegalia, propter hoc dicit: Hæc oportuitfe' cerCjSC ilia non omittere.Et allegatipfùm S.Thomas in Gloiafua fuper Luca. tangit autem ipfe Chryfoftomus duo. Primum,quôd décima eft elcemofyna» Secundum, quod décima eft quodammodo legale, quod nondum darifacet-’ dotibus tempore Chrifti ceflâuerat.

Item, Auguftinus in quodam fermone de danda eleemolÿna fie loquitufî Qiiid eft,Date eleemolynam, ÔC ecce omnia munda lunt uobis C Attêdamus, ÔC forte iplë exponit:Cum hæc dixiflet,fine dubio cogitauerut illi, qui dabant cleemoiÿnas.amp;^ quomodo dabant.^ omniafùa decMnabant,de omnibusfrudi bus ftiw dedmam partem detrahebant, amp;nbsp;iplàm dabant : non facile facit hoc aliquis Chriftia.nusEcce quid faciebant Itrdgirnon triricû iblum,fed et uinum amp;nbsp;oleum: neep hoc folum, fed etiam res contemptibiles, propter præceptum Domini, cyminum,rutam 8é anetum totum decimabanr,id eft,decimam pat* temdetrahebant,amp; eleemofynasdabant. Credo ergo,quiareuocaueruntad fe J amp;nbsp;putauerunt dominum Chriftum inaniter loqui eis, qui no facei ent elee mofÿnas, cum ipfi feirent opera fua, quodminutillîma amp;nbsp;contemptibiliafru* (ftuum ftiorum decimabant,SC eleemofynas dabant:irriferunteum apudfeta-lia dicentem,quafi hominibus qui eleemolynam no facerent. HæcDominus feiens, continuo fubiunxit: Veruntamenuæ uobis feribæ amp;^pharifæipocritæ, qui decimatis mentham, cyminum SC rutam,amp; omne olus:ut fciatis,noui elee mofynas ueftras.Certe iftæ funt eleemofÿnæ ucftræ,iftæ funt decimæ,etiâmp nuta quæcp amp;nbsp;eontemptibilia ff uduum ueftrorû decimatis,Slt; reliquiftis gta* uioralegis.Hic Augiftinus exprefïe,aliquoties exponês décimas effe eleemo lÿnas.Et idem didt in libro Homeliarum,Homelia 6^

111 Item,pro articulo Quo d decimæ funt puræ eleemofynæ, arguitur fie: Nani hæc propofitio,Dedmæ font puræ eleemofÿnæ, eft inhnita, capiens pro mul^ tis fois particularibus ueritatem. Certum quidem eft, quod no eft damnabile, fod fomme catholicum,quôd altquid eft Deus : amp;nbsp;cû pro omnibus indiuiduis eft falfum,eft uerum folum pro unico,quod foperat omne genus. Ergo à part hæc Indefinita eft uera : Decimæ font puræ eleemofÿnæ. nam arguitur fic:îftæ decimæ Petri laid fecundum fe totas donantur à reeftore Paiâo laîco indfi gentf,amp;hoc fecundum fÿnceram intentionem : quomodo ergo no font puræ cleemofonæ f imô puriores, quàm aliqua eleemofÿna data à derico forni-cante, Totumantecedens foppono tanquampofîibilc,ô^ ambiguum con^ demnatoribus,fîfît uerum.

lin Item arguitur ô^c.Ifte decimg amp;nbsp;omnia bonafortunç font purç eleemofÿnæ, quo ad Deum : cùm omnis homo imperator ucl rex eft medicus Dei, ut lÿpc afïêrit Auguftinus. Sé per confequens,fï fhnftuofè aliquod tale bonum aDco accipitjipfom eft pura eleemofÿna quoad Deu, amp;nbsp;nee negabit fidelis,quinfo quatuf fimplidter ; hoe eft, pura'eleemofÿna apud Dcum, ergo hoe eft pura eleemofona.

V nbsp;Itemfic arguitur : Omnes decimg font fêcüdum fe Sé quamlibetüiipartem

eleemofÿnp,nec eft aliqua ratio cotraria ifti, quod font eleemofÿng: ergo funt purç eleemofÿnç. nec enim font alio modo, nec alfa ratione quàm eleemofÿ^ ne,fi fint fecundû fe totas cleemofÿnç,cûm fequatur:Sifinit alio modo uelalfi ter quàm cleemofÿng,tûc font aliter quàm aliquæ eleemofonæ.Et cû ipfg font aliquç eleemofÿnæ, fequitur,quôd font aliter quàm illç ip%quod eft falfom.

Sed afeendendo ultra limites logfcç, qugrendum effet, antequam Ecclefîa dotata foerat, uel alimenta Sé tegumenta Apoftolis donata, foerût pure elec^ mofÿn

mofynæjUd obligatione humani debiti donabiKa alfa rationc» Et cum non fit fingenda ratf Ojqtrirt erant purae cleemofytigific Ôi. pôft,cùm confitctudo cfuP dem rci fccundtim tâtfôncm oittnmo eÔlîjrnûémj ïion uarfat ïpécfenl ratfoms. Sic enimmendicfpoflentuendicaré éx cônlùétudincjixltrapirrftâtcnlclécmo fynæ, temporalia quæ mendicanc Nec exclüdft puritatem eleérrtôCynæ debt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apoßo/

tum,quo ad Deiim. Quia omnis rite eleemofynans, facit ut debet : ut omnis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j»e/

rite clecmqfÿnans debet fie recipere,quo ad Deum. Et fundarê humanum tulum pure ex continuatiône talis cleemoiynæ, eft omnino contrariû rationi clecmofynç.Ergo perpetuô obferuant rationem puritatis elécitiOfÿnç, quant in principio habuerunt, cùm coûditionatâ obligatio non deftruit puritatem*

Vnde non uidetur,quare negari debet, quôd decimæ lunt purae eleemoly» naCjûifi U t iùp erbi contia Chrifti humilitâtem mirâbiliter extollâtur, V cndicSt «nim ex titulo uacuitatis, pro decimis taliter placitari .Sic enim frater mendi-eus ex diuturna mendicationis continuatione, fecundum talem quantitatent ucl circumftantiam ucndicaretSed non eft colorjfi curatus perficit corporale minifterium, quôd debent propterea ex ciuili titulo dedrnas uêridicare : tum quia tam ex parte decimantis, quàin ex parte plebanf uel curati,debet tale mi tufterium gratis dari, no ex commutatione ciuili,cùni non cxigitur:fed po tius répugnât æquiu^entiatalfum mutatorum, cùm etiânemo gratis dat elee molyriam aliquant,nifi expecftet,ex iure pôli,debitum recompenfæ.

ïtem,Omniabonâtemporaliaclcro àlaicis coUatafubratione,quabonacd clefiæjfunt cofefentnim eleentolynæ.Probatur,quia omnia bona ilia funt pau perum,uidelicet ex multis dieftis fan(ftôrum,ô(' ex legibus.Sed nô fiebänt bo* na pauperum,poftquam erant mere fæcularià, nifi mediante opéré mifericor* diæ fiierunt coUata paupéribus, ergo puræ elccmoiÿnæ * Confequefttia tenet ex definitione eleemoiynæ purae.

Item, Omne commutatû in ufum uel dominium aitciius, ucl commutatio* ne ciuili uel euangelica eft mutatum:fed bona Eccleßac fie mutantur; Ergo al* tero iftorumminiftrorum.Sed ciuilis commutatio non eft fingibihs: quia nec cmptionc,nec ucnditione,ncc alia ciuili cômmutàtiôné.Ideo no iupéreft, nifi pura donatio inlpe coelcftis prarmq, quod eft mere Ô6fie pure elecmolyna.Et ciericitnett^ uideturfequi correlariè, quod omnes clerici càpientes taies cleémof^as, ncgt; ditrû dumadDeum j ut omnes homines : ied quo ad homines, fùntmendicii Non enim tam inftanter expeterent eleemoiÿnas,nifi talibus indigerent.Nec debe mus ex hoc crubefeere, uel elle mendici ftiperbi, cùm Chriftus quo ad huma* nitatê fadus eft pro nobis mendicus, quia egentiâ fuam dices Deö patri, Ô^c,

Item,Qiiandorex,princeps,miles,ciuisuelhomo alius conceditclericouel ym facerdotibus pro fria periodo,hæc concedit Dei Ecclcfiæ,ôd priuàtae peribnæ inperpetuam eleemoiynam,utoretpro rege,prô fundatore,amp;/uis progenito ribus. Sed ifta donatio non fuffïcit in clericis fundare fæcularc dominium:fè* quitur,quodremanet in eis ufus nudus, uel ufus fiecularis fine dominio fæcu* lari. Maior patet ex hoc, quia aliter non foret eleemofÿna opus mifoicordiae. Ex his poteft patère, quôd decimae funt purae eleemofÿnac in ulus pauperum Ecdefiæ tributae.

Ethincdicuntïànlt;fti,quôddccimæ font tributaegentinanfmarum. Vnde ix bcatus A^uftinus in frrmone de reddendis décimis dicit: Aeftus decimg,fra* tres chariflimijtributa funt egentium animarum : redde ergo tributà pauperi* bus.InfraïQui ergo fibi aut præmium compararc,aut indulgentiam defiderat peccatorumpromereri,redditisdecimis,etiâdenouempartibusftudeatclec mofonâ dare.Ita tamê, ut quicquid excepte uidü medio cri,öd ueftitu ratiôna j-bilifopcrfoerit,nôluxuriæreferuetur,fedinthelauro coeieftipcrcleemolÿnâ ^*4*, pauperij reponatur ♦ Quicquid enim Deus riobis plulquam opus eft dederi^

non nobis fpccialiter dedit, fed per nos alijs erogandu tranCnifit: fino dcdert . mus,res aliénas l'nuafimus.Hæc Auguftinus,Só habetur i6 quacft.»,décima:.

Item,Hieronymus in epiftola,öc: ponitur i6 quacft, z cap. Quicqui'd : Qyic* quid habent clerici,bona pauperum funt.

Item 2 3,quacft.7:Si priuatim quid poffidemus quod nobis lufficiat, non iHa noftra font,fed pauperü:quorum procuratione quodämodo gerimus,nifino '' bis proprietärem ufürpatione damnabili uendicamus. GloU circa illud zi, quaeft.7;Prælati iunt pro curatores,non domini rerum ecclefiafticarum.

Ambroßus iuper iUo uerbO euangeltj Lucæ i6; Redde rationem uillicatio nis iuaf,dicit:Exhoc ergo difcimusmo ipfos eße dominos,fed potius uillicos alienarum facultattmt.

Hiéronymüs ad Nepotianum:Quomodo poflunt eße clerici,qui proprias , »ubentUr contemneretacultatesr'Amico rapere, ßirtum efliEcclefiam frauda re,iâcrilegium eft,äccepiße pauperibus erogandum.

den« procu/ Bernliardus in fermone,Dixit Simon Petrus adleßim, cap. lt;7: Sane patrfr ratoresbonoru moniapauperum, facultates ecclefiarum. Etiacrilegaeis crudelitatefurripi-eccleßjjlicoru, tur,quicquid fibiminiftriamp; difpeniatores non utilt;^ domini uel poßefibres, non domini’ ifltrà.uilt;flvimacdpiutit,8Cueüitum^

Eufebius in de Tranfitu Hieronymi: Si ueflimentum, uel aliquid ultra ex* tremam neceßitatem poßides,6C pauperi indigentinon iubuenis, fur amp;latro es. Simus dileblißimi frlrj inrebus temporalibus iolum diipenlatores, SCnon - poßeßbres.Haccille.

Ifidorus de fummo bono cap.42: Agnofcat(inquit)epifcopus,feruS fe cffc - plebis,non dominum.

. Itemlibro7Decretalium,extrà dedonationibus,(ubaudforitateAIexan-‘ ' nbsp;nbsp;. dri terti| epifcopi Parifienfis,dicit : Fratemitatem tuam credimus non latere,

, quod cum epifropus ô^quilibetprælatus ecclefiafricarum rerum fit pro cura-* tor, non dominus. Ecce his iandlorS didis ofienditur, quod non folum degt; cimæ,fedamp;facultates aliæ,quas habentclerici ex donatione operismiferfr cordiæ, funt purae eleemoiynæ ad pauperes pofr neceßitatem clericorum de-uoluendaî. Secundo oßenditur, quod clerici non iunt illarû facultatum do^ mini aut poßeßbres:fed minißri,fiue difpenfatores. Tertio oftenditui ; Siillis den' ci abutuntur,tunc fiint fuTes,latrones SC facrilegi, SC nifi pceniteantiufto Dei iudicio condemnandi.

Atque hæc hadenus ex Hußb iatis, prolixius forian uideri queam reci* taßeiat ita tarnen, ut utilitas rerum prolixitate abunde pcniare poterit. Vnde fi CUi uidebor in diiputatione hac referenda, extra hifioriæ metas, aequo Ion* gius euagatus: ita cogitet, me, quum de rebus ecclefiaflicis fcripturns eflein, hæc,quæ cumEcclefiae cauia tarn ardè coniungerentur,omitterenec potuifi femecp hifioriæ magis huius,in qua uerßbar, quam publici frudus,quem po tißi'mum mihi pröpoiui, häbuÜR rationem. Erant amp;nbsp;alrj præterea articuli, in quibus amp;nbsp;erudite amp;nbsp;copiofe, idem hic philoibphatus efiloan. Hußus : fedqs contentus hadenus,reliquis æiidem fiiperiedere malui, quo maturius cd re* diretjUnde deflexit,narratio. Deflexit autêà fautoribus Ioan.Vuicleui: quos per id tempus complurcs fuißb primum Oxoniæ, tum in B ohemia, oftendF mus. Atcp exhis ipfis Vuicleui fautoribus, eos hucufi^ comemoraui, quibus duntaxatgrauis,ac periculoia fueratEuangelicæ ueritatisprofeßio : quam lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam nec ideo fuo ipfos elogio defraudandos exifiimaui. Nunc ad ifiosflc.*

demus orationem, qui ad extrema perdurantes, ad ipfam ufque uitæ iadu-ram,agnum fequuti Iunt, quocunq^ iret. Ätquehic in primis liberet, fi caufæ breuitas pateretur, paucis cum Humana crudelitate expoftulare : poftquam

^ESTARVM commenta RIL yj fie mortalium genus, cxcuflb ornni hümanitatis fenfii,ufquc adco adferrearn aeratem, uel ferinam potius irtimamtatcm degencrauit, utnunquam aequê opinor à rerum primordijs locus Plaudnó pfOüerbio fuèrit : Homo homP ni lupus. Atque inter hos lupos omnium immaniffimt fijnt, qui agni fe citu» lo maxime ueftiunt, quofque potiffimum pacis commendat profeffio, Olim apud Ifraëlitas Chrifti, acApoftolorum temporibus cultus, ac religio Dei in phariiaiimum commutari cœpit. nunc phariiaifinus in phalarifinum ( nefeio quO pado )abtjtinter Chriftianos. Quanquam huiusuero incommodimiquot; nima profecto portio in eos recidit, qui Chrifti ftudio, uim ac iniuriam per* ferunt. Nam cum cæteri omnes mortui funt, ibli hi demum ucre uiuunt, qui in Chrifto moriuntur. Rara italt;^, nec nifi paucorum dignitas eft : atqs adeo, firemintegri reputcmus,hoc folumhabet ærumnofiffîma ah'oqui uitahacc noftra, felix, fi cui quid contingat pro Gliriftö pari. Iterum hocidem repeto. Nihil eft in mundo hoc ueremagrtü,nifi Chfiftinomen, pro^ nomine ipfius

Vnde haud abftirde à Paulo, glOriac tribuitur,noniblurnquöd p er ilium fiduciam, fed afflitftionem propter ilium ftiftineàmus.Vtcuncp hominum indicia rem metiuntur, nulla uerior eft uita,quam quae Chrifto ceil depofitum committitur: nulla ab folutior gloria, quam pronlioDeiuiolarf, Sed gloria hæCjhumanis fen fib us mundihuius cœno obuolutis, minus ad* hue apparet. Apparebit aliquando, ac citius forfaii, quam expedier quibuft dam, ni mâtmsipœnttentia. ad meliorem frugem relànefcant. Qiiod quo fa* ciliusficripoffit,pacetualiceat (amice leeftor) pauliiper cumhiS 'nk

agere,quó uel admonitirefipifeant: uel fiminus uelint, ipfi laltem ne* Contra lt;ru3eU phariam erudelitatem ftiam,acftrages hominum,uelutintheatro produeftas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;papiftici

magno pud ore liio uelinuiti contueantur. Præclaraprofeiftô mimi uoxiUa, prophani alioqui hominis:Principi,inquit, turpia ftmt non minus multa ftip* plieia, quam medico multa funera » Et quid turn dicemus reuerendis iftis ec* clefiæ præfidibuspSi princip es fint, unde tot in Chrifti caulas inuetfta ftippli* cia/Si medici,unde tot ouium funerafVcrum priuiquam litem hancadoriar, iterum iterumcp te moneo (pie le(ftor)quod 6C ftibinde mihi in hoc argumen to repetendum eft. Primum,ne quid hie itainterpræteris, quafi dogmatibus ufquam improbatis fomentum præbeam. Vthæreticisquiueri ftmt non fa* ueo, ita falfis fane epifeopis multo minus.Rurftis, ut neutris horum, netp his ad tyrannidem, nec illis ad errorem licentiam laxo : fie nert poteftatem etiam gladij ciuilis hie uellico, qui haud fruftra geftatur à magiftratibus. Hab ent q fuas leges,ftios indices,adeoep neceftaria in repub.ftipplicia: fine quibus nul* la uitae fo cietas, nec difciplina cOnftat mortalibus ► T antum mea querimonia cos attingit, qui, quum fuprareliquam uulgi fortem, ^iritualem uitx perfe* óionem profitentur, deberentep omnis pietatis ac clemcntiæ mag^'ftri efle, uix ullos fere ijs ipfis, ira, odio, malicia, uindiefta, omniep tyrannidis genere uirulentiores conipicias. Quis primus in orbem Chriftianum has inuexitpa* linodias, fafciculos, ignes, ac rogos exurendis uiuis hominum corporibus, opinione aberrantium, nifi rehgioforum coetus, ac uiri ecclefiafticifquorum potiffimum erat mederi,non extinguere errantes:exemplo ftimmi precepto* ' ns,qui ucnerat non p erdendis, fed feruandis omnibus. Nunquam tarn bene adumeft cum humanis opinionibus, quin aliqui interdumlapfus Si erro* res fe intermifeeant j modo primam illam Ecclefiac piiritatem exdpiamus. Nec tarnen quilibet error ftatim hæreticum facit, ni obftinàta accedat Si per* uicax contentio.Necp hic ctiam fcio,an extrema tentanda; fèd haérefeos qua* litas uidenda éft,uidendum quid fuadeat régula Euangelica,^id cuiuftj dç* ceat profeffibnem. Olim non recipiebatur inter hærcfes, nili qup blâlphe* miam, autfîdei periculum grauius inueheret, ubiûe Chrifti maieftàsIgdere*

tur, cuîufmodï öant Donatiftæ, Mam'chaci, Apolh'nariftæ, Si Amani. Et ta« men ea tum epifcoporum erat moderatio, ut ne fie quidem Cæiaris præfidia implorarcnt,nifi hacrcticorum caede ac fehiimate', omnia mifcenWum,ceu nç' çeffitate quadam,huc p crtraheret improbitas. Quemadmodum cura ex alijs, tumex Auguftinopcripicuè liquet, eutadcopotcftatis prophanaenonpla* cuit imploratio,in negorij« iftiuïmoditut apud Uulcitium tribunum,fe etiam aduocatum intcrponeret,nc quemletaliter iftorum ferirct. Idemcp apud pre« fidem agit, opinor, Maccdonium : exiftimans baud alijs armis hoc in gene« te agendum, quàm uerbo Dei, precibus, dotfirina: aut fi malum foret infana« bilius,exclufione ecclefiaftica.Ôuôdautcm iententiam pofteareduxcrat,rci magis iucceflû,quàm iudicio fiio dudfus,parum id noftrorum temporum fac« uitiam iublcuat. Principiô,quo iueceflu iuam haneïn membra Chrifti tyran« nidem exerceant Pyraemones hi Babylonij, res ipfa docet. Porro hos ipfos in quos tum fieuitum efi: Manichaeos, ac Donatianos, qualcs fuerint, infpi« ciamiïs, quos nôminè hacreticos, reipia furiofOs ficarios, ac pracdones fuiflê ignorât nemo : ut res non iam Ëcclefiæ officium, fed tribunalitiam magis po teftatem,etiamfi taceret Ecclefia,fpelt;flaré uideretur. Quo faóf um cft,nt tem« porumpericuloià malignitate eô tandem adigerentur epifcopi,ut neceflà« riô leges Ctcfarix effent, in auxilium aduocandæ. Tumep nec aliud leges il« lté mmàbantur,quàm ducibus tantummodo capitis poenam: quemadmo« dum in Cod. lib. de Manichacis Si Samaritanis uidere eft. Difeipulis mulda pccuniaria diccbatur.His uero^qui ne^etftis principum lcgibus,cotcmptius perfifterent, proftigatio ftâtuebatur, Quid quod nee ullæ id tempon's fclio« lae Acadèmicæ(quas appellamus)|erigcbantur,qu«c obuiasfe hifcemalis opponerentr Contra nulla nunc fere regio eft, qute non ftiis communita aca« demijs exiftat, unde paratiffimum efle præfidium poffit, fi tantopere ab hx« reticis metuamus. Et quid tandem hominumnunc quorundam moribus ac« cidit,qui relitftis academijs, relidis argumentis, quibus ut facilius, ita redius rcuincipoflcnt,obliti denicn omnismanfuetudinis,quam tantoperenobis iiterac commendant Chrifti a Apoftolorum, nulla utique ratione, nifi cru« cibus,fafciculis. Si ignibus agendum cum hæreticis arbitrantur Et quis de« mum ulus frudfusep academiarum fuerit, fi baud aliter quàm uinculis Si fofti« buSjtuendam ueritate ducimusfAttp hacc hadlcnus de hæreticis adduximus, quafi hoc ipfitm uere fint,quod nSc ialfd infimulant. lam uideamus ilia cuiuf« modi fint,de quibus tantis tragœdijs, totep incendijs tumultuantur papicolx uentres.Inter tot qui recentiore hac ætate ambufti funt, quis tandem tres mi« hi proférât,qui palam de Deo aut fenferint, aut dixerint impie,qui Chrifti di« uinænaturæuel unciamdetraxerint, quiuUaminfpiritum fancftumblafphe« miam docuerint f deniep qui in uUo fidei articulo minus orthodoxe diffenfe« tint «Tantum de circumftanrijs quibufdam locorum, temporum ac perfona»» rum,atcp de humanis traditionibus,omnis hæc perturbata eft Camerina.

Quid hoc adeo retulerit, fi quis pie adoret Chriftum in ccelo, etiamfi non adoret in facramentofQuid magni hoc momenti fit, fi cum Chrifto ac Paulo panem uocemus corpus Chrifti etiamfi : non concipiamus cum ftholis, acci« dens ibidem fiiö caflum lubietfto confiftcref Quid fi iacerdoti no retegamus peccatorum numéros, fi apud Chriftum uere confeffi conuertimur ad refipi« îcentiamf'Quid fi relidla operum fiducia, quid fi fpretis pontificum indulgen tfjs, iufticiam in Chrifto unico pontifice, ac indulgenciam reponimusfnuni , minus propterea fides noftra luis conftabit articufis,ab Apoftolis traditaC Quid fi antiquatis diuorum imaginibus,Chriftum unicum in Ipiritu : ac ueri« täte colamusf an minus cd Chrifnani erimus, aut Chriftus non unus litis pro omnibus fEuangelium duo tantum facramencanóuit ; eafi quis fola ample« datur,

óahtr,aut piè trader, exclufis intérim îjs quae exhumanainftitutidne ftibnagt; ta font,quidindc,res Chriftiana perferet incommodir Sic fcriptura Dci cocu binam non permittitnixorem permittit quibuslibet, modo unam, modo uni* Vtrum modo aftridiusobligate,Dei uoluntatem,an üotum homiiiiscon ucnietfAut fi,internipto illegitimo uoto, focerdos uxorê appeUare^quàm c5 cubinafn malit, qua cum afïùeuerit, quid hic tande Gyaris Sc carcere di^ûf

Porto necideo,opinor,ftatim collabiturEcclefiæregimenjautEcclenafti-* corum ordo, fi unus Italiæ epifcopus, excuflo primatu, qucm nulla fcriptura uendicat, in teliquorum ordinem ac numerum epifcoporum tedigatur. Atlt;8 ilia hæc tam grandia font blalphemiæ piacula, ob quæ tantis furoribus exagi^ tantur Chriftiani in Chriftianos.Hic iterum refricanda, tories ilia repctitaad* monitio,nihil à nobis in leges politicas didum,aut cogitatum:at in hos dun* taxat,quos quum omnium mitiffimos elle profeffîone conueniebat, natura omnium funtfæuiflimi. Conftitutioncsid declarant ipforum,inDccretaligt; bus lib. j: quibus iubetur hæreticus in crrore conuidus (fod quo pado conui dusCautoritatemagis quàm fcripturis) foculari tradi poteftati. Nec id hade* nus fan's, quôd gladium fecularcm fonguine imbuant : ni amp;nbsp;ipfom perfeacu* turn iàtis j iua eriam malitia cxaCuann Adijciunt itacp gloffomatographi,Âd comburendum. Atcp hi fttnt demum j qui(fi foperis placeat)Ghriftum ipfom nobis repræfentare in terris uolunt, clamitantes interim,quôd omnis Chrifti adio noftra fit inftrudio. Atqui fî ad Chrifti adiones inltitutio fitiioftra dir J gcnda:quid minus fuadent exempla iliius, quàm fæuitiam liane, turn uerô in miniftris raaXimè, quibus tanto ftudio manfoçtudinem commendat, ac dile* dionem mutuam, ceU unicum Euangeltj foi iymbolurn : difertè interdicens, ne in euellendis ziranqs fint précipites: metuens id fortafïîs euenturfl, quod nunc cuenit,ne fimulcum ziranijs ’triticum etuatur. Tum quid hiedieen* dum,ubinon folumcumzizanrjs,fed prozizanijs ipfiflîmumeuelliturtri-tien, ex areis Domini .Jld quàm bene relpondeat adioni Chrifti,uideant ipfi: Ego nimis profedô uereor, ne non ita magnâm ineant gratiam apud meflîs dominû, quo die redditurus eft cuicp iuxta fada foa. Non hic aduoeatum ago hæreticorum, fi quiuerèfint hæretici. Neep cquidem hic excurio, quo-fc porrigit ius ciuilis gladij,quiduc per ciuiles liceat conftinitiones. Gerte quicquid ciuilis agit poteftatis neceflària feueritas’, erit tarnen focèrdotum ac Ecclefiæ procerum,femper manfuetudinis meminiffe, ad exemplum iliius qui nunquâm cogéré ad religionem foam quenquam uoluit* Qiiid enimil-le f Qiii aures, inquit, habet audicndi,audiar. Non ftatim non audienti mortem intcntatrnec recedentibüs grauiter comminatus eft,tefte Çypriano. Sed conuerfus ad difcipulos, dixit : Nunquid öl' uos abire Uültis f Non uenit ille ciuilem occupaturusautoritatem,atq^ut nônoccupauitipfe,itancc quen* quam ciuilipoteftati tradidit. Qiianquam necdiffîtendumeft,quin itaufo uenire interdum poffît, ut indigeat hierarchia Chriftiana, accerfita magiftra* tusope(quemadmodum contra Donatiftas neceflària étantIcgumptaîfi-dia) præfertim fi hæréfiS exeat ad tumultum,ad fehiimajad feditionemj, ad la-trocinium,autuitac communispernieiem.Ibi demummagiftratui arbitror, externo profpiciendum,ne quid rcfpublica capiat detrimenti. Alioquifihw-iufinodi fit hgrefis, qug intra pfiuatum duntaxat errorem fe continens, ulte-riusnon peruagetur,adEpifcopos,ad Academias uniceipedare uidetur; Neep quid ciuilis hic poteftas agat,admodu uideo. Ita enim facilius felicius^ reprimuntur hgrefes,magisratione conuidg, quàm autoritäre oppreflg. lam aliquammultis annis in hgréticos fguitû eft, tantis odijs, exquifitis^ totmen-tis.Qufdhac ratione profedum fit,nemo non uidet. Qiiâto id uero mihi cou foltiwsjdignius^ nomine «idetw Ghtiftiîino,fiprtfço^«i ingrcfliüeftigqs b ac

ac cxcmplis,nofl:hniChrift:opatres,idftudiohabercntpotms,htcris,lingtiiS; pietate, ïpiritus ucrbicp potentia ,‘quam mundana potentia præmincre f lam multos uideâs, ^uibus nulla uidetur alia Ecclefiam contra hacrcttcos propu* gnandx ratio,quam fola uis,ac maieftas epifcoporum. Quo fatfhim eft, ut mi* niftrario ccclefiaftica, à Chrifto ac Apoftolis, aliem'flimis quidc I'Ui's à mundOj olirn inccpta, nunc ad fecularis cuiuldam I'mpem I'magi'nem, ad regales pent opes,imô phalarilmum defciuerit. Verùm ad diffipandas htcrefes,'fi ea res no* bl's tantopere cord!fit, baud aliud mihi quidem expeditius uidetur compen* dium, qült;imfiEcclefiæpartesftudiofè caueant, ne tanta’articulorum turba Chrifti obruantur ecclefiacJta fict, nonfolum ut facilius hærelcon extinguan* tur plantaria, ubi enafci cœperint: led ne quando omnino emergant,quas ex* tinguamus.Nam ft uerum fatendum fit^unde fecula hæc tam fœcunda dilTcn* fionum, nifi quod omniaadeô conferta atm confcila lunt, tot articulis,tot ccn iuriSjClenchis, cautionibus ac placitis fcbolafticorum, Nec ullus eft articulus, qui non adiuntftam ftiam trahit hacrefim,ut umbram corpus. Adeocp res mo* do progrefla eft, ut nihil tarn circumfpedle fere efferri pofli't, quin alicubiim* pingatinaliquam hacrefeostendiculam,autcertelulpicione.Tótluntlaquel lt;onftitutionum,decretorum,tot tituli reprehenfionis ac captionis, prxfertim ubi hue inluper, pro charitate, nefeio in quam Pathmon procul nfle relegata, fticceflit rerumdeprauatrix Etinnys, omnialua calumnia commifcens,idç quam minima etiam, aut nulla interdum o ccafione. Qiiae quum ita habeant, nihil erat,mea opinione,prius,quam ut mutua animorum coiuneftione redin* tegrati,materiam(quoad licet)fraternæ offenfiom's omnem fubtrahamus,un* de potiffimum malum hoc fuppullulat.Si hgrefim facimus,quicquidhumanis decretis 0^ articulis relutftatur, pratftiterat minus eftè articulorum in mundo: iamlualponte co cident hçrefes. Hine enim maliprofluxitfcaturigo,indidcm exordienda mcdelæ methodus . lam quid ft pontificia decretalia, ftiam non cxeant Italiamf'Qyid fi in neceftariam hdem,quac pauciffimis contenta eft,ni* bil recipiatur,nifi articuh' Apoftolici ^mboli, ut à cocilijs probatioribus pro* ponuntur,quid tandem Chrifti Iponlæ Ecclefîæ decederetfEt tarnen ob haec 7« TTK^i^yx paflim uidemus exuri lenes, iuuenes, ac fœminas. Neefexui, ncc aetati parcitur,nec gencri:ut minoris pene periculi fit,maxim orum principum lædi maieftatem,quàm uel leuiffimi epifcopi faneftiones uiolari.Quar quidem perlecutiom's tempeftas fienoftrishis temporibusincruduit,utnullaferèEu* ropae fit pars,quæ non effiifo martyrum fanguine cruêtata fit. Etfi uei ô quàm maxime décréta hacclcripturis confentirent(donemus hoc illis)attamen theo logorum erat docereicogcrC tyrannorum eft. lam quale eft, propter articulos quofdam controuerfos ambiguos, parum etiam lânos nonnullos, ÔC Sert* pturis forlàn dilTentaneos, ad ignem p ertrahi, non folum haereticos, fed pro haereticis innoxios amp;nbsp;innocentesÆt,mira interim hominum ftupiditas, hanc dum laniænam quotidic exercent Ly caones,in caulis Chrifti, litado humano (ànguinc : perinde aefînon uulgare pietatis officium Deo exhibeant, fibi, quafi rebenc gefta, magnifiée triumphabundiadgratulantur. Non fecus, ac in extemis principum bellis, lummachabetur ftrenuitatis, fi quis quampluri* mos occident perduelliones: itidem apud ecclefiîe magnates, hare unica laus contentio uideatur, ut quil® quamplurimum haurire poterithacretici fan* guinis . Quemadmodum de wanne quodam Stoksleo, epilcopo Londi* BeI«îrt4Kôxlo. ncnfi,ialt;ftatum audiuimus , qui iam moriturusftiprema uoce Deo agebat stoiäsltiLon/ gratias, quod unus ftipra triginta hacrcticos litarat orco, Beluac lane uox,non hominis.

At uideat ifti,ne du indudfi’one magis animi,quam i^dicio dudfi, tantopere ftudent hacrcticoslitare Plutoni, ipfis idê eueniat, quod ludxis olim; qui quS in

fnChrifhim ccufeditiofumuirum citent grafTaturijimpcgcnintmfîlfumDet, Id ut ne fiat, præftabit primùm in epifcopis eruditio, artieulorum immmutio, ludicium, anfmus euangelicus, manfiietudo \ zelus pan'tér cum fdentia con-l'undüs, cura feniâdi magi's quàm perdêdi homïneSj mens quæ m'hil tribuens afFedibuSjtotam fe fcn'ptun's ac æquitatt regendam permitac,

- At ömnino fuppn’menda Cft liærefis. Ccrtê necp apudme patrocinium in' ucniet peftis hæreticâ. Tantum m fymmiftis orthodoxes requiro, fi non apogt; ftoficam,faltem cntilcm modeftiam,ut moderatis potius rem rationibus tran-figefe,quàm clamonbus amp;nbsp;fcditiola temen'tate malintrreqin'ro t'Wiu'xtjcej/jquac faltem legitime conuincat,quos uefi't opprimereirequiro dolt;fin'nam,quæhæ* refes magi's ipfas quàm hæreti'cos iugulet. Infamant,quantum fibet,conrra hg reticorum nomen ifti. Mihi fane uidetur,fi tempora hæc tam parum Chriftia-na,fex habercnt Hicronymos,totfdem^ Auguftinos, etiamfi m'hil accederet prçfidij ampfius,haudmagnoperehaberet,opinor,Ecclefia3quodfibiadpro-' fifgandoshæreti'corum cuneos admodum defideraret. Sed quomamin fente fcentc hac mundi crudelitate,ubi omm's adeô refn'xit chantas, haud me latet, quàm parum hæcfidem apud nonnullosinuenturafinttquemadmodumfiC cæterorum antemc, ab hi'sfpretafintmoderatiom's confiliaiconfulhus firent, c™ * hoc hominurn genus fins ingentjs relinquere, quàm fiirdis cancndo, fimul SC **' tempus SC laborcm fruftra præterire. Nunc ergo ad martyres redeamus, Ve-rùm pn'ufquam hanc tam lugubrcm hîfionam ingredfamur, operæ precium forfanfadurf fumus,fi quædamànobishomifluniamp;ïO'ar['jv3‘«t'Uaticimaprælfgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

bentur,qui'bus tot tantæ feculi perturbationes præfignabantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toMbiimts At-

Vtergo primûmà loachfino Abbate exordiamur,quîddehocinuctU' hasCàh^icn/ fto Houedi monumento repertumfit,referemus.Sicemmille : Ricardus, „y.

l'nquit, Angli'æ rex,inexpcditione 1erofolymitana,accepta fama loachîmi Calabiienfisjabbatisde Curacon,qui fpiritu prophetico uenturaprædicc* bat, quo tempore Sicilïæ ageret, eum ad feaccerfit, auditurus, quid de An-tichrifto inter cæteta dcnunciarepoITet. Hic ergo explicans myftenum7re-gum in Apocalypfi, quorum quincp ceciderint SCc. Reges 7,Jinquit, fepteni hint perfecutores: Herodes,Nero, Conftantius,Mahumet, Melfemutus, SaladinuSjAntichrifius.De Antichrifto fic aicbat, quod iam is in urbe Roma nbsp;nbsp;Antichri^

prognatus effet, 0lt;^ in fedc apoftolica firblimabitur, de quo apoft. Extollitur pg,

âdueramp;tui: fiiper omne quod dicitur Deus, Hæc Houedenus. Annus uera huius abbatis erat upo.

Eft SCjHildegardis, cuius fitpra mentioaê fecimus,prophetia apud VinCCn tium li.ipiAnno, inquit, poftincarnationê Chrifti 1200, Apoftolorû dotftrina amp;nbsp;ardens iuftitiajquam in fpiritualibus ÔC Chriftianis coftituerat Deusj tarda-re,0L in hgfitationem ucrti cœpit.Sed hocmuliebre tempus non tam diu dura bit, quàm hucufcp perftitinHæc ille. Nee dubitauitFluentius antiftes public! fÎKejjttiM, tùs depraédicare, Anrichriftum fuis quidê temporibus elle natu, apud Sabcll.

Qum amp;nbsp;ante hæc tempora,an. 12?^ in lib.De conferuatione feraonnn Det, Gerardus Laodicen. epife. ex rarefeente prophetiæ atque curationum dono, Cerardus Ldo appropinquate Antichriftum conîjci t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditèpt epifeop,

Extat Hieronymi Sauonarolg(fi fide res digiia fit)prophetica qugdam Hieronymut Sa

prxnunci3.tio, ante annos uno minus 70, in qua hune in modum affirmât, Ita-îiam flagellis Dei expiandam, propter peccàta multiplicia,in principibus,tani ecclefiafticis,quàm fecularibus: Florentia, urbeep Ro.cuerfis, renouationeirt ccclefiæ futurs,quod^ hgc cito deberent fieri.Turcas Mauros, noftris tem poribus ad Chriftianum cultum conu er ti debere. PraediXit etiam, quendam alpes tranfitunxm in îtaliam,CyrQ fimilê,qui fiibuertere deberet Italiam, Tantum in Gafparo Hedione, in libro cuiinfcribiturtttUlusParaiipomenat

Porteu ciu£ü Nee carete arbftror foo uaticimo, quèd anno i$oi. paflfïm per Gcrmaniani Germanuti. nbsp;nbsp;j’^ ueftißus hominum cruces uifæ font, coronae fpineac clauorum foniiïtudo,

guttæcplânguim'sdecodoccciderunt.interdumctiamintra domos ddapfa hæc^muliercuLefæpe multosdies inridsfois circumferebant:nmodoucra fint,quae narrat Caiparus.

I0£nneflt;iuicl4 r Adîjdcndum ôitjs, quoddel.quodamRocbctayladaFrandfcano,apud fraitcifcMus. Froflàrdum noftrum legxmus: no quod certum hic quicquam habeamus,tart tum quod hic habetur profero. Is italt;p in Anemone dicitur anno »140 prxdi* xiflè,ecclefiafticum ordinem multa paflûrum, propter ambitionê, auaritianî, atœ fopcrbiâ. quamobrem ÔC. ipfe à pontifîce Clemente fexto inuaicula con* ieaus eft»

Manfred«;. nbsp;nbsp;Necreticendum forlàn,quôd Manfredus Vercellenfîs Dominicanus prae*

ArnoUus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amoldus de Villa noua,Cathalanus,mathematicus fimul 8Cmedicus, ex

tbakiKf. nbsp;nbsp;nbsp;Daniele Qi. Sybilla Erythrga ediiïerebat, Antichriftum plenc poft annum Do

mini ijoo in pios fouiturum, ÔCfoturam in Ecclefia perfecutionem. Diccbat dauftralesfalfificare dodrinam Chrifti: Sacrificiualtaris necuiuis prodefle, nee mortuis : nec cofolationibus papalibus feientiam inefte,nifi humanorum operum » Miflus tandem à Friderico Siciliac rege ad Rom, pontificem, inter nauigandum perijtjGenuæ fepultus,

10. Atjuitanu^ nbsp;nbsp;Poteram ÔC Petri Io. Aquitani,Francilcanf in Vafconia, hue accerfore tefti-'

monfom:qui poft alia diuinabat,quôd in nouiffimis temporibus, lex apparc* rethbertatis. Qui dcinceps à fonere, per Clementem 4 hæreticus dedaratur, €xufto mortui cadaucre,fi Guidoni credimus Perpinianenfi,

Turn quae de Lutliero exorituro,tot ante annos, à multis frequenter pro-* nunciata,atcp à Melanchthone colleda fint, ex eius in Danielem commenta-* rijs conftabit relt;ftius.His itacp prælibatis,fimul ac commemoratis ijs,quos ufi que ad palinodiam,ac mortis terrorem duntaxat, afflixit calamitoia hacc aefa* tails perfecutionis tempeftas : nunc ad eos accedat Hiftoria, quibus maiorem peeftoris conftantiam, fimul ac fidei robur, ad mortem uftp prxftitcrat Deus, Quanquam nec horum quidem omnium catalogum polliceri queam, quuin tot per omnes mundi plagas extitcrint Chriftimartyres, quorum multi frau* de acdolo circumuenti, quidam ueneno foblati, cæteri publicis tormentis ex* cruciati,nonnulli priuata acignotacæde opprefltialij carceribus,famealij, altjs^ modis publice priuatimep exhaufti, ut uix exigua eorum noticiallaie* rit coniequi. Autfi nominafeire contigerit,modum ramen fopplicij, caufas^ omnium, qui in tot, tam^longinquis partibus occubuerunt, nulla ratlonc uenaripoflem, quinnecunius eflehominis arbitrer indag^e. Quanquâhoc unum in omnibus his certum fere, amp;nbsp;perpetuum efle point, ut quicquid uni horum cuipia euenerit, ex hoc gnomonc quid cuntftis accident perlpicuum hab cas. Quando quidem una femper fuit ferè omnium pontificum in iftos cru deh'tas, cadem iudiciorum forma, eadem condemnandi ratio, idem^ mortis genus.Netp multum adeo diuerfa omnium cauia extitit, cum propemodS ex unahac Sacramenti fopcrftitionc,paucis^ ccremonijs atlt;p ambinoneEccle* fiafticorum,profluxcrit uniuerfom huius turbinis caput ac feminarium.

Diximus initio,fi finguli mihi in hanc farramnem conijciédi fint,quotquot his quingentis annis, poft Satanam e uincuh'sliberum,exitio font ab Ecclcfiz primoribus traditf, altius hanc efie repetedamhiftoriam. Cum inNarbonenfi prouincia ( ut apud Maflacum eft ) centum fiC quadraginta referantur, qui in* cendtjquantumlibct graues pcenasfobircmalucrunt,quàm praeter iusfcri* pt«ræ,ndem decrctis quibufdam aftr«cre,quaE àRo, eedefia obtrudebantur, -Anno

Anno Do.i2io,Parifqs ßmüiter 24 rurius^ apud eundem Afitio ut», qtiadrin* gentos hærcticos flammis traditos reperimus j otflogintadecollatos, princi-^ pen^rmericum firipenfiinijDominam caftri lapidibus obrutam,

Erphurdiæ Bcghardus hærcfeos titulo igni traditus. Anno 1218. Oxonix êe^baribit ïâ» Diaconus »222,autore Treueto nöftro.Qum S( Cantipratenfis autor eft,ïn Ca fint' memenfi patria,combuftos à Dominicanis haereticos,

Necfcio cur aPapareX quidam commendatur apudBoëthium,quod prO tino quadringentos occident, cæteris caftratis, nifi pro hacreticis foerint ob* truncati.Præterij interim annumMillefimum^ centefimum, ocfiogefimum fe-' cundum,in quo apudFrancos multi comburebantur hæretici, tefte Houede* no:quörum quidam publicani,altj Cathari, aliqui Paterini, alij alijs uocabulis appellabantur.Necmultum Vuicleui temporaprgceffit Eckhardus Domini* Eàthitr^t m canuSjqui Heidelbergs damnabaturhacrefeos,autoreTritemio,anno t}3o.Ta fquot;Mc4nut.

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eremitam ilium,cuius facit mentiônê loah. Bacon, ôf ièntent»

dilt.2. quæft. i,qui in ecclefia Paulina diflèrebat, non efle iàcramenta,quorum tune unis erat in Ecclefia,à Chrifto inilituta anno 1 jolt;î, Fortaflîs Ranulphus is erat, cuius fit merttio in Floribus hiftoriarum, qui p oftca interijt in car ceratus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Potcrant 8^ lus accenferi duo Francifcani,de quibus ita extat apud PoIyJ; V ergilium Iib.i9,noftr2e hiftoria^jLondini illos igne necatos,quôd dereligio* ne parum intégré fentirent.

Sed tranfeurfis his,iam ad Vuicleui accedamus tempora,quæ ut noftrç me moriaèuiciniora, ita cauiam pluribus habent teftibus cognitam : quæ quidem ipfàbaud aliaferé uidebatur, quàm de traditiunculis ac poflêflîonibus Ecclc* flæjdc Eicolatriajatcp Euchariftiæ iubietflo, cæteris^ Sacramentis diflènticn» a quarundam pfeudologia, opinio. Poft Vuicleuum ergo meminit cuiuidam inAnglia parlamêti Vualdcnus ad Martinum Papam in libro contra Vui cléuiftas 2, arti.3,cap,fo. Item deiacramentalibus yj. poft cuius(inquit)atftum plurèsmortcmiuftinueruntacerbiflimam,plurescB regnum deferuere.Sedhi qui Jiam fucr!nt,aut quod ftipplictj genus, nullâreliquit memoriâ. Nos, quo* rum nomina licuit expiicari,no finemus filentio obliterari. Ac dolet profelt;fto nihil aliud quàm nomina duntaxat hominum ad nos peruenifle. Vtinam 8C to tam üitæferiem,iudicij acftioniscpformam, quid in aduerûrijs obieruandum, quid in ipfis laudandum fuerit,ac conftans,nobis fiiperiorum conièruaflet di* ligeritia. QuanqUam nec ca res nobis magnopere defiderio ftierit, quû netp capotuerint omnia paucis uoluminibuscontineri: turn exijs paucis prom* ptum fuerit æftimari, quid de papiftarum in omnes crudelitate fîtientiëdumi

PRimumergo à loanneAftonohuius telg exordiS duccrem,qui cûm efleè fc^ ï? gt;27 z Vuideui, ac Oxoniæ donatus artiû profeffîone,per Arundellû

Archiep.Cantuarienfemaccitus,condcmnationis tulitfententiam. Verum quum incertum fit, in carceré ne, an incendio pertj t : nos ad annum Domini Millcfimum quadringentefimum tranfîliemus.quoniam ex hoc ferè anno, ini tium acmateriâ lùmpfitjquicquid iam diu durauit in Ecclefia perfecutiom's«

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacerdos quidam Suutndeïbeui. .

EXado itam anno Domini,fopra millefimum, quadringentefîmo primo, I * poft Vuicleuiuerôobitûiî,principâteapudAnglosHenricoÛ4.cûiam

Ricardus z faftigio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fublimitatis, in turrim abreptus occubuiflêt,fà(ftum । - .. y

r cntur, quicimq^ Vui cleui fe afïèr tores oftender ent, qui tüm Lolardi app cUa' bantur,qui fi pertinacius infifterent fufccptæ do drinafc, Diæcefano epifcopo traditi,inde fecularis magiftratus gladio pletflendi committeerntun

Hæc lex in Eipplicium adduxit eodem anno Sacerdotem quendam, quiiu circo ill o Smithiildenfi multis afpecflantibus exuftus eft.Hæc ex pfegmate uc tuftæ hiftoriæ. Ätcp ut certiffîmum eft, hune pro ueriflîmæ fidei affirmationc fticcubuiffe incendq fupplicijs;ita quod nomen fuerit Sacerdotis,non fans ex hiftoria liquenmilii tarnen ex contccturis quibufda diuinanti apparet, Suuin.' derbeum fuiire hunc, quern modo ad palinodiam adacftum ab epifcopo Lingt; colnienfi retulimus. Verum an ad priorem cantionem denuo redierit, cætcrf quod uidetur:ego,quid mihi probabile fit aperu4

SAcerdotem bunc deineeps fecutus eft Laici ordinis faber, anno Domini 1410.1s banc tuebatur aftèrtionê, quod non fit Chrifti corpus realiter illud, quodfàcramêtab'ter tracftatur in Ecclefia. Qui cû nullo pacfto left abduci pet mitteret ab opinionis conftantia,cui omnino immori fecum conftituiffet, tra-' ditus eft iudicio feculari. Cumcp lata iam condemnationis fententia, inforuni Dolio inclufuf fuburbanum traheretur inffacftus Chrifti martyr, dolio includendus (quando chriftianus quitjem nondumtaurus Cherilli inufumuenerat apud epifcopos)aderat,u£ fiq princeps Henrici Regts primogenitus. hie, ceu bonus Samaritanus,qucni Leuitæ ac Phariftei fiiperciliofi dedunt morti, ad uitam reuocare annitituu monet confulit, ut fibi confiilens, mature reduceret pedem, ab illis opinio^ num labyrinthis,nihil non adhibens arietum, quod cuiufquam poftet peeftus labefacere. Sedneglexitilluftris Chrifti pugil, principis blanditias, omnibus humanis machinis ftiperior, citius laturus fiipplictj quantamlibet ^auitatein, quam tantæ idololatriçimpietatem.Itacp dolio inclufus,affligitur a deuorantc flamma , mugit miferabiliter inter incendia innocens anima . Clamorc tain horribilipermotus princeps,iterum adit hominem,reuocaturus ad uitam. Quam communis naturæ fenfiis infeuit,hanc tarn inufitatæ mortis acerba noquot; uitasj noua acerbitas, mifericordia adaugere poterat. luftit ignis materiani ftibtrahi, ardörem longius amoueri : confolatur afflitftum, promittens adhuc incolumitatis fpem,fi accederet fuis monitis:addens præterea,quo tidie dena^ riOlos aliquot quanta ad quotidianam alimoniam effet fan's, ê nfeo regio ero^ MP«Mrlt;!Îgt;iîe (o gatum iri. Iterum ille refpuit humanæ polh'citationis oblationem,no dubium jidniifixtm- quinuehementius diuino flagrans fpiritu,quam terrenis flamms.Demuin ÿlum. cum adhuc perfifteret fententia immobilis, iuffit eum princeps iterum in» cludi dolio,gratiam nullam pofthac confecuturum. V erum ut nullis delinitus præmijs,itanecterroribus ffa(ftus,ufq^ fe inuidlum prgftitit, inconcuftus Chd fti athleta, non fine magno quidê certamine : fed maiori uidforiae triumpho, ( nbsp;nbsp;nbsp;femper Chrifti fjpiritu in fuis uincente, quicquid mundus hie habet furoris ac

Jeannes CUydonus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ANno f4t4,infecutS eft publicum conciliu Cónftanrie,per pontificem Io* annem eoa(ftu,herefeos repui'gandç caufa, quod pluribus bonis uiris fti iieftu fuit.Hoc anno loanncs Cleydonus, Vuicleuianç difcipling afledator, depr^henfiis, ac conuidus, feu oppreftus potius, à Pontifietjs Loridini com* buftione perimitur,regnate rege Henrico 5,ac expeditionein Gallia facientc. Mittorltanus nbsp;nbsp;Qiio etiam tempore dé Minoritano quodam Anglo, apudHardingumnb

■, AwgÎMî ftrumeftproditum.Qui cùmBenedidiijlegatusin Scotiamfuiflèt,nifuga ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temp eftiua fibi confuluifTet, fafciculos ignitos effugere ob hgf efim,qu£ iUf im

IN hoc intenni concilio agi'tatum eft de Ioan. Huflb, anno 141^, que omnîgt; 141^ bus modi's è üïtà erfpere ludant ccclefîàftic^ro ceres. Verum càtn id aper* ta ratione non polïe Te intelligerent, propter Bôhethorum potentisun ac iri* res,quibus turn illc coiilitnunitus erat, obliquis cofiltjs rem aggredtuntur : uel hmc fecile fe prodcntes ; cuius ipiritu agebantur.Omnino ad (e accerfendum HufEim ftatucrunt:quo^ facilius eum etiOcarent, fuco, ceu efea quadam illi* to HamO, occultarc perhicioia confilia iiifum eft. addunt immunitatis Ipem, póilicêntés indemhem forc,ac fine pcriculö,fi Bohemi ciues, foæ fidei homi-nènî permittercncHi nihil lubclïè doli ratq in tarn iandlapollicitationr prac-fertim qUç à tarn faridis patribus proficifeeretur, Huftiim fuS èpifcôpis, hoc c^aOTtim lupo commiferunt. Qui ubi primum innaflam illorum illctftus in-cidiHetjftatimèxfacröfantfto concilîj cönfehfu dèhimciâtumèftjNohfore^*”^“^* illegitimum, quicquid effet haerctico homini promiffum, id poftéà irrita pa* óione refcinderc. O iandos pifcatóres hominum o fidem apóftölicis con* ' cilijs dignam. Qiiidmultis Hoe fenatuicónfulto, reditus Huffo ad ftios in* tcrcluditur,ffmul6lt; illohim fides in deluderido liberatur.Quippeea fedis apoftolicæ uis attç maieftas éft, ut nihil tam pracicrius,aut contra naturam fit, quod nonhuius interueriiens autóritas, iuis faeûè legibus iubrjeiat. lam quanta crudelitate o ppreffus, quotcircunicluius tcchnis,quamnullisfcriptu ns conuidusfit, quotipfe,quam^manifcftis Scripturaelocis aducriarios ad* iöi uit,quanta in reipondendo prudentia, in rcfellendo acumen, quæ in feri-quot;.ris cognitio,quanta in uita puritas j in perfecutione, in carceribus paficn* tia,in morte conftantia, quæcptota iudiciofüm forma iucrit:quoniam iatis iammulrorum traeftationeorbi peruulgata, örhnium^ pene inorehiftoria eft, hon Opus admodum arbitrer, utfingulatim denuo qu^qjjUtgCfta finr; Oratorum ritu refricare. T antS quod inftituto noftro Gtis érii^ pótiöfa dun* taxat return capita, uelut in tranfeuriu annotata, ac petita ab àlijs qui ipfuni audiebantjdelibabimus.

Euocatusitaep ad concilium Confîanticnfeconftantiffîmus Chrifti mar* tyrlô.Hüflùsjper conduiftiaas Sigiftnundi Imp.literas, protinus in carcerem apud monâchos ordinis Pracdicatorij abducitur : inde amp;nbsp;in aliud monafteriu lignipêdorum adièruahdus ablegatùr. Aducrûrios Si teftes habebat Stepha num Paletium (quimultis ab co benefieijs affècftusfoerat ) Michaëlem paro* churn olim Sinradium, aliosqjBocmos aliquot. Inter indices cauiâc praefidc* bat epifeopus Florcntinus.Crimina,quæ intentabâtur, partim per teftes iùb* ornatós confida, partim ex libris ipfius truncata, ut quaeiç arroderc pote* rat mendax calümnia, arceftebantur in articules 39 digefta. Subinde impeti* tus animus innocens, crebris acculâtiohibus pertentabatur: fie tarnen,ut ncc teftes fcire,nccrefutarelicuerit.Tandem exqtpérfidi concilfi iceleratum de* cretum,quo epifeoporum fimul ac Imp.üôce,clarè illi denunciatS eft, harum utram ucllet optionem cligerettautie noxæ dèderctiêrréribus retradîatis: aut morrifepararctLocus interim errôris manifeftinullus : nec,fi erratet,ferf ptura, qua doceretur, ufquam proferèbatur. Ille contra j doceri paratum fe: impietatem uerô,cuius nunquam èlTet fcÔnfcius,agnofccré nccuelle, nec fine mendacio potüiflè: quiduis fe prius paffurum diditabatNôh ita multo pôft, ïuntj 5,à Sigifinundo Imp.legati ad Huffiirn ueniunt,Barones quidamjD.Io* annes Chlumenfis,D. Vuenccslaus,cû epifeopis quatuor : cô miffî, üt ipfiim, quibus poflênt machinis,de fententia deficerent, ac iri caftra lua traducerenf. tóubi e cycere eduëtus coram Icgaris conftitit,moxD. lô. Chlumëhfishunc ittafEariincipit:PieMagifter, nos qui irtiperiti homines atq^ig?iarifiifinis,bc à q né

ne tibi uelle quimus,confulere n€quimus:proin ipfe quid tibi confultifliiwni^ ï fi^uidcàs. Si harum te accuïationum reum fentias, ne pigear, mutata fentcn^ ria,erróres profiteri. Sin minus, caue, contra confcientiam committas quic^ quam,neu potior fit apud te uitç quam ueritatis diuinæ ia(fîura.Tum ille pro-' fufis lachrymis, quam modcftiHimc his rcipondit;Su(picicnde uir, Deuin aP teftor meum, fiquid hadlenus in libris aut concionibus à me ufquam erraWin fit,adeö non grauabor eedere,ut uehementer cxpetam, ac gratias iniupcr ha' '■ fciturus fim,fi quifquam prodeat, quirefutatis mcis, probabili aliquafcripW'' '■ f a,iàniora ac firmiora m e doceat. Äd liane uocem exclamans unus epifcopo' 'rum:Hui,inquit, tun’ ergo plus uniuerfo cocilio iapere poftulasf' Huflus:Nc' quaquam, ô bone : Sed neque rurflis uniuerßim concilium plus iapere debet, quam fcripturaDei.Tantü uero àme abcft,quod obijcis:ut nihil equidêdetre dlêjuel ab intîmo totius cocilij tyrunculO inftitui, qui iuftis rationibus mecunt agens,meliora afferan Ibi rcliqui epiieopi iublata uo ce : Heu, inquiunt, quant pertinax ille eft in fuahærcfi. Nam hærefîm appellant hi, quiequid libidin* foæ non placet, aut cum dignitate pugnat. Aten hate fere huius diei ada font. Poftero die qui eratlunrj fcxtus,du(fïus ab Ärchiepifcopo Rigentino,adfoflt mum Conftantise templum, uenit inuidus Chrifti pugil. Verùm, quia noiv dum focra in templo perficerentur, tantilper dum tempus mifîæ peragcrctur, jufius eft aliquandiu expedare foras, Qirid ni f Qiiippc, opinor, ne integer' rimi ac fanefliflimi martyi-is contubernio, ter adorandæ papifticæ ftultiud: næniæ, polluerentur. Ridiculum : Nil inti a eft olcam, nihil extra eft in nucc duri, Sed quidmultisf Peraeftis demum munijs papifticis, epifeopi, pharifxb ac principes facerdotum,in lira quifep fedilia cófcenderunt.ea,thcatrica poiu' pa, præaltis tabernaculis erigebantur. Speeftari dicercs Florah'a. Caeteris fob' limorftib corona aurcaeminetImperator Jnmedio theatri,menfaqua^dam, ac in menfo truncus apponebatur ; rurfus in trunco ueftes, quibus focrifica' turi uti conftieuerunt, confternebantur. His ita præparatis, introducitur tan' dem inter lupos rapaces,mifera pro Chrifto maeftanda ouiculalo. HufttiSjiuf ftis ante menfam confiftere. Is in terram prOcumbens, diufcule precibus im' morarur. Interea monachus quidaim epifeopus,iniuggeftum , ingcntiini' petu prouoiatjLandinus quibufdam,mihi(quifquis erat) Ate recftiorecogno mento dicetur ; cuiufmodinon paucas hodiefurias mundus hie gignit j baud j'n aliud, quam in feditionem ac difeordiam natas. Concionem hie in tres partes diftributam habere dicitur. Qtrarum prima, quam acerrimê in pcftein næreticâ inuehebatur in fecunda, principes ac magiftratus uelut daflico euo' cabat ad curam reipublicg ecclefiafticæ, tum potiffimum in profli'^andis here ticis. Poftremoloco, commo da perceniuit, quæ ex ea re publice priuatimrp confequerentur. Attain en uerentes pontiftci),ne fotis magnas flammas in ani' mis auditorumreb'quiiTetfrigidus hie concionator, alterum adhuc Henri' cum quendam, conciltjOratorcm,in eundem locum iubagitarunt,qui de Hufti condemnatione maioreacumine,aclt;/Ï£!yölt;rtj quanta poftet, peroraret. Qiiibus confeeftis, Epifeopus quidam j iubente concilio, in pulpitum profi' liens, formirlam caufæ Huftîanæ,quaî habita eft cum Ärchiepifcopo Pra' genfi, reliquacp crimina récitât, quæ illi tum intendebantur. Hæcipfo poftça omnia incarcéré perfcripta,frafribus legenda miferatj quo iudicum caluni' .nias acmendacia ueritaspatefacftaredargueret.Sifmgula accufotionumca' pita perccnfercm,haud exigui res negotrjforet. Perftringam, quæ à fidc' liffimis accepta, fan's adhuius iudicij iniquitatem exprimendam fuerint.In' teraliahocilliobiedlum eft:Quodalicubidiceretunicamefte Ecclefiamca' tholicam, quæ cœtus eftet omnium credentium, ad uitam prædeftinatorum: Hoc,inquit ille, concilium facrofandhim prohærefi damnat,Huflùs : Imo cquidem

■ cqui'dem ml addubito, qmn una fit Eccléfia fandia, catholica, quæ cfl: crè^ dcnnuin congregatio , tiim in hoe mundo, tum defundîorum ac in cœlts E«îcp.rijwiJ. agcnuum,porrô amp;nbsp;corum qui occultum corpus Chrifti lefti fiint, qui eft caput .Hæcatquealiaquumdiceret jfimûlquead alios articulos pararetre* fpondere: Cardinalis Cameracenfis, ueluti lupus homintuocem ademptugt;-rus : Tace, inquit, modo, poft reipoildebis fimul ad omma.Hulîus: At quânl inique hocàuobis cômpàratum eft ; nunc quum fingulis relpondcré liçeàt, prohibetis : pôft,ubi congeftam criminum turbam meminiflcnequcàm, turn permictetis C fimulcp ad alia relpondere properabat. At infurgcris ilico Cargt; dinalisRorentinuSjUnusiudicum:Tace, inquit, obtundis nimium :præco^ nibus, quiqj aftiterant aceufatoribus mandans, ut coherceretur, Tum Huft fusuoceacmanibus ad cœlum reflexis : At enim Deiomnipotentis nomine uosappelló,ob cos faltem qui hic circumftantauditorcs, quo meliberem apud ipfosOmni fuipicione,utinebcnignis animisaudiatis : quodubifece* ritis, poftea utimini in me arbitratu ueftro. Verùm quum nec loquendo, ncc orando quicquàm proheeref, tandem humi proftratis genibus, lZ)eo æquif-fimoiudici,fecaulâmcp commendauit : idemi^ crebrius,inter aceufandumj fadlitabat. Pofthosarticulos exlibris ipfius corraibs,inièquuntur mox ilia crimina perteftes amp;nbsp;accufàtores malehcos introdudîa. Cuius generis hæc alia^ fuerant : Quod à confecratione cuchariftiæ, diccret in altari remanere pancm materialem amp;nbsp;fubftantialcim Deinde quod facerdos mortali pcccatd poliutus, nec confccrare, nccbaptifare poffîtt præter alia quæ his fimiliapro' ponebantur.Ad ea rcfpondere fatagenti,iterum à C. Rorentino indidlum eft filentium.lUcuerônihilo fecus precibus inftabar, utfebenignè audiant,ucl ob iftos, inquit, qui adlunt,ncfalfô hoS in me crrorcs ftiijaicentur. Nam quôd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

obîjcitis,exmeauditum,poft confccratum facramentum,panemmahcremagt; terialcm : id conftanter pernego. Deinde adfero,quôd baptifinus, confecra^

- tio, ferumep facrarum rraeftatio fada per lacerdotemmortalis peccatireum, exofa eft coram Dco : neqj enim talis idoncùS eft rerum diuinarum minifter. Itacp amp;nbsp;ad alias criminum refpondebat obiediones-, uel apte refellendo nongt;-nulias, uclpièadferendo.Hæcdum aguntitr,nouutri quoddam commend genus in eum contorquent,idqj Dodoris cüiufpiam teftimonio confirma-’ tum : uidelicetquôdfindpTriadi,quartam nefeio quant perfonam adqceret; Tum Huflus; Profcrtc,quæfo,dodoris huiufee nomen. At epifeopi hóe per-^

' petuum habebant, quoties teftimonïjs urgebatur Tluftus, fcifcitanti teftis no men,ficrcfpöndebatur:Huius,inquiunt, criminis teftes funtduo canonicï Pragenfes, amp;nbsp;totidem parochi, altartj tres, amp;nbsp;unus dodor. at nomina homi^ num cclabantur. MoxHuftus: Deus, inquit, tantum auertat riephas, ut miler ego in Triade lacra, quartam perfonam adnederem, quod nunqüam mihf (ita me amet Chriftus ) nc per fomnium quidem in mentem uenit. imo equi-dem certo confiteor, quód tres perfonæ, pater fih'us SC Ipiritus fandus, unus Deus, Sc una efl'entiain diuinitate funt, Rcpulfi itaque hoe lemmate Epigt;-fcöpi,ad id confugiunt,fimUl^ uerba recitant,ubi pauld luperius Deunt ipfüm,utad fummum prouocandoiudicem,appellauit:quant quidem ipgt; fam appellationem, uelut pro impio errore(ó blafphemam epifcoporumim-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efiifca

pietatem) damnauerunt. Qiiód quum audiffetille,uocc fubalta exclamaz pornmblitl^he uit: En optime lefu, quid hoc concilium molitur f tu aliquando ab inimicis tuis opprelTus, Deo patri iuftiftimo iudici, caufam cöntmendaftituaih :nogt; bis rclido exemplo, ut in afflidis rebus nos fimiliter ad te auxilq gi'atia difca-mus accurrere. Atquihoe ifti erroris ac malefadi loco impingunt. Additep: Ego ueidjCgo inquam,audader afiSrmo, nullam ccftiorem appellationê eflè,

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R B R V M I N E CCLE s I A

quam ad DominuIcRim, qui nec muncribus fledit, nec teftimonijs fallitinjec uerfutia imponit : qucmadmodS nec ipfe fallitur, at fuu cuicp precium reddit. Poft hæc i ftruitur a àltcra calumnia : quod excommunicationem Pont, floc^ cifccerit, nihilo^ minus d Miffäc officio non abftinens. Ad hocHuflus: Equi* dem excommunicationem hanc contcmptui non habebam,ied publice in concioilibus appcUabam àdiudicem, pergens utiq^ iniacris. Quinnec^ hoc contentuSjàdiummum pontificem intereamiferam, qui pro meiättsfacerent. Qui tarnen ut audircntur(nam mihi de caufis uobis fignificatis, adeflè nonli' cuit)impetrari néquitum eft,quibufdam carceribus mulcftatis,alijs per contUquot; «neliam cxclufis, attp excruciatis mifere. Cmus rei teftcs iunt hæ tabulæ : itacp in concilium hocueni liber, innocentiam meam teftaturus,fide publicaacce^ pta ab ImperatorCjqui praefto adcft,mt ab omni ui tutSfore.Hacc cum loquc' retur, oculos in Impcratorem defixos habuit. Üleftatimuehcmenter erubuit, ciusc^ uerecundus tinxerat ora rubon

Finitis tandem criniinuriï capitibus, ledî^a eft ilicoà iudicc Pontificio con-» demhationis fehtentia. in qua, quum ad illud uentum eft,quodmultos annos pertinaciter inhæfèrit erroribus : Prorlus, inquit Huffiis, id ego pernego. Si* quidern me talem femper præftiti,atque nunc præfto, ut cupidiffimum me di' fcendi fcntiat,quiiquis ex Scriptura me edocere,atlt;p erroris commonefaccre poterit.Rurfusquum fententiailiaprofercbatur, qualibri iUius omnes La* tinèBoémicè icripti abolerentur, fie ille : Qtii, inquit, poteftis feriptame» damnare iuftè, quum libenter ad fcriptürarum normamme corrigi cupiam.^ Dein quum nec quifquâ haeftenus prodierif,qui me firmo feripturæ argumen to erroris conuicerit. Poftremô,qui Boemicè prorfiis ignari eftis, quo paólo calingua feriptos libros uel intelligere, uel damnare poterius c Porrô pergit alter in recitanda condemnatione. Hic uerô, quum loqui non permitteretur, ccelum aipecftanSjac genibus flexis aufcultans articulis,orabat.

Finita d emum condemnatione, HuiEis pro inimicis fuis, uocc clara ita de-' precatus eft: Domine Deus,per miiericôrdiam tuamprecotjhoftibus mcis digneris ignofeere. Scis enim me ab his iruufte âccuiàtum j faills teftibus cir* cumuentum, confidfis criminibus oppreflum, denicp inique cOndemnatum: BMt!« uir qui propter mifericordiam igitur tuam, ciilpàm cis remitte. His auditis,làccrdo-wen .bit m cou tum feniores plerique, ac præfertim epilcopi,toruo uultu inlpicientes eum ir* filiüdcniorum- ridebanL

pémum feptemab epifeopis defignabantur, qui facerdotium illi adem* ptun,amiculo lacrificorum,ac fi miflà ci celebranda forer,induerunt.Âc prin* cipio albam ueftem inducns,dixit:Dorninus meus lefiis Chriftus, cûm ab He rodemittereturad Pilatum,inueftecandidaillirfus eft.Pofteahocitaappa* ratu indutus landfus martyr, ab epifeopis commonetur, ut errores illos, dum liccret,retralt;ftaret,iuramcnto etiam adieefto. Tum ille,àmenlàad turbam pau lulum conucrlus,fic earn adloquitur : Enhic cpifeopimehortanturad eirores , retraeftandum. Ver urn id ego ut fâciam,tripîici nomine abfterreor : Prim ùm, ne mendaeij olim in conlpetftu Dei arguar, fi errorum me reum elfe fatererj quorum nunquam effem confcius.Tum,ne conlcientiafimul mcam,amp;^ uerita tern diuina hoc paefto offendere : quippe qui articulos illosno modo nunqua afieruerim (fallb enim per teftimonia mihi obtrudûtur ) led cotraria læpe etia ßC feripfi,amp; docui.Deinde, nc animt tantaî;multitudinis,cui hadenus concio-' natusfum,hocpalt;fto offenfi, aueritaterefiliant, acalioru quoep, qtiiuerbidu uini fideles firnt miniftri. Id audientes epifcopi,cS tota faeftione in hæc uerba acclamât: Is tandê perfpeximus quam peruieaxfit in malitia, atqj tenax in fua herefi. Ac eotinuo Hullo mandarût,ut demenlâ defeenderet. Ibi iacerdotiS cl adimentes, principio auferût ab co calice,dicêteszO luda maledi(fte,qui defc*

rens confiKum pacis, inijfti confilium cum ludæis. En auferimüs ä ie càlicetri hunc, in quo languis lein Chrifti ofFertur inredemptionem mundi. Tum illc alta uoce exclamauit uiciffim: Ego ueró fpem ac fiduciam in feruatore meo fi* xiffimam habeo, confidcns conlianter, foreutis calicemfalutaris à menun-quamtransfcrauquodcp adiutus præfidio ipfius,hódieinregno eius huncbi* biturus fim.Illi ucro reliquo apparatu hominem exuere pergunt, fic,uc fingu-lis ueftibus fingulas execrariones adder entzHufïb interearefpondente,illufio nes has fe æquiffîmo animo pro nomine ueritate Domini noftri lefu Chrigt;-fti ferre. Dctracto itaqj uniuerfo cultu, tandem ad uerticis rafuram acceflum cft.Hicperplexa fatis diflcnfiuncula intertartareos hoSmaftygâs oboritur, quo potiffimum inftrumentigenere, nouaculane, anforficehæc notaabra*“ ’ denda fit. Inter hæc conuerhis ad Imperatorem Huflus: Eia, in quit, non-' dum inter iftos.cortuenit , quoludibrij genere me irrideant fatis. Variantibus diu ftudqs, obtinet tandem fententia illaj ut forfice, crudele myfterium expe^ diatur. Itacp capiliis in quatuor paiuibus crucis in formant detonfis, uerticcnt ilium orbicularem diipunguht, adiedlo hoc epiphonemate, lam hierum hoc conciliû Conftan tienfc, loannê Huflum ordine facrihcali,quo exornatus fuit, amouetteare declarans, quod hominem hunc Ecclefia Dei ab ieieabdica-ueriqae deftitutum ftio prpfidio poteftati feculari tradiderit.Moxcp coronam papyraceam in ludibrium impofituri,iliud accinunt : Animam tuam deuoue-musdiabolisinferni. Contraillemanibus complicatis cœlumfuipiciens,ait: At ego cam commendo benigniflimo Domino meo lefu Chrifto . Corona Hero huiuimodi erat expapyro faefta, amp;nbsp;ad fpeciem pyramidis acuminata, cubitali fermelongitudine, in qua tres horrendi cacodæmones depingeban-tur,cum inferiptione crirninis; Ifte eft hærefîarcha. Earn ubi uiderat ille, dixit; Dominus meus lefus Chriftus, pro me mifero longe afperiorem ac fpineam coronam innocens, adinfame mortis genus geftare dignatus eft.'quapropter ego mifer peccator hSc multo leuiorem coronam, nominis ipftus ac ueritatis caufa, lubens feram.Tum imperator Ludouico Clementis filio Duci manda-ratjUtacceptum Huflum lidoribus traderet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Isigiturhanc geftans coronam,è templo adiupplicium ducitur,turba un-diquearmatacomitatus,incenfis primumfub crus confpedum libris. Hoc ubi uidit, fubrifit Huflus : acad rogum profedus, turbam commoner, utne crederent fe propter errores exuftumiri : .falfis enim nominibus ac teftibus infimulatumf2,acuioppreflum. Deinde nec quenquam omnium eflè, qult; redius exiacra fcripturafefe edoceret hadenus : id quod ego, inquit, unicc femper cupicbam. Poftquam ad locum fupplicij peruentum eft, qui fitus erat inter hortos fuburbij Conftantienfts,haudprocul ab arce': pius ac innocens? Chrifti martyr,flexo poplite, manibus ac oculis in cœlum refupinis, pfalmos aliquot récitât,præfertim quinquagefimum SC tricefimum, fubinde uerfti illo. Inmanustuas Domine commendo ipiritum meum,uoceclyaacuultu hi-iari repetitO jitaucfacile à circumftantibus audiretur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum quidam ex

plebe illirerati animaduerterent,diditan t: Qiiid hie prius docuerit, dixeritue, nefeimus : certe nunc uidemus, audimus ex eo iacra eloquia, ac pias pre-ccs. Alt) item optabanqilliadhiberieonfeflbrcm. Ad hoc Sacerdos quidant magnapompaobequitansrefpondit: Quidilliconfeflbrem fHæreticus eft; Qiiani^ exepiftola eius quadain carcerefcripta liquet, feptimo antepaflione die,à monacho quodâ Dodore,fibi à cbcilio c6cefro,confeflum effe,amp; abfo-lutu.Euenitinterim inter oradum,ut probrofailla corona de capite deciderit; quant coipicatus uir bonus, fubrintClaitiitatibus intereafaîellitib. quibufda, reftituat rurftis captti,ut c5 diabolis doittinis fuis, quos coluit, exuratur: HuC fus tu à carnifîcg eredus, clara uoce,ut ab omnib, faeüè perciperet,fic orabatt

Domme kfû Chriftcjcrudcliffimum hoc, achorrendum fijpplicium, propter fan(fhim Euangclium,ac prxdicarionem uerbi tui, libcns ac humtliter fubeo: tuautcm omniDus mimtcismei'sfgnofce precor.Tum alidoribus circumdip ^s, iterum hortari cœpxt omnes, ne quis ullos mfe errores hacrere crederet: tantummodo filt;fli'tios,falfis(^ tcftibus Hrmatos tïtulos,quos nunquam docue rit, adferibi fibi Tandem ab eis petijt, ut careens euftodes conuenïre liceref. Quibusadfc accedcntibus,gratiasegitpro fummis mfe collatis beneficijs. Fratres cnim, mquit, mei,ncdum euftodes fuiftis:Ac fcitote, quod conftantcr credo Seruatori meo,cuiusnommehæctam acerbafero: amp;nbsp;lubenter ftro, nihil addubitans, quin cum co una hodie regnaturus fim. His alijs^ fermonl bus finitis,mox ucftitu uftp ad indufium exutus, ad cralEim quendam ac per* foratum aflerem, manibus reuineftisjlex aut feptem ftmibus alligatur. Primo proxime talos,dcinde lub gcnibus,moxlupra genuazpraeterea iuxta inguina, icxtus media corpus ambijt, poftremus lub brachtjs. Itaœ palus iÜè teiracin* trulus firmabatur. Sednonnullos ægrèhabebat hoe,quod coftitutus eftetfa* cie ad orientem uerlaa'ubentes ut occaftim uerftis obuerteretur,efre enim hg* reticum.idquodftatimfacftumcft. Porrónequid adultimam ignominiam deeflet, cafhena quadam alpeeftu horrenda, rubiginc ÓC faligine atçrrima, in quamilèUus quidam homunciewrius ahenü appendebat, ceniixlancftilf mft aftringitur.Quaconlpe(fta,Huflus lublætus arrifit,diccns:Dominus meusie* lus Chriftus,redemptor mcus,ac feruator meus chariflïmus,longe crudeliorc catena propter me uinlt;flus erat : cur ego mifer erubefcam, propter ipfîus no* men làcrolàncftum,foliginolà hac conftringif* Præterca pedibus quain uaftif fimo compedcciniftis, duo lignorum fafees ftibftnnintur. Additur lärmen* torum ac fafciculoruin ftrues,commiftis fimul ftraminibus,ceruicetenus.Ve* rum priulquâ materia incenderctur, acceflerunt ad eum ciuitatu imperialium marfchalcus(quem uocant)cum Ludouico duce,agentes cum Hullb, ut uitat feruandæ mature conlulat : fpem ueniæ fore, ft dogmata ÔC errores abneget, Vurgdlio loan. Huflus:Errores,inquit, quosf quorum ego confeius nonfum,nccunquaniii* Huj?! pï» mor/ An ut ilia in me agnofcam,qug nunquam admifi^ acultro innocentiam mcam tew. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prodamCnum id poftidatis, aut æquum arbitraminir’ T eftes ac arbitros, qua*

les uultiSjlubornatis, imj^udentiflime in me mentientes : quibus quoniam lu* bentius acquiefeitis, quam mihi, quid ego in hoc foro contendam ampliusi' Ego,qui probèmihi confeius fum, id fatis noui, atep apud Dcum teftor, om* nium rerum iudicemac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nunquam me uel do cuifle, uel ftripfilfe

halt;ftcnus,quod lion ex Scripturæ fontibus ueriffimum fit, quod^ mortales e peccati tyrannide poflet eripcre. Quod fi quis fit,qui merito iuxta do Ainain fcripturae Euangelicat me poflet coarguerc, lemper me paratiflimum ad om* nem dilputationem praebui.Nccp enim officium in me,led in illis rationes de* fuerunt. Quae ft ab illis afferentur, non ftim tarn præftatftè contumax,qui non perlibenter cedercm. Nunc quum non afferStiir, quid à me exigunt amplius, ut ueritatis caulam feiens dcferamCquod etfi ilia à me poftidarent, confeientia non permittit. At quanto id acquius,ut hi ucritati accédèrent potius: quæ uin* cet tandem,uel inuitis omnibusfQuaproptcr quum eo res redijt,ut aut Deus iple in me fit prouocandus,aut humana malitia ; potius quam ilium inimicum habcam,agat mortalium uis,quod poflit.Ego lane ueritatem,quam hatftenus docui,lactus hoc mortis pignorc hodie obfignare no dubitabo.Dominus mi* fertus luccurrat mihi,ac ignofcat Ulis,

predoftt in co- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° audito,Ludouicus cum collega luo, manibus complofis,ab co difee*

Domini dunt.Camifices ftatim admoto igne,pyrâ accendunnlbi Huflus prgalta uoce femel atlt;p itcrum exclamauit:Chrifte filiDei uiui,mifereremei.Tcrtiô canen* fil». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem,oborto ucnto, flamma eum pratfo cauit, atlt;p ita conticuit, Ac interea tam

diunutabat capite,ac oramouebat, dam quifpiam Dominic aoratfoncmbii aut tei- abfoluerct. Deinde ita tacitus intra fe orans,emifit fpiritum, Porro fa* fcibus lignorum ambuftis,dum corpus adhuc ad allerem ligatum hlt;Ereret,tor tores id cum alTere in ignem intruferunt fuftibustmoxcpaccinrcntes ligna aggerebantjCadauerurentes Jbi uidercs exquifitam camificum,infingula membra, crudclitatem. Nam ( proh dolor) olufuftibus comminucntes tun* dcbant,quo citius igne ablumcrentur.Deinde caput inuentum palo diflecuc runtPorro cor ininteftinis rep er turn, obclo ligneo infixum, inter comburen dum fuftibus cædebant. Interca carnifex quidam ueltem Huffi tenebat. Lu* douicus autem fimulattp cognouit elle tunica Huffi,iuffit earn, ac cingulum, deniep quicquid ipfius eflet,innccre in ignem,dicens: Bohemos id uice Sacra menti habituros ac colituros ene.Deindc carnifici pollicitus eft,iadlura banc compenfaturum fe.Poftremo omnia igne in cincrem concrcmata,cum puluc re,ac terra altius efFofla,in bigas impofocre:deinin Rhenum præterlabcnteirt difieccrunt,quo ipfius nomen prorius apud fideles extinguerent.

Milita in hoc homine digniffima calamo, cogor breuitatis ftudio tranfili* re: quæ in all enis traditamonumentis,ex ipfispetimalim,quam nondigno penicillo materiam tarn bonam corrumpi. lUud e multis carptim ceu prima* riumflofcului-n,le(fiori excCrpcndum duximus,quod etfiquibuldam fom* niumhominis uideripoffit,inter hæc tarnenfomnia numerandum,quaccx exitucertiffimamhabent prophctiæfidemtut non infcitehic locum habeat Neftoris illud,T’ ovx^ lx ƒ lo?Isj.Hic aliquando apud Bohemos ccclefiac Beth* lemiticæ prajpofitus fuit,in qua fibi per fomniS uiius eft, Chrifti ßndlorumcp imagines nonnullas pidbirä exprefsifle : at mox accedête pontifice cum fois, impeditum illum,ac imagines eralas eflê.Quód ubi fit fa(fium,poft paululum adefle uidet pitflores alios, multocp plures, qui denuo reftitutis qs’ quaf per pontificios obliterarentur, alias deinceps pidluras, nonpaulo plures, arte^ celebriores adiccerint:adeo^ numero,potential pracualuifle pidlores iftos, iitiamomnesCardinalitiæ centuriæ cumpontificeipfb, ijsrurfos delêdisim pares extitilTent. Hoc acnigmate uifom eft Deo,quid effet fecuturum, feruo iuo patefacerc, nec ipfe fefolh't exitus tquanquam nos fomnq propheticifen* timentum aliorum conieefturis æftimandum relinquimus»

PRöximo, ab huiüs martyrio, anno, poft Chriftum uidelicet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pracce* A».«4itfi

ptörem Huffum infequutus eft Hieronymus Pragenfis, florida tum acta* tc,tum eloquentia iuuenis. Qui ut eandem caulam, quam Hulfos, habuerat, «ta eofdem tere hoftes 2c äccufatores fortitus eft » Tum ut in omni uita illi con iuniftifsimus erat, ita nee morte à ueteri födali ac pietatis fbeio admodum di* ftrahebatur. Vt ergo practermiisis tjs,quæ ad tritam ipfius, ad mores, ad indo*

, nbsp;nbsp;nbsp;lern ac ftudiaipedant, cäufam iplam ilico adgrediamur : Hieronymus hic fi*

mulatç lo. Hulfom ad concilium accitum, ac iamiam iturum inteUigeret,fe* dulo om'cio adeft amicofoo,confolatur, rogat, acadanimat, utmcmoruirtit* tis ac conftantiae foae, rem gnauitcr gerat pro Chrifto,ac ueritatis incolumita* te.Iam tempus adclïè, quo maxime le declararet talê,qualê hatftenus tot cort cionibus fo oftenderit omnibus, ipfe^ lemper habucrit. Quod fi ita eueniat, ut res ipla opem operamcp; foam efflagitaret, intelletfturum le, quod nec pie* tati,ncc officio foo,nec amico fit defuturus» Verum quemadmodum in PetrO

■olim,itainhocpioadolefcente comperimus,hauduanam effeprouerbqil* litis fidem:Sponde,noxapræfto eft.Qirippenonitamulto poft, quumintur firn quandam coirie(ftus,duricie careen's fiipra modum affligerctur,impulfos partim minis,partim elabendi Ipe, ut Huffianac condemnationi fobfciibere^

haudrccufamt. Qgæfinffcspoftca maioris conftantiæillffflatcriamfubnii'« niftrauit. Seddigreflïab ordinehiftoriac,iam redeamus»Hieronymus,t’ntcl* letfla tarn Huffi condemnationc, partim dolore perci'tus, ac metu pcriculi fui, partim æftu quodam diuinæ pictatis accenffis geftiebat Qi. ipfc concilium adiré, foccenturiaturus, fi opus eflet, arque etiam purgandi iui caula : fed ita, ut conduA'tijs literis, ceu uadimonio obftridtos haberet adueriarios.Eas ubi exorare nequit, Boemiam redire parat.In itinere, hoftium proditione,à feruis ducis Ioannis, fill) Clementis, captus, atque ad ipfum dedudlus eft.Interca Clementis inclementiffimus filius, literas nadlusabimperatore ac concilie, Hieronymum manibus reuinÆsmifit Conftantiam. Quem Ludouicus al* ter filius Clementis hoipitio excipit,ac per totam urbem circumducit(trium* phantis in morem, nam ipfe praeibat ) quanta cum ignominia ac contumelia, « hic non refero . Donec ad monafterium lignipedorum, ubi läcerdotum ac pharifæorum fadîio confluxerat,peruentum eftJbi poftea caufa demumHic* ronymi cœpta eft. Cum multa in hunc Hieronymum congefta eflent,quibus arguebatur hacrefis, atque ea teftibus firmata: tandem placuit, ut publice fin-gulls, quae fibi obîjciebantur, relponderet. Ita in concionem dedueftus, cum iuberetur ad lila reipondere, diutius reculauit, afterens fe debere prius cau-(am fuam agere, quam reipondere maledicftis aduerlariorum, Ita fe prius pro iedicentem audiendum eile afleucrabat, deinde ad aemulorum luorumpro-bra in eum congefta deuerüendum. Sed cum haec conditio fibi denegaretur, tum ftans in medio concionis : Qyaeham eft haec iniquitas, inquit, ut cum 340 diebus,quibus in duriffimis carccribus fui, in Ibrdibus, in fqualore,in fter-core,in compedibus, in rerum omnium inopia, aduerfarios atque obtreóa-tores mcos femper audieritis,meunam horamaudirenolitis r' Hineeft,ut dum illis fingulorum aures patuerint, att]p in tarn longo tempore uobis per-fuaferint me haereticum, hoftem fidei, Ecclefiafticorum perfecutorem, mihi autem ne defendendi quidem ulladctur facultas ; uos me prius improbum hominem iudicaueritis in mentibus ueftris, quam, qui forem, potueritis co-gnofeere. Atqui (inquit) homines,non dij eftis: non perp etui, fed mortales: labi,erra' falli,decipi, fcduci poteftis. Hiemundilumina, hic orbis terrarum ûpientiores elle dicuntur : maxime uos decet elaborate, ne quid temere,nc quidinconfulte, neue quid praeter iulbtiam faciatis. Equidem ego homun-cioIum,cuius decapiteagiturrnecpromehaecloquor,quimortalis cxifto» Verum indignum mihi uidetur lapientia, aliquid tot uiros aduerlum me fta-tuereprçter a;quitatem,nontamre quam exemplo nociturum.Haec amp;multa praetcrea ornate diftèrebat, ftrepitu 8^ murmure plurimorum fermonem cius interpellante. Tandem decretum eft, ut prim um ad errores qui in eum con-ferebantur, relponderet ; deinde loquendi quae uellet, daretur facultas, Lc-gebanturigiturexpulpito fingula capitula accufationis, deinde teftimontjs confirmabanturitum rogabatur,an quiduellet obqcere.Incredibile didu, quam callide relpondcret,quibus fe tuer etur argumentis.Nihil unqua protu-U't indigna bono uiro,ut fi id in fide fentiebat, quod uerbis profitebatur, nulla in cum nedümortis caula inueniri iufta poftet,fed ne quidêleuiffimac offenfio nis. Omnia efte falfa dicebat, omnia crimina cofitfta ab gmulis luis.Inter egtera cümrecitaretur,illum fedis apoftoh'cae detralt;ftorem,oppugnatorem Romani Pontificis, Cardinalium hoftem, perfecutorem prælatorum ÔÔ cleri, Chriftia-ngrcligionis inimicum:tum ftirgens querebunda uoce,amp; manibus porredis: C^o nSc me uertam, inquit, patres conferiptir' quorum auxilium imploremf quos deprecerfquos obteftert'Vos nerquot; Atifti perlecutores mei,ueftras mentes à mealàlute abalienauerunt, cùmuniuerlbrû hoftem me eftè dixerunt,eo-f um qui me lunt iudicaturi, Nemp e arbitrati lunt, fi etiam qua? in me finxerut, kuia

G E S T A R V M C o M WE N T A R I L leuiamderentirf.’tanicftuösüeftn'sfcntcnttjs oppreflliros communém omnium hoftcmatiçô{îpügnàtorénii,qualem me iftifalfiffîmè mentiriiuntJtafî *eorumucrbis fidcm dàbitis : nihil eftquôd de mea làlutefperandum fit ; Multos falibus perftrinxitjthuitos lœdorîj s,multos perfepe in re moéfiâ ridere coe gitjtocandô in illorum obiurgationcs. Cùm rogaretur, quid ierttiret de lacra-mentofinquit: Aritcâ panem, poftea uerum Chrifti corpus^ Qc reliqua fecun-dum fîdem. Tum qUidam:Âiurit te dixifle, poft cofterationem remanere pa-ncm.Tum illé; Apüd piftorem, inquit,panis femanét. Alq cuidam, ex ordinc PrædiCatOrum, acriüs iriuehenti; Tace,inquit,hypocrita.Âlteri per conftien-tiam iüâm côntra fe iuratttijHæCjinquitjtutiflîma cft ad fallendum uia. Qiien* dam pfæ^ipuum aduerlarium j nUnqUamnifi eanemaut àfinum appellauit. Cm ücrô pfoptcr criminum multitudinem ac pondus, res co die tranfigi ne quirct j in diem tértium eft dilata i Qiia dié cum fingulOrum criminum argumenta recitatà efiènt,ac fiibiride plurimis téftibus adfirmarcntur,tum fiirgens tUc ; Qyoniam, inquit, adiierfarios méoS tàni diligenter audiftis, conueniens eft, ut me qüoe^ dicetem acquis animis audiâtis. Data tandem eft, licet muftis perftrepcntibus, facultâs éi dicehdi» Hic primum à Deo exorfus, dcprecatus cft earn fibi mentem dari,eàm dicendi fàcuftatem,quæ in commodum aciàlu-tem animç fu^ ucrtéretur.Deinde;Scio,inquit,R.D.plures fuifle excellentiftî mos uiros,indigna fuis uirtutibus perpeffos,falfis opprefibs téftibus, iniquiflî mis iudicijs condcmnatos.Incipiens autem à Socrate, quem iniuftè à fins con demnatum retulit, nec cùm poflet, cuaderc uoluiflè, ut duorum, quae aiper-rimahominibusuiderentur,metum demeret,careen's fcilicet, fiCmortis. Tum Platonis captiuitatem, Anaxagoracfiigam, aeZenonis tormenta.Multorum prgtereagentiliuminiquas damnationes,Rupilij exilium,Boëtq fimul,ÔCalio ram quos ipfe Boetius refert, indignâm mortem commemorauit.Deinde ad Hebræorum exempla tranfijt. Et primum Moyfen ilium liberatorém populi^ legumlatorcm, iæpiflîme à fuis calümnia affetftum fuifle dixif, tanquam fègt; dudor eflet, aut contemptor populi. lofeph infiipcr à fratribus uenditum ob inuidiam, poft ob ftupri fuipicionem in uincula coniédum recehfiiit * Prætcr hosEftiam, Danielem QC ferme prophetas omnes, tanqUam cOntemptores Dd , tanquam feditiolbs, iniquis circumuentos fèntentqs. Hinc etiam Su-fànnæiuaidum fiibiccit ; multorum praetereä, qui cùm uiri iàndiflîmi extitifi ftntjiniuftis tarnenfentcnttjsperierunt^Poftea ad loannemBaptiftam,deinde ad Saluatorem noftrum defeendens, fàlfis téftibus condemnatos, inquit, omnibus conftare. Deinde,Stephanum à fàccrdotum collegio interfe-dum, Apoftolos autem omnes morti damnatos,non tanquam bonos, fed ut feditiofos populorum cocitatores,contemptOres Deorum,amp;malorum opc-rum effedores, Iniquum cfïe, codemnari im'uftc facerdotem à fiicerdote;amp; id fadum fuiflè dOcuitJniquiflïmè à facerdotum Concilio; id etiâ accidifle mon ftrauit.Hacc difcrtè,SC magna cum omnium expedàtione diflèfuit. Attp cùm omne pondus caufie in téftibus fitum eflet, multis rationibus docuit, nullam his téftibus fidem adhibendam ; praefertim cùm non ex ueritate, icd ex odio acmaleuolcntia amp;nbsp;inuidia omnia dixiflènt.Tumodîf caufàsitàexplicuit,ut haudprôculabfuerit à pcrfiiadendo. Itaerant uerifimiles,ut (excepta fidei caufa)paruaillis teftimontjs fidesadhibita eflet, Conimotac erant omnium mentes,amp; ad miftricordiam flcdebantuf.Addidcrat enim, fe fpontè ad Concilium ucniffc,adfe purgandum iuitani fiiam amp;nbsp;ftudia c^ofiierat officio^ ram plena,àc uirtutum. Dixcrat,huncmorem prfleis dodiflîmis uiris,ac fàn-diffîmis fiiiflè,ut in rebus fidei fèntenrijs difereparent, non ad p eflùndandam fidcm,icd ad uéritatem rcpénêdam. Ita Augirfnnuni amp;nbsp;Hierónj^um diflèn-fiflc;nec fôlum diuetfa fenfiflè, fed etiam contraria, nuÙa haerefis iùlpicione.

Expet^bant autem omnes,u£ femel fè purgârct,rctraô:ando obic(fïa, uel cp ratorum ueniam poftularet. At ille, nee fc erraffe affèuerans, nee fe retradarc alionim falfa cn'mina uelle, oftendens .Tandem defcendens in laudarioneni Ioannis Huffi ad ignem damnati,uirum iftum bonum,iuftum,amp; fàn(ffuni ap* pellanSjamp;illamorte indignum:Sequolt;ç paratum quoduisfiippliciumad* ire, forti animo, Si conftanti iè^ inimicis fois cedere Si teftibus impuden* ter mentientibus. Qui tarnen aliquando coramDeOjquem fallerenonpo' t ucrint, effent rationem eorum,quac dixiffentreddituri.Magnus erat cireum* ftantium animi dolor. Cupiebant enim ui'rum tam egregium ialuari, fi bo* na mens adfoiffet. lile autem in fententia foa perfcuerans ulcro mortem^' petcreuidebatur. Laudans^IoannemHuïïum, ait:Nihil ilium aduerfosEc* clefiæDei ffatum fenfiffe : fed aduerfos abufos clericorurn,aduerfos foper* biam,faftum,acpompam praclatorurn.Nam cùmeeclefiarum patrimonia primo deberentur pauperibus, turn hoijjitibus : deinde eeclefiarumfabricis, indignum iUi borto uiro uideri j difpendi illa meretricibus conuiurjs, equo^ rum ac canum foginæ cultUi ueftimentorum, Si alqs rebus indignis religio* ne ChriftiJiie autem maximi ingenij fuit. Gum interrumperètur facpius ora* tioipfiusjuarijs rumoribus,laceffèretur^ à nonnullis,fententias eius car* pentibus, neminem eomm intaeffumreliquit, pariterep omnes ulcifcens,ucl enibefcerc coêgit,uel tacere. Surg^entc murmure filebar, turbam quandoque increpans, poftea orationem profequebatur, orans, atqj obteftans ; utfelo* qui paterentur, quem non effent amplius audituri. Nunquam ad hos rumO* resexpauit, mente firma attp intrepida.Illudueró admirabilis merftorixar* gumenrum ; C C C X L diebus foerat in fondo tunris fœtid^, atep obfcurar, 4^ -ƒ cuius afperitatem ipfemet queffus eft, aflèrens fe ut fortem, Sibonum uiruin decet, non proptcrea ingemifcerc, quodindigna perpeflus eifet ; fed mirart aduerfos fe inhumanitatem.Quo inloco,nedum legendi, fed ne uidendi qui* dem habuitfacultatem. Mitto anxietatem mentis, qua oportuit ilium quoti* die agitari, quse omnem memoriam excuterc debuiffet. Tarnen cum tot do* dliflimos, SiiapientilTimos uiros, in teftes foarum opinionum allegaret, tot dolt;ff ores ecclefiafticos in medium protulit in fententiam foam : ut fan's fo* Siatis foiffetjfi toto hoc tempore,fommo in otio,fumma in quietc,iapicn idijs operamdediffet. Voxeiusfoauis,aperta,refonans erat,quadam cum dignitate,gcffUS oratorius, ucl ad indignationem exprimendam : uelad commouendam commiferationem quam tUm nec poftulabat, ncc confequi cupiebatStabat impauidus,intrepidus,mortem non contemnens folum: led appetens,utalterum Catonem dixiffes. Ouirum dignum memoriahomi* num fempiterna.Non inuenio,quid aduerfos inftituta Ecclcfiæ fennebat,do* «ftrinam admiror,plurimarum rerum feienti'am, cloqufentiam, dicendifuaui* tatem,argutiam reipondendi . Nec dubium quin magno Ecclefiäc bono haec fibi à naturafoerint concelTa.Datum deinde ipacium poenitendi biduo.Mul* ti ad ilium acceffcrc uiri eruditiffimt, ut ipfom à foa fententia dimouercnt,in* ,, ! ter quos Cardinalis Florentinus eum adqt, utflederet ad uiam redam. Sed cum inconcuffo perfeueraret animo, per Concilium, hærefis damnatus, SC igni combuftus eft i lucunda fronte j amp;nbsp;alacri uultu, ad exitum fiium acceffit: non ignem expauit, non tormenti geitüs, non mortis. Nullus imquam ftoi* corum fuit tam conftanti animo,tam^ forti,mortem perpeflus,quam ifte ap^^ petqfleuidebatur. Cum uenifletad locum mOrtis,Ieipfomexuit ueftimengt; tis. Tum procumbensflexisgenubusjueneratuseft palum,ad quem poft I ligatus fuit.’primum funibus madcntibus,tum cathena, nudus adpalum con* 'ftrieftus fuit,ligna deinde circumpofita,pclt;ftorctenus non minufoula: fed cralfa,paleis interie(ftis,Çùm frafrima adliibitai cancre cœpithymnwm quen* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam

■dam,quem fumus ÔC igni’s uix interrupit. Hoc masamum conftantis animi ß-gt; gnum, cum lidor ignem poft tergum (ne id üiderct) inqccre «eilet : H«c, in* quit, accede, Si tn conipetftu accende ignem. Si ehim ilium timuiflem, nun-« quam ad hunclocum^ quern fugiendt facultas erat,acceffîflem. Hoc modo uiV cumprimis egrcgius confumptus eft. Horum ita fere recenfentur dogmata^ apud Bernat dum Lirzenburgum.

In Sacerdotibus nullum diferimen Presby terum non dignitatem, ftd «teritum effi'cere.

Item quod Paulus nunquam fuit membrum diabolt, licet IFecerit quoidain alt;51us Ecclefiæ malignantis fîmiles^

Qiiodcondemnatio4f articulorumloannes Vuicleuiperdotftôres eft irrationabilis iniqua.

Confirmatiónem,quae criimate conftàt, 8d externa undioncmj inter focra* menta non contineri.

ßaptifma fluuialis undac nulla ïnteriedfa facri oleïmixtura recipiendum» j Cozmiteriorum inanem efle fop erftitionem.

Templurh Dei late patentisipfommundum cfïè:Ciusmaicftatê coareftare cum,quiEcclefias,monafteria,ofatoria^conftruunt.

Sacerdotales ueftes,altarium ornameta,pallas,corporalia, calices,patenas^' «afacphuiuimodinii-habercmomenri.

Sacerdotem quocunqj loco,aut tempore, foefum Chrifti corpus conficere pofte,pœnitentibusep miniftrare.

Hi Artimli, etfiadEuangelicam amuftirn cj^uàmredliflîmeorrines confori tiant,tamen nontamabiftisprodjtosefle,quamab alijs folpicioia quadam coniclt;ftura colledos arbitrer. Id quo d facile ex uita,ac defenfione illprum, aeftimandi copia eft, quæfi reeftea nobis perpendatur, baud aliud fereirihts comperiemus, quod epifeoporum tantum furórem, ac odium excitarit,pratter uiiicum hoc duntaxaqquod intoUerabile eorum hftum, ac ifitæ pfolquani Alexandrinas delicias ferre non potuerint

Hanc^ haeftenus, de loanne Huftb, amp;nbsp;Hief onymo hiftortam, ex narra-tione Pogiana,ad Leonardum Arretirium, defomptattt, qüohiam antehac fti-periornoftra habëbat cditio,nóluinunc foomouerêloco.Quippc abpqui conftitui (dolente Chrifto) Bohemicis iftis,Sd Germanicis Martÿribus, fepe-ratimdeinceps,uelutpcrregiórics diftributa hiftoria,peculiarem deftinaré' pcrtracftioncm.In qua fofius,plenius^ turn deiftis,eorumtp omni cauia, cxe* quemur,tum item de alqs,quorum duinep pretcrea fucrunt numero,per idem ' f empus pariter,in urb e Prägen«,partim incendio,partim ferro, apud

Anno 14«. nbsp;nbsp;nbsp;Ed riulla imquam regio fcecundior fuit,magis^ ferax martyrionim,quaiu

una Angliauiuc id ex fingulari diuinac gratiac priuilegfo huic inftdae indub tum:ftuc ex barbara,atque indoda quorundam,qui turn Ecclefiam tenebant, faeuitia euenit, incertum.Oxonia,ceu perpétua tunc featurigo Chriftianx co* gnitionis merito uideripotuit : unde uelut ex equo Troiano, totprofilierunt inuidiflimi Chrifti acueritatis teftes,qui cum fingulari eruditionc,coniundo ctiamranguine,non folum de fuo tempore,fed de omni hominum pofteritate quam optime mèrïti fiint. Inter quos non infimum decus emicuit GulielmiS Taylerus, artium profeiror,ac Vuideuo fauens. Hie, quia de non inuocandis fancftis,aliaquc quatdam fcripierat, poft recantatos articulos nouem, relapfos denuo in uiam, Londini in foro ferrario ignibus dedit poenas, no fine magt» cönlÏantia.Anno »422. a Marti).

Anno 1428. T^Roximus in hoc albu iuccedit GuLiclmus Vuhyghtus, facrificus, ftdlofl* X gè à uulgari hoc facrificorum genere diflidens:uerein eorum numero col Ipcandus, de quibus à iapiente dicitur, Labia facerdotis cuftodiunt iapientia. Hie quum ex fœliciter hauftis Vuicleuifermonibus, ad maiorem uitac pieta-tera profeciflet, facerdotio, quo d illi fatis turn opimum erat, relido, quo fan* dius uitam fiiam, fecundum Dei praccepta, attemperaret, loannam uirguncu lam quâdam in uxorem duxit. at nihilo tarnen minus inferuiens Chrifti Iponfi fui glorix,nec ceflans interim ab oflSdo femel fufeepto, ficubi quid ucl legen* do, uel doeendo, lucri afterre potuilTctiaccrdotah's ipfius fundioirelidisin* luper ingeni) fuimonumentis nonnullis, quae ad eonununem plebcculx mi* litatem cofcripferat.Noruuici tandem captus,de 30 articulis per Guilhelrau® Noruuicenfemigni abfiimptus eft Noriniici, Anno i42S,mcnfe feptembiiCu ius amp;nbsp;uxor Ioanna, cade retinens amp;nbsp;^argens dogmata,digna tali marito con* iunx,eodem anno multa per eundem epifeopum perpefla dicitur.

PaxTiQ 14)9, poft (blennem regis Henridtfcoronarionem, coronaws eß tnartyrio quidam Ricardus Houcdenus,lanarum coniarcinator,ciuis Londi' nenfis. Qui cum nullis perluafionibus à Vuicleui aflertionibus propelli po^ fttjpcrPraciules codemnatur hacrefcos:acpropc arcem Londinenian/ecuß* dum Fabianum,combuftus eft.

Quo autore accepimus,ctiam fequenti anno Thomam Bagleum (accrdu^ tem,paftorem, uicarium de Mauenden, in comitatuEflêxienfi,propè VuaÏ-denum, aC Vuicleui ftrenuum aflertorem, Londini, per epiftopos condcni* nari hatrefeos, circa medium quadragefimac, degradari atcp exuri in circo fcP rarijAonno 143 »♦

Bodem anno Paulus Crauus,nauonc Bohemus, apud ianiftum Andraeaffl dcprghenftis ab Henrico epifcopo,feculari poteftati ad comburendum rradv ' tur, pröpter dogmata de Euchariftia, de uencratione diuorum, de iacerdotali confeflïone, cacteris^ Vuicleui aflertionibus. 1431, . HISTORIE THQMÆ R H ßp O N E NSIS GAELI, ac CarmelitXitn Italia Chrifli nomine exufli.

Aim9 m«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tflmus iupcrius,per(ecutionis hanc fatalem turbinem, quac primS apud

* J_} Anglosexorta,diuhiC,multumcpinfâmftiflîmorum hominum capita exarfit, exhac demum iniula,fa(ftairruptione,inBohémos demigrafle. mox interie^o deinde têpore, Scotos, graflàntepaulatûn incendio^corripuilTe. Inde

Indenunc facto ad ulterior es nationcs gradu, initaliam quoep tranfiiolat pro cax rabies,ncc uUam f ore orbis partem immunem finit ab inno centilfimoruni hniatu.Accelferat fortefortuna in Italiam,fob idem tempus,cumVenctisora toribus Thomas quidam Gallus ex ordine eorum qui ex monte Carmelo religionis titulum circumferunt * lam enim amp;nbsp;montes habent foos fetflarum dines. Qtüd miramur, fi Francifeus foinominis ac fantfHmoniac relinquat ad* m{ratorcs,quum QC mons Carmelus foos inuenefit CarmelitàsfEt quid poffît tamineptum elfe, cuius non alicubi, in tanta fecf arum fœcunditate, foos ap* plaufores templumcprepcriasfScdhic quamuis cius erat gregis,qui pro Chri ftianis Carmel it æ appellabantur; longè tarnen diuerfa ratione inftitutus, Chri fh uerbum fapiebat, qui noninmonte hoc, neep Hierofolymis duntaxat, fed infpiritu ucritate Deum fibi colendum exiftimauit. Hic ergo uerus Carme lira, toto petff ore Chrifti nouum illud muftum ijpirans, dum Chriftiansc intc* gritatis ueftigia magnoftudio uotoep fedatur j initaliam primùm proficifei parat;illic,autnufquamfercperturum fperâns, quorum conuidumelior fieri potuit. Vbi enim magis uirtutum omnium fegetem fuppuUare conueniebaf, quàm illic,ubi totius religionis arx quxdam ac fons habebaturt'Nam qui fieri potuitjubitantaomnis fandimoniac profeffio iadabatur, ubi omnium homi* num oculi ceuin theatrum quoddam contjciebantur, ubi fandiffïmi Pétri fe* des,aGtottusEcclefiæregimen credebatur,quinomniaillicdigna tantaex* pedationcuigerentf Hæc dum in oculis atouc in animo fibi proponeret fangt; diffimus uir, magna fpe relida ciuitatefoa ,Romam petit, certilfimam ipem concipiens,futurum, ut tot illuftriffîmorum hominum adiutus cxcmplis, magt; gnum fibi ôd pietatis dodrinac lucrum acquireret, Cscterùm hanc fpcm longedeftituitfucceffus.Qihppe omnia diffîmilia:fucum, acmcramhypocri* fim elfequæcuncp uiderat, denique pro auro nihil quàm carbones,imo ut ue* . rius faiear, nihil aliud quàm aurum ac argentum rep erit, Pro donis cœlcfti* . bus ,rcgnabat cultus ac prouidentia huius feculi: pro pietateluxus, pro lite* ris acftudio ignauia ac fupcrftitio : pro fimplicitate Âpoftolica,tyrannis aé fopercilium omnia occupans, ut non folum difeendi quod ignoraret, fed neC tradendi quod quifquam rede fciret,loclisiamamplius rclinquerctur.Po* ftremo nihil non inucrftim,nilril non prætcr foam exiftimationem,qua^a uer fom fe flederet,illi offerebatur.Sed nihil magis fandiffîmumpedus offenditj , quàmintoleranda ambitio acplus quàmrcgalisftrepitus,inijsquospotiflt* mum humilitatis excm pla orbi comm endar e deb ebant. Etfi hic nihil fere eer* neret, quod ad Apoftolicæimitationis nórmam quadraret : illa tarnen ufquc adeo omnem modum ac patientiam exuperabant,ut nuUo pado linguam fibi temperandam, in tanta Ecclefiæ corruptela, eïdftimaret : quum inaedifi* , et]s,quum in ueftitU,quum in palatijs,in uidu, in famulorum comitatu, in ad* miratorumturba,inuitæ apparatu,ineqüis,inàrmis etiam ambitiofum fa*i ftum cerneret,Qt,iæquoraagisabEuangelicapræfcriptionerccedebant,hoc minus contineriuox potuit hndiffimi hominis ; etfialioquihauditamultuni loquendo confecuturumfcintelligeret.Namfi quidproficeret admonitio, nondeerant Vuicleui, cæterorumœlibri : nondcerant ÔC nuper Huffi ,ac Hieronymi clariffima teftimonia, ac languis effufos ctiam t quorum tarnen eC* ficaciffimis hortatibus adeo nihilo ïj corrediores font fadi, ut duplo cf* feraciores uiderentur Quanquamnequeearesperterruitadmodum Tho* mam noftrum quin tam falubri ac necelTario officio, uitam quoique, ft opus effet, impenderet. Sicquicaeteris uenerat difcipulus foturus , ijfdemnunc dodor effe cogitur : quorumep mores imitari conftituerat, ijs nunc uerfo uice foam uitam fpedandam imitandamquc propofoit. Sic enim uixerat apud hos,ut omnibus poifot elft regulac, Sic docucraqut quibufep effe poffet . ..........

pædagogus. Scd quod Paulus pracdixcrat, tfs qui in Chrifto pic uiucre fhi* dent,utperfccutionem habeantconiitem:fimileöihuic cuenitpraemiuma fuis. Die dedit pietatis frudus quos imitentur : ifti rurfos martynj • huic dia-dema rcpofocruntDlc ad iälutem oftendit uiam : ifti pro uitæ benenciOjmor* tcm rctaliät : cuiuscp fummis laboribus nuUa iatis digna faerunt premia,euni iumma cum ignominia ad ftrprcmum rogum perfequuntur. Nam dum diu-tina pracdicationc iatis graue fibi odium conflarat, apud purpuratos quam-plurimos tandem agitari cceptum eft, quibus machinis uita huius circumue-niripoflet.Hicadconiuetumremedium confugitumeft.Eft enirahæciam olim apud ecclcfiafticos dominos peculiaris ac perpétua coniuetudo,utß quiscuidiipliccat, cuiusmolcfta uideaturoratio,autlucro ipforum paulu-lum ofiedlura,ftatim hacrefeos alicuius fabricêt articulos, quos in caput illius . contorqueant. Quemadmodum cæterorum animantium fixa font cuiufcp tela pcculiaria, quibus ie ab iniuria uindicent. aprum dente armauit natura: hi* ftrixfoos habet aculeos: eftleo unguibus formidabilis:fouseftmorfoscani* bus : cornu taurus pugnat : nec afino foa deeft calx. ita öd unica hæc Epifeo* porum armatura cft,uthacrcfi aliquainuolutumftrangulent, ft quisuoluntad corSjUelambitioni obftrepcrcaudeat. Id quod ciim in alijs peneinnumeris, tum in hoc iantftiffi'mo uiro,facile uiderc eft. Qiii ubi iam,ut didlum eft,gra* uioreflccœpit,necferri pôtuit,quid tumilliCÄd artesucteranas fogiunf, quod^thodoinHuftbac Hieronymodefignaruntjidemödinhunciamnio liuntur.Sufpitione obruunt,quæftiom'bus inuoluunt,iudicio examinant, ar* ticulosftruuntjhacrefim impingunt,hærcticum condemnant, damnatum ab* ripiuntjtoUutcp è medio.Ätcp hæc eft ilia pietas, ac pacificus ordo noftronin» facerdotum.’quibus interim religio eft enfem ac foutum circumferre, cum ta* men liuorem,maliciam,uindi(ftam, uenenum, infidias in mente gerant,quo* «is gladio acutiorcs^ Ne quis eorum in plateis ferro depugnet, quibus legi* bus,quanta iblicitudine Caueturf cùm in iudicif s,in accufàtionibus,ubi liccat firatrem opprimere,nullus eftficarius,qui aut paratiorem ultionem, auttnlio* rcmfiatris iùi animamhabeat. Nonipfi hauriuntfànguinem,no feriunf,non occidunt:fed alrjs occidendos tradunt quidquæfo intereft, nifi quôd illiauto res,hi tantum miniftri funt fticinorisr'Nulli cædê inferunf,ut ficarij: quid tun), fi non eodem mo do,at ah'ter idem efficiantf'Porro articuli,quos in hune con* fixixeruntjhm'ufinodi traduntur à quibufdam:

Quôd infidèles Iudæf,T urcæ,ôd Mauri conuertentur ad Chriftum tempo* ribus tjs ultimis.

Quôd iniufta Papæ excommunicatio timendanon fit: quod^ earn non obicruantes,nonpeccant. Sedhisnuncarticulisdeeftadhucminifter, quan quam nclt;p hic Romac diu défi deraripotuiuubi omnia uenalia, etiam animat VideVofoer. hominum. Ad hocuerô minifterium nemo accommodatior eftuifos, quàm ”4* nbsp;nbsp;nbsp;, Gulielmus Rothomagenfis,diui Martini in montibus Cardinalis, Romanat

Ewgfnii« cvTriacProcanccllarius» Præfidebat id tempon's princeps facerdotum Euge* niusnomine:fednominc tantum. Apud hune captus, accerfitur Thomas np-fter. accerfitus carceri deditur.Iterum poft carcerem, poft tormcnta,poft enJ €iatus,ad indicés poftulatur, producitur. ludicio præeft lupus, aceufaturag- gt;nbsp;Aeeuf^tur nus.Qiiamobremr'quiaturbaritfontem. QiridmultisfThom as,quia refin« rcnonualuitmalitiæpotentiorum, fàtis peccafle creditur,facile^ conuinci* tur incendio adiudicatus:fed fic,ut prius tarnen, gradibus, per quos aftendc* rat ad focerdotium, iterum denudandus fit. Nephas cnim habetur, ut faccr-dos prophanis foccumbat fupplidjs : cùm xd intérim fwmmè fâs fit * iàcerdo*

fes, quemùis laicum, c^^uantumuis infontem dederencd.Ne lacdafirrmaïeftas facerdotaiïs officij, quam hi'c relïgiofè procurant iftïiat ne lacdattn* confcxcnoa falfis ludicijs, ac pracmèndis i'nfontibus, quam nihil habent penfif Itac^ priuß-quam ad fupplicium ucntum fit, degraduandus eràtfahdus Thomas i Sunt enim gradus ifti(ut obiter ne ignorcs)non inter differentiasj quibus diftingui mur à cæteris,riccp inter propria,quae femper conueniunqfed inter accidentia ilia communia, quæ adefle, ÖC abefle poterint pro arbitrio epifeoporum. Ita à phyfiologis docemur,ab habitu ad priuationem proch'uem effe motum,at trorfum,a priuanone ad habitum impoflibilem çueregreffîonem. Non eftigi tur,quod mircris,pie le(ftor,quo palt;fto is nunc laicus perire potuit, qui modo facerdos uixeratMagis id tibi mirum fit, quae haec tanta fetuitas iftorum occu pare animos potiiit, qui talibus falt;ftis,imiuerfo orbife deridendospropinant^ tamhominibus ridiculi,quæ Deo abominabilcs.

Poftquam ergo ita epifeopis placuit,(acerdotem hunc,ijs gradibus,quibus • olim iniriarant,exautorare,ne£p id illis Gas eft uiium,poftca amp;uitafimul cum Geefdotio ipoh'ant, ac flammis inij ciunt combureridum, poft quadriennium, quo ad urbem uenerat. Anno Domini 14^6. Sicque crudeh'flimorum præfu* limimmariitate,perijt Martyr hie,tarn innoxius: quanquam baud quidem pe njlTe credêdus eft. Corporis quidem iadluram fecit, fed illi in maiorem Glutis ceIGt cumulum apud Deum iudicem i Neep enim dubiuin eft,quin is iam ftrm mo uiuit olympo,una cum ijs, quorum fahguinem dominus ulturus eft nimis iortaflSs ato,iftorum quibufdam,quos terra haec nimis di« inultos iuftinet»

CliuPtri Thomos Gallus^ primifs qui laJJgt;a reformot GtrnteligregisheuoaditiftimeritOy

Eugenio Papg^e^ friuola quaque-tpatent: - Jttfiituitfacrisantifles hunc^edonenfis

Eardineicœtus.Sicperitinnocuus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Perßitit igne Thomas conUanti pe^iore firmuSi Q^odChryiiexemplo uiuere clerus habet, .T. Eugenius memorans tandem quodinfidiofi lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' «

quot; Po^tormentapius{Çibidant qua career zsquot;ignis) gt;nbsp;r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—v

Non mülto poft hæc temp ora,anno ijjgt;f,exhibitus Äfrclatuscftin Parh* mentum, condufionum quarundam, feu reformationis liber : autore mum, utftrebatur, darifluno ÔC praeftantiflimo ex militarifplendoreEqui'tc auratOjfimul SCMartyre uerèaureo,Domino loannc Oldcaftello^de quo mox infrafuolente Chrifto)fiius crit enarrandl locus. Interea librum liunc formatiora's, quia inhos ipfos annos incidebat, neep memoria indignum eri' ftimauijhociam locoiubneiftere uiiumeft:led ita,utliberiplc luoftylo oratione ufus,antiquitatis fiiac monumentum ledori prae fe fateü

L IB E L L y C 0 C LV S I 0 NV M EXHIBIT VS ParUmtnto LondiniiAnno RicArAi/ècuniii «8 ^Anno

PRima conclufio » Anno ijpy. Quando Ecclcfia Angliatincepitdcliratein temporalitate, ftcundum nouercam foam magna,ecdcfiam Romanaffl, amp;nbsp;Ecdeliæ foerunt autorizatç per appropriationcm, diuerfis locis fides,ipe®» charitas incepcriït folgere de Êcdefia noftra : quia foperbia, cum foa dolorofa genealogia mortalium peccatorum,uendicabat hoc, titulo ueritatis. Ifta con* dufio eft generalis,SI. probata per experienriam,confoetudinem,acmodinnî ficut poftea audietis.

SMrdotiufft Secunda. Quod noftrum ufoale lacerdotium j quod incepit in Romafi* pipiflicu/n. lt;ftum,poteftate Anglis altiore,non eft iftud facerdotiumj quod Chriftus ordi nauit fois Apoftolis.Condufio ilia probatunquia lacerdotium Romanutn fa dum eft cum Cgnis ritibus Si pontificalibus, benedidionibus, modicæ uir* tutiSjttullibi exemplatis in lacra fcriptura, quia ordinale epifeopi 5C nouuTe* ftamentum parum cocordant.Etnos no uidemus,quôd Ipiritus lanlt;ftus,pro* pter aliqua talia figna,confert aliquod dona: quia iplc. Si omnia nobilia dona foa no polfont ftare cum mortal! peccato in uUa perlbna, CorroUariumhuius conclufionis eft,quod eft dolorofominterludium hominibus lapientibus, ul* dere epifeopos ludere cum Ipiritu lanlt;fto,in collatione foorum ordinum:quia «pfi dant coronas in chara(fteribus,.loco alboriï cemorum, 8l hie charadef eft Ântichriftijintrodudus in landam Ecclefiam ad colorandam ociofitatem»

Cœlftdhupecr f ertia. Qiiod lex continentiæ, iniunda laccrdotio,quac in prariudiciuni iotdlâ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulierum prius; foit ordinata, inducit Sodomia in totam landam Ecekfianu

fed nos excufamus uos per Biblia, quia fiilpedum decretum dicit, quod non nominaremus iftud. Ratio Siexperientia probantiftam conclufionem.Ra* • t. ft'j rio, quia delicata cibariauirorum eeclefiafticorum,uolunt habere naturalem bcRe de pm-garionern, uel peiorcm. Experientia : quia lecreta probatio talium homi* ’ quod deledantur in mulieribus : Si tu cum probaueris talem homi* (uttrifitt. nem,nota cum bene,quia ipfounus exillis eft, CorroUarium illius eft, priuatx Propbftittut ui rch'giones,amp; inceptores, fiue origo iftius peccati elTent maxime dignac adnul àetur in momt- lari,fed Deus de potentia foa immittet apertam uindidam.

ebifw«)». Qirarta. Qyod fidum miraculum lacramenti panis,inducit omnes ho* riâicium mira/ mines,niü lunt pauci,inidololatriam: quiaipfi putât quod corpus,quod nun* cuImw trdttjj«!» quamerit extra coelum,uirtute uerborum lacerdotis includetur cftcntialitef I lt;uttt4ttonis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paruo pane, quern ipfi oftendunt populo. Sed utinam ipfi ucUent crcdcre,

Vuioleuu!^ quod dodor Euâgeh'cus dicit in foo Trialogo,quod panis altaris eft habitua*

, liter corpus Chrifti : quia nos fopponimus, quod per iftum modum poteft quilibet fidelis homo, Si mulicr in Domini lege faccre lacramentum iftius pa nis, fine aliquo tali miraculo. CorroUarium concludens eft, quod licet cor* pus Chrifti fit dotatu fempitemo gaudio, feruirium corporis Chrifti fadum perfratrem Thomam non eftucrum, fedpidum,Slt; plenum fàlfîsmiracuh's. nec mirum, quia frater Ikomas,iÙo tempore, tenens cum Papa,uoluiiret fe* i ' quot;nbsp;■ - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dfle

G ï î T A R V M C O M H E NT A RII. 77 ciiïcmiraciîlnmjde ouo Galli'næ : SC nos cognofcfmus benc, quod quodlibet peßSeorporft mcndacium aperte prædicatumjücrdt addedecusilüus quifemperueraxefl; chnßi per A. amp;finealiquodefedu» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uinetèiittra/

Quinta. Qiiod cxorcifîni, 8(. bcnedicRioncs fadlàe fuper uinum, pancih, aquam ÔC oleum,(âl,incen(um,lapidem altan's, ÔC eeelefiæ muros,foper uefti^ mentum,calicem,mitram,crucem,6C baculos pere^inorUniî iunt ucra pradH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C»*

ca nicromantiae, potius quàm ûcræ Théológiae. ifta conclufîo probatur fie; quia per taies exorciimos creàturæ honôrantur,effèaltioris uirtutis, quant fint in natura fua propria. ô(^ nos non uidemus liquid mutationis in aliqua crcatura,quae cft fie exoreiiata,nifi per falfamfidcm quôd cft principale arti* diabolicac. Corrollariuni,quôd fi liber exôrciiàndi aquàm benediefiam ,1c* lt;îlus in ecclcfîa,eflet totus fidelis: nos cogitamus ueraciter, quôd aqua bene* • dida ufitata in facra eeclefia, foret optima medicina pro omnimodis languo* ribus SCulceribus. cuius contrarium indies experimur,

Sexta. QiiodRexSCepifcopusinunaperfona,praelatusamp;iudexintemgt; poralibuscaufis,curatusamp; offîciarius in muhdano officio,facit quodlibet regnum,extra bonum regimen. IftacoclufiO aperte oftenditur: quia tempo raie amp;nbsp;ipirituale,fiint duæ partes totius Ecclefiat iàncffac. fiC ideô ifte, qui pO' fuit fc ad unum,non intromittat le ad alterum i quia nemo poteft duobus dó* minisferuire. Videtur quôdAmphroditacuel ÂmbidextrieflèntBonanomi na, pro talibushominibus duplicis ftatus. Corrollarium cft, quôdindenos procuratores Dci,in ifta caufa profequimur Parlamentum, quo ftatùatur : UC Traflentûin/ omnes ecclefiaftici,tam luperiorcs quàm inferiores,fint pleriè excuûti, amp;nbsp;oc* jù â^ri. cupentfecuni cura fija,ô^ nulla àlii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

Septima. Qiiôd fpirituales orationes pro animabus môrtüôrùm ,fe(ftae Fundationet ' in eeclefia noftra,præfcrentcs unum,per nomen, cft falfiim fimdamentû clee* mifferum pro mofynaéj Riper quod omnes domus cleemoiÿnarum Angliae nequiter Rmc fundatatdfta conclufîo probatur per duas rationes. Vna el^ quôd oratio me* ritoria, ôi^alicuius ualoris, deberct elfe opus procedens ab alta charitate ; ÔC perfeda charitas accipit nullam perfonS, quiaDiliges proximum tuum ficut teipRrm. quapropter apparet, quôd bonum doni temporalis collatum (àcer* dotibus,ÔC eleèmolynarum domib us,cft principalis cauià Ipecialis orationis, quæ non longe abeft à iÿmonia. Alia ratio eft, quia ipecialis oratio fada pro hominibusdamnatisad icnlpitemàrrtpœnam,eft Deomultum difplicens: amp;nbsp;quamuis fît dubium,uerifimile eft fideli populo Chriftiaao,quôd fundato* res cleemofynarum domus, propter fuam uenenolam dotationem, fiint pro »naiori parte pertranfîti latam uiam. Corrollarium èft oratio ualoris pro* cedens ex charitate perfedâ, complcderctur in gencrafî omnes j quos Deu» uellet habere ûluatOs, QC dimitteret uiam ufîtatam nundinariam, prO fpecia* libus orationibuS amp;dammcrtdicantibus, pofTeffionatis, Si slqs iàcerdotibus Copertti tjuoi condudittjs,qui funt populus ftrenuus ad operandum, inferuiendum toti centum domut regno, iam retentus in ocio * quia fuit probatum in uno libro, quem Rex ha* eleemofyturii buit, quôd centum domus eleemoiynarûfiiffîciunttotiregnoiô^ exhoepro* toti regno An/ ueniretmagis inercmentum poflîbile temporali parti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptffidunt,

Odaua, Qiiôdperegn'nationeSjOrationes, Âfoblationesfadæcacciscru ® _ cibus,fîuerodis, fiue furdis imaginibus,de ligno amp;lapide,funt propèconfan guineæ adidololatriam,ô(: longèab elecmofyna.Et quamuis ifta inhibita ^imaginariafint liber erroris populo laicali, attamen imago ufiialis de trini* retabfufdip täte eft maxime abominabilis. Iftam conclufionem Deus aperte oftendit, prædpicns eleemoiynamfierihomini indigenri ; quia ipfc eftimagoDd,in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß;

maiorefîmilitudine,quàmlignumuellapis. Quia Deus non dixitj-aciamus mâimi,honia lignum uel lapidem ad imagincm amp;nbsp;fimiiitudinem noftram ; fed hominem^ p«Hpcr.

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ij quia

Ldtrw. quiaïuprcmus honor,qucm clen'ct uocantlatriam,pertïnctad dfuinitatemfo* Dmüi«' lum Î inferior honor, quem clerici uocant duliam pertinct adhominem æ angelnm, ÓC ad nullam aliam inferiorem creaturam. Corrollarium eft, quod Efjldm crutif. feruitium de cruce faélüm, bis quolibet anno ,'in noftraEcclefla, eft plenum idololatria : quia fi claui lancea debent ita altè honorari, tune eflent labia Iudæ,fiquis poftet habere,ualde reliquiæ. Sed rogamuste,peregrine,ad narrandum nobis,quando tu offers oflîbus fâneftorum pofitis in aliquo loco, utrumtu relouas fandum, qui eft in gaudio : uelillam pauperem eleemofy* nædomum, ubihomines funt canonizati,Dominus feit quomodo : Ôôad lo-MoriTb.Be/ quendum magis plane,fidelis Chriftianusiupponit,quôdpun(ftailliusno* chottiCant-no bilis hominis,quem homines uocantfancftuni Thomam,nonfuerunt caulâ hbendapra .martyrij.

martyria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiiod auricularis confeflio, quae dicitur tam neceftaria adfal*

J-, uationem hominis, cum licta poteftate abfolutionis, exaltai iuperbiamûcet' datillis opportun!tatêfecretarum uocationum aliarum, quam nos **' nolumus dicere : quia domini Sé doming atteftanf, quôd prç timoré confeffo rû fuorum non audent dicere ueritatem:amp; in tempore confeftîonis eft oppof Cortfeßiomini/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fempus proCandi, ôd aliarum fecretarum conuentionum admortalia

ftMlibidinisgt; Piccata. Ipfi dicunt, quod funt commiftarij Dei, adiudicandum de omnipec cato, ad perdonandum, nbsp;mundandum quæcunque eis pheuerint. Dicunt

quôdhabent clauescœliSC inferni,ÔC polîunt excommunicate, SC benedf impudentautîa eere,ligareSCfoluere,aduoluntatem eorum in tantum, quôdprobuccella, eiafacerdotum. uel 12denartjs uolunt uendere benedidionem cœli,perchartam,ÔCcIaufu' lam uuarrantia, figillatam figillo commun!. Ifta conclulîo lie eft in ulù, quôd Papufthefaura- nonindigetprobationealiqua, Corrollariumeft,quôdPapaRom.quihnxit tnitecclc/ije, fe altu theûurariû totius Ecclefig,habês illud dignû iocale,id eft OTiittiiAioi/ pafquot; fra thefanra fionis Chrifti in cuftodia cum mcritis omnium iancftorum, in cœlo, per quod ^rbonet. nbsp;nbsp;nbsp;lt;Jat fidlam indulgentiam, à pœna ÔCà culpa. Eft Corrollarium fcriptummaxi

me extra charitatem,ex quo poteft liberate omnes captiuos exiftentes input gatorio,ad uoluntatem luam,SC ipfos facere nunquam uenite ibidem.Sedhic quilibet fidelis Chriftianus poteft bene uidere,quôdmultalècreta falfitasab*

»0 Décima. Quôd homicidium per bellum, uel prætenfam legem iuftitiat, Bfll« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;protemporali caulâfiuclpirituali reuelatione, eft exprefle contraria nouoTe

licitum. ftamento, quod quidem eft lex gratiæ, ÔC plena milericordiarum.Ifta con« rrobatioabex/ clufio eft aperte probata per exempla punitionis Chrifti hie in terra, qui ma^-pcrifrttM. xime docuit hominem ad diligendum inimicos,6C ad miferandum eis, amp;nbsp;Bonadoccidendumeos . Ratio eft hæc, quôdpromaioreparte,ubihomines pugnant,poft primum ieftum, charitas rumpitur: ÔC quifquis moritur extra charitatem,uaditrecfta uiaadinfernum. SCultrahoc nos bene cogno* feimus, quôd nuUus clericus feit liberate per fcripturam, uel per rationem legitimam , punifionem mortis pro uno peccato mortali, SC non pro alio. fed lex mifericordiæ,quæeft nouum Teftamentum,inhibet omnimodum ho-micidium.in Euangelio dieftum eftjantiquis. Non occides. Corrollarium eftfaefta expoliatio pauperis populi, quando demum acquirunt indulgcn-tias apozna SC culpa,illis qui iuuant exercitum illorum, ad interficiendum populum Chriftianum,in longinquis terris, pro temporal! lucro. Sicut nos ul difflus Sc milites,qui currunt ad Ethnicos, ad quærendum eis nomen in occa-fionehominu, multo magis malas grates de rege pads : quiaper humilitatem Sc patientiam noftra fides fuit multiplicata, 6C pugnatores ac interfetftorcs

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus lelus od!t.Qui gladio percurit,gladio penoit.

mulicrcs, quæfîint fragiles imperfeôlae fn naturà,eft caufiifnduÆ'onis ma^ mo«4cI?#de xiniorum horribihum p cccatorum,pofRbilium humang naturæ:quia licet in* uidua uouentes terfeebo pucrorlim,antequam baptizentur aboftiuorutn,SC defttuôlio natu* cœl(6jlt;t«w. ræ per mcdicmainj^fint turpïa peccata: adhuc communicatio cum feipfis, uel irranoiiabilibus beftrjs^uel creatura non hàbente uitam, tranfeunt in indigni* täte UC puniantur pœnis inferni. Corrollarium eft, quôd iiidùae ÔC taies qtiaé accipiûtrrietallum amp;^annulutn,delicatèpaftæ, uellemus quôd effent deipon* fatæ,quia nefcimus excuiàre cas à priuatis pcccatis.

Duodedma. Qiiôdinulritudoartiumnonneceflàriarujufitataruminno ** ftro regnOjnutritmultum peccatum iniuperflua curiofitate. Iftud oftendit ex curiofe parte experieiitia amp;ratio:quia natura cum paucis artibus fiiffi'cit adneceffîta* tem hominiSjôfc.

Hæc eft noftra kgatio,quàm Chriftus praccepit nobis, profeqtii ifto tem* pore,maxime acceptabili, pro multis caufis. amp;nbsp;quamuis iftæ materiac fint hic breuiter notatæ,funt tam en largiter declaratæ in alio libro, amp;nbsp;multæ aliæ plugt; rcs totaliter in noftra propria lingua, quas uellemus ut effent communes toti populo Chriftiano. Rogamus igitur Deum de maxima fua bonitate, ut'rcgt; formet totaliter ecclefiam noftrani, totaliter extra iuntfturam, ad perfeiftioî ncmfiiiprimiinitq.

PlâvgûntjLnglommgentes cfimenSodomoruiHt PdiiltisfcifixboYnmfiintidoldyCanfi,mAlorum.

Sub idcmtertipûs autnonmulto prius,abautoreFabiano accepimùs,în Mhoo. pcrfecutione Vuicleuiana pariter occubuiffe Gulielmum quendam Sau* treum:de cuius innocentia,alqscp dotibus, no eft quôdmulta predicem, quû res ipfà palàm loquatur,qualis fuêrit.Hic quum effet facrificus, totuscpjUt ùi^ detur,flagrans rcligionis rclo,petierat in Parlamento regio, pro totiuS regni audiri commodo. Honefta fane petitiomcc minus fortafîè utilis futura, fi au diri potuiffèt.Sed re ab epifeopis ftibôdorata,ab ipfis impetratû éft’.ut eorum iudicio res pennitteretur.à qüibus demum hærefeos taxatuS, pro feptem arti culis condemnatur,degradatuscp cxuritùr,Ânno 1400.

NEcminusinGuliel.Thorpofacrifîco,eminuitfingularisDeiuirtus.Dé* Â«.i4O7, , clarantidmulta mâximàcp huius uiri depugnatain EcclefiaDéi ftràta*

gemata,quemnullahumanauis defideiconftantiadefjcere potuit.Qùôties illc ad conflitftus quàm acerrimos ab epifeopis uocatusƒ Qiiot arietës,quot impetus fuftinuitt Qiiôthoftes unus illeperpeflûs eft/huneminis amp;nbsp;terrori* bus impetitus,nunc promiffis iterunl,blahditijscB delinitus,nunc fi-aude pro* ditoria circumuentus’.interdum amp;nbsp;conuictjs,lôedonjscp plulquàm fcuri'ilibus laceratus, Qiiàmnort illi machinam adhibuerurit,ad expugnandam hùius (ândiffimipecloris firmitatemffirionualuiflèt inillo praefentiflS'mum Chri* ftirobur, omnibus humants machinamentis inuidum. Quot fimul dodori* buSjClericis aclegiftis unus hic rcfponderc coadus fit : fic^ refpondere dici* tur,ut tôt ctiamnum antagoniftas fibi uni imparcs effe facile dedararet. Non Hercules,ait proucrbium,côtra duos.at hic ita unus tot potuit congredienti* bus fuffi'cerCj ut illis potius quod obijcerent,quàm huic quod refpôderét, de* effe uideretur^ Nonnunquâin ita ar^mentis deiedos, ad cas ufi^ ànguftias

cgftjUt uix Gepe ah’ud fiifiugtum fllis, praeterquam m coniridjs folum ac con,' tumcltjs foppctcrct. Qyod non recufb falftim uider» ni ex illius rcfponfis, totacp cauiâctraôatione idem facile deprchcndat,quifquis modeftifltinaffl ipfius patiendam, fortilRmascp rationes, cum Archiepifcopi magnificis 'rnti acfrigidiffimis cauillis contulerit.Necmirum,cumChriftus cam poUi'ceatur fois, ipiritus encrgiam j cui non queat ab adueriàrrjs refifti.Huius promiHïonis fidê, haudfcio an in multis ccrtius locupletiuscp praeftitit Chri' ftus,quam inhoctquanquam non dubium,quin idem quotidie praeftet in om nibus» Qjiotics Archiepiicopus fcripturis, ut uidetur, deftitutus, ad euani* das conftitutiones,addecretorum gloffèmata confogitflnterdum cùmôi hacc relinquunt, cogitur cum fois noua ten tare cofilia:nec raro accidit eos fie undi(^ tencrijUt nihil fit relilt;fîum,nifi ut, ne caufo détériorés uiderétur, queffl rationenon poffènt, cum ui ac potentia opprimèrent » At quac nam haccra* tio,ut quem feripturæ abiblucrent, eum humanæ traditiones hæreticum con demnarentî' Atlt;p haecgrauifiGma quidê eft apud hos opprimendiratio,non quia Chriftus id, non quiaApoftoli dilt;flitant: fed quia Romana EcclefiaiJ uult,quia fie in placitis Papalibus continet. At quid hoc aliud eft,quam fidem ac regulam Chrifl:ianorum,non Chrifto,ac uerbo Dei,fed Papa eiusep decre* tis dirigi. Ncc interim id quacritur,an confonent illius o-vKTÓjrAtar« omnia cum fcripturac fontibus, aut focus : uerum, nunquid à Papa conftitutum fit, num in canonicis decretalibus ita habcatur. Solum id ad conuincendos hçrcricos elfolatis creditur,ctiam cum necmicaproducatur exforipturis Dei, quatlc^ timercuincat, Vertim quum clariushacc cxemplis,quam uerbis confient, BxGi4irf.Tgt;» totam illius hanc congrelGunculam cum Arundello archiepifoopo Cantuar, iUlo czalijt, gx ueriffima Gulielmi Tyndalli ÔC hiftoricorS narratione,ut res gefta eft,pro* ponendam curauimus. bx qua facile indicium letftori foerit, utrum uerumfit quo d apud Homcrum cftjWi lt;’ ri xf i/or« vixix.

CO NFLICT 10 CO NST ^NT IS SIMI IN CHKF flo NIiirtyriiiGuilhelmiThoYpi^n^licumproteribusecclefidßiciftdecaitßi relipionis exatninatiac condemnati,

GViliclmus Thorpus, focrificus, quo tempore foftinenda crat caufaefux adlio, prius ab ijs quos in Chrifto habebat familiäres, obnixè aftipula* tus eft:ut fingula quae agerentur, diligenter annotata, h'teris confignarent, in communem caeterorum confinnationem.Edudlus itatpe uinculis carcera* rijs ( apud Saltuuodenfos cuftoditus eft) Anno i4o7,dominica à uinculis Pc* tJjow^AW tri proxima,coram archiepifoopo Thoma Arundello fiftitur,qui tumô^Apo dfttiM Archie/ ftolicuslegatusRegius Cancellarius,fommus quippeciusinfula:magi* pifeopHj Ciw/ ftratus,crat. Hie fomotis laicis ac arbitris,folus cum Malucreno quodam Lon tuoi parocho, alijs^ duobus pontificij iuris iymmyftis, in intcriuscon* fcomljTftwUt cJ^^^^^’^^ripitjfic^captiuum intcrrogat:Guilhelme,his uigintiamp;^eo am*/ te«6rio»ff P4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annis,pcragrata Borea, uicinisep regionibus, magnamliuius regnipar*

pifofo. tcmpeftiferadocftrinactuacaijjcrgineuitiafti.attamenquoniamautore Pau* lo iubemur pacem habere in omnes^ ft abdieatis erroribus, fopplex fe eccle* fiafticis fondlionibus fobmiforis , fonties me propitium, minimeep pracdu* MiffflfÆ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dominum. Guilhclmus: Qindnam hoc fit modo r Archiepifoo*

iuramentu ext/ P“® ♦ Age fis demiflus in genua, admo tis^ libello huic manibus, iureiuran* g«« per Emm dote obftringcs,di(fto audientem fore mandatis ÔC deaetis noftris,quac* gflw, contra cunque imperabimus. Guilhelmus : Domine, quoniam in fiiipicionem me uocari uideo apud uos infimulatac haerefeos, liccat quaefo filt;dei meæ dog* mataliberehieexponerc. Archiepifeop. Dicaslibere. HieGuilhelmusex* orfosàiÿmbolo Apoftolico,fit^ula fideiChriftianac capitarecenfobat,ad* iundafimul concinnaparaphrafi. Tandem quum ad articulum ilium dcEc* elcfia

défiaucntum'efti EtjHî,inqui't,Ecclefiacmclibcns(ubïjcio,qiiaecftûi Chrigt; fto lefu tanquam os ex offîbus,amp; caro ex camcn'llis, inquam, omnibus, quos cxfideifruAibus perdpio eius eiTe cerriflimamembra.Hm'us facrolànc^acEc defiæ ante omnia, coram uobis quatuor^ cffè defidcro : quod ùtinâ totUS iam fciretmundus.Iniupcrutramcp ÎDeilegem extrinitatis autoramento profe« lt;^m,credo ad humani generis fàlutem urticéefle neceflâriam, huiccp iblam fufficere’.in qua, quicquid nobis à Deo præccptum aut promiflùm fit, indubi tatafide amplet^endum ccnfeo. Si quis huius diuinae legis ud auton'tate, uél apertis doc4orum rationibus poterit mein aliquo fideiarticulo coargucre!, aquiffimo animo cédam.Neqp enim patrum aut dodîorum quorumuis autogt; ritates temcrc reiedîurus ium, modo quæ ab rjs promuntur,ad fcripturac gnogt; mones cxcullà, diflcntire non uidcantur. Sed unum hoc abs te domine Ar-chipræful,fcirccxpcto : curmanum libro apponcrcih C Archiépifcopus: Vt fidei iuramcntum præftes.Guilhel. Reuerende, liber hic ex diuërfis conflatut creaturis,per quas(prohiberttc fcriptura) nullo patflo deierare licitum eft: ni* hilo fecus, coram hifcc clericis ueftris atteftatum uelim,ficubi ex fcripturç au* toritate à uobis oftendi poterit, id mihi non fore illegitimum, panter^ arti* culos J conditiones j caufasep poftulati iuramcnti,prius expoiucritis j equi-* dem nihil detredabo quicquid æquum fit me facere. Archipræfiil : lurabis te non folum deierturû omnes opiniones Lollardicas, fèd QC fiimma Ui pofthac reludaturum fandæ Ecclcfiât perturbatoribus. Qui fi præfmdiores uidcgt; buntur infufeeptis opinionibusj autorum nomina pariter cum erroribus,dioe cefanis,aut eorum miniftris traduces.Poftremô ab omni prædicandi fiin* dione interim temperabis, quoad nobis de refipifeentia tua, ac corredis erroribus, certius pleniuscp confier. Guilhelmus ad h î^c obftupèfadus, ac ueluti cum Sulanna inter iâcrum amp;nbsp;faxum redadus, filuit. Tùm archiepifeo* pus : ReipondCjinquitjUnum uel altcrum?Gûilhelniùs:Dominc,his fi acqui* efiam, acnominauirorum ac mulienim coram epifeopis, acimpijfiimis èo* rum miniftris, tanta malicia publiccm,meritô totius Angliæ eXplörator,pro* ditor^ uideripoflèm,quoùis luda fceleratior.fieret enim,ütqui hodie in uia Dei falutiferaperftant,metu fupplicf) ac perfecutionis ( ficut expertus noui)impulfi,àueritatefemei iufeepta refilirent. Neque tierô in tota icrigt; pturareperio,quarationeofficium huiuimodicompetatinChriftianum,ex quo amp;nbsp;illis pemiricmSCconfcientiaemeæ onus nohrerendum côritràherëm; dignusqûe cftem qui non iblum inalàm in hac uita fortunâm, fed SC acter* nam pofthac damnationem feram : quo pijffîmus aucrtat DomiriuS. Ar* chiepifeopus : Inftar Pharaonis induratum habes ariimurti. Diabolus fie fen-fus tuos excaccauit ÔC illufit, ut nec ricritatem feire, nec oblatam à nobis gragt; tiam agnofeere poteris. Ex friuolis tuis reiponfionibus intelligo, quod pn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■;

ftinos adhüc erroresnon excutis.Sedhoctibi pèrfiiafiflîmum habeto (negt; ‘ quifiîme hærcticc)ucl cito nofiris decretis ac ordiriationibus accedes :uel ' publice degradatus, fbcium fequeris, in foro ferrario exurendus . Ad haric uocem ftetit cogitabundus aliquandiu Guilhelmus, nihil ithpötentiüs iecum optans apud Deum, quàm tam iando honorarimartyrio. Videns^ archie*

pifeopum nihil ingemifeere, quod Guilhelmum Saütrcum innocentiffîmum cÜHhelntUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7- lt;•

nimmincenderit Anno »400, atmagis adhuc magisep iànguiném ihnôculim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n»» nbsp;nbsp;* -

fitire,minus cœpit illius tyrannidemformidatc,iam^ pro corifefloDeiadA Aw» ueriàrioduccre. Sedhoc illimoleftumerat, quod extra publicâm frequeri-tiam Chriftianorumfratrum, ac teftium, rcs, priuata paucôrum tradàtionlt;^ ageretur, Interim precibus quàm obnixiflîmè egit apud Domiriüm, utfpiri-tu potentiæ fùæ ipiùmarmaret, aduerfus horum conipirationem. Hæc arque alia, tacita fçcmn cogitationç qolqçanci, « jnaftigia quifpiam

obgaftftit. Quid tute fam tecum cogitas, fac ut Dominus archiepiicopus hic tibi demandant» Adhuc meditabundus illCjnihfl reipondens,tacuit, Tunc archiepifcopus : Nondum fatis apud te deliberatum eil in animo, quidadu-rus fisf'Guliel.DóminCjCum olim parentum meorû (quorum mifereatur Do minus) impenfis,perfuafîonibus, ac minis addudus Him : ut primum in ptd* bitertj gradum initiarer,petij ab ipfis, ut cdoceri liceret prius ab alijs, qui fanquot; dbores,dolt;fborcsi^uiderentur,quid ad tarn fanofficium ipclt;ftarct.Quod illi nec inuite concefTerunt, amp;nbsp;pro conficiendo itinere uiaticum infuper addi-Priitutyroa. derunt. Tumegoadeosmccontuli,quosfàndlimoniæparitcracdodlrtn? nia Gulielmi cómmendaoonc ipedlatiffîmos probatiflîmosep audirem. Cum ijs tam din Tborpi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afïueui,donee ex fandliffimis corum exercitijs, ac morum integritate nonni*

hil uiderermihiprofecifle. His itacp dodrinx pietatis aC innocentiæ exem* ph's pertradîus, iàçrofandlæ feripturæ ftudio animum adiunxi hue omnibus uotis modis^ adnitens:ut uitam ad huius præfcriptum, quàm maxime com* poncrem» In hac tam diu me exercui, in hac m e oblcdlaui». Nunc ü perfua* rionibus,ac minis ueftris, à priftino uitx ac ftudiorum inftituto, aueili me pa* tiar,qux uiginti amp;nbsp;amplius anms coluerim,mcritó is eflem, qui repræhcnfio* ni omnibus, multis fcandalo uideri queam. Sicep non ædifîcator, fed deftru-ôor Ecclefiæ,non fidus uerbi minifter: fed inutile membrum, merito abfein' dendum appaream.Satis me exempla imbecillium quorundam docent, prXquot; cipueN.HerfordijI.Puruei.Tho. Brituuelli, ac huius potiffimnm RepingtO' ni,quid mihi hic,multiscp alijs,fit metuendum. Videmus enim quàm pericU' lofe iftijtam turpi iua palmodia, in cruce Pauli, Ecclefram Dei diftrahant, ac mifere perturbent. Repingtonus ueronon folum Chriftianam plebeculain pharifaicis technis,5CpalIeatisfiaudibus feducit: fed etiam pie crcdenrcs,ad mortem uflt;p,perfequitur.Hxc carnis prudentia,qua nunc huius mundi ama* toribus blandiuntur, ÔC adulantur in concionibus, non crit à Deo impunita. Veritatem olim cdoccbantifti,maximo Ecclefix bono,pro qua nunc uixun* guium fegmina exponcrent. Archiepifeop. Illi quos hie commémoras, olim imprudentes crant,amp;hxretici, quos iam cóftat apprimèiàpientesuiros effe, licet tibi fimihbusep hxrcticis fecus uideantur. Nunquam equidem peritum qi^nquam uidi,ueftraimpoftrice hac dodirina diuimmoratum.GubcL Mun do qutdem fapientes hos efle,non nego. Veruntamen diuinx fapientixarra^ bÖnem iufceperant,ad fiiam atep aliorum falutem,fi fide fie perftitiffent, in fpi ritus paupertate, ac uitx Chriftianx fimplicitate. Sed ux funeftis confÜJ js,læ ne tyrannidi,ac cupiditati terrenx,qug orbem ferè uniuerfiim in omnium ma lorum colluuiem fecumpertrahit-Ärchiepifcopus : Nequiffjmè,hxrcticc, tu, aten tui fimiles, barbas ad intimam ulc^ cutem raderetis, pro cofequendis ec^ Nffci» iutiire clefiarum prouentibus. PerleliimChriftum nonnouimagis auarosnebuquot; pa/ loncs,quamdcueftrafedfa.SacerdotiualiquandoIoan.Puruco contuleram, uix mille paflibus,ab hoc caftro,diffitum, nec quifquam eft in tota dioecefi co ipfo in cumulandis oblationibus 0^ dccimis auidior. Guliel. Purueus hcque adeouobifeum iamfentit,promuncrariohoc iacerdotio, ncœ fidem feruat dodlrinx,quam antca feriptisuerbis^ profitebatur. At quia ie oftenditmoquot; do neep calidum effe neep frigidum, timendum eft illi iuis^ ibdalibus,nc ekquot; dlorum excidant numero, ni refipucrint. Archiepifeop. Si Purucus ucrfipeb b's,ac callidus fuerit,iuo id damno fecerit.Si denuo tarnen pro huiufmodi ncquot; gocijs hue rcdicrit,dilucidè Ce nobis,ante diicefrum,apcrier,cuias fit. Agc,fed qui tandem illi fapientes iunt, à quibus inftitutionem tam fanefiamteimbiquot; VwdfiflUiH. biffe prxeiicasf'GuliclmusïDom.Ioannes Vuicleuus à multis habebatur om* nium,xtatefua,uiuentium laudatiffimus : idemep porró corpore macilen tus, cxtcnuatus,acuiribus pene exhauftus fuit, conuerfatione^ innoccntilfimus, propterea

proptcrca complurcs huius i-cgtu proccrcs ciim eo fæpi'us coftfcfcfttcs,homi ncmfummoftudio compledebanturcolèbantj ditflapetfcribebant,uitae^ cxèmpla tanquarrt pro régula affedabantur. Huius Vuxdelri dödrina talis etiamnum à plcnfcp cfcditur, ütpote quæ Apôftolicæph'mîtcpEcclefiæpU* ritatcm quam maxime redoleat ac referat. Eaque ratio eft, quur hodic à tam multis, turn üin’s tuttifoeminis, tanto inprccio, ftudioép habeatur. Deinde Magifter Aiftonus hanc ipfam dodrinam, ab co fufeeptam, fcripds, uo ceep, quanta ui poterat ac diligerttia,difleminauit:uixit^ ièaindum candem incul* patiffime, ufep ad exitus iui diem. Similiter Philippus Repingtonus, dum eG- Repingtonut. fet adliuc Canonicus LiceftriæiNicolaus Herfordus, Dauid Gottreus,óc Pa- HcrßrJuf. kryngus monachus Bylandenfis,acTheologiae candidatus, item loanes Pur- Goitreut. ueusjcum alijs quam plurimis,habcbanturid temporis conipicuinominis Pxkryngut. amp;nbsp;autoritatis uiri, qui in eifdem ftudqs ac ueritatis profeffione ingenti labors Purueuf, fe cxcrcuerunt,uitam^ quam i^diffimè inftituerunt ♦ His ego omtiibui multum diu^ familiaritermemetadiunxi, ac difcipulum tradidi iandifttmis fllorum inftitutis ac prajceptis excolendum : at nulli addidiorem quam ipfi loanni Vuicleuo j uiro turn omnium quös mundus habebat iàndiftîmo attp integerrimo. Ab his,inquam,uitte Sé dodrinæ methodum haufi, quam uique ad extremum uitæ exitumnoniumdeièrturus.Et quamuis horumnonnuUi modo fccum ipfi pugnantes uidcanturiattamen dodrina^quame cathedra non Moyfi, fed Chrifti diuulgabartf, ueriflîmæ eft ubiqj certitudinis. Nam amp;nbsp;hiipfi etiam ob negatamDei itirtutem,iam nuncirtcrcpati,llaud negat ie turn errafie, fed quód mpplictjs perterriti fententiam diftïmularint : qui prius du* cebant uidelicet, fub uerborum fuco ie occultarc,quam cum fuo Chiffto per* feaitionis fubireincommoda. Archiep. Dodrina illa,quam ueritatêuoCäs, Ecclefiam Rómanam fcandah'zat: id quod ab eâdem iacrofanda Ecclefià fie-pius cftprobatum. Etlicetautor uefter Vuicleuus multorum elogio eruditiC-fimus aeperfedus habeatur, dodrina cius per Ecclefiam approbata non eft: fed ùi multis fententijs, prout meruit, condemnatur. Philippo Repyngtono Liceftriæ olim canonico SC abbati, acceftît dies illc fcftiuus, cuius tam diu ie-iunauit uigiliam. Epifcopus enini Lirtcolnienfis effedus, nee ttobis, nee ue-ftris deinceps fauetiadeo ut cætcris prælatis quibufque niulto fit in hac uiä perfequerida ac punienda Uchementior. Guilielmus : Qiram plurima mala dchocuirorcfcruntur,habeturcpàmultispro maximoueritatis inimico. Ar chiep. Qiiarc his nugis tarn diu nos detines f'Vin’tu noftris decretis nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

dare,an non f Guilhel. Quemadmodurrtfuprarefponfumeft,proprer timo- * temDeinonaudeo.Tunccommotior archiponrifexunicuipiam exclericis fllismartyromaftigis iubinnuens: Affer, inquit, lyttgraphani teftimonialcm, t Salopianuperädme addudam,fub figillo 4Balyui,aduerfushærefesifticab rtsmagjlKtufi hoc lofello (utipfius utar epitheto ) diiieminatas. Quam illemox allatam, in. adnspopulîM hanc férè fententiam legit; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jäd^t co^lituti,

TertiaDominica poft feftum pafchaf,Ai ,.i4o7.Guilhelmus Thorpus Salo Litcu salo/ piam accefiit: qui coneiönandi nadus facultatem, in Ecclcfia diui Ceddac pu penfium ßtriß clice edilTerebat^uód in iàcramêto altaris poft coniecrationem remanet ma nbsp;nbsp;nbsp;•tdarchie/

terialis panis : Quod imagines non funtadorandâefQiiodhomines nonde- P'Ï‘‘’P“gt; bcantperegrinariadDiuos; Qiiôd facerdotibus nullum ius fituendicädi de* cimas : Quod h'citum non fit iurare.Hæc ubiledafiintjConuoluta demum (chcdula,martyromaftix epifcopus, crifpàta fronte, toruum quiddam amp;nbsp;uul* tuoiùm ipedans ovrartTriejcuy£lt;. Quid,inquicns,inftrudió ne hacc populo iâ-lubrisf Guliel.Malignantium hominüm funthæ mendaciflîmæ calumniæ, quippcà me necpublicè,necpriuatimhæcitadidafunt. Archiep.Facilius credo hgereferentibus, quàm tibhTiifcelefte,ufq! àdco SalopchfiumpermO

tüdgnificistitu üiüitempubUca.m, utfcriptis admcliteris, qui’lam archi'epifcopus'fùm Catiquot; Iw g4ttd«Ht nbsp;nbsp;tuariix, Angliæ primas, ac totius rcgru Canccllariüs : id egerint fedulo, ut tè

jQ aliorum terrorem,uel -^^aSTo TraAtyutAiiy, uel ad nipplicia fumenda remitterem. Demum pro Colophone addit : Enimuero, mquit, nee in obli* «ionemuenict,quodtamhoneftèacfideliterpeotumeft .'Qiianquam uero parum hæc Glaudiana tonitrua Guillielmum noftrum tcrritabant:fedquctn* admodumpalmacarbon'smira acinuictanatura,nulla unquam quantalibet ponderis grauitate decutitur, fed prefla ualentior iniurgit, fefeœ contra onus crigit obnixius : fic huius diuina quadam magnitudine acui fuffulta mens^ baud quicquamhisfrac?latragicisfuron'bus,gt;(9tcaT«fTHfi}rïi7rw(Wj{/,minitantis archicpifèopi, fèd multo animata magis audacfler liberal uoce relpondit: Equidem fiiierum mihi fatendumfit, quiSalopiæ,autalibi tantopere fidei Chriftianac negocio officere exiftimantur, cos ego potiffimum prodeflefta* fitpicoldrtim tu o. Contra qui fideles cenfentur, ferèüt ut nihil fint minus quam quoda* fi-uâuigt; tulo præferunttquod facile eorum déclarât fiipercilium intoler^ile, liuor,cu* piditas, libido, cum confimilibus camis fructibus. Neque enim deEcclefia Chrifti cenlcndi font, quiuerba Deicontemptui habent ; quod maiorilio* ■ rum parti hodie ufouenirc cernimus.Hi^ font,qui fi quos uerèDeum timen-’ tes uideant, protinus pro hæreticis ducuntNec mirum,fi de me fcelerato ho* «nuncionc maligne fentiat Salopenfis plebecula, ccclefiafticorum,fatfcio^ca* lumnijs ac clamoribus inftigataï quum cadem hæc lefos, Dei filius,pafiùs fit lt;i Hierofolymitam's fapientibus. Sic ÔC. iynagogæ Nazarænæ primores Chu-' ftutn ob concioncs ciuitate eiccerunt,praecipftium illi è montis fopercilio mo ïientes » Nec aliter per Moyfen promifit Dominus, rclidfurum fe cultoribus fois gentem aducrûriam, cuius quotidiana cxcrceantur uexationc.Quis tandem diuini uerbi legationem apud incredulosgcrct,utnonindidemcertif-Cr«xfcwper fimamfibicrucem acceriàt,iuxta Chriftiac Prophetarum exempla QC uati-writtüico. ciniaC Archiep.Tùneergo Chriftite foquacemeredis,fic^finecuiulquam ■'wft- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prælati autoritatc poffe concionari f Guilhelmus : Certè hune in moduma

Chrifto inftituimur,precipuum efle illud Chriftiam' iàccrdotis officium,Euan fi.utoritâsPr£/ geh'cam prædicationem libéré ac ubilibet circumferrc, Necalios adhanc admifitfommusillepaftorumprinceps,quàm qui populo inft* tatK(xndcit. tuendo,Domino operam datent. Nos nulla iadlatione huiuimodi eile often tamus:cætcrfîut uetèfimus,à Domino efflagitamus. Archiepifeopus: Male forcifer, quorfom hacenobis producis phantaifnata rquot;Nonne PaulushoC

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, queritfQuomodopracdicabunt,nifimittantur'^Nunquamcgotemifiadpr£

dicandum. Adeô cnimperÂngIiaminnotuitpeftiferado(ftrinatua,uthaua quifquam epifeoporum licentiarias tibi literas communicet. Cur igitu,rpcf-fime idiota,hæc facere præfomis,quum fis à nullo Prælato hucadmiflus;* Nunquid amp;nbsp;idem Paulus admonct,prxpofitis parendum efle, non mode* ftismodo,fedSCuitiofistyrannis f Guilhel. Literasueftrasnccmoramur, nec recipimus : continent enim præceptiunculas prorfos cum Euangelij pu-ritate ac fpiritu Chrifti pugnantes. Has fibi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illi firatcrculi compa

rent, qui mendacijs ac impofturis uidfitant. Literæ noftræ hi font, quos in-ftituimus:fiC firmum teftimonium, aeterna Dei ueritas.Neque enim atramen* taria feripta, nec humanum teftimonium quærimus, qui diuinos fermones fimpliciter gratisep mortalibus annunciamus : qua in re adftipulatorem habe mus Paulum. Non egemus, inquit, literis commendaticijs. Epiftolanoftra nos cftis in Domino, non attramento inferipta, fed Ipiritu Dei uiui. Porro quôd ad præpofitorum obedientiam attinet, earn minime negamus, faltem ij s qui prefont uerbo 6C exemplo. Contra, in his quç à tyrannis aduerfos Euan gelq uerbum præcipiuntur,moriend«m magis,quàm obediendum cenfeo.

Archiepifeopus: Si quid pcrpcram praecipianthi, quipræfeduram genjnr, fîbi id in damnum cedettGacterum obedienti, i(^îum tamê èrit mcritorium, guum fît omnibus uitfb'mis obédientia mclior. Gùûhelm. Obédientia quam à Saule in hoc loco cxigebat Samuel, Dci crat pr?ccipicntis,non hominis. Dicunt Paulus ôd Daùid,quibus infuper fîiffragatur Gregorius, hos damna» tione dignosefle,nôn folUm qui iniqu^erpatranttfedamp;^qui patrantibuà confenfcrint. Præterea hue confonant Ecclefîac D ecreta, quibus affirma» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Mte

tur,quôd nec feruus Domino, necfilius patri, nec mulicr marito, necmona» »w obedient chus præfîdentiobediendi iure aftringatur, præterquàm in honeftis lici» tis. Archiepifeop. Satis tu quidem arroganter hæc,ratus te actui fimilesib» losefrciuftos,itaquePauli dotfîrinam relpuentcs,putatislicere quodlibet. GuilhcL Obfecro quos tu potilGmum Apoftolorum munus nobis in Ecclc» fia referre iudicas,an non iàcerdotesf Archiepifc.Maximè quidem. Guilhd. Priniùm ergo de Apoftolorum officio,abundèliquctMatthci lo, Mareiul rimo : Chriltus mifit pracdicarc Apoftolos ; Practerca Lucæ lo, ubilegimus i Chriftoyzdifcipulos adconciOnandum ablcgatosin omnem ciuitatem,ÔC locum, quo fuerat ipfe uenturus. Qiicmadmodum nec Gregorius diffimu» ht, in dccretis feribens, praîdicationis officium cum iâcerdotio eile commu» ne. Presbitetjinquit ille,ad iracundiamDominumprouocat,cuius in Euangt; gcltj prædicatione, uocem populus non audit. Et Glofîà in Ezechiclem:Sa» cerdosquinonprædicat,fit damnationis eorum omnium particeps, qui ex hocpcrcunt Qui populo præfîrnt, Ô^Euangcliumnon docent, lunt h omigt; çidæ coram Dco,uitaeuiaticuirifubtrahentes. Ifîdorus quoep: Sacerdotes, inquit, ex plcbis iniquitatc damnabuntur, fi ignorantes non doccant, ÔC de» hnquentes non arguant. Ad hoc fum natus, inquit Chriftus, ut uèritàti tefti» mom'um perhibeam. Et qui ex ueritatc eft, audit uocem mëam. itaep Chrifti præccptOjamp;fcxemplOjiaccrdotum eft pofthabitis rebus omnibus,uacarc propagando Euangelio Dei. Qiiia tefte Gregorio,quicquid facit homo,in» gratum eftfpiritùi Undo, fî quod ex debito fit, id negligens practerit. Qyin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f„'c .

huicconcinit pcrpulchrc LincolnienfisiSacerdos,inquit, qui uerbutri Dèi deant mud «ft nonprædicat,quamuis alium non habuerit defedum ; ÂntichriftUs eft,Sata» ceüarijcy ept. «as eft, fur nôdurnus, latro diumus, animarum carnifex, amp;nbsp;angelus lucis iri feopino/lri. tenebras uerfùs. Ex his autoritatibus perfpicuum fit,illos eflemaledidos fà» cerdotcs,qui populo Eùangélium fynccrè non enunciant. Tune archiepi» ftopus ad tres clcricos coriuerfus, fîibinquit : Perpetuum eft his haereticis,fî qua grauiora fînt,fcripturæ,aut fàndorum dida,quac in os impingant,in nos, amp;ecclefiæordinationes diftorquete, quorum obtentu,ie fedamœ tuean» tur, eocppeflîmè lofelle ( his enim refis abundabathic Satrapes ) Pfiterium illud,quote priuaramaliquando Cantuariæ,rccupcrarc cupis,undc fern» per cxccrpas aliquid, quod in nos obganruas. Sed mihi crede, Piâltcrium il» ïud, haud unquam extorfèris, nec uUum fcripturac librum, quoad te perfèn» fero amp;nbsp;corde 8C ore,Ecclefiç redius conciliatum. Guilhclm.Spèro me de la crolânda Ecclefîa haud aliter fentiré, quàm decet Chrifti feriiUlum. Inter» roganti^ Archiepifeopo, quid effet ecclefia, relpondit ille : Ecclefiam hanc^ Eedeßd^, ?^m facrofàndam appello,credo eflè Chriftùm ÔC làndos. Archiepifeop»

ateor uidclicet in cœlo : fed in terris ecclefia quid eft r* Gulielm. Ea bifariam diftribuueft. Cuius altera,ac potior pars hoftibusdeuidis, cumChriftôlac» ta triumphat. Altéra adhuc in terris, aducrius Satanac, carnis, mùhdi Hüius irrequietas impreffîones,gladiatoria fide dimicat. hos nulla tanta uis eft, nec aOTaluperbiæ,nec afflidiôriumacftus,nec tyrannorurri fàëuitiaiautdifcor» dantes dodorumrarioncs,qùac a redofidei gradu ac fcriptiirarum queat deijccre. ^u'aper uerbumDci,inChriftô,ceulùpra firiniffîmampetram m ij confta*

côftttalîilitî ftmt.T mie dericos compeUans fuos: Videtc, ihqirit, qüâm obfip imatus fit hicnebulo, 0(. quomodo diabolus eum agitat, ad confirmandos cp rotes * His totumhunc diem nos detineret, fi permittcremus. Turn c derici» quiipiam eum adorlus : Quomam, inquit, iamdudum quæftus eft j malitioft cofidum efïc aduetfus fe teftimonium, quod a Salopienfibus mittebatur : in' terrogettiricacp quid de obiedis articulis fentiatjUt ex ore proprio habeamus quodteftifieemur.Moxmreuocatafchedula,Ärdiiepifcopusßcinftat:Prin« dpio hie tibi obiedum eft, quod apud Salopienfes, in templo diui Ceddac, publice prædicaueriSjinânerepancm in altaris iacramento poft confecratio-ncm.Qiiid huic relpondeasf Guilhclmus: Nihil ibi agitabatur de hoc fa* cramento,nifi iub haeforma. Siquidem,quum illic c iuggefto diuina praece-» pta pertradarem, euenit exmifla priuata, ad hoftiæ eleuationem tinnituni heri. Sequutus eft ilico, ut fit, populi Concurfus ac ftrepitus : iamcp relida concionCjCundi alio auettebantur. Qiiamobremita eos allocutus fiimjChri'« ftianifratres,multoefficacioreft uiuajhuius facramenti uirtusinfide,quain in aliquo exteriori fenfii. Standum igitur effet ad l^utiferam uerbi auftultatio nèm potius , quam prodigiofe fic concitari ad fpedacula facramentoruffl,! quum reda fides hint magis adaugeatur, Hacom fere erant,quæ de facramen* to id tempon's commemini me prolocutum. Archiepifeopus: Magis hie tc* ftibils idoneis fido, quam tibi. Sed age, quoniam ad inficialem ftatum præfi* . d^' caufa confugis, die tandem,quid tutehac de re fentias ; Maneât ne in con* Df,«dj nbsp;nbsp;nbsp;fecrata hoftia maten'alis panis,an nonf Guilielmusdn fcripturis nufquam hoc

jacrrfffif« I. ^jj^^j-grialis) uocabulum repcrirc eft. Mihi igitur quories de Euchariftiafer* mo incidit, de pane materiali nihil fit mentionis. Archiepifeop. Quo pado igitur plebem facramento hocinftituis r Guliel. Vt ipfemet credo. Archiepifeopus : Edicas tuum credere. Guilhel. Crcdo,quôd Dominus lefiis, ipfa qus tradebatur node, accepit panem, ôé gratias agens, benedixit, fregit, dedit^

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difcipulis,dicens:Accipite ÔC comedite exhoc omnes, hoc eft corpus meuw,

quod pro uobis datur. Hane omnium debere efte fidem, teftaturMatthaus, Marcus, Lucas ÔC Paulus. Aliam ego fidemnec agnofco, nec doceo : quaffl (uffi'cere iudico. In hac fola uiuere ÔC mori conftitui. Archiepifeop. Certiffi-mum eftjfacramentum hoc Chrifti corpus elfe, fub forma panis. Sed tu tui^ fimiles panem permanere aftruitis. Guilhel. Nec ego, necmei fimiles, quo» prohæreticis exploditis,fecus fentimus,quam dixi.Nihilominus doceri^

. uobis expeto, quo pado hoc intelligatur ex Paulo: Id fentite in uobis, quod Ghrifto Icm,qui cum in forma Dei clfet 5Cc. Nonne Paulus hie pro fub-pie/X. ° ** ftantia utiturC Qiiid quod Ecclefiain quotidianis diuæ uirginishoris huic concordat,dicens:Mementolalutisautor, quodnoftricpiondam corporis,: ex iliibata uirginc,nafcendo formam fumpferis. Id modo perdeum quçfo, relpondeas, fi corporis noftri forma,fubftantia dici non poflitC Archiepife» Propofito tuo nonlatisfaciam, poftquam Ecclefia aliter determinauerit.Cre-dis fllius determination!,uel non.^Guilielmus : Qun^quid praepofiti è fuo cegt; rebro protulerint,fides certe manet integra. Antehacnon audiui humanas . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traditionês lub fidei uocabulo uenire. Archiepifeopus : Si hæc prius non au*

diueris, redam Eccleflç fidem non lapis.Sed quid de hac re dicunt dodorcst Guilihelmus: MagnusEcclelîæ dodor diuus Paulus,integram doccns huius facramenti fidem,Pane quern frangimus, id uocaL In canone milïàc poft con lêcrationem dicitur etiam panis. Præterea quilibet huius regni laccrdos, poft éuchariftiæ lufeeptionem hoc dicit : Quod ore lumpfimus Domine, pura ÂuguSünus. mente capïamus ; id eft fide, ut mihi uidetur. Aimuftinus etiam latetur id fo* re panem,quod oculus uidet, amp;nbsp;quod creditur elft uerum Chrifti corpus’. Et fidgentw, huius opiniOnis eft Fulgenuus quoque,,Ecclefi» dodor non alfgt;cmandus» fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'la

Infécrctô miflæ Chriftinati'uitaris in aurora, fit eriairi habetur ; Idcfn rcfulfît nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mtiuîia/

Deus, fie terrena fubftantia nobi's conférât quod diuinum eft. Quam lèntengt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

riam cumfecreto quartæ feriæ^quatuor temporum in Septembri,à uobis eno ’'’*’‘** dari cupio, Archiepifeopus : lam demum inrelligo quid quæras, .amp; quo Diagt; bolus te agat,ne Eccleficc fanÆonibus te dedâs. Sed age modo, cirius rcfpon deas,an credas poft confecrationem infàcramêtomanercftibftanriampanis* an fceust'Guilhelmus; Quôd accidês fit fine fubie(fto,ut fatct hodie de hoc ia cramêto Ecclefia,nec afRrmarc,nec negareaudeo:et cùm rcs fpinoia multis^ argutationibus obnoxia fit,captumc]^ ingéniolimei longe iuperet, hoc difcugt; tiendum \ar0{nixoi5 iftis acfubtilibuslophiflas relinquo,fîinplicifidemea congt; tentus. His enim conluetum eft, nodofas huiufinodi difficultates in utramq^ partem, ultro c.irro argumentis traeftare, donee fè mutu'o non intcUigant: dumep tantum fibi tribuunt, ftultifltmi redduntur apud Deum. Archiepi* fcopus:Non eft animus rriodô, te fubtilibus fcholafticonim arguttjs inuolgt; ucre,cùm feiam imperitum. Sed cogam te Ecclefiae oblequi decretis.Guilheh Pietermîttdtiô Mille poft Ghrifti incarnationem annis, luffïciebât ad hominum falutem, Ecgt; KomMit tedè clefiæ,quam dixi, determinatio. Quæ uerô dcinccps poft Satanam ab angelo folutuni,pcr fratrem Thomam, eiusep farinæ fophiftas, inuelt;fta finit in Eccle-fiam(ueluti Accidens finefubiccfto,atqueid genus nugæ)his ego neutiquam alTentiendum arbitror ; ex huius fratris emendicata aliunde fententia, fidei argt; tiçulumnonconftituam.Deme uideat,agatcp Dominusqiro fàmfto arbitratu fuo, Archiepifeopus ; Has marius non effugies hodie,ni fententiam in diuer-* film flexeris.

tj Emadfecundumarticuiumjdefmagimijusjquidditisf Guilheiril.Autorë Mofetraditumlegimus,quôdcunlt;fta quæfeceritDcuS-fuerint ualde bonai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Qiiapropter in iuo quæqj genere j amp;nbsp;ad finem à Domiho præfcriptû, lionoré funt profequenda : præferrim homo, quem Deus ad fuam fimilitudinem creä «it,præ cæreris animantibus colendus. Imô Chriftianoshomines ob infignes Dei dotes honore inuicem præuenire, ex amore dccet.Lignum,lapidcs,ftangt; num, æs, ferrum, argentum SC aurum, ex quibus imagines fiunt, ctiam fiintin fuo genere bona. Sculpturæ tarnen, conflaturæ, picfturæ, aut huiufmodi aliae artificum inuentiones, non funt à fîdelibus adorandæ, quantumlibet à magM ftratibus approbatæ amp;nbsp;ordinatæ, ut fint eorum calendaria, qui nec Deum in uerbo,nccin creaturis laudant,neccxmirandisciusopcribus glorificantin forma, quarrt homo creaturis infertrhorum inquam nihilpoteft abfip'ido^ lomania adorari, cum res fint ita expmes formarum, quas Deus impreftèriu Archiepifeopus; AlTentior imagines propter fenon colendas, fed propter gurasimprelîàs,ucl propter id quod foris exprimunt,puta crucifixum pro* ptcr Chrifti palfionem:amp; imaginem Trini tatis,diuac Mariac,acfan(ftoru, progt; pter cos quosreferunt. Nam ÔC terrcnorumregu diplomata,in fignis ornataj uticB a fubditis fine magnis honoribus minime fufeipiuntur, quanto igitur md gis Dei amp;nbsp;faneftoruimaginesr’Guflhel.Hacc humana eft fi'militudo,ncc appbgt; fite quadrans cum rebus diuinis,quu Mofes,Dauid,Salomon,Elaias,Baruch^ caeteriep bibliographi fereomnes difertifli'mis uerbis,necfine minis,imagv‘ nesftatuarias quibuslibetinterdicût. Archiep. Obftinare lofelle,quamiris an* tc natum Seruatorem riulla crat trinitatis expreftio, eft tarnen hunc ex illius re lationcriianifeftx Licet^ exdotftis plufculi opinetur, errôrê elîètrinitatê de* pingeré; ego tarnen uehémenter idneceflâriû ftatuo, quû plebarios ad deuogt; tionis ardorê non uulgariter follicitet. Tune fiios âllocütus,hçcuerbahabuit: In partibuSjaitjtranfinarinis prxftatfflimi funt artifices, qui iftiufinodi moreni habent, quem laudo ; ut fi quod fimulachrum, pidura, plaftica,aut fcùlptura jjs edendafit J apud facerdotem primûm feclerwin eonfeientia fç exonèrent#

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uotisep

R B I V H IN ecclesia uods^ obftrittguntjiïcl ad »eiunandum uel orandum, aut pcrcwinandimt, adftipulantes interim à iacerdote, ut precibus artem iuuct apud Dominum, quo deuotanl imaginem queant elicerc.Guilliel.Non dubium,quinhos fan’s pœnitérct artifices facti fui,fi Mofi',Dauidis,Salomonis,Eiàiæ, Baruch fimû liumcp fcriptaintelligcrcnt,niallcnt^quiduts perpeti pn'us, quàm adtambla (phemasamp;]in(ànasartes fecurrere.et fcelcratius adhuc ipfîspeccantiàcer-dotes,qui malcfuadis confilqs, ifs animum fuggerunt, ad id quod ex ore Dei impium eft, acmaleditftum. Quod fi Chriftum ac Apoftolos imitati, faccr-dotes ritcfungcrentur officio fiio, haudmagnopere opus effet, opinor, mu--tisimaginufti calendarijs, ad cognofeendum Deum. Sed incxplebilis cede fiaftarum àuariciahis atep alrjs qæmonum impofturis, credulam multitudb ncmnunquam ceflât ad damnationem pertrahere.Archiepircop. Temaledb dum fentio, ÔC omnes tuac feeftæ facer do tes, qui populi defthrids deuodo* nem.Quid,pulchrum ne id tibi uidetur effe,mirerrime camifex, Ecclcfiam fie ccmere imaginibus uacuamt* Guilhel. NuUi falubrius orant, quàm qui ocdu fis fcnfibus, mente fola,infpiritu£C ucritate fiibuolant ad Deum, Chriftus namlt;pbcatoshosprædicat:qui crediderunt, ôfnonuidcrunt, Quamobrem nobis foloDeiucrbOjfineimaginibus innitcndumeft.Archicpifcopus Iiic irritatior, fubdit : Quicquid in contrarium obieccris, nequam haercticc, reli* giofum affïrmOjtrinitatis imaginem colcre. Qiiid ôd tu fiiper hoc dicis fNón ne motiuum eft animae,talia cotcmplari Guilhel. Percuperem fcrupulo con feiennae quodam peruos libcrarirCiim Pater, Filius, Ô^Spiritus fanÂus idem femper fit Dcus,0C eiuidem actemitatis, in utroep teftamento, multi^ extitc*' tint inter Prophetas ZC Patres,turn confefibrcs,tum martyres, cur non perin' de in ueteri lege huiufinodi permifla funt fimulachra pro laiconrm calenda* rijsf Archiepifeop. Sin^oga ludaeorum, candem non poflidcbatautori' tatem, quam nunc hab et ^clefia. GuiliehDiuus Gregorius uir pereelebris, magniep èrat nominis, qui (ut proditum eft) plurimum commendabatim* Sereni« huJIi- piumqucndam,Scrcnum nomine,quod imagines adorariprohibucrit, hx' tuf d Gregorio çhiepifeop. Os impudens, médiusfidius, ueritati nonmagis caniculo Eues» tjHoi imdginei Londini apud Diuum Paulum, ad ualuas aquiloiiares, tot habenturmiracU' proiibaerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uifg/nc Parathalaffïa, SC frequenter alibi p er Angliam : An non ct'

gohacc loca,maiori plcbis dcuotioiic,ahjs,impenfius font frequentandaf* Guilicl. Certus fom ,à Deo nullum fieri prodigium, quo imagines attoUan' tur * Nee eft iniUis uirtus ulla, (utSâlopiac prædicaram) quamobrem ab ho' minibus quacrantur,aut gcriuüm inflexionibus, munufeulis, uods, authono' re aliquO affi'ciantur. Nam ferpentem a;neum, Dei præcepto per Mofen crc' «ftum, ob idololatriac pcriculum aboleuit pius rcxEzechias. Referuntfandi Dotftores Auguftinus,Gregorius,Io.Chryfoftomus,6C plçritp alr),quodDx mones portends hutuimodi increduloriïanimos ob infidelitatem deludunt. Multocnim hisdiebus propenfiores font ad prodigia quacrcnda,quam ad falutiferum Dei uerbum rite ucl audiendum ucl credendum. Pr acdixit traque feruatormagno corumpudore,quod gencratio adultérapórtcntüoEfigna fencer quacrat, contra ucro Euangelium retfta fide femper fofcipiendum eft. Sufficere nobis debet uerbum Dd,finc fimulachrorum prodigfjs. Sed quum Deus pater Spiritusfit,nccformam habcat nobis cxplj'cabilcm, non Edsad' »niror,quam poteris ei affingere fimilitudinem. Archiepifc. SumdtEcclcfiae filqs catrinïtatïsfigura,quamei totannispermfferit eadem mater, Veruffl qintm tu impie putridum fis,at^ ab eins gremiö rcictftum membrum Ecras iUius ordinariones uilipendis.

Depere^/- Iamlabentcdic,adtcrtiSardculS dcpcrcgrinationercipondcas,Diccba« rionc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ut ä digois fidc accipimus) ftupidos cfle,acTinc fenfo illos,profugos,maledi

ôos êCmifct'os, qm'cxiïotfs peregn'nentur,fèu GantuariamJèiiBcücHaciimi feu Carimgtonum, feu V ualfirigamiam aut alia finólie peregrinationfs loca» Guiliel, Qiiicquid retulérint æmulï, duas Sadopiæ prædicaram, Deo placere pcrcgrinationuni fpecics; Archiep.Quos opinaris ergo intuftos fore peregri nosf Guiliel. Qui Deuni (pi'ritu quærunt, ÔC qui fummis uiribus fcelera fafti-dienteSjdoinini præcepta feruare laborant: hi non aliter credunt, quàm Chri* fttis in Èuangelio docüerit, aut ex Apoftolorum iÿmbolo hauforunt : hi chagt; htatis operibus inhærent, ÔC inuicein pro foa quifœ portione lubuemïint, ni* 1111 inde fp crantes, nifi iufta Dei promiiïà. ifti læpiliîmè confeientias Domino aperiunt,illius quotidie timentes ofterifam, hi peregrini deledlantur maxime, cùmuiderintDominum quacrentes proximos, mundi proipera alpemantey, ferégrir carnis defideria abdicantes, in aduerfîs patientes j in confilijs prudentes, uir* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;px*

tuti addicflos, omni tyrannorum fçuitia foperiores, pauperibus.(rtv4-iîr«^aFT«e, miiU. oratione frequentiflîmos, aliaep Chrifti exempla pie fodlantes. l4as lîiùeliceC diuinas notas ac conditiones circumferunt hi,quorum peregrinationem cont probat Deus. Atueftri peregrini has pietatis conditiones nufquam often* ' dunt: expertus cnim (àtis, iàtfscp noui. 'E fèxcentis uix unum proferas, quf Deimandatacalleat,qui orationem Dornitlicam aut fidei iymbolum refle pronunciet.Plus quàm friuolaiunt, quæ plurimosad peregrinationem ad* ducunt: ueluti corporis iàlubritas, camalis amicitia, profperitas, luxus, pe* tulantia, prodigalitas, lenones. At quid tandem hi p oft tam graues im p en* fas, ôômembra defatigata reperiunt,nifiofla mortuorum,ac mutas imagi* nesrHæcuaniflima eile, quis non uidetj qui ilium diuini Ipiritus guftum la* pit f Qyod fi quid hinclucelli prouenit (prouenit autem permultum ) id uni* uerfum uelin auaroslaccrdotes,uelin merctiices deciditur:utfilcamusin* tcrim negledas domi familias, quibus necefläria cura cuic^ Chriftiano debe* batur. Itacp quod ex Dei præccpto proximis acpropinquis impendendunt nbsp;nbsp;nbsp;■'

fueratjidinprofonos ufus profondunt mifori.Sunt præterea ex his multi, qui partim mutuato, partim furto iter peragunt,nunquam reftitutis precijs. Sam* üucisutunturamp; hftulisjnonnunquam amp;nbsp;obfcœniscarminibus,quo magis carni adlubcfcant. Demum rcuerfi, nihil referünt proximis praeter hypocri* ticas blalphemias, St malediifta mendacia. Archiepifcopus:Nequiflimc uer bero, quod in hoc negoCio placcipuum eft, non uides : üidelicet itineran* tium labores Si^ poenas. Quod tu potiftimum uitio uçrtis, id prçmio, laudecg ampliflîmadignumuidetur.Neeperegrinationi quicquam ömeit, quôd ru* fciciftcs ac hiftriones fccum ducunt, quibus pedum læfiones, aut itineris tac* dium,uelfallant, ucl mulceant. Gulielmus: Paulus docet,eum flentibus flen* dumpotius. Archiepifcopus'.Qiiicquid inhos déblatéras, cenfoo peregrina: tiones adminicula elle quædam ad maiorcm gratiam, cuius te prorfiis exper* tem iudico, Adeo nullarrt non tentas machinam,qub populideuotionem toUas e medio. Sed hocultimo nihil proftcis, cùm dicat regius Vatcs,omni* genis laudari Deum muficoruïn inftrumentis. Gulielmus : luxta docftoruin interpretamenta, hæc nobis modo ad Ipiritum'fledlenda font, nèc admodum diuaricat Pauli interpretatio, innuentis hæc olim in figura contigifteTnobiâ proinde cauendum, nefrigidac literâc à feopo aberrantes inhacreamus, Chri-ftus non antea lairï filiam fofdtaratj quàm tibicines c foribus eieefti eflènt j ccii inutiles ad fidei nego cia remore. ÂrchiCpifcQp.Itàne ais fcelus,quôd Eccle fijs no liccat adDei cultû organis utif Guiliel. S ecundû humanam quidem conftitutionêfateor.Scd ex Chrifti inftitutionemultis nominib. Deo gratior foret,fîmulac plcbi maiori comodo,organorû uice Euâgeh'ca cocio. Archie pifcopus:Organamodulato cocentu,ac dulcifonis câtibusadmifta, uulgi ani »nos plus mille eoeionibus afficiunt, Gwiliçllt;M«ndi hwfos amatores fortaffè,

ifti'ufhîodi fcnfinrm oblcdamentis capiuntur, j!\t long^ diuerlâ ratfonc Chri* ftidefpctflishic tyronibusacddit,quibus foloam'mæ dbo (àtuTari,idunicc cordt cft.Hos enirn Dei timor, ÔC amor ad rerum cœleftium defideria à fluxis hmus mundi amp;nbsp;carnis delidjs auocant. Quemadmodum præclare à Hierony mô,di(îhim eft : Neminem poflèfimul cum mundo gauderc, amp;nbsp;cum Chrifto regnare.Quo reïponfo inbilem efFcratus Archiepifcopus: Quid,inquit,idiogt; tam hûc timere putatis,quû in mea præfentia tam libéré loquaturf Per Deum ujuum,aliter adhuc tibi uidebitur»

n \ SedadquartumarticulumquiddfdsfÂnlidtépoflîntfàcerdotesà(uis«i nece^tirià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedmasf* GuilieLNihil illic à me de deeimis attacflû eft. Sed poftmen-

fxixfwif. nbsp;nbsp;fttuan' induftonem in carcere, adierat me ignotus qudpiam, qui de dedmis

plura percontabatur.Cui nec uolebam,nec fi uellem,aufus fiim efflagitata dCquot; ncgare:quû à Petro admoneamur, cuilibet fidem petcntimodcftè eflcrcipon denduniDicebam igitur,fub umbra ueteris inftrumcnti dedmas olim dcberi Lcuitis,quas fuis Chriftus nufquam in nouo concedit.Prçcipit enim ilie, fol/f mifericordiæ qperibus incumbcndum, ficubi ufiiueniat, ut ftiperfluis naftris aliorum ncccffîtas indigeat. Non ex oblationibus, aut deeimis, fed ex chari* täte eoru quibus praedicarat, elecmo^naria,uixit ille cum diftipulis. Poft eins uerô afeenfionem, fiifcepto Spiritu lanlt;fto, manibus operabantur Apoftoli, prouilt;ftuneceflàrio:quodnon femel ex Paulo uideredl.Neceflê tarnen eft tgt;fcîmlt;e brimu Euangelio uiuant, qui Euangelq minifterium exercent : quod ôtidcin J Grfgorio de- affirmât Paulus.S cd cautio hic adhibeatur, nC inde grauetur populus. Apud ciwoirt Ecde/ hiftoricos quofdamproditumlegimus, GregoriumPapam decimum,anno wtrodwd#. Chrifti 127» dedmas primûm Ecdclrjs concclfifre.Chrifti facCrdos non eft,qd dus acApoftolorum ueftigijsnon rc^ondeat, quamuis mille unÆonibu« rafuris^ commendetur populo:ut pieprobât Auguftinus, Gregorius,Chry-' (àftomus,6C Lincolnienfis. Archiepifcopus: Credis hanc populo falubrê enc dodlTinamf' Plané repugnant hacc iâneftorumpatrum iâneftionibus, qui faccT' dotibus nec dedmas inuident, nec oblationes auferunt, nec ullas pleois deuq SaterJotMoJff/ tionesprohibent. Guil.Sipresbyterorumnumerusimminutus effet,necalij dut»fi no deef inhocalbo cenferentur,nifiqui Chriftiôi. Apoftolorum cxcmplo, adniini' pe, tüSîusnon ftrando uerbo fÿncere inuigilarenttabundeprofeiftô ex plcbis Chriftianglar* gitate fuppcteret,quod cui(p ad fobriu uiiftum fatis foret. Ad quamuoeem laceffitus ex clericis quifpiam,refpondit : Belle amp;nbsp;fiiauiter profedo abs te di' lt;ftinn,ut uulgi liberalitatcm expedemus, cùm uix iuris ftridi rigore idfadâf. Guil.Necmirum adcô,fî clero populus tantopere obnitatur,cûm eorum con uerfatio fit à Chrifti inftitutis quàm diuerfiffîma. Dccimae, fundäriones,Äle' gata, cum alfjs populi eleemofÿnis, poftmediocria fàcerdotum ialaria,olim habebâtur pro bonis paupcrum,commimi iuris deeretO.Quorum ipfi poftca diipenfàtores efFe(fti,inpropriosufus,amp; (quodhocfoèdius)luxum oninia,pu blici muneris obliti,detorferunt. Et quid miremur igitur, fi homines hæcipfis dctrahantjpracfertim cùm participes fe quodammodo fcelerum eorum ufi deant,quorum largitionibus ipfi abutantur ad omnem nequitiamf Archiepf fcopus:Nunquam rem facies, feelus, qui matrem ipiritualê ita defpidas. Qu’ frontehæc tenonpudetcoramimperita plebeculafermocinarif Annonciez cimæfiintquæfo facerdotibus aduidhim neccllariaccGuiliclm.Vcidonciis autor eft Paulus, foil's Lcuitici generis facerdotibus décimé debebantur in uc tCri lege. At Chrifti facerdotes cû de généré luda fint, non^Leui, nequaquam igitur cxDei promiffione ad illos decimac fpedlant. Cùm ergo mutatumfîm cerdotium,neceffe eftmutari Sdlegem,ut iam no Mofen, fed Chriftû amp;nbsp;ApO'' ftolos,facerdotcs noftros imitari conUcniàt. Porro nec par eft,ut fit difcipuln® domino fuo fuperior ; fed ut fe fimplicem j modeftum manfuctum ac patieO'

tem gerat, magiftri exemplo Archiepifcopus hfc to tus bilelymphatus: Qiioniatn, inquit, plus tribuisucteri, quant nouælegi, Leuitis, quantnoftris ftcerdotibus,noftra atque Dei fit fuper te ntalediëbo. GuilielmusiDemu tor uos nonredius Paulunt intelligere. Multoliberiores atque perfedHores erant Chriftus ÔC Apoftoli,quant erant Leuitici generis iâcerdotes.Hierony^ riuMs,mentien quot;tus ait(quod idem haufit exPaulo)quôd noftri temporis ftcerdotes, uel ite^ t«,prôpfer«o/ tum iudaizant, uel iniuftè décimas exigunt : his Môûicæ legis umbris, quid nbsp;nbsp;meum:

^iud quâm filiûDei negant cum ludacis in carneueniflcf’ Archiep. Audiftis ƒ. ynquam ichifinaticum lie loquif Horum hæc omnium contunis docfîrina eft. His ntalitiæ lîiæ iaculis,Ecclefiæ liber ta tem ubicp pelîundât. Guiliel. Qualem quatfo libertatem exhis Ecclefiæ aftruere poteritis cû nec Chriftus,nec Apo ftoli décimas fufceperintflmô magnum Ecclefiæ feandalum hæc inurunt po-tius,amp;:iibertatem obruunt,ex nimia adeôiâcerdotum auaritia. Archiep.Cur tu cum cohfcederàtis commilitonibus, tam ftrieftas feripturæ ÔC doeftorû fen-icntiasjperinde aduerlùslaicosatcpiacerdotesnoadducis.^ Guiliel.In facris concionibus nullus eft penes nos perfonarum relpecftus, fed ftium cuicp offï-aunt demonftramus uitæ^ uiria conuellimus.Incipiemus tarnen â iacerdotigt; Sdceriotes utd hus, quos uulgiftomachum Chrylbftomus appellat cum in ïUis niaiora uitia gi ßamachut dominaricomperinius. Qiripp^ ambitione,auaritia, uoluptate,Iiuore, atque oliri ,fednunà «d genusuitijs nullum no populi ftatum,ac ordinem dépurant,quin amp;nbsp;iuftam ftiper omnes Dei uindidlam prouocant dunt talia paflim apud eos defignari impune fuftinent. Archiep.Superbos illosiudicas,qui tibi diftîmiles,honeftis incedunt indumcntis.Profelt;ftô longe teiplb,attrito amp;nbsp;ibrdido, mitiorcs ftint, quicoccopurpuratiacholoferici,bombycinis amiculis obambulantried age modo qutbus tandem iudicijs làcerdotem nofti luperbumf Guiliel. Ex Chri-fti amp;nbsp;Apoftolorunt ftiorum contemptu. Hi enim abdicatis mundi,carniscp il- Exfruâibtu ca lecebris,ipiritupauperes erant. Ifti honores, diutias, ÔCuoluptates omniuel gnu/cefweor. ambitione confeeftantur, uel contentionechant quandotp extorquent. Ad 1tæcipiritualiaucndentes,amp; nundinantes,cum luda ÔC Simone cuneftain tem plis prophanânt. Archiep. Si feires làcerdotem omnibus his deditum uicijs, aut uideres cum meretricula confuetudinê habere,iudicares cum ex hoc dam natS.''Dico tibi, quôdinilt;ftuoculipoflittalisiuftèpœnitere. Guilhcl.Nemi Item damno, ueruntamê malum uidetur refipifcentiæ fignum, ubi fie peccans presbyter, nullam publice quoep pœnitudihem prpfeferat.Scd maior illorum pars non femel atep iteru,fed ad mortê uflt;ç flagitia flagitrjs cumulât. Taies ar-fcitror peccare pcccatum ad mortem, pro quibus non elle orandu ccnlet loan ncs.Tum affutgens clericus inhunemodum Archiepifeopum aflamp;tus eft;Do mine cum eo reticêdum cenleo: quia quo magis interrogas, hocuidetur præ-ftaeftior, magis^ nidum proprium conlpurcans. Rurluscp clerico Archiepifcopus: Qiiiefce paululû, quippe unû quiddam adhuc lùpereft interrogandû.

Poftrcmo,inquit, hic aduerlum te relatum eft, quôd Salopiæ pr^dicaueris, nullo padîo iurarelicitum elfe. Guiliel. Iftucnunquam ego uel lenfi, uel dixi: tumfitebrû lcd autoritate addudus turn Euangelij, turn Diui lacobi, pariter^ illuftribus ßiano^ Dodorum teftimonijs,id dixi non licere per creaturas(ut Iblent ) iurare.Præ dicabamquoep,îjfdem alijscpmunitusteftibus,ncquaquam omnino iuran-dum,fi cxpofitaapudlegitimum iudicem héritas aliter poffit enodari.Sinmi-nus licebit,docui teftificandam h'deliiurafnento ueritatem,lub Deifolius no- À»Md^ißrdtui mine,quû ipfe fit folus perpétua ueritas. Clericus; Quid aisr'Än lubdito lid- iff omnibus ob/ tum fit,adpraîlati fuiiuflîonem redudispoplitibus,tadocp Euangelicoli- tfwpeunitów.-bro, in hanefententiam codicem exoftularif Ita me iuuet Deus, ôd hoclàcro-l^dum eiusEuangelium,amp;?c.Quoniam quifidelis eft lub dims,hltro præfta-bi^quicquldptælatus iulferit» Guilief Septa quædâ aentetas certas res hçc

habcrc uidctür, quas nc tcmerè prætcrfiliamus, magnopcfc mdchdirm efi* Qind fi inhoneftutn, aut illicitum quidpiam nobis à i/luvxsais Ecdefiaftto’s impcratum foerit, protinus illis obfequenduin putas Archiep. De fiiperio' rum potential nulla eft hæfitatio ; fed etiamfi iniufta praccipiant, erat obedien* dumtamen,necullum effet lurantibusfubditispericulu. GuilhelmmusiHoC TO ^«^xtAafoy baud fans aflequor,fed ad rem propofitam. Pridem in ædibus pa tncij cuiufdam ui'ri pranfe, eandem hanc, de luramenti's controuerfiam,inter theologum SCiuriipcritum agitari audieram. lurecofultus id tuebatur,quôd3 indice impulius in re iuftamanum adhibere no detredtaretrat fi caufam minus iuftam intelligeretjdenuo iubtraheret,periculum uitaturus. Contra addudis rationibus dilferuit theologus: Qui codid, inquit^manS admolitur,0C Deun» blafphemat,SC proximo infert fcandalum.Codex enim quid aliud quam créa-« tura eft, uel ex creaturis conflatum quiddamc'Qiiamobrem hoc pado iurar^ nihil aliud uideri poftit, quam corruptibiles creaturas ad teftâdam ueritatern, quae res æterna eft, arceflere. Qiiod mearatione, prorfus illicitum eft,nec miquot; nus à Domino in lege prohibitum, quin ÔChuicadftipulaturChryfoftomuSj utrumcp redargues,ÔC cum qui fie iurat,ÔC qui librurn adducit. Ad hec diefta» aftèftôrcs facriiîciin rifum ÔC conuicia, Archiepifeopus uerô ad tormenta minas conuertebatur,ni deferta opinione alium fe uirum oft end er et. Guilhel mus:Haecmea duntaxat opinio non eft, fed amp;nbsp;Chrifti feruatoris, diui lacobi, Chryfoftomi, amp;làncftorum Patrum. luff t turn Archiepifeopus in medium proferri Chryfoftomi homeliam, quam is à Guilhelmo iurreptam Cantuaiiæ, in fchedula quadam feriptam, miniftro tradidit.Perlelt;fta igitur homelia ufque sctluietidinle adclaufulaffleam,quodfcelusfitetiam beneiurare: rogat Maluerenus rV” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feifeitaretur, quo palt;fto hune Chryfoftomi locumintelli

Dei fpiritu animatus reipodit: Sunt qui in cOmmunibus uitæ negorijs Deum ipium pleruncp ( quo magis fidem inueniant )inueritatis teftem aduocenf»' Hoc tarnen præter religionem magnaep tem cri täte fit,cùm fint ad id nullo iU' dice coadîûcumcR Chriftus talibus dicat, Omnino non iurandum. Ad hos igi tur Chryfoftomi nie lo eus attinet. Hinc cnim apud multitudinem nafeitur peierandi deierandi confuetudo,quo autlucrentur, aut decipiant, autpœ^ nas effugiant plericp. Archiepifcopus:Poteft hæc fortaffs accommodari in* terpretatio. Tune alius ad Guilhclmum iacrificus:Qirin agc,ne quid amplius moreris dominum Archiepifeopum, appofita libro manu, ipondeaste illius ÔC Ecclefiæ ordinatiom'bus aflenfurum. GuillielmusiNonne prius id dixi,cdo âum me à quodam thcologiæmagiftro,infimili cafu, idem effe codicemtan* gère, per codtcemiurare. Archiepifeopus: In Anglia baud ullus eftmagi* fter,quin uel iuffiis iurabit,uel tecû poenas luet. Guilhelmus: Chryfoftomus nunquid idoneae cft autoritatis f Archiepifeopus zEftquidem. Guilielmus: Siproblafphemo tunceum habet qui librurn iuranti offert, multo magisiP lumquiper eundemiurat. Archiepifeopus : Chryfoftomum non approba* mus, ficubi ab Ecclefiæ fàndlionibus diuerfa doceat, Tumfàcriftcus: Nonlt; ne eiufdem funt autoritatis, Deus, ÔC uerbum ipfius f* Guilhelmus : Quis in-», ficiabiturt' Sacrificus:Cur ergo fubterfugisEuangeltj iurationem, cùm idem fit Euangelium quod Deus f Guilhelmus : Auguftinus negat Chriftianum effe, ut frater fratri fimpliciter non credat. Paratus fiim igitur, uéftro pericu* lo,in Dei uerbum iurare,cùm mihiuiderim non aliter credi. Sacrificus zAd* bibe tune manum Euangelio Dei, ÔC fume iufiurandi onus.Guilhelmus: Po-' terit Euangelium manibus tangif Sacrificus : Facetè iocaris. Guilhefr Imus: AmabôjUtrum horum Chriftiani offi'crj potius eflè uidetur„tangere ne, an legere Euangeliumr Sacrificus: Legerer Guilhelmus : Hieronymi tefti*

tcftimonio,Euangclium non cft p cried a h'tera, fed fidcfofccptum Deiner* bum :nonÜbrifrafflhâfolia, fed corde crédita ueritas.Euangelium,inquït, ^uid, quod Dei uirtus eft, ïn chartis m embranâceis non manet, fed in firmiflîma H* dei radice : non in atramentarijs literis,fed in ôccultis (âcrarum literarum icn* tenttjs. idem Paulus ad Corinthiôs aftruit t Non, inquif, in fermone cft re* gnû Deijfed iniurtutc.Et Dauid,uox Domini in uirtutc : Verbo Domini coe li firmati iunt,amp; ipiritu oris eius omnis uirtus eorum, turn angelorû mm ho* piinû. Sacrificus; His quoep uelles nos tecum nugari. Nonne euangeüa dici mus,quæ libris miffalibus inferibunturî' Guilelmus : Dicitis quidem, lt;ed per jw:T(ç^»a-j[/.Âpudphilofophos pleruntp principaliorpars pro totofumimr; ut anima hominis,qug fenftis fiigit,pro integro homine. Vis arboris quoep in radicc eft,quæ oculis non patefeitEt ut,unde digrefli (ûmus,ad tadum redea mus : multi uiuentem adhuc Chriftum uiderunt, audierunt, amp;nbsp;tetigerunt(ut de faipturas nunc legunt interpretantur ÔC fcribunt)nec tarnen pilo hinc me* liores reddcbâtur.Sicut ætema deitas nuiïquam fine fide cognofdtur, fie nec Euangeliûjfine Chrifti fpiritu percipitur. Sacrificus:Myftica fiint hçc,6C in* fipida quæ narras. Si liæc exigua, cùm fitis populi praeccptores,non perdpi* tis,timendum ne uobis cœlorum regnum auferatur, ut olim iàcerdotum print cipibuSjôil fenioribus ludaeorû. Tune MaluercnuslÂequiuocationes non no ftifRegnum ccelorum diuerfafignificat.Sed quid tu cœlorum hic regnum di çisî' Guilhelmus: Qiiemadmodû à dodoribus accepi uerbi diuini intelligen tiam. Saaificus:Â quibus credis illud ftrrripic' Guilielmus:A mundi prüden tibus, qui primas infynagogis cathedras quærunt,Ô!l fefc ita iàpientcs putant: utnecChriftu,nccApoftolosfibiimitâdoscenfeant. Archiepifeopus:Præ pofitos fpiritualcs,mifcr femper iudicas. Per Deum immortalem, iniuftè rex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ।

facit,nifiteac tuifimiles pcrmiieritcondcmnari.Qiiin dCalius facrificusei obijcif.Quod præcedcnte ueneris die, confilium dederit cuidam Archiprac* fiilis familiari feruo,nc fua peccatahOmini'.fed iôli Deo in confeffîone detege retPerturbatus ex hoc Guilhelmus : intellexit fe ab afiuto quodâ fÿeophan-ta circumuentum. Is,ante biduum fiaüduicnter ad eum in carcerem acceffe* rat, de confeffîone multa interrogans. V t Uiderat ab illo fe accufàtum iri, de* prccatur à Domino Dco hoc iili malum non imputari. Simul^ rogat ^crifi* çum,utuir coràm addudus, fùmmam rei coram omnibus, plena naiTationc, aperiat. Ait tum Archiepifcopus;Sufiîciunt hi modo præfentes. Sed quid hó minidixcrasf' Guilhclmusffn carcereme adiens, mundi corruptélâ,Sacerdo tum infcitiam,0£^ interim male contra dam ex aula cotagionem lachrymabun dis utuidebatur oculis deflebat,defiderabatcp ex Dei uerbo doccfi,quæ effet uoluntas eius bona. At ego perfpeda hominis contritione,perfuaferam,ut re lidis enoribus priftinis deinceps fub Dei timorc uitâ tranfigeret. Cumœ ad* hucinffaretille,anpoflint,nonadito facerdote,fua dcleri malefadarRefpon* derarh folius hocDci effe peccataremitterc.Vnde ergo fit, inquit, quod pc* nesfaccrdotcinfif abfolutio f Ad quoddicebam idemeffe abfoluere, auod Abfoîntioficçr peccata remittere, de fic utrunep à Deo expedandum. Mille poft Chrifti in* dotdü-ç^ationem annis ignotus erat ufitatus hie Ecclefiæ abfoluendi ritus,uerun-tamen foluendi de ligandi ius, pijs de incredulis per idem tempus è concioni* bus facris latenter difpenfàbatur. Huie fimilc quiddam olim audiuifle me me* mini ad crucê Cantuariæ,à Mordono monacho Feuerfamo,qui hic turn prae* à'cauerat.Ethæcfuntquæueftroilli dixeram. Archiepifeopus : Hanc dodri çamEccIcfiano approbat. Guilhelmus: Ecclefia^ cuius ubicp Chri'ftus cftca put,hancfatis comprobat fententiam. Namcp iritôlerabilis hæc in ecclefiafti ris temeritas uidetur,adfuas traditiones fub anàthcmate, Chriftianos fic flrin gcrc,quos fûamorte Setuator tam liberos reddidicpraefcrrim eum nec is, neq

' $gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R B R V M IN ECCLESIA

gt;'• apoftolihasóbfcruaripracccpcrintjfedmultómtaripotius. Sacn'ficus:Ea« • dcGepriohes impauidus efFundis, quas ab illis häufens, qui zizaniam, Öifalia adulterina femina inter triticum proiecerant. At ego luafcrim, repudiatis his crroribus, temet domini Ärchiepifcopi comittas ndei, fenlurus fortaffis eunt amp;nbsp;dominum propitiS, SC patrem beneuolum. Ät alius iacrificus iycophanta, ingenti furoreilli cxprobrat peruicaciam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuper Londini, ccclefiafti'

CLim quendamuirumÄlkettonum, ëC doóioremalterumimportuniusimpc* ticritjhunc hypocritam,illum adulatorem appellans. Erat autan Älkertonus hic ecclefiaftes Londinenfis, qui anee paucos dies in celeb errima Pauli crucc tmpudenter debacchatus erat in Oxonienfis cuiufdam concioncm, quæ tum (utuidebatur)papifticæ fadioni parum arridebat.Ha^cœ occafio erat, cur Al kertonus hic à Thorpo hypocrita appellatus fit. Relpocnt ergo iacrifico Guil helmus: Nullus eft qui Oxonienfis iÙius concionem iuftè accuiàre poflît : nec cauiaerat, cur Alker to nus iuuenemhunc,ad cruccm Pauli maledidis lacera* ret.Omnia namlt;ç quæ Oxonienfis ille prædicauerat,Chriftianc SC dode, pu* rifltmo Dei uerbo,illuftribus Dodorum teftimontjs, amp;nbsp;clariffîmis radonibus aftrucbantur. Sacrificus: Adeô iniqua funt quæ turn dicebat, ut amplius ea tu tari non fit auftis. Guillielmus : Anglicè amp;nbsp;Latine circumfertur ilia conciOj multis^ inprccio adhuc habetur, Si caufàm iamis defauit. miror.Athocunu Icio, quod cum Lambeti eflèt, nihil harum rerum dencgaoat, fed omnia,peï biduum,coram Archiepifcopo, SC dodoribus publice tuebatur. Alius Sacri* oxonienÇes bro ficus:Giiiémnam ex illis nebulonibus hic narrarf'(erant enim Oxoniæ plures) fugnitorndo/ ahuifitandus eftadhucilleimpurus, prohacipfa, quamedidit, conciuncula: ârine Buinge Nulli huiufmodi concionibus applaudunt, nifi tui confimûcs morioncs. Ar* I»«. chiepifcopus: Maledida hæc feda manibus pedibuscp laborat, Ecdefiæh* bcrtates conucUere. Guilhelmus: Equidem haudullos nouerim,qui Chri* ftianæ Ecclefiæ commodo magis deiüdant, quàm hi quos pro hæreticis tam crudeliter iudicatis. Fugiunt enim iupCTbiam,luxum,ambitioncffl,auari* ciam, fymoniam,idololatriam,ô:^ id genus uitia (quæ Ecclefiam maxime infe* ftant)animipaupcrtatefimplices,Euangelicæ prædicationis munus gratis adminiftrantjUt Chrifti membra decet, corporis duntaxat uidu necefiario contend. Tunciàcrificus ad Archiepifeopum: Domine,inclinâtiam dies, amp;nbsp;nobis eft equitandum, imponas ei finem, quem non quærit. Nam eo obfti* natior uidetur,quo tu tolerantior. Maluerenus : Guilhelme, Submiffîs geni* bus, gratiam precare, SCEcclefiæ te fih'um pollicitare. Guflhelmus:Sæpius ab Archiepifcopo expetiui, uel Chrifti nomine, omnern feponat ergame malitiam, nec ultra impediat in Chriftiani officq fundione. Nihil in hac uita auidius cupio, quàminhocuocationis genere dominomeofideliterinferui* re. Archiepifeopus: Si mihi adhuc parueris, erit tuo fortafle commodo. Age modo, nerem ultra différas, hoc aut illud reipondeas : Aut oblatam bencuo* l'entiamfupplex ampledere, autingratus contemne. Guilhelmus:Crcden* dûm ne eft,ChriftumDeum effe hominem,uera^ effe,quç fccit,SC docuit.^ Archiep. Maxime credendu, Guilhelmus:EtquôddodrinaProphctica,ôi Apoftolica à Spiritu autore profeda fitf Archi.Sanè quidem.GuilhcL Ea er* go adEcclefiæ ædificationcm præ cæteris omnibus ampledcnda eft,nec quic quam illi præferendum. Archie.Aflentior. Guilhel.Hanc enim folam mede* îam aduerftis uitia,amp;^uniuerfos dæmonum iniultus oftendit,fine quanecuitg tranquillitas, nec diuinæ uoluntaris noticia acquiritur. ArchiepifcopuszNoft • àbnuo. Guilhelmus ; Quicquid fecundum hanedodrinam iufleris, diuino annixus auxilio, etiam cum uitæpericulo fiifcipiam. Archiepif.Subijciaste ærgo Ecclefiæ ordinationibus, quas tibi explanaturus ftim. Guilhelmus : Scis Chriftum effe E cclefiæ caput, huius ÔC Apoftolorum ftïorwm dcaetis, quic*

quid fuflenntjobtciîiperatunxm me profiteor.Tum Arclw'epifcôpus menfam manu ingenri rabie percutiens magnö afFedu prorumpit in hæc uerba : Pef Dominum lefom^nifi abfep omni cauillo confenferis, captiuum tc in carceres dedam,tarn ftn’cftc,ut nullus fit æquè uindlus latro authomicida.Mature ergo tecum délibéra, quid agêdum ftatuas, Mox^ his didlis,m feneftram,tragicus hic Satrapes fe recipit. At Maluerenus altero adiuncflus fibi iàcrifico, nunc blanditijs, nûc terroribus hominem aggreditur.Primùm,quàm graues illi pce næ fubeundae fint exponit: poft illas,degradationem,exccratiónes,infamiain publicam, incaidium, deniœ ad inferos damnationem exaggerat, niß tem* peftfuius conquicuerit. Poffremô epilogi uice adijcicns:Ha£C,inquit,ingen* tia QC corporis amp;nbsp;animae pericula, facili fubiedlione apud digniflî'mûEcclefiae patfem,qui tuæ animae curam gerit deuitare potes.Tui igitur pro Chrifti gtcï napietatemiferearis.Simulc^ecum cogita, quàm cruditi foerint Lincolniert fis iam praeful, Herfordus,amp;Purueus, nritucllus quoque uir haud uulgariter peritus.Hiomnesuc(ànas,amp;finiftras opiniones reuocarunt,abiurârût,ÔCreli* querunt. Qiiin ergo uel horum, qui tanto te dodiores fuiit, exemplo, in Ec^ clefiae commimionem te recipe. Poft hacC alius Ärchiepifcopi iacrihcus,Guil hclmopcifuaiûrus,fefeabHerfordo audiuifterefert,quôdmaiorem populi hune fentiat gratiam,magis^ in haereticos iam incitatus fit, quàm antea fuerit tuendis eorum opinionibus obledatus. Additep Maluerenus: fi accerfito iagt; cerdotc pcccata exonérés, ftibeas^ peenitentiam tibi à Domino Archiepi* feopô prçfcriptam,non dubium,quin animum breui confirm atiorem perfen* tias.Guilhelmus: Si homines quatuor (quos mihi imitandos proponitis) honores, diuitias , 5C feculi luxum, contempfiftcnt, Chrifti ÖC Apoftolorum fim-plicitate contenti, mihi alijs^ fuiflent Chriftianæ pietatis exempla, fed quo-niamueritate Dei fpreta,hæc omnia, non fine multorum fcàndalo,iunt ample xi, ut nocentes Ecclefiac peftes illos reipuo, in animo firmiter ftatüens in haC uia Cain deinceps non abiré : neep in receptione mercedis, qua deceptus eft Balaam,fed neque in contradidione Chorç,cum illis qui perierunt:ne ÔCDei inmUndumuindidamprOuocem.Primûm,ôb Chriffianac ueritatisaflertio-nem plurimum per Antichriftos uexati lunt, nuhc cotrà iuramentis obftridr,’ Chriftum îjdcm perièquuntur.Quocirca qüantumlibet dôdrinam èorû præ- ' dicetis,haud quenquam exnoftris ea permouebit : imômuito magis nos cort firmabitin dodrina fidei,cûm fciamus,fine Dei ipiritu nihil eftè humanæ erugt; ditionisbradeas. TuArchiepifeopusfuisprçcÿit,hcamplius ciconiulanf, Confœderati iunt,inquit, he obediehtiam EcclefitE, aut praefuhEus præftenf. Nam ex quo ad feneftram hic ftetcrim,fo cius illius e carcére nuhdum mifit, fè in uerba noftraomninohon iuraturum, quin amp;nbsp;huichoc idemiuafit adolé-fcentulo.Feciftis ertim pro uirili ueftra,ut amp;nbsp;hune addudum iuuenem, in naf-fam ucftram pelliceretis(de illo enim loquebatur qui nuncium adferebat) icd propofito iniquo excidiftis. nam ôd flens ueftras reliquit impofturas, uos uc-ftriqp fimiles execrans, amp;nbsp;Ecclefiæ totum fe ftibqciens, Reücra tOtmortibus dignus es, qüotfimplices, dOgmatibus exitiofis feduxeris, lUuc igitur perdu-ceriSjubi Herfordus, QC Purueus pro fimili cruciabaiitur malo.Nec deijjero,' quinalium adhuc breui teinucniam.Experiaribi,fi potero,te tam triftemred-dere, quàmlætus eras inmeo ab Angha dcceflû, Per iàndum Thomam, tibi conuertetür in ludum f Guilhelmus : De cxilio tuo ( ut ingenue fateor ) non perindeexultabam:ucrùm de mea perLondinenfcm,^carcere liberarioïie lactabarnonnihil. Archiepifcopus:Ignotû tibi eft, cur Ahgliam exierim.Scdl id utfeias uelim,quôd in hoc me reduxèrit Deus, ut te cum tua feda deleam» Neeprius defiftam(mihi crCde) qüOad Angham itâ repurgemhis fadio* nibuSjUtncueftigiolum quidemueftriinhóeïcghó maneat. Guilhelmus:

pi'cebat olim fatid» eus Hi'ercmias ad pfeudopr ophetam Änaniam: Gum plètà ftien't pfophctac pracdidio,tunc rc ipfa fciètur,quód miferit eum DoiW' nus .Frenderis ucro Archiepïfcopus,huc atque illuc lie exagrtat, diccns:FerfO móxitate onuftum dabó, ut uqcem hancbreui mutarc gaudeas. Hæc atque alïaïncumuocifcrans Archièpifcopus,ubi iamlatis Iannis ô^fcurrilibusdi-' ^erijs hominem modeftiffîmû pro libidine perftrinxilTet, clam aduocato ad fc lacrificOjintroduci iuffit cuftodem caftri Saltuuodenfis, Sub hacc continuo irrumpunt laid complûtes, multa in cum, ut olim ludgi in Chriftum minâtes. Qiiidam inftabant ut quamprimum combureretur : alif, utmari,quödprope cratjlubmergcretur. In ho c panico rufticorum SC iäcerdotum tumultu,exoP tus quidam e medio facrificulus procumbit in genua, flagitans ab Ärchiepi* fcopOjUt pro matutinis dicendis, liceatin Guilhelmo hoc operam ac diligcn tiam fuam paululum experirü Audeo,inquit,inmc rccipere, infia triduuhoC futur5,ut nihil iuo præiuli fit negaturus. Ät p ergit nihilominus bilis Archie^’ ’pifcopi nondum iatis décoda, ebuUire:minitantis, le prolpcdurum ita ut di-gnum eilet illo.Intcrca adueniens Caftrarius Archiprælulem adit, poft^ tfS' data colloquia quædam, iuflu Archiepiieopi Guilhelmû educit foras, qui ftatim amp;nbsp;denuô per Câtuarienlem reuocatus eft.Pergit adhuclacrificus ab co contendere, ut fefe lubmitceret:quippc fie confiiltius forc,quàm fi obftinatus decedcret.GuiIhelmus archiepilcopo:Sæpius hodie à me teftatum cft,nonfo lum uclleme Ætbrjci diuinis legibus, fed amp;nbsp;cuiep Ecclefiæ membro, quod ca^ piti Chnfto, dodrina SC moribus non aduerfatur. Per hos enim admoncri èC caftigari, amp;inftituicupcrem. Archiepifeopus : Præfagiebam quodnufquam fine his conditionibus fe fubderet impius. Deinceps obiurgationibus, fcom matibus, probris, illufionibus, filt;minis impetitus, omnino ftctitimmobilisgt; actacuit.Etpoftpufillum interrogabat Archiepifeopus: Numuellet land» Ecclefig ordinationes agnofeeref GuilieImus:Lib eter ea quam dixi,ratione« alioquinon eft confilium. Tunc Archiepifeopus Caftrario in præceptis dat, ut eum quam celerrime fecum inde ducerct. Perdudus ergo ad carcercm fe* toribus SC immimdicijs refertum, ac ignotix giatias egit Deo, non folS quod effet ab impietate eorum modo liberatus, fed etiam quod nee blanditqs, ncc minis contra Chrifti gloriam cis inaliquo confenfiffet. In omnibus enim Ar* chiepifeopi, SC luorum lacerdotum periuafionibus Antichriftianis aduerfaba turin hoc tarn longo certamine,SC haccapudfein carcerc orabat : Domine Hj|lori4 Tbor/ Deus,ad nominis tui gloria : fac nos in tiia ucritate unanimes, SC quo celerius piibipfoincdi hocfiat,exanimodeprecor,utomnesquihgc,autaliameafcriptauellegerint «rc dfpripw. uel audierint, mecum, te eundem immortalem Dcum inuocent, SC in fide ni* hil haefitantes poftulent, ut inelFabifis fuabonitas, mortalibus ijs pic quoque co cedat,ne deinceps luac, in tua dodrina faluti aduerfentur : fed in Chriftiana pace nobis unit! perfedafidc,lpc SC charitatc,tibi fclicius uiuant. Amen.

Poft hæc, teftamentum am'mac luac ultimum edidit, in cuius calce poft ad* monitiones turn Chriftianas,tum pias, animam luam comendauit Domino, Sc corpus luum tortoribus cruciandum,ubicunlt;p, aut quocunep cruciatu Do mino uideretur.Votiscp omnibus rogabatuniuerlam credentiumEcclefiain, tit pro le mifero, iam^ à mundo reiedo hominc, fidelitcr orent, quo gratiam ac lapienriam è fttpemis habeat, ut^ in Chrifti ucritate ad fine uftp perfiftens, (acrificium acceptum fiat Domino in odorem ftiauiutis, adnominis lui gio* yiam,amp; Ecclefiae Chriftianæ acdificationem. Amen,

Sunt qui teftentur eum eodem anno Domini »407 in Augufto cxuftiïrfed locum no defignant,ex quo,atcp alifs quibuldam indieijs colligipoterit,quod inpriuato carcercfituclfame,uelalrjs pertortores liipplicqsarchiepifeopii confilio muldatus,quo d SC uerifimilius eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Glori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^lt;gt;hhinc Martyrri illt

VErum inter caetcros, quos hadlenus comemorauimus, aut fiimus poftlt; haccómemoraturf, ut nullus eft qui in externa dignitate, cum nobilif' fimo omnicp laude cumulâtiflimo heröé'^Dommo Cobhamo conferri queat: ita nec qui in Chriftö cordatior^aut qui plura,denicp acerbiora tormêta cmM fus fitjCtiam cum omnCs fimul contuleris,haud fere quenquä reperies. Quod eo maiorihuic laudi ucrtendum cenfeo, quo rariora nobis exempla occurrut corum,qui in tanta fortunaj amplitudine, Chriftum per anguftä illam ianuam iniequi dignantun In cæteris enim, fi paupertas pleruncp cxpeditiores red dit homines ad regnumDei,laudandum quidem Schoc, at minus tarnen ad* mirandum eft.Id demum perquam raræ ac iummg cuiufdam felicitatis exiftif, fi quis in tarn excelfo fitus loco, tot obfitus mundi iarcinis, pOterit iüi, quam Chriftiobliuifci prius. Quo nomine in primis hicunus, fi quiiquam alius, lau danduseftjUelDei potiusin illo laudanda fingularis beiugnitas: qui ficin utrocç laudis genere,excelluit cæteris : ut cùm omnibus elle exéplo potucnt, qui tam en exemplum hoc fint imitati,haud multos noftra hæc hadenus ætas uiderit. Primus hic aulam Chrifto inieruire docuit, quæ haiflenuslongealijs affigi obfequijs,alijs auferri cupiditatibus foiebat. Vbi quis principisfuifauo rem, multorumannorum officqs, tandem utcunq; ad feattraherepotuit,in hac re unica,quafi fummo potitus uoto acquiefcebat, hac iummam felicitatis fuæ, hac fopremam quandam nobilitatem metin' confiieuit : hue omnia onv nium fere ftudia refercbantur,hic omnium folatia ac fpes requiefeebant. At hie pofiquam eximijs uirtutibus fuis, maximiseprerum geftarum triumpliis, fcliciifimead principis fui fauorem emerfiflêt, unde fadlefibi reliqua ilia con* fequutus eflct,quæ apud iftos maxima elleiudicantur, inde^ iam gradus fibi ad conlpicuam nobilitatem feciffet, paru tarnen hanc duxit elle nobilitatem, nifiin Chrifto etia effet nobilis. Cætcra omnia fluxa, acfortuita,inhocfolaffl uidebat confiftere 0^ ueram celfitudinem j quo quiftp foret in Chrifto fubli* mior.Côntràjfriuolam elfe felicitatem in fjs rebus fitam, cuius tibi nulla æter* nitatem,ac ne diuturnitatem quidem polliceri queas. Hæc dum partim apud fereputando, partim ex Vuicleuicisinftitutionibus percepcrat, quotidicin Chrifto ault;ftior,excclfiorcp redditur: ut tandem baud ueritus fit in autoriratis fuæ patrocinium,ceu intra murum recipere,quofcunlt;p in Ecclefia periclitan* resuidcrat. Nec id diulatebatepifeopos. Quid enim non uidentiftiArgi, per fiios corycæos, fie per omnes terras ac maria uolitantesf Hi ergo ubihoc ducc,conatus fiios frangi nonnihilcomperiunt,in huncomniconuerfoim* petu,confilia,machinas,infidias^ deriuant, quippe in alios parum fe effedu* ros rati,qui comités effent focq^ eius inftituti,nifi fiiblato prius co, unde cæ* ten's agendi fiducia fiibminiftraretur.Verùmuthiftoriam hacaltioribus pau* lo exordijs, unde tanta hæc ecclefiafticorûineum cxarfitinuidia,repetamus: Admonitus quondam per pios procercs RexRicardus, cius nominis fecun* dus,conuentum regni atep ordinumindixit Londini,an.i39i,noftri Parlamen turn uoce Gallica appellat, in eo conieffu, re diligenter inter ipfos deliberata, uifum eft tandem Régi, ôd infiilanis, non abs rc fore,fi ponfificiæ fedis autori tas modeftioribus finibus, aut Oceano iàltcm terminata, ultra Caletum non exiret. quôd alioquipermolefta res infiilanis foret,lites ac caufàs, quumna* fcerêtur,Romam ufip cognofeendas relegare,quæ domi poflent faciliusmul to minori fumptu expediri. Quapropter publicis decretum eft fiiffragijs,nc cui mortalium deincepslicereqpropn'o deferto foro, apud Romanum Ponti ficem,quacun£p de caufa ageretaut cenfuràin illius, in quoquam excommuni cando,

caitido, aduocare, Qiiód fi quis fecus faceref, poe na ei conftituta erat, ut cum bonorum omnium iartura uitam in carcere nniret, amp;c, Hoe iênatusconfol* tum,’utbonis, amp;reóioris iudictj hominibus pcrcommodum accidit: itaepix fcoporum uehementer fcrociam,tyrannidemcp fregit, Qua demü occafionc, magnacumulatiinuidiaD.Ioan.Cobhamus,amp;D.ioan. Cheniuséquités,no D-Joan-Che/ paiuis pofteainpericulis ucrlati funt, per clancularias maxime epifcoporum molitiones. Quippe quibus potiffïmum imputandum uidetur, quod accenfo poftea in cos régis Ricardi animo, anno quo regnare cœpit ao, in euftodiam una cum Ricardo Arundellio,Ô^ Ricardo Varnicenfi,comitibus, dati fuerinq. Qiianquam diuina fuccunente manu, earn euftodiam non habuït perpetuam D. Cobhamus. Attamennonita conquieuerunt callida pontificiorum confia lia, non folum contra praeftantiflimum hunc equitem : fed 5C in rege ipfo Ri- RfX Rre^rdw. cardo cuertendo, baud fcio, an aliquid mouerit occulta eorum innammatio, Conftat Ricardumregni, ecclefiafticæambitioninon admodum fuifTeprO' pitium. Poft quem deinde fubijt Henricus eius nominis quartus:acpoft eum HwricMi 4. item quintus uir ut externa ac militari gloria ftrcnuus,ita pontificiorum fauen ï* tiffimus. Nadiiam igitur flamines ifti, ex fententia fua patronum, diuturni odij conceptam in bonos omnes ufndilt;ftam effundunt: præcipiè autem in D, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Cobhamum, quem longo funt odio proieairi. Adit princïpem Henricum ' Thomas Arundellius Cantuariac archicpifcopus : traducitur inclytus Chrifti miles, exponitur quærela,intentantur crimina, confinguntur etiam quaedam, Exaggerantur pericula perturbatæ Ecclefiæ. Denilt;^ nihil omittitur quod ad cxafperâdam indignationê adduci potuit. Ibi rex accepta epifeopi aiminofà , oratione,quae alioqui quamuis moderatum principcm poflet inflammare, nigt; bil tamêtemcre ftatuendum ratus,in tam fidum,mauortiuiTicp militem, quem tot nominibus deuineftum coniundtiffimo fauore compledleretur: ita Archie pifeopum dimifit, utinducias aliquot,una cum ftiis epifeopis expedlare fube-ret, quoad ipftim de rebus ijfdcm conueniret,tcntaturus,quam maxime inco^ iumiillius honore, litem inter ipfum 2d ecclcfiafticos, quantum liceret, com-poncrc, V crùm quum nc fic quidem Chriftianifltmi pedoris expugnari con-ftantia potuit, femel in fummo principe conftabilita, iterum quiritante archie pifeopo : uidus tandem rex, uel obfequens magis facerdotum delationibus, nobiliffi'mum ftmul ac fortiflSmum uirum, arbiirio tandem archiepifeopi, cac-terisep eiufdem coniurationis complicibus cuocahdum,atcp exagitandû per-mifit. Citatus itacp femel atep iterum ab archiepifeopo heros hic, quum fto-^CitAtKAiù Iidas cius citationcs, 2d excommunicationum crepitacula diu flocci facerct; chiepifcopà Regi tandem,miflb ad cum proprio feciali,dido fc audientem præbuit. Pro- CobhMius. fedusep ad regem, cui fe dcditillîmû funima cum fubmiffione prebuerat,poft colloquia aliquot,fidei ftiæ produdâ, ex ftripto cófeilionê ei exhibuit. In qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cowjtp

konfeifionerecitatis ordine iymboliarticulis, in fingulos fticdnda contineba f tur : ubi uero ad articulum Ecclefiæ catholicaî uentum eft, cam in tres diftin-xitpartes.In eos quilaboribus defundi cum Chrifto regnarent.Dcinde quos habê^jtt purgatorium,ficubi tarnen locum ciuftnodiufquam extare, addebat, Poftremo in eos,qui in præfentis adhuc uitac caftris militarct.Arcph os iterum nifariâ difpartitos,in tres fimiliter claftes deduxit: Ecclefiafticaru, Nobilium, amp;nbsp;Plebis.Ecclcfiaftas eos demum uere finceros efle, qui Chrifti ac Apoftolo-rum ueftigqs inhgrerent dicebat. Qiii fccus facerent,qui^ décréta hominum, no fcripturas docerent Defeos pro lupis, 2d pfeudopaftoribus explodendos cxiftimabat,6dc.Deum nihil à fois aliud poft’.:bire,nifi ut quæ ab ipfo prodita, ac praecepta fint,fide teneamus.ln cuius uerbo quiequid præforiptû fit,libenti pedoreampledifedicebatjOmnicR profocjui obedientia,2dc. Hancconfeftio nemrex nulla recepit condiüone,led prorfos in eos rciecit,qui focrit ei ftituri

indices. Tu illc rege dcprccatus eftji'd IMtê permitteret fibi, centS militari no* bilitate Equités, uiros»^ patri cio natos gen ere, coram intro ducere fibi aduo* catos,quoruipfefuffragtjs uel cadereguel abfolucretur.Aut fi ne hoc etiz con cederet,attamcn liceret fibi, armis ac monomachia rem decern ere, neminem recuiaturo antagoniftam,quiCuncp obuiâ ueniret, fiue Turea foret, fine Chri* PoftuhU ftianuSjin fidei fuæ defenfione. Quum ne id quidem rex ei concederet, atque brfwi 4 rege re/ adeo permitteret ab aduerfarijs eum, præfente fe, amp;nbsp;alpelt;fiante, in regio ipfo cubiculo citari ; Cobhamus turn ab archiepifeopo, ad Romanum prouocans pontihcê,tabulas,quas præfto habcbat,appellationis fîiæ defcriptas,regifup* plex ac cum honore oiFercbat. Rex ad hoc uehementi percitus indignatione, appellations hanc nequicqua ei profuturâ reipondit. Cæterû in cuftodia tam diu expetff aturum eum, donee ex uoluntate pontificis de appellatione ftatuc retur:poiTÔ ac ne turn quidê euitaturû, quin archiepifeopi, uelit, nolit iudicio ftaret. Deftitutus itatp à Rege pontificio generofus Chrifti miles,at(p in arce redadfus, epilcopis amp;nbsp;iymmyftis ad qugftiones amp;nbsp;examen deditur. A quibus quid alt;5tum fit, quid illi intentatu, quo paefio ab illo depulfum, qua calliditatc / f.quot;' oppreflus,quibustormentisaffe(9:usreliquerituitam,exliterisaichiepifcopi

lt;M»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Cantuarienfis ad Londinenfem, eadem de re conicriptis, liquebunt omnia.

Qiias propterea hie fubneeffere uihim eft, quô,licet molefta orationis barbae ries tædium leeftori faceflat, certiorem tarnen hiftoriæ ftdem barbaricæ diÆo nis concilier antiquitas,

EondinenfemJeripttetinquA totaiUaa{bo-,e!efcnßoyAC condem-r.Atio dariß.D. Cobhamt continetiir.

REuerendo in Chrifto patri ac domino,domino Robcrto,Dci gratiaHer fordenfi epifcopo,Ricardus permiffione diuina Londinenfis epifeopus, falutem,amp;ftnceræ dileeftionis continuuincrementum.Literas reuerendiffimi j'n Chrifto patris 8C D. Domini Thomæ, Dei gratia Cantuarienfis Archiepi* fcopi,totius Angliæ primatis, Apoftolicç fedis legati, nuperrecepimusin hçc uerba./Thomas permiffione diuina Cant. Archiep.totius Angliæ primas, Sc Apoftolicç fedis legatus,uenerabili fratri noftro,domino Ricardo,Dei gta tia Londinenfi epifcopo,iàlutem, 8C fraternam in domino charitatem: Nuper coram nobis,in conuocatione Prælatorum 8C cleri, noftræ Cantuarienfis pro uinciæ,inccclefianoftraiàncfti Pauli,ultimo celebrata, cumqidem prælatis ôdclero,ftrpcrunione,SCreformationeEcclefiæAnglicanç,tracftantibus,intcr cætera, per nos amp;nbsp;eofdem prælatos SC clerum,concluftim extitit, quafi pro im poffibili,fcifluram tunicæ domini incoiutilis reformate, nifi prius certi magna tes regni,autores,fautores,protecftores,defenlt;bres amp;nbsp;receptores horûhæreti-corû qrii dicûtur Lollardi,effient rigidèreprçhêfi,acfi opus fuerif,per cenfuras Ecclefie, unà cû inuocatione brachtj fecularis, à fuis deuîjs reuocati. Et faifîa ftibfequêter in eadê couocatione, inter Procuratores cleri et alios, qui de fin* gulis diœcçfib. eiufdê noftrçæuincie ibidê in magno numero interfuerSt, in* quifitione diligenti, repertû foitinter eoftlê, ac nobis detetftû SC delatûPfuôd, Dom.Ioannes Oldcaftellus miles, foerat SC eft principalis receptator, fautor, proterftor SC defenfor eorundê; ac quôd prçfertim in diœcæft Lodinêfi, Rof* fenfi SC Herfordenfijipfos Lollardos,ab ordinartjs fiue diœcgiàrus locorSmi* nimè licentiatos,côtra conftitutionê prouincialê indefa(ftâ,ad prædicandum tranftnifit,ac eorum prædicationibus nepharqs interfuir, amp;nbsp;contradidores, fi quos rep er erat,minis Ô6terrorib.acgladq ftcularis potêtia copefcuit:aflèrens SC affi'rmans inter cçtera,quôd nos, amp;nbsp;confratres noftri fufff aganei noftrp pro uinciç no habuimus,nec habemus poteftatê aliquâ huiuimodi coftitutioné fa «riendi,Aliter^ fenfit,amp; fentit,ac dogmatizatjä: docet de facramêtis altaris SC poeniten*

plt;»nifcnriæ,pcrcgrin^rionibus,ô^adorati'oni'busimaginû,amp;^clauibus,quànî ■ ’ nbsp;nbsp;”

Romana öd uniuerfalis Ecclefiadocet,ôi^afRrmat.Qiiare ex parte corundem lt;nbsp; prælatorumjSC clen'jtunc fuimus requxfîti,ut de fiC Eipra praemiffîs,conaa eun dem dominum Olcaftellum procedere dignaremur. Nos tarnen ob reue* tentiam domininoftri regis, cuius, ad tune, idem dominus loannes femibaris wntMw. extiterat, ac ob honorem nihilo minus ordinis militaris unà cum omnibus confratribus, ôi. fiiifragancis noftris didac noftrae prouinciae, tune pr^efenti* bus, magna parte deri,eiufdem noftrae prouinciae ad praefentiam didi do* tnini noftri regis, tuûc in manerio (ùo de Kenyngton exiftentis, pcrfbnaliter * accedentes,contra^ eimdcm dominum loanncm querelam déponentes, de* Klt;ftus eiufdem domini Ioannis partim recitauimus.bed ad rogatum ipfius do tnininoftri regis,ipfum dominum Iohannem,fine dedccore,ad unitatem Ec* defiæreduccre cupientes, omnem execut dnem pracmiflbrum ad tempus ma gnum diftulimus, Sed dcminTi,quia praefatus dominus nofter rex, circa redu dionemeiufdem,poft magnos laboresnonprofecit,proutidem dominus nofterrex nobis tamuerbo,quàmin fcripdsreferre dignabatur: nosiuble* quenter eundem dominum loannem, de 6^iùpcr præmiflîs, perfônaliter re* fponiurum coram nobis, ad certum terminum efiiuxum, decreuimus euocan dum:acnuncium noftrum,cum his noftris citatorifs, ad dilt;Sum dominum lo* annem tranfmifimus, tune in caftro iuo de Gouulyng degentem : eux nimcio noftro dedimus itimandatis,ut caftrum didlx dominiloanm's, nullo modo in* grederetur, nifi licentiatus ; fed per medium cuiufdâ Ioannis B otteleri, oftia* sn7ieff,lt;j«4M rrj camerç didi domini noftriregis,ipium dominum loânnem rcquireret,qua nfiutè inccdtitt^ tenus aut daret dido nuncio noftro liccntiamingrcdiendi,autcitaret eun* fcrpenirs, dem, feu iàltem extra caftrum luum pr2Edidum,faceret fiii copiam,ut fie cita* j tione poftèt appræhendi. Qui tarnen dominus loannes, dido loanni Botte* ~ lero ex parte domini noftri regis, fibipræmiflà exponentipublxcè rcipondit, qttodnuUo modo citari uoluit,nec citationê ipfius aliqualiter tolerare. Nos^ præterea, de præmiffîs nobis fada fide, ulterius legitime precedentes, làda nobis primitus fideli relationc,quôd idem D.loan.peribnali citationc apprae* hendi non potuit: decreuimus eundem citandum: per edidum, in ualuxs Ec* clefiæcathedralis Roffen.fibi uicinæ,ô6 nifi modicum ultra tria miliariaAn* clicana,à dido caftro de Gouulyng diftantis, publice aflSngendS, prout euin fie cûari feeimus,ô^ huiufinodi edidum noftrum in ualuis didæ Ecclefiæ pu* blice,ôf patenter affigi, ad comparendum coram nobis ii die Septembris iam præteriti, de ÔC fuper prçmiflîs, attp nihilominus, certis alrjs, hpreticam praui* tatem concementibus,peribnalitcr reiponfurum. Qiio die adueniente,no* bis in capellamaiori,infra caftrum de Ledys,noftre diœcef quod tûc inhabita bamus, amp;nbsp;ubi tune refidebamus, cum Curia noftra, pro tribunali iedentibus, fada fide quç requiritur in prçmiflîs, ac audita per nos amp;nbsp;recepta relatione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ *

iuxta affertionem amp;nbsp;prout cômmuniter prçdicatur in partibus, ubi didus do minus loannesfe incafteUat,amp; fortificatin caftrofuo prædido,acopinio* nesfuas dcfendit,clauesEcclefiç,acpotcftatem archiepifcopalemmultiplici* ànpe ter contemnendo. Nos eundem D. loan, ficut prçmittitur citatum publice, riffdlicrt-alta uoce prçconirari fecimus,ac fie prçconizatum,diutius expedatum, amp;

nullo modo comparentem,reputauimus, pro ut crar,meritô contumacem, ôd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

in pœnam contumaciç fiiç huiufinodi, ipium in feriptis excomunicamus tune ibidem.Et quia ex ferie prçmiflôrum, amp;nbsp;alijs peripicuis indictjs, amp;nbsp;fàdorum cuidenttjs,concepimus,quodidcm Do.lo.in defenfionem huiufinodi errons tHjD.CotbiX/ fui, contra claues Ecclefiæ fe fortificat incaftcUat, ut prçmittitur, quorum mut. pretextuuehemensfufpicio hærefis atq; fehifmatis infiirgit contra eundem: decreuimus xplumDo, loannem, iterato perfoiialiter, fi apprehend! poterit,

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O q alioqui

alioquipèr cdiÆirn, ut prias citandum, ut comparcat coram nobis dk fab* bari proximo, poftfeftum S. Matthäi apoftoli 8C euagcliftac proximcfuture: caufâm ratiönabilem fi quam habeat, quarc contra eundem ad grauiora pro-' cedinon debeat,tanquam publicum hacreticum,fchifmaticum,achoftem uniuerfalis Ecçlefiprquare ctiam pro tali pronunciarinon debeat,ac auxilium brachïj fecularis contra eundem fblenniter inuocari, perfonalitcr propofitu* rum, ulterius^refponiurum,falt;fturum,fî(^recepturum circa omniaSCfin^la Iwo (j«o J waliz præmiflà, quo d iuftitia iuadebit. Quo termino,uidelicet die fabbati proximo tiapotiui, poß- feftum S. Matthgi prædilt;ftoj die eiufdem Septembris, adueniente,co* ram nobis in domo capitular/ ecclefiæ S. Pauli Londinenfis, pro tribunalife-dentibus,aflidentibuscpnobis,uenerabilibus confratribus noftris, Dominis, Ecclef]4 ittdli/ Ricardo Londinenfi,ÔÔ Henrico Vuynton. Dei gratia epifeopis, comparuit grtdittiunt. , perfonaliter D.Ro.de Morleymiles,cuftos turn's Londinenfis,fecumcp prægt; - fatum D. loannem Oldcaftellû, militem adduxit,amp; coram nobis coUocauit, D.Cobhdifius (nam parum ante per regios miniftros compraehenfus eft, amp;nbsp;in turrim claU' iitturriminte/ àis,) CuiquidemD.Ioanni Oldcafteliôjficperfonaiiterpræiènti,nostotaffl feriem fadli, prout in aeftis diei praecedentis continetur, bonis ÔC modeftis

Crocodilild- ^^frninis, ac modo multam fuaui,recitauimus:uidelicet quomodo idem Do, (hritn£gt; Joannes de QC fuper articulis fuperius recitatis, in conuocatione prailatorum amp;cleri, di(ftænoftræ prôuinciæ, utpræmittiturjdçtç^lîs, delatusextite* rat : quomodo^ çitatus, ÔC propter fuam contumaciam excommunicatiis.

' Etpoftquam adhoc deuêtum fuerat,nos obtulimus paratos ad abfoluendiim Pdpi/licd difo eundem. ƒ Ipfe tarnen Do. lo.ad huiufmodi oblationem non aducrtcns,dixit: iMtio ne^leâa. quôd libenter recitaret coram nobis, 5C dieftis confratribus meis, fidem fuani, quant tenet,affirmât ficep licentia petita,fîC obtêta,extraxit de finu fûo quan damfchedulam indentatam, SC contenta ineadem publiée ibidem perlcgif, tidesdc conßf eandemcpfehedulânobisrealiterrradidit,SCarticulorum,fuper quibus extitit ßo cdtholicd D. examinatus,quæ eft talis. Ego lo. OldcafteUus miles, Dominus de Cobham, Cobbitmi. cupio omnibus innotefeere Chriftianis, teftcmcp adhiberi Deum, nunquam me aliter induxiffèanimum,necindutfturum (ducente Domino) quàmutfir'' nia indubitataœ fide,omnia illius iacramenta amplelt;ftar,quaccuncp ab ipfo,ad ufiim fuæEcclelîe frint tradita.Prçterea ut in quatuor his generibus, fidei mee Jt Sdcrdmetttum apertius exponamfententiam: Principiô credo uenerandumhocaltaris fa' e«cb4njîilt;f. cramentum, Chrifti exiftere corpus, fub panis ipecie,id i pfum,in quam, quod d Maria natum matrc,pro nobis crucifixum,mortuumac fepultumfît:de' mum poft triduanam mortem rediuiuum, ac fubdutftum ad dextram immot'

3. i^Depanitentid. talispatris,nunccumipfotriumphat fempiternæ gloriæ particcps.Tumdc Poenitentiae facramento ira habet fides mea, ut eredam apprimè neceflâriam quibufcuncp,ad falutem anhelantibus,peccatricis uitç correeftionem: talemcp fubeundam prions uitae pœnitudincm,ex uera confeffîone,indiflîmulata con tritione, legitimacy fatisfa(ftionc,qualem diuinç nobis prçfcribunt literç,aliO' J// VtiiMdÿtiilmi. quinullam futuramfalutisfpem,Tertiô,dcimaginibushuncinmodum fengt;-tio,ut non mere fidei effè illas exiftimem: fed poft Chrifti in orbem inuedatn fidem, permittenteEcclefia, inuiùm irrepfifTe, utlaicis ac ignaris fùbferuiant pro Calendario,quarum admonitu turn Chrifti, turn faneftorum aliorum martyria ac pia exempla facilius in memoriç oculos tradueâtur; Ceterum fi quis hacreprçfentatione fecus abutatur, ut his ipfis fantftorum fimulachris cultum cum preftet, qui debetur ijs, quos reprgfenrant, imô huic potius cui diui ipß uniuerfum honorem debeant, hanc in eis collocantes fiduciam quæ inDeum unicefit transferenda, fiueira erga mutas has imagines affetfti, uthis aliqua parte fr'ntaffix/, aut huic quàm illi additftiores,mea fententianihil abfcedunc ab idololatria,crintinaliter peceâtes inDeum, omnis honoris autorem. Po' ftremo

GESTÄRVH COMMENTARir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I05 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

firemo fic mihi pcrfuadeo,nullu in terris inquib'nu efïc quin fiuc ad uitam,fiuc Df peregriit4~\ I ' ad fiippliciu peregrinetun Quifquisita uitam inftitucrit,utin praecepta Dci tiombm. quæ aut ncfcit,aut doceri non uult, impingat, huic fruftra ßilutem expecflari, eti'amfi orbis omnes angulos expatietur.Contraep qui illius obferuat præce-pta iufta, baud pofle intcrire, quamuis nufquam ille in tota uita perambukf, peregrinationis ergö,neq? Romam,ne£p Cantuariam,necp Compoftclläjfiue quocunqj perambulate foletuulgus hominum.

Qiia fchcdula cum iftis articulis contenus in eadem (ut præfcrtur) pet digt; óum dominum Ioannempcrleó;a,nos cum confratribusnoftris praédiÆs, alqscp pluribus Dodtotibus peritisiuperhis comunicauimus : ac demum de cófilio 2C aflenfu eotundem, præfato domino loanni Oldcaftello, diximus tuneilîidem: Ecce domine Ioanncs,inhacfchedulaplura bona continentur, fatis Catholica: feduos habetis tetminum iftum ad refpondendum fuper alijs,errores 5C hætefes iapientibus,quibus per contenta in hac fchedula, non «ft plcne tciponfum, amp;nbsp;ptoptercauos oportet ad eadem, ÖC Hdcm ueftra atep aflertioncs ineadem fchedula expreflas, circa eadem plenius declarare, Vide^ Kitliiußrmpcr licet an teneatis, etedatis, öi. aftirmetis quod in facramento altaris,poft conlc' crationem rite fadtam remaneaf panis matcrialis,ucl non.item,an tcneatis^cre datis SxL affi'rmetis quod in facramentopœnitentiæ necciîârimnfuerit, quod Habens copiant facetdotis confitcatur, de peccatis fuis presbytero per Eccle-fiam ordinato.Qiiibus fic datis intet multa SC uaria per di(flum loanncm Old^ caftcllum dicîa,refpondit exprefle,fe nolle prædiôà aliter declaratc,ncc aliter quam indiciafchedula cofinetur aliqualiter ad eadem tcfpondcrc.Vndcnos . . ipfi domino loanni compatientes, benigno SC affabili modo diximus tune ibi dem: Caueatis domine lQannes,quia fi adhæc uobis obiecfla clarc no refpon deatis, in termino legitimo uobis iam dato per iudicem, potetimus uos pro^ nunciare SC dedararehæreticu. Ipfe tarne dominus loannes fe tenuit ut prius, noluit aliter refpondere. Confequentcr tarnen nos cum diÆs cofratribus noftris,amp; alijs de cófilio nofttO cofuluimus, ßt de comunicato confilio eorun dem declarauimus eidem domino loanni Oldcaftello, quid S. Romana ecclc , fia,inhacmateriafequens dieftabeatorßAugUftinf,HicronymiÄmbrofi)\ ac aliorû fan(ftorum,dcterminauiti quas determinationcs Oportet quofeunqt Catholicos obferuare.Adquaeidem dominus loannes refpondit, quodbene “ uoluitCrederc obferuare quiequid S. Ecclefia determinauit, ac quiequid Deus uoluit fe credere,6C obferuare. Sed quod dominus nofter Papa, Cardigt; nalcs, Archicpifcopi ÔC epifcopi, cacteriep prælati Ecclefiæ,habcrent potcftagt; tem talia determinandi, noluit ad tuncaliqualitcr affirmarc. Vndenos adhuc ^ori^igniinti^ fibicompatiêtes,fub fpemelioris deliberationis, promifimus eidê domino Io ‘quot;P* rapaccn anni, quod certas determinationcs, in materia antediefta, ac fuper quibus ide dominus loannes debuit clah'us refpondere, fibi ederemus in icriptis, termigt; nis latinis,pro leuioriintclletftu eiufdem,in Anglicum translatisifuper quibus iubebamus eundem,ac cordialiferrogauimus, utindielunæ proximo tuncfê quentc, plene amp;nbsp;clare ftium daret refponfum : quas quidem determinationes codem die transferre fecimus, ac eidem die dominica proxima fequenti reali* terliberari,quatum determinationß tenor fequitur,6i^ eft talis. Fides ac deter minatiofancfteEcclefiçCatholicædefàcrofantfto facramento altaris cfthçc, quod poft confecrationem inmifla à facerdote faeftam, materialis panis com-mutetur in materiale corpus Chrifti :uinumcp materiale, in materialem fangt; guinem Chrifti. Itaqj iam ncc panis^ncc uini,poft confecrationem ulla manct fubftätia,qup prius aderat.Qihd huic rcfpódes articulo c'Item,fancfta Ecclefia determinauit, quod quemlibet oportet Chriftianß in tern's degentê, peccata facerdotipcrEcclefiamordinato confiteri,filiceataecedere.uthßcfentisarti* lt;ulutn;''Chriftus ordinauitfantftü Petrum fuum «ican'um in terris, cuius fedes

eft eccleßa Romana, concedens ac permittens candem autoritatem, quamlt; X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribuit Petro, 0^ omnibus Petri iucceflbribu«, qui nunc dicuntuf Papat, Ro*

mani,quorumpoteftatcin Eccleftjsparticularibus ordinanturacconftituun rur praclatijUtpotc Archiepifcopi,Epifcopi, Curati, caeteri^gradusEcde* fiaftici,quibus Chriftianus populus debet obedicntiam,iuxta traditioncs Ro tnanæ ecclefiæ. Hate eft determinatio faneftæ Ecclefiæ, ut fentis hunc articu-lum f Adhæc facroiândia Ecclefia determinauit, quod fitneceftarium cuiuis Chriftiano p eregrinari ad fanda lo ca, ibi^ maxime adorare landas reliquias apoftolorum, martyrum, ac confefibrum,omniumcp iandorum, quofcunep approbauitRomana Ecclefia,uthunc ièntis articulumf Qtio dielunaCjiridc' Anno 14,13. licetdie didimenfis Septembris,coram nobis,ac confratribus noftris prat* didis , adiundo® uenerabili fratre noftro Benedido, Dei gratia Bango* renfi epiieopo, iuuù mandato noftro, Confiliarq amp;nbsp;miniftri noftri, uidcli* eet MagifterHenricus Vuarc, Curiæ noftræ Cantuarienfi officialis; Philip* pus Morgan, utriufrp iuris Dodor : Houuellus Kyfïyn decretorum, loanncs Kemp.SC Vuilh.Karleton,legum dodores:acIoan.Vuitnam,Thom. Palmer. Rob. Vuombcuucll,loannes Vuithead,Rob. Chamberlayne,Ricard.Do* dyngtone, amp;nbsp;Thomas Vualden,iâcræpaginacprofeflbres, necnonlac. Co* Ie. ÔC loan. Steuyns notarq noftri in hac parteaüumptfiurati erant omnes, amp;nbsp;finguli ad fanda Dei Euangelia, tado libro, quod de Ódfiiper materia prædi* da, ac in tota caufa huiufinodi,fuum fidele confilium, Si^ minifterium præbe* rent, atep toto mundo. Confêquenter^ comparauit didus dominus Roher* tus de Morlay miles, euftos turris London, ac præfatum dominum loannem Ôldcaftellum iêcum adduxit, ôi^ coram nobis ftatuit. Cui nos aftabiliter ctïuauiterrecitauimus adaprioris dieûacutpriusrecitauimus quomodo ex* communicatusfuerat,SCeft,idem dominus Ioan, ac rogauimus amp;nbsp;requifi* irimus eundem, quatenus peteret amp;nbsp;admitteret in forma débita Ecclefiæ ab* folutionem. Cui idem dominus Ioan. exprelTè rcfpondit tune ibidem, quod nullam abfolutionem in hac parte peteret à nobis,fed à folo Deo.Conlequen ternosfuauiô^ modeftomodo rogauimus, SC requifiuimus eundem domf* num loannem, quatenus de 6C fuper artieufis fibi oppofitis fiium darum da* rctrelponlum,amp; primo circafacramentum Euchariftiae. Ad quem articu* lumintercæteradixit, 8C reiponditrquodficut Chriftus hicinterra degens, h abuit in fe diuinitatem SC humanitatem, diuinitatem tarnen uelatam Ôd inui* fibilcm fiib humanitate, quæ in eo aperta ÔC uifibifis foerat : fie inlâcramento cbrj)î((î«en« altaris eft uerum corpus,ÔC ucrus panis.panis uidelicet quem uidemus, ÔC cor Drt« cr uerus pus Chriftiiub eodemuelatum quod non uidemus, ac fidem circa làcramen* hoino:M eu/ tum huiufinodi in fchedula prædida, fibi per nos tranimiflà per làndam Ro* cbrtrt/lwmm» manamEcclefiam,amp; do dores lândos determinatam, exprefle nc^uit de* corp«* er ne- terrninationem Ecclefiæ forc,aut elle. S ed fi eft determinatio Ecclefiæ, dixit, r«rpdttif. nbsp;nbsp;nbsp;quod eft fada contra facram foipturam: 6C poft quam Ecclefia fuit dotata,

uenenum eflùlum in Ecclefia, ÔCnon antè. Quo etiamadfâcrum poeniten* tiæ ÔC confeffîonis, dixit ÔC aflèruit exprefle, tune ibidem : quod fi quis in ali* quo graui p eccato conftitutus, a quo ipfe iurgere nefciuit, expediret, SC bo* Con^^io quitte num effet fibi adiré aliquem landum, ÔC diferetum làccrdotem, pro confilio »W j^wbtndtt- ab eo habende. Sed quod cofiteretur peccatum fuun^roprio feu alteri pref* bytero,etiamfi haberet copiam ciufdem,non eft neceffan'um ad lalutem: quia fbla contritione, peccatum huiufinodi deleri poffèt,6C ipfepcccator purgari. Circa adorationê fandæ crucis,dixit ÔC alferuit tune ibidem,quôd folum cor* pus Chrifti, quod pêdebat in cruce, debuit adorarûquia illud corpus folû fuie Qtwbowr ÔC eft crux adoranda. Et interrogatus,quem honorem faceretimagini ipfius eruci ^rendui- crudsrrclpondit uerbis expreffis; quod ilium folum honorem faceret fibi, quod

G E S/T A R V M C o M M E N T ÄR î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO^

quod bene mundarct cam, 6C pon er et in borta cuftodia'.Quo ad póteftatem clauium,dominum noftrum Papam,archiepifcopos, epifcópos, alios prac^ laroSjdixinquôd Papa eft uerus Antichn'ftus,hoc eft caput : Eiufdem archie^ Papa Michi/ pife. Suf epifc.nccno altj prglatimembra,amp;fratres caudaillj'us.Qihbus Papæ, archiepifcopis,amp; prælatis non eft obediendum, nifi quatenus fucrintim'itato

res Chrifti 8é Petri in uita, moribus couerfationeifiC quodipfe eft fucceftbr ’*■ Petri, quieftinuitamelior ôC moribus purior, amp;nbsp;nullus alius. Vlterius dixit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;juceefTor

idem dominus loannes altauoce,manibus expanlis, alloquendo circumftan* pitri, nbsp;nbsp;nbsp;'

tesdfti qui iudicant,ô^ uolunt damnare me,ieducent uos omnes, 0^ ftipios,amp; Parrhe/ta d. uos ducent ad infcmum,ideó caueatis ab eis. Qiiibus fie per eum dicftis,nos Cobbami. iterum, ac fæpius, flebili uultu,di(ftum dominu Ioann em alloquebamur,cunx dem uerbisquibus potuimus exhortando,iitad unitatem Ecclefiac rediret, crederetamp; teneretquod Ecclefia Romana credit amp;nbsp;tenet, qui refpondebat expreffe: fe aliter non o edere,ncc teuere,quam fuperius expreffi t. Videntes ergo quod in eo,prout apparuit, proficere no potuimus, tandem cum cordis amaritudine proceffimus ad fententiae diffi'nitiuae prolationem, in hunc mo^

dum; In Dei nomine Amen. Nos Thomas, permilTione diuina, fandtæ Can* RiJiculahypo/ nbsp;nbsp;y U

tuarienfisEcclefiæarchiepifeopus QCminifterhumilis,totius Angliæ primas, cfißf-QC Apoftolicæ fedis legatus: In quadam caufa, hue negocio hpretice prauita Hk»«!« fe no. tis,de amp;hiper diuerhs articulis, fuper quibus dominus loanncs Oldcaftcllus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rfg»'

miles, dominus de Cobham, coram nobis in ultima conuocatione cleri, no* ftræ Cantuarienfis prOuincia?, in ecclefia fantfti Pauli Londini celebrata, poft inquifitionemdiligentemibidem,indefatftam,detedlusamp;delatusextiterat,

amp; per noftram Cantuarienfem prouinciam notorie amp;nbsp;publice diffamatus, ad * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,

denunciationem ôi[ requifitionem totius cleriprædidti,in eadem conuocatio ne prædiefta,inde nobis fa(fta,fauore poftîbili (Deo teftc) quo potuimus legi* time procedentes contra eundem, ac Chrifti ueftigqs inhærendo, qui no unit mortepeccatoris,fed magis ut conuertatur ÔC uiuat, nitebamur eundem corn' riJofui ect gerc,acutjsamp;modis,quibuspotuimus atepfciuimus,reduceread Ecclehæ unitatenrdeciarantes cidem, quod in hac parte, fanefta Romana ÓÓ uniuerfa*

lisEccleliadocet,tenet, determinauitprtedicat. Etquamuis eundem in yiiiuerfterde.

iioluit conhten aut fe purgare de eodem, ncc ctiam deteftari, eidem paterno K/ai uidchet nihilominus compatientes affe(ftu,acipfiusfalutem coraialiter afteeftantes, par-.-pro toto. præhximus eidem certum terminum, competentCm ad deliberandum, amp;nbsp;ft s-cgycti uoluillet, pcenitendum, reformandum feipfum. ac demum, eo quod eun* cp fppaia, dem confiderauerimus incorrigibilem, feruatis primitus quæ in hac parte de

jure requiruntur, cum dolore £lt; amaritudine cordis, ad diffinitiuæ fententiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ' T

Chriftinomineinuocato,ipfumcp folum habêtes præ ocülis,quia per aeftä Multi i/cpilt; y inatftitata, produtfta,exhibita figna,euidcntias,ô(findicia diuerfa,infupcr hnctnitien^ probationum genera,reperimus eundem dominum loannem militem,fore amp;nbsp;•eflèhæreticum,hacreticis^credenteminfideôCobferuantiaIàcrofan(ftæRo ' ' •’t“'“'' manç Ôi^uniuerfalis Ecclefiç, ÔC praefertim circa facramentaEuchariftiç 6C pœ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ’

nitentiæ. Quôd tanquam iniquitatis amp;nbsp;tenebrarum ftlius, in tantum obduta* ÓS' pownt f: vit cor fuum,ut no intelligat uo cem fui paftoris, nec uelit monitionibus allici, nbsp;nbsp;nbsp;teuebras,

necredudblanditqs.Inueftigatis primitùs,rimatis,ô6 diligenter penfatismeri in tis caufae antcdilt;ftæ,ipfius^ domini Ioan.de meritis,culpis, per ipfius damna* bilem pertinaciam aggrauatis. NolétCs, quod is qui nequam eft, fiat nequior, amp;nbsp;alios infteiat fua lafce, de confilio SC aftenfti magng diferetionis amp;nbsp;fapiehtiæ uirorum uenerabiliQ fratrum noftrorumj dominorum Ricard.London.Hen* oicotü rici Vuinron,Ô^Benedilt;ftiBangoren.epifcoporum,SCaliorumnonnullôrum Tr^os opiMp,

in facra Thcologia Dccrctts Si lurc ciuili DoSlorum,aliarumœ religiofaniffl ôi pcritarum perfonarum, nobis aflîftentium, præfatum dominum loaftncm lt;’?/ » lt;!ƒƒlt;«*«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oldcaftellum militem,dominum de Cobham, de Si fuper huiufinodi detefta

bilireatuconuiSlum,Si adccclefiæunitatem pœnitentialiter redire nolengt; tem,haereticum:ac in his,quae tenet,docet,dcterminauit Si prædicat làcrofam ila Romana Si uniueriàlis ecclefia, Si pracfertim in articulis fupra fcriptis er^ rantem,iudicauimus,dcclarauimus,Si condemnauimusfententialiter, Si dif w finitiuèinhisfcriptisjreh'nquenteseundemexnunctanquamhaereticumiudi fcbdnTfi cbri/ nbsp;nbsp;nbsp;^cculari. Ipfum^ nihilominus hæreticum, omnescp alios Si fingulos qui

ftum PiUtx nbsp;nbsp;cundem de cætero in fuifauorem erroris receptauerit, uel receptauerint, de-

AtttiijuHm ohi fen(àuerit,feudefenlauerint,fibi confilium,auxilium feufauorem inhacpaite nentpharifti. præbuit uel præbuerint tanquam fautores, receptatorcs Si defenfatores liæquot; reticorum excommunicauimus, excommunicatos dcnunciamus etiam in his fcriptis. Et ut ifta præmifla,omnibus in Chrifto credentibus innotefcant, ueftræ fraternitati committimus,Si commendamus, quatcnus præfatum do-minumioannem Oldcaftellum,ficut præmittitur,per nos fuilTe Si efle damna turn hæreticum,fchifinaticum,Si in articulis fiipra fcriptis errantem, omnescp alios Si fingulos qui eundem dominum lohannem de cætero in fui fauorem erroris receptauerit,defenlàuerit,receptauerint uel defenfauerint, aut fibi au-

xüiumjCofili'um uel fauorem in hac parte præbuerituel præbuerint, tanquaffl rcceptatores,fautores defenfatores hererxcorü, per dicflam ueftram fcnten tiam diffi'm'tiuam excommunicatos,in eccleßa uelha, per ueftras ciuitates Si dioccefes,per fingulos ftibditos ueftros curatos eariindê in ecclefijs fuis, cùm I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eifdem afFueritçopulimultitudo, alta intelligibili uoce, öiinlin/

tioncMnguj materna,prout ftipra feriofius continetur in hoc proceHu declaient, pU' »»4terfi4 ddbz- blicentamp;iexponentmtficopiniones erroneæ populi, qui aliter concepitfor' beturjnjcriptu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;materia,quemadmodum fe habetrei ueritas,hac declarationepubligt;

rdDei,prol)ibe ca,refcindantur.Quöd idem per uos,fingulis cofratribus noftris, noftrac Can tuarienfis prouinciæ, fufFraganeis de uerb o ad uerbum rcfcribi, S/C innotefd uolumus,SCmandamus, ut ipfi omnes, Öi finguli per fuas ciuitates Si diœce^ fes modum Si Forma huius noftri proceffîis : dicfîam etiam per nos latam fen' tentiam,Si cætera omnia Si fingula contenta in ijfdem publicent, intiment Si déclarent, Siconfimiliter periubditos iuosSi curatos faciantpublicari. De die uero receptionis præfentium Si quid feceritis in præmiffîs, Si quomodo hoc noftrum mandatum fueritis Si fuerint executi, débité Si diftinîlc certifia

cetiSjSi certificent, ditfio negocio expedito, literis ueftris Si fuis patentibus, J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habentibus hune tenorem. Datum in manerio de Maydefton lo die menfts

riam epifeoporum adionem,ipforum literis Si ftylo defcriptani,aduerlusGc nerofiflîmum hune Chrifti mih'cem, Poft hæc ergo lataiam fententia capita-MOT it fn acropolin,ducentem eumRoberto Morlao, Dominus Cobhamus rele-/ nbsp;nbsp;nbsp;/• — gattïr.Vbialiquandiucomoratus,no(ftu tandem nefeio quo paifoemilFus,

poris Thomas hic Arundellius archiepifeopus poft ferè biennium, moritur ttenrieufeiche annoi4if,fiiccedenteinuicemillius HenricoChicleio. Quoinipatio, gra-kwifffbifpifc. uesinreligionem Chriftimotus per Angliamingiaucfcuntabepifcopisex-citati Qua de re fequenti mox hiftoria ( fi dederit Chriftus ) diÎFuri fumus, Erat interea VuaUicæ prouinciæ præfecftus quidam ex dignitate Senatoria, D.Pouyfiut. Pouyfius nomine:Qui blandis pontificiorum uerbis muneribusœ induôus, D.Cobhamû falià amicitiæ fimulatione proditum iiTCtiebat, at(^ Lôndinum perduxit. Perdutftus ille, lege tam recenti, ac crudeli, quæ per id tempus ab Henrico S' contra Vuiclcuianos ferebatur,hæreieos fimul Si perduellionis condem-

condemnatusjinarcem cortijcitur, Necmulto pôftinde cdudusjmahibusâ ’ tergo reuindis,at£B in traham impofitus, ad campum Aegidianum, qui iup* plicio deftinatus elt locus, abripitur. ubimediu corpus ambiente catenaîî* mul amp;nbsp;iùipenius, 6C accenfa inferius pyra fortiffîmus Chrifti fatelles cxtrihis eft,magna turn ipfius coftantia,tum populi circumfufi mccrore : monentibuS intérim fedulo pontificijs, ne quis pro ipfius precaretur anima, cgterum om* nés pro damnato haberent cum,quippe qui extra fidcm,8^ obedientiara pou tilîcis Rom. uitam reliquiflèt. Atqj hune in modum ille abfoluto uitac curfii* animam iùam Deo commendans,atlt;p pro im'micorû iâlute“deprccatus,poft* nbsp;nbsp;nbsp;,

quamad fidcifinccræcpreligionis ftudium populum eft cohortatus,expira* ' ' Uit in Domino,anno illius 1418.

niud minime hic filentio tranieundum, quod àquibuftlam ferturabipib didum : fe Heliæ quadam forte defundurum in terris. quod fine à uulgo te* merenatum, fine ab ipfo prædidum, haud fine mente reor, aut fine numinc uatum enatum efre,rei exitus facile cÔprobabat. Quemadmodum enim He* lias mortalem relidurus uitam,curni igneo in immortalem fubuedus eft : ita hanc illius difeedendi figuram,6C huius fequuta eft haud mùltû diffîmilis mo* riendi neceflîtas.Qrn'ppe in furcâm,quafî in currum iublatus primùm,tum cir cumdudis undilt;p ignibus inflammatus,quæfo quid aliud,quàm Helip cuiuft daminccelumfubuolâtis fpeciê præbuitfandiinmus Chrifti martyrfquippe qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;av^xvou«Auamp;tlt;/l;lt;^j’w,utNazianzeni hoc eum honeftê elogio,.

Huiuirnodi iunt,piè lcdor, Vuicleuianæ dodrinæ firudus. Qiios mundo prouentus edit papifticaiànditas, ipfi uideant : fi cuiufcp dodiinam luis fru* dibus metiri uelimus, hune ipedemus, quem cum infinitis alqs Vuicleui ter ilia abominanda dodrinapeperit. Sicenim ab ipfo Vualdeno,grauilfimo vutldenuitn alioqui ipfius aduerfario, accepimus de ipfo teftatum Oldcaftello,utiupràre pxjitione do/ latum eftHaud unquam fealiter intellexiffe,quanta eflet peccati labes,ac ue* drw-7» nenum,nifi exledis Vuicleui feriptis. Qiiodmihi propterea hic commemo* rare uiium eft,ob Polydorum Virgilium,quilibro hiftoriæ Brytannicæ 2z,for tem hune appellat uirum,fed impium. Verùm fiPolydorus tam fidum fe in hi Polyiorus Iiamp;. * ftoria hac feriptorem præbmlTet, quàm ille abfuit ab impietatc : nelt;p hoc di* Ang b/t.ix. * xi Het ille, paucioribus^ mendacijs tam nobilern fœdaftet hiftoriam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

H.lOinnes Broitnus QenaofiiS-.IoAnnes Beuerlaus Aetrbi mim/îerycnmtfj hit com^lures »lij ob finterwrem religionit culttim~p4(}plicijstiff'efii,anno xj^ï^-imi^nfelAntiAriQ,

V_Adcmtempore,quoD.Cobhamuseft inturrimLondinenfem condi-^gt;^ nbsp;nbsp;nbsp;h _

tus:Theologi atcp epifcopi, crebris appellationibus acliteris, grauem quere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ch fn-'T '

km apud regem refricant, de labefaÂo ecclefiæ ftatu. Poftquam iam epifco* pos, facroscp antiftites contemptui haben' dicebant : iuffra^neis fuis, archi* diaconis,cancellart)s,do(fioribus, 5gt;C emiiîàrijs uix iam obtemperari ; leges ÔC ordinationes iànflæ Ecclefise iacerezChrifh'anam Hdem, cum iàcro Dei cultix in periculum uenire:fpirituali ipforum iurifdicflioni, autoritati, ritibus,cenfu* ris,clauibus,canoniciscp fandlionibus panim tribui, atqjadeo permultos op* pedcretdeniq; ad fummam ferèperturbationem ipelt;5lare omnia.Haeccp omgt; nia non aliunde prouenire, quàm ex ntmia hæreticorum hominum licentia, qui intenebris atquc angulis fuos agant conuentus, libres feribant : in pagt; fcuis,in {ÿluis,in antn's doceant. Qi^æ permittantin, uniueriac demum reip» ruinam ac perniciem allatura confirmabât. Quocirca Rex indidîo Leceftriæ confilio (quodfortalTisLondiniob Cobhamifautores nonerattutum)pro* Cruirkreÿt pofîto edido, ûnmanem denunciat pœnam his, quicunç deinceps hoc do* ciidunt»

^irihx genus fcdlarentur fufep adeo in cos feucrus ut non modo hærericos, (cd pcrduelliones ctiam haben : ac proindegemino eos fopplicio, ftilpcndio VudHcw iid fimül Slt; incendio afRciendos ftatuerinquibus nec facta afyla, nccullapriuüc* K^rtinii P4p4 gia quaecunep auxüio fiituta eiTent, Ädeo ille utres rationes^ iiitendebat oä W».*lt;4p.4-Ä. ties,aducrfus Vuicleuianos.Vm'clem'ani id temporis dfcebant,qincuncp feri* pturasDei fiia lingualecflitatcnt.Epifcopi hoc armatiedicflo, in complûtes r*' bonos ôdinfontesuiros,magnacfferebanturtyrânide.Inter quos erat,præter hunc,quem modo dixi,D.Cobhamum,D.Rogcrius Adtonus, ciufdcm ordi nisEques auratus:altercpgenerofà itcmnobiIitate,D.Ioan. Brounus:dciH' ■de cuangeiicæ do(flrinæ minifter Ioan.Beuerlaus:de quibus eodem tempore fomptum fupplicium cft.Cæterum dehis didurus, pauculaprius cum Poly-^oro Virgilio,hiftoriæ Brytannicac fcriptore,hic agam necefle eft. Qui

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiftoriæ fuac 2x,Ioannem Cobhamum,amp; Rogerium Adonum coniurationis

contra regem cxcitatæ infimulat, in hanc fere fummam feribens : Nam uerba longum recitare fuerit.In concilio, inquit, Conftantienfi damnataloan. Vui-» clcui dodrina,ac combuftis in ea duitate Bohemis duobus; id ubi reliquis in Anglia compÛcibus copertum eft, ftimptis armis primùm in omnes facerdo' tes,deinde in regem ipfum, coniurationê incunr,conuentus agunt,ferro fuam defenfuri ftipcrftitionem:mox^ loan. Oldcafteilo uiro forti, cæterum impioj amp;Rogerio Adono ducibus:magna conglomerata dcfperatorum hominum caterua,Londinu cocurrunt,ut ciuitatc potiti,regê opprimèrent, amp;:c. Qiiod PûMorutvir/ utuerum fit, quâ^ bone fidei feriptorfit Polydorus iam excutiamus. Ac prfi gilittîmcjjdrfci/ niùm,fipoftIoanncmHuffum concrematumhæcfintmotaarma,qui conuc* 4rg«uKr. J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J annorum numerusfquum exuftus fît ille anno Domini »4i5’, menfe lulio:

quo ipfo anno menfe,rcx irtGallrjs tum uerfabatur, uere iam ineunte profe Äonem ad portum Suthamtofienftm parans, ibiep in expeditione commo* tatus,tefte Polydori ipfius hiftoria, uix ante calendas Decembris Londinum denuo redierat,Qiio in menfe nec arma moueri folent,ÖC omnia tum in trium pho regio, amp;nbsp;fiipplicationibus per Angliam occupata commémorât Polydo fus : fànè nullus hiftoricorum poft expeditionem illam coniurationis co qui* dem tempore fadac meminit,amp;ante expeditionem fieri non potuifle,ipfo all tore Polydoro euincam,qui poft Huffianam exuftionem cotigifle coiuratio* nem dicit.Deinde fi poft Hieronymum etiam Pragenfem (ut ait) hæc incidit rebeliioiquum die altcro poft Hufftim anno,menfe Maio, fublatus fit : uideat tum Polydorus, qua ratione hoc infecundum Henrici quinti annumiqui erat Domini,1415',caderc pofuerit. Age ad duces iam coniurationis, Ioan. Öldca* ftcllum,filt; Rogerium ueniamusiquorum alterum immerito impium,altcrunt

* nbsp;nbsp;nbsp;falfo ducem turbæ fuifle prædicat. Quum D.Rogerius Adonus uftulatus fit

anno !4ij,menfelanuario: hoc eftbienuium ante cocilium Coftantienfe,teile VualdenoiFabiano, in noftris : fiC Ioan.Maiore,in ScotorS chronicis.Et quo pado igitur D. Adonus ducatum huic colluuioni praeflare potuit, ni fi mor* tuos forfan è cinenbus ad arma capeftenda euocare uelimus .^Porro quodad loänem Oldcaftellum attinet,in ea fuga deprehenfum,acin turrim Londinen fern coniedum, unde nodumo poft tempore elapfus fit,ciufdcm uideturle* uitatis ; quum Cobhamus per totum hoc quadriennium apud Vuallos fiiilTc extra omnem cuftodiam,omnium hiftoriarum confenfu certum fit.Quapro* pter coniurationê hanc contra rcgem,aut nulla omnino extitiire,aut alio tem pore,aut alqs fanc ducibus geftam fuifte conftat.Etfieri poteft, ut huius erro* ris magna pars, penes temporum horum fcriptorcs refideat,qui uel non faris Cxadè tenuerint omniauel no fuis, quætp temporibus rite diltinxerint. Quo minus mirum uideri debet,fi Polydorus, uir alioqui dodus, Pontificis Rom. partes,cufus aliquando coÜedor in eo regno ftieraqnimium fequutus,alieno fedudui

GESTARVH commentaril 10 fcdudus'crrorc, errant ipfè ; ucl etiam de fuo fortaflè iudicio adtnifcuerit ali* tJuiAQucmadmodum (æpe ufuuem're in ijs uidemus, qui partium ftudia ue* hementer eónfedantes,omnia uel attollant gt;nbsp;uel déprimant gt;nbsp;in gratiam iUius ^i placere ftudent. Cacterum quçcuncp Caufa,äüt crimeri obducitur ab aduer wijs : illud modo erat extra controuerfiam Glariflîmû uirurri hunc fiimma riobilitatc ac uirtute præditum D. Rogerium Adonum, alienilîîmo animo à ^ontificeRom. atcp hoc hominû genere iemper foifle. Qiio nomine malam apud eos inibat grariam, fimul amp;nbsp;1 ibi conflabat inuidiâ : nee minus rurfum amp;nbsp;’pfe perferre illos potuitPorro ut nonadmodum ab his diffèntio,qui Adloni huius arnica opera Gobhamum è turn' emerfiflêluipicâtm: ita fieri fortafle po tuit,hoe ipfiim in cauia fuifle, quur manibus in eum inie(fbs,in difcrimen hoe ^tcpinmortem demû peruenerit.Quanquâ uerô in calegis feueritatc, Ôi^ tem porum accrbitate,non erat difficile mortis materiam uenari, fi quem Theolo gi atcç epifeopi odilîènt,aut capitis üolebant periculum ftriiere. Narrt ubi ità fit legibus cóparatum,ut firtcerus Chrifti cultus pro hærefi, hæreticus deinde properducllionchabeatunquis tandem in ea rep. ciuis aut tutus fine im piëta te,aütpiuselïèfinepericiilopoteritf'ApprehenfusitaqïD. A(ffonus,legeœ flla Henrici,quam modo memoraüi,codemnatus, gemino fufpendij fimulà incertdtj martyrio cororiatur.Itemcp D.Ioan.Brounus,amp; loan. Bcuerlaus ec» clefiaftès code mortis genere,pariter cum eo,in campo Aegidiano occubuo runt,anno i4»ï,menfe lartuariOi

Iciin.'C’aydonui'.RicAyduiTnrminni. jjtridcmtcmpusjcompluresextiriuealiosad numerum j6,hoscpfercörri . ..

■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;generofo natos fanguine,aufor eft loan.Maionquos pro hg^

reticis codémnatos ab epifcopis,eadem hïec feralislexadegitadincendium eodcm anno. Præter quos, duó infiiper àlij in chronicis Fabiani referuntur. Joannes Claydonus coriarius,Ricardus Turminus piffor:qui eadem legis iegt; ueritate hærcfcos nomine codemnati immerito, in campo Smythfildio confi dt, milcm uitæ finem fortiti ftmt,bcatorum Martyrum digni catalogo.

Vt interim eoshic præteream,quos anno 1447, loannes Maior libro hifto* riaenoftrat iexto,plurimosfiiinetradit pro harreticis iudicatos.Atcp exhis,in* quit,quiconftantioresinuentifunt,conflagrarunt : uerumquæ cauia,nomi* na^ exuftorum fuerint,certum adhuc non liquet.

CiceßrenfiSyob pietatem ac Erofeßionem Eitangelij perpßudoepifcoßos affliEEj acpofl recantatics opiniones in carccre tandem extinEli.

NEcmirumTi tantopercin laicos eines,inplebeios iacrificuios,honinl A»»(?j4J7’ graflata fit tyrannis : cum nec Epifcopos ipfbs iam mitra ac infula tutos

reddit. Vfcp adco nullü eft necp coditionis nec ordinis genus,inquo no aliqui fru(ftus,ceu exuincabotri,Deo ftippullulant. Atqi deßcerdotibus, demona chis,horumcp fratribus,delaicis,demilitibus,auliciscp,fuprà anobis relatum, Reftat adhuc unus Epifcoporum ordo «K(xçgt;7r^,fardæcp hätftenüs ftcrilitatis, Quanquam nec dubium,quin hic etiä fuas habebat reliquias Dominus, quæ non flexerunt genua ad Baal. Qiiemadmodum olim ÔC Phâriiaicus populus iuosNicodemosacGamalielespeperit: etfiperquä raræhæauesèxtiterint; pauciorcsœ, metu pcriculi rerumcp ino pia palam aufi fint id profiteri, quod fentiebant.lnter cæteros unum producemus Pecokum,Epifcopum primùm Ceftriæ,deindetitulo fanefti Afaphisfi quifquam tarnen iancftus fuit iftiuimogt; di. H/cpoftquam fdntülas aliquot finccrioris pictatis in ariimi ftii uenas pergt; tepiflètjtametfi nihil magnopere molitus eft contra epifcopos, in hac tempo

rtxm pcrturbationc fibi quantum Ifctat confijlcns:non potuittamen ifalatetf, quin tandê depræhenderctur.Tottfti notas,tot oculos,totfufpidones habêt, ut nihil tam minutum elle queat,c|uod iftos fallat. Nulla dignitatis tanta einl nentia, ad quant non fæua audaaœ mannide ifti irrupant, ut ianunon uulgo tantum,fed regibus incipiant eile formidabilcs i Deprxhenfus itacç Peco* kus obtorto collo Lambetü trahitur.Praefidebat turn iàeerdotû primas,Tho* mas Archiepifcopus Cantuaricnfis. Fit confluxus Docflorum, ac EpifcopO' rum in Archicpilcopi bafilicam. Aderat una in confellii Dux Buckingatniaf» EpifcopoRofïenfi acLincolnienfi comitatus. Impingitur Pecocko praetct alios articulos,præfentia panis in lacramento.Sic quod in maximum Ecclefi^t folatium, ac iunÆlïîmæ concordiæ fœdus à Chrino comparatum eft, ncfrio quo pacflo Satanæ inuidia inmateriam grauiffîmæ inter Chriftianos diflènfio nis eft uerlum. Vt hand alia ferè res perniciofior, tot iam feculis durant Cbri* ftianorum làluti,quàm unde lummum liumanat uitæ, ac confolationis mutux feminariûpeti côueniebat. Quid enim ilia corporis lànguinis^ Dominicico , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;municatio nobis denunciat, nifi primum illius in nos beneficij, turn noftrx in

fllo coniundrionis fymbolumr' Qiiod corpus illius femel fralt;ftum,quafi omni bus, fingulisŒ nobis diftributum ac donatum fit, expaneinteiligimusuiritiin comunicato.oimiliter quod languis femel pro nobis effulus fit, non pro fe fo* lum,fed ueluti cundlis mortalibus ad falutem impenfusn'd patera declaral^ct omnes figillatim obambulans.Tum ne quis dubitet ociolam efleillMn paffio' nemiquinuerôfolahæc in omnibus,quotquotcrcdunt,credituriùefint,mor-’ talibus operetur abfolutâ pacem, ac æternam refecftionem animæ, nimis iam longa incdia contabefcêtis: idcirco in huiufce rei figuram panis fimul cS potn Curpitniiß/ coniundluSjpropofitus eft. Qiiibus in externum hominem acccptis,fecilein‘’ mulcumpotu telligitur, quid in interna animam noftram efficiat corporis illius lacrificium, J» ficTitmento fide nobis applicatum. Fide enim lacrificium hoc applicandum eft, fi uclimus rbniimâ(U’ efle utile. Cibus enim ni redptatur nuUam parit alimoniam, itaque iulR futnus comedere. Itaubi fides non accipit Chriftum, nulla eft uitac Ip es, necrequics animæ.Côrpus,panc lumpto,uegetaturad externa uitam, quanquam neefo-* lus panis fine potu itamultû ualet. Nec aliter Chrifti corpus fanguisep eft ceit dbus quidam,fed myfticus ac fpiritualis,quo non corpora pafcuntur,fed pars noftri Ipiritualis.Corporea enim corporels conueniunt, Spiritualia lpiritualilt; bus. Dico autem cibum hunc fpiritualem:quia quod dbus corporeus in cot porea effi'eit uegetationc, idem Chriftus elRcft in anima Ipirituali : id eft, pa^ fcit,rcfidf,uegetat,exhilarat,luffuldt ad uitam aîternam reftautat, pace con dliat irrequiete confdentiac, pattern offenlum réconciliât, peccati fam cm ft' datjluccû praeftat cceleftis gi-atiae.Denicp quicquid habet energiæ externus ci Oiw Mo bus inuifibili corpore, fimilem pratftat uim Dei filius in inuifibili noftri pàrt^ Chhßi caro nbsp;nbsp;nbsp;gjg apprehenfus. Vt non ablurde dbus fit ille appellatus in Icripturis my'’

fjlcihw. fiicis,ubific prophetat Dominus : Nifi manducaueritis carnem Fili) hominiSj

ÔC biberitis dus languinem, non habebitis uitam in uobis,ubi non uerba, fed uerb orum analogia relpicienda eftjfic ut Filius Dei fit cibus, fides uero noftra fit os ôd uenter. Id quo patfto accipiendum fit, iam olim in ludaris eft oftem (um,qui in lege operibuscpiufttriæi^utem quætentesn'ddrco exdderût,quia alqs Cibis diftenti,non manducauerunt carnem Filt) hominisn'd eft, non credi derunt in Chriftum hunc. Idem Turcis cueniet quantumcunc^ in lege opérai» tibus. quemadmodum nec nobis in alla re ulla conftabit lalutis firmitas,nifiii* Chriftum folum credétibus. Porto multa funt ciborum genera, led unicùs eft quiuitam producitimmortalem. Habentludatilua obfoniainfipidæliter», quç adhuc arrodunt. Habent fiC Turcç fixas infullàs betas,hinc inde collecftas, fed qua: nihil quàm diftçndwnt wifccra, nihil pariunt witalis fucd.Qitin Qinos \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iPaulo

, paulo ttiînus iudaizantcs habemus noftra fercida uariè ex mulris ritminijtradii tionumjfupcrftitionunijacopufculorumleguniinjbus confarcïnata. Hi'cmul . tumfidnlonginquj'speregrïnationibus,file domideuotuseftmftatuas; alius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ J

multum donat altari îàcro, ac ædiHcandis templis:alter fliinit ueftem (acrâ, iii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j y

• qua tutus fibiuidetur à demonibus.Eft qui mulrum fibi poUicerur ex frequer» tatisfubindemiiris.Iamquantumpræfidijplerifcp ftatuitur,'in emptitijs di-» plomatibus in criminum apud faccrdotem confefeonefAtquc ut hæladùicæ nufquam leguntur in conclufis hortis fcripturarum : ita funt alia ad fcripturas proprius quidcm ilia acccdcntia, quæ tamen,cum nihil aliud fint,quàm uniu.s cibihuius condimenta, ftultè pro cibis ipfis arripiuntur à plerifcp, cuiufmodi funtieiunia, orationes, uigiliæ, èleemolÿnæ, charitatis otFicia cacteracp legis opufcula,quæ in loco ac pro condimentis adhibita,reddunt quidem lâporent fuum, At unicus eft duntaxat cibus, qui manducantibus effîcax fit ad uitam, caro nimirum Chrifti lefu : cuius manducatio, fi allegoriam intcrpretari uo* lumusjcft fidcs noftra apprehendens Chriftum. Quæ fola nos, fine omni ad* roiniculOjôC una iuftificaqhæc ubi non adfuerit pcccatum cft,ftercus eft, pan* nusmenftruatus eft,quicquid agithominû fanlt;ftimonia,ftultitia eft, quicquid •politur Humana lâpientia. Denicp nulla re alia leuari potuit infelix animæ efu rics,nifi cœlefti hoc pabulo, poftquam è cœlo affulfit Chriftus, qui pro nobis «Iclibatus eft,mortefuapacificans omnia. Qiiifquiliæ erant quæcunqpnobis anteporn'gcbant hominum traditiones. Adhibita funt multa ftudia bono* rum opei-um,quibus quifqj conatus eft famem mitigare:fed nugç erailt, quic* quid Humana uis, quicquid huius nnnidi elcmcnta oftcndebant. Saucia erat ipfa anima,fibi medelâ præftare nequibat, alia indigebat medicina. Profunda «rat fitis, quæ rcdimi potuit, expleri non potuit. Sanguine rigari potuit, alio* qui nuUo humano liquore fedabilis. Vndc non inappofitè fefe cfcarri, ac fan* cureiiudetfo/ cuincm fuumuerè potum appcllabat Dominus,no quôd ita habeatres, iuxta fjtn (eappelitt Scnfum externütnifedutfub hocfacraj-nentiinuolucro declaret,quidfides no* chrifiuf» ftra in ilium efficcrct. Tu fortalfe in Chriftum credis, diciscp pro te morfuum cflê. Vis ergo quid mors illius in te efficiat cernerez Accedis ad cœrtâ hanc: principiô panis tibi ac uinumproponitur,quæ in corpus tuum abeunt. Qiior fum idt'Qiiorfum,nifi ut te nutriant,idcirco cfitm iuberis accipere, SC comede

re. Quid tu ubi comederis f Sanè fi nihil aliud hic agcretut,haud ita multum nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^„4 i-^c»

ineffet rei,nunc ucrô quum hçc non nuda tibi elementa,fèd fub nomine ac me rj,' moriaDominici corporis ac fanguinis proponuntur, iubeflein hoc,.myfterif 1; aliquidputa, quôdteadmonerepoftît. Quidnam f Qiiid pjutes,nifiutHinç/” qu^fi in figillo uideas, quid corpus ac iànguisTJomïhi pro te effulus aga.t, ir^I' tua anïmà ; nimirum, id ipïum, quod p^nïsîllc, amp;nbsp;potus agat in extërho'corJ ƒ porc. Idco enfin panis amp;uinum accipiunt, corporis, acfanguinis illius appeU lationem, ut ex altero, alterius uis ac operatio facile intelligatunnon ut idem' fit panis, fecundum lui fubftantiam, quo d corpus Chrifti, fed ut ufttutes ac ef* ■ feCtus utriufrç componentes, expane illo admoneamur,quid id fit, cuius me* moriaminpanc peragimus. Differunt ergo omnino, panis Chriftusep in iub* ftantiæ prædicamento:in qualitate, uirtuteep quadam tenns côueniunt. Nam |; fi in pane_^ uera corporis fubftantia ingeratur uentri,iam non memoria agc»|;

returmortis jUius,ledmompfa Cliriffii Nuncomnisiftorum efteirorduri* caxat in prædicamerûo, dum’qüâGtatcm pro lubftantia accipiunt : dumcpî uim iplàm ac myfterium paflîonis ipfius minime perferutantur, Iblummo* do in corpus ipfum affïxi: fedquisi^or l^ius fitjnu)rtis,ac operatio, pne* ContftnpJ/ttia tereuntes ( in quo tarnen hic oinnisüeftituî cardo) in altero haud perin- extftMfaer^/ de multum fi'udus uel contemplantibus , uel contredantibus exdpituf. menti niHiUd Afferamus hue ueteris feripturat figuras j pr»fer«m bas j quæ ad memo* rem.

Anilogù irttf^riam comparatac fimt. Apud Acgypriosiuflus eft populus, in ipla libcratiom's , dgttSo-pcrrfZ hO(fte,agnûmadare:quïnondubin,qumChriftumuenturûpræfignarcLAt mwtMW. j qyQ palt;fto præfimaretf’Secundû ftibftantiam aliquam f Nequaquam ; nemo cnim agnu efte Chriftu dixerit. uerùm feeundum qualitates, ac proprictates quafdanijideocp anniculum,atcp immaculatu luffi funt accipere. Quid auteffl agno ßmpliciusfquidimmaculato puriusCdenit^ quid Chrifto fimibusfCon trà,iuxtalubftantiærationeiTi,quid diftimiliusr'Idemdidpoteftdeuaccafcliquot;

quisep Hebraeorum uidimis, quibus Chriftus denunciabatur, ftcundum nO' tas quidemapte, cùm tarnenfubftantia eorumlongerepugnaret.Etcurinijs turn iaa-amentis,tantoperequærimus ftibftantiæ conueniêtiam, cùm eahaud multum ad rem attineat fNeœ enim myfterium in materia ipiâ latet, fed mul' to magis in occultioribus quibufda rerum notis,quibus panis SC corpus Chri vfw if ^ni! fti^uinum S)C ianguis, fibi mutua an^logia reipondent inuicem * Quam analogt; cant Domiiti/ giam dum fecum cofiderat Chriftiana mens,hinc magnâ fidei confirmation^ / fimul amp;nbsp;confcientiac confolationê confequi necefle eit, præfcrtim ijs qui afflfi

lt;fto fiint ipiritu, ÔClaborât onerati.Quid enim huiuimodi pedfori dulcius aut plaufibilius efle poteft, quam ubi non credit folum,fcd etiam uidet quafiante oculosexprefliim, gratis condonaripeccata omnia,longam inediam ceuin conuiuio expleri, famcm inlaturitatem uerti, confilefcere omnes mordenris / animi tumultus, cedere omnem damnationis formidinem,fuccederc firmilfi* ! mam ialutis fpem, fe^ iam laetiffima pace ffui cum Deo iuo : idc^ non ratione I aliqua ftiorum meritorum,non ex fuis laboribus aut exantlatis operibus, non fitantumieiunauerit,totorationum modios impleuerit,nonexhac autilia corporisfiiilacfione,nonfihoc colore ueftitus,uclinhacreligione uerfatos fit: fed gratis, per folam in Chriftum fidem, qui fadfus eft redemptio pro pec* can's noftris, ut is folus merito fit panis uitac noftræ appellatus. Alioqui fi alia eflent praeter Chriftum ad ialutem adminicula,iam non is eflet folus panis «itæ. Atqui hie panis ut gratuitus eft, qui de ccelo deftendiqdonatus nobis: ita unicuseft,necalia requirit obfbnia, quamuis alia obfonia requirantpa' nem. Tantum uides ( Chriftianeledfor) iuhac morte coeleftis potentiàe: quat etfi fit inuifibilis, nec uideri poflit carneis ftnfibus, uteunep tarnen notari, uel faltemfiguraripotuit. NuUoautem pacfto,tam reconditum myfterium ud aptius exprim ere, uel exprefti'us figurare potuit Dominus, quam inhoctam fenfibilis iàcramêtt genere. Quid enim familiarius orbi quam panis 6C potus quo tidianus,quibus continua neceflitate ui'^a humana redintegraturt' 5C quid ijfdem propiusaccedit ad tarn inenarrabilis myfterij expreflionem,certcfi uires ac proprietatcs,non ftibftantiam contemplemurÆx quo,non fine grau» caufa, panem SC potum porrexit Dominus, quem pro ftio corpore aciangui' neftifeiperemus. NonexuUaadeo inrebusipfis neceflitate,fedhacratione confulens tarditati noftrae, quae baud aliter folet quam fenfibus oculiscp dud: quo fic uel fidem noftram fortius confirmatam, uel confolationem in iflo plO niorem certioremcp redderet. Et unde in moribus Chriftianis tanta peruerß'’ taSjUt fibi ipfis tantam infelicitatem inuidentes, id nunc in exittj laqueum con uertanf,quod unicae confolationis loco nobis à Domino eft traditumcA Gr^ cis olim euchariftia dicebatur huius communionis celebratio, in qua ipfi falu'

tis beneficium acciperent à Domino : Dominus uicifliin ab ipfis gratfaruni vitulos acciperet. At quae nunc iftae ftmt gratiæ, aut charités, ubi pro falote noftra à Domino accepta, nos fratrem perdimus, fanguinemcp illius effundfi mus, quern ipfeianguine redemitfuo:id^ non ex aîiaoccafione,nifiexca quæomnemclementiamerga hominesnos doccredebuit. Defendendaeft docftiïnæ puritas,fateor.Sed quae eft haec defenfio, ubi primum homines occt dimus ; deinde an uera caufa fit ÔC certa, in fynodis,in parlamentis, in

mijs, in diatribis difquirimus,ó(^ adhuc fob fodicc lis cft. Non mcniit Dauid^ manus extrucndo Dei templo admoliri, quod è mulos prælijs aeftrage liomi num cruentus uenerat, quamuis amp;nbsp;eadem iuftiffima prælia, nee fine numinc jpræfcripta fofcepiflêtnamen hoe negotium Salomoni perficiendum, qui to- gt;nbsp;tuspacilîcus foecedebatjtelinqucbatut.Ita fingamusamp;hic caufam eifeuc* ram certamep. Donemus quod nondum probari poteft, uerba Chrifti in»mgt; biguum habere fenfom. Attamenmultum mea opinione intcreft, qua Chrigt; ; foani principes foam adminiftraoonem, qua facri iftiEcclefiædominicaear- ' ehiteÂi lenitate foam tracflent. Videndum^, ne quod in illis fit licitum, id ' non perinde in his probeturDomino.Quot ante Pecokum iftum, quot poli | eius mortem,à cruentis epifeopis abforpti fontfAn uera caufa^non hic difqui ' ro.Imôfitueriffima:attamenrefertid,meaquidemfententiapermultum,qui-,h-bus manibus ad iàcram Dei Ecclefiam erigendam accedatur. Vt interim hic, nbsp;nbsp;nbsp;’

quàm iniqua,quamcp falfa fit caufa ipfajUihil dicam. Sedredeq ad Pecokum^ de quo tarnen nee omnia fom commemoraturus. Longa eft inium, longac ambages : fed fumma fequar faftigia rerum. Intentatis ergo illi articuliSjpoft-quam dirum illud hærefeos nomen catholico epifeopo imprefierût, mox ad indicia çroperatum eft. Hæ font enim nunc Chriftianorum inter fodiflerta-tiones.Si quid ufquam oboritur Ecclefiafticæ eontrouerfîæ, uel de fcripturae fenfuforcafii's ambiguo agitur, in tribunaliaftaom uertitur quod controller--titur.In^cnia amiferunt libertatemfoam,Scholæin prætoria immutantur: ubi non ipctftatur uter uincar,fed uter uiuat.Pro antagonifta fedet lieftor, pro ftilo ftringitur gladius,qui demum faepe incidit non in deteriorem fed inferio rem. At quæ hic in dicendis fententijs efle libcrtas poteftjubi alterius ante ora ueriatur mors,in altero,etfi ratione uincatur, uincit tarnen potentia. Immen* fom quanta à ueteris Ecclefiç ueftigijs reeeffimus his temporibus Chriftianf» Qiiæ unquam hærefeon fcracior ætas quàm in qua uixit Hieronymus : ut nO bic comemorem,quanto in grauioribus dogmatijslaborabat Ecclefia. Net^ tarnen ad hanc iudiciorum feueritatem exigebantur, fi qui à reliquis diflentie bantrquippenec opus erat. Doeftorum iibris proditiuexati^ fiint errores, in’ quibus tacitus letftor indicium fen-ct,quid in utracp parte colentancum, quid fecus foret. Quoties ad fcripta, ad epiftolas, ad apologias, quafi ad harenam aduerfarios fuosjæquojac aperto marte prouocat Hieronymus; nee fibi eripi ferens Iibertatem,nec alijs eripiêscNolo, inquit, mihi ille, aut ille relpondeat; qui me potentia obruere poteft, docere non poteft. Nec minus hoc nomme tarnenualuitillein explodendis opinionum pcriculis,imô multo fœlicius; fi*' mul Só ijs fatisfacicns qui contendebant,amp;f reliquos confirmans fi qui flueftua bât.Qirantuîû iam Heluidius, louinianus, Pelagius, fèrêdis fuis opinionibua proficere ualuerût,cmergêtibus femel ac leeftts Hieronymi, tanto cum nitore elimatis uoIuminibusCQiiae tam late grafiata hacrefis,non ilico, ceu adempta uoce,obticuir,femel in theatrum prodeimtc Auguftino: ucl fulminante in Ed clefijs Hici onymo,in libris non minus fere formidabili,quàm quiuis eft in fo* 10 iudex.'^Sed nunc literarias has uelitationes amifimus;imo,ut uerius dicam, amifimus in Ecclefia proceres Auguftino ac Hieronymo fimiles, qui ftylo aC' eloqucntia uelitari fciant,in quorum fobijt uicem pofteritas tab's; quæ defen* dit pleruncç quæ indicate nequeat meraqj potentia, cum libris nonh'cet, rem aggrediat.Et tarnen ad horn illiteratam legê,do(ftis nûc,uélint nolint,loquen dum eft:autPecoki huius periculo tacere difcant.Qiio patfto enim hue, num libris expugnantmaiotum exemploCnUm eloquentia deijciutrnum ftilo con fodiuntf'num argumentis pungunt actTriffo/^i^so-ifnum ingenio ac iudicio ob* niuntnum r’pedem pedi, ut inquit Hieronymus, conferentes erroris latebras producuntrnum produdfos reuincûqhomini^ ipfi quantûuis renitenti uitfto

riam cxtof quentf’Dtni«^ filcntium, ucl ruborcm potius flli' fmponütjfic ratio nu retmaculis ftrïngentes unditp, ut ne hifccrc quidê contra no folum non aii deatjfcd ncc poflït, etiâ fiuellet maxime. Atqui huiufinodi prefidtjs in tali eau fa graiîândû erat, fi eilent uiri dodli.Si dofli non fint,cur praeßeiunt tradâdis Ecclcfiac controuerfïjs.^ cur lufcienti de coloribus indicium permittiturf'Sifel fum erat,quod (uftinuit Pecokus:nuUum erat periculum,quin facile fupplodc retur ex theatro, fi idoneis argumêtis illi occurrilïèt dodlus aliquis artirex, qui caufæ bonitatem cruditionis dexteritate, ac uigorefcripturarumfiiperiorem reddere potuiffet, quales^ maiorum temporibus errores folebat conuellcre. Nunc uero ita exifïimari potefi:apud hosautuerirati defuilfe idoneosdo* efiosép uindices,qui parcs eflènt gerendo negotio,autimbecillem,nimiscç fu' (peeflam ijsipfis uideri caufam, in qua non audebant æqua dimicationis li oeiquot;' täte periclitari, fed ad indicia ceu ad unicam areem confogere, ubi non acu' niine,non hbris, fed metu, ac autoritäre, facile eft quamuis doeftiflîmos difa' tiflimos^ minimo puluere opprimcre. Pertraeftus itac]^ ante iudices,ó^præfî des PecokuSjtametfi ncquicquam laborat, multa tarnen cgregio digna theo* logo prçftatjpro caufaparitcr acuita tuenda omnibus fe munit armis. Contra dli pro dignitate ac quæftu, pari fudore, certant, hoc^ enixius,obicdo nune ifto fibi aduerfario,cuius autoritas,quanto effet fublimior inEcclefia,hocgra* uiorem fuae tyrannidis ruinam tratftura uidebatur apudpopulum. IdmetU' entes illi, quafi re ad triarios redatfta, iam omni utendum apparatu, quantas^ poffêntmaximè explicandas fibiuires exiftimabant. Accerfuntur exqnifinl' fimæ argutiæjfophiftæ, philofophi, theologi,oratores : nee défunt iuriftarum ac dccreriftarum centuriones,quorum in his rebus ufus eft maximus:primóm priuatis coUoquqs tentata res, mox terribilis iudicij forma ftatuitur, pixfen* temep uiro intentant omnia mortem. His terriculamentis adijeiuntur uerbo-rum minac, exhortationes, expoftulationes. Necdeftint frequenter illicibilcs promiffîonûblanditiæ, ceu Circeo uenefreiö illita pocula : denitp nullus lapis tmmotusrelinquitur. Orant, mouent, fatigant, poftulant, fuppheant, minan' tur, promittunt, blandiuntur, concedunt infup er confultandi ac refipifeendi tempus,in quo mortis dilatio uitam redderet fuauiorem. lubcntfibi mature confulat: ab unde magnam fupcreffe uitæ fpem,ac dignitatis etiâ, fi repudiutn his faceret opinionibus.Breuiter,nunquam defiftunt fafcinatrices lingup,ini' pell ere, fuadcre^, orare uftp adeo,donec tandem uidlus ab epifeopis labafeic cpifeopi animus. Paratur iheo palinodia ab epifeopis obtrufa, quam populo canerettquanquam ita tarnen canens,ut nihilo fecius,in carcerem iterum redu lt;ftus fit,unde eximi non poterat,nifi fuprema morte liberatus.

pifiopo CantUAr.adproninciales minißros canßnptxdn (jtui epifiopum Pe-cokpm aduerfario!prouocat ad comparendum.

THomas,pcrmiffîone diuina Cantuariêfîs Archiepifcopus,totius Anglix primas,Sc Apoftolicac fedis legatus, uniuerfis ÔC fingulis rclt;ftoribus,uica rqs,capellanis, curatis non curatis, clericis, ac literatis quibufeunep per no/ ftram prouinciam Cantuarienfem ubilibet conftitutis,Salutem,gratiam SCbc neditftionem. Querelam ucnerabilis confratris noftri Reginaldi, Deigratia Ciceftrenfis epifcopi, grauem recepimus continentern,quod licet idem ucne rabiiis confrater nofter epifcopus, quofdam libros in Anglicis per ipfum nugt; per fcriptos,nobis exhibuerit,per nos QC noftra autoritäre examinandos, cor-rigendos,reformandos,S!£^approbandos ; nonnulli tamen( huiuiinodi nego^ tioexaminationisSifreformationis librorum prædidîorum coram nobispen dente indifeuflb ) apud crucem fantfti Pauli Londini, 0£^ in altjs diuerfis noftrç prouindac Cantuaiiçnfis, publice afleruerunt, 5^publicaucrunt, quod idem confrater

confrater nofter epifcopus dtdauit, fecit,óó fcn'pfitXeü feribi fecit m libris pr^ diÆs, quafdam conclufiones orthodoxç fidei répugnantes, ôi. contrarias, ac pertinaciter tcnuit,amp;defendebat. Quarum aflertionis, Si prædicàtionis pracgt; textUjftatus èC bona fama,eiufdem Domini Reginalds epïfcopi, enormiter læ diintur,ac ipfe, ÔC. eius opinio grauantur in immenfum, V obis igitur commu niter diuifîm committimus, di. mandamus firmiter iniungentes, publice öd in generemoneätis,feumoneri faciatis omnes fingulos,qui quiequam con tra conclufiones prædidli reuerendi confratris noftri epifcopi, inipfius libris, huiufmodi feu feripturishabitas,ieucontentas,opponere uolucrintuieeß-' mo die, poft monitionem huiufmodi, eis in hacparte, fatfîam ; libéré compa* reant coram nobis aut noftris, in. hac parte ; commîflàrij s, ubicunq^ in noftris ciuitate diœcefi,aut prouincia Cantuarienfi, tunc fuerimus quicquid hæreti* cum feu erroneum contra conclufiones huiufmodi, in libris prædicris dice* re propôheré, feu opponere uoluerint in fcriptis fiifficienter, dC plénè propo* fiturijdiduri, ÔC allegaturi, faduri^ amp;nbsp;recepturi quod eft iuftum, amp;facris in hac parte, conuenit inftitutis. Et quia, negotio hoc pendente indeterminatOj amp;nbsp;iiidifcuflci ; nihil debet attentari, feu innouaruuobis mandamus,quatenus uhiuerfis, amp;nbsp;fingulis fic prædicantibus 8C afterentibus autoritate noftra inhi-beatfs. Qiiibus rtos etiam tenorepræfèntium, ficinhibcmus ,ne ( pendente examinationis,5lt;: difeuffionis conclufionum,0^ librorum huiufinodi negotio coram nobis aut commiflarijs noftris indifcufïo ) quiequam in præiudiciurti feu fcandalum praedidi domini Reginaldi epifcopi, exna indicium aftercre; iudicare,feu predicate, præfîimant aliquo modo. Et fi quos in hac parte con-tradidorcs, reclamantes, fèuinhibitioni noftræ non parentes, inueneritis, ci* tetis,ceu citari faciatis peremptoriè eofdem, quôd compareant coram nobis, autnoftris in hac parte commiflàrqs, decimo die poft citationem, eis, in hac parte fedam, fi iuridicus fuèrit : alioqui proximo die iuridico fequente, ubi* cunc^ in noftra ciuitate, diœccfi, aut prouincia Cantuarienfi tune fuerimus, nbsp;nbsp;/

caufam contradidionis feureclamatioriis huiufmodi, in forma iuris,propofigt; turijfaduricp ulterius,amp;^ recepturi quod iuftitia in hac parte fuadebit. Et quid feceritis in præmiflîs,nos aut commifiarios noftfos (dieftis die ÔC loco) débité certificetis per ueftras,fcu fic certificet ille,qui nofirum mandatum fuerit exe* cutus per fùas iiteras. Datum in manerio noftro Lambeth,uicefimo fecündo diemenfis O(ftobris,’Ânno Domini 1457, ôinoftrg trâslationis anno quarto^

IN Dei nomine AmentCoram uobis reuerendiffîmo in Chrifto pâtre ac D, domino Thoma,Dei gratia,Cantuariæ Archiepifcopo,totius Ànglie pri* mate, amp;nbsp;apoftolicæ fedis legato: Ego Reginaldus Pecokus indignus Ec* defiæ Ciftrenfis epifeopus, pure, fponte, fimpliciter, SC abfblure confiteor, amp;nbsp;recognofeo, quod ego retroadHs temporibus, uidelicet per 20 annos pro* ximé præteritos, SC amplius,de ecclefiafticis facramentis, de fidei articulis ali* ter fenfi, tenui, do cui, fcripfi 5C dogmatizaui, quàm facrofanefta Romana, SC imiuerfalis Ecclefiadocet,prædicatSC ob'feruat:Necnon contraueram,ca* tholicam,ac apoftolicam fidem, multa 5C diuerfà pemiciofa dogmata, libres, codices,opufcula, SC fcripta,hærefes,SC errores,fidei catholicæ,amp; bonis mori* bus c6tt‘arios,infe continentia, feci, fcripfi, edidi SCpüblicauijôCpraecipuèhg refes SC erroresinfiàfcn'ptos: uidelicet, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

1 In primis,quôdnon eft de neceffîtate fidei, credere,quod Dominus noftcc lefts Chriftus poft mortem defeendit ad inferos,

ltlt;s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E C C L E S I A ’

i Item,quod non eft de nccefßtate falutis, credere in ûnlt;ftam Ecclefiam tholicam,

i nbsp;nbsp;Item,quod non eft de neceffitate falutis credere in fantftorum comtn«'

4 Itemjquddnon eft ncceflàriû,ponefe corpus materialiterinfacramento» y Item,quôdEcclefiauni'uerfalispotefterrareinrjs,quæfuntfideL à Item,quódnoneftde neceffîtatefàlutis, credere,quodidquodCohCP lium generale uniuerfaliter ftatuit,approbat, feu déterminât inhuorem tidd, ad ulutem animarum,fit ab uniuerfts Chrifti fidelibus approbandum,ó^ ti' nendum: Sc contra»

Vnde ego idem Reginaldus miferabilis peccator,qui' di'uin tenebn's am-' bulaui, nunc ad lucem Sf femitam uen'tatis, Deo mifen'cordïter diïponente, reducftuSjamp;^adunitatem lancfta?matris Ecclefiaerediens,hærefesà crrores (upradi(ftos,amp;c.

Non eft,pielecftor, quodcredashæca Pecoko profecftaeflè,utcuni^fecus uerba recantati'onis pracfeferant. Vetus eft artilïcium,amp;ludus epifcoporuffl,ß quem fibi fiibegerunt, tanquambubalum naribus quocuntp p er trahut, uerba tanquam pfitaco præformant,qua: loquatur populOjUon ex uoluntate ipfius, fed ex eorum libidine. Nee dubium eft,quin huius recantati'onis epifcopum hunepoftea poenitudo cæperit,quod uel hi'nc facilis æftimâdi copia eft,quan do carcere iterum mul(ftatus,ac captiuus deti'nebatur: in quo,baud fcio anoc cUlta tyrannide ab ipfis oppreflus,martyrq -ridj KTnäbuxrni auecutus fit.

ROGERirs ONLEVS, EQJ^ES nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J»LE'

An»o 1441. Equutus eft D. Cobhamum, Rogen'um Acftonum,non multo poft in* teruallo,Rogerius Onleus,ut eiufdem Ijplendoris amp;nbsp;ordinis, i'ta commu* nis quoep caulæ cum ilfis parti'ceps Eques uidelicetparitum ftrenuitate,tuin amp;nbsp;pietate præditus. Quém pro uen'tate ftrangulatum in quibufdam accipi* mus annalibus. Anno Domini 1441.

At(Ç ne non omnempariter fexuminuoluerethæcperfequendi rabies, neu omnes crudelitatis numéros fàtis abfolueret : quafi parum haeftenus eftet tantam uirorum cçdem edidifte,in mulieres iam grafici ceptum eft. Quaruni quumaliæ complures extiterunt Chriftumfponfiim percrucem,cxiliumac morte fequutç:tum prima in hoc numero fefe nobis offert Aleonora Cobhagt; ma,fœmina nihil à genere, accepto^ à maioribus nomine dégénéras: tametfi haud aliud de ilia compertum ad nos peruenit,quàm hærefeos cauft,id eft, uc ritatis ftudio,à papiftis in Monam, quam ôd alias Manam infulani uocantjfu-ifle relegatam,iuxta Hardyngum ÔC Fabianum.

Hinc deinde interieeftis annis aliquot, fucceflît uirtute ac conftantia cSpff mis laudata mulier,qug mater eft dida Domine cuiufdâ cognomento Yong; quæ propter Euangelq confeffîonem, maïeulo animo ad ignés ufip perdu* Juino i4po. rans,Anno «4sgt;o exirila eft,

SVbit hic mihi, inhoc præftantiflîmarum mulierum ordine, memoria foegt; minæ cuiufdam Couentri ifis, ignoto quidê nomine: nifi quoduirillius, præfecfturam aliquâdo in ea urbe gerens, Smythus diceretur.Hæc igitur Smy thi uxor,circa hæc tempora, aut non multo fecus, cum fex alqs eiufdem mar-tyrft Ibdalibus, extra urbis moem'a ,in cauam foftam perdu(fta,qug in liüc diem trado ab ipfis nominCjPuteus hæreticorum dicituqincendio data eft,His au* tem

tcm feptem Machabæis baud aliud exitio fiiifle dicitur, quam quod fcnpturis tnniam ucrfislinguam,operam intcrdumdarc deprehenderentur. Poterat ^mcn ea, ut ferebat fama, ex illo emcrgere peficulo : nifi fchcdula forte quæ* dam a dudore per manicata brachij redimicula,quæ oratiohem Dominicatn uemaculo idiomate contineret,pcrfpedla,in odiun^rimum epifcopi ÔC thco ‘Ogorum, deinde in condcmnationem earn rctraxifïet. Erat præterea ciuiuin opificu numerus eadem hac tempeftate non exiguus,cateruatim in puteos •ubufbanos confluentium,ad ucrbi Domini facram aufcultationem : in quos uariofiippliciorumgenere defæuitumeft. Altjenim impofitisad publicam ignominia fafciculis oftentui producebantur.Multi auribus pcndebant in pu biico foro,ad machinam affixis: maxime qui ipreta pontificq iciunij indidlio-nCjper quadragcfimam minus abftinerent à carnibus. Tanta erat uel horu in* fcitia temporum,uelhominum fæuitja,

-utinam ij qui in hiftorijs^ icribendis uerfati, cæteras res in externa re* pub.gcltas jbella, tumultus, feditiones domefticas, uicftorias, rcgum^ fafla tarn diligenter mandarunt monumentis:parem quocB in hisj quæ ad Eccleliac pcrtincbant négocia,confignandis,diligentiam adhibuiflent, quo pleniorem iimul 'Sd certiorem harum rerum memoriam tencret pofteritas.

Erant præterca 06 alij in prima hac Centuria forûn non omittendi : Phi* lippus Norys Hibernus, ÔC profcfîbr Oxonienfis, qui ctfi cxuftus non fit, diu tarnen mulnimcp à religioforum turbis uexatus dicebatur : Guilhel. Vuhytus eoncionator Noruici exuftus anno 1428. Et Ioan. Ballæus, quem Poiydorus nbsp;nbsp;... . ,

Vallaeumnominatjfacerdosamp;concionator: nifi quodhuncin CantianaiUa feditionc contra Ricardum fuifle anno hso, quorundam fert fufpicio, ucrahe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tmfalfa,incompertum eft. Qgt;ianquam Poiydorus nequeid uerum putat: nec ^olydorutlA, confentaneum uidetur,eum uirum Euangelij imbutum cognitione, in re tarn byto. Anglo, ab Euangclio aliéna fefe admifeere uoluinci. lUud fane omeruarione non in* dignum,quodquumfolutus ah'quandoecarcere,poftquampcr Robertum Treuilianum Conuctriæ captus, fufpêdio^ adiudicatus eflct,Anno isSxapud S.Albanum:idem ipfemox Treuilianus, fummus licetiufticiarius, confimiles dépenditpœnas tibww fulpenfus, non fine iufta, ut creefitum eft, ianguinis uindicatitalionc,* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xr**»**

PEruenimus tandem ad annum Domini minefimum,quingcntcfimum,fa* Anno 1507. duriindclibri fecundiinitium :nifi priusquinep iftos Northfolchcnics, têpora. Martini Lutheri præcclTerûtjfuperiori centuriæ uilum cifet adijee* rcQiiorum primus fuit Thomas Norys, Noruici exuftus, Anno »foy, Tb.Noryr.

Poft quern deinde non multo intcrieefto fpacio, circiter annum ifio,facer* dotrj gradu abdicatus,Thomas quidam in oppidulo Eckels facrificus Norui* Tb.de EeMj^ tenfis,concrematus eft. Poft defecrationê in carcere dum.eftet,(uafii inftin* 1510. lt;^u aliorum à fentêtia abdueftus, pœnitentiæ caufa fupcr ipinulas,amp;l aculeatos murices ad rogum incedifie comburendus dicitur.

Necmulto poftidem tempus,Thomas de Bongay, quod antcannos qua* Tb.deBo»; tuordecim iacramenrumnon percepiflet,ncmpeapontificio adminiftrandi Titu abhorrens, uir in uenerandam proueeftus fene(ftam, Noruici eft flammis expofitus.

Circa annum ifu, Popus Ayenfis amp;nbsp;ipfe ftnex, qui textoriam exercebatiri Popwf-A»»« bppido Ayc,de caufa item facram entaria, eadem fiinCtus eft Martyri] forte. ’5’2-

pariafFcdus eft Ripplidjgencrc,quoduidelicct pàftiîlum GcrâmcfttanSca* nicdo dedifTcr, fimulœ cum co cam's in eundem inielt;^us rogum coflagrauif. Qiiem fimulatlt;p flic addudtum confpcxiflet, ludensaiebat, cam' l'm'Uiiâfiérf, quippc qui non fui'flct ante abi'uratus. Eft em'm id mon's apud Angloi, lit hx reticispoftprimam rctradlationcm refipifcerttibus,ueniadari potent:poH fccuntlam relabcntibus non folcat.

M.LHtbcri nbsp;nbsp;nbsp;At(ç hue haeftenus, diui'no muncrc, ab anno fopra Millefimum, quadrin*

gcntefimOjhancqui’dem hiftoriacpartem ad tempora uf(Ç M. Lutheri dedugt; . ximus.0.ui natus anno i48^,ccepit de/nde ad anniï lynSjlalunfcram Euan gelij grati'am laü’us per orbem illuftrare. Qua de re,de^ per^ turbatiftimis horum temporum affli'diontbus^reU*

■ Vi gcntiurrt aé lôcoriim uarias infpexériînt natiiras, hoede Aegygt; ptia terra teferunt, quod quum maxime fit uenénorum ferax,ex eagt; demrurfiis optimanafci remcdia.Huicnon diffîmile quiddamôi^ Angliæ noftræ,licet in re diffîmili ufiiuenireuidetin :quæ utpeculia

Iri fuperftitionis uitio femper laborare uiia eft, præ cæteris fere regionibus : ita haud temere rurfiis alibi uel plures, uel cordatiores Euangclq,pun'oris^ do* Ainæ amicos ac telles profilire uidcas. Atep iftorum quidê iam antè non paucos lûperioribus commentary s,qui ante exortum Lutheri rem Euangelt cam magno animo,maiori^ periculo lullinuerût,complexi lumus. Nunc ad cos prôxïmo ordine,fe référât hiftoria: qui uiciniori temporum memoria,ma feulo fi^infrado animo, àduerfus rabiem ÔC tyrânidem Ântichrifti,pro euan* ^clij confelïîone periliterimt. Qua quidem in re eum tenebimus hilloriæ cur liim:utàprimis exorfi,reliquos deindeut quifi^ luolocoóccurrit, 8Cordi* he,in propriam ruam,fi pérmiferit C’jrillus, clalTem amp;nbsp;llationcm reponâmus. ïta enim fiet ut certior fit hilloriæ luxfutura,qirum continua bcatorum marty riïm lùccelfio in ecclefia inteiligetur. Quô in numero prima martyrÿ laudem, ceuprimitias,uelThornae Hyttono apud Anglos,uel Patritio Hameltonô apud Scotos tribucreniusiqui omnium primi inhac infula, pollhos quos di* ximus, publicè affeefti lurit lupplicio : Nifi quôd ÔC prætcreundi non uiden* tur,qui obfcurè liceqatcj intra carcerùm parietes,ante eos,in eadem fere caugt; fa céciderunt.

OMniumigitur,quos fcio, nouiflimis his perfequutionibus, antlquilfi* Artwoihh mus,acceu -wjgt;oquidam,præcurrit inhoccatalogo Richardus

Hunnus,crudelifacrifîcorum coiurationc trucidatus anno ipy. Qiii licet iplc uix tenui adhuceuâgelicæ cognitionis gullu imbutus eilet, iuxta temporum horum,in quibus uixit,infcitiam,cœperunt ramen in eo, quafi præludia quæ* dam Euangelij iamiam erupturi, emicare. Siquidem eô iam pro ceffî'^ impio* rum lùperbia,8c bonorum pietas, ut neutra pars alteram ulterius potuerit fere tolerate: quin in manifellam tandem emmperêt fimultatem. Qirod in hoc primum Richardo, deinde S)Cin alijsluculêtius polleares iplà comprobauit. Qiiæ autem ratio,caulàcp Richardum hunc,in odium primùm malorum : degt; inde in fuæ uitæ exitiS perduxiq fingul^ eo quo gefta lunt, ordine referamus, EratHunno natus infantuius, cuiforte in cunis morienti aduolat decuriæ il-lius parrochus,lodicem funebrem,mortuary nomine (ut loquimur) fibi uengt; dicans. Hunnus contrà,infanti nihil dicebat elle proprium, aut iuum, quod uel is tribucre,uel alter fibi uendicare pollet. Iniquo animo,id ferês làcrincus, acrepullæ impatiens, turn præcipuè uerô, de quællu accifo follicitus, homigt; nem ilico perpræconem inius atc^ inforû uocat ecclefiallicum. Qiii turn ôd ipfe communicato cum amicis côlilio,làcerdoti fimiliter litem denunciat,po* llulans cum eo iniquæ exa(flionis,contra legem uidelicet earn quam, uocabu lo nefeio unde recepto,præminire, dicimus, fimulcp diê ei dicit ad agendam in curia feculari caufam. Eli autem hoc facerdotum genus, cùm per k natura læuum,amp; irritabile: turn uerô omnium maxime,ficubi de quçllu Ô6 dignitate^ periculum fentiat.tum ita interfe cniun(fli,ceu Dodonæi leb êtes : ut fi ununi attingas,omnes moueris.Itatç quôd unius erat facerdotis negotium, perinde ac fi æque Ipedaret ad fingulos,communia inter fe cofilia agitant,quid remedy huic appouantmalo deliberaturi, Nec defiiit malitiolæ uoluntari æque q ùj penû*

pcmicioßlaedcndi calliditas.Quonxamcpres ipfano tam pcrnidofiiiTi,quin etiam celere cofilium poftulabat,placuit inde exordiri: unde expeditiflïmum illi exitium aeari poffe intelligebant. Nempeut hærefeos intiidiofo nomine cum deferrent ac inuc^ucrent, apud ecdefiæ foæ magiftratum, Epifeopuni

Londincnfem,R.icardum Fytzianum, eiufdem panter com'urationis (ut po* ftea uidebitur) focium.Qiridmultisf'Âccufatus Ricaidus Hunnus, pronnus ab epifcopo mandatur carcen'jin turriculam conqciendus,quæ tcniplo Pauli Turris toUir/ no adiundla,turn's appellaturLollardiana.Erat id tempon's epifeopi Cancel' doTum. larius docfl. Guilhelmus Horfeus, uir tarn Epifcopo fuo dignus, quam crat HorjfiMLondinter£p,munerequod gcrebatindignus.Digniffimum patella,quoddicitur, ncnijs epifcop. operculum:penes quern omnis turn careen's illius cura crat SC imperium.Ha' bebat porro illc uicarios eius careen's,lubprgfccflos fuos, Carolum lofcphum accenlum fori epifcopalis, ôi. loannem Spaldyngum, templi Paulini campa* nan'um:qui iam diu conati Hunnum inedia conhcerc, ubi non lucceffi't fan's, panter unoimpetuineum facflo, primum manibuseum pedibus^ obuin* ciuntjfecreto^ praefocant acinterimunt, fanguine caute occultant, intcrem* ptOjCeruiccs dim'ingunt,ac mortuum dyniq?, poftquam ei manusitcrumfol* «ifrent,ad clauum parieti adadlum, proprio eius fuipendunt cingulo,Anno »5t5-,die Decemb, 4. Quod ubi facinus inaudita audacia fufeeptum perpenaf fent,mox dilfipatis undiep rumoribus,in uulgi aurcs infpargut, Hunnum fuo fc fufpendifle balteoirati uidclicet, facile id fe clam habituros, maxime quum nullum extaret manifeftum uulneris ueftigium, quod uim poiïèt illatam pro* dcre.Sed iuftiflimus Dei omnipotentis oculus, ubiep prüfens, rerumcp om* nium Sc teftis SCuindex, utfalli nullis potuitlatebris,itanec latere uoluit tain fccleratam inuirum probum,5C innocentem crudclitatem.Nam prgccrquain quod Carolus ipiemet fcelcris minifter non potuit, non ream confcientiani lulianae ancillæ fuæ patcfacere,tum præter ancillæ huius cofeffionem acceffit infuper, multiplex ex uarqs conieduris cxiflimatio. Quippe quum primuni hoc de morte Hunniana diuulgari per urbem cœpit res ilico, haudleuem oni nibus admirationem, magis quàm fidem attulit. Ea enim uiri, turn probitas, turn prudentia apud omnes nota ac fpedata fuitnit quid iatis hic uel crcderc, uel fufpicari de caiii tam inopinato polTent,nefcirent,T andê uiiiim eft amicis cius,ÔCciuibushoneftilïi'mis aliquot,adito carcere,rempropiusipeculari« Qui ubi aduenifTent, Hunnum ita, ut diccbatur, fufpenfum quidem elfe: fed aliéna tarnen magis, quàm iua opera comperiebant. Idem SC à duodecim uf ris, qui in quæftionem cius rei mittebantur, turn etiam à Regis Fifcali indice Thoma Barnello,qui ei cognitioni,8ôiudicio præfuit,iudicatum eft, neclitc* ris folum ipforum manu confignatis : fed iuramentis etiam publicè teftihea* tum.Cur enim ita fentirent,ac conteftarentur, multa concurrebant coniedu* ’ rarum argumenta.Primüm ex eo, quôd corpus ipium, quum de fune tollere* tur,laxatis artubus fra(flum,ceruicesœ coffacflæ ofFendebantur. Tum fangui nis baud mediocris profufio,paulo ultra eum locum:ubi pendebat,reperta in angulo carccris,quumm caput ad dextrum: humerum propenderet, ueftes il lius ad Iguam cruore relperfe,quod nifi ante fufpcndium contingerc nulla ra* tione po tuit.Porrô uterep manuum carpus, ceu retinaculis ardiuî'me côpref fî«;,manifeftas h'gaturænotas,edidit. Ad hæc colli cuticula erafa nonmedio* criter,diuulfacp cernebatur,infra eum locum, quem cinguli nodus ambiebat, quod à cingulo quidem molli ÔCbombyeino fieri baud potuit.Infuper quum balteus duplicatus etiam, per iugulum cius reducflus effet, tantu in eo locirc* lieflum non eft,ubi caputipfêinferere fiium potuifTer. Adde, quôd quum no^ lt;^uhæcperagebant,cereus comodè rcdlocpmodo extindlus erat.Poftremo talaris quædam abolla,acholofcxica, delicatis fuffukapeUibus, fuperb'gneas ioleas

folds pôfitajà ctuibüs deprehendebatur,quæ inde furtim fobdiïcfîa, epffcopi ne toga fiierir, an Gancellanj,incertum habcbatur, Exhi's alijs^ coniecfluris, quiïrcs fan's peife clarauiià efletjcxtra^ omnem c6trouerfiam,moxin Cangt; ceüanum adio intendebatur liomicidi) ifedillelargitionibus corrupto præ-» cône,qui primam telh'monij diÆonê tenebat ablblutus proftrgft Exoniam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

Londmum nunquam ex eo tempore redire aufus, Poftremo, quo certior ad* huchüi'us martyrij Hdes,2C hifton'æ pondus accedat,præter bæc omni'a extat, amp;nbsp;ultima loan. Spaldyngi ipfius confeffio:quideRichardiHunnimorte,om.

nia tandem,quo ordine, quibuscp autoribus gefta funt, ita in apricum protugt;-litjUtnullus fitampliusaddubitandi locus.Fuit er^o Richardushic triplici. mortis ac martyrij genere Celebris, trucidatus primum, deinde fuïpeilfus:pogt;. ftremô ab ipfo epifcopo Londinenfi Fitziamo, in circo Smythhdiano, fo* \ Icnniinfania poft mortem exuftus. Atcç hoc modo Ricardus Hunnus uir bos nus,ob negatum facrincis mortuariû,ut appellant ipfi,con(pirantibus in eum. facerdotumturbis,totfimulin corporelùo tormentalubibaUquippe ferro,la queOjfimul amp;nbsp;incendio exhauftus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,

, Iamô^hiftoriæhuiusaffïnitasinmemoriammcreuocat,alterius cuiufdairrP*’^”- Srfndrtb Ioan.Randalliaffinis mei,in quem occulta quorundam malitia, haud diffimP Icmualdelufit tragœdiâ Cantab rigiæ,in coUegio: cui Trinitatis præfertur co gnomêtum,Anno 15-25. Habuit in eo collegio Joannes hiCjadhuc tyrunculus tiitorcm Vuierum,pro more ætatis illius, cui ob ftudium diuinarû literarum, gt;

amp;fynccrioris religiônis non fufpetftus modo : fed fiC exofus efte cœpit. Atcp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ut hoc némini turn non compertum fuit, ita an ab illo poftea fufpenlùs fuerit;

quia nullaadhuc perueftigatione in lucem uenit, certum non habeo, quod df cam: uerum enimuero res in huile moduin habuit. Adoleftens ftudiofus uixgt; dum annum egreftus uigefimum, aliquandiu inter fuos defideratus, tandem poftquatriduum,ob cadaucris pædorem, eSïfacfto oftiolo, fufpenfus fuomet cingulo repertus eft, intra mufæolum fuum 3 eo quidemmodo : ut faciem ha* -beretinfacrum Bibliorum codieem obuerJàm, ac digitum porretftim loaini ■ feripturæ fàcræ defignantem, ubi de prædeftinatione tratftabatur. Singulari proiedo res ea,ôC exquifito artificio,non caruit uetcratoris,quifquis erat hu* fusminifter fceleris, nempeut quum mifer adolefcens prædeftinationis me-*, tu, in defperationcm adus uideri poftet, tum cæteri hoc deterriti excmplo iu uencs, ab omni diuinarum rerum perueftigatione, eeu re periculofa,abarce* rentur. Nonpertinebat hiftoriolahæc ad temporum horum numerum : fed quum nullo modo prætereunda ob rei no inutilem memoriam exiftimarem, turn ob hiftoriaî fimilitudinem hulli loco accommodatius quadrare uideba* tur.Iam in ordinem iterum hiftoriae reuerfi5caetera deinceps, ea, quam propo fuimus, ferle ac colledione perfequamur.

Patriciui HAmehonui-tScotus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) / /

TNtereauerôtemporis,perhofeeannosfubit in lucém,auipicatiflîmæ uir ExorftuM;

Cuius de fingulariuirtutc,rebus^ contra Pontificem Romanum geftis Ion* gahictexendamihicftètnarratio: nifiinftitutam hiftoriaeferiemfequutus, de » Anglis inpræfentia, Scotis : p^ uero de Germanis homtnibus, attp inter *‘* ƒ *'*^*■***^ ƒ♦•ƒ/* * * hos deLutherOjfuo ordine referre decreuiflèm. Exortolucp ïam, ut dixi, ac t docente in ccclefqs Martino Luthero, nouailico ceu lux dodrina: quaedam omnium afiulgere oculis coepit. Qug uariè humanas mentes,has ingenti qui* dem folaho,illas rurfus furore affecit. unde incredibilis inter Chriftianos per* fecutionis eftilico cÔfequuta perturbatio:dum illi pro coelefti ueritatc,hi pro terrena dignitate,certatim pro fc quiiœ contenderent. Nâ etfi iam ante faftus Pontificis illiuSjbonis omnibus taedio naberi atc^ odio cœpit, ut uitam prius

àmittcndam fibi, guànl ilium tolerandu cxiftimarent » At audito tarnen Lu/ thero,re^ dilucide ab illo patefatfta, no ianl Papa pro iuperbo amp;nbsp;crudeli, fed pro Antichrifto palam uideri cgpit omnibus. (^i fi re ipia non fit, quod exiquot; ftimaturtpraeftiteratmeó ianê iudicio, mifla omni iseuitia, rem dodïrina po* tiuSjUita, moribus,ar^mêtis aperte legitimecp orbi declarare,illoscprarione fi poffitrefellere. Qiiod fi facêret, facilius amp;nbsp;uerum inücftigari ; ÔC utratp pars inuitari hoe patfto admaiorem comitatem poiTeLNunc quorium cædes hæc, tanta^ hominum ftragesin Ecclefq's Chrifti attinet.^Qtiod fiita Romanus putet pontifex, hac futurum uia, ut potentia præfidijscp humanis corifilia S( uim diuinam poffttiub iugum mittere, longe opinione fallitur.Etuidct, quo rem hacftenus caidendo,exurendo^ perduxerit.

A«»ot530i nbsp;nbsp;Atep deLutheri qirfdcm exortuhacftenus : cuius ab auipicatiffima'radice,

uarig prqpagines ac fbeh'ciffima quaquauerium plantaria exorta funt,non fo* lum per Germania fed Italiam,G^iam,omnes^ Chriftiani orbis plagas.Atc^ de Gallicis, caeteriscp Martyribus poftea erit concedente Chrifto, iuo cuiuf^ loco 8C ordine refer endi locus.Nunc quoniam de Brytannids primùm hifto* ria inftituitürtprimus hacin inftila fe offert Patricius Hameltonus,genere Sco tus : iuucnis cum egregijs naturae SC literarum ornatrientispcrfecommenda* tuSjtum gencreipfo acimaginibus multo commendatior,quippeexregian3 tusfamiliaacproiapia. Qiionominenullumeftper uniuerlamScotiam,ud eelebrius aliud, uel antiquius. Huiiis porrô cedem per fe indigniflifflamjmub to etiam indigniorem effecit adolefcentis ipfius gtas,adeó tenera ÓC florida,ut uix tertium fupra uicefimum annum ingredei-etur, quâdo à Cardinale Sanât AndreaeDauideBetono, eius^ compresbyteris, àdbuftuminmetropoliS. Andreg protraherctur. Qiii fi more cgterorum aulicorû, ætatem iùam in om* nem efftenem licentiam ac dedecus reibluere maluiffct, laudemfortaffe cum omni impunitate, fine^ periculo in eo generis 8C ætatis flore reperiffèt: nunc

j quiapietatem cumftenlmate, uirtutem tum çtatcconiunxft,manus l'mprobo I rum uitarenon potuit » Vfip'adeoin. omni re atqueçtate uemm eft Paulinuifl illudrOirfbufcunKp cutç eft acïhidiô, ut in Chrifto piè üiiiat, per/èquutioneifl ferentpietatis (up comitem. Ncccriïm quicquam eftferè fn hoc modo tuturn, nifi error ÔC improbîtas.Qiiïs unquam uidit,Cardinalmm ÔC ëpifcoporiimdi' ras has imquifittones fpuirc contra magnatum ac nobih'um adulten’a, liixui^ ambitioném, alcani, crapulam, bella, rapmas, quidhbet agendi audendi^ libidinêfLicctper iflos toznerariytumultuarifcortsri peierare, fraudare, quan turn cuilt;p coUubitum eft. Verum fi qui's uerg'pietatïs addidlus ftudio,Chri' i ftum umcum patronum aduocatum confiteatur, exclufis diuoruramentis, ! fi quis gratuitam fidei p er Chriftum luftificationem agnoftat, fi purgatorium nefciat ( ob hos enim articulôs exuftus eftHameltonus ) hicneque aetas tu» eft,nec genen' parcit: qumnecregis ipfius propmquitas, nec ulla in mûdo po teftas tanta, maieftatem potèn'tiftorum acauthoritatis fulmenretardare. Ac quanto ornamento ci regno efte potuifîèt tam excultus doduscp non minus ' quàm nobilis adoleftens, tàm rara pietatc, ingentjtam fingulari indole illu^ I ftris,nifi ftium fibi commbdu Scotiinuidiflentf Qug enim quantaqj cius ado' r Icfcêtis laus,que ingenq fpcs,cognitionis SC dodring fecultas, iudicrj^ quata - { maturitas eftèt:ibi,ubi fe apcrirepotuit, apud Germanos enituit| Qiii in Aca* demiaMarpurgenfi, recens per id tempus à Philippe Heflbrum principe eX' trutfta,publicam iuftinens profeftionê,ficin tradlandis SC iudicandis Êcclefix • caufis fe geffît, tanta cum laude, ac iupra çtatem ftram,ut admirationêiùi non ' uulgarem,non folum apud mediocres, fed SC docftos etiam excitaret. Quo in numero cum multi effent,qui heroicg eins applaudcbantindoli,tum inter cç' teros Frâdfco Lâberto ccepit in primis innotefcere, qui in open's illius firper Apoca*

j ApocalypGm præfàtione dedicatoria, luculentam patricxj huius adolefcentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

mentionem facit. Dcmum, ubi iam idoneo ufu familiaritate do(ff oriï quoti dicmagisacmagisproficiês,aufus eftfibiipficoftfiderc: Cgpittandêflagrans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘

picrate animus depatriarcpctenda cogitafe/atusuidelicet quodmens auidè defiderabat,futurum ut eius docffrinæ lucem aliquam,quam foris pcrcepiflèt, tanquam pius ncgociator,patriæ impârtiret iuae. Iraqp adiunrflo fibi fodali, ni* hil cundatus domum reuertitur,pio quidem amp;nbsp;periando conatu, fêd euentuc non pari. Namep ingenuus adolefcens in tanta ingentj ac doefïrinae luce, dum fordes tenebras Riorum no fuftinct, tnfimulatus primùm haerefeós, deinde confiant er ac impigre cum Cardinale eiusip centurijs diiputäs, coniuratione tandem opprefllis aduerfarioru, poft latam condemnationis fententiam, eo^ dem die à prandio ad pyram exurêdus,rege adhuc puero, pettrahitur: ubi gra uiflimofanguinisfuiteftimoniojueritatem Dei multorum inanimis conftr* matain ac infixam poft fe reliquiu

Xj’ X Scotia iterum in Ängliammereuocat ThomacHytteni memoria, cugt; Ä»»dgt;$30. X_ius nihil ferè præter nomê duntaxat rcmanfitinifi quod Guilhelmus Tyn dallus alicubijfemel atep iterum in Rio contra Morum apologeticô,deinde al* teroinlibrojcuititulum fecit PraÆca prælatorum:paucis ac perfuniftorie per digrefiioncm eius uiri meminit, fed meminit tantum. Fuit is,inquit, Mad uoncnfiSjUerbi adminifter, quem epifeopus Cantuariêfis Guilhelmus Vuara nus 3d Rofienfis Fyfcherus, poftquam in umbra atque intra carceris clauftra media uarijscp cruciatibus cumulaflent: demum cùm in ièntcntia nihilominus inflexus immotusep perftitifiètjUltimo incendtj Ripplicio dediderunt, ob con ftansacapertumiefu Chrifti,aefalutiferæ eius gratiac teftimonium Madfto* niæ, anno «fjo,

’pOftHyttenifancftiflîmiDeimartyris obitû, fequitur annus ifji, mark’d a»wp 1531« JL ThomæBilnji acmemoriailluftris,qui nec minori coftantia,uitam Euan gclioacteftimonio Chrifti tcftificando expofuit. Qiiohomine nihil habuic unquam Anglia uel inno centius uel fini plieius. Hune exmulris quidem illis, quos deinceps, diuina fauente uoluntatc, referemus : primum nobis marty* rem produxit Academia Cambrigiana: iam ex hoc uno tam fanefto uiró, tanquam à folicibus aufpicîjs, maiorem de fefœcunditatem poUicens, poft Ion-gam hadenus fterilitatem. In ea igitur Academia enutritus à pucro Bilnæus, pro fœlici ingenij captu inliteris profecit liberali homine dignis, ufcp ad iuris utriufep profeffîonem.Sed fœliciorem tandem nadlus paedagogum, celeftem Chrifti fpiritum, qui arcanis afflatibus peiftus illius, rerum potiorum imbue-tet cognicione,eo tandem euafit, ut relieftâ humanarum Icgum prudentia, ad caftudia fe conuerterit,quæ pietati magis feruirent quàm quæftui : quæcp ad bonam mentem potius quàm ad augendum pcnufàccrent,unde^ meliorem fe quàm ditiorem futurum animaduertit. Dem'cp utipfepietatis miro inftin-afficiebatur, ita fubij t uiciflim incredibilis ardor animum illius, quamplu-

rimosad Euangelicæ dodîrinæ gratiam pertrahendiî nec aliud magishabegt; bat cordi,quàm fi quos animarct ad Chriftum aC fynceræ pietatis ftudium* Nccirritusomnino conatusfuit, complûtes enimeius fcholæfodales adiâ* lutiferam Euangeîq cogm'tionem traduxit, inter quos erat Arthurus amp;nbsp;Hu-gonius Latamerus, qui turn publicum eius Acâdemiæ miniftrum agebatirt cruce luftricis diebus per urbem circumfcrenda.Bilnaîus tandem relitfta Af 1 demia,paftîm oppidatimecclefiasuarias docendo amp;concionandOcircui- ôp«d CamfcrJZ bat^affumpto fecu Axthuro, qui turn ex Academia cum comitabatur, Ingens gienfa,

cratpcrid tempus Tliomée Vul{æi,Cardinalis Eboracenfis in Anglia authori tas,fed faftus,pompa atqj ambin'o multo maior, quæ manifeftam uitæ uanita tem,no modo ipfius,fed ÔC uniuerfi ordinis, turn pontificis omnium maxime apud cordatos quofcp declarabat.Tantam igitur in ecclefiafticisperfonis, tam^ incrcdibilem iniblentiam Bilnçus cum bonis aliquot,ubi nee mirari fa' cis, nee ferre poiïènt amplius, totum hoe dignitaris genus, una cum primatu lt;pio Pontificis Romani excutere,luxare atep eneruare cceperut. Tempus h/c fuit Cardinali oculis omnibus aduigilandi, quo fibi rebus^ fuis mature pro' ipîceret. Nec defuithicfibioculata ferpentis calliditas. Satis enim perfenfit, cjuam tenui fondamento ambitioiahæciuorum maieftas niteretur. Necigno rabat totum hoe fiiperbiæ regnû, aduerfus manifeftam feripturæ fententiam diu confiftere no pofte : maxime ft Euangeltj lux hominum femel oculos apc n'ret. Nam alioqui cæterorum quidê regum iras ÔC potentiam haudmagnO' perè pertimeftebat. Tantum hoc unum iemper timuit, Chrifti ac Euangelij uocem, quælaruam dctrahercthypocrifi,fumos fi-audesi^ detegeret,ac intra ordincmEuangelicæ difcipïinæ eos ncceflario cogeret. Quo magisprinefi pijs ipfis in tempore occurrendum ceniuit. Nilaii itatp cuneftatus Cardinalis, cum primûm hæc moueri audiuit, menfe Decembri, anno lyiS, Londini frc' quentifttmo ecclefiafticorum colletfto ccEtu,promifit fore, ut abufus quicucp in ecclefiam Romanam iübrcpfiftcnt,fedulô repürgarentur.InterimBilnpus, Arthuius,Godfridus,Lomus,ÔC Garretus abiurare coguntur, quicquid coiv tra autoritärem PontificisRom.5Cfaftum diffèminaftent. QiianquamidBib ngiconatus nihil rcpreftît,fedinflammauit magis:quiadeônihiltemifitdc fuoprædicandi ftudio,utpoftéa inmaiorem etiâmeruperit uehementiam, aduerftis corruptelas pontificias. Sedfitplerurtc^ communi bonorum condi* tione,ut in præclaris ferè conatibus femper ie immifeear Satan aliquis, uirtu' tiinuidens atep obftrepens.Itaœ’dumin iâncfto hocuerfàtur cum'culoexi' mius pietatis præco, utomnes ad iàlutem attrahat, in eiufinodi ineidit quof dam quiei exitium moliebantur.inter quOS præcipuus erat T. Morus, epf feopus Noruicenfis, Richardus Nixus, cæcus, atq? utrotp oculo captus, nec interim animo minus quàm corporelufciofiis.Qiii ftatim iniedtis in cum magt; nibus, hærefèos reum peragit, mox amp;nbsp;capitis condemnatum incendio adiu' dicattcùm de alqs articulis,tum ob duo maxime, primû quod poft abiuratio' nem euangelizare fitauftis, fum etiam, quôd Diuos minime pro aduocatis colendos cenfuerit.Fertur Bilnpus pridie quàm in pyram imponeretur, in car cere dum peruigilatin precibus notftu dormiente forte euftode, adlucernani accedens digi turn in flammâ immififte, experturus uidelicct ardoris uim quo paefto ferendo eftet. Qiii ad primum lucernæ tadlum, carne ( ut fit) rcludîan' te, cum forte retraxiftèt digitum, mox illc carnem ftiam caftigans his uerbis; Ql^id, inquit, unius membri inuftionem ferre nonpotes, amp;nbsp;quo pado eras totius corporis conflagrationem tolerabis f fimulcp iterumin flammam df gitum uftulandum præbuit amp;nbsp;pertulit. Hune irat^ in modum faefto fui péri' culo,poftridie tanto maiorem animum,uelut domita iam came,ad flammam perferendam attulit,ubi demum fortiter alacriter^ expediro martyrq fui cur' lu brabcjum in’ cœlis æternum confecutus eft, egregifs fuis dignum labori* bus:Quod nobis item ftrenue in Chrifto agetibus cotingat. Amen, Intenffl non praetereundumThomæMori crudelereiponftim, qui cornidtemporis fumrnum ageret regni CanccUarium, atque ad cum acceftîflêntlidores bu* ftuarij,fynOTapham efflagitâtes: quac ipfos immunes redderet à nece,ubi com burerétunhnô ô uir^inqin'i^çxwritc prids homjnem,aç dançeps ïÿngrapham

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gulick

H le annus nulla re alia aut martyrio celebri infignis fuit, nifi forte Gulielgt; Anno mi Thracrj optimt uiri, atep ex gcheroforuni ordine Armigeri commo moranda hiftoria fit, non indigna aliô qui fempiterna apud pofteros uel mo moria uel imitan'one potius. V t auterri rem copendio ac paucis expediamus, Reliquie Guliel. Thradus in oppidulo Todingtono in prouincia Gloceftren fi moriens, teftametum Chriftiani adniodum amp;nbsp;ialubns exempli: Qirod ut ^ac comprobatum haberet Richardus filius ad Archiepilcopu Cantuar, ^lielmum Vuaramum,ex ueteri more amp;nbsp;iure regionis defcrebatArchiepi* •copus perledis tabulis Thracianis, inito cum ij^myftis ac compresbyteris confilio,communi eorum decreto, Gulielmum Thracium hacreticum quatn-uis mortuum denunciat: neep h o c contentus,manes illius tarn infami ftigma* te inuftos e(re,nifi in cadauer etiam fiamma ac igne uindicetur.Mandat igitur acpræcipit,exhumodcnuo refodi quicquidhominisillius in fepuléhrofU' ipcrelTetjattp in ignem prorjei. Quod quo diligentius poflet accuratiusep pro curari,fententiamearn iudiciariam docfloriParkero dicecefeos Vuigornen* Do^or P^rk/ fis Cancellario mittit cum madatis, utnegodum pro fide fua iufeeptu tranfi* rut câccüariut gat diligenter. Qiiod ille munus née minus adminiftrauit gnauiter, quam ab VHfgorwcn/îr. illoimperatumerat. Rexubi demurn comperithanc plufquam barbaricam Theologorum immanitatem, in generofi uiri iam diu defiindli cadauer, icle netp conicio ncc^ iubénte tam petulanter defguientiû:merif o,ut par fuir,com tnotuSjCancellanum Parkerum per fecialem ad fe accerfit. Ille in Ärchiepifco pumiamrccens defundlumtranslate criminefefeexcuians fedulo,uixtan* dem iudicio libérât uel redimit potius,numeratis in fifcum regis ad mille non multo minus coronatis. Teflamentum autem illud fi quis requiratTracianu, TeßMentum cius huiufinodi ferè formula habetur: V t primum fe Deo to tum cömendans, Thraeiattum. ^usœ mifericordiæ fe nihil dubitarc dicat : quin gratia ipfiusac meritislefii ChriltijUirtutete palfionis illius ac refurredf ionis,ueniam admiflorir omnium confequuturusfit.Credere enim fefe ac perfuafiffimum habere, quod redem* ptor eius uiuat,fe^ rurfum nouiflima die, carne circundatum in, in qua con-fpedurusfit feruatorem fiium : hanc fpem altifiimofibi animo reconditam habere, nee unquam deferturum. Ad animac uero falutem qiiod attinet, du* bium hon elfe fibi, quin fides h^c unica fat fiitura fit, etiam fine omni huma* norum cpcrum,ftudiorum, autrerum denitp quarumcur^ acceflione. Por* tofidcifuæ hancfiirhmam efie SC fundamentum, quod Deus tantum unus cxiftat, unus^ mediator Dei SC horriinum, homo lefus Chriftus. Præterea üiiionimùt/ nullum fibi Patronum agnofcere,necR aduocatum apud pattern,praeter hunc Icfiimfolum:cacterisdiuis nullameflefacultatem tantam,ut gratiæ diuinaè beneficium uel fibi ipfis emcreantur,ne dum alqs difpenfent, tanquam patro* ni:quum uixfintipfi beneficiarrj. Proinde nullam bonorum iuorum partem huefe deftinare, ut alterius cuiufquam operam merccnariam, ftudium, pre* cesaut patrociniumfibi pro faluteanimae fuaccomparer, fretum enimdiui* nis promiflisfperare fe, certoep feire, quod quicunep baptizatus fit Sgt;C credit deritjfaluusfiiturus fit:qui fecus,cohdcmnabitur. De corporeuero fepeliehgt; Cuntpro ie/ do,ncc ftatucre fe,ncc fua ualde referre, ubi coridatur. Pracclare énim ab Au* jwndw« guftino didum eft, fèpulturae pompam magis éfTe uiuorum folatium, quàm mortuorum fubfidium.Itacp quod ad earn rem fpedat, id quicquid eft nego* cijjUoluntati fè legatariorum prorftis peimittere.

De crogationepecuniaria, quicquid pauperibus decreuerit eîargienduni ^Itemofyn^ue hocanimo fe facere ac teftari omnibus, ut tanquam frudus fidei fùae tantum accipiantur: quibus diuinæ gratiæ fauorem non emereri fe, fed teftari potiüs at(p declarare cogitet, Meritû enim aliud fe nuUû agnofccre, nifi fidem folam HeriM.

inleRim ChnftS;per quern bonafiunt,^ata^ Domino, quaecult;^bcnepielt;J MitlrfJ’*!’ facimus, ïuxtàillud Chrifti : Efùriui Si dediftis miht mandücarcjödc Et mox:

Qui equid uni feciftis ex his paruulis, mihi fcciftis, Sic. Quin femp cr id nobiJ in animo acoculis habendum eft, quod bona opera re(flc^falt;?la hominem minime reddant bonum, fedhomo bonus c^ra effi'eiatbona. Eft quippefi' Row.»4. desfolaqute hominem reddit bonum Si iuftum . luftus enimfide luauiuct

Contracp quicquid cum tide coniunlt;ftum noneft,peccatumcft.Rcliquaffl uero bonorS partem amp;nbsp;fecultates omnes, ultra hæc quae in teftamentario hoc lfbcllo,nominatimiuntdiftributa,uxori Margaritæ ac Richarde filio man* darcieattptribuere, quosfibiproexecutoribus teftamentariaehuius uolungt; tatis habeat atque relinquaqatteftante manu propria,Odob. to, Anno Reg“^ Henrieixa»

IJ J I. . Rcpcrialicubimcntionem fenieuli cuiufdam fa(ftam,qui ob porcinM prt . quadragcfîmamdeguftataSjincomitatuBuckyn^hamiæadignisiûpplicium uocatus eft, Anno ijjt.De nomine autem cæteristp circumftantijs, qux adiUquot; ßam eius rei hiftoriam attinent,plura his non habeo.Rcm tame ipfam oh fflC' moriam uiri, etfi nomen nefeiam, non prætercundam tadto ac ingrato cala* «no exiftimaui,

lyjijtresiuuencsftÆendiofublatifont,propterdirutumidolumifl * xAcoppido DouercourtEffexiæ,proditorc Si acoiintóre lacobO Darnello iureconfulto.Robertus Gayrnerws quartus effugit.

Cum Georgio Baynamo exuftus eft mariupiarius quidam, de quitus ntgt; hil Fere habemus praeter nomina duntaxat, Si martyrtj annû,qui fuit nbsp;nbsp;Eiat

Georgius hiclegiiperitus, ex ibdalitio eorû quiLondini in çdeLincolnienii (ut appenant)legibus Brytannicis dant operam Si communi foro inferuiunt» Èrat porro in eadem urbe marfupiarius, quem dixi ,Iaboribus uitftum quæo* tans.His articuli à lo.Stockysleo epifeopo Londinenfi'impingcbantur,quo“ purgatorium abnegarent,amp; Diuis, maxime autem Thomg Becketo cultum detraherent. Quo nomine infimulati hacreièos,qu«m deferere.pietatisdo' lt;qrinamnollet, acerrori cedere,ultimam adueriàriorum uim experti font, -. Londiniin igné conftantiflîmopcrfuncfti martyrio, ob ueritatis,quamiiitac pretulerunt,defenfionem.Erat autem Stockysleus is, de quo aboi dilt;ftiim f lt;*■»« 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft,qui moriens,ultima Penè uoce,gratias agebat Deo,qudd in uita quinqua-*

lèrorum ceuholocauftomatis Içtari exiftimabat,quum tarnen illenc DaUP dem quidem, fie regem prophetam fibi chariflîmum,iuftiftîmorum etiani ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fonguine pollutum,in rempli fui ftrucfturam admiferitinlegcuc'

teri. Et immanis hic Chriftomaftix mitem Si maniuetum Euaftgelfj ipiritum crudelitate naturg fiig metiendum exiftimauit. Vide quo furor Si prgeeps de-* «nentia homines rapit interdum, ut homines eriam exuant, dum prgeipiti aC prgpoftero iudicio zelumfineftientiauitg magiftratam impotenter confo lt;ftantur. Baynamus hicin igné patientiffîmus martyr tam infiado animo fop' ■ nbsp;nbsp;nbsp;. plicif horroremiùftulitjutfafciculisultroinulnasacceptismortemquafiam-'

plecftiuideretur, uultucp nihil mutato, uocem ad populû perpetuo intendit, adhortans adfidçi conftantiam;donec tandem flammahah'tumcorripiens,fo ; ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mUl

•^wjpci nàres totumiam capüt occupât, ceiebrufticpliqucfeciti Qlianquam *^^HCquidêîllius ceditflamma fiiperior fortitude, quinubi cerebrum ex ore 2cnaribusiam dc{pumantemfenfiffèt,protinus ôriadmotis manibus ardo-rem aliquandiu prohibuït,unde uoci reftitutus, denuo plebem alloquitur cir^ eumftantem, quoad natura demum uitfla dum refiftere terrene iupplicio ne-^m'irit ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fœlieitatem hominem tranimittit. Accedit Qc his kichar Riedrdus ^dy-

Qus Bayfildus eiuidê martyrij candidatus. Erat hic Hadleae natus, moUachus ßunenus, natura formidoloius, gratia autem fortiffîmus. Demum ob libres fyndalli tranfuerfos,codem pariter anno cxuftus cft »yp.Quo die hic nafcerc

ingens euenit aquarum eluuio, per totwn illud oppidulum, atque in cam doinum,ubi erat infenSjUehementer irrumpens,

INtcrcætcros indignosrerum humanarumcafus,huUusmihi quidemiain Ârt«ûv«i diuindignioruidetur coCîgiflc,quàmIoannis Frythiiuucnistotmodis or-natiffîmi,longe indigniflîmunî lupplidum. Qiri quum ita docfîus foerit, ut in Omni literarum politiorû exccUentia QC gloria uix habuerit apud fuos ea certè îetate parem, tum earn rurlus pietatem cum dodkina coniunxit excellenti, ut strain parte laudatior lucrit, quum utraffi effet laudatiffimus, difficile didlu fir.Ac de dodrina quidem illius dicetur,c5irifl:o uolente,poftea. Qtiæ aufent pictas fucrit, uel hinc coftare poterit, ejuod cu in tot tâtisep dotibus,eximns^ arn’mi omamentis, quibus omiies fere natura fauemus, facilem fibi uiam lier-ncre ad honores ac dignitates licuiffet : maluit tarnen ille totuin fefe Ecclcfiac Chrifti confecrare, pul ehre nimirum illud exprimens, quod præclarè à multis præcipi folet : Sic effè uitam hominibus datam, ut uir quo quifque melier fi hoc minus ipfe fibi uiuat,icd ahjs,ac publicg utilitari feruiat,ortus^ noftri par tern quidem Uiagnam parêtibus, maiorem patriæ, maximam uero Ecclefiæ,fi ^iduclimus efleboni, impendendâ elle cogitet. Oxonix igit primùm ueriâri »n ftudijs coîpit, enutritus in ea fchola, quam aulam illi appellant Marianam, fsatura miros etiamnum puero inftindus infeuit ad literarum, quibus defti-nabaturamorem.Nec minus etiam ingenrj piomptitudinem, facilemœ quid-,4iis ampiendi cap tum adiuhxit, ut non tarn milfus illc, quam natus acf literas «ideretur.Porro ncc diligêtia defuit, fœlicitati par,dignacp tanta indole.Quo fadu cft,ut no tam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fucrit, quam etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuaferit. Quo in cur

riculo dum gnauirer feannos aliquot exercuit, non fine magno utriufqj li-tcraturaprofedlu, tandem innotitiam indditac confuetudinem Guillrelmi FrythurTy»/ TyndallijCuiusaufpicqsSd dudlufemina tumprimumcuangelicædocffrinæ eUßo /itmliaris acfÿnceræ pietatis infacro pedlore accepta funt.Parabat eo tempore Cardi-nalis Eboracenfis Th. Vuifeus coUegium Oxonix, quod tum Frifuidx, nunc Collegia Clmfii nomen gerit, extruere,ingenti quidem fumptu ac infueta magnificen- oxonienfes 4 tia, fortaffis non tarn fimplici bonarum litcrarum amore 0^ ftudio, quam am-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inflituiû,

bitiofa quadam glorix fux uenditandx nöminisep ad pofteros tranfmitten-dicupiditate.Sedcam ftruéhiram,fpontaneamorteintcrceptusfaccerfitus '' l'y cnimàregcdc quibufdam noxis, ueneno in innere häufte feperemit) partim, à fundamentis inchoatam, partim femiperfc£ftam,cxigua tantum parte abfolutam reliquit.Eius xdifidj qux moles, quahta amplitudo SC luxus futu-rus effet, ex his qux perfeefta lunt,cuiina,aula, amp;nbsp;cubiculerum ah'quot ordini-bus confpiciebatur,ubi tanra fculpturg fiC lapicidarum ftibtilitate,operis maie ftarc, materig fulj;orc j aureis afterifeis 0^ emblematis undi^ rénitebât omnia, ut fi ad eu,quo cocepta erâr, modû rch'qua proceffiffènt, no modo ftudiofôrîS CoUegijs omnibus,fcdregum etiâ palatqs tenebras pcnè offiindere uideretur» In collegium illud, Cardinalis ambitiofus, quicquid crat undilt;ç in toto regrio

cximiirm,conqufrebat,ueftcs,üafa,fiippdle(fî:ïlcm,fefum^pi'Çdofiffîinanigt;’i apparatuiti:Iätrtcp'amp; homines, ut qüiic^ in ulla litcrarüm ac difdplinçfeculta' te cçteris præmmcbat,ei adfcripfit fodalitio.Interquos ôi. ïhülcos QC eximtos, crat hicloannes FfythusjGuilhelmus Tindallus Taüemerus Boftonienfis, muficcs longe pen'tiffîmus, loânes Clerus itifigni eruditione cofpicuus,al^ç tu graui iudidOjtum p eripièaci ingênio coplures qui turn coUatis paritcr iuà cijs ientêtif s,quS redius de rebus religionis fentirc uidebâtur,hærefeosin» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulati à Cardinale ,*môX in dêmiffàm ÔC fubterraneâ eius collegij ipelunca in

earcerati funt:ubiletifcro pifciS Qi. i^famentorSpedoreaffedi fijnt,adne«in pene omncs.Ioanncs Clerus cû paucis alijs uiris bonis, ignotis tamênomini» bus carceris eius purulcntiânonferens moritur,cuius exccllentis dodrinxS^ ingenij famâ eriàmnû apud Oxonienies manet.Fry thus uerô maioribus fouî tus rebus, foflàm quidem illam euafit, non diu tarnen QC ipfe immunis à fus' cruce.Etcnim no multo poft glifcête magis ac magis fiiipicioneacinuidtaFri thiani nominis,continuo facua eum excepit perfecutio.Qlia demum coadus, fecefTionem ex Anglia facit ad annos rerè quatuor» Reuerlus iterum non multo poft in odium ac infidias Thomæ mori incidit capitales: Qui cùnt fopremus regni cancellarius, terra mari^ eum perfequitur, infeflîs u^'s omni' bus ac portubus:propofîtis infuper ô(^ prçmqs benèluculcntis,fi quis eius fibi indicium feceret.Hic Frïthus anguftq s undiq^ circumuallatus,quo fe uerteret hefcirejlatebras circumipelt;ftare,mbindealio at(^alio profugere, ueftesfimu* ac iedes mutare,nufquam tamê in tuto cftc,nç apud àmicos quidê diu.Eiienit forte Rhedingæ quum eflet aliquâdo, qùodoppidûhaud procul Londinodi ftatjibi^ pro errone habitus,uocatus^ in quæftiones, haud iàtis callidcmens fimplex fe tegere poffèt, quin ipeciem diflîmulatæ neicio cuiUs peribnæ præ' beret magiftratibus,in ligneas ibleas contjcitur,ubi aliquandiii ièdèns,ft' me ac inedia miierè exhauftus eft,nec tarnen ie aperiens qui effet. Rogat tan* dem gymnafiarcham urbis illius adfe adduci. Erattum is Leonardas Coxiu, LeoMïius hauduulgari eruditione Celebris. Qiii fimulatqj adueniflet, cœpitilico Fry' Coxus. thus latina lingua iiiam deplorare captiuitatem. Captus ille fermonis eicgan' tia,iam non commiferari, fed amare etiam incipit ignotum in tali Fortuna ingc nium:mox deinde de rebus alfjs atlt;^ altjs iêrmocinantes,de ftudqs,de fcholù, ac linguis,e latina lingua in græcam delapfi iunt, in quaFrithus adeô amorem illius er^a fe pædagogi adauxit, ut prorfus in admirationem fui raperet, præ' fertimeum audirct Leonarduscum Homerica carmina è primo Iliadostam prompte ac memoriter cffiindere. Vnde nihil moratus ille admagiftratus aC' curritilicOjgrauiterde iniuriaeorum quæftusintam eximium SC innoxiutn adoleftcntem illata. Frithus itac^ hoc padlo pædagogi fide ac opera Iblutus c numellis liber acimpunedimittitur. Quanquam nondiuhæcei durauitin' columitas, cruce eum undit^ comitante, qui infidqs tandem proditOrtjs inter ceptus in arcê Londincnicm,ut appellant, mittitur, ubi cû èpifeopis complu' res cofli(ftus iuftinuit : fed cum Moro præcipüè calamo amp;nbsp;icriptis cocertans» Irn'tiumàutemfcribcndi eiufinodi dédit ôccafio : S ermonem aliquâdo habuit cum amico ueteri familiarideiàcramento corporis iànguinis Domini, cuius difpütationis omnis fere materia in his quatuor maxime capitibus con' ftituta eft. Primo, quod non fit neceflarius fidei iub damnationis periculo ar' ticulus.Secundo, quum Chrifti naturale corpus pari condirione omnem cor' poris noftri proprietärem (excepto duntaxat peccato)fubeat: fieri non poUc, nee efle confentaneum,ut duobus plunbuiue fimul locis præter naturam cor' poris noftri contineatur: Deinde neque hie quicquam necefie effe, cur uerba Chrifti,iuxta to ƒ iîtof Uterg accipiamus,icd no tius idio tifinu ac phrafin lo curio nis

nis ôbfe'ttanlês; phrafes cum phrafibus luxta relique fcriptùræ analogia com ponamus. Poftremô,quo paflo luxtaueram amp;nbsp;genuinam Chrifti inftitutiogt; ncfuicipi oporteret:quStumliber ab ea facerdotalis hçc,quæ hodie fubrcpfir, inftitutione diiriliat.Eius autfem diïputationis quia prolixior m'debatur tracfla tiojogabat amicus ut ea quæ differuiflet fcripto copræhenfîm mandare ueb ad memoriae fubfidium traderet.HIe licet inuitus admodum nec igna rus quam periculofæres alep elTetjeam moucre anagyrim,ui(ftus tarnen amici precibus,uoluntati illius magis,quam fug faluti obfecutus cft.Erat tu Londini iartor ueftiarius Guilhelmus Holtus,qui magna fimulata beneuolcntia,ab Guilh.Hoîtut^^^ amicöhocmagnoperccontendebat,ut ftriptumhoc Fiy thiamum fib i faccx retlegendi cöpiam.Qiiod cum imprudens feciifet ille, alter rem redîà ad Mo-rum cancellariumperfcrt, QuæresFrytho pofteapericulûnecemcp creauin Morus libclli nadlus exemplar, nonfoium ab hoc iycophanta : fed bina item alia,eodem fere tempore,ab alijs delatoribus ad fe miflâ, parat ingenij ac feien tiæ,quantas poteft uires ^ententiam illius contrario fcripto refutaturus. Libri autem Pryihiani hgc fere erat fumma £lt; rationum coplexio: primum ut facta- nbsp;nbsp;nbsp;Ioannis

menti huitis caufam,haud neceflarium fidei noftræ articulum ad falutcm dice- F ret.Idücrô quu per le fan's conftaret,tum rationibus confirmari polfe non ob- ’«ww« feuris . Patres fiquidem ipfos eadem, qua nos fide omnino- feruatos efie. idep exAugufiinotumad Dardanum, turn exalijs fexcentis locis liquidum effc, îllos ucro ciim omnia crederent quæ ad Chrifti fpetftabant natiuitatem,paffio ncin,refun elt;ftionem,afcenfionem,gloriam3nihil tarnen de Sacramentaria hac inutationc panis infubftantiam corp oris, co gnouilTe unquam,nec credidilFe, Qliocircafitam graue pondus hie habeatadfàlutemarticulus, certe aut illos abfcß eo feruari non pofte, aut nd eadê prorfus fide, qua nos, feruatos elfe nc-eefte fit.Qtianquâ illud interim non negandö,quin prifei illi patres Chrifti cor pus oinnes ederint eiusqj biberintfanguinem. Sedefus hicpotusep Ipiritua-lis crat, fide uidelicet conftans non dentibus. Omnes enim ftib nube fuerunt dó de petra eos confequente bibebant. Petra autê erat Chriftus, qui turn uen-turus promittebatur. Atep hæc promiftîo primû fada eft Adamo tum, quum ferpenti dicéretur. Inimicitias ponam inter te amp;nbsp;mulierem, fernen tuum 56 fernen illius, ôôc.Deinde Abrahamo; In femine luo beiiedicentur omnes gen-tes ôôc.Addito infuper facramento cirCumeifionis, quæ ÔÔipfa fœdus diccba-tur non quod reipfa ita eftet, fed quôd fignum duntaxat gerebat fœderis inter F)eum ôc Abrahatnum initi,nos uidelicet admonens, quo pado ôô de hoc là-crainento corporis ôô fanguinis loquamur ôô fentiamus, nempe quôd etfi cor pus dicatur Chrifti, ex eo tarnen propriè iuftificationis noftræ frudum inrcl-ligamus, quæ ex corpore Sófalutifero languine illius,in omnes promanatfide les, Confimiliter Sô Mofi eadem fada eft compromiffio mitillimo Iftaelitaruni qui non Iblum credebat ôô ipfe in Chriftum,t0tics promilftim : fed ôô ipfum uarijs præfignabatmodis, turn ex Manna de cœlo, turn aqua de rupe teficiendis fuorum corporibus eduda. Nec enim dubium, quin Manna, ôd uqua hæc prophetico myfterio non caruerit, idem quippe turn illis declarans, quod nobis nunc pam's amp;nbsp;uinum in lacramcnto. Ita enim Auguftinus : Qui- AMgujlit««.^ cuncj5,inquit,in Manna Chriftû intellexerunt,euqdetfi quern nos cibum fpiri-tualcmmanduOauerunt. Quicunqj autem ex Manna folam laturitatem quæfi uerunt, manducabant 5lt;mortui funt. Sic etiam eundem potum : petra enim A«gtt)iww f«/ crat Chriftus. Et mox iterum : Manducauit amp;nbsp;Mofes manna, manducauit ÔÔ Phinees, manducauerût ibi multi, qui Deo placuerût ÔÔ mortui luntOuaref Quia uifibilem cibum fpiritualiter intcllcxerunt, fpiritualiter elurierunt, Ipiri-tualiter guftauerunt^ ut fpiritualiter fatiarentur. Omnes eandem efcam fpiri-tualemmanducauerunt; omnes eundem potum fpintualem bib ebant,fpiri

.....- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tualem

tualcm iTticp eandem^nam corporalcm alteramfquia illi Manna,nos aliud)fpi ritualem uero eandcm,quam nos. Vt omnes eundê potum Ipiritualembibe« runt, aliud illi, aliudnos ; quod tarnen hoc idem fîgm'fîcarct uùtute fpirituali. Qiiomodo eundê potum bibebantrinquit Apoftolus: De fpirituali fequente Bcdafuper i. petra : petra autêerat Chriftus.Bedapoiro hgc addens uerbazVïdete, inquif, Cor.io. fide manente, figna uan'ata. Ex ijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidere eii, Manna de coelo idem fuiflê

dll's, quodnobi's eftücramentum eucharifti'cum, quorum utroqpfigm'ficatur corpus Chnfii de coelo delapfiim. Et tarnen nemo eorum di'xit unquam Man na fuifle corpus Mefliæ : quemadmodum nee panis làcramêtarius re ipfâ cor^ pus Chn'fti eft, fed myftica illius repracfentatio. QiiemadmodS eni'm,Manna de coelo delapfiim, ÔCpanis de coena firmptus corpori paritlaginam : ita cop pus Chn'fti de coelo defluens,ac pro nobis traditurn, animas uegetat credem tium inuitam aeternam. Quodliigitur utriuftp populi eadem falus, eadem^ fides fit, lam nihil erit cur nos in facramento hoc ponamus, tranfiibftantiatio-’ nem magis,quam illi Manna fiium mutatu crediderunt. Deinde fi iacramenta fint,iam ex ipfo nomine figna efle rerum,aut omnino là cram enta non eflenC' oMfÆ'o. cefle eft.Obiecerit aût hic aliquis:Si fides um'ca tum apud illos turn apudnos ipfos fat efle ad falutem uidebitur, quorium turn opus inftitutis facramentis^ Reipondet ille,tres efle caulas, curinftituta fintfacramenta.Primam explicat

Auguftinus hisuerbis, cotraFauftufcribensJnnullum,inquit,nomen II * * religionis,ieu uerû feu falium,coagulaii homines poflunt,nififignaculorû ftu ’ facramentorum uifibilium conibrtio colligantur,quorumfacraTnentorumuis inenarrabiliterualet plurimum, ideo cotempta facrilegos facit.Impie quip* pe contemnitur, fine qua perfici no poteft,pietas,amp;c. Altera eft, ut fint admp nicula fidei alicuius in petftoribus noftris infigendæ, fimulac confinnande di* uinae promifli'onis. Sed hunc facramentorum uium, multi fiint qui nefeiunt, plures qui perperam ac præpofterè peruertunt, figna pro rebus accipientes, atqj colentes etiam:nihilo ferè meliori ratione, quam fi quis hederam quæ ta* s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bernæ uinariæ appenditur, cxugat,fuam hinc fitim fedaturus : nec intérim ta*

bernam ubi uinum eft,introOTcditurf’Tertio deinde ufui iubferuiunt,ut ad pu blicas gratias ôd doxologias Deo benefaeftori agendas,fideh'um animos exu* (citent. Atep hæc ferè præcipua firnt libri illius capita,

Morus auteiH exemplar,ut dieftum eft, libellinacftus,calamum acuit quan* turn poteft, reiponfurus adolcfcenti ( fie enim per totum libelluni appeÛirat) (èd ita,ut librum femel edi tum ac mundo oftenfum,mox deinde à typis,omni bus modis curaretiupprimendum, fortaflis inhoc, ne qua ad Frythimanus, li bri illius copia deueniret. Ille tarnen peramicos potitus exemplaritumultua* riè defcripto,reipondet è carcerc,nihilprgtermittcns, quod ad abfolutameius rei pertraeftationem quifquam defideret.Huius rationes,ac argumenta,atque c doeftoribus petita teftimonia fingula comemorare, utimmenfi effènegotij, ita nec ualde neceflârî) arbitror. Præiertim cùm Archiepifeopus Cantuariêfis Crammerus,in fiio aduerfus Vuintonienfem Apologetico, idem abundc pre ftitifle uideatur,hinc contracta maxima prçfidiorum copia,quibus cotra eum nititur.Nec fcio anulli magis autori huiufee doeftring fidem acceptam debuit Archiepifeopus, quàm Frytho huic adolcfcenti. Quæ autem ingenq illius fee licitas, ôô doêlrinæ fuerit præftantia, non (ôlum ex his libris conftare potefi, quos de iacramento reliquir,fcd etiam depurgatorio.In quamateria eu trium Eofffn/îj.Mo/ fiinulpertinaciflîmorû antoganiftarumimpetus,RoflènfisjMoriSCRaftalli TMi. Rd/liau.f, fuftinuiflet,quorum alter dotftorum præfidijs,alterfcripturg contextu,tcrtius fQntr4 ïrythii. naturah'sphiloibphiæ adminiculis in cum coiuratam fccerant impreflîonem: ille ceu Hercules non contra duos, (èd cum tribus fimul congreflurus,adeoil* los protriuif, repreflît, iadauit furfiim ac deorftim, ut Raftallumin (ùas partes reflexerit.

rcflexcrit.Acccditad cætcrashuius iuuenïslaudeSjamicaetiamSfÏ prudens quædam ueritatis difpenfandæ moderatio, pari ter cum erudita pietate con-iunda. Quæ uirtus tantum in eedefia Chriftiana femp er ualuit,ut fine hac cg teræ dotes cognitionis quantumuis magnac, haud ita mul turn profint, obfinc ctiam nonnunquam.Atcp utinam adeo ab omni motu diffîdiOrum tranquilla effent ubiqj omnia, ut nulla effet ufquam Zuinglianorû aut Lutheranorum mentioapud Chrifl:ianos,curnnecp Zuinglius nec Lutheruspro nobis fît mortuus : fed omnes unum elTentinChnftoIefu.Nec^ enim quicquam his tpfis autoribus, fciOjfî uiuerent,cotingerct grauius, quam fie nomina fiia in fe dionum materiamrapi,qui tantopere contraomnes depugnabantfadio* nes.Non hic difeutio utra pars propius ad ueri collimet feopum : neep fîc me intermifeeo, titalterutri parti quicquam detradtum temerè iudicando uelim, utinaniutramqppotius dtericoniungere liceret,uerumquoniam inmanus IoannisFrythiincidithiftoria,ncqueo profedô pium aeprudentern ih co ui-romoderationem non toto ampletffi peólore.Qui cum totam haciacramen- derdtio. ti caufarh dode non minus quam ueh cm enter apud Anglos, fuftinuilïct ( ut nemo fere uel uehementius uel foelicius ) adeo id moderate, nullo^ conten-tionis ftiidio fecit,ut ne papiftis quidem ipfis nifi neceffïtate addudus, fuifTet unquamreludaturus : in cæteris uero ubi nuUa effet contendendi neceffïtas, omniaconcedereactribuere concordiæ paratus.Declarabatid modeftiiïi^ ma illius ratio QC fententia.Nam cum Morus alicubi de facramento diiputans atep Dodoris Barni eum authoritate premeret, in ftatuenda corporis langui nis^ infacramento præfentia:refponditilIe,Moro, focqscp hac quidem con-ditionepollicerife,dummodo fententiailla Lutheriatq? Barni proreceptà haberipoflètjuerbumdeincepseaderenunquamhabiturumelTe.Ineoenim utrofep conuenire fecum,non effe adorandum lacramentum.Ea autem lubla^ taidololatria,aequo animo fele,quid quifîp uellet, de lacramento fentire liberum permitterc ; quandoquidê iam nihil reftaret in eo ueneni, quod quifquâ deberetamplius pôffètùemetuere.Itatp cumin eoconuenirent quod effet præcipuumlàcramcnti caput,in reliquis perfacile coituram effe concordiam, Hæc^ illc hadenus in eo libello, quern de Barni fuga, contra Morum con-fcripfit. Quæ uox manfuetiffi'mi in Chrifto martyris, fi in hac tarn exulcerata noftrorumtemporum(/ltxös^«lt;r/alocum obtincret,perleuimomento hæcpar- Deftderdtii btf tiumftudiain gratiam conflari poffent,longecp plus inEcclefîa concordiæ, temporibustntf tumforis minus offendiculorum foret. Sed nefcio quænam feralis ac dira Ate occulte fe immifeeat rebus, omnia uitians, ut nulla fere tarn exilis fit caula, in qua quifquam ferre alter urn poffit à lua diffentientem opinionc. Dum quifîp fua tuetur mordicus, phnes^ intendere malunt quam remitterc fiiniculum, Accedunt qui amp;nbsp;frigidam ultro fuffundSt,multi^ receptis follibus caminum exufeitant, paucilsimi qui reftinguantincehdiUm. Cætérùm fi paucos habe-rcmus huic Frytho fimiles, facile hæ fortaffîs fediones in cocordiam abirent; aut fi opiniones non poffent, animi tarnen polTent inter le coniungi. Quan-quam ego uero opiniones iplas netp tarn atroces effe ne^ tanti momenti du co,quæ dignæ iftis tragœdtjs uideatunquum nullius animæ làlutem,aut dam nationem attingantneceffariô. Rurlus nee tam inter le difiundas procul, ut nulla queant ratione conciliari,modô adhibito Frythianæ moderationis tern peramento, quod ab utiacp poffit parte impetrare aliquid. Qiii totam hanc facramenti rationem Ipiritualiter accipiendam putant,rede quidem illi, progt; piusepfortaffisad Chrifti mentemaccedunt:atnihilo tarnen proptereauiri meliores ijs,qui literæ ueftigqs inhærentes, unà cuni ipfis tollunt quod eft in ceremonia luperfluumnoxium^.Tollunt ergoilli è lacramento translub- • ftandationem,idemamp;ifti(nam à nominibus fadionumabftinco)faciunt.

Auferunt lïlf pn'uatæ mi'næ facrificium, itidem ÔC iftj'. Illi pfèudololatriam plo dunt,nee iftiferunt.Porro um'cp panter præfentiam Chhftiinmyftkacoe naftatuunt.Hadenusutn'nf^ intammultis conuem'tur. Qindergo difcop diæeftf Quippe cùm utncpjUt dixi, Chn'ftum panter præfentem fateantuf, de modo tantum præfentiæ diflentio eftzquem altcri realem dicunt/jltcrifpi' ritualem elTe malunt. At quanto id crat,m ea ratione, fatius, fi publico utriufcp partis confenfu, poiTetin has ueniri conditiones : ut fuo quifq; fenlu conten* tus, ita omnes de præfenn'a Chrifti fimpliciter conueniamus, ut de modo in' terim præfentix louiuftttium quoddam ïnducaturaddïes aJiquotrfic^dé fputanones in inducias uertant paulifper,donec uel tempus hoim'nibuscha-* ritatemiuel chantas controuerfiijs iftis medelam afferat. •

Sed de lus ïam làtis,ac plus quàm inftitueram,cæterum hue nefci’o qua aUquot; radelatus exoccafione Ioannis Frythi,paulo fortafie longiusi'n Germant CO hoc’ pelago prouedtus fum. lam l'gitur reduôa ratein Angham itcruni quem cepimus curfum teneamus, de Frythi morte amp;nbsp;examine diduri. Poft' quam igiturl'amfan's cum Moro, cum RofFenfi, amp;nbsp;Raftallo Mon' genero, calamo dC fcn'pti's cófli'dlatus efïèt: tandem Lambetum perdudlus, apud Can tuan'enfem pn'mum,dei'nde Croi'dom'am apud Vui'ntonienfem, caufam egit. PoftremoLondi'nii'npublico epi'fcoporum confeflui'n I'udici'umreuocatus, conftanti'fli'me fe tuebatur,fi modo audi'n' potui'fiet.

Qiiæ autem I'udicq illius ratio, qui modus examinis fui't, qui'q; obieói aP tfcull,res ab I'pfo breui commentan'olo excepta eft,atque è carcere tranfnufla amicos.In quo pn'mum eos afFatus breui præfatiuncula : Scio, inquit, gta' ue id ueftris efle animis, quod aduerfarij noftri adeo fibqpfis omnem dicen-’ di locum permittant,nobis nullam relinquant refpondendi facultatcmjquan* tumlibet æqua atFerentibus. Vos tarnen hocquicquid eft follicitudinisuc' ftræjtotamqj hanc caufam Deo iudici permittatis hortor ac moneo : qui Ion' ge diuerfam iudicq rationem initurus eft,idcp perbreui fpero. Interim qui ob' iedti fint mihi articuli, quælt;^ condemnarionis capita extitcrunt : ut rem cet' to intclligatis,libuir ad uos breuiter acfummatim perfcribere. Principio otn nis hæc examinationis materia, duobus potiftimum articulis coprehenfaeft. PurgatoriOjôô re facramentaria.

P«rg4oriKW. eiufinodi,expiandis poft hancuitam defuneftorum maculis.Egoprotinus locum ufquam efte talem pernegaui. Siquidem duabus duntaxat partibus cuiufque naturam.hominis conftare dicebam, corpore uidelicetSC animo. Qriorum altetum uariacruce perpurgaturin hoc mundo, à Chriftohicno' bis irnpofita,qui caftigat omnem filium quern recipit: puta, affli(ftione,mun' di huius oppreflione, perfecutione, carceribus, amp;c. Omniumcp poftremo, mors peccati ftipendium infligitur. Anima uero noftrauerbo purgatur Dei, quod per fidem imbibimus,in lalutem turn animi turn corporis. Qiiodfiuos tertiam hominis partem aliquam præter corpus SC animam mihi demonftra' bin's : ego uobis tertium, atqp interietftum locum, quern ipfipurgatorium nominatis conceffero. Sin id nequeatis, mihi quoep pontificia purgatorq oft ficina neceftan'o explodenda eft. Qiianqua non ita arbitror purgatorij huius tarn grauem eflè materiam,ut uehementer ad falutem cuiufqua, aut condcni' nationem pertineat,in utrameuntp partem ftatuatur,

lt;1 Uru- (pondirquemadmodum D. Paulus » Corinth, to, nos docet. Quatenus enim ex multis fan's unus coalefcit panis, corpus utique noftrum defignat, qui dfi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfa

ircrfaqutim fimus,mukacp membra,fnunumcœtum feu corpus confocia* mur. Similiterôddeuino,quod èmultis colletflimüuis botristpm unum U-» quorcm conflm't. At idem rurfiis panis qüatenus frangitur,Cnnfti corpus cft:declarans,corpus illius redimendis peccatis noftris morti tradendum efle, atœattcrendum.

Qliatenus porro diftribuitur fâcraméntum, Chrifti corpus in eo, frudî^us^ paffionis eius fignificatur, cuius peræquè ad uniuerfos fideles redundat corn*» municanb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Denicp quum ad efum præbetur, percipitur^ à manducantibus, eft cor* pus Chrifti, ea nos fignificatione admonens : quod internus uidelicet homo nofter baud aliter corpore 6C bénéfices Chrifti reficiatUr^quam partis irtex-ternamnoftri alimoniam fufcipicur,quem ore dentibusi^ acdpimus»Tum illi, Qtiid j inquiunt, non crcdis ergo uerè orgarticum corpus Chrifti,re iplà, arque fimpliciteriubfacramcrtto citraomnem tropum figuramcp cofttirtcn? Prorfusuerojinquam,non'arbitror. Quanquamnort itahôcaccipi uelitti, ut quod iam à me negatur, uos ftatim pro nèceifariO aliquo fidei articulo du- ' catis. Vtenim ueftra hæc fententia, quam aftruitis, nuilum conftituit gra-ucm aut rteceflàrium fidei articulftm:itarteque dehoc ipfoquod in contra-riam partem ftatuimus, fie iudicari uelim, amp;nbsp;ilico inftar arriculi fidei habeatiS quodinficiamur» Qqin potius ita remiuo cuiuftç iudicio liberam permittite, ututraep pars fine alrerius contemptu amp;nbsp;inuidia,fuo ipfius fenfti abundet, mutuamcp inter fe charitatem foucat in Domino, atqueinfirmitatem tolérer», Poft hæc proferentibus deinceps Auguftini locum,ubiaitiile,Ferebaturirt Augitßinus fui manibus proprijs : reipondi,Auguftinum luiipfius dilucidum efle interpre* internet. tem, qui alibi fie habcat,Ferebatur tanquam in manibus proprijs. Qpae nimi-rum oratio non eftfimpliciter alïeuerantiSjfedper fimilitudinem duntaxat exprimentis. Quanquam etfiipfefefe Auguftinus non explanaflêt, tarnen idcmadBonifaciumfcribens, perfpicuèadmonet,facramentarerum earum quarum facramenta funt, fimilitudinem hab ere, arque rcpræientare : Ex eaep fimilitudine pleruntp etiam ipfarum rerum nomina accipere. Itacp iUxta hanc regulamdici poteritipfè proprijsgeftari manibus,quum fâcraméntum ge* ftarct fui corporis fanguinis» Chryfoftomi deinde fententiâm infarciunt, chryfoßami quæ prima quidem fronte illorum feuere opinioniuideripotuit: Ille enim in locw. quadamde Euchariftia homiliafic fcribit:Num panem, num uinum uides, numinfeceffùmutreliqui cibi abeuntfAbfiLNon fie cogitandum eft; quem-admodum enim fi cera igni adhibita, aflîmilatur illi, nihil fubftantiæ remànet, nihil redundat:ita amp;nbsp;hic puta myfteria confumi corporis fubftantia,SCc. Huic fgo Chryfoftomi loco, ipfum rurfus Chryfo'ftomum oppofui, tanquam fide-, hlfimum fui interpretem, qui alibiin hacnerbaferibéns: Interiores, inquif, oculiut panem uiderint,creaturas tranfuolantjamp;^ non de illo paneà piftore co do cogitannfeddeeo qui dixit fe panem uitç qui permyfticum panem. figni* heatur, amp;c. Hæ-inter fe duæ fententiæfi conferantur, facile inter fe mutuo al. tera explicabit alteram. Vbi enim in priorc rogat, num panem, num uinum uidcsf idem in pofteriorenegat. Nam intcriorcs, inquit, oculi, ut panem ui* derint creaturas tranfuolant, neque iam de pane cogitant, fed de eo qui per myfteria hæcfignificatur. Fititaque utquoduideât,hocipfirm rurfusitfem non uideat. Extemis quippe amp;nbsp;corporeis odults panis cemitur, qutim inte-n'ores oculi neeppanefn neep-uinum fëntiant, fed his præteh'tis àttp negleôis iû aliud porius Intendantur .‘Qiiemadmodum ufitato loquendi genere, uul-

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s ft go

godicimu^ per luKim quo ties perincuriam aliquidadmittimus,autprart£P mittimus indiligentius, nequaquam nos uidere quod agimus non quod rc^ ucra non uidcamus quod tratflatun fed quod mens aliubi defixa,nequaquam in id intend!tur quo d uidcnt o culi. Ad eundem mo dum 0!^ ad earn qux fe* quuntur rciponderi poteft. Num in feceflum ut rcliqui cibi abeantcMinime ucro dixerim. Nam rcliqui dbi, per uifccra in aluum traie A, ubi de fe alimo-niam præbucrint corporf, poftea tn feceflum abeunt. At hie ipirirualis cibus eft,qui per fldem acceptus,amp; corpus paritcr Si animam,inuitam faginaC fempitemam,ncc in fecefEim unquam tranftnitutur. Vt^iupcrius exteriOquot; res oculos dicebam pancm contuèri ipfum,quem tarnen intemi oculi in aliud occupatinonperuident,ncccogitant:baud fccusamp;cxtcmus homo noftcr p ancm digerit, ac in feceflum cxcemit : at internus de eo neque fen tit nec cogt; gitatjtotusineointcntus querndefignat ûcramentum , Vndeidem Chry* loftomus paulo fuperius præclare his uerbis nos admonens: Myfteria, inquit, omniainterioribus oculis confideranda iunt, hoc eft, fpiritualiter : Sed obie-lt;ftantilli,cam Chryfoftomi mentem noneffe: Quiuel exemplo illo dccla* ret fiicile, neque panem manerc,nec uinum. Relpondeo hoc falfum efle. Qihppc exemplum,quod afliimit, non alio pertinet, quam ut oculos noftros : fpirituales àrerum fpecftabih'um contemplatione auocet, atq^ alio transférât, pcrinde acfiresillæ,qu3c oculis peruidentur, omnino non eiïènt. Ab ifta-rum igitur rerum conlîderationc mentem noftram traducit,acin eum cob locat, qui his fignificaturmyfterijs. Hunc^ autoris fènfum eflè, ucl ipfà quæ lubfèquuntur uerba demonftrant:ubi myfteria omnia interioribus oculis nos confiderare iubet, hoc eft, fpiritualiter, Verum fiue in hune fiuc in illutn (enfum uerba Chryfoftomi fpceftentur, aeque omnino nobifeum, contrat» aducrfàrios fàciunt, quoquoacdpiamus modo. Sienimmanere panemdi-cat amp;nbsp;uinum, non eft quur pluribus fatigemur. Sin contra fènferit non macéré, fed uerti panis amp;nbsp;uini naturas : turn fidfo fâcramenta myfteriatp dicun-turpanis uinumefre,quumnufquam omnino eficinrerum natura dican* tur. Qitod enim nufquam eft,quo paefto idûcramcntum efîè, aut myftcrtj lo-' cum fùppleie potueritC Poftremo li de formis duntaxat Si fpeciebus, quas ap pellamus, dixerit, certum eft eas continuo remanerc, nec ufquam confumi corporis fubftantia. Quamobrem in cum, quem dixi, fenfom uerba Ghryfo* ftomi hacc accepi pcmeccfîè eft.

Subit hic quofdam nonnulla forfan admiratio, quum materia hæc de fa-cramenti iubftantia ab articulis fidei fèiuntfta, neminem obliger ncceffario ad ■ gehcnnam,uel ad falutê,fîue crcdatin-, fîuc minustquin porius in medio relin-quatur omnibus, de qua liberum fit pro fîjo cuitp fênfu, quid uelit in hanc uel fllam partem acftimarc: modo neutra pars contemnat alteram, fed animoruffl concors charitas,in opinionum diffenfione retiheaturtquid fit çrgo quicr mot tem proptcrca oppetereuelim.

Caufa ucro quur moriar huiufmodi eft,quôd thcologis amp;nbsp;Eedefîae proce tibusinco confentire non poflùmtftatuendumcfîcjpro fidei articulonecef-làrio, ut fûb condemnati'onis periculo credamus fûbftantiam panis Si uini,in corpus Sifangirincmferuatorisnoftrilefu Chriftf commutari,formis dunta* xatnon commutatis.

Qyod ipfum ctiamfi maximeuennn effet ( id quod ipfitatricn mdlauel . fcripturæjucl dotftorum autoritate font unquamprobaturi)ne fie quidem effident, ut dogma iUud quaiKtfinuü ab'oqui uerum, pro needTario bdei ar-riculq

ticulo habcatuT » Sunt énim ircrà multa tum in icripturis ipiîs, tum etiam alb^ quac tarnen omnia nulla nos obftringant neceffîtate ad credendumj tanquam ndei arriculus. Sic ucrum eft, me uinculis captiuum tenen', quum ifta feripie^ ram, haud propterea tarnen hoc ipium pro ftdei fom habiturus ai dcuio, quin uobis aliter licebit nullo ialutis dilcrimine fèntire ac credere,

Qliur autemdotftrinætranfuhftantiationisfeutranfinutationis adftipu*’ QàttrtrrfjiJùfcz lari ncqueam: uariæ me inducunt rationes. nbsp;nbsp;Primùm, quôd faliam earn ualt; liantiatiom nS

namip eflè, nec uUauel è diuinis literis, uclè probatis denilt;p dolt;ftoribus pcgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loÂt»

titaratione nitiuideâ. Secundo,quôd exemplo meo nolim autor eftè Çhrigt; fwbt«» ftianorum cætui ut quicqùam in fidem admtttant praeter nceeflària iÿmbol» «apita,in quibus omnis conftituitur ialutis noftrac iumma : præfertim eiuß , modi quorum fides nullum habent certat rationis autoritatis^ argumentum,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;t *

Addo^infuper,nccUllamcflè Ecclefîa£ipibrum(quamappellant)feeultagt; tem tantam,quæ fidem noftram talis cuiuftpmodi articuli neceflitate, (ûb anP mat periculo poftïtuel debeat aftringere. Tertio, quôd nolim in theologo* rum amp;nbsp;facerdotum noftrorum gratiam, tot Germanorum, Heluetiorum, cae*», ta^mtp nationum populis in eo præiudicare, qui omnes hac ipü panis tunimutationc in corpus SC fanguiném Chrifti reietfta atlt;p exploia, una me* cum omnes fentiQt, tam ij qui Lutheri quam qui Oecolampadij partes ample lt;ftuntur. Quac quum ita fint neminem reor aequa præditum confeientia, qui rnortismeæ rationem nonfiirttprobaturiîiddrco mihi infli(ftæ,quôdtran*-fubftantiâtionem non putem, etiamfi uera effet, pro articulo tarnen fidd ftagt; tuendam. Att^ haec hatftenuS de articulis totaep difputatione Ioannis Frythi: quanihûpotuit uelæquius elle uel moderatius» Scdquum nulla ratio con* trauim amp;nbsp;crudelitatêfurioforum ualere potuitjOppreflus ab illis uerius quant iudicatus, extemo ac ciuili magiftratui, ab his rurfiis litftoribus committitur. Qui dcmumLondini in forum equinumfSnwthfildianum noftri uoeat)proa dudus : atque ad n abem religatus, qua conftantia SC àlacritate mortem lûa ftinirit, illud fat argumento fuerit, quôd facibus ac flammis ei inietftis, Ugnea (àrmenta ultro obuijs ulnis amplexus fit,fa eile dcclarans, quanta animi atqm'* täte corpus iùpplicio expôneret,Chrifti ueræ^ dOcftrinæ caula,cuius ille non leue teftiraonium eo die apud omnes edidiqae fanguine obfîgnabat fuo.Mof tem autem eius paulo longiorem reddidit uentus, qui flammam ab eo auef^ fam adalterum fodalcm à tergo illiadligatum detulerat. Sed ea patientia anigt; «num obfîrmabat illius, uircs fubminiftrantc domino, ac fi nihil ei acerbum iA longiori cniciatu accideret,imô laetari magis ille de fodali, quàm de fe folh'ci* tari uideretur. Haec nimirum eft uirtus Chrifti pugnans ac uincens in iântftis fuis, quae nos pariter cum illis fanlt;ftifîcet,ac dirigat ad gloriamnominis ipfiua Amen,

ERatcadcm tempeftatc Londmfiiriiem's quidamfngcnio nmpiiét,acKlt;* tcrarum rudis, docflus tarnen ad regnum dei felidter Andreas Huettus, qui ueftium confuendarum opificium cüm dut Londinenfi,cui turn èrat mail dparus,exercebat. Hic ab codé Guilhelmo Holto accufàtorc delatus, quum In hoc ipfo epifeoporum confeffù, poft Fmhû,rogarctur,quid de (àcramento fentiret euchaTiftiæ:Idemjrefpodit,quodl). lo^nes Frythus. Tû epifeoponï nçCçio quis-.Qyidjinquit, an non tu credis realiter corpus eflç CfariÎH, quod

ManaiiiFgihenatum cftfltajinquitillejnon credo. Curnonc' QinX inqinr,iiP bet me Chnftus netemerè eredam omnibus, qui dicunt, Ecce hic Chnftiisï Ecce dlic Chriftus * Multi enim (urgent pfeudoprophetæ ait Dominus. Sub' SlokytltM- ridentibus mox cpifcopis quibufdam , Stokesleus cpifcopus Londinenfis, Quid, inquit, Frythus hæreticus eft, iamep incendio adiudicatus. Qiiôd mfi ipfCjOpinione reuocata,te fübmifTcris,pariter cum illo deflagrabis. Nihil equidem,inquitille, detredlo. Scifeitante itaq? epifcopo an opinione difcc-deretr'ille quü reiponderet: Quod faceret D. loannes Frythus, idem fe quoqi faefturum efle, in carccrem una cum D. Frytho, deinde in pyram coniedus, fociumfebeatimartyrfj illiusadiunxit. IbitumDodor Cookus quidamne* Hit“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feio cuius rempli Londinenfis paftQr,populum pro concione commonuit,nc

I’Ah* qms pj-Q ipfis magis, quam pro cane oraret : Frythus ad hoc ftibridcnsue* niam illi à Domino precatus difcellit. Ea uox,ita ut par erar,uulgi animos no immerito adindignationem commouit. Poft hçc,eodê anno Nouembnsj, Pontipds,4uto publico fenatufconftilto pontificiaautoritas per Angliamantiquataatqucin ritat Anglit ex. Regem träslata eft.Qriæ huius rei occafio,at(^ origo fuerit in aliü diflci emus eadcrefaÜus(lârgienteChriiîo)diélunlocum,

Roffegt;ißi, no/ nbsp;nbsp;nbsp;Anno porrô infequenti menfis lunq zzrEpifcopus Róft'cnfis, amp;T!io

rut trutjcatt ca nias Morus,quos modô autores Frythianæ necis commemoraui,ipfi quoque ad ftipplicium pertraÆ, capiteplexi funt, diuinæ uindicftæ iuftiflîma raîionq eo quôd legibus publicise^ regru' decretis in abrogando ponriiicis doininatu fufïragari detredîàrent. Miretur hic forfan aliquis,quid accidentuiris tam grauibus, tam^ non indodfis, ut ob caufam tam non grauem ac homuncîo' nemPontificem uixuita dignum, mortem fibi oppetendâ duxerint. Sedui get ac uigflat in rebus humanis uindex iuftitia Numinis, qua fit, ut fua cuiufcp crudelitas erga alios, in caput demumipfius réfundatur, gladio^referiantm? pleruncp,quigladioperimuntnec quifquamdiuimpunitam cruentainalio-« rum in alios tyrannidem confpexerit. Quin SC ante illos meniè eodem die t?,’ DftnKcfj4TtM de tribus ChartufianisExmenio,Myddmoio,ôd Nudigato fupplicium ca' ß^nis fumptS dem de caufa iumptum eft, qui primum ièmiiuipenfi, deinde in quatuor par* pppiiciiiw. tes deartuatijpontificiae fuæ deuo«onis,dcderunt fatis atroces pœnas,

Myddntoiut, ü E KIDICVLO QJ'^ 0 D M CJLRDINJ.LI-tixmagnificentiieß/eflaculoLondini.

De Thoma Vulfæo Cardinale Eboracenfi ftipra quædam femel ategite* rumattigimus . Neciam multadeeo referre in hiftoria tam grandi ira* cat,necintam feriaretulerit.Illudtarnenfilentio tranfmittere nonlubet,uel ut uarietate rerum hiftoriæ nonnihil tædium minuamus, uel quia res ipfa non inutilis alioqui exêpli efle poterit. Quemadmodû enim Lacedgmonrj quon* dam temulentos folebant liberis fuis fpecftaculi uicc proponere, quo facilius cxeiusuittj fœditate,adfobrietatis ftudium eosaccenderenuitanecobfue* rit exempla interdum extare, quæ minus honefta font, unde cæteri redioris videlicet officq documenta coUigat. His igitur têporibus Leo pontifex bellö côtraTurcas magno molimine coflaturus,tres fimul legatos hoc nomine Ro ma dimifit,quorû unus in Germania,alter in Gallia profedus, Laurentius ue* ro Campeius in Anglia deftinätur.Qui quS iam Caletûaduertiflèt,Cardinalis Eboracenfis,reinteHelt;fta,epifcopos SC dodores qifofda ed quantûppteft,ob ui5 legato uenienu mittit,qui fic ei inftillarêt,ut fi legatfone earn uelit non elft irritam,

irritam,rcmiflo ad pontificem ftuncio effi'ceret, ut ipfein eadem quo^ legagt; tionc éi coniUugatur. ld quur faceret in caufa fiiit, quod autoritärem iuam lè--gatf acceffu deprcfRorem forcnónnihil am'maduerttt. Eo^ ut ex æquo auto* ritatis graduparia iilifaceret,in legationis uenire focietatem cupiebat. Camgt; peius uero nihil horum fufpicans,homo credulus,fidem uerbis accommodât, Româmittit, diplomaaccipit trigefimo quinto poft die, quod ius legationis interutrofep exæquo amp;nbsp;bono diuideret.Interea temporis Eboracenfis ue* ftes ei muricatas mittitueftiendis famulis, qui minus iplendide cultiprius ui* debantur. Rebus inhunc modum inftrudlis, óó præparatis: foluit tandem Ca leto in Angliam Campeius, ubi primum portu Douerienfi exceptus, ac de* indeftipatus optimatibus,amp; Cantonum geneforum turbaLondinum uerfus contendit. Per fingula oppida publicæ ei fupplicationcs decretæingredien* tem accipiunt, dimittuntep excuntem. Progreffo paulo lorigius, Dux Nott* folcenfis cum multa nobilitate procedit legato obuiâ, dedwfturus inde Lon«* dinum. ibilegatus primum mutato cultu, Cardinalitiam fibi trabeam circungt; datjSyrio^ardebatmurice læna.Nunc accipc ambitionis dignum Cardinale exemplum. Habebatmulos proprios oefto Campeius, iarcinulis uario^ ap* paratu onuftos.Ratus aüt Eboracenfis id non efiefatis pro amplitudine Car* dinalitia,ad numcrum adiccit mulos alios u onerarios, cum uacuis hyppogt; peris,amp;mulioniis penulis ex colore purpurco,magnifice ftratos.Cum ijs igigt; turuigintimulis urbem poftridic ingrefRirus Icgatus pontificius, primo min* ficam^fane fpeciem præbuit oculis intuentium, raræ cuiufdam £CLucullianæ plane opulentiæ : unde nee mediocris omnium admiratio confequuta eft, quafi femideum quendam,legatum uidelicet tot, tantis^ thefauris præditum client cxccpturi.Sicenim fblctuulgus hominum, maieftatem Ecclefîæ,amp;^ ecclefiafticorum, no alia re ferè,quàm externo ftrepitu amp;nbsp;pompa return mun danarum metiri.Cæterum in media hac hominum admirationc,lcpidum fane ac perridiculum accidit delufæ ambitionis fpcdtaculum. Siquidemduiu per fummam celeberrimamcp urbis platcam iter facit Mulio, fua iumenta cunt impedimentis agens, dumcp frequentes undiq; adcurrunt contemplabundft repente, ut ht, unufquifpiam e mulis rupto capiftro,quo ftringebatur,!« proximos alios impetum facit, atque iili uiciffîmin alios.Qiio ïadlum eft, uttumultuantibus inter fecaballis, eorum aliquot geftamina humt effudegt; rint,tantaui,ut bulgæ ipfæ luxatis feris,Cardinalitiosthefauros,uel potius pro thefauris carbones oftenderint, non fine multorumrifii: maxime autent puerorum amp;nbsp;pucllarum,quorum altj fragmenta carnium,alij panis frufta* alij ouaalTata, aut cquorum folcas, uetuftos calceos, aliacp id genus ftruta in plateis coUigentes, clamitabant, En, inquiunt, D. Cardinalis gazas. Equi* fones uehementer pudcfaói,thcfauros iterum recolligentes perguntinitt* nere. Qiios non multo póft ad horam diei tertiam ipfe confequitur Cardina* lis,29 lulij inurbem ingrefTus, inde ingenti honoris pompa dedutftus in temgt; plum fùmmû diuo Paulo fàcrum. Qiîum autem ex more omnes pontificiabe nediftione afperfiiret,mox adEboracenfis ædes tradudhis eft : ubt poftremo exceptus ab altero Cardinale, cum illounà ad regem fequentidie dominieo» contendit, fùam demû aduerfus turcas obiturus legationem. Qui totam ferC Vngariameo depopulari fpaciôpotuifTentjquoiftiftudent quafblennttatc

fuam fan's exornent legationem. Sednos gloriofis relidis Cardina* libus,ad fimpliceslefu Chrifti Marty*

Attno * H3 !• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vilhcimus Tyndallus prop è V ualite fines natuSjin academia Oxonicn»

vJT à puero inftitutus,moribus integerrimis,acuita inculpata femper ab om nibus hâbebatur. Is fimulatque lègendis Lutheti libris auram fibi aliquamdi* uinx ucritatis percepiliè uilus eft j nihil adlummattl fibi curâm acdiligentiam intermittendum cxiftimauit,utôC cæteros Anglos luos,adeandempariter iudicij amp;nbsp;cognitionis norma pertraheret. Id autem quo felicius facilius^ pet'' ficeretjprimum in uertendis utriuf® teftamenti libris,pariter cum Frytho fuo, utilem cumprimis aclalutiferam Anglis omnibusopera nauauit. Addidit^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complura alia de uarijs argumentis conferipta opufcula, partim

quxd^.ttKAnflcco'KXÄiKix, in quibus eftiUud nobiliffimum eius de Chriftianaobc dicntia,conlcriptum monumentumjin quo lalutari dextefitate, ad omnes of* fieij partes,Chriftianas metes erudit,quædam porro TroAt/ztxcc ô^fcAiyxTixàcon tra Morum atqp alios, qug non fine ingenti mulrorum applaufii, maioriep fru* du perleguntur. Contra uerd epifeopi neqp fegniter pro Ecclefiæ lùænænijs lt;iimicantes,nuUumnonmouentlapidem,quo tum aliaipfius fcripta, tumpo* tiffimum Bibliorum uerfionem e manibus hominû excutiant. Qua in re,quo* niam hiftoria hiftoriam trahit, lubit hie animo, indignum lane filentio, lepida artedelufum Cutberti Tonftalli, fumptuofum multomagis quam prudens CMtkrti Ton/ confilium. Qirum primùmaût Tyndallus anno i$'?o,nouum teftamentumin ftallidclufutn ueinaculam linguam appararet, ex quo magna copia répété eorum librorum conßiiunh nbsp;nbsp;nbsp;cœpit fieri: epilcopus Londinenfis Cutbertus Tonftallus, non uulgaritcr ea

Augujtinur Pa follicitus, confilium captatcum mercatorum quodam Augultino,Pa* yugfow. nbsp;nbsp;jlt;yngtono,deabolendis his nouiteftameti libris. Ille quum Tyndallo clam ft*

ueret, epilcopo hoc dabat c5filij:nempefiexponeretur tanta pecuniarufum* ma, quanta fit elTet coemendis omnibus eius imprelfionis cxemplaribus, ft* eile futurû,ut huiulmodi libri ad unum omnes tollerentur. Nec mora, arrepto

mox confilio, pecum'am expofirit epifcopus Mercatoracceptam,Tyndallo turn cxulantt ad aflèm protinus uniuerfam tradfdit.Ex quo fadum eft, ut Ty n dallo fuppeteret, non folum quod fibi cæten'scp ad uidum fufficeret, fed quo inaiori etiam ddigêtia ÔC librorum copiafecundâ polîèt editionem adornare, Ccorgius con Sub idem tempus quum Georgio Cönftantino multa obrjeerentur hære* ftMcimf, nbsp;nbsp;nbsp;feos nomine à Th.Moro,iam^ fatis ille de uita periclitari uideretur,promitti£

tandem Morus, in cæteris quidem omnibus propitium fe illi fore, ÔC condo' naturum,modô unum quod rogaret,ingenue uere^ fateretur,nempeutfcift ab eo P ofTct, unde Tyndallus, loius, cætericp peregrè exulantcs hærerici ale* rentur. S emper enim Morus id iummo ftudio molitus ett, horum hominum patronos,quacûcp polîèt ratione cxpifcari. Tum ille: Vis ne,inquit,Domine, hac lege uerû tibi prodamf Maxime uerô. Dicam ergo,inquit, tu üidc ut pro-mifljs ftetur.Stipulatur ille.Epifcopus,inquit, Lo nd in en fis unus omnium ma ximêjirrogata in eos ingentipecuniæ ui,pro redimêdis noui teftamenti Ifbris, cundos iflos hadenus aluitSubridens turn ille. Credo id equidem tibi,ita ha bere ut dicis.Id^ adeô epifeopo ipfi libros tum prius empturicnti,futurô pregt; (àgiebâ.ItacpdimilîûsConftâtinusimpuneabqt. SedadTyndallumredeo, qui demum poft multos exantlatos labores, Antuerpiæ opera ôC prodicione Angli cuiuldam(ut quidam lùl{3icantur)Philipfij,at non fine epifeoporû pro* curatione à Louanienfibus theologis captus,atcp in carcerc abreptus eft. Inte rim D. Cromelius literis læpe ac diligenter ad Louanienlès perferiptis, omni conatu eum eripere làtagebat. Demum poft annuam euftodiam per Louanfi cnlès edudus ad ignis lupplicium, poftquam ad palinodiâ nuUa rationc nec ille adduci, nec ipfi ab crrorii pertinacia abduci ponierunt, Bruxellis lata mot tis fententia iiidiciaria,Vuilfordiam Brabâtiæ oppidû pertrahitur exurendus, ubt

«bi cum magna conftätia uitam inuidus Ghrifti martyr,amp; Ânglorum,ut non immerito à quibufdânuncupatur, apoftolus pofuit in JDomino.Patxir de co tch'âumhoc elogium procuraton's, quem ibi generalem uocant. Hominem Proaaätoris perdodû tuiflè,ptum,amp;boninn. Inter caetera diuinæ pietatis ülius argument Ty»dlt;Ilo ta,ülud mihi in primis illuftre uidetur, ÔC hiftoria dignum, quod de Tyndallo dogiww. non ita pridê à Mercatorc gwut Sé k^iottîsüi accepi.brat Antuerpïæ cum mer-catoribus unà cœnantibus forte praeftigiatorjqui magicïs fuis artibus,uma ac cibos quofcunœ aut undcamlt;ç quts uellet, menfæ filieret, attphoc genus ß-wüia patraret. Tyndallus comporta re, rogabat ex eis aliquem, utfibi quoep ibi ubi file adeiTet, inter eife liccret. Quidmultis, confiituta eft coena, accum-bunt mercatores,atep cum hisTyndallus.Fafcinator rogatus, expedit omnes artes, omnem foam magtam fatigat, fed fruflra. Tandê ubi omniamoliendo, ac fudando, nihil procêâere uidet,prorfus^ i3.cexe incâtiones foas; fàteri aper te cogebatur, adefle in ea cœna aliquem, qui foas molitiones perturbaret, ac impediret, Vt iam ne quis ueræ fidei miracula etiam in herum temporû mar-tyribus defiderare poflit, fi tarnenmiracula nunc fint defideranda. Dominus leto uerumfidei foæ lumen ôâ potentiam excitet in mentibus noßris, ad ec-defiæprouentum,acnominisfoigloriam,Âmen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ƒ /

Me puero concrematus eft Oxom'æ quidam Couubrigius nomine, in AJW01536. Gloceftriæ finibus depræhenfos, atque Oxoniam tradudlus, qiri in fe-quentemannS aut circa hoc maxime tempus inciderat.Præfidcbattumfcho-læTheologicæ doeftor Smythus, amp;Dodîor Cootfiis : qui cum cæteris theo-logis,amp; do(ftonbus,nequaquam eo uidebantur offîcio fundli in hac re, quod inthcologismanfoetiffîmus requirit Apoftolus erga cos, quiinerrorescol-lapfijinftitutione egentamp;dodlrinameiiorum.Nam uthocponamus,indog-matqs ÔC controuerfqs theologicæ philofophi3E,no uidiftè eum, quod uident illuminatitheologi.Paulus tamenadRom.fcribens,neceo tantumlocoad-monetjinfirmos infidem affumendos elle, non ad difeeptationum dijudica-Eiftinendas infirmitates imbecillium à firmioribus,ôic.Et alibi ipi-ritûlenitatisô^manfoetudinisinijsquifpiritualesfontrequiriaudimus,qui- ^'*‘‘**'‘^* bus uidelicet cum grege Domini infirmo rcs futura eft. Cæterum ab hac apo-ftolicg manfoetudinis regulajdolenda rcs,quantum receftèrant iftorum confi liatheologorum: qui poftquam in carcereBocardo irrett'tum habuerunt, fame ac inedia eofandmm Chrifti feruulum adegerunt,ut longa tabe ac infom-nia,exhaufta naturæ focultas rationem prius quàm uitam amiierit.Ex quo fo-lt;?lum eft,ut quum illc mentis iam cmotæ,multa abfona atep incocinna,amen-tium more, effunderet, rumores Ipargerentur à thcologis, hærcticum quondam Oxoniæ efle,qui lefo quidem nomen quum audiret,ferre poilet, Chrifti autem non poffet, earn ob cauiàm incendio dignum elle uulgi perfoadent au ribus.Qiiod àplgriftp etiam Oxonienfibus certo credebatur,quum longe tarnen haberentaliam fopplicij eius caufom. Sic igitur conftituto maeftationis' die,miris Chrifti ouicula cum armatorum manu ad lanienam perducitur. Vbi dem« inmedijs flammis Domini lefo Chrifti fopc inclamatonomine magna cum tranquiUitate uitam eum Domino commendaflè uidimus.

De incendutria quadampmurbatiomiqna inter Theologos O:(.Qnienfei ortA efl in tem»-plo D. Marix ntrf^ non minmqtMnt lepida, hifloria.

DEdimus ha(ftenus,Lelt;ftor,iàtis lugubres 6C cruentas multorum qui per uim,Ô!^iniquam fæuitiâ crudeliter extinéli fiint,tragœdias. accipe nunc Icpidum amp;nbsp;plufquâ comicum, uiciftîm quod ridcas, ipc^culum:quod quia necefîârio cum rebus cohærebat præfentibus, non putaui fi'lentio obliteran-dumSæpe autem uarijs amp;nbsp;apertis argumentis pontificiorum firaudes, amp;nbsp;ua* t lûÔlmain

14 o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R-V M IN ecclesia ‘

niffimam hypoCTilin clufit Deus,ucliJrti in loanmt illa Moguntina: quæ quum muKer elFe^nonfolum occulto errorefexus, pontificatum geffitRomanum, fed apcrto ctiam ÔC intempeftiuo partu inter publicasftipplicationcs, turpi' tudinem cl fed» inuffit ineluibilem. Turn in glorioia dC ridicula iUaf cuius alibi à nobis facfla mcntio eft ) TJiontæ Vulièi Si Laurcntff Cardinalium Iff gatione cafucp. quantum dedecus,0£^puerorum riftisclamnec minus feite itetum diuina iapientia crudeles horum pontificiorumineptias ludificauit. Siquidemfiib idem fere tempus, quo Oxoniachacc atfta iuntjautnonmul' to (ecus J accidit ut in templum eias academiæ celcberrimum diuæ Virgin! fecrum quidam pertrahererur,quipalinodiacconditiones recepturus,acf3' (ciculo pro more geftato, concioni fe fiftere cogebatur , Dies eeat,ut: memini, Dominicus Confluxerant frequentes eius academiac pnmarij Dodores, ac theologorum ordines formati,0d non formati.Breuiter,ex onina ftudioforum numero,quorum ingens ibi turba eft, uix aberunt ab ea concione multi, prx' ter durum infuper Si accolarum acque copioftim multitudinem. In fumnia rempli âliusnuUa fere pars ipedatoribus uacua,exomni hominum genere adglomeratis. Stabatreus,confcendit concionator,incipit:Eratautem con' I \ cionis argumentum de Euchariftia. Nec fcio an libum etiamillud confecra' *** nbsp;nbsp;**'■ turn, iniuggeftum afferebatur, quo maiororationifides pondus^ accrefcc'

tet. lam^ myftagogus in medio erat æftü iuac concionis, populus in magno fiientio,cumfubitaria uox cuiufdam,ignemIgnem exclamantis,cplateain tempioexauditaeft. Qtiæuox ilicoab extremis primG auditoribus excepra, moxcp ex altjs ad alios, ut fieri coniiieuit, peruagata : tandem ad Dodorum auies, atque adeo ad concionatorem ipium penetrauit. Qiii protinus audita re,repenrino exaniraati hoiTore, mirari apud ie omnes fiifpedare in rempli tc lt;fta, ac parictes drcumfpiccrc. Cxteri ubi eos uident, iuipedari Si ipfi quo(^. lamcp iterumat® crebrius,SC expreffioriuoce, per medios auditorcs exclama tur,Ignis Ignis, Vbinam, inquit unus ƒ Vbinam, inquit alterfln templóne, in' quit alius e numero,nelcio quis uix dum ea rempli mentio audita eft, quin eO' dem fimul momento publica confequitur lucclamatio omnium,Igm's in tern' plo, adum eft, templum ab haereticis fiiccenditur,Sic, Etfi nemo uiderct Ignis quicquâ : tarnen quia à cundis fic conclamatum eft, nemo quod audit' batnonueriflimum exiftimabatibi demum quae trep.'dario omnium,qui con curius, Si tumultus per totum templum fequutus fit, quid attinet referre, 3uum narrationi nulla fit par oratio C Eius autem exclamatiom's primamdc' it occafionem,caminus forte cuiufdam in ea ciuitateincenius: ubiignis cor' reptafuligine,aridacpmateria è fiimario feattoUens paululum fupra tedo' rum culmina, uicinos, itaut fit, exeftauit ad exclamandum. Talis em'm^ud Anglos mos eft Oratio,ab hac quam Germanihabent, longediuerfr diiurni' lisqj. Hie enim per Germaniam ficubi contingatincendium, nolæ c turricu' lis crépitantes dues excitant ad fticcurrcndum.Qui omnes eueftigio in armis præfto iunt : Alij feftinant ad m oenia, alq uiarum infident anguftias, reliquis demandatur prouinda reftinguendi incendq. Atc^ inter hos uaria fit lab oris diftributio, dum hi comportant aquas, illi fitulis coriacds, alrj fiftulatis hau' ftris comportatas iuperfundunt,quidam fcandunt teda,pars unco trabes acmateriam deturbant:Alif rurlus foris obfrruant, agros obequitantes. Quo fitjutneque intus defint auxilia, necforis cuftodia. Noneodem modo res habet in Anglia, ubi fi quid eucniat huiuimodi, nullum editur publicum fi' ^um,fed uoxamp; cxclamatio uidnorum caeteros quoftp adopem condtat. Nulla ciuilis aut publica rerum gerendarum ratio, nec operum partitio habe' tur:ledpromifeUo Si tumultuario concuriu, quiftp quod proximum mani' bus occurrit, arripit adreftinguendum tneendiwm ♦ Eo^ (ut ad intermiflum

narratiom's ordinem redeamus ) fadum cft ut uox illà in platds audita de iii* cendib, füfpicionëni moueret îjs qui in tcmplo eflënt, quafi teniplum ipfùih inflammaretur. Augebatporrô iùfpicionem, pnmurn hxretici illius cauû, qui turn ad p cenitentiam uocabatur,quamobrê à cxtcris hæretids iri iuâ con» fpiratumcucpémiciemexiftimarcnt.ÏDeindeexuario concuriu QC damore populi puluis amp;nbsp;aeftus excitatus,fumi qualemcuntp udut fpëciem,amp;^ inccndtj praebebat. Quæres,acccdcnte præfertim populari condamatiônè, tantam formidinem animis omnium ihcuflit,utrelitflacondone,infiigamad unum omnes fimul éffunderëtunSed obftitit hic ipia fibimultitudo.Nani dum præ* cipiti fiigauno omneS fimul impetu ad portas feruriturjtaièpremunt,obx ruuntcp mutuo, dum certatim exire fimul uniuerfi côntendunt:ut ne(^ qui in foribus hærercnt, in templum redire, rtecp qui à tergo urgerent egredi e tem* plo ulla potuerint ràtiône * itaep una obftruëfa porta, ad alteram concurritur ianiculam, quæ bof cam üerfiis, collegiû titulo Aenei nafi ipetfiat lt;nbsp;Sed ibi dem rurfusjuei maior etiàm anguftiarfic Ce turbis condenlantibùs ÔC colliden* tibuSjUtresmultorumpericulo, acquorundaminfiiper exitio pôftca exipia lateru,membrorum^ contufione,non caruerit. Vnum adhuc reftabat oliium uerfus occidcntcm,quod etiamfi occluium, raroep alias apertum foret: tarnen tanta ui hue certatum cft, ut prægrandi uedîë ferreo ( incredile ditfiu) manx-bushominum conuulfo oftiumnihilo minus præ multitudineaperiri ncqui* uerit. Ibi demum fpe ac poteftate exeundi præclufi, in iumma omnes pertur* bationè eflè, furfum dcorium difcuriâre,tümultuarq uôcifërari, hæreticôs iuac necisautores inclamitare. Quoep màgis clamant, eo plus fumi aceuapora-bonis per rempli faftigia ex ftrepitu halitucp hominum cieri : Quafi iam prægt; fentiincendio omnia mifeeri certiflîme uiderêtur. Nunquam opinor è re tant parua, aut nulla,3o5gt;ujBof tam ttxvims poft hominum memoriam auditus eft,nec in tanu fecuritate, (am cp nullo periculo, tantum trepidätiönis. Quôd fi De* mocritus aliquis in fummi culmine rempli iedens, cundiaep tam tuta ut erant widens, demiffis in hanc multitudinëm oculis, tot tantas^ turbas aduertiflet, dulantium, plorantium, tumultuantium, infanientium^ nunc hue nuncilluc aeftuartjs quafi procellis flucftuantiûjpallcntiû, trépidantium,æftuantium,tant nulla manifefta caufa: turn potiftimum fi magnos illos QC rabbinos Dotftores, lapiêtiætotinfîgnijsonuftos uidiflet, tam inepte ac ridiculelatcbras fibi quæ tirantes, anhelaittes, ftupentes,iudantcs,horrore ufcp adftuporem exanima* tos fatis opinoruelhoc uno riiu expleri in omnem uitam potuiiTet. Dum hiC manifefte ignis fragorem fe audire, alius etiam uidere luis oculis affirmât : al* ^rdeierat plumbiquorp h'quefa(ftiaduftiônem,capiteieachumeris fentire. Tantiualet in animis hominum ex formidine femel infixa imaginatio, In tota turba nemo interim modeftius fe gcrebat,hæretico illo pcenitentiariô,qui fa* fciculo in ceruices theologi cuiumam depofito, quietius ie iri multitudine continuir,commune experturus fortunam: Cacteri uerô omnes, pro fe quiiep^ lollidti, exclamandi, tumultuandi^ nullum facere modum neq? finem. Sed nemo impenfius quàm ipfêmet concionator Do(ftor(fed nominib.abftineo) qui primus fere omniû è fuggefto damans cS cacteris. Hae funt,inquit,hæreti* wrum contra me infidiç.Dominus mifereatur mei,mifcreaturmei Dominus. Atqui ad precationem hanc concionatoris an non Dominus iterum quafi de turbine refpondere potuifletr'Mifericordiam tu quidem meam imploras, ipic tuis conferuis ac firatribus nullam præftas. Ad mentioném nûc incendq quàm exhorrettua caro, at cæteros exurerefimplices 5C innöcentes pro lepido ha* Dctis, neeperifi quiequa facitis.Quod fi uobis tam uideatur ^àiié,i^iiiim ac jpwi^runi cruciatusfubire, turnderriiim.iduóbis cogitandiim eratiriperi* tuusalieniSjquumfratres ac conferuos ueftros facibus ac flammis cruciandos t ij cxpogt;

cxponitis, Aut ü ld in illis leue putctis eflè, àgitc nbsp;nbsp;ipfi nunc fiipplicia ucfti?

èadem leui'tate,fimflic^ animo contemnitc. Atquc ucro, fftoto hoe templo li' qucfatflo^uos ad unum omnes iamin cineresatque fauillas abiumi patiar, quid in uOs facerem aliud, quam quod ipfi quotidie in ueftros fa eins ac ftruf tis {* Qiii fi tam parui pen dit is interitus aliorü, patiamini amp;nbsp;ueftros pari quoç pondéré interitus ab alif s æftimari. Hac inquam aut confimili orattone, fi ud Deus uel etiam humanitas ipla, communisep naturæ ftnftis expoftulare cuffl ftlis uoluiflctjimofitam uerumfuiflet incendium, quam ipfi faifaac maioia pen'culaueris timuerüt : tarne an quifqua eft qui meritirfima idtalioncfadinn dubitaret C Nunc ucro in falie» atquc inani metu, illud fdtum erat, quo paddo horum thcologorum uel ludificata ineptia eft, uel admonita crudelitas : quo facilius iam üio edoefti exêplo, addifeerentpofthae, quid fit cæteros mortalcs miferos ad crudelia uocare incendia. Sedrcdco iterüad/pedaculi deferiptio' nemu'n quo quum nihil erat,ut dixi, omnino pcriculi eo tarnen terrore tene* bantur omnes,perindeac ficertiflinia mors omnium immineret capitibus. Atep uerdintotahac perturbationenihil metuebatui- magis, quam plumbi tcrribilis liquefadlio, quam etiam nonnulli corpore fe fentire conitanieralTc' Verabant. (^n'ppe eiufinodf funt Änglorum templa Ferc omnia, ut plumb cis laminis iùperneintegantur,quemadmodum apud Germanos plurimumfunt imbricata. Itacp cum magnitudo ipia periculi tarn iubitaria ac repentina, men tem ac confilium ipfis omne expecftorairet, turn in tanta hac ipfa confilq inO' pia,fingulorumdiueria ftudiaacmolitiones contemplari plufquam ridicu' lum erat.Sednullimagis ridicule Fe gerebant, ijs qui omnium fapientiflîmiui debantur.Nifi quod in uno,autfortaffisaltero plufculum incrat fedatioris claimundut. animi.Inter quos erat Claimundus corporis Chrifti coliegio (utuocant) ptæ' fe(ftus(quem eruditionis ÔC uenerandæ grauitatis cauiànomino) anp cum co feniculi pauci,quitumob ienilent imbecillitatem,nonaufife cæteris admi' feere, apud iummum eius templi altare quiete procumbunt, ft ac uitam com-* mendantes beato iacramento.Cacteri uero,qui ætate magis ac lateribus uigc-» rcnt,per cofertas turbas uolutabant ftftiurium ac deorium,mirantes hominS »nciuilitatem,iamcpirati etiam rudi ac ineleganti plebeculæiquippe quæ minis Dotftoribus, Semido(ftoribus,licentiatis,biscp Si termagiftrisnoftns nihil de uia cederet. Verum ut communis hie omnium terror, ita nullum erat hominum gradusep diftrime.Nihil hie Do(ftori profuit pileus uiolaceus,non purpurea toga, non magiftralcs tituli ac epomides iuuabant quicquam. Imo ipft fi adfuifiet Rex cum Regina,hoc ceftein articulo plebs fuifrentPoftquä itacp diu lutftando, atque tentando omnia, nihil ft netp ui neep autoritäre ua* lere uident,ad prcccs demum Sgt;C precia conuerfi, libras uiginti proponit utius bonae monctæ alius purpurata togâ,quiiquis eum uel auribus extraheret. Alij ad templi columnas ardîiflîme fe adiunguntjtati hoc paefto immunes fefub la pideo teeftorio à plumbi aduftione fore. Aiff confiirf s fimul Sd pecunffs defti' tuti,quo ft uerterent nefeire.Quidam collegrf cuiufdam(parco iterum nomi' nibus Sc locis ) præfetftus rcuuliâ èfubftllff s tabella,caput obuelat ac fcapulas aduerfus metâlli cadentis iniuriam quam multo turn illi grauius, quàm tempb ruinam extimefeebant. lam illud quantum uerô riium ipeculatoriilli DemO' crito concitaret, in obefo quodam theologo ( modeftior erit fine nominibus narratio)qui quum obfeffîs portis cunlt;ftauideretintercluiâ,aliafibimetbodo uiam aperiendam putauit, ut per feneftram alicubi uitream iter, fi qua pouct patefaceret.Sed hic cancelli ferrci obfiitcruntTentare tarnen mens auidauo-luit confiirf ftlicitatcm. Vbi igitur perfraefto uitro, ad ipada peruentum eft ac interualla cancellorum, ubi ci perreptandwm erat, caput primum cum altcro

gestarvm commenta rïl lt;45 hcçrto inférait. Succefïît uteunqne. Trahçndus ÔC. alter hum crus.Hic ingens labouhæret aliquandiu in fcapulis. ftjcceffît tandem licét xgrè, Qirid’enim non labor euincitïmprobus.^Hatflenus ergo proccflît, quanquam anhucuic^ jproccflerit, aut qua potiflïmû parte lui Bafferit, ccrtum noh habeo dicere,nec libccfingere. Qiiumfuperfînt àdhuc uiaiSUvreTTrctt huiufce fabulæ telles, quôs nihil impedio, quin fingentcm coarguant. Hæfilïè tarnen in ferreis canccllis certum eft ita ut neque fe reducerê, îietp educere ç fencftra potue^ rit.Sicitaqj bonus uir dum compendium cap tat,in diipendwincidit: unumcp uitans pericülum,accerfitfibi géminum. Qiiippe lîroris graflàretur ineen-' dium in periculo erant ea quæ prominebant. Sin intra parietes fæuilïèt, reli* qux fcilicet pattes nudæ patuiflent incêdio.Nec minus interim in foribus rebatur,quàm ifte haefit in feneftramt emori qtudçm poffent illi,pedemunum môuerenonpofTent.Exquademunt compreflîohe hominumjinucntatanquot; dém eft uia:ut qùidafupra capita eorum ingrediéntes, eo modo cludlâti finC foras, Quin amp;nbsp;hic Occurrit non minus feftiuum in Monacho quiddàm, è colgt; icgio (riimemini male) Gloceftrcnfi, quod ôd pleno rideat Calphurnius orc» Adèratfortè in hoc turbiné puer adolefcentulus qui quum ôpprelîîs multitu* dine foribus,nullam haberet, elabendi facultatem, ianuam ipiàm manibus pedibusep confeendit, ubi ad fummüm penéttauit, hærere illic ôd ipfc coge-' batuuouid cnim ficcret,qui neque in aîdèmredire fine metu,neque in plateas exilirefinc periculo pofiet/procumbens hit aliquandiu, tandem captat exocquot; cafioneconfilium,neque confilio etiamoccafio défait, forte enim inter cægt;-terosillos,qui fummishominum uerticibus fcrebantur,Monachum quciv dam aduerfus fe aduentantem, cui à tergo præampla pendebat cuculla uidet, Eaoccafio non incommoda pucro ad clabendum uidebatur. Cum^iam pro pius ille fefe daret,ita ut eflet 'Jtcrqj uicihus altcri. Puer è iùblimi commoduni feincucullammonachi deuoluit,’'atus futurum,idquod cuenit,utclabengt; te illo, Ôd ipfe parfter cum eo Cn icrgeret. Qind niultis, erupit tandem medijs ^biSjhominum uerticibusgeftatüsmonac'has puenim incuculla geftans, AcdiuquidcmnihÜfenfitoncris. Tandem ubi magis ad le redijt, cxculïîs ac «gratis,humeris cucullam folito grauiorem perfentifcit. Deinde Ôd uoeem audœns cuculla proloquentis,maiori iam horrorc quàm prius, quum in tur^ ba elTct, concutitur.putabatfine dubio cacadæmonem,qul tcmplum dediflet tneendio, in fuam inuolafle cucullam. Incipit protinus exorciltam agere : Irt nomine, inquit, Dci, ac omnium fandlorum praecipio tibi, quid tu hic es,qui mihi a tergo irifidestCui illc:Ego, fum,incmit, puer Bertrami ( nam id illi craC nomcn)Cumt»non crederetmonachus: At ego, inquit, adiuro te in nomine fandæ amp;nbsp;inuiduæ trinitatis,quid fis,aut undc fis dicas, atque hinc abeas maligt;-gne fpiritus. Ego fum, inquit, puer Bertram!, quaefo te bone Domine, abire fconapaceliccat.fîmulqî cuculla dilrumpipræ pondéré cæptaeftà fcapulis, Monachus ubi rem magis intelligit,pucro edudio, cucullam exonérât. Puer quantum poteft fe in pedes conrj cit. Interim hi qui foris ac in platea uerfaban-tur, circumiuftratis diligenter fingulis, quum omnia extra pcriculum elîè ui* dentjinaniffîmam hanemirati tempeftatem, fignum dant, fjs qui in templo eC-ient,mota manu,ut fefe quietè contincrent,nihil effe periculi clamitantes. Ve» rum quum uox nulla po tuit præ llrcpitu intelligi, turn ex eo figno, unde fola» tiumhisnonmediocrcoriripotuit,multomaforcm defperationis materiam cqncipiunf.ficrêinterpretantcs,quafi ob id iuberent intus fe continere quod alioqui extra templum omnia flâmis acruinis occupata liquatacp materia per parietes deftillans maiorê parèrent perniciê exiruris. Atqj hæc tempellas per notas aliquot in hûc perdurauit modû^Poftridie, ac to ta infequêti feptimana, t fchedulæ

144 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E C C L E s 1 A

fchedulxincxcdibili numero ualuis tcmplorum affîxæ funt, fri quitus de«/ bus perditis ac repetundis conanebaturea uan'etate ac numero, utucl hic ctiam luftushfus Democritodccflenon potuerit:Si quis peronesin diux Mariæ templo hcri perditas inuenit, aut inuentorem nouit, SCc. Mox aliafegt; quitur iyngrapha de toga amifTa. Altera de pilco reftituendo deprccatur.Hic amifit zonam cum pecuniae aliquantotifte gladium cum chirothecaloricata. /Vtcr de annulo agit, Alius de re alia, atcp item alia. Breuiter uix multi étant hoc inparoxifino, qui nonaut obliuione reliquiflent aliquid, uel negligentia amifitîent.

Habetis hadîenus innoxif incendfj horribilem fabulam, ctfi non omnibus adlibuSjpartibus^ fuis perfedlam,rudi tarnen v7rarv7rilt;ru ceu carbone delf neatâ:quæ licet pro dignitaterei exprimi à nobis fan's non potuit,tarnen cum taccrinondebuitjcffîgicmiâltemeiusuelutper traniainam exhiberclibuit, unde caetera per fe ab unde aeftimabit cordatus ledlor quae noftrae uidcbunquot; tur narrationi defuifle.Quod uero ad haereticum attine^ fan's quidem illc poe nitenn'aiam defundlusabijt, temporis magisbeneficio quam theologonim mifen'cordia adiutus.

Secundum haec tempora, Germaniuiriduodecim,non rede dcbaptifmo paruulorum fentientcs per Stokysleum Londinenfem, cacteroscp epifcopos capitis condemnari funt’.Quorum duo Londini, mas ôd femina, in foro cqui-no:cacteri fparfim per uicos QC oppida, alij altjs in locis exurebantur.

DeprinMtH Pontificii R.om.primum ex Anglia reie^lo:deij^ Kc^itui NN^ Boleninybreuu hifloria.

E Romani pontificis excuiïb primu, ex Anglia impcrio,fupra dictum eft. De origine uero caufa^ eius rei, quoniam hucuftp diftulimus: nflc fidcmut liberemushic nos locus admonct.Habuit Henricuseiusnominis ocftauus Angliaerex in matrimonio,Ferdinandi Hifpaniacrcgisfilia Catherf nam.Qua: Arthuro prius eius fratri iungcbatur, uxor^ eilemeftrisfuerat. To t.enim menfes nuptijs illis fuperuixit Arthurus. Qpo defondo, fratri de-» inde alteri Catherina haec, quam dico,tradi tur: E qua frliam poftea frifcepit H' ICjMariam quae 5C regno iamfuo, Öd fato defundaeft. Demum poft multo* rum conftietudincm annorum pertaefus connubij Henricus, derepudio co^ gttare incipit. Siue quod exufu uidebat reip. fiue quia am on animum adiecit alten',certum non b'quet. Nifi quodmihi in candidiorem partem omnia æftf mand,id porius fufpicari libeat fadum efre,religionis non nullius caufa, qux fcrupulum animo r^is iniecerat,deinconceflb acillegitimo cum uxore ilia, quæpriusfratrisfuiifttjConiugio.Communicato itatprex confiliopn'mutn cumamicis, theologos deinde ex utratp Academia fclediores aliquotinrei difquifitionem adhibet: ficut alibi à nobis fufius, in uita Cantuarienfis,cxplf catum eft. Mox ôf in cacteris totius Europa: fcholis SC academijs per Italiam, Germaniam,Hi^aniam,Galliam, Bohemiam, Daniam, coniugalis quaeftio hæc agitatur,pammcp pér theologos omnes publicepriuatimcp circumfertur difcutienda.Qtri tu omnes à repudio régis, animo elfe nequaquâ alieno uidc bantur, adeoep feriptis ac obfignatis literis figillatim ac diligenter académie quidem ill se omnes fuam quæcp fententiam lune apud regem teftificatæ. So* lus pontifex,cuiturn Cadar fuac cenfura: partes omnes pcrmifit,non confenquot; tit diuortio. Quo nomine offenfano parum mens Regis heroica, xgi ywafjContra pontificem nouaagitat cOnfilia, remcp pcriculofte quidem ftre* nuitariSjfed utiliifr'mi exempli adgreditur. Quam ante eum nuUi neqj in An* glia principes potuere, netp extra Angliam reges ulli aut monarchac iam diu pertentare fttnt aufi.Sicenim Rom.Pontifex fiimatis undilt;p,ac difpofitisper omnes plagas monachor«m,fac€rdotum,pr^fulum ac cardinalium præficfqs, cundos

lunólosinortalcsfibi obnoxiosaftrmgitîUtntHlus iimdiufucntmonarcha tantarû uin’iim, cui tutû fucntjûliùs reclamare niaieftati:qm'n uel rrtetu fnailiß fimi ipfius fulminis,ucl fâutoru multitudine itnpoiû dus aut fponte fequen* dumfibi,autinuito fubeundum exiftimaret. Declarant id cùni uetcranoftro* ïum regumJoanniSjEdouardijô^ Ricardi ijtum quotidiana ferè noftf orû ho* dieptincipum exempla. Q.uorQ uix cuiquam tucum uideatiir,fedcm hanc ceu camcrinam quandam mouere ponttfidam, Scd nihü honim omniG excelium principis huius animum perterruiqquin eodem temporcfimul ÔC Catherinx amp;Papæ repudium facer et addita jniuper lege, qua maieftatis reus teneretur: quifquts deinceps ïntra regni fui fines Papam pro capite ilU'us haberet eccle* fiie.Erat co quidem tempore in aula regis adolefccntula genere non ignobih\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ièdformamulto nobiliori, turn uerô pietate ÔC insenio omniumnobiliffîmo Anna Bolcnia : quam rex magnopere meritocp aaamacam fibi in uxorem ac Ann« Boleitià Reginamdelegit.Quam proptereamihi inhachiftorianon prætereundam Umî» duxijob felieisnominis bolend aufpicatiffîmam memoriam. Cuiuniueria refp.Brytannica,tanquam pietatis ÔC ccclefixreftauratori, tottantis^ debet nominiDus.Primûm quando ex huius nominis occafione prèfligata : deinde Kcepta iterum per Elifabétham, Henrici regis ex cadcm hac Anna Bolenia filianijCiédUfit infelixhæcRomanae præfcdiurælabes. Atcp utinam, quem* admodum per Annam primum ecclefijs Anglorum parta eft libertas : ita wfalibcrtatehac diutius cum longiori uita frui potuiflèt. Vcrum quum aliter fans uifutn findignâ tarnen arbitror, cuius apud bonos nunqiram intereatme moria.Âtcçuerô mortis caufam hicnondifquiro, quæ fuum aliquando iudi* cent habitura efttuerba folum morientis notare uolui,fingulari fide,amp; mode* ftia erga regem fuum plena»

Poltquam igitur iam trienniüm Anna regina cum rege egiflèt iùo, è regia Anno ^$^6, mturrim dudacumoptimo amp;nobiliffimo rratreDtRochemrdOjCumœ qui* nbsp;nbsp;'9»

bufdamaltjs,mox6C iêcuri fubieiîlajanno ijj^jMatj 19 fiib mortem huiumrodi habuifle uoces fertur.

VirijinquitjChriftianiamp;ffi'atreSjUcni hucmôn’tura: quoniani^ lembus condemnor, nihil firm reclamatura . Non hue uenio, quenquam accuiaturai quinnedccaufaquidem quurmoriardidiura quicquam.Tahtumregi Ion* gam precor uitam, quo diuturna cum incolumitate uobis imperet. Ita fiqui* dem de me meritus eft : qui fe fempCr erga me mitem, ac perbenignum Do* minum geflèrit amp;nbsp;principem. Quifquis autem ïn mea hac cognofeenda catr* fa(quæcunŒcafit)ulterius progrediendum putattidunum rogo^utoiii* nia in candidiorcm uelit partem interpretari. Itâcp ex animo uos omnes ua* 1ère iubeotfimul^ ut me precibus iuuetis ueftris j obnixè obteftor. Miièrerc raei, b Domine : Domino animam meam commendo. Poftqùe hæc uerba flexis^enibus, ac Chrifto in manus anirnam commendans fuam:Redpe, in* quit, O Domine Icfu am’mulam meam. Qiiac illi ftiprema uox fuit, finceram non minus erga Chriftum fidem declarans, quàmmodeftia caufatetiambo* nitatem oftendcbat.Erant in ea Regina praeter form» decus,multæ maxi* mæcpanimi beneinftituti dotes, co,mitas, modeftia, pietas erga omnes, po* tiflîmum erga eos qui ope egebant fingularis : turn inluper finceræ rcligionis fummum in eius pedorc uigebat ftudium. Qiiæ quàm diu uitahac perfiruc*^ batur,in fclici floruit curfu religio. S ed ita eft nefeio quo pado infelici huius mundifato comparatum,ut quæ egregiafint,quafimundo indigna,facilius citius^ abri*.

ijjö. Eodan hoe anno,mcnfcDeccmb.Robertus PackyngtonusLondüi^s duiSySC rtcgodator,dum fiimmo düuculo admiflam antelucanam Ce confert, balifta élam in pïatea confoflus interijt,non fine fufpicione quorundam ex ot dine ecclefiaftico:cui tum ille fan's fuifleinfcnfiis putabatur. fertur loai^StO' kysleus antiftcs Londincnfis,condult;fium aureisfexaginta fàcerHôtcmhii* üucecaedisminiftrumprocurafic. Verumeiusreifidem,quiaincompcrtain hab emus, famæ,unde accepta eft,rclinquimus,

Aai»tff7. nbsp;nbsp;Pq{| PatrictumHameltonum, cuius fùpra eft inielt;fia hiftoria, feptimo dcquot;

/Miup nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde anno,qui fuit nbsp;nbsp;nbsp;Quinque fimul,quorum duo dominicani, unus facet'

dos,alter genere nobilis,quintus canonicus,Hedenburgi, ciuitate Scotic Mc tropoli,ante arcem, flammis maefiati iunt. Quorum indices inquifitores, Archiepiieopus S.Ândreaî,Ioan.Maior:Petrus Chappellanus:ô^ francs Frâ' eifeoni, quorum op era in tali re nunquam ab efle Iblet, extiterunt.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incidit,paucis,atcp in tranfcurlu attinget Foreftus Francifcanus.Qyi nimium

inPontificem Rom.religiofus,quum decreto regniaffentiri detredabatjquo Rex antiquata Romani pontificis autoritäre, fupremum fefe ccclefiæ fuæ ta* put profitebatur,fimul cum uafto idolo è Vuallia produ(fîo, è machina in fuo . ieefias flammas fuipenfîis uitam amifit, anno iyj8. Quo ipib anno cœptæfunt

J^EGIS HENRICI VIII ET EPISTO' pornm,contraIoiinnemLambertum:Londiniexttflt{manno\^ii.

Anna iff g, TNcidft fn hoc tempus Ioannis Lamberti Noruicenfis indignSiûpphcrâwî tantoep etiam indignius,quôdnon altjs ferè miniftris, inceptoribus pet' alt;fium fit, quàm his ipfis, quos ob communem euangelicae profefiîonis fo' cietatem,lâlutis potius amicos, quàm periculi adminnwos eue conueniebat» Sed haec eft ueteratoris fêrpcntis antiquafraus amp;nbsp;malitia, nuiquam non fein omni hominum focictate,admifcens,acfelicitati inuidens:quç nullare,nifi cg de ôf lànguine mortalium gaudens,omnes quacrit diflenfionum artes,nonfo lum inter improbos,fed bonos etiâ amp;nbsp;fratres pleruncp ipfos inter fe cômitte« idcp tam aftutè, ufnunquam ferè depræhendi infidiæ poffînt illius,nifi pon peraefium icelus. Ac utinam querela hæc ita omnium aliarum gentium coni' munis clTet, ficep Anglia noftra inter citeras quidem illas ab haclueimmunis foret,ut non præ cætcris ferè laborare uideretur. Nunc ubi frcquentiores,pe' nè dixerim mortalium ftrages,Ducum euerfiones, bonorum incendia, acet' biofes ipforum inter fe digladiationes, nunquâ ferè nifi in fiinguinem exeun' tes confpicias f Adeo nunquam ceflat, nec abeft ufquam infelix ille humans concordiac pacisep in cantator,Satan. Atep utinam,quod inuitus hic 5C neceP làrio dicerc cogor, itain meam recidat contumeliam ; ut cum inuidia aliqua mea,maiorem aliquandô hominumnoftrorûingcntjs manfiierudinêqucam imprimere.QiiodtamcnnccdifRdofuturumbreui;uelexfeliciffîmo,hocin' geniorum ac literarum prouentu, magis magis^ in Anglia effl orefeenrium: uel quia maiorem iam rerUm ulum, exemplacp aliéna, ad hanc literarum hU' mànitatcm, cultumcpipes eftnonnihil porro additura. Sedncnimiumexfnj oleas,adrem redeamus:de loannc Lamberto,tota^ eius cauià, à prima adeo origine,quantum afiequi licuit, enarraturi. nbsp;Quum primum in Anglia iam

reuirefeere pulfis nebuh's finccrior Euâgeltj gratia SC claritudo inciperet, erat fi non inter illos,illis tarnen coetaneus loannes Lambcrtus,qui primos aducf feriorum impetus,ac coitionem fuftinuere, Vnde partim temporis alperitate, para®

partim litcrarum defiderio, à quibus nulla ui'tæ pars aliéna fuit, relida pania adhuciuuenisad exterasnationes, maxime ubicarûflorere ftudia audieba»; feceljîonemfecit. Vndeiterum poft annosnon multosipemeliorumtempo rum reuocatus,quod ïam per Cromelium, percp Annam reginam, SC abdica-tionem Vaticani pontihcis,omnia in Anglia fecundiora fibi pollicebatur, cœpitad partes Euâgclij prouehcndas,aninium adiungcre. V erum quia tem poranondum miniftros fcne nifi inconiugatos poterant, operam animum^ crudiendæ formandæcp iuuentuti ( quod prôximum illi uidebatur) conuer^ lit.Qiia in palæftra ubi iam diu non minori cum laude,quàm fru(ftu,(èfe exeigt; cuiflèr, euenitut condonante quodam Londini,in æde Diui Petri, ipfe forte unà intercflet concioni,Erat is qui c5cionabatur,Docftor Taylerus, uir adeo Doctor Tayle^ ab Euâgelio tum no alienus,ut poft fub Edouardo epifcopus fit Lineolnicn* nbsp;nbsp;, Epifcoptti

fis delignatus: atqj idem poftea ftib Maria in turn'm rel^atus uitam in carce* re Ü non inter mar tyres,at confeflbres tarnen reiiqueiit.Hnita itacp concionc, natftusopportunitatemcoucniendiLambertus, codonatorem pladdcadit, caufam fimplidter proponit,rationes exprômit nonuUas, in quibus fibi iàtis» facî:umiriamanterpoftulabat.R.esautemornnisôt^controuerriaeratdelacra mento corporis ôd fanguinis Domini. Taylcrus excufatis in præientia ncgo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tqs,ea quæ uellet fcripto mandare,atcj per odum ad ie redire iubet. Obfequi tur iUe,abij t,defcribit quae cenftiiqreuertitur. Argumenta erant in fumma de^ ccm,qinbusitautiuflus erar, fcripto comprcheniis,ueritatem caufæiuæaflè-* ruit ac comprobauinparn'm è fcripturis,partim e communi ratione, partimcp c Dodoribus defumpta.Ea uero licet ad nos argumenta omnia non pcruene rint ; tarnen qui negotio interfucrc,præualida fuifte dicebanqrobuftaeep auto ritatis.E paucis, quæ memoria liominum’ tenebäntur, carum prima hæc fuit Argi/wntä exuerbis Chrifti collcdaratio’.ubi in Euangelio dicitur: Hic calix nouum te- Lambenü ftamentumeft.Qirodfî,inquit,uerbahæcnecuinumnec caliccm mutant cor poraliterinnouum teftamentum : pari igiturratione,nec uerbaquidem de pane dida, panemin corpus Chrifti corporaliter uertere confentaneumfue* rit. Altera huiufinodi erat: Quod qiium in naturale corpus nunquam comgt; H petatjUtduobusfimullocis uno eodem extempore contineatur : ex eo efS* ci neceiïe fit,ut Chriftus aut nön naturale habuerit corpus; aut fane pro conv muni corporis natura, nequaquam in duobus, nedum in multis fimul locis adefle illud, in coelo pariter in terra : ad dexteram patris amp;nbsp;in facram ento, fateamuroportet. Ad hæctCorpori quoduerè naturale fit,ftiædeeftèfor* HI mæ,conditiones,amp;accidentia nonpofTuntrquemadmodum amp;qs rurftim fuæ abeflè fubftantiç ftibieda^ nequeunt. lam uero quum in fàcramento nul la fit corporis Chrifti qualitas, nulla quanti tas, nulla conditio,nullum deni® neleuiffimum quidem carni’s euidens ueftigiumzquis nonuidetigitur, trant* fubftantiatum illius corpus in iacramento non contineri c' Contra^ ^tgu* mentando.Panis quæcuntp propriæ ftint conditiones, figna ÔC accidetia, ad* dfein hocfacramento cernimus ; Qiiæ alioqnicitra fiiam ftibftantiam con* • .. «are non poflentPanemigitur fateri quoquo modo neceflefuerit.

Addidit hueuariasinfuperè Docîoribus citationes.SednemuItismo* rer,Taylerus hic,quem dico, concionator, uolens cuptensep, animo, opinor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

nonmalo, Lamberto hac in re efte fan's fadum : inter cæteros quos in confi* hum adhibuit,remcumdodore Barno contulit. Is licet alioqui Euangelio lauens,amp; cordatus ecclefiaftes, tarnen huic caufae parum, ut uidebatur, pro* pitiuSjUeritus^ forfan futurum,ne ea res euangelicæ prædicationi,qug in me diocriiam curfu erat,remoram ^iquam apud populum crearet,fi tales permit terentur iacramentariprem protinus ad Archiepifeopum Cantuar.Th.Cran* merum deferreTaylero fuafit»

14 8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' R E Rgt; V M I N E C C L £ S ï A

Ex hïs itai^ principes riata prïmum Lamberti caulà, atephue uRpprogref' fà:finiftris quorundam ftudrjs cœpit tandem ex priuata,publica fieri materia, Äccitus enim ab Archiepifcopo Lambertus forum publicum amp;nbsp;iudiciarium lubire cogitur fiiam defeniurus cauiam. Nondum enim Archiepifcopus häc de iacramento difciplinam,cuius ipfe poftea acerrimus dogmatiftes attp affer tor fort,fapiebat. Sunt qui Lambertum aiunt, in ea contentioneab epiicopis ad regiam prouocaflê maieftatem. Verum utcuntp res habuit, certc eius di* Iputatiom's rumor cueftigid, ut fit, per to tarn regiam percrebuit. Dixi fupra, quemadmodüm Henricus rex ante biennium dun' mariti firneftus ofiicio An igt;am uxörem truncarat capite. Qiiodfaeftum non folum Germants principfi bus,qui foedus cum eo propterea refeiderant anno ijjfi : ftd ÔC cæteris in An*' glia bonis quibufip difplicuicDeinde quo patfto etiam paucis poft diebus cj ptæ fint ædes monafticoru diiiu' : bona^ eorum fob auêlionê uenire, alitcnp apud alios profundi, Qiiam quidem ob rem, tum potiflîmum, ob poncificis rccentem abdicationem,nonoptimam apudplebeios fibiopinionem conci* liarat;ufcp adeô u t a feditiofo uulgo mota contra eum arma fuerint.

Steph.G^rd^ nbsp;nbsp;Eratid têporis interregios côuliarios Steph. Gardiner us epifeopus Vuin^

Tusepi^.vuigt;j/ tonienfis,uir poft hominum memoriam ut crudeliftimus,ita callidiffimus,oin tonienjit. nés ubicp circûfpedlans auras ÔC occafionès ïmpediendi quoquo modo euan geltj.Qui tarnen iam diuita tenebatur temporibus, ut netp in rege firmum ali quid,necp in confilijs certû haberet. Nunc uerd ex re prælenti confilium cap' tans, comodiftimè fibi ad uotum tempus amp;nbsp;occafionem dari ad res turbâdas putat.Porro nec ipfe deeft occafionûad regem accedit,ciàm fobmonet,blan' diftîmis uerbisperniciofifllma inftillans confilia:nempequantamdefeinufi -.ç „ . diâ apud omnes excitaftètrprimùm exabolita pontificis Rom.autoritate:de^ tonie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difiîpatis monafticorûbonis:Qinn needfi mêmoriæ hominum cxcidiiTc

iiw» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CatherinæReginædiuortiûexponit.Iamtempusadeflè,quofiutiucllct,faci

le his rébus medelâ facere, offenfosep foorû anim os placare poftèt: tantû fi in Lamberto hoc,quàm fortiter fe poftet hçreticis opponeregt; uulgo oftenderet, Quô fieret,utnon folum priores de fe rumores, nôuo hoc rumore, ceu clauî clâuo pelleret, fed etiâ feipfom omni foipicione exoneraret, qui propemod« fàutor iam nouarû opinionu âudire ccepifl'et. Rex lubêtius interdû,quàm fat crat,aun'bus obfequens,cpi(copi male feriatum confiliu haud cundfanterarri pit, moxcp euulgato Regis nomine edidlo publico, proceres SC epifeoposre gni omnes iubet Londini, quanta poftent celeritate,adefre, regêcp ipfum fua fulcirepræientia, aduerfus hærefes ÔC hæreticos : quos Rex effet iple praefens iudicio publico profligaturus.His in hunc modû pr^paratis, dies Lamberto dicitur. Fit ingens concurfus ordinum ex omni regni parte confluentiû, ma^ gnus rerû apparatus, maior expe{ftatiö,admiratio maxima in re tarn noua Si inexpedlata.Hominum undiep plena omnia,per amphithcatrS,8Cfubfcniafc lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ conglomerâtium.AdduciturmOxdcarcerecumarmatisprçfidijs,piusChrfi

hAt*»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti martyr loannes Lambertus agnusuidelicet cum leone non uno congreflii

' / htn• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruSjilh'c ex aduerfo oppofitus,ubirex fuum habiturus eiret£uteal.Iam^nihil

dcxtantac controuerfiacKex Henricus,copiofb a'n(fhisüteUite.AniKQusto-tus crat ntueo atlt;p agm'no cadore clarus ac pcllucidus i'udictj fèueritatê occiil te diflîmulans.Dextra epifcopos habebat,poft^ hos à tergo è(iiblimi eminê' tes i'ureconfultos, ôtleguleios, purpurea trabea pro more ueftitosdgua regni priniores,iufti'darios,8C nobiliu ordines. Poft quos rurfus à tergo ^pmincbat, regtj cubiculx cuftodes. Ati^ hgc i'udicïj forma, qua diximus,quu fans p fe ter* ribilis quêtp poftet quâlibet innocente atftorem profternere : tu terror? hune nonparû adauxitregis ipfius contêplatio,f^ttus afpcôus,truces ocult ,fupcrci lia

lia ad feuen'tatêdeftinata,mens aperta præfeferens iracimdiâ, longe profedlo tali principe indignâ:maximè in tali câufa,atcp iil reum tâ fupplicê ÔC obedien té. Qifod fl hi fint princip'û ac regum noftrorû mores, Qyantû igit miferi nos mortales (benigniffîme lelîi) fubliini tuo debemus patri, qui te nobis tâ mite acmanfuetuni dédit e cœlis principcmC Qiii quû per te tantû poUeas potctia, ut œtcri præ te omnes principes minus fintquàmmendici ÔC icarabæÉtS ea. infuper cum potcntia clementiam coniungis, utmerito eos omnes poffit pugt;-dcrefui: qui quanto te fint uiribus ac potentia inferiores, tanto minus iubudif in miferorum calamitate folati j plcrunqj præft ent. Sed ad hiftoriam redeo, Rexubi fein folium dediflet, côtortis primum in Lamb er turn oculis,uultucp cû toruo intuens,deinde ad fuos conuerftis epifeopo Ceceitrenfi Do ADaio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dodo/

in medium cuocato mandat, cauiàs apud populû præfcntisiudicq aÆonis^ nsDidj. exponcre.Eius autem orationis hue fere fumma tendebar, ut diceret: Regem in eo confeflu quofqj regni fui ftatus, ordines, epifeopos, breuiter uniuerfos de uolûtate fuamonitos uôluifîè:uidelicet ne quis tam finiftram defe opinio-nem animo concipiat, conceptam^ nutriat, quafi nunc antiquato pontificis Rom.nomine amp;nbsp;autoritate, propterea uniucriàm fimul religionê extinguerc ’ cogitarct,authærcciciscampumaperire uelletimpunè grallàndiac contur-bandi ecclefias Bry’tannicas, quarum eflèt ipie capirtPorrô neep ita exiftima-rcnr,co elfe hoc tempore conuentum, ut de hæreticis dogmaribus,uUa ibi in-ftiaieretur diiputatio : uerum in hoc tantum ut uiri illius qui illic adeflet, fimi-liumcp omnium hærefes,iîia ac epifeoporum operarefutatæ,publicitus atque in confpcdu omnium condemnatç cernerentur.His ita peroratis,Rex fefe in pedes erigens, atque argenteo infiftens puluillo, deinde uérfus ad Lamber-tum,ctifpantibus iirpercihjs,quaficp ditû illt minitan tibus:Hcus, inquit, bone thr tibi quodnamnomen eft d Ibi turn fupplex Chrifti ouicula, fubmiHe geni-bus procumbens:Nomen, inqüit,Ioannes Nicolfonus eft, tametfi alias à qui-bufdâLambertus dicar.Qvid,inquitRcx, binominis ergo escNæ ego fidem nbi habiturus non ium'jgeminum ferenti nomen, etiamfi mihi uel frater fores. Lambcrtus;Epifcopi tui, SerenifT.Rex, eo adcgerûtme,utnomêmihinc ceflân'omutandum eflèt. Poft prolegomena deindeamp;icrmones in hune mo dumnonnullos,iubctRcxilico adremdefcêdere, atqj opinionem fiiam quid de facramento altaris fentiat ap erire.

Ibi Lambertus pro fe dicere exorflis, Dco ^gebat gratias:qui cor regis eo inHexiflèt, utipfemet tandem aliquando religionis controuerfias audire atqî grotio. ^ognofcereded^arihauduoluerit. Sæpeetenim epifeoporum crudclitate fieri ut multi paflim uiri boni inno cétes, occulte, atep in latèbris,infeia regis niaieftate perimantur. Nunc autem, quando fummus ille atep ætemus regum Rcx,in cuius manu funt corda principum, hanc eiinipirauitmentem: ut fub-ditorum cognofeendis rebusipfemet præeflèuelit,maxime quemtot,tan-iudicij atep feientiæ dotibus cumulaflèt diuinabonitas : nequaquam feie difridere, quin magnum aliquid per cum effetfturus fit deus, ad illuftrandam ^ominis fui gloriam.Rex ibi indignabunda uoce,interdib orationis eius cur-fiANonueni,inquit, in præfentia, ut laudes hicmeas decantari audiam. Qiiin adgrederc rem ipfam breuiter, amp;nbsp;citra ambages, hac enim illc latina eft uoce ûfus.Lambertusuerô fulminante ficrcgeperculfus,prærercpipem omnem præpeditushæfit aliquandiu: cogitans quo fe in tantis anguftijs uertcrct. Sed Rcxiraacuehementia præceps. C2uidftas,inquit:quin de iàcramento altaris rcfpondes.^Andicis corpus efleChrifti annegastSimulcp adhancuocem pi-ftumleuatRex. Lambertus : Refpodeo,cum diuo Auguftino,Corpus eflè Lhriftiquodammodoi Rex:Reipondeuerô mihine^ exAuguftino,ncque

alrerius cüiufquam autontatc:dic fimpliciter, efle an non efle diciamp;^ Ätc^ iterö uerba latine rex habuit. LambertusiNego igit elTe, Rex: En ergo con demnaris uerbo Chnfti expreflb,Hoc eft corpus meum, Moxœ Archiepi^co Crainnierut pum CantuarienfemThomam Cranmcrum errorem refotare Alius iubet.

Archiepifco- nbsp;nbsp;nbsp;Qui turn apud auditorcs prius prçfatus paucis,(àtis deinde modefte cum

puf Cantuar. hamhcrco diiputationein inftituic : Frater, inquit, Lamb erte, æqua inter nos agamus mutuo y conditione : ut fi ego aflertionem hanc tuam exfcri' ptun'swlfam euiccro,lubenter earn uelis repudiare.Sin ipfe ueram ex fcriptu.-Awfw'fpifcopi rg claris teftimonijs ccmprobaueris,me libenter earn amplexurum polJiccor. ATÿHmentum. Argumentum autem huiufinodi, ex Acftonimloco eo ubi Chriftus D. Paulo per uiam apparuit deprompfit : diiputans ex eo loco, non elTe diflcntaneum uerbo Dei, quin Chrifti corpus duobus fimidlocis adeftèpoflit : quod quum tncœlo eflet,eodem tempore amp;Paulo interra uidebatur, Quodfiin duO' buÄ,quur-no perinde pluribus in locis adeftè idem poflit f Hunccp intnodum Archiepifcopus fecundum Lamberti argumentum, quod fuprà, ut diximus, fcriptô comprehenfum concionatori Lamberto exhibuit,refutare adorfus tdwlxTh're/ cA» Nam rex contra primameius rationem prior difputarat.Reipondctillc, f^onfio. argumento hocnon effi'ci,quod aflumebat, Chrifti corpus duobus autplurf bus lods diipefci,quin potius in eodem, ad corporis quidem rationem quod attinebat contineri : Nequc enim ita dicit fcriptura, Chriftum in tern's Paulo loquutum efte: fed quod fubito circumfulgurauit ülû lux de co21o,collapfusi^ Ailo.?. in terram audiuit uocem dicentem fibi, Saul Saul quid me perfequerisc'Ego ftim leius,quern tu perfequeris,ÔCc.Hic ita^ nil obftat locus,quin Chriftus in cœlo confidens,Pauio in terraloqui audiri^ potuerit.Siquide q qui cum Pau lo erant, uocem lane audiebant,atuidebant neminem, Archiepifcopus com tra:In uifione hac Chriftum fibi apparuifle,ipiemet teftatur Paulus AAai^-At die rurftis, eodem in loco Chriftum ipfum teftari diccbat, quo pacfto iterS ap' pareret ilh',ac e manibus gcntilium eriperet, tarnen Chriftum corporaliter ei apparuiflenuiquam legimus»

His ita inter le de D. Pauli conuerfione digladiantft)us,fic^ relpondentc Vtunionienps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lamberto, ut rex ipfe commotus, Archiepifcopus qui difputabat ini'

pr/cepi imp«, plicitus, omnes^ attoniti auditores uiderentur : Vuintonienfis interim epf ilenti4, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcopus, cui fextus defignabatur diflerendi locus, ueritus fortafle ne ucl argm

mentum ipfi tanquambolus è faucibus ab alijs præriperetur:uelmalitiapO' tius inhominem lymphatus,iniuflu régis, prorftiscpinobferuato ordine,nec-dumfinem facicnte Archiepifcopo, impudenter procumbit in genua, difpU' tandi partes in fe deriuaturus. Locumcp producit è cap. ad Cor.ii: ubi ait Pail lus:An non uidi Dominum lelumÆt rurlus cap,ly; Vilus eft Cepha:, deinde lacobo, poft Apoftolis omnibus,poftremo uero omnium tanquam abortiuo uilus eft ÓÓmihijamp;c. Ad haec Lambertus,uifum quidem efte Chriftum,^ap' paruiflèjhaudfedubitare: cgtcrum quod fit duobus diuerfis^ftmul in locis, iuxta modum lui corporis, idfe pernegare. Vuintonienfis iterum Pauli abu-fus autoritate, citât locum ex 2 Cor. cap. y : Etfi nouimus Chriftum fecundum carnem,nunc non amplius cognouimus,amp;c. Lambertus uero notidam hanc nequaquam iuxta corporis lènfiim accipiendam eflèiadeocB laris id ex Paulo •.C»r.«j. I'pfg cQndarc dicebat, qui de lira narrans reuelatione fic ait: An in corpore nc' fcio,an extra corpus ncfcio,Deus nouit, quiraptus in tertium uf® ccelum, an in corpore,an extra corpus ncfcio,Dcus nouit; Vnde uel ipfo telte D. Paulo, faciiius dixcrisjin hac reuelatione ipfum Ipirituin cœlos lublatum hpc uidilTe, quam Chriftum corporah’ter ècœlis dclaplum ei commonftrafle. Prgfertim quum ab Angelo ita didum audiauöWSïQuemadmodum^ afcêderitin cœlum.

ïtaocnturumeffè. Et Petrus; Qiiem cœlos, aitjCapere oportetPorro temporis etiam modum defignans addit:Vfep ad reftaurationem omnium amp;c. Hic uerómin'lTtmus Lamb^ertus probris Sgt;C conuicijs amarülentis laccratus 5 per-feqiiiquoduolebatnonpotuit. Poft Vuintonienfem jTonftallus epifcopus T^ß^ttus ef». Dunelmenfis fufeepta diiputandiuice,poft uerbofam præfatiohcm in qua Dund/ deomnipotentia Deiprolixèperoraüit,randemhuc uenit,utdiceret,Chri- contra ftum fi poflèt quidem præftare quod dicebat,de corpore ipfius in panem uer-tendo,haud dubie nihii didurum cfle, quod idem non eftet praeftaturus. Re-* fponditLambertus, nullum cfTe foiptura; euidentemlocum,ubi Chriftus! «cllefealiquando corpus luum in panem.mutare profiteaturtporronecul* Untinruper neceffitatem efte,quur id faceret. Verum tropologicam banc qui^. dem locutfonetn eiTepaffim inliteris(acris obuiam,amp;familiärem, quumfigt; gno tribuitur, rci Ügniiicatx nomen appellatio, qua loquendi figura, cir-cumcifio,fœdus ; agnus, pafcha nominatur: aliacp id genus ièxcenta. lam id ergo uidendumreftat, utruih hæc omnia, poft uerbum femel prolatum, pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

tinus in aliam mutari naturam exiftimemus. Hiciterum noua contra Lamber.quot;^ tumiurgia,utfirationibus nonpofiet,contumelrjs tandem uieftus d^fcedereuƒ’»*^'^ Qindillef'Tacerepotuit,remordercagnusnonpotuitiProximittandemor-dinefubitin profcenium bonis auibus, egregiusfcilicetpalæftrite^Sto^f-leus epifcopus Loiidinejifis, qui ut fuperiori libro retulimus, moriens etiam * ‘’°’ gloriabatur quinquagfnTa à fe ambuftos êfte hæretîcbs. His igitur inter cæte-

ros pro fuis pugnaturus ban's QC focis,longa teftâtione promittit probaturum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ie(fi Mufis placeat) non folu diuini miraculi boc effe opus, fed à natura etiam ipfa nihil abhorrere. Eft enim, inquit, nihil à natura alienum, fæpe rerum eiuf-modi fierimutationes fobftantiç ab alia in aliam: fic ut accidentia nibilominus eadem maneant,quamuis fiibftanfi» ipfa,materia^ fubiedfa permutetur. Ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;», gt;

emplo rem declarauit aqug ad ignem ebuUientis tarn diUjquoad uniuerfi eius tandem exhalctur fubftantia,Iam,pbiloibpborum dogma eft, iubftantiam mil tarinifiin fubftantiam non pofte. Quocirca dicimus aquæ iubftantiam, abire in fubftantiam aeristtametfi nibilo fecius qualitasaquæ, bumiditas uideliee^ poftmutatam etiam fubftantiam refideat, Eftetcnim a'ér baud aliter, quant.

aqua, hurnidus. Audito hoe argumento, ingens confequitur pontificiorurtt applaufus, uultus^repentina mutatio :exhac tarn philofophicamutatione clementorum, iam non dubitatum fibi triumphum ante uiiftoriam pollicen-tium,pennde ac fi hoc plufquam Gbryfippeum argumêtum omnem uincerec folutionem.

Expedatur hic ab omnibus Lamb erti refp onfio, qui mox filentium ac It- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad

bertatem dicendi naeftus, negat principio, quod afliimebat epifcopus: humi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re^

ditatem aquæ,poft iubftantiam muta tarn man ere. Nam ctfi,inquif, aërem na- »'’quot;I’®’ tura humidum effe dicimus cum philofophis, habet tarnen ille proprium,atlt;ç alium humiditatis gradum, alium habet aqua. Quapropter, quum in aërem aqua uertitur, manct quidem humiditas, ut dicis, at ea iam non aquæ humi-ditas eft, fed aeris propria amp;nbsp;genuina. Vnde apud eofdem philofophos confiât ôi ah'ud dogma, ceu perpetuum xfirigiof/ : fieri non pofle,ut qualitates ÔC accidentia inrerumnatura,fine proprio fubietfto, tanquam domiciliofiro, confiftant. Hicque iterum acriter in Lambertum à Rege amp;nbsp;Epife^is fie-uitum eft : ut iam non ad filentium, fed ad infaniam redigi potuiftet, nift ad huiufmodi maledicfta iatis iampridem auresillius occaluiftent.Pofthæc, cæteri deindeEpifeopi, fuo quifuqe ordine, ut conftitutum eft, reliquas hu-ius fabulæ partes expient. Decern enim numéro erant in uniuerium ceit dramata hm'us abfoluendae tràgœdia: conftituti ; pro denis uidelicet illius

argumcn.tis,quæ aatè,ut diximus,Taylcro cocionatori exhibuiffèt. Longum eftfingulorum epifcoporum rationes quæfuerint, referre nec minus forte fu P ertiacaneum, præfcrtim quum triuiales eflent omnes, ac eiulmodi quæ iam longo diiputandi uiîi protritac, attp c dodfon'bus hinc indearceffitæ, nihil ha/ bebantuelillis auditoribus,uelnoftrole(fîore dignum.Lambertus interim tot tantisep fèptus anguftrjs,hinc eontumelrjs oppreflus,hincperfonarum au/ toritate QC minis uieflus,partim maieftate lo ci,regis rcuerêtia perculfus, turn omnium maxime diuturnæ ftationis tædio, qusé non minus quintp horis, ah hora 12 àd quintam perdurauit,fatigatus partim etiam deiperatione laboris profetîlufi deiedlus, poftquam nullam in loquendo Ipcm uidit, eô rcdaôus eft,ut tacere maluerit.Qiio fadfum eft,ut pofteriores epifcopi,qui manus cum eô conferuerut,foli quicquid uellet,fine interpellatione loquerent.Nifi quod Lambertusinterdumex Auguftino quædamfui tuendicauiâ,interpolieret, quo in autore mire ille promptus uidebatun Verum maximam illepartem tCquot; dio,ut dixi, moleftia^ obrutus filuit, magis^ filentio fe quàm argumentis, ''■***■ S' '•*■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum rationes nihil proficerenttutatuselî. Tandem uerôlabête die,quume^

' iamprimæcœptæelicntaccêdifacCSjRcxfalfonominediffimulatanidiiputa Reguueriddd tfoiiemfoltfturus Lambertuminhunc compellatmodum, Quidais,inquif, Lamoertum. nunc poft tantos iftos iniumptos in te labores, poftque tot rationes ÔC docu' menta,horum dotftiftîmoruhominum, eftne tandê tibi iàtisfacftum,''Morine

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Me,inquit,uoluntatiMaieftatistuædedo,permittocp. Imo Rex,inquit,mani

cKm ziMif busteDeicomitte,nomeis. LambertusiCommittoanimammeamDeima/ nibùs,corpusuerotuæbenigrutatidedoiùbmitto^. TumRexJgiturfimeo J * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K arbitfiotccommitis,moriteoportebit.Etenimhæreticispatronusnonfum

tionis fèntentiam, Erat autem Cromelius hic i^imus hoc tempore cuangeli/ corum amicus, totus^cum hoc hominum numero faciebat, Qi^o magis ad/ miratione dmnû eft,quàm incommode in hac re eueniqunius epifeopi Vuin/ tonienfis peftifero ac callido confilio,uel Satanæ potius qui ut fgpe fratrem in fratris pcrniciem incitatu'ta amp;nbsp;Lamberti huius damnandi negocium, non per alios magis miniftros perfecit, quàmipibs euangclicos, Taylerum, Bamum, Cranmerum, Cromelium, quiomnes pofteaSCijpfieademferèEuangeli) eaufà occubuenmt. De quibus, Chrifto uolente poftea. Atep hæc erat indu/ hiè Vuintonienfis,aftutaamp;m^itioià calliditas,qui per Cromelium potius earnlegi fententiam cupiebaqut fi quid illerecuiàret, utroftp idem haberct pc riculum, Qiiid multisf Tabulas condemnationis acceptas, iubente rege, de/ nunciauit Cromelius : in quibus continebaturdehacreticis incendio traden/ dis, quicun^ dicerent, fcriberent^ ahduid autlibros penes ie quofeumpha-berent,ac retin erent,répugnâtes, ac diflentientes ab Ecclcfia papiftica, haep deiàcramentoaltaris traditione.Edicftum prætereauthoc ipfum decretum ualuis ecclefiarum defixum,perfingula rcgnitemplaquater quotannispo/ pulo recitaretur, quo firmier fixiorep ßcrameti fllius x^6ÄX'r§i« am'mis omniu imprimeretur. Atqp hunc habuitmodum Ioannis Lamberti condemnatio. In qua quum multa mihi indigna,dolenda^ uidentur fuiftc, tum nihil uero indi/ gnius,quam regig maieftatis tarn inelegans eo die,atcp inconcinna acftioiQli* in necem mifelli unius deietftiœ homuncionis, tot iuperbis SC furiofis epifeOquot; pis Opern ad peragendam crudelitatis fabulam, iubminiftrauit. At quanto te dignius,HenriceRex(liceat enim paucis te,ubicuncp fis paulifpcrcopellare) fecifres,fi miferæ tot modis periclitanti ouiculae,tuamcp imploranti openi,au/ uerius tot uultures ÔCleopardos, præfidio adfuiftès ; illi^ potius ad falutcin autôritatê tuam ut€ndam,quàmhis abutendam ad caedem pratbuifTes, Atqui

fan'sfua Iponteiftiad has cmdeh'tatis partes inïânicbant,utnihflopus eflèt porreâo autoritatts tuac gladi'o in manus ftirioforum. Qyonim fi tu impetus CO die fregiifeSjUt par fijit,crede hiihi, rem ac fpedlaCuIum omnium oculis digt; gnum tecp ipfo dignius edidiffès'. Nunc quid exirniæ laudis hmc tibi compagt; poten tibus ôi. fuperbis iÿncretifàns epifcopis in unius mi leri caput,regiæ poteftatis tuæ,quenon tam magna effe quâm ûlutan's inrep; debuit, tam inclementer addideris coniurationif'At quid contra temifer pec* cauitLambcrtus, qui adeô nunquam uoluit tibi male, quàm ncç unquam regt; fiftereualuitfSedfortèhæreticumputabas effè. Saltern mod'eftèrationes au* diendæilliuserant:quæfifànioresuiderent,cedehdûtibieratueritati.Sinmigt;; quot;nbsp;nus,attamenargumentis uelparibusueletiamjôlidioribusreuincendusfuit: denitç quocuncpmodoinuiamreuocandus. Error enim non ui,fed ueritate. uinatur. Certè tam obedicnter amp;nbsp;ultro dedentem fe tibi amp;nbsp;iubmittentemre* ïpuerenon conueniebat.Sedfcio nontenaturamtuamHenriceRex,fedper* niciofa Vuintonicnlis confilia fequutum effe. Erat tarnen prudentiætuaeid Apo/îropberfî non ignorare, quod dC cxtcri reges omnes cum eo cogitate debetis, qui adeo hodie Epifcoporuiti amp;nbsp;Cardinalium ueftrorum maleferiatis inftindlibus in-fimplices Chrifti fcruos tumulfuamini:ucnturum tempus olim,quo rarionem' reddatisoportcateorum, quæcuntp ièu ueftris ieu alienis confiltjs delinqui* tis. Et quid turn, fi mifcri ilii hæretici, quos in hoc mundo fie affligitis, uen* tnrioÜracura Chrifto,eius^Âpoftolis amp;nbsp;martyribus,utiudicent u tribus îfrael,occupatisfubfelltjs SC poteftateueftra, pari tumfeueritate iuaminuos potentiam rurfus exacuant, quid tum, inquam, de uobis fict f Qua fronte eo* rum fpeôabitis maieftatem, qui nullam hic frontis propitiae fignificationcra ' cis præbuiftis t'Qiia uerecundia eorum implorabitis mifericordiam, qui ad ueifram hic cofogientes tam rdeéli fint immifericorditerfOiiapropter fi tam obnoxiæSC accliuesfimtregumacprincipum aures hauriendis confilifs ah'o rum,cpiumipfifintfuiram inopes,quin ergo exclufîs iftis rois bSM§Xfixsx.afxji xwKoAa^ifînguinartjs, falutiferum potius optime monentis Régis confilium in aures admittant, qui in Piàlmis clamitans: Et nunc reges,inquit,intelligitc erudimini qui iudicatis terram: Sérùite Domino in timoré,exultate ei cum tremore,Ofculemini filium, nequando ertétis SC pereatis deuiaiufta. Qiium exarferit breui ira cius,beati omnes qui confidunt in eo. Audiftis nunc quä fraude implicitus, quâtaep opprefliis iniquitate fit fuauiffîmus Chrifti «pe/xaf gt;nbsp;Tv?ac inculpatæ uir innocentiac j loan. Lambertus. lamqp nihil defuit nifi fup* pliciurn duntaxat (umcndum,quôd nec diu protrahendum putauit lymphata epifeoporum rabies. Interim dum erat in cuftodia, apologiam caulae ftiæ fane Uiettus lamr quàmiuculentamad Hcnricum regem conferipfit : præfatione primummo* krtideewcbftz defta aures animum^ demulccns illius. In qua geminam fibi dicebat folatîj riftiadpolo^ fpem elfe repofitam alteram in Optimo maximo^ principum omnium Prin* cipe Deo : âterâ porro in Regia ipfius fecundum Deum maieftate, qui uices quodammodo et miniftenum iupremi illius in terrena hac gerenda rep.reprg fentaret.Deindc moUifiimis uerbis,caufam quae hue eum impuliflet,exponit, Qviietfinon nefciret,quam odiofa elfetuulgi auribusfutura haccdodrinae ratio ; tarnen quum nec idem rurfum ignoraret, quâm cupidus eflet, auidusep indagandi ueriRegis animus, nullu tempus no idoneu nio in hoc officio prg ftandoexiftimareLlfrçfertimquûhæcnonimperitç proferret multitudini,ui* tandæ offenfionis caufa:fedipfi tantum principi, cui tuto ,fententiam effet fua declaraturus. Poft hanc praefationem, librum ingrefiûs,primû à fcripturaua* rfjs teftimonijs fua de euchariftia doiftrina confirmamt.Nempe ubi euagelicg literæ Chrifto fine hie agcnti,fiuereftirgenti fine afeendenti, aut incoelis nunc confidctijfemper tarnen unicö dûtaxat lo cû,pro ratione fui corporis tribuant.

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN ecclesia

Tum e tfctuftiflïmóhiniDoc?îoi‘um colledis paffîm fuffragijs yfuain hanC fullî t mterpretanonem;qua myfticam efle (acramenti huius rationem necctu ho doccrecQuanquam eamodcrarionehic fe femperauitzutidem tamenon diffitcretur, quin facruni hocfacramentu,uerum fit amp;nbsp;naturale corpus tons : acpotus item naturalisipfiusfimguis, quininfiipernaturale corpus^ ûnguis ipfius,tjs infint myftenjs: nempe iuxta quendam modum, ficut pnlô Doctores ferè omnes interpretantur. Atcp hæc haëlenus de libro Lanibera fa«s,nimc ad hiftoriam redéamus.

Ditfio igitur ei ad necem die, producfius z carcere fàndtus Dei martyr, nO' . Cromdiu! Mf 13. octaua, ad ædes adeocp in intimum cubiculum D. Cromelij introdud^' KM 4 Lurnier/ ubi ferebatur à quibufdâ Cr^meliusueniamab eofiiiineumfadi expeu»^' IbidemumLambertus ab eo admonitusimmineremortisfoæhoramjOpP’'' do exhilaratuSjè cubiculo deducfius in aulâ, generofos ibi fàlutat, una^ cuju bis cibuin capit,nullum interim mœroris, aut pauoris indicium præ fc ferens. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Finito ientaculo,relt;fià ad iupplicq locû perm't,fiiauiffîmg fragrantiæ fefeholo

cauftoma daturus Domino, qui in fancîis fuis bcncdictus fit fine fine, Amen. Sequens annus nuUa ferère infigni erat memorabilis, nifi quod pcregrina' tiones idololatricacpublicis legibus fublatæ fint. Cuculliones aducftes com' mutandas adalt;fii,multa£p præftigia circa diuos jjatefatfia. Inter quæ crat fan' guis Halienfis,qui multos ante annos apud uulgus hominum uenerationiha bitus eft, tanquam pro ipfiftimo Chrifti fanguine, quum tarnen per CrcmC' liumlongè diuerlares ftrifle deprehenderetur . Apud alios item alia eranrido ia,quibusoculi uolubili motucircumagitari occulto religioforurnartificio, quafi^ uiuere confpicerenturzalia que fudoris quafi ipeciem oculis prx fe fe rent intucntium^Quibus ex rebus incredibile di(ftu,quâtus‘oblationuin ptO' uentus quotannis religioiorum accreuitmonafterijs,

Eodem hoc anno Petrus quidam Germanus, amp;nbsp;cum eo alter fe conftantifi fime obtuleruht comburendos propter cœnam Dominicam, Colceftriae.nifi quod bonam hâc caufam,aho latis fcedo de incarnatione ex matte Chrifti ct' rore dicunturuitiafle,

Atno*f40 ^T^homas Cromelius,uir obfturoloconatus, fedingentj acconflit) excelfa 1 ui prçditus,deinde intimuSjidem^ chariffimus Regis confiliarius,quale Ingenium, uix unquam habitura eft Anglia : odio ac inuidia, quorundam fa^ 0ioiorum,procerum,poftquam Eftexiac comes pro fois, in remp.meritis dc' fignatus eft,apud Regem accuiatus primum, dein careen deditus, poftremo ÔC capitis ultimum,fed indigniflimum luit fiippliciumjanno i$4o. lull) iS.Qua tahuiusuirilaus amp;nbsp;pedon's magnitudo fueriqhinc omnibus conftarepoteft mortalibus,quod hie unus fingulari mentis,0C confilij acumine effecit, quod ad hunc uftp diem, nullus p er totam Europam princeps, aut Rex in republfi ca iua audet, uel etiâ poflît praeftare. Nam quum Britannia una, ferè omnium nationum maxime fit,fempercp fuerit, fuo quodS peculiari genio fuperftitio' ßjUnus hic Cromeh'us, tam plebeijs ortus natalibus, diuina, mentis ac ratio* nis,methodo,omnes religioibrum monachorum, ffaterculorum, iacrificulo; rum, omnium dcniqpgtyaAolt;r;t«Aet«){y rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum in ea infiila inh

nita erat colluuies,infidias, ac odia excepft,pertulit,elufit,perfregit atlt;p com* .preffît. Aedes deniepiftorumpertotaminîulam, à fundamentislabefedtac comminuitPoftremo ipibs quotp Epiicopos,0C Archiepifeopos, cum^ his etiam Vuintonienfem ipium, quantumlibet regts confiliarium primarium in ordinem redegitConatus iUius,acpctitioncs omnes, confilq iuimira celcri* rate anteuertit ac eneruauit: Ma:umeinhis rebus,quae ad exitium bonorum,

acciiangchcoram attinebât, quibus Cromelius hicfempertanquam dypeus V erat, aduerfus pcftïferas Vuintontenfis imolitioncs, Breui'ter, inter hos duos perpétua glifcebat æmulatio quçdâ,ôd odîj plufquS capitalfs pugna,quâta iu-xtaFlaccûagnis cum lupis fortito obtigiti Qufi tarnen utercp erîètapudRe* gem magnus, fed hic magis formidabilis:illemulto^ chafior: ingens utrintp in^ । genij uis erat praefentia. Virtutes in altero longe rnaiores. Najn quum talis eflet VuintonienfiSjUt non in aliam rem natus, quàm in bonorum perniciem Crometij cr uideretur. Hune contra ceu remedium conferuandis, iuuandiscp quàmpiu' Vuintonienßs , rimis diuina prouidentia comparauit,ac epifeoporum furoribus Oppofuit. Non aliter, quàm e terra quæ peftifera gignituencna,faluberrima rurfus re* ’^**^®* media enafei cemimus, Longa elîet, ÔC molefta enarratio, quot bonorum capita,diuino huius patrocinio, èpericulis erepta,recreataép funt : quorum multi paulô poft calùm illius, ceu patrono orbati occubucrunt : NonnuUi ctiamnum ad huneuftp diem fiiperftmt noftriuiui teftes horurri,quae did* mus,multolt;p etiam maiorum, Solet hoc modo omnipotens Dci numert, per omnesferercfpublicas,aduer(aletis,noxiafàlutiferis,plerun(p teperarc. Qiio * Hqutipforumturoribus, ceunoxi|sfideribus,fçpeadmixtifauftiorcsplahetç, uefanoseorumfurores,uelomninodiftîpent,uelcertcretardent:quôftnon prorfus cohibeantur, minus tarnenliceatipfis, quàmlibeatnocere. Quôd ft cum ucterum maiorum hiftorijs conferenda fint exempla,huic non ualde difti ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

mill's uideri poteft, infacra quidem republica lehu acerrimus iùperftitioiçido I lolatriac uindex : in prophana Camillus aut Cicero, qui fingulari prudentia ftgt; I mul cum pari coniun(ftafacundia,Catilinariæ audaciæ nefarios conatus exgt; ' tinxit,ac profligauit. Quanquam neep fic tarnen nocuit rcipublicæ Romanæ conceptus Catilinarie coniurationis teiTor,ut pontifîciç huius conipirationis cruenta,nccullo cædis finefatiatà ciaidelitas,rcm ubiqj infeftat Chriftianam, Nam ctfiillebonis quibuftp necem, amp;nbsp;rcpublicæ incendium nefaria audacia ( molitus eft,perculit tarnen is magis, quàm uulnerauit patriam. At horumfa-da,uita(p omnis,qu0 nihil aliud, quàm coniuratio fir, iuxta Eiaiæ uaticiniumi duplo etiâ, quouis Catilina grauiorcs uideri queant : Quod enim ille occulta duntaxat animi deftinatione pertenderat, hoc ifti re àpertà, faeftisep praeftanu Nee dubi3,quin ille,quamuis nattira ferox ac immanis,tamcn fi uicifter, femel ftatuilTet uinciêdi, ac cædêdi finem aliquem.Ifti quum Chriftum paffim in fan dilftmis luis occidant membris,nullum faciunt occidendi finem,nec modum ftatuunt.Qtio genere hominum, quum nihil fitnatura fere crudclius, accedit ad ingenitam immanitatem, duplo detcrior caUiditasiquarum altera non tarn i cxitiofi,quàm altera etiâ deteftandi merito uideantur. Apertus enim,quamli* I betalioquiiæuus amp;nbsp;potens hoftis, tarnen fi expugnarinon poteft, caueri pogt; • tentSæpeœ fit,ut uis, qug praeuidetur,fäcilius,aut ui pari repellatur: aut certe minus dolebituulnus, quod à uipotius aliéna, quàm fraudeproficifcitur. At ifti non armis, non ferro, non manibus extinguunt qucnquam,fedtelt;ftiore uiagraflantes,idemperficiunttarnen,tantoetiam fceleratiores quodquum ipfi fqli fint autores lanienae, fic rem in alios rcijciunt adminiftrandam, quafi longe ipfi’ab omni abeflent crudelitatis fufpicionc. Ac ne paru hic intelligas, ferpentis antiqui,ueteratorias technas. Adduntur hucinfuper ad irritandam crudelitatem quàm plaufibiles, amp;nbsp;honefti tituli: quo facilius, non modo om-nis mifericordia excludi poffit, ied ut ipfi etiam, in fumma cntdelitate, quum rem in omni hominS natura atrociftîmam perfcccrint j tamê quafire omnium fanlt;ftilfima,id^ ex officio(utloquStur) præftita laudê ferant apud multitudi* nem. Sic fub Chrifti nomine, Chriftum quotidie pcrfequuntur, amp;nbsp;occidtmt, fub pacis toga pluiquam homicidas tegunt animos. Dum Ecclefiæ falibs fibi obducunt titulos,in Ecclefiam Chrifti omni ui, fcelere grafläntur. In exter*

j nis principum bellis fæpc contingunt mdudae, receptui plenift^p cani^.Vi' f. ' lt;fïorispareltmultis mifeiicordia.Sexuiamp;atatifuadebeturpietas.Cophn'es

I wel intercefibrü preces,aut præfentes rediiwunt pecuniæ. Ifti adcOjad omnem naturæ rationis, ac humanitatis fenftim obfurduerunt, adeo fuis uoluptatibus • j dignitati,ac inerti ocio adâiôli, ut nuUius ui'tæ conditioni's, ac fexus rationeni penfi habeant.Declarauit ïd modo tempeftas regime Mariç,ôô cpifcoporum, in qua quidfumma tyrannis,cü pan' fuperftitione coniunifïa, potuit in uUo rc' gno perHcere, natura in hoc uno ópinor uelut perfedlo quodâ exêplo uoluit ’ inortalibus oftendere. Qjiod fi ucro ad hoe exemplü regenda eflènt imperia, ' præftiterat nullas coirc in rempublicâ focietates, prgftiterat genus hommum, ner extremas Iblitudines, inter feras dffpalantium antiquam agreftiam colere. I ïn quas enim feraSjin quos leopardos,lupos,amp; pantheras (anus non eratincf I dcre,qtjdin in tales epifcopos, fimodo hi's noftrisBoneris, caeterarSgentium I epifcopi fintfimilesjadant fe ex Chrifti nomine Chriftianos,nec i'nuideo illis i titulum.Sed quur tandem in moribus eorum, adeonuUa relucet natura illius, / cuius geruntappellationcm/TottituliSjamp;argumentiSjtotacpprofeflionenri bil aliud obtendunt quam pacem, amp;nbsp;unde tot querelac, tot fufpiciones, edia, proditiones, articuli, ceniurae condemnationes, äc fententiae peremptoriæ in tarn pacifico populof T oties nobis oecinunt ecclefiam Catholicam,fe ueram cfl'e lponfam,ac uni cam illam Chrifti columbä. Audio, fed mitis illa coiumba, qug Chrifti eft,omni feile uacat,roftris caret, amp;nbsp;unguibus. Et ubi tum column bina iile fimplicitasf'Vnde tantum fufi ianguinis humani, tantum lanienæ, in tam columbina fponia DominifQuis unqua columbam audiuit, miluios, aut accipitres dilaniantê. Si id purent, Chrifto gratu præftari obfequium, in tanta dilaniandi rabie,certè ah'um Chriftum oftendant, oportet, præter eum, qucni quatuor defcn'buntEuangeliftæ, quemcpliteræ Apoftoh'cæ exprimunt, Sed bærcticos eftè iftos, uitaep indignos clamitant. proférant igitur ex toto Apo^ ftolorum fymbolo, unum articulum, quem negant ifti haeretici. Sed negani lacrum corpus inlàcramento. At tjdem in cœlis fatentur elfe, uenerantur. Et quur demum Apoftoli in iymbolo eum ômiferunt articulum, fi tam ncccf-fariafithuiusreifides,quàmifti prædicantf Qiianquam nec ilico Chriftum aufert e iàcramento,qui panem in ûcramento fatetui'. Rurftis nec uUa in Chii ftum contumelia eft, fi quis in cœlo potius eum quàm iniàcramento adorant dum putet.Neque enim,qui Bruxellis Cæfàrem elle negat,quicquam opinor Cæfaris derogat maieftati.Seddeloco folumdilputat. Etquæ tandem hic tam grauis cau(à,quætampacificosfimpliciffimæ hutus columbæanimos,in tantam bilem, ÔC intemperiem exagitattut tanta ïam édita Chriftianorum ftrage, adhuc nullum parcendi initium, nec madfandi fi'nem inueniant f' Age fingamus modo animis noftris,quod tarnen citra notam cuiufquam, aut corn tumeliam , ditftum à me uideri uelim . Nullorum edo nomina,nec perfolt; nas traduco , tantum exempli gratia non petulantig propono, rem^ ip^

1 £âm cum imaginibus confero ♦ Fingamus itaque, utdixi-Jibera^ cogita* / t£o.nisfitftione ponamus, Satanam ipfum inter homines,humanamtiitam, I terrasep incolere.Fieri,inquis,natura non poteft. At fingi tarnen poteft.

Qiiçram nunc à papiftarum iftorum aliquo, fed cui paulo plus æquioris in* J eft animi, uel etiam à Romano iplo pontifice : id mihi ingenue, aperte^ re* fpondeat, quibufiiam rationibus uitamftiam comparaturumefte ilium pu* I tet.^ Pn'ncipiô, an non rationes ita fuas omnes inftitueret, pro incredibili ip* J fius ambitione, ut orbis totius dominatum ad fe raperet, ipfeep in primo '( omnium honorum gradu, caercras quafque dignitates, pro arbitrio, quibus libereç.

liberctjdifpcîifaret : ipfc nullius fubiedus imperio,ad numints cùam (ublim^l j ( tatcm fc attollens^ fi pofletr An non omnibus, omnium opibus ad fe conuer^ rendis, quacuncp ratione, uncum quafi fuum, inijcefet, quibus ad fummum \ Inxunijturpiffimas^ uoluptates abuteretur CPorro annonin fummoocioj citra omnem moleftiam, aut crucem, uitam fibi degendam proipiceret lt;nbsp;Degt; indcnec arbitror cum tarn (andtum,intanto luxuftiturum,utcafteuiueret: nec rurftis uxorijs curis implicari uelleu'deocp mediam quandam deledlu-rum uiam,quæ c uaga libidine plus obledlationis, minus haberet oneris,uerac autem fandimoniæ quam minimum, lam qui inde ab initio homicida fit ÔC mendax, eius^rei pater, earn enamnum naturam retineret, ut nulla re,laîtagt; recur magis, quam continua cæde, Sé pcrnicic hominum. Nec dubium, quin quum aperto furore graflari no permitteretur, obliquis dudfibus,6d infidiofis cuniculis, crudeli animo tandem iatisfaceret. Et quam tandem uiani, Satan ipfe fi adeiTet ( liceat ledf or,æqua pace tua,quod uerum eft profari) intiçniret ad perniciem hominû,tam artificiolam,quàm reperit nunc Romanus'(ut mo--deftiffimo uocabulo appelle) pontifexfquifiib manfuetiftimi Chrifti peribna uicaria,fub pacis,amp;Ecclefiæ ipecioiàlarua, crudeliftîmam furorisfùi fabulam permit,omnia fanguine mifcens ac confundens.ld^,quum ubicp ille, per ont très Chriftianorumplagas,qUôtidiemaiori faciatpetulantia: tamê Chriftianis principibus,fiC hcroicis confiliarijs adeô nuUi iùnt oculi, nulla indicia, ut quid inter Chriftum, Sé Antichriftum, inter lucem Sé tenebras ; uerum faliumcp in^ terfit,parfi perfpiciant,minus curant, minime opitulentur, nt uel nos inEiaiæ tempora uel in nos ilia incidifte uideantur. luftus inquit ille,périt,nec eft, qüilt; recogitet.Poftulabathæc tanta hominum immanitas,SC tempeftas, publicam omniumbonorum principumreformationem.Nunc quum in tarn neceflario officio illorum dormitetautoritas, per quos maxirire conueniebatfem Chrigt; ftianam reftitui:mihi quidem non libeqquod animus praelagit,male ominado diuinare.V otis tantum optarem,nefiat,ut per Tur cam tandem,diuina uis effi ciat, quod officium apud principes Chriftianos impetrare oportuit, Sed miß-fis ambagibus,ad Camûlum noftrum Chriftianum rcdeamus,cuiulmodi fi uel paucos haberent confiliarios aulæprincipum, longe alio profe(ftó,ftatu res hodie Chriftianorum confifterent. Erat Cromelius hie, firbobfeuro, ut dixf, loco, fed ea uirtute natus, quam hocîie in illuftiffimis etiam familif s, non fine lududefideremus.Primuminaula Cardinalicia enutritus,munus ibi geflit unum atep item alterum, in quibus ita felicilfimi ingenij iuimemoriæ ac fidei fpecimen dedit,utmoxuideretur Rcgeipfo,quam Cardinaledignior.Erat fubidem tempus, aut non multofecus, in eodemVulfeiCardinalis famulatu Thomas Morus, Sé Stephanus Vuintonienfis, in quo fuit Sé hic Cromelius, Tho-Korus. pariter ab adolefcentia educati. Qiiorum ut ætas, ita nec fortuna, multum di-fpar,etfiingeniaftudia^ longefuerant diuerfiflima'. Etfi enim tres iftimagno pariter ingem'o,ac in republica gque fete magni euaferunt uiri: atep in duobus illis literæ fortaffis maiorescerat tarnen in hoc mentis luxmulto diuinior,iudi-cium maturius, ac melius, facundia par,in hoc forfan etiam præfentior, deniep ingenij indoles in hoc magis hgroica, rebuscpnatagrandioribus.Exijs inittjs demum, ubi emicuit in eo magis ac magis ingenij promptitudo, Rogi à Car* dinale commendatus, poftœ in Aulam illius tradutftus, protinus ibi muneri-bus gerendis admotus eft.X^i ita fe geflit,fiia uirtute grandcfcens,occulto ue lut arbor æuô,ut perbreui fpacio, ad ampliflimos etiam honores, aditum fibi patefecerit. Interim uero dum ille magna cum laude, in ho c honor urn curri-culo ueriatur,inter eos,qui quaefturam nomine Regis in Aula gerebant, forte . fortuna, ibi ubi erat Cromelius, fit mentio de pecunijs, ôé gaza Regia. Tum

CromeliuSjRcXjinquftjîîmeum admiferit cónfiliü,effia*am, utunus omniuin ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftianorum prindpum, facile opulenriflimus euadat. Nee fefellit eontuij

cxitus.Ëa uox,qiio magis uda eft ad quaeftum regts tendere, hoe citius,utnc, ad awres fllius dimanauit. Ex co tempore cœpit deinde Cromelius, foo Regi tumnottor eflc,tum'charior. Conßlium autem erat de monafterijs, quorunt opes cenfiiSjin firum fifcum rex redigcret,excluû uentrium ocioforunitnii till turba. Id confili|,ut utile Regi, itapro temporis articulo, «aide ettam opquot; portunum fuit. Erat quippeper idem tempus Regis Isela nonnihil inpon* tificemRomanum uoluntas,obAnnae Boleniae nuptias. Qua in re opciæ' precium eft, ad diuinae prouidentiae fingularem aduertcre in rebus hiunanis siKivoiAiciy, Qiia foelicitatc,quamcp opportune, fuo quactp refpondebant tem' * pori: quo patfto excufla primum pontißeis tyrannide, mox confequiitx funt «nonafteriorum ruinsc. Ideofe exdtatus à Deo uidetur ifte, qui in diruendis otij atep ignauiae ladbulis,rcnauam atftionis huius amp;nbsp;præcipuam partem ab-' . fbluerit. lt;^um alioqui manentibus illis,nec fan's ex Angliatotusexcludi pontifex : rurfus, nec ilia labefadlari, nifi prius reuulfa ponrifieis autoritate, potuiflcnt.Erat porro per Anglia, fupra quam credibile eft,ingens monaftt' . riorum turba. Id quod uel bine aeftimandi datur copia, quando in unaNon folcenfiprouincia,mendicantiumfolum_fopra uiginticenfenturacdesjp«quot; i terreliquas monachorumregularium amp;nbsp;irrcgulariurn^'KVëftâlium copias» ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quumBritanniacimperium in p prouindas diftribuatur,facilis htacpraC'

; bcturfupputatiouniuenäcrcliquacper ArigliammultitudînisïQiianquânon * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• tam uaftus horS erat numerus, quin opes acfacultates longe maiores effent,

* ipfis fere Regibus amp;nbsp;Satrapis exprobantes mendicitatê. ædificia neep minus 6^ ipfà magniHca.Sed aedinda ôf ipfà placraep dirutafbloœ æquata funtOpes ô^cenfus Rexparrim in fifcumredegit,partim cum nobilitate partitus eft» Cfomd” in î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neceffariopoftulat,uc quonmdam exnoftrisquerimoniatrefpoil

«terteffdw moÀ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Sæpe enim audio à multis, rationem banc Regis Si Cromeltj, quant

ftafteriis «leßn i^deprxdundis monafticorum palatqs fcquuti funt, ceu criminofamtepre-' (jo, liendi, Poterantjinquiuntjædificia febolis ac b'terispracbere domicilia,opes acpoflèflîones conlcrri in pios egentium ufiis,colendæœ bofpitalitad dc^ fttnarijpotius conueniebat. Neque nego fpedofè quidem nacc, pieep ab iftis proponi, quorumfcntentiæ,amp;ego toto pceftore lubens polTem acccderc; nifi in bac ego re occultioremadhuclongecp altiorem diuinæ fàpientiæfem (um quàm quorundam fortaftèmentes peripidant, fùbefTc uiderem. Quod fi autem in libéra aliqua confilium hoc,aut Ariftocratica ciuitate,ubi legb bus cern's,acperpetuo quodamftatures continentur,fequutifuiflènt, nihil neque ad rem præfcntcm accommodatius, neque pofteritati fâlubrius opta-ri potuifïct. Vel fi inregno perpétua prindpum foret bonorumfucceffîo» merit© probanda erat huius fadliratio. At,quid fi fortèfut fit)uertêfc fe munch feena, fuccedat in regni habenas improbus quifpiam, ac diflîmtlircligio-neprincepsf Et quid tandem multis moremur argumentis, quando ex bis iam falt;ftis,quac Regina Maria,in repub. noftra molitur, parat, inftituit, inci-pit, urget, partim^ cfFcdt,unufquillt;p apud fc cogitet, quid tum demumÜ-la fuiffet confedura, fi in tam fuperftitiob feeptra fllius, incolumis monafte-riorum inddiflet ftatus fQuotumquodtp eorumnon fuis iterum cucullio-nibus refetftum fuiflèt amp;nbsp;reftitutùm f Nam fi religiofbrum bona bate iam penes duces, fàtrapas Si nobilitatem difti'pata atep occupata, uix tarnen aducr-fus uim Si potentiam Reginæ confîftunt, quanto minus eadem ab inférions fortunae uulgo retineri potuiflcntf'Necdubium, quin idem tot ante annos praefenferat* diuina in hoc hominc pr«4cnriagt;ôi!:ingenij uis, Vnde quorics ad mona-

6 E s TX R Ä CÔMÉE MŸâ à tt . _ monaflcria oppn'menda cmifcrat aliquem, cum hàc üôce ccü clafTicô ßcpe di nififlt fcrtùrrut a fondamentts fedes horum homirtuhi excindendas memfnc rint, Qiiod etfi crudch'us forfàn diôtum ab eo iridcrt qüibufdani poterat, ego contra fie de homineftatuoîut omnes nos mifèros alioquf nunc Anglos fore, huicep adeô uili deberi üifo exiftimcm, quôd altqua adhuc Ipes nobis fit reçu perandæ religionis,exclufis uideh'cet tôt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agminibüs:quot alioqin,

ante hune diem l'ta totam occupafient Angliam, ut uel deccm Cromeltj po* ftea uix (ùfficérent profligandisttnanèant itaep, mca opinfonc,itîonaftica bona, quo nunc in loco font. Porro quod ad pauperum pios ulus attinet, quod adfcholas, S)C cOncionatorum falaria ( nam tribus his in omni republica pro-fpiciéndum eft) non deiuntrationes aliac,ut æquè honeftæ, it3.multo criant nitiorés,modô ne defit in fùmmatfbus uiris,ac arift'quà nobûitatc,antiqua pit î3^-Qiiodfi cnimtantâ Prifcorumfuit incis fompribus, quibus nihil ineraC pietatis, profufîo : quanto ergo minui decebit uiros euangelicós eftè in uera prouehendapietate,uitæcp euangelicatftudrjs contràdiorest'Atcçhaô^enus quid in pontifieis cucrtêda iÿnagoga profecerit Cromelius,dicftum éfto; nûc quantum in Chrifti ertgenda ecclefîa laborarit,urcifflm exequemuh

Ex quo tempore proieefta ex Anglia eft Romana fedes amp;: autoritas, nun-quam deftiterunt dus làcftionis epiioopi,bmneiti mouentCs lapîdem,quo uel in integrum refrituerent caput illud quod plagärnoccifionis accepitzuelea faltcm quæproximaerantcapiti fartaaCtetfta rètinerent, Quainreetfinon omnino imti eorum conatus fuerint, multo tarnen plus perfetfturiütdeban-tur,nifi unus hic tanquam fœlix ècclêfiæ muruSjConfilqs ebruni pcfpetuô re-ftitiflètCromelius.Nunquamertimuel ôccultæcôrum con-pirationès tan-Ctoïwcîjw elt;gt; tumualucrunt, uel aftuta ingenïà patuerunt tam latè, qùfn pnrMertrîa ftmpcr rit’pewww. illtus anteuertit:prudêfiam porrô iuuabât autoritäs.Qliiri nec autoritari tempora tumfofa ut fitjdefuerijnt. Qpum igitur èiedo pontifice uairij motus per Angliam de religionèextarent, uilum eftHenricó regi, inditfto tandem do-dórum hóminum amp;nbsp;cjSïrcoporum conuentu, dé qs quac ad religionis curant pertinebant,fobriamodeftacpinter ï'pfos tranfadiörtc conftitui.NemrilÖi ambagibus narrationem remoremur, confluunt de uóluhtate régis ufri erudi nbsp;nbsp;.

tione aclitcris célébrés, trim maxime epifcopi omnes, quöru pf^dpüèirtter-erat negoefj huiufee proeufatio. Adérat und cum epifeopis Crörndiiii j qui tum Älexandrum Alcfium forte in uia occurrcntcm, iecum in concilium ad-ducitmbi demum introgreflüs epifcopos ibum pracftolantes aduentum offen dît. Aduenientt mox ilii aflurgunt ómnés, tânqüam uicario fiio generali : iUc uiciffm falutatis ordine epifcopis, fefe deinde ad meniàm coUocatin fiimmó piimocp loco,pro muneris lui ac ofiicfj gradii. Poft cum Cæteri tum iuo quiqp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï*.

ordine epifcopiamp;îdolt;ftores.Primùm ex aducrfbaffidetArchiepifcöpus Can nbsp;nbsp;nbsp;' /

niarieiffis,tnde Archiepifco pus Eboracenfis, tum Londinenfis, Lincolnien-hs,Sarisburienfis,Badenfis,Elienfis, Herfordenfis, Ciceflrenfis, Nöruuicen-hSjRoffenfis, Vufgornenfis, SCc.Ibi Cromelius régis nomine,ctii intimus cri tempore fuit confüiarius,6c Rcgq figiUi pfàcfe(ftus,uerbâ in hunc modum fc- CniMi) cit: Gratias,inquit,uobis de dih'gentia hac habet Regia maieftas,qui fic ex uö fffcopWéMlw lunta^ ipflus frequêtcs conueniftis amp;nbsp;alàcres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aût cauia fit, quur in hûc

lioluerit,neutiquâ uôs latere arbitror,nempe ad côtfô coponcndäs,qusc de ftatu Chriftianæ réligiri tantu in regno, fcdjîer exteras ferè omnes orbis nariones inlitêhodieac difteptationê deuocant.Summo eriim id ftudió habet Celfiru do illius, ut pax Sc concordiain ecclcfiat maiimc rebus conftituaf. Nec prius coquiefcereilliuspoteft follicitudo,quoàdha: de dodrina Chriftianapugnae

èi. cotrouetfiçueftraactoriusparlamenttûpfcntia difcuflçi'n concordjafÊlt;l* gant.Et fi uero uehemcnter geftit âhitilus ilfius,perturbatas fubditorncofcicii lias maxime, fimpliciû ( qui quid credât aut fequant, fàtis per fè intelh'gerene queunt)certo aliquo dodlrinæ genere coftabiliri,porrônec ignorée ipTeqwio in qs ipfîs omnibus controuerfijs uerum fit : malit tarnen publicam rebgioß*s mutationem nullam in hocregno ,mTiueftra publicicp fenatus confenfion^ fieri. Qua quidem ex re perfacilè turn eximiam eius prudêtiam,nec minus et' ga uos charitatem intelligere poteftis.Itai^p uos nunc Chrifti uerbis, acnoiuJ' nerogatps omnes habet, ut pofitis cæcac contentionis, ac pertinaciæftudi]S, fimplici ac ciuili moderatione, ea inter nos amicè difceptetis,quæ ad eedeu^e partes Slt; religionis attinenr, folam (èripturam habentes præ oculis :ad cuius unius regulam, QC certiffimam arnufiîm, omnia quiete titra rixas compon* a uobis poftulat maieftas ipfius. Neep porto patietur, hanc ipiàm fcripturaui a quoq ueftrum uiolentius diftorqueri, aut pontificqs decretis, fiuc dodloruiu autoritate,aut conciliorum etiam adobrui : tantum abeft, ut eiufmodi admib fiirusfitarticulos ac dogmata, quæ tempore duntaxat 8C confuetudinenixa, nullum prgtercainfcripturis fundamentum habént. cuiufinodi nullis fcrip^ ræ monumentis proditæ à uobis ueritates non feriptæ appellari foleant.

tis id ofiîcïj uos Chrifto primum debere,eiuscp deinde Ecclefig nccelfario.ft tarnen non deerunt uobis ab ipfo gratiæ, fi munere hoc ueftro,in conftituçu' da ecclefiæ concordia,uos ita ut par eft,defungi perfenferit. Qiiod ut a uoius fiat,hæc unica ratio eft SC methodus, fi pofthÆitis cæterorû hominum conv mentis,cundf a ad uerbi diuini præfcripta SC canones definite atep excutere, u eut in Deuteronomio prgeeptum eft,uolueritis. Ad quod regia infuperiuaie fias uos hortatur, maiorem^in modum à uobis contendit ac poftulat. F*' nita Cromelij oratione,ad unum omnes confurgunt epifeopi grattas ampuii» mis uerbis habentes Regiæ maieftati, turn pro cximio eius in ecclefiam Ch» fti ftudio, turn pro pia etiam ac Chriftiano principe digniflîma cohortationc» Nec moraad difputationes üico confurgitunubf in primis Londincnfis,acet BortfWf ttmus Romanarum legum uindex, Bonerus quem paulo ante Cromelius ob Londi«f«fc ueritates extra feripturam defenlas, nominatim coarguiflêt, feptem ecclefiæ ƒ facramenta aftruere, quanto potuit ftudio, ex ueterum fcholarum nefeio qui' bus gloftèmatis,nitebatur. Fauebant eiusfacftioni archiepifeopus EboraccU' fis, Lincolntenfis, Badenfis, Ciceftrenfis, ôôNoruuicenfis Contra uero cu^nt Archiepifçopo Cantuarienfis,facicbant Salopienfis, Elienfis, Herfordenfis, Cd»tuarvnfîs Vigornenfis:alqcp ,quidiuerfis ftudebantpartibus.Poftmultaultrocitroç mbarfd fpifca agitata,ubi iam diu multumcp de Dotftorum teftimonqs fibi, utuidebantur, poj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtfridentium,intèr fe conflilt;ftaffènt,Cantuarienfis demum cœpit in hanc fuu’

ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mamdicere:afiîfmans,nequaquamiddolt;ftorumenèhominum,deuocibus

amp;uocabulis mouererixas,modo dererûm fumma prçcipuis^ capitibus cou ucniattde uerbis uero cotendere (ôphiftarû efte, ac eorum proprium,qui dil' fenfionum ftudio, magis quàm pidaficac pacis SC ttanquiUitatis farciendæ ca' piuntur.Graues cum primis maximicpmomêti res iam ad difeutiendum pro' poni,non de ceremontjs,aut futilibus nugis,fed de uero intelledu SC difcrimi nelegisjôd euangclipde peccatorum remiffîone, de erigendis acrefocillandis confcientqSjfenmpeccatijiræ^ diuinac confternatis: delcgitimo iâcram^to rum uiutecquid ex fis iuuatur,an ex fide ibla omnis noftra profîcifdtur iuftu^ ca tioutem quæ uerc bona opera,qui fincerus Dei cultus cxiftat,an ea quæ ad deletftum ciborum,ueftium difcrimina,uota religioforum,ac facerdotum, cæ tera^ hominum décréta attinent, quæ tntra ambitum diuinæ feripturaej^od

clauduntilf,:in hæc inquam inter uerè pia bona^ opera numeranda fint,quip peqiiæ Chnftianum uerèpraeftent peiiiciantqj. Deindeutrumfalfusamp;illegt; gm'mus cultus hotninum nonDeiaibim'o introdue'his obligare dèbeat cori* fo’ennas.Poftremô utrum ccremoniæ cofirmationis, ordinis,extremæ unÆo m'SjCæteraqî id genus nmilia,quac à Cluifto inftituta non funt, nec ullâ habenC infcriprurisuim,qualt;?ertosnos réddantde peccatorum remiflîone,profà-« «ameus habendafint,cum bapn'fmo cœna Domini ex equo conferenda» De his ni'mirum tantis tamqûc necelîàrrjs rebus, ineundam cfîèeoin con-uentudeliberanonenuqug quo graillons funt momenti,quuin prgci'pua fidei aefalutis noftre capita atnngant,hocmaiori im'pfis ftudio ac cura ucrlànduni cfïc. Chrifti uerô uocem hancnemini non tiotam elïè, ubi beatos prorlunciat pacificos, quoniam ipfî fiiq Dei uocabuntur i Et Paulus ad Timothéuni feri-bensjomnes admonet epifcopos,utuerborüm pugnas déclinent, baud ad ^iuduidelicet utiles, quam ad fubuerfionem audientium. Et uero præcipue Timotheumfuumiubetdodrrina amp;nbsp;uerbo contradicentes reqincere addit^ caufam. Hæc enim faciens, inquit, ôô teipium faluum facies, amp;nbsp;eos qgi te au* diunt.Qiiodfiigitur ChriftiPaulicp uelintmonitis obtemperare,miflîslo* gomachrjs amp;nbsp;ociofis uerborum pugnis, fola feriptura duce, uerum in his ma* teri)® cxquiïendum aeftatuendum eïïe. Acfibt quidemeo maxime ordinc pro^cdienduni uidcri,utprimum denumero iacramêtorum inter ipibs con* ucniat: deinde facramêti uox quid in feriptura fignificet : quiim^ bapriimum cCcœnàm Domini iàcrainenta noui euangcltj dicamus, quid hoc uocabulo innuimus.Scirequidemfe,apud Ambroiium cæteroscp feriptores pedum difcipulorum ablutionem, cætcra^ id genus fimilia, facramentorum donari tarnen ipfi ncutiquâ ferent inter fa cram enta connumerari, His alqs^ uerbis quum peroralTet ille, Croniclius aftantem Alefiû, quoniam ^penfeqs quæ audiebat delecflari uidebatur, fententiâ fuâ depromerc iuiïit» AkxMjeiA{ÿ ^îi præfatus primo honore D. Cromclio, rcliquis^ deinde ecclefiæ próeeri ßtnScetu/^ bus, tametfi de improuifo nihilqj de ea re præcogitantem ed fe adueniflè dice ’* ' bat:rretum tarnen Chrifti ope,os 5C fapientiam qs qui de fide appellat! reipon deant prorriittentis,non dubitare ea quæ fentiat libère exponcre, Àc mihi qui dem inquit, D. Archiepifcopus præclarè id modo monuilfe uidetur, ut de ià* cramenriprius finitione internos conueniat: utrum iacramenti appellatio* \ ne, proprie donandæfint hæ tantum ceremoriiæ : quæ à Çhrifto autore, ad P^^uliarcm in Euangelio rem aliquam ( cuiufinodi apud Paulum diciturre* tninio peccatorS ) exprimendam adhibenf,an promifeuè hanc iacramenti uo feinquancuniç ceremoniâ cadere cenfeatis, quares quoquo modo fa crac fi* ffiincantur.Qiiippe iuxta pofteriorcm hanc acceptionem,nihil equidem du* Ht^o feptem uobis,aut plura adeo fi uelitis iâcramenta conccdere.Cçterum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

D. Paulus pri'orem uidetur rationem in deferibendo fàcramento iequutus, ubicircumcifionein facramentum,feufignaculum iuftitiaefidei appellat.ha* bebant autem hocunicum ludæi ûcramentum,ut omm'urri fert feriptorunx confeniùs,ad cuius uidclicet definitionem,cætera item facramenta omnia fpe ctari confentaneum eil. Porrd baptifini quoep facramentum cofimili ratione ÄdEphefios deferibit Paulus, ficinquiês:Chriftus ecclefiâiuam (id eft, quot* quotin eumbaptifati funt) fancftificauit, repurgans lauacro aquæ in uerbo ip* iius,ubi uidelicet illis fimiliter uerbunj amp;nbsp;promiftionem diuinam pariter cum ceremoniâ coniungit.Qiiin èc Chriflus fidem fimul cum ligno cone* ctit,ubiait:^^icrediderit,Ôdbaptifatus fuerit,faluus erit.Rclt;ftèitaq} Augufti nus ; Verbû,inquit,accedit ad elemeritum, ôd fit facramentum.Ët aiibûSacra^--- mentuminquit,in quo iub forma uifibilium rerum,ocdiitamîÿutenîil^'*'*^'***’* ' dperaturDeus.Etfententiarûmgiiàmogrâphus, Sacraméntüm dicituifibileA

interprctatiir efTe^ondérnnatfonem peccatorum. Poftremo D. Thomas nC' gat,penes quenquam hominem lus cflc condendi facramenta.Primum defim'tionefi conuèniamus facramenti,de numero poft facile diipiciefflus,ia' 'cramentorum eörum, quæ à Chrifto relitfta nobis funt adfignificandam p^C' catOTum remiflïonem. Atfp Auguftinus quidem duobus iacramentis aflenO' cur,Epift,n8 ad lanuarium, ubi in hæç habet uerba: Prim um, inquit,quæ ius diiputationis fummaintelligasuelim:Nempequód Dominus noftcrlc' fus Chriftus(ut ipfe in Euâgelio teftatur)facili nos leui^ iugo onerauit.QpO' circaecclcfiamnouipopuli pauciflimis iacramentis conglutinauit,obfcnia' tione quidê fecillimiSjfed fignificatiotie excellentibus, baptiimo SC cœna Do mini : aut fi qua hoc genus alia in iacris fcripturae libris præcipiantur, ijs dun' taxat exceptis, quae tanquam oneraferuitutis ueteri çopulo imponebantur ob cordis corum durieiä. Rurftiscp lib.docftr. Chrift.3:Scriptura,ait, perpauca nosûcramenta docuitrueluti iacramentum baptilmi,0if celebrem memoriani corporis amp;nbsp;funguinis Domini,amp;c.

Jbi turn Londinenfis uix dum hue uiqj fe cohibens, quum iam tempctare non poftet diutius,prorumpit in hunc tandem modum.Primum,inquit,quod aflumis,Sacramenta quæcuncp habet ecclefia à Chrifto ipfo inftituta, autma* nifeftum aliquod habere in fcripturis argumentum, aut fignificationem qu^ dam remiftionis peccatorum præ fe ferre oportere, falfum ac reijeiendum dilt; Rurfus^ file, perfacile id fe turn fcripturae euidenti autoritäre tum nee dubijs prifeorum interpretum teftimonqs probaturum demonftrabat.

Foxui epifeo nbsp;nbsp;nbsp;Sed epifeopus Herfordenfis, qui recens tum è Germania ( ubi Icgatione

pui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regis nomine apud Proteftâtes fungebatur) in Angliâ reuerftis, Londinenfis

commotus proteruia,primum ad Alexandrum conuerfus monet,nead iftuni '*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modum uelit cum eo contendere,ex dodlorum et fcholafticorum teftimonijs

amp;placitis:auandonecinqfdem pariterrebus omnesconfentiant,tumnequc /-J ' tjdem fan's ubiipfisconftentin omnibus firmi,inmultisetiadiuerfi,prorfuscp pugnantes.Quoftfi illorum placitis reiponfis omnis hæcterminandafit difeeptatio, nihil hiefirmum futurum necullam fàrciendæ cocih'atiônis uiani aditum^ patere aiebat.Prattcrea à principe ita imperatumeffe,utfcriptura fblum indice ÔC magiftra,fcratm de controucrfq's propofiris cenfura. At(^ bec roxid fpifeo- jjjç nbsp;nbsp;Alefium. Deinde ad epifeopos feuertâs, acri iànè grauicp eos orationc

poi fonao. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftigauit,uel commonuit potius, quam indignam hic filenrio exiftimauf.

Ne putetis,inquit,uiri fratres patres aut uanis uos fpebus ladfetis uelim,poirc uos ulla arte aut uaframêto fophiftico chorufeantê iam facri Euâgeli'i adeoç omnium oculis cofpicuam cognitionem icerum èmundo fûblegere. Itanunc Chriftus longe latecp cundlas orbis Chriftiani partes, incredibiliiplédoredo' tft rinac fuæ illuftraui t,ficcp ueritatis uelut folem quendam in fua accendit eede fia,utrepulia errorum caligine, nubes 6C nebeculas omnes,quæcunc^ contra obtendi queant,perbreui foperaturus uideatur. Siquidemuelipfî nuncLaid, opificumep imperita turba plus uident in iacris biblicisep literis,quàm plericp noftrum tot ipeculationibus illuminati theologi. Qiium^ mundus ubiç oculos habere incipiatttum uerô Germani in primis ca cura acfolertia facra' rum literarum uolumina ad Hæbraicam ueritatem rranftulerût, ea infuper ad-hibita perlpicuitate,ut multanunc facilius inteUigantur,eriam fine gloflê' maris, aut dodlorum quamlibet prolixis accurarisep commentarqs. Prætcrea has ipiàs controuerfias,ôd religionis capita, adeô feriptis fois explicuerunt,ut pueri nunc mulierculac fuopte ingçnio fuperiorum tempôrum errores, qui ... » nbsp;nbsp;nbsp;. bushadfenusludificatifintintelligant. Qiiæ quumitahabeantmaioremhue

curam operamcp coferamus ad ea quæ huius iuntnegotrj neceftè eft: nifinos -uniuerfis deridendos raortalibuspropinaie malimusjnoftrai^ftulriria cam Qpinionem

opituonemapud omnes conciliarc,in quibus ne tantillum quidem ud eiitdjgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*6'•’***•**

noms,uel pietatiis incffe in nobis exiftimcnt.Eo^ fiet,ut exiftimanoni ueftræ pluritnuin ac dignitati decrcfcat apud eos, qui prius pro doÆrtîmis nos uiris fumme^ reipub. idoneis coluerunt. Nam qua fpe nos nunc tantoperè ÔC fi' diicia pendetis,fore exiftimantes nullam hærefin ih orbe tanram^aut cxtitifiTe unquam, quam non tempore amp;nbsp;fpacio pôntihcis diffîparit autoritas, nihil id ad rem attinet. Jmo contra potius putandum, nihil ufquam tam fradlum eflè aininfirmum,modô uerum fit, quodnon temporis aliquâdo fpacio cm erger, uirescp contramendacium ac uidloriam feret. Parens liquidem SC altrixueri* taris dies eft,temporis^ filia ueritas. Quicquid autem ui oppugnatur ueritagt;' ns,quamlibet alioquihrmum, tarnen diuturnum elfe non po telt : necprurlus caducum aut momentaneum habendum illud,quicquid cum ueritate coiun-dlum eft.In potentia ucró,autoritate,aut eloquent ia* præfidqs nequaqüa con fiftunt omnia.Eft etcnim ea ueritatis uis ÓC énergia,utnccp üerbis défendi ue^ lit,nee potentia expugnari poifit : quin ad têpus quantumhbet affliefta, pref-facp, fpacio tarnen iele attollat, multo maiori cum uidloria: in fumma, quem^ admoduminEidraeftfortis potensœres Rex,potcntiormulier, omnium aii tem potentilfirna forriflÏmacp fandta Veritas.

Ad hanc fei e fümma ille,multo^ his plura,grauiter copiofe itï ea coliogt; cutionediftèruit, cuius tum oratione anirnatiorfacftus Alefiüs,pergitporro AlefijJefacrd-urgere tali argumento, Sacramenta,inquitjfigilla funt aut ceremoniæ, quigt; mentitdij^uta~ bus de Dei erga nos beneuolentia cerriores reddimür.Hæc autem certiru- fio. doquumfine uerbo Deiconftarenon poflit,facramehta igitur quaeuérbo Dei uacant,nullacp nituntur feripturæ autoritate,pro facramêtis minime ftinc habcnda.Primapropofitio ex autore Paulo firma cönftar,ad Rom.4, ubi cir^ cumcifionem fignaculum uocat iufticiæ fidei.Ex quo uidere eft fidem hue ne cclîàriopariterad uoluntatemDeierga nosteftificandam pertinere.Porró autemfidei fundamentum elle uerbum,idnemonefcit, autorenimirumD. Paulo Rom.io,Fides exauditu,auditus autem per uerbum Dei.Mentis enint noftraeomnisinftitutio,certacpde üolfitateDei cognitio ex uerbo iliiiis progt; ficifciturinon aliter,quam externç làcramentorum ceremonip,propriè docen dis externis fenfibus lubfcruiunt. Qiiin ex eodem loco Pauli labafcirSC eo* rum error,qui fâlfo id tribuunt facramentis, quod iuftos nos coram Deo red^ dantjCX cpere (ut loquuntur) operato, etiam fine fide eorum à quibus percP piantur.luxtaquemmodum SCalibi idemferibens Apoftolus ad Ephefios, Chriftus, inquit, purificauit ecclefiâm lüam per lauacrum aquaf in uerbo,SCe, Nam quôd uerbum unà adiungit cum ccremonia,uitam fubminiftrans :mant fefte in eo docet, uerbu Dei potifïïmû in lâcramêtis fpetftari tanquam corpus amp;fubftantiam qua præcipuè conftant,oportere. quod autê externe in facra* mentis adminiftratur nihil per fe elle extra irtcitamcrttufn uiuæ illius inflam-' mationis, quam per fidem inuerbo Dei ac promilfiOne percipiamus. Quid quod ininftituêda cOznaidem quoqs ucrba Chrifti addit Apoftolus : Paneniy inquiens,accepit,cumcp gratias egiuèt,fregit,SC dixit : Accipite, SCmanduca te,hoc eft corpus meum.item,Hoc fa cite in nleam commeniorationcm, Ad* monet deinde hoc eodem loco : præter Chriftum unum, nullis præterea, ne ipfis quidem apoftolis,aut ecclefiae ius elle iâcramenta inftituendi,aut immu* tâdi quicquâ in ij s quæ ab ipfo inftituta lunt,ubi ait; Accepi à Domino,quod 6C tradidi uobis,SCc.Nam alioqui,quorfum opuserat hacapud populum contcftatione,quâ di'dîiis fris fidem apud eos aftrueret, fi libera ci facultas uelnoua cônftituendi iacramenta 3 uel uetera innouandi mutandi^ fuillèt in quancuni^hberet formam; quemadmodumnonnulli impudenter de intro*

1lt;?4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVM I 14 ECCLESIA

du/îaabÂpoftolisbaptifiîîi'formülacalumniâtur.RenilifadhgcnirfusLon Londinenpf eS dinenfisrEfto, I'nquit, poffc (aaamenta ex uerbo Dd colligi : tamen fiitapU' ^«(Ale/jKw rc tes,nullumdTe Deïuerbum^ah'ud,præterquàm^odquiüisinfuahngiwj2'’ autholitor, longé aberras opùüone, Kmüjsép ad fidem

Chriftianifinihilattincrefentias, præterea quscinfacris duntaxatBiblqs^' feruntur,çquè fallen's cum Lutherahis.Eft cnim apud Ioan, pcrmulta alia a kquot; ftiftufia elle quænon funt fcnpta,amp;c. Et dimis Paulus 2. ThclTz, obferuari W' bettraditionesluas,non folum inliteris expreffàs, fed ferm one etiamextra fcripturam commendatas.Deindc Adf. 16, audimus eosnon folumqua’n fenpturis continebantur, fed décréta etiammaiorum feruanda propouriner Poftiemo àdodlon'bus, à concilns identidem multa uelut permanustradita accepimus,quæ licet Bibliorum la cris uoluminibus non fint mandata, tarnen quia à uetuftis referuntur dodîoribus,p eræquè redpienda à nobis funt, c^uaii ah Apoftolis ipfis pro fed! a : nee minori porro religione obferuanda, quam n maxime ûcrisinliteris comprehenderentur, Breuiter,nequequicquamab' lurdijfiuerbumDdnonfcriptum appelletur. Hæcaliacpdillêrcnte Lendp nenle,Cromelius atep Cantuarienfis tacite 5d in finu inter le lubn'dercniutuo, crafium opinor hominis Sdpingue notates ingenium, qui tam craflepugnax efie in re tarn If iuola uidebatur. Alefius iterum coeptam urgebat difputatiO' nerh perfequi : fed tempore exclulus, quia duodecima inftabat hora, à CrO' melio iubetur his in praelentia contentus conquiefeere. Qrii demum tali pC' ricope earn claudens collocutionemzQuoniam, inquit,ô rcuerendc, Chrifria nam fidem Sd religionem qs duntaxat inniti negas, quæ in fcripturisfuntnO' bis à Domino relidian'd fi apertis rationibus falium edocuero, id opinormiquot; bi fatcberis,lacramcnta baud plura cHe his, quæ feripturæ euidens confinnat autoritär Qiiod quum ille non rcpudiaret,finern conuentus habuit, Poftrn die confidentibus iterum epifeopis, Alefius quum milTo à CantuarienfiÄP chidiacono, iuberetur adlione abftinere, fententiam fcripto comprehendit, quam Cromelius acceptam poftea epifeopis commonfirauit.Hisitatpcob loquqs had!enus profedlum eft, opera Cromelq, utlicet in integrum reponi religio non poftet, aiiqua tamen emendationis formula per Angliam ijs tenv poribus recuperata fit.Demum triennio poft quam hæc adf a funqCromeliuî malitiolb quodam dole quorundam circumuentus, quod per occSionem Cftopwortw âlïcubi mentionefadladgTre^'s Henriet cum AÙina'CInjènfr5iuordo,dp rowflMwx. xiftetjOp'tare le luum in edpugionem,qui nuptias illas dïfloïueretaut obtuf'' baret :obiedfum eft eiper Thomam DucemNorthfolcenfem, nbsp;alios,hoc

r I ) quafi contra Regem didlum foilR, qiii tiun Caterinam Hauartam ambiens, ciusrepudij primus maximusep autor fuerit. Vnde confpirantibus in cum aulæ primoribus nonnuUis, quibus uel propter inuidiam, uel ob religionem minime erat turn ille gratiofus : in arcem quam turrim uocant Londmenfeffl, mandatur.Quain refiniftro quodamuiri illiusfato accidit,quôdquumlc' gem ipfemet paulo prius tuliftet : ut qui in arcem femel dederetur, nulla poft quæftione habita,ad necem abriperetur,eadcm lege poenas ipfe luerit.F ertur autem, quod Sd mihi fit credibile,legem hanc tarn uiolenfam,non tarn facnitia aiiqua, qua'm occulto quodam confilio tuh'ftc irretiendi Vuintonienfis caufa. Qyt etfi uiolentiftimus erat fine dubio Chrifti atque religionis aduerfarius, nolebat tamenfortafteDeus religionemluam iru'qua crudclitate,autfccus quam par eft,à luis propagari. Verum illud modo certum eft,mortis illius Re ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gem poftea feram cœpifte,ncc dilïïmulaftè etiara,pœnitudinem, qui lùbindc

Gnilhelmus L^tonus, Pütitituius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;'

INferim dum niihia feftinatiotic hanc praedpitó hiftoriam, in tanta rcru ua* rietate,tótcp laft^orum Martyrum multiplie» ac «ifimto pene acenio, difficile fuit uel in percenfendis omnibus èam praeftare diügentiâj uel in ànnorura ■ referenda fen'e, cam ténere memoriam, ut nüfquam a linèa abèrrarct manus. Qlio falt;5Kt cft, ut inter cæteros tam multos lätens Guïlhelmus Léytonus nosi foe effugerettquê tàmehjlicet tempus eius paulo pra:terierifn,pforius ab hac fcungerC luftoria non potui.

Erat autém is monachus Ayenfis in comitatu SufFolcienfi,Cxuftus Noruj ci:pi opter idólum ih lupph'cationibus Ayenfibus circumferri iblitum : amp;nbsp;pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pter utranc^ facrameti ipeciê:Anno falutis lyjy. Huic coniSgere libuit quci» dam nomine Puttedu i tametfi de certo cius hominis anno nihil compertum habeam. Qiu quum ingrefïus ih templum iacrificum aliquahdo tali pcrftn'n-xifietioco; quód poftquam ipfe folus flbi ebibifïèt quod uini inerat: inani deinde calice bertediceret ieiunae ÔC famelicæ plebi j proptcrea capitis condem- nbsp;nbsp;nbsp;.

natusjuitam ih igne p erdidin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; X' Ane

QVemadmodum inexternis bellis fummaferèuidlöriaeueïamittend^i Àiwoif^ uel potiundp,ex impcratoris præcipuè ducumep falüa aut perdita forth na pendére folenita amiflö Cromelio eximió ecclefiæBrÿtannica: fignifero, nontammirü quam dolehdum eft, quahtuEuangelio üulhus inflidlum,quah tacp bonorum ftrages feqüüta fucritC^Uanquâ non tam Brytanniat unius nomine, quamuniuerfæreip.Chriftianæ caüfà, dol endû mihi liidetur poftquam eo nüc res redijt ChriftiariorEi, ut qui Chrifti unius nomê gérant, quiep eandê omnes fidem profitentur, ita in duas partes tanquam in mifero ciuili duello inter fe difFeâi fint; ut quû utraep per fe fit potentiffîma, neutra iam falua eflè, fine alterius pemicie poflît Atep ih hac ta deplorâdâ calamitate, illud non minus ^oep mirandô accidit., quôd hi omhiû rcrè foli, quos præcipuè pacis efte miniftros cÔueniebat, primas partes diftordi^ huius ciêdç fouendæcp fuftinc antS ed ne longius extra fep ta euagemUr,ad re redeat hiftoria. Extinefto itaep Cromelio, Vuintonienfis iam liberu quafi campû exercendæ crudelitatis na-(ftus,miriîquas turbas excitât. Ac ne præfentc inmanibus occafionê dilatâdo

, amitteretjprotinus in Robertû Barhi5,Thomâ Garardu, Guilhelmû Hicrony mû primos edit impetus; quos eodê ipfö trtenfc, imo intra biduû à Çtomelia-nanecc,ad (uppliciû adigit. Atep dcBârnô pfimûTheologic^æfeffionis Do dlore diduri,rê ut aldus aliquâto repetamus. Prima quadfagefimg dominica concionêhabuit Stephanus Gardinerusin celeberrimaPauli crucc, in qua de iuftificationis noftræ articulo haud fatis intégré eft docereuifiis. itaep D* Bar nus tertia poft dominica, habita eodem loco cocione, Vuintonienfis dodlri-nâpublicitus refutauit;idcp no fine figuratis loedohjs quibufdâ,ôE iànnis(eraÉ ein Barnus ut reiigione uehemês, ita natura facetus ) inter has una erat,quod diceret.’Si rioftiû utercp Rome pariter effèmus,fore quidê,üt meauita dix ma gno,illius minimo precio poftet redimi. Tacite iubinnuês Vuintonienfem uerbis modo regiû efte, re uerd et faeftis potificiS. Epifcop.id’ubi cognouiflet maiorêinmodûirapercitus apud regê Bârnû ineufat, Aduocatus ille cogitur pro fe dicere, fimulcp epifeopo permifîûm eft à rege, ut domi quotp ftiæ quæ* ftiones in eû pro arbihio exerccret fuo.Ibi demû Vuintonienfis fronte ôd cri-ftas erigere,ac diditare fe,quoniâ præccptor ei à rege datus eflet, difcipulum fuû,aliain fchola,alia qugdâprçcepta codocefatfturu. Pro fcholailla turrim in dubic intelligês ; in quainfanus ille Orbilius fie eû minis, feuitia,amp; terroribus exercuit:ut non multo poft in media cocione apud Maria (quam Londinêfes

hofpitalê uocât) coacïlus fit Bamus ab eo fiipplicabudus uenia poftulate : qti irreuerêriusiufto ipfiim fupiori colt;ioné fiia exagitafTct, fimultp rogat, fceretjCociliati animi fignjficationê aliquâ'digito cxporredlo daret,quod

• cpifcopus egrè cui^lanter facerct,populo pfacilè mouebatfiilpidonéoftn fæuîx ex animo codonatf. At^ haec circa Aprile ha etc nus geftafùnt.Quo te pore uiuente adhuc Cromelio,minus potuit in uiros bonos VuintonicnfiS'

Verum paucos poft dies fublato euiuis Cromelio,iamcp aperça illipènnifla grafiàndi uia,cotinuo poft illius fiecê,Barnû himc cS Garardo,amp;Hieronymo theologiae candidato ad exitiS pcrtraxinquüille I ulij ig trucatus fit; ifti ?o fis eiufdê die cocrematt Qua in re fi unquâ alias iummû barbarie^ crudeto' ' tis'cxemplû eo die in Angh'a apparuitzquu ta celebri dolt;ftrina,pari^ innocen tiauiriadeo nullo iurCjUuUo cxplicato crimine, nullo deniip iudicio,autaôio ne coftituta,non iblu non condênati,fed ne aceufati quidê,nec quæftione alla fe(fta,prçtcr orrtne meritû ad capitis urgcnt fupplicia. Tantû in citatoria fehe^ duiaid côtincbat,quod deteftâdi,abominandicp eftènthgretici,multoscppro pagaftent errores ÔC hærefcs:quae ta eftentinnumeræ,ut in tâ breui percenicii catalogo non poftcnt.Cçterû ex tam infinito numerOjUecunaquideproferc^ bat,neœ in uUo etiâ iudicio intentabat. Produdî^i itaep ad fupplicij locS,fctfcp \ tari à tribunis cœpcrût 8gt;C ftippretoribus,qua tandê caufa, ÔC fcelere dederétur fncêdio ^at illi prorfus fc ignorare teftabâtur. Supra diximus queniadmodum Barnus in côcione perftrinxiflêndeinde poftquâ illi iterû data eftèr prouinoa apud Maria,ut dixi,hofpitalê prçdicâdi, opera Vuintonienfis reduclus in «p ceremunoxen cum duobus his ad necem educitur, non Iblum nuUatnanifelP cauiàjfed nulla infuper quæftione fada exuftus in foro eqno, An, 15’44« nbsp;nbsp;3°’

EOdem^ ipfo tempore ôdloco,tres alij ob diueri(amreligioneuiri,rei!eßc maieftatis,quod regis primatum no admitterent,legibus pœnas dabant: primùm femifuipenfi, deinde uiui exedi ôi. cuifeerati, poftea in quatuor dib (êdipartcs;Pouellus,Fctherftonus,Âbelus.

^LtliotPrüciJjiii/eu ^rticuli contra, D,Ioan,Borthuichunt Equitem D.BorthuichusadleEiorem.

r A quot;Mici cuiuldâ opera aliquot ad me articuli,propf quos Scoticus Cardin» jf^lis ac fimilis faring homines me uelut hgreticû codênarût inmanus meas peruenerunt.Ne aSt huic condênationi iüus deeftèt focus,magnam teftiû far-raginê coUegerûtrqüû tamê prçter teftiû fola nomina nihil proférât certe om«' nino probatioilis. Qiiamobrê in refellêdis articulis quos ipfi probarenequç'’ tint, paululS hic nauare laboris uifom eft: partim ut omnibus uere Chriftianis mal^ folpiciom's occafionê adimâ quafi ipforS fulmine proftratus, ChriftS ab' ftegare uellem. Partim ut ipfi proditis erroribus, uel pudore refîpifcat,ucl nlh nus pofthac talium teftium forOreabutantur,adfundêdum ftnguinem. Con-firmabo igitur apertiflimis feripturarum teftimonrjs,qug olim aflèrui: Deinde inanes eorum argutias quibus Dei ueritatem euerterenituntur repulfurus, Condemna.iionis/ententiacontra'D.Borthuichum lata, per Cardinalon,

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bpircopos^Abbates in Scotia, ,Anno I5'4o,

DominusloannesBorthuyk, CapitancusBorthuykuulgariternuncupa' ituSjdelatus, foipedus,infamatus,ôd conuidus per teftes omni exceptio' nemaiores, Anno Domini 15'40, die ueró zi Matj, in cœnobio iândi Andrex, prefentibus reuerédiflîmis, amp;nbsp;rcuerêdis amp;nbsp;uenerabilibus in Ghrifto patribusi Gauino Archiepifeopo Glafquen,regm' Scotiç Cancellario:Guilhelmo Abir donêfisftdenrico Candicatiæ:loâncBrechinêfis;Guilhelmo Dunblanêfis ece clefiarû epifeopis,Andrea de Meiros,Georgio deDunermlinamp;IoânedePafi letodoanne de Londors,Roberto deKillos,ÔC Guilhelmo deRulros abbatû bus-JMalcolmo de Qiutterne,6C banne de Pettinueyme prioribus; Magiftro Alexan*

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E s T A R VH co MM E N T A R I T,'

Kalfoiirmcan'o deKitman,reôrorcfanc^i Andreæünijcrfitacis: jî'wgiftn's^ noftris loanne Maiore ÔC Pecro Capellano, facræ thçologîæ pro-piiöribusict EJocfloribus Martino Balfour in ücris liten's et Decretis Bacca-j^aieOjOffiiciali S.AndrcçJôâne Vinren fupp^riorc. îoanne Anand 5C Thoma ^nyngham canonicis S. Andree. loâneToniibîj cûfocio priorefratröprgdi-catorû eiufdê ciwratis.îoânc Tulidaff Gardiano rràtrû minorû:amp; loâne Pater ■Oil epuentus cnifdê.Nec non prglcntibus nobilibuSjÔC potéribus,magnifias ^omi'nis, Uidelicet Georgto de Pluntle: lacobo Darranêfi. Guilhclmo Mar-calîGuflheImo de Montres Comitibuà. Malcalmo Domino de Flemmyng, ^amerario Scotiæ.Ioan.Domi'no de Linfay.Ioan.Domino Efskyn:Georgio ■Uommo de Setondacobo Hamclton de Finuart.Gualtero Domino S. loan-^ï’smilitib.Mâgiftio lacobo de CoUinton,Regis regiftri dcrïco,cum ahjs Do Slt;. Baronibus,amp; honeftis perlbnis ad teïtimoniu uocatis,paritercp toga ös:hos feqiiêtes tenuiffe errôres,publicè dogmatizaflejpublica(ÏCjamp; tenuine: timo amp;nbsp;mecïalitcr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primm amculus.

oanefbifimu Dominum noftrum Papam ceu Chn'ftimcan'um in terris non abere,ncc poffe exercere maiorem autontatêm Chriftianos,quàm quicun«^ quot;ùjsepifcopusuclfacerdos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bortknicm,

buum Domi'nûjfaiKfbflîmi ti'tuio ornât,'baud fecus atep prgdoçng facerc Ib ‘oCjdûfuorûlatrociniorû antefignanos probos ubicp uiïos predicant cû coftec oaperencmi'nêquï luxui magis induigeat,qui turpes delicias auidius /e-det,qui den,omnibus uitîjs,ut^ditione,homicidijs,rapinaalqscpid genus Icejenbusfcatcat. Porrôquôddicfîtillûinterrisuican'ûChrifti,facîlèreuin

^bipalam fadû fuerit ipium no habcrencc pofle exercere maiorê autori-quàm quicunœalius epifeopus ucliàcerdos.Aduicariatiï emm refei-Qt illâ quâ tantoperc iac4at autoritäre: ea igitur fublata corruit uica-pnmis ab huius præeminêtie afiertiorib. peto, y^.^^?^^^°^5teire conftitutâf'Scio quod mihireipofuri funt, Petrâpoteftate ”^’^™i-^^P^^Poftolos,adeocp fiiper uniuerfàlê ecclefiâ quç poteftas per fiic ceilionê translata eft ad Ro.epifcopos. At quàm impudêter mentiûtur, facile ^rci{net,cui uel una duntaxat eft iudicrj fcintilla, ubi quæ ad cofirmandâ no-tiamftnrentiamadducemus feripturarum teftimoniaaudierit. Aeftorumly, Petrus,fi quid eft faciendumjCt quid opus faeftu fit admonet: fimulaudir,nec locum tantum concedit dicêdæfentêti3e,fed ôd arbitriûillis permittit,et ubi ftatuerunt fequif et obtêperat.Eft ne illud haberc lupra ceteros autoritatêt'deinde cùm in priore epiftola feribit ad paftores, feu pt?sbytcros,non mandat ex imperio quafi ftiperior.fed collegas ftios facit, SiC eoinitcr hortat ut inter çquales fieri folet, hçc enim font illiusuerba.Presbyte tos qui inf uos font ohfecro,qui fom ÔC ego prçsbyf,ac teftis affliiftionû Chri-P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qtiç reuelabit pafeite qui in uobis eft gtegê Chriftf.

^urigitur Petri itauendicât,quâ nunquâ in fe agnouit autoritatêc'Sane no du oito, quin Petrus fi hic effet eadê feueritatc corû effet correpturus amêtiâ,qua olim Moyfcs Iehofoa,qui immoderato zelo pro ipfo flagraoat.No dubito pie toicp in hac cmêtita Petri autoritäre, magis inania prçfidia ad folciendâ papa-ru tyrannidê quçrere, quàm ut ipfom cçteris prçficiant. Porrô cû Acft. 8 iube-tur a collegis cû loanne ire in Samaria no detreeftaLÂc quod eû mittût apofto» 11,eo declarant feminimè eû habere pro foperiore.Quôd obiequit,6Cnegotiu iibiman^tûfufctpjf, oo fatet fibi cum illis effe focietatem no aduerfos eos im pen'um. Qyod fi nihil iftorum extaret, una tarnen epiftola ad Galatas omnem dubitationê e^rimere nobis poteft, ubi duobus ferè capitibus, nihil aliud con-tendit Paulus, quàm fe honore ^oftulatus Petro eue parem. Primo namcp commémorât fç ad Petruni uenifte Hierolblymam, non ut fobiecftionem pro Steretur, fed tantum teftatam omnibus faceret dorftrinæ confenfionem:

PctnimcR nihil tale poftulafle,fed dedifle fibi dexteram focietatis, ut commu^ niter inuinea Domini laborarent,deinde fibi non minorem gratiam collatani eflè inter gentes,qüam Petro inter ïudæos, deniœ^cum minus Hdeliter agcret Petrus,fuiflè àfc correptS ÔCreprehénfiôhi parùine, bec omnia palam faciunt fuiiïê æquaiitatcm inter Paulum 6C Petnim,8c nihilo fai(Te plus poteftatis Pc* tro in reliquos, quàm ipfi in Paulum erat » Àlç id ex profefio agit Paulus,ne* quis fibiin apôftoUtû,nel Petrum,uel loannê anteferat, qui coilegæ erât non inuicem domini ► Itaqj hi fcripturæ lo ci éffîciunt, ut Petrum cacteris apoftohs lupen'orem non a^ofcam, necp Papam alq s epiicopis. Sed unicum Êcclefiæ capùt confiteor eueChriftum,fundamentum,aciummum fàcerdotem qui unica oblatione, pcrfctfios effeCitin perpetuum eos qui fandificâtur, dico^ tonfidenter cum Gregorio, quôd quiiquis fe uniuerlalem fàcerdotem uocat uel uocari defiderat in elatione fua Antichriftum pra:currit,quia fupcrbicndo (e cçteris præponit» lam quôd exueterilègefummumfàcerdotium,fummuni item iudiciüm,quod Hierofolymis inftituit Deus, allegant reipondeo : Sum* tnumillumpontificemfuiffe Chriftum in, quem ius facerdotijnunctransla* turn eft. Nee quifquam tam impudens fit : qui in uices huius honoris illifuc* cedat » Quum non in dodlrina modo, fed in propitiatiOne Dei, quam morte lua peregit Chriftus:6C ilia interceflionc,qua nSc intercedit apud patrem, hoc confiftatfacerdotium. Quodporro cxnouo proférât teftamento. Mat.»ô:Tu cs Petrus, 6C (up er ha'nc petram,amp;c.Hoc fi particulariter ditftumPetro exiftP mant, facile eis Cyprianus, amp;nbsp;Auguftinus refjjo.ndebunt, non ideo id fe* cifle Chriftum,ut unum hominem alijs pracferret : fed ut fic ecclefiæ unitatem commendaret: ita enim loquitur Cyprianus,In perfbna unius hominis Domi nus dedit omnibus claues, ut omnium unitatem denotaret : Ho c utic^p ftierut reliqui,quod erat Petrus pari cofortio præditi,amp; honoris et poteftatis;fed ex* ordidm ab uni täte fieri conueniebat, ut ecclefi a Chrifti una monftretur. Au* guftini üerô hæc fùnt uerba ; Si in Petro non eflet ecclefiæ myfterium, non ei diceret Dominus, Tibi dabo claues regni coelorS. Si enim hocPctro didium eft,non habet ecclefiatSi autem ecclefia habet, Petrus quando claues accepif, ccclefiatft totam defignauit. Iterum cum interrogati eflent omnes : folus Pc' triis tefpondet : Tu es Chriftus, Ei dicitur, tibi dabo claues. Quafi Ugandiac Ibluehdi folus acceperit poteftatem : Cum amp;illud unus pro omnibus dixe^t, amp;hoc cum omnibus tanquam perfonam gerês,ipfius unitatis acceperit-jdco unus pro omnibus,quia unitus eft in omnôus. Alteram argumentatione con ficiunt ex co quod dicit:Chriftus Petro, Tu es Petrus, amp;fuper hanc petra çdl ficabo ecclefiam meam,quod nufquam alteri dieftum legitur.Qirg nullo nego tio diftbluetur, fi quamobre id nominis Petro (qui alioqui Simon diccbatm; Chriftus indiderit nouerimus,Ioannis primo ita alloquitur ilium Chriftus^ n uocaberis Cephas quodinterprètationc eftPetrus.Refpiciens nimirSamp;^con ftantem illam Chrifti confefftonem quam fadfurus erat. Quemadmodumno men Abraham (qui prius Abram dicebatur ) commutauit Deus,quod pat^ multarum gentium futurus eflet.Vt igirur Abraham nomen fuum fortitus e amultitudine exfuofeminecgreflùra,itaPerrusà conftantiilla Chrifticon^' feflione, quç reuera petra eft, fuper quam atdificatur ecclefia,non P etrus ip'C baud fecus at® Abraham, non erat ipfà multitudo, ex qua nomen accepcrat* Ad hçc inualiao, nimis fulcro innitetur ecclefia, fi Petrum fundamentum ha* beret, qui unius ancillulg uocc proftratus,tam coftanter Chriftum abnega^ • Nunc igitur neminem effe puto, qui non intelh'gat quomodo hue atque ilW detorquent fcripturas architedi Romancnfes,ac inftar Lesbiçregul^fO In libidine accomodant quocuntp uifum eft. Porro quod ex capiteuicefimolo' annis adducunt,Pafce ones meas,ninu's puerile eft,necp enim pafeere oues e

toti ecckfîæ præfidere.Ad hæc ut mandatum Petrus à Domino acccperat,ita alios omncs presbyteros hortatur,ut pafcant ecdefiam,priore epiftola Cap. y» Hine colligere licet, aut ilia Chrifti uoce nihil pre altjs datu efle Petro:aut Pc-» inimius quod acceperat, cum alijs ex æquo communicafle,necp illudieruaffe fibi ()oft mortem ad Romanos epifeopos transferendum. Quas autem rationes e facris non p etitas aftcrunqpra'tcreo,ne uidcar turn umbra certare.

Indulgentias conceflas àfùpremo Domino noftro Papa, nullius eiTerobd-tis effîcaciç uel momenti:fed dimtaxat ad populi abufioncm fsicae,Si animarum eorundem deceptionem,

Quod indulgêtiç nullius fint eflîcaciç, palam fiet,fi primO docuero quid in dulgemias efle dicant: Aiunt illas effe ecclefiæ theiâurQ,hoc eft Chrifti öd ian-dorum apoftolorü Martyrumcp mérita : quos plus morte iuaDeo preftitiftè, ac meritos elFem impudêter affirmant, quam fibi opus eflet ,tantam^ iilis me ritorum largitate fuperfuiffe, quæ non fibi modo fuppetat, fed in alios etiâ re-dundetNeigitur fuperuacaneum fit tantum bonum, commifeeri eotum fan-guinem dicunt fanguini ChriftirfiC ex utroCB thelaurum ecclefiç confici ad re^ miffonem amp;nbsp;fatisfatftionem peccatorum. Vr funt artis culinariæ periti, qui ex uarqs oleribus pultem excoquere norunt: Porrohuius theiauri cirftodiam Romano epifcopo traditam hngunt, penes quem fit tantorum bonorum di-fpenfatiomt SC ipfc per fe largin' poffit, amp;nbsp;elargiehdi iurifdidlionem alijs delegare. Ätqj hinc plenarip indulgentig à Papa quidem certoiü annorum,a Car-dinalibus centum dierum,ab epifcopis quadraginta. En quod habent de ftiis indulgenttjs iudicium. At óbfecro,quis illos docuitfandlos pro alijs meruiiîè, nifi Sathan,qui Chrifti meritu prorfus extindhim uellet,quod uniefi cognouiC lalutisefTcrernediut'Nam fifcripturaclamat neminem fibi adfalutêiuffïcere, quomodo fandfi pro alijs merueruntfManifeftü eft quod dicit Chn'ftus Lucç decimofeptimo : Cü feceritis omnia qup pr^cepta ftint uobis,dicite ferui inutiles fumus. Ad hæc quod meritum efle poftet in hominum iufticijs,qu j Èfaiç fexagefirhoquarto,uefti centonum abiceftorum comparanturf Sunt aUtem 6Ó in fcripturis p ené infiniti lo ci, quibus humanæ uires fic extertUantur, naturae corruptio ac peruerfitas ita manifeftatur:utin optimis quibufeuntp operi-buSjfua non défit imperfedfio. Verum omnem conttouerfiam nobis ekimerC debet,parabola de decern uirginibus Matthaeiuicefimoquinto. Illic enim de-fcribit duo hominum genera Chriftus : Alterum fandlorum, qui cordis iufti-ciam, ceu oleum fideikruant: alterum ucro eoru qui nihil cogitantes dcoleo, audiunt à prudentibus,nequaquam,ne non ftifficiat uobis fid nobis.u'te potius ad cos qui uendunqSd emite uobis.Quo loco oftcnditur,quam fiuftra hoc fe-cundumhominum genus ad eledtoiaim patrocinia confugiat, quorum putac femcritisferuari.

Nunc perpedamus quibus feripturæ locis hoc fuafum indulgcntiaru com-nrentum conflruant : Proferunt illud Pauli ad Colofienfes : fuppleo quae dee 1 ant afflucfiionS Chrifti in carne mea, pro corpore ipfius quod eft ecclefia. Ac I aulus minime refert defeeftum ilium,fiipplementumue, ad redemptionis: fatisfadtionis et expiationis opus.Sed ad eas afflieftiones, quibus Chrifti^ em bra,nempe fideles omnes exerceri opörteqquandiuinhac carne agunt. Dicit ergo hoc reftare paffionum Chrifti, quod in fe ipfo femel paftus, quotidie in membris fuis patiturEo nos honore dignatur Chriftus,ut noftras afflidfiones fiias reputet acdicat. Quod autem addit Paulus pro ecclefia non intclligit, proredempriOhe,prorecortciliatione, proiatisfaeftione Ecclefiæautexpia-tione : fed pro ædificatione amp;nbsp;profedfu, qftemadmodum 2, ad Timotheum a

dicit, fe fuftincre omnia propter eledos, ut ialutem confequantur, Porro ni quis ita putaret,falutein illam pendcre,ab his quæ fuftinebat Paulus:addit ,il' lam elle in Chrifto lefu.Ad rationem uero quod attinet eorS, finefrudubæ guinem martyrum no cfFundi: ac proinde in commune ecclefiæ bonum con-ferr» oportere refpondeo,copioiùm effe frudïum: Dcum glouHcare permoP tem j ueritati eius fuo ianguine fubfcribere teftiticari præfentis uitæ contenir ptu mell o rem fe uitam quærere fidem ecclefiae fua conftantia confirmare,ac hoftem bangere,

Papam cflê fimoniacum publicum, quotidie uendentem ipirituab'um do' na: ÔC presbyteros omnes per matrimonium comungi SC copulari licere, Borth ni(nsgt;

Habet hic articulus fuas partes. Porro quæ ad prxcedentem arciculum d? ximus iatis aperte indicant,Papam non modo fimoniacum, fed egrcgiuni un poftorem:quippequieasuenditmerces,quas nunquam conferrcpoteftcu^ enim nullac fint quales fingit indulgentiæ,nônne imp öfterem agit cum de ijs nundinatur Proindene fruftraoperaminhac aftruendapartecoUocareu? dear : ad fecundam defeendo, dicoep fadtum elle non modo contra uerbum Dcijfed contra omnem æquitatem, ut interdicatur facerdotibus coniugium-Qiiandoquidem uetarc quod Dominus liberum reliquir, nullarationcliottó ni liceat. Qiiod autem omnibus licitum, ne dicam liberum fit matrimonium oftendit Paulus Heb. 3, Honorabile eft inter omnes coniugium ÔC cubileim' poUutum. de t Corinth.7, Propter ftupra uitanda fuamquiicR uxorem habeaf. Scio quid pertinaces fint mihi reiponfuri : nempe hoc de alqs dici,nonde fa* ccrdodbus. Sed quid mihi diefturi ftrnt ad ea quæ i.Timoth.j fcribit:Oportet epifcopum irrcprehenfibilem eftèjUnius uxoris maritü.Et paulo poft niftnt unius uxoris m ariti, qui liberisretfte præfinr, amp;nbsp;pro prijs familijs.Iibs Paulus matrimonium commodum effe aiferituteunep reclamentifti• Qæd aurem uehementius aduerftrs eorum impiam tyrannidem dici potuit, quai^ quod exfpiritu fanefto denunciat eiufdem cpiftolæ capite 4: fubituros nouiui mis temporibus homines impios,qui coniugium fint prohibituri;''eoscjp non modo impoftores nuncupat, fed dæmones dodïrinæcp dæmoniorum atten' dentes. Verumbellefeelapfos elfeputant cùm hancfententiamdetorquent ad Tatianosjucteres hçreticos:Illi,inquiunt,foli matrimonium damnarûtnos ' minime damnamus, fed ecclefiafticos tanrû ab eo arcemus, quibus putamus non iatis conuenire.Quafiuero, etiamfi inTatianis completum fit primolo' CO hoc uaticinium,noniniftos etiam competat: aut quafiauditu dignafitifta argutiola, quôd prohibere fe negant, quia non quibuslibet in genere interdi cant.Perinde ac fi tyrannus iniquam non efle legem contendat, cuius iniqui' täte pars duntaxat ciuitatis prematur. Nûc audiamus aduerfarij dogmatis ra tiones.Oportet (inquiunt) aliqua nota iàcerdotem à plebe diffeire. Sed Icgj' to Paulum cumboni epifeopi abfolutam ideam delin caret, an non inter rclf quas dotes quas in eo requirebat: coniugium connumerauit f Scio queniad/ modum Paulum, interpretantur, nempe eligendum non eflê epifcopum, qui fecundam duxerit uxorem ; fed dC hanc falfam efte intcrpretationcin exipfo eontextu palàm eft, quia ftatim præfcribit quales epifeoporû dC diaconoruffl uxores elle oportear.Paulus igitur inter epifçopi uirtutes numerat coniugiû, ifti uero intolerabile uitium in ordine ecdefiaftico efte docent, 6c(fi Deo pb cet)hac generali uituperatione non cotenttimmundiciâ de pollutionê carnis in fuis canonibus uocant. Cogitet nûc quifqj apud fe, ex qua hæc prodicrint officina.Deus matrimoniû inftituit,Chriftus fua prçfcntia fantftificauit, aqua in uinum conuerla : eo^ honore dignatus eft, ut ûnaginem elfe uolueritfux euffl

lt;nm ccclefîa coiundiom's, quo fplendidius did potm't nihil ad commcndan* comugij dignitatem Jfti pcrfritflæfrontis homines immundû, pollutö«^ «ocât,allegât facerdotes Leuiticos, quos quoties ad ipfos miniftrâdi uiccsïe dibât,oportuit ab uxofibus fecubare : quo puri ÔCimmaculati iàcra tfadlarét, Noftra ergo (âcra cum multo nobiliora fint, ÔC quotidiana, à coniugatis tra* dari ualde foerit indecorum: quafi uerô eàdcm fit euangclici minifterfj perfo îiaquæfuitfacerdotij Leuidei. lUi cnim tanquam figurç Chriftumreprefenta b^nt, qui mediator Del amp;nbsp;hominum abfolutiflîma iua puritate reconciliatu* *■115 pattern nobis erat. Quumuerô omni ex parte exhiberepeccatores ty* pum fartditatis cius fton poflent, ut quibufdam tamên lineamentis adumbra tcntjiuflî iùnt ultrahumanum morem ic purifiéare, dum ad ianduarium acce dercntj'quia turn fcilicet propriè Chriftum figurabant, quiucluti pacifica-tores ad rcconciliandumDeopopulum âpparebantintabemaculo.Hancuc toperfonam quiahodienon fuftinentecclefiaftid paftores,firufiracumillis comparantur.QuareApoftolus citra exceptionérrt fecüt‘èpronuhciat,honogt;’ tabilcefle inter omnes coniugium, feortatores autemèc adulteros mancre Dci iudicium -, Ad hæc ipfi apoftoli fuo exemplo probarût nullius quantum^ libet excellentis fundionis iàncfiitate indignum eue côtügium nam eos non tantum uxof es fetihüiflè fed fecum etiam circumduxiïïe teftis cft Paulus,

Omnes haîrefes Anglicanas uulgo nuncupatas uel iâltem earundem maio rem faniorem partem^ de prçfenti per Anglos obferuatas fuifle elle infe bonas,iuftas,SC Clirifti fidelibus obieruandas tanquam ueraces amp;nbsp;legi diuin^ conformes,ÔC ad illas ampledleiidas plurimas perfonas perfuafit,

‘ Refertioannes càpitc «,quomodo Caiphas pontifexlerofolimytanus ua* ticinatus eft, Icfum moriturum elle pro genre quid diceret prorfiis ignorans, Eandem cæcitafis imaginem habemus in Cretico cardinal! iàndfi Andree, aciuis,qui religionem quacanno nbsp;nbsp;nbsp;( quo temporeme hçrefiarcham procla

inarunt)apud Anglos in precio habebatur, hereféOs irtfimulantiQiianquam ipfi eandem pro ucrè Chnftiana habeant, qüalis tune temporis Anglorum rc ligio eratjtale uniuerium Scotorum regnum âmpledebàtur. In hoc namq? fb lum Angli à Scotis difiidebant, quod ij iugum Antichrifti, illi uerô minime cxcuflêrantjcolebantur ab utrifiç idola, eadem utrifi^ coenæ ac baptifmi pro* phanatio : utrinœ regnabat impia iuperftitio, ac ciiltus nepharta hypocrifi deformatus.Falium eft autem quOd diCiint, md hiiiufmodi hærèfibüs iubicri* pfiffe, quafi legi diuinæ conformes eflent, cum nihil æquè cum ilia pugnet, namiamdudum cæcutientesmihi oculosapéruerat diuina bonitas,ac cle* mentia, me^ ex idololatriæ ac iuperftitionis cœno in quo diu cum carreris ’ ûolutatus fueram,eduxerat.Necp minus ablurdum,qüôd affirmant Ific plurf* mas perfonas ad illas ampledendas pellexifle i nifi fortaftê intelligant me, ut Scotorum ceruicibus Antichrifti iugum perindc atqp Anglorum, procul ab* ijccrctur,fæpius optafre,quod idem fincero corde,integroep animonünc quocjdefidero.

PopulumScoticanum cfte omnino excæcatum amp;nbsp;elerum éiufdem. Quos * dixit amp;affirmauit non habere üeram fidem catholicam, SC hoc publiée affir* inauitjôfprædicauftfidemfuam eifcjmeliorcmôCprgftantiorcm quàmom* niutm eedefiafticorum in regno S co tix, '

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Borthuicus.

Excæcatum populum effèhemo inüaabftur, qm Chriftuneep audit nclt;^ . Apoftoios. Atqui hm'ufinodi eft populus Scoticanus ( detjsïoquorquibus Chrifti ueritas nondum fe patefecit ) non latur quod me hærcféos crimi' nentuTjho c affirmantem. Porro quam procul ut S cotorum gens ab audiendo Chrifto, amp;nbsp;fi praccedenti'a fan's aperuerint ; nempè quod autoritatem Roma-' no antichrifto uindicant, qua folum Chriftum pracdi'tum eflè uox ipfa Chrifti amp;nbsp;Apoftolorum clamat,quód contra uerbum Dei ücerdonbus matrimonio interdicunL Addam nonnulla quibusres paulomagiselucefcanChriftusfc oftium effe clamat,perquodomnibus ingrediendum eft, Ioannis lo: Contra Scoti per uirginem Mariam aut Petrum nobis ingreflum patere dicunt, Cliri ftus tempus efle dicit( Ioannis 4) quo ueri adoratores adorabunt patremin (jjiritu Sgt;C ucritâte. Scoti uero fibi ædificant excelfà, ÔC fimulachrorum fana, in quibus haudfecus atque Iffacl olim fornicantur. Paulus in epiftolaadHc' brae os capitcio, clamat Chriftum unica oblationeperfedfos fecifTeinperpe^ tuum eos qui fànëfificantur: quod uox etiam Chrifti in cruce pendenns (con fummatS eft) cohfirmat,fmnificans omnibus fàcrihcïjs,quæ pro peccato offe runtuTjfua mortefinem efle impofitum. AtScorici ecclefiaftici ( ut blalphc' mi funt ) Chriftum per ftngulos dies pro uiuorum ac mortuorum pecc^tis k offerre iacftitant.Deus praecipit, ne fculptam ueneremur imaginem. Scori co ram imaginibus non procumbunt modo,fed fufRtum incendunt. Paulus do' cct Chriftum faeftum nobis fàpientiam,ii^iciam,fàntftifîcarionem,ô^ redeffl' ptionem:Scoti fibi fapientes,e£R0:as humano cerebro tradifiones præ diuina lege amplexantur, iuftitiam fin's operibus ftatuunt, fancftificationem in aqua luftrali,dtjscp rebus externis,redemprionem in plumbo, quod afuo antichtp fto magno emunt. Et quis igitur mecum mendacij poftulet, fine mendacio, £uôd populum Scoticanum çæcutire affirmem,meam^ fidem(quacfoluni )ei uerbum fufpicit) cfle præftantiorem!:'

Conformitcr ad ucteres errotes Ioannis Vuicleifjamp;^ Ioannis Hus hxrcfiar' Charumin concilio Conftantienfi condemnatorum affirmauit prædicauic ecclefiafticos non deberc poflidere nec habere aliquas poflelfiones tempora Ies,imôneceriam habere iurisdieftionem aut autoritatem in temporalibus etiam in firos firbditos : fed omnia ilia ab eis fiibtrahi deberc quemadmoduin his diebus fit in Anglia,

Numeri is dicit Dominus ad Aaronem, In terra corSnihil poffidebis, nec pars ulla erit tibi inter eos. Ego firm pars tua SC hçreditas tua,inter filios Ifrac* ÊFilfjs uero Leui dedi cuneftas décimas Iffaëlitarû, ut fcflicet pofsideant eas, pro minifterio eorum,quodipfi exequuntur in tentorio coftitutionis.QyaH' quam non dubito longe ah'am efteLcuiticorum, amp;nbsp;noftrorum ecclefiaftico-rum rationem.Nam facrorum adminiftratio, poft mortem quafiiurehxrediquot; tario deriuabatur ad illorum pofteros, quod noftrorum ecclefiafticonim po' fteritati minime accidit. Proindc fi quid à parentibus illis haereditatis partum cft,quo minus illudpofsideantnonreclamorfediurifilicftionemtemporakm fllis detrahendam efie contendo. Nâ cum contentio bis orta effet inter dtfci' pulos,quis corn uideret effe maior.refpodit ChriftusrReges geruiu domina^ tur eis,amp; qui poteftatê habent in eas, benefici uocant; uos aSt no fic, fedqui maior eft inter uos,fiat gciualis iuniorirct qui princeps eft,^qualisminiftrati,ni miru uerbi fui miniftros,a terrena ciuiliep dominatione ac terreno impioarcC'' re uolês ♦ His nâcp fignificat no modo paftoris ofSciw diftindu effe ah officio

prindpîs ; fed res elle magis (cparatas,quàm ut in unum hominem coire que* ant. Nelt;]^ exiftimandum eft Chriftum durioremlegemimpofuiflè, quam iple priusfibi tulerit ac receperittquandoquidem cum Lucacizülidèturbaqin* dam dicerct’.Magifter dic fratri meo,ut diuidat mecum hæredi'tatemiRefpoqi dit,Homo quis me cóftituit fudiccm aut diuilbrem inter uosr VidemuS itatp Chhftum ludicandi munus fiinpliciter à fe rcqcere,quod non face.^t, Ci res cl* fetfuo muneri confentanea, Idem facit Ioannis oótauo, quando de adultéra, CjUæfc coram fiftitur, indicium pronunciare reculât. An non in ordinemeui leDominus lübiecitæquum eftferuosfubijcifQuod autem citant Molêm fimul utruncp munus fuftinniflê : Raro id miracülo fâtftum elle , refpondeo: Deinde id temporarium fuilîe, donee reS in melius componeretur, Simul ac autem certa ei forma à Domino preferipta cft, ciuilis gubernatio ei cedit: Sa* cerdotiumiubetur fratri refignare^ Slt;mcrito. Eft enim fupranaturam,utunus Uthçoneri fufficiat. itaep fuit diligenter fcculis omnibus obferuatum. Nec quilquamfuit epifeoporumquandiu durauitueraaliquaecclefiæ facies,qui deufurpando iure gladîj cogitarenVnde origine traxit uulgare prouerbium, Ambrofij ætate, Impcratores magis facerdotium optaftcjquàm imperium là* cerdotes. Erat enim omnium menribus infixum , ad impcratores pertinerc palatia,ad làcerdotem ecclefias.Multa feribit Bernardus que noftrç ftifîfagan turfententiæjUteftillud: PetniS quodnonhabnit, darenon potuit,led dédit fucceflbribus quod habebat, follicitudincm ecclefiarum, Cùm uero dicat Do minus acmagifterfe non eße conftitutum inter duos iudicem,n6 debet feruo atepdifeipulo indignum uideri,finon iudicct uniuerfôs. Neautem uidere* tur loqui de fpirituâi iudiciO,lùbncôtit: Ergo in criminibus non in pofleflîo* nibus poteftas ueftra propter illâ, non propter has claues acccpiftis regni cccgt; lorum. Qiiid fines aliorum inuaditisr'caetei a compendij gratia prætereo.

Mendofè amp;nbsp;contra honorem, ftatum ac reuerentiam faerç rcgiae maiefta* tis ScotorS dixit,tenuit,fie afiîrmauit:Regem noftrû Scotorum fereniffimum, Chrifti'anæfidei propugnaculum uelle fibi appropriate co tra noftram liberta têomnesecclefiæpoirellîoncs, terras fiti redditus à progenitoribus etiamab ipfometfereniftimo regc datas concédas in fuos priuatos ulus conuertereî amp;nbsp;ad hoc at multiplicitcr adferipfit, eundê ferenilTimum Dominum noftrunt regem toto conamineperluafit.

Haud mirum ft mihi oblatrant ifti rabidi cancstquem Regiæ maieftati lua* filfe(utinam Sgt;C perfuafiirem)exiftimant,ut diuitias quibus porcorum inftar là ginantul-jfacrilegisipfis tanquam iniuftis ac lacrilegis polTcdb ribus,extorque ret,ea cnim canum eft natura, ut fi quis illis carnes ex ore en'pere admoliatur, cumprotinus dentibuslacèrent.Puerilesfuifiejhoccftiudicijignaros,acua* euos difcretionis,qui hæc uentris animalia ita fàginarunt extra controuerfiarra cftijsqui aliquatenusfapiunt. Quisnamcç noniudicabit,cibumregium,in prophetarum Baal uentres atep lefabelitas plus quam pucrih'tcr edè colloca* tum r V erum qui hodie tot prouenribus talcs locuplctant lacunas ( ne dicam latronQ fpeluncas)Iefabelis ueftigia fequunf. Qiiid enim aliud faciunt illi dum coram imaginibus, per lîngulos dies boant fufiitüm incendunt atque ante al* tariafuaprocumbunt C nifi quod olim prophetæBaal, duni diuinum cultum adidolum tranftulcrunt f Ôpamobrcmiiiiærcfeos labe alperfus cftDaniel, Elias,quando facerdotes Baal uoluit extingui : fatear quoque me haerctieum Z ij oportetf

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M î N E C C L E S I A

Oportet. SedcumtimGnihilagerec,quodnon cflet pracccptxnn5Domino,' hempe prophetam eïïc occidendum qui populum ad fèquendum dcos alie* nos pelliceret : non potuit uerc hærefeos infimulari, fie nec hac quidem labc me commaculare aducrfiuqpofluntnifi forfi'tanin me damnent, quôd cum prophetis Baal, Elias olim immitius egerit (illc enim in torrentem Kidron il* los trucidauit)ego uerô non amplius appetij, quàm ut diuitiac in ipforum ma nus peflîmè collocatx, eriperentur,

Voluit amp;nbsp;appetijt,ac frequenter ex. animo defîderauit ecclefiam Seoticam peruenire, SC deduct adidpundfum,eundcm^ finem fimilem^ ruinamad quam ccclcfia Anglica iam adu peruenit,

Silaptâ eft Ecclcfiallraëlitica,quâdofub temporibusZorobabeI,Neemic, aliorumep iàndorum uirorum manumiflà eft ex Babylonia. Fateor quoep rui namfuific Anglisà Babylonefcortationûmatrefd cuius putridis mammis, aliquot feculis pendebat) fuac proftitutionis uino potatis ac inebriatis defecif lè.Eratpotiusquôdmihi gratiam haberent,qui fincero corde,tamfelicem lapfiim illis prccatus fueram,atlt;p ingratiflïmis hominibus, non fan's fuit con* uicijs profcidifiêjnifi ÔCiam (ut c«ca rabies illis fincei'am mentem ademit) ui tæinfidiarentuu

Publiéetenuitdixit SC affîrmauit prædicauit ôédogmatixauitlcgcs ecdc' fiæiuidelicet fàcros cartones âb ecclefia catholica fandla,amp;Apoftolica appro batosnullius efleualon's aütUigon's inferendo propterea, ÔCafiîrmandoca* fjem efle contra légem Dei condita ÔC excogitata.

Abfitut quæab ecclefia iânlt;Ha,ô(^ Apoftolica approbata funt, dixerim nul bus efiè ualoris. Nam fan's mihi confeius fum, Ecclefiam iândam æ Apoftolf cam nihil unquam approbalïe nihilep ftatuifl^autdocuifiè,quod ab ipfoDo* mino non didicerit. T eftes fiint apoftolf, Petrus Paulus, quorum alter ni* hfl audet libéré lotjui eorum quæper ft non eifecit Chriftus, in obedientiam gennum:alter uero hortatur,ut fi quis loquitur, loquarur,ut eloquia Def.Sed leges damno quas proarbitrio ftnxeruntftio Romanipontifices,quasfpiri* tuales efie dicunt, ad animam pertinentes, amp;nbsp;ad uitam æternamnecelTariaJ» Quandoquidem ius codendarum legum fuifftApoftolis incognitum,often duntillotum ferfpta: deinde toties ore Domini miniftris ccclefiæ ademptum fuifle feripturæ produnt,utprocul abfit omnis à uerbo Dei dcfedHonis cxcu fatio ab illis, qui nouas aliquas legCs in populum Dei intrudere praefumunt, quodluce ipftlucidius multis paisim feripturæ locis redditur; Sic enimlofuc zi fcn'bitunCuftodiatis amp;nbsp;feciatis omne,quöd feriptum eft in lege Moyfis, nc recedatfs ab eo,necp à dexieram necp à finiftramt' Sed Paulo magis eos urge* re debet,quod ftribitur Deuteronömij, u: Quidquid ego præcipio uobis,id obftruabitis, ut faciatis, ad hoc nihil addes, ab eo nihil detralies eadem dixe* rat capire eiufdem libri 4.Rurfuscp Mofts eiuftlem Ifbri capite jo conteftatur fc Ifraeli uitam bonum propofuiflc,tum hanc legem quam d Domino acte perat ferret.Quo modo igitur à perfidia ft excuiare poterunt,qui nouas ad ui tarn leges ftatuunt.*'Scd ultra progrcdiamur,amp; difpiciamus quæ fuerit Leuio ci generis iàcerdotibus leges tnftituendi autoritas. Non reclamo, Deum lt;7 Deuteronomij'capite,facerdôtum autoritasne contemptui effet, grauim* mispcenisfanxine,uerumMalachiæx:fimu’ oftenditqua lege audiendiel* fent, cuni dicitft percuffifft foedus cum Lcui, ut lex ucritans effet in orc eius»

eins, paulo poft addit Labialàcerdotis cuftodient, ftaentiam,8C legem requirent ex ore cius, qui angelus Domini cxcrcituumeft.Oportebat igitur ûcerdotem fi audiri uellet, le Dei nunciurn praeftare, hoc eft, mandata quae à Domino acceperat fideliter referre cum cnim de his audiêdis agit Malachias, nominadm hocponit,utfecundum legem Dcirelpondeant. Quemadmo-dumigiturfoedus DcidiflipafrentLeuitici{acerdotcs,fi aliamlegem docu-iflent quàm ab eo acceperât, ita QC iftos autfefoedifragos agnofeere oportet, sutnuUa noua lege hom mum confeientias obftringere.Porro qualis prophe-tanim inuniuerlum poteftasfuerit, eleganter apud Ezechielem defcribitur Papite3î;Fili hominis ait Dominus, fpeculatorcm dedi te domui Ifrael, audits igitur ex ore meouerbum SC anunciabis illis exme. Quiaudire iubetur ex ore Domini, nónne quicquam ex fe comininifci prohibetur iquot; Qiiiduero loqui à Domino,nifific loqui,ut confidenter iatftare aufit,nonfuum efle, quot;nbsp;fed Domini uerbum rquot; Proiude apud leremiam uocat Deus pal earn, quicquid afeipfo profeduih non eft itacp nemo exProphetis os aperuit, nifiDomini ^rbo præeunte.Vnde ilia to ties apud ipfos occufrunt:Verbû Domini; onus Domiru : uifio à Domino, fic dicit Dominus, os Domini loquutu eft; lam ut -de Apoftolis rurfus confirmetur, quod paulo ante diximus, nempe quod nt-hü docuerunt quod à Domino non didicilTent, paulo altius repetendalex eft quam illis Chriftus præfcripfir,cûmillos Apoftolicainfigniuit dignirate.Mat thælultimo iubctuteant,acdoceant non quae temereipfi ftintfabricafi,fed quæcuncpipfis præceperanProinde Paulus 2 Coloflenfium,negat fe fidci Co nnthiorum doininari uteunep à Domino ordinatus efl'et eorum Apoftolus, fi huius Paulinaemodcftiaerationem defidcras,légeRomanorum 10 caput, ubi fidem exaudituefic aftertt, auditum autem non per epifcopiRomani,aUt cu-i^cunqj afius fomniu, fed per uerbum Dei. Neqp cuiqua mirumuidcri debet q^od hac lege etiam Àpoftoîos reftrixerit Chriftus, ncm penequid doceant, quod a Deo nonprodierit, cum ;pfe quoep hanc fibi ( ne cui earn reculare fas e{ftt)impofuerit:Mea dodrina (inquit) non eft mea, fed cius quimifit me pa tris. Is quiunicus ac æternus patrie corffJliarius, femper fuit, quiœ Dominus acmagifter omnium eft conftitutus I patre, quia tarnen miniftcrio fungitur,' miniftns omnibusfuo excmplo præfcrib'it, quam in docendo regulam kqui debeant,Non eft igitur eeelefiæ poteftas tanta,ut poffit pro arbitrio,aut noua dogmata,fiue nouos(utloquuntur)fideiarttculos cudere aut noUas con-dereleges,fed fubieda eft uerbo Domini,amp; in co quafi inclufa. Nunc uidca-mus eorum pro fuis conftitutionibus defenfionem, Apoftoli inquiunt QC niores primæ ecclefiæ decretum præter Chrifti mandatum lanxerunt, qua præcipiebâtgêtibus omnibus, fe abftinereidolothytis fuffocato SC fanzine, id fi illis licuit cur noh fuccefibribus, quotlcs ita res poftulat, idem imitari li* ccat tSed Apoftolos nouum illic quicquam inftituiftet, aut decreuifte nego, fiquidem cum in eo concilio Petrus tentari Dcum pronunciat fi iugum impigt; natur ccruicibus difcipulorum, fuam ipfe fententiam fubuerüt, fi iugum ali-Quod confentiatimponi ; Imponitur autem fi fua autoritäre décernant Apoftoli prohibcndogentibus ncidolothyta fuffocatum attingant. Atdices^ fcribunt ut ab his abftineant, fiireór quidem id fcrib ere, fed quo d prædicit la-cobus,noneflèobturbandosillosqiii exgentibus conuertunturad Dcum,' fatis indicat Apoftolos , nihil minus quàm gentium libertatem aftrirtgCre, Sedfolumadmorisre,quaratione fefe ftatribus attempcrent, ne lua lib errate,in eorum offenfioncm abutantur, Citant præterea id quod fcribitur, Mat-thei2?,in cathedraMofi federunt feribç ôC pharifæi omnia ergo quecuntp iul-fcrintuos feruare,fèruatc facite, cfftenrm fecundum ada eorum, ne tacite Refpondeo.’Dominû hic in pharifteoi’pm mores j'nqeherCjinftituentê firn pli-z iij citcî

dtcr fiios aùdi'torcs quos ante erudiebat, ut quanquam nihil in illonim uit^ cerner ent, quod fequercntur,non tarnen ea facere definerent, quæuerbo do cebant, ex uerbo in quam, non ex fuo capite docerenqSCc»

Pluribus óé multimodis dixit,tenuit affirmauit,SC publice aiTeruit, nid' lamreligionem fore obferuâdam : fed fimpliciter abolendam amp;nbsp;deftruendain fore,fi cut in Anglia deftrudfa exiftatcomnem^ religionem uilipendendo, afiirmando fore populo abulîuâ eorum habitus afleruit elTe defornics,adniO' du monftrofos nihil utilitatis autfandlitan's prae fe ferentes inducendo,quan' tu in eo eraqomnes fuæ opinion! adhær entes,ut omnis religio in regno,Seo* tiæ deftrucrerurfimpliciter SC penitus toUatur in maximQ ecclefiæ cathoto icandalunijö^ Chriftianæreligionis diminutionem amp;nbsp;detrimentum,

Cbmat Eiaias capite y: V«c ijs qui dicunt malum efiè bonum, 6^ bonS elTc malum:tenebras lucem, 6^ lucem tenebras; amarum dulce, amp;nbsp;dulce amarura. Infauftae huic imprecationi fubiacere Scoticum Cardinalem,amp;fuosnemoiiv ficiari potcftjdum in uniuerüim religionê Chriftianam, amp;nbsp;iuum impium mO' ‘ nbsp;naehiftnum ita confondunqut utrunc^ eodem fanditatis nomine ornenc,anp

faerilcga audacia id faciantipero me luce clarius oftenftirum, his qui 1 epolito omni prçpoftero afFedu,ueritatemubife palam facit amplexantur.Vcruni antequam rem aggrediaqueh'm intelligant omnes me monachifinu cuius Au guftinus atep allj fæpc reminifeuntur, non attingere:in quo contemptis huius mundi illecebris, communem uitam caftiflimamqj côgregati agebant niona' chijuiuentes in orationibuSjledionibuSjdilputationibuSjiiulla foperbia tumi' di,nulla pcruicacia turbulenti,nuUa inuidentia h'uidi,nemo quidquam poffide bat proprium, nemo cuiqua onerofos erauoperabâtur manibus,ea quibus Si corpus pafei poteraqSC mens à Deo nonimpediri, Quicquid autem ncccifi-’ rio uidui fuperfuit ( redundabat autem plurimu ex operibus manuum Siep^ larum reftridione ) tanta cura egentibus diftribuebatur, quanta non ab ipfi» qui diftribuerant comparatum erat. Nullo enim modo iàtagebant uthæcfibi abundarentjied omnimodo agebant,ut non apud fe remaneret quod abunda bat.Inter hæc nemo urgebatur in afpera quae ferre non pofleqnulli quod reçu fàbat imponebatur,nec uero condemnabatur à cæteris qui ad corumimitano nem fè fatebatur inualidum.Mcminerat enim quantopere comendatafit dw' ritas,memincrant omnia mundamundis,itatp non reqdendis generibus cibo rum,quafi poUutis fed concupifeentiæ perdomandæ, amp;nbsp;diledoni fratrum re* tinendg inuigilabat omnis induftria. Multi uinum no bibebant, nec tarnen fe co inquinari putabanq nam languidioribus,amp; qui fineipfo nequibatfalutem corporis obtinere humaniffime permittebanqS^ nonnullos ftulte recufantes, fi-ateme admonebaq ne uana luperftitione debiliores, citius quain iandioics fierêq Hadenus qug Auguftinus de monachatu fiii temporis fenbit reccnfui, quibus ueluti in tabula qualis ohm frierit monachatus depingerem, ut intellf gant omnes, quantum inter ilium, amp;nbsp;noftri tern poris monachifinum fit difed minis.Ille namcp uolebat omnem rigidam exadionem abefle earum rera quç nobis uerbo Deiliberæ relinquuntur. Atqui nihil eft quod hodie feuerius exj gatur.Scclus enim inexpiabile efle dicunq fi quis in colore, autipecieueftis,!* ^uis in genere cibi, fi quis in alrjs friuolis Qi fiigidis ccrem onijs uel minimutn d prçfcriptQ deflexerit. Auguftinus fortitercontendit no h'cere monacliisdc alieno ociofis uiucre.Tale exemplS iuo tempore extitifiè ncgatbcnc infonitt Owiw tÿ- uo/ monafterq.Noftri praccipuam iàndimoniæ partem in ocio(quoduitam com bpfdi antiqta tcmplatiuam uocant ) collocant. Itatp in omnibus diuerfo eft prifti tempons Qi noftri tnonachifini ratio,ut uix quicquam magis diflunile,ne dicam contra-

GEST AR VH COM HE N T A MI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

numrrocn'as:Gquidcm noftri monad»', non content! ea pictatë,cuius unius Itudfô fuos efle pcrpetuo intentos Chriftus iubet', nouam ncfoo quartt iitiagi nantur, cuius mcditatione fint alijs omnibus perfedfiores : fed error eft pefit* ‘cntiffimus,quern pij omnes execrari debent,aliam Hngere perfecftionis reOT-^ bm,quamillam communem uniuerfæ ecclefiæ traditam. Quoddicimus,{atis ^probatum eft in preccdcntis articuh'refutatione. Taceo nunc bleiphemiam , JP’ nbsp;nbsp;profeffîonê monafticâ baptifino comparanntaceo denicj quod ec^

tæfiæ diffipant comUnionem, dum fe a légitima fidelium Tocictate feparant, peculiarefibiminifterium ÔC priuatam facramentorum adminiftrationem afcf iccdo.Tantutn enim abeft (tcfte Auguftino) ut prifci monachi ieparatam ec^ , clefiam ac facramentorum adminiftrationem haberent, ut fe ad folennes con-ucntus fifterent, cum alijs facramcntis communicabant, parscp plebis étant, utcuncp feparatim habitarêt: porro fi horS mores attingcre liberet quid noftri teporis cœnobiaefl'e dixerim aliud, quàmlupanaria, ftabulaporcor5,difîidio rumfom?ta: acut interim fileâdenundinationibus, quas demartytSteliquîjs exercent nouiffîmis ijs temporibus extrucftas Sodomasr Concludo igitur te-genus quod fibi comminifcuntur,qui à nulla uocatio nisDeicertitudine,nullacp eius approbationefitmatur.Ideo^ illicitûaufim ^cere, quia nihil habet ipforum confcientia quo ie apud Deum ftiftineat, Si quicquidnon eft ex Hde peccatu eft. Ac proinde illos dum multis fimulcp pér ucrfis Sdimpqs cultibus,quos hodiemus monachatus iub ie continet, ieipfos obftringunt Deo non confecrari fed dæmonio. Qiiur enim prophetæ dicere licuitifraelitas filios iuos immolaflb daemonijs SC no Deo; tantum ob id quod uerum Dei cultum, prophanis ceremonijs corrumpercnt : amp;id de monachis dico-enonliceat, qui una cum cuculla mille inmiarum fupcrftitionSlaqueos fibiinduuntrPerpendat modoquifcp apud ft nim^ie iftiufinodi religiones, ^monachatS extindlas uoluenm. Proinderite fuo officio defongerêtur Chriftiani principes, fi ut olim lofias excella qug raaiores fui regesludafonda uerantjuniuerfos id genus monachos aboletenn

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!t ^rticului.

probationes cundem loannem Borthuikba-buiife 2lt;afluäliter habere diuerfoslibros foipeiftos dehaa-efi damnatos tain papaliquamtegali amp;nbsp;ordinaria auroritatelegecpprohibitos,uidclicet fpeciali ter amp;nbsp;in fpetie nouum teftamentu uulgariter Anglice impreflum,Occolampa dium, Meilant^hone, amp;nbsp;diuCrfos tracftatus Eraimi ÔC aliorum hæreticorû con* demnatoru: nec non librum Vnio diffidentium, qui manifeftiffimos SC maximes errores ôd hgreticas affertiones contineQtê,illoscp tam publice quam private legiflc, ftuduiift aiqsqp præftntafle ÔC communicaift: ac complurcs Chri ftianos in qfdê inftruxilfe a dogmauzaift ad effedfom diuertendi iUos à Uera fide Chriffiana catholica.

Deus bonc,quis tantam biafpliemiam ferct,quä putido éx gutturc Roma* nenfes porei ifti,nouum teftamëntüm haereftos notantfCJuts no iudicabit uc nenatameift linguam quæ tam conrumeliofa in faneftum lefu Chrifti Euange liumuerba profari audetfSane ut ludæi Chriftum interficientes,omnium ho* micidarumuta quoep ifti(utcucp me hærefiarcham prædicent)omnium hærc* ticorum,ne dicam blafphematorum menforam implent.Quomodo foitur talcs lerpentes ac progenies uiperarum gehennac indicium effugientfOuod an tem Oecolampadiuro,Melancfthonem, Erafitiu pro fufpedîis habent, nihil motor, neep enim adeô demens fum,ut eörum cäußim agam,quiut rara erudi done, ihgenio aceloquentiaflórentj itä eörum ftriptafatislucidèaperiunt, quam impie hæreftos nota ipfis,à fycophantis iftis inurituTt

Eundcm îoànncm Borthuik in omnibus præditflis cnoribus 8^ hxrefibnï tam pcrtinaccm efle conftabat ficcp indurato animo eafdem foftinuifle docu' iiïê dogmatizaflê,quod noluitab eifdem diuerfisfuis amicis pcnonis ilium diligentibus aliquatenus acquiefcere fedpotius infuiscrroiibusinio-' büiterperïifterc^

Äd fidcm catholicam libenter me rcdud patior,fi quas aduerfos fllam exci tat Sathan procellas, eas aliquatenus in clino. Mentiuntur igitur impudcnter, quilècus de me nugantur .Nefcio aütem,quaratione mèös amicosnuncU' pant illos,qui ad diuertehdum me tanto pere infudarunt. Netp enim pluns « CIO eos quam Madianitas,qui olim uOcauerunt filiöS lirael ad idolonim fau*' ficia. Quod fixpereft,Deum optimum maximu precor ut nunquam mca tam (andla pia attj Ghriftiana pertinacia defledïere finat,

Beatus uir,qui pofuitDominum ipem fuam QC noii reipexitad fupetbos,S^ diuertentes ad mendacium.

Seijuituï Sententia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■_ ,

De quibus omnibus pracmiflïs multis alijs erroribus per eu tcntis di(Sii publicans ac afiîrmatis,prædicatis 8C dogmarizatis,eft Stlaborat piiblicaiiox ÔC fiima,8Citadidlus D.IoannesBorthuik,uthgreticus SC hærefiarchapeffinic de fide catholicafèntiens,à quam pluribus habetur, tenetur amp;nbsp;l eputacur.

PfOpterea nos Dauid titulo iandb Stephani à Cœlio monte fandæRom» næccclefîæ presbyter Cardinalis fàndli Àndrcæarchiepiicopus totiusregn* Scotiæ primas amp;nbsp;Apoftolicæ fedis legatus natus fedentes pro tribunalifflor*î iudicum pofitis cçram nobis ßcroiandlis Dei euangelqs,ut de uultu Dei,nO' ftrum indicium prodeat amp;nbsp;oculi noftri uideant çquiratem, folum Deum ôé ta tholicaefidei ueritatem præoeulis habentes, ciusep nomine fando pntnitin inuocato, habito ut præmittitur iuper hoc iecuto prudentum confilio tant theologorum quàm iuri^eritorum præfatum D.Ioannem BorthuikcapiW' neum didum,de præmims erroribus amp;nbsp;hprefibus dogmatibus iniquis Änm* tipliciter damnatis, ut præmittitur, delatû fuipedum amp;nbsp;infamatû amp;nbsp;poquot; kg’t* mas probationes contra eum in fingulis præmiflïs habitas,conuidum timè citatum,uocatum,amp;non comparentem, iedprofugum amp;fiigitiuuni20' (entem,tanquam præientem iententiamus pronunciamus amp;nbsp;decernimus finimus SC declaramus uerè hærcticum,ôd hæreticum conuidum fuifie ut hæretico conuido ÔC hærefiarchæ debitis pœnis pledendum puniendûo. caftigandum fore,ôô præterea curiæ feculari poteftati tradendû ôC relinqcn dum omnia amp;nbsp;fingula bona mobilia ÔC immobih'a qualitcrcuncp Si quociimp titulo acquifita,ÔC in quibufcuncp partibus exiftant,amp; officia quxcunqjbaoc nus habita(faluis tarnen dote amp;nbsp;parte feu portione bonorum uxori fup incum b ente prout de iurc, perfbnis,fifcis,Ô^ ufibus de quibus de iurc et cófuettidine regni applicare debeant prefentes ) cofifeamus « applicamus Si conh.can^ applicari decenumus Si declaramus per prçfcntes.Nec non didi Ioannis cm' giemmanufadam adifiius inftar depidam Si formatam pubiiee perhaneno ftram ciuitatem fandi Andreae in metropoli'tana nofira ccclefi^t,^ poil« apud crucem foralem eiufdem noftræ ciuitatis in fignum maledidionis aliO' rumep terrorem Si exemplû, fuæ contumaciæ Si condemnarionis perpetiiam memoriam fore ôi eflè comburendâ fimiliter decernimus. Non minus tamfn fi pofiea idem lôannes apprehcndatur,eum fimilcs pcenas iecundum iuris df fpofitionc herefiarchis débitas fubituiû fimilirerdeccrnimus ôt dcclaranius, milia fi)e mifericordiaé defuper fubfequuturæ. Ac omnes Si finales utnuuç fexus ChtiRifideles cuiufeunt» dignitatis ôd flatus, gradus,ordinis,conditio-' nis prxcmi'

*^’s,præcminentiæ foerint QC quantum cun^ecclefiaftica ud mundana praéfol dignitate tenore præfentiuni exprene monemus,ut ab hoc die ditftum ‘Osnnem Borthuik hæreticum ÔC hærefiarcham conuidlum ÔC declaratum,' in •îorutn domibus hôfpihjs,caftris üillis,oppidis, autahjs quibufcuncp pagis ’'ccipiant,feu admittant,aut fibi efculcnta aut poculenta aut aliqua alia huma* Eitatis folatia eidcm impendendo aut tradlando, fob maioris excômunicatio pcena amp;nbsp;cofifeatione. Quod fi in præmiffis culpabiles inuêti foerint quod ^teufabuntur propterea ut haereticorüm faUtores, receptores, ÔC defenforts, poenis eifdem incumbentibus, prout de iure punientur,ô6c*

JLrtis,ac condemnatus infuper,præter folam corporis effigiem, nihil hade* nus incendij pèrpeffus fit apud foos j cirCumfpeda declinatione eorû anteuer tens maliciamtarticulos tamê illius,quoniam ad nos mittebantur, recognitos pro extcmporali feftinatione noftra,atcp in compendiû coUedos, abhac non putauihiftoriafeiungcndos. Intereauero dum Scotus in hune modum Car

• dinalis,cgtericp'cum eo antiftites amp;nbsp;Abbates tumultuâtuqper Angliânequa* quant etiam fupini ftertunt epifcopi.Qui nihilo minus amp;nbsp;ipfi foam egregiè fal tanttabulam.Qiiibus hic annus multis nominibus felix contigit,fed nullo feli cior: quant quod Cromdiû iam in euftodiam haberent, inturr» Londinenfi re conditû.Erat autent anno fuperiori,qui falutis noftræ fuit i5’39,menfe Apnl.20 indidus ordirtunt confeffus. Parlamentuntnoftri uocant. In quo promulgata lex eft,fex (ut appellabant) articulorû. Qttu de rc,quoniâillius ff equens poft* hacrccunitmentio,admonendiledoris gratia, atcp ad indignant crudelitatis ntcmoriam,in ptæfcntia dicéndum mihi atep ckpltcândum arbitrer. Eo igitur annoParlamcntarijs,ut dixi, cômitijs rogatalex eft,callida epifeoporum cru* deUtate,de dogntatis quibufdam abolendis, quæ ad ecclefiæ ueram reforma* tioncm, magis quant ad epifeop orum quæftum facere uidebantur. Ea lex fex lcx fex drtie«-potiffintû conftabat articulis,décréta de religione continens efofmodi.t. Sub lor«m. foitnamnis ÔCuiniuerum 8lt; naturale Chrifti corpus ita contineri, utnüllain ) eo adhTpanis uinîcpfubftantia.2. Nihil referye ad falutê,ut integra cœnaDo/%

mini lub utracçfpedcuulgo percipiatufj quum lub utrahbctipecie totus con tineat Chrilhis.?. Sacerdotibusnó-Kcerctbatrimoniücontrahere.4. Votafe^ *1' mclnuncupataucccffano prælïaâa elle caftitatls,2lt;c.$. • Miffas priuatas in ec^ cleftaefferetinendas.ß. Auriculayêdelifloium confeffionem,quæfacerdott fiatcuftâisnecefiario effefte^ëntandam. His decretis iiquis contra ire ud^-let,autfufpicioni ferè affinis effet,piefentem ei Capitis pœnamlexilico denun ciabaf.eafeueritate,utDraconis leges,prç iftis,iam nô fanguine,fed anamêto uidcri fcïiptæpotuerint. Amultislexhornicida,8lt;fanguinaria: Ab alijs flagd lüôèfcuticafenis conflataloris dicebat .Quàmfünefta|lcxeafuerit gentiac rcip. Bry tannicç,abunde de dar auit mox infecuta hotninû optitnorû p cr uni-ucrfam Anglian»,fedmaximèLondinêfium dades, cotinuic^ferèrogi. Poft* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» f

quam igitur latalex eft,atcp in a(ftatelata,protinus additi font inquifitoïcs,ni* 1 hilo2lt;.ipfimitiores,utdignû patella operculum COtigiffeuideatur. T^rimùttv **' ut iftos paucis defcribamus ; In. hune inquifitorum ordinem nemo adlegeba* un, quiullamfcripturæ particulam aliquando per omnemuitamlegiffet ipfe. Seaindo,quiuelullamfauoris fignificationem legentibus altjs unquam exhi* buiffet.Pofoeînô,qui euangelicis potiffimum concionatoHbus nb alitfoara* tione capitalemfeinimicum dedarafler. Nec defoeruntin eaurbefatis idonei admunus ho c gerendum miniftri,qui naturç immanitate,legcm quamuis p et. fe acutam ,multo tamenreddiderint atro ciorem « Non contenu itaep inqfofi* J

tores legis j euf praefuerunt, proprio rigore laddebant porro, «eile fe de legis etiamramentis(ficenim loquebantur)inquirere.Qiio fadumeft,utineo examine proccderetur non folum in cos qui manifefto ream contra fex hos articulos tenerentur, qniŒ Miflac palam oppcderent:fed in eos infuper inqui nbsp;nbsp;I

fimm cft,qui rarius ad milîàm uentitarent, etfi ei non adueriarentur, Nec lO' Ium in eos fit quaeftio, qui corporis ianguinisep hypoftafin negarentinfacß' mentotfed ß qui præterea non iuppliccs palmas tenderent,non pedus tunde tent,nonoculis iuipicerent oftentamma facrifico iàcramcntum.Adhæcfi quis rarius aut negligcntius fiequentaret tempi um, fi quis confecratö paneffl aquamœ non iumcrec,fiquis eiacris Bibiqs quidledlitaret : aut contemptum in iàcerdotes,aut contra imaginés quafeunep prae fe ferret,alia^ id genus feX' centadegis hacc ramenta atep appendices dicebanmr. Oyarum rerum fi quis reus teneretur,in capitis cermmruebatpericulum. Qyid multis,adeö iftira^ mosmaleficachuius arboris longé latcep diftenderant,utuel intra dies qua' tuordecim nullus eßet fiueconcionator,fiue cuiufi^modi inftimti, quicotra pontificiam iam autoritärem,publicis licet legibus antiquatam, mutire audc' ' nbsp;nbsp;rct, quin intra horum fex articulorum aliquem irretims periclitaretur : ufque

adco, ut quingenta hominum nomina amp;nbsp;capita in tam breui ipacio accepta delatacp euent, quorum multi in cuftodia, plurimi in periculo, omnes in me' Auttleut An tu uerfarentur.Qui fine dubio omnes legibus acerbiifimas dependiflent p«' gß* CMeeUa/ nas,nifi regia celfitudop er prudentiffi'mum amp;nbsp;difertiffi'mum uirum D. Aud'

leumjegni fiipremum oratorem 8C Cancellariü ( qui à Cromelij morte, ióus cius uiri defiderio,haud ita multS ei fiiperftes fuiffe dicitur)fada certior de ec tclefiafiicorum captiofa fi-aude, omnes uno fimul tempore noxa abfoluilTcte ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■j-l' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quanquam eademuerokx per annos odtof tot enimdurautt )nonpaucos

***** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poiîéaafim^EcesÖCinnocentesCEriftianosadincendiumpertraxit:plures

mine quenquam traducerent, quod contra Miflàm locutus elfer aliquid, cet' ta fequeretur condemnatio.Nec cnim profuerat,quanmmlibet diuerfam pro ” ferres fidei tuç confeffionem, aut acculatoris coargueres uanitatemnlh's enim

neceflarid haberetur fides. Porro, nifi publica etiam uulgi mentiebatur fufpi' cio,notati fiint ex ordine ecclefiaftico eiufinodi aliquot : qui fi quibus infenli magis fuiflent, aut fauilknt minus, conduct idos ih'co fiibomarent teftes, qui falfis congeftis criminibus innocentés letho datent, Atep haec hadenusdelc' ge fex articulorum : quæ etfi altero poft Lamberti necem anno latafitingra' uem bonorum pemidem: attamen ad hoc ufip tempus, quoad uixit CrofflC' lius, qui regis animum inflexit acmitigauit,hauditamultum deditincommo di. Nifi quod Latamerus Öd Shaxtonus, Vigornenfis Öd Sarisburienfis epi' fcopijUltro fefe abdicantes epifcopam, captiui fiiæ religionis caula tenerent:

. quorum alter contraria palinodia, opiniones renuebat : alter fub Maria poft, proximis his annis exuftione diem claufit, ut infra ( Chrifto uolente) ftio di* ceturloco»

PPoft hanc de dccrctis ccclefiafticis legem, placuit hoc locoinferere intet milfam uiri generofi cuiufda Colynszi hiftoriam,quac ante rogationelc' gis altero prgccnit anno,»$i8, quoniä prçterire earn filêtio prorius in his Mat' tyrum comentarijs no Iibuit,Cauià autê quur ignibus eft expofitus, fuit eiuf modi.Erat huic generofo uxor,forma quidem luculenta öd elcganti,fcdnion bus latis ramenimpudicis,quiformte minimerefoondebant gratiæ. Impudi' caitaepmulier,relido maritifui,cui erat chariluma,amore,alterumnefcio quem afeiuit aduiterum^Quod ubi file refciuiqimpotenti atquç immoderato ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... id

idfcrens animo, Rrpracp quàm ferebatratio:ui(flus tandê, doloris uehcmen* tia y in amentiam incidit quo temp ore Londini elTet legum difeendarum inter iureconfultos ftudiofus.Menteigitur hoc modo câptus, fn templum forte ingreditur. Agebatur turn miiïæ (acrum. lamcp eo in loco erat iàcrificus, quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

facram enti iolet oftcnfio Keri.Colynzius iam amens ac impos iui,abi facerdo tem uidet hoitiam pontificiam iuprà caput fublimeipedfatoribus oftentare: confimili Sé ipfe imitatione amentium morc,hiftrionem æmulatus, eatuncu- ” îumpedibus arreptum,at(^ iupra uerticem fublatum populo fpedfandum ex hibet.Qiio nomine in indicium ilico abreptus, atep ad ignés condemnatus,fi nul cum cane in rogum coniedlo,exuftus eft,anno »5-58.

Circa hoc ipfum tempus,accerfiti hgrefeos loanncs quida pidlor,amp;^ Äegigt; dius Germanus,du caufam Londini agunt apud epiieopû amp;nbsp;indices,quibus fiftebantur.interuenitforte Regius qiridam famulus Lanslottus nomine, uir confpicua corporis proceritate:fed amp;nbsp;animi non minus pictate: quàm corpo reafirmitateinfignisihic quum unà aftans uultu,geftuep fauorcm Ô6 amicis amp;nbsp;caufæpræfcferre uideretirr,eodemcum illis examineopprellus,prphendi-tur ac poftridic ad quintam diei horam matutinam in campnm S.Aegidq'jmi-* nimo popnli concnrlii comburendus fimul cum ilh's abripitur.

ANno 15’41,eratLodini adolefcetnlus adhuc Ephebus annos natusa^jRi 1 ƒ cardus Mekyns:qui quorunda forte coUoqttijs edodfus nefcio quid co tra altaris facramentn dixiiTeanditus eft.Delata itacp eins ad Edmunds Bone rûepifcopûLondinenfem accufatione: non multo pofttêpore per cum in fo rum iudiciarium citatus eft : fequuta ôd ilico condemnatio. Ac ne fic quidem immitis epifeopi animus fibi defiftendum exiftimauit, nifi ad incendiS quoep puerilem amp;nbsp;imperitam ætatem pericqueretur. Qinitn iam ad machinam per-duduseft innocens puer,àmagiftro nefcio quo fieprius inftitutus,Bonerum Londinenfem laudibus attollcre, de charitate erga fe illins multa prædi-care,hærefes achæreticos omnes deteftari : atep in his præcipuè Barnum, cui fenecemherefimcp acceptam referre teftabatur.Ncc dubium,qnin eo tempo ris articuloimbecillis ac timidus adolefcens fpe uitæ non dubitaflet Apofto-lisetiam fuamhærefimimputare,fiquisita iufliffet dicere. Tantaerat ineo puero fimplicitas,pueritia, amp;nbsp;confternatio. Cæterum ea nero tam^ præceps inepifeopo crudelitas magnam ianè illi inuidiamapud populum conflauit, necimmerito: quiepifeopi easpotius partes fuifleiudicabant, ut uitacillius quocunep tandem modo confulere potius, quàm cam ætatulam in tarn atrox fopplictj genus conijeere debuerit. Pracfetrim quum tarn fimplcx illeuide-retur, rerum^ omnium rudis, qui nondum quid hærefis efleqfcire etiamnum per ætatem potuiftet.

RicardusSpenferius,Cantabrigienfis præsbyterrclido papifino, coniu- A»ffOJÇ4*« gemadfeiuit, uidum quærens fudoribus, opereepmanuario. Adhæc quum præter legis honimcptemporum décréta fentire uiftis eft deEuchariftiatfrau* de circunuêtus,ignis fubit martyrium, fimul cum altero Andrea Heuetto ere matus Sarisburiæ,anno i$4u

Poft huncfequentideinde anno,Ioannes Portor Veftiarius,florenti adhuc A»«o 1542« ?tate iuuenisjob Bibiiorum duntaxatin æde diui Pauli Iccftionem, à Bonero cpifeopo Londinenh, in carcercm Ncopylum, qtiem à nona porta,Neugat-tum dicunt Londinenfes,datus eft,ibicK fame mifcrèihterfedus,anno »543.

AnnoOdem ferè têmpore loanftcs Longlandus epifcopus Lincolntefis^uos-_Lzeodem die combuffîr,Thomàm'Bernardum,amp;Iacobum Morronum: ak terum, quod oratïonem Dominica populah lingua docuifalterum, quód Ia* Cobi epiftolam translatam feniarcr.

AIWWJ543.' TAmutûcerdotêilluminlanitorio epifcopi Vuintomcfis Gardinerifufpcn Xfiim,amp;Henricum qucndam cumfàmulo uftularum Colceftriç,anno alterum Kyrbium quendam ucftiarium Londini exuftum prçtcreamus,quôd '* m'hil adhuc de ccrto ei'us tempore compertum habeam ad annum deinceps tertium ftipra millcfimum quinquagefimum progredi'emimQiio anno,men* feIunio,qnatuorhærcfeospoftuIati,condênati,exufticpfimtVuinforiæ.Anto mus Pedonus ûcerdos, Robertas Teftuuodus plàltes, Heniicus Finemorus uefttarlusjloannes Maibekus pfâltes.

PerfoniM. nbsp;nbsp;Pcrfbno pn'mum articuliimpingebantur huiulmodi ; quôd antebiennnim

pro cócione hæchabuifletuerba : Sicut Chriftus inter duos latrones ohm pc' pendiflètjhaud fecus inter ftcerdotis manus,rum quuni leuaretur, uclun inter duos penderet latrones,nifi fincere qui'dem ille uerbum Dei prædicaret. Item quôd alicubi è luggefto docui'flettChn'ftum no ira edi à populo opor* tere, quemadmodum in cruce pendebat lacerata eius carne, amp;fanguineper os diffluente : fed ita edi eum hodie,ut eras, perendie,ac quotidie à nobis eda* tur.Quod^ Chriftus clarioris potentip p of h relùrredîionem eius fucrit,quain ante relurredlioncm.

Item,quôd Chriftus cum difeipulis accumbcns,ac feripturas illis commen* dans,quafi deuerbo Dei intelligens ita dixiftèt. Hoc illud uerbum; Hicillepa nis;Hoc illud corpus Clirifti cft.

Quôd dixiftèt practereatChriftus quum panem difeipulis diuidebat: dices, Accipite,diuidite internos, comedite, hoc cft corpus meum ; fimiliter ôi^ c^'* cem, dicens ,Hic eft languis meus, quid aliuduoluit nobis fignilicarc, qua“* quôd nos feripturas accipere, amp;nbsp;populo diuidere oporteatr

flnemoruf, Finemoro autem obietftum eft, quôd iàcramentû altaris fimilifudiné elle ac ceremoniâ dixiftèt. nbsp;nbsp;Item quôd aftîrmaret porrô,Si modo facramentuin

Tejluuoäui. RobertusTeftuuodushocuno codemnarus eft nomine, quôd per locum aliquandoludens, facerdoti libum pontificium,moremiftïficantium,inimani altitudine fopra uerticê fubleuantiîHui,dixiftèt,tâm ne alter' quidc' at(j adhuc altius etiam,üidefis igitur ne corruat,

HdrkkKî. nbsp;nbsp;nbsp;Marbeko intendebatur alt;ftio,quôd iua manu annotationes c uanjs colle*

élas autoribus decerpfiffèt,quæ turn Miftàe, turn Sacramento altaris exadiiet fbrepugnareuiderentur. Quôd perrôMiftàm,inquaiàcrifîcus corpusDo* mini confecraret multa polluta impietatej^ impurS diceret,qu£ quGDeû ip* fum gloria iùa fpoliaret,nullo modô deberet à Chriftianis ferri. Ad hgceleua tionem iacramêti, fimilitudinem quodammodo referre, eretftorumin tcmplo ïeroboam uitulorum. Adeo^hanc deteriorem efreidololatriam,quamue* tera ilia Iftaclitarum in templo ïeroboam ûcrificia. Deniep non dubium eue, Chriftum hic quafi pro ludibrio ferme haberi.

BMfttKt. Erat præter hos 6^ quintus Benettus nomine, cui datum cftillud criffli'' ni : quôd quotidianas has in ecclefia Miftàs,iuperfluas eftè,iàtis^ pro rc Chn* ftiana fore diceret, fi exclufis iltis Miftârum turbis, feptimus tantum dies fuum haberet facrum, quod pro tota abunde feptimana fuffi'ceret. Deljs iraeç articulis, quinœ capitis funt condemnati, lege fex articulorum,dc qua iam di* âum

dum cß;ac Aammi's adiudicâtï, nifi duos poften'ores,è reliquo'rüm ftipplidOj uenia régis cxcmcrit.Reliqui tres, Perfonus, T eftuuodus, Marbckus, in igne martyrium alacn' coftantta (iibierunt Vuinfon'æ, i5’4ï, tnenfis Iul.28.In hac tam cruenta tragœdia præcipuas agcbât partes Do A Londonus, 8é Guilhelmus Symons: quorû alter collegq Vuinforienfls pracbendarius erat^ alter nihûo ôd ipfemcliorisfarinæcenfendus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Præter hos,quos dixïj quatuor prætereaturis generofis,atc^ c Regio etiam cubiculo proceribus,turbas mouebant ifti : adeoc^ ad caufam in publico foro diccndâ adigebât. Illi autê continuo re intelledla, regêiupplicabundi adeunt, penculain quibus uerfantur exponunt,efßciunt denicp fua apud regem auto-ritate amp;nbsp;giaua, ut hi qui pcriculum certum creabant ait)s, ad quaeftiones iam ipfi dcpofcerentur. Illi uerôietfi prirnum manifefto periurio occulta,ac prodi*- ' toriafiia tegebantmolimina: poftea tarnen euidentibus conuidli argumen* tis, amp;nbsp;apertioribus quàm Ut tergiueriàndo poflent diflîmulare, publicam tan^ dem fui periurij ignominiam,in publico Vuinforiac foro, affîxis à fronte atqp à tergo fchedulis luebant. Porto in carcerem deinceps Londini conifciunturj ubi Londonus uitam finiuit,

aQuoniâ^ in Lodini huius nomê ac hiftoriâ incidimus, quiddâ de hoc lt;5 «• hominci efcremüs’obiter,quodhiftoria forte no indignûfrierit,quo fa^

cflius liquere poffît, qüæ fides in hoc crudelilTimo Papiftarum gcnere fpecfran da fit. Erat hic Londonus noui apud Oxonienfes collegij cùm ftudijs litera^ DoÆtonJo/ rum,tum ftudioforum frequêtia ccleherrimfipraefetfrus.Vbi forte uaiaaliquot »«t noui colle/ auro amp;nbsp;argento cælata per fin'tumlubdu(fra,atq; Londinum aiportata aurifici S‘j pwjrd»?. cuidamillicuendcbantur,nomine Guilhclmo Calouaio.FuithicCalouaius Guilhel- C4I0/ honeftiapudfuosnominis,fedinprimis euangelij cupidus,eiuscpnôninftre nuuspropugnator.Qiii quum iæpe alias ab eodem propola, multafine péri-culo commercants efler, minus iam de eius fide iri dubifl uenit. T andern uero dcpræhenfo, forte ut fit furti aurore ,fimul^ aurifabro emptore : Londonus ubi audit eum euangelicæ doclrinæ fautore fuifl'e, cuius ipfe iummus erat ad-uerfarius,furore tragico tlico corripi, Deum attp homines teftarfifàcra oninià lurare,nullis fe laboribus, nec pecunijs ullis parciturum, quin eum ad fiiipen-dium auriiiccrn adigeret, etiamfi quingentas auri libras SC pondéra ip hoc ip-funi infiimere negotiû oporteanQuid multis, miferum Calouaium, tanquam fiirti confcium(uulgo acceiforiû appellant)fiftit iudicibus,ac cognitioni corn parct ille,furti intenditur atfrio. Illè contra, agi aduerfiim fe uiuo ipfo autorè fur ti, fas eife negat. Contra Londonus autorem ipfiim fuipendio iampridem fublatum eife contendit. CLiod tarnen falfiffimum effet: quumprædator ipfe, qui unus ex eius fiiit coll egij numero, non folum turn uiueret, led iam ante li-bertati etiam reftitutus elfot. Breuiter ubi tandem ht qui cognitioni præfiint, mortis pronûciant reum : rogat ilico iudex, ecquid habeat, aut proferre pofr fit,quamobrcm morinon debeat. Poftulatille libri afylum, ueteri noftro-rum more aciure. Sed hic rurfiis illi obie(frum,quôd lîigamus effet, eocp îd legibus non licere : quum tarnen ipfe fècundam uxorem non habuiffet: fed quia coniunx duos habuiffet maritos,idet pro digamia imputabatur, Hæcdumitaaguntur,iamcp bonus aurifex maleuolorum callidamalitiaex-, clufùs ab omni fpeuitæ, inter frcrum hæreret SC iaxunj, quod aiunt, prodift in medium forum apud indicés uxor eius , probatæ apud omnes uirtutis, famæ^ illibatæ . Qiiæ ubi comperit nuptias priores fuas marito fore fraudf, datpro uita mariti iufiurandum iudicibus,fefe bigamam non efTe,priores

uiros duos falfo mantos dus exiftimatos,neque enim nupfifTc, fed concubu' iffe (e’qUidem illis,etfi uero liberos ex eis haberet^tumen falfo nomine fe uxo* rem illis,Uero concubihampotius habendam elTe. Eum quern nunc habest folum cxiftere 5^ unicUm iplius mantum. Itatp optima 0^ amantiffima fenu* na Itect turpi ignominia fua,fiilgulan' tarnen pietatis exemplo manti uita: con fuluit i iudicio abfoluit, fufpendio eripuit : prius habens fefe cum fado ptO' hro uiuere,quam maritum moritleuiorem^ fuæ famæ,quàm uitæ illius iaóu' ram du cens. N on excutiohicmuliebrisfaóti ÔC periurij rationem^quam theo' logis potius ad cxadas fïias cenluras difcutiendam relinquo.Ego fane tant rarum amp;nbsp;fingulare coniugalis ofFicq exemplum, quo minus hodie in nu»' tis repcrio matronis hoc magis inifta SC ampledfor admiror^. Intérim quin iftis dicemus aduerfàrtjs, quiiic cum fummo periculo confcientiarum fimpli' ces Chrifti ouiculas ad huiufînodi adigunt periuria, quarum pudicitig ipfimo dis omnibus confulere, quibufqp animas etiam fuas impêdere debeant. Etta* men cumiftis fadlis fefeunicos ecclefiæ catholicæ atlantas, alioqui ruituræjUt nihil pudet, haben' poftulann

Interim uerô dum articulorum ilia lex in multorum capita bonorum pet' niciemcp gralïàtur, eucnitin hac euangelicorum ftrage,ur SC pontificis etiam diuerfataÆo nequaquam prorfus immunis euaderet tinter quos tempefa tes nonnunquam excitauitlex ilia de abrogata pontificis Romani autoritatc, quemadmodum de Moro, Rofïènfi, alqsœ fupra commemoratum cft. Pot' rô prêter iftos,duos hoc anno alios eademlex in exitium adduxit Germinum Gardinerum,8C alterum Larkum ecclefiæ Chelfeienfis miniftrum, in quos ob defenfum Romanipontificis primatumfîxpra regiam poteftatê,ammaduet' fum eftLondinijAnno iy44.

Rogerius quidam Northfolcêfis laicus,crcmatus eft per Ducem Northfol cenfem'propter ueram facramêti alTertionem, à cuius obitu uix dimidium ef fluxit anni,quum Dux ipfe priuatus primogenito filio,multis naturæ amp;nbsp;ingC' nq ornamentis cumulatiffîmo uiro, carccri mandatur, qui tandem uel agnito, uel fànè teperato errore,minus contra iftos poflea uehemens rigidus^ euafit»

QVum tanta fit fempercp fuit inter mundS hune, SC Chriftum pugnaac inimicitia,quâta nulla poteft fimultas grauiorefTe aut capitaliortadeo^ Omni contentione ftudio, ac genio quodâ naturæ hæc inter fe diffîdeant, atep aduerfantur : nec unquam poifit Herodes eonquiefeere, nifi Chriftum undc* eunqj ad cædem, quo fuam ftabiliat tyrannidem conquirat. Mirum profedf o uideri non debet,in tanto hoc Chrifti capitis odiotfi et ferui, membra^ ipfius, pari quoque conditionc,apudmundum hune, cum fuo Domino laborent, ut non fruftra à Diuo Paulo iam olim dieftum uideatur:Quicuncp uolût in Chri' fto lefii pie uiuere, perfecutionem patientur. Et difertè Dominus : Si me, in' quit, odio habuerint, èC uos quoque habituri funt. Qiiæ quum ita fint, quif' quis igitur ad Chriftum laborat accedere, hanc imprimis mundi naturam, ac parricidialem inuidiam probe ferió^ perfpetftam atep animomeditatam lia' beat, necelTe eft ; ne contingat alioqui,ut quimundo huictantopereftudeat, Chrifto excidat ; aut qui alterum uelit cum altero coniungere, utroo} deftitua tuf. Qiiod propterea uifum eft admonere hic paucis, quod multos hodieui' deas Chriftianos, uftp adeô ab omni iftarum return contemplatione alicnos, ficŒ in muhdum hunc prorfus affetftos, at quo animatos eftc i quafi nullum fit coelum, nifi terra hæc: nullus Deus,nifi Mâmon:nuIIa hominum folicitas,n!fi in opibus,ac uoluptatibus præfentis fccuii:nulla gloria,nifi plaufus hominum

amp; pnndpum fauor:nülla deniq^ uita,nfß quam fjiactf s annorum Si menfium, fluxu^ quodambreuis Si caducg naturae emetiuntur.Ättp equi'dem hanc ip* fam elle caufam^ arbitror quur in tanto huius mundi ac mundanarum rerum ftiidio,ufcp adeô abundet in mundanis animis noftris iniquitas, fie ferè ad pie tatem omnes languefeamus fie iaccat cœleftium rerum in petfloribus noftris cura, fie frigeat fraterna charitas, adeoep contentio ferueat, omnia ad fedas perrrahens: dum Chriftp, nullus ferè lucrifacit modeftè alterum, in mutua aß feiitatione nufquam fere ucrus animorum complexus,nuiquam regnum Chri ftiferiô in feripturis quæritur, condones ubicp negliguntur iàcræ. Denicp eo nunc uentuin eft ut quia mundi huius conditionem iàüs uel non confidera-nus, uel à Ghrifto ut par eft, non diftinguimus, Chdftum ipium, dum Chri-ftiani uideri uolumus, iub Chrifti nomine cum mundo fæpe perfequamur. Aut fi non perfequimur,parui tarnen perfequutiones has^aut ianènon ita ma* gni æftûnemuside eccleiia interim laborante,de iànguine priorum, apudpail cosferiauideatur cogitatiok

Déclarant id humanarum mentium ftudia,affedus 5 amp;nbsp;quotidianæ öccu^ pationes.Quorfum enim tanta ifta,tamcp pertinax in aceruandis opibus con* lentiOjinaggeftis follicitudo,uoluptatum confcdatio,mhonoribus ambitiOj in prophaniliimis rebus deledatio^tam frigida in nobis charitas,tam acris có^ tentio hominû, lires ubicp amp;nbsp;partiumftudia excitans,dum nemo molitur mogt; „ deftam fratris corredionem : tanta in aulicis uiris aftentatio, in rufticis auarß tia,ininercatoribus fralis, in eruditis Riper cilium, in commet djs impoftura, in iudicîjs iniquitasfAtque utinam hæc malorum lues prophanum uulgus ita occuparet, ut interim huius contagij nulla ferpigo in ecclefîas etiam ad ipfos ufcp fymmyftas,epifcopos Sipontiftees pepetraretJmô utinam no Ôdhic plus mundi, quàm in ipfo adeô mundi centro, ubicuncp fit, ac meditullio cernere-tur. Sedmiilàs querimonias faciamus. Age, Si quid tandem habet hic mun» dus,uelftultorumhacadmiratione uelullis fapientum uotisdignum tanto-pcre,etiamfi cundas fimul in uno Polycrate mundi felicitates^ aut in Älexan* drouno omnesuidorias,fiuein Crœfo opes,uelutin cumulo uno omnes conftituamus f Nam fi Solonis,eiiam prophani licet arbitri, canona hic in iu-dicium adliibeamus, resep ipias ex Rio quafcp fine ac exitu ipedare uelimus, quorfum tandem Polycratis illius blanda euafit fœli citas, nifi in ferum fuipen dium Sc ærumnofumcQiim Si Crœfus uiuus,etiam fincmartyrio,exuftus eft. ïam quotufquifcp beatiffîmorum martyrum acerbiorem moriendi conditionem fortitus eft, quàmtotille hiftoriarUm monumentis celebratus Alexander, qui Stygio ueneno haufto,ne mim'mum quidem Rii corporis contadum perferrepotuit f Qiiæ quum ita fint, quummita omnibus comparatum fic hominibus, utfemel aliquando moriantur: latis profedo fapientia eorum fcelicitascp laudarinon poteft, qui fpreta huius feculi uam'tate,contemptis^ delicqs, uitam fibi prius deferendam, quàm uirtutem fideiep conftantiam pu-tauerunt. Quo in numero quum multi extiterint, amp;nbsp;exiftant quotidie, beat« Sc fœlices Chriftimartyres,qui cum uirtute non minus innocenter,quàm pro uirtute coftantcr mortui,nulla fatis Rint digni laude: tum nemo, meo quidem iudicio,inter hos omnes dignior, quàm Anna hacc Askeua:de qua nunc,alpi-rante Chrifto,diduri Rimus»

ÄeprimumjUtdeortu Si parentibus exördiamur: inditione Lincolni* cnfinata,patrem nobilem aepraeftantem uirurn,D. Guilielmum Askeuum, exEqueftri ordine Si fplendore cum primis illuftrcm, habuit. Educationem itacp dignam Riis natalibus fortita, co tandem perucnit, ut legêdiacferibendi facultatem compararet, Ingenium fcelix,acmaioribus etiam aptü difciph'nis, ßqui«

fiqin’deminftttutio magi'squam naturanondefuiflct.Scdquod inftitutioni diminutum eft,diuina fopplcutt gratu.IntegritaSjmores Sgt;i. innocêtia eiufmo/ dijUt boni quæ in lUa imitarentur multa, malt quod culparcnt baud quicquatn habcrcnt.Dc prudcnria eins SC i'ngcnij promptitudine ex duplici dus inquifi done conftare ppterit.Quarüm in altera quid ihgenio poflet Si refponlis,fih' beret euadere^in altera, quantu coftantia ualeret, fi liberet mori oftedit. Duas enim cxaminationes, feu concertationes habuit eum hoftibus, quarum iplâ' met utramcç çiorum rogatu fua manu defcn'pfit, atq^ cognofeendam hune maxime modum.

\ni fratres,ac coiuntfliflimi in Chrifto commilitones,ut uotis ueftn's aefla/ gitationibus refeondeam,Anno i5’45',menfe Martio,primum in pretono epW piario, ubiadeuè l'ubeor, uenit ad me unus è duodedmcognitonbus,qui cbriftopborui quacfiionibus exerccndis præerâr,Chriftophorus Darius, rogans num crede üuruM- facramentum,quod al tan' impêderat,re aenatura corpus dreDomimno ftrt Cui uiciflîm refp ondi, rogans fimiliter ipfe mihi oftenderet, quamobrem beatus Stephanus lapidibus olim cæderetur. Qriod quum illefenefcircdicc' retJta nec ego,inquâ,futilt quæftiunculæ tuæ fum refponlura. Secundo,te' minæ cuiufdam fermone dicebat teftatum ac confirmatum eflè, quæ diccref, jta ledlum cfle à me alicubi,qucmadmodum Deus in manufadris templis non habitaretProduxiilli cap.Adl. feptimum, decimumfeptimum, oftendens quid Stephanus ÔC Paulus ea de re reliquilfent. Scifeitatur ille, quo padîo hue ego locum accepiiTemt'Non funt,inquam,margaritæ porcis proqcicndæ,qni bus multo magis glandes quercinæ conuenirent. Petit deinde quurdiccretn malle me,ucrlus quincp in biblijs Dei facris legere, quàm totidê milTas audire in templof Ita quidem à me dit^um efie,non negaui: haud tarnen propterca, quôd de cptftola aceuangelio minus fentirem bene:fed ob hoc, quôdillis pin rimumfcntiam 2cdificationis,hicuerô omnino nihil. Cuius rei DiuusPau' lus ».Cor. 14 idoneus accedit teftis,qui ait, fi incertam uocem det tuba,quisp^ rabit fe ad bellumf

Pergens turn ille:Dixifti,inquit, fiquidem malus ac impurus fàccrdos fiera mentum conficeret, Satanam id eile non Deum. Refpondi,nunquam id a me didlum elle: fed hoc affîrmafTe me:Quifquis eflèf, aut quacuncp uitahuius ad' minifter fàcramcntijid nihil derogate meæ fid ei,nec obftare mihi, quin fpiritu nihilominus fiimerem corpus SC fanguinê Chrifti. Qiiinto loco,quid de con' feffione fentirem,interrogat.Idem prorfus,inquam, quod Diuus lacobus, qm nos mutuô peccata confiteri,ac precari inuicem monet. Poft hæcuentum en adlibrum quem regiumnominant, de quo quid haberem animi requircbat Refpondi, Nihil elle de eo quod iudicarem,quando nondumuiderim. Inde a me quærit,an fpiritum Dei habercmfCui rurftis, Quod nifi habeam, inquam, Dei non firm, fed inter abietftos plane numeranda. Turn file, Sacerdotem ad' duxifle f^qui me examinaret diccbat.Moxcp facrificus,qui præfto ad manum aderatjfic incipit,Primum quid de ûcramêto altaris dicam ac fentiam, id fore à me enixe cupere fe. At ego filentiu excufans, de hac materia ne quid uellet anxiemouere,aut acriusurgcrerogito.Neepenim animumefteinhacmate ria,quoniam papiftam efie perfenfi, pluribus uerbis cum eo difteptarc, Poftre mo hue redtjt meus percontator, quid de priuatis miflis, an poft hancuitam animulis corporibus folutis eas folatio fore fentiacQira de re refpódi,ldolofi' triaacfacrilegio noncarcere,fiquiseis fidatmagis quàmfànguine Domini qui pro nobis mortuus eft.

Poftquam hæc ita ada funt,dcmum ad fummum urbis prçtorem ( maio' rem uocant noftri) meperducunt. Cui turn eademhæc omnia, eodemt^’’'

dine pcrcondlantijCifdem ego uérbi's per omniarelpodtquibus (îim pn'us apud eos ufa:nifi quod à D.Prætore lUüd mihi obiedlüm eii quôd tarnen ab ipbs oitunijà me nunquam profedum fiierat.Id autem erat eiufinodi, nempe ^iinusinlibumillud confècratum cafù meidens corröderet, an Deum ederet nec nef' Atenim huius ego fententiæ nunqud autör foiJlli nero eiufdemmodi aliquid Hint à me fcifcitati:âd quod uerbum quidem nuUum refpondi,tantum adeamfubrifîïnterrogationê, Aderafibi turn épifeopi Cancellarius, qui me fæuis caftigabac uerbis,quôd quum mulier eflem, facras Dei feripturas recita rcfn,affirmans interdidtum effe à diuo PaulOjUe fœminæ de feripturis fermo* cinentur.Ad hoc reipondi, Paulinæ mentis nequaquam ita me ignaram eflè, iitnefciam quid ad Corinth, feribens præcipiat, cap. 14: ubi prohiber ille, ne mulieres in eeelefia loquantur, uelut in cœtu uironim dogmàtiftas agentes» Ac ilico percontata ab illo,rogabâ hoc mihi diceret,quot unquam uidilFet fœ niinasinfuggeftum confeendere concionaturas f Idqùequumfe nunquani iiidifTe fateretur : Ergo inquam, noli miferas mulierculas tuo præiudicio one* ’ rare,quas lex abfoluinCumcp ijs D.Prçtor me euftodiç mandabat,à quo tum depopofcij an recipere dignaretur qui pro me iponderent. Id quum impetra ri ab eo non poiTet, in carcerem ilico abripior, ubi ad dies 12 nulli amicorum omnium ad me dabaturaditus. Interea temporis üenit ad me facrilîcus,qui cum mandatis epifeopi milium fe ad difquifitionem meam dicebat, ac confia 11) impartiendi gratia. At ille ad interrogationes quàm ad confilia multo pro^ cliuiotjcaufam incipitprimû pcrcontan'iquur in earn ueniiTem euftodiâ. Ego meignorare dicebam.Tum ille, dolend um id fibi quidem uideri,fi iramerito, præterqjcaufam eamiliicalamitas imponerctur.Dcnique co pertendebat, quafi uidereturhaud leuem dolorem ex Fortuna hacmea capcrc. Cæterùm audilTe fe aiebat,ncgari âme al taris facramentum. Quod dixi, inquam, di^i: interrogata deinde num crimina apud facerdote exoneraiïcm fquot; nequaquam inquam. Turn ille addudlin’um fe, qui confeffionem exciperet, dicebat. Re^ fpondi,modo exijstribusadduceret aliquem,fiueDodoremCromum,fi-ue Gillamum,fiue alioqui Huntyhgtonum, licere id quidem : quoniâ horum H««fyngto«w. maxime mihi ipecflata efl’et tum pietas, turn fapientia.Non quo d uel teipfum uel cæteros conremptui habeam ac faftidio : fed quôd perinde noti mihi non litis. At ne quid, inquit, de me cæteris^ addubites uelim, quin in nulla non honeftatis laudisep parte erimus nos cum illis conferendi. Qiiôd ni eflemus, rexnunquam hanc prædicandi prouinciam ita nobis delegandam exiftima-’ ret. Adhocrefpondi, citato Salomonis loco Prouerb. », ubi à Regelapien-tiiïîmo in haîc uerba audimus: Qiii cum fapiente uerfàtur, fapientior euadet: qui cum ftulto agit confiât fibi ipfi detrimentum.Subinfert poft hæcinterro-gationem eiufmodûSi hoftia, inquit, humiforte collapla, à mure autbeftio* la alia corripiatur, quid ais, beftiailla Deùm ne edit nec ne f Cui ego : Q].i o labore, inquam,ænigma hoc propofuifti, eodem amp;nbsp;ipie tibi foluas licet. Mihi cnim non libet hic relpondere quicquam, quando tentatum hue te ue-nireuideam. Atenim,inquit,conlentaneum non eft, SC præter fcholarum mores,ut idem fîmul opponentis SC refpondentis partes obeat. At ego,in-quam,mulier lîim, fcholarum ueftrarumrudis omnino,amp; ignarâ. Quinto ro-gor ab eo,an decreuifiem in animo,pâfchate hoc facram adiré lynaximf'Alioqui, inquam, indigna fim,quæinter Chriftianoshabear.adeocp lætornon parum hune ipfum dicm fie imminerc. Sicep difeeflît meusille confiliarius, non fine uerborum tandem fubblanda quadam coronidCiPofthæcxj Mar-^,uenitad carcerem confobrinusmeus Brytannus,qüærensnumuadeaut fponfioneinterpofita poflbm redimi, Atqj inde reefta uia ad prætorem con-

tcndit/pctcnsab couthoneftorum hominum amp;nbsp;fponforumfitifdatfonefe' óa, permttteret è cuftodiame emancipari.Tum file, non i'lh'benter fc quidem di'ccbat fadlurum omnia,q^o mihi granficari poflet.Sed rem eiufinodi eire,in quaparum ipfius ualçret poteftas,nifi fpintuah's fori fimul accedentc calculO' Suadereitacp ,irt Cancellarium epifcopi Londinenfi'sfupereare compellare uellct. S efe enim, ut fine ûm'fdidione /gin'tuali, careen me mandate non pof' fetjftanifiexeadcm autoritäre fine fpintuali miniftro,mcnunccximer€nc' quaquam pofle. Demiflus cum hocrefponfo meus aduocatus, redà Caned' lan'um petit, opem in hac re illius implorans. Cui in liunc modum Canedh' rius: Caufâmpermagniefiè momentireipondit, cui longe inferior eins unius autoritas.Nce andere etiam in re tanta,ac tali ius fiium interponerc.Epi fcopifiquidem proprium hoc munus efleiacproindeneceflarioaccerfendam eius hue confentionem. Alioqui nihil efle,quôd folus ipfe, fine epifeopo pof fit, audeat ue conficere. Polliceri id tarnen, epifeopum eo de negotio conucn turu fe obnixe ÔC diligenter. Itacp craftino ad fe redire iubet, fulins plcniuscp de illius tunc uoluntate auditurS.Breuiter ad diem, ac horam indiefiam reuet' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fos cognatus meus, utrunep pariter conuenit epifeopum cum cancellan'o, res

deniepeo redijt,utdiceretepifcopuscxituram quidem mead communica' tionem, fic enim appellabat. jDiciti^ ei horam diei fequentis tertiam pomerf dianam. Additep infuper, adhibiturum fe collo cutioniilli, uiros maxime eos, quibusipfamet potifiimum fauerem,utomnibus irideripoffet,quàmnullo ngore,nec pro fummo fiio iuremecum agcret. Ad hoc uero rcfpodctille. Nc minem fe feire, cui efiem præ cæteris addiefiior. Imo fiint, inquit, cpifeopus, quos peculiariter fibi præ cæteris eximios habeat, Dodlorem Cromum, Gil-Vuhitheduf» lamum,Vuhithedum,amp;Huntingtonum.Hos enim amp;nbsp;doefios agnofeit, ôdfin 'luntyngtonui ceriiudicqhomines.Prætereamultisuerbis inftatapud Confobrinum hunc iTieum,utmihi perfuaderet,intimos receffiis animi mci atque latebras omnes, libéré audaderep apud iplum exponcrem. Chtod fi facerem,fidem obftringit fiiam,nullo patfi o id mihi uel fraudi,uel intertrimento fore,ncc quicquâ enen' turum mihi in ea difquifitione captiofiim. Qiiin fiquid fcrupuli aut erroris ef fet,in quo impingerem,ipfe cum iuis dodforibus facile difeuteret, ac conlilqs me imbueret redforibus.

Poftridie itaq? accerfita per epifeopum hora prima,ucnio, quum tamen ter tiaeffet conftituta. Vbiueroadueni,magnumfedoloremcapereexmealwc Calamitate,dicit:Qiiidautcm illud fit,quamobrcm ab aduerfartjs accufenpor' toep quæcunœ in animo haberem libéré ac intrépide illiut aperiam fine omni metumonet.Neminem effe quinegotium mihiuUo deuerbo fiiceiferetjquod intra eius efiem parietes didlura.Cui rurfus: C^uoniam, inquam, celfitudo tua horam mihi flatuerit tertiam, ad quam adfuturi fiint mihi aduocati,ueniain mihitantifperflagitoabstedari, quoad illorum expedlo aduentum. Qinn ergo, inquit, quatuor illos, quos ante dixi, quam primum aduocandos cen' / feo, qui huic interfint aufcultationi. Id autem ne faceret rogaui : Neque enim opus effe, eoshoclabore fatigari, quumduo illiuiri Generofi abundc telles foré idoneos, quantam ei negotio eflet fan's. Poft hæc epifeopus in porticum intusferecipit,ubiaduocatum adfe D. Spilmanum iubet omnibus modis äpud meinftare, nequid reticerem,quin palam haberem quæcuncp in animo eÎTent. Ac interea archidiaconum ad me fiium mittit qui primo mox adueiv tuaccufationis à mecaufamfeire pctebat.Idegoab accufatoribus meispo* ftulandum efie, me prorfiis ignorare dicebam.Tum illeerepto mihilibro, quem

qucm habebam in manu, Hic, inquit talcscp libelli hue te calamitatis perdu* xerunuhis uehementerutcauéas,mônco.Quî etenim hu* , iuslibri autor fuit in circo Smythfildiano uftulatus eft.Rogo num probe corn pertum haberet,quod diceret. Maxime uero, inquit, feire enim fe librum effê loan. Frythi. Vide, inquam, an non te pudet tam temereiudicium ac fenten* tiam de re præcipitaré, quam nefeias * Sanè uero hæc tam inconfulta 8C uio* . lentainiudicando temeritas, ingeniû arguit in homine non prudentiflîmum; fimul^ explicato libro, oftendcbam qualis effet. Atqui putaram, inquit, fti* ifïe alium. Nam in eo nihil potuit repræhendere. Demum admonitus à me ne pofthac tam præproperus elfe ac inconfultus in iudicado uelit,nifi re prius diligenter perfpedfa, qua de cenfura ferenda fit, reliquit me archidiaconus ac abijt.Indeadmeuenit ßrytannus agnatus meus,unàcum D.Hauuloiùrc* confulto,ac quibufdam alijs.Ibiturnepifeopus confobrinum meutn anxie D.H4h«Ikî. apud me inflate monet, ut fenfus animi mei omnes illi audatfler exponerem: ; idemep infuper pluribus uerbis me hortatur, ut ea inre, confiltjs amicorum acquiefeerem,fibicp in eo quod iubebat obtemperarem, Nihil quippe fore . periculi.Qiiod enim mihi eflet atque illis fuprà pollicitus,indubitatafide prg* , ftaturum fe in eo quod diceret, neminem fore, qui moleftiam mihi uUam ex* hiberet de his,quæcuncp apud fe didfura effem. Ideocp cofidenter apud fé pro ferre, quæ latercnt in animo iubet. Refpondeo nihil effe in pedfore, quod patefacerem. Confeientiam ( fit Deo gratia ) undicp efl'e fine omni fcrupulq , tranquillam acrequietam. Hicep ille adhibita fimilitudine: Quemadmodum, inquit,Chirurgus peritusacdodlus uulnerf malagma adhibere non pofsit, nifi cuius latebras ipfe atque altitudinem prius rite accurateep explorarit : Ita tieque ego confilia ægritudini tuæ accommodate potero,nifi confeientiæ tnihimorbum prius aperias.Dixirurfus confcientiammeamnullaremalalagt; borate i Sanæ uéfô ac integræ cuti cmplaftrum admouere, dementiæ uiderC Cogis me ergo, inquit, tuis te uerbis preniere. Dixeras enim, quifquis ab im* puro facetdote facramentum perciperet, Satanam cum,non Chriftum per ci* pere. Ita, inquam,non dix!. Cætèrurrt illud D. prætori, ac quæfitoribus di* xilTeme fateor, quodSCtibinunc faflûràfum. Nempe quantumlibet impu* rus contingat facrificus,nihil id obftare mihi,quin fpiritu amp;nbsp;fide corpus Chri* ' fti amp;nbsp;fanguinem âme percipiatur. Epifeopus : Quidnam, inquit, hoc habet, . quod addis, in fpiritu f Quanqitam age^nolo te urgere nimium. Seit, inquam, tuaDominatio,fine fpiritu Sdfidc nülla éft facramenti huius digna aciâlütaris perceptio. Poft hue ueniebat,quod dicerem facramentum quod inlocülo in* clufumcontinebatur,panemefle.Negômeunquamdixifîe. Verùmàquæ* fitoribus fupet ea re interrogata, quid fentirem, poftulabam uiciffim ab illis, quurlapidatus fuilTetStephanus i Quod quilm illi fe ignorare dicerent, ncc me illis dilt;fturamquodquærerent ,refpo'ndi. Obiècit deinde, citatum à me , elTelocum feripturæ quendam. Nüllum ^inquam^omnino, praeter ilium mo; do,ubi Apoftolus Athenienfibus olim de Dco in templismateriatis rionhagt; bitante,refpondit, Atftor. ty.Et quo palt;flo,inquiïj tuafidesinhacfacramenti materiafe habetrCredo, inquam,quodme docet feripturaDei facta. Et quid fiferipturacorpuseffe ChriftidoceatCCredo,inquam,quicquid iubent fa* craeillæliterç. Epifeopus: Quid autern fi non dieat feriptura elfe coïpusDogt; minif Sequor,inquam]pet omnia fcriprurgdoccntis autoritatem-.Huicep aliquandiu'immotabatur queftkrneule, fubinde refi'ieans, atque inculeans, quo id tandem àmealiquài'ationeeliccret, quod uenabatur. Ategofemper ,

intra cum me circulum continebam,ut quicquid ptædperct euangch'ca: fcrk pturac canon, id me to ta hde ï'equuturam refponden'm. Ibi turn quærebanir, quur tam parcauerborum eflèm,adeocp reftn'da in refpondendof'Siqui' dem donum mihiinteliigentiæ datum efle dicebam,fèrmonis no item.

quod Salomon uobis laudiiduertit,quod tu criminaris, mulierem tcmpc' rati fermonis parci donum efle Dei affirmans, Proucrb. 19: Dixifti porro, ait Epifcopus,miflam efle idololatriam.Ego id inflcior à me didum efle. Cæ' terum fcifcitantibus nuper prætorianis, num priuatas miflas falutares efle poft hanc uitam animulis à corporibus exolutis exiftimarem gt;nbsp;idololam'a di' cebam non carere,fi quis miflis fldat magis quam (anguine Domini, quo rC' demptiftimus« Rurfiiscp ille:quarfo, inquit, qualis hæc eratreiponfio f Etfi, I'nquam, non optima fortaflSs, nec doefliflima, at quæ iatis tarnen illorumdi' cnainterrogatisuideri poterat.Prætcrea flicerdotem quendamibi turn ad' tuiik dicebam, qui eorum omnium quæ coram prætore acfta funt, reftis efle potuit. Turn Cancellarius (is enim fuit)ubi hæcaudit. Certe uero,inquit, hæcipià uerba apud me atcpprætorem, earn habuifle memini. Inter cxtC' rosqui huic interfuerunt quæftioni,eratDoAStandicius,cumeiufdcmia' rinæiacrificults nonnullis,qui multa ac (æpius interrogando,omni circui' bant uia, fententiam meam de facramento clarius expifcaturi. Quos omnes wnico hocrefponfo Temper repuli, ut dicerem, iatis dehac reD.Epifeopo mereijjondiiîè: adtum, quod aiunt, agere ml opuseffe. Standicius confe' ftim iuftnrans cumepifcopo,rogat,utmihi liceret planius deeo Pauli loco feitentiam cdicere.Refpondi,planè adueriari Paulinæ difciplinæ,ut quæ jnulier eflem , munus ac peribnam dogmatiftæ in fcriptura interpretanda mihi iumerem, in eo præfertim cœtu uirorum dotftrina tam excellentium. Poft hæc deinceps ingerente epifcopo aliam criminationem, nempe quod appellatanupera quodam, numiacramentum pafchaliilla celebritateluffl' ptura effèm,uiderer rem habere ludibrio,pctebam product'mihi accufatores. Hoe tarnen ille nec uelle nec pofle dicebat, uerum quum quendam ille cofiltj impartiendi gratia ad me mitteret, primo uerbo papiftam ilium me aiebat nominafle. C^tod neq^ negabam quidem. Perfenièram enim talem efle eum quemdixeram,cui tarnen ad id quod quærebatneuerbum quidem refpon' di. Pergens porró epifcopus,.acriterme iuggillabat, eo quod diceremali' quando fexagintafuilTe Lincolniæ lacrificos, qui coniuratis confilqs,capi' timeo pcriculum ftruerent. Nequeid etiamnegauitfic enim turn mihiper amicos fignificatum eft, Lincolm'æ elTe qui deuotis animis fefe in me inten' derent, palam etiam minantes nefcio quid, fi adueniffèm, ld fimulatq^intel-lexi,properore(fta uia Lincolniam,ibique commoror, ad nonum ufque diem , certius quid eiTet rei exploratura. interea dum in’iummo eorum tem plo fto, ledlitans in facris Bibltjs,aduolant nunc bini,nüc temi,nonnunquam amp;ieni,quafi qui interpellaturi uiderentur. at tjdem nulla emiflàuoce,rur' (urn difceflerunt. Roganti turn epifcopo, an inter eos nullus ibi fermonem mecum habuiflêt, unum fuiffè aiebam inter cæteros, qui demum paucu' la mecum uerba agitarat. Et quid is tibi turn aiebat C Plane tam exi^i erant momenti quædiceret,ut memoriam eis non intenderim.Tum epifeopus: Sunt,inquit, permulti quifcripturaslegunt,uitatarnenacmonbus noncx' primentes quæ legunt.Equtdem uero,inquam, o reuerende,optarimut palam fieret omnibus uitæ meæacmorum contemplatio:cùmcertofciam, neminem elfe qui inhoneftæ conditionis macwlam ullammihipofsitimpin'

gcre. Siquemipfcnoueris quipoffît, rogoplurimürtijhuceurtl coràm addu-» ôumuelis.

Moxcp difccdcns epifcopus dicebat fcripto fe màndare uellepartem co^* rum nonnuliam,quæ refpondtffem. Quod fecit.Ego ucro fingula complex lt;li memoHæ baud quibamzuel quia tarn multa elîènt, uel quta exemplar mi'hi adlegendum nonconcedebaturi Qiiæautêrecordari poteram ,111 baneferè ftimmam tendcbann

SCirèjinquit, omncs üolo quotquot limt tnortales, fidêi meæ banc firmam certamcp eJe profefsionem,quantumbbet mendax fama fecus de me pergt; uagatur. Pnmum,quôd ego Anna Askeua indubitato eredam ac teneam,Cos qutfynaxin à miniftro quocuncp aut quantumb'bet nnpuro percipiant, nibilo minus corpus Sgt;C fanguinemChhfti,reatquefubftantiaipfapercipere. Cre^ do infuper hoc ipfuth facramentum, poft confecratiohem, fine (umatur, aut aheruetur, perdurarcnihilominus, corpus amp;(anguinem Chriftirealiter, iU' xtafubftantiæ ucritatem. Credo denicp rum inhoc, turn incætera omnia defix facramenra, iiîxta ohines articulos, ubicunqj incatholica Chrifti ecgt; clefiareceptos * In cuius rei ftdem Anna Askeua nominis mci atqj manus ad-hibui fubfcriptionem . Plurainhôcrcicripto continebantur, quæ quoniani exemplar peruidere nonlicuit, fingula merite compledli, ac mcmoriæ man-darenon potui. Hæcigitur otdine omnia quum perlegiftct,quærit num ijs quærecitaffet,aficntiri uclim. Egó uero in hunc rcfpondeo modum, Qiran-turnfacraDeifcriptura permitteret, tantum ijs meaflertftiram effe.Itaque hoc ipfum fimul annedioret cum fubfcriptione efflagito. Reipondet: Doceri fe à me nOnuelle inijs, quae ipfe agerc fcribcreep debeat. Ac continuo inde in augt; lam conuolat exteriorem, ubi in publica multitucbnis frequêtia, hoc fcriptum récitât, compluribus ibi me hortantibiis, ut manu fttbfcriberem ; affirmanti-bus porrOjpræclarc etiam mecum aeftum iri, ft uel fic rës poftet tranfigi. Sub-inrert ad hæc epifcopus : Quod tantum apudfeexpenar fauoris,nönidtatn meacaufafieri,quamarnicorum. Intelligere äutemie,exilhiftriac generofa meortam familia,atque amicos habere confpicuo fplehdörcüiros, quibus hæc me ferre dicebat acceptum beneficium. Ad hæc uerbä inrerfatus Chrifto phorus quidani D. Den ci famulus: Atqui, inquit, tuum erat, ô cpifcope,Dei caufapotius quàirihominumhocei contuliftèbeneficium. Confedcris deih-de epifcopus fcriptum mihi tradit,mândans utéifubfcriberém. Subferipß *faque in hanc quidem formulam. Egq Anna Askeua credo omnia, quæ in fi-. ^ecclefiæ catholicæ continéntur. ^lodubiuidit illcoffenfus non parum, W3cpinflammatus, in cubiculurnintUs,quantQ poteft irrumpif.Necmora con *cquitur c ueftigio D. Brytannus,deprecâs per iâcra omnia celfitudinê ipfius, P^teeret iracundiæ,ucniamcp mihi eius tribueret ignofeentia.

f f ,pf$^P°ddetille, mulierem efte quidem me,nec animum ipfius quicquarri flliire.Tum alter:Verum quidem hoc affirmât, ideoep me ut fœminamæfti mare, neep muliebrem fenfum meum, éxcellenti iàpientia ipfius metiriuelit.

Pofthæcfiibingreffus ad eum Dodfor Vueftonus caufàm exponitquitr adderem illud de ecclefia catholica, eàm fuifte, quôd nefeirem, eius fadlant I^dmum liix multa prëce ab co impetratum eft,uC ^dirctdenuo ,nomenmeum ac fideiuftbrurii èxcepturus, quorûaltererat D, ßrytaimus,alterD.Spilmannus, èiuriftarum collegio Graio, quod appellate næc ubi perfeda effent fperabamus mox futurum, ut cum hac tranfàtftatib-

ne fponfioncép accepta âico dimitter emur, luxta lun's æqui'tatem. At epifcO' pus id concedere minime uolebat, item me relegans in carcerem, in fequen-tem uidelicetdiem. Pofteradeincepslucein ædem prætorianamuocor. Vbt nihü etiam perfedum eft, nifi quôd fcriptum illud duntaxat epifcopi,ut ante, projFerebatur, quo perlec^o, in cuftodiam denuo remittor. lulTît^fponfores pofeidie in æde diui Pauli comparere. Quod ÔC faô:um eft. Nec multutn ab' fuitquïn ÔC ibiiterum fideiuftoresmeos refruftrata dimiffènt,eôquod nomine altêrius fæminæ, cuius neque uitamnec cauiàmhabebant cognitam, pro ipibrû libidine fefeobftringererccuiarent. Demû poftmultaultro dtrocp agitata, interpofitafideiufTorum fatifdatione,ac fide, qua me producere, fi res ita ferret,tenebantur,è cuftodia reftituor in libertatem.

INtcUigof chare in Chrifto fi'ater)nondum plenè tibi ûtisfedum eflè in eau fa cœnæDominicæ,eo quôd dixerit apoftolis Dominus: Accipite,Comc' dite, Hoc eft corpus meum, quod pro uobis tradetur. Chriftus uerô ineo exhibendo pane, id uoluit, externum ob oculos proponere iâcramcnwm, ore quidemfumendum: Cuius admonitu infidcmpaffîonis fuæpro populo obeundæ pleniorem perduceremur, aefalutis inde in internas animas no-ftras propagande. Cuius quidem falutis ac incomparabilis beneficij, relidus eft nobis panis, pro monumento, ac iâcramentali communione,in qua parti-cipanda, gratosnos illipro neceftària redemptionis noftrægratia,præbere-mus. Sic em’m Dominus ipfefequentibus uerbis nos admonetinquiens,Hoc facile in commemorationem mei. Addit^ infuper, Quoticfcunquedepanc hoc ederitis,aut biberitis de calice: Luc. ii. ». Cor.n.Nam alioqui fieri fortafle poftet, ut obliuio nos tantarum rerum caperet, ac ingratitudo eriam feque-retur. Retuleritnon parum, ut communibus uotis diuinam imploremus clc-mentiam,utueram huius myfterij cognitionem,acmentcm fpiritus fanâi noftris inférât petftoribus. Litera enim, ut docet beatus Paulus occidit, fpiritus autem uiuificatx.Cor. Perpende etiam atque etiam caputloannis 8,ubi ‘ ad fidem omnia referuntur. Item epiftolæ ad Cor. primg caput quartum ,ubi ftibfinem capitis rcperies,eaquguidentur temporariaefle,quçautem non uidentur çterna,amp;lc.prçterea capite ad Hçbr.},in hçc uerba leges quôd Chri-ftus non tanquam feruus, fed filius crat in domo iua, quç domus îumus nos, non templorum parietes:fî fiduciam,8C gloriam fpei uftp adfinem firmam reti neamus.Quapropter ficut dicit Ipiritus ftincftus, Hodie fi uocem eius audieri-tts,nolite obdurate corda ueftra,ôlt;lc.pial.ÿ4.

De concaptiuis meis quôd poftulas, tuo in eo defiderio làtisfacere non habeo, quorum ipla examinationi noninterfiierim. Ad m earn uerô quôdat-D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinet,fî.c res habet:Primû ante confiliû perducfta,atcp interrogata à D. Kymo,

refpondeofam latis animi mei lèntentiâ D. Cancellario,quod ad earn rem atti nebat, explicatâ à me efle,ac teneri. At illi, fan's id quidê efte denegabât,regis earn efte uoluntatê,ut et ipfis,quid fentirê in ea re exponerê. Co trà uerô id me fadurâ prorfus negaui : Qyin fi ita Régi uideretur,me coram audire, cupide luben-

lubenter^ tdfàcererit.Rurfus^ illi,minimeid æqutn-nefTe dit^itant, regis ociiim mea cauià, meicp fimilium perturbari.R.efpondeo,Salomonem quon* dam inter fapientifïîmos reges merito cenferi ab omnibus,qui quum duarum interfe dilitiganrium paupercularum caufàm audire ac cognofcerc non dubi tarennihil me Regiæ difFidere pietati,quin peræque me humiliter amp;nbsp;fideligt; terfubiedam illi ancillam fit auditurus. Exquirenti deinde meam defacragt; raento euchariftiæ opinionem D. Caneellario,inhæc uerba refpondeozFu dem meamac fententiam banc eiïe, quoties in Chriftiano fim ccetu,facramcn tumcorporis 6^ lànguinisme fumcre inpaffîonis dominicæ memoriam, cum grattfs iuxta facram earn inftitutionem peradlis, frudlum quoque faluttferae eius paflionis participare. lubet turn Vuintonienfis me fimplici^ Vuintonienßi, ter, citra^ circuitionem omnem, in altcrutram reipondere partem. Cui ergo^ Nouamme recinere eantionem Domini in terra aliéna non pofle dicebam. iDiepifcopus fi^urate meatquein parabolis loquutam dicebat.Nempe fie tjuidem maxime aiebâ ci conuenire. Nam^fi fincerèipfi quod res effet enun darem,nequaquam haberet dicenti fidem. Tum ille me Pfytacham appellita* te. Ego non uerba iblum illius,fed amp;nbsp;quæcunqueporrô inmeftrueret, æquo etiamlubenti animo perpeti uelle dicebam. Ibi uerô multis me conuittjs onerant confiliartj, quôd ab eis interrogata renuerem explicate ad eorum Q^æfitarefponlàre. Qiranqüam nec ego quidem nihil pro mea rurfus defen^ iionearguebam. Vcràm fingula hic referre quum tammulta fuerant neque attinet,necpaucisidfierf porerit.Qiiippehorisnon minus quincp medetff nuerunt.Poftdemummultamdifeeptationem à protonotario confilij,inde, adædesD.Garnishæ,deductiubeor. Poftridianalucc, pro conuentu rurlus fenatorio, ubififtor, contendunt à ms ac urgent uehementer,ut fidem meant dare de facraimento edifferam. Didum hac de re, refpondeo, quantum âme did poftet. Poft deinde fermones aliquot, fecedereme feorfum iubent. Nee multo poft, accedunt ad me D. Lyffus D. Effexienfis, SC Epifeopus Vuin-' tonienfis, ferio follicitecp mecum agentes, ut facram entum confiterer, carne, , fangnine,amp;: oftibus corpus effe Chrifti.Tum ego Do.Parro,amp; D.Lyffo dicebam, turpe didu : id fe mihi fuadere, quod ipforum confeientia aliter hagt; cere non ignoraret. Cui tum illi refpondentes, Cuperefe hoc modo,aiebanti bene ut fint omnia. Tum Vuintonienfis, Veile fcaicbat familiarius mecum agere.Sic, inquamjludas quum Chriftum effet proditmus.Petebat tum epigt; »copus ut feorfum me conueniret. At ego id recufabam. Cur non, inquit ille, Quia, inquam, in ore duo rum aut triUm ftabit omne uerbum. Matthæi 18.2, Cor. 13. Inde cœpitrurfum Canccllarius meu de facramento iudicium rimari. Quern ego, iterum, quo ufe^ in utramcp partem claudicaretrogabam. Illud, tnquit, ubinam habesC T ertio,inquam, Reg. iS.Moxcp difeedente illo, dixit epifeopus me combuftum iri. Cui rurlus :Euolui, inquam, ac reuolui fcriptugt; ras omnes, nunquam tarnen hadenus comperire licuit Chriftum aut apofto* chri/luf oh losquertquamdediffeneci. Age,age,Dominusuos minascpueftraseludet âriiwnnonoe ac cneruabit. Pfal. 2, Poftquam uero inde concedere me iufleiunt, aduenit ad cidit« meDoeft. Coxus, amp;nbsp;Dotft. Robinlbnus. In lumma inter nos conuenire latis ttonpotuit, Moxcp illi fcriptum quoddam de facramento concinnabant, horgt; tantes utrnanu ei lùbfciiberê.Quod ego tamenrenuebâ. Poft id die fequente dommico grauiter periculofecp çgrotabam, nihil minus quàmdelàlutelpe^ tans.E^cp caufa expetebam mihi adduci Latameru, ut conuenire : minime ta LdWwen«; men cocedebatur,Demü in fummo ægritudinis periculo in carcçrê Neopyia

tp4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P.ERVM IN ECCLESIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

traducf iufla fum,uf:p adeo ex infirmitate languens,ut hunquam æquc graues in uita dolores fcnlerim.DominuS teinue« cognitione corroborer Oia,ora, iteriim at^ itcruni ora»

pylofcriptam relit] uit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Lego acreperio in fcnptuns quemadmoduih Chn'ftus pancffl fumplu, deditcp difcipulisjdicens: Accipitc manducate, Hoe eft corpus maim, quoä pro uobis frangetur,innuens uidclfcet re quidem ipû attp lubftantia uerQ cot pus fuum,cuius uti^ panis ille iymbolum exiftit ac facramentum. Neep eftim diflîmüi loquutionis generc dicebat fe templum deftruefturum, attp in triduo reacdificaturnm effe, intelligês fine dubio corpus ipfius propriu,quemadmO' dumcxloan.2clareconftat. Vndein facramento hoccorporis amp;nbsp;(peeftandus eftmyfticus quidam fymbolilmus,gratæcp commemorarionisiagt; cram en turn, quo fimul ÔC illi coniungimur, amp;nbsp;ipfi inter noftnet permutuain Chriftianamcp communionem. Etfi permulti fint,qui finccrû huius facranieti intelletftum minus aflequantur, ob uelamen quod Mofes fuper faciem pone-batjUt non intenderent blij ftrael in claritudinem eius. Exod. j4,2.Cor. j. Qin*! amp;idem uelamen adhuc manere in cordibus quorundaintelligo. Cum aut^ conuerfi fuerint ad Dominum,ftiblato uelamine turn uidebunt cçaLiquido enim coftat ex hiftoria Befnulli rei materiatæ ac manu fabrefaeftæ i nefîc diu» nitatê. Daniel itaqji Ne erres,inquit,ô Rex. Daniel. «4. Quipp^ excelfus non inmanufaeftis habitabit.Acft.yiOb quàm dura ceraice populus ifte,utfempû; refiftât fpiritui fancfto.Sicut patres ipforu,fic ÔC ipfi, quia prçduro funt cordC' V cftra Anna Askeua, quæ ncc opto m ortem, nec ualdc uim dus extimc' fcoitam læta,amp; alacris, quam queat efle qui ad cœlos tendit, ueritas in csxcc' rem coniedla eft.Luc.ziiLex uerià eft inabiynthium, Amos diEtiudiciûcon' uerftim eft retrorftim,Eià.49,Parcc Domine, omnem aufer iniquiratêjamp;^ptO' pitius efto, SC reddemus uitulos labiorum noftrorum : nec dicemus.ultra,D^ noftri opéra manuum noftrarum,quiain te mifericordiam confequcturpupfl lus. Quod fi fie facerent,dicit Dominus,iànarem contritiones eorô,8C dihgO' rem eos,lubentercp benefacerem.Ephraim, quid mihi ultra idola P Quis fapi' ens intelliget ifta, intelligens ÔC feiet hæc f Quia redlae uiæ Domini, ÔC iuligt; ambulabuntin eis, præuaricatores uerôcorruentin eis. Oiæ.i4. Salomon au* tem(ut ait beatus Stephanus)ædificauit illi domum. Sed excelfos noninma/ nufadlis habitat,ficut per prophetam dicitiCœlum mihifedes eft,tenaauKni fcabeÜum pedum mearum.Qiiam domum ædificabitis mihi,dicit Dominus, aut quis locus requietionis meæ eft C Atft. 7. Chriftus Dominus ad Samaritan nam: Crede, inquit, mihi mulier,quia uenit hora, quando neep in monte hoc, neque Hierolblymis adorabitis pattern. Vos adoratis quodnefeitisinos ado ramus quodfeimus,quiafalus exiudæis eft.Sed uentura efthora, â^nunceft, quando ueri adoratores adorabunt pattern in fpiritu ÔCueritate.Ioan.4.Opc' ramini,dicit Dominus,cibum non qui perit,fed qui uitam ætema parit,queitt filius hominis dabit uobis.Hunc enim confignauitDeusJoan.7.

Dicebant ptimùm hæreticam me efre,ac legibus ultimum me mancrefup' plicium,fi pergam eas tuer» opiniones pertinacius.Ego ruriùs, hæreticam clTepernegaui,quippequænuUius eflem haereticædotftrinaeconfcia:neque uero legibus Dei ullum mihi déberi ftipplidum, De fide autem ilia amp;nbsp;contef fione mea,quam Dominis amp;nbsp;iatfapis iènatorijs conicripferam,quoniaminca nihil fit cuius me debeat pœnitere, no cftè animum permutare quicqua. Tuffl illi feire à me contendunt,an corpus Chrifti atœ lànguinem in iàcramento ne* gatura

gatura edem. Prorfus negate me refpondeo. Siqm'dem films ille Dei, quem Siicrameiittm f Maria uirgine nattim omnes confitémur, fublimis niinc in ccelo regnat,indc corp^arfan^, rurfus rcdinnus è ccelis, quemadmodum in ccelos fiibuedlus efi, Adlo. i. Etfi ^^0 facramentum hoclàcrolànlt;flum efle,iuftat]pucneratione dignumhaud abnuen'm, tarnen quia uos lacramentorum non content! limitibus, in tantam wcurritis fuperftitionem ut quod lacramentum fit, pro Deo etiam habeatis ^ueneremim', confiteor propterea panem effe quod uos pro numinecolitK, Qliotp magis fides adhibeatur uerbis,eius rei certum habeat iudidum qui uo *et.QiHppe fi trimcftri ^acio afleruetur,ita mucefcit, fitu ac putore correptu, utinnihilum tandem trimeftris ille Deus euanefcatQuç fane res lat mihi pro argumento eft, panem eftc,lacramentum elle, Deum uero nequaquam. Inci* pientibus demum de lacrifico accerfendo mecum agere,ad excipiendam con lelsionêjfubrifi ilicô.Quid, inquiunt, an non pium eft crimina facrifico confît terifMihi, inquam, lat erit, Deo confiteri, de quo nihil addubito, quin amp;nbsp;au* we pofsit confiteritem, 8(. iffiofccre ueht pœnitenti.T um^ lata fententia de noois iudicialijCapitis pariter condemnamur,citra duodecimuiralem omncm JO(^ifitionem,præter legitimam fori confuetudinem.

De fide autemôôconfelsione quam Anna hæcèNeopylo carcere confcri* ptam mifit fenatui,iam ante commemoratum eft.

UxcmjiidY cpißota quam poft latam condemnationis/ententidm, AdD. CiticeUAfiiim mi/èrAtft'àcra Chriftimartyr ^nna Asl^etia.

In Domino reriim omnium conditore,per quem itniuerfæ lubfiftunt créa* turælàlutem,ac falutiferæueritatis ipfius agm'tionem, Amen. Subrufticam ’ plï^is^ fortaftè moleftâ compellandi audaciam, quam partim ne* ccllario res ipfaimponit,partim fiducia quædâ tuæ benignitatis adauget,celß tudomaignofcat precor.Atcp nemulris lublimes occupationes tuas detineä: Qliod a fublimitate tua rogatu uelim eiulmo di eft, ut pietas tua pauculas hais measRegiæniaieftatiderationc fideimeæàme confcrip tas ejdiib ere uelit, ^ias li pro gquitate fua,ac fide,ita ut par eft, appendat,cumcp acerba fentêtia lila contulerit, quam in me tulerunt indices,morti me adiudicantes,faris confi do maieftatem illius facile intelledluram, caulam fupplictj mei non æquilsimà proredo trntina libratam cftè. Cæterum uniuerfiim hoe quiequid eft negotq, lummoaciuftifsimo omm’örerum teftimatoriacuindici Deo permitto. itacp ut finiam,opto celfit. tuam in Domino ualere, qui te cum faneftis fuis Iblpitem cultodiatjdirigat^ in omnibus, Amen.

Tua in Domino an cilla, Anna Askeuà, Exemplar ac ratio fidà ad regiam maieftatem conferiptx.

bgo ÄnnaÄskeua,mentis ac memoriae b ene lànae:tametfi panem aduerfi* tatis, ö^aquamafilidionis mihi dederit Dominus, non tarnen quantum mea promeruerintpeccata,percupiâid maieftati tuæ inno tefcerè: Quo d quum le* gibus fim capitis condênata,tanquâ malefica QC facinorola: Cœlum hic ac ter *'^’^ppello,immerito me ac innocentêmoriturâ.Quodcp initio dixi.idem pouremo nûcrepeto, totauoluntate ab omni mehærefi Ä)horrere, femperc]^ abhorrui(re,De cœna aût myftica quod attinet, credo, teneoep quiequid ea in repræfcribitDominuSjfuocplacrolancfto confiimauitlariguine.Credo præte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

rea,ac pi'ofiteor,non folum in hac re,fed in afijs omnibus,quicquid uel uox ip* fiuSjUelecclefia catholica dicftauit,nobiscp ad credendu propoluit.Neœ enim animus unquâfuit,àuerbo oris ipfius ullainre,quod feiam défi edlere. Breui* teratipinfumma, quicquidos Dominiufquampræfcribit, certum eft firmo

RERVM IN ECCLESIA pectoris propofito ampkdi attp rctinerc, pro utrfl^ud mulicbri poti'us fecul late mea. Itaqj ne pluribus maieftatem tuam derineam, his uerbis uoluntatis meae ac litcrarQ finem claudo,eruditionis amplioris inopia, Anna Äskeua»

Diemartis ecarccreindiuerforiiitn corona penfili infigne extrahor,ubt D-iycb/m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RychacuSjS«^ epifeopus Lond. ad me ueniût, multts uerborum blanditijs

NicShaxtonus,qui in eadein pn'us cum fuifîèt opinione refiliuit, fuadens ut idem fuo exemplofe cerem.Cutf^^pöndijpracftare nonnatamenè,alia^id genus fimilia, Nec tnulto poft D.Rychæus inde in arcem Londinenfem me transfert,ubi ad tep liant demum horam commoranti, D. Rychaeus, cum altero ienatii régis ad me accurrens, mandat pro mea erga regem fide obferuanria, ut fi quos feb rem uiros aut fœminas meæ fâcff ionis alios, apertos fa eer cm. Ego ucro prop fos me quenquam feire pernegaui.T urn illijde Domina Duciiïà Suftblciæ,de Comifilu SuflexiÇjde Comitifia Herfordie,de uxore D.Dcncijfimiil etD.fi tzuuiliami iped atæ nobilitatis heroinis percontantur.Refpondeo,fi qua ueb lem in cas criminationcm deriuare, prObare ianeme ubi id fecilTem, nonpob fe. At rex, inquiunt, pro comperto nouit, ingentem effe tuae fatftionismukp tudinem,quosfi libeat,facile proferre acnominate poteris . Nimirumpip quam,rcx in hac re,quemadmodum in alqs multis rebus fallitur. Pon o ingêtt ûli ftudio à me contendere ut palam facerem, quorum maximebeneficio in; tra carcercs fulta,atquein fententia confirmata fuerim, Refpondi,nullum elle omnino mortalium cuius inftindluad earn dodfn'ng conftantiâanimatiorfim fedfa amp;nbsp;cofirmatior.Porro quod ad uieffus attinebat rationem, earn nullo abo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;padf o mihi fuppetere dicebam,quam minifterio ancillp,quç per urbis plateas

lionnunquam incedens,bonorum hominum, meo nomine, auxilia implora' rct-Illicpacfamufieorumprj quidamraittuntadmequædefaiinturjatnoniP na eorum prorfus mihi ignota efle. Imo, inquiunt,ex magnatibus non défunt, qui pecuniam tibi fubminiftrant. At nomina,inquam,prorius nefcio.Atcpin' ter eos,inquiunt, funt etiâ primates fœminac, atep adeo ex primaria nobilitate nonnullse, quæ idem faeffitant. Venit, inqiram, ad me femulariuefte quidam dono feres florenos duos quos ab illulfrilt Comitifia Herfordenfi ad memif (bs dicebat. itemep alter fimilitertunicatus, quifrancumnummum foleinfi' gnem mihi defcrebat dono, ut dicebat, clarifi? heroinæ D. Deneæ. Quod an ita fuerit,certum equidem non habco, nifi duntaxat ex praedicationeancillat meae. Adhæc infuper addunt illi, fuifie ex fiimma SCfenatoria nobilitate, qui inhocmcadanimarent opinionum genere. Atego conftanterpernegabara, Poftremo, quia cofiteri nolcbam, quofdam è nobilitate heroas SCheroinas in mea pariter riiiflc opinione,in ncruos m e in^ tormerua mittunt, ut fic dolori' bus a me extorquèrent, quod per quaeftiones non pofient. Demum ubi lorn go iam tempore me in tortorum equuleo habet, nec interim uocem emittere, ncc corpus quicquam mouere, aut doloribus uident cedere, irati atep incenfi CaitcflUriw magis D. Cancellarius ÔC D. Rychæus,ilico exutistogis ipfi tormentaca^ ezD-Rj- pefiunt, tortorum perfundfuri minifterio , tanta afperitate, ut ruptis pene dKwtoitor«- artubus, ab ipia minimo minus mOrte abfuerim . Idubipraefcnfitarcisprat'' feeftus, monet,ut me è tormentis exoluerent. Exoluta concido ftatim in uitx deliquium,uiribus undique membris deftituta . Illi tarnen adhibitis fo-« m entis, uires tandem ac uitam fugientem redintegrant, ac recoUigunt. Poft id humi fedens horarum ipacio duarum , detineor à Cancellariotquiblam dis uerborum illecebrishortarime cœpit,utrepudiatafententia,inillorum décréta

^ecreta concederem. Scd dominus Deus meus ( gratiam habeo æternæ ipx ‘iusbom'tati) eamCmUm'uit conftantia, ut de euangelicæprofefîîonis finceri nihilremitterem,idemcp porro dabitjperfeuérandi (ut ipero ) uires ad fi-^ï^-His itaep cruciatibus haêlenus dC tormentis defuliêia, ducor pofthæc in *diculainquandam,atcpin ledlum collocorjtam ægrè Habens per omnes cor pofis artus, ut ne ipfe quidem ofia unqüâ habuerit languidiora patiêtiflimus wbus,quo nomine gratias habeo diuine erga me bem'gnitati maximas. Turn ^anccllarius per nuncium ad me mittit,ut fi opinione difcederê,re nulla ege-Jcm.Sin minus facerem,futurum ut in carcerem iterum, attp inde ad fupplicij locum dedutfia, facibus ac flammis denicp torrefierem. Remitto iterumper cundemreijîondens nuncium^nullam efie tam diram infeftam^ morte, quin Ronfæpius lùbire mallem,quàm femel data religioni fidem abnegare.Domi-nusillisaperiatprecorcæcos mentis oculos,ucueritatemaliquando agno-*cantatcpamplelt;flantur,Amen. Bene uale chare in Chrifto Domino frater, ®ra,ora,itcrum,at(p iterum ora.

Charifsimcin Domino falutem. Satis démirarinequco , quæ tandem res «am tibi fufpicionem moueat,de pufillanimitate ac uæcordia mea, quafi mqr tis adeo horrore côcutiar,quæ malorum omnium finis eft ac terminus.Etiam etiam in Domino te precor,ne quid huiuftnodi in peeftus tuum de me al-tius dcfcendere,aut diutius infidere patiaris. Nihil enim addubito,quin opus linim,quod ccepitin me Dominus, idem porro fit pdrfecftürus ; Audio nunc xgrehabere confilium régis, poftquam uident eflepalam : quod ob religio-^onuormentismeinarce dederint. Caufanturnunc,id feperterrendi cauia kcilfe: uel quod ipfos fatfti tandem pudeat, uel id uerentes potius ne qua res demumad aures régis promanet. Itaqp nunc edieftis cauent, quo rem omni-Dustegantmodiszuerum enimuero, quod ad me attinet,Dominus ipfis igna Icatprecor.Bene uale»

P^dcgi mendax amp;nbsp;infame feriptum,quod uice amp;nbsp;titulo mee recantationis permultorum paflim manus circumfertur. Ita me amet Dominus, nihilun-quam in animum hunc admifi minus, quam ut ueri fidem recantando diffitcquot; rw.Id tarnenfateor,in prima difquifitione quæ mihi cum epifcopo Londinen hruit,multamihi obiedla ab illo deläcramcnto,ac uiciflim à me reiponia eile. Qyi tarnen prgter hoc nihil à me aliud extOrquerepotuit,^ quodüidelicetin eare tantum me credere ac teuere dicebam, quantum diuihi uerbi iüfli'f præ-Icriptiozpræterea nihil à me aliud exprimi quitum eft. Turn ille inftrumêtum confccit, quôdnunc formulis excuftim extatinmanibus, eic^ confetfto iuflît wbfcribcre.Renuebâ.Tum duo illi patrom' acfponfores mei,nullo no perfua dendt généré inftabant acriter ut facerem, rem leuiculi elle momenti dieftitart’ tes.Poftmulta,fubfcripfi tandem,in hanc uidelicetfentêtiam : Ego Anna AP Kcuu,credo,aflèntior^, fiquidem diuini uerbi Ecclefiæ catholicæ non dif-lentiat inftitutio.Ea turn lubfcriptione offenfixs no paru epifeopus, me in car ceremiterumac euftodiam mandatzubi aliquâdiu comorata,amicorum ope-rauix tanckmreftituor. Atqp hadfenus ueram certamcp habcs huiufcèrei nar rationem.De eauero re in qua potiflîmüm tibi cfld fàtisfatftüm poftulas,rele-go te ad cap. loan, fextum, quod tibi pro certiftîmo eflegnomoneperuelim, qiiod lane ad hanc rem attinetBene uale.

rormuU fidei at confeßioni! quàtn in tattere fid) mortem edidit^tt janguine obfignauit \A.nna ,yLsketia»

Ego Anna Askcua, integraacuigcnte adhucmemoria, tamctfipanem aduerutatis QC aquam afflilt;fîionis mihidedcrit Dominus, non tarnen quan* turn pro mentis mihi dcbebatur: principio me ^auitcr muiltis^ modis pecca tricem e{re,iræcp diuinæ obnoxiam confiteor.^üo nomine Deo ac omnipo* tenti patri me dedo,toto peiflore illius implorans ignofcentiam. Quoniamcp immerito fum legibus códemnata,tanquam quæ mortem propter opiniones promereatur, hue ipfiirn ignofcentilTimum Dominum, qui cœlum ac tcrrani architecflatus eii,teftem mihi appello opinionis me nullius confeiam eflê, net ullum tuen' dogma, quod diuinæ feripturæ præfcriptis fit atcç alTertioni diflen taneum.Qinri eidem infuper clemêtiflimo Domino confido, ita femper mihi adfuturam gratiam ipfius, quae nunquam me finer in ullum prolabi opinionis €n-orem,quac cit lacro ipfius uerbo non confentiat. Quae enim eiufinodi funt, ab fis ego rebus amp;nbsp;femper halt;flenus(teftis eft mihi confcientia)abhorrui, nec non ad extremum ufcp huius uitæ quantum gquum eft diem abhorrebo.Cett rum uero illud quando mihi pro haerefi impingunt ac imputant,quod in fans mento etiamnum à cofccratione pane manere affirmé, in eo nihil me qiiidcm præter Icn'pturas aberrate, fed ipfos mihiiniuriam offerte arbitror. Quippe» It) odo poft confecrationem ita ipfi to turn hoç iàcramêtum, in Chrifti corpus ßnguinem,neruos pai iter ac ofla uerti putét,ut panis nihil in eo poftea rema' neatjidcp pro neceflario fidei articulo ftatuant,adeô id non effè ueru fentio, ut ctiam cum euidenti fidei noftrae pugnet articulo:quo dicitur federe ad dcxtC' ram Dei patris omnipotentis,indidê rediturus ad indicium ferendum cum de iiiuiSjtum de mortuis, Atque haec tarn horrenda ilia amp;nbsp;immanis efthærefiSjOn quam luendum eft mortis mihi ftipplicium. Qiiod autem ad facrofancfla Do' minicoenamattinet, credo perneceflariam earn Domirücæmortis,öffalutiquot; ferae paffiom's commcmorationem cxiftere.Credoinfuper ineadem cœn» tantum,quantumaetcrnusacunicus redemptor meusleffis Chriftusmihiiu hacre præfcripfit, Poftremo uerasac indubitatas cas effè feripturas omnes credo,agnofco^,quaspreciolbipfelânguine confignauitfuo:adco^,uta diuo Paulo docemur,easiplas feripturas nobisabunde iatis effead inftitu' lionem ialutemcp noftram, quas nobis reliquit SC commendauit Chriftus, ut nihil opus fit cæteris illis non fcriptis, ut appellant ueritatibus,ad ecclefixrC' gendæ politiâ:uerùm quicquid os Domini madauit in iacro eius euaselio,lu bens toto inhæreo peeftore, fixaffi fide contineo, iperans fimul cumDauide, Lucernam effe pedibus meis uerbum cius,Pial. 127. Sunt nonnulli,quiEucna^ riftiâ,id eft,gratæ memoriae lacramentum à me denegari affirmet.Cptcrum ni falfç immeritgep delationis mihi iniuriam inferunt. Ita enim fides mea habet amp;nbsp;ratio, ut fi in co hodie ulu manerct apud Chriftianos, cui initio compara» cft,atqueàChriftoinftituta,fii^ularis quidem folatfirem pleniffimam elle exiftimem. Quod autem ad miflam attinet ueftram ( quo nunc in abufu elt; tit lemcl ac fimph'eiter dicam quod fentio,quodque res eft,purum putum idlt;J lum effe, quo non aliud poft longam hominum memoriam turpius fœdiusep ïnueeflumfit, credo, confiteorffi. Deus enimmeusnec dentibuscuiufqua» attcritur, ncc moritur amplius.Ätcp in huius fidei confeffionead mortem ui^ prçfifto,ac languinem fundendum prçbeo.

O Domine,plures habeo inimicos,quam capitis mei capillos numero, tarnenclementiffimeDeus,nccubi uerborum lenocinfis uidlafiiccumbam» Verum tupro me pugna,procBme refponde o Domine.In teem'm unice om* nem curam meam ialt;flo, acfiduciam colloco.Viribusactclis omnibus impe-* tum in me faciunt, pauperculam crcaturam tuam oppugnaturi. Adfit qu^^

robur gratiæ tuæ, ut ne quid extîmefcam cos ,qui tibi aduerlamp;ntur. In te eniiri omnts Ipes inea ac fortitudo fità fixaep eft. Practerea ex animo te obteftor mi^ u’ffimc atcç idem fan(flifrDeus,pro infinita pietatc tua,hâc ipfis in me uiolengt; ïiam de iniuriam condonet mifericordia tua.Simulcp pro eadem bonitate tua, dignetur qiiæfo tua pictas occæcatas eorû mentes aperire,ut quç nbi accepta funt fequentes, fimplici uerbo doÆinx tuarjîne afcititrjs hümang inuêtionis nugamentfejfefe regendos præbeant in omnibus, Amen:ô Domine,Âmen..

Hadenus de carceribus amp;nbsp;tormentis laudatiflimæhuius fœminæ diduni cft.Reftat nûcquæ de cxitu,^ ultimo cius fupplicio Eibfequuta funtjattinga-uius.Poftquâigituréo nata loco amp;'genere Anna Askeua,inquo magna cum dignitate Uiuere à licuiflèqfi mundum maluiflet quàm Cliriftum fequi,ita tor mentis cofeda effet,ut neep uiuere in tanta ae^ritudine diu, neqp occulte mori per aduerfarios poffet,dido tandem fopplicq die, in forum equinum produ^ citur,fella quidem fulta, quoniam pedibus ipfa incedere, præ tormentis baud potuitiSicitaep ad p alum peruen turn cftjUbi catena ferrea per mediûreduda corpus affixam tenebat.Præparatis iamrebus quæ ad incendium pertine-rent,allatætandem regis literæ quæueniam reuocaturæuitamcp offerrent, proponebantur, quas ilia tantum abeft ut amplederetur, utne alpicere qui* dem fuftineret, Adhibebatur Si Shaxtonus, qui publicè reuocatis eo die opi* nionibus, fimul amp;nbsp;ipfam reflederC ad fuam leuitatem longa oratione iàtage* bat.'cui non minus fortiter SCilla reclamabat. Sicep tOt exercita molefttjs, tot perfunda tormêtis,finito longo agonû curlu,ûcra Dciuidima,flammis circS dataobdormiuitinDomino.an. i5'4(îffingularis conftantiæuel laudernrelin* • quêspoftehs,quamadmirari poffent: uel exemplum,quod debeant imitarû

ERant in eodem rogo cum ilia impofiti,pariter^ exufti,Nicolaus Éelenià nus quidam,è comitatu Salopienfi facerdosJoan. Adamus ueftiarius, Si

Joannes Lacellus uir Si genere amp;nbsp;uirtuté nobilis, turn etiam ex aula Si familia Henrici regis. Huius extatfuccinda quædam de corporis Si ianguinis facra* mento e careere feripta epiffola apologetica,qua turn errorê illorum, qui non

Ortes Ä alacres,maioris tarnen coniblationis materiam ex fœmina,in tam tri* . inocmortisgenerepercipiunt,dumnonfol3eiusintrepidamconftantiam

Pora telicihauferunt martyrio, inen cineres redegerunt, Anno Domini Si. ià* Ions noftrç nbsp;nbsp;nbsp;cto menfem lumurn.

mo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auipicatiiïîma martyria,HenricusRexfexto poftmenlè Hennewreg

r “’nsmors,utualidumamp;mauortium principemèuiuiseripuit,ita L A. multa^'^ ^^®’^y^^^’^*^Ç‘^^‘^^^fiçtranquillitatemattulit:quandoquidemper* îîerV^^ ^^Jalogo excepta hominum nomina, atepad regem eo têpore delata * » ' fuDDl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôe epifeopos dicebantur,quorum breui fequuturum eraC

fequot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regis» Aeterno 5C omnipotenti Regum

ZV ANNÆ jLSKEVÆ const ^NriSSlMÆ, f(emintez^miryrisbnflum,EpiMphiiimSipphicnm^ I. F,

PreJfàtormentis,qtMtiturneeuUis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Einguarupturisifociaspericlo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ä haflcnus tot tantiscp perfèquudonum facQata fluc^libus, Jß\s fcopuhs elucflata confragofis,tandêaliquâdo ad pacatiora RegisEdïgt; Ï^^*^****’ nbsp;nbsp;uardi ac alcedonia, ut ita dicatti,tempora emerfit hiftoria. Siquidem ut mare,

8C têpora^tellusc^ fuas habet qüâdoœ trâquillitates. Sufeeptis igitur re^’ habenis Edouardus Rex dus norhinisrextus, prætextataadhuc actate/ubcp Dwe Somerlè/ tutoribus agens rem Brytannicâ,ad fexenniû admmiftrauit.Primum£Ç tus regis prote/ neram ÔS impen'tâ adhuc Regts aEtatcm,adtunlt;5his eft ci diuinus amp;nbsp;fingulaus uir,ipfius^ ex matre auunculus, D. Edouardus Semerus, DuxSomerfews, dignifsimus turn rege, tum regno protecSor. Cuius uiri minifteno ac dtuiw^ aufpictjs, lex ilia feralts fex articulorum, uel hydra quædam fex capitum, «rogftto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hadenus bonis exitio fuit,primu atqp ante omnia ftiblata eft.Quaiacente,

confilia iam Vuintonienfis, fratfla^ poteftas omnis cocidir. Sacrarum leuio (cripturaru reftituta eft. Miflæ paulatim obiblefcere. Lingua popular! cultus diuinus tracftan'.^Denicpmollioribus primum initrjs, deinde grandiorapaula' tim incrementa inreformandis ecclefiæ rebus adietfta funt.Exules, quos ante temporum eieccrant pericula,redire recipi^ in patriam. Breuiter,noua

dam rerum facies, een noua in theatro feena introduci cœpta. Cómutari paP fimper cccleßas epifeopos.Siquidem abadis ijs qui muri eflent,aut infinceri paftoreSjfurrogantur finceriorcs. Accerfuntur QC aliunde è Germania uiri do-drina præftâtes,gcrendiscp rebus idonei,inter quos eraf,Petrus Martyr,Mar , iinus Bucenjs,ôil Paulus Phagius:quorum ille Oxoniç,reliquiduo Cantabri protitebantur,non paruo quidê utriuicp academiæ plaurùE uetuftis epi-icopis,alrj priuati uiucre,alîj in earceres ire diuerfi alio iubebantur.Londinen fis Bonerus in Marshalica erat euftodia, Vuinton^fis Gardinerus,cu Dunel menfi in turrim condebatur, ubi ad triennium paulo minus cgit ocium,furca profeclo quàm turri dignior, nififecus uifum eflèt iratis Brytannicæ reip.fa^ lis.Cæterùm hoc unum habent ceu proprium fuse laudis,mitilîîmaEdouardi tempora,quod ex omni illo papiftarum numerOjquorum aliquot furtim fe ex imperio fubduxerant,multi callidè diffi'mulabant,nonnulii aperte aduerfarcit tur,nullus tarnen ex his uitam perdidit.In iîimma toto hóe loxennio, ûelut fe-rijs quibufdam ac inducijs ecclefig indi(flis,populus ecclefiailicus ea eft tran-quilluate ufus,in utranqp dormiens aurem fecurus,ut nihil iam ipfis nocere,in re tain florenti integra, nifi res ipfæ nimium fortafle florentes, rerumcp ac uitæluxurieSjUidcriêtur. C^eterum ob réligionem fidei^ rationem, nuUa per-fequutionis flamma in cædem cuiufquam grairabatur,nifi quôd Thomas qui damcognomenlo Dobæus, primo regnantis Edouardi anno carceremul-datas extindusep fitipoftqj eum duo alij incendio occubuerint, quorum alter Germanus Moguntinus ; altera feemina fuit Canuana, de quibuspauca funt ordine expediènda,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JjeThlt;tgt;nAT)ohixo^GecrgioGerrnaftO-,z^ Icxnnd.

ACdeDobæoficrcs quidc habebât. Ëratis fcholae primu Cantabrigia-næ alumnus : ubi per iuucnilem ætatem in literaru ocio ac ftudtjs quumi nô infeliciteradoleuifTetjin cOtubcrniuadledus eft collegij illius, quo d Margareta quondam Henrici mater,diuo loanni Euangeliftæ dicatum,nomine il fins nuncupauitJamcp in fclici SC præclaro curiu erat, fufeepto inftiper magi-fterij graduhonorario; quum forte ob uirginem,quam cum cæteris riualibus ambibat, côtumelijs amp;nbsp;ludibrtjs iinmodeftioribus,quàm ut hic dici,grauiori-bus, quàm ut à uiro feni poflenf, indigne uexatus eft à tribus iùi collegij per-ditiflîmis profligatæcp impudentiæ quibufdam. quorum unus Pindarus : alterHutchynfonus ( qui facrificus fub Maria fa dus ad Miftàmredifle, £Cpo-fieadetrimtate nefeio quid librifcripfiftèfertur) tertio Talerus cognomen-tum fuitErat autem Dobæus hic ea naturæ fimplicitatc,qualis efïe columba-tiun folet,ut nullius noniniurijs amp;nbsp;ludibrtjs patere : ea rurfum illius placabili-tas candor,ut nihil non quibuslibet côdonare poftet. Cæterùm uidus coii tumcliæmagnitudine,cedereloco ftio,ac coUégio,in quo no inhoneftamha-bebat conditioncm,cogcbatur. Nec uero multo poft fe Londinum contulit: tibi in ædem D.Pauli ingreftus facrifteante forte ad aram proximam facerdo-*f,ac hoftiam quam dicunt confecratam expoiredis brachijs attollentc,con-uerfus ille ad populum,ingenti parrhcfia,liberacp uoce eos à uenerando reuo Quit; rogans pro Chrifto, ne fefe pfeudolatria ad iftum modum contamina^ rent’.panem cflè,non DeuiTi,quem ipfi colerenr.Chriftû quidem adoranduni cfte,atq5 amandum in facrametis: at nequaquam tarnen facramenta pro Chrifto exiftimandaJllud enim myftcrij eirc,hoc uerô fuperftitionis,ac manifeftac idoWatriæi Hæc ille quum libéré non minus quàm uerè haberet uerba ( publice enim in templo hæc gefta funt j re delata ad praetorem cius municipij,ô^ adArchiepifeopum Cant.Dobæus cuftodiædeditur,ac carceri: ubi non mul los poft dies,fiuerhorbo,fiue moicftia confedus,uitâfiniuit in Domino. Cui tarnen fi ad pauculos ftiperfiriiTet dies^ uenia, ac inftrumenta iam reftituendæ fibertatis adparabantur, intercedente apud DuCiflâm D.Protedoris loanna

Cxntiana,qug tum frequens ei in carcere miniflrauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poft

Poft haec uno deinceps aut altero anno codemnati font ab Areni CantÔt^ exufti duo alq, fexunon minus opinionibus inter fe pè mas alter, ôd Germanus de diuina Chrifti elïentia : altera, quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;quamèccelodeuelt;flam,nonèmatrefolceptamputabat,àcatholicisno

dilTentire uidebantur. Ac Germanus quidem lUe Georgius dicebatur. a minauerô lôanna appellabatur ex patria Cantiana, mulier ab'oqui fi eo ua fêt crrore,5iC in feripturis prompta,quum tarnen nihil feiret legere,Sd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Anno nbsp;nbsp;nbsp;adelïe confueuit.Londùu tandem exufta eft,Anno iyfo,Maÿ 2. ir « eft

Germanus die,quem dico,cognomento Georgius, Anno lyp: Germano hoc tempore ecclelîâ modérante loanne à Lafco. Rudis erat is prorfus lite rum atep dotftring expers.Porro ne fermonis quidem ilh'us gnarus,in quo c demnatus elLVndc quum per fe non potuit,per interpretem relpondere ep foopum Exonienf cogebatur.Vitæ alio qui integrae inculpatae a luis dice tur conterraneis.Herum habebat Moguntinum quedam,uirum nobilefflj q feriptis ad Cantliteris in Ängliam magnopere pro illius lalute deprecatus e lt;nbsp;Idem 6C ab uxore etiam illius faeftitatum, 1Î precibus impetrari uita potui ■ Vtinam talis uita auf in earn non incidillet opinionemtaut aliter ea quam m te illi potuillet eximi, uita^ diuinæ gratiæ relinqui, fi ita uifom eflet eccle 1 proceribus.Sed ingenio mitilsimus Cant.qui amp;nbsp;iple,ut poft dicemus,exw eft, non tarn in eo naturam foam, quam ducis Northumbriæ imperium lec ' tus dicebatur.

prætereundum,quôd intra argument! huiufce ambitu cadetc uidt^ tunfiiccum'thi'c De Ioanna Canti'ana,cuius modo mentionemfecimus,lt;iui“ damledîoris forlân animaduerßone non indimum. Quum lam ab epiicopis euangeliCIS certo de ilh'us morte conftitutu eilet, accelfit ad Ioan.

qui tum in fummo Pauli templo theologicae præfuit præledlioni, quidam iligt; familiaris, hortans roganscp fua,tmod pollet apud Cantuaricnfem autoritatc efficeretjUt errore quantS fieri poamp;t illius caftigato atcp repreflbjUitælàlte m* feræ mulierculæ parceretur:tempus forte pofthac medicinam allaturumjCnO' risqp lànitatem. Etfi nunc paucos uiuendo inficeret,multo tarnen plures mot' tis confirmaretlîipplicio. Proin cofultius ellèutin cuftodiaalicubialfeniâta, procul pollet hominum cofortio infirmorum lubmoueri.Ita futurum, utnetp contagio quem^ læderet, amp;nbsp;ipfa fîmul ad futuram luperellè polTet refipifcen tiam.Ad hæc quum ille mortem potius ei infligendam cenlèret,tum alter: At' quijinquitjlî ita fert fentêtia,ut error ei lîmul cum uita eripiatur, mortis tarnen aliud deligatur genus quod euangelicg magis manluetudinirelpodeatQuid opus a pontifier]s legibus tam diræmortis tormenta inforum inducere Chrf ftianum e’Quumep ille rurfusfupplicium hocdiceret,quouiuiincenduntur homines,minime omniû elîê cruciabiletlàtiscp manliietum. Älter ilico audita hac hominis uo ce,quæ tam parum Ipirabat curç amp;nbsp;reljîèd us/rga miferorum cruciatus:ingenti Ipiritus ardore, illius comprelïe dextram tênebat, lùam de* xtrae dextram collidens:Âge,inquit,ulu fortalTe ueniet,ut ipfî manus aliquafl'’ doueftras plenastam miti habeatis incendio. Poftqûe idipfe omnium prb mus Rogerius, eorum qui lîib perlecutione Mariana occubuerunt incendij

NunfrecliMi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftuices expertus.

ddiorti ad cât. nbsp;nbsp;Nec abfimile quiddam de Hunff ido Mideltono,qui poftea {ub Maria exU'

MOX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftus eft narratur, qui cum alqs quibufdam concaptiuis, anno regis Edouard!

ultimo, in carcere retenais à Cantuarienfi,grauiter^ ab eo cacteris^ difquifi* toribus exagitatuSjin publico lüdicio I'am condemnandi quurri eflent, dixi'fle fertur: Age,inquit,ó rcüerende, ftatuas in nos li cebit in præfentia, quod libet. id autem ne dicas tibi non pracdiôum, denuncio tuas dehinc uices fore pro-ximas.Necfefelliteuentus.pauCos enim poft dies cohfequuta regis Edouar* dimorSjipfis quidem è carcere dimiflîonem, epifeopis uerô uincula ac carce* tesconciliauit.

TAmrelidis pauIuIûBrytannigfinibus,ubiiam diuimmorataoratio cft,re^ JLpanfis ueliSjfecUti uidelicct perfecutionis tempcftatem,inPortugalliain ad mercatores traijciemus; quo me neceflario uocat Guilhelmus Gardinerus Anglus, Lysbong urbe Portugallig primaria exuftus, an, i ff2.uir,meo quidê iudicio, fummis ac prgeipuis non modo gui noftri gquandus martyribus, fed quo nee prifcg ecclefig uctuftas oftendat martyre in primis illis periecutioni-* bus illuftriorê:fiue fidci uim,aut conftantig adamantins firmitatem,ipifitus^ inuiiflum robuqaut tormentorû immanem amp;nbsp;non ferendam acerbitatem ipe t^lcmuSjqug quum cuiuis poffît uel ibia recordatione horrorê incutere: ilium adeo non deiecir, ut dubiû fit, maior ne corporis cruciatus,an animus in cor-porc maior fiierit,quû tamê utercp eftèt in eo maximus. Vnde fiqua pij s Cfiri fti Martyribus ôlt; egregqs fadlis, fua apudmortales laus,ut par eft,dignitas^ debeatur: hicmihi unus profeeftô inter multos dignus uidetur,cuius cum Ig-narijs,Laurentijs Cyriacis, Crefcctianis, Gordijs, nomenmerito conferatur, femperepinecclefia celebretur.Qirod fi porrô toqtantoscp ffutftus ab his hau rit Martyribus ecclefia Chriftiana,quorû iànguine rigatur,agricolatione repa ftinatur,cineribus diffunditur, conftantia tcftimonijscp confirmatur, quorum deniœagonibus Ôd palmis triumphat ueritatis ac euangclij gloria,nobis certè non debet uideri graue,ut quod noftri uiciftîm officij fîtaillis rependamus,gra tgfaltemmemoriæ,tanquâperpetuamobfidemnoftrg ergaipibs uoluntatis fragrantiâ. Quanquâ nullam ipfi gloria à nobis accipiunt,multo^ minus uen dicanr,quam uniuerfam in Chriftum Dominû refundût,unde omne hoepro-nuxit,quicquid in illis magnû,eximiumcp fuittattamê quando et Chriftus ipic lit quodâmodo in iàntftis ipfius gloriofior,grati fane in illû efle, nifi 6C in iftos, ^iquomodô non ingrati fimus, per quos iUius accrefeit gloria no poflumus. ninety fadum arbitrer, quod prifei olim Chriftiani, primis illis perfecutioni* buSjfandorûmorientiû agones,annuis panegyricis fibi excipiêdos exfftima-tent,non tam ut ipfos haberent honori,quàm ut Dominû in fiiis glorificarent militibuSjCui foli omnis debetur merito gloria. Deinde quo exemplis corum prouocati, inijidemmilitiæ tyrodnijs inftrudiores, fortius in acieftarc contra aduerfarios, inundumœhuncfacilius contemnere addifccrcnt. Siquidem bue non paru conducunt,li quicquâ ferè aliud, in ecclefia Dei piorum Chrifti martyrû fpcdacula, exemplatmodô, qua pareil, attentioneà nobis cofidc tentur.Quis enimuitam banc magnopere fibi expetêdam ducct,qugtot mo-dis mifera, tot fupplicijs luduoia, tot funefta cafibus, uix paucis mortalibus ^^^^t^m,paucioribus etiam liberum ipiritum,fineinfigni aliqua calàmitatc ^atniefione tribuitt' Aut quis mundum hune iam bonus in precio habiturus cltjin quo tottâ crudeliterbonos opprimi uidetfin quo nemo deniep autnon omnino,autnifi improbus,uiuere in tranquillitate poffît f Quo magis miror, mtanta honors ftrage,tot exêplis etfpcdaculis crudeliffîmorûfoppliciorûui Ucre tarnen Chriftianos uftp adeb adhuc ftultis mundi huius cupiditatibus im merfos.Tot uidemus innocêtes amp;nbsp;iàndiffîmos iub tortoru manibus iuipirarc lartyres, in carceru fquallore,tenebris,in lachrymis ac uinculis ueriari,flSmis

tanto cG cruciatu dcflagrarecT ot uidemus prophetas Dei (andos, imo Chri' ftumi'pftim uidemusDeifiliuminhoc mundo totafflidümodis,fudantem, aeftuantem, cæfum demcp, accrucifixum:amp;nos ndemus,potitamus,inebria' mur in aléa,in lufibus pergrçcâtes,ferns redimimur,bacchanaliauiuimus,pro honoribus, pro larifundijs digladiamur, ædificamus, helluamur, lafciuinms, ditefcimus. Quibus id fat non eft,quod incolumi corpore, tun' ab eonim ecUquot; leis,rotis,ungulis, plumbatis, laminis,cratulis, Cbrifto feniiamus’.nifi ultro laxantes frena, tranftierfi inomnem turpitudinem arbitrio fatanæ abri' ptamur.Et quid demum his moribus exiftimamus, nifi aut illos inhacuitami ieros, aut nos in ifta nimium fane infelices efle Quod ft autem illorum certif fimafit,acindubitata bcatitudo: quin nos igitur per contemptum odiïimç huius mundi ad eandem felicitatem uitæ tencamus curftimfVitam iUi dcpo' (uerunt,quam retinerelicuit:nobisfinon deponere libeat, at emendate ta' men uitam ne pigeat. Aut ft communi cum illis martyn'o commorinon poflii mus,moraficemus tarnen mundanos profanos^ carnis affedus, qui militant contra ijairitum: (altem id caueamus, ne précipites in mundihuius effrenas cupiditates nofinet effundamus.Nunc ut uita Chriftianorum cft,uincula hec, carceresjftigmata, incendia (àndorum martyrum,tum maxime huius atbletæ excruciationes diracatqueimmanes, quælb quid aliud quam nobis ignauiam cxprobrantmerito^ nospoflunt pudefacerer'Quifiinuitafetam innoccn' tes, in morte tam inftados præbuerunt, quid tum de mollicie noftra fcntien' dum,qui adeo nihil pro Chrifto patimur, ut ne leuiflimam cum uitqs dimica' tionem,nofti'is^ affedibus bellum ftifcipiamusÆt quo pado turn truces ty' rannorumuultus,terrificas tormentorum fpecies,tortorum, carnifacumc^fe' uos impetus in pietatis caufa fttftinebimus : qui in pace tarn uæcordes fumus, ut qualibct tenuiflîmæ tentationis aura tranfuerfi, finecp omniluda abripia' rnur,in libidines,in iram,uindidam,malitiam,obtredationem,auaritiam,atcp Ut uno ablbluam uerbo,in omnia malorû genera amp;nbsp;IpeciesfAlius amores can tiUatftios,alius pernox ad aleam, alter perdius inuenatu tempus uitam^ trän figit.Huic uiuo titubant pedes. Illi qui equid fuggerit uindidæ cupiditas, ini' petu profequitur.Hic opum ftudio, ille honorû ambitu infanit. Sunt qui non ad aliud ft natos, quam ad lulus exiftimant, uoluptates. Iniuria ac perfidia plena ferme omnia, tantu ab eft ut iniurijs nobis illatis prxftemus patientiam, ut nifi alqs inferamus,uix homines uideamur. Charitas inter mortalesuixuf quam extat. Sui quilc^ proximi famam quam uilem habet rTum autem inter caetera fie inualuit auaritiæ lues,ut nemo nunc tolerabili uitg ftatu contentus, modu fibi ullum habendi prgferibat, in quo poflit acquiefeere ; quin Infinitis cupiditatibus femper adtjeiat aliquid. Quo fit, ut in terrem's rebus occupatx Chriftianorum mentes uix uacuum fibi permittant ocium de cœleftibus co' gitandi. Atep interim Chriftiani cum his animis uideri uolumus: quum apud ethnicos poetas,nullaunquam in mores gentilium querelafuerif,qu.'enonlo cum perindeinter Chriftianos nunchabeat. Cpterumociofishifcemiffisquc relis, propofitam hiftorip materiam, de Gulielmo Gardinero diduri,adgrc' giamur. Erat autem ille genere primum honefto natus Briftoliæ, urbe apud Anglos maritima ÔC emporiali, necminus honefte educatus, natura adgra' uitatem compofîtus, ftatu corporis medio cri, amp;nbsp;æquabili, uuitu afpedabilis O clegans^: fed nufquam elegantior quàm internis animi decoris, ôémoribus, quosftmperilleà puerofine omni reprehenfionis næuo inculpatosretinuc' rat. Augebat porrô hæc ornamenta,docftrine ac literarum mediocris acceffio. Subolefcente iam çtate, qualôlent adolefcentes ad aliquod uitç inftitutûanfi mos appellere : euenit ut is mercaturç operam exercendç darct, liib aufpictjs amp;nbsp;dueftu cuiufdam quem Briftolienfts Mag. Pagetum cognomento appdh' bant,

bantjprofeffionemercatorem. A quo dcmum Gultelmus hiCjUtgefimofexto ætatis fuæ anno,aut non multo fccus,in Hifpaniam eft miflus.Qyi turn Lis bo nam primû,forte ut fit, appulfa naui, quæ urbs eft Porttrgalliæ jiriman'a : ca in urbc,niercatoriæ rei caulà eft commorâtus, ubi demû percepta facile illorum lingua,moribus^ confuefa(ftus,unleiji turn fibi,tum hero, alijscp operam nagt; nauit innegotijsac mercimonijs, quac,ad eiusartis difciplinam fpedtare debantur. Quibusille rebus itaincumbebat,inexteroruin commerces frc-» quenSjUtnihilominus religionem patriam, qua effet in Anglia imbutua ab eo rumfuperftitione femper intcgram, illibatam^ retin cret gt;nbsp;Nec defiicrunt alij item Angli ineaurbeuiriboni, codices non dcfueruntiacri,ac utiles honc.-ftorum hominuffl congreffiis apud quos crebro imbecillitatem fuam eft de-plorarefolitus: quippe qui nec peccatorum fiiorum odio, nec pietatis amore flagraret fan's. Interea dum illic ageret,(blennes intercedunt nuptiæ inter pria cipcs ncfcio quos, in ea urbe, ingenti cum apparatu calendis Septembris con cdebrandæ.Ita«^ aduentante iam nuptiarum die,frequens fit ordinum,ac nogt; bilitatis omnis^ generis cocurfiis.Nec defiint epifcopimitrati,quin nec Car dinales galerati aliquor,fua præfentia regales nuptias honeftaturi.Qjiid mul-tismagna cû pompa, maiori mul titudine,maxima^ omnium expeeftatione adnuptias proceditur.Ingens per totam urbem celebritas, apparatus(utinre tanta confueuit)maximus,publica amp;feftiua laetitiaperftrepunt omnia. In hac igitur longe omnium maxima totius regni panegyri adeft inter cæteros Guli clmus hie Gardinerus, qui licet ipecftacula huiuimodi non magni faceret, fa-ma tarnen, Sc confpecftu tantg celebritatis attratftus, abeff e unus inter Omrtes noluitVenit ergo fummo mane,quo locus efTet fpe(ftandi,amp; facultas in tem-plo commodior, uenithora.In teinplUm fölenni pompa afeenditur. Rex pri-mum,reliqui deinde fequûtur ordines. Qiio maior crat perlbnarum dignitas, hoc minus deerat ceremonijs.Poft hæc,ordinatis rite rebus, ad Mifïæ liturgiâ pergitur ( quoniam hacc una omnibus feiuitrebus ) quæ plurima lyraphonia, uoce, cantu, organis,adminiftrante Cardinale peragitur. Statmulto filentio SCreligione uenerabundus populus,orans,fpclt;ftans, adgeniculans, tundens, amp;nbsp;oculis, ÔC animis totus hærcns, ac fulpenfus, ut mos eft, in extemo iacra-niento,Dicinonpoteft, cares quàmmifèrealtecp,pioiuucni perculfit ani-mum,partim return miferandam abfurditatem,partim uulgi ineptiam cotem* planti: Nec uulgi folum, fed qinim ipftim maxime regem, tum tot fàpientiffî-morumhominum fenatû,communi pariter, cum plebe, idololatriäfeduci eer ïieret.Parumcpabfuit,quinhocipfo dieinfignealiquid inconfpecftu Regis totiusep theatri defignaflet,m coferta multi tudo,qua undicç claudebatur,ob-fiitiffet, quo minus ad aram penetrate potuiflet. Quid hie uerbis explicem, quod uix quifquam æftimando confequi poterit f' Interim dum hæc contem-platur,quas intus in aninio curas uerfat,quos ignes,quos aculeos ientit,mens conGfq inopsfQuid cnim faceretfabiret è tempio, præ ttnba non licuit. minimum prohiber et,multo minus potuit, ÔCpudor, 6Clocireuerentiauetabant, Quidergo,uoceabominatione deteftarct.'^eueftigio gladius mudi huius cer-uiciimminebat, Taccretfat hie gladium metuebat Dei. Quid multis f finitis orgqs,redit domum mœfto animo,prorfiisq; perturbato ufcp adeô,ut commi htones fuos,inmagnâfiiiadmirationem omnes raperct. Qui licet ÔC i^fi non-nullam triftitiæhuius caufam coniedfuris concipiebant, attamenquam peni tus pio animohæc infideret perttn-batio, non intelligebant : Nec is cuiquam wnfilia communicabat.Sed feceflum captans ÔC folitudinê, coram Deo pro-itratus,multis lachrymis deplorata pretermiffi ofFieij ncgligéntia,deliberat de populo Chriftiano ab ea impietate,0C fuperftitione reuocandon'd quod ÔCfe-

latandâ putans,mrmdo fe prorCus ab diçat,rationes omnes,qutd fibi,quidalî]'s deberetm,ad calculs fubducit tam accurate:ut nehîo haberet,quod de rerun' tio quintari poflet.Qira cofcdla rc,totos deinde dies nodes^ inaflîduis pre' cibus, inuocando Dei præfidio, ac iu^ fcripturac meditatione confumit uix femel interdiu cibi paululum, fömni etûm minus no dlu capiens, cui una, ad lummum dug nodiis horae quieti dabantur.cirius rei teftis etiamnu uiuit Pen' digratius, ledi eiufdem, fimul SC hofpitq ibcius. Redit dies iterum Domini' cuSjUel pari, aut non multo inferiori pompa celebrandus.Adeft ÔC Gulielmus fommo mane,qudm cultiflîmè ueftitus de induftria, nimirum quo faciliorfibi locus iuxta altarium, fine repulia permitteretur.Nec multo póft Rex, cum fa' trapalicomitatu in tçmplum ingreditur. Ibi turn Gardinerus altari fe adiungii quam prOxime, in manibus fcrens Euägclium leiu Chrifti, in eius incumbens lclt;ftioncm,pfecibusm ardentifflmc infiftens, quoad inftaret tempus, quo nc' gotium adgredi conltituiftetFit igitur mifla,incipit iacerdos (qui tum ipic quoquc Cardinalis mt)fcdct adhuc quietus noftér.Proceditporró MiiTagO' ^s, iacrificatjconfecratjiublime procul iublatis brachijs quantum poteft toP Iit,ac oftentat populo. denir^ ex iàcramento idolum facit, Ingens in plebe ue neratio. Atcj ne adhuc quidem mouetûle, Ventum eft tandem ad eum Miflx locum, ubi lacrificus ceremoniofam hoftiam altera manu acceptam, circa p2' teram, in circulos quoidam ac iemicirculos crebro iadfatu circumuerfat.nK Gulielmus non fcrens amplius, impigre ad Cardinalem accurrit. Incredibile dicftu : pracfentc ac ipedfantc Rege, in tot nobilium, ac ciuium oculis, altera manu libum adorcû iacerdoti eripit,ac proterit pedibus: altera pateram euer' titHabuit primóm ea res omnes attonitos: mox ingenri orto tumultu, exclâ' mare^populus: Cardinalis tantum non infanire, Nobiles cum plebeis concur' rere,e quibus unus cdudfo pugione, fcapulam ei alteram ingenti perfodituui nere,rurius^ reperito idhi,cercam illi cgdem parabat, ôd perfecilTetjnifi Rcgis audita uox,bis iuffîflèt feruari hominem.Siccp à cæde temperatum eft. Seda» tandê rabie,Gulielmus ad regë perdudt. A quo interrogatus de patria,qimtf audacia maieftatê ipfius,ac iàcramcta ecclefig facra afficere ea eifet aufus cotu melia.''Illuftrinime,inquit,Rex,patrig me ru'hil pudet, qui et nationc,amp;religie ne Anglus ium,unde hue mercaturg fadêdg cauià adueni. Quum aut tantam uidi,in tam celebri conuentu,idololatria fieri:pati non potuir, nec debuit con (cientia, quin hoc faccrem, quod maieftas tua hodic a me fadum uidet. Quæ quidem res adeo in nullam contumeh'am fereniflimg tug prgfentig, à mefuice pta eft,aut co gitata,ut nihil mihi in confih'o hie fuifle prgter unicam duntaxat populi huius lautem, h’quido atep apud Deum cofitear. Qum^ autem aiw»' lent Anglum efle, mcminiflenttp reftauratg per Edouardum religionis, laci' 1cm inde arripiebant ftifpicionem, quafi nobilis iftic fuiiïèt quiipiam, attp pet Anglos iubornatus adludibrium fug religionis, SC contumeliam. Quo magis fare ab co contendebant, quo tandem autore, amp;nbsp;impulfore, ad tantum hoc induceretur fadnus. Quibus refpondit ille, ac oracne quid huiufmodi fufpi' cionis altius in animos dcfcenderc pateretur.Se nullius impulfiihuc adadurn cfre,prgtcrquam fiig duntaxat ipfius confdentig. Alioqui nullum efle,fub coe' lo mortaliiî, cuius gratia,in tantum fefe tamepmanifefra diferimen conijewet» Verum Deo primum, turn falutiipibrum hoc fefe obfequium debuiffe. Qua fnrc,fi quid euct quodipfis difph'ceiettnulli idmagis imputandum,quamnbt ipfis.Qui iacratifuma Chrifti cœna,tam intêperanter, ad tantam idololatriam abuterenter,idcp no finemagrta turn ccclefig ignominia,tum iacramentorum iiiolatione,tum etiam ialuris ipforum,ac animarum pcriculo,nifi refipifeant.

Dum in hanc fententiam multa pro fe ÔC grauiter,amp; magno ipiritu diccrct, tdefluente ubertim è uulnere rcccnti fanguine,corpori pene iam deficienti ad'

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^hû'urgorum manus:quo nimirum curato(fi fia'ipoflet)ualnere,ad

prolixiorem dïfqmfitiönern, grauiores cp cruciatus feruaretiw, Prorftis enfin mhær^at perfuafio, fadum hoc fuis nequaquam ducibus, amp;impulfîori» uscaraifTe, Quæcauûfuft, quiiramp; cæteri, omnes cadctn inurbe Angli l'n oanullam eiufdcm periculf partera deuenfrent, atœ cuftodfæ mandarentur» uter qu^ Wat Pcndigratius,quf,quôd ledf eïïèt flli iôcfus,in graufflîmas qug eft:qufufxdemumpôftbiepnaleni domû fnde redrjt. Relfquf,D uds cuiufdâ fnterceffionc,multo (une pnus lolun. Quin neeps hadenus contenta pertfnaxfîilpfcfo, uenit porrô fn ^bKulum,fi quid forte iitcrarum reperirf poifet exploratura,undc coftareali quidtkincœpti huius autore potufflet. Quum neep hfc qm'equâ fnuemn qui ïum elf ad fàucium iterum cuin tormentis redeunt, primùm ut de impulforc, quem haberet cognofcerenf.tum ut grauifTimae eum hacrefeos reû fecerent. Suotum ille ununcp,qua potuit dexteritate remouebat.Nam licet làtfs dextre «upanicâ teneret linguam, tarnen certius ÔC exadfus fermone eft latino ulùs, er^ quum uerbisillinon haberentfidcm,adtormenta demumitumeft^ ^ibus eriam ipfis fi fidem adhibuiffent Portugalenfès,etfi làtis quidem acer minus tarnen crudeles fe indices declarafient. Quanquam noneratres lam ambiguæ conieduræjqufn ratio ipfa,amp; communis ienfiis facilèjuel abfqp totmentis ueiumuiderepotuifTet. Nam an quffquam tam demens eftmorta^ bum,qui alicno perfuafii,ac da'du,in re tanta, caput atque fortunas tam certis penculis obîjccret,idcp in tali loco, ubi nulla elalaendi no tnodô copia, fed ne imnima etiam fpes poterat fiiperciîè, ni res ipia, ni religio, ac confeientia hogt; niinem hucfollicitalTetf' Nunc neqî ileibis îpfiuSj,nec literarum indicio,nec ib oorumtefo'monqs,nccipfis denitp tormentis contenti, aliud iuperaddunt; çniciamêti genus inauditu, quodep fiiperat opinor Phalaridis tauros, ne quid ^™pbus,quo Humana crudelitas altius poffit afcêdere. Curant con* luilintcum, inmodum ferè pilæ orbicularem, illud pergulam ui tratjciunt in tmum ftomachûjtenui adliîTatu chordulæ, quàm ipfî manu tenent : traiedum rurfusadfe traliunt,retralnmt^,per occultas ciborum fiftulas fienaturam ex-* camificanteSjUt minori cruciatti rumpi ipfa poflent ilia.

Itademum fatigatis machinis omnibus ac tortoribus,qùùm ncquicquam pr(mcerent:eô defeendunt dcnicp,rogâtes ecquid fadi tam int-êpeftiui ôd per P^ationis eû pœniteretfDe fado dicebat, adeô fe nihil pœnitere,ut etiamfl «dum non fin'iregdebuifTe tarnen id à fe fieri putaret. Cæterum de modo qui dem adionis,nonnihil dolere fibi, maxime quôd præfente Rege,tantacp cùnt animi eius perturbatione fieret. Qiianquam non fibi id imputandum, qui id ^a caufaneeplufceperit,nee cogitant;quàm ipfi pqtius régi afcribendum'eflè, quitamfœdâin ciuibus iuis idololatriâ, quû poifet,n6 prohiberet,6Cc,Hgccp ille magna cum parrhefia.Ilh' uero coiùmptis tormentis omnibus, quum neep ab illo pluraexpedari, neep ille ex uulnere aitjs^ tormentis poffè diutius ui* •uereuidcretur,poft triduuiiltimo afficiendus iupplido ducebatur, prim« qui de in fummi templi Gcranu,ubi manus illi dextra amputatur. Qiiam mox did (îniftraad oslûblatam deofculatur. Deinde produdus in forum detruncatur 6^altera.Quf amp;hancfimiliter humi procumbens ofeulo profequitur.Quib^is rebus,more amp;nbsp;humanitate Hifpanica confedis, religatis poftea brachijs p«di fcusep, fub equi uentrem, ad martyrq locum pertrahitur.

Erat COinloco machina, unde cannabinus funis ex ta’abe traniueria perro tulam dimilTus uolubilcm Chrifti martyrem medio corpore circundatum,pri mofublimê arripit.Infra quàm uehementiflîmèpyraaccendebatur,in quam fenfim dimittitur ille,non toto corpore; fed ita utpedibus tantum ardores fen ^et.Deinde fublatus, atep demerfus itcru in flamnias,fubinde orahitur ac regt;

trahitutjUelutper interualla redcunte cruciatu.In quo tarne illemagno aclibe fO fpirituperdurauit, quantoœ ardetuehementius, tantoprecatur ardentius. Tandem confumptis iam pediibus,ÖC truncatis manibus,roßant incêdiarij K' quid eum fatfti demum poenitcretr’fimulqp ad Mariä,diuostç inuocandos hot tantur. At ille,ut nihil admiferit, cuius eSitalde pœniteretrita minus elfe quod Mariæ diuorumtp præfidio indigeret,refpondit. Adderent illi quanrû udlent extemis tormentis/ieritatem tarnen femper eandem efteac fui limilem,quant üt uita pirius confiteretur: itanec morte nûc effet negaturus.proinde defiliere ipfos ab htriufinodiinepttjs rogatQuando aût defineret elfeaduocatus Chri ftus, Mariam tum demû adhibiturum fc aduocatricê. Aetcrne, inquiqDeus, pater mifericordiarum, refpice quaefo feruum tuum, ÔCc. Quumtp illi precan' tem bimc in modum,8C laudâtem Deum, quibufcuncp poffènt modis con* uicqsimpcdirêt: magna uoce cxclamans ille j Pfalmum4j recitauitJudicamc Deus, ÔC difceme caufam meam, de genteno fantfta, amp;c Nondu perucnitad pfdmi finem : dum illi nunc demcrftim in ignes, nunc rurfus ad maiorem cru' ciatum fublcuare niterentur, quü exufto rudente in m edia concideret pyrain, ubi przbito inholacauftS corpore,temporariü dolore ætcmaliniretrequie.

gt; Sic Domino uifum eft, hoc nimcio Portugalenfes ad finceriorê fuiagnitio nem cxpergefacere.Qyo magis ipfos Dei tarn obuiä erga fe Philanthropiani agnofcere,fuamcp minus obliuifei gratitudinê conueiuebat, Quod fi tanti Ice leris res eft Icgum humanarö iura,regum ac principu legatos uiolare : uideant Portugalenfes quid fit in lupremi numinis cceleftem legatum tot tamcp exqui fitis formentis defacuire. Nec dubito, quin ante hunc die multos eorû tam delis exempli feria cceperit pœnitudo : quos ucl tempora hæc ipfafaris inftP euere ad mentem poflênt meliorem,etiamfî nulla diuinæ uindidlæ animaduet (tone attingo’entur. Nunc no impune hanc eis omnino ceftilTe crudelitatem, wel hinc conftarc poffît, non folû quod eadem nodle è nauibus regtjs quæûi' ftrudiffîmç ad uagationem in uicino portu no proctil diftabant, una totadegt; flagrauitjinflammata uidelicet exfeintiUa Gardineianiincendif aliquaqux «ento ad naues delata, piccillitam^ materiam facile in flämas dedit : fed eaa quod Rex ipfe tertio aut quarto poft menfe, à Gulielmi martyrio morte di'cfi

rabies,in mortuG niliilominus in uiuu fæuire illi, cineres proiecfïarc, lingua cummanibusnon poiïcnt amplius innocente Chriftimaityrem profcindere, uixm fam prac rabic ihcenfionê expedïare, quin femiuftas corporis partes,ut quikp aliquid eius reperire potuit,in mare protjcere.Finito tandem holocaU' (tomate, facer ordo propitiandac numinis irp,quam ob altaris (ui uiolationem métuebant in illa folenne ieiuniS ad dies multos indicere: uelut publica pœni f entia expiaturi quod ille in falfo prohibêdo cultu retSè fecinnihilinterim ha' bentes penG, quod ipfi in uiuo Chrifti membro luolato tam immaniter defi' gnaflentEtfi uero hæc Gulielmi mors, apud plurimos eorö hauditamultum proftiiftc tum uidebatur. Sunt tarnen ibi nonnulli ( ut faepe à multis narratur) quorum ex animis nunquam reucUi poflït uiri illius Sgt;!. conftantiffimi mar^i) rccordatio,adeocp apuci eos recens etiamnû uiget,ac G nuper fa dia res fuiflet. Denim etfi iampridê fit ille mor tuus,fic tamê mortis illius memoria tanquani lodix fernen fœlici in terra ialt;ftum,inhçrct quibufdam,ut ctiamin hodiernum diem uiua afliduacp GtipGs praedicacio aduerfus ftiperftitionem,(alfoscp in ccclefta cultus.

GArdnereUbores, ' licet Abfq^iYApiii Aditus/cAndiejj rApis^,‘gt; »MchinAi celfA Deü o» hüminum te Httynon tArurA,non te ^ifet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘*ilt;^quid hAbet terrA-, tenere potefli

P^^^^^iU'mßfernAntHiJ^AnicAregnAi ^‘*l»erih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf^rbA nephAndA CApitt:

EdoMrdo SemerOtDuce Somerfeto,Edouttrdi Regis regni Prottlion^ depeins obitUyhyioria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Ar»w »55X. T Am ut in Angliam (e itcrum rccipiat hiftoria,res domf geftas quafi in otai' jLnêredcuntes profèquamur.Hic igitur annus non tam foris funcftus,q^3‘” domiexinalisfm't. Qin'ppequiÔCuitæ finemProtccflorisÔC auunculiRcg'S Edouard! jidemfimulinitium attulit grauiffîmæper Angliam nis:quanulla ufquampoft Chriftianorum memoriam lucfhiofioraut hor audita eft. Verum priuiquam earn ingrediamur periequutionis narratiO' nem, paulo altius repetita hiftoria, originem primum totius perturbationiJ) omnemcp ueluta fundamentis materiam ordine expediemus. Edoiiardus Rex,mortuo utrocp parente,duoshabuit relicftos ex Regina matre auuiicu' los,Edôuardum,amp; Tbómam Semerum.quorum alter Protecftor eft « dattis-alter! ciaflis praefecflura committebatur, quern ex eomunere nosAmmir^' frjtTuconcor,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellamus. Attjp hos quidem quam diu ftabilis iunxit cocordia fraf^^S

du,firm»pw/ ßtistam diuipfifuohrmipraefidio turn !e!pibs,tum RegemneporeffljWf' fidium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniuerïàm Remp.ab omni hoftil! metu impetucp tutam prgftiterunt.Sed Iw

nobis paradiiumnefcio quo pacftoantiquaferpentis fraus nimis cito obtuP bauif, quæ femper humanac inuidens félicitât!, per inauipicatas Ô6 calumwa' trices linguas primum difcordiæ inter ipfos materiam,turn fufpiûionis^c indefimultatis diffeminauit. Vftçadeo utEdouardusProtediorfratrêfuai^ falfis nominibus accufatu capite truncari,nullo euidenti crimine, atcp ucpo'^ copertum eft,infontem,perm!ferit.Ch.æ facftum eft, ut SiC ipfe, quumingen’^ minime uafro eilet ôd callido,6d Rex etiam adhuc ephebus, facilius iam nud!,audacifßmorum hominum ac callidiffimorß infidtjs patuerint. Necdt' fuerunt,qu! hoc !atis intelligerent,pro fua calliditate: rurfuscp necç pat dcw'^ call!ditatiambit!o,quç rebus quocuncp modo turbandis,rcgnocpaffedlando ftuderent. Quoniam^ unam folum regq auunculi uitam fiui obftare uident, confitftis in eum criminibus, quæ nec uera erant, ÔC fi effent,leuiffimi tarnen moment! foerant, unde nec obfcuriffimis iæpe hominibus periculumenelc^ gibus foletn'n turrim eum ducunt,præcipitantœ.unde tarnen emergens,iteru inter priuatos iubet uiuere. Quanquahaud e! diuturnahæclibertasfuit.pOH cnim bienniû in eandê denuo cuftodiâ ingêti omnium bonorû moerorc,aper tisqj lachrymis duciturmecmulto poft ( re! iummâ adminiftrantcNortliuni' brio)capitis codemnatus ple(ftif,quê Ôd mors Regis paucis deindemenfibus confequuta eft.Erant tu in Anglia null!fere mente ac nare præditi,qui no laei le hæc intelligerent quafi præludia ac iiàgogas effe ad Regis mortem: quS ta' mê baud quifquam in toto effet regno, qui rebus iuccurrere uellet: quod qui' dem pro neceflario ofBcio,!n tanto Regis turn metu turn per!culo,nenionon Eius magiftratus debuiffet. Tanta tum uæcordia procerum acmagiftratuum -ondinenfium animos occuparat. Qtia una ex re, tanquam ex fonte,uel po' tius ex equo Troiano, uniuerfa hæc profiliuit calamitatum Ilias, quæ uelha' eftenusin ca eft Rep. accepta, uel adhuc impendere etiamuideatur. Aedeqs quæ confequutæfunt deinde ærumnis, poft ( fi permiferitChriftiuoluntas) dicetur.Nunc de indigna cæde clariflinii Somerftti ducis, dec^uerbisipfius, tota^ ilia fatal! tragœdia(quon!am fingular! De! miraculo res ipfa non cart' re,nec parum ad ecclefiam pertinere u!deatur)narrat!oncm adgrediamur:n' eut exliteris ac deferiptione nobilis cuiufdam accepimus, quino folum ineo prælens ipedfaculo, !ed et!?m proximus ferme ill! !n theatro adftabat, reruin omnium geftarum x^óttIhs contemplator. Sic autem res ex ipfius deferiptio' nehabuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t . rt-

^^’^^’’’^usagcntisanno commcmorabilis ac laudatiflîmfnominis DuxSo ^f^etus, Régis Edouardi aiiunculus^ex turri, quam Londinenlerf» uocant,

, ac tribunis pro more ciuitatis traditus, multa^ armatorum manu ex regio fatellitio, partim ex afcititijs auxilrjs dcleora, undicp accin^ ‘US,hune inmodum in amphitheatrum, ubi fuppliciurn ftibiturus erat,abri' PUur.Vbi uir mitilTimns,non-uoce,nonuultu, nec ore quicquam rclinflante, '^detnfere facie aïpeducp,quo pleruncp domi foæ eft çonfpici folitus, primQ ’Uutrui^ genu demiftit fej'imulœ fublatis manibüs toto (è pcclore ad Deum ’^tollit.Demum abfolutis preculis aliquot,fefe iterum erigens, mox in orien* theatri partem placide concedit,nihil interim (ut mihi circa theatri me-

*um aftanti,accurate^ perluftranti omnia, uifus eft ) ncqj fecUris, nee litftö* *'is,mortiscppræfentistriftiflimaimagineperterritus.Verum eademprorfus ’uiiniuultuscp alacritate, qua cæterorum antea, pauperum^ ftipplicantium ^uias inaudireiuuare^ eraciblitus, in quos ille ceu paterna quadam infilios

^aiici,döininicR charifsimi,ad fuppliciurn hue capitale perdutftus uenio,li Verlx« Dhc« p tinRegemnihilunquamnec dicfto,necfatfto commeritus, eacp femperin , ^u^p-hanc fide,ut quilquam fuit fantftiflima. Verum quum ita fim lege Capigt; tis condemrtatus,ei me cum cæteris quibuft^ fubiedum fateor. Qiiapropter

expritnendam teftandam^ quam legibus debeo obedientiä mortem iiibi hrrusadfum, cuiultro me obuio^ animo dedo ftimmas diuinæ bcncficentiæ

gratias, aefi pro fummo accepto beneficfo.Nam ut mortalis fum,ita fæ pemultiscp nonünibus apud eUm commeritus fum nonunam hanctantum mortem.Seditauifum eft clementiffimo patri,cui alioquilicuitrepentina alix qua cladefpiriuis obftrucrc meos,nc uel ipfum ucl mc nó iatis agnofcerê,hoc nunc tantum mihi amp;nbsp;pœnitendi, amp;nbsp;recognofeendi fpacium indulgere. Qiio nommemaximas illimeritö,attp exintimo petftore gratias habeo.Preterea fti perelt adhuc quiddam,de quo mihi (amici chariftimi) copellandi eftis; nem^ pead Chrifti religionem quod attinet, quam ego femperuobis fumma opc ptopmandam (quam diu penes me poteftas fuit) curaui. neep equidem fatfti pœnitet;quinmagis hinc ueriflima uberrimamcp mihi lætandi materiam acci P‘o:^ianäo ita nunc proxime ad prirnitiuæ ecclefiæ archetypum accedere re •■um Chriftianarum ftatus uidetur. Cuius adeo reime nunc non pcenitet,ut •••äximilocobeneficq mihiuobisep à Deo acceptum interpreter, uos maiogt; •'ciTiinmodü cöhortans,obfecrans^, ut quod uobis quam caftigätiflime pro ponitur,uos pari gratitudine ampletftamini, fimul^ omni uitæ obferuationc •^xprimatis.Quod nifeceritis,non dubiü quin grauiora confequent pericula,

Hæcubi ille uerba edidiflet, reperite oppido quam terribih's,nec ullo fer-•^oneexplicabilis,horror uniuerfe multitudinis inuafit animos,ipecie ac fimi •udine,utuidebatur confragofi cuiufdam fonitus feu turbim's,qui nonnullis quidem fupeme acceptus uidebatur. Non diftimili quodam generc,ac fi magt; gnauis pulueris Bombardici in reclufo armario congefta, correpta incêdio^ uiolentofragoreinflammas erumperet* Porro quibufdamrurftishuiufmodi quiddam uiftim eft,quafi ingens effet concurfantiuni,qui^ in eos iam omnes cofler/ nTucrent,cquitum armatorum multitudottalis tum fiagor quidam tumultuo lus aurcsipforum (quumnihil tarnen conf|aicerent ) nefeio quo paefto occugt; parar.bxquofa(ftumeft,utfpelt;ftatores ferèuniucrfi,nullaeuidénticauiaatx toniti,nuUauiillata,nemine cædente,ac ne confpetfto quidem,tranftierfi in fu gam partirn infoueas ac lamas, partim in domos uicirias agerentur. Ältj hör* torbmagnitudine nefeio quid pafti trepidarc,altj in terram refupini, cum cla^ 'iisöiholdabardis corr«ere,plericnuociferari,Seruanos lefulefo. Quiautem

loco fefc îmmoti continebant,pr3c metu tamenubi eflent nefci're, Hun^ rô tamreb«^nt(num paroxîfmum, tam^ tumultuariam confuflonem nbsp;nbsp;P

fefatis pcrtuïbatafuerat,di'uerfæ fingulorum,palanrium,uodferanriuniac^ madones multo confufiorem reddiderunt.Nam ut quifc^ fibi di'uerfum nng bat periculujita pro Rio quiftp affetflu diuerfàm uocem edidi't: ut quanta o conclamantium mulutudo, tanta ferè uocum audtretur uarietas SC diflonan' ô'a.Hac,dlac,aduemunt,fugiamus:fic ille atœ iUe,alius porrô aliter ingein^ battfcilicet pro fe quifqp,ut dixi, ficut periculum fibi diuerfum opinioneting bat,aliam atcp aliam trepidationem,quam cuiuiœ expreflèrat affedlus,uetD’ præ (e ferebat. Ego qui inter cæteros aderam ninilo minus iplc petcunu communi ftupore,in incondito tumultu,totus animi confufiis ftabam, uiqu expeôâs, nunquis clauam in cerebrû impingcrct. Confimilc profedo qtnlt;»' dam huic mihi omnino uidebatur, quod Chrifto ufuueniiTe conunemoran Euangeliftæ : dum ilium præhenfuri pontificum iàtellites, gladijs amp;nbsp;fuftiu^’ armati, in tergus rétro abacti concidunt. Interea dum hæc ita aguntur : pO' pulus force Antonium quèndam Brounum nomine, theatrumuerfusadc^ quitantem conijaicatur. Quae res nouæ iterum uociferationis materiain dt' dit. Quippe Antonium huncita in ipib aduentantem articulo uidentes,tâUOi quod non erat fiifpicati fiint, quod tarnen omnes impenfè exoptabant : neiU' pe regem eo nuncio immunitatem auunculo mififle iuo.Eo^ fngenti plan W» Venia uenia adeft,uiuatRex,Deus feruet regem, hoccp genus alij aliaincia' marunt.Itacp Dux etfi turn Humana deftitutus uenia, hoc tarnen uidebat Pquot;' ufquam difcederet, in quanto omnium ferè hominum feuoreamorecpaciW' diô eflètfibi difcedendum.Neqp emm arbitror,in tanta Ducumftrage, quan' tam iam annis aliquot uidit Anglia, tot unquam fimul maduiffè oculos. immeritôtomnes enim in ducis illius cafu,publicam Brytannicæ tranquillita^ tis ruinam uidebant, nifi qui omnino uidebat nihil. S ed redeat eô unde denc^ xit defcriptio. Dux interim amp;nbsp;loco amp;nbsp;fententia perftans, pileo, quem manu circumagitarat, p opulo fiibinnuebat, ut fe denuo quietè recolligetêt. Quod ubi fadf um,dato filentio,éiufînodi eos uerbis affatur.

Nihifnihil hic taie agitur (chariffîmi fpe(flatores)quale uos falfo perfuano nis errore fingitis. Vifum ita eft optimo Deo noftro,cuius uos mecum parera ordinationi aequum ac neceflâriû eft. Itacp precor, quieto fi tis animo, finctj tumultu.Quippe ego iamdudû tranquillus iunununccp coniungamus qualo preces fimul ad Domina, pro ferenimimi régis incolumitate,cui hadenus me inter obedientiffîmos fidelem iemper fiibditum ac alumnum præbui, in illius rebus gerendis omnibus domi fimul acmilitiæ turn ipfîus maieftati addidini mus,tum nec minus ueftri comodi,publici^ regni ftatus ftudiolus. Ad quant uocem reipondit populus,ueriflîmam ;;em efleidicftitantibus quibufdâetiam «lara uoce,Idcp nunc nimis quidem liquet nobis. T um ille pergensicuiuSjinquot; quit, ego maieftati diuturnam lætiffîmamcp in omni rerum copia ac felicitate incolumitatem, ac quæcunqp feuftiftima comprecor à Domino : cuiilicorc' boat Populus,Âmcn.Deinde confiliartjs illius omnibus diuinam exoptogta tiam,quo cunefta redfè QC cum iufticia adminiftrent: quibus uos obfequentes praebeatis, etiam atqp etiam hortor in Domino : id quod turn uobis neceffa' rium,condemnationis ueftrae pcriculo, turn ad regiam tuendam incolumita* tem utile cum primis futurum fit.

Porro quoniam iæpe mihi cumuanjs hominibus negotium antehacintet-ceffîf, quibus quidem fingulis placere fuerat difiîcillimum : propterea fi quis per me ullo iniurig genere uiolatus unquâ aut offenftis fit,iupplex apud hune errati mei uenia deprecor,tum in primis apud Deum omnipotente, ut quem potilfimum in uita offènderim,G(Cteris uerô quicuncg me offenderint, exim umo

timo am'mi affcdlu ignofco.Iamcp quod fupereft,rogo fterum ftcrumcp ( ami ciflimiinDomino fratres ) ut placide quiete^ uoimét contineàtis, neumihi negotium exhibeatis ullum tumultu ueftro,quod milii in hoc rerum ftatu nooiscp minime gratum,minus etiam utile effe poterit.Namcp etfi ipiritus la^ nsaccindus ac paratus fit,caro tarnen infirma eft,acflu(fluans,quæ éritin ue^ fira pace quietior.Sin uos tumultuemini, maiorem mihi quidèm moleftiam, wbis nihil inde lucriconciliabitis. Tum infuperteftes hic mihi uos omnes Teftimoniu jî/ uolo atcp adhibeo, me hinc in fide lefu Chrifti Domini noftri mortem expe-^ dn redditum. lt;^are : à uobis interim flagitans,ut precibus ueftris adiutus,ineaimmôtus conftanscp perfiftam,ad eum uft^ articulum,quo uitarelinquêdâ fit.Poft hæc ft herum conuertens,agnina quadam fimplicitate in gcnua protioluitur. Cut mox fchedulamin manus quandam tradidit D. Coxus ( qui turn minifter et D.coxuf. confiltj adfuerat) in qua continebatur breuis quædam ipfius ad Deum con--ftltiuncula,Qiialecftitataprorfus fiue omni turn corporis,tum animi,ut uide^ hatur,perturbatione,cre(ftus dcnuo in pedes, poftremûualerenunciauitpri» nium tribunis, ac turn's præfecftotdeinde D. Dyareo, D.Brokeo, fingulatinà arrepta omnium dcxtra,qui in theatro fecum uerfarêtur.Licftori ipfi nummu^ los aliquot in manus irrogat. Qiiibus peracftis mox fe toga cxuiru terumcp po fitisgenibusinftramineolecftulo, chordulasipfeftiæinterulærefolüit, cuius tumfummam oram,qu3e collum ambibat, lidlor accedens depoftiit primum,-dein amp;relfquarum ucftium fummotis obftaculis,ne quid idlum irnpediret,iu gulum fuauiffimum undicp dénudât. Inde obtecfta proprio ftrophiolo facie, manibus fcmper in cœlum nitentibus, quod unicum faltcm ei folatium rcftagt; bat, fe in poftremum leÆftemium reclinar, nullum non modo relucftationis metus^ indicium præ fe ferenstfed nec uultus quicquam fere mutato colore: nifi quod priufquam uelarentur oculi, languis modicè in medfis genis cœpe^ rat purpurafcere. Recubans huncinmodum maniuetillîmus DuXj dum pla* gam expédiât, uel quia ftorca ipfa trunco fuperior, uel quia thorax non îàtis peruiam ceruicem reddiderar, iuflùs refurgere paululum, ut thoracem exue^ ret, poll^reclinatus in ftipitem, ter inuocato nomine Ielu,ubiiam tertio haC uoeê ingcminaretjSerua mcleftr, in ipfa nominis lefti prolatione,dilt;fto citiu's unico idlü capite fimulôduita detrucatus,obdormiuit in Domino Ielu,defun dlusiam omnibus uitæhuius malis amp;nbsp;periculis : übinunc iuauiterrequiefeit inpaccDei, cuius ille dum uiueretprouehendo Euangelio egregium profe^ Ó0 organü fe præftitcrat: recepto nûc proptereabrabeio laboris ftii,àd quod inhocuitgftàdio tantopere enixus eft. Habes ledlor certam ueriflîmâcB hu-» iufcé declaratioriis hiftoriâ. Si quis quid aliter référât, pro mendacio habeàf.

De moribus clariflîmi huius Ducis, regnic^ Prote(floris,quid attinet dice^ rcrquum fatis ille pro uirtutum dignitate laudari non poffît. Summa iemper fuit in eo humanitas,manftietudo in tanto fortunæ faftigio rara Ô6 fingularis. Pauperum acfupplicantium caufas pronis audiuit amibus, neC minus etiam xquis.Reip.mirè fauebat commodis:cuius ille,fi uixiffèt, cum Edouardo Re ge,perfelt;flam quandam formam coftituiftèt.Fuci ômnino,utuidebatur,igna rus erattab ambitiofa infolentia,perinde atcjj ab iniuria alienus, quu ab utra«^ iuxta effet alieniffîmus.Ingenio placabili,minime^ uindidlæ appetentCjIfau^ di magis accipiendæ,quàm inferendæ idoneus.Religionis ac Euangelq anti* quumamoremfecum,adnouam fortunamattulit.Qiiinnec minus militiæ etiam fodix,quàmdomi Duxurbanus uidebatur. Déclarât id inter cætera, uel Scoticana ilia expeditio,illius gefta aulpicqsu'n qua cçfis ac profligatis ho ftium ad decem ferme millibus,fuorum uix fexcenti dicuntur defiderati.Hoc unum ei obfiiit,quôdin perdenda ffatris fuipptimi uiri falute, nimis fe dédit aiiorum fequêdis inftindibus præcipitem. Nam ea res fingulart quorundam

perditiffimof um homuncionum artiRcio non carui't. Qiiæ res fola, unicum huius mali caput, ipftim3amp; Regem poftea,ut facile credibilc el, mul ÖC patriam iplam pefTundedit. Id interim forte miretur aiiquis:qw3nio rem Rex auunculofuo periclitanti ueniam ac fuppetias non ferret. Qy’PP/ Rex tu ipfe haud minori ferè in periculo metu^qusm auunculus, alioqui nihil fccilTet quide ipfe libentiuSjfi res tarn in poteftatc fua, quain ip’ fob alieno imperio cotinebatur. Sed dominabatur prodigiofa tum autodt^. Ducis Northumbrq, cuius proprer potêtiam netj ex timida nobilitatcqU“' quam pro eo foppheare audebat, necp rex eum liberate adolefcens potutt-1 quod necp obfeure rex ipfe poftea fignißcare uifus eft; cui quum fuppUcatun à nefeio quam caufam ex aula pro ceres acceffîirent quidam ; Ätqui, inquiE die, ob autmculum nemo fopplicare uoluir,amp;c.

Quam charus foerit omnibus,inter multa argumenta illuftre hoc unu erat, quod non deeflènt, qui ftrophiola eius tinóa languine domum fecum aufet' rent. Qiio in numero una erat feemina, quæ tum, quum Northumbria: altero ab iftius morte anno,uilt;flus à Maria ac captiuus p er Londinum, in tntquot; rimduccretur,fudarium Somerfeti fanguine imbutum occurrenti inplatea Northumbrio oftentauEn, inquiens en tibi anguinem optimi régis auuncuquot; li,quinepharia facuitia tuaprofufus,uindidfam contra te expetit. Hocilleuw audiuit, cæteracp ciuiumprobra,quibusundicp impetebatur reuuifisueftr' buSjdeiecflocp uultu, fœdum eo die fortunæ foæ ludibrium, fæuæqj ambitiO' nis pœnas dedit.FIoc igitur inter duces hos interfuit, quôd in Somerfetifup' plicio non ciuiras modo, fed fiC uniuerfa fere Anglia in fqualîorc erat ; quum in huius nece nullius uultus trifiis fit uifus : Ille claram dédit amp;finceram mo^' riens fidei confefïionem,quam uiuens propagauit; hicuero mutataindiuep fom religione, ad mifiam p.rimum, à mifîà deinde ad fecurim trahebatur,fpe uitæ forun illedlus à V uintonienfe: qui callidiffimo hoc fecit confilio, nempe lit recantationê haberet illius,quam poftea Euangelicis poffèt in os obffcerf» S ed ita foiet numinis uindidla fanguincm fangine plerûcp remetiri. Demum ab eius morteno multo poft mors regis fèquuta eft. Nâ quum ille an. lyp:b» 22pledleretunEdouardusrex alteropofteumanno lyyj,circamenfcmluniq interrjt,morbô ne an ueneno adhucincertu eft. Caufà autê quur Somerfetus condênabaturhuiufmodiferèerat,quôdciï D, Rodulpho Sedleiv paucis^ alqsuifos eft ac didfus cœtus contraleges facere : quafî contra Ducem Noigt; thumb.ac nefeio quos.Quo nomine Vain rcum capitis condênaretur,hoc nuncium ad North.mififlè fertur: fore nimirum ut languis ipfius puluinarfub ilh'us, quoad uiueret capite futurus efiêt, Atep hic çû fine Somerfetifinemfc* cundihuius hiftoriæ fibrifaciamus.

Ënimûs tande ad perfccutioneMariana,qua? quanto inagfs cçtcras omnes, quotquot ia dniin ecclcfia extiteriït perfecutiones, rem ac temporu diffîcultate uincictäto plus mihi faceflit negorij,ucl in numero tot Maityrû colligendo, quos fùprà quingêtos quinquenna-lis hæc in Anglia tempefbs cxhaufit : uel in rerû quæ contigerunt explicanda grauitate.quçno modo orationis mee, prpfertim in tâ precipiti calami curfîr, wires omnes ; fed fit omniü penè hominu admirationê merito poflît obruere, Qiiocireancceflàrio iiic inihi in hac quidem potiflîmûhifloriç parte arqua le-lt;Soris cxorâda uolfttas eft,ut fi minus omnia dicêdo cofequar, inflnitæ reruin îurbæ ac uarietati imputct;aut fi no farts fingula exorncm graphics affabrecp, wiagnitudinêremm cummeauelint exüitatecoponere.Atcp uerô dcMartyrt busfcripturo, primû huius mihi narrationis à clariir fit’ letflilfima fœmina, D, loanna Ducis Suflolcêfis filia petendû fuit exordiû, nifi ea interim quæ paulo ante eiusfupplicium in ipfo Mariarti imperrj uelhbulo gefta finit in ecclefia, qnæcp maxime ad difputationes in ædè Synodali tlieologorû attinent, uifum effet no præterirc. Eas autê difputationesin aëla diligêtiflîmc coilcgitloânes Rlpottus, quarûipfe fçpe in fuis polf éxaminibus mentione facit. Qiioniâœ eædemabalteroPüllanoquodâ è ucrnacula noflra in latinâ finit linguârcd-a’ite,minuseainrcmihilaborâduRiituiifi quôdnanationê ipfatn contrafflius ali cubi in copêdiû redegi, paucis^ in lo cis recognofcêda nônuUa uidebanu

Égt;iJ]gt;ntAtioSynodii,tti Londirn in Comiids mandata re^na inftituiày^nna iffj.’

MAriareginaquuprimùmreturn potitaeft, indififis ilicôregni comftqs, Ahno ^;j,menfe Oeîob.printipiô aies ante omnia ad mutandum reli-gionisftatû curâaduertit.îtac^ theologis qüibufdâatœ in bis prgcipuèÜodl^ Vueftonoïd negorij dat,ut primo qüóquö tempore, nabito in æde Synodali ' quot;nbsp;eôiientiideijsquæadpouhciâreftituendâ teîigionê attinefent difpiceret di- ’ ligencer. Præfinito igitur à Dodl. V ucllôno, qui eiüs colioquîj Prologus feu prolocutor defignatus eft, certo agendi ac incipiendi die,qui çrat Ocflob. 20, decretisœfmul rebus,de quibus adfuri eflenqnêpe de Catcchifmi libro, deep ijs quæ ad ficramenti àltaris præfentiâ, amp;nbsp;tranfubllartriàtionc attinebâqpoft:-quâ de hisita rebus præparandis,atlt;p id genus prolc^mehis primo dietrâf-adit efffccûdo dein,die prolocutor in Synodûingreflus duas fecû fehedas ad fet,quarumuna}Ciiriftinaturalisinfacramentoprçfentiaaffirmabatur:altera 't*’* ucro, Catechifmu netp ßmodi autoritäre editö, neep eidem edamnum adhuc fynodS aflentiri.Poftulabat itatp,ut tota fynodus,quemadmodS iam ipfe fece iat,his duobus dccretis flibfcriberetn'd quod no lt;^gre impetrauit à reliquis:tagt; rtï fex reclamâtibuSjputaDccano Roffenfi. Decano Exoniêfi,Archidiacono Vuintonienfi,/^chidiacono Flcrfordiêfi, Archidiacono Stouu,enfi,óC( fi no fallitmemOria) Cantore Meneuenfi.Cum itaœ omnes, utiam expofituni eft^ fchedasillas apprqbaflênqatŒ etiam fubfcripfifTentjtum D.IoannesFilpotuss aftas fic exorftis eft, loannes FilpotustVidemini omnes turpiflïmèfallt,quod uos ita offendat Catechifmi infcriptio,quæ iub nomine Synodi Londinenfis proximg prodtjt. Qiiid enim fi plericp eoru qui tum interfuere fynodo, nun-quam poftea confetj huius fuerunt editiotiist' An non ca fynodus poteflatem fecerat certis quibufdam uiris à Rege defignatis, ut leges Ecclcfiaflicas con-derent,quot; Qirafcunip autem leges illi,aut omnes,aut maxima eonim pars, con ftituiifcntjUOnne autoritate Gomitiorum,legeseî«ratæ erant : acnomine

Londinenfis fynodi lure cenferi potei-ant,quamüis n.5 omnes qui Synodo ih' terfuerant, autnuncinterfunt, eius editionis coilfcq fuiffentr'Noliteigiturpii tare lynodo iniuriani ullam,autprobrS ullum fieri hac editione ( quemadmo' dum uidemini ueftro fcn'pto uelle orbi periuadere)quandoquidem eius auto res hanc poteftatem à tota fynodó, uti iani expöfitum eft,acceperant. Quod Ai fecundat» porto ad præientiamnaturalem Chrifl:iinfacramèntoattinet,iànecumliuic Iche^mrc/ tepugnet no tantum ratiójfed omnis do dtrina purior fanior : uos nimis ini' ipofßo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præiudicio cauiâm hanc ac ueritatem ipiam prægrauaturi eftis, fi tam Ie*

niter iubfcribatis, priuiquârem ipfam propius ac diligentius cxaminaueritis. Cum hæc ita loqueretur, neep lynodum commoueri uel tantiUum cemC' rettipfe turn perculfus,at£p attonito fimilis,uidens coronam uirorum pliirimo rum eruditiiumorum qui tarnen conueniflènt omnes magis ut ueteres tradi' tiones reuocatas populo obtruderent,aciua autoritäre firmarentpquam ut ueritatem uerbi Dei conftabilirent; ipfe turn prolocutorem his fere uerbis cft allocutus, loannes Filpotus: Quandoquidem uideo aduerfariæ tantum pat tis conuenifle uiros,etate graues 'atque eruditione præftantes, eo numero,cui fortafle nequeat in toto Regno par numerus temerè inueniri: atqueij qui iam iubfcribere negabant,tantum fex fint,neep ætate neq? eruditione cum ce^ teris tanto numero conferenduquo fithæc diiputatio æe|^uior,paribus urrinep copijs, te oratum uofo D. Prolocutor, cum D. Epifcopis agas, quo iiceatalk quot paris eruditionis uiros hue accerfere,acnominatim eos qui Catcchiftiû hune ediderunt ; qui poterunt pro iua eruditione facile cauiàs huius editionis reddere. Quin hoe etiam obfecro, ut adfi t D. Rydleyus cum M. Rogerio,

rXm«oratio uiià eft perhonefta. Sed cum Epiftopis expofita eilet, tèpriusincarÿ ii^g^ituntillihociniuacfle poteftate; cum eorumnonnulli iamincarcereef cerë conicilus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attamen apud fenatum intimum Regine intercedere pro his homi

cum alijs non/ nibus. Qiiód fi abfint aliqui, quorum intereflet adeife, placere ut h os ipfi adlt; «allm uocent6Cfibi,filubeat,adiugant. Pofthæccumiamdifputationemaggicf' u cjl comes üiri iiiderêtur,ecce quidam generoius acceffit,nomineDominimagni*cecO' Arundeüuf.qd nomifignificans, ipfiimcum Comite Deuonienfi (quiiànguineortusregio, nobilitittis quamuis à pueris carccre claufus fuerit, in omni tarnen difciplinarum genere nonmediocritcreruditus,natalibusnuperæquiffimoiudicioComitior2refti mentit,udiecit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft)uelle diiputationi intereftè. Aton ita extraefta eft in feriamfecundatn

'7,‘x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qiio die r Oeilob. ad horam condieftam ,,aftantibus non parteis Comb

tibus , Reguiis,Equitibus,ac generofis, cumqUâmplurimisaulicis,atque ... . . etiamLondinenfibusciuibus,ficprolocutorexorius eft. Vucfton.Nemoue ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrum exiftimet, uiri clariftimi, dilpütationem hanc à ^nodo inftitutam, pC'

rinde qualï in dubiS uocetur ipfa ueritas, cui omnes aflenferüqatq; fubfcn'pfc runt etiam,paucis tantum exceptis,nempe $ aut «shominibus, quorum argU' mentis rationibus nullo labore poterit fieri iàtis,id quod omnes facileiudb cabitis. Qr.im ipfos quoque in noftram pedibus ituros fententiam,nihil ad' dubitamus. Proinde tu DomineHaddone, fi quid habes quod contra dicas, Huddonus. aut in propofitis quæftionibus diiputes: agcfiatutlubet. Haddon. Quiu ego iam fcn'pto tibi fignificaui, m e non fadurum: nifi adfint prius ij quos pO' Aelmerus. ftulauimus. Vuefton. TuautemD.Aelmere, quid ais f Aelmerus. Prorfus idem quod D. Haddonus. Addo præterea : uos ucftrafubfcriptione intent' peftiua,antequam res probe exäminata foret,nimis magnum Si iniquunt praeiudicium aduerfus hanc caufam fecifle, Qiiid enim dilputando profi' cictur

cietur ad ueritatis cogm'tionenij cum nos ïam proifns in contrartS dceîféuen* tisf Vueftoa At ueró D.Chcyneyus Synodo affènuturjquod ad præfenti'am Ctirifti fn facramento attinct: quamuis tranfubftantiarionetn negct, quôd (eptitetniti nonnullis firmi's ranonibus ÔC autoritatibus. Qyibus cumûtis fieriacrefpondcri optet, nos ipfi intelligen's, fi modo ueltt argumenta fua ex^ ponerc, quibusin banc dubitationcm adduÆis eft. Cheyneyus.Imô uerè ex Chejfneiüârchi animo id audite opto,qua ratione dilui poffint éa qugmc impediunt, quo mp «fww»»« Hef/ nus uobifcum de tranfubfiantiatione aflentiar. Primüm autê meum dubium cft e diâis Pauli ad Cor.ubi, de factamento cum loquitur, fiibinde panem ap^ pellat ctiam pôft: confecrationê. Alterum mihi facit Origenes, afiirmans ma ^***'^’ teriam facramenri huius in uentrem atcp in fcceflum ire. Tertium porro eflS-citTheodoretus, qui de facramentali pane SC uino diiertè affirmât, illaneque etiam a confecrationê, naturalem fubltantiam, figuram aut forma exuere. Hç funcpartesmearû rationinn, quxmihidubitationcm hancintjciunt,quibus quid refpondeatur expedlo.

HicprolocutorD. Moremannum defignat,quiadhæcrcfpôndeat Mo-' PxaJ.t.Ccr. temannus. Adid quodCxPauloadduxifti,primùmitareipodeoiSàcramen^ lo.i». tumuocati a Paulo panem, eo ieniu, ut fit panis iacramentum panis, nempe Morem^wur» figurapanis. Cheyncyus. AtqitiHiiÿchius iacramentum modo panem mo* dô cameni uocat. Moreman. Sane Hiiÿchio panis dicitur,non quiiam fit,fèd quianteafucriuPorroTheodoren autoritatcnonignoro qudm multiabutan Theodoretw* tur, accipientcs id quod in i’pccie tanrurri dicituf,tanquam in genere foret di^ ôum, Atcp ita Petrus Martyr quocp hallucinatur àvir/ecy iubftantiam interpre--tatusrquamuis ilia fît propria foli uerbo. Alioqui outr/a communis uox eft ac--cidentium amp;fub{tantiæ.Proinde cum Theodoretus affirmât iàcramenta cor* poris Chrifti panem 6C uinum ncquaquam exuere naturalem iuam ova-îw fub ftantiam, fonnam, QCfiguram, td intclligi debet de acddcntali fiibftantia feu «va-iaficforma.

His auditis,D.Chcyneyus confedit.Sed D. Aelmcriis confurgéns,quôlt;J nonæquo animo ferret tam frigideref^onfum ad hanc tarn grauem autorita* tem,cœpit urgere acrius Theodoren fententiam à Cheyneyo laudatam. Aclgt; merus. Id quodrefpondifli Moremanrie,ricque iufl:um,neqj æqUumuidetur; fed quafieffugium quoddam, cum longé aliter fentiat Theodoretus. Nam fi «verix eo loci accidentia fignificet, fupcrfiua funt quæ fequuntur ult;AosKxi quæ nos formam Ôt figura interpretamur, quibus fane uidetur Theodoretuss panis accidentia fignifi caffe.

Poft hæc non pauca ex eodem Theodoreto in mediiî adduxit, ut compro* baret àwixv nô pofTe ita uniuerfim amp;nbsp;in genere accipi hoc loco, uti Moremart nus putabat: ut palàm facerer, ilium nihil quàmlatibulum quærerehac iuain* terpreutione. Cum porro Moremannus nihil praefidrj haberet practerea ad fuam firmandam fententiam, neep aliud quicquam refponderet: Aelmerus ho minis importunitatemnonferens locum ceflit. Qiieiîi tanken Pfipotus ita ex* cepit,Ioan,Filpotus. Atnonpofleoninino cohftare Moremanni interpréta* tionem feu efFugium,quafiovlt;rio:inibiaccidentalem Iubftantiam fignificet, fa* cilecomprobauero.Nam ipfUm argumentum^ in quo ibi Theodoretus uerfa* tur,at(^ ipfa cqparatio quam eô inducit,longé diuerfum oftendit.Namqp ipfc aduerlus Eutychen hæreticu difputaf,detrahentern Chrifto alteram naturam, retnanni prodif cûfîtunapcrfonaxuius humanitas poft pcrfètftam generis hum.falutêin cœ* C4«illof eùfi los aflùmpu,iun(ftacp diuinitati penirus ab hac abforpta euanuerit,ne inChri difjoluens. fto quicquâfuperfit prêteripfàm diuinitatem.Sed hue errorem Theodoretus Htrefis Em-conuellit comparationefacramenti:Quemadmodû (inquiens)in lacramento tychiiHtt, corporis Chrifti,poft ipfam fandtifîcationê exiftit Chrifti humanitas cû pani?

fubliantia:quæ fempcr eadein manetimmutata, non autem abforpta liumani tatis acceflioncjcui fane uittute atque opcratione diuina coniunda eft : itain Chriftiperfonaiam in ccelo’s reccpta (cuiusTtanquam imago qugdam eft hoc facramentum ) binæ exiftnrtt diucrfæ fùbftantiædïuinitatis oChumani'tatis, com'iindiæ in una hypoftafi feu perfona,qui eft Chriftus, nequaquani huma/ nitate abforpta propter diuinitatis coniunlt;ftione; fed etianum man ente intC' gra ipfius formali fùbftantia.Q.uæTlieodoreti éÔparatio aduerfus Eutychen nihil prorfus eHiclt;^t, fi facramenti fubftantiano maneat prorftis eadem qua: fuerat prius. Qydd fi tua Moremanne interpretatio ualeret : fane turn hated' eus ille exipfiiis Theodoren oratione facile fuam euicerit hprefim,ac feipfum uereorthodoxum approbauerit. Etenim ifta utetur aduerfus Theod.oratiO' tie.QuemadmodumjO Theodorete,auttupotiusMoremane,putas àfanft' ficatione panis fubftantiam in facramento abforberi,prorinus conuerfam in humanum Chrifti corpus,adeo quod in facramento unica fitfubftantia huma nitatis Chrifti, nulla autem panis qui fuerat ante : ad eundem modum mihiIn cet pronunciareex tuaipfius comparatione,humanitatcmChriftiincœlos aflumptam diuinitatiqp adiuneftam, potentia eiufdem diuinitatis abforptam, penitusep conuerfam in unam diuina fubftatiam : ne in Chrifto fuperfit quin quam praeter diuinam naturam, un fignis facramentalibus Cœnæ accidcre tu iam aftirmafti.

Morew^Mni« Ad hæc Moremanno obmutefcente,rurfum Ioan. FilpotustAgedumM obmutefdt. nbsp;nbsp;Moremanne,fi deeft nunc tibi quod ad hæc refpondeas,rogo fipotes aliquw

cxcogitcs in proximum noftrum congreftîrm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vueßanutirj/ C^io grauiteroffenfusficcontra excepit VueftohuSstHaudfanelicebitita gloriaritfed habebis quirefpondeat, tua^ diluet. Iô.Filpotus:Ifflô uotis om' nibus hoc unum expeto, ut huic argumento diTcrfe abfqj ullis ambagibus rC' Fpondeatur. Atep idnûc abs te tota^ Synodó poftulo. (^^lamuis cercus fum, amp;nbsp;tibi confirm o,nunquam id uos etiam fimul omnes faduros, modo fua fem per fit falua Theodoren autoritas,ô(S cópaf atio integra maneat nulla peregrin nainterpretationeuiolata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b

Tilpotoßlen- . HicquiaFilpotonihilrefpoderipoterat,filcntiumeiimperatuffleft. Tuni t!Hm indicitur» exeepit Dccanus Roffenfis. Si per uos licebit uidere,legcre,audite SicO' Hoc fcilica lit 'gnofcerc quid fcriptura fandîa, quid doeftores Ecclefiæ uetuftiffimi doceaiif, p.Hcre 4rgume nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detrahatur pondus,quo minus illis fidem adhibcamus,eofque

nonnulla aduerfus hancnaturalem Chrifti præfentiâ, quant ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;in facramento ftatuitis. In primis funt uerba Chrifti apud Match, quibus

Non h(fc cfjn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtêperare uolemus, iamfinis erit omnis difputationis. Ecemm

fit uerba, ati^ il difertè Chnftus de feipfo affirmât, Nos femper habituros pauperes nobiltu, ludPdHÜ ».CO ipfumuerô nonfemper.Idquoddcfuapræfentianaturalidixit. Qifapropcet rint.f.QuÂdiu fiuerbis ipfius fidem habemus, credendum efi certô, haudquaquam corpus domi fumus in eius naturaliterpofte præfens adeftè in terris,atque adeô nec infàcratncnco. corpore,««al» Vuefton. Idporrôita intelligendumtnon femper Chriftum nobifeuttt

yf eleemofÿnam accipiat, fed pro eo futuros pauperes. Decanus Roncii. Atqui tuam iftam interpretatïonem feu deprauationê potius, manifeftisuct' pont jouhotte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuellit,inhancferè fententiâ feribens tradatuinloan. fo-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chiando Chriftus ait,mcnon femper uobifeum habebitis,loquifur de prpe”

Autf.fcntêtia- corporis fui. Nam maieftate ipfius atqj prouidetia 6C inefebili inuinhi

gratia fit illud idem quod de fe ipfo teftatur, Ecce ego uobifeum fum ulqgt; a confummationem feculi. Sed in carne quam fibi fumpfit natus de mariauug ne,amp; à ludæis captus,crucicp affixus, quæ de cruce depofita atqp fyndonenv uoluta,claufà^ fepulchro, in quaetiam cum refurrexiftetapparuit, non feut' per cum babituri nobifeum fumus, Qui porroCNempe corpore præfens^nm

G E s T A R V M C O'M M E N T A R I 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itp

difcipulis ucrfatus eft diebus 40, cumqp illo ipfi foerunt ut Ipe(ftarefit, non ta* nenabeiintêfequerentur.Âfcendit,necphicamplïus eftzquûibiin cœlo con ftdit ad dexteram patris. Rurfum ipfè hic fempcr adeft, quia Maieftas ipftus bine non difceffît . Vnoquidemmodo Chnftû femperhabemus præfentemi maieftatefua.Seddecarnispræfentia didumeft,Nonfemperhabebiti'sme uobifeum. Nancp Ecdefîa came pæfentemipftim ad dies paucos habuit. At modo ipfa ilium apprehcndir,iridetcp:fed fide,non oculis» Vuatfonus; Huic D.Auguftinifententiaifacilè refpondebo.atmenuobisex ipfo Auguftino (allegauit hæc exfibello Locorû communium Jfententiam aliam, plane diuer ûm. Ita enim feribit traeftatu inIoan.90; Poft conditionem mortalitatis nune nonhabemus Chriftum in terra,uti erat ante quàm pateretur. loan. Filpotus» At M. Vuatfone non reifte neep fan's plane refpondes Auguftino peripfuni Auguftinum : uti hic iaeftas. Nam in loco a D. Decano Roffenfi iam audito, nonfolum docere uult Auguftinus, mortalem conditionem corporis Chrifti antequam pateretur: uerumetiam eiuidem corporis iam immortalis faefti con ditiones amp;nbsp;ftatum poft refurreeftionê. In quo corpore difertè Auguftinus ne* gat Chriftum prælèntê adefle,in terra uel uifibili uel inuifibili forma. Id quod ipfeidem Auguftinus poft paucauerbis hand obfeuris docef,inquiês. Modo DwowoÆ'pr^e/ «xpofitis duobus hifee mo dis præfentie Chrifti, qui nunc lua maieftate proui

dentiaamp;; gratia femp er in mudo exiftit,cum anteafeenfum eius inccclos prg* Augufl.co^niti fens etiam carne adelTet, in qua cum confederit ad dexteram patris, nunc fànè in eadeinabfens eft à mundo, arbitror nihil fuperefle dubitationis in hoc ne* gotio. Haftenus Auguftinus. Agedum igitur M. Vuatfone, fi Auguftinus ’ modo non agnofeit aliam Chrifti præfentiâ in terra,nifi folius diuinitatis,cum eius humanitas in ccelis exiftat,an non cogimur nos idem cofiteri amp;crederee* Sinuerotertium quendammodum præfentiæ Chrilb' quæriris: utfemper ad* fit corpore in facramento inuifibiliter præfens,uti tu ftatuis:fane cö huius nuß qua Auguftinus in ullis fuis feriptis meminerit, negare non potes quin Augu ftinoaircribasid,dequonunquam cogitauit. Vuatibnus. Qui fic r An non codem inloco Auguftinus allegat à Stephano adhuc in mundo uiuente con* fpeftum Chriftum,etiam poftquam afeendiftett' loan.Filpotus. Ita eftrfed uti leriptum eft tamen:nempe in cœlis apcrtis,fedentem ad dextera patris. His auditisVatfonusconticuit:fedprolocutortamencontrahas Auguftinifen* tcntiastentarcaliquidaufiiseft,utfociofuccurreret. Vueftonus: Quamuis nuncinmimdononfitfecundum corporalem præfcntiam, attamenadeftfuo eorpore. Ioan.Filpotus: Hærereteuideo,aclaborarcmultûinhacunauoce nisuideaiur. (fecundum) quæ eft apud Auguftinum. At nihil tu dicis de altera, nempe, in qua palTus refurrexiqet cœlos afeendit Chriftus,in qua eft in cœlis,no in terra, uti manifefte exponit ac pronunciat Auguftinus loco iam difto.

Poft hæc cum nihil refponderent præterea aduerlarij,fum cœpit D. Deca* uus Roffenfis urgere magis luum prius argumetum, reciratis nonnullis ex li* bello quodam annotationum. Ad quæ omnia Morematmus (qui defignatus etat ut eirelponderet)nihil appofite refponditrfed rogabat tantum ut Ö.De* canus argumentationem confiGeret,amp; colligeret. Atqj ipfe ad auditores con* uerfus dicebatD.Decanummulta quidem ex doftoribus adfcrre,fed no con cludere,ne(ç argumentari.Cui tfr D.Dccanus Roffenfis : Atqui fentêtiæ qua ex doftoribus modo recenftii lunt efficacilfima argumeta, quibus te reipodc re cupio.Moreman. Fac argumentu,fac argiTmcntu.D.Roffenfis:Iam contra ham in ar^mentum omnia, atqp ex ipfa inftitutione lacramcnti argumenta* bor.Ita enim habet: Hoc facite inmei commemorationem, atep itamoriç Do mini annunciabitis donee ueniat. Ergo fa cram en turn eft tantum Chrifti me* tnoraculum4Proinde non eft ibi reuera Chriftus corpore pra:Ièns,ut qui non*

dumaduenerit. Verbis enimillis, donee uem'at, omnino Chrifti corpus ab fens fignifîcatur»

ContrahæcprolocutorVueftonus fîtdare multum,utdoceret,eouerba (donee ueniat)nullam Chrifti abfcnriam a terra defignari,aut eutnei. SiC mulw congerebatjinquibus hocDoneCjno alio fenfii foret ufiirpatû. Sedqiridquid diceret, nihil ad rhomb 5. Itacp fie Moremannû profequi ac urgerecœpitD» Dccanus: Edit ne Chriftus pafeha cum diicipulisf Moremannus:Omnino. D.Decanus: Eodemneetiammodocumqfdemdifcipulis cditfacramêtum quo ibi turn inftitueratf Moremannus:Sanc. DecanusRoffenfis: Quidpot rô edebatf' nunquid fuum ipfè ibi tum naturale corpus edit, uti nos hodie ab hucfacereputatisf Moremannus.Ita eft. D,Decanus:Remualdeabfurdam dixifti modo.

^MpTomtßio nbsp;nbsp;nbsp;Cum his di(5:is confedilTet D. Decanus,tum fiirgens fie contra cœpitFi^'

nSf/tcomSd.« potus:Atquidocebomanifeftis rationibusè ioriptura du(ftis,Chriftûhaub facntnctofoli, ^aquam iüS naturale corpus ediffe,càm iàcramentum hoc inftitueret. Nam quot;nbsp;^^’‘^^‘^orp^sq^o^i^Facramento datur habet coniuneftam promiffionêre' flt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatorSomnibus dignemanducantibus.Atqui cum adChriftutn

CT4wertto- tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæc promiftîô,palàm fi't,ipium haudquaquâfuum ipfîus edere

fflt;jHitHrpfcc4/ potuifle corpus in fàcramento. Moremannus: Maiorem tuæ argùmentariO' torumremi^O‘ nisnego. lo.Filpotus: Quidporro aliudfibiuolunthæc ucrba(Quodpro Morem ttegat uobis frangitur, quôd datur pro uobis in remiffionem peccatorum f ) Mor^ rcmij?. pecc4to mannus; Nihil effîcis. Nulla hic promittitur peccatorum remilfio : Id quod rum in ftertt/ facile eft intell/gere ex eo quod apud Ioan, cap.6 dicitur,Panis que ego dabo, caro mea eft pro mundi uita.

Hie cum nihil dignum poflet amplius refoondere, tum ei fuppetias tulic Harpsfeldus: Male tu Filpoteaccipis promiftam remifltonem peccatorumin ûcramentorquæ nihil ad Chriftum,(ed tantum pertinetad difcipulos: quibus Chriftus dicit, Hoc eft corpus meum quod pro uobis tradetur, nondefeipfo Joquitur. Io.Filpotus:Recfte iànè,ac mecum locutus es.Nam hoc fulcrum eft meæ argumentationis. Cum ad Chriftum no pertineat promiHapeccatorum uenia edentibus fiium corpus, ipfe non ederit ullo modo fiium corpus. VuC' ftonus: Hoc argumentum prorfiis nullum eft. Alioquirationehac eadé Chri ftumnequebaptiiatum euicero: quia promiftio remifli'onis peccatorum ba' ptifino quoep adiuneftain Chriftonihillocihabeat. lo.Filpotus;Nempead cundem plane modu quo Chriftus eft baptiiatus, ipfe quoqj facramentu edit. Quod autem baptifma recepit,no id ulla neceflitate coadïus fecit, quafi opus haberetjautaliquid in eo baptifma operaref: Sed quiamagifter,uoluitexem' plopræire Ecclefiæ,quô quid iUafèquereturin fàcramentiadminiftrationc certiffi'mè hab eret. Atep ita fè uolebat nobis reprçfentare, non aût fe fibi date. Hadlenus nihil dehocargumentodieftum præterea. Vueftonus; Velis ne tu M.FiIpote contra naturalem Chrifti præfentiam argumentarif loan. Fil' potus: Nihil magis opté,fi tantum me uelis audire,necp fermonem intenutU' pererac præterea certum aliquem refponfbrem defignes,no multos; eo quod multitudo confufionem parit, majcimè Cum difputator non admodum pollet tnemoria.

Cum iam nox inftaret, prolocutor difputationi fihem fecit;ac D.Filpotum defignauit, quiinproximum diem primus difputaret depræfentia Ghriftim (àcramentOf

Fena igitur 4, quac fuit OcQob.aj.D. loanncs Filpotus cum diïputandum («ti à proloc«toredefignatusfuerat)parat«s accederet,uolebat priusora* tionc

tionelatina totumhoc negotium præfentiæ Chn'fti datè ó^uere exponcre: nifi prolocutor ftatim,rc animaducrla, uetuilTetuUa oratione uti, aut expofi^ tionenegotij prolixiore t ac uetabat etiam, ne latinequidquâagcret j aftAn^ glicè tantum argumerttaretur. Cuific reipondit loan. Filpotus;Atqüi prin* cipiodilputationishuiusuoslonge aliud cönftitueratis:nempe,utlatinaej(lt; fentomnia.Ego itacplatinam argumêtationem hanc feceram, ut etiam (quia tuD. Prolocutor probrum hoc mihiinfcitiæ publice obieceras ) ego ipcci^ men aliquod daremmeæ qualifcuncp eruditionis. Ita enim iperabam, fi quid forte minus erudite didlum ameforet,aut minus pie, quod nequiremuer-bo Dei comprobare,ftatim ÔC ab eruditis corrigeretur facilius, amp;nbsp;minore ru-dium auditorum fcandalo. Vueftonus: Nihil promoues. Aut enim Angligt; cc agas omnia, aut fileas opus eft. Ioan. Filpotus : Tu male me turbas, qui tam cito abs tuaipfius conftitutione difcefleris. Attamen parebo, 2G oratio* nem omittam,atque Anglice quantum potero ( quiahaec inexpetftata ad* monitio ô^mutatio ex tempore iam me coget dicere) omnia argumenta ex* ponam.Attamen priufquam ullum argumentum aggredior,paucis exponen dum cenfeo, quod genus præfentiæ in iacramento non admittam : quo me* liusauditoresintelligantfinemtotius noftrae argumentarionis. Non etenim Nonne^dtw omnimodam Chrifti præfentiamin facramcnto,recftè ad ipfius præfcriptarri cbrißiprlt;efen/ tationemadminiftrato,retjcio: fedfolamillamcarnalem craflam præfentiam, quamuosinhacfynodoueftris chirographis comprobaftis, quamuis ab om niredo amp;nbsp;ueroicripturæ fandise intelletftu diuerfam.Nempe quod ratio* ne tranfubftantiationis, naturale Chrifti corpus ui atcp efticacia uerborü pro* nunciatoruma facrificulo,ftatimincludaturamp;contmeatur ipeciebus SC ac* cidentibus panis amp;nbsp;uini. Hoc ego,inquam, genus præfentiæ, quam ho* mo confinxit, non Deus conftituit, pernego : contraœ fie argumentatio* neminftituo.

VixfinemfeceratjCum aproiocutore interpeiiatus,iubebatur ad argumeri tationem accedere. Qiiam ufque adeo improbam arepiniquam importuni* tatem D. Filpotus non ferens : ac ijîerans huic malo præfens remedium in* uenifle, prociditin genua coram Comitibus amp;nbsp;cæteris Regulis quiaderant ftequentesiquoru nonuUi ex ipfo intimo Reginæ Maieftatis Senatu erätrfup plcx orans,cauerent,ne quisintcrpcllaret deinceps, quo minus poftet ora* tionem inftitutam abfoluere. Id^ perquam facile ac liberaliter a D.impetra* uitÄt prolocutor artibus ufus prælatorum nihil uölüit concedere : quin ma §isdamabat,Autpaucis argumentumabfoltiè^, aut fileas. Filpotus îlämin ^0 eram,fi me paflüs fuiffes dicere. Attamen ante rogandus eft mihi Rcipon* «ens, quonam fenfti accipiat unum atque alterum ueftræ hypo thefeos uoca* ulum.Nurneodemquo ueterumnonnulli,quibusfolenne eft, præteralia SacumentS al tiomina cœnam Domini appellate facramentum altaris,partim quod fit facra rw guo fen/it ^entum uiui illius iacrificq, quod femel Chriftus incrucepro peccatisno* ^pittribufdicit

IS obtulit : partim, quia corpus Chrifti crucifixum, ftierit facriheium illud ctuentum,quodfanguisomnium animaliuminlegeueteri effulus fuperal* tarenobis præfignabat. Atque haeftenus non male ; An uero alio feniu iacra* fcfpecftu illius altaris quod hodie cremento ac lapi* ftewwe« 1 US in templis cxtruitur,fupra quod hocquod uocant facramentum fu* idem fit quod facramentum miffæ, uti hodie multis locis in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Chedfeyus:In eftcumfacramentum altaris dicirrius,idem quod facramentum æmtelligiuolumus. Filpotus:Age,modó Anglicèplanè(quodprolo* tonubet}loquar,ÔC paucis argumentunj colh'gam, Âio, Sacramentum al*

UV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E C c L E s I A

tan's, quod uobis milTatn fignificat,oinnino nequc facramennim eft, co Chriftus præfotïs efTc poteft. Atquehoc quod lam dicOjpolliceormetott Synodo de uerbo Dei comprobaturum:qirin fi opus erit, uolo coram Reg'quot; nea MatcftateÔC eius Senatu intimoidem pronunciare, ÔC tuen'contra fex cruditiffîmos quofcuncp ex haclynodo delegen'tis. Quod fi non poterotnea fententiam uerbo Dei tuen', neque hos (ex uicero, tradar ego flammis atque exurarante fores aulæ. Hæc cum magno (pirituprotufiffèt,ofFenfusprolO' tutor cum alijs nonnulfis,fic cum fiint allocuti. Vueftonus, amp;nbsp;alrj panes Pa' ÊicolærSatin (anus esfaut I'niclligis quæ loquerisr FiJpotus:Et fanusfum )ei gratia : quæloquorfntelligo. Nolim tarnen quenquam offendiiemc' fèmeisuerbis,quandoparatus(umilla Deiuerbo confinnare amp;tueri.LaU' dandus Deus,qui banc Reginæ Maieftati mentem dedit,utipfa(ficnttD* prolocutor hie palam nobis retulit)libertatem omnibus daret,fententiam de articulis religionis iam controuerfis, libéré dicendi in hac (ynodo. Qiiarn' obrem uolui ego quoqj tantum pro ueritatefententiam dicere, quani exipw Dei uerbo didici,ut ut uobis qui in hac (ynodo præfidetis aliud uideattn;

Hic prolocutor cum cæterisfiiæ faeftionis Synodalibus panibus grauius atep acerbius quam antea,ip(um accu(abant,quod adeo impudêter eflet co«' traiacramentummiffælocutus. Äcprolocuror ipfehomineminfanumatnr' mans carceres minabatur.Ille quum feitafalfurn uideret, utlèntentiamlibere dicere non poflèt, ereólis in ccelum oculis, fie exclamat: O Deus,qualisniun dusfOui mores hi funt, ut non ferant homines auditum puri uerbi tuif

Atque his di(ftis,præ dolore lachrymis obortis conticuit.Prolocutorpot' ro à quibuldam admonitus,Filpoto rurfiim poteftatem facit dicendi, modo lit breuibus ab(bluat,0^ concludat argumentum. Filpotus: Volo quanto Compendio potero abfoluere. AO principio argumentationcm infrituam ex fcriptun's (àcris, in quibus fob's fundamentum fidci noftræ fitum eft. Deinde Argumenta firmamenta ex patribus SduetufttffimisEcclefiæ dotftoribusadducam. PrP ïilpoti. mum quidcm,apudMatth.^p. 28. Angélus mulieribus Chriftum quaerenti' bus apudfepulchrum, refpondet : Surrexit, non eft hie. ApudLucam24^^'’ dit Angelus, Cur uiuentem quærftis inter mortuos f Ad hunc modum pi æ'. terea alia (criptura teftatur,Chriftum (urrexifle,afcendi(îè in coelum, à^fedc' re ad dexteram patris. Qiiæ omnia de ipfius corpore naturab diefta funt. Ex quibus conficitur, Quod nullo padlo pofti't in tern's efle, neque adeo in facia mento. Idquodrurftim clan'usdOcentuerba ChriftiapudIoan.cap.Exp ui ( inquit Chriftus ) à patre,fiC in mundum ueni : iterum rclinquo munduffl, 6C ad pattern uado. Quod quidem, uenire 8C abire, non poteftnifi deipfius corporenaturabintelligi. Quo magis licetalfirmare,ipfiimminimenuncin Mpo- mundo efle pofte. Neque ignoro quid hie regerant quidam, putantesargu-pbow. mentum diluiffe obfeura Ô6 cæca diftineftione, uifibib's aut inuifibilis, abitus, reditus,præ(entiae.Id quod mihimet ipfe illorum nomine obijcio, utanteuet' tendopoflim citiusfinem facere argumentis, quorum mihi magna fuppel' lex : plufquam mille fuperfunt. Nanv diftindfionem hanc uere cæcam,facile conuellunt difcipulorum uerba: Ecce (inquiunt) nunc aperte Ioqueris,nei^ prouerbium ullum dicis. Qiiæ uerba Cyrillus interpretatus, air, Chriftum ibi uflim fuifle oratione fimpb'ei Sd clara, abfque uUa figura aut impedimento al* quo obfeun'oris fermonis.Proinde fic inde colligo argumentum. Si Chriftus apertelocutus eft abfe^ ullo parabolç inuolucro,cum diceret,Nuncrelinquo mundum, Sd uado ad pattern : certe nullo paefto ferenda eft obfeura illa,inmgt; fibibsac tenebricoia imperceptibib's corporis Chrifti præfentiain facra' mento, quæ toto diametro pugnat cum Chrifti do(ftrina,0d tota oratione.

Nam ß utntm diotiS,certè Apoftob' halbicihari fünf, amp;nbsp;Chriftir^ ■srec^K^oÂiKùi atcp obfcurf admodüm ibi locutus eft. Niinc quid ad haec rcfpondeas êxpe* lt;?ïo:pofteadtaturusPatrumamp;Doóèonim Ecdefiæ fentcnu'as. Chedfeyus repetitaRlpori orauone,fieadfingularefpondit. Angeb'àd mulïeresfermo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

de Chnfto ( Surrexit,non eft hic ) nihil ad præfennam Ghrifti corporis in fa' cramcnto pcrrinet: cum dicftus fit de fpfius præfenria fii fepulchro j ubi ipfum inulieres quærebanfiProinde Angelus fubieeit:Gur quæritis uiuenrem apud mortuosf Qÿæ pon ó ex loan. 15 prôtub'fti, ad ipfius afccnfionem pertinent, itamteiprêtante CyriUo, qüod certó difcipuftnouiflcnt Ghriftum uelle uifi^ fcilitercœlos confcendere ; id qüod tarhen prælèntiam corporis eius natura* lis in facramcnto non excludit : Nam Ghryfoftomus ipfe fcribSs ad póp til um Collafio eVé Antiochenum, idem affirmât, Ghrfftum cum Elia, carnem Ghrifti cum Eliæ uefte confcrcns ; Elias (inquit) cum curru ignito in al turn raperetur ueftém poftfereliquit Elifaeo difcipulo fuo. At Ghriftus cccliim afcendens, carnem îuam fccuni duxit, ac fimul carnem fuam retro fc reliquit. E quibus necefta-rioconficitur,Ghrifti carnem uifibilitcrafcendilfe in cœlumiattameninui* fibiliter manere in lacramento altaris. loani Filpotus : At nihil tu ad Ange-^ 11 oratiônem (Chriftus non eft hic, ftin'exit) appöfite refpondifti : quia quod eratpræcipuum, trâfgreflus és.Ita eniminde colligó:lpféfUrréxit,afcendif, amp;nbsp;ad dexteram patris confedit j ergo non eft in terra. Neque fatis refpondes ad Cyrilli fententiam. Sed priufquam interptetationem fentenriæ Cyrilli tuam excutio,lubet propius Chryfoftorni fcntêtiâiri intueri,quæ uobis Achillæüm argumentum dare uidetur,ad côftituendumueftïum craffiffimum dogma dd præfentia corporali Ghrifti in iäeramento, Sed mox palam faciam quantum ilia pro uobis faciat.

Hicueritus prolocutor,unum ex præcipuis prifidqs eucrtiiut audito* Ow/iiihiUti/ runlattentionemfrangcret, atep à Filpoto auerteret, fententiam Ghryfofto^ met mi latine primûm.deinde etiam Anglicè recitauit. Vueftonùs : Obferuagt; (^onfeii, Te diligenter quotquotadeftis,Ghryfoftomi diefta, quæ nullus poflîtconueF lere. Filpotus: Atquimox docebo,quàm parum uobifeum facial. Iriterpel* lantehic iterumprolocutore,pergit iicille audftores allocutlts:Prolocutot hiefe putatinfophiftarum fcholanunceirerûbi môriseft,quotiesReipon* dens ui argumentorum opprimitur, turn cauillis aut calumnîjs, atque etiam interpellatiônibuSjdifpUtatorem ab inftitüto uiribus Omnibus auertere. Ira* tus adhæc cum fuis Vueftonus,ait: Filpotus nihil contra liane Chryfoftogt; mifententiam prorfushabet,præter uanas animi fomniantis cogitationes; Filpotus : Audi itaquc,ac deinde iudicäbis. Nam uti hatftenus feci ita dein* ccps,quotiefcunq} aliquibus meis argumèritis Opponetis autoritatem homi* num, ego refpondebo ucl autoritäre feripturæ fantftæ, uel teftimonijs etiam doeftorum, quorum par erit autoritas cuni qs quos produxeritis ; nil ex meo cerebto. Alioquinullamihiftdes habeatur.EtianêutGhryfoftomipræfidiu uobis cripiS,duabus id efficere rationibuS tOntabO. Vna eft ex fcripturis, altcgt; fóitn.Füpob ra exipfo Chryfoftimo. Primtim itaqj, cu dicit Ghriftum, cum afeenderet, ft* (hryfo/lumunt cum carnem fuam fumpfifle,atcp etiam carnem retro ft fuam rebquifle,uerifli “^‘^‘1’quot;”^ ma eft oratio.Nat^ hoc profitemur ac fimul credimiis omnes: quod Chriftus in Virginis utero natura noftram fibi ftim pftrit, quapropter illi itafumus con--iun(fti,ut caro illius reeftè SC dicamur amp;nbsp;fimuS.PfOinde Chryfoftomus uere af firmat,ills carnem fua quam in uirginis utero acccperat,ftcû fubuexifle in cce lum:ac fimul etiâ retro ft carnem reliquifle fuam, quae caro nos fumus, eleefti omnes:quos Paulus adEphefy,appellat membra Clirifti,et carnem ex came,

atcg ofla cx oflïbus cius. At fi quis contra hæc regcrat,Eo loef Chtyloftomutn ageredefacraménto jproinde^parurnappofitenosad hunemodum ooi’* efus fnterpretaritage, fitfpfe Ghryfoftomus futjpfius fnterpres. Is paulo aniC' cb^rfoflow.ni quam hæcdfceret,inhanc fcntentiam loquitur: Chn'ftus poftquam in OT' bil pra papists lum afcendft, camerri fiiam nobfs fn myften'o facramentf i'nuolutam rehqu’f’ Qirid eft(fn myfterio)alfud,quam ïacramentalfterÆ t fanè hanc eamem fuani Chrfftus Ecclefig foæ myftùàî relfquft pehnde fn facraménto baptffin^^^“^ G4.J. fnfacramento Coenac.CuiusluculentumPaulus tefiimoniûdat,cuniait:Nos Row.6. qufcunœ baptffàtf fumus fn Chrffto,fam fpfùm fnduffle. Ex qufbus coficiwi'?

ChryfoftomuiTi nfhfluobffcum facere, pro ueftro dogmate carnalfs ÔC crailx Cbrfftf præfentfae fnfacramento»

IntcreadumhæcloqufturFflpotuSjecce M. PfeusfnauremproIoctiMii (ufùrrat : ac ftatfm, uerftf ( euerfo tam mox prascipuo fllorum dogmatis run' damento ) neff pergat ad extremum concludens, protfnus bancpræfentiam camalem fundftus cuertat,filcntfum fmperant.atque fta eum alloquftur Vuc' ftonüs ; lam fatis M. Fflpote ratfocfnatus es, alten locum cede.Fflpows;Quo modo uero hoc poffim, cum fuperfint argumenta mille , ac uixdum uni' cum abfolucrfmfHabeo multa cx uetuftfffîmfs dodiorfbus meæ iftfus primas Goramp;u l'atfonfsfulcimenta, qufbus quamufs inuftum, abftfnere cogfttuafmpoii'^“’ »o4w»{ec4re. intc^ellatfo» VueftonustAttamen filendum tibf,ne uerbumaddas præt^' rea. Ego tfbffilentfum fmpero* Fflpotus:Sentfs ac perfpfcfs qualibus litnin' ftrudfufiarmfs contrauos amp;falfam hypothefin ueftram, quapropter minin' Kxcfutüarmn lentfum fndfcfs. Vueftonus:Nfficcdis,mfttamtefncarcerem, Fflpowsilii'* fpirit.papicoLi porrô fftæc conucnfuht cum fjs quæ fn hac fÿnodo promififtf / atep adeo cum r«m. tua concfone,fnqua ad crucem Paulf fadfabundus ambitfofè pollfcebans» omnibus refpondendum , qufcuncp ad dffputandum accédèrent f Skcine mfhf libertatem banc crfpfs, ne poflim unfeum è mille argumentfs abfolucrc. Pfeus: Ego tibf M» Fflpote fpondeo,ff hoc tempore cefreris,ah'o tibfrefponue bftur, donee fiat fatis. FflpotustVos badlenusfnangub'socciiltf,diffimul3' ftfs cumDeo amp;mundotatnuncfimul cofuraftis adopprfmendamueritatem, acfàcrofandumDefuerbum,reuocatomendacfo,quodnunquamtarnenpo terftfstuerf cum catholfcafàcræfcrfpturædocîrfna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i

Attp hfs dfdîis qufeuft,quamufs fratus, quôd fmpudenter atque impcrioti adeô aduerfàrfjjfua mendaefa no ualêtes tuerf,aut uerftati tenebras fuas oftun dere, fibf filentfû fmperaflent. Turn D. Aclmerus furgens, cœpft cum MorC' manno, qui hufe refpondere promfferat, admodum conftanter agere, citans multfs e fcrfptura locfs,ad probandum id quôd fuperforf die fufeeperat, fvirwi' Theodorctiu. fnloco Theodoretf à D. Cheyny allegato,non accidentia,fed fubftantiaffl tantum fignfficare. Qufbus ad extremum defatfgatus Moremannus,ponn' lare dicm ad relegendum quæ cftabantur , quôd impræfcntiarum leâionis fncertus,non haberct quodrefponderet,Prolocutor igftur ( ne nihilagcreui' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derentur)D. Haddonum excitât, ut prôfequatur Theodoren autoritatem,

ad côfirraandum D.Aelmeri argumentum. Cum^ huic V uatfonus daigna' tus effet antagonifta,tandem poft fatis longam concertarionem, non fine ma gno pudorc dedutftus eft coufep Vuatfonus, ut in una etiam uocula /xysHj/«« haîreret,nihfl habens quod diceret, præterquàm,dubitare fenum ita feriptum viwtfortiMty/ effet.Hicèfinu depromptoaütorelatino,fie VuatfonumaggreffuseftHad' po^aphum ac donus : Anne hic tu interpretem falfùm, an ucrô à typographo errorcm c«|4,quiare/ admfftùm putas f Vuatfonustimô ab’ud non poftùm, quàm typo^aphi cr* Rodert nequit.' i-qjem hic aceufare. HaddonustEn tfbf exemplar græcum, en tibi locum QP gfto oftendo,Qiifd nunc obmutefcisr'

Tüm D. Pcrnus argumentatfone luciilenta inéntcm fijam de ttansfiibftait tiationèdeclarauit,mulris contprobans quæ à D. Aelmero amp;nbsp;D. Haddono Priusdida QC citatafuerant, Cui Vueftonus: Mirum lane mihi non immeri-to uidetur,quôdita, M.Perne, nunc ioquarisî cumferia fexta proxima noftrac lÈntenoæ ftibfcripferis.

Sed hanc prolocutoris improbitatem fic caftigauit M.Aelmerus:Ma^ Vueliottiimpro gna certe animaduerfione digna eft hæc tua Igt;. prolocutor, improbitas : qui nbsp;nbsp;nbsp;fafUgata:

lieaudeas petulanter quenquam alloqui in hac iÿnodo:quæ libertatem cuiiris tiatexponendi quicquidapudfuam cofeientiam fentiat.otnittoquódtuipfè nudiuftertius poteftatemfecifti omnibus fententiam dicêdijatt^ adeo tjs ipfts qiri ueftræ iam antea quom o do cunep fubfcripfifîènt.

Sednoxappropinquansjhæciurgia diremit : atep italapftim tempus uides pi'olocutor. Vueftonus, laudata uiroruni iftorum eruditione fic ad extregt; •num conclufit definitor: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Attamen quidquid hinc inde in partem utranep dicipofli't, non obftanttgt; Dusrationibus omnibus,iacroianefta femper efto fandlæ matris Ecclefiæ auto »■itas,uteius décréta apudomnes obtineât,atlt;padhancnormam adminiftren tut acgcrantur omnia.

Adfeiiam iextam proximam,quæ fuit Ocftob.27,his eft iynodum allocu* tus prolocutor. VueftonusrHacftcnus biduumtotum excgimus diiceptan tes de unico uocabulo ovtri«, Rurium ad hune diem tertium adftimus, reipöngt;’ ^næcuncp præterea obqcipolTint.Tantumrogatos uolumus 13, dilputatores,argumenta fua contrahant in compendia, ÔC breuibus abfol^ ™^^°Dus:Qiiód pace ac cum bona gratia ueftraliceat, rogabo con^ ( Dam Vuatfono defignati erant auxiliatores duo,f Harpf-^organus ) anne quidquam panis aut utni in iacramento fupergt; elle a coftcratione exiftimatist' Vuatfonus: An tu uCro non putas ibi efle rea liter præfensipfunr Dei corpust* Haddonus:Haudæquumeft,utquirefpon dentis partes fumpferis,iam quafi mutata perfonajdilputatorem agas queftio nibusproponendis.

Hicuelimtum aliquandiu,ncgantc Vuatfono fe refponftirum ,nifi ante ad uam quæftionemrefponderetur.Tandem tarnen uicitD. Haddonus^ut poC letargumentationem profequi. HaddonusiTheodoretus manifeftedocet, pnis 0^ uini fubftantiam man ere immutatam,his fere uerbis: Manent eadem alanâificationc,quaeanteftierant. VuatibnuszNonid pronunciat Theogt; , , ,, doretus de fubftantia,fcd de effentia. Haddonus : Atqui te falh' turn ipfe ora* ‘”'lt;’■^lt;’6» contextüs,tum ipfum uocis etymon arguit. Etenim à par-heipio w[.' fadla eft ovcrie!: unde confentaneum e(ijovlt;rtav latine interpretariiub-Untiam, Vuatfonust Ego uero id pctTiego,ov£r/«i/ tantum fubftantiam figni hcare, Haddonusdilud tibi probandum effetSed efto ita.Nonpotes tarnen inhciari,quin eo loco fubftantiam tantum fignificcL

At(p hie D. Haddonus ex grçco codice fua dicla comprobabat, rccitatis Theodorenuerbis. Vido Vuatfono, fic rurfus eum aggreditur Haddonus: Qiiando porro fiunt panis amp;nbsp;uinum ^mbolat* VuatfbnusiMox à confecra-tione,nonprius. Haddonus:QuidigituradhaccTheodoren'uerbarefpongt; debis f Res illæ(inquit) puta panis amp;nbsp;uinum,quf, ut erant antequam fymbo-lafierent,adhuc manent in fua natura 6lt; fubftantia eadem, etiam poftquafym cola fa da hint. Panis ôd uinum erant h pc ante : Ergo poft etiam funt panis cogifurauforê uinum. Vuatfonus: At nulla huius uiri apud nos effe debet autoritas, qui reijccre vuit/ Neftorij hprefin fedatuseft, Theodorctumitaque refjeio,Sed uelim cum fow.

M. ChcyftciO'potius congredi. Is enïm cum realem prgfentiam ftræcp liac in parte fubfcripferit fententiæ,uidetur non paulo apKor ad nac iputationcm. Cheyneius: Dabitis mihiüeniam uiri patres, ut mihi animo fedeat eloquar.Ac cofido,fi me audire uelitis, nbsp;nbsp;negotiö hoc

plicaturum,ut ueritatiagnitac protinus omnes aflêntiantur.Teftis Deus,quódn€^temerènecobftinatè unquâaliquidafleuerandûiuihida gt;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guinftmperrationiôï^melioradocentilubcns cocederem. Cum^inho^^

’ftro uerendo coiêflu uiri fint præftantiffîmi eruditionc, multis parafangis^ ’ fupcrantcs : fi qui poterunt mcis rationibus reipondere, ego in illorutnpotj ftate totus cro, ac dcinceps cum illis loquar ÖC fentiam. INolim eteniniuUi autor aut propugnator fchifinatis uideri, aut præfradè quicquam tuenƒ0 ' tra dodïrinam làndîæmatris Ecclefiæ,quæ ueraaclégitima ChriftiIponiao ftit. Vueftonus: Cuinonmeritoplaceathacc tam modefta oratio uirimo O' ftiiïïmi ac fimul eruditiffimi,‘qui cü fœliciffîmè in omni docfirinæ j (atus fit, Sc dodlorum omnium fcripta diligentifïïmè euolueritr'Solus miiH gnus uidetur,pro fua iapicntia fumma, qin inhoc confeffu dilputet. Pto^a . uos omnesmonco, Sc rogOjiplum attente aufcultetis. Cheyneius:

UOSjUt me acquis animis audiatis,ÓC mecum duo uerba orate. Vincat Venw -Hacc cum dixiffèt,cœpere omnes quotquot prglentes adcrant ^^arauo acclamare,Vincat Veritas. Vueftonus: Hoc hypocritarumeft.Dicenau potius fiierat, Vicit Veritas. Cheyneius: Simihipermittfs, eflïciafflutwt CU quoqp mecum dicas.Sed tu D. Vuatfone,qua nam fronteD. Haddonuffl’ difputationeremoucs,quodnolit aflentiri ueftro dogrnati de præfenoanaW' rali Sc realiclmó tu dignior hac eras contumelia, qui tohis è medio facramtn fubftantiam. Vuaftonus: Attamenhuicfentenuac tutcfubfcripfiffi:’^^“^'^^ ' clabipoffè putes. Vueftonus: Itaeft.

Turn reliquiPfaffi idem acclamare,utaiiquandiu filcre cogeretur D.Cncy neius : doneeRegulis iubentibus,locus illi datus eft, Turn ceepitexponctf^j quo animo SC mente fiibfcripfiftèt, idep longe alia ratione quàm ipfis uidere* tur.Deinde argumentum D. Haddoni repetens,urgebat tjfdem prorfus ratio nibus. Et cum idem quod fiipra D. Haddono reiponfiim expofuifflus,nuic Srefponderetur: Cheyneyus, Hoc uanum(inquit) SC ridiculS eft con' n,fi reipondere ncqueas, autorem répudiés. Qitanquam hic autor eil« dd Lcottë catholicus SCorthodoxus eft,longecp alienus ab hac quam illi parumprüden p4plt;xm,cr,ciH^ jgj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contumelia.SedTheodoreti comparationem,quaibiutiturexpen

damus. Qucmadmodum(ait)figna corporis SC fanguinis Chriftipoftinuoca fins IM^mde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iàcerdotis nomina mutant, man ente eadem femper ipfis fua fubftan'

b/rfticorS pJd tia: ita córpus Chrifti poftquam afcendit nomen mutât, immortalecp dicitur, fltw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manente attamen illi fiia femp er natura, Ipecie, SC figura SC circumfcripdo’^^i

atep (utuno uerbo femel omniacopleiftar) ïjfdem prorius corporis dotibus. Proinde fi in prima huius comparationis parte negabis candem mancre fob' ftantiam,tum ego in altera parte,que priori reipondet,negau«'O corpus Chn ftimanere idem in fiia natura amp;nbsp;iubftantia,nunc poftqua ccekOs afcendit.rl^ dicere cumfithacreticum:ianèhæreticum etiarn eftc oportet,fitollas panis öc PMefopbattn* uinifubftantiam poft confècrationem. Vuatfbnus: Noneftita,uritudiciS' yMt^onui. Nam in prima parte cum fùbftâtiam corporis dicit, inteiligi uult quantitatem ipfam cum reliquis facramentalium fignorum accidentibus : quæfolafane ui' dentur,nonautem ipfafubftantia. Quure ipfe Theo dor etus diferte dicit, quæ uidentur,ÔCc.idcp iuxta philofophiæ ueram rationê. Ipfà enim accidentia taU' turn uidentur, non autem fiibftantia. Cheyneyus: Vos appelle, nobilifomi Domini, SC obteftor, ne huic uiro credatis. Al ioqui uobis eueniet,ut cum 4® mûiaria equitaucritis, adnoClem diduri fîtis non male, quôdequos ucftros CO die

€0 die non confpcxeritis,quorum colorem tantum uidenris. Sed Chnftus femittendus ad fcholam ent Ariftotchs, ut ab eo melius loqui difcatNam cS feuidiffe Nathanaelem ftib ficu diceret, fi I'bi adfuiflet An'ftoteleSjCerïe hoc di âum rcprehendilTetjquod no hominem ipium, fed colores ipfius'tantum up diflcL Vuatfoniis: Quid magni uero eft, ft auobis ftet unus Theodoretusîcû nobifeum faciant alrj non minores plufquam centumf Vueftonus:Huc ades quot;P* i/fcUnatiis D.Morgane,ut hunc adiuues. MorganusiTheodoretus no longius progre^ (icJ«.MirMc«r diuult, quam cum ratione amp;: lege poteft.Itatp principio quidem id dat amp;nbsp;con cedit quoduerû eft : deinde metuês Catechumenis, ill or um cp imbecillitati fe accomodans,«m'jy;t«TiKwj loquitur.Nei^ id temerè.Principiô etenim id quod uerum erat profert, fiC ea uo cat corpus ÖC fmguine Chrifti: ac deinceps fertfi* busSdrationifuam oratione accommodât. Nihilóminus idê fentiebat Theo* doretus,quod fequeti oratione mox didturus erat. Quod enim fequitur,«mot/ cftpræcedentium.Proinde(inquitille) immortalitas, ôdc.E quo palam fit, loqui ipfum de diuina, non de humana natura. Cheyneyus ; At tu mihi uideris no candide agere,necp uere uerbaTheodoren' citare.Qiiiuis enim facile intel-lexerit periodum apudThçodôrëtû,non cauiam redderefuperioris^ fednoui argumentiprincipium elle. VuatlbnusiQuamuis habeatis patrocirtiûTheo doreti cuius libri uix non fuerint ante tn'enniumi attamen is unicus eft. Quid hieunus faxit contra tarn multos, ÔC catholicæ Ecclefiæ conlt;' nfiimr’ Chey-neyusiHabeo præterea complures alios eiufdem fententiæ.^dC cum plun'mos cita(ret)Irenæus quoep ubi iacramenti huius meminit,fic loquitur: Cum calix irw/w. uino mixtus,0(^ panis qui faeftus eft,uerbum Dei reccperint,nt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpo

ris ôefanguinis Chrifti : è quibus fubftantia camis noftræ alitur 8C fulcitur. Si

corpusnoftrum pafeit Sei nutrit,certeibiafiam fubefle ftibftantiam oportet quàm corpus SC fanguinê Chrifti. Vuatfonus:Erras,nam relatiuu'm f-ex quibus) non remota ilia antecedentiareipicit,falicetuinum ôi. panem, fed ad proximapertinet,nempe corpus Sc ianguinem Chrifti. Cheyneyus: Num igitur Chrifti corpus alit noftra corporafSed quamuis tibi donem, carne Chrifti noftram ali adimmortalitatem:nondum tame ita foluifti argumentum, nihilo melius quàm cumrelpondiftiadfententias Pauli à nobis citatas: quafipanis ibidem non prOprie accipiatur pro eo quod erat, fed improprie pto eo quod fuerat: non lecus quàm uirga Aharonis quæ adhuc ferpens diciturnon qui fit, fed qui fueriti Quid pon o iam adHiiychium refpondebis de Hißchiut. nfu et more comburendi fymbolaf'Qiiid,obfecro,ibi abfumit SC exurit ignisc* vuatfonus’.Qiiid opus eft nos his quæftionibus fatigare,aut deeo admq-dum elfefollicitosf Si quis hie error,Chrifto imputetur. Cheyneyus : Vnde-nam igitur ij cineresr'num ^b aliqua ftibftantiarAn uero ex accidentibus con-neri ullam fcbftantiam dicetisr

HiciufiusHarpsfeldus fuccurrerclapfantifbdo,lepido excmplo Dei om-nipotcntiæ,at(p humanæ imbecillitatis,quæmente nequit res diuinas pertin- AdpWlt;«con gete aut fcrutari fuadebat,quotiefcunqB aliquid uidemus, tangimus aut gufta fiigii'n,ubidee^ quot;lus, ne femper fenfibus noftris fidem haberemus : ac fabula ex Cypriano re- nbsp;nbsp;nbsp;»'‘‘t«’’ Cur

tulit de mullere quapiam, quæ uiderit faefamentum exuri in fua capfula. Sane quot;oquot; pot'w inquit Harpsfeldus. Qiiod ibi comburebatur in cineres fiebat. Attamê quid eratillud quod exurebatur afftrmare non poflum. Cheyneyus. Attamen ali- a, quid erat quod ibi cremabat ignis.Neque potes inficiari quin fuerit,uel panis fubftantia,uel ftibftantia, corporis Chrifti, Harpsfeldus, quum multas tengt; taflent elabêdiuias,tandê hoc dabatrefponfi:MiraculS ftiir. CheÿnèyüsiVix: nfum contineo,cum uideam ueftra tarn nUdalatibula. Si nihil aliud quod re-fpondeashabes,prgftaret dare gloriamDeo SCueritati. VueftonusiQuiduo hisDominimeiuideturr'Anno fatis eft omnib.fadumf’ Pfaffi.Ita ita,

SicdamabantPapkolac, Scdmaior erat numerus reclartiantium : Non, ho. At(ç hic clamor late auditus eft, ulip ad longiflïmos Pauli tenninos. Quo , nbsp;nbsp;nbsp;clamore commotus non parum Vueftonus : At nos, inqui’t, fynodi ludidum

requirunus,non rudis uulgi clamores. Qiii'd tu D. Haddone, ac cæteri tuifo - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cijfVuitis ne lam uiciflim diebus tribus reipoderer' Haddonus, Cheyneyus,

Aelmcrus ; Minime, Fâpotus : Nunquam hocnomine per melicebituobis gloriari,quod reiponderc ueftris argumêtis negauerimus, Ego me adrefpon dcndum omnibus offero,

Belt;îî«M iamut Qtro Filpotifermonc 8C propofito irn'tatus prolocutor,hominemirri' eji Lonäini,in dere^ QC dicerCj dignum magis qui in b edlem iret, quam qui ibi loqueret. Sed rfhoitwr ZT ad hçc quam modeftifîîmè potuit, refpondit FilpotusJmô tu multo dignior ^êtuTinftiti, gui dJuc mittaris cum tam impotenter te géras, infano fimiliorrquiin hac dp Iputationcquafi tui officij immemor,omnia confundis.Tum furgens Vuefto nus:His noftris articulis, Domini mei,iam aflènfit ac fubfcn'pfit fynodus tota, praeter paucos uobis iam cum fationibus luis no incognitos, Refpondimus tarnen illis per trinos dies,ca conditione, ut illi nobis uiciffîm dicbus toridem refpondeannquieftueræ diiputationis ordo. Qiiareßpoflunt illifuumdo' ^atueri, age fiat ita. Aelmerus : Videte obfecro hominis iftius pudornn, Quàm audenter mentitur f Quid enim tibi unquam D, prolocutor promiiP must' Neep enim unquam diiputarc : fed tantum orbi teftatum, quid apud no fixas confeientias fentiremus,facere uoluimus. An non meminifti cum fubicn here negaremus, nos obtuliflè ad reddendum huius noftri facli rationem, uti iam utcuncp fecimusrparati amplius ôd clarius facere. Nunquam tarnen in dilt; fputationem confenfimus.Itaœ uituperandi illi uidentur, qui hanc diiputano nemappellarunt.Proinde nuuum a nobis expelt;fiate deinceps refponlun’» nifi uos ipfi prius argumentis noftris (uti ^rincipio conftitutum fuit)refpon deritis. Alioqui fi iam uobis refpondere aflentiamur, perinde quafinomadi' lueritiSjCaufæ fraudi futura eft noftra relponfio,abfq^ ulla fpe frudus alicuius: quandoquidem apud uos iam décréta Ôd defihita eftientenatutcinup tandon contra duputando eamus,nihil cffi'ciemus.

Proxima fequentecongreflione, quæ dies fuit Qdlob. jo,proiocirtorJJ» îoannê Filpotum rogat: Vélit ne in quæftionibus îjftlem ipîbrum uiciffim^'^' Ipondere argumentist' Qiii lubenter fe quidem fa durum dicebat, modo ip» priorcs,id quôd promiferant, addudis iam argumentis fint refponfuri. Nam alioqui quoiureid à fe contend erent ilh',quinondûunico ipfîusc milleargu mentis produdo fatis fecerintr'Quodfifaduri fint,polliceturfefe deinde om nibusquandiucuncplibueritreiponfurum.Cuitum VueftonuszEaquac^ue* let,in medium adferret, nec defuturum ei Morgamum qui refponderet dicc'' bat. T um nihil moratus Filpotus, refumpto iterum argumento, quod petquot; fequi prius no licuit,fic pergit, Cum humanum Chrifti corpus in cœlos aiccn derit,ibi^ ad patris dexteram confèderit,fierinullo pado poteft,utiupener' ram in facramento exiftat inuifibile, quantumeunœ hominibus placeat. no arguments quumnegaretMorganus. Filpotus: Hoc crat,inquit,quodpt^ baturus eram,fi me paffi fuiflètis quod nSc faduros fpero. Nam una cadenilt;p natura haudquaquâ capax eft contrariorS. Atqui corpus Chrifti natura qusc* dam eft humana, non diuina. Non poteft igitur in fè reapere contraria gnantiazneque etiam quicquam quod huic naturæ fit contrarium, ^eo qu° illam périmât. Atqui corporaliter adcfte,fimul^ eodem modo'abefle.'puw, mul eodem^ momento efle in cœh's in terra corpus aliquod corpora i ' funt ita pugnantia, ut prorfiis aduerfèntur humanæ corporis did non poteft uerè quôd humanum Chrifti corpus illwd idem quod alcen , £

«’n cœloSjGmul eodem^ momcto fit in cœlis in terra, fine uifibilftcr addas, fiueinuifibih'ter. Morg.Maiorem fyllogifmi probato. Ioan.Filpotus: Entf^ bi Vigilium,quiamp;uetus eftautor (ôi^abipfilnretRom. pontificib. catalogo S.afcnptus,cui ctiam dies fefius nuncupatus.) Morgan.fill ne hoc fcriptura agcrefDoce ex fcripturis,quodaffirmas. loan. Filpotus : Faciam finemo* tæPaulus Chnlîum affirmât per omnia nobis fimilê, excepto peCcato. Qua^ Het.?. ptopter quodnegatum eft naturæ corporis noftri, puta, ut fit fimul codemcp momento Londiniuifibiliter ÔC Lyhcolniæ inuifibilitcr,6Cc.att^ omnibus «eaturis codem modo(uti Didymus Sé Bafiiius affirmant)ut ne Angeli Didymitf. quidem ualeant codem momento in diuerfis locis elle : illud f^ne ÔC Chrifti Bafiliut. corp on negatum affiero : ac proinde cotineri corporaliter in fàcramento non po{re.Vueltonus:Dcriuata in fe refpondendi parte, negare fe dicit Chriftunt per omnia nobis fimilem fadlumratcp huius reîponfi fidê fe facere ex eo quod Chriftushaud quaquam conceptus fit morenoftro euirilifemine. Filpot, Seduirtute tarnen fpiritus fandli conceptam carnemex uirginis carne, per omnia noftræ fimilem haberc,fatendum eft, excepto femperfolo peccato,

Morg. Nonpotes tarnen ex hoc diefto Pauli,tuam maiorcm iàtis probare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;\

Filpotusdta ne uos nihil præter dolos,calumnias Sgt;C cauilloshabetisc'Addam alia feripturæ tcftimonia,poftquam hoc no placet, Vigilium^ tam impuden terretjcis. D. Petrus in fua concione, quam Lucas refert ACr.5,1 ta de Chrifto pronunciatrQiîod ilium oportuit cœlo recipi, ufcp in finem amp;nbsp;confummatio

nem omnium rerû. Q^iç omnia funt deipfius humanitate ditfta; Si Chriftum N« chriftui ne oportet cœlo contineri,non poteft uti cogitatis,hic effe, in terris in facramen ''f to. Morganus fubrifit,nihil autem refpondit. Harpsf. Vin’ tu Filpote loco alicui Chriftumneceflariô alligarcf' loan.Filpot. Nullam cquidc uelim Chri fto necefritatemloci,autrci cuiufquamimponcrc, prætcrfcripturæ autoritär tem.Atilladifertepronunciat, Chriftum in cœlis agereuique ad dicm extre--mum,utiiam audiuimus. HarpsfeLQiiid hoc.^Tùncignoras,Chriftû Deum omnipotente cftè omnipotentemf Ioan.Filpot.Imô probe nouuac de illius omnipotentia Christi, non dubito. Verùm hic non queritur de Chrifti omnipotentia,quidnâ poflitt fed,quidnam agat, Agnofco,fi uelit,ipfum ex lapide qui eft in muro ftatim ho tninem poftè facereratcç etiam pluies mundos ex nihilo. Nunquid autê quia hæc poteft, ftatimfiunt C Hæc colledlio nulla ratione conftat. Nos de ipfius Omnipotentia tantum credimus, quantum fcriptura ianefta nos docet.Eapor ro traditjipftnn in cœlo elle uftp ad diem aduentus ftii.id quod credeie omni* no nccelTe eft. Vuefton. Hui quid audio.^Chriftum ne cœlo tanquam carce te includisf loan.Filpot.Num tibi cœlum carcerfFaxit Deus,omnes ad hûc carceremueniamus. Harpsfel.NonfignificaturuerboOportet,eanecefiîtas Oportef. quam tu exiftimas. multisœ id ex emplis feripturæ poftèm docere. Paulus ad Timoth. Oportet ( inquit ) epifeopû unius uxorisuirum eflc.Num ex eo col liges neceflàrium efleutEpiftopus uxorem habeatf Ioan. Filpot.Nihil barbet hic locus fimile cum eo quem citauimus. Oportet in conferendis feriptu-rarum locis aliud quam ipfas nudasuoces intucri.Porrô Paulus tibimonftrat tantum hocqualisnam efle debeatEpifcopus.AtPetrus oftenditubineceftà rio Chriftus habitet uflt;^ ad mundi finem. Idcp uerum efle credendum eft ( ut feiamus ubi Chriftus quærendustôô nos fimul aduocatum habere in cœlis cre damus)Hoctuum refponfum nonmagis par eftmeæ quæftioni: quam fi mo do dicerem,Oportet te hic efle. quo didfo uellem te hic ita efle fignificare, ut eodem momento alibi non efles:tuuerônegates obietfto alio, Oportet te ut rum efle bonum,quo fane no efficit ut fis bonus,cum alioqui poflîs elfe pefligt; tnus ( uerum ifto affirmatur, qualisnam efle debeas, etiamfi non fis ) Viden’ quàm parum apte meo relponderis argumentot'

Hic Vucftoftus rem inclinintem adiuturus,aliud oportet alIcgauit^^P^^ tet, inqui't, hacrefes cfTc. Quid ais f Num neceflàriô futurac funt pterhocdidîum;' Filpotus :Nonidaio,nifîaddasquæ moxfequunWtjV thuliumtentfw eledHprobêtur^amp;manifeftifiant. Vueftonus: Quidaisr’Nullùmnctcn’P'^^ ^bftphçrcfibus/ Filpotus:NulIum prorfijs eiufinodinouitempus.Nan^a^ jpfo Abelo ÔC Caino, quæ turn cœpcrunt,femper manferunt hærefes. ftonus : Vin’ tu Filpotc Morgano refpondere in uno atcp akero argumenté' Filpotus’.Si prias uni mco argumcnto rcijpondeatur, id^ ratione diflol^^^’ Vueftonus : Qi^idc'Tu nuUo refjjonfo uis cfie contcntus, Filpotus:vosn^ mihi re{pondiftis,aut argumentum ullum diflbluiftisf ludieent quotquotaQ' lîmt doëh',quàm uarijs ÔC uanis potius cauillis elufus fim. Principiô ad Vig^ autoritatcm nihil eft dicftum ( quamuis uctus eft file do (kor) niïï quoduerö^ »llius non erant fcriptura fandîa ( id quod poflTet ad omnia ueftra dogmata re' ipondcri ) Ad Petri ucro ditftum rogaftis:num Chriftum carcere claudercm-^ Viderint modo eruditi homines iam hoccine fitrelpondere adrem^P®“^^', Morganus : Agnoftisnc CatholicamEcclefiam,uteitefiibijciasf' rilp^otuS' Imo ueroaclubensrfi ilia fit CatholicaEcclefia.Sed cum tarn multa de Ecd^ Ecdefja quid. fialoquaris,uelimextefcire, quidfitEcclefiar' Morganus:Ecclcfiadtnuiae

Si. ddpcrfa per totum orbem. Filpotus:Hçc nimis obfcura eft,ac penitus! con fula definitio.Perinde cnim incertus firm atcp antea, necdum fat fcio quid c'j' clcfiam uoces. nam Ecclefiam nullam agnofco, praeter cam quæ fiiudata e ScnptHr^ tte urgj-bo Dei iupcrfut ait Paulus)fundamentum Prophetarum Apoiiolo' a eecc ejum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,lcripturas Dei. MoremannuszQyrid ego audio.^'Numfcripturx

ante Ecclefiamf' Filpotus: Cui dubium.^ Moremannus : Sed aliudprobaoo iamindeàChriftoipft». Certéenim ante ullas fcripturas éditas cratEccIena» nam Matthæus primus fcriptor, uix duodecimo anno poft Chriftum paüunr . nbsp;nbsp;nbsp;. cœpitEuangeliumfcribere. NumantehoctempuseratEcclcfiae' Filpotus*

f«ht^ otum argumentum nego. Nam fallen's in eö quod fcripturac uocabulo pU' iAtórv/««, tantum fignificari,quod ab hominibus mandatum eft literis. Atreuera tarnen omnes prophetiar ipiritu Dei propofitæ, iam fcripturac erâtjantcquatu atramento in chartis exaratac client ; quoniam iam fcriptac ÔC infculptac nan piorum hominrrm cordibusamp; animis,acdeincepsinlpiratacori Apoftoio' rum Chrifti per fpiritum ipfius. Exemplo fit Angelifalutatio : quæ ccrtelcU' ptura erat Chrifti uerbum Dei, antequam ullis literis exarata eflet. MotC' mannus: Phy, phy, non polTum hoe intclligere. Scrip turam nc appcllasPo» quod nondum fcriptum eftc' Filpotus : Miror quænam hacc fit tua crudiuo. Vtinamnunquam dareturduriorantagoniftes. Vucftonus:Hocnimis^tO' ganter abs te dieftum. An te audes D.Moremanno opponerc,uiro grauilufflO Ä eruditiffimo, tu inepte atque inline f Tu dignior qui in Bedlem mittanSj quam qui in coetum hunc dignilfimorum uirorumuenia. Tibinihil unquam (atis eft, homo ad turbas öC rixas tantu natus. Proinde iubco deincepsut hac lynodo abftincas.Quid uobis uidetur Domini meif PfaffiPlaoot. potus:Ego me ter^ quater^ beats exiftimo,quôd ita hoc coetu iâ excludor.

Morganus lurgcns,cumnefcio quidinaurem inlulurralTetprolocutori, turn fie eft Filpotum allocutus Vueftonus :Nc tufortaffis temerehanc bf' nodum accufes,quafi non fit fatfta dicendi poteftas : age lub et, atque poulfi' temfacimus hue deinceps, uti antchacaccedendi, modo uefte talariindutus accédas, 6C cum typeto,uti nos uides, neep unquam loquaris nifi a me iuHuî, Filpotus: At ego malimabcftèomnino.

Pdf«!««» in Hicep colloquij illius exitus fuit,in quo utra pars argumetis fucrit firpenor 'Anglüreßi/ ledîori aeftimandum reh'nquo. Vcrûenimuero, ut ut inter theologos àfpuW' f«fw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn eft autoritatc, fubfcriptione obtinuerunt partes Marianac. Siquidem m

lt;3ESTARVM C O M M E N T A R 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;±3 t

comitiisülis prorfusinreligïoncm pontifias Romanif dccfctiim eft,leges^ ' iciicuntiir, quæ omnes homines in illius uerba ac décréta omnia iurare cogegt;-rentjHenn ci regis atcpEdouardiacfîa contra primatum fedis Romanæ refcin tenqmilîàsjaltaria, Ilatuas, cultus ac ceremonias in templa reducer et,leges âctabulasfexarticulorum,quasiuprâ antiquatas diximus,inuium reuoca* ïent. Qjio facflum cft, ut epiicoporum fuperbaautoritas, quç prius frigebat, mortis (ut cum Âpocalypfi loquar)acceperit, redtntegi atis denuo tnribus, ceu rediuiua refpirare cceperit in multam bonorum perniciem. De cptfcopo Vuintonienfi, atque item Londinenfi Bonlt;ro,(uperiorilibrô dixi--jpus, quorum alterum in turri, alterum alibi in euftodia habebat Edouardus dumuiueret; horum nunc uterquein priftinam cathedram reftituitur,non

rnagna religionis Chriftianæ calamitate, Atqp Bonerus quidem inprimis AttictAiBontri nioræ impatiens, continuo potellatis fiiç fpecimê daturus,décréta inquifitio* ton^nenfu. ïtislongelatecp per uniuei-fam eparchiâ emittit, in articulos 37 qui ad clerum, îotidemcp ac plui es qui ad res laicorum pertinebâtredaâ:a.Nempe num quis perditions fuam facerdos coniugatus elîèt, aut uxorem quam Edouard! tem* poribus duxerit, no repudiaret. Num quis in tota fua diœcefi coniugiafaccrx' dotum probet, tueatur,aut coniugatos huiulmodi ad fe recipiat. N um iàcra-gt; rrienta,amp; facramentalia rite adminiftrentur,horae canonice,diesq3 fefti fernen tur.Num quis inter fuos hæreticalabe aut fuipicione ufquam laborer, aut mi-niis catholicus uideatur, uel talibus patrocihium præbeat. Item fi quis in-tenuos fit facrificus, quitempla minus frequenter, qui dodlrina diflentiar, qui fecretas conciones pracletflionescp cxerceat, qui lacramentum altaris non percipiat,aut percepturis quoquo modo contradicat, qui conciena-* ri,non légitima donatus autoritäre lôleat, qui pro rege amp;nbsp;regina oraturusj nomenregis Philippi,amp; reginæ Mari2e,non exprimât in milïà iua ac litürgqs, qui pro ueteri more dies feftos ac ieiunij faaos hebdomadatim parochianis non prænunciet, qui ué laais operetur,non initiatus prius, non ueftitus, non uatice rafus,fiue non alia inautoratus ordinatione,quàm fchifinatica illa,quæ Edouard! remponbus recepta eft. Deniq? qui quater quotannis ad minimû, luis no edifleratclarè diftindte^ prêter articulos fide! fuis parochianis decém præcepta ueteris legis duo præcepta nouae legis, feptem opera müèricordiæ, leptem mortalia peccata, leptem principales uirtutes, feptem ecclefiæ lacra-inenta,amp;c. Excipiunt deinde hos aiticulos alij item non minus ridicul! de or-namentis, facro amidlu, toto^ illo murido fiipelledlilis ecclefiafticæ, de pi- Ee Chrifto h'c xide, calice, hydrijs, pallqs, flammeis, linteolis, leucopis, uafeulis, thuribulis, wlt;ß««erliw. randelabris, cercis, tint!nnabulis,uelis, uexillis, crucibus,libris ad cantum,ad fupplicationcs,admifras accomodis: !d^ genus fexcentis gerris Siculis,quâ$ pleno rideatCalphurinus ore.

, Atqp hæc hatfienus ad làcrum duntaxat ordinem pertinebant.In laicos por P his lere articulis quæfitum efl : Si quis fit intra ditionis ipfius poméria, qui facris initiatum facerdotalibus ui aliqua aut cotumeh'a affecerit, qui décimas, cæterai^ ueefligalia ecclefiaftica perfoluere deneget: qui miffam detredlet adiré,uenatu ,aucupio,alioue colore quocunq^ fc fubducens è templo: qui di fadloûe minimû cotemptûuel milïæ, uel panis autaquæ landlincatæ,pal-marû,cinerû,chr!fmatis,facramentorû denicp aut facramentaliû,fiuc exequia-rûprgfeferattquiuoluntatê hominis neget elTeliberâjCundlacp neceffîtateme tiatur abfolutaïquicB fidei abfcp admixtu bonorû opufculorû iuftificationê tri ' buat:qin quadragefîmâ proximo exadla abfqp criminû confelîîone, menfæ^ nbsp;nbsp;nbsp;*

comunibnepræteri«rit:f!quis {acrifico facris operaturoobftrepat,illudat, aut ’ ’ minet;fi cü! faftidio fupplicationes fint publicç, qui uc nondû finito !àcro cul tu è têplo recédât; qui feftiuis diebus operis quid faciattqui^narus mufices in

knris dicbus carne no abftineret:qui oftenià fa era hoftia caput diinitteret,aut per colünas fefe occultarcptempló uc recederet:ft quis typographus fchifma' ricos libros communis precum fub Edouardo receptos diuendat diuulget^' Item ficubi per templorum parictes feripturæ eiufinodi cemerêtur, quæ pro' mifcuS ciborS efum,autmatrimontj ufum facerdotib.permitterêt,amp;c. Quod fiquis horn aliquo non crimine fblS,fed ói. fufpicione teneret, eins hominis Ä prænomê cognoment3,tum infuper locus ubi habitaret deferri mandabau Ex ijs perfpicuum uidere eft’, quanta in Anglia ruinam fincera Chrifti rclh gio,quantumcp uulnus bonorS omniS acceperint confeientiæ: poftquâpieu doepifeopis iftis reftitutaiterum lege fiia ac poteftate(quam ex officio appd' lant)prçtoria,ita in manibus rerS omniû habenæ permittebâtur,ut nemo con tra eos toto in regno hifeere nifi uitæ periculo auderet; ficep rurfus ab ijfdérc' gebantuTjUt nemo rurfus tacercjnifi cofeientiæ pcriculo debuiflet. Qya txrc triftiffîma rerû BrytannicarS facies ubicp dé fquallor reipub. diferimina, carte reSjincenfiones bonorS affiduæ,malorû denicp ceu diluuiS longe latecp exun-' darc,ac uaftare cœpit omniaJn qua tam ludluofa regni conditione, illud mihi difficile accidit explicatu,maior ne improborS crudelitas,an bonoruconftan* tiamirabib'orfuerit. Quibus de rebus his nSeproximis commentanjs,evi'r^ ^^^fffWjdicere adgrediemur,quo illuftrius pateat Chriftianoru oculis, quam no abs re tot retro fcculis,denouiffimis his têporibus in facris Dei literis prçnun ciatS fit. Quæ an nouiffima fint nefcio: certe omniS flint periculofiffima: adeo nSc humana ingem'a ad fanguinem nefcio quo padlo ubiep fere inclinareui--deas.Atqpuero.de Mariana nunc perfecutione aufpicaturus narrationcm,pn mum de Chriftiana Slt;fingulari coftantia gencrofæ adolefcenfulç,D.Ioani^, Ducis Suffolcenfis filiy,mentionem nequaquam hie prætcreundani duxi,Cu ius ut hiftoriam d principio cognofcas,rem lie paucis accipe.

Hiflsria, de D. Ioanna GraioyfiUa Ducis Sujfolcenfis:qux quum àI'ctutu Regina effet defignata-, conflans in fide Euangelij à Maria, capiteplexa efi.

An»o«554. A EgrotanteprimSregeEdouardo,Northumbrig dux(penesquernfum « .• ' nbsp;nbsp;nbsp;xA.,matS eratSCarbitrariarerSgerendarSpoteftas) confiliaagitatcuDuce

Suffolcenfi,fih'a ut fuam filio ipfius in matrimoniS daret. Non hie excutionu^ * ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptiarS harSmyfteria, necmorbS régis, occultas^ Ducis petitionesexquim,

ncc ea coiedfuris inpræfentiatanquâ ueftigijs uenor, quæfacilius deplorari a nobis,quam nSc emendari poffimt. Verum ita res habuitiDum illi tarn alieno tempore in publico omnium ludf u flias agitât nuptias, Edouardus Rex ægi e dccumbes,fuam propemodS agit animamiquali indole, pietate ac literis prm cipem uix fcio an Anglia poft eum fit habitura. Ne longum faciam, finiris dc^ mum nupttjs, ac ingrauefeente magis magis^regis morbo, quum iam de h' luteillius,omnia uiderêtur delperataiperfedfuminterea eft, inftindlu quidem iddMiM ft ' P^ucorS,at non fine fuffiagqs tame ordinS 6C iureconfultorâ omnium, utrex tfftdmèto Eteftam entaria uoluntate fua,hgreditariam regni fuccefïîonê in loannam hanc, «4rJi dcR/ Quam dixi,Ducis Suffolciæ fih'â, Henrico otftauo ex forore proneptim deuol ^nata. ueretrPræterita interim utra® forore, Maria amp;nbsp;Elifabetha.Solus è iureconful tis D. Halefi'us euangelicus ^iudcx,quo nullus in to ta Anglia fuit income ptior,Marig fuffragatus no fubfcripfit,de quo poftea(fi permiferitDominus) Ur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plura.Hiscpitaconftitutis,acfubfcriptioneomnium cofignatis,paucispoft

t-ûf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diebusEdouardus Angliærex,tantæfpei adolefcens, decimo fexto fuææô'

ataujf-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;nbsp;anno, magnitudine morbi adhuc no fatis comperti moriturffiimulœ cuillo

AnglorSfortuna fere uniuerfamoritur Sc dignitas.Hic in mifero fane natures ^atricioruM nbsp;nbsp;nbsp;Anglorum relidlg. Turn cum multo etiam miferiorem reddidit patriciO'

crplekiorSin rum SCplebeiorum inteftina inter fe ÔC capitalis fimultas.Mortuo igiturEdo^ tcjlina odia. uardo, fliffetfta eft tn efus honoris titulum j ex confenfu quidem nobilium, fed

fedipfius admodum refraganteuoluntatejoannahæô qtiæLondini mox pu dHco præcom'o percg celebriores quafdam duïtates regtna rcdpftur Si faluta tur.Erat huius adolelcentulæ çtas,regis Edouardi annis baud multum impar; qiiem tarnen ilia eruditione, liten's ac linguis non Iblum æquaret, (èd ftrpera* r« etiam) fub dodiffimo uiro loan. Aelmero inftituta. Qiiæ fî tam feclicê for* lo.AelnierMïi tita fortunam effet, quàm cum fœlici ingcnio non infoêlicem coniunxit educa tionem,non modo cum Afpaftjs,Sempronijs,Gracchorum matre, amp;nbsp;literaria «ude comraendatiffîmis quibufcp fœminis, fed uiris, Academicis etiam titu* HSlauro^ onuftis, pari certare commendatione potuiffet, Interea temporis dumhaecLondinigeruntur,Mariafratris audita morte, iatebrisac fiigafibi pfoculLondino cauft, popular! potiffîmum feuorc fréta, quanquam nec oc* ^^Hltis intérim ex nobilitate forfàn confilîjs deftituta. Northumbrienfis ubi ^lus uidet obftinatiam nec omnia iàtis ei ad fententiam fucccderent, çompa

quantum poteftexercitU,ac confcriptis co^qs^ad perfequêdam Mariam uidebatur, hoc negotium confedurus, fi iuo frui impetu

Hcuiifet. Verum quia in retenti regno nihil fîbi adhuc permittere priuata au* tonuteaudebat,ex publico fenatufconfulto rem omnem gubernare cogebagt; ^f'Quo fadum eft,ut itinerum metç,ac dierum ipacia,quid,quantumcp quo quo die conficerct,ex formula illi mandareturi quàm prætergredi nec hcitum 'fat ei nec tutum. Inter hæc Maria hue illucuarqs iadata itineribus, ac tiîta •'quens,Tandem inNorthfolciæ,Suffolciécpfines contêdit:übi Ducisnomen ^am maximèinuifiim, ob rufticorum ftragem recens editam,intelligeban nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi,quot;

Di demum undecunt^ corrogatis populi præfidtjs, in caftello Fremynghagt; inenli aliquandiu fe cotinuit.Ad quam primi omnium aduolarunt Suffolcen'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Sujfol

es,quoruinfeniperaccerrimû fuit in propagande Euangelio ftudium, opem nfïbus Ewxfj operamcçfuain eaquidem legeac padione pollicentes,modo nequid un* «àwu; quan^oueret contra eum religionis fi:atum,quem fiater reliquilTet E douar*

us. ^uidmultis;' Accepit ilia conditionem, fidem^ ut quifquâ poffèt cre* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^t'tpofiiit : quam fi poftea tam conftanter ièruaffèt ilia, quàm ipfi

U enter corporibusamp;armis falutem tegebant illius,remfeci(fet,meaopi-tone,g(: ipfiusdignam nobilitate,fimulcpimperium forfanfibi ipfifirmius atôri cum tranquillitate Si diaturnitate peperiflèt. Nam quantumuis per te potentiapo’JeaSjdiffîcilis tarnen diuturnitatis euftos perfidiaeft, difficilior

'tusiomnium uerô difficillima, crudelitas i Hune itaep inmodum euangeli* J, maxime fepta præfidtjs Maria, cæteros quofqj, cum ipfo Duce, ad de* uionem copulit. Quæ quum ita fint,indigna profedô uidetur miiii uox Ma

tibus,refpondit:Qiioniam,inquit,mcmbraquumfitis,rcgereuùltis capiit fupplicatiotiie^ funijintelligetistandem,capitifubeffè membra,nonpræeffe oportere.

^to tempore porro,eadem^ de caufa, in generoium quendam D.Dobum^ D.Do6Kir ôamp; qninon procul oppido Vuiridamo habitarat, animaduerfiim eft: qui proptelt; fapplicafto««» S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter produdus, publicâ fiibire^i^ominiam cogebatur. reffn^obUtâ,

'd ita fit commun! hominum m ore, üt femp er ferè fii'nus,quum ofRctjs ege* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignotni

us al!orum,ad quærcndam gratiâm, quàm poilea acceptis benefictjs, ad re* etendâparatiores. At enim bene hoc habet, quod unum miferis,mortalibus

apud homines non reperiatur y certô tarnen !n cœlis reperietur apud Deum, ‘ ed quoniamhiftoriam fcrib!mus,no de offïcqs : Suffblcenfçs iftosmittamus paululuny, Ç^nquantû fua promptitudincSi fedulitate apud Regina promt piertnt,no hic difqu!ro,qu!d aut ilia prgftiterit,res ipia,aperta uoce,totacp per hiftoria teftat.Habetis nûc ergo Maria ex fugitiua Reginâ

fit ceteris.Habetis deniêp pofitu cius in rnanu poteftatis gladiu, que quom^ do poftea exercucrithoe nûclibro audiamus.Poftquâ itaqp ut dixi,per euag^ licos fie amplificata, fubaeftis^ hoftibùs, cûcfta iâ tutauidct,è caftris Lodino, multorum magno plafu, led pluriu màiori metu, omniû uero maxima aflênta tione producitur.Vbi primùm regni fui auipicia à ûnguine loânx huius ado NoMff fitngui lefcentulac exorditur, quam in iplo mox aduentu euftodiæ haben mandat, «f pccHnwrio ^um^ marito fccùrinon multis poft diebus mulcftat.DeindcNorthumbrien fem,nec multo pôft SuffoIccnIèm,Duces capite plcdit. Cxteri uerô nobiks fànguine tantum pccuniario firam luunt rebellionem: quemadrnodumfunuj à nobis alio in loco, in uita Gantuarienfis,explicatum eft. Cxterum quodad îoannàm attinet, quatriduum antequam ad iupplicium educerctur, uenit ƒ eâ Feknamus (qui poftea in abbatc Vueftmonafteroniefemalletftus fiiit) lt;k Reginæ uoluntate eo mifliis, ut fententiam eius, de ijs qux ad religionem ct fidem àttinent, cxploraturus : fi quid à Pontificia difciplina aberraret, denuo in uiam (quam ipfi indicant) reduceret.Eius uero colloqutj lummam eo cow pcndio,quo ab ipla excepta eftjÔ!^ euulgata,nos hic fiibijciendâ,tibi^Lcdor aeftiraandam cenfuimus.

COLLOf^yirM INTER TElÇN^Mr M D,IoAnnam-,DitciiSujfolcenftsfiliitm,qiMtriduum dntt quam CA(gt;ite plelîeretur.

FEknamus: D omina, indolefco triiii Sd ærumnoïæ fortunæ tux, hil addubito, quin acerbitatem hanc fad's conftanti Sd. mafculo animo uJ' ftineas. Ioanna: Gratus eft acceflus tuus, modo Chriftianx exhortationis caufa aduenias.Quod ad calamitatê attinct (eft Chrifto laus ) adeo mihi mO' lefta non eft, ut eximtj potius fauoris Dei facramentum elTe ducam, quanto nunquam alias maiori me complexus eft. Qitapropter nihil eft quod cares, qug mihi tarn ialutaris fit,tibi,aut ijs qui ucrè mihi fauent dolorem pariar. Feie. Miffus à Regina, eius^ fenatu uenio, ut te in orthodoxa ueritateinftf tuarri:etiamfieamihidetcfpesfit,utnihileflcopusftnaam. Ioan. Eqnt dem gratias hab co Reginxfiiblimitati, quxmei fubmiftæipfius fubditxue' lit non obliuifei, fimul^ confido, tc munere hoc tibi credito pie fincercŒpef funefturum. Fek. Quid ergo exigitur in Chriftianof* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioan. Vt®

Deum credat patrem, filium, amp;nbsp;ipiritum faneftum : unum Deum, tres per* fonas. Fek. Quid,nihil ne aliud in Chriftiano præter fidê folam in Den requiriturr' Ioan. Maxime ucro.Nam ÔC credere in eum,0^ diligere enn' de oportet,toto perftore, tota anima, totis^ uiribus, fimul amp;nbsp;proximos tan* qua nos ipfos. nbsp;nbsp;nbsp;Fek. Rccfte fides ergo p er fe fola non luftificat, aut fcruat.

Ioan. Imo fides,ut inquit Paulus,fola iuftificar, nbsp;nbsp;nbsp;Fek. At idem Paulus co

firmat,quod fi fidem omnem habuero,charitatem non habeam,nihil fum. Ioan. Veriflimum,quod dicis,in quit, quo paefto enim eum diliga, in quênon credamfaut quaratione illi fidâ,cuius nulla dilecftionc afficior.^Fides Sdchan tas coniuneftim fc comitantur,at charitas tamenfide comprehenditur.

Fek. Quonam parfto diligendus eft proximusc' Ioan. Diledio proxf miinqs confîftit,utfamefcentem cibo,nudum ueftibus,fiticntem potufubk' ncmus,breuiter,ut eadem illi faciamus, quae nobis ipfis fieri uelimus.

Fek. Proinde neceftàriô adiungendum eft pic agendi ftudium, alio qui operîbus fides fâtismomenti non habet. Ioan. lîludfaliumjalrirmocph demfolamadferre iàlutem:attamenChriftianos,ne dégénérés difapulüui præccptoris uidcantur pqs operibus ftudere deccf,quæ tamê ad falutem ipft non conferunt.Namquumomm'a egerimus,leruifumus inutilestlbla^infan guinemChriftifidesieruat. Fek. Sacramcntaquotftint;:' loan. Duo, baprifnUjS^cænæDonunicaf» Fek, QiudaiSjannonfeptemfuntf

loan, Qinbiisfcripturæargumêtisidmedocebisf Fck. De hac re alius eritagendi locus. Die tandem quid his duobus tuis ûcramentis fignificaturt* loan. Inbaptifmifacramentoaquaforiscriltindor,intus ipiriturenafcór,6^ saerdmentum renouor. Eft^ lauacrum hoc ceu figilliuice, quo feiam me in numcrum filio*’ rum Dei infertam effc. Rurius cans facramêtum tanquam certum feedus aê fymbolum accipio, meianguinis illius precio, queni in cruce largiter pro nogt; bis effuditjparticipemuitacætcrriæ fieri. Fck. Quid, an non uerfi Chri-fticorpus amp;nbsp;fanguinem in fyttaxi percipisf nbsp;nbsp;nbsp;Ioan. Equidem ita credorin

coena, nec carnem nec fanguinem. Chrifti camah' aliquo modo, fedlpintuali magis ratione fimul cum pane Si uino percipi. Qvii panis quum frangitur, ôd uinum quum hauritur, me rite admonent corporis Domini pro me ff àtîH, Si fanguinis in auce profufi.Cupane itaqs ôduino, fimul beneficia illius Sd cor* poris attriü^ôd ûhguinis in cruce exhaufti pro peccatis noftris,percipio, Fek. Atquian non Chriftus exprefle hæchabetuerba:Äccipite, édité,hoc eft corpus meumfQiiæ lux clarior hac uoce elle poteft.^An non fignificanter corpus hoc fuUmappellàtc' Ioan. Chriftumitadixifle,negarinonpoteft: atfitantoperc externam faciem uerborum Ip e (flare, ac urgere uelimus, dicit ôdidem alibi,Ego firm uitis,Ego lum oftium.Annon Paulus qüoc^, eum uo^ care quae non funt,tanquam ea quae fi.int,affirmat,^Abfit à rhe tantum facinus, utunquamuerum Chrifti amp;nbsp;naturale corpus carnali ratione efitem : ita enim autmeam auferrem redemptionê,aut duo corpora,duoscp Chriftos, aut duQ decim etiam corpora illius ftatuërem. Siquidem unum corpus in cruce fixuni eftuum fi alterum illt excdifrent,neceftario efficeret,ut aut bina illi corp ora fu iire,aut fi unicum fuerit,hoc ipftini aut in cruce minime ftibatftum, frac^mcp, autcerteadifeipulis nônpræmanlumcfre,fateamuroportcat. nbsp;nbsp;nbsp;Fek. Pe^

hnde eft Chrifto facilc,pró lira omnipotentia corpus in coena præbereàd ue* oinni^otefitia, feendum Si bibendumrac difficile non erat illi, citra uiri commerciotm de ma* tre naici uirgine, aut pedibus aquis inambulare, fiue aliud id genus quoduis miraculum nutu folo potentiae luæ cdere. Ioan. Fateor,n miraculu turn illiincccnaexhiberclibuiftet, fednihil huiulmodiid têporis decrcuitfacere: tantûiduoluit, corporis Sd fanguinis in cruce pro peccatis atterêdi comunió nemimpêdere.Cæterùm hocimû mihi relpodeas uelim,ubinâ Chriftus tuni eratjCum hæc diceret: Accipif è, édité, hoc eft corpus meum C An non menfae una cum fuis accubuit unusf Needum enim mortem,ante alteram lucem, op petimt.Âge,quid accepit ergo aliud,nifi panemCquid fregitjUifi panêf quid porro dedit,niii panê.^Qitod itaqp accepit,id fregitrquod fi'egit, dédit : quod dédit,idillimanducabant. Atquunterim toto hoc tempore unà cir illis mengt;^ fæ interfuit,praefenscp à difeipulis cemebatur, aut ipfi egregiè profeefto falle* bantur. Fek. Fidem tu quidem collo cas in eos autores, quorum leuisÔd inftabilis dodlrlna,nunc hue nunc illuc flutftuat.ex eodem ore, quod aiunt,fi* mul Sc calidum SC firigidum Ipiransmo autem in ecclefiam,cui foli fidere con* ueniebat. loan. Fides mea folidiflimis diuinae feripturæfirmamêris,ne* quaquam ecclefiç innititur.Ea enim fi ucra Si genuina fit ecclefia, felua^ oni E«If/Î4.' nia ad certiftîmos uerbi diuirii gnomones exigitmon autem contra, ad huius placitauerbum Dei acconiniodandum eft,necfides mea. An ideo ecclefiçfi* dam,fc»lum antiquitatis caulaf Aut illi ne ego ecclefiæ fide fim habitura, quac me bonamagna^ cœnæ Dominicæ parte defraudauit,nec quenquam homi num adutraneç facramentifpeciem praeter fe Iblos admittitfQuod quum no bis negant, partem nobis falutis negant. Earn igitur no ueram elle eccicfiam, nec germaiiàm Chrifti fponfam,Ièd Iponlam diaboli,liquido dixerim:quæ fie cœnam Domini,partim auferendo,partimaddendo polluit. Dico huic eccle fis Deum additurum phgas, partesœ eius à libro uitæ deleturum, HcSceine

didiccrunt à Paulo, qui Connthijs fuis utramqjfacramcnti partetn tradidic AnhuicecclefiæmccrcdcrepoftulansrAbfic. Fek, Non fine grauicaU' ûid ab eccicfia fadlunt cft, ad uitandam hærefîn, quac tum rat. loan. Qind audtofAn eccicfia audebit Chriftilegem acinftituta^a quarCjOb caufacquemcuncp prÄtcxtuttifquamobremigiturDominusin Re cem Saulum tantoperc ofienfus diciturfHis altjscp id genus argumcnns per* tuadere nitebaturut ecclefiæ decrctis acquiefcerem, fed fruftta. Multaintcr nos aïïa agîtabantunfed hacc præcipua erant capita.

Finitis bis côlloquijs,Feknamus quum ualeremeiuflifiètdifcedens,dolert fe aiebat, addens le certum feite, nos deinceps nunquam conuenturo^Tum cgoiVerum, inquam,nunquam nos conuenturos certiflimum eIl,nifiD^gt;' nus cor tuum conucrtat,fcio cauiàm tuam efle perditiffîmâm. itaeprogo UO' minum in uifeeribus mifèricordiç leiù Chrifti,ut tibi iantftu ipiritum finimini' pcrtiat:Uidco enûn ilium donafle te magna dicendi facultate,Âtcj ùi tanden» difeeflum eft.

E^iflolaparxnetiullluflnßimaHeroînte-,Tgt;. loannxiqtMmin noui injcripumifiron Kjtterina mifitipridiana no^e ante decQUationußix diente

Mîtto ad te Katerina foror libfum, etfi foris quidem nullo auto braeftea* tum,intus tamê quouis auro nbsp;nbsp;Margaritis infinitis modis fupenoreni.

Codicillus eft Diuinæ legis,6C nouiffîmi telramenti foedus, quodnobifcûnip ferrimis peccatorculis pepigit Deus. Cuius dutftu, fi te ftquacem præbucris letftricê, pcrduceris non ad huius mundi omnibus momentis nutanria bona. fed aduerac fœlicitatis, atep æternæ uitæ immortalem pofteflîonem. Docebit te amp;nbsp;piè uiucndi,fiC bene moriedi rationem. Denicp plus hinc nbilucn acceb furum eft,quàm alioqui ex infœiicis amp;captiui parentis tui,terris latifundijs omnibus, (^emadmodu enim,fi integrac illires manfiflent, ôtincoluniisna' Tus,ad te,quæ iam proxima es,hacreditaria illius omnia bona obucniflêntn'tai» nunc gnauiter amp;nbsp;ftudiofè foebciftimum huius teftamenti aruum colueris,can» reperiesmargaritâ, eas tibi opes parabis, quas ncc rapaces auarifiaîfflanuscr» pient,nec fores deprædaauncur,ncc corrumpent tineæ. Id unicè fit tibi ftudib ( chara foror ) ut cum Dauide proficias amp;nbsp;mediteris in lege Domini Dei tui. Sic uiue,ut quotidie difcas morüquo per morte ad ui tam cotendas,nunqua'^ deinde perituram.Nec tc fallat tencrac çtatis tue flos,8C iuuentæ fiducia:quî»* hocnomine longiorê tibi uita pollicens. Äeque enim cito (fi éuocaritDçus) iuuenes ÔC uirgunculac tencræ,atque dccrepiti abripiuntur icncs. Affîduci^' tur ip hoc incumbe, ut mori aftùcfcas. Hoc quidquid eft mundi,abrjce. Dh' bolo obfiftc,carnis reipue cupiditates,teipfam totam exue, in Domino unite te oble(fta.Sic deplores admifta tua, ne quid deiperes tarnen. Ita in fide fis ala; cris, ne interim immodica ruas coiÀdentia. Semper^ cum beato Paulo dif iblui expete, ut fis cum Chrifto : in quo quifquis eft, etiamfî mortuus fucrit, non poteft tarnen non uiuere. Sic te compara, ac uitam inftitue, ut cum ftdeli feruo omnibus horis aduigiles, etiam node media : ne quum mors ingrueri». tanquamfurnotfturnus, teimparatam,accumferuis Satanacftertentem,aut cum fatuis uirginibus oleo deftitutam, aut inter eos quibus ueftis deeft nU' ptialisreperiat,atqueitacnupttjscxcludaris. Te in Chrifto cxhiiara,quod ctiamnumfacerete confido. Qyoniamcp profeflîone ÔCtitulo cenferis inter Chriftianos, huius ergo incede ueftigijs, cuius geftas nomen, cruccmcp toile ^am:peccata tua in eius imponc humeros, atque eum perpetuo ampleâerc.

GE s T A R V M C Ö M M E N T A R I 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7

Qüodtç ad mortem mcam attinet,hortor te ( adamata (bror ) mecum pari ^ïlætariuelis: quando à corruptione ad incorruptionem me mors ifta trans-*«et,Perfuafifltmum cnimhoc habeo,momentaneæhuius uitæiadluram,mi cefRiram in uitæ nunquam defituræ lucrum. Quam tibi etiam germana fo-totjOpto mecum aliquando in Domino contingere. Interim cuftodiat te pie-timoré ipfius,ita moriaris, ut integra fidem Chriftianam ^dtihèm ufcp tùèaris. A qua nunquam te abduci patiaris neque fpeuitæ, nec tnortis minis. Nam fi ueritatem illius abnegabis ullis uitæ huius præmrjs, illc gt;nbsp;ïeuiciffi'm abncgabit,Sd uitæ dies contrahet.Sin illi adhærcbis,uitam tuam jrgt;-ongum producer,in confolationem animæ tuæ, amp;nbsp;gloriam ipfius. Ad quam gloriam Omnipotens Dominus me modo, tepofthac, quum illi uidebitur, pwducat. uale germana foror, ac fîduciâ omnem in Domino coftitue,in quo ‘0I0 uniuerfum auxilium tuum fitum eft. Amen.

Viri fratres Chriftiani. Sub lege atm per legem firm morti adiudicata, non ®4^idem ob fcelus aliquod aduerlus Reginæ maieftatem perpctratum, cuius ïtuUius confcia fum, ut meam in hacre innocentiam apud uos profitear : ue-tum ob idquiaconfenferam illi rei, ad quam inuita cogcbar uoluntate. Fa-Jcor tarnen contra Dominum deliquifle me,tum quiacarnis,tum quiamundi huiiis illecebris cupiditatibus nimium indulferim,nec uitä ad præfcriptum lanctiirimæ uoluntatis ipfius, eamcp normam quam è uerbo eins edodfa fum accommodarim. Qua de cauiä, Dominus hoc mortis gcncre me nunc caffi-gauit,idcçmaxitno merito meo. Qiranquam ago gratias beneficentiæ ipfius : «mtimo pedore, quod ipacium mihi ad deploranda peccata in hoc mun-

0 conceirent,Qiiam ob rem etiam atlt;p etiam uos rogo ( Ghriftiani commi-litoncs} dum adhuc uitam lpiro,ut iunclis fimul precibus mecum, amp;pro me comprecemini, ut,peccata mihi condonet diuina dementia. Simul^ teftes mihi adfitis precor, me fidem chriftianam conftanter hic ad mortem tuen', fi-uciam omnem falutis coUocans non alia in re,nifi in languine duntaxat Do-mini noftrileiü Chrifti.Itacpnunc uos rogo omnes, pro me amp;mecum prece-mini.Conuerfa^ adFeknamumiDicam ne,inquit, paceueftra plalmöhuncf ^8^)inquitille,fi libet.Tumilla explicate libro pfalmum p, Miferere mei ^eus,a principio ad finem ingenti cordis afferftu récitât. Rurfiiscp eo finito ^redaubiin pedes eflèt, chirothecas SCftidariumD.Tylneæ ancillæftiæ,li-rum D.Brugio fratri illius qui turn' præficiebatur commendauit. moxm UC' exitura pallam primum enodare aggreditur. Ibi tum lirftor opem ei latu-ms accurrit.Quem iUa fefe ut fineret pauxillulum rogat : atrp ad duas ucrtens ^Cillas generofas, quæ famulatum ei præftabant, illis fe exuendam præbuit. ^xute demum mundo,tiara,ac peplo,fudarium illæ uelandis oculis in manus ptæbent. Secundum hæc lieftor flexis genibus iupplex ab ea ueniam aftipula tuf.cui illa toto condonauit peeftore, rogatep ille ut cocedat paululum eö,ubi Itramina ponerentur. Quod ubi feciffet illa, per cum locum truncum,m quo aurerendum erat ei caput confpicit.Tum illaadh'cftorcm:quæfo,inquit,celeri manuremuelis conficere.Quibus rebus ita præparatis, procumbittum ingc tiua adolefcentula,rogans hoc modo lirftorem, an caput ei pn'us præfcideret, quam feluper truncum reponeret.Non ait ille,o Domina.Tum illa h'nteo ue-ammc obdudis oculis,ac obteefta facie, quid inquit nunc agam, quid nunc aciä,ubinam ülud eftflbi tum ex aftantibus quiQjiam,caudex ubi eflet manu praanoniftauiuTum^ illa humiliter redinato capite, ftrato^ ac exporrerfto

in longum corpore:Domme,inquit,in manus tuas commcndo fpi'ritS fflcu’’’-ad quam uoccm imtninens ceruici liclor,redu(flo confeftim cnfc, capite pk' xam hutni poftrauit. Anno Domini i$$4,Februarq »2,

Erat Ioanna haec quam nos lanam popular/ cognomento didmus,tuni quumhoc modo moreretur,annorum 17 adolefcentula,non amplius. Cu' ius mors hoc mihi indignior fuifTeuidetur, non folum ob cultiffimiingenijih lius fingulares dotes: quippe quae cum latinis,cucp hebraicis fic amp;nbsp;Græca con iunxit,ut declamare etiâ in ea lingua, eaœin aetatc, id^ ex têpore potuiflètiut rum ob h oc ipium multo magis, quod nulla culpa nuUo mcrito fuo ,hoc 0 iupplicium inflidumfuit: tantum quod infœlici fato parentes ipfamcum« copulaffent familia.

Vfrl»4 in libro RogataàD.IoanneBrugioturrisLondinenfîstoparchOjUtlibroipfiussli Bru^unotn/ quidfua manuinferiberet,quod tanquam gi'atumfui mnemofynonfeiwf^ fcrtpt^’ * jpoflênhanc illi paucis, lineis delineauit gnomographiam:Qiioniam‘ita a wc, D.præfedic poftulas,utnonnullumin tamnobililibrotuo calamimórclm-quam monuments : obfequcns igitur uoluntati tuæ,primùm te hortor, pro^ Chriftiano etiam officio moneOjuelis inuocare DominS, quo cor tuuminlc' gis ipßus obfcruantiâ incliner,tccp inufjs adanimct,uegetercp ipfius: ne quan do uerbum ueritatis auferat ab ore tuo. Viue,quafî quoridiemoritiirus. S/ctÿ tnorerCjUt uiuas perpetuô,moriturus nunquâ. Ne te fallat uitæ incertæ uitrea fiducia. Mathufâlê ficut tefâcrp docent Itterp, quâlibet in longiffimos uitænu meros exceflif,deceflîttamê,habuitcp amp;ipfcfuum cxitum.Etuero,utfapicflS «11 c concionat Ecclefiaftes’.T empus eft naicendi,T empus moriendi;incliorij cft dies mortis die natiuitatis.

QVum pfîmùm têpêftas hæc pcffecutionis Marianæ in Angîia flagrarc cCeptt, multos^ uiros bonos paffîra co op primi incêdiö,plurcs cria pe ricHtariuidcrê : adornata eft hæc à nobis Supplicario ad Mariä reginä, eiusœ regni pro ceres : qua tern porn illorum feuitiä ft non prorfus fedaretn, at lent-rem tarnen pro uirili. Ac utinam tuni apud reginam, confilijcp duces ita ualu* ifletjUt uel fubmiflas prcces illi in confilium, ucl confilia fupplicationis huius inufumadhibcre uoluilTcnt. Minus iâ noftra hac opera in colligêdis tot Mar* tyrum nominibus èc monurticntis fuiftet opus t Id quod multo equidem ma* lebam, ho adeo ob laborcs bos noftrostqui minus iam in hiftorijs iftis ucl tam nstiltisnosdefatiganentjUéltarnlucftuofis difcruciaftcnt: quam etiammulto magis ob hominum ipforum incolumitatc, quorG uitam maluiflem in repub» quammcmoriam in commentary's noftris ftip er efle. Interim fup plication cm ipftm, ctfi nihil éa profuifle uidebatur: tarnen quia ad ilia turn tempora perri* nebat,nunc CQ re quocj cohçrere, cG^ Martyfibus pariter coiungcre placuif, qmbusutinam ÔC prodelfe eo tempore fup plicando licuiffet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

GLZz£ PROCERES, ÓRD1IVES, ET ST tuSjtotam^ eins gentiS Nobilitatcm, pro affti(ftis fratrihua

S V P P L I c A TI o Z. F, equidem addubito,Pn'ncipcs,Procercs,PaCres nobiliflimf,quiri ueftra,diuinaECuiufdampotcnriæ uicariamnobis reprçfcntans in terris,femp er amp;nbsp;egit fedulô,ô6 aeftuta eft, ut cum priuata dignitate ueftra, publica fimul ueftrorum tranquilli* las coriiuncfta, faluscp contineatur. Qiiid eriim aliud uel à fplcrididifsimo hoc locoexpedare, uel de fingulari uigilantia ueftra, fulpicari conuenir, quam in uobis,quidudores fitis Reipublicæ,parariflîma fore omnia, ficubi uel auxili) fidem ,ucl iuuandi uolGtatem res communis defiderabitdOiiapropter ut fum ma ac fingularis hçc,quam dico,induftria ueftra, cG abfoluta prüden tia,paricp fide coiunda, neutiquâ côfîlÿs meis aut documêtis egere poteftu'ta neqp ego hac nûc oratione Uos interpellados exiftimaui, quod aut facultati ueftrp quic qua adijcijfiue in uolQtatc aliquid defiderari queat. Verùm fit nefcio quo mo dOjUtquam hadenus interclufam mihi uocemingens quidaftupor diucom prcffit, eandcmnunc dolor,ac miferanda temporum horum contemplatio nc eefi'an'o aperiat,exprimat^.Quis enim,uos obteftor,non toto inhorrefcat pc dloref cuius id ferant auresf quis non deploretd quern non ad gemitus, ad la* ehrymas pertrahat,cui nunquä cófpeda fit Anglia, tantum in Anglia effundi Chriftiani fanguinis,tötciues ingenuos,tot liberos et innoeêtes pfomifcuc,cG foeminis uiros,capite amp;nbsp;fortunis quotidie periclitari,cædi,exuri,laniariprope fine modo etnumerof'adeô,ut no hos modo uniuerfbs qui audiGt,ied et famä ferme ipfam fuppudeagea quç apud uos quoridiegerunt referre.Qiiöd fi bar barus exultimaTurciaßarbarolTa, aut Scythicus hoftis quifpiä aliunde irrG* pes in Ängliä,tantä hanc gentis uelfrç ftragê defignaffetjhaud minor fortafle calamitas,at minor profedo elfet querimonia, Sseuitiâ eriiomnino perfegra

24 lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R. Ê Ä. V M i N E C C L E S FA

ucm, natfonfs tarnen minuerct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Nunc quorum faluti apud uos pO'

tiflimum elïe pèrfugium conueniebatjcofdem uos ipfi capi, exagitari, difcef' p^dilaccrarijAngh' AngloSjMagiftratus fubditos,Chn'ftiani Chnftianos,cer' »itis j Sé toleratis. Quiep nuper fub Edouardi aulpicatiffimiPrincipis diumo imperio florentiflïma tranquillitate, cum omni uitæ non ïecun'tate folùm,«“ digni'tate etiam perfruebantur : nunc îjdem uertente Ce rerum humanarû fcC' naymrtfen's cruciatibus panter cum tranquillitate ÔC patriam ÔC ui'tam, quaffl tuen' nequeuntjdefêrere coguntur. Non quia l'pfi larri alfj fint quàm olimfoc' (èràm intérim gentis ïbrtem, rem^ Britannorû prorïus perditam, poftquain nunc non ratione firma, fed temporibus : non certo iudicio, fed uiciOitudin« quadam poteftatis, caufæ decernuntur hominum: nec adlèges tempora, H temporibus leges accomodantur.Non diffîmili ferè conditione, quàmçftuî' rrjs uicibus,^maris curfos ac recurius circûagitur,nûc hue nue illue, qua uis ^um fortilîimèinclinât, undas fecum rapiens. Et quid tandem his rebus cendum, Indicés fNam cuiiddubitandum eft, quin quos autoritas ueftra fie premit capitaliter,ijdê fi in eadem,qua nunc funt,caufii,in alia inciderent tem* pora,facile indemnes ac ifitegri abfoluerentur. Vnde clarè uidetis, opirtor, u redlarem ratione reputetis,Indices ac Heroes,no tam in hominibus ipfis cub pam,quàm in temporibus infelicitatem effè.Quæ fi uobis nuncfaucant,atea' dem rurfiis polTunt pofthaefauere alq's. Quod uel ex ea re facile uobis cogita re licet,quum necipfi id ignoretis,tempus non ita pridem,recentiffimaadhiic memoriaueftra,fuiflè, quandonecuosipfihorum quenquam quosnuncaf fligitis, in litem uo care audebatis: nec culpa hæc in illis, fed uirtus: non error, fed ueritas habebatur: ÔC poterit idem porrô, mutatis rurfiis temporibus,pari fimiliter uiciffîtudine euenrre. Nam alioqui, quod ad caufam attinet, eamut ante fiiperiorem aliquando SCmeliorem habebant, ita eadem 6C nuncuince-rent, fi par man erct temporis libertatisep conditio. Eaquûfecus habet, teffl* poribus magis quàm caufà iaeent : ipfi^ non tam re ulla mala fcelerofi, quaffl tenmoribus fblum calamitofi exiftunt. Quibus fi obfequundare cum cæteris poflent, difiîmulantes, tuti forent: id quia nequeunt, ob cOnftantiam pericli' tantur. Quod quum ita fit, autoritas fane ueftra eos fiibléuare, fairem pictas eommiferari debuitreertè iacentes opprimere, tantisep iniurijs uiolare fimplf ees, à quibus læfi didfo fadfoûe nunquam eftis, non erat Nobilitatis ueftræ: quaequo propriusadfiiblimitatis diuinæ imaginem accedit,fiocmagis dc' buitfimilitudinem illius moribus referre. Quid enim tam Deo propriS,qüaffl miferis ÔC fuccumbentibus parcere,qui ÔCuobis ipfis fppe comparcens multa condonauitjÔd condonat quotidic: ôd uos in tenues conferuos,nihilcp in uosunquam commeritos, ignofeentiam contrahitis ƒ Vitam hanc ueftrani tantis cumulauit honoribus, amp;nbsp;uos mifellis fratribus uitæ inuidetis copiamt' Solem quotidiefiium fiiperuosoririfacit, quotidic agros uobis largiflimis imbribus compluit,Sd fœcundat peccantibus : uos^ nonfolum agros egenis tiuibus, fed amp;nbsp;fblis huius afpedlumeripitis f Quod fi commiflûs hic uobis poteftatisgladius neceflàriô ftringendusfuerit,totfeatentinditionibus uC' ftris latrones,homicidæ, ficarij, peculatorcs,adulteri,fcorta, lenones,amp;:lenæ, quorum tarnen multis fiibinde praiter bonum ôd aequum publicum pareil gladrj ueftri acies : Sd iftis nullo modo parcendum exiftimatis f Atquamtangt; dem ob rem, aut quid foli iüi prac caetcris tam ibnticum admifere f Nun--quid in Rempublicam r Nihil. An rem priuätam cuiufquam uexant, aut çompilantf Tantundem , Numnam caede aut ferro graflanturr An patrix libertatem

libertatem produntr’aut comuratï uirri moliuntur Rcipublicçr’Minimè.Nuni quainreueftram au£imminuunt,autlædunt di'gnttatemf Non opinor. Nun* Suidquifquamdenicpueftrâm mtritacorum moribus^ dcprehcndat (cens, Suam di^um cft bonis amp;nbsp;pacatis duibusc'Non.Scd in dodîrinaaberrant re* 1^'onis. Et quid fi iftud negem quoque f Nani éa de re uberior eriqafpirante Clirifto,poftea pertradiâdi locus.Sed age procedat oratio : Hngamusep id in* ïwim uobifcum,quod uultis.Qiiiduis enim animi opinione libera cogitando effingimus, uel Chimæras etiâ,fi Übet,licet à natura omni^ ratione feiundîas, ùaep fingamus, ut dico, non quod res eft, fed quod uolunt tempora, er* Tore teneri iftos. Atem'm qualis hie error, iudicq ne an uoluntatis eft fNam ft auoluntate difiuntftusfitjfacinus eftehonpoteft. Sicutpraedare ab Augu* ftino quidem, peccatum quod uoluntafium no fit,nullu eftc,dicftum eft.Pro* pritenim delinquunthi,quiquumfcre(ftasrationis offïcijlineas praeter* ff edi non ignorant, pergunt tarnen; unde eófdem mox infequituf, quam ipft feqiaquum pofTenqnoluenmt, confeientia. Sinautem iudictj finnimirum ci rcSjLdiccs, efle eos homines arguit : quemadmodum iieip uos lànè efle deos arbitror,quinufquam ipfiaberrare iudicando poflitis. Et tarnen rjdem, utcunqi errare dicuntur, erroremluum magnis tuentur autoribus: Chrifto, Verbo Dei, ï^oftolicis literis, cxemplis purioris ecclefiæ, dotftorum fi non Omnium,lediffîmorû certe tcftimonijs.Iam fi uobis itapenitus perfuaftim in* haereatjUeftra omiiia, nullo’trroris admixtu, uera efte,at(p orthodoxa: qdem quocphoc ipfum non minus \lefeexiftimant,iudicijs etiam iiben's conuingt; cuntj^m'n ÖCfanguinis deniq^Äilento argumente confirmât.Etutrôs nunC ueftrum errare,aut non errart^Brnusr' Necp cnim uel uos non èrrâre,quia fie uobis perfuafiftisincqug^ccu^èj errare illos, quia à uobis dilTentiant, neceflai / tlaprobatioeft, Vndc igfturUeritatis colligeturiîdescJ5xpotentiæautoititaA|’’-J tefAteadem etiam illi pollperunt non ita pridem. Ärgumentis C His denfius pugnantfllijamp;fortioribuSjfi audiri poflennEruditione Dicam, fi liceat; hac femperfuiftisinferioresfNumero amp;nbsp;multitudine C At corruptiflimus fempcf foit teiiis ueri uul^s. Neque aÜa res ferè oppreftit Chfiftum. Quanquam fi in Anglia liberis fingulorum fuffragijsrcs ageretur,fuaqùe daretur cuique quod ucllet eligendi 'optio, forian baud ita multis pundlis uincerent Mariani, Morte ne,Sid martyrio f Atquiutinam hac parte non ita inhumeris pàrafàngis præcederemus.Cijid ergofan quia fortiorem iblurnhabetis caüiam, propte* teaueriorem exiftimatis:quoscpnon autoritatis gradu, non ärgumentis, noii ,^eris fid eruditione,non teftium pondéré, non iudicijs liberis poteftis fiipera iç,eosccucaufaui(ftos,priusob errorêcmedio toUitisferro acfacibus, quam in errorc effe ratione ulla docuiftis f Sufpicor hic uos intclligcre, cauiàhæç fi apud alios mihi ageretur, quantam contendendi attp exclamandi materiam, quos orationis impetus,quantos ardores,ipia rei atrocitas non Iblum pracbe* tetjfed flagitaret. Sed parco uobis,6d me cohibeo, Indices, ne nimis pugnax oontra hos eireuidear,quibus fiipplicaturus acccdo. Acujdete qua nunc mo deftiacaufam hanc totam tempero,uobisquodnonfit acquum concedens» quo uos aequiores inueftros habeam. Nam ut catteraianÿnte, quae necefle non mt,itanunc quoep ponamus illud,non dico oratione’( res enim non pa* titur) fed cogitatione tarnen ; omnem in illis errorem, in uobis nullum inefle. Quid autem,id né tarn prodigiofum utdetur uobis,ficubi homines quum fint, in errorem prolabanturc'Qui fi tarn emunlt;fti,tamcp Caftiani,ut ita dicam, efle cenfores uolumus;age quotüqucmcR mihi dabitis, eorü quos uel pro iànôifft mis aut dotftiffimis habuit aliquädo Ecclefia, uno excepto Chrifto,in quo no cliquas erronslabes, fi opus fitjproduxerimfPrincipiôjtam diu,tam^ craflbs àxores

mores in difcipulis totics i’nftitutis,Domjnusipfetolerauit. Etuosneq«^ cum Chrifto crratula fratrum toleranda , neque cinn Apoftolis poflc cxorbitare lufpicamim c' Quid quod ijdem cœléfti poftea delibuti fpinW) non tarnen fie omnes pcrfeÆonis implebant numéros,ut omni prorfus erro' ris reprehenfione caruerintipforû etiam praccipui. Dodorum patrum^pOquot; hos,noti fiintfingulorum fere errores: utno fruftraHieronymis defeadR^' finum fi:ribens,Errauimus,inquit,iuuenes,emendemur fcnes.Fcelix proret’® Hieronymus,cuius iuuenüis error in ea incidit tempora,Nam fi inter nos ter^eftate agens Hieronymus erraffet iuuenis, nunquam emendatus eaicd' pfiffet fenex. Idem ÔC de Auguftino referri poteft, quern fi turn iuucne, Manichaeus,aut femip^anus effet, temporum illorum fimilis a^peritasluwi' b'ffet,cogitate quanto Ecclefia caruiffet ornamento.Qiiac res ergo ilium, qu^ caeteros ftimmos hodie in Ecclefia interprètes conferuauit,fola pictas Sétiw^ ricordia fiiit temporum,in quibus uixere, Accedo propius ad uos ipfos, (lu® ces QC. Heroes iUuftrifl!imi)quos rufi eadem conferuafTet pietas, SiC mikrico'i' dia temporum iuperioru,nulla foret hodienon modo potentiaueftra,fcdncc uita,quac alijs nuc uitam eriperet. Videtis ergo quid in uos aliorum pietas d' fecitjôC clcmcntia:uobis rurfus quid in alios praeftadum fit, in mutua erroruif fgnofeentia cogitate. Si nos ea conditione natura produxiffct,ut errare,ndd' rc,ac dccipi non poffemus, minus aberrarent hæc à ratione quæ agitis. Nunlt;: quum nihilnaturac noftræ coniundius uideatur,quam mentis infita quiEdain ca:cutientia, ad ucri obtutum caligantis, atep cum ipfa fimul humanitate preffa nobis errandi procliuitas ; nihil fane aliud agere uidemini in uindRaois tarn acriter hominum erroribuSjquam communis ueftræ conditionis, no pit' tatis folum,obliuifci. Confultius erat in tanta naturg infirmitate, errores, fi W'

»•.. lt;nbsp;cidant,rattoncemendare;dodrina,iudicio,ingeniomederi.Infœlixefflendan

di ratio, qug uitam hominis, non morbum, homines ipfos, non errores tollin prgfertim cum eiuimodinon fint, qui adeô permagni momenti, ucl ita gtan' dem auroribus impietatem,uelEcclefig pemiciem inuehant. Quidhocenim adrem adeo, aut fide Chriflrianam, fipontificis Romani poteftasRomafuani non exeatffi iacerdotes concubinas in uxores uertantfli templa nullas often' dant imagiriesffi populus, qug credere iubetur, nota fihiiingua audiatatqnc intelligatffi Miflis, cgremonqs,meritis, ac traditionibus quae ultra modefti2 ripas accreuere,modus præfcribatur,minuscp impediantur confcientig''N^'’' fi Ecclefia fine his aliquando,nondum audito Papæ,Miffæ,aut facerdotis nO' mine, integra perfedacp conftitinquid ni eadem fine ijs nuncquoqp conftaft poteritrfi non tarn onerata,nonminus tame perfeda. Siquidem inpræcipm’ fidei capitibus nulla, opinor, diffenfio eft. In quibus etiam ipfis fi quis lapins, aut uacillatio forte enafeitur (multa enim humana fert imbecillitas ) eiuftiooi tarnen toij t« ttisu «^ivtvvrx D. Paulus non ilico proterendum, fed fufeipitn' dumadmonet. Quositacpin grauioribus prolapfos rebus arnica fubleuare manu debebatis, eos in tarn leuiculis minutrjs à uobis diffidentes, morte tam horribili inflidaincinérés uertitisf Etubiinterim birniKu«ilia Paulina rnbi dementia ueftraf ubi inuetcrata ilia, femper^ laudata erga hoftes etiam An' gio rum pietas,fi in amicos amp;nbsp;ciues tarn efferi,tam^ exitiales effeuelitisCScm ingeniorum immenlamacinfinitampropeuarietatê effè in mundo apudho' minesjhaud iecus quam apud belluas. Quidam natura mitiores : fiint conffa quos natos iæuitiæ dixeris. Altj coniuetudine prauahoc deledantur uino-Nonnullirurius ab altjs ceu contagium arripiût. Verum uteunep alijs aliud na tura infeuit, certe nihil uiris generofis tarn proprium ac ^enuinum,nihilnatn' ræ ipibrum ( fi natura tueriuelint) quadrans magis, quam generoiaquxdam indoleSjac morS ingenuitas,qug profit omnibus,officiatncmini,nifi laceflita: nbsp;nbsp;.

ac nc tum quidem,nifi coaëla magiSjquam foa lponte:id^ potius Rcipub. rä tionc, quam fiia fæuitia. ac ne tum quidem (ui obh'uifci poteft generofa pic^ tasjfemper ad làlutem miferorunl,quàm pernicieni,intenfior,èxCti(ans’ patro dnanSjlubleuanSjtelmqucnSj quo mifericordiae efle locus poflît. Et quae hæc tantanunc hominùm ne dicam an temporüm degeneratio, in uxros no folum improboSjfed innocent! ac inculpata uita, à quibus ueftrùm nemo læfiis auC laceffitusfit, ficinardefeeré fæuitiam quorundam, utnufquam nat'io fit tam barbara,ubi non tutius conquiefcant,qqàm apud fiios f Quondam apud pri* feos Romanos plufquam fonticum cenfebatur, quod ciuem in diferimen ad-duceret capitis. Vbi odlo étant fuppliciorum genera,quorum mors ut ultima, itanifi rariffîme, baud indicebatur. Qtiid quod ne tum quidem-deerant etiam uitæ defenfores,ac libera in iudicqs aÆo c' Ex quo efFeclUm éft, ut elogt; qucnttæftudium tanto in honore amp;nbsp;ufiiapud omnes efiet,uturbem prope uniucrfam ad fui contentionem excitaret Tantus in gentilitio populo patriae amor,amp;falutis cura apud patricios uigebat uiros : quorum omnis fermé laus in conferuandis quàm plurimis cernébatur. Atquc iftos nondum uUa religio-nis gratia tinxerat. Tantum natura ipfa atep literarum humanitas, ad tantam cxcolcre potuit ciuilitatem. Et ô brutorum iamdudum in Anglia extindlUm genus.Quod apud ethnicos natura, quod literæ ualuerunt ciiriles, non idem ualebitpietas, non Euangelrj uigor f non à Chrifto toties inculcata impetragt; hit charitasfquin ob quamlibet leuem,aut nullam caufam, ad pœnàs rapian-tunadeô frigefeentè tjs temporibus charitate,ut haud fciam,an hoc ipfum capitale futurum fit, quod proafflidfisfratribusmutireaudeain : idem^ hacin re eueniat mihi,quod lulbinO olim pro Chriftianis «TroÄtyown, qui pro marty ribus dum deprecatur,fiLt amp;nbsp;ipfe martyr.

Attphaftenus ita cauiàm cgi,quau erroris nonnulla,quam impingiti's, pe-nes eos refideat reprehenfio. Nûc, quid fi immunes ab omni erroris labe eos, ^id 11 innocentes elfe, quid fi caufa to ta uobis etiam ipfi's fup criores demon irrem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim itaualdc id difiicile fiierit. At obftat alia magis difficultas:

nel quia Latine fcnbcnti mihi metus fit,nc non intelligar, quum exigua pars nuiijs (utaudio) ordinis, literis perpolita fit : uel quïa librorum huiufmodi, fi qui faniores fint,de medio,atcp ufu hominum omnis fublata fit copia,atcp adi tus etiam interclufus,quum tarnen cætcrarum mercium nullo non genen' om ’^^^ybicpportas ac oftia pateant. Qiiæ duæ res ciuimodi profedfô uidentur J’lmijUtnon tam mcç caufaé officiant,quam totam iplam à fundamentis Rem publicam peflundentaclabefatfilent.Qiiarum alterafacitne poflint, altera ne uelintuidere quæ temporibus efie remedio queant. Qiiod fi redfè id iudica-nit^'ntcr philofophos merito laudatiffimus Plato, earn dem urn quàm optime habere Reipuijijçæ fdeam, ubi uel philofophi agant principes, uel principes *pli philofophentur : quid tum de ea eenfendum Republica, ubinec principes uUa imbuit philofophia,nec ipfi philofophantium moniris ianioribus au-•■esfemel aperiant f Verum nenimium diffi'derc æquitati ueftræ uîdear, Agi-^^jingenui atqs obferuandi Proceres,quçfo relcgatis paulifper affe(flibus,qui usiudictj ferefinceritas exoculatuf, trutinam iufticiæueftræ aequo utrincnlt famento tenetenesep ipfas fuo pondere,non perfonarum circumftanrijs,locorum aut.temporum, pro pnidentiaueftra metimini. Quid hoc retulerir, ^quot;^’^'^’^fibetuicarium Chriftife iadtet Romanus pontifex, finonuicariuffl, cd aduerfarium Chrifti,res ipfa clamitet,falt;fta loquantur,gefta, exempla, mo tes,inl^ta,ftudia,uita demcp tota arguatillius, ex aduerfo cum Chrifto pugt; ^ansfTotus illemitis,demilfus,manfuetus,cun(ftis expofitus,omnibus ob-*cgucns,omniatolerans,feruus omnium,quum eftetomnium dominus. Con ^f3,quid hoc lupercilio elatiusc'V ter quis unquam inflatiorr Qiiae uipera no-

ccntiorcNero quis aut Mczcntius crudch'orCqirid tniculentiuSjautmagisi'ri^ labile C Acftiiat ille, laborat, fudat, alget, cfurit, fitit,pafcitj pracdicat, omncs pcrambulans patriæ fines. Et quid hic tandem præclarus uicarius, quid agit^ quid laboratf* qui fudores illfus, aut quae pathemataCubi praedicat quos do* cetCquas peragratur regiones, difleminans uerbum fidei Quid.'' an materia nunc deeft illi exfJicandæ diligentiae/T ot ftupris,adulterqs, inceftibus, fcop tiSjfornicibuSjCinacdis (cogor hie muflare quædam, uindtur enim calami mei pudor turpitudinis magnitudine ) tot ueneficqs, tot caedibus, rapinis, furtis, liomicidijs, luxu, crapula, molh'cie, ftrepitu, conuiuqs, infidrj s,perfidia, non Roma,non Italia folum exundat. Mundus ubiqj tam feraX eft uitijs. Fidei ui' cor cxtincftus fere in animis hominum iacet. Charitatis uix ufqua ueftigium« Fietas interna, ext ernis obruitur ccremonrjs.Inter facerdotes tantum ambirio nisjfaftus amp;nbsp;auaritiac,quantu iamomnemhumanam rationem,pene adip' Isun uf® inlàniam,excenîflc uidetur. Populus in nummis, Principes in bellis, nuUo Dei timore,minimo amorc proximi tumultuantur. Atque his ncgledis ömm'bus, uicariac fedis ter adoranda fantftitas ftertit, diflimulat, indulget, pfallit, ouat, triumphat, potitat, inep tit, nugatur, ridet, re quafi bene gelb; iudit, Icortatur, aleatur, ociatur, oletunguenta, pro grege curat cuticulaiti: aut Ie cohibens intra codum iuum,ne cui profittaut ft quado obelfe uult,ni^' quam cxcrens fulmcn maieftatis fuae, niii ad perniciem hominum . Quali^ non fan's fit bellorum in mundo, principes etiam ultro armis laceflit : pro W' cario Chrifti, uicarium agens Bellonae. Clamatfcriptura : Mihiuindidatn, K ego retribuam, amp;nbsp;ctetera. Atque hanc obedienriam ubique præftitit pacin' eus ille agnus,ad crucis ufcp mortem amp;nbsp;ignominiam fe deqeiens. Compona* mus nunc cum archerypo uicarium. Quæ iam complunbus his annis tuibæ, aut bella conflagrarunt in orbe Chriftiano, quorum ad hunc Pontificcni nd initia,uel fines,uel aliqua certe diicordiæ ibeietas non pertinuit f Videb'cetfic capiti relpondet uicarius. Teniris ille ac paruo contentus, non habebat quo caput reclinarettquum huic non unum palatium, pluiquam regali extrucîlum magnificêcia,iuffîciat.Subduxit fe ille,ne in regem à populo pofeeretur. Cum hac indole, huius conleramus ambition em : cui non una, non gemina fat cit corona,nifi triplici diademate fuam populo uenditet dfgnitatem.Lauit ille dri fcipulorum pedes, quorum eftet magiftcr. Quiep magiftri perfonam gent, fummos etiam Cçfares tantum non ad pedum ofcula abqcit. Diuinus Hiaias prophetico oculo in Chriftum intuens, omne dccus illi attp afpedum ,iuxta huius mundi figuram,adimir. Contra hie quam ambitioib fulgore auri amp;nbsp;gen* marum, ceu radio unico iuç diuinitatis,orbis capit ac perftringit oculos.'' Cla mat ille, regnum fuum non eife de hoc mundo. Et qui mundi omnium maxi' mearrogatdominatum,huiusuicarius uideri poftulat.PertulitiUe cnicem, fed in quam iubatftus eft.Prçfert amp;nbsp;ifte crucem, quam nunquam fubit, fed iu' fligit altjs. Non potuit perferre igneus illius zelus, in templo externe uenden tes ÖC nundinantes. Et iftum feret uicarium non folum in templo uenditan' tern, fed qui templum ipium, totas hierarchias, cumcp fjs una hominum ani' masqugftui habeat, SClucro C C^'denim tam iacrumufquam, autpropha' num, quod iub autftione non uenit, quafi fub hafta Pontincis prçtoriat' Imo, litres nunc rcdqt,quid aliud Ecclefia ipia ante hofee annod aliquam mid' los fuit,quam mercatus quidam Pontificis Romani, omnia ad qugftum ôi ad fifeum proftituentis C Nee mirum,fi mitras,fedes , cathedras,prefe(?liff^s alias altjs diuendat, quS ipie tam magno ad ftiam pencfret.Quç quum itafint per fcluculêta,an quifquam eft tam egeus,Indices,quiid no uideat,in tantare rum diflimilitudine,aut Euangclium hoc Chrifb'noneffe, quod habemust aut hunccerte uicariumnullo modo iUius exiftimandum^Qyifileuitertan' turn

tum à præfcnpris illius dcfletfleret, lapfus utcuncp condonari communi homi numinfirmitatipotinflet.Nunc, quumtotouitæ générécumillopügnetex adiierfo(quippe ille coeleftis,hic mundanus:ille fcruus omnibus,hic omnium magifter: lugens lachrymans flle, hic lafciuiens : dénique tot modis afflidus ille, 8lt; cruciHxus pro Chriftianis, ifte crux Chriftianorum omnium) non ego cum Chrifti, non uicarium fed confeffum elle hoftem ftatuo. Cuius rei fi fi* demargumends quærimus,quis illuftrius capiat indicium,quàm exoperibus ipfisjUitæcp fruÆbus : pracfertim quum Dominus ipfe de pfeudochriftis ac mentittcqs prophetis tam accurate admonens, pro certiflîmis reliquit notis, utexfrudibus eofum cognofceremus eos. Itaque quos uitac fruôlus manife-ftarij, acmores excufli ad EuangeliUm, nobis omnibus modis caucndos ar-guunt:quos puritas Euangelrj, quos indoles Ôddodlrina Apoftolicain Chri* nianorum non admittunt numerum, uix etiam inter honeftos ciues ; uos pro fummis Chriftianorum dult;ftoribus,Chrifticplegatis uicarijsrecipietisr

Ac quoniam fe uenditat tantopere Apoftolicæ fiiccelTionis titulo, age ut Succe^io Aÿo/ idetiamipfumin difquifitionem aduocemus: quo tandem iure tuebitur, eius Jloli«. Suoduendiéatambitioc'Succeflîonem obtenait A^poftolicâ. Quid ira:' Quia lomafedetimo delidet.Et quidfîRomæ fedefetTurca,num fedes illQ Pon tihcemfaceret,an docftrina potius, amp;nbsp;confeflîo C Sedebant fuper cathedram Mofisfcribæ 2lt;pharifæi, qui tarnen nullam illius, opinor, fucceftîonem arro-gabant; fané nulli à difciplina Mofis abfuerunt longius. Sed Petrus, aiunt, fe* debat Romæ, Apoftolorum fummus.Principiô unde id liqucbitc'Certè Pau* lusnec^adRomanos fcribcns aliunde, neque iftincfcribcns ad alios,Petriuf* quammentionem facit: fadlurus, opinor, inter cseteros quos tam multos la* lutat, fi id temporis adfuifl'et. Deinde Zofimus, cactericp Pontifices cum Au* Zaßmuf, rclioamp;fextaCarthaginenfilynodo contendentes tam acriterde primatuil* lius fedis, dum omnia circumCunt argumentorum pra:fidia,necp Petrum ob-tenduntprxfeflbr cm,neque feripturam afferüt, nec confuetudinem allegant: quodtamêpofteacœpitfieri à Bonifacio,ut fcitis,fecûdo.Nâad eius ufcR tem pora Ecclefiæ equa adminiftrantiu autoritäre regcbantur,paruuscç refpedtus (utPij xuerbisquot;utar,epift. 30. ) ea têpeftate ad Romand Ecclcfiam habebatur. ÈtanttSmauditanômina,Vniuerfalisfâcerdos,Epifcopusœcumenicus,prin cepsfacerdotûEpifcoporû,2lt;c.necfolûinaudita,feduetita etiâlegibus Con* cilioïû.Tcnetis,fcio,memoria,uelfacilèabexemplarib.repetatislicet,quidNi cçnajquidMûeuitanafynodus in decretis habeaf.quç fingulis prouinerjs fuos tribuebat metropolitanos, qui æquabili poteftatis forte, nullo inter fe diferi* laineEcclefix negotijs inuigilarent. ut Gregorianas intérim epiftolas, ut V î Canbagitifn/ls Carthaginenfis fynodi décréta taccam,quæ quanto ftomacho ambitiofam »ÿnodui. banc dominandiinfaniam, amp;nbsp;fumofum ( ut ettmillis appellem ) feculi typum inEpifeopis flagcllent,nemini quilitcras nouit,nonlegendi copia eft.Ex quo perfpicuèMamerani,conflm{lium,uanitas coarguaturiquicontendunq MawcraMi«. nullam unquamEctlefiam extitifle, quæ aut Romana non fuerit, autRomà* nxnon parucrit. Pergunt porrd mentiri belli artifices .Petrum aiunt annis 1$ confediffeRomæ. At quiille potuit,aut debuit Romæ fedifte tam diu, aut uüo modot'Primùm, cuius uitafundliocp nihil erat quàm perpetuain uniuer* fumoïbemlegatio.Deinde,cui peculiaridefignationc creditum elfe circuit* cifionisapo’àolatum,referuntSacrçliterç.Porrd annos odtodecim pofi coit-ucrfumPaulum inludææ Afiæc^ finibus commoratum elfe liquet, ad quem Paulus conueniendi gratia paulô ante afeendiffe fe^commémorat Gal.z. Qiio ipfo tempore concilium cogebatur Hicrofolymitanum-.ubicum cæterisfi* muladfuiftc Petrum, ex Aclis compertumeft. Et ubipoftea quinquennium.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ülud, quo inPoïtto ,rutfuscpfepteimium, quo Antiochiæ eftuerfatus, con*,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I i) ftituemus;^

ftituemus f Nam illic quocp fediHe, profbdia decantatEcclcfiæ : Petrus fcdit RomæjSC Antiochiæ;Paulus inuafit Græciam. Quod fi externæ poliriæanv pfitudo quicquam ad Apoftolid myfterq fplcndorem efficiar,m enritur l'gitur Hieronymus epift. adEuagrium: Siautodtas quæn'tur, orbis maiorefturbe, SCcrurnis^ idem diftin A4o:Non fandlorum filtj fiint qui tenent loca fanamp;, fèd qui exercent opera eorum,amp;c.Sin nihil conférât, quur non ergo pari pof leret exiftimatione Antiochenus,quum is nonminus cathedram oftcndatPe tri,quàm Romanus antiftesr’præfertim quando Nicænus canon lt;5, hûcipfuni metropoliten codé pariterloco ôd honore cû Romano coniungit EpifeopO'

Sed ecquid iftud eft, federe Rom æ, ab iftis quærcndum eft. Si Romæ fc' deat, qui docet Romac, fedit fortafïè illic Petrusrnon fcdentnunc Pontifices, qui non docent. Sed non folus ledit Petrus. Sedititem hoc modo Paulus, nulla(opinor) Apoftoli parte Petro inferior, laboribus etiam docendi fupe-' rior, denicp genuinus gentium Apoftolus amp;nbsp;docflor:cuius, utueredixeinu, omnes fiint gentium Epifeopi fiicceffbresmifi forte Romanus Pontifex fe in^ ter circumciibs, quorum Petrus præcipuè fuit Apoftolus, magis quam inter gentes habeatSin eo federe dixerint, quôd ei potiflîmùm peculiar! âliqua cic dfione delegata fit E cclefiæ illius, impofita præfedfura : quis id munens îÜî impofiiitt'Vbi fadfa eleefiio ea eft.^Qiiorum fiiffragijs eft defignatuSi'Qinn hiftorrjs horum nulla mentio,nec memorial Quur hic filet longa ilia, nomme quidem Cicmentis,reuerôfiippofiticia epiftola,cæteraperfeqnens tamaccP ratèt'Denicp quo tandem in templo cathedram eleeftus habcbatpofitâm f'Po ftrcmdjfi in cathedra Pétri tam effereligiofi uolumus, quurnon eleâionis pe rinde formulâ,ut fiiccc(îîonis,manett'

Sed age fingamus id quoep, Romç fuifte amp;nbsp;fedifte Petrum, aduertiterogo, Indices, quàmmulta inhaccaufaclara amp;nbsp;facilia habeam,nonmodoaduin' cendi fiduciam, ied âd ludendi etiam libertatem, quum quod aduerfarijs d' put eft controuerfiæ,ultro ipfi's concedam: idcp ubi conceifero, nequicquam fllis fit profuturum. Fingamus, ut dico, Romanæ Ecclefiæ unicè ôf nomina' tim Petrum apoftolum prçfediftè,triplici etiam,fi' uolunt,mitratum diadema' te.Quidf'anideoprotinus RomanaEcclefiaius imperij,£Cgladiuni,utuO' cant, utrunqpin cæteras Chrifti ecclefias obtinet fæquumq) ilicoputabimus cum Mamerano, nullam efle uiquam Ecclefiam quæ aut Romana non lît,aut Romanæ nonmancipetur, atlt;ç obtemperet r'At quur ergo eodeffl tempot^ præfidente Petro, nonTimotheus epifcopus,non Titus,non Cretenfes près-byteri omnes, huic cathedræ paruerunt f Quur non Afiaticæ, non African^ ccclefiæ ius throni huius agnouerunt, ac ceruices fiibmiferunt f Qind quod longo pôft interuallo, Nicæni conciltj, Mileuitani, Carthaginenfis tempora nonitem huic addidfa finit, in quibus paruam huius Ecclefiærationem habi' tam efle teftatur Syluius f Quid de Mofeouitis, Rutenis t'quid de Mediob' nenfî,de Aquileienfi eedefiat' quid de Vuallia ueilra,amp; tota Græcia comme' morem,quæ uix demum, ubi diu reftiterit, fiib Romanum iugum ante annos non multos mifla amp;nbsp;redadfaeft e’Qiiamobremfiquis ufquamfitin Ecclefijs Chriftiprincipatus,quem fibi quifquam aftruat,is certè Petro in primis debt' batur,Romæ 8é epifcopo,5C Apoftolo. Nunc quod Petrus nec ipfe unquam expetiuit,nec aliæ turn Ecclefiæ detulerunt: aut fi detuliflènt, is tarnen admit' tere baud debuifîèt : qua fronte id eius uendicabunt fucceffbres d Si diuinum i'usadlegant,illudquurnon perindeapud prioresualebat Chriftianost'Sin humanum obtenduntrat non illico redfum legitimum eft, qüod humanum fit,nifi idem uerbum Dei dicftct,2d uoluntas approbet. Excutiamus itac^ fit*' pturæ diuinæ uim amp;nbsp;fententiam, quæ etfi poteftati omnem animam fubqciat, ubi tarnen hanc poteftatê permittit iftis.'' Vbi nam Chriftus Petro primatum, aut cuiquam apoftolorum denundauifflmo nifi aperte öd fimplictterinterdi'

cat,prohibcat,deteftctur,equidem pictatem ueflram nihil deprecor. E t quod Chnftiis totics in Euangelio uetuit, id eins arrogabuntminiftri : uosep ciuigt; bus uefti is necem irrogandam,qui Chrifto, quàm pontificibns dido effè au* dientes malint,exiftiinatisr'

Sedquoniam urgentifti tantoperc primatum Petri,atepin eo tam libenter commorantiir, nos paululum hic quoque confiftere ncccHc fticrit. Qiia in re Primatiti duo effe inclufà uidco : ut Petrus uel ab urbe primatum, uel hæc ab illo acce* pent.Qiiorum altcrum omnino per fe futile amp;nbsp;ridiculum, alterum minus ali* quanto leue uideretur, nifi omnino falfum effet. Illud itaque, opiner, non di* tent,Âpoftolum fèdis ffiæ primatum ab urbe accepiffc.Quâquam quod lier-bis ncgant,rcipfa fateri coguntur.Nam alioqui quum ille non minus, cæteris inurbibuSjfcdebat epifeopus: quurnonEcclefqs illis idem tribucrent, quod bbialTumunt Romani pontiffccs, fi nihil in loco inclPe cxiftimarentf'Reftat lt;^go,utab Apoftolo primatum acCepiffe Romanam fedem confiteantuiv Qpæro igitur, unde Petrus primatum ilium acceperit, priufquam fe contu* liflét Romain 7Nam à Chriffo non accepiffè, uel hincliquet, quod apofto* bsipfe deprimatu decertantibus, rcfponderit. Qui adeô eorum nulli locum toncedebat altero fuperiorem, ut qui primus inter cos fururus eßet, hune ingt; fracæterosad feruilemufep conditionemjpublicumcp miniftcriüm deiece* ’■^•Proindefiiam ante princepsftiiffet Apoftolortim Petrus, quurilliinter fr de principatu ambigebantr' Sin poftea Dominus illi cotuliffèt, quod pn'us dcnegauit,quurid nulquam cxprimunt,imo quur diucrffim cxprimuntÈuan geliaf quür Apoftoîi, illiscp uicina pofteritas, illius nullum agnouerint prin* cipatum f quur Paulus fuum aufus principem rcdarguerc tam aperte 7 quuf Petrus fecompresbytcrüm uocans,fùis compresbyreris Omnem intcrdicit dominatumc Sedrepulfi à feripturis, patrocinium forte fibi è Concilijs col ligcntRomani pontihces.Nam hanc proximam ferê habent anchoram, ficugt; biferipturæ afylumdeftituat. Verùmfitam fàcraapudeos Conciliorumre* ligio conftet ÔC autoritas,quur ipfi primùm Nicçnam fynodum non audiunfj quædCanone,non folum Antiochenum, fed Alexandrinum, cætcroscp Nie^enaßi^ patn'archas eparchrjs Eccleffafticis , nullo autoritatis diferimine, praefîcitr' »odt«. Quo in loco Græcorumuetufti commentarq, quatuor numero Patn'archas^ præter Conftantinopolitanum, recenfent : fie ut hi præfint Metröpolitanis, Métropolitain archiepifcopis:atque hi rur{tis,'?lV' vsf avrovs uè^-a-KÓTTon/ ■æ’fofcx*’' Ci. Nec content! tantum recenffiilTc, inftiper fuas cuique patriàrchæ prOuingt; cias pomœria afcribunr,ut Alexandrinus Aegyptô,Lybiæ,Pcntapoli prægt; nciatur: Antioch enus Syriæ, utrique Siciliæ, amp;nbsp;Mefbpotamiæ : Aelianus iêu Hierofolymitanus Palæftinae, Arabiæ,Ph02niciæ ditionem coinplecffatur, amp;c.Etubiinterhæc Romanipatriarchaepoteftas œcumenica, quæfolaecgt; defiarum omnium potiri affedfatfEt quoniamin Conciliorum incidimus fuffragia,quænecipfiomninoalpernamur;âgcprofcratur prætcrca fècun* dæSynoditertius, item^quàrtæ 28 Canon. Qiiæfo an non prima moxfron te perfpicuam deprehenditis ns vïxs^ 'sslt;^^£gt;v'n.^xs pÔùiiks., hoc eft^ inter Conftantinopolitanum 6d Romanum métropoliteri f' Primùm Uergt; ba ipla expendamus : lt;/lià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ai i/tcÔTüiS

K’Süi'MKxa-t w KTx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ns i/'tx^ ^óiuns xyibirtscTM Sdc. Deinde

ne uérbafine rebus illi dire uidéantur, certas inftiper ac peculiarês dioecc* fes, Ponticam, Afianâm, Thracicarrt, caeteras^ barbaricas prouiilciàè,Bul* gariam, Cyprum, Iberiam, illius legitimæ adminiftrationi ftibqciunt. Omit* to hic Græcorum fchoîiaftâin argucam magis quàm neceffàriam difeepta* tionem de præpofitione /xiTcc, tempus ne an digrutatem fignificet. Quan* quant prifei illi canonum autores non folùm ikûvw, fed etiam à? U«*

rHj/ addunt,quartiConcilïj clnone xg.ne quiscainreimpune' cnct.Sedin ijs,quia ftiperfluae forfan (ubtüitatis uideri poflunt,minus moror.IUuda rem ualde, mco iudicio, facit, ut fententiam ipiâm kxt« ^HToy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nO'

biicum trutinantes, expendamus quænam cauia fuerit, quur urbes iftas pO' tiffimum fedis honore,caeteris prætulcrit antiquitas. Qitidr' num lege,3up^' re diuino f'An quia fingulare aliquid Petro indultum fi tC aut quia P etrus lede batRomaccNihd horum adfertur,Iudices.Ätcp ne défit teftimonio fides, ree tentur Canonum uerbaquae attentius ut perpendatis rogo. Sic enimhabet cius,quam dixi,Synodilocus

vcoSxTToJ^it/lMKXcriTdfirx^^vbX^^ai/in! xyiCü7«TMÓ^óvcgt;i-,wAÓya)SK^ivav'n.5T^!^lt;^'^^' Mix trv'yxK’t'ru Ti/^Hamp;ii'lt;rxi/ liraÄiti, ïcrüi^ XTt-aAxuovirxiJ

Tiyas Jixlt;riMlt;fl-i ^i^l^tiiK^ v^ts tKKÄfKrixsikc(J ws iKiivn^i /JiiyxÄvvtö^x: '^^xryiM'Ti. txI)* quacrecitaui,uidctis(uiri Principes) quodnon tarn illud,quo padoEcclehae iftac pari fimul coniumffae fint autoritäre, quam caufam ipfam expendereh'ce bit, quamobrêin cum honoris gradum fint potiflîmû conftitutg: non ob ins, ut dixi, aliquod diuinum,autapoftolicum, cuius hic nulla fit mcntio, fed •yr Six(riMviiigt;-,i(gu. iii/xi ßgt;xxiMtx nbsp;nbsp;nbsp;(rvyK\riTCfgt; ri/^Hditixxp is-oAip. QuipP^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mabant prifci illi patres,uiri bene fimplices, fed male rerum futurarum ptou*' di:quia rum maieftate imperij,SC fenatus autoritäre,duæ hæ potiffiraumRel' pub.efflorerentjConfentancumquocp fore,eafdem nbsp;nbsp;nbsp;ly 71)1! iKKAHXixsiMigt;^^'

)^«Atzizilt;ôa:'js7pôyp:o:lt;ruVerum quam gram's hæccaufafit, ScChriftianæphnoW' « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phiæ magtftris digna,relinquo Theologis definiendum. Illud dixerim,fi eiÇ'

ternx politix exemplum par fit in rebus quoq^ Ecclefiafticis ualere,fenipcr9 bas cum iliapariter congredi oportere, iamdudum tempus elfe, ut translata in Germaniam fummaïmperîj potcftate, illuc quoqircrum ecclefiafticarum fe transférât autoritas.Omitto hic breuitatis ftudio, multa de Concilijs ^ne* ceflàriô amp;nbsp;opportune hoc loco proferenda,quæ etiamfi inirio Romani pon-tificis maximefauerent didf aturæ, tarnen in tanta perturbatione ôô confunb* ne rerum,iniuftitia,fcclere,tyrannide,ui,errore atcp furore, ad fidei ac religW' nis labem ÔC calamitatem illi nihil debebant patrocinari. Nûcuerô quotuW' quemcp mihi ex Concilijs omnibus,præfertim grauioribus, canonem prot^' ret is Pontifex, quimanifeftèôC ^htûs Oecumenicahac fepoteftate inautO' retf'Nam cp Nicæna iynodus nihilo magis illi, quàm Aegypto, quàm Libyæ, Pentapoh,Ântiochiæ,cçteriscp eparchijs artribuir.Imo nihil quidemipfit’ni nino tribuit : tantum fexto aphoriimo coniuetudinem in hæc uerba allcgat, uéïcrxflzrw (rwn^iS èfb,amp;c,De iecunda quartaSynO' do iam dicfium eff. Carthaginenfis etiam ex confeffô refragatur. Vtintenm de fide Ô6 autoritäre Conciliorum,quatenus nos affringant, SC quoufcÿ, nibquot; hic pronuncicm. Quanquam quo tandem orc è Concilijs patrociniumis fibi corrogabit,qui ipfe omnium maxime reictfiis Conciliorum repagulis, nuUis Cirto««4po- pg fandlionibus tenerifuftinetf'Legar,qui uolet,Canonum apoftolicomm(ut PonrfX ttiold' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decretum i^.^o.^z.^s.runus Nicçni concilij canonem quartum,

torCuftd/Xs Gonflantinopolitani fecundum, porro^ ^terius in eademurbe Synodi ‘ fob Theodofio canonem z. Legat hiftoriam Apiarij, præter ius SCconfuetU' dinemmaiorumrecepti.Legat deniqueomnespatrum amp;Conciliorum nones : uix multos ab hocEpifcopo non uiolatos repericr, nonnuUos cti^ foppreflbsyôC quofdam aperte condemnatos.Vtnerecenfeam aliauetuftiiP mæ confuetudinis monumenta,quæ à patribus bene inftituta SC fixa, is alitrf priuata autoritäre quotidie mutat,ÔCcorrumpitprolibidtne. Quodgeniisua ria quum fint,nos e multis unum, etfi minuüus quidem illud, ramen qma pt' Arcbiepifiro^ cnfiatitcr ad Rempublicam ueftram attinet,producemus : quod quum priiez pf omn« 3 9. maioruni autoritas inter Archiepifeopas triginta nouem in Chartophylacio

defci^p tas, Lontôpoïïm ucftram (fie cnim in Græcôrum uetufiï'S exemplars Lontopote. l’usappcllatur) enumerauit, eam poftea in Cantuariàm tranftulit Romanus métropolites. Non agnofeunt pro epifeopo canones Apoftolici, (ÿnodus Chalccdonenfis, Syntagma Gennadij,deniep patrum omnes fcrèiànéïiones, Chakedonips ^uifquis externis principum praefidrjs ufuSjUelpecuntjs,fibiTàù;(itjgt;oTat'/«u,aut fynodicap.z-alioqui quatneuntp Ecclefiæ dinaftiam comparât,aut diuendtt. Qimmcp Ro* Ep’3’ Gfnadii’ manus antiftes nihil aliud his mültis annis Cgcritjnon folum pro Epifeopo ha terifcjfcdnuminis uice tantumnon adorari poftulat. Cæterùm de Concilijs hadenus,deep légitima Pont.Romani poteftatc,fatis didium cft.Q.uanquani quur ea in re tamdiu haereret oratio, nihil erat, Sic cnim exiftimo, neminem tarn uecordi efle ingenio, cui^ fi mediocritcr Euangelij literas, ipirirum^ de-guftauitjtantusuitæ pontificiacfaftus amp;nbsp;magnificentia non exemplo foeda, ptofelTione indigna,ac turpis etiam auditu uideri poflit.

lam quoniam ex bis labyrinthis ÖC ialebris impedita aliquandiu, euolaiiic landein oratio: eo ueniamus, quOd praecipue in epifcopo ipetfiandum eft, üC docîîrinam fimul cum moribus excutiamus, quo non dubitSdimodo, fèd nec cauillandi etiam anfam cuiquam relinquamus. Nam quæhadlenusdiirerui-mus,licet perfegrauiffima fint,attamen quia communes duntaxat abufus uitæattingunt, minusdbrian ins ipfum fedis premere uidebuntur, Hic^ pri-mum mihi refpondcat uelim iftorum aliqufcs,fcd fanior paulo, cui^ ahquid fit æquçmcntisiNum cenfeat,quae à Chrifto autorerelicfla nobis,prodi'tacp fint, fan's ad falutem efTef Si neget ; rogo de Äpoftolis, amp;nbsp;Apoftolorum auditori-hus quid fentiendum, qui omnes fimplicitcr Cbfifti contenti Euangcliö, nihil ad falutem requirendum praeterea cxiftimarunt. Sic enim feribunt: Et nos ill Chriftum kfum credimus, ut iuftificemur ex fide Chrifti j amp;nbsp;rton ex operi-Dus legis, amp;c. Sin fatis fateatur efic quae Dominus præftitit,ôif ptärftanda do-mt, quid tum opus tot præfcriptis amp;nbsp;referiptis Pontificum, totüntfiioni- Dt'ffrfdirfpö» bus,ceremonijs,legibus, tot diftinclionum amp;nbsp;articulorum formulis, totama- tijicHW* xaris Joquaciffimorum codicum laqueis, ßClaqucorum plauftrisfOuae omnia fi cadcin tradunt,quae Chriftus, fuperfluaSC ociofaifin diuerfa, etiam im-piafunt, Sed bellamhic elabendi rimamreperit TheologOrum ärglih'a,ad tia^tiones communiendas. Verum,inquiunt,fed promittebatwr Spiritus lanclus : quo fuggerente, cuntSa perfedHus, iuftoep ordine patefier ent. Audio,Ö^a^ofeo Chrifti uerba, qiKv.præcedunt.Ipfi uiciflim audiantquçidem lubiungitjinquiens : Quæcunque ego dixî nebis. Do cuit ergo ille ucritads ’piritus,fedquæpriusdocuitlefus:ncctamnouam inftitüit rcligionem ille, quam eandem confirmauit:magisœ fiduciam hominibus,atque teftimonium ueritatt,quatnnouamaliquam doftrinamaduexerat. Itaçptcftemeum futurum promittitDominus.Nec iàne aliud declarant Petri amp;nbsp;Apoftolorum con Clones, quiiam perfufi promiftb fpiritus charifrnate, audadiis quidem lo* quunturapudplcbemifed non aliud tame,quàmaccepifient à Chrifto prius* fgt;æterum quod adleges alias, nouasep iamftiones Ecclefiac inducendas atti-^fijCadereexplicatimmaextatipfius Spiritusiandliin Atftisfentehtiâ,üb» Petrus inito inter Apoftolos concilié, in haec uerba teftatus : Viium eft, ingt; ^ÎJÎ^’^Pibtui fando, ÔC nobis, ne quid præterca oneris imponatur gentibus, nili,ac. Qyanquamnequehorum etiam quaeimponebahtur, quicquam no-uum crat, fed cunda è ucteri legerepetita. Deinde ut pauciflima quidam illa^ Kanec duratura onmia, fed ad tempus duntaxat nonnulla pro ingenio ac imgt; becillttäte quorundam difpenfabantur.Et quorfum ergo tot decretis opus,2C decretalibus onerarqs,nifi aliam nunc fciitiamus Spiritus làndi mentem eflê^ quam ohm fuit fOiianquam nec id adeo querimonia dignum, quod ad turgt; ham attinet QC immenfitatem decrctorum, Qitin nec id rutfus tantoperc quæ

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tojuuumne

RERVM IN ECCLESIA rOjUtrum ne in taftta tradirionum mulritudinc nihil infit humani hj^us cnim ucl tam cacd fumus,quippe homines ipfi,ut quidhumanæ itnbec gt;nbsp;ferat conditio, nefciamusiuel tam morofi, qui in multis bene intcripcrlbs næuos condonarc non uelimus. Omitto hic de panis, wus, c rum,cereorum,palmarum,templonim,campanarum,aquæ,ignis,ô^c‘^quot;]^ totum omnium confecratione,de purgatorio, de tempoium dierum o «atione,de cibis ôf^nuptqs interdicflis,quas Paulus do «Urinas uo cat aemo rum,dereliquijs,imaginibus,uotis,ieiuni}s, fcrijs,pompis, id^ genuslexc tis cercmoniarum nugis dicere.Quæ etfi Siculis gerris fintuaniores, ftate Chriftianæ religionis indignæ:tamen quia periculo minus font nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À’

minus inhis confifto.Illudij3elt;flo,quis fcopus tandem dolt;fhrinæâliiis,quis nis,quifrult;flus,acqucgt;namp€rtcndatdenicp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hue itaep poft multa tandem deueefti, confiftimus in hoc,Iudices : iam quàm fceleroius,quàm contaminata lüt^ quanta fuperftitione qpertws,qua incultus, ftupidusacbarbarus, quantainnatus ambitione,quàmalknus a Omniiure illius tituli quem prç fe fert, quam^ prorfus cathedra ilia fit Romanus pontifex:uerùm iilud nuncin iudicio uerfatuqac orationeno^*^ perquirêdumrHi duo,Chriftus amp;nbsp;pontifex,an fibi aduerièntur niiiwo:ann °' rum dodrina ijfdê principes ÔC fiindamentis confteqan diuerfis:an ex eo«” fpiretfonte, num in eundê confpiretfinem:brcuiter, an altera ulîo modocaia altera coiififtere queat. Qpod fi planum oratione fecero, non poffe: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

reftat,Iudices,quin pontißcem Romanum non iam Chrifti uicariS,ac ne y* * ftianum quidem homing,fed Chrifti confeflum hoftem amp;nbsp;perdueUioncip i confiteamini C Neep uerô diffi'cilis adeô eius rei probatio fuerit, modo imp^' trariàuobis tantiiperjpoflît,utfepolîtis externis rerumnominibusettiA res ipfas, ùt funt, nude fimpliciteren uelitis introfpiccre. Quantumuis Chrntf infignia,uicem,titulum mentiatur Romanus epifcopus,quid turn poftea,»’’^ ipla nihil omnino Chrifti,nihil non aducrius Chriftum habcatr'Qi«^ rem, quamlibet in loco ter iàndo fedeat, fi ipft ter quater^ omni iniquité/ tis genere uitam oftendatabhominandam:prçfertim quum èpropheticaicm ptura non ignorctis, abhominationem defolationis in loco ftaturam ßn«®' ruriusep in templo Deifedere eum oportere,quem apoftoli Antichriftûueæ turum prænunciabantJmô hocipio nomine,probabilior etiamhuiufcertquot;’’ deri poterit iufpicio apud prudentiffîmû qucmcp,quo iàndior fîtloeus que'” occupât Submoueamus itaep paululum externa ifta, quæ etfi per fe fim plici' ter mala non exiftant, tarnen quoniam eiuimodi funt, ut malis æque ac bonis euenire interdum queanqnec certum de iè iudicium conftituant, nos rem '?ƒ fam potius,quid uerum,quid falfum,quid cum uerbo Dei commune,quid di' uerium hab eat,confideremus.Quae omnia ut plana uobis oratione fiant, pofi fern hic commun! diiputâtium more, uaria è S cripturis teftimonia, hincinde, ceu punda colligere ► Verùm qui fie diiputant contra Pontifîcem, diligenter illi quidem multa,at minus tarnen quàm omnia uidentur mihi diccre. Nam i” multa contra eum grauiter amp;nbsp;redè congerunt, itamulta fimulrelinquuntilli) quibus (è ex aduerib tueatur. Deinde in hoc etiam plus fatis caufæ, quant iw' pugnant, indulgent atque conceduntrati ea folùm, qitæ è diuerfis Scripturæ locis fparfim contra eum citant, adueriàri Pontifici. Égo contra fie exiftifflo, Iudices,in uerbo Dei non folùm multa contra cauiàm hanc Pontificiam inné* niri,fed ipfum etiam fundamentum, uim, naturam, corpus denicp ÔC aniinani totius S cn'pturæ huic tx JliatiiTçv repugnare dixeii m. Quod ut illuftrius a uo* bis intelh'^atur,animum quçfo ftudiouus aducrtite,Chnftiani procercs. Nam ut res rede fuis finibus metiamur,nec partes iblû Scriptur^ aliquas,fed pn'ncfi pia,progrcfluSjfîncm^ iUius uniuerfim intueamui': quidadiudmens ipfauuk, fenfus,

faifus,ratio, tota dcnilt;^ fen'es cius Si methodus,qüid aliud incuïcat, quo cok St’i'pt«’’* limat,quo tendit deniœ,nifi ad hiïc uhum fcopum,ut Ghriftum hobis, ae gra* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;metho.

tuitsm cum illö,amp; in illo falutem poUiceaturfDcclärant hoc tot ab initio Uei ptomiffîones, tot umbræ ôif typi üetirflat ïcgis, tot prophetarum oracula,regt; gniludaici præludia, Si fentfitiis continua conferùatio : donee demum fernen ueniret Çhriftus,in quô benedicendæ erant omnès gentes, Vnde Paulus, ut præclare omnia,ita illud diuine dictbàt,fincm lègis elfe Chriftutn: quem alibi wndamentum,ahbi corpus quoc^ uocat, caetera omnia pro umbris ftatuens, Quæ præceflerurtt.Hoc qui non intêÜtà^ aut aliud in Scripturis quærendum *ibi putatjirt quo conquiefcat,practer Chrifti folam notitiâ SC fidem, ad quem omnes Deiuoces properant,omniafeftinant tempora,omnes omnium con* î)ciTOtur oculi, is methodum ac mentem arcanac feripturæ fe ignorare fatea-Wwolutn hune,tot feculis,lcx prifea parturiebat; Euangeliuin demum pepe *^^jfe°’^^^^^*^^phEcclefia. In hoc uno omnes laborant SC confiant Dei pro--’îinuoneSjAraen. Nec aliud nunc habet fides noftra quod recipiat, cui inhæ^ * wt,nifihunc folum Chriftum,eumcp crucifixum.In hoc uno omnis propofi* tamedcla eft,quaecuntp ingruant aduerfitates. Peccator es, hoc folum habes ptopitiatorium. Animus te aceußt: hicmaior eft animo tuo. Ira ac timor Dei tc confternit : habes hic mediatorem, cui tuto fidas. Concutit te mortis hör-* fot,aiitmorbi grauitasihic mortem profligatam aefpoliatam habes. Iniuriam patcrisiultionemhicadducitretributioniSjEfa.jf. Pauper esa'nhoc abundas, non caduciSjfed ueris bonis. Seruus és,mifer es, caecus aut mancus es,fterilis, cunuclîus,infâniis,exofus, tardus, impcritus,fatuus esideniep quiequid addu* xcnsmalorum, nihil homini accidere poteft tarn magnum, quin hic infinitis P^nbus fitmaior,caeteris omnibus ßlutarismec ulh's formidabilis,nifi his po nllimum, qiii minime iuxtàhuncmundû infelices funtjmimmeinqua, iuxt^ nTOcmunduminfeiicèslunt,maximecp praeferoces. Poftremo exhacünica

, omnes lalutis Si ÿcztix thefauros gratis amp;nbsp;abunde haurimus ^dem folam,quo tquót in eum credimus. Vnde quifquis fitit, bi-

Dinquilquis efurit,epulatur,non precio,fed precemon meritis, fed gratisinon quia digni fimus, fed quia promifit pater ; quo nomine aeterna fit illi laus 0^ P^a per omnes Ecclefias,Ämen.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScripturacniCthodurti fümmana. uideamüs niiAc Pontificiæ théó

‘Ogiæfummam. Qygfi ad Ghriftum nos unicè traducat j fi eius potiflîmû glo nam fpe(fiet,confcientias in illo erigat,me etiam in primis applaudéhte, euin ^at caufam.Sin alio ducat,àd indulgentias,ad fttisfàcftiones,purgatorium, ad rrancifcum,Dominicum,diuos Si diuàs fexcêtas, ad monafteria nos telegat, ^drewlas obftringat,ad mérita hUmanç fupercrogationis transférât; in fum-ma, lîquum diuinaUOlumina nihil magis docéant quàm Chn'ftum, hic nihil CSp4r4fw dwi minus ipiret quàm Chriftum,non ego hune omnis S cripture ignarlim, indo-lt;^01 ac ftupidum,non Chrifti uicâriürri non Apoftolicum fucceflbrem pugt; tcnijfedinimicum crucis Chrifti Si publicç confolationis ÔC ßlutis humanç pwdueUionem liquidô prOfitear. Non patitur D.Paulus uel fciplunij uel angt; gelum ç cœlo audiri fine anathematé,aliud afterêtem Euangelium,quàm ipfè docuerit’.ôdnos pontificem,Euangeiium totmodis diuerfum ftatuentê,non-dum anathemate explodimus è templo : imô in templum Dei, atCB in Chrifti uicem reponimus f Vis lu'dere, illius atlt;ÿ Chrifti quàm diuerfum îîtEuange-’?^^^l^’^^t^'^blimis Chrifti Apoftolus, firb lége non elle nos, fed fub gra-tixContraPontificumtotleges,totfcita,iurà,ran(ftiones,décreta, cautiOnes, aniculi articulis fine fine cumulati, quid clamant aliud j quàm fub gratia non enenoSjfêd fub lege^No fert in Euangelio Dominus fimftra colentes Deum prçceptis Si. doeftrinis hominum r contrà fine rjs fruftra coli Deum putat cegt;

remoftîôfiïs Pontifex^nec alia re férè pietatis metitur ftimmam. Toti'es, tamcp grauiter in eos efFcruefeit igneus Apoftoli ipiritus, qui è libertate in quain uo €atiiünt,ad egcnamundi elementarelabuntur, quibus denuó feruireuolunt, diés ob fanantes, menfes, tempora amp;nbsp;annos. At quid aliud uniuerfa Ponnh' cistradit philofophia, quam elcmenta rnundi huius oblóleta:Netetigens, ne guftaris, ne contredesfiiäm in his tribus, illius omnis confumitur liturgia-State, inquitille„ in libertate uos liberauit Chriftus,ó^ iugo feruituris nOquot; litc iterum contineri. Quid ifte Accipite inquit, iugum caftitatis,ob^'cn' tiæ Si paupertatis:quod femel admiilüm,nurtquam deinde excutietis.

ter illius gloHemata omnia, volumina Si codices quid ubiq? ipirant,niiito'' uitutem f quid in tota illius théölögia liberum;' Totargumentis infi.ilcitPaU'’ lus, Chriftum in ijs euacuari, qui irt lege iuftificantur : Gal. 5. Et tot fuppH^^ fseuit Pontifex in eos, qui aliter quam admixtu legis gratuitam falutemib'' tuunt. Melius eft, inquit ille, nub ere, quam uri. Affirmât hie, iatius enc^, quamnubere. Propter fomicationem,iuam cui^uxorem defignat Apofto' lus : e diuerlb Pontifex fomicationem, modo cautam, aperto præfert niatn' monio. Tam accurate h'teris Apoftolicis praemonemur, nouiffimis lemp^' bus affuturos,qui connubia,cibostp legitimos prohibèrent : eorumcp nam, dæmoniorum appellat Paulus, lam^hæcipianon temporafolumq™ Si dotftrinas, amp;nbsp;autores ipfosjob oculos præfentes cernimus,audimus quofp die, ac manibus fere terimus noflris-.ÔC tamennec cauemus admoniti, neem* ftituti iapimus:denilt;^ nec luminibus noftris, nec Apoftolis Chrifti habemiis fidem.Ciamat apud prophetam mifericors Dei iptritusrMifericordiamuo 0, non iacrificium. Réclamai præpoftera Pontificis religio : SacriHciuni uoio, non mifericordiam. Audimus ex ore Domini femel atque iterum :Nonffi ciestibifculptile,necomnem fimilitudinem.Contradicit Pontilieis autori' tas,ftatuens,mandans, interminans, indidlo incendio fupplicio, fi quis con* tra imagines hifeere audeat. Denicç quaquà uerfiim res inter fe conieramus, nihil in natura rerum diffimih'us, quam huius cum Chrifto undique pugn^® jprofelGo.Quae quum ita fint,ueftræ eritprudentiae(ingen!Ui Principes) uobi' Icum deh'berare, qmim utriep fimul, in tanta diuerfitate morum Si difcipbnæ, fauere,fine alterius iniurianequeatis;id ne malitis,ut Chrifto magis,anPonti' fieijUeftra fcruiat autoritas. Nam fi homines hi, in quos fæuit tantopere potc* ftas ueftra, non fiiam agant cauiam, fed Chrifti : non fuum captent compen* dium,non uitam expetant,non tranquillitatem ambiant, non opibus inhient, fed hçc omnia ftudio Chrifti potius pro reieeftis hab cant,ut illius ius,non foS, cum Ecclefiæ incolumitate retincatur : cogitate, non tarn illos effe, quamin «pfis Chriftum, in quern um'uerfa perfequutionis ueftræ confih'a confpirant. Quod quam diuturnS fit futuru, nefcio: certe perpetuo uobis tutum enenon poterit. Nam utcunq^ nunc fe habeantproœmia, ututmiferi ac imbelles ui' deantur quos nunc opprimitis : tarnen poftepitafin tarn turbulentam,cata' ftrophe demum Si exitus fabulæ declarabit,nequaquam mifaum elTe eumSJ imbellcm,qui in fuis pleeftitur. Vnde non tarn ego crudelitatem deploro quo rundam,quam ftultitiam aduerto, qui tanto conatu pugnant contra eum, qm natura nec uinci, nec lo co moucri poteft : nihil agentes aliud, quam fi calces iadfent contra ftimulum. Et quid unquam pontiffix de uobis tantum eft bene cneritus, firemuelimus ad calculesffibducere, quamobremtam dcuotisani' mis in illius confpiretis patrociniumdAn unquam pro uobis mortuus eftRo' manus pontifex; an uobis fedarc iram patris, an offenias códonare,an mortis acerbâ,acerbiorê diaboli feruitute ceruicib. ueftris excuterc,potentiSfrange-’ re,mortuos uos reffifeitare adregm' fui iihortale fcelicitate poteft .''Et quihçc «nus poteft omnia,qui^ fepr£ffitur»pollicet,q«û nemo poffit alius,eius uos defer«

deferta caiifa, tam fanda manftieta, ad intmici i'mpuri homuncionis perd^V tilTima caftra,hoceft,adue'ftram ultro perniciem lie mins ptæcipitesf’So* lent, qui deferto Impcratore fiio, ad aduerfàrias partes dèfdfeunt, aliquana* natæmilitiæ mcrcede attrahi. Voscpquid tandem emolument! à Pontifice homundone uobis polliccmini, etiam quum in ülius grattam omnes piorüm animasfub aramilèritis r' Vt uidon'a unà cum illo fruamini f Scitts uidurum elfe agnum,iniiitis omnibus. Qu’n amp;nbsp;nûc magnam quoep huius fédis partem debellatam cernitis, in tacito optimicuiufcp pedore. Vt opibus uos augeat amplioribus f Imô has illi uos impenditis. V t libertatem largiatur Maiorem amittitis.Vtuitam reddatbeatioremf'Qimm eum deferitis, qui fôlus eft uitæ autor. Et quid tandem homini poffit ab homine cOhtingcrc tant!, ut uos ad--uerfusDominum inciter, SC aduerfus Chriftum eiusf Aiunt uulgo,multum ualerefafcinum. At quo tandem fafeini generefic corripiunrur ChriftianO' mm animijUt in Romani nelcio cuius barbari ÔC externi homunciônis gratia, quinec cognitus,nec cognatus ipfis uel pro fuit hadenus,uel unquam profip mrus eltjin chariffîmos amicos, propinquos iànguihe, pâtria communi, offî' riorum denitp quotidiananeceffîtudine coniundos, forfàn etiam benemen-tos,plus quàm parricidialibus odîjs tam atrociter efierantunidep non alia eau fa, quàm quafummas illis deberêt gratias, nififibijpfis fummam fœlicitatem rum publica regni dignitate coniundam inuiderent.

Qiianquamnon tam hæcgencrofis animis ueftris,quàm ap'js pofiusmalè icriatis quorûdam ingentjs imputanda duxerim.De 17 s loquor,quos falfo no-mme thcologos epifeopos, uero lupos, urfos Si leopardos diceretis. Qtii quum fe lumiiia orbis prolîtcantur, omnes fcintillas amp;nbsp;uigorem ueræ pictatis extitmuunt,naturaiæui,rcligione præpofteri: quorum alrero Reipubîicæ, al-tooEcclefiç fint cxitialcs.Non perinde eodem omnes carbone notandi funr-iNCtp cnim acqunjyj fuerit,quum non æquè cadem in omnes corn pétant, pau-, eorummalitiofam improbitatemin totius ordinis redûdareinfamiam. Quin in hoc genere multos fcio eiuiliores, quibus merirofeditiofi cæterorû tumul-tus diipliccnt;alij rident, quidam dilîîmulant, alij ipc commodfnônulli metu autfauore priuato ucrius quàmiudicio applaudere Uidentur labulæ,quam inuitifpcdant : qui etfi errent cum cæteris, tarnen quia limpliciter errant, ôf 'inealionira iniuria, minus hac orationemihi exagitandi funt. Verùm quem-3dmodum inter animantium ( ut dixi ) genera, quædam innoxia, alia ad uEis necelTarios accommoda,nonnulla fi non natura, offîcqs tarnen manfitefcuntt fnntrurfus quæinhoc tantum nata dicas,utalrjs moleftiam 8C perniciem mo-liantiir : fie in humants rebus nulla Refpublica, nec uitæ genus eft, quod fuas nonuomicas habeat,ÔC xccksCovAk?. Iterum arque iterum admonco,no omnes rlfeiftiulrnodime quiiquam putet,hçc âffelt;flumagis quàm iudicio in ordinis nllius dici contumeliam. Nam ut pro bonis libenrer iitpplico, ita ncc impro-l^osmfiinuitus atringo: id^ admonendi magi's quàm arrodendi ftudio, uitia folicethominum iniedlans, non homines. femoibs enim libellos S^deiulto-bos, fi quiiquam odit alius, ego in primis deteftor. Iraq? in reprehenfione tarn neceifaria, quum nemo fe nominari uidet, nemo fe accuiari purer. Er ram en utinamnuUieflentiftic eiufmodi, qiiinunquam iatisreprehendi mereantur, quurnipfinihil fint quàm faces SCpeftès Reipublicæ.De quorum räbie Ôt^ira manitate,fidicenc}urn mihirantum elïèt, qUantum debercmmcritô,effîce-temforfanoTationc , ut nulla fera aur tygris uobis, fi cum horum conferatur uirulentia,noncicuf uideri poflît. Sed quid ego importunam horum crudeli-tatem,iæuitiam,fuperbiam,malitiam uobis depingam,ludices,fi hæc ipfinon uidcati's C Qiiæfo quid uox lilius declafauit hominis, fi nonbelluæ magis, qui ftequentiflîma concione nonita pridem dixifte auditus eft: Rempublicam

yoxcndelii. illam nimquam fibj,nec Reginæ tranquillam fore,quoad funditûs ad interne' done delctis omnibus in Anglia Euangelicis,ne unus iupereffet uiuus.Qua' fi non fan's hue Reginæ mens propenderet, nifi ifti, nimis uelut ceiTantem in' ftigarent. At quur non Alccftc haec, cum tyranno illo uniuerfæ genri Britan' nicx unam, optabat ceruicem, quo uno idfu Anglis iemel extindis omnibus, fola fibi omnes poflideret mitrase’Hue enim tanquam ad unicumfuæfœlici' tatis fcopum,omnia tenduntftudiaiftorum,8C cogitationes, nihil fere fpiran' tes aliud quàm bonorum cædem,quo ipfis impune regnare liceat. Zelum qui dem obtendunt Dei, (ed eitra feientiam optimo cuiep perniciofum. Charita' temlinguag^eruntjfaÆs nihilquæruntnifi fanguinemfratrum ÔC lanienam. Pietaas mire prætexunt ftudiurn : fed hæc prêtas fola in ceremoniolis fita cft, quas nec ipfi adeo magni faeiunt. Sed uident ifti ad quæftum iùum occulatif fimi ArgijCxhis ccremonijs,quàm opimum metantlucrum. Vident hinclup' peccre,unde alant aues, canes, caballos, fàmüh'tia, Pamphilasfidicinas:un' deiàtrapas amp;Lucullosagant, amp;nbsp;reuerendiflîmos titulos demereanturapud populum. Citius quàm hæc amittant, ccelum SC terram patienturmifeeriin-eendio. Dominari uolimt quoquo modo,amp; haben in precio. Vnum obftare perfpiciunt,bonorum ÔC dodorum iudicia. Quoniam itaep, nifiqs fublatis, nihil Ce uident proficere ( homines quippc per fe abiediores, quàm ut quic' quam Republica dignum præftent )tubam omni'bus modis intenduntadfæ' uitiem.Miuflimos principum animos,hoc eftReipublicg fontes,uiriât.Con' fih'a inftillant,non quæhonefto,fed quæ uentri iuo ac compendio fermant: fi' mile quiddâ exercentes in rebus mortalium,quale Atç tr ibuit Homerica nar' ratio .Et tarnen hæc carcinomata fuum inuenerunt feculum : rnueneruntnon fblum qui lâueât,fed euam qui autoritäre eos arment publrcathoc eft,qui gh' dium furrofo in manus porrrgant. Qiiod fi ira fan's ac diur'næ prouidentiæui' lîim eft,nosinpofteriorahçcram turbulêta tempora,totantefeculrsabApO' ftolis prçuila,incidere,in quibus uiolentiç QC autoritati aduerfus innocentiam tantum liceattferimus çquanimiter, cedimus temporibus, Indices. Sinaü' quis adhuc locus prudentum confiltjs,8C bonorum uotrs,reltdusfit:idauO' bis (nobililsimi Heroes ) fupplicabundi pro Chrifto expetimus atep obtefta' mur, malitioiam horum internperiem ueftra compefcat autoritas : quo uelab errore in uiam refiprftant, uel ut moderatius ialtem rem aganr, ita ut theolo' gis dignum eft.Si hgrefinputent, qurequid aduerfetur furs placitis:nihilergo placeat, nifi quod retftum fittnihil^ exigant à populo, ultra falutis necefiita' tem:rurfus nec populus detrecfteqquod ettra impietatem prgftarepoteritlta fiet,ut dum ctuilt temperamento utracp pars nonnihrl conceditalterr,paxfoP taflis aliqua utrinep cocat, mea quidem ran'onefœlicius, quàm uiolenris iftis clamoribus,rabiofis infe(ftattonmus,faicicults, carcerrbus, fumis ÔCincendrjs, qug multo graurus malum exafperant, cut meden'magis conueniebat. Scio grauem ortam ’in Ecclefia Chrifti tempeftatem : fed qug paulo momento fc' dan initio potuiflet, fi urs 0^impotens rabies quorundam abfuilTet. quin ncc' dum adeo omnem exqt fpem mcdelç recupcrâdç, modo relegatis affedibus, prudens 8C temperata moderatio fuccedere pofftt ingubernacula.Sedante omnia, fi medelam cupimus,a fonte ipfo ordiendum erat, unde primum prO' fluxit morbi occafio. Fruftra tentât medicus uulnen' obducere cicatricem,niii pn'us repurgata ianre, quç ulceris radices obfidet. Prouenit autem magna hurus tempeftatis pars non aliunde, quàm ex corruptisiudictjs, egeis affcA^ bus,ambttione,faftu amp;nbsp;phrlautia quorundam: hue ijoedantium, magis ut ipfi autoritäre domrnenrur,quàm ut populus fubrjeiatur Iciu Chrifto. His princi' pio rite perpurgaris fontr'bus facilius deinceps ad cauias alias iùbnafcêtes pro grediemur, qu^ mihi uidentur tn hominum inuetis, QC in multitudinc traditio num

num atqucarticulorum fitæ. Qiiæquom’am föuend/s diffîdîjs no mediocrem fubminiftrant occafionem,proxima fuciit incendij extinguendi ratio, fi mate riamipfani camino nimiuni conflagranti fubtrahamus.Tum fi qua in his uidc buntur controucifa, in quibus non fatis confentiantfaÆonum partes, mode itauelitationeres interdOlt;fios tranfigatur. Irafiet,utmutua placabilitasauC cxitum inncniat offenfionum,aut tempus tandem remedium aflèrat. Semper interimfcholæ fuam retineantlibertatcm.Fuftibüs cogéré tyrannorum eft, b)occri amant confcientiæ, uultçp doccre religio. Docendi porrô effîcaciffl--inus magifter eft amor, Hic ubiabeft, nunquam ibi quifquam uel docere de* xtrCjUclquicquam pcrcipi non finiftrè poterit. In primis ab omni autoritäre fubmoucanturfeditiofacapita, Sc contentionis faces,nihilquærentes aliud quam difcordiæ feminaria. Poftremô, fi alia ratione confentire nequeamus in qs quæ funt leuiora, fatis fit tarnen in prçcipuis fidei capitibus non difleiitif Cv Leuiora autem dico, quæcun,que extra Scripturam inducuntur, quantumuis atioqui a magnis autoribus profètfta.Quid pugnantius elementorum natura: fie tarnen quàra amabili fœdere èadem in humano coniunguntur corporedta quidobftat,quo minus in leuioribus iftis interdum diflentire liceat, incolumi interim atep irrupta Chriftianæ amiciriæ tcfTera f Magnus eft gradus ad con* cordiam farciendam,ex animo uoluiflè concordiâ. Nunc perinde rem agunt quidam, ac G nihil uellent minus quàm concordiam coalefccre. Qiiçfo quid eratnecefleßonerumtot articulörum rhapfodrjs,SCeuanidis nugis, prgter nccelTitatemonerare EcclefiasDei,ijsmaxime temporibus tarn exulceratis: quibusfeiebat nihil aliudiê profuturum.,nifiut Camerinam,iam plus fatis pcrturbatam,maiori patrie tumultu exagitarct.^At quanto fe dignius feciftet, fitraditionumpotius eiufmodiialt;ftura,pacemredimeretEccleliarum: quum ex illa nihil acciderepoHct detrimenti, fine hac confîfterc Chrifti Ecclena om nino ncqueat.Hgc atlt;^ alia,qug publicæ concordiæ interfunt, ôC tranquillita-tis, quum in genere ad omnes bonos uiros pertinêt, quicunqp Rempubheant uelintefie faluam ; tum in primis per illos agenda erant, quibus ex profeflt» creditumeftEcdefiæ procurandgnegotium.Nuncquum iniftis nulla fpes Ecclefiæ in melius reftituendaf eluceat, imo quum non alt)s magis autoribus debeamus hocq^uiequid eft inccrîdij in Republica acceptumtunum ftipereft fecundum Chriftum in terris perftigium, ut ad mitiflima ftibfellia Clementig ueftrg, fummi maximiep Proceres, refugiamus, qui in Republica hac (fi mo* do Refpublica dicendafit) quantum pro pictate iielitis ueftra, tantüm pro autoritäre efficere poteftis. Qgarum alteram à natura ueftra, alteram à fOrtu na, utramcp pariter à Domino accepiftis,in hoc, non ut priuatim uobis ipfis, fed rebus in commune publicis confulerctis.Äc de pietate quidem ueftra,im'* tio orationis nihil me addubitare dixi, de qua nec adhuc addubito. De auto* titatenunc extremaorationis parte,qugdam uiciflîm,fedleuiter attingami: quo non folum quid fieri à uobis oporteaqfed etiam quo padto,quod uelitiSj «fficiendum fit,intclligatis.

Sic enim in hac caufa exiftimo,rcbus fic undiq; profligatis,in tarn öffuiapa triæ ac religionis ealigine, aut nulla humani praefidtj fcintillä ufqua apparere, aut eam in ueftra folum ope inclufam contineri. Atque ut alia fpes nulla eft, quæ hominum poffit cfte,præterquàm in uobis folis, Indices: ita rurfus unica duntaxatefficiendi ratio eft,fi quod omnirto efficiendum,Chrifti religioniscp caufa cenfeatis. Quæ nifi adhibeatur, non fplum ueftra nihil præfidia,fed nee Salus ipfa hanc feruare Rcmpublicam poterit. Non id nunc ago, nec eo Ipe* do, quome duceretfortaflis humanaratio,aut peruulgatamundi confilia,ut ilico armis,coptjs,aut fortitudine bellica,quätum ualetis, aduèrius improbitä tem expenamini, Etfi id quidem optimö iure wis iftorum, SC eftrenis ferocia K ii} promerea-o

2^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVM IN E’C C L E S I A

promereatur, ut fimili quot^ ui, paricp talione à nobih'tate ueftraretundatur. iiobis tarnen ( Patres, Proceres ) pro fapientia ueftra cogitandum, non tam quid pofïjtis, quam quid expediat:non quid horum hiror ÓC proieclainfania poftuletjfed quid uos dcccat, quidcp cauia fit ipla dignum. Interim hoe loco, patriæ ÔC religionis negotium, quoniam natura diiïimiles funt, iudicij caufa fecernimus. Quarum utraque quum op cm ueftram uehementcr præfentem efflagitet,nos alteram ftudio,prudentiæ amp;nbsp;fidei ueftræ relinquimusn'uxta pa-ratiuobifcum,uelfiillapereat,pcrire:uel fi peruos conferucturjuobifcum fimul QC cum illa cm ergere. In altera, quoniam cœpimus opcram implorare ueftram, confilium etiam quo nam pacto earn aptiftïmè porrigatis, oftendf mustnon ut arm is, ut dixi ferro, uiribus, potentia Reginam ueftram uelitis, ctfi maxime poflïtis,laccffère:fed precibus magis,uotis^ fimul iun(ftis,óé con filijs follicitetis. Nee quifquam etum dubitet, utcunc^ uoluntatem alienam a re Euangclica præ fe ferat, quin ueftræ tarnen obteftationi aures præbcat ob' M4rM regln fequ^ces : prim urn quæ eo fexu procreata fit, ut feemina quum fit, nonfilex, fledli ac moliri queat: tum ns maioribus, taliœ nobilitate produefta, ut natura pariter amp;nbsp;uolütate amans ut nobilitatis.Cui deinde præter hec adminiciila,ac ceditinftiper, quodnuper audio in Anglia nonnihil demum interqiiiefcere perfequutionis acerbitatem. in qua manfuetudine fipergat ita,ut cœpiOe fertur, Regina,baud multum defperandum uideo, quincumpaterniregni fucceflïone,nomen quoqp fuis dignum maioribus relinquar poftcris. lam hæc hcroica in Regina indoles, quum nunquam ram alpera fuiiïèt,ut arbitrer, in Chrifti plebem, nifi quorundam finiftris confilijs, magis quam fua uoluntatc abdudla: qinimcp eadem nunc,fuafponte, etiamutcunqj à fcrenitatenonab' horrerc uideatur; quid tum futurum exiftimemus, fi ad hancnaturæpropeii' coneordà no/ ü'önem ueftræ pörro prêces,{uafiones,confiliacp fe adinuxerintf Sedad cam bihuiti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem perneceflàrium fucrit illud in primis,quod unum omnium maximeadue

ftram fimul Si patriæ ïàlütem attinet,ut uos qui coryphçi eftis Britanniceno' bilitatis,curn Uitæferia refîpifccntia,concordiafimul,mutuo charitatis amp;nbsp;uit' tutis nexu coniungatEmendatis primum aderit Dei, fecundans confiliauc' ftra, fauor. Concordes porro Maria rcginaamplecfteturlubenrius: denif^ita conliltjs cadem impenfius acquiefeet : parum adhuc dico, addo quod a me hoc quidem tcmporeneCcflariô,pro uobis etiâutiliter, dicftùm pofthacconi' perietis.Supplex etiam ukro aderit,ad omnem uoluntatem ueftram parata, fi uosftabili eonfenftiinteruos cum uirtute concordes, eademuelleeadenirp nolle in Republica confpexerit. Contra,fi difeordia diffluitis,facileuos fingU' los contempferit : uix^ iam unufquifque ueftrum, recifis ueluti potentiæ uC' ftræ rtcruis,uirtute plus,quam quifqua deimamultitudinc gregarius, ualebif. Facile ex præteritis longo interuallo rebus, quid nunc confimilibus tempori-bus fit expe(ftandum,iudicaripoteft;fi prudentes modo, etiamfinonuatesli' mus.Nam,ut altius à Caffi'uellani teporrbus rem repetamus,quæres iam olim Reipublicæ huiufee libertatem Romanis prodidit imperatoribus,nifidi' ftraóa inter fe ducum Si nobilium Britannoru poteftasf Quæres alia Pidos, GaIlos,Scythas, 0^ Scotos induxitc' Prætereamus illa maiorum noftroru tem' pora,0iruinas tum regni huiuszqup quoniâbcne fopitp ftmt, pfçftacnûcnon refricare.Succedunt poft hçc furiofæ Danorum femel arque iterum irruptio-nesmecmultopoft Normanici uitftoristempeftas fcquutacft. Semper bac fiiitlnfulæ huius fortuna quædam propria, Si conditio, ut quàm diu conirni' lt;ftis fimuluiribus,ipfa fibi cohgrcns cum uirtute Si concordia uiueret, nihil ea fi'iTnius aduerius omnêhoftilcm impetum : contià,ubi inteftina difeordia dif filiret, nihil eâdem unquam impotêaus ad leuiftimas etiam calamitates repris mendas,

^endas (îiie quæ ab extèfnis hoftibus ïmmi'ncrent fine quæ ad mternam re* quot;gi(^i's Qifcordiam perrinerent.

* krperledis Annah'bus ücftris, fortunam huius perpendo Rel-pblicç ofauem profedô neceflïtafemfuiflè video,quur à maioribus noftris, spiendflunis uiris, fingularis poteftaris forma llaec, quac nunc eft, conftituta, âtqiR ex Heptarchfa m Monarchi'am commutata fit. Qua nulla eft, fatcor, conldnitio ad Rempublicam gerendam acconlln® datiOr, aut expediiior: ma inieiitdis contingat Pn'nccps j qtti feintra Uirttitis ac modeftiæ leges contigt; fefe non minus quara alios regere. Verüm rurftis quum animad* , quam graues fiepe turbines excitare in Republica poffit monarcha, ft immoderatus fiqquamqj præceps fiibindeferturin tyrannidem : immutoite^ ’ym uoluntatem, ut nihil exiftimem perniciofius bonorum capitibus, quant ^udquodapudPoetam eft,t»?xo/ç«t'©-êsamp;i.Qiiæfo enim,in taliimperio quan tulmn ad ciuium falutem intereft, apertùs ne hoftis grafletur foris : an talis intus foueatur Pn'nccps, cui qUum nihil deeft ad lædendum præter occafio* ea tuna accedit ad prauam uoluntatem autoritas, ut nihil libeat tam tur^ pt, quodnon impunè liceat nifi quodillic fortiter dimicandojcum periculo uecernercmiferi,hic uecorditer iugulum præbefe miièriores coguntur ciues, ^quehæquidemdiificultates £Cdifcrimina,nondubium,quinmultoante l^ptudentiiTimis uiris QC feriptOribus peripedîa fuerint qui in conftituenda ftepublicamonarchiamlaudauerunt. Eamcpob caufam fapientiffimè abijfi Qemprifcisphilofophis,acutilîîmiscp ftomothetis faifttim arbitror,quirCm politicam in tria partin’ genera ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, a’v.uêsKwriKo^, Sgt;ccvKV(roy ) publicam

nancafenatoriâmnobilitatem femptreum monarchiaconiunxerunr, quæ partim autoritäre légitima, partim fapientia côfilqs Principis,fi plus nimio dirnueret, impotentes cupiditates temperarent. Atqj ob hOcipfum maxime adiundumuidetur cummonarchia medium, £lt;intericlt;ftum illud inter plegt; bem principem, genus, quod Nobilitatem reghifeu ConfiliUm dicimus; quippene quid uel alteri parti quod iniquUm fit, uel alten' rurius quod fit tu* uiultuofutti, liceat. Quo demum temperamento fiet, ut quæ duo maximain Omni Republica incommoda, amp;folæfcrepeftesiunt,utrincp excludantur, tyrannis amp;feditio.Scio equidem,amp; fatcor, meum non elle,uiris ftimmatibus, confiliarijs,multo minus Principibus,quid fâdcndum fit,di(ftare. Infàniam cnim, fî in mentem id unquam ueniat. Castcrùm, quoniam in reltgiom's nunc rebus uerfamur, in quibus uius, meditatio, ætas 8C experientia mediocris aligt; quid fortafiè uobifeum me docuerunt:audaciusjfi non hortandi, at iupplican di,nece(rariô impoficumhoctempore officium aflumo.

Inter quos omnes tuam in primis Celfitudinem Aüguftiflîmâm compel* re^ii^ lo,MariaKcginà,ut tandem aliquando poft longas tempeftates acerbiflîmo* rumtcmporum,âliquam ferenitatem patriae indulgcatlux Clementfe tiamp;» Qyæcuncp ilia caufafiiit, quæ nobiliftîmtim animum tuum fie in tuorû exaipfe rauit cædcni, certc non id habes exnatuta tUà,non generis tui: non ex profèi* fionciUius,^empronobis occidit PharifæorUm perfecutio. Crede, crede mihi, Maria Regina, nonhic potêftatis gladius tibi à Deo aduerfus iftOs dôgt; natus eft, quos tantopere perfequeris, fèd alios: ficarios, homicidàs, adUlté* ros, latrones, periuros, blafphemos, idololatras, lenones, rebelles. Hi iünt pertes illae, amp;nbsp;ftrumæ Reipublicæ, qui religionem Déi violant, qui regni tUi infeftantftaturn:denicp qui tibi uerè non fauertt, nifi tu Deo tuo omnino nôrt feucas.Ob hos exiftima malefadîôres, datum efle, ac inftitutum à Deo, pote* ftatis tuæ exercendç gladium:non hos,qui nihil commeruere.Qiranquam de caufaillorum, quoniam dieftum eft fatis, nunc apud tuam Celfirudiném non difputo,quos uteuneç Maieftâs tua habet pro hærçtiçisttamê quiafieri pofiiit, Ut alita uideatur Maieftati diuing,prgftiterat tam fubîimes côtrouerfias,illius relinquerc

2^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V H I N E C C L E s I A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

rclinqiTcre iudido.Interim tibi', quando obfequentiffimi füllt ex anùno lu gt;nbsp;tijCertè languini Qi. ui'tae parcendum erat, fatis per fe fuper^ multis inlidijs cafibus (ubïèifîæ, etiam fi nos mutuô lion déuoremus k Intclligit enta, quo res eft, fiiblimis tua prudentia, quum Inuitâ hömi'iWbtis largiri opulentatu» poflît fœlicitas uitäm facile multis èripere, nènlini ereptam reftituwe potC' ris. Vndé merito laudata eft diuina ilia Theodôfif iunioris uox, qui ab amicis l'ncitatuSjUt obtrCtftailtium amp;nbsp;inimicorum quofdam morris uindicaretfuppu ciötlrttójïriquitjlïrinam ucl mortuos mihi in lucem reuocare liceat. Atqui wc apettè,ëriàm Imperator ƒ ondônauit nûxqs.Nec minus laudis pietatisç' na Aiéxandri uerba cxtitêruntjqui matri Olympiadi per nouem menfes loUi* citaftti ad quendam occidendum,humanilfimè relpondensgt; Aliâ quameune^ poftttlaremercedem iuffît,hominis uitam nuUo penlàri pofle benefiao. , (^anquam fi cxemplis utendum,quô nobis oculi potius fledendi, quaiu adÎJeum * uerum omnis uirtutis archetypum f Qui cùm paffim multis bcri' ptursé uerbiSjpluribus uerô cxemplis nos à iæuitia ad dementiareuocat:tuiu illud ürtum è libro Reg.i,attentiore paulùm confiderarione, tua quæfo aduer tatSüblimitas, ubi ob Dauidis peccatum ultio diuina in Ilfaelem ueheæen' tius conflagraflet,ac iam occifis milfibus aliquot,angelus adhuc defæuiïeuo' luifler.quid iller'num iuflit progredi, nullum cp miiericordiæ fibi locum rcicp uauitDiuina pietasfNon opinor. Nequaquam inperpetuûirafciturille,ntt in acternum comminabitur.Qiiid ergof'InScriptura quid audimus.^Milerws eft, inquit, Dominus iùper afflidionem, ÔC ait angelo percutienti populuiu. Sufiîcit,nunc contine manum tuam »Libet enim Scripturæ uerba ipfaadicu' berC,quononfolùmclariusipû inoculos incurrant,fedperpetuoinanimo tuo circumferantur. Atep utinam nunc Dominus mifertus fîmiliter fug,idcm uiciflîm tibi,Maria Regina,quod turn angelo percuirori,dicat:Suifi cit,reprime nunemanum tuam. Nec dubium, quin ille taciris fufurris tibiiæ spmferij Edo/ tus in animo infibiletcSatis eft. Sed uereor ne quidam fint iilic Spenfenj,pd‘gt; «lt;trà U fcnw morum confiliorum architedi,qui longe diuerlàcantione drcumfonaïuô ptorffc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aures tuas,nequaquam illud làluriferû Dei melos (Sufiîcit) occinunt,fed Ba*

bylonium potius illud è Plàlmo,feditiolà buccina increpitant:Exinan/to, et' inanito ufcp ad fundamentum in ea, amp;c. à quibus ego nocentiffîmis uipms longiflïmè tibi,Maria Regina, fugiendum cenleo. Quin uos deinde, pt’î^ ftantiffîmi Heroes,qui proximo autoritatis loco iuccediris,appello:adefte co dijs iam nuncueftris. Inhocomnes incumbiteiundiffîmis animis, pro fide, autoritäre ÔC diligentia ueftra,nc quid dormitâtibus uobis, detrimenti capiat Refpubliea : ne quid pubUcis rebus male fit, dum ueftris conlùltum fit Si uos diuina beneficentia tot tantis^ prudentiæ dotibus imbuit, ut polutis: fiRcljpublica in eumuos locum pôfuit,ut debearis in commune quçfintopti pia conlulcrctagnofcite igitur officium ueftrum,uelitis^ quod agnofeitis, ut Chrifto ftium ius,üt Principi iua dignitas, ut populo fiia incolumitas farta tC' lt;fta^ rètineatur.Qiiod fi Humana nulla fàpientia futurum arbitrcmini,ut tan* tahæcreligionis dilTidia,quibusfieomnesregni huiuspartes corripiuntur, in concordiam coeant: attamenilluftre uobis documentum regêdæ Reipub-EdöturdiKvi* aperuit SereniflîmusrexEdouardus,quiduâs fimuldiucrfîflîmasfadioncs fumma cum moderatione regere, amp;nbsp;cotinere potuitEt qui minus idem a uo' bis pari temperamento praeftari pofïît i Quid eratnecclTe huncEcclefiafticæ contentionis funcm utrim^ intendi tam acriter, ut iam neutri parti liceat per alteram eadem in Republicauiuerc f Qui fi eô ipedletis, huc^ omnes cona* tus uiresep ueflras conuertendas ftatuitis,ut diueriàm dotftrinam banc, quatn hereticam dicitis,funditus è medio fublatam aboleatistcredite crédité hocmi hi,Iudices,latius ea propagata eft,acprofundiiis infîdet,quàm ut ulla Humana potentia,

potentia,omnibus pariter coUatis coprjs,diflïpari qucat. Sedct quippc ca no inlabris,nonoculis,aut corporibus hominum externisifed intus in confcien» tijsjinabditiffimisaninnfedibus, quamlongiffime a confpecfïu ueftro reclufa reconditur, eruptura deinuin lua aliquando occafione ; idcp tanto uehemen* dus,quanto nûc ferocius tcmporum uiolentia rcprimitur. P oftremo,aut cum iUa diuinæ fitnul Scripturæ fundainenta conuellerc, aut cum bac illam t étine-» rcnecelTeerit.Qiiodquum ita fit, quanto æquius erat,aliquaminueninmogt; derationis uiam : qua uel, fi res incerta fit, liberam fubeat cognitionem ï uel fi certa,ut ea pars uincat,non quæ maior, fed quæ meliormon quam hominum præiudicia, fed quam uoluntas Dei fcripturæcp didfamen com prob et. Potato fiuobis tantum non infit dodfrinar, ut de tam arduis Scripturæ controue^ frjs conftituatisiproximum eft, cos adhiberi in confilium, quorum iudicio oC fpeftatæ dodîrinæ fidatis tutó.Nunc quale id eft, quod quum duæ fint in uo* bisfadhones,quarum utriufcp perpenditis ftudia, conlilia, affedfus quo tengt;’ dantjtjs qui pro homine Pontiftce depugnat, quam qui pro Chrifto tillo Dei moriunturjmalitiscrcderefAt quanto erat hoc loco amp;nbsp;autoritäre ueftra digt; gnius,uos,qui cæterarum rerum gloria anteitis,tjfdem quocp ornamentis,lite raruin adiungere adminiculatfine quibusmanca 0^ elumbis eft prudentiäue.* fti‘a,quantuinuis alioqui eximiaf' Quam ad rem fi non ufus uitæ ueftræ,fî non confiliamea,finon clariffimi öé difertiffimi uiri G. Turnerifalutarisjlla,quam pro officio Sdfidenuper uobis propinauit,medicina inftedlet ; exeplalalterri Germaniæhuius,cæterarumcpgentium permoueant.ln quibusnullus leic acceditadllt;empublicammagirtratus,litcrarum non minus praefidijs, quam muneris dignitate confpicuuS. Aut fine hçc quidem tot tantacp philtraani* mosueftros ad dodlrine ftudia accendat,quin alienainanu, quam oculis pro^ prijs régi malitis : faltem diuini uerbi uolumina inmanus fumite, quæ in hoc uosnegorio abunde inftruant. Ac fine id quidem per otia, lufus, ^eas, cho«* reas,uenationes, aucupiaimpetrari poteritiattame uel ciuilis ueftra hæc, qua polletis,prudentia,uel communis fenfus,ex fucceflu rcrum, argumentum capiat,quid de totahac dodtrinç ratione iudicandum fit. Nam cum inde ab ini-tio,Chriftifemper dodlrinauimhuius mundi fuftinuit; turn his maxime tem-poribus,eadê ipfa,inuidiofo nuncLutheri nomine à plerifqj infimulata, quo-ties pcrPontifices,Cæfares,Cardinales,tetrarchas,tribunospa(rim,omnibuS coniundlis copijs Sd confilijs, ex quo primum e fquallore inluccm le proferre cœpit,impetitaeft,liquidhumanauis aducrfus earn ualuiffetf’Cçterumutmi rabilifœlicitatefuahadlenus contra omnes procellas humanas inconcuflaui örixcp emerfif.itanec dubitandum, quin hanc quocp uim ueftram,non difti-vnili eucntu tandem aliquando excutiattho ccp maiori triumpho,quo ualidius nunc oppreffaauobis,occumbereuideatur.Soletquippebrachium Domini ficinhocmundoludereiquiutrebuspleruncp profiigatiffimisaffulgetmaxi-mè,itafæpehumanamoliminainuberioremfuçuidloriçlaudemconuertit.

Quapropter agite fummi maximicpProceres, fi fruftranitihumana opem aduerfus conftliaDei inteUigatis, fifuccefius ipfe fatis uos commoneat, hoc quicquid eft,abfcp numine non agi,quod geritur: fi ciues ueftri hi quos perfe quimini,nihilinuosunquam, nihil in Rcmpublicam, addo,minus inDeum commcruereifinullisinimici fint,nifiijs quosChriftusipfehabeataduerfa-riosiquinfi gratiam potius eofdem inire apud uos,qu am fuppliciafubire,par «atproinnocentia’.fidenicphereticosip(osnonreiueritas,fedEpifcoporS, non omnium,fed paucorum imp otens ambitio,effr cnis fçuitia, corruptacp iu dicia efficianuuos oro pro uirtute 8d nobilitatc ueftra, fiaberrent,utinftituan tur facite*. fin minus, par cat inno ccntiç mifericor dia ueftra. Satis iam tumul-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuatum,fatis fufum eft Chriftiani fanguinis’.fads uftioni,affeôibus, priuatiscp

emolumentis utHris datum eft: denic^ fan’s uigilantia dormitauit, diu ucftra iacuerunt pecftora. Nunc tempus eft, fi qua in animis fratrum charitas,fi quis patriæ communis uos fenfus tangat,utpoftnat)’ bus ueftris,Reipub.ncgotium, ft unquam ah'as, agatis ftrenue: nili non cum rcligione patriam, fed uos ctiam una cum patria uelitis corruente c derc. Quanquam nihil equidcm minus ftiipicor, quam Reipublicæ nu uobis dcelfe, âut curam : quorum neminem eflc fcio qui non uot^ot^n Rcmpublicam cfTefaluam cupiat.Scd aliud in uobisdeelTeuideo.Qu’^^’^ diftracftis adeo, Si diflilientibus animis, fieri à uobis Republica dignuai teritjdum multi ueftrum proditorijs infidijs in alios grafi^ntur,niuln n’ muflitant,quifcpdiffidit altcri,nemo uerum dicit,fibi unufquifip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

aperte adulantur: poftremo dum quifi^fibipriuatimuiuit, quæ-officij perpauci cogitant,pauciores curant,pauciffîmi aut nulli pradtant. fit, ut Reipublica publicis ueluti patronis defcrta,uos fere ctiam ipfii, nulla re alia magis quam ueftra ipforum negligentia Si fupinitat^ tur.Qgæ fi ijs duntaxat, quos defcritis,periculou efiet,minus crat uo laborandum. Nunc eadem nullis unquamfiiit, nefcio quo pacRo, bisipfisjinfcelicior. Reputate enimcum animis ueftris, longa non moria, quanta his annis quadraginta, ordini ucflro Si nobilitati da^^ , pta fit : quot lUuftriflimorum Ducum capita defiderata, quot nobilnto''^ gt;nbsp;' ter uos familiac è fublimidietftæ gi'adu, Si folo nunc adæquatæ obfolut’^*’ • Poftent ex Annalibus multa hie proferri, fed ea cogitationi ueftræ mabmt ƒ linquere. lUud inter alia, quale nupcr fpecftaculum præbuit, quumfpe^ntP , bus uobis, Si conniuentibus, Clarilfimus Si manfuetiffîmus Reg’s auuncu^ DUX Somerje/ lus^fdem^ Prote(ftorregni,DuxSomerfetenfis,tamnullacaufa,^'P’'æ^^''

necquid poffitproimperio autoritas,led quid acquitas potius ciuibus de-' beat ueftra, confiderctis. Nihil enim in omni offi'eiorum genere acquiusncu arbitrer, quam utquorumuospatres patria conferibit,eosin filiorumlofo afeitos tueamini : quiqj fuam in uos omnem reucrentiam, ac dignitatis autoram enta transferunt, ijdcm à uobis Ialutis ac tranquilliratis uicimm accipianC incolumitatem. Autfinc hæc tot charitatis argumenta, communismpatriæ reipeefius uos adeo attingat: at quid uObis ipfis dignum, quid gcneroiaachc-roicafanguinis ueftri nobilitas tacito quodam fenfuuobis fuggerat,atten-dite,

dirc.Nam quü inter humanos omnes affetïlus nihil fit tam hominis proprium quàmdementia, quadiuinæ naturae Omnes imaginemreferimus : tiim àuogt; bis,Hluftriffimi Heroes, qui fublimiori in his tèrris gradu ad ilium propius ac^ lt;editis,multo magis idemfanè ab omnibus cxpcdlari couenit, maxime etiam fentiri hoe tempore ncceflarium.

HÄlifrj iureconfultifupra mentionem attigimus : qui folus ,ut diefium eftj AnHoi55 .

Mariana fequutus fuffragia, caeteris ferè omnibus teftamento Edouardi fubfcribentibus,quum id conlcicntia non poflet,in alterius reginæ denuncia* tionenon fubferipfit. Qua ex re cum in manifeftum fc coniecit uitac capitisep periculumapud Northumbriêfemmunc apud Mariä, ciusep fadionis focios, quamfibi gratiam lucrifccit,mercedem^ fingularis fuæfideiac conftantiæ tetulit,audiemus.Eratigiturhic D.lacobusHalifiusincomitatu Cantiarto, cqueftrinobäitate heros illuftris, tum ex eorum ordine qui iudietjs forêfibus litibusep definiendis præfunt.Q.uanquam non tarn nataliö fplendore ille, mu^ nerisep dignitate c6fpicuus,quam uirtute multo magis, prudentiä, grauitatc, tum in primisiufticig laude apud omnes ferè Celebris fuir,famacp magis quam Ecienotus.Eratineohomineingens naturae uis ad pmdêtiam,quam deinde multiplex rerûufus perfecit,abfoluitcp. Dtcendi porro facultatc, quee magna tn co ftiit,affidua in pertradandis caulis addidit cxercitatio, Quumcp iam diu inhoeftudij genere £lt; curriculo uerfatus,per humiliorCs illos caufidicoru ^ra dus,adfummadeniq} ipfa ludicis fubfellia cmerfilTetjUcl potius adadus eüct; caiuftitia,fide,cóftantia,cöfcientia munus adminiftrauic f«û,ut leges ferè non minus in uita moribustp fcripta:ipfius,quamincodicibus uideri potuiflent, Adco illcincorrupta Só cenforia manu æquilibrem iufticiæ trutinam tenebat in omnibus.Acccffit ad hæc omamCnta, teligionis amp;: euangelij par finceritas; cuia multis annis fint illc addióliffimus,non tam lingua quam uita,no tarn ucr bis quàm faâis,nec foris magis quam donx euagelicus.Qiialiscp ipfe erat, ad eandenormamfuam cofuefedt familid. Prcccs domcfticas, quas quotidie ha bebat domi,nonperfamulos adminiftrabat; fed ipfe exemple praeibat cçteris adpictatem.Sandas prcccs ficquens excepit fcfipturaruledlio. Atcphoc mo douitamillefuam per omncEdouardi tempus tranfigebat, cuius omnis cura uelinncgotiîs publicis, uel otiu in pietate confumebatur ; quoad cum princi-pemutatis tandê tcmporibus,uera pietas amplius perferri non potuit. AtquC ucro quumtcmporûhæcmutatiobonis omnibus effetpericulofa,tum illi pc-riculofiffima præ cæteris uidebat tquipp e cui in eO uerfanti munere,necp Lon dino diuabedfe pro officio,nccp adefle fine praefenti pcriculo,religionis ftatu iam mutato licebat.Monitus igitur ab amicis, ut reli Aa cura forêfi,domi fe co tincrct,acincolumitatcm quacuncppoffcttationc ,latCndo autfugiendo re* dimeref.confilium renuebat,nimium fuis confifus,ut mox uidcbatur,uiribus. Aduentante itacp tcmpore,quo cseteri eius profeffionis homines Londinum confluerefolent,uenit SCiftcfuxfatisfadburus ffinftioniHalifius ,fretus qui* dembona confeientia, fed mus(quod aiunt) plane in picemincidens. Aduen tantemilicb excipitVuintoniefis epifcopus,regni turn Cancellarius: cum eo cxpoftulatdeuexatis,malecp exceptis quibufdafacriffeis inleges dclinquen* tibus. Nondum enimmiffalegibusrccepta erat, tametfi reginac turnuolun* Ute turn exemploiamptimùm coeperat inolefccre. Quare excitati facer do* tcsnonnulli,non expedatalcgum autoritäre, fuas inger ebant miffas. Qttem* admodum in graui duello, quidam funt r orarq ,leuiscç armaturac milites, qui

. Icuiotibus praclqslaceffentesho£te,bellirobur antecedunr. ita SCinhac tern* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t) porum

porumpcrturbatione,nondefueruntpræproperi quidam legum præfultO' res fàcrificijCeu leuis armaturç lemons œ animi null tes,qui legibus quas fequi oportuitpræflliebant:idcpnon apud Cantianosfolum.Eratinhoc numero Oxoniæ iàcerdos quidam,ut accepi, qui in collegio Magdalenæo fanificatU' rus,dum uelitari ac praepropera üipcriiitionis leuitate,legum hoc modo præ-cineret autoritati, iam® in medio fere eflèt miflæ ïuæ curfu, ereptis iUi à quo* dam ueftibus CsLcriSytunus eft maleferiatus altario abfcedere,ac f eceptui canc' re,quoadlexilli faceretfacrificandi poteftatem. Qimmigiturin Cantiohoc idem fubinde à facerdotibus fieret, Halifius acerrimus legum ôd iufticiæ uin-dex J quum hoc impunc ^is non pcrmittcret,apudrcginam proptercamalam «nibat gratiam, peiorem apud Vuintoiuenfem. Qiii licet nihil haberet quod tn eum iufte polïèt intcndcrc,tamê expoftulantis in morem duræ tradlationis cumeoegit,quitamrigidumiefe contra facerdotes praebcretiudiccm.Sed nos totam a(fboncm,quae inter eos hac de re interceflît, fàtius duximus ad uer bum,ita ut ab aftantibus excepta eft,poftcris cognofcendam tranfinittere,

B Ä £ V l S QJ^Æ. D M CT 10, SET C 0 L L ionium inter Tnintonienjem D. lacobnm HdUfitm iureconfultntn, inféra tarie TueflmonAßertj habitum.

CAncellarius Vuintonienfis:DomineHah'fi,utpaucis apertec^idquod res eft accipias : quemadmodum Reginea maieftas non peffimo hadte^ nus erga te ftudio affe^a fuit, pro tuis no uulgaribus er ga fe officijSjatt^ adeo hoc maxime nomine,quod nuper in regm^petitione ac iure legitimç illius fuc ceflïonis folus fere cum cæteris fiibfcribere no denegarcs : itanunc ob recent tia quædamtuafa(fta,non gquiffîmam illius erga te uoluntatem efle,tendcirc nolumus. Itaep priufquam des iufiurandum, his de rebus te purges confenta* neum eft,

Halifius:Quamobrê tandê,ô reuerendcCaut qùid cau/æ eft cedoc' tellarius: Ita ad nos, certa ac conftanti quorundam prçdicatione dclatum w, te nuper Cantianis quibuldam lacrificis dicam infcripfiffe, atcp in ius uocaue, nbsp;nbsp;:

quôdmiflàm concelebrarint. Halifius: Haud itares habet,ôrcucrendiHn me.uerumenimuerOjdicç huiulmodi ac citationes nonnuUæ mihiinfupcnon noftro confeffu iudiciocp afferebâtur,in quibus ius turn ita dixi,ut æquitas ip' (àlegûcB ferebat praefcriptio, Qiiid enim facerê, qui ius profi'teor,legis® àdminifter,à cuius fententia nunquâ(uolente Domino) culmum lat« diicelni rus fiimr’fed ita in eo quid? offîcrj ac profeflionis meg curriculo, confcientiam übicp tuebor integra,ut nullus unquam apud me fit diflimulationi locus. A aded fi idem eflct mihi denuô faciendum, baud aliud facerem, quàm quod in hacre iam fccerim. nbsp;nbsp;nbsp;Cancellan'us : Sane uerô D. Halifi,fat nobis confcicn' nbsp;nbsp;i

tia nota eft tua.Scio,non deefle tibi confcientiam. nbsp;nbsp;HalifiuszReor equidew

ô reuerendiflîme, redlius facfturû te, fi tuam ipfius explores inipidascp confc» | cntiam.Nam ad meâ quidê quod attinet,relt;ftius earn mihi elfe quàm obi pen fpcdlam fcio. Attp uerô ut aperte dicam, fi fcire uis : non tam ego confcientó m eæ rationem m hac quidc mifiaria cau^ ueftra, quàm luftitiæ legum nccelw riam æquitatcm fequutus fum. Quæ tes fi cuiquâ ueftrûm in dubium ucniat, âge legibus mccum experiatur qiri uoletiEgo nec legibus, nec fâdlo meo de' fendêdo defuturus fiim. Quod fi quid fefeltoo: aut caufie quam fuftineo non fim par futurus,nihil dcprecor,quin extrem o mecum iure agatis ueftro. Neç cnim ah'udmihi fulcimcntum quàm in iure legibus^ ipfis conftituo.

Canccllarius:Efto D, Halifi,leges turn iplas à uobis ftetiflèuamen nihil ne* ceflè erat, uos fie pro leueritatc ucftra,iummo^ iure ac rigore agere : prxlei' tim in ea caulà,in qua reginae uoluntatem,fltudia,ac progrefliis, quo fefe indf narent

narent,uiderctis. Qiianquàm8Ctütèporroipfè,quiplu{quaïnïcucrusadeo 15^ »naftrtngendis Icgum apicibus uïdcris, tamen fi eademlcgis afpcritate tenen dus ftnVîo^ n'gorc urgendiis èflcs,quem tu cæteris metiris, haud ita firmum opinorloCutn haberes, in quo confiftercs.

Halifius:Equidê non euni me ui'rû eiïejô teu erende, nec tam perfedlé ßpi* entern arbitrer,qui nufquam impi'ngere uél ïudictj errore, uel ïnopia doefîn'-* næpôflîm. Attamenprohacconfcienriamea, proep quah'cuncp legum pru-* dentia,quant diui'no fOrtitus fum beneficio,nihil fadlurus lum,quôd no liquîgt; dofimomnibus probatunis. Etfi facultates rneaefortunaéep omnesofFenfàe neægrauitatem baud fan's adæquareufdebuntur: capitchoc, corporis^lup pliciodèpendam, quodpræterlegesamedelidlurnfuerit:quumnihiluelirt lortuna,ucl uita huiiis córporis exiltat,quod nonfub iure ac póteftatè regina fibi fubiedtum habeat.

CanccUariuszNæ tu (âtis quidem cönfidens ac prçftadîüs uideris in rcfpon dendo, Vcrum utmihi line uidetur, iltud quöd fèceris, ex a nimo magis pro* tedum fufpicor, lædendi Slt; incómodandi huic religionis inltituto, quod nûc inufu eft,quam fincero aliquo iuftieiae legumcp ftudiOi Qin' utcunqj tenax iu* fticig efles, plus tamê apud te ualere autoritas rtginæ, quam Icgum uoluntas, debuit;qup nó folQipfa huic inftituto faueat,lèd SC liios omnes ad candê men tem inuitet fedulô.Porro quod Uitarn facultatcscp,uel in dcfenfionê in tegrita tis tu^juelad depêdendas en ati pcenas offers, nemo eft qui illud abs te depo ftit,aut teurset adeô : Et tamê neqs illud rurfus cofequeris,ÎJd glifeit animus,

Halifius: Nonid quçro, nec poltulo rcuerêdé,ut mos animo geratur meo, autaffcclibusferuiaturffcd ita animûinftituô,utDco potius ille fcruiat,ac de* indereginæ obtcmpcretmaieffati.Cuius ego in caülà ac dcfcnfione, utnôftï, non im pridem iufticiç coaeftus neceffîtate, me ac fortunas meâs ómhes ïn di* Icnme adduxi. Qriod porrô ad rcligionem meam attinet : qualis qualis ca fit,' «lulmodi eftquidem illa,qualem uolüit cille Dominus. Cuius in reddenda ràgt; tione,paratus fum me meàcp omnia pcficlitari. Quoniamcp parirni in ea ré üi res meæ ualcrc,nec inoluntais quicquam præftarc poffit j fiat igitur pre uolun* täte mea uoluntas Dominf

Canccllarius; Qiioniam ita fedet tibi fenténtia D. Hafifffirtcm hic técum loquendi faciam. Reginæ autê celfitudo de tua hac opinione 8^ declaratione reddetur certior. De cuius uoluntaté, quo padtö fucrit erga te affedta, qùid^ deteftatuendum cenfeat, pôft intèlliges. Interea temporis iniurato hinc tibij ttautueneris,abire licebit.siquidém,ut mihi qüidem uideris,haüd iatis tériiii ^t’ihuicamplius adminiftrando idoneum deputo.

Halifius:Eft equidem tuae præftantiæ â me meritô graria. Atep de uocatio* •^cbac.quam ego haétenus oncri magis qudm honori habuerim, adeà eâ nul* Ip mihi ambitu affcéto,ut fi reginæ ita uidebitur fub limita ti,hac m c exonerate Ercinadubens equidem,quaep par eft æquanimitate, eius fum uoluntati pari-turus.Atip itaà (ubfellqs difceflîim eft.

Atep hæchadenus in hune modum colloquia in publico Vueftmónafte* præton'o habita funt,anno lyf?, menfis Olt;ft. 6, Nec multis poft diebus qui* ousbæcacftaftint, Halifius iuffu epifeopi in carceres, exuno in aliû, at(p itein in alium detruditur.Primùm in ülum cui nomeh à régiô fedili imponit ur,in éa ciuitatis parte quæ Cantium fpeeftat, fitum.In quo magna quidem conftatitia adquadragefimamufq? perdurauit. Totam deinde quadragefimâ aliö in car* tcrc,quem a calcule Londinenfes Counter appellant, üihilo minôri toleran* tia exegif. Inde rurfus in carcerem Fletianum tradult;ftus,per totas tres ferè heb domadas iummam ac Chriftiano uiro digham Conftantiam ptæftitit. Atep ha* clenus uirtutes illius præclaras, màgrio^ àtiimO éxantiatas afilidliones reeen

fuimus,nunc indi'gnos eins uiri lap lus 6C lachrimabile fatü acdpc. Poftquatn igiturtotexploratus carceribus,îarigatusærumnis dcqdnulla aducrfaiiorS impreffione èmiltïan conftantiæ gradu potuiflet, occulns ddndc tendiculis quondie appctitus, tandê luccubuit.Qua in re no tâ calamitofumin cxccllen duiro cafiim commileror, quàni indignas aduerfan'orum fraudes admiror. E^ättumineocarcerCjubiegi'tHalifius, Generolus quidam Hamtonicnfis, toruenfif. nomine Fofterus, qui tum à pontifrajs (ut uideri quidem poffit) fubomatus, fngenti conatu omnes adhibetperfuadendi uias, quo cum à penculofaiieri' Epifcoput Ci/ tate,aderrorum tutiorespartes pertraheret. Sgpeœadcoobtundendocffccit vefirenfij. nbsp;nbsp;nbsp;tandem,ut uideii lam ccepen'tHalifius fe uinci pone.Demum ubiidiam inno

tefeere aduerfarqs ccepit,magna celen'tate aduolatEpifcopusCiccftrenfis, menfe April, u primo diluculo D. Halifium in car cere conuenturus.Quæagi

tabantur inter cos colloqtria,haud fan's compertum habeo» Vcrumcnimucro uidla Haiifi) conftantia, apertam priusfpedlabat defedHonema'deo^ inma^ gno iam mœronruerfabatur, cut fortaffie epifeopus ille confolationcm adlatu rus acceflerat. Eodem deinde die à prandio ingreifrjs Iudex Portmanus,loiv gos cum eo fermones contra'nit : donee tandem dieitempus à colloqutjsad cœnam Halifium uo caret . Difcedente italt;^ Portmano,Halifius mceltus ad' modum ÔC perturbato animo cibum capit: imo cibi nihil omnino, aut perpa' ru lumpfîtjCofcienriæ uidelicet ftimulis totus confrilus,cofeduscg.Quanqua uero höc ego tarn conftantis uiri lapfum non iftorum hominum luafionibus, nee paruis profedf o caufis imputo.Qiiod fi uerum fit quod mihi de illo a quo dam narratum memini,planecp mihihit cfedibile,occulfiori adhuc inagiscp perniciola methodia eum aggreffi lunt aduerfarrj.Siquidêintra carcercs, ubi irretitum habebant, in ea potiffimum careen's parteincludendum curant, ubi uiarum ftrepitus,tumultus,concurlus, diurni nodturniep uocum opificionim ac uiarum clangores, nee non domefticac infuper turbæ perpetuo aures illius circumlbnantes, fomnum illi dcpcllercnt at® criperent : rati fortaffis hoc pa' lt;51 o fore,ut fi non alia uia, infomnia tandem cfomitus, facilius in ipforum ueni ret poteftatcm.Fortc amp;nbsp;cadem hçc caufa fuit, quur toties illi mutarentur ccres.Verum quianarratahçcno comporta habeo, pro incertisinfuacuiulep hçc coniedlura relinquo.InterimucrOjquçcunt^fradlgficdebilitate^con' ftantiçillius caula fuerit,uehemens certe pccnitudo fadli,ac moeftitiu cotinuo cius peruafit confeientiam, ufcp adeo: ut finita ccena ledlum ilico petcret,ubi totam earn nodlem curis ac mcerore infomnem duceret. Lucefeente deinde die lub horam lèxtam famulum pro cupa mißt ceruifiç, uelut fitim fedaturus. Vixdum fores famulus egrcffiis eft, qu5 ipfe ferro luo uarijs in locis fefe con* fodiflet, plane occifurus ériam ( quç una res mentem baud fanam illi fuifle tC' ftaripotuit)nifiDiuinapietas promptam ei ad lalutem manum porrexifieu Ètenim quumprimùm famulus è cubiculo emitteretur,ccce(uolêteDcipiO' uidentia)iniplbarticulo,pro^cubiculiforibus pineernam obuium habuir, cui de adferenda ceruifia negotium quum dedifiêt,ipfe cotinuo in eubiculimi fe recipit,herumcp opportuna manu fibimet uim inferentem probibuit,Vuin tonienfis ea cognitare, occafionem inde accipit ilico, in Euangelfrâ doctri' nam blafphemandi, quam publicitus atqp in '“palatio ( quod nonri cubiculuin ftelliferum appellant ) dodlrinam dicebat elTe defperationis. Halihusveto non multo pofi cuftodia folutus, fe domum recipit: ubi fine ma^itudinc oo loris,fine mentis fomni® inopia, fine bonorum deftitutus confilio, fiucquo fic uitaretMiftç audiendçneccffi'tatem, conftitutis iampridem rebus oueau Jiçredes amp;nbsp;familiç curam pcrtinebant,lèfe in profluentem proqciens fubtuci' lus eft,an. t$f4.Haud uulgare profedlo bonis omnibus dolorêattulif,uin tarn eximij tâinfoèlix cafustac dubitationê etiâ thcologis quibufdâ, quiddefaluK

eins fit fcnti'cndum.Dc quo non cfè meum in præfenn'a,in hanc aut fllain paigt; tfinpronunciare.Suum ipfeiudicem amp;cenforemunà nobifcum habiturus cil,qui fiio quæcp tempore reuelabit.Facftum interim ipfius,mca quidem fen^ tciitia,probarinonpoterit. Qiii fi compos mentis feipfirm perdidit, liominis uitupcro rationem.Sinmentisnoniatisfanæcmotæcpid fecit, commiferor eins fortem. Et tarnen quum occulta fint iudicia Dci,nobisq} incertum, quà mcnteac conlilio hoc de fefuppliciumfumpferit: deindenec quifquamnÔT uit,an extrema expiratione refipueritrtutior mihi uidctur candidior eorum cxiftimatio,qui facli magis exemplû uituperant, quàm qui de hominisfalute defperât.Prætcreain ipfa quocp fadorû ratione pcrpendenda,nô folum in ea quæmaleuidemus fieri,oculus intcndendus eft:fed caufæ infuper impulfio,fi nis^quurfiant,excutienda ÔC ponderanda funt. Nam alioqui fi omnes orcO adiudicamus,qui hoc modo abierunt:quot extant in primis pcrlècutionibus cxcmplaeoruni,quorumfpontaneauis, amp;fubmerfiones,modôinhoneftis , nbsp;nbsp;,

caufis,noncartâetiamfcriptorumlaude/Qiiid enim dehis ccnfendumiuuc' nibus,quiquum ad facrificia quaererentiniàcrilegam uitantes pollutionem, uitampræcipitio finierunt. Quiddeuirginibus illis Ântiochenis,quænefe ftupro idololatria côtaminarent, matris fuafii j fimulqj cum ipià matre fèie inamnempræcipitantes, etfinóijfdem aquis,eadciubmerfione,quaHalifius hic, difpcrierunt f Qin'd de alijs duabus item fororibus, quæ eadem de caufà inmarclc( tefte Eufebio ) conieceruht rln quibus edi minor crat tolerantiæ fortaffis fiducia j at fidei tarnen conferuandæ cautelam laudari audimUsf Nec dilTimilcmoitis exemplum apud NicephorUm cclebratur, in aliauirgine, N'ffphofi« K/ ciiiapud Hieronymum nomen Brafiîla Dyi'rachina memoratur,quæfidei ôd hro pudicitiæ confcruandæ gratia,ueneficam fe fingens, pacfia cum iuuene,cui ad ftuprum exponebatur j ß herbam illi daturam, quæ aduerfus omnia telorum genera tutuiii redderetrconcedenscp in hortum,herbam quæproxime ad ma num erat,iugulo fuo admouit : iufibep illo experiendi gratia ferirejinterfeda ab illo pudicitiam feruauit.Accedit SC Sophroniæ Romanæ confimilis interi Sophrônii tus,quæ a Maxentio tyranno^quum ad ftuprum pofceretuTjac maritum uide^' Romane retin pudicitia ipfîus conferuanda cuncflatiorcm, iufïîs paululum expedlarc Eufcb.lib.8, ijs qui mittebantur,dum fe componcrctangrefia in cubiculum, correpto mu-crone,peAusacuifeera transfigit. lamquis Afcetemiliumreprehendet, qui Aprter. linguampropriam mordicusreuulfamin osmeretriculæ expuitc Sed inijs, inquies,neceflària erat amp;nbsp;honefta ratio. Et quis nouit,fi Halifius, mifiæ uitatu rus pollutionem,fimiliter in eum rucrit interi turn,fidei fuæ conferuandæ eau* fa,cuius æquamaiorcp elfe ratio quàm pudicitiæ debuitt' Atoportuit,inquis, t)Tannos pari potius. Idem amp;nbsp;de illis dici uirginibus qui minus potiritfDein-de amp;nbsp;fi delperatiorte quadâ id faccret, qui feias an expirâdo demum refipue-rittQuanquam egoucrô fadlumillius adeo nullaprobemratione, utuehe* neater dus indolefcam inconfultæ præcipitantiæ.ldeocp fi non inter Marty* res eum recenfemus: tarnen inter damnatos rurfus nequaquam eliminandunt cenfuimus.Interim quod in fupplicio deliquit fuo, in iudicio id ci non impui* tari à Domino,ex animo optemus omnes. Amen.

Si tM /juantafuitgrauitaSiprniîentiainwmiii lanffaijj ßncera cunt prahitate fides:

Tam caro firma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HaUre-, fuijjèty

Sanfîorum prima claffie ferendui erast Sed ne/jffianRorum rurftts tam /an£îa uidetiir

Anno nbsp;nbsp;nbsp;TOannes Rogcrius Cantabrigiæ primum uerfatus fèdulô ac diligcter in ho/

JLneftis literarâ ftudijs, I'nde à mercatoribus mox euocatus Antuerpiam con cefiitjubi apud illos Cacris aliqumdiu operatus eft, pro communi turn facrifi' Gulid. Tyndal cantium more.Sub idem tempus exulabat forte in Brabâtia uir optimus Gu-lufMihco- lielmusTindalluSjô^Milo Couerdalus,utercp p er ft Celebris, file etiam many uqrdalut, j-io commendatus. Horum nacftus coftietudinem Rogerius,cœpit pauladm, non infelici inftincftu finceriorem euangelicæ gratiæ lucem agnofcere,donee tandem matureftente in dies magis magisep iudicio, exculToi^ pontiHciæ fer uitutis iugOjÇommunem firn ul cum illis operam coniunxitin uertendis ßiSÄ/aip uolu.minibus.Quæeditio turnapudnos alio titulo acnomine,ui' delicetThomæ Matthaei,circumferebatur.Paulo pôft è ftripturis edodîusin uotis iUicitis nullam inefte confeientiæ obligandæuim,cœlibatuinniatrni!0' niumconuerfo,uxoremafciuitfibi,moribus acuitæfobrietatemagisquain Rogfriw iit S4 opi'bus dotatam. Cum qua profeeftus ilicô Vuittenbergam, adeô in Germa-^niaccclcfiit/ nicadiftenda linguaceleresfecit progreflus,utpaftoralifumpta funôione, cœperit apud eos fieri ecclefiaftes. Quo in munere magna diligetia, maioriq; cum laude annos complûtes commoratus eft, donee ftabilitofidouardi Régis imperio, per totam Angliam Euangelium Chrifti pontificia tyrânidedin repreflum,tandem aliquando fuæ cœpit libertati reftitui. Ratus tum Roge-rius,quod officium cuiufepboniuiri flagitat, ft poriflimum patriæ dcberiluf^ etfi honeftè laute^ fibiproipetftum eilet ubi docebat, maluit tarnenfoituna Rogens in fuam quam officium deferere. Reuerfus italt;^ in patriam,prouehendo Euan-AnglMw rcHfr gelt) negotio Operam pro uirili amp;nbsp;ftdulo amp;nbsp;lubenter præftititinec diu dehne d^ebitum üjo labori præmium. Siquidem,præterquàm quod à Nicolao Ryd-ieo epifcopo Londinenfi in penfionem ecclefiæ Paulinaeprçbendariâ, quain liocant, cooptatus eft,præter^ inluper unani atqj altera præftdturam eccle-fiafticam quam in ea urbe gelTerat, acceffît præterea à Decano collegtj Pauh' ni delegatum ei püblicè theologiâ profitendi munus. In eo phrontifterio lum maui ft exercuit ad annos aliquot, quoad uertente rerum feena. Maria arre-ptis regni fafeibus, ftirfiim deorlum mifeere omnia, pro Chrifto pontiheem, proEuangelio Millam inferre,gentemcp illam ex Chrifti libertis,mancipia Romana redderc ui fua ac potentia adgreditur.Perturbatis itaqp Ininc in mods rebus,Ro gerius nihilo minus pergit ea qua cœperat coftantia,haud quic-quam interim cedens temporibus.Nimis quippe turpe id ac indignumbono uiro, nedum Euangelico paftore ,putabat, no ubiep fui fimilem ac eundêkm per elft, eum qui ucri ft præconê profiteret, quum eadem fit femper ueruaSr Neep enim tempora commutant,fed explorant ueritatem, maxime Chriltu-nam.Quemadmodum enim mathematieum luæ declarant aTroA/^utn'tameo logum non dotftrinaclaus,fed pericula oftendunt, 0^rerum difficultas. Quo minus fibi committendum exiftimauit, quod ne bonus quidemmiRsinbe -lo facit mercenario: utquum extra periculum tamfortis effet, ueniente nunc hofterhiplalpis feutum abljceret. Quod adeo ille non fecit, ut quum regina iam in acropoli fiia elftt conftituta, quum^ Euangelium uix uocem prolene auderet, Rogerius hie ex more concionem in cruce Paulina habiturus, maio ri quadam parrhefia,omni^ cotentione inftat,urget,monctcp omnes ad pn ris docftrinæconftantiam, pontificiaeidololatrig acluperftitionispelteslon-ga deteftatione profequitur. Senatus ea condone irritatus, inftigantemaxi-mè pontificiorum falt;ftione,criminationem ei propterea grauem infert: cætc-um nondû promulgatis legibus,qutbus iure in eum uindicari polftfddon-nis dimittitur.Quanquam baud diuturna ea fuit im puniras: fiquidêeumgaw mox edido,quo per Angliam omnes tacerc cogebatur euangelice dodmnæ

miniftriïRogcrius quumfoKto more pergeretnihüominus, citatusitcrum RogerimJofi^H »tque accufatus afcnatu,domofe continere,tanquam incarcéréac cufto* pro carcerelu (iiaquadam,niorecaptiuiiubetur.Qinetfinullaæquitateagifecuin,feduigt; bet. ac tyrannide uidereniamen quotu'am pn'uata res eraf, paruit non innitus magt; ^iftratui,qui in publica docendi caufa non paruit. Vnde in domeftica fe(e cu^ Itodiahabuitjficutab illis imperatum eft. Quanquam autetn ui nulla,nee eu--ftodeadhibito,liberum haberet profugiendi tempus, ciH SC niultæ præterea secedebant perfuadendi occafiones,uel quia nullâ uidebat recuperandi euan gdij fpem in Anglia,uel quia facilis ei in Germanism receptus patebat : adde hls, uxoris Germante foeminæ SC decern liberorum curam,quorum defiderio difficile eft paterna uifcera non cornmoueri,fpretis tarnen rjs omnibus, honez ‘ftiemifcrum,quam turpiter tutit eftè, omnia^ expeririprius, quam caufam fuâgelij,quam femel fiifcepiftet,deferere maluit. Erat autem eius turn domus boneriepifcopiLondinenfis ædibus cóiuncftiftïmanindc quod uulgari progt; ßonerufepifco uerbio diu iadatum eft,nuncufus comprobauiq^wAt«? j/i^Tûof'jAliquidui pusLond. delicetmali propter uicinum malum. Crudelis enim ÔC fanguinarius epifco* pus,nullomodofcrensuicinaeuirtutisodorcm,fummaopequodadniftiseft » diu,perfecit tandem, uf è priuatis ædibus in Neopylum carcerem publicum career Neo/.* ’. a abduceretur.Vbi cum latronibus et ftcarrjsmenies complures commoratus, '• *.■ uarios interim cum papiftis conHidus SCimprefftonesipio carcere grauio^ fesfuftinuit: fedpræcipuccûCancellario Steph.Gardinero epifcopo Vuin* Sfepb.G^rànc tonienfi. De quo quoniâ obiter nûc inciditraentio,atq3 incidet poftbac fre^ rr« epi,fcpiu^ quentior, paucaprius naihi dclibandafuntmt qui fandorû martyru res geftas Vdiwonun/u. optent cognofcere,rummû etiS. ôC uirulentilîimS eoru aduerfarium non ignO

têt. Tamctfi fuperius in hiftoria Crômclij,atq^ alibi fparfim de moribus amp;nbsp;ifi.- C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

aufpicatiflimis eius uiri primordijs quædam perfundorie attigeram, nunc ctiamquaeadpofteriôreseiUscarus?ttincnt,paricompendio exequar. Pn'n cipante autê Edouardo fexto ( ut rem ordine referamus ) unà cum fereniftT- ' mo eius auunculo D. Protedore Edouardo Semero, datum eft epifcopo in mandatiSjUt pro cocionc uerba fadurus, apud regem populuracp Londinen lemaduerfus corruptam pontifteis Rom. autoritärem religionemcp, diferte atqi ordine, ut eipræfcribcbantur, capita quædam percurreret. Contra uerô ille pro ponrifice oblique perplcxecp multa, contra pontificem autem, ÔC de articulis a magiftratu propofitis haud uerbum fecit. Qiia re offenfa ( nec imgt; werito) regis ac fuorum uoluntate,dies ei ad agendam caufam dida eft.Dari ffintin quæftionem hanc arbitri ac indices Tho. Cranmerus Archiepifeopus Cantuarienfis,quiiudicio prefuit: Nicolaus Ridleus epifeopus Londinenfis, Talerus Lincolnienfis : Petrus qui tUm régi erat à fecretis, alijcp iurcconftiiti oomplures.Ille uerô etfi nihil habebat quod culpæ mànifeftæ, præter obliuto nem duntaxatfimulatam prætexeret, fie tarnen continuis adionibus elufit iu ffices,utltremadfextam uftp uelfeptimam hebdomadam protraxerit. Quod non fine fingulari acueteratorio aftu ab eo fadum eftmetnpe ut ea ratione ha beret intérim,quemadmodum ego arbitror,tempus feriptum illud perficien^ di,quod poftea Archiepifeopo Cantuarienfi publicè exhibitums erat, de præfcntia,tranfubftantiatione, amp;nbsp;milTæ facrificio, ôc'e. Id quod 2C fecit, in po.» ftrcmafuacumiudicibus adione. Archiepifeopus, cætèritpepilcopi SC iudigt; ces,eriiineatum erant poteftate,ut in eontumacilTimurn regis ac reipub.per.* dueilionem extremo animaduertere luppdicio lieuiftet : luæ tarnen perfonæ niagisquamilliusmemôres,abdicaro tantum epifeopi titulofiCminifterio, (arceri reddidcruntaneruandum,uiræillius parccntesmtinam altjs pepercif-fent potius . Qiiæ res poftea his ip fis (ut res ferebat ) exitio uerterat. Poft ** '^***^ quot;nbsp;cnim triennium,cmergête tn rerum gubernacula Maria regina, ei upit denuo

c latebris apcr hic Calydonius.Qi« deinde ïubito ad Canccllarij munus (qug poteftas ïn eo regnö fccundum regem maxima cft) euedus, âutoritatisilico gladium ceu i'n fun'ofi manus pofitum,multa cum (çuitia in nccem eonim ex-ercuit,quibus illeülurem debebat. Quemadmodum pofteafuo loco amp;ordk ne conitabitjüolentc Chnfto,fufius:quum de eorumiutaftipplicijs^fin^b ti'm agendum erit. Reducflus igitur poftliminio Stephanus Vuinconicniis,c Carccrum latebris,p oftquâ in ui'nculis illis ad dies iam plus minus mille egiP fèt, uidelicet non multum impari numero ab antiqui ferpentis uinculis ablU' denSjfolutus inquam hoc modo Vuintonienfis Chriftomaftixcuftodiæclau ftris J ingentes motus contra Euangeltj profeffôres exdtat, tantom maiores, quanto maiore nûc dignitate uiribus^ per Mariam adaudus eft. Ncc foluni epifeopos Euangelicos,quos ille primu omnes morti acincêdioadiudicauir, graui opprelTit tyranniderfed amp;nbsp;Elifàbethg altert Henrici regis filiç, huic quæ nue Angliâ regit,in primis infeftus,clâcularias ftruitinfidias,quo uel exo ticis nupttjs’ earn inuolueret,ucl è regno quoquo modo,uel è uita etiam fubmouc' ret. ÄC pcrfccilTec fortaffis aliquando,nifi morte(iUi quidem tetra liom'da, regno uerô tempeftiua) interceptas, finem Içdendi ac perfequêdi fcciflet. Ac de morte quidem illius poftea,fi Domino uidebitur.Nunc interim adRogC' riumjcius^ cum Cancellario hoc congreHiones explicandas, hiftoriæredu' Camus feriem.

Congreßio ac confli^atio LHogerij clim Cancellarîo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vca-

Principio Cancellarius accitum ad fe Rogcrium in hçc uerba compellans: Vides,inquit,atcp iàtis intelligis in quo nuncftatu res huius regni fitæfintî' Roger. Nihil fânè.Nâ quid uideam^uiiam diu,ut fcis,in abdita acretrufa eu ftodia delitui,ab omni hominû acceflu atœ freqijentia difclufiis, ubi nihil om nino feire nec audire de rebus huiulfnodi licuit : nifi fi quando in cœna forte, aut prandio incideret alicubi commune de rebus colloquium. fed ex ijs tum colloques in genere communibus,nihil fingulare quiui aut particulatimcob liger e. Turn Cancellarius: Particulatim,inquit,ironicàs. accepifti tarnende recent! hucD. Cardinalis ad nos aducntu,decp receptaeius promifcueab omnibus indulgentia,cui exuniuerfo hoe parlamenti confèflureclamauitnc mo,præter duntaxat unum,qui fe publice Cardinalitiæabfolutioni oppofuit-T an ta unitas, tam rarum ac inufiratum miraculum uix unquam, noftra certe

memoria auditum eft. Atep hi pariter omnes (qui turn non pauciores centum Angloru in z, fexaginta ftiperius tenebant concilium) uno ore, fiimmocp confenfuueniam diKiditm^coci- ßbi oblatamamplexi iunt,defchiirnateillo,quonuper AngliomnesRom. lia-.alteru fupe pontificem ecclefiæ catholicae caput repudiarunt. Quid aisequot;in unitatem riw,ex primo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidei,ac ecclefiæ catholicæ,unà nobifeum coalefces,iuxta huneregnifta

n d teru in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quQ nunc eftfquidaisrhoccine ages, an nonf

pniM.cxp et nbsp;nbsp;nbsp;Rogerius : Equidem ab ecclefiæ catholicç contubemio nunquam hadc'

’ nus, quod fcio, difeeflî, nec difcellùrus ftim. Cancellarius.Non italoquor

de eo nunc ecclefiæ catholicæ ftatu,ac conditione,qua pontifex Rom.fupre» mum eius caput agnofeitw»

ut defice Rogerius:Caputecclefiçcatholicæ,præterunumChriftum,nullum agno * feo,necunquamiumagniturus.Porroad pontificemquodattinet,nihiluù

lt;Jeo quurplusei tribuendumfit, quàm cæteris epifeopistribuitucrbidiuini autoritas, dotftrinacp ecclefiæ purioris amp;nbsp;antiquioris. De ilia loquor,qux ab annis quadringentis Chriftum ÔC Apoftolos confecuta eft.

G E ST A R V H C OH M E NT A R H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X69

Cancel.Quamobremigl'turRegem Henncumolt;5lauum proEimmo cede fiæ capiteadmiferas,fi nunc præter Chriftum nullum putes admittcndumr

Roger.Certè nunqua ei tantû permifijin rebus fpiiitualibus utulla prgmine tetautoritaterputa uel in remittendis peccatis ucl in fpiritus fandîi gratia im-pertienda,fiue ut ius fupra uerbum Dei aliquando arrogaret fibi.

Adeadida Cancellarius,cpd'copus Dunelmenfis, limul Vigornienfis, «pitenutantes,mecR cum rifu afpedantes Sardonio:Atenim,inquiunt,fi hgc turn dixilTes Regis illius temporibus,nae tu in præfentia no adfuines,qui earn nunc occineres nobis fabulam.

Qiiod quum ego perncgafrem,uolenti ultcrius fignificare, qua mente ac foifti pro capite ecclefiæ fupremo haberetur ,fannis,ltrepituac tumuItUTût* i7rici-K,7rüii/-,t7rilt;rKii7fliii^cä(/, pcrfequi quæ uellem poteftas non dabatur. Neque porrofilicuifTetjadeoadrem magnopere attinuiffet. Qiiis enim rcrumtam ignarus eft,quinefciat,quo pado hoc tituli genus Regi tribuereturc'

Cancellarius interea conuerfaad nobilinimumacj^fortiflimum uirum,qui ptoxime alTidebaqD.Guliclmum Hauardum,orationejccepit eum docere,ni hiloblhre, quo minus hæc capitis appellatio poflet amp;nbsp;in Chriftum, fimul5lt; •n pontiheem Romanum accommodari.Cui quum ex aduerib reipondiflèm, neriidnonpotuiflèmec efte confentaneum,ut duo finteiuidem ecclefiæ, tan-quam corporis unius capita, uoluifTemi^ fufius atep accuratius didi illius ua* nitatemcoargucreu'ntercipicnstum ille,iubetme fimpliciter accategorice •■efpondere,uellem,an non uellem ecclefiæ illius m e membrum profitcri, qua Icin turnipfi ecclefiain Anglia agnofccrent ac profiterenturc' Rogerius:Ne* quaquâ, inquarn, in animum induccre queo, uos ferio ifta a t cp ex anim o fen^ tire,quæ de Romano pontifice,eius^ tanto principatu predicatis,quado ipfi cum cæteriSjCætericp uobifeum, omnes huius Brytannip epifeopfannos iam io,contrariuni lingua ac fuffragqs, turn calamo item ueftrum nonnulli publici tus f docuiltis;pj-çfçj.tim quum SC hue parlamenti publicus acceftit conftnfus totanteannos,ordinumcB adeo omnium teftificatio. Atep hiciterum præçiia dicendiracultate,Cancellarius:Qiiid,inquit,hocmihicitas parlamentum» quodfummauiaccrudelitateimpeditum,pontificiæfcdis antiquare prima* tum co tempore cogebature’

Roger.Ita ne ui,ùiquâ,amp; crudelitatec'Næ ego uos igitur hac ratione uideo, finercdacß uia incederc,in perfuadendis hominû confcienttjs uim 3dhibentesamp;l crudelitatem. Quod fi enim illorum turn crudelitas baud fa* tis habuit ( ut affirmatis ) momenti,ad mouendas animorum ueftrorum opi* niones : quo pado uos nunc crudelitate ueftra, noftris fatisfieri confeientns poftulatisf

Cancellarius : De crudelitate illorum non dico. Illud dico, diu multumcp fxagiratos ipfos, atep adados eo in parlamento, non potuifle non in eas tandem partes concedere,licet id turn illi perægrèfacerent.Contra autem in hoc nuncparlamento res habet : ubi uidelicetfumma omnium uoluntate 8C conr ftnfione iata,lirmatacp eius iterum poteftas reftituitur.

Poft hæc D.Pagetus paucis interfatus, uoluit fignificantius mentem n.PrfgrtMt-Cancdlarij ÔC fenfum fermonis explanare. Cui uiciffim refpondens ; Ec quorfum, inquarn, hæc tendunt, aut quid petunt deniepf Anut propterea le-uiorem illius quidem parlamenti fidem fuifte, autoritatemcp exiftimemus, vnifatnon quod optima paucioribus in eocœtu placuerint: contracphuic parlamento mero mctiêda. plus tribuendum, ^uod plurium (utfit ) uicerunt fuffragiac' Atqui ne nefeias (q eximie) minime quidemifta numero eorum qui ferunt fuffragia, fine plûtesmideantur,feu pauciores,metiendalunt: fed rerum potius ipfarum uerita-^fjfanicate ac pondéré,qug afferuntur,æftimanda, Pluracp parantem in hunc

modum diflereré, prohibüit CanceÜanus diditans reftarc adhuc alK)S tteni prater me conuem'endos. Quapropf er nc longü facerem, uerbo rcfpódercm imo,an eidem ecelefiæpariter cum um'uerfo regno nomen darem, an fenisf'

Rogen'usiNön eft ammus,ncc^ cofilium,facere:priufquam ecclefiam eain claris icripturae rationibus mihi coprobatam reddiden'tis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihicun’

librorum copia, calamus concedatur QC atramcntxim, facile diuerfum dam, tam euidenter, ut nemo non pcrfpiciat, quam nihil fit in ecclefia udto hrmum.Poft^ liberum ius permitterem cuique, calamum contra airipiendi, cuicuncB deindciïberet cotradicere. Cancel. Nunquamid tibi conceflïim**'* à hobis Iperes.Quin nee eædem conditiones,quas nunc proponinnis,pûw tibijlî nuncrecufes,fi^ detreôles in ecclefiam uenire catholicam,iteruni 0^' rentur.Duo hic habes, mifericordiam SCluftitiam. quarum alteram offertKc gina tibûeam fi refpuas,iulhciam expcricris in legibus pofitam.

Rogerius:Reginae nun^ læfi didlo fadlo ue celfitudinê. Qj.ianquam tniier’ cordiâillius haud tarnen reiecerim. Cæterum uerô fi denegabitis mihicarum Pontifieij detre rerum, quas dixi, facultatemtnec fuftinetis communis doiffrinçueftræ fubù^ âantâoHrirne difquifitionem, aut icribendo coUationem inire prouocati, certè caufamip» foIlKtionem, ueftram detretffando proditis, Atqui uos ipfi huius regni antiftites,me olinr iuuenem anteannos uiginti,hucinduxiftis primùm,utfimulatam fiâam^ Romanç fedis præminêtiam reliquerim.Et nûc, qui autores fuiftis relinqucn di, liberam faôi mei defenfionem pernegatiSjipfi^ uobis ipfis côtrahj quuni fitis, omnem refugitis doëirinæ ueftrsc explorandp cognitioncm. perfuaden mihi hoc padf o non poteft. Turn Cancel, Si pontificem Romanum ecck' fiæ coryphçum caput^ non admiferis,Reginç nunquam uteris mifericordia. id modo tibi perffiadeas.Porrô ad doeffrinæ difquifitionem, ac ineundam tc^ cum coUationem quodattinct, feripturç uerbis id facere prohibeor:itaaPau^ lo admonitus,ut hçreticum hominem poft unam alteram ue monitionemde* uitcm:eo quod eiufinodi qui fit, iuo ipfius iudicio fubueriùs ac perfe condem natus fit, Rogerius:Nego primùm ô reuerende, hereticumme hominem efle.Id ubi tu euiceris, turn démum quod reliquum eft fententiç cites licebit, quantum uoles. Sedillefempereandem cocciians cantilenam,iterumatqtic iterum idem ingeminatffi nomen darem ecclefiç ipforum, id nunc profiterer: finrecuiàrem,no eflê fpem eiufdem iterum fauoris expeeftandi. Cuiinhunc modum rOfpondeodlludnecuelle nec poffeme, priufquam de ecclefia ilia, if liuscp capitepontifice,certomilii exferipturis conftaretjdfiquispoffet,^nihil hic me obftinatc faefturum.

Vuigornienlis- nbsp;nbsp;Incipit turn Vuigornenifis:Öiiid,inquicns,an no iymbolum credis apoftö

bolohùfquam Romanum reperio pontificem, Siquidemuoxillic Catholf ca,nequaquam folam Romanenfeiri fiibnotat ecclefiam: fed generalis uox cft,üniùerfim acubiqs diffùfam,uer3,conftantem amp;nbsp;confitentê ecclefiam,hoc eftjfidelium omnium, ac corlfitentium Chriftianorum colletffionemdemom ftrans,Porro qua tandem ratione Romanenfis ecclefia, huius catholic^ eccle fiæ non folum capùt, fed uel membrum effè poterit, à cuius focietatc tot do* tftrinç capitibus refiliat,ac uerbo Dei repugn et manifeftoÆt quo pado turn epifeopus ille caput fe eeelefig ilh'us uenditare poterit, qui nulla fere in re cum membris eius cohfrereuideaturc*

Cancellarius:Âge profer ergo unum, uel unum, unum inquam mihipro* fer,in quo diftcntiatibi demum cogitans apud me, atque è multis aliquidfal* tem proferendum exiftimâs: Age uero,inquam, pro multis unum uobis pro* ducam, quum potius pro uno multa proferre liceat. Narra igitur,inquit ille, id quid fit audit e geftio, .Tum egô:Komanus, inquâ, pontifex,eius^ dien* tel»

tdapaflîm umucrß, quic^md di'cunt, orant, auf pfallitntinecclefia, ferm one »oiinifi latino pcragunt : quod non obfcurè canoni refragatur fcn'pturæ apo' plopfrfgri/jif. “olicæ;t Cor.cap.14. Ganccllarius: NegOincgo illud fciipturæ repugnare ca *'onicæ.quo id probabis argument! generef

Rogeriusdbi cxorfus à principio capitis, Qu* loquitur lingua, amp;fc. démuni ^oijsuerbisitaargumentari cœperanuLinguisloqui apud Apoftolumjcftpc ^egrina lingua,P Uta Grçca uel Latinauti:eoép loqui modojfefre Apoftolo no hominibus loqui. Nunc uero quum latina folû lingua omnibus omnia lo* 4iJamini,peripicuum eft, ncquaquam uos hominibus loqui,led Deo. Qiiod quum iUcnoninbciarctur, concedens Deo felè, non hominibus loqui. Turn ego riirfus;SiDeo,inquam,loquimini,fruftraerga hominibus. nbsp;nbsp;nbsp;Cancella.«

hus:Nequaquam tarnen fruftra,© bone. Siquidem hic ilia, alius alia lingualo« qwur,atcç horum quidem quifcp rede. Rogcriusjmo quid fi ita porro con* tendam, ipfos necç Deo,nec hominibus loqui, fed in uentum uerba «t'iAtaAi« ‘undcreffimul^ eius rei aggreflus explicationem,uolebam id oftendere,quo pdo duo illa apud Paulü,in fpeciem diuerfa, Nempe,loqui non hominibus, led Deo, fiCuento loqui, in unum cociliari nbsp;coinciderepoifent.Ätobortus

’■epenteftrepitiîs,^^ tumultuantiû clangor, effecit ut nec hominibus,nee fere ijento etiâloqui liceret. nbsp;nbsp;Moxfic in 1 tare Cancel. Loqui Deo, dC nonDeOi

lunthæCjinquit,natura pugnantia ÔC impoffibiliar' Ego porro urgebä,nequa quam eire,eo quidem fenfu,qüo fcripfit Paulus impoffibiiia.Volebamcppor^ .

*■0quodinftitueram abfoluere. Cærerum occurrens hic c nobilitate quifpiarn unainpbfellijsaflîdensiCertè, inquit, nuncliquido cotra eum teftari potero, quoda uero exorbitet.Quippe modo id fairus,eos qui peregrina utuntur lin* gtia ,Deoloqui; nunc rurfus contrarium ftatuit, afFirmans nec Deo loqui ip^ fos,nec hominibus.Ad eum itacp me ucrtens,in hçc iterum uerba refpondeo: Nequaquam itarem habere, queinadmodum ipfc acciperet. Tantum à me addudum quendam ID. Pauli locum, quem uolebam cum altera eiufdê coiv texus fententia conciliarc.hucœ iam uenturuth fuiffe me fi licuifleti Cæterum uero quod ad ipfum attinerer^ lublimitarê illius nihil de his rebus dicebam in^ telligcre. T um ille;Hoc,inquif,fatis intelligo, quod tu ais,non efle natura poflibile.Sapit hoc modo fophifticem nefeio quam.

Pofthec denuo Cancellarius, refumpta dicendi uice,narrare incipit nobili illiquem dico interlocutor!, quemadmodû olim infuperiori Germania tum; quum ipfe Hale eiret,eius ciuitatis multitudo,quæ prius Teutonica folum lin gua,cundos peragebat ritus^nunc denuo partim fua,partim latina lingua pre ces cæteraœ fäcra temperate incceperat. Vuigornienfis ; Idem fit contoiiliter amp;Vuittenbergæ.

lioge.Et quidmiru hoc adeô,uide licet in academia,ubi maxima pars litens fitlatinis cxcultai'Coepicp uniuerfam ecclefip illius inftitutionê referre,inde et adreliquânoftræ difputationis partê,cœptâ dudu cum Vuintoniêfe CanceL brio,poftcp intcrmifiàm rediturus. Sed clamore ac uociferatione ftrepêtium, prrientiûjiniultantiQundic^ impeditus fie mecS cogitare cœpi, hei mifer iât Iftimehominesnecloquentêfcrunt, necfcribêdi permittûtpoteflatê. Quod quûitafit,quid ergo fupereftremedq, nifi ut ré omnêfoli Comendem Domi* nof Qyanqiterfi tentabâ ea qug aftruebâ profequi, affirmas facile conciliart polie locos ediuo Apoftolo citatos, pollicitusinfuper móftratis èfcripturara tionibus probaturQ me quæ aflerebâ, ^minima difficultate. ibi rurfum Can* ccllarius.'Tu uero ex fcripturis nihil probate poteris.Eft quidêtes mortua fcri ptura, opus eftuiuo interprète. Rogerius: Imotesuiuafcriptura eft.Heb-4: Sed fine me eo pertendere,quo deftinara, ac ad rem redire, fi placet. Vuigör nienfis'.Habêthochgretici omnes fibi peculiareiScripturis pugnat,indecp pa trociniumfibicóparannquamobfemuiuo adhibito expofitore opus eft.Ro*

genus: Cer tum id quïdem, hæreticos plurimû uti fcripturis folitos, fedijdem rurftis fcriptun's plurimum refeliebantur.

Vuig. S ed nunquâ id fatcri,fefe ferip turis refutatos uoluerût. Roge. Credo,at uincebâtur tarnen fcripturis-, Porro in libcn's 5gt;C ocumenicis œncilîjs cofli(!îa turn eft cum illis exfcripturç autoritate,necunquam nifi legitimeuidiabie' runr. Hicep declaraturus cram quaporiflîmum rationein ecclefiafticis conffi «ftibus^ad ueterum morem, noftros iam uti conueniebat.Sed fruftra eftfurdis narrare fabulam. Tot me uno impetu impreftèrunt hinc inde, aliusq} aliïid, finguli denique diuerfa fimul intcrrogantes,ut fi mihiHomericæ illæ centum linguæadfuiflcnt, totidem^ aures,nec omnia audirc,minus etiam oinni' bus iàtisfacerc licuiflct. Ex quo, temporum partim iniquitate ui'âus,partim fiirori hominû cedens,filentio uti inuitus cogebaqquâdo dicendo nihil eram profedlurus. Quum^ nadîus poftea aliquam faltem dicêdi opportunitatem ad inftitutum iulceptae controuerfiæ redire uellem, quumcp maximelicuiifet, turn maxime Canceliarius pro imperio fuo : Auferte, inquit, aufertc eum hincincarcerem. Sunt enim præter eum complûtes nobis conueniendi,nifi hic reformari(fic enimloquebatur) nobis^ conformari uolucrit. Ad earn uo ccm turn demum in pedes crecftusftirgebam. nam toto hoc hadenusfpacio genibus ftibfedi prouolutus.

D-RifdrJiit nbsp;nbsp;nbsp;Inter hæc aftabat haud procul in feneftra D.Ricardus Suthuuellus, miles

Suthuucüus. ex equeftri ordine auratus,qui ne prorftis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaret

inter cæterosiSatis, inquit, fcio,nunquâ tu patieris propteriftaflâmas lubire, ubi ad articulum ufcp extremum peruenietur,

Çertc, inquam, fufpiciens in cœlum, nihil queo de me magnifiée polliceru necenimattinet.Eatamenipes inDomino eft,uitam cirius quàm fententiam in hac caulà me mutaturum.

Elienßs epife. nbsp;nbsp;nbsp;Cœpit poft hæc Elienfis prolixe amp;nbsp;accurate, apud me de Regi'næuolmi'

tate,ftudiocjp differ ere. Qui demû ubi rem mulra uerborû congerie quantum confequi poftêt,amplifîcafïet, fie tandem perorauiqut diceretiReginâ eos mi fericordia fua indignos ducere,qui Romanû eccléfiç caput non agnofeerent. Rogerius : Ego uerô etfilonge ab eo abfuerim, ut earn unquam uerbo offem derim, tarnenmifericordiam eiusliaudmc afpernari dicebam. Quantetiam uehementer rogatam haberem,eius ut fauore mihi ff ui liceat, quatenus inco/ lumts modo id ferret confeientia»

Confùfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad hanc uocem à multis pariter fucclamatum eft,tum in primis à fecrcta^

tumßmulMellt rio Burno.Itâ ne,facerdos coniugatuSjSC nunquam in legcm offenderisf matio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Qiiibus in hune refpondi modum, quôd nequereginæin eo legem uf

lam,nec ius regni publicum quicquam uiolaflemtquippeibi coniunx faeftus, ubi legibus conceftùm eflet amp;nbsp;legitimum coniugium. Vbinam ab eisinterro' gatus : In Saxonia,inquam. Qiiôd nifi idem in hoc ipfo quoep regno legibus rcceptum effet, nunquam profetfto id tempon's relitfta Germania, hue denuo me in patriam cum uxore amp;nbsp;otfto paruulis natis retuliffem, hifi inquam SC hie habere tuto turn per leges uxorem licuiffet. Quin ne fie quidem popularis ad' hue acquieuit uociferatio.Quidam cito me nimium aducnifre,pars inrem ma lammeam,amp;infoeliciter tantuliberorum chorum mecu adduxitfe ; alrj item aliud dicftitarc. unus porro inter cæteros(nefcio quis)palàm aeftrenueafleue rare, Catholicû nec uirû qucnquâ,nec region? effe uere orthodoxâ,que facet' doti connubiû concederet.Ego contra Ecclefiâuerè Catholicânecfacerdoti, nec cuiquâ denicp Chriftiano ius unquam matrimonfj interdixiffe contendo, moxcpinterhecuerbaexeunt? cubiculi foribus, ducête meaecêfb publico, Vuigornienfis rurfum compellâs,negauit ccclefiâ hâc Catholieâmefeireubi effet. Ego contra neepadeo occultam efïê,SC defignari etiam faeilè (fi opus cf lèt) à me pofte contendebam. Aten hec hatftenus iumma corum fuit,qugin tj» coUoquijs

ge St A R VM COM HE NT ARI I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7:?

folloqiiijs ultro citrocp inter nos agitabantur.Pofhilabat lam hi'c locus, ut ac' curatiore é:tplicatione totam hanc maten'am à pn'ncipio repetftam, fingula^ turn corum argumenta, tum m cas refponfiones, quas minus in publico congt; fcITuproferrelicuitjOcium nunc ^fecelTum natfius profequerCr. Atqiie uerO animusntmis quam lubenrer id faceregefticbat.Cæterùm dum id aggredior, mittuntur ad me qui denuncient, iterum in fequentem diem mihi comparent dunijfufiuspleniuscpiudicibusrefponiuio, deqsquæJiabcrcnt obqcicnda» Qtiamobrê tempore exclüfus ( quod unum minereftat ) Chriftianos qiiofqp togatosperuelim, quotquot Chrifti capitis uei*a membra, ecclefiæqî conform tes illius uerc catholicæ exiftünt,ftudqs précibus^ me fuis adiutent apud Do ininum,nccmefolum,fed SCcætcros quotquot communi mccum caufalabo^ tant,quo cœleftibus fulti praefidrjs, intrépide feramus atep alacrifcr,quicquid itialorum Humana in nos molietur immanitas : decurfoep tandem militiæ hugt; iJisfortiternauatac curfu,corona aliquado potiamur fcclicitatis illius ad quam contcndtmusiafpirantc interim nObis, ac uires ftifficientc, quern nos unicurrt Ecclcfiæ fuæ caput, noftrte militiae x^yis^dTnycy colimus atq? profitemur. Pragt; lereautliceathocquoqjadqcere, quödnaturaneccfiariomihißiggerif,rogo^ atep'obteftor uos, paüpercùl^’ùxoris iiieæ,iicetapud uos pciegrînæjô:! libero rûcaufaiutmepolihacextin^o, eos tarnenfauor accura uellrano dcftitiiati. Quosfimul cum uniuerfo uerè famfîæ eCclefiæ ccetu,(ummus ille uitte amp;mof tis dominator lefus Chriftus, immunes ab omni malO ac illæfos confcruet ad tcgnum falutis fuæ, lætæ^ tranquillitatis, quæ eledos fuos omnes poft duras afflieftiones eft aliquando rCceptura; Amen* lanuarij 27.

Altero deinde die,interrogants iterum per Stephanum Gardinerufli epi-feopû Vuintonieafem,regni turn Cancellarium, an repudiatis erroribus quHl bus fuperioruin temporum perrticiofo fehifinatefedutftus effem, uellem nûG cum cpifcopiSjtotocp regnOjin ecclefiæ comrnunis,quàm is catholicam nomi nabat,at(^ per parlamentum approbatae focietatem reucrti,5Creftirgere, fruigt; turus ilia mifericordia,quæ hefterno dieproponebatur:refpondco,haudfatis pei(pexi(remeprius,mifcricordiahæc quiduellet. nuncdcmumintclligerci iieniam efle,SC conciliationem ecclefiæ Romanenfium antichriftianæ, quam ädeo ampleiftinonlubeat, ut ft id faciam, turn demum ueræ Chrifti ecclefiac defertor, errorisqj merito amicus uideri queam.Nec minus pofte me, uelle^ ctiam,fires poftularct,quæ dicer em,certiftimis fcripturg diuinæ firmamentis, nmulô^prifcorum,quiproximèpoft Apoftolorum memoriäm antiquiftimi funtinecclcfia, feriptorum idonea autoritate confirmare, diuina fticcurrcntc gratia, modo per ipfos liceat. Contra ille,prorfus id mihi p ermiftlim iri nega-witinec acquum efre,ut qui units eftem, priuata autoritäre aduerfus publicum parlamenti decretum contenderèm : quodcp à tarn multis ratum fit ac fancigt; fuffragqs, unius reuelli fententia, nec ferenduni, nec confentaneum uideri. Gerte, inquam, ft meä unius fpeeftetur, quæ nulla eft, autoritasifatcor; Caiterum ea tarnen diuinæ ueritatis ac feripturæ uis eft èC maieftas5Ut nulla fit «fquamapudhomines autoritas tanta, aut eonciliorumfeita,quæ meamuel cuiufquam debeant aut polftnt obligate confcicntiam, nifi huius accedat apgt; probatiOjCui cetera omnia cedere necefle fit.Plura^ didlurus eram. Sed Can cellan'us, rerelida, omniep ad calumnia contorta^jnihiliri me inefte præter in-feitiam, inflatam arrogantiam, amp;nbsp;arrogantem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicftitabat. Quod

adinfeitiam attinebat,neque tarn cæcum me dicebam efte,quin uiderem; nec tarnimpudentem, quin faterer, etiam maiorem efte, quam ipfe polTct de-ptauando attenuate. Qiianquam non ufqueadeo tarne nullis elTe inftrudiuni 4o-

dri næ præfidfjs, quin ( Chnfto firetus adiutore ) abundc par forem dis omnibus,quæcuncp hadenus afTeruiflem :fiqnidem cabmi as permitteretur.Prçterca neep tam «/^»croj? undiepeirc(fit Chrifto lausja eoffl ab omni alienum eruditione, quam ipfius fingeret ealumnia.uerum qutcq«* id effet,diuinac effe gratiæ,cui aceeptum ferendum fit, quicquidufquamnaD tur boni. Infolentem uero nunquam fuiffeme,tum multominus glonoi xti/aÉ/IoJok.Vtra pars eflet ambitiofior,mundo non obfeurum effe.Mifcram pro fedô nimisqj calamitoiam fuperbia fuiffe, quae in nobis iam captiuis hacreret-

Turn Cancellarius, primûmeinfimulare,quôd pro cocionc tumRegin^W ipfam,tum Regnum uniuerfiim antichriftianiimi condemnarem.

Regina inquam, cui longam precor incolumitatem, fan's per fe comfflOM uteremur,ac integra : nifi perniciofa ipfius obftitifîèt xaxoJfeA/« , acmalefuada confilia.

111c uero negate fedulo: Reginam femper fuaptc fpontc fibi,cætcriscp prX' ire omnibus allirmansmct^ ullius impulfam rnftindu,praetermjamproprio-

Ego rurfus,nec uelle mc,nec poffeid unquam credcre, necrarmenoncip' film pofle etiam tacere.

Ad haec epifeopus Carlilenfi's, Dod. Aldrifius, epifeopos in co omnes tC' fies ipfi fore confirmabat.

Equidem fatis,inquam,itafaduros credo,0dfcio:fimul^ populus ad hot fiibridere uifus eft. Siquidem complurcs co aderant die ex plebe auditor^ quum in fiiperioriadione,atcp eo item quae fequebatur adionis dic,uixmil*® fima corum pars,qui aufcultaturi aducnerant,admittcbatur:praetcr eos dun« xat, qui communi cum cpifeopis foedcre confpirabanr. Volente tumßurno fecretario, SC altcro aulæ regiae cominiftro Ccnfbre, cum Vuintonicnli fim^ tcftificari,fiifpicans turn ego apud me illos ipfos noninfimoseflehuinsfi' bulç faltatorcs: Atqui, inquam, baud magni adeo retulerit.Qiiuni^ porro mt unum firuftra contra tot niti teftes,plus que illis fidei in hacre fore, quatnnon mihi folum, fed 6C Apoftolis, fed 6C Chrifto ipfi, fi adeffenf, in co fane reniffl ftatu perfpicerem,rc ilia in medio relida,huc tandem tranfitum effut Cancel larius è fubfellqs exurges religiofe, caputep adaperiens, cum rcliquis fimul af feclis epifcopis,quorumpropternouitatcm multos ignorabam,defacramcn' to corporis Dominici feifeitari in huemodum cœpit : An crederem in co cor pus Sc fanguinem Chriftiferuatoris, idem quod ex uirgine Matrenatumfir, quodepin cruccpcpendit,realiter contineri.^ Ego uero ab hac materia fem' per me dicebam cohibuifte,ac mantis temperaffe: idepnon finefufpicionefra trum quorundam,quafiin hac dodrinæ parte tTi^óJ^ofasdh ipfis difli!ircm.Cx terum ouod ad ueftram quidem opinionem attinet,ita exiftimarc,meurreli' qua fere omnia ueftra manifefti erroris firnt,ui tantum ÔC crudelitate nixa : ira neep hoc ceteris quidê illis diftimilc cftc,quod in hac quoep redocetis.Namcp fi realem amp;nbsp;fubftâtialem Chriftum,quemadmodum ego interpretor,pro coi' porali intelligatis : conftat,Chn'ftum corporis hac fui ratione in coelis habcrie quo fit,ut corporaliter illic abefte fimul, amp;nbsp;ueflro ineffe facramêto, no pof fit.Hiccp ex re fumpta occafionc, dcflexacp nonnihil ratione, cœpi cum Can' ccllario expoftularc, defuaerga mciniqua crudelitate. Prim ùm quod nulla lege ac iuris çquitate me in carcere darct,tum quod iam fcfquiannum in ea cu' fto dia, nulla interim ex rebus mcis parte ad uitftû mihi permiffa, fumma cum iniuriaretincret. Primùm inquam intra proprios lares compulfus àuobis acrctruius fum, ubifemeftre totumex decreto ueftro me cohibui,neminem intcrea mortalem hominem conuenicns : ncc ipfe ufquam cxicns ad collo* quia, ne nulla in parte ueftrænonmorcm gerercm uoluntati. Attamennerp his contentafinibus inclementia uefixa, indcinNcopylum carcerê urbis pU'

bh'cum pertfaxiftis: ubiiam annum exegi integrum, magnis meis impcndqs £( fumptibuSjdomi uxorem Habens ÔC decern liberos. Qyum interim ex bo* ms meis omrubus ftipendrjsjquæ iure mihi publico debebantur, contra iu ftum amp;reclum interceptis,haud teruncium ad uitac alimoniam concedatis. Adhocrcfponfum eft à Canccllario’.Docftorem Ridleum,cuius cffem benefi ciariiis,quicp facerdotta ilia contribuiflet,non recfte locum ilium atcp potefta* tem tenuifle : co^ non lure ad me pertinerelacultates illas, Roger. Qgid, inquam,an etiam Rex Edouardus,qui hue eilocum mandarat, ufurpator fuit regnifnam huius aufpieijs creatus eft çcclefiæ illius epifeopus. Cancel. Ger tPjinquit ille; fimulcp iniurias ab eo fatftas turn fibi, tû Bonero epifeopo Lôn* dinenfi multa uerborum atroeitate exaggerat. moxcp per corretftionem re* {’reflanonnihil inuerecundi oris impudentia, Qiiaquam,inquit,nimium hoc 3 me did in eum forte uideri poteriqqui ufurpatorem regni appellitem : cæte • rum ex cordis redundantia os aliter refluere acloqui non potuit.Nct^ quû di xiflctjpcenituifTe eum ex animo fui diefti arbitror. Ea de re potui cum eo plu* hbus:fcd me reprimens,percontari cœpi, quamobrem me dediflet carceri;* Cancel.Qtiia,inquitille,contraReginam es concionatus.

Roger.Ego uero negate fa(ftu, pofte^ meliquidis rationibus calumniam banc coargueremullum fupplicij genus cieprecaturum, ft quifquam poffit cri niinationemhanc meritomihi intentare. adfuiftein ea concione ingentem auditorum freqiientiam, quos omnes teftes mihi appellate non dubirem in-noccntiæ.Semelqutdcmhabirameftèàme concionemin crucePauli, quo tempore Regina acropolim occuparet: nihil tarnen contra Regina ea in con donequicquam auditum efte. Allegabam infuper, quod eademderepoft quæftione habita, ab ipfomct Cancellario indênis atqj impunè dimiftùs fimj aclibcratus. Cancel.Atqui,inquitille,redqftinihilominus pofteaad publi cas ptsleclioneSjaduerfus Confiltj edilt;ftum.Id,inquam, ft quifquam oftende repotedt, moriar. Interim fan's profeefto à uobis inciuiliteqpræter^ omnes tum facras tum humanas leges mecum aeftum putcm,qui nunquam ante nec uerbo me admonere, nec docere etrantem uoluiftis, nec ullam mecum inire collationemiftatum return, priùfquam nûc flagellum in manibus ac gladium adept! eftis,quo me confodiatis,ueftris non obtemperantem placitis.

ptædpua étant corum capita,quae huiufee aeftionis die, qui fuit Ia* nuari) 28,tra(ftabantur:poftquam prior antemcD.EIopcrus,amp; Cardmakerus ad quxftiones uocati effent. Qiios ita Dominus fue gi'atiæ éc fortirudinis ma gnitiidine communiât precor, ut coniuntftis pariter am'mis amp;nbsp;corporibus ( fi quidem illiuideatur) in communi ueritatis fuac caufa amp;nbsp;ftemus SC cadamus ft htuLNccp enim unus peribit de capite noftro capillus,nifi uolête ipfo,ôif per-mi ttente. qui hoc largiti nobis dignetur, ut ad extrema ac fin cm ufcp in iplb perfeueranteSjObedientiam ci promptâ alacremcp pratftcmus,miocuncp nos ''°^fituoluntasipfius,Amen.ClemenfiffîmeacpotentiftimeDomine Jefu, hliDauid atep etiam Dei, Amen. Idem^ omnes ucre fideles Chrifti conferui nobifeum comprecentur,Amen.Potcram ( fi tempus tulifict ) tnulto cum il-us fufius de inclementicorum erga nos inhumanitate cxpoftulare.Qui fi primumbonis nofttis ac facultatibus content/, in leges deinde eorum praeua dcant« inuincula ac carceres mifilTent, fans in nos ftipplictj ftimptum uideri potuillct.Nam alioqui qui legibus reip.pofitis ptæftent obferuantiam, adeo nullam merentutanimaduerfionem,ut etiam laudc potius inter bonos cities, quam iupplicio digniuideantur.Nunc qua; hgc iniquitas,primiim nos bonis Toliatos,nulla uiolata lege,ac indiefta caufa, in carceres tapiunc, ubi uindlos nabenttam diu,donee leges excogitçntur prius in pcmiciem noftram,quam ’nobis uiolentur. Sicut Danieli olim inleonina ipelunca accidiffc, è fcriptu*

ris teftatum fertur. Äcccdit porró ad ïummâ Cancellarij inhumaftitaté, quod quum uxor mea grauida ac utenim gerens Londino Richmondiam ad eiim acceflïfletfiipplicatum, odlo honeftis comitata matronïs, Jterûacfæpiiis Dgt;GofnoUuf^ faélitaflêt : idem^ porró à uiro clariffimo, iuris^ prudentiflnxio D, Gofnol' do,quïnunc fozliofer obdormïuitinDomino,tentatum effêtiadcó tamêhæc omrua nihil eum permouerunt, ut quid de antichriftiana eorû chan'tate fcnti' endum fit, neminl obfcurû eße qucat. Hæc, alia^ eiufdêcharitatis exemph fi proièqui libuifiet,cauia quidê rerebatiat têporis non ferebat an^ftia, Siqui dem hora tum audita 4,finem mox impofiturus Cancellarius: Etu,inquit,no' bis iam pro iurenoftro h'ccat iudiciariâ in te fententiâ promulgate, pictatis w men Ö6miiericordiæ partes illas fecuti,qua Temper ecclcfianoftrauticofueuit erga noxios, age craftino iterû die redibis: intcrea deliberaturus, utrumincc' clefiâ catholicam reuerius feruari maliSjan extra ecclefiam petite. Cui quûrc' îlpondiflêm, nunquâmehadlcnus ab ecdefia catholicafeiundûfuiflè: tûiHq Pcrinde inquit, hoc eft: ac fi ecclefiam nôftrâ e catholicaantichriftianâfacias. Cette ueró,mqua,nec aliter eflè arbitror. Rurfiis^ interrogâti de docln’na w cramcnti,quid exiftimarê falfam dicebam fuiflc,amp; corruptâ.Id^ quum tis forte brachîfs paulo uehementius àmediceretur, minus^ piacereuidert' tut cuidam in corona aftantûQuid, inquit, uidetur iftc nobis mimurn queU' dam hic agere achiftrionem;' Cuius tum futililœdorio quûnihilrefpondij fem,pergit Cancellarius,mandans ut poftridie iub décima redire horam . Cu» rum ego: Nihil, inquam, recufo ubicuncp uobis lubebit coparere, moxqjpcf tribunos in careerem inde abducor, præcedentc D. loanne Hopero, fimulcp ingenti nos comitante multitudine, ufqj adeo ut uix penetrandi facultaspü plateam concederetur. Atep hæc hadenus die lanuartj 28 adafixnt,

Ad quæ relpondi,nequaquam me præteritè,quæ ab ipfis heri alla ta eflent argumenta, poftulare itatp, ut concèfla mihi libera dicendi fecultate, uiciffim ifs relpondereliceat. Id ubi fadum,póft ad ea relponlurum eire,qua:nuncin' terrogentur, Heri quum apud uos cflom, precibus agebam uobifeum,ut feripto liceret me ac fententiam tueri meam,aduerius aduerfariorum obit' diones:id^ fadurum menonnifi liquidis feripturaî teftimohtjs, ôôecck'' fiae intégrions autoritäre, confirmabam: ne quid ueliri reipfa incertum,ud in me fidum uideri àuobis,aut cogitaripoffèt. Cæterum qs poftulatisa^ deo non adnuiftis,utctiamcriminiidmihi uérteretis,quod unus aduerfus tam multos , priuatus contra publicæ autoritatis perfortas contendere aU' derem : quippc qui neque is eflêm, qualifeunque efièm, quifolus aduerfus totius reOTiprudentiam,uelpoffèm ex aduerio contendere, uel ex aquo ualere dcDuilTem. Et tarnen non defiint exempla, quibus demonftrari po' teft,unius aliquando fententiæ, totius conciltf cefTifTe autoritatem ; ueluti in condh'o

wncüio N^'ccno, quum aduerius legttitna facerdotum conubïa ab omnibus dccernercturjaudito tandem uno PaphnuriOjin cotrariam rurfus fententiam ’tum eftab ommbusîhec puduit turn unius ueritati^multorum cedètèautori* ^2^cm.Habeo item amp;nbsp;aliud huic confimile exempli genus. Accedit deinde ÔC ^uguftinihis confentiens autoritas,qui difputaturus contra hæreticum, quo Cotw Vlâxen-’^mutercç haberetex aequo unde partes Rias è duobusconcilîjs cortHrirtare potuifletjnec^fe, necpillum id facere permifitiafflrmans, cæteris relias om^ ûibusjuerbidiuini ftare iudicio oportere quod ex aequo unique certiffîmus loreefiniendae connouerfiæ arbiter. Polïet ôi. hue adferriinluper Panormità ^non contemnendiquidem autoris teftificatiorqui,uniusquamlibetaliogt;

4^1 illùeratijUerbum tarnen Dci uerumepafferentis plus tribuendum oratio* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •

^quam reliquo uniuerfo concilif theano, affirmabat. Ex his fàtis coftare ar* bitror,niliilrepugnare, quo minus unuS contraparlameti totius luffragiafen tentiam explicem'.modo ea fententia fit,qua: uerbû Dei coniuncrum habeat: ctiamfi parlamentS ipfum, acquis ac lègitimis perfuafum rationibus, fine om ’^uiautmetu, inrem quampiam conl'enfilTet. Qiium præfertim hoc Temper pîrmiflumfuerithacRenus tû in omnibus concilijs generalibus, turn maxime ppraccipuoillo concilio,cui ne conferri quidê parlamenti huius ïenatufeon-ultainereantur.Quippe,inquam,fiÂngliærex Henricus s.coaólo fenatu, ro g^Uonem banc in publico co ordinû conuentuhabereqquâ modis omnibus poiiccrehaberet in animo, putà utReginam hâcillegitimæ geniture tanqua pfonotha condemnareq uel utfefcfiîpremû ecclefiæ caput ftatueret, moxcg îeprimum Cancellariu,uoscp deinde cætefos epifcopos,fingulos ordine riu* tuac digito defignans, rogaret in hune modû, an diefiuri fitis finguli Amène' öcuicetjUttuaetnaieftatiuidebitur ratum eilo.Hæc quû dicèrem(quânqüam nccnucufcpdiceremihipcrmittébatur,impediente quodâ, cuiignofcat Dominus prccor)Cancellarius turn ueteri more iuo tîf ai/tvamp;ii; ac infiiltâs, iufli't ut œn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocarer,ab alijs erudiendus, ipfe uelim inftitutor

olcauorg.Mihi ücrô ftaré non eft graue j confidere aût non eflè meum : quid inqua, an mihi nô licebit pro capité ac üita uerba facerefCui turn iller'Quide' ante,inquit,finemus hic febulari atepin hune deblaterare modûffîmulcp con urgens ç fubfelltjs,uultu ac fupercilio toruû,atcp cyclopicum qùiddam prg ie contuitu defigês,perftringere ac protelare cogira

^riim ac perfenfit m e in eo uerTari lo co,ubi ulcus egregie ipforS potuilfcm perfricare. Quamobre to tus hue feintendebat, utUerbis, terrorc atep autoritäre me à cœpta narrationc àbiiucereta'd quod effecit. Sic enim il-perturbato fermonis ordine, omnia fannis Só contumelrjs ex fhidio comi-

^itjUteo deinde redire,quo femel me abduxif,nullo modo licuerinQiio fa-nim eft,ut I'Ha quoip a(fiio,nihil à fupcriOribus colloquijs difcrepans,in progt; ns^onuicijsjcauillis ac ironrjs nihil ad rem facientibus, tota fere coniumere

tur.Qra quidem in palgftra ÔC artificio,etfi facile me uinci ab illo paticbar;ta* vu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurlus parrhefia,magis quam uolebat intrepida ac libe

ra.Videteuos quacfo, inquit, hie uir quales habeatfpiritus : uehementiam iii-delicet,amp;ardorem ipiritusmei redarguens. Cui rurlus oècurrens, eiulmo-di cHe dicebam fpiritum meum, qui legi ac uerbo Dei libenter obtemperet: qui iuehenientior illi uideatur,in caufa,quac non mea fit, fed communis om-præceptoris -, nequaquamid culpa: mihi, fed potius

Longum fuerit huius difquifitionis omnes in ôrationèth referre amlaages: r’^^p’’'^n^™’’^^^^Q^arfafi:igiareri3.De ecclefia Romana fimpliciter,quod enlijtenatus fiim,ecclefiam fuilfe Anrichrifti, in qua Vuintonienfis Cancella nus,reliqui^ pej Angliam epifeopi primas hodie partes agerêt. Dodhinam

cïus falfàm efïè.Lcgcs uero prorfirs tyrânicas,quas niilla çquitatis ratione,fetl UI ac fæuitia tuerentur. Interrogatus porro de (acramenfo corpons amp;nbsp;fangui' nis Domini,fatis de eo hefterna adiione à me dicfïum/refpondi : ubiucrbaip-lïus à meis baud multum difcrcpare affi'rmabam. At eo reiponfo non contoi' tus Cancellarius, xc ad telles detuliteos qui adtioni interfuerüf,annonfidem SCueritatem pernegaflera lacramentif'Illis uero, quorum plericp fexè omnes eius fuerunt clientelæ,lîio accinentibus patrono;Equidem,inquam, quoddi'* xijHunquam inficiaturus lumrnempe dodlrinam banc uellrâm defacramento luppuratam efle,ac errore uitiatam ; tametfi quo ordine ac fenlii id dixerim,fa tis opinormeminilb's.

jxogeriut con/ Pollbaecuentum eftad condemnationis formuïam. Qua demum perk' non fine dira execratione exutus deniœ gradu SC conditione minifterij fa eerdotaliSjin ius amp;nbsp;poteftatem ciuilis magiuratus, quem illi fecularem uocâr, adlupplicium fiimendum trador. Erantin ea formula, duo potiffimum accU' lationis capitarprimum de ecclefia Romanêfi, quam Äntichriftiana dicerem: deinde quod lacramentum corporis amp;nbsp;lànguinis Domini abnegari a me dice bant. His ita confedlis rebus, deducuntnos,Hoperum atq; me, in carccrcin primo acdibus Vuintonienfisuicinumzibiadufqjnodlis ferum alTeruandos. inde cum primaiam face cdult;flos,permcdiam urbemin carcerem prætoria' num, cui nomen à noua porta imponirur, cum armatorii copiofa manu traiu' ferunt,præcedête primum Hopero cum altero Tribunorum, me deinde cum altero lubfequente.

Illud interim minime prætercundum, quod quum recitata eflet condem' nationis lententia, conuerlus ad populum Cancellarius, me lub grandiacdc' cumano I'llo dicebat anatbcmatefuccumbere,quodeiufmodi effet, utquik quis mecum unà cibum caperet, aut femel biberet, uel denicp quicquamfub' miniflraret fubfidtj,eiufdcm execrationis communi inuolueretur periculo.

Ad ea fic rurlus occurrens:Equidem,inquam,confifto bicfub cofpcdtuom nipotentis Dei, amp;nbsp;borum omnium qui in illuftrifiimo boc cofelTu grauiffiuio rum bominum hodie adfunt,tellem ipium inuocans atcp appelläs, nunqu^ docuillcme badlenusquod feiens putarêerrori falfæœ do (fln'næ affine ene, Quocirca pura, integracp bic llo confeientia, amp;nbsp;apud Deum amp;nbsp;apud homi' nes. Scio^ porro futurum certifïîmè diem, o reuerende, quiutrunep paritet nollrum ante tribunal lummi æquilfimicp iudicis fillet aliquando, cui confef entiam banc me probaturum,nibilo minus teipfo,nequaquam dubito. Qiim nec minus fpero,uere catbolicæ Cbrilli ecclefiæ membrum inueniar,atqueiia (alutem æternam recipiar, uteunep nunc à uobis exclufiis. Atepuero quodao com entitiam banc uellram attinet,non erat quur ab eius cccIeTiæ me coniiwi nione pellerctis,qua cum iam diu annos bos 20 nulla mibi interceffit focictas: quo nomine Deo maximas babeo gratias.Nunc autem quod fuperell, quafl' ciolummoiure perfundliucllro,nihilad extremam calamitatem meamue-llramcpfæuitiam fecillis reliquum,una reliât res mibi a uobis effla^tanda, Cancellarius : Quid 'nam id rei eftf Rogerius:Vtliceatfaltemuxori in carte rem ad me commearc,quandiu bæc uita fuperell, cum decern liberis meis, ut ’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folatiocosaliquoconfiltjscpinllruammcis,priulquammoriar. Cancellanns.

Minimegentium,uxorcatuanonell. Rogerius: Imómeaell,iamannisun deuiginti. Tuni Cancellarius; Ita ne, inquit, earn ego ut confirmemefleuxo' rem tibic Vtlubet,inquam,atnibilominus meacrittame,quamlibettffiinon probabitur. Cancellarius:Non no ita erit,ad re omnino no accedet.

Beneigitur perfpexi cbaritatistuæuim amp;nbsp;plenitudinem uniuerlam.Atqui uos ipfi qui tantopere à facerdotali abhorretis coniu§io,non uflt;padeo a con*

cubitus facerdotum abhorretis, palam etiam impuras eorum fcortatïonës togt; lcrante«:uduti non folum in Vualiianoftra, led per Germaniam etiam,amp; Gal liâjfàccrdotibiiS fiiam cirigj uenerê impune, per uos leges cp pontificias al ere liceat.Cgtenim Cancellarius ad hare limis tantum ïntuens muirabat,ac di'fceß Ht,quem tum polkemo uidt.

Poft deinde quatiiduum,Februari) 4:Rogcrius ad fupplictj locum perdu duSjLondini hi circo Smythfildiano,primus omniu in perfecutione hac Ma^ hanajadperferendamuimincendfj aperuituiam, tametfi prior ante eum D, Hoperus condemnationis fententiam excepit, quinto poft eum die Gloce* ftriæ exuftus,de quo proximus occurrit iam dicendi locus.

MARTY Kir M Û. lOAÎ'^NIS ÏIOPE» thEpifinÿil' igornienfis GlocefircnftSipro defenftoneEiMngehjgt;ha gna conflantia Anno »fjy. Febmarij 8, i

TOanhes Hoperus Oxoniæ primum depofitis bonarum liter arum rudimen A«»o JLtis,fimulatq}adfceIicioremEuangelicædo(ftrinæ noticiam peruenit, cœ^ pitilicoctiamnumadok'icensjôdioacinuidiaapud Oxonienfés theologos grauiter amp;(. periculofé laboraic.Qitôrum fcelerata amp;nbsp;nefaiia malitia,præcipüe autem Smythi cuiufdarn infedlatione coacftus,ex Anglia in Germaniam pro^ «ugit t ubi annos aliquot commoratus eft, quoad defunefto Henrico rege, in paterni regni gubernacula fucceftit Edouardus,aufpicanffimx mcmoriæfî- iisperttsahc^i bus.Ibiden.uôinpamam unàcumcoiuge Germana,quam Bafileæ duxeratj rcuerfus, euangeliû ïngenti cum pambefia publice ac libère per ufbem Londi nenfem Profiten cojpitrprimû tarnen à iùggcftis abftinêSjUcI quia ueftis baud latis accomodead ritum ecclefiafticum congruebatuiel quia nondum ab epi* feopis concionandi autôramentô donabatur, quanquam D. Protetftoris do* nat^permilTione. Pergit interim file folito more, acriter in tempórUm mo* res a ecclefie corruptelas détonant. Qiio maior illius erat facundia, boc ma* gisomncsinfuiadmirationem Sd. defiderium rapere. Aduocem ipfius, ceu ad modulâtiflimam quandam Orphei citharamp'ngéntes quotidic concurius fieri. Sæpeadfui,quum in rempli fores nemo ingredf concïónante Hopero potuiffèt.Tanta eius diligentia fuit,üt diem nullum fine binis, aut térnis quart doc^ concionibus prætcriret.Rurfus ea in feripturis promptitudo, ut fi fexies ci faciendum eflet,tempore citius quàm materia éguiflet.Et quod ego in prægt; cipuisjillius laudibus ponendum arbitrori quo primum impetuexorfiisefb, codém tenore QC conftantia ad extremam ufcp Uitç metâ perfeucràuit.Quenl ueclaboresfrangere, nec honores mutare, nec deliciarum ucnéficia corrum* pcrc,nec euge illud populäre attollere potuefût. Vita ta illibata,ut nec calum niaipfa,etfi cortata lcdulô,morfum éi ullum infigere ualuerit.Corporeâc late* ribus bene firmis jUaletudine integra atqueillæfa,ingenio acri,ânimô ad omgt; Hem fortunammagno,inaduerfauerô amp;nbsp;inpericulis maximo. Infententiâ conftans crat,iuftitiæ tenax, eibi fatis parcus,uerborum parcior,temporis paf ciffimus.InhofpitalitatelargüS,laxiorcpaliquantö quàm pro fäcultate.Inuul* tu colloqutjs grauis quædam fédebat feueriras,femper eadem amp;nbsp;fui fimflis^ fed quam ego aliquantomagis, faepein eodefidcrabam populärem. Quart* quam baud dubium, quin illi conftabat fui facfH ratio. Id tarnen prop terea di* co,ob quendâinprimis honeftû,mihicpn6 igriotû einem, qui tum änirni affe

fgfftudinCjad oftiü illius coueniedi gratia aceefteratifed dftemtus homi nis grauitate, quu introire no ferret animus, ad aliós defledf és, fölatiO mentis perturbât^ quçfiuit,amp;reperit, Chrifti opitulâtis bérteficio. Cauêdû itaep mcâ Griiuitas ratione,tjs qui crudiêdo plùnt gregi Chrifti,quo paefto no fois uitâ amp;nbsp;mores, epifcopalii^

fed ÔC u«l£uin,cxterftumcp habitum comparant, ne ditm nimiurn refugiurt^ i» den' leueSjin contrariam incidant foïïàin, fcucn'tatis ac maieftatis moroiiof'’ quàm expédiât ædificationi gregis. Cæterùm m illo non fine graui iudicio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

lt;flum hoc effè non diibito.Vidcbat forte communem banc effrenis uitæjic*;” tiam, non folum uerbis ÔC difciplina, fed 8C uultu etïam bonorum caftigandameflc.Poftquamiam fàtisinpopulari hoc 6C homelitico conciO' nandi cum'culo fc exercuifTet, nec fine multorum fi’ucflu impetratum en wn' nbsp;nbsp;j

dem,utapud regiam maieftatem,tanquam ïn fubh'miori theatrOjlpedmei'^ ’ datums,concioncm inflitueret.Quod cum feciflèt, l'nten'ecflô non multo deinde tempore, Gloceftriac epifcopus pn'mum,mox amp;nbsp;Vuigorniat,régis taan-dato,eft dcclaratus. Sed nefcio quæ inaufpicata En'nnys hie ilico emergeteni cultut epKco/ PH cpifeopi fœlicitatem nonihil obnubilate atep perturb arc cœpit,’de ratione pul« i« An/ iinitiandijdc cultu epifcopah',amp; rebus id genus adiaphoris.Manebat enima ' glttf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hue in eccleüi Brytannica,praeter alias ambitiofas magis quam utiles cereino

nias, totus file apparatus SC cultus uetemm epilcoporum i palliû primutn, ten ftga epifcopalis: fub hoc deinde brarfiea per utruntp humerum prominens linea.addebatur pileus mathematicus,hoc eft,quatuor paribus angulis, mun-dum in quatuor aequales partes quocunep Ipecfiat diuidens. Hasiimiies^nn garumineptiasinEcclefiamagis fiiperftitioni quam ædificationi feruientes, ut femper in alijs contempfit, ita multo minus fibi imponi ab alijs fuftincbatj pius iuxta ac cordatus epifcopus.Ea^ caufa regem adiré fupplcx, rogare,otn nibus uotis infi:are,ut ud à muncribus illis exonerari, uel fine ceremonijs tins inaugurari fibi licerct. Nec mora, pij epifeopi poftulatis, æquè piusrcxinn’*' Contentio Je nbsp;nbsp;nbsp;uôlüritatis confenfu conccdcrc. Contra epifeopi pro infignibus fuis ô^ee-

Aitaphorif. jf^t’^onifs depugnare mordicus:rem nonmaximi per fe efle mometi : in abniu rerum,non in rebus ipfis uitium inefie ditfiitare, tarn pertinacem eficin rebus per fe adiaphoris non deccrc: frangendos potius tarn uehementesfpiritnsin lUo exiftimarc. Denitp dum utracp pars plus æquo contentionis traliitfunicu lum,interim Euangelicæ ecclefiæ lugubre ijpecfiaculu, aductfarijs laetifiimum pfæbuerc.Poftrcmô hæc theologomachia fie tandem exijt.Vincentibus ept-fcopiSjHoperus ucl ad palinodiam,ucl ad eas(utmodeftiflîmè dicam)eondi- , tiones adadlus eft, ut femel faltcm in concionc publica fe oftendcrct populo, more cæterorum epifeoporum inftilatus. Quod ni fecilTetjfunt qui putant ept fcopos ultimum ei lupplicium molituros.Nam ita audiui à famulo ipfius, Dn cem Suffolciæ clam Hopcrum,qui eomm conatus non ignorabat,præmonn iflc.Hic quid agcret Hoperusr Res ipfamorte no erat digna. Sed cuiufeun^^ modi erat,mos gerudus fuit epifeopis. Eu neep régis uolunus,nec caufçæqnt tas tucri potuit ?Prodijt itacp in profecnium cum nouo ornatu nouushiftriO' Summa, ueftis paludamcntum crat talare amp;nbsp;laciniofiim, oftro tyrioep ruborc tineftum. Sub hoc linea epomis humeros laccrtoscp tegebat. Supernepileus caput ambiebat gcometricus,nempe tetragonusrcùm tarnen capiris figura In Iphærica. Eanouitas quantum ruboris pio concionatori eo die attulerif, facile ex ft cuiufep cogitatio çftimarc poterit. Sed priuatam hanc contumeliam public« utditatis refpetftu pertulit amp;nbsp;concoxit. Vtinam pariter amp;nbsp;hi, qui altéras tragœdiæ partes luftinebant,priuatam cauftm,qualis qualis erat,publics con cordiæ SC ædificationi gregis condonaflentNam tota ilia concertatione ram liehementi amp;nbsp;tumultuofa, baud quiiquam erat in tota urbe uel pilo fadus mc lior.Abftineo hie à partium nomenclatura: uel quia hi ipfi qui tum oppugn^' bantjpoft amicifiimis animis coniunlt;fti,in eadem pariter cauft cum illo coin-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muniep martyrio ceciderunt, ucl quia perpetui ita morrs mci fit, calamumab

omni perfonarum contumelia,quoad licef,illibatum feruare.Rem tamenno-tandam propterea putaui,utledores hac hiftoria admoneantur,quam faluta-

ris amp;nbsp;neccflaiia r cs fit in ccclefia crux Ghrifti 5C. perfecutio. Qucniadmo dum nbsp;nbsp;nbsp;»eeefft/

enim in rep. externa nihil fere bellun^ignit facilius,quàm pax inimodica : ita ria cbrifliani^. adeccleGafticas contentiones SCdiflidia nulla eft resperniciofior,quamecgt; defiafticoruni trâquilla nimis,cxperscp ciruciSj Sii. Alcedonia ut ita dicam, rlt;^itas.Dcinde fie ratus ium,ecclefiæ Chrifti expedirc, utfandlorum homigt; num exempla extarent huiufinodi. Namfinon mediocnterpublicæidrefegt; rat confolarioniSjCum Pauli amp;nbsp;Barnabat foedam fimultatem, Petri non unam negationcm,Dauidis homicidæ adulterium in fa cris au dim us litcris : qui mb nus amp;nbsp;homm diuorum martyrum lapfiis,fuam quotp utilitatem relinquat po HeriscV t minus iam in noftra defperemus infirmitate,cum eandem in faneftis Bei próphetis, apoftolis ófmartyribus confideremus. HiSita® procellis exgt; plorata pq martyris patiêtia, poft tarn dura aufpicia, ad greges fe ftios fecipiu rneoinunercbiennium paulo^ amplius feliciflimeueriatus, nullum praeter-« mittit ofiicium,quo illorû faluti confuleret.Solent alij,proucntus potiffimum odore adepifeopas uel ambiendas, uel gerendas alii ci: illi nihil ingratius hoc nerigenerc,nihil prius aut antiquius animaruin incolumitatc : Cuius oinnis nc unice inhiabat cura,ut quamplurimos Chrifto lucrftaceret.Qinim autem nuplex ei effet prouincia delegata, fie utranœ regebat eparchiam^ perinde ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . ,.

luna effet familia. Imo nullus in familia pater,nec in caulcto holitor, aut in Ui neaagricola frequentior unquam fuit, magisep affiduus,quam hie in fuarum outcularum dioecefi. Doccns, confolans, adhortans, catechifans omties cirgt; cumibatpagos. Nufquam minus erat, quam domi : adco Dei domus ^elus inipotenstotumoccupauerat hominem. Quicquidàconcionibus fuccidlri uacabat tëporis,ucl publicis audiendis caufis, uel priuatis ftudijs precibus^, nifltandis impendèbat.Gum dodlrina affidua paré quocp cóiunxc

rat caltigandi feuerïfatem:fed nufquam feucrior,quàm in eos,qui ob maiöres luitias Sc fortung indulgentiâ im punè uellent licere fibi quo d liberet. Quan quamiiicnuUihominum pepercit generi:iuxtd in omncs æquus arbiter et Lÿ nis,quod aiunt,lapis : tamênefcio quo modo minus opulentorum uitifs in^ n n,quam tenuioris conditionis hominibus, magno ianenoftrorUrti hodie J’ quorum fic multos uideas magnatum opulentorurrt dwos pbfequtjs,ut pauperum interinijquos prçcipuo in honore habet fpi ritus Chrifti,minimam rationem in uita moribusep pre fe ferant. Si quis ntim^ nntiorlit,autuiduapaulobeatior, ditftumirum quanta ibicharitas ,quai ofii-^lorumfoUicitudo à obferuantia.^ falutatuf,ducitur,reducitur, omnis deniep ƒ ptatur conueniendi ac gratificandi occafio.Nec improbo zclum euangelP . nm.imo utrotp etiam polh'cc fauercm, modo tequam hanc ubiep pariter, f onines eandem amuffim ténerent. Nunc fæpè à potentioribus opprimituf a Sc fortuna imbccillior, tacentibus iftis fiC conniuentibus : quos^ in iiv miori caufa fublciiare propiietate euangelicä conueniebat, Hoperihuius ‘^P^plo,tum Chrifti maxime, fæpe in uera etiam caufa deftituunqfuoqj fileri n inunt cadere. Toties tantoep conatu reformatas ecclefias,iterum atep itegt; J ’^’^eformariuidemus apud quofdam : Neciinquairi fere reformandifinis, ‘^l^^fi^fonibus, fubfcriptionibus, cenfuris,artP n lt;s,oCmille decretis, hierarchica politia circumferibat. Nec improbo piord 'gentiam,qui ad exquifitiffimam euangelicæ perfetftionis normam omnia '^æqnareftudent.Quis enim non optet, ecclefia Chrifti ubiep effe qudm puf Ran imam e V crum enimuero iftas ram anxias quorudam to ties reformandi ormulas,non paulo magis ex fenrentia Chrifti futures arbiträrer, fi ifti quoqp 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alicubi ecclefijs reformarentur. Sedne nimium extra ogt;

5^s,adHoperum redeatnarratio.Cuius omnis uita,ut compendio dicam, egt; u modi erat, quæ ecclefiaftis exemple, reliquis uero perpétua eftè cócio po.«

tuit.Poflrcmo quantg uirrutis eflet cpifcopus,uel hoe argumente coftare po teft : quod quS nullis nifiimprobis cxoftis eflet, turn inter hos nemo tamiW' probus repertus eft, qui' in tota illius uita uel naeuum poflet carperc.

Hopfri in ßnti JJixi nunc qualis eflet foris,in publicæ ecclefiæ obeundïs muntjs:necminus lu tnßituenit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jonii in illo exemplarrelucebat,eximio dignS epifcopo.Etfi poriores illc

eomme/jjütJO. partes curse ac charitatis in ouiculas Chrifti impénderef,quibus etiâuitamim penderat:tamennec in liberis inilituendis, moribus^ iuorum componendis luo dcfiiit officioiut nefcias,domi ne patrem,an foris epifcopuni,maiore cum laude geffcrit.Eadem utrobiqj religio, fimilis difciplina, par integritas ferua-batur.Necfflultumintereratjin templum facrum, an in ædes epifcopimgiö' fus efles.Adeó omnia uirtutum ofiîcrjs,pietate,pudicitia,modeftia,lilenriOjti more Dei,facracp leeflione plena conipexilTes.Nullus aulæ ftrepitus, nullum infamulis oduiy,pompac quam minimum, nullum inhoneftum didum:nU' gandi,ludendi,peierandi nulla prorfus cofuetudo. Pudet hie, collatis excm' plis,referre,quantum à communi epifeoporum noftrorum quorundammO' re,tota huius abhorruerit inftitutio.Imo miror potius,ift:ud no pudereeptfeo pos,quorum aulx fie aléa,temulentia, taxillis, rixis ac iuramentis feruent, ut gurguftia,tabcrnsec^otius nepotinæ uideri qucant, fi ad huius familiteregu lam componantur.ct tarnen ifta non folumpatiunturtercatholiei epilcopi nofl:ri,fed defendunt etiam.Sic,inquiunt3famulorum excluditur ocium,quos ficpræftat eflTeotiofosquamnihilagere. Primumunde taminurilisnirbafti' patorum atrienfium in epifeoporû ædibus f” Deinde,unde tantum iUis oeq permittiturfOiiafi in tanta negotiorum uarietate nihil fit, inquo humanafe exerceat induftria,nulli libri facri amp;nbsp;falutares quos euoluanr, nuUæ artes inge nuæ quibus iùam imbuant adolefcentiam, nulla opera manuaria undeuiati' cuminfenedlutê colligant,nifilufibus, latrun culis, iocis fiCnugis tanquamin barbarica ignauig fchola difeant iuucm'les animi aliquid agere,hoc cftnugari, clamarc, peierare, iniànire, uenari, aucupari, ferire ac pugnare fo r tirer, alioquot; quin nimirum aefluri nihil. Atep hæc demurn præclara gymnaiinata funtacO* feiplinx,quibus iàcranuncferè epifeoporum collegia excolGtur, maxime po tentiores qui iunt,cæteriscR paulo celfiores.Vt nihil mirum fit,fi eadem excm plaab epifeopis Sê cardinaîibus profedîa, in aulis principum ^fatraparSpa' larijs,paflïm adeô frequêtari uideamus. Vtinam primùm ab Hopero ifto epp feopiboni,utinâuiciflîm ÔC à bonis epifeopisreliquiprincipesôf fatrapenor mam arripiant,fe fiioscp reÆus inftituendi.Atcp utmagnopereexpetam,ab epifeoporum familfjs excludi ocium,ita magis etiam optandum ab epifeopis ipfis excludi luxum,opescp iftas,quibus tot ociofos uentres,nullo fru(flu,ma' gna autem pernicie rcipublicæ alunt quotidie. Non quod epifeopos ilico ad inopiam,ad peram,adbaculum relegandos putem:fed tarnen confultiusfore Woder^' H» turn ipfis,tum ecclefiæ in primis arbiträrer, fi ad Hoperi huius omnes uoceu' peti eenfut. tur æquabilitatem. Qut quum duplici Hierarchia omatus effet, cenfus tarnen nec magnoSjamp;f eos iatis etiam accifos habuit. lam in hoc quoqj non minus le imitandum epifeopisiftispræbuit, quorum quumomnis eafere ratio fit,ut docendi cura in aUos reiedla, fibi propriè ea aflumanr, quæ ad pofTeffioiium fummas,meflcmcppecum'ariam pertinent:contraifle intêtusuniceindifpen iàndo Euangelicæ dodîrinæ talento, reliquam interim omncmde pccunqs rationem deuoluit in aliostquæ res fæpe etiam ci fraudi ftiit. Erat prætercain

Lrxdi' primit AngliaidtemporislexFifc^is,tyrannidi,utmihi uidebatur,quàma;quitad f-uHibusinAn propior,utquicunqpinmunus adfcifceretur ecclefiafticum ,ufusfruâuspri-' mianni pecuniaftatimpræfenticogereturredimcre, quæ fifeopendebatur. itaep ea res effecit,ut plus haberet aliquoties æris alicni,quàm iui.Quanquam ne quid diu deberet cui^, fedulô cauif, uigilans partim ipfius partim amico-rum

» lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

rum follicitudo,quos multos file ÔC magnos habebat. Tû fi quid forte redun^ Oiv/' 1^' daret de Rio,non Vuintonienfem imftatus, quem aiunt morientem fiipra trp nbsp;nbsp;l

ceptionem,rd omne h'ofpitalitati confecrabat.Fuibis,utmemini,inEpifcopi ædibuSjUbi in aula üla quæ cœnaculo ipfius effet proxfma,fpe(fiaui ipfe men* fimbenecapaceuijpauperculis quibufdâ QC mendias differtâ.Rogan famufi, refpondebant morem fuiffe quotidianum,ut è tota duitate continuis uicibus per domos Sd ui’cos colledhm egeni ad certum numerum aliquot,ad çdes in* «itentur epifcopi,ubi per quaterniones cibis 6C fàlubribus ÔC calidis quotidie pafeerentur ipfi primiimzdeinde poft hos pafeebatur QC ipfc paftor.

Huncœ ad modum Hoperus uigilantiftîmi paftoris munere, per duos pau locp amplius annos fungitur, quoad uiuenteRege Edouardo incolumis ad* bucreligionis ftatus per Angliam effloruit. Quod fi ad eandem diligentiam rcliqui eius ordinis epifeopi ftiam quifq? Spartam,quam fortitus eifèt,exor naffctjaut me fallunt multa,aut rempublicâm atep ecclefiam fi non tutam pror »uslibcram^ab ijs petfecutionum procellis quæ mox infequebantur, minus tameninpontiHcias partes ficprocliuem haberemus; Verumenimucro in cæ ten's prouinctjs, nefeio quo padfo non æquè uigilatum eft à multis. Ecclefiae epifeoporum fedes in hoc inftitutæ utferuirent Chrifto, precio Slt; pecu* nia uenales,quæftuimangonum quorundam feruiebant : ut quifq) præfentes aucrebat pecunias redimendis eius anni prouentibus, ita facillimè ad gregis Dominici gubernacula proueeftus eft. Multç itaep indodlis occupabâtur,plu 1« ignauis,phirimæ monachis beneficiarîjs, quibus ob penfioncm obnoxius eiletfifeusregis, quo ficregiæ pecuniar confulcretur. Ex quo demum confe* tjutitum^ eft,quod erat necefte,ut prætcr paucas cultiores ciuitates,in alrjs ple-nlcRtere ecclefijs aut raræ haberentur côciones,aut certè eiufmodi, qug baud ueram conferrent pietatcm.Qiianquam nonnullos interim un erateor, quiab archiepifeopis publico donatiautoramento,longèlateqî gt;nbsp;per prouincias hue illuc circuibant, difleminantes cuangelij nuncium. Atque

Cæf^t'um mco quidem iudicio, non paulo magis è retuilletcommunijfifingulaoppida atque lùci per epifeoporum eparchias, peculiarem aliquemftatumcp haberent ecclefiaftem, uirum grauem amp;nbsp;do* cuius uita non minus quàm dotftrina plebi cognifa, maiorem illi fidem 3pndpopulum aftrueret,Sd plebs uiciflim illinotafacilius ab eo potùiflèt gu* ernari.Aceedebat porrô huicmalo, quod multitudinis maior pars per cæte* tas prouincias haud fan's,ut dixi, ad pietatê inftrutfta cfle : turn inftiper, quod æ etiam ciuitates quæ doeftrina pollebant, uita eflent ac moribus corruptiftî* niæ. Nemo non profîtebatur cuangelium : fed euangelium hoc prætextus ^at uitæ nihil minus quàm cuangelicæ. Omnia plena fraude, rapinis, iniuria. nllaars aut opifteium fuo carebatfuco acimpoftura. Nufquam ferèuiapu* ’caalatrocinijstuta,nec minus ipfa etiam diuerforia plerifqpinlocis péri* Gtlofa.No(fturnæ cædes ôC infidiæ nufquam frequentiores,magiscp irifames» t tamêin tantamalorum atrocitate nufquâ hebetior legum feueritas. In (um wouitæluxu Ô6 copia, fumma abefte libido non potuit. Scortatio, adulten'a, luortiaimpunè peromnes ætates graftâbantur. Sed in primis auaritia incre* mbilis ad infaniam ufcp ceu publico contagio omnium corripiebat animos. iJcnicp nihil ferè uidehatur in ulla reipublice parte (yncerum. Siquidem uxo tes a mantis crebra paflîm répudia diftraxerant,patricqs cimi plebæis tam ca* pitalisjnterceflitexulceratio animorum, ut neutra pars uideretur alteram diu m eade repub. pati potuiftè. Quid quod nececclefiaftici proccresprorfusfua tiacabant laberquippe illi fubmiftionis euangelicæ obliti, magniheentius fe ttterre,titulisgaudere,ferocirc,ac propemodum in perfecutores cœpcrunc

'2.84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVH IK ecclesia

degeflerarc.IfiC^i im non deerant fidi amp;nbsp;graues ecclefiaftæ qui'danijqui palam prophetica libertate populum, ut refipilcerct, futuraî calami'tatis prpmone' rent. Sedhisautnullafides habita, autexiguacertè ïequutapœnitenria eft, donee exalperata tandem magis ac magis ira Domini, primùm Edouardiim nobis tantae fpei principcm, nmul^ cumillo eodem die omnem Anglorum fbelicitatem cuertcret»

,Pofthæc ifljtur fablato nunquam fan's laudatæ memoriae principeEdouar dOjïuccelîitin’rerum gubernacula Maria, pro rege regina, pro uiro fomiiw, turn patri fuo longe diffimilis,tum fratri diffimilior, quæ ilico arrepto potefta tis sladio, quern regere fan's non potuit impotentia muliebris, mirum quas turbas per Angliam cierit : dum omnia innouare ftudet, omnia^perdit, iura diuina ac humana confundit, patris atej fratn's adla fapientiffîmè pofita and' quat atep abolet. Cacterum uero in religionem primes dedit impetus, atiç m uiros ecclefiafticos.Inter quos primus omnium Hopcrus initio per cadiicea' Rcgindw cita/ torem citabatur,ut Londini fe fiftat cognirioni: id^ duplici practextu 6l ntU' *“*• lo. Primum, utHetheo epifeopo, cuius ei f^des ac fundio delegataclTet, re Krtbew epifco fponderetErat Heth eus eius prouinciae ante eum epifeopus j ab Edouardo, papifticæ dodrinæftudiu, cO gradu depulfus. Deinde, utßonero epifco ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po Londinenfi caufam ac rationem redderet, co quod unus effet accufatO'

rumillius, quo tempore Bonerus ob papifticam dodn'nam, quam in enree Pauli uulgo publicauerat, couidus atqp exautoratus effet. Nec erat interim Hopcrus malorum impendentiû nefeius, quum me audiente ac præfentead' monitus ab amicis quibufdam, ut fuga matura fibi, dum poffet, confuleret, prorfus fe fadurum negauit. Semel,inquit, hoc à me fadum eft,qui werhy' pfafpidem ah'quando præbui. nunc quoniam in eum deueni locû,ftatfent£n ria,cum ouibus fimul uiuere aut mori.

Ad diem igitur indidum,qui eratScptemb.i,quum Londinum adueniflet Hopcrus,in indicium obtorto collo abripitur, ut priufqua Hetheo SiBonC' rorefponderet,rcginæ amp;confilio denexis ôi. rationibus quibufdam,quibus obligatus dicebatur caufam diceret. Quo quumuentum eflèqVuintonienfis ilico facuis modis ilium cxcipcre,couicijs ac maledidis inceffcre, lacerate at^ de religioneiamaccuf^c: nec minus libère ÔCaudaderHopcrus uiciffimfe expurgare,amp; cauiam dicere.Breuiter ca epitafis talem habuit exitum,utiube retur deniep Hop erus in carcerem difccderetfic tarnen, ut inter difeedendit ei denunciaretur,fe euftodiæ non tradi religionis ergo, fed ob rationes tantum quafdam, quibus reginae obaeratus effet,pecuniarias. ld autem quam felfum, fidücpfueritjpofbeafuo conflabit loco euidentius.Hæcuerôada font anno r$yj,Scptemb.i.quo anno Syntagma illudadBarlamentüfcripfiqdequo,uo' lente Ghrifto,poftea. Demu infèquentianno,Martij is»,iterü aedtus à Vuin tonienfc ac cæteris aliquot delegatis à regina iudicibus, quum caufam dicere neqBpercpifcopum,ncc per turbamSC tumultum iudicrj ei peimittcretur, epiicopatus munere exutus cfl:. ld autem quo ordine, qua^rationegeftum fit, cuiufdam,qui ei interfuit adioni,narratiQnê ac literas, quo certior rei con* ftctfidcSjfubijcicmus.

in qua expoliattu eflfuo epifiopatUyin adihm Stephani Gardinen Vuinton.^nno i^^Ji.Martti 19.

Le^oriSgt; nbsp;nbsp;Quom’am rumore ilium de aóh'onc D.Ioan.Hoperi,in cum, amp;fD. Cancel'

lanu Gardinerum Vuinton. reliquoscpiudices, falfiffi'mu eflèlonge^àucro alienum mtelligo quorunda fortafli's Opera difleminatü, quibus nihil magis cordi eft,quam ut ucri fide,cui alioqui refiftercncqueöt,malcnarrando depra uêqofifici'û elTe putaui mcS,qui oculatus lUius adionis teftis interfui, publico homi'

hominum eirori hac in rc tnedcri : partim ut rem ipiam fimpliciter 5gt;C bona fi* dejtautgefta elt,c tenebris in apricum proferam: partim ut omnibus conftet mortalibus, quàm indigne, nullacp æquitate acflum fit eo die à iudicibus con tra D.Hoperum, qui tarnen fe tam fubmific erga illos geflèrit, tantum id eiO petens unum,ut andin poflet. Vfqueadeô ut mihi ipfi, qui prius ancipiti flu* ttuati'one, inter utrancp religionem uacillabâ magnafcrupuli pars eo die a* demptafitjquando eorum iniuftiffîmâ truculentiam,côtrahuiusmanfuctam acfcdatammoderationem peripicerem : pracfertim quum fiiccurrebat etiam ammo, ex euangelica hiftoria uidelicct,Chriftum ipium iam olim à pbanfæis no diirimili ratione uexatum ac condemnatum fuifie.Etfi uerô fingulorû uer oa hic non expreffî,necp turn præ tumultu colligere licuit, in rerum tarnen ip-firum ordine ÔC comprehenfione, nihil me omnino confingerc,ut teftem ha* heoconfcientiâjitanecdubito eos omnes quicuntprei gerendæ interfuerût, naodo pofitis afFedibus uerum fateri uelint,tcftes ac arbitros appeilare,

y HUitonienfi.f Duncl)ne)ifis,Londme)ifisiLandauciifiS') Cicejlrenßs-) indices ac cognitores à KeginA deßgttAti.

Accerfitus à iudicibus Hoperus, quû iam in medium, atqj in conipedîum ad^niHetjprimùm rogatur à Vuintonienfe,an uxorem hab er et.

Hoperus adhæc,coniugatum fe quidem eHe,haud negarediuiusœ coniu* §r) uinculum,nifi fola mors nihil aiebat difioluturum. T um Duneîmenfis: Hnihilfitaliud,inquitjuel hoc unum fat caufæ eft,quur abdiceris epifcopatu,

HoperusiNequaquam ea caufa iàtis idonea eft, nifi uelitis contra leges ôd ms publicum facere.

Moxcp earelida caulà,indicés fimul cum auditorum corona,clamore,con mci]s,ludibrijs, atcp indignis modis eum incefiere cœperunt, fecus quàm de* cebatipfoSjUelnegocioranti momenti conueniebat. Ciceftrenfis cumhy* pocricammagno çum faftidio ÔC fiipercilio appellabau Bekenfallus atçitem Behctîfaîli cr ^^Ham,confilq minifter bclluam uocabant. Deniqp alfis probris amp;nbsp;Smythi in Ho/ aiclcrijs ùi eum debacchari. Demum ubi fatis iam infaniæ amp;nbsp;contumeliæ iti' p^ruconuidA^ dultum elTet, Vuintonienfis Cancellarius fie ineipit : Atqui, inquit, perfaci* ConwgîKw Çt/ keftomnibus,qui modo uelint,cafteuiuere.moxcp locum inducit ex euan* gelio, deijsqui caftrauerintle propter regnum Dei. Relpondet Hoperus: eoloco non probari, facile elfe, ac in manu cuiuis,uoienti modo, cafte uiue* teaedhis folum, quibus donatum eftet. fimul^ contextum eum altius, cum

quæpræcedunt acconfequuntur,commcmorare cœpit.Sed iterumorti damores,fannæ,ludibria,fcommata,omnem turn illi dicedi, turn nobis audi* cndifacultatem eripuerunt. RurftimHoperus exprifeis Canonum decreds conftare dicebat, coniugium haudquaquam interdidu facerdotibus, locû^ t decretis citât.Vuintonienfis cotrà alios pro fe allegat canones Clemêtinos, liue extrauagâtes uulgô appellari folitos.At in his,inquit ille,uolumfnibus lo tus non eft,qucm citaui.Tum Vuintonienfis exclamans: Atqui,inquit,alteru nonhabebis codicem,priufquâhuius indicium ÔC {èntcti3.m fubeas. Atq^ itC' ni noui fublati clamores,ftrcpitus ac tumultus,tanta® uocu Sgt;C linguarû con* luim infecuta,ut nihil reefto ordine aut ulla æquitate il lie fieret.

Pofthæciudex Morganus, ubi diu multumcp Cynica rabie in eum debac i«lt;IexMor chatus eflet,acmaledicfta omnia cogeffîflcjincipit tandem longâ eorum nar* tationem contexere,quæ in Glo ceftrenfi prouincia geffîflet Hoperus, in ani* maduertendis peccantiû flagitqs,affirmans tyrannû nunquam fuiftè crudelio tem.TumCiceftrenfis conGiliûobucitAncyranû,quodantiquiusetiâNice* Concilium An no fuiftè aireuerabat,contendens in eo coniugiufuilTefacerdotibus prohibi* cyranum. tum^Ibi Cancellarius exclamabundus,multiq? cum eo uociferâtes contra Ho ptru,eum nunquam legilTe concilia clamitabant,Imô,inquit,nonignota finit

mihi coftciliarfàtlscp nouit D. Ckeftrcnfis, fï ucrum fateri ueh’t, in magno fllo CortciliHM Ni- concilio Nicgno feciis dccretum fuifle, fuafii óC autofitatePaphnutij, nc qins fmm- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;presbyter ab uxorecoiugatusdirimeretur.Sedufqjadeo tumultu amp;nbsp;lymphs i

ri;iselamoribus omnia perfonabant, ut canon ille Nicænus profern non pol' fet. Demum poftincompofitos ódinfanosrèrumacfermonumftrepitus,rO' gat Dunclmenfis,crederét ne Hoperus,corpoream infacramêto præfentbnir Hopcrus contra,talcm effépræfentiâ infacramêto omninonegat,necfequic quam crederehuiuimodiingenuefatetur.TumDunelmenfis inlibro queni deprofcrat, Icdurus nefcio quid pro fua ftatuenda opinione uidebatur. Qps i lis effet liber,fcire baud licuit.Sed turba SCuociferatione impeditus ille, quod j pertend ebat,legere nequibat. Rogat mox Cancellarius,qua fretus autoritäre corpoream praelentiam in facramento pernegaretf Autoritate, inquitille,^ fundamentis uerbi Dei. fimulép locum profert : Quem oportet cœlumfulO' pere, ufque ad tempus reftaurationis omnium. Refpondet alternd loei baud pro fe quicquam facere. Nihil enim repugnare, quin utrobicp tam in coelopa titer quam in facramento Chriftus adelde poflêt. Copiofius uolebatfuper^^ re diflerere, locum q explanare Hoperus.Sed qui circumftabat,ita applaudt' bantfententiac Canccllarij,ut nullus effet reli(51us Hopcro repugnandiloctiSr His ita geftis, iubentur tandem notarij QC copiftæin adfa referre, primiïquod Hoperus coiugatus effet,nee ullo modo uxorê à fe dimitteret. Deinde,quod corpoream in facramento prrfentiam nequaquâ crederet.itaq} comnieritum efïê,utab epifcopi munerc SCloco depellerctur»

At£ç haclenus rem omnem,ita ut gefta eft, quantum memoria confeq«* licuiquere ac fimpliciter commemoraui; nifi quod maledica quorundam con uicia amp;nbsp;uirulentas fycophantias prætermiferim, ueruntamê ftimmainipfam ÔC capita rationum,certa amp;nbsp;fyncera(ut lpero)fide com plexus fum.

loAnnes Hoperus deI'm, in ttinculis tra fiationc^,/Lnno mini lyyj. Septembri t»

Qironiam uigentibus adhucEdouardi legibus, de religionc mecum ageflt;! non potuerunt,congeftis inme alijs criminationibus numulartjs caufaniinuc j nerunt,quur carceribus adiudicarent, ubi interim uintflum feruarent tam diu, quoad per têpus ecclefias fuas c6ftituere,cçteraq} exequi quæuellentliceret. Primü igit e Rychmondia reginç palatio Londiniï miflbs in carcerem ducor, indulta tarnen mihi laxiore careen's eiuS libertate:pro qua pendendi eratante fextüdiem careen's præfedfo coronati aurei quindecim.Qiiafemelnumerata pecunia,non multo póft profedfus ad Gardinerum Vuintonienfem carcera' rius,querelas nefcio quas illi de me profert. Qiio fedfum cft,utmandate epb fcopi,elibera cuftodiainanguftiorêfim carcerem mancipatus. ubi tres men' fes inhumaniflime ab eo tradlatus teneor. Demum opera fœminæ cuiufdam gencrofæ,libertas mihi concedebatur ad prandiG atep ad coenam defcêdendh ea tam en lege Sdftipulatione,ut amicorum neminem in colloquium adhiberc mihi permitteretur,quin peradla cœna ac prandio continuo in cubiculum rc' currendum erat.Interea prxfedfus,eiuscp uxor,quotidie dum ad prandiüat^ ccvnam defcendo,caufas quçrere,crimina uenari,quo iure quaq iniun'a apud Vuintonienfem mihi calumniamacinuidiam ftruerent. Poft menfes dcbinc tres ac ferme quatuor,orta eftintermeamp;præfedfumnomineBabyngtonun’j CumcR eius coniuge,fimultas de mifïæ impietate.Qiio nomine cóqueftusiH^ apud V uintoniêfem iuum,ab eo impctrat,utiterum femotus ab eo cubiculo quod turn in turn'cula habebam, in inferioraiui careen's clauftra denudetcr; ubi nulla erat ledfi aut ftragulorum füpellex,fedftoreatantG ftraminea hU' mi pofi'ta,cui mifera quçdâ culcitraplumarG opinor manipulum continês,ini ponebatur;huicaddebat QC teges eiufdêprecq.Præterhæc nihil apparabanit aliud,

rJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquot uni comiferâti calamitatis indignitatê, megt;

ƒ nktto ftragulis^ merecrearunt. Porrô locus ille natura amp;nbsp;pcdorefquaUû as,iitumhabebat eiufînodi: ut altéra parte,totius careen's illuc congeftis for V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;altera ueró publica totius urbis fentinaatc^ cloaca allueretur*

aderaâû eftjUt eo fœtorc atq? inildubhtateinfeclïaualetudo corporiSjin ua rios graiiescp morbos,ad uitæ penè diferimen incident. Dum i taep multiplici JnnrmitateafFecfhis decumbo,ac fores cubicuK clauftn's ièrarûÔlt; peiEilorum, eneistç retinaculis obfirmarentur,nc cui pateret ad m e aditus, fçpe me incla* 'liante, ac morti iam uicinû præféAus cum audiret, nec o p cm ipie ferre, nec S^^nquâmihiiùbuenire aliû permitteret; quum^reliqui eius careen's capti* wniea comoti aftlitfbone, prefeclum iubfidrj afferendi gratia copellarent, ille cocra acriter interminari^ ne quis omnino ad me ingrederetur,ita di(fiitans:Si Bitbynÿonî eu ngt;te^iqun,benefi(ffQfieofimusaliquâdoliberati. Infumptibuspecuniarifs /lodwcrwddiî ebarinterpræcipuos fatrapasjadnumeratis illi bebdomadatim 116 minus «û’C* cotOTatis tribus,prgter famuli iumptus,ob uitff um,amp; carcerarias nefeio quas «ach'ones, quàm diuincolumis durabat epifeopatus. Pôft,ubi is iniuftè ere* P us eit, pendo deinceps aliquanto minus,fi non cum iatrapis nobilioribus, lt;^utn pcnerofis tarnen uiris exæquatus : amp;nbsp;tarnen tradlor cum omnium infi* uns arciediHjiniSjUelpotius cum nullis»

tæterea famulû meùm Guilhelmum DountonS in uincula coniecit, ueJfti Gnlid DOMntd ’usç^nudauit omnibus,ufqj ad cutê exutis, fi quid habefet ad me literarû ex^ nbsp;nbsp;nbsp;fiopetifr^'

Pæraturus.Ncc quicquâ tarnen offendit,pr£tcr indicé quorûdam nominum, ^otuquimefuain carcereeleemofynafubleuarcl. Qiiibus etiâptæfëdîus hic^ UC periculum crearet, indicem cum nominibus redla ad Gardinerum perferr.

n carcereiam egimenfes i8,rebus meis acbonis omnibus,amicis,notis, om Rfg’«a bm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O(^ogintaligt; Hoperoot.ez

_ cnuicîiimfuppeditat,nec quenquam me adir é permittit.Accedit præte-uiri acfoèminæ cui in euftodiâ trador,iniquitas:ex quo pe^ ucnliim uideo(nifi diuina fuccurratbonitas)ne prius in carcere peidar, quant lu icatafitcaufa.PlaôtenusHoperus. .

22,iubet carceris prgfedfusBabyngtonus è euftodia D, 3nnem Hoperû,ad Canccllariu Vuintonienfem, cæteroscp cum eo defigna ƒ3 ccgina iudices,pcrducere. Vbi V uintonienfis iuo fuorumqj nomine inci PUniultis magnisephortatibuseS pcllicere,ut deferta infîneeraSC corrupta 1 *’;3ppellabat) quæ Edouard! teporibus in ufufuinetreligione, denuô le ad unttatê ecclefiç catholicæ reciperct, unaep cum ipfis Papp iàndfitudinê, caput ceiufdêecclefie agnofeeret, c|uemâdmodum publico totius regni fenatuf-^onfulto decretû effet. Qiiod fi faceret, non dubitare fe,quin eadein reging le *^’t3s,amp;Papæbencdidlio,quæfefecæteroscp fecummultos abfoluiflet,non uiinus amp;ipfi pateret refipifeentfae Papæ fandîitati fubfcripturo.

Eoperus itcrumrefpondet:Primum quodad pontifîcem attinet,qubniam Octrinaillius exprofefîo cum Chrifti pugnatreligione,no dignum eum pu*

P^’*1111 inter Chrifti membra connunieretur, tantum abeft, ut caput eccle* 'æfitunquam agnitunis. Quodep de Papa diceret, idem ÔC de ècclefia ipfiuS

Chrifti haberet,quæ fponfiftii Vnrilti uocem folum audiat,cætcras uerô peregrinas quafep fugiat. Quod ad feginam attinet, fi qua in re maiéftatcm illius imprudens onenderit, ftipph'ci* us uotis le mifericordiâ illius implorare,ÔL ignoiccntiâ:ft modo mifcricordia Plus neclæfa confeientia ftta,nec offenfo Deo cÔciliari poftet.Huic rurftis re* 'poium eft, reging amicitia nunf^ prgfidio futurâ his qui Papæ effent inimicL

DoifJor H4rti/ ucteri cubiculo in fntcn'us conclaue cum tranftulit, ubi ad diem iam fextu dc' tinetur: interim dum Do dlor Martinus alterum cxplorafTct cubiculum,Iitcra rum aclibroru cauia,quos ab Hopero confcriptosfufpicabantur : fed nihilrc pertum eft.

Poft fextum deinde dicm,collelt;ftis una cum Vuintonienfe Canccllano ex ten's cognitoribus,amp; iudicibus,D.Hoperus apud cos fiftitur. Qui demûpoh longam difeeptationem ultro citro^ ibi agitatam, femoueri iubebaturpaulu lum,quoadD. Rogerius, qui recens ecarccre pro dueftus effet,examinaretm', Finitis tandem quaeftionibus, datum eftinmandatis duobus Londinitribu' nis,adhoram quartam,utincarcerempalatio epifeopi uicinum, eos pro fide fua deducendos curarentu'ndc eos reduciuri poftridie ad nonam,fi forterepu diatis opinionib.ecciefiæcatholicçfefe dediflent.Prçcedit itaep D.Hoperus, altero tribuno comitatus: D. Rogerius cum altero pone infequitur. Vbi «ffl c rempli forib. exitum eft,D. Hoperus fiftens fe pauiü,expe(ftat dum propius adueniret Rogerius.Cui tum ille:Euge Rogeri ftatcr,nós ne primi häc capd' femusmilitiam,cum flammisamp; ignibus colludlaturidGerte,inquitRogc* rius,mi Domine,Chrifti opitul ate gratia. T um Hoperus: Nec addubites,ait, quin Dominus uires fit additurus.Inde mox in platea progreffis paululö,con fo» ferta hominum multitudo accurrit undiqp, magno cum applaufu eis adgratU' curfutcr ad/ 13.tä,quodinuen cofeffioneperftitiflenttam fortiter,ufqîadeô,utuixprætur-' grdtMbtio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfeundi facultas. Inter eundum Tribunus D. HoperOjmirarifedi'

cit, quod epifcopo Vuintonienfitam confidenterat«^ im patienter adeorc^ fponderefit auftis.Hoperus ad hæc, impatientern ft oinnino foiffencgatjfcd iiehementiorem fortaue aliquahto in caufa uidelicet non fua,fed prçceptoris, Remcp ita neceflàriô ipfam poftulafft, qug adeo non leuis momenti foerit, ut uitam mortem^ fecum trahat,non ft»lum huius uitp,fed perennis Ö^fecuturp Poftea à tribunis carcerario in cuftodiam committuntur,cum rjs mandatis,ut diuerfis eos cubiculis difeluibs apudfe retineat per eam node, fie ut nec ipn^ mutuo inter fe,nec alqs ipfos adiré ac conuenirelic6at.Poftridie, quilanuart) dics’erat 29, ad horam indidam,à tribunis iterum redudi, iudicibus fiftunwr. qui demum poft longam multam^ feifeitationem, ubi uident inuidum Chn fti militem,nullis machinis de coftantia poffe deijei, ad extremum amp;nbsp;unicum ilium ftiac ecclefiæ alÿlum parricidæ epifeopi deueniunt, ut quem dodrinaä! argumentis uincere nequeat, ui ac fiirore deq ciant. baud multum Clodio ilb diftîmiles,cuius alicubi memim't M. Cicero : qui cum impotenti odio acinup diaaducrlùs fortiflîmumMilonem conflagralftt,ac intclligerctconfulatuni non potuifle ei eripi,at uitam dicebat potuifle. Sic ifti,quum Chriftiano huic Miloni ucritatem baud potuerunt, uitam laborant cripere.Itaqj no ualde dif fimili etiamrationeidemutrincp euentus relpondet. Qiiemadmodum cnini furioftisille Clodius,cuiinfidias atc^nccem parat, ab codem ipfe,armatusab inermi occiditur, captusep captator eft:nonfecus epifeopiifti dum infimplf ces Cbrifti martyres plufquam Clodiana malitia grallantcs, eos ftudent occi derc,nullos uerius occidunt quàm feipfos : fuamcp præterca caufam quotidie iabefadant magis : dum interim illorum contra magis magis^ prouchunt, gloriam impennusilluftrant,lpem uitæ co-nduplicâr. Age enim,quoniamifto rum nûcutert^ amp;nbsp;Hoperus amp;nbsp;Vuintonienfis mortuus eft,(idem cnim annus pariter ambos fuftulit) utruncp animo fpedemus, uter iam horum feelicionquot;' uteruitae propior Cutriusmagis iplendcfccre gloria rum apud Dcuni,tum apud homines uideatur. Hop cri quis intota uniuerfitatc Chriftiana modo pius,non toto expetatpedorc conditioncm fibi contingcrc.'^quis cou a alte rius ftatum, uel infirutis mundis redem pn^ i uelit Porro fi caufam cxcutia'

mus uthufejUtïaminus in toto orbe fuipeda f utra ferpit att^ inualcfdtnia' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^’

Vtrius uel plures, ucl addiÆorcs fànè feutores putemus eflej' Quin egö lie quidc arbitror, ac h'quido fortaiïe dixerini,in toto papatu, uel plurimos fpi •■archunc mundum, uel multos nihil ornnino Cerio ctedcre : uel paucidîmos ^i'e, adeo^ uix odo ex omnt Colluuie inueturi poiïe, fic ex ammo perfuafos pcnifuSjfuæcp addi'dos faÆoni,quain profitentur,ut eius gratia mori,fî opus ‘it, iuftineant.Quum tarnen e diuerfà parte, tot ccnhnïas fortiffîmorum mar-« tytiim cadere quotanni's confpiciant. Et tameh ftolfdifflmi homi'ilés, rieque ptn'ciiluni fuum intelligunt apud De um : nec apud homines uident,dum fti-i tnulis quotidie recalcitrant, nihil fe effîccre aliud, quatri ut cauiàm 'Uel fufpegt; diorem omnibus,ucl plerifcp inuiûiti, certè indies contradliorém übicp ihfif miorcm^reddant. Sedad Hqperuiti noftrum redire præftat: Quem Iimu-’ Etcpinuidum illi,omnicpfiiauone fuperioremperfenièrunt, primum ana--peniateferiunt,môx^magiftratuecclefiaftico exuunt, pôft deinde mortis ‘cntentiamineumpronunciarit. Idem ÔCin D. Rogerio lîmiliter cxequun^ HopèricptîeffM de quo fuperiori iam hiftorià di'dlum eft. His ita fadîis,uter^ feculari po-teftatitraditur.Quosilico acééptos tribuni duo,epifeoporum dea-eto,in ewtodia proximi Careen's, haud prOcul ab ædibus Gancellarij, ad nodlem ^iqidetinent.

Appétenteiamnodle, D, HOpérus abaltero tribunorum, primùm per ^desCanccUanj, inde per poncem Londineniem, non fine mcdiocri mili^ ttirnarmatorum manu, in carcerem tirbis fuperioris Neopylum ( de quo Cse-» pediximus)deducitur.Sedpriusquàm pCruicoseffet tranhturus,præniirgt; ïuntut publici niiniftri aliquot, qui lucernas pér plateas extinguerenr eOruiù, tjuiexmorepoma cæteroscp frmflus populo diuenduntminiirum ùim rhultigt; tudinis,utuidetur,metuentcs, fiinconipicualuce,arcpihöculis ciuium cunt ïraducerent.ldeónoóisbeneficio urimaluerunt, quo occultius turn in pogt; ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teitius ilium, quo uelient, trahsferre poffent. Atq; uerd

ita rcctiiiiq^f congruebat,ut prihceps illc ténebrarum, cuius negotium ageba tur,iu^orinifiintenebris iniquitatis myfteria,perminiftrosluci{ugasperagt; ë’^tet.vdlianquamnecftanodîurna caligo eoruiii pOtuit fraudes tegere, quirt multi e ciuibus,rc compefta, è foribus profilire, tranfeunti Hopero cum lucef ms occurrcre,acfalutare,adgratulari ob (aria: doôrinæ conftantiam,quam ab ^operdocH effent, ac Deo propterca grarias pro fr quifquc agere,rogare im mperutadfinemufep eum cofrrmareaccorroborateueh't. Hoperusuicîffîirt mltat apud cos, ut pro fe fedulo precentur apud Dominum.Hue itaq^ in mO tium pér fummam plateam tranfiiecfrus, carcerario tandem in cuftodiam dagt; tut. Vbi agit dies fex. Eo toto tempore nulla erat amicis eum uel uidendi, auC 21utandifacultas.Sedhis Omnibus cxClufis,Bonerus Londinefis,Chadfaeus,’ p3rpsfeidus,cum paucis id genus alijs, fubinde ad eum uentitabant,qui iiuP ‘umnonmouenteslapideiTijCrebras cum eo agitabant differtationcs corrafis ®dilt;^ teftimonijs, turn è fcriptura, turn è ueterum fcriptorum autoritäre, fed malienumdiftortisfenium.Præterdtiputationes,addebâturomnigenæ pér-iuadendi formulæ, multa illecebrarum ac promiflïonum tentamenta, uèrbo* rum pluiimacblanditiæ. cotrà nec deerant, è diueriàparte horrendæ minar,fi minus offietjs proficerent. Breuiter omneS monendi,hortandi,détéffendilo-cos expcdiunt, quo expugnata h ominis conftantia, in iuam iententiam, h o c €ftaChriftoadAntichriftû,quoquomodo pertraherêtScdadamâtinusChif iti fatcllesjduris ut ilex têfa bipennib. idê,fuicp femper fimilis nihilominus ma nebatjfortitcr occubere,quâturpiter ccdere prius habês.Id ubiintelligût papi iræ, omnia conâdo fe fruftra niti,ad id demO C0uertunt,ut falfis rumoribus ac ^êdacijs quibufcûcp diffeminâdis,exulceratosinilgi animos utcöcp fedet-Per Moperißlfom-»amulos i'tacp ( nam ab ij s prûnû exortos effe rumores coftatJ vulgo diffipari duta ^dinodia, cwrant

curant epifcopi, dcHopcrinefcio qua palinodia. Quod quum à multi's acce« ptum,a qutbufdam etiam creditu, præfertim Londinêfibus, quotidie ad cum comeanubus,ad Hoperi tandem aures pcrucnitTet,nô mcdiocrïter uulgi falfa credulitate,utparcrat,comotus,acquifito atramento,inhæcrefcribituerba.

Gratia Domini noftri lefu Chrifti cum omnibus his, qui Chrifti feruatoris aduentû uero corde diligunt, ÔCc. Chari in Chrifto fratres amp;nbsp;forores, fimul èC uinculoru participes in Domino, ob Euangeliû eius:Equidê ex animo lætor, amp;nbsp;gracias ago Domino,ob ucftrâhanc inafriidlione conftantiâ,etperfeueran tiam: id optans à Domino,ut adfinê ufcp eadê qua cœpiftis firmitate, fempu folidi atœ immoti edurctis. Atcp ut ueftra caufa merito lætor ob tidê 5C côftan tiam ueftrâ,quiin cuftodia eftis:itarurfus no parum doleo, reliquorûfratruffl nomine,quos nondum attigit iftorum malorum fen(us,quç nos inqs uinculis partim fuftincmus, partim grauiora etiâ uidcmur, ignis uidelicet extremûfup pliciû,fubituri. Et tame leuiffîmis rumoribus inter quofdam iadlatum audio, quafi ego loâncs Hoperus,poft tot carcerûafflidîiones, poft totlabores Chrt fti caufà exhauftos,deni{p poft mortis etiam,quam in horas expe(fto,latanun niefententilmutata nunc uoluntate hacc omnia abiurarim, qua: prius prædp caui. Nccpuerô me fugit, ex quibus fontibus hi rumufculi emanarintprimu, nempe ex epifcopi Londinêfis,fuorum^ {ymmiftarû,quotidiano ad me con' fluxu.Qiunita potius debebât fratres,id quod res eft, contra rcputandofeci^ exiftimare,quid turn epifcopus aliud poftet de me fufpicari,eiuscp coniuratio nis focrj, fi corû uel confortia reijcerê, uel colloquia detrecftarêmifi, me udo*’ , infcitiâ non audefc,uel ob infolentiâ dedignari,fecum manus confèrerc. Imcp ne qua anfa eftct fufpicioni, tanto lubêtius cû his cogreftus fum, amp;nbsp;cogrediof quotidie.Qiii fi nihil aliud, hoc tarnen de menon fateri non poftunt,neq;ni^ adeo faftidiofeinfolentem efte, netç ab omni literaru peritia fortaftealienum. Idêç à cçtcris noftris omnibus fieri cupio.Netç cnim argumcra eorSrefon^* do,nec morte etiâ ualde horreo. Quapropter uos rogo, ut opportuna quani occafionc,certiores illos demereddereuelitis. Tantum enim abeftutabi^ derjciar à ftatione,ut etiâ non paru me confi'rmatiore fieri,ex ipfbrum conittu profitear.Igit ut cuiœ ueftrum fcribedi dabitur occafio,ad infirmiores fratres, rogo eos monere uelitis,nc me falfahac fufpicatione recantate dodrinæ poft hacmoleftêt.Res,bonacp huius uiteamifi omnia, carcerum ÔC uinculorSnej} dicendas iniurias fuftinui,nec minus etiam ad mortem ulrro parafus,utcuiul' quam poffit hominis mortalis elTe infirmitas.Qiiato his erat dignius, utlabo' res noftros precibus fulcirctfuis, quam falfis iftiufinodi uel ftudere uelafren' tiri rumoribusplnimicos fat multos habemus, à quibus undiep oppriminuir: fed falfi ifti infirmiorum ffatrum rum ores, bis nobis cruce geminat. OptouO' bis omnibus falutein Chrifto fempiternâ: obnixèuos obtcftans,utinafrîdiiis precibus mutuo fimus memores apud Dominum, ut quod cœpit in nofr'S''’ finem ufcp prouehat ac^perficiat.Veritatem hadfenus rum lingua,turn conftanter docui,acque nunc paratus(opitulante Chrifto) fanguinis etiâ fign lo eandem confignare.E carcereNeopylo, Februari) 2.

Poft hæc carcerarius. Februari) j,obfcuram illi dedit fignificationcin,fr”'^ ut Gloceftriam mittererur,illic mortis fupplicium luiturus. Qiiæ res non uub garf eum lætitia affccit.unde manus atque oculos attollens ad ccelum, gratias obnixè egit Domino, cui ficuifum effet, ut fibi inter eos moriliceret, quorum effet paftor,quibuscp uitam potifîîmùm fuam impenderet: nihil diffidensbO' nitati ülfus, qufn quod coepit xn ipfo, perficerec ad nominis fui gloriam. INf“: l mora?

mora,protinus per nuncium mandat famulo, wt ocreas,calcarta,chlamydem, cæteracp paret,ne quid défit turn, quum repente fôtïatt ad cquum uocarctur.

Poftiidie primo diluculo,uix hora adhuc quarta,adfunt rurfus tribuni plcgt; HopewfLo»di bis,cæteri^ cum ijs municipes.Quibus inmandatis datum eft, ut Hoperum noGlocefiTum iterum per tenebras c carcere in locum luburbanum traducerent ubi conti' perduHus. nuofexreginæ fateliites, eumatribunis excipiunt,Gloceftriam'peruelt;fturi..D-S4»ii«r. Erant cum iatellitibus,ex nobilibus D.Sandus ordinis fenatorijj D. Vuikus,'^*vwlutf. cætcriçaliquot, quibus commifla prouincia fuit, iupplicij exequendi. Sti-patores ubi acCeperunt, ftatim in diuerforium ibi proximum titiâô S. Angeli ferccipiuntjfumpturiientaculum : ubi Hoperus una cum his alacrius, libe-, ralius^folitocibucapit.Luccfccntciam die,accinguntfeitineri,adducuntur equijcofcendurtt illi : cofeendit 8C Hopcr. ea alacritate,finecp omni ope,ut ne illi quidê expeditius facerent. Interim fub galero feciê capitio, cucullae in mo dû obdudo j obteguntjdata opera uidelicer,ob plebis hotitia ne agnofeeret, Hisç ita præparatis,iter Gloceftriam ueriils capeflunt: fi'cramen,ut inter eundum Temper ea uitarent diuerfbria, qUibus ille priüs allireuiffêt. Nam id ftudiofeper uiam inquiruntab eomilites * Sequente die louis iub meridiem, Cicctrianijfuæ diœcefeos oppidum, perueniunt, à Gloceftriaad quindecim plus minus miliaria diftantemubiep pranfi funt in aedibus feeminæ cuiufdam, quæTemperhucufepingentiueritatis odio,maiori ettam Hoperi tenebatur, ftmw4 in quern atroci petulâtia Tæpè debacchari erat folita. Ea ubi Hoperum uidet, caufamcp aduentus intelligit,odioinamorem uerTo, in lachrymas, omni bumanitate eum proTequitur,uicem illachrymari illius : iam palam affirmans, Tæpe amp;nbsp;putaffe ÔC dixifle Te, eum hominem, fi res in periculum ueniret, nun-quam uel fibi,uel do drinæ fiiæ conftare uoluilfe.,

Aprandio iterum conTcenfis equis,quum ad Gloceftriam iam pene adue-niflent,ingens hominum turba extra urbem congloméra ta, ei occurrit in uia: ) t « p-qui fletibus aclamentis,Tuo indoleTcuntpaftori,uTcp adeo,ut fateliites Tibi me tuenteyinûc numero, quanta queunt celeritate, in urbem praemittercnt,qui opem a publico magiftratu reginæ nomine requirat.Periculum enim alioqui ’ eifc,neintantomültitùdinis concurftr, captiuus eis eripcretur.Necmora,ad' funt in porta urbis prætores,tribuni,cum armatorum militum copia.Reliqua plebsiubetur intra ædes fe continere. Quum tarnen in tanta trepidatione ar-matorum militum,nemo efletin eamultitudinc, quiuUam praeberet fignifica tionem ciendæ turbæ.Sic itatp pacatis rebus, in urbem Gloceftriam demum peruentum eft, ubiprimum in ædes cuiuidam Ingraminomine intiodudus diuus Gloceftriæ epiTcopus, ea node cibum una cum illis iatis quiete capir, nec minus quiete cum illis,una dormit, ad prima uTcp uigiliam, Ticut toto innere !llo(ut dudores ipfi poftea retulerunt) confueuerat: reliqua nodis partem precibus, uigiliæcp dédit. Aderantautem Temper in eodem cubiculo Ta-tellitesj quibus ille, cum primum furrexifleqexpetebaqut in proximum cubi culum liceretpaululum concedere,precandi gratia. Id quum impetraftet, to-tum cum diem in precibüsconiumit,præterquàm quod uel cibo impendit, uel colloqutjs illomm,qui permifitr iatellitum,conueniendi caufa intrbmitte-bantur.Quorum è numero quidâ erat ordinis eqiieftris D. Antonius Ryng-ftonus.Is quum antea non uulgarifauore, Temper in Hoperum affedusuide-retur,nücmandatoachtensreginæcogitur communem operamTuam cum cætcris coniungere,in exequenda Hoperi morte. Perdudus itaœ in cubicu-lumD.Ryngftonus,inpreci'bus eum offendit.quefimulatq? conTpexiqerum pitilico inlachrymas.Hoperus autem uix primo aipèdu eum agnouit.

Tum ille:Quid,inquit,ueterem tuum Äntonium Ryngftonum hon noftiC Imo nunc, quum magis te uideo,Tatis agnoui, D.Ryngftone:fimulcp tc inco-

lumem uidere Sif gaudeo,æ Dcó habeö graa'as. A,t ego proftdo doleo,iftam tuam fortiinam contcmplans. Audio cnim hue te peruem'flè ideo, ut mortem oppctas.Cæterum (proh dolor) id tecum reputa,uita quam res charafit ; rur* fus^quàm acerbumfit mori. Quapropter quum uitafrui liceat,nerecufcs uiuere. Potcritpofthacuitatibi alijsepelïèutilitati. VerùmidelTefateorD, ' nbsp;nbsp;nbsp;Kyngftone, adueniffe me, moriendi caufa ; eo quod dodîrinam, quam olim

D.Kyngftonus:Euge ergo (Dominemi) quando itafixam, firmamepefle animi tui fententiam intelligo,quod fiipereft ualere te iubeo. Ac Deo perpcquot; tuas habeo gratias, cuius beneheio te amp;nbsp;uiderim, nouerim aliquaitûo. bic ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim Domino Deo uifum eft, ut qui prius perditiflîmus efièm hiius, adulter

ac fornicator,p er te,ac fanefliflîma tua monita, in faniorem aliquando uiam »£ prions uitæ feriam deteftationem nunc perduedus fîm.

Hoperus: SiDei gratia fatdus fis per me melior, eft quod illi habeamnia' gnas gratias: fin minus, precor utfias.^Poft hæc,multacp tjs fimilia,difeeflutus alter ab altero,uterq) erumpitih lachrymas,icd Kyngftonus impcnfius.(ii2H quâ nec Hopero etiam nullg diftillaret lachrymulgiqui turn apud D.Kyngft^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num teftatuseft,in tot carceribus nihil unquam fîbi accidifle tam graue, quod

tantum doloris QC lachrymarum fibi toto eo tempore exprimere potuerit. Putrtiuiium Eodem die à prandio,puerquidâutrocp caccusoculo, multisprecibusimj t f^icus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petrata tandc àiatellitibus uenia,ad Dominû Hoperum perducitur, quihaud

multopriusin cuftodia obueræ dotftfina: fidem fuiflet. Hoperus explorai pueri nde,cauiàmcp inteliigens quur in carcerem eflet miflus,c5tento in cum uuItUjfimulcp lachrymafeentibus ocuh's fie affaturiMatfte puer,inquiens,D‘’' minus te externo orbauitlumine,fecretaaliqua ipficp foli cognita cauû:u:“ idem alqs tanto potioribus te oculisilluftrauit,nempeanimam tuamfideilu' mine Si intellecftus dotauit. Det tibi diuina gratia, ut continue eum inuoccs, nenunquam iftos amittas oculos, ficep animo Sel corpore fimul lufeiofus has.

Poft deinde ingreditur Si alius,quem iatis nouerat papiftâ eflè,amp;l impiuiU' qui tarnen grauiter ferre uiiiis epifeopi calamitatem : Doleo,inquit,Domina» fie te uidere. turn ille,Sicmcuidcre,inquit, quomodoC Inhoc,ait,calamitat*s ftatu: audio enim hue te mitti,ut mortem feras. T um Hoperus: Dole,inquit, tuOjtuætp impietatis nomine. Mihi enim fat bene efle puto, cui nihil id graue cft,mortem Chrifti cauià oppetere. nbsp;nbsp;Eadem no(fte,ita ut in mandatis habe*

bât,euftodes defuntfti fua cura, tribunis GloceftriaelenkinoScBondodeca^ ptiuo mandât,fefecp liberantTu illi unà cum præfetfto urbis(Maiorem uulg^’ appellât)reliquocp fenatu,eô ubi eflet Hoperus fc coferunt,primocpadu£nW fàlutant,dextrascpfinguli præbent. Quibus tû diuus Epifeopus uerbainhûc Hopend wlt;i/ modum facit: Domine Maior,multas magnas^ SC tibi Si uniuerfo huius^êna gifiratut urbK ms ordini habeo,ut par eft,gratias,qui me captiuum,amp;l capitis iam codemna-Gloceßri^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dextris tarnen dignariueftris uolueritis. Præbct enim ca rcs nonnuUatn

diffîdam, pi'iTtinæ charitatis ueftræ ftudium nondS prorfus ergà fflc refrixiffc, Quç res facit,ut minus addubitem in uobis,nondum prorfus extitlda efle illa euangdi'cçco^itionis plantaria,qug magno laborsmco conferui' oiïmin pc doribus ueftris, quß adhuc fub aulpicatiinmo Edouardo principe uefter age bam epifcopus. Cuius dodrinac caufa, quia ei nunc l urfus contraire non uegt; lim,ac communi multoru leuitate ca pro falfis habere, quae uera prius docuegt; ram, idcirco Reginæ mandatu miflus fum, ut mortem hie feram apud uos:ut quos olim habucrim docflrinae difcipulos,eofdê nunc mortis meæjConftan tiæ^ telles haberê:fanguinis uidelicet ultimo argumento confirmaturus,quç antehacuos docuerim. Quoniam^à dudloribus hismeis (quibus pro lua co mitatc,et fingularibus inme ofRcqs per uiam præftitis, gratias ago maximas) id nunc intelligo,curæ me ueftrac fideiep comitti, ut craftino diemorti atlt;^ in' cendio dedanid unu à uobis pro ueftra in me pietate expeto, ut igné celerem, quo citius cxpediar,apparare uelitis.Me interim obfequentc habebitis ad om nia:qui fi quid deflexero, digito tantum oftendite quid uelitis, parcbo. Siqui* dem in co nunc ftatu uerfor,ut mei iuris nonfim,fed ueftri. Vitae conditiones, ut feitis, mihi propofitas, fi ampledli libuiflet, in hanc moriendi neceffitatem baud ucniflem. Vcrùm quia id neep officio meo conuenicbat,minus etiam ue ftiæexpedicbat ædificatioiu,ultrô adffim, quiduis potius fubiturus, quam in pontiheia reducenda dodrina ueftræ incolumitati fim defuturus. Hanc^ fi* dcm,quam uobis debeo,itafpero meliberaturu craftino die,ut amp;nbsp;Dei feruus, Ä^rcginxlubditus noninobtemperans,fim moriturus. Hæcpaftoris oratio omnium fere animis incredibilê incuffit moeftitia, excuffit etiam nonnullis la* chrymas.Duo aSt tribuni inde fecedentes paululu,confilium inter le captant, dcHopcro in commune carcerê, cui à Boreali porta nomêimponitur, tranl* fcrendo.Sed dueftores latellites Reginæ id no ferentes, multis apud tribunos SiitfUitu pietits precibus cotendunt, ne quid tarn durum iniquû in luum ipfi paftorê uclint m Hopcr«w« ftaruere Chanta illius manluetudo fuerit SC patientia per totu iter,exponunt fedulo.Siuel puerum infantem ei præficiant, nihil in eo periculi metuendum» Qiiodfi quid ipfi fubdubitêt,autformidenr,n6 dubitarefe, totâeam noeftem cuftodigimpendere,potius quam foras in cum carcerê emitteretur.Tandê in fwentiamhâcitumeft,utidoncaadhibitacuftodia,ineo quo eftethofpitio allcruaretur. Rogi tat ab eis Hopcrus, utmaturius ea notfte leeftS petere lice* rct,multa fibi clTe in memoria,qug cogitando fecum recolerct.Itaq; ad horam quintam fe confert cubitu.qui primum eius notftis fomnum fan's quiete,ut fo* let, capit : reliquanodis partem à prima uigilia, cum Chrifto tranfegit in pre* ribus. Mane deinde lurredums, iteru poftulat ut in lolitudine eftè lèorfim li* ceat,fine omni hominum interruptione,adulœ horam lupplicq conftitutam,

AdodauamigiturhorâadeftD.Ioannes Brigelus,cû magno armatorum fatcllitio,D.Antonius Kyngftonus, D. Edmundus Brigelus, cætericp à régi* na defignati ad earn carnificinâ Icgati.Moxlub nona iubetur fe pararc Hope* fus : adelfe fiquidê mortis lubeundæ tempus.Nec mulfo poft eum e cubiculo cducunt tribimi,qui fimulatqp multi tudinem armatorum militu confpexit gla dijs,arcubus,haldabardis undiq; inftrudâ: Qind,inquit ad tribunos,non lum inre^riam perduellio,nec rebellis,nec opus tanto hoc militaris copie appara w.Siueluerbo me iuffilfetis adiré machinam, folus,finecpomni ui paruiflem. Erant autêmultitudinis ibi colledæ capita ad feptem millia hominum. Quo* rum iwltiadmercatû, plurimi ad tamlugubris tragœdiç Ipedaculum coflue bant.Hoperus confpeda turba ac concurlii populi,Proh dolor,inquit ad eos qui aftabant,adeft fortaffe hie ccetus,fp erans fe aliquid (m ore folito ) ex m e au dituTum. Cæterum omnismihiloqUendi erepta eft facultas,Qiianquam non arbitroriliis occultam elTemeg condemnatioius caufam.Quum eflem adhuc

paftor apud eos, falutifera fynceracg Euangclij dodWna tum eosimbuerafflgt; Nunc quia eam docflrinS,quain propagaui, præter cofdentiam damnare,at(ÿ afTentin' corruptis Romanæ ecclefiæ ïnftitutis non uelim, hue rapior ad fup' HopmudfMp ph'ciüm.Hgc alia^ loquutus,ad ftipph'cîj locum progreditur,inter duos m'bu flicium prod«/ nos médius, ceu agnus ad madlationem placidus, Vefti's erat toga hofpitis, quam dédit illi mutuô. Capite galerun; habuit,manum bacillus fufiinebar, ob iciaticam qua in diutinis carceribus contradîa claudicauit. Prohibitus deinde à magiftratu, ne quid amplius populo diceret, adeô uocem nullam emint,uc PopwlilHfl»« nbsp;nbsp;Qg qm'dem aperire cuiquam uideri potuerit. Sed oculis modo in populum

(^onieÂ's, qui tum omnes mœrore ac ludlu uehemêter renebantur, modo rur fos in cœlum fublatis,eo uultu atc^ aipedlu fertur eo die fuiflè,ut nunquaantc per omnem uitam fades maiori uclferenitate, uelrubore alperfa iUius cofflquot; mcmorctur,

Poftquam iam ad locum martyrio deftinatum peruentum eft, primûm pî' lum iplum, cum rcliquo drcunfufæ mareriae apparatu fubndens contempla^ tur.Locus erat propè pagum è regione collegrj facerdotum, ut ipfi uoeât, fed quodab alijsreÆ'usfpcluncalatronum didtur^ubiHoperus condones habe re,ac populo fermodnariaflueuerat: per totS eum dreum, omnia quaquauef fum tedîa ÔC acdifîcia, unà cum ipfis arboribus,iped-âtium examinibus referta erant.Nec deerâtBaalitg iàcerdotes,èproxirna coîlegq turriculauoluptatem exfua captâtes crudelitatc.Intérim parat febeatus Chriftimartyr,adultimurti »nilitiæ fuæ conflidlumiut qui antca tam multos conftantia deuidiret,nuncip fam quoep mortem ultimum aduerfàrium patiêtia lùperai'et, Irais quando ilU fermonis negata copia eftjfe ad preces fleiHit. fledïunt unà cum iuo fcxaucft' ptem ex amiciffîmis, qui copiolo falfiffîmarum lachrymarum imbre fcapuhs fandli epifeopi irrigantes, aures ori illi quàm pioximèadmouehant, uerbal» polîent precatis accepturi.Precatio erat, quafi qugdam in iymbolum medi»' titeriC Rfgif»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femihorg ipadû perdurauit. Interea uixdum orationêingrefioj

repMdwf#- nbsp;nbsp;indudtur in colpedlum puellus,cü literis,a Regina, ut credebatur, quas fuptf

fedile pofitas illi proponerct uitg ueniæqj conditiones continentes.Hopcws-ad hgc:Si me,inquit,amatis,SC faîutem meam,hgc auferte.Atqj eadem iterwni inclamâs:Si,inquit,fi anime huius falutemucliris,amoueteifl;a. Dixifupradt D.Bridgefus. D- loanne Bridgefo, qui quum fummænegorij præfuiflet, nec ullamuiderct fpem expugnandæ illius fententiae : Ergo, inquit, quia nulla fup ereil remedij (pes,expedite rem adlutum.Tum D.Hoperus’.Quelô,inquit,honorandeDo mine,tua paceliceatprecatiunculam modo,quam inftitui,abloluere.Tuniillt filio Edmundo mandans:Vide,inquit,EdmundeIili,ne quid aliud quant pre^ cetur modô.Qiiod fifadet,mihi utrenundes,nonferam ilium diutiusnosre-' precatio'ioitn/ ^orari.Hæc dum inter eos a^ntur,intereaunus aut alter,nullo mandata,aU' «fi Hoben in ad eum erumpunt, qui h gc precantem uerba audiunt: O Domine, ait, i»4rtgt;Tie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inferni abyflus fùm,tu ucro cœlum : ego fentina quaedâ cloaca peccati,

fed tu Deus clemcns.Mitiflîme redemptor, fis mihi miferrimo peccatori, pm magna acineffàbili picrate tua,propitius. Tu qui cœîos omnes confcendilb, me infernû ad te attrahe, quo particeps fœlicitatis tug lîam : qui ad dexteram patris tui fedcs,eiufdem glorig pariter cum illo confors. Tu enim ueram noln caufam,quur mifellum hune feruulû tuum hue rapiant perfecutores mei,qai^ nbsp;nbsp;[

condemnant,quur morti dedant,non ob ullum contra te meritum meum, h“ quôd eorum impietati,languinem tuum pollucntium, non alïêntior: nec ue» tati, qua me imbuit tua bonitas,in illorum gratiam refragari uelim. Quainha* dlenus,quanta potui diligentia, pro officio meo ac uocatione propagaui, ad nominis trri gloriam.Nec ignorât tua bonitas, quot quata^ mortis fubeondf tormenta memanent miferam creaturam tuamtcui nifi adfu potentia tua opi* tulatrix,

ttihtttXjtantorum cruciatuum perpeflÏoni parcflè nequeani,qui'nfüccümgt; bam neceiïè fic. Succurratigiturhuic animulac prompta tua bonitas, ilecubi in bis flammæ torturis SC acerbitaté,panenti^ Chriftianæ trani^ ediar Itfieas: aut ita eius mitigauchemcnriam,ut tuæ maxime glorie expedite uidebitur.

Piæfe(Qus,qucmmodôMaioiem dixirnus/imulat^amicos hos proximê allantes,qui excepta precationis uerba referrêtjintellexic, protinus inde progt; fiigauif. jSJcc dubito,quinteftcs illi totam oraoonis formula pofthac inlucem datun fint.Finita demum oratione,ad fupremum iam agonem fe paracExuta primùm toga, quam tribunus hoÿiti, unde acceperat, reddendam tradidit: dcindc ôC rcltqua ponit amicula,uf^ ad diploidem amp;nbsp;caligaSjfpcrans hæc falgt; tein fibi concefliim iri,ne totus moreretur nudus. Sed eo non contenta tribU' Trihunoiuni nitia tngluuies,ô(^ his quoque cum difpoliari præcipiunt. Qiiibus nec inuitus auartäi. ille obtempérât, Quum iam præter iubuculam nihil ilLi ex omni panoplia k' ciflent reliquû, ligulam ille aftridloriam aufert e caligis, qua interulç utramc^ laciniam per tibias nodo colligaret, Vbi pauxillum habebat pulueris tormcil tarij, fiinul^ fub titraq; axilla tantundem clàm reconditum, qüod regihac là* teilites ci ad expeditiorem mortis celeritatem adminiftraffènt. His ita prægt; paratis, machinæ iam fe adfigendùm accommodât : rogans interim à multi,-tiidine ,utprecibus profeagerentenixe apud Dominum,quodnec illi fcgt; PopuIiUf gniter, necfine milita lachrymarum copia acprofluuio pertotum fiipplicq ebow. tempus fcccrunt. Tvlox tres proferuntur cathenæ fçrveæ, quatum altera cergt; nid,alteraunibilico,tcrtiatibf)s coUigandis adparabatur. Qiiodquum ille peniüquo tulifictanimo,perindequaliuelconftantiæipfius uel obiequentid nimis illi diflklere ufdcrcntur ; attamen ne Ô6 ipfe uiciilîm humanæ infirmitati nimis conHdcret,rem omnem ipforum permifit arbitrio. Jtaqj unica tan tu ca^ thena contenu lidloreSjquæ médis ambiebat,ad palum adligare tentant. Sed quum ea anguftior eilet, quàm quæ corpus eius longis carceribus intumefa-drum complcdlipoffet, cogitur fuis ipfemanibus uentriculum cohibere, do--jiccuincin potuiflêt.Iterum incendiarij idem Sd in collo tentant: fed illo recuz faute, niox a feeuftda uindîura defiftunt. Iam itat^ immolandus bcatüs Chri* fti hieromartyr,ftabatuniuerfam circumfpedlans multitudinem : ftàbant Sd illifuum fpedlantes paftorem nbsp;nbsp;epifcopum.Eratem'mntmcacorporisfta-

tara, turn fedili etiam fuppofito credfus in altitudinem j ut facile 2d omnes in^ tucri, Sd cônfpici uicilîîm ab omnibus polTet, Sed ô immortalem Chriftümi quæibilachrymæ,quifietus 2d plandlus omru'um : quaqua uCrfUmteuerté* res3nihilnifimœror 2d ploratus imdicp. Ibidemum facileapparauir, quanta MIS per fe uirtutis fit ac innocentiæ, apud omnes homines, fi modo homines fint,non belluae. Nec miium,fi tam lugubris rerum fades,iple^ uultus epifco piiintuentibusouiculislachrymasnon potuitnonexcutere , quum 2d mihi lcribcnti,ucl cuicp etiam legenti tam triftem hiftorianijmerito poflît ipfa indi* gnæ calamitatis recordatio mouerc lachiymas. Sub hæc, dum ille fublatis in calum oculis fecümprecatur, proditin confpedlum carnifex incendiarius, , «eniam ab eo deprecâs.Tum epifeopus: Quidnam eft,inquit,quur tibi igno,-feam,cuius nulla fuerit quod feio in me offenfafAh, inquit, mi Domine, mihi impofitumhoceft, utignem adminiftrem.Epifcopus iterS: Nihil, inquit,me offendis; Dominus tibi côdonet,precor,tuoœ ftingere ofRcio.Tuminijciunt in eumarundinum udarum fafciculos, quosillebinos manibus complctffcns, ofcalo primùm excipit, dein fub utracp axilla fubqcit, fimul^ manu defignar, ubi reliquos circumfundi oporteret, Compofita in hunc modum arrundi* num aclignorummateria,ignis, iubentibusillis,admouebarur.Sedquiapcrgt; cxiguaerat udorumfarmentorum copia, quanta duobus tantum equis ue* hi potuit, facilius correpta arida materia , prius pene abfumptaeft, quàm

fupcnores partes flamma pcruafïflct.Tandê amp;nbsp;arundines ipfx correptx, fupeme ilium openebant, flâmcfccre cœperunt.Seduentus eo die paulouc^ hcmêdor, leucm flammâ inftabili agitatu à capite fcapulis abarcet,qùæ tes uixdum attadle fimt. Iterum ergo noui adduÆ fafciculi Iimior3(nam arun dinca ftipula iâ omru's defecerat ) qui pro materiæ ariditate racilè conflagran' tes,tantum infemas partes, ubi ponebâtur,occupant, adhuc ferè intadis lup^ rioribus: nifi quod molliter lamb êtc flamma, fumma dötaxat auris altera,cuffl uicinacuticula paululumafFec^lauidebatur. Interim diuusMartyr infecûdo hoc rogo,quemadmodu amp;nbsp;in priori, tranquille quidê,ac prelTe fecâ,quafiqw nihil fôntiret doloris, in hæcprccatur uerba: O Domine lelu fili Dauid, mife' rere mei,ac lufcipc animam meam. Vbi SC fecudus ignis abfiimptus efletjOCii' los manibus detergcns,(ulpicicns^ ad populum, mediocri uoce cos compté lat, inquiens:Viri n'atrcs,pro ucftro in Dcum araore plus præbete ignis. Inte tim toto eo tempore tibiæ,(urçcp ac uicing illg partes exardefcebant.Ea enim cratjUt dixijfafciculorum paucitas,quæ in altiora corporis membra afcendere uixpOtucrit.Äd hæc à terra infuper mediocri Ipacio fublatus leuabatur, qu^ tes ualde ci incommodo fuit.Additum porro 6^ tertium incêdium, prioribus paulo ualidius,acrius^. Tum^ demum puluis ille tonncntarius,ruptis tunP cuiis quibus continebatur,incendio corripitur:fedita, ut paru ei prodefletad tem expediendam: uel quia ita pofitus, uel quia uentus auerlus, uim pulueris auferebat. Rurfus bcatus Martyr, in tertio hoc igné, uoce aliquanto clariorc Dominum lelum inclamat,inquiês;Domine leiu miferere mei, Domine lefn miferere mei. Domine lefti accipc Ipiritu meum. Hae^ poftremæ erant illius auditac uoces« Nihilominus quum toto iam ore prae fummo ardore nigrcfcc'' rct, ac lingua ita tumefada obriguiflet,ut loqui non poflet amplius ,labiata' licuit,côtinue motitÆat, donee a ilia ardoribus uftulata gingiuis cute adftringerentur. Quod iblum turnreftabat, iàcrum peaus manu tundere fœlix anima no deftidt,quoad ex brachqs alterum,[reuulfis neruo turn compagibus èfcapula conciditrpergit amp;nbsp;altéra manu idem faccre,quuffl per digitos pariter adeps ôi. aquæ permixtus cruor (miferandum ipedîaeu lum)defluebât, donee redintegrata flamma uires iUi omnes eriperct, manûcp catenae ad pedlus affigcrct. Moxep iândus epifeopus fefe deorfum inclinans

r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad très itaep horç partes,aut paülo amplius, in tanto ignis cruciatu perdti-

rauit fandus hic Chrifti martyr,tanta cum patientia et forritudine,ut immoto corporis iîii ftatu,in neutram partcm,necretrorlum,ncc antrorfum, fefe tantü lum fledleret.Veram inter tot,toticsœ repetitos ardores,tum quum tibqs am buftis, tototp exefo uentre inteftina dcciderent,is nihilominus tamê tam placide, quàm quiuis in ledlo puer,obdormiuit;nunc^ in Chrifto,paftorum prùi dpc, iub ara ilia beadÆ'morum martyrum laeta quiefeit tranquilh'tate, omnibus uitac huius aerumnis defunt^us. Cuius fingularis

conftanda,Chriftianis omnibus efTe exemplo potefttob quam omnes merito de* bemus maximas Chri*

fto gratias» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Wutes exempla docent,ttirtute monentM ^^»!,animus,certi^uisYAtadon(iïici. ^^,^M,id return,quid tuYpe,qdid utile,qui^tton^ ^leniusac melius Crantore nempe docet. tnihi cerne uirum,qiio non confluntïor ulteCt ^ftidedoceat,fine quid Ar^ncrit-^fuoipafieiat oues tton gr amine campi-t ^^‘luerbo Domini mentefidei^dato.

^cua er«t«î Iefiis,quo non hire licebat: '^ut certe illius degrege nullus eràtt ^■ipererratts aliorum meßibus,agnis ^tatafuis ibatgramina quxq, legi^^ • ^^lt;lio,memini, J'entes^ rubos^ rettulfitj \P^pulo adpaßumjemitarella foret, t-t^uidnon tentauit,ut hisj'uecurrere poßh, ôlLo^iureoffcij debeat ôppilio?

lUius exentplo quicquid tua munero debent^ Paßitr,hohes,quicquid euro euium'^petot.

,A.ngelusïn teinplo,poßoY grege,miïesin igne Sedtdus,oßidiius,ßrenuus v4.nglus erat.

T'^Edfmus hadïcnus ( Chriftiancamp; amice Ictflor) Hoperianac uitat hifio' 1 nbsp;nbsp;riam,agonas,publicacp das cum adueriarif s certamina : totam deniqut

martyrij conllanter pro Euagelica do(5hina defundi craglt;xdiâ,uelutjaaâus conreitiplâftdam produximus. Quac quo turbulentioratcp indignioruideri queattböcnobisilluftrius üirtUtesïlIius,ucras^ euangelicac fortitudinisin paftore laudes exprimitgt; commendatcp.Nunc uiciflim, quæinfoi’^ dine dC umbra careen's ab eo confec^a^criptacp funt,in lucem zc no anam, »ƒ ante iumus polliciti (fauente Ghrifto) proferemus. Supra autê diximus plu*' quamièfqüiannum egilTe ilium in cuftodia i qüod totum ille tempusnonin' erti ocio, nonlu(fluiamp;curis infrugiferis,non mentis deiperationi, multomi' nus carnis delictjs deditiedin perpetuo atqj indefeiïo quodamlaboristeno' re conlumpfit. Viqueadeo uir ille to tus ad publicam hominum natus utiliW' tem uidebatjUt uix fcias,ï'n carceré ne magis an in templo'profuerit:certcniliJ lo hic minus lab orauit. Etfi uero ingent» adhibita cuftodia, ne quid uf(|uain fcriptitaret aut emitteret, modis omnibus ac oculis obleruatus fuerit: dam meii lubminiflxato per famulum Dountanum, occultos^ amiculos atramtn to,praeter caeteras priuatim ad amicosnon paruo numero epiftolaSjbinaM^ inlupcr Syntagmata elucubrauittaltcrü de re et ueritate Euchariftica,ad fubu mê pàrlâni éntt: curiam alteru ad Vigornienfes amp;nbsp;Gio ceftrenfes luos,de !!ƒ ® Sc fallb difeernendo eultUjUtrStp opus latine, fuaépmanufcripfit.Id^qua°b rêfeceritjin utraep ipfemet præfatione caulàs ac rationes fiibîjcit.Qu^*”’^^”! hil erat propterca uerfione noftra opus,ac ne labore quidem magnoper^’’^^ utrelecfHs diligenter rebus,noftras adderemus,ficubires poftulabat,aniniaa' ucrfiones.Quanfiii^mnehac quidempartemultumnobis reliquitdiligtquot;' tilfimi paftoris uigilantia,ut meritô profccHo mirer cius, uel in tanta Ebrorum l'nopia memoriam, uel animi in carcerarijs illis molefttjs praefentiain,i^P^' turbatamcp conftâtiam. Ncc porrô addubito,cordate lettor,quin ÔCi'pic pro tudicio tuo ubi hæc legeris, uariam ÔCmultipficem cius in literis theologio^ prudentiàm,mccum non folum admiraturus fis, fed pro frudîu etiarn a(Î^J gratias, Grauiter énim magno^ iudicfj pondere,res magnas, SC in ecclefia co trouerfas difeUtit: ar gumentis rem agit lànis 6C folidis,nec minus fclici ctiaoi methodo explicat.Qiio^facilius, quidin rébus ipfis uerumlàliùm^fitp^ (pidatur, utriufip docflrinæimaginem atepideam ob oculos ponit,ut quilCquot; gendis Hoperianis bis feriptis lucem tenebris dqudicarenon

Vanquam ( triri üluftrifïïmi) cceleftis pater fæpius fuam uolStatem patefecitjabfi^ftudio, auton'tate 51 cófenfumagiftratus: nihilomü nus altquando contingit, ut hoc fiât magiftratus auxilio, induftria amp;nbsp;autoritate,ut uen'tas diui'ni uerbi gloriofius ac celerius inter po--

pulum propagetur. Qiiemadmodum legimus falt;flum fub lofiarege ludæo-rum,qui fua ipfius induftria ÔC opere, ftio populo Dei uerbum ( uti ipfe acce* pit,exlibro Deut.) diligenter propoftiit ac promulgauit. Etubi uerbum Dei malorum fuperftitione, uelimpietate improborum impeditur, uel qui illud promotum elTe cupiunt opprimuntur Sgt;C affliguntur, ad fupremani autorita* tern 2C magiftratumappcllarifolet:ut Paulus ad Cæfarê amp;nbsp;illius tribunal ap- Ad. pellauit, utilh'c pocius apud diuini uerbi penitus ignaros cauiam fuam age* ret, humanitate 81. æquitate Ethnicorum c5fiftis:quam apud ftios, qui ramen alioqui omnem eruditionem 81 cognitionê tierbi Dei iaeftitabant, cum reuegt; ra nihil illis foperftitiofius aut magis tyrannicum uftjuam eftet expertus» Qua quidemad Cæfaris tribunal appeUatione,noniblumad aliquotannosuita: fuæconfuluit:uerumetiam doeftrinam Chrifti,quamreligiofe aediligenter promotam effe cupiebatinuniuerfum orbem, commodius 81 oeyus propa-gauit : non folum uiua uoce, dum per duos annos integros libero feruaretur incarcerCjUeruhi etiam per epiftolas multas^ac prgclarimmas,quas in carceoi amp;uinculis (cripfir, quæ ad hûne ufcp diem ad noftram eruditienê 8C conibla* tionetn Deibonitate Suf fingulari prouidentia conferuantur. Quare cum per magiftratusimperium 81 autoritärem, læpè diuina doeftrina, 81 quicquid eft orthodoxum, ocius 81 latius ipargatur : amp;nbsp;ptj conctonatores uerbi Dei à ty^ rannide amp;nbsp;malicia impiorum melius muniantur : hoc nomine ego hunc fin* duinacuenerandum conuentumParliamenti appelle, ut publice, praefenti* bus pi)s fratribus,qui carcerum 81 uinculorum moleftias ftiftinent,coramne* ftraclaritate, honore 81 prudentia, quæftionum contentio, quæ internos 81 Neotericos agitatur, iuxta uerbi Dei ueritatem ac findîorum patrû teftimo* nia componaturtquo tandem nos ipfos,apud ueftrum tribunal æquiflîmum, abhæretici dogmatis infamia ( quam iniuftiffîmè noftri Chrifti^ aduerfirq nobis impingût)liberemus:quôd fcilicet ueram panis 81 uini fubftantiâ in fi* era cœna Domini cum apertiftîmo uerbo Dei, ac omnium ueterum patrum teftimonîjs femper retinemus, Deinde quod corporale Chn'fti præftntiam à . fignis cœnæ Domini auferimus, 81 tantum Ipiritualem 81 ficramentalem pre fentiam in uerè ac rite fignis utentibus conftituimus, quam fide demum, qui fignis rede utuntur,P ercipiunt.Cæterùm illius corporis corporalem prpfen* tiam,iuxtafierasferipturas, cœlo tantû tribuimus.Poftremô,quôd nullum fi crificium. propitiatorium,quo placetur ira Dei erga peccatores,amp; cuius prp* cio acdignitaterecipiamurin gratiam ÔC fauorem Dei, agnofcimus:præter \ nbsp;nbsp;unicam mortem Chriftfin cruce femel p eradam, h o c folum p er Chriftum

ipfum ante i$oo annos. Hanc fidem noftram,quam omnibus modis Neoteri* ci cxpugnare,amp; ab omnibus ccclefqs deturbare conantur, fandam ac filuta* rem efre,teftantur omnia ficrarum literarum uolumina, Patriarchæ,Prophe* tæjefus Chriftus filuator mundi,Euangcliftæ, Apoftoli, ueteres canones 81 Concilia, atq^ omnes findi patres propè per mille annos à Chrifti aicenfione in cœlos.Et hoc coram ueftro ficrofindo ccetu 81 concilio, euidentiflîmis ar guméus SCrationibus nos euiduros pollicemur, periculo noftri capitis: mo* dô nobis,qui carceres 81 uincula diu admodum fumma cum difficultate ftifti*

nuimus,tempus conGedatur,quo memoriae uircs,agilûas, ôdfolertiaredmte' grcntur,ÔC quo fanôorum patrum libros cuoluerc liceat.Hoc tantum pofti' iamuSjUt cOram (acro ueftro cœtu, unà cum aduerfartjs nofh-is,æquis animis, pofitis afFeÆbus audiamur, fint là cri libri iudiccs inter nos ôi. noftros ad' uerfarios:quibus nôfmctipfos caulàm^ fanÆffîmamjquam defendimus,om nino lubmittimus. Quod fi per làcrofandli fenatus, nbsp;excellentiflîmae cinix

Parlamenti autoritatemamp;gratiam, quaeftionesdequibusinternos conttO' uertit,examinari,dilputari acfinirilicueriqex autoritäre uerbi Dd,Sifànrlo' rum patrum teftimonijs: tune baud dubie per Dei boniratem uincet pars me iior,SC làndla catholica fides atlt;]^ religio ecclefijs Chrifti reftituetur,amp; Neotc ricorâ luperftitio atcç idololatria ( quibus horribiliter SCmagno cum pencil' lo aetcrnac irxDci eedefîae Anglicanac iam laborant) nullo negocio deturba' buntur. Quàm gratum acceptable opus Deo lacer fenatus præftaret,fi di', uina ac ccelcftia ecclefijs Anglicanis refiitueret, 5C Humana ati^ terreftriare' moueret ;non opus eft pluribus dicere, Saris eft enim fcire,quod ab cxordib mundi,qui diuina reftitucrûqô^ Humana à populo (quo ad religionem) amo uerunt, maximam inde à Deo laudem fint adepri : amp;nbsp;qui uel ueram rcligib' nem cotempferunt, ucl fegnitcr amp;nbsp;pigrc cam proueliendâ curauerûçgnomi niâ fibi accerfiuerint fempiternâ. Si igit pius fenatus iâ fiipplices noftras pre^ CCS admiferit^ut corâfublimiôC excella curia Parlamenti caufamnoftrâaga' musifacillimc omnes pij intelligêt,ea quç iâ fiunt à Neotericis in ecclefijs,die inera mendacia, amp;nbsp;Antichrifti Romani cômenta: non folû pi-aeter uerbûPd fuperinduefta, uerùm etiam ex diameuo pugnantia cûuerbo diuino:acponti ficis omnes priuatas miflàs defcndêtes tran^redi mandata Dei, propter tra' ditiones hominû * Nam Chriftum dixifle feimus, accipite 5gt;C manducace: aC' cipite,bibite ex hoc omnes U^omaniuero deuterotac Ipretis accontempQS bilceDeimandatis,incomitari,fingulifeorfim aefolipanemÔC uinumacci' piunt, Chriftusautemiuflît ecclefiam accipcrc, manducarc, amp;biberefacra' menta corporis ÔCfanguinis lui. Hacc uero diuina præcep ta Romaniftærei,' ciunt, SfC noua ac impia,ab hominibus cxcogitata ÔC inuenta, in medium pro tulerunt : quæ inecdcfijs Chrifti tyrannicè uiolenter mandanturacimpe' rantur, fub pœna capitis, uidelicet ne quis ex plebe gullet ex làcro calice SC uino confecrato:fed ut omnes in genua procuinbant, panemcp amp;uinufflpm Deo optimo maximo adorent. Chriftils facramêta eo nomine inftituit, ut fui padi acfœderis initi (per mortem luam ) cum humano genere elTentteftimo nia, obfignacula, amp;nbsp;facra figna, quibus ex æquo omnes qui Chrifto nomina (ua dederunt,modô uerc illos pœniteret male adiæ uitac, uera^fideinftrudti accédèrent, amp;nbsp;communicarent gt;nbsp;tam minifter ecclefiæ quàm populus. NeO' terici comunicationem corporis SC lànguinis Chrifti à populo fubduxerunt, quam Chriftus tori ecclefiæmandauit : amp;nbsp;in iUius locum làcramentorum ad' orationem introduxerunt,quam Chriftus lelus nunquam præcepit. Nccuc' ro folum hanc Chrifti ueram cœnam ex ecclefijs Chrifti profugarunt, utfuas impias miflàs priuatas ftatuerentiuerùm etiam quicquid practerea in ecclefijs fa(ftitant,ex aduerfo cum Dei mandatis pugnat. Deus enim omnia iubetfie' ri in ecclefijs ad aedificationem, fiue concio habeatur, fiue oretur, autfacra-Ig«oU lirtgbii menta miniftrentur in publico cœtu : omnianota nbsp;nbsp;cognita lingua fieridc'

MfuItK facru benqutexprefle H'quido ex uerbo Dei confiât.Iftiautem Neotcrici con-noindueend4‘ temptim, neglecflo aperto mandato Dei, omnia in ecclefijs Anglorum Romana aguntlingua, quam pauciflîmi intelli^nt. Sed prætendunt Neoteri' ci Romani inter cætera inepta ridicula, le hoc facere, quo Romanamlùi' guam femper in ecclefijs inter dodos conferttent,facra^Bibliainnoftrain linguam

Imguatn male uctfa calumniâtur. Sed quam puerilis(ne dicam impius) fit hic quot;nbsp;prætcxtuSjCacci m'dent.Si uerô ofcitâter,uel pamm candide interprétés in uer tendis Biblijs funt Rio fundi munere: meminerint,eôs ipfos qui iam ccclefias Anglicanas uerbo Dei, ne Anglicè audiatur, fpoliSt, tnaiorem partem Biblio rum tranftuliiTe. Et miiaim eft, quod iam proprios fœtus ac partus non agno-fcantjfed crudeliter enecent. Si quid defiderêt amplius, omni ftudio ÔC opera, quænimis obfcure, impropriè, uelnon fufficienter reddita animaduerterint, rogamusut corrigant, ÔC emendent. Interim permittant populo huius regt; gnijiuxtamandatumDei,ut omniafiant inlinguaillicognita, Etubi Biblia per illos clarius, elegantius amp;nbsp;uicinius Ebraicæ ÔC Grxcx oeritâti foerini con uerfain Anglicam linguam, remoueantur quæ iam in ecclefijs extant, amp;nbsp;cla-» hora amp;nbsp;elegâtiora in illorum loca fubftituâtur. Sed ridiculû plane eft,amp; quod Chriftiani diutius ferant indignum, ut uerbum Dei apud indodos ignora lin gua tradet:ut D.Paulus teftatur.Si quis uidet propheta,aut fpirituaiis, agno icat quæ feribo uobis, quod Domini fint prçcepta.Et fi Neoterici caecitate infania,quodirreligiofius legunt amp;nbsp;tradant uerbum Dei, non effent cœlitus tadÉqui fieri poffer, ut decimumquartum caput t. Cor. (ubi luce ipfà clarius Paulus ofiendit,mandat,ac diuino iufîu imperat, ut omnia publice in ecclcftjs agantur,doceantur,legantur,orcntur^cognita lingua)nonintelligerentt' Nifi etiam amêria amp;fpiritus uertigine agitarenturNeoterici, cùm mifiàs fuas celebrant : quomodo non animaduerterent hæc Dei mandata, quç quotidie legunt amp;nbsp;recitant,AccipitCjâf manducatefOtris uerô nefeiat, uerba ipfa quæ ab illis quotidie recitantur,docere,hoc efïè Dei mandatum, ut facra myfteria corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti toto cœtui,amp; illis qui fàcris Domini adfunt,pro ponâtur, diftribuan£ur,accipiantur,comedantur amp;nbsp;bibanturr'O fatanicam Ô£^ deplorandam cæcitatem, quac quotidie negligit, contemnit, uiolat, ac hoflili odio perfe^uitur eadem ipfa Dei mandata,quæ quotidie in fuis miflîs recitât legunt. Sed taie eft Dei tremendum iudicium, ut qui fèmel fefe tradition^ bushumanis obftrinxerünt,ucrbum quidem Deilegât amp;nbsp;audiant: fèd tarnen non animaduertant,nec intelligant.Hoc eft,iuxta diras illas Dei comminatio nés èC exccrationes in prophetis fandis,oculos habere, amp;nbsp;non uiderc : aures habere,amp;nô audire. Rideâtaudader Neoterici nos alios omnes qui Chri ftum pure, ac illius myfteria amp;nbsp;facra ritè,religiofè ÔC légitimé doaiimus ,Slt; mi niftrauimusiuxtanormam ac incommutabdem regulam uerbiDcùnos uerô illorum miferiam Sdinfàniam uehementer deplorabimus,qui relidis Dei præ ceptiSjfiliquis humananim traditionum(quæ cibus funt porcorum)uefci gau deant, quæ nec illis qui in ecclefijs miniftrant, nec ïjs quibus miniftrantur, fa^ mem peccati eximunt, neep territas confeientias tranquiilant, fed potius om* nia Chrifti mortis mérita penitus fepeliunr,amp;mentes eorû quos Chriftus ftio fanguine cftmercatus, cæcitate, fuperftitione amp;nbsp;idololatria fâtanica perftrin* gûtaccqrrumpnt.Sedadpropofitûreucrtat oratio. Quod ifti Neoterici om^ nialatine inecclefia agiuolunt,nonid eôfaciuntjuelquôdtianslationisub tio tam uehementer offendantur,uel quôd mifellus grex Chrifti illis adeô cu^ ræ fit: fed ut ex lingua Romana, Anglis pleruncp ignora, hæc duo facrificuli Neoterici afïèquantur.primùm,nc quod impie contra mandata diuina in fuis cur ignota tin/ A^ffis a^nt, detegatur:quod omnino fieret,fi uulgari lingua omnia quæ im^ gun rtsl'nas ttn pia funt inMifîa mundo parèrent. fecundum, ut ftiam auroritarem,faluam ac de»t Pdp/jf#. incolumem femper apud indodum uulgus, cui miferè per fuas Millàs impo-nunf,tueantur. Nam uerbum Dei (cognita lingua) populo propofitum, illogt; rum idololatria proderet, illos Anrichriftianifini in faciem argueret. Hinc illæreprehenfiones,minæ, condemnationes Anglicorum Bibliorum.Hoc cnimfacrofandoSenatuiô^ excelfg curig Parlamcnti fub iudido capitis mei

polliceor,mc cx Ebraicis probaturum,’Anglicanamuerfionem muko cfleiii' ciniorcm Ebraicæ ucritati, quàm fit communis uerfio:quam Neoterici lam in Hoprtîirt reeo ufiihabet,amp;fD.Hieionymo fàlfo tribuunt. Sæpius.autcm cum pijsacdoffis gnofffrtdiî Bi/ fratnbusantehacderecognofcendts ÔC clarius ucrtêdïs Bibltjs egi.Cuperein Wijt pium confi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optimam amp;nbsp;perfpicuam uerfionem Bibh'orum in ccclefijs Dei : fed aWa

tionem raptionem coiundem pcrRomanos fàcrificulos,ad um'us dieifpa' ci'um in publicis conucntibus à populo Dei omnino condemnarem.Oro igi' tur obni'xè uos omncs principes, duces,comites,nobiles, amp;nbsp;totum populum ueftri magni QC excclfi tonuentus in Chrifto lefu, ut ucrbum Dei uulgarilin' gua, populo huîus rcgni reftituatur, omnia® in ecclefîjs Anglicanis Anghri agantur, amp;nbsp;facramenta Dei iuxta Chrifti innitutionem rite adminiftrentuir Denicp ut omncs controuerfiæinreligione aduerbum Dei exiganturacdt' cidantur.Satis enim eft Chriftiano homini, Chriftilex amp;nbsp;Euangelium. Tyran nicum autem Ôd plane làtanicum eft, ad illam religionem Chriftianum homi' nem compellerc, quam lex Chrifti ôd Euangelium penitus ignorant. Turcx quidem dum non rccedunt à iûo Alcorano,Tudæi perfidi dum fuum Talmud ftudiofè oblèruant, ab omni ftilpicione amp;infamia hæretici dogmatis fiuntim munes.Quid hoc eft igitur apud Chriftianos,ut quifacrorum uoluminûteft' monrjs omnem luam religionem SC fidem habentratam amp;nbsp;confirmatam,tain miferè, omni infamia hæretici dogmatis, p er Romanos neotericos profam dantur,amp; quæuis calamitatum generapari coganturfTurcæ no plus erigunt quàm ut Alcorani tcftimonio fides Tur carum approbetur, Perfidi uero ludet fatis efle putant,fî illorum religio Talmudico calculo fit rata ac confirmata: tarnen illorum libri mendacrjsamp; blalphemfjsfcatent.Teftamentum autem ftn^uine Chrifti ccnfirmatum, cui nihil addi uel adimi per hominem debeafj nolrram fidem acreiigioncm agnofcit, approbat SC confirmât, non impltrit^ nec abfconditèjfed clarè ac lucide. Et tarnen quia Antichrifti figmêta amp;nbsp;men' dacia,unà cum Chrifti ucra religione no ampledlimur, pro ChriftianisàNen tericis nonagnofcimur. Neotcrici uerô fibi ipfis ac alijs imponût, cùm dicunt parus ôd uini tranfubftantiarionem in cœna non clarè, nominatim, aperte exprimi in làcris litcris : fed implicite SC obfcurè contineri. Sed ubi ex uerbo Dei panis ÔC uini fubftantiam l^per manere in cœna probauimus,tunc alias rimas labendiquærunt:làtiscgimpudenter affirmant, ueteres’patresnonfo' lum tranlubftantiationem pains amp;nbsp;uini, uerumetiam realem 6C corporale cor poris amp;nbsp;lànguinis Chriftipræfentiam,amp;item corporis Chrifti oblarioncm VcrBrf pdtmm propiriatoriam agnofcere in là era cœnaDomini. Iniuriâ plane ac uim faount «on reüoÇeitfit ffti' Neoterici làmftis patribus. Verba autem mutationis panis amp;nbsp;vint, ac ptæ'' accepttt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis Chrifti in cœna Domini,imô uerbum làcrificandi Sd facriHcij,

feimus frequenter effe apud patres, Sed ipfi hæc uocabula ulurpant eo modo Mutâtio r^um ô'fcn{u,quo ecclefia Chrifti ab eius afeenfione ufurpauit, SCnos nuneufurpa

mus.Hoc eftjpanem ÔCuinum inlàcracœna mutari quidem:fedin ufii,ne(tiin Chriftum uero corpore fuo adefle, fed Ipiritualiter SCfacramental» Prtefens iit ca- contemplationc fideireefteutentium facra cœna Domini,quoad corporis «4 chriftM,(iuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiam,fed no quoad corporis eius lîibftantiam. Cœna Domini (quod

ai coTporK nbsp;nbsp;impia Milîà non eft) etiam làcrmcium Chriftianorum uo catur,non re ipfa,led

eiutgrittu,non nominis communicatione SCparticipatione: quia recordatio ÔCmemonam fubflantiam. nbsp;nbsp;ueri làcrificîj Chrifti, femel in cruce oblati. Qualis autê iniuria SC tyrannis elt

Canafacriß^ hæc,nonpcrmittereutlàn(fti patres lira ipforumuerbainterpretentur.^Vm ciumdiciturno enim illi làcramentaliter ÔCfiguratèloquuntur : Neoterici ad nudum, fimpu' Ito/ cem,ac ipfum uerborum ftridorem et ftrepitum urgent. Certè hoc non eft can

detorqucre ; fed fraudulêter Sé fuperbe domi'nari fcripü's iandionihi patnim. Sed iftorum uafras 5)C fuperbas mentes, fpiritus landus nunquam in luum fagt;-crarium admittet.’Nam humiles docet,turgtdas dimittitinancs. Nos quideni qui carceres amp;nbsp;uincula luftmemus, lîoc in nos probandiim fufci'picmus ( adgt;-iuuanteDeo ) omnes ueteres patres per odbngentos annos amp;nbsp;plus, à Chrigt; fti in ccclos c terris afeenfione, noftramßdem ac religio nem agnouifle, SxL prO uera,fanda catholica docuifle, ftiaép morte confirmaflc. Et per banc fidem omnes quihacT^enusin Ghriftoobierunt,uitam aflequuti fitntæternam. Et quihancimpiam dC Neotcn'càmfidem ôC religionemdépam's 8C üihi Iran* lubftantiationein Dcum, SC hominemleium Chriflum,uel Chriftum per fàgt;-cniiciiliimDeo patri in Miflàimpiaamp;papifticapro remiffîone peccatorum offerri funt profeflî, nifi pœnitentiâ tam borrendæ idololatriæ ih hac uita ége runt j quantum humano permittitiir(ex uerbo Dei) iitdicio, redia ac trita uia. ad inferos Sgt;^ fempitcmas mifcrias migraucrunr. Nam MifTa quæ hodie iibiq? fub Papæ tyrannide in ecclcfijs celebraturmon folum prophanationem facræ Domini cœnæ 8gt;C conculcationem paffîonis lefu Chrifti, uei ümetiam idolum habet impium ac fatanicum. Panis enim ÔC uinum exhibentur in Miflà, ut pro Deo uiuo ôduero adorentur ac colanturtquod ubiqj in âcris literis iîib pcena æterni fupplicq prohibetur. C^tiare nullo modo permittendum eft, nec tolegt; rabilein ecclefia Chrifti : utiplurimis, Cifdem^ uerillîmis argumentis in hoc tradatu ( ueftræ prudentiæ ac iànditati deftinato ) oftendi. lilum ne reipüaA-tis, neep auerfemini, priufquam exletftione quid contineatintelligatis,ualdc precor, pro ueftra erga Dei gloriam reuerentia, amp;nbsp;honore: prOœ ueftro amoreaeftudio, defidcrio, quibus ergaregnum Angliæ eflis affc(fti:pro^ illius etiam incolumitate, protetftione, ac defenfione contra Romanum Angt; tichtiftumzquiomnibus regm's,regibus, principibus aepopulis fitæimpie-tatisSCiuperftitionis tenebfas ftimma opcoffunderc nititur : ut ftiam tyran^ nidem in corpora, fortunäs, ÔC animas omnium excrceat, contra omnia iura cum diuina tum humana; Nam hoc idolum ( nempe recens ille Deus quern expaneamp;uinoNeoterici faeftumeiTefingunt) eccleftjs ChriftiperPapæty^ rannidem primo obtrudebatur : 8C ciufdem tyranni ope ÔC induijria uerus cœnae Dominiufus ab eccleftjs Chrifti exturbabatur, dum meras nugas fuas Sduanilfimafomnia omnibus ampledbcnda proponcret. Vbi enim Deus per uerbum fuum mandat, ut omnia in eccleftjs agatur lingua uulgari ad ædifica^ tionem(utanteadixi ) quibus totus cöetuèDeUm conditorê,rcdemptoreni acconfirmatorem unicum agnofcat : hie certePapæ tyrannis prohibet,amp;l ont niafieriignotalinguaineccleftjsiubct:etiamiubpœnaferri,flamme,carcerisi mortisep animæ amp;nbsp;corporis. Chrifti uerbum, omnes fahefti patres,iacrii^ ca* nones, priuatas Miflas damnant,amp;non folum uium facræ Domini cœnæ om nibus cùmminiftris tum populo in eccleftjs permittunt acmandant,uèrumgt; etiam quo ordinefacia cœna fumi debeat oftendut : uti canories Niceni con-» CÏnouef Nice/ cilij præcipiunt,utfcilicetprimum facerdotes,deinde diaconi, pofteauntuer* nicondlij, fus cœtus, iàcræ Domini cœnæ communicent. Hic autem impius Romanus pontifex,primogenitus Antichrifti, flammis,ferro amp;nbsp;ignè, Chrifti cœnæ facrum ufumab eccleftjs deturbauit,0^ priuatas Miftas eius in locum iubfti* tuit. Chrifti uerbum præcipit, ut eius mors, méritaep per prædicationem iut uerbiuniuerfo populo declarentur : Papæ uero tyranniis hoc fieri iubet per hydromanttam, panis adiurationem, cinerum j frondium, cereolorumcp in^ cantationem. Etut uno uerbo omnia abfoluam, in omnibus fere quæ iam in Eccleftjs Anglicanis aguntur,papiftç ifti tranlgrediûtur mandata diuina progt;’ pterhumanas traditiones. Ad legem, enim Deiappello, quam hac in caufa

iudicem conftituo.Si autcm ueftra induftria ÔC autoritate in hoe facro eek' bri conuentu diuinæ uoluntati morem gerere uelitis, Humana dC impiaab eC' clefijs uos amouere oportet, Sgt;i- diuina ac ianda denuo reftituere. Sin ucro ia facerc recufaueritis, neglecfli ueflxi ofFieq pœnas tandem grauiffïmas luetis; Sé populiperditionem,eximpij5 dógmatibus prognatam,de manibus ueftrij Deus rcquiret.Non iatis eftjnec la er urn ÔC cxcelfum fenatum Parlamêti apud Deum excuiabit, quod ifti Cybeles ÔC Corybates, Romani iàaificub',dicunt fe certo icirc,e^ qug iam in eedefijs fiunt efle fanefia amp;nbsp;diuina.Nam ea tantum font fàcroiàncfFa, quæ Dei uerbum pro iacrolanólis agnofcit. Et reliqua oni' nia, etfi hominibus excçlià uideantur, abominanda funt coram Deo : taU' dem eradicabuntur,tanquam plantç quas pater cœleftis nunquam plantautu Tune uero quifquis illas plantauit,nifi tempeftiuc pœnitentiâ egerit,ætcrnis fopplicifs aracietur.Et non iblum huiuimodi pœnis affligentur i dololarrig impictatfs autores : uerumctiam omnes quotquotillorum idololatriac Sé ini' pietatis fontparticipes,nifi pœnitentiâ egerint. ut Chriftus ait:Si cçcus cæco ducatu præftet,ambo in foueam cadunt.Cum igitur(uiri clariffîmi) totafacw rum literarum fériés moneat, ad beatamuitam aflequendam inprimisperti' nerCjUt eorum conßlia ôé dotflrinas fugiamuSjqui nos à recfïo amp;nbsp;uerô Dei cul tu conâtur abducere:reftituite, reftituite inquam denuo ccclefqs Chrifti fuos oculos Si. lumina, quibus omnium hominum doélrinasjreligiones Si cultus probarc poffînt,an fint exDeo.Oculi uerô amp;nbsp;lumina Chriftianorum,funt uct bum Dei:uti optime noftis. Si eo in uulgari lingua populus deftituatur,amp;h' tinè omniainter Anglosindodlos agantur: non eftmirum,fi Anglia faeikù* omnes Antichrifti abominationes Si mendacia impingat.Sâtfiius igit erit(di oantNeoterici quod uelint)fi ea tantû legâtur,doceant,orenturac minifec^' tur in eeelefijs Clwifti, quæ Chriftus legi, docerj, orari Si mini{ir3.ri præcepiu Namhuic Deus pater gratiam non dédit ad menfuram,necillius mandata a quoquam uiolari debent. Cùm ergo à Dei uoluntate ac iUîus mandatis rota noflxa pcndcat fides et religio, hac lola contenti fimus:amp; per hanc in Chrifto lefo, quo folo noftra nititur fides,non folum mendacia, calumnias Si dira ho' ftium noftrorum uerba facile deuorabimus, uerumetiam quæcuncp tormen' torum aut mortis genera(permittente Deo)in nos Neoterici exercebunt,for titer contemnemus, Si gloriofè pro Chrifto moriemur, ipfo nos adiuuantc-Satis etiam cft, quôdhadenus (teftimonium perhibentibus confcienttjsno' ftris in Chrifto Iefij)ipc qugftus aut gloriæ non uenimus ad iâcram Euangcbj funtftionem, Si praedicationem : fed ut obedientia noftra Dei uocationi, ac foneftiffîmi Regis noftri Eduardi fcxti uoluntati Si imperio more gereremus. Necinhocquod impictati Si falfocultui Neotericorum non confentimus, diuina authuma;iaiura offendimus.Tantum peccamus (fi iàltem contra An' tichriftum uerbûDei obtêderc pro animarû noftrarS lalute,fit peccare)inim pias Si tyrannicas leges Romanipontificis, cuius fidfæôuemêtitæautoritatt omnes nos Angli iureiurando religiofiffîmo refiftere obftnngimur : Reginas Maieftati interim nec uerbis ncc fatftis, imô ne cogitatione qdê(uolête Deo) refiftemus.Proceres ucrô,omnes^ ftatus huius regni Anglig àDeo ordinati, noflxâfidêin Chrifto habet obftricftâ : quâ inuiolatâillis ièmperfcruabiiuus. Sed fi (quod Deus auertat ) ad peregrines ac imptos cultus ( quales funt D* worum inuocationes, panis Si uini adorationes, ementiti lâcrifîcq propitiate rij inMiffîsfiibulæ amp;figmenta, peccatorû expiationes pcrhydromantia,pa' nis,frondi6,luminû, Si huiufinodi incantationcs) nos adigênnoftru cft, Deo magis tamê obedire quàm faominibustet omnia huiufînodidccrcta,fi que pro dierintjfortitcr Si rcligiofè contemnere,uerbô atc^ mandato diuino tenemun

AttÇi’niiin’as qui'dcm per alios nobis inflidas patienter ferre ftudebimus,alqs uero uUasmoleftias exhibere caucbimus.Dcus eft:Deus faciat,quod bonurrt «idcatur in oculis illins: ipfius eft ultio, ipfe rependet. Nos uero quibufcuncp iniurijs,niiferqs,carccribus, uinculis ÔC calamitatibus afFedi fuerimus,per ad^ uerfan'os: rogabimus tame Patrem noftrS cœleftêin Chrifto lefu^ne illis pec-» «ta fua imputetjfed ad fandliorem ui tam rcducat. Reginea ctiam Maieftatê, principescp,ac omnes huius regni Angliae flatus, offidofe (ut debemus) aflîx duisprcdbusDeoin Chriflolefti commcndabimustuthicpièacfàntflèfîn-gull fuis fungantur ofiicijs,amp; poflperaiflam miferam iflam uitam,dna omnës fccata aetcma^ uita fruamur,AmcaE carcerc 27.Augufti iyj4.

Vtflrit nceUentia (S'quot; dignitati addifüßimus loAtines llbfielruSinKjjti Vnigomunfit Gloceßrenfis efijcopm: non filumnAturA^uerum' ^tiam Icgibui ae uolunMte germanus ^nglus.

CLAP.ÏSSIMÏ DOCTRINE RT PIET^T^. tiiri loinnii Hoperi mAr^riunk) ConrAtU G^neri (Armen.

Chrißnm confcjjùs Ad ultimA nit« ^'^nentA^integritAteJÎM preeclArui^ Ardent P'^^eritttflAnimKtdminns mArtyr:At intuf P^imiofideifernore A((iAj'tt5-^Ad AflrA Spiritus Afctndit^cœlefli luce beAttis. ^^^^ircineres^mAnent-.c^fAmAcorufcA ^^»MinflArlucenSilucebitydumßAbAt orbist ^'^^^^iimmAnes Boreee-,mAgn(tj,prQcellet ASAdHtrfis tAm clArnmAbrumpere lumen qiitcDeus ipfefecundAty ^^prohiberequeAemortAliAfAfÎAfedultro t (ommentA ruuntiHAflAi^ uorAgineßdunt, ^P^ßftmployquotquotßnrAtKleJü ^^^’fimChriflifdifirimiHAtemnereuiMt _^^*^^iVMfmetrebusferuAreficundis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

EPrsCOPIS, D-ECa^IS, ^KCHID I^CONIS, £T^ cactcrïs den'ordinibus in fynodo Londinenfi congrcgatis,

teresÇiuxM numdatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;delatum fuijjèfimper ad facerdots s Lenitas, ad prttfide, tlKi

pro tempore indicis mutiere fuftgsbatur:ut omnes hi caufas e^ Utes diffîciliores explicarenti fcripto legis Dei.Ita qualefcuii^ controuerfitefuerurtt, exfententia facerdotum est'prefidis^ai^^^^quot; raam tsf pneferiptumlegisDei latat componebantur . Et ab eoquodiudices partibus litigantiW flatuifèntynullomodoeratdeclinandutti.QupdfiquiscontumaciusJàcerdotiautpriefidinonpititr fetduxta legem Deifititentiampronuncianti', pœnas contumacies morte luebaf.quopopulushAtgt;^' tione U“ contumacia: uindiUa admonitustmetueretesr^ deinceps infolefcere defifleret.

lesyimo quàmpericulojèsiinter nos esf uos dereEuchariflica^ites agantur ; ueflrcs concionssfen}^^ est libelii teflantur.nos ueroiquimeliorem-,ueriorem, zsf antiquißimamfidemfuflinemnSiConjifii' tione omnium bonorum noßrorum^dura est' inhumana carceris feruitutefentimus. Quare tneiilifii'^ nomine-, ac omniumfratrum qui mecurn eandem catholicce acfanUcs religionis ueritatemptoß^' tur,uosomnesin Chrißolefu obteßor,utcaufamhanc, uelaliamquamcunqobreligionetn internos e^ uosydeferredigneminiadßipremamcuriamParliamenti : utibiutraq,parscori»ifi^'* es“ excelfo/enatufejèreligiojè,e^ animofubmißb,iudicio esr autoritatiuerbiDeiJùbijciat.Etlii*^' flram religionem, quamfantam, orthodoxam ac catholicam eflè contenditis, exuerboDsUffif^‘ poteflis,iUam est'nos'libenteramplexabimur:noiÏram, quammodoproJacroPan^adefendinstayt^' pudiantes.Gratias item Deo e^uobis agentes qudm maximas,quodperuos ab erroribuslibtr^^''^^ ueritatis cognitionemreuocemur.lVQn flilumautem hoe à uobis obteflamur, ut uos uefiratn^tsufi^ iudicio uerbi Dei coramfummo Parliamento deferatis: uerumetiam ut nobis co'mmtdum deturtem* pui,quo ueterumferipta es'facras liter as euoluamus,dfacrofenatu impetrare dignemini.

flos ac légitimas rationes fidei noSlree non reddiderimus, iudicio magiflratus nos ipßsfubgt;niW»»'^j ut debitam ultionem noflrifceleris es“ impietatis nobis infligat.Si heecfacere non reeufluerdisyf^^^ gio quam caflam,illibatam e^faluam » ac ab omnibus ampleHendam eflè contenditis, glofilt;gt;ßiit‘‘-iioSÏrafi^ est religione,ac de nobisipfis [quiillamimpiameflèesr'fat/im conteflamur} portabit. Namßueflra religio est cultusin caflà Euchariflilt;e ,fontem est originemducuntef'i^'^^^ Deiiproculdubio fanfîam estfempiternam ejfl oportet. Etfeitis quod resfanfla est uera quo examinatur, e^per uerbum Tiei exploratur, eo fit illuflrior estpurior. Et quanto purior eP ilhß“’^ fit,tanto magisab omnibus deftderatur,est obuijs ulnis excipitur.Quts enim no defiidei'aret estampe Pkretur religionem est cultum à Deo mandatum, estab illius uerbofancitum ac confirmattW' re fl ueflra religio nbsp;nbsp;cultus Dei res jit uera,fan(la, est à Deo mundo exhibita; non fl

tis. Nam quod uarfl modts tentatur ac probatur, modo pium acjànfîumfuerit, ialturam ah hulhi' bus nullamflntitfedpotius hoUes conculcat ac interficit. Solis radijflerquiliniorum firdibus M’l CQinquinantur:ueritasijdiuiniuerbi,errorumtenebrisestcaliginenonoff'undiiur.NcceJlqaoiM' bis ipfis metuatis:modo re ipfi, idprafletis, quod ubiq, iaftatis. Nam quotquot ueflrds partes nonj^' quuntur,aliquo grauißimo ignominia genere,nimisfuperbè afficitisinos omnes omnino indoHosy' fepradicatisyautplanèdementatosajfirmatis.Vobisautemplujquamdiuinam uendicatnpruilt»' tiam-.nobis uero plufquam beluinamfloliditatem tribuitis. lam qudmfacile erit doUis indoStos, ho' minibusflina mentis injaniapercitos, ingenio estprudentiafiagrantibusflolidos est ignares reijàcer Parliamenti conuentus nullo negocio intelliget. Ideofiomnino ob Chriftum est iUitUtaafi gloriam,quam nos defendimus,aut objalutem noflram, ut ueftra prudentia nosftultitiaargaantA ueflra^doflrina est eruditione nos ignorantie aceuflmur, hocfacere non uultis: tarnen utpahhfl impietatis conuincamur, coramfummofenatu,hocpraflate.Etfiißisrationibusnihilnioiitaraiia-tarnen ueßra ipforum caufa certepoHulat,utpalam elt;s Utes inter nos componantur,idq, coramtoe’fi tenti iudiceine apud omnespios male audiat, estfortaßis hacfuflicione laboret, quafi lucem blicum examen fugiat, ne impietatis est idololatriaper uerbum Dei rea deprehendatur • Etiiesl^^ malam caujàm,imà peßimam,ferro est igne defenditis,non tarn doili necpij,ut omnino uiden tt beri uultU, inueniamini :fldpotius ignorantia e^flultitia, quas nobis impingitis,redargMnna\' Non u9sfugit,qMmodopubliçè,pnlàmilt;st in facie acprafentiaomniumfiatuumhuiusregritp'^

ßinmicurid Pdrldmoitt^iKcritas uerbi Deiper fidostdo^tos i^pios miniflros, deueßrA impid miß onoj( uiHoridm reporta,iiit:quAmiiis per trecentos Annos-,nonjoluin locum zst' templum Dei oc'^ ^‘^i’AAerkiUeriim etiam corda hominnm {tanquAm Deui) inhabitAuerit.Sedqnocnnq, titulo-, nomi-^ boitore^reuerentMtfanShtdtc-) tempore:^pAtronii^uninerfalitAteßlenduitgt;ubiperfanfltß.Rc' S^gt;A ^dounrdtimfextnmrAn^lißimie memoria Adniuum Upidem Lydiitm Kcrbi Dei examinariper pneeresi beroesidc doHos huiui regni uiros erat mAndAtumßAtim euAnuit-, nihil aliudapparuit l^^nfpurcißmum es' immundißimum idolumßub palliotZSf nomine Dei impie contelîum.ÆqtM '^^Aflapetimui ■) utpalàm publice Utes inter nos componantur, Si igiturueßra cauße Vf' uobis Ppsnon diffidatisyund nobifeum apudßanblumjenatum agere dignemini ut coram illo -, autoritate gt;■ t Dei,qu.ii noßrPm ueriorem partem defenderitßignofeatur. Nullis enim legibusfanPîis estquot; iu-

Anquamfuitpermißum-, ut unapars litigansße altera parte iudex conßitueretur.Nam in omniquot;-A^^ontrouerßs caufisdifßcilioribus{^maximeinreligioneymediusaliquis^ es'neutralitigan-^AtnpArstin iudiceni eligcndus eß.Nec Chriflus ipß {yuauis ipja ueritas') xternipatrtsfilius, hanc Plt;gt;teßAtem es imperium iudicandtfibi uendicauif.quandocunq^ Utes de eins doSlrina inter ilium eS P AnJtsQs^tKl quofiunq alios contigerunt.Sedfimper ad legem appeUauit^aduerfariosqfuos ut legis P^^feriptoeSfententiaßarent-,rogauit:Scrutamini ( inquiens^ feripturas. Nos etiam àuobismhil A iAAin nomine domini noßri leßt Cbrißi Jüpplicespetimus zS rogamus, nißut caufi de qua inter nos litigaturßententia iS autoritate uerbi Dei dccidatur acfiniatur.Et ß per uerbum Deißdem no ] nmparum candidam espiam oßendereualetis-.porrigemus uobisherbam, dabimusqdextras. Ne in imßos Amanospq iSßanSlipatres hanciudtcandipoteßatemfibiaß'umpßrunt :ßdadfuit di^ JpAtationipiusprinceps Conßantinusimperator, quiUtiomspArtiiimlitigantium diligenterper^ pindit, iSßententiamatq, iudicium caiißa ßoli autoritati uerbi Dei detuUt.Quid hoc eß igitui,quo lAte cohtenditisluultis es noßri, iS cauße noßra, teßes, aceußatores, iS iudices eßiPNos tantum le-quot; gern iS euangelium Dei in caußa religionis,iudicem competentem agnoßcimusUllius iudicioßct uel Cidat nofira eaußalTantum iterum atq^ iterumpetimus^ut coram competenti indice detur nobis, qui umcula et tArceresfiußinemus,amicum Chrißianum^ auditorium: tunc baud dubitamus,qn noßras rationes es argumenta autoritate uerbi diuini fitmttsßabilituri,ac ueßraplaneßubuerßuri. HaStenus praiudicio iniufi è grauamurenec mir um, cum una pars litigantium alterius partis iudex conßitua^ tur. QtMpropter aduerbum Dei, tanquani unicum iSßolum competentem in cauja religionis iudi-(inhappeUamus.Siprxter iS contra hanc legem Dei,falßiiSimpia {itt ceepißisßii iS dolopromo-Here non defißetK,fiedfratres ueßros truculenter perfequendo pergetis:nos in tantispericults conßi-iAti, admißricordiam Dei confugiemus, quijolus iS poßit iS uelit nos à ueflris erroribus incolu-s mes^ iSßaluos conferuare. Prxterea,ut oltm aliqui ex nobis,proßalute iS incolumitate aliquot ue-fitum apudmagiilratum ciuilem interceßimtis:fitc iS nuncpro omnium uelîrùm/âlute in Cbrißo le fiA,apudpatrem ceeleSlem intercedere non defitflemus,ut tandem admeliorem iSfimeeriorem meutern teuerfi, unicum Chrißum Ießum,quemprxeinueruntprophetx,prxdicauerunt Apoßoli,quemq, om nespijagnoßuntßam{quoadhumanitateni)ßdentem addextrampatrisin cœlis,ample£lamini, iS cxoficulemini: repudiate confiUo iS ementito illo Chrißo expane confeUoequem nonßolum iuuenes, Airgines iSfienes,uerumetiam oues iS boues,pecorAq,campi, uolucres cceli iSpißcesmarispanem agnoßuntAcßentiunt,iS no Deum,Depißite,rogamus igitur enixè,ulterius oculospiorum perßrin-gere. Verus enim Chrißus, quatenus homo, iam ampliusßurßum Ac deorßumper mantisjacerdotum agitari iSimmolari nonpoteß.Infernumuicit, peccata noßra in cruce expiauit,mortem deßruxit, iS lamaflra tenef.quem olim uidebitis uenientem in nubibus cceli, cum poteßate magna iS gloria, fiempiternisqpcinisuosplangetis,nißhicpcenitentiamfaljx iSimpix ueilrx doHrinxegerilis^^. Si Deus autemproßta inexbaußa bonitate iS dementia ,per uerbumßtum Utes ißas inter nos iS nos componi dignetur ; non dubito quin oculos ueilros ita fit aperturus, ut qudm horribiliter iS impie Deiachominumteßimonio iSßcriptis abutamini, uideatis.Sedfifuriofi iS excandeßenti ßiritii, ueflraspartes citra autoritatem uerbi Dei defendere uelitis,allum edomnino de ueßra xterna ßalu-tequodDominuspropterfiliumßuumunicumauertat. Cogitateetiam apuduosipfis,an hocfiitpio-rum minilirorum eccleßx officium,ui,metu iS pauore corda hominum in Ueßros partes compellere? Profiel^Chrillus non ignem,nongladium,non carceres,non uincula,non uiolentiam, non confißca tionem banorumpion reginex maießatis terrorem,media organa eonßituit, quibus ueritasßui uerbi

mundo promulgaretuvredmitiac diligentiprxdicatione euangelij fuhmundM/n ai errore latria conuertipracepit.V os non ChnSlhJsd^ntichriÜiarmis Htiminiy ^uibus populaminudt^ ad ucdrafczltra tompellitistt^ non uolentem-tVf tnßrudum uerbo Dti trahiti5.Sedc[itdm mdm Hos perpetuitatisfit timor,non ignoratis. Certè tjui timet^nifijyeiffiiritu fèmper reuocetitr,odit-T^^^ dite igitur/iluberrima pnecepta legts (S^ ettangel^populo Dei-, utpro ChriHi mintHris,peruerbn'’* ChriHi ab omnibus agnofcamini. Idea enimminidlriecclefix ChnSltesiis conflituti,uttantumOil^ fit doHrinampopulum Dei doceretis'.ejT“ non ut nouam^eff“ à ChriHo altenam obtruderetis.Q^^ HOS in ecclejia agitis-,fi coram xquo iudtee amicam ac Chriflianion di/putationem non ex uerbo Dei ofieMdemus-,uel à lege Mofaica mutuata , uelper JLntichrifium e^p/€udomini/bflt;gt;^^ ecclefiiatn fuijfi introduHa,ut hoe breui traHatu excelfte Parlamenti curia deHinato facile codibit-Scio inter uos ejji tam turgido esr inuido ffiiritupr«ditos -, quiputant nos tantum inanisgloria f*' perbi«-,arroganti«,e^ fam« noHrafumo duct, vC idea uellepotiusfempermalè currere,qi(annlt;bf^ nitos de errorebene recurrere.Sed hoc Deus nouit,qHod tantum illius gloriam, noftramqfalateott^ Chrifto quaramustdicant aduerj'arij, quicquiduelint. Meminerint autem nofiriaduerfarq,CJ!“ coÿ' tent, quanquamapudillosnecpro doHisnec pijs hominibus habcmur (cT' bauddubiè nosipfcK^ß nil impietatis zsT peccati apudDeum quotidie accufamus ) tarnen homines fumus rationep^^^^'^’’ Etquis {nifiinjanus} iaHura amifiioneomnium bonorumfuorum, uxoris, l}bcroru»i,ltbcftit^ tj^uit«, redimeretfamaautinanisgloriatitulum?ProfeHo tantipvnitere (utdicitur} no» mus. Tgitur illius uerbi ueritatem noftris bonts omntbus ac uita ipfi prxferimus : esc‘ [i centic s nos adiuuante') marienfum nobis fueri^adidololatriam e^ impium cultum Dei,qu« Deitnific«^^ dia hallenus reliquimus, non reuertemur. Domini fumus,fiue uiuimusfine morimureeiui igtturuO' luntas in uobis nbsp;nbsp;in nobis.^cum mifericosdiafiat.-Amen,

Fquot;e/Pra Jalutis in Chriflo fiit^tolif han.Hoperus,nuperfnisor»tf»' fis e^ Glocefirenfis Epifeop»^'

SEc\VfTVR IOANNIS HOPERI DE S A Ç R A T I S S I M AE ccenæ Domini uera do(flrina,ÔC legitimo ufu,contra Nèotericos,ad ex^-celfam Parlâttienti curiam Anglicanam,illuftre cum primis ac diuinummonumentunl,c carcere confcriptdm»

E cuiquam ueftrûm francs, mirûfît rogo, quôd fcriptis in caufà Eucha* X hftiæ ratiOnem fidei meæ, notam eiïe cupio : quodcp publicè in (chola eandemteftarirecufo.Nonideô facio,quo iuftiflîmæac fanëîiffi'mæ cauiæ nicx diffîdam,nec quo aduerfariorum argumenta metuam: fed confiant aliæ inultsranonesjmaxtmc iuflæ ÔC piæ, quæ ut hoc faciam impellunt ac permo ucnc. Primum, ut fides quam inhac càufahabeo inuiolatam ac integram, fa* lt;^armnfitcraium autoritäre ^fandlotum patrum teflimonio coprobatam, ad uos pure intégré aBfqi omni Rico, næuo,amp; papiflarum fermento perue niat:quûd quomodo ex publica difputatione fieri poffît,non fatis uideo.De* gide,quodhi qui publicæ difputationi præfùnt,ô^ cenfores ad hanc co trouer fiant finiendam funt defîgnati, noflri ac caufæ noftræ hofles fùnt amp;nbsp;agnofcun turinfenfiffîmi : adhæc, caufâe Euchariftiæ, quam nos defendendam fufcepi* nius.’ac en'ain nobis ipfîs,iam antehac præiudicarût.Quis igitur dubitetjquin omnianobifcum adluri fintprçiudicatione, malis artibus amp;nbsp;impofluris;quic fiuid de libera difputatione prétendant,àc in uulgus fpafgâtfNam fî libérant difputationem op tarent,uelfàltem cogitarent, caufam nolfiram ante difputa-tionem minime condemnafTentmec nos, qui damnatæ caulæ meritô patroci namur,pro hæreticis ab illis haberemur,in uinculanon coijceremur, nec con hfcationem omnium bonorum noflrorû patcremur. Cùm ergo caufæ noftræ '^^*d^amus præiudicari,amp;nosipfî quicaufæ adfumus,carceris fqualoremSC moleltiam diu difficulter,non citra ualetudinis uitæ periculum ftiftinea* musiquomodo nobis in mentent uenire potcrit,ut putemus in publica dilpu tatione Dei gloriâ,ôi: ueritatis caufam,de qua inter nos controuertitür,inue* itigandâ ac inquirendâ eftefNam fi hoftra caufà,que uera eft,imô quæ ueriftt nia,præualerét: cogerentùr aduerfarq errorem fuum agnofcere, amp;nbsp;leges ac aiîla quæ legitimum coenæ Domini ufum de ecclefia Chrifti detürbarunt, re* uocare attp refcinderc. Præterea qui iam in carcere detinentur, SC qui ôb im* piafacra exulantn'fti à carcere, illi uerô ab exilio reuocarentur. Sed quàm dif* ficile lit, ut huiufmodi leges aboleantur, peruicaces refipifcant, captiui in li* bertatcm uindicentur, amp;nbsp;exules in patriam tuto redeant, amp;c. ubi omnis po* tcftas penes talem Epifcopum fit, qui ueritatem uerbi Dei peius cane amp;nbsp;an* gue oderit: no eft difficile cuiuis iudicare. Nec me fugit 2tiam,quàm inhuma nicer 1 ne quid dicam acerbius, fciirrilitercp ) acflum fit cum docftiftîmis pi-^tilfiniis patribus,D, Cranmer O, nuper Archiepifcopo Cantuarienfî,D» Ridleo,nuper Epifcopo Londinenfî,ô^ D. Hugonio Latimero,olim’epi* -fcopo Vuigornienficqui nuUo non ignominiarum genere infchola funt afper fi-Qiïibus non dabaturfacultas,ut quæ habebant dicenda, diccrent: amp;nbsp;quæ dicebant, quamuis grauiflîma amp;nbsp;ueriffîma, partim clamoribus deturbaban* tur,partim cachinnis eludebantur. Etquoddeterius eft, quæ à Notarrjsin fchola excipiebantur, per præfides fcholæ amp;nbsp;difputationis cenfores, in pu* blicum prodibant aut mutilata,ac truncata, aut corrupta ; Non folum in côn* tumeliam amp;nbsp;derogationem docftrinæ amp;nbsp;eruditiônis piorum uirorum: üerùni etiam in odium caufæ, quam ipfi dodliftime defenderant. Talis eft ënim ad* uerfariorum mensamp; animus, utquæ abipfîs prolatafunt,meliusSd caftius prodire in publicum ftudeanr, quàm ab illis dicebantur : quæ uerô à ptjs R tj funt

flint dîlt;îla,uta’ata in lucem dcntur : ut fiue uîncant fiueuincantur,fempcruin' cere ui'deantur:ÔCnosqui meliorem partemdefendïmus,uiÆ,amp;üuinca' muSjproclamcmur.NoRrum igitur eft ne,caufæ noftræ dignitas male audùt, amp;noftra fides hacin parte Papiftarum fermento ÔC fordibus coinqumetur: quid fentiamus,noftris liten's,amp; laboribusproprijs, omnibusteftatumrc' linquere,

{{.es controii^rfi inter rtos Catholicos (•T'Neotericos Romanoside Eacharißta, tribus confiât capitibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

* Neoterici in cœna Domini panis amp;nbsp;uini intcritum, uel conuerfioncm in corporis Chrifti iubftantiam côftituunt ; Catholici, panis ÔC uinifubftantiam in cœna Domini, no minus poft uerborum prolationem ÔCiàndificationeni, quàm antea,manere confitentur.

2 Neoterici corporalem corporis Chrifti amp;nbsp;fànguinis præfentiam in cœna Domini,poftuerborum prolationem adefte affirmant. Catholici tantum fa' cramentalem Qc ipiritualem corporis Chrifti amp;nbsp;fànguinis præfentiam, in cœ' naDomiiucffeuolunt: ÔC corporalem Chrifti præftntiam tantum cozlo tri' buunt y fedentem ad dextram Dei patris : unde ilium expecftant iudicaturum uiuos Qc mortuos.

5 Neoterici non tantum corporis amp;nbsp;fànguinis Chrifti corporalem præfcn' tiamin cœna collocant, fedetiam ipium Chriftum patri cœleftiinMiflapet tnanus facrificuli offerri pro peccatis docent. Catholici, nuUupræter mortem Chrifti effèiàcrificium pro peccatis,credunt amp;nbsp;profitentur.

Hriftus, cum iàcramentum 86 recordationem corporis 86fanguin*^^ y inftitueret,pancm accepit,86 gratrjs aeftis ff egit,86 aflïdentibus diiciph' lis porrexit, dicens: Accipite 86 manducate,hoc eft corpus meum, quodpt'’ uobis datunhoc facite in mei recordationem.Ex quibus uerbis Chrifti, fubftantiam poft uerba iancftificationis fèmper manere, luculentcr conftat' Nam panis fubftantiam,quam in manus accepit:ff egit,quam ff egit,difciphli^ porrexit: quam porrexit, corpus iuirm crucifigendum appellauit, neepams iubftantiam ablatam ullo uerbo fignificauit.

Cùm de ipià panis fubftantia ante uerba fancQificationis in cœna Domm* huila fitcontrouerfia:hoc tanquam ab utraque parte conceflùm prætereo. eoriî fai cor/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panis iubftantiam in iacra cœnæ acftione difcipulis diftribuifie, eX

fuHm diwt pnnis nomine,quem porrigebat,difcimus: ubi fepofitis alfjs creaturis,pancm in iàcramentum ÔC recordationem corporis fui immolandi confccrauit,ô-nominccorporis fuipanemiàncftificatum honorauit,dicendo,Hoceftcor' pus meum.Quodcp panis fubftantiam in facra cœnæ acftione nomine corpo' ris fui honorauit, 86 panis fubftantiam non abftulit : uerba ipia à ChriftoprO' lata clarè teftantur,Hoc eft(inquit)corpus meum. Non dixit,huius panis fub ftantiam deftruo, in cuius locum corporis mei ueram iubftantiam fubftituo: nee hoc dixit, huius panis fubftantiam ( quem uobis manducandum cxhi' beo) inueram corporis mei fubftantiam conuerto, Ô6 ficiub panis inuolucrtgt; Ô6 forma ( uera panis fubftantia ablata ) corpus m eum uobis manducandum do : fed de pane ipfo quem ff egit 86 porrigebat, abfcp omni fuco, Ô6 tranfuu' ftantiatipanis fuipicione, clarè, aperte,pancmipiüm corpus fuum appeto' uit dicendOjHoc eft corpus meum»

. I _: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hm'uï

D1ÙUS Paulus panis fubftantiam in ipCa lacra cœnae Domini a Aoncma* nere,clariffimis teftatur uerbis: Panis(inquit)quem frangimus, non ne com* niunio coiporis Chrifti eftf'Non dixk,accidcns,fcuforma panis quam frangi communio corporis Chrifti eft. Nec hoc dixit, corpus Chrifti latet fub Prfnwpfjfli}!/ formapanis quam frâgimus. Sed fimpliciftîmè ÔC aperùftïmè dixitjPam's que «tHrf/tcaro frangimus communio corporis Chrifti eft.Vnde conftat, poftuerba fandlifi^ corporischd/ eauonisinipfa acftione amp;nbsp;diftributionc corporis Chrifti, pane femper man ‘■^îPancm frangi,panem diftribui, panema iacro coetu accipi, panem cdijpa*-fandihcatum corporis Chrifti eße communionem.

Prima^panern fracftum communionem corporis Chrifti appellat ; Ergo de Prints co«, pne poftuerba confecrationis,uel fartcftificationis loquitur. Nam panis ante (irwatio* ianâificationem communis panis eft, Sd.nonfacramentum,nec communio corporis Chrifti. Concluditur diui Pauli autoritäre, poft uerba coniecratio-' ins in cozna Domini pané remanere, amp;nbsp;in ipiaaéfionefacramenti panem por riginit Paulus inquit,Panis quem frangimus, nonne communicatio corporis Chrifti eft f Paulus expreße panem appellat id quod frangitür : igitur panis à cofecrationemanet. Nèq? enim Paulus tarn incircumipede loquutus ftn'ßer, 3ppcllando panem,quod lam corpus Chrifti eßet: necp accidentia panis ffan^ g* tjnifquam fane mentis dixerit.

becunda conê^rmatio: Vnus panis,unum corpus multi lumus,quia de uno pane participamus. Hie fpiritus ianeftus, uerus uerboru Chrifti interpres per diuum Paulum, Euchariftiam corporis Chrifti panem uocat,dequo(inquit) participamus. ConcludimuS ergo,cum ipirituianefto panis iubftantiam non ^Ui, necmutari quo ad eius fubftantiam, fedperpetuo manere in iacra coèna Idomini.Etquipanis ftibftantiam inEuchariftia uel deftrui uel mutari (quod adiubftatiam attinet)docent,no folum fcripturis diuinis aduerfant,fed etiam • ‘ptritum iandummendactf arguunt, qui panem ffagi poft uerba iancftificatio nis uerbis clarifflmis teftatur. Accedunt amp;nbsp;aliæhuius aßertionis ex codé Apo nolo confirmationes.

Qiion'efcunqicnim coitimedcritis panéhunc,6Cdepoculobiberitisimori»- j.conJîrWiJtio. tem Domini annunciabitis,donee ucnerit.

, Qinfquis ederit panem hunc,âut biberit de poculo Domini indigne,reus 4. Cojîrmtftio. corporis Sc fangUinis Dortiini.

Probet autéfeipfum homo,SC fie de pane illo edat,SC de poculo illo bibat, ^.Confirmatio. Ex iftis locis Pauli agnofeere docemur,uerum panem ac uerum uinum in

•ancfiftima Domini cœna manere, SC nihilominus nbsp;corpus ÔC iànguinê Do*gt;

Nonbibam pofthac de hoc uitis frueftu. Sunt uerba Chrifti, poft uerba fan vaba chrifii ^ificationis,in cœna Domini, poft diftributioncm iancftificati calicis ,SCpoft perpeitfs^ lufceptionem iàncftificati calicis. Quibus uerbis déclarât fe de uerà SC germa^ na uini natura fuiftè loquutumiSC non de externa forma, uei accidêtibus uini, mblatauel mutatauerauini autfrucftüs uitisfubftantia,utNeotericidicunt» munitur noftrafides, quæpanis SC uini iubftantiâ inEuchaquot; riftiaaftèrit,uerbis Chrifti,Euangeliftarumcp ÔC Apoftolorum fcriptis.Q.uaré ^hrifto 5C eiusdifeipulis hærefeosnondamnamur,necabillorumeccïefia ^fcholauthæreticiexpellimur: quicquidNeoteriei in nos tanquarn in ho*

312. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVMINECCLESIA

lies Chrifti detonêt. Satis ergo efle putamus,noftram fidem Deo approbari, Apoftolorum Chrifti calculo,0(C per ipfius uerbi certitudinem.

Confirmatio noHra Ajjèrtionù., ex uppcUationibw nomimbtis jAcrantentorunt^ uelfigtwrumßtcrAmentAlium.

SAcrAmentAAptidueteresiflAfirtiunturnomirtA.

Apud Auguftinum de Catechizandis rudibus, facramentum fignaculum appeÙatur.Contra Adam5tum,in Pfalm. 3,De ciuitatc Dei lib.io.cap.;. Com traMaximum lib.3.cap.za,Sacramentum fignum uocat.

Hieronymus lib.4inMatth.cap.2(S,facramentûreprefentationênominat. 1 Tertullianus lib. 4. contra Marcionem, amp;nbsp;Bertramus, facramentum figU' ram uo cant.

Ambrof. Ämbrofiusamp;fChryfoftomusfacramentumfignificationemappcUanttdc chryfoä’ hxsquïïmtianturûcris,lib.4.cap.5’.amp;ini.Cor.n.i.Corinth.io.

Baßlius. nbsp;nbsp;nbsp;Baniius in fua Liturgia,(äcram enta «vT/Tvisr« uo cat. Ex iftis nominibus

appellationibus difcimusjacramcnta omnia non eflè rem ip(àm,quanini funt (âcramenta: fed earum rerum obfignacula, figna,reprefentattoncs, figuras, li' gnificanoneSjôCarT/TtrOTor. Difcimus prætérea, quodfacramentaretinentfen’ per earum rerum terrenarum fubftantiam, ex quibus conficiuniur ; Vt ba' ptifinus Temper rennet aquæ fubftantiam earn, quam prnis habuit.Atquc ut olim la cram enta ueten's legis earum rerum fubftantiam rennebant, ex qui' bus conficiebanturut pafcha agni I'mmolati fubftantiam non amifit: circum' cifio cultri amp;nbsp;carnis,in qua facfta fuit circum cifio, fubftantiam retinebat:ita Euchariftia panis öd uini fiibftantiam non perdit. Commentum igiturhuma--num eft,quod aflerit,tantam aDeo inditam uerbis uirrutem,ut prolataà^rtci tata fuperfigna,ipfam fignorum fubftantiam uel deftruant, uel in rerum fign^ tarum fubftantiam immutent. Nam ucrba quatenus à miniftrisecclefiæluuc prolata, panis amp;nbsp;uini fubftantiam fandificandi uirtutem no habent:muito wi Q«lt;”«odo fan nus deftruendi, uel immutandifubftantiam uim habet. Quia facramentanon rtifidtur facra prolatione uerborum Dei per miniftrum, fed uerbo ac mandato Dei, uoluii' . roentrf. t^te nbsp;nbsp;nbsp;inftitutione Chrifti faniftificantur : Et in ipfis uerbis nulla ineftuis efi

fecftrix fancftifi candi. San (ftificantur enim creaturæ per uerba,mandata amp;inftt tutionem Dominfiubi haec omnia, cum uerborum prolatione, in facramento rum fandificatione amp;nbsp;uluuna conairrunt. Quod fi millefies pronunciarêtur aut fonarentur hæcuerba,Hoc eft corpus meumjuon obferuatis Chrifti Do' mini inftitutione amp;nbsp;mandato de diftributione panis ad cæteros, qui unà cum miniftro communicennnihil effi'ciuntillauerba. Ideo in Mifta,ubiuerbaChri fti præter ôd contra mandatum Dei ( non obferuata legitim a Chrifti ccençiu' ftitutione) proferuntur, nihil efficiuntrnec panis, nec uinum in Mifia, pro facra Partuetumuin mentis corporis amp;nbsp;fanguinis Chriftiagnofcidebent. Vcrba Chriftiad fandfi crawnta/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creaturarum ualent, amp;nbsp;facraraenta conftituunt, ubi ipfa cum Dei

bonso-^4n°’^ ■ ”’2iidato,Dei uoluntate,ac Chrifti inftitutione concurrunrrtunc uerbafanâi nisCbfiiïL ficandi uim ÖC uirtutem habent,n6 à feipfts,nec ab illo qui ea pronunciat: fed à Dco,qui ad facramentorum fantftificationem huiufmödi uerba proferri iuf' ferat,utnonfolum creaturæ faneftificarentur, fed diftribuerentur, amp;fumeren' tur à fidelibus iuxta Chrifti inftitutionem;quô per uerba facramcnta,myfte rium mortis ac redemptionis Chrifti uere intclligerentrcui fi ex animo crede^ Error päpißa/ omni peccatorum labé purificarentur. Sedifti Neoterici parumrefle turn in uerbo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbo Domini indicant. Vbi enim Chriftus de uerbo prgdicato amp;nbsp;credito

Augiiß.Trad. loquitur,illi deuerbo pronunciato autrecitato inteUigunt,quafificuimamp;uir wio4u.8o. nbsp;tuteinhabeat à Domino fandificandi: quod eft abfurdiftiinum, utAuguft.

GE STAR VM C Ö H M E NT A R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;513

pulchemmè teftatur. Vnde I'fta (inquit) uirtus aquæ, ut corpus tangat amp;nbsp;cor abluat, nifi faciente uerbo: non quia dicitur,fed quia credi'tur Nam amp;nbsp;in ipfo uerbo,ali'ud eft fonus tranfiens,aliud uirtus manens,amp;c.Ideö, inquit, uerbum fidei eft quod prædicamus,amp; uerbo fidci confecratur baptifinus. Et ut Chry^ chrÿfoâ-in ibft.aiquirtus Euangeltj non eft in figuris literarum,fed in intelledlu fenfuunu Matth.cap 23^ Appofitiflimè igitur patres ut hüic enori tranftibftâtiationis occurrcrent, ia-» cramcnta fignacula,figna,figuras,reprefentatïones,ÔC id genus alia uocantrut cum illis rerum terréftrium inuolucris, mentes rite utentium ad res ipfas cœle fies fignificatas euehercntirerumterrenarum fubftantiam in facramentis nontollentes,necmutantes, fedillarum ftibftantiam,rerum coeleftiumfigna ôd obfignationes eftè affirmantes. Et fa cram enta, quamuis res cœleftes obfi* gnent,nec in ipfas,uel in ipium Chriftum migrate unquam do cebant,

Confirmitionç^iraajfèrüonis^cxnatitru zif conditionefi,tiBificaî'ionMcrsaturarnfnlgt;lt;i‘ tiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in «zn,iDomîràper fjiimnmfanSnm.

Verba quibus utitur fpiritus fantftus j êC quibus Dei facramenta fîunt,àdgt; bibèntatcçafcifcuntrés terreftrcs panem amp;nbsp;uinû,in facrum uftim amp;nbsp;finem, ex ^uerbumcort mandate Dei amp;nbsp;Chrifli inftitutione, amp;nbsp;corp oris amp;nbsp;ùnguinis Chrifti noirn'n e l'ccrant res ter/ creaturas panis amp;nbsp;uini induunt : ut iam non fit communis pânis amp;nbsp;commune reflres in fteru tiinum, fed ut per mandata Dei Chrifti inftitutionem iaeramenta corporis u[um.

fanguinis Chrifti fint myfteria noftræ rédemptionis, in illius corporefiiper Clucem morte fua nobis perquifitæ. Hoc eft quod Paulus ad Corinth, dixit, Poculum cuibenedicimus, nonne communicatio corporis Chrifti eftr'Pocu-' t-cor. lôi lo benedicere, eft uinum uirtute fpiritus lancftijStl Chrifti inftitutione per uer^ Pocidobeneii/ bum Dei confecrare infàcramentum fanguinis lefu Chrifti; ita ut uinum, eius ‘^cre induat nomen,cuius eft facramentum: fed non mutetur ïn eius fttbftantiâ, cugt;-ms eft facramentum. Vihumtanquam fignumuelfacramentû fanguinis Chrj ni,uini femperretinet fubftantiam; Sgt;C fignum non induit rei fignatæ naturain of fubftantiam, fed fubftantia uini eadem remanet quæ fuerat antea. Accedit autem poft iandificationê alius auguftior amp;nbsp;magnificentior uftis ôf finis uini, quam anteaicitra uini fiibftantiæ iaduram aut fubftârialem mutationê, quant cseotericifingunt,Namfpftitus fàncftus,uerbum Dei, Chrifti inftitutio res terreftrcs cofecrant,adres cœleftes teftificandum^ approbâdum, amp;nbsp;obfi'gnait dum:fed rcs terreftrcs,quoad illarum fubftâtiam, nunquâ in rerum cœlèff iunt naturas aut fubftantiam migrant uel cottuertuntur. Vt agnus pafchalis res ter ïeftris, fpiritu famfto QC mandato diuirto, ad teftifîcandam,approbandam, Âf obfignâdam gloriofam populi Dei liberationem ab Aegypto infti tutus erat, fedin ipfàm tranfitus fubftantiam QC naturam rion migrabatSic omnia ludço nimfacrificia, cùm res effent fua natura terrfeftres, ipandato amp;uerbo Dei, ad fignificandam, teftandam amp;nbsp;obfigrtandam expiationem peccatorum in Chri fto uenturo, inftituta erantiin Chrifti tamê naturam amp;: fubftantiam, mandato»

uerbo Dei, nunquâ tranfierût. Mentiunt ergo plané,SCperegrinis ac emen titis laudibus uerbum Dei extollunt,qui uerbo Dei ultra uim fandlificâdi,adgt; mcnendi,2C obfignandi gratiam Dei in facramentis attribuuntDeus uniuergt; fa olim ex nihilo per ucrbû fuum creauit ; fed illud uerbum no erat fotius trangt; ficnSjfed ipfius Dei filius ex eadem hypoftafi SC fubftantia patris^ Moyfes per uerbum Dei,aquas Aegypti in cruorë,fôlis fplendorem in plufquam Cimme lias tenebras permutauit;amp; Petrus claudum crexit in pedes, fed non per uer-binn recitatum,dicftum,aut prolatum,fed potentia illius ôC uirtute, cuius mu^ sabflantld nuf/-nercfungebatur.Prætéreanufquamlegimusinfcripturis fàntftis detraniub- muUtnr, ftantiatione,aut conuerfione alicuius fiibftantiæ in aliam fiïbftâtiam,quin fta- quitt pariter mu miitata priore fubftantia, in aliam fubftâtiam mutata fintwl fuerint prions têtur ftceiâêtiit, fubftan*

Aij»/ Afgyz fùbftantiæforma S/C reddens, nee unquam manebat pofterior fubftantiafub ^ïiorMw iitfdn/ pj-ioris fubftanüa: forma. VtNüus in Aegypto amifituna cum pn’orefubftan ^ntnemuerfe- tfa aquæ^priorem aquae formam, ô^cæteraaquæ adiacenna: cofta Adami in mulicrem fa(fla,6C fùbftâtiam ÔC formam coftæ reliquit.Sic Mofis uirga, uerb in ferpentem:amp; aqua in uinum conueria à Chrifto, una cum interitu a muta' . tione prion’s iubftantiæ aquæ,pofterioris iubftantiæ uini formam ÔC adiaden QperuwDci, fnduit, ita ut admiraretur architriclinus aquam uinum fadlam. OperaDd SCfacramentaaltius confiderandaueniuntabijsjqui Deumauroremin cünjideratiO’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fadiafunt, agnofeere SClaudare cupiunt. Sunt enim quædam ope«,

ta,per pattern, mediantefilio SC ipiritufandf o. Et quemadmodû intelligimus omnia in principio fuifle ex niliilo creata;ficillorumftupendamamp; admiraiv dam creationêadmiramur,quod iam fint quæantea non erant, SC quod Deus ex nihilo lua ineffabili potentia ea pro duxerit. Sunt quædam opera Dei qux fide intelligimus fuifie fadlaiat non exnihilo,fed ab alia priore exiftêti fubftan tia : utprimam muh'erem à Deo ex cofta Adami fadlam, ferpentem exuirg^ Mofis, fanguinem ex Aegyptiorum aquis,uinum ex aqua in nupttjs faâum-Hæcfide etiam intelligimus à Deo fadfa, ubi prion’s fubfl-antiæ naturam co' gnofeimus fublatam, SC nouam creaturam ex præexiftenti materia fubfiftcre, prioris fubflantiæ deftrudfionem agnofeimus, SC poften'oris exiftentiamad' miramur.Haec etiam omnia per.uerbum Dei fadla fiint,non per ueibum pi'U' latum,recitatum,autliten’s fculptum:fedper uerbum quod efi:filiusDei,S-dp fa imago SC charadler fubftantig Dei patris. Alia funt opera Deifadtaperuet' bum,id eft filiu Dei, quæ no confiant ex creatione exiftêtis fubflantiæ mutatg in aliam ftibftantiamifed quando quod prius fiio uitio fp ureum, terruffl,nio'^' tuum ScpoUutum erat, opediuina inftauratur. utmortuum cadauer Lazari ope diuinauitæ eratreftitutum : animæ etiam qug uitqs SC peccatis iacentf«' pultæ,ope Ipiritus fandli in fanguine Chrifti purgantur. Corporis refiinelt;^“’ nem,uel ad uitam reftitutioncm fide intclh’gimus ; SC quia hoc ration! SCexter nis fenfibus conftat,fadlum admiramur. Animæ purgationem SCrdurrcSiio' ne à pcccatis,fide credimus, SC gratias Deo agimus : led quia hoc fenfibusnu confiât fadlû,no admiramur. SuntaliaoperaDei,quæperuerbû,ideftDd^’ lium. Sc uerbu fimul prolatum funt fadla:ubi creaturæ nec in materia neefot' ma mutantur:fed in alium ufum SC finem per Dei uerbum applicantur, queu^ à fua natura non habuerunt. Huiufmodi opera fide per uerbum intelliguu^’^’ fed non admiramur:quandoquidem iftorum operum effi’cacia SC dignitas/u ca animum utentis per fidem uerfarur. Et non lubeft iudicio rationis, uclului fenfuum, quamuis aures fonitum uerborum audiant, oculi clementorumfiS' dlionem SC diftributionem cernant,SCguftusueram elcmentorurnnatuiani diudicetExifto ordinefunt opera Dei qug Sacramctauocant; utinbapiffu^’ Ipiritus landlus per uerbum prolatum SC elemêtarem aquam, in animo perfi' dem operatur remifii’onem peccatorû, SC baptizati acceptationem SC cennp mationêin gratiam SC fauorem Dei: in coena Domini Ipiritus faneftusperutt bum Sc externa elementa panis SCuini,reeipiêtis animum per fidem, corporc Sc fanguine Chrifti, uelpotius omnibus meritis SC bonis in morte fua nobis partis,pafeit ac refouetSed hoc opus Dei nullas creaturas de nouo producUj nec creaturas panis SC uini circaquastanquam elementaria organauerfitur, in alias mutât iubftantias:led faluis SC referuatis panis SC uini priftinisftibton^ tijs, ca inalium ufum 8C finemdeftinat. Ex quibus qui fidefunt participas non fblum pani amp;uino elementari communicant:ucrumetiam de corporeo-fimguinc Chrifti,quorum panis SC uinum (per opus Dei^ftint facramêta,par'

t'Opant.Et quiacircaelemcnta panis amp;nbsp;uiriï nullafubftantialis mutatio eft ada^fed omnium facramcntórumyfteria,dignitates amp;frU(flus circa animum «de recipientis S)C rité miniftrantis uerfanturuntelleclum capïmus, friiimur promiffionibus Dei facrorum facramentorum rebus fignificatis, quaenos ^nrifto Chnftum nobis conglutinant Sgt;C confociant. Ideo eft quód Augip bnus miraculanulla admittit in Euchariftiae lacramento. eius uerba font hgc: ^ed quia hæc hominibus nota font, quia per homines fiûr,honorem tanquam Augujl. de tri/ ’^^l’giolà polfont habere, ftuporem tanquam mira non pofTunt. Abutûtur er-

populo DeijCt eius ecclefie periculofcimponunt,qui panis amp;uinifobftan tiæ deftruÆonem uelmutationem in cœna Domini docêt, per uerbum Det «iiraculofe.nam Auguft.conftanter teftatur, religionê circa panem SC uinum ob Chrifti inftitutionem fieri : fed miraculum aut ftuporem circa Euchariftiæ i^ramêtum fieripernegat. Et ueriftîmum eft quod Auguftinus dicit, nullum one in cœna Domini ftuporem aut miraculum.Miraculum cnimeft, quodna MWcnlHtjHtJ. îwam exceditjSC rationis foperat iudicium:ita'tamen,ut quando fit facftûjfem poriiat èC appareatin his rebus, quæ fob fenftrum dC rationis iudicium caduc Vt miraculum formatæ mulieris ex cofta Adami, aquæ Aegypti mutatio in finguinem,uirgæ inferpentem, uirginis partus,ÔC omnium creaturarum exi-fientia ÔC produÆo ex nihilo. Omnia ifta prçter naturam et fopra rationis iudicium foerunt creata:fed poftquam font falt;fta,no folum fob rationis, uerum-otiamfenfuum naturalium iudicium cadebant. Diferimenigitur feruandû eft inter ea opera Dei quæ fide intelligimus fada, SC ftuporê feu admirationenij ntmira inufirata excitant SC ea opera Dei quaè fide intelligimus, amp;nbsp;nullum norrorem, admirationem uel miraculum rationi SC fenfibusaflærût.Sub prio-re autem operum Dei genere côtinentur omnes creaturæ Dei exnihilo créa tæ,ut cœlum,terra,aër,marc,SC quæ in principio Deus ex nullis præexiftcntigt; bus materijs produxitnicl illæ creature,quç ab alijs creaturis præexiftenîibus onginem duxerunt,ut Eua ex cofta Adami, ferpês euirga, cruor SC uinum ex aquis,Ô£^ huius generis quàm plurima. Vtriuftp generis opera qüg à fide perdi feuntur Ôfintelliguntur, rationi Sefenfibus admirationem SC h orrorcm indu-cuntîuel in hoc, quôd ex nihilo origine foam uirtute diuina traxerit,uel quôd lupra SC præter rationis iudicium, ex præexiftentibus materij s c6 tra naturam originem foarnhabuerit. Miraculum ergo horrorem 8C admirationem rationi humanæ ôi^ corporis fenfibus hæcintulerunt : fidei uerô noftræ (quæ circa ea folumuerfatur qug rationis noftræ excellentiam SC dignitatem,fenfiiumcp no ftrorum peripicuitatem tranfeendunt) inferrCnon poterunt. Ideo Paulus in-qnit:Perfidem intelligimus perfedafuiflefecula uerboDei.Non dicit,perfidem miramuruel obftupefcimus, perfeda fuiftèuerbo Dei. Nam quemad-modum Dominus ipfe ob foam immeniam fapientiam,nullum opus quod fit inccelo uelin terra admiratunfic SCuerafides(quæ eft illius donum innobis) nihil in operibus Dei admiratrfed difcit,agnofcit, ampleditur, amp;nbsp;gratias om-

nipotêti creatoriagit. Miraculum ergo rationi SC fenfibus,poft introdudum can4 Dowi peccatum,horrorem ôtl admirationem intulit (ubi ante peccatum Adam non ninuUu tft ini-obftupuitad creaturas,fed commode fingulis nomina attribuit)non Deo ipfi wcuImw. uelfideinoftræ,eiusinnobis munerf Etubihorrorueladmiratiofàdi,ratio-nem 2c fenfus non mo’uent,miràculum propriè uocari non poteft. Qui igitur in cœna Domini panis SC uini fobftäntiam, per miraculum tranfubftantiari in fubftantiam corporis SC fanguinis Chrifti affirmant, illud miraculum rationi amp;nbsp;fenfibus prodant SCmanifeftêt,SC tuncmiraculum omnes facile agnofeent êCampledentunfed præexiftentem panis 5C uini fobftan tia, à iàndificationc femper remanere ut antea, ratio iudicat,fenfus arguunt atep conuincunt.Nec uerofumushumano ptemendi teftimoniOjUtidaflèramusin làcraDomini

cœna,qüôdfâa ac litera; SiC (iinamp;orum patrum fcr^ta condemnant. Nam ha' ôenus perfpiciia euicimus demonftratione fæpiuîmè, euinccmus^ pofthac fetnper,tranfubftantiationem panis ÔC uini in coena DominijCflè cbera facras Icn'pturas amp;nbsp;fancSorum patrû tcftimonia:modô citra caufæ prgiudicatiônem, SC abl(^ Omni amarulêtia SC odio,ÔC patienteraudiamur. Sed cùm deui â-'po tentia uerbi Deiulterius paululum progrcdiêdnm fit,neceffarium fore duxf, utillorumirnpudentia obftruam ora,qui dicunt,uirtuteuerborum Chriftt.pa nis 8C uini üibfîânMm in cœna Domini uel penitus tolli, uel inipfàm corpo' vie er poten/ ris 5C languinis Chrifti fubftantiamtranfmutari.Primùm,uisucrbiDciacpO' tilt;(mbidwirtû tentia,quatenus cft ipfe Dei filius coæternus ac coequalis patri, nihilprodu' xitex nihilouelexpræexiftentimateria, quàmnudas ÔCfimplices creaturas, quod ad illarum ftibftantias attiner.Et hominem quem ex limo terræ plafma' nit,ad imaginem fuam fecit, amp;nbsp;ilium tarnen ut Deum SC hominem fibi in per' fonali coniundfione SC uni täte non alTociauit : fed utmultis præclaris plairna' ton's dom's imbutus,creaturæ tantum feruarct dignitatem, SC altius nonalpi' rarctjfub periculo tremêdi Dei iudicij SCiræ. Eece fûmmam uim acuirtutem uerbi Dei,fcilicct patris omnipotentis,filq,ôô ipiritus fandfi, creaturas tantum producentem. Vnde ergo ilia uis 8C uirtus uerbi à pfafFo prolati,ut excreatU' ta panis SC uini talem coniieeret creaturam, quæ Deo altiflîmo in communie» ne,coniun(Hione SC unitate perfbnali communicaretc'ûa ut quod heri uel nU' dius tertius creatura effet panis, nimirum iners SC rationis expers, hodicpet quinq; uerborum prolatiOnein SC effi'caciâ Deus' fieret SC homo unitate pet' fonalif'Qiiis unquam talia audiuite'Qiiis hæc uel narrando no obftupefceteti' Qiiis credatplus pofle fieri per uerba Chrifti ab hominibus prolata, quam a Chrifto ipfof'Chriftus uerba fancftificationis, circa panem SC uinum in ufu c® næ Domini efFerendo,pan{s SC uini fubftantiam corpus SC languinemfuöäP' pcllauittNcoterici uerba fandlificationis circa panem SC uinum in RomaW miftà efferendo, fub panis SC uini accidentibus corpus amp;nbsp;languincm Chrifti conftituunLdiriftus uerba fàntftificationis circa panem SC uinum efferendo, panis ÔC uini fubftantiam in iàcramentum corporis SC languinis fui confccra' uic, ÔCelcmentorum panis uini fubftantiam nonabftulit:nouiChriftiani uerba làntftificationis circa panem ÔC uinum efferendo, panis SC uinifubftafl' tiamfubuertunt. Chriftus uerba fandfificationis circa panem amp;nbsp;uinum eftc' rendo, panis SC uini fubftantiam ita in facramentum corporis SC fanguinisftn conlecrauitjUt memoria effent SC recordatio corporis lui immolati,amp;fangu*' nis lui luper crucem inremiffîonem peccatorum effiifi : Neotericiuero uerba (ancftificationis circa panem 8C uinum efferendo, pam's 8C uini lubftantiam ita confecrant, ut re iplà fint corpus ôd languis Chrifti, imô ûcrificium pro peC' catis uiuorum SC mortuorum. Coferamus igitur nouiffîma primis, Chriftum confis Romanis: Chriftiinftitutionemlàcræ cœnac, incantationibus papito' rum,quibus ementita fua facra peragere le confinguntSi id fecerimus,diuina rum literarum SC faneftorû patrum teftimontjs,facilè intelligemus, miffam Ro manam non plus commerefj cum làcra Domini cœna habere, quàm lucem cum tenebris, Chriftum cum B eh'al, præftigiatorum incantationem cum ip' fa ueritatis perfpicuitatc’ SC fplcndore. Salomon quidê dicit:Non cft fapiêtiX prudentia SC confilium aduerftis Dominum. Si ergo Ipiritus làndifapientW) prudentia SC côfîlium præualcrent(ut apud omnes pios præualere deberent) præftaret ut Romanis facris relilt;ftis,ad ueram Chrifti Domini cœnæ inftitU' tionem iuxtauerbum illius accederemus. Nam quod iple in lacra lùa cœna te cit:ut nos faceremus maridauit. Obtemperandum igitur eft illius imperio : SC ut Salomon dixit, Ne tranlgrediaris termines antiques, quos pofucruntpa' tres tui. Chrifti inftitutio in caufa EuchariftifC nobis fatis euè debet : id autera optimum

optimum Sd fancîifîîmum, imo pérféÂfl^mum quodïpfe fecit, Quisenim chrijlid^lio cum Chrifto, uel iàncflorüm ûhtfliflimus, pietate ôd fantfîitate eft conforengt;- perßäißimtt dus C Quis ei uel Atigélorum præftantiflîmus dignitate, ÔC uetuftate tempôgt; nobif reguht. him eft comparandus Qiiæ nam ecclcfia, £lt;fi illius fanguine fine macula amp;nbsp;niga fucrit, confilio Si religione ci præferendaC Nonne omnes qui lànamen^ tefuntpræditi,nouerunt, quôdqüi Chriftiac Deireh'gionem poftponunf, hominis^ fapicntiam,Confilium, pn.identiam,terminos,limites, fines amp;nbsp;ufùs anteferunt, qui^ ipfiffîmam Chrilti inftitutionem, dodlrinam Si diftributio* ncm facratilumæ cœnae negligunt atque contemnunt, Si ad hominum corn* menta fefc conuertunt : digni lunt, ut omni errore ôd uertigine maligni Ipiri-tus, ad quafuis impofturas Si deceptiones impellantur t'Quis autem non up det,omnes qui ifta faciunt,qualemcûcp catholieæ ecclefiæ fucum prçtendant, de toga ad pallium, uel ab equis ad afinos ( ut aiunt ) defcendcre f Nam miflà Romana, etfi fupcrftitiofè multam religionem oftentet : indigna eftut pro mortua umbra, uclnuda figura facratiffîmae Domini coenæ habeatur. Chrifti ucroinftitutio,ueram mortis Chrifti recordationcm Si memoriam reddit, ac renouât ; Et ob oculos redlè utentium, fideliffîmè fern per eandem proponic atque depingit. Confilium ergo Si mandatum Chrifti, in iâcra cœnæ acftio-' ne obferuemus, ne illius inftitutionis terminos Si fines tranigrediamur.Si au-* tem idfecerimus, illius mandatorum præfidio ab omni errorum periculo in* columes feruabimur : quidquid impiorum fremitus Si furor,contra nos ciei^ ucritatem moliantur. Nam hoc omnibus perfriaftim effè cupio per Chriftum Icfum, poftquam ueritas ucrbi Dei Si ueræ Chrifti ecclefiæ ad modicum temporis fpaciumaccrbiftîmê ab hoftibus Euangelijnecatæfuerintièmor* tuis denuo refurrctfturas gloriofius, Sd regnaturas cû Chrifto in perpetuum, Merninerimus quôd fernen Âbraliæ,quod Chriftus femel in utero beatæ Ma hg uirginis myftico fpiritus fàntfti ipiramine aflumpfit,nunquam abiecitiquic quid mundus, mundiqj principes,fàpientes amp;nbsp;prudentes, erga ilium confpi-ralTentifcd in ipfa mortis tyrannide Si impcrio,fibi feruauit noftram naturam, quam tertio die à crudeli mortis funcre uitæreftituit, Si paucos poft dies cœ* lo gloriofcintulit. Sic Si nos,fi uolumus elfe ptj,eius uerbifynceritatem,8C ià* cramêtorum puritatem,quam ab illo fufeepimus, femper retinebimus faluam mcolumêiquicquid mundus, diabolus, uel infernus ipfe, contra nos agita* uerint. Merninerimus præterea,quôdquicquid Chriftusinueram corporis ôi fanguinis fui fubftantiam femel accerfiuit Si adiunxit, uera fuit carô,uel ue* rus illius fanguis : Si quia uera caro Si uerus languis, anim æ coniundfa, unam perfonam Dei Si hominis coftituebant. Et hanc lubftantiam corporis luiuel trunquamdepofuit, uelut corporis illius organic! partes 6C fubftantiam de* ' Çofuitiutlàcrum cruorem de cruce ex latere eius perfofto, et corpus exangue a receflu animæ fepulturæ reliquit.Si ergO uerborum làntftificationis ui ac po tentia, Chriftus panem Si uinum in fa era cœrta corporis lui Si làn^inis fiib* ftantiam effecit ; uel ifti Neoteric! ui Si uirtutc uerborum lândlincationis in Mifra,panisôiuini lubftantiam in corporis Si lànguinis Chrifti fubftantiam tranfubftantient aut conuertant: necefle eft, ut Chriftus illam fiibftantiam ex pane ÔCuino fatftam, femperretineat, acnunquam deponat. Sed itaferes ha bet,ut panis ille quem Neoteric! in corporis Chrifti fubftantiam couert! afle* runt,fi nimis diu à confecratione referUetm, putrefeat. Si in uermium lubftan lias tranfire uideamus. Etaliquartdo legimus eundem panem lacrum fuifle combuftum, Si ex illius lubftan tia einer es fuifte relitftosiut Cyprianus in fer* cyprunta în monede lapfisteftatur’.Ergoeuincitur ipfaexperiential fenfuum iudicio, (ermonede ex panis làcr! fubftantia cineres gigni,Concluditur ergo, illam panis lubftan* lap/if.

tiam nunquam realiter 6C fubftantialiter m corpus Chn'fti' fuiHè conuerfaffl* Nam Chn'ftus ah'quam partem corporis fui organic! ucl nunquam dcpofuif, uel in materia amp;nbsp;forma fui organici corporis illam partem dcpofuit : utucius fanguis èlatere perfoflo de cruce effluxit, amp;uera caro Chnïli in fepulchro tri duo lacuit. Veraautem caro ÓC uerus fanguis Chn'ftiex combuftionc panis facrati, in cineres nunquam tranfeunt ; nifi uelint Neoterici contra fcriptuias, carnem Chi ifti uidere corruptionem. Pains eft ergo fubftâtia, ex qua onnes in cóbuftione gignuntur:amp;nó fubftantia corporis Chrifti,quç corrumpinon poteftmec panis accidens,ex quo fubftantia alteriusrei emergerenequit Sed Neoterici cum uident fe undiq; premi,amp;uerbum Dei dare, imo clariilimcpa nem femper feruari poft uerba fandfih'carionis, 8C uerum pancm fragi in cœnæ Domini aeftione teftari, ut apud Paulum : Panis inquit, quern frangé mus, non ne communio corporis Chrifti eftdSC quod Chhftus uera uini fub' ftantiam poft uerba fandtiheationis remanere coftanteraffînnefjdicenSjNon bibam pofthac de hoc genimineuitisicumcp uident iacramentorum appclla^ tiones ÔC nomina à patribus indita,nuUam pofte elementorum deftrudio-' nem admittere,fed per Chrifti inftitutionem, mandatum Sé uerbum, clement tafacramentorum tantum in excellentiorem Sé auguftiorem ufuin 66 hnem cuehi:2d praeterea, cum in illorum tranfubftantiationem Sé elementorum dclt; ftrutftionem uidentnonfolumuerbumDei,fantftorum patrum teftimonia, fed etiam fcholas philofophorum Sé dialetfticorum confpirare : in omnes lefe uertunt formas,ut errorcm tranfubftantiationis defendant. Nunc uerba C!ni fti. Hoc eft corpus meum,profcrunt,quibus panis fubftantiam tollere conam tur: fed ubi oftenditur, Chriftum non panis fubftantiam fuftuliffe, fed pancm ipfum uocafte corpus fuum, Sé quod panis fubftantia uirtute Chrifti infacra^ mentum corporis fui tranfqt,abfcp omni panis fubftantip deftrucftioneamp;^mU' tatione : tunc ad miracula cofugiunt, Sé miraculofè panis Sé uinifubftantiam in corpus Sé fanguinem Chrifti mutatam fingunt. Sed poftquam illis often' ftim fuerit,nullum in facrameto extare miraculum,miraculi prgfidio deftituti, ad patres Sé ad confenftim Catholieg ccclefiæ,tanquam ad iacram aneboram, fe conferunt. Sed hocimpudenter luo more faciunt, Sé fibi uindicant quo^ noftrum eft : ut pofthac ex teftimonqs ianeftorum patrum omnibus pijs con-quot; ftabit,Sed prius ad fcholam Dialetfticorum,

I Chriftus in facra cœna poft uerba ftndlifîcationis frueftum uitis deditiEr^ go uinum(nam frudus uitis Sé uinum funt iynonyma, quæ uni rei tribuûtur) à definitione, feu interpretatione nominis ducitur argumêtum. Nam frudus uitis non eft ( ut Neoterici fabulantur) accidens uini, fed uini fubftantia, quï eft fubic(ftum,in quod accidentia uini cadunt: nempe color uini, guftus uini, odor uini, Sé eiufinodi. Et cum Chriftus fanguinis fui effufionem in remifliO' nem peccatorum,per poculum præfignare uoluerittuini fubftantiam, ori reel pientium iacrum illud poculum admouebat ; cui fcilicet fubftantiæ, tanquam proprio,accidentia uini uel frutftus uitis innitebantur.Qiiæ ft in aliquo fubic' lt;fto feie non iuffulcirent,’omnino per ie no confifterent v/risctris ergo amp;uera uini 'ova-iK ex Chrifti uerbis in Euchariftia femper maner.

1.C0MO. z Panis in facra cœna Domini poft uerba côiecrationis(inquit Paulus)fran gitur:Ergo panis in iacra cœna Domini femper manet. Argumentum ualet a fufficientis teftimonij autoritäre. Et etiam ab accidenti panis, ad fuum fubiC' lt;ftum,cui fraeftio innititur.Nam quamuis fraeftio non fit natiuum accidens pants , fed acceflbrium Sé extrinfecus opera miniftri in facra cœna ad pancm ac-cedit:

G ES TAR VM C O M M E N T A R 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jip

ccji’ctamen quando acflu frangitur, fratfiio üla cft pani's accidens non fôlum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ch

accelToriumjUerumetiaminfeparabiIe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accidens acddê

Î Panis in facra cœna tam anteuerba confeciarionis,quam poft, feruatma' teriä panis,utinquic Paulus I, Cor. JO. amp;formaiTi:ergo eft'panis, Argumentum ualet à caufa matcriali 2C formali, ad fubietftum exiftcns,

6 Si panis amp;nbsp;uinuin diu feruentur à confccratione, corrumpuntur, panis in uermes öd fitumti'anfit,uinuminacetum*Ideötêmpore Origenis reliquiæ .. comburebâtur: Sdnunc cautelæMiftæ panem ßc corruptum, QC uinum quod • acefeit, combuii præcipiunt: ergo funt panis Sd uinum quæ corrumpuntur Qi. comburuntur. Argumentum tenet à deftrutftione natiuorum adiacentiumi addeflrudionem iubietflorum, quibus adiacentiailla infcparabilircr infunU Exiftis conftat,fidem noftram quam in caufa cœnæ Dominica’ defendimus, nonfolura Chriftum habere aftertorem,ac gloriofum Apoftolorum teftimo-' niuin, quifparfim in ßiis fcn'ptis panis Ä uini nomen öd fubftantiam retinent ac docent in ipfa facræ cœnæ aeftione ( ubi Chriftus uinum uo cat frudlum ui-tiSjSdPaulus panem dicitfrangi) uerumetiam dialedicoruin argUmetis illam habemus ratam atq; confirmatam : ita ut in hac parte nee Chrifti theologianij nec ipfam dialedlices cenfuram offendamus.

Mures panem ilium à iàcrificis referuatum fæpcrodunt. Ideo cautum eft decretalibus legibus,ut panis ille in pixide ( obfignata pixide) diligenter feigt; uetur. Præferea cautum eft,ut fi panes ad fitum tollendum,ad folem uel gra-tum aerem exponantur : facerdotes illos rete muniant, ne à uolucribuS cœli deportentur öd deuorentur. Sedbrutaanimalia huiußnodi iniurias corpori Chrifti inferre non ualent: Ergo quod roditur à muribus,8d deuoratur à uolu eribus cœli,non eft corpüs Chrifti,fed ucrus panis,öd uera panis fubftantia.

Ignis tempore Origenis ödEfichtj,ôd tempore Cypriani(ut conftat in fer-none delapßs)panem confecratum confumpfiqrelidlis ex pane cineribus.

Aer,fi nimis diu panis feruccur,eum inficit Ôd corrumpiUquemadmoduni uinum acefeit nimis diu ieruatum.

Si panis fandificatus in aquam incidat,fertur, ac in fupcrficie natat. Si panis in terramcadat,citius corrumpitur,utcomunis panis: Ideo cautum eft papiftarum legibus, ut panis à miflatoribus relidus, in eminentiori loco re-ponatur,utimmunis à corruptionereferuetur. Ignis panis fubftantiam agno-fcit,8d quod humidum eft euaporari facit,quod uero ficcius eft relinquit,nem pefubftantiam panis in cineres redadam.Aer panis fubftantiam etiam agnogt; fcit,quam inficit Öd corrumpft,ß diu feruetur. Aqua panis fubftanttem etiäni agnofcit,quaminftiperficie defuper fiiftentat.Et terra panis fiibftatiam agno-fdt,0d citius corrûpit,quàm fi à terra fuftolleret.Hinc Conftat cum uerbo Dei, turn fcholis dtaledicorum,atq5 brutorum animantiû indicio, nec non clem en torum inanimatoru effedis,mancrc paniS fubftantiam, noftræcg fidei finceri-latem ftabiliri. Adueriarq igitur noftri,tranfubftatiationis panis 6d uini in Eu-chariftia aflêrtores,ö»d Chriftum ipfum, Euangeliftas, atqj Apoftolos, habent aduerfantes: Öd facramentorum etiam nominaj dialedicorum fcholam, bruta animantia,ac ipfa dcm'cp elemental

trfifeui lt;tiuer/ Irencus;Scd ói. fuis difcipulis dans confilium,primitias Deo ofFerre ex fuis jitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creaturiSjHon quafi indigcnti, fed ut ipfï nee infrucfluofi, nee ingrati fint,cuin

hb.^- Mp. nbsp;nbsp;qni ex creatura panis eft,accepit, ëC gratias cgit, dicens, Hoe eft eorpus meü.

tt ealieem fimiliter, qui eft ex ereatura, quæ eft feeundum nos,fuuin fangup nem eonfeftiis eftJfenæus hie teftatur, panem ÔC uinum à Chrifto in facta cœ na poft uérbafaneftificationis difcipulis diftributa fuiftejquod ad fubftantiam attinct:tales creaturas,quales in noftris menfis cómuniter miniftrari uidemus. j, Et in codem libro idem docet his uerbis:Olferimus enim ei que funt cnis,con „ gruenter communicationem amp;nbsp;unitatê praedicantes carnis amp;nbsp;fpiritus.Qiictn „ admodum enim qui eft e terra percipiens uocationem Dei,iam non commua „ nispanis,fedEuchariftia exduabus rebus conftans,terrenafiC cœlcfti.Hic Irenæus non folum fenfu, fed ctiam uerbis, cum Chrifto lefti faluatore noftro idemdiett. Chriftuspaneminfacra cœnacorporis fuiappellatione honora^ uit, dicendo : Hoc eft corpus meum : Irenaeus dicit, panis qui è terra eft, pep cipiens uocationem Dei. Chriftus dixit, Hæc fa cite inmemoriam inei,ubi pa nem in facrum ufum, uidelicet mortis eins recordationem accommodaijit: Iracneus inquit, iam non communis panis eft, fed Euchariftia. Chriftus dixit de pane,Hoc eft corpus meum. Irenaeus idê dicit, fed alrjs uerbis : Euchariftia conftans ex duabus rebus, terrena nbsp;nbsp;cœlefti. Chriftus panem fuilfe amp;nbsp;cor'

, pus iuum affêruinirenæus panem dicitàconfecrationeremelTeconftantein ex re terrena ôd cœlefti.Chriftus dixit de pane. Hoc eft corpus meQ quodpro uobis ftangitur, ubi Ipiritualcm Sd facramentalem conuerfionem panis in cot pus fuum tradendum afleruit. Irenæus eandem ipiritualem conuerfionem pa'

luftimif M4rt. nbsp;nbsp;luftinus Martyr dicit,cibum Ôd potum in Euchariftia in noftram camem

Ap»Io2-i. fanguincm conuerti,0d quod noftra corpora alant. Quodfi panis ôdiiinifub* ftantiamuerba confecrationis tollerent(ut Neoterici dicunt ) hauddubiein Euchariftia corpora noftranonalerentur. Corpus enim Chrifti noftram cap nem nonpafcit,necin noftrum corpus conuerti poteft.Namfi hoc fieret, non folum crx§KO(fxyoi eftemus, uerumetiam corpus Chrifti per noftri corporis corruptioncm uideret ôd paterctur côrruptionem.Quæ enim corpora noftra pafcunt,in corporis noftri fubftantiam conuertuntur, ôd cum corporibus noftris fiunt corruptibilia.Multa alia præclara habetur apud hunc fandfiffimö uirum,de perpétua panis ôd uini exiftentia in Euchariftia:fed quia illius opera iam mihi défunt, ilium candido ledfori commendoia quo plus difeat, qui pIu' ra hac in re difeere cupit. Et hoc in me recipio probandum fub periculo capi-tis,fanlt;ftum pattern ac martyrem luftinum, aflerere panis ôd uini fubftantiam in Euchariftia poft uerborum fancftificationis prolarionem,in ipfa ccengadfio

Ongirttin nefemper maneretfit liber iudex.Iuftinus uixit circa annum Domini îoo.

trcmua Jcrc,Sv per feceflum exoneran'jfed uerbum Domùu' fupra pancm pro htum prodeflè.Hæc Sé multo plura apud On'gcnem,contra errorem tranftib , ftàntiationis panis uini,a ftudiofo Icóore rcperïri pofîent,modô pio SC can dido animo illius opera perluftrentunquae Sé ipfemcf annotarem,fi uel libros róeos habere,uel (altem quæ antehac ex eo in mèum ufuili excerpfi. Scd quæ dicOjUera funt : ipiùm autorê pro iudice appello.Origenes uixit circa annum Domini 220.

Cyprianus inquit; Vint uticp mcntio eft,amp;ideo ponitur, üt Domini (àn- cyprüntttliK guis uino intelligatur. Et paulo pôft ; Non bibam amodô ex ifta creatura ui- cpj/ioUrûEpi/ lis ufq} in diem ilium, quo uobifcum bibam nouû uinum in regno paths mei. /lob i. Etftatimfequitur, uinum fuilTc quod fanguinem fuum dixit. Etiterum: « Perfapotemuinircdoletfanguis Chrifti. In capite ferèEpiftolæhæchabêtur « uerba ; Ego (um uitis uera, fanguis Ghrifti non aqua eft uticp,fed uinum.Nec « potcft uidcri fanguis eius,quo redempti Sé uiuihcati fumus, eile in calice,qua « douinum défit calici, quo Chrifti fanguis oftenditur, amp;c. Etpaulo poft : Vn- « deappaiet,fanguinem Chrifti non afteiTi,fi défît uinu calici. Et iterum: Qiio^ « ’nodo de creaturauitis nouum uinum cum Chrifto in regno paths bibemuSj « fi in facriHcio Dci patris Sé Chrifti uinum non offerimus.^Metuo ne ifti Neogt; tcrici cotra confcicntiam Sé cognitam Dci uehtatem, hanc metamorphofim tranfubftanciationcm panis SC uini defendant. R-Ogo, Chriftiane lecftor, uc

werba Cypriani martyhs alta mentis cogitatione pcrpendas ; Séuide anquis excogitate poteritaliquid apertius, contra tranfubftantiationemi

Primum, quod fanguis Domini uino intelligitur. Quæ uerba dito nobis declarant.unum,quod uinum’lempermaneta confecrationc, quoianguis intelligitur. alterum, quod fanguis Chrifti re ipfa no adeft, fed intcllcdlu Hdei cernitur. Ita uidcs diuum CyprianS una fentctia binos neotchcorum errores fubucïterc:nempÇjUini in cccna cóuerfioném in fanguinem Chrifti,Sé realem fanguinis Chrifti præfentiam. Nam,inquit,uino intelligitur fanguis Domini; amp;nbsp;non dixifj fub accidentibus uini intelligitur fanguis Chrifti.Et iterum, San gnisDominiintelligitur, inquit:SC non dicir,fanguis Domini realiter àdeft.

Secundum. Non bibam ex ifta creatura uitis.Pcrpendc.Diuus Cyprianus uinum àuerborumfandîihcatione in cœna^ Dominf creaturam uin\ appellat,non aliquod adiaccns uitis, fed gcrmanam uitis naturam, quæ eft uinum. Quid poteft dici apertiüs.^SC quis tarn obcœcatos habet oculos,quos hpc Cy Priani fententia non apehatf Pergit adhuc diuus Cyprianus in hunc modum; 3 Vinum fuit quod fanguinem ftium dixit. Ergo a fancftificatione uinu fern-' pcrmanfit,uclbis metitüs eft Cyprianus. Antea enim, quod in calice eft,à fan fhficatione crcaturam uitis uocäuit:nuncuerö uinum eftc affirmauEt ne quiä uiniablätionem in calice, pcruifus deceptionem imaginaretur ( quandoquigt; dem uifus indicium,uariae aliquando illudunt fpecies) fubiunxit aliorum fen-fuum,olfa(ftus Sé guftus,iudicium;qui exatftius uini naturam expendut 6C explorant. Nam color uini nonnunquam homini imponit, aliquando praefefcgt; ’ cnsbonUm Sé generoftim uinum,quum fit tenue Sé dilutum:Et f^penumero uinum oftendit, cum non fit uirtum. Ne igitur uini fubftantiam Sé naturam in calice fanifto abeffe putaremus,Cyprianus fubiunxit :

4 Perfaporcm uini(inquit) redolet fanguis Chrifti. Qua unica fententia Sé uini naturam femper tenet in calice, Sé fanguinis Chrifti fubftantiam à calicC (quö ad eiusfubftantiam)abefre teftatur.Säpor entm uini(inquit)redoletfan guinem Chrifti:quod fieri nequit,nifi redolentia uini figurate intelligatur. Nam fapor uini, non guftum fanguinis, neC fanguinis redolentiam refcrt ; fed ftuemadmodum guftus uini Sé uini redolentia fitim extinguüt, SC fitientis uigt;

res recreant ; fie fan guis Chrifti in crucc effiifus, peccatorS fitim extinguit, fitientis uires redintegrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. (d

f Adhuc clariora habet CyprianusiSanguis Chrifti('inquit)no eftaqua, uinum. Si fanguis Chrifti fit u in um, Er go uinum in cozna non toUitur.PtoP reaaddicNonpoteftuideriianguis Chr^iin calicc^fi defit uinum call'd' rum utrun® errorem tranfubftantiationis panis amp;nbsp;uini,0C rcalis prüfend? poris Chrifti amp;nbsp;ianguinis, fubuertit.Primùm, quo ad exiftentiani fubftai^i uini in ccena Domini poft uerbafandificationis , dicitiNon poteft guis Clirifti in cahcc,fi défît uinu calici.Ergo nec abeffc,nec conuerti in aha mbftantiam uinum in coena Domini poteft,fed uinum femper manetuinui”’ 6 nbsp;nbsp;Nam ft defit(inquit)uinum,fanguis Chrifti non p oteft offerri. Sed 9*^°'

modo uerba diui Cypriani rcalis fanguinis pracfentiam pemegant, in mo capite(ubihancquæftionem tradauero)indicabo.

», J nbsp;nbsp;Ôiiomodo(ait) de creatura uitis nouum uinu cum Chrifto in regno p'

» tris bibemus, ft in facrificio Dei patris amp;nbsp;Chrifti uinum non offerimus i In hi-’ fee uerbis mirum eft, quam aperte diuus Cyprianus affirmer, non folumtnn* fobftantiam in cœna Domini femper remanere, uerumetiam corporalem guinis Chrifti ffibftâtiam abeftê à coena Domini : amp;nbsp;nullum facrificium ptop tiatorium,inremiffi'onem peccatorum,in coena Domini offenri. Sed duo pO' fteriora fequentur fuis locis.Hoc ad præfens negotium fpelt;ftat,utprobeiuuS clementorum ftibftantias nec tolli, nec mutari in fa era coena, fed femper ftere.Nam (inquit) fi uinum in facrificio Dei patris ac Chrifti non offeriiuuS quomodo de creatura uius nouum uinum cum Chrifto in regno patris bibc' musÆrubefcantigitur Neoterici, St^refipifeat, qui alteram partem facramen torum(hoc eft,rem terreftrem)docct uel perimi,uelin aliam fubftantia uad-mutari.Cyprianus enim plane teftatur,uinum femper manere,et offerriine® na Domini.. Multa alia præclariffi'ma hac de re uidere poteft diligesledof,» humili 5lt; can dido animo,difeendi^ cupido,epiftolam fandi patris euoluere diligenter uoluerit. Sed ft hunc patrem Cyprianum,uel alios quofeuntp uete ris ecclefiac fcriptores, eo animo euolueris, utillorum fcripta tuo erroriftaby liendo applicesiô^ ubiapudillos reperieris uini fubftantiam in calice à fand!-ficatione remanere, panisep fubftantiam quæ ex ea creatura quæ cftfecûdum nos in ipfa coenæ adione miniftrari QC diftribui: ubi patres uini panis no mina femper retinent,tu uel ex tuo cerebro, uel cxfcrinio amp;nbsp;p edore Neo w* corum,appellationcm amp;nbsp;nomina panis SC uini abijcics, at® panis amp;nbsp;uini aeei dentia uel adiacentia tantum retinebis : Non tu ueritatem findorum paffum difciSjfed patrum ucritati,quatum in te eft,iniuriam facis: amp;nbsp;quod peius

, riculofi'useftjubifandorumpatruueritasàtuamaliciauelignorantianoniit X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelleda,tuum errorem altius confirmabit. Nam utAuguftinus ait,panis ho

cbforKw lib.2. laamem alit, accipitrem nccat. Sol aquilarum oculos uegetat, noftros lauciai «p.8. nbsp;nbsp;' infpedus, amp;nbsp;obtenebrat.fimplices SChumiles fandorum fcripta ædificant aC

inftruunt,callidos amp;nbsp;fuperbos inficiunt ac deftruut. Sic facræ feripturæ legen tibus funt tanquamhelleborum, quod alio modo cibus eft, alio medicamen' turn,alio uero uenenum.Piorum autem mentes exfacrisliteris incredibiham ciuntur uoluptate, QC feientia atlt;p dodrina pafeuntur. Afflidi, miferi amp;nbsp;mitofijCx eorumledione, rerum diuinarum cognitionem, fi^DeipromiffiOquot; num certitudinem aflequunturimali uero ex eorum ledione in deterius met-' guntur.Qui igitur animum ad facras literas perdifeendas applicat, illarum tc* ftimonijs difeat, quid Deus à fe exigat, quid mandet, quidfie uetet: èC exit's I» prifeis legen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntate patefada ÔC cognita,ilhus manda to obtempcrabit,amp; à uerita-

dif patrtb. duo uia nunquam aberrabit. Qui autem fândorum patrum fcripta pure Ô-' ^yn ob^ruanda^ ceriterperdifcere cupit, duo obferuare diligenter oportet, Primum, utquio

cjuid in fcriptis patrum iiuKncrit, iudicio ÔC calcul o ïacronrpi uoIuminS lub^ ij ciat ; ac illos ut tcftcs amp;(. interprétés diuinorum librorum ( Qc non ut autores amp;iudiccs) legat 8Caudiat. Deinde,qui per fandloru patrurri ïcripta errorem fibi eripi cupitioportet ilium (ut eft in prouerbijs ) crapulâ enoris prius edor wireNam fi ad uctcruin patrum fcripta uigilante animo, cognofcendi ue^ ritatem cupido non accellèrit: oicum perdet amp;nbsp;operam. Pergam iarii adleli* quos patres, qui panis uini fubftantiam in Euchariftia manere j Témper telt; ftantur.Cyprianus üixit circaannumDomini zjo.

Theodoretus hacchabet uerba.Volebat enim eos qui iunt diuinorum par TkoJorctuj ticipes, non attendére naturam eorum quæ uidentur, fed propter ttominum düfogo i. permutationem, mutationi,quac fit ex gratia credere. Qyi enim quod natura “ corpus cft,triticum Si panem ap^ellauit, amp;nbsp;uitem rurfus feipfum nohninauit, “ «'sfymbola 8ifigna quaê uidentur, appellatione corporis 6é iànguinis honora “ uit,non naturam quidem mutans,fed naturæ gratiam adij ciens.Hic difcimus “ perlucidè,quod uerba iandificationis,naturam pam's Si uim‘nón mutant:ied quod uerba ex mandato Sé inftitutione Chrifti, créaturis panis Siuini grma adduntEt infecundo dialogo idem clarius teftatur ad hunc modum: I^cque “ myftica poft lanélificationem recedut à ftia natura. Man ent enim **

^'arym^etî over tas )(flù tov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iïJivs, in priore iubftantia, figura Si

forma,SduideiiSétangi pofluntficutprius. Theodoretusinquit panem Sé uinum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini inon exuerefiiam lubftantiäm, fed retinere ut prius:

ita ut poffint à fanélificationc Sé uideri Sé tangi, quemadmodum ante conie^' erationem.Idem teftatur Gelafius cotra Eutychen 1 Sacramêta quæ ftimimus corporis 2é fanguinis Chrifti, diuina res eft, propter quod Sé per eadem diui-' “ næ cfficiuntur confortes naturae t Si tarnen non definit iubftantia panis Sé ui- “ ni.Sé cérte imago Sé fimilitudo corporis Sé ftinguinis Chrifti in acftioncmyfte “ riorum eelebrantur.Duo affirmai Gelafius:alterum,quôd iubftantia panis Sé uini in coena non definit efle : alterum uero quod imago Sé fimilitudo corpo-ns Sé ftnguinis Chrifti, in iacra adlione myfteriorum celeb ran tur. Qiiifiiam apertiora defiderarct in hac cauiâÊuchariftiae,quàm Gelafius profert: qui di-eit, panis uini fubftantiam non defineref

Auguftinus hacc habet: Panis ad hoc facftus in accipiendo iacramento con Auguji.ietrini •umitur.ConfumitUr panis accipiendo facramento,air,non coficiendo: qua^ 3. te a confecratione panis iubftantia remanet, quod accipiendo Si comeden- c^pto. do coniümitur.Duo Neotericorum errata hic fubuertutur. Primumj illotum tranfubftantiationem rem eife fitftam oftenditl dein, ucrum panem aécipfSé dentibus teri in facramento,cofirmat.Nefcio quid apertius dici pötueriT,pro panis eflëntia in cœna Domini, poft uerba iantftificationis, Proferam adhuc plura teftimonia ex Âuguftino,quæ panis Sé uini fubftantiam, fempcr mane-tcin cœna Domini confirmant. Contra Fauftum Manichæum : Nofter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c4. q«

autem,ait,panis Sé calix,non quilibet, quafi propter Chriftum in fpicis Sé far- quot;nbsp;mentis ligatum,ficut illi defipiimt, fed certa confecratione myfticus fit nobis, “ non nafcitur.Ecce, Auguftinus dicit, panis certa confecratione fit myfticus: Si non dicit,panis certa confecratione amittit ftiam fubftantiam, Sé fit uerum ftlrealc corpus Chrifti. Debaptifirio contra Donatiftas,inquit:Nam quari Lft.7.C(tp.ço, do Dominus corpus panem uocat, de multorum granorum adimationé con “ geftum,populum noftru quern portât, iridicat adunatum:ôé quando langui- “ nem fiium appellat,debptris attp adnis multis exprcfium,at£p in unu coatftu, “ gregem item noftrum commixtionc àdünatae ffiultitudinis copulatum, Ha:c uerba Au^ftinus redtat è Cypriano:quae fi diligeter perpenderentur à Neo teridSjdto errorem fuum deponcrent,6é ueritatem agnofeerent. Quid enim defiderat amplius;'Auguftinus didt, Chriftum corpus fuum panem uocare:

quareabhorrentNcotericiab hocloquendi modo,6C nouum finguntf’fcili-cetj Panis non eft corpus, fed deftruda panis (ubftantia, fub ipccie èC forma panis corpus Chn'fti latitat. Hæc loquendi forma nufquam in fcripturis fam lt;5fis nec apud patres primitiuæ ccclefiac inuenirur ; fed tantum apud NeotC' ricosfcholafticos. quorum fcripta fi cumfcripturis iacris SCuetenbus patri' bus conferantur,nihil funt pratter nugas SC mera fomnia. Prartcrea Äugufh' nus hoc addit, quod panis multorum granorü adunatione congeftus,a Chri^ fto corpus iuum fit uocatus.Qiris diceret panem multis granis cógcftum dît Libro Î. accidens ucl formam panis,dC non panis lubftantiamr' Idem dicit de confenfa

EuangeliftarumtNe quifquafc agnouifle Chriftum arbitretur, fi corporis par „ ticeps noneftjidcftecclefiæ, cuius unitateminiàcramento panis fignifica' uit Äpoftolus dicens, Vnus panis unum corpus multifumus, amp;c, Diuus Au' guftinusinfacramento Euchariftiac ilium femper retinet panem, qui corpO' n's Chriftimyfticijideft ccclcfiæ,reprcfentat unitatcm.lllepanis efi,quicx iTuiltis granis amp;nbsp;feminibus confiât ; à non qui tantum panis formam rennet, ut Neoterici dicunt.Nam ut üerus panis à confecratione in coena Domini ex înulds confiât granis : fie uera ecclefia(quæ efi corpus Chn'fti myfticum)con ftat ex multis membris, quat uno glutino fidei unum corpus conficiunt in uf tarn æternam. Qin^ panis fubftantiam in Euchariftia toUunt,hanc myfri' earn unitatem ecclefiæ 0^ eius coniuneftionem cum Chrifto deftiuunt,amp;-'fe pratcipuos fines facramenti fubuertunt. Chriftusenim non folum noftram redemptionem in morte fua, per facramentum docet : uerumetiam noftram cum illo coniuruftionem, ut ei femper à fufeep tione facramenti feruiamits, omnes illius fanguinc redemptos amemus,foueamus,6C diligamus utfra' tres,quibus cum in Chrifto lefu communicamus,Et quemadmodum per Adamfumus omnes exeadem mafla camis prognatiad mortem: ficamp;^jJ^t Chriftum fumus omnesex eodem eius fpiritu regeneratiad uitam.Qit^’” multaetiam utüiffi'ma dodfrinarum genera ÔC fummæ confolationes, ex nero ufu Dominicat cœnæ ptjs contingant,ipfi foli feiunt, qui interne per fpiritum Dei inftrutfti, in ipfo ufu coenat mortem Chn'fti ÔC fua peccata ueremeditan' tur. Et quam horrenda dorftrinarum genera, frigidas ceremonias(imoint' piasblaiphemias ) populo obtrudant, qui(relidlo uero Domini cœnæ à Chrifto mandato nbsp;nbsp;exhibito ) præfcribunt ecclefiæ depapiftarum amp;^NeO'

Cerf corum lacunis : omnes nouerunt, qui tetrâ QC abominandam MilTam dia' Deconftcratio bolicam, cum facra coena Domini conferre dignantur. In fententijs Prolpf' ne,di/lwdio/ ri, diuus Äuguftinus hanc rem clarius adhuc oftendit.Nam,inquit,ficu( ne 2. Chrifti perfona confiât ex Deo amp;nbsp;homine : ita facramentum ex re uifibfli öi „ inuifibili, facramento amp;nbsp;re facramenti.Qpia, inquit, omnis res illarumrerum ,, naturam öi^ueritateminfe continet, ex quibus conficitur. Ciiiid clariusdefi' derari poteft ad probandum, nuUü eile interitum uel mutationem panis fub' ftantiæ,inEuchariftia.^Primum dicit, qTj:öditafe habentresin facramento EuchariftiatjUtinperfonaChrifti. SedChrifti perfonaretinet tumDei tuffl hominis ueram amp;nbsp;genuinam naturam amp;nbsp;conditionem : Ita facramentum Chrifti continet tum rei cceleftis tum terreftris genuinam naturam atque con ditionem. Sed per aflumptionem humanitatis in Deum, Chnftus nullius na' turæ fubftätiam deftruxit aut permutauit, uerum utriufi^ naturæ ueritateD« amp;nbsp;hominis feruauit. Quare per inftitutionê Chrifti,aflumptio panis öi uinün fàcramentû fiii corporis amp;nbsp;fanguinis,panis SC uini fubftätiam no deftruxitaut permutauitjfed utriufcp naturæ ueritatem panis 8é uini feruauit. Deinde dicit, quod omnis res iUarum reru natura 0^ ueritate in fe continet, ex quibus cofi' citur.

dtiff. Cû ergo facramentû confîeitur ex Dêi gratia, Sé panis Sé uini üjbfi^ntiaî oportet iuxta Äuguftini fententiâ, panis Sé uini naturam amp;nbsp;ueritatê in fcjcum fit facramentS,retincre:amp; non abijeere uel mutare,ut Neoterici dicut.Et pau* lo poft idem dicit:Sicut ergo cœleftis panis,qui Chrifti caro eft,iuo modo uo « caturcorpus Chnfti,cumreuera fitfacramentum corporis ChriftijfHiusuP « dclicetquod uifibile,quodpalpabile,incrucepofitumeft:uocatur ipiâim^ « molatio carnis, quæ facerdotis manibus fit,Chrifti p a{rio,mors,crucifîxio,no “ Tciueritatc,fedfignificantcmyfterio,ô^c. Eccedicit,iùomodo panis uoca* « tur corpus Chrifti,nonquôd reueraßt corpus,fedfacramentum corporis: Et quod uocatur ipfa immolatio carnis, quæ facerdotis manibus fit, Séc. non rei ueritate,fed fignificantc myfterio.Et quomodo hæcintelligenda fint, Augt; Lifcro 3. guftinus præclariflîmè docetinlibrodedotftrina Chriftiana. Vtautemlite^ ram fequi,amp; figna pro rebus quæ his fignificantur accipere,feruilis infirmita* tiseft:itaamp;inutiliterfigna intcrpretari,malè uagantis erroris eft.Deum ob^-fccro inuifeeribus Chrifti, ut tandem mentes Neotericorum aperiat, ad facra fua oracula intelligenda . Mirumcnimeft,tammultade patribus iaeftitare, rum nihil fub foie magis illorum errorem périmât hac in cauia, quàm fàncfto* rum patrum teftimonia. Panem in fentcntqs Profperi,facramentum corporis Chriftiappellat Auguftinus : hic autem dicit, quod lignum pro re, quæ hoc fignificatur,accipere, feruilis infirmitatiseft.Nonfunt igitur fignain locum rerum fignatarum cxtollenda,necinutiliter interpretanda:fedftium honogt;-rem a Chrifto defignatum retineant, nos nihil uel addamus uel auferamus. Ne ultra quàm tutum eft progrediatur noftrum indicium, Sé ubi nobis ex feri ptois fanéhs confiât panis Si. uinifiibfiantiam à confecratione in Eucharp ftiamanere : illam non defiruamus, ne inutiliter analogiam Si naturam fàcrament! auferamus:ôô ex creaturis panis Si uini, Deum ipfum Si hominenj no-bis confingamus,quodcitra DeiblafphemiamôC periculumanimæ nofiræ fierinonpoteft. Satis eft,fif^norum fubftantias femper retinemus:amp;fi agno feimus quodexuerbo Sé infututione Chriftifiuntlacramenta corporis ôi'fàii gums Chrifti;quodep fidei amp;nbsp;menti nofiræ feipfum communicat,ut nos participes omnium bonorum fuorum faciat, quæ in morte fua fuper crucem pa-rauit. Relinquamus etiam Neotericorum fabulas de tranfùbftantiatione pa-his Si uini ; nam nihil afferunt præter mendacia, Sé apertiffîmam ac deteftan-damidololatriam. Hoc autem do cet Augufiinus religiofiflîmèhis uerbis: Fi- dc doit- chri/ gura eft ergo,prçcipiens pafltoni Domini elfe communicâdum. Non dicit, fâ fiihb.^.cap.i^ cramentum eft ipfum corpus Chrifti, fed eft modus Sé ratio ( opérante fpiri-tufanfio ) quo paffioni morti eius communicamus hoe, quo certi fimus ód perfuafijnoftraomniapeccatauirtute Sé potentiamortis Chrifti nobis con-donari, nos^ in fauorem Dei amp;nbsp;gratiam recipi. Vnum adhuc caput pulcher-rimum contra Neotericorum fententiam ( qui elementorum,hoc eft panis Si uini fubftantiam tolli afferunt ) annotabo: ex libro de fide ad Petrum Diaco- Cap.«?. num.Firmiflïmètene,amp; nullatenusdubites,ipfum unigenitumDeumuer- « hum carnem fadum, fe prO nobis obtuliffe facrifidS Si hoftiam Deo in odo- « rem fuauitatis : cui cum patre Sé fpiritu fanefto, à patriarchis, prophetis, Sé « facerdotibus tempore ueteris teftamenti, animaliaûcrificabâtur : Si cui nunc « tempore noui teftamenti,cum patre, amp;fpiritu fan(fio,cum quibusilleuna « eftdiuinitaSjfacrificiumpanis Sé uiniinfide Sé charirate^fanefia ecclefiaca- « tholica peruniuerfum orbém terræ offerte non ceflàt.Inillis enimcarnali- « busuidimisfiguratiofuitcarnis Chrifti, quam pro peccatis noftris ipfefine « peccato fuerat oblaturus:óófanguinis, quem erat effufurus in remiflïonê pee- « catorum noftrorum, In ifto autem facrificio gratiarumadio atm commemo- a

„ ratio eft carnis Clirifti, quam pro nobis obtulit,2lt; (stnguinis quem pro nobis „ idem Deus effîidit,ô^c.Etftatimpoftpaucahæc fequunturjnillis ergoß' 3} crificijs quidefletdonandum figurate fignificabatur. Inhocautem iacrifido „ quid nobis iam donarum fit, euidentcr oftenditur. In iacrificijs prænunciaba* turHlius DeiprO impijs occidendus:inhoc autem pro imptjs annundatur occifus, Öde Auguftinus dicit, Offerimus iäcrificium panis uini:non dicir, per uerba iantftificationis toUimus panem öd uinum, ut Neoterici dicunt-Rt' ligiofius ergo nobis erit cumfcripturalacra ÔC cum Ian dis patribus, panis öduini iubftantiam retinereöd offerte Deo noftro,utait Auguftinus, quam cum Neötericis nouam mutationem Sgt;C deftrudionem panis Öd uiniinfaoa cozna Domini inducere,ödcreaturam panis öd uini pro Deoipfo colereac Eujebiut Êmif/ uenerari,cum nulla creatura fit uel p oflit effe eadem cum Deo : ut idem Äu* fénut de cottfe/ guftinus eodem libro teftatur, cap.22.

di/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hâtic panis QC uini ftibftantiæ deftrudionem, uel in corpus Chriftimu»

Jiw«. ». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionem : Eufebius Emiflenus etiam dodiflime ftibuertit. Quomodo, inquir,

» tibi nouum ödimpofftbile effe non debeat,quöd in Chrifti fubftantiam naödmortalia conucrtuntur,teipiumquiin Chrifto es re^eneratus interrO'-

»’ ga. Dudum alienus à ui ta, peregrinus a mifericordia, öd a falutis uia, intrin' ” fecusmortuus exulabas. Subito initiatus Chrifti legibus, ÖCfalutaribusmy' fierijs innouatus, in corpus ecclefiae, non uidendo, fed credendo tranfiÜjft*' ” öd de filio perditionis adoptiuus Dei filius fieri, occultata purirate meruiftb*'’ ” menfura uifibilipermanens,maiorfad:usesteipib,inuifibiliter finequanöquot; tatisaugmento,ödc.Emiffenus talem ponitmutationempanis öd uiniinff era cœnaDomini, qualis noftrifitinbaptifmo.fed, ut idem dicit, noftramU' ratio in baptiftno nihil ad deftrudionem uel lübftanrialem corporis nofti mutationem pertinet : fed per Ipiritum fandum pcccata noftra delentur, no' uoIpiritusafnatu regeneramur,öd inferne omninomutati fiimus.Tab's oj r creaturarum panis öd uinimutatio in corpus öd ianguine Chrifti,inquit Emm ’gt; fenus. Et ut hoc apertius indicet,ftatim fiibiunxit:Et cum teuerendum altarc ” cibis fpiritualiter latiandus afeendis, facrum Dei tui coipus Öd fanguinem fide refpice,honora,mirare, mente continge,cordis manu fiifcipe : ödmaximt

» totum hauftum interioris hominis affume. Corpus Chrifti,inquit,in fide reipiciendum eft, fide honorandum, mente contingendum, manu cor* dis ftifcipiendum,öd hauftu interioris hominis aflumendum. Ne uerbum qum dem habet de panis öd uini ftibftantiac mutatione in corpus ÔC ftnguinc Chri-' fti,uel de corporali Chrifti ptæfentia in ccena Dominiffed mutationem faua-mentalem ponit, quemadmodum in baptiftno eft : öd tantum iacramcntalcm praeftntiam corporis öd iänguinis Chrifti,quam fidei Öd mentipræfentéfacit, Öd non corporalem extetno homini exhibendam.

Retinet enim hic Emiffenus ueram panis öd uini iubftantiam in cOrnx fiquot; cutinbaptifino noftrauere tetinetur ftibftantia.Panis tarnen öd uinum per Ipiritum iäneftum öd Chrifti inftitutionem, iacrameta fiunt corporis Ödfan^i nis Chrifti:utnos inbaptiftno fadli ftimus exfilijs iræ,filij Deimon ftibftantia' fiter mutati,fed fpiritu Chrifti regenerati.

lüeronymut li nbsp;nbsp;nbsp;Idem afterit D. Hieronymus: Hoc autem triticumf inquit) öd hoc uinum

boiywEpil quodnon comedunt nifi laudantes Dominum, öd non bibunt nifi in atrijs c4p 6i, nbsp;nbsp;„ fandlis eius, de quo Dominus in palftonc dicebat ,'Non bibam de hoc gen*'

„ mine ui tishuius, donee illud bibam nouum in regno patrismei.Ëcce quO“ comedunt fideles in atrqs Domini, triticum appellat D. Hieronymus : uti 6d Paulus panem. Quod etiam in atrtjs Domini bibunt, uinum uocat : utSalua tot noftet frudurn uitis nominauif, Mitum enfin eft,quod Neoterici,qui quo tidie

tidtcuètcrumfcripta 56 teftimoniarcuoluunt acpcriuftrânt, hon ammaduergt; tunt. Scd inde eft,quod priufquamfacras b'teras ueluctenim patrum libros difcunt, fuperftitione 56 errore Papifini j librorum^ eorum cædtate 56 Ipur^ citia feducfti amp;nbsp;coinquihati,quicquid infacris liten's uelßntftorum fcn'pti's inuencrinr, contaminant : Ô6 Harpyiarum more, contatftu immundo om^-nia fœdant. Qudd^ in,facris Uteris 56 ucterum patrum fcnptis fantftum atep puriim fluit : ipfi priuS polluti,omniaimmundo polluût animo. Hieronymus .Libro-^.in etiatn ait,quod commedentes ÔCbibentes corpus Scfanguinem Domini,uer tunnirin principes ecclefiæ. Sed hæc conuerfio ad arumum pertinet56 non ad corporis amp;nbsp;fanguinis ftibftantiam. Nam quantum ad corpus attinet, ma-nerpt) à fufceptioneEuchariftiæ j æquè tniferi atep antea : fed quo ad animum amp;fidem, forriores fiunt 56 potentiores quam ut uel à mundo uel ab inferno uineâtur. Eufebius conuerfionem panis amp;nbsp;uini in Cucra. Domini CGena,noftr^ conuerfioni adobfequium Dei in baptiflno comparauit : Hieronymus uero uidcfur panis 56 uini fubftantiam in corpus 56 fanguinemChrifti,pcruerba fanAhcationis extollcre, fed eo modo, quo rite utentes facramento Eucha- nbsp;nbsp;gt;

riftiæ, adregiam perferantur dignitatem. lam ftdeles SCreefte utentes Eucha-ftia, reges fadïifuut, non quod ad fubftantiam attinet : ftd quia fide nadti funt àChrifto poteftatem, dominationem 56 imperium, iuper peccatum, carnem, mundum, infernum, mortem, atlt;^ diabolum : 56non quod utentes Euchari-ftia fubftantialiter tranfeunt, uel migrant in reges. Et panis igitur 56 uinum nadafunt.exChrifto 56 eiusinftitutionc,nomina corporis fanguinis fui (itaut qui^uis illis abuteretur indigné, uel pro communi pane 5lt;uino habe-ret, reus eflet corporis 56 langUinis Chrifti)non quod fubftantialiter panis 56 uinumnanfeantuel migrent in fubftantiam corporis 56 fanguinis Domini, fed quod ea reprefentent. Facefcant ergo, 56 procul fiant à cogifationtbus Ôî fide omnium piorum j hæc uana, falfa, puerilia^ 56 Neoterica, de tranfubftan* tionc elementorum panis Sc uini inipfam corporis 56 f^guinis Chrifti fubftantiam . Chriftianorum enim eft agnofeerc, gratias quot^ agere Deo patri noftrocœlefti,quôdper Chriftum lefum filium eius faefti lunt reges, quibus daturpoteftas conculcandi 56 premendi peccatum, diabolumimortem amp;ingt; fernum. Et quodpanis SC uinifubftantiam inEuchariftia,Ghrifti mftitutio in Ecramentum corporis 56 fanguinis fui euéxit ; in cuius facramenti uero ufu à Chrifto ecclefiæ fuæ traditio,fides relt;ftè utentium facramento, utentium ani-mosSc mentes adæthera trahit: ubi corpore SCfânguine Chrifti pafeuntur ^t^aluntur efficacitcr-.Hoc eft,qui rite 56 religiofè facramento corporis SC fan guinis Chrifti communicat, cft uerè in Ghrifto, 56 Chriftus uerè in illo. EfTe 2utemin Chriilo,e(i omnium meritorum eius efle participem : Chriftum^ in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

nobis effe, eft uirtutefpiritus fui, fe nobis oftendere effèuitæ autorcm, eau* P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftro fpiritui teftificari,quod fumus filq Dei.Fides enim

Chriftiana côtemplatur mortem Chrifti,amarifRmâép illius pafftonem,quam pro expiatione noftroriî peeeatorû in cruce fuftinuit. Et hinc Dei patris erga nos ineffabilem diledfionem difcimustqui imico fuo filio no pepercit, fed pro nobis omnibus ilium tradidit. Hac etiam Dei imrrienfæ clementiæ SCbonita-tis contemplatione, nos in amorem eius qui uitam nobis reftituit, 56 odium noftvorum peccatorum, quæ Chriftum ( ab omnipeccato immunem ) cruCî 6C crudeliflimo mortis generi affixerunt ,inflammamur * Hinc præterea difef-mus, peccatorum atrocitatem,horroremamp; magnitudiriem, nullisaltjs ra* tioni'bus,uîjsôi^ medtjs expiari potuifre,quàm uniçamorte filtj Dei. Hæc ôdmille alfa utiliftîma ex uero ufu Domini cœnæ difeuntur : ubi uera dotftri-nade utraqj parte facramenti(fcilicet terrena 56 cosleai)re{inetixr.Sed ad T iij alla

aliatcftimonia (ânlt;florum patrum, quæ panis Si. uini fobftantiam retinent, uerbisfânÆficationisinEuchariftia^redeo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Bttfilius. nbsp;nbsp;Bafilius Magnus de inftitutione Monachalis regulæ, cap. 70 docct,

„ (umptio Euchariftiæ fieri debosiF cum timoré ô^fide.Timorem ( inquit ApO' 5j ftoluSjdocet, dicens:Qiri manducat ôt^ bibit indigne,) iudiciû fibimanduel » J, amp;bibit,ô^c. Fidemuerônos edocctfermo Domini, dicenris:Hoceft -JJ meum,quod pro uobis datunhoc facite in meam commemorationetn.

dudit orationcm fiiam Bafilius, caput in hune modumrTalem ergo J, âum ÔC. fidem praeparare debet in animo fuo,qui de pane amp;nbsp;de calice pat.Etfi Bafiliusplus æquomonachalemuitâextulit,amp; multas ut idem alij facerent præbuit:ad hanc tarnen impietatem non pei uenit,ut

, nis uini ftrbftâtiam in Euchariftia tolleret, Sgt;C panem ôd uinum adorandu^ in Miftà populo exhibendum doceret: fed à uerborum ûndificationeinÿ' cœnç alt;ftione,panis Qc uini iubftantiam rctinuit,ut ex refponfione iûa adMo nachum confiât : qui quali timoré, fide uel affecftupercipere debeamustof' poris amp;fanguinis Chrifii gratiâ,interrogauit.Talem ergo(relpôditBalüiitv alFetfium ÔC fidem præparare debet in animo iuo,qui de pane SC calicepatt*^* pat.Verba etiâ Monachi adBafilium funt animaduertenda, Qiio affeftu(in' quit)pcrcipere debemus corporis ÔC fanguinis Chrifii gratiamfNon quacn^ quomodo fint elementa panis 6C uiniformanda in ipfam corporis amp;fangut' nis Chrifii fubfiantiam : nec quærif,quo affetfiu percipere debeamus corp“’' ris SC fanguinis Chrifiifubfiâtiam, fed corporis 6Cfanguinis Chrifiigratiai”' Vnde omnibus confiât, quod temporeBafiltj Magni ifiud fi'gmêtum nium de tranfubfiantiatione panis ÔC uini in ipCam naturam SC fubftantia col poris ÔC fanguinis Chrifii,at(^ commentum hoc Romanum de corporali cor poris 6C fanguinis Chrifii praefentia, non fuerunt cognita nec audita eccldi* Chrifiizfed panis SC uini fàcramentalem amp;nbsp;fpiritualem mutationem in rifiia agnofcebant,quam nos etiam omni religione, reuerentia SC honore pj“’ fitemur.Præterea fpiritualem corporis nbsp;nbsp;fanguinis Chrifii præfentianiin^^

charifiia agnofcebant.Nam Chrifius à fuis facramentis nunquamabeftii“’^'’ timoré ÔC fide muniendi funtiqui fàcramejntis Chrifii communicant.Sed cot' poralem fui præfentiam non agnofcebant.Nam Monachus feifeitatur à Bâ“' lio,preceptorefuo,quo affècfiupercipere deberet corporis SC fanguinis Chu fti OTatiam. Satis ab ftp dubio manducat SC bibit in Eucharifiia, qui corporis SC finguinis Chrifii gratiam effi'caciter manducat Si. bibit; licet corporis wh' ftantiam non apprehenderit ore,5)(. uentre:fed fàtis efi, quod fides Chnfto ue fcitur,fedentefupcrnè ad dextram Deipatris. Nos uerô utruncp confitemü^ ÔC Chrifii præfcntiâjôC eius abfentiam in cœna Domini. Præfens quidem eh fpiritualiter ÔC fàcramentaliter contemplationi nofiræ fidei,dum facramentis utimur : abfens uerô efi corporaliter in fuo corpore, contemplationi exteriii uifuSjita ut in nofirum corpus, dum faeram entis communicamus, corporah' ter nonintret. Fides nofira,dumlàcraperagimus,Chrifto toto SCDco ÔChO' mine, corpore SC anima firuitur, ita ut corpus SC anima rite utentium partiel' penttoto ChrifioDeoSChomineperinternamoperationemfpiritusfanoi-qui femper (ut dixi) SC adeft ÔC præefi facramentis Dei: attp corda iUorumre Àè utentium Chrifio coniungit ÔC adglutinat, in quibus fpiritus fantftusham tat, damans ÔC uociferans Âbbapater,ac tefiificans fpiritibus faeram entis rit? utentfû,quôd funt filij Dd, per gratiam corporis ÔC fanguinis Chrifii pro nO' bis ftiper crucem partam, ut Bafilius docet ; nec realem corporis illius perte' ptionemin cœna Domini fomniat. Rogo igitur pium lelt;ftorê,ut diligenter perpendatuerba ÔC fententias huius uenerandi patris Magni Bafilif, in cauh Eucharififae ♦ Primûm, quod dfcftnos gratiam corporis fanguinis Chril.» fumere

fùmere in cœna DortifnùSd nón dici't /corpus l'pftim in duo ni emit nóbis had graciam, præfens fîfti, Deindelubftsintias iacramentiEuchanftiæ Ç quodad res terrenas fpelt;flat)feruat:panem^ ÔC uinum uocar,ut fàcræ fcripturae nomi* nant amp;nbsp;teftantur. lam quia facræ fcripturje elemêta panis amp;nbsp;uini in iacra cœna agnofcSuhoc eft,paiusfubftantiam in eoenafrangi, diftribui 6^ manducârûut Paulus inquit, Panis quem h âgimus, non ne eoinmunicatio corporis Chrifti l'Gor.io. fft.amp;nini fubilanriam difcipuiis in ultima dœna exhibe«/ diftribui,amp; particP parijUt Chriftus inquicNon bibam éxhoc frucftu uifis,donee illud bibam no-» wm uobifeum inregno patris mef: uideamus an liceat Chriftianis ab hac dogt; «lina Chiifti,quæ panis ÔC. uini iubftâtiam in cœna aflerit, ob quancuncp eau bmdcflelt;ftere.Bafiliusinlibroprius citatohæchabetuerba:Quispoteftin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tantum temeritatis progredi,ut audeat à le quicquam loqui,uel cogirarefBa' “ lüius iiocat temeritatem, aliquid loquiuel excogitate à feipfo ,Jcitra facrarum ‘cnpturarum teftimônia. Temeritas ergo eft,amp; non facroûnefta religio, hæc panis amp;nbsp;uini mutatio in corpus 6lt; ianguinem Chrifti, quam Neoterici in cce^ na conftituunt. Proférant uel oftendant ex là cris literis tranfubftantiationis nomen amp;nbsp;do(ftrinam:quod fi fecerïnr,illorum fententqs fubfcribemus.Si non poflint, utreuera cftimpolTibilemiemincrint uerborum patris Magni Bafilij, no h'ccrc cuiquam ex proprio dicere quod fibi uidetur bonum,ablœ teftimolt;i nqs diuinariim feripturarum. Nam Ipiritus laneftus ( ut inquit Chriftus ) cum ncneriqnon loquetur à feiplb: lèd qliæcunqî audierit, hæc loquctur.Et ChrP nusdefcipfûdicitiEgoàmeipfo nonfum loquutus,fedquimifitme pater, ipfe dédit mandats quid dicam fidquidioquaqSCc.Qiium ergo Chriftus,ipfa Héritas, nihil loquutus lîtnifiquæ à pâtre audiuitjabftp dubio eeelefia ( quae? citueu Chrifti Iponfa^dicit ôdloquitur tantum^quæ didicità Chnfto marito^ oûutc Romana ccclefia(Chriftihoftis infenfiflïma)à Chrifto didicitpanis ÔC illorum mutatiohem fubftantialem, in lùbftantiam coipo*

ris œ languinis fuùproferant è làcris literis teftimonia, QC herbam illis porrige mus.bed nos fcimus,amp; ipfi quidem lacrifici non lunt nefeif, quôd làcræ literae ne^quidemde tranfubftantiatione elementomm in cœna Doininimemi* neynt:fed elementorS turn nomina(ut dixi) tum fubftantias femper retinent^ poil uerba fandificationis, aequè ut antea. Qiiare ( ut inquit Balilius ) de hi's ce quçferipta funtin diuinis feripturis,nulla prorfus licentia petmittitur cuiquâ, c« nel admittere quod prohibitum eft,uel omittere quod præceptum eft. qttum c« tpfc Dominus ita præceperit dicês;Et euftodiuerbum hoc quod ego mando et ^hihodic,n6 adijciesadillud,necauferasabco.Sedamp;terribilis quædameX' et peâatio eftiudictj: amp;ignis zeli,qui confumpturus eft aduerlarios, ÔCeosqui a 3ufifunttale aliquid operari.HæcBafilius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«fc

Quàm horrenda eft igitur papiftarû impudeîitia, qui pahis ôd uini nomina fubftantias abhorrent, ac deftruunt in facra cœna Domini : cùm fcripturae

«ntftæ utrunqp clariffîmè teilen tur,ut ftiprà demonllrauimus. Sed frontem il-Emmcretricis induerûtimpij illi Neoterici,quae erubefeerenefeit: ut tandem commentas pœnas ipforum impudentiæ amp;nbsp;impietaris luant. Legatur 14 ca-put Bafilij Magni ciufdem libri, amp;nbsp;conftabit huiulmodi impoftoribus no eflè obtemperandum,in ijs quæ contra mandatum Dei præcipiunt.Nam illic hec habenturuerbatCommonitionum lànenonparuacftdiuerfitas.Aliænamq^ te contrariæuidentur elfe mandatis Del : aliæ autem interrumpere mandatum, « uel contaminate uidentur : aliæ uero ad explendum id, atçp ædificandum ue- « niûtjSfc.Et paulô poft:Si autem eontrariû aliquid mandatis Chrifti, uel quod te fllacorrumpereuideatur,aut contaminare,iubemur ab aliquo facere: tempus te cftnobis dicere,Obtemperare oportet Deo magis quàm hominibus. Etrtir- te fusmeminifle Domini dicentis ; Alieni autem uocem nonfequuntur, fed fu- lt;e

X ■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giunt-

» gtunt ab eo:qufa nefciunt uoccm aWcnorS. Scd amp;nbsp;fanói Apoftolimeminwe » aebcmus, qui ad cautelam noftram auftis eft ne Angelis quidcm parccrc, di' j, cens:Etiamfi aut Angelus deeoelo euangelizauerit, prætcrquam quod euan' gebzauimus uobis,anathema fit. Ex quo docemur, etiam fi ualde nobis cba' „ rus fit aliquiSjfi magnificus habeahir, ÓC in admirationc fit pofitus, quiprobi' „ bet nos faccre quod à Domino pracceptum eft,uel rurfiis impcrat quodDo' » minus fieri prohibuit : execrabüis debet effè eiufinodi, omnibus qui diligmil j, Déum. Vnde difcimus,quac fiint contra mandata Dei,uel corrumpSt aut cort „ itaminant præcepta diuin^non effe facienda.Vide igitur,fcriptüra facra panis uini fiibftantiam aperte, imó apertiffimè in cöena Dothini femper rcttn^ ïfti tarnen Neotcrici contra fcripturam fandïam,panis amp;nbsp;üini fiibftantiaiu dt' ftniunt.Scriptura autem fiintfia non folum uttiulc^ dementi (panis fcilittt uinQconicruatiubftantiam : uerumetiam praecipit ac mandat, ut utriufçt*^' menti panis amp;uiniiubftantia in cœnaDomini per miniftru diftribuatur, at^ etiam a populo iuicipiatur.Neoterici ucro fatis efle dicut,um'us elemcnti wb' flantiam(id eft panis)diftribui: öd fic inftitutiönê Chrifti,qui utr atntj fped^ parus öd Uini diftribuit, öd diftribui iuffit,mutilant aC truncantSed quid ait b’ filiusÆxecrabilis debet effe ciufmodijquamuis charus fit(ut parens) quiboc docet Öd mandat;quamuis magnificus (ut princeps uel magiftratus) quanuf* lin admiratiöne pofitus ( ut qui in ecclcfia lantftitate Öd pietate poliere uidea* lt;ur) qui prohibent nos faccre quod à Domino præceptum eft,uelrurfusin’' perant quod Dominus prohibuit. Ethoc,inquit, faCeredebentonrnesqu*^ ligunt Chriftum. Optarem igitur hçc duo capita, 13.14,MagniBafilq ftratu öd d populo melius intelligi, ut hic nihil contra mandatum Dei pöp“**’ mandet;ödpopulus,fiimperctur,noobtêperet. Saris eft ut Cæfarea mandef öd praeferibat fiio populo,quîc fiint Caeiaris:Deo aurem relinquat, uerbo u Iius,quæ funt Dei.Et fi quç Dei funt,Caefar à fois cxigar,meminerint opottlt;^ obediendum efle Deo magis quàm hominibus. Deus quidem inuerbo foo panis âd uini fobftantiam,ôd nomine öd re,in iàcra cœna rcrinet:Non eftig^^t tlh's crcdendum,obcdiendum,uel obtemperandum » qui illorum fobfiantiai” tollunt öd dcftruunt. Nam uerlîi Dei faneftitas öd autoritas prçferenda eftom' rtibus,ctiam ipfis coeleftibus ipiritibusmt Paulus docet.Bafilius etiâ MagniJ’

» ad Chilonem difcipulum,deuita folitaria idem dicit ; Omnis fcripnira dinin’ »» exDeoeft,acadmodumfru(ftuoiâ,nihil^perfeimmimdumatlt;^imputnnt h rerinct,aut pratbet, nifi ei oui illud eflè putauerit impurum, ôdc. Siue ergopa* rcns,fiue princeps,fiue paltor,fiue Angelus de cœlo fucrit,qui aliud cuang«“ 2aucrit,quam uerbi Dei iandlitas öd puritas euangelizauit,anathenia fit. An* diatur iam loannes Chryfoftomus, quid contra iffos Neotericos dicat.

Hcmil.i« M4t. nbsp;nbsp;nbsp;loaruies Chryfoftomus: Sed cuius rei gratia, non aquam,fod uinum, pn*’

83.crtp.26. reforredlionem DibitcPemiciofàm quandam hærefimradicituseuellerenn

»gt; luit, eorum qui aqua in myftertjs utuntur : itaut oftenderet, qiriaSdquando » hocmyfteriumtradidit,uinumtradidit. Etiam poftrefurretftioncm innuda 5} myftertj menfauino ufos eft. Quid apertius defiderent Neotcrici contra mu* tranfobftantiationemt'Quando (inquit Chryfoftomus) Chriftus hoc rium tradidit, uinum tradidit, qUod etiam poftrefurreeftionem innudam/'*^ ri) menfa bibit. Quod poft confecrationem tradidit, uinum fiîifTcaffirmannt

.. id quod poft reforredîionem in nudamêlabibebat. Miror igiturNcotetif®* non crubefoere, ac uereri, tam clara ödpcrfpicua uerba öd tefiimonia diiin^' rum literarum ac faneftorUm patrum illudere. Si hoc enim non fit illudficd’' uina öd humana feftimonia,nefcio quid fit illudcre.Chriftus uct o,Âpofteb^* ccclefia, ôdiàntfti patres,in cœna Domini dcp.icntis ôdfignisfaciamcnfi,no' - nunaôdfubftanrias panis öd uini tribuunt: ifti autem ilfoloies, ôdimpoftorr

Domini, amp;nbsp;nomina amp;nbsp;fubftantias fignoru tollùnt ÔC deftnnint, tantumiç gnorum adiacentia Sgt;Cformas panis ôô uini confehiant 8gt;^rétinent. Qiiod au^ Jcm Chriftus retinct ô(. fancfH patres, Neotcrici non retinent : quod^ Chrigt; ftus Sc fandi patres affirmant, ifti negant. Appcllo Chrifti ÔCfandïotum pa* trum li’bros.lîti tarnen Neoterid clamant ad rauim uf^,quôd Catholica Chri ffiecclefiahoc docet,hocmandat, hoc ctiam per mille quingentos annosfor wauit,retinuit,amp;: feruari ac retiileri iuffîti O miram amp;nbsp;deteftandam ecclefiam, quæ nec Chriftum pro capite, nec Euangeliftas, Apoftolos aut làndos pa-pro membris habeatjfod ex diametro pugnet,amp;bellnm moiùeat: ut Chri ftum,Sc eos qui font Chrifti, penitus trucident ac perdant. ConfoliteTergt; tuUianum aducrfoà Mardonemjlibro t.Per panem,ait,reprefentauit Chriftus corpus foum : nô dixit,panis fubftantiamfocit corpus fuum,nelt;ç quo dp an is lubftantiam abftülit per uerba fandificationis, Ôi. corpus foum pro ea fobfti» tpit Idem dicit aduerfus ludæoszSic enim Chriftus reuelauit, panem corpus foum appellans.Idem quotç habet Tertull. lib.4 aduerfos Marcionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘

Hieronymus hçc habet:Nosaudiamus,panem quem fregitDominus,dc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

uitcp difcipulis fois, effè corpus Domini faluatoriSjipfodicêté ad eóSjAccipi to amp;nbsp;comcditCjhoc eft corpus meû.Hieronymus hic plané tcftatur Chriftum panem fregilfe, ac dedifle difcipulis fois in ultima cœna, quem corpus foum nominabat.Hoc pulcherrimé etiam affirmât Auguftinus de trinitatcÎZ)eilib. AugH/îiai«. 3,cap, 4.Potuit(fcilicet Paulus) tarnen fignificando prædicare Dominum lé “ fom Chiiftû aliter per linguam fuam,aliter per epiftolam, aliter per iàcramen “ tum corporis amp;nbsp;fanguinis eius. Nec linguam quippecius, nec membrànas, “ ncc atramentum,nec fignificantés fonOs lingua édites, hec fignaliterarû con fcripta pelliculis, corpus Chrifti ianguinem dicimus; fed illud tantu quod “ 5, nbsp;nbsp;nbsp;7^® terræ acceptum,ô^precemyfticaconfecratumn'téfomimus,ad

ialutêfpiritualeminmémoriam pro nobis Dominicæpaftîonis. Auguftinus “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..,

dicit,id qood eft ex frueftibus terraé,pf ece myftica confecratum, didmüs effe corpus ôffanguinem Dominiquæfomimus ad iàlutcm fpirituaiem inme^ moriam pro nobis Doniinicæ paftîonis. Non dixit, ut Neoterici docentjiru-^usterræfobftantiam conuertiin corpus iànguinem Domini precemy* ftica, fed quod myftica precc frutftusterræ induit nomen corporis Chrifti, quem in mémoriam Dominicæ paftîonis in cœna myftica fominlusi

Subfcriberem uerba Epiphantj quæhabenturlib. 3 contra h ætefes, Toni, î)ôdn Ancorato: præterea loan* Chryfoft* ad Cæfarium înonachùm : uergt; ha Ambrofij, de rjs qui myfterqs iriitiantùr càpite ultimotôd de lacraméntis li hro 4, cap. 4. item Cyrilli uerba in loan. cap. 6. Origen, omit in Leuit- omil, »öinNumer.inMath.cap.zffjContraCelfomlib.s.Helychqlib.zo foperLeuit, capus.Nam apud iftos multa font præclariftîma ac fancftîflima, quæ panis ôd uini fubftantiamin Euchariftiatetinent ÔC alTeuerantSed talis eft mea fors,amp; Hopenwlihfv/ huiufmodi medetinetlocus,utiftorum lànélorum patrùmlibroruiri-copia rnwfopia défit mihifierinonpoffittnecego pro honore acreuerêtia quibusfonétos patres iutin. profequor, ÔCcandore quo erga fratresméos afficior,aufos fom mutilata, manca,autmutataillorum uerba Â^fententias citare.Quodfortaflîs facerem, fi illorumfententias mets uerbis exponerem. Ideô mihi làtis cftè puto in bac librorumpenuria, loca patrum demonftrare,fiC pios aeftudiofos leeftores ad caexploranda amp;perpendenda relegate: certaàcbonafidepollicensprjsle» cloribus,iftos patres à parte noftra omnino ftare contra NeotericoSjtjui tran patres fire cm fobftantiationis panis ô^uini errorem dolomalo ôi^ tyrannide in ecclefiam néscotr^trin. primo induxcrunttôd introdudum mendacîjs^erro éc igné, in ccclefiareti- fubfiâtiatiottê,

nent.Sedhocunum,priufquamabfolucro tradîatumhunc,proparus5duiW fiibftahriæ cxiftentia in cœna Domini,à Chriftiano ledore poftulo, utnos hanccaufamquaminnos defendendam fuicepimus, adamuffimamp;rcgjila lacrorumlibrorum Sé ueteram patrum fcripta examiner, probet SC ludrcef» Et fi in hac cauia non aliter loquimur, quam facra: fcripturx SC ianlt;fb loquuntur,nonpro haereticiSjfed pro ijs qui non aliter loquuntur quam^*' ritus fantflus iuggerit,impellitôd docet, nos loqui, habeamur. lefus Ghf««® enim filius Dei uiui,panem quein tenebat fa cris manibus, corpus fuum lauit:uin5,quoddifcipulis in coenaimpcrtiuit, iânguinê luûuocauit.SpinnJS fàmflus in diuo Paulo, corpus Chrifti pane, SC pane corpus Chrifti qumqui«^ nominauit. Patres uero lub initium ecclefiæ panem SC uinum in cœna ni,corporisSC farmuinis Chriftinomine honorabant, quemadmodum aua*' ftis. Idem SC nos facimus; utruntp nomen panis SC corporis, uini amp;nbsp;fanguin*^ retinemus in fàcratiftîma Domini cœna : illorum fubftanriam in Chrinuin Sicrxmcfa nee Deum ÔC hominem non extollentes ,nec illorum ulum ut facramenta rxt^enda ni/ fteria corporis SCfanguinis Chrifti deprimentes. Qua in parte quoadnomi' nafignorum SC fignatorum nihil à fpiritu fanefto, ÔC ufitato modo loquenoi * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in fcripturis iantftis diflentimus. Sumus igitur ( iudice fpiritu fando in

literis nobifeum pronunciante ) abibluendi ab omni fchifmatis SC erroris^' (picione Sc culpa. Deinde,quod panis SC uini fubftanriam in cœna Domin' una cum illorum nominibus femper retin emus:id etiam cum fpiritu fando m iacris Uteris, SC fcriptis patru facimus. Chriftus enim SC nomen 8C fubftantwin panisin cœnaretinct, dicendo: Hoc eft corpus meum. Qiiantuin ergo aa ftibftantiamelcmenti,paniserat:quantumadmemoriæ SC facramentimoP

Chrifti myftcrium, corpus Chrifti erat.In fubftantia uero panis eraciii tnj' ^,etauatenin *^oda 6C myftcrio,autem corpus Chrifticrat.Idem Chriftuspronunciatd^ corpus chriAi calice,dicendo:Nonbibampofthaccxhoc frutftuuitis,donee bibatnillu^ fit^ nouum in regno patris mei. Oyo ad iubftantiam, uinum SC frudus uini in myftico calice: ^o ad myfteria SC facramêtum mortis Chrifti, fanguis Chrifti. Sic ctiam Paulus, quo ad fubftanriam, panem frangebat in cœnab' era: quoad iàcramentum 5C myfteria, panis communio erat corporis Chriib* Patres idem teftantur : quoad iubftanriam panis, crcatura eft fecundum nos, ut inquit Irenæus : quo ad myfteria SC iàcramentum, corpus Chrifti eft- QP® ad fubftantiam,panis SC uinum iunt: fed quo ad uftimjmyfterium SCfacrawen tum,figuræiunt,fymbola, obfignacula, ÔC«mTvw«uericorporis SCfangu*' nis Chrifti, ut omnes uetercs teftantur. Quo adiubftantiam,panis SC uinw]' font: fed quo ad myfteria SCres fignificatas, iunt gratia corporis ö^fan^*!^^ Chrifti:utBafilius Magnus dicit. Quid ergo peccauimus, quidcomeruinws, nomina SC rem ipfam panis SC uini retinendo in iaera Domini cœna f Non^ Chriftus,Paulus,Sc omnes ueteresidem faciuntf Si illi ergo ueritatem naturam üeramentorum agnofeebant, SC nos agnofeimus. Nam quod dicp mus Sc credimuSjipft prius ante nos dixerunt SC crediderunufint illorum hort indicés internos 6C Neotericos,Chrifti ac noftri implacabilcs hoftes. ludkri iam æquus lelt;ftor,an liccat Chriftiano, relidis Chrifto, Apoftolis, EuangdP ftis Sc (andis patribus, Neotericis iftis confentire SC fubfcribere,qui amp;^nofliP na Sefubftatias panis SCuini in Euchariftia abhorrer ÔC perimunt ► Nam quo Chriftus, Euangeliftç, Apoftoli SC fandi patres, panem amp;nbsp;uinum uocanwpb noua, fida Sc ementita uoce traniübftantiationis elemetorum induda(Cht^ fto,Apoftolis,Euangeliftis,Sciandis patribus nunqiuam audita)panis uini accidentiauocant. Hocautemilh'spolliceor,quodfi oftenderint exW' crisliteris uel fcriptis prifcorum patrum intra 600 annos poft Chrifti aftunip' uonem

tionem in cœlos ,'uel nomina tantum tranfubftantiationis clcmêtorum pam's uinijin fubftâtiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chn'fti in cœna Domini:uel quod

fub inuolucris accidéntibus panis ÔC uini lateant corpus 6C fangüi's Chrifti, quemadmodum antca dixi ,nunc dico,illorum fubfcribam iudicïo QC fenten* tiæ.Scdnos fcinluSjfiC ipfi nó funt infcïjjquód hæc puerilia,papifti^à,amp; emen titanuperfuntintroducfla in ecclefiam per Romanos ponrifices,quinonfo-lumChriftiinftitutain ecclefiapermutarunr, uerumetiam to tius Romani imx

amp;ftatus Chriftianorum principum, Icges^ omnes uiolauerunt congt; tcmpferunt ; ÔC feipfos non folum hominum, uerumetiam Dei ac illius uerbi iudices fecerunnut illorum lex teftatur, quæ incipit. SiPapa:Meminerimus trgo ea obferuare quae à Chrifto nobis praefcributur, amp;nbsp;eo modo quo nobis ab eo funt tradita, nee noua ex noftro pedlote cudamus : nec ab alijs excufa curemus.Deus enim faddai ipie eft Deus nofter: fequemur ergo ilium, amp;nbsp;lices perpetuó(quamuis ad têpus afflicfti)erimus.Iüdicentitac^ pîjjan çquùm lit,ut Neoterici qui peregrinas uoces SC noua uocabula finxerût ( nempeïran ^eotnicorum lubftantiationem panis SC uini:ÔC corporis SC fanguirtis Chrifti præfentiam »oMitHocdbuU. realem ÔC corporadem,ftib formis ÔC accidentibus panis SC uini latitantem)iu-dices ac cenfores facrarum feripturarum conftituantur C an uerô ut diuinis ligt; ten’s, Sefandtorum patrum teftimonijs fubqciantur. Sed utri parti, tutius, ian* lt;îbus, 2C melius nos ipfos concredere poftîmusifancftarum feripturarum SC ue terumpatrumteftimonijs:anNeotericorum mendacijs SC ftgmentistfacile eft cuiuis(fpiritu Chrifti prædito) dijudicare. Sacronim enim librorum auto* 1 itas omnibus,cùm ueteribus,tùm Neotcricis eft prçponenda. Veteres uerô, Neotericis funtpræferendi. ScdfcholaNeotericorumautoritatem iniàcras literas èC in omnes patres uftirpatiita ut utruncp pro fuo arbitrio interpreten* turiSC fenfum quem Neoterici ex feripturis faneftis, ôC prifeis patribus eliciût: fcripmrisJpfisjScfancftis patribus præferuntrquod eft impi'jffîmum.Nam fen^ fam àcmêtê ipiritus fandti, quâinfàcris literis femper quærere ecelefia Chri* fti debcret:fuis interpretationibus fubîjciût. Etubi per uerbum Dei iubemur omnium ipirituum dogmata probare: Neoterici uerbum Dei ÔC fantftorum patrum feripta, per illorum calculum SC interpretationê probari contendunt, Ideo^ in ecclefijs,quae à Chrifto SC fpiritu eius fanefto mandantur SC docteur: negligunturSCcontcmnuntunSCquæà Neotericisimperantur SC docentur: oiTines amplecftuntur ÔC uenerantur. Ethoc eft Chriftum in eccleftjs propul* fare, fie Antichriftum erigcre: mandata diuinainiàcramentorum ufu contem ncrCjamp;J mandata hominum uenerari ÔC colere. Vt infàcra cœna Domini fupc tius oftcndÉubinuncin eccleftjs quç tytannidi Papæfubîjciuntur,non iblum ucrus ufus facræ dominicæ cœnæ exulat : uerumetiam uera ÔC légitima cœnæ Domini dodrinaexpellitur. Dominus igitur SiC Deus paternofter cœleftis in Chrifto Iefù,pro fua immenia mifericordia,ecclefias ftias à lupis SC m ercena rijs liberet,fiCdet illis ueros paftores:qui gregê Chrifti tam mifere diflîpatum

ut fub fpiritu Chrifti fanlt;fto,pufilluS gtexpafea tur pabulo uitæ æternae Amen,

SEcundum caput, in quo â Neotericis diffèntimus,confiftit in hocJlli cop P oralem corporis amp;nbsp;fanguinis ChriftipræfcntiamincœnaDominiaffir' mant : nos tantum (pi'ritualcm,amp; facramentalem corporis SnC fanguinis Chri' fti præfcntiam in coena Domini agnoicimus, credimus,docemus Si confire-mur. Corporalcm ucro Chrifti præfentiâ tantum coelo tribuimus ad dcxtram patris omnipotentis, undeillûlpe expedlamus, utiudicetuiuos âlniortuos. Et ufcp ad illud tempus reftaurationis omnium,cùm iàcris literis,tum fando-rum patrum tefl:imonqs,amp;communiiÿmbolo,quoduulgo fymbolum Apo* ftolorum uocatur,edo(fli, carnem Chrifti è noftra carne aflùmptam in cœlo collocamus. Nam Chriftus poft quadragin ta dies, deuitfta mortis Äl infemi tyrannidc, illam carnem à nobis receptam inaltum iubduxit,utampliusin terra locum non habeat,

Chriftus ut fuos difcipulos de morte fua iam imminente coniblarctur,non folum promifit fe tertio die à morte reiurrc(fturum,amp;mortis imperium ôdty-rannidem deftru(fturum:uerùm etiam,quôd à morte corpus luum gloriofum a terra eleuaret in ccclum,rcli(ftis huius mundi lèdibus, cœlcftem inhabiraret orbem,donee dies ille adueniret, quo cum magna gloria defeenderetiudka-turus uiuos etmorruos.Verbailliusftinthgc:Exiuiàpatre,6Cucniinmundû: Rdini^tieK m« ïterum relinquo mundum,ôd uado ad pattern. Relinquere autê mundum,Sil dû iT ire ad pa ire ad pattern,non folum eft humani corporis infirmitates à reiurredionc de-trim Quitte nbsp;nbsp;ponere, amp;nbsp;immortalitatem induere : fed etiam carnem immortalitatc dona*

tam (quam mortalem amp;nbsp;infirmam in utero fàcrç uirginis è noftra came afiînn pfit) à terris in cœlum ftibducere. ut quemadmodum in cruce mundus à car/ ne Chrifti crudeliter uitam eripuitn'ta Si ipfè à refurrecftionc poft quadragin/ ta dies,eandem per mundum uita ipoliatam, uiuam Qi immortalcm c mundo in altos cœlos gloriofèfubtraheret.

T0M16. abitusanimisdifcipuloruminfig^retantemortem,quafiiamiamhoccficth' Relinquere mû courus,dixit:relinquo mundum^elinquere mundum,eft à mundo recedere, dtimqttidf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niundo abefle,SC in alium locum extra mundum fé conferre atep locate. Rc

linquere autem mundum non eft feipftim inuifibilem redderc,amp;l modo inui' QMtdÜqMomo fibiliefle in mundo : nam qui inuifibilisuel modo inuifibiliadeft, non aben: doadefttntnun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abeft à mundo,mundum non reliquitSi igitur Chriftus,quant^

do,«o»abefi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corporis illius ueri SC organici præfentiam, mundum implerettuelinuinb«

lis amp;nbsp;modo inuifibili aliquot loca,ubi panes iniàcra coena confecrantur, corporaliter occuparet : fallum eftet dicere,Chriftum mundum reliqmfte. Nam qui corpore eft præfens in aliquo loco : non abeft ab eo loco.Co^mur ergo» h uolumus efle pij,diccrc:Chriftum,quoad eius humanitatem,rcliqmiremin dum.Et poftquam defijt corpore eftè in mundo : tum efficaciffîmè adfuitwo Ipiritu.Aderit^ iuæ ecclefiæ omnibus diebus, ufcB ad confummationemk-culi.Nos igitur Chrifti uerbis muniti,fideliter ac côftantiffîmè credimus,C»*^ ftum (quoad humanitatem) hune mundum reliquifte.

Mdtb-xô. nbsp;nbsp;Pauperes (inquit Chriftus) /èmperhabcbitisuobifcum,mc autê non fem^

hæc l'ntcllîgi oportet,quod ilium in mundo nobifcum habere non poflumus; fed quoad diuinam cius naturS,nufquam abeft. In ipfo cnim uiuimus, moue-muv amp;:fumus.amp; praeterea per prophets inquit : Cœlû amp;nbsp;terramego impleo, dicitDominus.His a3tChriftiiierIj)is (mcnonfemperhabebitisuobifeum) compcllimur cius corporis prxfentiam à nobis abeffe fatcri, nifi ChriftSmen dacij arguere uelimus: quod abfit. ipfe enim eft uia,ueritas,Slt; uita. Non funt Igitur audiendi contia Chriftum,qui dicunt ipfum corporaliter adefle, Sf cor poraliter exhiberi in facra cœna Domini,per miniftros ecclefie.Nec dccet filt; duin uerum Chrifti miniftrum id affirmarc,quód Chriftus negat.Hacc funt UerbanegatiuaChnfttjMe non Temper habebitis uobifeum. iniuriam ergo faciuiuChrifto,qui dicuntmos ChriftS, quod ad corpus eius attinet,habere. Verba autem negatiua Chrifti funt perpendenda, ne fraude interpretatio-num Ncotericorum eludantur.Non dixit Chriftus, me fub hac forma, mole, uel quantitate corporis non habebitisjueljme, qualiter uidetis nuc, non habe biüs,uclqualiterineinterfe(fturifuntludæinonhabebitisîucrùm.modoinui-“ ' jt,. nbsp;nbsp;-

fibili,fupernaturali,cœlcfti,non uerô corporali aut locali modo, ut Neoterici 5“°^^ dteunt-.fed de corpore fuo,fimpliciter QC aperte dixit, Me non habebitis : hoe gt;nbsp;eft,me quantum ad humani corporis præfentiam attinet,n5 habebitis. Quagt; re Sc nos religiofc acuerè dicimus, quicquid Neoterici ( Chrifti, ac eius ucr-borum corredorcs) in cotrarium ogganniant, 2lt; latrent.Cum Chrifto uero^ no^ro capttcloquimur Sc crcdimusjmc no habebitis. Cuius prtefentia frui hone gloriofilTima fatiabimur,ubï hanc mortalem uitam depofuerimus.lntegt; rim fatis eft quod fide illo fatiemur, que ^e expedamus, ut tandem facie adl faciem ilium uideamus.

Si quis (inquit Chriftus) dixerit, Ecce hic,ccce illic eft Chriftus, nolitc crc dere.Rurfus admonct fuos Chriftus,Ut ne crcdant,imô ne cogitent eum cór-pore ädeffe huic mundo. Qiiicuncp enim ( inquit ) locum, fiuc hie, fiue illic, corpori meo àffîgnauerint,nolitc credcrc. Qvii ergo Chriftum fupra caput fa cerdotis, uel intra eius manus, aut in pixide denotant, affignant amp;nbsp;demon-ftrant,grauifl’imc pcccantdroc mandatum Chrifti(Nolitc credere)c6tcmnen tcs.Et tandem hUius manda« uiolatiönem,infcrnalibus flammis ( nifirefipuc rint ) luent in perpetuum. Et reuera Chriftus faluator nofter, quoad corpus «ms,iam gloriofummcc furfum,nec deorfum per manus hominum,iam agitä ri,moucri,nec eleuari poteft. Sed, ut dixi, cœlum gloriofc obtinet, ÔC terram (hoc eftjfidelium mentes) furfum fuo fpiritu eleuat : ut fuperna quaeratrius ôd cuicmus,ÔCnonterreftria.Noftr3e autem mcntes,dum hic uiuimus, à peccati maculis,8lt; r erum caducarum nimio amorc eleuantur, ut acteriia agnofcant Sd amplcótantur’.8lt; tandem etiam coiporanoftra conuiuiftcabit,ut unt confor-mia corpori fuo gloriofo. lllius aute fpiritu nos mouemur amp;nbsp;fumus : fed eius corpus mouere no poftùmüs. Ideo caute ÔC diligenter prxmonuit eccleftam, utabhuiulmodiinfanqs ÔC prtcftigtjs caueret.

ItacpDominus,poftquamloquutus effet cis,Teccptus eft in coelts,8lt; confe Mrfrc.tó* dit à dexttisDei. Idê dicit amp;nbsp;diuus Paulus : Qui Ôdfufcitatus eft,qui ctiam eft Rot»gt;8' ad dextvamDei, Séc. Vbiuero Chriftus faepius admonuiffetfuos,ne crede-tent corporale eius præfcntiam futurâfimer terram: ÔC fi quis id affirmarct ac affereret dicêdo,eccehic,ecce illic,no eue Ci credendû'. amp;nbsp;cû uerbis nô obfcu tisdocuiffeqquod pauperes fccûfemper haberët, fcdnônipfumtôô præterea

1 palâdixiffet ,Ego rclinquo mundünâne admonitio ÔC doëfrina eius de ahitu \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(uo patuanimis eoruminfidcrctjadmonitionem 2gt;C dodlrinamfuam cofirmat

achj,æipfa corporis ablarionc non folum à terris, uerumeriam ab tllorS afpc-4*9’ (fribus, quibus illum ad nubes ufc^ profequebantur ( ut Marcus Euangehfta, S)C Paulus Apoftolus liquido teftatur) receptus eft,/nquit Marcus, in cœluni. Et alio in loco Paulus dicit, quod Chriftu« penetrauit cœlos. Et iteruin:Non enimin manu fada iàntfla ingreflus eft Chriftus,SCc.Ex iftisuero locisad^ monemur, ut duo crcdamus. Primum, quod Chriftus quantum ad carnan: mundum reliquit. Secundum, quod carnem,quam in mundo aflumpfit,’n coelo coUocauit. Itautiam ( quoad carnem ) Chriftus ubi faeftusfuit homo, non fit : amp;nbsp;in cœlo ubi prius non erat quoad carnê,iam (relida terra)rcfidcar, quemadmodum alq loci faerx feripturæ teftatur,

M4rr« fs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confedit ad dextram throni maieftatis in cœlis. Et iterum, Perpetiio

Hebr.s.io. fielet ad dextram Dci. Chriftus ut corporalem Cui äbCentiam ab hoc mundo fois difeipulisperfoaderet, uarijs ac grauiflimis uftis fuitargumetis. Primum, iuflit ut non crederent ijs qui dicerent, ecce hic:Ecce illic eft Chriftus. Sccun dum, quod pauperes cum illis fomper haberent, fed ipfom non haberentTtr tium y quod r elinquer et mundum, amp;iret ad patrem. lam uero ne quis de ilhus orationis ueritate,quam de abitu fuo fopius cum diicipulis habuit,dubitarcr, adeft tempus quo id præftaretfaCtû, quodhatftenusuerbisprædixitiRtt^' ptus eft (inquit Marcus)in cœlum.Etne quis putaretphâtafmaautfpedrum fuifle,quod in codos afeendit: S. Lucas in adtis Apoftolorum modum 6^ titudinem Chrifti afeenfionis, fideliffimè annotât SC nobis commendat.Cum eflent ( inquit ) defixis in cœlum oculis, cunteillo, ecce uiri duo aftitenmtif Iis, amiefti uelb'bus albis, qui amp;nbsp;dixerunt, Viri Galilæi quid ftatis intuentesin cœlumfHic lefos qui aftiimptus eft à uobis in cœlum, ficuenict quemadmo' dum uidiftis eum euntem incœlum.Duo docetS. Euangelifta. Primum, quod uerè amp;nbsp;uifibiliter lefos afeenderit: quo d amp;nbsp;Angeli cœleftes, amp;nbsp;oculi df foipulorum teftantur.Deinde,quod eodem uifibili modo uenturus fit, in extremi temporis articulo : Et donee dies ille aduenerit, cœlum Si. rion terra, Chriftumquoad humanitatemferuabit acretinebit : utquemadmodumam te afcerifîonem Chriftus iuxta humanitatem foam tantum eratin terra,Si non ï'n cœlo : ita poft reforretftioncm, iuxta carnem foam, tantum fît in cœlo ôi non in terra,

lUum oportet cœlum fofcipere,ufque ad tempus reftaurationis omnium. Petrus de Chrifto ( quatenus homo eft ) loquitur; quem iuxta carnem,opor' tet cœlum fufciperc,uflt;p ad nouiflîmam diem. Petrus autem non dicit, quod cœlum fofeipiet illum quantum ad formam eius uifibilem,amp; corporis eins d? menfîones, quantitates, amp;nbsp;qualitates: icd in terris erit fecundum carnem for' ma inuifîbili, 8C m o do non quantitatiuo,ucl erit in Euchariftia non ut in loco, non corporali modo,utNeoterici miferè amp;nbsp;pueriliter dicunt : Sed Lucas ch' ris ôieuidentiflîmis uerbis teftatur, quod Chriftus terras reh'quit,ôi nubes fofeepit ilium ab Oculis eorum. Et Petrus lucidiflîmè dicit, hune lefum qu* aflumptus eftin cœlum : oporterc cœlum fofeipere ufîÿ ad tempus reftauO' tionis omnium,

Quemadmodum uidiftis ilium euntem in cœlum : fîcuem'et. S. Lucas ut * omnem fofpicionem corporalis Chrifti præfentiæ ab ccclefîatôlleret,dicfo Qpod quemadmodû uidiftis ilium euntêin cœlumata ueniet.Hoc eft eadem «ifîbiliforma.Duofaluberrima dogmata in hifee uerbis continentur.Vnuj

deChriftifàluatoris noftri corporis è tems eleuatione Si ablarioncïaltcrS uc ró dc eius corpon's aduentu in nouiffiïtïo die,ufq9 iii qUcm dicm QC hora nun-quam tern's corpore adent,ut Pen us teftatur.

Mortem Domini annunciate donéc uenerit. Duö D. Paulus hifce uerbis ».Cor.iij ccclefiam Chrifti docct. Pn'mûm,quûd facra cœna Domini,fit rccordatio Si memoria mortis Sópaflïonis Chrifti. Nam(inquit) quoties cœna rite célébra lur, mors Chrifti, qua à morte acterna ftimus redempti, ob oculos mentis SC fidcinoftræ ponitur. Secundum, Chriftumjipiunlj cuius mortem per coegt; nam haue expn'raimus,rc ipfa,corpore,cœnæ niaenoft adefle.dicit enim, Douec ucnerif.Qliafi dicerct, quamuis miranda Qi ineffabilis futura fit perfequii tio Si tyrannis in ccclcfia Chrifti, dum Chriftus corpore ab eccleha abeft, rc-fidens in cœlisualis eft tarnen Dei amor amp;nbsp;(pi^avS-^cûTsîx er ga fuam ecclcfiaffli ùt iifiç ad fill) eins in. corp oré aduentüm duratura fît uerä écclefia,ut inter ele-lt;^los Chrifti mors femper üigeât Si refricetut. Quod fi Chriftus corporaliter ädeffet facrac cœnae, ut Ncûterici Romarti docent ; Paulus non diceret, Mor tem Domini annunciate doneC Ueriéritzfed morte Domini annunciate, quia quoties cœnam fàndîificâtis, tôties Chriftus corpore ftio adelt. Quid autem defiderent Ncûterici apertiüS contra cofporalCm Chrifti præfentiamih ccX‘gt; Ua, quam hOc quod Paulus dicit,Donee uenerit f Donec hoc loco indicat tènipus futurum, quö Chriftus cOrpore uenturus eft : Si non præfens temgt; pus quo nunc adeft, quoncs facra cœna peragitur, uel aliquot uerba à mini* ftnsrecitantur.

Superna qua:rite,ubi Chriftus eft 2d dextram Dei fedens.Iuîoemur perÖ. CaloJ.jt Paulüm fuperna quærere,quia fupernè Chriftus eft,quo ad corporis eius præ fentiam t quo autem ad diuinàm eiUs nàtutamubiep eft, Siima fumma^ im-plenSjtlt propheta teftatur. Quo ibo ( inquit) à fpiritu tuo, Si quo à facie tua fugiam.^Si afeendero in cœlum, tu illic esdi defcedcro ad infemum,ades,6Cci, Neigitur cUm Neotcricis Romanis TffxvT«yov(rixii.j20c ieft, ubiquitatem illius Corporis conftituamus : Paulus unurii locurh ( hèmpé fedes bcatas Si cœle-ftes) nobis corpori Chrifti aflignatiubi Chriftus corpore ftiofblum reftdeC fupernè (inquit)Ôd non inferne. Vidérîhf ifti Neoterici,qui corpus Chrifti ita diftendat Si dilatant,ut coelos Si terras impleat:quomodo Chrifto (qui dixit, quodmundum relinquereqquod ad cius humanitatê fpctftat ) Si Paulo ( qui per aduerbiumloci,Vbi,tantum cœlo iuperne corpus Chrifti tribuit) refpon deaiur Viderfnt(inquam) quomodoin riouiftîmoillo calairiitatis SCmiferig die,Chriftô refpondèantfqui iam ipfum, quod ad humanitatem eius attirieq ■sTOT-riTjiTärop faciuntihoc cft,omnem locum implentem, cœlurh cofporali modo,SC ueris corporis ôrganicï dimèriftonibus : terras uerô,abf^ omnibusue-ri corporis eûnditionibus Si qualitâfibus . Dupliccni autem Chriftum fa-emnt : uerum hominem, fuis qualitatibüs imbuhim, in cœlis : monftrum uc-ro hominis in terris,abfcp omnibus qualitatibus Si conditionibus hominis»

Qindfîuideritis filium hominis afcénderiteubi erat prtus?'Capernâitæ(ut noftriNeoterici)carnis Chrifti manduCationê dentibus oris fomniabâtChri ftus autemmultis ac fandilfimis rationibds illarri cûmeftionem ad fidem Si mentem hominis referebatmt lOan.'iî cap. teftatur.Et inter alias rationes, hâc tanquam cpilogum omniitm aliarum præcedentium,adduxit:Quid fi uideri-tis (inquit) filium hominis afeendentem ubi erat prius.^ Ac fi dixiflet,quid de uentre aut dente cogitatis,quafi meam carnem manducandam,deuorandami ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auc

aut concoquendam d«ntïbus,ftomacho aut uentri donarcmc'Ali'ud eft genus manducandæ çifirusïncse,quod uolo : nempe mentale ÔC fpirituale, Nonp« dentes,fed ptr ïïdön,qü3é nominis mentê lurfum in cœlum attrahit: quo ego hoe corpus quod ùidètis iùftollam:ubi tantum fuen't loei fpacium inter me à uosjquantum cft iAttr coelu S)C terram.Quomodo igitur ij qui terras incolant, corpus aflumptum locatüm in coelis,ore dentibus aflumerent C Fideau' tem eo uentendum cft,non pedibus: ibi fide corpus mcum eft manducadum, amp;non hïcin terris orcôCdehtibus. Nefcio quidNeotericorûoculosaperiat, ut uèritatem hacin parte per/piciant, nifi hæc facræ fcripturæloca illud-fccc* rint;(qùôdutfaciât,Dcum pattern noftrùm, coaleftê propter lefumChriftuw fiiium eiuSjfedulo noflcs^ dies^ fatigo.

ïoM-iS. Spiritus eft quiuiuifîcat,caro nonprodeft quicquam.Chriftus nofîrær^' demptionis to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔC precium perfoluebat in came: 6d ruïne dicit illam tap

nem no prodefle, fi accipi deberet ut Capernitæ carnem Chrifti accipiebant-Cogitabant enim,carnem Chrifti omnino corporaliter effe manducandaiu-Chriftus igitur dixit, carnem fuam ita corporaliter manducatam nihil prodek fe.Et hac graufftima oration c Chriftus Carpernaitaru ftultitiam mire perfmn git ÔCreprehendit. Primum, quod adeoftulti eflent, ut coßitarenthunianani carnem efte comedendam : quodmulto crudelius eftet quam humanamcaP nem occidcre. Deinde quod tarn imprudentes eflçnt, ut uel ipfî id opwf^ic uel quod ipfe Chriftus id faceret quod nihil prodelTet. Qiiare ( inquit) quid ueluosexpeeftatis,quoduobis nonprodeft: uelquidme inutileinnundui” patris coeleftis cogitatisfldcoautemuenii utmundo prodeflem amp;benefitP rem.Sed fi carnem meam corporaliter (utuos putatis) uobis comedenda^' partire,ego ipfe bene noui, quod caro meaita comefta nihil uobis prodcutf' Ergo hoc intclligite,quôd caro mea eft occidênda:quam fi quis fide 4manducat,no morietur inætcrnum.Sic autem caro mea eft cibus mentis, lt;icntris:fideiufcipitur,nonore. Nam carnem meam à mundo in ccelumƒxto Jam,quo oportet(qui uelit meâ carnem mâducare,SC iànguinê meum biberc? fide afcenderc.Qui ucro humi iacenr,0C craftam atep corporal em praeient mci corporis cogitantrnihil frueftus aut utilitatis inde percipiunt.Hic apud lo annem, duobus ualidifiimis argumentis corporalem corporis fui iniacra Domini coena Chriftus pemegat ( non dico in impia Romanan^^’ quia nee Chriftus,nec Chrifti iàcramêtum cft,iedidolum Sdbelphegor^Ho“^ autem primum probat,argumcnto ab inutifi,hifceuerbis:Caro(fcilicetcotp‘’ raliter comefta, ut uos cogitatis) non prodeft quicquam. Deinde âb impO‘‘‘' bili, hiice uerbis : Quid fi uideritis filiQ hominis aftendêtem eô ubieratp^’ hoc eft, in cœlum,quô fides iôla pij hominis afeendit, ut filium Deipatn lefti fiftat quotidie pro remifiione pcccatorum iuorum:in quem locum cat 5Ciànguisnonpenctrant,quandiuhocmundo fruuntur,

Cum domi ftimus in corpore,peregrinamur à Domino. Domi Demif(Te in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miicrfjs amp;nbsp;calamitatibus uarijs iacct obnoxia f

corpore ^uiJf tfta,fi ui.Peregrinari autem à Domino,eft non iblum acterna beatitudinc peregrirt^rià heitate ad tempus carere dum hic uiüitur : ucrumetiam corporis dhu^ Lomino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenna carere, qui morte fua cœlos Öó immortales glorias ribbis meruit. 1 '

dimus autem,ac contendimus, ut poft hanc uitam in coelis cùm co uitam gamus, qui per mortem iuam non iblum mortem exuit, uerumetiam hum honunum fecula deferuit, QC immortale fuum, corpus à noftro

fiibduxit in cœlos:ut ipie à nobis^amp;' nos ab ipfo, ad tempus peregn’narqnur, utPaulus i'nquit. Quatenus autem Chriftus Deus eft j ab eo non peregrina-munnam pfjs Temper fua proutdentia èC gratia prsefens éft,Ôc: pioruin conuer fatio in cœlis eft, ut Paulus nujuit. Impijs uero ftia proufdenna amp;nbsp;nifticia,uel ut emcndct üel puniat,abfcns non eft. Si hanc peregrinationem Neoterici i'n^ telligereuolunt, liberationem ab omni calamitatum Sx^ äffli(ftiortum pertur^ batione Ö^fenfti, perperam D. Paulum torquent. Nam dum peregrinamua à Domino,Sc maximis calamitatibus afficimur pro illius nomineimaximam il^ liusgratiaeSC fortitudinisabundantiam præfentem elFe fentimus.ItaüteiuS Tpiritus præfentia, quteiam patimutjUonfolum contcmnamus: uerum etiani grainll'ima 6Cpericulofiflima quæ uentura efteputamus,in Clirifto non eure* mus. quod fieri non poffet, fi hofpites 6C peregrini eftemus à Domino Deo noftro,qui nos confolatur in omni tribulatione noftra. Ita ut non folum pati* enter,uenim etiam gratanter omnia feramus. Hoftes enim amp;nbsp;aduetfarios pa* cienterferimus,0C illorum falutem æque Deo utnoftram, fedulo dies ac no* cles commendamustDeo perpétuas canimus laudes,quod nos dignetur pro fui nominis gloria aliquid patiîSC tantum rogamus in noftris precibus, ut ueluincatilliusuerbi ueritas quaeopprimituruel nos permortem cito adfe tcuocetNam fan’s diu nos uixifte putamus, fi in hac uita Ncotericoru idolo* latriam fortiter ufe^ ad mortem contemnamus. Quod faefturi fumus Deo pró tegente, qui magna ftiamifericordianos primom eripuitper Chriftum emor tc xtcrna,deinde ab hæreticorum ÔC papiftarum impia doeftrina, 5C tranftulit nos inlucem claritatis fuae, quam nunquam expungi patieturijs j qui illam in uerbo fuo ftudiofè precibus quaerunt.

Ecce aperteloqueris,nec prouerbium ullum dicis. Poftquam Chriftus di* io4)i.ilt;ï. xiflbt,Relinquo mundum, SC uado àd patremtApoftoli dicebat ilium aperte ruineloquutum,ncc prouerbium ullum protuliffe. Aperte autem 10qui,eft ita ApfUé toi^ui rem de qua agitur, dare ÔC perfpiçuè enunciarc SC proferre, ut ab fjs quibus res commendatur,abfq? omni dubitatione, hæfitatione SC ambiguitäte intel* ligatur êCcognofeatur. Sic Chriftum fuiffe lOquutû de eiüs abitu exhocmun do ad patrem,difcipuli eius teftatut hifee uerbis : Ëcce apOrtè loqüeris.Qiiafi dixi(rent,fatis lucide intelligimus qu^ dicis 5C dóceSj quod abiturus es à mun do.Iam Neoterici Romani,quæ Chriftus aperte ÔC lucide protulit, fuis tech* nis,uafricijs,impofturis 5C præftigqs obfufeant SC obumbrant, ut nec ueritaS, necpcrfpicuitas uerborS Chrifti intelligi aut percipi poftint. Vbi enim Cirri* itusliquide dicit, Rclinquo mundu, quod omnes difcipuli.(quamUis rudes^ SCfatisadhuccarnales) pei'fpicuèintellexerunnNeotcrici dicunt, quodnon J5^iquit mundum, hoc eft, non penitus abftulit corpus fuum ex hoc mundo, fed inuifibilem fe fecit mundo, SC modo inuifibili mundo femper adeft, ac in mundo fe continet ad quatuor uel qUincRuerborum prolationem, per pref-byterum in papiftica Mifta : 6C modo uifibili refidet ac fe iuxta corpus conti* netincœlo.Iuxta lieras corporis fui qualitates 8C quatitatcs,corporalitercce* lunr occupât: iuxta autem corpus, quod nullas humanas conditiortes habet, corporaliter cœnamDomini occupat,acirt ea continetur. Vifibile corpus Chrifti corporaliter locant in cœlis:irtUifibileuerô Chrifti corpus, corporali* tet docent efte in Euchariftia. Sed hoc non eft aperte ÔC liquide, fed obfeure amp;nbsp;ænigmaticeloqui. Chriftus autê nullumquod eft prouerbium dixit* Prouerbiunt Prouerbium enim eft, quod non facile ab omnibus intelligitur : uel quia uer* ba ex quibus conftat Hint rara,inufitata,aut uàriæ fignificationis : uel quia ta* lem in fe prouerbium continet eruditionem 5C dócftrinam,ut rarduel difficul ter comprehendamus^Qiiemadmodu funtfententiæ Salomonis,quas’'b’'U7'fl

id eft prouerbn uo caf.in quibus no folum funt multa difficflia uerba, uenitn' ctiam fententiæ quàm plurimæ,intelle(ftu admodum dtfficfles. Chrifti autem orario quam habuit ad fuos de difcclUi corporis ftii è tern's,quæ erat jfta (Ea^ ui à patre, dC ueni in mundumn'terum reli'nquo mundum,amp; uado ad patrem) nihil ambiguitatis,difticultatis,uel obftun'tatis (ut apoftoli teftantur)i'n fe ha* fcui't : fed palam aperte quæ fuerunt dida in hac oratione, de corporis eius rcceffiiintellexerunt. Parum igitur candide,amp;minus Chriftiane faciuntNeo tcrici,qui perfpicuitati, 0^ lumini uerboru Chrifti ftiis interpretationibus tenc bras amp;nbsp;nebulas obfimdunt .Nos igitur perlpicuitatem dé lucem Uerbi diuini affequentcSjChriftum (quod ad camcm eius attinet) mundS reliquifle docc' mus Sé credimus:fpirita tarnen fuo tam bonos quàm malos ftiftêtarc,hos qui* dem ut pie uiuant,illos autem ut impie uiuere defiftant.Et in fa era aA'one cœ næiuæ myfticæ,pijs ita fem per adeft,ut illis feipftim totum, turn corporc turn anima communicet. non ut in corpus p er os defeendat: fed ut in anirnam fidem fefeinfundat,eiuscp ui Sé ùirtntc cum corpus turn anima pie recipicnos facramentum fancftificentur ad uitam æternaiji. Modo no fecundum carneiiu fed fecundum lpiritum,qui fe Chrifto facramentis obftrinxere, uiuat Sé anibu lent, Hpe eft noftrç fidei ratio ex fa cris literis dedult;fta,rata Sé obfignata,quaui ueram acfynceram coram Deo Slt;^lanlt;ftis Angelis eius, exuerbo Dei feimus, agnofeimus, tutamur Sé defendimus, pro quauitamhac mortalem deponflc (uita Deo uiftim fuerit) fumus parari: certo periuafi, quod animas ncftrasiic deponendo, bene faefturifimus, Sé cum Chrifto per Chriftum uicfturiimpC''' petuum.Iam ad alias rationes,quibus mouemur ut à Neotericis diflenaamus, defeendam»

Hek*4.4. Similis eft fratribus per omnia, cxcepto peccato. Si Chriftus fiintlis fitfo' tribus per omnia,iuxta D.Pauli teftimonium:iniuriam faciunt Chrifto,qui«'’

Sitmlemtjje nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftimilem fratribus reddunt. Similem eflefratribus, eft,no folum canu^j

f quidl fanguinis^ Sé animæ,fratrûnaturis Sé fiibftanttjs communicare:uerumtdaiu illarû lieras qualitates, quantitates Sé dimenfiones nanirg Sé fubftâtig fratruni femperretinere,amp;nunquam deponcre. Quodfi depofuerit, tunedefinitd'^ fimilis fratribus.lam talis eft noftra natura Sé fubftantia, ut femper locum oc* cupet:0lt; dum in uno loco fuerit,pro eodem temporis inftâti, in alio loco die 4-RcgKm 2. non poflit. Vt natura Sé iubftantia corporis Elig,dum effet in terris,2«^ liaeclo' ca inferioramundi teneret:in coelis non agebat,nec turbine ab Elifæofoù^*’' latus.Et ubi Elias afrendit turbine in ccelum,cerncnte Elifæo,amp; ita clamautf» O pater, pater Iftaelitarum, currus Sé equitesiin terris cumElifæo tunc dciqt effe, Talis aute eft natura SC conditio omnis feminis Abrahe,utfefflpcmi’’^’^ locum pro uno temporis inftanti occuper : ità ut fimul Sé eodem tempore ui' uerfa loca occupare non poffi't. Cum Chriftus iuxta carnem ab Abrahamift* mine aflump tarn,fimilis fit fratribus:ut qiri ueras,natiuas, Sé genuinas conai' tiones amp;nbsp;naturas humani corporis rctineanoportetut eifern naturælegibu’ conftringatur Sé co tineatur(quod ad humanitatem eius ipeeftat) Ut fit in un® loco, pro uno temporis inftanti: Sé dum fuperna Sé coeleftialocâ occupât,* terrenis amp;nbsp;inferioribus abfit. Quemadmodumdum’terrashafceincolere^^ fupernis fedibus abfuit. Ita quoad corporis eius ueritatem Sé fubftantiaml*'' mulccelum Sé terramimploreuel occuparenonpoffit,quinfratribusftatim futurus diflimilis. Qitodfi corporis eius natura Séiubftantia, quatn ex Abt^' haffli femine Chriftus in utero beatæ uirginis' affumpfit, ita extendàt acdiU' tet, ut ccelum Sé ten am fimul impleat uel occupetrnaturam Sé coditionemæ minis Abrahæ exuit ac deponit,ncc(ut dixQfratribus fimilis eft. Nam homi;

n IS non cfl ncc angclorum naturç,fed foh'us Dcj,duos fimul ucl occupare, ucl omnes fimullöcos implere. Hominum uero amp;nbsp;angelorum eft, ut quando uni Iocöadfunt,abalijs pro co dem temporis inftantiabfint.utChn'ftuscumef’ fçt iuxta carncm trans iordanem, ubi loannes fuerat baptizans primum : non erat ßcthanig,ubi Lazarus erat mortuus, utipfemet teftatur: Et gaudeo pro* pter uos, ut credatis quod non fuerim ibi. Ita cum edct iuxta carnem in mon^ tcTabor, non erat Hicrofolymis:amp; cum effet in terris, non erat iuxta carnem in ccclis.Et iam cum fit in coelis,non eft iuxta carné in terris. Cum igitur Chri ftus Deus fit ôé homo : amp;nbsp;quatenus Deus,retineat ÖC nunquam deponat ueri Leifubftantiam ÔC naturam, ut fit SC maneat in perpetuum uerus Deus,fimi-lis patri amp;nbsp;Ipiritui fantfto: ita cQ fit uerus homo,quatenus eft homo, retinet.öi nunquam deponit ueri hominis fubftantiam ÔCnaturam, ut fit amp;nbsp;maneat im^ perpetuum uerus homo,fimilis fratribus, iuxta D.Pauli dotftrinä,Nam Chrp ftus faluator nofter uerus Deus, uerus Sgt;C homo,in una perfona, in hac unitate perfonac naturas amp;fubftantias ueriDei amp;nbsp;ueri hominis femperretinetac fergt;-uat.Et quamuis natura humana aflumpta fit in Deum,ut unam perfona Chrigt; fti Dei hominis conftituat : Chrifti tarnen deitas, humanæ naturæ fubftan* tiam Sc ueritatem non abforpfit,non annihilauit,non deftruxiqnon confudit, neque commifcuit:fed utriuftp fubftantiæ SCnaturae ueritas tum Dei tum ho^ minis in Chrifti perfona, manet femper difereta ÔC diftinefta, ncc una in altera conuertiturmec præftantior ôC dignior natura in Chrifto (nempe Dei)minogt; teni Sc inferiorem ( nimirum hominis) deftruit,conftimit,aut in naturç diuinç conditionem, proprietatém aut dignitatem mutât, ucl conuertit. Et iuxta di-» uinæ fuæ naturæ ueritatem ( quatenus eftfimilis Deo patri ) nobis in tern's adeffe confitemur : fed iuxta humanae naturae certitudinem ( quatenus fimilis eft fratribus ) nobis in terris adeffe credere non poflumus. Nam ita Deus ÔC homo in Una perfona Chrifti coniunguntur, ut neutra natura ueritatem fiiam amitut, ncc alterius proprietäres 8C conditioncs altera induat, ftiftineat, aut uindt'cet. Cùni enimfolus natura eftet Deus,ut homo fieret,diuinitatem mam in carncm non conuertit ; fed per aflumptionem humanitatis in Deum, Leus fadus eft homo. Et quemadmodum in terris humanam naturam mor^ lorf«.«. talcmaffumpfitin Deum, amp;nbsp;tarnenmortalis naturæ humanæ conditionem nondeftruxit, nec diuinæ naturæ adæquauit, fed utriep naturæ Dei amp;nbsp;homix ms lemper fuas feruauit conditioncs 2C quaiitatcs(excepto peccato) ut Chri-ftus,quatenus homo, iuxta naturam diuinam in coelis eftet, amp;nbsp;in tern's : iuxta naturam humanam in terris effet,ôC non in coelis: Ita SC à refurreeftione à mor^ tuis tertio die ueram humanam naturam iam fatftam immortalem femper fcr-* uauit,6c tandem in ccelos à tciTafiiftulit,ut iam in coelis Deus fieret SC hogt; mOjubiantefolus Deus erat :0C in terris ufque ad confummationis tempus Deus tantum effet ( fublata corporis iui ftibftantia) ubi ante Deus crat SC ho* mo. Ita ficuti poft incarnationis ftiæ myfterium in utero uirginis in terris egit iuxta urriufqj naturæ diuinitatis SC humanitatis fubftantiam, uirtutem SCef* ftcaciam: pari modo iam poft illius afeenfionem in coelos, in terris agit, iuxta diuinitatis fubftantiam,6C humanitatis ( per diuinitatem) efficaciam(hoc eft, fpiritufuo) 6Cnonftibftantiam.Nam quemadmodum noftra conuerfatio Philipp.», per fpiritum fanéîüm in coelis eft, unde expetftamus redemptorcm noftrum, qui reformabit corpora noftra, ut fint confonnia corpori fuo gloriofo : amp;nbsp;ta* men quoad corporis noftri fubftantiam in terris deorftimfolum degimus QC uerfamur, SCnonin coelis : Ita SC Chrifti mortis, refune(ftionis,6C afeenfionis uirtus amp;^efficacia, per fpiritum fantftum nobis qui in tern's uiuimus adfunt, vi tarnen quoad dus corporis fubftantiam in coelis fuperne dc^ SC uerfatur.

fie no in tem's:undc illu cxpcólamus, ut fände fpiritu Dei patris iiii c mortuis refufcitatijiubftâtialiter ÔC corporaliter illi in acre occurramus,qui fubftanrialt ter amp;nbsp;corporaliter defcéfurus eft ad iudicandu uiuos et mortuos.Interim quia äfratribus fuis eft ( uti Paulus dicit) fimilis, corporis illius fubftantiam in coelis addextram Dei patris coUocamus, ut quoad illius corporis amp;nbsp;iànguinispra:-; fentiam,nec in coena nec in terris quçrzmus,fed fuperne ubi eft ad dextra Dd fedens. lllic eum quærimus,dum hic uiuimus : illic eum inueniemusgt;ci«n hoc corporis crgaftulo fideipfius liberati fuerimus. Recognoftamus uerbaD' Bfb.a.4. Pauli, Similis eft fratribus pcromnia( dempto peccato.)Non dicit Paulus,fi inilis fuit fratribus per omnia:fed, eft, inquit, fimilis fratribus per omnia. PaU lus hanc Epiftolam poft Chrifti afeenfionem in coelos fcripfit j cum iam om-nesmortalis corporis depofoiflet conditiones, amp;nbsp;immortalitate donatus effet: fie tarnen dicit,ßmilis eft fratrib us. Vnde conftaqquod Chriftus,quoad liu fnanitatem eius attinct, non exuithumanas conditiones per reiiirredioneni, quarnnis tmmortale, incomiptibile, glorioium fiC ipirituale corpus induilfetj lîumanam naturam per refurreeftionem ad incorruptionem reftituens,non cius ucritatem auferens. Humana autem natura poft refurretftionis magiuK-centiam, eadem quæ erat ( quod ad ueram humanæ naturae fubftantiam aftf net ) femper pcrmanfit:fed immortalitatem naturae humanæ,quam anteanon habuit, in refurrelt;ftione afturnpfit. Sed mutata iam corporis Chrifti morta-Iitate, amp;nbsp;immortalitate donata, adhuc ( inquit Paulus ) Chriftus eft fratribus fimilis: hoc eft, uerus homo ex anima rationaii QC humana came fubfiftenSi ut Athanafius dicit. Præfcréa dixit, quod Chriftus non folum fimilis eft tribus : uerumetiam Per omnia, inquit, fimilis eft fratribus. Ac fi dixilTet, ex-ceptis peccati fordibus ÔC maculis, Chriftus quo ad humanitatis fuæ fubftau' tiam 0^naturam, fn omnibus conucnit ÔC fimilis eft fratribus. Illi autem ut-fam corporis humani naturam, hoc eft corpus amp;animam habent : eadem ergo ôi. Chriftus habet.Illi eandê corporis humani naturâ,nô ubicpuelplunbus an locis fimul habent : fed in uno loco pro uno tempon's inftanti femperreti-nent : idem ÔC Chriftus facit. Nunquam enim legitur,Chriftum ( quod aduc-ram humani fui corporis fubftantiam attinct) fimul in pluribus locis fuifte» Fratres autem eius, quos corpore è terra fuftulit ( ut Enoch fiCElias ) quoad corporis illorum fi^ animæ fubftantiam,iam non ftint in tern's : fic Si Chriftus, qui tills eft fimilis ( quoad corporis amp;nbsp;animæ eius fubftantiam ) iam non eft In tern's. Nam è terris in cœlos corpus Si animam iuam iubduxit.Nos igitur, qui corporalem eius præfcntiam in coena negamus: cum D.Paulo ilium fitni-lem per omnia fratribus facimus. Neoterici autem,qui corporalem ciusprat-fentiam in coena aflerunt : cum Marcione, Eutychc, Si alqs hæreticis per omnia diflimilem fratribus fuis faciunt. Nam omnia quæ naturæ humanæ fem-per fii^ infeparabiliter adfunt, fiuc fit morti obnoxia, fiue à morte libera,Nco-tcrici tollunt. Sed fiuc fit natura humana in Chrifto in Deum aflumpta, fiue natura humana quæ ex pun's naturalibus conftat,femp er natura humana fuas natiuas Si infeparabilcs qualitates retinet acferuat: non nomina ^ucrba,6if titulos tantum, fed res ipfas. Nam quemadmodum in eftèntia diuina confi-ftit unitas,acin perfonis pluralitas: itain perfona Chrifti(quoad perfonac proprietatem)cftunitas,amp;inunitatc perfonæ confiftit effentiæ pluralitas. Chriftus enimutriufij naturæ ucras elfcntias Dei fid hominis in unitateper/ Ibnæretinet:ita utinChrifto nccnaturarum commixtionem,nec perfonæ diuifionem confiteamur. Vtriuftp autemnaturæ elfentiasin Chriftiperfona ponimus ; fed commixtionem naturæ, ucl diuifioncm perfonæ non agnofei-mus,

mus. Etideô eft quod Patrtusdia't,Chriftum(quoadèïus nâturam hihna-nam ) fimilem eflefratribüs. Viderintifti Neoterici, qui corporalcm ChriftJ jpræfèntiam infacramento cônftituunt,qualénanl corpus,5lt; qualem riatu* ramhurtianam Chriftombuant.Paulus quidcm tâlecotpus,talcm^p natu* ram humanam Chrifto femperafcn'bit, qualianos portamus amp;nbsp;circiimferi* mus,exceptopcccato(amp;iam à Chriftire{urre(ftiorte,exceptaeius immoigt; talitate)Chrifti corpus hoftram naturam nunquam cxuitjUecdeponit ftias natiïias Ôdinfcparabües qualitates quæ eftenriænaturæindi'uulfe cohærenr. Semper,iibicunc^ftierit, corpushumaïuim inloco cft, OC habetftiaslongltu* dînes, proftindttates, alritudines, ac alias dimenftones, Habet etiam huma-num corpus ftia membra difcreta, feparata SC difiuncfta, quje mira prôpor-none,hariTiom'a amp;nbsp;confenfu corpus ipftim conftituünt.Mèmbta üerÔ hu-mani corporis ad conftitutionem tôtius concurrunt,fed difcretim, difiun-dtim,£lt; feparatim ftia loca in corpOte humano retinent.NonftiJnt autem con-ftifa, ut al ter um alterius locum occuper, Uel ut fimul omnia confufè confun-dantur : fed in corporehumano, capuÉ ftium locum Ôl dignitatem in eminen-noi e parte corporis uendicat : collum, fcapulae, brachia, uentcr, pedes,ÔC cægt; teraquæad humani corporis conftitutionem concurrunt,fingula membra reorfiinin corpore loca propria dignitatcs conieruant. Et quemadmodum membràhumani corporis mutuo fibi ipfis non inuident, fie ncc unum mem-fcrum a’terius membrilocum £lt; dignitatem ufurpat : fed ftngulatim ac difcrc* tim,fuis fedibus Sd locis, iurc h çredr tario in humaiio corpore gaüdêt 5e fiinin tut. lam D. Paulus dieft quod Chriftus ( quatenus homo ) fitfimiïis fuis fi'a-tribus ; hoe cft, qUod tale habcat corpus humanum, quöd humanis proprie-tatibus(hoceft,longitudine,latitudiné,5lt; profunditate humani corporis) abfoluitur. Etin hóe corpore uero 5C organico, membra habet difcreta, dilgt; iunifta àc feparata, ut fingula difcrctim in fuo corpore fuas proprias fedes Sddignïtates uindicentSdoccupent,6C nullumrhembrüm alterius membri locum ufurpet, ut antea dixi. Trutinemus igitut, æqua lance libremus,aii humana Chrifti natura ( quam Neoterici fingunt ad quâtuor uerborum pro-lationern adeflein cœna Domini) has retincat conditiones,uel hönr'Ipfi-met uero id pernegant, dicunt uerum corpus Chrifti in cœnâ adefteiled tarnen nonlocaliter.Dicuntetiam,naturale corpus ChriftiConfici ex pane: fed illud naturale corpus in facramento nullas habere naturales proprietäres. Habereautem corpus Chrifti in cœna,fingulamembra humani corporis di-ciintifedhon difiuncftim 5d leparatimpoTita,propter panisTormamquæaf dhor óf anguftior eft, quam ut fub ea, fingula membra Chrifti corporïs propria loca Sf naturales fedes uendicent ati^ poflideant. Totum tarnen óf integrum Chriftum ( quatenus eft uerüs homo ) intrabini polh'cis rhenfufam Ód ambitum(utaiunt) corttinentiitaut caput 5f pedes,brachia uenter,unum locum in corpore Chrifti teneant. Hæc ueró Óf infinita alia ftulta, abfurda óf puerilia habent Neoterici, quibus crrorCm ftium in hac cauiä muniant Sf de^ fendant. Eft uerum corpus, fed non fimile corporibus fratrum ; eft naturalè corpus,tame naturalibus corporibus diftimile. Vera natura humana in çoêna adeftifed omninaturg humang diftimih's. Qiiam horrêda hint iftâ,ôf quam pe riculofaChriftiano homini, talé natura humartâ 6f talc corpus humariûChri-fto(qui uerus eft Deus Sf homo)attribucre,quæ nullas humânæ naturæ cödf tiones habeatr'Sihoc no fit humanitatê Chrifti penitus tollere et deftruere: iu dicent omnes qui Chriftû ex animo norSt ôf diligunt. Hoc autem firmiter crc dimuSjôf nullatenus dubitamus,quôd Chriftus^lefus laluator nofter(quatum adhunianitauindus attinet) fimüis fit nobis,cxccpto peccato.Etillam fimi-

344 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R ▼ H I N E C C L E s I A

liwdi'nê quam iuxta humanam natinS hab ct nobïfcum,nunquâ(quocun(p in loco fuerïQdepofîiïtjfiue in tcmSjiiuc in cœh's fucrit. Cum i'gitur doärina Si fides Neotericorum tale corpus Chrifti in cœnaconftituant, quod cowori' bus noftris per omnia fit difli'mile : ab illis merito, uerbo Dei coadi, dinentP mus, ôi corpus Chrifti efle quod prædicant omnino negamus. Nam (PaU' lus inquit)fimilis eft fratribus per omnia.Eius uerbis credimus,amp; firmiter ad* bteremus : à quibus( adiuuante Deo) nec ferro necigne dimouebimur: Cu' to perfuafi,quód ille Chriftus,prp quo tarn ftrenue Neoterici in Milla conten dunt,fitfidicius,6^nihil aliudquam fomniumaut phantafina.Nam news Chriftus ubicunrp fit, fimilis eft fratribus. Et quern illi fingunt in MilTa,fragt; tribus diflïmilem, nos i^oramus. Satis autem eft quod fimilem nobis agno' feimus, quern in codis fitrfum colimus 5gt;i adoramus:unde uenturus eftinflo-uiflimo die, ut caulas omnium rediftimo iudicio difeernat. Apud quenijW' hfl dubitamus quinaduerfârtj noftri, Antichriftus Romanus cum fuisrafis I'pforum impietatis rationem reddituri fint : nifi in hacuita huius hærefeos Si idololatriac illos pœnituerit. quod ut concédât flle qui folus corda hominum ad pœnitentiam conwertiqobnixe in Chrifto precor; Amen»

ïMc.zi. nbsp;nbsp;Si quis redè honrm uerborum naturam,ôd Chrifti ftntentiæ proprictatem

».Cor. JJ, perpendatmullo negocio animaduertat,Chriftum lui corporis in mortem m» diti m cm oriam p er fâcram cœnam inftituifle, non corporalem lui præfiæ tiam. Nam iuflît cœnam fandam celebrari ad recordationem mords illius. Si non ut corpus ipfum ex pane conficereturmt liquide ex uerborum Chriftini tura ôd propofitionis proprietate conftabit. Primùm dicit,Facite : non dixif, create de nouo corpus meum.Nec dixit,tranfubftâtiate panis Qiuinifubftan' tiam in meum corpus ôdlànguinemmec, corpus meum ex pane fadutnfaerp ficate in remiffîonê peccatorum. nihil horum dixit : fed, Ho c facitc ( inquiQ TAcm coaiim nempequodme iamuidctisfacerc.Facereautêcœnam Domini,cftitaig^*^^ Domini quitta in facta cœnæ adione,ut Chriftus agere praccepit:amp; ut in hoc facræ cœn^my fterio unius Dominifolaautoritasualeat.Facere cœnamergo eft,Don^'^ jnftitutione, uerbo atque exemple panem ôduinum commun! ufu exuere,» inlacrumufum applicare: amp;nbsp;non panis 6C uinilubftantiam uel penitus oc-' ftruere, aut inaliam lubftantiam ( nempe corporis Chrifti ) tranfubftantiarc. Mirum eft,quôd huius didionis ( facite ) naturam, Neoterici aliquando, tem miflàndo, non perpendant. Sed quemadmodum ex uerbis Chrifti, itaSc ex fcntenttjs eius, nihil certi conftituunt. Praeftaret omnino, potius naturam uocumperpendereSCexplicate, quàmcontrauocum naturam ôôueritatem uôces detorquere, amp;nbsp;in peregrinam lîgnificationem urgerc. Nam ubi de uo' cis natura 6C proprietate nihil certi confiât : lûrfùm ac deorfiim, Eurip!more, quicquiddifputatur,uagatur. Redam ergo definitionem uocisin omnibus controuerfijs conftituantrô^ tune facile elicipoffît, cui’namfententiæSd utr

Wfite. parti uo cis proprietas magis conueniat. Quis autem hanc uo cem, Facitc, u» Chrifti fententia(Hoc facite inmei commemorattonem ) diceretidemfiff’*quot; ficarerquod hoc corpus meum fâcrificatc,non ad memoriam,fed re jpfafHoc equidê Chriftianum no eft,fcd potius Protea aut V ertumnû agere: uocesç 2 Chrifto fimpliciter prolatas,à fimplici 6C genuina natura detorquere,maximt eu nulls fimilem loquendi modû ex facris libris pro ferre poffint. Neep ucro li id etiâ poffcntjfirmû arguments inde cóficcretur,tota feriptura teftantqChn

ftiini femel immolatff eflè.Idê ctia Neotcriei faciut ih hac uocè(metîiôria)pro Metnoru-prietatem èC naturam memoriæ, quaî abfendum tantum côntemplarionem coniprehendtt, praefentiumnaturas j pröprietates acftibftantias comptehengt; dereiiolunt. Vt Ghn'fti abfenti's à terra memoria, fit idem, atlt;^ ipfum corpus Chn'fti ïam præfens habere. Primiim^ memoiiæ natura ac propn'ctatê tollunt, quæcircarei mèmoratæ fubfiantïæ abfentïamuerlàtur: quodeftnon folum ignorantiatinitioms memoriae uocis naturam practerire, fed etiam ôi partes amp;mcmbramemonæ non intelligere. Nam memoria eft, ucl naturalis,uel ai- N^turdl«: tificilis,uclfpintualfs . Naturalis retinct abique omni externo adminiculo^ memorij. quæ antea intelletflu, uel fenfuum perfpicuitace funt compreheniagt; Artificia- Arttfcwiw nfe lis ca quæ retinet, uel exinteliedfus induftria,uel fenfuum perfpicuitate corn-prchenditdèd non abfc^ aliquo adminiculo, uel fenfibus externe obielt;flo,aut denouointrinfccusanimo cocepto.Adminiculumautem externum effauu-lusjlibcq uel huiufmodi quibus folent uti,qui amicorum immem ores efic no-luntSpiritualis uerô memoria ca retinentipiritualia,quæ ex fpirïtus fandli af- S[:iritttal(s mi/ flatu comprchcndir:amp; tarnen ne apprehenfa ex memoria clabcrentuijfpiritus »«orw. actidei contemplationi Deus optimus adminicula ipiritualia adiunxit.Hafce omnes memoriæ (pccies,circa earum rerû iùbftantias quæ abfuntueriâri coh-ftacfiueper fetnemoria res abfcntes contemplatur,fîue aliquo alio medio ucl naturaliaut fpiritualimemoria adiuuatur: fed res memorata nunquam re ipia adeft, Naturalis mCmoria uel amici abfentis prçfcntiamjaut ledfiOnis ac ftudij îiotitiam Sl cognitionem retinet. ArtiHcialiSjncc abfentium,nec intermiffi ftu drj tioticiam rennet,nifi aliquo Cxterno adminiculo adiuta.Ideo Cicero ÔC alrj multi,ne abfentiû 5C leÆonis memoria prætcrflueret, lOcos nbsp;imagines »nué

ncrunt,quibus memorià naturalis paru retenta adiuuarctur. Inipfis tamenlo-as Si figuris quibus memOria uerfaretur, res memorata corporaliter nori exd tit.Memorta autem fpiritualis ne hebefeat ac obliterctur, fpiritus fandius fùm ma ope cauet,ôi adminicula addiquidêlicet uerbum ac iàcramcnta Dei : quæ mcmonæljiiritufmdlo prédite Cliriftum côrporeabfentem,modo Ipiritualf prçfcnteni faciunt.Sed non ita ut Chriftus, cuius memoria läcramentaamp;uerbum Dcirefricant, corporaliter adfit ; fed quemadmodum mémOria in rebus caducis ac cuanidis,aliquibus modis(nempe locis aefiguris) adiuuatur: ira in rebus maxime ferijs Sifpiritualibusjuerbo acfacramentis memoria adiutatur, ^tiicutfubftantialitcr res mortalcs atq; caducæ,figuris aclocis(quorum pregt; lidio memoriæ infiguntur) non infunt;fic res diuinæ amp;nbsp;fpiritualcs fubftantiagt; literuerboacfacramentis nonadfunt, quodadillarumcorporalcm fubflangt; tiamattinet. Qiiemadmodum autem ifti herum uerborumf Facite, Siinme-moriam facite)naturam ac proprietärem del ignoranta,ut contemnunt: ita Si totius propofitionis Si fententiæ Chrifti conditionem fubuertunt. Hoc ( in-quit Cbriftus ) facite in memoriam mci. Quod fi exponas, fonat, Facitehaec quæmeuidetis faccre, non ut me ex pane faciatis de nouotfed adrecordatio-Atot mei antehac in utero matris mcç falt;flf,Si iam pro ueftra anim arum falute iiumolandijSiin memoriam corporis mortis meæ facite. Et quemadmodum Jiaturam Si proprietäre iftorum uerborum,Hoc facite in mei commcmorafiô Item,plane Neoterici fubuertunt,Si aliter interpretantur quam Orthodoxi pi tres omnes:ita Si iftorû uerborû ( Hoc eft corpus riieu) natura at proprietate ptaitus deftruut, Si nouû ac peregrinu fenfum fingunt omnibus Ortho dixis patribus ignotû* Etideo fan's equidc admirarinon poftiim, Neotericos tarn obfirmateac pcrtinaciter ira uerbbrûSi fententiaru Chrifti natura, ueritatem ac proprietate obumbrarc atep obfufcare:cum omnes ueteres lantfti^ patresj aliteruerba Sifententiam Chrifti interpretêtur, quam Neoterici:ut in hoc tra t^^atiimanifeftiffimè apparebit, Auguftinus tropicamloquutionem in uerbi?

cœnæub^fetè conftituit,ubicunt:p deeiusreiargumento traótat.VtadBo'' • nbsp;nbsp;nifacium Epiftola 25, contra Adamantum Manichæum cap. n, de dod. CnO'

Sacra cetnaua ftiartalibro3,cap.«lt;î, inPiàLp^îApud ueteres hæcfàcraDominiccenaaliqu^n rijs nomnibus nbsp;nbsp;Miflàuocatur;no ideo quôdminiftri ChriftumDeopatrimittantamp;iatO'

ficcntjftd quia gratiarumadiones laudes^ perennes Deo pendant, quod uni genitum filium ftium pro falute mimdi iple in mundû miferit, ut morteaito' retur. ApudTertuUianû cœna ûcrà ayccisK uocatur, quia dum cœnaminnus retutjin pauperes,diuites fuorum bononim erogationem faccrent. Aliquâdo cœna Domini immolatio,celebratio, oblatio, ÔC iacrificium nominatur : non quod reipla immolatio eftèt,fed quia in cœna immolationis ChriftifemclpW nobis obläti Ôd immolati, Celebris fieret commemoratio, utqdem làndip^' tres teftantur. Vocatur etiam cœna Domini aliquando Euchariftiajptopttr gratiarum alt;ftiones,quas ecclefia impendit pro morte Chrifti.Nonnimquam cœna Domini apud patres uocatur facramentum feu myfterium : fed hoebt, nonqufainfacramentoamp;myfterio Chrifhis corporaliter comprehendatur, fed quiafnfàcramêto amp;myfterio commemoratio fiat de omm'bus beneficqs quæ Chriftus in morte fua pro nobis perfoluit.Appellatur etiam aliquando cœna Donuni uiaticum : non ut Chriftus corporaditer manu ducat myftcn’ cœnæ percipientem in cœlum:fed quia,qui fide myfteria mortis Chriftifoto' pitjfide ab ætema morte liberatur,ôlt;^ cum Chrifto regnabit in perpetuunibU igitur facra Domini cœna mortis Chrifti fàcratiflîma memoria,iuxta fac^^ fcripturas Sé fàncftorum patrum teftimoniaiô:^no ultra creaturas panisamp;uinl ad adorationem exponant.Nam nifi refipuerint qui hoc faciunt,tandem lolatriæ pœnas grauiftîmas luent.

■ ’Et quemadmodum uerborum amp;fêntentiarû Chriftinaturam aepropnda tern Neoterici contemnunt:ita6Cipfam facram Chrifti cœnæ inftitutionem

truncant ac mutilant. Nam contra exprcflum mandatum Dei (Bibite exho omncs) Neoterici panem fine calice diftribuunt : quod non folum eft Chni» inftirutum mutilate, uerumetia lànguinis Chrifti effiifionis memoriam c»«' moria expellcre.Sacro enim calice ritèiuxta Chrifti inftitutionem ffliniftratö» QC poculo diftributo, uirtus utic^ effiifi Chrifti fanguinis confcienttjs pient/um obfignatur. Igitur qui unicam tantum Euchariftiæ partem ( nemp^ panem) accipiunt: non facramentum Chrifti, fed frucîum pan/s amp;nbsp;fatanicui” idolum percipiunt: Et miniftri qui fie panem abfi^ calice diftribuunt, gium cómittunt, QC idolum proDco nero ad adorationem oftentant.Nami*’ reefta adminiftratione lacramentorum Chrifti inftitutio ÔC autoritas tantöua' lere debent. Praeterea, quemadmodum ueram naturam amp;nbsp;proprietateffluer' borum ÓC mentis Chrifti,unà cum Chrifti uera inftitutione facrae cœnæab tc clefijs Chrifti Neoterici deturbarunt: itafrigidis Sgt;C imptjs ceremontjs (amp;non Chrifti)facra in ecclefijs omant attj magnificant.Nam quodnunew' dunt, Chriftusprohibuit: amp;quod omittuntacnegli^unt,Chriftusomnino fieri prçcepit. Vt ex coUatione ûcræ Domini cœnæ cum his qug iam in Mill» papifticafiunt,apertius c6ftabit:fimodô facra cu propham's coponereliceat.

Qt^omodo ChrißttifilimDeij fa(gt;ientidpatri^^ facra cctna quomodo alios uti docucrit.

Sub initium (àcræ cœnæ condonem hab uit grauiflîmam, quo mulos gumentis ludam proditorem fuum ad pœnitentiâ reuocaret. Admonuitw^ primo indifcriminatim, ne illius impietatê cçteris Apoftolis palam facerctan quiens,Vnus ueftrumme proditutus cft.Deinde ad meliorem rnentemrtoo care ftudet, argumentum duceus à religione menfæ, ubi inter omnes probos

ut «na menfa qua omnes pafcöt, it^. SC una efle debet mens quae omnibus bc ne uelit.Qiri intinxit (inquït) mecum manu in catino bic me prodifurus eft. Tertio deterret proditorem à proditione,fceleris metu 0£ pœna qujc prodi-tionem comitarcntur:Ve( inquit ) homini illi,per quém filius hominis prodi tur: bonum erat ei, ß natus non fuiflet homo illc.Finita fandtjffima condone, dum cpulum typici agni comederent,acceprt lefus pancm,amp;^ cùm égiflet gra Tiasjfrcgitjdedit^ diföpulis, amp;nbsp;ait: Äccipite, comeditc,hôc efl corpus meS, Hueufep de panis diftributione in facra Domini ccena,iuxta inftitutionem ÔC mandatum Chrifti. lam fequetur,

P dp a pïimogenitui ^ntichnfli-, impù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impie [«.num cœndm

Conciones ex uerbo Dei de pœnitentia nullas habent, imô omnino abo* minantur.Etfi quac aliquando fuerint,funt talcs,quæ ueram poenitentiam ob fcurant,aut etiam fepeliant.Nam humana èC impia dodrina confeientias ftu-pcfaciunt ac conturbant, iub ipecie ucræ doefirinae. In ipla Miflæ aeßione pa* nein accipiunt,gratias tarnen non agunt : fed tantum digitis panem crudbus fignant. Panem uero nonfrangût, nec ecclefijs diftribuunt. Verba autem Ac dpite ÔC manducate rcdtant,icd mentiendo : nemo accipit, amp;nbsp;nemo panem eomedit.Hoc eft enim corpus meum,tacite lufurrant. Hue ufcp de pane Miß fall,luxta inftitutionem Romani pontifias. Videamus iamquomodo facer panis in ufu facræ Domini cœnæ iuxta inftitutionem Chrifti, conueniat cum impio pane in Miftà,iuxta inftitutionem Romani Antichrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Romani Neoterici in impia Mifla pa nê accipiunt, nbsp;nbsp;iecreto atlt;^ tadte

pan cm crucibus fignant.

Neoterici arcane fibi ipfis pane fran* gunt.

Neoterici fibi ipfis fob's pane in Mit fa imperhimt.

Neoterici fibiipfis in Miflà tacite di* cunt, Accipite manducate.

Neoterici panem eleuant adoran-dum.

Neoterici Chriftumfe dicuntreipiâ iàcrificare.

Neoterici ignota lingua in Miflîs o*

Chriftus cognita lingua in lacra coena omnia peragit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnia agunt.

Pfiufquamad alteramfpccicm fâcramenti progrcdiar,rogoutpfiomnes ptopter Chriftum cogitent ac perpendant, quantum in ufii nbsp;nbsp;diftributione

P^is in facra cœna, iuxta inftitutionem Chrifti diferiminis fit,ab ufù diftri uhone panis in impia Mifla : amp;nbsp;ubidiferepantiam ÔC antithefin animaduer* *c’^lt;nt,ftanm perfpicient panem in diabolica Mifla, ita cum facro pane in cœ* ^R-Uomini conuenire,ut frigida cum calidis,humêtia cum ficcis, mollia cum wis, amp;nbsp;fine pondéré habentia pondus. Et ubi haec diferimina intellexerint, d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redireadmonco:Slt;^ cogitareapud fe, quis horum fitpræferen

Unigenitus fummi patris, an Neoterici hac in caufà Antichrifti perfonam Neotcricts præfcrijt,iudicent ipfi,num etiam ufus panis in lacra cojna iuxta inftitutionem Chrifti non fit praeferendus ufui pa* ^•sinimpiaMiflàiuxta inftitutionem Antichrifti. Et ubi hæc omnia mature toerauerint^ dicant mihi bona confeientia, num,qucmadmodum Clirifti Pttionaomnibus perfonis eftpræfercnda,annon itaufus facræ Domini

cœnæ à Chrifto inftitutus, omhibus altj s ufibus fit àntcfcrcndus f* Hæc pîjs animisaldus confiderandarelmquo,SCad collationemalterius partisfacr« cœnac me confcram».

lt; Chriftus Dei filius in facta cœna accepitpoculum,ô^ grattas cgit à Chriftus Dei filins poculum,qui bufcum fedebatjdcdit J Chriftus dixitj Bibite ex hoc om nés,

Huncedâpoeuli ufum in fa era Domini cœna iuxta Chrifti inftitutionem, cum ufu poculi in impia Miffà conférât, nullo labore Chrifti inftitutionem cum impia MifTa omnibus modis pugnare facile percipientEt ubi répugné tias intellexerunt, dicant hic,ut coràm Dco in houiffîmo die refponftiri uter horum anteponendus fit : ufüs potüli in fàcra Domini cœna iuxtainft*' turionem Chrifti, an ufiis poculiin papiftica Miflà iuxta Antichrifti tyraH' nidem.Hoc autem ex uerbo Dei aperriffîmè confiât, quodimpia Mifla ôiwquot; era Domini cœnainter fe non conueniant. Et qui hoc nouerint, fi Miffîs 1’*quot; fee diabolicis adhçrere uoluerint, fùo periculo facient: tandem redditurir^ tionem,quôd mandataDei propter tradidoneshomilium n^lexerint,»-tune demùm fendent quàm hOrrendumfit incidere in manus Deiuiuni«S' Scdfcioquid prætexantNeotenci,amp;quomodo Chrifti inftituttonisin cœna uiolationem conentur exeufare : nempe catholicam ecclefiam priuatarum ufùm tanquam facrûm admififfe, ÔC catholicos patres ucrbfîD^ fie interpretatos fuiffe.Quibus fie refpondere oportct:Eccicfiam,quxpfi^^' EfddÎ4 eatho tarumMiflarum ufumadmifir,eirccatholicam,fèdimpiam,5lt;nonfancîlî*’’' ticd,[edno nbsp;nbsp;ideo^tanquâcatholicam QCuniuerlalcmmerctricemBabylonicSjAntichH'

fti fobolem,ab omnibus cotcmnendam.Santfia enim catholica cc.clcfia, Cbrt ftum autorem amp;nbsp;fponfum fuum tant« audit. Nam Chriftus quieft infinup^' tris, ipfe ecclefîæ catliolicæ fàncfiæ cnarrauit,quomodo ftfe in omnibus quæ ad fidem SC ufùm fàcramentorum fpe(fiant,gercret. Et hâc fuam uoluntat^, abfolutè âf perfedfè in uerbo fuo patefecit; quod (fcilicetuerbum) certitudt' nem,autoritärem acfufficiendasn habet,nec ab ecclefia catholica Chrilhana, nec à Romana amp;nbsp;Andchriftiana,fed à Deo ipfo. Et tantum propter hune aU' torem Deû,lànefia catholica ecclefia audiri debet. Noluit enim Deus ihcaU' fafidei à primi hominis laçfu hominibus credi, fine certis amp;nbsp;euidentiiCmis’P fius uerbi teftimonijs: imo quod hominum condidonem fùperat, ctiam An' gelis de cœlis credi noluit,præter uel cotra uerbi fui eerdtudinem.MultoiW' nus iftis perfonatis afiru's, quiimpijs Miffishodie in fùa cathoh'ca ecclefiaifl' feruiût. Quænoua catholica ecclefia nec autornec teftis eft diuinxueritatis. Non autor : quia quæ iam docetamp;S agit, omnibus modis pugnant cumuerd Dei certitudine.nec ucrô teftis: quia totam narrationem fàcrarum literarutn, imô ipfam hiftoricam commemorationem,uel abftuh't uel mutauit : utinhac caufà euchariftiæ paulo ante per antithefin oftendi.Si autem ifta ecclefia,cuius tyranm'de hodie Anglica ecclefia iacet oppreflà, teftis end uerbi Deûproculdubio teftis officium obferuaret. Quod eft, necadderenec demere quicquam uerbo Dei : fed bona fide,quod uerbum Deiin fccon' tinet, tantum teftificari/Sedutiam oftendi,iftacathoh'ca meretrixNeoteri' corujn

zorumi «ccleljajnonfolum ucrba ôi. narrationcs, ucrumetiam dodn’nas uerbl Potißcu eccle diuini mutauitjquâre noft aüdienda ranqiiam iudex, nec admittêda tanquam

teftis. Nam iudicis offîciüm eft, fententias e!x legibus proferre, 8éfecundum nbsp;nbsp;nbsp;tudex,nec

kges iudieare : Qi. teftis eft, ea in tcftimonia produceré, quæ certo 8gt;£. indubi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zr

tatocognitahàbet. ludicetigitur Neotcricorum ecclefia fecundum leges dix uinas,amp;ei nos ipfosomni honore acreüercntiafubijciemus: proférât aduer fumnos exiterbo Dcitcftimonium, ÔCilludomnino humiliter admittemus. Seditafcreshabct,tyrannicè leges Dei ufurpant: Äffalfiftime inuerbi Dei profcflores teftimonium dicunt. Quare talem ecdefiam, licet Catholicam, profanda Catholica ecclefia nönagnofcimus. Negamus etiam omnibus mo dis, Orthodoxos patres tmquam uerbum Dei ita luifie interpretatos, ut lila* niminterpretationibus uel panis 8C uini ftrbftantiæ deftrutftionem, uel in na* turalem corporis Chrifti fubftantiani conuerfionerncoriftituercnt.Necuß qnamexfandorum patruminterpretationibüs conftat,Chriftum corpora* liter facramentalibus fignis adefteiuel fub ftgnis ücramentalibus in remiffio* nem peccatorum offerri.fint illorum libri indices. Qiiemadmodum igitur Ncotericoniin Catholicam ecdefiam, pro uera amp;nbsp;ianefta Chrifti Catholica ec defia,multas iuftiiiimas ob caufasnon agnöfeimusrita SC illorum interprétés, pro ptjs aefiddibus uerborum Dei interpretibus nó admittimus.Nam quem admodum officium pij iudicis eft,femper fecundutn legesiudicai e ; SC pij tc* fits eft,uera audita öé cögnitain omnibus controuerf js pröferre : ica SCueri ac 'quot;^5rerrt« ftdiinterpretis eft,ea quæ interpretanda fibi fumit, non foliim uerba, uerum* ‘’1’ etiam mentem aucoris(quem intérpfétaildutti ftimpfit) religiofe ÔC fumma fi* deredderc. Conferamus ergouerba 6C mentemfiJtj Deiiniacracauia, cum interpretatione Neotcricorum. Qrjodfitîdcliter uerbaacmenrê fpiritus iàn* dirctincantjprouerisacfidelibus interpretibus illosagnofeemus* SedfiöC ucrbaöt mentemfpiritus fan(ftifubuertant,SCadimpietatem fiC ftipérftitio* nem trahant atqj obtorqueant: abfit ut illorum interpretationesjpro ueris ad* mittcrcmus.Faciemus iam in paucis periculum; Quod fi in Ülis nde reperian* tut dignübona fpeseft, fore utetiam in reliquisillis tutö credere poftimus. Cliriftus accepit panem in iacra coena,£Cgratias Cgit, Neotericiirt Miftispa* ncmaccipiunt: gratias tarnen non agunt, fed panem digitis,ut dixi, crucibus wnfignant. Iam gratias agerc,non eft digitis cruC^s facere: fed, corde animo ö^uoce, Deibeneficia agnofcere,illum^ omni honore ( quo pofttrmus ) pro coUatisinnosbenehcqsafficcre.QyaréNeotericimyfteriorum Dei interpre f^^.jprimum uocis Deinaturam offendunt.nam textus habet Matthæi 2lt;î:_

uertunt.Bcnedicereautem eftaliquando laudare ÔCgratias agere, utDauid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cä

inquinBenedieam Dominû in omni têpore. aliquando bene precari, ac orn* ‘‘“1 nbsp;nbsp;nbsp;Uy

niafauftaoptare; ut Iacob benedixit Pharaonê, id eft, làlutem imprecabatur. ôt aliquando, aliquid prophanum:in facros ac pios ufus coniecrare: fie Deus fub initio crcaturarfr,pifcibus maris ÔC uolucribus cœli benedixit.'hoc eft,uir* tutem multiplicandi illis concelîït. Homini etiam ÔCmulieribenedixit Deus iîib initio,dum adhuc in ftatu innocentiæ permanebanrih oc eft, ut fémper le* fe St fuas proies ad opus Ôt feruitium illis applicarent. Deinde benedixit diei feptimo; hoc eft, diem feptimum in focros uftis dcfignauit. Sic in hoc loco S, Marcus Euangelifta dicit,quôd Chriftus in ultima facra ccena panem benedi xit:id eft, panem infacrum ufum,ut mortis eius efletfàcramêtum, cófecrauir. ucl omnibus fauftis ac laudibus patrem fuum cœleftem profequebatur,quôd morte fua mundû fibi recóciliarettquod eft gratias agere,ut Marthçus inquit, Bencdicere igitur pané in facra Domini cœna, non eft crucibus pané notare, fed per uerbum ôtinftitutionem Chrifti gratias agere, ôé panem à prophano

ufu ad lacrum deputare amp;nbsp;confccrar e.Et idem dicendum eü d,e bcncdic?lionc poculi.Errant ergo toto ccelo interprétés Neoteridinhoe, quodbenediccrc pro cruces facere ïnterpretentur, Qiiare iftam interprétât!onê tanqnam à uo' ds analogia peregrinam reqcimus,0(f genuinam uocis naturam rcnncnius.

Præterea cum Chriftus benedixiflêt, uel grâtias egifTetjpanem fregit,acdi' Panemjrttn/ fcipulis diftribuit.Fragere panem, quamuis infacris literis pro pafcerefæpid ufurpeturzhic tarnen panem frangere,eft panem in multas partes rumpereuel diflecare, ut fingulis tua pars panis contingat. Et boe fecit Chriftus, ut panis fradionis analogiam amp;nbsp;myfterium diicipuliintelligerent:Nam immolation nem et mortem fui corporis ,fub fraeftionis panis inuolucro ob o cul o s illoruni ponebat. Atep bûc panem fraeftum illis impartiuit, ut per panis exhibitionem intclligerent, quod Chriftus firatfti, mortui ÔCimmolatifui corporis meritaib lis ctiam impartiret. Neoterid iftorum uerborum Chrifti interpreteSjHonfo' lum naturam uerborum, uerumetiam illorum myfticam ac iàcramentalenili' gniheationem plané deftruunt. Nam uocem, fregit, proferunttfed re ipfa ( ut Chriftus iuflît) non frangunt.Et uerbumjdeditjfonât’.fed nihil dant. Hoc non eftinterpretemfed oppreflorem uerborum Chriftiagere. Adhæc,Chriftus palàm difeipulis fuis de pane dixit, Hoc eft corpus mcumtNcoterici interpre tes tacite fibi ipfis ac parietibus hpc dicût. Chriftus iuflît omnes quifacrx cffn næ ûrterfuerunt, iacrum panem accipere amp;nbsp;manducare, bis uerbis : Agt;ccipitc amp;manducateex hocomnes.Neotericiuerôhæc Chriftiuerba amp;nbsp;mandata, uocerecitant,ôi^fadis contemnunt. Nullus enim cum miniftro acdpit,nub lus panem comedit.Iudicent iam qui ex corde Chriftum amant, an hoc fit pi) hominis,in là cris Dei myfterijs uoces mandatorum Dei proferre, fiCipfaDd mandata c6temnerc.Sed bac de re plura in lüo loco poftea. Et quod detenus eft, ifti Neoterici interprètes, Chrifti uerbis fiia ctiam addiderunt. ubi enùn Chriftus de pane dixit, Hoc eft corpus mcû ; ipfi fie proferunt, Hoc eft cn”^ Addiderunt pa corpus meum : Enim addendo. Quod apertifflmè eft contra mandatum pjl« EMiw, uer Si Chriftus iàpientia patris,iàtis cfixit: quare non iunt contenti his quæ âb iUo bis chri/lb nbsp;nbsp;nbsp;dicebanturc' Si fatis non dixittillum iniufficientiæ amp;nbsp;ftultitiæ arguunt.

eft maxime impium,utuel cogitemus ilium quicquam imperfedumreliquii' fe.Siautem diieipuliChriftiiunt(utuideriuolunt)quareillius præceptisfc' m et non fubij ciuntflpfe enim uoluit atep mandauit(ut D. Paulus teftattir ) ut quoties iàcra cœna perageretur,myfticus panis omnibus frangereturacdîftn bueretur. Ogamobrem igitur priuatas fuas Miffàs non abqçiûtr' ÔC cur iacrarn communioncm,iuxta Chrifti inftitutionem, non reftituût C Si font uen difii' puli Chrifti,quare depane dicunt, manducare ex hoc omnes :cùm Chriftuî uerbi,Omnes,in diftributione panis non meminit.^Quamobrem etism de pP culo uerbum Omnes expungunt: cùm Chriftus depoculo difertè dixerit', bite cxhocomnescEtquare^ funt difeipuli Chrifti,amp;ucri uerborum ChnlH interprétés,quod Chriftus exprefle fieri iubet,Bibitc exhocomnesu'pfimani fefte fieri prohibée, no bibite ex hoc omnes, ied foli iàcerdotesf' No eft proie lt;ftô nec pi) hominis,nec fidi interpretis,hocmSdare quod Chriftus uetat: nec hoc prohiberc qjuod Chriftus præcipit. Et tarnen Neoterici fæpiffimehoch' ciunt, ut liquido innotefcct, fi quis impias illorû priuatas Miflâs æqua ac dih' genti cofideratione collationc cS focra Domini cœna conferf c uoluerit. oi fint ueri interprétés uerborum Chrifti:cur aufi font idem memoria ôfremm^ moratam, fignum fignatû facere r” Chriftus cœnam fieri in memoriain im îuflîttNeoterici interprétés dicunt,no tantum memoriam Chrifti fieri in Mib fis fois,uerumctiâ Chriftum ipfom corporaliter adeflê ÔC focrificari. HicNeO' terici Ipiritum fondum, optimum oratorem, qui recftiflimè mente foam expn mere

mere ^öHttjComgimtNam quod ipfé nlemoriam Chn'fti uocat,ifl?t ChWftunr ipfomappellant.Noneftigiturmirum,quódnos cum Chriftifponfrfandtaép Carholita ecclefia ab iftis Neötericis dilientiamus,ut Chrifto capiti noftro in diuülfcadhacreamus.Chriftüs hanc prOpofitionem, Hoe eft corpus mcuiTi,rc fertnönadfüi ipfius corporis fubftanriani’.fed morris fui corporis commemo rarionem. Namftatim prolata propofirionc,Hoc eft corpus meum quod pro Luexrt. Uobis frangitur,fub{unxit : Hoc facite in mei comemorarionerriv Vnde ex dr cumftantqs à Chrifto ipfo prolan's conftat. corpus Chrifti no realiter, fed ipigt; ritualircr facramentaliter uerificari de pane in liera ccena : cui femper adgt; eft no corporcjfed fpiritu, 8C corporis fanguinis^ amp;C animgmeritis acuiftute. Etfaccr panis qui eft in orc fide recipiêrium, eft quodammodo Chriftus ipft:

, id eftjCiim ilia uifibili forma Sé fubftantia panis,riere,amp; non fi(fte,efficaciter,S^ non inutiliter adeft Chriftusiqui nunquam à redle utentibus facra cœna, corgt; pon’s ac mortis ipfius memoria ac denilt;^ fpiritu fuo abeft. Figurata autêfiuc faeramentaliloquutione, 06 fermone improprio panis eft corpus Chrifti» Ac de üéritate quidem huius propofitionis, Hoc eft corpus meum, nihil dubita nius : quemadmodum de multis altjs paribus loquutionibus in fcn'pturis pie fentimus.ut, Petra erat Chriftus,Ego fum uitis, Agnus eft tranfitus Circum* cifio eft fœdus, ôic.in quibu« non folum phrafis ÔC circumftanriæ facrarum ligt; ïerariim,tropurn admittunnuerumetiam ueri interprétés facrarum literarumj paffim hanc propofitionem, tarn in illis, quàm inhaCfentetia,Hoc eft corpus nieum,amp;, Nifi manducaucritis carnem filij hominis, figuratiuè amp;nbsp;trOpicè ingt; tefpretantur. ut Auguftinus ad Bonifacium, contra Adamantü Manichæutn cap.niDedocftrina Chriftianalibro^.cap.p; Hieron. in Matth. TertuL contra Mafcionem,ÓC alij quàm plurimi ex ueteribus, ueri facratum literarum ihtergt; prêtes. Sedaltius paululum perpendamus primùm corticein Slt; nudam pel* iemuerbórum Chriftiin lacra cœnæ adfione ; deinde ucrborüm uciuin fen* fum eliciamus atep expendamus.Poftea Neotericorum interpréta tionés uer* boru fentejltiæ Chrifti,cüm Chrifto ac famftis patribus conferamus.Primft Chriftus,paneni quê manibus tenebat,benedixit;hoc cft,infacrumufum cort fecrauitamp; applicauit, ut non folum córporis fui eflet lacramcntum,üerum* etiamnomenipfum corporis fui(cuius eratfacramentü)indueret.Nam Chri* fes in ultima cœna,accepit pané, atep ilium benedixit : hoc eft, pane accepta infacrumufumfacramentifui corporis confedattit. ideoep fit,quod Chriftus cundem panem infacrumulumconfecratunl,nominis fuititUlo honOrauit, dicendo,Hoc eft corpus meum.Jarn iudidet uerbû Dei,an haec uérba,Höc eft corpus meum,àminiftroprolata,panis fubftantiam cortuertant in corpus Chrifti:uel indiCentac déclarentpotius,non panis fubftantiam annihilari, aut tranfubftantiati in corporis Chrifti fubftantiam : fed ipfam panis iubftan* tiam oftendat elfe (fuo modQ)corpus Chrifti. Textus uero non habet, quod Chriftus panem accepit, cuius fubftatiam mutauit in fubftantia corporis fui, quern corpus fuum appellauitiSed maniteftè dicit, Accepit panem,amp; benedi xit, quern corpus fuum appellauit » Et ne nimium cortici uocum difeipuli ädgt; hærerent, quafire ipfa corpus fuûlatêretjfub cortice ôdforina parfis,quia dixit Hoc eft corpus meû,ftatim huiufmodifufpicionê àmouit,dicês:Hoc facite in meâ commemorarionê.Iam inter hafeé duas propofitioncs, benedixit, SC fad tehocinmeimemoria; media interferif hçcpropofitio,Hoc eft eorpusmetr. Et cùmbenedicere panem infacro ufu cœnç Domini non fit panem deftrue* re, fedreferuarc, 8C in facrû ufum applicare. Et facere in memoria,fit abfentis atnofê acbeneuolêtiâ animo rcuoluere, et no corpore abfentis frui-.quo iure,

quo UCQUtorc Neoterid interprètes contra precedétia 8C fiibicquétiamedif propofitionis,eius fcntcntiamadliteram trahant: cum uerus amp;nbsp;germanus fen (iis huius propofitionis, Hoc eft corpus mcû, ab his quæ pracceduntamp;fuWf' quuntur,plane dependeatfCircumftantiae textus facramentalcm fenfumhU' tus propofitioniSjHoc eft corpus ineum,urgent: huncfenftrm omncsamplc' éii tencntur, ÔCnon de nouo aliutn amp;nbsp;peregiinum inferrc. Neoterici quidcm tnira.finguntjfalià inducunf,amp; impia dcfendunr. Nam dicunt uerbonimii^' rumjHoc eü corpus mcû, ui, panis fubftantiâ mutari in ipfum corpus Chriu^ Pcrpcndc igitur ucrba Chrifti, In tota propofitione,Hoc eft corpus meS,t^n' tum urucum eft ucrbum fubftantiuû, Eft:quod nec fa(ftionem,nccpaflîon^ fignificatjied exiftentiam eins rei de qua dicirur. lam quod hifce ucrbis tur,pronunciat,acpalàm déclarai eftecorpus fuum;Neoterici interpret^ naturam uerbiEft, quod fubfiftêtiam ôi. exiftentiam fignificat, interpretâtuf per ucrba ucl adiu« ucl paflîuæ lîgnificationis: quafi uirtus uerborum denO' uopan^ in corporis Chrifti iubftantiam mutaret,aut panis paffiuc corpus Chrifti ficrct.Qualis aût fit hæc dexteritas amp;nbsp;candor,in explanandis ftcrisW^ risnatiuâproprietatêuocum tollere,nullus ignorai.IftitamêNeoteridi^P^^ dénierhæc ucrba femper cfocitant, Hoc eft corpus meum : qwEbus ucrbfsni' hilintota iàcrarum literarum feriepoteft efleaperrius, contra païus tranftibftantiationcm,fiC corporalem corporis Chrifti preientiam in facta yo mini coena.Nam Chriftus de pane dixit,Hoc eft corpus meum ; non dixitlU huiuspanis cortice latetcorpusmeû. Dixitpræterea,hoceftcorpusnicgt;i'^' 6C non dixit, hoc tranfubftantialitcr in corpus meum conuerio.necdixii, l’®“' fîtiftorumuerborum uirtute corpus meuin.’utftolidèacimpiè Ncotcrio*”' terpretantur.Dicunt etiam ifti nouiinterprétés,panemillumin altari ton' ucrtiin corpus Chrifti, manentibns femper prioris panis formaamp;accidcnf^' bus. His^ mendacqSjtanquam fint oracula Apoih'nis, credi uolunt ab omi”' bus: ÔC qui credere recufaucrit, pro hgrctico habendus eft. Sedquidrefpo'’' derentNeotcrici,fiquis quçfierit, num panis ille,quem Deum a conficerc nituntur,ante confecrationem fit prima fubftantia,anfecunda:'rf*' mam eficrefpondercnt, non dubito, quandoiquidc ex Ariftotele didicerunf» primas fubftantias indiuidua efle:ut hune lapidem, hue hominem. lam fitm' ftarem:Ät deftrudis primis iubftantqs,nihil earum remanenhoc eft,fiinnl P*” me ftibftantiçaccidentia périrent, nam accidentia Iblum in indiuidm'slof'^'” habent.Sedaccidenlia prioris fubftantiç(ut antea dixi)femper maneniE^’î*’ ôdillorum prima fubftantia. Nam eft axiomain omnibus fcholis,Defttiiui primis fubftantrj's nihil eft reliquum. Dicant Neoterici interpretes,an cotpu’ Chriftiquod fuis miflisadclTecontcndunt, fit prima uelfecunda fubfta^ii^' Si fit prima, ergo oportet habcat fua accidentia : quia accidentia tantum wn inindiuiduis feu primis fubftaniijs. Sed accidentia ueri corporis miflîs adeffe negant : quarc credimus, nec fubftâriam corporis Chrifti äde poflTe.-Reftat igitur,ut corpus Chrifti,fi aliquod fit in miiïa,fit fubftantia ftt da : amp;nbsp;tunc non eft homo, fed fpccies hominis. hoc eft, idea hominis,|^'’*' hil extra inteUetftionemiquod Marcionicum plane eft. Sed quam mit^ tericifingant SC cxcogitent, ut hunc fuum nouum Chriftum afierant,non p^fentis inftituti meminilfe: quiillorum, libroseuoluit, corum non poi eflcinfcius.Scdunumnouum ôé egregicconfilt;ftum tcftimonium,quou Deum fiium fuperuerticem iacerdotis cleuatum fiiffulciant, non ptfttn • Nam non ante multos menfes, unus ex Neotericorum fccla Stherefi non fimus ( uidetur cnim fibi omnia fcire,0tnihil ignorare)me grauabai,qun a locoDauidis expiai.7z: ubiiftcNcotericoru maximus fautordicebat,aP‘

Targum Chaldæûparaphraftcnmcntfoncmaperriffîmèfîcn iftius noui Chri ftijlatcnris fub panis lpedc,(upra uerticem facer dons extenß, hißre uerbts:Et tnt placentula panis îupra caput faccrdoris. Vbi auterti Chaldæum paraphta ftçn confului(rem,reperi apud ûium idem quod Ebræi ÔC Græcf liabeni:ncm ptjEritplacentulafrumenti in capitemonrium. Quod Ghaldaeus fie IcribiC

Beresh turai'a, quod eft, in capitemonn'um. Et concordat cum Ebræo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Beroshe han'm, in capite mom'tum. Et Græci tTff ’ KK§a,p

9/iwt'-QpodEbræi, Chaldçi QC Grxci uocant monteSjhic Neotericorum patrönus facerdotes uocauit. Si italegeret apud Gbaldæos, nihilNeotericos aduiuaretjCutn omnino negent illic quicquam panis efie. Sed non eft mirumi Namufurpant poteftatem non folum fententias mutandi,uerumetiam ad {fia dtum nomina omnibus rebus imponendi. Quod nec pfj hominis,nec fidi ih^-ttrpretis eû. Veigitur indoxflo uülgo, quibus quodlibet licet, mentiri abfq^ oinnireprehenfione. SedNeoterici hic mihi forte obijcerent,uitandam efie nimiam fubtilitatem, 6C caufam Euchariftiænon tam rigide ad rationispræ-' ctpta efie urgendam. ReipondeOjme hæc uera SC infallibilia præcepta ration ds non adducere, quibus milli ipfi aut alrjs fidem SC'uerum uium iacræ cœnæ perfuadcam,quæ tantum exuerbo Deidifcenda iuntrubi, quantum in me tftjOmnesin Chriftoleiù exhorter, quibus uita seternaefi: curaCjUtinUefti* gentatep explorent hanc rem pénitiuS. Qirodfî nonfeccrinr,aut ignOrantiæ tenebris,autfuperftitionumpræftigijs à ueritatis cognitionè perpetuô im-» pedientur, Sed in hune finem huc retuli aliquot cenos canones, ex philofo*-phicis præceptis : ut clarè oftenderem, Neotericorum impia facra,SCuefagt;-nam dodrinam, nec cum præceptis fàcrarum literarum, nec canonibus phi-^ bfophorum conuenire. Nam quid iniquius contra docfîrinam Ghriftiuel phi lofoplîorum excogitari poteft, quàm fubftantiam corporis organici longitu^ dine,latitudine,Slt; profunditate fpoliare f Et ma^itudirtem corporis Ghrifti toUcre, quætuiniuxtafacras literas (quædicQt, uerbum Caro fadhim cft:SC, fi mibseft rrattibus per omnia ) turn iuxta omnes fcholas philôfophorum,ita bæretiniùbftantia corporea,utnunquamprorfits earn magnitudinem fiibgt; ftantiacorporeaexuerepoflît: Ncoterici ucrô,inMifiis magnitudinem corgt; pons Ghrifti abftracftam abomni ucraamp; continua quantitate eflefihgunt„ tJt Mathematici quantitates abfep materia eófiderant. Qiiid hoc eft aliud, nifi phantafticum corpus Ghrifti imaginari, ô^uerum corpus penitus deftruerc? bed forte Neoterici interprètes, meo me hie ftringent uinculo. Nam obijeP aham fuifie conditionem corporis Ghrifti ädhuc mortalis, aliam à refur-quot; lt;^ione immortalis,aliam uerd inEuchariftia ëxiftentis. Quibus facile annlrö, aediuifionismembralubens ampledfor.Nammorte corporisrrondum perfo luta,corporis conditionc erat mortalis, tarnen ucri corporis fubftantiam femgt;-perretinens. Mortis tyrannidè deuidfa, immortalis eft : tarnen ueri corporis fubftantiam non amifit. In Euchariftia exiftit : fed ut ipiritu iuo ac mentis paß-fionis fa cram entis fuis adfitjô^ corpore abfit.Et quemadmodö mortalcm eiùs natinam,ac immortalcm, candem fubftantiam femper efie confitemur:fic candem naturam ( quoad ftibftantiam) omnino à terra ab efie in coelis confix tericOmpellimur, autoritärediuinarum fcripturarum impulfi. Quare GhrP ftus fine mortalis, fiue immortalis ( quoad cius humanæ naturæ fubftantiam) rationis iudicio fempcr fuit obnoxius: SC cius naturæ humanæ ueritatem, ar* gumentis acrationibus, rationis captui manifeftauit : fed naturæ ftiæ dignitatem mérita,tantu iudicio Sc cotemplationi fideipatefecir.Qyo ad corporis cius fubftantiâjnunquâ nec maius ncc minus Ghriftus recipit:perinde autê eft iam fedus immortalis uerus homo,atqp antea cS effet morti obnoxius. Et quo ad corporis ays fybftantiâ iâ immortalis, ratione ac fenfibus coprelienfibilis

eft, ut Lucas tcftatur. nam Apoftolis feipfum cxhibuit uiuentcm, poftqw^'^' ftipplicio fuiffct affccftus, idcp quam plurimis argumentis : nempc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

famjliaribus colloques, oftenfîone uulncris, comeftione cibi, éc alqs mo Vnde loannes dicit,quod audiuimus,quod uidimus ocuh's noftns,âd ximus S)C manus noftræ contredtauerûqdc fermoneuitaCjôdc. Exhifccai* libus lods (àcrarumliterarum conftat, Chrifium fèmpcr à uirginis concept ne Si partu habuiflè,SC femper habere talem humanac naturae fubftantiä,q^^ rarioms ÔC fenftium ludicio cft obnoxia, ubicunt^ fuen't. Et quod aiïquan cùm effet in terris,rationis ac fènfùum iudicium in corporis fui fubftantu perauicut cùtnieiunaret quadraginta dies Ôd quadragin ta nodes, 6^ cum ' per marc ambularet, ÔC eiufînodi,ita placuit uti natura iua Humana ad glof ' patris fui: tarnen nullas conditiones ueræ humanae naturae, cùm h^cfacetc, depofuir,fcd femper incolumes feruauit. Et idem iæpius adum cft cum rÇ quis homim'bus,quibus Deus utitur ad iuam gloriam. Moyies enimabf® manac naturæ iadura, quemadmodùm Chriftus, ieiunauit quadraginta

nodes: Elifæus to turn cxercitumSennccharib incognitusduxit inb^ui riam, ut Chriftus duos difcipulos euntes in Emaus incognitus tarnen nullas lubftantiac fui corporis partes depoftiit. Petrus, ut Chriftus, per marc ambulauit,SC ueri corporis fui eflentiam non amifit. Elias raptus e in coelum turbine,tarnen ucrus homo.ita, uteSep Deus corpus filtj fuiudP* rumhominumapplicaucrit,nunquam corporum ueris qualitatibusülalpy^ liauit. Ideo nec maius nec minus corpus Chrifti fiue mortale fiue immortal recipit,fed femper (quo ad corporis eius iubftantiam) idem eft. conditiones per mortem exuit: ueri aut corporis of ganici conditiones pet^ ftirredionem non dcpofuit,ièd incolumes acintadas femper feruat : non'O' lum ut (àcris literis ac fidei noftrac, ucrùm etiam rationi SC fenfibus illas coiU' probaret ac afiîrmarct, deuida mortis tyrannidc. Neotcrici interprétés fana rum literarum cum nullis conucniunt,nifî perfidis ludæis, Nam quenjadmo' dum ipfîin fuis commentartjs in prophetas mordicus defendunt, quodMe ' fias,quem adhucexpedant,prîcfentiafuacorporali Gogamp;Magog,hocc uniucrftim mundum fit iubiugaturus, ut ipfe huius mundi imperio ponatut-ita Neoterici fuum Meffîam corporaliter adeffe uolunt, cuius præfentianou folum corpora ök^ animas hominum iàluç fiant,uerum etiam ut à canibusmor bos cxpcllat,incendiacxtinguat,porcos fânet, quafuis animalium peftes pro fligct,à ut omnes corporaliter in hac uita coièruet. Sed relinquamus has un pofturas ÔC fcelera Dco:amp; inucftigcmus,qua ratione di quibus medijs Chrp ftus ( quatenus homo )poffît nobis effeialutaris. Scimus,quôdquatenusel hom O, amicis amp;nbsp;inimicis notus crat, ludæ æquè ut Petro : fed uni eratfàluti, alteri uero damnationi. Qyarc dupliciter Chriftus, quatenus homo, conMc randus uenituno modo quatenus eft odor uitaead uitam, ÔC pofitus in refut' redionem multorum:alio modo,quatenus cft odor mortis ad mortem,aepo fitus in ruinam multorû. Quatenus fit odor uitx ad uitam refurredio fflub torum folis fidei oculis confj5icitur,fola fide agnofeit ÔC apprehenditur. tenus cft odor mortis ad mortem, ruina multorum,iudicio camisconfpm tur, agnofeitur, amp;apprehcnditur.Fidcexultauit Abraham,utuiderctdien’ Chrifti : uidit, fié gauifiis cft: iudicio carnis Iudæi,phariiæi 86. quàm pintes alO cxultabant,ut uiderent diem nati Mcffîætuiderunt, amp;nbsp;triftati fiinr,fi^ odi o ha buerunt.Magi fide natum Chriftum adorauerunt: Élerodes iudicio carnis na turn Chriftum interficcrc conatur.Pontifices ÔC Scribæ populi ex cortice pro phetfacMicheac,ubi Chriftus nafccret:Magifub cortice ftellæ quare nafcere^ tur,fidc intellcxcrunt. Nempe ut omnes nationcs terrae nato Chrifto obtenv perarent,ideo inquiunt,Acceflîmus ut adoremus eu, lam conferamus^uid

Kdes comprchendatjamp; nobis applicetde Chrifto uero hominc.Pnnium,per fpiritum fandum exuerbo agnofcit Ghrifti ueram humanæ naturæ fubflan* tiain, quam ex noftræ canifs Uibftantia in utero beatæ uirginis è femine Abra hæfufceptâ agnofcit.Deindeidnobis e Chrifto uero homineapplfcat, quod ex nobfs Chriftus non accepif.nempc purifatem,innôcentiam èc iàndlifica* tionem,quam femper Chriftus in noftræ carnis fubftantia habuit.amp;hæc om* mnia fides impetrat exorat, propter mortem quam Chriftus in noftræ car-nfs fubftantia fuftinuit. ut hæc p cr gratiam, noftram immundiciam amp;nbsp;fœdita, tcm abluerent,amp; in nobis habitarent, quibus ad uitam æternam fancftificare-mur. Exemplum huius fidei quæmérita ac uirtutes animæ, carnis ÔC fangui-nis, mortise^ Chrifti nobis applicat,fine corporis Chrifti præfcntia paflîm in facris literis occurrunt : ut Abraham, Chrifti nondum nati m erita ac uirtutes fide eft aflequutus ; Centurio uirtutem ac mérita Chrifti in fanâdo milite iuo, amp;nbsp;non corporal cm Chrifti præfentiam,fide exorauit, hac oratione, Domine non fum dignus ut intres fub teeftum meum,fed tantum die uerbum,ÔL falua-bitur puermeus.Chrifti fÿmpatriotç amp;nbsp;cognati ilium corpore præfentem ha buerunt,amp; tàmen illius mentis deftituebantur, amp;nbsp;ilium ornai honore fpolia-bant.de quibus Chriftus in hune modum conqueritur: Non eft propheta exgt; pers honoris,nifi in patria fua,amp; domo fùa. amp;nbsp;hoc eft, quod D.Ioannes inre-uelationibus lefu Chrifti dicitJlle erat agnus ocjcüùs ab origine mundi. Narri Apec. 13. omnibus ætatibus ab exordio mundi his qui fide illû uera expeeftabant, Chri ftus efiicaciter(quâuis non corporaliter)fempcr adfuitietfî no iuxta corporis humani prefentia,tamê iuxta corporis gratiam. Nobis aût,poftquam corpus fuum in cœlû fuftulit, femper ex mera ftia gtatia, meritis paffionis fuæ,noftra expiauit peccata, patri fuo nos reconciliauit, corda amp;nbsp;corpora noftra pauit, ac alqs uùtutibus amp;nbsp;donis fpiritus fanefti illuftrauinfed nunquam corporis fui fubftantiammanducandam aliquibus communicauit. Quod enim à nobis ac cepitjUcram fubftantiam,in morte pro nobis dédit: amp;nbsp;uirtutes quas cum corporis fuifubftantia femper retinet, per fidem nobis impartit. Sed quod a' no-bis accepit,fi nobis impartiret,no prodefletrquemadmodum dixit,Caro non prodeftquicquam. Sic quod à nobis accepit, apud fe femper retinet, nempe corporis fui fubftantiam:amp;quod à nobis non accepit, nobis impartit,nempe omniabona quæinnoftræ carnis fubftantiain uitaôCin crucenobis prome-ruit. Si quis oculis fidei orationem Marthæ pro Lazaro fratre fuo defunefto contcmpletur,facile intelligct, quæ dicoiuerbaautem orationis fichabent. Domine,fifuiftès hic,ftater meus no fiiiftètmortuus.Ex quibus uerbis fidem Marthe intelligimus,omni ex parte non fuiftè integram.Bene credidit,quôd Chriftus mortis ac morborum imperium habcret:fed male credidit, quod pu tabatChriftû non potuifle morbos depellere,amp;mortuosfufcitare,nificorpo rcfuo adeftèt.Martha enim credere dcbuiftet,qliodabfens, quoad id quod â nobis accepit, tantum potuit contra morbos SC mortem, quantum præfens. Sicamp;nos etiam nunc credere debemus,quod abfens,quoad id quod à nobis accepit,tantumpoteft, quantum præfens. Et, quod ad noftram iàlutcm atti-net,expedit,ut in co quod à nobis fufceperit,fit abfensiquemadtnodum ipfe-met teftatur, Expedit uobis ut ego uadâ, amp;c. Eruamus ergo oculos rationis amp;nbsp;carnis,qui circa corporis Chrifti fubftâtiam uetfantur carnaliter: amp;nbsp;ôculos fidei obtêdamus in Chriftû fàluatorem noftrum, giii mérita paffionis Chrifti uident,ac eadë nobis applicât. Hifce uero oculis fidei Chriftû ÔC uerbo amp;nbsp;fa-cramentis fuis femper prgfentê contcplamur: fedfpiritu,amp; non carne.Et qui oculos in carnalem corporis illius præfentiam intendunt, non folum ipfi deci piuntunucrùm etiam afios decipere conantur. Nam Chrifti corpoream iub-ftantiam, quæ eft finita, infinitam conftituunt : ut cœlum ÔC terram impleat.

Qiiod ipfis lubftantijs ïncorpofeïs,nciT!pe animabus,angeKs ó^fpta’tibus non eft concedendum. Sï ergo in ücra cœna Domini, to tum Chriftum recipimus : nec opus nec utile erit corporis eius fiibftantiam, corporaliter realiter per gulam traijcere:quodnunquam foitfatflumjUecfieri poteft. Etnc fieret, dixit ; Quid fi uideritis filium hominis afcendentem eo ubi erat prius^ Spiritus eftqui uiuificat,caro nonprodeft quicquam .Ex quibusdifcimiiS nos non pofte eum carnaliter recipei enec uero prodefle quicquam, ut ilium camaliter recipiamus,

Äfccnditad cœlos,fedet ad dcxtram Dei omnipotentis ,indeuentunis eft iudicare utuos mortuos.Hanc fidem ut ueram,fiin(ftam,illibatam5indubto ram amp;nbsp;catholicam,a nafcentis ecclefiæ Chrifti primordrjs omnes patres fenu bant, ut commune iymbolum, qüOd Äpoftolis Chrifti tribuitur, tcftatur : amp;■ hodic ab omnibus tanquam certiflimuin compendium 8lt; régula ucriffiæ^, qua fideles ab infidelibus, ueri Chriftiani ab ijs qui hærefeos notis amp;macuHs contaminantur,iufcipitur. IdeoinÄpoftolica ccclefiä5lt; fantftorum patrum cOetu, qui hanc fidem illibatè religiofe conteftäbantur, non pro h^retioS fed fidelibus, habcbantur. De traniubftantiationeùerô panis ÖC uini perffli'^ niftrum in corporis ÔCfanguinis Chrifti fubftantiam, uel quod Chriftus ( fecundum humanitatem in cœlos afccndit ) hicin cœna corporaliteradeftet, nunquam in iacris literis, uelfantftorum patrum fcriptis ( per mille fermeaiv nos ab afcenfione Chrifti ) legitur.Sed ifti Romani amp;nbsp;Neoterici illos tantuip i^ne gladio per/equuntur, qui hanc fidem catholicam profitentur. Nanu' Chriftum impanatum, per pfaphum genitum ÔC fatftum, in Miffi's fuis add'^ credantöd confiteantur, SC fi Chriftum addextfam Deipatris affidentemiii cœlis nefciantjUel haud curent:fatis efle pfaphi putant.Hoc enim fcio dirarefero, ÔCmœrens ac dolens fcribo ) quam pauci ( imo pauciffinii)EPJ' fcopi finit uel paftores ecclefiæ in hoc regno Angliæ, qui articulos fidei iws parocliqsfideliter doceri curant. Quodfiueri articuli Chriftianae religionts promulgarentur: abfip dubio pfaphorumfigmenta cito deprehenderentuf a populo, ac pcrirentin ecclefia Chrifti. Qiiidautem poteftexcogitariconua corporalem Chrifti præfentiam in cœna clariuSjquàm hoc, quodfymboluw Äpoftolotum habet: Afcendit ad cœlos, SCc, In fcholis uero Dialeflices duo inhocarticulo conccderentur : terminus à quo, SC terminus ad quem. A quo, Chriftus afeenderiqiam in articulis fidei dicituqquod à terris afeenderit. 1 ef' minus uero ad quem:Et in cœlum,inquit,afcendit. lam quo ad corporis ews fubftantiam,terras à quibus afcêderaqrcliquit: amp;nbsp;cœlos,in quos corpus fuult;n tranftuliqretinet. Ab infernis igitur ab eft quoad humanitatem,ô(f fupernas k' des quoadhumanam naturaminhabitat. Prætereaplura adhuc continentur in hifee articulis, quod fedet ad dcxtram Dei patris, amp;c. übi terminus,in quo Chriftus refidet fecundum humanitatem,difcituf: nempe cœlum fupernum. Et ne quis hue terminum, in quo Chriftus iuxta carnem refideqputaret ubi^ extendi SC protrahi:articulos fidei miro amp;nbsp;admirando Epilogo fidênoiham, quod ad Chriftum filium hominis attinet,abiöluit in hunc modum:Inde ucu' Ad.j. turns eft iudicareuiuos amp;mortuos. Ac fi diceretur,cœlum oportetChriftuui recipere (quoad eius humanitatis fubftantiam ) donee tempus aderiqquoiu' dicaturus fit uiuos Óómortuos. Hoc autem aduerbium loci. Inde, docet nos, no aliunde Chriftum ciTe uenturum,ut iudicet uiuos amp;nbsp;mortuos,quam e lis. Cœlum igitur (ut fcholaftid loquuntur ) terminus eft,à quo Chriftus tX' trento

trcmo die uenturus eft.Cùm cœkim terminus fit,à quo Chriftus ucnict ac de* feendetadnubesinnouiffimo dieiuxta carnem: terra certèjubiGhriftus ex panis fubftantia ( iuxta Neotericos ) conficitur, terminus à quo Chriftus ue* nirctac afeenderet ad nubes in nouiffimo die, elTe non potefr. Qyod fi fieret, idem corpus fimul amp;nbsp;unà afeenderet amp;nbsp;defeenderet, amp;nbsp;fimul terram infra nu* bes amp;nbsp;cœlum fupra nubes incolcret, quod nihilnififola DeiefTencia facit, non diaboli. Nam ipfi fimul Unum locum occupantndeo Deus hunc in mo* dum diabolum alloquituhVbifuiftifCircuiuijinquit diabolus, terram,2C per loamp;.t. luftiaui cam. Vnde difeimus fimul £lt; in eodem inftanti, quoad eius fubftan* tiam, diabolum ubiep elle non polTe. Circuire em'm QCperliiftrarc terrain, eft t^IU Deoetii terrainopere ÔC induftiia ftrccefliue,SC per fucceftiuos labores inuifere.Et pnprofopo/ qui fie circuit:fimul totum non implet. Angeli hocnon faciunt ham qui cum ?lt;«’lt;•»’ tnbmn/ lacobo certabat, rogabât ut dimitteretur, quia auróra amp;nbsp;tempus inftabat,c|uo ad fua redirct. Prætcrêa angelos in fcala uidébât lacob^ iUos quidêafcenden* teSjiftos aût defcéndentes.lta ut ex fcala illa lacobæa liquidó côhftèt,quôd an gell,quoad illôrû fùbftantiam,fuperna ac inférna fimul no occupant.Chriftus nero(quatenus homo)hoc non facit.Nam quindo in utero erat uirginis matris, extra üterum eius non erat : amp;nbsp;quahdo egreflùs eft ex utero, in utero nonmanfit. Arefurredione, quando tumulum reliquit, in quo corpus eius triduo iacuit, in tumulo non erat. ut angeli teftähtuh Refùrrexit, non èft hiCj ecce locus ubi pofuerunt cum. Qiiando in monte Oliueti cum difeipulis fuis ■colloquebatur deipfins ablatione, quoad corporis eius praefentiam teftifi* cans,noneratin nubibusiquas ftatim penetrauit,ut aftra tenerct.Et cùm nubes füfcepifceîit ilium ab oculis difcipulolum, cum ipfis corporaliter çræ* fens in terris non erat. Falfiim èft igitiir,quod Neotericidicunt, Chriltum (quoad eius corporalem praefentiam ) in terris, iub fpeciebus panis SC uini contineri.nam cœlum tenet acpoflîdet: unde ueniet iudicaturus uiuos amp;nbsp;mortuos. VtPauIus tarnen inquit, qui facram Domini cœnâ perägtmtj mor* tem Domim' annunciant donee uehérit; Sed corporis Chrifti corporalem præfcntiam,in quo redemptionem humani generis perfoluit ih cruce,hic ad-^ elfe:tota iàcrarum literarum fériés amp;nbsp;autoritas pernegat; Etincœlis ilium, quoad corporis eius præfcntiam, collocat : ibicp 6Cnos ilium ftib pœna æter*, næ Dei iræ, quærere mandat, nec alibi : ne iub nomine ÔC pallio Chrifti deci* piamur.Vt Chriftus aitiMulti uenient in nomine meo dicentes,cgo ium Chri ftus:S(: multos feducennSed fi quis uobis dixerit, ecce hic, ecce illiceft Chri* M(tt.24., fius:nolite aederc*

Ctnßrmitiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affirtiühis ex teßimon^sfinfforuthpAtrnm^qiit Chriflum

Placuit autem, ut corpus quod mortale ôd corruptibilc ftifeeperat, de fe* Cyprûnitsde pulcbri petra lcuatum,SC immortale atque incorruptibilile efFedum,iam non fymboli Apo/ interrenis, fedin cœleftibus,ôdin patris dextra collocaret. Caro Chrifti quæ ßolorumexpo/ depofita eratin fepulchro, poft tres dies iuxta feripturas fahtftas immortalita* tem induit. amp;nbsp;ut carnis Chrifti uera refurrediô difeipulis QC altjs indubitato conftaret; Chriftus hanc multis argumentisamp; fignis jper qüadraginta dies patefecit. Et poftea immortalem carnem dé petra( inqüit CyprianUs) fepul* chrileuatam, iam non in terrenis 3 fed in cœleftibu.s amp;nbsp;in patris dextra collo* cauit. Si Chriftus autem, quoad corporis eius ftibftantiam,non fit in terrenis, ftdin cœleftibustmiror Neotericos contra Cyprianum,Chriftum,quoad cor

p^is pf aefefttiam, in tcrrenis conftittievc. ld enim affirmant Ncotcricùqnod î).Cyprianus pernegat.Cyprianus autem dïcit,quod non eft in tcrrenis:Nt® tcriciuero intcrrenis efledicunt. Cyprianus dicit,non eft interrcnis,ftdin cccleftibus :Neoterici autem aiunt, ilium intcrrenis Qi. in coeleftibus fimul efle. Cyprianus primùm negat Chriftum efle iam in tcrrenis, ÓC fecundum afleritjquód fit in coeleftibus :Neoterici ucrôÔCprimum ÔC fecundumdlC' runt, ÓC Chriftum, quod ad humanitatcm eius ipecftat, fimul in tcrrenis amp;nbsp;cœ Icftihus collocant. Étut hæc manifeftaSC claraD. Cyprianiuerba(quanf' gant Chriftum iuxta carnem efle in tcrrenis )eludant;dicunr,terrcna,ótc02' leftia apud Cyprianum, fignificare terrenas ÔC coeleftes conditiones Si qwi' litates, amp;nbsp;non loca terrena fiue coelcftia. Et ita interpretantur Chriftum non babi tare in tcrrenis, fed in coeleftibus ;ideft,Chriftus poftrefurredionem terrenas exuit conditiones,miferias, affli(ftioncs,ignomim'as,amp;morceni-' 0£^ induit conditiones, proprietates,glorias èC immortalitatê. Sicuiucreinter rents effe,huius uitac miferijs ói calamitafibus clTe fubieclurn: Si uiuere in leftibuSjCflèabhuius uitat miferijs Si calamitatibus libcrari.Hæc equidem aliquo modo uera funt : fed nee uerbis, nee ar g um en to D, Cypriani conuc' cauiUi niunt.Nam non iblumjdocet, Chriftumper glorioiàmftiam reforredfionem, àiutio, corporis mortalis conditiones depofuifle ■: uerumetiam, articulum Chrift* afcenfiom's in ccclos intcrpretatur,amp; corpus Chriflf immortalibus amp;nbsp;glo' riofis conditionibus donatum,è tcrrenis locisadcoeleftia loca fuiffefubh' tum.Etidteftatur illius uerbum rlnpatrisdextracollocaret, Quodnoodt Chriftum poft refurredïionem ftiamjin aftioreóó digniore conditionetafl' turn collocate, uerumetiam in altiorc Si cminentiorcloco collocatezalioqu’ fruftra ponerctur articulus dc Chrifti ad ccelos afcenfionc. Si enim patiisdt' xtra,ó(^ cœleftia,de quibus Cyprianus meminit, niliii fignificarent pratter coeleftes S)i diuinas qualitares, has Chriftus induit ftatim a rcfurreÆone,de' uiefta Sc conculcatamotus tyrannide.Scdcoelcftispater fcpultum fuuni le' fum Chriftum à refurrectione, non tantum praeftantioribus, gloriofis, Sdini' mortalibus conditionibus donauit: fed ctiam præftanüora Si digniotslo' ca habitacula ïUi deditSC contulit, iuxta fantftam ac Catliolicain fidem. Afcendit ad ccclos, fedet ad dextrâ Dei patris omnipotentis. Sed non conl» tui apudmealiorum rationes ftibuci tere, neeillis argumentis quibus NcO' terici ueritatem expugnarc cônanturjrcfpondere:uerùm rationes accertP tudines meae ipfius fidei, omnibus Chriftifidelibusfimpliciter,nude,apef' teac uerè proponere. Satis enim elTe iudico,illorum nugas amp;nbsp;infrugdent fomnia damnari expugnarirper CbriftûEuangcliftarum, Apoftolorum,fin (ftorumep patrum fcripta,amp;^ Catholicæ ecclefiæ Chrifti teftimonia,

Awbroftoi hb. nbsp;nbsp;nbsp;Non fuper terram,nec in terra,nee iècundum camem quaererc debemuJ,

to-inLuc.c4p. fiuolumus inuenire.Étpaulo poft:Stephanus non fuperterramquæfiud, 34.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui ftantem ad dextram Dei uidit. Ambrofius iubet nos cauere, ne Chriftum

nip er tcrram,in terra, ucl fecundum catnem quatramus; fi uolumus ilium inuenire.Neoteriei autem iubent, mandant,amp; ferro fiammis^ imperant, ut Chriftum quoad carné, fiiper terram Si in terra latentem Si delitcfcentem fub panis Si uini formis Si fpeciebus ouæramus : quod nifi fècerimus, ut li2' reticos nos profcindunt Si flagellant. O miferanda, deploranda ac calamjtoft ecclefiæ Chrifti conditio,in qua tales dominantur Si imperat, qui catholicam Chrifti fidem, à Chrifto, Apoftolis Si Euangeliftis traditam, fantftorum^P’ ttum teftimontjs confirmatam profligant Si perfequuntur, ut pcregrinam, fidam amp;emcntitaminducantamp;^defendant.Quodautem Ambrofius dirit, non

ftus apud Euangehftas alijs uerbi's expreflît. Si quiSjinquit, dixerit,EcCé hic, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

uel in terra rquot; nifi, pané in altum à Pfapho fijblatum fîipra caput fumn,uel cundcm panem inaltarirepofitum,pro Chriftoadorare f Namipfifemper hochabentinore,fiRipra caput in miflîs, panisformam eleuamus amp;nbsp;extollgt; musjccce hic eft Chriftus.Êt fi panem inaltaA depo{uerint,ogganniunt: çcceibieftChrift^is. Etfiinecclehapluresniilïæhantfimul, panisper unum Pfaphum fàdùs eft Chriftus Deus amp;nbsp;homoiper aiterum,ftatim ubi ad Cano-nemueneritjfietChriftus Deus amp;nbsp;homo : peralium uerô iam parus falt;ftus Deus ÔdhomOjConfumptus eftinftomacho Pfaphi,amp; Chriftus hominem amp;mundum relinquens auolauit in ccclû:ut eft de confecratione,difhh(ftione fccundain Glofla. Præterea in ima ecclefia fimul, amp;nbsp;eodem tempore, unus Pfephus Chriftum fuum impanatum feorfum erigit, alter eodem tempore dcorfum deprimit. Hic Chriftum incipit ex pane conficere : ille uerô ChrP ftum confecit. Ifte autem Chriftum comedit : alius comedendum adorau Inhoc akari forma panis recepta ftomachum Pfàphi implet: inillouerôaP tari forma panis adhuc iacet,fub qua ftatim Chriftus corpore eft comedêdus^ In alio auteur akari Chriftus trophæum agit : amp;nbsp;furftim ( quantum Pfaphi ui^ tes extendunt)ftipra caput eins ektollitur. haut Pfaphi Neoterici, dum unus Chhftunr èfupernis reuocat, alter ad cœlos mittit : dum unus furftim eleuat, akercundein deorfum detrahit.Dum hic hodie confiait Chriftumftlle eodem tempore eundein in pixide referuat.Dura ifte in pïxide feruat,alius uerô eungt; dê uermibus pollutum coburit,mirum in modû chriftianâ déformant religio^ nem. Hxc omnia feimus fieri in ecclefijs, quæ tyrannidi Romanipontifteis fubîjciuntur ; fed quam procul abfint ifta à Chriftiana religione, articuli fideî catholicæ teftantur.Nosautem credimus Chriftum Icfum,fernen Abrahae femel in utero beatae uirginis aftumpfifTe : illud ad mortem ( iuxta carnem ) in crucc obtulit, idem tertio die immortale fecit 5 amp;nbsp;poft quadraginta dies,illud eterris lubduxit ,ac fuftulit in ccelum : quod in ccelo femper permanebit uftp adconfummationêfeculi.Itaut iamper manusfacrificuli illudfemen Abra-hami in Chrifto, non poffît amplius feorfum àut deorfum, moueri uel agitari; Viden'ntergo Neoterici,qui Chrifti humanitatem indies ex pane conficiunt; ô^fub panis fpecie furftim ac deorfum dicuntfc ilium corporaliter agitare5Æ tnoucretquid refpondeant Chrifto, cùm ucnerit in gloria maieftatis ftiæ ad iudicandum uiuos Si mortuos ; Profedlô fi Neoterici illorum feriptorum do* Ctrinæ effent memores, qui dicunt Chriftum à reftirreeftione, omnes liuius «lundi conditiones depofuifîe,ô(^aliasfpiritualcs 2C cœleftes induifletnon diccrent ( imô horrerent dicerc ) corpus Chrifti immortalitate amp;nbsp;cœleftibus eonditionibus præditum,furfumac deorfumper manus hominum agitari; Quod cnim furftim ac deorfum mouctur per hominem, certe ultra mortales eonditiones non induit. Præterea de nouo indies fieri, non eft cœlefte amp;nbsp;im* mortale, uerùni terreftre ÔC caducum, Si autem ex pane qui hodie ncc Deus nechomo crat,fit Deus6lt;homo:profelt;ftôhocnoeft:diuinûnech umanS,fed plane phantafticû ôd abominandû. Quis cnim, nifi omnifide amp;nbsp;rationc defti* tutus,diceret uel crederet, quôd panis quihodie extriticoconficitur,cras futurus fitDeus SC homofRogo igitur enixè Dominû noftrum Iefiim,ut om* nés qui Chrifto nomina dedeiTït,fedulô et alta mente fccum perpendant hoc, an quod ho die ncc Deus nce homo fitjcraftino fit futurus utrunque Deus ôd

homo. Porro quod Neoterid dicunt, hoc fieri uirtutc Qi. omm'potcntiaiierbi diuini : cogitent apud fe, an fit pofll?ile, uel credibile, ut hodic id Deus fet, quod fieri Deus non erat.Scriptura autem iandanos docet, Deum necprin^ cipiumnec finemfiabere.Qiiojriodo igitar erit eras Cfiriftus,quod hodic eft panisfSed ad réliquaïàndorum patrum teftimonia redibo.

wiaonynux in nbsp;nbsp;Dupliciter ucro ianguis Chrifti,amp; caro intelligitur. uelipiritualis, atipdiui

printucAp.Epi- nbsp;nbsp;nbsp;jg nbsp;nbsp;nbsp;jpfg dixit: Caro mea uere eft cibus, amp;nbsp;fanguis meusuerc eftpotus.

{to £ Ep }ej, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manducaueritis camem meam,0d fanguinem meum biberitis,non ha*

” bebitis intam acternam,uci caro amp;nbsp;languis Chrifti quæ crucifixa eft,amp;quini*' litis effijfus eftlancea, ÔCc, D. Hieronymus unam carnem Chrifti fpiiitualeni atc^ediuinamfadt, quamdbum fidcfi'um Cfiriftus appellauit, ab omnibus comedendum : alteram, uere ac polîtiuè naturalem amp;nbsp;crudfixam fecit. ItaSi (anguinem Chrifti duplicem facit, unum à fiddibus bibendum :alterum mi' litisluncen effuftim.Neoteriducro contraHieronymumaffirmant,eandem eamem crucifixam in fuis Miffis effe comedendam, atep eundem fanguincni militislanceaeffufum eflebibendum. QuOd autem D.Hieronymusneg^G ipfi afiirmant, Nam, inquit, alia eft fpiritùafi's atque diuina caro, de qua Clm' ftus dixit, Caro mea uerc eft dbus:‘6Calia caro quæàludæis eft crucifixa. Ean dem etiam diuifionem ponit de fanguine: unum ad potanduminfàcracffua, alterum uero effufum in dira crucc. Idem amp;nbsp;nos dicimus, quod fpintualis atque diuina caro Chrifti ab omnibus fidelibus rede canam Domini man' ducantibus fiimitur:fednon camalis humana caro. Hoc eft, caro Chm Äiinhunc fpiritualem ac diuinum uftim à Deo patre defianata,utilliusmortf luper crucem noftra omnia peccata perlitarct,ab omnibus edi debet,non utcarnis Chrifti fubftantia ftomachum redpientis, fÿmbolafâcræcœnænn' pleat : fed ut mortis dus meritis, qiiam in carne eft paflus, confeientiæ m^^' las abftergat, atque pcccatores Deo patri reconciliet. Haec caro Chriftih^ fumitur nbsp;nbsp;non ore : totum hominem ( id eft, corpus Si animam ) impf^b

non unam hominis partem, fcilicct ftomachum. Haec autem non pcrhonH' nem, cum extemis ftmboli's exhibetur : uerum perfpiritum fandum, qnan; do fymbola iuxta inftitutionem Chrifti rite miniftrantur. Idem dicendi^Jƒ etiam de fanguine Chrifti,quiIpiritualis eft potus fidelium : fed fanguis Cnm i^ttonywut fri militis lancea effufus,in cœlis eft,6C non in terris.Et hoc idem Hieronymns i«.Ecdtp4p.j. clarius oftendit in libro Ecclcfiaft.cap.3 hifeeucrbis:Porro quia caro Domgt;ni uerus eft cibus, ÔC fanguis uerus eft potus, iuxta «vx-yuay/iy : hoc folum nabf' mus in præfenti fcculo bonum,fi uefcamur came eius,cruorecp potemunnnn folum inmyfterio,fed etiam in feripturarû Icdionc.'Duo D,Hieronymysn‘ uerbisdocet.Primum,quôd caro Chrifti amp;nbsp;eiusfanguisiuxta cibus Si potus. Secundum, quod non folum in myfterio, f ed etiam in pturarum ledione,caro Si fanguis Chrifti percipiuntur.Perpendamus ' tiushanc diui Hieronymi dodrinam. Iuxta,inquit, Kvayuy»^ caro Donii' ni eft uerus cibus, Sifanguis eius uerus potus. Quis uel abecedarius ignore i quod hxyayii non fiiftoricS,ucl literale: fed allegoricß ac reconditufenium' facris literis exigat C Si ergo caro Chrifti iuxta àvccycay^ij fit uerus cibus;qn^ non anagogice Chrifti uerbafcaro mea uere eft cibus)accipiûtf'Sed ^d Cnj ftus atep omnes fandi patres fpiritualiter. Si iuxta «vxycoy/iiJ loquunt: eijUt nouö attp ementitû Chriftufuûprotegât, omnia ad ftrepitu att^nerbt

llridorcm urgent : quod omnino nee puim nee ündum eft, Deinde (inquit Hieronymus^quôd caro amp;nbsp;(ânguis Chhfti æque in ûcrarum literarum leÆo ne,atqueinmyilerio percipiantur. Nemo autem dubitat,quin in. leÆone fa.'’ crarum lireramm caro Chrifti non carnali'ter ëgt;C corporaliter, fed ipiritualiter amp;efiicaciterpercipiatur. Mirum ergo eft,quod corporalis carnalis corpo* ris Chrifti perceptionem in inylleiio Domini cœnæ conftituant gt;nbsp;Sed iiii Neoterici,utfuum nouum Deum mafculo peeftore defendant, diruunt, ædû ftcant,mutant quadrata rotundis:utiblentdicere.Chrifti quidem fpiritua-lem amp;nbsp;facramentalem manducationem corporis fui diruunt, atque cafnalem impieædiheanr: bene quadrata inuerbo Dei,fuis roturtdis præftigîjs ÔC circulatorns mutant. Nos credimus tarnen, quod iuxta xvixycaynij caro Ghrifti uenis fit cimrs^ amp;nbsp;fanguis eius uerus potus j fed non iuxta literalem ÔC hiftö^ ricum fenfum .Ethoc credimus, non iblum lanclorum patrum reftimonijs admoniti : ucrumetiam Chrifto ipfo mandante, qui dixit. Verba quæ ego lo quor uobis, ipiritus amp;nbsp;uita ftint: caro non prodeft quiequam. Spiritualem ergo ( iuxta xvxyxy^iy ) exigunt fenftim, amp;nbsp;non ferm onis aut literarum ftrido» rem amp;; ftrepitum : quem femperNeoterici contra facrasfcripturas,5C fancfto^ rum patrum fcripta inftilfiflimè urgent. Neoterici ualde conqueruntur,quod populus hutus regni adeo abhominatur ac deteftatur iliorum impia facra: quodÓB diügentius amp;religiofius templanon fréquentant. Sed ego certèma* gis miror,quód qui iliorum Mifti's interfunt, fubitó ac repente uel in furor.cm, uel in mortem non incidant. Quïs enim non horrefceret, amp;nbsp;iudicium Dei nonmetueret, quando quod ante Miftàm, triticum, fiinila, amp;nbsp;panis erat in Miffa pro Deo ipfo adoratur ; SC quod iam iuxta illos Deus eft, erataliquan-do,nempeantefemihoram,quando Deus non erat. Qiiamhorrenda funt ifta,quæ à Neotèricis ad rauim ufque clamitantur,quam tremenda : quod angt; te confecrationem panis erat,poft confecrationê fiat Deus f Deus mifereatur noftriatque eccleftæ fuæ, SCliberct illam abifto idolo abhominationis * Pro* fedo grauiflimèin Deum peccant, qui huiufinodi impqs iàcris interftint. Si tarnen de rebus adiaphoris,medt}s, uel ceremonioia aliqua ageretur,non tan* tum eiretpericulüillis quiinterfunufedres agitur denouo Chrifto,SCnouo (à enficio,de quibus nee prophetæ nee Euangeiiftæ unquam audierunt uel prac dicaueruntmt poftea manifeftius oftendam.

Surfum eftDominus,fed etiam bic eft ueritas Domini.Corpus enim Dógt; AugH/l-in lo. mini in quo reftirrexit,uno loco cfiTe oportetmeritas eius ubic^ diffulà eft.Hic frad. 30. D. Auguftinus CU Cypriano SC Ambrofio, itêcum facrisliteris,idêdicit.Do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CoriHt

minus,inquit, quatenushomo, furfum eft : fed quatenus Deus, hiceft,cuius uiac potentia uiuimus,mouemur SC fumus. Præterea omnes creaturæ ab co,à corruptione conferuantur. Et Dominû,quôd ad corpus cius attinet,in quo refurrexit, in uno loco elle oportet ( fie uetera exemplaria Auguftini le* gut, amp;nbsp;fie in canonico iure de côfecratione diftineftione fecunda, Auguftinus citatur: amp;nbsp;non poteft efle, ur pofterior editio Auguftini habet ) Hic duo Augt; guftinus animaduertit. Vnû, quod Chrifti corpus in quo refurrexit (hoc eft, corpus Chrifti immortale SC gloriofum ) in uno loco effe oporteat : Alterum uerô,quodfimul SC femel idem corpus gloriofum, pluraloca occupare uel implerenonpoflît. Haec Auguftiniuerbapremuntacflagellant Neoterico* nim errorcm,quidicuntcorpus Chriftirealeeflein facramento, tarnen non localiter ( ut aiunt ) uel non ut in lo co. Quod fi non fit in loco : haud dubiè non eft corpus, utftatim oftendam . Sed contra illos aperte teftatur Aii* guftinus : Corpus in quo refurrexit,in uno loco efle oportet. Idê Auguftinus affirmât Tradatu in loannem $o,ubitam perfpicua SC manifefta habentur uerba.

502. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVMINECCLEÎIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

uerba, utomncs hunc erroretn dc corporali corporis Chrifti præfentia facile agnofcant: m'fi uclint in clara luce oculos fuos obferare, amp;uolentcs acfcien' Auguß.Tr^ü, tes agnitam ô(^ apertam uen'tatem impugnare. Verba eius font hæçcoin' inloan.^o. nbsp;nbsp;mentantis inhunclocum Ioannis buangeliftææt loquebanturinter fe,Qiiia

5, putatisquód nonuenit ad diem feftumc'amp;c. Nos indicemus modoludæis „ ubi fit Chriftus, utinam uelint audire Q(. apprehendere, Qiiicuncp font ex fo a mine illorum qui dederantmandatum,ut indicarêt eis ubi elïèt Chriftus.Vc' „ niant ergo ad ecclefiam,audiant ubi fit Chriftus, amp;nbsp;appréhendant eum, a nO' ,j bis audiantjfiC exEuangelio audiant.Occifus eft à parêtibus eoruin, fepultus ,, cft,refurrexit, à difeipulis agnitus,ante oculos eorum afeenditincœlum,ibi gt;, fèdetaddextrampatris:qui iudicatus eft,uenturus eftiudex:audiantamp;ltf' „ néant. Relpondet, quem tenebo f abfentcm Qiiomodoincœluin manum „ mittam,ut ibi fedentem teneam.^Fidem mitte, ÔC tenuifti. parentes tui tenuC' „ runt carne,tu tene corde:quoniam Chriftus abfens,etiam præfens eft.nifiprÇ y, fens eflet,ànobis ipfis tenerinon poflet, fed quoniam uerum eftquodait,Ec' ,, ce ego uobifeum fum uf^ ad confommationem feculi,amp; abeft,amp; hic eft,amp;f^ „ drjt, ÔC nos non deferuit: corpus enim foum intulit cœlo,maieftatcm nonab' ftulitmundo.HæcAuguftinus. Qius defidcrareuel excogitatepoteftquie' quamclarius ôdapertius,contra erroremdecorporali corporisChriftipræ' fentia in terris : quàm haec,quac ab Auguftino notantur Rogat Auguftinus Iudæos,ut ad ecclefiam ueniant,6C audiant ubi fit Chriftus. Sed rogat Au^' ftinus,utin ecclefiahoc difcantludæi, per ilium SC alios qui Chriftumindici' rentmon ex umbris amp;nbsp;tenebris humanarum literarum,uerùm ex ftclla lut^ Euangelij : quodindicat,inquit,Chriftum à ludæis occiftim,poft mortem fu' ifte fepultum,poft fepulturam è mortuis refurrexiflè,SC agnitum foifte à difo' pulis, ante quorum oculos afeendit in cœlum, SCibi fedet ad dextrampartis: amp;nbsp;tandem quüudicatus eft,uenietiudicaturus uiuos SCmortuos. Hæcrogat Auguftinus,ut audiant 6C teneant, O utinam Neotericinoftri hocàpopub Chriftiano rogarent,ut ex Euangelijs difeerêt, ubi nam eflet Chiiftxis noftft) qui femel pro nobis uitam foam depofoit : tunc abfqj dubio audirent, intelii' gerentamp;tenerent , Chriftum (iuxtahumanam foam naturam) elfe in

non in terris.Sed Neoterici humana dogmata tantum produnt, ex quibus fingunt Chrifti humanitatem inuifibiliter latere in tet ris, fob fpeciebus panis 8C uini : contra manifefta teftimonia omnium Euangeliftarum 0^ Apolfo^®' rum,ac etiam D. Auguftinnqui dicit,Fidê mitte, 6C tenuifti. Ac fi dixifiet,pou alftimptioncm carnis Chriftiin cœlum, non opus eft ut manum mittas in c® lum, quo ilium teneas. O fi ifta uerba Neoterici diligenter p erp end erent, bi autem Auguftinus credidiftet corporis Chriftirealem præfcntiaminEucliart ftia,quàm appofite potuilTet dicere, Manum miniftri ad altareaftantis cotent plare, amp;nbsp;illic Chriftum latentem fob fpeciebus panis amp;nbsp;uini inueruas tcnC' as.Vel ftc dixiiret,Recipe panem famftum ÔC cohfecraium, ÔC fob cius forma Chriftum ipfijm ore percipies, amp;nbsp;per gulam inftomachum traqcies.Sedpnn Auguftinus omnem corporalem corporis Chrifti præfentiam à ludæis tollfo ficinquiensiParentes tui tenuerunt carne, tu tene corde : quoniâ Chriftusan fens,etiam præfens eftmifî præfens eflèt,à nobis teneri non polfet, Nondiot Auguftinus ad Iudæum,parentes tui tenuerût carne amp;nbsp;carnali modo,fed cat' ne fimpliciter.Nec dicit,tu corporaliter Chriftum corde tene, fed fimplfo^^'' dicit Corde teneihoc eft,ut antea dixit,Mitte fidem,amp; tcnuifti.id cft:crcdein lefom Chriftum,amp; ilium tenes, amp;nbsp;ipfe te tenet. Nam quamuis quoad corpO' ris eius præfentiam abfir,uirtutc tarnen, efficacia,amp; meritis fuæ gratiæacpai' fionis præfens eft.Et fie corpore abtjt,amp;fpirituhic cftjSc^redîjt, ôi^nosnondt feruitteorpus enim foum intulit cœlo, maieftatem autem nô abftulit

Qin haecÄugufti'ni uerbadiligenter candidoiudicio legerct, facile erro^ tem de corpôrali corporis Chrifti pf æfentia in terris intelligerct: quod ut cm nés femel intcUigant, Deum fuppliCiter oramus, ut Crrorem cogitifum ex animo deponant. Tune tandem ad grernium ïàncflâe matris ecclèlîæ Chrifti tedirentj 8^ cum ilia firmiter credérent, Chriftum adeflc luis facramentis non carnaliter,corporaliter,aut rcaliter:fed facramentaliter,fpiritualiter,amp;: poten^ tialiter, Annotabo etiam ilium infignem locum Cx libro de eftentia Diuinita^ tis,qui interlibros Aureltj Augüftini computatur.Circa’finem iftius librijhçc AUguß. Je rf-habertturuerba:Sed quia filius Deiquiin fubftantia diuinitatis cum pâtre pntindiuinita/ unum eftjob reparation^ liumani generis,quod in Adam laplùm fuerat j pro* pennem mundiin uterum Mariae uirginis illaplus, uerani carnem ex eius lub “ ftantia creauit,atcp in fin^ularitate perfonæ fuæ ita uniuit, üt Deus pariter ef- « let homodirnplici uero perfona, ut ditftum eft j genuina üero lubftantia ex « eademuirgineincorruptopudofe nafcerétur : ut qui erat Aléftindiuinitate « uerus Deus à patre genitus,inuifibilis Sgt;Cincorporeus attp iiïcomprehenfibi^ « hs, ficut èC pater, iplè effet à ueruS homo uifibilis j corporeus, 8^ circumlcri^ elt; ptus: atqj idem iplè,non alius Deus, 8gt;C alius homo, fed Deus Sé homo, unus « dt Chriftus Dei filius:paffus pro falute noftra, in fola carnemortuus ÔC fcpul « tus,in eadein carne in qua etiam die rertio per tiirtutem diuinitatis fuæ de fegt; lt;« pnlchro refurgens,afcenditin co21um,0i^fedetad dextram paths : qUem inde «« uenturumad iudicandumuiuosSlt;mortuos,incacame, in qua afcendit,fed « glorihcata, uniuerfilis expetftat ecclefia : quemadmodum Sé in lymbolo uni- « uerfi decantant hdeles. Et idcirco eundem Dei filium fecund urn lubftantiam « diuinitatisfuæ,inuifibilem SC incorporeum SCimmortalem SC incircumferi- «« ptum nos credere ÔÔ conhteri oportetJuxta humanitärem uero uifibilem,cor poreum,localem,atlt;^ Omnia membra hümana Uetaciterhabentem,credere « conuenitÔC Cönfitèri » Qironiam ficut eundem filium SC rcdemptol cm no-* « Itrum, fecundum diuinitatem inuifibilem SC incorporeum,ficut SC patrem amp;nbsp;« Ipi^ritumfandtum,noncredereimpium eft; ita eundem Dei filium inhomine lt;c auumptum,uifibilem, corporeû atcç localem poft reluirecftioncm nort ci ede « ’^P’'ofiteri,prophanucu. Hec Auguftinusmeligit Auguftinus,uel Neote

•acimale SC perperam de humanitate Chrifti iam immortali fâcfta fenriût. Augt; guftinus enim dicit,quód ficut Chriftus uerus Deus eft,inuifibilis et iiicorpo ttus,at^ incomprchenfibilis ; ita SC uerus homo eft uifibilis,corporeus,0(^ cir cumferiptus. Verba Auguftini lunt notandatChriftus autem,inquir, ut Uerus Homo eft corporeus SC circUmfcriptüs.Ncöterici Uero dicöt ac docent,Chri-* ftum in facramento(ut eft lierus homo) effe corporeum, tarnen incircumfcri ptum. Sed qualis fit ille Chriftus, qui eftiuxta humanam naturam incircum-» fcriptus:uiderint,qui hoe prædicant SC döceht.profetftó non ille eft quem Pa ^iarchæjProphetæ amp;nbsp;ApoftoliagnOUcruntu'gitur nullus eft.Na uCrUs Chri-* Itus, quatenus homo eft, (inquit Auguftinus ) circumferiptus. Praétetea ad-^it,ód idcirco eundem Dei filium féCurtdum fubftantiam diuinitatis luae inuifibilem, amp;incorporeum,Sc immortalem, SC incircumferiptum nos credere SC confiteri oportetJuxta humanitatCm ucrô,uifibilem,corporcû,localem, SCc. Äuguftinus dicit,quôd Chriftus (quatenus eft uCrus homo) non folum eft ui libilis Sc corporeus, uerum etiam localis.Óuowiodo igitur cohæret hgc fides S. Auguftini, Sc fantftorum, qui Chriftum à refürretftione quatenus eft hogt; mo,localem faciunt,cum fide Neotericorum, qui Chriftum in Euchariftiail-localem redduntf Omnes enim Neoterici dicunt, quod Chriftus eft fub for-» ma panis SC uini in lacramerito,fèd non ut in lóco; Auguftinus uero ait, quôd ficut Chriftus,quatenus uerus Deus,eft incircumfcriptusiita ut uerus homOj «ft circumferiptus SC localis. Addit etiam,àrefurrcdtione,Q,uoniam (inmiit) a a ficut

fient eundemDeifilium Öi.redemptorem noftrum(ccimdumdiumitatêinui fibüem amp;nbsp;incorporeum, ficut amp;nbsp;patrem amp;nbsp;(piritum fanótum non credereim' pium eft : ita eundem Dei filium in homine aflumptiï uifibilem, atep localem poftrefimeeftionem non credere ÔC cofiteriprophanumeftM*' ror igitur, qua temeritate Si audacia ifti Neoterici audcant Ghriftum hominem conftituere incircumfcriptum QC illocalcm, id^ pro ucritaris alto' tione defenderexùm Auguftinus dicat, eundem Chriftum Dei filium in mine aflumptum, ùifibilem, corporeumjattp localem no credere ac conhren poftrefurretftionem, prophanum cfte.Quare autemnoninfurgunt,bdla(p mouent contra hunc fandum patrem Auguftinum,qui dicitjChriftSCqnoa humartitatem) localem non credere ac confiteri,prophanum eflef'Neoten^' uero dicunt, Clniftum ( quo ad eius humanitatem) in cœna credere adclK) amp;nbsp;nonlocalem:fan(ftum efle,imó iandtiffimum uocant ac docent: fed AugH' ftinus prophanum cfte, ac impium affirmât. Eligant ergo pij ledorcs uelintinftrudorem Sgt;C iudicem haberein hac caula : fandimmaDciuerto (ändorum patrum fcripta,an Papç tyrannidem Neoteric o rum mendacis. Qiiod autem lacræ literæ, üeterumcp patrum teftimonià prophanum uocat’ ifti Neoterici fandum effe iaditant. Aliud tcftimom'um ex Auguftino ciam,quo (iuxtacOrporalemfui præfentiam ) Chriftumànobisabeuewn ' tetunfed interponam uhum locû D.Gregorij,qui habetur homilia 21 paicna^ tts,nc alias fèorfim per fe pofitus,hucnon tantum facere crederctur.

Gregor, bom. uerba, conimenrans in hue locum Euangcliftæ (Surrexir,no cfthicjlç® îipftffbâtM. efthic dicitur,pér præfentiam carnis, qui tarnennufquam deerat perpraîto' tiam mâieftatis.E^c quibus uerbis cognofeimus,Chriftum, quod ad diuinita' tem eius attinet,ubi® efterquod uero ad liumanitatemjlocum femperreûn^' f e, ôô efle f ut Auguftinus dicit ) circumfcriptionc localiter in loco : (]no 'Neoterici Romani omnibus modis pérnegant. Nam pro hoc maxime co'’' tendunt, ut Chriftum uerum hominem iub ipeciebus panis amp;nbsp;uini cotpû* ter habeant,non tàmen circumfcriptum aut localem: quod eft, pem'tus nitatis Chrifti fubftantiam deftrucre,atlt;» annihilare.Legant igitur fatras rasjfandorum^ patrum feripta cum iudiciOj abfcp ulla prçiudicij tcmcnratt' ôCtune tenebræ falfæ dodrinæ,quæ illos inerroredetinent,luciEuangci^ proculdubio cedent, 6C ipfi abhumanarum traditionum feruitutcli^f^ gt;nbsp;Domino Deo noftro defontibus Iftâel ( hoc eft,ex diuinis fcripturis,ô^^°” A«gujl.tontid hominum) laudes gratisanimis cantâbuntNam (ut Auguftinusinquù) faipturæ non temerarios 8gt;C ftiperbos açcufatores, fed diligentes

MU tjcipu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defiderant.Qitid autern arrogantius, fuperbiùs ue contra

(jjmYiasper fpiritumfàndurrt écclefijstraditas,acmorteÔCfanguincChn obfirmatas ÔC cofignatas êxcogitari poflît,qua'm id affirmarè.quodipfa:ap^^ tiffimis uerbis pernegant : id^ negare,quod omnibus modis illæaffirm^-Propter ca rogo æquum ledorem, ut iudicet quæ dico,teftimonto uerbi ni. Verbum enfin Dei per fpiritum fàndum mundo proditû,dicit: Siquis_ ' M4tb.24. xerit,ecce hiCjeccc illic eft Chriftus, nolite credere. Etiterum : Paupcrcslen Mafb.26. perhabebitisuobifcum,mcnonfemperhabcbitis.Iteriî:Relinquomundun’, Iolt;w.i6. uado ad patrem.Iterum: Quê oportet cœlum fufcipereufq^ ad tempusK' '1' ftaurationis pmnium. Adhæc:Ciuid fi uideritis filium hominis afeendente ’ ubieratpriusf'Neoterici tarnencontrâiftaapertiflîmaloca,amp;multaaiiate monia,quæ negant Chriftum iuxta càrnem elfe in terris, affirmant, prædicant,Chriftum(quo adhumânitatem ) præfentem elle in terris. Atq»! hanc affirmationem ferro amp;nbsp;igné in eeeleffjs ftabiliunt : iibi facræ uero liter.^ eccleftjs apërriffimam negauonemtradunt. Prætereafacræliteræ (uthac nus eft oft enfum) affèrunt no tiffimis ac clariffimis uerbis,panem

frangi, pancm edi in cœnâ Domini. Nam Chriftüs de pane accepto’8lt;^benegt;-dido, dixit: hoc eft corpus meum quod pro uobis datur. Iterum, partis quern frangimus nonnc commdniô corporis Chrifti eft f Adhuc fæpius. Quoties* cunep comederitis partem, amp;c. Et de calice Ghriftus dixit. Non bibahi àitt-pliusexhocfru(ftuüitiS,ÔCC.Neotericiautem hancnotàmac clariffimamaft’ fertionem partis ÔC Uirti in facra cœna, quam iàrtdïC literae teftantur: omnibus modis j etiam ferro ÔC igné oppugnant. Quod Chriftus per facrum fuùm uer^ humaffifrtiàt : ipfiüero pér léges papales negant : Et quod Chriftus per ucr* hum fuüm negat’ilh' per ius pontificum affirmant. Sed fi Neoterici ( ut uideri uoliint)multüm foiflent uerlàti in ueterum patrû feriptis, non urgerent unum locum facræ fcripturæ(hoc cft corpus meum)contra multà amp;nbsp;clariffîrtiâloca, quæ fùprâ fidéliter annotaui.Imo hoc audeo affirmaré, nullum lódum (fi ger* mane intelh'gatur ) in to ta diüinarum litérâtuni (èrie j plus facerc côntrà tran^ fubftahtiationem panis in cœna, qüàm hic locus facit, hoc eft corpus meum, Necfum nefciüs quàm mirabilitcr fè torqueantNeoterici j in hac propofitio^ ne interpretanda. Auguftinus uerô in libro dé dôcft. Chfiftiana, do cet imum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

locum perplüraintclugi debere: SC nonunum contra plura. Et, ut mqhft contra Adamant. Manichaci difdpulum capite tertio i Intelligénda fiint j nort teméreaceufanda quæ imperitis uidentur efle contraria. Qiiid efthôéigitur nifi arrogantiæ, uel potius inianijé indicium, fempéf récùrreré ad petitionem principtj, dicendo, hoc cft corpus meum : ùel eft réaliter cörpuS Chrifti, aut Chriftus arguendus amp;nbsp;accuiandus eft mcndaCrj Nani ipfe diîtit hoc eft cor^ pus meum. Nos quidem Chriftum hOc dixiflé non ignoramus: Et Chriftum atque própofitionem ucros efte, credimus atqp teftamur. Dicimus tarnen Si femper probahimus, nec Chriftum corpus fuum natüralé in iacramentô cOn-ftituere ùoluiflb, nec propofitioncm, talem habére fenfum : qualem Néôtegt; rici faiïiffimè fingunt Si iaeftitant. Imô iudicct aequus leeftor an uerba ipfa pro* poiitionis nonoftendant panisiubftantiam rcmânereincœna, quamChri* nus corpus fuum appellauit. Nam Chriftus dixit de pane quem tertébatin manibus, hoc cft corpus meum,non dixit de alia {ubftantia,quàm panis.Nec dixit fub häc, in hac, fupra hanc, uel cùm hac forma, panis eft corpus meum, quod uobis manducandum cxhibco:fcd de pane dixit,hoc eft corpus meum. btiacramcntali modei panisfubftantiam, corpus fuumfecit:amp;^ itauocauir, ht hc de facramento, facramcntalis loqUendi modus nort cft contemnendus, Cmnia cnim facramenta eorum induunt riöminä, quorum ffint iàcraménta:

V t non folum iàcrac h‘tëfae,ucr um etiam famftörüm pättüm f eftimottiä téftan* tur. Sacramenta tarnen non trahféunt in naèuràs ipias éarum rérum quarum funt facramenta : fed facramenta Si res iacramentorum, diftindÜas ac difcretas mturas femper retinent. Neutra uerô fubftànhàdelfigni aUtfignatiperit,nec in àlterius fubftantias tranfit : fed utralt;^ manet, tït omrtia facramenta Chrifti àb origine mundi ecdefijs fuis tradita teftantur. Auguftinus uerè in pf^m.jg, pulchre amp;nbsp;crudité naturas fignórum Si fignatofum, difcretas ac diftirieftäs re* tinet : hifccucrbis. Non hoc corpus qüôd uidetis, inquit, manducattiri eftis, neque ilium fànguinem quem efïufuri funt ludæiqüimecrucifigent bibituri eftis,facramentum aliquoduobis do : id fpiritualitcf acccptumuiüiftcâf. Hæc amp;nbsp;huiufmodi uerba quàm plurima habet Äugüft; in éödcm pfalmoiSed quia liber mihi non adeft, rogo pium lelt;ftorem,üt Äuguftirtum legat. Si bértê pér pendat ac cogftet apüd fe üerba Äuguftinijqüi dicit ( Nön hoc cofpus qiiod Uidetismanducaturi eftis)SimpliciterertimdicitiqüödfcofpüsGhfiftiquod uidebatur, non eftet manducandum . Nöri äutem dixit, hoc corpus qua* E uel qualitcr uidetis non eftis manducaturi ( ut Neoterici Romani dicunt) aa q fed

fedhoc corpus.qüod uidctis,dixit, non eftis manducaturi.Auguftinus aiitem dieft, nee ilium unguinem bibituricftis quem effuiuri lun|quime crucifi.' gent.Ncoterieiuero è contrario repugnant, dicentes: omniuobibiturieftis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguinem ilium, quem ludæi efFuiuri iunt, fed non co cruento amp;nbsp;tyrannfeo

more. Auguftinus corp oris ÔC fanguiriis Chrifti fubftantiam per hominê man ducari uel bibi negat. nam dicit, hoc corpus non eftis manducaturi,nec ilium fanguinem bibituri.Hæc pronomina,!] oc,quis,ille,uel huiufinodi,omncs qui uel elementa grammatices norunt, baud ignorant quod ftibftantiam corpo' ris amp;nbsp;iàrtguinis h'gnificent, quam non ftimus ftifeepturi cum facramenti pep ceptione. Duo dicit Auguftinus hoc in loco. Vnum autem,quôd corporis Si fanguinis Ghrifti ftibftanria,quæ eft res facramenti,non fit prælens,nec corpo ralitcr lateat fub externis formis facramenti : alterum ucro, quod facramenn, rei lacramcnti naturæ 5lt;fubftantiçnon confundantur, commifeeanturaut annihilenturinlacramento.Neoterici multaSCuaria docent,feribuntô^dri fputant de figni Qi. fignati coniuneftione amp;nbsp;imione; an fit perfonalis,realis, uel ratiorialis : fed quia rem peric peripicuam acplanamex iacris fcriptun's cO' gnoicimus, non opus erit circa tales argutias amp;nbsp;circulationes, quæ rem ptf' lucidam ac planam, implicatam obicuram ac nodis QC difficultatibus plenain reddunt,immorari. Satis enimeft, quiauerum, quod feimus exuerbo Dei fignum Suffignatum uniri, Qi coniungiinftitutionediuina, contcmplationcc^ ac ufu diuino, ccclefti ac fideli : præterca fignificatione, Qi rerum fimilitudine. Nam quemadmodumexternaaquælotio corpus abluitQi mundat,itaintcP na ipiritus fandli operatio animam abluit Qi purgat.Et quemadmodum panis Qiuinum corpora noftra alunt ac fuftentant; ita corpus Qi fanguis Chriftiani' mas fide recipientium nutriunt Qi refouent:ut integer homo cum corpore tum anima per integrum Chriftum corpore Qi anima, quem contemplarione ac confideratione fidei per cipit,uiuat in Chrifto ad uitam ætemâ. Sed fignum Qi fignatum uniri naturah'ter, ita ut fignum in ûcram en to fiat aliquorum uer* borum prolatione quodfignatumeft, fiiafiibftantia amp;nbsp;natura,crederenon pofliimus. Chriftus enim teftatur,uinû in iacramento efle frueftum iritis: quod uerum non effet, fi per uerba fandlificationis uinu fua natura Qi iubftantiane' ret fignificatum, hoc eft uerus fanguis Chrifti.Idem docet Paulus depanea Corinth.ut eft antea. Inftitutione tarnen Chrifti ac contemplatione Qi conu' deratione fideli, coeunt Qi coniunguntur fignum Qi fignatum infacramenö^^ fed non aliter, ut Neoterici dicunt. Qgi non folum figni naturam Qi fublran^ tiâ(id eft panis Qi uini)in iacra cœna deftruunt ac perimunt: fed etiam fempet res fignatas per figna ita præfentes faciunt,ut qui unum recipit,alterum nc* ceflario recipiat : ita ut fiue impq, fiue p tj, uel bruta animantia ( ut funt canes, mures Schuiufinodi) fignum externum capiant, ÔC resfignatas capereopot' teat, propterfigni 5C fignatiinfeparabilcm acindiuullam unionem, coniun' dtionemcp naturalem,quam ipfi coftituunt. Quod non folum falfum,uerum' ».Cor.iO' etiam impium efle, conftanter teftamur. Nam liraelitæ lub Mofemanna, qm erattypus Chrifti,omnes manducabant: fed no manducabat manna Chrilm) quia plurcs illoru no approbauitDeus ( ut inquit Paulus) SicSimonMa^^

Ad-8, tineftus erat baptifino Chrifti:fed no erat tineftus baptifino Chrifto. Etut guftin. dicit, ludas manducabat pane Domini:led no manducabat panéDo' min6.Qiræ loca teftant,quod figruficata no femper lunt præfentia externis i loirt-ó. gniszfed illis tantu una adfunt,qui ucra fide ac pœnitêtia(modô adulte fintƒ ' Mlt;ilinon man/ tatis)extema figna iuxtamandatu Qi inftitutione Chrifti percipiut. Etmalos dtfntcorpMSCr no comedere cameChrifti,ipfemetChriftus teftatur,dicens: Quimanduca

DO/ jneam carnem,SC bibit meum fanguinem, in me manet,SC ego in illo.Manet^ mini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

mancreinhomine, eft ci quem inhabitatper fpiMtus fandi effîcadam, oftengt; derequodipfefîtautoramp; caufailliusuitæ, in quo manct. lamimpîj qui non agunt pœnitentiam uitâé preeteritæ, non funt partidpes omnium meritorum Chrifti.Namhuiufmodimargaritxnon folentproijdante porcos amp;nbsp;canes, quorum fœditatem 8é èonfpurcationcm imptj induenmt.Propterea (ut Sapi entiæliber teftatur ) inmaleuolam animam non introibit fapienria, nec habi^ tabit in corpore fubdiró peccatis. Si quis cupit hacdere plura cognoftere, quod mali non comedant corpus Chrifti,légat Cyprianum in fermone de cœna Domini, Auguftinum deuerbis Dominifermone jj, tradlatuinloan^ îS’.HieronymûinEfaiam cap. öólibro 4,inHieremiam cap.za. Etdicere eiiam quQd canes amp;nbsp;mures fi externum fignum iâcramcnti acceperint, quod unà cum extern© figno fignificatum ( hoc eft corpus amp;nbsp;fànguinem Chrifti ) rcci-^ fiant( ut dixi ) plane impium eft. Panis Angelorum, factus eft ( munificent' uaDci)panis St dbus piorum hominumtfednon impidrum,nec carium; nec murum. Nec à Deo pâtre in mundUm Chriftus erat miflus,ut im pios, ca--nés amp;nbsp;mures pafccret:fed ut peccatores ad pœnitentiam conucrteret, ôtf pœ^ nitentes corporis St fanguinis fui meritis adimplerén Qiiod autem Neotcrici dicût,quôdimpij cùm facris fignis corporis ÔC fanguinis Chrifti,fignata (hoc dt,ipfum corpus SC fànguinem Chrifti) acdpianqied indignè,Se ad iudicium-SiC condemnationê:non admittimus,propterea quod de fuo fcrinio SC petfto^ teloquuntur, ôé non ex uerbo Dei. Paulus cnim clarè teftatur, quod qui pagt; nem lignum indigne acdpiunt iudicium manducent. HæC luht illius Uerba: itaeç quifquis ederit panern hunc,aut biberit de poculo Dominiindignè,reus « erit corporis Se fanguinis Domini.Non dicit PauluS.Itatç quifquis ederit cor « pus Domini 8lt; biberit iànguinem Domini indigne, ßed quia indigne fum en* tes facramenta Corporis ÔC fanguinis Chrifti j fignis côeleftibUs toûtumeliam laciunt:ea contumelia fignorum rebus fignatis imputatur,ut Paulus dicit : itat ut fint corporis 5C fanguinis Chrifti rd.ut Ifraelitarum, ludæ ac Simonis Magi exempla teftantur,qui externa figna^ manna in deferto, facrum panem in cœ-» tia Domini,extemamœlotionem baptifmatis receperunt, quos tarnen Chrigt;' ftusnonapprobauit. Hicftibijccrem plura teftimonia contra realem Chrifti præfentiaminEuchariftia, ex Origine in MatthæûhomiLjjjex Auguftino ad Dardanum, ex Cyrillo in Ioan, libro 6. cap. 14 Se Cap,21. Sed quandOquidem iftorum librcrum copia mihi fierinonpoteft,fatis eft, cùm nondatur ultra, loca tantum annotare, èC leeftorem ad aUtores ipfos relegate, utfiio ftudio il*-los perluftrenùpropterea quod hancimpiam ÔC dolatricamidoeftrina de cor-* porali præfentia in coena D omini deteftantur atm expugnent. lam ad tcrgt; hum caput, in quo a Ncotcricis dilTentimus, deicendam : Qtiod tarn paucis quam potero abfoluarn,nc traeftatus nimiû crefcat. Sed ne uideamur uel igne» tantiaautdolomalo, fanÔorum patrum modos formulasloquendi de cor ports 5e fanguinis Chrifti prçfentia in coena Domini pr£tcrire,breui Epilogo omnes(quantum poffiim)fideliter annotabo.

Panis Qc uini fubftantiam couertiin fubftantia carnis amp;nbsp;fanguinis Chrifti* Qÿodcum pane SCuino idem recipimus,quod pependit in cruce.

Quod Chriftus carriem fuam nobifeum reliquit; uel quod fit totus hie, QC totus in coelo.

Quod id quod eft in calice, fluxit exlatere Chrifti, Quod idem recipitur ore,quod fide creditur, Quodpanis Sd uinumpoftuerba fantftificatiönis fint corpus nbsp;nbsp;fanguis

T ales uerô loquutioncs apud patres agnofcimus:Et quomodoipfi fcipfoS etiam interpretentur,no ignoramus ipiritualiter uel figurate, ut omncs patres teftantuna non fccundum litcram.Vt Origen, in lcuit.homilia.7: Chryfofto' mus in Ioan.homil.4(S.Tertullianus lib. i amp;nbsp;4,contra Marcionem.Contra Ada mantcap.u. Cyprianus libro Epiftolaru 2,Epiftola j.Intelligunt enim Çhriftû iuxta fuam diuinitatem hic in terris nobis adeflè, uelipiritualiter in omnibus, qui fideliter in Chriftum credunt^ amp;nbsp;pie uiuunt: uel quod panis uinum in fa era coena,figurariuc pro corpore amp;nbsp;ßnguine Chrifti accipiûtur.Hæc aut uera cflê qux dico,no ignorabit; qui ueterû patrum fcripta perluftrarc dignabitur»

TErtium caput in quo aNcotcricis diflentimus, confiftitinhoc: quödtpß corpus Chrifti in Romana Mifla, Deo parii pró rcmiflîone peccatorSu» uorum amp;nbsp;mortuoruu offcrunt.Hoc cft,uolunt Chriftu expanefaduni elfe fa-crificium propiciatoriû, pro uiuis ac mortuis. NOs autem priuata Romanani miflam,pro aliquo operca Deo ordinato,uel prO faéràmento mortis etpaluo nis Chrifti no agnofeimus : fed humanum commentum aC prophanarioncin (aerg Domini cœnç efle credimus ac profitemur,ut ahtea eft oftenfiim.Et nul lum à morte Chrifti efle iacrificiû propiciatorium, credimus atep confitemur: Hoc eftjà morte fiC pratter mortem Chrifti,nullû tde efle iaci ificium uel opus, quod iram indignatione Dei erga peçcatû placate, atep illius gratiam inre' miflionêpeccatorö^peccatoribusimpetrarepoflït. Hoc eniiri Chriftusfem« per feipfum in cruce fecit, nee in hoc iacrificq propiciatortj genere ( quod dt precis noftrat redemptiohis ab attema ira amp;nbsp;damnatione ) fo ciS aut fucccno-rem Chriftus patitur. Nam folus ipfe omnia, femel ipiè omnia, in feipfo o’”' niajper feipfum omnia, fiiper cruce omnia per fui ipnus ianguinis effufionci” acmortem (quoad precium amp;nbsp;fólutionem noftræ redemptionis ) perfect,ac abfoluit inperp etuS. Ita ut ho c facrificq genus propiciatorq fit indefeendens ôdimmigrabileu'ta etiam ut extra ipiam Chrifti mortis alt;ftionèm,ô^ auentan eius ianguinis cffufionem,at(p illius fandliflimg animg a corpore eius incnicc expirationem:migrare non poflit.

Rttionesquibusimpellimur^M hoc firmiter CYeIamut:ßintißa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Hftre/.y« 1 At(^ hie quod idem mancat in aetcrrium,perpctu3 habet facerdotiu: un c ialuos facere ad plenum poteft,qui per ipium adeunt Deum, femperuiut adhoc ut interpeilet pro illis.Talis cnim dccebat,ut efletnobis pos^dfex,^”’) innocens,impollutus,fegrcgatus apcccatoribus,amp; iubh'miorcoelisbc us-cuinori fit quotidicneceffe,qUemadmodum illis pontificibuS, prius pxo P*quot;® j prifs pcccatis uidlimas offerrrdcinde pro peccatis popuii.Namidfton*^ cum feipfum obtulit. Hie D. Paulus multis praeclatis ac perîpicuis ' gumentis, Chrifti iacrifleium, nônfolum unicum eflèamp;perpetuum ƒ etiam femel oblatum.Primum argUméntum pctitut a hâtUra digmtato P ' fonat Chrifti: Quia,inquit,Chriftus iamfàÀüS imiüôrtâiis, nulla morte ab o cio lûo impedin' poteft. Itaque qucmàdmodumipic inperpctuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

amp; eius iacerdotium, nullum habiturum cftfinem. Adhuc alia rationc pro lùueumperpetuum efle Chriftifacrificium, Chriftusunicus

cftfacerdos: quare unicum perpetuum ciïê oportet eius facerdotiUm 8C fà criHcium.Hoc ex natura amp;nbsp;dignitatc perfonæ Chriftf,fequi ÔC condudi Paulus docct, à comparatione fâcerdotum legalium, cum facerdote noui tefta-menti Chrifto.Illi quidem piures fucre, quia mors illorum ïâcerdotium impe diebataefiniebat: at Ghriftus facerdos in æternum fecundum ordinem Mel-chizcdech)immortalis,morti amplius nihil debet. Apud Dialeóhcos,Pauli ra tiocinario concludit à difparatis.Propter m ortis enim tyrannidc,ueteres plu-resfuerciaceidotesifed propter immortalitatis perpetuitatem,ChriftüS fem-piternus eft facerdos.Deinde à natura códitionè facerdotij Chnfti,probat ûcerdotium öffocriftcium Chrifti unicum elle ac perpetuum : Chriftiueró ftt üilicium eft (inquit) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftjißO'anfcendens immigrabile. Nort

tranfit(tnquit Paulus)ncc migrât hoc facerdotiu à Ghrifto in alium. Non di-ut(iitNeotericidicunt : Ghrifti facerdotium non eflêmigrabile in alios per mortem, quemadmodu facerdotium Aaronicum fub lege migrabatin alios: iierùm hoc facerdotium Ghrifti immortale,tranfit immortaliter in Ghrifti firc ceHores Si uicarios, (|uos Epifcopos ac alios miniftros ecclefiæ uotanr. Sed quam procul hoe fit a ueritate, qui tantum elcmehta Ghrifti religionis didigt; fterunt,non ignorant. Paulus enim primùm uocac Ghrifti facerdotium irnmï giabilein perpetuum, Qi intranfeendens. Si aût Chrifti facerdotiu aliquo mo do ( fingant Neotcrici qualcm mods uelint ) in alios rranfeendit uel migrae, non eft linmigrabiie amp;nbsp;intranfeendens^ ut Paulus ait. Nam hoc eft: immigra-biie,qirod necmigrât,necmigrate poteft in aliû : ut hoc eft immortale, quod necrnorit,necmori poteft.Vfùrpantigitur,Ôdtyrannicèinfcrccipiunt Neo- * ' terici hancpoteftatcinterpretadi facras fcripturas, ut Ghrifti facriticiu aliqud modo migrabile faciant,quod facræ feripturæ omnino immigrabile ôi intrart feendens conftituGt. Adhuc alio modo D. Paulus probat hoc Chrifti fàcrift ciamunicumeftc,£lt;^ftmeloblatum:abeffelt;ftu, amp;fincChriftifacrifictj.undc ' ' inquit: Etfaluos faccre ad plenSpoteft,qui per ipfum adeuntDeum, fempct uiuens,ad hoc ut interpeller pro nobis. Et quemadmodum antea äb impoffi-bill probauit, Chrifti facerdotium efte immigrabile, ex natura Qi cOnditionc turn perfonae, turn officq Chrifti; ita nunc idem probat ab utili Si comodo la-

cerdottj,6d(acriHct) facerdotij Chrifti. Frueftus uero æterni iacerdotij Chrifti, r^ccriotiuchri eftnoftra falus ; quae cum femel à Deo per Chrifti mortem fit nobis patta SC acquifita,non opus eft ut amplius ucl alio modo inquinatur, aut perficiatur. hUe^ab utili Nam inquit Paulus ; Non folum faluos fecit,uerùm etiam ad plenum ial- ccriotijetfacri uos fccit.Ad plenum autem laluos faGere,eft omnibus modis, numeris ac ra* fieij chrifli. tionibus faluos facere ; itaut amplius à quoquam, nihil defiderari, addi, ad-iungi poffir.Cum ergo Chriftus,folus,femel, amp;nbsp;hoc etiam fuper cruCem prægt; ftiteritplenc acabfolute, inimniolatione amp;morteftii ipfius : protedlonihil Fruifut ftcrip fupcreft,necquicquamabfolucndum pro peccatonim condonationeacre- ^ijChrißießno miffione alrjs iacrifietjs uel faci'ificulis reliquit.Q,uod fi quid ad plcnam fatisfa ß’quot;'* dlionem peccatorum reliquiffct.ad plenufut inquit PauluS) ßluos nonfecif-fet. Sednihil uel facerdotibus,uel facrifierjs hacin partereliquit : fed in fe, per fe,ac propter fefolum in cruce,omnia pro redemptione humarti generis mor tefuaperfoluit, amp;nbsp;abfoluit:ut Paulus hie inquiry Ad plenum nos faluos fe-cit.Etut adhuc fignificantius Si clarius hoc Paulus intimaret, addit;Qiri per ipfum adeunt Deum. Verba funt perpendenda.Non dicit, faluos fc-tit ad plenum eos, qui Chriftum denuo Si ex nouo patri offerunt, ac fi-ftunt:fed dicit, Eos ad plenum faluauit, qui per ipfum, patrem cœleftem adeunt. hoc eft, Qtii Chrifti fiducia Si meritis Deum adeunt, ac fblicigt; tant pro remiffione peccatorum , Si acceptatione : uota fua nancifeentur. herum uerba Pauli refumo :Quiper ipfumjDeum adeunt, Oportet igitur

accedere,amp;^adiréDcumper Ghrifl:um:amp;nonfiftcre,uelofferrc Chriftu^ Acetdere nbsp;nbsp;Deo.Accedere autesn ÔC adiré Deüm per Chriftiim:cft per ea, amp;nbsp;propter ca,

ddi« peu per qyæ Chriftus ipfe præftitit in morte iua, remiffionem peccatorum èC3ccept Chrifluquidf çionem ineiusgratiam quærere. Noftrum ergo eft,perChrillum,Dcum trem adirc:amp; nó Chriftum Deo ofFeiTe,uel facrificare.Et proculdubio, ti no^ Chriftum (qui eft ab omnibus peccatis, atcp peccatorum maculis SCfufpjei^' neimmunis â^alieniftimus) Deo offert emus acfifteremus,Deuspatci^n°' bis oblatuminiacrificium non admitteret.Ideo Paulusiubijcit^auitum’’ fententias attp dotfirinas,Semper uiuens ad hoe ut interpeller pro tllis. ChU' ftus uero iam non uiuit, ut amplius cruento uel incruento (ut noui Chnlha dicunt)J[acrihcio fiftatur,uel offeratur Deo per miniftros ccclefiac: fcdutip abimmolationefui ipfius,amp;immortalitate donatus,interpeller pro noiW iàluteapud pattern coelcftcm. En uerba PauliJdeo uiuit, ut ipfemetinterpci IctjóCno alteripluinfiftatueliacrificet. Sed ulterius contra iftosNeoterue’ pergit D.Paulus in höc modum : Talis' enim decebat ut effet nobis ponfiM i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pius, innocens, impollutus, iègregatus à peccatoribus,5C fublimior ÇœIis U'

«ftuSjSCc. Si hæc uerba probe accandide à Pfaphis ói^ Romanis facrificulisia'' telligercnturmeunus quidem illorum Chriftum Deo patri fiftcretjUeliacnn' caret,fub pcena tremendae irae diuinac. Verba Pauli iam introipiciamus: 1 ali cnimdccebatut effetnobis pontifex, pius,innocens,amp;c.

Poftquam Paulus oftendiffet uim,efficaciam,ac uirtutem facrifidj Crm ) quod frueftus illius effet falus noftra : iterum redit ad defcriptionem perioi’ Chrifti,qui facrificium obtulit,quod fit pius,innocês,SCc. Qiiibus uerbis n lus teftatur,quod nonfatis eft, ut id quod offertur,fit purum ÔCinnocens de ut ipfe etiam qui offert,fit innocens,amp; ab omni peccato immunis:ob crincium,Dei partis ira amp;indignatio contra peccatû,placetur. QiiodliPe QHoJpuTu eft offertur,quôd à maculis amp;nbsp;peccatorum fordibus purum fit, modo perimpU' pfrimpMriîob/ rum amp;nbsp;peccatis obnoxium SC pollutum offeratur, à Deo non acceptaturne U5,i De0 nort admittitur. Nam nec offerentem, nec oblata, peccatis conijjurcata ac umata, ^fccputw. nbsp;nbsp;Deus dignatur refpicere.Et ut tes clarior fiar,cxemplis quibufdam iUam “

ftrabo. Quid purius,(anlt;ffius,acmagis diuinum excogitari poterir, oratione Dominica,quam ipfemet Chriftus nos orare docuit f'Tamê,proptcreaquo nos,qui hanc orationcm Deo patri noftro cœlefti fiindimus, obnoxij^^-' peccato:illam ipfam orationcm lefu Chrifti,quatenus à nobis oblatam,vc^ pater negligitjContemnit, ôf non admittit. Ideo Chriftus docuit, nt 9®*^ aliquidianlt;ftum,bonum autfalutare, àDeo impetrareuelimuSjUtiiUmsnO' mine,hoc eft,illius fiducia, dignitatc amp;nbsp;honore id faceremus. Nam fie pura iua natura eflent,qu3c Deo tribueremus: tarnen propter offerentis«a puritatem,amp;impcrfe(ftioncm, Deus eanecmagni æftimarct, necreope*^, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etratiohæceft: proptereaquodea quac fttanatura perfe(fiiifimafimt,atq’*

Deo mandata,nunquam à nobis,qui obnoxîj iumus cogenitis amp;nbsp;lis,purè ôe abfolutè poffint præftari. Quamobrem Paulus dicit, legcm iplam Deiinuiolatamac perfediffîmamuôluntatem,pernoftraminfirmitatemia' firmari. Igitur, ScfiDeo offeramus quac Deus nobis praecepitacmandwitv à nobis offerentur, propter noftram tarnen imperfedionem funtimpcncu’* imofinoftraipforum corporamorti propter Chriftum ipontc 06ultroiwr' mus,nihil nobis prodeffet. Pulchrum eft igitur quodÄuguftinus dicit: pœna,fed cauià facit Märtyrern. Ac fi dixiikt,ôefi fexcentics homo felcmcf tradat,acuiuum facrificiumfe Deo confecrer,noninhocDeoplaceqqao fefc offert mille mortibus ciiiciandum : fed quia ob Chrifti cauiâm,cuius tnc' ritis ac pafltone eft redemptus,nulla mortis genera timet aut formidat.lnco Neotcrici Chriftum ut facrificium propitiatoriumin iuisläcris(uel po^'“

propham’s nùffis) offene üèlinr,memincrint oportet, quod Deus non folum purum amp;nbsp;immaculatürh làcriffcium, uerùm etiam innocentes homines, pu^ ros,amp;ab omni peccâtorùm macula amp;nbsp;lufpicione, qui offerant, exigat. Nam Deus fua non curat (licet fanrffiiïîma ex fefe) fi per impurum ófferantur.Qua re dico,nos Chriftum Deo patri no offenre : fed Chriftus nos amp;nbsp;omnia noftra quæDeo placent offert. Qjiôd fi Neoterici Papiftæ Chriftum haberent fuis manibus corporaliter (ut fefingut habere) amp;nbsp;Deo ilium fexcenties ôfferrenc pro peccatis uiuorum amp;nbsp;mortuorum, oporteret Deum pattern,fililim fuum fic per peccati obnoxios oblatum,non agnofcerc. Ipfe enim folus,qui in corgt; porefuo noftra peccatapcrlitauitfuper crucem,feipium femel öbtulit, ÔCrC' lt;^epotuit offerré Deo patri in odorem bonaefrangrantiæ, ÔC amplius offerri nonpoteft . Qiiapropter omnia noftra à Deo petimus per filium j propter filiuniffcdiîlium no offerimus ncc facrificamus DeOiNifi enim per Chriftum prius fuerimus Deo réconcilia«, omnia lane quæcunt^ facimus, coram Deo fordern atep uilcicunt. Chriftus igitur nos prius propter mérita fuæ paffîonis ac mortis,Deo patri Cœlefti offert ÔC confecrattdeinde noftra omnia, preces, deemofynas,afffilt;ftiones,amp; quicquid tandern in nomine Chrifti facimus; ipx pater propter Chriftum recipit J ac tandem coronabit tanquâ mérita iua, Ht Augliftinusdicit; Offerte inrèmiffîohcm pecCatOrumfolus ChriftuspO' “ tuit,Scnon aliud quàmfüiipfiusCorpus. Veteresmulta iacrificiahabuerunt fub lege Mofaica,quæ iàcriftcia pro peccan's appellabantur,fedre ipià pecca' ta non tonebant,nec expiabannnam (ut inqüit Paulus) lex nihil ad perfeeftio Jicmadduxit .Tarnen fub lege patres peccatorum fèmiftîonem fueruntna* ^fi,non ob alicuius operis uel iàcrificij dignitatem aut meritum, quae ftib lege nebant: fed tantum propter Chtiftum uentürû, qui immolationem fui ipfius pro remiffîone peccatorum in ctuce petlitauit ; qüod admirando amorebo* nafidepraeftitic ante mille quirigentos anrtos, itàutnon fit neceffe quoridie offerrc.Nam idfemel fecit,cùm ftipfum obtùlit, iriOuit Paulus. Tanta eft au^-tem dlius unici facrificij (femel peradli in cruce pér Chriftum ipium)uis amp;nbsp;po tcntiamtperillud, propter illud, omniapeccata Ç omniûuerepoenitennû, tjui facrificij mortem præceffctunr, amp;nbsp;qui illam fequuntur ufcp ad finem fecu^ 11) fuerunt,funt ôC erunt tcmiftà.Impium ergo eft, uel aliud fàcrificium praeter tHortem fîlfj Dei fubftitucre,uel idem fàcrificium repctere.In illo enim iacrifi^ 00 quo Dei ira indignatio contra p éceatum placatur, oportet ut hæc om* niafimulin uno cojicutrant. Primùm, ut qui offèrt,amp; quod offertur, fint im^ h^c ownw iv ’nunes,puri,immacula« ab Omni peccatorumlabe amp;contagione: deinde, ut «à concurrutit tanta fit uirtus illius facrificij femel peracli, ut omnem peccati atrocitatem ÔC in iüo fitcriß/ impietatem expiirget ac debcllet. Præterea ut ifta peccatorum purgano fit fa eio, quo p[4C4Z lt;^a per mortem, Sc fànguinis effiifionem illius facrificij quod offertur;deinde if“ quod qui taie facriticiû offert, deftruefta mortis tyrannide, uiuat inperpetuu, ntintcrpellet pro illis quos fàcrificfjfui fecitparncipes.Ét wemadmodum Chriftus feipium femel tantum obtulit,ct poft oblätionem offerri fempér de-finithtanuUo modo pro remiffîone peccatorum,alijs fefe Commendauit offè-îcndum. Impium igitin eftquod Neoterici dicunt, Chriftum feipfiim obtu-lifîe facrificio cruento;fed per fàcrificulos offerri iàcrificio incruento.Nam la-crificiumincruentum, Deus pro remiffîone peccatorum non admittit. Pto-pterea Paulus dicit,quôd abfcp fànguinis èffufioné non fit remiffîo.Hunc igitur Chriftum pro unico facerdote, ô6ünico facrificio, inremiflîonem peccatorum agnofeimus, confitemur ; plures uerô lacerdotes, plura^ fàcrifida, quàm Chriftum ac illius mortem,pro remiffîone peccatorum, prorfiis reijci-mus. Præterea Chrifto in fuo facrificio nec focium nec fucceflbrê tribuimus ueladmittimus ; fed Chriftum folum, Chriftumcp femel offerentem atçp obla tuin,quterimus ac profitemur,

Secundi probatio ns^lrx Ajfmionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Hebr.^. nbsp;nbsp;nbsp;Per proprium fanguinemingrelTus eft/emelinfandîajæternarcdenip^*

Abf^fangttt/ nbsp;nbsp;f^fc D. Paulus unicam placandi Deum ob peccata ofFenfum, ratïonep^

»w (fflifone nö fcribit:,qijx fit per fanguinis expiarionê, quam Chriftus folus amp;nbsp;femel pm ftt remtl lo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jq cr^ce abfóluit, ad æternâredeinpuonê comparandam,utin

pitePaulus teftatur. Namfifanguis taurorufiChircorûôt^cinisiuuencæa P , gens inquinatos fsinótiiicatad camis punficationc, quato magis fangms m'jqui per ipiritum ætemû feipfixm immaculatu obtulit Deo, ennam à mortuaritjs operibus ad feruiendS Deo uiuenti f Sanguis Chriin p ieipfum Deooblatuspurgat confcientias noftras àmortuarijs iêruiendum Deo uiuenti.Vndc conftat,quód omnispeccatorum ueni^(^‘^ canda eft in morte Chriftiquam femel ipfc in cruce per feipium iùftinuK)'' non expeólanda eft percrebras sic repetitas oblationes Chrifti incruen^ gt;nbsp;quas falib Sgt;C impie Neotcrici fingunt. lUa enim unica Chrifh' oblatio fans (■ gt;nbsp;quam ipiè, non alius, per mortem fuam fecit : ad quam fi fide confogim» gt;nbsp;repullam non patiemur,nec peccatorum pondéré ac tyrannide,uellegis^‘^ '

. næacculàtioneô6feruitufeopprimemur.Satisuero,abunde^fansnæ^‘'^' Ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^^tiont Dei opç)onir,qui unicam Chriftimortem opponit; Etfafis,

ftKomniKmalK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutus eft apeccatorum fceditate,legis accufatione, mortis amp;initfn

frffijium. damnationc dC tyrannidc,qui Chrifti mortis ac paflionis dignitate, honotta meritis fit mum'tus ac defenfiis. Non dico,ut qui hoc unico mortis Chriln pf? fidio à mortis damnationc fintliberi, uti carnis curam agant, Sgt;Cmortis Chr*' fti iecuritate perdite uiuant, ut Ncotericifallb in nos calumniantur : ieb fide præditi uerbum Deiaudiant,cuietiam crcdant,uitam^ fuamad üw componant, Öi^ aduerla pro Chrifti ueritate non abhorreant; Chrifti, ApO“^'' lorum, ac Martyrum exempla imitantes ac aftêquenteS. Omnia uero a CMi' ßianis,quae Dominus iubet, quâtum humana infirmitas præftare poten fpun faciendarfemper tarnen dicere oportebit,Rcmittenobis peccata,quia fumusinutiles. Strenue autem agendum eft quod poflumus : fed fiduoa nO' ftra tantum meritis Chrifti nitatur oportet, ut intiepide ftemus ante thronuni Dei: in cuius quidem conlpcdlu nullus uiuês iuftificatur,ut Dauid dicit.Oni' nes tarnen prj,qui fentiunt fc opprimi ira Qi. indignatione diuina propterpet' cata, per fidem in Chrifti meritis Deum adeut, atep iUö femper placatuni inue niêt.Ideo^utnosapatrisiuiiraamp;iudiciodcfendat,inipium cœlum(iW’^ Paulus) ingreflus eft,utappareatnuncin confpetftuDei pro nobis,nonut te pius offerat feipfum, quemadmodumpontifex ingreditur inftndla annis per ianguinem alienum. Altoqui oportuiftet ilium fæpius palfum ruille a condito mundo.Nuc autem femel fiib coftimmationem feculorum, adpiO' fligationem peccati,perimmolationem Cuiipfius apparuit. Er quatenus iHw manet, omnes homines ut femel moriantur, pofthocautemiudicium:itact Chriftus femel oblatus,ut multorö peccata toUeret, rurftis abfqp pcccam ton* Ipicietun'js qui ilium expédiant fn fàlutem. Duo Paulus hic præcipue docet. Vnum,quod unico mortis Chriftifacrificio,ad plenum à peccatorum codetn ftrfe^ee per nationeliberemur:Alterö uero,quöd iemcl tatum illudfacrificiö,Chriftus pU KiliupotefiChri feipfiim obtulerit. Itautpcrfe,necpcraliSamplius offerriqueat. Peraliumau fii«Kmplius of. tem offerri in facrificium non poteft, quia omnes fumus peccatis obnoxij: ö. ferrü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui hac impictategrauantur,nihil poffiint(ut dixi) meritorie per ipforummi'

nifterium offerre.ê: cum nullus(Chrifto folo exccpto)ftipcr terram omnAus modis mundus Qi innocens unquamapparuerit,uelappareatin confpectu Dei.’idco nullus facrificium expiatortum uel propitiatorium Deo patri clt;X' lefti offerte poteft ;fedfoli,amp;: uni Chriftohocconucnit,SChanc gloriamai' te«

tcfiChriftusnon eft datitfus.HoCuero ûcrifldum non fit hifi mortc:quia pec tatanonekpiantlh, quin fansùis facriflcij éffundatur, ôd mors facrificantis ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

intcrpönatür.Nam(ut inqüit Paulus)teftamctum in mortuis ratum eft:quàîlgt; 'l.’ ’ doquidctn non dum ualet cüm üfuit teftator.T eftamentum ómncs fciunt efte apudPaulum,promiffïones htimanogenerifacftaspropterChriftu;hoeéft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .

teirtifiïönem peccatöruih, acéeptiöhem in gratiajn dC fauorem Dei, dd uitam «temàm.Hæe,inqüit Paulus,noh finit uàlidà,n€crftÉâ, nifi Chrifti mórte oh* fignertftir.Si hæcigitur per Chriftum quotidic in Milfis papiftieis offeruntur, quöcidiéChriftum crücifigut. Patilus enim dieit: Sïqüidcmübi teftamentunt cfi, mors intercédât necelïè eft téftatoris, Si àutem fit rerniflÏö p'cccatorum, Jcceptatioin'fauoremDei, amp;nbsp;certïtudo uitæ acterrtæper Chriftum oblatum iminiftris, mors.Chrifti qui offert intercédât necefte eft.Qiiare irt uno ucrbö omnia abfoluam, fcatet plane Milîà ifta Romaqa iacrilegîjs. Non folum au-* tem Chrifti mortis ac paifionis dignitatem conculcat, uerumetiam iacratilfi-mamChriftimortis mcmo'ri'amincœna Dominiuiolatac prophanat. luxta enim feripturas diuinas, unus amp;nbsp;folus Chriftus eft ad fe offerendum idoneus.

bt feripturæ fanctæ non modo unicum Chrifti facrihcium afierunt, ièd etiam Jemcl tantum oblatum. Ncoterici autem non folum docehx Ghriftuin in mifi bper aliénas manus offerri,uerumetiam quotidie fieri,imocenties,!! totfiant m ecclefia per dicm Miffè. Qiiid defiderêt apertius üel fortius contraillonim ‘ »Ctä Chrifti oblationcm in Mifla,quam quod Paulus dicit, NS lit fçpius offe.» tatfeipfumrHt iterum:Nunc femel fub confummationê feculorû ad prófliga^ tionem peccatf per immolationem fuiipfius apparuit’Adhec, Chriftuamp;femei oblatus ut multorü pcccata tollerct. Haec uero ÔC huiufinodi teftimonia de cerdote Chrifto^ö^; iUius facrificio ualidiftimo, quiuis à Paulo audire poteft, à quo difeet huius controuerfite ueritatem. Sed ft uelit plus Neotericis quam facris literis tribuere, refpondeat Deo in houifttmo die, fuo periculo. Deus QS' frätnfgreJi autem uerbum fuum luceniam conftituit firæccclefiæ,6Cnon Humanadogt; gmata. Siigitur relitfto uerbö diuinö, hominu dotftrinæ adhæreat, ôd tandem

indicium pro contemptu illius uerbi fentiat, fibi ipfi hoc imputer, „5 anonDco. nam Deus abhumanis traditionibus reuocat, ôdfiium uerbum tandemluenc ptoponit : fi quis igitur reuocantc negligiqfua ipfius culpa pereat necefl'e eft* panai.

Sandificatifumuspéroblanbncm corporis lefit Chrifti femel peraeftam. Hctnio. HtiterumiFb'cuerôunapro peccatis oblatauilt;ftima,pcrpetuô fedetad degt; xtramDeijid quod fupereft expe(ftans,donecreddânturinimici ipfius fcabel lum pedum eius. Vnica enim oblatione perfeeftos effecit in perpetuum, eos quifandificantur.Etubi peccatorum eft temiflîo,noneft amplius oblatio propeccato.Apoftolus Paulus nullum præter fanguinem SC mortem Chrilt; ftiagnofcitfacrîficium expiatorium.Vndeigitur habent Neoterici illorüm facriticium propitiatorium incruentum etabKçiànguine,nifi à ipiritu diabolt

Antichriftic’ Apoftolus enim Paulus diuinofpiritu afflatus,cû de impetran da peccatorum uenia condönatione agit, nos ad unicum illud lacriheium, quo defuntftus eft Chriftus in crucc,confugere iubet.Qtîônam fpiritu agitan tur igitur Neoterici^ qui docent acimperant^qudd fiuelimus amp;nbsp;cupiamus mortem Chrifti nobis fore efficacem amp;nbsp;utilem, ut hoc faciarrtus per crebras acreiteratasapplicationesfacrifictj,quæperfaCrificulosin Miflis priuatisfi^ untrDominus tandem pro fua inexhaufta clementia,populum fuum à tyran* nide Romani pontificis liberet, amp;nbsp;fuo fanefto uerbo ecclefias ubique illuftret: Amê. Cogitet pius letftor quid Paulus per hæc uerba ad Hebræos docere uo luerit: Vbi horum eft remiflio, non eft amplius oblatio pro peccato.Hac unica fententia fpiritus fantftus duos expugnat errores. primùm ludæorum, qui perfacrificta legalia, peccata expiari uolebant, fecundô Neotericorum erro-bb if rem.

3:7’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERV'M IN ECCLESI-A

rpin,qui dicutttfe in miffîs,quot;non aliud facrificium offerre, fed idem ^trod Chri* lit quo (iusfuperfruGemobtulit,tantumhocdifcriminis retinentes^quodChriftus Chnßiincmc, facriticium cruentuniobtuliqiUi uero incruentii. Paulus utrrunepnegat polls fieri,Sc aliud läcrifidum per Iudeos,6C idem facrifieium per Chriftianos.Nam til nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ubihorum eft remiflio non eft amplius oblatio pro peccato. Negat

èc aliud,idem facrificiumrà quoquam, preterquam à Chifto ipfo idep femel oh latum e{re.PauJusq[uidê per fpiritu fanctum fiiuplicitcr negat o.blationcNco teriei uero Pauli-fim plicem negationem arguunt ac repreh endunt, affirmâtes adliuc fupereffe;Qblationem inçruêtam pro remiflîone peceatorum. Siautem hoc non fitdajellum gcrete cum Deo,nefcio,quidfit. Memo igimr nc multiillo rum apnitam ueritatem(quod abfit) odio pcrftquantur, Sf enim dociles men tes fàcrarum literarum lediiopi afferrent,non eftet poffibilc,quinfiatim uerita teininhaccontrouerfiaairequerenlur,

Holocauftum ethoftiam pro peccato non poftulafti,timcdixi,ecceucniolt; Hane partem huius pfalmi D. Paulus in Epiftola ad Ebræ. cap.io, refertau Chriftum lefumfaluatoremnoftrum.Qita probat,unica Chrifti oblationqô-.. uitftima fuper crucem, humanum genus à feruitutc diaboli SC peccatifinficlf -I’* beratum, nec alio Deum placatum fuilTe, Dauidteftatur. Si uöluifles,inq’J’', facrificium dediflèm,utic|}:ho.lQcauftis non deleclabcris.Omnia autcmfani'' cia quorum fanguisiuxta legem eftundebatur,peccati attrocifatcindicabant, atqp ob oculos offcrehtium ponebant, quod--, qui talia pcccata SC fcclcradcH^ gnaffent, digni eflent morte æterna : ftd pecCatorum ac fcelerum fordesnon abluebant. Peceätores ad uenturum Chriftum relegabant, qui fanguinc fiio ,. nbsp;nbsp;labes peceatorum expungcrett qUod fanguis taurorum SC hircorumptæfi^'^^^

' 'nonualebat.EtideofantftusuatesanxiuSatepfolicitus,deluorupeccatonim uenia,rogauit ut ilium hyftbpo aipergeret.Non-quod afperfionc huius hetbe peccatorQ maculæexpiarentur ; fed quod afperfionc fànguinisMelGæ (cuiuf typus hyflbpi afperfio erat)omnia eius peccataitaeluerentur, ut nihilinilhus animo amp;nbsp;corp ore refideret, quod oculos fummi Dei ofFenderet. Et qiicmad' inodum ante Chrifti mortênuUum extabat facrificium, cuius dignitateacptc CIO peccata codonarenturnta præter iplâm mortem femel in cruce peradïam, nullum reftat pro peceatorum expiatione aliud facrificium. Vt D. Paulus In* perius dicit : Sacrificium ÔC oblationem, ÔC holocauftomata pro peccato nO' Etr »0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprobafti,quae iuxta legem offeruntuntuhe dixf,ecce adfum,iiî

' fàciam Deus uoluntatê tuam ( tollit prius ut pofterius ftatuat ) per quam UO' luntatem fandlificatifumusper oblationem corporis leftt Chrifti ftmèl acftam.Duo D.Paulus Ebraîis propönit. Vnum quod fub lege Móifis nuUum erat facrificium ucrepropitiatorium,cuius predo SC dignitatc peccatoruntac fcelerum labes expiabatur. Alterum ueró, quód iam inter Chriftianos nuUinn fit facrificium propitiatoriS preter mortem Chrifti, quam femel in cruce pen tulit. Ita ut non fbium omnia alia fàcrificia ludæorS Sc Chriftianorum a digni' täte Sc precio fàcrificij propitiatorrj excludaquerumetiam ut fàcrificiûà CntP fto oblatum pro remiflîone peccatorfliterum ofFcrri perneget. Nam nos (m' quit ) à legibus facrificqs libéra«, fàncftificati fumus per oblationem corporu lefu Chrifti femel p eraeftam. Quibus uerbis unicum Chrifti facrificium popU' lo Dei commendat-Chriftumc]^ femel pro omnibus oblatum docetCumi^' tur dare ex uerbo Dei conftet quodfemel Chriftum feipfum pro omnibiisin ProHfrli.j- remifiîonem peceatorum ob tulerit, feim us neeper alios offerri poffquedæ' pius pofîeofFerriutNeoteriCifabulantur. Etquantumuis Neotericfinocuis fuisuideantur fapientes, ÔCprudenn'ac fuæegregièinnicantur contramanda'

Dei : nos tarnen fcitnus illonini prudentiam ftultitfam cïïc apird-Deutnv Qpare illorum dodrinam',’amp; impia (à era tanquam pcftem/toxicuift fiCUene* Rum redemptionis.no ftrç in Chrifto Icfu abhorrcrtius ac deteftamuTjlatis efTe ^redentes noftram falutem ex uerbo Dei cognitamac confinnatam habèfé,

quot; ' ■ Bf ûrtguîs ïefii Chrifti filij^ïus -, enuindàt nos ab ótinnt'fieccato.Et iterünt- ’•iO'i«'*’ buit nos d p^eeatïs noftris pér fangirinem ipfins, Si fédt nös-Regés j^iaccf^ Ape«!.». «Otes Deo Sc patri fuo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' -4

^grat, duobüsmódis homini imponere maxime cönftieuit. Primo, utCbrP itum,perquem cocleftispater mundumfibfteconéfliaficonftituit,igndi:ütn P^ifus mundo faceret.SécundOjUtqüâmobrem ChrïftüS!-’fitpaffiis,miih'gt; nbsp;nbsp;nbsp;' H-i*.

dus tgnoraret. Certo fibi pérfuafus alterö iftorum duorü utrumcüh«^, redli(gt; imâ eiTe uiâ ad infernos, Si fèmpiternas mïferias. Ex altera uéfo parte(quârti R’simpius(ît,ÔL ætcrnus,Dei,âCÔmniiim'hômïhûhDftis ) pröbènouit, cjüöd Qui mortem Chrifti,mof tisijp cius dignitates et mérita intéllexérinr,atlt;^ firma nducia omhem éulpe 8C pœnæ impietatem, Si atrocitatem foli ianguini illius ainouendam affignauerint, tyrannidem ftiam tuto cófcmnere,amp; omnirro tn'n Ofre poHinr. Nam qui Chriftum fide aftéquiintunillis Chriftus fuö iandïö ijii^ Rtu,mortis fiiæmerica in falutem ætefnam applicat.Cùm tieró Chrifti trera co glhtio huïinho géneri adéo'fit heceftaria,amp; utilistfinc qua némo pcccati,mor tiSjamp;inferni tyrannidem effugére poteft : nÓ eft mirum^qiiöd taritas cahginci act^cbfas,fatähmuhdööflrandat,ut Chriftiuera co^itiofcfenoh piódegt;

tenebfäS SCéaligines fatanfparfim offundit, partim pef Anti . chrutos qui tnundopeffuadént aliud eftéfacrificiumprætermôftem Chrifti^ quo homines fàlui fiant. Partim uerô has tenebras pér pféudoéhn'ftos, qui fe-; '• ^ms pro Chrifto uenditänt,fpargir.Et partim étiâ per pfeudopröphetas,- qui falfaÖénoita dogmata fingurtr,ôé uera uètcracp,ui Si dölo opprirhunt fié pérfe quuntur.Perhæc triahominum genera,Chriftifanguinis effiifionem incOgnj *am,uelprorfusôéfunditusrnalèfiéperpéram'intcllelt;ftam,flagitïofè,irrlpié,ac pi'ophaneinter homines efFeftudcr,acfummaopeeufat.Antichriftiautëftint omnes,qui nhflàs priuatas IiOdie celebrant in écclcfijs Chrifti, qUilt;^ pro uiuis „r ^mortuis facrificant.Pfcudochrifti uerô fünt Papaamp;Epifcopi quifefcpjrd Chrifto lienditant. Nam quod Chriftus ipfé maniféfte mandatîipfi manifefte uetantChriftiis cnim dixit,uenite âd me omnes quilaboratis, fiéoncrati eftis, égoreficiain uos. Pfeudochrifti Epifcôpi höc prohibent ‘ fié iub ent ut rélicftÓ Chrifto,diuos corpOfibUs èxutos adeant. Chriftus dixit, T orcular caicâui fôgt; lus:Pfeudochrifti dicunt, Chriftus hoé non folus fecit, féd partim ipfe in cru«' tCjpartim uerô fié nos, obfcoénis, téterrimis,ac fâftiditis Muîîs priuatiSjtofCu» Isr profcmiftîoné peccatorum, coniunélim attp diuifim calcamus ac præmi* pffuJopro/ mus, Pfeudo autem prophètefiint,qui ChriftihOmen fiédocftrinàmiatftitanf, phette.

ramen utrumep fubuerteré conantür. Qiiâlcj fünt,qùf hodieconcionanî* fur fub pfaétextu, nomine, fié doéfrina Chrifti f Chriftum tandem atque ciü's dotftrinam uhiuerfam, fub Papæ tyrannidém cogère conantür . Exemplum uero Neotericorum impietatis aliud non quæram , quàm hoc qüO dicurtt Chriftum quotidie in illorum MilTis, ac illorû opéra pro pecCatis üiuôfum fié mortuorû offerri.Ioânes dicir, quôd Chriftus émundat nos ab ortirli pèccaCÔ. Ergo totumrcdcmptionis Omnium peccatorumnoftrorum preciu, längüini ohie^ia. Chriftifuper cruc2cffufo aflîgnatrSéiàcrificülisnullaparterclinquit.Qirôdfï obtjciant non aliud facrificiû fié preciû pro pecCatis offerri in Minis fed idèni quod Chriftus obtulft in crue€,fic iUoru impietati refpondeo. Chriftu fè offer-

* ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - bb itj iéinii'

tcimpudcnter aflèrût(fîue cruentum fiuc incrucntUjnthü pcnfi habco, pen*'' de mihi eft ) uerumfi aliqao modo quod Chriftus fccit, uel per fcuel per aliu fcicçre poffiti^ quoadfacrificiû pro rcdêptionc pcccatorû amp;nbsp;ïedcmptionis pre CIO «tinctjOmnino dusiûcn'ficiû in cruce fadû inualidS,amp; minus fuftîciés ad placanda Dei l'ram erat.Repetitió enim eiufdê facrificij pro redempdone pec catorû S)C redcmptionis prccio, duo femper comprehendït. Vnum^quod qui offerixTjpeccatis.ftmp er fuht obnojcîj. Alterû uerq,,quod offèrtur, »5 pro çterna pcceàtorûexpiationé.Hçc aût uera effe quac dicoj Paulus teft^tur, Hftr.io- qui dicit : Propter peccata ofFcrentis , amp;nbsp;eorum pro quibus iaa ificia quotan, nis offeruntjpontifices per làngu(nê in iandlû-làiKfiorû ingrcdiebanti Et quia fanguïs taurorû amp;nbsp;hircorfî peccata auferre non qalebat: quo tidie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w

K. f 11 titjlacraperagcns,amp;eafdêfepiusofferrês.hoftiasjamp;^c. VtruncpD.Chryfolto J ° S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulchrè oÄlt;;pd{t.Primü,ut p er illorû crebras ac rep etitas oblationes ac(U

’ ïatio,^non roïutio(inquit)cflct peccatorS. SecundS,quôd infirmkatis accrtlt; fatiOjSCno ui'rtutis oftêlîo^fcilicetf^crificq) eflet. Ideo lubdit Ghryfo/lomtik In eo quod ofFerebantur,redargutio peccatorû-.in eo autem quodfemper/e'’ dargutio infirmitatis» In Chrifto.autem contrariû habetur. Semei oblatus du Nam quæ formam habent aliçuius, tantum exemplaroftendunt, non autein uirtutem, SCc. SiNeoterici eafdem qfFerunt in Miffîs hoftias, nempe corpus, fanguinem amp;nbsp;animam qug Chriftus in cruce obtulitiChrifti hoftiam amp;immo lationem infirmitatis arguunt,quod eftomninolàtanicum nbsp;nbsp;impium.Weo

Chryfoftomus inquit; üfîcrimus quidem,fedad recordationem faciêtes nior tis eius.Et poft pauca : Idipfum femper facimus, magis autem recordationenr (àcrificij operamur . Recordatio uerô làcrifîcij Chriftinon eftreipfaidipiunr Per cbrifl«m ^criftciurUjfed potius forma amp;nbsp;exemplar làcrificîj, amp;nbsp;non ipfa ueritas, Et hoc folum expLtrf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod D. loanncs dicit. Lauit nos à peccatis noftris per lànguinemipfiu’’

put omniKpecz ?Slo dicit,iplcin cruce,amp; lacrifîculus in Mifla, lauant nos à peccatis noftrisp« ianguinëipnus:ïèdiple(nimirumfôlus)pcrûnguinemfuûpeccatanoftracx f* uattita ut omriiû hominûpcccata ( fiue laici, fiue clerici fint ) per fol« Chriitu up er crucem (ÔC non alibi)fint expiataiôd iam nullus alius reftet quiho^^P^f'' ftare poflet, fiue cruento fiue incruento facrificio,ut Neoterici Hngunt .Nau’ abftp languinis effufione nonfit remiflio peccatorum. Et quibus reinhwu' tur peccata, reges amp;nbsp;facerdo tes faefti funt. Reges autem in hoc,quod ein« fîf naturafub tyrannidepeccati nbsp;nbsp;principatufatante ha(ftenusfuerint,iai«P^‘‘

Chriftü manumifli fintà mortis feruitute, peccati tyranide,atqj fathanæii«?^ rio lib erf. uetus enim nofter homo, uelut occifus, eft und cum Chrifto fubh' eus in crucem:amp; nouus homoqui e Chrifto cœlefti duxit originem,depecfa' to 6Cmorte triumphat. Sedloannes dicit, quod hunc honorem öd tfiui«pn'’ per Chrifti ianguinem, omnes qui Chrifto uere fidunt, fint aflequuti, Öd non per Chriftum ab hominibusDeo oblatum. Et quemadmodum omnesexæ' quo reges fecit: ita ödomnes ex aequo iacerdotesfecit. Sacerdotesucro,quO' adfacrificium öd facrificandi poteftatem, pro deuiefta peccati Öd mortis ty' rannide, aeque omnes funt ^iuxta iacras feripturas. non ut Chriftum denuo, cruento uel incrueto läcrificio, Deo patri pro peccatis immolaremus : fed ui, quemadmodum Chriftus feipfiim obtulit pro nobis, ita ödipfi nofinctilliui' .ciflim immol'^emus. Quod equidem facimus, quoties iudicq noftri uii^s, prudentiam,intclle(ftum,rationem öd huiuftnodianimi potentias, à foloD^' uçrbo pendere cogimus. ut fi humana omnia, bonas intentiones, cultirrn nbsp;nbsp;nbsp;j

religionem, humanitus introdutfta, ab animis noftris propulfemus, Öd a D’Ct uoluntate ac lapientia in eius uerbo patefatfta folum pendeamus. Et fi Neote rici tales client làcerdotcs, reuera uitftimas traditionum humanarum iminO' larenttac Deo interfîcercnt,ôd exurerent igné flammis^ uerbi diuini, omnes priuatas Miflas, nccnon hydromantiam panis, cinenim, frondium, lummo,

cxecrati'önes,8^ Dmorum inuocat/ones exccfandaS:6d Ëuchânftïâm fànguïgt; nis lefu Chriftijatc]^ pieces ab co inftftutaSjfedulô Deo ofFerrcnt. Deindeiùa ipforum corpora ( hoc eft uitioiós aff€(ftus,fuperbiam jiram efferueicéntem, ardcntcra libidineni, lafciiias ac lubn'cas animi cogitationes amp;nbsp;odium êrgà innocentes) immoîarent, iugularcnt,exurercnt ac facrificarent. Hæc iunt U' criHcia qug faccrdotes Chrifti immolare debent,ôi^ non denuo Chriftû ipium cruento uel incruento facrificio offerre.Cùm igitur omnes ex aequo Chriftus Apoc.u fommusfacerdos reges fèceritac faccrdotes, ut loannes ÖC S.Petrus teftant: undchicNeotericorum iacerdotum ritus dC priuilegium,quôd ipfis prae cete risfaciificandi contigit poteftase'Sancnon ex Chrifto, fed Antichrifto. Nam quodadregum ôf facerdotum dignitatem, honorem officium pro expia* tionc peccatoruiïi attineqin Chrifto omnes pares fumus.T antum in eccleftjs Chrifti hoe eft difcriminis, quod minifter publicus docet uerbum DeijSC ia^ cramenta miniftrat:populus ueró uerbum Dei audit,Slt; facramentis commit-nicat. Sed tantum frutftus habet, qui pure uerbum Dei audit î quantum ipfe, qui uerbum Dei pure annunciat.Et tantum Deo offert,qui pure iàcræ Domi ni cœnæ comunicat:quantum ipfe,qui cœnam Domini pure diftribuit. Gra* tias autem Dco pro morte Chrifti utercp agit; neuter ramen Chriftû Deo pa tri pro expiationepeccatorû facrificat, Hocenim Chriftus femel pro utroep præftitit in cruce:amp;utrilt;^ tantum recordatiônem amp;nbsp;memoriâhuius iacrificij perfacræ cccnaeacftionêcC adminiftrationem cômendairit. Eiufdemi^ fàcriff ’■’n iteratâoblationcm in remiflîonê peccatorum omnino prohibuit: nam uni ta oblatione pcriedîos fecit in perpetuum,ut D, Paulus teftatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kcî«.*

Dicuntfe offerre ac Deo perlitaré iàcriticium propitiatorium; ucrum illud nKruentum.Hoc eft,Chrifti fanguinem,quem in Mifiis dicunt fe offerre,non cirundunt,nec corpus eius morte afficiût: fed tiiifum DcO patri in remiffîonê peccatorumperlitant. nam de nouo illû crucifigetc uiderf noluntExhis con cellis concludcmusjimô euincemus,ueram cœnam Domini iaeriffeiû propitiatorium non effe (nam pani illorum uino in Miffis prûiatis,iacramentor3 corporis amp;fanguinis Chrifti nomina,ffne facrilegio attribui non poflunt ) tithocindubitato côftet, primùin deffnitionem lacrificq propitiatorq uerani pûnamus;tunc fi ilia facrificio incruento in Miffis cOnuenerit oportet iit de-tnusquod fit uerùm iàcrificium propitiatorium quâuis incruêtum. Etfî uero tionfitneceffcDei ueritatê ad præcepta dialecftica obftringcrè, tarnen ut om ttes intelligant Neotericorum dotftrinâ nonfolum cum uerbo Dei pugnare’,, ticrum etiam cùm alijs fcientijs,illam ad dialedlica præcepta exigemus.Propî tiatorie Deo facrificare,eftDeum iratû propter peccata, placare, clementSép ^cpropitiûreddere.Qui hoc facit,propitiator uocatunquodi^ille facit,iàcri-hcium propitiatorium appcllamuSiSacrificium ergo propitiatorium eft illud Sitcrificdre^-'-ftcrificium,quodDeumiratum propterpeccata,dementem 5gt;Cplacatum red Dco propitiiéz Qitipeccatores uero à feruitute peccatorum, liberos facit, ac peccatorum toriè,ciuidf tcdemptionisiuftum precium perfoluit, lam illud quOdDeuin prOpitium ac Srfcriftci«pro/ placatum facit, oportet ut in fe contineat non folum fufficientê peccatorum tedemptionem amorte,inferno,peccato ôdiatanætyrannidcjuerùm erianiTt) ^vTçop,hoceft,iuftum ÖCdebitum precium redemptionis à peccato, morte, lnlerno,amp; fatana.fi hæc omniain facrificio non Conueniunt,facrificium propi tiatoriumdici non debet. näDeus pater propter quod peccata remittit, pro pter illudidem peccatorcs à peccati feruitute libérât ; 8C propter quod Deus paterpeccatacondonat, amp;nbsp;peccatorcs à feruitute pcccatiliberos fccit, pro-ptcrillud etiamidem,iuftum precium redemptionis peccatorum illiusiræ peffolutum effe agnofeu. lam diuus Paulus di eit 4 quod abfque fanguinis ef- Hct.p. fUlione non fiat remiffio, Inde confiât,cum non fiat peccatorum remiffio

abfcp fanguinis effußone, abfcp fanguinis efFufione non fieri à peccatis amp;pec catiferuitutc redempiionem.Namprius quamuisnonprioritate tempons, uerùm prioritate ordinis, Deus remittit ucrè peenitentibus peccata ; deinde manumfttit ateç ïiberum fiicit peccàtorem a fcruitute peccati. Si autremiliio peccatorum óC redemptio à feruitüte péecati , non fit abfqj fanguinis eftuno' nc : muïto maius prccium redemptionié, quod eft iàcrificiû propitiatonum, non fit abïcp fanguinis effufione. Nam facrificium propitiatoriü omnia quæ Epbff.î. dixirhus præftarc debet.Iam Paulus teftâtur ad Ephefîos feribens, iftaomnù per ChriftûfîerijUt Deus propitius reddatur : utep peccatores ucre prüften' tes,audadler ilium tanquam benignum patt ern adeant. fie eniffl feribit : Me per Chriftum lefum uos,qui quondam eratis longinqui, propinquifacti eins „ perfanguincmChrifti.Etnequismodum ignorarct,quoChriftus hoc pro riobis præftiterit,eum clarè defignat; Per crucem,inquitjid eft per mortem m Coloff.1. cruce peradlam.Ètidê multis ac præclarilîîmis docet ad CololfPer eum pU' „ cuiti-cconciliarecundaergafcjpaeifîcans perfanguinem crucisciuspereun demjfiue quae in terra funt,liue quâc in cœlis.Ecce D. Paulus cfficaciam acuir tutan mortis Chrifti clariffîmè depïngit, atep ob oculos credentiû ponit,pro pter quamDeuspater mundo fadus eft propitius. Qui onereamp; feruimte peccati premebant5i}s modo Chriftus fada eft redemptio (modouerepmtte ritæ uitac eos poeniteat ) Quirepuliam à Deo hadenus propterpeccataluni palTfhis (modo piè credant ) ad Deû patrem per morte fîlij fui fadus lisaditus.Etquiprecium redemptionis perfoluerenon ualebant: his(nt‘”^ fto indubitanterfidànt) Chriftus fadus eft redemptio, amp;nbsp;redemptionis prc' cium.Et hoc Paulus fignificat, cùm ait,Per ianguinê crucis eius: hoc eft, pet iânguinem, quem fuper crucem, in imroolatione morteftiiipftusentitmgt;

. nbsp;nbsp;nbsp;Cùm ergo Neoterici fatentur,fùum facrificiû,quod fingunt eflè in Miflis,d ƒ

incruentum: fieri non poteft ut fit propitiatoriü pro peccatis. Nam quemau' modum tcftamêtum teftatoris, per mortem teftatoris ad plenum abfolmwt» ÔC non nifi per mortem ( nam uiuente teftatore, teftamentû no ualet}ita pet' catorum rcmiftio non fit fine effùfione fanguinis, fbla Chrifti fan^hnis e ' fufione.Quemadmodum D. Paulus teftâtur ; Abfi^ fanguinis effuhonenon fit remiftto.Non fatis eft quod Neoterici femper clamitant, fe idem ofterrcin Miflîs,amp; non aliud fàcrificium,quàm Chriftus obtülitin cruce.Sed fi idon i ' ii in Mifiis offerunt, oportet ut Chriftus idem ctiam patiatur in Miffis gt;nbsp;olim paflùs eft in cruce. alioqui Chriftus ipfe eo modo oblatus, non cium propitiatorium. Nam per mortem,a non per uitam hoc facrifitm Peo patri offerri dcbet,atcp itaipfemet obtulit: amp;nbsp;iam uiuens eiufdem facrinci] m rita,per fpiritum fandumomnibus fidelibusbenignè applicat fidmpemt' Fingant igiturquoduelintNeoterici: Chrifti certè catholica ecclefianuüu'i] Sactificiatiicru aliud facrificium propitiatorium unquamnouit, prçter cruentâ mortem CH cgt;)f^/unt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftj. Omnia autê facrificia incruenta funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsMcc nbsp;nbsp;gratulatoria. Imo a hoc

addamteruenta mors martyrum, no propitiatorium, fed quo gratiæagunwt QUjilefîtfjcri facrificiumfemper fuit, quo Deus propter Chriftumhonorequidemamae' fciawow Mur batur,fednon quo Deus erga peccata offerentis placabatur. CjliodfiuccHin

dicendum eft, nec Chriftum nec facrificium iSJeôterici in Miffis fuis ofteM) S4cn}w-i«Mtj/ nbsp;nbsp;nbsp;horrendum idolum.Nam ipfemet Chriftus in uera noftræ naturaefubiw

hypoftafi femel in cruce Deo litauit. Et iam qucmadmqdû uiuit,amp;-Rom 6. pfitisnonmoritur:itanonampliusuçlperfe,uel peraliümoft’erturin redeni' rçeoteritiiti ptionem peccatorum. Etfi' quisredè perpendatNeotericorum dodrinam, ivßii chttßu facileanimaduertet,quod Chriftumlefüm uerum Deum Ô^uerûhomincquot; iikimßicMnt in Miffis fuis tantum Platonicam idcam faciunt. nam ilium omnibus narui Pbtowujm. humanae conditionibus fpoliant, Eftuerus homo, inquiunt, iuMilus, naf^

cx irirgineMarüjfed qualitâtes 5^quantitates hominis exuit^ Subftantiam ôC hypoftafim humana; natural in Minis, iîtis uerbis Chrifto tribunnt : fed natigt; uas conditiones huiuanænaturae, uerbis facîisœ nègant. Qiitd hoc eft igitur nifiphantafma óóideamueri corporis tantüintclleólu comprehenderefNarn extra intelledionein,illud corpus Chrifti quod ipfi fingunt in Miflis,nihil eft» Oportet cnim, dicunt, hoc corpus tantum intelle(ftuamp; cogitatione Concipe-re,citrabmnes ueri corporis humani proprietates coditiones: quod eft om nino impium SC diabolicum. Nam,ut antea oftend:mus,Chriftus (quoad ue* ram humanænattiræ fubftantiam ÔC hypoftafim ) eft fimilis fratribus per omnia, extra uicium pecCatum.HoC eft,uere ÔCpofitiuèhumanum habet cor* pus, atque fubftantiam humanam,non tantum inteliceftu ut fit ucrus Deus SC uerus homo.Nam qüod extra intelleSlionem nô progreditur^poteft eftèper* petuum in mente,etfi reipia fubftantiâ non extet:ut in hyeme,cùm nullæ rofe florcnt,noticiafiue idea roße inmehtècxiftere poteftiquemadmodumab* fentium noticiafemperamicorum animis præfens indiuulfe hæret,cumab* fentium corpora non comparent. Horrendum autem eft tales ac tantas iniu-hasChrifticorporitribuere. uerèeniniacpofitiuèpro nobisnatus eft, mor-tuusincruce, rcfuncxic à mortuiS, afeendit ad ccelos, fedet ad dcxtiam Det patrisonmipotentist SCuerèacpofitiuèuénietjUtiudicctuiuos 6C mOrtuos* Et uf(^ ad illud tempus nort adetit corporaliter nobifeum, hec realiter offern poteft pro redemptione pcccatórum:dicant Neotcrici quicquid uelinn

7. Probatio noSîra aJJi'nionMi Cfedofan^Am ecclcfiAin Cdtholicam^ luxtaplerofcp hiftoricos,qui computationcm annorum à condito mundo ediderunt j præterita iam ftint ferme fex millia annorum:quatuor prope millia fub patriarchis 2c prophetis, SC plus mille quingcntis annis fub duce ac prin* , cipe noftro Chrifto, qui per mOrtent ftiam illiim deftruxit qui mOrtis habebat imperium,hoc eft diabolu.Et per glOriôfàm fuaift reftrrrec'tionem.cœleftium, teneftriumac infernorum potitus eftirnperio. Per omnia iftorumfeculorum tempora ccclcftis patCr unam iemper feiiiauit ecclefiam fandtam, catholicam, amp;orthodoxain ‘ quamuna SC immutabili fide à lapfu primo humani generis femper inftruxit.Et quo ad fidei integritatemftifficientiam5C perpetuita* ton,una Sc eadem eft omnium tempOrumacïîdeliumhdcsmtD. Paulus tegt; ftatur,Vnus(inquit)Dominusjunafides,SCc.Ethaneunicam,abfolutam, Bpkfq.« fufficientemacpcrpetuanl fidem,originem ac certitudincm fuanl duCerea Deo per Prophetarum ac Apoftolorum prædicatiOnem ,fcripta ÔCteftimo* nia,adEphefios Paulus liquide teftatuf. Noheftis, inquit, iam hoipitCs Scin- Epbcf 3. colæjfed conclues fandlorum ac domeftici Dci, iuperftrudii fuper fundamen turn Apoftolorum 5C prophetarum,fttmmó angular! lapide ipfo leiu Chrifto, SCc.Hæc fides quemadmodum à DeO folo mundo innotuit,uc foil Deo innt-tebatur:per quam ca quæ Dei funt,ac neceftaria cognitu ad ialutem ^ternam, cognofeimus SC apprehendimus.Hanc tarnen fidem qup apud Onines aetates unafemper fuit SC eadem, non uno modo Deus patefecit aC COnfiirmauit: fed pro fuainefiàbili diiccftione SC lapientia, aliterfandfis patribus ante legem, all terfub lege, aliter uero fub Euangelio fecit. Sub legC quidem naturæ cœlitus fæpe emifituocem fuam, qua hâc fldem orthodoxâ animis fiiorum imprime* rct,at(^ cœlitus dimilTo ignis irtcediofquO facrificialuorum confumpfit) con firmauit.Sublege uero Mofis,prophetas fçpius Deus ipfe eftalloquutus,quo rum opera uerbvifuum propagauiqut per fldê mundo innotefeeret : atep ean* dem fide multis facramentis SC facriflcijs in pubflea ecclefia obflgnauit, ut cir* cumcifio, agni uidfima,uacce rufp holocaliftum,Sc huiufmodi facra teftantun PoftremôlùbflnemfeculijUthgcunaSC uerafidcs inDeum certioratqpillu*

ftrior in ccclefijs (iii’s fieret, eandcm per filium fuum unigeni'tum mundo pto' uulgauitjfacramentis^ publiasBaptifmo QC cœnaDomini inecclefijso ' fignauit.lta ut hacc una, fancta QC catholica fides, quæ eadem femper j exordio mundi non cifdemrationibusfuerit femper patefaclaSC connrm • tain ecclefijs : fed fingula quæcp tempora fiium habuerint modum reue tionis,fuos ritus,ccremonias Sgt;C lacramenta; quac omnibus ietatibus ( ut FaU' lus teftatur) fignificationc eadem c-rant.Nam (inquit)omncs eundeiu dbu^ ».Cor.to. Ipiritualem manducabant,amp; cundem potumIpiritualcm biberöt, ÔÔC. txUi

P, AuguftinusaßentiturPfal,77,Ide,inquit,inmyfterio dbusamp;potusiUoruiu ), qui nofter fed fignificationc idem non fpecie.Sacramenta patrum in „ diuerfa funt,fed refignificata paria fiinuEt adhuc claiius inlibro fuo de unu» „ tc pœnitentiæ:Eundem cibum ipiritualem manducauerunt.Quidcft euno^ „ nifi quia eum quem ctiam nosCEimdcm non inuenio quomodo intelliga, „ nifi eum quem manducamus SC nos. Externi ritus SC iacramenta atep ccreino niædiueriæfiierepro temporum SChominficonditionc: fed fides fempetW' dem ÔC una. Nam quemadniodüDcusipfe unus eft Slt;nunquämutaf,utraii lus dicit’.ita fides qua ilium appreliêdimus una eft,ut idem Paulus teftat(Vna fides ) amp;nunquam mutatur : quauismodus ÔCratio quibusfides quaDcum apprehendimus,cadem femer non fucrint. Sed (ut dixi ) ætas ante Moyfi'i alias rationes, fub Moyfe alias ftib Euangeh'o etiam alias obtinuit,utiDto w fum fuerat.Ecclefia tame Chrifti ab initio fuis cercmontjs nunqua caruit, ft“ habuit fua facramenta SC facrificia,Sacramenta aSt,quibus iàcramêtalitet,P^’^ fidemp'ite illis utentibus Deus bona fiia exhiberet, cofirmaret SC obi.'gnarftgt; Sacrificia ucro quibus nos (qui in hoc mundo à Deo peregrinamur) Deo ail qua opera reddimus, utilli pro coUatis iuis in nos bcncficns gratias agamus, ÔC ut Deum largitorem omni honore ( quo pofiumus ) adneiamus, Sedhat': ßcrificia necfunt, ncc unquam fucruntin ecclefijs unius atep eiufdemgen^' ris.Nam unum genus iäksmoi/ feu propitiatorium erat,cuius mors promerint alqs remiffi'oncm peccatorum. aliud uero genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crat, fiue gratul»'

torium,quod non mcretur remiffionem peccatorum:fed cum fit a' réconcilia' tis ut Deum afficiant honore, Deo placet. Primum aût genus facrificij quod tÄxsiMjj uocat, nomine ÔC figruticatione tantO omnes ecclefia: habuerunt, nunc habent:fed non re ipia,nifi pro eo têporis ipacio,quo Chriftus in feiplo hoc obtulitDeo patrifuper crucem,{nremifti'onem peccatoru.Ethocgenus iacrificij nec extra perfonam Chrifti, ncc extra illud tempus quo femdpan* perlitauit,nec extra locum fuper crucem ubi patri perlitauit, unquam mign' Ephff.i.2. repotuit, nec poteft: ut luce clarius D. Paulus iuis epiftolis affirmât. Legalia Coi.».2. iacrificia multa nomen facrificij pro peccatis ibrtiebantur, non quia reipfa Heb.y.p.jo* peccata expiabant : fed quia Chriftum uenturum fignificabant, qui folus peccata mundi tollit. Ita in noftris ecclefijs cœna Domim' fortita eft nomen facrificij Chriftianorum, non re ipfa : fed memoria SCrecordatione, quod Chriftum feme! in cruce immolatum reprefentet. Cum igitur fandh catholic ca ecclefia Chrifti aliud iacrificium tAKstfLoy ex uerbo Dei non norit,præterfo lam mortem Chrifti femel in cruce peralt;ftam:fi nos quot^ qui Chriftum pro* fitemur aliud ignoramus, extra omnem culpamamp; peccatum fumus.Nain iUi ecclefiæ catholicac credimus,quacuocem ^onfi iui Chrifti audif.sTotaaSt iacrarum literaru feries huiuftnodifacrificiumno agnofeit: omnia fandorum conciliorum ac patru fymbola quæ hodie extant ( quae in fine huius tratftatus adijeiam) ncuerbS quidem de tali Chrifto,ac Chrifti facrificio in Mifla,quale Neoterici impie fingunr,mcntionem fecerSt. Nonne iatis igitur eftut omnia credamus, quæ in facris literis atœ in iymbolis iàndlorû pat^jm fynodorû continentwftfiU certe ecdefias Cnriftifatis contra omnes hterefes muniebat:

Suinucrafidcinftrucbant, per quatuor ferèmillia annorum ante Chriftt incar nationem, amp;nbsp;mille ducentos âhnos ÔC ultra à Chrifti aiCenfionc in cœlos, uicç ad tempus Lotharij Icuitæ, qui federn ó ccupäuit epifcópalê Romae circa an^ num Domini 121$,qui ÔC Innocêtius tcrtïuS uocatur.Is quidem noua fymbola, pcregtinosjignotos atep impios artiéulos fidei excogitauit,cùm Antichriftus ûleRomanus non folum animas fidelium, uerumetiam regum ac prin^um ^asatcpimperiàiubfuâ tyrannidemcogeret.Sit nobis teftisiUuftnflimus , 1 , nbsp;nbsp;,

Rex huius regnî Angliæ loannes, qui non folum mille marcas àhnue eidem i-othirii« kui/ Lothario leuitæ pontifici Romano pro tributo penderc coâôus èft, uerum-' etiam his miferrimis conditionibus fubfcriberc, ut nullus Rex hoc florentiffî* nioregno potiretur, quin cafdem ûli folueret. Qiiam tarnen tyrannidem Regt; ges omnes huius regni fortiter cotempferunt, Atep îÜê (|uidem nebulo amp;nbsp;uegt; fus AntichriftiuicariuSjCum paucisiuis praeCeflöribus ab omnibus ecclefijs, ^od Deus illis contulerat.'àbftulerat: nimirS liefSuerbi Dei prgdicationém, facramentorum uerum uiumjattp Apoftolicam diieiplinam. A regibus au^ ïtm amp;nbsp;pn'ncipibuSjqüibus Deus terrarum imperium contulit, non folum aip foritatem èi dominium,uèrumetiâ ipûs terras, redditus Sf patrimonia rapere non deftitit.Sed ne nimis durus 5d crudelis uideretur,uoluit aliquo modo has

• Quare ex cocilio Lateranenfi hos nouos articulos fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«»j.

n«os atqj anentitos,falfos ÔC impios,de panis 5C uini ti’anfubftantiatiorie, de

O’is Chrifti corporali præfentia,amp; de làcrificio propitiatorio in Mifîis,cc ^ltft's,regnis ac Regibus(qui ftib illius tyrannide egerunt ) commendauit : ut •nUecretalibus quiftp uidercpotcft, cap.firmiten Ante illius tempora in nul-« J? 7nibolo,uel tranfimftantiationis panis fiC uini j iicl corporalis Chrifti præ-entiæ in facra cœna Domini,aut (àçrificfi pröpitiatorij in Mifla,fitmêtio.Crc aimusergofacfijjjjj.ç^,g ,quæabundeacûtisfidcmueram ÔC iàncftam conti* ^mbolis ûndorum patrum per mille ducentos an* nos^hacfidefacrorumlibrorum teftirnontjs atlt;pßntftorum patrumfymbo iuftulta,nos contenti fumusmouamœ illam atqj ementitam, quâNeoten'ci impie populo Dei per uim amp;nbsp;fraudes obtrudût, ignoramus ac eteftamurtanquam impiam S«^ Antichriftianam, quæ penitus in fubuerfio* ’’cmfandæ Catholicæ ecclefiæ fidei tendit, ut infra pluribus dicam. Sed iam

*tnplici plebi egregiè imponanî, dicunt nos hune fènfum ex feripturis fa* 9 per uim clicerc, amp;nbsp;uiolentiam facris literis inferre, uti noftro propofito in ^’ant : uerum faneftos patres illorum incruentum facrificium agnofeere, ac

^ilire.Lubetigitur aliquot cxuetuftióribus aedóeftioribuspatribusloca UDlcribere,ut pius ledor intelligat, fantftos patres nunquam tale lacrificium ’gnouiffe, quale Neotericiprætendunt in Miffi's iuis habere : led illud allere* ’■«»ccrèdere, quod nos affirmamus Sgt;C credimus. Sint illorum libri indices»

bcnæus aduerfus hærefes Valentini amp;nbsp;fimilium,multahabet de iàcrifictjs oblationibus quæ fiunt à Chriftianis,0d inter caetera hæc habet uerba:Sacri nonplacatur Deus.Quod omnino intelligi oportet de lacrificio per ho-onncm oWato ; nam Deus per facrificium qiiod obtulit Chriftus,fuit omnino placatus.Dixit enimrHic eft filius meus dilclt;ftus,in quo coplacuit anim g mee, •plum audite. Sed quoniam Irenæus teftatur Deum no placari factificio, non puto arenoftra efle alienum,fi ( priufquam hunc locum irenæi ulterius difeu* am) ueterem ueram dialedlicorum regulam paulifper fcquar ( quæ diaf, ^bene difti'nguit,benc docet)SC facrificandi uocabulum,quo omnes urun hJtjper diuifioncm quidfignificet oftendam ; ne ambiguitate uocabulidece* c c ij ptij

ptijûcrifida uel nimium dcprimantur, uel extollantur : quod fieri non poto Slt;icrific4re citra diuinæ gloriac iaóèuram,amp; noftrarum animarum falutem. Sacrificar^U' Deo quid? tem Deo, dl Deum iratS propter noftia pcccata placarum facere, uelaJJ^P ueniam peccatorum rogare, aut gratias Deo pro illius benefieïjs reddere, ue ipfios tocos in illius fcruirium confecrare. Primo modo nullus Deo facri' «ndigeni«. ficarepoteft,nififolusGhriftus DçusÔC hömo:utpropheta Efaias teftatur, Epiksj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uulneratus eft propter iniquitates noftras, attritus eft propter fceleranO'

ftra, difciplina pacis noftræ fuper eum, ÔC liuorc dus fanati fumus. Et pamo C«p.63. infra, oftcnditiolum Chriftum propter noftras iniquitates uulneratumfrinç amp;nbsp;mortis atep inferni tyrannidem folurri deftruxifle: Torcular, inquit, calcaui foluSjôi^ de gentibus no eftquifquammccum,Ô!^c.Ethoceft,quodftatimpo^ Genef-j, AdxhpiumDeus dixit ferp enti : Inimicitiasp onam inter te inuliereni,ô^ fernen tuum ôô fernen iilius,Ä^ iplûm conteret caput tuum.Pollicitus clWeus Adamo remiflionem peccatorum, deftrudlionem mortis, diaboli8(. intam, Sgt;C acçcptationem illius in p nil muni fauorem Sgt;C gratiam: fed hoc fieri oportC' batperfemen mulieris, quodeftChriftus,ÔCnonper mulîafemina,ut Pau' lus teftatur. De bac uerôplacatiôneirœ amp;nbsp;indignationis Deierga propter peccata,per folum Chriftum, Dàuid fub perfona Dei patns tildm al' Ppim.»- îoquitui- in hune modum: Dominus dixit ad me,filius meus es tu, egohO' die te gcnuiipoftula à me,6ô dabo tibi gentes hæreditatem tuam,ôlO' docec,quôd Deuspater erganos placecur per filium ftium unigcnituin,»-quôd nos hæredes fimùs per Chriftum folum, ÔCnullo alio modo.Dequaph canda Dei patris ira per Chriftum erga mundum propter peccatuffl, ipion^t

Iolt;lt;«.»7. Chriftusmire teltatur : Pro eis,inquir,fan(ftifico meipium, ut ftnt Ô1 iplriànm ficati per ueritatem. Sandfr'ficare autem feipfum pro nobis, eft morti amp;nbsp;cn’^’ pro nobis feie cftlerre, ut nos Deo reconciliet,confociet, ac confoederct: ot' ftruclis inimicitijs amp;nbsp;odqs fuper crueem,per ianguinem ÔCimmolationeiniuî Epbff.’. ipfius, ut Paulus teftatur i^Etinboe fantftificandi genere, quo Deus placatut) Cololjli. Chriftus nee focium præccflbrem, nee fiicceflbrem admitrit, fed omnia inic Apoc.«. continet, amp;nbsp;nihil extra Ie in alium quenquam effundit. Hoe fandiifica.ndi gt' nus in ecclefijs Patriarcharum fub lege naturæ non fuit, nee in ecclelïjs Pro' phetarum fubMoyfe,nec in ecclefijs noftris iam lub Chrifto.Sed tantum cum hic Chriftus in terris uiueret, óó fcipfum in cruce Deo patri pro peccatis no' ftris offerret ac lacrificaret. Ita ut in hoe facrificandi modo, nihil coinmerd, participationis , communionis, coniundionis aut focietatis habeathomo cum Chrifto : fed folus SC femel Cfrriftus omnia perfecerit, pro placandaDn patris ira crgahomincs propter peccata totius mundi:quamuis in eletftis hoe Secuniumfiteti facrificiiï tantum utile fit Suf efficax. Secundum genus facrificandi,quo impc genus in trationem 8C ueniam peccatorum à Deo poftulamus,in ecclefijs fempetintt’ tres difiinélum uerè pœnitentes extitit, de quo paftim in lacris litcris legimus. Et hoe facrih' pdrtfï. gt;nbsp;candi genus, tribus ab foluiturmodis. Primo, ubifides afflidlamactcrritani confeientiam per fpiritum faiidlum confolatur amp;nbsp;adiuuat,certitudine Si

a ciapromiffionumDei. Secundo,ubifides.non folum interne perfpititüfan' dum mœftam S)i. timidam confeientiam folatur, uerumetiam corda amp;luoccs 3 pœnitentis ad orationes Sd preces agitat atœimpcllit. Tertio ueró,ubifidc3 per fpiritum fandlum non folum interne afflidlam mentem erigit,confoiatiB', atqueinuocales preces perrumperefacit;fedetiamhisduobus additexter' nam uerbi Dei pr3edicationcm,amp; uerum ufiim làcramentorum:ex ^uibus di' feit à Deo ueniam petendam: quæcp didicit, offieiofèae diligentera Deo cxi git. Exempla omnium iftorum facrificandi generum, ubiep in facris literls Ic' Ppiw.j. gimus. Dauid ueniam pettjt, Intcllige(Deus inquit) Hagig^nurmar meum

m earn,nel ta CI tas cogitation es mcas. Et m altjs pfalmis conqucHtur de tacita amp;nbsp;interna animæfuætrilli acafperaconditionefâcrificandi Deo,profmpe-tranda peccatonim uenia,inquiens;Quare triftis es anima mea, ÔC quare congt;’ turbas medta Anna tacite SC in præcordijs fuis querelam iùam Dco patri cœ^ lefti obtulit. Paflïm uero in iacris literis occurrunt huius iacrificandi generis exempla, tories ferè, quoties uerè pœnitentium nomina recitantur.Infingu^ lisigitnr generibus fatiserit,unum autaltcrum exemplum ad confirma^» nem eoriim quæ dico adferre. Secundum genus facriHcandi,qno ueniâ pec-» catoriim à Deo petimus,eft, ubi non folum Kdes per ipiritum iànêlum men-tem conterritam ÔC terrcfaiflamfolatur, uerumetiam preces ëf. inuocationea adduntur, quibus ueniam peccatorum rogitannis. Vbicp huius generis facrigt; ficandi exempla in iàcris literis inueniuntur. Vt Moles mente SC uo ce pro fe-^ ipfo ëé populofaaificabat:fjcElias:fieetiam Dauid: Verbamea(inquit) auhbus percipe Domine.ItemjôC mulier Cananeatleftifili Dauid miierere meiifilia mea male à dæmonio uexatur,5Cc. Tercium genus facrilîcâdi eft, pro ueniapeccatorum, quo non folum mentes^corda ÔC uoces perfidem in Chri^ opérante fpiritu fàndlo, ueniam peccatorum impétrant : uerumetiam

menti,cordiSCuoci acceduntuerbi Dciledîio uelprædicatio,amp;iàcramen' torum pius ufus, quibus uerè pœnitentes utunturjUt organa £C media,quibus de condonaùpne peccatorum fiant certi. Huius generis exempla paffîm in ia cris feripturis occurrunt. Vtfubpatriarchis,fidei,menti, cordiac precibus piorum concurrebat ccclcftis ignis, qui illorum facrificia confiimebat : fub le* ge Mofi omnia facrificia ÔC facramenta legis : iùb Chrifto uerô omnia facra-' mentanoui reftamcnti.Tcrtium autem genus ia crificandi, quo gratias agi-» Teftium perip mus pro f'mpenfis SC oblatis nobis in Chriuo beneficijs, in totidem partes ÔC

generadiuiditur.Primùm gratiam habemus Deo mente, cogitatione, fide ifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dißitiäS-

iuftrata per fpiritmu fanótum, abfip uócis fonitu at clam ore. Secundo, men^ te, fide,âCuoceperfpiritumfamflumin Chn'fto agimus. Tertio,mente,fix de, uoce, öf uerbo Dei ac iacramentis publice in medio ecclefiæ,in fpiritu ian do per Chriftum ^yatias agimus. Hæc tam nota iunt omnibus pijs, ut non opus fit exempla fubfi cere. Qiiartum uero facrificandi genus,quo noimet ip* fos,noftra^omniaD'epiacrificamus, omniahæcetiam exigit. Primiin3,ut menteper fidemin tpiritufantflopropter Chriffiimagnofcamus,quodnös ipios atquenoftra omnia Dso debearaus,a quo omniafufccpimus,per quern etiamomnibus fruimur, nbsp;inquo omniaferuantur. Secundo,ut non tantum

perfidem,infpiritufamdo propter Chriftum nos hoc feire iatis efle putemus: uerumetiam utnoSipfos, noftra^ omnia, turn uitam, turn fortunas noftras aduoluntatem ac mandatum Dei patris componamus SC exhibeamusadno minis fui gloriam: qui nos fecit,redemit,ac coferuat ad uitam æternam. Hunc uero faenfieSdimodum exigit D.Paulus ad Romanos : ut quotquot Chrifto nomen dederunt, fedulo ac perpetuo præftent quod nobis dare dignetur qui nos iubctlefus Chriftus, amp;nbsp;ubi dederi t quod iubet,iub eat (ut Auguftinus dr-cit)quodunit. Hane equidem facrificandi diuifionem interponere licuit, non folum utpnfratresintelligant,nos nullum facrificandi genus à Deo manda* tumcontênere(quodproculfitab omnibus qui Chrifto credut) uerumetiam quo admonere cæteros,ne unû facrificandi genus pro altero accipiât,et fie ex ambiguitate 5^ amphibologia iiominis facrificadi deciperetur. Nâ reuera tria pofteriora facrificandi generain ecclefia,habet à Chrifto mandata: hoc eft, ut ueniâ peccatorû petâtiut gratias agâtiamp;utfeipfos amp;fua omnia Deo cofecrêt propter ChriftQ.Sed primS genus iacrificadi^q^uo placatur Deus, nunqua ec* clefiæfuaecommendauit, utextraperfonam Chriftiuftjuam exifteret:uerum hoc munuSjhonorem, dC dignitatê fofi filio fuo lefu Chrifto dedit: in cuius no

minCjOmnia quænobts cxpediunt^impetrare perfidem facile«alciEUs. Qua' propter lacrmcium expiatoriutti extra Chriftum, nullum pom'mus:necfach' ficium propiriatorium per uUum ali'um offer ri nifi per Chriftum folun5,qui ft' Ire«lt;twi. mèl in cnicc tomiiia pcregit. lam ad IrenæfîiSacrificio no placatur Deus. De lacrifido^uf dixi) per hominém oblato lóquiitus eft hie Irenaeus, Vhde diferi' men Uidemus inter ftcrificiu Chrifti, facrificia quae nos Deo patri per Cbri ftum offerimus. Chrifti autê làcrificiu eft talc, quo Deus pater nos charos fibi habet, fiiodo fide Chriftum apprchcndimus,ôô eiga noftraimpietatem plaça tur : noftra uero lacrifida tantû gratulatoria funt,fiue gratiarumàdiones, qu^ bus Hós ipfos gratos erga Dcö tcftamur, prô noftra creatione, redêptionc « Dtuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conlèrüadone.Si âutê Deus humano iacrificio non placatur, ftUum eft quod ,

faenfido non ISJèöterid dic«t,in Miffi's papifticis tale per miniftros offerri facrificium, quo nbsp;nbsp;nbsp;|

pUcMWr. nbsp;nbsp;nbsp;peccata noftra codonantur.T ale enim làcrificiû folus Chriftus Sgt;C femel Chri'

numin cruceobtulit.Etutres fiat dilucidior, paulo poftin eodem capitc Ire* « naeus fubiungitffgitur, inquit, non facrificia ftndificant hominem, non enim » indiget Deus lacrificiot fed confeientia eius qui offert, làndificat facrificium, M puraexiftens, amp;praeftatacccptareDeumquafiabamico. Sacrificiaquxp^

hominem fiunt, non ftnóificant hominem,inquit Irenaeus.Profeftó fifacrifi^ cia non làncffificant hominem, non funt propitiatoria, quibus peccata remit' tuntur. Peccata enim deftruereac tollere, efthominc fanctiffcareamp;^ fandum reddere.Neoterici ergo, quod Ireneus fàntftus pater negat, affîrmât.Nam

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;næusdicit,Sacrificianoniancffificâthomincm:Neotcriciuerô,quôdfanom ,

cent hominem affirmant, Prseterea Irenaeus dicit, quôd confeientia dus qui I offert, fanôtfficct faarificium,pura exiftens:Neoterici autem,illoruni facrilicia confcientiasfantftificareaflerunt. Hic cuiuisuidere licet, quàm ex diametro Ncoterici cum ueteribus pugncnt.Qiiod ifti negant,illi affirmant. Hincraeuf uidemus,quôd omnia facrificia que per hominem fiunt, fint gratiarumatfiiU' nés, quæ confeientiam non purificant : fed per puritatem fideiin confeientu

Hetn?' pura,ipfà fanefta 6C grata funt Deo.Sacrificfum enim Chriftifùper emeem lO' lum,confcientias noftras fan(ftificat,ac purificat (ut inquit Paulus ) a mortuj' rüjs operilous ad feruiendum Deo uiuenti. Et deEuchariftia ita apertis uerbis » loquitur IrenaeustOfferimus autem ci non ^afi indigenri,fed gratias akutes donarioni eius,ÔC fàncftifîcantis aeaturam.Ecce in fâcra adlione ccenæDou’* nicae,gratias(inquit)offerimus, quod per mortem filrj eius ab ætemadamna' done liberamur. No dicit, quod in coena Domini Chriftum propitiatorieoh feramus,cuius oblatione peccata uiuorum ac mortuorum purgentur. Rogo igitur, qui latinam linguam callent, ut h oc caput irenaei diligenter perlcgant. Tfrt«u.tfd«cr/ nbsp;nbsp;Hoc lignum amp;nbsp;Hieremias tibi infinuat, prçdicâs Iudçis,Vcnite infjeiamus

Mrfrcione« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jy panem eius,utilt;p in corpus. Sic enim Deus in Euangclio quoc^ue'

ftro rcuelauit,panem corpus fuum appell5s,ut ÔC hinc iam eum intcUigas cor* ” porisiuifiguram panem dediffc, cuius retro corpus in paneprophetasfi^ ” uit, ipfo Domino hoc facramentum poftea interpretaturo. Tertullianus duo hie per facramentum Euchariftiac animaducrtit.Primum,corpus Chrifti figu* ficari per pancm:dcinde, mortem ipfius corporis fuper criiccm. Sed dicit pa' nemEuchariftiænonrcipfa,fcdfiguratiuèac fÿmbolicè eflecorpus Chrim, acmortem eius. Et fie patres pleruntp Euchariftiam facrificium uocant, qu” eft commemoratio facrificij femel in cruce oblattSicetiam ccenaDomini”® menfacrificq obtinuit,noreipla,fed nominis communicationc : itautfignunt ” rei fignatx nomine gaudcret. ideo eft quod' D. Cypriarius dicit, Paffio mim

Domini eft quod offerimus. Quod reipfa fieri non poteft: nam paffio Do^p ni non fit finemorteÇhrffti,amp;fàn^inis fuieffufi'one. Sed quiaEucharin'^ eft memoria amp;nbsp;commemoratio paffionis Chrifti, communione ÔC participa'

lt;3 E S T A R V »ï C O M M E N T A R n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;385 -

tione no mini's,uocatur ipfà paffîo Chrifti. T ertullianus libro 4 contra Marcio nem,pag.29i,multa docet de paneEuchariftiæ,quomodo no fitreiplà corpus Chrifti ÔL facrifîcium propitiatorium,fcdfi^ratiuè ÔC (ÿmboli ce

Sacrificium ergo uifibilc,inuifibilis facrihcij facramcntum, id eft, facrum fî-' Augujl-de ctwi/ gnumeft.Etineodcmcapite: Ciiioniamilludquodab hominibus appellagt; tlt;«t-DeiIiî).to. tur facrificium, fignum eft ueri facrifictj ; mirum eft quôd Neoterici non per^ mittunc, ut fandi patres fint fuorumipforutn interprétés. O nines fere dedex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ,

nintEuchariftiænonien facrifictj:fcdhoc fecerunt propter iignificationem, nome propterea quod Euchariftia eft ( ut hic Auguftinus dicit ) inuifibilis facrificij facrû fignû.Et poftca dicit : Ideo abhominibus appellatur facrificiû, eO quod nbsp;nbsp;nbsp;uetertamp;ws,

figiiüm Ueri facramenti fit.Qualis eft llsec igitur audacia,feu potius impudent tia2lt;inipi«tasNcotcricorum,quiuerbafan(ftoruni patruni urgent âcftrin' gunt,quo fuamipfi idololatriam amp;nbsp;impietatem ftabilianf.cùm omnes ueteres patres, paflim in fuis fcriptis quid uelint per noniêfacriftcq, ipfinietinterpré.-tcntur;Non,inquiunt,quiareipfaEuchariftia fit facrificiuni: fed pótius fignifi catiOjïcpræfentatio, iigura, fignuni 2lt; memoria ueri facrifteq, femel in crucc pcraèti, Si piuslecior quid amplius ab Auguftino defiderehrógo ut legat il--liusepiftolam25,adBonifacium.illiccnimmultaacfan(ftiflïma,contrahunc - • Neotcricorram errofem dcfacriftcio facile reperiet.Docct autem ibidémEu chariftiani non aliter effe facriticium, quàm dies,in quo mortis Chrifti quotan nismenioriam cclebramus, fit diés iple in quo patri ccelcfti fuper crucem pró peccatistotiusmundi perlitauit: cùm reuera non fit idem dies (nam is ante mille quingentos annos fuit elapfus)fed firailis eft illi,ac illius memöriam réti net, Sic de die pafchatis, quem ob uenerationem ac religionem i efurredtiogt; nis Chrifti, diem refurreóioniS appellamus’.cum reuera non fit idem dies,fed nominis cómmunicatione, figniftcati one, ac reuolutionc anni, uo catur idem dies. Idem ctiani dicit de facramento Eucharifti3e;Semel,inquit, Chriftus fei.« pfum obtulit,tatncn in facramento ucl reprefentationenon folum finguliä feftis pafchatis jucrum quotidie offertür populo, fic quod non mentitur qui dicit quód'quötidie Olfértur. Hæc SC multa alia in illä epiftola Auguftiniha^^ benturquæ annotarem,ft illius über mihi praefto foret. Si quis autem illam ê latinisinnoftramlinguam transferre dignarètur,plurimùm prodeftef.quo pi| (Romance linguîE ignari)àNeoteticorum impietate,inhac caufaEuchariftiæ defenderentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r

Quid ergo nos, non ne per fthgulos diés offérîmits i* Ófferimus cpxidem, loin, ebryfoft. Rdadrecoïdationem facientêS mortis eiüs. Êt pâulo poft : Hoc autem quod b0mil.t7.in Epi \facitnus,incommemorationem quidemfît cius quodfadfum eft : Hoc enim (loU adHcbr. ftcite,inquit,inmcam commemorationem.Nonaüudfacïificium,ftcutpom capuo. lifex'.fedidipfum femper facimus,magis autemrccordationem facrificq ope^ ramur. èhryfoftomus dicit,quodinEuchariftiarecordationêmords Chrl « . fti offetamhs, ôC non quod Chriftum ipfum in remiftîonem peccatorùm offe* ramus.Propterca uocat Euchariftiam,facrificium fcilicct pr 0 pitiator ium,nôrt quodrcipfa itaftt ; fed quia memoria ueri facrificq eft. Et ne quis uerbafüà iri bSc fcnfuïnrapérct,quaftEuchariftiâ facrificiû propitiatorium reipfa cOftitue tet,claudithomiüamhifceuerbis’. Magis autemrecordationemfacrificq ope- « Umuï.Hxcuerô fatis efara ac perfpicuafuntapud patres, quodEuchariftiàm

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftcrificiumuocabant,propterfignifiçationem 8C memoriam facrificq femel

in cruce peraôv. ÔC non quod reipfa facrificium pr opitiatoriû effet, Hoc uidit

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diâLombar dus.Quo d offer tur ,inquit, cofécratur à facer dote, uo cari facri tomb^di« tiV.

in lacramcnto rccordario fit illius quod facflum eft lemcl. Hic quamuis infel' cifii'mo viixit tempore j quando Papæ tyrannis omncs Chnfti ecclefias deiU' ftaflet,quoad purani uerbi Dei prgdicatioiïem^ÓÓ uerum iacramentorS ufimi. Euchariftiam tamê, plus quam memoriam ac reprefcntationem ueri facrifioj femel in cruce peradi hon fecit.

U^ilogus hidui tertij (apitisdn quo àNeotmcis * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtffèntimus.

Cum ûcra Domini cœnajCorrtmemôràtio fit facriHctj in cruce fcmel per* adli ; fit,ut apud ueteres pene omnes, iacrificij nomc tribuatur ccenf, amp;nbsp;cœna Chriftianorum dicatur iacrificiummon reipfa^fcd communicationc noininß: quia iacramenta carumreturn fortiuntur nomina,quarumfuntfacramcnta. Nonfolumpropter facraitienti, cum res iacramenti anologiani ôcproportio ncm, uerumetiam quod per iacramcnta, res facramenti ob oculos làcramêtis rite utentiunijgraphicedepingantur. Qiremadmodum in coena Dominijpa' nis Scuinum no folum indicant,quôd ut corpora noftra pane SCuino cSniuni aluntjita corpore acfanguinc Chrifti corpora amp;nbsp;animæ noftræ pafeunturad uitam aeternamrfed etiam per praedicationem uerbi DeijfraÆoncni panis, Si buiufmodi iacras adlioncs inDominica ccEna,mors Chrifii SC iànguinis illius effufio fiiper crucem,ob oculos fidelium contemplanda proponuiKur. Panis pulset uiHum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinum in cœna communçm ufum amittunt, Ôd Hunt làcrani enta cot'

Hjum prièrent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^fanguinis Domini: fed ucram naturam amp;nbsp;fubftantiâpanis 8Cuinifem

coferuant.Corpus uero 8C fanguis (quod ad illorum fubftantiam atrinct) « U . quQfun-, panis Qc uinum funt facramenta, fubftantialiter fuis facramentis nec infirntj nec adfimtSed corpus 5C fan^uis(quoad illorum corpotalem praclcn tiam)a fignis abfunt,fidei tarnen rcdle fignis utentium præfunt : ita utnonfo' lum res iacramêti,in retflè utentibus,Dei promiflîones SC gr^tid. rcpræfcnten' tur,cofi'rmentur ÔC augeantur, uerumetiam iàcramentali modo cxJiibcantuf. Pro quibus bcneficijs per Chriftûin cruccnobis partis, gratias aginiusDco per Chriftum, Si Chriftum denuo patri non offerimus, Nam foins Clmfhis, Chriftum offerte potuit:quôd ipfemet femel tantum fecit fuper crucenritaut nec à feipfo, nec ab alio quoquam iterum offerri poflît.Et reuera in laciaDO'-minicœnaminifter ecclcfiac nonmagisCliriftum offert, quàmpopuliisqui cùm illo comunicant. Ipfe autem utminifter fàcra SC ucneranda Dei myftetù populo difpcnfiit, ÔCpopulus eadem religiofè accipere debet. Eadcm tamen font myfteria turn miniftro turn populo, fâcramenta,teftimonia amp;rccorda tiones corporis Chrifti imraolati,pro quibus gratiæ font agendg à toto cœtu, àminiftris, cæteriscp communicantibus : fed nec ab uno necab altero offeid Chriftus utfacrificium pro peccatis poteft. Chriftus enim non dixit miniftris, Accipite SC offerte,hoc eft corpus meûtfed dixit, Accipitc SC manducatcjioc eft corpusmeum.Similiter D. Paulusno dixit ccclefijs Corinthiacis, Venite, accedite ad fa cros conuentus,procumbite in gcnua,uidete,palmas erigi te, Si adorate Chriftum ex panefatftum per miniftros ecclefiæ:uerùni protulituuiç uerfo cœtui uerba Chrifti, Accipite SC mâducate ex hoc omnes. Vt tota ectft fiafimul facra Dei facramenta acciperct,ôd no ut unus pro omnibus facranicu turn firmer et,uel facràmêtum pro remiffîone peccatorum offerret. E t q iiod ft cramentum mortis Chrifti uocatur ftcrificiunijpropterea eft,uel quod fitiut' moriafacrificq Chrifti femel peradfi, uel quia in cœna Domini omncsHddts (qui rite fàcramento utùntur)fînt participes illius ffudîuofiflîmilachlîcijîn cruce oblatùaut quod gratias agimus Deo amp;nbsp;Chrifto eu fpiritu ftnclo, quod tam dira morte unigeniti filij Dei humanum genus redimerc dignatus fit. Et lU’C

G E S TA R V M C O M M E N T A R I L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;387

hæc cft fîdes faniSæ catholicæ ecdefiæ,fponfæ Chrifti,quç uoccs aliénas non audit,fed feniper uoci fui mahti fcfe accômmodat atque obtempérât. Fateor autem hanc nori cfle fideni càtholicac ecclefiæ : hoc elt, Romanæ meretricis, quæ ninu's catholicà éft Sîgeneralis. Deus illam pro fiia inexhaufta bohitate Ecckßa Roma corrigat èC emendet,uel füo iufto iudicio illam perdat atcp proijciat in lacum fulphüre àc pice ardentcm : ne populum füum nimis diu decipiat. Nam hæc catholica méretrix non audit Ghriftum, nec iioci illius fefe accommodat,nec obtempérât: fed nomine tenus Chriftiana, totum CbtîRianifmuferro igneep pcrfequitur:Ôd facrâs literal ôi. omnia fandlorü patrum teftimonia, ad fchola-fticorüm interpretationes femper obftringinSi autem quis Romanas catholi cas ecclefiaSjCum fàndf a catholica ècclefîa Ch rifti, patriarcharum, propheta-' turn, èuangeliftarum, martyrum,ac omnium fandîorum patrum conférât : fagt; cfleuidebitjillam Romanàm catholicam ecclefiam, tantum commerctj,focie^ tatiSjConiundionis unitatis SClucis cum fàndfa catholica Chrifti ccclefia ha* bere,niiantum habeat Belial cum Chrifto. Sed ut clarius omnes pij id perfpi^ ciantjfubijciam omniafymbola, SC articulos fidei, à primo nafcentis eCclefiac cxordio,poft afccnfiouem Chrifti in coelos: cuius fidei tcftimonium àc próte uationemjqui cx aninio tenebât, ab omni fchiftnatis 6C haereieösftifpiCione, infamia amp;periculo, ab omnibus uerè pijs habebâtur immunes, Qnos tarnen articulos firmiter,religiofe,intégré ac puriflime ( eo quod ex uerbo Dei origi nem amp;nbsp;certitudinem ducant)confitemur : ÔC tarnen ab ifta catholica SC Baby nbsp;nbsp;nbsp;,

lonica ccclefia pro hæreticis habèmur, ac profeindimur. Sacras etiä 5C auten-ticas feripturas omnes ueneramur ac colimus, facra SC uetera cócilia patrum nulla reijcimuSjfancftorum patrûfcriptâreligiofè àmpledîimurzomnia^ fymgt; bola,8C ea omnia quæ in eifdem conifnentur,ad amuffim tenemus atep confi* tcmmiôu tameh nbsp;nbsp;nbsp;im pia ac catholica merctrix Roniana écclcfia, nos hæf c

Credo in Deum pattern omnipQtpntem,creatorcm cœli Si tërræ. Et in le-* mm Chriftumfih'um eius unicum,Dominum noftrum.Qui cönceptus eft de fpiritu fando : natus ex Maria uirgine. PàlTus fub Pontio Pilato. Cf ucifixus, mortuuSjSd fepultus'. Defcenditad inferna,tcrtia dierefufrêxit àinortuis, ^fendit ad cœlos,fedet ad dextràm Dei patris omnipotentis.Inde uenturus «tiudicareuiuos ^mortuos. Credo infpiritum fan(ftum,fan(ftam ecclefiam tatliolicam,.lanlt;ftorum communionem, remiflionem peccatorum, carnis rc mrredionem,Slt;uitamæternam:Âmèri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,,

- J SymbolnmNicanumyeiihiiîoYiaEcclefiâüica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i^TripAYtitA,

Credimus inunum Deum pattern omm'potentem, omnium uifibûiumôd iftuifibiliumfadorem.Et inunum Dominum lefum Chriftum filium Dei, de patte natum unigenitum.,id cft ex fubftahtia patris:Deum ex Deo, lumen ex lumine,Deumuerum ex-Deo uero genitum, no fa drum ; ó/xoovo-iof/jcoftibftan îialem patri,per quem omnia fada func,quæ in cœlis 5d qùae in terra.Qui pro pternos homines,^ prpptër rioftram falutem defcendit,incarnatus,humana tus,(homo fadus eft) paftiis eft,6d refurrexit tertia die:afcendit in coelos,uen turus iudicate uiuos amp;nbsp;mortuos. Et in fpiritum fàndum * Eos aUtem qui di^ çunt, erataliquando quando non erat, Ôdantequam nafeeretur non erat: èC quia ex non extantibus (ex niliilo) fadus eft,aut ex altéra fubftantia,uei fubfi ftentia dicenies efle uel cf eatum,uel coùertibilcm,uel murabilem filium Dei, hosanathematizatfandaSëApoftolica ccclefia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- : .

Credo in unum Deum,patrem omnipotentem,fdóiörem Goelt 6^ terrsf) ui' fibilium omniumjamp;f inuifibilium.

Et in unum Dominum lefum Chnftum,filium Dei imigem'tûjCX patte na' tum ante omnia fecula,lumê ex luminc,Deum uerum ex Deo uerOj gcniwui non fadum,confubftantialem patri,per quern omnia fadafunt.

Qyi propter nos homines^ÔC propter noftram ialutem defcendit de coelis: amp;nbsp;incamatus eft ex fpiritufando SC Maria ui^'nc,amp;: homo fadus cft.Cniei' fixus etiam pro nobis lub Pontio Pilato, palms amp;nbsp;iepultus eft, Etrcfutreat tertia die,fecundum fcripturas.Et aftendit in cœlos,fedet ad dextramDcip* tris » Et iterum uenturus eft cum gloria, iudicare uiuos SC mortuos ; cuius IC' gninoneritfinisi.

Et in ipiritum fandium,Dominum uiuificatdrem, ex patre proccdcnteffl, amp;nbsp;cum patre fiCfilio coadorandum, Ôd glorificândum. Qui loquunis eftpei prophetas, in unam catholicam 6^ Apoftolicam ecclefiam. Confiteor unum baptifina,inremiiRonem peccatorum.Expedo reiurredionem mortuorum, Sc uitam uenturi ieculi.

BreHiiConfeßiofideiEphtfinafygt;tod}-,felePllt;t exeptdioU 2S Cyrilli, adßfttodum ttnjjA-, ab eadcm comprobata^

Confitemin' Dominum noftrum Icfiim Chriftum,filium Dci unigenituiU) Deum cfie perfcdum, èc hominem perfedum, ex anima rational! corpO' rc:antc fecula quidem ex paar, fecundum diuinitatem : poftremisuero die' buseundcm ipfumpropter nos,S^proptcrnoftram falutem,exMai^^‘^ gine,fecundum humanitatcm natum. Duarum fiquidem naturarumfeetae unio.Quapropter unum Chriftum,unum ftlium, QC unum Dominum tou fitemur.Et fecundum hunc inconfufaeunitatis inteilcdum, fandaffl uir^ nem deiparem effe confitcmur:propterea quod Deus uerbum incamatus, a homo fadus eft,amp; ex ipfa conc^tionc acceptum ex ca templum fibüpfi tmauit.Euägelicas uero ApoftolicäS de Domino udces, fcimus uiros theo logos, tanquam ad unam pcrlbnam pertinentes, rationc duarum natum^ diuidereröd alias quidcm,utpote diuinitati copetentes, ad diuinitatem vuf*' fti,alias uero humiles,ad illius humanitatcm referre*

Confentientes itatp fandis patribus, unum euhdem^ fiftum confiteti Do minum noftrum lefum Chriftum confonauoceedocemus,pariterperrcttum eundem,in deitate unum, amp;nbsp;hominem uerum eundem ex anima rational! a corpore,fecundum diuinitatem unius cum patre naturacifecundum humani' tatem eundem unius naturae nobifeum, per omnia fimilis,nobis abff to. Ante fecula quidem ex patre na tum fecundum diuinitatem : in nouiniiw* uCro diebus eundem propter nos, ôC propter noftram ßlutcm,homiucm”' dum. Hunc unum eundem^ Chriftum filium Dominum unigem't5,in dual naturas inconfufe,immutabilitcr;indiuifc, infeparabiliter cognofcendiim, in nullo naturarum differentias propter uni tat Cm perimendas,fflagis2titcmlal' uautriufcp naturae pr oprietatc,amp; in una coeunte perfona,imo^ ft^^ concur rente,non in duabus perfonis partiendum, uel diuidendum, fed unum, euu' demtp filium unigenitumDeum uerbum Dominum lefum Chriftumdicut ab exordio proph etac de co 0^ ipfenós crudiuit, SC nobis primS tradidit fym-boliim, His ergo cum omni unditp diligetia amp;nbsp;folicitudine à nobis ordinans, ftatuit landa amp;nbsp;uniucrfalis fynodus,aliam fidem nuUi licere profiteri, aut fcri* bere,autdocere,autdicerealiter» •

Crèdimus in uniim ucram Dèum patrem omnipotentem, filium fpi* htumfanâum, uifibilium SC inüifibilium feiftorê, per quem omnia fadïafunc in cœlo amp;nbsp;in terra : unum Deum j Sd unani cfTc diuinac iubftantiæ trinitàtem, Patrem autem non elle ipiumtfed habere filium,qui pater non fin iFilium non elfe patrem, fed filium Dei patris èflTehatura. nbsp;nbsp;Spiritum quolt;^ efle pagt;

racletum, qui nee pater fit,nee nlius, fed à pâtre filioœ procedens. Eft ergo ingenitus pater,genitus filius:non genitus paracletus,ïed à patre, filioep progt; cedens. Pater eft, cuius uoxhæc audita eft de cœlis: Hic eft filius meus dile* lt;?lus,in quo mihi bene complacui, ipfum audite. Filius eft qui ait ; Ego à pâtre exiiiijôi à Deo ueni in hune mundum. Paracletus eft ipirituS,de quo filius aie Nifi abiero ad patrem,paracletus non uenict.Hanc trihitatem periônis di fenftam, fubftantia unicam, uirfUte amp;poteftate ÔC maieftate indiuifibilem, indifferentem,præterhancnullam credimus diüinam cirenaturam,uelange-IijUelfpirituSjUel uirtutis aiicuius,quae Deus crèdatur.

Hune ergo filium Dei, Deutn genitum à pâtre ante omne omnino prineï' pium,fanlt;ftificaflè uterum uirginis Mariae, atep ex ea uerum hominem fine ui rili generatum femine fufcépifle , duabus durttaxat naturis, id eft deitatis 6lt; Garnis,in unam couenienribus omnino perfonam,id eft. Dominum noftrum ftfuinChriftumiNec imaginarîum corpU^,aut phantaimatisalicuiusiheO finfle, fed folidum atep uerum : hune amp;nbsp;éfiirifTe, amp;nbsp;fitiftè, âl docuifle, ÔCfle-uiffe, amp;nbsp;omnes corporis iniurias pcrtuliftè. Poftremô à ludacis crucifixufrt, ÔC ftpultum, tertia die reCurrexiue, conuerlatum poftmodum cùm fin'st difei-pulis, SC quadragefima poft reiurreeftionem die ad cœlum afeendifle. Hune HliumhominiSjCtiam filium Dei,amp;filium Dei Ôô filium hominis appellamus, Refurreâionem uero futurarn humanæ credimuS carnis : animam autem ho minis non diui'næ elfe iubftantiæ aut Dei patris, fed creaturâüoluntatc Dei creatam.Adijce hue Symbolum Toletani concilijjquarti, cuiiis exemplar ex codent Ifidori libro petas.

Ecclelîa per uniucriumorbemufcp ad fines terrædiipcrft,ab Apoftolisamp;^ ’Plorutn difeipulisearn accepit fidem,quæ eftinunumDeum patrem om-'^’potentem, qui fecit cœlum amp;nbsp;terram, mare^ôC omnia quæ in eis funt. Et in ^utn Icfum Chriftum filium Dei,incarnatum pro noftra falute. Et in ipiri-^nrfandum, qui per prophetas prædicauit difpeniàtionis myfterium Sd ad-iitntum, amp;nbsp;ex uirgine natiuitatem, SC paflîonem,amp; refurreôionem ex mor-tuis, amp;nbsp;in carne ad cœlos aicenfionem dilcdli lelu Chrifti Domini noftri, Sd. ipfius codis iri gloria patris aduentum ad inftauranda omnia, Sd relufcitan-dam omnem humani generis camé: ut Chrifto lefu Domino noftro, ÔC Deo «^faluatori,amp;regi iuxtauoluntatem patris inuifibilis,omne genu fletftatur Çttleftium amp;nbsp;terreftrium ac infernorum, 8d omnis lingua confiteatur ipfî, ôd Indicium iuftum in omnibus faciat :amp; ipiritualia quidem nequitiei angelos tranfgreiïorcs ac defertoresfatftos, SCimpiosaciniuftos,Ôd iniquos ôd blafphetnos homines in æternum ignem mittat : iuftis uero amp;nbsp;iândlis, Sd qui mandata eius feruarunt,amp; in diledlione eius permanierunt, partim ab initio, partim ex pœnitentia, uitam lareitus, ineórruptibditatem donct,Ô!^ gloriam aetemamtribuat.

Hanc predicationem, amp;nbsp;hanc fidé ecclefia (uclut dixi) adepta,quanquam pertotum orbem diiperfa,diligenter conferuat, quafi unam domum inhabi-tanSjamp;fimiliter his credit,uelutunamanimam amp;idemcorhabens,Sdcon*, d d i] fonc

fonc hæc prædicat, ÔC docct, Qi. tradit uelut uno ore prædita. NamUngi^m nîundo dtfflmilcs fontj uerùm ui'rtus tradi cionis una amp;nbsp;eadê eft. Necp in Ger-mania fundatæ ecclefiæ aliter credunt,aut aliter tradût: nec^ in Hifpanijs,nc^ in Celtis,ne(p in oriête necp in Âe^pto,ne(^ in Libya,ne(^ h ç qug in coftitutæ funt : fed quemadtnodû loi creatnra Deiin toto mundo unus a id« eft, fie etiam prædicatio ueritatis ubic^ lucet Qi illuminât omnes homines ad cognitionem ueritatis uenire uolentes. Et neep qui ualde potens eft in dicen* do ex ecclefiae praefelt;ftis,alia ab his dieet. Nemo enim eft fupramagiftrawm. Neep debilis in dicendo hanc traditionem minuet. Cum enim una 8i^ eadero fides fit,neep is qui multum de ipfa dicere poteft,plufquam oportet dicit,nctp qui parum,ipfam imminuit»

fideifecundum T eYttiIliA}ium,ex libro eiut de Pra^-JcrifJtoribtts heereticorutA.

Regula eft aut^m fidei,utiam quid credamus prófiteamür: ilia fcilicct, qua erediturunumomnino Deumefle,necalium praetermundicreatorem,qui uniueriâexnihilo produxeritper uerbum fuum,primo omniumemiftum.Id uerbum filium eiu^ appellatum,in nomine Dei uarie uifum patriarchis,in pm phetislemper auditum, poftremo delatum ex ipiritu patris Dei Qi uirtute,in uirginem Mariamcarnem fadïaminutero eius,amp;exeanatum,egtfleleluni Chriftum : exinde prgdicafle nouam legem, Qi nouam promiflionem regn* cœlorum, uirtutes feciffe, fediffead dexrram patris:fixum cruci, tertiadieit' (urrexifle : in coeios erep turn, federe ad dextram patris, mififte uicariam ipU' ritus iàntfti qui credentes agat, uenturum cum claritate ad ftim endos fanoos tnuitg çterng Qi promiflîonum cœleftium frueftum; Qi ad prophanosiudi«n dos igni pcrpetuo,fa(fta utriufcp partis refufcitaoone,cum carnis reftitutione» Hec régula a Chrifto ut probabitur inftituta, nullas habet apud nos qugffio' nes,nifi quas herefes inferunt,6C qug hgreticos fadunt,

Qincuncpuultfaluus effe, ante omnia opus eft ut tencat Cathoheafidem. quam nifi quifep integram inuiolatam^ feruauerit,abftp dubio in eternö p«i biuSd egtera, qug in communi ccclefig ufu fat nota Qi peruulgatahabentui'-

Credimus in urtum Deum patrem omnipotentem, Qi in unum Dominuirt hoftrum leium Chriftum Dei filium, Qi in ipiritum faneftum : Deum,non tms deos,fèd patrem,filium,ôd fpiritum fan ftuffljUnum Deum colimus counK murmon fie unum quafi folitarium, nec eundem qui ipfe fibi pater fit, ipl^ filius:fed patrem efle qui genuit, Qi filiu cife qui genitus fit: fpiritum uero lan' ftum non genitum, neep ingenitum, non creatum, neqj faeftum, fed de pâtre filio^ procedêtem,patri amp;filio cogternum Qi coequalem Qi cooperatorem. quia feriptum eft,Verbo Domini cœlifirmati fimtzid eft,àfilio Dei, àlfpin''^ ôris eius,omnis uirtus corum.

Et alibi : Emitte ipiritum tuUm, Qi creabuntur, Qi renouabis facicm terrt* ideoep in nomine patris,et filtj,amp; IpiritUS iànlt;fti,unû confitemur Deum:quu nomen eft poteftatis,non proprietatis. Proprium nome eft patri pater, prium nomen eft filio filius : Qi proprium nomen ipiritui fanefto fpiritusfiu' cftus.In hac trinitate unum Deum colimus: quia ex uno pâtre quod eft, unius cum pâtre naturg eft,unius iubftantig,SC unius poteftatis. Pater filium genuit non uolûtate,necneceflîfate,ied natura. Filius ultimo tempore ad nos faluan dos Qi ad implcndas feripturas dcfcêdit à patre,qui nunquam defijt cfie cum

pâtre. Et coceptus eftdè fpintu (àndo, ÔC natus ex m'rginc: carné ôd anfmam fcn{ùin,hoc eft,perfcdum fufcepit hominem: nec amifit quod erat,fed cœgt;

pic cffc quod non crat,ita tame ut perfcdlus in fuis fif,amp; uerus in noftris.Nam qui Deus erat,homo natus eft,et qui homo natus eft,operatur ut Deus:amp; qui opcratur ut Deus,ut homo moritur :|amp; qui ut homo moritur, ut Deus refur-fiit.Qitideuido mortis impcrio,cum ea carne quanatus et pafliis et mortuus «uerat, amp;refurrexit,afccndit ad patrê,fedet^ ad dextram eius in gloria, quam ftmperhabuit ÔC habet. In huius morte Sd fânguine credimus emûdatos nos, '

ab eo refufeitandos die nouiljimo inhac carne,qua nunc uiuimus.Et habe-mus fpem, nos côfequuturos prsemium boni rneriti,aut pœnam pro peccati» ^terni fupplicrjHæc lcge,haec credej, hacc rctine,huic fidei animam tuam iub-r

In Tripartita hiftoria librov, cap.jy, eandêftdem teftatufS. Petrus epifcogt; pusÂlexaudrinus;quiuelit,illamlégat exlibro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. ’ cï

,, ^mppp, Gratianus, Valentinianus ÔC Theodofius, Augufti, populo urgt; bis Conftantinopolitanæ.Cunlt;ftos.populos,quos clementiæ noftræregit miperium,ineauolumusreligioneuerfari,quam D. Petrum Apoftoïùrritra-didiiTeRomanis,religiouftçnuncabipfoinfinuata declatat,quaméppónti-beem Damafum fequi claret,6d Petrum Alexandria epifeopum, uinitn Apo-Itolicæ fanditatis, hoc eft,ut fecundum Apoftolicam difciplinam, euangeh'-tamtp dodrinam, patris ÔÔ filq amp;nbsp;ipiritus fanéli unam deitatem fub pari maie Hatc,amp;fubpiatrinitate credamus.Hane legem fequentes, Chriftianorum chriflûitii Lathoiicorutn nomeniubcmus amplcdureliquos uero dementes uçfanosœ ludicantcs, hærcttci dogmatis infamiam fuftinere diuina primS uindi(fta,pôfi: ^am motus animinôftri,qucm ex cœlefti arbitrio fumpierimus,ultionc pic-«endos. Dataj Calendas Martias,Theflàloni«:Gratiano y.Valentiniano ifheodofiOjAuguftis Coftï

Fidtsfufficiert!, iß conufniens jàcrh lîtcrts acßn^oriirti patrutn tcflit^nïjs,

Oninû hgc fymbola,ucra SC fanefta eftè cofitcmunquoru articulos fingulos^ miter indubitatô tenemus. Non iblû tanquam iaeris literis ëC iàndorum

Pff'^.’^^^^bnonijs conucnientes,uerumetiam tanquam plenos,abfolutos ëC uincientestquibus credences ^per Chriftumuitam aftèqui poiîîmuS æter-quemadmodum poh: liane uitam quihinc migrauerint ( certitudine ^uducia huiusfidei ornati) in perpetuum florentes acbeati erunufic inhac mtacommorantes,àChrifttueraôif iàntftaecclefia proChrifti difeipulis, ôd nonhfreticis habebuntur. Nam Chriftus dicit: Si uos manferitis in fermonc mco, uere difeipulimei eftis, ÔC cognofeetis ueritatem, ëC ueritas liberos red-det uos.Satis igitur nos habere putamus quod fides noftra, Dei, atque illius uerbi certitudine Sd proteeftione contra hacreies ëC errores muniatur,ac con-icruetur.Et papiftarum iadtantiam, qui fpreto Deo, amp;nbsp;negletfto illius uerbo^ lua multitudine fuperbiunt, contemnimus. Ipfi enfin (ut Auguftinus de Vtili tätecredendidicit)finithæretici, quifâlfàsamp;^nouasopiniones gignunt, uel lequuntur alicuius temporalis commodi,Si^maxime gloriæjprincipatus^ «ui gi'atia.Quodauteni Neoterici docent de elementorum tranfirbftantia-tioiicin.Euchariftia,decorporali corporis præfentia inccena Dominij uel utid quodofferturin Mifîà,fitiàcrificium expiatorium uelpropiuatórium: dd uj Sacras

Sacrae fcn'pturæ uetcnim^ patrum teftimonia baud meminerunt, imo omnia i'Uaplanenegant 0^abominantur,uticoram æquoatque competent! indice fempèr fumus probaturi. Quernfi Deus optimus maximus concedere di' gnetur,facile uincet illius ucrbi uen'tas atm autoritas. Quod fi iratus ob noftra peccata talcm iudicem in terris non fit nobis conceflurus: tarnen qualcfcuncp (0^fi illius uerbihoftes infenfiffimos dC Romano pontificiiuratos)permifc' rit,quodillius ipiritus auxilio 5Cuerbi fuiâucoritâtepræftarepoflûrnus,idoin ni confibo, fummac^ opera, diligentia præftabimus, Qiiodueró præftare no ualemus, iudici Chrifto innouiUimo die (cùm uniuerfimortales aduitam fèuocabuntur ) comittemus. Qui nôftram ac adueriàriorum fidem, ad ratio' nemamp;regulam uerbi iuirepofcet,ubiante tribunal ipfius impij omnes qui fidem a uerbo Déi alienam profitentur, feclufi à cœtu atque ecclefiafidelium, in perpétuas tenebras rclegabuntur: utipfi inperpetuom afocietate amp;nbsp;conv munionc piorum in uita futura excludantur,quiin hac uita fideles in Chrifto, ferro, igne, car cere atque exilio periequuntur.Noftrum igitur interim erit, afliduis precibus DeumdefatigarCijUtfidem Qi. gloriationem fpei noftrxad fincm u/que firmam teneamus, ÔChen metuâmus eos qui corpus tantum OC' cidercualent amp;nbsp;conantur,ut etiam illorumiras amp;nbsp;tormena patienter fera' tnus:ad Deumfimiliter fiipplices fiindamus preces, quibus pro illis etiam oremus,ut tandem admeliorem mentem reuocati, nos cum illis,atqucillino' bifcum,requicfcamus per Chriftum lefum Dominûnoftrum in pace,uitamcp fconfequamur æternam: Amen,

Vumtot tantas^ contentionum turbasiamdiuinter Chriftianos de vJ^e ac materia unius iacramenti adeo feruere uideamus,ut fratemæ cha' fitatis nufquam fere integra fitcommunio ^durndéiacracommunioneinter nosrixamûf tantopéretopfabilé mihi fore uidetur, fi póft longas tam^ atrO' ces difeordiæ procellas,tandë aliquando Chriftianoirö animi, uel ipfifuafpon te in pacis redire communionem uelint; aut poflÏt faltem aliqua pacificarionis uia iterS reftituendac commonftrari. Atep ut fcio permultos eife, qui ijfdémC' cum uotis ducunturiita nee defucrunt,qui hoe ipium iam fæpe font conatifc' dulodicet hic illi induftriammagis fuam oftendere,quam remediöafferrepo' tuerunt. Vfepadeo infœlix quçdam Ate, ac diffldiorum cacoethes,nefcio quo mortah'um his temporibus impellit ingenia : ut quod de terrigenis olim fratri bus didlum fit, nulla tam breuis effè poflït occafio, unde no grauiflïmamilico arripiamus pugnandi atc^ digladiandimateriam.Nam’alioqui cui nonmirum id, mónftri^ fimile uideatur, ex ca re, quae una omnium maxime ad concoi' diam comparata fit, tantum, difeordiç incendium conflari potuiflèc'Iam in hac tam moroia amp;nbsp;irritabili mundi feneefia, etfi difficile fit fperare bene, diffieflius inuenire aliquid quod rebus tam deipcratis mederi queat: attaméneepitarur fum omnes abieci bonas ipes,quin adhuc cófidam,polïe utcuntp his malis ob duci cicatricem,fi unum hoe à theologórum fcholis impetrari poffet, ut diiiff tationes has Hoperianas inmanus uenirefinant: tales^ adfeiant adlegêdum animos,qui doceri fuftineant, qui acquis aufcultent rationibus, qui^ ueritao, quum uidentjCcderc non reculent. Quam Hoperus hifee in libris tam felici' ter eruit ex intimis feripturæ myfterfjs, ta perffaicuere proponit, tam anxiem' culcat,argumentis communit, demonftratcp tam euidenter, omniaaduiuum j fcfecans, ncc fenfus modo feripturæ 3 fed uerba, adéo^ uerborum apices cxcutiens ad amuffim,ficlocorum comparationefingulailluftrans,acfuisoe niepeunefia circumftantijs euoluês atep explanans, ut fpesnonnulla uideatur,

fincm aliqaando diuturms his fotururn controuerfijs, fiueritas ullis uhquam ai§umentis uidiirafit,poffintcphacc Hopcri fcripta quam docent uehemcn-îîr, tani facile in manus admitti corum quibus funt elucubrata. Ac primum quidcni opus ipfum fic ab co inceptum ut ad parlamcnti fummam curiam initteretur.SedRcginaldusPolus Cardinalishicintcrpellatusrosatu.scp,ut Pol«* librumincomitioófferrct,itarefpondit4Utpetitioncs quidcmipnusnónim ^ope honeftascflc,fcduoluntatinon intcgruih fuiffe fibimoremgererefaterénn-.

ReieftusàPoloHopCruSjlitèrasdeindead Doet. Datum epifeopum Cicc^ EpifcvTutcirt ftrenfem dedit,opera in eo ipfius efHagirâs: fèd nihilo nreliori fucceflu-, quum

ipfe gequè etiam formidolofus,ucl quum nonauderet, aut nonfaucret cau* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iihrttni

fe^facturuinfcprorfusdenegabat.Necqmfquam praetcreaeaquidem temgt; peftaterepertus eft,qui legationcm hanc obire elTet auiuSiQiio lathum eft,ut but.

amp;Hoperusftia expedfatioùe,2lt;libelluslatorefruftratus,coquidemparla-mento caruerit. Chii tarnen neiam darerct fuo ffu(ftu,quorriam in noftras per-uenit manus, uifum eft hoc officij in fantfturn collocare Martyre, ut afllimpto hoclcgationis muncrc,libellum in earccre ab eo confcriptum,aliquanto nunc nitidiorcm, non folum Anglicani parlamenti comitijs, fed publico orbis Chri ftiani thcatro lcgcndum proponeremus : quem Cgo dignum fane arbitior, ut omnes ftudiofe legantatque ampledantur pij, turn potiftimum qui aduerfa-bxfententiæadcb folent inhærere mordicus. Quod fi exorari qucat,mirabor fi quifquam fit tarn præftaÔfanimi, cut no tanta rerum claritudo, rationumcp pondera fint faôura fatis. Antina, quod de Orphei cithara fabulata eft olim antiquitas,tale quiddam noftâe Jmicrneflct orationi,ut animos ueftros(ô uiri diuinOab inueterata hac diffenft»um pertinacia ad çquas,aut aliquas wltem concordiçconditiones reuocarc pofl'em.Ncquc cnim difticilis adco ueritatis eftperfeindagatio.. ftabelTet peruieax animi addieftio. Sed fæpc hic feinter* mifcent affcdus œci, partiumcp magis quàm ueri ftudium, omniaprsaiüdP eqs comimpcns.Tum nee défuntqüórurn animos óccupauit commodi glo* ïixœjcfpc(ftus,acmtïndi plaufus^quaerens quaefuafunt magis quàm quad kfuLhrifti. Qiio fit,ut reefti ucrit» finceritas apud multos obruatur, priufqua cognofciautinueftiCTaripoterit.lamfuntódquiin nonnullis apertam qubcp malitiam aceufent, uelut qui non infeitia aut cæco iudicq imp etu in uéritatem impingant’.fed amp;nbsp;agnitam ultro infeftent impugncntcp.Quodfcclus ab omni ïdeo arationc 8lt;naturaalienum eft,utmihine fufpicari quidem libeat pofte in quenquam ueftrum caderè. Neep enim quenquam arbitror tam déploratad tffcfalutis,tamcpabie(ftæauim2e,qui cum ebfeientia err Oris, ueritatis uelitaut

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffit effe pcrfccutor.Et tamê illud f Urfus ncquco in uobiçÇut ingenue fatear)

I non dcmirari, quos quum non rnalitia, fed ignoratione hacc facerc putem, fic 1 tanrenuèftraî addirftos fententiæ uidcam, ut corum qui tam grauiter uqs reffet I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lnnt,nécftripta leger c,nec caufam côgnofcferelibcat, Quifino audcatis,qu3e

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo quid aliud quam caufæ ueftræ infirmitatem proditis cquot; Sin faftidio non di»

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnemini, uidctc quàm inique comparatû à uobis fit ; qui uelut in Areopageti

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis ülis fcdêtcs ténebf is, prçcipiti infeitia damnatis, quæ no difcutitis’.priuscç

Quare a!gite,o uiri Uomini,5lt; fy mmyftç ucnCTâdi,fi malitisc morbo feiêteS ptudêtcsçpÇquodfanè no arbitror) cotraucritatê fic ruitis cognitâ,hortor uo| ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncftrç utfalutis miferefeauSin (quod potius fufpicor) iudiCq inopia,falfacp et

itgt;risopinionehçcfcciftishacfcnus,finitch.ûc p modeftiaucftraidimpetrari| \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitfi meliora docer c nequeatis,doceri tamê ab alqs,faltê audirc alios ne pigeau

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ncmo,meo iudicio,fimplicius cordatiuscç uos docebit, quâHoperus nofter,

1 totitspïofaluùueftïainhochbdlo follicitus,hcctâarg«mêtis precib. pro 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'v: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUobis

wobi's laboi as.Etfi tum in fenatum,cui mittebatur, uenire libellus non potuir, odio fortaflèaütoris,quum uiuerennuncfublato eo, quoniam nihilpræterea reliquum habet inclementia ueftra quod in eum efFidat, fcriptatarnen illius, quæ in manus ueftras cxhibemuSjCögnofcere nc grauemini» oatis iam præi^ dictjs,fatis affedibus,plus ßitis ctiam fæuitiæ datum eft: quac nihil aliud quam feuitiam rurfus inuitat aliorum,caulam ueftra nihil iuuat.Qiud hadenus pro^ fedftis ifta uiolentia,uidctis, QC nimium hodie publica rerum humanarum Ci' lamitas teftatur:quam utinam nSc tam facile uobis fedare in manu effet,quam excitaftis inconfulte. Atc^ uero ft de remedio afferendo nobis unquam cogp tandiim putetis,hinc medclam exordiamur oportet,undc profluxitmorbioc cafio.Primumcp illud ante omnia proipiciendumjuit, nc quid ufquam indo' xftrina moribusep ueftris eflet, quoduerbo Deinonper omnia congnicrtt Nam alioqui habet hoc quidc ecclelia, çum mari hoc magno ac feruido com--mune ; in quo ft quid immittatur im puru, craftiim aut mortuum, diu tednerc baud quear,quin longa iadationc tandem inlittus alicubi eq ciatDeinde fi id uitari in tanta naturae caligine ÔC infirmitatc non potuit, proximum erat,rede monentium confilqs aures procbere,ac monere mutuum. Poftremo fi erroreJ quoquo modo tuendos induccrctis : erat tarnen eatenenda moderatio, qu*^ . inpriuata ueftra fimultate,publicam hanc. orbis Chriftianicalamitatem df fcordiamc^ excluderet. Nec erat forfan difficile tum, quum pn'miim hæefub' nalcicoepitopinionum diflenfio,uniuerIamhanC amputaremalorutn matC' riammempe ft exclufis inconfultis affclt;ftibus,icrbria modeftacp cohlia hos ani tnorum fcruores compefccre pqtuiftent. N5c4tis modeftiæ hnibus non cou' tentaferociaueftra, dumfurorè'àccædemâcetomnia, orbem uniuerfum inuolutt perturbatione,quæ nihilo minus ueftris nunc rainât capitibus quam aliorum.Planecp iuxta parœmiam,ueftro ipfi iumento uapulatis.

Siquidem dum caufam quam habetis malam,fortius quam prudetius tuer* maluiftiSjinfcitè tratftando plane prodidiftis. Dum^ nimio ftudio ueftratum partium,diuerlam deprimere fatftionem Cogitaftisteo rem prouexiftis,utiidc xtre uertat rerum humanarum feena, ita ut incepit, futurum uidetur breui,m' hil in orbe odiofius fore abieeftius^ quam Pfafforum ÔC Papiftariim nomen-quod quanta nunc ubien laborer inuidia, uidetis. Qiianquam minima eft hæe quidem mali pars, quoa apud homines hanc conflaftis infamiam. Magis tot' raidanda eft ira ac uinditfta fupremi numinis,quae fibi iànguinê fuorinn,qnr‘^ ueftra iam diuhaufit inclemcntia,ulcifci cceperit:quanto id demum uoWs pC' riculo futurum fit, fapienter ac mature cogitetis uelim. Quod ft principumat inonacharum confifi fauoribus,ui(ftoriae ftduciam in fæuitia,in gladijs, inwii bus habetis pofitam : bis erratis, malam uidelicet caufam peius defendentes. ïam^ ex his fat uidetis procemqs,quantum in neruum uis hæc erupturant“ nicj.Sin autcm,quod uobis dignius eft, modeftis æquis^ arguitientis^erita--tem potius dilpiciendam arbitrcmini;agitehabctis,u ufquam aliàs,inhocH0 peri fcripto, modo aequos uos letftores præbeatis, quod abundecuiùftçft^' ' faciat confcientiæ,nodosœomnes huius fàcramenti diftutiat. Quanquant quos hie nodos inueniant Chriftianorum mentes,in fe tamfacili Äluculcnta, rairari fan's nequeo.Quis enim,modô qui nouit mortem Ä crucem tius mundiuitam eflèaciuftification€m,nó ftatim hocipfo colligat, minus iàcramêtali hoc panis potusep epulo fignificari uoluerite' Quod ft QV uerba Chrifti hicurgcnda putet,nihilo iànèis mihi cqncinnius uidetur fae^^ » quamfiregnum-.Chriftidehocmundo efle, eiusep dodîn'nâputeteiuimo i quae uentrespafeit. Quum nihil minus hac quidem in re cogitarit Chrifti ôd cœleftisïàpientia, ficut ôd ipfe alicubi Capernaitis diferte rat, Et tarnen fi qui's uerba Chrifti iaqs myfterqs retinenda putet,me

*^oautn inufnim neep aduerfum in adqdéhdo fufïragfo hàbtturus eß : quâdo * em Ct prifcis illisuetéfihnDó(fïorum tchipônbusudlitatunl cöttipënmus, quosinufu erarithæi{Jfa£ioquendifoftnulæ,quibüs Ôdhodiieinfacris

tarnen üt in to ta ilia tam^ löiiga ætate nullâ inter eos de mate--tiaafubiedohuiuS iacramehtilis unquamautcontciiriôinterceiîèrit. Neep tiwo rhirum.In pfömptu enim caufa eft » Sicjuidenl illi cœnam corporis S6 ian nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prTf«rlgt;4

Rutnis Domini célébrantes ufitatis feriptutæ uocabulis contenti,nihil ultra ‘d quatrendünicenfüerunt. De fubiecflo amp;accidentibus iàcramentï,nullâ

^^ôgitatio.Tranfubftantiationis uocabulum nondum repertum ftrir, g’tia Thomas Aqüihas adhuc orbi eratincognitus. Nufquam fàcramenti ha^ atur oftenfio t nulla adoratio. tametfi iufta reuerentia apud pios Chriftiagt; nuriquam defuit.Etfi tum iÿnaxis erat inter Græcos,quaî hune commuai wmanorum lingua Mifla dicitur,etfi porro iacrificq nomen in memoria fue 3t. nullutn tarnen facrificiû fuit Midæ expiatörium, præter iihicum illud àgni nitnaculati, qui abftulit péceatâ totiüs mundi : ncqj cert^^ fi foiflet tantâ ungt;

^f^^^^ßäblaiphemiam Auguftinus, ÂmbrofiüSjTcrtullianus,Origegt; .%^ypfianus,alrj^ pertulilîehtSed haie tû, ut dixi^ inaudita Ghriftianis au* * us crantjödóculisincógnita. Poftea rebus in deteriusprölabentibus,parigt; nóuumiubijt thcologorû genus ^quoS Neótericös hic i^foterid ’Pptllat Hop Crus, cuneTa in quæftiunculas iècantium ac reTecantium.In qui* f^^cologii ƒ S)gt;ummo ilii conatu,pro fuo quifque captu fubtilitatem ihgenij fui often* ^te certauerunt. Quóque illi fubtiliores efle tn rebus facris iheubuerunt, ocma^s magisqjreligiohisapud Chriftianos perijt fimplicitas, Itaqjnon comenti homines feripturæ propriëtate,fittlpiicicp earum rcrum qliæ propo* neDatunhititutionc,necuiu quern à maioribus permanus acceperant, alrius pono penctrarc,ac mihutim quacep erucreac rihïarij,üelut^fttueftisagge*

Goelum ipfum rüére plui^üâ Gigantea curiofitàté mohti iunt îbi tuiri teudo nudo ufu früeßuep facratac cœn.æ, de modo præicntiæ,de^ materia ôd ubiedo facramcntijdc uhidrie figni SC fignati, de localitate,perfonalitate,rea ^^^^^(’gnofeis enimlceftor Neotericæhuius theologiae flofculos ) perquiri coeptutti eft. lam^ non iat crat parieni amp;nbsp;uiniini ianôificatüm hohoräria apgt; puationc donari corporis fànguinis Domirti : placuit ihiuper paheipftini tnnutHjprôfligata iubftatia priorijin hypoftafim amp;nbsp;carnem Chrifti prorftd , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingeniorum fubtilitas. Moxcp confequuta tran* Trifl/iifc/Ixf»/

wbltantiationis nOuæ thcologiachduunt uocabulurri,quae panem quidem 3ulcrrct ( facramento, at ita, ut âccidéntià panis m'hildminus manere place* , •ttt. Subfequuta deinde oftenfio amp;Ç uerteratio, qtiae Chriftum quidem totum ’nfacramentopraîfentem ftatuat:fedita,ut eundemnuUoibiloco audcat cir* t^imfcnbere.Poft haccrurftiamp;icquutum eft Miflæ factificium, non iam ad me* moriam unici fiC ueri illius facrificij,maiorum more:fed expiandis uiuorum amp;nbsp;mortuorum peccatis comparatum. Quafi uero non una fit duntaxaf,pcccata totnis mundi foUendi ratio. Qiiod fi’quid amplius huiciuperftiit negocto per nciêdo;fruftra igitur in cruce Dominus conclamautt, Cónfummatu eft, Atep yæc quidem omnia prifeis haeftenus temporibus, aduftp Innocetium tertiiim inaudita,totahæcin ecclefijs Chrifti maria turbarSt ab imo.Nec iniuiia.Qiiis enimacquapraeditus confeientia ChriftianuS,acquis intuert dcuiis poteriq ia* cramentaChrifti pro Chrifto ipfo habeHjlymbola pro rebus coli,iuftollijàdo

^3crificari, id^ pro peccatis uiuetium amp;nbsp;rriorientium piahdist* Qyafi Chriftinon par fit una omnibus tolleridis peccatis uieftima. Atep liihc tantahacccacdcs noftrorum Martyruiri i qudfum iàm ihultds in his commen tanjs hadenus recêfuimus,reiiquos nunc deiriccps(cœptis fauente Chrifto) intermiflum hiftoriae curfumrepetentes commemoiabimus :fi tarnen prius e e felecftiora

(êlec^iora quaedam argumenta ex Hoperiano hoe libello, in modö Diale(flicamredult;fia, tnftudioforum gratia ôd utilitärem proponamus, quo jfic uel autoris rationes memoria teneantur faciliusj «d quo diiputantiutn hä*: in parte nonnihil adiutemus induftriam.

Hopero,atlt;ç in ccrtas leges amp;nbsp;modos arris DiaJcóicx di* geftçaccomprehenlçpcr I, F,

Argumentum à definitione, i)a nbsp;nbsp;Crcatura (eu frucflus uitis,iubftanria eil uini,non languiniSr

ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus in cœna poft uerfjaiàncftificationis firucftum uitis bibitf

Minors ()roblt;ttio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Minor coftat ex uerbis Chrifti:Nonbibam pofthac,Slt;c.Bibeblt;it fantftificationem,nonante landificationem calicis.

Da Fradio Si participatio fitpoft ucrba fandifioitionis, ri Panis eft qui frangitur.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Minorii probaiio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Minor eft Diui Pauli,t Cor. lo,Panis quem frangimus non ne eft corporis Chriftirói^ rurius,Quia de uno pane participamus,S^c, ObieHionk dilutio.

Quod ft obq ciant aduerfarij, Paulinum locum hunc accipicndum di’-MfViquot; dentibus, non de fubftantia panis,fic occuititur, fradionem non compct’ in accidentia,fed in fubftantiam panis,hoc modo:

o. nbsp;nbsp;nbsp;Ergo fradio non p ertinet ad accidentia, fed ad fubftantiam panis.

Ex definitione fubftâtiaè primæ:fubftâtiç enim primçiunt,quscfuibftâtacci dêtibus.alioqui accidêtia ft fubftarêt accidentibus, eflent fubftantia:'

Aliud ex eademjigu ya es“ modo, Perpetuorum accidentiü coaceruatio eft reipiafpeciei proprietas. Canon eft Dialcdicorum, ubi tradant de adiundis Sd accidentibus. Hincroburao

dificationis,ipecies,odór,^ftus, logitudo,latitudo,quätiws,frafto, manducatiOjCorruptio 0^ pütrefadiOjö^C;

Ba Subftantia huius iacramenti eft corruptibilis* ro nbsp;nbsp;nbsp;Caro Chrifti non eft corruptibilis.

MinoriiprobAtio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ , .

Maior ficaftruitur excerto philoibphiæcanone.Qiiodfienim obqcianc adueriarij.panis accidentia corrumpi, non fubftantiam:reipondetin' ex philo fbphia,quod corruptio amp;nbsp;generatio,quae eft primafpedes motus,propnead fubftantia: prçdicamentum attincaqnon ad accideptia.

G E ÿT AR V M -C o M M E N T A R 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7

ExPfal.NondabislàncIum tiiumuiderc corruptiönemjamp;ë, ?, -i' a4.f^ugt;»(ntum ex Nomine rei, in i figura.

Ce NuUa fignacûla, fymholajÂgjuræ, fignj^cattones,rcpræfciitanones regt; runjifuntresöpfae^fjropjrie. ' ci . , ;,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-lui..

la nbsp;nbsp;Omnia facramenta funt fîgnaculajfymbola,figuræ jfîgntficatiqncs, ôirc

^Pnt, Erglt;Kn!®QfuntpfQpric.resxpfæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. -

Maior probat ex rclatiue oppofitis Signa enim ôd res fignafæ funt coi re* l^ija;qit^n3Rjôca UtWMjuam «udem fùbiedlS coincidünt,ct Äö^ft-iinfenteii itjs Prolperi:Sigha pro rè acciperejquac fignificat, feruilis infîrmitatis eft,amp;c.

'■min''; ■'..iMinotriprohatio.'i • jfî o'uclurn idp..'1 J.itn Auguftinus de eatechiûndisrtfdibhs, iàcramêtuiafîgoaaiiam'iiôcât.Hio îonymus lil).4’ta Mat. cap.x^,repracfentationem nominat. TcrtùlÜanus lib. 4 contra Marcioncnijfiguram dicit, Ambrofîus 8C Chryfoftomus fignißcatio* Hem appellant faerament9nJ,amp;îc-n: i- b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ib .• ü-i

“a Qiialis cft conu^rûo noftrorum corporum in immortalitatcm, talis eH conuerfio pan.is in-eorpusGhriflr-ô.nxiTj rn; .:^;brfn o:gt;f«jnn r' t

‘0 Corporanoftra jion conuertunEurfeaindum fubftantiaui animrnortä litatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t,.. .1-._u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

CO. Sicigitur panis non conuertitufjCecundum fubftantiamjïèd fecUnduni qualitatcs quafdam,in corpus Chrifti : hoc eft, à communipane ih myfticuin panem^ôdeuchariftiain. j- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’j. -r .-

. NAtoritiprobatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r :i, . '/*

MaioreftIrcnæi,librocontraValentinum4,cap.î4,, b.i;: P-»’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ _

Çae Caro Chrifti conuerti«non poteft iflcarnom noftram 8C fànguinem,-1ft la,. ;;.Materiafaei-^mentiue«!tiair in carnetn.Ô^iànguinémnoftiumr iqc'i te MateriaigiturlacraineiitinoncftcaroChriftû xtuvii; îü '-quot;'ri jm'ri (.»’./IfOjinî.in. nbsp;nbsp;NaibvditplwmominefirmaconSlat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■ . fç.quot;' '-

‘ Primùm eo,'quôd corpora noftra tum'alerentür buinanolanguine amp;nbsp;caf,» nibusjquod dÿftu perabfurdum eft,amp;-Jegc uetitum. nbsp;nbsp;. miuî/j ‘

Qiiod in facramento fum{tur,Ô!^ in uentrê uadit,poft fàncftificationê uadiri Materiapanis infacramento accepta,in uentrem uadic .-ji z Ergo materia parus eft poft fancftificationem,

Minor erf Origcnis in Mat. cap. nbsp;nbsp;nbsp;Äuguftini de trinitate lib.j, cap. to: Pà

o nbsp;nbsp;Ergo,uinuin poft faiuftificationem non eft fanguis Chrifti,qui oftendiu,

. Maiorhinc liquet, quod oftendere ÔC oftendi,quum atftionê'SC paflÏonem Significant, quæ côtrariæ inter fefint conditiones, in eandê rem fimul ÔC refpe Ctuciufdemcaderenequeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ee q Minorn

Minorisprohatio, Minor eft Gyprianilib.epift.i.epift.î, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ne’-''

Fc Natura amp;^fubftanria prior fàçratnentorum non rècediL “ ri NaturaÔCiubftantiapriorEuchariftiæeratpanîsôCuinUni» fon. Ergo panisamp;uintfubftantia non recedit.

Ca Talis fitfflutatioûcramentiin corpus Domini,quabsnoftrifîtinBa* paimO.'3: . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’ nbsp;nbsp;.i;;-:

mes Noftri mutatio non eft fecundum fiibftantiam in BaptiCmo, (rés. Ergo nec iàcramcntimutaûio fit iècundum fiibftantiam in corpus Do* J,mint i Jtr 'in. '

Maior eft EufebrjEmifTde conftcrationc diftincft.z.Quomodo inquit,abi nouum Scimpoftibile non debeat,ôCc.

ti ÎO'.' Adunatiomultorum graoorUminunammaflamcongefta,eftuifacra* mento poftianótiricationem.

fi'. - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Minprtsprobatió.

Minor afteritur ab Äuguftino lib.deBaptiimo contra Donatiftas,ubiaie. gt;nbsp;Nam quando Dominus corpus panemuocat de multorum granorûadima* tionecongeftum,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î'’•

Si obijeiant illi,panem'bunc intelligcndum,qui ante confecrationem fueratîuèrba q'u^ feqinintUï fecilè hoc cauilli depellunt,ubi mox fubifdtilte, populum noftfuttgt;yquemportat,indicatadunatum,6lt;c, Vndefieftruiturar* gumentumin^figura. . nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Fe Panis communis ,antcquam coniccratür in ücramentum, nihil indlcat. ri AuguftfnuSloqüiturdeillopanequiremiàcramindicat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ iÄ.rgume»tumex^ugußino4

Da Ömnis res naturam Ód ueritatem illarum rerö continet, ex quibuscQn* ficitur.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ; • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Maiorisprobatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Da Idem in myfterijs bibebat Chriftus cum diicipulis, qüodpoftrcfiirrc* i. . c: dïionemcumillisbiberat.

ti nbsp;nbsp;Bib ebat poft refurretftiönemuinum cum difcipulis, nbsp;nbsp;nbsp;'

Maior ex Chryfoftomiuerbis liquet, inMat. hom.8}, cap.ttf. Qyandohoc »» myftérium tradidit,uinum tradidit.Et ibidem : Etiampôftrefiirredionemin ” nuda myfterij menfa uino ufus eft,ó^c*

pro trnnfubEiantiatione, Aduerßrtj trés potiffimum caufaä fiio aftruendo crrorfjpncteximüuetba ChriftijOmnipotennsc miraculum,Doól:orum confenfum»

Duo diuerfa corpora fimul cidcm tzi tribui non poftunt, Proinde fi fit corpus Chrilb': Panis ergo efte non poteft,

Kefpondeo ad malorem.quæ fi fubftantialiter intelligatin, uera éft ; fin figt; Rurate autnominetenus acdpiatur,fallàmaffîrmO.Dico igitur,uerbahæc. Hoc eft, corpus meum,effc quident uerba Chrifti : deinde amp;nbsp;ueriflima eflfe Wnfirmo,fedluxtafenftim eum quo dlcfta Hint: hoceft,theologice,nort Crammatice uerba aéclplendo. Qliur ita iuxta figuram interpretor, turn ua iiamccogunt, turn quatuor potilfimum. i. Abftirditas pugnans cum omni ratiönCjphilofopfjia^lTénlü communl, di. expcrientla, 2.. Præceptùm Dei du* plex. primurn Deuteron. Non facïö tibi fculptile, nec fimilitudirienlbm* t« riem,quæ uelin cœlo fuiftim , uel in terra funt deorfttm, SC quæ ih aquis quæ lt;« Hb terram funt, Sdc. quod præceptum uiolaflet Chriftus, ÔC uiolarenthodie ■ Chriftiani.quieun^ conflarent fibiullûm firriilitudincm adadorandum, die. Deinde præceptum iliud Genef 9, ubi data éft Nohæ omnis poteftas uefeen QianimaJibus terræ,uolucribus,pifcibus,oleribus:tanrumiuflus eft ab huma* carne,t^t^humanofanguinc abftinerè,tan^ à renéphâdajSCc.TertiôjRegu b Au^ftini,quæiubetininterpretandis fcripturis,uitandæ ablurditatis caugt; b)adtiguiasdecurrere,ôf côndnnam qtiærcre interpretationçm. 4. Analogt;i gla.^conueruentia fcripturarum.nunquam enim reperio hoc uerbumEft inter duo corpora pófitum, fubftàntïaliter accipi,fed theologicè dL ipirituali-tcr. Namalioqui, quum Chriftus dicit fe panem elTê qui de cœlo defeendir; eadem ratipne qua uos uertitis ftibftantiam panis in ftibftantiam Chrifti nos indem uerteremus ftibftantiam Chrifti ïn ftibftantiam panis, prætcr alios in* numéros eiufdem analogiælocos. Ex quibusmultas poftem demonftratio* nés adferre,fi meæ eflent opponendi partcs.Nunc uos qui argumentandi uigt; ces fuftinetis, probate demum,hæc Chrifti uerba intelligi oportere Gramma tice,nonTheologicè : hoc eft, iuxta literam j non iuxta ipirltum, Sedfcio id uos nunquam eftètfturos,

Dcpulfi deinde à nudis Chn'ftiuerbis,admiraculumconfugiunt diuinæ omnipotentiæ,non quod uident ufquam, fed quod imaginantur : inhuhe ragt; tiocinantesmodum'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ee iij Relponfîo,

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reßtonfio.

Ps. pofte ad efle infirma cft cofequentia. Atœ ut ab hoc etiam perfugio eos propulfemus; audiendus eft Auguftinus, quid hac de re dicat. qui de tnnita' teferibens libro 3, cap. »0, miraculanulla àdfmittit in Euchariftiæ facramöU^ his nimirum uerbistSed quia,inquit, hæc hominibus nota funt, quia per hO' mines fiunt,honorem tanquam religioià poflùnt habere, fti/pprcmtanqus'’' miranonpoflunt. Hæcille. Breuiterpertotam fcripturacferiem,.n^q®’’’ haeftenus p cr miraculum effinxit,aut mutauit aliquid Deus,qquot;uin parïter cuW fubftantia mutarit Sô.accidentia.Pcrgamus ad tertiam obiedîipVCrii»

Tertia uero corum obieeftio, non tam rationc afiqua 6C doôWna quàm calliditate quadam amp;nbsp;arte confiât. Dctruncantes enimpatrumdrcja, atquead fiium intorquentes inftitutum,quæ uidcbantur,difiîmula,risiflte' rim qüæ rem ^eriebant, orbi hadlenus perfuadere aggrefli funt, Dodmr^^ omnes acclaftjcos aurores pleno confèniucumhacipmrumopinionewçe' te. At nunc fimulatq;, feripta ipïbrum perpendi cœperunt diligentiuS,l°*^g^ fecus rcs habere cpmpcrta eft, Cogunturcp amp;nbsp;hoc nunc illi fimiliter perni|;io cedere, quando facilcomnesp eripiciant mortal es, idcp maxime ex Doqo' fum teftimonrjsjdocftrinam hanc de tranfubfiantiatione prorfusneotericam elle, nihilcp plané cum ueteri ecclefia comune habere. Nam etfi ucrbaliæc foriàn apud eos alicubi rèperiantur,de mutatione panis amp;nbsp;uini, de corporis Ô6 iànguinis in ccena,îrcquens^ infiip'er ut mentio facrificandiamp;ia cnncqt expenfis nunc tarnen eorum feriptis, facile cundh'sperfpicuumnt, quid hisuocabulisuoluerinttnempe quod mutatiohæcreturn facramenta' lium in ufu enet,non in fiibftantiatquôd præfens illis Chriftus dicerctur,quo' ad corporis eius gratiam,nonfiibftantiam : denitp quôd cœna his facrificium appellaretur, non re ipfa, fed nominis communicatione. Poftrcmo,in cum , rurfus locumrem Chriftianam reftituant,inquQ cratpattum dloruffltcmgt; ,, poremos quoep cum illis^ amp;nbsp;ijfdem pariter loquemur uocabulis, 6^ uiuemiu «iftitutis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Da Vniufcuiufcp corporis naturalis unus tantum eft natura locus, ri Chrifticorpuseftnaturale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Quod fi obqciant adueriàrij (ut folent) miraculum, admittcrem equiam S)C ipfe hoc miraculum,ni fcriptura excluderet:qug docct,Chriftuffl reliquiuc terraSjUnde fie extruitur argumentum.

Èe Quem quifqj reliquit ioeû, in eo, eodem tempore amp;rcipeâu eiufdon, nonmanet.

Dilutio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dfft:

fti S ed Chrift us mutauit lo cum,non corpus, no Ergo nequaquam fe inuifibilem redditurum dicit.

Minons cenfirmAtio. nbsp;nbsp;'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;\

Qiiod lo cS mutauit Chriftus,non corpus,ucrba ipfa declarSt:Et iterùm fe-Itnquo mûdum,SC Uado ad patrcmdioc eft,ad cœlum,ubï pater eft. In quibus ucrbis ipfalocorum exprcffîo mutationcmloci,non corporis defignar.

Bar Omne quantum tribus conftans dimerifiônibus, long, latit. craft, eft ha Omne corpus eft quantô, trib.conftans dimenfionibus, (fenfibilé. Ergo omne corpus eftienfibilCjUifibile^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.AliAdilntio.

Rcfpónfió hæc tonfundit fpiritualem prçicntiâ Chrifti,cumcorporah eins præfenria,hocar^mento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Inùifibile efte amp;nbsp;diffundi ubic^, ÿpriû eft fpiritùalis Si diuinç fubftâti^. Inuifibile efte 8i. diffundi ubicp, tribuit hümanitati Chrifti in iacramêto» Brgo Humana Chrifti fubftantia eft fpiritùalis fubftantia,iuxta haut pofitionem.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^rgumenintnÀfimilitHdinn

J aulæis ac pidurarum inuolucris (c occultat,ibiœ fe honorandum cuftô dicndumpræbet, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ha Chrifti corpus, fi fub acô'dêtibus panis realiter adfit infacramêto, quart îumuis inuifibilitcr,dici nOn pûffetmundum reliquiffe.Nunc autem dicitille, ’^undum fe rclilt;fturum,ÔCc.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Argumentum in primAfigurA.

Nullum corpus humanum eft 5rc«t'TOT07rop,ideft,fînccerto loco. ' Chrifti corpus eft humanum.

Paulus adHebraeosiNobis per omnia fimilis,excepto dûtaxatpeccato,ètct Minoris prob Atio in primAfigurA.

Nulla res finita eft fine certo loco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '

Minor confiât ex defînitione loci.locus ehim iuxta phyfi'cos eft corporalis finis,fey fuperficies corporis ultima,rem locatam continenWs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Jr.

lam fî ucterem hic ingerentes diftinÆ'onê aducriarij dicant corpus Cnn non clîe in ficràmêto tanquam in loco circumfcriptiuc, fed defimdue, autre' pletiuc:Rei^ndco,has duas pofteriores diftinÆones apud omnes phüow' phos non compercrc nifi in Angelos, in accidentia feparata, m fpirituak’S’æ telligeri'tiaSjSC in Deum. Deinde quae definitiuè fint alicubi, inuno, prætoïpto loco definiutur, no adnint ubieptut Deus,qui repletiueubitpagi» opctàhdo.Et fie fatemur Chriftum adelîe in fà cram en to. Sed nqs hic propne agïtnus de corpore Chrifti,non folum de ipiritu autgratia illius.

\iamp;i iam omninatura amp;nbsp;philolbphia,fi ad omnipotentiam rccurranf,lt;l*’* Deus omnes naturae fines 5C difeiplinaru inuertere poffît, fi uch't : nos quotgt; omnipotentiam Dei non ignoramus,quae miraculo hic uti potuiiret,quæn*' hil non poffît, Ü uoluifietSed ipfi hic oftendant uoluifle. Quod finequeaf^ quurfalfoidimaginantur,quodnufquam eftf Quur autem nullum in facta' m ento miraculum agnofeamus, uariae concurrunt caufàc ; non foin qub nul' lum miraculi ueftigium hic apparet, quum omnia miracula proprièadfenfu» atc^ naturae ftuporem fieri foleant : fed etiam uariae aliæ iunt amp;nbsp;^aues caui^ Pnmùm,quia obftat Auguftini régula. Deinde, quia uetat multiplex abf^^ tas.Fieret cnimhocmodo,ut plura Chrifti corpora flatuamus.autfiunicûu^ mus, noftræ tarnen naturæ, noftris^ corporibus dißimilc faciamus : pta^tf' rea humanis camibus ÔC ûnguinepaiceremur, atquene fie quidem prodeliet nobis caro Chrifti, iuxtaipfius darum teftimonium : amp;nbsp;ipfi earn cm Chriftnt* redderemus corruptibilem,6lt;c. DcniŒ,quia idololatriam gignitjamp;pugn^^ cumpracceptoDei.C2ûidcnimintercff,imaginém ne Dei feulptilem adores in tcmplo,an paniculum ferinaceum.''Poftremô,quia ipla fcripturæ perpew» analogiahucnosducit, cogiteptnempe quum uideamus in h'tensmyftci’ hocuerbumEft,pcrpccuô mé theologicam üOeem cfle,qua:nonfubftann6 fedmyftcrium defignat»

Cam Sacrifidum propitiatorium eft,quodplacatairaDei,impetratpecca* torum rcmiffîonem,

es nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacrifidum Miftàc non impetrat pcccatorum remiffîonem»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mtnortiprobatio»

Maior coftat ex uerbis Pauh ad Hebraeos cap. 9. qui ait : Abfipftngu“^ efiufîone non fit rcmiffîo.

Minorem ipfi fatent aduerlârtj ; qui facrifidû Miftàc appdiît incruentu. \Argnmentiim aliud txdiuoPanlo.

* la nbsp;nbsp;nbsp;In iacrincio Chrifti iemel p eratfto, eft rcmiffîo pcccatorum.

rct» Ergo poft illud faCrifidum,riuUa eft amplius oblatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Miiorit probation

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uÆr^urltentum tltud.

Qyi pro deltdis fuis Si popuU Hoftias ofterat, talis dccct ut fit ftobis pontifex fandus,irtnocens,fegrcgatus à peccatoribus,ódc.

«o» Ergo facerdotés noftri pró delidis hoftias offene non pofliint» MaioïisprobMiot

Si Chriftum offer unt,uel Chrifti nomine id facerè debent,ucl própnói Sednecçfub Chriftiperfonapoffuntïdfacere,necpröpria.

Paulus adHebracos’.Chriftus feipfurri femel obtulit.Deinde, opóri tet eos qui offcrunqeffe pu*

■tij Sanderhmaÿto cr'conSt^nü animo oh ißnan^olic« do^îrin^t defenßonemwußi.

Aufcntius Sandérus non obfcuro natus loco, pfuham pucritiacfof mationcminfcholaEtonianaforrituszCantabrigiamdeinde,cxuc ten fcholg illius inftituto,difciplinis grandioribus expoliendus mit titur. Vbi ad triennium in regio collegio commoratus, in mediocri foUtgij Regij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;progrcflïndonèCrcuocatus denuó aihatre cæterisœ braids, ex occ»

fotkkf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fione pecuniae patris deiegatione eiTelilt;flæ,quæ non erat uulgaris, cóepitdc'

mum impulfu illorum animum ad uitam mercatoriam appellerc : experrun« primum quo padlo illi cum nouo inftituti genere coueniret, ad mercatorem quendam Londinenièm,tanquam adnouam fcholam deflexit.Cçterumnon multo poft eius rurfus pertaeftis profeflionis,Cantabrigiam cum mufis reditu SanJo’twcwci’ |■^s /n gratiam reuertitur. In erat in eo non uulgaris ingenri capms,uisnaturx aitura reueTfiK robufta,ad quancunq^ rem fefe intcnderatitum ne deeftèt diligêtia, ingens in O» aengum- inexplebilis effecit difcendi auiditas.Caeterum in primis diuinetheolo^ giacimpotens quidam afteeftus acftudiumhominêoccupauit. Quamadreni quum neceflario peripexit linguarum fibi comparanda prçftdia,totus in earn eurem incubuitjUt cum Latina, GracCä pariter amp;Hebræam litcraturam com iungexet.Quo bis inftrueftus adminiculis, ceu iadlis fundamentis, faciliorem fibi deinde uiam ad üerae cognitionis fontes inueftigandos aperiret. In quo ftudtj gencreitaucrlatus eft,ut preces iubinde iacras, cum ftaaledione inter inifcerctJta deniiç profecit,ut nec fruftra precatus uideretur. Quinnetf nus borum cum utrocj^, uitæ pietatem adiunxit : utbaud facile dixeris,maior nein eo ftudtj an ofFicmdocflrinx an iàndimoniæ fucrit commcndatio.Pof' rododfrinae huiusac itudijmaxime tbeologici eo dirigebat finem,nonad tbeatricos plauftis, aut ambitiofam ingenij oftentationem,non adfnuolaiu contentionem,fed ut communi prodeiiet ecclefiç. Acceftit infoperad haSim duftriæ partes, 6C illud quod ad ucram diuinæ tbeologiæ cognitionem plun' mum fane præftat adiumenti,uaria uidelicet multiplex internæ excrcitatio hts uiùsjrerumqî praxis ipiritualium, Qiio facftum eft,uttanto efficaciusp®' tucht confolationem, quam èftiis ipfe uulneribus éxpertus fit, inalios trani^ Hindere. Quum itac^ in hune modu Laurentius diuinis aufpietjs, naturaatt^ ingentj bonitatc,cura,induftria,uigiltjs ,ftudendo, prccando, lucubjtando eo 'cuafit,utnonfolum difciplinisingenüis,fedmuneribusetiam ö^hononnus academicis aueftus, pennas nidö maiores extenderet : iam^ nihil defiderare nifi tempus folum uideretur, in quo tanquam felix mercator opes ac in ufiim explicaret, quas longo cumulauit ftudioitum necp hoc ipfum eaab^ ne gerendac rei tempus, at® occafio diu defoit. Siquidem fubeuntc in regn* ponèffîonem Edouardo Henricifilio, quo tempore res ecclefiac dodosin primis cordatosep adminiftros poftulabat,Laurentius hicintercacterospm nlica donatus cocionandi autoritäre, ca cum laude omnium ac uirtute fc gd' fit,ut in collcgio primum Fodringalenfi,deinde celebriori etiam Lycoreweo fi,in rheologicæ prælecftionis minifterium alledfus fuerit. Inde iàcerdotiûn^' SaJerut paßor dlns in diocefi Lycofeldiana, mufta cum diligentia in co fo exercuit : Don^c deßgnatuf, nbsp;nbsp;Londinum ad aliam ecclcfiac pracfeefturam gerendam deuocatus, quæotu

Omnium faneftorum appeUatur,totum foin èa,priori deferto facerdorio,co o care deftinarat, Interea temporis dum demutareftcerdotia cogiratLauicm

tiuSjCxorta tcmpcftas dia Mariana,tanquam Aquilonavis tinbo omftia repen te mutât in Anglia, Agebatüf qüippe iam témpus illud,in quo uoluit Domü nus,exploratis ucris àîalfis ac fubreptictjs paftoribuSjOuid effetuerè facerdo* tem agere in templo Domini,öftendefc.Etant tuin in Anglia atque in Hyber nia,quemadmodumapiïd alias paflïm gentéà,èpifcôpôrum,tum maxime fa* cerdotum ingens turba, qui facéf dotia atque etclefiârum pr^fcdluras multo ambitu affedabant,no ob aliud, nifi ut ipfi in o ci o mollióri, altt in precio faas maioriapudfuos agcrêtimagiscp compendfj fui,utuidebantur,qüam confei* entiæ: uentris, quam Chrifti, aut gregis feriam curam aliquain praefeferentes. Dcclarabant id crebræ iacerdotiorum nundinationes, permütationes ac li* citationcs’.quæ res iam 2C ars elïè nonnullis in locis cæperac, nôn aliter t^uàtn mercatorfuam excrcct pannariam,aut cerdo calceariam, Atque ifti pene om* nes adMariæ partcs,mutata prioris religionis pro felïîone,facile defeiuerunt» Alij minus fortaffe mab', at nihilomintls tamen meticulofi, deferto grege, ceu abieflo clypeo, relidaqj ftatione, fugae fe dabant fiC exilio. Qiiidâ fuis immo rantesecclefijsjoccultalunt malettolorum fraude appetiti. Qiioin numero Guiakerusue/ fuitHugonius Gudakerus, Armdeanus in Hybernia epifeopus acmetropoli «rnefubUtuf. tes primas: quem fublEdouardi regis mortem, ueneno propinato extincfîünt cfTe pernefeio quos occultç côipirationis iàccrdotes,fuipicio fuit. Qtianqua uero in hac deficientium, defugientium ac trepidâtium multitüdine non paut ci tamen manferunt uiri boni,qui magno cum animi uigore iefe fatali tetnpo* turn calamitati oppofûerunt fbrtiter pro Chrifti gloriâ,gregiscç inColumitatc depugnantes. Inter quos non poftremus hiefuitLaurentius, Cuius dum tra* gicam deferipturus fum hiftoriam,attentas hieprimum cogitariones mihi ac* commodari uelim corum,qui tanta hodic contentione ad câpeflendas Chri* fti ccclefiaSjtanquam ad dignitatem aut prçdam potius aliquam feftihât,quo

majores hoc nomine gratiashabeant, fiuâcentipftpericulis:uel Hpenclitêtur,facilius quid fibi praeftandum fit, horû exemph's comoneantur,

Atq) pn'ncipio non illud hic quaero, nccj exagito,quid in tanta rerum dif* ficultate cæterorum hodiemulti facerêr, qui in ccclefiaftids prarpofituris tant delicate fccomparant,acefterunttammagnifiée,ftimmo ocio altacpiecuri* täte diffluentes. Cæterùm id quifqp apud feipfum melius excutiat, quid fadîu ms c{ret:nos,quid fecit Laurentius,accurata paulilper attêtione aduertamus. QUI turn initio, quumprim um fcintillarchocperfecutionis incendium coepifr *ct,mgacp confulere fibi potuiftèt, repudiata omni uitae priuatæ ratione,peri* mlis quâtislibetimmorari potius, quàm gregem fuum deftituere, cui pafeert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

do præfuiqmalebat. Adeo^ fe fugæ no dedidit,nec animum abiecif,nec offï* ciodefuitfîdipaftoris,utinprimaaciefefe uelut murum oppoiîens pro do* mo Dei,publicèpro concionc uerba faciens apud populuffl, tum quuttiad partes Marianas cœptû effet paffim ab ómnibus inclinari, in urbeNortham* Confia« Sa«/ ptoni omnes ad conftantiam dotftrinæ qua multis iam annis imbuti eflent,(c* deri propo/îtif. dulo ac confidenter hortaretur. Qua ex re etfi magnam fibi conflarum iri inui diam apud proceres acmagiftratus no dubitabat, pergere tarnen ad eundem ? deftitit, donee publico tandem fenatufconfulto præclufæ ccclc* jjaftarûuocçs,confilerc omnes ad tempus in eccleftjs iuberentur.'Quanquam adeo eius reftrinxit parrhefiam, ut minus tamen propterea ftio latis orficio faceret, in propres faltem eCclefijs nihil prçtermittens diligenriæ, quo parochianos fuos in ucri defenfione confifmatos, ad ingruentes tempo* rum ærumnas adanimaret.Quod ubi iànà iatis in altéra feciflet ecclefia,nequc pcruimulterius liceretruri proficerè, Lörtdirtuni propérat,in altera uicimm parochiaidem faâurus,quod officij poftulabat procuratio. Erant autem iftæ

difiuncfe parothia non modico inter fc ipadOjad iter pene tridiri. Eo igitut in itincrCjOdlob. 14, equitantctn Laurentium non procul urbe,forte affequP tur Regina quidam confiliarius equeftri dignitate,D.Ioannes Mordantus, togans ilico,quó properarct.Eft,inquit,Londini mihi facerdotium.quod igit panoris ecclefiaftici munus eft,er^a ouicula« ut praftem,eam nûc ob caulam in urbem me confero. Contra ucro moncnti ac honâii Mordanto, ne faceret. Et quo padïo inquit Laurentiu^ fundionem hanc mihi creditam, uel con* fdentiam meam liberauero, fi qüös contingat exmeisinmorbum incidcre, qui meam defiderent confolatioftem: aut in errores retrahi, ac impurum cui-VïoiM twad- tum,quibus mea fubuenire operapoffit fiC debcatf Turn alter:Nuper, inquit, an non ipfe eras, qui Londini coin uico(fimul^ amp;nbsp;diem âf uiciim piofo rens ) co cionatus es C Agnofco inquit, earn mihi efle parochiam. Rurfusç illc, Atqîuero commemini me eo die interfuifle, te^ côcionantem audiutlkr lbic^ tu denuo condonari cogitasf Cur non f' Quia uero te moneo ne facias, Cui Sanderus.’Atenim eras fi adefie di'gnaberis,rurfus ex eodem loco eadem à me confirmarijfolidis fcrip tura: diuinac rationibus, audies, quæcuncp prius à me dida aut audita font. Mordantus monerc,hortari^ ne faciat. At illc: ß' quidem,ait,tumeprohibere autoritärealiqualégitimapotcris,parêdumeft. Non,inquitille,te prohibeo,confilium tantum imperrio. Inter hæc um'que paritcrinurbem ingrelfi: Mordantus pernidbfa mahtia adLondinenfemre dà deflexit, eum de poftridiana Sanden' concione præmoniturus. Sanderus confuetum petjthofpitium,ea pafàturùs, quæoffîcfl fuerant. Qiio fimulatffl aduentum eft,quum pauloappareret pcrturbatior:fcifcitantequodani,qui“ rd efietfSane uero,inquit Sanderus, in carcere fum, donee in carcerem con.' iidar: innuens, fubtriftêfoilTe animum, donee,concione defongcretur: qua femel exadajpoftea requietior mens foret, licet in uincula eflèt att^ in carce* rem mittendus:. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .•

Altero deinde die,qui erat Dominicus, apud gregem monendi ac confit' mandi gratia, concionem fane luculentam inftithit, cuius argumcntiim ex i Corinth. 11, Deipondi uos uni uiro^ ut uirginem caftam exhiberctis Chn coci9gt; fto.Timeoautemneficut ferpens Euamfoafoduxitaftutia,itaeorrutnpan' tur fenfos uefiri, amp;nbsp;exddant à fim plicitate quæ eft erga Chriftum, Sgt;Lc. Ab hac exorfos materia,primum purioris dodrinac fommam,qua Chriftolc' fuelTentconiundi, gratiscBperfidemillius ad ialutcmiuftificati,propofuit» Contra uero pontificiam dodrinam ferpentinæ deceptioninon abfimilcm demonftrauit. Qtioque illius res cundorum patçretocuh's, fadautriitfquc dodrinæ antithefi, uocem Dei cum uoce Papiftici fcrpentis comparauit, huefpedans fcilicet, ut populus intclligeret quid inter utrunque cultum St religionis genus interefretdifcriminis:illud,quod Edouardi remporibus pro priaac patria lingua omnibus innotefcerettatquehoc pontificis Romani, quodlatinaattp exotica lingua apud multitudinem nihil intelledurampcr' agvbatur.Atep illud quidem rum adædificationem iàlutiferû, tumcriamuer' bo Dei confentaneum, i Corinth. 14, porrô nee à primordiali ecclcfia diflen* tan-’um arguebat. Contra^hoc omnino improbandum eflè: in quo ctfibo' næ latinae uoces nonnullæ admifceantur perindc tarnen id fieri dicebat, acu quisuenenipoculum duleimelle circumlitum porrigat alfjs,quo citius iiU' ponat haurientibus. Atque hæc fomma fere huius fint concionis. Ä prandio rurfos altera concione populum hortaturus erattied milTo caduceatorc,qui cum ad Bonerum epifoopum Londinenfom fopremæ obedienriæ nomine sUeruttnpl!. accerferatimpediebatur.CitatusigiturhocmodóLaurêtiusad cpifcopu,ubt rt nomine mfi/ aduenit,præfente hoc ipfo auçm modo dixi Mordanto, rriplici nomineinfi' wuUtM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulatuqmjueftatis Ixfæ, feoitionis, atque haercfeös, Quorum tarnen pnota

duocpifcopusdtn przfentia remitrcrcf.ha’rcfcos wcro ï'ntentarcflliaÆ'o* nem, fe^ probaturS affitmat nxm ipfum fum cæteros effè omnes hatretkos, quicunlt;^ in hunc modum prxdicarent,aut credercnt. Inftitutioncm ecclefix Chriftianæ perfediffimam atc^ probatiflimä effe illam, qUac adjprxmïtiuæ on ginalemideam accederec quam proximè.Siquidem ecclcfiam Chrifti îjs tem poribus tum primàm enatam,uix^ fuper egreflam adhuc infantiâ, ferre non potuiflè grauiora ilia àc perfelt;f}iora,quæ mox fequutura erât, ceremoniarum onera.Eâcp fuiffe caufam,quur Chriftus, ac poft eum apoftolt, rudern adhuc, inchoatam,minus^ fubaeftam ecclefiæ nafcentis imbecillitatê tolerarit, San:-derus ad hæc «msgtef ap ex Auguftino reipôfat, ceremonias in hoc enatas pri nium,acinuelt;ftas efîc, ceu adminicula, quibus imperfeeftorû imbeciliitas urgt; funtç prouehitur adpietatem fblidiorem. Idcocp hoc ipfum argumento efle maioris in ecclefîa primitiua perfedîionis, quôd minime iftiufinodi urgerent CCTemonijs. Gontraephaud âliamagisratione papifticæ ecclefiæ coargui fuquot; pcrftitionem,quàm ex eademhac ccremoniarâ multitudincj quarup ennui tp blafphemiam habent manifeftam,pleræq5 fere omnes abfindac ac inutiles exi Qgjjrf ebffei^ gt;wnt.Poftmultahuctandêdeuentum eft,ut epifeopusab eofententiam,de p,-trâfubftantiatione iudicare ëé kripto coprehenfam fibi exhiberi efflagitarct, tfentié. Qiiod ctfi præfenfit Laurentius ad manifeftû cius pcriculum pertinere, nihû tarnendetreflans ille:Video,inquit,te fànguinem fitire meü,ÖC feres quod fi*-tis, precorcp in eo baptifaripoffis in mentis nouitatem mclioris, Epifeopus fa dlus iamuoti copos, fimulatcp feriptû Laurctq, hoc eft gladiu quo proprium aucorêiugularct,extorfiiret,ipium çôtinuôad Vuintonienfem Cancellarium Sinienuii perducendum tradif,ficut miflus eft ab Anna ad Caipham Chriftus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VutntoniènÇeit

Sed quia tüm domi non erat Caneeilarius,togitur horas cum, quoad ab ®*tiitar-aularcdiret,expe(ftare in cubiculo exteriore, ubi iaçellânus epiieopi cum ali-quotgencrofis ad tabulas luforias fe igauiter oblertabat : fimulœ complurcs eiusfamiliænepotes, alij ad eandem fe difeiplinam exércebant.otat interin» ad abacum Sanderus quàm modeftifttmè aperto capite,ob ambulante dult;fto rctuo D, Mordanto,qui turn ordinis efat^ut dixi,Senatorq.Redit tandem ab aula epifeopus j quem ilico ingredientem cxcipit turba litigantium (ut fit) non parua.Priufquam ex una æde pénétrât in aliam,horx abit dimidium.De mum proruitin cœnâculum, ubi erat Sanderus’. inde item in aliud : ubi inte* teadudor Sanderi profcrtilli fyngrapham, in qua cauia ipfius contineba-tur.Qiia corifpecfta,Vbinam is eft, inquit epifeopusf Produeftus itaque San* derus in locum examinationis, principió iefe ante mcnfàm ubi fedebatepi-é ’topus,mitiffîmèprouoluiti Adquemepifcopus:C)iri accidit, inquit, quod prêter edidum Reginæ publicum corteionarifis aufus f Sanderus, concio* nari fe negabat : tantum quia uideret dies periculofos, monitum locO illd czechielis, hortarifuos,ut in dotftrina fufeepta perfifterent conftanter j uo* luiflc.Quôd etiam utfaccret, loco illo Apoftolorum,quo monetur Dco ma* gis obediendum quâm hominibus, irtftigari fe , fed nulla re magis quàm, confefentia diccbat fua. Bellam fane confcientiamjait epifeopus. Atqui ifta tonfcientia,Reginam noftram notham reddere potcftjnunquidf Sande/ rus:Nos, inquit, Reginam fpuriam aut adulterinam non declaramus, neque enimquicquammolimurhuiufmodi.Hacdercuideantilli,quorumfcripta ; ctiamnum extant in manibus homirtum ,id teftântia non fine magno auto* ris fui pudore: tetftè Vuintonienfem ipfum petens, qui conferipto prius atcÿ Vuintonîenpt exeufo in Henrici s'gratiam de ob edientialibro, Mariam hanc ex profeftb fgregif pcr/lW fpuriam declarauit. Pergens autem ille : Nos, inquit, uerbi tantum docemus finccritatem,quametfi nuncuetitumfit ore profiter!,fanguis tarnen poft* hac nofter dubium non eft quin pra^dicàbit, Epifeopuà egregiè j'n hunc ff üj atta*

attadus modum:Âbripitc,mquit,iftum hinc phreneticum in cuftoaiaffl. ‘ Sanderus:Deo fe dicebat habcre gratias,qui locS iam ci dederit tandem q tudiniSjubipro conuerfionepoffétipfiusdeprecari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr ctf

Porrô,qui cum eo poftea eodem in ledo decümbcbat, auditum feieat piffe ab eo commemorabat, ipfum cxaminationis tempore mirifica con o tione pcrfüium cflezadeô non folum in fpiritu ,fed corpore manifeftiim qutquot;' S4K(îerw wird dam guftum illius communis iandorum communionts percepiffe? duma n dcIibwMî co»/o guijs corporis membris dulcilîîma quædamrefocillatio ad cordis fedê,tn Ç littione, rurfusudfingalamemhrauiciiTimcitroultroc^fiueret acreflueref.

pore uarias fæpe ad multos literas miffitabar,ad Cranmerum,Ridleum,batj'' merum,ad uxorcm, ÔC alios, de publica calamitate, turn de priuatis æruinnis, iuis^cùm aducrlârijs congreflîonibus eos commonefaciens. Velud ubia Vuefiorntt- amtcum fcribes, inter alia de Vueftono hune in modum refert: Venit,inquir, adnos Dod. Vueftonus in carcerem, cum M.Grimoàldo,confercndiacco ' loquendi gratia. Quidautem ijs colloques cfFedum fit atquc conclufum,in' compertum habco:ora ut id,quicquidnierit,ad Dei poflît pertinerc gloriam-

• Am en, am en. Poft id redà deinde ÔC me petit, inuïfendi ut aiebat gratia, ' tis promiflîs SC magnificis ipebusmcladaturus . Qyæubiàmcparuifiedm' telligcbat,ac contemni omnia,quo incolumen à^labe confeientiam conféra' rem: Vos, inquit, inpeccato prorlus obdormifeitis. Atenim, inquam, admt quod attinet,expergifcar fedulo, baud ita omnino oblitus eius quodmen*”' dudum docuit ecclefia,Vigilate 8(. orate. Quænàm, inquit ille, ccclefiaaatt vuefioiti feurri annos 30 foitt^Et quænam, inquam, fuit temporibus Heliæ ecdefîa/Turnillc-Ih in^ulutio, Erat,inquit, Ioanna Cantiana de ecclefia ueftra. Non, inquâ, fed a noftris eX' plola. Et quis igitur,ait, huius erat ecclcfiac ueftræ ante annos jo fNimim'”) jnquam,hi quos Rom. Antichriftus, eiusep fororis focij pro hacreticisdamna uit atlt;]^ reiecit. Nempe opinor, inquit ille: loannes Vuiclcuus, Thorpus, P' Oldcaftcllus, amp;c. Certè, inquam: àtlt;B cum ijs complûtes porrô alif, quorum extat in hiftoftjs catalogus. Tum ille: B ene,inquit, Rom. pontifex hadenus fn obtredatricibus concionibus ueftris,coaduS cft peribnam fuftinere,qua' lemuobislibuitilliaffingere:Nunc perfonam ipièfibiaflumet,qualemloP tafle nolitis. Hoemagis, inquam ,dolendum. Cærerùm id interim nonninu præftat folattj, quôd idem 6^ ueftrum etiâ dodiflîmis ÔC iàndiflîmis quibuf^ contigerat, qui communem hanc nobifeum fabulam pariter in fuis conciont' bus ftdtitarunt, aduerfus Röm. pontificem: utcunœ nunc uerià rerum huma' tem harumfcena,ipfifuas quotpmutaruntlafuas. Vueffoh. Quidaisfanunquam foribut mutant tu me audiuifti,aut quifquam alius,aducrius ponüficem Rom.cocionantem;' 14nu(gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imô,inquam,ne concionari te quidem audiui uhquam.Et tarnen non arbitror

te unum cæteris tam multis eife fapientiorem. ÔC prieter alia quoep nonnuHa, quae de iàcramento inter nos agitabantur:ora,ôra.

Quum plures fint illius ad amicos literæ,uâria coniblationcrefert3c,accon ftantiam egregio Chrifti latellite dignam ipirantes,nos è multis duas hic fubi) ciemus epïftolas illius,alteram ad Cranmerum^ Ridleum amp;Latamcrum con-captiuoamp;iuos,alteram ad coniugem è carcerc conferiptam»

Exemplar epiflola^quti Sanderui captiuusècarcereferibeneadCranmerum,RidlrH'mJ~i* tamerum-fpartim eos ad con^antiam hortatur,partim defna at clt;eterernia tonSlantia in Domino commonefacit.

Coîojft, nbsp;nbsp;Salutem ex animo, Reuerendi in Chrifto ac diledi patres, fratres. Gra

tias agimus immortales, immortali Deo uiuenti, ac totius mifericordia patrt clemêofltmOjqui idoneos nos fecit in participationem fortis fandorum in lu mine,

minèjqui eripuic nos de poteftate tencbrarum,8C tranftulit in t'egnum filrj fibi colff.t, diledi, in quo habemus redcmptionem p er fanguincm ipfius, glt;c. Ó ter qua* ttt^ fœlicem uocationis noftrsc conditioné ita, quüm inperfcrutabili ratione uitanoftracum Chrifto abfcondit» fitinDco: utquumChriftus apparuerit uitanoftra, tune amp;nbsp;nos appareamus cumipfo in gloria. Interea temporis ut i.cot^. yidetnus nunc peri^peculum in ænigmate,ita per tidem quidem ambulamus, z.cor.5. Sii. non per fpeciem. Quae fides noftra licet humanae làpicntiæ iudicio per* leuisquædamres óóimbecillis uideatur jnouerunt tarnen elccliDeifinê eins amp;nbsp;pondus maioris cfle gloriæ, longecp nberioris fœlicitatis, quàm carnis pru dentia quantumlibet co gitando meriri affcquiip ualeat. Per hanc fidem nihil non poffidemus bonorum,quae nee ocolus etiam uidit, nee auris audiuit, nee incorhominis afcenderunt,6lt;c.Hincigitur fi uniuerfa polTideamüs bona, certum eft amp;nbsp;nos ipfos (Reuerendi iiiri ) in noftris quoep efle bonis quamli* bet corporc abfentcs,qui non minima cftis gaudij nollri pars in Domino.Ha dlcnusè corporali quidem praefentiaac perfruitione uelha, non parum per* lènfimus dclcdationis. Cæterùm multo nuncuberius QC præfentius folatium eft, quód fpiritu à uobis pcrcipimus, qui tam fortiter ftatis in D omino, quo-njmcj fides, tanquam ex illuftri fpecula aedita ciuitas,ita omniu refulget ocu* liSjUtabfcondi nuife femodo patiatur, gratiffîmumprçbcns ôd mundo 8ó An cells amp;hominibus fpeäaculum.Quoditacp nosreipfa,magno folationo- «.Cor.4; mo, experimur in uobis : id uos ipfi merito apud uos exiftimarc poteftis, uer bis quodammodo ijlde bead Apoftoli gloriates, nempc quod quae circa nos hint, magis ad profecflum uencrunt euangeltj ; ita ut uincula nolrra hraniteftà fièrent in Chrifto ,in omni pi-aetorio,atque adeo perEurOpam uniuerfam : ut pluies exlratribus in Domino confidentes in uinculis meis abundantids au* detent fine limore uetbum Dei loqui. Quantum igitur uobis eft, quod cum beato Paulo glorieminùtantum amp;nbsp;nos gloriamur uobifcum, immenfas Deo gratias agentes,pro tam cxcelleriti fuainuos charitate,quando fic magnifica* tur, amp;nbsp;porro magnificabitur Chriftus in corpore ueftro fiue çer uitam fiuc pct mortem. Id quod abtmdc de uobis confidimus,certifiimê per noftratn ptouobis orationcm perfuafi,0^ fubminiftrationcm fpiritus lefu Chtifti. Atep ueroaduos ptiuatim quod attinet,ètfi Chriftus uobis uita fit,2lt; mori lucrum, ucftrumcpinhoccOardletur defiderium,diffblui cupientium et efie cum Chri fto'.attamenpublico ccclefiacnomine,inanereuosincarne multomagis eft ncceffarium. Idcp clemetilTimus Deus per Chriftum filium fuum uobis largia tur,utmancatis inmaioretn ecclcfiac fuac profedlum, ôd eaudiû, ut gratulatiô

\ piorum abundet in Chrifto Icfu per ueltram inipfo reftitutionem : Amen, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amen.Sin ita confilio ipfius uifum deeretumep fiierit,ui p er mortem ueftram

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen magis ipfius inclàrcfcatac flluftret t fiat quoduidebitur in oculis élus.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sicut igitur immenfæ id gloriac àcgaudiô nobis unà uobifcum for et,ac abun*

j dantiusforet,fipcr uitamrioftramDiuihi nôminis pofictgloria âcmaieftai l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accrefcerc: itanetp minus etiâ gloriamUr, fi per mortem noftram idem poftit

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contingerc. Agimusep propter ca nomine ueftro, D co gratias,quos ea digna

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luseftloelicitate,utpro Chrifti nomine patiaminû^ibusep dotratum eft,non

\ folumutincumcredatis,fedmorte etiam prO eoàmciamini. Quinnecueftro 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folum prluatim,fcd amp;nbsp;publico ecclefiae nomine exultamus, cuius fides trium

1 tamâluftriûteftiaacceffionelocupletata,nô paulohincturn exploratior,tutn 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam confirmatior reddi poterit . O quid non gratiarum diuinæ munificen*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiæ, protantohocmuncremerito debemus omnes f lamdenoftris quoque

1 rébus ucncrandi patres , utuiciffim intelligatis , quantum equidem uel ex 1 his quos communis hic rnecum career tenet, uel quos alibi eadem habent 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uincula.

4»® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E k V M I N E C C L E s I A

uinculaTcompcrirc Kccat, partim ut de meo infupcr intemo illó fcntîi^’' ftucp, quo me diüina afficit confolatio, nonnihil apud uos teftificerJf’f td uos uelim, ne quid de conftantia noftra unquâm ( diuinamodo foccüP rente gratia)in lieira fidei illius profeffîone,quam utià uobifcum contcftafflU^i »n Domino r’ctinêda, addubitetis. Quum ènim iam olim recepimus uerbui*’ ucritâtisjeuangelium iàlutisnoftraî t iii quo 6C credentes fignati fumus fpintu promiiîîÔnis fandlo,qui eft pignus haéreditatis noftræ in redemptionem, RoM.8. f^iritus tcftimonium reddit fpiritui hoftro, quod fimus filtf Dei : unde

cepimus (piritum adoptionis in quô clamamus Abba patern'uxta cam igi^f . meniuræ donationem, qua fimul cùm eeclcfia Chrifti, Ôd ueneranda uem’ |)ictate,redpiêtcs eundem fidèi ipiritum (ficut fcriptum eft; Credidi,pi'opf^'' quod locutus fum)amp; nos crcdetes loquimur, habentes^ idéecrtamen Si uidimus in Uobis j Si. tipnc audimus in uobis, in nullo terremur ab aducfb' i.Cor.4.; rijs. Qiioniam^ hac habemus nobis impofîtâ adminift:rationem,iuxtïqua’ miicricordiam coniecuti fumus^non degeneramus,nelt;p torpcfcimusifeduo' bifcuni pariter,pro talenti noflri modulo, manifcftationem ueritatis comniff damus:haudignari,quódetfi thciaurumiftuminuafis fidiilibus liabeamiJ^) fublimitas tarnen fit uirtutis Dei, Si non ex nobis: in omnibus tribulationcm patientes, non tarnen atterimur, quia Dominus manum fubîjcit erefftrkcni: contriftamur fiipra modum,fed non defi:ituimur:derjcimur,fed non perimi’S cgeftatem SC pcrfecutionem parimur, at non derelinquimur, fèmpcrmo’^bh' Cationcm Domini leiu in corpore noftro circumfcrenteSjUtôcuitalefum^'’'

a.Tim.1. feßetur in carne noftra mortali.Fidelis enim fèrmo.namfi commortuifiimus, amp;nbsp;couiuemus: fi fuffèrimus. Si c5regnabimus:fi negauerimus, Si illc negabit nos. Quocirca omnibus gaudemus modis, femper in mortem propter le^ 2.Cor.4.- tfautfîCuitalefu manifefteturin corporibus noftris.Scimus enim, qu^J qui iufcitauit Dominum Iefum,ÔC nos per leftim fufeitabit, Si conftituetuoW feum. Propter quod non deficimus: fed licet is qui foris eft homonofter cor* rumpatur, tarnen ià qui intus eft, renouatur de die in diem. Nam mornenW' nca leuitas afHi(ftionis,mirè fupræmodum æternum pondus gloriæ parit no* bis, dumnonipetftamuseaquæuidentur. Qyæ enim uidentur,temporary Ej4i.t2« f^nt:quæ autem non uidentur, æterna .JTeftilîcamur uobis, reuerendi, quod

haurimus aquas in gaudio de fontibus feruatoris.Spero^ perpetm's nos gra* *’!’* ' tijs celebraturos Dominum de fontibus Iftael,adeocpletaturospcrcnniteruT cœna agni, cuius nos iponfa iumuwer fidem, ibi cantaturi noua Siæternam cantionem illam Halleluia, Amen.Etiam,ueni Domine leiu, GratiaDomini noftri leiîi Chrifti uobifcum. Amen,

Gratia Si coniblatio in Chrifto leiu,qui confolatur nos in omni afibÆ'onc noftra, Amen. Caro hæc imbecillis Si rerra(ftaria,ut lubeter ea refugh que fpF ritus amplecftitur f Qiiam âp ægrèuix tandem tarda Si afihina moles hue pro' pellitur, ut in femitis infiftat Domini f Adeo pericuîis Si tcrritamenv’s raeik ab oflSeio abducitur. Ac nifî impotens fidei uis,uelut cal care quodam diuma' rum promiflîonum inuitam extimularet,periculû eraf, ne in medio curfunti' fcerct.Sed benedieftus Dcus,mifericôrdiarum paterj in Chr^ftoƒeru3tore a.Cor'4‘ unico, qui dignatus fît illucefeeré cordibus noftriSjad illuminationê cogniuo nis gloriæ Deiin facie leiu Chrifti. Habentes autem theiàurum iftum in ualis fidiilibuSjUteminentiafîtuirtutis Dei,ôt non èxnobis: in omnibus tribulatio nem patimur,fednonanxi} rcddimuncotriftammfupramodum, fed non de»

GE ST A R V M C OM M E NT Ä R II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Tl

ituimur:pcrfecutionc affidmur, fed non dcrelinquimur: deijcimur, fed non penmus : fempcr mortificationem Domïni lefu in corpore noftro circumfe^ »«nteSjUt ôi. uitalefumanifefteturin corpotibus noftris. Qiiapropter freti au ’^110 Chrifti,non deficiemus defangati,dum per ignem affliöionum explora , qui ad tentationem nobis fit, quafi nouum aliquid contingat nobiszfed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

comunicantes Chrifti palRonibus gaudemus,ut ôdintéuelatione gloriæ dus g^udeamus exultâtes: feientes quod momentanea leuitas afflidlionis noftræ, nute fupra modum sternum pondus gloriæ parit nobis,dum non Ipcdlamus ca quæ uidentur,fed quæ non uidentur. Qui feminant in lachrymis,in exultagt; tionemetent.Euntes ibant,amp;flebant,mittentes feminafua: uenientes autem iicnient cum exultatione,ferentes manipulos fiios.Tum abftergetDeus om^ ’'cm lachrymamab oculis noftris. Tunefi^t fermo qui fcriptus eft t Abibrpta tCor.j^. cit mors in uieftoriam : ubi eft mors uieftoria tua f ubi eft mors ftimulus tuusf* ’’bi tua infernè uidoria C Deo aSt grattas, qui dédit hobis uidoriâ per Domi ’mnoftrslefum Chriftû. S up ereft intérim nobis,ut Petri fequuti confiiiû,nos 9'”patimurfecundum uoluntatemDei,fideli conditori comendemusani^ •Jiasnoftras inbenefadis. Ipfe eiiirn plaftesnofter, nos opus manuum ipfius umus^quos nunc abs fc formatos no deferit:uelut naupegus ratem quum fagt; brerecit j abfoluto dem urn opere relinquit, ac fludibus permittit iadandam: beruin quos condidit ille,tuetur, Curaœ fua compleditur. fiquidem in ipib ui Ad.17. wmus,mouemur ÔC ftimus.Atqp nec ia folum, fed criam condiros nûc in Chri “0 refinxit denuö,ac redemit perditOs, purificans nos fibi ipfi tanquam pecu bunt proprium ÔC peculiare,in fanguihé filtj ipfius: qui paterno nos affediu ac mdulgentiaprofequitur, baud unqtiam datums obliuioni initum nobifeum tadusjfideincp datam:promittens fore,ut ft obliuifei poterit mulier infantem Epi.4p« ^m,utnonmifereatur filio uteri iui j fe tarnen nunquam non memorem no^ Itri tuturum. unde per Apoftolum noS monet iuum, ut ibllicitudinê omnem ‘'P^tî« noftraminipiùm pröqciamus:póllicês,fibi fore curæ de nobis. Etfi uerq tem peftates nonnunquäm acerbitumamm tentatiortum in nos imrhittat Deus, quafi qui oblitus 5 uel potius iratus nobis Uidcatur: fpem tame ne abtjçiamus, äutdelpondeamus animum,fed cum lobo dicamus : Etfi' occideritme, fpera* bo in cum. fccuticp inuidam ac pertinacem Abrahæ fidem, qui contra tpem, mb fpecredidit, clemêtiflîmo Dominô adhæreamus: qui licet affligi nos pro bariœ ad tempus finit,non tarnen in perpetuum irafcctur,nC(ÿ in æternu com minabituqquoniam ipfe cognouit figmentum noftrurn.Recordatus eft, quo niam puluis fumus : eoóp fecundum altitudincm cöeli à terra corroborauit mi •cricordiamfuamfuper timêtes fe.QiiantumcB diftat ortus ab occidente,loh' gc fecit à nobis iniquitates noftras. Quomodo miferetur pater filiorum, mi* fertus eft Dominus tirnentibusfe,amp;c.O qtiot, quantis^ nominibus Deo te-ticmurobftridi, quamobreminillolaetariatep exultarenosoporteat. Vnde meritoingratias erumpentes, una cum pfalmopropbeta concinamus: Bene* dieanima mea Domino, amp;nbsp;omnia quæ intrame ftint nominifando eius:Be* nedicanima mea Domino,amp; noli obliuifei omnes retributiones eius. Chara atepadamata coniunx,diuitiarum quibus tedotem ufitato uidelicetmundi •huius more, nihil habeo : tlicfaurû uero ilium deguftatæ ac perceptæ ipiritua •lis lætitiæac pacis, cuius arcano fenfii efuriens confeientia in Chrifto perfun* ditu/, tibi cæteris^ tecum diledis meis légo,relinquotp in Domino,utuobi* feum maneat inæuS. Ora, ora. Sum uero lætus ôd bilans inDomino,ponocp nicitafùturûfperoinuitis inferorû portisÔ^dæmonibus.Ëquidêmetotum refigno accommendo Chrifto : cui nihil diffîdo, quin uires acrobur mibiftip pcditabitjUt ufus ac res mea uidebitur poftulare.Ora,ora, ora.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T uus ac tibi in Chrifto coniundus

Extant prætcrea complura eius fch'pta cùm ad cæteros cocaptiïiosj'neun dem conietfîos carcercm, quos rythmico metro no l'nuenuftèfua b'ngüa com pofîto inhortatur ad ferium timorem Dei, alacrem obedienriam, ac Uatæ fanÆmoniâ : turn ad alios inïuper paffîm amïcos, quiïn carcere 1111^0' miniftrabant. Inter quos nobilis quacdam fuit foemina, ad quam in b^ncterc fentcntiam fcnbens, ex pia ac fingulari ei'us beneficêtia, plun'mum fe diceb^i turn commodijtum etiam folatij perccpilîè,quôdhincpietas cluceretnotam ipfius,quàm Del potius in fuos mira ac mefiàbüis. Qiu ut in capi'te acfponio noftro uno Chrifto nos per fidem omnes copulauit,ita SC inter nofmet mU' tuis offîctjs ultro citro^ reciprocandis, ac in commune conferendis per cW' ritatem coniungit inuicem, primum ad glôriam Dci, Si Chrifti dus : deinde adnoftram ipforum per bonam confcientiarti adglutinationemîpoftremoad oraadueriàriorum obturanda,Siquidem hoc ueie Chrifti fponfæ argument« eflè ac iÿmbolum, teftante Domino ipibtin hoc cognofcêt omnes, uos nieos diicipulos efle,fi dilexeritis inuicê,fîcUt égo dilexi uos.Nec minusjinquit,pre terea ex hac charitatis tefTera, fingularis Dei erga fuos prouidêtie elucct com mendatio, atqj amplitudo. Qiii licet ipfe folus fit qui creaturis uniuerfis prx' Ad. 17, ftetalimoniam,in quo uiuimus omneSjmouemur,6C iumuszhanc tarnenitadi fpenlàtprouidentiam fuam,ut fingulis diuerià diftribuens,alter3 aiterius opc indigere atep officio uoluerit.QuÇ tes non folum ad dignitatein noftram fielt non parum, fed etiam ad concordiam plurimùm,mutuam^ inter nos foucO' dam beneuolentiam,qui myftici corporis huius membra fumus.Etuero licet óelfacultatis inopia,uel locorum fpaeijs, atep occafione exclufî,interdumne' queamus hisadeffeacopitulariquibus uelimus ratnoiîceflàt tarnen muwa hæc inter filios Dei beneuolentia,quin precum faltem,fi aliud nonliceat^ «' tua conférant auxilia, ucluti |)er quas cœleftia cliarifinata à Chrifto fpirim^** capite haùtièhtèSjin fè mutuo transfundunt,in corporis totius fubminiftratio nem.Itaqp fitjUt fidelium orationès Dei donationes iupernè acceptas,uahe«’ fpertiant inuicem,turn quæ corporis fuht,tum quae ad animû attinent,etiam aliter fubuenire reium ac fàcultaturti penuria nonliceat,SCc,

Intereauero temporis dum in uinculis éflèt Sanderus,faeua cömminatii’ttt^ l'nterdidf urn eft ab epifcopis, ne cui pateret ad eum acceflus. Qiiocirca uxot ïllius cum paruuló Samuele filio, uifendi gratia ad ianitorèm quum aducmh fet : non âuftis ille earn introducere,infantulum à matre acceptum, ad SandC' rum detulit.Ule ueró,ut fert parcntuirt affetftus, conlpedlo filió no parum tó' hilaratus, plus affirmât uoluptatis cx ’eo feinfantulo percipere, quamfiqm* ter quater^ mille magnipondèris talent» daret. fimulcp oftendenscumcit' cumftantibus, quüm illi uno ore omnes pueri formam ac elcgantiam collar datent : Quid, inquit, etfi nihil aliud eflet caufae rtiihimei^ fimilibus, an non hocunum fan's foreqin hoc rerum ftatu, quurmóriamurporius,quamuw^ do tales infantulos fpurioS,matres adultéras, nosóp adulteros comprobarc' musrHorum enim alterum neceflario, inquit,faciendum eft. Vxorcra porm fcriptis ad earn literis diligenter comm6nefacit,rogans atque obteftar’S,nem careerem uellet ad fe tato cum periculo uenirc : turn neep dubitaretipfa, qm« periculahis temporibus, ctiamfi no accerfantur, fan's fuaiponte confewwm fint, fi modo fanam fidem cum bona confeientia feruare conftituiffet. Qa“’, utfaccret, uehementerfcferogarc, perafliduam uidelicetïniàcrisDeilimu^ meditationem, ( quam paftum effe dicebat anima: ) per^ frequens precan fludium.Siquideminhis duobus potiflimumfitum effe,ut quotidieadre^ gnum Si gloriam Dei perffuendani liiagis magis^ promoueamus,quicun^ uercfilq Dci ac Chrifti membra ftimus.Quo magismonereatcphortariie,i lit fine intermiffi'one caret,cogitetcp, Ita nempe futurum, ut ipforum parity

utn’(jbcato illo immortalitatis contubcrnio cum Chrifto^ Gndis^ dus fint aliquando compotes futuri : quum intérim ih hoc fecülô præter in fell ces ac luduofas ærumnas,nihil fit cuiquamjpîjs maxime hôminibus, expedîâdum. Tuminfuper fi ipfi ita pergant acfhideant ih Ghrifto coniungijCadem quocp rationcfuturum,ut diuinæ benediótiónis focietas in cômunem fuum paruu* lum Samuclcm fefc fine dubio diffunderét. Etfi ipfis breui quidem ut tiide* batutjUita hæc utrifcp pariter cxuenda foret, ac infantulus nudus orbuscp om ni auxilio relinqueretunnihil dubitâdum tarnen, quin Dominum propitium fibi patronum cflêt ille experturus. Sic enim promittit is,qui fallere tam non folet, quàm fallt non poteft : Et ero, inquit,Deus tuus, ôi. kminis tui poft te, amp;c.Imô,etfitibiucl pro Chrifti confelîîone moriendum foret, aut aliquid patiendum eiuimodi, quo minus illi per te prOipetftum cffê pofTet, nüduscp illeindeferta folitudine exponeretur J is tarnen qui infahtulüm Agaf ancillae ciedum in deferto cômmileratus èft,multô minus j^ücUum hune noftrum ne gliget,aut cuiufqüam alterius qui timet Dominû fiduciàmi^ in eo collocat, Qiiôd fi imbecillior fit fides noftra (ut fit quandoep ) quàm ut iàtts hoc cre dere ualeat : iupplices à Domino poftulemus, nihil negaturo, turn quod ad eamretn, tumadaliam quamcuncp neceflariam nobis poftulationem attine^ bit.Breuitcr,charifiîma (inquit) coniunx,hortor te ctiam atque etiâ,gaudeas lætcris^ in Domino. O quanta quäth^ uera nobis gaudendi cauia eft in illo, æternum illud regnum confiderantibus,in Chriftô gratis propofitum in call's,ijs qui fefc abncgantes,ipfum corifequuntur.Siquidem hoc demum eft Itère ipfum fequi, fuam ut quifque crucerti tOllat J ômhes^ fequamur ipfum. T umcpjfi cum eo fimul compatimur,fimul amp;nbsp;conreghàbimüâ ih iempitcrnû; Amcn.Breui,breui,amp;c.

De fuperioribus colloquijs Vuintonienfis cum Laurentio, iani antè corn* memoratum eft. NSc altera arftione reuocatus itètâ pro tribunaliinquiflto* turn, quo pâdîô pro fe relponderit Laurentius/(iferemuSjincipientcin hune tnodum Cancellario.

Cancell. Nequaquam te Sanderclatet,quemadmodum iam diu carceribus s^uinculis ôb héphandas hæreiès, impuram^ doeftrinâ per te difieminatS, afteftus fis.Nuc uérô tempus ÔC dies adeft mifericordiæ, fi uelis, ficp expetas, obtinendæ.QuaprOptef fi morigerum tc,di(ftocp audientem præbueris,6d in uiam denuô nobifeum terecepéris,en tibi paratam ueniam. Eft nobis fere omnibus idem fimul tccum fatendum, comuni uidelicet errore cum cæteris nos pene uniuerfos corruiiTe. Cæterùm per pœnitentiâ iterum refiirgentes, ad ecclefiâunde defluximùs,cathôlicâ redtteimur. Qijod ÔCtibi fimiliter nobifeum faciendum eft,atqp in ccclefiam denuo catholicamreUertendum. Ad eamrcmbrcuiter Ôô expeditènobis reipohde, quid uelisi

Sand.AdhæcSanderus, honoré primùm Câcellario reîiquiscp ih cô cori-fcfTuproccribus praefatus:Pace,inquit,ueftra honorandi Dom.uos hic appel lo,mihiutliceat confideratè deliberate^ ad ifta reiporidere,quæ debéo.

Cancel.Mitteuerô pigmenta,pompant^ hanc oratiohis ambitioiam. Eft fiquidem hocuobis propriû amp;nbsp;familiare,mirè ut uobisipfis placeatts, glorio-fis huiufmodi orationis oftentandç atnpullisireipondc in hâc aut ûlâ partem, quid hic affirmes autneges,uno uerboi

Sandcr.Tempus nunc no patiair,ô Reuerende,ut pigmentis ac coloribus fermonis indulgeamus. Ab inflata hac arrôgantia quam tumihi tribuis, iàtis me alicnûhæcfortuna facit.Eruditionis quarri tenuis mihi fuppellexfit, tum mundanat opulentiæ etiam tenuior,non ita ignoro,ut criftas adeo nulla mihi taufauelim autpoffïm erigere. Verùm cnimuero ad hæctam arduapoftu-Uta tua ut circumipeeftè, multa^ cum cautionc reipondeam, mihi peropus gg ij eft;

, nbsp;nbsp;nbsp;4x4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVM IN ECCLESIA

cft:qutópccuiexduobusalterum ncceiïano fiibeundumpericulumcft,ud ut confcienn'ac bonae, uelccrtc capiris uitaccp huius praefentis iaduram h' dam. Atque cqutdem, ut ingenue quód uerum fit fatcar, eft profedo pet' chara res mihi uita hæc ac libertas,fi modd citra confeientiæ diipendiuni cam retinereliceret

Cancellarius: Confcientiæf' Huius uos quidem nihil omnino habetis:fed infolentiæ,ac iuperbiæ plus fan's, uoßpfos fubducentes per philaunam ab ec* clefiæ communione.

Sanderus: Confeientiæ me^ teftem habeo,2C iudicem,ilium quifiimmus cftjiblus^ omnium xccf Aoyt^óisKr,Dominum. Qiiod autem adfeceffioncmat' tinet,quam mihi impingis,ab ilia ecclefia, quam uos nunc pro catholica habe tis amp;nbsp;aftruids, ad id relpondeo, nihd adhuc mutatum efîè me à fide ilia Sc eC' clefia, quam adolefçês olim dçcimumquartum annûnatus,peruofipfoscdo' lt;dus fuerim : qui me cæteroscp omnes fie inftituiftis, ut Romanæ fedi eius^ abufibus fîdem nullam tribueremus : nec autoritäre. Heceg no aliundequam PMliirum i»/ ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfisjà uobis inquam,(ô reuerendi) qui hic præfidetis,tanquam duef

wjUnr leuüM. busnoftris etmagiftris,haufimus atqp arripuimusequi nûc neqj uobisipficon ftatiSjUerp riobis integram manere conftantiam permittids.

Cancellarius: Age,at unde quacfo,quibus ue autoribus has imbibiftis hç reles de facro altaris facramentoC

Sanderus: Attamenfiinalterutrampartemdelinquendûfît,leuiôr{sopp nor piaculifuerir,brachium autmembrum corporis aliquodrefecare,quàmfi quis caput prorfus corpori amputer: nempe quôdmanuautmêbro quopiaw iTiutilatus,uiuere poffît tamen:capite iemelrefeôo,non item. Vos autem, uC' fter^ hic ordo ac cœtus uniucrius publico luffragiorum côcentu, primatum aliquaddo Romanæ fedistanquam uidoiûm caput ab hacrepub. refecuiftiS' quem nunc mutata iterum fententia,in integrum reftituere conamini.

Londinenf Si honorandæ tuæ placeat rcuerêtiæ,habeo hic in manibus feri ptumipfius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduerfus beatumaltaris facramentum.Qyidhuictu

Sanderus: Qiiod fcripß,fcripfi.Haud equidem me ulterius ipfe aceufaW' rus film. Neep ipfi quicquam in me habetis, quamobrem merito mecum poftulare,deuiolatis legibus ueftris,ex quo tempore leges hæinrepub.up guerunt,poteftis.

Cancellarius: Pergin ita obftinatè animum obfirmare tuS, nec quam tibi offerimus libertärem amplederisf

Sanderus: Libertatem earn graui emptam precio,haud equidem lubenter ampledi potero. Atenim rogatam id uelim honorâdam Ccli.ueftram,utRe' ginç maieftaSjUcftro iuafu ac bénéficie earn nobis ueniam indulgere ueltt,im columê fairem cum uita confeientiam retinendi. Nosep uicifiîm ita uiuemus flli fubditijUt nufquam fentiat fidem in nobis aut obediendam defiderari. Sin ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem,quiduis potius decretum eft pcrped(diuina fuccurrente gratia) quam

Cancellarius: Scilicet,quouobisuiucrc,utlubet.liceat.Taiesob'm étant Donatiftæ,qui fingulare quoddamuitæ inftitutum fecuti,præter morcmalio rum uiuere quærebant:quum tarnen indigni eftènt, quos terra uiuos fuftine' ret. quemadmodû neep uofipfos diuiuftincbit: id quod ante diemfeptinium comperietis.Eocp abduciteeum hinc.

Sanderus: Fiat,quicquid bona uoluntas Domin nobis immiferir,fiueui' tam,fiue mortem. Attp uerô quod ad me attinet,iamdudum mod didici. Cæ/ terum uos diligenter commoneo, ut manus ab innocenti fanguine abfti'nea-tis, Crédité mihi, clamabit ad Dominum, ac uindidam de uobis cxpetetalù quando,

quando.Spiritus Dei cclfîradiuem ueftram cuftodiat. Amen. Ati^ hgC hadie nus fumma primae meæ examinationis fuit.

His ica perfeÆs, quac ad examen caufæi^ cognïtionem fpedlabant, mini-ftri acceptum Sanderumjpaululumemedioabduxerunt,ibi^ eumrerinuc* runt, donee Si fodahbus ad eundem modum expediris^paritertncarcercm omnes perducerentur, Sanderus itaep expedîans aliquandiuforis cum Üdlo ribus, conglomérante, ut fit, fpedtantium mulritudme, magna cùm pairhefia eos inhortarifeduloaddocfirina: quamfofcepilTent conftantiam : fimulcp in-acpareacn'ter delem'tatezquippe qui tani citô à Chrifto ad Anrichriftum de-fciui(rcnt,monere igitur,ut mature per poenirentiam refurgêtes, ad Chrifturrt plcniorifidereuertantur, ei'cp toto pedoiis roboreadhærefcant,inuiro Antu chrifto, peccato, morte SC fatana. Ita uideiîicet futurum, ut in Domini fauore amp;benedicftiûne tuti ac fœlices acquiefeant.

Habuitpræterea plures cùm epifeopis concertationes, quæ tâmen omnes adhancredierûtfiimmam denicç. Demum poftlatam capitis fenrcntiam,cx^ communicatus,ac ciuili deditus magiftratui Sanderus, per tribunum Londi nenfem,ineum quiinfua parochia continebatur carcerem infertur, uico nomen Breadftret, carceri Counter eft. Qttæ res non mediocri eum affecit fola-fio,tuniquod Cardmakerumineo carcereeiufdemafflidlionis Si docftrinaê côfodalem nadus fit:tum ob lioc poriflîmum,quôd ueriàtus apud fuos,è car-cere tanquam è fuggefto eos inftituere ac confirmare poflet,quorum eauiâ iri uinculaconiedus elïer»

iutfieiariam tir condetnnAtrsccmJcfitsMiam,Aduxoïcm amicos è cArcmpMlo Art:e »eattJfinpfii SandirKS-t Ia-nuAYij ultimo, ^nne

GratiaDomirii nóftrilefti Chrifti,Sd confolatio fpiritus ftndi, perfidem; Si. indelibatam confeientiamjuos cuftodiat,ut uafa fitis gloriat ipfius fine fine. Amen.

O quibus gratfjs Si laudibus Clementiffimum Deunl rioftrum fari's nos ce Icbrarepro inexhaufta immenfa acineftabilifuaerga nos pictatepoterinlus.

ego in primis hominura homo ingratiflimus, nequeo no ex intimo pe-Cioremcam er^tambenignum Dominum ingratitudincm deplorate,atcp Âceufaremeritimmô. Qtio nomine à uobis omnibus obnixe contendo ac po HulOjtum pro cætcris Si multis Si grauibus admiflis meis, turn pro hac rnaxi-rnemeaeigaDeum ingratitudine ueniam rnihi ac condonärionem apud Di-uinam in Chrifto mifericordiam ueftris impetretis precibus.Hanc uero rnife-ncordiam in Chrifto illius, quæ natura fua res infinita fit atep inexhaufta,nar-rando aut cogitando confequi,perinde cfret,ac fi Oceanum cyatho exhaurire exi^o,autftellas certo numero coplediaggrediar.Chariflimamihi coiunx, Uos^ exteri amiculi mci, pariter uos collætari mecum ac congratulari itcruin atepitei um iubeo, gratias hoc nomine agêtes Deo, qui tanto hoc me honore dignatus fit,ut glorificcm cuagelium ipfius non folum per uitam, tarda labia, Si cor hoc incircumcifum,fed per mortis ctiam Si fanguinis qualecunq; tefti-moniS. At^ ut quod res eft teftcr apud uos,ad hoc uitp têpus ita omne mortis metum amp;nbsp;fcnium aufert mihi fuauiftima Chrifti m ei cofolatio, ut nullo ad-huceius rei horrore tenear. Verùni fi chariflimus ille mihi fponfiis Ghriftus; fubtrado paululum fpiritu fuo,me mihi reliquerit, mifer quo turn in ftatu fini hiturusbaudignoro. Qiiod effi is tenrandimeigratiafecerit,tamêbonafpes habet animum meum, nec diu, nec proculàme ab futurum, quin alicubiipfe ftîns poftparietem,iuxta myfticum Salomonis canticum, rcfpiciens perfe-ïi^firas uelperrimam parietis aliquam,aufcukaturus fit quid agam.Eft illelo

feph quidam amantiffimus, qui etll pracdurè uideatur fuos alloquifratres,ac uinculaetiam chariflïmóacuterinofratri Beniamin comminari,nonpotelt tarnen idemfea lachrymis cohibcrehôbiicumparitcr,fimulœin amplexus oburjs,quod aiùnt,ulnis noftros rùere:uiîp adcô pius quidam frater omnibus eft nobis Chriftus, Quaproptcr nihil Uos ab fllo rempretur, quin pofthabi' tis omnibus,ad cum cumlaCobo patreeius^ filijs adproperetis, patriafimul amp;h^eftitudines omnes relinquetibus. Hie ille lofephus pro nobis obtinuit, ut ihannx ac quadriga: à Pharaone etiam infidcli nobis ultro tranfoehêdis ad uotiim ftibminiftrentur.Nec fecus experimur amp;nbsp;nos,quemadmodum aduct' fârq nobis magnum adferant compendium ad æternam fàlutem anhelanU' bus, caeteram adeo omnia nobis ad idem conférant negocium. Benediflus fit Deus. Nolitequaefb adinaniahacccrepitacula,leuiacp lemurum Ipetftra, uobis per iriam occurrentia perterrefieri.Timcte potius ueru gehen« ignem, horrete hoftem ilium fcrpentcm,quimortis habet ætemæ aculeumxuiobna xfj funt ij, aut cuius (altem guftum aliquando in corporea morte pcrceptun funt,quotquotfidc2C bona eonfeientia deftituti, à Chrifti fatniliaritate aliem fuerint,qui folus habet imperiû mortis. Caeterum nos, nos inquS, coniunxoi letfta, uós^ chariftîmiin Chrifto amici, quos eripuit Deus à poteftatetcnegt; brarum,0^tranftulit in regnum filij fibi dilecfti,ueteriexutos homine,acW' duentes nouum,ipftim Dominum lefum Chriftum, iapientiam,fandifi«no' nem,iuftitiam amp;redemptioncm ipfius, nos inquam hab emus, non quoded paueamus, fed quod magna potius cum confidentia triumphemus aduedus hotTibilem ilium draconem iatanam,mortem, peccatum,gehennam,amp;^qii**'' quid prætereamalorum eft. Etenim æneus ille ferpens nofter Chriftus, km ferpentis illius aculeum hebetauit, aboleuit: unde nobis nunciucundilu' mo uitftoria: huius ipedlaculo perfruentibus,nihilreftar,nifiutl«tilGwuni Chrifto uidlori celeufina accinentes, fp olia kgamus proftrati ferpentis, cum Chrifto,faneftis® eius elelt;ftis:dicamuscp cu fandlo propheta, Mors ubi nunc aculeus tuusfuiftoria tua inferne t*Gratias agimus Deo,qui Uidon'am dedit nobis per Dominum noftru lefum Chriftum. Quamobrem gaudere teuxor rogo inDomino,uos^ exten uitç äc rcgni cœleftis confortes in Chrifto.Me mores fitis Domini fcmper,fpe gaudentes, in tribulatione patientes,orationi bus inftantes: pro^ nobis interpellate,qui occifiom' nunc deftinamur, utho' locauftoma efficiamur Deo patri gratum, acceptum^ in fide Chrifti. conceditur fcribendi ad uos facultas. Quocirca cotratftius licet,ieiunius^ ad uos fcribam hoc tempore, mihiignofeite; fimulcp hoc quantulumcunc^ cpi' ftoliumuice commendatitrj officq habete, turn erga te, turn cæteros qui nos amant in Domino, turn erga meos potiffimum parochianos.inter quosnunc me diuina conftituit prouidentia, ficet non ea condirione ut concionari, pro ufitato more meo, è fuggefto apud eos liceat: fic tarnen, ut uinculameanon careant omnino frutftuper diuinam gratiam apud eos,quæEuangelijcaula inter infos fuftineo,perpetuô eos admonens, ut modis omnibus euitataRo' mani Antichrifti religione amp;nbsp;regno, fîneeræ Clirifti dodlrinac 0^ ueritari inhe refcant,quac propediem paftoris fuifit confignanda fanguine.Quibceteo indignus fim minifterio, Chrifto tarnen fummo paftori gratia cthonos haben dus eft, cuius ucritas ipfis per uincula tnea uteuep innotuit, amp;^per mortenun' notefcet,per uirtutê ilh'ùs qui ipfbs per me pafeit. Participé harum literaruac (alutatiom's reddes clariftîmâ fóemina Domina G. quç ca:teris fcio faluté mco nomine diftribuetuniuerfis. Nihil tefollicitet piauxor.Iada cura tuâ omném Dominû,me^illicomendainp«nité(i oratione tua,quemadmodûôd ego

tcûli commendo Samuelem noftrum: quem apud palum ipfüin,haud fè* eusacmejpfum,Domino ium in manus oblaturus. Itacpuos omnes iubeo in Chrifto ualcre fœlititcr ,fpe bona confirmatus,fore Ut uobifcum pofthac in. ui tam ætcrnâ coniûgar unà. Hæc fpes altidîmè repofita eft in finir meo ; Amen, Ämen,Ämen,ß€nedidus fit Domïnus:OratCjOrate.

Febnnrr) dcinccps quarto uenit in carccrcm Epifeopus Londinenfis, du eum omni^ minifterio iacro denudaturus.Qiiod ubi peracfhjm eflet, San detus uoce rurfus alacri, grâtias dicebât D co habere fe, ^tri ex ca eflet feiun-ÖUS ecclefia,cui eum falUte coniunginon potuit J Poftridiè cum prima luce, Tribunus Londinenfis S arid er um Mah'anis fatellitibus educêdum dédit Co uchtriam, qua in urbe fupplicium ei fubeundum ftatuebatur, Confeenfis igL tur equis,prima no die in Oppidum titulo S. Albani peruentum efl,dbi M.GH Qnwaddwf. uiöaldum (cuius modo fecimusmentioncm) reperiens S änderns, poftquarit cumadmeliorem hortatus eilet conftantiäm j poculum quod habebatin ma* nibus propinauit,rogas, ex eo ne, quo ipfe fibi præbiberet, calice fequeretur, Grimoaldus metu fe nohnihil contrahens, Uir alioqui magnis oJrhatUs dodlri Uæamp;^facundiædotibus, ex co quidem dicebat cyatho quern manu teneret, reiponfurum fe : ex illo autem quern fubihriuerct, minime proriiifltirum elTe. Turn ille : At ueio, ihquit, Dóminu^ meus Icfiis Chriftus löngè triftiorê mea caufa caliccm haurirenon eftded^hatus,ôd ego dulciffirho mihi DomiriO propinanti non fum rcfponfurusf Equidem,ut l^ero,faciam.T ertia deinceps nodleubi Cóuentriamaduentumeft, calcêarius quidam éîusurbis ciuis,qui calceos eiapparare affolebat, àd eurri âceedens, âc confaIutans:Dóminus,iri* quit, pie mägifter, te cönfirnlct, Si confolètUf. Cui Sanderus : Ingentes, in* quit, pie frater habeqgratiasifimiil^ rogo, utprecibus me tuis profequaris, commcndescpapud Dominum: tanto^magis,quSto fublimihocindiraiór iniiufterió futurusfum,quoperfungar. Sedipesmcairi Deo ciementiflïmó pâtre fita eft, cuius potentia me aririaf c aduerftis oftiniurn maloruiri ingrueri* Uumprocellas poteii.lbituminpublicUm carccrcm incercætcros adadlUS iarinorofós, fomni quam minimum ccepitifed totam earn no^em uel in iari^

precibus, Uel falutaribus colloqutjs, quæ ad aliorum inftitutionem péi'* hnebant, impendifc. Irtfequenti die,qui cratFebruarij o(flauus,ad locum mar tyrio confecratum,paululuttt extra urbem Couentriamjiuxta ialtum urbi pro îtimum produdtUr, tantum protrita toga ac fubucUlainteriori amidius : cæ* tcra turn pedibus, turn capite nttdus. îhter eundum fubindc prohus fe humi proiecit,acprccabatur. Cumiamnonprocula locoabeifet iupplicij,exmi niftris incendiarqs quidam ibi eum allocutus, petturbatorem eile ilium reip. step ex corum numero, qui regnum teginæ, imputa dodlnria ac hærefi cor* rumpcrent, dicebat : coep merito de ipio exigendas efle pœnas.Sd tarnen fi rc pudiatis ópinionibus,rcdiret mature in uiam, parata efle uitæ amp;nbsp;ueniae ipem, arcginafibioblatam : finpiinus, parataà ibiùidereultricesflammas’, quasci* Sdnierut hone fctluiturus,ntfirefipifeat.CuiinhaécrurfüsucrbaSanderus:Falfonos,inquitj „0^^ in/ diuinscueritatispræconeshoc nomine accufamur,quafireginæ aufreipub. hone^igueniie pcrturbatorcs.C^in potius hæc in teipfum, tuiep confimiles congerenda efl: ante^onit-criminatio,quiuerbo Dei femper hadlenus reftitiftis fedulo.Herefes ego nul las tueor:fed redam Dei difciplinam,bcatumcp Chnfti euagelium. tlOc ego 0^ tueor,amp;^ credo,amp; docui,ncc un^ reuocaturus fum. Quid multïsfHæc ille ubi audiuit,hominem ilico abripi in ignem iuflit. Nec mora, Sâderus ultro le pracbet tortorum manibus Sduinculis» Qitiprimumhumi proftrâtus,orabâc

paucfsrmox^ confîirgens in pedes, trabem cui ent affigendus,ulnis XUS deofculatur,fic inquiês : Salue crux Chi ifti,faluc aeterna lalus.Deniqj rt“ gatus^ad pcrtica,flammis facibus^ obfitus, fuauiter obdormiuit inDommo.

D9£îor-,atiJj tcclefix Hadleienfis in Suffolcis PaflorynAminatusperKegnifntnmnnt (Mnceliairinmyepifiopitm DnneltnenfintyProtoJicretarium Bnrnum,Ci^{gt;

CAncellarius:Primûm Cancellarius Taylerum his compellans ucrbiSjfi*^ incipit. Propterea hue te in praeientia inter alios accerfendS cenfuiniu’» quo regtnæ fauore ac mifericordia tibi nunc propofita, frui una nobifcin”“' ceat : fiquidem denuo ex fatali 8^ communi ilia relurgens ruina, quæ nos a unum peneomnes inuoluit,unde^ iterum(Deiimmenfo beneficio,udniif? culo potius) reducimur, reduci pariter nobifeum, ac redire in uiam uoluenS; Qiibdfiucro recufes, ueniam^ ultro oblatam reieceris, iudicium tuis mod® di^um meritis de te feretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

T^lerus: Ifto quidem modo reftxrgere, iumme ac grauiflime cortuftt^' let,a Chrifto uidelicet ad Antichriftum. Sic enim mea fert ratio, mecum^f’’’ tuo, religionis formulam ab Edouardo intro dult;flam, iacro Dei uerbo conu^ nire,minime(p antique praefcriptis maiorum inftitutisdiflentire.undeme^D' duel, quam diu fuppetat huius uitaî copia,Chrifti afpirante gratia, nuUo mO' do patiar.

Burnus lccretarius:Quam hie nobis intelligis religionis præfcriptiont*”’ Seis enim,Edouardi teporibus plura extitifle cultus ecclefiaftici inter caeteras quidem alias uariæ religionis ipecies,una erat fob titulo Catƒ^ fini per Cantuarienfem publicata. Anillaigitureft, quamfentias,cuiqu^f^ addixerisf'

Taylerus: Tranftulit quidem ille libellum Catachefeas quendam,®!’^®^ lufto Iona conferiptum. Cuius etfiis autor non eflèt, foo tamennomin^Pa cuit eccleiqs commendarc : profuit^ fane libellus ille non medioerim’^' id prodij t demum alius liturgicac inltitutionis libellus,nomine ac titulo b® ' uardi,nunquâ làtis laudati prindpisCpro quo acternas Deo habemus / non fine confiJiO, iudicio^ docflifli'morum theologorum concinnatus, p®® co^ Parlamenti receptus confenfo. Qiri etfi poftearecognitus reforiuaW^T fit non nift femel duntaxat : at ea tarnen ucl unica reformatio tam plena p fedba^foitad finceram Chriftianae religionis amuffim,ut facile cuiuispO'J^ Chriftiani hominis confciêtiç citra offenfàm fàtisfacere. Atep de ilia equwf reformata editionefentio,intelligoœ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Cancellarius: At nunquam ne libnim ilium meum legifti de facrarnent -Taylerus:Legf. Cancellarius: Et quid demum liber ille uideturtibi.'' ,^ Hic^, incerto nomine ordinis fonatorn quidâ,impudenti alfentatione feitationem illam Vuintonienfis collaudans,Lepide,inquit,prudenter®cco folteidmodo abs te quæfitum,mi Dominé, utnihil fuprà.Siquidemliber’ ’ liquide dixérim, hominibus iflis os obturauit omnibus, prorfosep ipios f gués reddidit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-- mà

Taylerus: Liber ille,ut mihi quidem uidetur, plerifip in rebus no par® diuinæ ueritatis ab errat feopo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . *

Cancel. Qiiid dicam tibi multa,mcrus cs ardelio. Tayler.Tanti eft,ac fi dicas mihiracha, Cancellarius:Incrs es,ac imperitus ncbulo. 1 rus;Etfi inter peritiflimos me homines no offero:non adco tarnen

gestarvm commenta ril 419 tuj,qui'n facratum litcrarû uoluminä femel atqj faepius perlcgcrim, Auguftini item opera omnia,Chryfoftomi,C^f iani,Eüfébij,Origenis, Grcgônj Nazi^ anzeni,ô6c.Præterca ius profiteór Cæfareum, ficut tua olim amplitudo profi icbatunnccp non iuris pontiiiftij codices omnes peruolui,excuriïqp.

Cancel. Ij^urotu quidem ac Corrupto iudidö legtfti omnia.Potró ad meam profeffionem quod attinet, facrä ea eft theölögia; qua in materia com* pluta edidi opufcula.

Tayler, Verum;fed unum inter caetera opus edidifti, cui titulus infdribitur. De uera obedientia : utina libro illi refponderent caetera tua omnia.Nunquä etenim alias,quod feioj confeientiam declarafti retflam, praeterquàm eo uno inlibcllo.

Cancell. Imo alium potius libellum contra Bucerum confcripfi,aduerlus coniiigium facerdotum.Sed ciulmodilibri parum arrident, fat fdo,tux fedîæ hominibuSjtui uidelicet fimilibus, qui iam complures annos uxorê llabueris.

Tayler.Fatcorme quidem CoiugatUm elTe, acnouem habere in lanAo ma tnmonio natos mihi liberos,DeO omnium largitori habcö gratias.CÔtrà ue^ to,quód ad ueftram hanc impürâm dodlrinam amp;nbsp;profeffionem attinet proht hendi coniugtj,adeo rtiihi probanda no Uidetur, ut liquidô affirm Cm ex ApO nolo, dodrinam efle daemoniorum. quippe quae non iblum diuinis legibus, fedrtaturæetiam communi:utrilt;^ deinde iuri,Caîfario fimul amp;nbsp;Pontificiö,co dltjs gèncralibus,canonibus Apoftolicis, ac ptifcorum deniqp fententiæ do* «ommrepügnet ex adu erfö»

Dunclmcnfis:Dicebas modo, te legUm ciuilium inftituta profiter!. unde non arbitror te latere, apud luftinianQ eiufinodi extare iandtionem, de facer* dotum exigéndo iuramento : quo fc obftringant ij quicuncp iacris initiandi accédant,feniinqnam fuiffic matrimônio prius implicitOs » citât® canonem hocIocoApoftoIorum.

I ^yl^nis:Nullum equidem locum ciuimodi apud îufiiniartüm memini.Idl icio nbsp;nbsp;habere luffinianS alicubi: Q.udd fi quis teftamenti iure légat uxori ali nbsp;nbsp;nbsp;de

quidjfub ealege 8C padfione, ne qiiO modo uclit dèinceps matrirnoniu repegt; uiduiutcyenp-ïcrCjadcocp exiÿ^t porrô ab ea iuliurandû, ad firmiorern cius promiffiônis figt; AmHgwttft« dem:haùd obftet tarnen ea liel promiffio,uel cortditio accepta,Uel iüfiurandû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy -,

2t(p^ro arbitror non paulo magis ualere iufiurandum,ad obftringêdam cogt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22.

^5° fidcm,quàm uotû papifticum.Pràcterea in Pandeefiis häud multum L.4Jigfre. diihmilircfcrturcautionc:utfi quisancillam fiiamèmancipiornanUmiferit, A-delt;«rfp44 fumeaftipülatione, ut matrimonio póft deinde fern pér abftineat:ea tarnen tronatuti obligatione non impediatur, quo mirtüs ÔC ipfâ matrimom'um cóntrahat, amp;nbsp;patronus fui iure patronatus difeedaf.

Canceli.Aiebas legibus diuinis permitti iacerdotibusi conubium, qùô tart dem probationis genere id cuincis ƒ

Taylerus: Clariffi'ma fiintdiuiPauliadTimotheum atepad Tintmtfcrbâ, wicxconfeffode facerdotum, diaconorû, SCepifeoporûmatrimônioagit: cCuero Chryfoftomus in eundem epiftolaî locum ad Titunl feribens, nihilo obfcurioribus teftatur uerbis,diuum Apoftolû co locö ius matrimonfi appro bamêjoracundis hæreticis obfl:ruere,quicUncp legitimisrcffagânt hUptijs*

^ar^“*f^opoIitahum,Ephérinum,Chalcedonenfe,autoritatê quatuor cxæqua' fapsiciü. re EuangcUftaruin.Qiium igitur eadem ipfâ teftcntur décréta,quæ p»s legis

■pontificiæ prarcipüa habetur,concilium Nicenum,Paphnutîj pcrfualu, legio mas facerdotû nuptias ratas habuifle:quid ni dicamus, ûcerdotale coniugw reu femiegitimä ex Canonico pontificum iure QC autoritäre ftabilin?

Gancelh Gonfimilis SC illud mendactj cft, quod de concilijs generalwiß Cominifceris.Siquidem inijfdem decretis apcrtafitmentio, qucniadmodu« cerdotes repüdiumfacere cogebanturuxöribüs, quotquotelïènt coniugao, Taylerus:Si quatalis exiftatmentio eo in loco j quo tu comemoras, pauaf maOTihufus capitis met amiffîonem.proferatur nobis codex.

Dunelmenfis : Etfi uerba in eo loco non extent, polîunt tarnen in hinoria Ecclefiaftica reperiri, quam confcripfit Eufebiùs, unde funt décréta hæcocquot; cerpta.

TayIerus:Non cft credihilCjpontificem Rom.Iocum aefèntentiam tamin’-fîgnts conciltj præterirc filentio, quæ prâefertim tantam ferret autoritateroo. pondus fuo Confirmando propofîto,uoluifle»

Cancel. Gratianus nihil aliud quam Centórtum conlàrdnator fuit: tu^ nO' ’dccuntÿ conflans quæ poteris,res uarias hincinde conlàrcinas,quas quoquo modo errori tuo fulcicndo accommodas.

'- Taylerus:Miror (mi Domine ) cum uirum, qui uelut antefignanus papiin ex ecclefiæjprincipcm ferè locum apuduos obtineat, coniarcinatoremtait' turn uideri tibi.

Cancel Imô te conQrdnatorem appello. fed ut breuiter rem finiamusidi^ modo,an nobifeum'ad ecclefiam rurfus catholicâ rediturus fis,necne,^moxij inter hæc uerba féfe in pedes etigitCancellariuSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

1 TaylerusrEquidem nunquam ftatui, diuina fretus gratia,à Chn'fti eccdu defeiieere. Pôft hæc rogabam faltem illud, ut amtculis quibufdam meis lift' ket in carcerem àd me accedere.

w‘ gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;Cancell Indicium de te intra ieptcmhos dies ftatuetur.ita(J dimiffusindi“»

Duo potiflîmûm acculàtionis ac cSdemnationis mcæ capita fitere, quam* óbrem pro hçretico firn adiudicatus.primûm, ob lacerdotalis coniugîj deren fionem,quod mihi quidém aded iUegitimu illicitum^ no uidetur,uthfi'eiim .• €tiammanifeftariarrtdicerenondubitem,fiqùistôtranitiftudeat.Pmpf^^*^^ quod error fit contra confeflam Dei fcripturam uim facies 8Cmanifeftcrepn' Coniugium ft/ gnans. Qitapropter Vuintonienfem eiusep conciliabuli reliques meritopro cadotvm. nbsp;nbsp;hærcticis habeam,ac dixerim,qui me ob eius rei defenfionem codemnarunt.

Præfertim quum non ignorent, diuum Paulö in fuis ad TimotheS atc^ adTt^ turn literis,adeô non intcrdiccre iaccrdoribus,diaconis æ eptCcopis, lus com trahendi matrimönrj,ut docftrinâ coträriam dæmonicirfîappellef, eorum qm üclintprohibere. Qiiid quodidem quoœApoftolusno eo folumlococon ïugtj libertatem ftia ftabilit autoritate, fèd ci ^teroS quoftp fideles Chn'fti^mi niftrosubicpidê docercmonet,nepopulusChriftianus iftiufmodiinrebns in feduHionem abripiatur. Atep ut no ignorant ifli Pauli mentem : ita ïntelligunt,nifi' nihil omnino intcliigant, Dei ipfius mandato publici coiugi) facultatem némini adcmptam,fed pefmiflàm omnibus,fefe alioqui non com nentibus:idcpin paradifb etiam,arite contra cftâpcccatilabem, atr^internobi liflîmas adeô ipfius creaturas.Qudd fi igitur non folum Apoftolorum phetarunijfèd ore ipfius Deiita edieftû, amp;nbsp;conülio uiium eft, no elfebonum, hominem fine adiutorio elfe fcilumtuideant iftfnecfânè ignorare poflîint,

quo fpintu agâtur ij qui matrimonium, quod nulliuegauit Dcus, non concc ant omnibus,etiam ubinuUa alioqui fubeft peculiaris doni Cauûjqüæ publt cam Uei legcm QC penniffîoncm debeac exdudere: quumœ ipfî tories à Deo ‘nculcatum acrepetitum legant Genef i. Crefcitc ÔC muinplicâmini ; Sciunc prçterca at(ç intèlligût, quemamodû Abrahâ uir fanôifTimus j iartÆiîîmami eâdem îtcrilem uxorem (ùam Sarah, fecum unà in teiram Canaan abdugt;-’^cntjdeicrta patria,pofthabiris amicis notis amp;nbsp;propinquis omnibus.Néquc cnimtam propinquus cft quifquam alten',quàm fibi eft nia cuiufque uxor : id U i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfîus caro » Quorum mutua copula,quàm ûcra res fit apud Deû,

e ‘»ncliquere poteft,quum nulla re ucrius aut üiuidius fàcramentum nobis commêdeturfantf^iffîme illius coniundlionis qüæ eftinter Chriftum amp;ipon am eius.Nôrunt deinde ac intelligunt, quàm iilfigrii cpithetôjuice elogij,ma ’aobilitarit Paulus, qui honorabilè nominàuit: id^ non certis aut P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed omnibus fine exceptione hortiïnibùs, quorum ülus ac ncceflîtas

uws bcneficij cget rcmedio.Iam fi quid ómninó peccati ineifét, aiit inhorie-L~^.’^P^°^^^§âb,idopinorinthôro ipfogeniali maxime cerheretur : fed h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftôlûs; Sciüntnelt;^ Abrahamo,IfaacOj

’;0DO,Mofi,Dauidi obftitiflc qüicquâ,quôd uxores domum duxiftenr,quo mus ad fanda Dei ipfius colloquia admittcrêtur, Sciunt Chriftum nafci ex ^atre uirginc quidem uolüifte, fed non prius tarnen quàm præcedcntê éôtrà f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wiiTet defponlata in matrimonium, Didicerût 8^iilud ex Cypriariô,

ÔC Auguftino,nullum efle uotum tantarum uirium,ut ualeté côtra con* df/îirtd.iy contrahendum ueldirimcndum, Nec fallitpræterea illos,

J . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofio hac de rc uideatur : quippe qui non praccepta, fed confilium

an ao^icruandam uirginitatcm opOrtcrc cenfeat Tenêt item amp;nbsp;fciûqquem* ’^^’wmChriftus, cummatre Si apoftoh’s caftiflïmis inuitatus ad nuptias, ciurenaud fit dedignatusmcc prxfentia folüm fua, fed Óé primitijs miraculo r • confecrarit.Pofttcmô rtcc dubitant certa firmacp hçc cfte ômm'a, quae hic a nbsp;nbsp;referuntur.Poflem èc illud demonftrare,papiftas née dccretales

uos ipforum canones hac in partè obferùàreJfcd confeieritiâm habent caute^ ’lonotatam uidelicet. Det illis DôminuS ( fi fie uideatur uoluntati ipfius ) ut P^f poenitentiâ aliquando refipiicàrit, atep ad mérité redeât ftiniorcm: Âmen.

•'ï corporis ôti fanguinis,corpus efte 8^ ianguinê Chrifti ita Oônfiteàr, utna-f^kn'^^^^o^inus panis atep uini incommutàtac marieant.Do(fîrinâ ùeiô tran ^“ftantiationis 8C concômitantiæ, quapàpiftae poft confetratâuérba, iacra-•^cntariumpanemilicôinuericorporis Chriftihypôftafin permutaridoeêt:

Chriftum ipfum Dei filium,amp;î cxuirginc natum, ea qua eft natura,no fo lum a nobis adorari,fed offerri etiam Deo patri pro uiuis Suf mortuis ; futilem «flcjcrrore amp;nbsp;nugis plenam. De hac materia baud multa inter nos intercelTe-riinnucrùm continuo ut dotftririâharic papifticam, uel impiam potius idolo-btriam,blafphemiam achærefin reiéci,pro hæretico condemriatùs lum.Præ* rirhgc,ô^ de altjs quibufdâ artieuhs acfhim cft:ueluti de pontificis principatu, quemrcfpodi Antichriftum eire,papiimum,antichriftiariiimum. Dodrinam quæ infacris continetur Biblijs, abunde per ftiàtis efte ad iàlutem common-ltrandam,at(p porrô ad omnes Chriftianæ religioriis partes abfoluédas. lüfiu randumitemaduerius Papæprimatum,ànobis Anglis fufceptum,legirimi iuris fui{re:fimulcp iuramentum illud Régi àut reginæ prçftitum, de iplorum eminerititaagnofcendaacrécipienda,teftantemaximèinhûcmodum Chry-foftomo3quiait:Apoftolos,cuarigeliftâs,cæteroscpubicuri.cplocorümmorta bs,amp;fcmpcr fuiffejÔC effe oportereiubiecftos tùm corpore, tùm facultatibus, Kgtæ tanquam primariæ autoritati, cui uidelicet à Deo tràditus fit poteftatis

gladius, tanquâDei uicarias uiccs in fuo quif^ regno gerant. Adinoncbâi» epifcopos,achortatus fum fedulô ad pœnitêtiam:quippe qui regnum a ’ fto ad Antichriftum, à luce ad tencbras, à ueritate ad uanitatem peflùnac® fent.Habes hic fummam poftrcmi examinis mei,6C côdcmnationis.Orap’'^' ntCjUicifflm pro te deprecaturo.Eft Deo gratia: ab eo tempore quo cond^ natusfum,baudquicquamcommouet arumummeum moriendineceliit^ • Domini in omnibus hat uoluntas.Si quid à ueritate fufccpta defecero,ueren' dû ne qua alia mors mihi expedanda, quam iudici cotigit Älifio.Sed Dto■‘ƒ par eftjgratias exintimo habco pedlore.fubducfta cft mihiomnis ratio, Ipcscp omncs in firma ilia pctra iam diu fixi,nihil diffidës mifericordiç Dei quod cozpit in me,idem fit perfedlurus in finem, turn in me,turn in gloria amp;nbsp;perennis gratia, per Cluiftum unicum folidum^ per omnia ferua^ torem noftrum; Amen.

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Do^toris TdlmpAnlo Antt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Vxori meat ôiSlibcris.Dominus uos mihi dedinnunc Dominus me 3 bfs,uos^ à me abftulit.fic uifum eft in confpetftu eius : fit nomenDominiP^' ncditftû. Credo ac fcio,bcatos efie qui moriûtur in Domino. Illi capitis etiam noftrinumerati fiint capflltquinncc paftèreuli prouidentiaeiusprxterti^’^f' Semper haeftenus benignitate fum illius cxpcrtus,mihi multo etiam ptop^*'’'' fiorem quam uel patris uel matris. Veftra igitur omm's inj ilium translataptt* deat fiducia, ficti non uobis, fed unico feruatore noftro Chrifto eins, in cnin crédité,confiditc,colite,timcte,obrempcrate,petite ab eo,fiquidein ipftp’*’' mifit opem. Ne putetis me mori: Non enim moriar, fed uiuam in illo iugit^*”' Equidem uos nunc præcedo, ueluti^ uiam prægufto, tandem aliquanoo*^' cuturis,adfempiternailia cceli brabia,fœlicitatemcppro uobispreodcm' ptam immenfo.Prçcedo inquam,ad reliquos meos quos prçmifi nlioSjOunn nam,Georgium,Helenam,R.upertum,amp;Zachariam.Vos commêdauifo®' mendo^ altifîîmo,

Vobis autem reliquis teftor amicis mets, ac quotquot deniep meatum aU' ditores fuiftis concionum, me hinc tranquilla ac integra difeederc conto'^' tia,quôd fane ad dotftrinç mcae caufàm attineat. Quo nomine comunts mt' cumgratias Deo agatisuelim,acrogo.Proportioneenim talentimei,nlt;'’' uos docui aliud, quàm quod ipfe edoeftus fum è facro Dei uerbo, ac feriptura Bibhorum canonica. Q^iapropter fi uel angelus è cœlo aliud uobis attuleri cuangclium,tercp quater^ fit anathema. Cauete uos,rogoperDoniinumgt;nf quid dcclinetis à Domino,aut uerbo fidei illius : ne forte declinet ille a uonis, uos^ pereatis in æuum. Cauete papffmum, qui licet laruam quandam obten dat unitatis, eft tarnen re quidem ipfa unitas hæc nihil aliud quàm uanitas an^ tichriftianifmi,expersucræ Chriftifidei Sóueritatis. Quoniafflcpftmehlw' minati eftis cognitione ipfius fpirituali, cauete ne peccetis in fpiritum eiusw' crum,in quo uos Angli omnes uocati eftis ad cognitionem Dei.Dcus autein omnis gratiæ amp;nbsp;cofolationis, afpiretacmultiplicetinuobisbonûfan^uni^ eius fpiritum, cum omni fapientia fpirituah', cumep contemptufeculihumS ÔCrerum cœlcftium defiderio : quo magis magisep indies concalefccntes,ac naufeantes fluxas huius mundi fordcs,ueram aliquâdo felicitatem illam toto pctftorc anheletis, quæ in Chrifti fàncftorum^ eius contuoernio fitaeft: qno uos perducat idem Domïnus nofter,amp; fàndificator omnium, folus aduoca* tus,uita,iuftitia,8C redemptio noftra,Iefus Chriftus : Amen.Orate,orate.

GESTÄ R V M ( C OM M ElMt Ä R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;423

dubitata fpe futuræ potiundæ.Cjrah'as âgo aeterno patri, per Dominu noftrû lefum Chriftum: Amen. Valcte charifflnii in Domino amici,qui nos in beatö ^0 immortalitatis rcgno coniungat pätiter, ad dcxtram feruatoris noftri Icfu vhrift:i:Ämen.Februarij Anno

Haudmultis interea diebus,quibus haecadaiunt, egregius Chriftf Margt; Jy^jpcr quofdam,quibus id datum rtegottj cftjreginçlatellites,Lohdinô Had Harp(quödóppidum SufFolcix eft, propria^ ipflus parochia)ad fupplicium ïbrîpitur.Pcrtotura iter ingens eratlætitia.doxologiæ, piàlmorümcç cantiogt; quibus negotq mandabat procuratio,iumma, quantum queunt, luce ïxinopinato ad locum incendio decretS eUm pcrducunt,turbæ uidelicet fub J’^ctuentcs confluxum. Qiio fimulatqj perucntu eft, atcp ex equo defcenfum, -1 aylcnis multitudincm ibicircumfulam(aderat enimnon mediocris ) alacri fonfpicatus uultu,ccepit in. hunc cos affari modum : quod ficut diuina proui' Qcntiaantehac paftor inter eos diuinaecp dodrinç nu'nifter diumulturnq} Uer «tus cfTet : ita nunc eadcm prouidentia adeftef, morte ac fanguinc, dodln'næ, eos in Domino imbuiflët,fidem ac recftitudinem cofirmaturus. QiiUnicp pergeretillepluribus populum ad confimilem inhortari conftantiamjpraefe-f vlus prouinciae qui ci praefuit officio, intcrccpto loquentis fermone, iubebat pi'omiiri fui ut cnct memOr, de feruando filentio. At enim, inquit ille, iam D, ptçfecîle pcrfeci quae uolui: mox^ exues fe ueftibus, corpus magna cum tran quillitatc lidoribus praebuit.Qiiumcp populus ardenti acclamatione inftaret ‘cdulo, ac rogaret ut lætus fortis^ effet in Domino,Paftorem eum fub* inde appellans bonum,qui uitam fuam pro ouiculis impengt; dercttille ita inignem pofitus,obdormiuit

Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PEîikÀiiiys, s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E?i

fiopWyMAnyrio obfalutArem Euangelij do^rinAm vr’profeßionfm Affeâus^atij, interJ'uoscKi{flu:.^^hnoi^^^,F(brnArij3.t,

PRoximüsinhocbeàtorum Martyrs numeroEpifcopus,poftloannerrt Annot^^^» HoperumGloceftrenfemjOCcurritRobertusEerrarius, S. Dauidisapud

Vuallos Antiftes, opera Sd. fauore illuftriffimi ducis ôc protedoris D.Somer ictijCo infignitus munere.Qiiem ego bis pene Märtyrern dixcrim,non fólum ob ea quæ fub Maria Regina ingcnti conftantia pertulit,ad mortem ufquc,ôC •anguinis pro euangelio profufionemrfed ob alias etiam iniurias moleftiascp, SeibusEdouarditemporibus,defundoiam Somerftto,indigne impetitus «liadamantinus hicplancqj ferreus Ferrarius. Huius autem perturbationis quxcaufa material^ fuerit, nondum certo expifcari licuitmifi quod itamihi à quodam eius agnatorclatum fit,fuiffeapudcumin ecclefiæilliusguberna* tionc,Conftantinumquendam,quiOb repulfam ncfcioquam,forraflis ob , penfioncm ecclefiæ illius pracbendariam indocfto cuidam dénegatam, offen* fusillinonparum credebatur.Verùmfiuc ob hoc, fiue alia quacuncn de caufâ Conftantinus hie,fiue odio ipfius aliquo, fiue ab altjs fubornatus ( de incertis ein nihil habeo qd affi'rmare liceat,uel quod fufpicari libeat,nifi in parte candt diorem)no multo poft, ut narrabat propinquus iftc (nihil enim prçter audits habeo) cpifeopo negociSfaceflit, âdionem illi intendens in foro iudiciario, contra legê qua noftri,nefcio undepetito Uôcabulo,præminere uulgo appel* lät. Caput accufationis erat partim de prçbêdis quibufdam fue ecclefie penes fealiquandiu retentis, quoad idoneos uiros, in quos collocaret,reperire pof-feepartim de fundis, rebusep agrartjs, 6Ó poflefluonibuSjquas epifcopus con* trafas leges publicas fibi coemiffe dicebat,Eft enim hoc legibus eiiis patrie h h iij interdi «

interdicîîum uirîs ccclcfiafticis ne in fçcularibus ncgotq s hin'ufmodi fe inifccant.Qiianquam longe illc ab emcndi cupiditate ftudio^ (cmpcrabwi Sed ita res habuit. Erat ei forte üicinus uir quidam generofus, qui gris inopu terras fundos^,quos habcbatin jpatrimonio, uxnum proftitueret. Ferrarw hominisfortemcomifcratus,potiusqu^m eôadigerctur, padus cumeof i ut quamuis non ualde ipic abundaret, tarnen in prçientcm neceffitatem quat’ tum ci pccuniæ fat foret,mutuô ab fe fiimerehealege, utipie uidffim agri tioncm nonnullam,quæ hanc æquaret pecuniâm, tanquam pro arra ret:pÔftreiumpturus itcrum, ubi demumperfoluta cfletfumma qu» debeW' tur. ita nimirum proljîiciens, ut neque fibi fraudi foret pecunia uicino ta : âmul amp;nbsp;altcrius eo pado tum hacreditati,tum cgéftati coniùleretur. dubium, quin cpifcopus,uir tam pius OC grauis,ßngulan' officio id feccrit,g^' nerôfo gratificaturus magis, quàm ex eo captans lucrum. At illcnihilomip^^ quum résilias diftrahcrc habcret inanimo,adepifcopum acccflit primui”' deinde quum miènollet,ad alterum fe emptorem contulit uinim gencrO' flim, led ^iinfefto Temper ac inimico animo in Ferrarium fuiffet.EpifcopiJ* caintcUecia re, ßmul amp;nbsp;animo perpendens, quâtum incommodi hinc ßbi nafcer€tur,ex uicino incommodo, prseierrim ß terras fibi tam ptop^ adiacetes iemcl occuparct: comer catur ipfe funds,ita tamen,ut fits ac ius cHtt alteri, eodem prccio redimendi res feras, ß quando libaet ; uelutipfep®^'^® agrosillosretineret fibi,adnumeratamodo ciannuaria pecuniaadcertaliitn' madebitiillius nomine, quo eiobflringebatur. Obiedum eft ci practerca,dc primianni prouentibus ad fifeum régisnonpcriólutis.Conflatcn{m,Nof' thumbrium Ducem iniquo in eum animo nbsp;nbsp;finiflro fuiße : forte ob fauorem

Ducis Somerfeti,cuius muncre Ferrarius hie crat,in ea gubernatione tus: eo^ omnibus ftudebatmodis ßindionem ei ereptam,in fuæ fadionis»* quern deriuare.His ita® implicitus curbis,atque excrcitus probationibiis,inf iuxta pius ac grauis cpiTcopus, auulfus ab ecclefiafiia, integrum pene bien* nium in cuflodia ac carccribus LondinijEdouardi adhuc temporibus coniii' mit .'At quanto hieliuS homines ißi tempus attp op cram fuam fub cuangdi^ collôcaiïcnt,quicun(^ huius autorcs turbac cxtiterunt,fi negledis priuatis ob fenfiunculis compreffisi^ affedibus, epifeopum hunc domi potius rem Do minicam grauitcr adminiftrantem,opc officio^ ßio in ecclefia gubernand^ fuiffent prolequuti.NSc dum priuatum odium quoquo modo ulcifciparaaf, dum^ friuoh's cum litibus circundant, non tam illiincommodant, quam et' cleßam Domini lædunt grauitcr;quam epifcopo fuo tam diu defraudant, ffuduücrbi diuini fpoliät: deinde prauç cotentionis exemplo cacteras quo^ oblædunt ecdeßas : poflremo inhocpcrfecutionis incendium imprudentes cuni praccipitant. Nam intcrea dum in carccre Retiano captiuus tenebatur, ftîbèunte Mariana perfequutione, Ferrarius hic primus omnium, aut intet primoSjpericulo exponebatur.Dumcp cætcri unditp boni epifcopi ad caret' res amp;nbsp;uincula conquirebantur, hunc career ipfe manibus aduerfariorum fine uUa conquifitionc exhibuit.

Aueßnis nunc de acrumnis optimi 5lt;^ intcgerrimipraelulis, ab Euangelicis adüerfarqs indigneac immerito ei irrogatis. Qiianquam nehic quidem fatu omnia aflêqui plenè licuit. Rcftabat nunc de ijs quae à papifiis aduerfarijs per pefllis ßtjde iudicio,adione,condcmnâtionè atqué fupplicio illius indem tc' xenda hifloria: fed hic minus etiam feirç ädhuclicuiti hiß quod c carcerepoft Hoperum edudus ad quaeftiones, ubi à ucri defehßorie ac Conßantia difflO' uerinonpoflet, eiufdem cum Hopero condemnationis fententiam fitbicrit: et duodecimo poß eum die in Vualliä produdlus,in urbe Carmardcn,ubi epi fcopS cgeratjlogo 0^ eruciabili incêdio cofuiT- ptus ßt,cx ea quide occafionc, non

G ES T ARV’m' t oh ra E Nt a RII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42?

nonfolum quodTatis uehcmcns ignis copîà non circuhdabaturjfcd cô maxû n’fjquôd in ea quidem Anghæ parte lignOhim deftituti materia, glcbularum futnoj quibus et uliginofo pingui^ folo erutis, loco lignOrum uturitüf, pair* btim,multocç cum cruciatu laneflum Ghrifti martyrem amp;nbsp;conftanterri épifeo pumcxcâmiricarunt. EratFerrariûs hicftaturamediocriter procera, corpo^ robuftojCôlore ftibriigrô:dic4is autem amp;nbsp;fadlis, ut quifqüâ fere alius,amp; co ri ftans amp;: lirmus,moribus grauiflîmis,ut cenforium quaß uirum^ aut Catonê ali quem Chriftianum no immeritô dixens.T um præter cæteras uirtutes, unum habebatrarû et fingulare, adeo^ cum paucis fibi cômunc theologis, ut folus fereinhaclaudis parte numerari ac celèbrari potuerit, quodnimiru utriulc^ leftatnentïlocos ßngiilos, fententiâs amp;nbsp;Capita ita tenuerit memoriter atep iiv Humerato, ut nihïl eÎTet inuniuerfo fctïpturæ corpore, qiiod non ad unguem citraep librum rccitaret.Exuftus eft hic S.Dàuidis Epifcopus,ae ingt;

PVit igitur menßs hic Fèbruatius,!tà, ut narratû eft j quincp clarilTimorum A»«o 15$?^ X cccleliaftarurn QC duorum epifeoporum martyrio infignis. Nec minus M4r.t. etiam Celebris proximus infequitur menßs Martius, funere amp;nbsp;cæde o(fto con ftantiflîtnorum Chriftianæ doôrinae teftium. Inter quos primum obtinetlogt;-

Thomas Toinkiiius, ciuis Londinenßs,opificio textor. Etant autem ha Cienusfuperiores ini,quos dico,omnes à Vuintonieß Stephano Gardinero, qui tuin fummi Canceîlarij munus adminiftrabat,condcmnati:poft autem,tæ dio, ut uidetur,laboris amp;nbsp;moleftiae,cætcros quofcpad epifeopum Londinen^ nbsp;nbsp;’ ‘ v

km,EdmundûBonerum,côndemnadosreiccit:utmfià,uolêteDamino,aU' èdrttïüi. diemus. At(p de Vuintoniêfi iam antè diximus in hiftoria Rogeriana qugdâ» iam deBonero,quoniâ pofthac crebro cius incidet mêtio,qui nihil aliud era| pene quam uêter, tû de pro digioia eius in fanguine fundêdo immara'tate , .ad quârê folu à natura prodiicftus uidebat, poftularct quidê huiufee loci oppôr* tunitas côméntari aliquid.Sed quia hiftoriam,riori inuedliuas fcribimus,reiin .quemus eu fuo iudicirquS praefertim Martyres ipfiprçfentes; quos codemna uù,fan's fint bac muneris parte dcfunlt;fti,ut infra audiemus. Nunc ad Tomky nûnoftrûreduôta riarratione, fern, qua cœpimus,profequamur. Produdlus *gttur ad Boacrû hic, quem di.co,tcxtor,inter ceterós omnes martyres, qui iiv gentinumero poftea funt côfecutiihoc unû Habebatin faris,ut primus omniiï cpifcopihuiüsLondiriêfis impetus actabiem exciperet. Nec minus lànèille, luinpto hincperfequêdi exordio, prçcîarû lue fguitig in hoc üiro fpecime de^ dit,ad eôtemplandS. Tomkynus enim etfi illiteratus fuit, erat tame docTiof qusmiitab illo reuincipotuerintüm veri etiam amâtior,amp; tenacior, quàm u^ falfis improbatis erroribus ceddfc uoluerit. Qiium itaep nullis ille rationibus neqj modis poiïèt à profcflionis,quam tuebatur, recTitudine propelli,cpifco^ pusnouo fed crudeliufus artificio,rem aliter ftatuit aggredi : ut quû argumen tis eum docere no poHet, mortis tame praéfènfione quadâ amp;nbsp;horrore côfter--neretPorfennæ enim regis ueterê hobis imagine quodamodo rcfercns,iuffit in mediû adferri ardentis lucernç façulam. Quod ubi à famulis expedite eft fa äü:Euge,inquit,perditilßme nebulo, fi tibi res tam lepida uidetur ignis pergt; peti cruciatuSjfàciâ inflâma hac præfentias primû,quid fit exuri:deinde muta Dexfra Ten»/ bis,fi fapis fentêtiâ:fimul^ dextera inq ci in ardente flammâ prgcepit,ra tus ita kym fore,ut doloris abftcrritus uehemêtia,defifteret à docftrinæ fufceptæ defenfio ne. At ille c6traaniminixusmagnitudine,maioribus^ intus flagrâsardorih, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

adço illâ eotempfit inuftionê, fuftulit atep ediirauiqut minus fit pofthac qùur

iarti S cafuolac fllius Romani miremur fortitudincm. Vtinam p crindc Jrietrufcityranni exemplereipondcret. Siquidcm illcScaeuolaeffini'uitt*^ uafiue contentus poenis,fiueuirtutc uidlus,fiue abadlus metu,homin^ adfiios remifitincolumê. Quum hicincendiarïusno haócnusmahuinfla’’’' mata contentus,hand quieuit prius, quoad totum deinde hominem adwu las ufep abfiimpferitjLondini in circo Smytfildiano,Anno »yjs die Marti] ƒ•

THOMAS HYGB^EVS, T H 0 M JL S CAV' fonM-,n9biles,pro euitngelio corfiantertxüfli,

Vum nulla ferehadenusfoerit Angliæpars aut diœcefis,qtraninit’'^ v.^multp,tam^ late in eo regno patêf,prorfus ab hac perfecutioncMar*'*' na(fipaütulas duntaxat excipiamus^intaêïa atep immunis : tu inter extö^^, las nuUa, meo quidê iudicio,piorü martyrü fcracior,quam una Effexia,huic^ adiundïaCantiana.Vndc cùm alq complures hoe eodem mêfe,dequibu5p'’ ftca rcFerctur,rum inter hos duo in primis fnfignes,atquc è gencrofa profap*^ nobiles prodierunt,alter Thomas Hygbaeus, alter Thomas Caufonusnom*' nc:hic attate aliquante prouedlior, uter^ lauta Fortuna, 6C re florenti, fed pic' täte löngè florcntiorcs.Hi igitur,quum in tanto uirtutis 6C religionis diu latere obfcuri,in tanta temporum obfcuritatc,tenebrisq} nó potuere,pf® diti tandem nefcio qua occafione,amp; comprehcnfi,præfedFi*s Colceftriæin^ Ciufatèfi/ ftodiam committuntur. Eratuna cumfjs Famulus Thomæ Caufoni,hero*‘’'’ fwA«. inhacquidem Chriftianaepietatislaude nihiloinferior. Huicporróadmin'' ftrandac prouinciæpræfuit epifeopus Londinenfis,Boncrus.quitirniPf‘’' pter corum nobûitatem, amp;nbsp;populäre fauorem, quod magru effent apudfuo’ nominis,ne qui ciereturin populo tumultus,aducnitipiè, nô fineidoneap’’'*' EcluMMW« fidiariorû manu. Adcrat pariter inter cæteros Feknamus, qui inox paulo naftertj Vueftmonafterienfis abbas eft coopatus : nempe quo uel calliditatc pcriuadendi,uel familiaritate, qua apud Caufonum aliquando poUebat, p*'“' fculum apud cum efficeret. Qua in rc neuter fuis d efuit partibus : flle in P^*^' lùadcndOjhic in rdîftêdo.Scd uicit ilh'us importunitatem huius probitas,w’ ior^ alter in fide rennenda, quàm alter in facienda fuitTcntatum à cæten® fcdulô,quicquidlenocinqs,minis,promiffîs, blâditrjs perfici à quoquampo ' fct.Demumubinihilprofedlum cft,huctandem defeenditur,utfpadmnh*' tem fibialiquantum concedi ad deliberandum peterent. Quae res baud nK' diocrem ûnè pijs formidinem attulit, iubuerentibus, ne quid interca accide^ retjUnde uel fratfta tandem eorum firmitudo,ucl dolo delulà infirmitashunia na,ut homines omnes fiimus,iuccumberct.Verùm tantum abfuit, uthæinn'^ ciaequicquam heroicæeorum conftana'ae detraherent,ut etiam non paulo phis adieciffê rob'oris uidcîmtur.

Exaefto enim deliberationis ipacio,rogati an idem animus, eademcpmanf ret fentêtia, fidem fuam ac doeftrinam tali muniebât teftimonio, de feripto in' iuper édita confeffîone, ut repulfis maiori pudorc aduerfartjs, fuis non paub plus inde fiduciç accrcfceret:uf(p adeô, ut epifeopus haud diutius illic eos co morari permiffos, Londinum hinc fecû difeedens omnes abducerct, fimulcp cum his alios item nonnullos, qm turn in uinculis per idem tempus capriuU^ Tbow* Caufo nebantur. Redititacp hocpacfto inurbem epifeopus,uelut pro triumph«' «ttr,Tbomaf eurru pios iftos fecum ducensiquos euftodiæ duriffîmæ mandans, peruanos fcntentia redeantad unitatem ndcgt;gt; conando, poftmultosmcnfèsnequicquam cffcâunien, gbt«, Guliei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demum décréta fententia, ignibus adiudicâtur, Thomas Caufonus,

Pygctti«,io4rt. Thomas Hygbaeus, Gulielmus Hunterus, Stephanus Knyghtus, Guliclmus Lamtntiùt, Pysottus textor.Ioannes Laurentius minifter, Qui omnes demum lata con' demnationis

demnaü'om's fententia, mcnfe Martiójdatocp per magiftratüm cdiólo ad no-biles eius prouinciac uniucrfos, ut præfto fint ad opcm,fi ópus fit, ferendam, inEfTexiamfontdcdutflijCundlicp diftiadim alrj alrisinlods ambufti.Caufo-' nusfumomaneRàyleacMartij z^iGulici.I^gotusBrayntriæ, Mart. 27.Tho, Hygbæus Horndonrj,Mart.25-.Himterijs Buruuuódi,Mart.i$.Steph.Knygh ' RK laniö Mauldenæ, Mart.28. loan; Laurêtius miniftcr Cokeftn'æ,Mart.28,

Pre catio Stephnni Kjiyghii UniotUs Manldonix exttßi ^nno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2Ä,

Dominelefu Chrifte,cuius unius amore uitm hanc SC lubens pono, pri* Anno us Habens triftiffi'mum hoe crucis impöfitac fupplicium, rerumcp omnium Martij zS. iaâuram fuftinere, quam iàcrofandlum nómen tuum blafphcmâtibus SC præ cepta rerjciêtibus aflentin' : uides ô Domine, quôd ubi uiuere mihi in mundo Hceret,firelido uero cultu nominis tui,mt hofti tuo manciparem: tarnen po* tins eligerim hos corporis truciatüs, uitæ^j damnum fùbire ; caetera omnia pro nugis Qi teiedamentis ducens,üt te mihi lucrifaciam.Quç mors adeô mi hi grauis non eft, Qi dulcior fit fuper milia auri Qi argenti, Bum quippe in pe» dufculo hoc erga te amorem imprèflit tua charitas, ut quemadmodû ceiuus longa fatigatione fitibundus ad aquarum fontes defiderat,non aliter animu* lahæc ad te tota anhelet. Adfit, Dômirte, paracletica ipiritus tui gratia, qua munientCjlutea corporis huius imbècillitas fuffùlciatur,alioqui omni prorftis robore deftituta. Vidés,6 Domine, ut puluis fim, per meipfum inhabilis ad ^ninc quodbonum eft. îtàcp ( ô Domine ) quemadmodum pro folita tua in me pietate uoluifti me digiium effe inter ele(ftostuos,hoc epulo Qi calice quembibiturus ftim ; ita omnipotens dextra tua me confirmet aduerfus ele* mmtumhoc,quod ut horrendum SCterribilc quidem in fpcciemuidctur, ita iulTutuo tanquam obediens minifter animo meo dulcis Qi tolerabilis redda^ tur:quoftcftndi fpiritus tui robore armatus, per acerbitatem huius ignis in linum ïuumrecipiar, attpiuxtapromiflîonêtuam exuto mortalihocimmor* ^isfiam.acpro corruptibili inçorruptus tecum uiuam. Velis,mifericors pa* J^tjholocauftoma hoc tibi acceptum efle, non adeo lacrificq ipfius cauià, fed ^hrifttunigeniti tui,mei feruatoris nomine. Cuius ob cauiam promptiflimo ’ûimohocquicquid eftiacrifîcrj tibi offero. Remiffà uelis, te quæfo,dclida *^taomnia:ficut SCego ultrô condono quibufeunep in me peccantibus. Cha ftruator,expande fuper me alas tuas:ô fumme fpiritus, cuius inftindu hue

^öucni, transfer me in uitam æternam, O Domine j in manus tuas commen* do animam Qi fpin'tum meum.

DE G^LIELMO HVNTEHO, DEQ^VE farentibus eitiS',ßgt;e£{actilum memorabile-,dig,num^ obferuatione exemplum.

EX his quos modo recenfuimus, GulieLHunterus admodu iuuenis fuit. Anno fed optimis natus parentibus : à quibus non tarn ad pietatem inftitutus. Mrfr.’j. quam ad mortem etiam confirmatus fuerat,nouo quidem, fed præclaro faire dignoep omnium parentum admiratione,exemplo.In quo operacpreciu fuit, naturam contemplari à pietate uidam.Difcant SC hinc parentes, quid non in hberis folum,fed etiam in feipfis præftandum fit,fi quando ufus ueniat, ut pie tas contra naturam officium flagitet Chriftianu. Ingens res eft natura, fatcor, propemodum inuida. Atep inter naturæ omnes affedus,quid tarn alte infî det paternæ menti,quam liberorum charitas Qi indulgcntia:hoc eft,tua ipfius uifeerafà qua multos fuperari quotidie ac infinitos ccmimus : qui uerô ftipe* »■ent, uix fane perpaucos,uel nullos potius,Qiio magis iftorum parentum exi ii miam

miam fingularem pictatcm hoc loco ncquaquam mihi præfcreiÂdâdtÂ Speâéibilii in qui ubifilium fuum duel uiderent,non lamentis profequi, no uerbis a pto jMrenhbtw pie/ ftituto retrahere,nec fortem comiferari, fedpofthabita omni pn'uata religie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obliti nature,obh'ti quodammodo amp;nbsp;iui,nec peruulgatam hodie nbsp;nbsp;nbsp;•

I'ndulgentiam, fed fandîæ illius apud Machabæos matris exemplum «cü quantum poterant filium adanimabant fuum,miracp geftientes lætitiainc* bant ad fortiter progrcdiendum,adco ut quum mors iam eilet fubeun^ P pinato illi poculo utriep illi applaudercnt,confirmarent^ in Domino, ftc*’ ro baud latis liquet dicerc,filtj ne uirtutem magis, an parentum deprawie^ Mortuus enim illc cum magna conftantia, recitato^ inter moriendum quot;nbsp;' moillo 84, palmamindubic felicismartyrq confequutus eft, Sed necin«“. minormihi uideturconftantia,necminusfortafle martyres hiinfilijniä^^y' rio cxiftimandi.Siquidem ille praebito adlanicnam corp ore,magna cumhii' de lictorem uiciqtormenta ac tyrannos fupçrauit:led nec ifti minori cum bU' de naturam expugnarunt luam, nec minus fortem animum Domino pf»fl* teruntrtum nec Icuiora etiam hi forlan intus, quam ille foris, tormenta expCT' tilùnt.Aeftuansilleinmedîjs ardoribus non fine cruciatu uitam fibienpi* quinnecilh minori cruciatu filium crucian',fibiep eripipafli font.Sed uio utrincpcruciatus Ipiritus uigor, pietatis ardor, charitas Chrifti,

It) laudemfine parentum pari elogio neutiquam commemorandam exmgt;* marim. Vt enim ille pro Éuangeîio moriens firmum ac luculentum manda: dodlrinæ euangelicæ teftimonium reliquit in ecclefia : ita amp;nbsp;illi ad ui' tarn confirmandam euangclicam ipeciofom fane cum pn'mis exemplumap« ruerunt omnibus,

loM.tMretiiK nbsp;nbsp;loannes Laurentius minifter Lcxdoniæ fuit. Is moleftia oppreflus

Lexdonif mini uitate catenarum, turn diuturnitate euftodiæ æger pedibus,ô6 ualetudm^ infirmuSjCOgebatur fella luftineri:fed pedlore animicp uiribus fimul ÔC Img^^^ ualentiffîmus,cximium athletam in paleftra Domini præftitit,Côlccftriæn’^ gnafidc depugnans,raorienscp pro cuangelio,eiufdem menfis dieii. 1^^'

VMbÿgW««. jgj. nbsp;nbsp;nbsp;infoper exufti font eodem menfe duo aln,Rauulinus Vuhygbtus Car

Exc}}i(gt;ldrfiilei confeß'ioAis-,qU4gt;A dpud èpifiopu/fi Loniininfèm bi li-)L6ndininhibuertmtduo enobiliutemartyresßThbmM Caußontn^i^ ThotnM Hygbiettiyquam Ziffinguine deindeJùo confia ^narùnt,Ma,rt.i^-,Anno\qqq.

Principio credimus, amp;nbsp;profitemur, nos renunciare la tante cumpompiS; cûcp operibus eius: mundo deinde 8C carni cüm foa fimiliter uanitate, ôito'’ cupifeentijs noxtjs,ficut ohm l^utifero lauacro regeniti recepimus.

Credimus ex profèffo infoper, neceflàriô nos aftringi, atlt;p obligati, ut la crolândam Dei omnipotentis legem ac præcepta inuiolabiter, quoad licet, omniep obferuemus ftudio, amp;nbsp;ambulemusin eis cundlis diebus uitænote

Item,quod in oratione Dominica abundè continentur, quæcuntp ufus ue corporis,fiue animi poftulat.ex qua infoper docemur oratione,pctitiont’ noftras nufquam nifi ad Deum duntaxat unicum, nequaquam ad diuos, aut angelos, dirigendas eflè.

Erdf/ïrf Htu. Agnofcimus ecclefiam unam catholicam, fantftorum communioncm,to' ædificatam foper fundamentum Apoftolorum amp;nbsp;prophetarum,ipfo angub' ri lapide Chrifto Iefu:qui le,uitlcp pro ea expofuit,ut earn fibi gloriofam red' dereqfine^ ruga in conlpedîu ipiius.

natura infirmam efTe fateamur,peccatiscp obnoxiam. unde neceffc habeat ib ludexoratione DominicafubindeauribusacclamareDei:Etrcmittenobis Ecclep^ noJu/ débita noftra: tametfi pcccara hæc ci non imputantur própter Chn'ftum, qui per feipfum abluit eam^fandiam^ in confpedlu cius ac illibatam ftatuit, ut ait raulus:exn-a quem non eft feruatûr, iuxta prophetas; neC ahud nomê fub coe lo hominibus datum(teftante Petro)in quo oporteatnos faluos Heri.

Etuérô,ut unicus eftille feruator nou:cr,ita ôd mediatôrem efFe unicS ftagt; MdùfoT «n»« tuimus.Sic enimab Apoftolo audimus : Virus Deus, unus mediator Dei 2d c!mj1u{,non honiinum,hómo îefus Chriftus. QiiSigicuvnullus fit præterea in quem coue niûthæc nomina,Deus amp;nbsp;homo, neminem proindé mediatôrem praèter hue folunragnofeimuSjIefum Chriftum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Crcdimùs ecclefiam hanc perfecutionibus fæpe in hoc mundo fuccumbc' ^eckpaperÇe/ rc,prænunâanteitaDomino ipfo: Sieur, inquit, me perfecutifuerunt, ita Sd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°

uos perfequentur. neep enim maior eft præceptore difcipulus. Neep enim fo-lumdatumeft nobis ut credamus in Chriftum,fed etiam pro eo perpetiamur, ÀtcpjUtidê teftis eft Apoftolus, omnes qui ftudent piè in (Shrifto uiuere,pergt; fccutioneafficientun

ltem,quôdcademhæcecclefiafincerèatcpincorruptèuerbum Deipropo Ecdefiit folo nit, nihil addens,uel detrahens quicquam:tum SiC facr am enta pari quoep fince Dfi«frbog«/ ritate adminiftrat, ad puriflîmam uidelicet pri.mordialis ecclefiæ difeiplinam. berrt4t4.

Qiiod cadem porro ecclefiaomnibus ex æquo permittat feripturælegêdi SçripturteIcdio x facultatcm,ad quam uniuerfos panter inuifat Chriftus:Sciipturas,inquit, fcriitamini, quoniam ipfæ teftimonium peihibent deme : liquet prarterea ex Aâis,quetnadmodum pr2edicantePaulo,multitudo quoridie cùm feripturis côfcrebat,uerâne eflènt quae dicerêtur,exploratura. Propheta deinde quofcp hortatur,utfapienter cumep intellecftu deprecentur. Nam alioqui quo patfto imperitorum uulgus accinet Amen, fi modo earum rerum quibus refpon* detjintelleduuacetfEt quid tandem rerum omnium persequè neceflàrium omnibus, ae uera fides f Chiæ,atteftante Paulo, cxaudit«fit,auditus uerô per uerbum Dei.

Crcdimùs tnfupcr ac conteftarhur, colendum effe Deum nonnifi ex clard rr«« i«xU(icr Sifimpliciucrbiipfius præfcriptione:ncquaquam ex iudicio hominû,2d corn tncntittjshumanaîrationis decrctis : quippe quæ palàm etiam Dominus ipfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iwmin«

inEuîgeliorcqcitaCredarguit,addu(fto exprophetis teftimonio:Pruftra,ingt; quit,me coîuntjdocêtes mandata 2d præceptahominum. Qiud quôd Deunt quotpipfum audimus apud prophetamita præciptentèmtné uidelicet in ma-ioruni ueftigijs decrctisép ambulemus, uerum in ipfius fimpliciter prteceptis inriflamus,ne(p addentes denoftro quicquam,nec inde auferentes. Præterea ubi àChrifto iubemur pâtre ac matrem relinquere, ipfumcp fequi: facile hinc perfpicuumfit,maiorumnoftrorumulto magis deferendas traditiones,fi quç àuerbo dus alienæ,contrariæcp uidebuntur.

Ad cœnaîDominîcæ inftitutiîm quo dattinct, nihil in co mouendûautmu \ncaniifoU tandum omnino cenfuimus: quando earn à Chrifto, qui patris eftfapiêtia, ingt; cbnftiinfti:«/ ftitutam elfe,2d relitftam fcimus.Sic enim feriptum inlegc eft:Malcdi(ftus qui uo tencred*«. ftatutamea mutauerit, aut à præceptis r eceflerit, ucl adqciCns eis quicquam, uel detrahens.

Nuncucropermagnosabufus 2d deformitates in Cœnam hanc inuerftas, Coot^Dominû wm olim comperimus. Primùm in eo quod fub una dStaxat fpecie,que dua- nbsp;nbsp;nbsp;ibufut.

bus inftitutafit,populo exhibeatur. Secundo, quod inmilfam priuatâtranf-foatur, quara Chriftus multorum fimul cornefiantirîm inftituit commùnio-ncm. NeqTcnim uni tâtum,aut feorfum fmgulis propriam, ueiuticç addiclam t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ûlc : fed cunc^is promifeue difeipulis nomine totius ecclefiæ communem effe

1 ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii rj uoluit.

iToluit. Tertio,quód m ricriiïdam traducitur : quam in mcmoriam ætcrnifl' lius (acrificïj in ctuce femel pro omnibus peralt;fïi,ceumnemofynon etpignus rerum facflarum rcliquit Chn'ftus. Qpodfemel abfolutumperfeiïïumi^el^ fruftra id iterando repetitur: ubi remiffio eft, fruftra fit,iuxta Apoftolum,!« crificium pro peccatis. Qparto, quod adoratur : nempe contra præceptum illud,quo iubcmur nullam rei fimilitudinem,aut rem quamcunep manibus B' lt;f}am,iïuc in cœlo, fiue in terra, uenerari. Quinto, quod ignota ac peregnna lingua adminiftraturrquo fit,ut plebs fimplex ac ignara, minus in uero huius myllerq ufu inftituatur : nee fatis edoceatur quemadmodü Chriftus mortuus cft pro peccatis noftris, ZC refurrexit pro iuftiticationc noftra, pcr qüêpa^ habemus apud Dcum,ra/lericordix iterumaegraaæ ipfius per promuto' nem reftitudicuius rd facramentum hoc ceu lymbolum eft,atcgfigillw’^ indu bitatum» Sexto pofl:rcmo,quodfacramentum hocfublime fulpenditur,pixi di^ includitur,fæpc tam diu,donee uermiculis ucrminet,fituœ mucidö com' pucrcfcat.Quæ res occafionem praebet rudioribus, loquendi de co minus in' terdum rcligiofe ac reuerentenfecus falt;fhiTis,fi abufus hie com'geretur. Qua' propter uobis ipfisidmaxtmeimputandum, fi tantopcrein contemptummi* go ueniathoc facramentum: non nobis, qui fedulo precamur Dominum,ut genuinus huius facramenti ufus tandem aliquando in ecclefiafuætu^*^^^ puritatijfccundum primam Chrifti inftitutionem.

lam ad uerba Chrifti quod attinet, quibus in häc difpêfanda cœnaeftuius, Nonueri4,fed ea nos quidem noninficiamur, fedmentern uerborum excutimus, confoen' tnèiuerborum dis alrjs cumifto fcripturælocis : quae luiipfius optimus eftinterpres.Ncquc injpicicndx cnim priuatç inte. Dretationis,à Petro apoftolo dicitur. Ita fict, ut fcrijptura ip' fa ducc,optime ad .cripture myfticæ fenfum pcnctrcmus.Iam uero iftiufinoui loquendi genere abundant ubiep fâcræ liter«, maxime noui teftamenftudun quum ait ChriftustHic calixnouum eft teftamentum inmeo fanguinc. tram effe Chriftum,dicebat Paulus. Et quilquis uel puerum recipit nommc meo, inquit Chriftus, me recipit, alia^ hoc genus infinita, Qux locutionts utfpiritualesfunt,itadiuerfumoccultant intellecftum, quamuerbapræit‘^' Cr^Jfi« Crfper/ j-ut. Nifi cum Capernaitis illis ultro crrarc uolUmuSp qui Chriftum de efutu*''' miMrnmerror. pons fui diftèrentem audiences,cœperSt protinus de externa carnis eiusman ducatione cogitare,craflo nimis uerborum intcUCeftu fedudi.Qiiotûuid““’’ errorem cótteefturus Dominus,docuit in hûc modum, externâ uidelicetman ducationem carnis,quæ carne fit,haud multum profore : rjs uerbis, quum »u, Caro non prodeft quicquam, fpiritus eft qui uiuifîcat : mea utic^ uerba tus funt SC uita. Vndc facil^ pér fe liquee, uerba Chrifti iuxta fennim qui ipt^*' tus eft, non liter«, accipienda Quocirca qui ad myfticas has epulas ucnirc cogitât, non fauces,fed fidem,non dentem, fed mentem parer, ut digne ducet, Denic^ fpirituali fame hue impulfos accedere oportet, itaeç Apoim' lus:Probct fc quifeç, inquit, 6C fie de paneillo manducet: nempeanconfoem tia noftra ferat teftimonium fidei noftræ, nos fincerè in Chriftum crederc, iti' xtaueram feripturae rationem. Qtiodfi fit,audalt;fter ad mcnlàm hanenupo*’ induti uefte accedamus licet.Huic confirmandat rei, fi confirmationem rimuSjinnumera ac inuiefta fupcrliint pafTim per feripturas teftimonia:ncmp^ ubi Paulus præcipit, Quoties de pane hoc ederitis, SC dccah'cebibetis,m°f' TraMpt/ teni Domini annunciabitis donee ueniat. Potrô demutationc,futile efto-f ' fiantiatio. Jiculumquod fbmniamus,'quumpanis nihil a natura difeedens, idem neat qui fuerat,fui^ fimilis quod ad lùbftâtiam fane attinct. Apud Lucam, ram habemus Chrifti ipfius teftificationcm, ubi ait : Pauperes femper habe «obifcû,me no femper habetis : rclinquo enim mundum, ôd uado ad paw^*^

amp;finon abicro,pafaclctus non ucniet,qucin ego ad uos mitram. Itaqj fecun^ «uni ipfius promiffionem, afeendit illc rcliélis terris i quemadmodiim ÔC ab angelo de co teftatum audimus.amp; Petrus huic accedens; Cœlos^ inquitjCuni nabere oportetjufqp ad tempus,quo redifürus eft.

Poftremo quod ad Chn’fti omnipotentiam aftinet, ita ex Auguftfno rc^ Onmipotètù. ’pondcmus, aliam efl~e diuinitaris,aljam humam'taris lUius râttonem; quaruni altera nufqua non adeft amp;nbsp;fentitur pracfens: altera non niü uno duntaxat loco orainifcriptus,ad dexteram conftituitur Dei patn's. Accedit hue uan'a fen'x ptuiæ comprobatio. ueluri quo in loco quæfîtus à mulieribus, dicebatur ibt non adfuifle. Idem porro quum in tern's ageret, in Bethania turn non adfuir, quum niorerctur Laxarus, gaudebat^ ipfe ie non adfuifle. Itacp diuinæ fcri^ pturætn'xi autoritäre affirmamus, Chnftum in eœna quidem lacramcntaliter, ’n his qui ritt percipiunt ipiritualiter, in coelo autê corporaliter iuxtä titram tp

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confefo ac tefte) nulla neep perrinacia, nec animi inducflione con*

muoia fedfimplicifndudli confeientiauobis cxhibcmus,tum maximefacro , «uerboperf^afi atque edodli.Quod quo magis exiftimeris,Deum ipfum,Ç

conicientiam^ teftem apud uos appellamus, nos follicitis amp;(. ardentigt; nsuotis diuinam cxintimo petflorcopemimploraire, priufquamhocnego ^g^^^cremur, ut ita nos in hac re gubernaret afflatu foo, ne quid ufquani nobis Heretquod à falutifero eins uerbo tantillum abhorreret,aut uolurirati usnonrefponderct per omnia. In eo^ no eft fruftrata preces noftras ipfius onitas,fuanipcrfieiens uirtuteminhumilinoftra imbecillitatc. Nunquam Ipares habere gratias pro noftro uicilGm officio ualebimus. Cui fit perengt; a(ftio,per leftnn Chriftum Dominum noftrum, Amen»

3C édita confelfione, non multis poft diebus utritp incendio dati, ma* gha fidei conftantia uno pariter die ocCubuerunfrHygbæus

ÇEquentideüidemcnfe, qui erat Aprilis 2. in carccre Neopylo,cuinomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.Li

noua porta imponitur, obijt loânes AJcokus,incendiû morbo ac morte Apritz, in ‘ nbsp;nbsp;nbsp;quum locus in publico ac pontificio cœmiterio nö darctur,

jjEridemferetempus Vueftmonaftertj,urbecülaLodinó proxiniaâcfub* April.Z/j,. X urbana, occubuit incendio Qulielmus FloüuerUs, qui à altero nomine

ranchus quibufdam dicebatur : quöd inter miflæ iacra, iàcerdoti pontificio præpropere,nondum ftabilitis Maria: regirtae Icgibüs,mifläe orgia celebrahti; colaphüinos impatftum infregiflet. Raptus proptereatnuincula, poft menées ahquot ad flammas producitur, leuem alapam graui uidelicet iupplicio lui urus : exccta tarnen manu prius, qua facrato tindtum'öleo facrifici caput au* ‘US dt uiolare,exuftus eft die Aprilis 24,

*»»01555. Tp^ Äprilis 24, pari luppbao fæuitum eft in Georgiu Marsbæinn, quÇ'’' April.24. J__J Sanderusparochum fibi acftipendiarium miniftrum ecclefiacLa’^g^'”’

nicæ(quod eft in dirioneLeceftrcnfi oppidum)nuc commjum's quocf tyrij candidatum,atcp utuitçpriusjita amp;nbsp;morris coliegam fimul ô^fociumha' buitdicet non eodem in loco, eadem tarnen caufa exuftum, Siquidem iUc, diximuSjCoiientriae martyrio fim'uit uitam ; hic Vueftceftria: paucis poftdkquot; bus fuum fequutus eft paftorem, ad regni cceleftis brabium. Quanquam Ini' lus martyn's nihil adhuc peruenit ad nos prefer duas epiftolas,eas^ bene pro bxas,quæ in. compendium à nobis redigi, pro hiftoriæ ratione potuiHent : ta» men propter eximiam di. fingularem in cis utHitatcmJta. ut hint ab co conferi ptaî,larinis communieareauribus, uteunep à nobis infummafeftinationeco» uerfas, bbuit.

Gcorgitts Manhuuiyhii qui L^tughtoniafuntfaniîi'S (ÿ'fidelibus in Chrtßofriitribus.

Gratia uobis di pax multiplicetur in co^nitiorielefu Chrifti DomininO' ftri : Amen. Vrfum eft( Langhtonenfes in Chrifto fratres, amp;nbsp;commilitoncs) Aiin. uoj monitoriahacepiftola in præfentia, fiait Barnabas uir bonus amp;plcnus ipiritu ianefto amp;fide olim Antiochenos, comonefacere eorum quæiamfæp^ antehac edocfti eftis,Só inftituri per alios : ut in propofito cordis permaneatis in Domino, ftetis^ inipe euangelij ftabiles, quam accepiftis turn perpafto' rem ueftrum M.Laurentium Sanderum, turn alios item complures feruoslc' fu Chrifti,fidos di côftantes:qui, ut cernitis, ingruete nunc per fecutioneneqj officio défunt fuo, nec praefidium, in quo pofiti funt, deferunt uel honrinuni metu,uelpudoreeuangelij illiusquod harftenus docuerunt: uerùm alacres fe prgbent,non opum modo iacftin-am,non fàcultatum,amicorüm, patrie, Sic. fed extrema quaetj ( fi res ita ferat ) fubituri', ueftra cauia, ad fanguinis ufquc fui profufionem. Non quodffiam ipfi uitam’charam non habeant, fed quod ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uos uitaftia longe chariores ducant: dotftrinam falutis in uobis confirniatun,

cuiushaeftenusapuduosfunt perfuntftiminifterio.Quae quumitafint,uos iam ipfi pro prudentia ueftra ftatuite, horum duorum utrum genus ample^li pro ueris dotftoribus fibeat magis : hós ne, qui aipero quidem, fed falunfao prædicationis fuâe fale uos condire laborant, ad uitam æternam : an iftos, qui nihil habentes falitae aiperginis, qua caeteros inringant, ipfi à fincero Dei Hol'' bo, ad infulias traditiones hominum, merai^ Antichrifti fomnia defeifeant, Harum inquam duarum utri parti fides fit porius accommodanda,onines UM. iudicentmortales. Propter quod diledi mei,inmanfuetudine fufcipiteinli' turn uerbuin, quod poteft fcruarc animas uefti'asinec firis auditores tantum, fallentes uoftnetipfos, per fophifticam deceptionem: fed fadlores iierbi,ut M4.7. eomparari pofliris fapicti illi ædificatori, cuius mentionem ChriftusinEuan gebo facit:qui conftruxitdomum ftiamfuperpccram,0u defeendit pluuia, uenerunt flumina, di flauerunt uenti, di irruerunt in domum illara,amp;' non cc' cidit: fundata enim erat fupra petram, id ucro eft, quum fatan omnibus in' firutftus legionibus di machinis acutiffimarum fuggeftionum, quumep inun' dus maximorum principujn armatus copijs, et confilijs infidiofis innos graf iàbitur, ne quid propterea dcficiamus: fed conftâti alacritate,in ueftigio iufee ptae ueritatis,quæ eft dodlrina euangelffiimmoti confifiramustaduerfus quam inferorû portæ, fimul cû uniuerfafatane potêtia, nunquâ inualefcêr.Sitis icaep irnitatores Chrifti di Apoftolûrû,cxcplo Thcftàloniccnfiû excÿientes uerbö in tribulatione multa,cum gaudio fpiritus fanefitSunt enim Ifi Chrifti Apo ftolo'

ftololum gennaniimitatores,qui uerbum Deiamplccftuntur. Porro quiami plefliintiiruerbuiTi, ij frint qui fidem pfæftant Sé öbedi'entiä uerbo fùfccptOj parat! nihil iió profareac pati, qmcqnid Domini nöminc periculi fit fubenn duni;utChriftiis olim Sé Apoftoliftiliinucrunqfimulq^ cüm illïs fuftinendum cftuniuerlis,quicuncp piam in Chrifto uitam meditantirr. Neep enim alïns pa 2;Th)». tet ad cœlorum regnum aditus/quam per multas tribulationes. Quodfu quid incidat rei grauioris, obregnnm cœlorum pro^ iuftitia fufferendunij Ad.14. Chriftum habemus,Apoftolos,amp; Martyres, quorum exemplo nos (uffulciré queamus. Siquidem tj omnes, eadem hac angüfta uia humiliep porta,quæ ad Mlt;lt;(. uitamducit, præceflerunt, nobis fternentes uiam fequuturis. Ciiii nifi retitin^ ciatis omnibus,acnobifipfis porro, Chriftitollamuscrucem,acfequamurip'' . , fum,eius effenequimus difcipuli. Étenim fi reeufemus cum Giirifto lândliscp eius compati,argumentô id efle poflît, neqüaquam cum illis nos cónregnatu î’Tim.s, ros.Contraœ fi conftanti patientia nihil defugimus aiperitatis, eius cauià dOquot; citmêtum eft iufti iudicij Dei,ut digni habeamur in regno Dei, pro quo Sé pa timur.Siquidem iuftum eft,tefte apoftolo, apud Deum retribuere tribulation Mem ijs quiuostribulantjamp;uobis qui tribulamini requiem nobifcuminre* uelatione Domini lefu de cœlo, cum angelis potentiæ eius in flamma ignis, qs qui fuis funt defiindi tribulationibus refrigerium irrogatis ; üindidlâ uero ijsquinonnouerunt Deum , Sé qui non obediunt euangelio Domini noftri lefuChrifti, qui pœnas dabunt in interitu ætemas à facie Domini,amp; à gloria uirtutis eius,quum uenerit glorificari in fan dis fuis,ÔCc. Qiio die incomparan hiliterimmcnfaluentiftifupplicia. cuiusrei etiamnum eXpreïïâm habemusj nobisep propofitam in parabola Chrifti imaginem de diuite epulone,Ô(^ famé, lico Lazaro.Hæcnobis perpetuô ob oculos prefigiac circumferrioportebiti Luc.tè, quoinaduerfistemporum cafibus,rebuscp affiidioribus ( quarû omnes elle participes necelTe eu Dei filios,nofirum^ iam quidâ experti fiimus ) fteirtùs Hetruz. in Domino firmi Sé inconcuffi',ufcp in finem pro corona ûlutis depugnarttes, Quodnifi enimfortiternauata militia,utftrèiiüôs decetmiliteslefii Chrifti, locum militaliter tueamurfideiacprofcflîonis,brabcumiufticiænori conien quemun quodiuftus tandem ille agonothetes omnibus datums èft àdiïêtum eius diligentibus.Sequutiigicur Iacobi,ficut dixi, confilium,fufcipiamus uern fcum cum Omni manfiietudine in nobis infitum. Breuiter nos totos fuprà Pe^ îtam omnium firmiflimam lefum Chriftum conftituamus. Siquidé aliuà funn damentum(utteftiseftPaulus)nemopoteft pônere,prætcr id quodpofi- ’'Cons« tum eft,quod eft lefus Chriftus. Si quis autem iuperædificat iuper tundamen tumhocaurum,argêtum,lapides preciofos,ligna, fœnurn, ftiprftam, uniufcip iuftp opus manifeffum erit.Dies enim Domini declarabiqqu.od in igne reuegt; labitur : amp;nbsp;uniufeuiuftpjopus quale fit,ignis probabinSi atius'opus maliferit, quod fuperædificauit, mercedem accipiet.Si cuius opus arierit,detrimentum Di«in ig«f re/ patietur,ipfeautemfaluus erit,fic tamen,tanquam perîgnerri. Per ignetn apo ftolus pcnecutionis æftum,afflidionem,contumelias, contemptum, öpprogt; bria, 0dia, eiediones, Séc. intelligit,quae proculabefle diucp ab his hön poß funt,qui uerbum Dei rede,integre, cordate, libéré^ adminiftrant, lion aliter quamfomaxauriargenti'ue probitatem, illos exploratura.Per äurum,ai'gen tum,lapides prccioßs,eos defignat,qui medtjs pcrfecutionüm procellis pergt; ftantnihilominus in uerbo,nec clauumremittut fludibus. Per ligna,feenum, ftifjulam, tales notat,quos excitata femel Icuis perfecutionis aura, de gradu fa eile coftantiæ, ueriqj defenfione deq cit. Et quum primùm Dominus arrepto uentilabroinmanibus,permundare aream iuam duriore aliqiio aduerfitatis uento aggreditur,mox avii^Afoi ifti inftar palearun) auferuntur, quas ignis ex-cipiec

434 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E c C L E s I A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

cipict inextinguibilis. Quod fi igitur hi qui credunt, exorta plorariperfeuerent, mcrcedem teretqui fupcrædificauerit,

'' ficauitjdetrimentû patietur,nenipe cfrudu eins élabore percute, incolümis euadet, liquidé igné probatus periêcütionis, fide infradus ac t a.Pflt;if.x. befadus permanlerif.Quapropter, dilcdiméi, omnem aduertitc operani,]^ ipfi tanquamüiui lapides iuperftruaminiinfirimâillam amp;lj3iritualcmpcit2 j utœ cfficiamini domus fpiritualis, iacerdotium iândum, ofFerêtes (ptôtu hoîîtias,acceptabilcsDeopcriefum Chrillum,Templumenirn «erumiœipfi iumus,lpirituillius làndo habitâte innobis,fi modo in dot « cuangeuca ftabili p erfeueremus p cde. Sumus amp;nbsp;regale ac iàndum lacer Triplcxpenf/ tium,utïnipiritualibus templisDeo fpiritualesimmolemusuidiinas.C^j^^ tiorum ÿ^enuf. doquidem ipiritualia funt noui teftamenti lacrificia,ea^ triplici ferc conl a gencre-Primum laudis eft,ôd gratiarum facrificium, quod à Paulo alicubi dus labiorum dicitur,nomen Domini confitentiura. Alteriim eft facrinct] g nus, pietas ÔCmifcricordia erga proximum, cuius meminit Ofeas: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

, cuius meminit Paulus cap.ad Rom, u : quum corpora exhibcmus no hoftiam uiuentem,fandam,Deo acceptam’.hoc eft, quando madatis anc bus mundanis brutis^,lpiritum morigerum in obfequium diuinçlcgis j luntatis fubigimus. Hocep ^crificiu eltDco longe omnium gratiffimö) qu Apoftolus cultû nominal rationalem.Denicp ne erretis fratres, uobi's pen filTimum habete, nempe nifi maiore rerum noftrarG cura ac follicitudine a hibita,huc omnis noftra incumbat opera, hocnunc maxime tempore,ut tis promptisœ animis euangelicx ueritatis prædicationem,qua iam annis quot imbuti lumus,ampledi ftudeamus, açtiiü Ghriftum uerbum^ eius ndeminintimo pedorunr noftrorum lacrarióretineamusjpericulinne») quod olim ludæis comminatus eft Dominus,nobis uluueniat,uidelicetnegt; purus Ipiritus lUe ignorâtiæ,fuperftitionis,idololatriac,amp; infidelintis,quf tropolis eftuitiorum omnium, quo litmus aliquando Dei beneficio libéra ’ redeat denitç feptem alqs nequioribus comitatus lpiritibus,fic^ nob is P ° ‘ ».Pft.j. yjorafiantprioribus dcteriora.Sienim refiigientes coinquinationesmûoiP agnitionem Domininoftri amp;feruatoris lent Chrifti, rurlits tjfdé implie^f* peremur,fient nobis poftcriora détériora prioribus. Melius enim eratno e^^ gnouifle uiam iuftitiæ, quam poft agnitionem retrorfum couerti ab co quo nobis traditum eft fando mandato. Contigit enim illis illud ueri prouer M’ ProMer.i«. (^anis reuerfus ad fuG uomitG,amp; fits ad uolutabrG cceni. Atlt;j ueró inhaci deli täte perdurare,cotra^ manifeftam agnitam^ ueritatem belligerarip*e| fine pœnitentia mori ac line Ipe milericofdiac Dei in lefii Chrifto, peruec

Itt reo.«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfep uenia. Namcp ut ad Hæbrcos eft : Impoflibile eft,cos quiie^e^

luntilluminati,guftauerunt ctiam donum ccelefte, amp;nbsp;participes fadifun^dp*' ritus lândi, guftauerunt nihilo minus bonum Dei uerbum, uirtutes^ le^u uenturi,fi fada defedione prolapfi fuerint, rurlits renouari ad panitentui”) ab integro crucifigentes fibimetipfis filium Dei,amp; ludibn'o habêtes,amp;c.r e ' inde quafi dicat Apoftolus :fi quisagnitaaliquandoueritate,Chriftumpe' ftca,uerbumcp eius afpernatus ultro defdfeat, manifefto eft iudicio, tales» ' uatos tantum hypocritas, falla religionis fpecic obdudos, nec unquam leu aliquafide afflatos fuilTercuiulmodi erant ludas, Simon magnus, Demasyr menæuSjPhiletus, amp;c. Qui confefläm ueritatem nonlblum abncgarunt,‘e impugnarunt etiam,Chriftum uelut ludibn'o habêtes.quod Apoftolus appe lat,de integro crucifigere filium Defiquod ad antiquam reuerfi uanitatçbn fti mortemacbencficium pedibus proculcabant. Tales quifunt,rcnouaria

poenitcntiamnequeunt : quorum uidelicct pœnitentia carnalis eft,ut Caint, Saulis,Ód ludx; qui fpc Uäcui in defpérationé fuccubuérunt. Hi autem è numero eledorum non funtjatop ut cum loanné lóquar,ex nobis prodierSt, féd tioju-z. non crant cx nóbis. N am fi fuilTcnt ex nobis, pcrmanfifl'cnt uticp nobifcUm^ QiiinSC idem alibi adHebtæos ApoftolustVoluntarièiinquiq pcccantibus nobis poft acccptam notitiam ucritatis,iàm non relinquitur pro peccatis ho- Heîgt;.to. ftia-.terribilis autem quaedam expedatio iudicij,amp; igilis uehemctia, quæ con fumptura eft adüerfarios. Voluntariè autem peccant, qui deftirtàto malitia: ftudio ueritatem Dci in iniufticia dctincntjSC mendacio,obnitentes ëUidenti ueritatis doftrinac ; qui étfî ipGfatis per fe intelligant nuÛûfuperefte pro peccatis facriftcium aliud, praeter unicam illam pertécftamc^ mortis Dominiez hoftiam:huic tâmen conftdere ipfi non uolunt, fed alia nefeio quæ ab huma-noingenio nataôCreperticia indu tunt expiandis peccatis facrihcia:quos,{i inimpietatcôCpeccato pêrfiftant,horrenda manetiudicrj experftatio .Hoc cftpeccatumâdmortem,pro quo iubetloannesnedcprecemur. Nosigitur chariffimijin quos fines ætatum deuenerût, omni adhibita cautione circumgt; i.cor.to. fpiefamus, his maxime di ebus tarn pcriculofis, quibus fatan nunc defeendit Apoc-ti^ habeasirammagnam, feiens quod modicum tempus habcat, tones nunc à prophetiSjChrirto ac Apoftolis prçmoniti,necubi ueritatem in iniufticia de-tinentes, dicamus faciamtis ue praeter confeientiam, praeterc^ fidem aliquid, Qiiod fi fecerimus,quacuncp id caufa fiet, uoluntaria £lt; obftinata eft infidcli-tas atep ad mortem peccatum denilt;^ t quemadmódum teftatut Chriftus in-quienSjNifi credideritis,inpeccatismoriemini. Etnifi Uerbum fideiretineagt; löd».8. »nus,dignoscp porró pœnitentia frùlt;ftuâ féramus, cum inutili fieu, nullo frugt; Lmc.ij* daterramonerante excindemur t hoftrumcç taléntuminaliOs transferetur, inredioretn ufum accommodaturos : noseg ita à miferiCordiaDei exclude-mur,ut débita nunquam fimus noftra exolutüri. T erra enim faepe uenientem fupcrfeimbibensimbrem,6tgerminans hérbamopportunamhisà quibus Heb,6. colitur,accipitbenedi(ftioncm à Deorproferens autem fpinas ac tribulos, re-ptoba cftjôdmalcdido proxima:cuius éxitus hue tendit, ut exuratur. Qimn- nbsp;nbsp;®

quatnmdioradeuobisdile(ftifratres,nobis certôpollicemur,nihiladdubi- l«c.8. tantes,quininftarbonæ terræ, qUæ làudatur in eUangelio, lufeeptam diuinæ dodrinæfementem cupidis animis imbibetis, hincep uberes demum próuen

l tusperpatientiara edituri»Necfitishisfutur!fimilcshypocritisauditoribus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^obliuiofis,quiliCctacceperintüerbuDei,accedenstamenfatan,inielt;ftam

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c cordibusrapit fementémiuelquiaradicem infenon habeant,nonfTuge-

1 feunt: aut graffante petfecutione propter uerbum Dci temporary fiunt, ôd l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcandali2antur,aut certè diuitqs huius feculi delicijsép deliniti fuffoeâtur. Le-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gîte cuangelicam illam de feminator e parab ôlâ, éamcp moribus horum tem-

l porum prîefcntibus acçommodatetcomperietis longé maximam auditorum l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partem hypocritarum elfe,qui uérbumDei nullo fuo fruélu, fed maiori con*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demnatione aufcultent,uixcg quàvta feminis triticei pars in felieem terram ca

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dat.C^riaproptcr noftrum eft qui uerbi fungiinur minifterio, ncquaquam fpe

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inimoep fiangi, ctiamfi exigua tantunt eorum par s,quibus annunciamus, in

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frugem cuadat,composôp falutis fiat.Proinde quifquis habet aures audiendi,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiat.Nam qui habet,ei dabitür,ut abundet magis. Qui uer o non hab et, St

\ id quodhabetauferctur ab eo. iduero eft îHi quiferio flagrant perdifeendæ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueritatis ftudio,locuplciius à Domino illuftrabuntur. Côtr à,quibus iufticia,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neritasep in naufeam abrjt,ac eonjtemptû,magis Obdur efeunt o ccçcati,quan-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumlib et fibi falfa fapicntiæ p erfulfioneblandiantur. Quod enim prjs paren-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibus accidere folet, cofimilc quiddam fæp è ôlt; in diuina aniraaduerfione ob-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftxuare eft,qui quû nec monitis, nec caftigationc amplius fe uident pr ôficerc

m etnendandi's hben's,alia ufus ratione, laxatfs prorfus habenis, ipfos fuo rc' hnquit I'ngcnio, quos abas edomarenon potnit, Vcrùm enimuero deuobis, Hrtr,6. fratrcsinDomino chariffimi,meliora conhdimus, Ô!flàlutiuia'niora,nequa' quam uidelicet uoSjGadarenorum cxemplo, tales fore^ qui fpeacdcfidcrio terrenarum rerum, ChriftG eiuscp uerbum à finibus profligare ueftris uelißsj fed qui eumomnimentis follicitudine uerbum Dei fufeepturifitis,uobisa paftonîîus ueftris commcndatum, qui olim dolt;ftrinalua,nuncamp;exeniplo uobis praccuntcs, in his afflidlionum æftibus, nequaquam crubefcuntDo/ mini noftri lefu Chrifti: fed parati funt pro Euangclio laborarc uf«^ ad uincu/ la.Qijodfi detretftabitis, ucftro id ipforum Hat periculo .Qui quanto copiO' lîus prac cæteris cuangclica prædicationcimbuti eftis, tanto grauiores Deo luetis pœnas rciecftæ cognitionis,nifi pöehitentia emendati : regnum^ a uo' bisaureretur.ac alteritradeturgenti,dignos facienti frucftus. Quaproptcr adamati in Chrifto fra tres,prouidete rebus ueftris, perpendite uobiftûqiu™ horrendi res pcriculi fit, incidcre inmanus Dei uiuentis : accauete neuer* bum Domini in uacuum rccipiatis, laboratc in fide,percjp bona opera demucftramoftcndite,quæuiua funtteftimonia hdci,quæ mortuanonfit Tim.x. nccocioia,fed percharitatemefRcax.In omnibuspïæbete uofipfosexcmquot; plaria bonorum operum. Inter quae primum locum obtinet propenfaerga Rom.13. magiftratus ueftros obcdicntia,quandoquidem à Deo ordinati funt,finebo' nis fruamini,fineimprobis:nifi eaimperent, quæ cum idololatria, falfocp cub tu coniundla, iànæreligioni palam aduerfentur. In tj s enim perpetuo tenen* dus eft canon Apoftolicus,Deo magis obediendum,quam hominibiis.utU' men fempcr abfit tumultus,fcditiofa contentio,6Cprçceps rebellio.Hicenim unicum fupereft homini Cliriftiano telum,gladius fp iritus, quod eftuerbuffl Dei,amp; ardens oratio pariter cum fubmifia animi humilitate coniunda, quid liwn.ip. m'g potfus ftibire parati,quam impietatis labcm contrahcre.Qiiin amp;Chriftns ipfenos docet,nullam nonpoteftatem à Deo conftitui,no modo eoruni,qi’' commodi funt, fed qui gr aues ac acerbi : quos iàf pè regnare finit illc prop^t peccatapopuli.Itacp quirefiftitpoteftatijDeiordination!rcfiftit.Qul^i’^'^*” rcfiftunt,fibi ipfi damnum confiant. Deinde per omnia paci ftudeamus atep concordiæ oportet, Principibus Ôdmagiftratuifuus cuiep honor ô^obferu^ ’■P'* ’’ tiapræftanda eft,obfecrationes deinde orationcsœ pro cis iùfcipiendæjip'^’' quantum in uobis eft, commodisferuiendum. Proximo loco,own* quot;nbsp;nbsp;nbsp;' cum rubmifiîonc colendi parentes, qui^ eorum uicc curam noftri

nec^ non familiae noftræ ineunda eftnobis cura,eüi præfîmusipfi: qw nbsp;nbsp;nbsp;,

faria eis fuppetant non modo, quac corporis fiint ftibfidia j fed quæ ad anim* «.Twj.5. niulto magis internam alimoniam attinèant. Tertio, proximorumquoepit^ magnam officîj noftri partem ucndicant, eorum non aliter commodiscon fulendum quàm proprijs . quales igitur alios erga nos efle uelimus^ eoP dem nos uiciflîm erga ipfos præbeamus: nec faciamus alteri, nobis quodne* ri nolimus : In co cnim fumma clauditur corum, quælcx docct amp;nbsp;prophetae. Poftremô nec his contenta finibus Chriftiana charitas, latius adhuc fc porU' t'Tiw.î. gitjUt nonfolum proximis uclimus bene: ftd uniuerib ctiam hominunrgen^ ri bene precandum fît, ufque ad inimicos ctiam hoftesep noftros diffundit't Chriftianæ amicitiæamplitudo,iuxta Euangelicæ rcgulæ praeferiptionem, quaî iubetbcnefacere his, qui odio nos profequuntur, orarc pro perfequtn' tibusnosamp;lædentibus.Quacfiuoluerimusjfiethocpacfto, utfpemuocaW'

■’* nis noftrac firmam certam^ reddamus, in numero nos efTcfiliorum amp;nbsp;elcoo °' rum Dei.Nuncitacp commendo uosDco',amp;uerbo gratiacipfius, quipot^ eft fiiperftruere, Sd dare uobis hæreditatem inter fândlificatos omnes, oble* crans uos fratres ut adiuuetis nos precibus ueftris,follicita interpellantes dc'

prccadónepró M. Sandero fimul,Ôd pró me,paftoribus nuper ueftris pro^ omnibus qui funt in uinculis,ut lib eremür ab infidelibus, Sdperuerfis homini R0W15. bus'.quóque hæc afflicflio noftra cedat in glóriam Dei,amp; in próuêtum Euan* gclij,tum amp;nbsp;in comodum fratru qui font adhuc in mundo, fie ut magnificetur Chriftus in corporenoftro,fiué per uitïUn fiue per mortem.Salutate exmefi* Pbilj. deles in Chrifto fratre. Qrioniam^ nórt uacauit fingulis eorum literas dare, lacite ut hae uel legantur,uel audiantiir in commune ab omnibus. Gratia Domini noftri uobifcum:Amcrt.Iunfj

Saluatninià gcnèrationchac prauaiÖrate, orate, orate, baud unquam alias peracquèopus, Georgius Marshatusi

Mrunicos qnoßAntManccßrid! dueiji» camitutu LnnCaßriiS'^e^idoU altera Georgq Marshxiparxnetica.

Gratia uobis SC pax à DeO patre,Slt; Domino noftro lelu Chrifto : amem IJc pio ac propenfo uoluntatis ueftrae erga me ftudio, p ermagnas habeo gra nas;ueftri uiciffim amp;nbsp;ipfe non immemor, no inliteris folum,fed in uotis,preci bas^alTiduis, earn uobis confolationem optans in ipiritu, ut rerum bono-coeleftium ueroguftu delibutijinftde pérpetuódecertetis,laboretis m charitate, in fpc perfeueretis, patientesœ in tribulatione fin's ad hnem, amp;nbsp;aduentumufep Chrifti.Libuftuos inpræfentiaper literas hortari,acmaiö-rem in modum in Chrifto flagitare, ut ficut accepiftis lefum Chriftum,in ipfo ambulareuclitis,radicati amp;mperacdificati inipfo:necin ullo terreaminiab uelmultiSjUel potentibusmos^ è diucrfOjquam-r Jr^^nynieropauci, nbsp;nbsp;uiribus aipernabiles. Militia enini hOn ueftraeft,

ledDomini.QuijUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quondam,Mofi5liaacôj Dâüidi,Machabæis,

extedsep fæpc adfuit,cum aducriarfjs coriflitftantibüsmec tutos folum,fed uiftores aduerfus omnern uim hoftilcm praeftitit : ita necp nos deftituet progt; mi^o illius,quafiet j ut ( quemadmodum feriptum eft ) nullus poterit nObis nbsp;nbsp;nbsp;,,

reldtcre cunclis diebus uitæ noftræ.Sicut enim, inquit, cum Mofe fui, ita ero ' Jecum:nondihiittam, nec derelinquam te. Confortare 2C efto robuftus, no-u mctucrc, quoniam tecum eft Dominus DCus tuus in Omnibus, ad quEegt;

cuna perrexeris. lam fi Deus igitur nobifeum j quis contra nos f' In ipirituali Ro^.g. hoc auellonèmó uincitur,nifi qui fugitiüus caftra fui deferit capitis, aut cly-^mignauus abiecerit, aut fe ultro dedat hoftibus, aut uecordi metu terga wteritSitis proinde (fratres mei) fortes per Chriftum, SC in potentia uirtu- Ephcf.s. tis eins. Induite uos armaturam Dei, ut poffitis ftare aduerftis airultus diabo-li.Iam cuiufmodi muniti panoplia,hanc capeflamus pugnam, quali^ ärma-turæ generc utendum,Paulus eft audi^ndus, artifex Sé palæftrites in hac ha-fenacumprimis exercitatus. Sic enim principio omnibus cogitandum eft, uitam hancnihil ahud quam iugem mflitiam eife fuper terram. Cuius rci tot fere argumenta in promptu extant, quot ianeftorum habemus nomina, amp;nbsp;temporum ætates. Qiioniam^ in tarn infinita turba, longa fuerit fingulo-rurn commemoratio, hunc ipfum,unurri quidem, féd qui pro multis eile po-tcrit, Paulum fpe(ftemus:qui per tot rcrum diferimina, terris iaeftatusSé alto, tot defuneftus periculisjtotiesep à Domino abhoftium conipirätis infigt; dqs liberaturuandem fe uitam^ marinis fluótibus cómittere cogebatur, ubi Ad z». nihilominus in falutis quoœ diicrimeri uenerat i Sed praefto adluit femper illi (quæ res non parum ad nollram omniurri confolationem communiter per-tincre poffit)liberatrixDei manus,qua femper iricolumisaduerfus malo-

‘ rum omnium omnes procellas pcrfttrit : donee ipfe fim'ta demum labonim 2.tiw.4,. longa periodo, fateri cogebatur, Curium coniummaui, Ego iam immoler, Cupio diilolui,ôdciîecum Chn'fto,multo magishoc quidemmelius,amp;;c, Hæc uero omnia ad doólrinam ÔC confolationem noftram fcripta,quibus ad* monemur, nullam eiTeuimtantamjfi modo Deo, uerboep eius parcamus, quæmagnopcre nobis formidandafitrnecpcriculum tamatrox,undenos erepturus nonfît:àmorteetiamipia, iquac neminiuitari potefl:,nos alferua' turus, ufip dum ipfi ultro pertxfi uitac, diflblui expetamuS)amp; effê cum Cliri' fto,Quaequumitafint,per patientiam igitur curramusad propofitumno' bis certamen, aipicientes ÔC autorcm fidei, amp;nbsp;confummatorem lefum. cuius amp;nbsp;ipfi exemplum imitati,propofito nobis gaudio, fuftineamus crucem, con* a.Tim.3. fufione contempta. Qyifquis enim ftudet pie in Chrifto uiuere, pcrfecutio' ncmpatictur.Chriftus fimulatcp baptiiatus eft, palamcp mundo Dei films declaratus, continuo adeft tentator iatan,illi negocium exhibens.Nequenos mitiora expècfiemus : quo^ obnixius quifqucpi3cuitlt;eftudiodudtur,hoc impotentiusa iatana impctetur. Cui,Chrifti quidem exemplo refiftendum eft modis omnibus, at potiflimum diuinis fcripturis,iacroi^ Dei uerbo :

Ephef. . cdeleftis noftra armatura eft, amp;nbsp;gladius fpiritus. Deindeieiunium Chrifti fl* lud, quod toto tentationis tempore perpetuauit, nobis exemplum tempt' ratæ perpetuæ^ fobrietatis pracbeat, non quæ ad dies tantum quadragin» protrahatur, Papiftarum more ; fed quae per omnem educet uitam, quoadin »•Prt.5. huiusmundi deferto nobis cum iatana confiiefiandum fit: qui tanquamlcö rugiens nufquânon circumcuriàt,iàlufi noftrae molierts exitiu.Necunquam lob.J. qucuntfiltj Dei prodire,aififtere coram Domino, hoc eft, innocentefflui' tarn coram Deo agere, quin una adfit inter eos fatanrid eft, aifidue cos accU' fct,traducat,diuexet,omrubus^ perfequaturmodis. Habetenim hoeprO' prium ôd perpetuum iàtan, ut lædat ac peiîundet, nifi freno illi iniedo a Do' H4t,8, mino cohibeatur. Neque enim nifi permittente Domino quicquam potc’^ ûtan, ne in porcos quidem ipfos : tanto minus in nos, qui multis præfiamt!-’ porcisapud Dominum,modoftabiii inChriftum fideinhacrefcamus.Wi' dioias proinde tendiculas ks^txsuim^ iàtanaenonignorcmus,fîU tius^ambulemus.Sumamus igiturinmanusfidei fcutum,quo omniatA^

Epbff.t:. nequiffi'mi iUius ignea extinguamus : Sd galcam ialutis induamus, arrepto öd' gladio ipiritus, quod eft uerbum Dei : eo^ utamur ad exemplum capitu 0dantefignaninoftriChrifti.Iciuncmus,oremuslt;^ aflîdùè.Siquidcmhot^^^' moniorum genus baud aliter profligatur, (autore Chrifto ) quam depre«' «one fidelijöd ieiunio’.hoc eft,abftemia,fobriacp uitftus ratione. Hie enim ue' rus ieiuntj ufus,fecund urn euangelica: fcripturae doeftrinam maxime compm batur. Atque quod ad iciunium quidem artinet,resper feDcononingra' ta eft,fi nullo hypocrifis admixtu Uitietur.eocp adhibeatur, ut corpus edomi' BJ4.58, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0^attenuatumipirituifubijeiat: uelfi eo etiamregaturfine, utquodno'

ftro detrahimus corpufculo,inegentium fuppetat alimoniam, Atquehxc ieiunadi ratio, ut omni uacatftiperftitione,ita Chriftianis omnibus quamre* ceptifiima efie debet.Nam quæapud uulgus hodic Chriftianoruminufudb fincera pietate,in feedos degencrauit abuujs,ut no immerito Dominus apua Efaiam grauiterepearn redarguat. Sedoperaeprecium eft noftramhieuiut' Ep.$8. repertinaciamnedicam an infeitiam prodigiofam. Siquidem ueram illam carnis infrenandæ attenuationem, ueram^ à uitqs abuinentiam, cummi' fericordia erga fraternam miieriam fubleuandam, nec æquis auribus audi' mus, nec animo intelligimus : at inani îudæorum errorc, Deo quum teimw' mus ftimmè placerc putamus : tumqtie ieiunare maxime uidemur, quum

unico duntaxat cibi gcnerc abftinentes, altcro abdomen diftcndïmus lt;Q.ua tnrelongè etiam lüdaicam anteimus fuperftirionem . Siquidem apudïllos pro iciunio nunquam id habebatur, nempc ut carnium duntaxat eiu temper tantes, pifcibus aut ladidntjs uefcerentur.Iamiciunio dC deprecationi ad* dendapoiTO eleemofyna,egenorumfubleuatrix. Quæ quo magis Deo acce* ptàreddatur,tria hue accédant oportet. Primùm,üt quæ erogantur, ptompta obuiaeçalacritateitafiant,ut donata,non extorta uideri queant. Etenim hila* 2. Cor-ÿi temdatoremamât Deus. Deinde ut ne parca contradïacç manu fiat contri* butio.Qui enim parce feminat,pari modo mefiurus cft:amp; quilibêter amplec^ defacultatibus largïtur TuiSjUberiore benediéh'one idc raetet. Vnufquifcp igitur pro re fua præftct, quantumœ fponte deftinauit in animo fuoi Velxcnu iuîmusquifcp munus perindeapud Deummagni precq conferrepoteft,ac ditidimus inter mortales princeps. Inops ilia in euangelio üidua, quæ in ga-zophylacium duo mifit minuta, quod cft quadrans, ex animi fui magis quàm tnuneris magnitudine Chrifto in tantum placuiqut ipfius teftimonio plus cç* terisimpendi{re,quimiferuntin gazophylaciumjdiccretur.Hæc fiquidem ex penuria fua, omnia quæ habuit: iiliuero ex tjs quæ fuperfuerunt, miferanti «iamfimiferuntmulta.Qgôd fi uoluntas prompta eft,fecimdum id quod ha* a.Cor.S’ bet accepta eft,non fecundum id quod non habet. Poftremo proculabefie de betab eleemofyna hypocrifiss omnisep turn gloriæ popularis, tûlucri priua* ti refpeâus, Etfi fubinde in, facris literis præmiorum occurrit mentio, præfti* tam eleemofynam, cæteracp piæ Uif« officia : nos tarnen, quod res eft cogite tnus,nihil efle ucl quod nos promereamtir apud Deum, ucl quod ipfe in no* bisremuneret,nifi propria ipfiusbona.Qtfi^i effim habet,qui preftat eleemo* x.Cor.^’ fynam,quodipfenonacceperitc'Proindc quifquis egeno confcrtbeneficium, no tam defuislaroitur facultatibus,quàm difpenfat acceptas; nec tarn proprtj bencficij autor,quam alienæliberalitatis œconomus exiftit. Quid emhabes, inquit Apoftolus, quod no accepiftif Si autem accepifti, quid gloriaris,c|uafi nonaccepcris t Sententia hæc Apoftoli minime à nobis ofeitanter perpendi debet. Quodfi cnim nihil nobis proprium fit, ac non aliunde in nos ttan^fu* fum potius,ac communicatum quæ tandem in alienis muheribus nobis me* tenth poteftasC aut quorfum inanis hæc de meritis noftris digladiatiof Siqui* dcmgratuitæidbeneficentiæ fit ,Deicp munus, quicquid hoc eft quoduiui* mus, quod ipfum am emus, quod timeamus ; ecquid igitur reftat nobis qnod uiuendo uendicemust'Necminus infuper infpirituali militia noftra,affidua armemur orationeperopus eft,infta(fto uidelicct telo Sdinexpugnabili. AbS*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denos docent turn Chrifti, turn piorum omnium exempla, quemadmoduni

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inaftliâis anguftisep rebus, adDeutttj præfidq caufa, cohfugiendum fit,cum

I omni precandi fedulitate. Adcamus imtur cum fiduciaad thronum gratiæ I cius^utmifericordiam confequamur,ÖÓ gratiam inueniamusinauxilio op* Het.4.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portuno. Nunc confortataeft fuperbia, ÓÓ caftigatio : 2d tempds euerfionisj

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sdiraindignationis. Nunc ergo, fiatres, æmulatores eftotelegis, ôd date ani* ».Micbu-i.

1 masueftraspro teftamento patvum noftrorum: 2dmementote operum pa* I trum, quæ feccrunt in generationibus fuis 2d accipietis gloriam mägnami 1 nomenæternum . Abraham nonane intentationibus ihuentus éftfidegt; 1 lis, 2d reputatum eft ei ad iuftitiam c' lofepb in tempore artguftiæ fuæ cufto* Gfnel.ii. I Ûiuitmandatum, 2d faeftus eft Dominus Aegypti. Phinees pater nofter ze* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lando zelumDci, accepit teftamentum facerdotij æterni. lofua dum im*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plcuit uerbum , fatftus eft dux in Ifrael. Caleb dum teftificatur in ecclefia,

I accepit hæreditatem. Dauid in fua mifericordia confecutus eft federn re* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gniinfecula. Elias dum zclat zelum legià, reccpius eft in cœlum. Ananias

04«,î. nbsp;nbsp;Azarias Si Miiaelicrcdentes liberati iunt de flamma. Daniel in iua fimplid

O4«.6. tatelibèratus eft de oreleônum . Etuero eundem inmodum cogitate perge ncrationem Si ^chcrntionem,qtii3. omnes qui fperant in eum, non inHrniaiv tur. Auerbis igitxir uiri peccatoris ne timueritis,quia gloria eins ftercus amp;:uei' mis eft : ho die extoUitur, Si cr^s nonintrenietur : quia conuerfus eft in terrain fuam, Si cogitatio eius perift. Nos ergo, ftatres, confortemur Si uiriliteraga' mus in lege ; quia quum fecerimus quæ nobis præcepta fiint in lege a Domi' no Deo noftro, ia çib gloriofi erimus, ô^cA^te proinde chariflimi,nc quid defimus nobis propter affli(ftiones,quibus omnes explorât Deus, quos ad m tarn ob^gnat aetemam.

*^’4» :Pcj- mfdtas’entm tribulationesjteft'inte Paulo,oportet nos intrareinregnü X)lt;i.Ëft cnimTegnumhocDei ceu ciüitassedificata Si pofîta in loco campt' llri,plena omnium bonorum:cuius introitus anguftus,amp; in prçcipiti pofitus, quafi ciTct à dextris quidam ignis, a finiftris aqua al ta : femita autem una foU inter cos pofita,hoc eft inter ignem Si aquam,ut non capiat femitanifi folum* modo ucftigiû hominis. Si aût dabitur ciuitas in hæreditatê, qui tum nunqua antcpofîtum periculum pertranfierit,quo modo accipiethgreditatemfuam;'' Quumitaep per anguftias has uiarum iter nos ducat, contendamus inftadio ad duitatem uitac æternæ propofitam. Neque nos ipinofe falcbræ aut hiulci uiarum aufratftus permoueât, quin promoueamus in cœpto cuniculo,acut morte denilt;^ ipfa terreamur. Principio in ducem ipfum intuentes Chriftum, caetera quaetp contemnamus pcricula,quamlibet in fpeciem difficilia. Is enim nosincolumi naui per mille pericula rerum,periàxa,perignes,adportumali' quâdo perducet optatæbcatudinis.In bellis iftis infanis,c^teriscp huiusmiim di commet cijs,nônne uides quantulam ob m crccdcm,quam alacribus ftudqs mih'tumanimi nihûlaboris defugiunt, quàmuilem habentanimam,quanro ardore certatim in hoftem feruntur aduerfum C Et quid tandem mcrccdis tot iftis laboribus petituri.''Ncmpc pudet propernodum dicerc.Nos^ tanto po' tioribus induefti praemifsj inuitati promiflîonibus, benefictjs prouocati,iion paria iftis facicmusdlli, ut caftrenfiaut graminea corolla domum infignifirc' dcant, aut peculq plufculüm référant, aut iplendoris gradum aliquem acqui* rant apud iuos, nullum fibilaboircm gtauenl ducût. Et nos,ut reges perpétua potiamurin cœlis nobilitate,noH idem faciemust' In mentem præterearcuo' cemus huius mundi impios, quiob breUern uoluptatem, aut cxplendam uiiv dieftae cupiditatem, ferro in hoftem praécipites graflàntur, ufqj non modo ad carceris,fed fufpendfj etiam periculum.Qiianto igitur interuallo uirtus uitqs, Deus diabolo præftat (praeftat autem infînito ) tanto nos in ipirituali militia cflèhis audaciores decct. Qjïoniam^ ita uoluit agonothetes nofterDeus, mc,amp; Ioan.Bradfordum,const errancos ucftros,in primis huius militiæ ordini bus collocate,ubi maxime incft belli difcrimêtrogatos uos habeo(pîj fratres) in uifeeribus lefti Chrlfti, tttnos cum reliquis fimul commilitonibiis intampe riculofo loco decertantes,prècibus ftiffiilciatis ueftris apud Dominum, quo gratia muniti ipfius omnès, iuam quifep ftationem ac præfidium in quo com ftituti iumus,militari uirtUtc,atlt;^ ut par eft,tuêtes in Domino, uobis dcmiim Chriftianae conftantiæ ac patientiac exemplum tan quam fignum aliquoden’’ gamus ad imitandum: quod Si ipfi fic imitari poffitis, ut ueftro uiciffini exem ploreliquideinceps infirmiores prouocati,fortius alacrius^ impreffisauO' bis ueftigijs inhaereant,fuamqp obeantrnilitia feliciuszAmen. Intelligireque ».Tim.x. dicotdet uobis Dominus in omnibus intelIccftum.Hoc itacp dico,fratre.s,tera j.Cor.7. pus breue eft reliquum cft,ut qui mundo hoc utuntur, tanquam non utantur: ».lorffi.x. præterit enim figura feculi huius.Nolite diligere mundü,necp ea quæiiimuip Coloj. J. do ftinttfed quae fup etna funt quacrite, ubi Chtiftus eft in dextera Dei fedens, Eftotc

Eftotemuïcèmbenigni', mifericordes donantCs, ædificâhtesiuuicemj pro Epb.-t-fuoquiftçfibidonato calènto,peregrinç dodrinac caueteaftuüam.Deponite fecundumpriftinam conuerfationem uetercm hominem,qui corrumpiturfe* Epb.4-wndum defidcria erroris, fornicatio 5C ómnis immundicia, auaritiamuUiiogt; Epbcf^. ^ium procul à ueftris abfit moribus'.Nolite inebriari uino,in quo eft luxuriaj Jtdimpleamini fpiritu fan«fto,cancntes SC pfallentcs Domino,gratiœ fitis iili. ‘.Prt.4-Ante omnia mutuam habete charitatcm, fubietfti uobis inuicem. Definite i peccatis,quodcpreliquü eft temporis id uoluntate Dei exigite. Sobrîj eftotc^ àC uigilate in oraricnibus, amate mütuum. Omnis uitac ueftrae unicus fit fco-pus gloriaDeijôô ftudium proximi. Agite pœnitcntiam prions uitæ, uobtsc^ magis inpofterum attendite.Brcüiter atcp inprimis illi modis omnibus inhær rete,quimortuus eft pro peccatis noftris, amp;nbsp;reftirrexit propter iuftificationc noftram.Cui honor £lt; gratiarS alt;ftio,cum patre ÔC (piritu fan(ftójAmen.Lan* taftriæ,Aug.3o.iç^4.

Salutatc mihi in Chrifto omnes^qui nos amant in fide, fimulcp litferarum ha rumfacietis pro prudenttaueftra participes. Denique pro me rogate omneSj procphis quotquot uinculïs cuangelij nomine diftringutur, ut Dominus pro mifcricordia fua,qui quos quondam è papifmO, in uerum Chriftianiftnum tra duxiqnunc^ pacientiam per afflidliones noftram explorât,dignari uelitford potent!« fuse brachio nos libeiare aerumnis iftis fiue per mortem, fiue per uii tam, ad nominis fui gloriam Ameri. Pius hie Hieromartys, ac inuidtus euangcltj teftis'jduobus comitatus alijs eiufdemmartyrij focqsj

ÎOannis Gardmakeri fupra à nobis obiter ac intranfeurfù inieda eft mcntio, Aitnó «jii'» quoinloco de Sanderi tuftodia retufimus. Erat is ccclefiäeVuellcnfisbe* neficiariusjuel, ne à receptis uulgi uocabulis rccedamüs, praîbcndarius. Qui quum iam anteEdouardi temporibus,fedulam naualTet opcram diffcmihâdo cuangelio Chrifti, nunc in fatali hac tempeftate, dC ruina ecclefiac, praehchfuit fitnulcum Barlo diócéfejos’Badenfis epifeopo Londinuni dueitur in cuftq* - .. diam.Nondum erantantiquatæper pàrlamentâiria comitia,priorcs Edouardi leges,neep epifeopis adhucinmanusrcftitutalexiudiciaria,quamilli:Bxoffigt; cio'.uocann Is autem fimulati^ obtentus eft tmi,vfl/xo?,ipfiscp in integrum pevmiiïauiuindicandæ àUtoritatis, facultas: euocantur protinus e carcerèiin* ter alios complures hi duo ad quæftiônes,amp; doôrinçfiiæ cognitionem. Cart cellariusmox Vuintonienfis ueterém foam illam occipit cantionem, denungt; dans illis reginaé mifericordi5,fi mutatafidc amp;nbsp;religione,ci fe morigeros pra:* béant, amp;nbsp;inftitutis pareant, amp;c. Ad haéC itarurfus ab ülis refponfom eft, Ut ab epifeopo ciusc^ afleclis indemnes,fatiscp pro catholicis dimittereritur: ftue irt illisinHrmitas,fiueinépifcopo potius fraUdulentiafuerit, callida diffimulatiO ne fecus interprctantis,quod illi aliter refpSderirit indertUm èft,nifi quod poi fteriushoc uero uideatur fimilius : nempe qUo fie habcrCtaliqUod deditionis faâac argumentum, quod cæteris uel ad imitandum proponeret-.uel ülOS

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obijccret, quibus cùm res eflet poftea. Nequc ucrô rei fèfellit euentus. Narrt

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* fi quando incidéret, caufain ut haberet cum quoquâm, nomina ilico prodù*

l ccbantur Barli,8lt; Cardmakeri, quos illepro uiris fummæ turn grâuitatis, l turn prudentiæ,dolt;ftrinaeqùe deprædicabat. Verùm ertimuero ad refpon* 1 fum corum quod attinet j uteunque res Uabuit j Barlus iterum iubetur in 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carccc

careerem irc,unde poftca expeditus nefcio qua rattone, in Gcrmanïani ucnit exilio profugüs,nihil dtflimulans euangelicæ profeffîonis finceritatem. Car fnakerus uerô in alium cft carccrem ab illo femotus, quo miffus eft noninul' to poft Laurentius Sanderus,ut fuprà narratum eft. Id^ non abfcpdiuinaab qua,ut uidetur,prouidêtia. Siquidem Sanderi nacftus cofuetüdinem Cardmi kerus,non paulo plus roboris ad ueritatis patrocintum collcgifle credebatur. Quó fatftunr cft,ut quum epifcopus Londinefis certa fibi omnia de CardnU' kèro poUicenSjpaflïm apudomnes euulgaret,breui eum folutumiri e carccrC) poftquam tranfubftantiationi,eætcris^ fubfcripfiftet articulisKÓftans infen' tentta CardmakeruSjamp;epifcopiinanemiadïationem Qi. populiercdulamlt'' uitatem falleret-Poftquam autem Sanderus ab eo diuullus,ad mortcnijUtiant dixi, duccretur, folus in carcererelicftus Cardmakerus,diumultnm(^gra^^' papiftarum conflitftus fuftinuit : qui in magnam uenerunt fpem, tllum inluas pertrahendi partes.Magnus in eo labor,ingens ftudiû, SC concurfus frequens certatim à multis habebatur. Nihil denilt;^ prætcrmiflùm diligentiæ, ß q^*^ hacre ucl diligentia ualere,ucl contentio iuuarc,minæ, metus,pieces, blandtquot; tiae proficerc potuiflent, nihil hic intentatum reltnquebatur. Totigiturflk^P petitus modis,quum aliter fe euoluere è tendiculis eoru nequiret,lcnpto luas ipfi mandarêt rationes rogabat,fefe uiciftïm de fcripto ipfis refponfurunipo*' licens.Qiiid multisC Spartam hanc fibi dcpopofccrat è doÓoribus quida prlt;’ feflïonc iureconfultus,nomiAe Martinus ex clietitela Vuintonienfi's, atquequot;* fchola illius pulchrc ad errores Sgt;C fraudes inftitutus, uir aliöqui(mco indicé 1 inter papiftas non inertiflîmi ingcnij,fi modo naturae dotes ad ucri fenfîonempotiusquàm adquorundam turpem aflentationem accomodarc uoluiftèt:aut fefinibus fuis, quibus cum propria circumfcripfitprofcffio,’!’^' deftè contineretmec futor ultra crepidam ad ea aflurgeret, in quibusut impy dens affertor magis quàm prudens thcologus uideri pofïît: ita plus fibi^de' coris,quàm alijs emolumenti, plusœ in ecclefia ocioô^ rixæ,quàm neceliar« îedificationis cxcitauit.ïZ)eclarat id libellus quidam anno iy$4abipf0jP°P‘'. lingua editus, quo aduerfus faCerdotum connubia ut magnas,ita non need a rias mouet tragœdias.Sed de hacre erit,afpirante Chrifto, alius difiercnuir'^' CUS« Hic igitur iuris quàm feripturp confultior Martinus Dodtor,è ßaldaicis fubfelltjsrecftàin theologicos irrumpens campos, arreptogj cæfto in mant' bus,nouus mirmillo in harenam defeendit theologicam ü niufîs placet, cunt Cardmakero congreffurus, in affèrenda tranfubftantiatione, alqscp id genus articulis.Cardmakcrus iterum,ctfi loco infcrtor,uirilrus tarnen êC arguniciuis melior, contrario fcripto iuuenilem ferociam dextre ac copiofe rcprelli n co/ cuitœ illô,fefe intra pellicula,fi faptat,continere.Sic itaqp dtu multûcp iactatus CarcimakeruSjillabefacfta perftitit c5ftantia,adufqj mortis dicmtquaniisLon dint, in foro Smythfildiano non minus pertulit patienter, quant caufam tuW' ïÔ4«.v«4rf«»« batur fortiter. . Erat unà cum eo incedio addidus loannes Vuarenus prO' cumCardmahc pola Londinenfis.Qui fimulat^ ad indieftufupplicio locö dcdudifunt,Card roexuftm. nbsp;nbsp;makerus feorfum per tribunos urbisLondini feuocatus,multa cum ds pnua*

tint habuitjtam diu cum ipfis colloques, quoad Vuarenus peraóh's precious, uefte^ exutus, ac ftipiti adligatus, prpparatis denique omnibus qug ad ignis materiam attinebant, ftaret aliquadiu expeeftans lignorum, quibus cncuiwa batur,inflammationem.Cardmakerus toto hoc tempore cum tribunis collO' quensdetinebatur, nonfine magno populi metu 8gt;Cfollicttudtnc.’quiiaante pafttm uulgo fiifurrari de Cardmakeri recantatione audicrant, in certain ad' duefti ftifpicionem,nihil expetftabant aliud,quàrn ut illenunc ad Vuareni bu' Jftum cogeretur paltnodiam cancre. Finitis tandem colloqutjs,Cardniakfrus Jocum uerfus ubifhbatfodalis, relfiftis tribunis uenit, mox^ indutus,i»ut erat,

trat, ac proftVatus gcnibiis prolixe orabat,fcd taci'tus fibi ipfi.Quç res populà remnon pärum tum confirmabat tum adäuxit fufpicionemjprimùni quodue fticus,tum tacitus porró,nec ullam moriendi fignificationem prtefeferens pre caretur. V erfabatur hic Cardmakerus in artcipiti fane ac pericülofo rerum fta tu.Sifcuoearet,erat adhucilli liberum^nemo inuitumcogebatincendium adire.Sirccufaret, mortem uidebat ob oculos praefentem : res ipfa nullamfequot; rebatdilationem.Diufurpendidelibetatio non potuit;refponflonern,nóii confultationcm omnium expedabant oculi, quid erat fadurus.Vtrütiep peri culutn non tarn ingens,quam præfehszhic animi,illic corporis.Hinc confeiert tiæ horror,illius mortis telTor mifcre flutfluantem dilaccrabat animum.Porro ut utrinep periculunijita utrinep præmium,uita,amp;: uicSoriaî altera in hoc murt-do faciliSjfed ïêporafiataltera in ccelo immortalis,fed periculofa. Hâfû utram uellct ontiortem, adhuc integrum eiftätuercrelinqucbatür » Nee dubiS quin tribuni liberum illi S)C arbitrariu delcdiu in manus iitruncuncp uellct permife-rint. Hic uehementer opus præfenti Dei manu fuit ; quæ fane nee deftituit cö inarticulo mffcrum*Abfolutisfiqttidem pfêcibus,in pèdes afflitgCns, ultro fc difcinxitadintimüm ufep amicuiüm f Quod übi fadliim adfbdSem,ubi erat *nigatus,progreditur,trücum obtiqs complexus ulnis deofculatur : Vuareno dexceram daquerbis aiiimum addit, fe^ deinde affligendû fponte alacriterep præbet. Populus tam præter omnem expedlationan qüum uidit, inopinato »■tl euentu tanto magis cxhilaracus,qüanto maiori ante perturbafiöné tenêba tur,fublato protinus clamöre, qüatus uix in coitu hominüm audiri folet, uno ore omnes clamitarc:Bcrtédidlus Deus,Domirtus te cónfirmet optime Card nbsp;nbsp;nbsp;populidt

makere:Dominus lèfus fufcipiatfpiritum tuUm, Necphüs cönquieuit Pane* fMwdtio. gyricahçc populi acclamatio,quàm admotó igrte, fpiritü Döminö utriep red dideruntin odorern bonacfragrantiae.Änno lyyy. Matj ultimo,

Vuarenus hic ciuis Londincnfïs,pridiè quam duCerctur, confeflïonem edi ditfideifuæjfymbolum Apoftolörum fuccindo cxplicans commentariolo: fimul Si de facramentis dodhinæ fuae fententiam dilucidè expofuit,abunde fc purgansaduerfus aduerfariorum condemnationem.

CV LV M CKV D EU T IS E X E A/P LVAÏ in Gulitimuin Tolileumycuipo^tmór^e}n 'xéfojjo Ptipiflts dièai itfruni dixe^i runtM deinde lt;xcommum(Atum,damnAtumq^harefeosiin»’ ceudto nmtnnm iAmpnnsfufjienfum At feVnltum miillÏA'fiiMi

ERatforte Londini bis temporibus, quibus Hifpani Angliani primum öc A««öi^^. cuparecoeperunt,Gulielmus quidam cognomentoTouleus^ excoruni '^”•4'’ niiniero Si généré,qui in aulis Sd. family's nobilium fämulando Si inferuiertdo uitàm degunt; quum alioquinulla fiippetat ipfis öpificij artis^ facultas, qua uidum parent,aut uitam in repub. comunem exerceanf. Ef tarnen in ifta hac uocatione uitæ qualicunq3,uocat Chriftus interdimi fandfos fuös. Si coronat niartyrcs. Quorum è numero non temerè exclüdendus mihi uidetur Guliel* mus hie, quem dico.de cuius uita etfî nihil habeam, unde eum fan's æftimare queâ’.mors tarnen huiufmodi uidebatur,quac hóminê declarabatnon pefïîmi profedo ingentj.Euenit forte, ut Touleus iftêirt Hifpanûincidens,peciiniam ei omnem per uim eriperet, Fadfum hoc ètfi per fe grauê fuit Si. atrox, multo tarnen atrociusreddebatunquippe in talem cômrnifîum perfbnam eàm^ in .. . parriam,cui tum regina tantopere,tota^ citm eä aulafaüerë uïdcbàtur.Re ità deprehenfa,atqueiniudiciumdelata,Touléusfurtireus,fufpèndiô confeftirrt adiudicatur : quum tarnen in eo regno multo plura latro ciniâ fæp e, quàm fu*

fpcndia conïpici foleant : fortaflïsexea porinîmumcau^,quôd qtnifliÇ^ trïcij ufri Qi. generofi totapud fealant gladi'atores, primùm neque illos In ' pendio latis inftruunt, tum delîÆsfæpe impunitatcm innidfcijs impétrant Cæterùm Touleus hic ncquaquamçxeo famulorum genere uidebatur,qügt; dominorum auton'tatc ad foam abuti lïcenriam aflblent. Quanquam liusruffomfurto patrocinor. Damnatus igitur Gulielmus nofter,du(Suslt;^ ad fufpendium, qui locus erat l'uxta foralcm Vueftmonafterîj columnani,no ftri crucem Chan'ngi appellant, forte fub mortem, inter caetera miikaqux au populum cocionabundus habuit,addebat 8d earn orariunculam,quam Brytannica fub Edouardo in ecclcfqs fonare folcbant, precantes fefea de«' ftandis pontificis R.om.erroribus amp;nbsp;tyrannidc à Domino liberari. Verba’ph ï'n hanc habent formulam: A deteftandis erroribus ÔC tyrannide pontfoûS Rom.liberanos Domine, amp;c. His uerbis dum prccatur Touleus à pontincia tyrânide liberari,eadcm precationeinciditipfemaximèin tyrannidê.Qjw’”' primùm enimhuiusfadlirumor diffîpatus adaures facerdotiim ôdmitrafO' rum promanare cœpit, tantum non iniànireilli pro ueteri fuo ingenio,nen' dere,tumultuari, tragœdias mifcere,confilia agitare, tantam contumebam m Beatiflîmum patremaccipiendam nullo modo arbitrari, Coadîo itacp,ndiit in rc magna, fa cri ordinis fenatu, res de T ouleo proponif ur, d elib cracur, aC' cemitunTandem poftlongam difquifttionem, uariantibus nonullorum w ' fragi'js, itum in eorum fentcntiam efc, qui læfàm pontihcis inaieftatem mis acincêdio accurate uindicandam ccnfucrunt. Atlt;^ huiusfententiæw^ CdriintlîiPo/ uideturmihidux ôôautor fuiffe Polus Cardinalis. nam ut Vuintonien»^^ îusinmortuos Bonerusfpirabantfempercædesuiuorura:itaPolifulmennunquam ftlminut. nbsp;nbsp;nbsp;in morfuos cxerebatur,hancq; fol us ipfe prouinciam propriè fibi adminm«'

dam dclegabat,ncfcio ßne qua ratione, nifi quod forte quum tam truculews elfe no luit, quàm fuerunt ill t, baud minus ram en eo paóro fuam erga pontm' BurtrictF-igii cias partes ftrenuitatem poHe fe declarare exiftimabatEx eodem hoc Cafdij ojJlt;»C4tlt;tbrigilt;e nalitio fulmine, rubentcep dextra,Mart.Buceriolîà,art^ Pauli Fagij,po» erfffnueir«. biennium è fepultura ad incêdium rcuocata, Cantabrigiæ eadeni aniniaduc Ah.lt;5î7- fione, quam Touleus hoc anno fuftinuit, plelt;5l^ebantur. Porro nenonu^a^J

Academia fpecime aliquod fue daret induftrig confimilc quiddam amp;Dxo tMlehroueJitj. Pctri Martyns coiugem piæ memoriæ matronam,iam triennio,p»is£p eo fcpultam defignauinquam ex polyandrio iterurn, ubi quiefcebat,extur' bari,atcp in fterquilium prorjeimandabat. SedadTouleum recolhgai«quot;^'' ratio.Qui iani finita precationc fufpenfus quû eflet, atep pro morehumico»' ditus, epifeoporum decreto iulTus eft iterurn, ubifcpultus elfer,refodi. Ul’O' niamcp Rom. pontificis auftis fitmOfiens poteftatem uiolare,prohæretico haben', citari, deniep ÔC condemnariplacuir. Quid uerbis opus Amguntu rempli Pauliniforibus formulae citatoriae. Qyumœ citatus non compare« gt;nbsp;fequitur ex more fufpenfio:qUum una fat ei non effet fiifpenfio, poft cam inde excommunicatio. Quid ni ueroC Eft enim epifeoporum fulgur hoc t fubtile uidelicet, ÔC acutum, ut non uiuos folum feriat, fed ad fepulchra etiam laruas^ ipfas mortuonim penetret. His itaque rite ac ex formula præpagt;^ ; fubornatur tandê, qui demortui uice refponderet articulis in iudicio pim ‘ recitatis, Verùm quûmortuushaereticus nec pro feloqufneeper lubom hiftrionem crimen fatis dilucre poftet intentatû, pro haererico demnatur,côdemnarus feculari(utloquûtur) traditur poteftati,hocci uiris, feu fupprætoribus urbis Londini. Qui nec ipfi minus im pi^c 1ms guntur partilîus. Acceptû poftrémô fulpcnlum, excommunicatû, rem *gt; condemnatum^ h3ereticum,qUin amp;nbsp;morruum infuper rogo imponuntc-rendumjad perpetuam uidelieet rei memoriam,Londini haec alt;ftalunt un.

insigne CTM PRIMIS ET MEMGR j.BlLE iuneniscuil^dim florentißinüiT honue Hnuxhpro Etun^Wé exuflhManyrium.

pVi't htc mcnfis luni'us quamplurimis funeftus üin’s bonis :{ed unoprac* À«hoi555. X dpüe intercæteros Martyreinfignis,cuinoniénerat ThomasHauxusi ^itriaisEfTexienfis fuit, honeftanatus familia,uitae genere ôi conditionéau*

educationc totusaddelicias apueroac moÜicieminftitutus. Corpo*’’ ns porro ca uenuftate,ftatura,amp; decorum ornam êtis præditus,uc ad ünguem die fadus uideri poffet. Sed uicit hæc omriïa morum candor, tum in jprimis ‘Mium pictatis,amor^ fingularis:quo nori tam ipfum diuina ornatiit gratia, quam Martyr ipfeuniuerßim fàncflorum Martyrum,tanquamilluftrefidus, rnorum nobilitare, cccicfiam denicp QC üeritatém ipfam etfi natiuô fplendo' refatisâlùftrem,fuatamenaccefrionc|qüôdammodo illuftrioremrcddereui de«ur,Q.uodfienim,utpræclarèacuefèab Ambrófiofcriptüm eft, Chrifti noftri principis triiimphi funt Martyrum pàlmæ : uix in multis profeifto Chri L “US ucl infignius Uicit,ucl gloriofius trïumphaüitjquàm in hoc iuuenc.In cau htarnfapienter^inuitatarn honeftCiirtitiortetam cOnftanterftetit. Quiui*

ne magis an mortem contempfèrit,haud diVtu facile fit.Sic enim uixit, ut wtam baud niagni fuam fecerit. Sicmoriebatur, ut mors eius cuneftis exem-« plo effe ad mortem contemnendam poterif Sed nos rei geftæ enaffationerrt ^dgrediamur. Primûm igitur Hauxus hic aulicam fécutus difciplinam,ftibo-‘dcentibus demum annis, in famtilitió cómitis Oxonienfis anrios non paugt; ros cgit. Qyainfamilia gratiofu^fuit omnibus, quandiu uiuenteEdouardó nirtus ftai e cum tempormus pótuit.Verum ubi extincfto illo, omnia retro fer ri,religio Ubafcere,pietas pätrociriio deftitutà nori folum frigere, fed Si peri' clitari ubiej, tum in magnatum maxime fàrriiiij s cœpit i Hàuxus cum pietate iimul commutans locum,relilt;ftis nobilium aulis,domum fe fubducit,ubi libe^ rius fua fruicôfcientia,ac GhriftO fe dare póftet.Sed quem tandem tibi in hoc mundo paradifum reperies tarn fecretuffl,quó non adrepet ueterator illefetgt; Pms,aliquam captans materiam,qua piorum inftdietur tranquillitati.lbi türri - .r ‘Orte,ut nt,Hauxus dum dömi feruat,interea natus eft hlius ei infantulus j cügt; fr/Xt rew *usbaptifmum,quonîani päpifticoritu baptifari non fuftinebat,iritèrtiam X;. Um feptimanam diftulerati Quod quurri rion ferrent aduerfarij inieeftis in rummanibus, ad Comitem primurri ducunt Oxonienfem,ac hæréfeos riomt

Jic cum eo expoftulant, uelut qui conteptis ecclefie facramentiS paruiri in re^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„,7/

quot;gionc fanus uideatur.Comes miflb cum literis nûcio,caufàrii öiriném àc ho^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tondi/

mincmreijcitad Londinenfem. Qyi tum acceptum eurrt, aliquandiu apud nenfem. feinfamiliahabuit:multiscpcum eotentatis colloquijs,quumnuliam uidit fpem expugnandac illiusfententiae,ficcpillépcrfiftéret,ut nullam conditio* ncminhoneftam, quauitæmagis quam çorilcientiaèipfius confuleretur, ad* mittcret, quin aut innocens abfolui abqs quibus tenebatur, aut ut impro* busfententia corum condemnari uoluerit, ex ædibus in carcerem publicum transfert, qui domus portæ ad Vueftmonafterium dicitur. Vbi admenfes aliquot commoratus Hauxus, lunio tandem menfe necis fententiam, cum altjs item nonnullis, de ^ibus infra uolente Chrifto dicendüm eft, accepicredu* (ftus^ inpatriam Eflexiam, Cockshalliaé martyrio commutauituitam. Exi* tumhabuitfingulari quidem rationememorabilem, egregioœ dignum mâr* tyre. Lata enim amp;nbsp;promulgata fupplicij fentéritia,quum euet Londino in Ef* fexiam cum quinçp altjs commilitonibus produceridus, præficitür reimini* ftcrioD.Rychgus.Quiarmatorumftipatrispræfidio,acnobilibusetiam eius D.Rytbrfw^ prouinciæ ad opem ferendam omnibus euocatis,negotium procurât fedulo»

Hauxus interim pet triam, per^ omncm occafionem multa ufus exhortation ne apudfijos, fæpe etiam priuarim nadus eft opportum'tatêfamilian’us cum hl's agcndi,atlt;^ admonendi.Qiii autem libcrius conftictudine ei'us anremop temufifuntjCtfinonparum oratione cius ÔC conftantia confirmarenturuan Signum de deer nicn fupplictj rurftrs acêrbitate d etem'ti,rogant clanculum,fighurti eislnmC' bitaeincendij flammis aliquod edcret,quocertiorcsfierenr,tantusneineo fupplicij po/lttUtttr. gencre ineftet eruciatus, ut memoriam non liceret in eo conftantem retmen re.Id quod ipfc effeeturum fe caula ipfbrum recepi't. Sicep occuln interipfos padlione conuenit^utfiflammacuis intolerabiliter eftetcruciabilis, quietus iiaret.Sinautem tolerabdis foret, qui^ facile uinci fcrendo,maioriuifpi«' tus accónftanria poftet, palmas fuprauerticem fublatas ad cœlum attolicret, priufquam exhalaretanimam. Huncitaquc in modum conftitutis rebus,ank miscp mutua confolatione confirmatis,hora adeft martyrq» Hauxus adcami' h'cinam producitur: mox^ ad trabem hunii defixam, ambiente corpus catC' na arÆftîmereuincftuSjftat igncm excepturus,mitiftumauilt;ftima. Stat Si no^ bilium ÔCplebis circumfuiâ turbanon paruaiadquos quum multa locutus cflèt,tum maxime cum D.f^chço,cxpoftulans de innocenri fandorum faiv guinettandem poft ardentiftimas eius preces ad Dominum fufas,ignis admo uetur. In quo quum diu egiftet, quuniqj iam oppreftb flammis orc,contrada uftione cute, confumptis igné digitis, omnes nunc expiraturum cerrô cxpc' (ftarent, manor ille datæ fidei, femiuftas manus ardorec^ aeftuantes fupra ca

-Deum uiuentem erigit,tcr^ magno cum plaufu concurit.Qi!^ ijsfiammii j.gp,.æfer omnemexpeeftationem confpeda,tantus confequiturcircumfoßc multitudinis applauftis di clamor, quafi cœlum terrae commilceri exilrima-res. Ille uero protinusinignes fubfidcns,rcdditipiritum:CoxalIia;,Iiin^quot;’' Anno I fff. Habens iam uitæ eiys mortis^ breuiter deferiptam hiftoriam.ian’ pari compendio examinis fummam,ab ipib martyre confcriptâ,accipitt)Q''’^ mtnóri laude ôi admirationc digna uideri qucat»

thamlt;e HAHxiuaria cum e^ifcopo LomlinenJtBdneïihfrmjjCoUegifiAiiio“ nes cr' extiminatab ip/ôprintùm dutcre conferipu.

Menfe lunfj 23,Anno iff4, Comes Oxoniæ, cuius non rhulto anteftniultis tram,feruo illius cuidam me commifit ad Bonerum Londinenfem perducen dum, una cum literis ad epifeopum fcripris,quarum haccfcre cratformula.

Reuerendein Chrifto patcr,Mifi ad te per famulummeum, quendanijn« Hauchefum, qui in comitatu Éflexiæ filium habet iam tertiam agèntem hn^ baptifmo feptimanam.PoftuIatus denique ea de re, relpondetnon daturtim fe bap tifino filium, iuxa eum baptilmi rirum, qui hodie in ufii eft apud ecek' fiam. Qirapropter eum tuæ Celfitud.fiftendum curauimus, ut tuaprudcntia de co ftatuat, quod uidebitur, SCc. Epifeopus uero acceptis literis, ubiperk-gi(ret,cas mihi ordine reci tare in cipit. Moxq? perledis quæ continebantut, cœpiapudmecogitareiHaud magnoperc mihi commodum fore,quodii' lius prudentiæ rei indicium committeretur. Ilie dimiiTo iterum cum literis ad comitem nuncio, in quibus ci gratias agit fedulo, ob fuam in ccclefiam,at(p erga reginam ftudium, di obferuantiam : mox^ ad me reuerfus, primuffl hunc interrogate modum cœpitîQuid mihi in animo eflèt, quur filiolum meum tarn diu extra baptifinum domi haberem. HauxusiQyia, inquam,i^' bemur,nihil contra diuini uerbi inftitutum admittcre. Epif At baprifmns uerbo di mandatu Domini inftitutus eft. Hauxus. Equidem eius inftitutio nem facram in baptiimi facramento non afpernor, qhum eares potifTimunt fit,quamauobis contendo,poftulo^, Epifcöp, Qiiidergo improbasr'

Haux. Omnia,quæcunque prætcr ditiinam fandiànem aliunde humanitùs adiecflafunt. Epif. Quæfunt illac' Haux. Puta oleum, chrifma,fai,fali^ uam, cereum, amp;nbsp;exorcifmum aquæ, Sic, Epifcop. Retjcies tu ea, quæ hagt; (flenus publicus orbis amp;nbsp;maiorum tuorum autoritas tanto in ecclefia confengt; fu comprobauiqnobiscp quafî per manus tradiditc’ Haux. Quid maiorcs nieifccerint^ quidcp uniuerfitas orbis decreuerit, ncfcio, ncc perinde id mea rcferrcarbitror. Qiiicquid aût praccepit Chriftus, ineo conftanter nobis om nibus conquiefcendum eft. Epifcop. Ecclefia catholicaid uoluit,docuitcp. Haux. Quid eft ecclefia catholicaf Epifc. Fidelium aggregatie,ubicuncp perorbemdifperforum. Haux. Quiseftecclefiaehuiuscaputc' Epifcop. Chriftus. Haux, Si Gbriftû pro capite ecclefiæ haberetis ueftrae,humanas conftitutiones Sé traditiones declinaretis. Sed ecclefia ueftra mordicus inlaC' tet prxceptis QC dorfttinis honlinum. Noneftigitur huius caput Gbriftüs. Epifc. Nonlegiftiquo parftoapudloannem Gbriftüs paracletum fuis do^ lt;îloreinpollicetur,quieosinomnem ueritatemdutfturus eftetC Haux, Fa teor promififfe quidem ineuangelio,miffurUmfe paracletum gt;nbsp;fed in quem tandemfinem terogoc'Gertè,ut ego arbitrer,in hoc,Ut omnem ueritatem uer boDei confentancam non traditiones hominum à Ghrifti feruatoris inftitugt; tis abhorrentes,perdoceret. Epifc, Euge er§o,uideo te in eorum elfe nugt; ntero,qui nihil fcrunqneque admittunt in ecclefia,prætcr fcripturas folas.Ni2i mirgmultos habet patria tua,iftius fadionis homines,Die rogo,nofti ne iftic Knyghtum quendain, èC Piggottum, conterraneos tuosc* Haux. Noui equidemKnyghtum;Alterum baud notumhabeo. Epifcop. Sic cquidem putauii conflatam tibi efle cum iftiuftnodi hominibus notitiam; fan's déclarât hoctuuminferipturis iudicium. Age qüos iftic concionatores habeh'sEfte^ xia£,dicfodesf Haux. Nullos compertoshabeo. Epifcop. Intéf csfetcros uerónoftineBagetumibiquendamc' Haux. Noui. Epif. CredOj qua^ lis is tibi uir habeturf Haüx. Equidem nihil in eo noui j nifi uiro honeftö dignum, Epifc. Noueris hominem,fiuidcasc' Haux. Opinor. Epifc. Heus euocate hue aliquis ad me Bagetum ocyus.Tum iterum detorta ad me oratione epifcopus; Næ ego, inquit, hominem te fatis fuperbum uideo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

ptxfradum. Haux. Vnde hoe tibi de me iudicium nafciturf Epifcop. Quia alterum hunc uides Gomitis famulQ, quàm humiliter fe ac fubmiftc ge,-rit. Haux, Fortafle id inde colligis,quia genua non crebrius fle(ftam,quicp geftuum offïctjsremiffius indulgeam.

Secundum hgc,fubintratilico Bagetus. Ad quem epifcopus:Quid,inquiq 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bagete,bonühunc uirum nofti, nee net' Bagetus.Scilicet agnouiimoxcp de

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xtrismutuoporretftisconfalutamus. Epifcop. Q.uidaist'Bagete. Eft buté

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homini natus filiolus, qui iam tertiam fep timanam do mi fine baptifmo cufto

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditur,quemadmodumliteriscomitisOxonie admefcriptistcftâtûm habeo. 1

I Portoperftatadhuein opinione,negans fefilium baptifmo daturum,quo I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncritubaptifmus inecclefia frequentatur.Qindnämipfe hacdcreiudi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;castBagetus. EquidemReUcrendeDóminè,nibilhicdicefehabeo.fimulcp

I poplitc ad terram incuruato,demifitfe. Epifcop. îtâ ne nihil narras:at I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego inueniam facile ut narres aliquid,an laudalibis fit hie baptifmi ritus in

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecclefia. Bagetus. Obteftor Gelfitudinem tuam, propitio te uti liceat.

E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Actatemhabcf.ipfemet pro fe rèfpdndeat. Epifcop. Quid ais nebulot

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huccine tandem reditum eft t Heus ihquit proxime aftanti miniftro acgt;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cerfe adme ianitorem:uintftus conqcieris inligneis folcis, paneep ac aqua pa

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feeris. Nimis hatftenus, utuideo,indulfi tibi.Gjuidttantam ne apud me clegt;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tntntiam expertus es, atque iftam nuncreponis gratiam t Inter hæc recurrit

epifcopi famulus, renuncians oftiarïum domo nuper profeâS, in urban co^ ceffîlTc.Tum^ cptfèopus aduocato adfe Bageto: I, inquit,mecum.ItacB^ fllo congrellus epiltopus, mc iubet cum generoforum ibf quodam con» ' lantern cxpedâre.Erat autem generolus is ad epifcopi fententiam pabt formatus,hominem ex homine natum dixeris : qui auebat non parum cx w fcire,quos haberem Eiïêxiae inpatriafamiliäres,quoscp fonnatoresnab ' rem. Haux. Quum uidero tuae huius inquifitionis autoritärem legitimam, turn dertium tibi ad poftulata ifta refponfurus fum. Mox^ epifcopus cult;b Bageto adnos à digreffione redit. Sed inter ea uariamihi cumBonomcog nerofó de multis interceiferunt colloquia. Epifcopus uero in hortos feren' piens^ ubï confedit, Bagetum ad fe a.ccerfi iubet, meep fimul conuocato, tncipiti'Quid ais,inqutt,Bagcte de baptifmor'quemnunc habet ecclefia:!^'^ lt;lare,pùtâs ne frequentandum elfe in ecclefiaj an fecusfreiponde mihi bag^' te. Bagetus : Scilicet reuerende Domine arbitror. Epifc. Dignus proi'-' dfo contumelia:ftultum caput,quur non idem dixti priusf' Siquidem iam^b' te fauciafti inepta tuarefponfionc,huius imperiti hominis confcientiaffl.be gaudeo, fateri te aliquando uerum. Tum ad Hauxum fe uertens : Atqui, quitjhunc hominem refanefeere uides,ac refipifeere. Haux. Mea fides nt' que iftö homine,nec te etiam nititur (Do. præful) nec quoquam deniq? fflb*^' talium’.fedinfolo Chrifto lefu Domino conftituitur,qui, ut ait Paulus,uniebJ eft confummatoröi^autorfidei noftrac. Epifcop. Video te contufflare'” eirei,amp; pracfra(3o animo. Alia igitur eftnobis ineunda, te fledendi ac pau^' hendi ratio. Haux. Quiequid in me ftatues, decretum eft fufferrc : quo' niamtp nunc fub imperio tuo teneor, paratum me ad omnia fuftinenda beo. Epifcop. Sane quidem teneris:Age ibis mecum intro, Chriftiawe’’/ gate utar hominis officio. Cibus potus^ tibi in ædibusmeis fiippeditabi* tur:tantum admoneO,prçcipiocp,nc quid uerborû facias inter meos. Hau* Decreui nihil cuiquam dicerc,nifi uerum quod fit,ucrbocp Dei congruuffl-

Epifcop. No ferahæretica in aedibus meis colloquia. Haux. Qyid,ctg° ne ueritas eft apud te hacrefis f At praccepit Deus, nc quid in aedibus noto tn congreffibus atep per uiamagamus,autloquamur aliud. Epifcop. Simc uisamicum tibi, facconfiliomeomorem géras. Haux. Quidnamhoccou filq cft,^ Epif Vtlinguânempecôpefcas,aclèrmonibusabftincas, Hau* Turn aliud Ô6 ego uiciflimabsteaftipulabor. Epif. Quidnamt'Haux. vt dodforibus famulisœ tuis mandes,ne quis caufam ullam aut matcriâloqufffl dipræbeat. Quod n fecerint, non prætermittam, quin libéré quod fendani, profifeannec metu ullo autpudore reticcbo,quod uerum fit. Epifc. Tuui iuflit ille per famulum fecludi à me Bagetum, ne quid mutui inter nos coilo' qutj intercederet.Cumcp ijs adprandium difceftlim eft. AccubuiautefflfflC'^' fæ œconotni: ubi fimulatqp pranftim eft, occipiunt flamines, cæteriop cpifeo* pi famuli fermónesultro citro^ agitare. Inter quos erat quidam præfcftus collegq quod Oxoniae nomen habet à patentibus portis,Epifcopi cofanguP neus,qui curioftim me plus fan's dicebat efte. Vos,inquit, nihil perferre potC' ftis,nili lepidulum ilium ueftrum librum diuinum : fic enim euangelicum cO' dicem defignabat. Haux. Rogo tc, an eum librum mihi non fan's clTcad ûlutë deputesf'eaœ quæ in nouo illo teftamento continentur, 0 bone .quot;'Tum lUetEquidem ad falutem p uto,non autem ad inftrueftionem. Haux. Cun' tingat precor mihi ilia falus, tu tibi inftrudfionem illam habeto. Interea dum haccaliacp agitamus colloquia,epifcopus forte fuperuenit, ceu lupus in bbu' la. Epifcop. Atqui an non edixi, ne fermones cum quoquam agitares^

Haux. Atqp an non uiciflim te rogaram, ne quis è dodforibus aut famulis tuis negocium mihi fàcefferet, urgeretœ ad refpondendum.^

G E s T A R V M C O M M E T A R 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 9 ’'’

Indecçin hoïtositerum abducimur‘,ubi epifcopus fuisftipatus do^bribüs ficincipit. EpiC QuidaisCpen-niffurüsneesnliumtuumbaptifinoiniriarii iuxueius libri formulant,quiEdoxiardi fexti tcmporîbus inufu eratc* Haux. EquidcmuehèmentercupiOjUotisq^ omnibus expeto. Epif. Nempeuero putaui. Atqui reipfa candcm nunc habcs formulam. Summa quidem eft ca put rei’.ln nomine patris,Slt; filq,ôd fpiritus fanôi.Quod quidem ipfum neceffi tatistempore,fateffenoninficior, Haux. AlChriftusetiamcitrâneceffî* ckrilim'^ntce tatcm,cocontentusiuilTeuidctur.Porroquod præcipuum eftinhocfacfa* femonijsbap^i/' mentôjdefideramus. Epif. Quidnam id eftf Haux. Iteôd predicate omni natiöni. Epif. Hocidcocômmemotas,mcpet«ns;for{àneoquôdnopræ-dicem. Haux. Imo quia fie literis facris exprimitur, idco dicotte nihilo ma gis notans,quàm cæteros tui ordinis. Turn omnes doôorcs ïngemtiuocifera tione, unoep orc clamitant : Contra te diciq D omine Reuerende,fimulcp tugt; multus inde nonleuis per omnescircumftantesoboritur. Epif. Atquinc ftihilin tuam agamus gratiam, licebit, fi uidebitur, tibiapud me manere. lngt; terea puer clam te fa cro tonte excipietur, modo te non refragante. Haux* Qiiodfi itauoluiffemjiamnihil erat opus,quur mehucpcrduci permitterem, Prius enim eadem conditio mihi apud Comitem Oxoniæ pioponebatur.

Epif Audaculus uideris ac ferox adhuc ex ætate iuuenis,duÂus fortaffe efti inationis opinione, qui ob gloriam patriae id tuendum nunc tibi fufeeperis, ut chorâgium aliquod laudis lucrifacias. Atqui an non putas reginae ,mihiqf id in manu effe, ut uel te inuito id fieri præcipiamusf Haux. Quid ualet tua ac regime autoritas,aut no nualet,nunc non difeUtio. Qrioduerô adeon-Icicntiam meatn attinet apud Deum liberam, earn equidem fpero firmam im motamep confiftere : quam nulla unquam crèatura, de fententia, in quanunc fum, deqeiet. Epife. Adolefcens es admodum tu quidem peruicax. Alia uiamibiaggrediendum cenfeo; HauX. Vtercp noftrùm in manu Deifu-» inus.feram, uolente Domino, patienter, quicquidilli perte mihiimponere uidebitur. Epife. Vt ut bac de re in animo fentias, nolim coràm apud me eiuftnodi uerbafacias.Sic^ interruptofermone difeeffumeft,ufqueadue^ ' fpertinashoras.

Quo tempore iterum, in orarium fiue facellùm me acccrfenSjhæchabuib Epif Hauxe,iuuenem tefeitum ac elegantem uidco ; quem Deus,fuis mul tifariam dotibus cumulauit. Atep equidem pro meo in te ftudio,omnibus mb

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis tibiprodeffe cupio.Scis tibi me paftorem effe, cui reddendafit pro animç

1 tuæ falute ratio apudfupremum iudicem, fi non commode integreep inftitua I ris, Haux. Arbitrerequidem,acfatcortattamenhæctuareddendaratio, 1 tnihinonparitcrrandiimpùnitatem.Quapropter ineo quoddixi, terturn eft I perfiftereadniortemufqjjDeo opitulahte,necullame creaturaab hoc dimo 1 uebitpropofito. Epife. NedicasHauxe,necpficanimurn inducastuumi l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcinChriftüm duosinuineam mififle,quorurn alter affirmabat feiturum,nee

I ibattamenf Haux. Pofterioribat. Epif Idem ôôipfe facias.lamcp amice l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tecum aöurus fum.Quid aisHcriptum eft loan.ô.Ego fum panis uitæ : Et pa*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis que ego dabo,caro mea eft,quam dabo pro uita mundi.Qui ederitmeam

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnem, ôdbibet meum fanguinem,inmemanet,amp;î^ ego in eo, habebitep ui-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tant xternam.Nam caro mea uerè cft eibus, fanguismeus uerè eft potus:

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui edit meant carnem,amp; bibit meum fanguinem,in me manet, amp;nbsp;ego in eo»

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CredisneucrahmcefTec' Haux. ScilicettQuippefcriptureuerbisneccfla*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riofidcshabêdaeft. Epif. Nihil igit diffido,quin in fide facramêtifanus fis.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haux. RogoDomine,neqdobqciasmihialiud,neuinc]uçfi:ionesmeuoces,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prçterquâineasdequila^accufor. Epif Adeamusmodoprecesuefpertinas.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibiépj;

IbicfjObixerfb tergo quum difceflurum me c facello uidit cpifcopus, Quid,m quir.Haiixi,noninterfuturus esunà ofRcrjs uefpertinisC Haux, ucro. EpiC QiriditaC Haux» Quia non licet. EpiC Qiri'nam,'’ Quia non expedit ad ædifîcationêea audire,quae non inteliigo. Epu. cnim tecum tacite orare poteris.Quos babes librosC HauX. Nouumte» mentum,prouerbiaSalomoniSjPfalterium. Epif At è Pfalterio orarch^*^'' bitintcrim. Haux. Non eft animus in eo orareloco,aut ei confimili-Tu’” unus efymmyftis; Abeat,inquit, baud erit nobi'fcû particcps. Haux. Ho^ nominctanto me feb'ciorem duco, quo longius à ueftra abfim fodetatc. »aip dcfccndês è pbano,in atrio exteriori inambuio, quod inter aulam SiC faceUu'” mo die o patebat fpacio.

Nec multo poftjabfolutis precibus,ih cubiculum inten'us abducit cum ÇP* fcopus, cum tribus fâcrificulis. Epif Meminifti fiiperiorïs inter nos coHo' quijjde iacramento, quum poftulares nc ulterius urgerem cofcientiani tuaiu, præterquam de quibus accuiarisf Haux. Spero equidem teiudicem finiu amp;nbsp;aiflorem in me non futurum. Epif Reôéiat tumibi re(pondebis,tuw

Sierimtntum Iacramento altaris,tum baptiimi,matrimonjj,amp; pœnitentiæ. Haux. altarii, lum eft borum omniiï,in quo non aufim proferre conftientiam. Epif mum quod ad iacramentum altaris attineqin eo fan's uideris integer, Ha«’^* Quidiacramentum di cis altarisCcquidem eiufrnodi iacramentum nulISnoui* Epif Bencjcffîciemusutô^fciasjcredascppriufquâabfcefleris. Haux. q Papi^rumow u^ro nunquam efficies, afpirante mibi Domino. Epif At fafciculusracil^ efticief. Haux. Hoccifacio fafees aefafciculos tuos omnes. Quantum fijàfulit. nbsp;nbsp;nbsp;uinacuidebitur uoluntati,tantum perficict tuus in me conatus.PrætercahaiiJ

quicquam ualebit poteftas tua,ultra curam ac uoluntatem illius, qui frena*’^' betinmanibus. Epif Annoncrcdis,iniàcratiflîmoaltarisfaaamétofp^^ confecrandi uerba)non iam panem amplius manere,fed ucrum corpus a lan guinem Cbriftit'eocp uerbo aperuit caput. Haux. Credo, quicquiduerbo woexprcflitCbriftus. Epif Verum an non dixit Cbriftus,nos docensu^ bo fuo,Accipite,comedite,boc eft corpus meuf' Haux. Fateoruerbad'« Cbrifti:nelt;ç tarnen inde confcqùitur,iacramentum ueftrum altarisita ede- bi' quidem Cbriftus nunquam ita liipra uerticem populo oftentabat pro cul, uf*-quicquam docuit eorum quae uos in uiu babetis. Epif Ita tarnen docuiteC' elefia catbob'ea. Haux. Apoftoli prion's ccclefiaedodoresnequaquamita docuerunt. Epif. QuaidcommonftrasrationCjnondocuifTe,quot;' Haux. Lt ge fecundum, itemœ 20 caput Adf. Apoftolus Paulus ac Petrus nunquam au eummodumiuasinftituerûtecclefias. Epif Lepidumuero caput. Hicuu nibfladmittitinecclcftaabud,præterquam quod iCTiptura folahabet,ipftep nudereb'quit Cbriftus. Haux. Qui aliud docet, quam Cbriftus ipfemeuo cuit,einoniumhabiturusfidcm. Epif Agnoigitur coenandunicftuoWs,i* nibfl nift ex inftituto ilb'us fit recipiendum. Haux. Nequaquam neceffe id en'ttquandoquidem bac fubeuntc coena, exolucrunt ueteris legis ceremony Epif. Ab miferû,nefcis unde primû uel coena hæc,uel eius inftitutio profecta fire Haux. Pcrlibensigiturperuoscuadamdodfior. Epif NosncciHd benter ueftræ medercmurinfcitiæ,modô dociles præbcretis aures: fed prœW dfiores eftis,quàm qui doceriueliris. Haux. EqUidem quôdadmeattincji • nbsp;nbsp;nifî ex uerbo Dei me docebitis rediorà, nûquam mibi aftruetis fidem,eriam‘*

dfridd ômnia quæcunt^ b'cebit experiamini. Epifeopus hic fuis arridensfacrificubs: lotip«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefus lelusjinquiq quàm contumaeem ac imperitum hic habemus hominemi

Hæccpin intériori eius cubiculo agebantur. Turn iUc:Defcêde,inquit,adme, ac potu tibi poftula,eft enim dies ieiunio indicftustquippe loâni Baptiftç ptO' feftus.Sulpicor enim,inquir,uobis nec iciuiu'a,nec preces cordi elfe. Haux« Imo

Inio uehem enter atq;ex antrao turn ieiunia,tu preces approbo,quippc quum uerbi diuini coftituüntur autoritate. EpiC Hoc nomine te mihi chariorem habeo.Hoccpfine eiùs diei fermonem claufimus. PoftridieLondinum mane pctebat epifcopus.Erat enim is diesFeknamo folcnnis,qui tum dccanus créa batiir.Meuerô, dunt in ædibus epifcopi maneo Fullaitiiæ,acccdunt poft hæc famuli,hortantcs ut rnifTæuellem intereffe. ld ego prorfus perncgo'.eodêmé cxcufans argumétOjquo prius apud epifcopos ufüs funr. Sub uefperam redit domum epifcopus.Sequêntedéinde die lunæ,primo diluculo meiterum de* üocat adfe epifcopus ; Erat id temporis quidam cum eo Harpsfildus, archi* diaconus Londinenfis, cui turn epifcopus;. En,inquit, hominem tibi, de quo dixcrâ,qui baptifari tilium fuum non finet,nec ullas fert ceremonias. Harpf Amice,etiam Chriftus ipfe ufus eft ceremonijs: qùippê lutum fputo màcerâ* turn oculis illeuiffe cæci legimus. Haux. Scio, ac fatcor à Chrifto effe fa* chimtat nunquam ita in baptifÎTio feciffe legimus. Qiiod fi imitationc Chrifti ceremonias adhiberé libeat,in eundem igitur fïnem, in quemille, accommo* dandasrefpondeo. ' Harpf Qyidfiinfantulusmodointereatbaptifmiex* perSjquantOtenerispericulof Haux. Vthocc6tingat,quidtumC Harpf. Vticp amp;nbsp;te fimul ôd filium in certum damnationis difcrimen conii cis. Haux. f^ogo ac moneo nequid piïeproperè præiudices, fuprà quàm te fcriptura du* cit,ucrbicp diuiniautoritär. Harpf. Nefcis filium tuum in peccato originali produftum effcc' Haux. Idminimedubito. Harpf. C^iopadlopcccati originalis labeseluiturc' Haùx. Fidefcilicetinlefum Chriftum. Harpf. Atcrederê quo padio poterit etiamnum infansHaux. Vteximaturà noxa Originali,id à fide parents no fois aquæ immei fione accipit infantulus. Harpf. Quonamidargumento colligiSjôbonec' Fïaux. ExD.Paulo, i Cor.cap.7.San(ftificatus eft uir infidelis per mulierê fidelem,amp; fantftificata eft mulier infidelis per uirS fidelê, alioqui filq ueftri immundi effent, nunc aSc fan efifunt, Harpf. Noui,quiinhacopinionetecSrtonftabunt. Haux. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Notrf Cranmc/

funtillic* Harpf. Veftri fi ter maximi Colophonefi Oxoniç qui funt.- Haux.quot; Siuclipfijueluos etiam idoneis è fcriptura argumcntis,me erroris conuiceri-tis,lubcns uinear uerioribus.T um epifeo pus exclamabundus’.R,écanta,r e can ta,inquit. Nefcis Chrifti effe uerba. Nifi aquabaptifemini, feruari non pote* ftist Haux. Quæfo D ominc,an tibi Chriftianifmus uidetur externis conft fiereceremonfisc' Epif. Partimueroarbitror’.qUidipfeiudicasf Haux. Re fpondco fecundum D. Petri uerbarNon carnis depofitio fordiuni, fed confei cnfiçboneinterrogatio apud Deum,per rcfurrerftionemlefu Chrifti. Harpf.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eauefuperbiamfrater,cauefuperbiam. Haux. Afuperbiafempermihiha*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;fienus animus abhorruit quàm maxime; quo magis te rogo,ne me uitfi hüius

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mfimules,àquoperpetuôfuinaturaalicniffimus. Epif. Siftamushic.De

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Miffauerô quiddicist’ Haux. Refpondeo,abominandam, deteftandam

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c{re,necullirei utilemnnuentam denicp ab aduerfarfis Dci,illaqueâdis eorum

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confcientfisSdcaptiuâdis,proquibusmortuus eft Chriftus. Epife. Quid

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergofnihilne eft in cabonum aut piumç' QriidEuangelium,quid epiftolamt'

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haux. Euâgeliumbonumcft,2lt;epiftolabona;modôinreôfosfinesacufus,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itiquosinitioinftitutafunqaccommodenturi Epife. Lætorfaltemaliquid

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcrecantare'.agerccanta omnia. Haux. Nihil adhucreuocaui,quódfcio:

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;necTeuocaturusunquam,Deifuccurrèntè gratia. Epif. Primùm quid tibi,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirbone,uideturilludmiffæprooemium 5 quo fe confitetur facrificus,nos ap*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peüamusConfiteort’ Haux. Hicoimpiumeffe,abominandS,facrilegum,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blafphemum contrâD eum, eius filium E) ominum noftrum kfum Chriftum,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm ut

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

«tinuocemus quamcuncjicreaturamaliam^aut fidaxnus,praeterDeumuni' cum. Epif. Nonexigimusfidudam,fedfnuocationêftatuimusfalubrent Sgt;C piatn. Haux. Doôrinae ueftræ accedat cui libet:ego nunquâ aftipulabor, Epifc. QyS în aulam te rccipis,fds non côtinuô aditum patere ribi ad Regi^ Rcginæqj niaieftatem:fed pn'us uia patefadenda eft per cos, quibus cubicU' li crédita eft autoritas, qui^ ipfis font principibus coniundiorcs. Haux Atqui hocipfum longe diilidct ab co, quod modo dixeras, Prius enim paU' lo negabas,fidcm,fiduciamcp in ullam collocate creaturam oportere.Iamuc’ ro Paulus dicit,QLiio modo muocabunt, in quem non credideruntf' Epiic Vis pro te orarc ncmincm,quum uita exceflerisf' Haux. Minime genuum, nilî diuino aliquo teftimonfo diuerfumme docerequeas. Epife. An non pium feccrim offidô,fi hune uirum(Harpsfîldû defignabat)pro medeumin' tcrpellare rogaucro, Haux. Quid ni f quàm diu iupcrftites hac uitafruP jmur,plurimùm pollet iufti uiri apud Deum precatio. Caîterùm te moi tuo,ut quifquam pro te orcr,nihil attinet * Alioquifummæ quidem impietatisacin' gratitudinis uos ipfos coarguitis, qui in opulcntorum funeribus tam eftisop heiofi,pauper um uerô,fiue eos infernus feu cœlum habcat, curam nullam ritis, Etenim fine pecuniae lucricp fpcnihil agitis:fed acerbifiîmis modisin eos laeuitis,atqî inflammas pertrahitis, qui timori ac gloriae Dominiftiidcm teSjpaululum ueftro offîcere quçftui uideantur. Epife. Concedis,opinor, precationem iufti pondus habere apud Deum. Haux. Maxime, hacqui' dem manente uita, poftea uero nequaquam. Nam,utin Pfalmis cftîhatrcm nemo redimit, nec poteft dareredemptionem pro ipfo. Qiioniammagmpf^ dj erit redemptio animæ eorum,ut in perpetuum uiuant, amp;c. Pfal.49-rea Eiaias ait:Etiamfi Noe,Daniel, lob habitent in medio corum, tamtnium iniufticiaipforum uiucnt. Epifeopus turn Harpsfildum allocutus,VideS)i'’' quic,uirum hun c neque do drina n oftra, nec uUis làndlorum precibus egtf Itaqp non ero tibi molcftus amplius: uolui autem te propterca accerfcrc,gt;p^' rans fore, ut opera tua ad meliorcm rediret fanitatem. Nunc uideo fpe^*” allo deploratam. Atqj ad me uertens: Age age, inquit,tempus cum incipiamus, moleftari te ferendo nolumus. Qyum^ abieris, fîet, ut te fiiblato pauciores uno habeamus hæreticos. Harpf Quos babes libres.

Haux. Nouum teflamcntum,Prouerbia Salomonis,Piàltcrium. Harpn Prætcr hos, nullos legis aliosf Haux. Lcgam, fi quos dabis facræ turælibros, aut eiufinodi quos ipfe mihi optarem. Harpf Qiiôsnam.

Haux. D.Cantuaricnfis libros, Sermones Latameri, Hoperioperajb’^“' fordi conciones, aliosep id genus confimilcs, atquc corum confcntaneosrî' ligioni.Scio enimhorumlibros à plecftro diuinæ feripturædilfonare minimum. Epife, Eamus, camus : nullos hic uult libros, nifi undc matt' riam exugat fuæ ftabilicndæ hçrefcos. itaep à me difcclTerunt illi.nam HarpS' fildus ocreatus ac petafatus erat,Oxoniam equitaturus. Ego ianitoris iterum euftodiam repetebam.

Poftero die adLondinenfem accefiît feniculus quidam, qui epi/copaW, ob coniugem quam duxiflet, abdicatus efict paulo prius. Is munulculahofO raria epifeopo attulit,poma, ac lagenam uini. Cui turn epifeopus,poftquai^ me in hortos fcuocatduucnis hic, inquit, filium habet, quem ucro donan J' uacro non finit. Haux. Equidem nihil repugno, quo minus baptifetur ' iiusa'd quod uehementer illi atque ex animo expeto, iuxtà earn modo ratiO' nem,quam inftituit amp;nbsp;reliquit Chriftus. Qitôd autem ad ceremoniasat^ gt;nbsp;exhumanaadditasfùperftitionc,prêterinftitutum Domini, casprorb’s ' pudio,refjcio^. Epife. Homo fatuus es,ac ftolidus,qui, quid placeat,la^ nefcias.hæc^illcmultabileacftomachoegeffèratr Haux, Legisapu“ '

D.Paulum, cpifcoputn efleinculpatû oportere,modeftum,non præfraCtum, noniracundum,amp;c.Tit.i. Epifcop. Tumeianliracündumarbitraris,mea ueró fide non fumzfimulcppedus pugno pcrculit.Senex. Ahbone adole^ fccns,ecclefiç decretis, acmaiorum tu o rum exemplis morem géras oportet. Epifc. Hiccinefnunqviam faciet: nihil admitter e nec au dite uult nifi feri ptu* ras,quasutitç non intelligit. Ceremonias ad unam omnes in ecclefianaufeat acretjeit Age de aqualullrali quid fentisf Haux. Idem^ quod de reliquis id genus nugis omnibusjdecçeaTuinautoribusuidelicet. Epif. Atferipttna tarneneasapprobat:Slt; tutaftidist' Haux. Vnde nam è feripturis iddoccs;’ Epifc. Libro RegumproditumeftjElifeumin aquas iniecinefalem.

V erum-.conftat enim Iveg. lib.4, cap.fecundo locus,ubi prophetarum fihj de aquisuttiatisapud Elifeum conquerentes jhabitatiortem Ciuitatis cius optP warn efic dixetunnfed aqua:,inquiuntjfunt peffimae. Tumcp illc nouo poftult; lato falis uafculo,iuffitimponi falem.Quo fadunii ut aquæ deinceps prfitino fintuigorireftitutç. Ad eundemmodum,quum cœperint noftri quo que cör^ tumpi fontes,fi tu Elifei excmplo üirepurgandis aquis par illi prophetæ feCc tiSjtumrnerito tibi ac ceremonijs fidem ttibuemus. Epif. Nihil uis crederéj nifiquodoculis coram cernas, quid de panebcnedidlo;' Haux. Dehacre nihiloaliter, quam deuniuerfarcliqutefupérftitiónis ücftrsefarragineftatuö^ Cettutn quippe habeo, infacratis literis nullum cónftare huius deféndendx tei patrocinium.^Epif. Nefcis,in eitägelio Ghriftum quinep panibus Öd düö Eus pifeicuUs quingenahominum milia expkuiffet' Haux. Si panem illuin henedidum aftirmabitis,oportetigituthoc exernplopifees unàcum pane ucftrobencdiâo inuulgus diftribui. Epifcop. Vide quaefo,quàm captio^ fus hid eftargutatofi HauXi Chriftus neep hoc,necp caetera illius miracula edidit propterea, üt uos in imitationem uerteremus : uerum ob id tantum,ut indefidem dodrinæ fuæ apudnos conciliaret. EpiC Vos ituUiuultis do* ôhnæa{rentiri,nifimitaGuliscônfirmati. Haux. Gerte amp;autor teftis eft Chriftus,fignahæc cohfequütüràéôs qùiin ipfum credunf.ln nomine tnco dxmonia eqcient,linguis loquentur nouis ; Et fi mortiferum quidbibe* hnt,noncisnocebit,ÖCc.Marc.ult. Epifcop. Vos quibustandemnouis

1 linguisloquiminidcedo, Haux. Enimuero dicam-.nam cum antehac om 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nistnihifermo blafphemus 8ó fpurcus fiuebat,nüc poftquam ad fidem accefli

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«uangelicam, muta ta lingua, aliter lo qui incipio, quæ fanâ:a,quæcp honefta

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt. Epifcop. Qiiopaëlo dæmoniaeqcitisç' Haux. Dominus turn

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerho fuo dæmonia difpulit, idemep uerbum fuum reliquit nobis, cuius po*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftatc, quifquis in eum credit, dæmoniafimilitereijciat. Epifcop. Bibi*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftinealiquandomortiferumaliquid,autletalet' Haux. ImopèftiferaacCir*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccapoculaillafsepe deguftauiRomanæ fuperftitionis amp;nbsp;cerèmOniarum, pro

I demonftras. Haux. Die ergo, oeximie,quidnam fit hærefisd Epifcop, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Enimuero quicquid diuinae aduerfatur dodlrinæ. Haux. Si c^uidhac parte

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihi defuero, doccns, dodtus ue fecUs, quàm me ditcit coeleftis dodltinæ in*

I ftitutio,mcritohicreticushabean Epifcop. Dicotehæreticume{fe,2lt;tra* 1 dêïis incendio,fipertendas hac qua cdepiftiArbitramini nos non audere 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quencpiaueftru fupplicio afficeredmo tiéro ne nefciatis’.eft generis huius attp

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordinisucftrifodalitas iundlis quafiümbóniEüs cÓfoéderata, quam ego matu

\ riusopinioneueftradiffipabo, crédité. Haux. Hocmihicomonftresuelim, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi placeat, ubi Chriftus unquâ, aut Ap oft olorü quifquâ,fidei caufa quenquam

Ingens di'fcrimcn cft,cxcommunicésnc,ancxurashonn'ncin. Epifc quam Icgifti in Ad. de uiro 8C foemina, quos D, Petrus peremerat;' Haux.

Memini quid de Anania 8gt;C Saphira, (àera rcfcrt hiftoria qui coram fando mentiti funt : led quid hoc ad pratfentem caufam nofhram de fide inifi' tutamc' Epifcop. Bene habet,quodunum (altemnobis fatcbere. Haux.

Atenim u perfuadcri id nobis ueh'tis, uos ex Deo clïcjpræftateigiturini' fcricordiamrid cnim potiirimumftipulatur à fuis Dominus. Epifc. Parem relaturi fumus clemcnriam, qualem à uobis experti fumus. Mihi enim fic ad' emptus crat cpifcopatus, ut ne teruncius quidem ex tam locupleti praefedu' ra ad uidu relinqueretur. Haux. EIoc tarnen pcruelim abs tcfdfe,filiccat, quid tum adnumeraris in mantis illi, qui in locum eum fuffedus crat prius, quam tu rccuperaris r' Huie nullum reddidit reiponlum epifcopus ; fed com uerfus ad circumftantcs,dolcrc fc dixit uicem meam. Haud dimdere tarnen, quin refi^^ilcerem aliquando,ufcp adeo me dicebat uehementem uideri, Atep continuo inde ferecepit ad prandium : ego ad cuftodiamredeoianitoiiam. A prandio iterum in aulam uocor : ubi epifcopus cum feniailo illo hofpite egit, rogans, ut me in cubfculum und fecû abducerct, fumpturus in mepauxillum laborisiOptarefcuehementer, pofTcipfumquoquomodonii hiperiuadcre,mentis^flcdere proteruiam.Paruimus utriqueïnandatisepi' fcopi,paritcr in cubiculum concedentesrubi fic ill e mecum agere coepir.Vti-nam, inquit, faccreliceataliquid,aut dicere,in quo profim tibtiuiienis cs,ac aetatcadhucflorida:uidc nc longius,quam fit tutum tibi,progrediariS'A grandioribus difccrenc pigcat,neu recules concederc temporibusaliqnid'

Haux. Nihil concedam omnino, feats quamuerbi mecogit autoritas» Expedabam rurlus rclponfum ab illo reddi:atis in cathedra duin fedit,fopo re correptus bonus meus hofpes, filuit.Quo dormiëte, redeo fteruniin cufto diam,relido illo: quern ibi poftremum uidi,

Poftero deinde die ueiut eo Fcknamus:quo præftntc, accerfi't me inpha-* num epifcopus. turn Feknamus: Tun’, in quit, is es, qui omnes faftidiscc' remoniasf Haux. Quorfum tandem iftudc* Fek. Baptifmiim filio miniftrari non fuftines nifi lingua popular! SC uernacula fineqj omni prorfus ccremonia. Haux. Eorum quæfcriptura nobis mandat, nihil improbatm rus firm, nec improbo. Fek. Ceremoniae fiint etiam feripturæ autoritate adhibendæ. Haux. Qpænamiuntillacc' Fek. Quid de Pauli dicis foenio ralibusc’ Haux. Nihil unquamlcgifimile. Fek. NónnelegiftiinAAde' ferri res à corpore Pauli,per quas languores rcceiîîiïènt.^ Haux. Mcmim Ad. 19,locum ciïe,ubidicunturfudariaamp; cindoriadeferri aPaulicorpO' re, acreceflifl'e ab iÙis languores : id nc eft quod uelisr' Fek. Rei4e, quid de ijs ergo cenfes cercmontjsc’ Haux. Nihil attinet hie locus ad cercinO' nias. Ita enim habet textus:Virtutescp non uulgarcs faciebat Deusperniï' num Pauli, ita ut etiam fupcr languidos deferrentur iudaria amp;nbsp;cinedoriaa corporc cius,5Crecedebant ab eis languores. Ex quo liquet,uirtutcDei,non iecrcmoniarum,^confcquutoseos ianitatem. Fek. Quid dehæmorrhoif fa ilia, quæpone fimbriam prehenfauitChriftuan nOnpcrcam ccremonhffl copos cftuotifadajamp;integritatireftitutaf Haux. NequaquaoboncNan* refpexit Chriftus, atqp quis cum tetigiiTctinterrogauit. rcipOndet Petrus: wn ta tc multitudo premit undiep, ac quis te tetigit rogas i cUi Dominus : rctigif mc,inquit,aliquis:uirtutc enim fentio à ni e cxilfc. turn mub'er,amp;c.Nunc dicas «elim,o bonc:uirtutem Domini j an ueftis contadum, autoreilli fanitarisftp ilTc cenfeas;' Feb. Vtrunqueparitcr. Haux. Hacratione Chriftumigf lur mendacij arguas. Dixit eninijVadc in pace glides tuatefiiluamfecit.

Epifcop. Faccflântjfacciïànt ifta:ad lâcratnèntum ueniamus.nugç fuht hæ, quæ nihil ad rem. Fêle Vera quideni hæe narras Domine, heus tU, quid ais ergo ç' Chriftus panem accepit, fregit, ac dixit,Comedite, hoe eft corpus mcum. Haux, Fateor dixiffe Dominum, uerba^ illius efle: quid turn pogt; fteac' Fek. Q.uaeroigitur,numidreüerafit, quoduerbisaudimuse Haux; Non arbitror,necp fic uerborum to ^HTO'ii interpretor. Fek. Jgitur ut tnam admittamusintcrprctationêjChriftummcndacrj poftulemus. Haux. At(Ç itanercor ne id facias tandem. Fek. Nam quid ita.^AtquiucroucrbaiF lius fimpliciter ut funtrecitaui. Haux. An cundfa Chrifti uerba ita ut progt; muntur.fimpliciter dices intclligcndar* Chriftus fe oftium,uitem,regemi uiamdixiteftèjamp;c. Fek. Chriftus hæc fub parabolæ ænigmate loquu* tus eft, Haux. Haud itamcque enim fic accipio. Siquidem uerba funt ip' fius Chrifti. Alioqui dixiflet ille aperte in hüc modum, Ego fimilisium oftio, uiæ, uineæ, SCc. Nunc ueró ftriptura fimpliciter dicit, Ego fum oftium, Ego fumuitis, Ego fum uia. Confiât crgOjnequaquam in parabolis hæc eum dû xifTe.TöFcknamus his uerbis cxcitatus : Fuitmihi, inquit,fuperiori die currt eiufinodi quopiam negotium. Ah miferi homines ,hi loei nihil pro uobis fagt; ciunt. Sed fcio, eos Icquimini autores, quifunt Oxoniæ. Haux. Qtios Oxoni«narrasautorcs,nefcio. Fek. Latamcrum,Cranmerum, Ridleum. Hjux. At egó ifios pi'o grauibus iuxta ac pijs, nee minus etiam eruditis ha bïo. Fek. itâ ne talibus fatuis fidem habituruS es f Forum unus libcllum ediditi in quo realem in facramento praefentiam fiatuit. Haüx. Qiiidha^ eftenusfecerint nefcio : quid nune aganr, id certó noui. Dominus pro fiia mû fericordiajUires ac confiantiam cis tribuat,ad exitum ufqlie pcrfcuerandf. Fek, Ridleus porro aperte incruce Paulinaaffïrmare non dubitaUit,dia^ bolummelius credere nobifipfis.Siquidem crediditille,Chriftum potuiffê cxlapidibus panem fecere. At uos non creditis,Chrifii corpus in facramenï to cxiftere.ôdtamert ifios pro fidei autoribus fcquimini, Haux. Fides mea hominibus nullis autoribus innititur . Id^ liquidô intelligetis . Nam etiamfi difcederentifiiab eaquamnunc tuentür fententia: ego tarnen, fitegt; currente Chrifti gratia, nunquâ fum difcefiurus.hinc^ aperte intelligetis, figt; dem meam humano fundamento neqiraquam confifiere. Epifcop. At quidfiiftorum aliquis répudia ta fententia, in diuerfam fe conférât profefiîo--

;quid turn dicturus ost' Haux. Id quum accidit, turn de rerefponfixi tusfum. Epifcop. Dixerim auda(ficr,Cranmerum,fi fpem haberetrecupei randæ dignitatis, libenterituruminpalinodiam, mox^ epïfcopus cùmFekgt; namo difccdiqcgo in eufiodiam me refero.

Adfuitinde fequente die cum epifcop o Chadfeus. Cui, qüum in hortos adduccremur,narrabat epifcöpus,me obfiinato animo reclamare,quo minus baptifetur filiolus meus, nifi uulgari lingua, SC fine omnibus ecclefiæ CCre-* monfis. Chadf At hoe efi planérepugnarc ecclcfiæ catholicae ordination ni. Epifcop. îmô putat is nullam omnino efle, præterquam in Anglia S^ Gcrm«nia,ecclefiam. Haux. Et tu putas Domine, ecclefiâ nullam exifie teprætcrquâRomçf Chad. Quid ergo de Romana cenfes ecclefiâ,^ Haux, Cenfeo ecclefiam elFe impudentiflimorS Cardinalium,facrificorum, fratruni acmonachorum, quibus ntmquam film crediturus. Chadf Qtiid de cpû fcopoRotnanof Haux. Ab co, eiusep exeerSdis errorfous uniuerfis, libera nos Domine. Chad. Atq? totidem uerbis precari mihi licebit, ab Henrico ofiauo,eiusep detefiadis erroribus,libera nos Domine. Haux. Vbi tu eras, uiuêtcHenricootfiauo, quihaecuerbatûcillioccineresf Chad. Sanehaud era procul, Haux, Aut uiuête Edouardo eius filio,ubi terrarû eras,qui tum mtn fij non

Quid eofOb nullas opinoruirtutes tuas. Epifcop. Vides quam conteni' ptim nos habet ludibrio fiCtaptiofè: deindenulla induci rationepoteft in fa' ccllum meum,ut interfît (àeris. Miiïàm auditurum (e negat : nee audiuit, opf nor, ex eo die, quo nobis reftituta eft . Breuiter, cundlamyfteria noftia prû reieeftis habet : nee quïcquam fert alia lingua peragi, quam uernacula : quod autem ad facratifîîmum iacramentum attihet/perferre nullo pado potelb Haux. Alf)s aliæ linguæ funt ufui,ego nullam intclligo linguam præterpro-priam, Chadf. Ghriftus Britannico idiomate noftro nunquamcftufo-Haux. At ufijs eft fuæ gentis nota amp;nbsp;familiari lingua, quæ^ promifeutab omnibus intellecfta eft: cuius fî uos exemplum imitari induceretiSjfacileha-’^ internos componérentur.Portonec diferepatà præccptorè apoftolusPai* lus, qui de linguis loc^ucns, cas baud quicquam conduccrc arbitratin’, adlii' bita hue lyræ citliarac ue fîmilitudinc: Nifî, inquit, certam uocem tuba dcdc' riqquis apparabitur ad bcUumCSic amp;nbsp;nos per linguam,nifî ftgniHcantemfw' monem dederit, ædificationis frudtum nihilo maiorem p ercipiemus, quam ex tuba miles, cuius fono nefcitquid intclh'gatur. Chadfî SiuerbaPauli in hune interpretatis fenfum, longe à feopo ab erras. Agit enim Paulus hoc loco de prophetia,uelutifipcregrina linguaprophetemus. Haux. îmo agithic Paulus plane delinguis : Qiiippelinguæ nullum omninodefeufun' præftanttjs, qui no intelligunt. Chadf Dico uerô tibfPaulûhicinuniuct fumloqui deprophetia. Haux. At ego compertum habeo,gcnuinûPauh fenfum fecus habere, quàm ipfe cxiftimas:facit enim non obicuramhicdiftii «ftionem inter linguas Ôd prophetiam. Si lt;mis lingua,inquit,loquitur,hat per binos, aut ad fummum ternos, idcp uicifîîm, amp;nbsp;unus interpretetur. Qi'O® fi non fîtinterpres, taccat in ccclefîa:ô(^ deinceps quac confequuntur, Epigt;ÿ Qiiorftrm tot ifti logicQiiid C an fumpta dotftoris perfona, nos docere cogi' tasr'Imo,utfcias,fîc ab initio ccclcfîg catholicælonge antiquiflïmocófenfuf^ ceptum eft, ut latina lingua quaquà uerlum per orbem uniuerfum per omnes eeelefîas obtineret, quo una omnes orarent hngua : fîmul^ fieretut eiufdenr linguæjOrdinis^ cômunitasj opinionum ac fentcntiarumdiuerfitatenic-v cluderct.

Haiixus. Sunt hacc introdudia, autore fatana, per concilia générale ftiperftitionem latronum, præftilumcp, qui turn CæfarCs ac monarchas orbis fàlfb autoritatis metu, nonuerbo Dei trahebant quo uellentrid quod denuo facftitareftudcntfedulô. Epifcop. Cauc, amice, dixeris:nefeis coneihuu^ Co^iliâ pond/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quanti fit ponderis:ftiperat ea res iudicq tui captum. Haux. v

fiammihiliceatuimconciliorum gcncralium nihilo ampliusexperirijqoa'” quanti ualeant, cognofeerenonlibeat. Chadf Multis modisuitupcrao' dus es, qui quum idiota fis atque indo(ftus,aufis tarnen concilijs eorum quos omnium fàpientifîîmos habet orbis,oppedere. Haux. Concilia ueftra non ego foluSjfed uerbû Dei,6C diuus Paulüs redârguit,ubiin hûc habetmodû: gt;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis aliud prædicaueritEuarigchuj quod ego uobis prædicaui, anathcn'a

fit. Chadf Fateor, fî quis ah'ud attulerit Euangelium : hoc uerô nos nou facimus. Haux. Imô mihi longé diuèrfum annunciatû eft euaiigeliinn)^’^ quo hue primùm accelîi in ædes. Chadf QuodnamjtequxfoC Haïr' Videlicet,ut diuæ uirgini litem, reliquisep diuis : ut fiduciam collocéinmi » in pane benedicfto,in aqua c5fccrata,amp; in ftatuis. Epife. Jnftar fatui W ris, neefapis, quid inter imaginé 6d idolûfîtdifcriminis, Haux. Satisw^ StiCiuO' intd/ docctuerbumDei.Quicquid enim fculpit aut côflatur, autalioquiquocucj gwer« modo fit arte,ac manu hominû,quo Deo fua ipoliat gloria,idolum eft. cp' •

Qiiæ nam Hint flla,quæ Deo detrahuht fuam nloriam f* Haux. Crucifixi ac crucis imago, quam in circuits aciupplicationibus ucftris circümfertis, apcrgt; tsniineaidololatriâ cômittentes. Epif Hane tu putas idololatriär HauiL Cerîifltmèudcp adeo ipfi non ignoratis, fi uerum liberet fateri. Sed dignitatis aç hononim ftudio uobis nihil habetur pcnfi,fcruirc fatanç; Epifc. Garris modo.Caetcrum quod ad imagines attinèt,fic dico. Idolum quodcunep imago eft,fed non quæuis imago ilico idolurtt fit. Haux. Quatulum diicrimigt; nis fit inter idolum ôdimaginem procliuis et itiudicatio, fi horum utrumlibet tum altere committamus. Nam imaginés ueftrae an non pedes habet, amp;nbsp;non ambulant : non nc oculos habent, ncc Uident: aurcs, SC non audiunt: manus, £gt;Cnonpalpant:oshabent,0lt;Snonloquuntur;quæ omniapropriè inidolurn tompctuntf Chadf PauliuoxefttAbfitmihigloriari,niliincruce Dogt; mininoftrilcfuChrifti. Haux. SiccinePaulinamintelligisgloriationemf Adquæ non uerbum refpondit ille. Turn Epifeopus: Quæ res, inquit, nobis cfficacior cfTcpoterit per uiam equitantibUs, ad memoriam faneftarum ï£vum,quàm crucis contemplatiof Haux. Quefo te,ô reuerêde,an talia exgt; empla ufquam reperis in facris fcripturac monumentisrAn ufquam fando auc legendo audieris, Chriftum aut Apoftolos in fttpplicationibus ac litantjs cru ccmcircumgcfta{rc,Saluefeftadies cantilantes,utipfifolctisC' Chadf. lam olimindueftum eft illud per quandamHellenam. Haux Sic habet, namcp mifeiat olim eadem Hellena in monafterium (in quo feruiebam aliquando) aucis fragraennim. Poftc^, quum fubuerfis religioforum cœnobqs, fimftu-iumillud crucispoftulaxetur, compertum eft exfralt;ftura,fragmen fiiiffe pergt; uetuftiafferis,lamina cupreainteeftf Epifc. Vah pudcat te talibus men-dacqsinuidiamouererebus rcligiofis. Haux. Quoducriffimum eficnoui amp;nbsp;credo, quurfatcripudeatf Imo prsetCTiftudctiam fexcenta noui eiufdem exempli monumèlita. quæ fi uiuam, in apricum proferentur aliquando. His nbsp;nbsp;■ ■

accenfidi(ftis,abeunt illi cummagnabilc.lnter difccdendum Chadfeus, indigt; gnum me effe dicebat, qui uiucrCm, aut aliorum quemuis mci ednfimilcm-. Egorurfus,menec uitmn etiam id éa éaufa expetere tefpondébam. Chadf. Visfortaffemagno animouideri mori,ut gióriam ex morte compares,e-xemplo quorundam. Haux. Altj quid fecerint nefeio. Mihi ctfi mille effent uita:,totidtmcp corpora,omnianeci exponcrem,Deo fuccurrête, priufquam

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in dogmata ueftraacfœdus concedcrem. Turn illi precantes rneliorem mihi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnentem, difeedut paritcr.Ego cum Cuftode mco denuo in carccrc reducor.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poftridieeius dici,quoniam dies eratD.Petro facer, tn phahum epifeopi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fub concioncm, quam tumDodb. Chadfeus pro morclociac tempóris'infti-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuciat, per cuftodem accerfitus uenio i Vbi dum pro foribus rempli confifto,

1 rogat ianitorem epifeopus 0tum aducniffemf Haux. Adfumhicpræfto, I Domine. Epifeop. Quin ergo intro ingrederis. Haux. Minimefalt;ftult; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rusfum, Epifeop. Quin tcingrédiintemplùm iubco. Haux. Plane

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tine faâurum ncgotficcp pro foribus me continco, auditurus quae dicerentur,

1 Epifc. Adgredercigitur concionem DomineDodlor.Chadfeusftolafagt; I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crabumcris impofita, adhydriam aquæbcnedidlac propcrans, contum pergt;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufotium c fvtula edudlum, epifeopo inmanus dedit, quo ipfum confperge-*

1 tet;Quodubifeciffetille,additainfuperbcnedilt;ftionc,Dódfor fatis iamlo-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus,nc illotvs omnino manibus rem tantam tradlarct,concioncm aggrediturl

autoritas tatum ecclefîæproccribus delegata cft, quorum è numero blei’ eft Rcuerend. D. qui præfcns hic affidèt. Deinde ÔC ijs pariter uniuenis, fub eo iubftituuntur.Sedhæc ccclefia fæpc multos ab initio aduerbrios cft.Qiianquam reclamenthuic ecclefiæ quantum queur hærctici, niinqu^^ earn oppriment, quinfemper inualcfcctillapreiïàualentior. PofthæeiK ïlico adûcramentum euchariftiæ cocionis deflexit cui»um,laudibusillua«^ hens fupra cœlos cceloruni.Ac demum poft longæ digreffionis ambages, id in euangelio redit dcnuô:Quorum remiferitis peccara,remittctiir eisiq*’ rum retinucritis,retinebuntur,amp;c.Quam ligandi 8^. foluendiautoritäremoi nem,in4blos epifeopos 8gt;C facrificülos feiécit: affirm ans par elfe ut omiiesq adcoclefiam pertinere ucîlent,huc le conférant, ueniam deliiftorum côieq’* tun.'idcp conîîrmabat loco ex loan, n addutfto : uidelicet ubi Chriftus adf’ zarû accedens,qui effet uinculis ac fafcijs illigatus,his qui in autoritäre elle , luis nempe difeipulis dixitrlte ÔC foluite cum.Ati^ hæc fumma fere cone ion’ cratrinqua quicquid quocûcp modo difeipulis dixit Chriftus,id omnemp®^ tificcs,horû^ iÿmmyftas deriuabat, folis his uniuerfam regendæ eccleto «ftaturam fubijciens.Demum claulà in hune modum demegoria, adprâm”, pergebatur: quo pcratfto, iuffus funi ad epifeopum in phanum accedere, no erât ah'quot reginac famuli,alij^ mihiignoti, und cum epifeopo coglomefs '

Turn epifeopus, me ad fe uocato; (^id ais, inquit, tibi quo pauopbe concio hodiernal Haux. Perinde, ut cætera eiusuiripr^cepta omniaä gmata. Epifeop. luffihanc fieri concionem maximc tuæ caufa ædifieatio' nis. Haux, Dolet,tantum inanis operæ mea gratia tc perdidilTe: namnoæ genuè fatear,mihi ncc placuit,nec profuit. Epife. Qiiædam mehincano' cantmoramêta. Quæfo uos,uiriboni,negrauemini cû eomifcerecolloqu*’’ qui fi opem ulla rationc illi attuleritis,animo meo pergratum fuerit.hæci^rie ginae famuhs dixcrat,qui tum ficmecumoCcipiunt ; Proh dqlor, amice, tibi uis,quöd te his qu^ftionibus ac turbis immifceasc' Haux, turbisf Aulici, Quod Rcginae uoluntatiac decretis te morigerumnopf? bcas, Haux, Dehisrebus caufamabundeiamdixi, acexpediuiijsqi’’^-oportuitïudicibus. Vobis,nifi grauiorem prçfertis autoritatem,quurnece‘ fit,non ftim refponfurus. Ad hxc relpoiident famuli epifcopales : Sic Doi”'' nus præcepitepifcopus abicns tibi,‘cum iftis colloqui, Haux. Nonfacrii” Si ipfe mecum epifcopus hifee derebus egerit, colloquium non detrcóaoo^ cumiftisnihiluideo neceffe mouere tragcedias.Tum omnes apertoorein me clamit2t,alij Ad ignem,quidä T ollite,fufpêditc eum, altj Vinculis ac coH pedibus hominê onefate,quantû ftipracp quam fuftinere ualet.Interim in tam uario tumultuatium furor efto tacitus,nihil cuiquâ relpondens.mox^qi'”'” illi uociferandi finem nonfacerent, medrjs clamoribus fubduco mein cuiW' diam,illos ftiæ relinquens inlaniæ,

Sequentc luce in cubiculum epifcopi uenio, qui multa mecum expofti'; Ians,plura cxprobrans,longo iam tempore penes fein ædibus mchabiuuem cebat,làtis liberaliter feciffe,fedulö omnia ftudio ac gratia mei.quo mihi prO' deffe poffet.Nimc quia profetftus ipes nulla fitjfed indies detcriorem mcfiei fentiat, tempus nequaquamfe pro tra durum amplius, fed reda in publicurn carceremNeopylummeablegaturumeffc. Haux. Quicquid id eft,qii” tua in meftatuerit autoritas,mihi,quoniamficneceffecft,decretum eftaeqno animo perpeti, Epif Quid,an æquo animo in carcere ac uinculis tehaben patierisf Haux. Gerte nihil expedaui aliud iam inde à principio, exqi^’ primùmfum tibitraditus. Tumillefchedulam proférons è finu,uidebis,'”' quit,quæ hic pcrfcripfcrim.Ea ucrô in hanc tendebant fummâ,uidelicetniiii credercn

crcdcremccdefiam catholicamita docereacpraedicare,quodrcalis Chrifti Dcreaïi in f4/ præfcnttain (àcramcnto poft ucrba confecrationis mancat nee ne,iuxtaid cramento prlt;e/ quódPaulus ait : Panis quem frangimus an non communicatio eft corporis ffntw* Chrifti,calix quern bibimus nonne fanguis eft Chrifti f Quod ft re ucra no eftet,Paulus nunquam fine dubio affirmallct. Haux. Quæ nam ecclefia id docetautrccipit,mcahaudmagnirefert. Idfcio, ecclefiam Chrifti ucrc catho licam nunquam codem modo accepiflc,quo ueftra fuperftitiofa accipit cede fia.Interca epifeopus femotis arbitris feorfum ad fc feuocatum,multis me uer borumblanditijs adoritur,perfuafurus, ne fic preceps ruerem in carccrcs ateg in difcrimêuefpondeo me nihil præter cófcicntiam fatfturû, ficep re in medio reliâàjdimittor iterû in euftodiâ; ratus fore,ut pofteraluce in carcere deduce

rer. nbsp;nbsp;Quo’d ôd eucniflet, nifi Archidiaconi Cantuarienfis obftitiffet inteigt; Arcbidùfo(t(«

uentus: quern ut mecum perfuadendi gratia fermones iniret,rogabat epifeo* pus. Quidemû à cercmonqs amp;nbsp;facramentis exorfus,poft multa ultro citroep internos agitata, hue rem deducit denicp,ut diceret,facramctum altaris idem effe corpus,quod ex Maria nafeeretur uirgine,quodcp in cruce fuffixQ effet;

Haux. Chriftus utroeç modo in cruce fuit, amp;nbsp;uiuus amp;nbsp;mortuus :utro ho* runrmodo cffcinfacramcnto dicist' Archid. Viuus utiqucinfacramcnto exiftit, Haux. Quoargumentoiddocebis;' Archi. Oportettecrederc. Annonloan.ait,Qiiinoncrcdidcrit,iamiudicatus eft;' Haux. DicitIoan* nes,quinoncredidcritinfiliumDei, iam iudicatus eft: defacrarhêtifidenihil ibidiâ5,ncc cogitatum eft. Turn ille nihil dicebat effe,quur mecum fruftra Ici tironcs ultra tcrcret, quumnclt;jfidem,neç cru ditionem haberem. eoepre* cufabat ferrrtocinando ulterius progredi. Attamen quo prolicercm ad col* loquendum, iniedla ultro materia, rogare coepi : Qiiid erat in caufa, quur in templis maceries ac interftitium illud crucifixi in media ecclefia pofitum, exterius atrium ( quod corpus ecclcfiae uocamus ) ab interiore facrario diri* mitr ArchidiaconuSjfequidem ignorarc,mecp percontari aiebat,quorum ipfemetnefciremrationem.Refpondeo’.poffc me, fi opus effet ,rationem fa* eile reddere.Sic cnim,inquam, quidam habet ex dodf oribusueftris. Atrium illud exterius feu corpus cccleuae, militantis ccclefiæ fimilitudincm refer* rennterius uero,quod cancellis circumcluditur,triumphantem ecclefiam de* fignare,in quod nulli pateat aditus,nifi prius crucem Chrifti geftet : idep cau* læ eft, quur maceries ilia crucifixume fublimi oft endens, templa noftrain duas itapartes diftinguat. Archidiac. Hæc fatis probabilitcr abs te differ*

1 tafunt. Haux. Videlicet,utcaeteraueftrafereomnia.Hiscpitahabitis,ua* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftift^dhibitis quibus me flelt;fteret fuafiunculis, finem colloquendi facimus»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poftcro deinde die, qui primus erat lultj, epifeopus ipfe è cubiculó me

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuocans, iuffit ut confarcinatis rebus, me pararem, ut retfta demigi arcm in*

I deincarcercm.Pofthacclitcras adcuftodem lanuæ,quam uocant,Vueft* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monafterienfis fcriptas ,Harpsfildo tradidit, qui me una cum his deduceret,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquibus inbaneferè fententiam continebatur:Mando,inqitit, præcipiocp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;londi/

I uthominemhunc,quimiffusadte uenit,in cuftodiamrccipias,procpfide rtenjiiddearec 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tua ac diligentia affcrues fic, ut nulli hominum pateat ad eum aditus, neu è rariHm,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut publico iufticiario. Bft enim facramcntarius,2lt; feditiofus, unde magnum

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxifterepoffnpcriculum,maxime his periculofis temporibus, ÔCc. Cum his

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itaque mandatis r eceptus fum, illicp difeefferunt. D emum poft diem deci*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mumquartum,accedunt miffiab epifeopo duo illius famuli, nunciantes,he

1 rum fuum feire libenter ueüc, quemadmodum habeam. Refpondeo, ha* \ beremcmodo ac conditione eorum qui captiui funt .Tutriillitlmd idfcirc \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nn expe*

expetit IX cpifcopus,an idem adhuc mancas,qualem tc dimifcrit.Rcfp ondi, me uerficolorem non efle, nee mei diffîmilem : adeo^ ipcrarc me nunquam fore. Rurilis illéDominum fuum epifeopum die un t, pro iuo inmeftudio,in uods hibere m3Pnopere,utbeneütmihi. Haux» Hocnominerefcretisà me Domino ueftro epifeopo grattas,pro lua erga me charitate: fimul^ apud cum fitis rogo mihi adiutores,ut amicis mets accefîùs ad me pcrmittatiinidç ipfi faifluros fc recipiunt.fed de tjs nihil dehinc audiui.

Habetishacflenusprimammeam examinationem per Edmundum Bo' ncnim epifcopûLondinenfem,eius^ iÿmmyftas,SC doôiores,in ædibus eins FullamiaCjUbi habitus fum,quoad fui in carccrem coniedlus. Ab eo tempore, quo duo ab epifeopo ad me uenerunt famuli, ad diem ufqueSeptembrijo,ab epifeopo nihil dcinceps mouebatur.

Calcndis igitur Odrobris cuocatus è carecrc,ad edes ducor epifeopiLon' dinenfîs : quo die concioncm habiturus crat Vuintonienfis CancellaiiW cruec Pauli, ut celeberrimo, ita frequentiffîmo eius urbis loeo. Londincnii^ intérim euftodem meum m c præfentc fie affatus : Suipicor, inquit, tuû ifti“'' concionem hodie non aditurum, Haux. Imô obtcftor,utaiidircheeaL Si quid boni infit,id mihi excerpam: quod mali eft,illud relidfurus.kaquc iiH' petrata uenia,ad concionem unà cum euftode ueni, audiui, redij. bnito deiH' de prandio, Londinenfis ad fe accerfitum interrogat, idem ^ne maneam, fuerimf Haux. Equidem uarïus mutabilis^ non ium,nec futurus unq^^' Epifeop, Igitur neque me ctiam mutabilem fentics. ncc mora, intus in cuN' culum conuolat, feripturus nefeio quidJnterea dum is (lia parat inexteriori cubiculo expedfans,ubi ingens hominum conferta multit^ erat, quanta maxime cubiculo eo capi potuiflet. Inter caeteros erat quW^

HoRSmyf DodîorSmythus, cuius extat olim rccantata palinodia.Isadmeaccetlf'’^’ tbtw. lubenter ait, mecum fe adlurum paucis. Rögo,quidnam hominis eflet• fpondent qui aderant proxime, Dodf orem eile Fabrum. Tu ne is,inquam, »Ile 7r«Ac-Ä’ƒcdt/jCuius habemus recantatiönemC Smythus. Non cratrecatat“’ illa, fed declaratio. Haux. Scilicet refert id nunc tuæ exiftimationis,rlt;^'’' ita perfe turpemutuertas quàmcorndiffîmè. SmythuS: Qiiid cnimfantt^ ütuertam^oftulas,quemadmodumtibilibctf' Haux. Nonpoftulotq^ dem. Verum ut uno Icias uerbo, id prius rcfcifcam abs te, pofthaciterui” recantaturus fis, quam tccum nunc in colloquia defeendam. itaq) relioO bro meo, in alterum cubiculilatus deflexi. Necmulto poft aduentantra^ amp;nbsp;facrifici ab epifcopo,ut aiebant ad memifli, ut uerbis mecum agerent-fpondeOjid me auditurum ab epifeopo prius,quàmuerbum hisullumfttf^ ' Tum qui cifeumftabant uario ac incondito uocum tumultu,profuoqui‘? affeeftu clamitare, quidam ad ignem, alij ad fiifpendium, multi indignum*” uitadicerc,quirecufaremepifcopimandatisobtemperarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

MiJoHoglt;lt;r/ nbsp;nbsp;nbsp;Erat in reliqua turba quidam Milo Hogardus cognomento, reginac ^P ,

Haux. Ite, docete omnes genres, baptifantes eos in nominepatris, amp;ipiritus iantfti. Sunthacc fcripturac uerba, quac adbapriimum inuitanto^^^ nes, abarcentneminem Hogardus. Qiiidergo,ibimus ne, ac infantes cebimusf Haux. Enimuero hæc una uox oppidö uos malehabet,qa* bil minus ferre quam docendi laborem poteftis. Eapars igitur nor ac coniultius pro re ueftra, ut ociofa nimis ac fuperuacanea,oniitn a minodebuiflct:quippequacparum delicatoocio ueftro congruat^Ao

GES. T ARV M C O M ME N T A R I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;î t .

ucrba indi'gnabundus ille, di’gnas loue concipj ti'ras, furfùm ac deorfum uol? tans per cubiculiim:diccreS'Oreftem,fiue Hcrculem c tragôedia furentem re' prefentan'. Confpedaitalt;^hominis tanta intempérie, per fôeumludens dixi aftantibus, utaliquts hominem plus iatis per fe calentem,ad motus paulo mo dcratiorcs dult;5l(taret,tantifper donee reffigefceret,Poft haec adoritur me -Pj/lorcjuito aliuS,quipaftorefl’ctR.ondinæôdHornenfisecclcfiae,perEflexiam.Dölengt; Èjjtxcn/ii. dum,inquit,prófelt;fió, te tam iuuenem, animo tam obftinato eiTe aç immorigt; gcro. Haux. Diequæfo,uirbône,tun’ille es,quem arbitror,ecclefiæPîor nenfispaftor c Ännuenti tumilléCedo', inquam, talém ne roTroTm^otifeu pa-tochum j in uicem tc fubftituifTe meminifti/Fateoi-jinquit ille,pro neceffitate atquetemporis difFicultatcamefadfum. Tum ego:nimirum,inquam,qualis ' • nbsp;nbsp;nbsp;.gt; •

dominus , talis feruus : fimiles habent labra lat^ucas. Siquidem noueram uilt; ^ium hunc illius turpis ac cofitaminatæ uitäe j fi quis ufquam alius, extitifle:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

K-ogoporro bonum hue paftorem,ecquam haberet cognationem cum gallo, dlo, qui in fumrno turn's Paulinæ faftigio ad uentorum indicium cplloc.atus,. pariter cu quaufs a,uræ mu tatione circumagitur f Qyibus auditis, folutgs ille. ’ncachinnum,præbile difeeditrafhrmâs unà cum multis ah)s,me debacchari^' Acccditmoxamp;alius,feifeitansquidlibrihabereminmanibusfReipOndeo,; • ■* y ; todicemcireEuangelicum,Licétne,inquit,introfpicere,^moxcp,permittêjç, ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

*’ie,quuminnofpcxi{ret:Liber,inquit,hiccorruptuseft. Haux. Siniodo, ‘luæ inlibro hoc continentur, uera fint (ut finit ueriffima) uarem igitur te ua?i num amp;nbsp;mcndacem efle necefle eft. Turn ille: Atqui,inquir, in primo ipfo co^, nbsp;nbsp;„

dicis tui uerbo facile te.coarguam.Eft enim hie, Generatio lefu Chrifti: quum uatesEfaias dicat, Generationem eius quis.narrabitc' Haux. Quid,his uerlt;-DIS uelit Ebias,audire.abs te peruelim. 'fum file: Fortaffis ægrè feres,fi magi* firura difcipulys doceat, V ciumfi permitta$,fenfiini tibi aperiam prophetæ».

^emo,inquit;,PQteii inter patrem amp;nbsp;filium generationem facere.; Hoc;tupnus,eertô(cio,ignorabas. - Flaux. At propheta igitur generatia ton Chrifiinon negat. Turn ille; Qtnir Chriftus dicitur Chriftusc' Haux, QuiaMeffias.eft. Qiiur,inquit,M€flîasdiçiturf’ Qiiia,inquä,a propheris eft Ptænunciatus ôc expeôatus. Quurliber, ait, liber dicitur.^ Haux. Verba natc adrixas propius faeiunt,quam edificationi feruiût. Subinfert illetCaucj Jnquitjab eeelefia defeifeas. quod fi feceris,iïicó evades in h eretieum. Haux^ ^cmadmodum nos pro hærcticis habetis,quiccclefiae ucftræ contubergt;' tomrepudiamustitauos uiciflim pro pfeudoprophetis ducimus,qui à Chri-f toadueftras defleeftitis ecclefias.hoc^argumento uos omnes intelligent fal ‘OS elfe prophetas, fi j'n ore habetis.Sic dicit ecclefiajUec dicitis, Sic dicit Do* niinus. Secundum hæc is fefubducftilico,.

ƒ oft quern rurfiis fubit alius, paratus, ut dicebat, ad colloquendum, eo quod minus me patienti efler animo p.eripexerat. Haux. Videboprius, tommiftum tibi ad colloquendum autoram etitum,quamuel tecum,uel quo* quam alio fim in colloquia uenturus ( aliter enim quo paefto me expedirem ^0 eis, tarn importune a.c catcruatim me obruentibus,nefciebam ) Hue enim Ucni cum D. Epifeopo, haudquaquam uobifeum aefturus. Inter hæcprodit «nmedium epifcopus,fchedulam ferens inmanibus,meo nomine in hanc tere fententiam loquentem: Ego Th omas Hauxus hie teftor,ac profiteor co* capiu aaufi/ rani ordinario meo Edmundo Bonero epifeopo Londinenfi, niiflam abhor* tionis hlt;«/ tendam elfe Sd execrabilem, fuperftitione deniep refertam. Item amp;iacramen* xiattit. him corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifh',quoduulgofacramcntum altaris dicitm: QyodçGhn'ftus fit in nulla eius parte, fed duntaxat iilccelis.Hæccrcdidi,

46z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E C C L E SI A

amp; etiamnum trcdo,flCc. Haux. Sifte hic Domine,te rDgo.P«müjn,qiiid liaiSenus credidi,id ucftra nihil rcfert.Quæ autem nunc fides fitj eam animus eft tuen. Epifcopus igitur accepto calamoad^inquitjin'gratiam tuamdifpun gam. pergitcp ultehus legere. Ego Thomas Hauxus cgi conrulic^ cum codé hoc meo ordinario,alfi scjj pfis fimul ÔC dodis uiris atqui nihilo fecus pcr-fto in’ientcntia. Haux. Ita ne confiteboruos pios dodoscg efle:quSipfc-mct fatear diuerfam eile opinionem meam à udira r Non faciam ; neque uos pro pijs, neque dodîis,cum ifta dodrina fum habiturus. Epif Nondifti' teberis tarnen,contuliHe te nobÜcum. rcliqua quæ funt,in tuam gratiam offlic tentur. Tum c Dodlorculis unus : Domine, inquit fi cius obfequaris uolun^ SinvinfMithe tatiineradendisijs quæcunqpis reijeiet,nihilomninoreliquinnfcceris.Pu' fatii fuafponte, oft autem legere epifcopus,in hacc uerba : huic^ (cripto manu mc adpofui«£ fubijcitjfimul^oblatocalamomciuffitaflcriberc. Haux. Manummww nunquam daturus fum ueftris coepris, ac inuentis. Epifcop. At enim non facics.^Ccrte ucro cedet id tibi pudori, ac ignominiæ. Mox^ conuocatß do-dîoribus, fingulorS manus 8d luffragia,quotquot in co effent cubiculo,coqin fiturum fc dicebat.Denicp quiiup funt teftium manus adfcriptæ,cpifcopo in-tcrim Qc dodloribus fufpendium imprecantibus his, qui manum feripto non ri(fnb[criptit. datent. Tum epiicopus pugno inpedus illiib meprotrudcns,idmenonint' pune habiturum dcnunciat : fecp ultorem tum contra me, tum conua oi^ics W'm ßMtri’ iuperbos in Effexia nebulones confimiles fore comminabatur, Haux. ■ * * ncquaquam licebit ulterius graffari, quam Dominus habenas tibi laxam gt;nbsp;Epifcop. Crcdemihi,inultumhocnonaufcres. HauX.

Icntas minas, diras^ imprecationcs tuas non pili facio.fcio cnim, confunit te tineac, 6d uermes exedent, ficut ucftfmentum amp;nbsp;lanara, I^ifcop« aliquando,quumuicem tibipro iffis rependam. Haux. Facikin uo fitum eft,hominem, furentcmalitiaucftra, quando libebit, cxtinguercni“^ tarnen digitulum unum, aut pilum, poftquam extinxiftis, reflitueren^' tis: cuius malitiæ ueftræiandudum pratclara in quibufdam exempla edidt » Epifcop. Si quam iniuriam tibi à me ortam fenferis,in ius ergo me uoca,» impingas dicam. Haux. AdmonemuraSalomone,necumiudi^lt;n litigcmus. Siquidem illc ius omne in fuam fententiam peruertet.

IdenosdocctSalomon,neftultoiuxtaiuamftultitiamrefpodcamus. da • Me ne igitur babes çro ftulto:* Epifcop. Ita mediusfidiusztucp tlcmd fat fcio cogitas, ucrum ignofico tibi. Haux. Libera eft iiia cuiuf^ *’ƒ nis cogitatio. His ita iadlatis ultro citro^ iermonibus,ichcdiila legit: qua perlcdla, ubiuidetnullaratiône impelli me poffe adfubfennt j in manus faltcm intrudcrc conatur,iubchs ut manu Icmel accipet«”’)*“? fUs cmanu in manus redderé. Rogito qu/didmyftcrtj habeatCmcnecm nec corde,ncc animo femel accepturum. Tum file chartam in finum rccondiffet,ingcnti inflammatus ita, cquum ilico poftulat,b‘ ƒ in patriam mcam adcquitaturus,adcacteros examinandos fratrcs.ln uero cum cuftodc reducor in carcere, unde film euocatus. Habctis lam dum conffidlum meum cum cpifeopo, cius^iatellitibusimeaiphusma fcriptum:qui cutftos pie fideles filtres fororesep rogàtos iterum lim,ut diuinam pro memifêticordiâ implorent, quo me confîrmetjfpD in ucritate ipfius in fincm: Amen.

Se(gt;temMa.nyresEJJèxienfi!^i Böllert) cóndem» nati elt;r e-xufli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • '

A««o«55$. Fuerunt inhoc eodem numero Effexienfes, prçterHàuxümgt;ftxite^l^^ Ken[e lunio^ quotum primus Thomas Vuatfiis Chemfordig cxtin(ftus,pridie qua«’

mas'Hauxus patèrctur, qui dies erat lunij dccimus, Anno iffy.Poftridiéjqui eratlunq ii, quo Hauxus Coxalliae exuftus cft,confimili affclt;flus eft martyrio nbsp;nbsp;nbsp;ï-

Nicolaus ChamberuSjUir pius Si conftans j Golceftriç cxuftus.Scquentê^por Tb. ro jx lunij diem Gulidmus Butlerus, Thomas Ofmundus,fuo fangüine dC . . . . ,-martyrio confeefarunt ,hicante prandium Manentriæ,ille à meridieHaruui* Cbïz giSjCxufti. Accedunt præterea huic choro. loannes Simfonusi loannes Erd.-leuSjCiufdemnt diaconatus ,ita^martyrij candidati:quibusproptcrcadi.. dus dies eft, quodfacriheaturo facerdóti libros QC ueftimenta denegarenu Vndchærefcos accerfiti, ac capitis condemnati,undecimo huius mcniis die, ErdicusquidemRayle3e,SiinfonusRochcfurti,inflammatifunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tbom^top

Inter eos qui cum Simfono in ius atque in condemnatiónem uocati ftint, mundót. unus crat ceteris paulo fimplicior,imperi'tiórcp.qui quum ad intenogata non nbsp;nbsp;6.

ütisuiderctur refpondere commode,Simfonusjuice fodalisinfc tufeepta, ilt;»»n Si»njbn«lt;i uocemproferrecœpit.Quaequumefi'etrobuftioramp;uehemêtior(qualisdre ƒ• eoTum fület,qui fubbaflum intcmplonim fymphonijs fuccinunt)fubitaria’‘’^'‘^*' uocismagnitudineuniuerfum auditorum cœtum,quafiinrenouâ,mâiorem inmodutnad audiendi cupiditatem erexit. Ex quo forte, ut fit, ftrepitus pegt; dunijamp;accurruseftfacftusaudircgefticntium.

Épifcopus Bonerus ftrepiturepeptino nonnihilpcrterritus-.Ecquidrci a2erctur,peicontantur.R.efpondetur à circumftantibus,tumultum cœptüni «dc,acconfpirationem contrafefieri.Èpifcopüs iticoadhanc uocem cxa^ ' nimatus, parit er cum Doeftoribus fymmyftiSjrelicftis fubfellijs,fefe inï pedes eoniecit, properarïs, quantum poteft, ad oftium, quod ibi in propinquo cx confiftorio in palatium ducit epïfcopi.Sed épifcopus cum Dodloribus j pargt; timmetu,partim præcipiti fugahærÊntesinoftio,fclt;pmütuô comprimen.. tes inter cadendum,fpèôaculum fatis profe^ô ridiailum præbucre circumgt; ftantibus.nondilhmile quiddam pafli, quod olim Oxonienfes thcologiirt lempliincendio,cuius inlibro fupcriori defcripta eft à nobis hiftoria: nifi quod illic reus abicdto fafciculo incolumis elapfus fiti

reuocantutk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ueriïdtninipraco, tKdgnàq, conlJantia Martyr,ob piam doffrinam, riif^ia'tcfo loa7ine Liifo,Lóndini

ÎOannesÉràdforduA patiiàLàtïèâflxienfis ,Mancbeftriæurte éîus diœcc* Anrtô’tiç55, fisnonincclebri hatus, àd uirfutes 8d ingenuasliteraà ab ingenuis a puerô i«l.u pircntibus dèftinatus, inter reliquas féiieis educatiônis laudes, fclicilumarn infuper feribendi promptitudinem, peritiamcp confequutus cft. Quac facuï* tas nori tam illi Ornant ento , quant ad heceffar ios êtiàm üitæ ufus adtumento fuit.Agèbatperidtcfitpus qu^ftorenfire^sï-tenritiôÀaui aetariumD.loan. HàryngtonuSjBoloniæequcftri nobflitatefplendidus’.fcdfuauirtutefpleri* rynjjtonw. didior, quxftor acrarius, ac rnilitutnftipéndtjs ptaefet^iüs. CtuitumBradfof* lt;b ufus minifterio, fie eum tn familia atque in pf ecio babuit, ut uix diccr e li* queat,ùtcr alteriaUt chariotuixcrlt,aütutiliÔr. Bradfórdus cnimmultapér eunt dodus,rtrumque experientia 8C ufu aült;^ior atqufe cumüiatior cua* fit.Rurfusœficûlc huius fidelem operam expertus eft, utmagniloco the* fauri eum 8C eharuna fibi,atque in omhi fac negoüo coniündunthabue*

4lt;^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* : RERVM IN ECCLESIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rit.Qyo in uitac gcnerc, longo i'am ufii detritus BradforduSjhaud adeo dimt* km aditum ad opes cumulâdas fibi comparaflc uidcbatur, fi opibus intenderc uolm'flet. Sed abo hominem fatalis Deipertraxitprouidcntia. tæfus enim huius tandem inftituti,lubdudîacpdtb'gcnter rationecaw^^ rum quacad herilia negotia attincbant, miffionem ab hero poftulat,«-ccflionem facit : ncmpequôcætcris folutus rcrum turbis,torus fcruirep^' fet lefii Chrifto , fercnte fic occulto diuiriæ uocationis inftinóu: qu2 n quam fincbat animum eius conquicfcerc, donee totum fibiacintcgwmP^’ fcdiflct:ufc^adeó,ut quum h cro rclidfo ad iuris fc prudentia contulilktj diu in eo ne quidem ctiam iureconiukorum cuniculo mens inimoraripof rit. Italt;ç deferto fîChoc ftudiorum gen^c, in quo tarnen non erat impr«^^’ à tcmplo Icgum temporalium (id enim nomen collegio fuit, ubi Cantabrigiam adtemplum diiiinarum kgum proficifcitur, ad eacapdi® ftudia, qua: propius ad Dominieg ecclcfia:minifterium pertinerenr. Inqi^' bus quâto ardore ac imperu fcrebatur, ucl id dcclarat, quod primo ipfoana magifterij donatus tituloacfacultate honoraria,euminluper fauorcmcfli' nium atque admirationcm in fe conuertit, ut continuo in collegium PenbrU' thæum coopratus fit. Porro fic indies profccit diuina quadam ingenij döc«*' tatCjUt omniumbonorum in oculis efie,tum Martino Bucero in primis inu*^' liefjs habcri cceperit: qui nihil humilc de ilia indole fibi pollicens, fuaderct^' natur,utdotcni talcntum fuum in commune ad etudiendum ChrilliP®P^' , lum conferret. Cui turn ille imbecillitatem fuam,ac cruditionis inopiamt^^^' inquit Bucerus, fi paftillis, aut triticeo non datur, at liordcacco tanjenaut quah'aintp eos pane lagineslicebit. Cuius uiricrebrishortafibu* faéius aniraatior BradforduSj'licetma Iponte latis hue procb'uis,duni totus»’ hac ueriatur cogitationc,commodum eucnit,ut a D.Rydlaco epifeopob^fl' dinenfi Cantabrigia ad gradus 5C munia ecclefiaftica euocaretur.Aquo»' efus primum diaconus,mox prædicandi donatus facultatCjtuniÔifidon^'’’' firucîus pchfione,eo cenfu cathedrab's diuiPauli ecclefip,nonfe^if’i”'’P'’' blico hoc docendiminifterio nauauit operam in ecclefia JDei, quoad uiucn'^ Edouardo pijs dorfioribus effe locus potuit. Alternante tandem cum moi re principis religione, quum nihilominus pergeret tarnen illein mur '^rcadini' nifirando, inuenta caufa eft,fed omnium iniquiftima, quianondumpul’^*’^'’ liccbatiegibus,quurademptalinguae lib^rtatc,,incarcerem protruderetuf-Cauia uero huiubnodi fuerat. Decimoterrio Augufti die, quidam pontib/ ciæ faÆônis Burnus nomine, epifcopùs pófteaBadenfis,p'rdconciont, quam in crucc Pauli inftituiflet, in Edouarduru regem,ac puriorem cuangdi) dotftrinam pctulantiflimo ore multa dcbacchatus,ita ft geffit,ut parum abnit rit, quin auditorum multitudo iniceftis in eum manibus, è fuggefto deturbai' fet.nequc enim obfeuris id indicijs præfefcrcbant. Tanta erat omnium cond-’ tara in iplum indignatio,ut neq^ loci celebritate,nec cpifcopiLondinêfis, qui tum adcrat,autoritate, necp porro urbani praetoris Icgitimo imperio fremitus popuiaris copefei potuerit. Burnus uêrô perturbationis magnitudineimpc' ditus, tum maxime pugione emedia turbainfuggeftumproicdîaperculfus, quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quû finem feditiofac ac tribunitiac eoncioni impoherc non audcrct, nee popu

lus ctiam id ferret: Bradfordu,qui tum in fuggefto illi à tergo aftabat, fupplfx rogat,ut ill locum fuccedens ipfius, uerba facerct apudpopulum,nonintp^f fortaffî's,mcmor Virgib'ani confiltjt

TumfietMe grauem ac meritis ß forte itirum qttem Conffncreßlent, arrefJiscj, anrtbui aflAnt.

Nc(p uerô fcfcllit confilij cuentus. Prodeunte fiquidem Bradfordo in mC' PopitMi dium, ômnis motus facile in pacarum abtjt, populuscp ad prïrrtüm eius ton^ lt;lt;^^««4(10. fpcdumlongam illi precatus falutê,ciim hac acclamatione,BradtoideBrad^ fordc,Dcus tibiuitam conferuet Bradford e:pôftmulta cum attentiohe eum detranquillaSC Chriftianaobedientia differentem audiucrc. Démuni finita orationcjplericp ferè Omnes fuam quifep domunl tranquille placidecp repetit. Interim inter refiduos eos qui rcltitere ç nec^ enim intantamultitudinis often fionc,omnia tam cito componi poterant)uir erat quidam generolus,duobus comilatus famulis, qui confeenfîs fuggeftf gradibus in oftium irruit ad Bur^ tiumintroire cupiens,ncfcio quid facturus. ßradfordus hominem nee igho-rans,amp; petitionem fan's præfentiens,contra fc oppofuit,quâta ui potuiticlàm interim ßurnum per famulum fubmonens, ut fibi à periculo præfenti mature caueat.Burnus ilico adprçtorcm fugitans,mortem iterum euitar.Q2ii tarnen

lt; necdum fatis fe tutum ratus, Bradfordum rogat, adeft'e dignetur tantifper fi^ bi,quoadin ædesalicubi condipoflit, extraomnem imprcftïoncmincolu^ mis.Qiîodnecillc grauatè offîcft præftitit, hominem uidclicet obdudîa toga a tergo obumbrans, donee per prætôrêfMaiorê illi dicunt)ôf duumuiros plc bis tribunes ad fcholamPaulinamibi proximam f?.!iiu§ petdttcerctur.Hoc itacppatfto Eduardomaftix eoncionatotBradford! operanecem fua debacgt; chatione dignam euafit: id quod nee diffimulabant ij, qui in eum uindicaturi client.quorumunus aperte ita Bradfordo teftabatur, inquien.s : Ah Bradfor-deBradforde,feruas tu uitam eius,qui tuænon parcetf Agedono uitam eins fibi. ^iodnifi tua effet caufa, belluam ego hóe etife mediam transfigerem* Bradfordus porro eodem die à prandio,habita ad Londirienfes coricione, in fumma ciusurbisplatea,acritcrcos defeditiofa amp;nbsp;tumultuaria hacaeftione obiurgabat: expcÀans interim Londini, quisnam huius rei futurus effet exi-tus. Habes nunc ledor Bradfordinianifadfiuniuerfam feriem, ex quo quid die pracm^ apud aequos indices prOmcritus fit, pro tahi pio officio,intelligis;. Nunc quid confequutus fit mercedis accipe.

Poft deinde triduo quam hæc adfa ftint, accerfitus a fénâtu atqp epifcopis gt;nacropoliam,qus: à Regina turn tencbatur(Turnm noftri nocanc) Bradfor dus, caufam apud illos dicerc feditionis atçp hærèfeos cogitur : eodem nimi.^ rum argumento, quo agnus à lupo quOhdanl perturbât! fontis, in quo longe tameninfra biberat,accufabatur:non quod peccaffc ipfe, fed quod lupus eiu-^ fiebatmS quod turballc ipfe fontem, fed quod alteri qui rurbarat refifterc no pollet.Necaliter Bradfordus feditionis flamnia, quamfolusreftinxit,de.^ nagrans ipfe,in carcerem iubeturire.in quo biennium fere integrum commo ratus,multos interea conflieftus cum Papiftis faepe, alqscp fedlis fuftinuit,mul tos conlirmauit infirmos, afflieftos folatus eft: multa præterea conferipfit, ut ocium eiac facultas furtim fuppetere potuit.tum inter cçtcra complures mif-fitabatcpiftolas,quarum extant apud me cxemplajad ciues Londinenfes, ad Academiam amp;urbem Cantabrigianam,ad oppidanos Vualdenæ, Manche^ ftriæ;tumadfratres duos,eorumep uxores SCfamilias; in quibusfincerauis Chrifttani pedoris amp;nbsp;pietatis minim in modum fpirare uidetur. Tandê poft longos labores ct ærumnas,è carccrefquem Couuntreium appellant)no(ftiS filcntio incarcercm Neopylum,dc quo fepe diximus,clam fubdu(ftus,poftri diclucefcente diluculo perdueftus in forum Smy thfildianum, una cum adole feente alteronomine Ioan, Liefo,annos nato ododecim, exuftus eft,Londi' ni:Iul.i,Aimo

Varia cotigreßionti »lîwnts loannù Bradfordi, cum T). CancellaTio Sphtn,Vuin-ttnienfi^ tumaiampriuatim cum uarijs theolo^ù in career? di^ uerßs temporibus habita.

Poftquam cirmDominb Ferrario ^dc quo fam ante diximus)tranfi(^t«ni cflètacfinitum colloquiu: proximo deinde loco accerfitusin medium Ioan, Bradfordus,pro tribunali fiftebatur.Qui pn'mum fe in genua ex more demip tens,protinus à Cancellario ludlus lurgere,caufam in hunc modum aginCan* cellario fie incipicntc.Qiii tarnen priufquam colloqui cum coinciperef, ocUquot; lis primum fixo contuitu ia. cum uibratis, tacitus aliquandiu ftetit ilium afpe^ ôans, quo fic uel uultu pertentaret conftantiam fui aduerfartj, uel autoritatc rctunderct.Bradfordus ntrfiim nihil illi cedes,pari cotuitu oculos inillo con-* netrnifi quod femel in cedö,Domini fiilpirans auxiliû,iuipelt;5at:mox^ redn-efiain epifeopum oculorum acie, es. luminum uehementiainiliQfcrt,utcoa' dfus Cancellarius ncccfiàriô ccderc fit.femiattonitus infiiperacpcrculfamcu te, in colloquium tandêhocpadfo uenit: ut diceret,eum longo iamtempoi'^ in cuftodia habitu efie, ob ieditiofam eius temcritatem, falfam^ dodrinam, quippe qui Auguft.mcnfis ij. Anno i5’5’5,in cruce Pauli, aufus fit tarn conlidcn ter,finecp omni autoritatc publicitus concionari.

Nunc uero,inquit,tempus adeft,quo ueniam, fiiibcat,cxpeririliceat^^Rf gina ipfa ultro mifericordiam offer ente: nempc fi nobifeum in uiam denuo ac unitatem redieris. Quod fi non recufes facere, communem nobifeumline dubio gratiam confequeris : id quod certa fide tibi futuru potliceor.quidais.

Ad hœc Bradfordus, exhibita, quam oportuit, iubmiffione acrcucrcn' tia: Reuerende, in quit, D. Cancellari, uos^ fi'mul honorandi patres, proec' res. Equidem baud inficior, me iam diu in cuftodia ac uinculis tenen à uobis, neep porro tarn diu, quam etiam ( quodhumiliter à me, fine^ oifenfioneuc' ftra didlum uclim)imm'eritô. Qirandoquidem ne^ hic,ne^ alibi, quiequ^m à me unquam dido fado ue comrniflum memini, quod iure uel feditionispo tcriquel impietatis aut arrogantip coargui,quum femper fuerim uoluntate^ natura pacis ftudioftis, cum per reliquam omnem uitam, turn uero in hacipla po tiffimum adione,in qua uitae p erich'tanti concionatOris auxiliu,ut fei ns, tn lcrim,tum infuper ad pacem publicus hortator fuerim.

Cancellarius uixftiftincns cum hucuftpprogredi, admirantisinmorem: O mendacium,inquit,infignc, 5C luculêtum. Quândo fadum ipfum fads pef (e confiât feditiofiim fuifle ÔC turbuletum, id quod uel ipfe teftaripotcn's,Do mine Londinenfis.

Lond, Vcriftimum,Domfne Rcuerende,narras. Ipfcmet enim,quireDUS ipfis gerendis fjoedator interfui, hifccuidioculis,6«f deprehendi, quemadmo dumiftefeditiofa fan'saudacia,populum regendiac ducendi ftrmpferit libi autoritärem. Quaeres fat documento fuerit^ ipfum fedinonis ac turbæaiiW' rem extitifle,

Bradfor. Illuftriflimi 6dhonorandiproceres. Vtuthaechabcat, quæD» Londinenfis uidiffefeoculis commémorât, amp;nbsp;teftaturres ramen ipfa haiidali ter gefta eft, quam à me iam accepiftis,ficut olim iuftus iudex uniiierfo patcia ciet orbi,cuius ante tribunal omnes pariter fiftêdi fumus. Inrcrea répons,qu^ niam fides mihi efle apud uOs no poterit, equo feram animo,quicquid diui«^ per uos permiffio in me decreuerit,

Cancellarius: Scio quàm glôriofà fit tibi lingua, quanto uerborum fpftn' dore calamiftrata fluat oratio, quum ramen mendacia fint mera quæ profers omnia. Prattcrea necdum exciditanimo^qua'm obftinatete gefrcrisrû,qiium de feditione appellatus,caufam apud nos in turri egeras, indeed in carcerem iuiius

iuflus es ire propter relj'gioncm.Sdo,ac memoria eriamnum comple(flor,uul turn fimulacfermonestuos,unde mcrito in carcere ex eo tempore detentus fis:futurus alioqui,ut uidcbatur,malorum autor grauiofum, quant nunc com memorare lib cat,

Bradf. Quodlupràhicteftatus fum,idcmiteruniacfatplusrcpeto.C^erri admodum ante uos, ita ante Deum confifto, cuius ante tribunal omnes ah'-^uando pródüccndi fumus,quo die rerum omnium patefict ueritas ; tametfi mtcriniöbfcura,uelpötius rcpudiataab hominibus latcat.Imo necp etiam adgt; dubito, uel Burnum ipium, cui turn præfidio fucram, nunc non negaturum, uitæ eius grauiter labOrariti per me fuccurfum clfè j non abfcp uitæ mcæ pcrtgt; culo:fit domino propterea laus,liuius^ rei omnis gratix

bond. Iftudfalfo quidem dicis.Vidi enint égö té,6C obfcruaui multo plus tibi c|iiarri decebat anOgantem.

Bradf. Nihil hie ntihi arrogaui, nifi rogatiis ab alfjs, adeo^ ab ipfo Burnd maxime.QuifiadelïètpræfcnSjidem nunquam ipfenegaret,icio. Is cnim hue meprccibusinduxit fuis, fibi ut opemferrem ac ofFcniionimederer populi: obtcftansinfiiper,nefeprius defercrem,quam capiti cius proipedlum eflet.^ r^orro quod ad habitû,meoscp apud uOs in turri fefmones attinet, fi quid Itac mparteueloHicq praetcrierim,autfecus mehabuerim quampar erat,cômon »rata per UOS olFenfa,lubenter uobis fatisfàdürus fum.

Cancel. Verùm ut hæc mifla faciamus,age fi noftro cxempiö,feuerfus de i^uo in uiam cedefiæfubferibas nobifcuiTi,paratam hie babes,à RCgina ultro oblatam, ucniant St^mifericordiam.quidais ƒ

Bradf. Nonequidem afpernor Rcgiriae mifericordiam, modo cum Dei mifericordiaconiundiiam. Cum ira autem illius coniundla miièricordià,par3 Deo gratia,nulliiis mibi fum coicius pérperratç hadîenus ^’î^p'^^æ’^^^’hobrem Rcginæ mihiuenia tantoperè irriplóranda fir. Quumni nil lit eO tenipore à mé fadfumj quod nori trim Dei, turn publicis huius regni Icgibiis confcntancuni fuerit: paciep infupcr contulcrit non medioaiten

Cancel!. Benc,fi pergas iftö modo nugari uerbis, tibi ipfi adco in glo-fiofalinguæ eloquentis uolubilitatc placens,6lt; ampullis turgens, quu ab om m rerum cognitione abfis quam logifsime. Pro certo comperto^ id habeas, r^eginat elm uoluntatem elTe, ut regnum hoc brcuiiftiufmodi purget homi-’m’us,qui fint tuifimilcs.

Bradf. Nouit Dcus,in cuius confpedlu no minus quam apud uos cofifiq, fiuam hie uener mihi gloriam, aut fint antehac uertatus. Dei mifericordia lu-hens cxpcto:quin nec illibenter Reginac quo® fauorem contingere cupiam, ^10 incolument mihi uita inter rcliquos eius iubditos, cum incolumi cOniun ^am confeientia conccdcret. Nam alioqui mifericordiam Domini uita hae lohge chariorem habeo, amp;nbsp;potiorem.Cluin nec ignoro infuper,cui uitam in manus meam comiferim; ci nimirum, qui fibi commiflam abunde tuen' pote Htjfic ut en'pi mihi,nifi permittente ipfo,à ncminc queat. Duodecim horse in die funt,quæ quàndiu durant,nulli futura eft cam auferendi poteftas.Fiat igi-turbonaipfius uoluntastuita enim cum eius indignationc morte deterior eft; eontraepmors ipfacum eius adiu(ftafauore,ipfifsima demum uita eft.

Cancel. Rebar equidem ita futurum,ut comptos amp;nbsp;uolubiles multa con-ditosiacundiafermones abs te audiremus. Id tarnen certo tibi perluaium habeas,ut plebem harftenus falia corruptaœ dodrina feduxeris,itä QC premium tua dignum fedudlione feres.

Bradf. Nulliusmihiconfeius fum fedudionis; necaliudunquampropo* lui dodfrinae genus, quàm quod fanguine ipfe meo diuina fuccurrente gratia o o obfigna*

obfignaturus fum.QuodŒ corruptâ appellas SC dtabolicam iiehementerhoc quidem dolendûmihi,animo^ pergrauc accidcrct, ir^P hoccomprobarepoflcs,quôduerbisdicis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •

Dunelmcnfis: Age,quid ergo de adminiftratione fends communio gt;nbsp;quam nunc cffe in ufu uïd es f' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r

Bradfordus: Pri'ushi'cabs te,rcliquis^ pracftantiffîmisinhoccow uiris, fcifcitandum eft mihi quiddam, quàm intcrrogarionî tuæ refpondeai^ lamfextùm luramenti facrareligione obftriifhis tcneor, id^ coccpasuer i gt;nbsp;ncconfentiam aliquando ftatucndacautreuocandæ Rom, pontifias iiml i' cfh'oni. Qgaproptcr rogatam hic celfitudinê ueftrâ uclim, fcû e per uos bon» fide liccacnominc ac autoritatcponrificis Ro.iftud â me quacratis,anniiniJS, Quod fî facitiSjUobis hac in re reîpodere fine manifefto periurio nequw.

Bumus fccrctarius: An tu fcxies iurafti aduerfijs pontificêRom. quibûsnam illis muneribus in repub.funtflus csf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Bradfordus: Nem p e primum datum eft mihi iufiurandum, Cantabng'æ magiftcrtj gradum inituro. Altcrum rurfus, in aulæ Pcmbruchianacfodabd' tem inaugurato. Deinde, quum Regis nomine miffis legatis uniuerfa acaot' mia publicités in Regis iurare uerba cogerctur. Ac iterQ,quo tempore iacris fum prim um initiatus, Mox^ paulo, quö præbwidarius collcgij Paufini lunt fadus.Poftrcmo fob mortem rurfos Regis,quando hoc idem iufiurandSprp miftuc à nobis omnibus eft repetitum.

CanccUarius: Age,quid tum poftcaCHcrodiana huiufinodiiurametanii' nimè obligant confeientiam.

Bradfordus: Athæc tum iuramenta minime Hcrodianafoerant,necini' qua ccnfenda:fed legitimo Dei uerbo cum primis accommoda,ucl tcipfo ma ximé atteftate ac comprobantc, in libro de Vera obedientia abs te cofcripto» O.Rocbcjlewfc nbsp;nbsp;Certè uero, fobinquit alius (nomine opinor Rochefterus) qui non procul

turn menfa abcrat:Nunquam ante hoe tempus, honorandi procctcs, cauiam intcllexi,quam obrem euftodiae fit iftc datus.nunc id fan's uidco,quaeain? caufa fuerit,prudêter à uobis facftum,qui eum uincuh's in carcere cohibuilns. Qui fi libertate fuiflet ufos,multa his temporibus mala dare potuiffet. Qp®'” obrem quacunt^ dc caufa hatftenus euftodiæ habitus fit , eiufmodinunceum effe uideo ,ut citra caufam ctiam, modis omnibus fit obferuandus uobis,atep euftodiendus,

Burnus fecrctarius: Imó in publicis nuper comitqs (renunciantcComité Darbicnfi)ita accepimus, multo nunc eum grauius per litcras cuincubsictk f)tas, religion! incommodafTe,quàm prius,quum libéras agitabatconciones-n his literis ingenti profcquitur deteftatione pfeudologos, corruptac falfte^ dodlrinæ magiftros(fîc cnîm dodrinam earn appellat,quænimirum fuænon i'cfpondct)fooscp obnixe hortatur omncs,ut in ca confiances dodrina,quïm per eum alios^ imbibifîènt, infifterc ata inhacrere uelint. Idem^ compiles præterca è regine’fcnatu cum hoc ipfo Comité adteftabâtur.Quid ais,uir bo* nec’rcfponde:negabis feditiofas huiufmodi abs te literas ad populum elfe foi ptaSjannonf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Bradfordus: Tantum abeft ut fedtriôfè quicquam à me didumfadumit*: fit, ut ne feditiofam quidem cogitationêunquam(cftDco gratia) in hoc de' feendiftè pedus agnofeam.

Burnus fecrctarius: At feriptas abs te literas cflè non inficiaris.quid rcfpondc.

D.Sautbuu/ nbsp;nbsp;Southuucllus: Mira profedo rcs,quant5hic uir,adhuc adolcfcctulus,arro

eHW' gantiâ Sipertinaciâ pr�fcrat:qui tâ cônâdcnter fe gercrc,adeo^ coUudere

cûRcginæ cohfiliarijs uiristp fenatorfjs uidebatur. Qiii tû ipfi inter fc mutm's afpedib. alter altcrû intucri nefcïô quo paóro torue ac faftidiofè cœpcrût. Ad quos Bradfordus ui'dffîm uerba inhûc modû habuit. Brad. Sulpiciêdi Do mini,procercscp reuercndi, nouit t)éus, qui folus órnniuui hoftrûm éft ërit^ iudex, ut corâatcp in confpctflumaicftatis ipfius me fciàm confifterea'ta cuni reucrentia etiam apud uos corâ ipfo iTic,uti par eft,gero ac compono, otnni^ bus cauens modis, ncquid ufquam didlo fa Ao uc(quôd fciarn)ucftras oifertgt; damuoluntares.Quod li uos aliter accipiatis,tempus fore fcio,quo id Domi nusreuelabit. Interea temporis aequo ac lubenti, utfpcro,ferain animo,quic* quid uobis in me dicerè facereep libuerit. Cancell, Glonofa hæc quidem uerba funt reuerchtiæ, reuerentiæ fed intérim, ut in cacteris omnibus, ita hic quotp nihil aliüd quàm mentiris. Brad, Velim equidetn hicin ueftro om; nium conïpcdufummus illeaciuftill'imus mentium Kce^J^ia-yvisHS, quiq) folus ueritatis autor eft,natura femper à mendacio abhonehs,linguam mihi ex ore hocreuellat,acexemplum inmeedat,undecatteri omnes admoneäntur,fi quid modo mentiri apud uos aut comthinifci décreuérim, quicquid interro-gabitis. Cancell, Quurnonrefpôdésigitùr?Scripfifti^néliteraseiufinodi, quas hi tibiobijciunt,an minus;' Bradf Qiiodîuprààmerefponfuméfï; idem nunc rcpcto.Quod fcripfi,iam feriptum eft, Prgfto hic fum,ac fiftor co^ ^nitioni ueftræ,qui exliteris illis conteftari lire mihi poteftis,autfecus.Quod h potentis,autfi quid fit in literis illis, quod meritô dari poflît crimihi,m?tiar fiidfimhègaturüs, Canccll. Age âge, nullum in hoc homintfinemihue--niemus.Dic agebreuiter,miféricôrdiam uis ne tibij an non uisf Brad, Dominus mihimifericordiâimpertiàt fuäm jprecór.Quod fi cuih diüina hac mife ricordia,uos dèihde amp;nbsp;ueftrâ pariter coniundî:urifitis,neutiquam repudiabo, Hiciüiinuarias fententias diftincbantur.Hoc ille,alius aliud de arrogantia ipfius diccre,eo quôd Reginac mifericordiam ultro fie oblatâ refpuerer, Qiii-bus inhunemodum rurfos Bradfordus: Si modo communi cæterorû ciuium iurc ac libertate ita mihi frui liceat,ut confcientiac fimul liceat retinere liberta-tem, crit qùur ingentes uobis de uenia ueftra gratias merito atep ex animô ha beam. Qui tum^ fi fccus me gelTerOj quàm trâquillo ciue dignuin fuerit,lcges babetis,quibus inméuindicari poterit. Interea temporis nihil à uobis conten do aliud, quàm publicUm cum ciüibus üiuendibeneficium, quoad eiufmodi sliquidinmereperiatur,quôd uitaindignûlcgibusiudicari debeat, Idiîexô-ïare auobis non liceat, ut hatffenus non li cuit, fiat uolufitas Domini; Amért, Ad hæc uerba CScellarius longà digreffîone ac maledico ore ih Edouard! mligionem inuehebatur, cuius errorc multos fedutfïos fuifle dicebat.Tâdem fiftomaledicendifinéjadBradfordum conuerfus, ut eum hoc modo prolice ^tinaliquam captionisffaudem;Et tu quid tandcm,ait,nobis narrasf Brad, Do(ftrinæ ac religionis inftitutio, qtiam Rex facræ memoriæ Edouardus fe-quutus eft,nobis^ fua commendauit autoritate,ut mihi nunquam difplicuit, uiuente illotitanunc ab eius funere impenfius etiam arridere incipit,mecç indies inea confirmatiorem fentiotnec minus para tus ,fi itaferat permiffîo Domini,motte etiam ac fanguiné,quàm uerbis meum in hac re iudiciû teftificari, Eranttemporibus Edouardi,librorû,ad faerS ecclefiç cultu ac ritus attinen tiû, plûtes editiones; qui etfi omnes reformâdæ feruiebât religioni,tamê quia fie uifum état illis, quorS id interfuit,ecclefîç ftatû paulatim,ac têporibus qua fi^ interuallis quibufdâ emendate, femel atr^ iterû mUtabâtur,uel potius cor tigebâtur codices. Eamuarietatem éxpfobrans euâgelicis Tonftallus epifeo TonJlrtlliM epi/ pusDunelmenfis,ueluticp eosleuitatis Séincôftanti3einfimülâns,rôgatilicô ;copus Duttd/ Bradfordû: Quâmnam religionis fub Edouardo formulant fentiret, quoto cp mcnjîî. in anno regniillius édita, Bradfordus iterum: Equidcm,inquit,praÊful cla-

rinime,eo anno quo mortuus efi rcx, concionator fui. tlie^ protonota«^ Burnus cœpit nefcio quid in tabcllis confignare.Demùm poft filentîj pa^' ium,exorfus iterum Cancellarius,ad docftrinam rcdibat ^acrdigibncn^ O' uardianam : quam hæreticam fuiftc, id^ uel hac maxime apodixi monfiratu' rum fediccbat(Scripturæ autem nihil omnino adferebat) quodinr«euW' nemjæiam^maieftatemexirct. Atcpuerouelhincfacilcmdicebateuelt;K mandi copia,quid de toto hoc doctrinæ gcnerc fentirc quif«^ debcat.

O fi,ô reuercnde, in Dei poftes iântftuariû ac intimos aditus penenarc,ibi9 docftrinæhuiufcc ucftræ finem cxitum^ profpiccrc, quamuos tantoniw^ habetis in precio» Cancell. Quid eô uclis f Éuge ùtis quidein fufpicor, i aures ci paululum pracbcamus, rebellionis nunc etiam guftum efle aliqucni ftibolfacfturos. Bradf. Nihil minusquàm iftudfèntio,quodipft coüigis-quin longe cquidem alium ipctfto fcopû,quàm humanis uidetur oculis: prs' terquàm eorum qui ingrefli infantftuarium Dei,res contemplanturnonquæ huiusmundifunt.Talia enim quæftint,facile mortalium imponuntmenti' bus,acin crrorem tràhunt, Atcp hic rurfus Bradfordo uitæ ucniæ^ condino nés à Cancellario proponuntur.Cui ille eodem iterum modo rcfpondicnem pe mifcricordiam,paritcr cum Dei coniuncftam mifericordia,libentcrucll£ ieîalioqui non polîè quidem ampleôi.Qiiod fimulatcp audiuit Cancellaniis, nolæuocefignum dat quibufdam ex fuis, quiforis erâr,utingrederentur.^*' quidem in eo confeflu præter hos quos ftiprà comemoraui, ÔC folum Vigor' nienfem, nemo præterea aderat.Qiium autem ingrelfus effet quifpiam:^^’^' feo,inquit’Burius fecretarius,accerfendum hue elle euftodem, cuihunccoi’' mittamus.Itaqj ftibpraefetfto carceris Marshallici per famulû aduocatOjCaæ cellarius huiulmodi habuit mandata:Primàm,ut eum oraiii adhibita diligw’' tia ac cautione ita afferucqnecuimortalium ad eum accefl'us pateat:Dcind£gt; nequid emittat ufquam litcrarunijprofpiciatffe ucro,etfi nihil diffideret culto dis uigilantiæ,monere tarnen eum,plus iam effè in ifto, quur uigilanuiis eiW illi obferuandus,quàm prius. Cum his iratpmandatis carccrarius cum bf*“' fordo difeedinqui uultu nihil commutato, gaudens at(p alacerabitc conci' lio,quafi qui paratus ad extrema omnia pro cuâgcltj teftificanda dodhina up deri potuiffet,etiamfi uitac aefanguinis pracfens illi fubeundum effetin caqui dem cauia pcriculum.

Secnnda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loiunis Bradfordi cum Ste/gt;hAno Vuintonienfi CAticelUrit»

Finita Ioan. Rogcrii condemnatione, proximus deinde ftibit in iudiûum ïoâncsBradforduSjà Cancellario cactcris^ cum co epifeopis aduocatus.tui turn Canccllarius, repctita paucis ftipcrioris colloquij tranià(ftionc,fatis qui' dem ftiperbè cumdiccbat,Ôif periculofè fuperioribus colloques Reginæ^' latam fibi miièricordiam relpuiflc, quando ab Edouardi erronea ilia dodhP ha nullis fè auelli rationibus pateretur : at nihilo minus cam effe tarnen Régi' fiae obuiam clcmentiam, ôd animibonitatem j quæuel aducriàrrjs ftiam ulno effe confultum cupiat. Quôd fi uel nunc tandem ad mentem redireuelleth' niorcm,fpcm effe adhuc uitac ac immunitatis confequendac.Qua deut matU' rc uellet ac diligenter fecum deliberare j monet j dum tempus adhuc patere-' tur. Pôft alioqui futurum fortaffîs, quando amiflâm ex oculis eam oppoftu' nitatem,ff uftra fit ac fera pœnitentia aliquando defideraturus. Rem quidem adhuc faluam,aut ianè iànabilem cfTc, quandiu intra üix poteftans fines coH' ftitutus,nondum fecuîari potentiae traderctur.Qiro tarnen neceflârio ipus niendum fuerit,fi fie pergat obftinatius. Saltern Barloi Cardmakeri exew' plum fibi ob oculos proponcretiin quorum die laudes plenis,quod aiunt, ut

'iSjOmnicç oratioms àïnplificatione inferelgt;iatur,némpc quo fie Bradfordi ani eorum quos attollcbat confirnili accenderct imitatione.Poft Cancella^-infidiofaiTi orationetUjBradfordus uiciffîm pro fe dicfïuruSjpriri tipio eonim qui eiiudicio praceffent aut adcflèntampVtudincrogabat,€riam etiam animo perpendere uellent,non folö ubi confiderêt,fed cuius ctiaht *ûaieftatem ac federn rèpræfentarët:nempc fummi illius amp;nbsp;XKrni iudicis,qyij, ftc Dauide, in m edio deorum ac iudicum fedet iudicans. Quapr^ter fi id öli poftulentjfefe tanquani Dei miniftros, fedetn^p fuam tanquart^ci quod dam tribunal accipi habéricp apud alios: fibi igitur profpiciendû elle, ne quid ab illius deflcctant exetnplo, cuius gerunt imaginent: fe^ quant pioxime at-temperent adindolem ipfius, cuius locum occupant : ne fanguini inlidien-tur innocent!, ne quem captiofis circumucnîant quæftiunculis, quibus tnla-Qucosôd fraud es inuoluant eiufinodi,quôs tarnen lexipïà permittit liberos. JéquidemôClubenter agnofccrc,nihilcpnon deferreipfis quicquidlocus is poftulat, quem Occupant : ac ftare modo apud eos uel reum quidem, aut in-fontem.Sircus fit,ut legibus fecum agatur poftulare.Sin aliter,faltem ut ciuis innoxii publico utibenefreio ac fauoreliceat : quo ad hunc quidem diem uti diccbatfibinonlicuilfe.

Eft illud quidem uefum,inquit ÇànccllarïuSjquod initio óratiOnis e pfal-Rio recitas, Deus ftetitin i[ynagoga,2lt;c. Caeterum hæc omnia,totuscp ^eftusi nihil aliud quam hypocrifin fpirat^ac ifranilTimum gloriæ ftudium. Hiccp mul tis uerbis perfuadere contcndit,non eum clTe fe,qui languinem fitiat innocen tcm.at contra,re torta in Bradfordum ómni criminatione, fuperbiæ eum arro gantiæ^infrmuïat: quippe quiadctucem Diui Pauli populo fe dudlorem prxbuiftct, praefertim in co doefrrinae generc ac rciigionis,quam ipfe turn pro litcretur,acfouerettam obftinate: quod fine mà^napcrturbationeecclefiæ . amp;rdigionis fieri (quo turn in ftatu res fuerant) minime potuiffetEacp de caii fa conietftumdicebat in carcerem fuilTe.in quo haôenüs perdurarit nihilo mi nori etiam cum plebis p erturbatione, quando per litcras ( ut retulit in fenatu Comes Darbienfis ) uulgi animos non mcdiocriter concitarit ad cafdem lust doârinæpartes. Addebat pOrro, infupcriori conuentu, quo tempore dcreli gione inter eos igeretur, quant obftinatè fc in fuae dodrinac alTcrtiOne ge(fifgt; ftt.Qiiainte quidnunc fibirefponfurus cffèqpericulum iterum facerct.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bradf.ad ea,honorem primùm Canccllario prxfatus, quod ubiep alias congt;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftieuit,refpond«:Principiô,quôdhYpocrifcoscumnotaretacarrogantiæ,id

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feDeo iudicandum permittcre,quiutriufcp cOrda ac comtationcs in apricum

1 aliquando produdurus effet. Intereafat fibi fore fux ipTius confcientiae tefti-I tnonium. qu« ft qua labOret cius uitq turpitudine, permifero quidem in I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaturem fuam collocatam clfc, quippe qui 2gt;ó Deum fibi amp;nbsp;homines habcret

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infrftos.Q.uod aQt adfuum in cruce Pauli fadlum fpedlaret ,adeó nullius efie

I ineo fibi critninis confciS,utnon dubitaret, quinÔeus magno fuo folatio id I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim patcfàôurus fit.Qui fi unenrâ in uita egiflet aliquid in cquo profuitRcip;

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eo quidem die fefe profuilfc quam maxime. Et tarnen banc ipfam ob caufam,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qux premium potius in grataRepub.promerebatur,in carcere ac diuturnam

1 iamcuftodiamfuiflefe precipitatü.Dcliteris porroi quod obqceret,,e carcere l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confcriptis'.huic nihil ferefpödere aliud, quam quodfuperiori die ab ipfo re*

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T um Cancellarius : At qui eodem die, inquit, fatis tu quidc for titer uifus

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;esEdouardidodlrinamdefendere: captans nimirumoccafionemhoemodd

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hac dere iamdudum, inquit illc, uobis refpondi: fexics à me iuratum clTé

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduafusPontificq nominis autorkatem ; cupiens id à uobis fefre, an ponti*

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ó o iij ficis

fids nomine hæcà méinterrogarctis. Quod fi ita eflct, nonpotuiflc periurn refpôndèrc pcriculo.Quanqu^m( falua intérim luramenti'réh'gione; id diccbanijiri eo qui'dem dodn'næ genere,(^uod fiimus fiib Edoyârdo fcqun ti, tmgii nûc confîrmari anïmum meum, quam turn, quum primum ftierim in carcerê ingrcflïis: hcc uerbis folum, lcd fànguine ctiâ paratus banc animi tclu ficationem édere,fiquidem rcs i'ta àc uoluntas Domini poftulauerit.

Cancellairius: Mcminiquidem multa te de re nihili fccilTe uerba,quæ2lt;J rem nihil attincbant . Quafi uero iufîurandum contra pontificcm tanti foret momenti. Atqui multi prætcr tc,atqucante tealij in eadem quoeç iicrbaiura' ucrc:licetrioncadcm,fed difiîmih'rationc.Tu enim iuramento huicconicicn' tiam obtcndis,quae haud aliud eft quàm pura puta hypocrifis.

Bradfordus: Confcientia mca eft Domino cognita. Qui ut iudcxolim txcnturus efta'ta nunc tcftis erit mihijUunquid hacin rc hypocritice aiit diln mulatè agam. Itatp quod fuprà teftatus ium/, idem nunc quoquerefpondeo. Quod nimirum periurij metu nihil in ijs quæ pcrquiritis reipondere audeani, fi modo relponfio mea aliquid ad ftabihendam pontifîcis autoritatêinregno hoCjünde eieda fit,facerc uideatur»

Cancellarius: Et quur turn initio orationis tuæ, Deos efle, acDo pare nos uiccs diccbas:fi nûc interrogatus à nobis.refpôdere recufot' fordus : Scilicet quod turn dïceba'm,at(^ è Pialmo proferebâ,huc pertinebat: quod quum ita ùos poftulctis,potcftatcm hanc federn^ ueftram,quaiii occupatiSjtanquam Dei miniftratoriam federn ab omnibus accipi.Pf0P^^'^^ fcn'pturæ illius ingeflî locum, uos commonefadurus, quo modo ueftrahac uti autoritate,quam à Deo accepiftis,conueniat: necp uelitis ab illius deneot re iufticia, cuïus lo cum obtcnditis, ac uices rcpræfentatis. lam ad nie quidem quod attinetjfi huic iuramento ulla obduco hypocrifin,ipfe uideat,aciuditcf'

Cancell.Imô uel hinc peripicuû eft omnibus tuamuiderehypochfin-y’’” fi ob iufîurandumfolum religio tibi fiiiffèt reipödere, nunquamitaaptidno locutus cfïèsjled ad rem ilicô rclpondifics.Nûc facile datur cuiuis intelligetc, practextum hune tantum efle, quem filentio tuo obtendas : quum alioqwtt' (pondéré ad rem ipiâm no aufis: atep interim populo perfitadeas, quod^tf non aufis,id te confcientia feciffe.

Bradfordus: Verba illâjquibüs tum ufus fum^non eô pertinebant,utuf' ftris obieefiis amp;nbsp;argumentis ex aduerlo reiponderent: quum uos nihil co ten’ pore ôbieccritis,qui fi làtis ea quac tum dicebam,atrêdifletis,nihil foilTetop”’ indùdia iuramêti mentione^Nunc quum uidercm parum uois intentosqs q’’? dicebâtur,alias res agere,ac materiâ uenari,ex quo neceflè erat in periurino’f inciderCjfi ijs quç pontifîcis nomine à uobis proponerêtur,reip5diflem:ioto neceflariô ac fimpli citer,citraep omné hypocrifeos fucû,ea tû uerba diceliam, quæ nunc iterum repeto, non andere me ob confcientia his ueftris rcfpoderc intefrogatis.Itaqp nullum in hac re perfugiû mihi quæro, nec conorpopuhn’’ falfis deludereprçtextibus. Quod fi enim ingenue uos quihicconfidcns,hO' norandi pro ceres, mihi id fatebimini,nihilamequæfiturosefrehuiuinio gt;nbsp;quod non aliquo modo meam contra pontifîccmfîdemaciufiurandunuJ’^' let:ita refpolurus fum ad ea quæ rogatis clarè 6C exertê, ut nemo unquâm iudicio clarius,aut magis dilucidè,Morte enim ut diu iam à uobis expcoO. (fit Chrifto laus)nihii extimefco.Illud timeô, ne quâdo moriendû fit, me confcientia réumcoarguat,acpungatanim um.

Cancell. Gloriofieiaôantiæhçc uerba fiint, plenacphypocrifî. Et taint* nefeis, me hic federe ut epifeopum Vuintoniefem in propria diccœfi, cuipt lure meo officioep facere hæch'ceat quæ facio,tjscp etiam plurat'

fauri,quo confdentixmejc fiat fatis.Dic agè bona fidc,coram Dcö^atque in hocteftiü omnium confeffujte nihil ame qu3efiturü,cui non Iiquido,fide£^ ingt; uiolabib refpondcrc que5:atcç ita,ut r efponfio mea nullam confenfionc pon» tificiæinhocrcgnumTcduccndac iurifdiólionis habeat’poUiceorcp me tam di lucide rcfponfururn ijs quæcuncp propofuehs, quàm quifquam queat alter.

Hic iUco Cancellarius ingcntes ù æ flammas concipit, multa de Romani pontificis autoritäre dcblaterans ï quemadmodum nihil ea Bradfordi, aut ei fimiliumhomuncionum confirmatione indigeat. conuerfuscp ad populum, . quouerbis Bradfordifidem detraheret apud auditores, fimilc quiddam hoe elTcinBradfordo dicebat,qualc üepe mercatoribus quibufdamaftutis ac aua tisufuuenire uidemus, qui quum peeunias mutuo date proximis r enuant in» digentibus’.iufiurandum aftutè obtendunt, uclut religione iam teneantur,tories à fuis decepti creditoribus, ne cui in pofterum quid pecuniarum concre-dant. mox^ deflexa inBradfordum fimilitudine, Ita, mquit, amp;nbsp;tu non diffi» ruiliufus arnficio, quo uulgi oblinas oculos, atque in harrefin tuam pertrahas (quçmulto eftReipub. perniciofior)obtêdis iuramenti religionêjquafi con-foentia prohibitus ne facias.Qiiid, non refpondesf

Biadfcrdus: Tories iam dixi,mihi non integrum,nee fas eflejinetu periu rii,rcfpondere. Alioqui non furti tamimperitus rerum,utnefciam diucrfa dfe iurifiurandi genera, Qygdâ enim fiunt iuram enta lecudum fidem amp;nbsp;cha-tiratem'.quod genus illud eft contra pontificera Romanum pofitum iufiuran dum. Aliarutfus praeter fidem, prætercp charitatem fiunt. quo in num er o iuf-iurandum cftilludtui auarimcrcatoris, ÔC eorum qui proximis egentibus pcgt; tcntibusc^ denegant auxilium.

Canceliarius hic itcrum multa ira acccnlus eft,fubindc didlitans, Bradfoï dum nonaufum effemetu ad rem refpondcrc.Pretcreamultis nerbis probate contendit,iuramcntum contra pontificem Romanum repugnare enaritanï Bradfordus adhacciterum urgerc,inftarc,ac profiteri,utiamfacpefeciffetj fefc nuUo alio metu tacere,nifi periurtj admittcndi.Nam alioqui ad morte qui dem quod attinebat ,fcirc fe, ut horae effent in die duodccinnita certum uitæ lt;ius præfcriptum effeàDeo ftatum,pofitascpmeta8,quæ huila Humana ut uelmoucri,ueltranfilir{ qucant.Vbi uifum fuerit uoluntati ipfius qui fines regt; rum habet in manibus ,ncceffariô fibi difeedendum effe, Intereaintuto col-locariuitàmipfius,etiamficontrafeorbis confpiret uniuerfus. Inmanusip-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fins tes fuas omnesuitamcp permittcrc. Cuius uoluntas quicquidde fe ftatuè

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tit,æquifiiiTio fe animo laturum effe. Arcp de iuramento quidem contra port*

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamcntifempcrrcligione^nihilineo effe, quodeharitati aduerfetur, aut offi*

I cio Chriftiano, Cancellar. Quo tandem argumentigenere id probabisd 1 Bradfordus: Nimirumiftq. Quod facris Deiliteris nonrepugnat,cum chart l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tare pugnare non poteft. Contra ius pontificis fufceptû iufiurandumfacratis

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trotffalua intérim iuram cti mei obligatione) modo dextre atep in eâ parte irt*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terpretemur,qua commode accipi pôtcriqdebeatcp.Hoc efi:,raodo principi*

\ bus acregib.infüo cuiufepimperio fupretnâtribuamus autoritäre. Cancell, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vndenamillud cómonftrabis^ Bradf. Çùminaltjspaffimfcripturelocis,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tü maxime cap.adRoma^.ubi diuus Apotiolus omnê anima fublimiori fubîj

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;citpoteftati. CuinafNimirü ei que gladiû geftat,quç poteftas ecclefiafticorû

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ub cft ,fed ciuüiû. magiftratuûfane,iuxta CHryfoftomi intèrprerationê. id ^d,

I quot;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

celfitudotuamulto me nouirredïnis. Quem inlocum commentans Chry^' ftomus Q ut fds )non modo cæteros ducs ac rcipüblicac ordiftcs, fed cum nis etum epifcopös, prophetas, nbsp;nbsp;apoftolos tcmporali magi'ftratui fubmJtn

ïdic Cancellarius «laiorem in modum ira accenfûs, Bradfordum infimulî' re hoc nomine,qùafi Rcgïneæ maieftati omnem detraheret obedicntiamjuJ iuramenti pretextu:En,inquiens,ut ïfte nobis uerbum Dci patrocinmm «cit rcbellionisc'Etenim fi Regina ei ficimpcrabit,utnomcn detpontiiiciRonU' no,eiuslt;plubfcribatautoritati: contra idiftefacfiurumfcnegabit. quoduj' nim fcceritjtcneri fe dieet pcriurio.Quod perinde eft,ac fi regina de gradu de icdla,nullam prorfus eam reginam effîciat.

BrâdE Ncquaquam id confequitur, quod tu finiftrè detorquendo colliquot; gis. Neep cnim fi hac una in re obedientiam dctredîem, neccifario cfRcietui', uellcmein cætcris omnibus obferuantiam ei denegare. QuippcEduardo régi femeliureiurando obftridlus fui, idi^ nonfîmpliciter,tanquain cifoliiur^' tus : fed etiampofteris cius omnibus,quicûtp in regnihabenas poftcumiuC' cefluri eirent,codem aftringor iuramcnto.Quapropter fi ià hac ünareiurame ti feruem fidem,uoluntaticp reginæ minus obtemperem, nonideo opinorO' bedientiam omnem regineaî celfîtudini conor detrahere.

Imô(inquit illc)maximè id quidem ucrum.Perinde enim hæc tes habet, ac fi quis iuréiurando fcobftringat, ucllefe die præftitüto certam pecuniæfum' mam adlitras uiginti, alteri adnumerare. qua deinde remifîà abaltero cui dc' bebatur,iUc tarnen niliilominus iufiurandum urgeret iuum, afSnflans necelh ho fibi débita elïc perfoluenda, quippe qui uoto per/bluendi femel aftm lt;fius fuillet.

Bradfordus ad ea obteftari CanceUariuni, ne nugàri ad ilium modum ud' let. Vehementer fe quidem demirari,tam parui pênfi iuramêta Dco amp;nbsp;pnn^*' pib us fadla apud cùm haberi; qui in uotis tant ftfidlus effet,de facerdotum c® iibatu cpffcopo nuncupatis. Irritatus hic itèriim Cancellarius,ac bile efferue' fccris,nugari fe quidem negabat: fed ilium immorigerurn reginæ elfe, nec lt;flo illt audientem diccbat, qug nunc quum iuberct eum pontifici nomen daquot; ré,ipfe detredlaret tarnen.

Bradf. Nequaquara,ô reuerende,me inobfcquentem reginxprçbeo,ncc præbiturus fum. Veràm diftinguendum hic eft inter genus amp;nbsp;fpecicm. cnim,quiainunahacre obtemperarenon debeam, ideoincrimenuocandiis (um inobfequcntiæ,quafi in omnibus fim ci refi adlarius. Nihilo ucromagis, quàm fi tu eum qui portiunculâ duntaxatfui uendiderit patrimontj, prop®' reauniucrfamdiftraxiffehærcditatcmarguteris. Eadetn dialeâicanecp ego nullam proptereaexhibeo obedientiam, quiainuno hocprætercofcientiam non obièquar. CancclL Nolo has ego fimilitudfncs. Bradf. NeqjC' go his fuiffem ufirs,nifi tua perpulfus occafionerqui populo ita pcrfuadeas,id mcfacere,mlhiquôdnunquaminmcntem ueneratSiquidem quodadmeat tinct,non folum me paratilfimum profiteor ad obfequendunrfcd Si lubenter cupio, eodem modo cacteros quofcp meo excmplo ad omnê obferuantiepre (landar (ubmiffîoncm commonefiefi, quandiu quod reginæ tribuitur obedf entix, non cédât in inobedientiam aduerfus Deum.

Cancell, Im ô haud obfcurè rcs ipià déclarât, quid uelis, Si quo tendas dt' nic^.Äge enim,finge te Regi huiciuratum elfe; poft fi idem Francorum regt, aut Cæfiiri des iufiurandum, an quilqüàm prôptcrcâ crimen tibi periuratæiiquot; dei pofsitimpingcref' Bradf. Alia eft, longecp diuerïahuius caufx conditio: (îquidê huic iuramento expreffa accedit exceptio, quæ prohibeqne ullo polt temporepötiffd Romano iurarc uelim, Qiiod fi eadem adliibita conditionc ......... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regi

*^5 2' dar cm iufiikandum, üt Caèfari aut Gallorum régi nulla inlcruîrcm ra-lioncjhaberéttùm éares plus anlbiguac côtrouerfiæ. Cæterum, cdfitudo tua rogo tnmêtem reuocarcj atc^ per ocium reminifci uelit, quid fupcr eadcm re ’pfe,inlibtô eo cüi titüiuitn fecdas de ucra obedicntia,fcripto editum aie teftà titer vuint.de lumrèliqücris.Vincatthododiuiniucrbiucritas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , sterM obediètiti,

His ucrbis multo graüiffîmè exacerbatus Cancellarius, ad id redit denuoj Hdpriüs obicterât, deliteris feditiofis e carcereinter plcbê dilTipatis. Quûcç haâcrtus tam magnifiée uideretur de fe polliceri omnibus,quaiî Edouardieç jlocîfiinæ crrorcs aduerfus omnes homines tueri u eilet 5 eô nûc gladiatoriâ il* bmrcdijfTefortitudinemaiebatjUtuerbüm refponderenón auderetdenieç, biteraSjihquit illc,nunquâ egô cuiquam fcripfi feditiofas, nec in peruerfa dogmata populuàliqüando traduxi. Quôd auteni ucl calamo uel ucrbis Hadle-’'usdocuen'm,ftàtfentenh'aab eo nunquam difccderc, Quoniamcp cdfitudo dacammihiignauiam exprobàt,qüafi méturefpodere non audeamtage fei-‘citaremodo quicqüid libeat (lalüa interim iuramenti fide ) aperte dilucidè^ ^efpondendi periculum,ffetüs diuiha gratia,no defugia-Qiiamuis huius uitç ’ubcSdum mihi difcrimcn hac ratione intclligam: attamê quicquid inde milii obueniet, ô Domine, tibi me totum iii manus do.Tantummodo,per me fan-«ificetur nomen tuum.Dacç,ut organùm quale cuncp tuæ illuftrandac gratiac bam,Amcn.Nunc age percontare quæ ueliSjfcnties nullûinme (iuuante Do nimo)refpondcndimetum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cancell. Die ergo debeato facramêto quidfentias. Crédis^nc,in eo Chri Humiuxtanaturale ipfius corpus adforef Credo,inquit,ChriftUm corporali ter adèfle, atcj interefle in ucra facramêti huius adminifirati ôndita tam en, ut uocèm Gôrporaliter in hune intelligamus modum, ut Chriftüs hic Corporali tcradélTéhoftracfidcifcntiatur. Cancel!. Noftracnefideifatquiilludpluri-tibi cxplicandum cft.

f aciâjiriquitmôdô firias prius duo pfari uérba.Sino inquit illè,dic quç uclis. Turn Bradfordüsdàm integrum, inquit bienniû,paulo minus,in euftodia

mèüâbuiftis. Quo toto temporis fpacio, ne uerbum quidem hac de rc ullum mihiféceras,quandiulegibusac temporibustuto liberecçquæ ucllem citra capitis pcriculûrefponderelicuiffet. Nunc poftquamleges côfecutieftis,qui bus certum ei ftruitur exitium i quifqUis de hac rc mutire contra ucftram au- .v ^at féntentiam,ad me demû àcceditis;hasqî modo ingefitis quaeftioncs. Ah y •Vuintonienfis,Chriftüs rïunquâm hac ufus cft ratione,qua mortales ad fi- \ ^em fuath pCrtfahcret. Porrô nec prophetarum aut apoftolorum quifquam* ftedi tecum in niemoriam,quid Bernardus olim adEugcniumpontificêROi ^riptitaritiÀpoftolos legoftetifle iudicahdos jfcdilTe iUdiCantcsnonlego:. Hoc eritjiliud fuit,amp;lc.

Cancellarius his ucrbis pcrculfus,fralt;ftuscpnonmediocritcf,môdcftius ad bæcrefpônditifefe nunquam harum rerum autorem extitifte.qüartqüâm noii effent nulli,qui hanc unam omnium expeditiffimâ eflC ùiam ducèbafit.Quod[ autem ad ipliim attinèbat,crimihi ctiam datum id fiiifte fibi à nonnullis,qüôd minus quidem in hàc parte quàm par crat, immitis rigiduscç uideretur i Cüi turn teftis acceflerat TLondinenfis, cætericp poft cum cunóii pene auditores^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuocomprobantescalculo,quac Cancellarius de fiia hac immodicaclcmetttisi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cui tum BradfordustRogó,inquit (ô reucrende) exprome atep exere hac

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Undem aliquando dementiam, utfentiam. nam hadlcnus nunquam earn ex-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haec ubi accepit Cancellarius, ratus futurum ut Bradfor dus oblatæ miferi

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PP ufuruni

47^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ R B R V M îN -E C€ L E S I A

uf«rum Qi. cômitâtc:nec (c folum, Fed SC Regmam cupido ammo iderii faflU' ram polliccbatur,fi uellet modo cû ipfis unà in eeelefiç redire contubernium, Dcusjinquit illc,meliora, quàm ut fie redeûdo,recéda ab ecclefiæ aggirga tionc.Quod equidê nunquâme faiflurû fenfi.uerû illud fenfi,quôd dumbicn nium penè integrum fub poteftatc eficm ucftra,in arcc captiuus,calamô, atra lU êto ac charta mihi interdixeras. Nee toto co tempore qtricquâ in te clemen Ciac expertus fum,at contra potius fijmmâinhumanitatë.Nûc^ tandem Deo babeo gratias quû intelligam in hoc tam diuturno carcere teneri me àuobis, non ob caufàm ullâ,quam hadenus inme deprehêdiftis, fed quam deprthen furi fitis : fiat bona Domini in me uolutas. Inter hæc admonitus à quibufdam Cancellarius,tempus fuilTe prandq, interloquente adhuc Bradfordo confuT' git c fiibfcllijs,affîrmans à prandio pluribus uclle eû co agereJtatç difeedente ad prandium Cancellario, Bradfordus in temph aditum interiorë rradudus, to mm ibi expetfiat dicm ad nodlê ufcp : tum« in carccrê iterum rcducebatiff. Intcrea temporis,in eoiacrario dum defedit Bradfordus,circiterquartam,ad' üenit eo Generolus quidam,Thomas cognomento HuiTeuS, patriaLincokii cnfis,qui in Ducis Northfolccnfis fiimih'aaliquando nefeio quid munerisad' miniftrafrct.Is in lacrariû ubi crat Bradfordus introgrefius, hominê ibi quem lt;dam Stonyngnrcquirebat. Cui quumrefpôfiim eflet à careen's fuppræfidto, neminem ibi eius nominis adefTeedeflediens adBradfordum,ac falutans,utK rem cum co repetit familiaritatcm:addcns poiTO, ad eum poftridie fefeman« àccéflinum efFc, familiaritatis ac colioquehdi gratia.

Poftera itaeç luce,ad horam ferè feptimâ, Gencroftis hic quem dico,inf“^' culum ingrecjituf Bradfordi,moxcp poft niutuâ ex more falutationctn,acc|' rata orationc fui acceflus caulam exponit : nêpe quod ueteri notifia aentf^ ' fitudine addudtus cô uenerit,ut priuatis colloquijs pauca cûeo agcrct:q«i^! permitteret ille,lubêter didlurus elTct. Atep ucrô hcri,inqt,tta te gefletasapi’“ Canccllariu,c2eterosq5 epifeOpos,tanta cum modeftia, prudfcntia^, dibilem quendam omnium hominum fauorem ftudiaep in te couertcr!s,noj’ amicorir modo,fed Sé eorum quibus anteparum utebaris propirifs;utiamni-* hil fit, quod quifquam tibi queat obqcere. Quç quûita fint,fuafortibiaiiiOi^ fuerim, pro nofti a amicitia, quæ fola hue me hanc ipfam ob caufam addi«*, ut proxima alt;ftionegt;qua te conuenient epifeopifeonuenturi funt autênoû* no die)tempus faltem fpaciumq^ tibi ad côgitandum,ac quofdam infup^ ditos (juibus cum conféras dcprecari uclis.lta fict, ut ôé orrincs prudenniio uitatê^ cum modcrationc côiuntftam in te admirenf : fimul 6é çodem pac imminens tibi pcriculum, qUod propius à ceruicibus abeft quàmfuip*i^ gt;nbsp;propullàbis facile,

Bradfordus ad hate: Têpus poftularc aut indudas ad deliberand5,nbin fas efiè,nec cofultum uideri aiebat. Siqüidcm ex eo magrtâ datum iri fufpicâdi occafionem, quafi dotftrinam ipfcftiam in dubium uo caret, quam tanta cum certitudine confdentiae profitcatüf. Quxres na exiguam turn populo ofFenfioncm,tum caufæ damnum effét allatura. quidcmfefacercnecauderc,neceonfulmmexiftimarc.

His ita geftis rebus,dum illi fermocinâtur/ortèintcrucnit Dodl« Seto” j apertacubiculi ianuaper euftodemirttromiflus. Etat hic Setonus Vuintonienfisfamilia 5é inftitutionc alumnus. Is ubi Huflèum Ita ne^inquiqo bone,huc ergo ante me ueniftifBradfordus ilico hæ^^bi uit,diffimulatum eorum propofitum fiibodoratus cft,itafecG minc,da mihi,recftè illud mandats tuS ut exequar, Caucte ab fié, Nolite proijeere margaritas ante porcos, fiée. Video enim adme ’'i® in ah'udjnifi ut uetiantes ex me aliquid,mutuum fibi ipfis ferant

Sctonus poft parerga quædâdé ætate,dc patriaBradfordi,atq}hoe genus alijsjlongâ mók orditur narration^ de Cramcró Archiepifcopo Gaht.de Rid leo amp;Lacarri'ero,de^ illorS cum theologis Oxoniêfis Acadeniiae difputatio*' nibus. in quitus co redados ftiifté dicebat, ut nil haberent quod mutire po^ ftnt, Ideo^ Gantuarienfem cófèrcndi cum Dunelmcnfi facultatê ftbi ac cum «teris expetifle.Quæ omnia hue fpedabant deni(^,ut Bradfordus eorü imi ïatus exèhiplü,idem fa'ceret': idc^p tâto magiSjquâto ipfe minus eftét in hac do élrinæ præftantia cum illis conterendus. Bradfordus iterum ad ea refpondit haudalio modo, quàm quo prius Hufleo rcfponfum eflet.

Vcrùm quum hocrelpohfi neutri illôrum placuiflèt fan’s: inde poft multa pwfuadendi argumenta31ia,Setonus fie pei^it in hanc feré fummâ perorarc, ut diceret,multa fe præclara de co honcftaq^ audiuifte à multis. atep inter cæ* teros, cœnantc heri D.Cancellàrio, âdfuifïe in ea menfa generofum, qui affïr Wäret præditum eum tanta perfuadendi fecultate, quanta aliû nouiflet nemi* ucm.Sefeüero, etli hunqUam cum anté hefternum uidiftét dicm, ncc conciogt; Uanceth uhquam audiflet hadenus,tarnen modérationê in eo tantarn,grauita ,mores^ab omniintêperieintegros acfedatos perfpcxifleinre* iponliohe hefterna, ut non adamare non poterit: cui neq? minus bene cupiat ®Ue,quàmfibiipfi, Qiim hecp nonVuintoniêfemipfum(quodeihicdiceret) propenfù ineum ftudio affedum fuifle. Qiiapropter ne quid obftinaté agat^ autpræftadeadeo pertendat: fed tempus fibipotius depofccretjUirumtpali» 4uern deligeret cruditum,qui de rebus fecû côferret,fuadere fe ac moriére fe* dulo. At Bradfordus codé femper refpôfo eorum reiecit fuafîones quodnee ucllefe, nec pofte ûnc magno populi feandalo, fuoqùe maiori malo diccret, Quodfi quid de dodrinæ illius ambigeret certitudine,haud grauate id fadu rum efte.nunc autem de dodrinæ huius ratione certo fibi conftdre aiebat.

Hic gloriofus Dodor in iram uerfus,Bradfordfl fuperbum,ambitiofùm ac armgantem appellate. Ad quæ conuicia Bradfordus permodefte rurfum re* fpôdit:rogâs,ncquemtemerè adeo iudicare properaret,neipfeforfanfibi iudicium accerferet. At alter urgere porrô,ac inftarc cnixè,ut côfiltjs ipforum uotisep acquiefeeret, quàm clemêtcm ac fauorabilem haberet Cancellarium, lt;iuantacp indulgentia erga eum præditum,demonftrans.

Ad qug Bradfordus in hune refpqdit modum:Clcméntiâ,indulgentiam^ ttgafe Cancellarij fat fibi notam elTe,quam nunquâm antehac experiri contigit . Se iam longo quidem tempore in uinculis ac in carcere nullo Rio merito tenerijubi permagnain ipfum inclemêtia ufus eflet Gâcellarius. Ac neqj ad-hue caufam ullam illi efle idoneam,quamobrcm captiuum detincat.

Dodoriparumhæcarridebant colloquia, qui inde exreunainaliam, atc» indeinaliam digrefîus, omnibus inftabat modis, quo in fentêtiamfuam pelli cerct.Bradfordus haud quicquam refpondebat tarnen prouocanti, aures tan tum dicenti præbuit.Videbat enim haud in aliud adfuiflc illos,nifi ut expifea-rentur aliquid,quo in fraudem illû pertrahevent. Demû ubiuident colloquia paium procedere,fecp fruftra tentâdo omnia, nequicquâ proficerettum Huf-fcus:Atquid,inquit, li Gâcellarius ultro publice^ déférât id tibi, ut detür uiri alicuiusdodi copia,qui cum conferreliceav.an cs recufaturusf

Bradford.Hxc quidem coferendi facultas fi tum delata fuiflct,hondüfcita St^promulgatalege:autnuncitadeferripofTetjUtæquo libértatis iureliceat mihi cumillo uti,qui ex aduerfo accedit ad confèrendü,eflct fortaftis aliquid. Alioqui quorfum attineat,collationê hanc inire cum aliquo,nö uidco: riifl ad 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempus modo extrahendü,quo tardius cótingat,quod euenict tarne aliqüan*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dojfimul CÛ maiori tum meo incommodo,tum populi fcandalo.Et tarne fiD.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gâcellarius ultro häc detulerit coferendi conditione, equidé non fum afper-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p p ij naturus.

haturus.Hic^ rurfum morofïis Do cT'or Bradfordum arrogStem, fuperbum, S)C contumacem appellitabat. Tandem ex horü colloques Bradrordus ubi intellcxit futurû propediem, ut à ludicibus accerferetur,rogatos habuir, ut fecedcntes paululum,folitudinem fibi datent, quo cumDeocolloquiac (àpientiam ab eo emendicareliceret. Nam ah'oqui deftitutûfc quidemomni humano auxilio dïcebat.Itaqp uix tandem impetratamiffïonerecedcntibusil h's, Bradfordus fe ad preces ac ïupplicationes referebat : quas benigniffimiis cxaudiuit Dominus,præfens in omni neceffîtate opitulator,côfolatorcç,Nct multo pôftabiUotûreceirUjteuocatus iterumBradfordus intcmplumiWd epifcopi prætorianum, cui nomen fandfæMan'æ tranftamïfianac nnponitui, cxpedlare illic aliquandiuiubebatur,quoad Laurentîj Sanderi,dequoiamdi xïmus,finita eflet excommunican'o.

TEKTirs y LT I MK S CONTLlCtVS IoAn.BrA(ifordiyCii!iî cpifcopo Vtdntomenfiircgni

POftquamLaurêtium Sanderûiam defecratum códcmnatum^ magiftra tui in manus atcp in cuftodiâ dedifîent, proximo deinde loco loan.Brad' fordsinmediûintroducunt,cul tum Cancellan'us uerbainhancfumniafacit: Primô,utmodeftèfubmiflecRuellet ijs quizproponerccurrcCponderej^dmo nês:Deinde,maturè cum ecclefia catholica,quam defcruiflet,in gratiSiterum redire baud cun(flaretur,uel ipforum exemplis prouocatus .Qiiod fi faceret, fpem adhuc efle uitæ ueniæcp ccnfcquendæ. Sefe cnim pcrægrcatçp inuitos fane ad extrema defcedere,fi res aliter fanari pofTet. Qiiapropterutabdicatis opinionibus hærefihuic rcpudium faceret, fumrnam hucprolixæorationis inflexit, Cuirurfus Bradfordus in hancferè rcfponditfcntentiâ.Heften^ adione egifîc fe quidem apud celfitudinem illorS, ut memores, cuius led»' . fent in folio,eiufdê expn'merct pro uirili iufficiâ : exemplo uidelicetiuftiHini* illius iudicis,quinemini molitur per captiofas interrogationesfraudé.Idem SChodierna etiam adlione ab fffdem petere, monerelt;^ utfaciant: quuidnon ignorentj fanguinis innocentis uindicem cffe Dominum. Atcp hæcquidem monere fe,non quod ipfe reos peragat cos fanguinis innoxipueruniutneim memores lint ofricij illius, in quo nemO queat oculatus cffe laris, fatisœcaU' tus.Siquidê eiufmodi elfe natura omnes ferme homines, utDei perfacileob' repat ipfis obliuio.Porro hacipfa hefterna quoep adfione excufalfefciufiurä' dum fæpius contra pontifîcem Rom.fufceptû,quamobrc integrû einon clTet quicc|uâ agere, quodad ftabiliendam pontiKcisautoritatêtendcreuidcatur, Idemcp iuuurandu Sd hodie quoep fe allegarc,necubi periurus inueniatur. Po ftremo utheri nihil rcfponderat nifi licentia quada proteftationis, faluiepiura inenti;idemamp; hodieiniftaadfionc fadfurum cfTcjinhoc uidclicet,utquum mortis,quâ certô ab ipfis expedfaret,ipfi fubeunda fitncceffîtaSjin cofeientia nulla refîdeatperiurrj noxa. Commotus his uerbis Cancellarius,tempus ei datum cffead hune ufep diem dicebat, deliberandi ac rcuocandienorem quern defacramento altaris hcricoteftatus effet. Deliberandi,fnquitillc,nul lummihi tempus abs te datum eft.Necp enim quicquâheride facramentodi xi,^d tibi improbatS fuçrit.Etenim iniedta heri de præfcntia ChriftimentiO'' ne,qu3 præfentê cum fidei noftræ ftatuiffem:tu ffatim ea defertainaterta,alio diuertifti,purgaturus te de crudclitatis fufpicione, atep inde ad prandiQ conti nuo confurgebas,nihil interim in refponfo hoc meo redargues,aut obiedâs.

Cancel. Qiiantu ergo uideo,hæc omnia nobis denuo retexenda funt.An . no heri apertiffimis dixiuerbis,in confcicntiafcrupulum, quafiinfeirpono' dum te quærere,ubi nullus ineffetr'Atep an non dilucide id tibi explanaui,iuf iurandum aduerfus pontificem illcgitimum illud proriiisfuillc,acpenfinul' Kus ƒ Bradford. Ncquaquam. dixiffimodô,at probafti nihil.

nes ac flatus huius regiif omnes,tu Senats ipfum, Rcgulos,Equités, fimul cS regno uniuerfo,obft:ringis pen'urio.hui quäta hgc hçiefis efl:' Audite quæfb, uiri bonijqualem hic habeamus hæreticumCAge fiquts forte iufîurandum de ditjfe nee fratri fuo,nee proximorû cu{quamquantumlibetcgenri,pecuntam mutuô daturum efre:an propterea periurio tenebitur, li, quum res necefiario flagitat,contra iufiurandum fàciatC

Non omnia,inquitille,iuramcnta eodem (lint iudieio aeftimaadarqucniad modum nee omni pedi idem inducendus calceus. Qiiædam enim cum nde cxaduerfo pugnant, SC charitate. aliaritrfus cum utraqt coueniünt quam ma xime.’quod genus hoe cft, de quo aduerfum pontificê nunc controuertimus. Hicc^ Cancellarius multum turn temporis turn fermonis perdit, de iuramen^ tislicitisacillicitis difputansanultai^aBradfordo captiofèdcrebushueatti' nentibuspercótatur: quê tarnen tllcfemperhac cum cautionerepulit, quod diceretiufiurandum aduerfus Pontificem Rom.æquS redlumcp fuifTe,citato Liber-vuinton. tnfuper Vuintonienfisipfius de Vera obediêtialibro. Tandê poflmulta hue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bedi/

reditu eft,quo nam adhibito iudicelis bee de iuramcnris,que légitima effent, quænonefrcnf,deccrncrctur, AtBradfordus rem uerbo Uei fidclïlïïmo arbi tro dijudicandâpermifit, iuxta Chriftiiilud loan. 12, Verbum quod loquutus funtjhoc ipfum iudicabit.adhibito infuper Eiàiæ ôC Miche^.loco: Egredietur iierbüDomini de lerufalcrn,Óf iudicabit inter gcntes.Huius efgó diuini ucrgt; btfideliffimis teftimonijs uiefturus fum, hoe aduerfus pontificem' iuramêtum amp;rc(ftum elfte, amp;uerbo Dei quam maxime confentaneS. Cancellarius huius rei remiffta contcntione,huC diucrtit,ut contumacem ac imm origerS cum ad^ uerfus retinae imperatadcnunciarct. AtBradfordus hacepifcopicriminatio Item facilerurfiisrefellit,docet^,nequaquahöcfimpliciter contumacie tribu endum effte, fifn rc quæ ad pontilicê fpeeftaret RomanS, reginæ iufiu randitm pofcenti, confeientia impeditus denegaretmihilo fanè magis, (^uam fi quis partem duntaxat aliquâ diuendat aut donet fui patn'monq, propterea uniuerfum donafftepatrimonium dicendusfit.Hic^multaintereos agitata funtjdeiuramêtis, quatenus obligêt, aut no obligent.Cancellario tum,uarqs indueftis exêplis, de debito, deep profc(fîione,fi quis iurct fe eras profccfturû, S^tamemaneatin perendinS dië,cotra fe agêti; refpondit idê quod fuperiori die Bradfordus ,mirari fe eum tarcmifftumlaxumcp effte inuiolâdisiuramen* hsDeo ptincipibus^ præftitis:qui tarnen in uotis hominibus tantum nuncu patisdecœlibatufcruando,tam cflet diffîcilisrigidusep.Infumma,huecOngt; uigtt tandê Câcellarius,ut diccret regina turn id pofte pro iure fuo, tum uclle

, f dam,hoc eiremittereiufiurandu,quemadm odum ôf uniuerfo in regno fece dt. AtBradfordus reginam negabat quicquam amplius,quam quod ad feip fàtn attineret, remittere potuifle; ea autem quç Deo fierêt,nullum habere ius remittendi aiebat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dici non poteft, quantop ere ifs uerbis irritatus Can-

tcllarius æftuabaqaffïrmans eum uerbis quidem confeientiam prætexere, re uero ipfauniuerfum regnS periurq coarguere.Itacp uidetis, inquit, fpedlato-res,quantauiri fit huius arrogantia, qui plus fibi uni fapientiæ fumit amp;nbsp;confci entiæ,quàm reliqui uniuerfi huius regni fapientiftimi ordines SC proceres, 6C tamenreuera nihil habet omnino cofeientiæ. Bradfordus: Redle ergo deutfiuftp confeientia iudicêt qui circûftant auditorcs.lam intcgrû fefquian-hum Sc plus eo in carcere habitus fum.Nunc age apud hos omnes qui hie ad-funt,aperte explanes te prccor,quidnam caufæ fuerit,quamobrem me in car-cerem dederis. Dixeras nonita pridem domi tuæ,fimul idem tecum atte-ftante epifeopo hoc Londinenfi, uerba me populo feciffte ad crucem diui Pauli,quum nemo iuberet.Ibi nunc in hoc ipfo couentuuna uobifeum afftidet t)-epifcopus Badenfis : qui hoeà me grauiffimis Uerbis contendebaqadeoep per Domini obteftabatur päfltöncm, id ut facerem, cuius poftulatu eo indu-p p irj tflus

tus in fuggcftum, baud mult urn abfuit quin mox pugionis iaéia, quiin cum grauiflime intorquebatur,fuerim ipfe côfoflus.Qgàm proximc enim pugiun cuius illc dum immitebat, alteru huiic mihi laccrtum perftn'nxit léûitcr, adco non procul ab ipfo corpore aberrauit.Poftquâ earn fedäiii türbâ,rogabat çor ro illc, ne pedc ab fe defletfîerê. Pôïlîcitus fum, nunqùâ me eo die falutiiplius dcFuturûtfi quid eflet periculi, meipium feriret prius quam eS. Demûcxad» cociôae,ubi nihil elîetilli tutum fè fuggefto difcedentêprofequutus,nico niî gnap erïculo laluû ac integru in xdes p crduxi proximas, ubi capiti eius pro' ^céîum ciïe potuir.Ad hçc à prandio rurfus uenicns in cocionem,clàm fub' ittonitus fum à quodâ, ne popüli fatfkim hoc increparê. Si facerem,uiuus nc' qüaquâ defcendcrê.Et tarnen nihil cunlt;?latus,pofthabita priuatgfalutis cura, populären! tumultu ilium accrrimis uerbis caftigaui,uides nonminusfeditio nem aperte nominâs. Atcp ob hæc omnia id nunc praîmtj fcrô:primûm,quoa in carcerê à uobis adatfïus ium, in quo iam biennium pene detinuiftis:atcpiU' fupcr id nunc agere uidcmini fedulOjUt SC mortem ob haec beneficia iuflig^t*’ deni^. Videant nûc ac iudicent mortalcs omnes,ubi^nam fit cofcientia. haec perorate adfineuicp permittebatur,perfppe ab ipfisinterturbatus.Quan quânihil tarnen propterea abdudus ille à propofito,ncc uocibus «dens oo' urepentiu'm, cbeptum narrationis curfum ad hunc ufcp exitum uel ihuitis wgt; perpetuauit. Cancellarius: Vtcucp hæc difla funtmagnifice, nunquâtamt’lt;J haec blanda tua efficiet oratio, quin fadlum hoc ad crucem D.Pauli' Sc criminofum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bradfordus: At ego contra contendo,fadîutn hôcamp;r

gitimum fuilïc,ÔC integrum:qucmadmodum 8C ipfe idem fatebarcj, quoieni' pore in turn' coram te cflem.Tum enim fatflum ipfum reClum fuiflè,uölunW' tern autem praua dicebas.Cui rurfus occurrens in hanc refpondi fententuffl-qùôd quum iple faClum probarc,mêtem uero improbare uidebans, inaK e per tc abfolutus eflem, in altero Dei rclihqucndus iudicio, qui folus utuu ? noftrùinuoiuntatesnouit,acpatefacietaliqua'ndo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-W«

Cancellarius multa cum ira rurlus negate,id unquam ab fe dió3 efie.N enim tarn parum in fe mentis incffe,ut tarn inepte aliquando interjattan • num SC uoluntates diftingueteLSeire autem(e,idemcp uarijs aftruereexcp nitebatur,aÆones hominum non ex qs quæ gefta uiderentur, fed fiant mente propofito^ metiendas. Verum quum tjs parum uiderewr pro cere,ex alio in aliud delapfus,ad cam tandem diuertit tergiuerlàtioné, nemp quod in carcerem propterea Bradfordus ireiuberetur, quod cumr^g**’^ tire, cicpobtempcrareindodlrinafeh'gionisdenegaref. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Bradf Seit tua celfitudo, primo illo tempore^nihilinternos derchgio adlum aut inceptum fuifictaft huic rei aliud affuturû tempus dicebas, mec quando agendum eflct,Dcindc ut id ita fit,ob religioncm me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

attamen quum leges pubh'cac id temporis, regni^ iura cum mearacerentr gionc,cuius id turn erat confeienti«, ob religionem uinculis SC carcenbus m e animaduertcref nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

D’Chdmber/ nbsp;nbsp;Hicqj gencrofus Vuodftokenfis quida, nomine Chamberlanus,anurg

inmcdiUjCanccllario deBradfordo referebat,qucmadmodQ is famulus ° fuifictjacD.Haryngtonoinicruiflet. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vcrum,inquit illetac herum dcpeculatus luum,trecenris plus minus natis cum fraudabat. Ac deinde poft hoc facftû,ad euangeliû fe contu lu, culatore fatftus concionator.Et tamê confeientiam uult hic nobis

Bradfordus: Fretus caula ac confeientia, libéré audatftercp omnes p CO. Quiiquis hâc uelit aut poterit mihi acculationê inftruere,aut proba tê ullo argumêto peculatus me coarguere,^dcatinlucê,fe^ ° • f ƒ’^egn* bus experiat.Qtioniâcp D. Canccllari pro tuö muncre iurnus hic“j, huius iufticiarius tuâ appello gquitatê,ut iuris adminiftret uelinme eu

AdhaecuerbaLondinenfis fe proférés cpifcopus,imô ucro, inquit,perfcrï pût edam ad Pendeltonûliteras,qui manurn cîùs haüd minus tenet,quàm ip* fius propriamtadeoep celfitudo tuaÿfas üidit litcfàs.

Bradfordus:Falfum id quidem effe affirmo. nètç cnim ad Pcndeltohum ul las dcdifcripfi ùe literas,ex quo primùm me career habuerit. LondinefiS epf feop. Atenim te didante fcrijpfit alius quifpiä; BradE At ego nego uel â me diâatas uel feriptas eife ad Pcndeltonum: ricc fatis fcio hoc quid u€lit,quod;

ruushierat, (is enim opinor dicebàtur ) Cancellario protinuS in memoriam fiihîjcit, de literis adLancaftrienfes à me feriptis.

Vcrùtn,inquit Cancellâriüs:habemui5 enim manurn ipfius, eius fei teftem.’ Bradfordus ; Nego uos literas habere Ullas rnca notatas manu : qui alioqtii fiquot; fiaberctiSjprofiteor uellc me pro redis legitimise^ ta defendere, quaécuncp à ' niefcriptaadillosproduxcritis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Etat hic abundc ad omnes refoonfum criminationes : quum Cancellarius omnes c^uæritans aceufandi cauus,nouam exorditur querelam.' Quid ais,in* quiqquod funeriori die domi quum apud me elfes, Rcgin^e pblatam tibiuc* rriam indigne cum(p coritemptu r‘cieceris:addens prætcrca,üelle te impurani ' rt igionis dodrinam,Edouârditethporibus inuedâ, aduerfus cundos mor* talM defend crcndçp ingenti confidéntia te fadurum alfeuerabas.

Bradf. Lactor equidem,cundds nunc demum uidcte polfe liomincs ante Eümdiem nihil caufæfuilTc tibi, lt;juür me in euftodiam dates. Nunc ut huïe ^oep calumnis refpondeâ,primum de Reginç uenià contemptim a me rcïé «a,adeo uerü id nô cft,ut cupidilfimo earn anittto obutjscp ullis fuificm recè* pturus(quanquam qui nil delinquit aduerfüs Regina, quid illius opus habet weniac’)dummodo Dei quocpuehiâ,fimulcum hac illius coiundam retirtef'é ’cuilkf.idueró eft,dummodo nihil mihi dicenduaut faciédum fuilfet, quod ^onDcô,ipfiuscpueritatiaduerfarctur.Porroquôd dereligiohis dodririâ aouardica obîjcis, cui me patrocinium aduerfus omnes hônii les fufeeptu* rum dicebas, quoniam haud feiam quo pado uocem Patrocinium torquen*

''doiiardus,nobiscp fua commendauit autoritäre, u't mihi nunquâ difplicuic,’ ^'uente illohta nunc ab eius funcre impertfiûs etiam placcre incipit, meep in*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confirmatioreni fentio : paratus hort uetbiS folum, féd amp;nbsp;fanguine

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vhtaferat permilfio Domini) méum hàc de fe iüdiCiüm teftificari. Hacc tum

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diccbam, quæ amp;nbsp;nunctotidem itëfbis repèto. Aliud uerô patrocinium dogt;

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drinæ illius,quàm quod in priuata quieti hominis confeflîone fitum eft,nun*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^riccl. Redè.atheriannonmanifeftamdcfcndiftihacrefindebeatoalta’

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ns lacramcntofideoc» diemhunctibî dcdimus ad deliberandum. nunc quid

l U 1 fl * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcfacramento qutequam à me didum eft, quôd non tuo

l ƒ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft,autcertcnullacontrariauoccimprobatum:deinde'

l tcullahabiftinternqselfdeliberationismcntio. Cancel. Qiiid,ann6nc' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'/'‘Q’^porisinfacramento prscfcntiamc' Brad. Nunquamnegaui,nccdo Dfpr/fcBtu

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'y'rinquam aliud, quin Chrifti corpus fanguis tarn adfitfidei percipien* Cbnjli inperrf

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panis ipfc 2lt; uinum non àbeft âb orc corum qtti cOhathUnicant.

Cbr^fMquo Cancell. At non crcdis corpus öd fanguincmChrifti natura àcrt ff iHoéof)T£fent panis uini formis adclTcf Bradfordus: Credo praefcntcm ädel c infferanti ftuni fidei,redè myfterijs côfnmunicantium:cæterùm üero i^uod aatra ftantian'öncm attinef,eqüidem nequaquam eam me ctédére Bradfordus diabolus feu calumniator eft appellatusiqüippe qui interrogatuSjde traniubftantiatione rciponderit. Brad; _^Non nego tem quidê adefte illü fidci cuiufcp rité percipientis: cacterum ucl in pand di illum,uel pane in corpus tranlubftâtiari,id uero pcrnego.

(copus: Si inclüdi negas,quo pado igitur adcfle ilium fateris pr^ftnicni'^^ Bradfórdus:Nempc ucró ftdcs mea id iàtis nouit, at lingua tarnen lans

plicaré nonnoirit.Hïcinter DoÓores quiftepiusad dicendum bant, tumuïtuaria fcntentiarüm collifio éonfequuta eft öd uarietas, hoeille,alius aliudingeminabat: ÇanceUarius identidem Lutheros,Zugt; 0 lioSjOccolarapadios in ore habere: Bradfordus interim femperinhot ccu circulo ft continebat, Chriftum adefte quidem fid^crcipicntibus^n fionem tarnen aut traniubftantiationcm ibi nullam adefte coiftïrmans.

lt;?foribus fttisfieri hac refponfionc non potuit.Cœpit ibi alius fcifcitan cpn pus:Impq an uerum Chrifti corpus participet, an minus.'^Quo^^ illc:Câccllarius prolixa ibi ac uerbofa orationc docere uoluit, quemadm Chriftus nulla rationcpræftns adefte poftet, nifi ab impijs etiapcrcipetet ' At Bradfordus paucifü'mis uerbis omnes orationis illius neruos facile amp tauit:Siquidemj ait,gratia illic diuina tuæ celfitudini præftns offertur/^tnt minime abs te quidem illa recipiatur.Nequaquâ igitur receptio (ut ipie a mas) Chriftü ibi præfentem : ftd gratia,ueritasj ac potentia Dei facit. qui rebus imprj deftituuntur omnes,qui fide uaeât. R(^at^ Bradfordus Cane larium,nè qüæ coiuunxit Deus, ipft difiungerc ac ftparare uelit. Siquw hæc ointua coniunxit pariter,Accipitc,mandücate,hoc eft corpus meö. ïta ait, Aipicite,accirutc,hoc eft corpus mcû:ftd,accipite,mânducatc:itani rum,ut promiftïo nobis facfta uideatür lub ca quidê conditióne,fi modoacU' piamus 6dmanducemus. Cancel, cæteriq^ cum co epifcópi,his audins,nua' ta caufificari ac calumniari,dilt;ftitantes nouâhanc ftrophâ j ac nöuumlctn conditionis eftèhadlenus nunqua auditæ: multa^ hac dercuerbaapudm titudinê habuit. Cui turn illc:An no,inquitjUcrba hæc Chrifti,Äccipite,inan ducatc,mandati uim habcntÆt mox quod iubij citur,Hoc eft corpus met”’’’ an non protniffîô uidcturflàm fi promiftîoncm tibi fumaS) no obferuatonian datô,quodeiadhæret,nûnnèteipftdccipies facilèf Sednegabat hicCan^ ccUariuSjUllum cfle mandata Chrifti in hOC ftcramento^äut iti ufu illius prçtc ptum ullû haberi.T um alter:Érgo,inquit,dicas uelim, ô reuerede, turbæ nuit aftarui,cuius tandem modifintuoccs hæ,Accipitc,manducatef'Annôhput ris ctiâ in fchola Grammatica notû cft,uerba fiçc modi efte imperantisi' A huncirnperâdi modu ÇanceUarius muItaiocari,acludere:uerbaipfaperinO' dôs àc tempora uerlàrè,exanîinarc£p, perinde ac fi puerû in fchola gramatuî àiiquem inftituerct. Cocludit deni(ç,phrafin hâc minime imperàtriccffl efte, fed ita habcrê,ac fi quis iri hune dicat modû Da mihi rogo quodbibâ: quem loquendi modunemo opinor imperatiuû dixerit. Bradfordus nugasiftasac facctiàs faceftere ut finat orare:quôd fi uox Chrifti qua iàcramentum acoj t' re amp;nbsp;manducare iubet,præcipicntis no fir,quur igitur mortaliSqüifqüâ det in prçceptû àc ncccfljtaternucrtcrc,quôd Dominus permittit arbitranu. Id quod ipfi facitis , quS ncceflSirió mandato omnes obligatis mortalesratiO' nis capaces,utfacramcntû femel quotânis fufeipiant. Hicç iterûBradforduJ à CanceUario diaboius,ftu calumniator uocatur. cœpit^iUe exhis D.Pauu uerbis aftnicre,Corint,io,Probctft unufquiflt;ç,ô^ fie depane(dcpane,mqu*t

Bradfordus)jllo cdat,6C de calice bibaf,pro mädato hon Habchdû cfîc. Quip pcalioquf omnes homines aftringineceflàriojquocuncçloco àc tempore,ad «cramcntSpercipiendüm.Tum alter: Ätfcire,inqui't, ccllîtudinc tuam opor tet,non omnia mâdata elle uniufmodi.Quorû alia oromifcuè cundlos aftrin-' ^tmortales, ßneüllo certo loci aut temporis ditcriminc : quod genus de^ cêfunt ilia Dei præcepta. alia iunt rurfijs reftritfliora, quænô tam communia ter patent,aut tam generatim, fed certis quibufdam uel perfonis ucl tem pori^ DUS circumfcribuntur:cuiultnodi eft hoc cœnæ lacramentum baptifini,tcr naillafingulis annis in templo Hierofolymitano apparitio, præCeptum quo Abrahamus filium Ifaacum immolare iubcbatur,ôd fi qua huiufmodialia.

Negabat hic Cancellarius, baptïimum inter mandata fuiffe Chrifti nume* tandum. Sic enim futurum alioqui diccbat,ut ündecim haberemus mandata.

Ccrte,inquitillc,h3ec te ex animo tuo loqui fatis fuipicor.Nam alioqui nifî hæcuos no pro mandatis haberetis, nunquâita ecclefiam Chrifti altera facra' ' wcntipartcmutilarctis,quumà Chriftoficauditis:Bibite cxhoc omnes.Sed ' qmd huic dicendum uiri quæfo eximtj : ubï Chriftus irt hæc uerba uobis po* hlTimum epifeopis loquatur, Ite ôd predicate euangeliû, Pafeire oues meâs, wc. Hæccine pro mandato habetis,an non;* Cancellarius his uerbis in rabiê afluSjfanda ac nefanda in Bradfordû congerit. Quem turn alius adorfus epiA copus(Dunelmenfis opinor ) rogat ab co,quo temporis momento Chriftus inciperet præfens efle in fâcramento,priûs ne quàm perciperetur, an pofteaC

Bradf, interrogatioherh hanc plus curiofitatis habere,quàm acdificationis neccflàriç dicebat.Pergens^ addebat porro,ut calix nOuû teftamêtum eftet, »ta amp;nbsp;[lancm corpus Chrifti exiftere, ifs qui rite ftimercnt:fic tamê,uc panis ni hilominus panis maneret. Neqp eninl ih tota, inquitjfcriptura hâc legetis pro ^fitioncm,Non eft panis. Citat^ Chryfoftomû: Si in corpore eftemus, amp;fc* chryfoß.Hontt Hom.ïj in Matin lumma, poftmulta ultrô citró^ hac de rc agitatä, Bradford 8^-in Mat dus pro haerctico demunt habetur. Qui haud quicquairi eO commotus, per* gère cos iubet Domini nomine,Quicquid in eum ftatuere Uellent, aut debac than'polfcntj iamdûdum animô ftio decretû elleperpetùquû feiretnihil eos effedurosj^d no prouidentiç diuinp ftabili deftinatione iâ antèftrmatû efl’et.

Ad quod Cancellarius:Ecce,inquit, ex una iam aliam pullulâtem hærefin, defatalinimirQneccfGtate.Qiiafi rerum caufæ,Stoicis quafi uinculis fie inter •e connexæ fint,ut ncceffe fit omnia ita caderc,quæcurilt;j accidunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neceßitat

At Bradfordus rurfum orare,ut candide aequam^ in partem quæ diceren* tur,acciperet:animumcp perpenderet dicentis,rton uerba in aliéna intorque* ^tfcnfum.Scire prudêtiam ipfîus, inter Deum amp;nbsp;hominêintercfte plurimû. Caeco fortunæ amp;nbsp;temerario curiu nihil fieri apud Deû, etfi nobis fæpe ita uigt; deatur.Se no aliter hic loqui, quàm loquutifunt ante eum Apoftoli in Adlis, nis uerbis conqueretes apud DominûrConucnerunt enirri uere aduerfus fan ^rn filium tuum lefiim, que unxifti, Hcrodes 0^ Pontius Pilatus,cum genti busSdpopulisIfrael,adfacienduniquæcuncpmanustuaôlt; confilium tuum priusdecreuerutfieri,0^c. Continuo Cancellarius excommunicationis Èxcowwiwic^ aduerfus eum fententiS fcripto coprehenfam perlegit. Ih qua fimulatcç ad no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftntenM

»nêIûânisBradfordilaiciperuénifret:QtTid,inquit,annoncsfacrificusf’ adHafw Bwa.

Nunquam,inquit ille,ucl facn's iftis,uel facerdotio initiatus unqua,uei con • iugatusfui, uel concionator etiam,priufquam publica autoritas religioncm legitimo decreto fuo fanxilTet : quin nec poft infuper concionator fui ex eo tempore, quo publicaautoritas religionis iterum mutafletftatum. Et tarnen fie a uobis tratftor,in quem nullum hab etis crimêEtfi nihil addubito,quin di uina fortunantc pictate,maledilt;ftio haec ueftra mihi in beneditftionem cedèh

Moxcp intcrhæc uerba gembus procumbês Btadfordus,öbmxcgratjasagit Domino, qui cum hoc honore dignatus fit, ut pro nomine ipfius paterctur. Adis deinde gratns, ac fim'ta excommunicatione, precatus hoftibus fuis pœ nitentiâaementeunceriorem,cribums cius municipfjin cuftodiâdatuscftr Ac primùm quidem in carccre Çlinkiano pofitus, deinde inaltcrummox quem Countreum appellat, tradudus.Ex co autem carcerchomicidîcdccre uerunt epifeopi, Comiti Darbienfi eius negotij corn endarc pro curadonem, ut Bradfords inde abreptum Manccftriam,ubi natus effet,dcduccretjac coni burcrct.Sed co ruriùs mutato confilio,epifeopi,fiue occulto metuamicorum ipfius (crat em'm apudiuos gratiofus Bradfordus ) fiue occultiori aliquafidu cia eius expugnandi fcntcntiam,Londini apud fc rctinêt menfes aliquot,ert' bris interim colloquijs ÔC Icgationibus cum adoriêtes^quibus deincepi5(opi' tidatîirc Domino)quç in commentarqs habemus,quæ^ ipfîus dcfcripdone fceftificata acccpimus,paucis hic referenda duximus.

CONFLICT r S, ^C C 0 NCRt. SSIQ* ms Igtinnif Br^dfordi cum tMr^s theologist à primo FebrUArij die, tid. ntri“ mum nbsp;nbsp;Murtyhjtempus'^cteterA^ qu«ab co intcrca

. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iniAW'fegtßaßtnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..

FEbruarq quaftö’qitó dié de Di Rogierio fümptu fuitftijppliciiï, aduenitin carcerem Countreiö B oncrus cpifcöpus Londinthfis,circa primaaptJ^ dio horam,utDod.TalcrS,dc quö iim didum eft,defecraret. Verümpnuf quam eum adgrcdcrctur,Bradfordum,quem idem habebat tum career, adic cuocat.cui, ubi acceffiffet,caput apefiens cpifeopus, dextrâcpprçbens, haec uerba habuit: Qiioniam,inquit,id te uclle intelligo, ut dodi ad te h omp HxrpjJili« Ar nes aliquot,confer endi gratia,adducantur: propterea hue uenicns D. ArchP chÎMctinw, diaconum Harpsfeldum perduxi m ecum.Atq^ ucro uideris tu mihi honunis hie prudentis fundus officio,qui fie animum induxeris tuum. Verum id go,rem in pauca ut contrabas,atep expedite tranfigas, tempus fiquidêinpf' lentia baud multa patit. Ad hecillc:Ccrte quam expedite uobis libeat.^f? cnim hadenus dodi cuiufqua collationê magnopcre expetiui, neip cxpƒW. Quanqua fi quis hue ucncrit fcrmoncs mccS imturus^ baud cquidé cuiuiQU detredabo coUoquiS. Ibi ftomachabSdus epifeopus ad cuftodc conueni^^; Quid,inquit, an no dixeras ita mihi,hominc hunc cxpctcrc dodS aliqu cum fententiS animi fui conferre poffetr* Cuftos: Ncquaquam dixcra,haudrecufat?urS cum cum quoqua colloquijquilquis conuenifnoii dio eum adirct. Quod autCm ipie ulb'us colloquia exambirct,idno diet bam» Epif Age age D. Bradfordc, uideo te homine cfTe apud multos gratioium. redà cum animo tuo rem reputa,clemetiam^ tibioblataamicorSnctemere recules. Brad. Atenim quale te quacib banc dementia dixcrisihominqQ'^ in leges ueffras mini unquS dcliqucrit,iniquaac capitali condénafioncoppn merer Apud Turcas eft tame charitati locus aliquis: apud AnglosnuUum » denus rcpcrirc potui. Ob fidcm,quam uos ut ederê compuliftis, flic® dcram, capitis fum condemnatusrpriufquam in leges ueftras quicqu^^^mi • fum foret,quamobre condemnari dcbcrem. Nûc uéró quod ad collationein attinct, nihil equidereformido prouoeatuscumquoquâmortaHummeo quia dcfcenderc : Cactcrum quod ipfe quenquâ mihi cönuentS bifec de reo expetâ,id faffum effe profiteor. Epifeopus his auditis, nefeio quid fecum o ' murmurans difceffit,TalerS qugfiturus,utiacris eum,quibus erat initiatuV mouerccltacp Bradford! cum cpifeopo claudunturin huncmodS coUoqu^ VwAerfoHM nbsp;Pauculis poft diebus raenfe code Februario, conuolat ad Bradfordum

epifeopi Lond. cohorte SC facello epifeopi Londinenfis facrificus,conuenicndi Ä

(ji ut dicebat, ftudio, nomen crat ftcrifico Vwfllcrtonus.Qiii q«« »Quentu ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luio«

fuumBradfordo fubmoleftum perfpcxiffet, ut folet ij s cffe nbsp;nbsp;nbsp;difceffu homi

deffetiequeam, tu tarnenin meiortaUis truc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alter lonna

ffleaudiuiffeqlubentius eum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multaitem de pl-

ingteffus orationê, multa de dodonbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adprobare adni

perçut,redderentcp.itaquidem,UtVudlertonus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiôus’^'^'^H'

ucris cederetAdem 2lt;Bradfordus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ut refponderet, aut ce.

feriptura ÔC dô(9;orumUbris,aTgumenm, quib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deietAriscR ita conftitutis-utrincp dilcenuni elt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adBrad.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perfaiptulateK.fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofirioncs

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mm,qy,amfeqU€batul,nuUasredit e« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qlt;fti ,5,Mat.Har..4.

i ..LUC. toc^oïint.oCUjprætcït q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnæ non minus aduerfus eum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatnabeofcremdebantm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„adièmatrinebant.Vcn-

l nbsp;nbsp;nbsp;““ƒ‘“demadecdcbæmcnlio^md^q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aigumcMo coat-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m^N'’””'''^'I!'™V^rhriftifponfafit,8lt; unica, Kfempetuodmoiige

\ eundafomoneignoto peragat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èft elim,Babiîfacerdo.

\ tutndiuitiuvn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anpopulus ergo fubmôuéndus

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t\scuftodiuntlegCraj2lt;c.Quià,inquitaltcr,anp p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àDo.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n»noaudvmus,Sctutamira fcnptuias,Kc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diflafunt.

\ ‘iW’n'n.dipovdVo •lt;'ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufam,p'ebsCtaiftianatanquä

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^FA^AtOTnesiDeodoöi. Btfobsfa.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^’'f^r-t^^Ta'mkti^oStioncC kaintpiatn. Atcadê

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccïdotibuslicebitaddiuinalegisadmitticogniuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationc quur non etiâ damatis cûfcribis ÔV pharifacis,cruci g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j • ’ -

utnóVvübwetamplius coWoQuia cumBïadïOïQO a^vme.^euicçuDvnçc acxa. (uw^ï^àfoïàusfuas quot^ïaüones caïamo Miter Aefaiptas contra trati. MantiationcexnaaoeiViibeqro^ansutivfepriusMincertosargnmcn unàimoàoscôprehenàeret,quibnsisettetdeinàercVçonVurus. Vniïkrtoz nus,ùfturuvnr(iquiàemîc,atçrinsargjmentisre(çoninrni\\insanirmaDat. t\uolt;itamenaàhnncuÇcRàie«inonvrxftitit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r- c a . rA«u«r.x,v,.

ûuoàedtno àeinàe¥ebrnari^ àieuenitaà eûComtUsDarbienVis£amu\us,

qirihcrifuiuerbi'smoacretiplum, curShaberetacrationcm fàlutfs Ita futurûjUt hen fui hon aducrfum fentirct patrocinium. Bradford.adnxf» permagnas fe quidêhero fuo habere grarias.cîcterùm inhocnegocij non operiere curam magis falutis habere {uae,quàm gloriæ âf uoluntaosv min. Tum illeiAttamenrefpice te quæfo3matrêtuam,fororcs,cognatos,affli' cos 5ô patnam,quibus omnibus quanto id futurum dolori putes,ßtcpronf'' reti'co homincmorteluiturûintcUigantf Rurfusep BradfordusJamduduffl) inquit,animücondocefecimeum,patrê,matremjfratres,forores,notosaCO' gnatos omnes pro rciiÆ's habere, qui'n et meipium infupcr,Chrifti cauiaialio qui ei'us no elTem difcipulus. At quid fpinquitjierus id apud Regina exorao do efficiatjUt tranfmiiïb mari,ad exteras gentes mittaris all quoad ncferes W' bêti animo^in co efTeloco,quern ilia tibi defignatura fit.quot; Bradf. Nihil eft.Quippc fi fubeundum fit quoquo modo mihi inccndium,nufquain coffl'' buri malim quam in Anglia,natali folo,apud meos.Nce^ enim me fogtt quod fi uel Lutetiam uel Louanium hinc me ablegauerit, continuo me obij' cient illi incendio. Atqp hie erat huius collocutionis exitus,

Pcrnwllw Crc Biduo quàm hæc aifia fiint,uenit ad Bradfordum quidam Perciuallus Cre pdw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luelus,ueteri notitia illi iunifius Sgt;C familiaris, fodali altero comitatus, quirC'

knami cognatus efiet:rogans,ut permittente ipfo liceretfibi,pro faluteiphus èclibertate fupplicarc,operamcp fuam caufa illius interponere. Brad. Lit^ bit tibi pró arbitrio agcre quod uidebit. CreFuelus: Atfeire cupio,quo p^' lt;fio hge mihi inflitueda fupplicario fit,quidcp fit quod obtineri cupias. Brad. Equidem utno impediOjitanecinftOjnec etiâ rogo, utmeo nomine amp;cad» uelis intercedere.Regiiia fi me uita donaucrir,agam illi gratias.Siiuheathinc ire exulatum aliquo, again illi gratias. Aut fi incedio m e dederit,agam quo^ gratias.Si me perpetuam agcre uitam in carcere ueh't, gratias item illi adlurus liim.Cumcp his uerbis Crefuelus,reli(fio Bradfordo difcefliUmoxcB circa uft' decimSreuerfus cum fuo comite,libellum quendamTho.Moriadfcrtinwa' nibus,rogans Bradfordum,uellctinfuam gratia perlcgcre. Bradfordushef® in manus fufeepto : Amice, inquit, Crefucle, animo fum in hoc dodrinxg^' nereita confirmato,ut re nuUa dimoueri queam, Crcfuelus: At fi me antes, unumabsteexorareliceat. Brad. Expedîo quid fit. Cref Sinefaltem,ad pcrmitte,quemcuncp nominare uelis uirum diefium, mutuas tecum fentetias iermonesep conferre,fiuc epifeopum Eboracenfem,fiue Lincolnienfemjaut alioqui Badenfem uelis : nemo horum eft, qui non cupido animo id ofncqut praeftiturus. Brad, Equidem neqp iftos nec quenquam uirum aliumhis^a uabo offices, ut dodirinæ conferendac gratia ad me uenire uelint. tarn enini certa conftat mihi huius doeftrinae ratio, ut nihil fit quod in ca dubitcm.Et ta* me in gratia tua, atep ne uidear fubterfugere doeftrinse mee cognitione,dt)uai cationcm^, age adducas licet,que libet,no recufabo colloqui. difeeduttp illi» DoflorHrfr/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poft hæc circa tcrtiâ, adgreditur Bradfordû Dotft. Hardingus, epilcopi

din^ui- Lincolniêfis faccllanus:qui primu multa accurate^ prgfatus de precibus fuis pro Bradfordo fiifis, quo foelix fauftumcR eftèt fuu hoc cum co colloquium, cœpit deinde exponcre,quemadmodû ancdlus effet erga eum femper quant optime,nec minus fingularem quandam fpem animo femper de uirtute illius concepifTct: his^ acalijs id genus prolegomenis extraifta colloquia font,fine Ulla re ferme graui, aut frutftu : practerquam quôd Btadfordus eum moneret, etiâ atcç etiam apud fe circûfpiceret, unde prolapfus effet,achemundumhuc fequi uellet,autmagnifacere,cuius amor cû Dei charitate coftarenonpoflèt» At Hardingus contra Bradfordum in perniciofo,damnato^ftatudu' ccrc,tanquam qui extra ecclefiâ prolapfus uideretunmonere igitur,fe curani animae ipfius agaqnec uellet in tali opinione fefe ire perditum.

Bradfordusitémmnialde fe quidcm mirari, Hardingum hæcloqux uelle, quemipfefuis audifTet aunbus,cadêhgcpublicè tu ch dogmata,quibus nunc inhærerctipfe.

Ad hgc Hardingus fefe in hune modum excufare,quod folum tranfubftan tiatiûnis hoc fubhle eflê negotiû diceret, nihil præterea in eo docuiflet ahud* lbi(ç giauiterinue(?ius in coniugium làçerdotüm, de Luthero, Peno RÎarty* teaBucero multaacerbc dicere; qüos obrupta cœlibatus uota, iuiiêin hx' fdes fuiffe à Deo traditos aiebat. At ßradfordus cû animadueitens ita in pa pifmîifuiiretraditûjpôftquacûuerbis monuifTctftudiofèjUaledixithominû

Poflridic eins diet,qui February erat decimusquintus, redit in c^rcetê î^er Hlt;(rpîpÎ£Î. M fiuallus Crefuelus, addudîo fecûHarpsfeldo Archidiacono Londinêfi,ciini lt;^h.auc-o««f4 altero Archidiaconifamulo. Hicfàlütato primûBradfordo, ab eoep uiciHiihi ’’cfalutatiis,fan's prolixâ inftituit oratibnem, cuius hue ftimma omnis redibat in toto orbe terrarum quotquot ubicp eflëntbo-

*’’ines,tam Turcas,Iudæos,Anabaptiftas,Liberrinos,quàm etiâ Chriftianos, defiderio fummiboni ac füehcitatis confequendg duci * E)einde interhos ipgt; ‘OS omnes nullam elle gentem,quæ non per fuam cuiuft^ rcligionê eô fe per-uenturarn fperet. Ad quæ paucis relpondcns Bradfordus,haud ualde h jc qui dem dicebat à uerô abhon ere,quæ hadlenus dilTeruiflêf.

Tum pergens ille: At ucram,tnquit, confequendi uiam neutiquam omnés ^ndem tenennEthnici fîquidèin per Iouem,Iunonê;TurcaE per AlcoranuiUj

Machumetum,cœlo le potituros autumât.Licebit de îjs,inquit, loqufmo do quianimæ creduntimmortalitatê, Atep hæc quidênon admodum negan-daelt^Bradfordus rclpondit. Redle,lubinquit alter.Ergo omnis in uno hoc quæftio hæretamp; difRcultaSjUt caeteris dech'natis crroribus,quae unica fit re dliffîma citra errorem ad cœlum uia,à nobis perquiratun

Brad, Principio fi ad cœlum contendere ftudeamus,hoc nobis quant ma-declinandum eftjnc nobis ipfi nouas eô perueniendi, quo uciimus,uias «bricemus, prêter^ quas Deus ipfe huius uig duxnobis ih üerbô propoiùiti * nica hæc fola^ ad cœlum uia,unus Chriftus eft: teftante uerbo ipfius,Egô uia, amp;c. Et uerûj inquit ülCj hoc cfl:,idemcp Ôë falfum quoep quod narras;

Brad. Nonfum tam imperitus rerumjUt nefeiärrijinter Chriiium fidenî '“hrifti diftinguere. Qiianquam qui credut in Chriftum, hos quoep feruart pet ndcmhanc confiteor.

Harpsfeld. Minime gcntium.Non omnes qui in Chriftiiin credut, falutis «ent compotes. Quidam enim dicent, Domine Domine, non ne in nomine *uo dæmonia eiecimus,8dc.Quibus tarnen dieet in iudicio Dominus: Difce-ditcame,quiancfcio uos.

Brad. Adhibendum hic diferimen eft. intereft enim permultum inter eos qui creduntjô^ qui fe dicût credere. V eluti fi quis,ucrbi cauià, dicat, iurct^ té ubi charum c{rc:tamê non proptereauerbis illtus habiturus es fidenijfi hoftili infidias tibi ftrucre,necemcp moliri perfentias.

Harpsfeld. Verùmparum hæcadrem.Certôhocmodôconftat,unam elle uiam Ghriftum : at unde eum difeemus f aut qua rationc nobis eft ille in-Ueitigandusf

Brad. Nimirum in uerbo ipfe fuo amp;quacrcndus nobis fimul,amp;inucni,en-uuseft. Harpsf. Relt;ftèfanè.fedundeincœtumeorumpcrdu(ftuses,qui Mæc te docucrunt,nifi per baptifinumé

Bradf. Bapdfinus fignum eft èi. (acramentum, cuius nota omnes externe dignofcimur, credimurep in Chrifto infiti. Externe quidem proptcrca dico, quod non aufim à ialutis comunione omnes excludere, qui citra baptifmum uita cxccflerint. Netp enim D eum quafi uinculis reftringere oportet, qui fit natura liber. Sunt qui morte præripiuntur infantes fine baptifmo,quorum ti men baptifmum parentes lummopercexpetiuêrint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Harpsfeld. De infantibus huiulmodi bene iperarc,pium eft. Brad, imo quorum parentes baptifinum ctiam contempferint, infantibus tarnen eorum Jnfrntetpne linebaptifîno difccdcntibusmale ominarino audeo,eo quôdfcriptumaudfi bptifmoàjèe-mus,Filiosparentumpeccatanonportaturos.

âentes. Harpsfeld. Rede quidem. In eo igirur couenimus, quod perbaptifnium infiti fijmus, uelut^ renati in Chrifto. Eft etenim Chriftus pater, eius^ fpófa ccclefia mater noftra.Qiiemadmodû natura ueteri Adamû omnes pro pâtre, ÔC Euam habemus matrema'ta in ipirituali regeneratione Chriftus nobispa* ter,ÔC mater E cclefia exiftit. Vtép ex Adami cofta,fa(fta eft Eua:non aliter eC' défia SC ex Chrifti latere defiimpta eft, ex quo iànguis repurgandis pcccatis noftris effluxerat. Brad. Piè amp;nbsp;uerè haec quidem omnia abs te differ ta funt.

Harpsfeld. Agc,dicigiturmihi, ecclefiafempérnefuerit,annonf' Brai Inde adeô ab initio rerum conditarum,femper^ futura eft. Harpsf. Recte iftud:fcd die nunc, ccclefia hæc uifibilis ne fit,an none'

Bradfordus: Fatcor efleiita tarnen, ficut Chriftus ipfe fuit apud homines uifibilis:non iuxta externa aliqua mundi pompä,nullos præfeferens omnino humanæ gloriae radios, itaepfi ecclefiam contemplari uolumus uifibiP, tales nobis induendi funt oculi,qUalibus Chriftus,hic dum uiueret,afpeflari a bo' nis folebat.Nam ut Eua ciufdê cum Adamo particeps fubftantiae fuit, non ah ter ccclefia commune habet cum Chrifto fubftantiam ; caro de carne wns, OS de oflibus fponfi fui, ficut à Paulo Ephef 5 docemur. Quapropterut Chn ftus hicuifibilis,atcpafpecftabilis,lpclt;ftantium oculis pro Chrifto agnofeeba' tur, nimiru ex uerbo eum, non afpedumetientibuszpari ratione 0^ ecclefiam ipfius in terris uifibilem afpedabilemcp dixerim.

Harpsfcl. Non hue ueni in praefentia difputaturus: itafp pergo quæ uolebam,perfequi.Qyacfo ego te,ecclcfiahacc an non coftat collecta ho minum multitudinec'

Brad. Haud equidem negabo tibi. Qiiamuis hic latet anguis inherba,ni' xtapocticam parœmiam. Video enimfubeftcin quæftione hacnefeioquid fraudis captiofac.Quaefo uiciffim ÔC ego tc :têpore Hcliæ,amp;Mofis, quo tenv pore commorâte ipfo in monte, populus Aaronicus uitulos conflatiles ado* raret:ubi érat,aut quæ tum erat uifîbilis credentium multitudoc'

Harpsf. Digrederis nunc tu quidem ab inftituto. Bradf. Nihil omnmo, fed antcuerto fortaffe callidS tuü inftitutü. Ncœ enim mc præterit, quorfum iftatendut tua. poffentephge profeefto paucioribus tranfigi,fiquidcni libérer.

Harpsf. Video tc hominem non craffîffîmae cfic naris. Sed fine tarnen ut pergam. Qiiid ais f Ecclefia haec,an non penes fc habet uerbi adminifiratio* nemf

Bradford, Longa circuitionc tempus ten's, ut aliquô tandê peruenias. si uerbi minifterio puram euangefij confeffîonem intelligas, affentior. alioqui uerbi hoc minifterium perfacpe,uC fcis,pcrfcGutione impeditur.

VerK ©■ faerti Harpsfeld. Nam ita quidê fentio. Sed die porro, an non facramentorum «ijlrdtio no pro Brad. Habere fatcor,fed horû quoip adminiftrationê Qpe intcrturnat p«:* Igt;4t ilico f«If/ fecutio. V erum ut rationê omnê co fill} tui prçcidâ atm eneruê (fcio enim ao* fiifn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;craticg iftg rogationcs quo tendât ) h jrcticorû ecclefiae, fi baptifînû haberer,

^uscpufijmfacramenci frcquenurent in bapdiandis Chfiftianis,ficuri olim Cypriani temporibus fadhlin Icgimus : non negabis opinor, bapdfmum cogt; rum hunc nihiló minus bapnïtnum eflc,qui ctiam ïtcrari non deb eat Hacccp ßradfordus corum qui interfucrunt cauia anricipauit,quio intcUigerent,papi fticatn ecdefiam,«fii bapdfini adminiftradoncm fïbi uiurparet in baptifandis Chn'ftianis jnihÜD tamenmagis proptereaücr m cenfendam efie ccdefiam»

^Harpsfeld. Iterùm diuerds longe à propofito, intelligocp te non una mo^ Qo ha:refi infedinn cflc,

Bradford. Dia’s tu quidem: at non iatïs eft dixiffe te nifi quod uerbis du «sjauone comprobes.

Harpsfeld. Age agcuclinqüitur tarnen,cccicfiam ucrbiöC (acramentó* Jumhabereadminiftrationcin, Qjiid quod,anno dices porró poteftatemhi Bereiurifdidionisr

Harpsfel. Nimirum hâc intclligo iurifdidionê,mutuum inter Chriftianos HOrtandiatepadmonendi officium. .

Bradh Efto,quid turn pofteaf Harpsf. iHabetpractcrca eademhaeccc* , defiaepifcoporum continuam fucceffionem quac una certiffima eft fere ecgt; Stfccfßioi^il!^b defiæprobandaenoca'. Bradf. Ita quidem aftruiris:quoniam id unum om' pjlifttnproih nium maxime ad rem ueftram facit. Nam fi haecunauos columna deftituat, ruit protinus uniueria ecclefia uclut alto à culmine Troia. Certè in fcripturis nufquam hâc epifeoporum iucçeffi'onem pro certa amp;nbsp;eflentiali ecclefiæ nota ftatuireperietis. Primàm de Antichrifto,quôd in Chrifti fedebic ecclefîa, ex kripturis confeflum eft. ÖeindenoSdocet Petrus, qùemadmodum cumue.-teri ecclefia adum eft, nondum nato Chrifto : idem amp;nbsp;poft Chrifti tempora, inrccenti iam ecclefia cxpedlandum cflèn'd nimirum intelligens, quod ut lu-perioribiis illis temporibus pfeudOprqphetac, qui^ turn prtecipuè pollebant autoritate,ueris fîCgermariis Dei prpphetis aduerlabantzno fecus et inter epi feopos horQ temporû,quicp cætçros jh ecclefia prçcedûtdignitate, fuiturufit»

Harpsf. Semper à rei feopo ciigrelTiones facis:fed pergo tarnen epifcöpq runifucceflionemcomonftrare. Bradf. Accingerc. Harpsf. Primùm,art non Apóftolós dabis epifcopos fuifï'e.quot;' Bradf. Non, nifi tu noua epifcopi dehniüonem dederis,qui nulla certa fede fuam adminiftrent iuneftionem.

HarpsfcL Vcrùrn id quidem eft,aliud ApóftoIorQ fuifte,aliud epifcoporii munus.crat cnimilluduniuerfale,per^ omnes diffiifum mundi plagas.'Quä-^uani Siepifeopos idem quoep Dominus in ecclefia inftitui't, teftâte Paul'Ót Alios enim dedit paftores,alios prophetaSj^amp;c. Vnde liquido conftat eX ftrû pturis,epifeoporum hanc,quam dico,fucceffîonê,eirentialem haben' cccîefiç notâ. Bradf. Fateor equidêuerbi diuini diipenfationê, miniftrosi^ ipibs,cii fentialêecclcfiænotamftatuere.Verûmhoc fi transferas folos in epifccjpos, eorûcp fucceffionem,fucus eft,amp;argutia captiôfa. Quac rcs ut oculis fiat illu* ftrior, qugfo hoc mihi primùmtefpondeas, ecquid intereftè inter epifeopos, ô.'miniftros,quos fàccrdotes dicitis,arbitrarisr' Harpsf, Reor nihil elfe diferi minis. Brad. Sat habeo.progredere iam igitjfi placet,uideamustp quid hinc effcceris ex epifeoporû tuorû fuçceffîone:quod aliter intelligi non poteft,nifi de his qui uerbum adminiftrant Domini, non dôminiû exercent in grege.

Harpsfel. Nætulongèlatécp àücro èxorbitas. Iam autemintota ecclefia Dcßnitioeccle^ tua proferre mihi non poteris multitudinê eiufmodi, in qua, cum adminiftra lione uerbi Öl facramentorü.hanc prçtcrea iurifdieftione amp;nbsp;fiicceffionê epifeo poru demonftres,qui cande hâc fidê,quam tu profiteris,inde ab initio naften tis ccclefiac tenuerunnQimd tarnen in noftra ecclefia facili momento comori fom p« lingulas eeclefiaea^wtwpqtefttCJ^apropter extra ecclefiam te effe,

4^ o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R. V M I N E C C L E s r Ä

acpromdcàGliitefciiincQumncccnâhô rch'nquitur.Forfanbhndarti^ gnificam aliquam (ucccflïom's fpedem, rccentioribus his anhis rundam in ccdefia ueftra profcres:atfcricm cam perpcniarCjpcr*^ conti etatcs ucluti per gradus conïcendendo’,cum primis jlh's ccclefiæ tempor coniungerejidprofcdónonpoteris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• t, no/

Brad. Permrttes iftud mthi opinor,fcnpturam ipfam ducem rum^ exempla huic monftrandæ rei accommodarc. Harpsf. Qyi“ *1?'

BradE Primum Stephanus, omnium primus protornartyr,ab lius proceribus accufatus, damnatus^ eft confimili pene ratione, quaÄ hodie à uobis acçulàmur atqp opprimimur:quöd nouae falfæ^ doflrm« matiftes putabatur.Purgat^ Ce Stephanus contra falfo intentatas nes.at quo modofnon ab imis ad luperiorcs afeendendo actates, fed a mai buspotiusad poftcrioraiecula defeendendo : id^ his quidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|j

nequaquam per fingulas quafqp actates deducatur deriuatiö : fed exorlus^ Abrah^nOjacErpcriorcsillasactates ordinccolIigcns,adElàiac tempot^a 9 populi captiuitatern rem deducit.Inde ueroingêti quodam faltumultis u hfatuprxtcrmiflis fecülis plus minus ferè quadringentis, ad Cm iUa tempo'-fuoscß pro ceres tranfilit, quo s retflo quidem nomine prauæpcrucrfæij gfquot; rationis appellat.Iam confimili ordine ödmeam uobis fidem probarepoteto-quumidemuosnunquamfadurifitis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;t ?

Harpsfeld. Sane uero, modo feiremus tc ipiritum Dei landum’ uerbis tuis haberemus fidem.VoluitadhocBradfordus refpondcrc,Stei31iJ' ni hoftes crederc idnoluiffc,Stephanum plenum fuilfe ipiritu fantfîo/oÇ' in eum fcclus perpetraffetuerum hæcillo rcipodentc, Harpsfeldusairuigequot;’ parabat difccflionamp;Tum cuftos, cacteric]^ qui adftabantmulds prccibusü^ Bradfordo cgerunt,üt aures atep animum obfcquacem pracberet qs Q“? Archidiacqno dicerent:at Archidiaconus hoc iemper ingeminare, BramO ' dum extra ecclcfiam fiiiflc. Cui tum ille, certo Ce feire, extra Chrifti eccleW nequaquam feiunlt;Sum,fe dicebat : pofle^ certam dbörinxfux ö^rcHgionis rationem per continuas ætates reddere»

BrtuiiBrudfordiprecdîio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,»gt; *

Omnfpotens pater conditor^ nofter Deus, per fanguinem ChriftiDom« ni noftri,propitius fit nobis omnibuSjac uniuerfo populo iuo : liberetep eos ’ pfeudododloribuSjac dudloribus caecis. Per quos,proh dolor, ucrcor^'quot;' gentialiquo incomodo regnum hoc Ängliac alRciatur. BcncdicatnosUeiis miicricors patcrinChriftofilio,nós^p cummifcUaccclefia ipfiusinuwitate cuftodiat: Amen. Archidiaconus poftridie ferediturum affirmans,rcceffit-

Poftcra deinde luce, Februari) t«, redit iterum ex pad o idem panter cum qfdem comitibus Archidiaconus.Moxcp poft uerba aliquot in mutuafaluta' tione confumpta, coniedimus ad colloquia. Ibi turn ille iupcrioris colloquij ada omnia,loga orationis icrie répétés,à quibus initijs, ad que exitu ufp pto grefli fimus, ordine cxponit.Repctitis igitur hunc in mods rebus, fumptoi^ inde initio fermonis ,ubi defin ebat, fucccffioncm cpifeoporum continuam cdocere cœpit,primûm in Anglia ad annos soo.In Gallia atlt;^ Lugduni,acf an nos uoo.In Hifpania, atque in urbe Hiipala, per annos Soo, Mediolani p^orro atep in Italia,annis uoo.Quoquerem magis confirmaret, in Orientaliiniupcf ecclefia hoc idem efticcre conatur, longä fticcefiionem in his quoep ccdcfqs ad calculos fubduccns. His tandem peroratis, exitum deniep orationisiimul cumexhortationeSCcuminterrogatione claudit.Exhortatiohue tendebat^ utBradfordusuidelicct ecclcfiamhanc agnofcere,atqp obtemperare ucUct.

biterrogatio huiufmodî erat;Anipfeuicilïim ih ecclefia fua^ confimilê focgt; «flïonis fericm èxhibcrè póiïèL

Adhaitctàm longam Qc ucrbolanl rerum congcricm refpondens BracÏ^ fordus, memoriam fibi non tam hrmam elle dicebat, utfingulis parriculatim, quæ tam longa return recenfione complexus cflèt,re.^poUdere polTet, refpon fiirum itacp generatim fe ad ea quæ præcïpua eflent return capita : prælertini quum oratio ipfiustam prolixaad perfuadendum magiSquamad probangt; dum inftrudta uidcretun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- t

' Equidem ita arbitror,fi à Chrifto ipfo,aut ApoErolis turn quu hie adclTcnf, pharifgi fuccefli'onem exegifient illius ecclefiae,qug cum dodirina iplius conlt;f fentiretjidem hoc ipium fadlurum fuiire,quod nunc facioiprodudia uidelicet ueritatcipfa, acuerbo Dei credito recepto^, non à turgidis phärifaas autfa* suceeßioefjifea cerdotö primoribus,qui fæpius funt perfecuti: fed à prophetic fimplicioris nößeit pietatis liominibus ,'quos tû forte q) hæreticis habebat altera ilia ecclefia qua: ffdejidw. titulo,autoritäre, iu'cceffiorie ÔC loco ecclcfiaî ie maxime uenditabat. Qiuir^ ita exi frime, Petrus ipfe meinducieijs uerbis, ubi ait: Qiialis fin't ecclefiçante Chrifta conditio^eâdê ÔC poft furura eft* At ante Chriftum pro ceres ecclelid: pios perfequebatur,Igitur nbsp;poft Chriftum factun funt. Harpsf. Poiîem,fî

opus eilet,fummoru pontificum fucceflîonê lerofolymis ab ipfo ufqp Aarone ducere. ßradf Ätnöntalem fucceftîonem,quæfempcramicaüeritati.fuit* Hai pf An non legem habebant Rlofis, eamcp ièmpèr funt ueheratif’ Brad* Vcrùni,ac feruarut ctiam, ut uos’hodieiibros cuftoditis Bibliorum öf fcn'ptu rarumrquarü tarnen fenfum aut ignorans,aut ftudio cotrSpitis. Itacp uriiuerfa hæc rabies illorû amp;nbsp;perfecutio cótra pios,non ob lege-, fed legis interpre ratio nein excitata fuit. Sic enim docebant ri tu ueftro,fcripturæ ueram interprétai tionem petendä non nifi cx ore ueftro.Cæterùm ne muftis merer. Morte feio quotidie Capitiimmineremeo, quainhorasà uobis cxpedlo. Vndequûtam parum fiipercfthuic uitx temporis^ràtio ita fert amp;nbsp;animus, illud quantulumr cunq^ fit cum Deo tranfigere, ad impétrandâ ab eo mentis trâquilfte lolactj^ gratiam.Quôd nifi mors tam propèatqp inipfis foribus impendereqfmguîas orationis tuæpartes exatftius mihi perluftrandas proponerê,ordineqii,ut par diet,ad quæqj fingulatim refponftirus erarri. Nue a feria hac moi tis prépara* tioneoculos abducere ad rcs alias nonaudeo.Qiiapropter dabis in prgfentia hoemihi üeniæ,fi miffîonem in præfentia abs te flagirem. Vt finiâ,de humani täte hac tua propêfo^ erga me ftudio habeO gratiâ:Deum^ ex animo rogój patrem clementiftîmum, tibi ut lueem eandê uitâcp impartiar,quam mihi ipfî contingere exopte.Cçpitcp inter hæc è fede in pedes aftùrgere,ueluti difteeft furo fimilis. Sed interpellans CanceIiarius,Sd fermonis auidior, muftis uerbis: o 1 * -/ incipit exaggerate, quàm in difcriminôïàcoditioneres illius ueriârêtur.Atqî uero, inquit,de corporis morte no perinde loquor^quæ utrû propius abfit an longius,nccp certû fcio,nec multû referre arbitror,dummodo moriaris bene*

Brad, Minime res ilia mihi in dubium uenit,quin moriat benc. Quando* quidemutDeo non ingratam fore mortem meam confido,itarurius necmi* nusalacriter moriturum me ipero, magno quidem ftatrum meorumac nlio* rumDeifolatio»

Harpsf. Atquidlîopinionedecipiarist’ Brad. Qindfifolehuncnonlu cere dicas,quifie coclaue hocipfumubi fedemus radijs fuis illuftratf' Elai'pC Hoc impêfius miror profelt;ftô,tefecurô àdcô elfe animo,atqj in ifta opinione tam confident!. Brad. Fateor équidem alijs in rebus quæ carnis ftint, nimis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*

fecuro meanimo eiTe.Deum rogo,reddat me uigilantiorem. In hac tarnen re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr ftare

flare partibus. Harpf At ego contra fentio,in uen'tate non efle tc, qui in ccclefianonfiscatholica. Brad. Abecclcfla ucftra licet profcriptusfim, fpcro tarnen fciocp me in ecclefia elTe Chrifti, cuius amp;nbsp;fum,fempertp Chrifto largiente futurus,filius morigerus ÔC obfequens.Neque enim difFido, Domi num baud minori crga me comitate ufurum, quam olim in cxco illo exprcf' ferat, è fynagoga per pharifaeos eielt;fio. Adde quod cum haciplaecclefiaut' ftra,quam ipfi catholicam appellatis j eofdem fidei amp;nbsp;fymboli Chriftiani arri' culos i2,omnes profitear. Quod quum ita fit, nimium profedo ueftralixcap rogat filsi ecclefia, è comm unione ob earn rem m e eq ciens cuius libera per* manfitfides.multis poft Chriftum fcculis,apud Chriftianos,fiue earn credcrc bbeat, feu minus, ut teftis amp;nbsp;autor eft liber epifcopi Dunelmêfîs defacranien tis infcriptus.^

Karpf Qyaenameaeftf Brad. Tranfubftantiatioi Karpf. Non foluni cam ob caulam condcmnatus es. Brad. Partim ob hoc,tumetiam quod in pios Chrifti communfcare corpore ncgetn. Harpf Ncqjinrationepra:* ienriac nobis aflentiris, ncc in re quacunqp alia. Brad. Qiijc tua fit in hac re fides,ipfènoftûego fie credo, profiteor^, Chriftu adefTefolidèDeumhomi-nem^ fidei praccipientium, Harpf Noniàtisidcftjcredendacftinfupei tealis in lacram ento pracientia,

• Brad. Chriftum ftcramento affigere, quafiep nexibus quibufdam Si uin* culis aftringercjiccus quam me ducit docetŒ fidei régula,no par eft, nee con fentaneum. Quod fi enim præfentem eum lateamur aliter quam fidei pie fj' mentium,fiet hoepado ut ab imprjs etiam fumi eum oporteat : quodnec ere do,necunquamcrediturusium. Harpf Equidemhocmagisuicemdoko tuam.uerum ex qs liquere poteft,nullam omnino prçfenriam teinfacrameto i'elinquere,longecp à nobis diferepare per omnia. Prgfentiam inquam con' fiteor,ueramcp adeo corporis illius pracfentiam,fidei quidem piorummandti cantium. Qiiid, inquit, ex dreumftantibus nefcio quis,illius ne ucri corpons quod pro nobis mortuS efte* Veri inquam,ac integi i Chrifti ipfius Dei etho minis,ad fidem pafeendam eorum qui participant

Harpf. At hoc quid aliud eft quam omnipotentiamDefomnem^mu^* cull fidem è iàcramento auferre. Bradf. Omnipotentiam Dei nequaquaui cxcludo,quod ipfi potius facitis. Credo fiquidem,Chriftum pro omnipf^^quot;' tia iua erga nos promifla præftare pofle,manente nihilo minus panisfufift^n* tia, quam fi fbla panis accidentia fine pane maneant in facramento, id quod uos non creditis.Accedentes ad facrum huius coenae epulum, non ideo acce* dim us,cocp perpufilla panis particula nobis exhibctur.fed ut animas Chrifto perfidem cxpleamus,qua quumimpij careant, panem duntaxat Domini, ut ludas olim,non panem Dominu,quemadmodu Apoftolfrecipiunt. Harpt Quin 6C ipfi quoque impij uerum Chriftipercipiunt corpus, non autem gra» tiam corporis.

Brad. Haudquaquam corpus manducantimpij. Eft enim Chrifticorpus nequaquam exaniine mortuumcp cadauer. Qui autem corpus hoc partin' pant, fimul cum fpiritu partidpant, à quo non abeft opinor gratia. Harpt Quin ncc una hacrefi te laborare, plures adeo in te errores cumulari uideoi Ófwjp. JVliflam prorehabes abominanda,quum tarnen Ambrofiusipfe celebratie dicatur. Idcp ex fententiola quadam Ambrofij, c libro locorum commuiuum Mijjamau Aiw depromptaconfirmauit. Brad. Mifta,quoritu nunc habetur i^ituta,/^' hoftiwcele/ Jjfofij ætate prorius ignorabatur. Canonis enim maximam parte annontne gorius nobis peperitjamp;Scholafticusf Harpf Fateor equidem bonam nus portionem à Gregorio autoreprofeeftam. Catterum Scholafticus hie,quern dicis, Ambrofianapracceffittemporat Bradf NonarbitroT,quanquatn

m ca quidem re non èrO pugnaxJ.fatetirr Gregorius, Apoftolos ctiam dixiflc Miflàmjfed fine Cariôhê,tantum orationc Domini contentos.

Verum narras.Necp enntt Canon hic pars Mifle maxima cxiftitjôd Miffj; qu^nam poti(iima:fcdfactificium,eleuatio,trâniùbftâtiâtioSCadoratio.haeefuntpræ^ priieibuie twr« opuaMiflàc capita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tts.

Bradf. His ego rebus afTentiri nulîa tatione potero. HarpC Credo fcili^ tîàc ficite. «t:fcd tamèn,Hoc facite,neccnâriô fubinnuit declaratcp ecclefiç ûcrificium. Duplex facriß/ bradf. lam fàcrificia hic tu nobis confiindis, no diftinguens inter (àcrificium cii(;eccleßie,amp; ccclefiat,ÔCpro ecclefia.Ecclefiæ fiquidem facn'Hcium propitiatorium no eft, pro ecdeßa. •edgratiarum potius 5C èücharifl:icum,fcu gratulatoriû iàcrificium. Practerea wembrum hoc ccenæ Dominicae, Hoc fàcite,nihil minus qufcm iacrificiû re* fpicit J fed ad totam rtfertur adîionem accipiendi,manducandi,Slt;c. HarpC bâtis nunc imperite loqueris. Chriftus enim cœnam hanc dédit, no nifi duO-» decim duntaxat Apoftolis, ad quam ne matrem quidem admifit, nec de nu^ ^«070quenquam practerea difdpulum.lam Apoftoli repreiêntanf nobis weerdotes.

Bradfor. Sufpicor,ualdè id uelle uos populo periualum eflc.Nam alioqui nunquâcos calice ita defraudarctis. Atep fane eft quôd magnas uobis habeagt; •nus^ratias,quipanemiàltem uobifeumpartiri nosuoluiftis. Sicenim tragt; lt;îîari a uobis negocium hoc uideo, quafi cœnam hâc ftiam Chriftus uniuerfæ ccclefiæ non commendarit.

Pofthæc Harpsfeldus ingentilaborabâtftudio eleuationem aftruere, prôgt; Qudo Bafilij loco quodanijUice teftimontj. Caeterurn Bradfordus ubi explagt; nato Bafilij loco,nihil eum ad cleuationê pcrtinere,fatis edOcuiflet : Atenim, gt;nquit,non{ert teporis iam huiusratio,de ambiguis Dodforu fenfibus tccum meuelitarc.Incarcere amp;nbsp;cuftodia,per longu nunc tempus Cgi, excluius libris omnibus,acneceflarijs ftudioru adminiculis. Deinde mors iam iplàno abeft loi^e.Qiiapropter dabis nûc earn ueniä, ut uenienti iUi diei me parare licear»

Harpf Nae çgo lubenti animo prodefle cupia tibi, turn corpore, tum anp «no.Vtritiftp enim fimul graui laboras periculo. Brad. Habeo de tua hac er^ ga me uoluntate gratias .Kerum mearu ftatus qualifcunó^ tibi uideatur, mihi profedo nunquam antehac uifus efle fuifle melior ♦ Mors enim mihi uita erit.

Tum Crefuelus Bradfordum uerbis hortari coepit, Archidiaconum roga^ tetjUtnomine ipfius deprecatore ageret, faltem de fpacio conferendi ac diipi impctrâdo. Harpf Quiequid inme fitum fuerit,nihilpraetermittain ouicij.Doleo enim uicem SC fortem hominis.

Brad. De tempore amp;nbsp;fpacio mihi impetrando,neminem mea quide caufà follicitari uelim. Nihil enim in re ulla flueftuo, ut confdio in hac re fit opus: ro gocg infuper,ne quis ita de me fuipicari uelit. Verum ft ea fit tua erga me cha* ntas,quantam uerba præfeferunt tua,pateriscp eadCm uiciftim erga te fieri, ut pari libertate a cæteris admonearis, qua tü cæteros admones : quod tu igitur dcmeputaSjidem de te reputo,longe te quidê aura aberrareridq? non puto fo lum,lêd ôd certiflîmum habeo, Atque hune in modum illi amicis iè uerbis di-» mittunt, difeedunt^,

tA-ïchiepifcopiEboYnienfisyt^ Chieeßrenfis epifio^i cuni Bradfordo coUocutîo,

Eiufdem porro menfis Februarîj z^Archiepileopus Eboràcenfis amp;nbsp;Chice ftrenfis epifeopus in carcercm ingreffl ad Bradfordum,comitatem erga eum «ion uulgarem præfeferunt,maxime uero Eboràcenfis. Primûm enim pileum induereutnimcçcogunt,deindecollocuturis cum eo aiïi'dere iubent:illudè fcripturarcfricantes,Melior eft obedientia quàra facrificium. Id quûipièpergt;-rr tj tinacius

tinacius recufaret,nccaddud poiïèta'pfi quotp c fcdibus afnirgeteSjftareun^ cum eo uolucrQt. Vnde pedibus fimul ftantes epifcopi, lam no fedentanam, fcdftatartam colloquutionem cum co inftituunt, aufpicanteinhuncmodum Eboraccnfe,quôd dicerennullo qui'dê fefc impcrio miflos, fed fua nntumuo ïuntate ac charftatemducflos ad ipftim ucnire; fe quidc ipfum maxime necc * ürium in rc officium fequutum eflc, cui ÔC ardiór ÔC diutumior intercede' ret cum ipfo familiaritas.Pofthæc ingrcffiis in laudem fynccræ uitæ illius,nuc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tandë uenit ut quæreret, quo pado ccrtus effet de fàlute, de^ religione qu«

proÊtebatur.Bradfordus adis de piac uoluntatis ftudio gratijs,refpondetex uerbo DcijCertum fe turn de falutc tum de religione fore.

EboracenC Rede hoc quidem. Atquo padouerbumDdnoccognO' lcas,nifi monftrantc docente^ te ecclcfiaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Ovopi^o ter Bradford. Equidem non inficior,eccicfiamhaud mediocrcmpi**”'^^^ cklilt;e mnilk/ ufîim ad fcripcurac cognitioncm. quemadmodum mulicr Samaritananonni' attuht ciuibus fuis adiumentiad docendum Chriftum,Vcfûmfimulatque ‘ nbsp;nbsp;’ l'pfî coràm font oculis contcmplati,acloquentem aufcultauerunt,innotitiam

aîlîns prouedi font, ac crediderunt iam non ob muüeris uerba, fed ipfiu^ inone,foism oculis perfoafîa’ta fiC ccclefia uclutindicis nice fonda, ha «enus nobis concfocitjUtpræmonftrata indicata^uera fcripturaelediüne,pohfâ ' dem hinc arripiamus:non quod ecclefîa ita pronunciat, fed quôdipnkim effeindubitatum uerbum Dei, fidem ei accommodantes, Rurfus obijeten moxarchiepifeopo, uerbum hoc Apoftolorum memoria nondumhter^ u mandatumfuiffe monumentis ; refpondetille,ucrumid^idem dem denouo intclligat teftamento. de uctcrinon item, teftantibus hisrej* «erbis:Firmiorem,inquit,habemus fermonem propheticum, Non quo fimpliciter fermo ille effet firmior : fed quia Apoftoli tum in oculis homui gt;nbsp;uerfante.,,acinfirmitatccircundati,no tarn ab omni reprehenfionc immun uidert pofîent,quàm ipfainuiolabilis uerbi autoritas,idcirco pfosilhfegt;''f^ fiimitudinistribuebant. Quum tamerireipünihilo plus pond cris ptopn^ co quam Apollolicofermoniinefrct, quumuterejf ex eodem autorenen fpiritu profedus effot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j f nt

Eboracenf. Verba Petri ne^uaquamad himcmodum intelligenda u^^ de uerbo feripto, Bradf. Imo uero maxime. Chiceftrenfis. Verum quidem hac in re prædicat. Eborac. Efto fane. at Irenaeus, utfos, cum eo fcriptorcs,ecclcfiae autoritärem femper plurimi aeffim3t,eamcp^“ foshæreticosallegant,nonfcripturas. BradE Necmirürquippecum nibus eiufmodi illis res erat,lt;jui feripturas negarenr,at Apoftolos tarnen gni faccrent.Vndc neceffario illis mum'enda caufa erat earum ecclefiatu toritate,quae effent ab Apoflolis inftitutac. Chiceflrenf Ita res elf u^ na ' hærctici fiquidcm omnes renuebant feripturas,praeter Lucç Euangeh“’' ticulam quandam. Bradf. Proinde quü hæc ita fint,nihil in prgßntia o^^^^ fuerit allegata contra me ccclefiac autoritäre, qui tantum ab eo abfim,ut pturas negemtut nullius iudicio arbitrio^ ftarém lubentius, qua'm fcrip rumtadeoep ad eafdem uniccprouoccm, tanquam ad certifîîmû rum iudiccm.Ioan.tz. Eborac. Haud ita decer,tantum arrogate obi, u clefiam indices. Agc die mihi,quac tandê ecclcfiahæc tuahucuffpfolE^^Vj'j uifa hadenus fNam«^ ecclefia quæ Chrifli eft, catholica efo hominuparuit. Brad. No ita celfitudo tua me accipiatuelim,qualiludi hic aga ecclefig:ubi tantum cos fecerno diftinguoep, qui ad ueram eccleriam,ab ijs qui falfö fe iadät ecclefiç titulo. Nunquam negam ecde i catholicam perfpicuamcp effcjlicet alias eandem obfeuriorem, alias rurius culentiorem eife confitear» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chicelh

Chiccft» Cedo, ecclefiahæc,cm'üs tu dodrinani tant lubenter amplcó-cris, De ècdc(!£aâ ubt tandem apparuitiam annos quadringentosC Brad. Dicam equidc,uei dentia. ipfi potius uobifmet dicetis,fi i'd mïhf unum réïpóndeirtis. Vbinâ Heli e tcm* poribusfueratecdefiatum», quum diceret Hellas feferclKfïum fuifleFolumr Chiceft. Hæc nulla fane refponfio eft. BHd. Itâ ne dicis Cuerumeniniuerô hocpracftantiæ ueftræ didium uelim.Si uobis rjdem nunc effent oculi,quibus ilia tum ecclefia cerni potuiflet,haud îta nunc reiponfionem hanc nullam èfle diccrctis. Quod fi üero uobis ecclefia hæc confpicuè non pateat, in caufa eft nonipfa ecdefiæ obfcuritas,qàaè conlpici non polîît : fed oculi ueftri glaùco-' matealiquo üitïâti,qui earii cernere nequeant. Chiceft. Næ tu falleris plu-timum in hac de ueteriôC noua ecclefia collatione. Eboracenf Rccftè qui* demabs te didunijD.Chiceftrêfîs.fic enim Chriftum audiraus dicenrê,Âcdi ficabôccclefiâmmeam:nonautê,ædifico. Brad. Quürhancintcrutfancp tcclefiam collationem faciam, cogunt me Petri uerba, qui fimilitcr tempora priera cum pofterioribus componês,,fuiffedicitinter ludeos pfeudopropliè* tas, qui pro ueris prophetis fe gercntcs,imponebant fim plicibus : ita Slt; poft turn cxo rituros, qui falfo nomine fe pro euâgclicis doCîoribus uenditabunr, quum futuri fint errorum magiftri. Porrô quod ad futuiû tempus a:dific«âdae tcclefiæ attinet,non hinc conftitues, opinor, argum entum, quafi ntilla fti’eiit 3nte Chriftum ccclefia:quin hoc potius colligas, nullam effe ecdefiæ ardute lt;^ationem,nifi folo opérante illo. alioqui rigat quidem Paulus, figat Apollo, ftdincrcmctum nemo datnifi Dominus. Cliiceftren. DoleO profeeftô ui* cem tuam,qui eo prorumpis audaciç,ut eedefiam iudicare uelis. Eboracen. racit hic quidem, ut cæteri huiùs farinæ faeftirant omnes. Certè quicuncp ira fe comparant,ut indicés effe SC cenfores eedefie uelint in bunc modumjiiun* quam ad certum aliquod de rebus indicium peruenient.

Bradfordus: Reuerendiantiftites, fimplicirer arcp quod fentio uobis ape no,expeto^ut obieeftis meis tandê idonea aliqua ratione iàtisfiat. Afteeftio* nés, mœror^ uefter mihi pro régula éfle hcquaqüam debent. Si totam illam tationcm condemnationis mee réuocare in mentem iibeat,fcio celfirudinem ucftratnnon permoUeri non pofle. Ne«^ enim ignora tis quæ ibi gerebantùr, quiipfis geftis rebüs interfuiftisiubi caufa aduernim me nulla ftatuebaf, præ* ' ttr$ quod exmeaipfius confefiîone eliciebât, nempe quod tranfubftâtiatio nem pernegarem, quodep imprjs facrum Domini corpus minime communi* tari exiftimiarem.Ob hæc condemnatus excommunicatusq? firm, non ab ec* deüatamerijfed à proceribus quibufdaôt^ columnis, ut fibiuidentur,ècclefie, Chiceftrenf Minime: at aliam audiui caufam fuiffcjquur carceri datns efiêsj ndelicct quod plebihortatorfueris, ut in altera rnanngladium fumèrent, in altéraligonc. Brad. Credatiduelim fideimeæ ueftraftiblimitas : nunquam nuiufmodi aliquiduelin buccam mihi uel inmentem nenit, in iftnm quidem Icnfum. Eboracenf Preterea nimis ipfe te initio confidenter prefiatftecp anteconfilium Reginæhabncras,inillôtumdefendendo religionis ftndio, toeç temeritô iufferuntin carcerem dari. Brad. Teftis adfuit tua iublimp tas, quum accufàtns eadem de re à D. Cancellario dilneidè me apnd indices Wm expcdiui.Âc pone ita effe,quod tua hic obijcit fublimitàs, aliquâto præ* hactius tenaciusep defenfàs à me eas tum religionis partes. An nô leges tüm ^eftabâtjamp;inraregriipublica patrociniüm defenfionimeæ porrigebantC ^amobrem carceri iniuftè dabar. Gertè codemnationis meæ fententia lara a O. Cancellario,nihil praeter duo hæc capita, tranfnbftanriationis, ÖC corpo* tiscumimpqsnonparticipati,continebat. Eboracenf Audio prærerhæc, ’'^ti abs te præfentiam. Brad. Eorum qui participant fidei præfentem tlîcilium, nunquam negaui, Eboracenf, Athocquidaliudeft, quàm fi di rr irj cas, Chri*

cas Chriftufnfiiperaltarcnonrtcumbcre. BradE Talemegopræftndani nequaquam agnofco, ChiceflxenC Apparet CTgo,Chryfoftomum nun* quamtekgifle.

Bradford. Libro rum iamdudum omnis mihi copia facultas adempta éft,amp; tarnen needum excidit quid Chryfoftomus hac de re fcribat,ub( aitnos diuinum corpus no ab ho mine acdperc,fed ex ipfis Séraphin forcipc ignem. amp;nbsp;rurEis alibi meniam dicit myfterrjs inftrudf am eiTcjóó agnuffl pro te ànino* lari:ubiSéraphinignem fpiritualem de cœlo labijs noftris forcipeadmouet, ÔCc.Qiiæ omnes hyperbolicac funr,ac famûtares ubicp Ghryfoftomo lo wtiO' nés. Eboracenf Videturlonge,atœ ad defperationem peneprogreüaW» hærefiszied redeamus denuô ad ecclenâ illam unde reiedfus es. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^'

quaquam à Chriftianae ecclefiæ communione refedlum me putes uelim,licct quidam hincmc,qui ecclefiæ uidentur e(re,excluferint,fieut olim excludeba* tur à pharifæis cæcus file loan.p, nihil attamen addubito quin me Chriuus ab illis eiedlum recipiat» Ebora. Longe te tua fallit opinio.

Poft multa hic de excommunicationeultro citroep agitata,ficBradfordus: Certè, inquit, ut pic turn d uobis fàdum cft, quum à Romanenfi eeelefia hue uos contuliftis : itanunc poftquam eo rclapfi eftis, amp;nbsp;turpiter impie uos ta cerearbitror. Siquidem ecclefiam cam pro Chrifti uera ecclefia nunquâpro' baturieftis. Chiceft. AhBradfordc,nætüparuuluseras admodiïmniffl, quum hæc cœpta font primùm agi. Ego uero turn adolefccns, te tarnen a.i' quanto grandior, recens reli(fta academia temporibus quidcillis fermebain. cæterùm,utfatearingenucjrefragâhteprofc.(ftô confeientia, Bradf, Eram cquidcm,fatcor,tum paruulus.Cæterùm ut foprà à me didfum eft, id uos nimium ac inconfoltè feciffè arbitror : quippe qui non folum redijitis ipfi, fed Sgt;C cæteros pari ter uobifeum pertraxiftis, ad impium eum quiin tcni' plo Deifedethocuero eft,in ecclefia Chrifti. Nam deMaliumetoîdquidein affirmari,aut de fjs qui funt extra ecclefiam, nonpoteft : icd dehis folum, qd fummum in ecclefia locum Sé principatum obtinent. EboracenC Eceequo padlo fidem tuam in qs feripturarû locis unicè defigis,quæ ÔC perfcobfcitwt font, ÔC facile te poflî.. it decipere : ita intérim te gerens, quafi iam men^m fis ecclefiæ, unde refeeftus es, Bradf. Accipio lubenter indicium nec libet interim meam de uobis cenftrram ferre, neep uos tam cito de Ghmti excluferim ecclefiatquemadmodu rurfos fiin ueftro hoc effem loco,nelt;^hos temerè ab ecclefia fecluderem, qui meam hanc de facramento opinionem le-(ftarentur, præfertim quum id feirem, quod uos ipfi quoep non i^oratis, te-ftante ipfo epifeepi Dunelmcnfis libro, ueftram hanc de tranfobftanriationc opinionem annis poft Chriftum o(ftingentis,liberam foiffè omnibus,inie cre dere uellent,aut minus.

Eboracenf Nouumhoccommentum eft,recensètuonatum ccrcbroî quafi uerô in ecclefiæ album rccipiendus fit, cuius fides cum tranfublhnaa-tionc,hoc cft,cum ecclefia catholica non confentiat. Chiceftrenf. Hære-ticus is cenfendus eft,ac proinde ab ecclefia alienus,quifquis in peregnnado gmata euagatus,contrariam fententiam de re quaçp,ucluti de tranfubftantia-C^priwtt, tionetueatur.Cyprianûjh'cetde rebäptifandis, qui male effent tindîi, parum intégré, contra^ ecclefiam fentire uideretur, tamê quia nondum ecclefix de-creto définira crat rcs,nemo hæreticum dixerit: qui ji idem poftea fecilTet, nu nime uaeaflet hærefeos reprehenfione.

Bradfordus: Itâ ne uero,fi quis in duodecim fidei articulis, hoc elt,ptæfi' puis fidei Chriftianæ capitibus fit integer, redleqûe cum ecclefia conucmai, eûmne protinusorco adiudicandiîm cenfetis, fîinplacitis quibufdam ali)s

’’iinus per omnia congruat cum ccclcfiïe,quatn üos dicitis, definitione C At^ nithi ncquaquam dubitâdum uidctur, quirt qüi (ÿmboli ac fîdei integram

^cneatprofgiUonenijfalutem cófequctufj iicétirt cæteris quibufdàm rebus ali ^®*^aulo ab alns difcrepans.

Eborac. Chiceftrenfis : Nfmi'rum hæc tua eft fortaflè theologia. BradE ^inimeifed Pauli hafc theologia eft,qui ait, Si quis fundamêcum tenéat Chri

P’4^^rtiuis foenum aut ftipulàm fupèrftruatjcompos tarnen iàlutis ftet îVa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prôfelt;ftô reSjfic te obfeuris his fcripturæ locis gaudere,

^diffîcilibus .TumChiceftrenfis monftraturüs quemadmodum Lutherus ^uuingliG olim eandèm ofa rem cxcoirtunicaffet, locum quendam e libro Lu Jbéri leâitabat. Cui in hune môdum Brâdfordus : Quid Lutherus, irtquiqirt âcrefecerit, ut uobisipfis curæ non eft : ita ned mihi magnopere penditur.

fimpliciter apud uos fatearjrtihil unquam ex fcn'pus illorum huius rei ^âulahadenus perlegi.Qiianquanl quod adipfos quideni attinet,nihil addu

Eboracenfi Vtuthacchaberit,turtUneextra ecclefiae: cointtninionemdiC-wises. Brad. Nequaquam,quonianleafide confiât ôdueritate.

^börac* Eccc utitcrum ccclefiam ueftram inuifibilem fiatuis, cuius com-‘^^onem fide dicis confifieref Bradford. Nam ad communionem ec-^‘diacnihil efi opus,ut uifibilern eani faciamus i quum ea fide, ut dixi, confi-

, non externa cerCmoriiarum eiiidentia: ficut ex Paulo confiât, qui unam ’^^quiritfidcm : fimul ôd cxirenaco ad Vi(ftorem,qui de obferuatione pafchæ uibetis, tcmporum difcordia Qi. iciunorum, fidei concordia baud quaquam ucindioporterc affirmât. Chicefirenfi Idem hie locus pcrfacpeanimum

Jr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à Romana fede feiuhgi debeamusi

oradford. Malè profeefto falt;ftum a uobis, qui iterum eo Anglianr uefira opera reduxiftis.Dominus uobis ignofcat precor.

Interhæc Eboracenfis,edult;fto locorum cómrtiunium libro ex pfegmate Awgu/lini qiiodam Diui Auguftini ordinc quodâ percenfet, quam multa fuerint, quae *‘’^'‘** ^ngufiinum ipfuminfinuccclefiæ confinèrent, confénfus popuiiamp;natio-num^,autoritasmiraculis cofirmata, fpe nutrita,ault;fta charitate,ôô antiquitate eonhrmata. Ad hæc præterea accedebaqquod ipfiim inecclefia retineret, fa-^fidotum fucceffïo, inde adeo à prima Petri fede ad hune ipfum, inquit, epi-eopum.Pfæter hæc,amp; ipfum deniqp catholici nomê,amp;c. Vides,inquif,qucm wniodum ecclefia nofira a Diuô Augufiino commèndaturitu uiciflîm èccle rtm banc uefiram fimiliter exorna,fi potes*

brâdfordus: Verba hæc Auguftini haud minus mihi quàm uobis ipfis pà nocinantur. quæ fi tantum uobis pondus habere uideantur,quidni contra vhriftumipfum, eius^ Apoftolos perinde citaripotueruntf'Eratenim’tum fix,erant ceremoniæ multitudinis publico confertiu rccepte, miraculis confir ^atgnô paucis: quibus deinde àntiquitas accelTitj continua^ pontificum ab Aamnc ad illud ufip tempus dedutftio.

Chiceft, Næ tu plus fàtis,D.Bradforde, ecclefiæ illius quæ Chrifti têpora anteceffîtjcuriofiis uideris Qi attentus obleruator. Bradfor. Hac in rt haud ^iudago,quàm ante me docuit Petrus ipfè,2Pet. 2.amp;Paulus non pàucis in locis. omnibus modis glorioiam üideri eCclefiarh ueftràrn,ftudio Uobis habe tin. bed Chrifti longe alia uox fuit, ubi ait : Beatus eft,quicunque non fuerit offenfusperme.

Eborac. Tua fortaflè ita habet opinio, neminem in ecclefia cenfendum, niu qui perfecutionem ferat» Bradfordus; Deus quidem id op time p er- • rr üi) ipedum

fpertum habet » Interim me ut ex uerbis meis iudices te rogo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audù9

quid dicat Paulus:Omnes qui piè uolunt uiuere in Chrifto,perfccutioncm te rent.Quanquam ecclefiæ interdum conceduntur refpirandi induciæ, fæpius tarnen periccutionum flucflibus inuoluitur, turn nouiffimis ijs maximcreni' poribus,ac ultima mundi huius inclinatione, triftidimis afflilt;fiionibus natiua ecclefiaE facies deformatur.

Eborx Sed quid interim rcipondes Auguftinofaut auem tandem often' den's in ecclelia ueftra populi cólcnium ÔCnationumf brad, Omnes ubn^ pij, ueriep fincere ftudiofi, quotquot uipiam Dei hint, in hac ftimus fidci do' lt;?frinæcp unitate ciufde fententiac Ebora. En ut omnia eludis,cauülis ac fub fugqsr' Brad. Simpliciter ac,quçfentio,tefte animi mciDeo,apuduos elo' quor. EboracenC Amt hie Auguftinus de perpetuata inde ab ipfis Petri primordfisiucceffîonc. Brad. Atillatumfcdesprimordialisnonçquecor' ruptafuit, ut nunc mores hint ôd tempora. EboracenC Vtfetnpcrecde' Cam iudicasf Bradf. Reuerende ôd obferuande uir, Cltrifti uocem ones ipfius agnoicuntjhaud iudicant tamena'ta 6C ccclefiâ ipfius difeernuni, quain tarnen non iudicant.

EboracenC Imôiudicastuquidemillam. Brad, Nequaquamoreuei'cnlt; gt;nbsp;de.Qiianquam uerô huiufmodi bæc eft Romana ecclefia, de qua non modo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubitari no poflît, fed certô etiam de eaftatui,ac iudicari debCat:quippc qu®

Chiifti uocem cum germanauera^iUius ecclefianec audience obtempérât, Eborac. Qjjibus tandem in rebusf

Brad. In diuinis rebus,quas lingua celebratis aliéna,in m utilata cccnç Do minicç diftributionc,atŒ item copluribus id genus amp;nbsp;grauib et horrêdis per DeUtino cuïüt çcclcfîamillaminuedîislàcrilegtjs. Chiceft. Atlatinus cultus tum etiamin tnetclefijs. Angliaretinebatur,quumcxploiusefiètpontifex. Brad. Fateorquidem, Henrici regis temporibus, in quibus explodebatur certè Papa : at papifinti» tarnen non explodebatur.

Ebora. Latinus file cultus ita in ecclefiam introdudius eft, ut in choro in-teriori à clericis,qui latine dotfti effènt, decantaretur: ubi laici interim fermon? atrium rempli exterius occupantes,fua quifqî lingua apud fe precaripolTcnt, Idcp uel hincli^uerepoteft, exhacipfa, quamhodiein têplis cernimus,chon fuperioris atrijtp inferioris diferiminatione; quo fît,ut hi cacellorum obieôugt; ad illos nec ingrcdi,nec audire poftint.

Brad. Ar olim Chryfoftomi temporibus, non folum in Græcorumccdc' Cjs,fed Latinis etiam ætate Hieronymi,populus, utfatetur ipfe, reboarefolc' bat, Amen. Vnde pcrfpicuè confiât, populum no ita à cleris feiuncftum fiimff quin prcces amp;nbsp;aufcultarentillorum, amp;nbsp;inteUigerent. Chiceft. Haudreefte h onefteep ecclefiam facrilegq infîmulas, Ob calicem laicis non communica' tum. Brad. Rem quibufeuntp donemus uocabulis,haud magni intereft. b terim hoc unum certô confiât, populû fuo defraudari calice. Chiceft. Equ* dem lubentiffimis cupiam uotis populo refiitui utramœ facramentifpeciem, modo accedat ecclefiæ confenfusamp;adprobatio. Brad. Quorfum humani adprôbatione opus ad èam relaxandarn rem,quam Deus omnibus permet liberamf Ebora. Lauamusprôfe(ftô,D.Bradfordc,latercm,intc!nftituen' do:fuffugia enim ôdlatebras quæris eludendis argum êtis omnfious. Et tarnen ecclefia uefira nemini demonfirari poteft. Bradf. Facile poterit, modo uos oculos aperiatis ad contemplandû. Ebora, Qttibus tandênotis earn depte hendemusr' Bradf, Nimirum dicetid uobis Chryfofiomus, tantummodo, inqüit,pcr fcripturasn'dcp identidem flleinculcat, Eborac, Habet quidem

• illud Chryfoftomus,in opereimperfeefto. Omnium attamen ccrtifitnia cede fix dignofeendçratio eft,epifcoporum fucceffîo. Brad, Haudmaleprofe

doilludaLyrano dicdum eft,ecclefiam non confifterein hominibus ratione poteftatis fecularis,aut ecclefiafticæ:fed in hominibus in quibus eft notitia ue ra,Sc confeffîo fidei amp;nbsp;ueritatis.Hilahus præterea ad Auxenttu fcribensicon-fimilem in modum teftatur^ecclefiS dclitefccre in cauernis potius,quàrn emi^ Herein pn'tnarijs fedibus.Iamcp inhi's colloques tres abierunt horæ, quS forte ingreflus ad nos famulus epifcopis nunciabat, Dunelméfem ipfos in ædibus D. Y orld præftolarÉ mox^ lUi reconditis locorum communium libn's, graui terjfe uiceillius dolere affirmant: rogant^ librum quondam euolueret, queni dicuntDod. Cromo profuiftè. Itacp blandiflimis uerbisftlutato Bradfordo fefeiUiecarcere,Bradfordus in cuftodiam,recipiwntf

FEbruaitj menfis die ij, mânè fub odaitam/raterculi duo Hilpani m carce rem Countrcum ingrediuntur,Regis Philippi confeft'or,amp; alter Alphon

*us nomine: ad quos Bradfordus ad colloquium ilico producitur. Vbi adue.-^Hconfeflbrregius, orfus primum cum co iermonem latinè,rogat, ( ca enim '*HguaHifpanifunt ufi)an uiden't unqUam,aut ftindo audiuen't,de Alphonfo Muodam,qui fcripfiftet contra hærefesfQirod quum negaflet ille: En, inquit, ’’owinem ipfum tibuaddês porró,pietatis charitatisep gratia adeffé fcfe,fuafu Podffimmn Comitis Darbienfis addu(ftös,maximè quum cupidum effc euni ccum confercndi audi'rcnt.

bradfordus ad hec,nullum unquam expétiflefe ad ferm ones,aiit àd confi-^ lum,rejpondit, Quoniam autem charitatis bffi'cq^ caufaultroadeftent, ut iiunt,no poffe perrnagnas illis non habere gratias. Qirod porro ad conferen^ dos lermones attinet,etfi in eo nee flagitarit, ncc ualde egeat ipforum dpi bra: tarnen quia itauelint,baud detreeftaturum fe uoluntati ipforum obfequi.

Ibi Alphondis aufpicaturus cum co fermonêjprecari ipfum principio mo^-Jjctfcdulojquo diuina implorata gratia, mentem ab eo impetret,quæ Ianis aui cultct confilfjs, minime libi ipfi addi(fta,nec propriae uoluntati feruiens.

uaep Bradfordus habita ad Deum prece, ope illiùs ac fpiritum facrum po-^ ™at, cuius dult;ftuuerba,uolQtates,a(ftionescp ipforum omnium ita dirigan^ *ur,ut dignû effet filijs illius obfequctibus. Turn Alphonfus:At eriim,inquit, ^intimis animi uinbus rogâdus eft tibi Deus. nam fi lingua preceris folum, gratiailleftiam no impertiet. Bradfordus ad hæc: Noli,inquit,iudicare,ipfo ’^eiudiceris. Verbis me ac lingua cOmprecantem audifti : iam poftulatillud tnaritaSjUt animi iudicium omne relinquas Deo. Rurfus^ ille: Itanunc tibi ^onformanda mens eft,quæ neiitri parti addi(fta,fententiam uclut æquilibrio ’ufpêfam teneat. Ora igitur, teep fequacem accomoda manui operantis Dei, ’u quancunqj partem animi tui materiâ attemperet. Nam alio qui fruftra nos operä Sc fermones collocabimus. Cui fic retulit ille : Sententia quidem iuam, b dc doamp;ina Chriftiana fentiat,nequaquäm incertain effe, neque in ancipiti hærerc: fed perfuafiflimam effe fibi, caeterisep omnibus pie Chriftianis opoigt; tere.Setppropterea Deo habere gratias,quandö tarn certus fit in ca dodring . rationCjOb quam fit condemnatus.Rogarei^, ut Deus in eo mentis ftiæ firmi mdinem indies magis ac magis adaugere uélit,adeÓ fibi no incertam effo d ftring illius cognitiönem,ut lucem audaefter ferre,ac difquifitionem quoruni ciinquemortalium fubire nihil addubitet. Eo^ nomine ipforum aduentü 6C gauderefcfimul ÔC gratias habere,qui uenire uoluerint, Älphonftis: Quægt; ''am caiifa hiit,quur condemnatus fis,nos prorlus latet

Bradford. Egi iam biennium plus minus in carcere. Caufom,fi mpii Uobis reddenda fit,nullamnoui.Poft id ad qugftiones uoeatus,dccp dodrinaintcr' rogatus,rcfpöndi pro fide mea libéré amp;nbsp;fimpliciter,tum de tranfubftanriatio^ nc quid fentiebam, turn de impiorum communione, corpus an Domini paj' ticipeht. Alphonf Primum igitur uideamus de tranfubftâtiatione. quid. Credis ne,ChriftSiub panis uiniq^ ipeciebus re adeo 8(. corp ore adeflefuof

Bradf. Non ita:crcdo Chriftum fidei eorum qui dignis modis participant adefle,non minus pracfentem, quàm uerè adeft panis amp;nbsp;uinum exterioribus alpedantium fcnfibus.aliter cum adefle non credo.

AlphonC lUudminiménegabis fcio,Chrifti corpus eflenatura circunifcrt ptuna.multa^ hie uerba de duabus in Ghrifto naturis profufaiunt,quarum al Ceram ubilib et cxiftcre, alteram certo ac proprio circumdari lo co arguebat» Poft tandem uarias quatftiones iuper his rebus magnOjfed ociofo labore cip cumduÖaSjOblitus quorfumirct,quid^debcretconcludere,redudus^itp rum â Bradfordo in memoriam,conclulit denitp in hanc fummam, quod dice retjChrifti corpus iuxta humanitatis naturam in coelo quidem circumferipw haberi,ac proinde in iacramento idem quoep contineri necelTe elTe. Atifta quo patfto cohærcnt,inquit Bradfordus, perindc ac fi inde colligas, quia hic fiSjpropterea Romac efle te ncceflc fit. Nec aliter tua habet ratiocinatio, ideo quia in coelo uerlatur Chrifti corpus, in facramento fub ijjeciebus uini St pa' nis neceflarid claudaf. Alphonf, Quid ergo.'' nihil crediturus es,nifi quod expreflîsfcripturæliteris comprehenfumuidesc' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Bradford, Imd quicquid tu idonea ac probabili demonftratione efcripw riscollelt;ftumproduxeris,autdocueris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Tum^ Alphonfus ad coliegam conuerfUs:Eft,inquit, ifte obftinatepe^' naxiterumcp ad Bradfordum le fle(ftens,Quid,ait,an no omnipotens eftDo ininus,ut id efficiatf Bradf. Eft:fed agitur hie de uoluntate, non potenua Dei. Alphonf An non Clara habemus uerba ipfius, Hoc eft corpus

Bradfor. Fateof,fed fidei tribuenda hacc,referenda^ font, eorum qui ut o’ gnum eft his participant myfterrjs. AlphonC Fideic hoc quomodo habet, tequçfoc' Bradford. VtmihinuUa linguànecoratiofoppetit,quafatismy fteriahæcdiccndô cÔfequarà'tanecuobis aures uUaefont, quibus haecaudien do afiequamini. Fides enim uerborum ui nulla aut facultate cxplicabilis clt-

Bradford. Haud fane tarn multa font,quae fide complederis.Nam n wtU' ra ilia gaudia crcdas,quacin coelo praeparauitDeus diligentibusfe : necinte^-rim plus de his rebus fide aflêquéris, quàm in'fenfos tuos cadant : baud mini, fi huius perfruêdg fclicitatis haud ita magno capiaris defiderio. Vt enim men tis cogitatio return maiorS capacior eft^ quàmlinguatitaplura cocipiqquam ualeat oratio deprortierè.

Alphonf Iuxta quendam modumChoc quidem ita accipienduffl eft,alia ni mirum ratibne,quàm in Cœlis habetur.

Ql}« moiofne Bradford. Auguftinus paulo adhuc expreffius rem indicat, ubi aitjquara-erawetttS cor/ tionecircumcifio eft fcedusDci,ctIâcramentüm fidei fides eft:ucl,ut rem ph |ow,c/l cor/ nipri elucidemus cxemplo,ut baptilmus Si aqua baptiimi eft regencratio: ita pw Domini. lacramentum corporis eft corpus Domini.

diBo/ Alphonf Retfte hoc quidem abs te dicfttitti.Baptifinilauacrum facramen wjacwm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinac gratiae,amp; ipiritus in undà inclufi j quo perpurgantur hi qui ba

Bradf. Faceflant hacc includcndi uo cabula. tametfi id non abnuerim, qua ratione

ntîonc^atia amp;fpintus Chrifii fit in baptifino, eadetri rationefn paneeffè corpus Chnfti. Alph.In baptifîni lauacro cft diui'na gratia per fignincan’onë, Bradford. Pari quocp rationc corpus Domini in facramcnto inefTe cófitcor, Alphonf Longèin hac quidem re faUeris, non diftinguês inter facramenta confiftcntia amp;nbsp;tranfitiua. Veluti, exempli caufa, ordinis facramcntum, licet â Uobis explofom, ab Auguftmo tarnen comprobàtum, inter confiftcntia nil-jperatur facramenta, eius etfi cercmonia præterfluat; ficutres habetin bapti-«no cuius aqua ubi corp us abluerit fuo fundfa munere eft,definit^ efte fà-cramentum. Bradf. Confimiliter ÔC in coena Egt;ommi uftiuenire fateonquae fimulatcp in ufu efiè ceflàt, definit effè ûcramentum. Dici non poteft quanta bicincâduitindignatione commotus Alphonfi animus j fie uoce pariter cum animo hominis efteruefcête^ut uruuerfa domus mirabili eius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per-

fonaret-Ibi poft multas erudîationes Hifpanicas,om, SC cho, Hifpanus quidâ frater his qui audiebant nomen amp;nbsp;perfonam maioris forlan cruditionis præ-

“^‘^^Batur. Verùm nifi Bradfordus plus eo tempore patienriæ Often-diuet,domus iliauni Hifpanoô^ Anglo capiêdis par non fuifiet. Poft multa hue tandem deuentum eft, nuiquam potuifiè Bradfordum in feripturis bapti •ttium fimul SC cœnam Domini, ulla inter fc fimilitudine coniundîa reperire, Hicc^ nonuulgares inter Hifpanos triumphiifed ante uicftoriam,qu0d aiuht. Bradtordus enim poftulato libro,quem iàcrificus illic aufcultans pon^ebatj ^primæ ad Corinth, cpiftolæ capiteuhûc deprompfitlooim Pauli; ^enim inunofpirjtuomnes nos in unum corpus baptifati fumus, SC omnes in uno fpiritupotatifumus, ôic. Hic protinus concideruntmagnificæHiipanoruni contrahæreticos infultationcs, quafl quinihil praeter feripturas admitterenr, quarumipfitamêfcioli cftcnt,nec pofte talem locum in tota demonftrari feri-ptura. Infumma, Hifpani comonftrato co loco, primû fefe mutuo afpeeftare; deinde hue confugcre,quôd negarent Paulum hoc loco de facramcnto intel-hgcrcReipSdct ad hxc Bradfordus,locum per ic clarû eflêj nec deeflè porrô inter docf}orcs,qui locum in hune intcrpretêturfenfum,ipfum inprimïs Gliry chrpfaj foftomum, Alphonfiis, qui codicem tenebatinmanibus,eadeferta caufai Cdrüi cuius fan's eum pudebat, folia libri diumultumcp cuoluerat, uelut indaga tutus nefeio quid. Demum ad eum Pauli locum deuentum eft, ubi ex i Cor. lij inhæclegebatuerbaiReunT efre,qui corpus Domini non dqudicct. Atiubet Bradforduslegere porrô quæ fequebâtur.nempc, Qui edit de hoc pane,6Cci Annonufdes,inquit,panem hic appeliari ab Apoftolo, etiam poftconfecra* tionenif'quemadmodum ÔCalibi,! Cor.io; Panià, inquit, quem frâgimus,SCc»

Turn ille:Vide,inquit, quàm imperitus fis, nec feias ea quæ conueitlintur, «omina quandoeprerum earum retincrc,quac prius fuerant.Qiiod genus cft; uerbi ^atia,uirga Mofis.moxœ poftulatis ÔC addutftis biblqs,locum tandem •^^Petit, produxit^, tanquam deuitfta iam cauià triUmphaturus. Occürrena turfus Bradfordus, gloriofum fie argumentum rcpulit ; nempe in uirgà quidem Mofæa, in ferpentem conuerla, prætcrquam quôd res ipià ita ap parères lenfibus,fieriinfuper conuerfionis inibi mentionê. Qiiorum in hoc iacramen to neutrum oftendi queatNam ut nulla hic corporis apparet euidêtiaiita nec mentionem ullam audimus conuerfionis.

Perturbatus non uulgariter his didfis cucuUigcr,poft alia qu|dam,huc tan D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fBo affixum fenfui Bradfordum affi’rmarct. Uluduero

Br^ordusnegare; poftê^ fe,fi res ita poftularet,ex antiquiffima denftorum claflc 800 poft Chriftum annis teftes fuæ fententiæ atep aftertores producere. wo ecclefia, inquit Alphonfus,prorfus contra tc uelut infeftis figrtis militar, vhriftijinquit ille,ecclefia à incis maxime ftat partibus,

AlphonC Contràucrôfdhabet.quamhictunobisappcUasccclcfiam.'' ■ BradE Sponûm Chriftijcolumen SC ftabilimentum ucritaris.

Bradford» His quidcm,quibus oculi dantur amp;nbsp;perfpicilla diuiniucrbi,ut cam contemplari qucant» Alphonf At ego diuerfum ftatuo, ac probatU' rus fumjecclefiam hanc contra te to tarn contendere, à primis ecclelix tempo ribus ad hanc ultp memoriam,annis uideiicet »500 ad ntinus.

Bradf. Si fcceris,promitto herbani cederc. Alphonf Promûtes credû turumefletet^ Bradf. Fides Deimunuseft,quocircanihildemepollieeri audco.Prorniriö tarnen ceflurum me lubenter,id effecfturo.Quin amp;nbsp;fpero luper, non defuturam apud me unquam diuinae ueritati fideoi:ufcpadeo nihil diffldo Dej erga mebonitatiin Chrifto feruatore optimo.

HicueroBradfordusdmonachoAlphonib eft uerbo caftigatusquodui' delicct inter habitum amp;nbsp;aeftum non diftingueret : quafi uero aóus crcdulta' tiSjUt is appcllabat,nobis effet tn manu fitus. S ed miffà hac digreffione, redics mox adinftitutum Alphonfus,rogat,anfiid probatum ei efRceret,cedcrctib le locum e’Moxœ, pollicenteBradfordo, caJamum amp;nbsp;inftrumentadepofeif, chirographo uit^licct ffgnaturus quæ promittcrêtur.Cui fie Bradfcrdus:At quid,inquit, fi id ego euincam tibi doeftorum fumma Slt; autoritatc conftan riconfeniu,adannos Chrifti oeftingentos perpetuamearnfuifleecclefiæhquot; dem, ut partis materiam fempcrinfacramento haeftenus manere crcdcrent: quid ipfe uiciffim de tclargierisr Alphonf Me quot^ ceffurum fpondco.

Turn Bradfordus : Addc igitur tu prior manum chirographo, quippe an* nis me prior amp;nbsp;maior : deinde fubiun^am amp;nbsp;ipfe meam. Cedere enim maiori bus nos addecet. Hie iterum mirifice ira eftuâs Alphonfus cuculliger: Non, inquit,huc ueni,ut abs te docerer.quid,ân non hie fat teftium habes ( adcrant duo ibi iacrifici ) an horum tibi non fuffeCerit fidesf Breuitcr,ficincanduit cherubicus amp;nbsp;feraphicus fraterculi animus, ut nifi Bradfordus hanciUiremP fiffet de fcribendomentionem,res ad iurgia amp;rixas planifîtmè uidtbatur cxitura.

Ro^ttum confefforRegius,quodnam alterum effet caput.^ Deimpqs inquit Bradfordus,an ipfi quot^ cum ptjs corpus Chrifti cómunicentquem' admodum Auguftinus dcluda loqucns,dicit eum panem Domini fumpfine, non panem Dominum. Alphonfus, Auguftinum negabat hoc habere.

Bradfordus contra habere contenditltaqg è fedibus confurgitur.Alphon' fits cum monacho confeffbre nullam Bradfordo falutem prccantes,nechu-' manitatis præ fe ferentes indicium,nedum manum deofculâteSjhaudfatûHi ipanicè fuum relinquunt collocutorcm.

Poft hæcrogatusab alterohorumiacerdotumBradfordus, ne tamobfth natè animum obfirmaret ftium: ipfe uiciffim iàcrificiâ rogat, ne kuiter animo flult;ftuaret.Deindé orta inter eos quæftione, de requadam in fcripturis inuf' nienda,quam Bradfordus negabat inueniri poffè:iàcrificus quinquies fc,non minus,inuenturum pollicitus,tandem produclo libro, quû ne femel quidem diu quær endo inueftigare p offet, non fine rub ore 06 rifu difeeffit. D ominus auxilietur nobis.

Eodem porro die à prandio fub qirintam,Vueftonus,de quo fgpe iam dm mus, ad Bradfordum ingreditur: qui poft comem fahitationê, ceteris qui effent difcedcreiuffîs, ibli quum confediffenr, grattas Bradfordo agit defeti' ptoipfiusadfemiffb. Etant autem in eo fci if to rationes aliquot Bradfsrdi contra tranfubftantiationem comprehenfa.’atcjue ad Vueftonum ab eo con* fctiptac.

friptaeJ quas hic fingulatim percenfere tit prolixf,itâfortafîc molefti labon's pfæ^èrtim toties in hts commentarijs plus^ förïan quant lat uideri ponó,hac de re difputatum fit. In fummajic habent rerum capita.

Prima ratio à tempore dudra eft 5 quum ante Lâterancnle concilium, fub ^ôcentio tertio conftet,tranfubftanaationemhancprorfus fuiftèecclefijs

Secundo,ex circumftantqs, analogia amp;nbsp;proportióne làcrametorum,tunl '^xprifcorum interprets tcfttmonqs colligit tranfubftantiatiónê elle nullam.

Tertio, quum Chriftus |yimüm in itianu» pancm accepit, idemcp porro qnod accepit benedixic,fregit,difttibuitfc,hinc panem fuiliè nomine corpo^ donatum colligit.

QliartôjCx calicis conditione quid de pane fit foitiendum arguit.Nam poft confecrationcm ffutftus uitis permanfit, lanè panem item manere toncludit neceflàriô,

QiiintOjUt panis corpus dicitur Chrifti in fcripturisa'ta et myfticum Chrf * corpus panis quocp appellatur.quum igitur nullam hic fubftantiç mutatio Cm quif^uam dixerir,certê nee illic eflc confentaneum fuerit.

öexto,quum in eadem ccena calix fit nouum teftamentum à Domino af» Pdlatus: facile hinc Uquere, confimili quo cp figura panem eflè corpus illius me tranfubftantiatiónê nominatum.

„P°^cmó,in prifcis illis optiinecp inftitutis ecclefijs,Córintbiaca,Philip' pcnfi,Coloffcnfi, TheflalonicCnli, Ephefina, èC fi quæ aliæ ab Äpoftolis ipfis orrnatæfint, quin ne in ipfa quidem Romana ecclefia Gelafrj pontificis temgt;^ docTrina hæc tranfitbftantiationis audita fuit. unde difficile elfe GônlÇ(fturâ,totùm hoc recens efte docftrinæ genus,aftùrait;' Contra toc Vueftono , paucis pro tranfubftantiationis aflertiohe agenti; pnmum ctft nomen tranfubftâtiationis hautl ita pridem natum effet in ecclc* ua, rem tamenipfam à prima Chrifti inftitutione, nunquam non perdurafte: iJeinde, quôdex Auguftino argueret, fi rtémo id committat,quamlibet im» ^^ß^’^ento hæredem fuum trooologtjs fallerc aut figuris luderé mentin'^uideatur: multo minus in Chrifti fupremum hoc tëftamehtum talc sliquidcompetere. Præterea ex Cypriano, qui aiqnaturam panis in carntni tierti:Etfi autem Gelafius naturam hâc exponat pro qualitate,ex hoc iplb ta^ menhabere eum reiponfum ad uerba Chrifti, qui licet panem dixerit corpu^ mum,id tarnen pro qualitate accipiertdum, non fubftantia panis. Ad hæc,è3é ^iftola Cyprianide Aquarijs ; itemcp ex fratftiohe panis duobus difeipülis cmaum cuntibus, exinterprctationc Auguftinimulta,fednoh multühtad rem attinentia,cumulanti:refpondit iterum pari compendio Bradfotdus. Prl mum dc origine uocabuli haud multS fe laborarezrem iplam effe, quam muC lt;0 magis confideraret. D eind e,lo cum ilium Auguftini fé quidem meminiflè: at non meminiffe tarnen uerba illic habere tropice,aut fi^urate, Et tarnen tro* pis amp;nbsp;figuris utijUt non mentiamur,hihil obftare. Porto, quod ad Gelafiuna attinebatjisquoniam temporibus Icquutus fit Cyprianum, non ab illo Gc-lafium,feda Gelafio potius exponi Cyprianum conuenire. Item^ ad caetefà cius argumenta ordine Qi. dilucide reipondit, nihil prætcrmittens, quod ad accuratamueritatis defenfionem attinebat,Tandem Vueftonusabqsdelà-pfus, excmplo G. ÔCquorundam qui temporibus coadfilübfcripfifTenqhor-tabatuqut fpretis populi infamtjs, ipfe quoqj fuam oceUlte confeientiam difti niularct.Bradfordus nihil lefe unquam in hac re diftimulate fatfturum aiebat:

qtwranftiil adhuc audireqquod fu^ de träfwbftantiatfonc (êntêtiàm ..............~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ uatd«

4^9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R ER V M I N E CC LE SI A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baf.

ualde infirmaret, haud aliud in fronte ie, aliud in peó^orehabiturum dice gt;nbsp;Vueftonns turn his reliÆs rebus, alia quædam interrogate, de cuftodia, condemnationeiilius,atcp id genus alqs. Ad quaeBradfordus diffetjUideri fibi Vueftonum apud fe non parum admirari,neque etiam,fadfam illieiîê ab eis iniuriam. Audiuifle præterea ab epifeopo ba gt;nbsp;Itameritumeiïèeumde Reginaipiàacfenatu,utdignus etiam benencioui' deatur.In bis colloques hora bene integra cofumebatur. Bradfordus lailùsfèdendo coniurgit. Vueftonus fimiliter difceffîonem parans, aduocatiinter abeundum,iubet eum animo eflè bono, quafi nuUutn elietui j difcrimen.At euftos tarnen, eras moriturum eumaudiiïefe dicebat.Qya*^^^ dita,Vucftonus teneri admiratione uidebatur. Velutœ infeius haruntretuni, aiebatieucipertinas prcccsante reginâdidfurum,pon:œdefaluteipniis^ ' leapudeamagere.Sedrcginamincœnatum fuille credib il eeft, quinine cflêtdieifexta. Demum poftguftata pocula, amicè femutuô confalutan^*^ difeedunt.

Poft hæc Martrj 28,accedunt ad Bradfordum Doef.Pendeltonus, lierus coUegq aliquando Mancheftrenfis pracfccfus,6Calter Step.ß^f*’^^' Pçndeltonus quum in eadem aliquâdo rcligione, in quaBradfordus,iunie, atœ audiffèt Bradfordum eius colloquia,fi uenireqnô aueriàturuin/anto cu' pidius propter ea eô fe aduenire dicebat. Bradfordus hoc cupidiorew lecJ colloquîj dicebatjUtab.eo audiret,quæ cauiaanimum eius tam dtoapni» reh'gionis fententia deflexiffèt. Scilcitatus itaq; Pendeltonus condemnatio' nis Bradfordianæ cauiàs,deutrolt;^argumento egit cû eo paucis.Ac pb^^ deimptjs,anidem corpus paritercumpijs participent.Pendeltonustali“*' ftindioneuim argumentorum elufit, quôd diceret,participarc quidemeo idem,fed non ad idem.

Detraniubftantiatione itempluraintereosa(ftaiùnt,PendeltonoIocii Cypriani producente,uidelicct:Panisnatura mutatur,6dc. CæterùinB’^^“ dus ut priorcm diftineftionem Auguftini fententiam nihû iinminuere,itane^P hSc Cypriani locû ad rem quicquâ dicebat facere : quû naturae uocabulo n fubftantia,fedqualitasreifignincetur. quemadmodumquumdenatutaquot; barumloquimur, nonfubftantiam carum, fed uires amp;nbsp;proprietatesdeugW' mus. Egerunt præterea de uarqs, de Archiepifeopo Cantuar. DePetn^*^ ' tyris libro, de literis ad Pendeltonum feriptis, atque Bradfordo poft lu con' demnatione obiedisu'tê de loco feripturae, Die ecclefiæ, amp;c. An uniucd^ i, aut particularis illic ecclefia intelligatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Poft hæc alia^ colloquia, de fugienda inani â^populari gloria, genus mutuas hortationes,tandem cum huiufmodi epilogo difceftùrum la Pendeltonum dimittit Bradfordus.

D.Do(ftor,inquit,quodfupcrioribuscolloquîjs,DocftoriVucftoult;5^ ’ quum hic adeflèt, dixerama'dem nunc apud te repeto. Qiiod quidem adr^^ gionem ac doeftrinam,maxime de tranfubftantiatione attinet, cunde tn^e , ac olim fui, quo quidem primo die in hune ftim careerem ingreflus. quum ex eo tempore nihil adhuefirmum uideâ aut folidû,quod merftom^ tem mihi hanc mutate debeat.

Offenfus ad hæc uerba nonihil Pendeltonus, dotftrinam cam catholicam.Contra Bradfordus, catholicam eflè probaturum fe,idtpdo morum teftium, amp;nbsp;maxime cathoheorum calculis, iuffragîjscp denuncia ’ adufep concilium Lateranenfe, aut certè circiter hæc ipfà tempora.

fis in hune modum colloques,Pendekonus cum luis inde ferecepit,Bra dofecrebriusdeincepsadeumreuerfurumpollicens.

Bradford. Dominus Deus amp;nbsp;pater coeleftis uobis adfit omnibus, ac fpiri turn uobi's impartiat uen'tatis fuæ in xternnnnÄmen.

Dedimus nuncledor tibi,Ioannis Bradford! ui'tam, congeftas^ ei'us adîfo nes omnes,quas tum publice cum iudicibus. tum priuatim cum theologis iu ftinuit.Suftinuit autem,ut uides,permultas ÖC fere quotidianas,ea moderatio ne amp;nbsp;patientia, ut res merito tüa digna lelt;4ione, porro nec infiirgifera futura uidcatur. Supereft nunc,ut ultimum uitae eius exitü,hanc tandem hiftoriam claijfuri, exhibeamus. In ijs igitur tot tantis^ moleftqs dCpugnis theologo* rum, ad proximum menfem lulium in eo quo erat carcere peidurauit.Tandern ubi tempus aduenit eius conftitutumiupplicio,clam eCountreo carcc-refubdudus in nouam portam nodh's filcntio amp;nbsp;caligine trSsfertur. Poftera lucefummo maneindeinaream Smythfeldianam à lidoribus educituiyubi inpyraimpofitus, uitæ couftantis acintegræ non minus conftantcm fortitus «ftcxitum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;_ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,f,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

loannetLeifus-^cum'Briitlfordocombtifiiii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,1

Fuit porro in eo rogo pan’tcr illi coiundus loanries Leifus ói^odecim an ftotum adolefcentulus: quem ille multa confolatione ac fortiterpro iufticia nioriendumadanimauit. Nec paruam inde ädojeicens animo cohcepit äla-wnatem;Deoç egit gratias,quöd cum eo uiro common’ fefe uolueritltaque «radfordus cum comité hocadolefcentuló, poftquam circumftantem popu

Ium grauiter ad conftantiam amp;nbsp;pcenitentiam cohortatus cft,aclmotis ignibus Londini cxuftus,expirauit fuauiter forfigt;

Adamatein Chrifto Bradforde frater : Suipicabar iam ante ad tc fuprcmü fper literas mififfè, quas Äuguftino charo ffatri noftrö Laricaftriam ad tc Pmerendas dcdi, ubi tum paflurus dicebaris. Nunc quum protrada niortc n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eile aliud intelligd, quànî

4uod Petro amp;nbsp;Paulo ufu olim uenit, qui etfi inter primös in cuftodiamdati fotct primes tolH nolcbat Dominus, quo nimirum diu-rip °”quot;imufterîo fuo explerent ca, quæmanus Domini decreuitper eos fie •^quidem ne® aliter charilïi’me frater,ftatuendum de tua bac Martyrij dila-'^earbitror. Benedidus ter adorandus Deus P'ater,Filius amp;nbsp;Spiritus land's gt;nbsp;ob tripliccm tuam confcffîonem : quarum fingülas non ab ftp fingularî (jf nbsp;nbsp;pcrlegi obledatione: porro non fine gratqs etiam Deo adis, ob miil-

j^arias gratis ipfius donationes, quas in te largiftîmè effiifas per manifeftatn ledor inteiliget. Benedidus iterum atep iterum Deus^ d *übihanc mentern dédit, ac memoriamiuramenti tui contra potitificcm publici periurq cüm noftris ferè omnibus in reducen* uüus poteftate particeps fîereS. Qyod iuramentum fadum éft, iuxta pro-'iocXi’'c*'^^i^io,^ufticia,ôô ueritate: Si propterea cirrà periurium non eft rc *iioleft’f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fæuiat fatan quantum poteft. Quid audiodtâ ne

ftrari pfeudopontificum femper contra ueros Dei prophetas uoci-P«rib°l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domini,Templum Domini,Templum Domini. Et,Non

fapiente: amp;nbsp;tarnen in hisquosfolos ^pientibus habebanqôC facerdotibus, Dei neœ lex inerat, nec iàpientia.

5 o Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ R E R V M I N 'E. C C L E s f A

Mirauero,quæ hicmulti de tèfabulantur. Quidam aiunt donatnm teuita fuifïè,quum in exilium nefcio quo ablegandus eflesn'ccufafFe te, quodnolleS éómittijubiconfcicntia fruilibera nonlicuifièt.Hanc^ ueniamnbi impc' tra tam dicunta Bumo epifcopo Badenfi,cuius tu iiitam tcxeras.

Alij pracdicant, in quibus eft etiam mea hoipita, räagnis te honoribus ai? 0:um,neip in uulgari fauore uerfari apud D. Cancellarium : quod tarnen ego ncc credidi unquam, aperte apud earn negaüi.Tantüm de tua cóftanriafcm^ per mihi polliccriiumaulus,

Deuobis quidftatuere ueli't Dominus^ädhüc nefcitur.'Interim operxptC' cium eft aduertcre, quemadmodum Diuinafapientia mundihuius prüden' tiam delùdit,ac hómfrium K«a-,aö(rölt;j»p aftutiffîma diftîpat côfilia * Initio quuni primum mutatoïeligionis ftatu,gliféere hæécœpif perle cutio,dubitabatn£' mo,quin ante cæteros omne's primus aduerfariorum impetus in Crâmerum, Latamerum,ô^ Ridleum ftatueretur. At' prudens mundi huius calliditas, 8^ callidaprudcntia, nobis præteritis,abalijs uim exordirimaluit; maxime ah his, quorum infirmitatem maximo fibi firmamento fore ad eaufæ noftra: op' preflionentrcbantur.Cæterùm lubtilc hoc uaframentum callidiffimorum ho ftium^diuina facile éneruauitpotentia.Etcnim his ipfis,quos ipfi omnium ùalidiflîmos duôebant,’talem tantam^ Ipiritus altitudinem, robur acmagni' tudincmimpreffît Dominus,ut üïxaut laetiorem in Petro, in Paulo,EJia, Efàia ,'Hieremia‘conceftatibnem om'nes in cœlo angeli intuerigandcanr. MaiOrçm enim charitatem nemo habet,quàm ut animam fuam ponar,âfc.

Chare frater, fis mei noftrûm^ omnium m cm or in prccibus tuis apud Do minum:quemadmodum nos uiciiîîm tuinec immemores ftituri fumus,

Scripfit 6^ alias deinde ad eum literas,fub m ortem eius : in quibus nu^tam precatur Bradfordo conlblationem. Quoniamcg tempus nunc aduemne di' çit iupremi obeundi certaminis, felicem quidem elTe eum,feliccm^ ortus lu* diem praîdicat,cui fie uocato,uigilantê inueniri contigit, audituro propterea lænflimâ illam uocem à Domino;Euge ierue bone SC ndelis, quia fuper paU' cafuiftifidelis,lùper multa te conftituam,intrabis in gaudium Domini. Pon paucamoxde patriaeius interieda : audiebat enim in patfia cum luiturum, (quanquam mutata póft adueriàriorum fententia,non in patiia, fed Lon^nt pledlebatur) defc fuis^ concaptiuis fermonem facit,quos dicit in boras hm ^las mortem expetftarc ♦ A’c defe quidê ita memorat: etft mortem quotidic expeeftet, quo uno nullus fit in eo ibdah'tio infrrmior : tarnen poftcaquam dr morte Ioan, Ro gerij audiuerit,tam forti amp;nbsp;Çhriftiano pelt;ftorefuperata,mi' lam eius lùpplicij formidinem animum eius ualde pungcre: tametfi prius no parum pupugiflèt» Poftremó precatus iUi longam ód fuaucm b cati* tudinem,iuflït eum in Domino aliquandiu ualere,quoad in regno Chrifti in mutuos amplexus

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;client redituri.

CAntnarigildAnnss FrAnkttë^Ioannts BlAttdui^NicolAUi Schcterdintn^ Huafredus MiddtiiniiS- ïi.

tuus eftMadftonigin carcere Gulielmus Mingus,uerbi diuini prçco £C in carcerentor minifter.QuinifimOrteprærcptus fuiftèt, nunquam carnilicum cruentas eui tuus,itilij 2. taflet manus.

Duodecimo porro eiufdcm menfis die,Ioan.Frankus,Ioan.Biandus,Nico Anno lausSchctcrdinus Hunfrcdus Mideltonus, Cantuariac codérogOjeadem^ fi-in caufa panter occubuerunt,ob piæ docftrinæ tcftimonium, Quorum duos, lùperiores quidêiilos,miniftras habebat amp;nbsp;concionatores ecclefia:Frankuni uidclicctjSd Ioan.Blandum.Erat hic loan. Blandus ufcp adeô no fibi natus,ut nuUa uitæ eius pars à publica hominu utilitate fuifle aliéna uideat. Siquidem prioribus illis annis adolefcentiâ ad litcras uirtutem^ inftituit : quo pædago P aliquot eximiæ ipci adolcfcentes crcucrût,2lt; adhuc florent no infeliciter. Inter quos non poftremçnotgmihi occurrit,amp; que ego ab fingularesingenq % dodrinæ dotes lubenter nomino, Dodîor Sandus, dignus tali pædadogô Bl“*”^*** alumnus.Deiade ad ecclefiæ accedes, uel uocatus porius mini'fterium, quos ardores, quâtas^ charitatis flammas îpirab at er ga ecclefiâ Domini, uel hinc conftare poteft:quôd quû ob Euangelq prædicationc Cantuariæ eflet in car^ ctrem iniedus,unde femel atq3 iteru amicorû opera fuiflet liberatus,côtinuô sdprædicationê illeEuangelicæ docftrihac reuerfus eft. unde tertio in carcerê tterum rjdudus ,atcp amicis adhuc pollicêtibus ei miftîonem,tantum fi abfti ncre a cocionando uellct,fa(fturum id fé prorfus denegauit:præclarè id nobis exprimes,aeapoftolico quodâ excmplo coprobans, quod apud Apoftolum Iegimus,Qyis feparabit nos à charitate Chrifti.^tribulatiof’an anguftiàran fa^ Ro«.8. mes, annuditasfan periculûe' an perfecdtiot'an gladiusc'SCc. Caetera huius ylartyris a(fîâ,quae permulta funtjqiioniam nondû omhia, fcribenti hæcmihi “fnianus peruenerunt, in aliitm reponemus locum, (uo aliqirando tempore Ottempus dederit Dominus) referenda. Nunc deNicolai Scheterdini cum BarpsfeldOjôi' Cofino commiflan'o alt;ftionc,agamus paucis.

EX J.MIN jLT 10 NICOLAI SCHEF ERDNI. dkrpsfsldns -ArchidiaconuS', CoUenfins CommiJJarius.

ARchidiaconi amp;nbsp;Cómiflarrj propofitio.Hçc nuda Chrifti uerba, quS di^ cerct,Hoceft corpus meü, fubftâtias ipfas fïmpliciter,citra aliam quan.-cnnmintcrpretationem autintellecftuih coriimutant.

Scnet. Eadèratione probabile eft, quüidem Domirius dicerct, Hic calix hnguis meus cft:calicis item fubftantiam uerti in languinem, ci tra alia quan* cûœinterpretationê. Itac^iam noüinum,fed calice folûmutari dicemus, fiCc.

Archi. Nequaquam. nam quum calicem dicerct,non calicem ipftim, fed uinum intcllexit in calice,fiCc.

Sehet. Si igitur Chriftus aliud uerbo expreflerat,aliud intelleeftu fenferat, tam no nuda uerba ipfas mutât fubftantiasrfed mens dicentis exquirenda efl, cumin pane primum,tum deinde in calice.

.’ï calice alius quidê fenfus nobis prçter uerba eruédus eft.In pane, Uema ipfa fimpli citer, ut fonant, omni exclufo fchematifmo,accipicnda fttnt. - Sehet. Quid audio.^Diuiditis ergo,ut uidetur,Dominicae ccenae inftitutio ncm;cuius altera pars oratione conftat tropologica Sd figurata, in altera nul* hmlocutionis figuramadmittitis, Itaqueccenam Dominihoepadfo bifor-tnemredditis»

Archb Etfi di'xcrit Chriftus, Hic csdtxfangm's meus eft: deufnohoçnon de calice fenferat.

Scheu Tumhoc,inquam,à uobispercotaturusfum:Quumfacrificusu« ba ftiper calicem ex more pronunciaquerbane ipfa fola fubftandam uinipel' mutentjan mens potius läcrifici,amp;c.

Scheu Äge,fi id uerum fit,mcntem,fion uèrba lacérdotis id facereifi^h' criHci mens f®rtc(ut hominü uolatiles eftè folent cogitationes) uclinfeorto, aut re aliqualcui defixa haereat, fictigituribiillud,quicquid tum metefuatra-’ cftabit faccrdos,SCpopuIus uiccianguinis coletfcortum iacrifici.Scdextraio cum, Quoniam mente facerdotis negotium hoe,ut dicitis, eftimadumeft,^ mcticndum,q«æ in facerdote Cxpe fluxa Si inftabftis, multitudini feniperin' éerta Si ignore eft:nunquam id certum fiet,quando fit fanguis Chrifti,qiiado fit iecus.rtam ionper hacrebitpöpulus inpeiiculo idololatriç,

Archi, loi turn comotior.ut uïdcbatur,Archidiaconus confedit.quimox compellans Commifiarium:Rogo,inquit,iuciffim tu eum adgrediaris .Sunc enim refponfn eius tam aliéna perueriao^jUt uix unqusim acqueaudiucrim.

Commifi Afiurgensitatp Commiflärius,argutariincipiuÄrgumentü,in' quit, tuum, tibi ipfi fortiflimc refragatur. fâteris cnim,panem corporis Chrifti figuram non cfic.At calix figura fànguinis nidlo modo eftè poteft,nc^ etfim ucrus languis. Rcftat igitur,Cliriftum non cah'cem, fed uinum ipfum imt^ IcxfiTcjÓdc.

Scheu Nihil hic refragarimihiuidcó. Non enimid dico,calicem eflcfin/ guinem Chrifti tranfubftâtiatum,aut figuram iariguinis. Cactcrüm quum uos aftruitis,nud3 facerdotis uerba per ft fimpliciter rerfii uertere fubftantias,non magis id in panem quam in calicem quadrare oporterc reipondco,

Commif De calicenuUo modo accipi potuit,quum dicereuHic calix eft (âimuis meus.'fed de uino id iblum intell exit,ôc'e,

^heu Adhociamantèrciponfum eft.Reftatilludigitur,utArchidiico/ nus meæ pcrcontationireii^cndeat, utrum mensiàccrdotiS ftiper cah'ccprO/ nunciantis, an uerba, fanguinem ex uini ftibftantia créant.

Commifiàrius: Et mens Si uerba iaccrdótis, ftmul inter ft coniunftap'd efficiunt .

Scheu Siuerba pariterôcmens iàcrificifubftantiamfanguin/scoftitiiant, at nihilominus caliccm adhuc in fanguinem mutari, fimul cum uino,necefllt; eft. Siquidêde calice uerba ipfàîoquuntur,quû dicit; Hie calixfanguis meus eft. Turn de uino mens ipft concipiuut ipfi fatemini, Alioqui certe uerbahic nihil efficient,fed fola mens duntaxaqamp;^c.

Commifiàrius: Qiranquam idem pqftea Commifiàrius in cubiculofahus eftfblam presbytcriintentionem,priufquam ad mifiam ucniret, caufamhu/ JUS efft conuernoniSjCtiam abfque uerbis. Nam fi ita mente ftatucretfacere, ut à fàncfta ecclcfia decrctum tfl:,tum ea intentio làcerdotis,uim illam incutc* retiacramentis.

Scheu Si uis Si energia iàcramêtorum a mente fàcrifîci, non à uerbo Du pendeauin multis ramé cparchfjs, ubi no reifte facerdotis més intus inftiw« fit, uerba darf populopoflcnt, nonfofum in baptiftno, ftdin coenactiaffl,nc pro Deo colcretur quod panis efftu Quum enim uerba facerdotis finemen/ tis interno conceptu uirium fatis nonhabcant, perpetuo incertum eritpopu lOjChriftum ne an panem adoré: eo quod omnino incertum eft, quo nam fi* cerdotis mens Si cogitatio fluéluau

Commifiàrius: Poft h arc commifiàrius eôdelapfuseft,utprobarethU' maïutatem duobus fimul locis continerÉdtans Ioannis illud cap, },uhi Chri' ilw

ftus inquitjNcmo afcendit in cœlum nîfi qui defcendit de coelOjôfc Ex ho c fundamento argutari uoluït, Chriftum fïmul eodem^ tempore in cœlo ter^ ra^ corporaliter, fimul Sc naturalitcr Comprehend!', ÔCc.

Schette. Hic fimiles^ loci de unitate perfonarum intclligehdi funt,quate nus Ghriftus Deus amp;nbsp;homo fuit.Et tarnen ld de quo nunc agimüs,ad diuini* latem referendum eftralioqui in abfurditates non dicendas incidenius.

Comif. Non in diuinitate, fed in humanitatê quadrare necefle eft. quod ucl hide liqucre poteft,quöd fubiungit,Filius hominis qui eft in cœlo,Ôt c.

Sehet. Si ad humanitatem (ut dicis) hie locus fit referendus,uitari hoc pa lt;^o nori poteft, quin in Anabaptiftarutn errorem impingamus,Chriftum de Maria carnem defumpfifl’e negantium. Qiiippe fi fimplicitcr nullum corpus afcendit in cœlurrijpræter id quod defeendit de coelo,prorfus igitur illius tol-* litur incarnàtio:fatendumcp,quôd corpus fecum de cœlo deuexerit.

Commif Ecceuerô,quàmleuioccafione errorem in meuenaris, qui in tc tuumnonuidcs. Neep enim id de diuinitate dici pofte, palam eft ; nifi Deum patibilem elfefatearis.Cæterùm quum is paflibilisnonfit, dc cœlo igitur de^ ftendcre non poteft.

Sehet. Idfiucrûfit,Deum,quiaimpafribilis eft, cœloriondefeendiftetea* dem dialeftica perinde colligas, nec federe quidê in cœlo ilium, nec cœlum ihronnm eius elTe.ac proinde amp;nbsp;illud addas,quod à multishodie dicitur, Nul hm efle dextram DcOjCui Chriftus aflidcat,filt;c.

Commilf Etreftè quidemtDeus enimreueranullam habetdextram. Sehet. Quid interim religioni Chriftianæ poft hæc futur û putes, fi, quia Herum enarrare modum qüo defcénderitnequeamus, ideo defeendifie eum omnino pernegemus;' Qtioniam^ certam dextrærationêaftèqui nobis non licet,proinde dextramanu ilium prorfus mutilemusf Tuin SC falfo à pfophe^ ta didum cft, quum ait:Ët fi fugiam ad èxtrema maris,illinc manus tua dedu-cetme,amp;^ tenebit me dextra tua : fi quidem manum nullam is omnino habere dicatur.0 miferiam : atep ita demum fiet,ut nec omnino federe eum, nec Cœ* lum elfe thronum illius,quiii nec ullum elle cœlum tandem exiftimemus.Po^ ftremô ctiam eo rem uenturam uereor,ne ÔC Deum cfle quoep dubitemus. Si non defeendit de cœlo Chriftus:Dcus igitur no erat. Chriftus etenim defeen dit de cœlo, unde nec Deum nec hominem fuifte confeqüitur ; nifi eiuftnodi fofte,qualis olim ethnicorum fuerit, qui nec mouere,nec contretftare queat.

CommifE Quid.^ann5fcripturaDeumipiritumelîeprædicatfamp;qualem lu manum fpirituiaccommodabist'

Sehet. Veriffîmum, quod dicis Deum eftèfpiritumteoep in fpiritu amp;nbsp;ueri lîte eolendus eft.Atcputfpiritus eft,ita fpiritualem quoep uim, fpiritualcm fè ^tm,fpiritualê dextram, 6C gladiû ipiritualem habet: quem aliquando expert tun'fumus,fi modo hac qua cœpimus uia perrexerimus,dicamuscp Deo nuF hm elfedextram, quia qualis fit dextra illius ignoramus : quin cadê dicamus ntione,riullum cfle Chriftum.

Negabat tum CommiiTerius fefe mecum amplius loquuturum.multa prç» terhæcalia internos ultro citro^ agitabanturtfediumma haecerant capita oraniuni.nifi quod inter colloqucndum hue adigebatur Commiflàrius,ut fa-teretur ,tcftamêtum Chrifti mutatum eire,atcpà primigenia ipfa inftitutione ïam reccflïfle: fed id faciendi liberam poteftatem penes ecclefîam fuilTc alTe-Uerabat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Omrie gaudium exiftimate fratres,inquitlacobus,quum in tentatidhes ua kc.i. ihsincideritiSjfcicntes quod exploratio fidei ueftræpatientiâ operatüf, SCc.

Htt.ix. Etper padcntiatn cüiTamus ad propofitumnobi's certamen, amp;^cQiiomatgt tur^Chanffimi /crfptura paffim docéte fic admonemur, peruarias «ibulatio' nes ingredicndum efle in regnum DcùfupcrcftjUt (uo id qin'ft^ animo confp dcret, quamobremhas affliÆonum pœnasluat, obmalcfacfèanefüaah'qna, an ob pietatis cultum : num ob cauïam ah'quam inimix abs fe ortæ, acadiier' Gfwf 4. farns iUatæ,an ucritatis odio in banc aguntur perfècutionê aduerfarij : ideoep »,lo4ff.3. quód Deus fua potius faerificiauera, atqucex uerbo ipfius inftituta,quaiTiil' lorum fucata amp;nbsp;adulterina iefpiciat,quæ ipfi fibi, nullo pracfcripto dimni «erbi mandato efiinxcrunt, magnacp fandlirnoniae fimidatione exornantjac titulis commendant. Qiiod fi eiufmodi caufafit, ó terep quater^folicesib los, quibus tales infliguntur tentationcs, Nequeidco animis confternamur, quafinoui aliquid nobis accident, quod idem non 6lt; alijitanantenosex' pertifint. Eilquippe certiffimum hoc Chriftiferuatorisnoftriiymbolum,nt crutem ferendo, pafïîones eius communicemus » Illud memoria ac cogiW' tionercpctamus, quod fideiiberiorc commrtidatiorem hoftiajn Abelquam Cain Deo obtulcrit: eoc^ carnalis frater uim fiatri fuomolitus eft acnecem, Non fecus Caina fobo'lcs haec,nobis hodie tarn impotenter fuccenfet/on cidiftp uukus eius: ncc defitura, ut uidetur, priufquam fanginnem eti'am no-ftrum hauferit. Vident cnim pluris apud Dcum haben' humilem noftratn obedientiam cum uerbo eius coniunefiam, qua praefcriptis illiuSjnpnuolun-tatinoftræ acquiefeimus : quam gloriofos ipfonim fticos laruatæ religionis, qua fimulatam fuam caftitatem,fuperba ieiunia, inflaturrt dodrinx ftiperd-lium,humilitatis omnino expers amp;nbsp;fimplicitatis,inaniftimos Äinfrudtuo-fos labores, prolixäs preces, cæterascp hoc genus folennes nugas orbiuen ditant, nobilitantque. Quo magis par eft,nos æquo acrequietoefTeam-mo. Neque enim quifquam id ignorât, quod fi deferta hac pietatis cultus^ ratione,quam docueruntnos facrac Deiliteræ,imdfiiacris ipfistotacplege Dcirepudiata,adipforum confiigeremus traÂ'tiones, eas^ pro veto Dei cultu haberemus, nihil effet pericult; fed fumma quidlibet agendi, cö^ onini luxuac licentiauiuendi impunitas proponerctur,more uideUcetatqueex-cmplo eorum:quorum uita quam impurata fit, omniœ fordcatuitiorum generc, baud difficile eft uidere : ueluti idololatria, uencnetjs, odio, conten-tione, blafphemia,tncndactjs, calumnia , fornicatione,turpiioquio,ebrie-tate, crapula, ac nullo denique non abominationum genere. Cumephuiu^-’ modi fit mortalium fere ubique uitaf tarnen htec flagitia quam impuntfub libertatc fantftæ eorum ecclefiac graffantur, regnantfacutinam ctiam non propugnarcntur:opprcffaintcrim fincera legis diuinæ difcfplina,corum(p condemnatis ftudtjs quiuitamae mores quam maxime ad fcriptur« faci^ retftitudinem laborant attcmperarc .Haccquepromagnisfuntargumentis, quuralacri atque excelib animo,iftorumuim omnem,aciriolcntiamcxa-piamus. Imo magna quædam foelicitaris pars eft, fi co etiam honore digni habcamur. Talcs cnim ante nos Apoftoli fijerunt,amp; fantftiJDdMartyres, confimilia à ftiis perpeffi contn'bulibus.Breuitcr,eft hoc Chriftianorum omnium proprium, quotquot in Chrifti nomen uerè confecratifunt,ut quifque feuitam^,prouindicandauera Dei rcligionc,ac Chrifti teftamentOjUbi-cunque res ferat, pcriculis mortiœ exponat. Ncc uerd cum his quoquo modo iungenda eft communionis iocietas,qui Chrifti hoc teftamentumwo fanguine obfignatuminucrtunt,autullad,enicp parte mutant, quoad tefta-tor ipfe Dorainus rediturus eft. Pepigimus enim hoc in baptifmo,nos Chri-fto ancic^ adhæfuros illiustnon tradirionibus homuncionum, quas ipfi com menda-

wcndabih'Eccleßaetftulo exornant,uoluntc^ proridbus ècclcfiæcathoh'cæ haben. Qijanquamuerô fi nos ecclcfiam hanc ipforum matrem indîfquifi-' fionerapaululum deuocemus, comperiemus cam nequaquam Chrifti(pongt;-«m, fed puridum Antichn'fti fcortumn'pfos^ non gncfios Chnfti in commô ficndocohærcdeSjfedinperfequendo fpun'os deprehcndamus Sgt;C nothos, Csctcrùm hoc illi nulla feront ratiorie, ut cuiufquâ examtnis ludicium fubeât, ^ini'pfiiudices elle, nullis^ teneri legibus uolunr. Qin' quum ita fint:prægt;-ftatnos, Chrffti confilio, eos luo rclinquerc ingenio.Ceci em'm finit, SC CX' corumipfi duces, ÔCc. Interim quOd ad nos at tin et, id agamus, præftcmusi^ Ephe.ó^ germ's omnibus, ut accipiamus uniuerlam panopliam Del. refluât in nobis ’uftitiaillnis,atqueuerbum Ghriftihabitetinpe^oribus noftrisopulenter, hcetilli procul ab fc propellant. Semper^ id teneamus,etfi cœlum terra^ fi* •’iul, cumuniuerlà ceremonfarum pompa in nihäum autin antiquum chaOs-€uancfcat,nunquam tarnen fore ut uerbum illius non perenniter mancat: ^cc quenquam ucrè clTe charum illi,nifi cutus peSf us facra imbuerit uerbi ip* 'wslapienda.NequeenimtamrcuUapafciturhumanauita, quàm exuerbo ^«.4,: hlei, ex orc eius in an imam noftram refluente. Itaque quem cæca adhuc te* '^Çtignorantia, ut beneficia Dei,qu« hadlenus prælh'terit, quæ^ in futurum lt;ôparauïtnobis,nefciat,necquomodorecfiècumcolat,intelligit,fedfiioip* ' fins mandato eum 8C doefirinis adoret : per ire cum, haud aliter ac corpus ah* quot;loniadeftitutum, ncccflè fuerit.Vndc non folum Efaiam, fed SC Dominum Efi-2^-ÄudimusinEuangelioaduerfuseoS dcffomachantem,quipræceptis fruftra cunicolant,amp;: mandatfs hominum, quantumuis alioqui externa fapientiæ jpccieoculis hominum blandientibus. Necimmeritô, quando qui Deo de* bebatiirtimor ôc reuerentia,iamin humanas leges transfunditur. Quærcs adeo Dei oculis grata elfe nonpoteft,utminitcturalicubipcr Apoftolum, ^-Cor-il perditurum fefap{entiamfapicntium,SC prudentiam prudentium abolitu* nim; qui uidcl/cetpoflhabita fapientia ipfius,propriam làpicntiam tanquam ducem fequuntiîr ÔC magiftram . Et quid Deo cxofiim elfe magis poteft, quant ipreto confilio ipfius,humanas anteferri inuentiones fAudiamus igi* ^urfubmiflîs animis quae uclit præcipiat^ Dominus, nec ab tjs tantillum de* dinemusunquam, fiuead dextram, fiüc ad finiftram.Eft enim melior ôbe* Óeuier-^.t^* dientia, quàm uidlima, aut quo cun qpzelo concepræintentiones hominum^ bJeque enim adeô capitur Deus ambitiofa externarum ceremoniarum facic^ gloriacp ; fed obedientiam ille cordis intuetur. Atque adeô hoc uno maxime indicio eedefia quæ uera eft, à fucata fitfta^ dinofeitur. Qiitppc ubicunque uidcashumanafcitaSCconftitutiones,Chriftiinftirutis,pofitis^legibusan* teferrixerta res eft,’abominationcm ibi effe defolationis, ftantem ih loco wbi n5 oporteat. Quæ enim uel rcligioni pcrniciofior, ucl Deo grauior abo* gt;ninatio,quàm quum humana.conftituta,fui cultus locum ob tin ent,ac au* toritatem induant honoris diuini f Non uultille arbitrio humanæ præfcri* ptionis coli,uerùm ex didaminc inftituti proprijac ratiohis . Vnde dicit ûlc:Sicut praccepit mihi Dominus Deus meus, fie facictis ea, amp;c. Et rurfus: Egt;cut:n. Nonfacietis ibi finguli quod fibi redû uidetur. ôf moxiQiiod præcipio tibi, hoctantûfacitOjamp;lc.Qifiri ÔC Chriftus: Oues meæ fciunt uoeê meâ,aliéna no fequûnujfcd fugiût ab eo,8Cc.Iam alicni qui fiint, quo pado intelligetur, nifi quoddiucrfa,aliocpfpiritudoceant, quâdocuitChriftusfCùmigitur Chrifti uox fif,Erratisnefciêtcs fcripturasiac diuerfa uoce clamitet ecclelia,Erratis le

^E'ipfuras,quafî feriptura errorum raatcn'â pariabfacili deprehenditur SS üj difert*

dùcrimùie,hanc Chrifti uocemnon efle propriam,fed ah'enam 5C Porrô quû dicat ecclefîajEn tibi creator tuus, in fàcrifici manibus:amp;,fcctf Mlt;if.24. Chriftus, eccc illic Chriftus, nolitc credere : uox longe à Chrifto diuena c b

Oe peregrina.Rurfus übi dic4at uerbi diuini uox,Cuftodite uos àßmuiacntt gt;nbsp;2.Cor.6. 0^Paulus, Quis confenüis templo Dei cum idolis t'fi quis contra ueniat,^9 in hunc dicatmodum, fimulachra fimplicium uelut feripturam efle quandaii calendaria percommoda : agnofee fidem huic uoci non adhibendani,tiyæ Chriftum non fapiat,fed alienum.Vel fihypocritæ fie contendunt,penua antnihil referre, etiamfi peregrinis iftorum ritibus dC làcrifîcîjs interlis, mo dô intern« uoluntatis confenfus non accedat. At tu uocem hanc ccual^i’a”^ deuita^qù^ xion iblum offenfionem bonis, icd multitudini etiam irani Dei au get amp;nbsp;cumülatJtaq^ qui tales hint,partem habebût cû hypocritis. Qyocun^ colore hic fc tucntur,aut prætextum obtendunt oculis hominû,nihil aliud ta men quam falluntur,quotquot fidem hypocrifi eorum accommodant. Ccp tiflîmum hoc modo cft,extra^ controuerfiamtSi fas ÔC pium fit eorum municare làcris,non modo corporcjfed ôd omni uolûtate adefle oportet, bin nefas fît ÔC impiû,noftri erit ofRcfj modis ÔC ftudtjs omnibus rcpugnarc, oplt;^ ac gladio fpiritus,quod eft uerbum Dei: id quod in baptifmo profeffifumus. j.Reg.iS. Neep uero utroeç pede claudicadum eft. Aut calidos nos eire,autfrigidoso' portet. Duobus pariter feruire dominis non licet, nec æquum eft. Non pof »•COMO. ßjjYius calice Domini bibcre, calicem dæmoniorS. Si Dominus eft Deus, 3.Rfg.i8. fgqujnu'ni eum:fîn autê Baaffequimini cum.Nam qui duplici eft corde,odio habetur Domino. Sedhic infirmitatem pretexunt fiiam,atcp ex cademumli bertatem fibi permittut cum impfis diflimulandi.Scd fciant,ad hoc genus in-' firmorum regnum Dei non pertinerc.Nam,utEfdras aittAccepcruntlibcrta

. tem,cótempferunt altiffîmum, nec uias eius cuftodierunt. Obtenduntigifur a.Cor.6. lißgj-tatejp fgj quam firmiores non oportcat tolerate. Imo iugum eft potius incredulitatis, Chriftianis nuUo patfto ferendum cum infidelibus. Spelunca h«c eft latronum, ÔC immundici« làtibulum, unde nos euocat Doininus in/ quiens:Exite de medio eorum,amp;fcparamini,dicit Dominus: fiCimmundutn ne tetigeritis: amp;nbsp;ego recipiam uos, ôd cro uobis in patre, ÔC uos critis mihi in filios amp;nbsp;fihas, amp;c. Qui tum fî euo cati ab ill o non exierint, ÔC feparentin, uoci diuin« feimmorigeros pr«bent,ac proinde è peculio non fiintillius. Et quid tum ijs dicendum,qui femel libcrati,denuö ad eorum pfeudololatria hominu meturelabütur:nifi ut magis ac ma^is feduefti, ipforum induantur erroribus;quot; N« ego iftis ualde fiiafcrim, mature refîpifcant, ac in uiam rcdeant,nefuis tan demaliquando inuentis acconfilrjs irretiantur : imo ne Deusereptoiteruni talcnto,intcnebras eos,mcntis^ occæcationem conrjeiat, quodpeccatielTe ftipendium Iblet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Chariflimi,tandem aliquando definite feripturarum abuti ftudtjs ad carna lislicenti«patrocinium:fedita comparetur lelt;ftioueftra,utuobis adpiam mentem SC ofBcq cognitionem inferuiat. Necp uero uelitis exempla patrum ftauobis proponere, ut qu«carni libeat, agendihincmatcriam comparetis ampliorem,ne uobis ipfis propria irnponant ftudia, Sed iugiter ob oculos uc ftros obuerfetur, quo nos ducant præcepta Dei, quid flagitet officium : idç omni contentione infequamur.Ita fiet, ut à relt;fto curfti baud tern ere exorbité mus. Quod fî Cananitæ,Abrahami exemplum fibi in immolando filio, adim mitandum proponerent(ueluti lymmyft« hodie apud nos Mofaicâ illâ Chc/ rubim,amp; ferpentis «nei conftrucftiönem,ad fimulachrorum fuorum de fenfio nem torquent ) qu«fo quam infirmiim hinc arguments, filios offerendi fuos coUigerêtf' Atep hoc ipfiim iudicium, per cætera omnia exempla fanefforum patrum circumferendum eft,ut ideo fcripta efle ad obediêtiænoftræ, tidci^ docunien'

dociimcn£um,no adlàxandas carni habcnas cxiftimCmus quo ïmpunius af^ fedibus indulgere,aut cum hypocritis diflîmulare liceat.Nufquam eium con ftat infacris Dei h'tcris exemplum,quôd fidam hanc diffi'mulandi hypoaifin doccat, Caucte igitur, inquam, hypocrißn. Siquidem nullam habet Iatan pedirioremlâllendi uiam. Declarant id pfcudoeuangelicorum noftrorû paß um his temporibus exempla, quorurn fimulationc, dum falfo credebanturid cflcquodnoncrant,pofitum uidèmus poteftatis gladium inmanibus aduergt;-«riorum ad trucidandos innocentes. Dec illis Dominus maturam3precor,re upifcentiam : ne quando iuret forte in ira eius, ho ïngreflûros ciré in requiem hus. Nam fimulata hac hypocrifi nequaquam tollitur ira Domini, led in nos omnes magis exafperatm'.Etfi dodtiores nobis eße uideantuf aducriarrj ÖC ar gutiorcs,non cftquur uos uchementeridem moucat. Satius foret nos quan-' ^muis illiteratos illis tarnen quatenusliceatrcfiftere, licet nihil aliud contra ipfos adfcramus,quàm tres illi olimHebræi, qui dijs gcntilitijs cultû prgftarc dcncgabant.Regnû Dei non ücrbïs conftat,ied potentia.Sit licet quantumli Dttincultus aliquis,cxpers^literarum:tamen fi pictatem adhibeas,at(^à ma hs ce coerceas,pluris erit apud Deum illitcrata tua pietas,quam inflata éorum lacntia, quorum omnia rcferuntur ftudia ad ucnandam carnis uitæcg ut uch? degcndsclibertatem. Eftnancp crux Chrifti ftultitia qs qui pcreunt, lapientia autem ijs qui per eàm lâlui fiunt. Grscci ehim prudentiam quærunt : ludæi fi- jxetj, gnapoftulant,Taliuni ucrô illiterata lapientia, qui pro ueritatepatiuntur, fa* pientior efthominibusu'mo corûinfirmitas robuftior elf hominibus. Dominus,pro immenfa pictate fua, earn nobis làpicntiam amp;nbsp;fortitudinê indulgeaq nobis impofitam fubmific perferamus. Hæccp dodîrinæ ratio ctfiiamdudum abundeacplene facrolandfo Chrilfi fanguinc confignafa fit^ accedet ^meum porro qualecuncp fanguinis tcftimonium, non quo ccelum indemihilucrifàciam, ucrum ut earatione ucritatcm Dei erga me confirma* Uorcm reddam: fimul ac rch'quos fra tres codcm padf ó cxcircm, uf preciu re* demptionisnoftracjprse omni auro, cundfis^ margaritis incoparabilitcr çlfi* nicnt:ne(j idéo fe redemptos putent,ut fibi ipfis uiuant ÔC feruiant. Ncc du* bium, quin ide Dominus,qui pro nobis mortuus eft amp;nbsp;refuiTCxit, nos quoœ de puluerc cxcitabit,in magno quidem aduerfariorum noftrorum pudorc, *ncredibili confufionc. Vbi demum tanquam folfirmamenti refulgcbimus,re gnûimmortalitatis aclgtitig,cxpcrs omnis lachrym^ SCmo2ron's,pcrccpturi: ubi denique fecunda mors nullam habcbit uim in eos, qui nunc in fiinguine agni candidat!, ueftesfuas per uaria cnjciamcntaemundatas cuftodierunttac ptoinde perennis gloriac triumphalem adoream confcquuturilunt,ubiatter* numilludmelos cumbcatis angclis SCfandfis Deieledlis cocinent, Sancftus,

, fandlus Dominus Deus fabaoth j cœlum ÔC terra rcpleta funt mate* glorix tux, Amen»

Veftcr in Chrifto,acucritatc ipfius,coniuri* dfilfimus frater Nicolaus Schetcrdenus^crt ptum fiia manu,0C fanguine ôbfignatum,

Schetcrdenushic, fimul ÔdHunfredus Midcltóhus, ópifïccs,amp; coiundiß llmiinter fefodales, mox amp;nbsp;cum miniftris illis,quos dixi, adiundfi,poft mul* tas afflidionum exploraaones,Cantuariç uitam incendio finiçrwnt mottalcm, immortalem cum Chrifto cum^ dedfis fandfis ipfius rcccpttu^

RERVM IN ECCLESIA biversj euveksis in LOCJS ituM it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(McremAÜ.

Amo tç$ç,wc Augufti deinde menßs primo, captiuus in carcere Redingenfi obqt dicm fe Au^ufiogt; Gulielmus quidam, Ailuardus nomine.

Practerca menßs dufdem 2,crematus eft in oppido cui nomen S.Edmun* lAcobut fA- di ftpulchrum,Iacobus Abbus.

fc«i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eodem die in oppido Vxbrigi exuftus loannes Denlcus, gencrenobißs,

’ 'pRjmum, quodadeparchia epifcopiLondincnfis, eiuscpiurifdiAonem, X hi duo citra omncm controucrfiam pcrtincant.

} Item,ccdefiamhancAnglicana,nullum eflcmcmbrûecclefiapcatholicæ» 4 Mifl^m in hoc regno Anglicano impiam elTc, idololatricam j tiofam:cocp Cc ab hac mifla conftantcr abftinere,nec unquam afftiüiros.

Confcfïïonem äuricularcm his tcmporibus ußtatam,nuUis diuiflæ fcripw IX ccrtis firmamentis innitÈ

s 1^0 tantum cfle ecclcfiac uere caiholicæ iàcramenta,Baprifmum a ÇŒ' nam Domini,quæ hodie comuni loqùendiufu iacramentumaltansdicitur. $ Item quôd hi duo exprcflerint,ôd tcneant:corpus Cliriftijqüor^^^’^*^ los ccrtiflïmètranluccflû ßtj ideo in iàcramento altaris no locaû'terreinanert'

Adeo ubi duo aut tres Chrifti nomine conueniunt, ibi m embra hint ƒ fiaehuius catholicae,quac nullis certis locoruin ßnibus circumfcripta,ie“4 cunlt;^ patet terrarum orbis diftipata,uerbum D ei ßncere prxdicat: duo^ cramenta,baptifinuraacccenam,parißncerita£eadminiftrat, ,

J Tertio rcfpondémus,Ecclcfiam Ahgltcanam i, qtià hune fide 8^ reUgionc inftituituTjincmbrum non effe ecclcfiaé’catMolicæi (ed Romans*, cuïus caput Romanus eft Antichriftus.Immiitató cnim et anttquato tcftamêto Dei,aliud tcftamentuniloco illius,(uaruxn coftitütiónü, orbi obtrufcrunt, plenitïïmum blafphemgs 8lt; mendacijs.Chrifti teftamehtum omnia ad ædificationem plu-« rimorum fieri decreuit, uti multïs nOminibus confiât. Primàin,quôd Domi^ nus fuos orare do cuit Mat. 0, deinde ex eo quod audimus ex Paiilo,qiM «,Co^ hnth.iijinhæcuerba fcribicQui prophctàt, hominibus loquitur ad aédifica* tioncm,amp; exbortatiohcni,amp; confolationê.Qui loquitur lingua, femctipfum adificat : quiautem pfo'phetat,congregationcm acdificat. Et mox paucis ïn--tericdîisdta QC uos per iihg«am,nifi lîgnificantem fermoncm dederitis, qlio* modo feietur id quod diciturferitis enim in aère loquêtes.Et iterumtTu qui-dem bene grattas agis,fed alter non ædificatur. Gratias ago Deo meo, quod magis quam ómnes uoS linguis loquor. Sed in ecclefia uolo quinque uerba mentemea loqui, ut amp;nbsp;alios infiruam, quam decern millia uerborum in lin-guxRurfus^ mox idem:Omnia,inquit,ad ædificationê fiant. Practerea Pfal-mo 45 fcriptum lcgimus:Quoniam rex omm's terrae Deus, pfallitd cum intel- • ft(du,filt;c. Ex quibus perfpicuumfit,ecclefiam Anglicanain, qualem nûc cce te ccmimuSjChrifto capiti no inaedfficaCam efletfi diuo Paulo, aut Pialmis ha bendafitfidcs. Qitocircaliquido profitemur j ecclefiam hahcfiqier Apofio-los amp;nbsp;pi ophetas fundatam non cfic, nee iuper Chriftum : ut iam demonfira-turn eft. Siquidem in ea nihil ad acdificationem, fed cuncta peregrina lingua nimt,fimpliciuulgoacmultitudininonintelle(fia.

Qy^rto artiailo idem rcij3odemus,qu0d iam ante perfiepe teftati fiimus, iwilam inRep, Anglicanauulgo nûcufitatâ, prorfus tmpiam ÔC nephandatn «lie,turn quod idololatriae ôé blaiphcmiae pcr^icua argumêta oftendat turn quod cum fcripturae inuiolabili autoritäre ex confeflb pugnet.Chrifius enirr» mcoenafacra, pants umi iacramcntuminhocinftituit, utfimul coniunefta nxc alimenta in memoriam fui diffraefii corporis a nobis iumcrentur : ut^ no ois ad nutriendi tnateriam,non adorandi occafioncm ueluti pro idolo ferui-J.fnt.Non uultenim Deus fe coh',fcd laudari,in creaturis, quæ in noftri gratia ^Jntomnes conditæ.Stc enim prçceptum eft Exod.2o:Non facies tibi fculpti omnemfirailitudinem quae eft in ccelo defuper, SC quæ in terra deör-iJm ncccorum quae funt inaquis fub terra.Non adorabis ea,necp colcs.Quç pondus apud nos habeatj panis 2C uini facramentum omniho adorard jjoneft confentaneum.ait €nim,Nec omnem fimih'tudincmJtacp non adora-’^«a,ncq; coles.Qiiæfo quidillud eft, procumbere geiubus, palmas expangt; ^fjpugno petfius arietare, caput aperirey'genu fl.ecfterefanadeo nos ftultos oitramini, quibus poftitis perfuaderc,hancnon efle uenerationem fquot; Dice-lOrfantPancm ÔC uinum non uéneramur,fed Chrifti corpus ex Rîària uirgi natum,at(ç fiib pane SC uino coprehenfum colimus. Sed merum hoc men p ^fi'Etenim corpus Chrifti ex uirginc Maria nat3,in cœlo agit : fi qua » des Paulo teftanti habenda fit * ait cnim to ad Hebr. in htrnc m odu fcribens; nbsp;nbsp;j

*di^utcm«nam pro peccatis offerens hoftiam,in fempiternum fedet in dex de cætero expetftans donee ponantur inimici eius fcabellum pedum

, Item epiftolac eiufdem 9. Non enim in manufaefia fanefia lefus introiuit; *^^plarugt;uerorum,fcdinipfum cœlùth,ut apparearnuncuultui Dei pro oois.ht Philip, autem conueriatio eft in ccelis,unde etiam faluato-^«mexpetftamus Dominum noftrum lefum Chriftum, amp;’c.0C rurfus iThelTi: P t entm denobis annuhciant,qualem introitum habucrimus ad uos,0(^ quo Odo conuerfi eftis ad Deum, a fimulachris, ut feruiretis Deo uiuo Sc' uero, ^*pc(ftarctis fifiû de coelis,quê fufeitauic ex mortuis, lefum,qui eripuit nos tc ab

ab ira uentura,Slt;^c.itcm Ioan.t6,Exiui à patre, ödüehi in muhdtim ; itenimrc' iinquo iTiundum,Sd uado adpatrem, ëéc. amp;itcrum cap. 17, Etiamnonfumin mundo,öd hi in mundo funt,öd cgo ad tc ucm'o. Hacc alia^ fcripturæ facrac te ßimonia palam loquuntur,tjs qui aures habent ad audiendum, corpus Chrh Ih'illudquodè uirgincmarre defumptumcft,nonlocali tationcintrafacra' mentalem panem uinum, fed in coelis conftitui, itacp quüwis ad elcmen-tahaecadorabundusprocumbit,aut cuitu profcquitur,quil)eö folidebc' tur 5 ab idololatria certa non abell. Proindc miflam hanc abominandani effc concludimus.

j Qiiinto, idem refpondemus, quod in articulo pofitum eft, auricularan confeffionem pro more hodieufitatam ÖC rcccptam,probandam non eile. Etenim pcccata mihi à Chrifto condonantur. Sic enim Mat, »7 ait:Venite ad me omnes qui iaboratis amp;nbsp;oncrati eftis, 6d cgo rcficiam uos, Öde, öd Lucæ if, filius prodi^is:Surgam,inquit,ôdrcuertaradpatrcm meum, dicam^ühlPa' ler p cccaui in cœlum öd contra tc, ncc dignus ium amplius uocari filius tuus, öd Pial.jtzDixi confitebor aduerfus Dominum iniuftitiam mcam, öd tu retnh lifti impictatem pcccati mci, ödc.Iob »3: Veruntamen uias meas in confpedtu ciusarguamrödipiccric iàluatormeus: non enim ueniet in confpclt;^u cius omnis hypocrica.Syrach 34:Äb immundo quid mundabituri'Atque unus « »9 leprous, qui reuerfus eft ad Chriftum,ut agerct gratias, rogabatui ubi teri eflent nouem ► Quodfi autem grautus aliquid in proximuin adtnilcniu, itcrum placandae offenfæftudendum eft, mihi^ in gratiam cum iUoredeUiV dum.Äut 11 quis enormis aut profiigatus peccacor fit deprehêfus, poft unam acqueitem alteram admonitionem,dcfercndu9eft congregationirhabet^ eius congregauonisminifter facul rarem c uerbi autoritäre icginmamj eußi cxcommuni candi,itaut pro erhnico öd publicano tantiiperhabeatur,nonin diem unü,duos,aut qualt;ftaginta,fed quoufiç feria dueftus peenitentia, coram publico cœtuueniam errati lupplex emagitabit.Tumcp poteftatem habet ml nifter praedicandi exuerboDei peccatorum remifsionem, in fan^üielem Chrifti,quemadmodumiiquetA(ft.»3.Mar.J8. Äliamnosconfcfsion^®*^'“ lam nouimus.

S Adoeftauum paucis rcipondemusifimplex Deiuerbu duo tantûfacranicn ta agnoicere,Baptifmum, öd fact am fynastin corporis öd lànguinis Chrifti)™» cum his pariter arc urn codeftê inter lacramenta adnumcrabitis.Proprie cnin' facramenta non dicuntur,nifi quibus annex« funt promiflioncSf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

®Juinriario Edmundo Terello appréhenfi ciïemuSi Prætereàin qüartó artp Utis teftatàm fcntertnamnoftràmde corpônsin faGramento præfentia

«etis,Corpus cnim Chriftj,quod natu eft èMaria matre,cœlum ipftim oc--^upai: neein tantillas unius paniculi anguftias comprehedi fuftinet » fatemüt qitælocutus eft Chriftus ut uera quidem : ita per alia feripturæ uerba,

9^æidem Chriftus locutus eft,cætericp poft cum Apoftoli,intelligenda efle» heebreuiter de Articulis nobis ab epifcopo obiediis. ioänes Denlcus, ,

oac hoc ipfo die poft D.îoan.DenîeûjCxuftà eft StratfordiæjUiduaVua Xvtcna nomine. Poftquc rurftis eodem mcnfc Cantuariæ fex fimul inïgne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B

^ouigatiatcp cxufti, die ij.D.Gulielmus Cokerus gcneroius,Richardus Col ’ fraSjHenricus Laurentius, GulielmUs Hopperus, Gulielmus Stercus, Ri' fhardus Vurightus.Porrô eiufdem mènfisi4, TautonKEuftulatuseftR.Qgc-gt;^' * nas Coricrus. Apud S. Albânum Georgius Tankerfcldus, huic^ alter Chri

hianus adiSdîus Martyr Guliclmus Bamfordus, die Aügufti26,Quo di« Pa- 6.v«r-«ïb'!K. ‘dciusPatinghamus Vxbrigiæpafluseft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coiicr^if:

DEdimushaeftenus uarios egtegiosep Chriftf athletas.Verùm quum om‘ ft contulimus, baud lcio an cuiufquâ petftus plenior quædarri

Chriftiuis èCfortitudo armauit,quàm Robert! Smytju,cuius nunc egregiam cum ßonero pàlæftram daturi fumus*

'Vintfîi propteruerbum Déi aliquot, ad ædes epifeopi Londinefis circP Àrt.ijyyj«/. ‘j ternonam dieihoram pcrducimur,ubi turn mecû exorftis ante cgteros in eu-hiculô Rio Epifeopus, principio quod nomê eflet, interrogatide inde quan-uiuc(ret,quôd faccrdotinoncfterfi confeftus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i ■

Smythus: Inde adeo à primæ rationis annis,nelt;:p opcraeprecium unquant putaui, nec ufquam à Deo imperatum elle, tit criminum meorum cônfefiïof-' tiem aliquâdo exponerem ; prefertim tam inipuro liominû gencri,quos falib * nbsp;nbsp;nbsp;/

uosnomineiàccrdotesappellatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt-

Epife, Enimucro primaipfà fronte purum putum haireticum efle te ftrcgt; nue déclaras,qui pingendi nûc art cm pcrtæfus, ftatimin ipiàm crumpis thço logiam : hincqûe e uocatione, intrà quam te coritinere oportebatj in liætefiii præccpsruis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. .

Smythus; Etfi in hoc opifictj gencrc non fum omnino fortaftè impcn'tus; tarnen artem hanc nun quam fequutus firni eo,utindc me, aut farniliâ al er cm, eui abundcalioqui fuperfuit,etia cî'tra hoc artificij(gratias diuinæ habeo mu-nificentig)unde domi hacftenus’tanquam ex meo ftiCco uixerimjhaud ininus honefte, quàm tu ex tua uo catione uidlitaris i tarnen cadem hac faCultatis ratione utornonnunquam aliquando ( fi liccat diccre ) dexterius crebrius^, quamtutuofuggefto» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.•

Smyth. lam di'u cqutdem non pcrcepi, cx quo primùm mentefiitn fanio-f rè praîditusméc unquam practerca ( uolentc Domino) percepturus. neœ (i' ne perindc magni acftimOjquum diuinæ inftitutioni', nee nomine, nee um tc/ nus rcfpondeatjfed à uobis ipfis in. Dei ludibrium erigatur.

Epifc. Crcdis ne ucrum efTe corpus Chrifti,quod e m'rginc Maria natu eft, naturaliter,re ac (ubftantia ip{a,poft confccrationts uerbaC

Smyth. Refpondi modo, nihil habere omnino diuinac infttturionis tanw abeft ut Deus fit,aut ülla deniep eius fubftantia.tantum pantsrc ipfa cft,acui* num, (ecundum materiac fubftantiam. Et tarnen fi idonet's argumentis deris id tpfum eflê corpus,de quo dicis,acccdam opiruoni tuac:fin minus,pro nefario tdolo (td quod faäo) habiturus fum, quad D eo ipfi ac ueritati ex ad* uerfo repugnet.

Epilc. Demum pofi: multa conuic/a, amp;nbsp;friuolas obiecÄionum ambages, hucucnit candem,utdiccret,nonpoflc ah'terfacere, quinmcneceflarioigni daref. Smytli. tlaudaliud feceris tu mihi, quam quoduirismultoutroç n noftrümmclioribus feciftis iamdudum, Nee tarnen co putetis uelim, poflî ucl Dcflpiritum cxringui,ucl cauiam ueftram pro|)tcrearcddimeliorcm,Sp quidem hoc ulcus ueftrum orbi iam notius eft, quam ut ulla caedeac fangui-nehominum pofiirisiili cicatriccm induccre: quum ctiamipfispuerisfada ueftra omnia rifui finr,ac fabulac. Qui etfi ulceris partem aliquant, ui amp;■ autO' ritate quamlibet enixe obducerc ftudetis, nunquam tarne ita pcrducetis ad ■ quot;nbsp;nbsp;ianitatem, quin multograuius tandem aliquan do,ueftro magno pudore pt'*

Epilc. Agemilîâhæcfaciamus,iamnunc(criotccumagâ:fifaccrdotimO' dôconfi,teberis,fchedamhancilicomanibustibidifcerpam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Smyth. Imo, fine magno tuo dedccorenulli poteris oftcndercuirofanf (rnaui Ä prudenti. Qrrod ubi dixißem, iufliis fum in hortos feccdcrc,in£crim dum fratris Heroaldi agebatur examinatiotqua demum finita,ifcrum ad ep;^ fcopum reducor,qui tum interrogabat, an cum Hcroaldo confentiremin fe* quentibus articulis.

Epifc. Primùm de ccclefia catholica quid lentis, an ullain terris efleiudi-casC Smyth. Maximéuerocredoccclefiamcxifi:erecatholicâ,fcucœtûn* deh'um,qucm Apoftolus fundatö efletcftaturfuper Apoftolos ctprophetas, ipfo angulari lapide lefu Chrifto : quae ecclcfia ubit^ in didis faais^ omni' bus uerbo Dei unice innititur,eius^ per omnia autoritäre ütitur, fine qua ni' bil poflît illa,nec debet ctiam : cuius ccclefiaî amp;nbsp;ipic me membrû effe pergra* tiam cefto noui,amp; profitcor.

tx tedeßinti Epifc. Scis, fi quis me ofFendat fratrum, qui omnibus fruftra tentatis mo' dis,reconciliari fc non patiturtproximum efle,ut ecclcfiac dicatur, lam fi eiuf' modi fit ecclcfia ueftra, ubi tandem cam reperiam, ut ad cam,fiquando opus fitjConfugiam. Smyth. Imo conftatinAdlis Apoft.Tumj^umtyran» nis epifeoporum ferocius in Chrifti ccclefiamapud Iudæosgranàrctur,co' adios temporum iniquitatc fratres in priuatis aediculis,lociscB fubobfcuris oc cultos agitaffe conuentus : uthodic ànoftrisfithominibus. cCtamcnidniliil obftabar,quin ecclcfia clTct Chrifti. Quod quum ita fit,quumcp iili fiq per pd uatos licet feccftiis, res inter le fuas litesq^ ac côtrouerfias componebant, qui minus ôô nobis eodem faccre cxemplo liceatc

Epifc. Ateorumiat nota erat ccclefia. nam diuus Paulus ad Corint. fui' bitjde fumendo in incaçftum ilium fupplicio.Quod,nifi perfpicua tumfoiHtt ecclcfia,facere üli haud h'euiflèt. ueftra autem prorftjs incomperta cft,nec cub quant iiinotefcit.

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Smytb.

Smyth, Siuobis nôn iilnotefccref, quo patflo igiturpcrfeqùi ignôtS pofgt; foisadeo ubicç ferè locorum Verùm utCorinthia ilia ecclefia, nifi Deo ac , .Paulo,id temporis non innótuerata'fa hæc iplà ecclefia, quam tam fœdèlaccgt; tatis,non nifi Deo eiusqp membris fit peripicua* Quaquam nec impijs eciarrt •pfis omnino obicura eft,licet nec mores cius^nec ueritat? intelligant ipfi,nec , intelligerelibeat: adde quôd flagitiofac uêftræ turbæ ctiam magna pars banc •pfamueritatem longo iam témporè profitebatun

Epifcop, Redlè igitur ecckfiam Dei tantum Corinthi fuiflc dicis turn, quum Paulus hacc ad eos fcriberet. hoc eroo fcripto mandari placet,an nonî* quidaisr

Smyth, Miror te non pudere, tendicula iftiuintôdi ÔC fraudes irreticndis fotribus tuis ftruere.iam tcrtium éft^quôd me ad hune modum Captarist pria •iium ut fàtercr, ccclcfiam Anghcanam,eccicfiarn non efle Dei: deinde ut af» fitmarem ,nulli eiïe cognitam: tertio, uniuerfaJem non elle ecclefiam Chrifb', ^fdfiarticulis dilcindi. minime hocepifeopiofficiumeft. Nam fiinidiotani foue,aut imperitum alioqui uirum incidiftès, nihil prætcnnitteres, quo in cagt; ptiones aclaqucos tranfuerfum agercs. Quidam turn ex epifeopi facrificulis: Ptofedô, inquit, amice uideo te idiotam ac fi'mplicem non cftè. Sniythus; Sum Dei dono ac gratia qui fum, ipero^ illius in me gratiam haut! elle om-» J'inoirritam»

fipiftop, Tum fubridens epifeopus; Agé ergo de ecclefia quid mihi tan-' demrefpondesf

affirmo, per Angliam quoep congregationem Dei extftcre,ficut 06 per omnem terram,quemadmodum Icriptum eftteamep afflidîam infuper,uc xatam^ e^tclcfiam ené atteftor, quam uos perfequi ferro ac flammis non uc-remini. De Corinthia etiam ecclefia refpondêo, congregationem fuiftè Dei, lednonfolam,Etfi enimmultös pios SCeledïóS Deiea continebat,nequagt; quam tarnen ómnes,Nam Paulus amp;nbsp;Petrus id temporis Gorinthi non fueruti quum iftafcriberentur,ac præter eos myriades qïioc^ multa?,

Smyth. Catholicum uniuerfitatis uocabulum eft.Ecclcfia ccetus eft 8d col E6tiofiomiRum,quos cadem iurtgit unitas, unitœ coniuneftio. Deinde poft tiaria ineptacp iadata inter nOs, crirninis uiCe minrobijcitepifcopus, quod uterqî noftrum in eadem pariter fententia congrucremus ; quo nomine agcgt; Sam Domino ( ut par eft ) gtatias. Pofttp aliquanto itcrum in hortos remit* fotjubicumHeroaldo meo fimulac aliquandiu commoratus eflem, acceffic ad me facrificus quidam epifeopi ( uulgO capellanos uocamus)qui fermo-nes mecum mifeere admodum ambicbat:rogatcn primum, an uindlus aut Ca ptiuus CiTemt'RefpondeOjin carne me captiuumfiaberi, meo illiusep Domino obnoxiunufed Domini tarnen (ut fpero)libertum per Chriftum Icfum..

Sacrificus; Tum illc’.Aueo,inqüit,obnixètecum tolloqùi, eo quod uice tuamihinÓ parum doleatmulta prætetea adhibita eft ad hunc modum blan-diloqucntia.

Smyth. Sub melle hoc uenenum latere rcfpondéo.Deindc poft multa in* ter nos de Deo ipfius, amp;nbsp;facramento difputata eo tandem inuitum compu-11, ut fetcretur cum in aluum tranfmitti,ac dcnic^ in feceflum atep in latrinam derf ei’, Sacrificus; ld,inquit ille,diuino nihil hortöri derogatzetfi ludæi, qui capitales ci inimici effent,in facicm confputaflertt. Smythus:Et nos cum ctus amici in latrina eum demcrgimus,cedôutri nOftrûm grauiorê promere-tnur damnationc f Jtaque tuo hoc argumento fict, ut qui grauiorem Chrifto tt uj con*

RERVM IN ECCLESIA contumcliam intuleritjuberius ïUt cedcret falutis accepte præmium.Tumfa' ciificus illc tcrgiuerfando,dutn omnes circunifpedrat elabcdi rimas, tandem hue confugere cogitur, ut humamtatem Chrifti incomprehenfam ftatueret: fimih'tudinem adhibcns inter anima amp;nbsp;corpus Chn'fri.fimulcp caidam munit exemple iilo Chriftï,claufis l'anuis ad difcipulos ingredïenris.

Smyth. Etfi audimus inEiiangelio, obferatas luiffe fores quum Chriltus ad difcipulos ingrederetur : rame ex eadem feriptura tam mihi probabile elf, fores ingrédient! Chrifto ultro fc aperuiHc,quàni tu illud pi obabis,per ianuâ occlufam Chrifti corpus penctraffc.Nam idem Deus omnipotens, qui diku pulis è carccre edudlis per portas patefadas, iterum^ fub inquifinonem ob' hntiatas, uiam fedt: æque potens erat Chriftum per ianuam pateladam, quâ is clauiàm inueneraqintromitterc.Et tarnen ut ut rcs habeqnihiltuopro-pofito patrocinatur. tum enirii à difeipulis ille cernebatur, audiebatur,ma' nibus, contretftabatur ; quorum uos nihil afferre poteftis. Porro neque tum flIclocisduobuSjnequeunquam etiam alias cotincbatur.His ille auditis,rem feommatis aeûnnis eludes difcefljt. Nos indeinaulam epifeopi traducimur, ubiper totum diem à famulitio amp;nbsp;fàtcllitio epifeopi inequietis confliâibus incdîtmur : donee euftos intclletfta eorum iniquitate,nos in tranquiUioricU' biculo inclüdit, interim dum epifeopus iniynagogam cocedit, D. Dcnleum ôi^D.Ncum annum condcmnaturus.Quo demurn abfoluto ncgocio, epileo pus moxin cubiculum præfccftum urbis(nos maiorcm dicimus^inducitjquo caufîe noftrç cognitioni intcrefïêt.lbi^ primùm me uocat in ccenaculum cpi fcopuSjubi D. præfccftus,alterŒ cum co prætor accubuerunt. Vini plena pO' cula pâflîm per omnes cœnacuu partes ultro citroep obambulâqintcrim dum ego nufer ÔC abictftus fto pro cul cuntftorû habitus contemptui.quxres fubb git mihi in memoriam, quo patfto Pilatus amp;nbsp;Herodes (yncrerifmo coeuntes, ifuntin amicitiam redintegrati: fed nemo interim Chrifti déplorât iniurias. T andern ubi iam poculis amp;nbsp;uino fätis indultum eft, poftulatis demiim arricu lis, S(^ redtatis, interrogat me epifeopus, num fingula ita à mc dida eflenr, quemadmodum è feripto proponebantur. Ego rurfus;Ea,inquam,qux dixi,^ dixi : nee aliter dida à mc iunt, quaccunque diefta, quam animo fentiam.Epi' '

ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcopusadhæc:

Epifcop, Satis nuncintclligit iublimis tua cclfitudo (D, pracfede) quam pcruicax hie fit bæreticus, quo^ pado articuli ifti mortem fimpliriter conv meruerint. quoniam tarnen ea peruagatur de me permultorum opiniOjqi^^“ (anguine gaudeam : inde^ Boneri fanguinarfj Bonafli cognomentum nubt impofucrunt, quum, Deo confeio, nunquam fitiuerim cuiufquaxp in uiu ßnguinem : propterea domi cum apudmehodieretinui, quo minus in coU' fiftorq foro cognitionem fiibiret ; quum, fi iure mco ufi libuiifet, facile licuik fetilium indifer/men confjccre. Et tarnen ccce, apudüluftrem celfitudinem hictuam, precibus ago cumhominc,iterum atlt;ÿ iteium obteftans,utinuiam redcat. Quod fi fcccrit, futurum poliiccor, nihil horum omnium quæbade' nus commifià iunt,intenraturum efie mc: fed pro infedis habiturum, adeoi^ ex Omni turba iam ilico cxpediturum.Hæc^ fide optima,amp; tua telle celfiru-dinc,fimul ôc uniuerlb hoc coetu,tcftata uclim.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Smyth. Itânctandem,6bbnc, hanccinelaruamtamcallidctuæobtêdis

crudelitati,quoamplifiîmaehuius D.Prsefedifublimitatijamp;fD.Tribunofoi'' tiflimo uiro, perluadeas, te carde amp;nbsp;fanguinc non gaudcre,adcoqj figin^n etiam Cquinexmeanuncpcruicaciaperfonam tibi ftruis,quarabiemoceuf tes tuam. Qui fi ex animo uere^ iftaloquaris, age rcs ipßt, acrcriim cxtinph documento adliibeâtur.Quæfo cnim,nupcr cuii fortufimus meus in ChiilM frater

frater acfodali's Thomas Tomky^us impfenö tuoeuöcatiïs apudtc fiftcre^ I tur , quanta in eum immanitate ufus es, Cydopi quam homfni fimiltor,qui in ' media adione prim um manum totam ad lucèrinarh exuflcris : deinde non^ | dum expiera fiti tua fanguinaria, totum ctiatn corpus paucis póft diebus inquot;* ' cendio traderes. ut ne aüa producam ïnnumera Chrifti rrtembra, fini ul amp;nbsp;i C' cinaepacatiffimosc'tues(idquodtumfortudistum torporibus iuismanifegt; | itedeclararunt)q’uostunihilomitioii crudelitätis exemple» ad ighcs rapuigt; fti.Qiiiigitur in tot innocentiftimos Chrifti martyres fàeuiens, tantum ex'- . «cuilH crudelitätis , quid mihi nunc de te iperandurn mitiusfNamalioqut fi animus hic tuus tam ücrè propertdet, ut praedicas, ad clementiam : quin ergo protinus haectuame dintittit clemcntiaf quuradco præter omnem ne- ; ctffitatcm tarn rigide inquiris in eos articulos , quibus nuUa lex cogit ut ^dpondeamf

Epüc. Age agedc facramento ältan's, quid tandemr'an^non ipfilTimuni ^orpus quod ex Maiia uirgine natum cft,cadem amp;nbsp;carnc,amp; ianguine amp;nbsp;offi* buSjexiftcre ftntiasf'

Smyth. Äbunde iam dirftuni eft, nihil in eo nelt;^ diuinæ inftitutionis, ncc ^''^/actamehtiinefle. tantum ab hominibus autoribus natum inuentumcp ®iuimul(^ demonftro ucram cœng dominicæ inftitutioncm.Contrà tile acer ’■‘tnt pro tiro depugnans facramento, nihil nos feire clamitat,clara Sd incon-tufla efieuerba Chrifti,Hoc eft corpus meum. Qpid multis CIlluducl inui-tis Omnibus euici tamen,cxanimem ÔC exatiguem ilium efle Deum ex necef-«riautriufque creature diftin(ftióne,quandö corporis nullapoffituitacon^ harefanguinisexors.

Harpsfildus; Ad banc uocem im'tacus î-îarpsfiidus,hâud cunrftatus ultra, abrupto epifcopifermonciProbabo , inquit, è fcripturis, blafphcma hare elTe contra Ueum,qua; 4icist Nam quod duabus expartibus fàcramentôftn dor-pons exhiberiuoluit,id duplex habet myfteriumidcclarâs uidélicet tum cor-pus ipfum,tum corporis ctiam puftionêjteftantc dido Paulo. Qiiaproptcr pd ’'•s nt corpus,uinum autem fangUihiS teprefentat effufionem,

Smyth. VerbadiuiPaulidcprauas,atqucadtuuminftitutumperjléfàrrt f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinum lölum fufi fanguinis reprxfcntatiönem gerit,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item.Dicitenim feruator: Quoticfefiqp hoc feceritis,inmèi com-

cmorationcm facite.Etdiuus PaitlUs:Qiiotieli;uncp,ait,cderitis dehoc pfic, de cabcc hoc bibetis, mortem Domini annunciabitis,donee ucniat. ƒ'Jueuides mortis Dominicæ aniiiinciatiohem baud minus pane conftaté, S^stn calice. lam ergo fi panis fit corpus, amp;nbsp;uinum languis, perinde licebic ^^ois corpus in calice ftatuere, atque fanguincm in pane conlntuitis. Moxcp pilcopus confurgenSjilico admenfamiCTturtubiD. præfccftus accumbensi c monet óf obfecrat, ut animam mihi fefüëm. Cui rcfpondcot^erarc tne; imat falutem (àrtî mihi tetftamep effe per lefum Chriftum : uiciflim amp;nbsp;ilium monen«, ut fuæ met ipfiim animae mifcrcat, ac diligenter animo perpen-cums geftarct gladium in manibus. Poft hæc uerba iterum in hortos di-

itor,dutn caetcri concaptiui fratres paritcr ad quæftiones uO carentur. Qud *hfoluta difquifitionc, ubi finguli iam fiio quife^ ordine caufam pegt; ru^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cpifeopo dimifii omnes ciim parum aequa gratia,in carccrem itc

Ciï^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felcgamur. De me autem peculiaritcr cuftodi cdicit epifeo-

Dießbbari,hora primain cubiculirm cpifcopi cum euftode adducor, ubifoiusille fedenSjUnotantumadhibito fibi notario,ijsucibis uenientem cxdpi't.

Epifc. TuRobertus Srnythus affirmas,nullam catholicam efiè ecclefiani in tcrrisf Smyth. Imo ueró diuerlum dixj,tucp ctiam fcnpto mandafti,uclca dem ipfateftante charta, Ep.i/cop, Verum hoe mihi abs te quaerenduin eft, quidaisf

Smyth. An ilico à mchdacio ita te exordiri o por tuft f Ex quo facile datur «xiftimandï copia, baud etiam diffîmilem exitum habiturum iftud,quicquid cft quod agis. Sed nullus pfeudologus i'ntrabttin regnumDei.Cætcrùmli libet de hac rc cognofcere, articulos mcos hen’ à uobis confcrïptos confule: atque ex his irrtcUiges, me confitcri unam ecclefiam catholicam, quæuel lii cceliSjUel in tern's,uel ubicunqj diffunditur. adeo^ unam ecclefiam elfe unius hominis membra,Iefu Chrifti.

EpiC Age,quid de confcffione dicisdnon nc falubrem ac nccelTariain eife in ecclefia Chrifti dixcrisi^ac ipfc an non facerdoti confiteberef

Smyth. Idem refpondeo,quod fieri. Qiiodfi inecclefia ueftrancceflifi' tem ullam putetis confeflionis, ca certè omnis in hac una re cerniturneceffi' tas,ad cmungendas fiominum pccunias. Qiio fere tendSt omnia ceremonh' rum ucftraruHJ négocia, nihil fane aliud quam quæftum redolcntia.

Epif. Probaturus es quod dicis,confeffione qugftui feruirc £lt;loculi's com pilandisCnon ne te pudet diceref

Smyth. Expertusloquorquçaudiui,quecphis uidi oculis.Primumenim fubhoc confelfionis fuconoui confeientias hominumprodifolitas,pnnci' p.um arcana retegi : qui cgregie dclufi à facerdotibus, pOftquam illis peccau iua,quib.us fefe fib erari magno petcre expetebant, cxpofucrunt, poftcaredi* inendat eorum abfofiitioni, ingentes pecuniae fiimmai; facrificis impêderunf, admiflas pro falute animarum comparahdas. Qiiocp res fiat cxcmplis’’i3ni/ feftior, referam quod in hocipfo miinicipio no ita pride in parochia Thoinx Aquinatis geftum eft,Puer quondî feruiebâ uiro ex Norrhfolcia gencrolo ct noDili,qui forte ut fiqægre anedlus confeiehtia, fàccrdorê adit, cuius demum Êerfuafu magnam bonorum partem, ffaudatis haeredibus,elargiricogiwrgt;

). Greflamo ingentem remittit argent! fummam, rurfusep amp;nbsp;2ten'*nfrt^' tori tantundem. Qidn ÔC bona pars redit ad facerdotem, cui aicndo , annua penfio j collcgio in quo uixit j decidebatur. Quae omnia quum ftatri eius in* telledfa funt,Eondinum ucnitirccp fenatui Regio expofi ta,quo padto rniuoe (acerdotis fratri impo ffum eflet,fadla^ uxori ac fib cris hajredibus iniunyc quas quidem pecuniae partes à mcrcatoribus récupérât: caeterumquædcie' gata erat collegio,eam nulla rationc extorquere potuit.Hanc dum hiftonaui dcnarrojcpifcopus parum ad commodum fuwm rem facere ratus,uarijs adai* tis minis ÔC prooris: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Epifi Per Miflæfacra,inquit,fi régis reginacŒmaieftasmeæeifttopin^ nis, tu quidé cum nullo conferres fermonem;fcdreda uia cullcoinf“^^^’^ cane und amp;nbsp;lapide in fludlusmergcreris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Smyt. Nçtuperpuichrèmaiôrum tiiórum exemplis 6^ uefttgijs inWf^^ Semper enim uobis fummo fuit ftudio, qua uia Chriftu furtim

' trudere-licuit. Scis quam inaudito amp;nbsp;fiorredo crudelitatis exemple,op0 ille Sc conftantiffimus Chrifti martyr Ricardus Hunnus occulte a maio tuis fiiblatus fit,cuius per'nares candêtibus acubus(horrcndum dictu^q cerebrum pundlimperforarint, poftea fufpenfo corpore,uulgopftiu nitcba.Btur,quafi utr illcfuo fe cingulo fufpedilTet, Fuit SC alius ciufde

gestarvh comhentarii. , ô^Ofdim’s cpifcopùs) qui quunipfobum inno cent em quendani in c^.rcc-i luiieniiciuiixm «habcret,quemalioquifupcrarenonpoflèt,fufFocari occultécurauit, de/ occulté prieß/ inde cames eins for dpibus cæfim ac laniatim difccrpi, fimulans poftea apud ƒ multitudinem eUm à foncibus excfum fuifle, QC èxentcratum i Hàrcœ præ^ P‘’’ daraillaueftrafnntjtiriq» fimilium epifcoporum ftratagemata,aquibusnp,^ hil omnirto uideris iple deqenerare, qui ut fine iliramentis uix os aliquant do aperiSjita finehomicidio languinartas confèttutiones tuas cueri non foies,

Epifc. Genus hominum cftis mendax £lt;uanum,qiri prætermcndada nw hilhabetis in ore aliud.

Smyth. Imo dixi iam,Chriftum mortuS elle pro peccatis noftris, amp;nbsp;refur' texilfe pro iuftificâtione nofha:hoc mendacium no dixen's, T urn famulo ills mandauitjUtnarrationernillam de gencrofoNorthfolccnfi interreliquare^ ferret commentaria,mihicputeandemrepeterem prsecepit. Quddquumfa^ âurum me pcrnegàtcnijin breites quafdam fummulas rem perftrinxit,ur ipfi inmentem ueniebat Plis ita geftis rebus, fubingreditur ad nos Eques quida auratuSjMordenüsnominCj utinquifitionipariter cum cpifcOpointcrelTen ^ordenua Turn cpifeopus ad me.'' Quid ais,inquit, Smythe, de feptem ecclcfiae lacra^ mentisicredis ne à Deo autore inftituta ac ordinata cffe,''uidelicet,facram en* tiinialtaris,amp;:c.

Smyth. Credo, in ecclefia Chriftiana duo tantum elTe facramenta, ccenæ uidelicetDominica:, amp;regencrationis i Nam quod ad lacramentum altaris, oæteracp facramenta ueftra attinct indudficia, ut ueftris ufibus fubferuimit nefcio,certe ca ecclefia Chrifti non agnofcit:ncc quicquam mihi cum tjs com »gt;. inercij efTcuclim, quur uel tu de his me irttetrogare, ucl ego refpondere in* tOTogatusdebcanu

Epifc. Qiiamobrem inftitutus Baptifmi nofiri ritus mutatur.''aut quid hi bet tandem, in quo à uerbi Dei præfcriptione exorbitamusf

Smythus: In confecrationc aquæ, amp;nbsp;exorcilmo, in chrilfnate 5d unóid ncinfantum,infputo ueftro illis in os ingerendo, atque hoc genus alrjs nimis quamridiculis ecrcmonqs,quarum nulla diuini uerbi confiât approbitione.

Smyth. Imo nefarij ordinis,atcp inOrdinati.Nam quum cæteriomnes prö batiordines jàDco funtautorein ecclefiamprofedlimeflrseiflx unefiionesj rafuræjcircumtonfi crines,lati uerticcs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i($u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihflitu*

tionis diuinæpilum non habcnt,itaqUc fidém apud me nullam merentur. Adeoi^tibiDo. epifeope utuerum ratear,fiueluncia effet diuinæundlio* nis amp;nbsp;intelligcntiæ, nunejuam te ad iflum mod,um fam pfodigiofè defer* mares. Epifc. Ain’ ucro f Afquimea fide fam ilico radetur hie uertex, uel ob hoc ipfum, ut te uram fcilicct i undd aduocafo protinus tonforc, in cubi* culam concedens proximuni fob oculoS ätqüc afpedfum meum fefc tonden dumradendûqj præbuit. at prius quàm fret, propofitis mihi articülis de pa* nebencdido,amp; aqua confecrata amp;nbsp;de extrema undlione,iubct de hiS refpon dcrc,quidfentiam.Rcfpondeo,nacnias amp;nbsp;crépitacula pucrilia, ftultulis ad lu* dendumqua'inüfrisadreligioncm aptiori.Itaque ineodem numeroamp;ifla paritcvme cumreliquishabere foperioribus.Interhæc difcedit D. Morde* nus,cpifcopus ad tonflrinam ferecipit,relidlis mecum aliquot foæ difeiplinæ alfedhtoribus,Dó dores ipfe nominauit, qui me agminatim unditç ädhortc medium impetebant.Quos tum rogare coepi:Atqui,ihquam,uós omnes ubi tiam turn foiftis,ufuente Edouardo rcgc:quur turn uoces iflas,quas nunc tarn cffrcHateiadatis,nemo ueflriim ediditfEuimuSjinquiuntjin Anglia. Verflm, inquam : fed turn hominis uultum præferentes, nunc tiero leoninam iterum u u faciemi

fadem rc{umpfiftjs(ut eft apud D. Ioann cm) malin'a madentes undf(^, fimul cum pari coniuncfta fimularionc. uertitis eni'm uos in omnia miracula rerum, laruam ad omnia tempora accommodam, omni^ feruientem feenx induw' tes.Qiiod fi alter rediret nüc Edouardus, ac prindpatum teneret, prinii enc' tis, qui uerfo poUicc Papain pro Antichrifto, eius^ omnes angelos dins de^ uoucretis. His illi didis accenfi, probrrjs amp;nbsp;conuieqs onuftü nie miferunt fo ras.itcrumcppoftpaulörcdudus, codem redireiubeotjubiex dodoribus unus, an conuffîoncm approbem, interrogat. Moneo,ut articules meos le* gat,hinc^ de confeffionc quid fentiam comperiet.

Smyth» iddreo improbo, quia uerbum Dei earn netp probat, nec præci* pit. Dod.Sds feriptum cftcjpeccata cua non abfcondes,neciniquitatestuas clamfacias» Smyth» Necp uero fado,quotics Deo cofiteor» Dod. Dcum nihil caclari poteft, nec illi quiequam occultum iproinde hic locus de Deo in* telligcndus non cft,fed de ijs qui hum ana dclida nefeiunt» Smyth. Prxclare dicis. eodem igitur argumento perinde aftrin^itur facerdos, utmihifuasno* xas confiteatur,atquc ego illi confitcar meas. Siquidem illius arcana ex çquo nu'hi ignotafunt,acmea illi. Verum fi facerdoti confltearis,amp;^ non DcOjUnde praemium expedandn critt'Nam ludas iacerdotib. côféflus cft,moxij5 fefelu (pendit. Et quotquot Deo fiia crimina non confitentur, dicunturea cslarc. Dod» Quid de his dicis,qui ad baptifinum Ioannis accefleruntf' Sniythus: Confitebantur criminaDco omnipotenti,nonIoanni.ÂutfiIoanni( quod nulquam doccrepotcftis)id tamennoniili, fed coram illo, acuniuerfo cœtu, Dco folum omnipotenti fiebat.

Dod» Qiiiid confentancum, quum loannes folus dicatur in cremo uerfa tus;' Smyth. Ettamencademteftis eft fcriptura,Ioanni complûtes fuilît difcipuloSjUeniftecp frequentes ad baptifinum iUius Pharifæos amp;nbsp;Saduexos» cft audienda feriptura. Quid quod nec ipfî porro in eo congruitis,utrumcO' miftà fua loanni confitebantur, ut ipfi praedicatis : an potius uniuerfæ muiri*' tudini» ficut Paulus Timotheo, catterisep omnibus epiftolamipfiuslegenti* bus de fe confitebatur, tcftificans fc indignum eftè qui uocaretur Aponolu^j eo quôd fuiflèt perfecutor. Cætcrom quôd ad auricularem confcffionem tinct,nullo feripturæ argumento ea docere ualetis» Dicit cnim propheta:Co fitebor omnem iniufh'ciam mcam Domino. Idcm^ cæteri omnes proçhecx ptjàî fecerunt.’DanidJudithjT obias,Icremias,Manaflès,ôdc.Âtcp adeo præ* cipit ipfè Dominus : Inuoca me, inquit, in die tribulationis,ô^egoexaudiain te.Pullatc,petite,quæriteralia^ hoc genus complura,Ädduxinunc ris quædam. Tuum nunc eft, aliquia uiaffim proferre, quo ueftram «ufim ex infirma fàltem reddatis probabilem. T um illi in rabicm adi, omnes con* tra me fremere,Sd conuicqs lacerate. Quidâ me canem dicere, air) damnatum pronunciare,ÔÔC.

Smyth» Imô uoS potius canes dixerim, quibus quum fânda aequaep poiquot; rigimus, morfim nos impetitis: pcmicicm moh'cntes,quibus debetis benen* cium. itaep licet mihi cum Paulo dicere : Depugnaui cum beftijs, fiib homl* numfimilitudinc. Totum enim hoebiduum irrequieta mihi confiidatioRnt cum epifeopo QC praepinguibus tauris Bafan,partim in cubiculo hoc, partim in aula inferius.lntcrhtec uerba cpifeopus etonftrin.a,totus auertice admen* turn derafus prodit, me rogans, quid demum mihi innouo hoc habituindc' returt' Smythus: Acquèuideliccthomófapiens,acprius. Epif pado hçcrcshabet(D.Dodores) labor uefteaquot; nunquidin hochorninepro' fccit tandem;'Dodores: Nihil omnino boni facimus. Smyth» Eigoucre Ilic quadrat,quod didtur,mala arbor non facit ff udf us bonos. Epife, Hand

ita: fedbonos iftos propterea hiC rcliqui, ut te Chn'fto reducaftt. Smyth. ()yales uiri boiïij tales Ghrifti : atcp ut ucrè merentur Chn'ftf ti tulum,tam ue-teChriftumdocent. Epifc. Béne: tü quideiri àütes nelt;^ illis præbes, neep niihi. Smyth. Imo inuitus tibi aures cogor pracberc*caeterùrti ut tibi affeiv tiar,inuitum nemo co get,

Smyth. Ét gehenrtaj habebit ignis, nifi refancicas. Verum deinceps, D. Pr«ful,nc dicas tibi noripfacdi(flum:dabis ueniam, fi minus uidear ob tempe tansi Qiioniam ipfc cum Dodloribus tuis ad me uem'rc dedignaris nec ego »dtcpofthacucnireftatui,concedentc Domino.Faciemenim hanccontra teinduraui,ceufrontcmacncam amp;adamantinam.mox^illismultaràbiein •ne dcbacchantibus,reducor in cuftodiam.

Atep hæc hadcnus,amicorum impullu j examinationis mcæ præcipua cägt; pitaamp;;reipónfioncSjin tuam gratiam ledlor, infirm eft uelut in commentarijs tdi'nquererquo intclligas,qucmadmodum Dominus,iuxta fidem promiftio-nisfuaCjOs amp;prudcntiam ftiisftibminiftratad relpondendum Caufam nunc uidcs quur me pro hacretico condemnant, neque libcram mihi defenfiOnem ptrmittentes, necipfi idoneiS c fcriptura argumentis innixi^Ced ui tantum gbdrj poteftatcrem gerentes. Quo nomine omnes rogatos habeo, utme^ panter omnem Deo laudem transferibantra quo folo proficifeitur, quid

Hnoiecimo deinde Inlij die conßdentibtis cunt epifcepct alitjuotttrbitLondineh^ fis primoribns^de me^cunjaßj men hunc in modnm deccrfii ccepitt.

Epifc. Equidem per fidem D.Praefeiftc, tâta Icnitatè in co ufus fum, quart ta in quoquam poffit liomine defiderari; cacterum omnis in illo, eius^ confo dalibus,opcraluditun

Smyth* Hie inter ipiaiutantis cpifeopi ucrbaingrcftlis,moxipfumprae» ftpticuangcliciadmonco:Noniurare oportet omnino.

Epifc. Haha,Domineucró corredlor adueniftiÆcceDomine præfeiftc, hicMagifter orator eft, defignans fratrem ac concaptiuura meum TankcrfiF «um : àtqp hic eft Dominus correiftor, me digito petens : ac continuo articugt; æsmeos cxplicat, fingulos ordinc perfeqtiens, quoad tientum ad illam de ^orthfolcenfi generoio hiftoriamrroga^ à D.Prgfelt;fto,an ea de re quicqua •uq^iiando audiuifletQuod quum negaftet illc,tum egó:

bmyth. Peto,inquam,D*Præfe(fte‘, æqua pace tua mihi referre àpiïd te iF ^tîfquemadmodum rem audiüi geftam, atep huic commemoraui. Ita facile jntelligctprudcntiatua,resutipfa habuerit* Nam eiushæc narratio nihilha^ Pttucri. Epifc* Die Domine Mordcnc,annon eademhæc dixit,quæ hic Mordenitur^ •bipto funt comprchenlat'an nonunà adfuimus narranti iftaf Morden. Ve* mcndacium, turn j mi Domine : audiui enim quum narrarer* Smyth. Cedô qui audire pöteras, qui colloquijs illis non interfucras f Proh pucior, an in taiem uirum cadet mcndaciumt'Verum igituf uidere eft prophetæ illud, Principis ex fen* tentia decernitiudex, ut alter alteri gratificctùr. Moxep in teftimontj dieftio^ nem profertur carcerarius, qui clarc negabat, turn Mordenum, turn cæteros

citatos Doeftores interfuifte. Ad quam uoeem Mordenüs torus rubo tcfunuiuSjhuc confugit deniep, ut diccret,adfuiflc fc turn, quum è feripto rcgt; titaretur,me^ confitentem audiuifre,qùod neep ipfum mendacio caruit. Per gittumepifcopusinfequentibus articüiis,fcifcitans à me, nurri ita âme dice^ ttntur,quemadmodum ICmflet illef Smyth. Ego uero negabam fimulcp *dpra;fc(ftum conucrfus:Dominc,inquam, Maior, cui inmanus delegata eft

gladt) luftitiaccp poteftas, Dci opttïni maxtmi, (uprcmi' omnium fudicis^* mine tuam appelle aequitatemjlublimitatem^ dcpr^cor, utliceatmodohiC apud te caufam meam dicerc, obïedlis^ relpondcre arttculi's ; tum ut adu^** farij idoneas miht probationes hæreleos,cuius me infimulant,in medium an^ rant.Qin quid unquam dixi, didhirus ue fum,in quo merito affinis uidebor hzrcticæ noxæ fufpicioni nÓ folum in diuerfam à mca opinione religioncu^ lubcns abducar,fed etiam paratifli'mus fum fiiturus ad quancunep rccantatio nis ignominiam, ubicimqt locorum recâtare iufleritis: huius^ rei cœtu hune auditorum quotquot hic adiunqtcftes efle uolo. Quæubi dixiiTem/oncapU uus frater ÔC fodalis Taukerfiidus, occipit hiftoriam dç libre epifeopi Lpnov nenfis continue intjcerc.

Smythus: Imo uero nego, co quod multa uerbis nicis tum addidenï, tuiu ademerit, Epiie. Loquutus es tarnen contra facramentumaltaris, Smym» Negaui quidem facramentum efîc,idem^itcrum affirme.Qyod fi ud tu v» cpiicopc, aut tuorum quifquam dodlorumjCuidenti è uerbo Dci automate, ullum mihi fàcramcntum huius fiuc nominis,fiue ufus, demonftrare conuincarerroris.Tum Taukerfildus,probationem ciusquam illihærei appellat cxigcbat.Cui epifeopusiPer fidem, Domine prolocutor, conciona beris tu quidem ad palum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p.

Smyth. Fortiter abs te iuratum D. præful/edlè quidem memor es ditU' plinæ tuac. Epif Euge Domine corredoriat neep diuus fum,ncc angelus.

Smyth. Certê nec bonus epifeopus. Atqui an non te pudct,dum ic l hic contra innocentes iudex ÔC condemnator, fiebiafphemû uideriC bp«o ScilicetDominecorrecqor,ipfeomnilabcuacas. Smythus: D.ptæte , Dei omnipotentis nomine te appello,amp; flagito,ut æquum te iudicem^ expt' riamur.Sumus hichodieapudteinlbntes aliquothærefeos immcn'toac (ati,qui omnes abs te petimus, ut çqua lance,dtra omnê srpoaoiTraAKV/^’t ita ut eft expendens,quod reefiura iuftum^ fit atquo pede fequaris.Saltem apud te impetremus, quod ApoftoJi mtondam apud Feftum AgupP indices alioqui cthnicos. T c autê qui Chriftianus fis, minime dubitamus, commiffiirum,quo illis inferior in haciufticiæ partcuidearis.Qitodfi’^®”. ceris, tum ifti, tum ethnici omnes de tuo fado iudicabunt. Nam ciuit^, Scruatore,in edito fita,ac fiipcr montem ædificata, abfcondi non P^, J fi ueritatem habcas,frudus tui inlucem ucniant. Nam quicuntpt^tjeag^^^, inlueem contendunt. Contra qui m ali iunt, oderuntluccm.^ dus demifib capitc,nihilomm'norcipondit. Epifeopusuerô palum concionaturum : fimulcp iple cum tribunis hinc me aufeni ptît F j Hune in modum ouater iam cgi caufam apud côs,unà cum rcliquts con P uis meis,æquum an cis iudicium cfflagitans:fcd fruftra,uidelicet ipn^ nbsp;nbsp;nbsp;„

nemacquitatemobfurdcfccntibus.TumdefinOTÜsnoftrâm,feothm a^^^ fententia. Sed priufquam ad mcam uentum eft,fabula quandam mihiin kerfildi fratris ludibriû narrare occipit, de generofo nefeio quo Quod ubi audifièmjHuiuimôd^inquam, rabulamcntis ÔC delirijs uu gi nbsp;nbsp;,

circumfonas atœ expies,fânguinis uidelicet negocium in iocum ut fi in te pilumhaberesboni paftoris,miffîs eiufinodi nænijs,uerbo guam tuam pedusep imbucres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jcjjj,

Epifeop. Bene obtuli pridem nefario illi commilitoni tuo TauJee gt;nbsp;Canccllari) mei operâ,ad inftitucndum, Ci nudire ucllcnqucm tameni teruè refpuir.quid tuaisr'fi eum tibiinftitutorem paraucro,cs nerecu a Smyth. Si Cancellarius tuus mihi inrc aliqua prodeflè üclit,aut inmanus articuios,atlt;p ex eis obîjciatmihi quod

«Tôris conirincere j âut èonim quicquam quæ uos agttis errorclibetafc pogt; auditurusfom perlübcns. Si'nminus potcrit laus fit Deo, opera illius concionibus non egeo. Hue acceffi uitæ capitis^ periculum depulfurus^ nonauditurus concioncs.Tum illeredà incipitfententiam condémnationis ’’^^’^scitaredn Dei nomine, Amê,5CcÂd quam uoeem fie intercepi : Haud ’■ecto tu quidemifto nomine rem aufpicaris. ubi te feriptura iddocuir^nccis nbsp;nbsp;.

2tqueexitij fententiaminferrecuiquam,obrcm confcicntiçr'Adquænihilre . * , ’pondit illCjfedp ergens infentêtia, ubi ad calcem omniarecitalïct, continuo we hinc auferri iuflit. Conuerius ita^ ad praîfetflum: Domine, inquam,prægt; ^«e,an id uobis no eft fà n s, uiam D omini retfîam deferuifle,nifi etiam Chr» 'tum immefcondemnetisf Epifeop. Bene ucrô (ô bone cenlbr)ingt; ^eiannunc nonpoteris, quintibiobtulerim,quodacquum iuftumqjfit,ut nabcresquitere(fîiusinftitueret.AgeergOjBoncrumnunclànguinarium,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

2Jî°risauidumappella. Smythus: Et ego uiciflïm tibi dico ( ô epifeope) ^’nequepô-ine ^necjp per imius quenquam congregarionis innotefeantfa-* ^wtua,lapides tamenilH clamabunt citais,quàm nonin lucem prodeant. ^pilcop. AufertehincTurn,tollite,abripitc ocyus. Smythus: Vos ergo '■’nea hic appello^uiri amici^ atep auditores, quàm inique hodie hic nobifeum quicondemnatihaerefeos nomine,ad cædemac incendiumjnullam tame condémnationis noftrae caufam è fcrmturis produdam, neqj hærefeos quant nobis obijciunt probationê, licet cfflagitantes fedulo,haô:enus audire p(Huinius.Nunc ucro tc(D. præfedîe) nominatim appello:cui quoniam po-' ïenatem fui gladtj ad propulfandas pauperum fuOrum iniurias comniiftt Do winus, tuqs eadê ad iniuftam corum cædem abutimaluifti : caufini oninem temitto Dco indici Ôé uindici, ante cuius tribunal uterque noftrûm olim fille mur pariter,abf(^ Omni autoritäre nudù Qiio tempore ucrûae incorruptum de cau(anieaiudiciumftatuetur,non fine magna turn turpitudinc,tum etiam danino tuomifi cum matura poènitudinc refîpifcas. quam Dominus tibi con tedaqobnixerogOjpro fûae uoluntatis arbitrio.moxcp ipfe cum reliquo con* captiuorum comitatu in carcerem Neopylum inde recflà abducimur.

Smythushic exuftus eftin oppidoSànes 2(5,Augufti die,Anno I75-5-. Poft deindequatriduû^o Augufti,exuftus eft Stephanus Haruuodus Stratfordçij 1 nomas FulTus Varæ. poftridie loanncs Neumanus,de quo lupra relatii eft, Vualdenæ;GulieImus Alifius BarnccæjUitam pro Euangelio expofuerunn

R.0ßEKT 0 S M V E L E, E T D B S trenn,^nnA Eottina, MrchAeln nxerc, in Sitffolcia pro EiMngclio exuflii,

/ Vum alq complures ex Suffolcefi diœcefi utriufcç fexus Martyres his Vj^temporibus prodierunt,exïmia uirtutè conftantia célébrés: tum in' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SAmufi

primis admiratione dignamihiüidetur Robert! Samuelis conftans firma^ Barho'ltimM^ in tormentis fortitudo. Erat is in comitatu Suffolcenfi, ecclefiæ ciuac eft Bar^ holti,adminifter:lumma fide, nee minori cum fi’utftu, comifliim fibi gregem in Domino inftituens, quoad uis temporSmunus adminiftrarefiium permb ftrat.Tandë ubi per regiha minifteriö fubmotus,atcp ecclefia pulfus,cü cçte-ris pqs paftoribusjuiolentiâ temporis uitare no potuit, cura tarne gregis non remifiuquinfi publice no licuit,priuatim tamêinpljs cofirmahdis fuo no de* fuitofficio.Fitper idê têpus Reginç decret3,et per comifiarios promulgatu, Dfcm« utfacerdotes quicfltp fub EdouardomatrimoniûcôtraxilTengfolutaiterum dc dijfolutndis cóiugij copula,ac fegregatis abs fe uxorib. ad cçlibatu redire cógerent. Ëi de facerdoiti con-creto,quoniâuidebat,id^derat,palâcneimpi3,noparuitille: pccpta(q5Dèi nnbijf, ob huraanas tradltioncs ncquaq fibi uiolada exiftimanSjUxorê retinuit Ïpfui* wii üj chij

chi) comorantcm,ubi ipfe interim eGclefiç,quçibi no cxigua èrât,inftitiiédx, loßerut ipfui/ ubicuncçfe dabat opportunitas, piam ac fedulam nauabat operatn. Queres tenßi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimulatc^ diœccfis illius prçfccflo D. Foftero non incomperta eflet, tempus

obferuat ille per exploratorcs,quo Robertum hune, fi quando certum habe-ret domi cum uxore fuiflc,caperet,ac in uincula ducerct. Quid mulnsf Dato ff*' obferuatores figno,aduolat magiftratus, domum iatellitio cingn:Samiie «• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1cm nihilrelult;flantcm,ultroep fe præbcntemnodu capit,quôd dieturbama

tumultum ucritus nonfatis audebat. Cap turn dcni^ in carccrem mittit Ipfuilt; chijjubiille lane humaniflîmè inter pios fratres habitus eft, quandiulocus I iphincaurbeconccdcbat. Verùmnonmultopôfthincabdudus,maleuolo Eeifm N *’’JttninuidiaNoruichumperducitur:ubifummam ineumtyrannidemexer' epifeopus Noruicenfis. quo uno nihil fere habuit tota ilia perfccutio ucl tdttor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infauftius, uel in cruciandis lancftorum corporibus acerbius. Quanquam cc'

teri quidem illi latis graues infeftiep fuerunt epifeopittamen carcerc amp;nbsp;morte j contentes illos,tormentis prgter huncbaud quenquam corS ufumfereluiile 1 reperio.Qiiibus ifte nimis quidê indigne multos diuexauit,nonniillos ctiam Simutlts in e4r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ratus iff tut epifeopus idem fe in Samuele ho c effetfturum, in car/

cere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cere primum durimmo cum habuit, ubi ad trabem ereeftus adligabatur,ficuc

turj, I lummis tantum pedibus fl:ans,corporis totam fulciremolem cogeretur.Ac' eeffit iniuper ad huius molcftig cruciatum,altcra multo etiam atrociormob ! ftia: quod fubdutfto omni cibo SC potu, fame ac fiti, fupra quam crcdibilc elt, torqueretur: nifi quod perpufillç panis buccee, tria aque coclearia, quotidje ci dimcnia eflenf,m hocj ut miferum corpufculum no uite/cd perferendis w lum cruciatibus fufficcret, o dignam Martyn's conftantiam f o papiftarö pluf quam tar tar cam uefaniamjO Chrifti admirandum in fuis robur. Cuius no cx' pugnaflent peeftus quamlibct adamantinum,tafn non ferendg torture, alU' pra naturam extremi dolores f Qiioties fuam ipie urinam exoptabatbibtret' fed exuccu corpus ionga tabe exhauftu, nullG urinç liquorê reddere quiban

Addutftus tandem ad incendq ftipplicium,quod illi in tot malis cratkunU mum,ita commemorate de fps qug in carcerc fibi accidcrat,auditus eft: qi^od nimirum in catenis quum eflet,poft paucarum dierum dolorcs amp;nbsp;inedwm, vißoSMfuelis inter cruciatus,in foporcm quali femifomnis incidiffenin quo fibiaftareuiuc inter cTucidtuf. batur uir quidam candido opertus amiculo, qui his cum uerbis confolabum dus copellarct:Samucl,Samuel, fis firmo amp;lçto animo, quia poft hunc diem ncc efuries uncju3,nec fities. id quod ci ufuuenit. Nâ paucis poftdiebus exU' ftus crat : porro intcrieeftis iUis diebus nuUo affetftus eft neque ftmis ncc Ims fenfu.Hoc unum,inquit,aperio, ut omnibus opera Domini patefiat.Potumc prçterca dicebat complura huic fimilia referre,quot quanteœ fibi in ^rumnis aifulftrint confolationes Chrifti : nifi pudor quidam amp;nbsp;modeftia cumanar-rando rctinerct.At utina fcliciflima ilia anima minus hac quidem in p^temo defta fuiflct,quo Chrifti erga fuos charitas amp;nbsp;cura, ctfi in fcripturis teftata la^ tis, pofl'et tarnen praefentibus huiufinodi argumentis ad ubcriorcm piorum VißaalijJe confolationcmnoftris cmicarCmentibus.Necminus amp;illudmcmorabilcde ' f«to. tribus fcalis, quas fibi per quietem commonftrari, multis eumaudictibus dC' narrabac,fiiperne coelum uerfus porrelt;ftas,quarum una efletrcliquftp^ulo u perior:tandem tres fimul illas pari complcxu fcalas in una coincidifle. rmtlt;J bgcfatidica oftenfio,martyrium fine dubio dcnuncians,ipfius primum,deiip de duarum feeminarum, quae mox paulo in eadem ciuitate cofimilinippu^u genere affctftac, ijfdem cum illo ucftigijs ad uitam fubfecutæ fiint : de quihus mox audiemus,largiente Domino.

Interim dum iret ad fupplicium ultimum,uirgo quedam in uia fancro niar fyri iàndü impreflît ofculura, Quæ ilicô notata,poftridic quaercbatur,aip ’

âd carccrcs incendium,quæ mihi hæc cadem dcnarrabat.Cætérùm diui' na cam tuente manu^incolumis eorum cuafit tyrannidcm :quum tarnen urbe fiianondum eaam pôft dfu cxcedcret.

Cætcrùm ut ca cmerfitincolumisn'ta erantabac duæ in eadem ciïiitate ho' neftæmatronæ, in quas eiufdem tempcftatis furor incj'dcbat. altera ceruifia^ altera calcearif uxor : utrac^ nunc fponla Chn'fti. His famih'an's erac etiam dh/ pucUahafC, quam dico, quac quum alten' iftarum conlilium dedilîct, ut quo^ «pf* cr txa/ niam j'tain am'mum induxiffèt rcgi'nx furon'bus no obtcmpcrarc,opportuné fi!^ï,dumlïcerct,conlulcren Cu» illa: Scio,inquitj non inconcclTam cflenobis fo^m,quamuobisrationctnfcquiliccbit. Meacres aliterhabent. Man'to hic sfiixa fum. Deinde domi paruulos habeo liberos. Et mari tus adhuc carnalis, pado ferct difcclTum meS^nefcio.Qirocirca ftat fententiajChiifti amp;nbsp;ueri

Utisamoreextrema quçtp cxpen'ri. Itaœ poftridic eins did quo incenfus eft “?niuel,duæ ha:,Anna Pottcna,Ô£^ uxor Michaelis,fimul prehenlæjatq} in car ^ercmconiedîacftmt. Qiiæquoniam (èxuô^ natura pauloerant teneri'ores, careen's duritiam grauem fîbi'acmoleftam habuerc. Porrà eaquæ

^öuiuartj uxor fuit, internis etiam multis agonibus explorara eft. S cd Chri^ tarnenluæathletiiræ fpeiftator,praelentiquû ope opus eflct,eam non degt;

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tino poft Samuelcm, nempe iff^jFebr.iPjflamas fuftinucrût

^bndeiChrifti^ teftimonium. quac duæillae fcalæ fuiftè uidentur, quas cum coniuntftas atqj in cœlum porretftas uidifle Samuelcm diximus.

Qituni Samuel hic 2 Septembris exuftus eflet, poftridie codé affetftus cft Martjtcîi ^PplicioGulielmus Alcnfus Vualfinghamie,Thomas Cobbus Chetfordie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c;

lt;mul Cantuariæ eoncremati, Georg. Bradbrigius j lacobus Tutieus, Georgt; ^ms Catnerus, Robertus Stretterus, AntoniusBuniuardus. lacobus Leifus ^^\*quot;5’^^’^°tiæport2eimmortuus eft Londini., Scpfemb.u.quo dicLichfel

diç c^uftifunt Thomas HayuarduSjamp;Thomas Goruaius Richardus, Smy Gulielmus Andreas, Sgt;C Georgius Bingus, in turn'LolIardorum mortui ’^’fttquilinia abieefti funt,

0 B E RT y S C L Ö r Ê S i) E sÿ J cum ttduerJÀriji confl cîntiom aduxetem.

Ç^Onfcientiacpax,quçfuperatomnemintclle(ftum,cum omnilçtitia,côn U-iilv 5^8 X fortitudine, amp;nbsp;pàrrhefia in fpiritu fan(fto,æternis augefeat ingt; lt;*»»»■ lim , ^mentisinpeclorctuo,peruiuidam,ftabilem ac côftantemfidem,inunico ci«h« lariflinio feruatore noftro Domino lefu Chrifto: Amen.

lia 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carccrem ad mé miflîs, ampliflîmas tibi ( ut par eft ) gra^

labeOjConiunxdulciflima: quas non fine lachrymislegi femel atqueitegt; inquam non ex dolore aliquo, fed præ incredibili anirai

8 uaioaclaetitia‘cffi.ifc proSuentibus, fimulattpincisimmenftim diuinemigt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

traep reconciliatione, poftrcmo in fubmiflà animi tui obedientia, fefe ultrô 0 untati diuinac fuaqp omnia permittcntis,contcmplatus fum. Quæ omnia ^_i^cdstuisceuin ccrtiffïma tabellaubiperlpexiffcm,maxime^ quumea^

*’^pHcf acintimo peeftoris tui affedu proficifei uiderem, no potui præ fin” 1 quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cffufè pro te gratias agere Domino,qui pro

^^lari luabonitate eâ erga te, imô mepotius,dementia cxercuit. Hæc tua tôft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amicoru praedicatio de tuo in Dei cognitione profetftu ÔC

‘’nna,nô paru profetftô mihi carcerairias has moleftias quotidie ftibleuâti

diminuant^, adco tibi luculento Rint tcftimonio fotura, die illo magno, 2 uerfns permultas huius æui noftri delicatulas uxores,amp;luxuperditas,inunai fcrè infànis cupiditatibus quam Deo addidliorcs, iakin's, ut uidentur, neque fuæcuramagentes,necalionam. Qiiandiufuperftes hæcftahituita,nullam fum intermiflionem facfhirus pro te deprccandi : ut quod feniciinte fœbci' ter inchoauit diuina bonitas, indies f oelicius prouehat, perheiatij, in nomP nis fui gloriam : fic^ te fpiritus fui arcano roborc armet, regatep in omnibus, ut ambo pariter, fpiritus unius no minus quam matrimonij uinculo, laudem illius infuturo feculo cclcbrcmus,in perennem utriuieg noilrüm fœlicitacon amp;nbsp;confoIationem,Ämen.

Quoufc^ iuppetet tibi uitæ huius (permittente Domino ) ufura,antconv niaiugibus facprccibus aiïûcfcas, puras (utmonet Paulus) ac defecata'”^^' nus omnino attollais apud Dcum,abfquc ira 2C difceptationc,aut hæfitatiO' nemuîlius memor iniuriæ,lcd rcmittens(ut idem inquit) fi quid habeas com tra quenquam, quemadmodum Chriftus remifit nobis, Qiiocp acdiuoibas ad alienis erratis ignofeendum, contulcrit non parum,ut ipfa fubindemagW' tudinem atrocitatem delidtbrum in memoriam rcuoccs, quibus condona wit nobis Chriftus, condonat quotidic.Ita fiet( quemadmodum monetnur àD.Pctro) ut mutuam internos fouentes charirarem, mutuatolerantiaau'-* alterius facilius peccata tegamus arque condonemus, quantumliber alioqn’ grauia. Quoniam^ uerbo Dei non folum quo modo prccandum, etiamper omnemuitam fequenduni nobis,quidcp uitandumfit,qnidJJC placeat, aut fccus, docemur ; quum^ adeo uerbum ipfum ( reliante DomP no ) quod ipfe loquutus fit,nos extremo die omnes dijudicabir,omnis igitnt tua hue potiflîmum intendatur oratio, ut Dominus, pro inhnita fua picrare, quotidiemagisacmagismentituæinlpiretueram amp;nbsp;genuinamuerbiiuico' gnitionem : limuli^ fie tritam attemperct, ut frueftus cognitioni refponekan • Porro quum uerbum hoe, uerbum afflieftionis dicaturper fpiritum fanctuip) hoe eft, eui læpius adhærent huius mundi incommoda, odiajpericulajP^n*^' cutio, bonorum ac uitæ iadîura, quemadmodum quotidiana adnionct*^ cX' perientia: tanto enixius diuinum tibi præfidiumimplorâdumeftjiawR^stttc fubducenda eft tibi ratio (monente Domino) an par fueris ferendo oncrgiaquot; dis ira fortiter fundam en tis perprcccs facras,utope fpiritus fandlijlncoH’' eufta aduerlus omnem tempeftatis iniuriam illabefadacp confift^s.ltcitn’’ atque iterum in mêtem tibi ueniat,quod accicht uxori Lo r, ad ea quæ a tergo reliquitrcfpicicnti. Vel eius te exemplum prudentioremreddar,nc qngt;’' commoueat earum rerum, quæ Deo difpliccnt. Quoniam nihil ei dilpucc poteftgrauius idololatria, id eft,falfo Dei cultu, extra omnemmandatiiP' fius præfcriptionem inftituto : caueigitur,ncquando blafphema ‘ idololatria tc contamines quæ fie ex aduerfo cum uerbo Dci,Chrnnq»C' xemplis ac inftitutis omnibus pugnat manifefte. Nam quotufquifcpelbQ uel mediocri diuinae lediorus guftu imbutus,non intclligat, nihilhodtcp Angliæ ecclefiamfieri,uellàcræucrbi dodrinæ confentaneum uelcede Chrifti ædificandæaccommodum ^rrefertim quum percgrinaignotai^u'’' gua gerantur omnia, contra expreflam fpiritus Dei præceptionem. lac a illi, arque obqciunt, fefe ecclcliam efte,fidcm hoc titulo fibi arrogantes.bfg rurfus illis refpondi : Ecclefiam Chrifti quæ uera fit, nullum caput fibiagn fcere,nifilefiim Chriftum unigcnitum Dei filium : quem uos répudiant eius loco in caput ueftrum accerfiftis hominem peccati,filiumperdjdo aduerfarium Chrifti, Satanæuicarium, Papam uidclicetRomanum.f ’’’ ccclefia folam eius uocem audineam docer, eademcr, regitur,dicenre L cm

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no:Oucs

nOjOucsmcac uocem mcarii audiüntSi'uos irtmemanfcritis, èC (ermomeuä tn uobis, tunc eftis difcipuli met, amp;c. Contra illorurn ccclcfia/prêta Chnftf nmpltddodn'na,fuas peruim traditioncs in gerit. Chriftiecclefia nihil ad* ait,dcmitcj, nec præiudiCat teftamento Dei facro. At tftos nihil pudet quae* tuncçfaluDritcr à Chrifto iiint pofit3,abolere, atque in proprijs inuentis Riis (utmodofcriptura:loquar ) fcortari,laetari^in operibus manuum fiiarum».

Chrifti ecclcfia femper hacftenuSjUbicuncp foit, aut futura eft, crucem nabuitcomitem,uarijshuius mundi moleftijs,ac omnigenis aerumnisfuc* cumbenSjCo quod demundo non fit.Sedifti perfequuntur, occidunt, ad iggt; verz cr ßlfe nes amp;tormcnta rapiunt citra deif(ftum, quofeunep Chrifti finceriori dotftri* c«Ic/»« difcri/ næacquicfccntes.Parcunt deniep nullis,quantalibet alioqui uirtutc,dotibus, sutdodn'næcxcellcntia commendatisi Chriftus, eius^ ecclefia, doeftrinam Jnam ultro praebent offerunt^ ad fontes myfticæ feripturae excutiendam, libera faculrate omnibus relicftamortalibus conferendi ac dijudicandi: Scru' rimini,inquitjfcripturas.Ioan.y. i. Corinth, t Longe diuerfàacpræpoftera nuius ccclefiac ratio eft, in qua uerbiprorfus omnis copia populo interdict rifiquinnec cuiquam conceditur homini dodlo fiue indodlo, fatftaiftoruin 3d gnomoncs èc régulas diuinarum literarum femel explorarc. Vera Dei tedclia femper pro ftimmo habuitnegocio,carnis, mundi, ac Satanæ male-« Inadisdcfidcrijs, efffenatis cupiditatibus ac tentamentis, modis omnibus ncobuiam,acrcluctari. Qiium iftorum multo maximam partem confpicias tnomniuöluptatum uolutabro fefe immergcre, fecretas^ defignare turpitu

Paulus commémorât,quas ipfahorret oratio eXprimere. Flis, fimiz PL ^Snntentis facile de feiudicium præbcnt,manifeftè déclarantes fe de thrilti ccclcfianon efle,fed ad fynagogam Satanæ pertincrc.Opcrpprecium lUcriqfacflarationcscB ipfbrum ftibinde cum corum conferre exemplis,quos E^dijcerflc/ uerbum Dei aperte in ueris Chrifti atque ecclefiæ membris approbar.Ica fiet, ut plus hinctibi turn iudicij, turn roboris accrefcat, quo firmius, cordatiusep corum contra cäs improbitati.

Vndcaptiflimcnaihiuidcbantur(quemadmodum tumijs dicebam) cum Nemrodo conferendi, quem fcriptura fub robufti uenatoris imagine, ccu paeualidi pugilfs adumbrat. Qiiippc quum uerbonon efficiant quod uo* ntjgladio tranfigunt, fe^ pro ecçlefiainuitis omnibus habcriuolunt.Itacp » tncolumi confeientia turn ipfos uocabam, quemadmodum Chriftus olim «. riaiorcsipforum,{iliosdiaboh'. Sicutenim pater eorS diabolus mendax eft, «nomicida: itaipforum regnum nbsp;nbsp;ecclcfia ( quam appellant ipfi ) exmen*

daeijs 8C cædc confiata coftituitur.Quaproptcr nihil fit tibifehara uxor)cuni corum doArina amp;nbsp;traditionibus commercrj, ne particeps una fias ipforum, ^uibusætcrna debetur damnatio, nifi mature per pœnitentiam refipifceiv nbus.Cauetibia clancularfjs illorumfufurris, qui tcmporibuspaululumte obfequi, ac feenæ fcruire fubmonent, ipforum ri tu. Deus in rebus ciuimodi nccirridetur,necfallitur.Horrcndum eft, tcftantePaulo, in Deimanus ineP dcrc. Veniatillud tibiihmentem prophetæ Eliæ dilt;ftum : Qiiur ciaudicatis in utrantp partcm.^Eft ne Dominus, fiCc. Rurftis fiC Chrifti illud’.Qui rnanum mittensadaratrum,refrofpicit,non eft m« dignus.Quumcp fummus ille ago-nothetes ac Imperator Chriftus,te tanquam ipetftatum mihtem inter prim os ordmes acprimipilosftatuerit.'uidendum nunctibi, ne ftatione deferta, relb cb's(pftgnis,fub quibus hadfenus militafti,turpitcr tc rhipfafpidem prebeas» D. Joannes inter cijcicndos in ftagnum ftilphuris, ctiam cos connumerât, quunDomini negocio fc meticuloie gCrunt, Sd uecorditcr. Exempla fubin* dcoculis propone eorum,qui gladiatoria ac inuitfta animi magnitudinc pro

Chrifto fteteruntjiduerfijs hoftes dimicantes fortiter.Qualcs erant inter anti quos pugi'les, Stephanus,Petrus,Paulus,Daniel, tresi'n caminoHebræi,amp;:ui duæhlip inter reccntiores, Anna Askcua, Laurentius Sanderus,Bradfordus, cum alij's ciufdem commilitrj com pluribus Chrifti^ fideliflimismartyribus, f nbsp;nbsp;nbsp;In nullo, inquitPaulus, terreamini ab aduerfartjs, quæ illis eft caufaperditio*

niSjUobis autem falutis. Idem monct amp;nbsp;Chriftus : Nolite eos timere qui corgt;' pus occidunt, SCc. Huius neimitemur exemplum, qui in euangeh'o ucniam fibi dcprecatus eft j amicos prius falutandi, ac redeundi. Quod ft faciendum fit,perpaucos reperiemus huiuftnodi, qui non rcgrcdi nosquam progredi inaluerint, in hoc ipfo quâlibet fandîo amp;nbsp;diuino pietatis curricuIo.Nufquam legimus lacobum, loanncm, Andream amp;nbsp;Simonem femel ad opus Domini cuocatos, moracuel tantiUum, ad parentes amicosœ prius conuenicndosac confultandoSjpepigiftè’.quin protinus expedita ct alacri promptitudinc,cun lt;fta habcntes pro relidlis,iequuti ftint eum. Chriftus alicubi rcgnum Dei com parat thclauro in agro abfcondito,feu preciofac margaritçiquam quiinucnit, abijtjamp;uendidit omnia,St emit earn.Sedmulto maxima hodie hominum chrißiMiple/ parsgallo uidetur Acfopicofimilior, quirepertagemma,unummaluithor' Affo deigranum,prægemmis Sidmargaritis omnibus, Vft^adeoperpauciintellf |gt;ico cffparati, gunt mortalcs,quàm rarum eximiumcp fitx^«Aiö{y,ucrbum DcijUt ipfum hu iui feculi rebus pofthabcant : quae ut per fe cuanidie, ita fi cum illius prccio committantur, grano etiam hordeaceo fintuaniores, Sihumanisrationibus acar^umentis aurcs prscberc libuiflet,totmihi occurrebant remoramenta: primum tui dcfidcrium, amp;nbsp;libcrorum : turn eorum iniuper ætas, quae adhuc tenella, Sgt;C ad omnem mali occafioncm lequax, tanto impenfius patris curam pracfentem poftulabattuthic opes practercam,0d pofleflionum facultates, fiipra uulgus fere hominum mediocres, Addehis, quodnec faais addiftus fim, autinitiatusunquam,ab omnibus ecclcfiafticis munqs cxpeditusôfti-ber.Poterat 5C hueaccedere, quodmerito inhoccarcere timeripotuit,ne videlicet in tanta ualetudinis imbccillitatc,morte prius erepta hçcuita,quam ad caufam ueniremjUideri idcirco poterat nuUi futura utilis. Verum hec nia ( gratias habco Deo per lefum Chriftum,unicum fcruatoremnoftrû) nû , ù« b* A c v'HI’h hil me remorata funt. Erfi inftio ( ut ingenue confitear ) quum primam in me ^1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uimintentaruntaduerfàrq, exrepentino diîcrimine nonnullameinceflîttre-’

U.. * nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pidatio; fed quam tam en diuina facile difpulit prouidentia,priufquam in car*

cercm uenirem. Pro praetor autem fimulatcp meàdqflet, fcilcitor primum ab co quid haberet cauiæ, quur me accerferet C Scies, inquit ille, turn, quum ad proceres ac dynaftas urbis uentQ fit. fimulcpforas una fecu cducit,ratusfum continuo me in praetorium perdutftum iri, ubi adlionem contra me, fi quam haberet,eueftigio exponerct. Cacterûmillc,nullaredditafalt;ftirationc,nec intentata caufa, redfà in cuftodiam pofuit, plane praeter ius omnc,nccminuj praeter meritum meum.Sed ita fit, quo iniquius nobifeum agitur,iuxta huius mundi lcges,hoc præfcntius ferèin miferijs affulget nobis diuinç confolatio* nis aura. Quos enim poffidet mundus hie fibi addidfos, modis omnibus fogt; uet Scampledfitur. Contra^qui de mundo non funt,odio aciniurtjs hos mundus profequitur. Mox^ ingrtfliis primum in aulam, inde in cubiculuiu produ(ftus,ubialiquandiu interquieftem, abortismox prac gaudio lachry' mis,quas profufe turn eicceram, coepi fic animo meditabundus cogitarc.Su-’ premo omnium dominantium Domine, quifnam ego mifellus fum homun'’ do, quern fingularistug fauor^dignumbcneficiohoc tantohabcat,utcum bntis

beatïs dits ‘tuis ac felici'ffimis animis connumcrer, quat cuangelij tui caiiia pa-tiuntur.^Itaque hinc meam ipfius indignitatcm, ac pcccatricis uitæ impuram mifen'am; üiïnc tantam tam^ fing'ularcm diuinæbonitatis immenfitatcm ani mo uerfans ac æftimans,quæ me eo uocauit fclicitatiSj lïïmio ftupore ac gau* dio tantum non obrutus, ueluti^ ebrius uidebar mihi aliquantiipcr, fic mc-cumratiocinans : O Domine, qui in infirmitatc uirtutem, in ftultitia iapïen-ttam, mifericordiam in peccatis exerces,quis te prohibebit, quin quos ueh's, ubi^ucliS jeligast'Vtautemderoamp; infocato ftudio fcmpcrhadïenusueri-tatis tuac cófefuonem complexus ium, ita nunquam me dignum hoe honore duxi,qui ob earn rem particeps elTem afflidlibnis.

Poft haccj non multo poft, confluuntadmeD. Guliclmus Brasburgus, Katrinus Phinecs, Nicolaus Hopkynus , confiltjs, argumentis, modis^ Omnibus perfuafuri, ut data acceptât^ fideiuftïone, memet extricarem è car* tere, Quibusin hanc fcrè reipondi fententiam : Quoniam urbis eius primo-resme carceri ( nulla audita culpa ) mancipaftent : id ft facerem, nihil aliud quam noxæ memet hoc ipfo obftringerem. Deinde quumipfim'hil hab eanr, quo de me accufent, perinde illis in manu fuerit, me è cuftodia hac fine omni fideiuflîonc liberum atque obftridlum dimittere. Qiiod ft ego, qui nullius »um mihi confeius, certam aliquam fidciuflionis aut promiffionis paeftionem tnirem, quæfo quid aliud hac in re quam mca prodita innocentia, illorum te-gercminiufticiam f Uli rurftis multis contendunt rationibus,in (pecicm tutis magis quam honeftis, afferentes, quibus tandem fubtcrfugfjsndcm verbis datam reliceret facile, ft ueUem fruftrari, mecp omni exoluere pen'culo. Re-*pondirurfus,iamdudummihiomnem fubdudlamrationem elle, quantum ad hanc rem attinct. Sed illi im portunius adhuc inftare, in ie recipientes, cf-tectumiri, ut nexus iUe quam facillimis conditionibus conficcretur,quo diß po^^^ ^cgocio. Qui dcmum,ubi nullum faciunt orandi ftiaden di^ nnem,rclpondi itcrum D.Hopk:lnfio,confcientiæ pacem fiC tranquiUita-temutrem tenèram effè, ita infignitcr amp;nbsp;incomparabiliter preciolam. Hic^ »nterpofito parumper ad cogitandam ipacio, tacitas ad Dcum preccs ex in-timopc(ftorceiaculor,opcmiUiusac expromptum confilium expctens,ut ^toarticulomihiluggerat arcana eius gratia, fibiquod expedite uideatur» ^^oftquam uero illi ab hortando iam amplius deftitcrunt, incredibilis ilico, ut

Aaturinanimum mihi fticccdit coniblatio.Poft hacc aduentat item alius Dudleus, confimilem in modum mihi iuadens, actotidem fereuerbis, q^ƒtn contimili etiam cum refponfione dimifi.Demum ad me redeuhti,mul* ^3^cum deliberatione rem ultro citro^ agitâti, huiuftnodi in animum fubtjc f ogitatio.Qiiü adeo femper hadlenus apud omnes quibus cum resfoit, uehc inftigator fuerim, ad conftantiam, ueriœ defenßonem, ubiep ^hiucum canens omnibuSjUc quis remitteret uiquam afiquiddoeftrinae Euan gtlicæ aducrfàrîjs ; nunc quam mihi turpe ac inhoneftum foret, ft deièrta fta-»•oncjabiecftoque clypeo, èconflicftumeiubducerem f At quanta hinc ptfs •nChrifto commilitonibus triftitiac ac offenfionis,aduerfartjs contra deriden di ac infultâdi materia exifteretfAn non enim de me dici,merito^ in os obtj-«potTctiEcceuerô egregius nofter pancratiaftes,qui uerbis dudumquoftp animabitad dotftrinæ conftantiam, atque ad rem gerendam fortiter,nunc •pleredmfto pedemetuac pcriculis uieftus, nullum defe exemplum præbet quam tantopere iaeftabat fortitudinis. Qiiocirca mei efle officq ratus um,turnapudDeum,turn apud homines, maxime quum fingularis Dei patiahuemetam clareuocarit ,ut ipretis pcriculis ac minis mundi huius, ac

canifsfimulillcccbrfs omnibus, caufaenon deeflem tamhoncftat. Vt^tum extra pericula coftitutus,cgteris autor omnibus fui,ac calcar addidi per çqua 6!^iniqua,per^omnia diferimina rcrumin cœpto pietatis curfti pergcndi gnauiter: ita idipRrm me nunc non fàcerc, quum res poftulat cuius tandem ignauiæcflètamp;impudcntiacfHæc alia^ mecumreputans,multa cump»' ce confcicntiæjfic animum induxi tandem, quoquo modo caufæ,ac oftido, quàm afFedlibus priuatis feruire potius, para tus iam ac alacris ad omnia qufquot; cunep uis Romani Antichrifh inferre poiFet Fuftinenda, Adauxit amp;nbsp;hane ala* critatem nonnihil,quôd epifeopum iam aduentantem breui his in partibus affuturum intellcxi t quae res in quantum diferimen infirmorum coniefenrias comjceret,non ignorabam.

Maneoitacp Coucntriac in cuilodiaad dies decern uclduodeeim,diim nemo interim naberet quicquâm, de quo me appellaret ; non foluni præter ius regni publicum, Fed amp;nbsp;priuatam omnem æquitatemfquando neclyngW' pham,nec edidum,neclitcrasadfe quifquam haberet,quurcomprdiendi debercm. Qui autores erant, caloniFeu lidîori publico rem omnem tranferp bebanc : qui tarnen ipFe quum in quseftiones coram adhibcretur, conftantec »ddenegauit,afErmans contra me mandatum Fe nullum habere, fed contra fratrem alterum, mefeniorem.Precor,utipli clemêtiorem crgafeDominum experiantur in i Uo die,quàm inme hadlenus commeruerunt.

Cacterum quoniam fratris alterius nunt incidit mentio, pauca deco uiro prius mihi necciîàrid delibanda funt : uel quia hie hïftot iæ locus acferies pO' ftulatjUcletiamquodeius uiriuirtutesnullo modo mihiprætereundasexi' D-ioawr Gio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat igitur Roberti huius fiater alter natupauló grandior loannes

«fTM» Koberti moderncognomento Glouerus,locoacordincintergenerofos mcdiocriter honefto ac fœlicinatus, polFeffionum ctiam nonuulgarium relidlus a paM hæres : fed pietate tarnenuerisiç animibom's, quàm externis polfeflîûnibiu, multo opulentior. Qiii iam à multis annis fcelicem hanc cuangelicx grad« cognitionem arripuit : nec minus etiam uita moribuscR exprelut diligenter, quam tum imbiberat fœliciter. Multis hodic euangeUcis noftris diffiniilis, qui profcflîonem ferè cuangelicam uerba putant,utlucum ligna,iuxtaR2cd illud. At ifte longe diuerfam in profitendo euangelio rationem fequutus, otn nem curam ac co^itationem femper hue unice conuertebat, nonquàmfohs uideretur, Fed quam intus elTet euangelicustnonquid quantum^ apudho^ mines profiteri pofïet, fed quàm digna profefli'oni uita relpondcrct apud Dcum. Videbat id quod res erat,Chriftianiimi fummam non efledifputatfoquot; nes inuidlas, non contentiones nbsp;nbsp;clamorcs acres, non fortes definftiones,

amp; uincendi pertinaciam:fed potius, in coponendis alFedlibus, in quieto men tis filentio, infandlis precibus, ac bonte confeientiæ cura fitamintelligebat. Eo^ omnes hue deftinabatlabores, non quàm multa iadlarct deeuangeiio: fed ne quid elTet in uita non cuangelicum. Nec ideo iaerte ledioni affiduam dabat operam, quafi euangelium Chrifti, multo rum ritu, pro Io cis tantum communibus ball cret ; fed ut ad acdificationem haberet bonae mentis,fim ceræ confeientiæ.

Inlâcraledlioncplurimus erat, ad quam eum impulitnon nouitatisftu' dium, non difputandi ac oftentandi libido, non quo dodîior uidereturalfjs; fedutFefe meliorfieret.nonut inftruólior adpugnas ociofæ contcntfonis, fed ad regn um Chrifti paratior atque expeditor redderetur. Denirp fic lege* bat euangelium Chrifti, utnon pro locis haberet communibus : fed pro nC' ceflaria ædificationis materia, ac inftrumento, unde quotidie fibi exugebat, quÄ

Wadfidem coSrmandam, ad piam uitam, Chrifti^ ac falutis cogninoncm «cicbanc.Needeeratafliduaeinduftriæpaf quolt;^ proficiendt fœh'citàs. Sa-tisid declarant infignes in co frudïus ÔC ejtfempla morum, tota^ adeo lu'tæ ratio,nihil aliudipirans omntno nifi Chriftum quae Chrifti Rint: ufcpadcó igneuspietatis zeiustotumpolTedit hominem,paritcrcumfummq mundi nuius contemptu coniundlus, ut nufquam minus uiuere uideri pollet,quam ilhcubicflet. Perinde quaßin cœlo iam pofitus, aemundo ueremortuusa'ta uitam prorfiis cœleftem non raedirari,fedagerc uiiuscft,mirumquam ab omni reruin prophanarö tradationc abhorres.Necfermo ctiam à uita quicq dilcrcpabatjnihil unqua craflitm,nihil immile aut terrenü exhalans.Opum ac prediorum maxima parte fratribus perr iflà,reliquâ iplein feruos ac procur» tOresrelegabat, quo iiberius uacaret diuina; menris odo, ceuiabbato qud-damperenni, Acceflitadhos uirtutum cumulos mediocris quoep inlitcris peritta. Quanquam eratRobertus hicillo paulo dodlior in eo lànèlitcrarum gener8,quæ homines perpoliunt adelegantiam. Sed rurfus ille,intjsquæ pietatis funt QC confeientiæ, longf excrcitatior. In utroep par fere indoles, idemcp animus, ncc difpar adeo ingenium p er quam utrin«^ fœlix. Quod au temadcultum ftudium^ attinet rcligionis, ad quam exsequo natusuterqp uidebatur, ita utei tp cuin altero paria fecit, ut nullus confier delelt;Rus,utrum alteri prsferas, Nifi forte Robertus hic, ut corpore fuitrobuftiori, ita uehe-uientior contra ueri aduerfärios pugil uideri potuit, Sed alter tarn en loannes periculiminus metuens. Atep uthicMartyr occubuerit: erat tarnen ille Mar-ïytq cuDientior, Nec feio an hac etiam foelicitatis parte fratri fuo cedit loannes nofter,quinihilominus ödipfcMartyr,imobis etiamac fæpius Martyr dicenduseft.Siquidem ille femel duntaxat peracri quidem amp;nbsp;‘crudeli,fed breui tarnen flamn^ tormento defundlus, Martyrij fui agóna abfc)Iuit;at ifte ter quater^ beatiflimus hieromartys quanto grauiora pathemata, quanto acriorcsæltus,ignes^ noniftos£lt; momcntancos,fedgehcnnæ illosinto-lerabiles, non corpore, fed in animo tot continues annos fuftulen't amp;nbsp;exan-tlîrit,mihi nulla profedlo oratio fuppetit ad exprimendum. Adfui cnim ado-lefcens femel attp iterum cum homine, quupi partim ex prædicatione ipfius audiui, partim ip^feoculis perfpexi,ipfum adeo per totum quinquenium animo confedum amp;nbsp;emaceratum, ut nec cibi ulla here rctentio,ncc fomni qüics, necuitæuoluptas j uix etiam fenfus denique fuperelTet. In quo homine fæpe mirabilem uim Chrifti atque poterttiam mecum admiratus Ium; qui nifi con-nnuis confolationum uicibus ceuper intcrualla ouiculam recreaftet fuam, to tics pcriclitantem, fieri baud potuiftèt, uthominis uita cuiufquam tot fuf-nceret doloribus. Nec interim caufa ipla tam magni fuit momenti, quæ tantum tUi debat perturbationum ► Sed ita fit, communi faneftorum more,ut qui omnium ferefamftifflmi optimi^ exiftunt uiri, uero atep fèrio Dei timoré im buti, femper fe fibi fufpeeftos habeant: quo fit,ut rebus plerScp non maximis^ fatpcleuilTimis, nonnunquam etiam nullis, tanquam grauiflima tarnen pecgt; catalint,concutiantur.Qiium c diuerfo plurimos uideas,quos ne grauiffima etiamflagitia uixfemel attingant tantillum. Accidit autem,ut luce diuini foi ritusuocatus primum ad euangelrj cognitionê,ac poftea relapfus forte,ut fit, ad uitçprioris negocia,fubitô fibi ipfi tanqua diuinç deefièt uocationi, difpli cere caperit.Que res demü opinionê illi incuffit,tanqua in fpiritu fàmftû pee caflêtjUftpadeo utfi in ipfa iâ gehenna uerfaretur, magis de fua fcrè falute de-fperarenequiiret.In proçliui hic eft cuiep bono «el de fefe æftimare,qui terro-

res, quanti æftus, quæ conuulfiones fancfliffîmum peôus intérim exagiW* bant. QuanquamperdifRcileeft,harumrerum cuiquamaeftimare magnitu* dincm,nifiinfefe aliquando confimiliacxperto.Ianifi omnium martyrum crudatus tormentacp cum hac conferamus,age quos ille ignés, quodfuppnquot; et) genus, non auido iubijiîet uoto,ut uel lents quædam ad reipirandum aura ci affulgeret fSed Chrifto Domino, perpetuo iuorum euftodi, fitgraria,qui neminem fupra uiriculas tentari finit:fed itamalorum afperitatem tctnpC' rat, ut non folum ferri qucant,fedut inmaioris etiam boniprouentum ac ma' teriam cedant. Qiiod in loanne hoc, ut alias unquain,cnituit quam maxime: cui etfiannorum afiquot tam dura, ut diximus, felidor tarnen eadem quam diet poiîît, tentatiohaîceuenit.Tôtuideltcct ineo tantas^ uirtutes effeciq tantuni tranquillttatis conciliauit, fie ad omnes mundi huius cupiditates atœ uitiofos aiFedus edomuit,ut nihil férè uita ilhus puriusautfandius,nih» moribus tranquiUius,aut pedore fédatius, nihil denique erga Chriftum ue* ram^ pietatem ardentius effè potuerit.Neclariè mirum,fi hietam uchemens igneus in euangelio Chrifti zelus^in tam turbulenta tempprum p erfccutio ne,haud diu latere potuit. neep ucrô latuif.

Qgid multis;' Delata demum ad epifeopum Couentrienfem loannishu' «sfama nomine, protinus illc feriptisad praefedum ÔC. tribunos litcris, mandat,ut manus ei quam primùm intjciantur. Sed aliter rei eueptum diuina dirigebat prout dentia, quæ pro taetto arbitrio iuo res mortaliummira difptu fationetempeiat,quamlibetin diuerium nttatur humanç deftinauonis coiU' tus. Etfi uerô loanni hoc fuprd quàm diet poteft moleftè aeddit, ceu pro at' gum ento quo dam fiiæ rdedtonis illud interpretanti, quum ad mortem, cu' ius ipfe erat auidiffimus, fratrem,quam fc,qui petcbatur,duci potius uidcret: tarnen ea res fine dubio fingulari Dei turn cura, tum æquitate non erruif. ui' debat etenim,ueteranum hunc iuum fat magnis multisœ totiam annos exco dum fradum^ tormentis ttotinunum mifellum molcftias cumulareno-' luit. qui tam acerbis animi ignibus eflèt cxliauftus, qui tot ignita Satan» tela, tantosqp conflidus fiiftinuit, cum corporis etiam flammis dedcre mium id forte, neque fiii cflc morts diuina uidebat pictas. Videbat prxtcrea óf id forfan, Robertum hunc ucl pro dodrina iua, uel pro uiribus adhuciar^ tisamp; integris,militiamhanc fortioribuspoffclatcribus fiiftinere.Etfialten animus non deerat Martyre inuido dignus,huius tarnen pcdorcatœpenna anretorquendis aduerfariorum argumentis uti maluit Dominus:a fortafiis,quin Ód faluti forian ipfius expediebat. Verum utcuntp idhabet,ca* ptus eft pro loanne Robertus, idep non fine fingulari Dei in utruncp^tr^ fauorCjUt reor.Siquidem præfedus Couentriæ acceptis epifcopi litcris,dan-’ culario indicio rem protinus adioannem pcrnuncium defert, quomatunu» fibi caucre poflct.llle mox cum Gultelmo ffatre cgreflüs ex acdibus, adhucin conipedu crat,quum tribunus,acexploratorum manusirruperunt,loan* nem hunc,ficubi repcriflcnt,mandatu epifcopi compreheni^.Quiqtró’^'^'' quam inuem'ri pofl^in firperius cubiculum afcendens miniftrorum quidam, Robertum,alterum fi-atrcm,qui turn longa acgritudineledo dccubuit,adm' bunum producit.Tribunus,ctfiRoberto Suf caufacfauens,cupide cumdimit' tere iatagebat, negans eum eflc cuius cauia miflï eflent : tarnen uerbis mini' ftri perterrefadus,qui in aduentum epifcopi eum affèruahdum contenderat, inuitus eum abducit,ac in euftodia habuit,dum adueniret epifcopus. Atqnc bçc de loanne prçfatus:iam ad Roberti litcras,undé paulÜper euagata

Secundo poft die qitam Couentrix adpuli'flèt cpiftzópus, lïóta Fcrè à pran^ Vumentut, dio quarta, D. Viiarrenius quidam in fenatum uenicns, AmmoniQ, qui tum Awraonwi ar Fimraus eratcarcerarius\monetâtquccdicit,utmcad epifcopum ducerct «rar««» Expoftulo cum Vuarrenio, quod ciudclueradeo meum firiret ianguincm, «Icnegate fa(ftum,ac fe pürgare fedulo.Ego itifto/adhim aflirmans nó pofte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\rh^ Ti

iUnegandocuitare,c|uinreusacconfciusiànOTiniSmeiteneaturapudDeîfi ' mild minus quant ft manibus nie fois confecinetQui demum difcedens è fc^ natu: Ätqui,inquit,nihil tUi periculi eft, fi dcferta religionc foa,Hdei huic mcae alfentiriuelit. Dominüs ( fi uoluntati ipfius uideatur) oculós illimcntis ape-fot,adagnofcendatrt ueritatis lucent ;ßmullt;^utid intclli^at tunt ipfe, tum qui ei confimiles fohtreliqui, tant inimaniter,tam iniufte ac impotenter in *trga Chriftianorum defæuientes, utttifi mature foriocpad faitiorem men-' temrefipifcant, faturum, ut cum diabolo cius^ angclis in folphureo gehen-nælacu inextinguibile luant fopplidum tum demum fupplici,fed irrito uoto foo^deprecaturi una cum gchennaliUlO epulone,uelminimum rc£ngerij Icnimen fibi praiberi ab bis, quos fontmo cum contemptu tarn crudeliter ac a^ifere in hac uita afflixerunt. Addult;ftus itacç ad epifcopum, qui tunt in ædp nusDcntoni, ùfus prius præfationejproprium ac parochialem fo mihi e^ifcö Öentuni«; punt eifediccbat: ntonens propterea me illi fubmitterem. reipondi^eo ntè nonaduenilTejntei ipfius inhniulandi gratta. Rogatus itatç quid häberct,quo dentecrintinaripolîèufcifciraturprimûntjan eflem docftus. Per paru rcfpon-^M,actenuiter.Cui tunt aftanitZancellariuSiatfiumme profeftione acniagi-‘ftrioinfignitum efl'ereferebat.Tumcpifcopus mecum expoftulare, quur templanonaccedam, facriscp trttèrfeftè non uclim,Hic etG inhciando ac tcrgi Uerfando,aflioncmepifcopi fat commode ac fine Omni periculo depellcre liccrctjUcl quia diu in dioeccfi illius non fuilfcntjUel etiäm quia nullus eftct ci-Utunt omnium quihuiufcc reicoarguere mcpotuiflettfirnpliciteTtanienid quodres erat ( ope adiutus diuina) refpondi,nelt;p id me fecift'e hacftenuSjnec niftufum porro, quandiu miflain templis eorum coleretur,etiamfi quingêtæ uiihi effent uitae hac rarione conferuandæ:rogo^, ecquem pa'totam fcriptrt tîniapiculumhaberet, quo mifiam fuam tuen poiret.npifcopus,docendi fo;

nondifcendi gratia ueniftedicebat. ÄtegOjCupidiffimus inquam difcendi, îudiendiq}fuero, fi quid èfacris modo literis haberet, quodme docere pofi

Quis, inquit iile,iacri huius uerbi iudex erit SC arbiter;' Chriftus, inqiiam; fpfedodrinantfuam ad fcripturae perfcrutationcm populo examinandâ per-’’dttereneutiquantrccufabat,quemadmodum neœ Paulus.Iam nein æquuni ®lt;æ,ut ipfe plus fibi arrogaret autoritatis, aut priuuegq uéndicaret, quam ilH ubi pcrmifcrunt.Quod fi hoc ei fan's no efïèt, addo præterea ftaturum me iu-dicto ccclefîæ primordialisac pnmitiuae,quaeÄpoftolorum proxima effet teniporibus : eamlt;^ inter nos iudicem futuram, fi uellet. Sed ne id quidem fo tccepturum aiebat.Se ueromihi epifcopum efTetproptereameum effe,fideni flliaccomntodare,atlt;^ illius acquiefccre iudicätioni.Et quid fi,irtquam,nigrä uertas in candida, amp;nbsp;tenebras dixeris effe lucem, an ideo necefte eh't tibi aftti pulari, quodfis mihi epifcopus f Ët quur demum populo id uertis criminf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

quiLatamero,Hoppero,reliqui84p ipforu epifcöpis fidê hanc, q tu tibi poftu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

laSjaccômodarutfQuiajinquitjhçrctici foerît.lQuidf'an amp;nbsp;in te nullus poftit BTor cadcre, æquèac inillosfExpecftaba equidê cruditas ab eo orationes,ód irgumêta eptfeopo digna: atqis nuda modo autoritate me oppreflerat.Difi ftntiremeab ecclefia catholica infimulabat,pcrcontatus àmc,ubinâ hçc erat «ccleßa mea catholica,antc Edouardi tepora f Et ego uidflim ab eo feifeitorj

ubina ccclcfia ipforfî effet uiucntc Eliar'aut Chn'fti teporibus que tandem ea* dem (plendorem externum habuiffett' EliaSjinquitjfolum contra decunam lam deeem tribuum,quac à domo Dauidis defçcerat, conqueftus cftjquosi * le haercticos appeflabat. Rcfpodco, nullum exntiffe tumaliûinrchquis dua' bus tribubus prophetâ, quemmihi proferre poffet. Ad hocquum obniutU' D'Rogcriw». iffet ille,fubingreflus intcrea qui'dâ Rogerius,unus ex urbis eius primoribiiSj hoc fîbi fumebat,quafi ad fcn'pturæ contextum rcfpondere uellct. At epne^' pus,re interrupta, prohnus hinc me deduct mandat m arccm,fi quem babe' rent alium, pnetcr populärem ilium amp;nbsp;commun cm carcercm, fcicpcragraa demu diœcefi, in reditu facile inuenturû, quo lupos huiufmodi c medio pr^' fligaret, Quern tum monebatRogerius, ne quid ea nodfcmouerct ampims donee fpß re inter fe delibcrata,de me quid fadto opus effet, ultcrius ftatm ' fent. Turn ad epifeopum : Quocunep inquam me afportari iufferis, paratuni me fiC obfequentem præbeo, utcrc arbitratu tuo ac imperio ut uoles. Icatç m publicum itcrum carcercm rcdutflus film.

Poftfidic mihi mane rcnunciatum eft à quodam careen's illius focio,utnit quamprimùm accingam aditer fadendumzfuturum cnim, ut codem ipfo die una cumreliquis cocaptiuis Lichfeldiamillinc equis transferamur, pro num libitucp epifeopi lUic pertradandi. Eares principio baud uulgarem mihi fU' ram iniecit foUicitudincm,fubuercnti,nc fierct hac ratione,ut uel ex im qn^ epifeopi tradiatione, uelmorbi quo laborabam grauitatc confedus, puns m carccre animam ag^ercm,quam caufam agerem apud indices. Sed hanc cAi)«' TTisixy amp;nbsp;animi dinidentiam, eueftigio recolledlis cuerbo^ DominimelioU' bus teftimonfjs,facile caftigabS,fic mccum cogitans:Q!,n'd,an no Deus Lym fcldiac potens atqueeft ac Coucntriçfan cius promiffio urbibus diftin^ùm Si regionibusfan non ex aequo patet per uniuerfar’Abacuk,Daniel,Miiac,* Ieremias,an minus pracfentem fenfcruntDcum in care eribus, atquein exino quum effent,quam inpatria £Cgentiliterra iSatis nouit ille,ubiubifuinus, qua re egcamus : eui etiam omnes capitis noftri capilli in numcrato habetur, fine cuius uoluntatc Si. cura ne minimus quidem paflerculus hum! concidit. Quanto tum magis nosillicurat effeconfentaneum eft, credentes in eum, prxfertim quos co etiam honore dignatus fit, ut teftes fimus ueritatisipnusi' Quam diu ipem in co ac fiduciam hgimus, nunquam nos ope deftiwetfua, fine in carcere,fiue extra carcercm,fine in morbo,fiue extra morbum, hue in uita aut morte, fiuc ante rcges,fiuc ante cpifeopos coftituamur. Brcuiter,no ipfe diabolus cum inferorum portis, tantS ab eft ut miniftcllus ipfius homum cio contra nos ualcrc queat.Haec atque alia cogitando,rccollegi tandem anp mum,fugicntemcp uclut confolationem reuocaui:ufqp adcô,ut quum fermo' nibu.s quorundam iatftatum audirê,tot cquos per ciuitatem rcpcririnon poP fe, quantum fan's effet omnibus:Atqui inquam,fi uel plauftris fi'marqs nos ut hant,mea perinde rcferct. Quanquam amicorum iuafu nihilo minus lite* rasdediadurbispr«cfelt;ftum,rcliquos£p Senatores,inhanc ferefententiam perfaiptas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

lite*/ Reify Sufpicorprudentiamucftramnequaquamignorare,quodabundetumcu H äd senlt;ttum ftos hie meus, tum reliqui omnes huius uiciniac accola; teftari poiTunt, quani Couentrieit. graui,non minus quam diuturno,morbo totum hoefeptennium obnoxius teneartut fine certo uitat difcriminc hinc aliubi amoueri ncqueam.Ql'^' niam^ hie iuflu ueftro careen' additftus fui, lubenter hic apud uos, fi liceret, caufæ cognitionem fubircm. Qua inre fi autoritas ueftra id mihi pcrficicf, ut fiam uoti compos,officium præftabitis,in quo perpetuo futurus fum aequtta-tis ueftrae memor. Sin minus, prccor ne uobis imputet in ilia die Dominus, qua

qua omncs fiftcmur tribunal! illius luftiflïmo j luæ quift^ ui'tæ Qi fadli rationc àredditurus Sc accepturuSjCitra perfonarum omnein refpeiflum,

Lifen’s hl's nullum recepi refponlum.Sufpicor in caufa epifcopuni fuilTcjSC Cancellarium:qui quum liter as uidiffent, tanto ocyus difceflum meu libi magt; turandum exiftimabant.illud,ut contjcio,captates:ut dam in carccré me quo uis modo opprimerent potius, quàm ad cauiæ ucnirem defenfionem. Hui'c reifätindicio foituel ipla tradlandi ratio, qua turn funt crgamc ufi, quum pri tnum in carcerem contjcercnt. Conftitutis igitur qui ab urbe Couentria nos Lychfeldiam traducerent,cquos iubemur cönfcendcre, die Veneris,fob undecimam,ford turn frequcntilumo producfli, ad populi uidclicet foecflacu lum, Porro quo magis uulgiin nos odia animos^ accenderêt, quafî nondû fan's per fe exacerbatos, recitatae fub idê tempus funt publicitùs literæ de in^ terdicendis explodendis^ optimi cuiufcp feriptoris Iibris,SC feripturæ com* nientanjs. nbsp;nbsp;nbsp;Progrelïi itac^ in itinere,poft horas non multas Lychopedifl} Lychjilditi.

(ne temere nomen uibi inditumuideatur)aduenimus,ubiin diuerforium except!, cui pro figno cygnus app endet, iatis comiter cómódccp tràcfîamur.

Poft cœnam deinde ingreditur ad nos lephcottus Cancellarq famulus,cuius lepheottut Can tumeuftodiæ tradebamur.Hic multa prcce rogatus, ut ea nodleliceret in digt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßmulut

uerfoiio requiefeeré, quôd nihil éiïèt adhuc comparatum nobis ad ferendam careen's duritiam, primùm coheedere uotis nofti is. At poftea, fine inftinflu aliorum,fiue data ipfius opera,quo interéa maiore hominum collecQa multû tudine,plun'mor5 nos flupori SC ludibrio exponeret,datam prius fidem reuo cat:moxcpfrequenti foorum confenfo, inde nos in carcerem obtorto ( quod aiunt) collo abripit,inftupefccte interim in nos multitudine.lephcottum iter bis admoncOjUt munus fouiii adminiftret cum mifericordia, SC lenitaterfutü* rum alioqüijUtiudicium fine mifericordia maneret eos,qui nullam preftarent iniudicandô mifericordiàm. A quo demum banc mifericordiam confuicndo confcquutus fum,utmcunum in profundiorem eius carcêris locum,profun* diffimo ilhüicinummitteret,horrore tetrum, fpacio peranguftum, munition neual!dum,tenebris ôpacum,prorfos^ fine omni luce, nili quam modica fe-* neftellærima ex tranfoerfo oftenderat: nihilinterim cocedens omnino in cor pufeuli folatium, neep cathedram, nec feamnum, nec fubfellium aliud quodz cun(ç,nifi quod ftraminis pauxillum uiceledfi in earn tantum nodlem foppe^ ditauit.Dcus pro immenfa foa pietatè,ingentcm dédit hæc omnia ferendi pa tgt;cntiam,utfihacipfano(fte etiam moriendum elTet, facilèfoftinerem. Caete* tûpofterqdie lephcottus cum alterofimulPerfeo,epifcopifamulo,quO per-- Perfeut ro. petno fere euftode poftea ufus fum,C(ômitatus ad me uenit fomo mane, apud b^tieuftos-quos turn queftus. Summa quid? hçc, inquam,ac extrema uis eft.Dominus nosimbuat patientia.Eftcp turn ab iliis permiflum,ut lecftû quidem mihi ipfè, ficiibipoffêm,compararem.Cæterùmnec opemnec accelfom amici cuiuf-quam mihfquantumuis tam grauiter ÔC periculofèlaboranti, quinnec cala* tnum infuper,nec atramentû, nec libros indulferunt * præter duntaxat Tefta* tnentum latinum,alterumcjî precationû librüm, quem furtim mecum arrip ue ram. Poftbiduum ingrerfï ad me uefperi Cancellarius,8C quidamTemfeuSj Crndl^nw, einscollegiibeneficiarius,uerbis quantum poffonqhortari,ut epifeopoau* Tetnßui prx/ dies diefto efteuclïm,ôC eccicfiæ,fefe nihilo peius uelle cupereep animæ meae, bendatius, quamipforûpropriæ:forfan Ob hoc uerba ea habuit Cancellarius, qùôd Co* Utntriç paulo prius iniuftè eum crudelitet cp cxitiüm mihi moliri atfirmaflem. Cuius nunc hortationi tali ferè refpohfione oêcurrijUt dicer eniji-ne no illiben ter ccclcfiæilli morigerum fore, quæ uiciflîm ipfa uérbo Dei fe fubmitteret,

regendamp permittcrct. At qui,inquit,fcias uerbum Dei, m'fi inónftƒ EcekpÀ num docente te ecclefiaf Cuius fie argumentum depuli. Præmonftrat quiQcni fit/uprtiHerbii deßa, uerbum Dei quod fit : Ecclefia ergo eft luprà uerbum Deï.

tum hocapud cruditos mfîrmum cft,ac improbandum.Pennde ac te ai:gutarï ueli'm: loannes baptifta Chn'ftum indi'cat populo : Eft ig*tu* nbsp;nbsp;_

nés fupra Chriftum. Aut fi ignorâti foiiè cuidam quinam rex fit,regem co ♦nonftrem,doceamép utfciat,an protinus me fupraregem efie dixeris. cellan'us ad hæc, quum fenon dilputandi eô gratia uenifte diceret, argum turn in medio rcliquir, mutus^ difeeffît. Poft hæc odlo deinde dies ncihO i ■ bi uerbo moleftus fuit in carcerc, adufi^ epifeopi aduentum.

id tempus quod ab aliorum interpcllatione dabatur uacuum, in . cra^ meditafione mihi impendebatun idc^ no fine fruiftu Si corporis nbsp;nbsp;nbsp;'

mi. Siquidem morbi uim indies fc remittere, confeientiæ pacem accreicere, fæpecp uarias coniblationcs, cx arcanaipiritus diuini unftioncimmitti,nO‘^' nunquam Ödguftu uitæ ÔCfœlicitaris iècuturac animo no obfeurum præle’^ *» per unicum eius filium Dominû noftrû,cui honor amp;nbsp;gloria in a’Uutr.:Amtn' Non cellamp;bat interim antiquus ftrpens,£d falutis noftræhofti's, fa'pe uarijs cogitationum infidqs me circumucniêsmempc quam indignus cflein co i^O' cationis honore,ut in eorûaccenftrcr catalogOjqui Chrifti ac euangcbjc^^ uim iuftinuiftent. Verum uolatilcs hafee cogitationes, ad uerbum Dei con' fugicns, reprcfii facile, mecum inhuneferè modum rariocinans:tfqtiaJt tandem ifti fuerunt, quos Deus ab initio uerbi fui, doefirinæ^ tefies elegie an non homines fuerunt omnes,more caetcrorum pcccato,iiT)pietati,uani5Ç infirmitatibus obnoxrjt’Tales an no erant Noe, Abraham, Dauidfut ne PaH' lum hie ac Barnaba cæteroscRreccnfcam. Qiiis prior deditiili (utaitPaulv’s) Ut ci rurfus rcpêdaturf'Simul^ fingulos copellans: Quid,inquit, babes nonaccepiftiÆtIoannes:Dc eius, ait,plenitudineomncsaccepimus. Nemo tinquam Deo attulit quicquam, fed ab eo uno omniaprornanant:necipPm clegcrunt prius aut dilexerunt,fed ipfe prior dilexit eos: tumep dilexit, qumn adhucinimici cftcnt,omnicg uacui uirtute.Dominus omnium,dinesom nes, amp;nbsp;fuper omnes inuocantes eum, abfep omni perfonarS prorfus refpep^ ad mundi ufcp cofummationcm.Et itcrum apud alium prophetam:Propeeil Dominus omnibus inuocantibus eum,nullinon expofitus, qui cfilide0dpo2 nitentia eius quocunq^ loco actempore implorant clcmentiam.Nequeenim arrogatia eft,aut praefumptio,ut eius confifi promiftionibus, opêa'jxiliumç illiuSjtanquam proprio quodam iure nofb'o uendicemus,in quocuticp di ten-' mineanguftia^ Conftituti, non quod ipfi quicquam promereainur,icdfidu' cia tantum promiftîonum ipfiusin Chrifto Domino noftro,inquo,2ipee quern unum,quiiquis thronum gratiç illius adiré uelit,fine omni fruftrationc recepturus eft,quod faluti expediet fug, no folum corporis, fed ctiam animej idep multo libcralius profufius®, quam fpe uotisep cofequi audebat. V erbu eius mcntiriäc fall ere non potcft.Inuoca me,inquit,in dietribulationis,et cx* audiam te,8d glorificabis me,fide. Reipondi prgterea fid in hunc modum ad* uerfario: Scio ac fateor me peccatore, modis^ omnibus indignum, qui inter bcatos uerbi eius teftes annumerer.Quid igiturd an eo ta fandîæ caufæ patro cinium deferam, quod peccator atep indignus fim f At quid aliud hoc pado quam pcccatum pcccato cumulcm, meep cx indigno indigniorcm reddamî' Quid enim committi atrocius potcrit, quam cuangeltj denegare ueritatem^ Vnde Chriftus ait:Qiicm mci puduerit hie ante homines, huius me pudebit ante pattern,eius^ angelos. Atqui cade ratione,reliqua omnia mandataeius pia^ officia mihi relinquenda ftint: ut fi precaturo obfjeiat aduerfarius ,indi* gniorem me effe quam qui ad eum attoliam oculos, Nequaquam igitur om* nino

ninoprccatunisfumjnecàperiurijs autfurtohortWddioœmihttemperabo, nempe ^uôdindignusfumqui Dei'inandata cxëqùàf.Hacctechnæ luntac fraudes a Satanà aurore profe(5iæj4“æ facris preâbüs,çomparaas^ c fcriptu ra Dci rcmédfjs,reirincend«e funt

Qiium prïmum Lichfeldiam adücni Het épifcopus,è carccrc in cubiculum ciproximunijubi turn erat ÏUcjforàs producer: qui quum nullôs ibi alios ptæ ter cpifcôpû,eius^ fymrttyftas ac iàtellitcs familiäres, excepte duntaxât une aut altero fenecione facfiÜculo confpicatus efTem, attonitus primùm rei fpe (^aculojmoxfüblatis ad Deum precibus, præfîdium illius implore,ut ope me fua in hoc rerum ftàtu fuffuiciat Epifeopus inde exorfus,rogat primûm, quo paÄö placeret càfcerr'Nihil quu ad earn refponderê quæftionem’.pergit tUc porro perfuaderè, ut membrum ecclefi æ illius cfTe uelim, quæ tante tem* porisfpacio perdurauit fcilicet : meam uero ecclefiam recehti enatam origine, nonnin Henrici 8,amp;Edouarditemporibusullifuifîêcognitam.Dixi, me ecclefiæ illius membrum fore, quæfundata effet iuperApoltolos 5C pro-phetas,ipfo angulari lapide lefu Chrifto. locum^ citabam exPaülo adEphe noSjhanc^ ecclefiam inde à primordijs dicebam hueufep conftitifle. Et fi iu-xta huius mundi nullos externi iplendoris radios cmitteret j hàud mi-fum id quid em cfTe, quum perp etuis ferè agitata crucibùs j vtx unqüam d fx' wis tyrannoru fùppÙcijs metu^ refpitarc potuerit. Contra epifeopus, penes ft «fl'c ecclefiam contendebat acritef. Sic, inquam, uniuçrfus ecclefix cœtus quondam contra prophetas conclamabat lerofolymis : Templum Domini, Templum Domini. Qiioties autem pro me dicerc tentabam aliquid, audio Plotinus ab cpifcopo:Tacc tu,Dico ego tibi, Impero, pro tua in me obedien tia,ut taceas.lUc me fuperbum uocabat ÔC infolentem hæreticum. Ego rurfus ab eo cxpetOjUtfî quid in me priuaturn ac fingulare haberet, ad me nominalt; timquodattineret,utobqceretjlégitima feripturarum autoritate cla-raqj cruditionc reuiiicerct T um ille quæltiones contra me quaidam m oue-Ht, uerùm quum in tenebris acangulis id obfcuris facer et, reipondére eine-gauijCaufamin publica luce audiri póftulans. Continuo ucrô illéihftatur-getep ad refpondendum:me rurfus renitente fedülo, ac tnodis omnibus recu-bnte,doneeepifeopus minarctur,me iri carceres redudfum iri, ubi fine omni tibo potuqûe me detincret,quôàd réfpondere ei uellem. T um demum inten to inDeumanimo, tacitis uotisab eomihi donari efflagitaui,libcrani fine metureij^ondendifiduciam ac panhefiam j quæ facræ doiSrinæipfius uolun titi ac fententiæ conuenir ent.

Primahæc cratinterrogatio, Qiiot eflent facramenta à Chrifto inftitutat* fttipondijfacramcntüm baptifini, SC cœnæ. Nunquid prætcrea, inquit illCj BxphT?«»f. sltudr’Fateor cquidem ijs qui ueram ac indiffîmulatam male adîæ üitæ pœni- cana. tentiam oftendunt,cum plcnafiducia in morte Chrifti collocafa,auroritatem habcrcminiftros ui uerbi Dei peccatorüm ucniam pronunciandi. Conteilde AbfoUio, Ht epifeopus, me illud iâcramétum dixifle. Epifeopo poftea perfuaderi non potuit, quinillud facramentum dixerim ; De hac re uerô acrius cum co con-certare noiui,quum baud ita magni àdrem referre uideretur : tametfi in ea fa-cramenti uôce falfô ab eo infimulabaf*

Confcfiîonem peftea rogauit,an probatem c'Negaui. Ventum eft tandem ad prxfentiam ueri corporis irifàcramento,de qua quid fentirem,iuffît expo-nerc:reipondi,Miflam ipforum nec fâcramêtum mihi uideri, nec iàcrificiunij Mip. «oquod auera Chrifti inftitutione recedant, earn que fuftulerint j qUam ubi tfTentreddituri, turn demum reiponfurum me dixi quid de Chriftiin facra-mento præfentia fentiam,

jAinyxti. Exuftus eft cum quodam Cornelio Bungaio Couentriae, Anno , Sc* ptembris »9. Deindcinurbc Elienfi codcmdieexufti Gulielmus Volfcus oSioi.i6, textor, ScRobcrtusPygotuspicftor,Ödiobrimenfc. D,loanncs Vucbbus, odob-jt. Georgius Ro pert us, Georg, picftor Cantuariç. In carcere Colceftrenfi obijt oflob.xj,. Goreus.In turri Lolardorum Gulielmus Vuifinannus,at^ à pijs fratribuj no

lt;ftu in agro infepultus. Eodem ipfo menie Oxonix occubuerunt Epifcopi, , LondinenfisRidleus, 0dLatamerus:ucrum quiahorumada cum Archiepi* fcopo Cantuariæmifccntur,adcum locumhanc difFeremus(fauenteDo' inino)hiftoriam.

’55^' TOannes Hullicrus, iamdiu in uinculis captiuus,hunc 5C aperte ad mortem J condexnnatusjob teftimonium Domini noftri lefu Clirifti, uniuerfo Chn': ftianorum coetui ac congregationi fandorum, robur in fpiritu fanâo ad gtcr nam corporis fimul SC animi falutem ex animo comprecatur,

Affedus. ac delibutus uaria diuing falutis confolatione(uiri in Chrifto fra* tres ) eiuslt;^ fpiritu facro conflrmatus, gratias propterca eihabeo maximas: confcientiç addudus officio ,mihi temperarc non potui, quinuos commo* nerem,ut fi qua uos habeat falutiis ueftrç cura, quam longiffime ab omniPa* pifticg turbç commercio defügiatis,rcpetêtesin animis ueftris uerba diuilo* annis in Apocalypfi, quç in hunc modum fcripta funt: Si quis adoraucrit be* ftiam,amp; imagincm cius, amp;nbsp;acccperit charaderem in fronte iùa, aut inmaim fua,amp;^ hic bibet de uino irç Dei, quod miftum eft mero in caliceirç ipfiws, cruciabiturigncSCiülphurein conipedu angclorumfandor3,amp; ante con* fpcdum agni, amp;: fumus tormentorum corum afcendet in fccula fcculonmi« Aduertite hie quefb pro prudenria ueftra ( ptj amp;nbsp;Chriftiani fratres ) qugnam beftiahec fit, quiep cultorcsillius, quibus tam diros cruciatusminitaturAn* gelus. Hec autem, quam dico, beftia baud alia eft quàm carnale amp;nbsp;tertcnum Antichrifti regnum,in quo primas tenet Rom.pontifex, pariter cum pfeudo rru'niftris CiUs, QC reliqua pfeudoprophetarum colluuie : qui quo fuOs hono* rum titulos nbsp;nbsp;fiibh'mes dignitates muniant, ftabilianti^, per fas nefas^ con*

tendunt, omnia cçde Qé fànguine atque infania mifeentes, fiiacp décréta orbt obtrudentes, que non modo cumfincera Deircligionenoncoh£reant,rca qug prorfus eandem pcfiiindcnt, atep aduerfis qu^i comibus répugnent ex diametro. lam quid aliud quàm beluam hanc adorant rj, qui quondamhoc genus inquinamentis prorfus renunciantes, per uerbûDei, amp;nbsp;co^itionem fcruatoris lefu Chrifti, eodem denuo relapfi, feeda diffimulatione fe polluût, odrj ac inimicitiarum mctu aliud externis fadis præfeferentes, aliudinterno animi fenlu occultâtes fQuo fit,ut fiib fuco diflîmulatæ obediëtiae, eos inho* norehabcant, cultum^ prgftcnt, quos ncc falutationc dignari conueniebat: fefeœ malignantium ccclcfipadiungant, quamfiimmo odio ac deteftatione profequi, ceufpeluncam latronum amp;nbsp;homicidarum impuriflimor5,fcu pro* ftibulum amp;nbsp;gurguftium blafphcm^fornicationis,oportuit. Quorum deniqi uoces adco à Chrifti pledro longe diftbnantes, ne femel quidem agnofeete, fed fummo euitare ftudio ac fuga debebât : quemadmodum à uero illOjfom* mo® animarum noftrarum paftorcin euangelio admonemur, Dcindequid aliud quàm belug charaderê in frpntc gerût, ac manibus, qui fpecic acumtu

tenus fufceptaiftorum reltgionc, fautre ac patrocinan ijs baud aliteruidengt;' tur,quain qui funt maxime fui:pudore interim Ghrifti ac Euangeltj defcnfio^ nemabijcientes.uerumenimuero fucatamhanc diffi'mularionem Chriftus, fi^cuangelium eiuSjnequaquam fcret.Dc quitus dicfîum eft:Quem mei pu-' debit in gcneratione hac praua adultéra, eius SC me pudebit, quum adcro tn gloria patris mei,cü làmftis Dei angelis. ProptereaperMalach.Dominus: Mabcb.i: Maledidus eft,inquit, omnis dolofus. Sçmel in lucem ac cognitioncm uerbi eiusuocati eftis nbsp;nbsp;deguftaftis fpiritus fancfti donum, uitæc^ ftituræ poten-

tiam. Et dicit in euangelio Dominus : Nemo qui mittit manum fuam ad ara* trum,00retrofpicit,aptus eft regno Dei. Dehisigiturquiàuerereligionis doâonbusrccedûtjloquens loannes Apoftolus, aperte de fuorum excludit numero : Exienint, inquit, à nobis, fed de nobis non erant. Nam fi de nobis fuilTentjUti»^ manfi^entnobifcum:uerùm ut manifcftum fieret, quod de nogt; bis non eflent, Cette quamdiufic chameleontis inmodum, nos in omncni tdigionis colorcm uertimus, fiinulato pr:etextu aliud fronte aliud corde ge-tcnteSjinueritate iton fumus. Q.uicquid enim fimplex eft St manifeftum, in ^ccmuenit, teftc diuo Paulo. Qiiapropter rogo ( chanflïmi ) per pietatcm Domini,neuolnietdecipiatiSperiàpicntiam huiusmundi, quæ ftultitia eft apudDeum : fed potius fîvmate animos ueftros ccrtis SC indubiratis fcriptu--tæ diuinæ reftimonîjs.Nam etfi mifericordia Dei lace ac in immcnfum pater, nontaincnnifi ad eos fpedfat pro prie, qui ftabili in eum fiduciainnixi perfe* ucrantin fine, nequaquâbene agêdo delà tigati,fed quotidianis uirtutum in^ crcmêtis fefe indies magfs ac magis fijpetantes.Qiiocircain code quem modo ex Apocalypficitaui locomoxin hæc ucrba confc^uitur : Hicpatientia fanctorum elfiqui cuftodiunt mandata Dci, 5C fidem leiu. Qiiibus uerbis facile conftarepoteft,quemadmodum Deusimpiorumactyrannorum mini-fterio abutiinterdu ad tempus ibleat, in h oc,ut paitentia fides conipcdior fiat,eorum qui germane ac infticatè funt fuuqug nifi à nobis prgftentur, nulla nos manet inter fancftosfocictas.Verùrh ut iri èadem eftApocalypfi, timidis pars eft inlacuignis 6C fulphuris, quç eft mors fecuhda. Scdinquiet'forraftc aliquis:Qiiid ergor'an præcipites ultro in mortem ruemusr Non fuadeo. Ac hoc tarnen nobis omnibus conandum arbitrer (fi compotes elfe fàlutis uolu mus ) ut nos confilio ac uoluntati Dci in uerbo cius exprciîàe totos fiibijcia-nius,ac deinde omnem in ilium curam tohqciamus,‘CéttÔ perfuafi,cuh(fta fœ licit« ceffara quibufeuntj ipfurn diligêribus.Porrô mandatum eius eiufindj-dieft:Exite de ilia populus meus, ut ne participes fitis dclicftorum eïus,amp; dé Apocàî.jS, pbgis eius accipiatis.Qiiis tandem audita terribili hac Deiminitantis amp;nbsp;praê cipientis uoce, feiat non elle cuitabilem, non protmus omnibus modis ob--temperare conabitur,nifi qui uelint ultrô tentarc Dominum,^ Atque ifti turti • audtant quod alibi à fapiente dieftum fît:Quiâmat pericuium,dignus eft, iqtif in eo perçât. Verùm qui pertinent ad fidern Abraham, exempîo illius fie fc contparât,ut cœlefti iuflioni pateant, quamlibet alioqui uoluntati ô: naturae noftrefcnfuircpugnet,nempeiuxta fideiuocem,quæ dicit: Expédia Dominum, uiriliter age, confortetur cor tuum, Slt;fuftine Dominum. Nihil igitur uosmoueat, utmalis eorum cortfentiatis. Qyin potius exïte de medio ip forum, nec ulla uos iungat cum impîjs eorum fœderibus confpiratio, Imô ne minima corporis ueftri parte fpecimenijsprgbere uelitis, quafi eorum fa-ueaü's m^eficqs.Quin Deum(ita ut par eft)æquc utracp ueftri parte tarn cor porisquaminternifpiritus glorificate,In tremeda ehim illaiudicij exercendi die rccepturi fumus iuxta corporis huius fa(fta,fiue bona funt,fiuefecus,Qup y y iî} quum

quum ita fint, nobis ante omnia cauendum, ne fpintum,præpoftcro in obfequium corporis fubijciamus:at corpus magis, efus^ uoluntas fpintui inferuitutemtradèndaeftj,quoalacriorem fepræftet inijsquæ poftulatuo' luntas Domini. Alioqui noh cft quod cxpedlemus, cófortes nos fore promil fionürn eius cüm gènüinis Abrahae filfjs. Nam ficut à Paulo doccmur : Non qui carnis filtj funt, ij funt filij Dei. Quod fi iuxta carnem uixerimus, moric' muf » Affelt;^us enim carnis mors eft, afFedlus autem fpiritus uita Ól pax,quo' niâ fàpientia carnis intmica eft Deodegi enim Dei non fubieda cft, nee enim poteft. Qiii igitur iuxta carnem funt, Deo placere nequeunt. NuncpropO' fita hac libera uobis optione, harum duarum utram maiitis uiam ingrediuk dete:arlt;ftam ne fllam quac ad uitam, an amplam hanc quac adintcritum ducic, in qua filij huius fèculi paululummodó atep ad tempus dclieianturC

Quod ad me quidem attinct,fecütus ofticium animi bene uobis cupientis, hacbreui parçnctica uos mihi adhortandos duxi,animo ac fludio( Dcum te ftem fiabeo ) in uos beneuolo, ut admoniti nunc uobifcum deliberetis, qu» potiffimum uia uobis ingrediendum,ad falutem pacemœ anime ueftra con* fequencilâm,cenlcatis.Neq^ uerô hæc quae ad uos fcribo,literis folum amp;atra^ mento,fécifàngüiné etiam fijfo confignarc, ratumep habere ac cofirmarepa' ratus fum eo tempore,quum fupplicij dies hâc à me uitam expetet, quxfanf iam procul(quantû uideo)abcfïê non poteft.Itaqp nûc opto uos (chariffîmi) in Chrifto uaîere fozliciter, cuius gratia Temper fit cum fpiritu ueßro: AmeO' Orate,ÔCuigilate:orateôCuigilate:oratc,orate,Amen.

Domine labia mea aperies,amp; os meum annunciabit laudê tuaw,cum ora* tionc Dominfca,fymb.olo,ÔCCt

Omnipotens Deus, immenfæ^ mifericordiac pater, cuius unius amore ( ut fcis)pro rclieftis nunc habeo,quæ mihi funt omnium chariflima,uxorf*^ dulcifiîmam,pignorâ fuauilTima, notOs ac propinqüoS,totamcj huius mun-di pompam,defidcria,delicias: fi quac tarnen funt in hoc mundo deliciac-nicç uitam adéo ipfam pro te ponerC paratus » Id quaefo mihilargiatur pictas tua nunc in agonis huiiis ôd cxploratiohis eonfli(ftu,nc quid harum rerû offl' nium me femorctur, quirt lubéns, alacer^ pofthabiü's cuneßis huius uitarc' moramcrttis, palgftràm fiàrtc tibi decertem,pro cuangelq tui defenfione: eu-* tus unius fatio plus apud me uaicqpræ caeteris alioqui rébus uniucrfis.Rogo igitur, pro ineffabili pietate tua,mitiffime pater, adlitmihi fpiritus fandi tut robur, illo maxime quum opus erit articulo. Emitte fàndum angdûwiim, qui me arcano folatio recrecq ope ftabiliat, dudîu prouehat in itincrehoc ta periculofo, quo per anguftam portam, ftridlam^ uiam faluus aliquandoad tutum cœleftis tranquillitatis tuæ portum perducar : per quam eandem por* tam amp;nbsp;uiam, prior ante nos iam olim unigenitus tuns, idemcj unicus faua-tor nofter lefus Chriftus, multa cum uicftoria penetrauit : qüo faciliorcm uu delicet curfum ijs patefaceret, qui per conftantcm uiuam^ fidcm ipfum pol' ftea eflènt fequuturi; id eft, non fblum his qui cüangelium eius ore dreumU' runt,fed qui uita potius moribusœ exprimunt,ferio^ ac fedùlô (èfe totosa» eius componunt imagincm,inndejdile(ftione,tolerantia,fincera pietate, probitatis ftudio amp;nbsp;ucritate. Vnde me tibi nunc fubmirto o Deus ÔÇ clemêtifïime, nufquâfp?âcfiducie référés ac figés prætéiquàm in tefolo, in cruce, morte, fan^uinc Domini noftri Icfu Chrifti filij tuijper quem tr.ûdus mihi cfucifixus eftjO Domine, ôd ego mundotnihil aliud luiés expetcs^.ni'i anims

am’mæ mcæ duntaxat falutcni, ut ui'üeré turn Chrifto lictat : qm' éfi; m ta m ea^ gaudinm,fpes, toüus folattj mei fumma ac unica, omnis deniq? animi mei defiderîj uoluptas. Horrenda res ac pracdura uidcbitur, ô Domine, igni's uicntis contemplatïoifedomni'potens tua dcxtra iuftas mihiuiresfuffïci'aq utfimfcrendo:conferuet animam meamtuabonitas,acmifcrei c md,beni* gniflîmererum conditor gubematorDeus.Qironiam^ineftàbilis tua de ineiuia, cœleftis pater,eam mihimentcm afHauit pedlusc^mduxi't, ut te fogt; lumpræ cæteris rebus omnibus metuam, atqj in te omnem fpcm opem^ ac nduciammeam deriuem : iarri nunc coram hocipib tefteuniuerfo CŒtu,mOr talibus omnibus omnia condôno,quacunlt;^ in re aduerfum me delinquents DUS : idqzx intimo animi afFedîu.Tult;ç uicillîm condona mihi, ignofeentiffs uieDeuSjdelidaïuuentutis omnia,amp; ofFcnfas.QuiDeus es falutis mcæ, pio niultitudinemifericordiac tuæ,deleiniquitatcs meas,amp;aboccultis mois mun dame, per Chriftum dile(5îû tuum, cius^ pro me profufum fanginem. Nam ^oqui mérita noftra ac mïtutes nullius momenti iunt, minusep nihilo, fi ad ‘sucram iuftitiæ tuæ trutinam exigantur. Quanquam quum ira dccretum eft woluntati tuæ, ut bona opera, quæ prxparafti ut in eis ambularcmus, pro of-ndo noftro, ac fidei conHrmatione præftanda lînt, fedulo nobis hac etiam in parte cnitendum eft. Et tarnen qdem quumcuiufta præftiterimus,feruifti-^usinutiles,nihil omnino quôd meriti fit alicuius,fed tantum ofFicij debiticp «cientes. Qiiibus etiam nihilomirtus opus eft, cum publicano fupplici clagt;-’’isre, Propitins ßg mihi peccatori: tuam^ mifericordiam in Chrifto, non in uirtutibus noftris qüærere,nulla tatione alïa quàm in illo iuftiftcandis.Qtiam obrem ne exhac quidem morte quam luiturus fum, quicq apud te uendico: tjuippe quifolû id duntaxatac neceflariopro officiofacio,inrcftimoniuin cuangelq tui ucritatis. Quin muito potius maximas tibi habeo gratias,qui flippeditatis mihi uiribus,ad tâtum hune honorem adfcifccre uoluctisi Quic^ quid enim hoc conftantiae.quicquid uirium eft, tuum agnofeo donum, tibi^ acceptumrefero.Porroque obteftorfiemea confirmesueftigia,ne ufquam curfuaberrans à reeftæ uoluntatis tusc cynofura defletftam : uerùm ut fœlici-îwfinito huiusuitæ cuiriculo,intuapaceconquiefcam. Patientiæ donunl uiîgismagis^inme cumula, quantum mihi expedireintelligitfapientia tua,; SuiDeiisesomnis humilitatis SC patientiæ, Efnuncquàmpotero enixiffi^ •utjinanus animumqùe omnein ad thronum gratiæ ruæ attollo, opem tuam ’cpratfidiumintottanrisquemalis conftitutus implorans, qucmadmoduni ’lobisinmandatisdedifti.Nuncigituriuxta promiflîonis tuæuocem aftuP §eat aliqua mifericordiæ tuæ aurula, animulæ tot modis afflidlæ. Infirmitatf Wîæfuccurrat potentia tua,daqûe ut uirtus tua in infirmitatc mea perficiatur^ ficutmortem hanc hodie paratam tranquille placidecp opper ens,conftans âberc teftimonium uen'tatis tuæ fratribus relinqùam meis, itidem ut ante me 3teliquisfratrtbusmeisfa(ftum eft,conftanter pro Chrifti dileeftifilfj tui tefti--niönio morientibus. O fumme atep æterne Deus, cuius omnipotêti opificiO confiâthæc cœli terreep ftupêda moles,rcrum^ ac creaturarû tota hec quan ta quantaeft uniuerfitas, exnihilo perte produdla. Qiiiplebeculamtuam Ifraditicam per maris rubri medium alueum, non fecus ac per continentem, traduxeris incolumem. Qui angelum tuum ante faciem corum præmiferas, ad Gigantes terræ illius eqciendos.Qiii pro admiranda potentia tua,tics è ca mino itiedijscp flammis pueros,faluos atqî illæfos reduxeris. Qin leonû fero ci(nmorûoraobftruês,Danielêèmedijs eorûfaucibus eripucris.QiiiDauP dêtuû fimililiberafti brachio.Qui tuos aflîdue foies per igné afflieftionis ^ba te,non fecus ac aurû fornace explorât: quo uidelicet fordibus uitiofæ naturæ defecatis.

defecatiSjdfmtorcs tuo confpecflu rcddantur: quanquam nee eofdem tarnen fupra uires affligi tcntaric^ permitns, quin in mediö tentationi's æftu cxi'tuni tuis facis:idcB cum proucntUjquo uelincolumcs euadant, uel patienfiaeuiiv cant.Nihil eft enim tibi,max. Deus, arduum,acnc difficile quidê. Quiinido Stephanum pro tornar tyrem tuum,noftrumcp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contraaduerfario-'

rum uim inuitffum praeftitifti, pro confeflïonefïltj tui lefu lapidandû. Deniep qui diues es miftricordia in omnes, qui cum fide fàcrum tuum numen inuo^ cant. Te inquam princeps, ôô Dorrtinus dominantium, qui inde à primis co clefiac primordqs,prophetascp tuos,fanlt;ffoscp omnes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quotquot

pro nomine tuo occubuerunt,pracfentiroboretuo ftmpcr coinuniuifti,iogo ac obtcftor,ne me deftituat pietatis tuæfauor, in hoc nûc rerum articulo tam calamitofo : quin ita cauftm ipfc uclis tuam tueri, ut in mortali hoc corpore meOjiam neci addi(fto,Chriftus filius tuus inclarefcat ac magnificctur. Inmc-ipfo nulla mihi fpcs,fed in teuno omnis transfunditur, qui mortuos in uitam rcuocas. Nec aliud nunc Ipecff o, m'fi ut immortalis folum nominis tuigloria refulgeatac illuftreturapud coetum hunefidelium tuorum, ad uberioremip' forum in Chrifto conlblationem.Nam in Chrifto,amp; per Chriftum, quiautor eft confummator fidei noftræ,tibi nûc,ô cœleftis pater, omnem refero gio riam,honorcm 5C decus in aeuum,atlt;p in fecula nunquam finienda.una^ om nes genres uoceac confenfu accinant,Amen.

Nunc,ô pater coeleftis,glorifica nomen tuum.Scio ac memini quid Serua' tor nofter Chriftus feruis iuis omnibus denunciarit in Euangclio, in maxima noftrum omnium confolationem: Vos,inquit,eftis,qui mecumintcntationi bus meis perfeueraftis. Et uobis diipönam, quemadmodum pater difpofint xnihi,regnum, utmecu edatis fiCbibatis in regno meo. Inn ate peranguftaoi portam: lata enim eft uia quae ducit ad interitum, multicp per earn ingrediuO' turiftricffa autem,qua ad uitam tcnditur,paucicp cam inueniunt. Quidhomi' ni profuerit, ft uniuerftim orbem lucrifecerit animae autem fux iafluram w datf'VigilatCjUtparatifitis.filiusenimhominis uenietno(ffe,quanóipegt;'^’s» Per multas tribulationes penetratur ad regnum Dei. Qiii me negaucrit, otc, Qiii inucnerit animam fuam, amp;c. Quifquis reliquit domum, amp;c. Dico cum pio Eleazaro: Domine,qui habes fantffam feientiam, manifefte tufeis, qma cum a morte poflem libcrari,duros corporis fuftinco dolores,fecundum am' mam uero propter timorem tuum libenter hæc patior.Ego autem,ficut ôffm tres mci,animam ôd corpus meum trado pro ueritate, inuocansDcuffl,qoo maturius amp;nbsp;ipfc genti noftraepropitius fiat:fimul 8C aduerfarij tandê aliquant do expert! potentiam ipfius, agnofcant Deum unum fuper omnia adoran-dum amp;nbsp;metuendum.Pracftabifius eft cum filqs Deiimpofitam fubire calarnp Apoc.6. tatem,quam peccatorum fluxa caduca fi'ui fccinitate. Dieffum eftinterte-C2r »4« nbsp;nbsp;nbsp;ßjj, altare ian(ftis,ut rcquiefccrentadhucad tern pus modicQ, donee com

plerentur numcri, amp;c. Bead qui in Domino moriuntur. Pofthac etiam dicit fpiritus,utrcquieicant,amp;c.Fidclis amp;nbsp;indubitatus fermo, fi cum Chrifto com' morimur,amp;c. Certus ium,quôdredemptor meus uiuit, Sóc.Etfperouidcrc bona Domini in terra uiuentium.Domine Iefti,accipe fpiritum meum,

Domine,ne hoc ftatuas ill is in peccatum.Exultauit cor meum in Domino,0lt;^ Isctatus fum in falutari

Diximui ßifienwi lihra lïe publient lolt;tn.tilpoui,in xtle Ctnuocation^ dißgt;ttutione,id)ier^ fiuVutfionUniiahos^eiufdem nota Papiflaf.NnncpriMtai etM examinât tionet) Mrias^ i^oneSt condenttutionent vt“ mortem accipe.

InqnifitoresdReginadefignati.Ti.Chomleui-iti.RopertUiTi.StoritUt NoUriusfen ^manuenfis Curia.

Ccitusecarccre,duminpractorio,unacumcfterisconcaptiuiscx* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

sfe® interreliquos confpicatur;Euge,inquit,tun’hicâdès,bôncuirFil* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orrd^

pottefMoxqjprætcriens,at(pinterreuertendum,iterümreftitans:Ccrtêue* a.«.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnuie

Ioan.Filpottus: Cui turn ego,nimirumjinquam,domineDodor,fi corpü ^quot;1quot; ’Xgt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

fculihuiüs paulo nitidior uideaturhabitudo, haud mirum adeo uideri debet, quandoittreclufiftîmi careen's euftodiatotos iammenfes duodccim, ÔCplus

Storius: Sufpici’o eft,te correptum effe hçreticarum öpinionum cotagio: caufa ciendum te cenftiimus.

Fflpottus; Tam diu in careers detineor, non alia occafione autmatcria, quam ob difputationem,in domo Conuocationis habitam,quam mca opera fnuulgus exifle fiifpicantur.

Storius; Si ea nunc repudiata, in meliorem te frugem conuerten's, at(^ irt dignum eft,tc gefferiSjin libertatem te reftituemus: fin minus,comitteris epi^ fcopo Londinenfi examinandus* Qtiid aisfan cam diipütationem renuncia* bis tandem,nec nee*

Storius; Siinhuncmodumrefponderis,tumquumiudicibusfifteris,nae tuRifius noftram intelliges fententiam. His^ in hunc modum geftis,conti* nuo isferecepit in coclaue:nec multo poft amp;nbsp;ipfe per nuneiü acceribr intro, Notarius; Bone uir,quod nomen tibi eftf

Fflpottus; Dicorloannes Filpottus. Tum grammateus,poftquanomcrigt; daturam feripto confignauit,pergit deinde in hunc modum Storius.

Storius: Vuintoniæ, inquit, hic Archidiaconus fuit, ex clientela öi. roga* tione dodoris Poncti,

Filpot, Archidiaconum me quidem fuifle fatcor, nequaquam tarnen ex Poneti inftitutione: fed longe antiquiori cooptatione Cancellarif, uidclicct eius qui nunc eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Storius; Atqui ne nefeiatis, dominus Cancellarius Vuinfonienfis nofter, talcm hominem,qualis hic eft, Archidiaconum nunquam defignaref,

Roperus; Accede ad me,D.Filpotte.audimus te z cœtu ccclefiæ cathólicg feiundutn elfe,extra quam nulla eft iàlutis fócietas. Qûamobrem fi in earn de nuo tereduxeris, inibis apud nos gratiam.

Filpottus; Adfum modo apudilluftrifRmamueftrarh celfitudincm, à uo* bisaccerfitus, inteUigens Comiti^lem poteftatem hatte iiobis à Regina défi* gnatam:quibus proïnde omnem,utpar eft,obcdientiam amp;nbsp;debco,SC præfta* ‘ t«rus fum ♦ Rogo itaep celfitudincm ueftram mihi ueb'tis offenfam illam, ob Z Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quant

qua acccrfin uoluiftis, cxponerc. Cui fi nihil impingi potent, priuatim a me contra publicas huiusregni leges admiflum, deprccorut communi ime «■ bcncficio reliquoruni ciuium per uos mihi frui liccat, atep è diutim's his uincu lis tandem aliquando abfoluar,quitus totos iam menfes duodecim, coep am plius obftringor : dum interim toto hoc ipacio nemo me ad caufæaftonem cuocauit.Deindeprætcriuspublicum,fortunæetiam atquebona omniamp hi erepta funt.

Roperus: Êtfi nulla propria fit^aut pecuh'aris adiop'n qua te arguamusmi hil id obftat tarnen,quin ex officio nobis delegato, ac legibus ipfis te cogère liceatjad fufpicionis purgationem, quae paffim de te uagatur. Ad hæchabe/ mus etiam fl:atuta,ex quitus litem tibi conteftari,ac iudido fiftere hcear.

Filpottus: Si quid in ullo ftatutoruni genere prattermiferim, quin me ar^ ,guitc : nec fi quam commerui mullt;flam,mihi infligendamjà uobis poftulo ut parcatis.Quoniamqj cam hie fuftinetis perfonam,a Regina impófitam,utle' ges ac iura exequannni, peto, fi nihil in me compcriatis fecus quam dignum eft honefto ciue,nihil in me grauiusftatuatur quam uidebof commeruillc.

Roperus: Iudcx,fi quern latronem, aut ficarium, quamuis uel fufpedum modo tencatjiure eum in quaeftiones uocafé, atep in carccrem conijeerepo' teft:etfîàcrimine,quodintcnditurjproculabfit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ston'us: Satis equidem uideo cjuid petat,amp; quorfum tendaf.Planein Car dmakcri fcholainftitutus uidetur: fiquidem tile eafdem omnino rarioncsaBe gauit.Cæterùm nihil tibi haec profutuiaftint.Es enim,inquam,here£icus,atç beatiffimaîMifræaduerfàrius.quidnam huic tandem refpondesf

Storius: Euincamilico te hæreticum. Quifquis facratac miflâî oppedirK rclutftatur,hacrcticusmerit©haberidebet»Tu répugnasfacrofandæmm*« Es^i tur hærcticus.

Rlpottus: Nemo mihi ullaminferre adionem poterit, nifi ex ucrbitdto fneis,quæ in conuocatione nuper parlamêtari difputaui,in qua

Senatus permiftu,h'bera cuiqp facultas conccdebatur,amp; diflércndi,amp;^mdican dide controuerfifs Religionis à proloquutore tumpropofius.Qiiot^O’^*' ne non conueniebat,aut iUos me carcerious tam diu detinuiffe, àutuosnunc fuper eadem rc d e integro cxagitarc,

Stórius: Relegaberis hinein areem Lollardianam, ibi traÔandus uthære tîco dignum cft.CXjin amp;nbsp;fjfdcm argumentis fuiSjibi abs te addu(Sis,denuorc fpondere coram epifeopo Londinenfi cogeris.

Filpottus: lam multo ante hac de re cgi cum D.Cancellario,legiufflomco ordinariOjôC parochiali epifeopo : is me hucufque uintftum in carcerctcnuit, Qiii fi ut fortunas Ôl fibertatem, ita amp;nbsp;uitam nunc uelit eripere, licebit ci pro arbitratufiicere:quod tarnen nuUa confcientiacum pofte confîdo. At^ ideo tam diu me in carccre aftcruat,quia iu^ Occidendi non habet. At(]p uero ut illc demeftatuat quod libuerit, non detredfo. Caeterum epifeopum Londinen' fern prorfus reeufo iudicem:quippc qui nullo legitimo iuremihi iudcxht ordinarius» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j r

Storius: Age, at uerba tarnen ilia in couocationis ædc abs te audita funt, qui locus propriè ad parochiam Londinenfèm attinet: eo^ duccris in areem Lollardianam,iudftfun^epifeopi Londine'nfis ftibiturus,deqsquacibiwm dixeras» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

Filpottus: Legem tarnen ncutiquam te ignorare arbitror, quia mim u opus fitjcxceptionem fori uindicareliceanDcindc quàminiquum eft,bismc

dc eadcm re in ludidutn cxagitari, præfèrti'm eo iudtce, cui nihil cft de me iuris aut imp erijr*

Roperus; Haud negate poteriSj quin in eo conuocarioriis coztu contra miHarn tua graflàta fit fententia»

Filpottus: Equidem haudeainHciariqueam,quaeibiturn gefta,didîa^ funt. Quod 11 lex id ulla permittat uobis, ut propterea mortis fupplicium de mefumatiSjhic fto,paratus ad omnia quæcunqj uobis uidebuntun

Chomleus: Age age, ut lapientem decct uirum,tc obféquerttcm fiCfcqua tem præbeas, nee tam obftinatè iftis infiftas opinionibus, neu 1ÎC te eas perdt tumdubens equidem tibi ellê conlultum cupio.

Filpottust Rogo atque obteftor te ( pie Domine) cuih Ijs qui tecum imà adfuntiudicibus, per comitatem ueftram, ne ftridiius mecû agatis, quam lex woscogatipfa.Qiiicquidin hocnegotio àme geftu eft,turn gerebätur,quum ^ndum lex ifta conftituta eft, qua nunc me prcmitis.Adeo^ te in primis D» •Uodor ( pro inueterata noftra familiaritate,qug iam olim inter nos Oxôhiæ conflata eft) obtcftor,utbeneuolemecum,amp; candide,non fiimmo atque ex-tremo iure uclis agerc.

Storius: Dico,fi in uiam redieris,fies^ catholicus,neutiquam defuturam tibiamicitiae meæfidcm,adco^ togam hanc ea conditione impenderim, tibi dnm profim modô.Cætcrùm nullo padlo me hæretico amicum prgbebo: in-•umpturus ctiam togam fimul cum tunica potius, quam te non profequar ad inccndium. Quid fentis de altaris facramentot'

Filpottus: Non eo hue ueni, ut cUm tua præftantia confligam, (neque id temporis huius fert ratio)fed ut ad eâ tatïtumrelpóndeam,ad quæ in præftn-tiaæquumcft.

^orius: Age,quoniam ea repudiaré ac retraAare reculas,qug ante abs té gcftafuntjin arcem duceris Lollardianam*

Filpottus: Qgartdo uobis ita ftridlo atque extremo iure mecum conten-at^ adeô côfcientiam pem'tus urgere libet, expeto à uobis prius,ut ius fommiHæ uobis autoritatis: uidere liceaf.quo d ubi oftêdcritis,ad fingula re-iponfurus fum,quæ Chriftianæ funt confeientiæ.

Storius: Itâ ne, ut quifque ex uilifece tenebrio noftras uideatliteràSfnort uidebit,

Chomleus: Reuertaturmodôineundemlocum,undeexljf:acdielouis literas noftras uidebit*

Storius: Minime uerô,led in arcem mitteturLoÙardianam.ftat enim fen-t€ntia,hçreticis iftis carceres reliquos omnes exonerare,ne tanta confluât ad eos frequentia hominum,quos luo irificiant contagio.

Filçottus: Eft penes uos ius, corporis transferendi hue illuccp, quo libet: cæterùminanimam nulla eft uobis poteftas ftatuendi* Equidem mea parum refcrt,quo ducar.Nufquam enim tratftari poflùm dtrrius, quàm in retrufa ilia, ubihaâenus egi, euftodia. ut ne adeo miremini, fî paulo habitior ac fagina-floruobisuidear.Qyonomine Dominus Dotftótmodó offenlusfuifleut-debatur.

.Storius; Marshalle, domum hune tecum rurfus abripe,ac dié lôüis birc ré ducas uide.Spero nos propedicm turn hoc, turn caeteris hæreticis cura tuam txoneraturos,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z Z q iFiipottus:

54lt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M I N E C C L E S I A

Filpottus: Deus conftituitdiem breui, in quo fudidum denobts-i'yftum laturus cftjUt ut interim ueftra hæc iudicia habeant,

Filpottus: Si fecus dixerim autfecerim, quàm me ducit confeientia, nihil aliud quàmuos diffîmulando fallam. Et quur ergo tantopere id'araecon^ tenditis, ut fimulatorem agam apud Deum, atcp apud uosfquod mihinuUo licet modo.

Ropenis: Non poftulamus ut diffimulator ^fias, fed ut uirum te catlioligt; cumpræbeas.

Filpot. Si quid eiufmodi in me competat, in quo unum diuinæ fcriptura: apicem prætergredi uidear,nihil recufo, quin paru catholicus,fiue haereticus, aut quocuncp uobis libcbit titulo,cenfear,

Storius: Scripturam,fcripturä adducis, Cum^ his ucrbislurrexitilico, ficfubijciens:amp;quis crit.rogOjfcriptuTseiudexf'

Notarius: Eft uirhic iiio commilitoni Vuodmanno fimih's,quifuperiori die nihil luftincbat omnino audirc praeter fcripturas,

Dum producer, occurritmihi inuia familiaris quidam meuSjó^fuburba' nus amicus:Dominus,inquit,tui mifereatur. Prorfus eniminhocfeculo,Fil'' potCjperijfti.Audiui enim nuper ex Dotiere Storio,fic imperaffe Cancdla-rium,te quoquo modo uttollcrent ê medio. Nee multo póft j firn ulati^iu^' ces paucula inter fe deliberaflènt,D.Chomleus me accerfens,his uerbis ahat;

Chomleus: D.Filpotte,etiam att]^ etiam hortor,uirum te fapientempræ‘ bcas:necp uelis adeó in fententia pertinax elle, moneo. quin potius Regi'nx decretis acinftitutis te attemper es, utuiuas : itaamp;^ magnaminibis grariatn ßquot; muljSd æftimationi tuac confules,

Storius: NunquamintotaD.Cancellarij dioecefîhadenusquilqiiâniitj hoc haeretico pertinacior, aut perniciofior. Itaiç dedithoc nobis in mandatis D. Cancellarius Epifeopus Vuintoniêfïs,ut ultima in eum utamur feueritate. id etenim in colloques mihi fignificauit. lubet præterea, ut epifeopo Londf nenfi committatur,uel fententiam reuocaturus, uel ultimum fubiturus fuppli cium.Sicentmincouocattonis cœtuuociferatus eft, ÔClachrymabat,utnon alius quifquam çquê.Qui mos hçrettcorû perpetuus eft, fîcubi eos adrefpon dendum doôtrina deftituat. Sequetur cæteros fuos commilitoncs.Qyid aisî' reuocabis ne fententiam,annonc'dic breuiter.

Storius: C^id multis agimus, in arcem Lollardianam hinc redlà relegC' tur,ut epifeopi Londinenfis cognitionem exaÆoremfubeat.Namcptnhac CMceiid^ngi cuftodiadelicatius 8C indulgentius pafeitur. Sic enim carcerariusheriprofo' Fapotü^or. ribus fuis aperte teftabatur, uirum eftè eximtjs dotibus præditum, quo non alium haberet Anglia dodiorem.Cumcp his uerbis furrexit protinus ,ac abfl^ dotftor Storius.

Cookus: Pcrtinaciftîmus femper hic fuit, omnium quos noui hacrefw prOpugnator,inde à primis huiUs Reginætêporibüs.Quo æquius eft,utcpl' feopi Londinenfis iudicio amp;nbsp;cOgnitioni dedatur, ob hæreiès quas hadîcn'is propugnauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’

Cookus: Ncgas^An non aperte in conuocato fllo dodofuni cœtu,aduef fus altan's facramentum omni cotenti'one depugnabasf quæfo te,nonne hge hxrefis eftt'reuocabis ne id,an nonr*

Rlpottus; Regi'næ mandata acuoluntafc i'dtumpcrmittebatur,utcol-latis fimulfententqs,ea de re di'flereremuSjnullo quidê impulftimco,fed alio-rum,idcpaudientibus fatrapis amp;nbsp;confiltj regij fcnatoribusi“

CooKus: An id permittebat Regina,ut tu hgreticum ageresfnunquam id celfitudo illius faceret.Sed non eft animus hac in caula tecum cocertare. Do-minus Londinenfis tecum in hac paleftra cogredietur, fingulaaccuratius in-quifiturus.Qyi fi non mutes fententiam,futufum eft deniqjjUt flammis ac ingt;-cendio uitam perdas,

Filpottus; Principio, epifcopus Londinenfis mihi iudex non eft ordinal nus.Dcinde,ei quilegitimus eft mihi amp;nbsp;Cathedralis epifcopus,iampiidc hae de refatts refpondi,Quocirca bis mihi facietis iniuriam, fi bis iudicium cotra me,dereeadërepetatis.’Ut interim deiniuria amp;nbsp;difficultate carceris, dv bonogt; turn omnium qum mihi ereptaftintiacQura,nihil conqucran

Cookus: Tun’idoncus;''ridiculum.Quinonfolum huncipfumD. Rope nim:fcd 5lt;uniucriam earn cparchiam indigniftimis modis moleftaris.

Filpot. Nunquam profedo Archidiaconus quifqua fuit alter inclcmen-tius à uobis cxagitatus, quam mecum nunc adtum, elt : id^ tarn nulla caufa, tamcp præter omncm legis æquitatemk

Filpot, Imo equidem nihilominus Archidiaconus hue ium, quam priusj quamlibet cum nunc locum alius inuafit ; quum maxime nulla æquitate, nec iureab eraduifto fum à uobis depulftjsi

Cookus; Et quid opus hie tandem iure publico.'^Qiiando cum hærctico^ prpfertim tarn infignilege ordinaria agendum non fit.Qiiinillud epifeopo in manueftjintrafinesftios quemcunq^uelitofficio acgradumouere.

Filpottus; Domine dotftor, non ignoras, opinor, ius commune habere fecus.Deinde reclamant huius etiam regni feita, quæ illud beneheij ciiicp indulgent perfonae, qualibet fit hxreticus,ut fuis quifqj facultatibus utatur ftua to,quoad uita defpolietur.

Filpot. Qiianquam equidem de rerum mearû iadfura parum labaro,ma-gis me difcruciat, nimis iniqua hæc feueritas ueftra, qui me ob confcientiain tam atro citer diuexatiSjlege nulla,nec iure publico adadfi.

Clromleus. Eho an non fateberis Reginæ liberum ius efte, cuiuftp fidem examinandi atep explorandijfi quando libeatf

Filpottus; Illud modo ab hocD.Dodf ore Cooko fcifciteris.is tibi often-det opinoqfeculari poteftati nullum efte ius proprium, de rebus fidei uel dc-cernendfuel ftatuêdi. Adeo^ teftis accedit Ambrofius,ubi air,Diuina,Impe ratoriæmaieftati fubiedfa non ftint,

Cookus; Qirid aisfNonne politica poteftas arbitrana habet facultatem,; epifeopo tecommittendi de fide examinandumf

Filpot. Haudinficior,fedhancfacultatênontamipfoshaberepropriam', quam alienam mutuari,ucl ipfe non negabis.

Fdpot. Dudum pollicita eft mihi celfitudo ueftra, autoritatis commiflæ zz iij . uobis,i

uobis litcras mihi oftenlîim iri,und€ intelligam,quo iurc ad earcipondcrc tC' near,quac ex amoritate légitima obfjcitis.

Notarius; Grammateus udiebat eas, turn è fin« explicatas, aut cis fimile ah'quidRôpero exhibere.

Filpóttus: Facitis ergo mihi iniuriam,qui fie me iudicio abfip ratione op' primitis uefif o,nulla interim reddita autoritatis uobis delegatæ ratione.

\ Cookus; Si iniuria tè affi'cimus, liberum erit te conqueri, interea tempo* ris in arec Lôllardiana includais.

Filpottus: Quum uiri fitis gcnerofi,nôn committed^ me,opinor,gcncro Co fimui ortum gencre,proingenuitate ucftra,intamfordidatum àimpu* rum carcercmi.

Cookus; Hærcticus generoius non efi. Virum enim gencrofum â^inge* nuum decent ingenui mores.

Filpottus; Criminis ntio non tollit generis conditioncm, quantuml/bet alioqui capitah's. Cæterôm non eft animus hic generis iadarenobilitatê,nec magni facere; poftquam earn tam parui uos ælîimare uideam.

Storius; Gencrofum uerof’ridiculum.Imô uilcm potius hçref/ctnn,nfbii' Ioném.H«rcticus nemo generofus exiftit, Aduoeetur hue aras LoUaidianx carecrarius,qui eumhinc auferat.

Scarias: Abripe hune hominem hinc tecum, quantum potes, inarcêLol lardianam.'uel fi m3ius,in ccllam carbonariam epiicopiLondinenCis,

Filpottus: Pertu3mhdem,ûc2niseffem^incarcerempuralentioran,m3' gis^ tabificum me dare non poffès. Cæterum xtjuo animo dcuorarcmein* iurias uen:r3s,quamh'bet graues ÔC iniquas,oportet.Dominus clcmenriorcm uobis anima largiatur. Profetfid plus iatis, adeoep inique acerbieüisin euni qui uos nunquam læfèrit.Domine Chomlec,tuam appelle ßdem :atqueob' nixèrogo,efficiatpietas tua,nein eufiodiam tamimmundam conijciar,

Cboinleus: Equidem,quod ad me attinet,necp in fadiis eoriim, ne^inlt gibus quicquam intelligo. Neep fcio quid moliantur, aut quo tendâtd£nilt;pgt; \^tinam tibi opem in hac re ferre queam.

Filpottus: Nihil recufo,me, quoquo uultis,afportari.Nunquam, opinor, gt;nbsp;quifquamfuitjin quem pari crudelitate ixuitum eii,idcpprxterotnnemeri' j rum tneum,nulla^ hadienus cauià comperta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Storius: Irâneabhereticohocnosredarguiperferemusc'abducaturhinc èconfpediuilico.

Filpottus: Condonet uobis Dominus, acmentem clementioremimpet' tiatpreeor; magisep propitius fit uobis, ubimiiericordia eguetia's, EtquoJ faciSjfac citius.

Cùi tum agcbam gratias:fed quia permoleftum foret, prima node ddtca* tioriftrato, fequentibus uero deinde afperius pernodare dicebam me unà cum concaptiuis mets cadem pariter forte contentum fore. Itaque reda uia per ulcum, quem dixi, in ccUam carbonariam epifeopi Londinenfis abripigt; mur.Ei cellac quædam adiunda eft ædicula obfcura, qug ligneos habet comgt; pedes,tum pedibus tumhianibusftringendis apparatos. C^ranquam, Chrv KO gratia, horum organorum clauiculos nondum pulfauimus, licet ante nos tdfaditarunt nonnulli.Inea aedicula presbyterum quendam ac miniftrum Eûexig offendimus, flagranti pietatis ftudio praeditum,fimul cum altcro pau perado hatre comitatum.

Miniftcr hic,primo ingreflix noftro,me cônuenire defîderabat: admodum deplorans infirmitatê fliam, quôd carceris afperitate adadus eflet,fci'iptis'ad tondinenfem literis,{ui ac cauiæ deditionem faccre. Vndc è carcere folutus, libertate donatus eft. Poft uerô, in ca confeientia? tormina incidit, ut non sbfuerit niultiim,quin fibqpfi necem confeifeeret. Nec prius in paeem fecuin 3nirnusperturbatusredire potuit, quàm ad eum qui epifeopo eftà commen tarijsaccedcret, aèfchedulam fibidenuô oftêdi efflagitaret. Quam fimulatcp ^■idilTetjCXtcmpIo in mille difcerpfit particulas: indelt;^fiimmæ irerumtran» Quillitati reftitutus eft. Quam rem ubi epifeopua Londinenfis refciuit, ac-terfens ad fe iterum miniftrum leonina rabie, totoep impetu in os illi, quaiv tum potuit,inuolat,pugno tundit, barbæ magnam parte diuellit ac dilacerat, Atriunc paràtifliiTio eft animo, nihilo minus fub cruce lætus amp;nbsp;alaccrquàm quifqu^m hicnoftrûm, priorem deteftans infirmitatem ; Hæc feribo propre^ tca,ut cçterihoc exemple commoniti, caueant diligentius * quo pado fuaaii îemereuiolent confcientiam,ne fimiles inferni dolores fibi accumulent.

MIfitadmeEpifeopusloanfonu qùentîâ,quefo turnhabebatfibià com^ ïonfomsno/ mentarrjs (regtftrum uulgo uôcant)cum cibi ferculo,ac amphora bo^

Kæ ceruifiæ, fimul amp;: pane. Aiebat is. Dominum fuum ^jrius de me 6C cçteris concaptiuis meis audiuilTe : quç res non mediocriter fibi dolori eßet. Mifiiïe pï’opterea cibos cos,ac feire cuperc,num fim recepturus.

filpottus: Deo,inquam, ago arque hâbco gratias,de pio hoc offi'cio Ö» bpifeopi ,’qui non dedignatus fit me 6C concaptiuos mcos cibi fui ac eleemo *ynaebeneficio:rogans porrô Deum,üt mentem hâc illi augeat,tum erga me, ^‘^’KÇæteros.Ea^ caufà beneficium hocultro obiatum,mihimèrccuftndum Cültimaui.moxcp fratribus,ca quç mittebantur, perfruenda mecum commu ^icaui:a(fiis Deo grattjs,qui fie per aduerlàrios, miferas nos ouiculas pafeere dignatus fit. Turn Ioanfonus:Cupit D. Epifeopus, cauiam ueftre hue miftid Kß intelligcre.prorfus enim fe nefeire ait:ac mirari,fe alienis caufis.fic onerari, adco^coniminfupcr,quiadprouinciamluam nequaquamattinent. Tum ^0 caufam illi omncm,ut crat,ordine expofiii.Qiiod ubi fadû,fubinfert illc: oam erga me uoluntatem eße,ne quid deeßet operç fug,fi qua in commodate poflet.ac'protinus nobis rclidis,abnt.

Nonmulto poft,epifeopus generofum quempiam exfamulis emifit,me tttcerfitum.Accerfitus uenio ad epifeopum, qui tum folus ad menfani, tribus ïîntum aut quatuor facrificulis ftipatus, adfederat: inter quos aderat unà no* ïKiiiSjdc quo dixi,qui erat à commentartjsT

Filpottus: Ego uiciffim,pro comitate, quo mam file dexterâ pom’gebaf, manum honoris gratia dcofculatus,fimilitcr apporrigebam.

Londinenfis: Non uulgarem mihi dolorem incutit tua hæc calamitas. Adeoc^jUt hoe credas fidei meæ, ante horas duas te hic adtuiffe plane neide-' ram.Dic,rogo,quidnam caufæfit,quurhucproducerisrCredasenimhocffli hi uolOjUefcium me efle harum rerum omnium : ne quid fufpiceris, me auto-re haec incœpta effc. Nee fttis mirari queo,quid cft,quur cæteri, méfie nego-tijs alienis,atcp ad me nihil pertinentibus onerent. Cæterùm maionbus mo» gerundus eft meis: atep adeó,quod hic dicendû fit, certc deme aliter loquun* tur uulgo,quam meritum eft meum,

Filpot. AperuiitatpillijCaputhuius turbac nonaliundc proficifei,quam ob illam in conuentunoftro diiputationem, ob quaminiuftiffîmèuniucrfuffl negotium hoc mihi exhibetur.

Londinenfis: Demiror, inquit, earn ob rem hanc tibi crearimoleftiam,» nihilaliud caufaehiefubfit. Sed forte eadem dogmata poftea alicubi confir-mafti. Autrogantibus forfan amiêfa'^quibufdam fententiam tuam,uifoses idem fentire quod prius,quæres in hanc te inuoluit calamitatem.

Filpottus: Equidem,utuerum cuæ celfitudini profitear,nullamihiifl' tenditur aeftio,praeter earn quam commemoraui,iam à iudicibus intenta-tarn.Qui hue me captiuum ad te miferunt,quôd eius diiputatio’nis atfiarctra lt;ftare ac refeindere denegarem.

X Londinenfis: Poterit ufuuenire,indomo fenatoria,quamuulgcp3ih' mentum dicimus,ita loquatur aliquis,utcarcerem comir.ereatur.Puta,« quid effutiat, quod Regis aut Reginæ uiolet maieftatem : quod in te acU-difle poterit.uel fi in ecclefiam Chrifti aliquid,fecus quam dignu eraqdixent.

Filpottus: Nihil unquam âme audiuit quifquam, extra articules cos, de quibus turn couentum erat inter nos, in ea diiputatione difcutiendis,tumRe ginae,tum totius fenatus permiifione^

Filpottus: Lege quidem ciuili, fateor: at lege diuina maximelicebit.Mo-’ netenim Petrus,utparati fimuscuicppctenti,fidciacipci noftraerationcm reddere.

Londinenfis: Videlicet ita teftatur Petrus.Retfteigiturpeto abs te, quid de altaris Sacramento iudicasf

Filpottus: DocetAmbrofius,diiputationem de fidenonnifiinfrequen-ticœtu, audienteep multitudinefieri oportere.Neque uero ncccfiehabco cuilibet cxigentijpriuatim eiufdcm rationem reddere,nifi ip c forfan di.Nuncuero itares eft, ut fententiam hac dere mcam edcre,nifimanitfiio capitis periculo,non liceat. Quo circa,ut idem autor Valcntiniano refpendet împeratori : Tollelegcm,amp;fiet certamen. Et tarnen fi in indicium publicum mihiprodeundum fit, ubilege fententiam proferre obftringar,mihincqiw^, quam defuturus firm,quinita confeientiam iperomeam profiteborapfrt^ amp;libere,ut non alius iamdiu coram teliberius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Londinenfis: Video te doeftum efle, cuiuimodi multos mihi cupiamf'ft in sedibus meis fimiles.Sed turn ecclefiæ nccelfario acceclendu tibi efi, decretis acquiefcendum.Eft cnim unica tantum ecclefia.

Filpottus: Abfit,ut ab eeelefiæ un^am defeiftam finibus. Imo id pciiuî' fiflimum habco,meillius membrum cue,Ita enimlacris docemur litcris, uni-

fim ccclcfiam e(ïè cathoh'cam, unam columbam, unam fponlam, unam dilc extra quant nulla faluds (pcs eft,

Londincnfis; Quifit ig(t,ut ab eius fociCtateipfetc diftrahas,ac dtucllasf’ Fflpottus: Equïdcm cerriftïmum habeo,me intra fepta ilh'us eonfifte^ ie:fimul^ fundamentum mhatrere ipfius,quod eft uerbum Dei.

Londinenfis: Haud tu nunc eandem profiteris (idem, qua olim com pa-tnnijöd commatrinæ tuæ, de fonte te lufccperunt, quum tuo nomine (popon Qtrunt apud Deumf

Filpottus; Imô ipfifRmam,Chrifto eft gratia,profiteor: fiquidem in Chri-iicommuni cum illis fidebaptiûtus (um,quam amp;nbsp;nunc eandem tucor.

Filp. Nihil me fallit illud.Sic enim à Paulo inftituimur, unum cfle Deum, wnainhdem,unumbaptifma,cuius amp;nbsp;ipfeftim particeps.

Filpottus: Vtuerum,atlt;^quodreseft,apudtuamcclfitudinemeloquar: q'am tum nullius fidei,religione neuter, Uita impurus ac impius, pietatc nec “*gens,necferuens,

Londinenfis: Qiiid igitur,an fidem hanc infinceram iudicas,ac impurani nos hodie profitemurc'

Filpottus: Rogatam uelim celfitudincm tuam, remittat in præfcntia mi* hircfpondcndihancnéceftîtatê. Id liquidé affirmarim, certiflîmam feripturæ întontatenij ueteremep ac primordialem ecclefiam uniueriam, unà cum rcli-quo dodhflîtnorum feriptorum cœtu, nihil ab huius fideh'cgula, cui ego me addixijdifcrepare,

Londinenfis: Re(ftc:hocpolliccortibi,nihilo metibi peiusuelle,auc ‘feus,quam mihi ip fi. Itaque confeientiam tuam ulterius in præfentia urgere aDftineo.Iduriüinmifor,adeô tehilaremuideriin carcere, quific cantilles, ÔC fuites, quemadmodum apud prophetam eft : Exultantes in rebus peffîmis. Qya inre nonredè mihiuideris facere, quem conueniebat magis lugerCj ^eindolefcerc.

Filpottus: Vt rem’intelligatpræftantiatua,nosnulla lætamurcauiaalia, ‘^uiinPfal.mis quibufdam,quos cantitamus, iuxta difeiplinam illam Apofto-quot;eanuquæ gauderc nos iubetin Domino, cantantes inter nos hymnis ôd pialmisfpiritualibus.Neque uerocamadeô remcelfitudini tuæ oftenfioni lorearbitror,

Londinenfis: Licet hic idem uobis obqcere, quod olim in Euangelio Lhriftus;Tibijs cccinimus uobis, amp;nbsp;nort planxiftis. Fliccp mirum in modum bpifeopus hæfitarè cœpit, ÔC fatigâri, in proferendo loco, u'eluti in uepre-fisautluto hærens. Qüümqj diu fe tofquendö', nondum (uccurreretquod uolebatjamiffæmcmoriæauxiliumàfacriftculis expetere cogitur . Sedapud nosaltumfilentium','’ i*-

Filpottus: Tum ucrôlocum eum,utôccurrebat,inftillaui eorumuieeï qui tamen, ubi àdducftus effet, nihil ad cam fem ôfnnino faciebatînifi id for-teuoluiffet,nos perpgt;etuo inmœrore efîe, co quôd ipfi ridentes, etiam nun-quam defiftùnt lugubrià nobis occincre, ignés ac fafciculos afliduc minitantes. t.-;: ’’: iC:-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Nos uero, ut nouit præftantia tua,in opaca, deferta^ euftodia premimur, Qyo magis opus eft adhibito aliquo obleeftamento : ne iuxta Salomonisil-

lud, triftitia alioqm' immodica, cor abforbeat. Itac^ fpero cclfitudinem tuam non indigne laturam fpirituales cantiones,ac doxologias noftras:quuni pre* fcrtim à D.Paulo admoncamur,ut i^i mête fit integra,canat.Proinde et nos, quo teftatior efle poffit noftra erga Dcum integritas, modulamur, ac Domi* no canimus. •

Londinenfis: Non grauabor tc in praelentia pluribus» Si quid queam tibi opitulari,equidem ÔC liæens faciam. Bene uale, Domine Filpotteuibiq^ tun quillam no ftem opto. Producite eum in cellam umariam,ut bibat uini noftri poculum, Itaque ab eo difcedens,a notario producpr in tab era am uinariam, ubibonum uini eins hauftum cepi. nec multo poft infequutus exfacn'ficulis quidam Cofinus, ad meuenit:qui antiquam mecum familiaritatem tefri' cans, àduentui meo adgratulatur, rogans atque optans, ne uehm fingulans efte. Sic cnim loquebatur i intelligcns opinoriUud, uidelicet ne folus uclim uiderifapere.

l-ilpottus: Cui turn ego ad uoccm earn adludens, Singularis : Diueriûm, ûiquam,me docet Salomon,ubi ait, Væ homini foil.

Poft hacc iterum deducor in epifcopi carbonariam, ubi cumfcxmcis captiuis earn notftem egimus, ftraminibus indorm ien tes, nihilo infuauius(fit Chrifto laus)quam qui moUiffimis in plumis uolutantur.

ßwarfiV examiniiionit aHa-,inquifitorthus, Londinenfe-)Blt;idenß,VuigOTn(f’fif cr Glocsfirenfe^msnfi Ofîobrii iyyf,

Londinenfis: Domine Filpotte,uifum eft hodie D. epifcopis iftis,apud Archidiaconum meum,pro fua comitate,prandere.In menfa forte,ut fit, inciquot; dit tui mentio. Multiquc,qui te olim Oxoniæ in coliegio nouo agnouerunr, calamitati tug non uul^ariter indoIuere.Qiiin nec ipfe temperare queo,qiii‘’ pariter indolefcam: quod mihi ex hefternis collo qutjs uifus es haudafpernan da dodrina præditus. Qua de cauia hue te accitum in præfentia uolui, qiroa quum tot cruditos epifeopos domi haberem, non putarem committ^J^“““’’ ut nullo tuo fr ucftu hinc difceflifle uiderentur. Atqp adeo (qua: eortim nitas eft)meo rogatu teaudire,amp; fermones conferre,utuides,n^ dealquot; gnatur.Ita^ quicquid habes,depromc audalt;fter,et libere:nos^uiciifini cum omnilenitate dabimus operam, tibiutfatisfiat. Doletprofelt;ftomihi,q'i^'^ uideam res tuas co calamitatis deueniffe : quod tarnen ut depeUas, facile am ipfi in manu eft,tecp omni turba expedias,modô uclis.

Badenfis: Non idco hue Domim' ifti confluxerunt (Filpotte) nene* feias, quafiad theatricumludumipedfatores,uttibipalpcntur:fedcharua* tis ergo , ut te ferio emendent^ atque in redam catholicae ecclefiæ uiam reducant.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vuigornenfis: Priuiquam incipiat,operæprcciu eft,ut prcccaliquaapud Dcum profufa,eius imploret gratiam, qua cordis eius fenfus praeparctur, ca* paxcBreddaturdocftringianioris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Fifpottus: Procumbensigituringenua,illis aipêdâtibus, eiulmodiapua Deum oratiunculam eiaculatus ftimtOmnipotens etgtemeDcus,a quo,cea unico fonte,omnes fluunt ûpientiæ amp;nbsp;inteUedus thefauri : immenfatn tuam appello mifericordiam, atq^ obteftor in jefu filio tuo, ipiritum fapientix Wæ mihi indigno peccatori adlpircs,cuius adminiculo fiiblîftâ : fic^in cauia reipondeam, ut turn his qui praefentes audiunt, iatis fiat : turn fadliusipie» , quid errem,inftituar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ii'

citaris. Hoe «num enim iUis eft j in quo mire fé efFerant 6d gloiientur j quod fepc multas uanas preces fadlitant : non multum diffimiles maxinlis quigt; bufdam hærcticis , quorum meminit Plinius, antclucanos hymnos dccan-tanttbus.

Flip o ttus : D. epifcope, uelit Dóminus SC mc,ÓC omnes qui hic adfunt, hærcticos effe,cohfimiles his, qui antelucanos hymnos decantarunt. Siqup dem ifti uéri ftierc Chriftiani: quorum cœleftem pietatèm, mundi huius per-ferre non potuit tyrannis.

■ Filpottust Eximtj ÔC honorandi proccres^ac iudices.Egimenfes iam diro-decim, ÔC plus eOjin car cere : nihil, quod fei o, unquam eo dignum fupplicio commen'tus.Deinde nee ullo merito meo,præter séquum re(ftum,e gradu SCfacultatibus omnibus deptilfu^ ftim. Porro ad has iniurias accedit initiper, quod à legitimo ordinario,atquc d propria cuftudia hic in alienû forum,praeter omnem æquitatem,inùitis legibus ipfis,nec ulla(quod feiam) caüfa detru dor. Quapropter ft quid nouit prudentia ueftra, aut n quid habeat, unde me accufet, adfum hic cöram, aut tne purgaturus, aut ea quæ cómmerui fubitu-rus. Aut n nihil fit, quod quifquam hic üeftrum mihi uelit aut pofflt intentare, æquitatem appello ueftram^ ut me immeritis his uinculis 8C cuftodia indem-nememancipetis.

Londinenfis: Nemo hic eft,qui tc laedere aut infeftarc cogitat : fed pro-deffc multo potius, ft liceat. Etcnim id mihi te credere uelim, prorftis me in-feio hue temifiumfuifle. Quapropter Gonfeientiam hic tuam libéré nobis,fine® metu aperi.

Flip. lamdudum edóeftusftim,inhis quaereligionis funt,utlegitimeuoeà tus in ecciefia refpondea. Nunc uero nelt;^ legitime uocari me,necp ecclefiarn idefie uideOjubi rité me refpóndere oportean

Londinenfis; Enimuero memini, turn quum proximc apud me adeflet, iureconfultum fe aiebat efle ; negabatep in tjs quae fidei eftent, refponfurum fe,nifi audiente ecciefia, nempC ubi ad plaufum SC gloriæ ambitionem loqui poffet. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.,

Filpottus: Nondicebam meiureconfultumefre,necpuero tantummihi tribuOjtametfi nouitius aliquando tyro in eafacultate fuerim: ubi fi no aliud, tantum tarnen forfan arripui, quantum mihi fatis foret, fi quando in forum euocarerad caufæ defenfionem.ubi porrô idetiâdidici,necubime ultérius in diferimen inuoluerem, quàm necefte aut opus eflet » Atqp hatftênus me iureconfultum affirmarim ene,non ultra*

Badenfis; Sireuerendi epifeopi impératis parère detreeftes, uideberis no bisintuaopinionenimis præfratftus efle ÔCpertinax.

Filpottus; Reuei'endum epifcopumLondinenfemmihinecordinarium, nec legitimum iudicem agnolco ; unde nec ullà obftringor lege, quur illi hic refpÔdeam.id quod hic ipfe dotftor Colus,pro fua in iure peritia,abundé me-cumteftari poteft. Adhaec, nihil unquâin epifcôpumLondinenfem admifij quamobrem in i us uo care m e deb eat*

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Lond. Imô habeo, unde iuré tecum expoftulcmtquippe qui intra prouin

1 dæmeæ fines præuaricatus fis, difputans contra beatiffimum altaris facra-l nbsp;nbsp;nbsp;wentum. Quo nomine iurè tibiliteni conteftarij ae legibus aduerfum te age-

Filpottus; Atquiidegofadlumadprouinciamtuampertinerenego.Si-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa q quideni

qm'dcm ilia diiputatio inaede Paulina inftitutaeft, qui locus (utintclligo) tu3c iurifditflionis non eft, fed ad eius loci Decarium attinet. unde ab qs qui iuxta iuris formam loquuntur,de dicecefi quidemtua,fednonindiœcefi, dicitur.

Londinenfis: An tu tcmplu Paulinum in men eiîê eparchiancgasf Equiquot; dem fatis id fupcrqj expcrtus noui, templi eius adminiftrationem quotannis mihi conftare non paruo.

Filpottus: Poteft id fieri, ut tarnen locus à tua feiungatur iurifdidione, Quanquam ut hoc ipfum fatear tibi, in diœcefi tua commilEim cflc faflum, iubct tarnen lex ( fi iure m ecum agere uelitis ) me proprio ac ordinano antb fiiti, fi modo id à uobis requiram, fifti, non autem à uobis ah'enis pledi. Dc' inde iam ante dixi,fuper hac cauiâ,ordinarium meum,mccum egiflè pridcm, quàm nos nunc iniudicium itcrum reuocareftatuitis,

Lond. Quid ais,do dlor Colefficét ne legibus cum ifto contendere, de re tn mca diœcefi fadlaC

Filpottus’ At ego ui. Si obtorto collo, e propria eparchia in alienam pro* trahor : prouocans etiamnum ad proprium ordinarium. id opinor legibus non licet,uel eodem ipfo dodlore Colo iudice.Hic^ dodlor Colus planePy thagoriiabat.

V uigornenfis: Ecquid dubitas, Reuerendum hunc Londinenfetn pari aequitate tecum alt;fiurumeffe,quatuus, quantumuis proprius,anriftesor’ dinariusC

Filpottus: Rcucrendi epifeopi Londinenfis aequitatem non infiinulo, cuius ego fingulari comitati Si offietjs in mcpræftitis,non paulo plusdc’ bere intelligo, quàm peculiari proprio^ antiftiti. Non hæc auribus, autaf fentationi do, feducranarro. Nam caille u iam meniès mchabcnSjflond^n äuel femel ad quæfl:iones,reddendamcp rationem poftulauinquod iftebis lam paucis diebus fecit. Cacterùm nemo prohibetur fuo uti iure. Quod quu om' nibus femper concefiüm fiicrit, mihi iam cocedi à uobis contendo,uarqsüe caufis,atm poftulo.

Londinenfis; Inficiariigitur pofthac non polfis, quin reuerendiD, epf fcopi propenfo fauore te audituri clTent.At tu contumax Si præfi'a‘^^s,aue’ terum opinionum errorc reuocari te non patcris;nec caufam indicas,quurin ccclefiae nobifeum ibeietatemnonredeas.

Filpottus: Charifiimi in Domino patres. Quur minus iuxta expedatiO’ nem ueftram animi mci cogitata depromam, cauia ea eft, quam dixi: quod fine certo uitæ meæ difcrimine fieri id non queat. amp;nbsp;tarn en potius quam ob-ftinatus Si peruicax,uel à uobis,uel ab altjs infimuler,nulla præbita eaufa, uri’ de id iufpiccmini,non’grauabor aliquâfaltem ipartem,uel fumma potius wdl crj mci apud uos deponere; ueftram interim implorans cclfitudinem, quœ lumnæ huius efie ecclcfiæ Brytannicae uidemini, ut mihi eademinre fadsh' dum efte uelitis. Atœ, ne multis uos morer, ea omnia, in quibus a uobis diP fentio,in duo capita,îîue unicum potius fummatim perftringam. in quo hi celfitudoueftra certis Si idoncis fcriptma: teftimonrjs fatisfeccrit,uobis tam lubens accedam,ut nemo lubcntius:adeo^ nec in ea re folum,fedin ten's quotp omnibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . fi

Londinenfis: Hæretici ifti perpetuo hanc habent in orc conditionci”, poflitper fcripturas ipfis fatisficritquo colore fc continue tuentur,Ntc^^*

menunquam fibi fatisfacQum cfTcuolunt, etiamfi firniïffi'mis ratfciiiim eut' dentijs tefelIantur.Ceterùm promittés ne fans aliquando fore tibijfi Domini jfti tantum laboris in tefufcep critic inftituendo, quantum fan's meritouide-ïipoterit^

Fiipottus: Promitto me diuinis fcripturælitefis ubique conformem, ac duftilem fore.Simul^ illud teftor apud Deum,Sd æternum cius filium lefum Chriftum fcruatorem meumjac fandlum fpiritumj dC angelos Dei, turn apud VOS ctiâiudices, me nulla animi obftinatia, aut philautia,fiue opiiiiónis amo-te aliquo fingulan',hoc facere: fed fiipplici conCcientia., amp;nbsp;uerbi diuini necef-, fitatc, à qua condcmnationis metu defcifcere non audeo » Eacp caufa exiftit, quuraliquanto fiam in his rebus uehcmentior amp;nbsp;tenàcior.

Londinenfis: Non grauabo ulterius Dominos iftos,quando ipfe recuûs animi tui fententiam annunciate» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Flip. Iftud iam nuc facio,ac fadlurus funij fimodo audirenon recufabirisi. Badenfis: Age,dicat fine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Fiipottus; Reucrcndi in Domino antiftites. Neutiquam uos latere arbp itor, præcipuam caufam, quurme, mei^, fimilcs alios pro hæreticis ducitis, in co confiftcre, quod in unitate ecclefiæ uobifcum non confentiamus. Vos neftram ecclefiam ueram nbsp;germanam efle : nos noftram effe contendimus.

Pro damnatis habentur apud uos j qui ucftræ ecclcGæ non aggregantur. nos contra, fi quis puriori ecclefiæ,in qua per uerbum Dei inferimur, non inhæ.-reftatjCondemnationi affines iudicamus. Qiiapropter fi uos rcuercndi fu* ipiciendi patres,grauioribus argumentis ucftram comprobabitis ccclefiamj quamnos noftram aftruemus,aut fi ullis tandem illuftribus fcripturæ tcftimó nqs contendere poteftis, ecclefiam Romanam,qualis nunc eft, ucre catholp cam cffcjiicut Omni contentione,diccndo,fcribendo, diiputando afleueratisr quodcp eidcm ecclefiæ, quicunq^ funt ufquam' Chriftiani fub gchenna öbgt;“ ftringantur ; itemque, penes hanc ipfam ecclefiam, fupremam effc ac unicant ftripturas pro fuo fenfti interprctandi autoritatem, qtiam cgteros fequi Chri*-ftianosneceffario uniuerfos oporteat( fic enim predicatis )qui fi inhacre una Willi fatisfaduri fitis, equidem promptiflimo animo ucftræ fimul ecclefiæ iudicio acquiefcam ; tjuod alioqui mihi nec tutum erit, nec integrum. Qiia^ propter uosper Dominuni obteftatos uelim,utmihiinhacunare fan'sue-* litis fedum.

Colus; Si nihil fit aliud fcrupulfiquod te torqucat,perfacile poterit aniriró Ptofausfieri,modo uelis,

Filp. Nempc hoc unum eft mihiuobifcum in prefentia cotrouertendum; 2d quod uelut caput,cæteras omhCs reducam co trouerfiastadcoep manu hac ctiam fubferipturus firm, fi uerbis minus habeatis fidem.

bond. C^æfo te, Domine Filpotte,ante annos uiginti, cuiûsnâ tum etas fidei f Mira profedo res. Hie homo fingulis quibuftp annis, aliter atqr aliter fuam mutât fidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Fiipottus; Libéré,quod uerutn eft fatebor;Eram turn nullius fidei,uita impius ,Deum turn plané ignorans, ac rdigionis expers :ita mihi condonet Dominus.

Flip. Dico fimpliciter quod res eft,quodcp teftafur confcientia,quid turn demeipfoiudicem.Sedage, qualis qualis fiierim, quidhocadnegoctj huius probationem,quam à uobis ftipulorc*

Colus: Quid ais, fl demonftrcm tibi, in condlio generali eautuffl acedi' (flum eflejtemporibus Athanafl), uniuerfam ecclefiam Chriftianam,Roma' næ eeelefiæ iudicio SC (ententiae flare oportere C etfi locus rnihi in præfentia nonfuccurrit,

Filpottus: Si tulocum elcripturarum penuullG mihi produxeris, qin'RO' manæfedi tantum tnbuat, perlubens fum auditurus, Qii3nquam,nifjmeia^ lo, neid quidem unquam demonftrabis quod de Athanaftj temporibusap cis. Etenim adfuit turn Nicenæ iynodo Athanafius, in qua nihil unquam dC' cretum fuifle huiufmodutd compertiflimum habeo.

Filpottus: Idegomihi probariperuelim. AtepinterhæcuerbaHatpsfyb dus,qui tum Londinenfis agebat Cancellariûjlibrum protinus quendamlrc-næi producit,in quo folia quaedam inuoluta ac complicata cernebätur, Eum epilcopis cxhibuit,quo in tanta hçrentibus difficultatelüccurreret.Qgenifi' mulatcp ßadenfisamp; Gloceflrenfis introipexiflent,mox Gloceftreniismiln ad legendum porrigebat.

Gloceflrenfis: Cape hunc librum, D. Filpottc, aclocum aduerte, quitc doccbit,Romanam ecclefiam cæteris omnibus præfîdcre ccclefqs.

Filpottus: Qiium autem,libro inipetflo, locum perlegiflem,Hicinqualo eus nâîil mihi adueriàtur : fed Donatiftis, cæteris^ hæreticis, aduerfus quos contendit Irenaeus : fidem illis non adhibendain, quôd peregrinum quod' dam dofflrinæ genus in Europafequuti eflént, quod^ prædpua cius EurO' pæecclefia à Petro Sóinflituta aeflabilita fit,quæ inde à primordijs conU' nua epifeoporum fidelium ferie, femper integra ac incorrupta conftitit, eau' demretinens euangelrj finceritatemquamab Apoflolis accepit, itcmapud hæreticos fadlumefl.Hoc^ argumento confirmât,eosnonaU' diendosefle.Qiiodfl celfitudoueflra idemnunede ecclefiaRomanaauiP mare poterit, pari iurc ÔC autoritäre contra me nunc agere uobis licebit, qua tum Irenaeus aduerfus illos. Sed ecclefia Romana ex eo tempore turpiffime àueritate SCfimplicitate euangelq degenerauit,quam adhuc Irenxiæ^ulo (pirabat, needum ijs infedfa erroribus, quibus nunc fupra modum obruitur, Qiiaproptcr haecirenaei autoritas nulle modo nuricin eedefiamRomanam accommodari potefl,quae nunc non minus fœdè,quàm euidenter, à primop diali ccclefia,ac primo uigore,in non dicendas fœditates prolapfa fin

Londinen. Hunc igitur in modum eludis omnia, nihil contra te facere da mitans,quicquid autoritatis inducimus.

Filpottus: Certè fi lîrmiis amp;nbsp;acquis rationibus euicero, autoritates contra me prodult;flas,nihil ad inflitutum attinere,id quod nûc fadum eft : fpetouos acquis animis reiponfionem meam approbaturos.

Vuigornenfis: Perfpicuum efl, ôé prifeorum omnium autorum teftimo-' nqs confiât, ecclefiamRomanam femperueritatem omnium maxime tetP nuiffe, nec hadlenus unquaulla erroris afperiam labe, donee fuborü quidam nuper hacretici infamem earn reddiderunt.

Vuigornenfis: Imo ea eft arrogantia tua, amp;nbsp;fingularis philautia, atquc ingenium ambitiofum,utperfuaderi tibi non patiaris, etiamfi clariffîme ptf' fuafero.

Filpottus: Quæfb egouos indices fufpiciendi,itâne mihinunc uata-* re exiftimatis, in hoc rerum articulo amp;nbsp;anguftfjs conftituto, atque deui' tanon modo huius corporis apud uos,fcd apud Deum de fliturapcrfdp , tantijUtphilautiac modjo,ftuitacqûe ambitioni flruiam. S cio enfin, fi extra ueram

ue'ram fidem mor{ar,apud Deum perich'tabof.Sin tuear ucn profeHionem, à uobis holocauftoma effîciar Domino multa^ millia aliorum præter me panter occidcntur.Âttamenmmanus ueftras mtilto malimincidere, quàm pe-rireapudDeum.Quin iam omnia bona SiC commodahuius uitç amifî,in car-bonariam tetram datus euftodiâ, quo uixcanem quifquam fuum intruder et, Sedhçc æquo moderatoep animo luftineo.

Colus: Age, amp;nbsp;quibus tandem argumeiltis j qua ue hiftoria nobis pro-babiSjCcclefiam Romanâ aberralïè aliejuandor' Certè id modo ex Eufebio liquet, ecclefiam hanc Romac primûm a Petro amp;nbsp;Paulo conftitutam ac ftabi^* litam eiTe.Deniœ, Petrum ipftim ccclefiæ huic annos 2$ præfuiiîe.

Filpottus: Nihil me fugit,quæ Eufebius in hiftoria commémorât, fed fi eadem conferamus cum tjs quac Paulus ad Galat, t refert, adeô id non uerum effe comperiemus, ut Petrus uix dimidium temporis htiius Romæ e^eriu Vixit annos 37, non amplius, poftquam in apoftolatum afeitus eft. Porro aügt; ihor eft Paulus,feribens ad Galatas,eum Hierofolymis commoratu efle,poft: Chrifti mortem,annos «8,eo amplius.

Filpottus: Non, fed Paulus inquam, ad Galatas fcribens,Pètri, quamdiut fitilltccommoratus,mentionemtacit. Adde quôdamp;illudprobarcpotero, tum hocipfo Eufebioauthorc,tumex hiftorijs aliorum,ecclefiam Rortta-nam manifeftè erraffe, atque etiam errare, eo quôdminus confentiat cum ijs quæ tum primitiua ecclefia ( pt feribunt illi ) iuxta euangeltj pura décréta fe-queretur.Quanquamhaudalio argumento inhacreopuseft,quàm ut ha.? rum eedefiarum alteram cum altera conferamus, primitiuam uidelicet cum, Romana.

Londinenfis: Potfem hunchon iiïfcit^ Cönipärarc cuih uiró quodam, de quoIcgiquondam:qui in deiperatioftemincidens,intyluamabijt,utfcfu-fpenderet. Quo quum ueniflet, ac fingulos probe perluftraflet arbores, nulgt; hm reperitidoneam, fuo^ dignam ftiipendio. Sed norilibet hoc ita accony-rnodare,utliceret.pergerogo D.dolt;ftor,cum eo congredi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Colus: ReuerendeD. Multi hie circumftant altj mcmulto ad hanc palp-uraminftrudiores. Deinde, nefcio quo patfto nihil fere odi magis, quam in ^Iputationes iftcidere : eo quod nihil hirtc demum aftequaris, nifi cum inui-diainimieosjô^ aptid uulgus dedecus turpitudine, Itaqp multo malim fcri--pto cum eo concertare.

Filpottus: Idem amp;nbsp;ipfe multo prlus cupiam, üt facias. Fiet cnim ita^ 'itcertiushoepado de didis tuis ftatui aciudicari poflit, Atque adeoob-iiKe te rogo, ut uelis. Verum enimuero, id fi permitterent facultatcs, centum ego libris hie modo tecum pacifccrer,tenunquam probaturum mihi, quod de generali concilio Athanaftj temporibus,huc attulifti. Siquidem hoc compertum habeo, multo poft hacc tempora, in concilio Africano, cautum tub excommunicatiortis periculo fuiffe, ne quis ex omni Africa Romam all-quando prouocarct.Quod nunquam illi,iat fcio,decreuiffent,fi uel feripturç, «el generalis concilij aütoritas, omnes homines ecclefiac Romansc arbittio ftaix,eicp parère compuliffent.

hæcmodo.Sed locum nullum indicas.Nec quicquam adnuc ftrmæ rationis, neque aiitoritatis aüdio,quaï friciat mihi fidem, pf æter uerbaduntaxatmera.

Lond. Die precor,bone uir:Nuni de rebus fideinoftrç dilputare licCtcIq wanus in legum Inftitutis, tit,De fide catholfCa, negat.

Flip Of. Scio, acmemini in iure Cæfario eiufinodi extarcfandionê.Cx' terùmfides noftralege ciuilimeticndano cfr,ncc ponderanda.praeclaretwcp Ambrofius:Nonkx,inquit,fcdfides,congregauit ecclefiam. . ■ nbsp;nbsp;nbsp;gt;'■

Vuigomenfis: Næ tu fpiritu fiiperbiæjDÏilpottejCorreptus uiderîs: qm te impedit,ne ucritati cédas.Pudeat te tandem,ac refanefcas.-

Filpot. Equidem uero ipero ÔCfcio me ipiritu fidei, duei/SChccinpfF fentia proloqui.ncc unquam m e huius pudebit fidei.

Gloceftrenfis: Qiiid.^an dodtior tu tibi uideris efle ibius, quam totahæc reliqua dodiflimoi-um SC laudatiflimorum hominum coronaC

Filp. Elias fblus ueritatem profitebatur, quum reliqui quadringentifactr dotes feduloaduerfarentur.

Vuigor. Ohe,uis ergo ut teHeliam quendam faciamusÆttamêhicipl« Hellas fuo non uacabat errore,ó bone:nempe quo tempore neminem, præ' terfefolum,uerèpium relitflum exiftimaret. Septem enim milliareliquifnb* Deus,qui genua ad Baal non flexerant.

Filpottus: At dodhina tarnen nihil fallebatur,ßcut reliqua turbafeptem millium,

Vuigor. Vide quam proteruus es ; mediusfidius nimis cumhocanimo uituperandus es,qui reculas eius efie ecclefise, quac una omnium hadenusut integerrima,ita ÔC anti(|uiflima permanfit.

Hlpot. QtiafiueroRomanam ecclefiam,cuiufinodifit,nonnorimfim, non folum ex ijs quae accepi à multis, fed quæiple illic præfens conlpexcnm: ubi 8(. tuam tum uidi celfitudinem.

Vuig. Fateor SC illic egifle aliquädo mc,quum hinc co profugerlQuan* quam illic te uidere non memini. Dolet tarnen ibi faiffe te.forte enim uibis d* lius iniquitas hunc tibi induxit animum,ut hacc ageres.

Filpottus: Minimegentiummei^ueroca cauiapermotus,hæcfedo.Se' eus enim me Chriftianae docent literac, ut miniftrum non afperner omnino, ob uitam corruptam, modo incorruptam dodrinam è feripturæ tliefiuris depromat.

. Vuigornienfis:. Qtiid C an tu uniuerfam ecclefiam errate, ac falb pone iudicasC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus: Paulus ad Theflalonicenfes icribens,haud obfeure fignihquot; çat,nouiflimistemporibus communemôd catholicam forè,fubadifenwin Domini, defedionem . Non ueniet, inquit, Chriftus , nifi uenerit ddc' dio prius.

Colus: Defedio illa,cuius meminithoc loco Paulus, nequaquam andc, fed à Romani imperij monarchia accipienda Sd eflimanda eftjdcpuox grcca déclarât, Äpoftafia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

* Filpot. Commodetiiquidcm ÖC opportune mihiinmemoriamredigis, Nam apoftafia proprie ad fidem refertur. Vnde apoftata dicitur is, qui à fide defciicat.Ad hçc,de externi impcrq ruina, póft aliquanto ibidê ctiam fubiun git Paulus:ut minus iam fit dubitandilocus.

'.Colus: Apoftafia noniblum à fide,fed ab imperio difeefiionem defignan id quod facile demonftratu fiierit.

, : Fi^ot. Nunqqam hadenus à quoquam in eum ulurparifenfum memini« Dcinde,ubi ture praeftiteris, quod uerba pollicentur, habiturus fum tuxde* monftrationi fidem.

.. Vuigor. Miferet me tui,qui unus, uniuerfo mudo Chriftiano huncinmo dum rèniteris.

Filpottus: Mundus fi-equentiflime,ac multitudo eorurn quos titulodicis ChriftianoSjUeritatem expf^ habet, amp;lpciiequitur»

...... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Glocelb

oceftrcnfis: Itâ ne ucrô D.Filpotte/Tun’ uniuerfàm Chiifti ecclefîâ cæ m tenebn'Sjte folum irt tönfpicua luce ambulare cxiftimas;quot;

tierf V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam tantqperc colins, nunquam hatSenus unF

ails ruit.Natn quuiti ôrbis trfparrito diuifus,Âlum,Africam Qc Europam priores, Pontificis Romani primatui fempcr con--diemrefragatæfunt,nccunquam decretis parue*

^^^‘pottus: Ita quidem rumOre fâlfo à quibuidam ferebatur, poftquàm ab »anisö^Äfricanis difceflùm eft, Sedcontràremhabuiffe,pôft compertum ^^squatfcqücbantur, -

tto^ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnihirèipondeas udim, quo tandem indicé b'tes SC con*.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quottdie hic illic emergunt,inter Chriftianos definientur.

oceftrenfis; Qyid fi uerba tu uno modo,ego altcro accipiamusf P‘pottus: Ad primitiuam ccclefiam indicium deferctur.

filpottus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

'Jioceft. Quidfîdodloresipibsnoneodemmodojfedinfenfiisdiuerfos P^^ahimus,adhuc iub indice lis eritr*

, Wpottus: Sentenriaillaobtincat.quæ adfcripturædiuinæ archctypum Propiusaccedit.

Clt;Aus: Reuerendi in Do. Quid in hac retam diu cnmillolitigamusc' yuandoid caput non fit accußtionis,fed potins hçrefis de S a cram en to. I ta q^ nobis nefeio quæ parerga ingeriq extra inftitutum.

rnportus: Haec ipfa eft ( D. Cole) rotins negotij inmma amp;nbsp;colophon, ad ^uod cæterasomnes quaeftiones redndlas uolui,expetens mihi à uobisin fofati'sfieri.

Vuigornenfis: Mirum fane hominem,qui cum plucis,éontratam multos, montra nitiftudes,

filpottns: Sinumerohæcresponderandafit,hauditamultùmfane, hac «ïamparte,cedimus ; qui Afiam,Afi'icam,Germaniam, Daciam, magnam^ '^æhabemus partem. Qiiin amp;nbsp;indies Euangeltj catalogo acceduntcom* plures, fæpe magnæ ducuntur coloniæ: turn in primts c Gallia tantuS fit con* niixushominum,è perfecutione in Germaniam profiigiêtium, ficut mihi à fi* Qe dignis narratum eft, ob earn ipfam dotftrinæ caufam, in qua nunc pericli tonmoriturus ctiam,utuidetur; utuix ipfæ Germaniae ciuitates, uniuerfos ca plant. Ex quo facile h'cebitintelligere, euangelium tandem aliquandofupe* tioreshabiturum,quamlibct omni ui ac conatuuos contra faciatis.

Vuigornenfis: Probe ac honefte coUocarunt fuum tempus, qui hgc ti* biretulcrc : Quin ÔCipfe acque probe in cuftodia afleruaris, ad quern horum 4elatorum accefliis tarn facile patcat. Tant* arrogantia amp;nbsp;fatuitate nunquam alias quenquam noui præditum,

Filpottus: Etiam atque ctiam rogo reucrendam praeftantiam tuam, ne quid tc commoucat orationis meæ impetus, SC uehementia, nimium for* teimmoderata.Eftea nonriulla pars cormptac natur æ meæ. Verum, ut ut verba præ fc feruht, animus certè fubmiffus humilitatem tuetur fuam, accin* dus ad omnem obferuâtiam amp;nbsp;obedientiam cclfitudini ueftræ præftandam.

Redibis i^tur eô,ünde profelt;îlus es.interim ü quid fit, in quo tibi opera mta opus fit,emciam utfentias» Acftria quarta iterum te expedabimus/ufius au diturijccquid pro defendendo errors afferre poteris.

Filpot. Idunumexpcto:mihiàuobis,inearequam proporuliRenfutis, Qiiod fi eiFeceritis, eum meicnucus efic,quem dixeram,

Filpottus: Credo equid cm. at iubuereor tarnen, ne crrorefedudi, fâlû^ pro üéris âmpledenteSjZelum in uobis habcatis non iccundum redam Gtó Hi Ccicndunt

Filpottus: Tantundem uobis repircor; Dominum fimiliter tans,utuobisanimioculos apcriat,ut quæ ueritatisfint ßpiatiSjeius^cc* clefiam tueamini. Confiirgentcs itaqueEpiicopi,confilio inter feinito,fyn graphamnelcio quam deliniarunt,quade ianguine opinormeo fiindendo decèmcbatur, cut turn ipfi iuamanu figillatim iubfcripferant.Ego inuetc-’ rem carbonariam redudus ium^

Quando examinationum mearurntelam iemelcxorius fum contexerc, magis ut tuo fatisfaciam defiderio, quam quod in re quicquam dtgnumftâ' tuerim :uoluiôCreliquos fimiliter huius tragœdiæadusperfequi,quôqua; occulte atlt;^ in umbra gefta iunt, in lucem atqp in medium exirent: ut intellp gat pofteritas, quanta iniuria ôt^uiolentia rapacifTimiifti lupiinnosgraflad, finceram Chrifti do(flrinâ,quam nulla dodrina, authonefti artibus eoargut' re valent,ui mera^ tyrannide obruere ftudeann

Qtiintcee-xatninationisi£ÎAJnqiiifitoYC!iLondit}ènftS)R6ffcttjisiCotientnenfihgt;A/' finfihcUm cxteris aliquot epifiopii mihi non terti £ôgnitù,qttibuf unà aßidtbantD-iStorius^ Curtoppus, D. Saferfonut-, D.PendoltoniHiprater aliet è Regina paUtio tm»

JacrijiioSttum Patritij ordinit nobües eyquot;generoJ'oS) qui nonpauci huic interfuerunt a^lioni.

Londinenfis: D*Filpotte, adeidum. Adiunt bic celebem'mi uirijhe-roeSjdodlicp complures j non grauati paulum fiibire laboris, mcó ro^tu, ut profinttibi» Qpandoquidem craftino iudicio ultimam de te fentcnoamferre ftatui,(fic cnim iubeor) prins tarnen,omni fauore,tibi fuccurrendum cxifiimaui, modo ipfe nonnihil remittens de tua uiciffîm obftinatia, nobis acquicfcas. Fac ergo, ut iâpientem te uirum præbcas ; riec tua tantopere opinione nitaris,fcd podus te dodis uiris regendum ac inftitucnduni accommoda.

Fâpottus: Reuerende inDomino. Quod ais craftino iudidoultim^ deme fententiamlatumiri,eares me profedlo ualde recreat,Siccnimpol-liciti iunt, qui hue me miferant, me poftridie eins diet adiudicandum : at{gt;a-lt;5}io minime ieruabatur,maioriquidccruciatumeo .Neœ enûn aliud quam mortem à uobis expedlo, eam^ tarn paratus fum Chrifti mbire cauia, quam uosameexigetis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cj- c.

Londinenfis: Vide, quam proteruus cftamp;pertinax,niech'usnaiusfnP ftranei laboris fuerit,Gum illo amph'us, aut cum fimilibus hacreticis re.Equidem doleo,adeó te inobîcquentem eflè : quocirca eo ncccflario^ gor,ut ad extrema tecum deicendam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^c co^at 1 ex,qui ordinarius meus non fis, quicquam habere rnecuni comnier ^*)gt;nili uelis ipfc: licet intra carcerem tuum, nulla iufta autoritäre, detineor.

Londincnfis; Scis te hue mifliim efie à iudicibus tuis, qui tuæ præfue* examinationùcaufam ipfe penitus ignoro.Id tarnen fcio, nunquam illos

. quot;Ocfniftrafaduros,nifiincolloquîjstuiscomperificntaliquidfecus,quàm Q’gnutn efthomine Chriftiano.

L. P^porius: Fateor hue me miflum ab illis nulla omnino caufa â me prae-wa.Tantum fuperiorem illam in conuocatione diiputarionem mihi obiece» ^untjpoftulantes-utin eadem caufa denuô ipfis reipoderem, quæcp turn à me ”*‘putatafuntrefcinderem ; quod quia nolebam, hue demum me adtuam cel wtudinem compulerunt,

bilpottus: Qitia, quum laici eflent, iudices in Ipiritualibus rebus eflTe non 5®nueniebat.Quid quôd exigentes à me ueteris cauiæ nouam defenfionem, Wh'tcrasfuasnon proferebant,autoritärem teftantes commiflàm. Itaq^ eau

f-ondinenfis; Imô in cauià id forfan fuit, quod nunc tandem in mentern ^enit,ncmpe quodindiœcefi mca non ira pridem,manifefl:ariarn hærcfin ^UQitus atcç auîùs fis tueri, Eacg res in cauià fuit, quur huiufcerei,quæ intra •^eçeparchig fines perpatratafit,admeam pertinerc cognitionê exiilimarêu

ftlpottus: Hærefis ilia uteunque immenfa tibi fuifie uideatur, licebit ta* ^2n,opinor,illo apud uos patrocinio uti, quod ipfæmihi leges porrigunt» ^am quum ca libertas fit, uetusep domus Parlamentariæ priuilegium,cuius ^hæc conuocationis domus membrum eft, ut fuam cuiepimpuné, libéré«^, de rebus propofitis, ièntentiam telfari liceat; noneft confentaneum,mihi nuncobeandem rem periculura creari.Quû præiertiminhoc ipib’confel*

tfiic quidam èReginae iàtellitio iàtrapes, qui, quum præfens difputa* tioniinterfueritjteftis elfe poiïit, neutiquâ à me addult;fias efie illas, fed à pro* *oquutorepropofitas, qui turn Reginæ uerbis amp;nbsp;mandatu, nos ad earum rc* •■um difquifitionem proliciebat : lib^ertateinterim quibufcuncp propofita, in

Satrapes Reginæ: Etfi parlamentum locus fit libcrtatis,nequaquamligt; rtHt tarnen cuiquam idioqui,quo maieftas Reginæ autimperij lædatur.

Aflenfis: Cæterumiftc,nonhiciubrcformatione,morccætcrorum,fed 3gonice,ôi catcgoricé, quantauix quiiquam inhocnumero alius contention ne agebat.

Fupottust Quoniam non defiftitis in ca rcmolefti efie, in qua leges me ipfæ abfoluunt,nec æquam ullam iuftg defenfionis rationem admittetis.Pron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

uoco igûur àuobis ad fenatum totum parlamcntarium, corum arbitrio iudi* candus in eo, quod in parlamcntario cœtu cotra fas amp;nbsp;leges regni huius me tommififièdicitis.

Roffenfis: Sedage, nunquam ex eo tempore iterum eadem dogmata rc* nouaftit'refpondc,

Filpottus; Si quis prodierit accufator, qui me eius infimulabit faâi,con« tra hunc adfum,me purgaturus.

RofFenfis: Nunc demum quid ^is:! 3n quç tum dixcras, redaabs te dida eiïe putes,eademcp nunc ctiam confirmabiSjUccnefreipöndc»

Filpottus: Reuet ende, ius in me nullum habesordinari3|,quuradionetn , banc contra mefufcipias ex officio. quamobrem iure hicnuUo obftringor, utinquifitistuisrefpondcam»

Auenfis: Nuncquidfentist'annoninbeatilfimo altaris fâcramento(hicç fimul capita uniuerfi aperucrunt, honoris idolo exhibendi gratia)ipfiffinia Chcifti feruatoris praefentia,re fubftantia ipfa,poft.confeCTationis uer* ba,continetur^

Filpottus: Profi'teor in fâcramcnto cbrporis Dominici rité adminiftrato, talem eflèptæRntiâ: môdum,qualemiàcræ Dei docent Ittcree,

AfTcnfts: Cuiufînoditandemf^dicnobisC ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Filpottus: Id alias à me explicabitur, quo tempore legitime addudus,81 accims fuèrini, ad caufg eius dilpütationem. Nunc nihil uideo quurnecelTe habeam,hüc in prxfentiz adigi » Deinde fcriptura admonet, ut omnia ordine conuenienter per^amus»

Epifcopus alter: Pcrquam hic cotitumacem te, nimis^ ambitiofæ philau ti^ eiTe apparcL

Londinenfis: Non permittit ius ciuile, quenquam de fide fua palam di* (pütaremt uidere eft titulo,De fumma trinitate 8gt;C fide catholica,

Filpot. Sihacpertêdas uia, uendicohicmihi exceptionemfori,eo quod minime competcns fis iudex,

• Lond. Nufquam in to ta lege titulus extat eiufinodi, quantumlibettibl peritus leguleius uideâris.

Filpottus: Seit tua præfi:antia,mc nullam arrogate mihi in legibus coÿti' tionem.Scd eo uos adigitis,ut corrogatis undecuntp prçfîdîjs,me cunqp queammodo.At*^ fi darentur hic libnlegum,nondubitaremid palam facere,quod dixi.

Lond. Quid de competente indicé .^Âdferamhuclibrosmeos.Memini quidem titulum fbi ciïcjde olficijs iudicis ordinarij.

Filpottus: Videlicet idem ille titulus eft, quem dico. De compétenteiii dice. Moxep proenrrens inMufeum, codices legum omnes inmediumaddu xit,pulucre ac fitu prorfus obdudlostfacilè eo declarans argumêto, quamftre nuam ij s nauafTet operam.

Lond. En adiunt tibi codices, exquire nobis titulum hunc. quod ß fecc* ris,ego uiciffim tê abfoluam carcere,

Filpottus: Non illud eft-, quod potiffîmum nunc agimus,ut tara ex* adlè iuris apices excutiamus ( rametfî non ium prorfus in hoc difeiplinæ ge* nere «mdvo-©* , qui totosfèx aut feptem annosineo poluerim)uerumutde articulis fidei refpondeam,quæres propriaeft huiusfori.Quoniam^uos prêter aequum ÔC reeftum adlionem contra me inftituitis, uendico acrequào iurisinihilibertatem,qua capitis falutemtuean nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Londinenfis: Imô nihil omnino reipondes plane SC direde adw, quæ obijcimus. Quocirca noneft quod pofthacquiriteris, quin’locustibi dabatur difeendi, fi te dodfis utris accommodare, mentem^ patefaccrcuo* luiftes.

Filpottus: Satisiam,ßds,mentcm ftipcriori cxaminationejjs qititiini adfucrunt cpifcopis apcruûexpetens ab his, ut mihi in materia tum ilia iàtis* «ceient,adquam unam cæteras omnes controuerfias referebam , Quod idem amp;nbsp;a uobis nunc fimiliter contendo . cui fi quiiquam ucftrum uetic aut poffit fatisfacerc, nempe quod Romana ecclefia, cüius uos nunc die di^ dtiSjCatholica fit ccclefia,promitto me ih caeteris omnibus obfcquenrem uobis fore.

Couentricnfis: Qiiidr’an^rion fidem habes fymbolo,Credo ecclefiam otholicamr .

Filpottus: Fateor.Ät nufquam adhuc repen* ecclefiam hSc de Roma dicf (nam id caput eft quæftionis noftr£c)aut de ulla demum huic confimili.

Alicnfis: Planilfimum eft,D,Petrum Rômæ ecclefiam catholieam exædi ncaffie. Et Chriftus ait : Tu es Petrus, ÔC fuper hanc petram aedifîcabo cccle^ uammeam.Præterea continua quædam epifcoporumieries,itainca urbc focceflîo product ac demonftrari, utnufquam perinde alibi. quæ teuiffima ecclcfiæ catholicæ nota eftjficut teftantur dotftores.

Fupottus: Qiiodtu clariftîmumdicisjdomniumeft incertiflîmum,uel ^noc ipfo maxime loco abs te citato: Tu es Petrus, ÔCfoper hanc petram ædincabo ecclefiam mcam, Nifi id oftêdas,per penam Româintelligi. Tum Suod ad fucceffîoncm attinet epifcoporum, à Petro deductam, nequâquam id fatis eft ad probädam ecclefiam catholieam: nifi fidem Petri,qua nititur ec defiæædificatiOjin eius fuccefloribus femper perduraflCjatt® etiamnum pergt; durareeuincas.

Lond. Anplurcs funt,præter unam ecelefiatn catholicâr'Dic mihip'n qua tandemfide pritnum baptifatus esc

Filp. Agnofeo unam faneftam ecclefiam catholieam amp;nbsp;apoftolicS, cuius S^iptefumfChrifto gratia)membrum,Inftiper et eiufdem ium fidcijin qua ini tio fum in Chrifto baptifatuS.

Cquentrienfis: Nofti ne fan's,quid hàc üoce,Catholica,fi2nificeturCnarrâ uiodojfipoteris.

Filpottus: Non adeo imperitus,autrudis fum(gratt'am habeo Domino) 9uin id fatis me feire arbitror. Catholica fidcs, aut catholica ecclefia,non id fi* ^uncatjut uulgus hodie accipit, quod maxime uniuerfàlefit, aut à maxima owinum parte recipitur. quo fignificatu uos fere ecclefiam SC fidem defi* ^’fgt;s,uelutmultitudine homindm ecclefiam metientes. At ego catholieam “dem Sc ecclefiam ita æftimo, fitut definit Auguftinus : Aeftimamus, inquit, dem catholieam à rebus prteteritis, pracfentibus amp;nbsp;futuris. Vnde fi idoneis Ntionibus iam probabitis, fidem hâc ueflram 8C ecclefiam, quam Romanam dicitiSjiuxta Auguftini regulam, à prima origine fuifle, nunc efie, ac futuram •emper, qualis nunc fit : merito pro catholicis habcri poteftis. Eft aut catho* ^^jUox græca,à prepofitione Kcer« Uel Kaâô,pofi:,iuxta,in quantum,tanquam: ûAof^uniuerfuSjtotus, integer, compofita^ Itatp catholica fides, autê ecclefia Catholica idem fonat, quod integra,primordialis amp;nbsp;præcipua fides.

^ond. Itâ ne dicit, aut ita fentit Auguftinus, ut hic narrat, D, Curtopp ef Curmppusj Habet quidem cotraDonatiftas feribens, quiddam non dif-limilc Auguftinus : nempe fidem catholieam metiendam efie temporibus prætcriti's, ata fecundum ea femper fpcdïandam amp;nbsp;regendam effè,tam à no* bis quinunefumus, quàm ab qs qui futuri funt. Non autem fecudum nouam îîtioncm,qualem tum repererunt Donatiftæ»

Flip, ReólcdixiftiD.Curtoppc,maxime^fecudumÄuguftini'mentcm: quac^ non tcnuitcr confirmant meam de uoce catholica fentenfiam.

Londinenfis: Omitte,ac quiefceDomine, alioqui' bona fide defiftâport/ firs, attp hi'nc abibo, Qui'dC an tu putas ecclefiam catholicam aliquando aber raffè, exceptis his paucis anm's, qm'bus homines qm'dam, ea relïdîa fuæ opi nioni,cui nimium tn'buebantjadhærere malueruntC

Flip. Non fentio,ecclefiam catholicam dotfhina aberrate pofTe.Vcrùm qua ratione commonftretis, Romanam ecclefiam catholicam hanc, quam di cimus,eccicfiam efle,td à uobis requiro.

Curtoppus: Probari id tarnen poteft, quod Ircnæus ( qui centefimo poft Chriftum anno uixerat)ad Vidiorem Romanum tunc epilcopum acceflérif, confilium illius dehaereticis quibufdâ excommunicandis petitunisznonfi^ dhrrus opinor,nifi fummum ecclefiæ principem ccnfiiifiet.

Couentrienfis; Etiam atqp etiam argument! uim perpende,Agc,huictan dem reljponde,fi queas.

Filpot. Nihil fadlufacilius. Namcp quod fecit Irenaeus, nihilo ma^'spon tificis, Romani caufam fubleuat, quam quod ego nuperfeceram; quiquum Romac fuiflero,ita ut ante mcirenæus, potuiflèm àC ipie tum præfensRonia' num pontificem conuenire,fi libuiffet.Et tame utinam in Anglia nemo e/Tf^ qui magis Romano faueret cpiicopo,quam ipfe faueam.

Afienfis: Magis,meafide,cum ifto animo uituperandus, quo minus iHi« ueas;præiertim quum non folum Irenaeus hie, fed catholica ecclefia, ante an' nos hos nonmultos pro capite iempcr cum hatfienus principe agnouerit.

Filpottus: Non eft credibile, Iren^um,aut prima ecclefiam,Romano pon tiSci tantum tribuiftc:quum ego feptem continua concilia, poftltenæiteni' pora,proferre queam,quæ nunquam tantû ei autoritatis dctulerint. Qpæ fatdocumento efle poteft,primam catholicamecclefiam,pontificembunc nunquam fibi capitis loco habuifle.

Alius epifeopus: Huichomininullacunquamfatisfaciet rationes, etiam omnia dixerimus. Latere prorfus lauar, qui dilputare cum eo uoluent amplius.

Filpottus: Veftram ego prudentiam amp;nbsp;celfitudinem appello, clcmcntii' fimi uiri: an mihi,nulla adduefta ratione,iatis facerepoftulatis C Vternonnim aequiore pugnat autoritäre: illé ne, qui unius dûtaxar exemple, Romam eaiu proficifeentis, nititur: an ego,qui tot produtftis concilqs, Nicæno, Epheimo primo amp;nbsp;fecundo,Chalccdonenfe,Conftâtinopohtano,Carthagincnfe, rem à multis retro içculis fecus habuifle doceoC

. Filp. Ob cam nempe cauiâm,quia cum primitiua eedefia non fed ab eius ueftigtjs longdate^ diferepet.

Filpot. Longum eft omnes diflimifitudinis notas rcferrc.Duas tantu In rcccniuiflèiàteritjprimatum tranfubftantiationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n. kt ft

Curtoppus: Quod ad tranfirbftantiationcm attinet,ctfi ca conftabiuta i pro articule fideiuixmulto firpra annos trecêtos, ionper tarnen in ecclcliam Chrifti recep ta eft, Ô6 crédita.

Filpot. De tranfirbftantiationeucrum narras, earn nuperà pontifice mano inue(ftam,atque inter articules fidei rclatam ab eo efle,ante annosn ita multos:fed quod ad primitiuam attinet ecclefiam, cam ita credidine,nn^'

^uamidà quoqyam fcn'ptofurh uecerum colligi poterit,necipfe unquarri probabile effictes, Hicgj Curtoppus pcdcm reduxit üicô, contentus pytha-» gonfare. Inter hæc Eibintrat legatus HiIjaaiiuSjad qucm Londinenfis reh'cflis ^2ctens mecuni epdcopis,continuo profiliebat.Tunt ego reliquos illos com' Mians,fie pergo. Reuerendi antiftites Si hefoes, fi quifqüam ueftrûm certis ^idoneis argumentis me docere poterit,ccclèfiam ueftram hanc (quam Ro ’’^anamdicitis) Germane catbolicam eile, lib enter eiusme membrum unà ^obtfeutn profitebonuöbisé^ turn in hac re,tum in algs cedam omnibus. Eté ’'lm extra ecdefiam nihil iperandum ialutis feio.

Couentrienfis; An tu contra ullis improbabis rationibus, ecclefia Rotlia ^ämnoneflecatholicamf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filpottus; Nilfadu facilius.at priai a uobi8,qui4pro re aftruenda afterre polfitis, audirc aueo.Sed age, quoniam,quod poftulo5 impetrare à uobis ne- • , ut mihi uelitis in hac re iàtisfadïum eile, unum modo aut alterum arlt;^ Bumcntuih dabOjCuitflurus Romanam ecclefiam catholicam non ehe. Nam “primitiuam ecclefiam uerèfuifle (ut erat ) catholicamnegare nonpoflitis, Quam ceu magiftram pædagogam, omnes omnium temporum ccclcfije. æ’proponere debeant ad imitandum ; certè Romanam hanc nullo modo pro catholica haben' confentaneum eft, quippe quae tarn late nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab

dtdidet ueftigtjs tum in dodrina,tum in lacramentorum etiam uiu. ‘ Couentrienfis: Qiip tandem probationis genere commonftrabiSjRo'

Filpottus; Si harum alteram cum ^tcra componamus, per fe facile It' Auebit, utriufcg iriiagincm intuenti, quid de utraque fentiendum fit, ficut ex fcufcbio, alijsqûe ccclcfiafticis uctuftis fcriptoribus ad liquidum conftare P°r^rit.

Couentn'enfi's: Ecquidaliud habes,quo Csitholicam non cHe edoceasf rdpottus; Qiua(iuxta ueftra catholici dehiiitioncm) uniucrfitatis ea nee ^rrocfueritunquam: tametfi falia eiUs rei periuafione uulgi aures imbuiftis, quum mundus in tres fecetur partes, AJîam, Africam Si Europam,Chrf æquè acnos ipfi profitentes j priores iliac nunquam hadenus Romanac ^rclefiæ partes fequutç firnt’. ex quö efficitur^ fidem eeelefiæ huius uniueiW lemnecp elfe,nee unquam extitilTe.

Filpottus: Primùm hiftoriæ ecclcfiafticac fcriptorcs pari acuno omnesl fonfenfu id teftant.Deinde, Si hacc ipfa tempora idem hoc quod dico,abun' de comprobant. nam ad hune ipfum ufcp diém ecclefia Afiana Si Affiicana

Romana non concintt. Quid quod Si^ maxima Europæ pars eidem re* pugnat; puta Germania,regnum Dacorum, Polonia, Galh'ac luculenta pars^

, Zelandia, Vnde facile aigui poteft ecclefiam ueftram uniuerfaleni rjon exiftere.

Poft hæc deinde Londinenfis cact'^ros auocabatcpifcopos,me^ cum gC' ^erofis quibufda uiris,alrjs^ lacrificulis paucis rcliquitrinter quos erat Dodf; oauerfonus,homo quidem Anglus,fed dodor Bononienfis : nam Bononiä* tiu^ dodoris infignitus eft.Is mecum uerba facerc hunc in modum inftitth {

D. Sauerfonus: D.Filpotte,retineo adhuc uctercmtuimemoriam,éx eo tempore,quo initaliam quondam e Vertetfjs Patauiam iter facicns,cum Eran cifeo quodâ infigniter turn crudito,difputationem intjfti.

Filpottus: Memini,nec unquam obliuifcar.Minabatur enim turn cucub Iio ille, fimulattp Patauia redtjlTetjfefe hacf efeos me accafaturum: non tam en adeó

RERVM IN ECCLESIA adco infignitcrin litcris’poUebat,tantum in fcholaftica purgatoria thcolo^ gia mediocn'ter ucrfatus uidebatun

Sauerfonus: Age age,erat homo tile perdolt;flus.Qiio magis dolco,te,qugt; cum tarn eruditis egifti uiris,eofum fententtjs Si ludicio nonfuffragari.

• Filpottus: Equtdem pcrlubensaCqüiefeam,amp;concedamomnibus,^» Si ipfi acquiefcunt Chnfto,uerbo^ cius. Aique te etiam rogo, SC hortor( D. dodor)ne ueh's u^^adeo abictfîè utderi obfequês,ut lucri fordi'do odoreho/ minibus fis quam Deo addidior,fecus quam tc ducunt tuatliterar.

Sauerfonus: Tabs egb non ium. Et qua tandem occafione ita de me fufpican's/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- •

Filpof. Non quodquicquamhadlenus in te comperifecus, quantbono dignum eft uiro.Sed propterea dico,adniOnêdi acoptandi gràtia,necubiul' lis huius mundi commodis à uero tc abduci patiaris: quodniuiis hodie multi dodoresfolent

Saucribnus: Audiui haeftenus'argumenta tua. atmihi coniplurcs uiden' tur prifex ecdeüx feriptores tuæ aduerfari opinion!, qua ecclefiæRomanæ, eiu^ autoritatt detrahis.Siquidê D. Cyprianus,peruetuftus cuniprimis aU' tor,Ilt;omanipontificis exprefte primatum approbat,

Cyprianin Filpottus: Id lecus eftc certo comperi, Cyprianus enim de Cornelio Ro* mano fcribens epifeopo, nonPapam eum, fed coepifeopum, fiuecollegam appellat:necalio quouis honorario titulo eum infignens,moreueftrorinu temporum.

Sauerfonus: Nulquam oftendes,ubi à D, Cypriano Cornelius coepiicO' pus nominatur.

Filp. Pacifcarhic ego tccum,oppignotatafumma bonorum omnium,mc in Cypriano,qUod dixi, commonftraturum.

' Filpottus: Efi:ô.rog(^,utueftrûm aliquis, D. Capellanilibrum hueCy* prianijin eius rei fidem afferat.Nec mora,quidam ilico ad epifcopibihhothC' cam tranfcurrens,librum Cypriani adduxit. Mox^ celeritcr arreptohhro,ex quarta epiftola,libriepiftolarum primi,magnificum argumentum,eojtr* mandi primatus pontificijjfibicorrafiiTeuifus eft, ex co quodfcribitj^tiel e CypritmiloeUi deepifeopatus uigore,6Cde ecclefiæ gubernandae fublimi acdiuinapotc' exhb.t.epifi-j. ftatc.Nefpuero el^quur Chriftianifimus,aut dicamur amplius,fihu^entf cft,ut iummo epi(copo,uicem Chrifti lupplente,iuxta uerbum ipfius,a com , fenium plebis,omnium^ collegarum,nonobtempcrctur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Sauerfonus: Qua rationc loci huius autoritatem, qua Romani pontuici tam manifeftèftabilitur primatus, euitabisC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filpot. Non tam manifefte pro uobis facit ( D.dqdor)locusliic,qti3m iufpicamini:utmox fuo loco indicabitur.Sed prius iure mihi uendicohbrum tuum,quem perdideris.Vides enim,quemadmodum Cyprianus Corneliu hie coUegam appellitet,quod Si alias pcrßepefacit.Venio nuncaduerbaau' toritatis,quætualicniffîmèadprimatum pontificis ftatuendurn quern turn Cypriani tempora prorlus ignorabant. Nam in concilie INmaen , quatuor defignabantur patriarchac, Ierofolyrtiitanus,Conftantinopolita^j Alexandrinus Si Romanus: quorum hie poftremus, poftremum in locumfbrtiebatur. Quod Si multis item ftcculis durauit, conciliorum continuammemoriam. Cuius egoreicertiflimamndemta potero.Itacp Cyprianus ad Cornelium patriarcham Romanum, quern gamuocat,fcribens, eonqueritur dehæreticis quibufdâm,puta qutabipfoefacro cœtueiedi,fpretaipfius autoritäre,cuipeculiaritcr^^^^

quam primaho conrm cpiïcopo fubrjciebantur,ad Romanum pontificcm acpatriarcham Coiiftantinopolitanum transfirgiciucs, caufam ad eos cogno fcendam rétiilerint, atqp àb his in ecclefiaedenuo focietatê aCciti fuciint, con* temptisacuiolatts eCdefiafticæ di'fciplinælegibus.Necpuerô ab'undenafd ineccUfiahaerefes dicit, quam quod contempto epifcopatus u/gore, fublimt ac diutnaî potcftän non obediatur.Nequaquam Romanum fen tiens pontifia cem, fed quenCüncp demum intra fuam eparchiam(quemadmodum in conci 110Nicacno fanettum eft )patnarcham i Quorum turn iinufquifq, fedem prögt; priam, coUégium doeftorum habébat fàcerdotum, Sic enim uerba habcrit ipfius J in eadem mox epiftola i Nàm cum ftatutum fit ab omnibus nobis, ÔC. squum fit pariter ac iuftum,ut uniufeuiuftp caufa illic audiatur, ubi eft crime admiffum : Sifingulis paftoribus portio gregis fit afcripta, quam regat unuf-quifep ôC gubernet,ratiónem fui adus Domino reddituriis,amp;c.Ex quo facile uides, quæ nani bcati Cypriani fiierit hac de re fentéritia»

Filpottus: Cur tibialiter uideaturnefcio. Hoc fcio,meam fententiam in* dubitatis fuffragqs firmatam efle feptem aut otfto cociliorum,quæ nunquam capitis unius in ecclefia poteftatem agnouerunt.

Pcndeltonus: Conciliahaudplurafunt quam quatuor j duntâxat appro* l^atæautoritatis.

Filpottus: Id non ita habet,D.Pendeltone.etli enim quatuor potiflimum concilia probantur in confirmatione T«rTfi«^ö?,fuerunt tarnen præter hæc »lia com plura concilia tut ex uarq s hiftoriàrû monumentis conftare potcrit.

Sacrificus alius: An non Chriftus ftipër Petrum ecclefiam ædificauit Cy* prianus grauis autor affirmât.

Filpottus: D. CyprianuSjDe fimplicitate præiatorum,qiiô narn l'd reipè* du diccretjiàtis ipiè déclarât. In perfona urtius,inejuit,dédit DominuS omni* bus dattes,ut omnium um'tatem declararét. Item Auguftinus in loan, Home Inio. Siin Petro non effet ccclefiaEt myfterium,non ei 'diceret Dôminus,Tibi Augujl. Trafic dabo daues. Si autem hoc Petro dieftum cft,non habet ecclefia : fi autem ec* ’°.w loan, défia habet,quâdo claues acccpit,ecclefiam totam defi'gnauit.Preterea Hic* •■onymus presbyter Romanus, ad Nepôtianum fcribens,fingulas ecclefias proprijs adhærere paftoribus teftatur, ubi de ecclefiaftica hicrarchia difi'crir, ’ailla interim omnino epifeopi Romani mentione fatfta.Idem porrô ad Eua* griumiVbicunqj, inquit, epifeopus fit,fiue Romæ,fiue Eugubij, autRegif, dufdem meriti iunt,paris^ autoritatis.

Filpottus: Non dico Hieronymum hoc titulo librunl fcripfiffc de cœlefti hicrarchia:fed inepiftola hac, quam cito,mentionem ecclefiafticæ hierar* diiæ fecifl'e affirm o.

Sauerfonus: Demiror te tarn obftiriato animo errorés iftos in tuam ipfius perniciem tueri uelle.

Filpottus: CertumhabeOjinerrorenösnocffe,uelexiiocipfo,quodftiis promifttDominuSjdaturum fe Ipiritum fapientiç,cui aduerfarij refiftei'e non ualerêt.Hinc itaep manifcftè liquet,nose ueritate ftare: quum contra lÿnago* gaueftraRomana,nec dicendo,nec feribendo refpondere ualeathis quæ afferStur.Qiiotufquift^ ueftrum omnium,dotftiffîmis Germanorum libris re Iponfurus eft unquam,qui fucatæ religioni ueftrælaruâ prorfus detraxerùntf Aut inftitutionibus I.Caluini,miniftri Geneuenfis;'

Sauerfonus; Pi'um quidcm reuera itiihiftrum quorûdam furunculorum, transfugarum Sufrcbelhïim.Atcp adeo nonita multishis diebus,tantaoborta con têtio eft inter bùnc ipfum ÔC faéiionis fuaî felt;fîatores, ut oppido excedere fit coacluSjde cauiauidelicetprçdcftinationis.Ccrta SC compertanarro,nani ipCé hue aduenienSjCos fines pertranfij,

Filpottus: Scio te ÔC cum, piam illam ecclefiâ,cuiusminifteris eft,felfo infamarc, qui mos ccclefiæ ueftræ peculiaris eft, quum eruditionc pariafecc' rc,ac uofinct tucri nequeatis, ad calumniâ SC blafphemias conftigitis. Nain^ in prædeftinationis caufa nihil aliud aftruit j quam ante eû dodores uniuerli, fcripturæipfi confentientes,

Sauer, Perleui momento refeUi poffit d multis, fi uelint tabulæ femel ad/ mouere manus. Ac rogo uicifiim,quote cuique ueftrum tanta facultas eft,ut Fysheri Roffenfis feriptis refpondeatt'

Filpottus: Satis iam iàtis liber ûle dudum confütatus aeprofligatus eft,n tereiponfà eorum hominS exquirere non pigeât,qui refutaruntlnterca dum o-ßwiiM» hæc aguntur prorumpit intro Dodî. Storius, Cui turn ego : Nae tu, inquam, D. Dotflor, magnam mihi facis iniuriam, qui præter omne ius £C interituni meum,in tam præduram cuftodiam,cane quàm homine digniorem,me corn/ ' pulcris.Dêinde nec conuenta etiam feruas.Sic em'm promiferas,fcquentidie iudicium mihi datum iri,

Storius: itaep nunc ueni, ut promiffaliberem. Anunquam quifquamup xit mortalium tam phanaticus, beluæ profeefio non homini fimilis f Imobcquot; luis iunt hæretici ifti détériorés. Siquidem cxci opinionis SC philautiæ erro/ rc dudîi, præterquâ quod reipfa ftolidi fint 6C ftupidi,m tantum fibijpfisban* jdiuntur,quafi omnes præcedant iapientia.

Filpottus: Fero SC patior^ D. Do(fi:or,uirulentam in me tuam SC feroceui iudiefi contumeliam.Effundas licet hberè quæcunque hFet conuitiorum gC' nera. Proftratus enim pedibus nunc tuis fuccumbo, eut infultes licet uf Ii'bet. Dominus tibi ignofeat. Flæreticum tamenneep tu, neque quifquam aliusme effecerit, quum nihil omnino afferam, quod nonuerbo Dei, amuffim apicuh's omnibifs congruat,ut hominem decet ChriftianutU'^

Storius: Verbum Dei, Verbum Dei. Oleum plane perdit amp;^operâ,quil/ quis cum his hæreticis co n cer ta t.Prorfus enim iniànabiles funt,acipei deplo ratæ.Cætcrùm,ut paucula tecum conferam, non quod fperem te pofTefletti: Qtiem demum iudicem adhibebis uerbi huius,quod prædicas/

Flip. Quem certiorem uerbi iudicem, quàm uerbum ipfùm ftatuemus. VfrWdiwîma/ Storius: Annonuidetismiferâdam beluinihuiusha:rcticiignotantiaffl» pt’miMinter/ Verbum ipfum uult uerbi elle iudicem.Nunquid loqui uerbum poteritt'

Filpottus: Nifi luculenta autoritäre, SC perfpicuis ratiortibus, quoddixi, fufïultiam,mcritô habear hgreticus,imperiras,et quicquid denit^fuafcrft tibi fplendida bilis.

Filpottus: Chriftus Dominus,apud Ioannem:Verbumai^tiodlocutus fùm,iudicabitinnouiiïîmodic. Quôdfiigitur uerbum nouiflimo diciudi-' cem habituri fimus, multo nunC minus eundem nos iudicem afpeman con' uenit. Deinde nihil dubito, quin eo die iudicem hune à meis partibus haW' turns fum, qui m e abfoluet et iuftificabit in feculo fequururo, ut interim in » meosqûe, iam ui, ôCiniqua autoritäre opprimiris: cerrôfcio,eodie,egoiü eabouos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n. rj in

Storius: Quidf Cogitas ergo fœtidus fieri martyr,cumlt;ç Ghriuo federe nouiflimo die,tudicaturus duodecim tribus lirael;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filpot. Equidêniliil déhacrc dubito.proniitdt cm'm Chrifiüs ipfe, fi mo* do ob iuftitiam patfar,quâm ipfatn in me nuno péirfeqiriminii

Storius: An non dixi frufiranei labons eflejCum hæretfco hoc fcrmoncs lerercCprorfusimmergiturhaîrefibus ft«'S,citra Omhcm értiditionem.

Filpottiis: Qiiantulâcuncp fit eruditio mea:certè è ditn'nis uolumfnfbus il luftria deprompfi teftimonia,quibusnegryquidc«Yi .efpondiftishadtcnus: fed conuicijs tantum uirulentæ linguae morlibus me obruitiSjadcocp nullo meo merito prouocati.

Storius: Rcdibo ad te mox fine mora turn, quum ludex in palatio nm'digt;-riait de te fententiam feret. Qiiïd aisfuerb ûm ne fentenriam dicit, an iudexc* tefpondef

Filpot. Quæ ciuiliafont, ci’ui'li'bus amp;politicis hominibu^, corum ludicari daarbttriOjiuxta fcripturaeuoluntatem fobijciuntur. Sed uetblim Dci nullius hominis iudicio fub^citurrat iudex omnis humanae iàpientiæ, fadîorum, di* ‘^otunicp ftatuitur.Itàtp tua comparatio, ut nihil minuit ea quæ dixcram, ita liée tjfdem quicquam reipondet.

Storius: Qiiid,an non ecclefia: intèrpretationém in feriptutâs admittist' Filpottus: Certè, fi modo ueræ ecclefîæ uocabulo l eipondeat. Att^ illud , , quod fupra fàcpius teflatus fom : Si quis id probabit mihi,ecclefiam hanc ucftram,quæRomana dicitur,purè catholicam effe,habiturimeeftis exfen* tentia uelha,ad omnia obfequcntem*

Storius: Qitidhic hominis cftr'Nihil fibi perfoaderi patitur, nifi quod ani mo collibitum eftfoö.Quid,nonne penes nos eft ecclefîæ poftclfîo f'Än non maiores noftri multis retro annórum feculis, hanc ipfam, quam nuric fequi* mur, pro uera catholica^ femper ecclefîa habuerunt f Si nihil ClFct aliud, uel hocunumfatargurnento foret. Siquidem temporis præfcri'prio magnum pà rit probationis argumentum apud iureconftiltos.

Filpot, Prudenter tu quidem ( D.Dotftor ) ad temporis longinquitatcm adeurris.hanccriimunamhabetisanchofani,in caufamaletuta, bonam.Sed opeßent hoc tenon ignorare oportet, Ex diriinis nulla occurritpræfcriptio.ld quod tomplurium doeftorum fententijS firmare poterOi

Storiust Bene fequuturus ergo uideris maiores tuos, Latamerum fophi-fom,amp;: Ridleum, qiri nihil pro lefe afferre potuit,præterquam quod ex Cran wtro fuam haufilTethærefîn. Deinde fîmulatc^ ego, cum uno tantum artium baccalaureOjad eum acceneram,quàm ille totus ilico inhorruit SC tremuit.^Di fcteSjCorreptum elfeparalyfî. Quod ferc cuntftis hæreticis iftis ufouenirefo* let, ut femper aliquod trepidationis indicium, unde eos dignofeas, prae ie fe* tantJtidem utinifto nunc,oculos trementes cernere liceat. Sed ego eos e me dio fuftuli.Et quod hic dicendum fît,nemo hadlenus exuftus eft iftorû,queiTi nonipfe prius conuenerim,mortis^ caufa fuerim.

Filpottus: Hoc grauiorem Domino rationem redditurus es eo die, quo uiciflîmiudtcium illius altero experieris feculo ; utcump interim in tuis nund triumphasfadis.

Storius: At ego nunquam hoc quod egi, in confeflîone recenfebo, inter crimina,facerdoti.Quoniamœ non uacat in praeféntia epifeopum ipfom con uenire, fignificabit hoc illi ueftrûm aliquis, me hue aduenifie admonendi eau fa ôuscelfitudinem,uthuius hæretici necem quantum poteftmaturet4 In* deç eliftedens:hoc,inquit,ut certô fdas, nulli acceptum referre debes, præ* terquammihifoli.

te haberem horae ditnidium,facile cffiicefemjUtaliam mihi occinerescan-’ tilenam.

Filpou Imo ne quid erres D. Do cflor, co iubnixus fundamento conGfto, quod abs te labefieri nunc non poteft^ncc unquam poterit Deinde moxfiiv gulisdilccdentibusjubiad unumomnes abtjiîènt^folusegoduntaxat cum cuftoderclidlusfum. Póft uero cumilloiam pergens intabernam epifcopi carbonariam,ex itinere forte obuiam ueiu epifcopo Londinenfi,qui folita co mitatc me affatuSjfic ait:

Lond, Filpotte,fi quid Gt in aedibus meis,quod poftit tibi ex uiu effqute* irtmemeis^audacften nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus: Nihil aliud in ptacfentia à celGfudine tua flagito, quam ut iudi' cium tibi de me commiftum matures,quo cxpeditius ê mortali hac miferiain aeternam meant quietem hinc traducar,

Verùm enimuero, quâtumlibetmulta polh'ccbatur epiftopus : tamcntO' tos hos dies quatuordecim necp ignem, necp lucernam, neque ledum impe-» trarc quiui. Sed ita mecum ftatuo,nobis id expedite non parum, ut hocinft* culo deprimamur, 06 in uâiflîmae conditionis ftatum redigamur, quo in tem* pore retributiônis ub eriorê affequamur euedionem 8C gloriâJtatç omni lau de cclebrandus eft DominuSjOui me humiliauit : effecit^ fua gratia,ut æquo ÔC hHari animo hoc quicquid eft calamitatis fuftineam, li quibus cordi eft uc' htas, dicant Amem

Sexte: examinationiia^a-, îadicibus honorandü Dominé) D. Cubicitlario Regùgt;} mite Herfordenfi-^D.FerrerSiD.RychxotD.àSAnSlo loanne^D.Vttynfirienji, J).

SandoÙT^yD.IoAnne Brydges arcù fummx prxfe£îo eqiiite M* rato, cum duabui mihi ignotis alijs-,fimul cum epifcoj:o Londinenfi e^DoflXhed-fio,6 Nouemb,iyyyi.

Pfiulquam adDominos fcnatorrj ordinis adcludus Gim, duffl^Wfttom ponunt ad ftibfeliia:Londinenfis cla'm ad fc accerftto, Gc in aureminfm^i’^^b adlnonens, ut quam prüdentiflimè me gercrem in ijs coram Reginælenatu, qnæ didurus eram. Huncitacp in modum Gib amici perfona, obtendemne' icio quid fauoris,quo me perfequeretur,confilr)s uidelicet uoluitme inftruC' re,quibus omni turba extricari poflem, filibuiftet. Poftquamuero aulici heroes, cæteriq^ ex Reginac famulatu proceres, fedes iam fuas occupaftent,epi-fcopus tandem in ßnem mcnfae fefc collocans, me euocat intus, Ädducftusin fuperiorimenfæ parte, Epifcopo eregionè oppoGtus, propius aftareiubeor. Vbi procumbcs in genua,moxqs à Domino iuflus in pedes erigi, fto tacitus, quiduellent expedans.Tum GcLondinenGs incipit,

LondinenGs: D. Filpotte, non femel antehac turn priuatim ipfe, tum pn' loll ce coram ecclefiafticis iudicibus egerût tecum multi, mca caufa omne mo uentcs lapidem,quo te ab erroribus in uiam reducerent. Sed quia nOT ita,uel ut te decuitjUel ut ego uolui,te morigcrum nobis præbueris, illuftriffîmos ac patricios proceres hos èfenatu proptereaaduocâdos cenGii(gtutiam habeo, quod uenire non funt dedignati)teftaturos mecum,quum te audierint, mm-quid ego reliquum feci ad omnem diligentiam, quo tuæ incolumitati conju-lerem. Quin a idem ipforum nomine polliceri auGm, quod fi teReginæm' ftitutis pauiulum nunc attemperes, nulla in re tibi defuturos,in qua tibi com-modare queant.Non hoc dico palpandi gratia,fed ut te eccleGg iànum mem* brum reftituam» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r» f

pc.Permultas hoc nomme debeo Deo,atque ago grattas, quando in tam fre^ quêti ac celebri illufthffîmôrurm heroum corona,caufa dicenda fit.Quamob^ rem ncqueo, quin muln's modis æquitatcm tuæ celfitudinis laudem atqj prg^ dicem,quando earn iudictj rationem,quæ maxime fit primç ccclcfiç moribus Mosäcßrmu» confcntanea, hic tenucris. brant quippè hi eiufmodi, ut fi cui fhufta effet hæz primitif ee refeosfu(picio(ita ut nue mihi)is protinus coram Ârchiepifcopo,uel epife gt;nbsp;po dus eparchiæ,ubi efîct infimulatus, euocaretur, non in angulo aliquo,fèd in publico reliquorum coëpifcoporum QC docflorum hominumj denique to-tiuslatcgmultitudinis confenu,ubi ex uerbi diuini fcntentia,accedetißus epi feoporum dC totius coronae fuffragtjs,de tota caufa, in hancaut illam partent ftatuebatin. Deinde, quôdapud te feorfûm cam humanitatem expertus fm, meritô tuææquitati debeo.Tertia porrô commendationismcæpars ineo fitaeft,quôdnunciftoslaicæ conditionis fummos acprimarios uiros adhi* bendos caufæ meae cognofeendæ cenfueris, apud quos non dubito pins me æquitatis mihi conciliaturû,quàm prius apud ccclefiafticos. Concédât tandê DominuSjUt ÔC lu cri uerbi ipiius adipifei aliquando iudicium l’ceat,

Londinenhs: Rogo,D. Filpotte, priufquamhæcproh’xiusperfequaris^ die iiùs bonafide primùm, num in hune carcerem me ucl autore, ucl confuF torededuCtus fis. Deinde, num quid ex eo têpore crudelius in te itatucrim, quo primùm hue ueneris,

Rlpot. Sifinat præftantia tua,ca quæ reliant dicerc,eram 5e ifluc quoque peruenturus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Rychæusî Principiô ad duo hæc D.cpifcopi inrerrogata rcfpondc: dcmgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*'***

deadrêipfamterefcras, Qiiidaisf'numciusimpulfuhuGperdudlus,autcrugt; fquot;*/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'t-

Filpot Certê, nec caufamilli huius ego careen's imputarc poiïum, nec crudclitatem èiuÿ ineufare debeo.îmô fi uerum mihi fatendum fit, non paulq plus apud cum clcmentiac expertus fum^quàm apud peculiar cm meum amp;nbsp;or dinarium epifcopumtquippe qui diebus his pauculis ter quater ue me ad eau ûmdicendamprouocauit, quum ille rrtenfes totos duodecim,amp;eo amplius, idem teccrit ne fernelquidem.

R.ychæus’. Perge iam nunc ad rem iplam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Fiîpottus: Vt caufam nunc ipfam,quamobrtm his muldlor uinculis,intel «gatis:ea eft ob difputationcm,quæ in çde conuocationis contra altaris fa era jnentum agebatur. Qiiæ tarnen ipfa nec à me peculiariter incœpta, fed à progt; •ocutorefufceptajnon fineRcginæ permiffione ôé mandatu,at(^ ab uniuerfo tdiquo cœtu agitata efl.Quum autem domus hæc conuocationis(ut mihi ui Doniut comto.^. ùetur)membrum,quafi^ particula quçdam fitpalattj parlamcntarq,ubi libe-' ras effeuoces omnium hominû oporteat: uideor præter fas amp;nbsp;aequum profe^ Louâiner.fej. ^to liacaffici molellia, ob cofeientiæ in libero loco libera confeflîonenu itaep iudiciuminhacre ueftrûm, qui è fupremo fenatu efiis, honorandi proceres, appellojan çquum propterea cenfcatis,non folum de fortunis omnibus,quas amifijfed de uita etiam,que expetitur, me periclitarû

Rychæus: Erras in carefcilicet.Nâ ea conuocationis domus, parlamenti particula nulla eft.

Filp. Semper ego diuerfumhadlenus intcllexq edodlus ab his qui me mul to in hoc geirere prudentiores éxiftunt Deinde quur ita exiftimem, non pagt; rum mcconfirmant tituli ipfi amp;nbsp;inferiptiones adlorum, præfeferêtes utriufcp fori tam fpiritualis quàm temporalis confenfum.

Rychçus; Imuillud intelligitur de D, Spirituahbus in ftiperiori domo parlamenti,

^7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K'E.'St.VJA IN ECCLESIA

Regulus Vuynforienfis: Certum quidem eft,domum conuocationis,c.v dcm I'nditflionis formula 6C præfcn'püone,panter cum parlamento contungi ÔC copulan'.Veriim cadcmnulla eft parlamenti particula.

Filpot Qiiando ita uobi's uidetur, mihi ludictjs ueftris ( illuftnlTimifena* tores )ftare neceffe fucrlt.

Rychæus: VerilGmahaccftmtjquedicimus.Quanquamuerononitahçc uolumüSjUtuüainferaturtibimdleftia, ob eius difputationis alt;fta:modo pœ nitenn'a nunc diluas acrefcindas, quae illic diiputando admiferis.

Londtnenfis: EximijDomini,manifeftamibi haerefim uiriftc docebat; nec minus fortitcr ctiam tuebatur, aduerfus uenerandum altaris facramen* tum{ fimulœ caput aperiebat hoc uerbo, quo cæteri exemple fuo idemho' noris idolo ill» exhibèrent ) pracfentiam corporis dC ianguinis Chriftinegans in eo contineri, Et tarnen abfit tanta crudelitas, ut extreme iuris rigore con^ tendam propterea aducrius eum, modo tandem refipifcataliquando:acim' piarçlicfta opinione, ad mentem redeatmeliorem. Qirodfifcccrit,fide bona iuro,fore,coftnfione modo ueftra, ut iamiâimpunè habeat, ac folutus abcat, Sin uero minus,id contra,quod extremum eft iuris,fcret.

Regius cubicularius; Dominus Londinenfis aequas amp;nbsp;arnicas tibicondi-tioncs offert:oblatas fi fapis,accipe,dum licet.

Rychæus: Qiiid aisfagnofeis ne in miftà reale ftnguinis Si corporis Chii fti prçfentiâ,ut cæteri quiep doefti in hoc regno, ut^ cgomet credo,fcmper^ fum crediturus,^oad uixeroClngenue enim hic,ac palam profiteor, 'D * ’ Flip. Ampli{iimeuir,talemagnofcocorporisamp;liànguinisprîeftntiamiii / ûcramento,qualemeuangelicæconftituuntliteræ.

Lond. Sacraments ûcræ rei fignum exiftit. Qiiod fi uerum fit,utrunip tur adefte pariter necefle eft,amp;: fignum ip{um,quod inter accidentia numeri' tur ( ut candor » rotunditas, Si forma panis ) Si rem etiam ipftm, puta Cliii' ftumipfum totum,quantus quantus eft cotineri. Atcnim fichæreticüftit'O'i tcndunt,facraraêta tantum elîènuda fymbola.Qiiid tu hicfcntias,expfitaho norandis his Dominis,an rem ipiam in facramento contineri putes.

Filpottus: Profiteor facramêtum Si fignum efic,6C rem fignificatain,quo ties riteiuxtacß Chrifti præfcriptum adminiftratur.

Lond. Vide obfecro,qua hic circuitioneutitur,itidem ut prius apudDo* minos Ecclefiafticos.

Rychæus: Die tandem,qualem præfentiæ modum facramento tribuisf Filpottus: Si D.Londinenfis rem ordine me comple(fti,quæ^ uefiti’ gula inoffenfe enarrarc permiierit, nihil celabo,quid in hacrefentiam,

Filpot. Eximq ac fplendidiffîmi proceres, quur initio minus aperte animi mei in hac reindicium hatftenus fignificaui,in cauia erat, quôd id facere milft fine manifefto uitæ diferimine non licuit.

Rych. Hic nemo eft,qui uitæ tuæ infidias ftruere,aut qui periculi materii ex ditftis tuis captare paret.

Filpottus: Etfi equidem clariflîmæ lublimitati ueftrç,qui de laicorum gt' ncre hicadeftis,nihil difRdo,(pelt;ftatiflîmi heroes:eft tamê, qui ex aduerfo co' fidet ( nempe Londinenfis defignabatur ) qui ex oratione faces ilico accenquot; det,quibus me uitam^ meam inflammet.Cætcràm,quoniam amplitudouc* ftra ita à me contendit,ut fententiam meam de præfentia Chrifti in facramen' lt;nbsp;nbsp;nbsp;to edinerâ,quo intelligatis,neutiqua pudere me cuageltj Cbrifti,nec quiccpia

fimpVdtêr hac de te éloquar, nihil diffimulSs, quamlibet ea tes mihi périculù wturaeftjdmn modo D.Epifcopus Londinentis orationis rrtcæ cürfum non interpellet.

Rychæus: Age,fine quæfo D.EpiicopCjquç poflît dicat^qwandö animus eft libéré fefe apétire.

Filpottus: Ptincipio ca,quæ ad uos (hoftorandi uiri) didturus fiim, apud Eeum, Enólos^ eius angelos teftor amp;nbsp;profiteor,neque ab oftentatione ulla jpgchp,aut animi philautia,aut obftinâtia proficiRüfed fimplici finceraep côgt; icientia,uerbo Deiinnixa, cui tepugnare metu condemnationis non audeo, quæ ferè fobfequi folet, temere confeientiæ iùæ noticiam uiolantes. Neque Uero proptcreaabea,quænuncinhôc regnoobtinuic religione abhorreo, quodRéginæ non faueam (faueo ertini ex animo) fed quod Domino magis obedire in uerbo ipfius,quant humanis legibus debeam. Hacep confideratio ne me duci, non alia, Déum ipfum teftor. Rcs autem in uniuerlum funt duæ, ’nquibus potifflmum Uniuerfo regno à fymmyftis eedefia: imponiturzNiini- w nxmcorporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti làcramentum,Sd titulus ccclefiae catholicæ. nbsp;nbsp;nbsp;pîcbiRrgt;

Riorum utruncp fibrjpfis uendicant, quum rcipià neutrum habeant. Qiiod intern ad facramentum attinet quod appellant altaris, idem iani nunc confit.-•no, quod tunt in eouentuillo dixeram, facramentum hocuefttum nec ChtP fti cfte,nec in quo Chrifti infit ullo modo prtefentia. Qijo circa Reginæ inprp nns ntaiéftatern,tum uos huius regni fummates amp;nbsp;proceres fcducungquibus »acramcntuni efie,quod non fit perfuadentn'nfuper in manifeftam uos idologt; btriam impcllentes,ut pro Deo id,quod Deus non fitjOmni cultu profequa.-mini. Atep adteftandam huius fententiae meæ fidem teftimonij tnce,ptætcr alias iftuftresptobationes, quas abundc è diuinis uolumirtlbus,tum Rcginæ, tumuobisdemonftrarc poffem, uitam hancamp;fanguinemimpendO. Qiiod ipfum fi facerent re ulla alia, qudm neceftaria ucritate amp;nbsp;cortfeientia coatftus, meaiddamnationefacetem.Porro quod ccclefiae catholicç titulum fibi aiîu* niunt,nihil aliud quam fucum fimplici pOpelló faciunt, fttlfô iaflaittes, a quo quam longiffîmê abfunt,uosœ à uera euangelfj putitate, quæ Edouard! temgt; poribus docebatur,ad fupcrlfi'tionê auocantes.Quod ne arrogantiuS, quàni uerius à me dieftum exiftimetis, teftatû uolo apud uos : Qiiôd fi graui certaep »■ationc aliquadocere queant illi, fuam catholicam eftè ecclefiant(quod nun-quamfacicnt)cedant illis in rebus ontnibus,rcuocaturus qupcunn hadlcnus dwerim. Vosœhic,nobilifiîmiatq5 ampliflîmi indices appello, opera ueftra efficiatis apud Reginse maieftatem, ut mihi in eius rci difeuflionem cum iftogt; tum decent uel dotftiflîmis côngredi att» expetiri liceat, fi caufam ipfi fuam, uel difeeptando, aut feribendo, firma, iôlidacp ulla autoritäre euicerint, nihil recufo,quin libenter muta ta fentcntia,pedibus in eorum difeedam dogmata, cumep illis per omnia confentiam.Deinde hæc alia^ multa(quorum hic tani-tumEpitomen perfcribo)fufius 6C copiofirs longa orationis ferie fum perle.-quutus, Qpe Londinenfis,irruptione fâ(fta,conabatur orationis meæ curium cuertere.at cura tarnen ÖC autoritäre nobilium intpettatum eft, ut concionem ad exitumufœ perduxcrim,no fine pergraui epifcopi dolore,id quod tum ex uultu,tum geftibus fllius multis modis deprehenfum eft.

Rychæus: Perpetuum hoc eft liaereticis omnibus, magnifiée iaeftate fpi-fitum Dci.Et quifœ ex fua uult opinione ccclefiam exttucre, ut Ioanna Cangt; tüna amp;Änabaptiftae, Erat Ioanna ilia in aedibws meis, dies fepem poft latam , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’G de

deillius exuftione fententiam, quo indies ad eam confluxerantD. Cantua' nenfis,amp; epifcopus Ridleus. at ca fic tota erat couerfa in fpintum,utneqiitC' quatn ifti confilijs {uis,quamlibet doÆ's,profccennt.Ea tarnen obftinato ani mo ignis fupplicium adibatjitidem ut ipfc nunc fa cis.

Filpottus: Noui Ioannam,eius^ hærefîn, caftigatione non indignam: quippequac ex ïymbolo fidei manifeftum articulumunum iuftulit,prater omnem fcripturam.Atqui perfacile quïdem difcrimen eft inter huiufmodifpi ritus,ÔC ucrum Dei ccclefiac^ ipiritum : quod hic femper fe intra fines Diuini uerbi cohibens,nunquam peruicacius in aliéna dogmata crumpit,fcd dueem fcripturam fequitur in omnibus:cuius dudf u ÔC autoritate, nifi nrmiffimenitc rer,nunquam in hacc periculamefruftra conijcerem.

Lohdinenfis: QuoniS dcfcriptursciudicio loqueris,age quomodohos fimui locos cociliabis : Pater maior me eft,óó,Pater ego unum fumuscHec uerba reddendaftintmihi Anglicè, quodDo. Latinènonintelligant: thefa^ ther is gfeter,than I. and I and the father are one. Sed ignofcite, enauifateor, quum dixi uos latine non callere,quorum pler^ latine fciunt, Sed co hec du xi maxime,ob D.Shandoiftim, eiuscp fratrem D. Brydgefum, quos latinali' teraturg peritiffimos non arbitror.Nunc tu peritiam tuam in hacrenobis ex* plica,iungeep hos fimui locos perfcripturam,fi qüeas*

Filpottus: ld in procliui eft. In Chrifto enim duas naturas inrelligamus oportet. Atquehumanitatis quidem refpetftu, uerè efta Chrifto dióum,Pï' ter maior me eft: diuinitatis uero ratione pariter uerum eft,Pater amp;nbsp;unum iumus.

Filpottus: Abundc iuppecunt fcripturç,unde,quæ dixijComprobeni.pri' mum enim de humanitatis parte ftriptum eft in Pialmis de Chrifto:Dimmui fti eum paulo minus ab angeh's. locus eft Pfalmo ly, cuius initium eft: Cœ' benarrant, amp;c, Ibiueró in numero errauinonnihil, quod cito arripuitLon* dinenfis,

Londinenfis: Locus eftinPial.Domine Dominus noftcr,Vidcosiudiccs, quam bene hic tritus amp;nbsp;uerfatus fit in horis matutinis.

Filpottus: Etfi horarias aut matutinas preces non rccito co ordine, quo tua celfitudo intelligincx ucteri tarnen memoria probe teneo, baud multuni diftare inter Domine Dominus nofter,amp; Cœli enarrant. Ad hæc,haud quic-quam detrahitueritati enumerationis error.

Filpottus: Satis ipfe contextus perfc deçlarat Chriftum, beethumanita/ te diminutum,fecundum diuinitatis tarnen rationem, unum cum patremane re.EtPaulusadHebræosfufiusid explanat.Igiturut duoshos locosfimui per fcripturam coniunxi,idemamp; in cæteris articulis omnibus licebit face* re.Quorum neceflaria fides exDiuinæ feripturæ manifefta interpretatione colligenda eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Londinenfis: Quo padlo id fieri potcft,quum D.Paulus dicat, litcra oca dere,fpiritum efle qui uiuificatt'

Filpottus: Nonitauult Paulusuerbum Dei fuanaturaocctdere,quoa proprie fidele teftimom'umDomini cxiftit,atqueaduitamperfecompaW' turn eft. Vcrùm ita demum uerbum Dei inutile eft, ÔC noxium illi, quifqæ^ fpiritu Deiuacat,quamlibet alioquiiuxta fenfum huiUsmundiprudentuu'' mus.Itaque Paulus, quibufdam ait Euangclium efte odorem uitæ, ad uitam: quibufdam odoremmortis,ad mortem, Exemplum quoque eius rciextat

Ioan. d,in hts: Qiii qunm uerbtim Dei audiebat fpintu deftitutt’, tlico offcndc batur.Proinde Chhrtüs:Catö, in^üitjh^iud prodeft quicquâifpiïitus eft, qui uiuificat.

Filpottus: Mea hgc eft intcrpretaho, fed uerbó Dd paflïm trtulns in locis confeiitanea, Dcindeqietuftillïmifcri'p tores locum eum non älfter interpre* tantuuEtPaulus dtfertè ad Conntbios fcn'benstAnimaliSjïnquit, homo non percipit ca qüæ Dd (unuSpiritualis dtjudicat omnia.

Lend. Videtis (uiri nobiliiRmi) quant mordicus fito ipftus iudido affi'gt* turf uittoep fefe it perditum.Mifdct mé illius.

Filpot. Quæ dixijmea ncquaquam iunt, fed Euangclij uerba eni innitor, Qiiod fi tu D.Londinenfis, potiorê habes autoritatem,qua tuam fidem hanc conftabilias,hac ipia, quant pro me adduco : perlubens auditurus fum, quid yelipfe,uel quiiquant in hoe regno alius adferfe poterit. Itaque procumbens gt;n genua, indices niagnificos rogäbam, ut clemêter mecum agcrent,hominc uteunep prognato à generofis ntaioribusrquiep libêter uieftitaret in hoe mungt; do fuperfteSjfiliceret.Simul^ teftes mihi eflent eorum, quæ hodierno dié au dircnt:ncmpc,fi qiris folidis hrmis^ argumentis meâ hanc fidem,quam nunc tucotjintprobaret j füâht^ex fcripturis præferendam oftenderet, itiènonita animo clfe peHï/cici aut defperato,ut fibi uobis^ perfuädet D.Londinenfis, tininfacilcuidus cedam ueritati.

ftychçus: Qiia in patria natusf an ex familia Philpotiand Hamptonie pro* dudusesf

Filpot. Sane ucrô,fi D.Pctrum Filpottum eqfiitenofti,in prouincia Hani ptoniXjis mihmater fiiit.

Filpot, Habeo tuæ fiiblfittitati gratiam, qui tam miftri Ôlt; captiui homun* cionis neceffitudinént non auerferis.

R)tch. Ne cgo,mca fide,centum milliaria nudis cofiéerêm pedibus,dum** tnodoprodciletibiqueam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

D.à Sando loannc: Es ntihi éónterfaneus, D* Filpotte: bene equidem ti* biconfultunt clTeiielim.

^Rychæ, Aiebasmodd, te fidem tuam contra decern præcipuos huiusreg niuifos tueri uelle.No id rede abs te fadum, qui fie tenobilitati huius regni ^Pponis. Sed quoniam ed prouocas, fi decern ex præcipuà regni nobilitate teaudiuerint,ftabisneiudicioeorum,arifecust'

Filpottus: Eximie honorande uir,fiaud me rede accepit cclfitudo tua, idfurpicâs,quafi é fumma nobilitate deCem prouocaftem : quuin nihil minus inmentem uenerit. Tantum de his, qui maxima doerrinæ opinioneflorenr, in hoc regno fentiebant.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Rychgus: Age, ficaccipio,uoluifte te. Qiiidfi igifur con^redentetegina, afTequaris quod cupis:eorurn neftabis fententiæ,an none.

Filpot, Nouit tua fubumitas,non gquum efle,eofdem amp;nbsp;aduerfariôs fimuî indices elfe cuiufqUam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•-

Rycli. NonduhitaboidpoIliCcfi,effedürummeapudReginæ maiefta* tcm,ut dodi uiri decent tecum cónimirtantur,fimulcp e nobilitatis ordine ui' gintf aut quadraginta interfint àüfcùltationiirtiodd tu uiciflim pollicearis, eo tim iu'dicatis te ftarurum, Qtiid aisfld né faduruiri te, coram illuftriffîmis his tdtibuspromittesî’

Rychgus: Audio.Sed acquiefcés ne,ac cocedes in eam tandem,quam ipF fcrent, fen tcntiam f

Filpottus: Multæ cocurrunt caufç,quamobrcm id non âtideartunifi certo conftet,ipibs intégré fccundum fcripturæ iudicium pronunciaturos eiïc»

Rych, Proinde fatis intclligo, te nullum admittere iudicem piætcr teip' rum,tecp cçteris huius regni omnibus doÆorcm ejçiftimare.

Filpottus: Non id ago,aut ambio,ut ipfemet mifti iudex fim:at alijs lüben dus me fubmitto iudicandum, dummodo in eiufmôdirebus quæreligionis font,prifdmoris formula obfeructur,quæ in primitiua ecckfia quondam ua-luit:ubi primùm fententia QC uoluntas Dci è facris foripturacfontibus exqup rebatur. Secundum hâe itacp à reliquis pronunciatum eft, qui turn ex urraqî multitudine ô(. laicorum Si ecclelîaftarum conueniebant, fuaqûe turn fufe* gia ÔC confenfum iuxta fcripturæ cenfuram accomraodabant. Hacitaque conftitutaiudicij fubfcriptione,moremaiorum,iudicum fententijs mcua* re polïccor.

Londinenfis: Videtis,honorandi uiri^ quo tendat, quid^ affedct : quad Cximie peritus antiquicatis uidcatur,omnium^ conciliorumamp;^temporuni primitiuæ ecclefiç confokus, quum nunquam talis focrit in primitiua ecclelù ludicrj forma ÔC conftitutio.

Filpottus: Etcnimmox addudlo codice, aliud comperics.Ibi ucrodo-lt;Qor Chadfeus, unus exminiftris cpifcopi,cui turn curam dclegarataddurfn di codicis, accedens ad epiieopum, neicio quid myfterij in auremilliinfu^UP rauit, codieem tarnen non adduxif.ob td opfnor,ne probro uertei etiir epifeo po infpedfuslocus,filiberadduccretim Turn ego,fàtisinquâvideo, fcope,dolt;ff orem Chadfeum,rcm ita habere, ut dixi, non ignorarc: alioQ^’ h* brum antehac in medium protuliflet,

Filpottus: Imo,quum uerbo Del primasiudicandipartes tribuo,tumnec cæteros etiam indices quofeune^ relpuo, qui fecundum uerbum pronuncia' buntExempli gratia, fi qua lis iudiciaria efiet fublimitati tug cum altero fofee pta,de uerbis ftatuti cuiufpiamjan no ftatuti uerbum ipfum, iudicem dirimen dç controuerfiæ adhiberi oportebatc'

Rych. Minime gentium; fed iurcconfoltorum adhibêda interpretatie elf, ex qua totius negotij dependet dedfio*

Londinenfis: Præclarum quidem contra fc exemplum induxit,infuç eau fæ perniciem. Itaqp epifeopus uclut opportunam iam occafionem naâus me undique proterendi, omni pede inflate, triumphare,acrem uerbis,quantum potuit,dilatare,at^ ad cauias ecclefiafticas accommodate cœpif.

Filpottus: Ita uidetur celfitudini uêfti æ, honorandi indices : qualîpliiri' mum caufæ meæ officiât cxemplum,quo explicandæ rei grau'a ufus fum.Cf' terum fi hoc idem prcffîus aliquanto ponderate uelimus, adeo non præiuf*' cat caufe meæ, ( quemadmodum D. Londinenfis fufpicatur ) ut etiam egf^' giè pro me faciatRogarim hoc em'm à D.Rychço,quem probe tritum amp;nbsp;ƒ latum in teip, huiufee legibus ÔC ftatutis omnibus intelligo : Etfî poffîtiud^’^ quifpiam,ftatutifeniumiuxta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerboruinterpretari,ancidem tamen

liceat in iudicando fcnfntn cotra manifefta ÔC expreflà ftatuti uerba ftatuere.

Filpottus: Similjter,inquam,nccp cuiquam licebit, feiifuiti fcripturæ con^ traexprefTäuerbaiplainterpretarirquemadmodumafucata bac èccléfiaRo-« manafaepe multisque tnrebusfadlumeft.Quorcfponfo póftquamiUisut* cun(ç fatisfccifle uifus fum, ulterius in ea controuerfia progredi deftiteriint. ' Rÿchgus: Dcmiiorigitur,quur perfpicua Chrifti uerbainfacramentö nc gas .Nam ubi is difcrtc prædicat, Hoc eft corpus meum : uos contra to ƒ htojt uerborumfortiter depugnatis, non cfte corpus Chrifti. Qrndf'annon omni-potens eft qui dixitf Annon pro ómnipotentia fua æquè illi facile eft,corpus ûiud fuum conftituere, at(ç ex argilla carncm humanam procreare An non txcrtepronunciauitjHoci eft corpus meum, quod pro uobis tradeturfPorro annon uerum corpus ülius pro nobis tradebatwr c' proinde corpus fit lUius nccefle eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Londinen. Seite quidem hec abs teD.Rychi,amp; perdodlcdiiputata funt. Sedpaulo altius ctiam exordiri à loan. 6 cap. potuifles. ubi proraifit’Domi.' nuSjfe corpus infacrameto daturum eftèjinquiens: Panis quê egc) dabo,càro meacft.Heustu,quidhuicrefpondesr' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......b i

Flip. Sidetis ueniam,primùm D. Rychaco,deinde tuaè obietftioriirefbbn furusfum.

Rych. Primum illius dilue autoritatem,poft deinde ad me uenias* ■ Filpottus: Perfacilis eft ad D. Londinenfis rationem refponfio. loannes entmhocloco id uult:ncmpe ut humanitas Chrifti, qua noftrx redemptionis taufa eft circundatus, panis fit uitae, quo corpora noftra, fimul amp;nbsp;animæ nogt; ftræaduitam aeternam faginantur.Huius itacp myfticg faginæ, panis hic facra mêtarius una eft reprefentatio amp;nbsp;efficax,cohabitatio erga ornnes qui in morgt; tem Chrifti credunt, atque ut ait Chriftus loan, fexto : Ego fum panis qui dc coelo dcfcendi : at idem tarnen nee materia, nee natura ipTa panis dieêdus eft, Confimûiter panis eft caro cius, nequaquam natura aut fubftantia, fed figni-ficatiónc ac gratia,in facramento fcilicet. Venio nunc ad D.Rychçi àrgumen tum.Necp exuero expreffauerba Chrifti nego infacramento: fed id affirmo, noncrafle eadeni hæc, nee fecus quam facramentaliter amp;nbsp;fpiritualiter accigt; pienda,iuxta expreftam Chrifti declarationem,docentis haec faeramenti uer^ bä) quajCapernaitgiirxta carncm literç ( quos nfic papiftarum filij imitatur) «ntelltgebant, fpiritualiter accipi oportere,non carnalitcr, quomodo ifti ho* diecraffiffimefomniant, baud iatis aduertentes Chrifti in hunclocum expli* cationem, turn nee inftitutionem infuper obferuantes illius: quin nee ufum Apoftolorum ac primitiuæ ecclefiæ infequentes, qui hune carnalem praefen* tiae modum prorfus ignorabant,quem ipfi hodie tanta ui obtruditis,citra Om nem turn feripturtc turn antiquitatis confenfîonem. Siquidem illi turn ab ec* défia fubmouebant, quicum^ fe communieantibus nonadiungerent : porro « quæfuperfuere à coma rehtfta, amburebâd id quod tum ex Canone Apo* ftolorum,tuni concilij Antiocheni decreto perfpicuc liquet.

bond. Falfum id eft. foli enim catechumeni è templo folebant cxcedere, reliquis communicantibus,prætereanulli.

Filpot. Imô nonfolum,obone,catechumeni, QCnouittj fidei tyrones; fed bi pariter,qui facfamyfteria non capefeerent.

Londinenfis: Qiiid ad diuinam refpondes omnipotentiam fAn non ille wndapraeftarepoteft, quç dixit,ut prçclarèmodô àD.Rychgo ditftum efte” Dico ego,non elfe Domino difScile, fefein tapettjsbis,nedum in pane,fi ue* litjftatuere.

Dam'de profiteoi:Dcus quaccuiic^ uoluitfcdt,in cœlo Sdi'n terra. Atuulfta' men ille nihilhifi quoduerbo conduitipfius, Eft enim blaiphema tioxilla D.Londintnfis^ qua modo aiebat Dominum pofle tapetum neri.Nam utue tuftiffimt docent fcriptores:Non poteft Deusfacere quae funt naturæ fuæ contraria. Qini”^ nihil fit naturæ illius rcpugnantiuSjquam utDeus pcriftrO' mafiat.eftcnim iliacreatura,Deus uerocreator.lamautem creator,nullo modo creatura efle poteft. Qirapropter nifi id euiceritis, ChriftSfecus quam (pirituali ÔC facramentali ratione per gratiam infacramento inefle, fruftrahic omnipotentiam illius prætexitis.

Londinenfis: Qiu'd ergor'fateris Chriftum realiter adelTe in facramento, autnegasf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,,

Fdpor. Haud nego realiter adeftè in iacramento, tjs quidem qui ritqiiwta Dominicam inftitutioncm,funt percepturi,

Filpot. Autor eft leiaias, Deum ubiqp compîerc omnia. Et Chriftus, uW duo aut tres in nomine ipfius conuehiunt,fe in medio eftè ipforuin teftatur.

Filpottus: Ncquaqua : at diuinitatis earn intelligo rationem,iuxta quan» interrogabas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Rychaeus: Age modô,fîne( D.Londinenfis) Dodorem Chadfeum cunt »II0 congredi, Videamus quid illi demum refpondeat. Atcg adeo, ut tepræ' moneam,perdolt;ftum hie habes uirum fine omni controuerlia,cui ego prorc-^ lt;fto ante alios multos fiderimrcuius^ cruditionem Reging maieftas cum uw uerfo regno plurimifacit.Huic fac diligenter aufcultes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Londinenfis: Libetne,D.eximfj,uobis biberef lam enim diuinuif^2”? colloquuti eftiSjfolentcp ferm ones ciere fitim. paululû hic relinquain E' tftorem cum illo diiputantem, attp hueilico aduosreuertan Domini ueroac reguh',poftquam fecedentes paululum, redqftent, ac compotaifentjWmv, Rychæus.

Rychçus: Sinite quefo,mifcllus hieuirbibat. fitireenim arhitror. Moxcp poftulato poculo, mibi ad bibendum apporrigebant. Ego uero libentcrac-cepi,att^ ante omnes bibi.Dominus’id illi retribuat:fitieba enim non parum. Pofthæc D.Chadfcus, alte repetito principio,multa mecum habuit, quorum huiuimodi ferefummacrat.

Chadièus: D. Filpottus domum conuocationis apudcelfitudinemhic ueftram infimulat:tot iam menfes ait in carcere captiuum fe tenerijibi^ duo^ dccim argumenta habuiftè j quorum nullum fibi permittebatur profcquendi facultas. Quod uanum ac falium eft. Dabatur enim liberrimus illi dicendi 0, profequendi locus, quatum ucUet maximertum ini^er ad fingiila illi refponquot; fum eft,quæ ex omni penu in medium proferre pofteL Quum^ iam eum ma teria deftituiftèt,conuerfus eft ih'co ad lach^mas. Aderam turn ipft harum m rum ipelt;ftator,quo certius teftari queam, Tametfi feiolibrum quendam,^“ mendaciftimum,haberi in manibus,in quo difputationis hliius ada depratUquot; tiftîmè defcribuntur, ut uix ullum uerbum uerum hab cat. Quod autem cramenti caufa cupis tibi fatisfieri,dabo tibi quod uerum fit, ex ueterum icn*

Rlpöttus; Haud facile credibile eft,tc cum ueritatc exittmim denicp qtii a mendacio fic auipicatus es orationem: nempc ubi aicbas,ad plenum ^’nirefponfum efle in omnibus quæ deprompferim. Porrq,quôd inopia ma , exculîæ fint mihi lachrym«. Deinde, qiîôd libellus de actis illarum di* putationum,nihil ueri habear. Aderanr id temporis(fit Deo gratia )ex nobi* .*^äte,reliquis^ ordinibus complures boni uiri, Satrapæ QC generofi, qui.Slt; ^‘Muutn fpedatores fucrint eorum quac gerebantur, telles eße poflunt, ‘*aac infineera efle, quae in tarn celebrihocnobfliflimorum cohfeflu, tere*, quod illachrymabam, id non erat materiæ inopia ( ut ^hlfoprædicas ) eil enim,Deo gratia. Maiormihifuppetit copia rationum in hoc caulç genere,filiberet contendere,quam quifquam, j quot;^rn,Omnium doÆflîmuslicetô^.triciflimusthèologus,unquam fitrcfel* cndo.Etfi nihil magnopere mihi an ogo,tarnen hx iachrymæ confimili çaufa ’’'ini obortæfun^ut Chrillo quondam leroiblymaé cafum euenturum deplo* animo uifus lüin ruinas écclefiæ Chrifliape^ titra ui amp;iniuftitia illa( quam illic oftendillis)fequuturas, quas SC hodierno æ tuènilTeuidcmus omnesmon quibam mihi temperate a lachrymîs; cx{amp; o^uationeillius caedis,quâ Si meipium amp;nbsp;alios innumeros mancreno ignO' . Hæcuerba non omnia dat a uoce expreflèram ; quippeidentidem a ■^•tvycliaeo præpeditus, quifxpeindamabat,utlocum darcmilliinflîoin* ‘fiito progrediendi: fore p o ft ea, ut mihi ad fingulos articulos illius relpon* treliccrct.Scd plura promifit illc,quàm erat præftando j ut exifus rci p oflcai cclarabit. Neep enim id ei concedebatur à fymmyflis ecclefiafticis efficerc, Quod uoluit, qui foli hoc tempore rem adminiftrant. Dominus elfrcnem eo* jumtyrannidemprofuaineledlos charitate, citô eflring^at, comminuatque.-dæcq propterea nuncadieci,quætum Fueramfilicuflieididîurus,nequi3 difputatione gerebantur, quæ^ nuncmjhi obijciun ’^nne præterijflèm, maiorem fidem Chadleanis di(flis efletfor* Mehabiturus, Fateor cnim librude adlis difputationis illius a me collecfluni die, nec quicquam habet liber ille fccus quàm res gefta cfl, Cuius rei telles,' dim Decanum Rofiènfem, turn ArehidiaconG Hattordiæ D. Cheneum, ad* '^^,*drcgnohocagentes,habeo. -

t'hadleus: Habes fcriptüras,habes cuangclillas quatuqr, qui omnes una ^um D. Paulo ad Corinthios, ad liquidum,Chrilli poil uerba confecrationis P^dentiam aftruunt. Confonant enim omnes pariter in his uerbis. Hoc elï ^Ofpus mcuni.Non ita inquiunt,iuxta tuam fidem,Hoc non cfl corpus.Tunt cæterosjloan. cap. 6, illullrem reddit huius rei probationem: ubi Chrillus promifit fe daturum corpus fuum, quod poil in cœna præfîitiq Quemadmodum exuerbis ipfis abunde confiât: Panis quem ego dabo, card ego dabo pro mundiuita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filpottus; D. Rychæe, ncceflc efi( pace tua) fermones eins paulum iii* tcnumpere,fiquidem blafphemiam loquitur.Namfi promfflioilla Chfifti apud loan, in coena præftabatur j nil erat opus cur poll in cruce mortem op* peteret.

Rych. Abfoluat prius D. Dodor, quæ in obi^dis habet : tum deinde fin g“py^^POdde,quodpoteris.

Cnadfeus: At enim obferues hic oportet,apudloannê uerbum Dabo bis ingeminari;qiiQjyjn prius ad facramêtum, alterum ad facrificium crucis refe* D d irj rendwm

rendumeft . H/s fcripturis tam manifeftis accedit porrô probatißimorura dodonim autontas,Ignatîj,Ircnçi amp;nbsp;Cypriarii. que fcflimonia cum is cumu* late latts exaggeraflet, tarnen quia tjfdem mihirelpondere no permittebatur, hi'c prgtermitto.

tnpottus: Pfimumacunicumferè firmamentum,ijuofetueturtfle,cæ' teri^omnes eiufdcm fcholac commilitones, ex his fere uerbis defumptu eff, Hoc eft corpus meumiadiedlo hucfalfb omnipotêtiædiïunæprgtextu.prius tarnen quàm ad fingula particulatimrclpondcam, quo luculentius intclligat telfitudoüeftra quiductim, quï'busc^nitar,D.Dôclorem rogatum habco, ad hoc mihi unum refpondeat : pn'mum tarnen atque anteômnia teftatum id uelim apud fub.ucftr3,nc quid dubitetis,me de facramento non minus fenorç honorifice,quàm dignum eftquouis Chrift:iano:fimul^ id uobifcumfateri,ia cramentum corporis 6C lànguinis Chrifti fummum quoddam xwiaùwi/effe, quo non alîudferè magm'ficcntius, aut deledatiône plenius in ecclefia reli' ^m fit,fi iuxta legiamam Chrifti difciplinam adminiflxetur. Contra^ nihil P cmiciofius aut grauius, fi légitima relida admïniftratione,in ab ufus ( ut ho-’ die fit ) torqueatur. Venio nunc ad id quod uolebäm quærere, utrum uerbà hacefolum,Hoceftcorpusmcum,iuperpanem amp;nbsp;uinumà iacrificoenun' ciata,corpus amp;ianguinem Chrifti conftituanr, ut uobis iudicaturjannonf

Chadieus: Diuapudfefubhefitansille,atqueperplexuSjtandcmrefpon--det:uerbahecfolum àiacerdotepronunciata, faris efle elemêtispants Si:!uint in uerum corpus amp;nbsp;languinem Chrifti commutandis.

Filpottus: Blaiphema hæç oratio eft,fcripturis fimul dodonbusrepii' gnans : qui admonent,formam fubftantiam in confecrarione, quam Chri-ftus ftio exemplô præbuit,obferuandam eire,teftc Cypriano, qui in hune nio dum aitJn facrificio quod Chriftus eft,nonnifi Chnltus fequendus. Tumk' ge ipià uetitum eft, quicquam adderc,ucl detrahere uerbo

Si quis, inquit,loquatur, loquitur ut eloquia Dei. Qiiapropterfiquisidexu ftimet,fola hæc uerba,Hoc eft corpus meum, realem Chrifti præiéntiam cHi-cere, nifi infiiper benedicat, accipiat amp;nbsp;mandücet, quæ tria non minus etiaui ad fttbftantiamiacramentifpclt;ftant:isuehementer fallitur.proinde habet Au guftinustAccedat uerbum ad elemêtum, Ô6 fit facramêtum.Itacp ß uerborum Chrifti integi'a obferuatio in ufti facramenti huius non adhibeatur, iam non fit iàcram entum: nihdo magis quàm facrificia quæ to tribus in Bethel Dco 1p tabant, reietfta efte le^itur, quôd ex præfcripto legis undiqj non gerebantun Quodrea nifi uerbis ijs accédât infuper tres illac reliquæ partes, quæ faciamë turn integrû abfôluunt, gratiænimirS pro Chrifti redemptionc adæ,annun' ciatio mortis eius ad ædificationem ecclefiæ, acceptio item manducatio non fit fcramentû.At in miftà ueftra formula hgc non obferuaturæcrtc uerbo rum ilia pronunciatio, quæultima pars eft lacramenti, neclocumhabet,ncc quicquam effîcere poterit. Necminus enim dixit Chriftus, Accipitc amp;nbsp;man* ducate:quàm aiebat,Hoc eft corpus meum.

Filpottus: Quid audio fan no plurariuo numero dixit tf s uerbis,a ccipift, manducatetnon fingtiiari,accipc, manduca,uti uos accipere uidemimf

Filp. Fateri igiturnecéfle eft,D.Do(ftor,eadem rationefalfum eße,quod modo afliimpferas : uerba folum ilia iatis elfe ad conuerfionem panisamp;uini, in corp us ôi fanguinem D o mini,

Lond. Intet haecreuerfus fterum poftdigreffîonêLoiidinêfis:Qtn'diftud éft,fnquit,quQd D.Dodlorem fateri op ortete didsc'

Flip. Quippè uerô affirmât D.Dodor, uerba folum à fàcerdote pronun-ciata,uim habere (àcramèntï êffi'ciendi.

Londineftfis: Certè fi D. Brydgés uerba ca de parie et uino ptoriuridaret, hil effiiceretunat eadem à iacefdote rite profc(fla,enetgian haberent realé coi' pus conftituendi.

Filpor. D.Dodlor aliud modo affi'rmauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Lond. At tu non redè fortaffè accipiebas, ientkbat is enim dd uerbis rite proniindatis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Flip. Reiiocet igitur ea quæ dudum conceffît, tum^ iterum ad capiit ipgt; film rcdeOjUnde denuximuSjUempe quôd uerbarHoc eii corpus meum,fatis perferaomenti non habéant, nifi Sgt;t^ reliquæ ctiam partes benedicendi^ accp piendi amp;nbsp;manducandi præcedant. Qiiontamcp praepoftero ordine,mriiifla ueftrajias partes procédât uerbaiHoc eft corpus meum,quæ fequi oportuiP leRidcirco necfacramcntum cfficiunpnec Chrifti ftatuunt præfentiam.

Chadfcus: Siuerba^hoc eft corpus mcum,facramentumnon efficiântligi turnecpbenedi(ftio,nec acceptiô,nec manducatiOjidem efficient.

Filpottus: Equidem fateot neutram partem fine altera ualerc quicquam. Nelt;p enim facramentum efte poteft^ nifi adio ipfa omnibus numeris ëC part» Fus conftet integra, iuxta primordialem inftituentis praeferiptionem*

Phil, Sdlicet.Neqj ènim Chrifti efte corpus poteft, nifi qs,qui ut dignum tftDominicainftitutionc, funt percepturi.

Londinenfis; An non panis menfarius communis, qnum apponitur, pagt; nis eft,tametfi nemo attingatf

Filpot, Diflîmilis eft ratio, panis enim menfac appôfitus, panis erat tuni etiam priufquam proponcbatur.Non item facramentum perfedirm eft iaera wcntiim alia ratione,nifi quatenus in menia legitime adminiftratur.

Lond. Qiiid igitur cenfes efte^ poft confecrationis uerba, interna tempo-' ns,donec recipiaturt’

Filpottus; Signum quidem rei facræ indioatum dixerim : integrum uerà beramentum nequaquam,priufquam fumatur.Duô enim in facramento ipe^-’^rindafunt,fignum à res fignificata:puta, Chriftus,amp;iaera Chrifti paftio. Ici sutem eftenon poteft, nifi tidelibus facra iÿmbola panis fiC uini rite accomox lt;Itc^percepturis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , .c.^

Regulus Vuynforienfis: Nurtquàm îiâtftenus audiui quèriquâ ùerbà Chri fti tuo exemplo inficiantem.Annon diXitipfe,Hoc eft cotpus meume' ’

Filpot. Subh’mitas tua rem retftà accipiat rogo. Chrifti uerba nequaquàmi infidamur: fed eadem non ah'ter uim habere oftendimus, hifi quatenus ad gé' nuinam Chrifti inftitutionem accommodentur, Verbi cauia : lubet Chriftusi baptifare in nomine patris amp;nbsp;filq ÔC fpiritusfantfti. Quodfi iacerdos eaderti hæcuerba de aqua pronnciet,tum, quum nullus adfit que baptifet,fola eriuri* datio uerborumbaptifmum non effîcit. Addc quôd baptiiînus fjs fôlus bapt»' fmuseft,quitinguntur,nonquicircumftantfpe(ftatores. •

Cubicularius; Liceat, quaefo, pace tua, eximie Do. quiddam ab eo Fcifci* tari; Quodnam præfentiac genus in facramêto turn,quum rite accommode« fumitur,probaturus est* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Flip. Ira demum, fi qui dignis modis accedunt ad manducandum, confî-rior totam Chrifti [iræfentiâ, cum uniuerfo frueftu paffîonis fuae per ipiritum Ldjtn hisqui digne comedunt,quibus iungitwr Chriftus, ipfi Chrifto. -

Londinenfis: Hortor uos eximtf fatrape,nc uelitis üh' attêdcrc:nihilaltud quam fedudc uos. Similitudo baptifnu', quam inducit, nihil habet affine altagt; ris facramêto.Perinde acfi D. loahni' Brydgcs mecum cœnanti dicerem, Su^ me uefcere,pracptnguis htc capus eft,etiamfiis manu non admouerct.Idemç puta dealió quouis obfonq gertcre, aut de cupa uini, fi dicer ê, Deguftauinü hoc,praéftans cft,6C generofumian eo minus uinum eflêt,etfiis poculum non attingerett'

Hlpottus; Nimis hpc profcc^lô craHà exempla fiint et pinguia,prorfus in/ digna quac cum rebus tam iâcris. ÔC fublimibus committantur, Id quod dilu^ cidius hic forte commonftraturus elîëm, fi non autoritatemagis quàm caufa me fùperares ♦ Certè non paulô plus difcriminis eft inter communes cibos âl potiones,quàm inter baptiimum facramentum corporis ÔC fanguinis Chh ih'.Similia lîmilibus congruunt:ôd ipiritualibus ipiritualia, non corporalibus confcrenda funt. Porrô cibi Sgt;C potus fua natura boni iunt aut mali : ueibis^ hominum,fiue probantium,fiue improbâtium, cuiufmodi funqdeclarantur. At faaamenta temper Chtifti uerbis metienda funt,inter quæ præcipuafunt ifta,Âecipite,manducate,uelutneccflàriæ huius facramenti efficiendi partes, fffic quibus non coalefcetintegra perfedla^ fàcræ coenæ conftitutio. Ideoç à Grçcis iàcramêtum corporis ÔC fanguinis Chrifti tioivavtK dicitur,id corn-’ munio.cacp caufa præcipit in euangelio Dominus, Diuidite inter uos.

Filpottus: Id etiam magis déclarât, participationem facramenti fieri oportere.

, Lond. Honorandi proceres,dolet, uos tam diu hicdefâtigariinhominc hoc tam obftinatotquando nihil apud eum, ut uidetis,proficinius, nongraua bo fublimitatcm ueftram in ptacfentia pluribus.

Mox^ fatrapç confurrexerunt,nec quifquam ullum interim çonuiciolum inme ieccrat.tum nonnihilinfuper,ut uidebatur,attoniti;Dominusbeneuer tatprecor,

ƒ nbsp;nbsp;Septimesmminationisa£îlt;i^iudicib]/scpifcopoLondinenßteliifcopo

Lond. Venifti tandemf'adefdum.Qui fît,quôd maturius nonuencris,qui hic me ôd D. Cancellarium horam integram remora tus fis C femihoram, mca fide, antemiflam, ac in mifla ipfa tantundem,dum te interim expedamus. ; Flip* Non ignorât celfitudo tua,quum captiuus fim,egrcdi arbitratu meo non licere, nifi oftio patefatflo * quod fimulatiç mihi aperiebatur, continuo adtçuenio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

•itond. Propterca accerfitû te uoluimus,ut miflæ interefles. Die ingenue,ii iotes tibi aperircntur,an uem'res acCerfîtust^

Londinêfis; DixinetibiD.Càncellarie,quàmpcruicax uirhiccfletfquM quid interroges,nihfl refpondet fimplicitcr.ram fàcpe cum ad quæftiones uo' cauiapudindices tumHierarchicos, turn alios : cundem morcm obtinet.Et poft hæc, doeftiorcm fe iudicat caeteris huius rcgni omnibus. Imo tantaeius ftultitia eft, ut fuperiori die ante aulac proceres accitus, uel præcipuos huius regni prouocare non dubitaUit.Do(ftus,ûmufîs placet, uideri afledatiquura prorfus indodus fît,ac imperituSf

G E s t A R V M C O M M E NT 5 R It, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç g5

Rip» Satis opinor dilücidè mé cxpediui apud eos indices, t^uos narras. Lond. Quur non recfle ad rem reipondes ; ü fores tibi pattîiiTent, ad miß ucnifles,nec nef

Füpottus: Huicita refpondeo:ficelfîtudo tuamiflàmjadqnammein-po^H ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efl'eprobaueritjlubenti animo me uenturum

Vide obfecro, Rex amp;nbsp;Regina,cundi huius regni nobiles, 3 milTam confluunt: hic tarnen unus recuiàt. Mediusfidius nimis à me indul euftodiam efïetccxperturum,prædico Fflpottus: Si earn indulgentiam dicas, in antro carbonario, Si. fqualidiflî •^slatebris euftodiri fine igné, amp;nbsp;fine lucerna, indulgenter mecum aóuni putes. Habet quidem autoritas tua,ius corporis mei tralt;fiandi,ut uoles. bondinenfis: Fatuus es iuxtaacimperitus. Vndicp D.Cancellarie, meafi fjtantam erga eûm,eiuscp concaptiuos humanitatem pracftiti,quantam uo* optarent.Sinocp amicos libéré ad eos aduentarc,à quibus reficiantur. Atep ueo fein quid.^ Superiori die fefe cum adolefcêtibus aliquot Londinenfibus ®wectantes, fupra domus teftudinem plumbeo obducfîam tetfiorio confeen^ ^ftunt: atœ ambulabant tam libéré, quafi nulla eos teneret cuiîodia. Sed næ ^gouobis liane arefiius aftringam libertatem.Tum adolelcentulos eos 6lt;iêr* uitia præmoneo, fatius elle hue non uenire tam audatfict, fi contingat in magt; Uusmeasincidere,

Ripot. Nullus efthominumeiufmodiad me confluxus, qualcm celfitu^ uo tua imaginatur.perpauci enim amicorum ad me aduenrant. Turn ex ado* ælcentibusô^ fcfyitqs Londinenfibus necRquifquamefiquiadmeaccedit, nec career nofter carbonarius ulla habet tec^oria plumbea,qug fcio.fallcre igi tur uidetur tua hic te memoria»

Lond. Nunc quia D. Cancellarius é utuis fiiblatus eft,ita igitur p erfuades tibi, baud quenquam amplius cxuftum iri. Non non crede inquam, breui te flabo hinc in incendium,ni fententiam hanc tuam reducas atep deleras.

Filp. Imô longé profe(fi:ô fpem meam fiiperat, quôd fiipemes ad hûc ufep ^iemmaneo.plane^ ultra cc)lum,quôd aiunt,mihi uixifte uideor,qui iamdu-uum in cintres atep tauillam à uobis redadhis non fiim.

CancellariusLondinenfis: Neficpræcepsultroinperniciem ruas,D.Fii potte, quin confiilas faluti tu£t:3lt; D. huic Londinenfi,cgteris^ doÆs te degt; ^^utaep nihil eritpericuli. ; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Filpotrus: Teftis eft mihi confeientiâ, me non hominum uUo ftudio, fed bdcharitate ôd timoré induci ut hæc facerem. Alioquiomnium hominum •uerito elfem dementiflîmus, fi cum tot commoditatum iaflura, quasinhac uitapoiremlucrifacere,dâmnationemparitermihiaccerferem,finihilmçmô ueretnifijpropriæ uoluntatis pertinacia. Sed certiffimum habeo, idemé^uos habere uclim,non me m'ti uoluntate mea ulla: fed Dei,qui me perire no linct, ideertofeio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Londinenfis: Age, quoniamnullisblandittjs, necrationibuspermoucri queas,agam tecimi iui c meo,atlt;p ex officio, itaep aufculta nûc articulis, quos rccitaturusfuin,mando^uteifdemrelpondcas. Siccpfchcdulam efinu pro* duxit cS articulis uartjs,contra me defcriptis.Quos ubi recitaflet, iijffltfingu* lisôïdinerefpontîerèm. ’’i!'

Filpottus: Libellus hic,reuerede D.duo potiffîmum compledlitur atfiio* his capitalt;Pfimum,quôd tuæ fim eparchig,ideocp celfîtudo tua poffit ex offi*

do poftularemecum dc ifs quibus laboro hærcfèon fuïpîdonibus.Cæteriîm tllud prindpio falfum eft, quandoquidem eparchiailla cm'us ego fum ,adi'u/ nfdidi'onem tuani nonattinet. Alterum eft,quod quum baptifatus fimin ecclefia ôC fide catholica, earn rtie defeniifledids, quod xquè falfum eft.Per* fto eni'm in eadcm ecclefia amp;nbsp;fide cathoHca,in quam film baptifatus»

Londincnfis: QpidCnegas te meat eflè di'œcefèos.In qua nunc diœcefi €s:dic,terogoC

Filpottus: Ncgarc ncqueo, quin intuafim I'am nunc carbonaria,qui locus eft intra pomcria prouinciç tug:amp; tame me de tua efie diœccfi,id nego,

Londinenfis: Pcrdudus cs ad me, ab ijs quibus commifla cftaReginain te autoritasu'nfiiperucrfarisnuncin diceceumea.agam igitur tecum,iurc mco ordinario»

Filpottus: Hucpertradlusfumui, nonratione aliqualegidmxpotefta* tis, Quapropter etiamfi apud cclfitudinem tuam detineor,nequaquani id cripitius mihi ordinariæmeæ iurisdi(ftionis,necmcproptereaimpcriotuo fiibqcit;nihilo magis quam fi quis uiolentis manibus,amp; obtorto coUo, qucngt; quam extrahit c legidmi perfugij afylo,id tarnen non adimitilli fanâuarij priuilegium»

Londinenfis: AnnonRegingmaieftas legitimam habetpoteftatem, per miniflros fiios, corpus tuum transfer endi quo uelitC

Filpottus: Fatcor cquidempenes Reginçpoteftatem(proimcpotefta^ tis fuæ) imperium efiein corpus hoc,quid uelit,ftatucndi. Caetcrom icitisip-' fi,uel ueftris ipforum legibus, ipirituaîia non effe fiibicda impcratoris pote-« ftati.Exempli gratia:Si tibi D. Dodor, Reging maieftas duos defignaretiU' dices temporales in re aut foro ipirituali,an non liberum tibi ius efîêt, derf corum priuilegio, ad proprios QC Ipirituales indices in re ipirituali prouo-candie

Filpottus: Haud abnuerim,in rebus quidcmfecularibus:atinlpidtuali-bus non item res habet, incolumi iuris priuilegio.

Filpot. Eandcm fidem amp;nbsp;ccclefiam catholicam etiamnum profiteer, quç Chrifti eft,colum na ôd firmamentum ueritatis.

Füpot, Si id agam,nihil aberrabo à uero. Conftat cnim ecclefîâ ante Chri ftum ruifre,quçunam facit ecclcfiam cathölicam»

Filpot, Probatunis fidem ÔC ecclefiam meam, baud alio ufurus ftim fun* damentó,quam ufitata ilia régula ueftra,antiquitatis,uniuerfitatis,amp; tinitatis»

Londinenfis: Videtis ne quam ambitiofe demens hie fuam uenditat ftub titiâf'perindé quafi in dolt;ftoribus,omni^ antiquitate fit callentiflimuszqumn tarnenmerus fitfatuus.Dic age,quo tandem dotftoretuam nobis ecclefiam aftruesf'tantum eum nomina, eueftigio ad te adducetur.

Filpot, Concédât mihi celfitudo tua, prifeos ecclefi'æ interprètes,fimul Wtn calamo,charta amp;nbsp;atramento: nifi ex fingulis fidem meam amp;nbsp;ecclefiam te ftatam reddiderojnon poftulo fidem mihi dari,

Londinenfis; Minime uero concedam. Interim aduertite quaefo effron» temeiusuanitatem. D.Cyprianus plane acluculenter teftatur, unum pontift «meflèfummû oportere,cui cæteros omnes parère conueniat.Atqui ifti nul lum omnino caput,nec uicarium uniuerfalem approbann

Filpottus; Non id dicit Cyprianus, unum uicarium eftè generalem opor^ tcre.Siquidêinlibro defimplicitate prælatorû,mcmini hæcillius efte: Vnus tpifiopatus eft,cuius pars in folidum à fingulis tenctur,

Londinenfis: Proferatur hue Cyprianus. uidebis quod contra te om* nino locus is faciat.Moxcp dolt;ftor Chadfeus adduefto libre, locum in epifto^ bad Cornelium pontificem turn Romanum feripta demonftrauit. uerbo* tum hæc fere erat fumma : Non bene illis cum ecclefia aeSum elfe, ubi facergt;-dotiDei non obtemperatur. Ëx tjsitaqué aftruere fententiam epifeopinû tebatur.

Filpottus: Perperam fîCaIiorium,D.docftor,10cum Cyprianiaccipis, quip pecjuiuocabuloillo fummi iacerdotis,ncquaquamRomanum pontificem defignabatjfedinfua quenque eparchiapatriarcham.Siquidem id temporis quatuor in genere patriârchae ecclefiç tenucrunt. Tum^ ad Cornelium feri* bcnSjfub ilia facerdotis fummi appellatione leipium intellexit, cuius eo tem* pore autoritas,quû fummus effet totius Africæ antiftes,apud hæreticos con^ temptui elfe cœpit. Quçrens itaep ea de re fuis ad Corneliiim literis affirmât, foclefiam illicrite adminiftrari non poffe, ubi fummi antiftitis aütoritati, iu^ xtafcripturærégulas,indiciumpopuli atc^ coepifeoporumConfenfum, non obtemperatur.

Lond. An non Romanus pontifex femper haeftenus fummüm ecclefi:;e caput,Chrifti^ in terris uicarius habitus eftf'

Filpot. Nequaquam. Neop enim facre literæ plus illi indulgent autoritär tis,quàm epifeopo Londinenfi*

Lond. An non Petrus fignifer erat ccclefiæ f denicp an non in eius uicem fuccefritRom.pontifex,eadem fimul autoritäre præditusc'

Filpot. Fateor pontificem Romanum, quatenus eft uicarius fticceffor Pe tri, parem fortiri autoritärem. at autoritas hæc nihilo erat in Petro, quàm in caeteris apoftolis,emincntior.

Cancel. Imo multo fuperior erat Petri autoritas : quandoquidcmpecugt; liarirationc Petro didum eft,Tibi dabo claues regni cœlorû. quod turn Chri ftus nuUi præterea dixerat apoftolorum,nifi feorfum Petro,

Filpottus; At Auguftinus longe aliter huicrefpondetobie(ftioni,in hune tnodum faibens:Si in Petro,inquit, non effet ecclefiæ myfterium, non ei di* ccretDominus:Tibi dabo claues. Si aût Petro hoc didîû eft,rton habet eccle fia: fi aût ecclefia habet, quando claues açcepit, ecclefiam totam defignauit,

Londinêfis; Quid fi ex iure ciuiii id euincam, omnes teneri Chriftianos E e ij iàntftam

fandtam ecclefiam Romanam (equf.qua dc re pecultaris extat titulus, Dc ca* tholicafidCjó^ fan (fia Romana ecclefia.

Filpot, Haud quicquamid retuien't,poftquamdiutna humantslegibiis nonfubqciuntur.SedDei uerbojiionhomtnûjea qug Dei funtadminiftrant.

Londinenfis: Quid fi probem tibi,Chriftû ecclefiam fuam fuperPetium cxædificalïe,idcp ex Cypriano Credes ne tum,pontihccm Romanum funv mum ecclefiç caput eue oportere;'

Filpot. Scio quiddicathacdereCyprianus: fed nihil minus fcntit,quàm quod uos arbitramini.

Dcyus: D.Cyprianus hæc habet uerba : Quôd (ùper Petrum fundata fuit ecclefia, tanquam fuper originem uentatis.

Filpot, Id manifeftius exemplo explanat; nempe quia unitatem feruariin ccclefia oporteatjidco fuper Petrum folum no fuper homines ecdefiamædi fîcauit Chriftus. id quod in libro de fimplicitate prælatorum illuftrius elucct, ubi in hanc fcribit fcntentiam : In perfona unius Chriftus dedit omnibus da* ueSjUt omnium unitatem deno taren

Filpot, Reor equidera terecfiius mente Cyprianiaflequino poffe, quant ipfe fe explicat,

Londinenfis: Ro^ te,D,CanceUari, paulum hie mihi operac tuæ accoffl--modes,una cumhocD,Do(fioreChadfio,SuD.Deyo,inhominehocexanii nando.Nam mihi ad parlamcntum ilico prop erandum eft.Poft^ uos hie eX' pecftojconuiuas mihi in prandio.

Filpottus: Turn® Deyus rciumptaiteru cademautoritatc,quuma!iaffl, lit uidebatur,non haberet, altiori initio omnes circumibat ret circumftantias, longifii'me à re inftituta digrediens. Cui tandem aiebam, nefeire fe quid agc^ ret,aut quorfum irel.quod ubi audiret, in rifum ÔC caChinnos ilico folutus di. Turn ego uniueriam eius Theologiâ nihil efte dixi,nifi farcafmum quendam, amp;iocularemironiam.

Filpottus: Do, Deye, indoeftior tu tjuidem in hoc theologiæg^i^^^^ runculus es,minuscpadhuc exp ertus,quam ut in rebus fidci mex me doceas: etfialqs in rebus longe me præcellis,attamenin hactheologiæ facuItateSd ufu, longe te fum expertior amp;nbsp;inftrult;ftior,fi fan’s te ex fama noui. Itaqucncfis prpeeps nimium in his rebus definiendis,quas nondum fan's cxa(^e didiccris,

Cancellarius: Petrus eius^ fucceffores inde ab initio femper ah omnibus caput ecclefiac eft habitus, idque facra approbante fcriptura, Eamq) ob cau* fam didum eftilli ab Chrifto Ioan, ultimo, ter^ etiam reperitum,Pafceoucs meas.

Filpottus: Haud aliud id modo eft, quam fi dicerèt, Ite, prxà'cate, quod itemcaeteris perindeApoftolis an^ Petro ipfidicebatur. Porró quod idem terna ingeminatione repetitum eft, nihil id declarat, nifi flagrans animi liu-' dium, quod uerbi adminiftros in docendo grege Chrifti adhibcre oporteat. Faxit Dominus, ut uos,quibus hç docendi partes funt delegatp,attention o’ raueftrouacare uelin's officio,Itanehpc idonea uobis uidetur fm'pturein' terpretatiOjUt ex eo Ioco,Pafce oues meas,uos potifici Romano,orbis fuprf' mum aftruatis dominatum C Inter hpc ftibingreflus eft alter nefcio quis theoW gie candidatus,atque ex clientela epifeopi Londinenfis,qui turn grecamli^' raturam Oxonip profitebatur. Hie uero ingenti confidentia opem Cancdli' ho allaturus,ficincipit.

Grpculus: Quid fi'graîcum autorem tibiproducam nomine Theophyh* lt;ftum,quf clarè huic interpretationi faueatr*

Rlpottus: Theophyladum Cció Neopalxum fcnptorem efTé, atqj ex co-nimnotajquiponrificiæ faÆont ftudeâr, ac proinde dubiæ ôô fufpécftæ Hdei; præfertim quum eius interpretatio à fcrtpturæ fcntcntia longé latcqj diffidct, tum eriam generalium multorum conciliorum decretis.

Græculus: Ex quo tandem concilio generali id probabis, epifcopum Ro manum ecclefiac caput non eiref

Filpottus: Ex Nicgno.ln eo enim concilio præfidebat non Romanus epi fcopuSjfcd alius.

Græculus: Falfumideft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filpot Video ergo tcinuerbis quàm rebus fœlicius uerfàtum eflè.Atqui quouis precio periclitabor tecum, ucrum efle quod dico: quemadmodumin Epitome eius concilq facüè conftarc poterie.

Græculus: Adducam hue Eufebiû,in quo mox diuerium intelliges. Pro* leélus itaep inbibliothecam epifcopi,Éufebium in medium adduxit.'at-conci lia non adduxit generalia,ufus eo colore, quôd ea nancifei nequibat, Ex Eu* Jebioitaep fuam comprobarefententiam,meamcp minuereadnixus,quum locum oitenderenô poflec, criftas iuueniles cum pudore demum demifit.

Cancellarius: Ecclefia Romanafemperhadlenus pro iânéîa catholica ec défia recep ta eft, Slt; credita.Itac^ iualerim, ut in eandem te unà nobifeum refe ras.Vides cæteros huius regni quofcp tuæ refragari opinioni: Et quur te unû opponis omnibus;'

Filpottus: Sæpedixip'demcp repeto,fi quis iciùerisrationibus docere po tou,profitebor me de eo effe numero. Nunc id perfu^fiffîmum habco, adul*, ttnnam earn ecclefiam cfTcjSC fynagogam fatanæ. Vos^ qui do(5b,ac dodo* tes eftis populi,ueram ecclefiam perfequimini, cos condemnâtes qui muitô lint uobis iuftiorcs

J ^Cancellarius; Audin’D.DotSor,quid narratfecclefiam Romanam appel Chadfeus: Optarim te reuerentius fentirc de ecclefia Romaîla. quid aiSjfi fx Auguftiniepiftola ad Papam Innocêtium fcripta,Iocum proferam,in quo rowm concilium Çarthaginenfe primas ecclefiæ Romanæ detuleritr

Filp. Scilicetidfacies ad calendas Græcas. Illc uerô protinus addudlo li* bro,epjftolam quidem oftenditi, fed unde nullum certum argumentum pro* au^ infiitutOjpræter coniecfiUras quafdam,in hune modum eliciebat.

Cancellarius: Dilucidè hic uides, ut uniuerfa Synodus Carthaginenfis, uisadinnocentium epifcopum literis, ecclefiam Romanam federn Apofto* nominat. Ad hæc feribunt de rebUs in eo concilio geftis, de^ Donatigt; «s condemnatis, ftiam pariter in eadein rc eortfenfionem efflagitantes, ne* S^aquam id opinor faefiuri, nifi ecclefiam illam cæteris iublimiorem iudicaf^ tnt. Qiiin ôd hinc facile capitur iudicium quo patflo Auguftini iudicio Ro* manaccclefia caeteris omnibus præeat: quando is continuam eorum epifeo* porûferiemaduf^fùa tempora deducit, ficut SCnos hodie eandem fucceffîo nem,adhgc ipfa tempora deriuamus. Qiiamobrê ex hoc Auguftini argumen to, ecclefiam Romanam ueré catholicam eftè ftatuimus.

Filpottus: Audio atqp intelligo D. Doeftor, in quem fenfum uerba Augu F*® ’ longe aliaratione quàm ille feripferat. Nam quodfedern uocat apoitolicam,nihiicaufæeft,quamobrem protinus ecclefiam catholicam défi* niamus. Fateor equidem apoftolicam eftè federn, refpecftu Petri amp;nbsp;Pauli,qui camprimum tenuerunt. Vtinâm periiide nobis facile effet apoftolicam fc* nem demonftrare,ex eadem dotftrinæ finceritate, quam qdem poft fere* liquere.Quodfipofretis,meritôhæcdefedeilla iaeftaretis. Nunc quumne* queatis, nihilo magis ea ratio uobis profutura eft, quàm fi Turca Antiochiac

5S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R. V M I N ECCLESIA

federet,autIcrofolymis:atq^idco(êapoftolicæfedis titulo uenditaret,^uod ibi quondam uerlàrentur Äpoftoli. Porró quod fynodus Carthaginenlis fed P tis ad Inno centium liten's confenfum fllius in oppn'mêdis Donariftis exam* biebat, nihilo magis facit ad prim a tum pontiricis aftruendum, quam fi collc^ (ftus in noftra conuocatione coetus, de certis articulis, inquibus ipfi interfe confentirentjliteras ad alterum epifcopum mitterent, rogantes ut ipfi pariter (uum calculum apponeret, rem^ procuraret in fua dicecefi promulgandam. Nec quiequam habet inde cpifcopus, quod fibi præ cæteris arroger, quod a frathbus de communi affenfu compelletur. Idem quoqj amp;nbsp;defticceffioncepi fcoporum ab Auguftino induefta fentiendum, quæ ecclefiam catholicam nk hil omnino probat: nifi idem quo^ cum Auguftino cocludereuelitis. Porro fticceflionis hæc commemoratio, hue demum tendit, ut probet Donatiftas elle hæreticosrquippè qui tum Romæ, tum in Aftfica, aliam inftituere eccle* ftam conabantur, quam olim Petrus aiit Paulus, aut quifquam deni«^ fuccef* forum,quos illelongo ordine ad fuam uftç memoriâ enumerat. Quodfiuos igitur ex longa hac epifcoporum fucceflione(qua tantopere efieramini)euin cere ualeatis, nihil huius dodrinac, quam nos hodie profitemur, ab ullis un^ quam Petri ÔC Paulifucceftbribus receptum elle, aliquam ueriIpeciem habi' tura eft ratiocinatio ueftra. Alioqui nihil omnino habet energig:id quod pro* cliue mihi dem onftrare fuerin

Cancellarius: Vides D. Doeftor, nequiequam contra eum nos difputan^ do proficere.Reftat igitur,ut articulos iuflu epifeopi nobis creditos aduerfus cum exequamur. Quid in ijs articulis D. Filpotte relpondesf'TuD. lonfonc perfcribe diligenter,mandag commentarqs quæhicrefpondeat.

Filpottus: Non eft ea poteftas tibi D. Cancellari, defidemeainquirendi, quame ad articulos hosmodoabste propofitos refpondere cogas.Nego cnimmeLondinenfis efleeparchiæ.Breuiter,ut femel copleeftar, nihil hicrc' fponfurus firm amplius,quam iam ante epifeopo refponderim.

Cancel. Siita fit,camus igitur: hunc abducat hincfecum carcerarius» Habetis itacp alterum tragœdiæ huius adum,

PoUridte clara luce,miflt cptjiofius qtiendam exfdmulitio emiJJÀnum'gt;qn^ meadfanmnepifioptiUt mijJ'A Jàcyo z«-tereffem enocaret.

Famulus: D. Epifeopus iubet te Iurgere,at(^ ad miftae accedcre aufculta-tionem.Quidaisf'Venturumterefpondes,annont'

Filpottus: Stomachus mihi paululum hoc tempore languet. Itacp cpifeo-po renun cies precor, ualetudinem non bene afferftam elTe. Póft id minus eft carcerarius,qui me ad cpifeopum adduceret.

Carcerarius: D.Filpotte, ftirgendum tibi eft,atque adD.Epiftopumue* niendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus: Tuum eft, D. cuftos, mihi quod uoles impcrare. Itacp quam primumlicebitaccingar. Dum^ foras egredimur, percontaturexuia,num animus eftêt adiré miflàmc'

Filpot. Stomachus mihi eft hac aurora paulo crudior, quam ut tarn enr-dos ciboscarnis,Ianguinis àCoffium capereac digerereualeat,Poftha:cillc me in aulam producit,6C fiftit epifeopo.

Lond. Mando tibi D.Filpotte,ut articulis qs,quos laccllanus meus D» BeyuSjSc^ Notarius tibi fint obie(fturi,relpondeas. abito inquam cum illis, uc relpondeas.

tfre.Qiiapropter fi quid fit,cuius iublimitas tuauclit me infimularc, resin sper tuin amp;nbsp;publicum iudiciû pro forenfi æquitate producatur, ibicp relpongt; lunis fum pro officio meo, ijs quç iinpingetis.Sin minus,ptorlus nego in late Dtls atcç in umbra me refponfiirum,

tond, Stolidum te nebulonem uideo. Imo liel iriuitum te cogam, ut re^ •pondeas,Abi unà cum his inquam,

rilpot. Abirecumipfislicebitmandatuôifmpcriotuo. Cçtcrum nihil ilgt;-lis refpondcbo,prêter ea quaciamreiponiàfunt,

tond. Ain furcifcrpAufcrtc hinc eum,ac ligneis compedibus conftringi* Abi hinc ftolidè nebuloi

Fdpottus; Ita t^iridcm tradîamur a celfitudinc tua, ego cæteri^ noftri, ut Wohones ôdfatui. S ed patienter hæc nobis conuicia ferenda Hint. Comp edes

luolentû, hæ fùnt luaî, dignæ uidelicet epifcopo,eleemofynæ. Furtim ac Ciancularijs modis nos ftudetis opprimere: pudet^ in lucem,at{p fub oculos produci ea quæ geritis^ Dominus pro clcmentiffima iua pietate,crudelcm Vf' tanwdem ueftram citô diffipet. Indemox coni'edî^us fum in compedes infogt;-jyni^ocumjâ cæteris meis fodalibus fciunCtus. Laudandus Dominus,qui me wocbeneficio dimatus fiqut aliquid pro'nomine illius patiar.Satius eft huius inundi compedibus onerari, quàm confcientigirrequietætanto grauioribus totmentis lacerarf.

Poftridieantelucanis uigilfjs, nondum flluccnte die, uenit carcerarius ab ^pdcopo mifTuSjUt me iterum abduceret.

tarcerariiïs: Heus D.Filpórte,Reuerendus epifcopus te acccrfit,atq} ptötatipara te igitur quamprim um ut uenias.

rilpot, Demiror,quidtandemfibiuelit,quificintempeftiuè, nulla adhuc luce, me addudu uelit. uereor ne infidiofa uis aliqua in meam perniciem hie lateatQiiamobrem itailli renuncies precor,fi redio legis ordine accerfar,uen turum clTe me,ói: didlurum caufam.Sin aliter,quando in me nullum ius habet ordinan'um, prorfuscp ab omni illius præfeôura film alienus atque immunis, ^quidcm nifi ui coadfus non ueniam.

Carcerarius; Ibo,£Ceademhæc,quædicis,fignificabocpifcopo.Pergif illead cpifcopum,ac continuo ad me reuerfus, cum duobus epifcopi fa^ '’^uliSjden.unciat mihi necefiario ucniéndum efTcjUel inuito.

Filpottus: Si hue ui allata me adigitis ut ueniam, nequeo no uenire. alio* lt;iuifpontemeanonuertiam.lbiq}unus famulorura mebrachio correptum ra pitadepifcopum.

tondinenfis: Ng tu demens 5d fatuus es inquam nebulo,quod nifi ui add «us, uenire nolis.

Filpot. Plané ui hue adadlus uenio. Ea enim faeuitia eft tua, lit pigeat ad tuam celfitudinem accedere.Valdc profedlo optarim utfublimitas tua,candf detnecum,iureód more legum uelit agere.

tondinenfis: Multis modis reprehendor d D.Epiftopis, qui te antehac c mediononfuftulerim. Atep adeo,mea fidc,egifcduló cUm D. Cardinale, ac tonuocationis uniuerfb ccetu,ut te coram aüdirent, Aftans uero D. LincöP nienfig phreneticum te quendam efle affirmauit, quiep ultimum in omni fejr* monc uerbum’tibiuendicares.Deni^ uno ore uniuerfi pariter me ineufa-» bant,quitotiesteapud tantos iudices’publicè ad dicendam caufam produ* Kerim: te nulla re æqué capi, atque in confertaauditörum turba utgloriofam tuam uendites philologiam : ufqueadeo te incredibili| eius rei gloria inflaquot; tidtaque iubeor rem longe alia uia aggredi. Atque bona fide, nifi te bre* tócomponas aliter, non producam teïongius, Contra ueró,fi r^pifeâs,no* ;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biscp

biscp acqutefcaSjpræterità omnia condonabuntur, erit^ amneftriaeorum quæcunlt;p hadenus dixcris aut feccris»

Filpottus: Dixi iamdudum amplitudini tuac, quæ fit animimei fententia, quid^ fadlurusfim. QiTodautem adD.Vuythi cpifcopiLincoInienfisca' lumniam attinet, fos^ dc^ habeo : præfertim quum iatis conftet, eum mihi profefliim cffè hoftcm', eo quod iam ante Archidiaconus cum excommuni-cauerim ob improbatac do«rinp prauitatcm.Poftremó fi Chriftus Dominus pro infano habitus eftjUil mirum fi mihi impingatur phrenefis.

' Londinenfis: Audioporccllumaffumadtenupermiflumelfe,quiinuen triculo cultellum intus infertum tegeret,nefeio inquemfinemparatum,uel ad teipfum pcrimendum,udpotius ut me occideres. Neque uero defunt qui tne admonent, ut mihi uehementer abs te caueam. Sed ego omnem nun tuam non huius fado.Neque enim puto me cum efle,qui non facile te,ubi uc Iim,protcrerc pedibus ualeam.

Filpottus: Haudinficiariqueam,quincultellus efcariusin porcelloadmc mittebaturinclufiis.Sedquo autore,autin quem fine ncfcio:nifi eafortecau.' fafuerit,quód qui cibu miièrat, iufpicaretur me cultro ftiifle deftitutü. Äbud ueronihileft,quod hicmetuas.Siquid enim huiufinodi cogitairem,nun-quam defuit mihi in carcere cuitellus.Quod ad tuum uero periculum attinet, crede fatis te diu uidf uru cffe,fi tantifper uixeris, quoad mea ui aliqua occum-’ bas. Necdubito quidem, quin iublimitas tua leui momento, ubiubiuolcs, poflit me profternere»

Londinenfis: lubeo utarticulismeis hicrefpondcas. Cedoilliltbrum.lu* rabis,bonafide te articulis omnibus,à me proponendis,refponfurum elfe.

Filpot» Voloidfcireprius,anmeusfisuereordinarius,quammciureiU' rando aftrinxeris»

Lond; Ita ne anabaptifta nunc fics,qui fas non cfle arbitraris, iufiurädum dareapudmagiftratumr

Filpottus: Minimeuero fuminecp enim idnefas puto,iuratum clfeimodo apudlegitimum iudicem, modo qui legitime atqp ex inftitutis legum co adfi gatur. Cætcrùm apud tuam praeftantiä, qui meus non fis ordinarius,lunuran* dum præilare reeufo.

Londinenfis: Dico me proprium,idoneumep iudicem efle tibiihic^ pro* nuncio (ut cum iureconfiiltis lo quar)p er iententiam interrogatoriam me elfe ordinarium ac legitimum epifeopum tuum, tcQ iub ditione elTcmca. Ac ili* coteftesaduocariiuffit. Simul^quempiam è ramulisprehendens brachio, Tc,inquit,notariuna mihi conftituo. Aufcultate nunc articulis. Quibus perle ôis, me rcfpodcrc iuffit, Ac protinus,abi,inquit,carcerarie,cçteros cius con* captiuos mihi adducito, quos ipibs aduerius eum teftes ftatuam. Interhæc (ubingreflus eft alter tribunorum Londinenfium, quern ilk pofita fella, una feeum confidcre iubct.Tumille:aufculta, ait, D. tribune, quos articulos huic homini intendero» Hie igitur turbam confidforum articulorum perlent. Primùm,quôd baptiftnum negem, prognatis à Chriftianis parentibus infan* tub's neceftariS. Quod negem ieiunia,preces,cactcracp pig uitæ officia,Quod afieram, folam ac nudam fidem fatis effe ad confequendam falutem, quani' libet alioqui impure uiuas , Qjiod Dcum autorem peccati ôd iniquitan« adftruam.

Filpottus: Qyæ hæc iniquitas eftflta ne D.Epifcope,defunt tibi uer^ac* eufationis argumenta, ut nêcclTe habeas adblafphema hçc mendacia coWgc rc,accalumniamtam apertammihiftruerec'Quincodem argumenteobij' das, patrem me tuum occidiffè,Perdet,inquit feriptura, Deus omnes quilo* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quuntur

9™nturniendadum.Ännonpudet celfitudinem tuam, coramhócgenCrogt; lilfimo iriro,mihi quidem antehàc ignoto, tarn abommanda mcildacia rmpin defender emjmerito dignus effèm pf o fceleftiflimö haben',ac een*

Lond. Propterea obtfcro hacc, tentaturus quidnam in rjs rciponforus lis, ^^H?P^^®^^poffiseluere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*gt;

j P; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft igitur,quod ptius eadem mc aftruxifle afleuerabas: quart

OCX ijs omnibus articulis,quos rcceiueris,uixunum tueor,aut probem:fane earn formam,qua font abs tc præfcripti.

bilpottus: Primutn id cognofcam,an meus fis ordinan*us:quo fore me tibi obnoxium teneas,uthçc obijdas»Deinde,ubiid conftiterit,aeintelligam me îxlegc fifti iudiciOjtum demum ingenue, quid fentiam, aperiam:alioqùi non ««urus,

bond. Qiiando hue tepertendere uideo,effîciam ut coneaptiui tuiteftes tonna te adhibeantur. Vbi nam hie font:quot;adefte*

bond. Vos hue aCcedite.Detur hiS liber: îurabitis mihi per libri huius iagt; tra,uos prorfus femotis affeeffibus, fimph'citer acuercreiponforos in his om^ 'iibus,qnæ de hoc uiro feifeitabor: quem ego nepharium amp;nbsp;pemiciofom efle ptaedico uobis,etiâ atep etiam admonens,Æ illo caueatis, ne qua uos feducat ( quod nimis iam eum feciiTe uereor ) atçp in errorem fecum pertrahat.

Captiui: Honorande D. pace tua quod liceat, nos non forabimus,nifî eau bjquamobrem id faciamus,audita pn'uS. Nullius fceleris eum arguere poflu* dus:quippe qui perpaucorum dierum eum eo focietatem nadfi lîmus.

Fûp. Deiniror prudentiam tuâm,quileges nô ignoras, fie contra eafdem graflàriutile, utperfonas infames amp;nbsp;foipedïas in teffimonium accitês.Siqui* dem celfitudo tua iftos habet pr© hsdreticis, Iam ex legum inftitutis,nulla hæ* tcticis teftimonij fides eft.

bond. Imo liquide poterit haîrèticus alter contra altcrum teftis adhiberi, Adeotp id efficiam D.Tribune, ut horum unus contra alterum teftimonij fe* ’■atfententiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Fflpottus: Habetis iam leges in manibus, licet^ uoois, quæcunqp animo tollibitum eft,faccrc.

' bond. An non.^Atqui eo uelinuitos Uos adigam,ut uelitis nolitis, iuretis# bquidemfuipicor D, tribune, cos «yi^jBcc-azTi^up. putarit eliim illicitum, apud niagiftratum lurare.

Flip. Nequaquara illicitum iuramentu eftè arbitramur, modo fi quis lurd publico inapertu forum legitime uocatusiuret; quodnobis hiclonge focus 2ccidit,quiin obfeuro angulo caufiim dicerc cOgimur.

Londinenfis; Qiiortiam igitur contra fodalem ueftrum iuraturos uos ne.* gatisjiurabiris pro uobifipfis.Nuc itam,prgfonte hoc illuftriifimo D. pretore, aniculos quos iUi ante,nuncuobis eoldem obijcio'.fimul^ præcipio,excomx municationis periculo,utfingulis tjs particulatim amp;nbsp;ordine refpSdeatis,mox ubi per notarium ac aliquos focellanos meos examinationem fobituri eftis.

Captiui: Nolumus ipfi nofmet accufaré.Si quid fit,in quo quifquam alius ' tiosreosperagat, adiumusmodô,parati ad refpondendum.Sin minus,rogagt; mus celfitudinem tuam,ne quid grauius uelitnobis imponere,quàm equum lit,fiueinhacre,fiueinaltjs. Sumus enim hie quidam uinculis amp;nbsp;carceribus, » nulla fane,quam feimus,iulla caufa mancipati.

RERVM IN ecclesia fint pcruicaccs, prorfus oleum amp;: op era in illis luditur. Mox^ confufgebat difceflurusparitercumprçtore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n-

Filpot. D.Prætor, appello hic clemiéntiam tuam, ut teftis nobis elle Vs,quo pado D.Londinenfis in angulis Qi. tenebris contra ius Slt; fas, nos op,' pritnere ftudcat: quum nihil habeat uerafc Caufac, quamobrem nos merito aC' cufetPoft hacciuffifunt omhes difcederc. Ego in compedes denuo rcduâus ium,ubitotum dicmilium mifeièdefederam.Tandcmuefperiufiisergame dementia carccrarius,illis expediuit anguftijsgt;

Dominico Cequente die,ucnit in carcerem epifcopus una cum cuftóde fub Jhoó:em,oculis^ perluftrâs omnia, nunquam ie prins in eo loco adfoilTe com memorabat : facile hoc argumcnto declarans, quam fcdulô Chrifti præccpta înuifendiscaptiuis ôd:claufisperegiflct,quumnceumquidem tamirioniiquot;^ locum wQquam adtjfTet Quanquam ne turn quidem ftudio uHo pietatis ue* rac, lcd perluftrandi gratia eô accefCt,carcerem eum nimis mihi commodurn eflc ftddubitans. Ita(^ â cœna inter oôtauam QC nonam obi me accerfill'et, ne côrtipellareincipit.

Londinenfis: Grauem tua caufâ inuidiam,tum apud Reginam, tum Sena lum uniuerfum diftineo quôd te tamdiu ipirare adhuc inextindum perniitquot; to,quod^ plus fads laxamrcmiflam^ tibi euftodiam concedo, Nam dutnm CO car cere Ûberum conuidhim tuorum fodalium tibi indulgeo,intcteatcnv poris eos in erroribus multo reddis confirmatiores: id quod partim ipfe com peri ac perlpexi, partim aliorum praedicatione accepi. Itacp ab ecrum conm* bernio te feiungam,ne quid amplius illis, alijs ue occulri ucneni affles. Dem* de primo quoque tempore curabo utiubeor, ut fupplicium de teiiimaturjm* 11 quamprimum ad iànitatem redeas»

Filpottus: Eft penes tc corporis hufus poteftas, quocun^ lubet rapicn* di : de quo quid ftatuatur, baud multum laboro, Quin id magis in uotis nagt; fceo, ut in maturando iudicio expedite praeftes quod polliceris, Qgoclad la* nitatem uero atdnet, faeâè ac lubens me doceri patiar, fi quis üniorainme* diumafferat,

Lond, Etcnim tu nemini credere uis', nifi tibi foli, quiequid ufquam die» autadferripoterit.

Filpottus: Fides mca hominum didiis aut placitis niti nön debet, fine in* dubitata diuini uerbi autoritäre adiunlt;fta:quam fi quis mihi deprotnpferit,to töcedam pecftorc.Sin aliter,à certafidein incertam diuclli mefdensnort patiar.

Londinenfis: Quid igitufftüne folus omnium hOminS ueritatem tenesf Filpottus: Dicam equidem apud celfitudinem tuam audader amp;nbsp;libcre^ nuUo fànè priuatæ malitig äffedu, tefte Deo’.Vos à ueritatis ianualonge ab* erratis, nem ucrç ecclefie confortes eftis, ied utranque fimul öi- ueritatem ccclefiam Dei pcrfcquimini . Quamobrem nunquam iperetis diu uobis fucgt; ceflurum, quod agitis. Videtis quam non omnia,ea felicitate quaiperabatiS) Cxpedlationi ueftrg refpondeant. Vel nuper quantam iudicq fui feueritatem Vwntom'frt/îî cxercuit Deus,in prgeipuum quendam amp;nbsp;primarium fadionis ueftrçdH'' Gitriineri Cem,miferrima, utaudiui, mortefublatumCNon inuideouobisautOritaf'S »ort. huiüs,qucmaffecutieftis, gradum. Scitis pro iäpictia ueftra amp;dodrina,quó pado uos gercre oporteat. Quoniamœ diuinç clementigbenefleio, adprif ftinum dignitatis gradum itcrum emerfiftis: itä nunc prebete uqs, utnonin* digni tanto hoc fauore illius uideamini,omnia ad gloriam ipfius'ac religionis 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fince*

finceram propagatîoneni refercfttcs.Âlioqui non funt hec duracuia,miln' cre aite,qusemoltmini.

Londftienfis: His ucrbis paulo minor fa élus ille,dcmum in hæc uérba rcgt;-ipondetîBoniis ille üirtua tui^ fimtlium caufa punitus eft. Vbi eft carcera* ^uSjUtabducatur hic co,quo conftituiCpraicede tu modo. Mox^ epifcopus infcquutus cum carcerario,clam illi infufurrauit, Ut cæteros omnes à mefeclu derer, atque mc undiq^ exploraret diligcnterJdquodpoftexijs quæaccp D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcrpofticummetraduciteauia, quaiturintemplum

“auliïfimul^ mandat duobus famulis, ut carceran'um ad conftitutum locum eomitcntur. Per pofticum imtur redid in Paulinum templum, inde in arccm Lollardianam transferimur. Poft^ ad occidêtalem templi plagam defl edlen teSjOcculris latebris per fex aut feptem oftiola, tandem deuenimus ad.tento-twm,quod mihi ftatuebatur,e carbonaria nequaquam in fulloniam,quoddi* citiir,tranfuedli. Interim per uarios angiportus,Sdanguftias uiarum mihi ^anfeunti,inmé^ntemuenitâlud quod ait Dominus : Anguftaeftuia, quas ducitad coelos. Eft autem locus ille in tuiricula quadam, eregione areis Lol* brdianx,altitudinexquans fere fumma templi faftigia,latitudineodlo pe^ des,longitudine ij continens: atqueeminens ferè locoilli, ubipriusreclu* Esfum. Porro habet locus ille fencftellam quandam ad orientem, per quam fumma ædificiorum multorum culmina tantum prolpicèrCliceat. Cæterura fos qui ingrediuntur,nulla uidcndi copia eft : denique quifquis ambulat, in extcriore porticu epifcopi Londinêfis, qui in laccllum illius ducit, fencftram e3m,meqùe in ilia confiftcntem uidére potuit, fi quis forte meuifereuellet. oimulatcp in locum eum receptus fum,carcerarius ilico me toga exuit, ac un* dicpmc explorans,atramentum,câlamos,2:onam ÔC cultcllum eripit. Verùm forte,itaut fit,uolente Domino, fubmonitus prius de emigratione, fimula-bam uelut exonerandi neceflitatc, latrinam mihi adeundam, ubi fùauiflîmaâ ô^rtielh'tiffimasnon paucas amiculorumliteras abijcereoppidô inuirusco-gebanattamen commentariolum ultimæ meæ præcedentis çxaminauonis in ealigas occulte demifî, id cogitans, poftridie me quod reliquum erat abfolu« turum. Cætcrum inter eundum forte demiflîus intra caligas id commentary collapfum deciderat. Qirodubi carcerarius cundla palpâdo ac perfcrutandc perfenfifïèr,id quid elTet intcrrcgt;gat.Sunt inquam quacdam litere. Tuin ille ct tiofiusrem cogniturus,ea» educere nitebatur.Cui ego,Sine,inquamjipfeme: educam tibi. Porte ibi,ut fir, erant in manu binæ literæ, quas manu in caligai indudla,foras cduxi,educcns pariter commcntarium examinationis, necp ad oram fupcriorem cdigarum : tantum tarnen literas oftcndens carcerario, iu quibus nihil magni moment! continebatur. Quo magis autem in ilia re illuni detinerem,quafi^ res magni momenti continerent epiftole,fingebam rne ue lut lacera turo fimilem,donee is raptu tandem extorfiflet è manibus. Sic^ la-puni (eft Deo gratia ) delufi hiàntem. Difcedenti itaqp carcerario,unus e co jnitibus inter eundum admonuit, me non dedifle ea quæ haberem in caligs: fed abas duas literas,quæ prius ciïcnt in manibus. Ain tu C inquit, Ôc exaeftias rem requiram.Quod quum forte aufcultabundus audiuiffem, confeftim ex' aminationem è caligis eripui,qua demum in ledli ftragulis conuoluta, poftex adloculos accurrens, literas illic quoep eduélas difcerpCrc uolui. fimulqj iam !ngredienteillo,ac confpiciente eieci èfeneftra, affîrmans oinnia quæ diccrct meaudiu/lTe. Hac itaq^ arte, fecundam eius indaginem iterum uel delufi ,uel potius anteuerti. Domino perennis fit gtatia, qui tam expeditam rationenr •nirno iniecit,oculos eorum fallendijne icriptis mcis potirentur.qua? fi drpre hcndiflcnt,cùm multo durius mecum fuiflTet adlû, turn omnis etiam fcrfhendi bbertas mihi adempta fuiiïet; efiâfî alioqui fat magnis in anguftijs iam uerfor.

Poftridie fummo diluculo, ante lucem, aduenit me accerfitutn meus eu* ftos,atque ad ueftiarium epifcopt tradudt:ubf imp o fit o euftode, totum eum dïcm detmeor.,Cæterùm aprandio inde eu o cat us, deducorinfacrariumepi* fcopijCofidentibus illic Londinenfe,epifcopo S,Dauidis,D,Mordana'c\con filiario Reginae,Archidiaco.no Londinenfe,præter innumeros alios eiufdem generis Balamitas.Epifcópusdetnum in hæcuerbaexordituf»

LondinenlÏs: Hicegötibiobijcio janteD.Èpifcopum S.pam'diSj^D« Mordantiirm, Cgtêros^ illuftres SiSma^ificóS pfócerés,hös articulos innoc libello perfcriptos, qtiibus iam publice ôd ordine perlcdis,quum epifcopica iufdamblaiphemis mendacqs occurrereüellê/prohibuit ille, diélitSspotia iocumnühi conceflum iri ad dicendum, ubi is reciffèt perorandi finem. Ibiç poft articulos produefta alià fchedulai Iniuper', inqüit, require,ut c^tecbiiàilt;gt; illijin fchifinanco tempore Regis Edouardi edito, rclpodeas.Item ut refpoß' dcas certis c5cluüoniigt;us nömine Oxonienlïs academiç Si mulgatis, Hictp coram atep ob oculos,hós aduerfum te teftes allego, cpiico-pum S. Dauidis, D, Mordantium, D. Harpsfeldum, deniqp quotquothicue ftrum nuper in dilputatiohe illius couocatioiiis interfuiftis, uos fimul omnes fcic appellanSjUt iurati efte teftes uclitis,corum quæ hic tam obftinate amp;fiiTC' uerentcr contra beatum altaris iacramentum diflerere eft aufus. Cedo nunc ifbrunuquo porrelt;fto,fimulat^ apcruiflêt:Vnum,inquit,te doccboiuns my' fterium,quod hacftenus nefciftt Scilicet tu D. Sanlt;fti Dauidis, quoniam epp feopus és, ho c habes priuilegtj, ut iurare tibi liceat inipeeftis euagdtjs amp;nbsp;non tacftis.îtatpilli tantum in conîpedlu îibrum aperuit, itcrum^ claufit. Cætens weroquibuftç libeUumiurandurn atquetàrigêdum cxhibuitidcincepsm^n dans, ut fiium quifque iufiurandum in commentaria lui notarij referret, quo cuit» maxime uacaret tempore.Poft haec ad me iterum reuerlùs: NSqinqui^ «uad articulos modo propofitos relpondcbis,ftri(ftim ac duobus tântum u« fcis,ncmpc utrum horum duorum uelis,aio autnego. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus: Præftantia tua multas in me impudentiflimas cogclfit^^^P“^ tnias,quibus omnibus duobusuerbis ßtisfacere difficile eft. Addequodnec fias ipfe conuentis tuis : quippe initio pollicitus liberammihi forecaufæde/ fendendæ copiam, quam eandem nunc iterum repofcisiac contrahis tantum lintra duo uerbajtanqua^Ûîgiagiço cirçulo me coërccns.quidcftjfilisf^^no™ ^ftiniuriaf

Londinenfist RefpÔndein alterutram partem,utrumuelis,Aio,autnc' goiplura nonfinam te in praîféntia dicere.lulpicor ob earn caufam,quod plu* tes eo confluxiffe auditores perfenfilïct.

Filpottus: Igitur duo illauerba, quædidluxus fom, ea erunt,quoda tuo foro prouoco,atque appelle,te recuftns tanquamneque proprium,nec con-uenientem mïhi iudicem»

Lend. Iridubie,D.Mordantc,proüocauit hic à me ad Regêati^reginani» red,pacc illius maieftatis,cam ego próuócationem interpelle, atç intra pro' prium forum meum cohibeo»

Filpottus: Nempe licebit tibi fecere, qudd libet : Icgès ipfasin manibu^ fitas habes.

JLond, Dicbrcuitcr,relponlurumtedicis,annon:’ Filpottus: Haud aliter rclponfuruslum,quàmdixi.

3Lond. Confignaamânuenfis,quædicat,uiin Aeftis referantur, ■ Filpottus: Extunde illi clauo cerebrum, uel ad palum manibus pedibusep eum obuince, ut extemplo incendatur, fine ulla lege, aut ratione alia.QüT' peperindctibilicebit eafacere,atqß h»c qu^làcis, prêter omnefas 36 gqus®*

Nemo uftquam tantam tyrannxdem pofthóminum mcmoriam üidif . Dogt;' minus pro mifcricordia fua crudelem hSc pötentiam ueftram dto eneruet, ac fiinditus euertat.Dum^ hoc loquor, epifcopus ingcnti impetu SC feftinatiox nc feabripit,quantum poteft.

Epifcopus S. Dauidis: D.Filpotte, qirieto fis animo,te hortor, ac patientu Filpot. Fero acfuftineo haud ini'quo animo( fitDeo gratta)omnia conh' «ia ueftra amp;pericula,^Uaecun(p in me crudclitêr ftilritîs ac molimini * Attamê nonpoffiim profedó uehcmentius noncommoiicri'jiniuftiflïmahac,tyran* m'dc,qua in pnuatis angulis amp;nbsp;tenebris, praetetpublica legum omnium infii-*uta,obrucrcinfontcsatt]gópprimere^oratis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ ’■i- ■

^b node, à tribus quatuor ue in tabernam carbonaria reducor.Ïtcruni^ poftridie fumma luce accerfor in ueftiarium,tantilper ibi commoratus, quolt;

epifcopus finita miflæ aufcultatione reuertcretur. Peradis itaiç myftenjs,^ ^uumin conclaue interius ferecepifîèt epifcopus, côtinuô me aduocat : Qu» ^emum fe coUocans in hemicyclo,quod fibi adferri imperauit,me^’propius “«teiuflbjinhuncmodum exorfus eft.

Eondinen. Idco à parlamentarqs negotqs iubeorhodie abftinere, ut tuae ^cc^terorUin examina tioni fuper his articulis incumbam. Tu ueró, perindc qualiresludicrafit, tempus fruftra protrahis j neque in hanc, neque in ülam pattem quicquam reipodes. Crede mihi, omnes hactug caufificationes ac Cnf *^8gt;a, baud quicquam tibi prodcrunt. C^anto id dedecori tibi futurum aigt; ®itraris,quando apud D.praetórem, tribunos, atqiié in confeiTu illuftriflïm o* fum procerum, hoe de :e teftari cogar,me egiflc tecum, attp item alios complures dodos uiros’.nihilautêhabuifle te, quod pro caufa tuêda diceres^ quantumlibetalioqui eruditionis fiducia tibi placeas, nihâœ ad rem direde tefpondereuoluiffl . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Fdpottus: Satisiam celfitudini tuaefoitentiam meaminhacrê,qüæfiïj apcrui.Non tarnen tarn demens fiim, ut patrocinium, quod leges porrigunt, S«oad retinerc queam,mihièmanibus extorqueripatiar, Verùmquuniita *Mtÿfa nullam mihi ncceflitatem reipondendi,nifi uelim,imponat: ego pri legitimam libertâtem coftanter tuebor, quoad per uim iuftum meuni ^mplius retinere,ac legibus me defendere non liceat.

Lond. Video igitur te ftultam obftinatiam hâcnonmutàturum.Sed age, P rouocatione tua tum demum uter e in iudicio publico, ubi eri t ut edi locus, ^^^•^'‘iquidrcfpondesarticulisi:' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

hlpottus: Articulis, tua pace, no relpodebo, priufquam de appcllationê Strtiuscognouero,

Filpottus: Egoprotinusinfeneftram uicinamfubduximc,aclibrumin* legeret audire. Demû ubi is legendi finem fécit, in hâc

Eondinenfis: Articulos modo ad finem perlegi,tametfi tibi non collibi* ^mfitaudire.Demiror mediusfidius quid fibi uelit peruicax hacc tua obfti* ^atia, cuires omnis adhuc integra efle poteft,mo dô uelis, tibi^ ipfi incolumi atem noninuideas.Nihil hoc aliud eft, m'fi animus nimis fibi arroganter pla* %^j^”°’^'^ldes,regnum tibi uniuerium aduerfaric*

Fil, Teftorequidêapudilluftriflîmâcelfitudinêtuâ,id^inc6fpe(fîuDc4 peruicaci arrogantia,neCBaddidione animi ulla hçc facere:at con* «enfiafolumuerboDei fubnixat ^od fi cèlfîtudo tuailluftrioribus argu*

RERVHINECCLBSIA mentis fidem tuam aftruere queat,quam ego meam firmauerojenties nuült;w inmc eReperuicaciam.

Lond. ItanefAtfciotcnon facflurum tamen.Sedage,mifrah3ccowni8 faciamus,ac obliuionc aboleamus,quæ præterierunt; tantum te nonimmorigerum.profeólo tantum apudnosgratiae Sé fauoiisaliequens, quantum ucluotis tuis poflîtfàtiseflè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Filpottus: Ibi démît præfentiens,blandiffîmè circûueniremeuelle,opera fóreratus fum, fi nonnihiliUi ad ipem latftandam concéderem ,in hoqutpo' ftea in publico loço,tanto turpiorem infeiriç labem acmaculam tum ilh, tun' hypocriticac huic generationi inurercm, quan do huiufinodi cflê eos rem,ut in aperta harena cum nuUo congredi audeantjnifi quem aut ob uottri næ tenuitatê facile deuinci pofle, aut cupiditate aliqua fiue metu huius fflun* di fiicilius frangi, attp de fententia difeedere uelle iùipicantur. Itàtp quô ipciu illius nonnihil delinirem, fie emollire hominem orationc incepi : Nouit, iiV quam, perljjicax prudèntia tua,faepe me palàm, multis^ audientibus honii' nibus, opiniones has, quas tueor, hadenus propugnafle, omnes ubitf mop taies ad difoutationes prouoeâtem, in quibus aut dotfîrinauinci, autumeere uolebam.C^odquum itafit,idmodô à præftantiatua expetam, utorbinun^ uideàtur, me dotîlrina Sé argumentorum ui à uobis refutari. Alioqui id lidpt' eabitur populate uulgus,meautmctu,autdefiderio huius mundi,fincullt graui rationis caufa à ueri defenfione in ueftras partes conccfliffe. Tuni ucro, 11 quod ufquam folidac doefirinæ firmamenturn oftendiuidero Jiaudinuitus me uincibilem,minime^ pertinaeem præbuero.

Londinen. Nunc uero tandem aliquando'dixiftialiquid hominc utain^ modefto ac moderato dignum. Næ tumulto plus fauoris ô^libertatis inedi* busapud memeosepconciliate tibi potuifies,nifiperteipiummagisquam alios ftetiflet. Neep tibi quicquam deneri apud me patiar, quicquidurqua™ inædibusmeis poflit animo tuo allubefcere,audadîer poftula,amp;optatum feres. Et quid tandem illud eft, in quo tibi per dotftrinam modo fatisneri expetisf

Flip. Nempe quod femper auditus fum dicere,at(^ ctiamnum dicojoacn* ficium hoc mifiæueftræ non efte iacramentum.

Filpot. Ncquaquam Chrifti præfentiam cfacramento fublatamuolo rnc rum id negaui,facramentum hoc altaris, ut in mifla ueftra inftiwifolet, facra* mentum elTe ex Domini inftitutione. Idq? prius probandu eft,faetamcntuffl €fre,quam ulla Chrifti præfentia concedatur.

Lond. Qind tu hominis es.^Negas fgitur miflam ftcramentum eflet' Quç fo quid tu facramentum appcllas f an non rei facrac fignum, quemadmodura definit Auguftinusf'

Lond. Argumentum igitur fie coUigo, Sacramentum fàcræ rei fignum exiftit. Mifla fignum eft rei facrac.

Filpottus: At maiori addendum eft, id quod Auguftinus ibidem adiedc ut fiicramentum fit rei fantftç fignum,à Deo ipio,eius^ mandatu inftitutum-alioqui Iacramentum efle non poteft. Neqp enim quoduis rei fàcræ à quoiiis inftitutumfignum,protinusfitfacramentum.

Londinen. Fateoridequidem. At tale fignum mifla exiftit, à Chri/ioâôgt; torcinftitutum.

Lond. Id ilicô ex D.Auguftino tibi demohftfabicur. Ibo,ae librutn feram tibûddndcyquemcuncB alium autorem depofcas tibi,lubens concedâ.Heus quifquisibi foris eft, aduocet ad me D. Dodorcm Chadfeum, D.Arcliidia' «inmn,D,Cofinüm,caeteros^ facelli mei fymmyftas,

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cofinas njjècla.

Connus: Hic præfto fum,D, Dodor Chadfeusad prælacium Vueftmogt; naiiOT profedus eft,D. Archidiaconus modo hic adfuit.

Lond. Rogo, D, Cofine, uteum fuper his articulis examines:quicquid norum fi ngulis reipondeat, düigentcr perfcribas. Interim eius focios examfi nato,at(^ Auguftinum propere uobis hue mittendum curabo. Reperio eum manfuetiorem aliquanto,quàm dudum,

Connus: Spero reucrende D,eum euafurum aliquando in uirum bene ca molicum. Phy quâtam hic turbam uideo hereticarum opinionumf'Cortfldo ^uidcm harum nuUam te tueri,aut «elle faltem his inhærere,QLiid de primo rentisarticulof' *

Flip. D. Cofine, iamdudum caulàm epiieopo hero tuó expofiii : qûàm*. Obrem his articulis in praefentia rciponiurusnonfum, Verùm fi quid in præ* ‘onti controuerfia, quæ inter me amp;nbsp;epiieopum agebatur, pro eruditione tua aiiOTepoteriSjperlubensaures aecommodarim.

ÇofinusiAn non uerô articulis refponfurus esfAgCj SiC. quid tum illud eft, quod inter te amp;nbsp;D. epifeopum contToUertebatuff’

Flip, Siitacerta restibi uideaturjfaciiiorcritciusaftruendælabor.nani oa addubito,

Colmus: Qyfn perfacile id comunicaui tibi, etbrcuiter:fignum eft rei falt; igiturfaeramentum fitnccefle eft»

Connus: ergo fi illudnegas, nihil efte uideo quur têcil ratiocinemur am* plius. itaep infignis hic mirmillo ceftum ilicô depoluit. Poft eum deinde pugt; capefsit alter, eiufdem dccuriæ contubemalis facrificus, quem uulgo

Antclucanum raiflàrium appellant, pro fuaara ac culina totis lateribus depu gnans.Dum hæc ita geruntur,fubit mox D.Harpsfeldus ab epifeopo miftùs, oumÂuj^ftiniepiftolis,quiinhuncrefertmodum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Harpsfeld, Mittit ad te D. epifeopus Auguftinum,ut introlpicias.ld cm cp ut facias obnixe rogo, maxime inquadamillius epiftola,quatn abexordio nunc tibi legam. Audis hic luculenter mifig cclebrationem,quo patfto eos ta^-5^ît, qui uenatum aut aucupatum exeunt ante illius celebrationem, maxime diebusfeftis, ôd Dominicis,

Füpottus: Audio atqp aduCrto epiftolç huius fcntcntiam.Nec quicquant Umêuel magnoperc contra mc,uel pro miiTæ ueftræ (àcramêto facere Uideo„

Hârpf Qyid.^an non raentionê hic miflg facitCdc^ eius celebratione com tnemoratt'Qiiid die» apertius potefte*

Filpottus: Sentit D. Auguftinus de celebratione comunionis, dè^ uero ulù facramenti corporis Ôd iànguinis Chrifti:ncquaquam de priuata miflà ue* ftra,quam ipfi recent» adhuc memoria hominum, in eius uicCm fiippofuiftis, Voxenim Miflà, iam inde ab initio communion» eft accommodata, etiam apudprifcæccclefiaemaiores. Adeoep die tandem rogo, uox Miflà quid fi* piificct. FertaiTe non, omnes,qux miflain €xequuntur,uo cabuli emphafîn in* lt;dh'gunr, quot;...... -

Filpottus: Dicigitur fodcSjfi queas.Scd bonus bic mihi Cofinus, rius file fitcrificus muti funt ilico rcdditi, o culis in Harpsfeldü defixis, fi quid hic opis pracftarc poflet.

Harpfi Tu forianfufpicaris uocem ex Hebraeo uocabulomaflàh deduci: ac fi nemo Hebræa calleret præter te.

Filpottus: Non fiim tam parum in literis ueriâtus, utfignificatum miffæ, Mijllt;gU0Xgt; quumlatinumfituocabulum,exHebrçanomenclaturadeducam.Verùmfic cdodîus fum,Latina c Latinis,Grçca e Grçcis,Hebrea ex Hebrçis peterefon tibus.Sic itaque accipio communionem,miffam eiïe à mittendo appellatam, quodid temporis'dum iàcra communio peragebatur,ij quipaulo cflcntopu lentiorcSjpro iua quifip facultate, munera ac donaria in pauperum fubuentio nem eonferrent,rogantcs miniftnim, ut in facra iÿnaxi pro fe oraret,fimul9 a fe oblatamunufcula acciperct, quæ tenuitati fi-atrum dC fororum fubleuaiidx crogaret, Atque ob earn caufam miflà, ut complures teftanturdoói, appd' lata cft.In cuius turn milîæ perfun(fiione, omnes quicuntp interfuerunt,pari' ter fiib utram fjjede communicabantjiuxta receptû à Chrifto morem: quem-admodum ci Auguftinitemporibus fadritatum legimus. Quodnifi uos dc^ monftrare poffitis, ueftram hanc miflam fimiliter ad horum temporum cxeni pla quadrate,nunqua efficietis ex hoc miflæ nomine( quod Auguftinus progt; prie communioni atribuit)ut priuata mifia ueftra lacramcntuin uideatur: nih id oftendatis, eofdem nunc ufus amp;nbsp;ritus obfeniari in miflà ueftra, qualcs tum olim apud illos,quum nihil fit natura diuerfius.

‘Harpfi Qiiiddnegasnemiflam eflefacramentumfpudeattedicerc. Filp, Non pudebit negate me,fi uos id oftenderenequeatis. Harpsfeldus: Quippe iàcrificium eft ctiam : tantum abeft, utnonelTefi' cramentum putes,

Filpot. Licet, quocun^libctappellate uocabulo : nunquam tarnen eon^ uincetis iàcrificium cire,ut fomniatis,quin prius iàcramentum elfe ncccüc fit, Etenim à iàcramento iàcrificium promanat.

Harpf. Quæfo annonChriftiipfius uerbafunt,Hoc eft corpus meû;'Ide ni® an non facrificus eadem hæc uerba,quæ Chriftus,cnunciat.^

Filp. Satis non eft, fi quis diefta enunciet eadem, nifi Si in eundem ufum, quern Chriftus ipe(ftabat,accommodet.Nam,exempli gratia,baptifmiuerba quantumlibet iuper aqua pronuncies,nonifit tarnen baptifmus,nifi fit aliquis in quern baptifmi uius accommodetur.

Harpsfeldus: Similis ratio non cft.Siquidem cnunciatio hçc. Hoc eft cor pus meum, indicatiua eft, Dei opetationem in fubftanuam pants amp;nbsp;uini explicans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus: Imo non folum indicatiua,ô bone, fed Si imperatiua æque cxp ftit.Namlt;^ qui dixit,HoG eft corpus meum: idem quoep ait,Accipite,mandu cate, Quapropter nifi prior pars Dominicas cœnæ iuxta Chrifti inftitutione reipondeat,fane poftetior hæc, Hoc eft corpus meum, uere hue accomodari non poteft,actetrorftim utro libetmodo rem accipias.

Sacrificusmiflàrius: Hacigiturrationeiacramentûàreceptionependere, at® ab ea duntaxat conftitui uclis.

Filpottus: Non id dico,reccptione folum conftitui iacramentunufed war neceflàrio hue accedere oportere,tanquam prgeipuam quandam huius atuo nis partem, fine qua iàcramentum effenonpoteft. qua nimirum à Chriito ipib autore,ea uelut principalis pars adieefta eft, Accipite,manducate : quant ipfi prorius in miflà omittitis,inftitutum Dominitrangrediêtes.Qiiapfopter iàcramentum dici non poteft,co quod reliquis fuis partibus fitmutilaniw.

CoGnus, Neminem repellimuSjqmn cm'que Iiceatfimul nobffcStn miP la participare myftena,fi requirat.

Filpottus, Imo non Ifcebtt, quantumuis rcqufrat.Pnmum cnim «nam tantum fpecfeih mintftratis, q«æ res palam pugnat cum inftituto Chrift/» Deinde coriueniebat.prius qilàm miflam iniretis,quofque monere alios,ut una frequentes adfint uobis,tum in agendis gratijs pro lâlütifera Cbrifti rea demption'e, turn in parttcipandis myftertjs,ut confortes cflèuobifcum «ea« ImtjiùxtaChriffi exemplum,dicentis,Accipitc,manducatc.Poftrcmó addenda hue erat mortis Dominicas annunciatiO,quam uos fjlentio prorfus praess termittitisi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

CoGnusj Quid fihaec omnia iuxta tuæ præfcriptionis formuîam in Ec^ Clefia geranturt’Ac interim dum facerdos feparatadfacramentum receptu-fisimpartiendum,fLibitôcoorta feditioaliqua,eosomnes abftrahit àcom^ tnnnione:an minus próptcfca facramentum dicetur, quod facerdos folus communicaturus rclinquiturt'

Flip. Illic ubf cunda ad liquiduni diuini uerbi præfcriptirm geruntur, ß quisfubitoemergens cafus ncceflarió,impediat,non imminuitCopinor)facras menti naturam,quin is qui fumit,rcdè facramentum fufeepiife uidcri pofsif. Poft hæc miffarius facriftcus,iterum refumptis uiribus^ hanc habere ration ncm incipit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

MnTarius, Sifacramentum mifTæ non fit aliter facramentu, nifi cundis difpartitum.eo quod dixit Chrin’Us,Accipite3maducatc.‘Eodcm argumento nec baprifini facramentum,crit facramentum, ubi uiiLls tantum facram tin^ dionemfubitjcùm Dominusin hæcuerba pra:cip:tdircipulis:ltc,praedicate Euangelium omni crcaturæ.bapiifantcs omnes genres,in nomine patriSjfiCc,

Filpottus, PræccptumilludDomini,quomcnctomnesbaptifare gerites, ad omnia genera homiinim referendum eft,neminem à beneficio fuo exclu« dens,fine litGræCus,feuIudæüs:nec tempus fpedatbaptifrnfquafiuno eo=* (iemcp momento omnes fint baptifandi.Qiiod nec fieii ulla ratione pofsit. Porro pafsimextant hincindeexempla corum,qui figillatim in baptifmuni fufeepti funqputaquum Dominus Icfus à loanne baptifatus cfiet,Eunuchus à Philippoipræter alia id genus innumcra.Contra autem dcfacramento cor= porisamp;fanguinis Chrifti,nulla mihi ciufmodi exempla proferes.Sed diuer=« ftimaudisa D.Paulo,qui-éxpreCsèadmonct,utendu hoc facramentoin com •nunione multorum fimul participantium,qs «erbis,Cor.ii.Quot!es(ihqüit) conucnitis admandUcandum,alius aliUm expetftate. Accedit infuperjquod 0iminifter,uerbis Chrifti uniuerfum compellat coctUm cofum, qui adfunt, inqiiiens,Accipitc,6Cmanducate.Qiló fit,ut hiuniuerfi,quifc communioni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

nonadiungunt,praeccptum Domini uiolant.Qiiin6Cminifter,iam minifter dfedefininquippe exemplo Chrifti,non miniftrant facramentum «niuerfo» cœtuifidelium,qucmadmodum Chriftus omnibus qui turn adfucrunt,ad=« miniftrauit.Porro ubi præceptum Domini uioIatur,ibiChriftum non adef« nbsp;nbsp;nbsp;,

Filpottus, Non ego ftatuó,fed hue me ducit exprefiurh Dei ucrbum,fi* mlil amp;^antiquorum omnium fcriptorum confenfus.în quibus,unum ( uer* bigfafial)Chryfoftomum produdurus fum, qui in epiftolam ad Ephtfios ctrjfoflowww fcribens, oblationem ibi fruftra fieri contendit, ubi turn miniftro hemo iraprrMMjfozrf communicat. QUod fi igitur (aiitore Chryfoftomo) fruftranea fit miniftri »««‘o««* aâio,quæ cæterotum üaeat cômunionetquo pado facramenttirh iîlud fue«

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Gg

rit,quod proüâria habetur oblatione,tantûmqucodofafîtfacerdotts ad al* (are (latio;*

Cofinus: Nunquam ego inter mortales homines, quenquam adhue uidi, aut conueni fimilem,qui miflàm elTe facramentum neget.Certehaud magnopere cupiam, cum eiufmodi uiris mihi effe colloquium , Age,in« quit, abeamus (adMifTarium fuum commilitonem adnuens) te hic(do« mine Archidiacone ) cum illo relinqucmus. Qui ubi difceflerunt,Archilt; diaconus ferio mecum agcre coepit, quo blanditijs me ad fe pelliccret, bac ufus inGnuatione.

Harpsfeldus: Domine Fifpottc, feis nos multis nomin*bus inter noi obftritSos effe: primum peruetuftac notitiac ac familiaritatis nccefsitudmes turn eiufdem fcholac Vuintonianac, mox SC eiufdem Academiae Oxoniefl* fis communi quadam educatione,amp; ftudiorS coniundionc deuindos,qu9 magis ex animo QC tibi bene efle cupiam,prodeGcjG quo.queâ, modo de* Leam.Siccp tibi de me perfuadeas uelim.

Filpottus: De ftudio hoc animi, erga me tui, grariam habeo. Cxte* ïùffl G tu in errore uerfaris, animi correptus cæcitate (quæ res mihi extra dubium eft ) rogo, ne me erroris tui uelis participcm. Siquidem apud njpffttî ad Deum adteftor tibi,uchementer aberrare uos,falfam^ tueri rdigionem,de« Harptfelduw nitp neceos eflc,quales uideri uultis,uobiscp eiïe uideamini.Acnifipœnis »Jmonitia. uQg demum,ac ueritatem Chrifti aliquando perfequi deGftatis,diabolo trademini.Quapropter mature,ôi prudenter circunfpicere te moneotßnmi nusjcquidem in fupremo iudicio,teftis aduerfum tefuturus fum,bæctibia me qs in colloqutjs praedida efle prius.

Harpsfeldus : Filpotte, non aliunde hacc profeda funt, quàm ex in* gentj nimium Gbi confidentis opinione. Video te eundem eGe, qui olim Oxoniæ fueris.

Filpottus: NihiImaIi,opinor,Oxonia:unquam perpetraui, cuius me uaf-dc inümulare queas»

Harpsfeldus : Nihil mali in moribus unquam deprehendi. Atwmtquot; ïn diatribis paruuli quum eGremus,n meminiGi,pertinax femper cras,fentcn-tix femel fufceptæ aflertorjunde haud facile depelli poGès,

Filpottus: Scis domine Harpsfclde,dum in fcbolafticis diatribis adhoc adokfcentes Gmul exerceremur, pro ratione actatis illius, magis de glori» amp;nbsp;uidoria iuucniliter contendimus,quàm ueri inueftigandiGu^'®'^“*^.® tiero hæc dies amp;nbsp;ætas noifra,aiios mores, aliam uitam poGuIat: ut caetens omnibus relidis rebus, unicê ueritati incumbamus, quæ pars eG noGtain Kternum.Quôd G porro turn imperitis illis annis,tam tenax, ôi uebemens fuerim in caufa propria difputator,qualênunc,par eft me eGèin caufa non mea,fed Chrifti,acin ueritatis defenGone^ Satis nunc,fcio,nihil Deopla* cere poGe,quod gloriæ leui cupiditate fufcipitur,quantumlibetalioquiho-nefta fpccie fucaium, Quapropter, aliter de me nunc ut fentias amp;nbsp;iudi* ces rogo.

Harpsfeldus: Quidc’an te folùm plus faperc, aut dodiorem eGc,cæterii Omnibus in hoc regno hominibus arbitrarisî’

Filpottus: Fides mea non ab ijs pcndet,qui iuxta munduffl,fed quiiux* ta Deum dodi funt.

Harpsfel. Redè,non pluribus tecum agam in præfentia.Deum rogo,iM animi tui aperiat oculos.

Flip. Dominus utritp noftrûm oculos aperiat rogo,quo uoluntati c/Uf magisGmu( quâm anubac ixiorigeri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HarpsfcM

Rlpottiis: Quæfo ego te,domine HarpsfelJe,pronomen Hoc,quid tan= dem demonftrat Si indicat, in propoftttonc hac indicatiua, Hoc tit cor^ pus meuniC'

Harpsfeldus: Subdanti'am pam's.quæuûtute uetbi à facerdote pronuns dati,S(fomm'potentia Dci,in lubftanuam ucri corporis commutatur.

Flip. Igirur fuhdantiam panis in Chrifti corpus commutari dicis. Harpsfcldust Maxime.

Filpottus: Cum igituf tot panum innumerae myriades quotidie in cora pus Chrifti coalefcunt,ac conuertuntur:corpus iJliusJn ingentem molcni tot panum accefsionc,quotidie crefcat oportet. Dum fubinde noua adie^ âione, hoc ht corpus nlius,quod prius non erat. Qiio fit, ut glorificaiuni corpus Domini)iuxtahancraîioncni,alterationê admittaf,quod nimis quam turpe eft didu.

Harpsfeldust Turn die,retdius apud fe perpendens prioris aftertio^« nis abfurditatem, quum diet ret, Panem in corpus Chrifti commigraf=« fe: fefe iterum cmendans . Imó(inqmt) panis dico fubftantiam, poll uer^ ba confecrantis faccifici, omnipotentia Diuina,prorfus euacuari,ac tua*. nefeere,

Filpottus: Alia bæc ratio eft, longe à fuperiori dtuerra. An non u'^* des ergo,quàm uobisipfts contrarij eftis,à.' dilFcntanciinunc hoc,nunc aliud herum in cadem re ftatuentes^Atque cnimuero in hoc conflanter confen* hunt fcholaftici ucftri,ueram panisfubftantianbrcaliter in fubftantiam cors poris ucrti.Iarhcp tandem inteiletftahuiusopinionis foeditate,5C erroresabs! furdifsimos.qui hinc uobisoboriuntur.inteiligcntes, eo dcflediris,utnouo commento,fubftantiam panis prorfus cuacuari contendatis,tum nobis ip:« fis,turn fehol/s ueftris,quse initio aliud docucrunt, répugnantes. Ah quæ« naininconftantia hæc,acqueinter uos pugnantia eft,utfinceram ecclefias dodrinam opprimatisî*

Harpsfddus: An non omnipotens eft Deus, poteft^ pro ut fua facile quæ dicitjpiæftarcl

Filpottus: Atqut omnipotentia illius,ea quæ uos dicitis,minime præfta« bit, in his quæ uerbo fimufÔL gloriæ iplius aduerfantur.Qiiid enim magis contra Dei gloriam,quàm inciufum ilium in panis tantillo fruftulo cogi, eumcp necefTario commentittjs.nefcio quibus,uinculis ueftriseidem alliga^ ri^Parumprofedoad Dei gloriam facit,ut uos farinacei panis fruftulum,qui paulo póft caric,ac putore marcefcit,filium efficiatfs Dei.An non æque illi in manu eft,pro omnipotent! uifua,ut corpus fuum pariter cum pane facra^ wentario in ccena miniftrctur,ac recipiatur àuefeentibus: atquetot faccre mutationes panisin fubftantiam corporis,ut ipfi facitisfidcp omnino contra Scripturain, quæ pafsim panem etiamnum peft confecrationem appellat^ Ecquid pudet uos facram cœnæ Dominicæ inftitutionem, tot mutationi:« bus ucftris, Si induditqs alterationibus, uiolare, corrumperc,ac mutilarc, auferentes è lacramcnto,quæ præcipuæ funt illius partesc’Nempe ubi Do» minus dicfr,Accipite, manducatc,bibite ex hoc omnesihoc facite in com« memorationem mei. Vos horum loco ita habetis, Audite, fufpicitc,tun« dite peâora, adoratc, oftertc , fandificate pro uiuis Si mortuis. Si hæc blafphemia non fit in Deum, facramenta Dei addereadimeréque hune inmodum,nulla autoritäre uel Scriptorum uetcrum,uel exemplo Chr!=* fti, aut Apoftolofumgt; fed pro mera duntaxat libidine ueftra,quidcrgofi^ Uos ipfi dicite.

Harpsfeldus: Video te ex dodoribus carptim ea decerpfilTe, quae pro W faciunt.Nolo tecum amplius fermocinari.Itacp fac modocuftos,quodiufti, PQSTRIDIE 'a PRANDIO PERDVCTVX SVM IN

till à commentar'^s dominus Chadfèus, item duo fn» tis obfcuri,nefcio qui generoß^cumq^ his facer dos mihi ignotus,

LOndinenfis: Obqcio huic homini, uobis hîc qui adeftis, atteftanti* bus, quos teftes mihi aduerfus eum elTe uelim, hos articules,librum ratechifmi,tempore régis Edoardi euulgatum:Item has conclufionesno* mine Oxoniæ Cantabrigiæ in lucem aeditas, Praeterea eundem reumper* ago de contemptis ecclefiae cenfuris. Quippe menfes iam toros duodecim excommunicatus,nunquam tamen abfolui fe hadenusexpetiuit. Age,quid aisc’an nonanathemati te dedit D.Cancellariusc'

Filpottus: Excommunicauit me quidem ille immcrito, ac fine tiHa graui caufa,nullo denique iure,nec legisordine, quum perfonalitercita* tus non fuerim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Londinenfis: Superiori die,turn quum ad milTam iuflus es uenircjnon* ne excommunicatum eflete dicebas:ac prdinde legCjmiiTam adiré nonli^ cuifte.Dic quamdiu excomunicatus esC

Filpottus: At quemadmodum hoc fcriptis mandate itibcs, quod âixf» tamdiu me excommunicatum cire:ita manda,hoc etiam fcribat,me fb/u= tionem eius excomunicationis deprecatum eflre,ateum renuiirc,quoddice.» ret me hæreticû elTc.ac proinde excommunicatum ipfo iure.Itacp mecufto* diæ t ra d id i t,m qua pcrmanco.

rlpn i rcf. r/»rn Filpottiis: Eo quod ordinar/us amp;:caihcdrahs meus,non eft cpifeopus* Londinenfis; Qiiàm proteruus eft hie fatuus f Dico tibi,non euitabis, qyjj^ inuitó fim tibi futurus ordinarius.

Flip. Itaqp ob hanc ipfam iniuftam uim tuam,abs te prouoeaui.Rogo^ Frouoeat à Lo» te D.Notarié,ut mea bare prouocatio in ada refcratur.

Londinenfis: An quenquam audiuiftis hominem tam praefrade incplt; tumc'Dico te meum eflcjatque de dioceC mea.

Lond. Vide quæfo,quàm imperitus rerum amp;nbsp;legum fit,in quibus tamen per pulchrèfîbqpfi uerfatus Si detritus uidetur.Dico autem nihilobftare, quin duae fimul amp;nbsp;diuerfæ diocefes in eundem hominem quadrarc pofsint: ueluti fi natus Londini cfiTes iure ortus,te mihi uendicare poffem.Autfi alilt; bi natusjhaberes tamen Londini dignitatem ahquâ:uel alioqui,fi intra pro* uinciam hanc babitarcs,cflfs hoc nomine,fub iure poteftatis meæ.

Flip. Atqui nullo horum omnium refpedu fum tuæ ditionis Nec tamen ideo confequetur,quód Vuintoniac habitans,fimul ac eodem tempore Lon^ dinenfi Eparchiæ fubqciar.

Londinenfis: Quo pignore mccum hanc litem decertabis, rcuocabis'nc hæc tua,fi id tibi probemc'

Flip. Sed quid ego uicifsim mihi Iucrifacia,fi tu uiäus,cgo uidor cuaftroi Lond^

LondtnenGs, Pergis adhuc,fatue^Quàm arrogantem hîchabcmùsncbu lônemc'Infcribe horum teftium fidem datam,ôi: iuramcnta.Nam mihiad pars lamentum properandura eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Çognatus ïgnotus, Pofthæcaftansç proptnquo facrifîcus quidam cœs“ pit me interrogate,confanguineus ne eflem D.Rychæo,

Filpottus, SiCjinquamjmihi pridem afFirmare uifus efttego uero,qua ra« tioneid fit,non intelligo,

Chadfeus, Audiui eum quum diccret, fe uaidc efle illi fanguine dC ge« ncrepropinquum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ;

ÇognatusBalaarnita, Idcirco temihi quoc^ coiundum efle, necefle Eft cnim illemihi genercproximus.Et quî fit igftur,quum nos duoadeo fil mus prop/nquitate lundi,in tantum iudicijs difi'undos ciTcC’

Flip. Haud miruin id quidem,ficenim prædixitChriftus fore, ut pater â £lio,ac filius rurfusàpatre,fuæ ueritatis caufa,difsideret.

Çognatus, Aducrfaris,ut audio,atqucomni contentione pugnas, contra beatumaltaris facramentum,8lt;; facrofandarn miflam,

Flip, Situidfaeramentum efle oftenderis,equidemnequeilli,ncque uo= bis reludabor.

; Çognatus, Qiiid,Sacramentum,{nquis,ut probem? Nihil faciliüs. An nonliæc legis in diuo PauloiQiiod oculus non uidii,ô(^ auris non audiuit, quæpræparauit,ôic.

, Flip. Paulinus hic locus negotium facramenti baud quicquam attingif^ tantum de ineffabiliilia felicitate agit,quæ poft hanc uitam, in cœlis Chri* ftianosmariet olim reuelanda.

Filpottus, Haud ica iurare conuenit, Cognate mi ( fi hoc nomine pate* ris à me te appellari) atep fi citra contumeliam generis noftri dicercliceat* Diuum Paulum æquè intenigo,ac tute ipfe.Neque omnfno nefcio,quælo= quar.Moxép Græcum Teftamcntumilli proferebam ,cum utriufque Eraf» rni,ôi:Fhcronymiuerfione,rogansin quo genereiftorum contextuum eflèc familiarior.

Çognatus, Græca amp;:ipfe aliquando canebam,nihilo teipfo indodiusî wtanonrcfertjUtrum horum Icgas modo.

Filp. Igitur ex æquo in horum unoquot^ perdodus es, perinde in hoc acinilloinftrudus.Qiiod fimulatcp audilTet çognatusmeus,protinUs fefubs duxit,totus iracundia percitus.

cellum froducor^ubi bo««s ilie cogzwfMî meus, locum diiîo Chri/lt pnebenstEt cûgrtdti hominis, inimiâ eius.Cum epi/copounà ingreßus eft,te/iis contra me futurus.Quinamp;alter quidam fa cerdos,qui oh alia nefeio qu^e négocia aduenerat,coa£ius efiß il mul ingredijuratus quoquete^is

contra me futurus. , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

LOndinenfis, Nomina amp;nbsp;iufiurandum dabitiSjUera omnia didiiföseF: fcuos,quæ interrogati de hoc homine,cognofcitis:hiccp ex iure amp;lelt;«gt; gisfonnula.teftcs hos contra te coràm produce.

Filp. Hanc egoprodudionem,reuerêdeD.non admitto.Verùmab orna nibushis tuisconfilijs fadisep prouoco.Rogocp D.Notarié, ut comentarijs' Beftris prouocatio mea excipiaturipro^ labore,tibi à mefatisfiet.

Rip. Videlicec ad fublimiorcm iudiccm:ipfuni,inquamjquiutc3n'am pö teftatem archiepifcopi Cautüarierißs gent. Narn quisfit buius loci epifco=* pus,nondum fcio.Londinenfis ilicó,his auditisrecefsj£,fîmülcumBaIaafflita cognato mco,qui gfaiidc quiddam in mcafpcxeratjatuerbu nortdicens.

B X A M I N A T I O NE S MEAS H V C V S Q_y E FVRTIH RA* f deliiteauijin hoc,ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in latebris ge^la funt^in lucent produéli^omniunt

hontinuni oculisemineant^ut^papiflarum wMa caufa falfi^ religiOf^udinntillis rationum pr^efidiji nitaiur,

A Lia cxatninatio lo.RIpottijanno 15 $ 5, diefandae Andrcæ,pro tribu^ nali præfidêtibuSjEpifcopô Dtmeimenû,Epifcopo ChfceftrenßjEpi^ fcopo Badenfi,Londinenfi:D. Chhfîofbrfono,dodore Chadfcco, Morgan* mo, Oxonienfi, D. Hufsio Itireconfulto, dodote Vueftono, D. Haipf* feldo archidiaconOjCofinOjIoiifono notario Londinenfi, in palatio cpifco* pi Lortdinehfis.

Accerfitus à camcrafio,dum in paiatium epifcopi proficifcor,ubiifti con* glomerabantur,interim pro foribus ingredient! obuiam fert Londinenfis, quiuelutcaduccatorisfumpta perfona/me praeccdens,ante dominoscum his uerbis adducit.

Londinenfis, Rogatosuosbabeam magnifici antifi:ites,ut pauIulSlabo* tis hüte homini impendere ne gfauemini.Generofusuir eft,cupio^ conful turn illi.At is ita fe gerit,ut feruari nolit.

Dunel. Accede buCjboneutr, quod nomen eftc’ R'lp. Filpottus, Durtcl. Sæpe de nomine hoc audiui à multis, familiam eflehoneftam SiC ingenuam.Qiium igitur generofus fis,fac ita te habeas,ut cum tuis bone ftè ac liberaliter uiuas.Quæ caufa eft tuæ buius perturbationisc’

Flip. Ibi ego rem omnê,ut fuperius à me perfæpe declarata eft,«pofn’‘ Dunel. Bené ut mtiTa hcec omnia faciamus. Nunc demS quid nist' com-pones te ad earn fidei catholicæ regulam(relcgatis his hæreticarum opinio-num erroribus) quam nos profitemur. Qiiin ipfemet olim,ut fcias,foi in Germania cum Lutbero ipfo,cum pn'mùm hæc funt exorta .Noui^ fan's, quibus initijsnata funt.Relinquetandem hæc,atque ecclefiæcatbolftæjpet omnes terras uniuerfali,teattcmpera,id quod totum hocregnum nuncub desfacere.

Flip. Magnifiée amp;nbsp;reuerende.Equidcm ecclefiam catbolicam lubes am* pledotjin ea turn uiuere,tum mori paratus.Cæterùm non ignorât celOtudo tua,mc,aliösép multos,plus uiginti iam annisin alia fideinnutritum cfTcjlon gè ab hac diuerfa,quam ipfi nobis obtruditis. Quocirca aequum fucrit,fpa^ tium nobis dart,ad audienda expendenda base dogmata ueftra,quo paâo cum Verbo conuenfant.Fides enim nee repente ingeritur, nee remouetun Verum ut Paulus ait,fides ex auditu eft,auditus per uerbum Dei,

Chiceftrenfis, Pace tua,reuerende,fi finas,doccbo hîc eum,quemadmo* LofwPd«!». durti locum hunc Pauli,tum ipfe,tum multi præterea alij,pcrpera accipianG falfo exiftimantes,non cogendos fe elTe ad fi'dem.Quum Paulushicde infi' Ai fiieman co- deÜbus tantùm agat,nequaquam de fidelibus. Deinde Aüguftinus contra Donatiftâs fcribens,fideles eriam ad fidem perpellendos eflecontendit.

Filpottus, Diuus Bcrnardus(ut pace tua,eximie uir, refpondeam) locum hunc Pauli ad huîicquem dico, exponit fehfum,cuius b«c uerba funt:Rdei inquif/

ènquitjfuadenda eft,non imponenda.Tum Auguftinus de hispropne loqin'a tur,qui quum tem fecus efl’e,ex clarifsfmis Scnpturæ teftimontjs cópcnanf, tarnen obftinato rcGftendi ftudio rcnitiintun

Flip. Minime uerô.Scribit enim cd IccOjnon de infidelibus fed de bis, qui erroribusaguntur.

Chiceft. Domine Dunelmcnfis,fatis ego aiidadcr orationis tiiæ curfum ititcrpellaui:rogo nunc pergas ad eajquæ uelis profeqüi.

DunclmenfiSj D. Filpottejdic modo,num cam Ecciefiam, amp;nbsp;fidem ca« iholicam nobifeum amplelt;fteris,in qua primum baptifatus es,quam^ tuo nomine ftipulati funt fufeeptores tuf,ac nofter fiesÆo modo facile poteris ) teomni turba euoluere.Video enim tedoiftumefle.Dolenduprofcddjali^^ quid tibi accidere fecus,quam dignum efleG

Flip. Maneocquidem in eadem,qua baptifatus fum fide,qui in eadenieg uiuam moriar.

Dunclmenfis, Iftud rede quidem abs te didum, cui fi infiftas fentcntiæi nihil erittibipericuli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Chiceft. Atenim D.Duneïmêfis,longe aliud his uerbis fubinnuit,quàm tu accipis.Äge,refpondc mihi,Tu'ne «andern fidem tueris,quam olim fus» feeptorcs tui profîtcbantur,an nonï'

Rip. Quæ nam fuit eorum fides,mihi incompertum eß.Ego certè in eas dem fide,in qua fum baptifatus,permaneo. Qtia: fides eft in Chriftum le-fum.Necp enim in fide fufeeptorum baptifatus fum,fed in fide Chrifti.

Chriftoforfonus, Autoreftdiuus Auguftinus fatis idoneus,infantes in fi^ Augu^iHus'. de fufeeptorum baptifarf.

Flip. Intelligit tarnen Auguftinus, hanc ipfam effe fidem Chrifti, quam amp;nbsp;ipfi fideiiiflbres mei profitebantur,aut debuerint certè profiter!.

Dunel. Quid agis,ci ne fidei,quam nos cundi^ in hoc regno riobifeum dodi colimus aftentierisjatcîj in eandem nobifeum ecclefia coalcfces, an non?

RIpottus, D.Reuerende,nonid ignorât praeftantia tua,femper duas ex= duplex ecc^iuf titiffe Ecclefias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genus,

. Rip. Liceat,quæfo,pro aequitate tua,quae reliqua funt orationis meæ ad finem perfequi,eo^ quo uelim pertcndere.Non me fugit,unica tantum ues ram amp;:germanam efle Eccleftam.Scd ueræ huic ecclefiacjinde à rerum pri^^ Nnducru«-mordijs falfa femper fe adiunxit ecclefia, ueræ pietati inimica. Quod turn de/ia. primum inAbelo declaratum eft,amp; Caino,qui fratremfuum trucidarat.In quibus(utautor eft Auguftinus) utriufque ccclefiæ nobis imago cernitur. Deinde fimulatcp Deus peculiarem fibi populum fegregaflcr,his^ oracu* la fua,leges, ac uoluntatem credidifTetjfalfa ilico emerfit Ecclefia,porro de= cemdefeifeerant tribus,relidisduabus tantum,luda amp;nbsp;Beniamin,fibi^ Be«« thelconftruxerant 5lt;aureos conflabant,è fufilimateria uitulos,quos coles' rent.Ettamcn Dei populus ôicultores haberi iioluerunt,falfo etiam præ« textu uerbi illius fefe ingerentes.Nihilominus Deus illis infenfus erat, nec ceffabat uindida illius,donec funditus delercntur.

Chiceft. Fateor ante Chrifti aduentum ,duas in priori lege fuifle ecdea Cas.Sub nouo tarnen focdere,ab exortu Chrifti,nihil poteris eiufmodi coms monftrareè Scripturis.

Flip. Imo pcrfacilè id potcro,modô fi tua uenialiceat.Poftquam duodelt;» cim fibi felegiftet Chriftus,nónne inter hos ipfos unus erat Iudas?item anf hon crat Simon MagusfAtqus hijan non in falfa ecclefia funt collocandi?

Chi'eeft. At ego itafentio,ex quo Euangelium liten's mandats, pro^ pagatS cft.Ex co temporc,ubi mihi duas dabis ccclenas,cx quo Chriftus ad Patrem afcendcrat,ac fandum Paraclctumde cœlo cffuditin fuos.

Flip. Euangelium à S.MatthæoconCcriptum cft intra annos plus minus odo ab afccnfioneDomini.Qiianquam nihil ad hancrem facit, quo tem* pore fcripto æditum fit Euangeliumincc idem quicquam obftat, quo mi« nus duasfcmpcr ecclefiasextitiirecommonftretur,qucmadmodum conlta^ re poterit excmplis.Et tarnen nifi ualde me fallit memoria,in Nouo etiain Tefiamento memini aîicubi,utriufc^ ecclefiæ mcntioncm fieri,turn in Apo; calypfi,tum in D.Pauh ad ThelTaloniccnfes epiftola,ubi refertur de Anti« chrifio, cum fuis afleclis fcdente in templo Dei. Scd huic nihil refpondtt rncus Chiccfirenfis.

Dunel. Ecclefia in Scripturis fagenæ coparatur,pifccs Su bonos mas los pariter attrahenti.Te ucro ex horum numero futurum fpcro,qui boni funt.ac ueritati fiudent,

Flip. Reucrende uir,nihil æquc mihi cordi efi,hoc fane têpore,ut ut hade nus fuerim,quàm utca quæucritatis finr,côfedfr,totocp amplcÔarpeâofCj

Dunel. Ita agastficcp nihil crit, quod metuas,D,Londinenfi5,iam pene aduefperafcir,mihi hincabcundum elf.

Londincnfis, Hand ita D.Dunclmcnfis.qui'n rogatam uelim celfitud « nem tuam, amp;nbsp;D. Chiccftrenfcm, ut paululum hîc dcmoremini. Qui prius quàm hocdixiflêtjEpifcopus Badcnlis fe fubduxcrat, uerbum nulluin fa« ciens.Qiiid domine Badenfis, tu hîc nosdeferisc'Rogo ut maneas. Exi« tntj proceres, habeo hîC rcs grauifs^mi momenti, huic uiro obqciendas, - quarum uos uelim elTeconfcios. Bas^p hîc fcriptas fero in fchcdula'.obufior • ut afsideatis,aut ego alioqui,amp;c.Primùm hoc üli impingo,quod inBiblqs, quæ illinuper eripuûperniciofam hanc fcntentiâ habcbat infcriptâ: Quod Sjpiritus,cft Chrifti in terra uicarius.Qiiid aislt;Tu hoc didum tucberis,Spjri« lt;um cite Chrifti uicariumi;'

Flip. Sententia mea non eft,fed alten'us longe me dodioris.Soko enim non proprias fententiolas(eftèt cnim hoc animt nimium arrogâtis)fcd quæ ab illuftribus defumpta funt feriptoribus, Lbris mois infcnbcre.’cuiufmo« di ôif ilia funt,quæ codem inueniuntur loco. Et nifi male memini, fentcniia eft Bcrnardi,nihil habês (opinor) ucl quod me rctulifie pudeat,uelquod uos merito debeat offendere.îd quod turn reuerendum hune in domino Du« nelmcnfcm,tum etiam Chiceftrenfem,pro cxiinia dodrinafua non facile improbaturos feio. '

Londincnfis, At ego uerô non arbitrer.Quid cnimç’Aufcrprioremfylla» tgt;am,tum fonat Arius.

Filp. Perquàm longe hoc petitum cft. Qtiôd fi in hune modum cclfiiu« do tua,hominum fenfum uelit ex fyllabisæftimarc,facile licebit exre quaep, quiduis fingere.

Lond, Præter hæc,acccdit infuper,quôd ipfius manu in altcro libre feris ptumreperto.ln me Io.Filpotto,ubiabundauit pcccatum,fupcrabundauiC amp;nbsp;gratia.Rogo quæ hæc tam fuperabundans eft gratia, quam tpfe, præ cat« tens mortalibus omnibus fortitus escquot; Sic Arius abundantem fupra omnfs gratiam fibi fuifle fatebatur.

Flip. Nihil eft in hoc dido,quod celfitudincm tuam magis,quam in al« tcro dcbcat ofFendere.Sunt enim uerbanon mea,fed diui Pauli, quæ ego in 'confolationem mihtaccommodaui,confcius uitæmcæ,quàm imputaaegra; uifsimis fceleubus jq confpedu Dei referta fit j ôd tarnen abundauitin me exuberant

G E s T A R V H COMMENTARIÏ, cxuberans ipfius grana,omnibus delisSis mets fupcrior, Quàm aûtem Aria faueam,facile ex ijs quæ publicè in fcriptis à me teftata funtjliquerepoteft, Lond. Super hæc omnia,te etiam aceufo parricidtj,qui patrem tuum oc cideris,poftquàm à matre,iamiam animam expirante maledidus es.Huius^ rei teftcs,quos producam habco.

Filpottus: Summe amp;nbsp;maxime Deus,quæ hæc blafphemiaeft.Ita'ne nihil habet præftantia tua,quod in metorqueat praeter haec(Iiceatueftra om* nium uenia pro me dicere) tam facrilega impudentifsime in me confis* âa mendacia;” Verùm ut breuitcr,atque in fumma refpondeam.Si pote« rit hæc,quæ obrjcit,in me conuincere, palàm promitto me,pro crucePauJ hna reiiocaturum quicquid iuileritis/ram certum habeo,tam grandes ci*» fe blafphcmias, ut impudentia ipfa,excogitate nequeat grandiores. O uos illuftrifsimos appello proceres,uel ex eo perpendite animis ueftris,quauioa lentia Si iniquitate in mefæuit dominus hic Londinenfis, qui nihil ad^ ueriiim me habet apud uos, prætcr taies mendacionim confidorum calt; liimnias,

Dunclmenfis: D.Londinenfis,ita res poftulatjUt me hinc difcedere,ti4 bicp ualedicere oportcat.

Londinenfis: At enim ut maneas parumper rogo. Sunt enim in mant^ husliteræ,quâs quoquo modo te audire peropus ell.Hic dum in mea tenea tut cultodia,liccras è carcere fcripfit,quibus ingenuum ÔC generofum,e falt; mulismeis quempiam Grynæum inficere conatus eft, quafî parum haslt; bens, fefe improbum efle, nifi eandem prauitatis feabiem Si altjs afFri* cet. Deinde,nec hoc contentus, falfum de examinatione illius narratios* nem infuper in uulgus difleminauit, quam mox audietis. Interim ueró, dum famulorum quifpiam ad eum ingrelTus literas cacterâque feripta ab eo rcquireret, epiftolam hanc prptinus difccrpfit ac lacerauit,quam tameiï poftea repertam Si recolledam, iterum compcgi,ô^ deicribendam curaui,' quamego nunc uobis legam, tu interim D»Chriftoforfone, cum dodorc Morgamo,exemplar infpicite epiftolaï,

In literis eiuscontinebatur examinatio domini Grynaei apud epifeopum' Londinenfem Feknamum, collegq Paulini Decanum, ac cæteros. Cuius cxpromptæ,quum in feripturis turn dodoribus refponfiones (ut aiebat) ftupori fuerint,non folùm decano ipfî , fed Si concioni ferè uniuerfæ. Id quod pofteaà decano ipfoauditum eftiPraeterea,quo pado idem tradi^^ tuseft, primùm cuftodiac dodore Chadfei, deinde dodore Rayi,magni illiuscficenim appe!lauit)exorcifiæ.Porto quemadmodum cibo uiducp â menfa epifeopi quotidie donabatur^ Quid hæc uobis eximtj uiri, uidena* turc'Anbenè ab iilo fadum ceufetis,aut honeftè,ut qui â me captiuusin^ cluderetur huiufmodi è carcere literas euentilaret,infuper tam infigniter de me Si meis mentiensc'Qj.iid af domine dodor Chadfe, an unquam is tibi traditus eft cuftodiendust'

Chadfeus; Turpiter ac falfo dicit.Nunquam enim meæcuftodiæ man« cipatus eft unquam.

Londinenfis: Ecquid te pudet tales emittefe epiftolas , ac mentiri tarrt iplendide.Ehodum Grynæc,meminifticafdcm tibicomonfttatas effeliteräs»

Lond. Quid ergo uidetur uobis, honorandi uiri,Hoccinchumanum faâum,aut incœptum,fîc de me mentiri,ôi facellanum meum Magnum uoa care Exorciftamÿ

F/Ïpottus: Præftantia tua cun (Sa fintftrè raptt. Literae bae (Ut facile « ipfis, nobis omnibus liquere poteft) non à me, fed amico quodam meo rogatu ad me confcribebantur, in quibus ccrtiorcm me redderc de tota D. Grynaei caufa amp;nbsp;examinatione uoluit. Nee quiequam eft tarnen in ea epiftola,cuius uel illum pudere pofsit,uel me, G autor fuiflêm epiftolæ.

Filpottus: Non eft id morts mei, nee offietj , amicum quenquam traducere, maxime, quum te talcm uideo,qui nihil non in calumniam ra* pias.undique materiam lædcndi captans. Nee enim ulïo efFscies paâo,ut literarum autor per me prodatur,ui l hinc celfitudo tua deprehenderepof* fit,in cake epiftolæ,ab amico ad me fcriptum ellc,ubi mentionem facit prouocationis meæ,quam fenatui parlamcntario deftinaui, fupet hac mea criininatione quainiuftifsimènunc diuexor.

Londinenfjs : An quifquam tam audax eft,qui prouocationem hanc cxhibcre audeaiç'

Flip. Qijo pado rem fortunabit Deus, nefcio:iam earn fanè adornaui, atep aleam lecndefucceftu uiderit Dominus.

., Lond, Domine Dunelmenfis,fi fcias,quâta in eum dementia ufusfum, ex quo primùm hucu£-nir,age quid ais;Nega,fi potes.

« Flip. Si ea modo dementia dicenda Gt,in locum totius ciuitat/s fordn diftimum,3rqî adeô in carbonaria fuliginofa hominem neque obfcuris or? turn natahbus.tuni ô^archidiaconû, (ine(gne,aut lucerna hebdomadasiatn •quinque aut ftx capriuum detinercihaud tnhciari queam comiier,comme* d cpexceptum me tfle.Cærerùrn nunquam ante hac pari tyrânide inquof» quam fæuitum dr,ut his nunctempojibus.

Lond. Videtis(op nor)quantus hk ht arddio:quininfuper,ut hisquoi^ ad.jciam, quæud hefterno die dehgnabat. Subornauit heri quendam, qui iitrem nigerrimi pulueris ad fe adduccret ; in quem ufum , plane incer* turn habeo.

Flip. Nihil eft quod celfitudo tua bine mctuatpcriculi,tantùniad atra» mentum confieiendiï,materia illa aliata eft.Qiia turn etiâ in priore carcf rc tiice atramentt ufus fum,quum euftos fcripîoiia mihi inftrunienta eripuiffet,

Lond. El quur tandem,me infc'o,euftos tuus quum fim,hæc aufusî'Eu enim fum ipfe euftos tuus,in his ædtbus ift feias.

Flip. Quia nimirum calamis ôCatramento abste difpoIior.Non quod çogitem cjuicquam fcriberceiufmodi,quod non omnium patereoculis non fiçiiè permittam,fed ut amicis fignificare liceat.quibus egeam rébus.

Lond. Aceedit adhuc aliud,quod non ita pridem porediü aflari fibt, Si gladiolum efearium inter pellcm Si carnes dàm inferi procurauinquo con* lilio aut finc,uosin animis ucftriscogitate.Quid ais,fadû eftabs te, an non?

Filpottus: Haud equidem abnuerim, porcclli afsi mediam partem ali* cunde ad me milfim elfe, fubcp efca in conditura cultellum politumicætei rùm in null.im rem malam,quod equidem fcio,quid inde tua fufpicatur ccl litudo.nefcto.Si quis putet ideo fadum,ut me,auialium quemuis impete^ rem,uel hme feiat id elfe falfumiquod fi eiufmodi aliquod facinus animo deftinairem.nunquam defuir badcnusculrenusmihi,ex quo primùm carce^ rem ingrelfus fum.Qiiamobrc nimis quàmeuanidæ hæ fufpiciones funt,in* dignæquær ftraniur.

uond. Vki ùm prætermifsis tfs.uenio tandem ad id,quod omnium üifsunu eft,ad lihrumuticp difpurationiSjin comifijs côuocationis habitæ,ab CO æditumun quo maxima grauifsimaœ hærcfis coniinetur,aduerfusfacruni , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ahart»

iltaris facramentutn.Qin'd aïs D.dodor Vueftonec’annon acetrfmê,ômnicg contentione,contra bcatum hoc facramentum depugnam't^

Vucftonus: Fateor D. præful,nec ullis ratiombus potuft illi fatisfîer/» Ac dolendum profedo celeberritnam earn conuocationem falfis ac famoGs mendacijs fie denigrar»

Rlpottus: Perbellè tu qufdem(domine dodor) prælocutorem tlh'cagêsi Riunus admfniftrafti tuumtquS tu,Tace,inquam,abrîpite h/nc eum in caxeeM fcm, eqeite hinc eum ex ædibus.Quod autem ad librum atrinct,à capitead caiccm pcrlcgi, omnia omnium argumenta,quàm uerifsimè illic referri ui-lt; deo.Hocunum uéræ deeft narrationi,quôd in tuis fadis traducendis,ni^ miscalamopepcrcerim.Multainterim fupprimens, ac difsimulans, quæ tu ibiinmc turn archidiaconum,tum nec omnium infimum,in ea difputatiOi« nceuomuifti.

Londinenfis: Aduertite, quxfo,pro ceifîtudinc uéftra,quid ipfede fe te^ ftatur.Librum enim antelucanis horis hodie totum perlegi,ac rem notauf,' Sic fchbitjdodorem Vueftonum,phreneticum fe,amp;infanum effe nominaf«' ftjdenii^ in Bethlehem mittendum dixifle.

Filp. Ita uifum eft D,Vueftono,pro canina fua facundia in me turn ra^ fiitCiamp;debacchari.Quibus tarnen conuitijs illiuSjnihilo fum peior redditus,' quant Chriftus olim, quum â Scdbis QC Pharifæis audiretSamaritanus dæ« moniacus.

lïuncl. D.Londinenfis,mihi hïc diutius comorari non licet. Quamoba »cm ualc tibi dicam.D .RIpotte,uidetur mihi redè modo abs te didu,cùnt aiebaSjTc in fide amp;nbsp;ecclefia catholica permâfurum.Ita facias precor.Nihifip cft quo extimefeas periculi.ltatp difeefsit illCjUnà cum dodore Vueftono à D.Hufsio,

Fit fiaomninocoftitui,diuinaafpirâtegratia(utcû($iduertatmihi)faccre4' Londinenfist Rogo te D.Chiceftrêfis,filt;:D.proloquutor,fimul cum hoc D.dodore Morgamo,uelitis cum illo interim fermocinari, donee dedudo pauluIum,D.Dunelmcnfc,ad uosdenuô reuertar.

Chriftûf, D.Filpotte,fuerantiam olim,ficômemineris,Romae côflata in»* »er nos familiaritatis aufpicia.Sed tibi forfan è memoria ifta exciderunt.Quo »empöre egimus turn inter nos nonihil de rebus iftis. Quin fiC nunc eundeni »C uideo elfe,qui turn fueras.Vtinam uerô non eflTes.Per Dominum obteftor,' Sominibus longe te dodioribus accommodes :ncc uelis tam mordicus, id quod femel fufeeptum eft defendere,magis quàm fine pertinacia,quidtiblfiï »utum exquirere.

Flip. Quod refricas,iada iam olim Romae inter nos notitiæ fundamen-^« »a,ueriuseft,quam utinficiari lieeat.Quanquam hoceodem tempore,quarr» ïnclementem te mihi praebueris, tunc in anguftum locum redado, id egor nunc non commemorabo»

Filp. Non adeô tunc fuerant,ut nSc periculofatfed mittamus hæc.Qiiod addisporrô,mc eundem nunc uideri tibi,qui turn fucrimihoc nomine, Deo debentur gratiae:quandome nonarundinis inftar,quouis uentoagitatæ, res« perias-Deniep quod poftulas,ut alqs me longe dodioribus dedam, equident non inficior, te, cætcroscp tui fimiles,omni literarum décoré me albis (quod siunt) cquis, præteruolare. Quorum ne libros quidem me geftare dignum profiteor.Cacterùmfîdesamp;fapientiaDeijhumanis literis metienda non eft.i Fatp rede monet Paulus,Fidem noftram non eflê nifi in uirtute Dci fitam« Quod fi tu ex diuin^ üla faerstum literamm do^nna^ fîdexn hanemeam in^ fiimar«

firmafé acïabefadare pofsis,cqùidem non tibi modo,fed alqs quibufcunquÉ meliora docenti.bus ccdam lubehs»

Chriftoforfonus, Demiror qusecaufatcimpenat,ut ab éccIeOæ catholics contubernfo difsilcas,quæ tamdiu per uniuerfa huçuft^ obtinuit,exceptis qinncp aut fex bis anntsproximisj'dcp duntaxat apu'd Anglos»

Flip. Non refilio ab ecdefia uerè catholica, tantum ab ecclefîa Romana diflentio,quamfi eutncas ccclefiam elTe catholicâ,eandem tecûconfeâabor.

Chriftof, An fidem D.Cypriano accommodabis,fi ex tllo edoccâ,quôd ecdefia Romana tab's eft,ad quam perfidta accedere non poteftî'

Flip. Fides mea nullius dodoris nitetur aflertione,nifi quæ ad myfticx fcripturæ regulam excuirajilliusnonaliorum uoluntati refpondeat.

Chriftoforfonus, Ibo addudurus librum, mox^ locum illi oftcndero, Edudoitacp ex epifcopi bibliotheca Iibro,uerbahæc excpiftola quadamib lius allegauit: Ad Romanos autem,quorum fi'dcs Apoftolo prædicante lau=* data eft.non poteft accedere perfi'dia.Hadenus iîle.

Filp» Verba hæc Cypriani nihil patrocinantur propofitioni ueftræ, qua Lifo aftruitis,ad Romanam ecdefiam perfidiam non pofte accedere.

Chriftof. An nonc'Summæ Deus,quid apertius aut planius did poteftv Flip. De Romana ecdefia hîc abfolutè non loquitur.

Chrift. Per Deum,uel Grâmattcam fchoîâ modo ingrelTus puer elemcn tatiushæc non nfgaret,quæ tu hîcncgas.Verba ipfa tam per fe data exiflSt,

Flip. Ne iures autem D.dodor.Sed Cyprfaniuerbaipfaaliqiiantoaccu tatius perpendeiquod fi feccris,eff(ciam ucin meam pedibuseas fententiam.

Londincnfis, Inter hæc Londinenfis ad nos iterum anhelans reuerti=» tut,qui ubi ingreftuSjChiceftrêfem abefieuidct:Quid(inqüit)an etiamD.Ci ceftrenfisnos dcferuit(nam paulô prius is abfceflêrat,nihil dicens,nifi quod fibi difcendum eflet) quæ iam agitur inter uos controüerfiaf

Morganus, D.Chriftoforfonus oppidoinfignem locum uindicandæ ec^ clefiæRomanæ autoritati hîcdepromit,quem tarnen iftenihili fadt.

Lond, Qitid id loci fit,mihi narrate.Ého loc5,mea fide infignite accom modum amp;nbsp;elegantem.Quin ego infupcr huicauthoritati pondus,ex pris mo Pauli ad Romanos adijciamiubi fidem eorû,peruniuerfuni orbem præs dicart atteftatur.Qiiibus modis locum hune refellis?

Filp. Perfacilis erit refponfio,fi modo uerba Cypriani attendus uclimus adUertere.Propriè enim de illishoc loco agir,qui turn fua tempcftatcRomæ fidelesefient,qui^dodrinam D.Pauli,conftanter,quam abeoacceperanf, retinebant,ÔC quam lilc literis fuis per orbem difFufis,tcftatâ fecerat.In talcs itaep,quorum fides prædicante Apoftolo laudata eft,non poteft accedere perfidia.Iam fi uos mihi probabitis,fidem hanc Romanæ ecclefiæ, eandem bac tempeftate cfre,quam turn in Romanis prædicabat Apoftolus: fatebot unà uobifeum cum Cypriano,perfidiam in eos caderenon pofte. Alioqui locus ille abfolutè non fufffagatur ecclefiæ Romanæ aüthoritati,ut uos fini* ftrè eum contorquetis.

Chriftoforfonus, Seite tu quidem Cyprianuni tntelligisjquem etiamdua bito,an un quam adhuc in uita legens.

Flip. Tantum abeft ut Cyprianum in uiti non Icgcnm D.doder,ut li^ brum ipfum totum inca manu conlignatum queam oftcndcrc. Et lï non xquè mu!ta,atcp cu lcgcn'm,rainêfortalsis ahquid At pudcatuos fic torqucre düdürcs,ut uclint nolinf,quocunqj trahitis uel'tro fcruirc cultiui cogantur: ctiamli alioqui per fe reclamct max mè,ii modo rité intelh'gârur.Porro hæc ipfa uiolcnta intcrprctatio dodorum, maiorem mihi noftriscp homi'm'bus nccefsicaceni cos legendi imponir,quo fucosueftros SC mendacia inillis tor queiidis.facilius coarguamus.

Morganus: Quid, tandem ergo uos dodorcs nunc approbatis,quum ue ftræfadionisbomines id non foleant Faccretmiror itacp te id nunc uclle.

Flip. Hadcnus cos probandos cenfeo,quatenus cum ucrbo Dei cobx« reant,idemcp paritcr mccum omncs ccnfcnt hi,quibus ucritas cordieit,qufc bufcunqj numimbus nuncabste donantur. Adeocp ctiam Deo gratias ha^ beo,ob cum profedum,quern ex corum Icdionc mihi uidcor confequutus»

Filp. Ell Deo gratia,cos rcdius teipfo intelligo.Habctis cxcæcationcm cordts,qua fit,ur ca cjuæ Icgitisgt;baud melius pariete hoc intelligatis, Vel hie Cypriani locus facile id declarat.Deniq,’ apud Drum teftem fic iudicem,nihil eltis ucrè,nifi fedudorcs popuh,quantumlibct religionis ac dodrinæ titulo uosorbi ucnditantcs.Poilienio nec Scripturas nec dodoresa ueflris habetis partibus,G,ut par ell intelligantur.

Chtiftoforfonus: Imo urro,omncs in uniuerfum confiant! confenfudo«* dores nobifcum contra uos pugnanr.

Filpotfus: Ita quidem iaditatisincôcionibus.ubifob's liccat impunc,ne= mine réclamante,quidhbet clamitare.Cæterùm fi ad ccquos calcules rem ue litis mecum fubduccre, ita modo recantationis pcriculo tecum contendam (quamlibct ignarus, ut ttbi uidcor dodorû)plura amp;nbsp;grauiora,e prifeis fcri^« ptoribus tcftimoma me addudurum, quæ pro nobis faciant,quàm tu,quæ ucilris partibus fuffragentur. Hac interim kge omine, ututcr nohriam numero uincrc tcflimoniorum , uidori alteri cedat, QuidaisC' accipis'ne coaditioncme'

Giirifl. Dementiae eft tecum d(gladiar/,nemini crcdifuro,quam tib^'pft. cliiflofcrfcmt Ftlpottus; Equidem nulli non (urn crediturus , modo fi quis quid fide roiuitcum Fil-^ dignurn prottilerit. Verbis me à ucro abducerc non poteflis. Qiiid muItisC deiemre^ Nouit Deus,nullam cHe in uobis ueritaiis fidem.

Filpottus: Imo nunc caput ipfum St colophonem attigifti omnium er« rorumucflrorum.

Filpottus: Abundè SC dilucidè id explanaui uobis, in ilia conuocationis difputatione.

buifli iliic in gcnuiun lacbrymas folutus fcilicet:ha ha ha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fi.’pr«'« c«r in

Fup. lllacbrymabafateor,fed ita utChriflus olim fupct HicrofolymStnee (cniocaiicne ib cfl qutir hoc nomine reprehcndat.præfertim fi caufam mci fletus aduertatis. hcbrgt;«iatdt*

fto ipfo præccptoreacferuatore meo fadum uideo,ucftrâ deflere perfidiam Si idololatnâ,quam tum pcrfpiciebamtuos per tyrannidem ucftrâ l'tenim in hoc regnum inueduros,quemadmodum res ip fa tam fatis indican

Flip. Certè ut multos alios abufus difsimulem grauiores:unic5 tantum, quod Si minimi fitmomenti,attingâ obiter.Vtrancp eius fpcciem non ex^ fitcraff/eMti hibetiSjpro rationc ofRcij ueftrnfed altera fubtrada parte, fimul Ôd populuin nitcra pan dcffaudâtiSySi Chrifti uiolatis præfcriptioncm.

/libtraiia. Cbriftoforfonus: Quid? an non tantundem in harum utralibct fpeciefe^ paratim continetur, quantum in utracß fimul coniundaç’Et quorfum'opus igitur,utranq5 pariter in ufum proferric'

Flip. Non ita arbitrormam fi id ita eftet,Chriftus nifi altera tantum fpc= ciem fois non communicalTet.Siquidem nihil ab eo fruftra temercue fieri credendum eft.Qiiapropterconfentaneumnon eft,quod dicisjinharu duas rum altera partCjæquam uim ac cfFedionem inefle,atqjin utracp.quamlibci coniunda cernitur.Quando ratio ipfa Si Scriptura fecus nos ducit.

Cliriftoforf. Quid fi ex Scripturae fontibus planum fadam,linfum effe miniftro in una tantum fpccie coenam Dominica facerec’Apcftolifiqnidcm ita faditaruntjUtinadisApoftolorû liquet,non ex uno loco,ubi fcriptum

Apoftolos permanfiftè in orationibus Si fradionc panis.Necquifquaffl dubitatjboc de cccna facramentaria intclligendum.

Flip. Non adeo te rcrum imperirûarbitror,D.dodor3Utncfcias,D,Luca, ubi de panis fradione meminir,de tota facramenti adione Si ufu,nixca Chri* fti inftitutu fignificaflcjtropo fcilicet Grâmaticis noto Si familiari, mctono=s mia,qua fub partis unius cômcmoratione,totum côprchenfum includimus. tf(/cL Cbriftoforfonus: Non ita habet.Siquidem ex Eufebio in Ecclcfiafiiea «p.44. Hiftoria commonftrare potcro,qucndam fuifle uirum Dei( fie enfm appela lat)qui per puerum,aegroto cuidam Sacramentum,fub unaduntaxat fpe* cie miferir.

Flip. Mcmini.Eufebianafic uerba habent;Parum cuchan'ftiæpu^’'O°^ dit^Ôic.In qua particula,utriufcp fpeciciportio aliqua includi porcrat.Nam 8i liquorem fimul pucro ad transferendû dari,id certo fcio, 6C locus ipfemdi^ ■ ’ cat,ubi mox hæc fequunturuerba:Iufsitutid infunderet,SCin hosfenis ftiilaret: atqj is ita fecit,6Cc.Et quid turn poftea,fi unufquifpiam multis, hoc modo fit facramêto ufus:uthoc(inquam)ponamus,non protinuscôfcn tancum arbitror,utad fingulare unius duntaxat hominis exemplum acima^ ginem,omnesc3ctcri mortales compellantur.D.Cyprianus multos commet worat abufus facramenti,fuis etiam tempohbus non aliunde natos, quam 'ex priuatis quorundam hominum exemplis uelut aqua uini loco utentium: ac proinde teftatur,Non refpiciêdum quid aliquis ante nos fcccrit,fed quid Chriftus.qui omnium eft primus,antea fecit,0^ mandauit.HaecCyprianus,

Cbriftof. An non ecclefia ucrum facramentorum ufum,ac agendi mo* dum nobis præfcribitÆtquî fcias,ChriftQ effe homufion,id eft,paternæ fub ftantiæ participemjoifi Ecclefia praefinientec'Nam alioqui,ubi tandem pct ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uniucrfam Scripturam uerbum Homoufeos.reperiesc’

Filpottus: Imo dicam tibi.NempeadHebra:osprimo,ubiChnftuscx* preffa imago eiufdem fubftantiæ dicitur.

Cbriftoforfonus: Non ita.Sed tantum exprefla imago fubftantiædjf** tur,Deinde imago,accidens eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Filp. Sic habcnt iierba cùntextusiSubflantiæ iIIius,Oue duCdem fubftaiis tiæiqui fenfus non incommodé hinc ïcddi poteft. Vt ne interim hic reeen»« ftam Chnfti apud loannem ucrba,qui ainEgo SC pater unum fumus.Porro 9uod adîjciSjImaginem cHe accidens: at prifei tarnen feriptores hoc ipfum firmi argumenti loco addacunt,probaturi Chrifti dignitatem, eo quôd ex^® prefla imago Dei exiftat.

CIiriftoforE Ica^neCßelium fané argumcntüm,tios imago Dei exiftimiisî fumus igitur Deus.

Flip. Nos expreflâ imago Dei non fiimus,qucmadmodum Chriftus.Nec aliter,quàm participaiione in nobis Dei imago cernitur,atcp ut in Genefi fftjfaâi ad imaginem ôC fimilitudinem Dei fumus.Quando autem accidens înDeiim nullum competit,Chriftus igitur imago Dei efiè non potdt, nifi «iufdem fubftantiæ Dei participans.

Morga, Cæterùm his omifsis,quid nobis refpondes de præfentia Chrw «iinfacramentoCnumflabis iudicio libri tui,an recantabisC

Flip. Video teinfidiofa uafricie me circuniicnirc uelle.Verùm cogita^ ttoni tuæ hune in modum oCcurro.Si quoquo pado conuiceris librû eum, •lacautore æditum cfre,tum,quum in ius ueniendum eft.aCcufa.

Morgamus: Refponde,(iabis ne iudiciO huius ïibnVcerto certius eß, te quondam ciufdem fuifle iudie{j,nill fi qua répété noua accidicin te mutatio.

Flip. Q[ialis antehac fuerim,nofii:qualis nunc fim,non libet tibi in præa «ntiaapenre.Attamtn ut hoc obiter ncnefciasiSi facramentum hoc mifiæ Ueftræ(qQæ nunCin ufueft) facramentum efiemihi oftcrtdcris,præfentiarn hanc tibiquam dic!s,côcedam.Sed prius defacramento conflituendum cft, poft deinde ad praefentiam accedetur.

Filpottus: Haud equidc addubito.quin res efi extra controuerfiam,nunsi quam te probaturum,facramentum elfe.

Chriftoforf Ita nenunquâprobaturumiVide.quæfo.Atqui an non Au^ guftinus diferté.altaris appellat facramentumCQuid huic refpondesf

Flip. Nihil id caufam ueftram fubleuat, ut probetis faciamentum ftrum.Quando non folùm AuguftinuSjfed ÔC prifeorum autorum decuria, P^ne uniuerfa,hoc nomine Sacram commurtionem,aut ccenam Domini dc-FignatjPo uidclicet refpedu,quatenus facramentum eft facrifici)illius,quod aChriftoipfo in aracrucis litatum eft. Cuius facrifictj uctera»omnia in fu^ periori teftamento facrificia,typum imaginem præferebant.Qiia? omnia, nihil ad ueftrum hoc fpedant facramentum fufpenfum fuper altaria ueftra, talce Sc lapidibus conftruda.

Flip. Nihil minus,quàm quod ipfi fomniatis,materiam tantum ret ex^ ternæ fpcdantes.Sed pro facrificio ipib in ara crucis perado,accipitur,

Flip, Exepiftola ad Hebræos ij.ubi ait,Habemus altare,de quonott eftfasedere his, qui tabernaculo deferuiunt.Dic, ô bone,utrum hîc altare, pro facrificio altaris,an pro ara ipfa é faxis ÔC rudcribus materiata accipituri'

Chrift, Dominus me à taiium fodalitio conferuetiequidem tarn obftina-turn haereticumnecuidiunquam,nec audiuihadenus.

Flip. Et ego uicifsim Dominum rogo.ut à talibus tam^ cæcis dodori« bus meliberct, qui quum dodrinaï praefidtjs nequeatis,ea quæ afleueratis

propugnare,tlicô in blafphemias prorumpi«s,prorfus omni rationc öiJargu mentis deftituti.

Interea quum haec,aliacp internos tradanturjLondinenGscumaltjsqui* bufdam circunftantibus iermones confertjtandem ad fuas iterumpartesrc» diens fic ait:

Londinenfîs: Audite(quæfo)uiri boniaiolo enim nos teftes effe horum, quæ huic didurus fum.Ehodum ad me D.Grynæe.Ego uero tibi dico(mc aiitem annuebat)cui non fatis eft,ut ipfe nequam fias,nifi litcris etiam fedu dricibuSjgenerofum hunc adolefccntêjin eandem errorisnaflam pertrahas,

Filp. Age,exquiret modo celuttido tuajab eo,tormentis etiam,fi placet: nunqiiam dieet,literas adfemilTas fuper his rebus,à meaceepiHe.

Lond. Qiiid ais igiturt’an non hæ ipfæ funt literæ tuæde eoconferiptæ,’

Flip. lam dudum de It ten's his celfitudini tuæ refponfum dedi, nc^ ad fe fcriptas elîèjneqp unqiiam confeium efle huiufeenegotij.

Lond. At enim fi quis errore teneatur, eiusep rei fis ipfe confeius, quid tutim eft officium ut faeiasc’

Filpottus: Poftulat officium,ut illi quoquo modo fuccurram,6^ errorCi fi queam,liberem.

Load. Sinofter bic Grynæus in eonfimilcm errorem prolapfus fuerit, an non tuum eft,eum in uiam denuoreuocaret’

Epifeopus ilico apud fe,id quod res erat præfentiens,ac mctuens,nc ma* gis illi animos 3dderem,quàm errori (quern is putabat) medercr,fecit ea in materia poftulandi .finem: moxcp Grynaeo feorfum ad fe feuocato, literas proferf,ac legit,adhibito fuo unà notario.Qttæautcm in litcris contineban* tur,incornpertum habeo.Deinde fibrum fimul illimeacinconuocationedi-fputattonis,in manus dedit.Poft hæc fecedens è medio paululum,ac ChrM ffoforfonum ad fe aduocans, cum illo nefcio quæ coepit colloquia. Reliât» dodorc Morgamo,HarpsfeIdo Cofino, qui coeptam mecum difputatio* nem iirgerent,aufcukante interim Grynæo hoc noftro,

Morgamus: Interrogem modo abs te quiddam D.Filpotte, fi placet,ut rcfpondeas.Qiiæfo uerô,quàm uetus fit amp;nbsp;annofa,ueftra hæcrefigio^

Flip. Quippe in Germania turn inclaruit per illuftrifsima teftimoni» lo.HufsijHicronymi Pragenfis,amp; Vicleui noftrnquos fadionis ueftraecon* lt;uratio,ante annos centum fupracp,flamma amp;nbsp;incendio crudelifsimeuafta* iiitjOb Veritatis teftatam fidem.Quin ôi. ante horum memoriam,eadem nul lis non temporibus extitit, tametfi ui perfecutionis ueftræjprefla minus fe aperire eft au fa.

Morgamus: Mira profedo religio, quam ubi reperias, hand quifquam tibi certo iudicare nouit.

Flip. Mirum tibi uidcri non debet,fi uim ueritas patiatur, fuccumbat quandoCp iniuriæ.Inde enim fempcr,inde ab initio comparatum eft.Quod temporum omnium déclarât hiftoriæ.Idem^ in Anglia nuncuidere eft,uD ueritas nihilominus etiamnum fpirat,atqj occultos progrcirushabct,etiainu hypocrifis per uim impenfius dominatur. Deinde inApocalypfi teftatum cftvfore ut uera ecdefia in latebrasamp;^ fçfi'iudinem compellatubgraucstpab flidionuia

Morgamus; Vidctin Apocalypfi ergo confultus es:nimfrum multae rcs funtin ea peregn'næ.

Fïlp. Si liera prædicem, quæ uos nulla ratione rcfdicrc pofsitis, crédité ergo:ncc cxiftimetis in rebiis tam fertjs locum effe uobis nugandi. Videifs ni mihi fcunæ,aut hiftrioni in comœdia Gmiîior,quàm doâori graui,vcbus MuFgdww graiiibus docendis accommodo.Totus nudus,tanquam in rete, rctedis na^ /«r«. iibus confpiccris ab omnibus;amp;^ tarnen perinde quafinemo te uidcatjnihil te pudet fœdæ nuditatis,

Morgamus; Bonauerba,te quæfo.Qiiin bæc inter nos placidèjfobrie^ difccpccmus paulukim.

Flip. Qiiàm maxime libet tibi fobriè.modcftecp,nihil recufo,modô ip« fete intra modeftiæ fines cohibeas. Cætcrûm fi ita pergas,contumelijs faftidiofis fannis ueritatem eluderCjfenties me in refutanda impudentiatua, fortafsis non clinguem»

Morgamus: Quid enim,an indicium tuum, publicæ doçSifsimorum irt toto hoc regno cenfuræ non fubmiferisc’

Filp. Nimirum earn ob caufam.quia nihil folidi fîrmamcnti in uobis deo.quod àuerbo Defeui innitor,fidcmmeamdimouere debeat.

Morg. An non uidesc'Mirum profedô,tot in hoc regno dodos,cum talpis cæcutire,te folùm uidcre uerumî'

Flip. Nihil adeó mirum,uel Paulo ipfo teftante,qul ait,Nort muîtos fa^ pientcs.non multos eruditos,iuxta feculum hoc,ad Euangelicæ philofophiae lucem uocatos efie.

Flip. Non dico minuscp fentio, me folùm pofsidere Spiritum Dei ; has* bent amp;nbsp;hi omnes ex æquo,quicunçp in ueraChrifti fide perfeueranc,

Morg. Ah,ex fideî’Vide. At ego potius fufpicor fpiritum efle tabernaÊ *cerutfiariæ,quo nonita pridem,quidam commilitones tui inebriati funt pri die antequàm incenderentur,ac forfan etiam ebrtj inflâmasdefeenderanr»

Filpottus: Apparet ex oratione, magis te familiärem uideri in rebus ta« btrnarijs,quàm in Diuini fpiritus negocqs, Qiiapropter necelfariô id modo tibi didurus fum (paries dealbate, hypocrita ) in nomine uiuentis Domini, cuius Veritatem prædicauitibi,quôd Deus ignem,amp;: fulphur depluet fuper taies uetbi Dei deriforcs,9C contemptores populifui,quales funt tui fimiles»

Flip. EÓ compulerunt abfurdæ tuae blafphemiæ fpiritum Dcijqui iii me eftjiitea tibi,quæ dixi,dicerem,inimiceomnis iuftitiæ,

Flip, Ex impijs tuis didis teiudico,cæceamp;'blafphemedodor.Sic cnirrt feriptum legimus,Ex propres uerbisiufi:ificabcris,amp;ex proprijs uerbis coti demnaberis.Atqj hæc modo nomine Dei locutus fum tibi, Nihil eft mihi iam tecum amphus.

Morg. Tibiep uicifsim denuncio, Filpotte,te hærcticum effc:idco^ ob hærefim comburendum,deinde amp;nbsp;gehennæ ardores fubiturum.

Filpottus: Tibi quoquè hypocrita,denuncio,ac teftificorjmc nec ignes, nec fafciculos ueftros huius faccre.Quin neqj hæc omnia (Domino Deo fit gratia)extimefco, Ftdes mea in Chriftum Dominum,tormenta hæc weftra ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hh 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

uincct. Scd gehcnnalis ille fgni's, que«n mihi denunn'as.tua cft portio, manct ( nifi inatura rcdudus pœnitudme reüpifcas) cæterosç tui fifnues hypochtas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.’i,

Morgamus: Ex largfori uini copia lam tu Ïoqucns, Vide ris probe ho* die compotafle alîcubi.

Flip. Eundem in modum impia generatio quondam in Apoftolos de* bacchati funt,quo tempore Spirituiando replet! funt, Dei^ magnaliade* prompferanuquibus turn illbquum nihil tflet aliud,quod obqccrent, ebrie* tatem impingebantiitidem ut tu nunc fa cis.

Morgamus: Satis equidem rneinftrudum eile reor,ut tibi ad otnniare* Ipondeam,ac in quauis harcnacongrediar.

Flip« Satis declarabat id,noftra in fenatu thcologico nupcr difpuWtio, ubi fumpta 7^^Ä^óv^^l Herculca audacia conabaris occurrerc pauculis meis argumentis illis, quibus turn concedebatur utuquorC ne unum tarnen pulfare potueras,fcd femiblæfa linguaeacanimi bæfitâtisfluduatione,hau® «uigare tibi dedecus in eo coetu conciliafti.Denique fummarefponfioniiot omnium hue demum redququod diceres^Pefle te turn fan's mihi refponde* rcjii Oxoniae in fcholis mecum eflet tibi congrediendum.

Morgamus: Ego'nc?Mcntiris modo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Fiîp» Nihil equidem mentior.Liberille difputationis noftraeabunde te* ftatur.Simul â^hi omnes.qui in co turn coflidu adfuere,teftcsmihi cfTepo^ tcrtint.Qtiin dico audadcr tibiiNonualesrcfponderefpiritui Veritaiis,qui in me loquitur.pro defenfione fynccræ Chrifti rcligionis. Pofiem cquident uirtute ilhus, te per uniuerfum hunc porticû,furfum,deorfum,huc,illuc,uei^ fare,iadare,attp ante me agerc.Adeoqj fi ita uideretur Reginæ maicftaii,e* iusep coniilio, ut aequa dicendi propofita libertate,utriej audiri poflèmus» cfFicercnijUt poll ofiiuin hoc,pudorc te occultâtes,

Flip. Spiritum habesilkifionis amp;nbsp;fophifticcSjqui fpiritui ueritatisrefiftc re non ualet.Caudcxes,filt; afinus Acarnanius,in qs dijudicandis,qi)xDei Funt.Afinum te dico.nullo quidem malitiæ affedu.nifi quiaueritatifolum reealcitras Ôdobniteris, ab omni rerum diuinarum captu alienus,multo^ indodior,quam ut argumentis tibi obiedis,refpondcrc ualcas.

Morg. Qin ueró,an non argumentis tuis omnibus,quæcSiç in obicâis habueris,refpondi,dcpuli,ac profligauis'Hos omnes mihi teftes aduoco.

Flip, Ita nimirum,ut did folet,à foeijs meis praedonibus teftimoniSpc* le:num ipfe fum latro?

Flip. Agnofeis prouerbialem huius didi fenfum,quo folemus tiuTgo fi-gnificare, inter eiufdem fadionis focios mutuam fententiæ confenfioncffl. Arqj in eum fenfum potifsimûm adhibui.In omnes hadenus refponfioncs ilhus fortifsima,qua eft aduerfum me ufus,una hæc ratio erat,quod diccref, Vos meflammisSCcombuftioni daturos.

Morgamus: Minime ueró nos te exurimus,fed uiri fecularesihi tetradut inccndio,non nos.

Flip. Hoc igitur colore cogifatis,PiIati exemplo,manusueftras intenn^ nocenteslauare.Sed inuocate(quarfo)fcculare brachium,ut hi furori ufftfO -cxequedo fubferuiâtideindeannô ijdêuos titulühabetisinDecretisucfths*

GEST AR VH COMMENTA RI T. ^17 tîarpsf. Audiui hîc uos aliquandiïi côfliâan.fcsjnuhquani lucfîcnus tain praefradum perfenß haeïencum,quàm tu es,domine Rîpotte.

Filp. Nemo uefttûm uel unum ex uniucrfa fcnptura api'culum proGrre potcrit,quo me probet hæreticum.

Harpsf, Spiritu arrogantiæ tumcfadus esttecum non difcepto ampLus, Acilicô ïamiam abituriebat, unà cum Cofino: quum Londmenüs iteium

Morg. Scifci'tatus modo fum ab eo,ub/nam locorum hæc eius crat reîi^ gio,ante annos quinquaginta.

Lond. An non ita inter uos femicôcordatis,utde duabus olimpartibus adagium eft,quaru utracpab alterajparibusexæquo fpatrjs difconucniebar» , Chriftoforf. Dementiæ cft,amp; operæ prorfus perditæjplus uerborum in CO perdere.Rcuerentia tua nihil aliud,quàm tempus frußra terctince quic^ quam proficiet.Eftenim prorfus infanabilis.

Londinenfis: Si ita fit,cuftos igitur hinc eum auferat.Äc confeftim do» lt;ßor Chadfæus,me inde abducit, Sed quum progrefsis paululum tranfitus •Hac per obfepta cubiculorum non dabatur,cadem uia regrefsfin cub.culm epifcopiiterum defledimusiubiLondinenfis pariterjCum omni horumdo-lt;Sorum coniuratione captabat confilia.Prætereuntem itacp epifcopus ponè •Rctoga preliendit,ficinquiens:Audin’ quid Chriftoforfcmus hic memorata Rogo D.Chrißoforfone,ucrba hæCjquæ dudum dixti mihijdicasitidemilli, quorum fumma hæc erat deniepjHaereticumhominem refledi,ac rccupera®^ ri non uelle,

Chriftoforfonus: Monet D.PauIus,hatrcticum hominerft poß unamat^* que alteram admonitionem deuitandum,

Omnesdod. Confultifsimum quidem hoc cenfemus (reuerende D.) nete amplius illius caufa difcrucics,

Rip. At primiim haereticum mc coarguatis oportet,neceflarijs Scriptu’« tæargumentiSjpriufquam Paulinam hancin me cenfuram exequamini.Si’^ quidem eiufmodi peculiaritcr attingit Paulus, qui ex aduerfo manifeßaria: Scfipturæ renitûtur.Qiiod nemo ueßrüm,uel probabiliter in me oßendere poterit.Quoniamcp uos i^ßæ deßituunt rationes,qusbus me honeße reusris catisjidcirco fufpicione amp;nbsp;praeiudicijs ueßris,pro hærctico côdemnatis'.quo uidclicet pudoris ueßri aeßimationem fartam tedam^apud popu’um re=* tineatis.Verum in confpedu Dei,uos potius eßis hæretici,qui tarn impu-denter 0^ præfradè,tot tamcp abfurda dogmata,contra cuidentem diuinatü literarum fententiam defenditisiquod aliquando fupremus ille LxptAioviä^.Hs Deusreuelabit. Demum è cubiculo iam cgredientem,epifcopus in fecef= fum me uocat,ubi femotis arbirris,hæc habuit:

Lond. Die tandem feriô,acbona fîde,quid hæc uerba tuaBibItjs infen's ptaiSpirituSjcß uicarius Chrißi in terrisç'Dubium non eß, quin ahquid re«« dioris myßcrtjjhis didis contineatur.

Rip. Nihil profedo aliud,quàm quod celfitudini tuæ prius fignifîcauiî nempe,quôd Dominus Iefus,poß afcenfioncm,Spiritus fui occulta energia omnia adminiflrat in ecclefia fua,fimulcp per eundê in nobis inhabitat.Cek fitudoautem tua,rogo,mihi reßituat Biblia illa,cæteroscp libroslicitos,amp; feris pta,quæ per uim illicitam eripueristpræfertim qutim mea non fint,fedami= (orum accommodatitia.

Londincnfis: Biblia ilia tua non feres,fed alia:tum quæ reliqua (tint fcn'o pta tua,prius cum iudicio amp;; deledu excutiam,deinde ea qua: conuenite«* bi uidebunrur,rcmittam.

Flip, Si hæc,quæ poftulo,impetrare non liceanfakcm rcgarim cclfitudtf nem tuam,ut lucernas mihi in nodurnæcaliginis folatium indulgcat, Londinenfisi Quern tandem in finem id poftulast'

Fdpottus: Haud equidcm ob aliud,nifi uj (fcufxyaytcep. Sunt enim pro* tradiores iam nodesx'upiamcp tempufculum hoc,quod mihi incarcéré da tur,honelîè aliquo modo utiliter occupari,faltcm quo dcuitem ociijm.

Lond, Atqui an Dominicam orationcm, abfc^ lumine orare non pof* fisc’Verum ut hoc nrodo quod pollicear dicam, ciborum aliquid potuscp a me feres,lucernas nullas omnino concedam.

Filpottus: At ego prius habeam,luccrnis tuis,quam cibarijs donari.Scd quando,quod uolo.non licet,Dominus erit illuminatio mea.

Chadf. Ad cuGodem cum perducam. Demiror D. Filpotte, tot tam^ cruditos uiros,qui tecum egerunt bodie,nihil te permouere.

Filpottus: Qh-iid enim poGuIas,D. doóor,c!uci me nullis auditis ratio* nibusCAut uis'ne fidem meam fuper arenam ædificaric’Qiiæfo enim, quid quifquam hadenus adduxit utfirum,eiufmodi, quo cuiufquam ueldubi»* tio confirmarfuel confcieniia turo niii poLite'

Chadf. Dolet mihi te tarn adamantino propoGto.ultro in exitiumrufre: quialioqut cum dignitate uiucre.ac in honore efle poGfs.Nunquidtucæte* XIS mortahbus animas non tfle arbttraris.quaium amp;nbsp;ipGs perindeac iibicm ra agenda eft:’

Flip. Vnufquifque iuxta fada propria recepturus efi. Certum id modo eft mihfuos in errore uerfarijfalfæqj leÜgionis aurores efle. Qiiod tiero ad cxitium meum attinet,ut!nam dies is,in quo amburendus fim,authodietnus cflet,aut hodierno proximus.Adeo me nihil iuuat mortis huiusdilatiOjfm* gulis uidclicet diebus commori,nec tarnen eflemortuum.

Chadf. Qitantum ego illos uidco,ncquaquam tahi breui moriturusesJ Qijcd hîc nbi dicendum Gt.

Filpottus: Tanfo equidem magis difcrucior.Sed fiat uoluntas Domini, ingloriam ipfius.Amen,

AC TA EXAMINATtONiS ÎOANNlS FILPOTTI q.Decctnhr.anno 1555. Aéîores,Epi/copi LonJinenßi, Vnigortiertfis ç^Bingprenfîs»

MAne iterum traducor è carcere in ueftiarjum epifcophquod proxiwc facelîo adiacebat.Vbi aliquandiu diem commoror,accedunt ad me très ædituquulgô capcllanos dicimus,cum huiufmodi mandatis epifeopi.

Capellani; D.Fiipottc,ucibis epifeopi LondinenGs ad te ucniiniis,roga‘ luri, ut ad mifiam accédas. EG enim quidam epifeopi facellanus uir appris tnè doâus.tum infuper Thcclogici dodoris infigniis inautoratus,qui lam* ïam miiïcç facris operatur.Proinde obnixè te,D.FjIpotte,rogitamus,utue» nias.EG enim in proximo hic locus.

feïtîmquum non ignorer ipfc,bomini excommunicato fas non cfle,mif.ae celebrandæ facris intereffe»

Capel. Excommunicatio tua, tantum fît contumaciæ caufarquam facis letibi relaxabit epifcopus,fi ad mifl'am acceffehs.

Filp. Quî poterit, quum diœcefanus ille mihi non fît, ncc ego quic* quâ talc ab eo fum petiturus. Mox illi cum hocfcfponio abierût.Dcmum, finitamiflajaccerfit meinfacellû epifcopus,ubi præfente notano,fimulatcp ea.quæ libuit de non accedendo ad miiram,in me dixiffet,articulesiterû reci tauinquodfaepius ante faditabat, exadis ac præftitis à teftibus iuramcntis, quorum tarnen aliquot non funt examinati.

Lond. Age»quid nunc caufse adferas, quur non ultimam in te fenten^« tiam,tanquam in hærcticum,ferre mihi liceatc'

Filpottus: Ita'ne uerôcPrius tu fententiam in me feres,nondum cxami=® naris teftibusc'At qui id prorfus ueftris répugnât legibus.Scdeiufmodi funt hadenus fada tua omnia,ut nulli aequitati feruiant.

Lond. Vide quàm ftultè Ioqueris,quamqp legû imperitus Hs.Nfq; cnim necefsitate ulia adigor,nifi uelim ipfc,teftium rt ci tare difquifîtiones. Siqui* dem fatis eos mihi notos amp;nbsp;perfpedos habeo.

Filpottus: Ira fane apparet.Quid enim tibi non licitum efî,quicquid liî« fîeat facercc’

Lond, Die inquam mihi,R.efponfurus'ne es, an nonç’Sd fi ab excommii nicatione liber fieres, uenires neene ad miiTamî'

* Filp. Aliud decreui in præfentia non rcfponderc, præterquàm qund re^ fponfum eft,donee ante iudicem ex legis formula comperentera producar» Turn quod ad confeientiam attinct,non te habeo mihi pro Deo.cui arcanas animi meicogitationes debeam aut uelim aperire,cùm tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

Lond. Vide ilultitiam hominis. Qiiæfo,an tu Deus escquot;Et tarnen fedes ipfc confeientiæ tuac arbiter,amp; cogitationum àxgJ^iôyvustts.

Filp. Confeius equidem fum cogitationum mearumtnon fedeo tarnen illarum uel arbiter,uel iudcxtid enim foli Deo relin quo.

Londinenfis: Nefarius es, muîris^ uiris fimplicibus pauperculis per^ niciofus,maximè hisin cômuni euftodia tecum uerfantibus,quos in eâdent «rroris fraudetn pellexifti:quoscp infupèr eo adduxifti, ut non folùm in er=s ïore aiïdaciores per te reddantur,fed etiam alacritate geftiant,ac tecum unà decantent.

Filpottus: Ita uerô D.epifcope,noscantabimus ac laetabimur turn,quum uosueftricp fîmilesjUæ uæ ingemifeetis, ni mature refipilcentes uos capiat poenitudo,

Lond. Quæham hæc eft tam ftuiti hominis tanta arrogantia^ Nae ego MincBcBcrî. te tradabo,ut hæretico dignum eft,idcp iam breui fpero.

Filp. Nihil horum omnium metuo(fitDeo gratia) quæ uisueftra mihi infligerepoterit.Sed Deus te,tuicp fimiles deftruct:idcp confido perbreuû

^Filp. 'A euftode itaCp rcAâin apothecam ueftiariam côducortncc mut to poft,uixemenfo horæ fpatio,iterum me reuocat epifeopus, præfentibus una Vuigornienié fi^Bangorenfe epifeopis,

Lond, SæpiuSjUt feis,partim ipfe te hortatus fum, partim à me indudi alrj complures ex utraep clafle hominum, turn ecclefiaftici, turn laici proce^« res,tecum egerunt hadenus,nihil intentatum r€linquentes,quo tua: famtati

confulerentjquorum tarnen omnium, fruftra omm's hæc opera I'n tc tur.Nunc accufor propterea non uulgariter,quód te tones in confeflus Si difputan'oncs hominum produca. Aiunt te,hoc nomine,impenfe placere li« bijUt in quamplun'morum conflidu, pofsi's te crebrius iaditare.Age,nunc demum dies ÔC tempus appropinquat,(n quo maxime opus cft,teetiam at^ que etiam circunfpicere,quid fis adurus, nifi prorfus detcadum effeue«* lis.Qtn'ppe hoc ipfo nunc tempore à fynodo hue ad te mifsi fumus.in hoc, uttibi in unitatem Romanæ ecclefîæ nobifcum redeunti, arque realem in facramento altaris praefentiam agnofcêrijUeniam uitam^largtamur.Quæfi non detredaber!sfacere,abohtis his omnibus,quae practerierunt,in graiiam tcôiJ fauorem recipimus.

Vuigor, Adfumus D.Filpotte,nomine totius fynodi ad te mifsi,u£ tni» fericordiae Si falutis portum tibi apcriamus , modo uelis afylum oblatum non rcfpuere.Ego uero, quo impenfius tibi faueam, hoc ftudiofius horta* turn uelim,ut beneficq praefentis capi'Iatam hanc occafionem,dum îicer, dumcp datur,arripias.Ne fis tam proteruè in tua fententia pertinax,ut unus contraire uelis, tantæ dodifsimorum hominum multitudini.Quinuncin ieiunio Si oratione pariter conuenientes, nihil aliud in praefentia agunr, quam quod maxime tibi exufu elTepofsit.Totiam antea cekberrimæ eru* dinonisuiros, audiuifti. Qiiid,an horum omnium iudicijs,tuam ipfeo* pinionem anteponis i Tanti ne, quaefo,teipfum facisc'Quin hanc arrogant tiam fiue philautiam,aut quicquid id fit,compefcat modefta fubmiflàç hu^ miliras.Saltcm id animo tecum perpende,extra ecclefiam,nullam tibi falu* tis rpem,autcopiam fore»

Bangorenfis: Præclarè quidem Si grauiter,mco iadido.D.epiCcopus, modôte comonuitmeuel dodrinæ tuæ,uel memoriæ tantum tribuasiquafi his dotibus caeteros quofqp mortalespræeas.Itaqp tibijpfi diffifus,iterum ad nos in uiam rcdeas.Equidemnunquamegoreligionem ueftram uel hoc no er ty^ mine probaui,quôd facuitia Sityrannide propagaretur:quac uerifsimænotæ corruptac religionis folcnt» At qui ego nunquam aliter animo affedus fui in hanc re!igionem,quàm nunc fum,itemcp altj mecum côplures.Qiianlt;i quam uerôid temporis metu mufsitarc,ac feenæ præfenti feruire cogeba* mur.Quamobrem D.Filpotte, faluum te effe cupiOjamo^ te.Age,fac deo mum in uiam Romanae ecclefiae redeas.

Filpottusî Quod dicis,domine Bangorenfis(ut tibi primo loco refpon* deam)religioncm cam fufpedæ fidei effe,quac faeuitia amp;nbsp;tyrannide cômen= datur.Vtinamnon hoc ipfo nomine,uefira religio,multô potiusin fufpicios ncm,his nunc têporibusueniretzquae nihil habet aliud,quo fe tueatur,quàm

A’btfHiM.pdpi- uiolentiam.Quôd fi folido uilo argumento,è Scripturis defumpto,côfcien3 pf« «îi^oK« jjæ meæ perfuaferitis,Romanam hanc quam dicitis, uerè catholicam effe ec* fiinlaracntMt, j.j£ßam,lubens ei nomen daturus fum.Sin aliter,fidem hanc,tot annis mihi imprefram,fubito ex animo rcuellerenequeo.

Bango. Vbi'nam(quæfo)ante annos centum,erat religio ueftra,aut cul turn mertalium cognitac’

Vuigor. Iefus,ita'ne perpetuo eris pertinax,ac placens tibifQuantüla cft Germania,fi orbem fpedemus uniuerfumç’

Lond. Imô audite,amabô, quid uobis modo de illo narratunis füW^ Hodieaccerfitus à me,ut facro unà nobifeû matutino intereffet,plané refpo^ dit,nec uelle fe,ncc poffe facereiat fcitis,quânâ ufus excufationeç’nempe pro^ prioipGu*

G E s T A R V .M G O M E .N T A R I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

prio ipSiis dcdeçorcjfc regebat.quod fe fubfacerc anathcmati faterctur.No multum abfimilem kidcns fahuîam ci,quam olim fttbuloLatamerusCanta LiKmkïuih brigiæ defignafrar. Qui quum non ueniref,acccrfitus à procancelîaiio eins Academiæjcui tum ob hærcfes,daturus efi'etexcommunicationis poenaSjdo mi fe intra cubiculi parietcs côtinuit mox^ pcrfentiens ad fe aduentantcnt procanccllarium,peite fe decumberc fimuîabatjCO^ commento Procascel^ lariurti aftutè cluferata'ta amp;; hiqanathematis fe obtentu excufat,quôd miflac facro intereflè noîit.

, Viiigor. D.hic Londinêfis(quodfcio)patrisloco fe gerit erga tc.Qiia-propter obfequêtem filium tc,fac præbeas iHijpariter ac nobiSjqui amicitiac caufaad te accefsimus,acimiterismaiorcs tiiosjqui te pracceHeriint.

Flip. At prohiber tarnen Deus apud Ezechiclem.uitæ exemplum pcte^ re à «iaioribus,aut eorum infiftcre mandatis.

Rip. Interrogandifuntquide patres iilijin quibusmaioreuigereprudcrii tlamaduertimus,à^experiennam de rebus diuinisiat non plus tarnen tjfdem tribucndum,quàm confent/reuidcbuntur cum facris literisgt;quae dixerint.

Vuigor. Video te contentiofo effc ingenioiat ecclefia Dei talem non habet confuetudinem.ut teftatur Paulus.

Flip. Contentiofus non fum,nec pugnaxitantumfidei ucritatê côŒantcr tiieor aduerfus quofcusicp,candem fine uilo grautargumento impugnantcs. Vuig, Abeamus cenfeo.D.Londinêfisjntlui cnim profedurosnosuideo.i Londinenfis; Paulifper uos quæfo,manere uelitis, audituri quos illi obre durus fum articulós. C^iibus oidine rccitatis,furrexerunt epifcopf,acftans’, tes paucis mccum cgerunt.

Vuigor. D.Fi!pottc,dolet profeâo mihi non medioeriter, cum te ui^i deam tam impcnfetuæ fententiæ ac iudicio affixum efle.Nunquam adhuc qujfqiiam omnium fuit intra meant prouinciolam,quin mox ubi cum illo paucula habuifiem, ultro rcpudiatis erroribus, fe inihi dederet,arque apud plebcm infupcr priorem feduclionem fuam palam profiteretur, non fine grandi multorum utiliratctid quod SCtibi nunc liccbit facere. Audio enim atchidiaconum fuifle te eeclefioe Vuintonienfis,ubi uelut oculi uicc illi fues rascpifcopo. Quo maiorem nunc utilitatcm uniuerfae illi ditioni concilia^ res,fi reli'dis erroribus,in ecclefiam iterum catholicam te transferas.

Flip. Quibusariibus ipfe tam cito illos in tuam pertrahis fentcntia,non intelligo.Errores equidem (quod fcio)nullos tueor. Qiiod uero ad eccles» ham catholicam attiner,ab ea nunquam adhuc,quod fpero,recefsi pedem.

Vuigor. Ecclefia catholica realem Chrifti in facramento praefentiam fta tuit,tu prorfus excludis.

Rip. Minime uero adimo cfiTentialcm præfentiam facramento,rite atqu^ pt par efi,adrn{niftrato.

Filpottus: Certe realem præfentiam iuxta fpiritum Dei,in ipfa facrameti ti légitima perädione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;.

. Vuigo. Pièquidem hoc didum.Age ôd crim ecclefia catholica concor« das porroc’

Vuigor. Domine Londinenfis, fatis iam fana hæc funt Si tolerabilia, quæloquitur.

Vcrùm fifflulatc^ ad particulan'a péruentum fuerit/unimè quidemjfat fdo, difconuentcris.

Vuigor. Age rentcntiam hanc,in qua nunc es,fac conftantcr tcntasnn* tcrca,dum efFiciamus,ut alij erudiii cpifcopi,te panter conu* nianuuïdelM eet dominus Dunelmenfis,amp; Chiceftrenfis.Nam iftos potifstmum intertæ* Ieros tibi arridere audio.

Flip, Arridcnt quidem mihiperindc,ut amp;nbsp;exteri omnes homines,quibus Veritas Cordi eft.Egi quidem cum iftisaliquando femel, quos tum fans er* ga me æquos ÔC piacabiles expertus fummec quicquam erat crïmini»,quod mihi obijciebant.

Flip. Vna hæcres eft praccipuo mihi folatio.in aftîidis nûc rébus meis» oratio.Adeo^ tranquillam equidem fentio côfcientiam,pacemcp animiha» beo,qui frudus nuHo pado effe bserefeos poteft,

Flip. Demum finito prandio,rurfus me accerliiû atep adduflum iWfr* rogant,num conftanter mihiipfeconfiftcrem.ftaremcp his,quæ antepran* dium promiferam.Quibus turn relpondt,Neutiquam difceliùrum meun^ quam ab his,quæ dixeram.

Vuigor, Dicebas modo ante prandium,quum a|)s te d'rcedfrcmjiirum catholicum nos extindurosjfi te incendio dederemus.Quidais,ergo eatho« licum te uirum nunc dcclarabis.tecp ecclefiæ catholieæ lubonttes?

Filpottus: Si uos caiholicam earn docerc potcflis , illius me fodalitati adiungo.

Vuigor. An non Pctro,cundi$^ eius fuccelToribus didum eft a‘ Cbri-ftotPafce ouesmeasjpafceagnos meosc’Qiio nomine haud obfeurfleiTepo« teftjunum hune maiore autoritäre præ reliquis uniuerfis inhgnitumeile.

Flip. Verba hæc non magisad Petrum,quàm ad cæteros pertinent btd (n genere omnes Apoftolos fui admonebant offtcq, ut pro fua quïcp pori* tione fedulam nauarent opcram,difpenfando falutiferæ prædicanonts uvr* bo.Hoc^ tories ingeminato,pafcendi uocabuIOjilgnificarcuoJuit Domi* nus,Petrum unum nomine cæterorum compellans.Sed pontifex Romanus, neglcda hac fpirituali pafeendi cura, quafi nihil ad fe perrineat, longefaci* liorem uiam repcrit,ut principem ßbi autoritärem,fupra mundi umuerfita* tem.adeocp fupra uerbum Dei, quafi iure prætorio uendiceqhaud pafeens interim Dominicum gregem,Petri fui archetypi excmplo.

Filp. Commoratus fum Romæ aliquando, nec unquam tarnen ab iftolt; rum quoquam audiui,eum prædicandi Euâgeltj laborem haâenus iubtjlTe.

Vuigor. Quamuis uerbotenus non adminiftrat concionandi partes,idé tarnen opéré præftanprocurans interim,ut Ecclefiæin fuo quæep ordinc ôi officio contineantur.

Flip. Scio equidem id magno periculo illi futurum, quod poft habito Chrifti mandato,proprf|s decreti$,unicè propagandis,ftudeat:quibus ncgolt; tium Euangelicum obruic obfeurat^.

Vuigor. Dtfplicuit tibiforfan flagitiofa eorum uita.quosuidifti Romst idep incaufa cft,quur in earn ecclefiam nunc tarn male affeâus fis.Sed diu* tius perfequendis iftis iara immorari non licet.Quid tandem de rcali præ* fentia

G E s T A R V M X O H H E N T A R I I. ^^5 fcntia in facramento refpondesî’eam'nc agnofces,an fecusç'

Agnofco(fîcutteftatus fum)realem præfentiamjin légitima facra^ Realispriffenti^ nitnti adminiftratione,crga cos qui digna fidejatque(ut par eft)manducant, ptr Spihtum Dei.

Vuigor, Multoiam plura hîcuerba ad^cis^quàm fuprà.Et tarnen pluf* culum aliquanto in hac re fateris,quàm multi praeterea ueftrûm, Itaque di«^ fceflum eft.

lt;lod. Chad/èuSjfir doéi.Vuryghtus archidiaconus Oxonienßs, alijsuiriipMterea comitaiicompluri^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CHadfeus: Adeft,D.Filpotte,te conuenturus,confiliôquc opitulaturuS, dominus ArchidiaconusOxonicnfiSjCUi diligenter te quaefOjUt aurem accommodes*

Filp. Nullius equidem colloquium, àut monita afpcrnor, quifquis me reâiora docere potcrir.

Vuryghtus: Rogarim ergo tc,D.FiIpotte5àcfuaferim,ut ecclefîæcatho^ ’gt;cæ obfequacem te morigerumcp præbeas,ncc tam impotenter tuac confia das fententiæ.Magnam dodorum partem tibi aduerfari uides» .

Filp. Proficeor(D.dodor)Ecclefiæ illius,quæ uerè ac indubitatè catho^ ^*ca fit,me mcmbrum eflcjin eâque SC uiuam SC moriar* Qiiôd ß ecclefiara *ianc ueftram,aut tu,aut quifquam alius me docere poterit, germane catho* licam efle,ei quocß nomen daturus fum.

Vrygh. Non hue uenio difputationem tecum initurus, fed cohortandi tantum gratia.Habes enim hîc,multô mepcriiiores,à quibus pleniuamp;iftaôC melius audire queas.

Chad. Quas tibi probationes hîc adferri poflulas ampliusdllud demort ftratu facile eft,ecclcfiam hanc noflram primùm Scrfpturae facrae fubnixam, Ewfeji* pp«-deinde tum ab Apoftolis,tum à primitiua ccclefia, inde ab initio hucufque deduciam,continuo martyrum fanguine, 5C confefforum omnium teftimo^^ «(/(»jio. nijs comprobari.

Chad. Silibri ad manum adeflent,leui momcnto,probatum id tibi efß'a» cerem.Qiiofdam tarnen addudurus fum.Mox^ in armarium tranfeurrens, edudoannotationum Iibro,caeteros(inquit)hbros meos comode apportare ticqueo,Quocirca libellum hue AnnotationQ mearum adduxidimul^ ad locum commune de facramento quum uertiflettpetcre incipit,an ecclefia ca tholica præfentiam corporis Chrifti non ftatueret in facramento. Audio, in» 9uit,abste concedi realem præfentiamtuerùm fufpendar,fi non mutata fen*gt; tentia,3bhociterum reduces pedem.

Chad« Si igitur in facramento realis ponatur pr2£fentia,improbi quoque ipfiChriftum und pcrcipiant, neceffe eft:quod uos nun quam conceflus^ ros feio,

Flip. Argumentum ncgo.Ne($ enim in facramento,ita realem conßitus prajirty tuo præfentiamjper tranflubftantiationem, ut ueßra habet imaginatio. Ve« rum in ipfa fola adminiftratione légitima, erga eos qui dignis modis fyna^ xim facram communicant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im ' t- *

Flip. Atc^ ucrójtn ipfo primo fenrenriæ lim{nc,uidcrt potcrat utcnnque comprobare Auguftinus,quod afferebat.Vertim iufleram ca fimuljquæ fc^ qucbantur adiungcrctibi habcbat Auguftinus,malos quodammodo corpus Chnfti recipcrcjjnnuens nimirS facramentalcm modo pcrccpnonemillam, qüæ exïcrnis folùm reriïm (ignis pcragitur,non item realiter,aut re quidem liera. Ex hisitacp m'desomnes hos,quos citas dodores,fi rue prudentertf h-brentur,tibtjpG ex aducrfo repugnare»

Chad. Per DeumjNæ tu fubtih's nîmium es argutator. Ecce modo,quo uaframento Auguftini uerba contorques.

Flip. Qtiæfo ego te, uter noftrûm, Augiiftinû magis dißorqufre uidf* turc’tu'ne,an ego,qui uerba illius, ita ut babent cito,atqj interpretor? Q,uolt;« n âmque hîc tu nuhi fophifticum uaframentum occinis. Age,quid demum deillo fophiftarum genere fenncmus,qui uerbis quideni magnifîcè pollP cenrut ecclefiæ fuæ origincm fe ab initio ufcß,ac primordiali Apoftolorum »Efatc deducïuvos, idemep adeô exlibris fe dodurcs. Quum uetba ad rem gt;pQm ucniantjUemufcamquidcm argumenti proferuntiatcp rationum in^ opia,coguntur ad res longé aliénas euagari,qu3s nec ipfi folidaaliquaratios ne comprobant.O Deum,mundus iam totos uos rtudos uidct,in omnirt^ îigione ucftra:amp; tarnen ut nihil puder,

Filp. Heus:ißuc uos argumentum fortiter tenere monfO.Siquidempræ teruim unam,nihil habetis magnum ncqs firmum.

1 N SE QJV ENTE DIB F E R I A C\V INTA ACCERSlTVSj alt;iducor,quo in loco conßuxerant Arcbiepifc.Eborin enßs^Epifc. Chiceflr/nfis, Badenßs, Londinenßs'. quorum prinius omnium Cbicet^

CHfeeßrenns: Poßhabitis rebus mois, propenfofp Charitaßs ßudio, addu5us,hiicueni.te common«turus,fu3furùsque,ut repudiafiserrorü bus,ecclcfix accédas caiholicariutcp proprio diffifus iudicio,haud recufeshu: inili mente docerià doóioribus,itidcm utipü aliquandoabalijs fefeperitioi nbuserudiri ncquaquam erubuerunt.

Flip, 'a Deo onmes panter difcamus oportet. Ex uerbo ilb'us quifquis faniorem mthi do(5rinæ formam afferre poteritchaud inuitus,tne illi difcipu îum 3ccommodabo.Fateor,in omni hacliterarum cötentione,mc uobislon gè inferiorem.’tum pro ætate hac u£ßra,tum maiori rerum ufu,in quo facile uos pra?cedere,necnego,ncc inuidco.At fides tarnen nonlitcris,nonerudi* tionisoßctatione,fed fimplici potsus uerbo Dei eonßaucui ante omnia nos bis inhærendum eß.Ex his fontibusjfi quid habetis finccrioris dodrinæ,uos bis Del beneficio reuelatum ,non folùm lubens aufcultabo monitis ueßris, fed amp;gratias pro candido officio ueßrojaboribüsque in mecollocatis,halt; biturus fum.

Chiceß. Principio quod ex Scriptura citas prophetica,Omnes theodiJj^ dos fori-:perperain ac aliorfum trahis.Perinde quafi per UôûV£riao-(xà,7,acfOC' leßem reuelationcm.citra omnem literarum uium mortaks doceri oporlt; teat.Quo pado Euangelio habeamus fidem,nifi ab ecclefia edodi, eiusquc tnJudiauforitatec'

homines didfciffe, fed per reueladonem kfu Chriftf: quod unum fat argua menti fuerit,Euangelicæ Scriptuiæ fuam minime ab liominibus, fed à Deo folùm conftare autoritatem,

Chieeft. Agit ibi Paulus de fua duntaxat unsus cognitionejrationcm fuæ uocationis explicans.

Flip. Imo in geilere ibi agît Paulus,acpromifeue de EuangcLo, quod à Deoortum habet, non ab hominibusiquódque Ecc{cliam,ea foiùm docere quædiuina funtpraecfpta,non humana,oporteaG

Chiceft, Auguftinus an non fatetur le Euangeiiô non crcditurum,nifi Eeelelîæ adadum autoritäre.

fed à Deo iimpliciter. Sunt homines cius promitantùm.ac difpcnfatores» Mec folùm autoritäre,fed SC origine,uerbum Dei pra?cedit Ecclefiam,eius£p porro ceu fundament« exiftir.lam in omni ftrudura baGs primumacfun= damentumconocatui,ex eo poftea furguntreliquae ædificif partes.

Chiceft, Video non faris re,quæ uelim,aflèqui. De notitia hîc ago, non de autoritäre Euangelrj.Ab ccclefia enim omnis noftra oritur de Euange* liododrina.

Filpottus: Verum id quidem. Nam Gdes ex auditu. Auditus porro per uerbum Dci.Fateorque in EccleGa Deioportunas, mediasque nunc ratio»» nesaddifccndæ ueritatis diuinirus reliAas effemeque expedanda nunc mi* tafula,utolim fed interim magnam hîcadhibendam cautionem his,quiab alijsinftituuntur.ne quid alienæ dodrinæ,niG quæ per reuelationem inpri= mordiali eccleha acceptum traditumque fit,admittant. Inter bæc epifeo* pus EboracenfiSjS*: ßadi ni'is interucniunt.Qui ubi fe mutuo confalutaflcnti primum nefcio quid inter fefe tacitis fufurris agitaretmox EboracenGs, me codem accerlîtum,coepic his uerbis interpellare;

Eborac. Amice, quoniam extra publicam eccIeGæ uiam, te aberrate an* dimusjcharitatis addudi fîudio hue accefsimus,ut itcrum te fidei SCecckfias catholicaereftituamus, primùm ad humilitatem te hortantes,ac animi fub* mifsionem. Quo fiet,ut faediorem apud te Iocuqi inueniant cohottatione» uoftræ.Sic enim apud Prophetam DominusrSuper quem(inquit)»efpiciam, nifi fuper contritum SC humilem,atcp trementem ad fermoncs meosdtàtçfl tetalem præbuefis,hbentius noftram inte operam conferemus.

Flip. Scio ac fateor,humilitatem unicam efle ianuam ,qua ad Chriftum perueniatur.Atcp equidem iamdudum,ad eum(Gtilli gratia)per eandem in« greifus fum^fimulque toto pedore paratum me praebeo his,quicuncp uerió= ta amp;faniora me doduri funr.

EboracenGs: Qiiae'nam funt ilia, in quibus potifsimum animo tuo fa»i tisfadum ede expetisç'

Filp. D.reucrende(quod pace,gratiâquc tua dicam) modo fub aduentû tuum præclaram ingrefsi fumus materiam deEccIefia.ôCueritatis indicio, quemadmodum ca.niG ex illius autoritäre conllarenon pofsit.

Ebora. Eft quidem iHa primaria rerum omnium baGs,3^ fundamentum, unde omnis noftra,de rebus diuinis,inftituta tradatio proGcifci debeat Nam ea principiô redède6nita,SC cognita,in caeteris particulatim iudicandis fa-cilius conueniemus.

R E R V M ECCLESI AR VH monftrabit tatiönibuSjRomanam eccîcfiam^uerè catbolicam cflcccckfiaflw baud magno laboremthi perfuadebiuSjeidcm, una uobifcum ut accedam? atcß fubfcnbam.

Eeelefu^uidfit. Flip» collcdiofîdjlium,peruntue^uïnfirbcmf^forum,quipafitet he ( rri'ify ^ideniuerbum DctconfenttenteSjfacranadis, çæteriscp rebus omnibus,ad ’ir- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unicum gnomonem èC regulam,relt;5e accommodateep utuntur»

Rlp. Non ad exadam Dialedicorum rationem,EccIefiam bïcdcfinio: tantum quid mihi uideatureflèjutcuncp explano.

pfip. Eadem turn uifibtiis ecclefia eft,tum inuifibilis : quarum bate qui* demjquam inuifibilcm diciraus,tantum eledis Dei confiât. Altera,quae ui* fibilis eft,amp; bonos fimul ÔC malos continet,ubi omnia ad praefcriptumDei uerbum adminifirantur.

Eborac. Ecclefia,cfi unnterCalis omnium Chrifti fidelium congregatio, quaqua uerfus per orbem diftufa. Satis id déclarât,uel uox Catholtca : nam quid aliud ea figntficat,quàm quod nos Vniuerfale dicimust'

Eidefinauurea. nbsp;nbsp;nbsp;Filpottus: Ecclefia ,apud Augufiinum ideo dicitur catholicsjquia uni*

Ebora. Imo uero dicitur ideo potius catholica, quod uniuerfim per om ties Chrifiiani orbisnationcs,uel maximam fane par tern, approbatarecep* taque fit.

Flip. Ecclefia ctiam,ApofioIorum temporibus catholica d/cebatur:quæ tarnen ab orbis uniuerfitate,minime id temporis recepta cft.Scd earn uenus ob caufam,quia dodrina,qua à Chrifio ipîb haufcruntautore,modisomni=: bus perfeda erat,aîcp illis commiira,ut per omnes terrarum fines diffunde^â retur.At($ ideo catholica eft appellata fides.Cundi^hanc fidem fufeipifu-tes,ecclefia dicuntur Catholica. Et Auguftinus alibi ad Neophytos fenbens; CatholicaCinquiCecclefia ea eft,quæ intégré fîneere^ crédit.

Ebora. Si modo doceri uelis,conuincam ex Augufiino,ubi contra Dos natiftas fcribît,quôd idem ipfe ecclefiam catholicam,duabus potifsimùm no tiontbus definiat:nempe,uniuerfitate, SC epifeoporttm in una apoüoliafe^ Papinna eccie^ de,continua fuccefsionis uice.Vnde fie argumentum cxtruoiHo’^^’^^ fuedeßnitio. clefia,præterquàm quod uniuerfalis efi,habet infuper continuant epifeopo^ rum inde ab initio fuccefsionem.Proinde catholicam earn effc, necefle eft, Quid huic refpondesargumentot’

Filpottus: Nego antecedens, duabus his rebus difeerni ecclefiam, uni* ucrfitate,0if epifeoporum fuccefsione.

Eborac. Id uero pollicitus fe probaturum archiepilcopus, mox librum fuorum commentariorum educit efinu.Vnde cofultis locis fuis communia bus,quos de ecclefia congcfierat,unum autalterum argumentum depromit ex Auguftino,potifsimum exepiftola aduerfus Donatiftas:Vides,inquit,pa lam ex Auguftino, Donatiftas ecclefiam catholicam proptereanon fuilfe, quod neep uniuerfalis eorG effet ecclefia,nec ullam haberet epifeoporu cer tarn fuccefsionem.Nec minus idem argumêtum contra uostorqueripoteifi lo^ Flip. Satis argument!' huius uim expendf,quæ tantum abeft, ut quicqu^ fU5 perpcitlut aduerfetur, aut ueftro profit inftituto: ut nullius magis aibitrio Rare, « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auguftini cupiam, in catholica hac, cuius me profiteer effe, ecclefia

defînicnda.LoquKurenim Auguftinus co loco,de Vniuerfitate parlt;ter,cunt Veritate confunda, fimulcp de ucrè fidelibus Pétri fiicccflbribus,quatenus non RomælcdëEatTfed quatenus Chriftutn confeHùs eft,priufquàm cedes iîam hæccœpitcorruptio.fam fi definitionem banc æquè poteris bis tempo« tibus,atcpin fuis potuit Augufi-fnuSjRomanæ ecclefiæ accommodare, fate^ ’ boraliquid argumento huic inefle momenti.

Eborac, D.Auguftinus ecclefiâ catbolicam potifsimùm ab epifeoporum aftimat fuccefsionc.Itacß quæfojquod'nam crat dogma Donatiftarum,cons tra quos feripfit Auguftinus,aut unde'nam orti funtc’

Rip. Brant genus quoddam bominû,qui inter uaria dogmata,bocunum babebantjquôd dignitatem facramentorum adminiftrantis facrifici metirem tur uirtute;qiii fi uir bonus ciTetjita demum iialcre facramenta,fîn minus,nihil ualere exiftimarent.

t Chiceft, Hune unicum errorcm habebant lEijpraeCerca nullum,Mox^ aliud Auguftini teftimonium deprompfit è libre,eodem pertinens.

Filpottys: Auguftinü bic mihi prorfus ucndieo,quippe qui praecipucin hactota caufa mecum faciat,fi aeq.ia trutina alium locum, cum alio liberarc uelitnus.

Chiceft, Si non una nobis certa alicubi ecclefia ftafuenda fit, quæfo igis tiir,inambiguis dubijscp controuerfiis,quis iudex crit dirimendac litisf

Flip. Ecdefiam efte certam.firmamcp non nego.At candem tamettj uni ddemcp loco propriealh’garam,atq? adftriptam elfe ultra, quam uerbo Del illic obeditur.non arbitror.Porro in controuerfiis definiendis,unicus eft omnium iudex,uerbum Dei,

Chiceft. Sed quid fi uerbum Dei,tu tuo modo,alius alio,denicß pro fuo quifepnoftrum arbitratu trahimusc’

Flip, Auguftinusfeitum indicat huic malo r€medium,ncmpe quodunus locus perplura intelligi debcat.

Eborac. Huic refpondeas uelim mihi argumcnto.ln Romana ecclefia continuabadenus durauit epifeoporum fuccefsio, quæ in ecclefia ueftra »nonftrari non poteft, Qj.iamobrem earn potius ecdefiam catbolicam efle lt;onfentaneum cft,quum ueftra nullum habeat fuccefsionis firmamentumx lt;]uo niti queat,

Filp, Nego,epifeoporum fuccefsionem firmum omnfno,ac ncccflärium Epi/caper«» tfteprobandæecclefiaeargumentum: fieri cnim poteft, utibi epifeoporum continua ferièfuccedentium ordo inueniatur,ubi ecclefia nunc fit null3,ues lut Antiochiæ, amp;nbsp;Hierofo’ymis, aln'sc^ in locis, ubi Apoftoli non minus, quam Romæ cômorabantur. Qiiôd fi uerô ad fuccefsionem epifeoporum, doârinæ etiam adiunxeris(cum Auguftino'fuccefstonem Jatebor argument tononnihil inefle ponderis.Contra autem localis fuccefsio minimum habet niomenti ad aftruendam ccclefiat catbolicae fidem,

Filpottus: Haud ita,ueré catbolicam ecdefiam equidem lubens amp;nbsp;ex animo ampleâor,ficut fidei me docent articub’.Falfam ecdefiam pro uera agnofccre.nec poflum,nec debeo.

Rlpottus: Sciounicam elfe duntaxat ecdefiam catholicâ,fednunquâm non fuerunqatcp etiamnum funt,qui nomine Chrifti, ôi^ ecclefiaefe uendi^ tant,quum nihil fint minus, quàm quod pra: fe ferunt.Sicut feriptum eft, Q.ui fe dicunt Apoftolos efle ÔC non funtfed funt fynagoga faianæ. Nec

Ncc difsimilc quiddam iam nobis ufu uenit,quod duabus muliercuns tcm«« pore Salomonis,quarum altera proprio opprelFo fiiio, alierius falfó fibi fili8 Uendicare uoluiu

Chiceft, Quae nam haec battologia,ac incptiloquium cH^Vidco nihilin te inefle humilitatis:docere uis,doccriancmine fuilines.

Flip. Reuerendi patres, fratres,quacfo ueniam tribuite, (i uehementior uobis paulo in dicendo uideanagnofco innata naturae infirmitatem.Verùm utanimi mei fenfum perfpedius intelligans(atcp utinam intclligerctis)ut^ cuniçueftrum de me habet iudiciumiquæcuncp apuduosdico,non docen« di,difcendi tantum gratia dico,quo folidiori ahqua à uobis ratione,ac auto: ritate,queam inftitui.

Chiceft. D.Eboracenfisfpace ac gratia tua) argumentum modo de fuc» cefsione depromptu,iterum in cum refledc,fmeép nobis uicifsim proférât paremepifeoporû fibi mutuo fuccedentiû feriem in ccclcfia fua, qualcm iplî in noftra oftendimus. Age proindc,quam tandem habet ccclefia hæe ueftra epifeoporum côtinuis temporibus durantem fucceGionemC cnarra,fipote« ris. Atqp uerô hoc argument!' ne nefciaSjitanuper dodorem Rydlcum torfe-rat,ut nihil haberet, quod contra hifccret. Et tarnen perdodum fuilie cuin» non negabis, fat feio.

Flip. Virum eum noui tam excellenti literaru notitia prædifSi fuius e’’!’ ßngularem dodrinæ eminêtiam,uthbros geftarem,me indignum deputem.

Chiceft. Credemihijargumento huic.nunquam parcratdi!uendo,quaii. quam is eflet,quem ego plurimi femper fecenm, ôi ille me.Sæpc cnim ad ine,quum incarcéré eifern, accedere foiitus eft,difputandiôd conferendi gratia.

Filpottus: Demiror uel tam imperitos uos efTcjUt hoc argument! fat efle putctis,ad colligendam ecclefia: certitudinemtuel tam impentû fuilfeiHuni extftimare,ut huiclemmati,præfertim tam diluto ac futili,occurrercnon ua lucrir.Siquidem iam prtus(ut audiftis) id uobis negaui,locale fuceefs“’'’'^'^ fat habere momentijad probandam ecclefiac cathoheæ Veritatem.Ncc dum quifquS ueftrum,quod rôties uobis negaui,cdocere potuit.lamuero,quam inique mecum agitis, qui cius rei exigitis à me probationem,quæ loties a me negata, nec à uobis hadenus doceri potuit, turn nec quicquam habet contra me ponderis.

Chiceft. Video fruflra nos oleum æ operam in ilia perdere,quando do diorem fe nobis omnibus efle putar.

Filp. Nullam ego dodrinæ opinionem mihi uet tifibuouel atnbio. Nec quicquam me feire profiteor aliud,quàm fîdem Chrilti.quem ncccfiario me omnes^ pios feire oporteat.Adeoep eum me certô feire,nihil addubito.

. Chiceft. Hæretici ifti,de quacunqj re dilferunt,omnia fe feire magnifiée iaditant.Atqui ucro potius uerecundè amp;nbsp;modeftè tibi dicendum crauSpe-ro meChriftum feiremon adeô arroganda tibi certa eius cognitio.

Filpottus: Hæfitet de fua quifque fide,qui uoIeuDominus hoc rwihi tri fcuatjUt de fide,ccrtocp cius fauoreinChrifto,nunquam animum meumea* piat hæfltatio.

Badenfls: Quo pado profliganda funt aduerfariorum argumenta,aut corum obiedis occurfandum,nifi ex deflnita confpicua ecdefiæ catho* licæ fententiaç’

Filpottus: Quaflper fe uerbum Dei,amp; Scripturæ autoritas non fatis ua« leat ad eam rem.etiamft nihd accedat amplius,

Chift. Quam arrogatcr hæc abs te didS eflÆgo fdetn afRrmare no aufim. Rip. Date ucniam precor mihi, amp;nbsp;ignofcite,fi in his,quæucra noui,paulo audacionatqj in dicendo uehcmentior uidear.Nunquam hadenus,uel cum bæretidSjUel cum fubtilifsimis adhuc fedartjsjmihi conflidus fuit,quin Ues' bum Dei fat præQdfj fubminiftrauit ad repellenda omnia eorum tela,

Chiceft. Satis nunc uideOjCUm te uirum e(re,qualem fæpc audiui à muU tis:nempe qui nulli rationi,nec dodrinæ uelis cedere,

Rp, Proh dolor,ita'rte de me iudicasf quum femper me talem præbue^ tim hadenus,quicupidifstmus efTem difcendi,cum omni fubmifsione,fi quis tcdiora pofsit oftenderehd quod nemo Ueftrûmadhucfccerit.Quamobrerai uehemcnter rogatam uelim celótudinê tuam,nc quid de me temerè,ac pr««* propere in animiim iudicas.prius quam me noueris.

Badenfist Siuerè catholica fit ecclefia ueftra,quam dicitis,ftatuetis igitur unà nobifcum realem Chrifti præfentiam in faCramento,qüäm inde ab initio ad hune ufeß diem femper hadenus ô(^docuit,ô^ credidit ecclefia catholica*

Rip, Idem ctiam ipfe una cum ecclefia confirmo,S(^ teneo,in ipfa quis* dem légitima facramenti adminiftratione.Sedrogoreuerendâ celfitudineni tuam,ut in prima materia certius ah'quid excufsius inter nos concludatur prius,quam ad alias res defledamus.Nam fiprimum ineo cóueniamus,quai Ham uera fit ecclefia,de'cætcris facilius eritnegotiû ttanfgrediendi.Interea temporis,Eboracenfis archiepifeopus communes euoluebat locos,fedulo ue nans quod caufam fubleuaret.

Eboracenfis: Repcri tandem,quem diu inueftigaui,infignem ex Augult; ftino locum,de fimplicitate credendi.

Chiceft, Superu3canei,prorfus^ perditi laboris eft, quod fublimitas tua pluribus cumulandis locis fc fatigat,quum illepro nihilo habeat, quæcuncp proferuntur teftimonia.

Rip. Tanti facio teftimonia hominfi,quanti per fctiaîent,quæ producM tis.Nec ullum hadenuslocu audiuit celfitudo tua à merciedum.Tantum id tequiro, utferipta eorS rede pondcrêtur,nccin aliufenfum,quS ab autoribus præfcripta funr,accomod en turificutcp uerba ipfa autoru neceflàriô poftulât.

Ebora. Lcgam illi locum ,at^ ita definam, Qiii poftquam rem recitaf* fetjita fententiæ fummam colligit, quod Auguftinus quatuor potifsimS ar^ gumcntis,ccclefiam catholicam probater,riationuni omnium confcnfu,fede apoftolic3,uniuerfitate,uoce catholica.

Rip. Rogo celfitudinem tuam,de qua tandem ecclefia Hie Auguftinus Ioquitur,Roman3'ne,an non^

Rip. Contra uero ipfc,quicquid eft in facultatibus meis oppignorabo^ tem fecus habereilibermodoin medium adducatur,

Ebora. An non exprefTam hîc mentioncm uides fedis apoftolicae,qua Romam uidelicet intelligitf

Rip. Vt celfitudinis tuæ pace dicam,praedura hæc, angufta^ nimis in«« terpretatio cft,quafi Apoftoli nufquam fedcrint,nifi Romæ. Atep ut demus, ledem haric fuilTe Romam, attamen definitio hæc Auguftini,nihil proderit caufæ ueftræ,nifi amp;nbsp;cæterætres conditiones pariter congrediantunquarum nunc nulla quadrat in ecclefiam Romanam,præter federn duntaxat apoftos» lorum.Primùm enim fides hæc Romanæ ccclefiæ,quænunc in ufu eft,nuQ3

quam habuitnadonum omnfum conrcnßoncm. Dcfndcnctjp uox catholici illi potent competere,qua:adcó à exteris ecdefiïs,ApoftoIisomnibus,omni ferme in re diuaricat.

Ebora. Imo Auguftinus hic potifsimum ecclefiam catholieam definit, Uniuerßtate quadam.Et quam uniuerßtatem,in tua ecdeßa,ante annos cen* tum aut quinquaginta demonftrabisc'

Filp. Id nclt;^ ad rem magnoperc attfnef,nec qulcquam répugnât Augii» ßino.Siquidem ecdefia hatc,quam meam dicitis, nihilominus uniuerfalis à* cenda dî,etiam ß uel deeem tantüm conftet hominibus;uel ob hocipfum, quod cum hisecdefiis,quaî ab Apoftolis conßitutae funt,confentianf.

Eboracenfis: Video tc praefradieße, amp;nbsp;obftinati animi:qui^ à fcnfcn* tis femel concepta, baud facile dimoueri uelis. Quamobrem non eft, quod operam fruftra in te teramusamplius,membrS es ab ecdeßa refecanduni.

Chiceft. Sacpe de te audiui à mult/s, quam moleftus antehac fuens, bo« Fifplt;tf/w V«/«- no illi Vuintonienfi:atquc nunc uera effe comperf,quæ de tc feruntur. moiefiKs. RIpottusî Spero nihil uobis compertum cfle de me, quod malum fit.

Tantum à uobis expeto folidum aliquod,fideimeæcôftituendæ fundamen* tum.Qiiod fi proferre nequeatis,faltem illud deprecor,ne malcdicerc uelniJ ilibqui benèiênriar.

Chiceft. Quid muîta dicamj’Tantam ego impudentiam uix antehac,in quoquam confpcxi homine.

Filp. Atqui,D.cpifcope,ca uox,ut nihilcharitatis,ira pîurimum habcihb ÇphemiXyin eum,qucm nullo iureaut meriro redarguere poteftis.

Chiceft. Quid C at Deum tc fcio non eftc.Blalphernia auiem in Deum competit,nonia homines.

Filpottusi Imô poteft amp;nbsp;in hômincs blafphemia nonnunquam commit. ti,quoties aliquem in Dei loquentem cauC» infamatis t queniadmodam in , me nunc facitisjiberc ac aperte in confpedu Dei ueritatem apuduos rc* ftantem. Quod iæpe dixi,iteram arqué iterum répéta, nibil ürmibabetis, aut falidi fundamenti,quo reiigionemüefiram tueamini.Cxci e(iis,Si(^^0= rum duces (nam quid apud uos diisimulem,quod o^cium efldicere) uerè hypocritx ui ac tyrannide ueritatem opprimenteSf qaam ah'oqui fegicimis fàtianibiis reuincere non ualeris Poitremo ipß dodores ueilrbboruni^ te» üimonia ex profeßo uobis repugnant, Qd tarnen ad Veritafis/wlt;^^”’oculos aperirenon uukis,

Cbiceil, Hoccinc ergo prxmq abs te referimus, pro hisbboribus,in te inilicuendo collocatisi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Filpottust Ignofcite,reuer€ndi uiri,ß liberius apud uos ioquar.Si mea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

priuatim cauCa ageretutt facile poiTem contemnere.Nurtc uerô Chriiliglo^ riam tam nefariè a uobis opprimifCiusque populum tam ffagiriofèlaniari à uobis, non ob aliud,niß quód impietaci ueßrx,contra iierum Deicul^ tum con/entire reeufantiid demum nemini bono uiro ferendum arbitrofgt; Ac niß libéréuos fceleris ueßri admonerem, fce/us ipfe commitceretn,r3^ tionem eius rei in fupremo iudicio redditurus, Agnoicite igitar, agnofd» te, ó uos uerè hypocritx, ôd crédité, non me i fed Spiritum Dei, ueßrain banc redarguere impietatem. Quod ad me quidem attinet, teruntij non 6*

cio (Deo ßt gratia) qaiequid uelit,aut pofsit,crudelitas ueßra in meßatuere,Dominus uobis ignofeat, dettp utreßpi=

fcatisaJiquando.Sic^ difeeßüm eß» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Lond.infacrarium,/iuem fdcelluin,ubi cum eo erat archidiaconus tianpsfeldui, dod}.Chadfeus,cum cateris ßmuliUius fymmyßis (y fnmulis.

LOndinenGs: D.Filpotte, fds hadenus omni adbibita dïh'gcntia opc* ram me nauaffe fedulô,ut profim nbi:miror^ «d apud te,tam nulli ffle cura:.Næego quid amplius tibi dica,plané nefcio.Die modo hoc mihi apen te,præbebisteuirum nobis obfequentemjan non^uel quid'namfcrupuli poc tifsimum habet mentem tuam,explana tandem.

Flip. Saepe iam celfitudini tuac caufas expofui, quur ab ecclefia ueßra diffentiamtà uobis uicifsim flagitans,certain amp;nbsp;idoneam probaiionemjquur eo me rcuocare debeatis,

Hapf. D.Augußinus quatuor potifsimûnotiones ueræ dignofccndae ec« clcfiæiudicat.Nationum plurimarum confenlionem, fidvm facramentorum antiquitùs acceptam à maioribus,epifcoporum fuccefsionemjüniuerfitatem.

Lond. Locus cum primislucuîentus fiCmemorabilis.Rogo D.Archidia cone,cura nobis addudum hue librum, Qui quum produdus eflèt, locûf. que ab epifcopo lcgeretur:Heus tu,inquit:quid habes, quodhuic tam illu^ ftri teftimonio refpondeascquot;

Flip. Mihi quidem ualde placet,quatuor hæ Augußini notionesjQiium nullum pofsit certius, aut illußtius adhiberi noßrte ecclefîae comptoban* dæ teftimonium.Neque enim ulla (.ß,harum notionum quatuor,quænon in ccclefiam noßram non competat,in ueßram non item.

Harpf. InRomanæ ecclefiacfede,an nôcontinua habemuseptfeoporutn fuccvfsionemÆt qua fronte ergo,ccclefiam earn catholicam eße negabitisc*

Flip. Atnequaquam,ô boncjfolam hanc fuccefsiontsnotionem,ßatuic Augußinus.Adiungit prætereaôlt; facramentorum ufum,iuxta primordialis eccleCix puriorem ritum amp;nbsp;formulam.Adiungit amp;nbsp;uniuerfalem dodrinain«» deab Äpoßolorum temporibus, hutufqj dedudam.Quæ côditiones longe aueftra abfuntecclefia.Contrà uero, in noßram omnes haead amufsim ca^ duntproprietates.Quapropter iuxta hanc Augußini defcriptionem,noßra potiusuerècatholicacenfenda ecclefia eß,non ueßra,

Harpf. Ludimus plane omnem operam (domine mi) cUm hoc difeep« tantes amplius.Eß proifus quidem ille,profligataefpci,acinfanabilis.

Flip. Eß hoc quidem bellum fufiLigiû,atqp afylum, in quod uos tecipiatii lt;ura,quum proprijs reuidi argumentisacteßimonijs,nlhiljprxterea habetiS| quod ueßrac obtendatis infcitiac.Enimuero palam ôd aperte erratisi nee errorestarnen,quamuis oculis manifeße fuba qeiantur, agnofcere lubet.

rr Aies hïc le/lor,ritpofti exiitninätiones,ex qdibus fuciltuidere licet,qüdntiuir pe^lóris,{ttgenij,le'' (Itonis AC memoria fucrit. Genus pr£tereA,pArentes,totAmq;uit£ ferietn hïc ab ipfo notAtum

ripies. E pAtre Equité aurato,illußri ^lendoris profapia,in pdtrid Hamptonid ndtus eß,primim nd^ dus injlttutionem in fchola Vuintoniand, deinde in Academid Oxonienßtubi iurijprudentiie, cate-ïiiqi dtfciplinis ZSquot; Unguis.potißimüm Hebraica,operam non fegnem impendit. Inde mens duidd non con tentaeiuslocicelehritate,mdioresq; uenans do£lrinieopes,VlylJeoquoddmultd uidèdi er cognofeend fiudio^peragratis udrijsoris,Romdm tandem er in Italiam uenittubi forte in Francifcanum incidens, dumeVenetiß Patauium contenderetyharefeos ab eoinßmulatus,magno fané laborabat periculo.Re' diens tàietn domum,non multôpoß fub Poneto epifcopo Vuinton.archidiaconus eß Vuintonienßs cott flitutiis. Defunilo tandem Edoardo,qua tempore grauiter laborauit in ßmodali epifcoporum conuocd-tione, caufa Euangeli/, primus iUe cum pducis,Veritdtis fußinuit patrociniumtquamobrem in eußodia conieduùvuintonienfî St.Gardiuero,dtq^adEonerum poßea reieäus,hashdbuit cum eo däionesti JKodeiii^condenitiatuSfLoitdiitiuitamittcendio finiuit,dnno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- f ■'

THOMAS WYTLEVS VERBI DIVINI MINISTER, ^ui prins recarttatis opinionibus,deinde pcenitentia rednéius, admar^^ tyriunt forti animo ob piam doéïrinam uim in* fendij perpeßiiS eil,

MEminit alicubi loannes Filpottus, inter a Aiones facerdotis cuiufdara, quem ingreflTus in cuftodiâ carbonaria,in magno moerore,ob recâta» tas opiniones ofFenderat.Is erat Thomas quidam nomine Vuytleus,patria Efiexicnfis.Cuius uiri in hunc modum habet hiftoria.Is quum uerbi mini^ fterio inferuiebatjin parochiajquam Kyrbiam appellant Effexiéfes,pulfusç per uim temporS ea funAionCjpafsim hie illic ut res fcrebat,proip oblataoe cafione EuangeliS difiTeminauit.Captus tandem per Edmundum quendam Alebafterum fpe prædæ ac dignitatis,quam miferè per adulationem uena* batur,ad Gardiuerum primum Cancellarium captiuum adduxit.Eratidtem ports morbo recens correptus epifeopus hie Vuintonienfis,quopofteafoea dtfsimè extinAus efc:qui pro fauore captato, iurgio captatorem excipiens; Quid(inquit)nemo eft,ad quem iftos ex ruftica fece homines perducas,nifi ad mec’Apage cumtua intempérie,in malam rem.Ita coruus delufus,hians adLondinenfem fuum rapitcaptiuum.Quem ille primum inCarbon^iam cuftodiâ reda As, deinde non multo póft tSc rurfus euocatS,alia quadaartc cxplorare cœpit,longe nimirum diuerfa ab ilia epifcopiNoruicenfisratione, QuijUt fupra attigimus,durifsima foiebat traAationis afperitate inuitos ad palinodiam adigerc.Londinenfis alia incedebat uia,minus quidem corpoH-bus graui,at nihilominus animis bonorum perniciofamt per blandicias,ac

dexteritatequadamtradandi,ptjs ôd fimph'cibus ueri abnegati'onem cxtor« queret. Turn potifsimS in hoc uiro,bac uafricfe infigniter præ cæten's Kie «fus dicitur.Edudum igttur ad fe Thomam noftrum blandifsimè habcMï^’ âat^ liberaliterjmenfæ, colloqufjs,atcß eti'am ambulationibus adhibef,nec ntß tedo prius capite fecum collo qui, quod non item quibüfuis cocederet. Dare tarnen hoc fe uirtud ipfius ac faccrdotali reuerentiæ aiebanlaud^*’^ «o ininem,ac habere famih'aritenquafi adamare etiam uirtutcs illtus uiderctur. Multa atcp præclara de ingeniOjprudctia, rara modeftia)ftudîjs,eximjalt;p dittone l'pGus dicercjpartim quæ honefta aliorum prædicatione accepcrit, partim quæipfe oculis fama quodammodo maiora perfpexerit. Dfnlt;^P exjftimare,digniorem uidcrieum famulatu acbafilica fua:aut qui in niaiori ccclefia aliqua diaconatum,aut archidiaconatû gerat.Ac fuam quidem in eo operam non defuturâ,modo ipfe ne défit fibi.Monereigituracfn^’^^ fuo erga eum ftudiOjfortunç fimul faluti profpiciat propriçutec cômittat, uccharior eflTe ahjs^quamfibi fit ipfe,uideatur.quin potius prudêtiâ fuâ,quæ non uulgaris fît,in côfilium adhibcat.Et fi tempora hadenus fequutus erras lit cum multis,n«c ècômuni errore refîpifcatcum omnibus. Uludtum huma nitatisfuiffèîhocnSc prudentiâdeccreiilius,tum ÔC faluti oporiunû forc.Has ,, Syrencas epifcopi uoces, fequuntur infuper haud minus prompta famulo» rum amp;nbsp;facerdotum obfequia,colloquentium,compotantium,propinantium, ac colIudentium.Profordido horridocp antro Carbonariogt;primarium fpkn didumcp illi cubiculum inter epifcopi fymmyftas defignatur.Denic^ nullx défunt ad fraudera inftrudæ occafioncs,quibus uelexpugnariuirtus,uelim firmitas inefcari poifet. Quid muItisc'His capta/a artibus ac blandittjs deh* buta fragilis fimplicitasjprimùm nutare cœpit,fpem^ aliquam dcditioiu^ facere.Id ubi illi perfeniiunt,parietem inclinantem porrô impelluntftrenuet Oeç conquiefcut,quoad totum demvjm oççupcnt præfidium,Sjc tfa«^ uidus

VuytleiiSjtotus tandem in ius corum concedit,manus ac nomen dat:ut femel dicam, fubfchbit legibusipforum fit'impietati,præftituto infuper cerro die loco.ubi dodrinæ fuæ publiée renunciandum erat,quâ prædicaflet prius. Sic illedelapfus àDeo, fit præda fatanæîChriftiép relidis infigntjs, mundo militate cœpit, ac mundi domino pontifici «Sed eccc,Dei rurfus æternam effufamtperga fuosbonitatemjgratiæép fingulare monumentum.Qui licet DiuÎMgraM defertusà milite fuojnon tarnen ita deiertorem ftium deferit,nec diuturnum exemplum papiftis triumphs hune permittit.lllucête intus in côfcientia gratta Dei,€Xâ perredus ilicô Vuytleus agnouit lapfum,perfidtâ déplorât,ac implorât uc^ niam;uix tâdemexmagnitudtnedolorfs animum reeolligês,ac propémodS iamabforptus.conl'iltû hoccepit,utredtret ad notariüm,qui recantaiionem cius inadis relatam haberetrrogat, ut commentaria nOminum fibi oftendt* ret;uererienimfe,ne fatis fideliter notaflèf,quæ ad ipfius pertinerêt palino^ diam.Notarius uerô lonfonus nomine,nihil fubefle fraudis fuipicans,libek ionitnusManeri Ium commentariorum lubenter oftendir.Demum lonfono res alias agente, Vuytleus cum in locum incidiffet,ubierat ipfiusmentio,chartam manibusin mille dilaccrat portiones.Notarius grauiter ea re cômotus ac perculfus,ho^ ntinem comprehëdi iubet lUe oppido lubenter manus fibi inijci,fe^ ad epi- t ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

feopum perduci fuftinebat. Epifeopus Londinenfis Bonerus re comperta-^*^“*’*^’ firnpliciter,in rabiemadus,in os hoinini inuolat, quantum potefi, bene ibi cæbtumingenium indicans. Barbaqt prehenfum pugno utroCp contutidit, ^ncriattà nunc in hanc nunc in tllam partem uellicans.Oreftem è fabula furentem te nict^eàmen. confpicere,aut Aiacem infanum fuos diuerberantê focios,uel lanionem pos tins taurum cedentem dicer es, donee tile humi refupinatus, animam penè amitteret.Demum ad fe ubi redrjt,epifeopus TïrZÿWNj reiidis pugnis,conui3 ctjs rem agit./\ß((nq(iit)mifer,nunc in te fidem meam perdidi,dum tu nont præftastuam.Poftconuicia itum eft ad uincula fiCcarceres.Vbi Vuytleusad decem euftoditusfeptimanas pcrmanfit,non fine magna animi lætitia,mae gnoep etiam folatio,tum eorum quo« intus focios habebat, turn qui foris eG» fent. Ad hos enim crebras dédit ècarcerc literas.Intus multos eonfirmabat, fuoque exemplo conftantiam docutt. Erat inter Cæteros in eo earcerc qui» dam Afianifmo periculofe infedus, quem Vuytleus hic poil continuam di» feeptationem ài. laborem reuocauit.Qui polîea coram multis fratribus con teftatus fidem Ô(. mutatam fcntentiam,cum Vuytleo piè confiantérquecom mortuuseft.Interea temporis dum ageretin carcere Neopylo ad menlem unum ôlt;fefquialterum,uti didum elf,Vuytleus hic,crebris multorû collo= qutjs iterum arqjiterum appetebatur.Qiiæ ubi nihil proficere uidet epifeo* pus Londinenfis,mandat tandem è carcere,ut ornatS ueftimentis facerdo talibus in publicum produeeretur, ad ultimam déco ferendam fententiam. Erantin eo aggregaticonfefTmcpifeopi fex,quatuor dodores,ô^c.Bonerus priufquàm ueniret ad fententiam facerdotali cuitu amp;nbsp;indumetis folenniritii adempris, facro cum ordine gradûque difpoliat. Quibus confedis rebus;

Apagefisjinquit, iam non amplius facerdos es,fed hæreticus.Cui illetDuma «modo me Dominus pro feruo habcat,tibi uel millies fiam haereticus,fed ut« cuncp Gm hæreticus,refl;itue intérim mea mihi,quibus induebar prius.Proa ceflum indeeftad caufæ dtjudicationem, in qua totas horas quatuor illos comraoraturVuytleus,dodè quidem fi»;cordate pro fe, caufaep diflerens. Verùm ille quantum ualebat caufa,tantum uiuincunt epifeopiditémque di» rimit capitis pronûtiata in eum fententia.Côdemnatusita«^ hoc modo Vuyà Co»3eigt;»ilt;itiii üçusjù'udicioin carceres redwciturîubi quod rçliquum erat temporis QC uicae,

piè fandccp in prcdbus, aüt in fratribus adiuuandis,aut in litcris ad amicos confcribendis confumpfit.ln quibus unam atcpinfignem tfTcad duosipfius fratres fcnptâ pridie quam patercturgt;afccpi à tamiliari meo Richardo Spen: fcrio, cuius ctiam iccutus fum in hac hiftoria opcram amp;nbsp;narrationem:quæ ß integra ad manus meas pcruenifret,appofuincin:peruentura aufcm pofthac aliquando confido.CöbuftuscftLondini cum eo,qu€mab Arianifmo mo* dó conuertiffè diximus, cumep alijs itê quinepfortifsimis Chriftimartynbus, Dut fxutint Quarum duar enam foeminæ iuere Londincn(es:altera ætate prouclt;fiior,mas txufit, trona de Sonthuuork:altera adhuc uirgo.ut fanAjfsima,ita amp;nbsp;pulchcrrima.

Quac multis impetita modis,quum nulla fuafioneabduci à propofito pic«' tans curfu potuitgt;paritercum tjs incêdebaturjcadem uidelicet toga quanu«» ptura indui batur,Chrifto fponfo nubens.

Erat porro in hoc numero D.Bartholomseus Grynæus.uir generofus.cx occaßone fiterarum,quas ad amicum quendamTheologum tuncexulantcm fcripferatjCaptuSjÄ: manyrio afFedus.Fuerunt autein in uniuerfum ftptcni, quorum hacc fingulatim feruntur nomina:

HISTORIA DE lACOBO A B B O, Qjr | COMPVlSVgt; palinoJiam,deinde du^us fut recantationis pcenitenttitdd

Dîximus iam de Vuitello qtii ex turpi defedione iterum admilitbgt;Ti’'f* diens Chriftianam pulchrû uirtutis ac conftantiæ fpedaculum dfdit, iuxia ueterem Græcorum fentenriam.At'«^ (fiûyup t(gù Tsahtp (iX](9lt;ri'nu Confi mile quiddä 8gt;i lacobo Abbo ufuueniße dicnuncuiuspaulo fuptriusfadaeft à nobis mt niiotnifi quod hie tormimbus copulfus, die blandicijs^dduâus, ad palinodiâ uteriç tarnen recantauir,pariter uterep póft refipi*it,ô.'mar» lt;yrio coronatuseft. Attp de lacobo Abbo fie habet hiftoria: Eta» ci uiCinus ac notus uir,bcnè opulentus quidam, fed prorfus illiteraius,Vuadus nomt ne,quem Abbus hicdocebat legere.llle quumad templum non accfdcrct, accerfitus àiufticiario Iddeno quodam Sutburienfi,uenit unà cum lacobo hoc comitatus.Inde flagitantes ut ad epifeopum mitterentur (état turn Lab namæ ille)eó cum aducniftenitcoepit ilicó epifcopus de rebus doârinæ fuæ, Vuadum examinare.Qui tarnen epifcopo adceriutn fediem refponfurum affirmabat. Abbus uerónefcio quam uultus geftuscp fignificationê dediG quaft qui Vuado arridere arep applaudere uidcreiur.Quod ubi deprehen^ diftet epifcopus.quid illie rei Abbus haberet,interrogar.Refpondct,cuni ui roillo bonoucnilTe fe.Qiiid.inquit epifcopus,an uirum cum dicisbonufff Sane.inquitjß eo perduret animo quoerat domo egreflus.Tum epifcopus: Die igitur,quid de altarisfentias facramentoc'Equidem horrendam dicofc*» tiocp abominationêetre,quauix ulla fuit unquâ turpior.Vndcprotinusinß gneas fofeas Lainamæ cöieóus eftinec multó póft uterep rurfus adiufticù* num lddenum,pet Tnbunum loannem MillefiuinVuiflbnenfcm reduciiut« luftidarûJJ

Ïutliciarius quurn eo die domi non effet,pauld póft reuertcnti domum Vna-dus cutn fuo commilitone ultró fua uoluntate Ïe offert. lufticfarius itcrS ad «pifcopum.Epifcopus utrûcç in carceremBcrienfem mittit.Atcp inde ruifus, quodbenigniusibi traÄari uidebatur,in carce transfert Nonuçcnktn.Vbi Abbs hune durifsimè,Geut caeteros folebat,tradari trtadahfic ut coUo fer^ tea catena obftridOjfub pedibus uix ad duos digitos haberet,quo cößfteret* Prouiâu uix quadrantem ci in dieconcefsit,uix etiam aquae paulina.Fatne tandem amp;nbsp;difficuîfate eareeris ad infaniam pene adadus,deinde ad paiiuo« diam:ab epifcopoNoruicenfi,0lt;f cancellarfo ad parochS fui oppfdi cum fyn graphamittitur.quam ipfe publicitusin fcmpîo rceitaret.Addutur uiginti pro uiatico denari).Abbus autempoftca graui eorreptus poenitentia faâæ tecantatiönis,ad epifeopum longo iterum itinerereuertitur:moxcp commo da obferuata interpellandi occafione,in publico coetu, multiscp rei gerendae teftibusjfyngraphâeis tcdditïipfos^ medaetj arguebat,quippe quipluralcri berent,quamab eo dicerentunreddidit Sixo,nummos,quospro uiatico ei adnumerarant.Quos quum recipere illi noluerunt,proiecit in mcdiû,iubens eos cum pecunia pcrirefua.Vndc in carccrem,poft^ in ignem iniedus, uis« tam martyrio clauQt.Cum incendereturjpetit à D.Vuado iufticiario,uf pos» pulumpermittcrctjiundisfecum uocibus comprecaiiJlIe id fe dicebat per«* tniffurS.fi quidê ipfc fecouertere uelIet.Credo(inquit)in lefumCbn'ftumtad quem alium me uultis uerteref’Moxip ad plebcm conueffus,rogabat, uc fe* mel uoces eorum inmutua prccc audire poffet. At metu cæteris mufsitanri tibusjtrcs tantum ex eo numero uoces una attollebant.

H I S OS VÄRIIS MODIS 'ê MANIBV^ aduer/àriorunt^atijue è periéuUs^diuina conjèrutt= uit bonitas.

VT multa bis fuere temporibus ptj martyres,furoriaducrfariorü ad cædes nbsp;nbsp;nbsp;ƒ•^

amp; incêdia,occulta Dei permifsionc fubieAûquos ne recâtationes qui* dem ullæ,poterant tutos èpericulis retinereiitaquofdam rurfus,fingularis Dei diifpenfatio,in medtjs periculiscitraulfam etiam recantationemincolu* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ~

mes præftitinprætercp omnem fpcm humanam,inuitisaduerfarqscôferua* uit.Quo in numero quum uari) hîcmihi producendi fint,patietur Serenifsis mæReginacEîifabethæ inaieftas,fequo(ÿ in hocalbo,atc^ inter primos ad= numerari.Quæenim luK,au£ meridics tam clara,quàm inbuiüsincolumi* tateconferuanda,Chrifti opitulaîoris cxcelfa manusjamp;' euidens prouiden* tiac miraculumVNam aliôqui,quid magis prætet fpcm humanam,aut ftupo* . te plenius.quàm potuiffe illam,in rama rer^æ refigionis, piæ^ menus con* ftantia,in tanta temporum afperirate, inter toc aduerfariorum pbalâgcsiquo-tum omnis ferè uis atqp infidiae in iiiam,ceu arcus quidam intenfæ uidebaai tur,tamdiu cöGfteret'Ac^ ueró banc eins'ncoiumitatc nullt magis reiaccea pta uobis referenda arfaltror,quàm morti Vuintoniêfis.Cufus epifcopi aftu= tifsimis funeftisep côfilqs uita fi fuppcnffet1ongior,pcricülum erat,rteüitaac fortuna^nö tam huius,quam re/pub.Britân{cæ,in magno fuiffet pericuIöCOrt ftituta.Scd adeft acpraecftrcbüsEcclcnai fuæ,uig«!ans diüintC prouidehfiæ oculus,omnia temperas,foucns,modcrans ac uiüificäns pro infcnitabili uo* luntatis fuae decretotquo aduerfart)s,qüafi ihiedo freno,minus interdum li« ceatjquàmmalitiæipforSlibcat.Atqput in hutus conferuation«: omnes fpe*

Aamus mfram Si præfentcm Chnfti opitulaton's benignitatcmtita Si præ* «r hanc.alij fimilitcr extiterunt, quos alijs at($ alijs modis illius uahè con* fcruauit bonitas.

Audiui qui folo crrore nonunis,quum ècarcereemitterc infctjs iudfcibus permittercntur,moxcp intcHc^o errore,requifiti ftcrû ad uincula amp;nbsp;ncccm, piius uim periculi euaferunt, quàm inuemïi poflènt.Hufc nelt;p «tiultum ab« lïmilis uidetur muliercul% cuiufdam Eflcxknfis hiftona’.qux bærtfeosno^ mine infimulata,atcp m carccrcm data:moxcp cum ptjs aliquot martyhbus ad undecim aut duadecimÇde quibusomnibus eodem tempore irrogatSeft inCendij fuppliciutD ) ad condemnationem panter è carcerc producebatur, niluJ expedSs minus,quàm certifsimam mortis fententiam. Sfd quid acci^ dit audtjÄ Itberatrirçm Dei manum,cum bona confcientia aducrtc.Quum ïamcætcri illius fodales,fuis fîngulinominibus appellatijcôdemnationistu-liHènr fententiam,uentumcp effet tandem ad nomen illius.nomenclator Si accSîus fori,fiue cafu, fine ftudio,fiuediuina ordinatione,inccrtû eft,datum redunicp nomen eins,ut erat,proferre aut non potuir,aut nondebuit.lHa quum ad nomen alienum,quodcp fiium redènon effet,refpondcrcaccoia parère non ucllet,cæte!is quidem illis condemnatis omnibus,fola baec cum paruulis natis,quos multos turn paupereula haberet mulier,indemnis domô aclibera icdnt. Quanquam non dtfunt quorundam fufpiciones,itafxifti^ mannum fadfum id cfl'e,data papiflarum opera in hoc,ne tantum Iibcrorum chorum cxtini^fa matre,tpG fuis fumptibus alerccogerentunAtegoamp;^fim« plicius Si uerifimilius tnbuendam banc iiberationem diuinæ gubernatioDi arbitrer,qui uel ilIis in mentem hoc dcdit,ut perperàm nomenclaturameius foparentjuel iili ut nomine non redè appellata,refpondcre rccufarct.

Polfem præterea commemorare, quibus papiftarum ipfa inter fe difeori fentemia libcratione in magno periculo attuerit. Quod duabus ptfs matro« nis Ipfuichianis lugforbtj mercatoris uxori, Si Martini, accidifle uidetur. Quæ cùm offictjac pietatis gratia Robertum Samuclcm,de^uoianididuni eltjin carcerc Ipfuichiano captiuuminuififlent,domum forte reucifæt^oâu in duos incidebant euftodes papillas,qui ctfi infeq non eflènt occulti ipfa^ rum itincris, tarnen cùm iudictjs inter fe amp;nbsp;fententtjs uix fatis inter fe con* ipfis effet faciendum:altcr enim retinendas illas ailt;p examis« nandas cenfuit: alter uero non item exiftimabat. Illis in honemodum uaria fluduantibus difcordia,ipfaî intérim e manibus elapfæ euftodu/u^m unaiç domum incolumis reuerfa eft. Quae quum non multo póft iterum conquis firæ ad dodirinae fuæ difquifitionem petebantur,in ædibuslngforbianisfefe per fuperiora tedi cubicula occultantes,graui cuitatodifcrimine(utduobui uerbis totum rei exitum perftringam)jS«ucrlt;emf tAatfap.

Sunt rurfus SC quos numerus ipfe Si concordia piorum fefe quafilundis umbonibus, aduerfus maleuolorum impetus defenderat. Cuius rei non inlt; amoenum babemus exemplum in quodam Suffolciac oppiduloicui nomen Stoka imponitur.Longæfunt hiftoriæ totius ambages,fed fummafequatfa ftigia rerum.Agebatur iam tertiusMarianac perfecutionis annus,quod per« multieiusoppidi incolæ,potifsimùm autem fbeminæ,facrâ fynaxinpafebâtis tempore,pontifïcioritu,in templis cclebratânon frequentaffent.Qiiifipauci fuiftcnt.dubitandû non eft,quin facile effent in carceres deturbati.Nuncob ipfam multitudinêjàuiprimùm temperatû eft.Tâtùm induciaeillis dicrûfex^ decim à diepafehatis proponebâfur,inqmbusfacrament{tqui ucllent,pcrfi« perêttquinon uellet,fuoid facerêt pericuIo.Cùm multi effent çrattereaeoin oppidulo,quiclàm fewerunt caufae,iamcn hipraccipuiineofuêtcconucntu:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t iNü

7 HALISIA SPENSERIA, 8IOANNESSTEIRVS, 9 Fratcrc^ cius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;..

VQ HENRIC VS CAVKERVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......

Propofito igitiir edido,frequentes ffti^eonGIq gratta cóuentunt,de re Jelt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

îiberatun,qutd fado effet opus; ubt tandeminita inter fe padione, pollicens rut mutuojneutiquam fe recepturos.Qiianquam nonnulli poll blandis ins’ duâi promtfsiSjforCjUtiuxtaordinêEdouardtjfacra eispræbereturcômunio, ad parocha accedunt(Cootus nomine dicebatur)cogitantes,qiio ririi ac for Co«« stoklt;e mula eis adminiffrarct. Ille fi quibus faueret impenfius, his tuxta canonem Edouardi,alteris tuxta prçfentcm ccclelîæ ritû datum tri dicebat.Brcuiter,cx eonumero baud quifquâ facrisillis cômunicabat,præterdataxat duos,loans netnSteirum,ôlt; loanemFoxum.Quorn ibe quidemuxon libéra agdèt quid utllet facilitate,permifit.HiC uerô fæutsminiSjrepudiû etiam interminâsjcons *ugem perpcllere ad fumendûuoluit.îtacp cæteræ quidcmillaeà tcmplo abs ftinentesjin priftinû fe fodalittum recipiunt.SoIa Foxiuxor,domi mœfiama nct.Mahtus intérim priuatim cum parocho egit,ut poftridie eoniugt facras mêtum daretjqui dies erat à pafchate,i7.Quo quidem die clam marito ilia ad fodales fuas uentt,turbas fuas,ac uim mariti flcbiliter exponit.Illæ uicifsim uerbis eamconfolari quantum queût,affirmantes infuper enixè fe precibus apudDominûaduras, turn profe,tûpro marito fuôtquodSCfecerûtfeduIo: MlyapreeSuit id^ non fine miro quidem SC felici fuccefiu.Quid enim fitfPoftero deinde /»cctjjùf.

die quàm prccatæ funt piæ matronæ,Foxus maritUs ad eas totus iam alius fadusaduenitjfadifui temeritatê déplorât,acueniam expetit, meliora poft^ bac Sefirmiora de fe pollicens non fine ingenti turn illarum omnium, turn uxoris potifsimùm folatio.Pôft deinde femeftre quàmbaec ada funr,epifco pusNoruicenfis emiflàrios fuosamp;miniftrosforenfes quofdam eômittit,qui fontinuô per ædituû fingulas admoneri mandât,ut Dominico die proximo in templû accédant,Sin minus facerent,cueftigio comparèrent apud cômif« farium,rcddituraî fuæ abfentiærationem.Sed præmonitæ de bis rebus muî* lieresjæditui déclinant deinduftria monitionem.Itaque quum in templo ad diemftatum nonadeffent,à commifiàrto fufpenduntur, prtmùm:ex pontifia ciæleg!sformula:deinde,poft tertiam feptimâ excômunicantur poftremo, ubt perfentiunt illæ magiftratui mandatum effe, ut ex ipfis nonnullas corn:* prehendcret,illae fuga fibi cauentes oppidS fimul ôi. periculum decïinarunt,.

Verumintercæteradiuinæ liberationis exempla,quibus pafsimabunda^ bat his temporibus Angliatillud mibi ÔC fcitum,minimecp indignû narrarioa neuidetur,quod Alexâdro cuidam pio tbeologo,fimulamp;ueteriamiccymeolt; Aîexanhr , /, accidifle fertur.Erat Alexander bic facrificus quondâ,in Magdaleneo cefe* 'rbcoloeut^ ' ' 'j berrimo Oxoniæ gymnafio,facrisdeferuiêsamp;^cantionibus ecclefiafticis,pri= mumfuo pontifici totus côfecratus.Qui poftea adEuâgeltj cognitionê ope= ra Thomae Cooperi fit^quorundâ addudus,in manustâdem aduerfariorum incidif,at^ ad Boncrum perducitur, Ab eo acriter examinatus de fuæ pro= fefsionis

fefsiom’s fcntentiajConfcientiam haud quicquaapud cum difsimuIaGut con:* ftantem decct theologu.Boncrusubi firmiorcm uidct,quam quilabefaäan: do poflet deqcûcordadoremjquàm qui uellet blanditijs capüfui femper fimi !is,amp;antiquum obtinenSjad uctercs fuos fyllogifmos conueiijiur,hoc cft,ad uincula,carcercs,ö^ fafciculos Jbi Alexander inter facrum amp;nbsp;faxum ftans,in magno certo^ uerfatur capitis difcrimine,unde nulla cfFugq humani fpes aut aura affulgcrc potuit.Quid enim faceret aut fperaret à ueritate deficcretc’ prohibuit confeientia. Apud epifcopum crudelcm amp;nbsp;fanguinanum mitius expedare aliquid infania erat.Ipfe è medtjs lupi faucibus tótque hominum manibus elabi,fi uel Hercules fuiflet,haifd potuilTet.Quid fît igiturcEpifco^ pus accerfito ad fe miniftro,hominem committit adcarcerem reâà depot* tandum.llle accepte captiuo pergitilicô. Ad fores ubi uentum epifcopi^xs eunti comodumei inmentem uenit,utdomum prius deflcderet,quæ non procul carcereNeopylofitaerat,in uico cui nomen ab oratione Dominica habetur,ibi nefeio quid adurus rcrum.Vbi ucnit,Alexandrum incanacu* Io expedare iubet, dum ipfe paululum quid confedurus rediret. Paret ille; Abit cuftos,fat omnia in aedibus tuta ratus; Vxori interim ccruifiac cupa erat adferenda: qua paritcr recedentc, folus Alexander in cœnaculorelin* quitur.Habent autem Angli hoc à cætcris ferè gentibus diuerfum.Namut Germani femper occlufas fores nunquam ferè nifi ad nolæ fignum ape* riunt:ita noftritoto diepatetes ianuasjoon nifi nodu uulgo claudunt.AIes Stander hanc tarn repentinam , tarn infperatam, obuiam amp;nbsp;auream opor* tunitatem, tanquam diuiniiùs immilTam uidens,arripit ilicö,conclauecgre* yitur,proceditad ianuam,inde fe in plateam eifert,ambulat placidé ôimo* defiè,nullum præcipitis fugae fignum dans,tanquam qui uacuo animo, pcq gratia prodire folent; ex co uico defleditin alium ,at^ item inalium,

nemine uel fufpicante quicquam,uel infequcnte.Redit mox bonus tlle cull os in cœnaculum,fuum quætcns dcpofitum,fed illc alium iam nadus culfodem,è carccre

P Oft Vuytïeum caeterós^ illos qüos dixi Londini cum co cxuftos.fuc* runt fie alq quinque eodem hoc menfe lanuario, Cautua ri» confimili martyrij affedi fupplicio die Ianuar.51.

lam de Anna Pottena : amp;nbsp;uxore Michaelis quae irt fcqucntC tnenfe Felt; hruario pafiTae funt die i^,fuprà eft nobis relatum,

Abes hic,ftudiolelelt;ftor, theologorum Oxoniêfium, aducr epifeopos dii{3Utationes, ReginçMariæ mâdatu in-â I ftitutas. Qinbus Si adieci Harpsfèldi Archidiaconi,quum ia B'iancea theologica imbuendus eftet, profolenni eius acade* migmore,cum Vueftono prolocutore diftèrtationem fcho* ^^^Sdafticam. Rem omnemfimplieiter,ac fide hiftorica, utgefta cft,cxipfonotariorumarchetypo deferipram exhibui. nifiquôd inRidlei epifeopi Lond.difputatione multa, in Latameri pleracn ferè omnia è uerna*

culomlatinum fermonem deducenda eflent, cæterùm aduerbum, i(pÙKÂ* w 7n)lt;4«{,ut aiuntlpfe ut de meo mhû adieci,ïta nec de re quicquam promu-cio, ledori fuum cuicp ludicium integrum relinquens l'n medio. Non eniti» inftirutioncs fcribimus,fed hiftoriam. Necp porrô diiputationê hic aliquam inftituimus, fed referimus: ipfi interim nihil diiputantcs.Si quis theologoriî partibus faueat impenfius, poterit ille pro fiia prudentia epifcoporû re^on fiones perpendere. Rurfus cui diuerfæ faÆonis allubefcit magis iententia, theologorum obiedla atCB argumentationes perlufirare non obfuerit. S cio de hac materia ingentes unitp exardere digladiationes,nô folum in Anglia, fed extra Ängliam, etiam inter eiufdem euangelij ÔC profefsionis congrega les: quas utinamihi tarn facile fed are in manu eflet, quam hic exagitare non 1-bet. lUud fan's cum dolore mirari ncqueo, unde hæc Chriftianorum tarn præcepsaddifcordiam procliuitas, tarn atroces interiêrixas excaremouc tium,qiiæunaomnium maxime corcordiâfuaderemortalibus, difeordiarn propuliàre debuit.QLnd enim facra eft euchariftia, fi uerum fateri uolumus, nifi pacis ôt^coniunéiionis fymbolum.^ Et ^uæ iam difsidij ferèmateria, nilî ‘ de euchariftia.''Ât(ç utinam nihil aliud, quam diiTenfiones duntaxat, SC pu* gnæuerborum cflènt. lam in tantalanienamitilsimorum Chrifti tnartyrum, ^uorurn ego ducentos, non minus, amp;nbsp;feptem, uno in anno, atep in una An* gliaproferre pofsim extineftos, quæ tandem res alia mortis ferè caufam de* dit,mil caufa eucharifticaf Primum erat in iftis quidem malis remedium,uc ^rannis hæc fcholaftica,è moribus Chriftianorum quàm longiisimè arcerc lutjres^moderatisinterdotftos difputationibus pofl'etcum placabilitate danhgi. Proximum, ut fi à conuicijs ÔC odijs non poftet, poftet tarnen à cæ* dealanguinetemperari.Autfihic cruentas manus cohiberepontificia cru délitas non pofl'et, ficep Deo uifum fit,per hos immites theologosiEc* cleliam fuam flagellare:lupererar, ut reliquæ faltcm partes, quæ funt mode* iriores,pofitis inter feinteftinis faeftionibus, commun emhuc operam, pre* fes,uota,do(ftrinam conferrent, ut pontificio errori ac crudelitati,fuafacili* usconcordiamedercntur.Autfi porrô medelæ nulla hic lpes,locus^ relin* quatur.retulerit id tarnen non parum,ut eorum argumenta, rationes,do(fto obieôacp omnes cognofeant atçp intelligant, ficubi forte ciipfos contingatfimiles quoepconflieftus cumhochominum generçex-perin.Qiiis enimnouit,fi quod noftræ euenit Angliæ, cçtçrisitem aliquan* Qoufuueniat imperijs, etiam ubi nûc maxime ferenum eft euangeliû,'' Qiiâ* ^uam nô libet,ne ominari quidem cuiquam male.Ülud çertè præcUrc à Mi* ”10 admonemur: Animus uereri qui fcit,fcit tutô adgredi. Qjiin amp;nbsp;fteri po* ldi,ut non omnes fortafte theologi ubi(^,qui caufg huiys ueriiatçm fat per*

RERVH IN ËCCLESIÂ fpcclam habcnt, fans tarnen contra aduerfan’orum conflicflus infirjctihnf, fires ad difquifitionern ueniat. Qiiam quidcm ad rem,non minimum ad-iumentum,hæc ipia difputatio,ni(ï me ualde falli r,hominibus noftris allatu-ra cft; quæ etfi in ufum (quod malim) nunquam iftis ueniat, neminitarnen, quod fpero, incommoda, acne iniucunda quidem,hiftoriamrcrum gefta-rumlcgenu eflepoterit.

, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;theologi£profejßoremreßgt;ondentem,crdoitorcmCbed[£um

, ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çy doäorem ion^ opponentef,

iîo.’^\r lo Chcdfæus: Oiiandoquidê uifumcîl eolendifsimo Domino proloqutt-difputationum moderatori doÆfsimo,ut concifis agaturargu-“ mentis,omifsisambagibus,parebo eius confilio,SCabipfoexordiopctorei jugulum.

Rcucrcndc domine Dodlor,pi oponntur nobis hödiccóclufionesha:très, I, In facramento altaris uirtutc uerbi diiiini à facerdote prolati præ' fens eft realiter^ fub fpccicbüs paiiis SC uini,naturalc corpus Chri-'■ fti,conccptum cxüirgincMärian'tcm naturalis ciusfanguis.

' t- Poftconfecrationem nönrcmanct iiibH-annapanisStuiniinc«^ alia ulla iubflantia, nifi fubfl-antia Chrifli,

j. Inmiiïit eftuiuificum ecclcfiæfacrificium,pro pcccatis tamuiuoru quot;nbsp;quammortuorum propitiabilc.

Hæ funt conclufioncs propofitæ, de quibus hodic controucrfitur.Etnedc fenfu tuo ambigcrcmus,tranfinififti ad nos opinionem tuam:Opinionéuo-co,quoniam à catholicafidc diiTcntir.

In ecclcfiaflicis dogmatibus, inanes uocS nouitates (quoad licet) fugic-dsE funt, ex quibus oriuntur contentiones pugnæuerborunuSifoipturæ y löqucndi modus m'axime imirandus eft.

Cranmerus: In prima conclufionc,fi per uerbum realiter,intelligatur re i p fa 5C effe Aualiter,fic Chri ftus cum pafsionis fuæ gratia effeifiii adeft, Omnibus ucrè pijs SC finÆs illius membris : fin per realiter intelligatur corporaliter, Sc per Chrifti corpus •'ntelligatur corpus naturale à'organicum: prima propofitio non tantum à modo loquendi facræ feripturæ aliéna ell, fed fandlo Dei uerbo 5C profefsioni Chriftianæ plane cotrariatcum Chriftii hoc modo mûdum reliquifTc, amp;nbsp;ad dextram patris ufq; ad indicium federe, de tcftcntitr fcripturæ,amp;' ab initio profefla eft ecclcfia catholica.Adfecunda quæftioncm fimiliterrefpondeo.

Secunda quoep conclufio prorfus aliéna eft SC à feripturæloquutionc, Sd à ucritatc.

Tertiademumconclufioutambiguisuocibus obuolutaeft,Scaftriptu-ræ loquendi pbrafiacucritatelonge diuerfa:ita,utuerbaipfiprompiûfcn-fim habenr,in fcruatorem noftrorum unicum lefum Chriftum fumme con-tumcliofa eft. Sc fanguinis illius preciofiftimi coculcatiotcuius effiifio infan (ftifsima ara crucis unicum eft totius mundi iacn'ficium, SC oblatio pro omnibus omnium hominumpeccatis.

Ch edfæus: Ex interpretatione dominationis tuæ,quam babes in prima tua cóclufionc,hoc accipiotCorpus Chrifti elle in facramêto tantû pcrmo-dum participât! onis; quia communicates gratiam Chrifti participamus,ita ut fûlum inteiligas de effecftu.Sed concluiio cft de fubftantia.hoc conftabit ex tefti-

Atcp ut exordiar à fcn'ptun's, cófideremus quid fcrip tfl fi t Matth. 21?. Mar, t4.Luc.22.8C i.Corinth.ii.Matthçus:Cœnâtibus eis accepitlefus panem,amp;c. Marei 14 idem fenfus habetur,tametfi non eadem uerba: fed pro altera parte facramentiapertius, Accipicns lefus panem. Ad eundem fenfum habet Lu-* cas22.Etaccepto pane,etc.In ore duorum aut trium teftium flat omnis ueri* tas. Hab emus hie teftes tres, quod Chriftus dixit, hoc die corpus fuu quod promultis trad i cur: SC ianguinem,qui pro multis effundetur. Qj-iod fubftan tiamindicat corporis, ergo non eftuerum, quod dominatio tuaafteritjnon ciTefubftantiam corporis,fed effeeftum.

Caranmerus: Collecfta reiponfione mea, dominatio tua colligit, me de cffedu,non defubftantia agere: fed ego de eftecru ago,8C de fubftantia. Et quoniam omnia non fticcurrunt dicenti extempore, pro ampliorircfp. cx* hibeo hoc fcriptum; Dominus 8Cfaluator noftcr lefus Chriftus in fandîa pa tafeeue, noftra cauia obiturus, ut nos à morte redimeret æterna, côdonaret omnia dcli(fta,ac chirographum quod contra nos erat deleretïnemorti fuâe ingrati obliuifeeremur unquam,perpetuam illius mcmoriam apud Chriftigt;-anos in pane et uino celebrandam,pridie pafsionis in fantftifsima fua inftifu ebatccena.Iuxtaillud,Hocfaciteinmeimemoriâ. ÔC,Qiiotiefcuncpmâdu* cabins panem hunc,8C calicem bibetis, mortem Domini annunciabi tis do* nec ueniet.

Atep hanc pafsionis ftræ,ideft,cefi corporis,5C fufi fanguinis in pane 8C ui tiomemoriamfiuefacramentum,omnes Chriftianosiuisitfunderetiuxtail* Ld, Accipite,6Cmaducate, Sebibite exhoçomnes.Qin'cûcp igitur propter traditionemhumanamlaicis fanguinis poculum denegant, palam Chrifto repugnant, prohibêtes fieri, quod Chriftus fieri iufsit.Et fimiles funt fcribis illisacPharifacis,dcquibusDominus dicebatJrritafeciftis mandata Dei\p* pter traditionem ueftram,hypocritæ.Bene prophetauit de uobis Iefaias,di* cens:Populus hiclabijs me honorât,cor autê eorum longe eft à me: fine can faautem coluntme, docentes dotftrinas amp;nbsp;mandata hominum.Panis ille fa* cramentalis fcumyfticus,fracftus ÔC diftributus iuxta Chrifti inftitutionem, ^uinum myfticum eodem modo hauftum 8C acceptum,non tantum facra* mcntafuntuulncratæ pro nobis carnis Chrifti,SC fufi cruoris: fed certifsima funtnobisfacramenta, SC quafi fignacula diuinarum promifsionu SC dono* riim,utcommunionis noftræ cum Chrifto ac omnibus membris ciusrcozle* ftisnutritionis,qua alitur ad uitam æternam,çftuantis^ confeientiæ fins re* fiinguirurineftabilis Içticiæ, quafidelium corda perfunduntur,SCad omnia pietatis officia rob orantur. Vnus panis,inquit Paulus, ct unum corpus mul* tifumus;omnes qui de uno pane, de uno calice participamus. 5C,Manduca* tc (inquit Chriftus)hoc eft corpus meu: bibite,hic eft fanguis meus.SC,Ego fum panis uiuus,qui de cœlo defcendi.Qiiimanducatme,8C ipfe uiuet pro* pterme; nonficut patres ueftri manducauerut Manna in defertOjSC mortui funt.Qitimanducatme, SCipfeuiuet propterme,

Manent igitur in euchariftia, donee à fidelibus cofumantur,uerus panis, ucrum^ uinum: ut quafi fignacula diuinis promifsionibus affixa, diuinoru bonorum nos efficiant certiores. Manet 8C Chriftus in illis,5C illi in Chrifto, qui illius carné edunt,SC fanguiné bibunt.ficut promifit Chriftus:Qtii man* ducantmeam carncm,SCbibuntmeum fanguinem,in memanent, 8C ego in cis.Manet deniep SC Chriftus inillis, qui digne externum facramentum fuf-cipiunt:8C non difcedit ftatim confiimpto facramento, fed continuo manet nos pafcens 8Cnutricns,quamdiunos illius capitis corporamanemus SCmê bra, Nullum agnofco corpus Chrifti naturale, quôdfolûfpiritualefit,intel*

leflualc, 8^ mfenfibile, quod nullis membris aut partibus fit difti'ndüniïfed tllud tantum corpus agnofco ac ueneror, quod exin'rginenatum eft, quod pro nobis paflum eft,quod uifibile, palpabile, ac omnibus humani ÔC orga* nici corporisformisacpartibus abfolutum eft. Chriftusnon defubftantb aliqua incerta,fed de fubftatia certa panis, que ÔC manibus tenebat, ÔC difcb pulorum oculis dcmonftrabat,dixit, Comedite,hoc eft corpusmcumictfi* militer de ucro uino dixit, Bibite, hie eft fanguis meus : nimirû de pane,qui eft natura huius conditionis quæeft fecundumnos, quiexfruÆbusterrx acceptus eft, de multorum granorum adunitione cogeftus, qui ab homing bus fit,et permanus hominum ad illam uifibilcm fpeciem perducitunquiro îundæ eft figuræ, fenfus^ omnis expers: qui corpus nutrit,0d confortât cor hominis:de tali inquam pane,non defubftantia aliqua incerta Sx^uagaaiunt ucteres Chriftum dixifle, Comeditc, hoc eft corpus meum.perindeacdc uino, quod eft creaturauitis, frutftus uitis, de botris atep acinis plurimis ex-prenà,etlgtificat cor hominis,diecbatChriftus:Bibite,hie eftfanguismeu^ adeoep Chrifti loquutionem uocant ueteres tropicanijfiguratam, anagogi* caiTi,allegorica.quod ita interpretati funt,ut quamuis panis uiniep fubftan-tia man eat, ÔC à tidelibus fumatur, Chriftus tarnen ideo appellationetnniuj tauitjfiC panem quidê carnis, uinum uero fanguinis nomine appcllauit: (no reiueritatc,fedfignificantemyfterio)utno quid fint,fed quidoftcndantco-fidcraremusmon carnaliter,fed ipiritualiter facramenta intelligeremusmon aduifibilemfacramentorum naturam attendercmus,no humilitcradpat^ jSC poculû intêti cfTemus: no putarcmus nos nihil aliud quàm oculis panê^ uinum uidere,fed utexaltatismentibus Chriftiianguinem afpiccremusn-de,m ente co tingercmus,atcp interiori homine hauriremus:ut aquilx in Iwc uita fa(fti,ad ipfum cœlum furfum cordibus euolemus, ubi ad dextra pafo® refidet agnus ill e qui tollit peccata mundi, cuius liuore fanamuqcuius pabi-one in hac menfa fatiamur: cuius fanguinem è diuino illiuslatere haurictes, îEternû uiuimus : Chriftiep hofpites eftcefti, ipfum in nobis ueræ naturae gratia, uirtuteœ ac totius pafsionis efricacia habitâte hab emus, nec minus certt efHcimur, Chrifti carne crucifixa,etfufo cruorc,ncccftàrio aniinorumpaou-lo,nos fpiritualiter pafei ad uitam eternâ,quàm cibo ÔC potu inhacuitacorpora pafeuntur. Atep huius rei /xky/xö(ruv()j/,pignus,fymbolum,facramentum, fignaculum nobis funt myfticus in Chrifti mêfa panis, my fticunu^ uinû,iux ta Chrifti inftitutionetji adminiftrata amp;nbsp;accepta.

Hine eft quod Chriftus no dixir,Hoc eft corpusmeum,edite: ftdubi lui-fiftet edere,pofteaaddidir,Hoc eft corpus meum,quod prouobis tradetur.

Qiiod perinde eft ac fi ciixiflet,in edendo hoc pane cofideratc illumnon comuncm eflc,fcd myfticû.non aipicite,quod corp oreis oculis ueftris pro-ponitur,fed quid intus uos pafcat.confidcrate corpus meum pro uobis cru-cifixum: hoc animis ueftris deuorate,ruminate pafsionein in cam, fatiemini morte mea.Hic uerus eft cibus,hic inebrians potusiquo uerc faturatiamp;ine-briati,çternùm uiuetis. quæ ob oculos uobis proponuntur,panis uinum, mei duntaxatlymbolafunt. ego uero ipfe aeternus paftusfum. proindccum in menfa mca facramenta afpicietis,non tarn ad ilia relpicite,quant quid per ilia uobis pollicear:nempemeipfum,pabulum uitæ æternæ.

Chrifti unica oblatiofquafeipfum Deo patri obtulit)inmortemfcmeliU ara crucis pro noftraredemptionc,tantg fuit efhcacip,utnuno aliofacrifiud opus fit,pro totius mundi redemptione.Sed omnia ucterislegis facrificiam ftuliqid reuera prpftans quod ilia figurabant 2C promittebant.Qiiifquisigi* tur falutis fuæ fpcm in ullo alio pofuerit facrificio, is à Chrifti cxcidit gratia, cotumeliofus eft in faneftum Chrifti fanguinem, ipfe cnim uulneratusat propter

f pten'm'qui'tatcs noftras, attritus eft ^pter feel era noftra; onines nos quafi cues errauimiis, Vnufquifœ inuiam fuam decHnauit,amp; pofuit Dominus in eo iniqui'tates omniumnofrrum. Ilie eni'm no perlanguinem hircorum, aut tntulörum,fed per proprium fanguinem introiuit femel in fancfla,gterna re-demptione inuentatet in iplum coelum intrauit, ut apparcret nue uultui Dei pro nobisinon utfgpe offerat feipfum,alioqui oportebat eum frequêter pa-ti. Nuncautem femel ad delrructioncm peccari per hoftiam fuam apparuif: quemadmodum coftitutum eft hominibus femel mori, ft c Chriftus fe-nrel oblatus eft. Ilie unam pro peccatis offerens hoftiam,in fempiternum fe-det in dextra Dei. una enim oblarione confummauit in fempiternû fantftifi-lt;atos.ubieniiTi pecçatorûremifsio eft, iamnon eft amplius oblario pro pec cato,præter hoc Chrifti facrificium. quifquis aliud queficrit pro peccatis fa-crificiumpropitians, inualidum ineffieax efticit Chriftifacrificiu.Sienim hocadremirtenda peccata fufficicns eft, alio no eft opus. Alterius enim ne-cefsitashuius arguitinfirmitatem amp;nbsp;infuffîcicntiâ. Faxit Deus optimus ma-xiinus, utuni Chrifti facrificio uere niramur: acillirurfus repêdamus facrifi-nanoftra gratiarS atftionis, Iaudis,confefsionis nominis fui, ucræ refipifeen tiæ,acpoenitentiæ3beneficcntiæinproximos,aliorumcp omniûpietatis officiorum. Tallbus enim facrificijs exhibebimus nos nee in Deum ingrates, laec Chriftifacrificio indignos,

‘Eccehabetis ex ficrarum feripturatum uèterüm ccclefiæ dotftorûfell* tEntt'a,uerû fyncerû facræ Dominicæ cœnæ ufum,ac ueri facrificîj Chrifti ftuâumiquæ quifquis tortisinterpretationibus authumanis traditionibus, îJitcrquàm Chriftus ordinauiqmutare aut trâflubftantiare uolueriqipfe re-•pondebitChriftoin nouifsimo die,quando intelliget(fed ferô nimis) nihil ‘ibi ciim Chrifti corpore elfe ÔCfanguine,fed ex æternæ uitæ coena æternam damnationern manducafle amp;nbsp;bibifîe.

T 0 1^ V S: Qiioniânolumus bonas horas pcfdcrc,hoc quod ex-hjoesfcriptgjpoßea legatur fuo temporeiintenm aggrediamur argumenta, Cranmerus: Ad argumentum prius allatum,li intclligatur corpus iianr-^ft,organicum:rcfpondeo negatiuè. Porrô ad euangeliftas, ita dico; Chri-Hum accepiftè panem, illumcp notafle corpus fuilfe fuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Chedfæus: Côtextus feripturarum cotra tefacitiannecftit cnim circum-Irantiara.docctnon tantû elfe corpus,fed qualcfit corpus.ct diciqquod tra-deturillud corpus. Eft hic contentum, quod pro nobis tradcbatur; fed fub-fiantiapanis no tradebat pro nobis: ergo ftibftatia ptfnis no eft hie cótenta, Cranmerus: Non fatis intelligo quid uelis uoce hacContinetur.'firea-fitcr,nego maiorem.

Chedfæus: Maior eft textus fcripturaru. qui iiegat maiorem, negat fcri-pturam.Nam fcriptura dicit: Hoc eft corpus meS, quod pro uobis tradetur.

Cranmerus: Vocauitcorpus ftium quod tradetur, non dixit quod con-tinet. Perinde eft ac fi dicerct: Hie panis eft ff atftio corporis mci,amp; calix ef-fiifio fanguinis mei.Dicis ergo,panis eft fra(ftio,et calix effufio/ealiterffi di cas, nego.

Chedfgus: Si quæras contentu, ne ambigerêt apoftoli quale corpus tra-dcretur,dicit,Hoc eft corpus meu, quod pro uobis tradetur: amp;nbsp;fanguis, qui pro multi's eflundetur. Ergo hie eft eadem fubftantia corporis quæ craftino die tradebatur,amp;^ idem fanguis quifundebatur; egourgeo fcriptura,quæ docet,non elfe phantafticum, non fidlicium, tion Ipiritualc,n6 corpus in fide,fed fubftantiam corporis.

Cranmerus: Oportet dominationcm tuamprobare, quod continetur. Uocauit corpus,no dixit Cotinetur, deditpane,filt; wocauit corpusftium. no

Chedfæus: Non comedebant corpus ut Capernaitæ intelligebant:fed illud ipfum corpus quod tradebat pro delieftis mundi. ergo erat corpus tra* dendum,£lt; fanguis fundendus.

Vnum habes fubterfugium: Illeurgetferipturas façras, dicitdediffecor* pus in pane, quo modo prædicatur corpuse'Qiialis eft prædicatio,Paniseft corpusf

Cranmerus: Eft figuratiualoquutio. loquitur lâcramentaliter: eftenitn làcramentum corporis.

Oglethropus: Noneftuerifîmile, Chriftûminorcmcuram habcrefpo* fæftiæ ecclefiæ, quàmfamiliæfuaî prudens paterfamilias in condendotc* ftamento.

Cranmerus: Argumentum eft humanum, non exicripturis duclum, Oglethropus: At nemo itaconditteftamentum.

Cranmerus: Imô multi.Qiiid enim prohibée,modo intclligatui'.''etnun* quam magis ufus eft Chriftus tropico fermone,quàm in facra:racntistum in hac ipfa cœna potifsimum.

Oglethropus: Nemo data opera in teftamento utitur tropis,alioquifal* lit fuos. ergo neœ Chriftus.,

quot; Oglethropus: Paterfamilias curat,utheredespacaticttutifintpoftniof tcm:lednonpoiluntpacati eire,fi tropis utatur.ergo non utitur tropis.

Vueftonus: Auguftinus de Vnitateecclefiaî,cap.io.Qifidhocclîrogo, eu uerbanouifsima hominis morientis audiant, ituri adinferos, nemo cum dicit efle mentitum: Sgt;C ipfîus noniudicatur hæres, qui forte ea cotempferat. Q^iomodo ergo effugiemusirâDei,fiueInon credentes,uel coteinnentes expulerimus uerba nouifsima unici fill) Dei, Domini noftriiàluaton's, SCituriin cœlum,SC inde proipe(fturi,quiseanegligat,quisnonobfcruet:Sd inde uenturi, ut de omnibus iudicetr

Oglethropus: Tu fact's ignorahonedialcÆ'ces, Cranmerus: Imo tufacis ignorationedocfforum.

Vuellonus: Dedit panem,ergo no dédit corpus.Non dédit corpus:er-§0 non eft corpus uerè, reuera, reipià,

Coleus: Argumentum tenet à diiparatis.Eftpanis,ergo non eft corpus. Sc eft argumentum indilîdlubile. •' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; • , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ftus.

Vueftonus: Chryfoftomusadpopulu Anrfochcnum,homelia6i’:Ne-* cclTarium eft, dile(ftilsimi, myftcrioru dicere miraculum quid tandem quarefit datu, quæ rei utilitas. Vnum corpus fumus,0t^membra ex cafne exofsibus eius. Sequamurautem initiati quæ dicuntur, ut-itaqfn’óil^ tantum per charitatem hoefiamus, uerum amp;nbsp;rcipfainillam mifceamürVâr*' Hem,hoc per efcam efficitur,quam largitus eft nobis,nolens oftenderc deft-; ncn’ûquoderganos habet. Proptereafemetipftim nobis immifeuit, amp;nbsp;eöt'^ pnsfuum in nos contemperauir,ut unum quid cfficiamur, fanquam corpus^ f3piticoaptatum: ardenter enim amantium hoc eft. Hoc itaqj lobïnfinuas, tlicebatdeferuis quibus erar fiipramodum dcfiderabilis, quod defidenum t^ftendentes dicebat; Coin's dederit nobis excarnib us clus n-.-iplencPropte^ tiaamp;Chriftus id fecit, in maiorem nos indUccns charitatê,ct fuum erga nos oftendens defiderium: non tantum fe præbens cupientibus uidendum, fed pdpandum commedendum, ôd carni dentes inh'gcre, amp;nbsp;coimplicari,5d Omne defiderium implere. Tanquam leones igitur ignemfpirantes, abillaquot; nienfarecedamusjfacfti diabolo terribiles,et caput noftrum mente reuoluê^* tes, Sccharitatem quam nobis exhibuit: nam parentes quidem alijs fæpe fi* -^ios tradunt alcndos.

Ego autem, inquiqno itatfed carn/bus meis alo,meipfum uobis appono, ttosomnes generofos clPe uolens,etbonas uobis prætendens defuturis ex* pectattoncs:quippequiuobishicmeipfum trado,multo magis infuturo, oluifrater uefterefle, carnem propter uos amp;nbsp;fanguincm affumpfi ; uobis t^'dfsitnipfam carnem fanguinem, per quam cognatus uefter fatftus fum, ^tsdo.Hæc Chryfoftomus. Éx eius ûerbis hoc colligo argumentum:

Eandem carnem dédit nobis mâducanda, per quam faeftus eft nobis fra* ter 5c cognatus. S cd per ueram, naturalem amp;nbsp;organicam carnem fatftus eft tiobis frater ôC cognatus. Ergo ueram, naturalem SC organicam carnem de* dit nobis manducandam.

Cranmerus: Concedo confequentiam, confèquens. Vueftonus: Etgo ore comedimus. Cranmerus: Nego.Manducamus fide.

Vueftonus: Eandem carnem dédit nobis manducandam,per quam fa* dlas eftnobis frater Sgt;C cognatus.Sed per ueram, naturale SC organicam car* nem,fa(ftus eftnobis frater SC cognatus.Ergo ueram,naturalê SC organicam tarnem dédit nobis manducandam.

Cranmerus: Fatcor, accepit SC dédit carne ueram, naturalê SC ôrganicâ, cam in qua pafTus eft:fed pafeit fpiritualitcr,ct ea caro'accipitur fpiritualiter.

Vueftonus: Dédit earn carnem, quam aftumpfit de uirgine;fcd uerâ car ■ ticmmon fpiritualiter,non in figura aflumpfit de uirgine. Ergo dédit ueram, naturalem carnem, non tantum fpiritualiter.

Cranmerus: Tradidit nobis Chriftu5 carnemfuain naturalê, cam in qua palfus eft: fed pafeit fpiritualiter,

Vucfloiiusî CotratceftChryfoftomus homeliasjjina^caputMattlixf, cum ait: Veniat tibi in mêtem,quo fis honorehonoratus,quamenfafruaris. ca namep re nos alimur, quam angeli uidentes tremunf.nec abfep pauore^v pter fulgorê, qui inde refilit, afpicere poflunt: ÔC nos in unam cum illo maf* fam reducimur, Chrifti corpus unö una caro. quisloquet potentiasDo* mini, auditas faciet omnes laudes eiusf Qiiis paftor unquamembris lies fuas nutriuitfMultæ matres poft partum alijs nutricibus infantes dede* runt,quod ipfefacerênoluit: fed proprio corpore nos alit. ôilibiconiungit atep conglutinati Inde hæc colligitur ratio:

Sicut marres nutriunt filios fuos la(fte,ita nos Chriftus fuo corpore. Sedmatres non nutriunt infan tes latfte (piritualiter.

Cranmerus: Dédit uinum pro fanguine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vueftonus: Si dédit uinum pro fanguine,ut tu dicis,dcditminus quam matres. fed Chryfoftomus dicit,Dédit plus quàm matres: ergo no dedit ui* num pro fanguine.

, Cranmerus: Eft inuerfio rcfponfionis.Dedituinum,fcdineofpeaatur (anguis:ut,quum datbaptilinum,non confideramus aquam,fedlpirituni0i remifsionem.facramentum ore,rem fide perfequimur.

Vueftonus: Probo exChryfbftomo inPfalmum quinquagefimum:Enl befeit fieri nutrix, quae farfta eft mater.Chriftus autênon ita ipft nutricoreft nofter: idco pro cibo carne proprianos pafcit,6Cpro porufuutnfangtiinein nobis propinauir. Item in uigefimumfextu caput Matthxi, homiliaodua* gefimatertia: Non enim fufficietipfi hominêfieri,flagellis interim cxdi: fed nos fecum in unam,ut ita dicam,mairamreducet:nelt;^idfidefolum,fedrci* pfanos corpus fuum efiicit.

Vueftonus: ChryfoftomusfecudaadCorinth.capitcdecifflOtertio,ho* milia decimanona:Nonuulgaremhonorem cófequutumeftosnoftriï,ac* cipiens corpus Dominicum.

Cranmerus: Ego dico,quôd Suf per aures 8^ per oculos ingredit adnos Chriftus. Ore fumimus corpus Chrifti,dente^ terimus,facrainentumuidc* licet corporis Chrifti.

Cranmerus: Chryfoftomus feipfum declarat, ueluti de facerdotiolifiro tertio,capite tertio:O' miraculum,o Dei in nos beneuolentia,quifurfumfc' det ad dexteram patris, facrificq tarnen tempore hominum inanibus conn* netur, traditurep lambere cupiêtibus eum. Fit autem id nullis praeftigqs,feä aperris amp;nbsp;circumfpicientibus circumftantium omnium oculis.

Vueftonus: Q:ialemiraculum,finoneftcorpus,fi^catumloquaturde facramenro,tanquam eftèt corpus.'' fed audi quid dicit Chryfoftomus honij 24. Qjiod fummo honore dignû eft, id tibi in terra oftêdo. nam quéadmodn in l^e gij s no parietes, no leeftu aurcû, fed regû corpus in throno fedens 01”' nium præftantifsimû eft: ita quoep in cœlis regium corpus, quodnucintc’’' ra pro ponit. Non angelos, non archangelos, non ccelos cœlorû, fed ipfui« horum omnium dominum tibi oftêdo.Animaduertis quónam pado qtf?“ omnium maximum eft atep praccipuum in terra, no conijjicaris tantum,led tangis: neque folùm tangis,fed comedis: atep eo accepto,domum rcdis.ab*

ab omni forde anima tua. Ergo corpus Chrift/m terra oftêditur, Cranmerus: In terrafOin's in terris uidit Chriftumf Videtur oculis men tis,fide èi. fpintu.

Vueftonus: Qiiid eft quo d fummo honore dignum uidetur in terris;' îi cramentum, an corpus Chnfti?

' Vueftonus: Ergo fàcramentum cft ftimmo honore dignum, Cranmerus: Nego argumentum.

Vueftonus: InterraoftenditunSCeftnunCjquodftimmohonoredi'gnS tft.Sed folum corpus Chn'fti eft ftimmo honore dignum, no figura, non fa* .cramentum. Ergo corpus Chrifti eft nunc in terra»

Cranmerus: Sacramentaliter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Vueftonus: Oftêdo,inquit Chryfoftomus, quod notâtftibftâtiâadeftef Cranmerus: Sacramentaliter intelligitur.

Vueftonus: In terra, inquiqoftendo.declarat quolt;^ locum, Cranmerus: Figuratiuè intelligendum.

Vueftonus: In terra oftenditur,ÔC eft nunc,8Cc,ft'cutftiprà, Cranmerus: Maior ÔC conclufio eadem eft.

Vueftonus: At maioruera eft: ueraigiturôC conclufio. In terra illud eft, guod fummo honore dignum eft. fed nulla figura eft ftimmo honore digna, firgo quod iam in terra exiftit,figura non eft.

Cranmerus: Id proponitur quoduideri poteft, quod tangi, quod corne di.hæcnonfunt uera decorpore Chrifti.

Cranmerus: Maior Chiyfoftomi eftuera,de facramento. nam in fàcra* Wento proponitur uerum, non figuratiuum corpus Chrifti.

Vueftonus: Oftende aliquid in terra fummo honore dignum, Cranmerus: Nonpoflum,nifiinlacramento.

Vueftonus: Érgo facramentum eft ftimmo honore dignum, Cranmerus: Eft. Indices: Scribatur.

Cranmerus: Scribatur relpofiomea.aio,quôdin facramento proponi* tut corpus Chrifti. uidet fides Chriftum ipftim.

Vueftonus: Oftendo tibi,inquit:non tantum fidei tuæ, Cranmerus:, Loquitur facramentaliter.

, Vueftonus: Ergo mentitur Chryfoftomus. nam de ccelo loques ait, E* go Chryfoftomus oftendo.Sed is nô poteft oftêdere aliquid facramêtaliter. . Chedfæus: Vi argumentorû hue deuentû eft,ut probetur corpus Chri* fti elfe in tem's, non tantum facramentaliter,fed reipfa:hac ratione, quod fic fummo honore dignum.Argumentum indiffblubile.

Cranmerus; Nunquamaudiuiuanius argumentum: SC eftuaniisimu,Ôi habetrefponfionem meam.,

Chedfæus: Tuais elfe abftirdû quod Chryfoftomus dicit,tangi corpus ChriftiÆgo in facramento tan^ corpus Chrifti,quemadmodum Thomas ^tigit Chriftû, Thomas tetigit Ghriftû, et ait: Dominus meus, Deus meus. Ergo illud quod tetigiterat Dominus Deus.

Cranmerus: Nego argumentum. Non tetigit Deum, fed eum qui erat üeus.neceft fana dojcftrina, diçere Deum tangi,

ChnTtns,qui eft Deus amp;nbsp;homo. Tertullianus de carm's feCutretflioneiVf' dcamus de propria Chriftiani nominis forma,quan ta huic ftibftâtiæ friuolg S/L l'ordidæ apud Deum pracrogatiua fit. Etfi futtîceret illi,quôd nulla omni* no anima falutem pofsit adipilci,nifi dum eft in carne,crediderit, adeocaro falUtis cardo,de qua cum anima Deo alligatur, ipfa eft quæ efficitut anima alligari pofsit. Sed SC caro abluitur,ut anima emaculetur: caro inungitur, ut anima cofecretur.caro fignatur, ut anima muniatur: caro manus inipofitio* ne adumbratur,ut anima fpiritu illuminer. Caro corpore SC fanguine Chri* fti ucfcitur,ut anima de Deo faginetur.Vnde colligo hoc argumentunnCa* rouefeitur corpore Chrifti: ergo ore ftimitur corpus Chrifti.

ItemPhoceus i.Con'nth. n.luperhæcuerba,Reus eritcorporisSCfangui' nis.rà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'fvcrùindT®' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;My.ttramp;' rv’n (A9^st,oït, KttSec/TT^ WÂj’îi/îtixt

ivifirMi ù.pxjsy'fii TSTtxflù ‘jr^lt;rlt;Ji^'avr^çsitix7t, e/jà^e/i'nfiTrSymJiKXKis T» ffùit.X'T©' ri A'*«'»’©' ri àvet», «/lyÀsîjflTï »x xvâgcii7ramp;' a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w*

vgt;iôliv^amp;',ô'yntflns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rirup iKcpoSùy wjtis;, Iddb

Qi’od ait,R.eus corporis ÔC fanguinis,iftud déclarât, quôdficiitiludasip fum quidem tradidit,Iudæi contumeliofè in ipfum infaniebant:ficipfumin* honorant,qui fanÆfsimum ipfius corpus impuris manibus fufcipiunt, tan* quam ludæiipfitenent, SCexecrabilioreadmouent. Qiiod crebromenrio* nem facit corporis et fanguinis Domini,manifeftat,quôd no fitfimplcxho* mo qui facnficat,fed ipfe Dominus omniû fa(ftor,tan^ per hgc quidêipfos perterrefaciens. Ergo, ut ex his colligit, corpus Chrifti manibus tangitur.

Cranmerus: Aduerfus me citas duos autores in diuçrfas fententias, Re* fpondendum eft primùmTertulliano, pôft alteri.

Cranmsrus: Ad Tcrtullianum dico, quoniam incerta SC uaga cftdifpu* tatio,quod dicit carnem, quod facramentum. quod etfi Deus operefur om nia in nobis inuifibiliter,ultra fenfum humanum: tarnen ita funt expofe, ut uideri SC omnibus fenfibus deprehendi pofsint. itaeç proponitbapnfnmm SC unlt;ftionem,SC poftremô facramentum corporis, quod dédit ut ftgnifica* ret operationcm fuam in nobis, Habet caro uitam per panem,fcdintus ani* ma pafeitur per Chriftum.

Vueftonus: Vrge hæcuerba, Corpus uefeitur ut anima faginetur. Chedfæus: Caro uefeitur corpore Chrifti,ut anima inde faginetur, Vueftonus: Vides duplex pabulum,corporis SCanimæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cranmerus: Saginatur anima corpore Chrifti,corpus facramento, Chedfæus: Saginatur anima Chrifto, non facramento.

Cranmerus: Lege ea quæfequuntur,SCuidebis quod rebus extemisin* telligitur operatic interna. Interne uefeimur corpore Chrifti, externe facra* mêto.aliud foris, aliud intus geritur. Sicutin baptifmo aliud eft res externa, qua corpus abluitur: aliud res interna, qua anima mundatur.

Ch edfæus: Anima faginatur p er id quo corpus uefeitur, fed anima fagt* natur per carnem Chrifti : ergo corpus uefeitur carne Chrifti.

Cncdfaeus: Probo:foris accipimus,quo anima faginatur. Anima fagP •'atur corpore Chrifti. Ergo fon's ucfcimur corpore Chn'fti, Caro uefd tur corpore Chriftnergo anima inde faginatur.

Cranmerus: Carouefciturfacramento,dicononuefciturcorporeChri-’^mTcrtullianusIoquiturdefacramcntozneclegitindejfed de Deo. ' nbsp;nbsp;nbsp;*

Chedfæus: Quid dicis ad Phoceûf’Qiii impuris manibus fufcipiunt cor pus,fanguinis Dominirei iunt:utludas.

Vuelïonus: ' Qiiçfequuntur inTertulliano,toî]untfubterfugium tuum: ‘'’Onpoflùntergo feparaii in merccde, quos opera coiungit. Sed operaeft ’’’anducatio. ergo, amp;c.

Cranmerus: cftinlibro deRefûrredlionecarnis,utopinonethiccflfcn *us.id agit Tertullianus,ut doceat carnem refurreduram, quia coniungitur ^gt;10 inopere cum anima.In hoc feculo in baptifmo lauatur corpus, lauatur anima, Vngitur corpus,ungitur anima, corpus foras,animaintus, Vnum eft ®pus, hæc opéra iunguntur. amp;nbsp;loquitur de fignis.

Vueftonus: Loquit de manducatione in iigno:ergo merces eftin figno, Eranmcrus: lungunturinuno opéré, id eftinfacramentis.

V ueftonus; Duo funt operarergo due mercedes.Si opus in figura,ergo «^«ces in figura. FS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;S

Cranmerus. Non habet duo opéra : duo opéra funt unû opus, nec tamê 7'dt,Inuno opéré iunguntur; fed,in opéré, ut in baptifino anima amp;nbsp;corpus ‘unmtnturinrationc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

fresliamus: Qiioniâamp; ipfamaircrtionemtuam,5Cca quæ interrcfpo* dendum dixeras,reuerendi dodlores abundè fatis perftrinxerunt, atep euer terunt.’cgo quidem aliud, fed non alienum, aefturus contra fcquelam quan-nam opinionis tuæ, paucis agam. Sequelaautem cotinet, quôd internos Si '-nriftum non magis fit coniun(ftio,dum euchariftiam iumimus,quàm men Jîlis aut fpiritualis,quafide Si dilccftioneipfi Chrifto coniûgimur.Nam præ •entiam Chrifti,quoad fubftantiam,prorfus negas,undereipfanon nifi fpiri ^'alemunionemdCmentalem coniundlionem relinquis. quanquam aliud Wlacibus uerbis fentire cupias.At tuam banc fcquelam quam ueluti explo-J^tifsimamhabes, àuero tarnen longe alienam elle, baud obfcuris patrûte-uimonijs commonftrabo.Atcp à diuo Hilario, autore turn antiquo,tum in-pnmiserudito,no grauatim exordiar. Is enim oeftauo deTrinitate côtra Ar uanosdifputans,eorum opinionêhanc elfe commémorât,nempe quôd pa-îcrSCfilius tantûuoluntatis unitate coniunguntur. Vnde amp;nbsp;Arius ipfe,cum rontra eum feripturç allegarentur,eas male interpretando elufit, ficut et tu: Çæterum femper credidir, ac femper tenuit eeelefia catbolica, Cbriftum naîtra unumeife cum patre,non tantum uoluntatis alTenfu. ad quod proban-ngt;im,cum catholici Iohannis illud afferrent,Patcr et ego unû uimus:rcipon lt;lcbantArriani, Vnumfiimus uoluntatis allènfu,SCanimorum concordia, rionnatura.Sicamp;hodiefit,cum defacramento ambigitur. SedpergensHi-larius,etnaturalem coniundionem inter patrem 6c hiium à fortiori probas, aduerfariosinterrogatad huncmodG:Eosnunc qui inter patrem 6lt;filium uoluntatis ingeruntunitatem,interrogo, utrùmneper naturgueritatem home Chriftus nobis fit,an per concordiam uolûtatis.Si uerè, inquit, uerbS ca ïoiacftum cftjCtnos uerè uerbum carnem cibo Doniinico finnimustquomo do nonnaturaliter in nobis man ere exiftimantis eft,qui Si naturâ noftræ car lusiaminfeparabilemfibibomo natus aflumpfit, 6C naturam carnisfuæad

îN 'EeCLESlA -naturam çtèmitatis fûb facramcnto nobis comunicandæcarnisadfflifcnîf. Hçc ilic.Hoc igitur abs te quçro.Quomodo iam habitat in nobis Chriftus?^ fccundum fidein,an fecundumnaturamf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Cranmerus: Dico Chriftiim habitare in nobis uer è, carnaliter et natura* liter: quia carnem n'Ôftram fiimpfit de uirgnie, ôi. quia naturam fuam nobi» çommunicauit,

Treshâmus: Bucerus cotraAbn'ncenfemhæc refertadEuchariftiatantum,dicens:Hoc totum nobis Chriftus exhibet in facra euchariftia, â^iuxta (andlos,inquit,patres,Chriftus per earn in nobis uiuit,npn tantumfide amp;di lelt;fîione,ceuabfcns;fed naturaliter, corporaliter amp;nbsp;carnaliter. Qiiarenec ab eft, nec tantum fpirituali,ut fupponis, îed corporali atque carnali unionc Chrifto coniungimur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cranmerus: Ego noui dominum Bucerum fuiffè uiru dodum. fed bene habet fides ueftra,quænititur Bucero.

Treshâmus: Equidem Bucerum nonadduco, quafifidei nofiræpatro-num: fed quia is homo cum tuaefarinæ fit, locum tarnen Hüarij pro uniönc P er euchariftiam habita adducit, ÔC carnaliter per earn nos Chrifto uniri co-fitetur : cum tu nonnifi fide Ô6 dileeftione nosper eum coniungi cenfeas.

Cranmerus; Ego dico,Chriftum communicari nobis non tantûfide,fed reipfa,quumnafcereturcxuirgine.habemus communionem cum Chrifto, cum unimïïr in imitate ecclefiæ,fa(fti earo de carne eius, os de ofsibus eins, Sic unimur in euchariftia,in baptifmo 5^ fide. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Treshâmus: Qualis quçftgt;eft communicatio noftra cum Chrifto, quod homo natus cftfNônneT urcæ et ludgi in eo fecum conueniunti‘'Sunt enim homines,ut etnos;atcp in humananatura,in eo quod nafeitur exinulicre,co ueniût. de ardliore nunc lo quor uni täte. Fimus quidem unum cum Chrifto per euchariftiam,unitate perfeefta.

. Cranmerus: Fimus,fateonfedfimus etiam per baptifinû,5Cperfe(ftaeft unités in baptifîno.

Treshâmus: Nonfumus unum perbaptifinû unitate perfecTa, utibilo-quiturHilarius:fed per euchàriftiam,per quam carnaliter unum fumus,non item per baptiimum.quareHilarium non capis.Âudies eius uerba,qua:hec funr.Perfetftæ autem huius unitatis facramentum fuperius iam docuerat di-cens: Sicutmifitmeuiuens pater, 2C egouiuo propter patrem:Si^qrriman-ducatmeam carnem, ôôipfeuiuet per me. Etpauloinferiusitafcnbit: Hæc uerô uitæ noftræ caufa eft, quod in nobis carnalibus manentem per carnein Chriftihabemus,uilt;fturisnobis per eum eaconditione, quauiuitilleperpa trem.Qi.iare ex iftis liquet,pcrfe(ftam unitatem ratione euchariftiç côfequi, SC Chriftum per earn nobis carnaliter uniri.

Cranmerus: Imô Hilarius eodem loco docet id fieri per baptifmum. Si non eft ferendailla docftrinainEcclefia, quæ docet, nosnon coniungi cum Chrifto per baptifinum. Vueftonus: Répété argumentum.

Treshâmus: Faeftum quidem eft.cacterùm denuohacformafiet:Qiicni-admodum Chriftus uiuit per pattern, ita uefeentes carne Chrifti, per ipfam carnem uiuunt. Sed Chriftus non uiuit per pattern tantû fide Si dileÆonc, fed naturaliter. ergo nos non uiuimus per Chriftum manducatum fide tantum Si diledbone, fed naturaliter.

Cranmerus: Viuimus propter Chriftum non tantum fide Si diledîionc, fed ætemaliterreipfa.

•, Treshâmus: Imô naturaliter,probo.Quemadmodum Chriftus uiuitpet pattern,eodê modo uiuimus per caurnê eius mâducatâ à nobis, Sed Chriftus

ftô ui'üit per patrem tantum fide Sd diledli'one, fed naturaliter. ergo nos non uiui'mus permanducationem carnis Chrifti tâtum fide ÔC dilecflione, quod Xufupponis,fed naturaliter, Cranmerus: Minor non eftuera.

; Treshamus: HoccerteÄrrianumeft,utChriftus mentali coiuncflionej «nonnatural!uniaturpatri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j.; gt;nbsp;. .Mîtru;

Cranmerus: 'Ego id nondum dixi, nec irafenrio.- fèd dicam quid mihi in Wmorinon probetur.Chriftus,ais,non uiuit pér patrem tantum fide et dile.« fiione. At ego dico,Chriftum non uiuere omnino per patrem.

Treshamus: Bcnè.omittaturuerbuilludfide:neq5uerôfuppoluiChngt; numfideuiuereperpatiem. atuisargument! remanetinconcufla. Alioqui enim Hilarius non confutat Arr!anos,nif! inter nos et Chriftum a' nobis mâgt; ducatummaiorfitconiunÆo, quàmfolalpiritualis. Solam tu reipfa ponts, nquidem carnalem aut naturalem fiifiltantiæ carnis unionê, qua plus quàm •pinïualiter coniungamur,non ponis.SedDominus lefiis meliorê tib! men* tem tribuat:atcp in iufticiæ uiam ut redire pofsis,ueritatis fuç lumen oftSdat* J Veftonus: Accefsimushucdifputaturi,nonoratur!, .„Treshamus. Non licet ut pro errantibusoremusj' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;urrn

Vueftonus: Nonadhuc licet.fedperge. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;* if /

Treshamus: Iterumfie argumentor. Sicut Chriftus m'uit perpatrem,èogt;^ dem modo SC nos uiuimus per çarnem eius ànobis manducatam.Sed Chrf fins non uiuit per patrem tantum unitate uolûtatis,fed naturaliter. ergo nos fionuiuimuSjCum manducamus çarnem Chrifti, tantum fide amp;un!tafèuogt; luntatis,fed naturaliter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ƒ

Cranmerus: Hæc eftfides mea,et confentit cum feriptura.Chriftus uiuit propter patrem naturaliter, ôd facit nos uiuere propter fereipfa naturaliter; id^ fitnon tantum in euchariftia,fed in baptifmo:amp; infantes cum baptizan tur,comeduntcorpusChrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vueftonus: Relponde ad argumêtum uel integrum, uel ad partes: nam hoc argumentum forte eft,nec poteft folui.

Cranmerus: Hoc eft argumêtum: SicutChriftus uiuit per patré, eodem niodo Sênos uiuimus per carnem eius à nobis manducatâ. Sed Chriftus no niuit per patrem tantum unitate uoluntatis,fed natural it er.Ergo nos madugt; tantes carnem eius,non uiuimus tantum fide ÔC dilecftione, fed naturaliter. Sedmaior eftfalfa,uidelicet quod éodemmodo uiuamus perChriftû, quo illeperpatrem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' -

Vueftonus: Hilarius dieft eodê modo, hæc fiint eius uerba: Et quiman^ ducaueritmeam carnem, ôê ipfe uiuet per me.uiuit ergo Chriftus per pafrê, S.'quomodo per patrem uiuit, eodemmodo nos per carnem eius uiucrhus. Hæcille.uides ergo Hilariumdicere eodem modo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Cranmerus: Eodemmodo nonfignificat fimilitcrpcromnia,fedreipfa æternaliter, ita enim no s uiuimus p er ChriftS, Sê ita uiuit Chriftus per pa* trem.nam alioqui Chriftus uiuit aliter per patrem, quàm nos per Chriftum.

Vueftonus: Viuit per pâtre naturaliter amp;nbsp;æternalitenergo nos per Chri ftum uiuimus naturaliter Ôl æternaliter.

Cranmerus: Non uiuimus per Chriftumnaturaliter,fed pergratiam,fi iniclligasnaturaliter pro modo naturæ. Sicut habet Chriftus uitam eternâ à patre,itanoscxillo. Vueftonus: Vrgeo naturaliter.

Cranmerus: Intelligo ad ueritatem naturæ. Aliter enim Chriftus perpagt; tremuiuit, aliter nos per Chriftum.

Vueftonus: Negat Hilarius oeftauo deTrinitate cû dfeit, Viuit ergo per patrê: àC quomôdo per patrêuiuit,eodêmodo nos per carné eius uiuemua

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mm J Cran*

Cranmcnis; Nosuiucmus codem modo, quoad natura cafftis Chnftû qucmadmodum cntm habet à pan e æterm'tatis natufain,itanosab ipfo«

Vueftonus: Refpode ad partes argumenri: Sicut Chriftus uiuit pei'pa* trem, codem modo ÖC nos uiucmus per carnem eius, fed Chriftus nonumit per patrem tantum um'tate uoluntatis, fed naturah'ter, ergo nos manducan* tes carnem ei'us, non ui'uimus tantum fide 6C diletftionc, fed naturalitcr.

Cranmerus: Fateor,ucdixi:uiuimus perChriftü naturahter.fedChrilhi wiuere cum patre in um'tate uoluntatis,nunquam audiuf

Vueftonus; Qiiia tibi uidetur mi'rum, audi Hilarium. Hæcautem idciri co anobis commemoratafunt,quia uoluntatis tantum, iriterpatremS^ffii’ hacretici mentietes, unitatis noftræ ad Deum utebantur exemplo,tanquain nobis adfilium amp;perfilium adpatremobfequio tantum uoluntaterelü gionis uniris,nulla per lacramentum carnis ÖC languinis naturalis comunio* nis proprictas indulgeretur.Scd refponde ad argumentuzChriftus uiuitp® patrem naturah'ter SC æternaliter. ergo nos ui'uimus per Chriftumnaturali' teröCacternali'ter.

Cranmerus: Cyrillus 8d Hilarius dicüt,Chriftumunitum eftenobisnon tantum uoluntate, fed etiam natura: ille communicat nobis naturam ftam.

Cranmerus: Imo communicauit nobiscarnem fuamnafcendo.id docc* bo ex Cyn'llo in ilium Iocum,Et homo fatftus eft.

Chedfæus: Hic locus Hilarq itaeft obfcurus,ut tucoaeftus fis re inlibro tuo,quinon potuifti trahere ad tuum inftitutum confirmandiim. §i uere carnem corporis noftri Chriftus aflümpfit, 6C uere homo iJft qui ex Maria natus fuit, Chriftus eft, nosep uereiub myfterio carné corporis fuilu-mimus, SC perhocunü erimus,quia pater in illo eft, 6CiIleinnobis:quomo* do uoluntatis unitas afferit, cum naturalis perfacramérumproprietasper* fecftèfitfacramentum unitatisrNo efthumano aut fcculifenfu in Dci rebus loquendum,necp per uiolentam atqj impudentem prçdicationcm cœleftiiî ditftorum fanitati alienæatcp impiæ intellfgentiæ exrorquenda peruerfitas cft.Qiræ fcrip ta funt, legamus: 6C quæ legerimus, intelligamus:6C tûc perfcgt; tftæfideiofficio fungemur. De naturali enim innobis Chriftiueritatc, quæ dicimus^ nifi ab'eo difeimus, ftulté atque impie dicimus. Ipft em'm air,Caro mea uere eft efca,SClanguis meus uere eftpotus: qui edit carnémeam,SCbfi bit meurn fanguinem,in me manet,ÔC ego in eo,De ueritate carnis 5C iân^ii nis non reliélus eft ambigëdi locus. Nunc enim et ipfius Domini profcfsio' ne SC fide noftra uere caro eft,et uere fanguis eft.Hic faliàfti Hilarium.pofin-' fti enim V ero fub myfterio, uere fub myfterio: Verè recipimus fub myfrc' rio. Hilarius ter ingeminat Verè fiib myfterio.Tucp bis uertis, Vere ftib my fterio;at tertio habes Vero pro Vere.

Cranmerus: Nullius cquidem ffaudis hic conftius ftrm.fieri poteft ut C' xemplar ^d fequutus fum, Sub uero myfterio habuerit: quanquâ ad fenfunt l'pfum parum intereft. Deummihi teftem habeo,femperàmealicnifsimus fuit falfandi animus. Qirôdfiuobisuacat,libétquefalfasaudirecitationcs, poflem uobis fexcentas proferre.

Vueftonus: OfferenturhictibibinaHilarijexempIaria,alterumBafileg impreflum, Pan'ftjs alterum,

Vueftonus: Tuus uerô prophus codex,à Vuolfio jjprio imprcflbrc ex» eufus, habet Verè.

•• Cranmerus: Ademptusefthicliber, quifacile banc po tuit inter nos co* ponerclitem.certèliberDecretorumhabet Veto,

Coleus: Decretorum tum démuni librum admittis,quando pro te facit. Cranmerus: Ad fenRim reï quàm mi'nimû eft difcnminis, utro legamus tnodo:eftcp p erexigui mom entijUO culæ uni'us mutati'o.

Vueftonus: Num nam;quot; paftor,ut fcïs,epifcopum fignificat: pi'ftor uerô, aliud : paftor uerô pi'ftor fiet, tua hac literæ uni'us inuerlione, fi uere ac uero ftnfum haud quicquam permutent.

- lungus: Ideo inftituitur hæc dilputatio, utueritaselucefcat:alioordine agendum fentio,quàm infti tueram, Vulgatum cft,contra negantem pn'nci* pianonelTedifputandum. Itaqj ut conueniatur deprincipijs, quæro anul* iumfit Chrifti corpus aliud quàm organicumf

Jungus: Itcrum quçro, num fenfus à ratio debcanteederefideif Cranmerus; Délient. lungus: Tertio, an Chn'ftus uerax fit omnibus

lungus: Qiiurtô,num Chriftus incœna,idquodloquutus eft,facereuo* lueritjannonr Cranmerus: Dicendo dixit,non fecitdicendo, fedfecit ^iftipulis facramentum.

™gus: Refponde de ueritate,an Chriftirs id fecit tanquam Deus çt ho* tnoquodlocutus eft,cum dicerer, Hoc cft corpusmeumf

Cranmerus: Hæccft fophiftica cauillatio.agèaperte, eft aliqua fraus in nis quæftionibus;tu fucos quæris.mitte infidias,

Cranmerus: Inftiruebatiâcramentû. lungus: Sed refponde,num ah'* quidoperatuseftf* Cranmerus: Operatus eftinftitucndofacramcntum.

lungus: lam tcnco te. nam ante dicebas efle figuratiuam loquutionem. «edfi^ranihiloperatunergo noneftfiguratiua locutio. oportuitmenda* tcmeÎTe memorem.

Cranmerus: Anteaintelligebam fophifticamtuam.tuperoperariintcl* quot;giscôuerterein corpus Chrifti ; fed Chriftus operatus cft facramentû non tonuerte;ido,fed inftitueiido.

lungus: Vgillis quifaciûtChriftumimpoftorem. Anoperatus eftaliud, quam loquutus eft/ an iliud ipfumf

Cranmerus: Operatus eft facramentû, his uerbis fignificabat effedliS, lungus: Tropicus fermo noneftoperatorius.

lungus: Res fignifîcata in facramento, nonne eft in facramento/ Cranmerus; Eft. nam rcs miniftratur in ftgno.Ille literâ fequitur,qiri rem

accipit pro figno. Auguftinus feiungitfacramentum à re. Aliud,inquit, eft fa cramentum,aliud res facramenti.

Vueftonus; Vrgehocargumentû.efttropicalocutio, ergo nihil opéra* tur. lungus: Sed fermo Chrifti erat operatorius, ergo non tropicus.

Cranmerus: O' quot ftrophæ iaeftæ funt ad hoc argumentum.^ Sunt gt;ucræfallaciæ. Ego non dixi fermonem Chrifti operari, fed Chriftum: Si. o* peratur per tropicam locutionem.

- J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuefto*

Vucftonus: Scrmo tropicus,cxtuo cofeffo nihil opcrat.Scdfermo ChH fti (ut ipfe fateris) in cœna aliquid op eratur. Ergo fermo Chriftiin cœnano fuit tropicus.

Cranmerus: Reijjondeo.Hxcfuntmcrafophiimata, fermo non opera/ tur,fed Chriftus per fermonem operatur facramentum.

Expecflabam a uobis fcripturas: nam ea iunt fundam êta diiputationum, lungus: Nonne iunt hæ fcripturæ, Hoc eft corpus meumf' Scrmo Chrp üi efticâx:e{i,et uerbo Domini cceli firmati funt.Dixit,Hoc efi corpus meu, ergo fecit. Cranmerus: Fecit facramentum.amp; nego argumentum.

Tungus: Si nihil operatus eft Chriftus, nihil relinquit ibi. Dixit, Hoc eft corpus meû.tu cotra fcripturas dicis,Nó eft corpus Chrifti:et excidis afidc, Cranmerus: Vos contra omnes ueteres interpretaminifcripturas, à^fin gitis alium fenfum.

lungus: Ambrofius de ijs quiinitiSturCacris, cap. nono:De totiusfflUft* di operibus 1 egifti, Qiiia ipfe dixit,amp; facia funt:ipfe madauit, et creatafunt. Sermo Chrifti qui potuit exnihilo facere quod non erat, nonpoteftea qua: funr,in id mutare quod no erant.^ non enim minus eft nouas res dare, quant mutarenaturas. Sed argumetis utimur fuis, utamur exêph's,incarnationisç aftruamusmyftcrîj ueritatem:nunquid natura ufus præcefsit, cumIeiusDo minus ex Maria nafeereturC Si ordinem qugrimus,uiromixtafœminagenc rari confueueraL liquet igitur, quôd præter naturæ ordinem uirgo genera* uit: 5C hoc quod conficimus,corpus ex uirgine eft. Qiiidhicquærisnaturæ ordinem in Chrifti corporef cum prêter naturæ ordinem fit ipfe Deus Icfus partus ex uirgine.Verautiçp caro Chrifti, quæ crucifixa eft, quacfepultaeft» uereergo carnis illius facramentum eft.

Ipfe clamat Dominus lefùs,Hoc eft corpus mcum. Ante benedieftionem uerborum cceleftium aliafpeciesnominatur, poft confecrationem corpus Chrifti fignifîcatur. Ipfe dicit, ûnguinem fuum. Ante confecrationem aliud dicitur,poft confecrationem fànguis nuncupatur.ÔC tu dicis Amen,hoc eft, uerum eft.Qiiod os loquitur, mens interna fateatur:quodfermo fonat,affe* dus fentiat. Idem libro quarto de facramentis, capite 4. Panis ifte panis eft anteuerbafacramentorum: ubi acceffêrit confccratio, de pane fit caro Cliri* fti,Hoc igitur aftruamus, quomodo potcft,qui panis eft,corpus eftè Chrifti confecrationer' Confècratio igitur quibus uerbis eft, ÔC cuiusfermonibus:' Domini leftr. nam ad reliqua omnia quæ dicuntur, laus Deo defertur,orati* one petitur pro populo,pro regibus, pro cæteris, ubi ueniturut conficiatur uenerabile facramcnt5,iam non fuis fermonibus facerdos utitur, fed fermo* nibus Chrifti. Ergo fermo Chriftihoc conficit facramentum. Qiiisfermo.'' nempeisquofada funt omnia. IufsitDominus,6C fadum eft cœlum:iufsit Dominus,amp;fada eft terra:iufsitDominus,etfadafuntmaria:iufsitDonii* nus,8C omnis creatura generataeft. Vides ergo,quàm operatorius fit fermo ChriftifSi ergo tanta uis eft in fermone Domini,utinciperent eftè quænoiî crant,quanto magis operatorius eft,ut fint qug eranqSC in aliud comutent;'

lungus: Cœlum n on erat,mare non crat,terra no erat. fed audi dicêtem. ipfe dixit,et fada lîint:ipfe mandauit, et creata funt. ergo tibi ut refpodeam, non erat corpus Chrifti ante confecrationem, fed poft cófecrationem, dico tibi,quódiam corpus Chrifti eft,

Cranmerus: Ifta tria funt omnia. Dico quôd Deus maxime operatur in facramentis, lungus; Qiiomodo operaturr

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cran*

lungus: Imo uerbo mutât pané in corpus fuum,Hgc eft ucritas, agnofte üeritatem, cede ueritati.

Cranmerus: Imo fado maximam. Vt in baptiïàtis nonne magna cft mu* cumpuer, mâcipium diaboli,mutaturinfiliumDei,Itafit cdamineu* thariftia, cum nos in iuam fidem SC gratiam recipiL

Vueftonus: In cœnauerba diriguntur ad pancm,inbaptiimo ad Ipiritû* Non dixir, aqua eft fpiritus: fed dixit de pane, Hoc eft corpus meum.

Vueftonus: Nonuocat fpiritum columbam, feddicit defcendifle ficut lt;olumbam. Videbatur in fpecie columbar, Sicutin baprifato uerba dirigun *urad baptifatum, itain cœna ad panem.

Cranmerus: Imo fcribitur,Super querncimq; uiden's Ipiritum defcende* lem.Vocauitid quod defcendit,ipiri turn iàntftum.ôC Auguftinus uocarco* lumbam fpiritum. Audi Auguftinu in caput primum Iohannis:Qind uoluit pfr|columbam,id eft,per fpiritum fandumfdo cere, qui miferat eum.

lungus: Intelligit ^iritum defcendifle tanquam columbam, fpiritus eft Jnuifibilis.Siinftituisutuerum audiatur,progrediamur. Ambrofius citetur. Vides quam operatorius fitfermo Chrifti. bi ergo tantauis eftinfermone Domini, utincipiant efle quae no erant: quSto magis operatorius eft, utfint quç erant,et in aliud commutentur.Et capite quinto:Antequa confecretur, panis eft:ubiauteuerba Chrifti acceflerint,corpus eft Chrifti. Deniep audi lt;ftccnrcm,Accipite, édité, hoc eft corpus meS. Ante uerba Chrifti, calix eft iiiniamp;aquæ plenus: ubiuerba Chrifti operata fuerint, ihi fanguis cfficitur, ^uircdemitplebem. Qind poteft efleapertiusC

Cranmerus: Imo quid minus ad remc Verba flint operatoria in cuchari* fib,ficut in bap tifln o.

Pius: Verba Chrifti ex Ambrofio flint operatoria.quid operanturf Am brofius ait: Efficiut fanguinem,qui plebem redemit. Ergonaturalis fanguis flficitur.

Cranmerus: Sacramentum fanguinis cfftcitur. Verbafaciut fanguinem gt;'eopientibus:non quod fanguis fit in calice,fed quod in recipientei,

Cranmerus: Fit fanguis,id eft, fit facramentum fanguinis, quo plebe re* demitFitjid 6ft,oftêditur ibi.Et dicit Ambrofius,in fimilitudine recipimus. fitutmortis fimilitudinem flimpfifti,ita etiam flmilitudinem preciofi fan* guinis bibis.

Vueftonus: In fimilitudine dicit,quonia fub alia fpecie miniftratur.Atq^ bocargumentum eft: Ibifitfanguis,quiredemitplebem: Sednaturalis fan* guis,redcmit plebem: Ergo ibi eft naturalis Chrifti fanguis. Turefpondes, Verba efficiunt fanguinem recipientibus,non quia fanguis eft in calice, fed quiafanguis efficitur recipientibus.Vtuideant omnes, quomodo tu illudas patribus,audi Ambrofium lib. e. capite primo.Forte dicas,quomodo uerac* qui fimilitudinem uideo,nonuideo fanguim’s ueritatem. Primum omnium dixitibi de fermone Chrifti qui operatur,utpofsitmutare amp;nbsp;conuertere ge* nerainftitutanaturæ. Deinde ubi non tulerunt fermonem Chrifti difdpuli ciusjfedaudientes quod carnem fliam dedit manducare, SC fanguineflium

lt;îeditbibcftdum,rcccdebât.Solus tam ê Petrus dixi't, Verba inte çtcrnæha* bes, 8gt;C ego à te quo recedamf Ne igitur plures hoe dicerent, ueluh quidam effet horror cruoris,fed maneret gratiaredemptionisa'deo in fimilitudinem qui dem accipis facramentû,feduerè naturae gratia uirtutemep confequeris, Cranmerus: Verba haec perfe clara funt, iterum^ locum legit: Accipis facramêtum tn fimilitudinem. At quid illud eft, quod dicit, Accipis infimp litudinêc' Arbitroreum intelligere,facramentû effefimilitudinêfanguinis, Chedfæus: Vtintelligat dominatio tua,non dilfentire ueritatemàuc* i-itate,ut deftruamus quod dicis de fimilitudine, audi Ambrofium libre» quarto de faciamento : Si operatus eft fermo cœleftis in alijs rébus,non operatur in ccelcftibus facramentisrErgo didicifti, quôd èpane corpus fiat Chrifti, quôd uinum ÔC aqua in calicem mittitur, fed fit fanguis confccra* tione uerbi cccleflis. Sed forte dices, fpeciem fànguinis no uideri, fed habet fimilitudinem.Sicut enim mortis fimilitudinem iumpfifti,ita etiam fimilitU' dinem preciofi fànguinis bibis, ut nullus horror cruor is fit,SC precium ramé operet redemptionis. Didicifti ergo, quia quod accipis, corpus eft Chrifti, Cranmerus: De facramentis loquitur facramentalitcr. Nominererûfa-cramenta ipfa uo cat. Vfurpat enim ligna pro rebus fignatis. itaep panis non dicitur panis,fed corpus propter excellentiam ÔC dignitatem rei fignificate. Ita Ambrofius feipfuminterpretatur,cum dicit:In cuius typumnoscalicent myfticum fànguinis ad tuitionem corporis amp;nbsp;anima: noftræpcrcepimus, 1« ad Corinth, ji.

Chedfæus. Typum.^Non uocatfanguinem Chrifti typum,fedfanguinê taurorum et hœdorum.in hoc refpecftu erat typus.

Cranmerus: Hæc eftnoua dolt;ft:rina.nunquamhæcleges apudpatres, Chedfæus: Sed ita aitAmbrofius. Cranmerus: Panemamp;caliceuo cat typum fànguinis Chrifti, amp;nbsp;benefici] eius.

Vueftonus: Ambrofius intelligit in typum benefiefj, ideft,redemptio-' nis,non fànguinis Chrifti,fed pafsionis.Calix eft typus mortis,quum fitfan' guis. Cranmerus: Apertifsimè dicit calicem eftetyp3 fànguinis Chrifti,

Chedfæus: Qiremadmodum Chriftus uerè amp;nbsp;realiter eft incarnatus, ita uerè et realiter eft in facramento.Sed Chriftus uerè et realiter eftincarnatus. Ergo corpus Chrifti eft uerè ôdrealiter infacramento.

Cranmerus: Negomaiorem, Chedfæus: Probo cxluftinoinfecun^’ da Apologia. 3p TgÓTWp {/jç(.KÔyis ôtâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^c-bî Xczsûj ólt;riqgt;

KXx^Mncc^i.§lt;r(ü7HçÀai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(WT5

snSèilt;rcu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»s lt;rx^K^ Icxf« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tgttfov'rxiüiiûi/)ix«vtnv

iHiTV gt;{ôàacqljüï gt;(eù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aveu.

Cranmerus: HiclocusfalfatuseftàMarco Conftantio, Hocfoluinuo/ luit ïuftinus,pancm qui nos nutrit,uo cari corpus Chrifti. ,

Chedfæus: Ad argumentum. Quemadmodum Chriftus uere Sif realiter eftincarnatus,utfuprà. nbsp;nbsp;Cranmerus: Negomaiorem.

Chedfæus: VcrbaIuftinifichabentaduerbum:Ciitcmadmod3perucr-’ bumDei carofaeftus lefus Chriftus faluator nofter, carnéhabuit St fangufi nem pro falute noftra : fie amp;nbsp;cibum ilium confecratum per fermonem prcca tionis ab ipfoinftitutæ,quo fanguis carnesep noftræpercommunionênU' triuntur, eiufdê lefu, qui caro fadlus eft,carnem öd fanguinê effe accepîniii^

Cranmerus: Tubenereddidifti.Sednegomaiorem.Hicfenfus eftlufti-* nûPanem ilium appellari corpus Chrifti, fed ex illo cibo làndificato nutrirl corpora noftra.

Chedfæus: Imôait,exillo cibofantftficatonutriri ôdcorpus ôdanimani. Cranmerus; Nó ait,Sed aitnutrirecarnem amp;ftnguincra: St quodcarne nutrit

nutritamp;fangwinem,quomodo poteftnutriream'mamc' Coleus: Nutrit corpus per am'mam.

Cranmerus: Loquere fîncerè:num id quod admittitur per anima Siipi-rituiîijpoisit dici cibus corporis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vueftonus: Audi ergo Irenæum. Bum calicem, qui eft creatura, ftiu cor pus cofirmauit, ex quo noftra auget corpora. Quado amp;nbsp;mixtus calix,fra* lt;?luspanis percÿituerbûDei,fiteuchariftiafanguinis amp;corpóris Chrifti, ex quibus auger SC cofiftit carnis noftræ fubftâtia. Subftantia noftræ carnis augetur corpore SC fanguine Chrifti, Ergo corpus noftrum nutritur corpo* reamp;fanguineChrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■*

Cranmerus: Nego argirmentum.Loquitur de iacramento. Si carnem Si. fanguinem dixit, pro facramento corporis Sifanguiiiis. Vt etiam Tertulli* anus: Nutriturcaro pane iymbolico, anima ucro corpore Chrifti.

Vueftonus: Vide quid addat. Qiiomodo carnem negant capacem efte donationis Dei, quæ eft uita æterna,quæ ianguine et corpore Chriftinutri* untur.lib.Lpoft duo folia,a principio.

Cranmerus: Corpus nutritur amp;nbsp;facramento Si corpore Chrifti. Sacra* mtnto aduitam temporalem,corpore Chrifti ad æternam.

Chedfæus: Non poifrim non dolere, cum tarn apertum mendacium ui* deaininfcriptis tuis.Nam ubi uertis luftinum hocmodo: Ciirod panis,aqua uinum in hoc facramento non ita accipienda iunt, ut communes cibi po* tusep anobisfumi fol ent: fed efcæ funt, peculiariter ad hoc felerftæ, ad gra* tianimuidclicet acftionem.ideoque euchariftiænomen habent à græcis. di* cunturprxtereafanguis Si corpus Chrifti. fic tuuertifti, quum uerbaluftini liehabeât: Docemus leium illû, quo caro fanguis^ nofternutritur per mu* tationem,poftquam cofecratus per precationem uerbi ipfius corpus eflejôi fan^iinetn ipfius lefu incarnati.

Cranmerus: Non tranftuli uerbum à u'erbo, fed reddidi fententiam: ni* bil^ a fententia eius rccedo.

Harpsfeldus. Meminit dominatio tua,quôd ad luftinum attinet,ad que ftriptafit Apologia,nempe ad ethnicum.Ethnici exiftimabant Chriftianos decedere ad ecclefiam,ut adorarent panern. luftinus refponder,nos non ac* tedere ad communem panem,fed quemadmodum amp;c.ut iupra.

Expcndelocum,eftlocus dignifsimus notatu: nutriuntur carnes fecun* dum mutationem.

Cranmerus: Non debemus confiderare nudos panes: fed quifquis acce ditadfacramentum, comedit uerum corpus Chrifti.

Vueftonus: Corrupifti EmilTenum.Nam pro cibis fatiandis,poiuifti ci* fcis iâtiandis fpiritualibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Vueftonus: Corrupifti alibi eundemEmüTenû. omififtienimifta:Mi* tare cum reuerendum altare cibis fpiritualibus fatiandus afcêdis : fa crû De» tui corpus Si fanguinem fide refpicc, honorem mirare, merito continge.

Vueftonus: Similiteramp;falfaftihunclocumperperamreddendozHono tacorpus Dei tui.Tu autê reddidifti:Honora eum,qui eft Deus tuus.quan* doEmiflënus habenHonora non eum, fed corpus Dei tuf.

Cranmerus: Tranftuli quidem eum, idcp non minus uere, quàm no fine grauicaufa. Alioquienim periculonon uacabat, fi transferrem fic,Corpus Deitui:nimirum ob eiuimodi quofdâ, qui Anthropomorphitarum errore Deum habere corpus fomniabant.

duxiftfs errorc,qui tam diu docutftis,eumfedere ad dextrâDci path's: mc^ pro hæretico habuiftis,quôd pgrdicarem,dextram no hab ere Deum, Tunc te in ipfis fidei arriculis explorabo.

Cranmerus: Non tarn rudis firm in articulis fidei catechumenuSj utnon /ntelligam,federe ad dextram Dei',figniHcai e,æqualcm eftein gloria patris,

Vueftonus: lam igitur argumentum accipe. Vbicuncp diumafic autori-tas, ibi eft corpus Chnfti. Sed diui'na autoritas ubiqj locorum cernitur. Er* go Chrifti corpus ubique locorum efle quid prohibet,^ Praeterea Scotum e* tiam corrupifti.

Vueftonus: Omififti enim illud. Secundum apparentiam. ubi fichabet uerba ipfius: Et ft quæras quare uoluit ecclefia eligere iftum intellecflum ita difficilcm huius articulij cum uerba feripturæ poftint faluarifecundumin-tellecftum facilcm fiCueriorem, fecundum apparentiam, de hoc articulo,

Vueftonus: Similiter euulgatus abs teeft catechifinus nomine fynodl Londinenfis:Se; tarnen funt quinquaginta,quife de ccctu illius conuocatio* iris fuifle tcftantes,nunquam de catechifmo hoc uel uerbum audiuerc.

Cranmerus: Me infeio titulus ille appofitus eft: adeoep quumintcllexi, mihiipi^i difplicuit. ideoep quum de eareapudfenatum conqueftusfum,re* fponfum ab illis eft,co titulo inferiptum elle libellum,co quod tempore co* uocationis cditusinlucem prodijflet.

Vueftonus: In S co to prgterea tranftulifti,in Romana ecclefia,pro cede fia catholica.

Vueftonus: Porro deprauafti etiam diuum Thoma, nempe ubihabet file in hæc uerba: In quantum uero eft facrificium,habet uim fatisfaÆuâfed in fatisfadbione attenditur magis affedlio offcrentis, quàm quantitas oblan* onis. unde Dominus dicif apud Luca de uidua, quæ obtulit duo æra, plus omnibus mifit. quamuis ergo hæc oblatio ex fui quantitate fufficiet ad fatisfaciendum pro omni pœna: tarne fit fatisfadloria illis, pro quibus offer* tur, uel etiam ofterentibus fecundum quantitatem fuæ dcuorioms,6tnon pro to ta pœna. Tu uerd fic conuertifti, quod facrificiS facerdotis habetuim farisfaiftiuam, t’Ce. Itaqj hoc loco uocabulum facerdotis infuliifti: quum ta* men idem nunquainferueris in tota noui Teftamêti uerfionc, nifi ubi Chri* ftus morte affeeftus eft. Rurfusi^ ubi diuus Thomas habet,Pro omni poena: tuus liber plurima ibi omittif.

Videtis fratres illabefacftam Sd inconcuflam ueritatem: uidetis 2d hæreti* corum fraudes Sd infidias. ueritas premi poteft, oppriminoa poteft. Succlamate igitur omnes,

Vnquammihi contigit iniiniaerfâui'tameà iiidere autant dire quicquâ uanius aut rumultuofius gcri, quàm bæc quai nuper mecûhabitaeft dilputatio iiifcholis Oxonienfib. Ëc , profedlononarbitrabar internoftrates pôtuiflercpCriri agt; h'cuius literature aliquoSjgradu infigniort donates,qui tant __pcrfrictæfrotis cfTentjUt eiufinodi fccntcis uanitatïbus (qui fcuscadifputatio abundabat) indulgcfe, aequo ânimo fuft-i'nuiffent. Sorbo-niciclamores,quos olimuidi Parifijs,ubi papiimus maximèregnaf,præno-* ItrahacThrafonica oftentatione fpecicin aliquam haberemodefti'ae men'to uideripoffunt. Necmirum cratrquoniam qui alïorum moderatores ibi effè ■ debuerût, quic» alijs fefe formam in agendo præbuilïènt, inuerbo, in grâui-îate,amp;c.utpauius lo quitur,ipfi fane omnium cfFufißime alrjs ad tumultuangt; dumâf clamandum clafsicum cecinerunt. Vndcmanifeftum eft,Chriftiane lettor, quodhaudquaquam abiftis fyncera aliqua ucritas,fed prorfosua-gt;ianiundi gloria Sdthrafonica uidloria quærebatur. Cæterûm neadinnu-ego inter dilputandum totus confpuebar, cauiano-‘ba, qusDci eft Qi. ecclefiæipfius, mend o fis etiam difputationis habitæ 2lt;emplaribus mûdo traducatur, atqj inde damnum aliquod ipfaueritas fufti l^ete pofsit: uifum eft rnihi,meam litcris commêdare refponfionem: ut quiß quis eius cognofeendæ cupidus eft, fimul 8C nerii3.tis ftudioius, feire ex his pofsit, 6lt;quæmihimaximeobiedtahicrint: SCin fumma, quid à mefinguhs litrefponfiim. Qiiâquam id tibi amice ledloruerifsimum elle fateor, omnia omniuniniihiàtam multisSC'tam tumultuofc obieefta, SC à me in'cifsimrot interdum fimul opponentibus tarn celeriterrefponfa poncrc,eflc omnino ^ipofsibile.Adhæcbonapars tempon's in contumcliolifsimis opprobrr's, ^plus quam theatricis exibilationibus, applaufionibus et triumphis ad ca-ptandaniaurampopuläre, popularifermone inaniter cofunipta eft.

quum ego çgerrimè ferré, ac publice depiorarem, teftarerep ccetum il-liwieruditorum uirorum ac fcholas (quat theologorum grauicati deftinatç ttlcdicimtur)eiufinodiineptrjsSCfccnicisuanitatibus côtaminariatqîpolgt; jyAattorcs fuæ caufæuanitatem per hæc ipfa palam prodcre:diccndo ni-•’“profeeffed obloquentium exibilationibus SC uociferationibus, partini ^'cto præfidentium autoritäre coaeftus ftim eius generis in me iadtata audiré ^onuicia, qualia profecto uiri graues no fuftinuiiicnt cirra niborem audire, conieda a turpifsimo nebulonein uilifsimum ganeonera.

Ininitio difputationis,cum meam refponfionem ad primam propofitio-' nbsp;nemuolui{rempaucis,idcp dialecfticorQmore, cofirmarc: priufqua primam

non admodû prolixa eft,potuiirem abfoîuere,cx’clamâc *puD.do(ftores:Loquif blafphemias,blafphemias,blafphemias. Qiiumqj ^gofupplexatcp obnixe precarer,uti perorantem audire dignarentur : qUa meafupplicatione commotus (ut uidebatur) D. prolocutor,inclamat ex al-^o,legat,legat: ego quum rurfiis pergerem legere, tanrus côtinuô obor-ßlofiphemias blafphemias, utnullumeunquam mcminerim P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prêter ilium qui in Aeftis Apoftolorum excitatus

argentario, cum fuis qui erant ciufdem arris, da-^ätibus inPaulum, Magna Diana Ephefiorum, Magna Diana Ephefioru: ^præter difputationem quandam quam Arriani habebant contm ortho* doxos in Aphrica,ubi dicitur,Qiiales praefides, tail's crat SC difputationis fi-quot; N a Î nis^

m's.Omnîa crSt plena tumultu 56 ÄrnanorS calumnijs, ut niliil quiete audi* h potuifTet.Hec Viólor in libro fecundo fue lu'ftoriæ.

Atep ita inualuerunt ïftorS clantores 8«^ tumukuariones,ut ego nelim no* lim cogerer probattoncs mcas, ah'oquifan'sbrcucs,inchoatas dimittcrc, Telreshabeo huiiis uentatis,omnes cordatiores qui intererant. Sedde bis plura conqueri definam: amp;nuncmihi curaecrit,argumentamihi propo* fita,8lt;measuicifsimad argumentaillorum refponfiones,quanta meame-moria diligentiori fingularum circumftantiaru recordatione fuggererc po* tuerit/ummatim annotate,

DISPVTATIO HABITA OXONIAE, INTER D. NICO-Id(«n cpifco^um Londmenfeingt;Gr doJforem 3mithum,c£tcro$^

'VueftoniK; T IriChn'flifideles,cceptaefthodiefcholafummiDei,utrpero,aufpicio« V Coepta controuerfia de re, cotrouerfia plané libera, de ucritatc fdlicet corporis Domini noftri lefu Chrifti in euchariftia. Chriftus ucrus eft,qui di xit:uerafunt quae dixit, imoucritas ipfaquæ dixit, orandus eft ergo Deus nobis,utdemittat fpiritum, qui fit eius uerbi certus interpres,qui abftra* hat errorcs,qui doceatut ueritas elucefcat. Oranda eft ecclefiæ ucnia,ut illius receptam ueritatem abfqj ipfius præiudiciofinathodieinquæftione uocari.Veftrae autem partes erunt,diuini numinis opcm implorare: deinde reginacbonaomnia precari,nobispacatas 5)i tranquillas prgbereaures.

Smithus: Hodiernodie,uircruditifsime,uocatafunttriainquæftioncin minime certe inter Chriftianos controuertenda.

« Nimirum,an Chrifti leruatoris noftri corpus,conceptum exMana uirgine, oblatum in cruce pro redemptione hominû,Ûtreipfaaut realiterin euchariftia.

) t Secundurn,anpoftconfêcrationcullarcmaneatfubftantfa,pfætcr fubftantiam Domini noftri lefu Chrifti,Dei 5C hominis.

J T ertium,an in miftâ fit uiuificum iacrificium 56 oblatio,tam pro ui* uis quàm pro defundiis propitiabile.

Nunc dodliftime dolt;ftor,tametfi tu die Sabbathi quid indicaueris etfen* fen's de his quæftiontbus,apertc 5C çublicè pronunciafti: tarnen non coten-tusrefponfionetua, quamnegatiueprotulifti, non grauabor rurfus aperte rogare fententiam tuam in prima quæftione: An uerum Chrifti corpus poft pronuciationem uerborum Chrifti à facerdore, fit realiter in euchlriftia, an tantum fit ibifecQdumfiguram. Expedlo quid reipondeas.

Ccepiàuobis,ornatifsimeuir,8ddomincprolocutor,cfuos uiri uenerabiles domini commiisionarij celfitudinis reginx 56 aliorum,fuperiorc die tres propofitiones, quibusiufsiftis me,ut in hunc diem pararem,quid reipodendum cenfercm. Ego uero cummecum confiderarê,quanta curagregisDo* __minicinupermihi commifta effet, pro cuius adminiftratio* ne olim ( idœ quàm citô,Deus nouit)rationem Domino meo fum redditu-rus: quod^ Petri apoftoli præcepto paratus fern per effe debeam,ad refpS^ dendum cuilibequt loquar de eaquae in nobis eftlpecum animimâfuetu* dine

^ine SCreucfcntfa. Ad hoe quid debeam ecclefiæ Chrifti, quidep trobis,qut cftishiccommiflarij cum autontate publica, ftatui mandatis ueftris hac in parte óbtcmperare: ÓC palam uobis patefacere, quid de propofitis propofi* tionibusfentiam. Et quanquam (utingenue uobisquod uerum ellfatear) aliter olim atep nunc de illis rebus, de quibus me interrogatis, fenfi: nihilo» niinusDeum teftem inuoco,in animam meam non mentior,quod mutarim animam,quodcp in hanc, dc qua nunc fum,deueni fententiam, nullus me,ut idfacerem coegit, aut legum humanarum aut periculorum huius mundi n^etus, autulla ipes uel expeeftatio mundanæ commoditatis: fed am or dun taxât ueritatis, reuelatæ mihi per Dei gratiam(ut mihi perfuafum hab co) in uerbo Dei,00 in antiquorum patrum orthodoxorum ledione. Fîæc ego twne propterea magis commemoro, quoniam quis feit, fi quod mihi olim contigit,alicuiueftrûminpofterum contingere poteritfHoc elf,utfiquid aliter atep ego nunc de rebus propofitis fentiatis,Ô!f hoc uobis Deus aliqua-doreuelauerit.Sed utcunque fuerit,quod uos omnes nuneme faccrc uclitis opinor,hocegoiambreuiter htm faó:urus. Hoc cif, fententiam animimei Suamplanifsimepotero explicabo. In qua tarnen fcntcntiadiccnda, id uo-Igt;is teftatum elfe uelim,me ex animo nihil elTe didlurum feienter amp;nbsp;prudengt;-tor,quödullainrecrediderimpofre uel tantillum repugnareaut diifentire auerbo Dei, aut à regulis fidei Chriftianæ religionis, quas illud facrofan-dtumDeiueibumecclefiæChriftipraeferibit,quibusmemcacp omnia uo* lonuncSCinpcrpetuum elfeuelforeobnoxia. Etquoniamgrauis caufaeft quamagimus, 0^ ad cam peragendam, quam fimus nunc inexpediti, temporis nimirum anguftia 6C librorum inopia oppr€fsi,uobis omnibus igno-tumelTenonpotell. Proptereaproteftor mehocauobis hodiemodiepu-blice poftulaturum,nimirum ut in pofterum liceat omnibus meis hodiernis refponfionibus, explicationibus, amp;nbsp;confirmationibus addere uel demere, quicqindinpoftcrum fanioreiudicio,maturiore cofultationCjaut exadfiore fingularum rerum expenfione, magis commodum rriagis^ opportunu elfe uidebitur, Äliquid etiam adferunt carceres moleftiæ, quæ mentem meam nonnihilconturbarunt, necp enim is fum,utliber fim ab omnibus huiufmo-diaffedibus.

Vueftonus: Reuerende dodlor,quod ad penuriam librorum fpedfat, non eft quod cauferis.libri tibi exhibebuntur quofeuq) poftulaueris. Qyod ädmaturiusindicium attinct,liberum eritufqj indiem Dominicum addere tdponfionibus tuis,quod magis opportunum uidebitur.nolo ut concifis u-tamurargumentis, ne uideamurnedfere arenas.

Ridlçus: Eft aliud, quodimpetratumuelim. uideohicferibasSdnotari-osadhiberÉuerifimile eft, quod palam proferentur quç diccmus.obfccro ut fit facultas loquendi liberènon quod conftituerim tepus exim ere dicendo, fedne cuiuideatur non fatis fieri: non fum orator, nee did ici rhetoricam.

Vueftonus: Licebit tibi eligere duos notarios ex hac totamultitudine. Ridlçus: Si eftent hic mihi noti aliqui,eligerem.

Vueftonus: Sunthic duo,quos dominus Cranmerus heri elcgit:ipfos,ft placet, eiïgito.

Hæciam paucapræfatus Sd proteftatus,confero menune ad propofitarS propofitionumrefponfionem, amp;nbsp;refponfionum mearum explicationes ód confirmationes breuilsimas.

Infacramento altaris uirtute uerbi diuiniàfacerdotcprolatfipræfenseft tcaliterfub fpeciebus panis fiCuininaturale corpusChrifti,coneepturnde uirgine

uirgine Maria, item ttatur alt's eiufdcm langm’s:rcfpondeo,Non eft humano autfeculi fenfti in Detrebus loquendum. Primattacp propofitiojuelcon-clufio formata eft phrafi à facrafcn'ptura aliéna, SCmultt's ambiguis obfeuri-tatibus inuoluta amp;nbsp;implicita.In ftnfti autem,quem docent fcholafttct,amp;hogt; diemaRomanêfis ecclefia défendit, falfa eft, erronea, atep dodring quæ eft fecundum pietatem plane contraria.

Diuerfitas Si nouitas phrafêos,ô^ quam fît à iacra feriptura aliéna, in tota bac prima prop ofitione Si in fingulis p enè partibus ita patet, Si. euidens eft uel medio criteruerfato in facris literis, ut nihil necefte iamputê inhoccoe* tu doeftorum uirorum, in ea re demonftranda aliquid temporis, nifi id à me pofteapoftulatumfuerit, collocare. Ambiguitas eftinuerbis,uirtuteuerbJ diuini. Ambiguum enim eft, quo d fit iftud uerbum diuinum: illud ne quod legitur in euangeliftis,aut in Paulo, aut aliquod aliud. Si quod in euangdijs aut in Paulo, quodnam illud fit. Sinon exillis, quomodo cognofeitur eiTc uerbum diuinum Sc tantacuirtutis,ut hanc tantam rem efficereualeat.''Item ambigitur de uerbo, à iacerdote, an ullus dicendus fit facerdos, nifi cui data fit poteftas iacrificandi expiatoriè pro uiuis Si mortnist Si unde patet hanc autoritatem efle à Deo ulii mortalium, præterquâ uni Chrifto commiiramf Dubitatur etiam,fecundum quern ordinem futurus facrificans facerdos fit; V trum fecûdum ordinem Aaron, an fecundS ordinem Melchifedcc,^ Nam plures ordines facerdotij non probat, quod ftiam, facra fcriptura.

Ridlpus: Si defit tempus, funt adhuc dies multi, nec ego fum quiuelim, quod non pofliim,abire,

Ridlçus: Item in uerbo realiter, ambiguum an ftimatur tranfeendenter, Si fic poteft hie fignare quameunep rem quæ ad corpus Chrifti quouis mogt; do fpeeftat: Sefic concedimus,corpus,Chrifti realiter eiTeinfacramento coc nae Dominicæ: ficut inter difputandum, ft datur occafio, anobis declarabk tur. Vel rem ipfam corpoream, animatam, quae aflumpta eft in unitateper/-fonæ à uerbo Dei, fecundum quamfignificationem, corpus Chrifti cum fit in cœlis realiter propter uerurn corporismodum, hicin tetrisefîè dicendus non eft.Itcm in uerbis,iub Ip eciebus panis et uini, ambiguum eft utrum fpe^ cies fignificare intelligantur formas tantum accidentales et exteriores panis Si uini, an naturas eorundem ftibftantiales, fois qualitatibus uifibilcs,ÔC ex/ ternis fenfibus p erceptibiles.Falfitas aute propofitionis in fenfu Romanen^ fis ecclefiæSC fcholafticorum hinc patwepoterit. Illi enim ponunt pancm tranfobftantiari in carnem aIfomptamauerboDei:idcp,utaiunt,peruirtu^ tern eius uerbi,quodilli conceptis uocibus Si lÿllàbis formaueruntiquodin nullo reperiripoteft euangeliflarum, aut in Paulo. Atq^ inde coUiguntjCOt/ pus Chrifti realiter contineri in facramento altaris. Qpæ pofitio quoniam fundatur foper fundamento tranfobftantiationis,quod eft fundamentum monftrofom,abiurdum ÔC analogiæ lacramentoruminteremptiuumadcip co Si hæc prima propofîtio, quæ ftrper hoc putre fundamentum num fobftruitur,falfa €ft,erronea,ÔCinfamiIàcramentariorum errorimeri* to deputanda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

wdlçus: Nilhabeoamplius,quodde explicatione dicam.fipermiferi* fcs,dicampaucis de confirmatione. nbsp;nbsp;nbsp;Vueftonus: Perge.

P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ref^onfionii iam diit£ confirmAtio»

Wdlgus; Non eftftatuêdumdogma aliquod inEcclcfiaDei,quoddiC ftntiat a ucrbo Dei,6C ab analogic fidei, amp;nbsp;quod fecum trahat multas ab fur-Qitates. Seddogma hocprimæpropofitionis talceft. ergo noneftftatuen-®um,inEcdefia Dei.Maior patet. 8Cminor probatur fic: Hoc dogmaponit Dealern amp;nbsp;corporalem 6C carnalem carnis- Chrifti à uerbo aflumptæ in facra-^ento ccenæ Dominicac præfentiam, id^ non per uirtutê amp;nbsp;gratiam,quod oiorthodoxifatentur; fed per integt am eifentiam amp;fubftanriam corporis, carnis Chrifti. Sed talis præfentiadiflëntiràucrbo Dei,ab analogia fidei, ôi.

fecum neceflario trahit abfurditates. ergo maior eft manifefta, amp;nbsp;mi-’'oradhucprobaturfic. Vueftonus: Tubonashoras maleperdis.Do-

îgt;niithus; Diueremus de tranfiibftantiatione, quam tu afTeris cotrariam “eanalogiæ fidei. Contrarium probo ex feripturis patribus. Sedante-S^atn tecS congrediar, quæro an in fexto Iohannis fiat mentio de facramen °’^dereali præfentia corporis Chrifti in euchariftiac'

iMdlacus; Iniquum uidetur elfe, utamputêtur ea qug eram diifturus; nec ^oinultafunt,paücisdicentur. Vueftonus: Legat.

Kidlçus; Talis præfentia contraria eftlocis aliquotfacræ fcripturæ, dif-^ntitab articulis fidei,euacuat et tollitinftitutionem defiia cœna,proftituit Peciofaprophanj's^

pro ij cit quod fanórum eft canibus, proij cit margaritas PO’'ûs,nmltacogit monftroia miracula præter necefsitatem 8gt;i. authorita-^uerbiDeiponere. Anfampræbet hærericis, quaiuos errores tueantur, S^inonredè de duabus in Chrifto naturis fentiebant, fidem ueritatis huma p**nChrifto minuit. Poftremo fafiificat diefta patrum ortho doxorum:fal-I fidem ecclefiæ catholicâ, quam Apoftolitradiderunt,martyres ro-expatribus ait) ufipnunc cuftodiunt.Er-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Probatio antcccdentis buiui argamentiperpartei,

ex jcontraria eftuerboDei,Iohan. itf.Veritatem dico uobis; Rit Äuadam.Si enim non abiero,paracletus ad uos non ue-'^ctorumtertio:Qiiemoportet quidem coelum accipere,ufep ad tem-reftüutionis omniumjquæ loquutus eftDeus.Mattheinono capitet fifis eft fponius. Sedhiceft ^^pusIucftus.Beati quilugent, amp;c.Iohannis i(ï:Iterum uidebo uos,amp; gau-itcorueftrum.Iohannis 14: Iterum ueniam,et aftumam uos ad mcipium.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerit cadaucr,ibi congregabuntur aquilç.

d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^b articulis fidei:Afcëdit ad cœlos, fedet ad dextram patris.In-

tollitinftitutionê cœnæDominicæ, utpotc quæ tantum iuC tft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;continuari,donec ipfe Dominus uenerit.Si igit nunc piefen»

j .^^’^^inueritatecorporiscamis, debethæccœnacelïàre,Commemo-fei præfentis, led præteritæ et abfentis. Memoria Ô6 præfentia ^^h^æf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wr figura,inquit ex patribus quidam,ubi res figu-

4 Qirai'to proflituit prcciofa profanis,6C multa cogit abfurda faûcn.afTeftt enimadukeros cthomicidasïmpœnirêtes (imôut ekquorundâapudïfto» opinio) impiosSCinfideles mures 5lt;canes, recipcre corpus DomminoftrJ reale fiC corporale, in quo inhabitaf plcnitudo fpiritus lucis 5^gratiæ, cotra manifcka ucrbalohânis fcxto in fexibidem locis amp;nbsp;fentenrîjs.Tlatuit«i/Sgu' lt;nbsp;7n^xyiMf,id eft,beftialem quandam crudelitatem.Crudelius cftenitnhomi* nemuiuum comedere, quarhinterimere.

Pius: Petit tempus ut edatblalphemias. Mifteblafpîiemias, Rfdlæus: Ego non cxpedlabam à uobis huiufmodi contumelias. Vueftonus: Omnia pacata, omnia tranquilla. perge ad argumenta DePf mine doiflor. Ridlæus: Reliant non multa.

Ridlçus: Cogit multa mônftrofa miracula,prêter necefsitatc autorM tatem uerbi Dei ponere.In aduentu huius prçfentiac corporis amp;nbsp;carnis Chri fti,fubftantiam panis extendunt, ponuntaccidetia fine fubiedo: fubftiniût Chrifti corpuSjfed fine fuis qualitatibus ctuero corporis modo. Sifacramê* turn tam diu feruetur,ut mucefcat,et ucrmes inde generentur,quidam dicût fubftantiam panis miraculofè redire : quidam negant. Qiiidam corpus Chd fti dicunt in ftomachum recipientis delcendere, amp;nbsp;ibi tam diu mancre, do^ necfpecicscalore naturali confiimantur, quidam in bonis mancre dicunt,' quàm diuipfi permanent clTeboni, quidam tam cito corpus Chriftiin cœ^ iKclitjuâ no lum rapi dicunt, quàm cito fpecies dentibus teruntur. O' mirabiliarios. Vc* Ifgebâtur, j-è in iftis impletum eftê uereor, quod prophetauit Paulus, pro co quod di* ^uódprolo lecftioneui ueriiatisnonreccperuntinhocutfalui fierent,mittetillis Deus cutor pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illufionis,ut credantmendacio, utiudicenturomnes quinoncra,

* nbsp;nbsp;nbsp;’ tantiæ peperit,quæfuftulit hodieôi^abrogauitpræceptumDominideco*

amp; præter autoritatem uerbi Dei in ecclcfiam à Romanêfibus introdutftam, proptereauelle tollereueramillam pracfentiam corporis Chriftiin fua cot* na rite SC legitime adminiftrata,quæ eft fundata in uerbo Dci,0L patrum or* thodoxorum commentarijs illuftratur. Qiiidcmeitafentiunt,Dcusnoiiit quàm multum illi halucinentunid^ ut uobis planum manifeftumep faciam, declarabo paucifsimis, quam ego ueram in uerbo Dei ôé prifeis patribu» ftatuo in facramento cœnæDominicaî corporis Chrifti præfentiam.

Cum Luca euangelifta et Paulo apoftolo dico,panem in quo giatixacre funt,eire corpus Chrifti admemoriam ipfius ôCmortiseius, uftp adadueu*

turnciirs, pcrpctuô à fidelibus celebrandam. Dko item,pattern quem fran-gimuSjcffecommunicationcmcorponsChrifti, cum orthodoxis patribus. «icloquor cenfeo,non folum fi^nificafionem corporis Dominici fieri perfacramentum fijæ cœnæ: fed utta cumillo ex hiberi quotpfateor, pijs 0^ ndelibus grariam corporis Chnfti, uitam fcfiicet, atque æternitatis alimo* wamn'dep cum Cypriano.Manducamus uitam,bibimus uitam,cum Augu-’ mno. fentimus Dominum præfentêin gratia, cum Emifleno. recipimus ci' Dumcodeftem,2C flip erne uenientem, cum Athanafiozproprietatemnatu-fall'scommunionis, cumHilariomaturam camisamp; benediólionem uiuifi-tamin pane amp;^uino, cum Cyrillo; SC cum eodcm,uirtutcm propriæ carnis Chrifti, uitam ôiSgratiam corporis unigeniri proprietatem, id efi,ut Cyril* lus ipfe difertis uerbis exponit,uitarn. Eatemur nos recipere cum Bafilio gt;uyfticumChrifti aduenrum,gratiamuerat naturæ,atcpucræ carnis facra* ttientum. Cum Ambrofio,corpus per gratiam.cum Epiphanio,carncm fpi* tttualem, fed aliam ab ea quæ crucifixa eft. cum Hieronymo,gratiam inHu* entern in facrificium,et fpiritus gratiam.Cum Chiyfoftomo,gratiam, uerita Uminuifibilcm: gratiam SCfocietatem membrorum corporis Chrifti,cum pugufti'no.Poftremo cum Bertramo, quihorum fuit omnium poftremus, Euinur, fecundum id hab eri in facramento cœnæ Dominicæ corpus Chri* w,uidelicetutipfecxponit,quôdfitineo fpiritus Chrifti:ideft, diuini po* tentiauerbi, quænonfolum animam pa(cit,uerumetiampurgat. Ex his o* P'nor omnibus dilucide patere poteft, quam fimus ab eafententiaalieni, quanos falfo quidam orbi traducere conantur,dicentes,nos nihil aliud do* eerequam,figuramcorporis Chrifti inmenfa Dominicaapijs SCfidelibus recipiendam expetftari oportere,

Pofi confecrationem non remanet fubftantiapanis 0^uini,necullaalia •ubftantiajnififubftantiaDei ÔC hominis.

Secunda conclufio efi fimpliciter falfa: uerbo Dei naturæ,facramenti, patrum orthodoxorû clariisimis ditftis ex diametro contraria. Eft putre fun lt;lamentum reliquarum duarum,quæ nobis propofitæfunr,uidelicet pri* ’’læôi^tertiæconclufionum. Adhanc refponfionem non moraboruosulla explicatione, contentus ea quae iam expofita eft prius,ad refponfionem. primae propofitionis. *

’ Conftatexuerbo Dei,Chriftum panem dedifl'e difcipulis,illumcpfuum eorpus appcllafle : fed fubftantiapanis altera eftà fubftantia Chrifti Dei hominis. Ergo conclufio eftfalfa. Minor patet.amp; maior probaturfic:Hoc deditdifcipulis,appellauitóp corpus fuum, quod accepit, in quo gratiase* git,quodfrcgit:Sedaccepit panem,fuper panem gratias em'r,SCfrc^itpa* ntm: Ergomaior uera. Etconfirmatur autoritatibus primo irençi,! ertul* hani, Origenis, Cypriani, Epiphanq, Hieronymi, Auguftini, Th co d ore* fi,Cyrilli,R.abani,Bcdæ. Horumlocarecipiomeoftenfurum clarifsima, ft fftodo concedatur(quod quidem pcto)librorum copia.

» Panis eft corpus Chrifti, ergo eft panis. à tertio adiacente, ad fecundum adiaccnsjcum uerbi fubftantiui pura copula. Sicut panis menfæ Dominicæ eft corpus Chrifti naturale, ita eft ôd corpus cius myfticum: Sednon eft cor* pus Chriftimyfticum per tranfubftantiationem. ergo neque ficeft corpus Chriftinaturale.Minor patet,amp;maior probatur fic: Vt Chriftus, qui eft ue* ritas, dixit de pane. Hoc eft corpus meum,quod pro uobis, ôfc. loquens Ihide corporenaturali; ita Paulus ab codon fpiritu ueritatis impulfus,di*

xit; Vnus pallis 8^ uftum corpus multi fumus, omnes qui de unö pane pat? ticipamuSjSCc.

j Non magis credendus eft panis tranfubflantiari in corpus Chrifl-/,qua’ni uinum in fanguinem ; fed uinum non tranftibftantiatur in fanguinem, crgt; go nee panis. in corpus. Maior eft manifefta. probatur minor ex authors täte uerbi Dei 8Cin Mattheo, in Marco: Non bibam ex hoe fnit^uub tis, amp;nbsp;cætera. Frutftus autem uinum eft, quod Chriftus bibebat, amp;nbsp;difcipu.* lis bibcndumdedit.Huicfenrentiæ clariftimè fuffragaturChryfoftomi lo-lt; eus inMattheo36. fuffragatur Cyprianus:afiïrmat fanguinem declfe, fidéfit uinum in calice.

4 Verba Chrifti Domini fuper poculum apud Lucam 6C Paulum,funt tam efticacia, quam quæ dicuntur fuper panem:Sed didlafuperpoculum non habent uim tranfubftantiandi: Ergo,ÓCc.Minor probatur, quia tune tranfubftantiarent calicem,uel quod eft in calicc,in nouü teftamentum. Sed neutrum hoe fieri poteftjamp;abfurdum cftccnfiteri.

j Ille fenfus facræfcripturæ (de facris loquor) maxime delf gendus cfi, qne maxime circumftantiæ fcripturarum,analogia facrorum,^^ patrum diefta probaat. Flæcmaximèprobantlocutionem tropicam inucrbiscœnæDominica:: eft ergo fenfus tropicus in eifdem maxime recipiendus. Circumftantiæ feripturæ: Hocfacitein mei commemorationem: comederitis panemhunc,SCdepoculo hoebiberitis,mortem Dominian-nunciabitis: Probet feipfum homo, SC fic de pane illo edat, de poculobf-bat. amp;nbsp;conueneruntadfrangendum panem, SCperfeueraucrunt infraóio-ne panis. Panis quem frangimus, SCc. quoniam unus panis unum corpus multi fumus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Analogia facrorum ncceflaria eft.Nam fi facra aliquam fïmilirudinem no haberent earum rerum quarum funtfacra, omnino facranon eflent.

I Similitudo h^c in facro coenp Dominicæ triplex eft:quia cóliftif in ahfio ne. Vide Rabanum,Cyprianum, Auguftinum,Ói^ Irenæum : amp;nbsp;pbnifnne Ifidorum ex Bertram o.

3 Tertia eft,difsimilium rerum fimilitudo,ubi ficut panis tranfitin corpus noftrum, itanos per Icgitimum ufum facramêti perfidem tranfimusin corpus Chrifti.

Dicfta patrum, quod fit trópica figuratiua locutio. Origenes,Tertullianus, Chryfoftomus in opcre impcrfedlo, Auguftinus, Ambrofius, Bafilius, Gregorius Nazian^enus, Hilarius, èc omnium clarifsime Ber-tramus.

Contra tranfubftantiationerrrmilitantinfuper omniumpatrum dictalo-ca,quorumnominafupra recenfuimus,contra affertionem primæpropofi-tionis. Sed omnium clarifsimèóil euidentifsimus Irenæus jOrigenes,Cy-prianus, Chryfoftomus ad Cæfarcm monarebam, Auguftinus contraAda-mantum, Gelafius, Cyrillus,Epiphanius iterum,Chryfoftomus inMatthei 20. Rabanus, Damafcenus,Berrramus.

• Hieuos, uiri uenerabiles, domine proloquutor, öl' uos reliquicornilTa-rq,rogatos uelim,uti dignemini cognoftere me non folum niti hts fob's qua: hacftenusfcripfiinmefs fuperioribus refponfionibus amp;nbsp;confirmatiombus: fed habere quoep pro mea fententia confirmanda,quæcuncp fcripfit Berrra-mus,uir doeftus Sc orthodoxus,quicp ufquc inhanc noftram ætafem iant feptingentis annis fem per habitus eft catholicus.Cuius traeftatum quicunep lcgcrit,perpenderitŒ,confiderans ætatem feriptoris, eruditionem,fancfi-moniam,ueterum allegationes Qi. rationes illius multiplices Qi fobdifsinias,.

ï'iiraborfiquifquam timentmmDeum pofsïtch'nhegôtio eüchariftfæfal^ ^aconfcientia contradiccre. Hicmihf pn'mus aurem iiulfit, ÔC à peruulgatô Kidl^em f *vomanenfisecclcfîæerroread diligenriorcm ueterùmecclefiafticorûlcrP Bcrtramu f torum hacm reinueftigationêprimus ire coëgit.Ethæcloquor corâ Dco, hancfen H^jfo'tmei'nhiSjquæiajnfcribOjnonmentirit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentModu^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dur.

InmiïTaeftuiuificum ecclcfiæfacrifidû,propeccatis tamuiuorumqua'ni •^Oftuorum propitiabüe.

Ad tertiam fimiitter, ut ad primam rcfpondeozatquc infupcr dico,cam fn *cnfu,quctn ucrba iridentur præ fc ferre,non fblum elle erroneam, fed in tan dmquoqueeflemords ÔCpafsiom's Chrifti dcroganuam, utnonnnmcn'tô (meaquidem fcntcntia ) ïmpia,amp;in preciofifsinwm fanguinem Chn'fti fer^ Hatoris blafphema ccnfcri amp;nbsp;pofsi't SC debeat.

pcniflà Romancnfi,quç hodie extat,aut eius uim'fico fàcn'ficro piropm^ pro peccatis iriuorum amp;nbsp;mortuorû,uniucrfa facra fcn'ptura ne gry qui^

^cmhabet. Ainbiguitas de miïîàe nomine quid figm'ficet, SCan hodie ulla, Spalts tuit uctcrû, uerè habcatur : quum iam nulli aut catechumeni aut peigt; danentes dimittantur.

hem 111 illis uerbis, Viuifico ccclefîae facrifîcio,ambigitur an intclligantur ^dpiceSCfacramentaliter, prouiuifici facrificij facramento, quodincœna yomirtinon negatur adefl'c : an propriè amp;nbsp;citra omncm tropum, quo mogt; Ö0 unicum tantum fuit,id^ femel oblatum,uidelicct in ara crucis.

'remin illis uerbis, Tarn quàm, ambiguû etïè potçft, ütrum in ièniu dicS^ ttir ludicro,quo dici folct per ioeû de porcis meritô,quôd fit aptus ram mo-hbus quam feientia.

Et in iierbo,Propitiabüe, dubitatur,anidemfît quodpropitiatorium dpiatoriunuan quod poteft reddi propitium.hoc eft,utrum aôiuè ucl paP ‘‘^’îcapiatur.

, Falfitas autem in fenfii fcholafiicorum St ccclefiæ Romanenfis, atque dipietas in fentu, quem ucrba præ fe ferreuidentur, hæc eft: Qiu'a illi innP ^’fiotranfubffantiationis fundamento,ponût uinum ôé animatum corpus drnisChrifèi unitumdiuinitari delitefcere fub accidentibus partis SCuinü 4^odcftfalfum,utifuprà didfumeft. ÔC fupcr fi'ruentes fuper hoc fundagt; dentuin, dicunt etiam illud corpus offcrriDeoàiàccrdote in fuis quotidP snis mifsiSjad expianda peccata uiuorum ôé mortuorum»

P-.eßgt;onßonis ddtiC confirmation nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

' Vbinonadefi ficerdos idoneus'ad offeredum facrificium propitiabüe, ibitalcfacrificium offerrinon poteft: Sednullus eft idoncusfacerdos præ-drChriftum: Ergo tale tacrificium in quotidianismiisis àiacerdotibus ofgt; Ernnonpôteft.Probatur minonOfficium offerendi grandis eft honor: fed nemo debet ftimcre fibi honorem, nifi qui uocatur a Deo* Nemo autein hicuocatus eft prætcr unicum Chriftum leruatorem. Ergo nemo illud præ-ter unicum Chriftum offerte poteft. Qiiod nemo præter unicum Chriftum 3dliuncgradunmocatusfit,hincpater. Duplex eft tantum ordo facerdotij probatus inuerbo Dei, feciindum Aaron uidelicet,SC fecundum ordinem Melchifedec. Ordo Aaronis iam ceflauit propter inutiliratem SC imbecilli-Utem. At fecundum ordinem Melchifedec unicus eft tatum facerdos Chri-ftus Dominus, facerdotium habens «TTctfKSxTt^.^

fitas offerendi ainplius facrificiumpropniatorium feu propiriabilc prouigt; uis amp;:mortuis.Nam id Chn'ftus feruatornofter femel abundè perfedt et ex* pleuft. Ergofifnmilfa idfiat,früftfafiL

In miffa non eft Chrifti paftio in ucritäte,fed tantum fignatamjutcriOj e-tiam ubi ccena Domini legitime p eragit:fcd ubi Chriftus non eft pafliis, ƒgt;lt; nelt;p in ucritate eft oblatus.Aitenim Paulus:N5 utfæpi'us ftmetipfum ofte^ rat,alioquin oportuiflet illG fgpius paffum fuifle à codito mundo. Vbi Chn-ftus non offer^ibi no eft faerificiu propitiabile.Nam Chriftus femclfub co' ftimmationem feculorumad profligationépeccatorum perimmolationem furjpfius apparuit. Et quatenus manet illud omnes homines ut femel molt; n'antur, poft hoc autem ludicium: ita dC Chriftus femel oblatus eft, ut muh torum peccata tollerer, rurfus^ abfque pcccato confpiceretui ijs qui ilium expetftant in lautem.

orum io. Per femetipfum faefta purgatione peccatorumiHebr.primoDbie' cro notate uerbumSemetipfum: quodbene notatum,proculdiibio dirp mituniuerfamcontrouerfiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..rr

Scio hpc omnia fcripturarum loca deludi à quibufdam duplici comcnto. Alterum eft,per diftintftioncm defacrificio cruento etincruento,(qualju^-ro noftrum incruentum eeelefiæ facrificium, ah'ud effet quam laus SC gratia' rumatftio; quàmillius unica cruenti femel peraefti commcmoratio,annun' ciatio Sc iacramentalis rcpræfentatio,SCc.) Alterum commentum efhdepra' uantorthodoxorum patrum diefta, ad intcUeeftum alienü,eiucm ipupatrt^ nunquam fenferunt. Qin'd autem patres fenferint,manifefte paret ex ftino epiftola ad Bonifaciü,8C lib. dj.libro nono contra Fauftü Manicheu, in alqs pluribüslocis.ExEufebio,Emiffeno, Cypriano,Chryfoftomo, odoretOjFulgentio SCBertramo, 6C airjs, quorö omniö proculdubio hec unanimis cocors^ in Domino fentetia, uidelicet quod indefefta currit pr falute hominis redemptio perpétua, quæfemelfaCla eft in ucritate ;qu^,^

hoftùfëïnd öblata confumi non poteft:quod tam potens eft Chrffli pafsio, tamcrefcensuirtus,amp; uigorilliusfemeleffufi cruohshodie adabltitionem peccatorum, quàmfuitillo eodem die, cum ex benediélo Chriftifaluatoris latere effluxitQiianquam omnis facrificij noftrï ratio, quod in ccena Doini nicain ecclefia frequentatur,eonfiftitin orationibus, laude SC gratiarum agt;-dione, inrecordatione Séannunciatione illius femel in ara crucis oblati fa* crificij, ut integer colereturper myflerium, qui femel duntaxat £lt;nonam* pliusofferebatur in precium,

LJ J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epilüguf.

næc iunt, uiri uenerabiles, domine prolo quutor, SC reliqin dom ini corn* mifsionarq, quæadueftras tresmihi propofitas propofitiones refpondere niincpotuiinhac confiliorum inopia amp;nbsp;præfidiô librorum deftitutus.Qiiâ* obremprouoco ad meamprimam proteftationem, cuius auxiliu quantum licet,poftulo mihi non denegari. Et quoniam nuper à uobis fentêtia lata elî inmemultis nominibus iniulla ÔC iniquatego igitur,quatcnus mihi licet, ab fademappcllo ad aequioiem iuftoremcp iuiti alicuius iudicis fuperioris co* petentiscpôClegitimi cenfuram ÔCiudicium. Idcp iuxtaftatum approbatum ftclefiæ rtnglicanæ: licet quis is iamfit,propter mutationemrcipublice,fa* tcormeignorare. quale indicium fi mihi in terris non dctur habere, tunc tanquamadfacram anchoramSCunicum ialutis meæportum confugioad ^tntcntiamætcrni iudicis: hoc eft,omnipofentis Dei, cuius infuos niifcri* fordifsimæiufticiæ SCiuftifsimæmifericordiætotalitcr me,meamcp uniuer* hmcaufam iudicandam committo,nihilquicquamdefperans dcpatroci*

aduocatimei SCunicifcruatoris noftri lefu Chrifti. Cui cum pâtre fempi ïtrno SC fpiritu fan dip omnium fandlificatorum,fit nunc SC in æternum om* tus honor ôd gloria: Amen»

' DISPVtATIO HABITAikOXONlAE XVII APRILIS de reah priefentid cor()oris Chriüi in euchurifluc

DEdiftimihi occafionem, utiam cxordiar ab alio capite, quàm propo* Smithm hieram. uifus es mihi abuti locis fcripturarum, de afcenfione Chrifti, tollas præfcntiam Chrifti in euchariftia, ac fi hoc effet ualidum argumen* ^um:Chriftus afcendit, ergo non eft in euchariftia. Ego uerô contra tuam ^utcntiam infringâ: Afcenfio Chrifti nihil obftat præfentiæ reali corporis '^hrifti in euchariftia. Ergo quum his locis inniteris, falleris.

r 4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlos, fed tu male colligis: Nec enim folum nititur afcêfione,

omithus: Afcenfio Chrifti in cœlos,et permanfio ibijObftant rcali Chri* hipræfentiæ in facramento. ergo falleris.

ftfdlæus: Realis Chrifti prgfentiæ duplex eifepoteft intelledlus.Nam fi 'utelligasrealem Chrifti præfentiam, fecundum affumptæ carnis realem SC. t^Ofporalêfubftantiâ,eapræfentia quum fit in cœlis,obftat quo minus fimul poUitcfleinterris’.fin intelligas realem præfentiam,fecudum remaliquani pupd corpus Chrifti pertinet, ea fane non obftat, quare fie eft corpus Chrt hjincnobis in ccena Dôminica,per gratiam,ucEpiphanius loquitur.

Vucltonus: Ego uobis præcindam ambiguitates. quoticsloquimurde ^o^oreChriftijloquimurdeeo quodfumpfitdcuirgine»

Ridlæus: Hoc non poteftconfiftere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i , j

omithus: Non obftante ifta afcenfione, SC permanfione in cceïis per* Pftua,uf(jindiemiudicij, Chriftuspoft afcenfione apparauft corporalterj

amp; realiter in terrx Ergo non obftat afeenßo, Si permanfio in coelis, præfen* ’ tiaceiusin cuchariftia reali.

Ridlacus: Domine dodor,ar^mentum non ualet. Non itaalb'go Chri* (lum in ccelo, ut non poßitlibere uenire in terras, nam quandolib et, licet flit dcfccndere,amp; in terris cffe,quum uelit: fed ut fimulin coelo fit in terra, id dico non pofte fieri.

Smithus: Animaduertite diligenter, qui adeftis, quid refpondeat. Primo dieft,fefsionem Chrifti ad dexteram patris, impedimento effe eius cor* poris reali praefentiæ in cuchariftia: deinde negat.

Ridleus: Nolo putes, me fingere, aut fomniare talem fefsionem, quali iüi uiri iedenz

Smithus: Non pugnat ergo afcenfio eius in coelos, cum corporis eins re* ali praefentia in cuchariftia.

Smithus; Pendetitaquerefponfio tua ex uoluntare Chrifti. Congredi* ar igitur rurfus breiji argumento: Chriftus poft fuam afcenfionem,licet per* petuó maneatjfllis uifus eft in terra realiter. Si corporaliter. Ergo nó obftan* le afcenfione Si perpetuafefsione ad dextrampatris,poteftcflerealiterâC Corporaliter, in cuchariftia,

Ridlæus: Siexciperem argumentum, quemadmodumtuprotiilifti, fot taffe te eius pudebit poftea.

Ridlæus; Concedo antecedens. Largior hoe tibi, quia fcio quofdatn patres fuiftè in hac opinione. Dabo tibi ufum huius propofitionis. Etc* go formabo argumentum: Vifus cft in terris poft perpetuam fefsionem in coelis. Ergo, Sic,

Smithus; Imo ^o formabo. Chriftus poft afcenfionem licet lusit« maneat in coelis, uifus eft in terra realiter, Si corporaliter. Ergo non obftan* te afcenfione, Si perpétua permanfione ad dextram patris, poteft cffereali* ter Si corporaliter in terris,

Ridlæus; Non alhgo ita Chriftum in coelo. Video tefallere peræqui* uoca. multiplex eft diftinguêdum. Si intelligas federe in coelo, regnarc cum patre,poteft fimul in coelo efTc,Si in terris. Sed fifederc intelligas iuxta corporis modum,in coelo femper mancL Nam ut corporaliter maneatin terris, cum corporaliter fit in coelo,repugnat facris fcripturis. Vt Augufti* nus; Corpus Chrifti eft in coelo, fed ueritas eius ubique difïufa eft. lam fi perpetuo maneatin coelo,fecundum corporalem prgfentiam,ca perman* fio impedit præfentiam corporalem in cuchariftia.

Smithus; Adorum tertio docctur,quód felTurusfitChriftus perpetuo ad dexteram Dei, ufep ad confummationem mundi.

Vueftonus; Video hoe inter uos cotrouerti, utrum corpus Chriftipof* fit effe fimul in terris Si in coelo. Ego docebo, Chriftum fecundum uerita-tem efïè Si in terris^Si in coelo fimul,Si femel unum Si cundem naturalem et fecundum ueritatem Si fiibftantiam ueri corporis,

Ridlæus: Nego antecedens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vucftonus: Proboèduobusteftibus,Chryfoftomo Homfliat^.adHe* oixoszNónne per fingulos dies ofFerimusfOnèrimus quidem,fed ad recor dationemfacientes mortiseius. âCunaefthæchoftia,nonmultæ. amp;^quo-*’’odouna,amp;nonmultæ,qug femel oblata clt,in fantflo fancflorumfhoc au* tem facriHcium exemplar eft illius,idiplum Temper offen'mus, nee nunc qui oemaliumagnum, craftinaahum,fed fcmpereundemïpfum. Proindeu* ’iumefthocfacrificiumhacratione:alioqui, quoniam inmulrislocis offer* multi Chrifti funr.quot;'nequaquam,fcd unus ubique eft Chriftuszó^ hic ple* exiftens, ÓC illic plenus, unum corpus.Audi,idipfiim femper offerimus, ^nus ubicp Chriftus, ÔC hic plenus, ÔC. illic plenus, ergo,ex Chryfoftomo,U* Hum eft corpus fimul in cœlo ÔC in terra.

Vueftonus: Vnusubicp eft Chriftus,hic plenus,illic plenus» Ridlaeus: Vnus Chriftus ubiep, fed non unum corpus.

Ridlæus: Sednonfecundumcorporisfubftantiameftubicp,fedfecun* ^mlocum:nam hic èC illic non iudicant locum, Vt Auguftinus:Surfum eft iJominuSjfed ubicp eft ueritas Domini,

Vueftonus: Non potes fie effugere.no dicit,Vna eft ueritas Chiïfti:ièd, Vnus eft Chriftus ubitp, 5gt;C hic amp;nbsp;illic,

Ridlæus: Vna hoftia ubicp, propterunitatem eius quem hoftiafîgnifi* ^atjUon quôd hoftiæ fint eædem.

Vueftonus: Ergo noneft Chriftus,fedhoftiaChrifti. ScdChryfofto* •’’uszVnum corpus, amp;nbsp;unus Chriflus, ait, non una hoftia.

Ridlæus: Concedo cum Chryfoftomo, una eft hoftia, 5Cnon multæ:ôi *madicitnoftrahoftia, abunitate illiusunicæ, quamunamomnes noftrae •^ptæfentant : ilia autem unica fuit ea, quac femel duntaxat oblata eft in ara ffucis. cuius omnes noftræ funt facramentalia exemplaria. Et quod dixifti fx Chryfoftomo, Chriftum in multis locis fimul offerri, hic plenum, illic pftnum’.uerum eft,Chriftum quoque offerri fimul multis in locis, fed in my Iterio, ÔCfacramentaliter: plenum elle in omnibus illis locis, non fecun* dumcorporalem carnis affumptæfubftantiam, fed fecundum beneditftio* •'cmuiuificatiuâ,quæ datur pijs in pane QC uino,ut Cyrillus loquitur.Qiiod ^doblationem Chrifti attinet, cuius meminit hic Chryfoftomus, ipfemet ^uid fcntiatjclarifsimè explicat,pef correeftionê dicens:Idiplum femper fa* utnus,magis autem recordationem facrificij operamur.

Vueftonus: Secundus teftis eftBernhardus in fermone de cœnaDo* ’’imù Vnde hoenobis ptjfsime lefu, ut nos uermiculi reptâtes faciem terrç, nos inquam,qui puluis cinis fumus,te præfentem habere mer earn ur prae manibus, oculis, qui totus amp;nbsp;integer fedes ad dextram patris: qui etiam u* nuis horæmomento, ab ortu folis ufque ad occafum, ab aquilone ufque ad auftrum, præfto es unus in multis, idem in diuerfis locisf

Ridlæus: Iliauerbanihilaftipulantur tibnfed fcio Bernhardum co tem* porefuiffCjUt mihifufpedlus effe debeat, iniftamateria. Habetmulta com* modadi(fta,ut etiam hoc loco. Sed fequutus eft earn ætatem, quum pcruer* RdeEuchariftiafentiretur: commode tarnen euminterpret;abor,üt nihil pro tefaciat. dicit habere nos Chriftû inmyfterio,in facramento,in uclame-tOjpofthabituros fine uelamento.amp;nuncueritatem Chrifti eandemubiuis dicit effe.eft Qc hic amp;nbsp;illic,eft ubique ueritas Chrifti.

Vueftonus: Cipam dicis elle ueritatemfnon dicit ueritatem Chrifti, fed t’critatem corporis Chrifti.

Ridlæus. Veritas corporis Chrifti, eft uerafides de corpore Chrifti, 6^ Pp fecun*

fecund Lim ueritatcm eft apud cos qui hab ent ucram fidcm in Chrifto ; hoc eft, qui uerè credunt Chriftum efte.

Vueftonus; Eft idem in diuerfis locis.ego urgeo in diuerfis lociSjSd non eftfatisfacftum.

Smithus: Chriftusuifus eft in terra realiter corporalitef,poftafcenfû onemSCperpetuamfefsionem ad dextram patris. ergo afccnfiöamp;pcrpe-tua fefsio in cœlis,non impediunt quo minus pofsit efte realiter ÔC cörpora« liter in facramento.

Ridlæus: Sipcrpcrpetuamfefsionem intelligas refidentiam corporis in Cœlo,ïmplicat contradicftionenu

Smithus : Non implicant contradiA’onem hæc duo, uidelicct federe jperpetuo ad dextram patris, amp;nbsp;realiter uifum elTe in terris poft fuam afcengt; lionem.primumdabit Chriftum cflcincœlo,amp; federe ad dextram patris: iquia Äeftorum tertio dicitur. Oportet cum capere coelum, ufque in tempo* ra reftitutionis omnium, uiius eft in terra Paulo corporalitcr,poft iUius a* (cenfionem. ergo duo ilia non implicant contradidlionem.

Ridlæus: Nihil impedit, quin Chriftus pofsit efle in cœlis SCin tciris, fi iielitjSCcum uelit apparere his quibus uoluerittfcdtämenmihincndum probas ita Chriftu uelle, Suf quod uicp ad indicium Chriftus perpetuo fit fu* turusin coelo: poteft tarnen aliqua elleremifsio. Sed dixihanc elfe cotrouer fiam inter dodîores patres. Chriftu uifum fuiflè omnes fatentur : fed num in cœlo,an in r'erra exiftens,hoc ambigitur.

Smithus: Docebo Chriftum uoluifle apparere in tetris.uoluitSCappi' ruit in tern's poft afeenfionem fuam in coelos.ergo,amp;fc.

Ridlæus: Apparuit,fedincertum quomodo, utrum in ccelo anin acre. Sic uifus eft Stephano, cum eflet corporaliter in cœlo. Namfecundumue* rum corporis modum,quândo eft in cœlo,non eft eodem tempore in terra:

Smithus: Chriftus fuit codé tempore in cœlo amp;nbsp;in tena. ergo erras,dum lllud inficiaris.

Ridlæus: Non prorfus nego Chriftum uifum efte in terris, deinccrtls,in* certe pronuncio.

Smithus: Viftis eft Paulo,tanquam abortiuo poft fuam in ccelos afeen* fionem:adCorinthios decimoquinto. Sediftauifio fuit corporalis, proin* de corporaliter uifus eft in tern's poft fuam afeenfionem in ccelos,

Ridlæus. Viftts eft realiter corporaliter : fed utrum exiftens in cœlo, anin tcrra,incertum eft.fed de incertis,incertum fcrendum eftiudiciumifed quando fuit in terra corp orah'ter,op ortet te probare, eum eodem tempore fuifte in cœlis.

Ridlæus: Ego accipio hoc pro folido amp;nbsp;ualido argumento,ad proban* dam refurredfionem. Sed utrum in cœlo an in terris confpedlus fit, ego du* - bito : nec magnirefert. perinde enim ualet argumentum : altemtnim chim fufficit, fiue in cœlis, fiue in tern's confpedfusfit. certerefurrexit. non enim uifus efle t,nifi refurr exiflef.

Ridlæus: Pen's principium.fumis pro confeflb, quod probandum erat, Smithus: Tergiuerfaris.

Treshamus: Itauifus eft,utaudiri pofifet : ergo crat corporaliterin terra, quomodo ah'oqui audiretur r

. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ridlxus:

^dlxus. Qui fccit IK Stephanus confpiceretfeïnccelo, effîcerepotuit y t a Paulo audiretur è cœlo.

Smi'thus: Vifus eft Paulo,ut cætcris: fed uifîbïliter ÔC corporaliter uifus cæteris in tems,crgo ôi. Paulo,

Ridlæus: Fateor,uifus eft uifibilitcrSC corporaliter: fednondum proba* ftijUifumeffèinterris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'

Smi'thus: Sic uifus eft ut cæteris:fed â cætcris in terra exiftens uifus eft, in terrauifibiliterapparuiteis: ergo Paulo uifus eft in terra.

• Ridlæus: Qiiod Chriftus ab afcenfîone uifus fit ab hominibus in terris, ttrtum eft. Vifus eft enim à Stephano,uifus eft etiam,fateor,à Paulo.Sed u* Jfûipfe ad terras defccnderit,an in cœlo confiftens præbuerit fe Paulo con* ‘picuum, quum Paulus intertiumcœlum raperetur, fcio elle controucr* ninr.ôd fcriptura,quod fciam.non difftnit : QC de incertis.incertum iudiciuni foendutneft.

Smithus: Habemus Aegifîppum ÔC Linum contra te,qui teftâtur, Chri ‘tumpoftfuamafcenfionem apparuiffe in terris Petro,corporaliter:libro tertio,capite tertio. Petrus uicftusprecibus 8gt;C fletibus populi, rogantis eum nturbe egrederetur oh infidias Herodis, cœpit folus profîcifci : ubi uerô ad portam ucutum eft,uidet Chriftum accurrcre:ôô adorans eum,dixit,Domi* ^equouadis.^dicit ci Chriftus:Iterumueni crucifigi. eandem hiftoriamha* ßct tuus de pafsiône Pétri. Ambrofius quoque in epiftolis habeqöi^ Abdias ppoftoloruni difcipulus, qui uidit Chriftum ante fuam afcenlioncm in cœ ‘OS'. Qiia itaœ ftôte audes afîcrere incertû effe, quod hi aperte teftant facftûj'

l^dlæus: Scio ita feriptum elle, amp;nbsp;ab Eufebio in Ecclefiaftica hiftoria. Ql’anquam non iftorum tarnen relationcs pro canonica feriptura habeo,ta inctfifialiquandoab afeenfione hicin terris cuipiam apparuifter, nihil no* ftræofncitfcntentiæ.Ncque enim nos compedes inijcimus Chrifto,ut qui* dam faJfo denobis loquunt:quin pofsit pro fuo bcneplacito in tcrris,quan* docunqj uulqapparerc. Sed quôd fimul eodem temporis momêto in cœ lo exiftat,2lt; in terris,fccundum fuam fubftantiam corporalem,dicimus effe contra naturam fuæ humanitatis,amp; fui corporis uerum modum. Perpetua aiitem fefsio ad dextram patris,poteft (fateor) in tclligi ftabilitas regni Chri ft'jamp;perpetua eiufdem cum pâtre in gloria ccelefti æqualitas.

bmithus: lam quando ia{ftatisueftramfidem,cfreftdemuercris ecclefig: ego oftendam non efre,fed pugnare aduerfus fidem patrû. Adfcram Chry* foftomumHomilia fecundaad populu Antiochenum :Tanquam maxima Jiæreditatcm,Ehfeus Melotem fufeepit. Etcnim ucrè maxima fuit hæredi* t3s,omniauro preciofior.dC erat duplex Heh'as illc:5C cratfurfum Helias, dcorfumHelias. noui, qwdd iuftum ilium beatum putatis, amp;nbsp;ucllctis quifep c(feutille.Qiiidigitur,fi uobis demonftrauero quid aliud, quod illo multo tpagis omnes facris myfterqs imbuti recipimus. Helias quidem Melotem di •ftipulo reliquit:filius autem Dei afcendens,fuam nobis carnem dimifitSed Helias quidem exutus:Chriftus autem fiC nobis reliquit,ôt^ ipfam habens a* feendit.

Ridlæus: Concedo Chriftu utrumœ fecifre:hoc eft, ôtf earn cm dum afeen Hic frinwM deretfecum fumpfifre,amp; hic quoep nobifeum eandem rcliquiffe: fed id qui* pbationes demfàtftum eftlonge diuerfis modis. aflumpfit autem carnem fuam fecun* dum ueram corporis dCcarnis corporalemfùbftantiam:rcliquitinmyfterio «ncœnaDominicafidelibus, fecundumfpiritualem communicationcm, amp;nbsp;pergratiam perdpiendam. Nec percipitur tantum in cœnaDominica, fed ^opwe/or« öialiasquocpex auditu euangelîjô^perfidem.Panis enimquefrangimus, piauflrlt;i communicatio corporis eft, 0!^generaliter,Nifimänducaueritiscarnem fi*

Smi'thus: Chryfoftooius de dignitate facerdotij lïbro tertio, capitctcT/ tio,att:O'miraculum,öDeibeneuolentiä,quifurRimfedet, tcmporefacrp ficrj hominummanib. cotinctur.Velutalij uerterunt:0'mi'raculutn,oDd bern'gnitatem,qui cum patre furfum fcdet in illo ipfo temporis articulOjOm niummanibuspertra(ftatur,acfeipfe tradit uolentibus ipfiim accipere öd compledlü

Ridlæus: Tenctur profecfto pfjs, cOmmunicantibus non foliim fa-* cramentalitcr manu corporis , fed multo falubrius manu cordis, amp;hau* ftu interiori fjmitur ; at per facramentalem fignificationem tenetur ab om* nibus.

Sctonus: Vbi eft ergo miraculum, fi adeft tantum pergratiam Si^inmy* ftcrioiblumf'

Ridlæus: Eft miraculum, o Domine. Chriftus non eft ociofirs infacra* mentis fuis. Nonne eft magnum mira cul um, cUm panis, qui folet pafccre corpus,fit cibus animær'qui non intelligit miraculum,non intelligituimmy ftcrij.Dcus det ut omnes agnofçamus ueritatenijamp;ei pareainus.

Smithus: Dicit Chryfoftomus miraculum,quod Cliriftus fedcatad dcx tram Dei in cœlis,amp; codem tempore hom.inum manibus contincatur: non quôd hominum manibus pertracftctur folum in myfterio,amp;^bt’^dlispcï gratiam.tuiracpdumidnegas,planèfalleris,acàuerolongeabcrras.

Harpsfeldus: Non eft prætcrmittendus prior locus Chryfoftomi, liccat hoc unum prius interrogarc. An non eft magnum, quod Elias reliquit clila* mydem ôd donum prophetiædifcipulofuof*

Harpsfeldus: At Chriftus reliquitlonge maiorcm gratiarn,quanïEli* as.llleenimnonpotuitfimul relinquerc ÔCfufcipere chlamydcm. utrumc^ Chriftus fecit in carne.

Ridlæus: Concedo lubenter,Chriftum multo maiora nobis reliquiue, quàm Helias HeliQo,licet dicatur reliquifle dupliccm fuum fpirirum. Qiiia uirtus gratia corporis Chrifti,quam Chriftus afcendcnsnobis reliquit,u* nica eft falus,Sd uita omnium feruandorû, quam reliquit nobis Chriftus hic perfidem percipiendam ex audituucrbi, amp;nbsp;ex légitima facramcntorum no bis faefta adminiftratione.Hanc uirtutem amp;nbsp;gratiâ Chryfoftomus, more îo* annis Euangeliftæ,carnem Chriftiuocat.

Harpsfeldus: Sedmaius Chriftus præftitit.fubucxitenii'n,SLreliquit, non intelligis collationem.in hoc eft collatio, quôd Helias reliquit mclote, ' amp;nbsp;non retinuit. Chriftus reliquit, ôd retinnit fecum fuam ipfius earn cm.

Ridlæus: Verum eft, amp;hoc ego anteftatuebam. tuquummultauidca* ris dicere,nihil dicis noui.Sit gratia collata gratiæ, multo maiorem gtatiam contulit Chriftus quum nos infereret in carnem ftxam.

Harpsfeldus: Si licet ingenue te interrogarc, fi uoluiifet Chryfoftomus hocintclligere, Chriftum reliquifle corpus fuum in euchariftia: tucogtw quibus uti potuituerbis apertioribusf

Ridlæus: Suntiftanon tam uehementia,quàm grande quippiam præft ferentia. Po tuit uti uerbis craisioribus, fi uoluiiTet hoc ita crafse fignincatc. Erat cnim eloqucns.nunc loquitur more aliorum patrum, qui myftice dere bus myfticis loquuntur,SC de faCramentis facram entalitcr.

Harpsfeldus: Collatio eftineo , quoderat Heliæimpofsibilc,Chn(tO autem eftpoftibilct

Ridlæu?;: Fatcûr,fuit poLsthilc Chrifto, qiiodei'atilliimpofsibile. Elias tcliquit chlamydem, Chriftus amp;nbsp;rcliquit carnem fuam fuftulif.

‘ Harpstcldus; Elias difnifit,amp;non potuit tollere. Chriftus diinifit SC fu-ftulit. Nifi ftatuis in hoc collationein^nihtl eit.

Vueftonus: Intclligis carnem in primo loco pro uera carne,in fccun-do loco pro gratia amp;nbsp;communicatione carnis:amp;cur non intclligis infc* cundo loco pro uera earner Ego palam faciam, quam fit ftupida 0^ crai^ fatefponfiö tua.

Ridlæus: Hæ iunt contumcliæ.‘ncquc,ut opinor,deccntmodeftiam hu* iusfcholæ,

Vueftonus: Elias rcliquit chlamydcm difeipuh's, fed filius Dci afeen* dens rcliquit carnem, fed Hclias uerè dimifit chlamydem. Chriftusque carnem, 8t tarnen afeendens candem fuftulit. Ex quibus uerbis ficargu* tnentamur: Chriftus carnem rcliquit difeipulis, 8C tariicn eandem fecurn fuftulit: Ergo nobifeum præfens adeft. Huie dominus Dodtor in hunc tiiodum refpondet:Tulit carnem fuam in ccelum, amp;nbsp;carnis fuæ communio* nemreliquit. Indocftanimisrefponfio.

Ridlæus: Gaudeo te Anglice loqui. Cupio enim uniuerfum orbem intclligerc, quæ difputamus. Iveliquit nobis carnem fuam. hoc tu intelli* gis de carnc ipfius, cgo ucro de gratia. Tulit ille carnem fuam, 8d nobis car* rcliquit communioncm.

Cenforcs: Ridiculumamp;fincptum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-, t

Ridlæus: Lübens hæc Chrifti Cauia pàfior. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

Ridlæus: Domine doeftor,eft idem fanguis,fcd fpirirualitercxceptus. Wquccodcmfanguine fpargebantur prophetæ omnGs,fed fpirirualircr,8C pergratiam. Et quicunquelanguinc hocnonipargUntur,falutis participes elft non polfunr.

Vueftonus: Adduco tibi Bernhardum: Ab occidtte ad orientem, ab a* ^uilone ad Auftrum, unus in multis cis, amp;nbsp;idem in diuerfis locis. cademep •■epetebat Anglicc.

Ridlçus: Eacilis cfl'rcfponfio,quodunus ChriftusfithicSLindiucrfislo eis; quippc Deus fe’cundö maicftatem,fecundü prouidentiä, amp;ut Auguft, sftcum prjsubique fccundumindiuifibilem amp;.inefFabilcm gratiam. Alio* ejuifi fecundum corporalcm præfenriam intelligeretur Bernardus, quam •nonftrofum ÔC giganteum corpus faccretis de corpore Chrifti, quod ab squilonc in auftrum, ab cccaftiin ortum ufqjprotcndcrctur.

Vuardus: Priufquam attulcro, quæ adferre dcftinaucram,libet redire Äd argumentum Dolt;ftoris,quouidebarisconftri(ftusdubitarc de Chrifti præfcntiain terris: ad cam rem nihil aliud allaturus fum,quàm quod in cate* chifnio fynodi Londinenfis, nupcr abs tc edito,decrctum eft.

Ridlæ’jst Fatcormeuidiire librum,fcripnfrc nego.i-ccognoui,8lt;^pliirgt; maannotautconfenfi ci libro,nonfiii author,

Ceufores: Proponttur catcchifnius,quafiin(ynodoLondinenfi eifutf» fet confenium. Cranmcrusaiebat heriteedidiflcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ridlæus; Refpóndeoarticulosillos editosfuiflemeSCcognofccntCjÄ confcntientc. id manus mea probabit,amp;^ Cranmerus manumfuamappo* fuit,amp;f alijs cos articulos exhibuit. Locus autem iUe, quem adferSjpoteft commode cxponi.

Vuardus: Chriftus eft potcntia patris,SCuirtus:crgo nonfiutcainfirmi* täte, ut non poflér efliccre quæ uolebat,

Vuardus: Fuit fapientia patris,crgo prudenter loquutus cll,ct co modo quo poffètab omnibus infelligûnetp aliud pro alio uolebat loqui,

Vuardus: Etueritas ipfafuit:crgo ucre efFecit præftitit,quodinftp tuit facerc, dC eum neque fallere, nec falli potuilFe, nec fallcre uoliriffe, cftuerifimile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' Vueftonus: Hilariusinpfalmum jis: Veraomniaiunt,Ôtfnc(podofc,ô^ neep inutilifer conftituta Dei ucrba,fed extra omnem ambiguitatem rupet' flug inanitatis,ignita, 6Cignita uehementer, ne quid illic eire,quodnon per* fedïum ac proprium fir, cxiftimetur.

Vuardus: Eftueritas patris: ergo nec fallere,necfallipoteft.’præfo'dm quum cxtrcmaloqueretur,ctteftamcntum condcret.

Ridlæus: Chriilus eftipia patris ueritas. amp;nbsp;uideo quorfum tendauathec ambago uerborum,amp;Sfi redle intelligantur, eauerba funtuerifsima,Hoccli corpus meum,

Vuardus: Accepit, fregit, dedit, Sic.quid accepitr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ridlæus: Panem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Vuardus: Contraoftendo exferipturis, tradiditquodiufsitcosaccipe* rc:{ed non iufsit eos accipere panem materialem, fed corpus fuum. ergo no dedit panem materialem,fed corpus fuum.

Ridlæus: Nego minorem.Iufsit enim accipere corpus iuû làcramentali* ter,in pane materiali: SCita ôf panis erat,quod eos accipereiufsit, quiafub* ftantia eràt pants: 6C etiam corpus, quia facramentum crat fui corporis pm* ptcr iandlificationem, ÔC accefsionem fpiritus fanffi, qui myfterijs a Chrifto inftitutis 8^ legttimg adminiftratis femper folet afsiftere.

Ridlgus: Habeo Theophyladtum autorcm,et eum affero:utintelligatiS cam phrafinnon eftemeam.uigefimofextoinMatth.Porrodicês,Hoceor' pusmeum,oftendit, quod ipfumcorpus Domiiu eftpanis,qui fanóribt*' turinaltario.

Oglethropus: IllclocusTheophylacfti aperte cotrate facit, dicitcnim^® loco,quod Chriftus no dicit,Hec eft figura corporis mei,fed corpus meum, Ineffabili enim operarione,inquit,trâslormatur, etiamfi nobis

Ri'dlæus: Non eft figurxhoc eft,non tantum eftfigura^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

^Ridlæus: Non eo in loco, fed alibi habetur. nbsp;nbsp;Auguftinus ita fæpe lö-

Vueftonus: Récitât ea uerba Theophylacfti anglice. Chriftus non diciC figuram elfe, tuep figuram elfe dicis.Fitcp, inquit ille, conuerfio panis in car ncmDominicam.

Ridlæus: Concedo panem conuerti in carnem Chrifti, at non p er trän-fubftantiationem, fed per facramentalem conuerfionê.Transforinat,inquic Theoph.ibidê, per myfticam benedieftionê, SCaccefsioncmipintusfânlt;fti incarnemDomini:non dicit,peraxpulfionem fubftantiæpanis amp;fubftitU' tionemcorporalis fubftantiæ carnis Domini. Et quod dicif,Noneftfigura corporis, fubintelligendum eft quod amp;nbsp;ipfe alibiaddidinuidelicet, tarn tum: hoceft,non nudafigura corporis.Äfsiftii enfin Chriftus fuis myfterîjs.

unquam, ut Cyprianus ait, diuina maieftas abfentat fefe à diuinis mygt; ftcqs,amp;cætcra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Vueftonus: Tu addis hoc Tantum:hoccp unum eftmedaeiü. Dico pip^ tcrearPetrus Martyr coaeftus eft huncipfum negare authorem, cum tarn for titer locus hic contra fefaceret. S ed obferua diligêteruerba.Non dixir,Hæc tftfigura corporis mei: fed,Eft corpus meum.

Ridlæus: Si uerba autoris, non fenfum accipiamus,iduere cftiniuriam nutori facerc,

Hardingus: Nullus dodtorum omnium magis contra te facit. Verbum sedeiathic tnimgræcèhabet;xî7Ksoi;(^BTa£, quodlatine habet, fi uertimus,tranfclemen.- nten^atn tatur. deinde rationem reddens cur panis forma manear, fie habet : Qiioni^ inter , fcri^ am,inquic,infirmifumus,ethorremus crudas carnes comedcre,maximeho^ minis carnem,idco panis quidem apparer,fed caro eft.

Ridlæus: Vox ilia uim cam non habet, quam tu ei attribuis. attribuis egt; nimnirnium;amp; tarnen cum omnia arrribueris,haud quiequam in rem tuam facit. Siquidem habet idem autor alibi«ufis iHTcestn^eiiinSte^idett:, transforn 4. tnui-jmutamur^ in corpus Chrifti. Qitod fi mihi libeat adhunemodum uimuocabuli urgcre,poflem perindè mihi probare,licere nos rCipfa trani* formari in uerum Chrifti cor pus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vuardus: Erudite doeftor tu fic interpre taris: Hoc eft corpus n eum,id eft figura corporis mei.

Ridlæus: Etfifcioeftcquificinterpretentur,tamenillanoneft|lenain-terpretatio, ut totum exprimât.

Vuardus: Ouesmcæuoccmmeamaudiunt,SCfequunturme. Sedomgt;' ties Oues Chrifti audiunt hac uocem, Hoc eft corpus meum, f ne figura. Eigt; go ea eft uox Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;••

Ridlæus: Oues Chriftiaudiunt dCfequunturuoeê Chrifti,nififeducan-tw,amp;ignorantiadccipiantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vuardus: luftinus Martyr in Apologia fecunda habet fic: Neque uero hæcpropane potuue communifumimus: imo quemadmodum uerbo Dei lefus Chriftus fcruator nofter incarnatus habuit pro falute noftra carncm Sd fanguinem:ita per orationem illius uerbi conlccratum hoc alimentum, quo finguis amp;nbsp;carnes noftræ per immutationem enutriuntur,eiufdem incarnati carnem de fanguinem efleftimus edoefti»

tens:Pancm,aquam ct uinum in hocfacramento no ita pcrcipi dcbcrc,qué-admodum alij dbi Öópotus,quibu3 quotidie utimunfcd tanquam epulæad hoc deftinatæjUt gratiac Deo agcrentur, atcp nunc euchariftiam, nunc cop pus 8C fanguine nominari Chrilli: net^ fas efle, ut quis ilia pcrcipiat, nifi qui Chriftum profelTus fit,amp;^ couenientcr profeisioni iuai uiuatHunc tamcn ci* bum 8C potionem,ille in camcm SiC fanguincm noftrum conuerti, ut corpo' ranoftra nutrirent, afifirmat.

Ridlacus: O'bone do(^or,finccreagamus quacfoinonliimignarushu* (us loci,0^ noui quàm uarie à uarqs accipiatur.

Ridlacus: O' quâta iniquitas. ego hab ço lo cum dcfcn'ptC. Seis tu qui gr^ cènodi, quomodouerbamotafintloco,necfatisiuftadecaufa.

Ridlacus: Si uis ut ego refpondeâ luftino,oportet audias.ego unam tan» tum habeo Iinguam,non polîum refpondere omnibus.

Vuardus: Defiderio defiderauihoc pafchamanducareuobifcum.quod pafcha, rogo, defiderauit manducare f Q hærcas, habes ex Tertulliano lib. quarto contra Martionê-.Profelïus itacp fe concupifeentia concupilTe edere pafcha,ut fuum ( indignum cnim,ut alienum ) concupifcerct Deus acce* ptum panem,ö^ diftributum difeipulis fuum corpus illud fccit,Hoc eft cop pus meum,dicendo. num ergo hoc pafchate ludaicum agnum intellcxit,an id prgftitit in coenaf Ridlaîus; Puto,quód fentit primum de pafchate lu* daico,poftea de euchariftia.

Vuarduà: Imo contra Tertullianus ait, quod cocupiuit manducare pagt; fcha iuum: ied pafcha ludaicum erat alienumaChrifto,amp;non fuum. Ergo nonfenfit de pafchate ludaico.

Ridlacus; Pafcha ludaicum non erat alienum à Chrifto, fed fuum; quia u pfe cft omniu Dominus, Ôl ta pafchatis ludaicæ, quàm cœnæfuæDominiis.

Vuardus; Qiiid rcfpondes Tertulliano, qui pafcha fuuin dicitcocupif lè,non uticp ludaicum, quod conftabat ex uerbis fiue carnef

Ridlaeus: Poteft Tertullianus in anagoge ludere. Cypn'anumfeio hæc habere, tunc inftituit quidem euchariftiam;led utrunep erat Chrifti.

Vuardus: Auguftinus in pfalmum nonagefimumodauum, in hæcucr* ba,Adoratefcabellû pedum eius:Qiiacro, inquit, quid fitfcabclJum pedum cius.ô^ dicit in fcriptura, T erra fcabcllum pedum meoru: Hudluans conucr* to mead Chriftum, quiaiplum quæro hic,5C inucniozquoniodo fineimpic^ täte adoretur fcabellû pedum eiusr fufeepit cnim de terra terram : quia caro de terra eft, ôd de carne Mariae earn cm accepit. 6d quia in ipfa carne hic am* bulauit, ôdipfam carnemuobis manducanda ad falutê dedit:ncmo ante ilia carnem manducat,nifi prius adoraucriuinuentum eft, quomodo talefcabcl lum pedum Domini adoretur, ôd non folum nonpecccmus adorando,fcd peccemus non adorando.Ipfum dedit nobis carnem manducandam, quam accepit de terra, qua hie ambulauit, ôdc. fednunquam dedit ipfam carnem manducandam,nifi inporrigendo, quum diceret,Hod eft corpus meum. Ergo in euchariftia dedit nobis ipfam carnem,

Ridlæus; Si de ucra carne Chrifti loqueris,fecund3 fubftantia carnis af' lumptac,0d non per gratia ôd ipiritualitcr,ncgo maiorcSin auté intelligas de uera carne, fecundûgratiam, ôdipiritualê cómunicationem: tunc concedo inaiorê,et nego minorcDat enim nobis ucre carné fuam manducanda,omnibus in eum credétibus. Eft enim uerus cibus animæ, quo pafeimur perpétue in uitam acternamtiuxta illud, Caro mea ucre eft cibus, ôdc.

Smitlius; Qiu'd ft Auguftinus dicat Chriftum non tantum in figura : - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis

Ridlæus: Ego nunquam dixi,Chriftum tantum hguram dedific corpo-' hsfijt:reipfaenim deditreali communicatione,hoc eft, fecundum commu* nicattonem eamfs carnem iuam.'

‘ Vueftonus légit locum Auguftini Anglicè , poftca fuhiccit: Tudkis Chriftum,non corpus iuum,fed figuram corporis dedifle.

Ridlæus: Non ita affîrmo. Dico dedifie corpus fuum reipfa: dédit enim reali communicatione, hoc eft, fecundü communicationem camis,carnem fuam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-

Dodor Glinnus: Pofthæc argumentari cœpit DodlorGlinnus, qui poft contumeliofam in me præfationê(quam fàteor eo moleftius tuli,quôd habitus cftmihi femper pro ueterano amico:fed quia fcenæ, credo, inièrui-teuoluit, pofteaad ædes in quibus cuftodiebar accedens, petijt à me iugt; otum didorum ueniam coram Yongo, Oglethorpo ÔC altero. Ego uerô ex animo illiremitto,opto^ claram in Domino Euangelicç finceritatis cogni tionem,amp;^prccorutaliquandoremifsis non illimodô, lèdamp; reliquisom* nibuSjOmnib.offenfîs,plenèreconciliati conucniamusindomo partiscœ ftftis.Sed ad argumentum quod in huncformauitmodum:) Agnouit eccle fiauerum Chrifti corpus in facramento. Ergo ibi eft uerum Chrifti corpus: Antecedens patet ex AuguftinOjContraFauftum hæreticum.

Ridlæus: Qiio modo ecclefia Chrifti, quæ eft fponfa Chrifti, edôdaa fpiritufando,2lt; per rcgulam uerbi, agnouit uerum Corpus' Chrifti in cœna lJominica:SCego lubenter agnofco. Agnofcit autem ecclefia præfentiahi torporisin ccena Domini prjs per gratiam ipiritualiter, ut fæpe iam dixi, ^'pcrfacranientalem fignificationem, non autem per corporalem præfen* bain corporis carnis Chrifti.

* Glinnus: Auguftinüs contra Fauftum libro uicefimo,capite decimo ter do: Nônulli propter panem ÔC caliç'em, Cererem amp;nbsp;Bacchûnos colere exi-Itimabant. Ex hoc loco ego colligo,adorationê euchariftie fuiftè apud uetè tts.amp;Efafmus ad frarres in inferiori Germania, ait,adora tionem euchariftig fnifle ante Auguftinum amp;nbsp;Cyprianum.

Ridlæus: Signa ipia uenerabiliter tradamus: fed ïymbolum pro fÿmbo lo ueneramur,non pro reipià.

• Glinnus: Qiiideftfymbolum:* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘■»•J

Ridlæus: PaniSi-3-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i * ?

Glinnus: Ergo adoramus panem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' '

Ridlæus: Inuerboadorarc,eftfallacia.Âdoramus{ymbôlahæc, qinim Uenerabiliter ea tradamus. adoramus Chriftum, ubicunq? Chrifti intelligi* tnusbeneficia; maximum autem Chrifti beneficium intelligimus infacra-« mento.

Glinnus: Itapoftlim coram feamno pfocumbere, dC adorare Chriftum: w-uquis toget,quid agamc'poflitmrefpondere, me Chriftum àdorare.

•V , nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**-*\uii.* J vjuvu uiiviiicnia vvvivij

CoIuSï Hoc falfiim eft:nam in eodem concilio agnoucniht trinfubftaft» ü'atioqemjicet de ea tradare noluerunt,eo quod haberent incommifsionc,

Ridlæus; At nihil de ea uolebat decernere, cö proponeret illc articulus, Colus: Nonquiano agnouerüt,fed quodnonliabebantin cómifsione., Curtoppus; Reueréde uir,docebo,quód uerè ac realiter corpus Chrifti fit in euchariftia ; cumcp ea de re fantfli patres ÓC Occidentalis Sgt;C Orientalis ccclefiæ tam multa manifefta fcripferint, ego tarnen unum adferamin tnc dium Chryfoftomum. eftlocus illius in decimum caput primæ ad Corinthl os, Homilia uicefimaquarta: Qiiod eft in calice, id eft, §d cffluxit de latere Chrifti. Seduerusfanguis ö^genuinus fluxit de latere Chrifti; ergo gcima* nus ÔC uerus fanguis eltin calice.

Ridlaeus; Qiiemadmodum panisfacramentalisÓ^ eucharifticusdicitur corpus Chrifti pro nobis traditumtitapoculum Domini eft fanguis quiflu* xitdelatere Chrifti.Scd panis illeiacramentalis dicitur corpus, quia eft eius corporis facramentu: item amp;nbsp;calix fanguis dicitur,quifluxit de latere Chri* fti,quia eft eius fanguinis de latere effluentis facramêtum, ab ipfo Domino ordinatum in noftrum fingttlare commodum,hoc eft ad alitionem noftram ^iritualcm:ficut cftbaptifinus,inaquaadfpiritualem regcncrationem.

Ridlæus; Sacramentum fanguinis,eft fanguis; QC tribuiturid facramcn' to, quod eft rei iacramenti.

Vueftonus: Repetit argumentum Curtoppi Anglicè, Qiiod eftin calf» ce,id eft quod defluxitèlatere Chrifti. Seduerusfanguis fiCgenuinusflu* XitclatereChrifti:Ergo germanus SCucrus languis eftincalice.

Ridlæus; Vcrus fanguis Chrifti uerè eft in calice, non reali tarnen ipfius præfentïa,fed gratia,iuxtacpfacramentimodum. -

Vueftonus: Bené quidemhabet, tandem ergo ûnguinemrcpcrimusin calice,ucrum quidem ipfum, fed tarnen per gratiam amp;iacramentimodum« bicep dotftores circumftantes exfibilarc incipiunt.

Ridlæus; O' uiri quæfo grauifsimi,iftud modo quod facitis,non pro tugt; dicio, fed præiudicio accipiam.

Vuatfonus; Grauifsimcuir,ftatui hoc tempore rationem habere tempo ris,6Cabftinere ab omnibus,quæ poflunt remorari congrefl'um noftrum.id* circo primum peto,cum diceret Chriftus fexto Iohannis,Qgt;n’rianducatcar nem meam, Sdc. fignificat ne tjs uerbis manducationem fuæcarnis ueræ Sd naturalis,an panis et iymbolif

lÙdlævs: Intelligo eum locum de uera Chrifti came, fed fpiritualiter manducatatet dico,iacramentum etiam pertinere ad fpiritualem manduca-« tioncm.Nam facraiHentum comederefinefpiritu, eft inutiliter comederc» Qiii cnim non fpiritualiter manducat,indicium fibi manducat.

Ridlæus: Euchariftia accepta pro iymbolo,eft iacramentum, Vuatibnus: EftaDcoinftitufum;’

Ridlæus: Verbis QC k^is, quæ Chriftus dixit 6^ fecit, tufsit nos dice* re amp;nbsp;facere.

Vitatibnus : Receptum eft, iacramenta nouæ legis conferre gratiam di* 'gne iumenribus,

Ridlæus: Verumeftgratiâ conferriperiàcraTncntum,fcdtanquampcf fnftruflientWOTT Vis interna Cluiftus coferunt gratiam perfacramentum, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vwät*

Ridlæus: Memini multas efle facramcnti definitiones apud Auguftf-num;fed ego utar ea, quæ uidetur ad rem facere maxime ; Sacramentum eft fignum uilibile muifibilis grariæ.

Ridlæus: Societas peripiritumfandlum cumChriftoeftgratia,Xperia cramentum fîmus membra corporis Chrifti myftici, quia per làcramentum pars corporis inferitur capiti.

Vuatfonus: Eft alia ratio corporis myftici SCnaturalis, Ridlæus: Aliafateor eft ratio,fed caput utriuftp eft idem.

Vuatfonus: Sifubftantia pan is ôé uinimanet,focietas ilia promittitur ‘umentibus panem ÔC uinum:fed promifsio facfta eft carni amp;nbsp;fanguini,Ioan-' nisfi.QiiimanducatjôCc.

Ridlæus: Promifsio quidemfacfta eft cami dCfanguini, fed ea recipiun* îurinfacramento perfidem.

Vuatfonus: Omnefacramentum habetgratiampromiftamfibi.Sedpa^ uinum nô habent gratiam promiiTam. Ergo panis amp;nbsp;uinum non fiant ficramenta.

Ridlæus: Vcrum eft, omnefàcramentumhabet gratiam annexam inftru ’’^cntaliter. Sed uarius eft intclledîus huius uocis Habet : facramctum enim nonhabetinclufam gratiam, fed bene utentibus cedit in gratiam. Sic aqua ^'^baptifmo habet promiftàm gratiam, per earn ipiritusinfunditur: non 9^od in aqua inclufa fit gratia,lcd quôd per aquam confertur gratia.

yuatfonus: Hæc promifsio facta eft carni amp;fanguini Chrifti,amp; non pa Qfacramentum nô eft panis ôCuinum, fed corpus ÔC fanguis

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Accipienti pan cm communem,6C uinum commune, nub

dr fada promifsio. Sed recipienti fandlum panem , amp;nbsp;panem corn* pwiionis magna facfta eft promifsio gratiæ : nec promifsio data eft yiiDolis fed rei facrarnenti. Res autem facramcnti eft, caro ÔC fan* guis.

Mdlæus: Hocfacramcntumhabetpromiisionemgratiæ,dignèrecipi* Ch'd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanquam perinftrumentum datur gratia:non quod

en nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed hæc promifsio,quæ fatfta eft,non eft, riifi digncrecipi*

Ridlæus: Iliapropofitio habet multiplicém intellctftum: tanquam pa* communem, ut dixi, fumêtibus nulla facfta eft promifsio,digne autem fandlum promifsio facfta eft gratiæ. Sicut etiam Orige*

lli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem frangimus, nonne communicatio corporis Chri*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panis,unum corpus Chrifti multi fumus,

j^j Ridlæqs; Panem menfæ Dominicæ, communionem corporis Chri* ^Vuatfonus: AudiChryfoftomum fub eum locum.Panisquemfrangi* tio^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communicatio corporis Chrifti cftc Qiiare non dixit participa

am nbsp;nbsp;nbsp;^’^plius quidfignificare uoluit,amp; multam inter hæc conuenienri*

communkamus. Qiiemadmodum enïm corpus illud unitum eft Chrifto,!^ taâCnoS perhuncpancmunioneconiungimur.

Ridlæus: HabcatChryfoftomusfuosloqucndimodos.Siucradkat,nSv reijcio. fed fit mihi liberum, panem uerum dicerc.

Vuatibnus: OmneSjinquitChryfoftomus, quiinunaaccumbnntmcngt;’ la, de uno uero corpore communicant, quid appcllo, inquit, communicagt; tionemf Idem ipfum corpus fumus.Qindnam lignificat panisfeorpus Chrl fti. Qiiid autem funt qui accipiunt îquot; corpus Chrifti : Non multi funtu-num corpus.Chryfoftomusintcrprctafur hunclocum contra te.'^Omnesu-nus panis Oil unû corpus myfticû l'umus,qui uno paneChrifti participamus.

Ridlæus : Omnes quidem unum myfticum corpus fumus, qui de u-no Chrifto communicamus in pane , iecundum uiuificationis efficient nam.

Vuarfonus: Dequopaneloquitur.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’

Ridlæus. Efiunus unius ecclefiæ,quia proponebaturinmenfaunus.'ita de uno pane participant omncs,qui in menfa Domini communicant.

Vuatfonus: Vide quàm abiurdè loqucris.^ Omnésne qui aprincipio mundi uicp ad fineme'

Ridlæus: Omnes qui in eadem menfa fimuî myficria communicabanf, bene porerant. Qiranquam SC unus eiè panis etiam cœlefbs,cuius hic paiiis facramentalis eiî myfi-erium,qucm fànè eundem omnes participamus.

IZidlæiis: Didrihiiouoeem O nnes:quiafblebant omnes deunopane in partes diniCo communi arc, omnes quierantinuno cœtu,omnes^ qui in unamenfà communicabanf.

Vuatfonus: Omnes ergo qufnon communicabanf,cum adeflent,exclu dis à corpore Cbrifti:' .

Feknamus: AtCypn'anusaif,PanisquênuIIamuItitudoconfîimit.quod inrelligi non poteil^niQ de corpore Chrifii.

R'dlæus; Et agebac co loco Cyprianus deijcroChnilicorporc.nôn de pane mafcriali.

Feknamus: Imo agebatpotins de /àcramento in tradîationc,nfmiru de Cœna Dominé

Kidixus: Verum en:,â^fatcor,agebatderacramêco.red dcfpiritualiman ducatione aliqnid aCp edit etiam.

Smithus: Cum Dominus dicit. Hoc eû: corpus meû, non utitur tropico fermonc'.ergo fallcris.

Smithus: Adduco Auguilinum fuper pfalmum triceCimumtertiim,^ condone prima,intierpretantem ea uerba,Ferebaturin manibusfuis:primo Regum. Hocquomodo pofsitheri in hominc, quisintelligatt' Manibiis cnim fuis nemo portatur,red alienis. Qliomodo intclligaturdc Dauidcfc' cundum literam, non inuenimus. De Chriilo autem inucnimus.fcrcbanit enim ChrifèusinmanibusCuis, quum dicerer, HoceEcorpus meum :fcrc' batenim illud corpus in manibus fuis.Non uidebarAuguiîinus,quomodo hic locus ad literam intelligereturdeDauide, quia nemo feipfum potcrit portarein manibusiuis. Ergo dicitlocumintelligendum deCbriiioadlire ram.nam Chrifius portabatiemanib, fuis, quuininccenatradcrctfacrame cum difeipulis dicens^Hoceiicorpusmeuim

Ridlæus: Qiiamuisfciam ilium locum fcripturæalitcrab alijslegifecun dum ueritatem Hebraicam, et aliter cxponÉtamen detur tibi expolïtio Au-guftini.SC dico,quôd fententiæmeæ nihil aduerfatur. Nam Chtiftus ferebac lefeinmanibus luis, dum facramentum corporis fui traderet difcipulis fuis comedendum.

Ridlæus: ConcedodidlumcffeabAuguflinOjquoddcDauidcnonin^ uenituradliteram, quôd ferebatfefein manibus fuis, quôd de Chriftoin^ Uenitur.Seduerbumilludad literamjnonredlè refers ad id quod portaba* tur.Debet enim ad euni qui portabat refem. Sentit enim Auguftinus,quôd nufquamlegatur in facris literis, quod carnalis ipfeDauidfiiius’îeffæ porta-» batléfeinmanibusfuis:feddeDauidcfpirituali, qui Goliath diabolüpro-ftrauichoc eh, de Chrifro fcruàtore uirginis filio adliteram bene inuenitur, quodipfcportabaticicinmanibas fuis, quodam uidclicet modo,nimirum dumfcrebatfuiipfiusiacramentum: SCucrbum quodam modo habet ipfe Auguft.ut quid fen tiret, paiàm omnibus manifcftaret.

Smithus: Qi.iihbet potcfr ferre iiguram corporis fui in manibus lîiis; fed Auguftinus negat Dauidem fe potuilie ferre in manibus fuis: proindenon loquitur de figura corporis.

Ridlæus: SiAuguRinus inueniflèt in facris literis,ubi Dauid portauit fa ffimcntum corporis fui:tuncnunquam ufus fuiirethuiufinodi cxpofitione Chrifio.

Ridlæus: Fcrebafquidemfeipfum,fcdinfacramento.ÔL Auguitinus po lrrcmoadditquodammodo,id eft,lacramcotaliter.

Smithus: Tu no intelligis, quid AuguRinus fenferit, quum dicit Oito-» dammodo. Senfit cnim,fc portalFcin ccena ilia fiium uerum corpus, non in ligutaamp;Rorma corporis, fedfiib fpeciepanis. Ergo hic tcneris médius, nec polsis te extricate ex hoc labyrintho.

Trcshamus: Hic cxorfus cRdicerc,magno,utuidcbatur,zclo comotus: ^'pro Paphnutio fefe à me haben' poRulauit,arcp utad marrcecclcfiârc' diremuchcmeter orabat. Ego fanèinitio, quia hominem non cognoui,ar^ hitrabarfuiflcfeniculum qui habcrctrelum Dci,licctnon fecundû fcicntiâ: ^'illf eu na omni mâfuetudine et rcucrctia reipodcrc cœpi.fed uifus fum mF bipofteafentire,fubouinapelledclitefccreuulpinâcalliditarcm. Argume.» fuin eius quod magno molimine tâdem in medium protulit,hoc crat: Coiv filiumjinquiqLatcranenfcquoduniuerfalemrcprçfcntabat ccclcfiâ,in quo concilio congregati étant epifeopi numéro joo: metropolitani 70.reliquo tumingens multitudo, decreuir,quôd panisSC uinum uirtute uerbidiuini tranfubftantiaturin corpus amp;fanguinent Domini. Ergo quicunqî cótradF xertt, non potcR eiîc filius eeelefiæ, fed hæreticus.

Ridlçus: Obferuâde doniine,audiuiquæ citaRiexLatcranenfi cocilio, ôimemini fuific epifeopotum amp;nbsp;metropolitanotum, uti dixiRi, magnâ mul titudincm:fednoiioRcndiRi,quotfueruntin eo concilio ftattes piiores co-î uentuaks; fiierunt enim 800. Tune quidam exfcribis:QLîid,inquitillc niF Iii, uisne tu negate autoritatem concilij illius, propter multitudincmib lorum priorum: Nequaquâ, inquâ ego, adeo ob cam caufam, quàmjquod doRrinaillius concilq non congtuit cuniuerbo Dcé id quod exacRis illius 'ocilij,collât, quod habitû cRfubInnocêtio j. uiro, fi hiRorqs credendûeR, ccdefiæChriRiScChriRianæreipub.nocentifsimo. Hic quidam clamabât, SQibitefcribite,et ego uicifsim fuccincbam,Scribitc et rcfcribitc.

Trcshamus: Manducant mail ueru SCnaturale corpus Chn'fti:Ergouc rum Sü^ naturale corpus Chrifti eft in lacramento altaris.

Ridlaîus: Mali manducantuerum S»/^ naturale corpus Chrifti tantum fa-cram ento tenus,iuxta Auguft.boni uero manducant uerum corpus Sc facrx mentaliter, Suf per gratiam, hoc eft fpiritualiten

Vueftonus: Adducit canonem de cœna Domini ex cocilio Niceno,6i urgereuolebatmaxime quod ibidicitur. fedfide confiderenius/t«/«^iace* tern fitum in m cnia agnum.tollêtem peccata mundi: Situs, inquit,SC pofitio corporis,plane declarant corporalem praefcntiam corporis.

Ridleus: Nimis cralFc cogitas de fitu agni cœlcftis in mcnfa Domini:n5 more cnim hum ano putâdus eft,ut tu fentire uideris,proftrato corpore iacc re in menfa: fed omnia hie ipiritualitcr funt intelligenda.adeft enim in mcnfa agnus ille coeleftis, fateor,fed prefentiafpirituali et per gratiam, no autein fccundu fubftantia corpoream carnis aftiimptç. SC canon ipfe manifeftedo-cet panem efl'e materiale, qui in menfa proponitur: et proinde iubet,nchu-militerfimus intenti adea quæ proponuntur^. dift. Ea quæproponuntur, quid funt aliud (quantum ad iubftantiam)quam panis uinum,fed exalta-ta mente,fide confidcremus fitum efle in menfa agnû tollentê peccata mundi. fides enim cxaltata uidetillumquifedetad dextera patris fccunduucru corporismodum,per gratiam in menfa Dominica fitum,SC rolicntem pcc-Afii« '«co- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mûdi.Alius:Vniuerfa ecclefia ^æcorû SC latinoru Orientis SCOccidc-

onitMmihi, nbsp;nbsp;nbsp;confenferuntinconcilioFlorentino unanimitcrindotftrinacuchariftiæ,

tid cuiuti^ quod fit in facramento altaris uerum 5C reale corpus Chrifti: Ergo tudif-no ntemw. fentis ab uniuerlà ecclefia.

Ridlæus: Nego SC ecclefiam Orientis autin concilio Florentino, aiitun quam alias confenfifte cum Romanêfi ecclefia, in dodlrina detranfubftan-tiatione panis in corpus Chrifti.nihil enim in concilio Florentino cum Ro-, manis ca de re Gratci decernere uoluerûnlicet hadlenus fateor ibidem con-ueneruntjUtliberum eftêt utrigp ccclcfiæreccptumfuummorcnifcruarcni paneazymouelfcrmentato. Hicrurfus

Dodlor Coleus clamat:Imo conuenerunt de tranfubftantiationc panis in corpus Chrifti.

Ridlæus pernegat. Itefum incognitus mihi quidam è feribarum numc-ro,ut opinortNihil ibi de tranfubftätiatione decrcuerunt,fcd cam materiam tanquam ecclefiarum concordipminime conucnientem,intradata rclique-runt. Qiicm uera dixifte Ridlæus confirmabaL

Vueftonus: Chryfoft. homil.20. in ».Corinth. Id nos adoramiis, quod Magi in prpfepi adorauerunr:fed Magi adorauerunt in prefepi pofitum uc-rum Sc naturale corpus Chrifti: ergo, SCc. 5C rurftis ibidemiNo hie Dominu (inquit Chryfoft. ) in præfepi, fed in altari,nec mulierem in ulrus tcnai-tem, fed facerdotem.

Ridlæus: Adoramus nos,fateor,cundcm uerum Dominum S(ffcruato* rem mundi, quern adorauerunt magi in prefepi: nos inquam adoramus eun dem in myfterio SCin facramento ccene Dominicæ, fed hie cum adoramus fpiiituali' libertate, utait Auguftinuslib. j. do(ft.Chriftianæ,non carnalifer-uitute:hoceft,no adoramus fcruiliterfigna pro rebus,quod eirct(ut ille aft) fcruilis infirmitaris,fed mentein coelum eleuatailium ftirfumfedentemqui ab angelis adoratur,eundem nos oculis fidei præfentem fecuhdum gratiam 6C fjairitualiterinmenfa fua afsidentem intuemur SC adoramus, afsiftitcnim fempcr Chriftus fuis myfterqs,ut habet Auguft.et diuina maieftasfut ait Cy prianus) nunquam fe abfentat diuinis myfterijs,fcd hgc afsiftcntia SC preftn tia Chrifti, qucmadmoduin,bapcifino,totafpiritualis eft,5Cpcr gratiam,no autem

Wtem per carnis corporalcm fiibftantiam,ita plane fe habet 8^ in menß Po «ninilegirimeamp;riuxtauerbum Dei rite adminiftrata.

Prolocuton Sub fincmD. prolocutor hoftili'ter in me debacchatus eft, ihf «nicum hominem palam appelläs, præh acrum etfingularis audacig. Clama ÏMtetiam,herefes iam fob ipforum confpecQu protritas Si conculcatas.qua* obrem omnes uehementer inhortabatur ad epinidon, id eft carmen uido*, hale,concelebrand urn, ipib D.prolocutore uoceprxeunte inclamando, Vi rituen'taSjUicitueritas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Atcpadhuncmodum triumphali applaufoSC celebri acclamationc fan* riiisima facrificorum Qi dominorum dolt;ftorum,qui pro aris fît focis,pro la* nbus Si dijs pcnatibus ftrenue dimicaftent, terminata eft hacc gloriofa di* •putatio.

HAec, amice ledor, bona fide fcripfimus, noh quod iftaîc caderh omnia uelcifdem, autordineaut forma uerborû, mein fcholis dixifte affiiina ‘'fnm: ncquaquam cnim hoc dixerim. erat enim hoe turn impofsibilen'ta e* •^201 turn tanquam urfos catenatus moloflbrum multitudine undiqj allarra* tiurn drcundatus Qi exagitatus : fed quôdfciam,mcifta, aut eius generis oonlimillima habuiife : Qi intcrdum credo iftis,pro ea quæ tum mihi obla* ^cftdiccndi tunc occafio etiam commodiora. Nam Deo fint gratiae, fuius hoc fingulare beneficium fuifle agnofco, nunquam mihi aut inge* præfentius,autlingua promptiusalicuinegocio,quamilli difputatio* J^infcruiiTefontuifa, Vnde amicele(ftor,quicquid antehaclegiftiaut audi* ’b,quod ad illä noftram difputationem pertinct, uel pofthacquicquid con* ï’gerittelcgcreautaudire a quocunqj defcriptuuelrelatu,quod uel cum his quæiam fcripfi repugnabit, uel in fenfo Qi in fomma no cofenferit, id uniucr lum fcias cflc falfum,5i(^ uel ab im p erito Qi indo lt;fto fcriba, qui m eas rcfp ofio* •its no bencintellexcrinucl ofcirante,qui non fatis diligenter attcnderit:ucl ’binuido ôfmalitiofo papifta,qui hoftis eftDcifîCucritatis,efle profedlum.

Deusmifercaturnoftri,etbenedicatnobis;illuminet uultumfoufo* ptrnoSjCtmifereaturnoftri. a . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Scias infoper, amice lelt;ftor,D. proloquutorêmihi in fcholis inter diipu* hndûpublicèpromififtCjUtuidcrêrcfpôfionesmeas quomodo eftenta no* •3njs excepte,8*^uthaberêfacultatem eafdem fopplendi Qi perficiêdi,aut e-' ^’^nicómutandijfi quid pofteauifum foret cómodius,quod propofitis argtt •ntntisrefpondereuellem. Promifitetiâmihilocû Qitempus publicè dada, •nquibus libéré omnia qua? uellem, inconfirmationêmcarûrcfponfionûli* cttetadducere. hæc omnia cum publicè ,pmififletin aûditu reliquorû corn* •nilTariorü Qi totius fchole Oxonienfis,fcias inquâ,eum nihil horum in ucri* ^3te prgftihfiè. Qiiid igitur fidei iftiufoiodi hominibus^ Qi ubi talcs funt iudt «s, habendû fit in arcanis myfterijs Dei, qui in fuis promifsis tam palàni fa* fo's, tam iufto iure debitis, Qi in tâferijs rebus, neq? Deum neep homines ue hti,fidem fallcrenon crubefeunnego prudentiorum iudicio iudicandû efl« tchnquo.æ nûc quid reftat,nifi ut preccmur,ut Deus ccclefiæ foae Anglica* Jipmifereriuelit,ut ipfa aliquando clarè uideat Qi amplecftatur auidè in facie lefuChriftiuoluntatem patriscœleftis,fîlt;utgrafrantes lupos etimpoftores »auifsimos,quitammiferè gregem foum dilaniantSC démentant,uel pro •uainfinitabonitate trâsformet in fideles paftores,aut pro aequifsim o foo iù ^icio^ouilifoo,ncamplius oucsChrifti conturbare Qi difsipare ualcanr, quàm citifsimè abfcûidat; Amen amen, ôi qui habet fpiritum Chrifti (ut ait wbJdicatAmen, ......

Scias poftrcmô,cum D, proloquutor propofuifTct nobis trcsproponHquot; ones,et lufsiflèt fingulis parari à nobis reiponfionem,poft habitam unâ clini taxathuiufmodi difputationem ciimvinoquocp noftrûm de prima tantiint prqpofitione abfcp ulteriore delatione,amp;antequâdereliquis duabuspiO' pofitionibus meas (fa's) refponfiones uel accepifFet, uel audilTet, mihi^nu« quod in die quo rulitin nos iententiam,interrogauit fimul onines,utrö ueb lenius eis eaForma qua proponebantur fimpliciter fubfcribere)condemna-' uit nos omnes, me dico, Cranmeru 8CLatamerum ( panes in Chrifto rent* rendiisimos, Só nSeatep inæternSmihi Fratres ebarifsimos ) horrendifiimæ haerefeos criminis de omnibus illis tribus propofitionib. et fa'undos abin' uicematque in diuerfis locis diftradlos, tiadidit fauandos in diem com^ buftionis,ablatis prius à nobis proprijs noftris famulis,ablaris poftea (cum abiret) calamo,charta et atram ento.atcp hune in modum cum D.proloq^* torLondinum ab Oxoniareuerteretur, ôifego hæc defaibcrenijdimiisrin* mus, OmnipotensDeus,qui caufas humiliûrcfpiciqamp;foluere confuemt gemitus compeditorum: ipfe iam digneturcaufam ecclefiæ iùæ Anglfanæ reipicere, atq) eius malis omnibus pro iuaimmêfamifericordiafinemhreut imponeredignetur.Amen, -

Mtiw Domini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter Doilorem Hugonittm Latamerum re/^ondentetniCF“

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opponentes,

Vue^lonuf V ~TIfiFratres,couenimus hodie diuini numinis auxiliOjprofligatwriar^' V mentorum uim6C diuerfas aduerfariorum opiniones,contrauenta' ternrealispræFentiæ corporis Sc fanguinis Dominiineuchariftia. £lt;tnp^* ter,fi quid habes quod reipondeas,a(imoneo ut relponfis foccindis et con* cifisutaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. Latamerus: Rogo domine proloquutor, uos^ uniuerfi fimul anaito* '' res, ameneexigatis,neuexpedareuditis, quod inme FituinnoncihLati* næ diÆoniiam annis plus uiginti non aflucui,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Vueftonus: Sede pater, acrequiefee,fi placet. gt;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

xi, Latamerus: Hab eo comitati tuæ gratias. Oyanquam id opus adco non eft. Sine quæfo fidem hie publice profitear,quam apuduosinpræ^ntia teftaturus fum. Difputare enim non ualco. Illud ubi Fecero,poftea deme ftatuiteutlibebit, Conclufionesquibus hodiemihireipondendum elt,hu* iufinodi fiint: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• mr/uoiquot;...

In iacramento altaris,uirtute uerbi diuini à iacerdo te prolatijprx* lens eft realiter,Sife. • * jri r: r,

«1 . J 3 I Poft confecrationemnonremanetfiibftantiapanis, QCc, i i/ i 5 ’ : ! In miftà eft uiuificum ecclefiac facrificium, amp;c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •

MiQitod ad primam iententiam attirtet,uidetur mihiilla Facrificns quibub datnirerbis affetftata, quandam obfeuritatem continere,ncque lecundum modum lacrarum fcripturarum eloqui: fed quantum aflequor,ficrefj30deo bona fide, etfi non fine periculo. Nimirum in ccena Domini rite cele* branda,no nifi Ipiritualê Ghrifti prgftntiam requiri, 8C earn ftifficere homiw Chriftiano, ut per qu^ ÔC in Chrifto maneamus,0d Chriftum in nobis nentem habeamus,ad colêquutionê ufqp æternæ uitæ.Si permanferirnusA bate ipla praefentiarealis dici po teft cômodifsimè, utp.ote qug nonfilt;ft3tl^ led uera et frugiferaJd^ ego nûc dico,ne naiutulus quiljriâ cxiftimetmeno nifinudû ÔC uacuûfignûfacramentnfacere,anabapriftar3more. Quicquid autê de corporali ilia prefentia fegitur, illud no nifi pro comento papiftiçO haben*

habendum elle puto,6C l'deo ommno reijciendum.Secundam fêntentiam digt; cere aufim non l'nniti ucrbo Dei fed humanitus adinuentam effè, idco * que commentitiam Si falfam, quàm penè dixerim reliquorum Crrorüm ueluti ma trtcém efle * SC quomodo Domini tranfubftantiatores non uidebuntur con* ipirare cumNeftorianis,uiderintipfi.T ertia conclufio,quatenus ego eam,ingt; tdligOjUidetur mihi inimicitias infidiofè ftr uere aduerfus oblationem ab ipfo niet Chrifto fadlam pro nobis perfona propria, iuxta emphaticâm illam elogt; quutionêapudHebr. primo capite,Per femetipfum purgationc fadapecca tofum noftrorum.ô^ paulo poft : Vt mifericors eftèt Si fidelis pontifex in his quæ apudDeûforent agenda,ad expiandum peccata,ut uideatur noftrorum pwcatorum expiatio magis exhoependere ,quod Chriftus erat pontifex orrerens,quàni quôd erat oblatusmiH quatenus à feipfo oblatus cft,utnon fit ’leceflèab altjs eum offerri.Vtne dicâ miré præfumptuofiim id abs quopiam ^entari citra uocationem apcrtam,maxtmc cum tendat fi non in to turn, certc ”1 partem, ad euacuandam crueem Chrifti.neque enim eft humile quiddam, f f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominis oblatoribus,quaautoritate

1C racitisjô^ qufs dédit uobis iftam autoritate, ubi Si quandof'Non poteft ho nio accipere quicquam,inquit Baptifta, nifi fucrit ei datum è cœlorne hono^ adiUû uocetur. Item, Si quis pcccauerit, wquitloannes, non ftatim(fubdit)fàcrifîcum domi habcat condutftum, q«/ pfo eo in mi{r3:red,Äduocatam(inquit)häbemiis lefum Chriftum,

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim,cuius unius obïatiois efficacia Si effctftus

jJtabilis eft in fempiternû,ut nullis iam fit opus eiufinodi oblatoribus.Qin'd loiuultPaulus dicendo,Qiii altari deferuiût, cum altari participantfôd fubif Qendo:Sic amp;Dominus ordinauit,utqui euangelium pra:dicant,exeuâgelio cjuur non ftibdiditr' Sic Si Dominus ordinauit, ut qui iàcrifieant wmiiia,defacrificando uïuant,ut eflet uitftus noftratibus facrincatoribus de tinams equè atep uetcribusfimo no habent, quod pro fuo uidîu allègent. At prgdicatores habet, utuideri poffit iàcrificatorium fàcerdotium ordinatione ei in prædicatorum Si conciomtotium mutatum eflè,ôd^ ceflaflç prorfus ob atorium,nïfiquatenus ftimus omnes Chriftiani iacerdotes facrifîcatortf, , j ^œna Dominica inftituebaturad excitandam gratiarumadfionê pro ob ätione Dominica uerius q ut oblatores ibi agaentres iuas.Paftite quantum inuobis eftgrege Chrifti, inquit Petrus.Imö,ut nunc, dicif ,Sacrificatequan unnt^oßjs eftpro grege Chrifti. Et mirum eft, Petrum tantimuncris oblix um clTejCum hodie tanti habeatur iacrificarc, pafcerc plané nihili apudmul-^us.Quis cs,fi definas pafcercf' bene cathoh'cus.Ät quis es,inquam,fi definas äcnficare et miflàref ut minimü haercticus.Et quid opus ergo poft hæc pafto le m!dito,quu nemo fit ta ftolidus,quin facile didicerit lacrificare Si miffàre ƒ ' Ir haeftenus literis amp;fcripto comprchela, uobis exhibere uolui, quotf ’P^^^^’ones dcfcenderc noluerim nimirum tenuitatis mcac coniciuszquo ‘uicns conftarc poftet,id me meritô optimo^iurefeciftè.Rogodominano ucin tuam,tam câdidé id habere uelis, quàm une magna moleftia iftud quan m um eft opevæ, à me lufceptum non ut, eo quôd famulum ad manum non aberem, quem à me exclufiftis. O bone,fieri poteft ut ipfe ad hanc aliquan* 0 ætatem debilitatem^ meam peruenias, Tempus antehac fuit,quando pu duos reges concionatorê egerim,duas nonnunquam tresûe horas iiite interruptio ne uerba faaens : uerùm fît cum pace Si ucttia ua dietum,apud te non licuit fuperioredic adfcmipartem horæ am'mi con*

cep ta pï ofcn-c fitTc probris, contumelijs, fannis, diïïcrtjs, fcofnmatis, qa^' lia nunquam in te parætatemexpertusfum,præferümintanto act^mcelfquot; briconlenfu hortiinutti,opornutgrande efTepericuIum.Quid commeiuc-' ram, quid tandem hoc cratfAudire uultis f Dixeram forte, ut ferebat tum occafio, de præcipuis quatuor Miflæ offîbus. Neque tarnen unquam legt^ ram,fîcin ipfritum lànôum pcccatüm efle :nec interim permittebatur mi^ fii, quiduolebamhac metaphora explicate. Cacterum nplaccat Domina^ dont tuât, nunc qirid eo uolui explicaturus fum. Primum os miflæ Pap*' fticac eft,confecratio, quam nos Dominid cOrporiS creationê dicimus* be* cundû, eft traniubftantiatio. Tertiu,mifl2coblario, Qjiartum,adoratio ri »

Qutbus qufdcm quatuor medullse quafi offibus intcUigere uolui quatuor pracdpuas ÔCprincipes partes 6C portiones, ex quibus miflà confemifflina' tur,qu3C^praecipueinmlt;flimomentihabentur, Quasquidem partesuos inminàm intruditis peruim Si. uiolentiam,fub umbra obtetuqi foiptut^’^quot; cræ, quàm mifae adinftitutum ueftrum à genuino ienfutorquendo trsb^ Nam aboqui nulls habent in feriptura folidum fondamentum (mea quidcju opinione)quonitantur,etfiin care perfuadenda,nunc difputando parum ualerentjfircsfcholafticâtradlandiformam poftularet. Quid ni enimiattaf dcbilitatcm meam,quem fenilis hæc ætas adeô uel ad ftudia reddit incptu^, tieladcaq^ftudijsantchac coniêquutusfom cxplicandaatqueiUuitran a inutilem/Detèucrd DominedodlorVueftonciîepeàmultis multaaiidiw uûlgoiadlata:fcd fàdemtüamnunquam priusnoucram,quàmreginajn^ ieftas nunc te mihi iudictm inquifitorem dedicDeum precor,ut iudiot^ tibi tam redlum donét, quàm exteris te ûlius magnis multK^ dotibusin’ tumuideo,ingenio,eruditionc^litcri8,5Cc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Faxit Dominus uthis rede uti queas, fcmpClr id Habens in oculis oc an mo, quod qui in altis habitat,humflia rclpicit, quod non eft confilinm' ucj IusDominum.Item^,quod mundus hiciémpcrfuit,acfoturus e^^^rras ac inftabilis. Praeterca ut fcias,quod tametß obediendum fit princ^^^^' incnhocipfiimcertisfirisfinlbusaclimitibasdrcumfcribitnr,ncfflpc^ ' «ninojrion contra DominS.Nam alioqui quotquot contraDominShrs obre t^t,grauiflimam tumipfis turn fibi pemidem condHant, maxinios^*f‘^“ lis adueriàrios declarant, quibus diuini nummis uindida procurant; h mod» fit folus pater. Sunt quidam fie mete corrupti,ut poftquâ eos deferue tit ueritaSjCîtiftiinent profinus quæftum elle pietatem, uiii inagnaf quidcffl dodrinç Si. ^utQnt3.te ptaeftates,amp; tarnen nihil fcicntes,fed infanientes orca quaeftiones Si diiputatioritim pugnas. nihil feientes inquam : quod non no* Verint Chriftum ut oportuit, quantum cunque prætcrea noucrinf. luxta pet'' UulgatS illud,fed uerilfimum carm5 i Id eft nefcirc,fine Chrifto plurima loro Chriftufibcncfdsjfatis eft ft caeteranefeis,Inquem fenfum Coriafatebatur fe ndiil ftirc praeter lefum Chrift5,Slt; hunc crudfixum. Miu tnulta blaterat de Chrifto, qui ChriftUm tamê nefciunt.Scd prgtexentes ons gloria,dolofe obfeurätAb nis qui duftnodi ftm^utfciögamur, autor eftPaU lusadTimonPulchrumfocritmeminiffèquid dixerit Auguft. etiamuîo^s non occurrit,nifi forte cotra litcras Petiliani habeat. Quifquis traditnccriu' rio crcdcndö,quöd no fit prophericis ucl cuangclicis

«na fit. Cauete uobis ab hoc anathcmate,fi ftpiris. Et mulca fàllor,fî no nt^i quiddShabet Bafilius,tn hue modum : Quidquid extradiuina fcriptura c», tradac utneceflâriô crcdat,peccat5 eft* cauete uobis ab hoc pcccandi geuc-LCtSwt qui dicunt,mul» fidûmuiri« wens probabflioraefTqeeuOTfeHio^

Admonens igitur Paulus,Ne qüi's, tnquit, uobis impönat probabilftatc fer monis.Sed quorfum hacc,inquxs, mihifpróbè. Sèd eft ut finas fcuciu inter* Qum fuauiter incpure, ucluti puellum queftdam dcnuo agere j o Deum ’tnmórtalem. Vos mutaftis facratiffimam cómunionetn in priuatam alt;5tiô* ïicm.Etlalds calrcem aufcrtîs Domini, contra prçceptum Domini. Obfcu ’^tispraetcrea annundationcm mortis Domini donee ucniat. Siquidem tnutaftis communes populi Chriftiani preces, cum adminiftrâtione iâcra* wicntorum, à nota populi lingua in peregn'nam linguam, conti a uôlunta* Domini inuerbo eius expreflàm.Deus sériât tibi oftium cordis tui, ao uidendum,quac uidenda font,in hac pârtc.Eqüidê tam lib enter prom pu principimeo obtempcrarem,quàm quiuis in toto regno alius.Sed hac •nreincolumiconfeientianonlicet.Dcus miiereaturnoftri, ,

yuefton. Diiputarc igitur reculas f'quid aisfuis igitur fobicriberef Laumerus: Neqüaquam:rôgo dominationem tuam,propitius homp leni elTc uelis.Fieri pôteft, ut ipfc aliquâdo, fi permittat Dominus,fenexî has.Potcris ad hanc a:tatem,atcp ctiam ad hanc debilitatem peruenire.

Vueftonus: Dixilli die labbati foperiori, te net^ mifiàm,nec oflà miflâe poniifTe in toto libro tuo inuenire ♦ Cxterùm nos mifîàm in eo libro repcgt; riemus.

Latam. Ncquaquam domine Do(^or,idnunquam facies, yuefton. Quid ergOibi aliud reperisf

‘ Vuefton. Vtram communionemfpriorém ne an pofierioremc' Latam. Nihil eft,mca quidê fcntëtia,magrti diieriminis. eft cnim utrat^ eadetn cana Domini, quâquam pofterior mihi quidem impenfius placet, y^efton. Jginir priorem,utuideris,tu quidem improbas.

‘ Vu^onus: Igitur hac quid ratione,ut uidetur, pafo'lii ac liba haud quic '^uamaiôlido Si. ufitato pane differunt. Didtis uos «quidem cceUam Demi ^led erratis in eo:nam cœna prius peradla eft. Ideo^ dicitfcriptura,Poft* ’’luameoznatumcft.Scis enim qüôd diUus Paulus Corinthioshocnomintf Uprehcnderef,quôd in hac coena quidem incbriarentunquu in uéfîra Corn Wuniône (ut feis) nemo inebriaii poftît.

Latam. Prior cœna Iudaicadicebâtur,quumagnumpàfcalemfimuicO ®cdebant Jkltera eft cœna Dominica appellata.

J. ^^^fionus; Falfom hoc eft.negat cnim Chryfoftomus. éC Ambrofius “Cit, quod myfterium euchariftiæ intêr cœnandum datinU, non eft cœna Dominica :in caput decimum prioris ad Corinth, qUin amp;nbsp;Gregorius Na* ^rianzenus idem affîmiatRurfos pafehae facra cum difeipulis in edenaCulo, àcpoftcœnam,dic^ unica ante pafiiónem Cclcbrat.Nos uerô ca in oratio* nisdomibus edentes,cœnamôC poft refurretftionem peragimus.Ethæc prior cœna dicebatur «}^«ï7rK.IntcUigis quidnam id fitf

Latamerus: Ego non intelligo grgcè. Qiianquam,üt arbitrôr,ea uoce fî gnificatur Charitas.

Vuefton. Redè.uultis ne ergô ad eum modum omnia p era*gi,quemad modum cgtt ChriftusrOportet turn poftridie fofpendi pontificem. Dein* deundedoces obteftor,fœminas ad communionem adhiberi oportercr

latamerus: Permittesmihiuir do(ftiflirtie,librum paulifpcrintfoipice* U. Adeo^ opinor capite undecimo prioris ad Corinth, uerba fie habent;

Probet äutem leipfum homo, ôéc. Die nunc, obleruande dodor,cirius gC' nerisfithomoC

iierfuSjPrtmetfeipftimhomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Feknamus: Verum dicis, probet feipfum : Ätlt;p hocipfum uere genus ar^itmafculinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Latamerus: Quid tum pofteaf Sufpicor autem cum mulier Cnriltuin attingerctjChriftum fub codé genere loquutû, Quis tetigit mefScio quod aliqirismctct^it

, Vuefton. Probe.atcxcipcrurfuSjUtparparircferam.Chriftusquo^m porc extremàm habuit coEnâ,nemo illi adfuit in es. cœna,praeter folos Apo ' Kolos, proindemulierum communionem nonintclligebat : fiquidemtain tiri^è rigidecp omnia ad Chrifti exemplum excutienda putetis.

Latamerus: In duodecim Apoftolis uniuerfus ecclefiç egtus repræien--tabatur, nifi putas, in cætuhoc ecclefiæ uirss tantum, non criant focmuiis comprehends nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ,

Vueftonus: Sic in toto teftamenti uokimine perpera hæreticcm auQquot; bis trsnslsto.,nullsm£scitis mentionêm iàcerdotis,priufqûâ ad Chriiti nior tem ueniatis. Vbi ergo repcris,aut unde defees miniftrum, mimu’n iccnus dixefim,neceftarioidfacereopoiteref' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Latam. Miniftcraptius uocabulum eft perfungendis ilh's facris, quam . ' (acerdos.Nam alioquiiaccrdos proprie facrificium defignar.

■ Vueft. Rcdè:lîscrgomemor,nopofleteexfcripturisdemonurare,to minas communicare debere. Domine opponens age.

Smirhus; Quoniam uideo mihi impoutam hac diiputandi tecuniprO' iiinciam, ut id ratione methodo fi'at,proponam quæftioncs tres co ordp ne quo mihi proponuntur. primo id quæro quod minime uocaridebet in quælbonem.Sed ea eft ecclefi'e conditio, ut (emper agitetur ah homini-bus perfidis.Rogo,num Chrifti corpus fit realiter in euchariftia.^ gt;

Latamerus: Iamdudû,ut fpero,ab egregio hoc mihi parcentifflni(gt; Dd-» mino prolOquutore impetraui, ne quis à me id exigat, quodinmefitSnort fit.Idqjpropterea dico, quod nolim celeberrimam hancaudiroröfrequen-« tiam fruftra à me expedlädo dccipijqug non fum prçftiturus-Iam enimien* fum animi mei fcripto co prehenfum,Domino proloquutori exliibui, quaq turn ad has difputationes attinct.

' Latamerus: Difputatiomcmoriampoftulatßrmamamp;ualidam.aftabo lita eft mihi mcmoriaj ÔC mité debilitata ; tanto^ magis, ob carccris duram hancmolcftiam.

Latam. Non ualdèdiu,ô bone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^nniflint feptcm ex quo tn hanc fum opinionem tradutfîus. pótiflïmS arugt; liber Domini Cantuarienfis, meam in hac re cognitionem cofirmauit.

^li, fi iam memoria tencrein libri illius argumenta, baud iiererer cum uc-«rum quoquam congredt

Latamerus; Non,papifta olim fui. Nam alioquinûquam intcllexi qud Partofiné tranfubftantiatione Lutherus hanc tuen'opinionem potuiiïer, Tigurini librum aliquando contra eum ediderunt; Sacpecp optaui à Dornin ïiouitam illi tantifper prorogari,donee ei fcripto refpondereL

Vueftonus: Lutherus inlibro de priuatamifla,de fe teftatur,quôdiàtan ftcumaliquâdodiiputans,perfuaderctmiiram,eflcimpiamfol,iy, Contigit ntejamp;c.VndeconftarepoteftjLutherum aliquâdo miflàs celebralTe, poft^ dilWumadiabolodeftitifte» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Latamerus: Non id in præientia aflumo,Luth cri ditftafàcfta^ tueri om nia. Si prüfens adelïeq facile ipfe fe defenderet, opinor. Suprà apud uos te* «atus lum,quàm fim ad difputationes inidoneus. Rogo, rcfponfionêmeâ ftripto exhibitam uclitis legere.In ea fidem abundè tellificatusfumi

Treshara. Iohannis fexto feribitur: Nifi manducaueritis carnem filrj ho’ niiniSjôfbiberitis éius fàhguinê,non habebitis uitam in uobis;Qiiod quum audiflent Capernaitæ, multicp ex difeipulis Chrifti dixiflent, Durus eft hic 'fcrmOjßCc. Vtcrgöuerifasiplamagisfitlucida,hic abs te quæro:An Chri* ftus hæcdicens,intellexit de fua carne ore manduc-âda,an de fpirituali man* ducationcciufdcm»

Latam» VtAuguftinus fenfit, ego reipondeo, Chriftum intellexiflc de Wrne fua fpirituali inanducanda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Latam. Defua carne uera fpiritualitcr manducanda per fidem, non fa-o^mentalitcrincœna» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tresh, IllfutfateriSj de uera carne orefumenda fentîebant, amp;nbsp;Chriftus (utprobabo etiâ)de carne fua ore fumenda loquebat.Ergo utricp de uni us teimanducatione,qu2e corporis ore perficitur,intelligebant.

. Latamerus: Nô de ore corporco intcllexit Chriftus jfed de.ofc ipifitus, ^imiamp; cordis,

Tresh, Contra probOjquod Chriftus intellexcrit de manducâtiortc,que ore corporco fit. Nam uerba Chrifti in cœna fua, ubi tradidit corpus ore fit wendum,unà cum confuetudinc ex eo tempore de manducatione qug ore fit rccepta, euidenter inferunt, Chriftum de oris manducatione intell exifte Uerba Iohannis fexto, hic à me dtata.

Latam. Non tradidit corpus fuum oré fiimendum; fed facramentu cofgt; ports tradebat ori, torpus autem menti. Tresh. At ratio mca concludit, Chriftum fua uerba protulifle de carne fua Of e cofporeo fumêda.nam alio* Qui (quod abfit ) is fuiftet impoftor,amp;^ fcandalifaffet Capernaitas arque di* Kipulos fuoSjfi non intellexiftent,fieut ipfum in hoc intellexiflcdcntiebant» Si enim, ut tu comminifeeris, fenfiflet illc, facillimë fie ci s dicere potuifièt: non çomedetis carnem meam ore, fed làcramentum carnis meae : non rem Rr ùj ipfam,

^fàm, fed ipfius rdfiguratn ore fumcn's : ÔC (àtisfccifTet ds. at fic nondixft, (edperftititinuentate uerborum luoriimjproutlblebat.Idipfiim ergo tn,' telligebat Chn'ftus, quod 6C Capernaitæ, quoad rem tpfam orc iunien* dam:nempe,quôdeiusucra caro uere eft orc manducanda.Âdhæc,quO' mam per corpus Chriftifacramentum corporis Chriftiinterpretaris, atque bine non nifi Ipiritualem feu mentalem unionê inter uos amp;nbsp;Chriftum con,« fcquiputas, tcmultum in hac re hallucinari, 8C à patrum fententijs exorbi* tare palam ^Nam illi nos corporaliter amp;nbsp;carnaliter coniungi difertis uer,-bis affeucrant.Hilarrj quidemuerba hæcftinf.Siucrè igitur caniemcor--porisnoftri ailumpfit,amp; uere homo ille, qui ex Maria natus fuit,Chnftus eft, nos quoque fob myfterio uere carnem foi corporis fomimus,amp; perh^c unum en'mus: quia pater in co eft, ôi ille in nobis. Quomodo uoluntatw unitasafteritur,cam naturalisper facramentumproprictasperfcdefacra* mentum fit unitatisfHæc illc.En uides,qudm manifefte hæc iierba aflertio« nemtuam confringunt.Deniquecgoipfc audiui coram rege Henrico o* eftauo Gryneuid concionantem,ubi de uera etrcaliprgfentia corporis Do minid in facramento null! Chriftiano dubitandu elle palam docebas ; pro* ptcrea quod uerbum (dripturç habcbat,nempe Hoc eft corpus meum,quo confirmetur. At nunc caucritas, idem fcripturac uerbum habet quod tunc habuit.quid ergo modo ncgas,dc quo prius id docente dub kar eno licuiV

Latamerus: Permittes uiciflim ut pro me dicam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Treshamus: Latine quxfo loquaris. po tes enim,fi uiSjiât prompte lo* qui latine.

Latamerus: Latinælinguæ non camihipromptitude fuppetit.Dcinde bonus hic Dominus proloquutor, liberam mihi ucniamloquêdi Anglicf, quamdiu quantum cp uclim,indulfit. Ad Hilarij autem uerba quodattinet, iic arbitror,non ita contra me ualdè facere. Verùm quidodoribusrefpon* forus eft, minime mci conftmilcm efle oportebit : caeterom in parato locos eorumomncshabeat,amp; confiliaintelbgatneceftceft. ScitèquidcmaMcz lanthonc dieftum eft,fi prifeæ actatis doeftores pracfduifTenticriptaipiorum ab hominibus fie rapienda efte in hac controuerlia, atep exagitanda,fcripiif font fine dubio dchacrc planius.

Smithus: Ego rcducâ uerbaHilarfoQualis eft uniras carnis noftrf cutn Chrifti carne,talis cft,imô maior uniras Chrifti cum panc.Sed unitas carnis Chrifti cum noftra, eft ucra amp;nbsp;fobftantialis. Ergo unitas Chrifti cum pâtre uera eft amp;nbsp;fobftantialis.

Setonus: Ego noui eruditionem tuam,fiC qudm fis ucrfipellis,paucis tcgt; cum agam:id^ ex Cypriano de coena Domini. Vêtus teftamentum prohi* bet hauftum fanguinis, nouum priccipithaulhim Stf guftum fanguinistfea ubi,te quæfojpraccipithauftum îànguinis nouum tèftamentumf

Seton. Imo nouum Si uctus teftamentum in hoc difièntiunt. nam alte* rum iubet,altcrum uetat,iânguincrn bibere.

Seton. Turn nulla eft contrariefas,inter hauftum iànguiniSjinnouo te* ftamento atep in uctcri.nam Si illi bibebant foiritualiter.

Vücflonus: Äu^ftinus firpra pfalmum 4y.Sccurcbibitc fàtigumcnl quem fudiftis:crgo ungüincm bibimus»

Latamaiis: Nunqiiahi negauihadenus,neqiiérte^funis finn,nos ucrum Chn'fti fangui'nerii ucre qm'dcm bibere, fed tarnen ïpóitaaUter.Nï idem dicit Auguftinus:Çrcdc,6Cnianduçaftf.

Vueftonus: Minime, CTedcrenoneft bibere,neccdCTe» Ned dieetîd* »nnes tibi q-jafl propinäci, accipio abs te lib enter, cum te credere ia DeSJ dicis.Rögo an non manducare pro credere accipitwr in ueftra theölogiaj*

Vueftonus: Meminf,quum Domirtüs cancellariüs faaecab Hopêrd interrogaret, An cderc effet credere: nS^altare Chriftdi effet in to ta fori ptura,amp;:c.Quümque fateretur illc,ait tum CanccllariuszErgö habemus al tare,de quo non licet edere.Perinde eft ac fi dicas,Habemus tri quem non licet credere.

Treshamus: Crede manducafti,dicitur de /pirifuali nianducationc* Latamerus: Verum eft:probö quod dids,eso enim idem fentio» . Vueftonus: lubdmur in nouo teftamétlto languineni bibete,eftefgd Vei'üsfanguis.

Latam. Bibimus qUidem fänguinem,quantum ad nos attinet,S^ con*' folaticnem noftTam,qui fub iacrametali uino (anguine bibimus facramett tall ter j Bibi huit quidem ille fahguinem fuum (piritualiter bibendum ,id «idclfcct declaraturus, quod quamp; uérè uinum imbibftniis, tarn uerc cruó •cm eius facrum percipimus fpiritualitcr.

V uefton. Næ tu Papifta nunc ui der is, qui uöces noUas, repertaa aârà Lripturâjintro duds. Vbi tandê uo cê,(pirttualita-,pet totâ (cn'pturâ legist

Latamerus: Ncccflàriô exipfis feripturæ uerbis coUigitutr. Ha, crSbic dicliirus quiddam,quod nunc per obliuionem fenilem mihi excidit.

Vueftonus: Vetus teftamentum prohiber guftum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nointolî

V upftonus: Audire qusfcfö populäres amp;nbsp;auditorés ömnes,HocargittnÏ tum,Qiîod in ueteri tcftaméfttO pfohibctur,in nouó ptsecipitur. In ueteri tcftamento prohibctur languinem bibere, innouo autempr£dpitUt,Ë(l uenis fangui'Sjquem innouo teftamento bibimus,

latamerus: Præcipimurquidembibcrc,fed(piritualiter,Fatéot£anogt; wo tefhmento fanguinem effe,(ed fpih'tualiter percipientibus,

Latamerus: Res eadem eft,fed idem nequaquam modus.Nihfl habed» ®'iud quod refpondeam»

Vueftonus: Citât locum Cfiryfôftômi de prcditioneludac.OIudæ de '^entia,illc cum ludæis triginta denàrfjs paci(cebâtuf,ut Chtiftumuendc* tecôc Chriftus ei iàttguinem,qucm uendiditjôffetcbat,

Latamerus: Offerebat fateor Iudæfan^nem(uum,quemiUcxi€ndi* derat,fedinfacramcnto.

Vueftonus: Quoriiâ doeftores ueftros tuen’melius n5 queas,tamintel Jges quàm prçclaris uiris innitiminiiEtenim congrèdiet tecaunùs,quii«i ‘crp antchac factiôis fuerat.Domine ChartUrife, rogo cum co ut deutet«' Charturitus: Reuerende pater, quoniam mihi datum eft in mâdàu'âctt têcum difputem,fadamlubês,â€d hoc primûm fdas, me in eodàid teeum

»r / RSRVM IN ECCLESIA errorefuiflc:fed pccnttct mc,faten me errafle. confiteor peccatiim meum, Sc optorogot^ Deum,ut tu panter mecum refipifcas,

Latamerus: Vis^ne dicam tibi, domine doctor, quid te in fcntcnciam hanc,in qua nunc es,pertraxen't f poena profedo legis,quæ non te folum, fed plurimos tecum alios à ucra Dei confeffione tranfuerfos egerit,Eftqgt; Cine permagnum hoc argumentum.Perpaucinorunt difiolucre.

5 Chart. Mea ilia ratio non fiiit. Caeterum breui argumento tecum con* tcndam, quod ipfum me quo que pn'ncipio ab errore liberauit, Si uerum corpus Chrifti non fit realiter in Euchariftia,ecclefia errabit integra SC tO' ta ab Apoftolorum temporibus.Sed Chriftusnoluitpati ecclefiamfuam errare. Ergo eft uerum corpus Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .

Latamerus: Ecclefia Papiftica crrauit,S(! errat^ Reor cnim in toto hoc fpacio nullam fadam efle mentionem manducandi,præterquamfpmfuagt; liter. Nam ante quingentos hos annos ecclefia femper agnouit fpirinia-lem, manducationem.Sed ecclefiaRomana peperit errorem tranftibfiam tiationis.Libcr DominiCantuarienfisegregiêhunclocumapen't:quem fi ad manum haberem,luculentcr tioircfpondcre poftem.

Charturitus: Linusamp;reliquiomnesfatentur,corpusChriftiefTeinfa-r cramcnto’.amp;Auguftinusquoqucfatetur effcadorandum,inpfal.p8,ftipcr iilud, Adorate fcabcUum pedum, QCc,

Latamerus: Ego non dico dodorcs errafle:adoramus cumin cçclo,8d adoramus indem Chriftum inEuchariftia : milTalica adorationon éftad' probanda.

■ Smithus: Is ait Chriftum habitare in nobis corporaliter, hatcfuntCy* rilli uerba,Demyfticabencdicftionc SCc^

Latamerus: Ulud corporaliter habet aliam intelligcntiam,quàm uos crafleputaris,

Per communione corporis Chrifti,habitat in nobis Chriftus corporaliter. ; Latamerus; HabetUr huius argumenti iblutio in libro Cantuarienfis cxplicata,

• S mithus: Cyrillus Papifta non fuit,cuius tarnen hæcuerba ftmf: Chri ftus habitat in nobis corporaUter .fed tu dicis habitarc in nobis ipiritua* liter.

Latamerus: Ego utrunqucdico, habitarc corporaliteröófpiritualitcr. Secundum eius intelligentiam,fpiritualiter perfidem, corporaliter per afi fumprionem noftræcarnis.Memini enim mehtcc fimilia^legere apud Cantuarienfem.

Vueftonus: Quoniam dodlrinatuaomnis non domiapud tc, fedfogt; ris confiftitjin libro Cantuarienfis inclufa : adducam tibi Diuum Ambro^ fiumde apparationc ad miflam: Vidimus principem faceidotem ad uos uenientem,6C offerentem languinem,amp;c. EtAuguftinus in pfalmo jt.Et Chryfoftomus de incomprehenfibili Dei natura tomo tertio,Nonfolum fiömfnes,amp;c.

. Latamerus: Nonmepudetmeam confitcri ignorationcm:praefertiin cum plura finehuius libri teftimonia,quam ferre memoria ualeam.

■ ' Vueftonus: Oportet igitur quædam neceftàrio relinquere,ue(fturæ inopia.

emphan'cas in plurimis (àepe locis, qucmadm odum in hoc ipfo abs tc citato» Quanquam non agit tarnen ille pro uiuis QC dcfiintflis, Accipit autem celcgt; brationem pro facrificio.

Vueftonus: Audies Chryfoftomum iterum in nonum caput alt;florum» Qiiid dicis Hoftia in manibus faccrdotis,0^c.Non autem dicit cupam uini.

Latamcr. Habes in manibus reiponfionem meam fcripto tibi exhibitam. Et tarnen neep idem propitiatorium facrißeium appellat.

Vueftonus: Efficiam utintelligas, 0^ adduco alium locum, ibidem apud Chryfoftomum: Non ternere ab apoftolis eftinftitutum,0^c.

Latamerus: Crede mihi,fublimior eft ille fua natura quàm qui à nobis ef* feiri poftît : ipfemet fefe offert.

Vueftonus: Accipealiû adhuclocum Chiyfoftomi,ad populum Antio* chenumHomilia 69 deinde ad Philippenfes afnrmat,memoriâ SCfàcrificium dFe oportere pro defuneftis.

Latamerus: Dicoiâcram communionénomenhaberefacrificrj,co quod ïacrifîcq repræfentat memoriam»

Vueftonus: Auguftinus in enchiridio capite 100, to : Non cft negandum defùnflorum animos pietate fuorum uiuentium releuari, quum pro illis fagt; cfificiummediatoris offertur.QuoinlocoprobatilleueritatêcorporisChri “i preces pro defuntftistquin ÔC idem Auguftinus miftàm pro matre cou fdebraffe dicitur.

Latamerus: At mifla ilia fimilis ueftrg non fuit,id quôd paffim ex feriptis f*us precipuè liquct, quac ubicp adueriàntur. erat^ Auguftinus hic æquus, ’'ICO iudicio, feriptor, qui fidê fibi haud aliter poftulat à quoquam adhiberi, ïïifi qttatenusfcriptaipfius ad gnomonesicripturæcoquadrareuiderentur,

Vueftonus: Eodem in loco probat etiam Auguftinus iâcrificium,propi* ^atorium:id^ fuper altare etiam,non iuper meniâm oftrcariam.

Latamerus: Menfa Domim' eft,non oiîrcorum.Nec etiam repugno,quin altare appellari poftît: eo^ nomine fiepe à dotftorib. uocari uidemus. Vegt; enimuerô fàcrificium expiatoriû nullum eft aliud,praîter Chriftum dun* J^xat unicum. Quod autem ad dotftorcs attinet,potucrunt quidem illi in rc* “US,fi non omnibus,at in multis tarnen falli ôf decipi:quibus ego fidem eate* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^usadhibeo, quatenus à uero reeftoœ non diffèntiunt.

Colus: An non pudet hominem knemmentirifDicisteiuxta fidem prix ftofum patrum confentirc:quoties uerum affirmant, ôd tame non conientis»

Latamerus: Equidem illis libenter aflcntior,quotiesipfi à uero non discrepant. Qua in re omnemientêtiammeamrefero ad Cantuarienfis librum, c'usep autoritäre me tueor.

Latamerus: Dixi iamdudum, quoties uerum afferunt, amp;nbsp;cum kripturis ‘oquuntur illorum accedo fidei ÔC fententiaî.Cætcra uerô,ne fibi quidem cre ut uult ipie Auguftinus, gt;nbsp;Vueftonus: Origines Homilia»? in Leuiticum.

Latamerus; Nihil habeo praeter hoc unum quod dicam,panis iàcramen* tails idcirco appellaturpropitiatio,quôd expiationis facramentu exiftit. Ro tQ yclomine,liceat pace hic tua quiddam ex te interrogare: Quaenam tua

Vueftonus; Meauocatioeft,iamnuncutdiiputcm;caEteraiàccrdosium eproinde uocatus ad offerendum.

Latamerus: Ita ne Facere nihil fignificat aliud quàm facrificarefFietigitur hac E4tione,ut facramentum nemo redpiat præter facerdotes,quoniam præ^ teripfosnullialq ofFerreliccatJgiturnec cuiquam cómunicarepræterfacer dotes conceditun

Latamerus: An Chriftus igitur feipium obtulit in lùprcma cœnaf Plus: Verùmfeipfum obtulit pro uniuerfo mundo,

Latamerus: Igiturfi uox hæc fadte, fignificat iàcrificatezconfequitur, nul los oportere præter facrificos folos facramentum fumcre,quibus uidelicet fo lisfacrificareliceat. Vbinam quæfo hocreperitisf

Vueftonus: Vbinam quæfo ecclefiahæc ueftra dodrina reperiripo* tuit ante annos quadragintat'

Latamerus: Hoc nomine magis dcbemus diuinæ pietati, quilucem do* (ftrinæ fuæ tandem aliquando noliris his temporibus corufcare uoluit,

Vueftonus: Lucemdmô leues ôôimprobi cocionatoresnefciebatisquid potiftîmum uobis præferendum erat, toties mutaftis ôiSrcpurgaftis commu* niones ueftras altaria,id^ hoc uno finCjUt ecclefi'as ipoliaretis,

Latamerus: Hæcadinenihilattinent. necenim meumeftrationemrcd dere quid alf) fecerint,ipfe ut pro me refpondeam fàt habeo,

Vueftonus: Age, age Domine Latamere, ut noftrum ergate ftudiuni ne nefciaSjpariter omnes te hortamur, tandem aliquando ad cor redire uelis. Prindpium idmemoriæ iuccurrattuæ,acin mentem ueniatjquemadmOquot; dum extra nauem nulla nunc eft falus. Deinde id diligenter tecum fupputa, cuiufmodi hi ^jerint,qualescp fint, qui huiufee dodrinæ autores extitcrunt: pauci uidelicet leuiculi homunciones, ac apoftatæ, qui metu fupplicq, aç fafciculorS in Germaniam profugerunt, prorfus phanaticiac cerebrofi; ne fibi ipfis quidem fan's conftare uidebantur. Satis id liquere potuit cum 'altjs argumentis,turnpotiftîmum exmenfæ Dominicæ frequenti acnoua quotidiecommutatione, Qua in re nihil unquam certi ftatuere potuerunt: fed fimiarum inftar, qug hucillucfubinde fefe uertentes, quo tandem cau* Siwif ptolofH/ das flelt;ftantnefciunt,alq adorientem, alq ad occidentem, alij alio atque item torisfoudat^» alio fpelt;ftantes,quicltandem firmumin earefequerenturnon habebant.Dp cunt fe apoftolorum imitatores efle, T empla nulla ferunt. homines tugurtjs uidelicet quàm templis digniores. Ad facram fynaxin accedentes,nullam præftant omnino reuerêtiam.Profertur in medium patera circumfluentibus fimuluniuerfis, quorum alius fe bib ere, alter gratias fe habere, tertius pluris hoc nomine eum habendum effe commemorat. Vnde uere in eos quadrarc ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftit quod habet Hilarius:Animas,inquit,amp; mêftruas de deo fides facimus,

NotdtHr I. Transfuga amp;nbsp;mundiuagus ille Scotus, qui Chrifto adorationem detrahegt; bat in facrameto, quo autore hærefis ilia in pofteriore communionis libro in gereabatuntatum pollebat unius turn uiri autoritas.Necun^uam uobis con cordia fuit, uel cum Tigurina, uel Germanica ecclefia : porro nec cum uobis ipfis denicp.Veftra hæc peruieax obftinatia ex nulla re alia,quàm cenodoxia £gt;C oftentatrice gloria proficifcitur,quæ ad re nihil omnino faciunec tibi quic quam profutura eft turn, cum faces ac flammæ barba hanc tuam circumuo^ litabunt, Scimus ac uidemus omnes, uel teipfo confitente, quam nihil in te cxiftat,quo præfradlam hac pcrtinaciam tueri queas.Siquidem dodlrinatua omnis extra teinalienis libris pofita uidetur, Reginæ maieftas clemens euî cft^ adhuc fpesueniæprgmanibus,firefîpifcas,tecpinmentem faniorem uertcris,

GE s T A R V M COMMENTARli? ^9^ mcntïs.Pro rcginæ mai'eftate rogo quo tidie,ex intirtio profedô animo,ut iè^ fe ab hac rch'gionefleôèat aliquando.

Vueftonus: Auditishicuniuerfi impietatem hçreieos contra ucn'tatcm, Dcnegathicuéntàtem omnem,acuetuftos dotflores ômnesreqcit,

D I s P V T l O NE S OXONIAE H E I-txKApril.isânterduospApißas theologos Vueßonum fs“Har^fel^ dum-^quorum alter Dof loris ejjètgradu infigniendus.

EQLiidcm haud ignarus fum, quàm arduû fit difficile^ negotiuni,de unfgt; uerfo facracfcripturç ordinerationecp philofophah : turn uerô maxime in ^auiffimis illis dereligione cotrouerfijs,de optimo fcripturas intcrpretan diintclligêdicp genere pra£cipere,id omniû diffîcillimû effeiudico. Quâlibet cnim diu multumcp quifque in là cris legendis literis uerfabitur, baud fan's talmen fréquens ilia ac multiplex leÆo adintelledlueruendumfufficiet. Qtrid ^•■godnquictaliquiSjan diligens fcripturarum leôio ad earum infelligentiam non confertf'quid igitur côduxeritc' Enimuero expeditiffîma fcripturæ re dîè Intdligendæratio eft,utpofthabito proprio iudicio, catholicæ ecclefiæ,tan-quam unico perfedlocp interpretandi magiftro acquiefcamus, noftramcp illi lubmittamus fententiam:quippé quæ connnuis temporibus, ueritatem à ma ioribusàcceptam,ceü manibus tradideruntpoftcritati. Quôdfiuerô fugis nia ac quamlibet alioqui irrequieta fcripturæ legcndæ confer endæcp affîdui-tasfatishaberétad fenfumeius aflequendum momcnti,ualcrent igiturhac ratione hæreticOrum aduerius uniuerfalem ecclefiam catholicam, concflia^ gencraliarationes. Prætereaindeipfi crebra pcrledfione tamfamiliäresfibi tas habebant literas,ut omnia quæ legis clîent, quçi^ de Chn'fto uenturo di-ccbantur, tantum non ad amunîm atc^ ad digitos tenerent. Quid tarnen illis pcrtinax is legendi ufos profiiitf Non quôd nelciam tarnen, paflîm per fcripturas perniulta effèteftimonia,quibusalîîduaipiànimmeditatiocommcii detur.ueluti Chrifti illud : Scrutamini fcripturas, quoniâillæ teftimoniS per-hib ent de me.Et rurlus:Lcx Domini immaculata conuertens animas.Et Pau lus iteru:Omnis inquit, fcriptura diuinttus ini{3irata, utilis cft ad docendum, c literà'qdë ueteris teftamêti illis unà nobifcum comunis habetur.Hgrettci ^ndctn quotp fcripturam habent,quam nos Cathobci.Cæterùm bis non dif «milequiddam accidereuidctur,quod Tantalo olim,quem poëtæiniumma fibipotuscp copia,nihilo minus fiti tamê fame^ premifabulantur.Quo eni-îdusirifcripturis euoluendis extra ecclefiam catholicam fcfetigant, hoc gra-uiuscorruunt,acinfernum fibilucrifaciunt. Præclarè igitur Ù. Cyprianus, quinûquamab ecclefia deflexit catholica.-Quiiquis,inquit, ccclefiâiàndlam ptomatrenon habet,necDeumeftpro pâtrehabiturus. Eftitacpuera de-mum Theologia,cum ecclefia fapere. Quod fi Chriftus qs uerbis,quum dice ’■etjNilimâducaueritiscarnem filq homirus,non habebitisuitaminuobis; nonnifî pané folum uinum fîgnificaflet,nihil habuilTent Capernaitæ,quur gt;nde offenfi Chriftum auerlàrentur. Caro baud quicquâ prodeft,his qui eam tdjciunt.Capernaitæ eo modo fomniabant Chriftinn cdendum, ficut hic di-xeratSed Chriftus ad altiorem eos iapientiam uocare uoluit,diflcrcns de caf nisfuxmanducatione,non ut cames êmacello communes comeffèfolcmus, feditautprçfentiam eius ipirituftib extemis formis confideremus.Vt corpo ribus non una omnibus conditio cft,fed pro ætatis alia atque alia ratione,ua-hamfortiuntur mutationcm: ita ncc edendorum corporum minus diflimilis tft uarietas ♦ Quum hæc ille, multocp plura, led in hanc fere fummam, uice prælàtionis pcroralfet tV ueftonus in contrariam dimicaturus partem, excipit in huncmodum. '

Vuefton. Chrifti corpus non eft realiterinûcramentOjfelleris ergo, 6(fCr HarpÇ Negoantecedens» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ss ij Vuefton»

Vucfton. lóaii.i^.DicoueritatcmuobiSj cxpcdi'tutcgo uadamtnamniS ego abiero, fpintus paracletus ad uos non ueniet. Ex his didis cxtrua nune argumentum. Chriftus eodem hinc modo abrjt,quo paracletus hue ucnitfpi ritus.Sed uenit ille uerè in hunc mudum Chriftus,proinde uerè difceffit.

Vueftonus: Teftatur D. Auguft{nus,uerba hæcgt;quibus dixit, Ero uobi' fcum ufque ad confummationê iæculi, ucra eftè de maieftatc ciusintcUeda, fed fecundum prgfentiam carnis non cft hic. Ecclefta eumnon carne,fcdhdc prçièntem habet.

Harpf In Chrifto duæ funt naturae confîderandae,diuina humana. qua rum ilia non poteft non ubiep diffundi : hanc uerd certis circumfehbi locO'« rum limitibus necefte eft,tametfi id alia atque alia fieri ratione eontingit. Pro inde ubi doeftores cle maieftatis præientia loquûtur, ita de diuina intelligunt præfentia, ut nonnaturalem interim præfentiam in facramento diminuant.

Vueftonus: Præterea idem teftatur Auguftinus,locum hunc Chrifti,Mc atitem non femper habebitis uobifeum, de carne illius proprièintcliigédum.

Harpf Carnis illius prpfentia fic nobis eftimanda eft,ut adefle quidemca certd credatur:at non eo tarnen modo,quo olim hic agebat uiuens cum difd pulis,quum oculis eorû cernebatur, audicbatur,manibus cQtre(fîabatur,Ô^G tali uticR modo eum non adeffe,non inficiamur.

Harpf. Refpondeo exipfo Auguftino inloan, traxft.jy.ubiinhæcuerba, Nonuidebitis mc,quiauado ad parrem:id eft,Talem,inquit,qualisnûGfuni-Sicenim exponit Auguftinus. Itaqp nonipfam omruno præfentiam,fed mo dum præfentiæ nego.

Vueftonus: Auguftinum itcrum Auguftino cuertam,quiinhxcuerDa fcribit:Cluomodo quis poffit ten ere Chriftum f Fidcm mitte,amp; tenuifti- v p desigitur,fidem accomodando Chriftum à nobis tencri,iuxta Auguftinum.

Harpf Equidemfateor. Nemo Chriftum tenerepofflt,nifiquim eum credat.attamen aliud eft Chriftum fauentem habere 0^propirium:aliud,in*ƒ cramento præfentem habere, Auguftinus eo loco tantum de Chrifto nobis perfidem conciliandoloquitur.

Vueftonus: Imo docctibi Auguftinus,quo patfto paritcr Chriftum Habu cruntin carne : nos autem non itahabere admonet, quemadmodum illidiu habuerant. Patres enim turn eum tenebant in carne : nos autem in fpftftn tc* ncre oportet. Qiiid luculêtius dici poteft,aut planius e” Præterea abijlie cum, non adefterreliquifie nos,nee tarnen deftituiftc: in maieftate hic eire,at came tenus deferuifiè nos Chriftum,affirmat Auguftinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ‘

Harpf Huncinmodum intelligêdus eftAuguftinus, Chriftum carne hic adefle,tjs qui digne percipiunt : qui non percipiunt, rjs non adelFe.Sic igitut tencmus eum,£lt; non tenemus, Digne fi manducamus,tenemus : fin minus, nequaquam tenere dicimur.

Vrreft« Imo tenere carné,eft tenere corticem literæ. Ingeram autem argu metum aliud. Cyrillus fua quidem maieftate adefle Chriftum, carnis ucro prç fentiàm hinc eum fubduxiltc commonftrat. Harpf Senfus eft Cyrilli:Chr/ fti ueriflima quidem caro ad dextram patris conftituitur.idç eft quod Cyrib lus hqcloco,quod^ Auguft.paftim docet. Quoniâcp id fundam êtû eft fid« noftræ,propterea pro tanto negotio habent id toties inculcate. Verum quia corpus hoc probant in ccelo efte,nihil id uetat quo minus idem præfens adlit in facramêto:nifî afferas ubi exerte ita à doeftoribus expreflum fit,non cotinc ri corpus Dominicu in facrameto,. Alioquinihil id obftat aflertioi meæ. eau (am enim reddidi quur ita loquant patres: nempe ut dife^cn inter diuinara ÔChumanânaturâedoççâtjUtfuptaàmcdiâôeft» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuefton»

Vuefton. Adducâ 8(. Vigïlturii, Me aûtnon feinper habebids: De/,inquit, filius-quod ad humanitatê attinctji-eceflît à nobis;quod au te ad diuinitatem, nobifcum ucrfatur.ldem porro mh'b. 4.hæc habet : Qui in cœh's eft,in tems non cft.de Chrifto uidelicet loquens. Harpf Scnfiis hi'c Vigilrj aperien-duseft.Eutyches Chn'fti diuinânaturam in crucê fubacflam efle,nec naturale corpus eum habuifle diilerebatthuicre/pondens Vigiltus docet, hunianam Chrifttnaturâin cœlos fubuedia cflè: quod fieri alio^i haud potuifièt, nifi nero corpore prçditu^ fuiflfct.Hoc aStnon dixit,quo Chriftiprçfennâè facra nicnto tollercnneqp enim ad iacramentum ha:c quicquam pertinebant. quin file de facramento hic ne fomniabat quidem. Vuefton. Chrifti didïa finit: Etfi corpore difcederet,ipiritu tarnen afFuturus efict nobifcum,

Harpf Voluit his uerbis Dominus maiorê nobis alacritatê addere mentis liirfum ad eum attollêd£,unde folatium nobis expeefiandu eft. Namqp etfi in facramêto prefens dicitur,non co tame adefimodout conuerfarinobifcunij cerniq; à nobis queat,5^c.Sed ubina ait fefe ibi non efle, quatenus nos pafcat Sinutriatc' Vuefton. Catholicetu quidê ôdperdolt;ftèrefpondes,fateor^ Willi (atis efle fadlü. Cgterum hanc quo pado uitabis rationefChriftus nunc in codis agens,codé modo â terris abeft, quo tum à cœlis abfuit fuo corpore lt;iuum hic in terris degerettSed iuxta naturalem corporis fui modû abfuit tûc cœlis;Eadê igitur ratione terris nûc abfit neceflè eft,

Vuefton. MaiorliquebitexFulgentrjuerbisiQuiadTrafmünduregent ftribenSjlib.î.hpchabet.'Secundum humanamfiibftantiam abfens erat cozlo, flnum defeendit fiCc.terris non adeft aliter, quàm iuxta diuinam maieftatem, «jua neep cœlum nec terram unquam deferuit.

Interhæc Vueft. nihil expedans Harpsfildirefponfioncm, D.Cranmcrd obtub'tjfiquid uellet, diiputâdi facultatcm. Qiia ille accepta,in hûc ferc exot diturniodum. Cranmerus: Initio prarfationis tuæ,amp; dodè ôd difertè de di Wne feripturg dignitatc te diflèrentem audiunünde te ôd laudem meritô,atcp ctiam tacita animi cogitationc fum admiratus.Quod aut Icripturg iudiciunt interpretationem omnê ccclcfiæ catholicç fiibijcis,tanquâ arbitrario legi ï*woréeiuscenfori,eainre longe teaberare iudico: præfertimquandofub ccclcfiae titulo taies defignare indicés uideris,qui germanam feripturæ difcp plinain fœdè corrupteep depraüarurtt.Demiror præterea quur ledioni diuigt; paruniliteraru,aclocorû accuratæ collationi tamparum tribuérit tuaprægt;. htio:quûfcriptura ipfa tot modis earn rem coméndet, tumalqs paflîm, tuin ciidem plenilfimè locis, quos ipfe in medium prôtuleris. Porro quod ad iudi tuum de quæftionibus propofitis attinet, mihijjneque uerbi diuml hrmamentis,ncc ecclefiæ primordijs niti uidetur. Qrrin ôf ipfî fcholaftici (ut Çuodres eft fateamur) feriptores uariè de tjfdem loquentes,inter fenon congt; ftantfatis.Qiia in re noftrû quoqp compendio indicium additurus, principio ^crogatuuelim, paucis intcrrogatiunculis, quas percontaturus fiim,tefpon ^as:quibus femel explicitis, eXpeditior conftabitreliquac diiputationis no-•hçcurfus.Rogare prgterea debeam ac deprecari apud te incomptg oratiois htinæ,fcabræcp linguæ ueniam. Longa iam fecit diftuetudo, ut minus fim tri hac dicendi facultate promptus ac expeditus. Verùm pofthabita câctera-rum rerum omnium cura,omnismihiad ueritatem unicclaborabit contenu do.prima igitur hæc erit interrogatio : Qiio*rtammodo dicétis mihi corpus Chrifti in facramento haberif

Dodornominis ignoti: Refpondit a.d cam interrogationeni dodqrùnt nuidam:Habetur hic iuxta fubftantiatrt quidem fuam præfens, fed non iuxta ‘wftantiæmodum,

Cran. Secundo loco illud quera,quü pratfentê dicitis, an quantitatem d fuam,quali'tates,formam,figuram,caïterascp corporis condïtiones tribuatisC

Harpe Eadem opera ipfe abs te feifcitor,q«uiri Chriftiis uirgineum pc nctraret uterum,an ruperit nee nef

Cran. Hune in modû ubialiquâdiu inter fe uarià inteitogando auditores tcnuiiïet,turn Cranmer, Quçftiones,inquit,quçftionibus eludis,refpondes nihil.Iterum ergo ad id redeo, quod prius ftim fcifitatus : An eafdem fibi adiû dlas proprietäres babeat in lâcramêto,quibus hic olim erat in terns præditus.

D.Treiïànus: Negamus omnes qualitates dC quantitates in cum compe terc,quæiuntcorporispropriæ.

D.Smtthus: SiftcpaululumD. Treflâmc.RefpodebiturtibidomineDo dlor uerbis Damafcenf.Transformari panem 3^ uinum dicimus.Hos infuper côfequuri duo tresûe dodlores altj,diuerfâ pro fe quifep fententiâ depropiit» Cran. Quibus ita inter fe uarie ambigueep lludî-anribus,occurrit tandé Cran. Itâne uerô corpus in facramento conltituicis,quod ubi conftituiftis, cinufino di fit ignoratts f Videtur proinde aut quantitatënonhaberCjaut uos nodum iâtis in ta re quid refpondeatis deliberafiê.

Vueftonus: AufcultapaucistLanfrancusepdcopus quondam Cantua^ rienfis aduerfus Berengarium, hoc genus quæftionibus in hune refpondct xnodum:Salubriter credi poflunt,fideiiter quæri non poflîint.

Cran. Si res digna uobis uidebit, aliquis ueftrû propofitâ? iâtisfaciat quÇ Harpf Eo modo adeft prglens illc, quo fibiipfi adefiéuifiim eft.

Cran. Mihi quidê abûdc id quod dicis fatisfaceret,nifi ob hocipfun’,quia camcam præfèntiam indudtis infacramentum.uos ipfi neceflariammihinîi^ teriam imponeretis,de ratione huius pradèntiæ inquirendi.

Hicirerum quum diuerfi fimul aliud reipOndereiatagerent, quidam nega* tent effè quantum,alij affîrmarent quantitatiuum cflc,pars modum effe quan tfatmaltjsrurfiisidemnegantibus;

Vueftonus demum talipericopegryphumTheologiCUffldiflècnit: Cop pus uidelicet quantum efle,non per modum quanti.

Haec tam magiftralis definirio quûfua ftibtilitate cœlum tenaui opinor pcnetrarc poflet, tarnen perinde quafi nondum diffîcultati reifads adamuf fim eilet fatftum: Vuardus, alter ueteranus quidâ,6C plus qua'm mctaphyucus philolôphuSjlabôrantibus theologis opitulaturus,remcapeftdj9^^’^ fùo acumine mdgis adhuc atep illuftrius patcfaceretzquàm doôe nelcio, tant fubtiliter autem, ut arbitrer eum fefc uix fatis quac diccrettenuifle.

Vuardus: Eft,inquit,nobis cofiderandû,duo elfe pofitionû gênera,quorô alterum ordinc quodam partis confiftit,rclpe(ftu totius:alterum uero refpc' ëKi ûlius quod continet. Chriftus autê eft inlàcramento reipedu totius.Hçc propofîtio habetur in prçdicamêtis Arift.in Situ. De qua non ita pridem in fcholis ( ut memini ) multa à me,turn quu philofophicas rexeram difputatio neSjpertradatalunt.Hçc^proportio eft fine modo quantitatiuo. ponamus exempli gratia cœlum, in quod riulla poteft alia quâtitatis ratio cadere.Itacp concludOjChriftû eflè inlàcramento quantu,fine modo quantitatiuo.Hccç illc multis uerborum ambagibus in immenfum dilatabat.

TumCranmerus: Sicigitur,inquit,argumentsextruo. Incœlo quanu' täte habet Chrilhis.In terra uerô non habet quantitatem,ut ueftra fert fenten cia : fit igituTjUt duo habeatille corpora, alterum in cœlo,in terra alterum.

Hiciterum laborarercs cœperunttheologorum: quorum altj refpo^^^^ dum exiftimabant, Chriftum utrobitp quantitatiuum effe.Harpßildustamen wgumcntumnegaremaluitjh'cetalijsfecusluadentibus,

Cran. Argumentum fat firm um eft, ex contradiftorijs conftftutum, quae effîcadflîma eft argumcntandi ratio»

Cran. Habere modu quantitatum, Sd non habere,fiintcotradi(ftoM'a,Sed Chriftus in cœlis(ut dicitis)5habetmodu quantitatiuSn'n terra autem non ha bet. Ergo in eundem Chriftum cadunt contradiCtoria,quod eft impoflîbile»

Harpf Maiori fie reip5deo:Haberc modu quatitiatuS,amp; non habere con tradiftoria no funtjUifi confideratur eiufdê ad idem, code modo,amp; fimilitcr»

Vuefto. Addo confirmationem.poteft enimfieri,utidem corpus habeat ^odG quaticauuum non habeat.Nam idem corpus Chrifti poffibile erat, o^nonpoflibiletquemadmodu idem uulneratu efle poteft,amp; non uulneratu Cran. Atquiiftuduno eodemcp tempore competerenequit.

Vuefto. Ad liquidum iftud conftarepoteft quod dico,exemplo figuli, qui ex eadem argillæ maflâ nunc poculum,nunc aliud fabrefacit.

Cran. Verum,fed non uno eodem^ tempore: ut caroquacpiam uno co* Qcmcpfimul tempore fiCcrudaatcpelixa effe non poterit. At uos tarnen uno codemcp tempore Chriftum amp;hic efle,amp; in cœlis,eundem ftmul contêditis: quodjUt dixfnuUo fierimodo poteft»

Vuefto. Imo Chrifti corpus uno fimul codem^ tempore,ôf poflibilcamp;J •'onpofTibile afFirmo fuifTcjUcluti in monte Thabor.

Hoft.Seaton. Atqui hac ratione poteris perinde quajrere,Quomodo in fit Chriftustquot;fedeat, an ftet recfto corporeC An hie ita fit, ut prius uixit^ Ci'an. Sane uero uos ipfi hue me adigitis, ut hæc neceflàriô à uobis requi ’^ini;quippe qui carnalem præfentiam in facramento definitis.Quocirca pro ^uno loco ÔÔ aliud à uobis peto An boni pariter amp;mali corpus Domini in {3. cramento percipianr.

• Harpf Quid ni percipiantf'haud fecus quam fol hie æquè radios luos in palatijs,ac in fterquilinijs diffundit.

Cran. Quæro deinde,quandiu Chriftus in co immoratur,qui perceperiti:* Harpf Curiofaîiunthæquaeftiones,acreiponfioneindignæ.

aliunde quam ex fcholis ac fcholafticis fcriptO* ‘ ushaufi,quosipfi tantoinufii amp;preciolrabetis: quimeSCilludinfiiper pe^unftaridocueruntjquoufqp progrediaturilleinmanducantis corpore:* Harpf Fatemur attp agnofeimus Chrifti corpus fic percipi,ac mSducari, totum hominc corpore pariter amp;nbsp;anima nutriat,eoufcB progredietur cot^ P«î Chrifti,quouCçfpedel^.

Harpf. Docet Auguftinus,carnemnoftram abirein carncm eius. Cæte* ftomachu,quoufcp pénétrât, aut traij cifur, nihil attinet icire» f ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ÔC Londonus : Quando, inquiunt, corpus Chrifti

uorormisôd quantitate ca qua ipfeuoluit, efuidatur,ulterius de manendi ^'■^ruadendi rationenon eft quod laboremus»

Harpf. Atfolebatis uos ipfi aliquando id nobis impingere, quod praeter ‘^ïipturas addere auderemus aliquid,prohibentes ne ueritatem ufquam alib quamefolo Deiuerbo peteremus. Nûc^ipfehæcmonesparerga,êfchoh's ^gt;rriç deprompta,quæ antehac nobis maxime dediftis crimini.

f P dixi,uos me necelTarid hue pertrahere inuitû,adhanc qug* J t curofitatê,ob ueftrâ hanc camalê qua affîngitis prgfentiâ.Quanq nec ne etiâ ad hæc interrogata refponderi » Veluti ad ultima P ^quàm diu manet:refpodct dilucidè feriptura, Chriftû tam^ diu plèbe lua côniorari,quâdiu ipfimêbra fut ipfius Vnde fic inftituitur à me argumentum»

argumetum:Quittîanducant carnejn Ghriftï,in Chriôo mancnt, Cbfiftus in ipfisiSed impij in Chrifto nonmanct, nec Chhftus in ipfis: Impij ergo nun quam manducant carnem eins, nec fanguinem bibunt.

HarpC Refpondebo tibi fecudum Auguftini uerba,qui ait:Non qui quo modocuntpjfed qui certo modo, manducat corpus Chrifti.

Cran. Nefcioequidem quernpræfcribas modum,idfcioexloan.ö,im* pios nec manducare corpus Chrifti,nec fanguinem eius bibere,

Harpf Si de uoce tantum ipia manducandi intelligis, uerum elfe quod di cis fateonSi dcreipià,nego.Sideeo quod ftib re continctur, polie fie accipi concedo.

Cran. Nunc uero ad argumentum: Qui manducat meam carnem,ô^bibit meum fanguinem,inme manet,ô6 ego in eo: An non fat argumêti cft, impios non manducare,quod manducant pijr'

Vuefton. Auguftinus de duplici uefeendimodo intelligit : altero eorum qui dignè,altero qui indigne manducant.

Harpf Non funt omnia,in hoc Ioan.6,ad facramentum modo referenda: fed deChrifto per fidem recipiendo.In hoc ab omnibus conuenitur dodori-bus,de cœna non fieri mentionêprius in hoc cap. ante uerba ilia,Panis quem ego dab o, caro m ea eft.

Cran, Habetur autêillicmentio mannac,tam in rjs quae praecedunt,quam quæfequuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Harpf At dabo aliud reiponftim.Delitefcit in hoc argumente occultauc neni uis, commodo aliquo antidote diluenda. Nego igitur mannæôdfacra- • menti confimilem efferationem, Siquidem manna uim nullam habet in feef ficacem,prxterquam ex Deo.

Cran. Cæterum qui Manna comedebant,fru(ftuminde tulcrunt:fimi-litcr Sc qui carne Chrifti ucfcuntur,fru(ftum inde fibi comparare dicitis.Itacp iuxta hanc rationem, inter horum utrunep conuenit, nec ulla eft hac in parte inter Manna Sc facramentum diferepantia.

Harpf Vbi ita dicitur, Hi qui cômederunt manna in diferto mortui funt: catenus intelligendum eft, quatenus manna comedentes uirtute SCenergia mannac uacabant.

Harpf Qui manna digne comedunt,uiuunt:non ipia mannæ uirtute, fed po-tentia Deieiumeum coniequente. Aliteruero hab etin facramento, quod qui digne funt percepturfex ipfo uiuent facramento.

Cran. Chriftus eo loco de cauia non agit, fed effedlis quæ confequuntur. De caufis interim,undehinafcuntur eifeeftus,nulla hie inijeitur mentio.

Harpf Id dico,effe(ftus horum diuerfos eiTe,uitam SCmortem:qui fiueex digne,nue indigna rei perceptione æftimantur.

Cran. Quando ita uultis aliquid neceflario hie addedS clfe, iuxta ergo utrobicp,tam in manna quam in facramento, eadem addere oportet, Digue, aut indigne. At Chriftus de utroqp pariter,de manna uidelicet ÔC de cana,ab folute loquituniuxta quam loquendi ratione,imptj carnem eius comelfenon poteruntPrxterea diuus Auguftinus in Ioan, tradfa. 4ö.in hæc uerba Domini, Qui manducat SCc. aliam dicit rationem efle communis cibi, aliam corpo ris dominici, Siquidem illius faturitatem noua^ubinde fames fitis^ excijpit.

Qui autcm manducat carnem Chrifti,bibit^ dus fanguinem^habet unâ æter nam:Scdimptjitanonuiuunt:Ergonoiltnânducant,ô^c.

Harpf D.Auguftinus de his mtclligït qiii ad certum quendam modum pcrdpi'unt carnem Chrifti, quos tiini ütóuros di'cit : At impij ad eum modCf, quem Auguftinus dicit,mininic P ërcipiunt.

Cran. Nemo parncipat Chrifti corpus, nifi quimyftico iniuscorporifit infitus.Impîj autem myftici illiiis corporis membra non funt:Nequàquam igi tur communicant,amp;c»

Vueft. Hic Vueftonus filcndum Cranmero impoCturus oratiônem àd eum deflc(ftens,laudare,gratiascp tjs uerbis agerc incipit. Infignis,inqùit,hæc tua, D.Cranmerc,cômitas,atlt;p in diiputando moderatio,laudê merétur plu-rimam.qua neqp defräudare te libenter uelim nelt;ç fi uelim, fine iniuïu pote-to.Quamobreni gratias,ut par eft, de ifto officio habeo humanitati tuæ turn meo, tum eorum omnium qui adftmt fratrum nomine. Ad quæ uerba quum uniuerfus dodorum cœtus exutis pileis humani officij teftificationem dediß ftt,pergit in re propofi ta V ueftonus.

Tertullianus facramentum figuram appellat Domini, Et Auguftinus ad Dardanum:Non dubitauit,inquit, Dominus dicere. Hoc eft corpus meum: quumfignum daret corporis ftii.Ad hcc additidem normas ac prç ceptiones redèinterpretandi fcripturam:Si quam,inquit,abfurditatcm præcipitfcriptu tafacrajeft figurata ea locutio. ucluti, exempli gratia, Manducare carnem, ôd bibcre fanguincm, eft hic fcrmo tropicus.

Harpf TcrtuLhocloco Contra Marcionêfcribit,qui in Chriftononnatu-taie,fed phantàfticû extitifle corpus dicebat. Conat itacp docere T ertul. nos Chriftum ôé in cœlo, amp;nbsp;in terris habuifte. Etfi uerum adfit corpus iUius in fa-cramento, uoluit tarnen fie eum confundere, ut diceret Chriftum uerè haberi infacramento. Id enim herericus mirari citius quàm credete uOlüiftet.Proptc tea dicebat Hgurarn füifle Chrifti. Figura autem cfle non po teft hifi rei quæ aut fit,aut ante extiterit.

Qiiod ad Auguftinütn attinct, Ecdefîam nun qua m contràriam credidit. Eftautem infacramento externum quiddam, quod diucrfis poteritnomini-tus appcllarfidici enim poteft figura,fie declarando ; corpus quod eft in facra wmto,figuram efle Chrifti in cœlo agentis.

Tertio,quod deintelligendafcriptura exempli uice ab Àuguftino adduci-tur,fic accipiendum eft,uelut ad generalem manducandirationem ipedîans. Sic^ rnanducare carnem Chrifti,amp; bibcre fanguinem,fit fetmo tropicus, ad excludendam «vS^aTroifxy/xif.Ea, eft,quû humanas carnes difeerptim per con-feifiones partium,ita ut communes cibos comedimus.fed non Chriftus habe turôimanducatur infacramento.

Vueft. Accipiofticcindlam do(ftamcprefponfionemtuam,quæmihifa-tisfacit.Nunc ucro ad fecundam de trânftibftant.qugftionem progrediamur, Scriptura panem hominat.Eft ergo panis.

Vuefton. Theodoretus,antiquus cumprimis feriptor, in primo dialogo; Nonmutauit,inqüit,Chriftus natüfam panis,fed corpus fuum denominauit.

Harpf Loquitibi de iymboloJ quæ externaipecies eft facramehtijquam in fiia manere ftibftantia déclarât.

Vueft. Theodoretusdelpeciebus facramentalibusloquens,panis6lt;ui-tóNecnatura,inquit,egrediuntur.manent enim in fua iubftantia.

Harpf Intelligcndum id eft de iubftantia ilia in quam conuertuntur, Vueft. Sedhuic quidreiponderis,quodait:Manentin priore fubftantiaƒ Harpf. Symbolamanent,

Vueft. Chryfoftonaus ad Cacïarium monachum.Sicutantequam cofecra tutjpanis cft,fic poftquam conftcraturjiberatus eft ab appellationc panfs,do natus^ eft appellationc corporis Dominici,cum natura remanet,

Harpf Autorisillius no tanti ualctapud mc fides,ut dignü habcarefponlt; Vueft. Gertenecipfefat compertum habeo,undc is locum inuenerit. Cæ, tcrû Gclafius indubitatæ fid ci autor natura panis,amp; uini permancrc affirmât.

Vueft. Quin amp;nbsp;eelebrauit facpius. Purgatorium item probauit, exequias pro defun£ftis,reliquias,0C inuocationem fancftorum,amp;c.

Vueft, Verifimilc eft,quod narras.Sed Origenes in Mat.cap. ty, clan's ucr fcis teftatur,materiatum panem manere,ire in feceflum, atc^ exedi uermibus.

HarpC Hate atdnent ad panem benedieftum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Vueft.. Qita ratione oftendes,miraculofiim banc a(ftionem,Chriftum in fa cramentum inducere;'

Turn Vueftonus epilogo claufurus diiputationem huiufinodi pro córO' rude lubqcit.

Vueft. Pergratum eft nobis omnibus, ncc uulgarem cundis uoluptatem attulifti, qui tam conftanter ueram de iacramento altaris dodfrinâ tutatus es, quiep ecclefîæ catholice tarn fideliter adheferis,qug unicum eft omnisreligio nis ftabilimêtum:Qyo nomine ab unde te idoneum dcclarafti, qui inérito ad ampliores theologicg profcffi'onis gradus proueharis.Hic^ teftor palamme confentire tecum.haec® argumêta tantû diiputandi gratia adduxifle, quibus eft abs te dotftè iàtisfadtum. Nuncœ peradîis omnibus,pro fcholæ more dica mus pariter.In oppofitum eft fàcra uieologia.

inqutjitorum contre CranmerumtÄrchiepißopum Citntmriinßf»* Riilleum epi/cepnm Londjnenrem.Lutanicrum.

Fcria quinta poft abfolutas diiputationes in æde diuæ Mariæ, fedentibus legatis amp;nbsp;inquifîtonbus, quibus eius rci cura a Regina committebatur, tres iftiad ferendam condemnationis (èntentiampro tribunalififtuntur.Qftibus cum figillatim egit Vueftonus proloquutor, rogans à fingulis, anuellent de' cretis reginac ftibfcribere. nccintcrim permittebatilb's uUâproferefponden' di copiam:tantum ut urio uerbo ucllent,an non uellent, in akerutram refpon dere partem imperat.Priniuœ à Cranmero exorfus, uidlum eum proftratû^ in difputationibus dicebat,ubi is netj erf ores tueri ipflus, nec illorum impug nare ueritatem poffet. Gui Granmerus iterum, copiant uel argumentandi ut poftet,uel refpodendi utuellet,fibi permiflàm negabat. Eâ fiquidê fuiirefcho îæ illius turbâ,tanto tumultu confufàs diiputationes,tot fimul theologos uno impetuimpreffionem infefecifte, interdum totos ^aterftiones dodorum, quandoep plures,utuerbumproloqucndiuixulla elietpoteftas.

Poll cum dcindeRidlçus ôd Latamerus feorfim interrogatiir,an doclrfna: caufam hanc in quafuilTent,tucri uellcnt.Moxcp coniunÆ panter ad legatos £)C emilTarios inquifitores adducuntur, condemnationis ecclefiafticç fenten-tiam audituri, qua primum ipfi ab ecclefiæ focietate tanquâ membra indigna refecantur.Deinde fautores ac patroni ipforum omncs pro hæreticis denun* dantur.Inter legêdum facpe quæfitores ad eos conuerfipetunt, ftarént ncadgt; hue fentcntiae,an renunciarentJubent illi,nominc Domini legere pergerent: fibi in animo non eire,ea in qua ftarent fententia moueri.Poft terribilcm hanc anathematis fulminationem, finguli deinde illorum pro £e quifep in hunc re* fcondebatmodum. Cram Ab hac ièntêtia iudicioep ueftro prouoco ad iu* num iudiciu fententiâ Dei omnipotentis,nihil difFidcns quin pr|'fens cum illo in cœlo futurus fim,ob cuius in altari prçfentiam codemnor, Ridlei fen* tentia. Quamuis à ueftro me fodah'tio excuffiftiSjhaud tarnen addubito, quin nomen mihi fit in alio inferiptu loco, quo citius crudelis hæc fententia me ue* ftra tranimittet,quam iufto naturg ordine eflem peruenturus. Latamerifen* tentia: Deo iiimmas debeo agoc^ gratias, qui fenilem hac mihi ætatem tarn di'u produxeritjUt hoc nunc mortis gènere eum glorificare liceat.

Adhæc Vueftonus prolocutorinhancloquutusfcntêriam: Vos, inquit,fi in cœlum hac quidem fide peruenietis,ipfc nunquam fum eo peruennirus,ut nunc fane animo affeeftus fum. Poftridie quam h æc aefta funt, quæ feria fc* sta fuit,eodem in tern plo folenni pompa Mifia inftituta eft: nec minus folen* nis fupplicatio per totam urbem ÔC Academiam circumducitur, in qua Vue* ftonusprolocutor hoftiam ft^crificalemgeftansmédius incedebat,quatuor einclus do(ftoribus, umbraculum fupra uerticem fiiftincntibus. Ci anmeius etarcereßoeardo,Ridlacus exædibus Iryftrianis,ubi cuftoditus craqprofpi* , cere monebatur. Latamerus fenex e Baylifidomo in medium forum intu* /»•# a endi gratia producitur» Ratusillc iamiamadignesfeduci,miniftrumurbis quendam Auguftinum Couperum rogat,utcelerem fibi ignem conftrue* ret,quo facilius eximipoftetfupplicio, iupremam hanciam fibihoram adefic fufpicans:ubi demum in forum proceflum eft,uidens tandem quid agebatur^ acintelletfto fpecftaculo, in pedes fe effundens, in cuftodiam fugiens quanto potuit maxime curiu, ne femel quidem nugarum fpccftaculum illud content* plaridignatus eftAtqp uero adla hacefimt ôxoniæ,anno i5'y4,April.2ó.

Examiftatio conderanntio D.Kidltsi epifeopi Londincußsy Hngonij Latamcri-,eximij lt;tntifliùs

• Altero deinde anno iffy, Septembris ultimo,circitcr oeftauam matutinam, Axnoic^ç. Oxoniæ adiùntinfchola Theologica Èpifeopus Lincolnienfis, Epifeopus odob.^. Gloceftrenfis,EpifcopusBriftolienfis,defignatiareginacognitores Sfiudi* ces. His itacp ex officio fedentibus pro tribunali, D. Nic. Ridleus Epifeopus ‘ nbsp;nbsp;nbsp;. ƒ

Londinenfis è cuftodia produeftus fiftitur. Qui primo aduentu, pro more SC comitateiua,indices Sccognitoresubi ûlutaftèt, pileo mox iteruinduit ca* put. Cæteri uero epifeopi ægro id atep iniquo ferentes animo, fuperbiæ eum amp;nbsp;contumaciæ protinus infimulant : qui itafe gereret apud eos, qui nomine ôiuerbis illic præfiderêt D.Cardinalis,uiri tot modis in eo regno ampliffimi: turn propter Rom.pontificis autoritatem,cuius is fummus eftet apud ipfos Ic gatuSjtum ob eximias eius dotes alias ac cruditionem fingularem,tum ob ge ncris infuper pecuh'arem nobih'tatem, qua nulla eftet ucl regio fanguini con* iunótior, uel in toto regno florulentior. Ridleus ad hæc,rnulta fe quidem de uiriiliius clan'flimis uirtutibus multoru prædicatione audiuiffc dicebat, turn denobilitate etiam eius non ignorare : fed difcipulum nequaquam tarnen fu* pramagiftrum cflcjUcc commiflàrios cauf^qpprgfides fupra eum à quo corn*

miflam eam accepcdnt aurontatem,oporterc. Se quidetn null« obfequrj genus deoredlare,quod uel D.Cardinali,uel ipfis etiam qui flh'c præfiderent/x-hibendurrt fitCgterum uero ad Romani pontifias fancftitudincm quod atti-net, quoniam iancflo iureiurando iamdudum ei renundaflet, nihil agnofcerc quod ei dcferendum putet.Tum Lincolnienfis fententiam illius explorarein tribus illis de quibus fuperiori anno diiputatum eiret,articulis ^greditur, de pracfentia in ùcnmento reaiiu. De trärubftantiatione,3.Än miuàm pro duin co ücrifido habcret.

In primum arriculum pro alia attp alia rerum ac u erb or um conndcratione, ambigue reipondebat. Quod fiuoce realiter idem intclligerent,quodtran-fcendenter^hoc eft,(piritualiter per gratiam uiuificatiuam; nihil óbftare dee-bat,quin realiter prefens uideri Chnftus p oflet in iàcramento.Sin autem lub-ftanrialitcr accipiantjnon putare.

Iniecundum,poft uerba coniecratis iacrifici, panem uinum^nequaquam priori abire natura ac iùbftantia,fibi quidem uideri.

De tertio articulo hanefuam cfle kntentiam, ut 11 facrificium uiuificiucri' ficij üócarêt, liccrc quidcm:uiuificum autê làcrifîdum nullo pado dicenduin cfle.Fufiusiftauolebat,atlt;^ explicatius periequûfed dicêdi multi^ petita pre' cibus facultas negabatur. Lincolnienfis id fibi commiflum in mandans dice-batjUt relponfionem eius pauds exdpcrent, affirmatiue aut negatiue exprei-ûmtultra commiflum hoc fibi mandatum,progredi ulterius no licere. Deinde ueteri eeelefiæ more id prohiberi,ne cu hacretids diiputctur. Tametfi obiter per interrogationes de Romani pontificis autoritäre, itcm^ de facrainen tis nonnihil inter eos diflertum eft:. Vbi Ridlçus baud uulgare profedo do-dlrinae fuac Sif memoriae fpedmê dédit. Sicubi enim ex autorc quocun^pro-ferêdum eflet aliquid, nihil adduci potuit cuius no iple omnes explicare pot-fet circumftantiastnihil omitti, quod ipfius fugeret memoriam. Qua quidem ex re non minimam lane apud auditores omnes exdtauit non folum admira-tionem ÔCfauoremlui, led dolore etiam in animis eorum relinquebat, quum lam omnes intelligerent,inhocuno hominequantam faceretrelp.Bryt^' nica iadurL Quum autem ea quae uelict de quaeftionibus perfequinon da-retur,laltem ut fidei confeflioncm liceret apud multitudinem aperire expetc-bat,quo cundis innotefeertt, quas ille potiflimum caufas ôC rationes fecutus rum de Rom.pontifids autori täte,turn de altjs fuæ dodrinæ capitibus itafen tiret, At Lincolnienfis commifla fibi mandata obtêdens,necpo^ boc ci con cedere, amp;nbsp;plus iam concefliflc dicebat, qiiam fas eflet homini eiumiodi, qui ab ecclelîa diuulfus eflèt.His^ uerbis Ridlgum dimittit, iubês,cras iterum in ædc Diuç Mariae lub odauam ad le redire.Nec multo poft Latanierus,annn ac ueftibus undique obfitus in profeenium introducitur,qui ubi a praefidibus uim commiflæ ipfis autoritatis,ab aliéna dC peregrina poteftate tota pendere intellexit: At quid mihi,inquit,cum iftis exotids nominibus amp;nbsp;perfonis,quot;' ölus Ium, ac in Anglia natus : proinde natura patriæ lubditus propriæ pote-ftati regnimci,no alienac gentis. Lincolnienfis ad ea, nihiliam locirelidum efle lahbus amp;nbsp;facctiarum leporibus dicebat : tempus nûc elfe ut fe componat ad lerium diredumœ relpondêdi modüm luper ijs articulis,quos ei propofi-turi eflent.RurluscB Latamerus: Bella profedo res, fcite^ à uobis diuifa tem poribus, Ô indices.Poftqua me in lcholam dediftis obliuionis,ubi nudi parie tes mihi pro bibliotheca forent,in carccre tamdiu me retinentes fine libn’s,« lamis amp;nbsp;atramêto, nûc poft ifta omnia è longa cuftodia confedS euocaris ad congreflus dilputationü,haud multum diflimili ratione,^ fi duo gladiatores committerctur de uita ac nece certatur^quorum alter multo amicoru fauore fuffultus,

fuftultos,confil{js adiutus,armi’s opei^ inftrucflus pulchre, alterum aritagonigt; fteniam ante carcere amp;nbsp;compedibus tradum,prorfus^fncrmcm, nudum ac deftitutum omni côfilio,fine amiciSj fine folatio, ac iniquo eti'am loco pugna tiirurti,adonatur.Ecquid tandem miri erit fi alter îUe talem aduerlan'um nulgt; lopuluercdctjciatjprotera^i:' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Mitte,inquitcpifcopus,Ij.Latâmerciftasfabulas:atcpâdrerhrelt;^crefpogt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

de,Non àccedimus in pr^tencû aduerfum te dilputaturtDicis te natun ac pà triaAnglum eflcu'deocp tmmunïtatcmtibi à ui hums poteftatis poftulare, Qgaliucrô nefeias,duplex efle pötefiatiß genué^claui'um üidelicct, ô(^ cim'hs gladtj.Chn'ftus ipCe an non integram hanc auton'tatem permifit difcipulis,regt; gendiecclefîamDefC Haud equfdemiinquitille,inficior Chriftum apoftofiâ auton'tatem ecclefiam regendi commendafiè. At idem autontatém banc-fini bus quibufdam amp;nbsp;feptis circMrnfcn'pfit.Nam quod regere lUbcntur, id fecun dumlegcmDei,non fecundum animilibidincm accipiendumefi.SeduoS quumadhunc contextum acceditis, prorfiis hanc particulam, Secundum legt; gem DeijOmittitis, altéra ftrenuè adminiftratis. Eft in manibus liber epifeopi Eloceftrenfis ( hominem ipfum minime noui, ne fi uideam quidem ) in quo locum Deut.cap.17, citât, id probatinus : quôd fi quid nafeatur per ecclefiam controuerfix,definiriresillaperfàcerdotêLeuiticigenerisoDorteât. Qüû^ locus fchpturæ fie habeat: Et quicquid dixerint uöbis fècüricîum Icgcm Dei^ bocfacite,amp;^c.Gloceftrenfis,ucrba hæc,Iuxtalegem Dei, ab ecclefia prorfus cxcommunicat,Vultistp ecclefiam quidem regere, fed minime iuxta Dei Ie* gem.Scptaaclimites, quibusuos circumdatfcriptura,perrumpitis, feriptu* ramipfani caftratisj ac iacræ legis numifma mutilatis. ructis omrtes ad lOcum Iliumaclacum, cuius meminitD.löannes in Äpocalypfi. Refßondit ad hæc fpifcopus GloceftrenfisjUcrba quidem illa ab fe omifia efle,ob hoc,quöd ec* clefiaDeihaudquiequam facere,nifiiuxtalegem Dci, qucat.teftante Do* niinoipfo,ubitnquit:Fides tua nunquam dcficiet. amp;,Super hanc petram tedf ficabo ecclefiam meam. Qiiid ergo, in quit Latamerus, an tu is eras eius li* bri autor 1 Gerte uero haud te noram prius, nec uidi unquam : quin ne nunc quidem uideo {àtis,ita fol hic in oculös irradians perftringit mihi uifum. Itaqî ^uumillead articulos propofitos nihil refpônderet,præterquam quod fuprd In priore fua difleitatione refponfum elTet, in qua fententiä fuam omnem fcri pto eis exhibuifle fe dicebattfaciunt dum co loquendifinem, fequentiiteruni luce ad feredire præcipientes. At iile,reditum ne expedient fiium rogitare, fi* mul^ ueniâ eius rei ab eis deprecarirNet^ enim ftatuere fe, nec opus effe euf tedire debeat,quüm nihil ab eo amplius audituri efient, ctiamfi centies fit re* deundum. Catteruilli tribunis, cæteriscp miniftris inmandatis dant,ut utrof-Ruepofteraluceadlèpêrducat, quo eosfàcro gradu, quo phùs dónabantut^ lubmouerent.

PonTidieigitur,quidiesOiflobrisprimus^^t,intemplo eius academigfii ptemoD.MariæûcrOjiedes legatis epiieopis ponuntur,admodum magnifi* co CU apparatu. Quibus iam in fubfellia collocatis, primus Ridleus iii media adducitür.Ciui capite ut crat tedlo,nec pileum moues, adefle dicebat fe Chri ftiprçceptoris fui caufam defenfurus : quemadmodS St' ipfi ius caufam^ pa* PÊ)fuiuidelicetmagifi:ri,tucrent.Qyoniâ^fittniora efient literarû quam uer borilmonumenta,propterea fcripto coprehendiffe ea, quae de articulis habe; tct.rogat^ ut ea fibiliceret é fcripto rccitate, quod alioqui huiufmodi ca fcrigt; ptio cfret,quç uix ab alfis pofiet plegfQim aSt illud LinColniefis nullo peffer ret modo,rogat ut ipfe faite fchedulâ caperet,ac lègcrcr. Qua uix tandê ille in oianus acceptâjubi coepiflctlegerc,moxblafpbcttiiä clamat,fcriptu^ abf)cif,

Cui rum Ridlcus.fi quid in eo ud perp era fcriptum,uel uocabulis expreß aliufinodi deprehenderentjquam que doc^oribus eflènt ufurpata,nih)lic^ C' precari dicebat,quin mortis adderent iupplicio,quantuuellent, Poftrcmo i ' lud cxpetifjUt fidem falcem aperire,caufas^ monftrare apud multitudinc hcc rer,quâobrem Rom.pontifia' minime cû cæteris confentiret.Refpondet Lm . , J colnienfis, fibinequaquâhoc dari inmandatis, ut tantû ei indulgeret; plus^ ' ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iamindultum ene,quàm dignum eflet homineab ecclefiæ feiundo conimm

nione.mox^ eum omnigradufàcro^ minifterio difpoliât, defecranttp :idq» uerbaliter,ut aiunt,Omni uidelicetappellatione remota.

Dimiflb itatp femoto^ Ridleo, iuccedit deinceps Latamerus,in incendm producendus,{juipartim fcnili debilitate,partim multiaidinis frequentiaim' peditus,uix diu penctrare potuit. tandê ubi uenit, rogatur à Lincolnicnic, an re melius apud animum cofiderata,rcdire denuo infidem ÔC unitatê ecclciiæ cogitaretjin qua iam olim ab adolefcêtia nutritus eflbt. Nihil,inquit,noua^rci cft,ad quod te prouocamus.Ncœ adeô diu dicebat eiïe, quôd ôi ipie hæc ca^ dem doceret amp;nbsp;praedicaretNihil elle aliud præter inanem iadtantiam,amp;; am^ bitioiam quandam philautiâ cum pertinacia coniundlam, in quo confiftegt;'c^ Lubenter id{fcire uelle,cuiufinodi tandê ecclefia hçc eiret,uifibilis ne an inuili bih's,quam ièdîaretur. Ac fibi quidê obfcuram latis uideri, adeo^ obfcuram, ut uideri nufquä polîet.Attç hoc unum fat argument! eire,quur Chrifti minime quidc ecclefia uideri debeat.Illius fiquidê ecclefiam, ut catholica atep uni-uerfalis exiftat,ita amp;nbsp;confpicuâ elfe, ac talem deni^ quae nonfuh modio tega tur,fed quae iuper excelfum monté omnium pateat afpedlibus. Rurfusc^iH*^'' Reiflèhacc quidê ab eo dici aiebat: fed ita tarnen femper fe intellexilfe,pctpn-fîllum effe ecclefiæ cœtum. Deinde quod ad uifibilem attineret ecclefiâ,nilm fe dubitarc,quin fi per uim illorû perfecutionê licerct,ecclefia ipforu ninuo minus uifibilis foret, fècp turn docendo turn prædicando dilatare^ quàm pon tificia hæc illoru quantûlibet nunc uifibilis ecclefia.Nunc uerô dSbona hums ccclefiæ parte è regno profligarent, aiios incenderent, reliquos carcerifaus ac uinclis compefeerent, quo pado demû uifibilem hâc elfe ecclefia poftulcti's.-' Lubenter uelle fe modô,fi liceret,hoc ab fe unû feifeitari, ubi tum uifibilis hçc uideri ecclefia potuit Eliac temporibus,ubi duo prophetarum milliainantns metu delituerunt.-'quum^ Elias folû fe relidO ex omnibus exiftimaretf Vbt' nam uifibilis hçc tum erat ecclefiaflta uerô haud multos id temporis compa* ruilîe.Deum attamen iplbs non ignoralfeiquemadmodû nunc quoep illi non ignorantur, tametfimundi non uideantur oculis. Demum quia nullam in eo uident lpem,defecratum fîmih'ter,ac iàcerdotali gradu abdicatum dimittunt.

V n CONDEMN jLT 10 £7 EXIT VS KEVE-rendiin Chrißo DEThomx Crunmeri .Archiepycopi CanttMïienfihobpiatn doChinamJùb RcginA exnfli Oxonite,

A«»oiç5^, ^quot;T^Homas Crâmerus natione Anglus,Notingamiçnatus prouincia,Anno JL »489.Iultj 2, patrem habuit fuæ appellationis Thomam Cranmerû,ex gelt;-nerola profiipia,inter cos qui cqueftri dignitati funt proximiiilluftrêmatrem Agnctam Hatfeldâ,pari amp;nbsp;ortam loco uirrute florentê,Puer cum primùm per ætatem imbibêdis literis admoueri ccepit, h'teratore ufus eft publico eius oppidiAslo(flonieliturgo,feu adminiftro(parochianifua lingua, clerû notât parochianû.)Sub hocigiturno elegatiffîmâ nadîus formationê,quôinminu tioribus grammatices rudimêtis ah'quâdiu detritus,iamcp prçparatus ùds ui' deretur, adolefcês demû annû âgés decimurhquartû, Cantabrigiâ grandiorfi busirn^

bus I'mhibcndis dtfdpUnts à matre mitticur * Erant turn ea tempora, quando negledfs/pretiscg cultions dodrinacauton'bus,fœda barbaries omnes öccit pabatfcholas.Ärrium uei-èliberab'um nomina duntaxatmanebantjSC nume^ tuSjtepenitusamiflà. Dialediicainnugas fophifticasdegcncrauit.Philofb^ phiautra® argutijSjamp; quaeftionumlabyrinthis nunquafiniendis miferè congt; ïpurcata. Linguarum amp;nbsp;nitidiorura literarum pcrexiguus ferè uius. Qiiin thcologia ipfa có collapfa,ut articulis 5gt;i. diftincfïionibus onerataj qu^ftm margis paucorumjquam multorum ædifieationi ieruiret. Infœlic/ter ergo in hæe incidens tempora tam fœlix indoles cogiturmagnam adolefcentig parte,me bori dignam inititutione,Scotids quæftiunculis, fimilisq^ faring magifiris imi pendcrc,aduigefimum ufcpfecuncbim'ætatis fuæ annum. Tandem poft Ion* gasbarbariæ tenebras cœperunt per id tempus linguæ ÔC polliciores literæ paidatim reflorefeere: Fabri j atep Èrafmi libri in manus atep in admirationem ïapi,cum elegantiorum autorS copia. Qiiorum turn ille baud uulgarî dudus Qdedatione,adhos non aliter quam ad cotem,quotidie uelerem detergebat ‘tabritiem, donee exorto tandem Mart. Luthero, pienior ac fœlicior diuinæ cogiritionis dies,mentes hominum ad uberiorem ueritatis lucem expergefe* tit. Quo tempore ingrefltis iam annum ferme trigcfimum, cætcris pofihabp bsftudtjs, totûanimiimpetûad cauiàs religionisinutrancp partem difcutieii ^asappulit.Qiioniam^ de rebus huiufinodi' commode iudicarinô poHeui* ^cbat,niiî perfpeLtis,confuItis^ fontibus,priufquam opinionis cuiufquâ ad* diVlio pofiîdcret animum, totum trienniüfolis iacræ litcraturæuoluminibus «gendis impendit.His itac^ prudenter non minus quàm fœheifer iadfis fnn-«amentiSjUbi iam fat collecrura prxfidrjjad iudicij maturitate uidebatur, tan* 9uaniauidusrerum bonarumnegotiator, cœpittandem euolucndis omnè genusautoribus animum adijcere:Nulli intérim addióus parti,uel ætati.Sed uclutfcepticus quidârcrum omru'û contemplator, uel Pythagoricus auditor omnes omniu opiniones tacito iecum iudicio trutinabat. Veteres ita legebac f.nptores,ut tarnen rccentiores pon faftidiret. Intérim iri p er currendis, confe fendis^ feriptorum iudicqs,tardus quidem ledf or, fed uebemens erat obfcr* *^«or. bine calamo nunquâ ad feriptoris cuiufquâ librum acceiïit, ita tarnen, utmemoriâinterim baud minus, quàm calamum exercerct, Quicquid dere lt;îuâcp t ifquâ controuerfum,que cuiufcp autoris fententia,quæ fententiarû di* uerfitas erat,breuiter calamo cxccptum,in locos communes, quos in hoc pa* ‘ ritosbabebatjtanquam in ordines digerebat,Autfiprolixior elîêtcxcerptio, locmn faite in autore, numerumep libri fighabat, ut aiiqua rei nota, ceu uefti* giû reftaret ad memoriâ. Hancep fludij rationê magna diligêtia perfequutus çft,donee ad annû progrefEis trigefimu quintu, titulu eum affequutus lit, qui inthcologorû fcbolafummus, ac celeberrimus exdifeipulis docflores reddit, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

fer id tempus agebatur de nupttjs regis f îenrici à, controuerfia eu Catering FerdinandiHifpani filia. Qtiæ quû prius Ârthuro nupfiffèt fratri, bine lis per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

theologorûfcholasnataeft,âfÂcadcmias,anlegitimuminirematrimoniurn pofTet cum altero fratre, quæ prius nupfiffèt alteri, efîètqûe ab eo cognita, Quumigitur ab epifeopo Lincolnienfi Longlando,cæteriscp ecclefiæ próee libus aliquot,régi perfuafum effet, iÜegitimô effe connubin,uerbocp De» dif* fentaneû: placuit tandê fex deled a capita hominû dodifîîmorû ex utraqs aca demiaCantabrigienfî, pariter Oxonienfi in quæftionem eius rei adjrmeri, num fas cenferent cum ea copulari', quæ prius fratris fui effet coniugium ex* perta.Inhocduodecimuiratu erat nbsp;nbsp;hicCranmerus.Sedquia idtemporis Duoieàin

peregre abeffet ille ab academia, fuffedus eft ei alter, qui abfentis fuppferet urbitri, Uttern.Poft longam citro ultroque dffceptationem,tandem in banc itum «ft fententiam à duodecim, ut coniugiumlicetfua natura illegirimum non ......hegarent.

negarcnt, pofTe tarnen, difpenfantc pontifice,conce(ïlim fieri faterennir. Haüd multopoftreuerfiisiteruminacademiam Dotflor Cranmerus, fuani rogatus fuper ca re fcntcnciam, fic argumentis contendit,ficcaufainmU' Dofloreù crä nit, cum dodî^oribus diipûtans, ut quincp ex his facile in fuas pcrrraxerit pat' mero uiâi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnde môxpcr totam Cantabrigiam in diattibi«, in colloquijs, in fympO'

frjs, in fcholis jfimul^ priuatis gdibus, publica iam materia, frequens^ qu^' ftio in ûmniâ ore percrebuitîAn Papa racultatem haberet legem diuinam rÇ' laxandijUt fratri liccret fratris uxorem fibi in matrimonium confcifcei e. Eo^ uentum denicp,ut à pluribus in diuerf^m partem, hoc eft,contra pontifids au toritatem fit iudicatum. Id ubi intelligit Stephanus Gardinerus, qui tum reg* erat à Iccretis, mox^ Vùintonicnfis defignatus epifeopus, regê äico eius rci certiorcmreddit, quemàdmodûCranmerus quin^ ex dodoribusaibitnsj” diuerfam coëgiflèt ópiniónem,itcm^ alios eius academig complures.QÿO“ quum audiret ille,aduo cato ad fe Cranm cro,multam ca de re cum illo difqup fitionem init. Dèmum plcnius ab eo cdodlus Rex, domum cum his madatis remittit,ut fufius iRis apud fc per ocium pcrtralt;ftatis,fingula diligêrer fcripto Crdttinerut le- confignet,a;f(p âd fe Quamprimum référât. Perfeda ca re,rcuerfum ad fe Cran gdiüfin gæKm- merum Rex redîa ablegat in Galh'am,cum^ illo unà cômitem de Villugia,!^ gatum primarium,DoSorcm Lcum Eboracenicm defignatum Archiepilen pum,Stokisleum epifeopS Londinenlèm : lun's præterea dodores amp;nbsp;coniul tos trcs,Trigonellum,Kamium amp;nbsp;Benettum,qui per Lutctiam,aliascpac3dc mias fiipcr eo negotio cum theologis deliberabundi controuerterent. Qi”“ uerbis opus C In ca cxpeditionc ita fe geffit Crâmerus, ut Icgati literis adrcgc pro fingulari eius prudentia,grauitatc Si emditione comendatus, obtinucrit CrdtmeriK âd tandem,Ut Iblus ad Gælàream mâieftatem legatus regis nomine ad earn fuui' c^ftremittitur. nendam adlioncdimitterctur. Erat turn Cacfàrin expeditione Vicnnenfi con tiaTurcammôuens. Quo tempore Crâmerus fadlo per Germaniamitinere, non pâüCos ad fuâm pertraxit opfnionem, non folum Germanos, fed ex aula ctiam Impcratoria.inter quos erat Cornelius grippa, qui de matrimonij ne gocio ita fertur legato rcipondifte, ueriorem efft quidê cauiàm ipfius,ftd palam id profiteri metu Papç Si Csefaris non andere. Cæfàr autem ab caufç eiuS cognitione omnicp adfa'one abhotrens, quçftionem totam curie remifit pon-CrÂfMfri ddpo tificiæ.QitodrcadomumrcuocatusàrcgeCranmerus,nonmultopoftRû-tifiecm Icgdtio. mam eadem de relegatus ad pontifieem proficifeitur.Vbi nihilo fegnius rem adminiftrat,diu multum^ cum illis collucftans, donee tandem primanj pon-tificis th eologi,in pontificia academia Rotomagcnfi,argumétis adacti necef-iariô faterentur, hoc quidem matrimonif genus diuino aduerfaripræfcripto: ita tarnen, ut nihil obftaret, quin difpenlanteRom.pontificc, concediqueat pro Icgitimo.Contrd Cranmerus,fieri id non pofte contenditacriter. Interca dum hæc aguntur, Archiepifeopus Cantuar. concedit in fata fua, Gulielmus Vuaramus,iuffe(fto in eius fedis fucceffîonc Cranmero hoc. Necmulto poft, . ut aniâ anfàm trahit, ita quæftionem hanc de nup trj s alia excipit quæftio, de poïîfificis iurc:utiam in publico totius regniconuentuf parlamentum Galli' ’ CO uocabulo dicu'nt)de primatu Romanæ ecclefiç dubitari cœptum fit.Atç hic demu nouo Arch/èpifeopo, uetus ilia excerpendi colligendicp ratio pro' fuit non mediocriter.Siquidem in huius potiflîmum humeros uniuerfa nego et) moles incubuit. Solus omnia omnium papiftarum obiefla excipit,retun' dit,profligat. Quum ne Hercules quidê duobus par efle dicat; unus hic cum tot theologorum fignis Si copqs cogreditur : unus omnium aduerfariorum impetus fuftinet.Quid deRomano pontifîce, omniq^ eius autoritäre ftatuen dum,copiofèatcp adamuftîm rem omnem à fundamentis explicat. Domina-turn pontifîcis, nullo feripturæfirmamento docetifed affeeftata Siambittofa hominum

GB s T A R V M COMMENTARII. 711 hominutn tyranhide inuedlum efTe.MaximS in terris potentiam Cxfàri^regi-l’usjcætehscp dïnaftis deferri,cui epifcopos,presbyteros,pontifices Qi. cardi-' naleSjCxDei præfcripto,haudfecus quàmreliquæ poh'ti'æ hominesfubnci necefl'e fit. Proinde mhil efle quur Romanus cæten's auton'tate præfit epiko pis,fedfüos magiftratus agnofcere,acin ordi'nemcogioportere.Etfiinter »UOS à concedimus autoritatem,tarnen tam infolentê,atlt;^ immoderatâ fcdi's *‘uusamplificationem,nullo ferendSiure,optimo adæquandam efle. Retfli'fi-Htncigitur uideri fibi fore, fî regis, ordinum^ unanimi confenfù ambi'tiofijs ^pifcopi huius dominatus ex Anglia profligatus, l'ntra fuam Italïam, tâquam •ntra ripas coêrceatur.

His itain parlamento gefiis ôâ tranQÆs, aliquante poft Rex cum regina Archiep.Cantuariêfem QC S tep. Gardiner 3 Vuintonien» ^uiiudicesfunthuius matrimoni) conftituti, citaturDunftabliæ,auditurus 'uinaeleeftionis hac de re fentêtiam gt;nbsp;Nec reculât rex diuinæ fe cognitioni fiquot; £’^c,paratus ad omnia légitima. Regina auteorum indicia detreeftans ,ad pofincem caulam omnê referre maluit. Cæterùm explola pontificis è regno ^uthoritate,qu3 ita decreto publico lancitu eftet, 8i caut3,ne quis extra progt;gt; pnos regni fines, ad Rom.de re quatp prouocationem faceret : indices nihil ^5(?lati,exuerbo illegitimâ matrimoni) copula pronnciant,acnexu diftuunU *^**-1^' Vuintoniêfis autê, etfi in apertis 01dinû c^nuicqsj5alam,conceptiscp uerbis Regina pontificiâdominationê abiuraflet, intus tarnen occulta lub uulpino pctftore nm repudium. ^uoremergaRom.fpirabat. Contra uero Archicpifid quodres erat,intclli* nullam eftè ecclefig reformadg fpem,uigcntc pontificis poteftateinunc exturbata prima quam arripit occafionê rem aggrediendi. Ecclefias ad

sniorê Chrifti difciplina, amp;nbsp;primigenig ecclefig archetypum paulatim reuo* lt;^at:fimulcp cum eieóto pontificis primatu, errores pariter,haereles ÓC corrup tdas illius intra lîiæ ditionis poméria euertit. Nec eo cotêtus, porró apud re* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

S^nipartfnri fiia,partim aliorum appellatione impetrat, ut certis ad hoe dele* epifcopiSjdodisœ uiris datum fit ncgocium,ut collatis inter fe fententïjs inftitutionis ecclefiafticg,qui ab omni fuperftitioe Papiftica elTet quam

PuriflimuSjinftituerent.Erant in eo numero Stokisleus epifcopus Londinen ^ardinerusVuinton.SampfonusCheftrêfïs,RepfiusNoruuicenlïs,Goodri ^sElienfis, Latamerus Vuigorn’. Shaxtonus Sarilbur.Barlous S, Dauidis, uintonienfis interim pro fuo in Roma. ftudio, cum tribus, quatuoróe alifs Vaintonienßsr inelioris farinæ epifcopis,dat opera ledulo ac fubtiliter, ut iura omnia

Canones ueteris idololatriæ ac fuperftitionis, quantum poftit,rata firma^ fftineat.Vidus tarnen uetuftorum patrum, ecclefiae uetuftioris, uetuftiflimi '^erbi cœleftis autoritate,cedit tandê, ac libro lubferibit, quern ex autorum ti ^^‘0 cpifcopalem nuncupabant. Exeo libro conftarepoteft,nondumfatis Liter ■ dodrina facramentiCantuarienlemfuifle, quumin eoréalis

,.,y’^^*ptæftntiaftatueretur. Addebatur praeterea deftatuis colendis,in eo ‘“J^O'Quanqua pofterior hie articulus non epifeoporum fuit,fed régis manu ^dkriptus poftea,non fine impulfu ( ut fert lufpicio ) Vuintonienfis. His ita foifitutis rebus,cpoet3 eft deinceps de monafterijs abolendis agi tari. Regis f^ontißend per ^crohuc têdebat ftudiû, ut uniuerfus file cœnobiorû cenfus in fifeum confia Anglwm Ï^^^E^ontra Archiepifcopo,cæteris^cum eo ecclefiafticisuilum eftmagis

officios fore Chriftiano,ut quicquid ex bonis monafticorû corrogarc wÇimmenlum id erat ) in neceffârios egenorum ac fcholarum ufus cederet. Vl^nominelùb le nonnihil regis uoluntas aduerfùs Ârchiepifcopû,eius^ olt;-mngfociôs,inftigante maxime Gar dinero Vuinton. qui omnes captabat occaiiones euangeli) retardandi,fexarticulos illos plufquam homicidas,lurri sex artictiHha am religionis pontificiæ continêtes,promulgauit,plenoœ parlementi con micid«.

7^2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R E R V M ï N E C C L E 5 ï A _____ ‘

fenfu ftabiliunt. Quantam flxagem innocentiffîmorum martyrùm annos fex articuli ifti dederint,quoniâ alio inloco à nobis comprehêfuin elt, ociofum hicftieritadlum, quodaiunt,agere.Quâquamrexpoftea,rcmittcn teira,perpendens,quôdres erat, Cantuarienfem cum fuis, quicquidbicmo-' uiffent non tam proteruia animi ulk quam iîmplici confcientiaraditaffe-nii tius ineos exafperari, ac quorundamafperitatem articulorumIcnûenonnk hilin animo fertur habuifie, plura etiâfortafte reformaturus, fi fuperuixiflet. Cæterùra has reftaurandæ religionis partes, maluit diuina prouidentiafilio EJo«ilt;rii« 6. X^finquereEdouardo. Qui demum poft patris funus inimperfj fafccsfuccc' dens etiamnum puer,inftin(ftu præcipuè auunculi fui nobiliffimi èC laudatif ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* fimi principis D. Protetftoris huius^ Ârchicpifcopi,fimul ôiadhibito ordi

num confenfu,fex articules illos antiquauitprimum,deinde amp;fccunderefor mationis libru alterûjmox item amp;nbsp;tertiû (ut maiora indies religio coUegitin* Libtr regiui. crenrenta) priore perfediorê iùb fui nominis autorita te,SC titulo cuulgauin

Verum ut nihil eft in rebus humanis perp etuû,nec diu felix,promcrentib. fie flagittjs noftris,poft fextum fui regni annSin morbumincides aufpieatiffinic Ipei princeps, ubi fatale diem perfenfit adelfe, ut diutius fuperelfe uis uene nati morbi baud patcretur,fimulcj^Mariafororêintelligcns,quamin

*• nbsp;nbsp;nbsp;ficias partes inianiabat,regni haereditariamfucceflionem,reiedla Mana in

lanam magnis natalibus, f ed maiori dneftrina illuftrem, Regis Henrici ex lO' roreneptim,perftiafu totius Senatus 0lt;iuridicorum,legatoreliquit. Huicre Deregnifuccef g’s tcftamento,quum fummi regni pro ceres, SCordincs, iudicestp ad ununi fionepoft Edo otnnes CubfcnpüiTentj^ccerritummox ÂchiepiCcopûjUtinidcm concei^^^ Mrdumdifcep^ fuffragium,foUicitaruntAt ille in hunc excuians modum : Aliter cfTeinHen rici patris teftamento rclicftum dicebat,fe^ in Mariæ proximæ hacredis lani olim iuraffe fucccftionem. Cuius iuramenti rcligionc fic teneri fc,ut fine niani feftario periurio iam rccedere non liceat. Senatus iter urn, hæcquidemldc haudignorare,confcientias quoep hab ere,nec minus fibipfis charasiDcdine prgterca non minus ci teftamento fidê:Ne putet igitur fiquidineffetp^fi^^* femagis eo teneri periculo aut religfone,quam catteros. Archiepifeopus ue

ro iudicem le nullius elle conicientiæ reipondet, præterquam illorum facflo, nec præiudicare uelle, ficnequc confcientiam ali^nocrcdere fado,aut periculo fubmittere, tutum exiftim are, quum quifque füx ni con^ fcientix,non alieng rationem additurus. Quod autcm ad fubkripf^® tineatjpn'ufquam regem ipfum fupcr ea re conueniffet, prorfus (è faciurum pcrnegabat. Rex igitur ab Archiepifcopo de négocie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j na hb»

autores fm'ffè regni pn'mores, 5gt;C lurcconfultos di'cebat,à quibus fibi perfuagt; film effet,ni'hil obftare prions teftamentifidem,quinloannam hancô^ipic (îbi furrogare hæredem, amp;populus reginam fibi agnofeere tuto potuiiitt» Rogata tarnen à rege uenïa, ut Ii'ceret prius quofdam, qui ûi aula adefTent le-gum peritos conuenir e, ubi l'nhoc omnes confentirent, i'ureamp;legibus id ü* cere,ad regem reuerfus publico fenatusconfulto,licct £gre,fûbfcribit tamen. Poft hæe expirât rex Edouardus non multo poft tempoic,annum agens æW tis iuæ decimum fermetp feptimum, non fine magno totius regniluctu,led imaiori calamitate. Erat quippeftiprà quàm credibile eft charus fuis, fed præ'* cipuè bonis, doeftis^ omnibus, nec tam charus, quamfufpiciendusinfupeiquot;, cum propter raram fingularisuirtutis SCdo(ftrinæfpem,quam indolesiH» liipragtatem prgfeferebat,tum ob id etiam,quod fuos eximie charosfempet habueritlngenio cum primis miti erat,amp; clemêti. Vitæ femper parcebath® minum, quod uel ex ea difjjutatione apparebat, quam aliquando deliaeiea* corum errantium compercenda uita, C^amuis ,culpae non periade fauebat,

proindc Si^ ipfe ui'ta dtgnus longiore.Scd talï principe! dignano erat uïtæ nogt; ftræ impûritas. Mentis QC ingentj,quocun£p Ce uerteret,felix captus, fingularc acumen,iudiefj mira maturitas: Chrifti âtqüé teligiônisinfitus à puero amor. Qtio organo mire eguit ccclèfia Brytannicajfed nttlla unquam prômeruit mi uus.Adhæctot tantaep örnamenta, quàgtiixhodiein multis emicâcprincipi DUS, par acceflit linguarum ôé litCrarum peritia,âd quas natus ille,nort educa* tus modo uidebarun QiianqUam neque defuit etiam tam heroicæ naturæ dix gnafub dortiffimis prscceptoribus inftitutio.QiiidmultisfRegiilli totrègijs dotibus cumulate,nihil defuitj præter unû, reipub, uidelicet,quaîfuo rcipon derct principi, Nuncin tanta diffîmilitudine regis, amp;rcip.nulia conftare pox tuit diuturnitas.Nec etiam proCul diuini numinis abâiit uindiôaj quæ digne nodo dignum quærebat cuneum« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ’ nbsp;nbsp;nbsp;.

Defundo itaep Edouard©, Senatus dôntinuo per præconem,Ioannâ hanc n»'ƒ•%/.•/lt; (iptæ iiiuita licet ad liOc pertrahebatur) reginam renunciariiubet.Ea res uni* uerfe ferc plébiuehementeringratafuit, non tam obfauorcm aliqucmMax pæ eximium, cui uidebant prælatam alteram : quàni odio Ducis Northumx bhæ,cuius tilius loannæ nuper maritus, rex futurus uidebatur. Glifccbat per boctempuScapitalisinter patritiosôC plebeiosdifeordia, obiniuriasnelcio Quas agrarias,à immoderatas expilationes.Tû inter cæterOs Dux Northum l’horum minime omnium grâtiofus, ucl ob recentem rufticoniin Northfob cenfiiim ftragem, ucl ob occultam etiam regis ueneno fublatifulpicionem* Auxi t præterea uulgi odium, ducis Somerfettijclariffîmi regis auunculi, méx uioria: quém nefariahuius Northumbrèifis ambitio, nulla culpa,necmerito, uiscarccridedif,quumeiretrcgni prote(flor,tandemÔC fecurifubiecit,tum , inuitoregeipfo, turn conuiuentibüs etiam amp;nbsp;alTentantibus Senatorij ordinis «»o«-pninoribus. Qiia in re nimis profedlo nie puderet noftrorum horniiium, tiigt; ’ queadeo aßrutorum exoleto iam gCnere degenerantiû,nifi icirCm, quid hon turprs auaritia,amp; hac turpior etiam aflentatio in corruptilîîmis rjs mundi mo ribus efficeret.Sed ad rem. Maria interim in hoc tâ tumultuoib rerum ftatu, dum Northumbrienlis comparata tumultuaria armatorum copia ad earn op pnmendam properat,facfî:aadpopulum prouocatione,breui temporeidox ucam militaris plebeculæ manum contrahit. Qiiod fimulatcp perfentiunr ex Patricia nobilitate nonnulli,deßccre amp;nbsp;ipfi pariter incipiunt. Jtaep augefcehx libus in horam magis magisep Mariæ rébus, Northumbrienfls, übi ftudià SC animosuulgiuidet,fuisdiffilüsrebus,Cantabrigiæ dumfein pacatocontix ncqfacili momento à Marianis opprimitur. Moxqp captiuus ex Duce fadîus, magno fortunæ iuæ ludibrio,Lôndinû fine conflitflu redudîuSjin arcem mitx titur.Maria cortftabilitaregni poflèffîone, firmatis^ rebus, moxpaulo LoiV dinum Si. ipià iniequuta,principiô Ioannam,tenera adhuc àetate, lcd fehili rax ta^doôtrina aeprobitate adolefcentulam, atque inhacreetiarti infontem, pollquamnullaratione àfidcifuæ conftantianedlerequiuit,unàcummarix tOjCapitc pledit. Quin necmultainteriedia mora, utriufep parères,Northum brienfem A^SulFolcem Duces, ad idem fupplicium pœnascp deuocat. Relix quisuero nobilibus,qui reginaeilli pariter nomen dediflent, pecunia tantum mulclatis,omnibus ignofeitur, præter unum Cantuärienfemi qui etfi per ami cos follicitè ambit ueniam,adeô tarnen nullam impetrat,ut nec afpedu femel Regina eum dignaretur. Qiiippe necdum catiiæ irarum,fæui^ dolores Exx veiut M4n£ ciderâtanimo:manetalta mente repoftû iudicium archiepifcopi,fpretgcp in' odtûin cmm iuriamatris. Acceflitinfuperprêterdiuortiûillud,mutatusreligionis flatus; rienfem. qug omnia archiepifeopo maxime autoriimputabant.Interea dumhçcfiunr, fubfjt multorumore iadatus rumor, Archiepifeopum Reginæpollicitum, captandifauoris gratia,miflam fe,ex ueteri inflituto, funebrem, in fratris dcx

fundi exequf)s,cxoluturum.Nec defuerunt qui Miflam iam etiam Cantuarie ab eo celebratam,uulgo dilTeminarent. Qua in re non abfuit papiftarum line I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubioquorundam,acpraccipue(utfcrtur)Dodon's Thordeni artincium,

quo uel archiepifeopo maiorem apud populum inuidfam cumularcnc: uel ut nominis illius obtentu,ad faciliorcm miflæ autoritärem abuterentur. Huie pur/ mmori(ut par erat) mature occurrendumratus Cranmerus,publicofcripto, fi4fioconlt;i/îrt( quodmoxtypisexceptumeft, inhuncfepurgatmodum,utSatana:antiqui ftrof de fe ru- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confotas fraudes amp;nbsp;tcchnas fe non ignorare dicereqqui utipfe a prind

pio raendax eft,eiusqp rei pater, ita amp;nbsp;miniftros cxcitet foos, qui tjfdem arm DUS Chriftum,ueramçp eius religionem nunquam non impetere, perlequicp _ pergant, atqp hoc ipfo nunc maxime tempore. Quum enim nuper Henricus 'rex eius nominis odauus coepiffet nonnihil fois têporibus latin«milT« erro* res emcndareipoft^ fuccedens Edouardus filius,eadem prorfos foblata, cot' nam ueré Dominicam in genuinS ufum reponereufremere Hico aduerfan'os, fnfonire ac tumultuari,nihil ferentes minus quàm d latina Miflà, tam qusfoui ria,uclutà guftatis femel inteftinis auelli. idep quo facilius perficiant, excitiHc quoldam, qui foi nominis in re falia praetextu abuterentur,quftfi ipfo iam Can tuariæmilîamrcuocalTet, idem^ poiro in «de Pauli facere fit Regin« poUid eus, Qiiod ad fe uero attinet, netj tarn dclicato aut irritabili ingenio efie,u£ ca lumnias maleuoIorS,quibus tarn diu aflueuerit, ferre fine ftomacho nequea^ quamdiu intra priuatam cOnfiftantiniuriam, Nunc quum non foæ fam«,fed diuin« glori« officiant, «quo animo nequaquam ferendas cxifoimare, Qim ■circamonere acrogareomnes,nequis iftiuimodi perfuafosrumoribus,ita defc cogitet,quafiipfe unquam demiffarcficiendacogitarit.Verumquieius sreiin ecclefia Cantuarienfi autor fuerit, monachum fuiffe Icuem, fotilem, ac parafitum, Porro ad Regina quod pertinet, abundc teftari polfomaieftatem fllius afSrmabat, nunquam apud earn fe uerbum hac de re fignificaffe. imo it ueniamfibimaieftasipfius conceiforafit, nondubitaturum felibriillius,qui fobEdouardorege Parlamentarijsfit fuffiragtjs comprobatus,patrocinium publics, contra quofuis per um'uerfam Angliam aduerforios fofcipcrc,eumlt;p turn ab ccclefi« exemplo uetuftioris,tumiacrarumliterarumucritatcocicn' dere.Qiium è diuerfo mifla adeo nullam habeat ucl mutationem Chrifti, ucl

Apoftolicæccclefiæapprobationem,utexdiametroetiamrepugnff,P’'æ^^' reanondicendas bl afp hernias connneat. Quoniamcp multi font, qui nue in^ fcitia,fiue malicia occaecati,D.Perro Martyri dodrinae detrahSt opinjonem. audatflerfe eius nomine recepturum, ut, u in lib eram uenire difeeptationem perReginaemaieftatem liceat,ipfi duo, cum quatuor aut quinque gt;3^®^ ex omni fibi numero afcifcerent,uniuerfom bancrcligionis caufam,fobEdogt;i uardo propagatæ,fàcilc fint cunâts mortalibus approbaturi: modo res ipfa diuini uerbi iudicio poffit,autoritate^ decerni. Velle^ nihil aliud ab aducn» rqs depofccrc, præterquàm illud modo, ut uniuerfum diiputarionis negotiû feripto comprehenfum,in adlareferatur, orbiqûe publicitus cuulgetur: quo ficomnis tcrgiueriandi,rctrac3andiqaefacultas adimatur. Quæ fi,ut æquè fint,ita ab reginaî maieftate admitti queant, id effedurum femini' me dubitare,ut quæ religionis,r«qûc ccclcfiafticæ fuerit fob Edouardo prûx cipc conftitutt'o,d praeferiptis diuinæ ÔC Apoftolicç ueritatis quammininuim recedereuideatur,

Hæc Cantuarienfis abs fê foripta in luccm dédit,magno quid? animo : fed parum,utuidetur,regina:mcntem,uetcrescp caufos perpendens. Implacabili cniffl odio flagrans iUius animus, ob matemû repudium,nihil aliud iam ƒ in in uotis atep Audio uerfobat,quam Cranmeri quoquo modo tollen dinecéNcc deeft principibus unquam nocêdi caufo,quotics in caput graflari cuiufquam I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libeq

hbf t.Qiiomagis mecum in animo nbsp;nbsp;nbsp;rniran foleo,quid mtfens in mèntem

ucntatmortaliDuSjUt poJïhabita Ariftocratia, id eft^bonorö uirorum optimo Sé æquabïli regimine, leones ac leænas huiufinodi prius, babeant in rem ad^ ! wittere,quosiemclintromiffas,ipfinullapofteauelarteedomare,autrfiexgt; cludereualeant.Acciditnonmulto poft^ut epiftoliuihhoe permultorum ma / Î1US peruagatum, tandem ad confilq proceres perueniret, Qiii turn accerßto i ArchiepifcopOjUbi fuum elTe fcriptum mtelligunt,in arcem ablegatum cujlo di'æmandanttmOxamp;maieftatis reutncondemnant. Regina autcm quum ho neftèno poflêt,caeteris qui in eadem caufa fuiflent,abfolutis, huicquoqj non códonare,pracfotim qui poftremus omnium,inuituscp fubfcripOffer, remiflà CMtuarien.àî^ hacilliadiouCjCoepithaerefeos nomineciîillo poftulare, Qyæ res uchemcn^ minemaiejiatii ter Arehiepifcopo cordi,atqp ex animifententia accidie:quâdo iam acflionem ponfuamjèd Chrifti,nonReginæ elîè,fcd ecclefiæ intelligeret.

In hoc igitur res CantuarienGs motu erant, quurrt rcgine,ex communi fuo tum çoGliOjGcuifum eft tandem,ut Cranraerus ex arce,in qua tencbatur,edu âus, Oxonia transferretur, cum eius academiæ docGoribus amp;nbsp;theologis con fliVlurus.Interea Oxonienlibus occulta præmittitur denunciatio,ut fe accin-' gant,quantu pofflnt,armentcp ad congreGüm. Et G à regina amp;nbsp;epifeopis iam prias concluftim eGèt, quid in caput eius ftatueretur, placuit tarnen argumen tis rem décerni,quo Gib honefta fàltem aliqua dilputationis ipecie,uelut Icgi^ tinta aôtione tegi crudelitas poGet.Nec longam admittit dilationem prgeeps uindictæ libido, rapitur quantum poteft Oxoniam Cranmerus.Inducitur fo^ lennirenunctatione diiputatio.Didus amp;nbsp;diiputationis dies,non Gne ingenri multorunt expedationc. PraeGcitur Gimmæ rei uelutceniorius arbiter,uel prartorius iudeXjDocfîor Vueftonus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noGri prolocutorênominant.

Portocum archiepifeopo coniunguntur ineadêGmul caufa amp;^periculo duo alij,Nicolaus Ridleus LondininêGs,Hugonius Latamerus Vuigornie quon dam epifeopus, Qiii trèsGmuleuocatiad rem cum theologisdecernendantj diuerfisinterim carceribuslecluG tenentur, donccàducniête tandem difputa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***^

tionis die,qui decimus f^xtus erat April. Anno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeGè illiin fchola theo-'

logica profediduriiubentur.Archiepifcopo primùm ( quoniam ab co éxor diri placuit) duo funt prxftituti dies,iu;îæ martistquorum altero argumen tisrefponderet obiedis, altero ipG uiciGtm quæuellet obiedare permitteren tur.Totideni Qé illi diebuSjfimiliqp fequuntur ordine, Pcrlongû fuen't Gngula xonien/is. comiremorare,quanta animorum acerbitate,quibus partium ftudqs, uocum Ilrepitu,cachinnis,couicqs,exploGonibus ac præiudicijs res ge'Ga eft, ut non difputatio eGe ilia,fed confpiratio, non adio Baccalaureorum, fed orgiaBac chanah'orum meritô uideri poGet. Sæpe decêautduodecim tumultuario uo* cum impetu,impreGionem Gmul in eum faciunt:Velut fufeepto inter le certa mine,quis altcripoGetimpudentiæ laudem inaftentando prçripere.Eminet intérim fummus protagoniftes Vueftonus è fublimi theologicæ maieftatis folio wtfsAtiij/ (ppwiùiy, magna altitudine fubiedos auditores deipedans: ar* ^mentans etiam nonnunquam, fed no Gne amico côgiario,Thefeo*opinor luo, uidelicet ne temulenta minus cGèt quàm turbulenta difeeptatio. Ea tam confufa ôé incondita clamantium,ridentium, latrantium, infaniétium pertur^ batio,Gin Corybâtum choreis fpedaretur, ferri utcunqj poGèt dignum ado tibus fpcdaculû.Nunc unde hæc in uiris Ghriftianis, in fenibüs ac theologis, emanfuetæ difeiplinæ, tam manftieti pazdagogi difcipulis amp;nbsp;profeGbribus, tâimmitis uirulêtia, tyrants^ tam pertinax, ßitis ftupere nèqueo.Si homines (int,quæ res ta hominis propria eft,quàm humanitas,ratio^ afteduû modéra trix.Sitheologi,diuing quid nobis potius comendantlitere, mâfuetuleni'

Utis ipùitût' At£ç ut maxime tcncrent errore ifti,erat euâgclicg pietatis,in c5

71^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RERVW IN ECCLESIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

mum' hac natin-æ caligtne, mutua tolcrâu'a nobiïmet ïnuicé fubuenire. Ccrte \ nbsp;nbsp;nbsp;alienam commiferari mileriam, natura non hominibus modo, fed dC ipfis in*

Quit animantibus * Atcp theologos longè etiam hac officij parte cæteros prei re mortalcs cônueniebat. Nunc tam pctulâter ferocircj alienis^infultare ma liS)t^iafi iaetari,nön méden' uidéan's, nimi's id importunac profeclo infolcntiæ iudico.Si Cantuarienfîs ac epifcoporum caufam non uidebantpohorc,crant ipfi docendi potiUs,Sin ambigebant, aut fi certum etiam cônftabatfuum do' gmàtatmodtratis tarnen æquis^rationibus fua cofirmare, aliéna conuellere decebat théologos, iâltemliberam pro fe dicendi libertatem haudnegarent. Nunc quàm inique id comparatum exiftimemus quôd quum neceflario illi ad difputationes poftularentur,loqui tarnen nifî expræfcriptô theologorum ipfîs non concedebatur.Qui fi quid prçfari,aut liberius pro fé dicere incipie-' bantjmoxcfublimi prolocutoris cathedra,adrem dèfcendereiübebanuir.Si uolcbant argumenta,ut fit,profequi accuratius,confeftim audiebant,Confis domine, concifisdomine argumentis.Ciiiæ autem theologorum æquitas, qui nam exitus fuerit diiputaaonis,bréuiter, ne multis lecfïorem morcr, fie ha bet : Cùm tria effent difputationis capita amp;nbsp;conclufiones ad difeutiendum propofitæ,uix unam fatis cum Cantuarienfi tranfegerunt theologi : quin pa* riter de omnibus condemnant pro conuidio, condemnatumep in carccrem Thetlcgi outui iterum cum haftatorum Ô^fpiculatorum glomeratamanuabripiunt.Habetis tes. itaep nunc uidlum,habetis ÔC uindlum Cranmerum ,habetis denique con' demnatum.Quid porrô iupereft,nifi ut uidîoribus theologis,cum fuo proie* cutore, quando itauolunt, præcipiunt^, triumphale iilud paean fuuni acci* vieit uerilétt. namus:Vicit ueritas.Sic enim prolocutor finita diiputatione,iuflît fibiab om nibüs âcclamari,Scilicet ô uiefiorés.Imo fi gloriofi ifti Olympionicesfine epfi nicio fuo ncqüéunt z thcatro difcedcre, dicâm,fi permittanqquid uic/t Vicit »nfania,uicit ruror, uis uicit amp;nbsp;tumultus, uicit adulatio : certe ut modeftiflime dicam, uicit non ueritas, fed uicerunt tempora. Nam alioqui fi fuo, non fem* porum praefidio, h anc illi comparafTent adoream, miror certe, fuperioribus illis annis,quum fubEdouardo fumma eflet dodîrinç ueritaüs^ cundbs pro* pofitalibertas,ubi turn mirabilis ifta theologorum ftertebat eruditio i ubi tri* umphalis gloriae currus, uidbrixœ hæc erat ueritas f quur turn iftorum nemo in harenam prodq t, qui ceftum fumeret in manibus ubi turn erat bonus iftc cum fuo thyrib ac uino prolocutor i Qirin eriamnum extat in manibus homi num fcripta Cranmeri defacramento cotra Vuintonienfem, omnemepbanc fadrionê,in quibus res ipia aperte clamitat,fempcr^ cfl clamitura: Vicit ueri* tas.Quur non hie demum tarn egregij mirmillones in aperta defeenditis mo* nomachiam,orbe^ tefte uidrice hanc ueftram comprobatis ueritatemfVin cit quidem,ut dicitis,ueritas:fed uincit ctiam fæpe error, iæpius^ maior pars uincit potiore. Atqui hoc uincerc non eft,fed opprimere.Quanqua nonnun* quam Slt; ipfa uincit quoep ueritas, fed parcendo, ac patiendo, non potando: acquis rationibus,non clamoribus:cum uirtutc uincit 8C tempore,no ui amp;nbsp;im probitatc : fic deniqp uincit iUa,ut fuae uidoriæ nullas ebuccinet glorias,nun* qua criftas crigat,femper comis,amp; cum dementia coniurtc'la: rum iiero nun* quam clcmêtior,quàm quu uincit maxime.Contra errore nihil terocius, nihil intolerabilius. Sic pontifices ôd pharifàci Chriftû uincunt ôd crucifiguntChri ftus cotra in çternârefiirgcns uidoriâ,uincit, ôd hoftjbus falutis ultro ^ponit cçditiones.Eandc fequunt imagine Apoftolorû,martyrû,ôrrini5cp têporum perfequutiones. Totannislaborauitres Chrifiiana,fub ludæis, Sd paganise* thnicis:at uincête tandc ucritate éuâgelica,quis unquä ab ea ludeos aut ethni cos audiuit cÔtrucidatosc'Q.uippé ea ucritatis dfuine natura efi et indoles,ut tS quû uincit,fiilutaris eius fit uidoria omnib.pniciofa neminfae ne fjs quidë q uincunf grauis, Sed ad carccres Crâmeri, undc exitû eft,référât fe hiftoria: in qui*

inqnibusdum illcadbknniûferè^haberetur,fntefeaà ReginaSi^epifcopis(/Auivrj )c,, occultefubornantur qui quoniam argumentis Slt;1 difputando nonpoflènt, foUicitando ac pollicêdo, quoquo deni^ modo animû illius pelliceret ad de feâionem.Perfpcxcrant enim homines adfuum commodum(agaces,quàm non mediocre hinc uulnus acciperent, fi in fententia conftitiflet Archiepifeo pus.Contraep quantum e re foret fua,fi unus ille antefignanusreceptui cane rctAduolantigitur frequentes theologiminis,blandicijs,precibus,promiP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

fis,modis denicp omnibus iàtagentes,in primis autem Henricus Sidallus, fra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»14

ter^Ioan. Hiipanus de uilla Garcine,ut eum ad prioris (èntêtiée palinodiam quoquo modo adigerent. Qiiàm idregi, atque reginæ gratum,fi bi autem in Tbeologorum primis faluti foret, exponunt:Senatus acnobilium propeniàm ergafeuolun pcq«lt;lt;/gt;onM. tatem rcnunciât. Nec uitæ folum, fed amp;nbsp;priftinæ dignitatis ip em refipifeenti ingerunt : Rern ipfam perleuis momenti efle, facillimæcp operp,quàm ab eo tontenderentîTantum utpauculis uerbis (ira fubfcriberet manu. Qiiodfifa-i ccret,nihil efle in to ta regia tanti,quod non certo fibi apud reginam polliceri polTeqfiue opes,aut dignitates ucllet,uel fi priuatam etiam mallet in tranquil lo ocio uitam ubi ubi liberet, exigeretfine omni corner cio publia' miniftertj inimunem.Solummodo uili pag^h^cnomen ucrbi's duobus darct.Sin recula ret,nullâprætercafalutis ueniæq; fpem elTe.Ita affedâreginâ eflè:ut Cranme lumaut catholicû eire,aut omnino non elfe uelit.Eligeret itaep utru uitam in flâmis ac facibus iam propè fuccêfis breui finire prius haberet,an cum multa lt;lignitate ad naturç uplines protraheretMediam quippcnullam efleuiam» Hortari ucrô fe,ac rogare plurimum,ut fortunis,ut exiftimatioi,ut ocio colugt; br.Non tam fenê eiïe,ut non multi adhuc luperfint,in tam uiuida ætate anrif, Qiiodfi reginae relpcdlu non faceret,uitîe laltem haberet rationem, nec pâte ’’cturfalutemfuam alqs elîè, quam fibüpfi, chan'orcm .Dignum hoc eximia doârina,dotibusc}î ipfius,quæ cum uita coniuntflæ ÔC fibi Si multis ufui efle queant ; Morte uerô extinêfæ, nemini fœlices futuræ. Videret proin etiam

etiâ quoufcp progrediatur.T empus adhuc efle, cunefla fi uelit in integru ’^dtituendi, nec quicquam deefle iam aliud,modo ipfè non défit fibi. Ample lt;^atur ergo dum liceat falutis ultro oblatae occafionem,ne fi nunc prpfentem ’^^^gligatjpoftamiflâm ne quicquam fit fortalTè quæfiturus. Poftremô,fi uitac îiüiil cum affîciat defideriû,meminerit tamê,mori cum in omni ætate acerbS lt;ne,mm in illis annis,eo^ dignitatis flore acerbius,certe in flammis, tantisœ lt;ruciaribus acerbiflîmum. His fimilibusep ftimulis blandi Sinones eius pulfa tcaurcs haud deftiterût,nullos non admouentes aculeos quibus in luas eum Ifgcs conficerent.Reftitit aliquandiu mafcula præfulis conftantia.Cætcrùm quum illi nullum follicitâdi finem facerêt,yorum fiue importunitate, fiue lua nictus imbecillitate,tandem manu dédit Archiepifeopus, quo animo nefcio; Ipe puto ac expetflatione temporum fequundiorum,longe uero praeter con-» fricntiam,idres fan's indicat.Sed ita arcanis Dei confiltjs uifum eft,ne uel tan îæin Archiepifcopo uirtutes fine omni næuo nimium alioqui nobis admira»* rionie(rent,ucluttlieologorumhoc pacfiomendacia illufirius patefierent, yd ctiam ad minuendam noftrarS uirium fiduciam,ut humang imbecillitatia fpccimeninhocexempio aliquod nobis exhibetur.Eratautempalinodiae,' cui fubfcripfit,a theologis hunc in modum praefcripta formula.

“P go Thomas Crämer anathematifo oem Lutheri Si Zuirtgltj hærefin,6iî Y P^quodcQ® dogma fang dotflring contrariu,cofiteor uero amp;nbsp;credo firmif* lime unafaneflam amp;nbsp;catholicam ecclefiam extra quam lalus non eft,atlt;p ciuC-yem in terras fupremuagnofco caput epifeopS Romaniï,quêfateor fummû diepotifiçêôi:papa ac Ghriftiuicariû,cui oes tenentfubelTefideles.Iaquod

, ad facramenta attinct,credo Sd. colo in facramento Eucharifti'ae tienim Chn^ * fti corpus amp;nbsp;fanguinem,(ub fpeciebus panis ôdui'ni,ueriflîme citraullumUO'' P um amp;figuram contenta, conuerfis ÔC tranfubftantiatis pane in corpus a ui no in fanguinemredemptoris diuina potentta.Ätqueinfexalijs facramcntis (ficut in hoc )id credo amp;nbsp;teneo^ quod uniuerfa tenet ac fentit ecclefia na » Credo infuper purgatorium locum, ubi ad tempus cruciantur denmerO' rum animg,pro quibus fandlè Sd falubriter orat ecclefia:ficut amp;nbsp;fandïos colif, adilloscp prcces efFundit.Dcmum in omnibus me profiteer no aliud fcntire^ quam ecclefia catholica amp;nbsp;Romana tenet : ac me pcenitct,quôd aliud unqua tenuerim ac fenferim. Deum autem fupplex oro, ut pietate fua mihi condo' nare dignetur,quac in illu Sd eins ecclenä. commifi: fideles fimul rogo 0^ obie cro,utpro me preces effimdätEos aut quimco aut exemplo, aut dodrinak duÆ fint,per ianguinem lefu Chrifti obteftor, ut ad eeelefiæ redeatunitatc idëcp dicamus omnes,ut non fint in nobis fchifmata. Poftremo,ficut mc wb qcio catholicæ Chrifti ecclefîæ,eiufdê^ fupremo capitiu'tamefubmittoPhi lippo amp;MarigÂngliæ regibus,atqp eorülegibus Sd decretiszamp;^teftorDeum opt.max.hæc in nullius gratiä,nullius metu a me confeflà : fed exanimoa'li/ bentifljtnè, ut meæamp;alioiujn fimul confclcntqs conftilamamp;prolpiciani.

Theologi nihil morati amplius,recantationetypis exceptam primo q^io^P têpore permanus omniû euulgât. Additur admaiorêfidem,cum folennifub (criptioe Tho.Cranméri nomê,fîmul Sd recâtationis teftes,Hein. Sidallus,ô^ loan, frater Hiipanus de uilla Garcina .Interim Crâmerus incerta erat uite fue toties à theologis promiflg expedatioe.At illi fadi iam uoti copotes, cetera fatis curanda permiierunt,ut fidos decet theologos.Reginà iam têpus nada ueterê ulcifeendi dolorê, recantationem perlibenter quidê accipit: cætcrum de mortis perfequenda fententia,adeô nihil remittit,ut periculo etiânon ab« cflèntjaufi pro eo interpellare. Hic uero Crâmeri res in mifero faneftatu fitoc crant: cuinec^ apud confcientiâ,quam uiolaftètmei^ apud aduerfarios,quos filacaftet, quicquam erat tutû.Quin illic laudes,hic ludibriS,utrini^ pcriculô uit:ut iam nechoneftè mori,ncc uiucrc inhoneftè licuit. itaep dum cap tat co pendi0,in duplex fc diipendiû conij cit, ut neqp apud bonos tacitam ignomfi niam,nec apud malos apertâ uitare perfîdiam poftet. Interea dû hçc,ut dix/, in carcere gerunt inter theologos, Regina occulta cum fuis de tollêdo Cran mero confilia agitat : cui nondû fæuum hoc reginæ odium innotuerat, nihil tum minus quàm morte expcdanti.Qindmultisf'Paulô ante diem eûquem reginailli adnecem deftinaffet, accerfito ad feDodori Colo clàm in manda DoUorcoÏM. tisdatutconcionemin diemmenfis Martij uigefimumprimum Cranmero exurendo funebrê paret:fimul^ deuolutatefua,quidin ea condone fieripla ceretjOrdine accurateep edodum dimittit. Aduocat mox Sd D. Vilianus dt Tamo,amp;.D.Shandoius,Barones;D.Tho.Briggius,8ôD.IoannesBronnus, équités aurati,caeteri^ aliquot cum ijs dynaftæ,ôd Iufticiarij,iuflî pro fuainre ginâ fide ad eum diem Oxoniæ in parato adeftè, cû fuis feruitiorû Sd client« ’ turmis,ne quidforfànturbac mors Cranmerimoueret. Redit ColustheolO' ^s acceptis à regina mâdatis,prgceptis^ rite inftrudus ad pagendâ fabuli Qui demüimminêtefupplicij die, in carcerê ad Cranmerum pridiein^tdit, exploraturus num in fide,in qua cû rcliquiftet, catholica adhuc fibi coftitifiet. Cui Cranmcnis, quum in catholica fide indies fe diuina gratia confirmation rem

GESTARVM COMHÉN T'A R ï I* 71 rem fieri rcfpondifletjColuscarbonariain concionem fn diem feqiïcntem pa» iat,dignam uidelicet quae carbone notaretur.Dencceintcnin parata,nullam illipræbensfignificationcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Proximo deinde die Martq,uidelicet X«,qui fuprcmo præfulis fupplicio fta tuebatur,redit iterum manead cum carbonariusconcionator.ecquid pecunia rum habcret rogans.Cui quum ille,nihil fibi efTc refponderet,quindecira funt eicoronatinumerati,quosegcnisille,quibusucllet,proarbitriopartiripoffet. Turn cp Coins uerbis quantum potuit,ad ndei conftantiam hortatus archiepis fcopumj'nde fe reci pin caetera quæ ad concionê aninebant,curaturus.CoeplC Ibidemiï extjsalijscp argumêtis ma gis magiscp fubolere archiepifcopo,quor fum res euaderet denicp. Poft haec quia adhuc parum procefsiffet dies, necdS adueniflentqui expeftabantur,Barones,filt; Satrapæ,interucnttintcrea Hifpa nus ille de Garcina, frater recantationis,quam dixi,teftis, fchcdulam cum ar^ ticiilis fcrcns,quos pubiicè Cranmerus in fua ad populum recantatione pro» fiteretur:flagitans,ut inftrumcnrum illud cum arnculisipfe fua manu defcriä« beret,ÖC nomine fignaret.Quod quum feciflet ille,rogit deinde frater

ut aliud fibi exemplar porró defcriberet,quod lua confignatum manU ipfemet penes fe habcret, fecitid quocp. Cacterum non ignarus interim ärlt;« chiepifcopus,quo tenderent occulta theologorum confiliauatus^adefleiam tcmpusjquononliccretamplius apud populum Chriftianum profelTam fidei fua fententiam difs!mulare:prccationcm cum hortatione,alia in charta defcri ptamoccultèhabetinfinu,quam populo recitaret,priufquam fideiultimam fderetprofefsionem,in animo habuinueritus alioquin.nenifi id faceret,aud ditafemelfidei opinione,locus poftea ad plebcmea quac uellet proloquendf* nonconccderetur,

lntcrhæcfubhoramnonam,D.ViIiamus,Th Briggcfus, Io,BrounUs,cae^ tcricpordincs,amp;fiufticiartj,fimulcpcum hismifsi aliquot èreginæSenaiu no biles,Oxoniam cum idoneo ftipatorum fatellitio confluGnfit 8gt;i. reliquae mul titudinis ingens undicp (ut inre tali folct)concurfus,maiorcpcxpcdatio.Pri;« mum enim qui pontificrjs ftudcbant partibus,magna in fpe erant co die audi turos,feàCatuariêfi aliquid,quod fuatopinionisftabiliret uanitatem.Contra diuctfa pars,quifaniore erant mentepræditi,dubitare ne adhuc quidem po^^ ictant.cum quitotannorum ftudijs amp;nbsp;laboribusBuangeltj promouiflet can fam,nunc in extremo adu earn aut uelle aut pofle deferere.Breuitcr ut eu» lufcjîuel inhanc,aut illam parte inclinabat uoluntas,ita pro diueffitate ftudio rum,quifcp quod uoto côcipiebar,fpe profcqucbatur.Et tarnen quia in re ad* hucinccrta,ccrtuni nemini conftaret,quid futurum efTettintcr fpcm amp;nbsp;dubia tationcmomnesexpcdabundi,uclut^ fufpenfi tencbantur.Quo fads eft, ut quo auidior in re tarn dubia quofcp tenebat expedatio,hoc plures frequen tiorcsep uidendi fpedandiep ftudiumhominesadigerct. In hac igiturtanta hominum pane gyri ôd expedationc,prodit tandem e Bocardo carcere Can* tuaricnfis,ad templum eius Academiædiuæ uirgini facrum perdudus ,co ordine,ut Maior(Gc enim appcllatur)urbis præccderet.Proximo ordinc Ses natores fuo quifque loco amp;nbsp;gradu infcquebantur.Poft hos demum ducitur Cantuarienfis duobus utrinque dextra leuacp cindus fraterculis. Qui in* tereundum obmurmurandis citroultrocp Pfalmorumucrfibuspcrplateas altrinfecus fibi refpondebant mutuo.Demum fimulacadtemplilimina ac« celTumelb, àCanticoSimconis:Nuncdimittisôlt;fc.ædem ingrefsi,ad ftatio* hem cum pcrducunt Pfalmologi fratres,ac deferunt.Erat è fegione fuggefti «d parem altiiudinem fulcriseredafcena,ubiftatiua habebat Cantuarienfis^

expedans ah'qijandfu dum Colus fe accingitad concioncm.Enimuefo randum ibi fpeiSaculumjfedChriftianumjpræbuit omnium ContempIantiS Oculis,eiusuiriintaliforiunacaRis 2C conrempIatio.Qiii nupcrarchiepifco pus,métropolites,Angliaciotàis primas,regiusdenique confiiiarius,nuncfc mipexa,pannofacp toga,pileocp quadratoacperuetiifto fordidatus amp;nbsp;fqual^ lidus,omnium hominum contemptui ÔC tniurix expofitus.non tam calaitiita= tisfoac,quàm fuæqucnquefortunçadmonere eo die uidcbatur. Quanquam nunquamego Archiepifcopum ilium magisadmirandum,ucritisquefpcâa'^ bilem in omni uitafuifle,quàm hocipfo die,in tam uili laceróqucamiöujdu« xerim, Siquidem turn demum ucra humilitas(ut foîet in fortuna huiuRquot; tnodi)Gncerapatientia,ardensad Dcum damor,profundus in fpiritu gcmi^ tusjcumabfolutorcrumpræfcntium contemptu coniundus, quæuenfsi'ma ! mihi epifcoporum ornamentautdentur,mcntemuniceadChnftufiiereäain conueftiebant.In hoeigiturhabitUjubi in fcenaaliquandiuconftitifiètjsdco-îumnam fecnæproximam cpnucrfus,flcxis genibus,manibùsque ad cœfuin RibIati»,Déo femel atqp iterû precatur. Inter hæc Colus nô multô pôft,con coü «««!gt;#!- fcenfofug-Tjeftoconcioncm exord(tur,cuius argumentum àTobiaôiZacha ' riadefumpßtgt;quosquuminitioorationisob continuâinucroDeicukuper* feuerantiamcollaudaflet, moxin très dedudam partes (folenni ftholarum ritu) concionem totam diftribuit; primùra demifcricordia Dciifecundo io« codeilliusiuftitiamanifeftandaidemumdefecretisprindpum non retcgen=* disdidurus.Indeabexordioprogreflusmed(ocritcr,fumpta mox occaßonc orationis in Cranmerum detorquendæ, multo uerborum caîore cum co ex« poftulat,quodimbutusallquando fanacaccatholicædodrinacfenfu,inhftc3 rodoxam pernidofiep errorisldifeiplinam rclaplus fit: quam non folùni feri» ptis, omniqp uoluntate propugnafletjfedamp;cacteros, utfdcmfaccrentmulta donorumkrgitieme,uelutpropofitis erroripræmqs, pcllieerct,pelleâôsque Tnodis omnibusfouerét.Prolixum fuerit fingula referre,quæ longo hicordi^* neprofercbantur.Summab3ectripartitaededamationisfuif,utdiccrcr,diuina mifericordiâ Gc cum iuftitia temperari, ut pœnas netp pro delinqucntiumme ritisexigeretomninoDominus,nccpnullastamcnidem irrogaretaliquando» licet etiam refipifcentibus.Sicut in Dauidc,cui quum optio è tribus darctura^ nimaduerfionum generibus.quod potifsimùm uellet, ddigondi:arlt;^’fspeili=* lentiam eligerettriduanam,dimidium temporiscondonaflèilli Dominum, uniuerfum tarnen non remififfè.Idem SCinipfo nunc fieri fimiliter,cuietfil'ani refipifeentiaberroribusuenia atlt;preconciliatio,iuxta canonesnon immeri* xô debebatur,cfle tarnen caufas,quurrcg(na atepSenatus mortis fupplicium in præfentia ei adhibendum cenfeatiquarum nonnullasipfc,nimium ne mi=« ' Coup cur Cran fetur,efletaudituruSiPrimùii#iquôd maieftatisrcus,Regis patris fui, atepmaa meruspoßrecan trislegitimam foluiiretconiundioncm,præter pontificis Rom.quummetro» eflèt,autoritatê.Deinde,quodhære'ucus fuiflet:quo aurore,acunico

fonte, quicquidhæreticorumdogmatum amp;fchifmatic3rum opinionum toÈ iam annos inualuit per Angliam, dimanaflet. Quarum ille no oceukusmodô fautor,fed amp;nbsp;acerrimus effet propugnator,ufque ad extremum uitæ fuæ tem pus,fcriptis amp;nbsp;argumentis publicè priuatimtpeasdiffeminâs,non fineingcn^« tiecciefiæ catbolicæ ruina amp;iniuria.Pôrro fieaequum uiderfiuxta talionisie gem,utqucmadmodum Tbomae Moro regnicancellario pro ecckûamorien ti,Nothumbriorum duxmoriens refponditnuperiitem fitiurfusaliquis,qui Fishero Roffenfi quocp refpôdcat. Quoniâmep Ridleus.Hopcrus, Ferrarius paria facereeiuironcquibant,proindecongruumuideri,utCraotnerus,hisad cxpleai»

GESTARVM COMMENTAft!!, 7U txplendam hanc talionis parte,panteradiungcretur.Adhæcalias qiTocp,tunn iuftas,tum graues Reginasati^Scnatui uideri caufas,quasin uulgus hoe tem poreefFerrineutic^ dicebat conuenire. Poft hase conuerfusad auditoreSjhu«* lus omnes admoneri exêplo præcipiebat. Nullam in rebus humanis celfitudi pemene tant5,quae pollicerifibi interris pofsitfecuritatê.Diuinam uindiââ aquè uniuerfim patere,parceréque nemini.Caucrent igitur fibi, ac fuis difeac parcre principibus.Reginæmaieftatemfi tantonon parceretuiro,hoc mi«« nuSjin eo caufx gcncre, parcitiïram cæteris.Nihileflè quod ucl in opibuSjaut generis quàntalibet potentia,quifquam erroris fibi conftituat patrocinium. Ante oculos modo habere, unde omnes edoceantur, cuius porrô calamitatc fuam quiftç fortunam metiatur:quippequiexeo fplendoriafaftiglo,quonû hil erat fecundum regem in regno florulentius, in tan turn fquallorem, quanagt; tum omnes uiderêt,corruerct:ex primarioplebcius,ex Archiepifeopo amp;nbsp;Mc itopolitc captiuus,exgratiofodânatus:adeôinfra omnes abiedus infîmoSi utnecçfpem meliori,nec locum peiori ferèforiunærelinquerct.Poftremô ad 'Cranmerum iterum reuerfus moncre ac rogare plurimùm,ut quod necefTario fcrcndumfit,æquo forti^ ferat animo.Etfi in hacuita,ueniæfit fpes præ« lt;lufa,nondefuturam tarnen apudDeum refipifcentiscmercedem. Propone« let ante oculos latronis fcram,fed felicem pœnitentiamxui adeô nibil nocuit phoris uitat apud Cbriftum labes, ut eodem die cornes fit illiafcitus in paradi fum.Necp uerô id fpedaret folûm quàm carnf graue, quod paterctur,fed men tem ad Deum referrec magis,qui neminem fupra uires tentari fuftinet. Quod quum ita fit,nihil efle,quod de diuina ope addubitet:quin triumHebrçorumi Lauren tt), Andreæ^ exemple, uel flammæ ardores ei mitiores fit redditurüSj autuires certè perferendi additurus.Hocunum certifsimSmodo eiTfjDeum fuisnünquamcuItoribusdefuturum,Ôi inuocantibus.

Hisitaperoratis finiturus tandem orationem,quum iam boras penèduas, fuos detinuiflTet,ultimo loco,agit Deo obnixè grattas,quod eum uirum, poft lot tantosque labores amp;nbsp;conflidus,nequicquam hadenus in eo cönuerten«^ doinfumptos,nunc demum in fupremo uitat exitu,ad ecclefiaefuæ caulasre uocarfrefanariép uoluerinqucm tum.quum honoribuscircumfluerct,uita in«« dignummunc quum uiuere nonliceat,indignumcflê morte dfeebat. Caere«« iumgt;ne nihil fecumauferrctfolattjjadurum fe quidem fcdulô,adecgt;que poil/« «r facerdotum omnium,quotquot adeflent,nomine,exequifs,mifsis,ac ins ferjsjpcr omnes Oxoniæ eedefias, à bufto in animat eius fubfidium pa* lentarum iri.

Crâmerus interea quanto moerore perculfus per totam fedebat concionê, fiuantâqueaffedus perturbationcanimi,corporis externat notât,uultuscp fa« Vilius quàm cuiufquam narratio cxplicarepotuerunt.Oculisacmanibus nûc In cœlum porrcdis,nunc pudore iterum in terram deprefsis,lüdus ac moeftis lt;iæ expreflàm in eo imaginemjefRgiemcp cerncres.PIusuicies per diuerfa in«« »erualla lachrymis ubertim profufis, osfenile,mirandum in modumjdiftilla«« bat.Teftanturquiinterfuêre,uixinpucrounquam tantum obortum elTe lasi cnrymarum,quantsnii hoc tempore cruperunt,tum per totam ferè concio«« ^fm,tum eo maxime tempore,quum precationem populo recitaret.Incredv« b’icquantacômiferatio omnium peruafit animos,tiultum tara lugubrem,tart lascplachrymas in uenerandæ dignitatisfeneintuentium.

Colus finita tandem concione multitudinem,quat iam difeeflum parabat, ad preces reuocat,quibus peradis,Fratres(inquit)he quis ueftrûm de feria ui«* ïi buius conuerfîone ÔC pœnitentta amb/gat,ipfiam modo coràm hîcloqueii-

tem audientfs. ïtacç precor D. Cranmerc, ut, quod faâurum tciamdudiim pollidtusfisjiam te pracftcs,ucramque fidei tuar,ac indubitatam raüoncm pu* bh'citùscxplicare uelis, quo omnem de te fufpicionem cximas mortalibus, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tecp uerè catholicum cundïeneihtelligant, Faciam, inquit Archiepjfcopu»,

amp; Ijfcenter^Qtif moxaflùrgens cxütôque pïIeOjapud pkbem bsec habere an te quot;óratióhcm incipi'tiRogo uos charifs.m DommOjCÔmihtones Si fratres, ut Dcunl pro me depreccmini,at mihf peccata condonet, quæ fupra bumanum tnodum immcnfa.muhâque cxifluncfed inter omm'a.ununi me potiis/mùm hoc tempore anxfum habet,ÔC foîliatum,de quo precedente orahonc fufius pofthacîuo audietis loco. Moxq^ manu fnßnum induda, precationem pro* in«t,quam populo in hanc ferè fentehtiam redtat;

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O fumme ôiimmcnfe cœli pater,ô filt patn's ,rcdemptor orbis, o fände

fptntus,perfonç tres,unus DeuSjmifereatCtc precor)meïperditi SCncfarij pec catohs.In coelum,terramép,p!ufquàm fando expn'mi pofsit,offendi. Quo me uertamigtturî’unde præfidium petamdn cœlû oculosattoUere, pudcuintcri»

■ • ra,nu/quamfuppcdtauxili}copia,Dcïperaboigiturt'Abfit.Tuclfjmfnfnafit ra Deus,cuius neminem auerfatur mifericordia, qui abs te peccati remedm, 8i folatium miferiæacaerumnarumpetit.Ad teproinde me totum confe'0. Tibime dedo.cuifcelerum mcorum Si peccatorum magnitudir.fm fupp « fonfîîcor.Tupro inexhaufta Siineffabili bonitatetuamikrfrcmei.M'snâ hoc myfterium,Verbum carnrm fadum, pro paucis, aut kuibusnoxis-Äirit 'orbinon fuit.Tu cœleftisparer,filsumtuumDominumIcfumnicuc ob’fo-'a ras baud procxiguis,fed pro omnibus, adeoque maximis totius orbis tqs, quandofunque ad te peccatorcs toto conuertunturanimo, finit tgo nûc Domine Deus,omni uoluntk..eme tibi trado.Itaq? tu Dcmine,pro imméfita te tuac erga miferospictatis,m»ferere mei.NihiImeorS refpeâu mcritoiû abs te flagito,fcd propter nominis tui glor!am,utiHuftrctur,amp; propter filium tuŒ lefum Chriftum unicètibidilcdum,utiniafcribaturnonnobis,qulcquid3bs te profîcifcitur.Nunc itatj Gcut ab eoedodi fumus, uerbisfili) tui te compel lamus. Paternofter quiesin coelis, Sic. Qua demum abfólutaoratione, quam non fine multis lachrymis,unà cum populo cum eo cómprecance eflus derat,eredus iterum in pedes,hac ufus eft apud eos pararnefi:

cmiimenaipa. nbsp;nbsp;Stc comparatum eft cundis ferè raortal(bus,ut morituri fub ultimum uitat

fulawberut«. exitum,hortattoncm apud fuos aliquam relinquereaueant.qusc turn memos riam fui apud auditores diuturniorem, turn ipfis etiam infigniorem aliquem frudumpariant.FierienimfoIerutpIusferèmomentipsuculain fupremo di ' '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feeflu uerba,inanimisamicorumhabeant,quàmin rebqua uira quâlibetmuU

taeconciones.Itacp obnixèDeum preeor Optimû Maximum,cammibi hoc tempore gratiâiargiatur,ut quæ difcefiurustninc apud uos didutusfum, turn diuinægloriæ maiellatem, tumueftram inillofalutem prouchantaiq? am» plificcnt.Principio dolendum quidem illud ac dcplorandum ufcjj adeo.plcs foflt;^ hodie mortales,cæco huiusroundiftudiotranfuerfosabripiutain eo eus ramomnem atcç follicitudinem collocate, utdiuini amoris,rcgni^ cœleftis, nulla interim,autperexiguahabeaturratio. PrimSigituratepanteomniauos hortor obteftórquechari fratres ,ne uosblanda mundi huius ucnefîdaimpo nant, aut fordidarum rcrum commercia,ab bis quæ diuina funt,quæcp futu-fa,inucftigandis abducant:ucrûm ad Deum,futuram^ uitam,omnem ank mi contentionem,adionèsque uitæ referaistilludcpnunquam menti ue* ftræ exddar, quod apud loannê eft, i.Ioan.^-. Diledionem huius mundi cum

G E s T A R y M COMMEKTARII, 725 Dcopugnare,magnas^ exerccrecum co fnimicinas.Attp hæcpnma fit apud uospræceptio.

Altera eftjUC fecundumDeum Régi atep rcgsnæ uos morigeros praebea* lubenterattp ex animo, omnicxclufa obmurmuratfone.Necpadeo wetuipforum aliquo,fedmultopodus Dei ipfius timore,cujuSiIlfadminiftra ton'am autoritärem reprçfentantin terris.Quibus qui reüftit,Deo répugnât, a quo omnis profîcifdtur poteftas.

TertiaIræc erit,utfraterna Si fororia cbaritatc,uofmet(ut par eft)mutuo compleâamini.Turpe enim didu, quibus odtjs quâta^ animorum acerbita-te,Chriftianihodie à Chriftianisdifsidcnt,acfeu€xentmutuô,pcrindcac fi iratres inter fe forores^ non cfièntjed capitales hoftes, in mutuâ intenti per^ nicicm. Demus igitur omnes pro fuaquifqiuiriliopcram,ut cundis, qua li-dt,tnortalibusbcn€faciamns,incom/nodemus neæini, nihilo magts, quàin germanis fpü fratribus fororibuscp nocitum uef/museffe , Sit enimid femel perfuafumuniuerfis,Quifquis edit alterum,aut/ncommodandiftudiomale=« uolo,damnum ilîimoliiur,Deo charusis elTcnon poteft, quantumlibet fibi effeuideatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Poftremo.Qtïiiuxta bunc mundum ditefcunt,opibusqiaffluunr,€tiani afi ’ que etiam fibi proponant ob octilosjhas Cbrifti Sd apoficioruin Euangeïio praeceptiones.Sicenim Dominus difficile cfTc ïcfiatur,ü£ diucs in * egnü c(x^ lorum ingrediatur. Dura quidem opulentis fententia,fed ab co tarnen pro-feda)quimentirinefcit.Ioanncsitem:Qiiifrauem,inq'uif, egefiatc uiderit la-borantem, obftrudisfp mifericordiae uifceribus, non fuccurrir,quurn pofsif; quo pado eft Dei charitas in eofSimiliter Si D.iacobus ïocupletes Si auaros bis uerbis compellans: Agitc({nquit)diuites,pïorate,ululantes fuper miferijs uefttisquaeaduenient uobis.Diuit/æ ueftrse putrefadæ funt,ueftimenrauc^ ftra tineis obnoxiafada funt. Aurum SC argentum ueftrum erugine uitiata eftjSCerugo eorumin teftimoniumuobiserit,ó^ exedet cames uefiras ficut ignis.Thefaurum congefsiftis in extremis diebus, ót^c. Haec diligenter fecum perpendantuerfentcp in animo opulent! omnes, quiep opibusinboc mundo pollent. Etenim fi unquâ tem pus fuit alias, exercendae erga egenos bene« ficentiæ,nunc resid maxime poftulat,quum tanta fit ubique pauperum mullt; titudojtumannonae rerumque omnium fumma caritas. iSjam etfi longo iarri tempore fuerim in carcere reclufus,audio tamen,nec me praeterit,quanta ubi» ' queanguftia, rerumque caritate laboratur,

Quoniamque eo nunc deuentü eft,ut uita hac fit abcundum,uerfor^ in eo lam articulo,ex quo omnis mihi pendet SC fuperioris, SC futuræ etiam uitac raa tio:ut uel cum Chrifto feruatorc perenni fruar falutc,uel cum daemonibus ae« ternis dedar fupplicqstadeóque præfens nunc ante oculosconftitui uideam, uelcœlum ad me recipiendum, fi ingenue quod uerumfit profitear; uel inlt;* ferniaperts hiatura,ad me deglutiendum, fi quidfingam fecus,quam ueri despoftulat,libéréapertéqueapud uosfideimeæ rationem,uc res habet ipfa, expofiturusfum,necmctu,nec præmio quiequam difsimulaturus.Siquidêeó rcsredit,utfimulare auttergiuerfari nihil nunc atttineat,utcunque habent, qua ante hac à me aut dida ftriptaue fuerint.

Principió,in Deum credo pattern omnipotenrem,fadorem coeli SC terrae, âfc.omnë^ breuiter fidei catholicae arhculum, omne didum, fententiam que à Chrifto feruatore,ab apöftolis,Ói prophetis turn in ueteri, turn nouo Tefta=s mento expreflam, firmo animi affenfu f ecipio. Venio nunc ad id, quod fupra caetera mea omnia,quae hadenus in uûa admiferim delida,me torquet, ac pes

to,nomenmanùmque addidcrim longé praeter ucrftarcm,ac confciendatrt meam.Putabamhacra«onc,necisdifcrimendepeIIerc,quo diunusinhaciM ferabili uita tempus protraherem. Nuncautem (eftot apud omnes,libéré fit ex animo,eâque fidei(qua apud Chriftumiudieandus fum)firmitate,rcuocarlt; à me atque antiquari fcripta huiufmodiomnia,quibus poftdegradationcin meam,manumd€derim:qua: omnia irrita,caflàép,nec iam meahabcri uolo» Porrôinfelicemdcxtcramhanc,quaecontraconicientiam,miniftraflagKi)W* eric,primûm ante caeteros corporis artus igni deuoueo t ideoiç cùm ad pyram uentum erit,prima pœnara luet,quaeprimam cülpam admiut.Ad papam uerô quodattinet,ut unouerbo dicam,ÉumegoproinimicoChrii» ipfocp adeo Antichrifti habeo,cuius omncm dodrinam, putidós^ errorea répudie atque deteftor. De cuchariftia,idem fentio tueôrque,quodin me» »am olim contra Vuintonienfem defenfione cxpicffum eft,cuius libri aiftr« tionem tam firmamiudico ,utomnes omnium Papiftarum conatysnSqMn* funt repulfurû

Hîc allantes protinus attoniti omncs,mirari inter fe,ftupere,alitïaaliuw afpcdare:quorum ille tamegregiéfcfellilîèt expedationem.Quidamrecan* tationis fuae ilium admonere,ô^ perfidiam illi intentare.Brcuiter operaepre* cium hîc eratuheologos fpedare fpe tam inOgni fruftratos. Nunquam(opi* nor) crudelitas inßgnius.aut oportuniusdelufa abift.Neque enimdubium» quin illi ex huius palinodia opimam fibi uidoriam,ac perpetuum ragiumpollicebantunqui protinus bis auditis,retam repentina attonitba^J* les dimittcre,fremere,ac irafei grauiter.Eoque grauius,quôd dolorem iplîs ulcilci non licuit.Nam ncque »Ht minari amplius, neque nocerepoi^ rant.Eftenim uel miferrimo homini hoc unum tarnen datum, ut niß ferne« moriatur, Id quum necefle illi erat co die,uel maxime placatis theolög®» tum ab ijfdem maxime ettam ofFenliSjOCcidi bis non potuit.HîcilÜtÇ“*^'” nihil licuit aliud, tarnen ne nihil diccrent,perfidiac illi uiiium öi^ diflimula« tionis obiedare non deßnunt.

Ad earn criminationem ille: Ah obfecro (inquit)domfni,ita ne uelitis accipere. Semper quamdiu uixi hadenus fraudis ofor, fimplkiwu* cidtof fui: neque ante hoc tempus, unquam difßmulaut

Quümqueiam plura deeucharifl:ia amp;nbsp;papatu dicerecoeptlTet,exclamare illi,uociferari,ciularc nonnulli:in primisép Colus,ut os hæretico obftruere^ tur, ut9 c medio tolleretur,clamat,

■ Itaque Cranmcrus de fcena difl:urbatus,ad ignes ducitur,fratcrcolis ft»* patuSjillum fæutflTimis modis agitantibus,pulfantibus,minantibus,

Quae(inquiunt) mala intempéries denuóte ad iflos retraxit errores,qui* bus innumeras tecum animas in tartarum præcipitabis Quibus nihfl ib Ie refpondit.ad populum omnem referens iermonis curam:nifi quodSidab lum interim per uiam obfl-repentem hortabatur,utdomum fc ad ftudia res eiperet fua,libriscp attentius incumberet:fore,fi Deum fedulo inoocaret,ut plura legcndOjUbcriorem imbiberec cognitionem. Sed alter illcHifpanus latrator, infaniendö,defpumando,fui compos non erat,femper id in ore unum habcns,Non fecifli*

Quum autem ad locum uentum eft, ubi ßndi Dei Epifeopi Si Marty* res, Hugo Latamerus, Si Nicolaus Ridleus, pro Vw confeflione prsu« ' ’ fti efltntj.

s B Jt À R VM to AijH E N t A R t I. ftie(rent,pôfitisgenibus,Deoprccesadhfbuitjneclongo têporctn ill/scom^* morans,ad mortem feexut(sueftibuspraeparauit,adjndunum ufque Tenu* dans.Eiat autem indufium ad imos ufep talos porredum.Pedes nudï,caput fi-militer,utercç exutus ptleusnudutn oftendebat,in quo pilus non unusconfpi« ciebatur.Barba fendis Qi. fyluofa/actcm mira grauitateueftiebat.Talis in tanlt;* ta grauitatc uultus amicorum ÖC. inimtcorum omnium perculfit affedus. Tum fratres loannes Qi. Richardus Hirpani(quorum faepe fada eftiam antè ipèntio)hortariillum dej'ntegro,fcdirritoac caflb laborc. Cranmerus ada« inantinopropofito.indodrinæfuæ perftans profefsione,dextram dat feni* bus quibufdam Ô(falqscircunftantibus,ultim3 illis ualedidurus.ldem quum Sidalîo tentarct f4cerc,manu rctrada reeufauit ille, negans, fas effe hæreticoi hominesconfalucare,præfertim talem.qui in abiuratasopinionesiteriim re* diret tamperfidè.Qiiôdfipræfciffetfefadurum.nunquam tam familiariter ufurumcirceiusconfuetudinc-.fimulcp eos iurgat lidoresamp; ciucs,qui ma* nus till fimiliter non negaflent.Fuit hic Sidallus facrificus vuTrgio-Jivngoe^theo logiaîcandidatusjiamcp Ûodori proximus.ineocollegio cuiChrifti nomen habetur,fuhdecanus.lnter hæc Cranmero cathenacircundatur ferrca,qucm ubicôfirmationem perfennuntefle,quàmutemouertpoflêtcfententia,flam-masadmoueri iulîerât.Cumcpiam fuccenfac faces circuniedâ materiam pria mùm corripinflenCjatcßuis ignis uieiniusdeflagrare coepit,brachio exporre* «îîo.dextrâinflâmas dedirquam ita fîrmâimmotacp renebat(nifiquôdfaci$ femel manu abfterferar)ut manûpriusomncs ambuftâ,quàm corpus tadum cernèrent. Corpus autem ca firmitudine Si conftantiaflammarum ardorcs excipiebat.ut fcmpercodem loco,fineomni membrorum flexu confifi-ens,'’ nihilopcncmag(s,quàra paluscui afï«gebatur,fefe moucre uideretur.OcuIl porrô fubindeincœlum eredi.Hocépmodo,fæpiusindignam dextrâ quam« diu uox fcrebar,appel!ans,fafpe^ Stephani uerbis ufus, Domine Icfu fufci* pefpintummeum flâmarum tandem magnitudinc expirauir.Hâcanimi ma gnitudincm,apudHtfpanos forrafle raram Si inufitatam,fraterloannesubi üidet,ratuslt;^ non Fortitudinis effe,fed defpcrationis(quanquam huius con* ftantiæ quotidiana ferèin Anglia extant exempla) ad dominum Vilianum tie Tamo accurrit,cxclamans Archiepifeopumrmente uexarum,0(f in fumma defperatione mortuum.IHe qui fuorum Fortitudinem non ignorabat, licet Hi lpanisincognitam,fubridens tantum ,tacito uelut filentiofratris infer«

tiam coarguebat. Atquehiedodifsimt Archiepifeopifiniij fuit,quern,ne male cantando periret,bene recan« tando feruarat Deus:amp; ncuiuerctadde?

GÈORÖIVS JS.CLEVS PRO P I D B ÊT D Qi» ürina Euangfl'^conflantißime martyrioaffe^us, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

INter cætcrôS eximiac uirtutis ÔC conftantfæ Martyres,non poftrema admi^ ration e dignus eft Georgius Ægleusttantôqp ubcriori fercndusf^w^*^’^^”* to is paucforibus dodrinac acliterarum prarfidtfs inftrudus,«”! ‘ . ChnTtianæ eccIeGæ militiam operâmcç nauauit.Sic uifum cfl Chriftointo: aagt; per xnfirmiora huius mundt organa,fuam illuftrare potentiam. Qiifmadmo« dum oliminalterótcftamento,Amos de medtjsarmentis Sicauktis,præta9 eum complures non illuftrifsimæ nota? homines,ad prophetarum dccus lunt accerfïti. Vtcp Apoftoli èpifcatoribusdefignati,in ecclefiasmittcbantur.I» ncqj Georgius hic,ob humile opifîcium,nobis afpernandus eft,quem tjujri* naacfella fedentaria excitauit Dominus ad curSac ncgocium cuangeli}lui:ue rùmeomagisDeumin fandis eius glorificemus, qui uiro huic tantam ddit in temporum hac caligine,pracdicandi gratiam ac moriendiconftantia^S igitur aliquando Tutor eflet,indc ad difcendi ftudium excitatusiet cœlefti di^ cendi gratia pracditus,nec à literis omnino alienuSjeccIeffç Chttftiopc’'3iP no inutilem accommodauit,Qui licetiam antèfub Edouardiilla ferenitate,ae* uangelq claritudine uim Dominici ralenti, pietatis 8i eloqufntiæ non in* féliciter oftendcranmulto tarnen poftcain turbidisillis ecclefiæ minis, quutn iam Chrifti eiusœ Euangelq confeflbres partim caefi , partim fugati, par=« timmetucomprelsi, caput aut non poflent, aut non auderenr ptoKrre,nic uigortBi

üïgorcm fuum impenfius cxcrebat.Siquideitl longe latecp uanai pefagrans do regiones,fi quosufpiâfratres ïnuenire poflct.eos pro fuo animi ardote t ó* folabatur,nuncïn hacduitatCjnuncinillaadmenCes aliquot commorando, nuncruri agens,nunc propter metum in fyluis ói defertis. Vnde preptef in* credibiles infuftinertdis itineribuslabores,nomen ei tributum eiljUt ittnèfas! riusdiceretur.Sacpe fubdio pernodarc,magnamtp nodis partemprecibm ardentifsimis impendere:uidus ratio adeóeratfupramodiJin renuis,ütpcr trientu uix aliouidebatur potuufus.quamaqua fimplictthucinitioindtidus pcrfccutionis nccefsitateiat cum fentirei poftea uires inco Dommofci-ïu* nantepukhrè uegateri,quo ad omnemnccefsitatêtfletexpcditior,éidlt; m fe alTuefacere maluit. Poftquam igitur huncfn modum ad annos ahquot p» rlus ftrandoacprædkando, praecipuèaiitem Colceftriac ac uicinis finibüs non pa rumprofuiiret Ecc!enae:occulius»llc hoftis,quiinuidet fetnper falütipiofum, fttuitqiioquopoteftmodo dhinfidias per mag ftratus. Multis^in ioci? t x-» ploraroresflatiiun£iir,qui hominem tot modisutikm ubicunqtic depreherî'* fum, ad fe curent duci.Diu quum fruftra tcntaflent,fâmqueÆgieus ciim pt)s fratn'busoccultiusfeliaberct tenebriitp fefe illi tegerêt, in horrt is,in lykns in adium cauern*s conclauibusïalia rationeremadgrediuntur.Pubhcaturtv* ginx nomine edi dum fxuum per quatuor dfcecefes,E(rexiæ,Suffoln3f,Caii* tuanæ, NorthfüJc^'æjUt fi quis GeorgiumÆgltüm Corhprebenderet,habiui-rum ducentos ptîcmio coronatosiad haec,pofleflîoncm item perpetuam l’exa gintacoronatorumei datum tri.Ingensfanè merccs,quae quemuis ludam facile ad proditioncm inuitarepoflet.Huiusitaque tantæ funimae confeqticn* dæ fpe incitati quàm plurimi,ubiqiie obferuanr, nullas non explorant ratio* nés,uti in aliéna pernicie, ipfi tanto thefauro poflent ditefcere.Euenir tans dem,ut dum Georgius hic Colceftriæagercf,àquodam exinfpcratouifusuli-CO aduerfariis deferrerur. Qiiod à.’illc futurum fufpicans,ftatim fugit quantum poteft.Ptotinus infequitur ingens excitata turba. Erat turn m atbufto quodam Georgius delitefcens,quum quaereretur:quo rdilt;9o,in agrum hor* deaccumibiuicinum eueftigio confugit,quan qua m uixilli fuga* copia ab eb fufamultitüdineconcedebaturJbidiu quæfituSjilleà mulns nufquam appa-ruit.Fruftrati redeunt omnes,excepto uno,qui callidior cætt ris arborem cofii feendit præaltam, fpedaturus,fi qüà excuntem Agieum aur fe moufnttm confpiccret.Ratus ille,prae filentio cunâa efle tuta,cleuatff fe in g. nu3,rub-btisep adDeiim manibus obnixè precatur Dominum.Siuc igiiur prominente in ter fcgetescapite,fiucorationisuoceeonfpicuus,à fpeculatore quié-tedefcendcntejôi pedetentim accedentc opprimiturjCaptusépadColtt firiâ ducitur. Nebulo interim ille,qui mercedem tanto potiorem ludæ.totosque adeo thefauros fibipollicebatur,duobus tantum aureiscontentusàbifc lube tur.Georgius igitur non fine magno multorum moerore,m3ioTicp public æ EccIefiæiaduracuftodiædatuS)quarto póft die àColccftriaChemsfordfâm afportaturnibitamcrudelitcr tradatus fit,utperfeptimanam duactantùmpa nislibræ illi, cum aquaepauxillo,in alimoniam dimenfæ fint. EdudUinon «nultô pôftirt indicium,perduelliohis reus (quod contra legescollegiftet tri* bus)peragebatur,Sicenim apud Anglos lege quadam recentiÔifâiis ty* rannicajCautum eft, ad euitandas feditiones,ut fi ultra fex in fccreto feorfim colledideprehendantur,pcrduellionis àganturrci.Quaelex mitifs.ôi clarif* fimouiroDuciSomcrfeto(ut fuperiori librO didüm eft)exitio fuir.Quan^ illi hand nefeiebanr,nihil reginamfeditiofèunquamabÆgleo mouerûtamen quo maiori plebis inuidia,rcm per fe honeftâ inuoluerent gt;nbsp;ïeligionis e aufam

én ciunetHGonueriere maluerunt.Qiiam illeadtonem, ctfi uehcmentifprri’tij atcp ingenti,4d iniraculum ufcß,grana fuftinutfletjgramter expofica atç pro= bata rehgiöniscaufaiefficcre tarnenapud furiofos ludiccs non potuit,qmn re beUiontscondemnatuSjfufpendi primùm,deinde uiuusexartuar(,atcp in qua taor diifecari partes deberet.Damnati funt eodcm iudiciolatronesaliquor, qui quum lequcnti die ad fupplicium una ducerentur, cuenit quod Georgij pietatem Ôû snnocentiam plurimum fane adteftabatur. Quippe quum inter 4uos forte duccretur prædones ad fupplicij Iocu,eoscp amp;nbsp;cæteros quidê om« nes inter mâfedulo ad pietatêconftanciâ^ hortatus fuiflenaltereorum pias uiri exhortationes in rifus materiam transferens,quid(inquif)nobis dubitan^ dumeftde coelis,poftquàm hic fandulus duxfuturus fit, amp;nbsp;nobis præeat.Ni mirum nobis illlic uolâdum erit,ab illo patefada uia, amp;nbsp;rcclufo aditu. Vcium rcprehenfustûabillo,tumàfocio,qui diligêteraufcuhabat,feriô deploransui tæ impietatcm.Chriftocp implorans mifericordiam, quo magismoucretur, hocinfultabat magis. Venta eft tandem ad fur cas. Gcorgiusfeorfim ad aliutu locutn abducitur.E furibus euenitjUt uir pius SC gtauis illCjin patibulum fubi* geretur.Quiconfcenfa fcala,ptjsmonitis popiilû inhortatus,animamcpcotns «iendâsDeo,uitam fandofiniuit cxitu.Succedit proximus iUe imputa lin* guaderifor,qui fimiliter,de more ah quid ad plebem loquuturus,impeditanc fçio quo pado lingua,amp; uox faucibus bæret.Conatusfæpe,ucrbum nullum articulate profert. Jufsit deinde præfedus orationem oraret Domin{cam,nc tiancquidem nififcmiblæfa lingua SCfemiruptisuerbis enuciare quibat.nd'^ bibetur qui uerba illiquafi cibum præmanCumin os ingereret,neficquidem uocempræeuncisimitarilinguaimpedita potuit.Qiii fpedaculo interfuerut ftuporc omnes çorripi.tum hi potifsimùmquircm ut gefta cft,non ignora*“ Mdî ÂMgtûww ’^^r'tjaciuftifsimamDeiultionem in hominem deriforcmagnoicere.Ægle^ B4ri»4mcrfrM Interim necidatus eft.Qiti primùm femiCufpenfus,de patibulo uiuus deinde idisimülJican^ d»mittitur,uiuusipexcnteratur.Perftat nihilominus conftansamp;firmusintan iâscorporièftf, jq cruciatu beatifsimus Chnili feruus,donee lidoris manu cor e medio uenlt;“ tre(ut fit)abftrahitur.Poft hçc in quatuor membratimdiflêduspartes,inqua tuordiuerfaoppidadiftribuitur.Caput Colceffriæ pertica praelonga erigcua funReliqua quatuormêbra,Ipfuichq,Haruichtj,Cheiusfordi,^ ad Canauni Roufium oftentui habebantur.Itauirfandus,amp;coeloquàm terns

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do quidemexecrationiôCcontemptul habitus,to

AT cty E hîc horren dæ perlecutionis hnis fuit, Cuhhta è uiuis Maria re^ g(na:cuius mors póftpauló,menfeNouembnsfequehatur.Enjs porro fuinam paucis póft diebus,eadem uidelicec feptlt;mana,mfecuta efrSeniors CardinalisPoIijCum^altjs aliquoteiufdem notæ epifcopis.Nam Vinntonifn

fees,Regina Elifabetha Diuinobencficiopofttantasturbas pa= ccm Anglis reftituit. Quo nomine,aefernas Deo ims tnottali habemus gratias,per Jefum Chri= Hum ßlium dus Dominum noiirum.Amen,

BA51LEÆ, PER NICOLflVM BRILlNGER^^f ET lOANNEM OPORINVM, ANNO D. LIX. JVIENSK A VG VSTo.