MODE STA RB SPONS IO Baccalaurtl, ad Themata DoAo lt;nbsp;ris Merlini Sc Magiftri StofsclijjScad Argumen ta O.Heshufîj amp;M.Gcorgij Cunii,in qua Chri ftiana de Sacra Synaxi Doélrina, dcfcnditur, fccundum QuatuorEuangeliHaSjApo» ftolum Paulum,ScgenuinamAugt; , guftanç Confefsionis Inter-pretationem.

Adieóta funt ;

• 1 Pia Sc ChrilHana Themata D. Petri fioquini.

• 3 Forma Ëxcommunicationis. , j Quare ilJegitima fit Excommunicatie.

• 4 Collatio Veteris ScNouiPapatus.

ƒ Impia Dogmata Heshufij, de Articulo Trinitatis, Sc Filio Dei.

1 Theffiil. J Omnia probate, quod bonumeft tenete.

Excufiun extra Bafileam, perVclfium Caadidum.

; ■ ' ::{:,'3ibJï

7i,-.'î .• âx--.iT s.-i Lhrt. ;

■I.i *^^«0

1quot; •'’rxrrfnx T; .f-îol

.Cj'*.T?quot;'S'rrî'quot;x■- r

. !-■ c J '.''. x”

,gt;3k. V. .i

r^-' '

.9* '••*■’.' J J- 'i/J

^T . r ■ -J rf^r' ■.H'I

Theophilo 8^ TimotBco Nico««

demis,8c alijs relïduis fautoribus fuis.

S. D.

CVm tot 8ó tam multi, de con;« trouerfia Euchariftiæ, cditi fint Libri, Viri ornatifsimi.mirari vos non dubito, quo confilio hunc Traélatuminlucéederevo-luerim: Caufas igitur vt beneuolè audiatis,eti-am atq; etiam roeo. In cclebri veftra Academia nooilcm caufam fuftinui, quam aurea eins fint exordia fcitis,qnanta maieftate Sc grauitate fit traélata,non ignoratis, quotcalumnijs fue -rimexpofitus, probèintellcxlftis: cditæfuntà meAllertioés quarto Aprilis,eæ alijsThematis «tmagno infuperLibro funt impugnatæ. Ofifi cij igitur mei efse duxi, Argumentis ex Scriptu-ra depromptis, Sc veterum Scriptorum I'efti -monij$,prçdidas Afsertiones munire. Sc Argu mentaab Aduerfarijsallata refellere. Nam Sc Atbanafius in exilio fuo bona caufam tucri no defijt, Cumq; caufam diuina Argumetis Sc no cóuitijs afturusfim, laborêmeû vobisgratiß-i-mû Sc vtilifsimûfuturû,ccrto mihi perfuadeo.

Anno 5S. inter me Sc Aduerfarium dif-fenfio extitit. CumMagiftratuiexhibcridebe ret confefsio, de Articulo Eucbarifliæ,ibi non nulli Collcgæ Aduerfarij Argumentis meis có-uidijpalâdixerunt^mereftiusrcmintelligere: Me tarnen Aduerfarium ofFenderent,fimùfVo-

A Z

cc amp;nbsp;Scripto, Manu propria jptcfiati funt, mei Sentcntiam meliorcm cfsc,amp; limul Aducr/ano fubfcripferunt, cum tarnen illius Doftrina im-probarcnt. Hocnontantum egitloachimnius Agricola, fed ctiâ Iohannes Flinncrus, Id idco cogor dicere,quia quidäMalcuoli falso mihi af fingunt,quod Flinnero adhuc apud vos prefen tc,nonaufus fuerim hanc Doftrina tueri amp;nbsp;có-fiteri. Et hi Protcftantcs Tilemannu cótra me, 5c me contra Tilemannum armarunt. Poft a-bitum Flinneri, Aduerfarius meus Panes Eu * chariftiæ per me numerari voluit,dcficientibuî Panibus Èuchariftiæ numciatis,denno repctijt V crba I nftitutionis, Vinum refiduû in cantha-rum rcfundere prohibait, rccitans Verba Infti-tutionis, Faciem ad Altarcconuertit: Atq; hæc fine confilio 5c confenfu Fratrum 8c Collegaru egit,r.eqi ibi vfitataantca erât. Sciti» etiâ antea priuatâvniusPcrfonæ cômunioné in ritu Or-dinationis corâ cœtu Fideliû,fine côfilio alioru ]Vliniftrorû,ab ipfo introdudâ.hifce fuperftitio fis AcHonibus cotradiccrc,officij mei eflèduxi.

Cum propter promotioncm, clarifsimi amp;nbsp;Doélifsimi ViriStephani Sylui) Paftoris Eccle fix Groninganx Aaucrfarius iniurius cflet in Prudentilsimos Aeademix vcftræ Senatorcs, adeoq;vt Dodores triobolares fuperbè illos appcllaretjhonorificé Scholx vcftrxProceres,. contra omncs Aduerfanj parafitos defendi, du Nicodcmos illos vocaui, quiV'^vormatixpru-

denti amp;nbsp;confilio fuafcrunt,aud!cndas primo magis Helueticas Ecclcfias,pnufqua vt nç-rcticæ damnarentur. Dixerat enim Aduerfari-us Helueticas Ecclefias fc Papiftas nó aliter habere Biblia,qua Afinus qui portatfcx Biblia in dorfo, velficuti Typographus, qui multa qui-dcm imprimit Biblia,fedncq; legitneq; intelli-»it. Propter banc Acadeinia; veftræ dcfen-lîonem Haerefeos fui infimulatus,adeoq;,v t có-tra Collegij confenfum amp;nbsp;«leClionem Aduerfa-nus noluerit fe abfente à me matutinam haberi Contionem^qi^uä ipfemct alias habere nó appc-tiui. Confenlu igitur maenifici Reftoris,Pro-decani,amp; Magiftri Aulae Jifnutationé habui,nó gradus potiß’mu acquirendi gratia (licet Bac -calaureatum feepe mihiobiecerint) fed magis Confefsionis edendæ caufa, vt Confefsioné derem,amp;Haerefeos maculamabftergeré, 8c vt Academiae veftræ incorporatus, plus ab ea có-ira Aduerfarij Tyrannidé defenhonis habere, Vt etiam mihi elTet exercitium legendi, amp;nbsp;tandem vt,ab Aduerfario extrufus,teftimoniüha-berem Doefrinæ meæ.

H abita hac Dilputatione,coronatus ftim co-fenfutotius Academiæ,Sigillo FacuJtatis ofcfig-naraeftDi/putatio : Præfes Difcutaiionis fuit D Petrus Boquinus Vir doétilsimus,qui in to to controuerfiç curfu, Viriprudentis amp;mo-defti Officium prçftitit.quantum mihi conftat. Cutn Aduerfarius poft reditumfuum impugn«

ret babitam Di^utationé,priuatis Script!» cant declaraui amp;nbsp;defcndi, amp;nbsp;rogaui vt me n alicubi errarem,in filentio fine offenfione Ecclcfiç melius erudirctjid faCbuni fc Aducrfarius^mifit, fed nulla promifsionis habita ratione, Scripti» meis nihil refpondit,neq; in Schola Dilputati-onem cotra me inftituit,licet Scripta diu habu-erit. CumqjHcshufiusmihi indiccrct,nequic-qua publice legerem, volui cum accufarc cora Senaiu Scholç vcftrç . Scd illud nc faccrem, o-nibus modis difsuafit mihi magnificus Reftor. Succefsit tunc temporis Flinnero Pantaleon, iJ omnes fuas Condones direxit cotra habita Dif putatione ( quauis Difputationi non interfile-rat) fempcr dixit,ChnfiumpermeàFidelibu» remotum conftitui. Huius Concionibus re -IpondijChriftum nobis non propinquû modo, led Fide quoq; habitare incordibus Fideliufn : A'erum Impanationé amp;nbsp;Suppanationc, phan-tafias huius feculimaximas elTe confelTus fum. Hifce verbis commotus Aducrfarius, tanqui homo rabiofus,in fuggefiu furere incipit, con-queritur falfo, le amp;nbsp;fuos Parafitos, Inquiftas, Iniquiftas amp;nbsp;Haereticos à me appcllatos, Doc-trinam mca vtpcllilentcm Hçrefintraducit, Sc toti Ecclefiç me fuljieétum 1 eddit. Cupijt cum fuisparafitiSjVt alteri tradercfponte admi-niftrationc Calicis, quia eflcnt aliqui præcipui Viri,qui propter meum erroremcircaDoftri-namEu{:hariftiæ,à me npllet lumcreSynaxin,

Rcfpondi.me id nonpoffe facerc.fine confenfu Ecclcfiç k Magiftratus.qui Calicis adminiftra-tioncmmihitradidifTcnfrogauijVt bteret niihi «olloquicumijs,qui meo nomine nollent acce-dcreSynaxin; dixiquoq;aliquos elfc, qui jfp-ter Aduerfarii Dodrinâ,noilentcôiw«nicaiecû ipfo, meq; alias non daturun; Synaxin ijs, qui lanam de Synaxi Dodrinam vt Haerefin rep-henderent, Aduerfariu; noluit concederc mihi,vt colloquerer cum prçcipuis Viris illis, non aliam prçtendcns caufam, quia non eflem generalis neq; fpctialis Superintendens , in-iunxit Magiltratui vt alij traderet adminiftra-tionem Cwicis, Magiftratus ante cognitioncni caufç illud facere fubito noluit : Aduerlarius igicur precepit Collegæ,vt vi mihi eripcret ad-luiniArationem Calicis cora Ecclefia in publica adoiinillratione Synaxcos, Scnifi iftud Magi -ftratus prohibuiflet.à Pantaleone quoq; fadiim fiiilTct. Cum Viris illis prçcipuis,Mercurio vi-•deJicet Sc M. Heinrico Scriba, Scriptis Sc cora Teftibu; agere volui, fed neuter exillis ita in -genuus fuit, vt mccumaufus fuerit in arenam defcendere. Tandem cum Dodrinam meatn publicè defenderem,faduzn eft,vt Aduerfarius me excómunicauerit folus,non interrogata vel Ecclefia vel alijs Miniftris, hinc turbataEccIe -fia,amp;cum pia media,qux Magiftratus tentabat, non haberent locum, vtriq; data eft dinufsio. - - PoftdatamdjmifsionenjmagnificusRedor,

3ui tunc etiam Senator fuit Ecc'cfitfiicus.fccfi-oDicOftobris Anno 5^9, Teflimoniutnho-ncftç amp;nbsp;modcftç Vitç nuhi dédit,amp;publico to-tius Vniuerfitatis Sigillo habita Difputationem denuo obfignauit. Aducrfario vero T cfti-monium Doftrine amp;nbsp;Vitse dcnegatum eft, 86 Collegae ipfius lt;jui eum contra me inHamma-ucrant, Teftimonium illi dare denegarunt.

Inique obijcit mihi Aduerfarius, quod ambi tione duftus, eius Decretis oblocutus fim. Academia vcftra fcmpcrafylum fuit ijs, qui im îijs Papæ Dccrctib adueriati funt,nonne amp;nbsp;m j-li dcdccus fuiflet, fi, vt alij, noui Papac impia ’ dogmata approbafltm i Quanta in Aduer-: ario fucritambitio, nô ignoratis; Voluit enim generalis elfe Supcrintendcns omniû Superin-tendentium, in totaPalatina Regionc ; voluit eflcPrimanus Profefi'orTheologiç; voluitcfiè Facultatis T hcologicçDccanus Academiç Sc-natorludex Confiftorij Matrimoniaüsiinfug-gçftuappetiuitlocumprimariû. inAltari quo-üj ambiuit primum locum; In Confiftorio non modo luditisjled Elréloris quoq; Sellam occu pare ftuduit : omncs ordinandos folus exami -nauit, quis raaiorem ambitioncm vnquâ audi-uit^ Alfingit mihi quoq; Aduerfanus, quod Caîuini errorem in veftrâ Ecclefiam inuenere vol uerim. Attendue quçfi?: Vveftphalus hadc-nusEcclefiae Tigurinac doélrinâ de Synaxi Ar-gumentis euertcre non potuit^ ideoq; einendi»

catis fuffragi)! impentis fucum ficert ftuduit, vcro lila non fufficcrc fibi animaducrtit, quasbaftenustollceerat, etiâ cleftoralia /ult;Fra-giavenari voluit, nacinrcHcshufius ei opem ferre voluit, fedfruftra hanc remtentauit, 8i kinc otnnes illæ lachrimæ.

Non ignoratis viri omatifsimi, Tigurinü fc Calu niftam me vocatü ab Aduerfario, quiave ropdpui Scholç vcftrç Profefl'ores Si Miniftri Eccleliç ,Tigurinç Eccicfiç Doétrinam iani de-fcndunt,manifcftû eft,mc qtioqs ab iilis ablôl -tii,qui propter folam banc Doétrinam fui Hæ-refeos infimulatus. nbsp;nbsp;Vicarius \'icarij Cafpa-

rusNeferus Martyres Cbhfti vocauit, qui in Xngliapropter Doftrinæ buius confefsionem côbufti fiicrunt. £goquoq;ideo Hçrefeosfui infimulatus, quod dodifsimo viro lobanni Peddero hofpitium largitus fuerim. Côtentio fuit inter Aduerfarios, ä quibusnâ feduétus ef-fem,alijmc à lufto Vellîo Hagano, ali) me à 3uadam vetulaMargareta,ali) me ab Èrailo fe* uétû clamarunt. Ego me feduf tum plané ne-go, lobanni Peddero Anglo fané debeo, quidquid in boenegotio pie credo.

Vbivtriq; fuimus dimifsi, fubftitutua mihi lt;lius,qui Aduerfarij confefsioné aequè damnat, atqj ego. Cumq; ab illo viri prçcipui Synaxin fumpferint, eo ipfo Hypocritas elle declararût, ic fané rede iudicant, qui illos pcipuos turbz •uthorcs putant. M- Heinricus Scriba inbo-

neftum virum me appellauit,propter Carmin# Senatui dedicata: verum errat in eo, nâ nomen meû Carminib: fuit fub/criptû. deinde à Flin* nero lt;juoq; fuerunt compolita. veram Hillori-am recenfui. Si igitur aliam caufam præcipuui ille virSc Sutor vitra Crepidam non hab et,cur jnhonefti viri officium me fundum neget, me-hto vir inhoneftus interim babebitur.

Soient aliqui vitio mihi vertere, quod aduer farium meumprimo nominarim:Hijrclpon-deo, quod aduerlarius meus me primo digito monftraucrit, quod totum méum miniftenum fufpcélum rcddidcrit,amp; quod Magiftratus Apo logiam non abfolutê prehibuerit, Sc quod Ad -uerfarius Scriptis mecum agere priuatim noJuc rit,deinde quod amp;ipfe me quoq; nominauerit.

Cum viderem ab ijs quoq; meamdoftrinam rephendi,à quibus defendi debedat,accefsi Senatum Acadcmiç, rogaui primo,an Thefes me-as tunc,quando dil}mtatæ,approbarint vel non approbarint^ a.do. anadhucapprobarent, vcl an fententiam mutarint^ ^,tio. an in oblatisAf fertionibus aliquid effet,quod habitje Difjnita-tioni amp;nbsp;Thefibus approbatis aduerfaretur Hæcegi in forma Supplicationis, addidi quoq; merogare, vtpmitterentmibi Prælum, fi nihil eifet in ijs impium,amp; fi quid effet errons, vtif-tud per Thcologos mihi fignificarctur. Magnificus Rcclor IVt. Iohannes GeilTclbachius vir amp;nbsp;pieutc amp;nbsp;cruditione ornatifsimus, nomiiue

Academiibcneuolè mihi rcfpondit,omnîa efTt lt;xülcerata,amp; Dnos Senatoren cófulere, vt um patientiafuperareni potius,quâ vt vltcrius rem Vrgercm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum Aflcrticncs meæ effent

imprcflae amp;pub)icè venales, Neferu, dixcrat, Authorcm Sc Typographum Sc Venditoré de-bereVirgis cedi. Coram Senatu Ecdefiaftico eum accufaui, Sc iuftitia mihi adminiftrari pc -tijjVcrum tantum abcft, vt Senatoren prüden« tifsimi me condemnarint, vt ctiam toncefferint poftca Thefes mea:» publicè vendi,Sc honefto viatico me adiuuerint, etiam me inuitarint, Sc Literas commendatitias promiferint, fi velim proHcifci in Heluetiam.

Nondebetis offendi viri ornatifsimi, quod ab aduerfario Sc ipfiusParafitis crucifixus fim. Filius Dei etiafuitmorti deftinatus, nemota « menpius ideo de dodrinæ ipfius veritatedubi-tauit, Aduerfarij mci non zelo Dei, neq; amo-re Veritatis,fed inuidia Sc odio fuerunt agitati, quianimirum veritatem ijs dixerim, quæ fem« per odium parit. Ipfi feitis qua turpiter fint co« fufi. RedcuntiHeshufio,publico Carmine funt gratulati,poftea ipfumcrucifixerunt. Praecipu« us ex congratulatonbus, vocauit cu Suem va-ftantem Vinei Domini,CÛ tame antca prçcipuû Cathedrae decus eum appellafset.

T raftatum huncdedicare vobis uolui, quod VOS veritatis Sc amatores amp;nbsp;promotores certo feii; neceffariâ cûâ ideo häc meâ relpófionë efiè

lt;}uxi, qui« nónulli libenter nimoré fpargcreni, me etiam Tigurinç EccJefiç doârinç aduerfari: metuûtcnim ne ipforû nidi fiant fctidi,jpptere» quodmc, qui in acie fteterim, amp;nbsp;primos iéhw «xce|ierim,defcrcre vifi fint.

Veru côfolatur me reélitudo côfcientiç,amp;p-miû viftoriçdabit Dns.qui fuis corona îmarcef cibilé refcruat. Multi quoq; pij teftimoniû phi-bebut, meidcoCûalijsInvrbcmancrenôpottt ifTe.quiacôtraaduerfarios impugnaucri particu là Sub, 8c totapofteritasnarrabit,quod vcri authored turbçnôfintdimifsi.Vnûomittcrenô de bnijCu varia aduerfarij de me excogitarêt méda tia: îter cetera iftud quoq; unû fuit,quod gladiû S. Petri vocaucrî ein Vifcher inde me ap-pellarûtPJotziû, fedfcdû efie mcndatiû ctiâ inde palâcft,quodauthori illius mcdatij eadéfere feptimana qua hoc médatiû de me fparfit, Auri» fucrit abfcifa,unde ctiâ ioco nerrogat9cft: Ifi es ein Vifcherge'teefi? Atq; fi totâ Hiftoriâp-texcre debcrê,quç iucûda 8c toti pofteritati vti-lis eflet futura,fingulari Libro opus eflet.Spcro autc alios futuros, qui eâ fidclitcr funt delcrip-turi. Veftrâdignitaté rogo, vtquçobiter iâatti gi 8c verê rccenfui boni côfulatis,8c fequentem de Synaxi Sacra inftrucÜonê, attente 8c benc-uoiè Icgari s, O atæ D i e A ugufti primo, B remx.

pig' itatis veftræ obferuâtif.

Gul.elmus Klebitius Sacrç ThcoJo-giç Heydelbergenfii Baccalauret».

PROPOSITIO PRIMA.

A D foildam præfcnns Control jL X ucrfiç cognitionem,in primis vtile 8c celläriutncft^fcire quia fit Edere Carné Chrifti: feu quid Sacrç Litîerç vocent, Mandu-carc Corpus Chrifti: velar.oporteat verbum Manducandi arcipere propriè vel trâflatitiê ,in negotio Euchariltiç. Dico igitur tranfiatitié ac-cipiendum verbum Ma iducâdi. Rationes qui-bus nitor, illæ fünf

J Ex Grammaticapatet, quodManducarc di-eatur, quafi dentibus prcincre vel mâderc. Sed quia Chrifti Caro dcntibus non manditur, ne-ceflario fequitur, trâdatitiè eflè accipiendû verbum Manducandi. 2 Incapitc Iohâ.6 Om-nes Theologi côcedunt metaphoricè accipi veç bum Manducâdi.Qjiia vero tota vetuftas verba Inftitutionis expofuit p cap. 6 lohâ. Con -cludoetiâ in verbis Inftitutionis metaphoricè vfurpari. j i Corinth, lo Inquit Apoftolus, 3uoa Patres eàndem Efcam Spiritualem man -ucarint. Quia vero Efièntia Cartiis Chrifti tunc nondume-xtitit, orc corporis corporaliter e;iamà Patribusmanducari nonpotuit, ideoq; concludo metaphoricè vfurpari verbum Manducandi,ab Apoftolo. 4 Auguftinus lib, de Doétrinachriftianacap. i6 docet, omnem fer-monem, qui flagitium pnecipere videtur,figu-ratè intelligendum elTc, amp;nbsp;aadit,exempli caufa

cap. loHan. 6 ƒ Wem liS. i contra aducr/i-rium Lc^is, inquit : Sipropriè intclligerctur , quod diamp;im eft,horribilius cflet Camé Chrifti manducarc quam perimerc, amp;nbsp;horribilius cflet Chrifti Sanguine bibere,qua cffundcrc. lt;S Idem alibi inquit: HâcEfcammâducare,amp;5iûc Potum bibere eft,in Chrifto manere, 8c Chri-ftum manenté in fefe habere. 7 Idem inquit; Crede,8cmaducafti. 8 Ide ait; Edcre Chrifti Carncm,eftfuauitcr acquicfccrc in Pafsionibus Chrifti. 9 Chrlfoftomus fuper lohan.Hom. 46 ait: Quid eftcamaliter faperc Cf fimpJicitcr, vtdicuntur, verba intelligcre, :o Clemens Alexandrinus Lib. 2 Pœdag. cap. 2 Hoc eft bibere Sanguinem Icfu, participem cflc incor-ruptionis Domini, ii Origenesin 10 cap. Lcuitici Hom. 7 Si fecundum literamfequaris id quod diftum eft : Nifi manducaucritis. See. beeidet tehçc littera. J2 Bernardus in Pfal. .Sermone j Quid eft manducare Carné Chri-rii,nifiparticiparePafsionibus cius'' Cy-prianus î Sermone de Cœna: Efus Camis Clin îli eft perpetuum defideriû manendi in Chrifto. 14 Bonauentura Lib. 4 dift.9 Si volumus aC' ciperereftam illam Manducationcm Spiritua -lé,necefle habemus à propria fignificatione vo-cabidi nos transferre, iƒ Lutherus Edere in cap. lohan. 6 exponit pro credere. 16 Lutherus Edere in i ad Corint.io cap. exponitjp credere. 17 Eodem modo verbumMandu-

Mndi expofuit Zuinglius. 18 Eodcni modo intcrptatuseftpius Occolampadius. 19 Ea-dem rationccxplanatVvoIfgangus Muiculus, Xo Huic expofitioni nó aducrfaturloachimus Vveftphalus. 11. Sic intcrptatur Petrus Mar tyr 8c Heinheus Bullingcrus. 2Z Et quod magis eft, Lucas Lofsius inCatechefifuaiquit, Edere Corpus Cbrifti, etiam in Synaxi, idem cHe quod credere. Philippus Melanchthon cum prçdiftis codem modoexplicat. 24 Adamus Chriftianus Efum Garnis Chrifti, appellat profundam rccordationcm Mortis Dni. ZS Ex prediétis apparet, quodEdcrc Carnem Chrifti,nihil aliud Ut, quam beneficia mediato-ris,totum Pafsioni» meritü,atq; adeo ipfim vi-uifica virtuté Garnis Chrifti verafideapphen-dere. 26 Caluinus quoq; nó plus intclligit p Verbum Manducandi q Veteres, Sc Veteres nó minus quam Caluinus.

2

Qjtando feimus, quid fit ManducareCamé Chrifti,etiam fcimiis,quid fit Manducatio Garnis Chrifti, Sc qualis lila fit,videlicet,ó'piritualis tantum. Errate igitur Aduerfarios dico.quan-do docctjorc corporis corporaliter fine fide ma ducariCorpus Chrifti ab Impijs. Hoc vt in-telligätPij, fequéribus Argumétis dcnióftrabo. I Elus GarnisChrifti in cap. lohâ.6 ScMan-ducatio CorporisChrifti in verbis Inthtntiois, k Cômunio Corporis Chrifti in t Corinth. lO

eqaipollcntî* fiint. Scd efus Camis Chrifti iiï cap. 6 lohâ. eft appræhcnfio bencficioru Chri-» fti perfidem. Ergo Manducatio Corporis Chri fti invertis Inftitutionii,ctiâeftappncnfioBe-neficiorû Chrifti, eiufq; meriti per fidem. Maior inde patet,quod Veteres Temper coniurtxe rint in explicatione Synaxeos, 26 cap. Math é cap. lonan. Sc t Corinth. 10 8c ii cap. 1 Chriftus corporali MaducationiCamis fuç,op-pofuit artioilum Afcenfionisfuç. Iohannis 6.

J Chriftus cap.6loha. docetCaméfuamhar rationc comœfam nihil ^pdefle, 8c Spiritum efli-qui viuificet. 4 Hæc Manducatio corporalis nihil differt à Manducatione Capernaitica, qua rephendit Chnftus, cap. 6 lohan. nbsp;nbsp;nbsp;Athana-

fius inquit Chriftum ideo Afeenfionis fu« me -minifle, vt Difcipulos fuos auelleret à corporalis Mand ucationiscogitatione. 6 Chrilôfto-mus inquit,Difcipulos Chrifti illis verbis: Holt; eft Corpus meum,idco non offcnfosfuiirc,quia videlicet in cap. loha. 6 fufficienter dofti erat, de Manducatione Garnis Chrifti. j Ambro-fius lib. 6 de Sacramentis cap. r inquit : Sicad Panis corporis eft cibus,ita corpore editur ; Sic Corpus Chrifti Spiritus eft ci bus, 8c Spiritu e-ditur. 8 Origenes monct,Chriftumveile,vt noatanqcamales, fed tanq Spirituales hçcex-aminemus. 9 Chrifbftomusdocet in lohan. Hom. 4Ó omnia Myftcriaintcrioribus oculis, ideftfide,ene côfiderâda. 10 Gano Nicenoe

iùbet, Tt Fide mente exaltemus. ii Eufebiuî Emifssnus iubet, nos Chrifti Corpus mente co tingcre, cordis manufufcipere, amp;Fidcrefpice-rc. 12 Cyprianusde Synaxii Hæcquoties a-timus, non Dentes ad mordendûacuiinus, fed ïde fyncera Panem frangimus. Augufti-nus prohiber, Dentem amp;nbsp;Ventrem præparare.

14 Idem ait:Qui Manducat intus non foris: qui Manducat corde, non quipremit Dente.

ly IdemPfal.98. Oportet vifibiliter hçc ce'-lebrari, fed inuifibiliter intelligi. i ö Chriftus lohâ.j Nicodemumabftraxit ab cxternæRege-ncrationis cogiSitione. 17 Chriftus lohan, 4 auulfitMuliercm Samaritanam à craffa cogita -tione, ad Ipiritualem. 18 Quidquid editurà nobis ore corporis., corporaliter, non diu hæret innobiSjteftimonio Chrifti Math.16 Commu-nioCorporis Chrifti in Pijs eft perpétua: Ergo communio Corporis Chrifti nó fit ore corporis corporaliter; .Qjaidquid enim ingrediturin os,in Aluuin abit, amp;nbsp;per feceflum eijcitur, 19 Leo Epiftola ad Clerum, fcribit, hanc diftri -butionem myfticam efle Spiritualem alinioniâ, amp;nbsp;coeleftem virtutcm nos nie accipere,vt tran-feamus in carnem Chrifti,quipro nobis carnem noftram accepit. 20 EaManducatio,quçcerta eft 8c extra controuerfiam, 8c quæ hominem ef-ficitmeliorc, vrgeri debet: Sed Spiritual is Mâ-dacatio eft extra controuerfia, 8c nomine meli-orem facit ; Ergo falutaris eft, 8c vrgeri debet.

21 Spiritualiter Camem Chrifti Eder«, non eft imaeinarié Carnem Chrifti Manducare, fed verc Chrifti Carnem Edere,amp; qui Spiritualiter Chrifti carnemEdit, illc VitaraÆtemamex carne Chrifti haurit, amp;inxtcrnura perirene-quit. 22 Sola Manducatio Spiritualiî carnis Chrifti, Animx fitim fedat amp;nbsp;viuificat nos folt, 8cPatres,qui Spiritualiter camé Chrifti man-ducarunt veré lunt fatiati; Et ficuti Patres, fine capcrnaitica carnis Chrifti manducatione lal -uati funt, ita nos quoq; fine corporal! Corporis Chrifti mâducatione,reruaripoterimus : à qua do nos carné Chrifti, vt Patres ederunt, man-ducauerimus,fame non peribimus. nbsp;Pono eo

tempore, quo Chriftus cftcrucifixus, duos fte-tifie fub cruce : Alter cogitauit ibi impleri om-nes Prophetias, pro pcccatis/uis fatisfieri, Dea offcnfumrecóciliari,amp;cogitat cu gemitu,quod Chriftumpeccatis fuis cruciaffixerit,agitChri fto gratias pro immenfo erga genus humanu a-more. Sc fide fibi toturaPalsionis meritumap-plicat ; Alterquoq;,eode temporefub cruceftc tit, fed tale quippiam nihil meditatus eft, tantu externo ore naufit corporaliter Sanguine Chrifti. Qjiæro nunc ex Aduerfarijs, vter ex his duobus melius Sanguiné Chrifti biberit^ 2j Apoftolus Carnem Chrifti i Corint.io vocat Elcamfpiritu.dem. quare igitur Manducatione Carnis Chrifti no vocabimus fpiritualem.^ 24 Caro Chrifti cibus eft non naturalis/cdlpiri-

tualis Titas; quare igitur Manducatiohem Garnis Chrifti non Ipiritualem vocabimus^ îi Modus Manducandi Corporis Chrifti Ipiritu-alit eft,amp; Epitheton Spintualis,fignificat fpiri-tualem Manducandi modum; Ergo aptè Man-ducatio Garnis Chrifti vocatur fpiritualis. 26 Quare Manducationé Garnis Chrifti vocatis Corporalemlt; quarc noua phrafi vocatis EfTen-tialcra quarc ambiguavoce appellatis Sucra mentalem^ quo Scripturæ teftimonio nitimini^ quidpropric fignificat Epitheton corporalis nonne corporalem Manducandi modum dif-fcrtnc corporalis Manducandi modus, à Phy fico Manducandi modolt; eft ne inter Phyficum Manducandi modum amp;nbsp;Capemaiticum aliquid difFcrentix^ vbi inucnictis Epitheton Corpo -ralis?vbi inuenietis EpithetonEflentialisf vbi Sacramcntalislt; nôncinFornaceC’ nonne Fumus deleuit^

Obferuandum ctiam eft, quomodo declaari deberatFidelibus,modus Manducationis Garnis Chrifti, id hoc pado vtiliter fieri poteft.

I Sicuti extema circûcifio fuit fubicda fcn -fibus,potuit enim videri amp;nbsp;fentiri : amp;nbsp;ficuti in-lemam circumcifioncm cordis, renati non nifi mente fideli funt expert! ; ItaManducatio Panis eft fcnfibus fubieda, poteft enim guftari amp;nbsp;palpari: Manducationemvcro carnis Chrifti ratio non intclligit,fed mens fidclis renati cxpc-ritur. 2 InBaptilinatecxtcmaafperfioAquç,

A 2

extcrnèfentitur:quitingitur,vidct amp;nbsp;tangitE-Icmcntum Aquç: Interna vcro Regenerations, quæ fit per Spiritû Sanélum,non nifi anima ex-peritur hominis fidelis. Alijs quoqj fimili -tudinibusaptifsimè modusManducationis il.« luftraripoterit,videlicet: i Sicutiramiàradi* ceArboris hauriunt nutrimentum. Sicuti palmites è Vite trahunt fuccum. nbsp;nbsp;Sicuti om-

nés creaturæ ä corpore Solis fùmunt vitale ca-lorem. 4 Sicuti membra in corpore humanO àcapitc fumunt vim moucrdi,ita fideles è car » ne pro nobis crucifixa,Vitam Æternâ hauriunt amp;nbsp;viuificam vim, qua ipfi viuificentur, ƒ Qjiando igitur quæritur ab Aduerfarijs : Si Corpus Chrihifimulnô eft,nifi in vno cœli loco,quomodo omnes Fideles in omnibus Terra locis,vnico Chrifti Corpore pafei queunt^ Relpondeo 1 Quomotlo omnes Creatura, in omnibus vniuerfi Orbis locis, vitalem calo-rem ex vnico Solis corpore haurirepofiuntf cum Solis corpus fimul amp;nbsp;femel non lit, nifi in vnico cœli loco 3c Grbe . 2 Qjiomodovna candela, qua ftat non nifi in vnaMenfæparte, toti Domui,amp; fingulis in Domo degétibus Lumen fuppeditaturƒ 3 Quomodo Odorabip-fisFloribus procul per Aerem dilpergitur^

4 Qjiomodo calor Ignis procul extra Focu, omnibus in Hypocaufto degentibus, commu-nicaturçquot; ƒ Quomodo virtusMagnetis ad eu vfq; locum extenditur, ex quo Ferrum attrahi.

tor^ d. Qjiomodo Infantes in Baptifmate, Sanguine Chrifti abftergi tfredimus â Peccatis, vum tarnen fubftantiam Sanguinis Chrifti in Baptifmoeflenó doccamui^ y. Nunquidmi nus eflSanguine Chrifti àpeccatis ablui, quam Sanguine Chrifti potari 8. QuomodoPau lus abfens corpore,pfens fuit Corinthijs ^piritu^

9. An non memoies biceftis DiuinæOmni-potcntiæC’ 10 An non memoreshiceftisilÜ-us, quod in nobis falfo dcfidcratis, inreb us Fi-dei valedicendum eiïe rationilt;

At dicitis ; in Myfterijs noneft agendumSi-militudinibus^ Quare igitur vos agitis Si-militudinibus in hoc MyfterioC’ De Fcrro igni-to: de Imagine hominis inSpeculo : de voce ho minis in Contione : de Arbore magna in grano: de Vino in cantharo: decæra liquefaéla. An non Chrilîus vocatur Sol Iuftitiçlt; annon Chri-ftum Stellam Matutinamcanitislt; Nonne Vcte res MvftcriumTrinitatis cxplicaruntper fimi-litudinem Solis lt;nbsp;Nonne vos vtimini fimilitu-dine Solis in Articulo Incamationis lt;

Pomeranus in Pfalmo iio. eodé modo do-cet,vt ego : quia inquit^ Chrifti Corpus incœ-lum rcceptum; fcdMaieftate amp;nbsp;efficatiaFideli-hus adefle. hæc ait, cû Verfum ilium explicat : Dédit Efcamtimentibus fe.

Reliquæ Similitudines à me allatæ, fumptae funtex Scripturis amp;nbsp;Veteribus, quid igitur ha-bent quod defîderentAduerfarij^ Apoftolus

prçterea vtitur dulcifïimanmilitudinc de Olea, cui nos, qui eramu» Oleaftri, infiti fumus.

Videât igitur Aducrfarij,quid doceant, quî» do plane incffabilcm dicunt modum Mandu » cationis Garnis Chrifti : Etenim i. Cyrillu» lib.4. cap. fupra lohan. inquit: Probum au ditorcm Venatriees Canes imitari: amp;Fatuis fti-cillimaquæq;obfcura videri- t,. Idem diftin-guit aperte inter Qjiomod© ludaicû, amp;nbsp;Quo-modo Fidelium. Efaise 7. dicitur : Si non credideritis, non intelligetis ; Ergo illi qui fiant fideles,negotium hoc,Fide percipiunt. Vnuâ quoq; ex Aduerfarij Collegis publicêdocuit, Quæftionem Mariae: Qjiomodo hoc crit,amp; c. non ortam effè ex incrcdulitatc.Hçc M.Conra-dus. 4. Idem quoq; Quæftionéfiefœpe for-mauit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TvirdtVns der L6b Chrißigeleni amp;

relpódit: mit dem Sreth: rKie Tt^irt dds ^lutb Chrifiigehen i etrelpondit: mitdem^f^ein.

f. Si modus Praefentiæ amp;nbsp;Manducationî» Garnis Chrifti,efl: planéineffabiJis,quare dicitis Realitcr,Subfl:antialitcr, Sc Definitiuè,Corpus Chrifti elfe in Pane C* quare dicitis, Ore corporis corporaliter à nobis manducari Chrifti Car-nem^ nonne modum exprimitis lt;nbsp;6. Aduer-fiiriusmcus fcribitjCamem Chrifti ànobis cor-f)oraliter,red nô corporali modo edi,annon h«ec iint pugnantiaî’ 7. Alius feribit, modû Man-ducationis eflecorporalem: annon hçc pugnât^

8. Vt dicâquod res eftj CorporaliterEderc,

efl corporali modo Edere', amp;nbsp;corporal! modo Edcrcjcft Phy ficê Edere,8c Phyficé Ederc, eft capernaiticê Edcre, nifi nouam Grammaticam excogitarint Aducrfarij. TalemManducatio-nis modum,non modo ratio, fed ipfa Fidei na -turaauerfatur. Auguftinus in Sermone ad Neophitos, Qua’ftionem Quomodo traftat, ^uçhtenim: Quomodo calix eft Sanguis eius: Qjiomodo Panis eft corpus cius ec foluit : Quia aliud videtur,amp; aliud intelligitur.

Etficuti modus Manducationis, ita quoque modus Præfentiç car nis Chrifti, amp;nbsp;vnionis Pa Xiii amp;nbsp;corporis Chrifti cxplicari debet.

Non tarnen inde aliquis cóeludet, me omnia Veile definirc,amp; nihil vclle ignorare. abfit illud Jongè à me,quç reuelata funt,inquiro,amp; credo: ignauiameftedico, vclle abfcondita^diccre ca, qux funt in Literis Sacris reuelata.

Modum Manducationis fateor ctiam,cx par te eftc ineffabilcm: Nam ficuti Acie mentis hu-manse attingere nequeo: Qjiomodo calor ct Ig nis Solis ad nosdeorfum vcniant. cuomnis Ignis furfumtendat: ita quoq; vicifsim feirenon polTum, quomodo arcMia Spiritus Sancti ope-rationc, ex carne Chrifti in cœli» manente,vi-uifica vis,ad omnes Fideles, in omnibus Terrç locis, deueniat.

4

Vtea,quæiamdocui fintfolidiora, ordinc relpondebo ad quædam Argumenta, quibus

Aducrfarij conanturdemonftrtrc, ore corporis corporaliter à Fidelibus 8c Infidclibus mandu-cari Chrifti carnem.

I. Heshufij.

Ea Manducatio,quæ eft Spiritualifsima, non cfl: capernaitica. Manducatio Corporis Chri -fti,quæfitore corporis corporaliter ab Impijs, eft Spiritualiffima : Ergo illa Manducatio non eft capernaitica. Reljj.

Nego minorem. Si eft Spiritualiffima, quo-modo corporalis eft^ Si Spiritualiffima'cft,quO-modo ore corporis editur Caro Chrifti ab Im-pijslt; carnalifsimam elTe citius credidcrim.

z. Heshuffi.

Capernaitç fomniarunt Manducationé Car-nis Chrifti in frufta difteélæ : Nos docemus, integrum amp;nbsp;viuû Chrifti Corpus à nobis man-ducari corporaliter ; Oralitcr ergo non fumus Capernaitæ, , Refp.

Eftis igitur crudelitxes Capernaitis. Nam immanius eft, integrum amp;nbsp;viuu hominiscor -pus deuorare corporaliter ore corporis, quam enecati corporis partes comederc. Ionas etiam fuitinteger amp;nócómanfus, deglutifusàceto : nunquid ideo nó dicctur crafle deuoratus à ce •* to^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cunij.

Qjiicunq; in Synaxi negât, corporaliter ore corporis,8c oraliter comedi Chrifti Corpus, iJIi tantum dimidium amp;nbsp;non integru habent Chn-ftum. Ergo grauitcr errant. Refp.

Kego antecedens. Patres no hauferunt ore corporis corporaliter Sanguinem Chrifti: ergo »e dices Patres dimidium habuifle Chriftum^ Infantes baptilatinon manducant corporaliter «re corporis. Corpus Chrifti : habebuntigitur Infantes tantum dimidium amp;nbsp;no integru Chri-ft urn ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4. Greyncri.

Quïcûq; funt Os ex Ofsibus Chriftijilli cor iioralitcr Manducant Carnem Chrifti : Fideles unt Os ex Ofsibus,amp; caro de Carne Chrifti: £rgo Fideles orc corporis corporaliter Man-ducantCamcm Chrifti. Refp.

Nego maiorem. Patres no ederuntore corporis corporaliter camcm Chrifti, nuquid igi-tUr dicetis. Patres non fuifle Os ex Ofsibus, amp;nbsp;carnem de Carne Chrifti^ Infantes no edunt corporaliter Corpus Chrifti,ergo infentes non crunt caro de Carne Chrifti

Cunij.

TotusChriftus habitat in Fidelibui : Ergo Fideles ore corporis corporalitcr,edunt Came Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon.

Nego confequentia. Nam noomne id,quod tribuitur toti Perfonæ in côcreto,tribucndû eft vtriq; Naturæ in abftraélo. i. Ignorantia Extrem! Diei tribuitur toti Perfonæ in concreto, no tame in abftraéto vtriq; Naturæ ignorantia hæctribuendaeft. 2. ,Cunidico,Pctrus eftfe-pultus Romæ,de teta perfona Petri dicitur,ne-mo tarnen hinc condudet, Animam à.Fetn eflê

{èpultamRomx. nbsp;nbsp;nbsp;Cum dico: Petrus eft in

cœlo, de totaperfonadicitur: nemo tarnen inde concludet, co rous Petri efle in cœio. 4.

Cü dicorChriftus eft paflus,de totaperfona di citur in cóereto :nemo tamé hinc concludet, eti amDiuinitatépaflamefle. Cura dico; Lazarus eft in Sinu Abrahami: Diues eft in Inferno,de Anima iftud intelligitur. 6. Ita cü di-co’ Chriftus Fide habitat in Fidclibus, de tota perfona dicitur : nerao tarnen inde concludet« Subftantiam Garnis Chrifti efle inFidelibus, 7. Patres non manducarunt Chrifti corpus corporaliter : Infantes quoqj non manducarût corpus Chrifti corporaliter: Ergo Infantes tan tum dimidiü habebunt Chriftumc’ Ergo in Pa» tribus nontotus habitauit Chriftus

6. Heshufij,

Nerui præcipuæ confolationis in Ecclclïa de Praefentia Chrifti, non funt incidendi: Ergo corporaliter in Synaxi maducatur corpus Chri fti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

Nego confequentiam. i, NamidéChri-ftus,qui docuit, fe præfcntem adefle fus Eccle-fiæ,dixitquoq;. Pauperes femperhabebitis vo-bifcum : Me non femper habebitis vobifcum.

2. Idem dixit : Expedit vobis vt vadamad Patrem. In cantilena vfitataquomodo ca-nitis : Er iß bey 'lgt;ns 'ieol vff den plan mitfeynem Ceiß Vnd Gaben. 4. Item in alia: Gen Himmel jç» dem Kater mein^fhar ich Von diefer Erden.

J, Amon prefentia Spiritus Fideiibus fum-Jna confolatio eftlt; 6. Nunquidprçfcntia Di-uinitatis nihil cft^ T. Nuiiquid nihil eft,quod Deus tot donis fuam Ecclcfiam perfundit^ 8. Nunquidnihil,quod doccam, Carnciu Chrifti fua Maieftate amp;nbsp;efficatia, nobis praefenté efle i

Nuquid nihil eft, quod Chrii^ùis apud Pa trempro nobis intercedit gemitibus incnarra-fcilibus. IO Nonne incffabilis bonitatis res eft, quod Virtutem viuifica ex Chrifti Gamehau-riamus^ ii. Nonne inhifeeveri confolatio-num thc/auri confiftunt^ 12. Nonne hæ có-folationes contraomnes infemi portas prseua-lere poterunt^ if. Nihil eft quod tota Trini-tas manfîonem fuam apud Fideles faciat ƒ 14 Patres non ederunt Jcoiporaliter camé Chri-fti,defuit ne Patribus cololatio intetationibus/ T. Cunij.

Caro Fideliumnon eritexpcrsfalutis: Ergo Corpus Chrifti editur corporaliter ore corporis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rclpon.

Nego confequentiam. Patres non ederunt corporaliter carnem Chrifti : Ergo Patres no toti faluabuntur,fed tantum quo ad ànimam. Semper dixi, Chriftum non tantum in anima, fed in omnibus fandifsimi corporis fui mem -bris grauifsimos cruciatus fuftinuifle. Ideoque non tantum Animam, fedquoq; carnem nottrâ Efu carnis Chrifti viuificari 8c fanftificari do-cui. Id voluit Tertullianus, quado dixit, carné

nodram vngî Chrifti Corpore, 8c Meo Trençus ex Euchariftia. probauit Rcfurrcétioné Garnis noftrz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8. Tilcmanni

Spiritualis Manducatio fît etiâin Baptifmate, amp;nbsp;przdicationeEuangclij : Ergo,fi in Synaxi tantum Spiritualiter manducatur Chrifti Caro, fruftrainitijutacft Synaxii. Relp.

Neeo confequcntiam;Nam in Synaxi Chri • fius adiecit Symbola, per quae cxtrinfecus figni fîcantius nos admonet de energia Garnis SC Sanguinis fui. Aptifsimacnim SymboJa adhi-buit ; Sicuti enim Panis naturalis Vitæ praeci* puus eft Cibus : 8c ficuti Vinum naturalis Vit? præcipuus eft Potus; Ita Caro Chrifti Vitçcœ~ leftis vere Cibus eft,amp; Sanguis Chrifti Vit? fpi ritualis verè Potus eft. Deinde no dubium c(t, lt;]uin in Synaxi efficatius et plenius Chrifti car ne ScSanguine fruamur,qua in nuda praedicatio ne Euangelij.Ideo .n. fingulariter Cnriftus adiecit Myfterio Cœne, promifsionem decómu-nione corporis ?e Sanguinis fui, vt nos admo-neret ibi quodammodocontinuari communio-në ilia Garnis amp;nbsp;Sanguinis fui. Ponderauitfine dubio Filius Dei, quanta Anima:noftrç fitis amp;nbsp;fames effet : ideoq; non modo in prædicatione Euangelij,amp; Myfterio Baptifnai, fed in Myfte-rio Synaxeos quoq;, Pabulû 8c Potû animç no ftrç ordinäre voluit.Naturalis vitacrebrû potp 8c cibi vlii requirit: multo magis Vitafpiritua -lis, opus habet crebro vfu Spiritualis Cibi, 8c

CalefHs PotU5. Spiritus fanétus candé Doc-trinam fœpius repetiuit quandoq;, quis autem diccre auaebit,fruftraneam illam cfle repetitio-nem ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonne noftram confiderauit Filius

Dei infirmitatc ƒ nonnc Diabolifurorem erga Genus humanum, diligenter perpendit ƒ Homo fan» valctudiniSj quando ci bum grampa-lami femel dcguftauit, fœpius ilium defiderat : Sic Homo renams,qui inprçdicatione Ëuange lijjChrifti Carnem femel aeguftauit, tantum ab eft, vt naufea laborer, imo vt eo magis appetat, amp;nbsp;non ceftet priufquam fitim An'-uæ fedaùcrit, ic quo magis degultauit,eo magis deguftare ap petit: atq; hæc fumma eft Fideli.um voluptas.

Iniuri) igitur funtin me, qui SacramSynaxin fruftrainftitutâ clamant, nifi Manducatione Ca-pemaitica eampolluamus. Imo ex partisaduer 1® Doftrina facilius concludam, ab Aduerfarijs eneruari myftcrium Synaxeos. Nam fi Cor-Îius Chrifti,vt ipfi docent, V bique eft,ncceflario cquetur. Corpus Chrifti efie in quouis Pane, quem Domi edimus, quid igitur opus erat Sy naxininftimi? Si confidcrcnturcircum-ftantiæ,quæ facræ Synaxi coniundæ funt, Ho^ mo plus facileintelliget, quantum in ilia fit vd-litatis Sclucri.

9. Græyneri

Cyrillus docet,Chriftum habitare corporali ter in Fidelib:namrali communicatione Garnis fa;: Ëigo corporaliter habitat i nobis Ghriftus»

Rcfpon.

■ I Cyrille oppono Cyrillu, qui lib, 6,in lok Wip. 14. inquit:Chriftus hinc Corporis lui prx-fentiamfubduxit. 2, Cyrillo oppono Athana fiam,qui ait : Oporterc Camem Cnrifti Spiritu aliter nobiî diftribui, vt fit nobis conferuatoriû falutisinVitamÆ/ternam. j Cyrillo oppan» S. Bernardum de S. Martino fie loquentem : Spiritualiter, non carnaliter nobis exbibctur Chrifti Caro.

• 10. Ilesbufij.

Auguftinus, Ambrofius, amp;nbsp;Chrylbftomus fcribunt,Ore corporis manducari Cnrifti Corpus: Ergo corporaliter manducatur Corpus Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

• I. Auguftino oppono Auguftinum, qui alibi prohiber præpararc Dentes Sc Ventrem. 2.

Auguftinum expono per Auguftinum, qui* înquit, Signum habere nomen rei fignatæ. r.

Ambrofio oppono Ambrofium, libr. 6. de Sacra, cap. i. Sicuti Corpus Chrifti, Spiritus eftcjbus,italpiritueditur. 4, Ambrofium ex Êonoper Ambrofium. lib.4. ca. 4.deSacra. In uchariftiafimilitudincSanguinis fiimpfifti. $ Chryfoftomo oppono Chryfoftomura,qua-do V erba Inftitutionis exponenda docet p cap. loha. 6. 6. Chrylbftomusinhaccontrouer-fia,multis vfus eftHyperboJis : docet enim ali-cubi, nos Dentes figere in Corpus Chrifti.

• II. Cunij.

Vino non ebfignatur Nouu FœduSjfed Sanguine Chrifti: Ergo id quod eft î caHce, eft Si-guis Chrifti, Sc per confequcns bibitur ore corporis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon.

Ncgo confcqucntiâ,amp; vt appareat, mala co-ncxio, cogitandueft i. Voccgræcâdiathiki, dcxterius transferri Fœdus, qua Teftamentu,

2. Ipfum Fœdus amp;nbsp;Sanguine Chrifti cfle re» diftinftas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SynaxinSc Fœdus etiä eflè res

diftinélas, Sicuti Fœdus amp;nbsp;circûcifio res fue -runt diuerlç. 4 Subftantiam Foederis eflè ip-fam Promilsionem Dei ; Ero Deus tuus,amp;se-minis tui. j.*» Fœdus Nouum no primo cepiflê in Inftitutione Synaxeos, fed tempore prius ftt iflc ipfa Synaxi. 6. Fœdus Sanguine Ghrifti • no nifi femel confirmatum eflc, f,' Illam con-firmationem Noui Fœderis ^p'er Sanguinem ' Chrifti, fadam in cruce, amp;nbsp;non in Synaxi.

8. Ovando in Synaxi bi bimus Sanguinem Chrifti, non ideo bibimus, vt Fœdus Nouum confirmemus ( quia femel fads confirmatum eft) fed vtnos certificemus, quodfiinus in Fœ dcre,quia bibimus ilium Sanguinem, quo confirmatum eftfœdus. 9. Eadem ratfone qua circumcifio Foedus appeJJata eft, ctiam Synaxis Nouum Foedus dici poteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' *

His confideratis, facile depraehenditurvi-tium confeqeniiç.

I. Calix vocatur Nouum Foedus : q”ia Signum eft Noui Foederis.

J. Vinum vocatur S*ngnis’ quia fignuip eft Sanguinis Chrifti. }. Sanguinem Cnriffi, in cceIo exiftentem bibimus Fide : Vinumquod eft in calice, bibimus orc corporis.

12. Cunij.

In Nouo Fœdcre Vcritas eft coniunfita Sig • nis. Ergo Corpus Chrifti editur corporaliter.

Rclpon.

Nego confequentiam. QuiaperceptioCor* poris chrifti,qux Fide fit,etiam requirit coniûc tamfigni* reiveritatem..

If. Heshufij.

In Synaxi tabs Maducatio Garnis Chrifti ft« tui debet,quæ Fidem obfignet amp;t alat: Sed Cola corporalis ManducatiO’ Fidem alit amp;nbsp;obfig * nat : Ereo in Synaxi corporalis Manducatio Garnis Chrifti ftatui debet. Refpon.

Negominorera: Quia Capernaiticaeiuf-modi Manducatio Fidera deftruit. Falfum quoq; cft, Spirifuali Manducatione Fide noftra non æi Scaugeri, Sicuti enira Os corporis fru itur, ciboinVentriculodigefto,itaFides quoqj confirmatur magi$,quo nragis raeritumPafsio* nis fibi applicat Aniraafidelis.

14. Heshufij.

Res eadera feipfara nonobfignat. Spiritua* lis Manducatio Garnis Chrifti, nihil aliud eft, quam Fides: Et Fides idem eft, quod Spiritua-lis Manducatio: Ergo Fides no obfignatur.lpi-rituali Manducatione Garnis Chrifti. Relp.

V

Neeominorem. I. Fides enim hie /èEa bet inttar oris: Caro Chrifti inftar cibi : Mandu-Catio vero eft ipfa aftio qua cibus per fidem, ve luti per os apprehenditur; aliudcerte eftos, ali-üd eft cibus,amp; aliud eft ipfa aftio fumendi cibu.

2. Fide Chriftus habitat in cordibus noftris, aliud certe eft tides,aliud eft ipfa inhabitatio, aliud eft Chriftu3,qui inhabitat : fides eft mediu per quod Chriftus habitat in cordibus fideliu.

J. Homo extemus ore corporis tanq per me dium ftimit cibum,nemo dieet ipfumos effeip-fum cibum, nec e cotra : Nemo negabitaftionê fumend cibum,cfle aliquid diftinéti ab ipfo ore Sccibo. 4. Homo internus ore animæ,id eft, fide manducat Chrifti carné; nemo dieet,Corpus Chrifti elfe fidem, 8c fidem etfe Chrifti corpus. Nemo negabit ipfam Manducaïionem effe aliquid diftinÆab vtroque. Annönali-ud eft inftrumentum , amp;nbsp;aliud eft Aélio , quæ fitperinftrumentum. 6. Cûdico: mänuac-cipio pecuniam,quifq;inrelhgit, peeuhiam non effe manum,amp;: manum non eße iplam actione, quæfitpermanum. Fideaccipio remifsi-on'*m peccati,certe fides non eft ipfa peccati re-mifsio, See contra, remifsionon eft ipfa fides.

Eiufdem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Si Edere carné Chrifti, Sc credere funtSy-nonima,etiam Fides amp;nbsp;Mäducatio carnis Chri fti erunt Synonima: Sed Edere Chrifti carnem amp;. credcre,funtSynohima. Ergo Fides amp;nbsp;Mi-

C I

ducatio carnis Chriftijfunt Synonima.

Refpon.

Concedo minorem, fecunJum definitionent fupra pofitam ; Manducare Chrifti carnem, eft fide apprchendere meritum Pafsionis. Sic Ma-« ducatio Carnis Chrifti eftapphenfio mcriti Paf-fionis, quæ fit perfidem.

i6. Heshufij.

Caro 8c Sanguis Chrifti funtcoeleftiapigna rafalutisnoftræ. Ergo corporaliter editor caro Chrifti. ..,j. nbsp;nbsp;nbsp;, Refjjon.

Negoconfequentiam ; NamPatribu; etiam fuerunt coelefiia pignora falutis Caro Sc Sanguis Chrifti,8ctarnen non eft corporalitercaro Chrifti comoefaà Patribus.

Eiufdem.

Inter Sacramenta V eteris 8c Noui T eftamé-tidifcrimen debet ftatui : Sed Veteres cderunt carné Chrifti fpiritualitcr ; Ergo nos edi mui carnem Chrifti corporaliter. Refpon.

Nego confequentiain. Qjaia difcnmen iftud non cft in re fignata, fed in ftgnis : Paria ( inquit Auguftinus) ftintin re.diuerfainfignis, Etmo dus Manducationis idem eft.

i8. Eiufdem.

Inter Spiritualem Veteris Sc Apoftolîcæ Ec^-clefiæ Manducationem nihil eft differentiæ. Ergo nulliin EccleftaApoftoIicamanifeftiorem cognitionem Regni Çhrifti habuerût, qua Veteres , nee vlii V^cteres qbfeuriorem habuerunt

»Otitis Chriftijduâ fideles Apofiolicç Ecclelîse.

In Ecclefîa vetcri, quidam Fideles fidei roborefupérarunt quofdam in ApoftolicaEc-clefia,amp; quidam in Âpoftolica Ecclefia,fidei for titudinelüperaruntquofdam inveteri Eccfefia.

Sicaliqui in Veteri Ecclefia illuftrioréhabu-«runt cognitionem Chrifti,quâ nônulli in Apo-ftoIicaEcclefia,8c quidam in Apoftolica Ecclefia fuperarunt Veteres in manifeftiore cognitionc RegniCbrifti. Sedidem Chriftus eftfin-gulis,fiue parua fiue magna fide pditi fimus.

• 19. Eiufdem.

Vox koinonias nô eft ambigua : Ergo extra controuerfiam eft,quod in loco Apoftoli fignifi-cet aéliue diftributionem corporis. Relp.

Nego antecedens. Qjiia varie tranfiataeft diftio ilkabinterptibus: A^ijvertunt, Cornu-nicatio,alij Participatio, alij communio,alij So cietas,alij EccleGa. Qjiod autem in loco Pau li pafsiuô capiatur pro participatione,vfu amp;nbsp;iure rci, fie probo. i. Quia Paulus ipfe poftea explicatper verbum metechomen, metocbeca piturpafsiue. 2. LutberustranlKilit Gemein^ jehafft. diftio Geme 'mfchajft pafsiue fiimitur. Et magis correfpondet voci Cômunionis, qua Communicationis . 4. Si aéliuè exponenda diftio, oporterettranftulifle austeylun^.

• 20. Hesbufij.

Sicuti Ifrabelitç participes faéti Altaris,itafi-deles participes fiunt corporis Chrifti ; Sed

C Z

Ifrahelitç ita funt participes faél! Aîtaris^vtmâ-tlucarint de oblatis Sacrifîcijs. Ergo Cbriftiani edétes Panem Euchariftiæ, participes fiuntetiâ Corporis Chrifti. Refpon.

Concedo totum Argumentum : Nam Ifrae-liræ verijVerè fiunt participes CorporisChtifti, cjuandoquidem dignè edunt de Fane Euchari« ftiæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21. Heshufij.

PopulumNoui Fœderis oportet habere prç* rogatiuam,præ populo Veteris Foederis. Ergo populus Noui Fœderis edit corporaliter Chrifti Carnem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon.

Nego confequentiam. Nam ilia prærogatiua nonconfiftit in Manducationis diuerfomodo; Qui’i Apoftcljhenadem hie cóftituit.i.Cor. lo

5-

Cum Aduerfarij Doftrinse fuae tanquam fun damentumhabeantDogma Vbiquitatis, opere pcium me fadurû fpero^fi argnmentis ex Scrip tura depromptis, euincam Chrifti Corpus non cfteVbiq;, led in certocoeli loco f bi placente, Atq; C3 in re nihil difficultatis inefle puto. J. Qua cunq;lutferaratalocis, no funt vbiq;. Anima amp;nbsp;Corpus Chrifti fuerûtà tempore mor tis vfqjad rclurredionem,feparata locis. Ergo Corpus Chriftinon ell vbiq;. 2. Fulgentius fcribitjtotam h’umanitatem non fuifle in Sepul chro, amp;nbsp;totam Humanitatemnofuiflein Inferno . J. Auguftinus Animæ tribuere noluit, quod ftmul fuerit in Inferno amp;nbsp;Paradifo. . •

4. Idem ait: Vbiq; totiis eft, fed non vbiq; to-lum. f. Idem ait : Secundum id puod Deus eft, vbiq; eft : fecundum id,quod Homo eft, in Coelo eft. 6. Cyprianus in explicationeSym bolidocet, quod pcrAfccnfionem, Humanitas Chrirti efle ceperi tin loco, v bi antea non fuerit.

7, Dydimuslib. I. cap.i. amp;nbsp;Bafiliusza.cap. de Spiritu fanéto. Inde probat Diuinitaté Spi -ritus Sandi, quod fimulfit inplurimis locis. S. Cyrillus in lohan. capit. 14. lib. 6. inquit: Chriftus praefentia Corporis fui bine fubduxit.

9. Gregorius in Hom. Pafchali; Chriftus no •ft hie per prçfentiam Carnis fuç, qui tamé nuf qua deeft per præfentiam Maieftatis lùæ. nbsp;nbsp;lo.

Ambrofius hb.io. cyj. 14. Chriftus neefupra terram,r.ec in terris qrenduseft,qui tamennuf-quam deeft per præfentiam Maieftatis fuç. it. Vigilius docet, C hriftû Vbiq; efle fecundûna-turam Diuinitatis fuæ, 8c loco circumlcriptum elfe fecundum naturam Humanitatis fuæ, li. Athanafius damnat eorum errorcm, qui docent Chrifti Corpus elfe confubftantiale verbo. Nulla Creatura fimul eft in multis locis. Cor -pus Chrifti verè eft Creatura, Ergo, 14. Si Corpus Chrifti eft Vbiq;,eritetiam in Inferno.

ly. Si Corpus Chrifti eft Vbique,fequetur, Chriftum vbiq; extri Vterum Matris côceptû elfe,8c vbiq; extra Bethlehem natum eftè,vbiq; extra lerufolimam palTum efle,vbiq; extra Hor tuiufepultû effe, i6. Marei ló, Angeli dicût

MuIicribus‘Surrcxit,non eft hic. Luc« 24. rçbaturin cœium. lohâ. ii. gaudco quod non fucrim illic Me nô ftmper habebitis vobilcum. Act. J, Oportuit ipfutih coelos reciperc. Angclicæ Naturæ nô funt fimul in multis locis.

6

Sciendum etiam,quomodo refutandaArgu-|nenta,quibus Aduerfarij probant Vbiquitatem çorporis Chrifti.

î, Cunij.

Dextera Dei eft Vbiqj. Corpus Chrifti eft ad Dexterâ Dei ; Ergo corpus Chrifti cft vbi^ que. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

Negoconf quia funt 4. termini. 1. Deult; eft vbiq;. Angeli funt apud Deum : Ergo ijdé Angcli îùnt vbiq;. 2. Deus eft vbique. Not fumusinDeo; Ergo nos fumus vbique. f-Dextera Dei eft vbiqup. Corpus Chrifti â Ste-^ phano vifum f ft ad Dexteram Dei; Ergo Cor pus Chrifti vbiq; vifum é à Stéphane, 4. Ita concludi poteft: Dei Poteftas cft vbiq;: Etvbi eft Dei Poteftas, ibi eft Chrifti Poteftas ; Ergo Chrifti Poteftas eft vbique. Sed non valet. Vni eftPoteftas Chrifti,ibi eft Corpus Chrifti. Poteftas Chrifti eft vbique: Ergo Corpus Chrifti eft vbiq;. maior enim falfa elt.

2. Cunij,

CorpusChrifti ambulauit lupraMare; Ergo CorpusChrifti eft vbiq;. Rci. Negoconle. Pçtrus ambulauit fupra Mare: Ergo Corpus

Petri eft vbique,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cunij.

• - Chriftus ieiunaiiit 40. dicbngt;; Ergo corpus Chrifti eft vbique. Relp. Negoconf. Moy fes ieiunauit40. diehus. Ergo corpus Moyfis cft vbique. 4. Cunij.

Corpus Chrifti cft corpus glorificatû. Ergo corpus Chrifti eft vbique. Reip. Negoco feq. Sicuti corpus animale,non eft Anima. Ita corpus Spirituale non cft Spiritus.

i!. Neferi.

Subftantia non debet furtoeripi è Synaxi; Ergo clTcntia corporis Chrifti eftfub fruftulo Pams. Relp. Nego confeq. corpori Chri -fti non debentfurto (ubnpi fuaMaieftas amp;pro-pricta»; Ergo Subftantia carnis Chrifti eftin coelo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6. Neferi.

Corpus Chrifti tranfiuitper lanuamciaufam, amp;per Lapidé Monument!• Ergo corpus Chrifti eft vbique. Relp. Antecedens non repe-ritur in Scripturis.

Cunij.

Corpus Chrifti aliquando faéhim eft inuift-bile: Ergo corpus Chrifti cft vbique. Refco.’

Nego confequentiam. Angeli qnandoq; facti funt vifibiles; Ergo Angeli liint vbique.

8. Cunij.

Qjaæcunque faeiüt ad deftruftionem Papa -tus, illa animaduertit Lutherus. Sed l.utherus Ron animaduertit per Doärinam Ecclcfiæ Ty’-

gurinæ Papatum deftrui: ErgoTygurinäsEc-cleliæ Doctrina de 5ynaxi,non deftruit Papa -tum. Refp. admaiorem. i. Lutherusplu-xirnavidit, 2. fed non vidit omnia. nonvi^ dit primus, 4. neq;folus. InnegotiocertèEu«-charilbæ nimium concefsit Papiftis.

• 9. Heshufij,

Papiftæ non rephenderunt V erba Augufta-næ Confefsionis:Sub ïpecie Panis, Ergo cor * pus Chrifti eft fubfpecie Panis. Refp.

N ego çonfequentiâ. Phrafis ilia ideo fuitPa piftis approbata, quiaftabilitTranfubftantiati-onem; ideoque ipfe Author expunxit.

• 10. Heshufij.

Stephanus vid;t Chnftum fedenté ad Dex-tcramDei, poft Afcenftonem. Stephanus tune fuit in Terris. Ergo corpus Chrifti, quâdoeft à Stephano vifum, etiam fuit in Terris.

Relpon.

I. Non vidit fedentem,fed ftantem ad Dex-teraniDci. z. Scnpturç dicunt, quod cœli fuerint aperti. Vidi Aducrfariummeûftan teminfublimi Suggeftu, cum eftet Hypcrepif-copus,amp; ego rteti in T erris- attamé corpus Âd-uerfarij à me v ilum non erat in Terris.

H. Heshufij.

Paulus poft Refurreéhonem,Dominû vidit carnahbus oculis. Paulus quando vidit Domi-num,fuit in Terris: Ergo corpus Chrifti, quâ-do eft vifumâ Paulo,ctiâ fuit in T erris. Ref.

I. Num Cftrnalibus oculis viderit Chriftum, nefcio. z. Magisverifimileeft,quodtunc vi-? derit Dominum, quando raptus eft in Tertium Cœlû,amp; tuncocuJi Pauli fucrunt renati, 8c. Spi rituales. Ad, 9, tantum audiuit voce ; nam vi-fo luminCjftatim concidit in terram,amp;cæcuseft fadus. J. Ncgo confequentia ; Nametficar-nalibus oculis vidiffet, no tamé ideo nccefle fuit in Terris efle CorpusChrifti,quia potuit cti-amviderià S’tephano,quando in cœlo fuit.

12. Heshufij.

Quicquid omniaimplet,.vbiq;eft. Corpus Chrifti omnia implet. Ephef. 4. Ergo Corpus Chrifti Vbique eft. Relpon. Locus Apofto li intclligendus eft,de impletione omnium ope-rum,propter quæ Chriltus venit in Tcrram, i^. Heshufij.

Quicquid eftfupraomnes cœlos,non eft cir-cumlcriptu loco. Corpus Chrifti eft fupra om-nes coelos: Ergo corpus Chrifti non eftcircu -feriptû loo. Ref. Corpus Chrifti eft in cœ-lis. I. Ephefi.i. Conftituit cumin cœlcfti-bus. 2. Nos ibi erimus,vbi Chriftus erit. Nos erimus incoclis: Ergo corpus Chrifti eft incœ-lis. f. Chriftus Ionâ.14. inquit; In Domo Pa tris mei manfiones multæ funt. 4. Idem ait: Ibo parare vobis locum. 5. Symbolû inquit: Inde venturus eft. Inde, eft Aduerbium loci.

6. Germanice dicimus; Dader Gea rtfhten Gottes. Ibi, eft Aduerbiû loci. 7. Ad

Colof. 2. cap. Surfum eft feden; «d Dexteratn Patris. SurfumeftAduerbiumloci.

Qjjare igiturScripturæ dicunt,Chnftum fa Sra omnes'cælos euedum^ Ergo corpus Chri i non eft in coelis^ Refpon.

Per eueftioncm ftipra omnes cœlos,aut intci Jigi oportet Maiertatem Humanæ Naturæ, aut de Sphærisvifibilibus Scinfcriorib. intelligio-porter Præpofîtionem Supra.

14 Fleshufij.

Infidelis fit reus corporis Chrifti : Ergo corpus Chrifti realiterpfens eft in Pane. Relp.

Ncgo confequentiâ. Qjiia Author ipfe hanlt; Argumentationem expunx it ex Apologia, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hesbufij.

Aüguftinus inquitjid dan in parte, quod pe-pcnditin cruce. Ergo corpus Chrifti eft defi-nitiueinPane. Relp. N ego confequcn.

I. Auguftino oppono Auguftinum,cum ait; Secundum id quod Homo eft,m cœlis eft. 2. Epiphanius inquit,In Pane efficatia dari,ad vi-uificationem.

1(5. Pantaleonis.

Qui negant corpus Chrifti effe in Pane,con-ftituunt Cnriftum a nobis remotum. Ergogra uiter errant. Refp. Nego antecedens. Ph’! } nbsp;nbsp;’• Quia Paulus inquit, conuerlationem Fi-

deliumincœliseffe. 2. EtidemdocctEph.3 Nos cum Chrifto confidere in cœleftibus, quo-modo igitur Chriftus a nobis poteft efle remo »

tus. J. Vos contra prsceptumApoftoIipro-* bibetis ea,quç fupra funt,qu3Erere: prohibetifqj nefideincœlumafcendamus. 4. Contra ver ba canonis Niceni_, quçprobibcntjne bumiliter fimus,attentipropontoPani. Etcótravef ba Chryfoftomi, qui ait, Synaxin Aquilis, non Graculis edè inftitutam. 6. Contra célébré Dictum Ecclefiæ: Surfum corda. 7. Deinde docetis, corpus Chrifti edelupra omnes cœlos, 5c fie remotiorem à nobis conftituitis Humana Katurara Chrifti,quam ego.

• 18. Hesnufij.

; Si Corpus Chrifti eft in vno fimulcœli loco, tunc cruntin futuraVita mifen : qui remotià Cbrifto, propter multitudinem Angelorum, amp;nbsp;beati qui propinqui crunt Chrifto. Relp.

' Curet Aduerfarius primo,vt veniat in’cœlu. Si in coclû V enerit,vidébit Maria ne an lohan -ncs fitpropinquior feflûrus Chrifto.

• 19. Cunÿ

- Naturç in Chriftonondebentfeparari. Ergo vbicunque eft Diuinitas, etiam eft Humanitas.

Refpon. Negoconfequentiam.

1. QuialîcutiHumanitasinVteroconclufa,nô conclufit in Vtero Diuinitatem, ita nûc Humanitas non diffunditur, propter indiuiduam eius cû Diuinitate vnitaté. 2. Origenes in Matth. 25’. cap. Horn.3j. Qui Chriftumprçlentemamp; abfentemfimulàcit,nonfoluitlcfum. Solis corpus idco non eft in omnibus locis, vbi eft

calor Solis.etiamfiSolis corpus non feparetur à calorc. 4. St corpuj Chrilli femperibt elTet, vbi Diuinitas, tunc tempore Mortis fuifletetii vnitû Animae : Nam Diuinita» fempcr fuitvni» taAnims.

7

Refutata Corporis Chrifti Vbiquitate, fta» tim infurgit Qmçftio : Qualis igitur fit vnio Pa nisamp; Corporis ChriftiC Dehac paucis verbis meamfententiamdieam; Devnione Panis 8c Corporis Chrifti, hodierno die Theologi multam digladiantur: an fit Hypoftatica, an fit Na-turalis, an fitFormalis, an fit Rationalis, an fit Sacramentalis^an fitMyftica, dum difputantde vnione, interillos fumma eft dtfcordia . Quot nominantnr vniones,tot funtdifienfione'. Di-gladiantur, quomodo Corpus Chrifti fit in Pane, fub Pane, cum Pane, circumcirca Panem. Quomodo Corpus amp;nbsp;Panis fint vnita in mantt Miniftri. Hæc vnio non facit Hominem melio rem. Dico igitur, ilia efle veram vnionem Panis 8c Corporis Chrifti, quçfiatin corde fumen-tis, fine earn voces Sacramentalem, fiueMjfti-cam,perinde eft.

Magna iam animorum eft diflenfio: igitur ea vnio vrgen debet,quæconfiftit in fideli vfu fu-mentis. Solliciti fimus,quomodo camcm Chri fti habeamus in corde,fub corde, cum corde, amp;nbsp;circûcircacor, tunc omiflb hoc certamine, arlt;-tiisimë vniti erimus. Apoftolus docet eo».

mum corpus fieri,qui de vno Panoedunt, noA docct,Panem amp;nbsp;Corpus vnum fieri corpus, lohan 6. Docet Chriftus,ideo nos edere ipfius carnem,vt ipfc fit in nobis,8c nos in ipfo.

8

Conftimta vera vnionc Panis 8c corporis Chrifti.refutanda eft falfaOpinio,qua afieritur, manu Miniftri porrigi corpus Cnnfti, id fe-quentibus Argumentis folide fieri potelE

I. Iohannes inquit, fe baptifare Aqua, Bap* tifinum vero Ignis amp;nbsp;Spiritus tribuit Chrifto, hanc humilitatem Iohannis Baptiftæ omnes pi-os Precones imitari decet. 2. Iohannes Chri-ftum afpergit Aqua : Pater vero cœlcftis Spiritus fui plenitudine Filium fuû ipfemet baptizat.

Mofes fatetur, fe Miniftrum circumcifionis efie.quse manufitin prçputio: Circumcifionem vero cordis,Deo attnbuit. 4. Chriftusinquitr Non Mofes,fed Pater coeleftis vobis cibum ilium dedit. Auguftinus in Epiftola ad Cir-cenfe« if o. inquit; Hoc agit iile 8c efficit,quip Miniftros fuos rerum fignis extrinfecus admo -net,rebusautemipfis, pf^rfeipfum intrinlecus docet. 6. lndePapatuseftortus,quodMini-ftri hominib. perfuaJerint, fe Reges habere fub pedibus,8cDeûinmanibus. Et quod Sa-cerdotes putarint,manibus fuis Chriftû non fe-cus incamari, quaficuti eft incamatus in Vtero Matris fuç. 8. Homines rudes hecaudicntes, cogitant, manu Miniftri fibi porrigi corpus

Chrî(li,fîcuti Infsnti porrigitur Pulmcntû nuNutricis. 9. Ambrofius tom. Epift.Sj. ad Dcmetriadcm Virginem: NcqueideminSa cramento eft forma,quod virtus, cû forma.hu-mani miniftcrij præftcturobfequio, virtus ver® per Diuini operis præftetur effcôlum. lO. Si manu mmiftri porrigitur Chrifti corpus,necef-fe eft vt fit in Pane,vclfub Pane,velcum Pane; Sed non eft fub Pane,neque in Pane, neque eu Pane Ergo non exhibetur manu Miniftri. If. Subftantia Garnis Chrifti nô eftnifi in coelo. Ma nus Miniftri noneftin coelo: Ergofubftantia Garnis Chrifti non eft in manu Miniftri. 14. In immolatitijs Epuiis Dçmoncs non funt ma* nu Miniftri difiributi. tf. Communie Sacra-rij etiam non fuit per Miniftri manum exhibita. 16. Ipfi Apoftolihon dederût Spiritum Sanc-tum,fed orarunt pro ijs quibus manus impone-bantjVtveniret ineos Spiritus Sanefus. 17. In Synaxi funt duæ diftinftæres,ilJç res requi-runtduo diftinéta opera, ilJa duo opera requi -runt duos diftinélos Miniftros : Hinc Apofto-lusinquir, Chrifti cooperarios cfTe, efle Miniftros. 18. Si corpus Chrifti manu Mmiftri por rigitur, etiam Sanguine Chrifti manu Miniftri porrigi fequetur. Quiavcro/bcpcàdiuerfis Miniftris Panis ScPocuIum porriguntur : erit corpus Chrifti in manu vnius,amp; Sanguis Chri fti in manu alterius Miniftri, Nonne quæfo bac ratione diftraftio Sanguinis amp;nbsp;corporis Chrifti

induciturf Myftcrium Myfterium refpon -dcbant, quafi v cro amp;c Sacrificuli fua deliria non Vcnditcntjfub voce Sc titulo Myfterij.

Obicdiones Nicolai Pullij.

I.

Qui ncgat manu Miniftri porrigi corpus Chriiitijille negat Miniftros Euangclij efTc glo -riofos, Ergo grauiter errat. Refpon.

I. Miniftri dcbcnt cffe humiles, amp;nbsp;Augufti nus fuper loha. y. traél. inquit^ illos non cffe in corpore Columbæ,qui negant,Cbriltum bapti-larc Spiritu: Columba eniin lohannem docuit, Chriftum elTc qui baptizet Spiritu. 2. Qua-do Miniftri volunt elfegloriofi,debet elTeTypi Grcgis,non habere manus auaras, non fumere Pccunias ex cifta aliéna, mundæ manus elfe dcbcnt,quibus Sacramentum corporis Chrifti co tredamus. 4. Nó infima gloria eft,Sacramen tum corporis Chrifti manucotrcdare,fedhac gloriara Miniftri cómunem habent cum alijs có municantibus. Nam olim têpore Ambro-fi),nó ore modo,fed manu cómunicantes,fump ferunt chrifti corpu-.. 6. Idé faCtó eftetia té ÏoreEufebij Pamphiliæ Cçfanenfis Epifcopi. am non ferunt manu accipi,vt ipfi foü.maneät gloriofi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pulzij

Dignitas Minifterij extcrni non debet exte-nuari; Ergo manu Miniftri porrigitur Chrifti corpus. Rel^ Nondebethonos fuus •ripi Chrifto; Ergo manu Chrifti porrigitur no

bis caro Cbrifti. Extern! Minifterij dignitatem orno. Nam dico, Spiritum Sanéhim nobis afsi* ftcre 8c cooperari, amp;nbsp;fuum ipfius opus per fcfe exercere in Fidelibus. Imo addo, percxter -num Miniftcrium Miniftri à Chriftonos fuaè coelo carne pafci,

Auguftinus,Nazianzcnus 8c aJij Patres dicut, manu Miniftri nobisporrigi Cbrilti corpus. Ergo. Refp, Auguftino oppono Au-guftinuminprædidaEpifr. ad Circenfes, Augt; guftinum expono per Auguftinum,quando ait, Signum habere nomen reifignate.

9-

Abimpijs Chrifti carnemdoceo non man* ducari, illud lequentibus Argumentis probate folco. I. Quiconque non eftcapax No-ui Teftamenti, non eft capax Sanguinis Chrifti. Impij non funt capaces Noui Foederis : Ergo Impij non funt capaces Sanguinis Chrifti.

2. Mifericordia Dei folaFideaccipitur. CÓ* munio carnis Chrifti, eftopu» Diuinæ Mifcri-cordise.Ergo cómunio carnisChrifti non nifi Fi deaccipitur. Inter Chriftum amp;nbsp;Belial nulla eit communio. Impij funt Filij Belial. Ergo Impij non edunt camem Chrifti.

4. Qiiicumque eduntcarnem Chrifti,in illis habitat Spiritus Sandus. In Impijsnon habitat Spiritus Sandus. Ergo Infidèles non bibunt Sanguinem Chrifti. ƒ. Ncmopotcftfimul

bibere cafcem DsmoniorS.Sc Sanguin? Cbri-fti. Impij bibunt caliccm Dæmonioruni. t.Tgo Impij non bibunt Sanguinem Cbrifti.

C Qjiicunque fiunt rci corporis Cbrifti, no fi -unt participes corporis Cbrifti. Impij fiunt re» corporis Cbrifti. Ergo Impij non fiunt participes corporis Cbrifti. 7. Qjiicunq;fitpar-ticeps corporis Cbrifti, ille fit vnum corpus c5 Fidelibus. Impij non fiuntvnum corpus cu Fi-deübus; Ergo Impij non fiunt participes Corporis Cbrifti. ö. Monui non edunt. Impij funt mortui in peccatis fuis: Ergo Impij no edût carnem Cbrifti. 9. Nemo potelt fimul có-municarc Menfç Diabolorû,5c îimul edere carnem Cbrifti. Impij communicant Menfe Diabolorum; Ergo Impij non edunt carné Cbrifti, 10. Quicunq; editindignc de Pane Eucbari -ftiæ,non accedit fecundum inftitutione Cbrifti, ad Syna.vin. Infidèles non edunt digne de Pane Eucbariftiæ: Ergo Infidèles nó accédantfecû -dum inftitutionem Cbrifti ad Synaxin.

II. Qui noncômunicat fecundû inftitutione Cbrifti,nonedit carnem Cbrifti. Impij non cô-inunicant,fecundum inftitutione Cbrifti. Ergo Impij non eduntcarnem Cbrifti. 12. Caro Cbrifti eftcibus vitæfpiritualis. Impij deftituti funt vita Ipirituali. Ergo Impij non edunt car-nemCbrifti. Omnem promifsionem o-ponetFide accipi. Verba ilia: Hoceft corpus nieunij funt verbapromifsioîs. Ergo ilia verba

D i.

oportetFideaccipî. 14. Sicutitecipiturprê* mifsiOjita accipitur res, quæ continetur in pro* mifsione. Promifsio non accipitur nifi Fiele. Ergo corpus Chrifti non accipitur nifi Fide, ly. Qjii edit carné Chrifti ille manet inChri* fto. Infidelis non manet in Chrifto. Ergo Infi -delis non edit carnem Chrifti. 16. CaroChri fti non editur nifi Fide. Impij deftituti funt Fide. Ergo Impij non edunt carnem Chrifti.

Vnumhic admonenduduco. Quandodo-cui, ab Impijs non manducari carnem Chrifti, Zuinglianum me dici oportuit,quädo vero Spe tialis Frater Aduerfarij mutata fententia nega-uit ab Impijs manducari carnemChrifti, tune fuit Dogma hoc Euangelicum.

Cunius promifit, fe probaturum Manducati-cnem Impiorum, verum tandem promifsis no fatisfccit. Nam vbi probare non potuit, dixit, Quæftioncmhanc efle invtilcm,in qua Luthe rus tarnen Statum pofuit.

IO

Ordine refutanda funt quædam Argumenta, qui bus Aduerfarij probat Manducationé Impiorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. Cunij.

I. Corinth, ii. inquit Paulus,Quod indigni fiant rei corperis Chrifti. Ergo indigni mandu-cant carnem Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

Nego confequentiam ; Aliud enim eft, reum fieri, amp;nbsp;aliud eft,participé fieri corporis Chri/ti.

ludæi crucifigentes Chriftura, qui dicebant

Pilato : Sanguis eius fuper nos, Sc fiiper Filios noftroSjVeré funt rei facti Corporis tc Sanguinis Chrifti. Neino tarnenhincconcludet, quod biberint Sanguine Chrifti. Epicursei amp;nbsp;Athei homines,qui nüquam acceduntSynaxin, etiam illo cótemptufiunt rei Sanguinis Chrifti, nullus tarnen hinc concludet,quod Epicuræi tales, bibant Sanguinem Chrifti.

Quando Infidelis fe baptizari finit, etiam fit reus Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti,nunquid ibi ideo bibit Sanguinem Chrifti^

Paulus docet quod ij,qui non habent ration» fuæ familiæ fint détériorés Turcis amp;nbsp;ludæis, quomodo igitur Sanguinem Chrifti bibunt

2. Cunij.

Apofiolus docet fingulari reatuillos grauan, qui indigné edunt de Pane Euchariftiæ. Ergo edunt etiam corpus Chrifti. Refpon.

Negoconfequentiam. Nâ qui Chriltum Do minum gloriç crucifixerunt,etiam fingulari re-atu fc grauarunt, amp;nbsp;maiori quâ PetruSjqui fim-pliciterabnegauit. Non tarnen inde cóeluditur, quodcrucifigæ ederint carnem Chrifti.

Qjiare igitur Impij fiunt rei Corporis Chrifti,fi non edunt Corpus Chrifti^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relp.

Quia non diiudicant Corpus Domini.

Quid eft mon diiudicare corpus Domini Idé eft quod fpernerc,contemnere, non in fatis dig-fto pretio habere^ nópcrpendere,quid Chriftus

D i.

fuo Corpore nobis menierit, Vicuti idem alr,vt nos ipfos probcmQ, id eft, vt examinemus nos, cogitâres.quodcôtra Chrifii corpus cçerimu.«, videlicet,quod peccatis noftris cruci aftixerim, Quotmodis igitur Impijnodiiudirantcorpus Dorriini^ potifsimum tribus modis.

I. Qjnd omnia beneficia Chrifti incredulitt* tefua rcfpuant. loha. Hoceftiudicium : LuS venit in Mundû, Si Mundus amauit Tenebra» magis quam Lucem. i. QuodSacramentum Carnis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti prophanent : Nant fi is qui ftatuam Imperatonspofluit,rcus fit Im peratoriæ MaieftatiSjmulto magis is,qui Sacra-mentu Sanguinis Chriftiprophanat,reus crit S* guinis Chrifti. Qiiod tanquam Hypocricç veris Chrifti mébrisfcfc cómifceant, Sequan-doq; meliores haberi velint, qua ipfi Pij, Neqs confiderent,ad quid obligenturhac cómunionc.

4. Cunij.

Propter folam fumptionc Sign!, nemo fit reus corporia Chrifti .Ergo Impij manducantcar nem Chrifti. Refpon.

Nego confequentiam. Nam Impij non fiunt rei, propter fumptionemnudi Signi: Nam num adiunélam liabet cominationem fiunt rd, propter cótemptum corporis Chrifti, cuius efficatiam fua incredulitate refpuunt.

Cunij.

Chriftiis Plisæquèatque lmpiis offert cornu nionein corporis fui. Ergo Impij quoq; «dun»

•amemClinftî. Re^p, Nego confèqucnt. ÂliuJ enim eft offerte, aliud eft accipare. In' ßdicationc Euangéln Dçus Fidelibus amp;nbsp;Infide-«bus offert Filium iuum.nô tarnen accipitur ab Infidelibus, Voci vocali afsiftit Spiritus Sanctus ' non tarnen idco InFdcles accipiunt Spiri -tum Saniftum.

lt;S. Heslmfîj,

Apoftolus non tantu vtitur Articule, fed eti-amPronominedçmoftratiuoTouto. Ergolm-pij edunt corpus Chrifti. Rtfp.

Nonfequitur. Quia Paulus PronominePanê, »on Chrifti corpus dtmonftrat.

y. Cuni).

Paulus inquit, per indignant Manducationc Infidèles fumere iudicium. Ergo Paulus doeçt, corpus Chrifti edi ab Impijs. Relp.

Sumunt iuditium, propter Manducationem indignant Panis,non corporis Chrifti, amp;nbsp;prop« ter contemptum corporis.

• 8. Merlini.

Deus punit Infidèles, .ppter prophanationS Can». Ergo Infidèles cduntcamem Chrifti.

Refpon.

Non fequitur. Deu» punit Sacrificulos,pr0p terprophanationernMilIæ. Ergo Sacrificùli •« dunt Carne,m Chrifti.

• 9. Stoflelij.

Inftitutio Chrifti facit effentialia Synaxeos.

Ergo Infidclis edit corpus Chrifti. Relpcn. -

Nego confequentian,. Nam’Chriftus nó ïu inftituitjVr indigne accédas, neque promifit in-dignis conuiuis cómunionetn Sanguinij fui. Inßaptifmononfola Aqua eft pars effentialis, nemo tarnen inde concludet,Simonem Magun» plus acccpißcjquam externam tinélionem.

• IO. Heshufi].

Qui negligenter 8c inconfiderate comunicat ?c Gne Fidc,eob,inqu t AmbroGuSjCderccorpu» Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

AmbroGooppono AmbroGum,qui cap 9. de benedidione Patriarcharum, Carnem lefu vo-cat Efcam Sanélorum. AmbroGum cxpono per AmbroGum lib. 4. de Sacra. 4. cap. AmbroGo oppono Hieronimu,qui fap 66. cap-Efaiæ,inquit; Omnes voluptatis magis amato-res quam Dei,non comeduntcarnem lefu.

• II. Heshufij.

BaGIius inquit, quofdam otiofê 3c Gne fruclu comedere Chrifti corpus. Relpon.

BaGlio oppono Cyprianum,qui inquit : Nul lus huic Agno communicat, que IfraheJitici no-minis Maieftasnocommendat. 1. BaGlio op--pono Hilariu, qui inquit: Hçc fumpta et haufta faciunt.vtChriltus in nobis, Sc nosin Chrifto maneamus.

• 12. Heshufij.

Auguftinus cotra Epiftolam Petiliani: Audi-turi funt ; nonnoui vos, qm corpus eius 8c Än-guinem eius in Sacramento manducant.

Rcfp. Auguftino oppono Aueuftinum, «juandoinquit : Non edunt corpus Cnrifti, qui nonfunt de corpore Chrifti. Auguftino oppono Hieronimum, qui inquit, Hæreticos non oibere Sanguinem lefu. Auguftinum expo-no per Auguftinum,quiainquit,Signuni habere nomen rei fignatæ.

Heshufij.

Auguftinus inquit, ludamaccepiflebonum corpus Domini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reij’on.

Auguftino oppono Auguftinum, quando inquit, quod rcliqui Apoftoli ederint Panem Do -minum : ludas vero acceperit Panem Domini, contra Dominum. Item quando docet, Impi os Sacramentotenus edere corpu» Chrifti.

Auguftinum expono p Auguftinum, cum ait, Sign um habere fignati nomen. Augufti no oppono Hilarium, qui ludamnegat interfuifte Synaxi. Thomas Aquinas etiam di/putat, Verifimilius eile, quod ludas non interfucrit Sy naxi. RupertusTuicenfis etia illius eft len -tentisE,quod non adfuerit. Iohannes Euan-gelifta inquit,ludam fumptabuccelJaPafchatis, uatim exiuilTe.

14. Stabij Othomari.

Celebre eft Ecclefiæ Diélum; Sumuntbonî, fumunt mali,forte tarnen inaequali. Ergo mali quoq; edunt corpus Chrifti. Refp.

Diélum iftud fumptu eftexSequentia Aqui-»atis : Lauda Syon. Sed non animaduertit M.

Stabins,quod in eadem Sequentia dicatur: Sub diuerfii Ipetiebus, Signis tantuiU amp;nbsp;non rebus, latent res eximiæ.

Ipli Papiitae erudite explicat,lt;]uia Sacramen-» turn dicunt ad Vicam,amp; ad exitium fumi: fed ri Sacramenti fcribunt,non nili ad Vitam dari. M. Stabius caufam odit, quia nouit à me repre» benfum fe,quod ex Cœmiterio Berga,vnde ci-uitas nomen habet,Paradifum ædificarit-

15^. Heshufij.

Caluinus ofFundit nebulas oculis: vtitur n«.» bifeum ijldem verbis,Sc idem feiitit cumTigii* rirds. Ergo magis cadidi funtTigurini, qui Icà* pham vocant fcapham. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon.

Flinnerus 8c Sulzerus ex me volucrunt feirt aneflem Tigurinus Vtl Caluinifta, Cc magis pro barunt fententiâ Caluin:: Quia dixerunt. Cal -uinum fignis coniungere rei veritatem. Ego rC' fpondi,e(re fcriptam concordiam, quafignifice-tiu- confenfio Tigurinç 8c Geneuenfis Ecclefiç.

i6. Heshufij.

Soli increduli funtindigni, Ei^o grauiter errant, qui Fideles indigné quandoq; euere dicunt. Relp. Cedo, Nam nonquzritur qui fint indignijlêd de eo difputatur, quid acci-piantindigni, Dixi,duplicem cficncgligentiâ, crafTam.quæ Fidcm expellit, 8c aliam, quae etia in Fidelem cadere potell, quæ nos iudxtio cor-reptionis obnoxios lacit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'S

;

Verba Cbriftî : Hoc eft Corpus meum, fim-pliciter intelli^ere, Fidei Regula non finit.

Rationes.

I. Panis in Synaxi frangitur. Corpus Chrifti in Synaxi non frangitur. Ergo Panis non eft ef-fcntiale corpus Chrifti. Minor. Qjiiacor-pus Chrifti fe.Tcl pro nobis obiatum elt.

Aduerfari) in explicanJis illis verbis, multis Tropis vtuntur,Dicuntenim: In Pane,Sub Pa he,Cum Pane,Circumcirca Panem. Si iam vo lût elle fimpliciftæ, quare ab illis expofitionibus non abftinent^ Qjiid aliud funt illæ expofitiocs ^uamTropi; At inquiunt:Vtimur illis déclara tionisgratia, itane.^ nosvoculisillisfigni,amp;fi-guræ, ctiam \ timur declarationis gratia, idq; c5 modius amp;nbsp;fine pericuio. j. Aduerfarij feri-bunt,per Par.emrtobis dari Chrifti corpus, tan-3uam per medium. Nemo ignorât aliud eile me ium,amp; aliud elfe rem,quæ datur per medium.

4. Paulus merito haberi debet interpres ver borum Chrifti. Paulus nôinquit: Panis eft fub-ftantiale corpus Chrifti. neq; dicifPanis eftfub-ftantiacorporis Chrifti. fed ait: Panis eft cómu-nio corporis Chnfti. Triaigitutill3,Panis,Cor pus Sc cómunio Corporis,diftinCtæ res funt. Qui verba Chriftifimpliciter intelligit, illecon tradidionem ponit inter cap. lohan.ó.etverba Infiitutionis. Nam fi Panis eft corpus Chrifti, lt;tia Irifidclis manebit in Chrifto. 6. Appert'’

Chrifti : Quod pro vobis dator: raanueftê

Tropum cóuincit : quia Panis non eftpro nobis crucifixus. 7. Si iimpliciter intellexeris,tunc ore corporis edetur earn Chrifti. '8. Vnde bærefis Arrianalt; anno ex fimplici Scliterali cx-pofitionediéli^ Pater maior me eft. 9. Vndc nçrefib Antropomorphitarum^ nonne ex literal OculiDominifuperiuftos. nbsp;nbsp;10. Vndeerrof

Mennonitarum^ nonne ex literali fenfu verbo-rumlt; Verbumcarofaélumeft. n. Vndebç-refis Origenis^ nonne ex literali fenfu lt;nbsp;Caro SC Sanguis Regnum Dei non pofsidebunt. 12. VndehærelIS HeluidianaC’noneexliterali fen.« fu diéli^ Chriftu-s fratres habet, i^. Vnde hç-refis de manducatione Impiorumlt; nonne ex literali fenfu verborum^ Hoc eft corpus meum.

14. Auguftana confefsio emendata inquit; cum Pane Chrifti corpus exhiberi,Ergo non re tinetlitteralemfenfum. Frequens mos eft Scripturæ,Signo darenomé rei fignatç. Gene. 17. Circumcifio vocatur Fœdus. Genef. 41. Septem Boues dicunturSeptemanni. Exodi 12. AgnusPafcalisdiciturTranfitus. Leui.i$ Sacrificia appellantur peccatorum expiadones. Mofes accepto fanguine vituli in patera,alperfit FiliosIfraheI,dicen?;Hoceft Teftamcnt u, quod difpofuit Dominus ad vos. Hic inquit Ambro-EusfuitfiguraTeftamenti. Ephef 6. Baptif mus vocatur lauacrum Regenerationis.

Dicent hie aduerlanj, vitiofam efle illationé ifingulari ad vniuerfale, videlicet. In quibufdâ

teflîmonijs Scripturx eüTropusquot;: ergo hic cti5 ell Tropus. Hisrefpondeo : Ipfos etiam cótra» riamfententiaui exfmgularib.colligerejhoc pac to. In multis locis oportet retineri toricon;ergo hicetiamoportetretineri toriton. i6. Au-euftinus fug Pfal. inquit : Figuram corporis fui Chrillu; deJit Difeipulis. Lib, de Doftri na chriftia. cap. ƒ. inquit : Miferabilem animæ feruitutem eile, figna nähere pro rebus fignatis.

ly. Tertullianus Panem appellat figura cor -poris Chrifti. i8. Gregorius Naiianzenus, Synaxin vocat figurx figura. 19. ßafiliuspar tes Cœnç vocat antitypa. 20. Cyprianus lib. 2. de vnéiione, cap. Significata amp;nbsp;fignifican-tiaijfdem nominibusappellantur. 21. Theo-doretus inquit,Dialogo primo : Fieri hiccómu tationem nominum, Signi 8c rei fignatx, cap. lohan Caro Chrillivocatur Panis. Mathei 2(S Panis vocaturcorpus, zz. Bertiamus inquit: Panis figurate corpus Chrifti exiftit. 2^. Canon Nicenus, Pänem 8c Vinum vocat refurrec lionisnollrxSymbola. 24. Ambrolius lib.4. cap.4.de Sacramcntis,Vinum vocat fimilitudi-nem Sanguinis, Philippus Melanchthon Panem’vocauit imaginemcorporis, ScPoculü imaginem fanguinis Chrifti. 26. Euftbius Ecclefiaftica Hyftoria,lib. ç cap. 9. Panem vocat fignu Deminiex mortis. 27. De cófecrat. dift. 2. gl. in cap. Hoc eft,ncc Panisfànguinem »ec Viaum fignificat carné cœlefte Sacrame.ntûi,

iquod eft in Altari Improprie corpus Chri/ti di. citur 28. BedainLucam^profan^uincAgni, Sacramentum fuifanguinii in Vim figura(ub-ftituit. ig. LucabLoßiusMetonymiam.'c-cipit in verbis Calias, jo. Brentius Panem Vocat Sigilium Corporis. ji. Annulus quern Sponfus Hat Sponfæ, Fides dicirur, cum fit tantum Symbolum Fidei. Lutherus Sy-nctdochenrecepit in verbis Chrifti.

12.

Vt folidior fit piæ menti fixe c.vpofitio,qux» dare Argumenta partis aduerfae retellam.

I. Greyneri.

Qjit inftituitTcftamentum,non vtitur ver» bis figuratis. Clirifius mftituens Synaxm, inftituit Nouum Foedus. Ergo Chriftus non vJus eft verbisfiguratis.

Reipon.

Nego i, maiorem. Quia quando Dçuj înftituit Circumeifionem, vJus elt Tropo Mc • tonymiæ. z. Negominoiem. Qiiiaquan» do Chriftus inftituit Synaxin, Foedus No -uum antea inftitutum fuit. Synaxis vero eft fignum Noui Foederis.

Aduerfarij Syna.vin vocant Sacramentum.

Qjiiid efi Sacramentum Nonne rei ftcrx facruni Signum.^ Si iam Panis non eft Signum ' Corporis, quare Synaxin Sacramentum vo» catisCquot;

s. Greyneri.

Tn Articulis Fidei non eflTropu?. Synaîris •(lArticulus Fidci, Ergoinverbis Inftjtutio-nis non eft Tropus. Refpon.

Nego maiorcnj, Qu'^ in verbis Symboliî Sedet ad Dexteram Dei,Tropum agnofcitis.

■J. Greyneri.

Euangeliftæ in defcriprionc Synaxcos vtun-turijfdem verbis. Ergo in verbis Chriftinon •d Tropus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rcipon.

Antecedens eft falfifsimu 'n. In Verbis Ca» lids manifefte variant. Et ßullingerus aliâs plus quamfcxies variare oftendit.

4. Greyneri.

- To riton in verbis Chrifti tantum gignit tbfurdum contra rationem. Ergo non nccefTc eft cofugcrc ad Tropum.

Refpon.

Nego antecedens. Gignit ab/urdum con., tra articuluin Afcenfionis, contra articulum de Aduentu Chnfti ad luditium, 8c alia Scripturs testimonia.

Cunij.

Si hie Tropus eft concedendus. Frgo tan. dem oinnes Scriptunc , Tropicê intelligend» crunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpon.

Negoconfequentiam. Si hie Tropus non eft conce3cndus,ergo plurimas Scripturas oportet Tropis torqueri. videlicet: 1. Ward 16.

Non cfl Eîc.î. non videtur Hie. 1. Afcenditin coelum .i. difparuit. Lucs 24. Ferebatur incœlum.i.manfitininferioribus. 4. lohâ.ii Reliquitmundum.ideft,manfitin mundo, ƒ. lohâ.ii. Gaudeo quod non fuerim illic .i. quod nó vifus fuerim illic. 6. Ghriftus cft furfum, Col. 2. id eft deorfum, quot;j. Paulilpcrfum vo • bifcum .i. femper fum vobifcum. amp;nbsp;cet.

Aduerfarij ig'tur verè funt Tortelliani,

6. Greyneri,

Chriftus non traclauit Parabolam,quâdo in-ftituit Syna.xin. Ergo non eft figuratus fermo.

Relpon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I

Non fequitur. Cbriftus vftis eft fermone fi-gurato etiam, tune quando non traftauit Parabolas, vtpote: Cauetevobisà ferment©Pbari-fæorum.

12.

J. Lutherus in verbis Cbrifti: Hoc cÇcor-fus meum,dixit efte Synecdochen, Aduerfa nus meus in bis verbis docet efte predicationé inufiratam amp;nbsp;non regulärem, Ergo aduerfatur Lutbero. 2. Veteres in verbis Cbrifti: Hoc é corpus meiijft.’tuerunt Metonymiam. Aduer-farius in verbis illis ftatuit, elle predicationem inufitatam. Ergo aduerfatur Veteri bus; nbsp;nbsp;nbsp;2.

Aduerfarius in verbis Cbrifti : Hoc eft corpus meum,locutionem agnofeit inufitatâ. Ergo by-çoftaticè coniungit Pani corpus Cbrifti. Qjiia pdicatio inufitata habet tantû locum in propofi-

tîonib. Je Fi li o Dei. 4. AJuerfariushypoft» ticê coniungit Pani corpus Chrifti, Ergo Ad -uerfarius aAruit adorationem Panis.

D. Albertus Hardeburgius prohocauit ad prçftantifiimas Academias lotius Germaniç.Er go non fugit lucem. Aduerfarius illas Aca -demias inumulat Hçrefeos. Ergofuperbit. Hey delbergç publicè dilputaui, Sc Icriptis cum Ad-uerfario agere volui. Ergo non fugi lucem.

Aduerfarius publicè difputare noluit, neque fcriptis relpondit acceptis. Ergo fibimalefiiit confcius.

Certamen de voculis inde ortu eft,quod qui.» dam in difputatione Anno 59. 15-. Aprilis a me habita, homo pius amp;nbsp;do Aus hafce quæftiones mouerit, videlicet M. Nicolaus Prçceptor iuni -oris Comitis Erbacenfis. r. An intervocu -las illas,In,Sub,Cum,habendus fitdeleAus.vcl an omnes promifcuèeflent vfurpandæ'' Rcfpó-di,delcAum eflehabendum. 2. Qjiænamex his tribus alijs elTet pferenda Relpondi vocu-1am Cum. j. An voculam Cum cxponerem Aduerbialiter Vel Præpofitionaliter.^ Refpondi, Aduerbialiter,id eft,tunc,quando Fidelis dignè edit de Pane Euchariftiæ,etiâ verè fruitur car -ne Chrifti. 4. QjioconfilioàTheologis ef-fct vfurpata, in hoc Myfterio, vocula Cum 1. An ngnificarctur per earn modus cuiufdam

PhyHc® connexions corporis Chrifti cuttt plt;* ne. 2. Vclancafignificareturcaufaorganica.

An difcrimcn inter fignum,amp; rem fignatam^ Kepon di, ififcrimen inter fignum Sc rem fignata. $. AnnoncómodiorenetParticu'aPcr^ vtef« lét fenfus: Per illam adionem fraélionis,Chri-ftumnoi participes tacerc fuæ camis. Refpon-di. Noncontradico. 6, Annonpræfiaret ont nibus voculis abftinere,quam propter vnam co tendered Refp. Maxime. 7. Annonpræfta-retanxium eue quærere,quomodo Chrifti car« nem habeamus in cordibus, ^quomodo Chri-tli carné babeamus in PanibusC Ref. Maxime.

ßene an male refpóderim, Pij diiudicét, Col legæ fane meinen fncruntearefponfionecon» icnti : Etenim capitaneus ex aduerfarijs mcis, itatimdocuit,efiepfercndamvoculäln vt q«lt;e ab Auguftino, Epiphanie, amp;nbsp;Chryfofiomo vfur para effet. Et hin: vocatus efl Impanifta.

Neferus ptulit voculam Sub, vt quæ effet in Catechefi Lutheri vfurpata,nani ipfc erat Cate» chifta. HincSuppanifiadiftus eftjamp;pubhcedu es falfos T eftes adduxit,4quibus eam appreba-tam docuit Phrafin.

Greynerus oes très fimul promifeus vfurpî» das contendit. Hine Infubcûpaniftadiéluserat.

Magiftratus v bi vidit hoc certamine turbari Ecclcfiam,authoritatcir!teipofita,pcepit,nevl» Jus pofihac vtereturphrafibus iUis,In amp;nbsp;Sub pa ne. Sedfi plaeeret aliqua vti,vterentur eaiCut«

Pane,vt quæ baberetur in Äpologia, amp;nbsp;Confef-fîone Auguftana, nec non Agenda Palatinatus.

Heîhufius cû anteavoculam In prætulifl'et, ne vidcrctur mihi cedere,5lt; fuam opinioné con lemnere,huicmâdato obfequi noluitiSc vt ofte-deret fe caufam habere fuas obftinatiæ, dixit vo-culam Cum eße Cothurnum,amp; infidiofc ab ad-uerfarijs vftirpari: reliqui veroreÜflis voculis In 8c Sub, defcenderunt in fententiä Wagiftra -lus, 8cpoHiciti funt,fe faltemvfurosvcculam Cum. Atq;hicinanguftijsfuitHeshufius; Na hacpertinatiafibi dimifsionem dedit, neq; potuil dicere,fc dimifliim eße propter defenfionê Auguftanæ Confefsionis, fed potius prcpter il-liuscontemptumjdeoq; vtpoftca audietur,val de fcabiofè publice locutus fuit de Auguftana Confcfsione.

HaecaCfafunt die Scptembris, Anni Verum Collegç abHe'.hufio perfuafi,captiofam Si lubricam eße voculä Cum, fuis prcmifsis no fatisfccerût,inde faCfum eft,vt certamen de voculis denuo renouât um fit : ahus enim, f unius videlicet,voculas illas omnes retinendas : alius, omnes reijciendas docuit, videlicet Pantaleon. M. ConradusnonfatiseßeputabatjVti voculis In, Sub, 8c Cum, fedadiecitetiam Circum circa, Fmb'itnii Vntb den ^roth. Vnde hodierro die dicitur, ^'jfa^'itmbvndStudiofi eum Circum circa vocant. Id non negligen-dumduco,quando Paroxifmusfuit certaminis,

E t

eleéluseft in Minifirum Cunius. HuncNcfe-rus publicè dixit, non efTc probum virum. Et Miniftri nonprobabant eins eleébonem.

Cunius igitur vt compararctfibi fauoré Mi-niftrorü, incipitfurere plus qua omnes reliqui, contrameam de Synaxi confcfsioncm, Atquc rudis populus cum folum conftantem cfle pu-tauit. Et ita eius eledio tandem approbata eftâ Miniftrorum collegio.

Atq; vt reuertar adpropofitum,ingenuefate or,mc eius efle fententiæ, quod præftet voculis illis omnibus fuper federe. Caufe, quibusmo-ueor, illæ funt:

Ciceronian! erubefcunt vtiphrafi aliqua,quä Cicero non vfurpauit,multo magis nos erubef-cere debemus, quado in Diuinis Myfterijs, vti-mureiufmodi Terminis, quos in Sacris Literis non inuenimus. 2. SpiritusSanftusferiono-bis inhibuit, ne Verbo ipfius quicquam ad-ijciamus. Apertum autemeft, neqjMattheum, neq; Marcum, neq; Lucam,ncq; Apoftolum vl-!a ex bis voculis vfos efle. Vbi Mattheus in-quit: In Pane eft corpus meum'' vbi Lucas ait: Sub Pane eft corpus meû vbi Marcus ait ; Cu Pane eft corpus meum'f vbi Apoftolus inquit : Circum circa Pané eft corpus meum^ Nemo non intelligit,non modo diuerlæ, fed con-trariæ quoq; fignificationis efle voculas. Ete-nim nemo non intelligit, id quod eft fub Pane, non elfe in Pane : amp;nbsp;quod eft in Pane, non eflo

fub Pane : id norunt Ruftici : id noruntPurri, quando hoc docui, dixcrunt me abditafcrutari.

Myftcrium, myfterium, clamabunt. Quafi vero fub voce myftcrij omncs veftrae phantafiæ côpheniæ effent. 4. Hodicrno di: atiäs muite funt controuerfijc, de rebus grauifsimis, quid igitur ftultius,quam nos propter voculas inlug contendete. Expcricntia doccmur, inep -t*s phantalias concipi à rudibus,cx ciufmodi va culls. Anno ex vocula In cocipiunt pha« taßam localis inclufionis amp;nbsp;impanationis^ Ex Vocula Cum cocipiunt phantafiam Phyficae có-ncxionis corporis Chrifti cum Pane, ficuti Bu-tyrum coniungitur Pani, Ex eadem vocula co cipiunt errorem Confubftantiationis. Audi -entes voculam Sub, imaglnanturaliquam deli-tcfcentiam corporis Chrifti fub Panis fruftulo.

6. Certæ formæ loquendi non debent effc co Irarise confefsioni. “j. Si hævoculævtiles effent ad explicationem Myfterij, Filius Dei vti-que adiecilfet. 8. Annon melius eft vti vocu« lis amp;nbsp;phrafibus Scripturælt; Panis eft cómunio Corporis : Poculu eft cómunio Sanguinis Chri fti^ 9. Aduerlärij mei non poflunt cóucnire : Alius vult omnes retinere : Alius vult vnam aliis pferre. Alius pfert In; alius præfert Sub: alius vult omnesreijci. Quomodo igitur ego cum illis polfum conuenire 1 Vnde quæfo eft illud certamen devoculis ^ Quia non docent, quomodo carnem Chrifti habcamus In corde, £ 2.

Sab corde. Cum corde. quot;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;,

- Néq; male iudicant, qui doétos viros in alijs nationibus miraturosputat, fi audierint,tale eer tamé de voculis fuiflc inter Doélos Germaniç.

Indititfm eft, quod eiufmodi Impaniftç,Sup-paniftæjCumpaniftac, Circûpaniftae nó fucrint fubieéli cruci Sc perlecutioni.

Obiedioncs Particuliftaruffl.

• I. Hesbufij.

NecefTe eft refutari errorem T ranfubftantia-tionis. Ergo oportetjpmifcue vfurpare vocu-las il las : In, Sub, Sc Cum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Re/pön.

Non fequitur. Nam error Ttanfubftantiati-onis poteft validioribus argumétis refutari,qü{ inuenies in fcriptis Petri Martyris.

• 2. Merlini.

Verba ChriftitHoc eft corpus meumrfuntde clarada. Ergo promifcue oportet vti omnibus voculis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relpon.

Nó fequitur. Per cap. ó.Ioha. p i. Cor. lo. melius declarantur : voculae illæ funt potius ad-ditiones quam declarationes. Voculis illis plus obfcurantur, quam declarentur.

Stofleli).

Oportet refutari erroré de imaginario Chri-fti corpore. Ergo promifcue oés voculæ funt vfurpandæ. Relpon. Non fequitur. Error ille validioribus argumentis eft reiutan -dus. I. 'fertullianus nciefutat; Reipban-taftieç nulla eft figura. Panis eft figura corporis

Chriftk Ergo Chrifti corpus non efl: phantafti -cumcorpus. 2. Cliryfoftomus Homilia 8^. in Matth. Itla funt Sy mbola,quitus obniramus çra Hxreticoru,qui quærunt; Qjtomodo Chri ftus paflus eft^ SiGhriftus veram carncmnon habuit^ vanafunt hçc Symbola. . Spiritus carnem ScoHa non habet. Corpus Chrifti habet carnem amp;nbsp;ofla. Ergo. 4- t.orpus Chrifti palpabile eft; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .

Vides igitur Veteres vocabulum FiguræSc W' Symboli oppofuifle errori de imaginario corpo re Chrifti. Hoe igitur Hellebore purges Cerebrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4' Stoftèlij.

Oportet retinen vnionem Signi amp;: rei figna-tac Sacramentalem : Ergo retinendæfunt om -nes iftæ vocuJse. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Relp.

Nonfequitur. QuiavnioSacramentalisdo-cetur foelicius ex i. Cor. lo. cap. Deinde vnio hæc nô confiftit in manu Minifcijled fideli corde vtentis. Deinde qui vnionem Signi Screi fignatæ probat hifee voculis ille principiû petit.

. Hcshufy.

Voculæ illæ funtjin Auguftana Confefsionc, Apologia . Agendis Ectlefiafticis, 8c Articulis Smalcaldicis. Kefp. C^atuorhæc Scripta^funt quatuor noui Euangeliftæ; In quatuor Euangeliftis veteribUs non inuenio.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-6

Patresvfi funt voculis illis : In,Sub,-amp; Ciimî quot;^ ' Ergo etiam nos,vtainur. Ref. Nôfequitur.

Patres alio eonlîlio vfî funt. Deine!« Patres cfi iuditio Se dcleéhi funt legendi.

• 7. Merlini amp;nbsp;Heshufij.

Qjiidam faciunt ex particula Cum cotHur-num. Ergo oportet vti In amp;nbsp;Sub etiam, Ref.

Nego confequentiam. Potius omnes relin -quamus. Sed quid eft cothumum facere ex particula Cum^ Ref. Quando phrafin illa; Cum Pane, aliquis exponit per Panem, tanqua per mediü. Qui igitur funt illi Cothumici ƒ

I. Omnes TheologilnfcriorisSaxoniç. Na illi feribunt. Panis eft neceffarium mediü, per quoddatur Chrifti corpus. 2. Brentiuserît Cothurnicus;Nam amp;nbsp;ille docet,perPanem no* bis comunicari Chrifti corpus. Forfitän Paulus erit Cothurnicus, Nam is perlauacrum regenerationis nos faluari docet. 4. Petrus Apoftolus erit Cothurnicus: quia i. Epift. f.ci. inquit: Quod per aquam faluati. ƒ. Per im* politionem manuum dicitur datus Spiritus Säe tus. 6. Auguftinus erit Cothurnicus; Nam is Sacramenta vocat vifibilia verba. V'nde nobis tot Cothurnici ƒ Ref. Quidquidiamfit aliqua moderationc,hoGcenlbribus iftis eftCo-thurnicum, quidquidautemfit furore, iftud eft 2clofum,volcbam dicere felofum.

• 8. Heshufij.

Voculæ illaefunt confenfu totius Ecclefiç re-ceptæ : Sicuti vocabulum homoufioh. Ergo ftintvfurpand^finecontradidione. Reip.

Kego antecedens : Semper fuerunt qui con-tradixerint. Vnum miror fané, qui fiat, cum Magiftratui prohibuerit vlum voculç In,qui fi* at quod verba illius Cantilenç: J^erborgen in dem ^rtthftcUinS^matr^dd-ixxccmznreiri'me emen-dationc.. Eeclefia Embdana verfum ilium pjc correxit.

Vexarunt me etiam aduerfarij Aduerbijs fuis. Docent corpus Chrifti in Pane efiTe realiter, fubfl:antialiter,definitiuè: dicunt carnem Chrifti edi oraliter,corporaliter. Ingenue fateor me op tarCjVt omnia hçc Aduerbia omittantur.

I. Subftantialiter dicunt efle ambiguu:quare igitur ad fubtiljs Myfterij explicatioqem adhi-kent^ quare rem fubtilem per vocem ambigua exponunt^ 2. Manifeftumeft,exhifceAduer bijs nafei infinitas Logomachias. Tantûre quiritur laboris in illis explicandis, quantu in explicatione ipfius Myfterij. 4. Nemonefeit çfie vocabulabarbara. 5. Exrixis Scholafti-cisfuntnata, 6. Semper à pijs funt impugna-ta. 7. Præfcribere alicui pnrafes loquendi, quid aliud eft quam Tyrannidem Grammatica exercerez 8. In Myfterijs debemus efte cau-ti : quomodo cautiores eflepoflumus, q quan-do phrafibus Scripture vtimuri’ 9. Qjiibuf dam non fufficit realiter, fed addunt etiam realms Coparatiuum. 10. Et quadoquidem iam dicunt,oraliter, tandem addent,dentaliter, gut-

turaliter, ftomachaliter , orificialiter , addcnt ctiani fenfualiter. Et Ruftici diccnt illos agere narraliter amp;nbsp;ftultalitcr. Ofiander vocatus eft Eflentialifta:quiadocuitDiuinçNaturç nos par ticipeb fieri, Sc rede quidem. Nam id etiam Petrus docet. Aduerfarij docent, fubftantialiter corporaliter à nobis edi carnem Chrifti, qui fit, quod amp;nbsp;iplï non vocentur Subftantialiftæ Sc Ef fentialiftæ i Propter hçc barbara Aduerbia viri pij 'in exilium cieóli funi, digna igitur funt 8c ipfa quoque exilio.

Chriltus in cap. loban. 6. non vfus eft nifi vnico Aduerbio: VERE. Quare nonadiecit veftrum Subftantialiter^

Matthias Zelliusinterrogatus, quid fentiret de hifce Aduerbijs^ Refpodit: Es hatfiederTtuf felinder Hei erdacht^ End in der Theelagiaghe» bracht. Vidua quoq; Matthiç Zelfij,vocu lam Cum contra D. Rabum impugnauit.

Obieéliones.

I. Vveftphali. .

Paulus vtitur Aduerbio corporaliter ad Col.

Refp. I. GræcadiélioSomatikôstrâsfer tur commodius, perfonaliter. z. Paulus non vtitur ea voce in Myftcrio Synaxeos.

a.

Zuingliani vtuntur Aduerbijs: Significatiue, Sacramentaliter,Sacrametotenus,Spiritualiter, Syinbolicè. Ergo nos ctiam vtamur noftris.

Rcipon.

Hçc Aduerbia funt fubtiliora, quam vcftrM, amp;nbsp;non perperam applicamus : Deinde quod ad me attinct, hçc etiam relinquerepofliim : nam fine illis Myfterium poteft explicari. Relin-quite vos craflà,nosrelinquemusfubtilia. Bene applicate craflà,videlicet, ad Signa, Scnos benç applicabimus fubtile iftud fpiritualiter, videlicet ad rem fignatam

J. Stoflclij.

Synaxis non energia tantum, fed vfia efl défi nicnda. Ergo oportet vti Aduerbijs realiter amp;nbsp;fubftantialiter. Refpon. Nonlcquiturt Nam Paulus etiam vfia dcfiniuit Synaxin,ctiâfi non vfus fuerit vllis Aduerbijs.

Vnum reliquisaddam. Qjiidam intcrrogati, I. An Panis fit corpus Chnlli Refpondcnt: Ita, Sacramentaliter. 2. An corpus Chrifti fit in Pane Ita Sacramentaliter. Ancorpus Chrifti edatur ore corporis^ Ita Sacramentali-ter. 4. An corpns Chjjfti porrigatur manu Miniftri lt;nbsp;Ita Sacramentaliter. ƒ. An Impij manducent corpus Chriftiî' Ita Sacramentaliter refpondent. nbsp;nbsp;nbsp;Si mihi aliquis ita rclponderet,

putarem me derideri.

In difputatione mea vfus cram voce Sacra-menti- diccbatquidâ, fe Filiû cfle Matris Vvit-tenbergç, amp;nbsp;non pofle ferre voces ambiguas. Refpondi illi. Mater tua Vvittebergavtiturhac voce,es igitur oblitus Linguç Matcrnç,fortafsis l»onç Matris,malus CS Filius,ficuti illc bonç Ar-

loris malus erat ramus. Hac dura re/ponfione offènfus clarifsimus vir Francifcus Balduinus Preceptor meus coJcndifTimus, duas leftiones fere habuit contra voce Sacramenti, quitus eti-am totadilputatio mea fufpeéta fiiitrcddita Stü diofis. _

' If}.

Panis extra efum nô habet rationem Sacramenti: Igitur li Panes Euchariftiæ non funt numerandi. 2. Si Panes Euchariftiçfuntnu-merandi, Vinum quoq; præcifè metiri oporte-bit. Licet igitur Vinum refiduum in Po-culojtefundcrcin Cantharum. 4. Si non licet Vinum refiduum refundere in Gantharum, etiam Panes refiduos in Pixidem non licet repo nere. iquot;. Si vltimumcômunicantem oportet totum Vinum ebibere: oportebit quoq; vitimu communicantem omnes Panes refiduos corne -dere. 6. Ex hac régula concludo, Infidelem non fieri participem «orporis Chrifti.

’7-

1. Philippus efi Author Auguftanç Confefii onis. Ergo Phil ppusmeritohaberi debet Inter pres Auguftane confefsionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2. Ego fie

interptatus lum Auguftanam confefsionem, fi-cuti Author : Ergo no« torfi Auguftanam confefsionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qjiiiam docent,in Saxonia,

Mi fnia,Thuringia, ic Ducatu Vvirtebergenfi, nô fiint authores Auguftanç confefsionis: Ergo no poflunt efte interptes cófefsionis'Auguftanj.

Non omnes CRriftianb lt;jui in Saxonia, Du-catu,amp; Thuringia viuant, crcdut ah Impijs m5 ducari Chrifti corpus.

■ Et quâdoquidem intclligo viros bonos mul-tisinlociSjgrauari fcripto Auguftanç confefsio-nis, operç pretium me faélurum fpcraui, fi quse inter me amp;nbsp;aducrfarios fint contradiélionis ca-pita,ordine quibufdâ Propofitionibus oftcndâ.

I. Philippus non Lutherus eft author Augu-fianç confelsionis. 2. Interprctatio Auguîta-nç confefsionis, non ex articulis Smalcaldicis fumi debet, in locis ambiguis,fcd ex pofteriori-busferiptis Authoris. ArticuIiAuguftanse lt;-»nfefsionis non aequipollent articulis in Syno-do légitimé congregatacófcriptis. 4. Articuli Auguilanç confefsionis Hçreticis proponi, non opponi polTunt, ƒ. Dilïèntio ab Auguftana confefsione, non æquipollet diflènfioni à Sacris Literi», 6. Apologiç Sc Cófefsionis Augufta-nç,non eft aequipollens authoritas. 7. Principes Proteftates voeâtur: f^erTvtntederAugfpvr gifiheConfeßi»n,'igt;nd nit: Keftvante d^Anspurgijihe Apologia ipfe author errores ingenue agnouit. 9. Canonem in Apologia ci tatum,nó efle Canonem Miirç,fed Canonc Ni-cenum, à Dillero,Sc non Heshufio didici. 10

Auguftanam confefsionem nego elle talcm Cothumum,quem duo é Diametro fibi contra» fij aeque induere pofsint. ii. Auguftanacon-icfsionetn nego elTetani latutn Pallium, fub qao

Deus amp;nbsp;Rathan fimullaterepofsint. I2. Non cxpedit coramplcbe reccnfcrejquoties,amp; quo-modoAuguftanaemendatacófefsio. Non eft plane incertum^ quid fub nomine Auguftanç confefsionis de Synaxi fitcredendû. 14. Ad hoc vt fciri pofsit, quid fub nomine Auguftanaç confefsionis de Synaxi fit credendum, no opus eft peculiarem Synodum congregari. ly,

Auguftana confefsio no docct,ab Impijs ma-ducari Chrifticorpus. 16. Auguftana confef-fio nondocet, Panemefleeffentiale Chrifti corpus. 17. Auguftana confefsio non docet, corpus Chrifti vbiq; efie, Sc in multis locis fimul ef fe. 18 VerbaAuguftançcôfcfsionis emédatç: Cum Pane, male tranflata elfe dico; lender der ^eßaltdes^rodes. 19. voculamCum aduerbi-aliter Sc non pracpofitionaliter in verbis Au-guftanç confefsionis expono. 20. VerbaAu-guftanç confefsionis; Cum Pane,nunquainter-ptatus fum,per Panem, tanq per medium. 2i

Phrafis Auguftanç confefsionis emendatç Cum pane: mclior eft, q phrafis non emendatç confefsionis; SubIjietiepanis. 22. iubnomi-neAuguftançconfefsionis nullçHumanaeCe-remoniae vllis Ecclefijs obtrudi poflunt. 25.

Si quae Ceremoniae, fubnomine Auguftanç confefsionisEcclefijs obtrudendae, praeftat il-lasfumere ex Ecclefijs Superioris Germaniae, qSaxoniac. 24. luramentuminAuguftanam wnfcfsionem, ciim conditione praeftari debet.

ï^. Conditio ilia: Recipio Auguftanam'con-fefsionem, quatenus confentit cum Sacris Lite-riSjOptima eft. 26. Conditio ilia: Recipio Au guftanam confefsionem,ibi, vbi omnes conue niunt,qui earn receperunt, mibi quoq;tollera-biliseft. 2-j: luramentumin Auguftanamcó-fefsionem præftari debet ab ijs,qui earn legerût amp;nbsp;intelligunt. 28. Imprudenter igiturab ad-«crlario fadum dico, quodftipendiarijsTheo-logiae^quibus ea nûq vifa eft,bociuramentû in-iunji'érit. 29. Canonem Miflç fatis efttacita corredione ex Apologia expundum efle. ^o,-ArgumentuApoIogiæ ex loco Pauli t. Cor.

IO. non malo confilio ab authore expunétó eft.

Bene cófuluitpofteritati Philippus,quod tandem ingenue fignificarit, fibi dilplicere arti-culumdeSynaxijinarticulisSmalcaldicis, Heshufius eodem gladio eófoflus eft,quo vo luit confodereMagiftratum fuum. Hef-hufius no ideo dimiftus eft,quiadefenderit Au-guftanam confefsionem,fedquia fcabiofe 8c co-thumicélocutus fit, de fcripto confefsionis Au-guftanæ. ^4. In argumente illo : Senatores Scholç Heydelbergicç non legerunt confefsio-nemAuguftana Ergo Senatores illifunt Doctores Triobolares. Nego antecedens Sc confe -quentiam. ^5quot;. Argumentum iftud, falfè fol- Conter, uit Gulielmus Xylander,cu dixit: INTERIM ranei quoq; Auguftæcompofitum efte, 8c quofdam è Xylädri Senatoribus feniores efle Auguftanacófcfsione.

j6. In probandis Dogmatis pflat foepîus al -legarc Sacras Litteras , quam Auguftanamcon-fcisionem.

In Scripturis nomen fraftionis non numera-tionis inuenio. Atq;vfitatamPanis formara,fu perftitiofam habere originem^ manifeftum eft. Nam cû Chnftus Denarijs â ludacflctjpditus, putarunt Panibus conuenire formam Denario-rum. nbsp;nbsp;Atq; panes ifti ante multos annos ton*

temptim Minutiae nummulariaefuntvocati. ïm^incs quoq;Crucifixi 8c Agni ex Scholifu-perftitionis progredi, nemo non intelligit, Cu enim Scripturis dcftituti, fiólam illam corporis f fentiam probgrenon poiïent, pifturis itimagi nibusiftud fimplicibus perfuadere volncrunt, 6c ßc ifras Imagunculas fulcra adorationis Panis efle oportuit. Paulus verbo frangendi vtitur, 6c ne quis exiftirnet,perfrafl:ionem folamdiftri butioncm intelligi. Euangeliftae dicunt : Fregit 6c dedit. Scripturæ ritum Cœnae Fraétioné vo-cant. Etin Adislcgitur, Difcipulos manfiflçin fractione panis. Ritus fraóhonis maxiniis ple-* nus cftmyftcrijs:admonetenim nos,quales dolores amp;nbsp;cruciatus corpus Chrifti in cruce jp nobis ptulcrit. Sacramentum vnionis cft, amp;fra-ternæ concordiae, ideo Paulus inquit; Nos vnû corpus efle, quia de vno pane manducemus.

Aduerfarij etiam Hoftiam vocantpericulofo nominCjacG eiïentpanes ifti Sacrificia, Oportet

illos eml à Mercatoribus. Quandoq; pukwrc funt confperfi. Qjiandoq; propter longioré re-fcruationem, inpulucremfuntrcdaéli, Qjian-lt;loqucmucidifunt,vtÆgroti illos alpicicntes, naufcalaborent. Quandoq;frigorecogelati, in Hypocaufto calido, quando corâ Ægrotis trac-tantur, ftatim liquefcunt, vt de patella fumi ne-queant,nifi in formant pillulae contrahantur. Aducrfariuî tulit infordidapixideproponi,quâ doq-, bubulci putyrum fuum in mundiore ha -bentpixide. .

Nafcuntur ex huiulmodi panibus multi fer-mones, qui non decent reuerentiam Myfterij. Vocantur contemptim Dij, feu. Herrgott, Si quis tres fimul cômedat, dicunt : ^)er hat drey Herrgott gleich ÿiffen. Homines Epieu-raei interrogati, cur tot fint Diaboli, amp;nbsp;vnus Deus^ Relpondét: S)ie 'Pffaff'en ban Vil Hergott

Quandoq; ventus proijcit in tcrrâ,ibi nefci-unt multi,quid fit agendum. An denuo fint con fècrandi,an ofculandi,an feponendi. Quando Sacrificuli vifitant Ægrotos,dicitur: ^ie dragen den Hergott in eynem gulden heußein. Quand» Euangelici vifitant Ægrotos, dicitur; 0/e drage den Hergott in Ermlenn.

Quidam nonitadiu pteriens Sacrificulum, pullauitoftinmcarceris, inquiens . ^iß'ie darin, fi heraujßer. Alius interrogatus, quarc pteriens,nonaperiretcaputRelpondit: Quia

pütaui, Deum tuû ab Ægroto eomaïinïi eflê.

Alius interrogatus, quare non cxhibcrct re-ücrtntiam^ rcfpondit.Quiaà vobis fum edoc-tuSjHominem efle mcliorem Auro.Et vidi vos ptereuntcsConfuleni,nonaperirccanut: Ergo neccgoaureæ Domui rcucrentiâ exnibcrc dc-bui.

Ex Eifce Panibus htfcuntur multae încptae pbrafcs ]oquédi,veluti; ^erLtib Chrifii ifi in y »er l^ejinenn partil^el $roth. Sicuti Neferus locutus eft : ^)er Leib Chrifii ftec^t in^ ^ner bjeyntnn partieel ^reth. quaM. Cônràdusvte-batur pbrafi.

Ifta formaPanis,eft inßgne.omnium Sîcrifi-culoram in monumenti s fuis. gt;

Aduerfarius meus Panis eiufmodi amp;nbsp;Calici» figuram noluit ferre in monumento fuo,licet a* lias impudicas fculpturas tulerit, veluti tefticu-Jos amp;nbsp;virgas inCherubin,contra caftitatem r a-turæ Angelicae, Sc meretricias nudafque ma -millas in Septem Virtutibus.

Nordana quoq;Ecclcfianonparum ofîenfâ eft,quodcircumtonfi panes,poftobitum Martini Micronij reftituti fint,

19.

Cap. 6. lohan. tanquam Clypeum Ci »ci s, adueriàrijs meis merito opponô. I, Qjiia aduerfarij negate nequeunt, Chriflumibi loqui de Carne fui Corporis, amp;nbsp;non de Came Sanft i Pétri, a. Inter diftiones Garnis Sc CorporiSj

dirfcrentiatn probare ncquit Vnicornius. J.

Extra controuerfiam eft verLu Manducandi, l'Ei Metaphoricè vfurpari. 4. Tota Vftuflas verba Inftitutionis expofuit p cap. lohä. fextü.

Inter diélioncs, Z(gt;/ïA»rf»j,ineptè eliftinguit Vnicornius. 6. Inter diétionesHç-brças Pxgær amp;nbsp;Bafcbar curiofê diftinguit Vni-eornius. j. Veterespromifcuevfifuntvoci-busillis Garnis Sc Corporis. 8. Nonmirum eft,aduerfarium Veteres Scriptores vocare Sy -eopbantas.quando p cap. lohan 6. exponunt verba Inftitutionis. Qj.iiaS.Âuguftinû,vbi piè fenfit, quâdoq; infulfifsimû vocauit Tbeologû.

9. Iohannes ideo non récitât Hyftoriam Inftitutionis; quia in cap. 6. docuerat mandiicati-onenttcamisChrifti. 10. Reliqui Euâgeliftæ Hiftorias Cefigna diligenter delcribunt : Iohannes cótiones Chrifti, 8c res Sacramentorum ina gis deferibit. 11. Comunio corporis Chrifti, eft pnncipaliorpars Synaxeos. 12. Inter Efu carnisChrifti, Sc cónninionem corporis Chrifti diferimen non inuenio. i^.Q^uidam quoq; ex recentioribus.quifunt prçcipuiPatroni Augn-ftanæconfefsionis, verba Inftitutionis exponût Eer cap. lohan. 6. Vtpote Brentius. Sc laco -us Andreae.

Obieftiones.

I. Cunij.

Chriftus in cap. lohan. 6. non infliniitSy-naxin. Ref. Concedo: Sed loquitur tarnen

F i.

de ca came, qua cpmmunif at nobis Cbriftus in Synaxi, Nam quid aliud eft : Caro Chrifti data pro Mundi vita, amp;nbsp;; Corpus Chrifti pro nobis crucifixum,

2. Cafpari Ncferi.

Contio in cap. 6. lohan. diu praecefsit Infti-tutipocni Cœnæ. Ergo verba Cœnæ nequeût cxplicari p cap. 6. lonan. Refpon.

Negoconfequentiam. Contio Chrifti loha.; de Regeneratione, etiâpræcefsit folcnnem Infti tutioncm Baptifmi. Quarc igitur negotiu Bap tifmi explicatis per cap. Iohannis.^

20

Papiftæ in quibufda capitibus dexteritis Icn-tiunt de Synaxi,quam aduerfarij. Nam ex Pa-fiftarumferiptisdemóftraripoteft. i. Qjuod mpij no manducentcarné Chrifti. 2. Quod corpus Chrifti non fit vbiq;. Qtiod Panis fignificet Corpus. 4. Qjiod Vinumfignificet Sanguinem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Papiftæ docent,corpus Chri-

fti in cœlum rapi, quam primo /peties tcruntur dentibus. Vveftpnalus docet Chrifti corpus hærerc in Pane,donecveniat ad gutturem. Dc-canus Georgi) Cargij docet, corpus Chrifti efle cibum ventris. 6. Papiftæ frangunt panem.

7. Reuerendifsimus Epifeopus Bremenfis æquior fuit D. Alberto Hardenburgio, quam Heshufio.

In vno funt fibipropinqui. Papiftæ enirn, Chrifti corpus habent in Domo Sacramentaria»

Aduerfàrij in pane habet, 8c hic per fchalam pof funtcomponi: Papiftse habet in aurea Domo: aduerfarij in fruftulo panis. Lutherani glori-antur, quodhabeant vtranque Spetiem ; Sed quid vtraqne Species fine Difciplina Ecclefiafti-ca Aduerfarij hie Papiftis funt détériorés. Pa-piftæ prophanant vnam Spetiem; aduerfarij v-tranq;, 8c st Mennonitis hac in parte accufabun-turvtrique.

21.

Tenenda fiint etiâ remedia 8c axiomata quse-dam,cótra aduerfàriorum contentiones Scipe-tiofascorruptelas. i. NonomniaelfeHære-tica,quae aduerfarij vocat Zuingliana, 2. Ne-que omnia cife vera, quæ aduerfarij fcribunt de Zuinglio. 'Non oportere nos efle cum illis Carnificespapyri. 4. Non efle refpondendu omnibus conuitijs, Vtilius efleinquirerc, quid fit fentiendum, q quid hie vel ille fenferit.

• 6. Confefsionem Ecclefiæ Tigurinae iudicio rationisplus refiftere,Scmaiorem Ommpoten-liæ Laudern Deo tribuere, quam aduerfariorû,

• 7. Afeenfionem Chrifti in cœlos,non tollere pnefentiam Chrifti in Synaxi,8c noncoheedere Phyficampanis amp;nbsp;corporis Chrifti connexio-nem. 8. Non efle Difcipulos Chrifti,qui to riton defcndunt,contra articulos Fidei. 9. Non omnia haberi in Confefsione Auguftana, quæ aduerlarij vendût fub nomine Auguftanæ confefsionis. 10. Ex Pane non creari Chrifti

F Z.

corpus, rccitatis verbis Inftitutionis.

22.

Egrcgio«: etiafr fruftus, quos aduerfariorum contentio parit, Pij v bique Iocoium,non fine la cli rimi s a^nofcupt déplorant.

I. Etenini primo corrumpunt genuinû fen-fum Ault;;uftanae confefsionj». Heshufius earn Confefjionem cothurnum vocauit, qué Zuin-glins Se Lutberusæque induerepofsint. Contu lit etiam amplo Pallio,.fub quo Deus amp;nbsp;Sathan æque latere poffent, Narrauit eam plus qua fex-ics elfe emendatam. Emcndationes illas plen-tihus Papiftis muitis coram populo rccenfuit: Dixit incertum elle, quid fubillius nomine, de Svmxi credendum fit. Vt hoc feifi pofsit,pecu-liari S'ynodoopus efieilocu’t. Qjiidquaefo , magis fcabiofede Auguftana çôfefsionedici po-teft; Videâtigituradnerlàrij, neipfifintilliDi-aboli, qui latitare cupiutjfub Pallio Auguftanae confelsionis. z. Dum defendant malascon-ftitutiones deDoélrina Euchariftiae Scmeliori fententiae repugnant, faces funt ciuilium amp;nbsp;Ec-clefiafticorum motuum. Hac fua contenti-one abducut homines abvlu Si reuerentiaMi-nifterii,Sc Sacra.eSynaxeos. gt;4.. Dum docent, ab Impi|s Chrifti carnero.edi, laudem veritatis Chnfto detrahunt. $. Dûnegâtvnico Chrifti corpore,in vno cœli loco exiffente,oés. Fideles pafei pofte,in omnibus Terrae locis, Chrifto Laudem Omnipotentiae demunt. 6. Exem-

plum înducût fimili potulantfa,alios defendendi rrrores. j. Sub nomine Auguftanae confef^i onis,plures tandem errores defenJere conabû-tur. 8. Caufefunt) vt multi Pij pcrfecutione patiantur, inalijs Nationibus. q. Prrecipuas Academias traducunttanqnam;Hçreticas. to

Prudentes Gubernatoren., qui ipforumpban tafîjs patrocinari nolunt,Hærefiinfectas con-queruntur. II. Iniitantur Poncificem Roma-num, in defenfione 8c propagatione falfæ Doc-Irinæ, Sc reprefsione melioris fententiæ.

Deficientibuî pan^bus Euchariftiænumera-tiSjUon denuo repeto Verba Inftitutionis. Si to lies,quoties panes rurrierati deficiût; verba Inftitutionis repeti necefTe eft,etiam toties,quoti-es Vinum de nouo in Calicem effunditur è Gan tharo, verba Inftitutionis repetenda concludo. Hinein frequeuti Communione fœpiusilla repen opus erit. Et fi frequentius repetenda, aut voce clara,aut voce fubmifia illuJ fieri nc-cefie erit. gt;nbsp;Si voce fubmifia,erimus quafi fufur-ranres.Sacrificuli' fi voce clara, auttacereopor-tebitCantoreSj'aut confufionc fieri necelTe erit.

J • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'24-

Repudio quoq; impios errores,quo.s nônulli falfomihiaffingunt. i. In Svnaxi nihil acci-pi prçternudafigna. i. ChriftumproculàSy naxi in Calecutta remotû efie. Phantafii-i cum Corpus pro nobiseirepafTum. 4. Carné

Chrifti nihilprodcße. 5-. Chriflum non cfle aliter inSynaxijCjuâeft in Inferno. 6. Tantu dimidium Chriftum effe jn 5ynaxi. 7. Chri-fti Corpus in Cœlo efi'e,ficuti in Nido Columbi no, vel in Nido hirundinario. 8. IMc omnia voluifle Helueticè inftituere,ficutiTilcmannus omnia voluitSaxonicé ordinäre, ficuti Cirle-rus dixit.

Palam quoque eft,vnde fit fumenda interpta tio Confefsionis Auguftanae in rebus ambiguis. Ottbo Heinricus piæ mcmoriç,noluit vna cum Zuguftana confefsicne imprimi Articulos Smal caldicos. Dillerus eft quoq; author Palatins Agendas. Agenda Palatina non docetMandu-caiionem Impiorum. Aduerfarius HeshufiuJ Agcndam Palatinam quâdoq; vocauit Papifti-eam. Minquitius vocauit in quibufdam Zuin-glianam. Heshufiusplus ffin decerncapitibus earn non feruauit. Ottho Heinricuscxpunxit duas illas voculas In amp;nbsp;Sub.

Solebant mihi multi obijcere authoritate Io-» hannislViercurij,qui fcribit, Incredulitatem efie inftrumentum,quo Impij manducetChrifti car nem : quiq; locum i. ad.Corinth. it. ta^ Cly-peum Aiacis noftrç fententiç oppofuit.

Ad banc obieclionem refpondeo, Mcrcuriu non efie y nu e.x antiqUifsimis Scriptorib. fed ex pofterioribus. Et vt dici folet; côueniût fatis no Ulina fœpe fuis. Mercurius inter onines Plane-

tas maximèvagum Sc erraticum babet motnm. Non igitur mirum eft, cum 8c idem Mercurius plqs Ituduerit Mathçfi, quam Säens LitteriïüCÛ itaturpitcrhalliçinatum efle. Excifai»it etiam fuo tempore fine caufa non paruum tumultum, quando Idola voluit ftultè tueri. In caufa S a-cramentariaperfidix etiam conuictus fuit, 8c multi alij Studiofi ab ipfo inlatuati fuerût,Sc eti amfenex ille Georgius Iunior,per illû àme ali-çnatus eft.

Apertum eft, Incredulitatem elle inltrumen-mm refpuens,8c non applicans Camem Chrifti. In loco Pauli oportet diligenter confiderari ver ba. I. Nôinquit ; qui edit indigne decorpore Chrifti,fed qui edit indigne de Pane hoc. 2.

Non inquitjindignecommedentem fieri par-ticipem CQrporis, fed reum fieri ait. Non inquitjindignos ideo reos fiers,quia non iudicêt Panem elTe corpus Chrifti,aut quia non iudicêt in Pane efle corpus Chrifti : fed quia non diiu-dicant Corpus Domirji, Deinde fupra often-di,ex hoc Clypeo Aiacis plurima argumenta lu-mipolTepronoftracaufa: cÿ aduerfarij exno-.

ftro Clypeo, nullum argumentum pro fua caufa fumere pofsint.

FINIS

Gloria Ibli Deo.

Vt intelligant Prj,Dodnnam mej am Heydclbergç non damnarijadijciâ Pia The-» mata D. Petri Boquini Primarij ibidem ij5 jProfeflbris, poft meum abitum defenla.

I Inftitutoris Chrifti verba : Hoc eft Cor* pu5 meum, fimpliciter intelligerc, Fidei régula non finit.

• 2 Nam Cœnam Dominicam duabus rebus ijfq; diftini:hs,conftareTerrenaamp; Cœlefti inter pios conucnit.

J T crrena elt Panis, amp;nbsp;Vinum: coeleftis eft cómunicatio Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti.

• 4 Terrena orecorporis,coeleftis ore animç, id eftjFide pcrcipitur. ’

f Verborum Chrifti parte priorem ad rem, vt dici folet, Sacramcnti : pofteriorem vero ad vfum feu cfïeélum,referre, non eft refte fecare, vt Apoftolus monet,veritatis fermonem.

• 6 Visviuificatkii a communicatione Corporis amp;nbsp;Sanguinis Chrifti feparati non debet.

• 7 De'alijs finibus Cœnæ huius facrofandç inter Ecclefias Chrifti,nulla videtur cfle contro uerfia, •

Forma Exco-nmunicationis, qua Tileminn'.iî Heydelbergæ excoiminicau t me, proprer l'olam haiiis DoClrinæ confefsionem.

Die 6.« ^eptemSris, Anno^9.

I. Nullus MinifcercumVviüielmo Synaxin publice adminiftret. 2. Nullus Fidelis Synaxin ab illofuniat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullus ex adultis ipü-

us condones au diat. 4. Nemo fuos Liberos vel Miniftros in eins contione mittat. S- Nemo fuum I nfantem ab ipfo baptizari finat. 6. Nemo Ægrotus confolationem ab ipl'o petat.

7. Nemo CÛ ipfo cibum capiat. 8. Magirtra-tus eum nondiutius in Officio ferat.

RationeSjob qiias illegituma

hæc fit Excommunicatio.

I. Tilemannus erat anteaexclufus a Senatu Academiæ. 2. Erat antea excommunicatus a Velfio. ?. S.DieSeptembrisàCafparoap.-tellatuseliSuSjVaftans Vineam Domini,^pprer une Bannum 4- Djeç. Septembris, obeâ Excommunicationé,rephenfu5 fuit a tota Cancelaria. S- Eodem Die aduerfarij ipfi fuerunt omnes Miniftri Ecclcfiæ. 6. Dillerus lo.Sep temb. publice dixit, me ferendû in OfficiO, con tra Bannum Papse. 7. Eodem die Dillerus Synaxin, contra Papç Bannum rnccum admi-niftrauit. 8. Eodem die Ecclcfiamecum contra Papî B annum communicauit. 9. Eodem

diePantateon dixit in Suggeftu Ecclefîam ten» tari per falfurn Prophetam,cuniq; meam noftea Doctrinâdefenderit,neccfse eft,Quod Tileman numputarit. lo. Éeclefianonniitintcrroga* ta de eonfenfù. ii. MiniftriTilemanno dimif* fo^dencgarunt T eftimonium Doftrinæ. 12. Rcélor Vniuerfîtatis dédit mihi Teftiinoniû h» ncftçVitsE Sc fanétæ Doélrinç,etiâpoftdimifsio néabfignatû SigiHoVniuerfitatis. Flinne-rus poit dimifsionem vtriufq;, fcripot Germanica Carraina,in laudem mex perfonç. Si: vitu-periam Tilemanni. 14. Magiftratus abituro mihi fingulari dementia. Viaticum honeftum communicauit. ry. TilemannusnuHamaliam habuit caufam Excommunicationis, qua Uoc-trinam mem, quae â maiori parte Chriftianifmi defenditur vt Catholica, Nâ die 9. Septembris, Anna 59. nihil fe alias in me defiderare dixit, caram pleno. Senat« Elecloris Palatini. 16, Ecclefia Embdana hunc Bannum illegitimiam agnouit.

Qjiare Ofiandriftni

infimulatus fim

Fui Goppingæ fere per bienniu collega la-cobi Andree, Sc Lucç Ofiandri. Cumq; venire Heyddbergam, amp;nbsp;audirem Theologos Ducis Vvirtebe-genfis traduci tan^HaereticoSjàÇaC-parnlo Sc M. Conrado,à memnthonorifice de-ferji: Nâ meidco Ohan dried traduxçrût,quod

cum Theologis Vvirtebergicis babitauerim. Hinc àCa/parulo Parafito3elatus, Tilcmanno Ofiandricus fum habitus. Tilemannus quoque Theologes Vvirtebergenfcs infulfos amp;nbsp;ineptos vocauitj propter bellum Grâmaticale. Dixitq; Brentiumcaulàm efle rupti Celloquij Vvorma tienfis. Cumq; Cafparulus Septembris me eorruptorem pcipui articuli,nimirum luftifica-tionisjfalfo traduceret,cum eoexpoftulaui,poft habitam cor)t;ionem,eiq; dixi mendacifsimç Viper®, quendam Spetialem Supenntendentcni t)acis,publico fcripto Tilemannum generalem mendatij accufafle, Sc quare huic no refponde-ret interrogaui. Tilemannus nullam contioné habuit, in quand nominatim perftrinxeritOfi-andrum,idctiam Flinnero dilpliaiit, fuit ei etii prohibitum à Cancelaria, Deinde Thefesme-asdeluftitia Fidci ipfemetTilemannusappro-bauerat.

Propter hanc eypoftulationem cG mendaci homine, dimiflus fui die fequenti vnacum ad-uerlario. Tilemannus etiam Caluinum Ofian drifmi accufat:Sed illcfortafsis Papç SePara-fitis refpondebit. Ofiandri errores nullos defend! : fed hocdixi, illi multos errores affin-gijdcquibusm'iquam fomniauerit. Illudadhuc dico. rumpantur lliaParafiti Sc Vicarij Vicarij Cafpari. Contra aduerfarium,has Thefes de-fendet lacobus Andre®,

1. Carnem Chriili vim viuificandi habere à

Diuinitate fibi vnita.

2. Ofiandcrnüquam negauit, quïn peccator incertamine confcientiç, luditio Dei opponere pofsit meritum Chrifti.

f. Chriflmn intra nos, amp;nbsp;non extra nos,nobis efleiuftitiam.

Tbefin ego tuebor, Caliiinumnóne-gare,quod Inditio Dei in lufta confcientiç peccator pofsitopponere merituni lefu Chrifti.

Id confiât,quod fuerit qusrtio Faéti non Iuris, quæfitumfuit, quidfenferit vel non fenferit Ofiander. Non fum ideo Haereiicus,etianifi no credâ, Ofiandrum omnia ilia fenlîlîè, quç Hef-bufius Sc Cafparusilium fenfifTe clamant. Pof-fum etiam faluari,etiamfi ignorem,quid fenferit Ofiander. PofTum etiam æd'ficarepopulû Deigt; etiamfinon nominatim traducam Ofiandrum. Ofiander docuit, quod Cbrillus fatisfecerit pro peccatis noftris : neque negauit, quod me -ritumChrifti pofsitopponi luditio Dei, in certamine confeientiæ. Non fum eti â ideo I Jç-reticus, ctiamfi non eredam omnibus medatijs, qujE Caljiarulus efTutiuit contra Tygurinos,

Vnum valde niiror. docetis,Carncm Chrifti noftræ Anime non polTc cibum efre,nifi eius ef-fentiam intranos liabeamus. É’.ttarnendicitis, ebnftum extra nos exiftentem, vobis effe iuHi tiam. Ego non credo,partilt;ipationempcrfonæ Chrifti, eflepofterioremparticipat.one Bene -ficiorum Chrift’.

Coüario Veteris amp;nbsp;No ui Papatus.

Papiftç multa vocit Lutherana^qiiç funt Euan-gelica.

Lutherani multa vocant Zuingliana, quæ funt Euangelica.

P. in propria caufa volunt eSe Adores amp;nbsp;Iq-dices.

L. in propria cjufa volunt e/Te. Adores amp;nbsp;Indices.

P. volunt èSynodis fuis excludi Lutheranos.

L. volunt èSynodisfuis cxckidi Zuinglianos.

P. talem Synodum vq|unt,vbi omnes collocu-tores fint Paniftç.

L. talem Synoqum volunt, vbi omnes collocu-tores fintaddidi Lutheranifinot

p. vcnientes ad Synodurn,adfcrunt/ècum Décréta Romani Pontificis, â.cjuibus difcedere funt pfohibiti.

L. vcnientes ad Synodum, adferunt feoum In-ftrudiones Pripçipuipj à quibus difcedere funtprohibiti.

P. in probandis Dogmatis fœpius allegant Có-« cilia amp;nbsp;Patrcs,quam Sacras Litceras.

L. in probandjs Dogmatis fœpius aliegat Aug.

lt; Confefs. Apolog. Smalcaldicos Articulos,amp; Agendas,quani Sacras Litteras.

P. iadant Petrum primo plantafie Rom« Religionen^.

L. iaftantLutherum primo in Saxonia plantaffe Euan^elium.

P. iaftant Ordtnariam Succcfsionem,

L.fcribunt Religionem Domui Saxonicæ eflê hçreditariam,

P. nolunt amplius difputari de ijs, qu« femel damnaruntin fuis Synodis.

L. nolunt amplius diïputari de ijs, quae femel damnarunt in fuis Synodis.

P. prohibent, neTypographi imprimât Libroe Lutheranorum.

L. prohibent,neTypographi imprimât Libro» Zuinglianorum.

P. vêtant Bibliopolis , ne habeant vcnales Li •* bros Lutheranorum.

L. vêtant Bibliopolis,ne habeant vénales Li-bros Zuinglianorum.

P. vêtant fuis,ne legant Libros Lutheranorum.

L. vêtantfuis,ne legât Libros Zuinglianorum.

P. vêtant fuis, ne audiant Conciones Lutheranorum.

L. vêtant fuis, neaudiant Contioncs Zuinglianorum.

P. vêtant fuis,ne finant Liberos fuos baptizarià Lutheranis.

L. vêtant fuis,ne finant Liberos fuos baptizarià Zuinglianis.

P. vêtant fuis, ne fumant Synaxin cum Lutheranis.

L. vêtant fuis, ne fumant Synaxin cum Zuil» -glianis.

P, cxcommunic*nteos,qui communicant cun» Lutheranis.

L. excommunicant eos, qui communicant cum Zuinglianis.

P. noIuntjVtfuiÆgroti confolationem pétant i Lutheranis.

L. nolunt, vtfui Ægroti confolationem pétant â Zuinglianis.

P. prohibent,ne fui cibû capiantcû Lutlieranis.

L. prohibent,ne fui cibû capiant cûZuinglianis.

P. prohibent, ne (ûorum Liberi proficilcantur ad Academias Lutheranas.

L. prohibent, ne fuorum Liberi proficilcantur ad Academias Zuinglianas.

P. omnes illos fulpedos habent,qui vcniunt ex Scholis Lutheranis.

L. omnes fofpedos habet, qui veniuntex Scho lis Zuinglianis.

P. non feront in Eeelefijs fuis Contionatorem Lutheranum.

L. non feront in Ecclefijs fuis Contionatorem Zuinelianum.

P. non feruntin Scholis luis Preceptorcs Lu-theranos.

L. non feront in Scholis fuis prcceptorcs Zuin-glianos.

P. non feront in Scholis luis Icgi Cathechelin Lutheri.

L. non feront in Scholis fuis legi Cathechelin Galuini.

P. in Ecdefijs fais maximé probant Cantum Gregorianum.

L. in Ecdefijs tnaximèprobant Cantilenas I n-theri.

P. non ferunt fuas Cantilenas reprebendi à Lu-theranis.

L, non ferunt fuas Cantilenas repliendi ä Zain glianis.

P. tantum Latinas Cantilenas habcntin Ecclc'

fijsfuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

L . femilatinas amp;nbsp;femigcrmanicas Cantilenas ba bentin Ecdefijs fuis.

P. Formas precationum compofitas à Lutbera-niSjVocant Hæreticas.

L. Formas precationum compofitas à Zuingli * aniSjVocant Hæreticas.

P.BibliatranflataàLutberanis dicunt effecor-rupta.

L. Biblia tranflata à Zuingliani's dicunt elfe cor rupta.

P. nullartî TranflatiOnem meliorem babent,(]ui veterem,quæ dicitur Hieronymi.

L. non ferunt cpicquàm reprebendi inTranfia-tione Lutheri.

P. contemnunt Commentaria Lutberanorum.

L. contemnunt Commentaria Zuinglianorum.

P. iubent Bibliothecas Lutheranas côburere.

L. volunt Bibliothecas Zuinglianas côburi.

P. non'legunt Libres Lutberanorum, nifi cum præiudicio.

L.IcguntLibrosZuinglîanorumcûprçiuHjci'o, P. cos, apud quos inueniûtLibros Lutheranor rum,fufpeélos habcnt.

L. eos, apud quos inueniunt Libros Zuinglia-norum/ufpeitos habcnt.

P. habcnt certos Vifitatores,

L. habcnt ccrtos Vifitatores.

P. Vifitatores oportet efie purè Catholicos.

L. Vifitatores oportet cum Luthero federe in eodem fcamno.

P. reformatores Lutheranos vocant Ecclefia-rum deformatorcs.

L. reformatores ^uinglianos vocant Ecclefia-rum deformatorcs.

P. ad defenfionem Mifiæ créantvnumPapam, amp;nbsp;fub ipfoaliquot Cardinales.

L. ad defenfionem Caparnaiticae Manducatio-nis creantvnum Generalem,8c fub ipfo Spe-tiales.

P. habent certos Inquifitores Hærefis Luthe -ranae.

L. habent certos Inquifitores Hærefis’Zuingh-anæ.

P. Inquifitores non difputant cum Lutheranis.

L. Inquifitores non difputant cum Zuinglianis.

P. Inquifitores Lutheranis tantum proponunt aliquas Qjiæftiones.

‘L. Inquifitores Zuinglianis tantum proponunt certas Qjaæfhones.

P. Inquifitores tantum CathegoricumRelpon-G i.

fum recipiunt.

L. Inquifitores tantum Cathegoricum Refpon* fum recipiut: ƒlt;« oder 2iein : ^ogel iß oderß»'^-

P. laborem Inquifitionis defcrunt Magiftratuiquot;. L. laborem Inquifitionis deferunt Magiftratui. P. requirunt à Magiftratu, vt fub nomine Iura-menti Ciuilis, Subditis obtrudat fiia Dog^ mata.

L. requiruntà Magiftratu, vtfub nomine luri-menti Ciuilis, Subditis obtrudat fiia Dogmata.

P. eum Magiftratum vt Catholicum celebrant, qui furit contra Lutheranos.

L. eum Magiftratum fyncerum predicant, qui feuit contra Zuinglianos.

P. eum Magiftratum,qui non expellitLuthera-nos,accufantapud Imperatorem.

L. eum Magiftratum, qui non expellit Zuinglianos , accufant apud Proteftantes Principes.

P. inflammant Magiftratus Papifticos, contra Magi ftratus L utheranos.

L. inflammant Magiftratus Lutberanos, contra Magiftratas Zuinglianos.

Qjiando Magiftratus Papifticus recipit Auguft. confefs, furiunt omnes,quotquot lunt fub ip fo Sacrificuli.

Quando Magiftratus Lutheranus incipit faue-re Zuinglianis, œftro agitâtur quotquot funt fub ipfo Contionatores.

P. Magiftratus multa quandoq; cogitur condo-

nare fuis Sacrificu!is,ne diffamcturapudlm« peratorem.

L. Magiftratus quadóq; multa cogitur códona-re fuis Contionatonbus, ne diffameturapud alios Proteftantes.

P. Magiftratus fœpe ideo opprimit Luthera-nos, ne opprimatur ab alijs Magiftratibus Pa pifticis.

Lé Magiftratus fœpe ideo expéllit Zuinglianos, ne opprimatur ab alijs Magiftratib. Lutheranis amp;nbsp;Papirtis fimul.

P. Magiftratus quandoque eijciunt quofdaLu-theranos, vt euitet fiupitionem Lutheranif-*tni,apud Imperatorem.

L, Magiftratus quandoq-, quofdäeijciuntZuin-glianoSjVt euitet fufpitionem Zuinglianifmi, apud Proteftantes.

P. nolunt fuos Magiftratus Hofpitium largiri Lutheranis..

L. nolunt fuos Magiftratus Holpitium largiri Zuinglianis.

P. volunt foli audiri à Principibus.

L. voluntfoli audiri à Principibus.

P. hoc aguntvt plurimos Principes pertrahant in fuam fententiam.

L. hoc agunt, vt plurimos Principes pertrahant in fuam fententiam.

P. hoc agunt, vt Aulici Contionatores fnt Pa-piftæi

L. hoc agunt, vt Aulici Contiooatores fint Lutherani.

0 2,

P. quo plvres Principes in fuam fententiam p-traxerunt, eo magis furiunt contra Luthc-ranos.

L. quoplures Principes in fu5 fententiam ptrax erunt, co magis furiuntcontrâ Zuinglianos.

P. defendunt fua Dogmata Gladio feculari.

L. edunt fuas Confefsiönes, fub nominePrin-cipuni.

P. requirunt à Magiftratu, vt renunciet ijs iui Ciuitdtis,qui nolint effê Papiftse.

L. requiruntâ Magiftratu,vt renuntietur ijsius Ciuitatis, qui non fint Lutherani.

P. eos,qui in Ordine Senatorio non volunte^c Papiftæ, iubêtieiungi ex Ordine Senatorio.

L. eos, qui inter Senatores nolint efte Caper -naitæj’ubent feiungi ex Ordine Senatorio.

P. non ferût fuis Magiftratibus dedicari Libros àLutberanis.

L. non ferunt fuis Principibus dedicari LibroS à Zuinglianis.

P. volût,vt Magiftratus fit executor primç Ta-bulæ, addecifionemtriumvel quatuor The-ologorum.

L. vo^ûtjVt Mÿgiftratus fit executor primç Ta-bu!æ,ad decilionê triuta vel quatuor Doéto-rum.

P. imitantur vitia,amp; non virtutes S. Pétri.

L.imitantur vitia,amp; non virtutes S. Lutheri.

P. reliclisgranis,paleascolligûtè ScriptisPa-

truni.

L, reliólis grani j,paleaï colligunt è Scriptis Lu^ theri.

P. inScriptià Lutheranorum querunt(ludiofe Antilogias.

L. inScriptis Zuinglianorum querqnt ftudiofè Antilogias.

P. fuadent,vt Lutherani extinguantur, dum pauci funt.

L. fuadentjVt Zuingliani reprimantur, du pauci funt.

P, clamant,propter Dogmata Lutheranoru im-mitti publicas calamitates.

L. clamant,propter Dogmata Zuinglianorû im mitti publicas calamitates,

P. obijciunt Luiheranis præfcriptionem longi temporis.

L. obijciuntZuinglianis præfcriptionem lon^ temporis 40. Annorum.

P. vojunt Ceremonias Ecclefiç Romanç vbiq; obferuari.

* L. volunt Ceremonias Saxonicç Ecclefiç vbiqj obferuari.

P. multas Cçremoniasfuntmutuati abEthnicis

L. multas Ceremonias funt mutuati à Papiftis.

P. fugillant ritus Lutheranorum.

L. fugillant ritus Zuinglianorum.

P. non ferunt fuos ritus carpi à Lutheranis.

L. non ferunt fuos ntus carpi à Zuinglianis.

P. auricularem Confefiionem volunt fieri ccr-to ten)porc,inobfcuro loco.

L. indîcaturam fuam volunt fieri certo tempor© in obfcuro loco.

P. plus tribuunt Auriculari Confefsioni, quant jublicae Contioni,

jIus tribuuntpriuatsE Indicaturç, quam pub-icæ abfolutioni.

P, principalem finem Confefsionis, dicunt ab-folutioné priuatam.

L. principalem finem Indicaturæ,dicunt efTc ab folutionem priuatam.

P. docent,quod nullus dignècómunicct,nififu-erit prius confefTus.

L. docent,quod nullus digne communicçt, nifi fuerit prius indicatus.

P. auricularem Confçlsioné pferunt Dilcipli • nç Catechiflicæ,

L. Indicaturam priuatam præferuntDifciplin« Catechifticæ.

P. toties, quotics quifq; communicat, requi* runt Cofefsionem auricularem.

L. toties, quoties quifq; communicat, rcquirut Indicaturam priuatam.

P. in auriculari Confcfsionc quçdam ineptè in* terrogant.

L. in Indicaturapriuataquaedamineptè inter* rogant.

P. eos, qui non funt confefsi, excommunicant.

L. cos, qui non funt indicati, excommunicant.

P. fub Confefsione auriculari Ipargunt fua falfa Dogmata.

L. fublndicaturapriuata,lpargûtfua falfa dogmata de Synaxi.

P. docent, fiiam Confefsioné anricularem mc -liorem cfiTe, qua efl: Indicatura Luthcranoru.

L. dicuntjfuamindicaturameflc nieliorcm_,qua eft publicum Examen.

P. damnant cas Ecclefias, quæ nó habent Con-felsionem auricularem,

L. damnant eas Ecclefias, quç non habent Indi-caturam priuatam.

P. ab ijs,qui confitentur,fumunt nummum.

L. ab ijs,quifefe indicat, fumunt intcgros pazr-ones.

P, Miflam celebrant in Altari.

L. Synaxin celebrant in Altari,

P. Miflam celebrant latine.

L. Synaxin celebrant femilatinèamp; femigerma-nicê.

P. célébrantes Miflam, funtinduti Serico.

L. célébrantes Synaxin, funt induti alba Vefte,

P. in Mifla deleftatur Catilenis multarö vocu.

L. in Synaxi dcleftantur Cantilcnis multaium vocum.

P. dcleftantur Organis.

L. hthtnauch Vill der ^epßlichenSacJ^^^feiff.

P.in celebrationeMiflæ accendunt Candelas.

L. in celebratione Synaxeos accédüt Candelas.

P. recitantes Verba,facié conuertunt ad Altäre. 90.

L. recitantes Inftitutionis Verba, faciem conuer tunt ad Altäre.

P. verba Cœns mufsitant.

L. quidam fubmida vocecofecrantdenuo.quâ-*do Panes numerati abfumpti funt.

P. Vinum refiduum in Calice totum ebibunt.

L. refiduum Vinum in Cantharû refundere n» audtnfc

P. Altaria fua ornant Imaginibus.

L. Altaria fua quoq; déformant Idolis.

P. fieélunt genua,lumentes panem Eucbariftiç.

L. genua fieélunt, fumentes panem Euchariftiç.

P. lubporreélione panis Euchariftiç,fericûfter nuntLinteamen.

L. fub porreélione panis Euchariftiç,fericûftcr nunt Linteamen.

P. dicuntfe Deum habere inmanibus.

L. dicunt fe Corpus Chrifti habere in manihus.

P. panem Euchariftiæ in os ingerunt.

P. panem Euchariftiæ in os ingerunt.

P. fuftulerunt ex Ecclefia vfum prohetiæ.

L. non reftituunt vfum prophetiæ.

P. circa Synaxin non exercent difciplinam Ec-* clefiafticam.

L. circa Synaxin non exercent difciplinam Ec -clefiafticam.

P. cumpJeriquefint Scortatores, non poflunt crigere Difciplinam Ecclefiafticam.

joo. L. quidam, cumfint Vfurarij icBibones, non pofilmt erigere Difciplinam Ecclefiafticam.

P.carentes Difciplina Ecclefiaftica, falfo iac-tant fe habere legitimû vfiun Sacramentorû.

L. carentes DifciplinaEcclefiafticajfalfo ïaêlant fe habere legitimum vfum Synaxeos. »

P. dicunt, Lutheranosfugerelucem, quado fua Dogmata noluntfubijcere Papæ Sc Cardina-libus.

L. dicunt,Zuinglianos fugere lucem,quado no-luntfubijcere fuamconfeßionc Lutheranis.

P. dicunt, Lutheranos dânatos in fuis Synodis. 1-. dicunt,Zuinglianos dânatos in fuis Sy^iodis. Lutherani refpondent Papill:is,quod fint illegi-timecondemnati.

Zuingliani etiam Lutheranis refpondent,fe non 104. legitime condemnatos.

Hanc collationem adieci,vt commonefierent V iri prudentes, quâ imprudenter faciant Aduer-farij, fie nobifeumagédo; Nam hocpaélo armât contra fe amp;nbsp;nos communem Hollem. Ego video nullos homines hoc feculo magis crutia-ri, quamgubernatorespoliticos QuiaPapi-ftæ docent, Magiftratum defenfioem debere fuæ Doélrinç:idem dicunt Lutherani; idem dicunt Zuingliani : idem dicunt Mennonitæ, amp;nbsp;Suenckfeldiani. amp;nbsp;cet. Siht igitur memores die ti illius : Erudimini qui iudicatis Terram.

Irnpia Dogmata Heshufrj, de

Articulo Trinitatis, 8c Filio Dei.

t. Docuit inter Patrem amp;nbsp;Filium, non modo perfonalein, fed cffentialem efledifferentia, fi-cuti patet in impreffa Contione.

• 2. Publicé docuit in fuggeftujSc in Schola, Papiftas non modo circa voluntatem,fcd etiam circa effentiamTrinitatis errare.

Id f! eft verum, ij, qui à papiftis funt bapti-lâti, non funt rite baptifati.

• 4. Pcriculofèfcribit in imprefla Contione: Pu ter æternus Filium æternçVitç participemfcquot; cit,germanicè,gt;»//gflt;/«7t.cum tamcChriftus natura 8c genefi babeat Æternam Vitam.

• S- In icripto côtra Velfium probat, FiJiû pro-priam babere eftentiam.

• 6. Locum lob^n. 5’. Pater Filrodéditbabere Vitam in femetipfo, ad Diuinitatcm retulit.

• 7. Auguftinumvocauit infulfifsimumTbeoIo-gum, quod ignorantiam Extrcmi Diei retulerit ad Humanitatem Cbrifti.

• 8. Mukoties dixit: non fufficit ignorantiâ Ex-tremi Dici rcfcrre ad folam Humanitatem.

• 9. Propofitionem illam ; Cbnftus eftcreatus. vt impiam damnauit.

• 10. Locum Pauli Galat. 4. tranftulit : Crca-tumex Muliere.

• II. Obicurum locum Epipbanij laudauit, vbi d!citur:Filium eundé effe Patri eflentia,fed non Tautovfion.

• 12. Nouas pbrafes babet : Trinitas eft Vnitas: Vnitas eftTrinitas. Cuin Veteres fie locuti fint:

fnTrinitatePcrfonarum eft vnitas Eflentiç : in vnitate Eflentiæ eftTrinitas Pcrfonarum.

Bremædocuit, efle aliquod Cœlum incre-atum.

14. In illo Cocjo , docuit Chriftum ab aeterno fuifle Hominem.

Ibidem, docuit Chrifticorpus inpalpabile eflè, Sicuti Angeli funt inpalpabiles.

16. Humanam Chrifti Naturam doceteftefi' mul in multis locis.

If. Chriftum docet ideo certo dici Verbum, quia cogitations fit genitus,

Appendix*

Accufatus fui,quod noluerim deprccari cul -pam àMiniftris Ecclefiae, Sc ideo non fimrefti -tutus in integrum. Relp. Id nunquaaufi funt vUi ex Miniftris à me poftulare, vt qui omnes fibi male confeij. luflus era quidem recóciliare me Pantaleoni,fed id facere nolui, nifi prius di-ceret,me nc an Aduerfarium intellexerit,per fal fum prophetam. Id nifipublico fcripto dixerit, non eft dignus cum quo vir honeftus commu-nicet. Miniftri culpam à me amp;nbsp;Deo potifsimu depcari debent, quod veritati oblocuti fuerint.

Alij dicunt, me ideo mouiflecertamen, quia repulfam pafliis fim in petitionc paftoratus. Ref. à nullo Miniftro, à nullo confiliario,à nullo pro-felfore, à nullo Vrbis Senatore, à nullo ciue

paftoratum petij. Rcliqui Heshufij collegæ pe« tierunt pa^loratum, ideo quilibet adulari vo -luit Aduerfario. Ego alias honeftiorcm hab ui funélionem,quam Parochus habet.

Alij leuitatis meaccufant, quod Impoflori cuidatn elocarim Sororc Coniugis. His refpon-deo, meimpoftoremilluefleneicijfle. i. Mihi fuit commcndatus à Paftore Dalfhemiano, tanquampius 8c probus vir. Etpereundéam-biuit primo Sororis Coniugem. 2. Ecclefia in Flersheim dedit ei teftimonium piæ vitæ per bienniû. Superintendês Aizeanus dédit ei teftimoniüprobç vitç amp;nbsp;eruditioîs propria manu fubfcriptum ; vtrunq; teftimonium habeo, 4. Aduerlanus ei dart voluit ftipendiû amp;nbsp;meli-oremçonditionemEcclefiafticam. 5. Elector Ëer biennium anteailli crcdidcratminifterium uangelij. 6. Coram teftib.amp;honeftisviriS Sponlalia celebrata.gt; Coramijs me Scamicos Pucllç rogauitperDeû,vtci invxorêdaré. Terfuitproclaœatus. 8. Per fide dignasper-fonas antea fœpe fuit interrogatus, nû alij effet obligatus,amp; fuit etiâ pi iusfcriptus in cathalogu Studioforû. 9. Patriaipfius Ciuitas Guden-fperga dedit ei teftimonium vitæhoneftæ. lO Ômnes Miniftri Ecclcfiæ,quotquot fuerunt in-uitatijNuptijs ipfius interfuerunt. 11. Depre henfo ipfius crimine, ipfum in carcerem conijci curaui, amp;nbsp;capitaliter accufaui. 11. Propter graues caufas intcrrogaui aliquoties ipfum,cora

tlijsviris fidedignis, anLoneflamPuelIam ei dcderim nee ne, amp;re(pondit,quodei honeftam amp;nbsp;caftam clocarim virginem. Habui ipfemet copiofam prolem, Scmiferos alendos pupillos. Ideoq; femper id thidui, vt fenioreni Sororem Coniagis elocarem, vt itanon mihifoli omne onus incumberet alendi pupillos. Et fateor inge nue, quod miferç Puellulæ perfuaferim, vt nu-beret,quç alias libentius aliquadiu funcla fuiflet officio Famulæ. Hscc calamitas mihi fœpe ob ieda fuit ab aduerfarijs,prefertim à Sutore Scriba, 8c à fordido Ruftico, qui fe Agricola vocat, 3ui quandoque obiecit.quafi alij quoque obtru erc voluerim, cum ipfaplus habeat honeftatis in vno digito, qult;jn ipfe in toto peclore amp;nbsp;corpore. nbsp;nbsp;nbsp;Cum igitur idé impoftor alijs me pru

dentioribus in re maiori impofuerit,quaremihi quæfo banc imprudentiam obijciunt^

Agricolam promoui, vt veniret Heydelber-gam, neenon Pantaleonem illi talem gratia re-lulefunt, quod me expulerint cum alijs.

Quandoquide in aducrfan'js mcis deprehendo fingularem malitiam,vt non modo Doftrinæ, fed 8c perfonæ meæ maledicant, v t Dodrinam pijs fufpedam reddant, volui adi j-cere Teftimonia, uuæ mihi in curfu ftudiorum meorum, diuerns in locis data funt à viris 8c pijs 8c eruditis.

I, Teftinionium PfórnotiöniSè

Cum Pietas, Profefsionifq; noftrsc ratio poftu-letjVt modis omnibus Studia Literaru,amp; maxime Sacrarum promoueamus,æquum efTe iudi-camuijVt ipfarum quoq; Studiofos omni officiorum genere profequamur. Huius officijnoftri memores, pofteaqua amp;nbsp;priuatim amp;nbsp;publicê D. VvilhelmûKiebitz, vtLeges noftrç æquitafq; j]ifafuadét,explora(semus,perfpeélaipfius,tum pietate, tum eruditione egregia, dignum eû elTe cenfuimus, que iulla autboritate nobis crédita, amp;totius Senatus huius Vniuerfitatis afsenfu, Baccalaurium,vtvocant, in Sacræ Theologiæ Facultate publice pronuntiaremus, ijfq; omnibus priuilegijs amp;nbsp;nonori bus, quæ conferri fol ét in eos,qui ilto gradu donäntur palam pro more, in hac noftra Academia recepto, ornaremus. Quod omnibus teftatum efle volumus, Sigilli noftrç FacultatisTheologicçatq; Chyrographi noftri adiedione. Aftum Calend. Maij, Anno à Chriftonato millefimo quin?entefimo quinquagefimo nono.

Petrus Boquinusprofeifor Sacræ Theologiç amp;nbsp;Facultatis Prode -canus.

Iohannes Paulus Kefler Academiç Heydelbergenfis Syndicus Sc No-tarius fjit.

Ex hoc Tcftimonioliquido conftat,afsenfu

Vniüeffitatis mil«' gradum ^collatum, Sc quia Confefsionis edendæcaufa difputâui. Neceifa-rio Concludo,eos,qui meâ Doôlrinam damnât, etiam Vniuerfitatcm totam Heydelbcrgenfem damnare. Iplè Tilcmannus me in fua confelsi-one Baccalaurium vocauit : quiaveroagnouit fibi tùrpe efle cum Baccalaurio congredi, tandê expünxit Bacæalaurij nomen: At mihi gloria eft cum Dottore tanto congredi, ficuti Dauidi lau-difuitdefcendercinarenamciim Goliath. In-terrogaui Typographum Noribcrgicum. quare omififlet nomen Michaelis Dill eri. Sc relpondit: Noli tangere Criftas meas.

X. Tcfti'moruum Vniuerfitatis

datum mihi poft dimifsionem.

Vniuerfis Scfingulis cuiufcunqjoci atq; ordinis Leétoribus Thomas Eraftus Academiae Heydel bergenfisReâor, Salutem D. Poftquâ ho-neftus amp;exim'e doéhis vir VvilheJmus Kiebitz-, cum ita rariones eius tulifsent, hinc effet abi'turus,petiuità nobis ftudiorum amp;nbsp;vitç’fuç Teftimonium. Hancpetitionem cum honeftam iudicauerimus,dcnegarc ei officium noftru non Voluimus. Teftamur itaq; hilce Literis, quod paulo minus biennium ismodefte Sc probe hic vi.xerit, leélionefq; ea fedulitate audierit,vtgra dum Baccalauriatus in FacuItatcTheologicano indigné collatum ipfi putemus. Qjiamobrem, cum eiiam a bonis amp;pijs viris fuerit amatus,

oés, ad qnofcunq; renturus cft, rogamosTt ea qua dignus eft beneuolentia,ipfum compiciélan tur. Qjjicquid n. in ipfum beneficij contu-Jerir.t, Deum compenfaturum non duljitamus. Acnequis dt noftra ergaipfum voluntate dubi tare pofsit, noftri Magiftratus Sigillo has Literas cóntunire voluimus. Datç funt Heydelber-gæ i.da Die Oftobris, Anno à Chrifto nato mil lefimo quingmtefimo quinquagefimo nono.

Ex hoe Teftimonio liquet, me neq; propter malam vitam^neq; propter mala Doclrinâ dimif fum effe.Etquâdo Eraftus hocTeftimoniû Vnî uerficatis Sigillo obfignauit, etiâ Senator fuit Fcclefiadic9,amp; interraitCôtioni,qua tertio Sep têbris die refpôdi aduerfario,Scin quameâ Doc trinam liberrimèconfelfus fui. Ex hocquoqj Teflimonio liquet,falfam eflecalumniam,qtiod dicunt,me in conuitijs modû efTetranlgrcirum: qui hoc afîèrunt, ipfi nullum modum obferua-runt. Aduerfario fuit denegatum Teftimo-nium ab Vniuerfitate, Facultate, Eleclore, amp;nbsp;Miniftris Ecclefiæ.

Multi mirantur,qui factum fuerit,quod B rc-menfes receperint Aduerfarium, cû ne Ciuem quidem admittant, qui non afferat fuç ccuerfa-tionis T ellimonium. Sed quidam putant^Lu tberanis illis idem contingere, quod accidit Papirtis, quando non fuerunt parcs Aduerfarljs. recunijs conduxerunt aliquos Rhetores, qui

■Aduer^rijs fcribendo negotium faceflerent.

J. Tefh'moniu lacobi Andrcse

1 ucæ Ofiandri.

Poftajuam pius amp;nbsp;eruditus vir D. Vv-ilbelmus KlcbitT; Collega nofter dileóhiSj cum ira rawoés eiü» tuliflent, clem enter ab Illuftriftimi Princi-pis Vvirtebergenfis Confiliarijs Ecclefiaftieis di mifTus eft, petiuit à nobis amp;nbsp;Dch^trinæ 8i con -uerfetionis luÆETeflifnonium-. Qtiampetitione CÛ iudicaremus iuftam, ficuri honeftè denegare nópotuimus, ira nos officijrafione ei dcbcreag nofcimus. Perlibenter ergo htfce L itsris feftifi-camur, exeo tempore, quo vlrra fefquiannurB JJiaconi ofikio Goeppingæ apud nosfunilus eft,eum,qua potuitfide amp;nbsp;diligentia, in Ecclefia fuum fecifle officium,amp;pro dono fibi conceflb, Doélnnampropheticam Scapoflolicam fingu -lari dexteritete plebi tradidifiè. Cuius fumma in Confelsionelnuiótif. Imp. Carolo annoxxx Augufta? exhibita, eftcomphenfa, 8c Dogmata cum eapugnantia,cófutafie. Ac vteande Dbc-trinâvita nonefta amp;moribus ineulpatis orna-ret, innocenter Cc fine rephenfione vixit, acfua integritate iuxta Apoftoli doclrina Typus fuit bonorum operum, ne quod Dottrina fyncera inftaurauerat, corruptis moribus deftrueret. Ncq; fuam vocationem quæftus caufa mutauit, qui haéienus mediocri ftipendio cótentus,fiim-mamfidem,Scfingularem teftatus eft inobeun-

H I

do munere induftriâ. Sed quod femper ci pro i pofitû fuit, cum diuinaprouidtntiaoblatû efiet, \ tmaiorem in ftudi js fuis progrcffum cUm Ec-clefiç vtilitateconiuncfumfaceretjVnicèfpeda» uit. Omnes igitur,qui hoc noftrû de ipfo Tefti-moniiim funtlecturi, obnixè rog;mus,vtqui-biispofsint offieijs, eüiuuarevelint, quç, ficuti iningratum noncóferent,itade diuinacópen-fatione nihil dubitare debent. Et nos pro officio amp;illiamp; nobis præftito, vicifsim noftraftudia grato animo polhcemur ac deferimus. Ac ne quis de hac noftra erga ipfum voluntate dubita ret, noflris proprijs Annulis obfignatorijs has I itéras commumre voluimus. DateGœppin-gç ZI. Deccmbii , Annomillefmoquingente-fimo quinquagefimofeptimo.

I ac obus Andreæ D. E cclefiç G œp-■ .pingenfis PaftorSuperintendensge neralis ffit.

Lucas Ofiander Diaconus Ecclefae Gœppingenfis fcripfit Sefubferipfiu Proptereaquod hifce duobus vins de Eccle-fia Chnfti bene mcritis cohabitauerim, Ofian-dricusfumànonnullis habitus. Etnondubito meiifdem iamab aduerfarijs grauiter delatnm efie,tarnen Altifsimoiuuanteipforumcómenda lionifatisfacerefiudebo,fperaboq;quodme in-auditum non fint damnaturi. Atq; hos pre ahjs volo cenfores ferre meæ Doétrina?. Atq; miror VaIde,cühadtnusVvirtebergici appellat! lint

Ofiandrici ; nunc, hi fee relilt;^is,CaIüiniftævo-centur Ofiandrici. Qjii iam non omnia credit efle vera,quç Promotores amp;nbsp;Cenfores illi dicut de Zuinglianis , Ofiandro , Suenckfeldio, ilium oportet efle Zuinglianum, Ofiandricum Sc Suenckfeldianum.

AnnoyS. Aduerfarius Heydelbergæ fcripfit Catalogum Academiarum Euangelicarum, ibi difficulterobtinere potui, vt Tubingam annu-mèraret Academijs Euangelicis. Nam multoti-«S interrogauit. An efiet pura Academia.

4. Tcftimonium Com'ugtj me?'« Ego Dominus Creberus Parrochus et Spetiafis Superintendens Ecclefiç Marpachenfis, propria Lac manu mea teftor, honeftufn hunc luuenem V vilhelmum Kiebitz Ecclefiç ßaccauienfi fide-liter Sc diligenter inferuijlTe, Sc ibidem Mana;« lacobi Saurerij piæ memoriæ ,V''erbi Diuini o-lim Præconis in Erbftetenfynceri, confentien-tibusParentibus S£Amicis,pro confiietudine amp;nbsp;more Ducatus nollri,Puellam in Vxoremlégitimé,duxilFe, Dieq;.vigefimo oclauo Mcniis Augudi Ani.i yy. Nuptias fuas rite celebraife. Atq; vt his oibus indubitata elFet fides, hafee L-i teras confueto Seproprio meo Sigilfocófignaui, qu^ datçfunt.Marpacniçi^ die Aprilis Anno y6.

Valentinus Vannius e'nfdem Circuli Superintendens Generalis prædictis omnibus fubferipfit propria manu.

H z.

I^cobixä lllc Saurerius Parens ree? Coniugi« Bauarus fuit, amp;jPpter cófefsionêEuâgelij rc-liétaPatria,profeClus eftin Vvirtebergenfem Ducatum,vnäcü Coniuge,cui multis annis in-feruijtfideJiter'; Cumq; tempore Belli Snialetl-dici, maximam rerumfuarum iaduram cflct palKis , obiens Anno yj. rehquit Vxorem pauperemcufexLiberib, eius Filiam vbi habui per annum, Mater quoq; obijt honeftifsima Ma t^ona: Ibi mihi reliqui Pupillifuerunt alendi,Sc tä diu alui de meis, donee ipfi honeftis viri; in-feruire potuerint. lam vero exilio meo mifere difsipatijdiuerfis in locis degunt,neqj Cognatos neq; Amicos habentes. Tibi igitur illuitrißi -lt; me DuxV^virtebergenfishoneftos Pupillos eX honeftifbimis Parentib.in Regione tua legitime natos,cómendo,te quoq; Valentine Vanni,tan-quam tutorem officij admoneo, vt légitima Li-berib ex paternis bonis ordinär! eures.

Tcftimonium Acad^miæ

Bafilienfis.

Huldricus Hugobaldus Ordinis Philolbphici, in alma Bafilienfi Academia Dccanus, vnacum reliquis einfdem Ordinis Confiliarijs,omnibus Scfingulis hafee Literas infpecfuris,Salutem in Domino. ReClè atq; vtiliter faétum eft a maio-ribuSjVtqui adalienos profieifeerentur Adolef-centes, I uuenes ftudiofi, Prseeeptorü T eftiino-

ni; s fnorum,quo ad eius fier! pofTet, ornât i ma-nitiq; difccderent. Nam ea ratione vtrifq; con-fulitur, tam Adoleïcentibu? ipfis, qui ex eo cô-mendatiores adexteros reddantur,tam )js,ad quos eos peruenire contigerit, vt fciant quos ac ripiant,quofq;muneribuspficiant,aurmuneri-bus affiçiant. Sœpe enim bic peccatur,duma!i-qui incônfulto quoicunq; fine idoneo T eftimo-nio admittunt, non fine magna non folum Scho lafticaCjfed amp;nbsp;Ecclefe Ciuilifq; reipublicæ ple-rûq; iaélura Qjiamobrem cum in Philofophia melioribufqiLiteris non vulgaritereruditus,amp; magnîE expeftationis, ob ingemj fingularem ad 1 itéras fœlicitaté, luuenis Gubelmus Kiebitz Brandenburgenfis, pro e ófuetudine Alrntc no-ftræ SchplæjT eftimoniû fibi danpetereqvifum cft hifce Literis, oibus vniuerfis tellari, hune Gulielmum Kiebitz B randen burgenfem in no-ftris Scholis amp;nbsp;Difeiplina, p aliquot menfes, vt Vere ftudiofum decet, boneftè vixifle, amp;nbsp;Literis melioribufq; Artibus operamnauiterfœlici-terq; dedifle. Q^amobrem obteftamur pmnes^ cuiufcunq; ordinis,gradus, aut conditionij fint, vthunclt;iulielmûKlebitz,adPhilofophiæ bo- • neftifsima ftudia natû,amp; doébum luuenem honore que meretur, afficiât, eoq; fauore amp;nbsp;amo-re,quo decet in Philofophia progredi cupienté, côpledantur,et vt in fuis cœptis ftudiis perfeue rare amp;nbsp;pergerc pofsit,iuuét omnibus modi s, co gitantes quatnlatè in hoegenus ingenijsfœlici-

bu'’ Litcarum meliomm vfuc patcat,fiuienim tal ia ingénia promouei it, non vni fed plurimis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

qui bus præficientur al iquando, profunt.

Nos vicifsim idem ùulium amp;nbsp;indudriâ gra-titudinêq;animi ergaomnes alios,fivnquàoc-calio oblata fuerit, pollicemur : Pro huiufmodi boneftis officijs à Ueooptimo maximo pmi-um fine dubio reportaturi funt, quicunq; bona fide amp;nbsp;in amore timoreq; üomint, taies luue-nés ftudioSedileélioneprolequuntur. Qjjoüi Omni um ne efiei dubitata fides, bas Literas, per iuratum Academiæ nollræ Notarium fcribi, Sc Decanatus noftri .Sigillo cofignari fecimus,qu« dacæfuntat. DieAprilis, Anno

Nicolaus in Hof Academiæ Bafili* enfis Notaiiusiuratus Jßt,

Atq; buius Teftimonij täta fuitauthoritas,vt finito publico Examine, optimü Diaconatum qui eft in terra Vvirtebcrgcnfi Confilianj Ecclc fiattici mihi concefterint

Facultas quoq;TbeologicaBafilienfis,in qua ' funt clarifsimi viri Præceptores mei colendifsi- ' mi D. Martinus Borraius, D. Vvolfgangus V'veiirenburgius, Simon Sulcerus, poftdimif-fionem illuftrifsimum Elecforemrogarunt,vt errores Doélrinæ meæ mini nominarentur à 'l’beologis Palatinis. Sedquianulli funtnomi» pati,nullos ipfos nominate poflé exilfamo.

S'tudui quoqueper biennium Vvitebergx, k

funftus ibi officio Fan'uli apud boneffosS'tudii' oQgt;« : quomodo ibi me gefïèrim,te(1:imoniû fe-rent, Parroclius in Oftbofen, M. Cafparugt;, 8c M. BaGlius Romanus,amp;Iohannes Hofmannus Parrochus Dalshemianus : nam his infcniiui S{ •ohabiiaui.

6, Teftimonium Scnatus

B randenburgenfis.

v\^ir ^'ir^ermcyßer Vnil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;der alten

Stadt ^ranaenburgl(^, bef^nneVnd thun kunt wit diefem Iwßren openen ’Briefe fur lederwcnißiche, 'Sigt;esß4ndesyfirdenSjOder 'teefens diefem,fo denJel* ben fehen, hären odtr lefert, das für 1gt;ns heut data infit^nden l^ttjluell erfcheinefein diefurfichtifé Stephan Schroder, Vnde Didus Grent^eljnyronere quot;des Fleckens N.antit^,anderthalbe meyle Von hina ve yeleoen, trffrichtighe Vnd s^uchtvirdiye leute, quot;ifnd haben öffentlich an aydes flatt, mit erpietunyk^ defgehurluhen Volye^yvan es bonnotenjbekant bnd nulgefagt, das der 'teirdiger bnd 'leolgelerter Fni e he tm IQebit;^ ^egen'teertiger ’Bryff'^;ejger,bÓ Gera trudt Flötensfeyner natunichen eheltepliche Muta ter, quot;bnd FKoifJ^Jebit:^ feynen natürliche eheltepa Uchen F'atter,dafelbß im Flecken Flamit:gt;, in eya »en rechten, fchten, bnd bnuerruckten Ehebette, recht echte bnd ehelich geißlet bnd gehörefey,recb ter Deutfiher bnd keyner Kl^endißhen oßrbera lumpten arth, Von Fatter Vnd Mutter. Fnde das • fieh berurtefeyne Bittre ihe Vndimmer ehrlich Vad.

aufriMig^, ah eMiebenden Leuten ge^tmett hnd 'ieol anjlehet, er:^i^t Vnd Verhalten. S9 Vil aber ihren Son, 'Sryff^ygeren belanget, ifl Vnt obberurten beyden Zeugen, Vnd funjl meniglichen quot;feoll betvull, das erßch Von iugent auffgegen feyne Elteren,'Frieceptoribus,Vndyedergt;nangehor/amlich einge^gen, erbarlieh Vndfromlich, Vnd infeynen Studijs fleyjjtglt^ er^igt Vnd Verhalten, Vnd durch Gotlichen ^gen fo Villludirett vndgelernet hatt, das er nil mher der l\irchenVndPolicyen nut^gdich Vnd dien/iiich fein ban. l^nde bitten demnach alle Jain^t Vnd ieden infunderheyt freuntlich,quot;trollet in feyner ehrlichengeburt, der Eiteren, auch feynes aigencn tugentlichentvefms ,teandels, Vnd gaben, damitin Vnfer Her gott reichlich begab et hat, ge» ni)flieh entluden lajfen, Vndgeburliche hu^e,fura fchut Vndjurderung thwi Vnd erjgeigen. ^as irolle quot;(»ir neben ime,Vmb cynenyede» nach er he ijft hung feynes ftandes, freundtlich imd'^illigVerdienen. Hrbjinthlicb nüt Vnfrem anhangenden Inßgel beß* gelt Vndgefchehen am heyiigen Pßngslabunde, Irn darnach Chrifli Vnfers Selichmachersgehurt, tau» feat,fiaiffhundert,VfidSechs Vndfunftichßen.

Simile Teftimoniu legitimi Thori dedit mihi virtutilnib vere nobilis vir Michael Hap dc Hajiberg, qiii eft Præfêéius Patriae meæ.

Fui quoq; in Patria mea Dilcipulus Gode-fchalci Pretorij, viii celeberrimi Saltwedliæper biennium : quomodo fubipüus Re^oiatume

gefserim, îpfe tcftari viuus potèrît.

Artem Dialeélicam Stendahç fœlicifsime me docuitprçclams vir M. Lorentius Hammerus.

Q^ialeTeftimoniû mihideJerit clarifsimus Tbeologus Petrus Martyr,qui Preceptor meus fuit Argentinae,tefl:antur Literæ fcnptæ ad pru-dentifsimum 8c doélifsimum virum D. laco-bum Schutz, Elecloris Palatini Confiliarium fi-delifsimum.

•J, Tcftimoniu Iohannis Flinneri, Paftoris Argentoratenfis , danim mihi poft dimifsionem Mcnfe Oîlobri Anno 58.

Ztt TJeydellerg in kiirt^rfriß: V^ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ley der ergangen iß.

Ein \'nen)ort quot;Wunderlich dingl^ Sgt;gt;is halten ny entant li^n furring^ ^as ich ehnfaljch Will ^ygen ahn, itt ei quot;Wob horen yederman :

Ein ^iacenaus Mer^erlant, mihehnus l{lehit^War genant, !Sey fulcher Vniuerßtet Sich Woll nbsp;nbsp;hejjren fur in het.

In der Scholen er vht fich oft Ein ehren gradt dardurchverhoffi. In der l^irchen in T^ue tgt;ndßill Sein Am^t Verrichtfur leuten tiill, ^ie er teglich int abent gbett yndefoi^l mitfr acht trauen thet

N«m Xt'ar auch dar tin Tilman Heshuiden Viel Vtrdr^, Tnd quot;freil er :^ar derOherfi TVlt;»r Inallen'(ealt:^allein fein gar, TP ie ehr es macht,das mufi fein recht, ,^lles van im taart finß gefmecht. quot;Hun tregt fich nbsp;nbsp;nbsp;taie offtgefchicht

Sa ehr huret andrer bericht ^as nit mlhehnus kan fo fblecht Jm flux in allen geben recht. 9) IS an fang ifl alfo gefchajft, 9^0 Flinnerus die Wilder firafft, Site das Churfurfllich Grab Ja neta Sampt dem fo kj/llichen Gebet» yFalt in die I\irchen furen ein. Mit ergernis der Chriflen Gemein. 9) er Chur furß felich fragen thett SienDoblor ,ob er das macht hett, Mit F ildren Vnd Figuren fchon Sem Grab dahin fet-^n lohn f Tilman fagt:la. rumets^auch Jehr, Sprach,das es off'sgefthehen taher Ton Fettern hoch Vnd FFeyfem frumb F Feie h fehr berumpt im Chrijlcnthuinh. FFilhelmus JJrach: taas er an-^g Mit diefem Grab, het taenich fug. 3)ie Vmbßent hie aill fchteeerer taern Fnd grojfer ergernißgepem FFolt anderfehreiben nicht, and macht !gt;as man endert, Vnd baß bedacht

SieriaUerftlicf),Vnil Varfh fit 9)enPUnnernitfu hocki^cbfn , igt;Dch i/} biy Vilen gVeiß die fag, 9)a\ Flinner hiß dtefen tag Z 'fe Heydeiberg Tier, vnd mit gut l‘''l''urt ße i^rruttung han Verhütt, r: r/enmans inder’Fe^rebnis fathtn ƒ . Mit im mt hett vill thnn maehen, ’ Mit 'Bernhart Herxammer gings auch Sgt;en Dienern macht es Vilonrue : S)an de manßhrißtlich fait die reth FKiernans mitim befunden het, Serichten Vnd Vaar i^igen an, Mifcht darin Dollar f tleman, Ktlanderedin^l{^, dauonauchnibe MitimgeredtWar Vaarden ihe. KKilhelmus am^igt hie fur allea VKas imfèhr that miff allen : Dte andren theten frateßation, das ße Icemen balt dauan.

Hæc Carmina cópofuit Iohannes Flinnerus, cum eflem Argentinæ apud illum, per duos in-tegros dies,poll meam dimifsionem,ea mifi Se-natui Heydelbergenfi, Scriba verofuafit afferri Eleélori,ea fretusfpe illa mihi futura nocuméto, fed fruftratus eft fpe fua Sutor vitra Crepidam.

Hæc Carmina ideo adieci, vt appareret ca -lumniam aduerfarij vanam efle: qua inquit, eos Aulicoï efle parafitos,qui meæ Dodrinse adhe-

rent. Nam iple vere aulicus fuitparafitus, qua-do Contione Flinnen denouis Jmaginibusijfq; impudicib rephendit amp;nbsp;dânauit. Nam crat fum-mum fcandalû,quod eiufmodiMeretnceç Imagines, in loco Summi Altaris debebät lollocari, cum Imagines Sanélorû nupcrefTent expulfe: Et Monumentum Friderici Filecroris neLapil-lis quidem eflet teélum. Reftc fane dixit I lin-nerus; Man htteliealteTeuffell'H'eg^getha^ VnJ wan die neuen T. euffell Trider hereyner fnrrn. Hane adulationem rephendit præfensEIeèlor, in eo dum Flinnerum reuocauit. Hæc adulatio in Tilemanno 8c parafitis tanró fuitfcelus,quod omnes digni elTent publica excommunicatione^ fi difciplina Eoclcfiaftica eflet in vfu.

Quædam Notabilia,

• I. Ecclefiç Heluetieç intercefTerütpro me apud EleftoremPalatinum,vt reftituererin integrû. Tilemannus me vocauit Caluiniftam. Stephanus Cirlerus dixit me omnia voluilTe agere H el ueticè : Ergo confefsio mea non aduerfatur Ti-gunnæ Ecclefiac.

• 2. Pantaleon nondum publice dixit, me ne an TilemannunominaritfalfumProphetam. Era-Ilus Pantaleone fóepe vocauit Fatuum 8c Ne-bulone. Balduintisaliquoties dixit: Pantaleon efF malus homo. Eraftus rr ale 8c pefsime audit, quod interim tantum familiaritatis inierit cum Pantaleone. Tilemannus vocauit eupeliimum

proditorem veritatis. Quando Ca/parum ac-cufaui,vt tergiuerfator,dixit, hanc acciifationé nó pertinere ad Senatum Ecclefiallicum. Ergo reéle feci, quod fine T eftibus cum ipfo reconci-liari noluerim.

Aduerfarius meus gloriatur,quodpofsit có-rundere funs CollegaSjCoram toto mundo,quia nimirum fubfcripferint fibi femel omnes, iam vero damneturab omnibus. Rclp Hacconfu-, fionefAduerfanus mihi parit gloriâ,quianimirû conuifti veris argumentis, mea caufam meboré vident efle, Deinde ego habeq Teftimoniü Fa-cultatisSc Vniuerfitatis, vteriam eftbeatior^ Nam Academiam non pudet meæ caufae ; tuos pa'-afitos pudet tuæ caufæ. Quid tibi nunc vide turHesbufic” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• 4. InuicH.fs, Imp. Fcrdinandüs clcmentior fuit-ijs.quiin Vvo.rmatienfi Colloquio audiendos primo cenfuerunt Helueticas Ecclefias,quâilli5i qui yolu.erunt eas inauditas damnari.

• 5. Angli à Papiûis tantum funi? ex patria pulfi: Sed à Luiberanis ex varijs nationibus fuerunt pulfi. Ergo Lutberani Papillis crudeliores. j

• 6. Lutberani fcribunt Hæreticos efiecôburen-dos; Sc dicunt Caluiniftas efiè Hçreticos : F.rgo ipfi funt illi^ qui fententiam Sanguinis ferunt in-iquam ƒ decaptiuis Cbriftianis in Anglia, Italia,i Gallia, Inferior! Germania 8c al ij s inlocis. Pa-piftæ tan turn funt bic Carnifices.

T. Heshufiuscos vocatlioiuicidasconfcicnti-

9nirn,quîperî-idÎOTos I. Corinth It nointef-liguntfolos Infidèle«;. Ergo Dilierus, Agricola, Flinneru^.funt honiicidæ confcientiarum: Nan« iHi locum Pauli ficexponunt.

• 8. Concord a anno ^6. Vviteberge comporta, inquit ab indignis edi Corpus Chrifti Sed Bu-ccrus in Ppift. ad b’nepphium narrat, quod per indignosTheologiibinonintelJexenntprorfu« infidèles,

• 9. Aduerfarius cordatè 81 folidèdemonftrat, quod Ibli infidèles fint habendi indigni.

lö. Dillerum Protellahcibvis amp;nbsp;fiibfcribenti -birt'ddeo non cónumeraui, nam is c‘ hi buit tandem proteftationem fuam^ antequani Diabolus earn extraXit ex finu

JI. Eleélor vocauit Vvolfgangum Mufculura in profefrorem,retinet in officio profefibre Bo-quinum prefidem difputationis meae. Precep-lores Domus Sapientie fauent Tigurinae Ec-clefiæ Doftrine de Eu'harifdia, Eledor iple di-dicit Religionem ab Affine (uo Georgio de Er-pach co'uitegenerofifiimo, amp;ifl:e fauet Doc-trinçTigurînç lt;deSynaxii. Ergo fatis àpparet, cui parti faueat Eleftor illuftrifs, Palatinus.

12. Eleftor inihi abëunti dono dedit viaticum, Scpoftdimifsionemdimidij anni Salarium; Se-natures quoq; Ecclefiaftici Coniugi 8c Liberis voluerunt profpicere de habitatione,donee nâ-cifeerercertain alicubi conditionem. L.iberum quoque fuit,quandiu voluerim, Heydelbcrgæ

ineis famptibuscômorari. Tilemannûvero S'e nätorcs Ecclefiaftici tan^focum incendij,volu-eruntexpulfum,intracertum tempus, amp;nbsp;tan Jé quand© voluit abire ai fuo Petro, fuitarrcfta-tus. Ergo Eleélor mihi clementior fuit quan» Aduerfario.

Iohannes Brcntius Vvormatiæ noluitcon-demnareTigurinos. 2. ^rendus hat auch Vn-derfchriebtn dent FrancVfordiß hm abßhit. . Vinariæ voluerût Saxones côburere Cateche-fin Brenti). 4. In MarchionatuBadenfi vo-gt; luerunt condemnare Brentianifmum.

caufa Ofiandrica Brentium Saxones votât Co-thurnicum. 6. TilemannusBrentium,prop-* ter bellum Grâmaticale,vocauit infulfum The-ologum. y. Sihocverumeft, ineptifuntad-uerïari), quod ad Brentium, tanquamineptum patronum confugiant. Apparet quoque Bren-tium jam effe mitiorern amp;nbsp;benignioré huiccau-fe quam tune fuit, quâdo fuant Otthoni Hem rico, vt fibi caueret a Martyribus, Munbus, 8c Glyribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

14. Editus efl Libellusde Euchariftiaâ Jacobo Andreç,hic Liber dedicatus fuit Matri Ducis Vvirtebergenfis: fed ilia remifit. Dedicatus fuit Otthoni Heinrico, fed huic queq; difplicuit. Bullingerus laudat iftum Librum, propter mo-deltiam Sc fpiritum lenitatis in fbnna traétatio-nis. Caluinus feribit lacobum idem fentire cû crafsis Lutheranis, Brcntius ob PræfationeOT

f fixam â Saxonibus vocatus efl: Zuinglianus, lacobus Ândreæ fatetur fe veile cü Lutnero federe in eo.dem fcâno. Eodem tempore edituj eft dodus amp;nbsp;pms Liber Adami Cliriftiani fub-{criptis Literistribus I. A. G. cjuiaaduerfatuf lacobo Andreç Gœppingenfi, amp;nbsp;eft ftriptus ä Johanne Anaftafio Geldrienfi.

Veri authoresturbç Palatinçfunt. i. Sub fcribentes amp;nbsp;ProteftantesTheologi. 2. Gratu-lantes amp;nbsp;crueifigêtes. f. Viripnccijjui. 4. Po-lipragmonici.Hyperepifcopi, qui Tilemannum contra me incitarunt. Heshufius^ namis anrea quoque duas turbauit Ectlefias. Rofto* chiani voluerunt contra ipfum inftituere actionem iniuriarum, fed Palatinos Eledorpro ipfo jntercefsit, huic vtgratiam referret, etiiPalati-natum pcrturbauit: poft^ dim'ilTus eft ab Elec-« tore, etiam Bremç motus concitauit: nelcio vbi iam nouam parturiat turbam. Ego antea trâ-quillè inferuiui Ecclefijs Vvirtebergicis : quod Ideydelbergç vixenmtranquillè,.teflaturFlin-nerus, qui mecum diu fuit in Minifterio.

.. Poftquam dimiflus fui, nullam Ecclefiamtur baui. Antequam decefsi Heydelberga, rogaui Senatum A cademiç,v t,fi q uis me poflet antho-rcmturbe côuincere,me vtauthorem turbçpu-nirent; fed nullus fuit qui if ud facerepotuit. Poft meam drmifsionem continuç fuerunt rur-bç Heydel bergç : quis quaefo illarû eft author^ 16. Multi dixunt me bonam caulàm egifle pef-

I Cmè. Refp. ,1. Hoc dicunthomines pefsimî, lt;]ui fuis malis confilns tnihi impofuerunt. 2. Hotpines ignari Hiftoriæ^qui nefciuntquomo-* do re$ ßt gefta.

17, Dicunt alij,me Jjon obfecutum bonis con-/jJi js. Re^. FattMr ex parte. Nam diuerfilsimi mihi fucruntconfiliarij. .Vicinusmeus D. Petrus Lotichius Poeta Gçrmani® bene confulu-it, vt mature peterem confilium à Senatu Acade mi«,i8cvtcauereroruibi acômenfali Erafti Ro-fiio.quando publicecoram plurimis hominibus in.TempioCunium mendatij accuûuit. Quan-do Tilemannus prohibait piihi, ne legeré publt; jjc4, BaJduinus confuluit piè,vt confulerem'Se natuBi Academiç, Sed iftud difluafit plané Era-ftus. Quando Cafparqs poft datum Eleftoris Mandatum/côtra Mandatum publicè in me fuit iniurius,. volui eum aceufare coram Cancel^ f ia.fed iftud diftuaht Çirierus.

t8i Tértio DieMenfishuius Septembris Anni éo. imprefla eftConfeftioRremenfium Con tionatorum contra D. AJbertum Hardenburgi-um. Sed ne cômoueantur pij,hæc diJigenterno tent. {. MultaineavocariHæretica, quæfuot Euangelica. t. Qjiinq; efte Contionatores BremaeptcrAlbertum,qui non^ubfcripferint Confefsioni editç. nbsp;nbsp;nbsp;Contionatores Brème-

fes aJiam habere Confefsionem Auguftanam, Tilemannus habet. Nam Bremenfes aliter citât quâ Tilemannus. 4. Iniurio5efreipfosinAl~

! ' ‘

fcettunri : Nam Albertus rton docetPancnl ffle Corpus fignificatum, fed Panem Corpus figni— ficans efle aßerit. Scholaftici in Schola Breméfi fciunt aliud efle aéliuum Sc aliud cffépafsiuum. ÿ. Contra Scholafticos ScholæNicrinç docent IN amp;nbsp;CVM efle aequipollcntia. 6. Contra Scripturas in Symbolo per Dexteram Dei, tan turn Omnipotentram Déi, Sc non fimuJ locum Bcatotó intclligunt. 7, CumTilemannopro-uocantad Articulos Smalcaldicos ScAgendam Ecclefiafticam. 8. Séparantfe à Caluiniftisamp; Ti^armiS.ßndtinenfofeindt^dasße intn leydt mochten atts den Hintmelbleyben. Contra Ti-lenlannum docent,quod Paulus Chrifti corpus Aèt. 2j. in Tentorio lerufolimac viderit in terris. 10. Ciucs pi), qui Bremæ funt, magis fanent Alberto quam reliquis Aduerfarijs.

içf. Vana eft obieftio adùerfafi),quodipfo ab-fentedifputarim deSynaxi. Quiacum reucrfb fcriptis agcre volui, ipfo abfentc dilputauit co-traTilcmanni DoftrinamBalduinus. i. Qui eflentdicendiHæretici. 1. Etquomodopuni-endi Hæretici. Abfente Aducrfario difputauit Vnicornius ineptè de Libero arbitrio,de difcri * mine Legis amp;Euangelij: docuit Gratiam non effe totaliter,fedtaiitum principaliter caufam noftræ conuerfionis ; docuit pœnitentiâ immediate venire exContioncEuangelij.^ed cotra boc nibil aufus fuittentarcTilemannus: Nam Lupus metuit Leonem. Et Hypocritici ilïi Hy

P erepifcbpi VviflöcLunus 8c Ncuftadîafftts, eS tn hos non aufi font inflammare D. Tileman-nam. Sed ebrij oculi non omnia vident.

ïo. Quarto Die Augufti Anni Cornes Georgius de Erpach fere eadem hora fuit excô municatus a Tilemanno 8c parafitis fimul ante lanuam, Sc eadem hora fuit abfolutus a parafitis, etexcommunicatus a folo Papa. Ibi Tilc-tnannus condemnauit confefsionem Comitis, çiç fuitChnfcianadiiudicataàTheologis wor-tnaticnfis colloquij iTbi omnes Parahti Papse mendatij funt infimulati a Comité. Et Comitis «onfeßionem foils cótta omnes folus Chriftia-inamagnoui. .

■ai. Aduerlârij feftucam in oculo alterius vi --dent, trabes in fuis oculis non animaduertunt. •Qjiis eft ille Dominus de Berga y oui in domo lt;a, vbi Cranea defunétorum eolleéta erant, pa-itauit menfam pro haunendis Vini Nichni po-«ulis lt;nbsp;Quis eft nie, quem Herxamcrus dixit, • phis habere Vini,quam Spiritus Sanéfi Qjiis . eft ille qui Vino inebriatus,corâ luuentute ftu-pra fua iaélauit, 8c rephenforem pugio|ie côfo-dit lt;nbsp;Quis eft ille, qui tam Chriftianè fe gefsit MontisPcligardiç' Quis eftille,qui toties à Cu nio 8c Velfio Nebulo vocatus,quem vulgovo cant das Htfgt;fgt;emenlein Tacete amp;nbsp;pœnitentian* agite perfidi proditores, aut Eletlor vo., omnes cijciet ex ftatione veftra, ficuti Papam vcftrum, c quem nefariè adoraftis.

I 2.

tz. Pantaleon in gratiam Erafli quxßuit fitn« guinem Tilemanni. Et Scarab^us in gratiam Pantalconis ( nifi fallor ) fimiliter noæfiuit guinem Gulielmi. O ofculum ludœ.

2t. Mandatum 9. die Septembris datum,non tantum à Tilemänn, fed magis,fd:pius,8ccitiu9 fuit viblatumâ Parafitis Tilemanni. Ergo not» intelligOj quöd hiulti dicut, jppter trâfgrefsioné illiusMandati, Tilemannum eße dimifTumfo* lumniödö. Imoetiäm propter malamDodrr# Mam difnißus eß : £s iß nichfMtich, thtsvun^äfi wunoiteh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:i

24. TiletnaOnus fo. Augußi dixit Senatorea quofdam Vrbis eße détériorés Ethnicis, vt qui annis‘aliquot non cömmunicaßent. P.oßea Segt; natoret piO ipfo ex conftlio M/Heinrici inteb* •ceßerunt pro reftituendoTßotnantMj.-Eloflyr ' fefpondit fe mirari, quod fibi-amp; fuis cotifibarij« non tantum tribuerentpruii8ntiæ,quod inccUi gerent, quæ eßent ex v(u RetjlAibJirae amp;nbsp;EeóJo-ßsc. Promifit ißis fi poßent probate caufarnTi-lertianni bona eßc,fe v eile ipfumröftitucrein in tegmm. Sed Senatores illi nOndumprobarunt: c rgo non eft reftitutus.

tS- M. Cafparus NcferâS'püWicé dicebat; S)trTe«ß^elmit der eynengeßah ißunsder Kyreie getriben, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anderTt^fil, dfrleilv»}

Jie SuhfiaTUUm C Seihe fielen. Intertogaui M. CafpartimjUh ilie Dtabolus-eßet vnus e.'t Mini-fths^an eX profeßbhbus Tvlaitditorib. Sed

fiîhil refpondit; verum Literas Papac artuüt. Calparus putat phantafias fuas eße fubftantiaiï Synaxaos. Idem falfo docuit. ,Qiiod Diabolus femperreliqucriteflentialiainBaptifmo. Id «ft falfifsimum. Nam Arriani fuftulerunt Eflen tialia. Idem faciuftt hodie quidam Anabaptiftç, quinegant myfteriumTnnitatis. Aél. 19. Viri duodecimfuntrebaptizati ; quianefcierunt «flè Spiritumfandum,amp; habuerunt lohannem loco Chrifti. ErraruntigiturinfubftantiaBap-tifmi: idcoquc prior Baptifmus pro nullo fuit habitus.

26. Rede reprehcndi aduerfarios, quod locii Baptifterij ferrent mancre in angulo, v bi Canes amp;nbsp;ebrij mingunt Sc vomunt. Circalocü Baptifterij Hey delbergç non minor fuit fœtor, qua alibi circa Cloacam.

• n. Mercurius primo laudauit dilputationem meam, eaob cau/amZuinglianus fuit vocatus: hanc maculam vtabftereerct, fcripfit mihi pro-lixum fcriprum,promifit fe mecum iblo aélurü, vbi accepit refponfum, attulit iftud Papæcôtra datam fidem,vt ita noceret mihi,Sc gratiam mi-retapudPapam.

• 28. M. Heinricus Scriba etiam primo dilpu-tationem mihi obtulit, inquiens ; Ihr muß mich keker tn tder ich muß euch heueren.

• 29. Multae traétantur quaeftiones : fed iliac omncs ab alijsprimo fuerunt motae. Et pliira reliant Myfteria; Rogate Deum, vt illa quoque

vobis communicare pofsim: Haec interim toni confulite.

^o. D. ChryftophorusPróbus probê dixit î £ƒ iß ein fchande, das die Principes den ludtiit Hißitium ^eien, Vnd folche ^yeelche Znin^liatii ^enandt, '(verden Vertriben , Idem folus fcrè mifertusmeæ fortunæ, voluit conditio^ nem ofFerre, fi potuiiïera expcctare mortem altcrius, qui aegrotus adhuc fuit in Officio, ’

jt. D. Chriftophorus Ebcmius folus fcrc dix it, Mc elfe confeflbrem veritatis.

it. Non eft mirum, multos in Ecclefia illa alienanàmc, quia liberum eft fineulis quæ -uis de memendatialpergere. Et mini non con-tingit audiri.

p. Mentitps eft Cunius, quando docult, Zuingliujn a Lufbçro JVIarpurgi primo didi -ciffe , Spiritugliter à notis manducari. Car h nemChrifti. Nam Zuinglius iftud nunquani negauit.

M^gifter Aulæ tempore afflidionis meïE^ aégrotauit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Aduerfarius meus me contulit Arrio,^ tali Diabolo, qui non modo Heydelbergami, amp;nbsp;Palatinam Regionein, totam Germa^ niam fit feduclurus. Pui get is fe ab Arria -nifmo, Scfaxit Deus, vtbaec pia de Syna^’ Do^lrina doceaturper totam Gcrmaniam,^ .

^4. Stipendiarij funt fupplices facli pro Ti-Icmanno ; quia per ipfum ex Sacculo Ekéto-ris acceperant Pecunias. Nam Aduerfanus fiiit valde liberalis ex alicno Sacculo. Et redeunti Aduerfario, Stipendiarij tamelici funt gratulati.

Heshufius fuas Condones imprimi cu-rauit, amp;nbsp;dedicauit precipuis Aulicis, ita fibi iÜos voluit compararePatronos.

Heshufius circa initlura Miniftçrij fui, Mandatum publicari curauit, quo vetaba -Vur, ne vllus Spetialis vllum Miniftrum vel dimitteret vel reciperet ; Sed haec omnia fibi deferri volui^

Scriba amp;nbsp;Mçrcurius à Tilemanno fun^ precipui viri ajyellati ; Ergo non eft mirum» quod pro ipfo lunt fupplices fafti.

j8. Heydelbergx quando baptizantur Pu-eri, folent Miniftris dono dari quaedam Pe -cuiiiae. Extitit igitur hinc contenrio inter Parrochum amp;M. Cafparum: Nam Cafparu^ conquerebatur, Parrochum baptizare Filios, amp;nbsp;Liberos Diuitum : Pauperes vero ad fe re-mitti. Ordiaata fuit Pixis, in qua quifque collocaret Pecuniam , vt poftea diuideretur aequaliter. Sed hinc faclum, vt alter alte -rumaceufarit furti, quafi non fidelitcr repo -Ctac fuerint Pecuniae, Tandem contigit,

vbiCunius Parrochus folus plerofq; baptiza^ uit Liberos: Cafparus vero abEquoadAfinum promotus, 8c ex Vrbano Subvroanus Diaconus creatus fuit : inuidit Cafparus Cunio tant pinguem bolum, amp;nbsp;publicê docuit, non eflefu* mendos Nummos circa Baptifmum, cum ipfe tarnen integros Daleros fumpferit quandoque, TalemcontentioncmaluitHcshufius : Namnó voluit ferre, vt ipfe quoq; alternatim cum Caf-parulo baptizarem Pueros perSeptimanas : Ni puliemitaLiberismeisfurari voluit. Et nouit Parafitum fuum libenter edere Gallinas.

Heydelbergæ Calendaria Tiguri ifhprefli vocantur etiam Zuingliana.

• 40. Ornatifsimi vin, fi fciatis à mé aliqaid iri hac caufa vel alia cómilTunij propter quod debe ani à vedraEcclefia denari veniam, paratus fum id facere : Nam omnes Dei gloriam noftro honori præferredebemus. Doleo autem ex ani mo, fanefum ilium Coetum, qui me tantopere amauit, ita hominibus indoélis turbari. Deus il los breui turbabit omnes, is mé Exulem con-foletur. Eftote etiam mçmorcs^Familiæ^meæ.

• 41. Heshufius D. StephanumSyluiumvoca-uit fimul Zuinglianum amp;nbsp;Papiftam : Papiftam, quiafuerit Pallor Lewardiæ ; amp;nbsp;quâuis ipfe ad tcpiis no mifsilicaritjtamc baberetV''icarium,amp; futurus fit Groningç Pallor, vbi plurimi elTenJ Sacrificuli. Syluius relpondet, feLewardiae SUperllitioes Pontificias no approbalfe. Ncgat

fe habere Vicarium Mi/sificum, negai fe vnquS fofthac MifTarrt Pâpifticam cclcbraturû. Hef-ufiub probare aftiöné fuâ non potnit,ideoque promotuà fuitSyluio.

De Syluio diligenïer ihquifiui : Sed omnes pij qui funt Orôningç dieunt,quod ipfum nun-quâ viderint celebrareMiflàm. Celebrant eius pietatem plurimi, qui eius ope ex carcere amp;nbsp;vin tûlis iiberati. Commcndaïur eo nomine incly-tus Senatus Grohingchfis, qüod in tanto Religi onis difsidio fangüinetn Chriftianumnon effu-dcrit. Multi quoq; inillacclebri Vrbepijdete-flantur Miflàe Idolatriam.

42. PIcriq;, qui Groningç habitant, credunt: e)tis Goilt l(unne Menfcben nuchen :fit gleube abtr nitjtUs ein Minfih l^unne eynen Godtnucbtn.

4^. Quarto die Augufti Anno duo fîmul mihi mortui funt Liberi, cumq; me côfolah de-berent Generalis 8c Spetialis, grauifsimam ac-cufationem inftituerunt contra me. Tileman-nus enim accufauit me, quod docucrim. Generalem etiam debere elfe infpeélorem Difciplinç Catechifticae. Spetialis vero, quod docucrim, à Spctiali etiam Ægrotos debere vifitari.

Etiam non deduxeruntfuncra; ego tarnen ad-fui Funeri, quâdo Proies Aduerfarij obijt.

44. Pantaleon fœpe rogatus fuit, vt miniftra ret Menfae Dominicæ : fed conqueftus eft fefe cfle aegrotû,ideoqj non poflc id faccre. Qjian-do veto iuffus fuit, mihi cripere Calicem,tunc,

teftimonio ipfius Stephani Gîrlerî ,AItauit vt Hircus : nam afcendit montem Cancelariae, amp;nbsp;rogauit, num id facerç fibi licerer.

4$. Poft abitum Flinncri,GeneraKs fc Spcti-ali» etiam certarunt de Paradifo,fieuti Agricola, Graeinerus, amp;nbsp;Cafparus de Paftoratu, amp;nbsp;ijfdé vitijs obnoxij faerunt,quae mibi voluerunt af* fingere.

• 46. Quid tibi feci Erafmc Minquiti, quod Buhi Conterraneo tuo ita aduerfatus fueris^

• 47- Qjiare me accufatum non audijfti nobi » lilbime vir Erafme de Pfenningen 1

• 48. O quam fœlix fuit Dei Eilius , qui inter fuos Difcipulos proditorefn vnum habuit.

• 49. Proditor Matthias proditori Tilemanni tradidit Carmina Gulielmi.

.:L

Coroflarium. ' ■

gt;. Lutlicrani dicunt interficiendosUçreticcWj amp;nbsp;non interficiunt Papiftas. Qjiidam Zuin-.' ^liani dicunt interficiendos Hçreticos, amp;nbsp;non interficiunt Lutheranos; ©lt;»ƒ l^an ich nit begreyfn fenn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iede oherl^eyt thunfolt^t^as ieder Lerer

fligt,fa muften fie elle tag menfehen metfchen.

t. Des 'Bapfies fiull ijl nimmer letichpteen ejiner abgefiojfm ijl,fafitss^^ficb ein ander Bapjl daraif, Brentius bat Vent ^icolao Gallogefagt,Er jlia ge in der Superfiition dreg Jlafiel hoher den die Taa pifttn.

• 4. ® o Chrijliis die Tharifeer ygt;nd Schrifitgelerte Jiufiet;(»arter gecreut:^et ,fo ich den neuen Da» piften die^ trarhegt gefagt, han fie mich auch gea

• S. M hab Hegdelbgrga s^ifihfn Vilen leute» frid Vnd eynigl^ilgemacht, Auch int anfangl(^meg» nes iÇirchen Dienfies,den fireit Vom Chorroc^^ Vnd S ilderen ge/lillet.

• 6. Vl^en die Hegdelberg fuite erfaren,'!rie die Suhen mitmirgehendelt, fo '»urdenfie mich lieber haben den Vohr.

• 7. Meyn Bucher fein alle Uegdelberg bleybe. Tiletnannus hat gefegt: KEilhelmus ifi das liebe JÇint.

• 8. Meingrajfenflegßfallen dießranclien,fo it:^ Vnder der erden , 'Oeider alle megne Fegnde pregfen. Ich hab auch afft in ejner '(toche fo manche Tredigt

«îl^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tb tilt ttn Jeren alk.

Intjnergertchtenfaehn ßlmirmtin ßflt^

gemut nimtner genommen Teerden.

10, OAcl^emun o Acl^erman yr» hifiti deinge'toijjingbm, tDas Ju nit treulich haß gedacht. KKerdichgen fleydelherg gebracht. lt;Durch mich bißu gteMch Vocirt: Aber mich haßu expeUirt.

Pantaleon Tantalein IDaßelbiih haßu auchgethan. ^ia:^ dufiß'tigs ßeßtrletn. Ein e'tetgJchanM fob euch fein.

Quando abiturus,vidi proditores veritaris ri-tac mcac infidiari.vt effugercmex ilionim ma» nibus,illos titulis quibufdam, ex infirmitatc, percufsi, quibus indigni funt.

Excufurn extra Bafiîcam,per Velßum Candidum, t6 Sep'» tembris. Anno 60.