MARU SALOMONII

AIBERTISCHI, ivre co NSVLTI, EQ.VIT 1 s’QJZB Romani,ac Aduocaci Confiftoriani, in LtGal^ , lus,0^in»§»Re(ponfaprudentum, Paradona*

Cum gratia amp;nbsp;priuilcgio Cæfareo»

ANNO D. XXX»

AMPLISSIMO IVLIO, CARD. MEDICES R» E»

VicecancelIariOjMan'us Salomonius Alberlifchus,

• Aduocatus Confiftorianus, S»

V s s vtuojamplifîîmclulijfummo omnium fâuorcamp;pJau fu,Aqinlianas falÆras publice diïputando excuffî,in con^ iientu XXII Cardmalium,frequenüEpifcoporum,Iuris . fapi'entum,ôôomm'fanam literatorû concurfu. Sola form* na mui dît gloriæ meæ:quæ pridie quàm certaminis ucniret j dies, quail è coi^na difceptantium te dto curfu in Tufciam I ire côpulit ,antequam morti cederet tuu 8é fandiflîmi Leo nis X .PonnMax» unicum folamen, Florentinorû decus,6C deliciæ,Dux Lau rendus Medices,tota ( publico ludu )fletus Vrbe,totaTufcia.Eripuitfanè ^d potuitfortunauobis : ÔC tarnen quodfuum erateripuitifîquidem diuitiæ,hono reSjCOgnatijlibenJonga^ nepotum fériés,in manu fortunæ funt. Qiiod auté tuum erat, eripere nô potuit, Animi magnitudinê Humana defpiciendi : quant cum fubuertere graui plaga tentaflet, earn in edito fubßulit omnibus conipis= cuam : anfamcj præbuit palam faciendi quantum fapientiæ in ifto pedore effet reconditum ad res publicas conftituendasiquæ fola uiaadfummum laudis ftigium fine inuidia perducit.Multi cum toga tum armis non fine iniuria amp;nbsp;ex de gloriam fibi pepererunt. Soli rerum publicarum conftitutores longe maio rem (ÔC quod optabilius eft)i nnoxie confequuti funt,ut Solon,Lycurgus,Nu ma,ÔC cacteri,qui ob hanc rem gentili ritu in deos relati feruntur. Quod genus laudis tibi nofbra æi^te uni côtigit. Obitu Laurentfj Principis Florentinorum conftemata R.P.ne quid detrimenti caper et, pio uoto operam dare dignatus cs:fîmu]tates,odia,dilîènfiones fuccidendo fandlifîîmfc legibus ÔC inftitutis cunda fîc æquafti,ut improbi male agere nequeant,boni ne uelint.Et ne fîngu la perfequar, quantum tua opera tuâque præfentia gaudeatgens ilia, inde uel maxime coniedurari licet,quodtecrebrisliteris ÔCoratoribusad fereuocarc non cefîàt. Verum non eft præfentis inftituti tuas ÔC Leonis laudes recenfere, quæ alio ftilo mihi pertradandæ funt. Igitur ad rem redeo. Ab auditorib.meis, éc amiciflîmis multis, quæ difputando diflêrerâ, quæcp mecum ipfe collegers, impenfe rogatus fum copia facere.Nec^ profuit diu repugnare:uidus tandem precibus,quæ fine ordine iacebant difponenti mihi,creuit opus in Commenta rios uariæ ledioniSjôCut fpero baud ingratæ,fententiarû in primis minime uul garium nouitateiquos ea præcipue ratione tibi dicaui, quod totum à te pendet aduocatorum collegium, tuacß ope dC opera in eum ordinem adfcitus fum, quo nihil Mario mihi condonari potuit ad dignitatem amplius,ad ftudia acco== modatius,ÔC ad ætartm^xpetibilius: diftringor tarnen totus,*^uod quas debeo non polfum gratiaA'eferre : fuperant,me Deus,tua ÔC Pont. Leonis noftri in me beneficia omnem referendi facultatem. Capias ergo qualecuncp munus hoc pro addiW animi mei monumento,non pofTum maius offîciofi amoris pF gnus trader e. S cio deledaris longe plushis quàm opulenffs auarorum mtP neribus:bonarum quippeartium teftudiofum pofferis teftabuntur hæc. At præciofa dare ditioribus fe,aut^ultitia,aut aucupium(ni fallor)eft,6lt; fàmæ eo^ rum quibus dantur,infîdioftim. 8æterum epifiolam confolatoriam inuito mi mi librarfj extorferût,lt;fuâidcirco huic operi pafTus fum fubijci,quod fub idem tempus germanaeÿ foetura cum difputatione in lucem apud me prodiju V alelt;

I N ö- E X,'

D* E X»

INDEX.

index.

I N D .E X. \

ï N o gt;nbsp;.E

Verba haec, hi liberi funt uïnlis fexus, , ÔC funt per ui'ukm fexum, non funt eiüfdem f gnificationis. 52, c. D

Verba hæc, defcêdefttes ex linea,feu de iinea mafculinajan contineant fœmis

V nas,5X..D

V erba hæc,de,ex,per,an differant.Ibi.

\ ericas ÔC ratio conuertuntur, ^9.c

Veritas opinio quomodo funt inter feoppofita.59.D

Verifimilequodnoneftjhabet falfitatis imaginem.23iC

Verifimilitudo opinionem efficit.60« d

Vetare amp;permittere diuerfis refpetfli* bus poflunt fimul ftare. 4. D

• 1 Vltima elogia fub incerto uagÿrinon debent.3.C

• 5 Vidua nubens antequam certiorari pof fit an conceperit ex uiro mortuo, nifi

. annofa uel Iterilis fit, an infamia affia ciatuM3. c

; V iuenu's eft animam agere, 43« d

CONCLVS lONE^ ET Q.VAESTIONES PVBLICE DISPVTATAE,

Gallus Aquilius nihil noui iuris induxit,fed quod iuris crat,« mente xi Kab» in formulam redegiu

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquiliana fubftitutio eft quæda per fe fpecies à uuIgarijSC

i In Aquil, formula nihil fuperfluû, nihil imperfedum, 2Crepre henfibilenihih

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dlæ gloCin ♦§» quidam rede, concepffoncs funt fàlfiflîmæ ,uilt;

delicetfifilius meushærcsnonerit,nepotem quiexeo na* fceturjfubftituo:£C illajfilium amp;nbsp;nepotem ex eo inftituo,

$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïn cafu Galli nô inftitutfo/cd fubftitutio emâcipatione uitiatur.

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Captiuitate patris filius nullo modo efficitur fui iuris,ncque ne*

pos efficiuir fuüs auo,

Q.VAESTIO, J

I

Vtrumrafus nafeentis poft mortem patris 5C aui pariter mon'eft num ad Aquilianam pertineat»

ALTERA Q^VAESTIO»

Vtrum cafus nafeentis codem momento quo pater QC auus pa* riter moriuntur,ad LVdh pertineat,

SVMMARIVM LEGIS»

V alet de nepote pofthumo alieno fubftitutio cocepta in cafum, fi fuqs naîcatur, dC Lege V elleia fi fuus futurus nafeatur ud agnafeatur»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îî,D, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ex his pendent omnes Serbidij Sceuolæ fpccwlaüoncfi»

MARII SALOMONII

A L B E R T I S C H 1 1 V R 1 S C O N S. E Q.V I T 1 S Q. R O M A«N I, ET CONSJSTOR. ADVOCATJ, IN EEGEW, gal »V St PARADOX A,

ENARRATIO»

GGRESSVRO nobilemacperutiIcm.l.Galkisinters pretati'onem,non alienujp fuit quafdam ucluti prælu« dias quæftiones excuterc,quodfacilioremadrecludcn dos fcnfus praeftant adicum: ipfe ucro in rccêfendis Do dorum fcntentqs ultra quàm n cc c (Tiras cogat, baud im morabor:nerecitatoris,autarnbitiofi fcn'ptoris uitiurn ___________incurram:fed uixquæaccommodatiora ac ucriorauis fa fuen'nt. Tametlï noua muka apparebunt : attamen æquus Icdor ftudio prius affercndac ueritatis quàm temeritati imputabit,

ARGVMENTV

AnteGallum Aquilium ucteres putabant ncpotes pofthumos aliènes xq .tab.impcrqjiflum inftitui, Aquilius docuit quadam formula poffe inftis tui:cuiusuerba Sceuola bic pofuit.Poftea L. lunio Vclleio Conf.lata lex, qua cautum fuit,ut poft teftamentum etiam uiuo teftatore nati fi inftituti fo rent,non röperent.Sceuola uero ad formulam Aquilianâ amp;nbsp;ad legcm Vel s leiam praefentemïnterpretationem fubtexuit, Quam legem Vell, ante cum Saluius lulianus interpretatus fuerat»

Videamus igitur quid circa poftbumorum inftitutiones.xtj.tab.cautum inuenitur. Inprimis, utomnino fuibæredes uel exba-redes fiant, alioquin teftamentainfirmari. Dealienisautemnon inftituendis baud fatis liquet, num feripto uel fententia comprebenfum fuerit, Atqui ex, inccrtis.amp;.$, pofthumo.inftit.de Iegat,magisconigiuidetur,exeo inutilitcr inftitui alie nos,quodincertorum generi ueteresadnumerabant,utpaulukim infrafpc cialitcr tradabimus : et plenius ex ill o probari autumo, quod fi nominatim inbibitum fuiftet inftitui,ncc bonorum poff.capaccs elTent.l.non eft ambic gendum.Äfra debo.pollT^. ubicunq; lex,uelfenatj|l'confukum, ucl conftis tutio capere hareditatê probibet, celfat bonorö poirellTo: refifterc enim hoccafulexuidetur,inquitglof.ibidê,facit.l.fi minor.ö,(^fer,cxpor, amp;1, nondubinpi. C.de.11.

Quos ergo intelligit lex alienosç’eos Dod,definiut,qui inftitutionis tem

♦

MARU SALOM 0*11»

C pore,fi nati efTent, futuri fui hæredes non fuiflèntjhoc eft,qui primumfuccedendi locum non obtinuiflent.$.pofthumo,inftit.de legat, lafon no infubtiliter quæftio» nem facit à definitione, utrum de proprio, uel alieno lex fcnferit. âf ab retorta in • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contrarium definitione colligit de proprio magis loqui.in.^. pofthumo,ilium aliea

num definiri putat, qui fi nafceretur,non ellct hæres teftaton fuus,ex contrario er^ go qui fuus nafcitur,alienus non eft: quia primum in fucccflionc gradum obtinet, nbsp;•

Cumq? Gallus de eo qui fuus nafcitur loqûatur,ergo de proprio, nbsp;non alieno lo^

quitur, quanquam Bar, Paul.SC Alex, contrariumfentiant, Nonfoluunt,inquit, hanc difficultatem,quam necipfemeo iudicio foluit.

Et ponderatis fane definitionis uerbis, diffi'cultas ut diluatur,admonêdi fumus, Gallu de eo loqui qui fuus nafciturtet dû inftituebatur alicnus etat,quod alius eum Nottfutif- præcedebat in fuitate, quem non fuum ftturû ueteres appellabant: SC idcirco inter ilia uerba,nafci fuum htcredem, ÔC nafci fuum futurum hæredem, plurimum inters Suum nafci. efte* Suum nafci dicimus, qui poft mortem nafcitur: quoniam ficut uiuentis nemo eft hæres,itanemoteftatoriuiuofuushæres nafcitur.Futurumautem dicimus hæ redem nafci, qui uiuo teftatori fuus nafcitur, hoc eft, quem nemo dum nafcitur in Futurum, fuitate præcedittetfuturus dicitur,quod futurus pio parentum uoto fperatur.argu, 1. fcripto.j. unde lib. Hæc aperte probantur in.^.nunc de lege* ibi qui cum nafces rentur hæredes fui futuri eflent,ubi plenius dicemus: amp;nbsp;in,$.pofthumo. Ait enim, eft alienus pofthumus,qui inter fuos natus,hæres fuus futurus non eft. Verbis,nas tus, futurus, indicatur qui uiuo teftatore nafcitur : nam fi mortuo nafceretur, non futurus hæres eftet,fed tunc fuus nafceretur,2C eftettet uerbo,non fuus, quem alius præcedit,ôif ideo eft alienus,Inft.dehær.quæ ab inteft,$.pofthumi.dicitur ergo na fci non fuus futurus, quem alius præcedit.Inftit.dehær,qual.amp;^dif.§,fui, Nulliers go dubium,ina definitie alienum dûtaxat contineri,qui fi inter fuos nafceretur, fuus futurus non eifet. Ije alieno inftituendo ergo Gallus loquitur, quia dum ins

P ftituitur,uere alienus eft,

Notauerbum Inter,nonfignificarcæqualitatcmî fiC per^oc natus inter feruos non intelligitur feruus, nec natus inter Romanos Romanus, ficut nec natus inter ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuos fuus intelligitur: QC illi fui futuri dicuntur, is non fuus futurus, quia gras

du difterunt,

PofthuMorum Et in fumma,pofthumorum alq fui funt,ut qui fi uiuo parente nati e(rent,in po^ flures/^ecies, teftate eius fuiffent nullo intermedio,Infti,de hænquæ ab inteft.$. pofthumi quo« • que,amp;,l,pofthumorumloco.),deiniuft. rup.teft.SC dehær, quali. amp;nbsp;difE$.fui au« tem.et § pofthumorö. Altj nonfui, Alienigenorû duplex genus,unum eorum qui in poteftate faltem habiti funt,ut nepotes in utero ex uiuo filio, ut tota hac.1.0(fd,f, pofthumo.ôt^lnfti.depatr.pot.aliudeorûqui inpoteftatenonfunt, qui SCextra^ neinuncupant,utd.$.pofthumo.et Infti,de hær.qual,amp;f dif.^.cæteri.Etextraneoa rumalij fimpliciter extranet,ut ex emancipato cocepti.d,^. pofthumo.quhrnod* ius pat,po,fol.$.fi.altjprorfusextranei,idcfthiin quos nullo iure fuitatis præro^ gatiua cadere poteft,ut^xfiliabus uel neptibus geniti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

De quibus ergo alienis fentit Gallus amp;nbsp;lex Velleia^ De his qui in poteftate tea ftatoris funt.ôC p^fiunt fieri fui hæredes,id eft qui in fuitate teftatoris recafuri funt, per hoc non de emancipatis,necçalîjs extranets, Alienus ita^ eft in Galli for« mula,qui teftamenti tempore non fuus eft,quamuis mortis tempore fuus nafcatur, Alienum quoque nominamus magisaddifferentiam eius, qui utroque tempore eft fuus,quàm qui uere ullo tempore alienus efle potuerit qui fuus nafcitur,

•Quid eft quod quo ad inftitutionÄn eft alienus cum fuus nafcatur C Quoniam qualitas adiedla uerbo reqÄritUr fecundum tempus uerbi.l. in deli(ftis.$. fi extra« neus,0.de noxa,0t^,I,Titius,«ifra de mil,left, fed cum inftitutionis prohibiflo alie«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos re

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN L» GALLVS PARADOXA/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

A rtbs fc(piciat,Ifquet inftfcuti'onis tempore quo ad ui'm inftitutionts fuum efïê oporlt; rfcre. ÔC quomaqj fucceflionis ÔC natiuitatts tempus, ÔC ratio diucrfa eft ab inftitus tfone,ideouarieiudicantur,uthic,SC,d.$.fui.SCinft,dehær.quæabinteft.$. itade* mum.ôô.^.pofthumi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

• Propter quid eft,quod inftitutionis tepus fpelt;ftamus,nec iuuet poftea fuS nafcic' Bal.in.l.fi.C.de fen.paGfcribit,a(ftus in quihus infpicitur initiS, no poftunt cfte i n pendeoti,l.j.$,fifilius,deleg,itj,utperfonara capacitas,utfolennitatis obferuatio. 1. jj.de reg.cat.fecus ubi euentus confideratur. Quod inftitutio fit quaedam obfer« öatio,tex.eft Infti.de exhær. Iib»in prin.^ per tot,

' Sed quomodo po^eft ante^ in rerum natura fit, quifquam dici fuus uel alienuscquot; fubiedo entm no confiftente cohærere neqi^unt qualitates.I.q.s.de ufuf.poteft et non nafci, Sf nafcendo non nifi cum altera qualitate nafcirantec^ nafcatur ergo, im poftibile eft fuus fit,uel alienus.I.fi.infra de coll.bon. fid.l.quodin rerum. de leg. j,

Cæterumfalfaqualitasuitiarenonfolet.l.pen.ff.dereb.dub.SC ideonafcenti luo qui eadem cum inftituto perfona eft, qualitas alieni quae antequàm in humanis exi ftat,efte nequiuit,uitiare non debet, Poftremo à declaiÿnte denominatio fit.l.fiita fcriptS de cond.SC dem. fed fola natiuitas declarat fuum, uel alienum, ergo talis debuit haberi qualis nafcitur, uel faltem ft pro nato habendus erat,ficut nafci fuum eft fauorabile,et odiofum nafci aliens,tota hac.l.ita pro nato fuo habendus fuiflet, I,qui in utero.fiC.l.pen.ö.deftat.ho,

Catoniana régula foluiturdifficultas,et fuprafcriptis Bal.rationibus.Poftquam placuit eos pofthumos pofte inftitui,quos certS elfet fuos futuros. Sc no eos quos incertum erat an fui nafcituri forent,quos alienos uocabant: triftem enim à morte fif tj ,uel alia capitis diminutioneeuentum,tanquampio parents uoto aduerfantc in fpeefte noluerunt:2C igitur eodem in ftatu SC qualitate inftt^tS crcdiderunt limpli citer inftitutS, quo iamiam morienti teftatori nafci contigiftetîSC idetreo fi inftitui turnepos pofthumus,qijem pater præcedebat,talem fibi fcripfilfe cxiftimatum eft, B St' per hoc alienS,N on obftar,quod qualitas non confiftit fine fubiedo: quia ficut nafeiturus poteft inftitui, pari ratione SCtaliter nafeiturus quit inftitui: SC ideo fi fuus nafcitur, noneftilledequo loquit inftitutio, meritoep ut practeritus rumpit. faciuntquæno.Bar.Paul.Aret.SC Dod.in.l.commodiftime.s.eo, SCidcircouera • qualitas inftitutionis tempore erat ilia alieni no ut nati,fed nafcituri, quod alienus credebatur nafeiturus. Non obftat.I.qui in utero, necpuisdeclarantis natiuitatis: quoniam quanta ad natiuitatêtalis eft qualis nafcitur:SC quo ad uim inftitutionis têpusdutaxatteftamêti infpicimus.Optimus tex.Inft.de.hær qual.ôC diff. $ in ha: redibus infpicit quidêtefta.fadi tcmpus,ut côftiterit inftitutio.et.l.pen.ff. de reg, iur.Neccura eft qualis nafcatur,fed qualis inftituitur.l.fi alienS.'f.de hær.inft; Nec immerito, cum de ipfo inftitutionis adu,0Cnon fucceffionis agatur. Quo aStad fucceffione,utrunqj tempus eft in confideratione.d.1. fi alienum. $.in extraneis. SC probe no fingitur t^tus, alioquin fruftra Gallus laboraffct,0lt;f perpera lex.xij. tab, inter incapaces eum conumeraftet: neqt.l.qui in utero,fingÎLut alias declarabitur.

Contra,natiuitatis tcpus,id eft fuccefftonis magis eft ut inl^'ciamus. Nä fi unum« quodc^ denominatur à fine,atcß dirigitur,fecundû Bal. in. 1. ex hoc^ure. de iuft, amp;nbsp;iur.ôC inftitutiofon ,ppter aliud fit,nifi ut fuccedatur.l.j.s.de tefta.SC.’f. de uulg. I, poteft. Sc Inft. deuulg.fubft.nequitqj fucceffionis uotu impleri ante morte teftaa toris,et natiuitatê pofthumi.l.uentre. j.de acq.haer.cofequens fit fucceffionis têpus fpedand3.Refpondeo,quan^ finis fit fucceftto, tarnen ilia ex teftameto SCinftitu done uires 0^ forma capit.Inftit.de tefta.SC.l^iac conful.C.eo.ctidco nimirû fi ab caregi4atur,à qua tota pendet,0C non nifi per uia fua peftienitur ad fineObfcruaiT dum eftlecundum Bal.in,l.in tempus,j.de haerjnft.inoapacitatis uitium maius eft quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Az

M’ A R I I SAL O M O N *f

C peccato folennitatis omiflæ: uftium fané incapacitatis ualct inter liberos, qtiî'ex im gt;nbsp;perfedo nihilomtnus capiunt teftamentoJ. bac confulnflîma«§*eximperfedo. de tefta,amp; facit ceflare difpofitionê.l.qui in utero»ut hic eft caius, quod nota ab do doribus non obfetuatum,

Poßhumk nbsp;nbsp;Quos pofhhumorum appeHatione.xij.tab.contineri uoIuntÆos qui poft huma« •

• tum teftatorem nafcuntur4,iij.$.pofthumos.de iniuftjeft, amp;nbsp;hæc propria fignifica « tioj. nomen filiarum.üde uerb,fig» qucxfad interpretationem ftatutorum Bar.mo» netobferuandum.

Quidam putant pofthumos etiameos proprie contineri qui poft teftamentum uiuo teftatorenafcûtur,per l.fîquis ita.^.fi.s.de teft.tut.ineo qgoddeodiofo tutclae onereloquitur, ubireftringendaforet^'gnificatio.Refpondeo: Nó omne onus eft odiofum : ut enim à tutela eft infame eqci, ita adminiftrare honorifieum» 1. teftam. centurio.infi j'.de tefta^man.notât Bar.SCBal,inl.pe.C.deuerb»fig. Sozi.filiusin Lutrum ita.^.cum quidam ult,not. ).dereb.dub.amp; cafus uidetur in d.I.pe, ubi fauo* re tutelæuerba improprie accipiStur,amp;rdationi libertatis æquiparatur tutelae datio*, Adde quod exuberâtior faqpr eft pupillaris, in quo publica uerfatur utilitas, quàm inutdia oneris tutelaris.Inft,de excef.tut.$,j,lûda gIof.6«'Doc,facit,l.diuus.s.de c5 fir.tut.ôé Aretj'n $,inftitucns, non inlepida ratione confirmât tutelæ dationem eftc • fauorabilem, quoniam prima caufa tutelæ eft fauor pupillaris, licet ex ea aliquod fe quatur tutori incommodum,arg.I.quiexceptionem.s,decond.indcb. facit.Lj.s.dc aut, tut, ubi confiderandum eft quod principaliteragitur. Et fi diligenter pondes rentur lureconfulti uerba in ea l,fiquis,ita colliget,nec aliud fenfilTe V ulpianum:ai« enim, fi pofthumis tutorem dederit, hicp uiuo eo nafcâtur,an datio uakatt’SC magis crt ut utilis datio fiat, etiâ fi' uiuo eo nafcâtur : quod fi proprie côtinerentur, quæfitô fuiirctdecafuindubio|ptral,quodlabeo.),deedid, Carb, Etnotomihi ilia uerba, fie magis eft ut utilis datio fiat: fubintelligêdum eft, ex æquitate fauore pupillorum fie uoluntatis praefumptæ: quod non eft ratio diuerfitatis cqj maluerit de tutore pro uidere fi 1 qs nafeituris poft mortem, quàm poft teftamentum,arg.l. titius,$,Iucius. s, D eo.quafi dicat,benignius magis eft ut utilis fit datio, quamuis fe uiuo nati uere pofta Verb, utile, humi non fine, VerbumjUtilcjbenigniorem interpretationem indicare farpiflime in iureuidemus.

Contra,!,iîj,^.nominatim,deiniuft,teft.ubiappellationepofthumorum cotineîî turiam nati,lafondicit fauore côferuanditeftamêti.fac,l,fi ita fada, eo. tit.Incôtra riû urget,!, cum quidâ,s. eo.Cogita an polTit defend! ex lege Velleia,quæ ad natos poft teftamentum earn appellationem extendit,ne iurecofulius contradicere uidea=s tur fibijpfi in $.pofthumos,eiufdem,l,at in l.fi ita fada,non eft fauor teftamenti,fed coniedurata uoluntas teftatoris, ut glof, Azonis ibi fentire uidetur dum aliegat l.fi Polthutwrtvm fcriptum. s, eo, Pofthumorum itacp fpecies una eft eorum qui poft humatum teü Ifecies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nafeunturtaliaeorumquiuiuoteftatorepoftteftamentumnafeuntur .Eft

• 6^ aliud genus eorum qÿ ante teftamentum nati funt,fed fublato poft teftamentum de medio parente incij^ntelTe fui: qui nifiha:redes uel exhaereJes fadifint ad in;« ftar pofthumorum rumpunt,propter quod glof hie quafi pofthumos a ppellat, lo co pofthumoruijj eife lureconfultus tradit.l, pofthumorum loco,),de iniuft,teftam, ÔC inftit.de haer.qualit.fiC diff.$,pofthu. Prima ipecies eft proprfjjde qua xq, tab. 0^ Galli formula.*aliæimpropriæ,quæadl,Veneiam pertinent. Alias fpecies enume^ rat glof in Rub,C,depofth,haer,inftit,Aliam adduntDod.de filio à patre naturali poft teftamentum legitimato, qui ad exemplum arrogati rumpit, ut in authen. qui* bÿs mod.nat,eff,fui,$,generaliter,pleffe Bal,in I, cum in adoptiuis, C.de adopt, Sa* Iy.inauthen,fiquisita,C,d?nat,lib,PauI,decaft,cohfi. ccxi x, incip. fu^rpun* do ifto, Aliam addunt quawdo teftator monafterium ingreditur, quod quafi poft* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humus

I N L. G A L L V S PARADOXA»

A hüniusprartentus nimpit.textus inauthcn.fi quamulier.infi.ubiCy.Bal.C.defa profan.eccl,SC in authen.de fancfliiT.epifcopis.^, fed hoc de præfenti*

Propter quideft,quod cum pofthumis alienis non erat teftamenti fadio Dotf dores uariant,filt; quorundamprocliuior fententia, quod nulla pftbabilis cflet ra s

• • tio.Anquodnoomniumratioreddipotcftd. nonomnium S. de.ll.ucrifimtle eft illos decernfapientcs.xq.tabiconditores,Jineratione idconftituiffe, quibusnon exarbitrio, fedèrepublica leges fcribere delegatum fuitC An quod qui in reruni natura nondum eflethærcs,fcribi non poftet C An quod, ut Raphacli placet, irts certis perfonisnequelegata,nequehæreditates relinquendi ius fuiti lnft.de.leg» incertfs. Paulus d^Caft. refellit incertitudihem, quæ natiuitate pofthumt clas refcitjobefte non folerc.arg.l,quidam relegÿus, SC.l.fi cognatis. infra de reb»dub» Alex.defendit fatis non futfte,quod poft fadum certificari polTet per locum à fpei’ ciali.I. id quod pauperibus. C. deepifc. Slt;der. Raphaelis autem opinionem ex illo improbat,quod eadem incertitudinis ratio idem ualeret ad impediendam fuo» rum inftitutionem, Pro Raphaële cafus eft in toto.$. incertis. Rigor enim. xtj» tab.non tulit,ut fub incerto iudicio quis pofteritati fuaiconfuleretiita Imp, ait ibi* dem in uerf. tutor. ÔC ideo non admittebatur, quod poft fadum certiorari polTet, fedinitium fpedandum ueluti in reliquis incapacibus.cafus eft ibidem in uerf. il; lud. ubi iure ueteri non ualere legatum traditur illis primis poft teftamentum qui • confules defignati forent rurfum: ôëneminidubiurn exlegebinosnondefuturos confules.pofthumorum magis incerta eft conditio, cumnec ex praefenti matrix monio,neque qui in utero eft folus fcriptus uideatur.l.placet.ôtfd.ideo.S.eod, Valt; leretcp Alexandri obiedio,quod idem in fuis pofthumis incertitudinis ratio opes retur,nifilexfuos excepiftet. Item alia incertitudinis ratio in alienist quia incera

B turn erat utrum fui nafcituri eftent, ficut certum eft fuos fcij|:et nafcituros î ÖC lex uoluitinftitui illospofthumos,quoscertumeratfuosnafcituros,nonautem illos quos incertum eratfuoslt;iafcituros. Argumentatio itaque Alex.de.l.id quod paua peribus,hanc conclufionem non minus probat quàm impugnet: quod ueluti il lie à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

régula,in quit,pauperum fauor excipitur, ita fiC hie fauor fuitatis excipiat, N ec in« iuria quidem prærogatiua alios fi pr3ecedant,quos neceftitatis onere premi nolue« runt; undeneceftartj etiamfuntappellati.Inft,dehær.qual.Slt;^difF.$.fui. Alie;

• • nis quicquid teftamento obuenit lucrum eft, fuis debitum.s.l. in fuis.unde fit, ne« mini iniuriofum eft’e,fi quos ab inteftato C negledo incertitudinis uitio )Iex uocat, eofdem ex teftamento ad eandêfucceftionem recipiat.Regulare itaque fit cum im certis perfonis teftamêti fadionê non fuilTe. Fallit in fuis pofthumis olim et hodie», Idem in alienis.d.f.pofth.et in his qui certificari poftunt hodie.d.1.quidam relega, tus.fecus olim.d.$.incertis.uerf.illud,Fallit in pauperibus Chrifti.d.Iid quod pau peribus.quanquam fauor libertatis non uincat incertitudinis uitium. 1. fi quis plu« ribus.infra de reb.dub.amp;.l.cum ex pluribus. fupra manu, tefta » Confirmatur ea« dem incertitudinis^atio, quod feruus alienipofthumi, amp;nbsp;^orte prorfus extranei, quod plus eft,non inutiliter inftituebatur.l.fi eius feruum.in^a de hær.inft.et.inft» eo.tit.^.feruus autem alienus»

Quæfitum fuit, utrum tails feruus hæres fcribi pofl'etc’Non polTturgebatjquod ipcapacis domini fatuus hæres fieri non polTet.l.non minus, infra de hær, inft. La« beo fæpius refpondit rede inftitui,illaratione,quodfi feruus hæreditarius, id eft l.eitu feruunt» nullius,poteftinftitui,fortius poteft feruus pofthumi extranei, id eft incerti homi« nis,quod dicebat elfe manifeftum argumentu|ÿ,N eq? mirum fi aliud in,l.non mis nus,quoniam ibi incapacitas uitiofa, quænon eft in alien^ pofthume.E t quærent^ unde CjoJHjgitur,ex incertiiudine id magis prouenire quàm alia re refponderi poa

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 5

H ARII Salomon! I

C teft, à cefTantc inccrtîtodints caufa. j'ncertitudo idcirco uitiat, quia lafct i‘n quo in« Ih'tutio fieri deberet, fub incerto iudicio uagari ultima elogia non debent. d.$. tus lor.ôC d.^.incertis, ÔC I.fiquis patrtbus.de reb, dub. de feruo autcnffada inftit- ue« re in eius perfona» ÔC interpretatiue in domini pcrfona fundatur : cumcç ferui pers fona fit certa, domini non ofFicitincertitudo, cuius neque uitiatnon exiftentia, Etulqueadeb inperfona ferui radicatur inftitutio, quod ineiuspoteftate fit non adeundo repudiate hæreditatcmj quanfuis dominus flagrisamp; minis iubeat adiré» l.cum proponas. C. dehær. inftit. uerum huic incertitudinis rationi repugnareui« detur.l.Titius.^.LuciuSjfupraeodem.ubipofihumusprorfusextraneus ualideeft inftitutus,

Gallus Aquilius nihil noui iuris induxit/ed quod iuris eraf, etiam ex mente xtj. tab.in formulam redegit:quod iuris eÄt dixi, lex uctando alienum pofthumum in« ftitui,inftitutionis fecit incapacem: uerum fic de incapace fimpliciter fada inftitu tio non ualet.l.ft alienum,/.de haered.inftif. fta ex contrario in cum cafum quo ca a perepoteft fada ualet.I.in tempus.l.fi alienum.§.in cxtrancis.f. de hærcd. inft» quod fi non amplius Aqui^ana præftat formula, quid noui iuris induxerit præter concepta in earn fententiam uerba,non uideo. Si filius meus me uiuo morietur, ait tunc fiCc. Ecce non ante uult intelligi inftitutum nepotem pofihumum quâm fuus nafcatur, quod non aliter euenire poterat, quàm fublato de medio filio qui praece«

* nbsp;nbsp;nbsp;debat.I.fiquis filio. $./.infra de iniuft.teft.SC.I.fiquis pofthumos.$,fi filtum.e.eod,

Sc igitur ait: Si filius meusamp;'c.confert enim inftitutionem in tempus fuitatis» AptilTime idcirco Bal.ex.I.in tempus, notauit paria eftcjquid fieri in tempore per milfo, dC idem fieri tempore prohibito, ft conferatur in tempus permiftiim, facit, ubieunqi aliquid obftat irritatorium rei agendae.nihilominus rede geritur fub con ditionelubmotiimpe^menti.i.firem meam.f.deuerb.oblig.

ID nbsp;nbsp;nbsp;Huic fententiæ Imola repugnare inquit,quod xq.tab.huiufmodi inftitutioni re

fiftebant.arg.I.fiminor.c.defcr.export.amp;f.l.non dubium,lt;J.de.lI.quod lafoncon iHtof. fifmatarguensexuerbojinduxitoquoddicit eftenoui iuris fignificatiuum:qux quidemmihinullibiprobantur. Atquinecliquereautumo utrum ex uerbis ma« gisan exfententia.xtj.tab.cum alienis nonelTetteftamenti fadio: quinimmo con tra cos apertus eft tex.StTglof. in I.nôambigcndum.$,i.ii. de bon.polT. Verba funt haec:Vbicunc^ lex uel fenatufconfultum,uel conftitutio capere hxreditatem pro« • hibet,ceiïât ÔC bonorum pofleftio. ubi elegater glof.quærit, cur ergo emancipatts Sc pofthumis alienis bonorum datur poflelTio C' quia lex,inquit, non refiftit, Item eft ratio quod non prohibetur adus inftitutionis pofthumi,fed qualitas alieni.quo cafu lex refiftere non dicitur.tex, cum glof.in authen. decernimus. C.de ai bitr.ita limitat,l.nondubium,Paul.decaft.ibidem.ix.col.0f lafon.v.col.Efio lex reftitif* fet, Gallus non alienos,fed fuos, SC ut fuos, licet olim alienos, docet inftitui, SC fic non alias quàm fi fui nafcâtur,8Comniprius alicni qualitate exuta.patet ab effedu, hie alienus in euentumquo fuus fiat inftitutus, fi non conting« fieri fuus, non re« manebit inftitutus:fe(^s contingerct,fi fimpliciter eflet inftitutus. Sic pofte infti« tuijinduxit ( Sceuola sit ) non fimpliciter, fed fic, id eft, fub tali qualttate,glof. in« quit,fuitatis.ÖÄn, inftituens,rede inftituilTe uideatur, ait, fi fuus nafcatur,rum« peretc^ præteritus. Similerti etiam cautelam introduxit Vlpiaflus aduerfus legem luniam Mifcell. Neepropterea tarnen illamcorrexilTe traditur,ut,I.fi. C.de in« dic.uid.tol,

• Et quod ex mentc.xtb tab, taleiÄbrmuIam Gallus compofuerit,probater Ie«

INL,GÄLLVSPARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

A ge,ratione,S^autoritatc. Gallus Aquiltus hanc quæftionem difputauitcum hi ßjlh.Lucil. piêttffîmis fuæxtatis uiris,BalboLucilio,Sexto Pap)rio.C.Iubêtio,etalijs multis: uick^ fubhacfBrma,cuius finis fuit oftendere legitimes pofle fieri haeredes abfe^ C.iubentim^ eo quodadprætores decurrerent pro bonorum pofielfione im|»etranda:amp;ideo

• Iurecöf.inJ.pe.delegd»ait:Obtinuit Galli Aquilij fententia,alienos quoq?pofta humos nobis fieri legitimes hxredesjideftexd.xij.tab, non Sen. conf, aut plej* bifcitojcum nullum de eo latum fuerit: deque conftitutione, cum nondum Ima peratoreseflent. Etquanquam Gallus Cæfaris amicus fuerit, tarnen in hoc felix obijt,quodCæfaris tyrannidemnonuidit,Namiusquod exinterpretatione. xq, tab.uenit, legitimum appellatum efi.Inft.deleg.pat.tnt.Tutela quæad patrones li berosep eorum pertiifet,légitima dida eft, non quod de ea in.L xti.tab.nominatim caueatur, fed quod perinde accepta eft per ifltcrpretationem, ac fî uerbis legis ina trodudaeftet. adidem.l.itj.ô.de.leg.tut.eademrationelegitimæ adiones, legitia mæ fucceftîones.bonus tex.iundaglof.in.l,fedcumpatrono.$.j.ï,debon.poir.ibi ius legîtimum.glof.l.xij. tab.interpretatur.

Et hæredes, ait tquod eft nomen legitimum, non awtem bonorum poflefibfes, quod eft prætorium. inft.de bon,poft.$.quos autem.probatur et infra.$.fi eius.ubi Sceuolaquærit,utrumcafus ille aptandusfitad ius antiquum, an ad legem Vela leiam. Dod ores dicunt ius antiquum efle confilium Galli, quod falfum puto: quia nbsp;nbsp;nbsp;•

ius.xq.tab.intelhgendS fentio per.1. j.SC.itj .fupra de pet.haer.amp;.l, tutelas.s.de cap. diminut. Item quia ficut régula non facit ius, fortius nec formula:fed ex iure fit Sé régula Sé formula.l.i,bdereg,iur,amp; Sceuolanofter ait ficpofteinftkui, pofte,feili cet.l.xii,tab.nonrefragante,fedannuente, Eaenim pofte dicimur,quæ iurepera mittentepoftumus.l.nepos Proculo.infra de uerbo.figni.l.fdius.decod.inft.xxij, quæft.ij.c.faciat homo. Et exuerbis Alex,hieobferua,uerb#npofte,ubi eft regus Po/fç, la negatiua,inducere fallentiam.

Rationc tollendae ablBrditatis, iniquitatis,8f pcrplcxitatis lex pofthumum alie* numuetat infticui, Séfuum omnino iubet inftitui: fiacciditquiinftitutionis tern« pore alienus fuit,SC morienti teftatori fuus fadus fit, Sé legem fi'c acciperemus, ut nullo modo alienus,ô^ fuus omnino haeres fcribatur, fummam quidem continerct iniquitatem Sé pugnacitatis abfurdum, tantac^ implicaret teftatorem perplexita*

•te,quod uel inftituat,uel non inftituat, peccaret: alienum inutiliter inftituit, quem fi non inftituit,Sts fuus fi'at,prætertjfte uult. Ecce quaminiquiftime præteritum de« finit qui inftitui non ualuit, ôé pcccatum non in alio, quàm quod eo tempore non inftitutus eft ,quo feribi non potuit.Nam ueluti inteftatus uere dici non poteft qui teftandi iusnonhabet.1.). j.defu.amp;f leg. Séinft.dehær, qual.abint.def. inprin.ita nec pr æteritus dici debet qui inftitui non potuit, aut non debuit.1. fi quis filio ex« hæredato.b deinft.teft, aduerfus quam legem teftatorfic reclamaret : Quid uelis non intelligo: fi inftitui hune uis, cur fada de ipfo non ualet inftitutio lt;nbsp;Si inftitui non uis, cur ex eo q«od non eft inftitutus irritas teftamentufn£Si rumpitur tefta« mentum quia non inftitutus, proculdubio ualidum deberet elfte in quo fuit infti« tutus.Noninftituêtiiubentelegeirritationis pœna minime debet imminere. arg. I.Gracchus.C.de adult. St^.I.fancimus.C.de poen.Sed quoniam omfîis lex uitio ua care debet.iiij. dift.Äit. Sé, 1.praetor non fubcond, decoll.bon.fandiflïme idcirco à Gallo lex non itaintelleda eft, ut nullo modo alienus non poftet inftitui, quin« imofi diligenter aciemmentisintenderis,perfpicies nonaliam.xîj,tabul,fuiflè uoluntatem atquc Gallo fuit.Potuitne aperilus nobifeum lex agereî' Nonne ipfiüs uocem audimus,dum iubet fuum omninahaeredenWeribi î’quamuis eo tem«*

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• A4

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MARU SAL OM O’NII

C pore quo fcribitur alienus fit, nbsp;nbsp;ex co quod fcn'ptus non fuit, præténtioftî^ tiitfo

uult fubiacerelt;non uriep praeteritum defîniuiiTetfO nolui'flet I'nftit^i, quot;Verum qui'^ aliquo modo poffe tnftitui intelligcbat uolebat,ideo non I'llo modo quo po# terat inft{tui,noltinffitutum rumpere baud iniuria uult teftamentum. Eatenus fa^ né uetuit quatenus afienus efiet : quatenus uero fuus, iubet inftitui: ergo non ut • alienum, fed ut fuum uult inftitui. ut aljenus autem intelligitur inftitutus, fimpli^ citer infr. Vnde nota, quod fimpliciter inftit. intelligitur fub eadem qualitate qua eftinftitutionistempore.l,fialienumj'.dehær.inft,Cum itaque alio modoquàm quo Gallus ordinauit,incapax inftitui nequeat, ftatim intelligimusiftomodo lea gem uoluifle inftitui quo omnino uult inftitui. Nam qui yult omnino aliquid fieri, intelligitur iubens uelleeomoijp quo fieripoteft, alioquin iuberet impoffia bile.facit.1, fi iure militari,de mil. tcft.l.ij.amp;f ibi nota. C,de coll,St?. 1. ij.Si eo. Nec ad rem, fi lex non diftinguit, quia oportet nos diftinguerc,ut tollatur iniquum 8C' abfurdum.f. feire oportet. fed aliud. 0. de exc. tut. I. pen, 5, ad exbiben. Bar,.ôi Bald.in.l.nondubium.C.de.11. Praetorfimpliciter edixit, ne quis in ius uocatum ui eximatimultos nihilomÿjus lureconf, cafus ex bono æquaexcipiunt, ut toto illo tit. Ipfemet.xtj. tab.fuos praeteririuetant: lurecôfexcipiûtutiles fuis praeteri* tiones, N on'ne propè fimilem cautelam introduxit Vlpianus ad deelinandara ob# • feruationem.1. luniae Mifcellae,quibufdam uerbis conceptis, ut Imperator refert in.Lfi.C.de indic.uid, Cæterum exbono ÔC aequo.ll, diftinguere, coartare, ex# tendere proprium iureconfultorum eft.l.j.deiuft.etiur.Namfiinterrogatifuiffent illifapientes decêuiri deuoluntate legis.xij.tab.non aliud refpondiffenr.arg.glofi in.l. tale padum,$.fi,e.depac. Ex officio ergo Gallus huiufmodi perplexitatem» interpretando extricauit. Accedit Imol. diligentiflimi fcrutatoris autoritas bic ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidam rede, fei^ientis prouifionem Galli manafle ex mente. xt|.tab,à ratio#

ne ceifante, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ex contrario fi argumentaretur contra legem eum faclt;e, qui id facit quod lex uetat.l. contra Iegem.ö.de,ll.óC.l. nondubium, C.eo.ergo contra legem, xij, tab» Gallus permifit quod lex uetuit. Solutio, Gallus no permittit, fed docet.efto per# mittat,refpondeo uetare ôé permittere non funt contraria,nifi idê nbsp;eodêmodo re

^iciât.glofin.c.omnis.iîj. dift. Bal.et Arct. in.$.ille cafus.fed lex.xq.tab.uetatfi'm pliciter,Gallus permittit fub conditione:fimpliciter ÔC conditionaliter funt diuer# • fa.l.j.^.fiquis fimpliciter.bdeuerb.oblig. ergo non permittit eomodo quoueta# tur, 6C fie non funt aduerfa, fed diuerfa. arg.c.cum apoftolica4dc his quæ fi, à prsrl» 6C corredio fit per diredo contrarium Geminia in.c.quamuis.de pac.lib.vj. Item lex uetat alienum, Gallus permittit fuum, ut.o.facitpro hac parte,quod.lt corre#

dio eft fugienda.l.præcipimus.de app,

CMiMfwo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haud ignobilis inueftigationis eft,cuiufmodi Aquiliana fit inftitutio, Omnes

AciMi/M»«t itt= Wnoore uulgarem dicunt. fed quod alia per fefpecies fit, forte non temcre poiTet flitMio, ättentari illo uel maxijpe argumento : ilia funt diuerfa quorugr definitio non eft ;

eadem, feu quorum ^bftantia non eft eadem ♦ conuertuntur hæc.l. j.o.dedol, gloflainl.omnis definitio,1. dereg.iur. Cy, Bald, in.l, j. quæfit long. conf.

[ub: in.l.nopoftunt^.de.ll. Vulgaris à Dodoribus ficdefiniturt'Vulgaris eft ftjbftitu# fïitutio^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tio,quæ àquocunc^,dequocuncp,etin quêcuncÇ cafum cócipi^otcft,nihil ipecialc

habês.Et rede uulgaris dicitur,c3 Só uulgaria uafa effe iureconf. definiaf,qua£ non fUnt proprio loco attributa.l.fupelledili.de fup.leg, Aquilianae uero longe diuerfa eft natura, quæ non nifî à parentibi^auis côcipitur,Slt; depofth,alienis nepotibus, gûi poftunt fieri fui, ÔC ir^olû caftim fuitatis,Slt;^fub tripîici coditione,ut tota bac, Pïæterea ilia funt diuerfa, quæ origine Sgt;C corruptionefunt diuerfa, 1. fi miÎM eodemquot;

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempo#

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN L'» Ö ALL VS PARADOXA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

A tempore.defer.rufti.præd.hfidomustua,defer,ur.præd. Batfn,î,cxhoc/ure, de quot;

.ô^iure. natg ft Aquih'anaeflètuulgaris,à.xtj. tab, inlucemueniffet, ficut ipfa uulgaris, ÔCnon Aquiltum expetflaflec autorem. c C C C. l. propè anni inter Aquilium öó.xij.tab.intercelfcrunttuulgaris fcitupopuli 8^ publTca autoritatc,i{ta-

• priuatainterpretationeîuulgarisaditionecorrumpitur, Aquiliana fola fupercxi* ftentia corrumpitur, etiam fi fe ftlius abftinperit. glof, eft ab omnibus approbata in l.fi mater.$,i.infra de uulgar.Rurfus ilia funtdiuerfa,quorum ratio eft diuetfa.l.iq, infra de iniuft.teft. uulgaris ratio eft in teftatoris uoluntatc, Aquilianæ in necefltgt; tate.in.$,quidam redte»

Poftremo ilia fpgcie differre dicuntur, quae eodem fita fub genere defînitione funtdiuerfa.l.j.e.ficer.pet.l.j.ô.dedol.Mutmjrm QC commodatumdifferunt fpecie, quia genere crediti continentur.'ô^ alia eft definitio unius,fiC alia alterius. Similiter alia eft definitio doli boni,et alia doli mali;fic alia bouis,amp;: alia hominis fub genere animantium. Pari ratione alia definitio uulgaris,amp; alia Aquilianæ, licet fub genes A(juilidn(t fub refubftitutionumcontineantur,amp;^proptereanon inconuenit,ueluti illa uulgaris, ßitutio. ita ifta pofthumia nuncupetur,quod de folis pofthumis^oncipiatur, ut pupillaris, Foßhumiit^ quod de fob's pupillis rfcdutfuus autori honos reddatur, Aquiliana nuncupetur* cöfi'rmatur.l.fi mater.infra de uulg.ubi Aquiliana et uulgaris ut differentes fpe« ciesponiuidentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ncc refert Bar.fcriberc in.l.f.deuulg. hancefteuulgarem expreflam fingulan'^ ter,quod in ea fubftitutionis caufa nominatim exprimitur, ueluti illa,ft pofthumus nonnafcet.l.fi',C.deinft.ö6fubft^óóilla,fi hærescaperenôpoterit, l.j, C. de hær, «nft. ft'militer Aquiliana, fi filius meuiuo morietur : quoniam adeffe Aquilianæ non illud folum exigitur,fi me uiuo morietur,nift adieceris,turic fi nepos poft mor tem fuus nafcatur in decem menfibus SCc, poteft enim quiuisfubftituere, fi me uis uo moriatur,etiam extraneos:et quamuis tab's códitio poftît efïe communis utriqp

B fubftitutionijnon proptqfca efficiuntur eædem, fed in co fi'miles, ficut enim bomi» nem non cofi'eit corpus animatum,nift addideris fenfus 5^ rationes : idem in Aqui liana, nififuas proprias differentias adieceris. Neque per hoc Aquiliana effi'eitur uulgaris,quod quædam inter ipfas communia fint: ueluti homo non propterea eft arbos,quod habet uegetum corpus,aut afinus,quod fenfus eft particeps. Quaproa pter minime ad rem, quod Aquiliana ficut uulgaris ex parte inftituti concipitur uerbis negatiuis, Si filius meuiuo amp;c. Si ex partefubftituti affi'rmatiuis, nepos fi fuus nafeetur 8Cc. quodt^ in utraque poteft ualere teftamentum ex fecundo gradu, quandouitium prouenit ex perfonainftituti,ut quia mortuus uiuo teftatore.l.j, pro fecundo.de cad.toll.amp;T in utracp defundo fuccedatur. Inft. de uulg. in prin, SC hac.l.Quæ quidem omnia quia fimib'tudines arguunt, potius probant quàm impu gnent noftram conclufionemtCum fi'mib'a non fint eadem.l.quod N erua.S, depo, Ariftoteles: fimilitudoeftunitas quab'tatû, quod aperte liquet in.I.qui liberis, de uulgjo, Andftn.c.non poteft.de præb.invj.fi'mib'tudo eftrgrum inter fe different tiumcomparatio.C^.in.l.nonpofiunt.s.de.ll.illafunt fi'mib'a|quorum quab'taseft similin, unarillafunteadem,quorumfubftantiaefteadem.VideBal.in.l.nequeleges.ö.de Fudcin. ■Il.amp;f.l.eaquæ.C.decond.indeb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

VItimo non omi^jendum,nunquid hæc Galli prouifio in ufu fit, uel ab'quo iure A»Gaffi proa fit aboIita^Dodores omnes inclinant abob'tam per.$. pofthumo.inft. de Icg.SC in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiânum

•prin.debon.poff.In contrarium urget,quod hæc lexfruftra huic operi fuiffet infer ’^4“» ta.Imp.in.l.ij. C.deuet. iur. enu.iadat nihil f^erflue àfe fcriptum, autcontra« . tium,ftfcrutator fubtiliffimus adfuerit, quod nulla re magis clarcfcetquàm tem« « porum,quibus iuraconftituta funfîfupportatione. Primumiusfuit.xtj. tab.quo 1'fupputatioi fuos omnino inftitui uel exhæredatt oportebat,ÔC abeni itutiliter fubftituebantur, «f.

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ MA R I r s A L O M*0 N tT J ■quot;!

C Sccundümlaspfaetôrium,quo emancipatos inftitui oportcbat, 5^ alicnfs pofthà Ä î rnisin{h£üns,fi fuinafcebantur,bonorumpofleflîodabatur.lnft.^ebon. polEEr» Jiif prtetoris ran« qui quarto ÿel quinto loc o hoc ius ponunt,quoniâ ius praetorium eodem tcm qiMndo cœpcf pore coepit,quo plebifciiaÖCfenatufconful.l.q.$. eodem tempOTe.de orig.iur.Ad rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid prætoria bonorum poflèiTio poft Galium ôô Velleiumifi iure ciuili poterant •

haeredes fieric'Hoc cm difputauit, uicitcp Gallus ex.I.xq.tab. iegitimos fieri pofte haeredes alienos pofthumos abfcpeo quod ad beneficium praetoris recurrercnt.L pen.deleg.j.Tertiû,Gallus quod.xij.tab.Cmpliciter inftitui nôpoterat» oftendit fub conditione in tempus fui taris collatam inftitutionê rede fieri Longe poft prac tores Gallus fuit Cæfaris ôf Ciceronis amiriflimus. Quarti*m, leg. Vell.autore» L. lunio Velleioconf. lata, 8C eodq^tautore Senatufcon. Velleianum fub Cîault; dioimp.quodcorrigendo,xt|.tab.uoluit fubftitutionis tit. poftè hæreditatem ca« pere,fi nafcerentur ,uel agnafcerentur uiuo teftatori.I.poftbumorum loco.infra de iniuft.teft,Q(.iint3,confti.Iuftinianayquacaurumfuit,utquod beneficiopræro* rum adipifcebâtur emancipati Si pofthumi alient iureCiuili, SC fine Aquiliana ob feruatione obtinerent, Sâfic fimpliciterfubftituicœperunt. d.$.pofth.amp; tnft.dc bon^poir.inprin,

Cafus autem à luKano decifiis non facit fus nouum, cum iple ex coniundionc • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duorum capitum legis doceat ad.I. Vclleiam pertinere. lus enim interpretatû non

lt;ft diucrfum ab interpretato, Inft.deleg. pat.tut.Ex quibus manifeftumfit,GalH formulam non elfe fublatam.’Ôif fi plures inftituendi modi poftea fueruntintrodu* (ftf,illac^ obferuationis necefïïtas nouis.II.fuit remifta,nihilominus qui uolucritin fuitate inftituere,habet ex ea formula modum,quem debet tencre, Correda SC ab ® rogata foret,fi fecundum earn inftituens nulliter inftituerit.ô^ quia talis obferuatio bodieeftuoluntaria^rofedomagnieftêdus cft:namcôdiriones in eaimpleri de bent in forma fpecifica.1,qui hæredi.^.fi.SC.l.Meufus.decond.ôC dem, de quo pic nius in.§,8C quid fi tantum,dicemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

gaUik Aquil, nbsp;nbsp;Supcreft ad G a II i forinulam ueniamus,in cuius laudem præfari quædam operæ

precium cftuidere.Vir fuit m.iximæacprobatiftîmæfcictiæ.Q.Mutii,P.F,Ponf» Max.auditor,Ô!; eloquentiftimi Scr.Sulpiti) præceptor,Ciceronis amiciftîmus,de

gt;, quo idem Cicero in oratione pro Aul.Cecinna fie loquitur : Hoc dicam, nüquam ». eius autoiitatem minimum ualere,cuius prudentiam P.R.in cauendo,non indeci • ». piendo perfpexit.’qui iuhs ciuilis rationem nunquam ab æquitate feiunxit: qui toc ». annos ingeniumjlaborem,fidem fuam P. R. prompts expofîtamep præbuerit.' qui ». ita iuftus et bonus uir eft,ut natura non folum difeiplina confultus elfe uideaturn'ta .. peritus ac prudens,ut ex iure ciuili non feientia folum quædam, uerumetim boni^ « tas nata illi uideatürjcuius tantum eft ingenium, tam prompta fides, ut quicquid inde haurias,purum,liquidumcp te haurire fentias. Hæc Cicero. Fuit in formulis Formulii de do concipiendis probatus multû.à inter cæteras de dolo malo edidit cautiifimas for* ioww/o. mulas,quæadnoftroinonpcruenerunt:illarumenimmemifÿc,commendatc^.iii. A^uiliMißip. Off.Cicero:amp;f deliKratorrjsftipulationibus illam quam Aquilianam uocauit an* tiquitas,cuius conceptauerba luftinianu.s inferuit.^.quicquid, quibus mo.toILob» «oL' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item ôôhancdeinftituendis pofthumi nepotibus,quam præ cæteris nofter Serbia

Dium Antoni dius Sceuolainterpretatus eft, quiapud diuum Antoninumephilofophum auto* ««lt; bhilofo- plurimum ualuit, infignis prudentiæuir, fermonis aliquantifper duriufeuli, pbw. atqueconcifi.’fuitpræceptor Aemilij Papiniani.Eftitaqueinterpretatio Sceuolac hæc ad Galli formulam,ficutetiaminterpretatur legem VcUciam*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diuifio

IN L,»GjfLLvs Paradoxa;

6

Dl VISIO HVIVS LEGIS»

IHI noua in tris partes probabilior eft, In prima tradantur C3» fiÄjde quibus dubium non fuit,an ad Aquiliana pertinercnt,ufcp ad,f»q.$.0(r quidfi tantum,inclufiue. In fecunda ufjÿ ad.^.nunc de lege cafusjde quibus dubium fuit,utrum ad Aquilianam,an Veil» pertinerent,probatur exillis uerbis in, $.00 quidfi tantum.hi cnim __________cafus ad legem Velleiam non pertinent. Talia uerba fruftra poljta uilîentjli dubium non fuiftet.ad idem ilia infra,$.quid fi is .et melius eft in hac uti * Iitate praefertim poft legem Velleiam.clarius in,$. fi eius uerbi,utrum hie cafus ad legem Velleiam rcfpiciat,an ad ius antiquum.Tertia cafus de quibus dubium non fuit, an ad Velleiam peftinercnt:hanc in duas partes feindamus. Prima ufque ad.$» nunc de lege,tradat de Aquiliana:Sccundad1?Velleia.$.ille cafus,non habet dis uerfum tradat5,fed incidêtes quæftiones à luliano excuflas, ficut à Sceuola intos ta lege fubtiliter agitatæ funt.Prima autem pars reliquæ in tot alias deducuntur.

quot.$$. habent. Principij uero huius legis duae funt partes ufque ad.$. quidam: pracfaciuncula Sceuolæ ad cognofeenda uerba Aquil.formulæ, amp;nbsp;ipfa Galli uer* l^a. Et ait Sceuola: Gallus Aquiliusficpolfe inftituipoftftumos nepotes induxit, tdefifub hac formula,Sic,inhuncmodum,0^ tali cautela melius glof.inquit.Nota fecundum glolfam didionem Sic,fignificare modum amp;nbsp;formant certam: eft enim didio demonftratiua formæ amp;nbsp;qualitatis,ut hie : ftatim ipfa concepta uerba fubtj« t^iuntur.Sic ergo non alio modo polfe ait,non quod necefle foret omnibus his uers bisuti,fedadfenfumrefert,utin.$,quidam,SC»$.inftituens. Pofiedeiure commua ni.l.in tempus» infra de hær.inft.eapolTumus quxdeiure poflumus.1. nepos Pro-culo.infra deuerb. fig. c.facial homo.xxij. q.t}. uel non obftante. l.xq. tab. fed adnuente,ut fupra declaratum fuit, ergo alio modo.f. fimplijÉternon poflumus llt;xij,tab.repugnante,quxnota pro intelledu»$» quidam redR Neeputo uerum, B legem xtj,tab,reftitifie,ut quidam fentiunt, cumalienipofthumi non effent bon»

poft, incapaces, cafus in.l.îiô ambigendû.^.j.infra de bon.polf de quo latius fupra «n quæftionibus tradauimus» Ex quibus aperte colligitur,quod non facultatem fimpliciter,ut quidam putant, fed modum feu formulamôf exemplar inftituendi Gallus induxit.Et inhunc modum poftet intelligi.$.pofthumi. Inft. de leg,Slt;^ glof ibifentit,induxit.f, per interpretationem,utin.$. uidendum. ô^.$.fî. fimiliterufus § poßhumL tft uerbo inducere,ergo non rede dicunt didionem induxit efte noui iuris fignia induxit, ficatiuum.Confirmatur hæc apertiftimis rationibus,quod fi poteftatem tantum fe ciftet Gallus alienos inftituêdi, ilia poteftas fuiffètindifferens ad omnes cafus rum pendi teftamenta, cum ubiqueeadem conferuandi ratio: ôôideoadutrunque cas fum mortis amp;nbsp;natiuitatis ac fe uiuo 6C fe mortuo pertineret, potuiftetep fimpliciter inftitui.Quoties enim difpofitio eft fîmplex,indefinita ad omnes cafus pertinet.1» commodiffîme.s.eo. alioquin palàm fieret fuperuacub latam à P. R. legem Velleiam, Verum quia fie, id eftinunum cafummortis feuiuo ÔC nafeentis fe mortuo Gallus concepit,perf^icuum fit,non potentiam, fed formulato ÔC exemplar exhi-buiffe. Cæterum nugator in hoc luftinianus extitiffèt, qui in. * pofthumo, de leg» ôf in prin.de bon.poff.feiadat poteftatemfua conftitutione feciffe fimpliciter inftituendi alienos poftl^umos, fi ante eum Gallus in communem utilitîtem id præ-ftitiffèt.Quæ quidem conclufio obferuanda eft ut multi moraenti ad ea quæ dicun

turin.$.quidam rede»

Indi tui, id eft fubftitui -, glofla inqui't, quod omnis fubftitutio eft inftitutio,’ S)C non econtra. Sentit glofta ita fe habere inftifbtionem ad fubftitutionem,ficut Inflitutio, genus ad fpeciem, quod nonperpetub uerum eft: interdui® enim fe habet utfpea cies ad fpeliem,dum ponitur ad differentiam fecunda: fcu/equentis conditionalis

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MARU s A L o M 6 NI I

c i*nftitutionis,quae eft ipfa fubftituti’oTI. j,i. de uulg. fimile de adoptione 5^ arroga* done dicimus infr. de adopt. Rado eft, quod inftitudo pro genere complcAitur omnes fubftitutiones ut fpeciesjficut animal hominemjleonen^bouem, et hocÄio tnihilonugK doappellatioge infticudonisuenitfubftituno^Aliomodotmagiscondnebitur

Iiominis appelladone bos,uel equustnam fpecies omnes funt quodammodo inter fe contrariætunde régula topicalis eft, quod unius fpeciei eft,non poteft alteri coîi uenirerquod proprium bouis eft,non poteft homini conuenire. Et hoc uoluit dice re Aretin.hic dum dixit,quod nomen fpecieinon poteft fignificare fuum genus in diuerfafpecie,ficut homo non fignificat animal brutum. Exhiscolligitur ftantc ftatuto quod pro qualibet inftitutionefoluatur uedigal non debebitur pro fubfti tutione,neque econtra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Aduerte quod ratio glof, reprdbat,non probat fuam expoG'tionem,inftitui, id eft fubftitui:quia fiinftitutio eft genus, SC fubftitutio fpecies,ficenunciato genere nonfequiturfpeciesjanimal fieft,non ideohomo eft: ficutfi homo, ergo animal, ita falfa eft expofitio,inftitutio eft,ergo fubftitutio,ÔC inftitui,id eft fubftitui: quia omnis fubftitutio SCc, dicendum igitur ufurpari à iure communi alterum pro alte^ rojUttotahacIege, *

Pro glof.dic,licet dato genere non fequitur hæc uel illa,non tarnen excludatuf fpecies:ôC licet fi animal eft,non ideo homo eft,nec tarnen impolfibile quin homo • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit.l.legato generali, de leg, j. SC cogita num fit differentia dicere, animal eft, ergo

homo:SC dicere,animal eft,id eft homo,et ideo bene inftitui.i.fubftitui,fecus infd« D tui, ergo fubftitui, expofitiue em et no illadue procedit talis enûciatio,quod nota, PofthumiM ex nbsp;nbsp;Quid de exhaeredatione,an fimiliter potuerit pofthumus exhæredan' ne natiui^

b^redrfw «cc taterumperet^ Pulchre Raphael definit potuiffe ex Galli fentenua, præcfpue ne ne poterit, nc çffgntmelioris cot|iitionispofthumi quàmiamnati, quodintelligeiureuetéri,ÔC natiMùdtcrttm go^inus filius pronat, SC iure quidem,cum utrobiep eadem eftconferuandi tefta; Hdt'ud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa,Inft.deexhaer.lib.SCin.1,intercætera.lex^ deutracp alternatiuedifpolt;

' ‘ fuit,SC alternatiuæ ea natura eft, quodineodem,utita^ixerim, cardtneuerfantur altemata,ideft,ubiunum,ibiôCalterum poflîtuiciflîm confiftere alternatoruml ita quod res quæ non eft capax unius, fimiliter nec fit alterius. ratio, quod no effet oratio alternatiua, fi alterum defideraretur, hinc eft quod fublato uno alternator rum,utruncp intelligitur effe fublatum.l.fi unus.$. fi ftipulatus fim. x.s.de pad. SC eodem modo, SC pro eadem parte,qua unum æque SC alterum tollitur.l.qui homFr nem.i.de accep.'Quaîab extenfiua interpretationecolligitur plus ualere fauoreni conferuandac uoluntatis, quàm odium exhaeredationis.l, fi ita fada.f. deinft. teft, Similem interpretationem adhibuit Pau.de caft.ad.hcommodiffime.s.eo. quæ ló quitur de inftitutione,ut trahatur etiam ad exhæredationê.'fentit ergo Raph.quod nonpoteratexhæredari,ficutnecinftitui fi'mpliciter, de quo tex, eft in,1. pofthu« morum loco.in fi,SC Inft.de exhær.lib.^.pofthumorum loco.

A^««!«««ßr sj FIL 1 vs ME uiuomorietur,tuncfiquismihiexeonepos,fiuequæneptis «kU «ertlt;lt;, natus,nata ue erit yjFdecem menfibus proximis quibus filidt meus moreretur, hær redes funto.

Verba funt formulæ Aquilij concepta in perfona teftantis aui, quorum in fumr ma fenfus eit:Rede inftituitur nepos pofthumus alienus,fun cafum conferatur in ftitutio,quo fuus teftatori nafei poterit.uel fic:ualet de poftnumo alieno fadainfti tutio in cafum fuitatis.uel fic:inftitutio de alieno pofthumo ualet, fi conferatur in tempus quo fuus fiat.uel breuius: Alienus pofthumus in cafum futtatis poteft infti tui.Ratio huius definitionis elfi^otuit,quod non ut alienus, fed ut fuus hærcs fen bitur:et non ante uulÄntelligi inftitutum quàm fuus fuerit,adeb quod fi nunquam fuus fieret, nun^ cred« etur ne^ effet inftitutus,conditio ante^ exiftat, nihil po«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nit in

A nit in efte.iur.uulg, Vnde notandum eft,quod incapax poteft inftitui,ftin tern« eus capacitatisconferaturinftitutio.concordat.l.in tempus.infra dehær, inft.quae bafis eft Aquil.formulae. Item ficut incapax, ita 8C nepos pofthumus alienus in« uanumfimpliciterinftituitur.facit.l.fialienum,bdehaer.inft. Item nihil referre •quid fieri tempore prohibito, fi adus conferatur in tempus permifl'um. apte ergo Bal.ex.d.l.in tempus.notauit paria efle,quid fieri tepore licito tempore illicito, fi conferatur in tempus licitum. Simile econira non ualet,fi conferatur in tempus il licitum.l.quodfponfæ.C.de don.etiam nupt. Et hinc not.non infpicitempus quo res agitur, fed id in quod confertur difpofitio. Item nec ftatus præfens, fed is in quèmndaf difpofitio^modb aliud non impediat,arg.l,fiminor,ö.eo.defer.expor»

Item quod fimpliciter inftituens alienum uel incapacem præfumitur uoluifle fuc federe in eodem quo dum fcribitur eft ftatutS^ pr opterea fi fuit incapax,ius praefu«

mit tanquam incapacem infti'tuifTetamp;S ideo fi poftea contingat capacem fieri, non conualefdt, tanquam uel contra.II. inftitutus,uel non fecundum uolûtatem I'nftij tuentis mutatam conditionem, uel non ille fit qui fuit inftitutus.1. commodiffîme. ö.eod. Item quod quae fimpliciter geruntur in dubio præfumuntur fieri fecundum ftatum praefentem.etiamfi nulliter gerantur.facit.l.fiftipuler, amp;,I. firemmeam. j» deuerb.ob.Etideofiagensuoluntatêfuamdeclaretconferendointempustcefiati i'cejjantis impedimcnti,præfens uitiû non nocettqui adus declaratiuus eft adeb neceffarius, quod omiflus uitiat,nec poft fadum conualefdt. quod nota contra glof.amp;S Dod» nbsp;nbsp;nbsp;*

quidam rede. Item illud uulgare, Adus agentium non operatur ultra uoluna tatem agentium. I. non omnis. s. fi cer. pet, quando de uoluntate conftat QC con« gruo loco amp;nbsp;tempore declarata: in dubio autem recipit interpretationem à iure

communi.

Obferuaquotrequiruntur in hacAquil,inftitutione,Pri^,quod tepore tefta« itiAquilia.in’* mend uiuus fit teftatoris filius, qui pater eft pofthumi, SC Iroc modo pofthumus ßit- q»ot rc^ui eft alienus, Secundum^uod poft teftamentum teftatoris filius tollatur de medio fMur, uiuo teftatore, amp;nbsp;hoc modo fit fuus relida uxore prægnante.Tertiû, quod poftea teftator auus moriatur fuperftite nuru prægnante. Quartum,quod qui in utero eft poft mortem patris 6C aui nafcatur in.x.menfibus proximis poft mortem patris, SC hæc omnia requiruntur neceftaric»,ut pofthumus nafcatur fuus,et inftitutio ualeau fi poft.x.mcnf.nafceretur,non eftet iuftus partus,ÔC proptereanec fuus, nec poftet rumpere teftamentum præteritus. Quintum,quod inftitutio concipiatur non firn ,plicicer, fed in cafum fuitatis, Sextum,quod filius omnino inftituatur,aliàs non ua Jereteopraeterito.^.inomnibus.ï.eod.ôC.I.intercætcra.beod,

Tunc,didioeft extremitatis.l.iiq.'^.fi.),decond.SCdem.Obferuaquàm caute Verb.tunc,in uirprudentiftimus inftitutionem concipit, non ut nunc ualituram,fedtunc,ideft poft mortem filtj,quando pofthumus fuus nafcetur,ut fuum SC in cafum fuitatis in« ftitutt.ergo non ut alieni fit inftitutio,fed fui.

Si filius meus me uiuo SCc, hæc uerba fubftitutionis funt, Glof, quærit, an præ« ceften't de eodem ffto inftitutiof SC definit præceftifte.quoîySar. SC Dod. omnes fatentur.Cuiufmodi autem fuerint uerba inftitutionis,non liquet,uerum ilia exiftt manda funt,filius hæres efto.SC congrue fubneduntur poftea,fi filius meus SCc,

Quidergocauf^eft, quod Sceuola iliauerba, filiushæres efto,%miferit, 6C foa Jum à uerbis fubftitutionis exorditus eft cquot; Veritas eft, quod hie agitur de fubftitu« tionis uIribus,SC non inftitutionls,et ideo fuiftet impertinens recitatio uerborû in« .ftiturionis.fimile eft in.l.cohæredi.^.fi.ôC.alîjs.ll.per Bar, allegatis.Si; hanc ratio« ,nem appofitiftime adducit hie Aret.contra Blr.facit quod Imperator proteftatur , fubtilitçr fcrutanti niliil fuperfluu in.ll.compilatis occurftrum.l.ij.$. fi quid autenlj ^Cideuet.iur.enuc» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

C Acccdit quod inftitutiones fubftitutioncs ut inter fe differentes diuerfîs titua lis praenotan[ur,amp;^ dtuerfis tracffatibus cxplicantur: ÔC propterca obferuandum mx: fingulas materias nô nifi fuis locis tratffari debere.l.iam dubitari.^.fi.f.de hxr.inft, terijî proprij g^j.n.deftat.hom.ô^ in eos Dodores quifecusfaciuntjacerrimeinuehitur Sosû f«nHoc4 nus pater. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Hoc loco acris SC ingenua Bar. autore inter dodores orta contentio eft, nuna quid teftamentum ualeat,fi alia exprefla non fiat de filio inftitutio,practerquàm liis uerbis,fi filius meus amp;c, Glofputat quod neccITarib procédâtinftitutio.Ear.hic et in.1. jj.de uulg.non neccffariâ défendit: SC hæc uerba,fi me uiuo dCc, idem ualca re quod ilia, fi non potuerithæres effe.’concluditcp fatis uid^ri inftitutum fîlium, quem iure fuo pater ab inteftato finit hæreditatem capere.qui G non potuerit, tune feriptum uoluit capere cxteftament^aeredem,fretus.l,fi iia hæres inftituatur.ï.de hær.inft. propter quod inquit non obftare.$. in omnibus, quod fatis tacite inftitua tus cft,qui feripto ab inteftato præfertur. confirmat.l.cum in teftamento. f de hær, inft.I.cohæredi,$.fi.).deuuIg.l.etiam.$.libertusGpatronum.).debon.lib.5C,l.fiita ftipulatio.de op.lib. Ne^iniuriamfierifilioinquit,quoniam teffamentario præ^ ponitur. arg.l. (i emancipatus.j'.de bo.poft.contra tab.SC. 1.multi non note, s, eod. Sentit ergo Bar. illis uerbis, fi me uiuo SCc. ÔC illiSjfi hæres non erit, non ex tcftaa mêto, fed ab inteftato filium ad fucceflîonê inuitari, protp tacita inftitutione etiam

* taliquæfatisfaciatobferuationi.^.inomnibus.SC.L intercætera.ôCproptereaex mente ÔC uerbis Bar. fubied as conclufiones elicio.

Primam,quod inter ilia uerba, fi me uiuo SCc, 5C ilia,fi hæres non erit, quo ad ca^ fum impôt en tiæ nulla fit differentia.

Secundam,quod in cafu Galli 5C fimplicis uulgaris fine alia inftitutione quàm fil D praferiptis uerbis, fi «ius meus SCc.ualet teftamentum.

Tertiam,ex his uerois tacita ab inteftato inducitur inftitutio,caq; fufTîciat.

Quartam,quod eft dare cafum quo fucceffor ab inteftyo præfertur teftamenta* rio data ualiditate teftamenti.fa.ad limit.d.quandiu.f de acqui.haer.

Quintam,quod iniuriofa tantum praîteritio adnihilat teftamentum: SC non inia riofam fatis eft conietffura comprehendi. d.l.fi ita hæres.

Ex quibus conftat non exiftimaffe Bar. inftitutione opus non effe, alioquin contradixifTet, in omnibus. ÔC, hinter cætera.ï. eod. fed alia non opus effe infti^ tutione, præterquàm quæ illis uerbis, fi filius ÔCc, induciœ putat SC tacitam SC ab inteftato. Vis ergo ftat in hoc, utrum tacita inftitutio faciat fatis, SC ütrum il a lis uerbis, fi filius meus SCc. tacita inducatur inftitutio etiam ab inteftato : de quibus fingulis difpiciamus. Et conclufiue omnium Dodorum confeftione æque ualct tacita quod exprelTa, quantum ad obferuationem.l, inter cætera, allegant. h Lucius.Titius.fupra eod.1. if) • C.de inoffiteft.l.fi, C. de pofthu. hær. inft.quod Aretinus ita demum admittendum fcribit,fiex uerbisteftamenti talistacitaelis ciatur inftitutio, 8C non iuris præfumptione, de qua in. h confîciuntur. infra de Codic. quod argutiffjine hic, multiscç rationibus probat. tc^. ad hoc in. 1. j.ins fra, fi tab. teft. ext. ibi, ex conieCîura proprie feriptus non uidetur. faciunt quæ feribunt Bar. Saly. SC Paul, de Caft. in. 1. pen. C, de impub. ubi dicunt, quod per conieduras non poteft fieri fubftitutio. Idem probat ^zinus filius in res pet.1. cumauus. col, 891, Quamuis lafon infra de uulg. in. 1. fi pater filium, in notabilibus fentire uideatur,SChic in cafu Galli non alia quàm exprelfainftis tutione fatisfieri: quod liquere inquit infra.f.in omnibus, ubi feriptum eft,fis lium ex aliqua parte inftituendurlT. De expreffa, inquit, intelligamus oportet, ^um tacita non aliter q#àm detota fieri polfit. Verum ficut lureconfiiltus ibi non prohibet infolidumgnftitui jpariter nec prohibet tacite, infolidum inftitui,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itctn

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN L. G A LL VS PAR Ad ox/» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S

A Item 8^ tacite poteft in parte inftitui, dato uno uel pluribus cohaeredibus, Quanj ^um ad uimuerborumjcxcepto Paul, de Caft.ôC Car,dc Ifolanis, dC Sozino fiJio, qui in utranque^artem diffufius hie difputant,omnes confentiunt ex illis uerbis, ft meuiuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illis,fi hæres non erit,necp ab inteftato,ut putat Bftr» neq; ex teftaa

• memo ulfam induci inftitutionemrea potiffîmum ratione,quod in conditionepo*

fita non difponunt.l.fi quis fub conditione.bfi omiff,ca,teft,I, ex fado etiara agita tum. J. dchæninft»

Confideremus tarnen,num diftingui pofTit inter illa,fi me uiuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illa,fi hae^

res non eritrôS illa,fi hares efle noluerit/SC utiqj illorum uerborum, (i filius me ui* uo morietur,fi h'gnificatum infpicimus,non magis inftitutionem exprimSt, quàm illa,fi me uiuo nauis ex Afia uenerit. Eft eq^ côditio ad fubieda difpofitionem, qua eft in cafu noftro fubftitutio,quæ mox exprimendo fubqcitur,0C non ad inftia tutionem,quædidanon eft: de quo proprie cafus eft in.l.fi quis tarnen, $.fi.b de uulg,Dod.allegant.$.inomnibus. Alex.addit.$.idemcredendum,Ipfeadijcio.$» quidam rederabi cafus eft per communem opinionem, quod Aquiliana procedit fubftitutio,etiamfi de morte fihj non fiatexprefla megtio, propter quod fubtrahi de formula poteft tota ilia claufula, ft filius me uiuo amp;fc. quibus uerbis putat Bar. tacitam induciinftitutionemtquodft uerum effet,nequirent omit«, Ad.l.etiam,$» libertus fi patronum.!. debo,liber,mgcniofe refpondet Aret.quaftionem ibide fubftitutione efle, non inftitutione, Alij dicunt non male teftatum iure prato* rio,0^ quare nos poflumus dicerènon male teftatum quo ad fubftitutionem illam de qua fola agebaturC Rom.in.l, fi cu dot.e-fol.mat.propterea non male teftatum fcribit,quod filio prateritoinuita fubftitutus reperitur patronus legitimus ab ina teftato fucceffbr,!, pofthumus, uerfi, idem ÔCc. infra de iniuft, teft. Similiter non B obftat lex,cum in teftamento de har,inft, qua loquitur in ^fu Galli, ubi inftitua tio pracedat oportet. Poteft etiam dt'ei Aret.autore, illic controuerftam inter gra datim fubftitucos fuilT^ 8gt;C ideo fuperuacanea fuiflet inftituti expreffio, SC hoc cafu audemus dicerc indubie loqui.$, in omnibus. Non obftat.l. fi ita hares,quoa niamloquitur in diuerfocafu,fcilicet, finolueritSCc. quam differentiam confide^ raffePaul.deCaft.uideturinrepe.l.fifilius qui.$.eod. Siuerofcriptum eft,fiha: res eflenoluerit,aut quaftio eft deui uerborum, nunquid inftitutionis habeant fia gnificatumlt;SC proculdubio non habent: aut quod mentem teftatoris fic arguant, quod inftitunonem uerbis ipfis indicaffe uoluerit,SCperhoc tacite inftituilfe, SC hoc Bar.mea fententia quaritauit, Omnesnegant,quod in conditionepofita non difponut.l.fi fub conditione dandorum.uer.q.fi quis om.ca.te, Paul.de Caft. licet indiftindc ubiep fecutus fit Bar, opinionem,tarnen in repc.l,fi filius qui.s.eod.di^ ftinguendo ferait in cafu Galli rede reprehendi Bar, SC in cafu.1, fi ita hares. Bar. benedicere. Videamus num defend! pofli't in fuis uel maxime. SC profedo mula turn pro Bar.facit,quod fuus eft ipfo iure hares.Lin fuis.ö.cod.SC légitima haredi« tas teftamento del^a adhuc légitima eft.l.illud.j, de acquidiared. N ec magis exi« gitur inftituatur ut nares fiat,quàm ne prateritus uideatur.^ft de exhar.Iib. SC.d: l.fi filius. Hinc eftquod uerius adimi eis hareditas dicitur quàm dari, SC amitti ab eis quàm repudiari,SC abftentio SC immixtio proprie cft eorundenjjnec opus eft di cant fe uelle,ficut lt;i|)us eft déclarent nolle,quia non alias definunt haredes, quàm finolunt.arg.l.iam dubitari,8C.l,Cornelius.bdehar.inft.et ueluti requirifin eis,ut non immifeeant ad hoc ut no fint haredes, pariter exigitur,déclarent nolle.SC pro pterea proprior locutio in fuis eft fubftituedo priuatiue, fi noluerintrpriuatio fané indicathabitum.ergo qui ita demum fubftituit,fi noluerit, tacite uidetur inftituq^ re fub contraria conditione, fi noluerit,arg, l.aliquand^.b decond, SCdem.quod eura fignificatum habere uidentur,fit hares,fi uolet,alfilB Titius hares efto: ergo fi

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bi

MARII SAIOHONH

uoict cx mente teflatons manebit hæres : quod fi teftator nolui'CTet iHum hacredem cfle,proculdubio exhæredaffet.Necç uerofimik eft teftatorê inter^uos ôfin re tam^ graui tluxifte,fi hæres efle noluen't,quemnoluiffet haEredem:nec^ eumfugere dea buit,ft non inftittfiftet ex teftamento minime hæredem futurum. amp;nbsp;propterea ali^ quid teftator illis uerbis uoluit,uel tacite à fe inftitutS intelligi eum qui iure eft hæ^ • res ,fi abftinere noluerit. Verba funt prægnâtia cS in adibus deliberatorjjs eiufdc fit uellecuius ô^nolle.l.eius eft nolle, de rega’ur. Finge quod uelit efte,quid futuru, an non eritc'nugatorq; hoc pado fuiffet SC non teftator,6C in fuum difpendium nu* gator,quoniam nihilominus præteritus fuus hæres erit ÔC non alius, teftamento no jure fado : neq; enim credibile eft teftatorem ad impugnanlt;|ÿ fua iudicia fie inftia tuiffe.tiqj.de mil. teft.facit.l.merito. pro focio. idcirco teftatore eo ipfo quo dia xit,fi noluerit, ficut in arbitrio frit} uelleôCnolIerelaxauit,ita uoluntarium hæredc fuiff'ecredendum eft.l.iamdubitari SC^l.Cornelius.t dehær. inft.alioquin fruffra dixiffetifi noluerit. ÔC utiep nifi hæres inftituatur, ueluti non poteft ex teftamento hæres effe,pariter nec poteft nolle effe hæres J,is poteft,). de acqui.hær, confirma« tur prædida ratione.l, illuct de acqui. hær, quæ quod plus eft in adu ftridi iuris priuatiuoloquitur.adidem,l.prohær.$. Papinianus,fideacqui.hær.l.quamuis.C, de fideicom. Etprohac fcntentia cafus uidetur in.l.hæc uerba.f.decond.inftit.per locum ab oppofitis, ubi ueluti inftitutus filius fi uolet,hanc habet fignificationem, ut ft non uolet non exiftat,pariter adde inuitatus,ft noluerit ut fi uolet exiftat, Imo la in. 1. fi pater, de uulgar, ilia fi hæres non erit inftit, fuum fub contraria condition ne putat.

Non obftat SaIy,5CaIioruminI.fî.C.dehær,inft.obiedio,dicentium.l.iIIud no habere locum, quando antecedens eft inualidum,ut hie ob formam non fcruatam, hinter cætera. quonia Vö.oftendimus idem ualere tacitam inftitutionem,quod ex preffa facit in.$,quidam rede, ubifecundum cömunem opinionêconditio fubfta« tialis tacita fuffi'cit, quamuis coditio fit adus for. fecundûdBatin.tin hæreditarqs* C.de hær.ad. Atqui fatis exprefium in cafu noftro cenferi poteft, ubi ex natura rel dequaagitur de mente apparettex.SCgIof. in.1, quætantum,§.interdidû,),deno, op.nun.Nâ quod ex mente eft abundedicitur exprelfum.l.iq.SC ibiBar.s, de leg* tut,l.nominis.$.uerbum.deuerb.fi'g.Ang.SC Aret.ind.tillud, Ne^ obftatquod in conditione pofita non difponunt.quod uerum eft, nifi in contrarium urferit uo^ • luntas. V rget autem quotiens in conditione pofitumfnifi difponat;confiftere no« poteft.hæc folutio conuenit etiam.l.fiita ftip. f.de op. hb. Exemplum in. I.deniqt, ^.interdum,). de pec. leg. ubi cx eo quod de peculio centum hæredi dari præccptS fuit,reliquû penes feretinere iufius intelligitur.alioquin inepte depcculio centum dari hæredi iufriffet,fi totum teftator ad hæredem pertinere uoluifleCnam qui para tem detrahit de toto reliquum indulgere uidetur. 1,cum prætor.S,de iud. N on ob ftat quod inftitutiodiredaconieduralis non fufficit fecundum Bar,Saly. SC Pau* de Caft.SC recentioresjn.l.pen. C.de imp.SC ali.fubft.quia hit^x uerbis colligitur fecundum fententiamf\ret. s.relatam. nbsp;nbsp;N ec ad rem pertinetTi filq ex illa fi decef

forint fine liberis,non intelliguntur inftituti fecundum glof.SC doc.in.I.lucius.j'.de hær.inft,bonus(tex.in.l.)«C.de pac.SC ibi Aret.SC lafon: quoniam aliud in cafuali il la ubi noc uerbis nec uoluntate inftituuntur, aliud in hac poteftatiua fi noluerit in qua Sc uerbis ipfi's ÔC rei natura quod nequit nolle,nififit inftitutus,urgens uoluna ras collfgitur.Faciuntdida Bart.in.l.centurioult. quæroulterius,). deuulg.quod ex grauamine arguitinft.l.iq. DoCLcontradicant. pro his facit pulchrum confiliS ^ncara. Ixxiiij.ibi utiur^onfultü oecetloquitur adintelleCium, d.l.lucius.

Non obftat. I.hæreditas ad StatiG.j'.dehær.inftit.tum quod hæreditas non erat penes Statium,ficut in, d, y,interdum peculium fuit apud Icgatarium, nec partem

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totius

INI. GALLVSPARADO-XJl» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

A totfos domino dareiufîùs Statiustundearguipoflet penes fereliquu efîe uoluiiïè, »tum quod nouup mihi ad earn legem fuccurrit fenfus. Statius eft nomen feruile,ut Notninaferua Herotes,PampniIus,Stichus,ö(S alia multa,quæ in iure nonnifi in perfonis feruos rM,o- liberos rum amp;nbsp;libertorum leguntur: ÔC ex contrario Caius,Seius, Meuftis, Sempronius, rum,

9 Titius,nominafuntliberorum,autores funt LatinarS uocum obferuatores, quams uis Statius Cecilius Comicus, ÔC Statius Çapinius Heroicus, poetæ célébrés fues rint,nihilominus alterferuilis, dC. alter libertinæconditionis memoratur. Statius à Statiuti fttn ftatione,unde öi. ftationarii:hinc apertus nbsp;nbsp;fine lite fenfus,quod Statius feruus po tione,

tuitiuberi,ut de peculio,uel aliquid hæreditarium extraneo daret abfque eo quod hæres cxiftat.Exemplum,lego Titio cctum,quæ à Statio dari uolo ,legando à de« MeU.lt;id,l.hie bitorehaeres grauatus intelligiturj.fi feruusjpgatus.^» qui margaritam,ôô.l.fi pecu redittaad stas nia.de leg.j. cur non idem legando à feruo Statio,amp; alium feruum eidem commen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

dando haeres amp;nbsp;liber relidus non intclligaturc’ Item commendando feruum fub li» bertini nomine liber effeiuflus fit,SC Iureconf.definit,non magis illehaeres, quam ifte liber futurus. facit. 1, exhisuerbis.C.demil.teft.SC.l.tj.C.deneceif.hæred.nia mirum duo hic concurrcrent fpecialia tacite,ÔC datamUbertatem, ÔC haereditatem, contra glof.ï.l.j’de dot, praeleg.

Romanus 6C Iafonin.1. centurio regulam. d.I. illud non habere locS feribunt, quando maius eft antecedens fuo confequenti,quod eft cotra d. interdum. Item • qui uulthominê,uel bouem,uultneceirario animal,quod maius eft* Item qui uuk effedum fine caufa,nihil agtt,quæ maior ÔC potentior eft fuo effedu, luuantur præ dida.l. fiitaftipulatio.de op. lib,optime per Bar. allegata illaratione, quod fi fa« uor facit,ut uerba cöditionalia inducant obligationem inhis quae ftridi iuris funt, utftipulatio,multb plus debet pofte in ultimis uoluntatibus Silfuorum inftitutio« ® nibus,quæ fauorabiles funt, SCdicentibus ibi fpeciale eftj|,refpondeo ex caufa fauorabili fore fpecialeî ergo ubi eadem uel maior fauoris ratio, eadem fpecialitas fauorabilis,perea quæMjadunturin.l.fiuero.^.deuiro.s.fol.mat. SC.l.j.eo.tit. Ad« Argumetttari uerte quod ibi fi'ngitur iuftii praetoris ftipulatio.facit.l.cum oftendimus.de fideiuf. à ratione icqid tut.nifi uelis arguere à ratione aequitatis praEtoriaî,quod utrum poftit contra regu« nbsp;nbsp;nbsp;♦

las iuris,cogita. Eft alius tex.in.1. inter focerum.^. cum inter, s.de pac. dot, foluit Aret. Aduertendum tarnen eft, quod fauor patrimonialis magnus eft SC maior illo

• fanguinis.l.quiduos.§.ficumfilioiunda.l.fimulier. dereb.dub.

Et quamuis indubitati iuris fit, non efte in obligatione centS ex illa ftipulatios ne,ficentum non dederis,fondum dare fpondes.I. ftipulationum ferè.^.fî ita ftipua latus firn,infra de ad. SC oblig. amp;nbsp;fimiliter necp penum in legato illo,fi penum non dederit.x.dari uolo,fed in folutione.l.j.^.item fi ita.pad legem Fai.1.penum, l.cum fine,infra quando di. leg.ced.quod intelligitur quo ad uim agendi, non tarnen ita extra obligationem funt,ut inuito legatario uel ftipulatori folui nequeättdata quia dem penus ex mête teftatoris obligationem foluit,quod fi ulla ratione débita non cftet,obligationenyion obliteraret, propter uulgatas reguhs, quod aliud pro alio inuito creditori folui non poteft:SC illa,folutione eius quodgon debetur, non toll» tur obligatio.Qui foluit denieß non aliter quam ex uoluntate teftatoris colleda fol uit:SC fimiliter fic ad haereditateminuitatus non aliter quam ex uoluntate teftatoa ris erit haeres.N o e«im in cafu noftro agitur de iure ob]igationis,SC quid in ea con tineatur,fed utrum ex mente teftatoris fit inftitutus,eicp ex teftamento fuccedatur: ÔC ficut ille non eft obligatus penum dare,tamen fi dederit, ex uoluntate teftatoris data intelligitur,pariter quamuis fuus fic inui^tus no obftringatur hæres elfe, ta« men fi elfe uolet ex mente,8C per hoc inftitutione erit hæres, Accedit quod quæ iij folutiooe funt,poft folutionem in obligatione fuiftecreAntur.1, cum incertus. de leg.).ÖC.l,Meuius,$,cumduobus,deleg.tj,AmpliusPAil.deCaft.in,l.i.f.fiitale«

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MAR I I rWOMONII -

C gatum.badkgem Fai. fcribithæcuerbâ, fidarenoluensjcfTeinfauoremhxredi's» cur ergo SC ilia, fi hærcs effe noluerit,non putanda in fauorem filtj c’quod fi tantum conditionem ÔC non inftitutionem inducerent,nullius fauoris clIÀt; fubiccit dein de,ilia,fi non de(ieris,forein odium:quia intelliguntur,inquit,fi in mora dandi fue ds.facit l.fi penumj.quando dies leg, ce, fecundû Dy.ubi iurecon.dicit legata pea numcenfcri ademptamfubconditioneli haeres noluerit dare, x, Si ficut fub condia donecenfetur adempta, ita fub contraria conditione cenfeturdata fi noluerit dare x.l.aliquando,i.decond.amp;^dem.uerbafunt Pauli,

Fatetur Bar.quod haeres inftitutus intenigatur,fedab inteftato.abfurdum quin dem ac repugnans uidetur quod ualido teftamento uocatus fuccelTor fiat inteftati. Pugnant inter feteftatiSCinteftati caufae.l, ius noftrum,), dereg.iur,l.qoandiu,de acqui. baer. inteftati quippe caufa non facit inftitutum, Aret,ueniens ab inteftato nunquam proprie dicitur inftitutus extacita quantumuis ueniat uoluntate,quod lafon commendat. Non obftat l,conficiStur, de Codic,ubi codicilli non teftamen turn funt,quibus nec^ dari nccp adimi hatreditas poteft,inftit.de Codic,^,pen,Item quia loquitur de iure ÔC uoluntate perfflifliua,non autê datiua, nbsp;nbsp;N on obftat d, K

fi haeres inftituatur. qua fola plus mouetur Bart,quàm cæteris omnibusîquoniâ ut quibufdam placet,deeo tradatlegitimo quem no oportebat inftituûEt illis qui dÉ cunt hoc eftediuinationem,replicari recftepoteft,diuinare fimiliterillos qui defen dunt contrarium, cum uerbum legitimi generale fît ÔC ambiguû, à quo non recipi arg,docet Bar,in 1,in ambiguo,).de reb.dub,In ea,l,duo in obfcuro funt, prima de quo legitimo loquatur,fecundum utrum alia pracceftèrit inftitutio.Et cogit exifti n mare de extraneo magis legitimo loqui, alioquin teftamentum uiuentis filij prætc ritione effet nullum,l,fi filius eius.s.eo, Nifî tentâtes defendere ibi non rumpi te ftamentum propter r^eruatum nô inftituto filio ius fucccdendi: qui fi noluerithae res e{îe,nimirQ fi intégra remaneat teftamêtû.pcr.l. filio praeterito.i,de iniuft.teft* 6C fie uere extraneus fub conditione inftitutus fuit.ôChic q^rus fenfus illius legt s* Imol.negat ibi elfe fubftitutionc, nec inepte quidem, cum nulla praecedat inff itu* tio. Sed conditionalê tantû inftitutionê putat, quod Soz. filius probat in.l, fj.de uuIg,SC legis uerba confentiunt. Et uticp diuinantis eft alferere ibi praeceffîffe infti tutionê, Seite igitur Âlex,præfatam,l,in neutrâ partem allegari poffe tradit; Si pro pterea quod maluerit teftator inteftatus filio adeunte decedere,quàm non adeunte teftatus,diuinatio eft,cum nihil impediret magis filium quàm extraneum inRi t, tit» honorare.Atqui credibilius eft,poftquàm teftamento inuitat,malit ex illo fuccedi, quod inftituenti Si inftituto honorificum eft, V erû teftamêto inuitare,ÔC uelle ina teftatus decedere, it ê ex teftamêto uoluntatê defunefti elicere,6C ad caufam intefta ti interpretatione trahere, quæ Si ad teftati Si inteftati caufam eft indifferens,ut ue ro diffimile,ita incongrus uidetur. Sed poftquâ uerba in teftamento exprimuntut quæ ad teftati caufam minime funt inepta, quid impedit ut nô fecundû teftati natu lâ accipiâturc'Nâ ueluti ex fado animus intelligitur,l.de quibus.s,de,ll,l.pro hær» j.deacqui.hær,exfol||inifs teftandi decernitur animus,!.non êodicillû, C.deteft» Verba Si mentê legis ad titulSin quo fita eft accômodamus.l,q.de ftat, hom,8C ex fubieda matejfa ampliamus,reftringimus.l.infulâ,ô, de præf.x. c.conftitutus de rc lig.do.Pariter conuenit uerba in teftamento maxime circa ha^edum inftitutiones quç caput funt teftamëti, ad caufam teftati potius accômodemus, arg.l.nô codicil 13. de teft, N ec fine dubitatione fore autumo,ctiâ fi teftator exprefle fie diceret,T i tius hæres efto fî filius ab inteftato elîê noluerit, utrum ualeat tabs inft, propter.1, inter cætera.quod fentiens Bart,diftt talem præteritionem non elTe iniuriofam, Si lie præteritum filium intfliigit, de quo pauló poft difputabimus, Si teftamentum præterîtione non prius nullum atque filius uelit. Attamen in dubia uoluntate ueri«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimilius

IM L» G ƒ t L V S PARADOXA«

A fîmilius en:,qui teftando ad fuam fucceflîonem inuitat,uelit ex tcftamento fucccdi» ^dde quod femoer earn interpretationê fequi dece£,qua teftamentum nô pereat, U quotiês.j.dereb^ub. At nifi illis uerbis,fi nolucrit, inftituilîe intelligamus,fiue ab inteftato immifcuit fefuus,fiue abftinuerit, teftamentum præteniione non eft uaü

• • turum.Roborantur prædilt;fta,quod res agitur inter liberos, ubi quoquomodo con Conieâur4t4 ieduratauolStasfuftîcit.l.cumauus.j’.decôd.fiCdem.LPacumeuius.j'.dehær.inft, l.fi.C.fam.hercif.Præterea non nocet quofiês nemini damnofum eft relaxari folen nia,fcribit Bal.in.l,conditionibus.de con,ô^ dem.per ilium tex.Idcirco in cafu no a ftro dici poteft,ubi uel ualeat teftamentû, quia fuus tntelligitur inftitutus, uel non ualeat,quia præteritus, ipfe idem utroqt cafu fuccefturus eft,ô(^ non alius. Pium foa reineumcafumcapiamus,quoteftamentû ualeat, Si teftatus pater decedat, cafus uideturin.l.pofthumus.uerf.idem Si circa.i.ïeiniuft.teft. Honos eft inftituenti et inftituto,exteftamento potius quàm ab inteftato fuccedi.

Siquidem ilia uerba,fi nolucrit,diriguntur in extrane5,fubfifto. Paul, de Caft.y.. inrepet.1. fi filius, qui putat idê quod in fuo. Magnat quidê fignificationis eft hæc uoxjfi noluerit,Quod fi uoluerit,an erit hxres,an fruftra ^lata funt, faciunt omnia quaefupra de fuis difputauimus. Et ex diuerfo eft, quodînftitutio de extraneo de* betpalàmetarticulata uocefieri.l,hæredespalàm,6.de tefta et.l.iubemus.C,eo.tit» Sicafus uidetur in.l.exfado etiam agitatû.ï.dehæredanft.Nec fruftra erunt pofia ta,exquocôditionalem inftitutionemfecundû Imol. in extraneo legitimo faciût, SC fcriptus fub ea conditione capiet ut inftitutus ÔC non fubftitutus.glof. Si Bal. in d.l.ex fado, fed fi talis legitimus uolet ab inteftato, hxres er it: ôtT legata non debea buntur,uel tanquam conditione defelt;fta,uel ab alio legata,In extraneo uero non le gitimo nullius forte momenti:quia nô fecundum régulas iuris dida inftttutio Sic,. àquibus difcedere noftrum non eft. I, non poteft.de kg.). 1

B nbsp;nbsp;Alia fpccies eft.fi hæres non erit,in extraneis nihil ualet. *1. ex fado, ibi quem

noninftituerat. Si talis cgnditio ut ridiculareijcitur.arg.l.conditiones contra. ï. de cond.inft.Côfidera an poftît fie interpretari,fih3eres nô erit, fi, pro quia haeres non Sth^ret non erit. imb faciunt inftitutionê.cafus in eadem.l. ex fado.ibi quia huic pars elTet das erit, ta,quæ nulla eHet,fiin rationedecidendi iureconfultus dicit datam partem,Si Seio aliunde non apparet data quàm illis uei bis.Necrefcrtfubiecifië quod nulla eftet, quoniâfatis eft innui illis uerbis dari pofte,licet tûc nulliter data fuerit.'ergo fi ualis

• * de fuiftet data, illis uerbis data effet. Si fie arguit aliunde ex ui uerborû dationis nullitatê,ôlt;^ uerbafatis ualida ad dationê.GIof.dicendo, id eft uidetur effe data,cor Contragfof. rSpit tex. qauerbû effet nô eft infinitiui,utglof.detrado,t.uult,Quid dicemus, an effe nulliterdatâait extraneo,quod fecus effet in fuo,quafi fentiat fuo illis uerbis ua lide, an ut cômuni feruiat fenfui,tex.fic conftruemus.quia nulla pars effet quæ huic data effet.amp; hoc modo relatiuum Quac refert nô ens, id eft non datam partem.fen« fus effet,quod illis uerbis nihil datum effe diligentiores délibèrent.

In fuis aûtuideamus an diftingui poffit. Autillauerba,fihæres non erit,non fim pliciter proferunturîTed cû adietftione aliqua,quæ inftituen^ arguat uoluntatem. exemplûin.l.cohaeredi.^.fi-ï.deuulg.fi hæresnonerit,tûc iniocûpartem'ue cius, Iiæres efto:fruftra teftator dixiffet,in locû partem'ue efus,fi nullâ in^lligebat data. Si hoc tenet ibi glof^ Bar.in ultimo intelledu,licet in contrariû comunis fit opi s nio:fiue parte ue eius f.filq,quia fui ipfo iure locû Si parte habet. Si uere file tex. de fubftitutione tantû loquitur,ut feribit Aret. Aliud exemplû:fî hæres non erit,T itiS fubftituo.cafus in.I.cû in teftamento.^.hæc uerba.ô^.1. pater impubères.)', de uulg, qui dicit,fubftituo T itio,nifi T itius inteIligatüFinftitutus,nô poffet ei fubftitui. Si proptereaurunc^fignificatur,alterû exprelfe,alterû tacit^,ut.d.$.hæcuerba.ratio, qui uult unû ^Cc.I.illud.j.de acqui,hxr.6(f,l,quamuis.C,de fideic.Ex diuerfo cafuamp;,

MARU SALOM ONIl

C uidetur in.tinItbris VIptant.C .de haer.inft.ubi nifi præcedat de Plotio inlli'tutio, neuter tntelligitur inftitutusznifi iuuetur hæc opinio,quod ilia kj^Ioquitur de cxgt; traneis,nos de fuis: Si in cafu noftro funt hæc uerba,fi hæres no erit,ibi defiderana tur:quæ fî forte tlijs probabuntur,ex ea diftindione Itqueret in quibus cafibus loa quuntur.II.per Bar.allegatæ. Autfimpliciter proferuntur,fi hæres non erit, hoc, opus,hiclabor.Bar.8ôPau«deCaft.idemputantJo,de Imol.in.l.fi pater.de uulg* fimiliter fentit fub cotraria conditioneinftitutum per.l.aliquando.amp;.I.quibus dies bus.^.quidam Titio.de cond. fiC dem. (ecus putat in extraneis,maxime quod tunc eft fuperuacuatab's conditio.l.uerba hæc.de cond.inft. de quo per Aret.in.l.j.j.de uuIg.6lt;S plenius Soz.fi.in repe.quarta.q.principali de effedjf uulg.ij.q.j.effedus. cogita quod ratio fuitatis multum ua|^t. Multi no faciunt differentiam inter illa,fi noluerit,amp;illa,fi hæres non erit:tamen aliud eft quid efte expreftum,aliud fubaua ditn:in ina,ß non erit,fubintelligttur per interpretationê, fi noluerit.l.cum propoa ponas.C.dehær.inft.attamen ultra communem opinionem contra Bar.urgettex* in.l.moribus.^.pen.)'. deuul.ibi. fed fi ita fcriptum eft, fi filius mihihæres non erit, Seius hæres efto,filius hæjes efto. N â fi illis uerbis,fi filius hæres non erit ÔCc.indu ceret inftitutiojfuperuacub iureconfultus inftitutionê fubieciifet,filius hæres efto.

Supereft ut illud Bar.de iniuriofa præteritione excutiamus, Si quorfum Bar. mens non fatis intelligo.'aut fcntit illis uerbis fadam inftitutionem, Si impertinen ter excuiat non iniuriofam præteritione,cum inftitutus tacite uel exprefle omnium confeflione,etiamipfiusmetBar. nonfitpræteritus:autfentit nonfadam inftitua tionem,necp neceftariam,amp; fimiliter non eft de præteritione difputandumtautfen tit neceflariam efte Si non fadam,tunc iufta elTet inquifitio, nifi repugnaret Bar, propofitioni contendentis in cafu Galli Si fimplicis uulgaris aliam non defiderari inftitutionem præte^Ilam, quam illis uerbis, fi hæres non erit, uel illis, fi me uia uo fiCc.ipfeputat tacite induci. Nihilominus dilicens fcrutator Imol.ualidiflime Bar.contradicit; Ncgari non poteft, inquit,quin filio fi'ajiniuriaftatim quod non inftituitur.Namficuthonorificum eftinftitui.l.lulianus.infrafiquisdmif.ca.teft, ita cotumeliofum eft exliæredari aut præteriri.l.filium.$,fed fi portio. infra de leg, præft.authen.ut cum de app,cog.$.illud quocß, col.viij.ôf authen.nouiflîme.C.dc inoff. teft.facit ratio contrariorum QCc,

Ipfe uero non facile mihi perfuadeo fatis efte non iniuriofe præteriri,nifi' urgens impellatutilitas.l.multi non not.o.eod.Igif diligentius perfcrutemur, Iniuriofum hoccafuquomodoaccipiendS,utrSexanimiaffedu,anab efFedu,ideft damno: Etnoniniuriofum,anabeoquodnon damnofum dûtaxat, an quod utile. Rurfus utrumfufficiat non efte iniuriofam præteritionem, an quod emolumentu omnino fit allatura.Et quod ex animi affedu iniuriofa accipiatur tex.arguitin.l, fipatros nus.$. fi quis non mala mente.b de bon, lib. Si hunc fenfum Bar.hic habuit, ratus qui ab inteftato inftituit,malam mentem non habuifTe. Verum ex contrario urget, quod ab ignorâte præ^ritus nihilominus rumpit,l.ficut certi.^.l.fi cum utero.C. de mil.teft.facit,l,Tit^s.$.j.ö.eod. Brgo non fatis eft,quod non mala mentepræ« tcreatur. An ab eftedu ergo,id eft quando præteritio non eft damnofac’nullo enim iureprobaturjguin præteritus ab eo cuius hæreditas non eft foluendo, non poffit teftamentum ullum dicere, fatis damnofum fuit ut fuum non tmdari: ergo non ab eo quod non damnofa præterito uitiofa eft.confequens fit igitur illam non effe in* îuriofam,quæ utilis præteritio fit,ôcS propter ipfam utilitatem fada eft quod omnes meo iudicioleges probant,66 in prûnis.l.fi emancipatus filius.i'.de bonpofficoni« jj-a tabulam quæ loquitur in præterito Si ab inftituto extraneo acccpturo hæredita tem poft mortem aui,fn t^ius erat poteftate,unde conftitit euidentê utilitafis cau* fam aui de bonorum dilapWatione fufpedi, ad idem.d. l.fi patronus.^, fi quis non

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mala

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JHL,GALLVSPAR.ADOXA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

»

A mala mente, ubf I’ureconfultus non fuit contentas dicere, fi non maîa mcnte,adi'e4 lt;it,fed alla cauf^'dem inJ. Paulus refpondit.eo.tit, de bo,Iib, ibi, no nota-,fed alio confilio.ö.in.l.multi.ibijfed ut eis confulatur. clarius inJ.fi filijs matrem. C. de in« offi.teft.ibi,nullam iniuriâfecit,fed potius putauitprouidendunf. Nee mirü meo • iudicio, quod taliter præteritus non eft uere præteritus, fed quodammodo inftitu« tus,cuius contêplatione fiC ad eius utilitatê^iius inftitutuseft,ut.d.I multi.ibi,fidelt; cômiflam hæreditatê dant.idê in.dj.fi patronus.SC.l.Paulus refpôdit. Sgt;é illefic ftitutus contêplationepræteriti proprie fîduciarius hæres dicitur. 1. Seius Saturnin Piducidriut nus. h adTreb.facit.l.deditdotê.bdecoll.bo.l.dedon.inter uir.ôê uxo.amp;^denic^fi h^rett lius ex iudicio teftanifntario, licet interpofitis perfonis capiet.fi igitur non iniurioa famJl, definiunt quæin apertâ utilitatc fit pi^teritio, iniuriofam fateamur oportec quæ fine utilitatis caufa fit.unde palàm fieri uidetur,omnê fimpliciter fadam præte ritionê foreiniurtofam,quod aperta ratione demôftrari poffe autumo,quod qui fie præterit,iufta ratione quodammodo coadus præterit,quod cefiat in cafu Bar. ubi fpontc alios inftituit,6C ex hoc ipfo,quod fuos ex caufainteftati,6C alienos ex caufa teftati uult capere,ita fuos defpicere uidet,quod indignas habuerit teftamento ferî bi. Nânobis charos teftamento profequi folemus.SC proculdubio minime defend» poteft,non uideri iniuriofam,ex quo teftator declarat,nolle fuû ex teftamento lue cedere,quafi indigna habeatinftitutionistit.honorari.Necaliud ilia uerbafonant, • fi filius ab inteftatohæres eftenoluerit,Titius haeres eftoj^illa uerba, ex teftamêto Uolo Titi5,S^ non filium.'fi filius ab inteftato uult capere,capiat quafi iure fuo,non meo beneficio,aliàs ex teftamêto hæres fit Titius, SC utic^ indignâtis eft difpofitio. quid impediebat,æque fi K u ut T itiu inftitutionis tit.honorarefcerce nihil. N ec me fugiteundê Bar.inJ.iurisiurandi.^.liberi.f.de opJib.fcribereindubio omnê exhæ Contra redationê præfumi no mala mente fadâ allegat.d.l.fi patronigt;.$.fi quis nô mala. f.

g debo.lib.quâ.l.incontrariûualereproximedemonftrauimus, Attamennonea« Exh£rclt;iatii) dèratio eftexhaeredationfc dC præteritionistexhæredatio legis implet uoluntatem, er pr£teritio præteritio fecus. 111a folidatteftamentûjfta infirmat:illa lege permittit, ifta prohis dt/fcrnnt, betur:quod arguit magis legibus odiofam præteritionê. Nec mirû, quia paterna ar guit impietatê liberos nonagnofcere,exhaîredatioaStfihjinreuerentiam.Sifuapte naturaillicitus eft præteritionisadus,quomodopoterit fimpliciter geftus cenferi

»licitus, et nô mala mente geftus i arg.l.nô dubiû.C.deJI.et.l.côtra legcm.ô.eo.tit. c«uulg.Prætereafiuer3eftquodad.l.Iulianus.bfiqui.om.ca.teft,notat,quodinfti tutionis honos præponendus fit utilitati.Non em dolo caret pater,qui honore pro prio omiftb propter côpendium aliéna inftitutionê maluit. unde colligi pofte reor, quod nô omnis utilitas præteritionê honeftet,nifi forte magna appareat.fanè ridi culofa res foret ob minimû emolumentû inftitutionis honor defpiciat. Vnde liqdu fitjficutnô omnis caufa exhæredationêiuftificat,pariter nec omnis utilitas prætcri tionê.Et ^pterea ficut teftator onerat légitima exhæredationis caufam exprimere, pariterdicendû non^xcufariprætereuntê,nifiiuftam utilitÿis fpecié exprefterit. Et ut fiudus aliquis ex prædidis 5C Dodorû traditionibfk in præfenti Battoli Bpi/ogw, na quæftione colh'gatur,nónullas côclufiones breuiter duxi adnotandas.Primam, quod in cafu Galli SCfimplicis uulgaris etiâ Bar. confelfione hic,SC.^.in omnibus, opus eft falte tacita p^æcedat inftitutio.SecSdâ,fimiliter omniû côfenfu æque ualct tacitainftitutio, quod exprefta pro obferuatione.d.l.intercætera,quâ Arct.admita tit,fi ex uerbis teftatoris, et non iuris præfumptione colligit. Tertiam,quod talis ta cita inftitutio non ab inteftato,fed exteftamen^fiteft necefte, SC inhis iure Bar, ab omnibus impugnatur. Quartam ex Aret.fententia, quod fuccedens ab intefta to non poteft dici inftitutus, quantumuis ex tacita mente aefundi fuccedat, Quin tam,plurium confenfu,quod ex illis uerbis,fi me uiuo SCt^SC illis,fi hæres non eue»

• •

MARU SALOM ONIl

«

C Neq? ab fntellato,ut Bar.ncqj ex teftamêto uHa inducatur innituti'o.RcKqua mub ta quaedifputationis gratia in medium adduxijamp;T maxime deiniunofa praiteritio;^ ne,quif(Ç diligens ledor ex fuo ingenio duce ratione metiatur at * emendet.

rtriendittns IN «X. meäSibvs proximisquibusfiliusmeusmorietur.Departuhumais P«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no uariatum Jegimus.Gellius.ij.noct,Attic.meminit à Decemuiris in.xq.tab »fcri^

ptum jdecimo menfe gigni hominem poft mortem ftilicet paths,Docet Paul.)', de fuis ôileg.I,inteftato.$.poft decern menfes mortis natusnonadmittitur adlegitia mam haereditatem. Plin. vij.nat.hift.refcrt Maffurium Sabinum fcribere, L. Papy rium practorem fecundo haerede lege agente bon.poiTcontra eö dedifle, cum ma* ter partum fe. xitj, menfib.tulifte diccrettquoniam nullum cejtum tempus parien* di ei ftatutûuideretur. M. Varro, iij^iuin, Sgt;C hum. rerum, amp;nbsp;feptimo ôi. undecia mo menfe iuftum partum nafei prodiditjautore Ariftotelc.Idem V arro in Satyra, qua teftamentû infcripfit,pari eodem^ iure eftè uult,in dece mcnfibus natos Ô6 un decim.Idê Plin.Homo alius feptimo menfe,alius otftauo gignitur,8C ufe^ ad initia decimi undecimiep antefeptimum menfem haudqua^ uitalis eft. Diuus Adrianus caufa cognita decreuitjun^ecimo quoep menfe partum edi pofte, idem Gell, eft au tor.Quas ut decimaret uarietates noftcr Gallus,mêtem.xij.tab.fecutus, ut iuftum pariendi tempus definiret,ait:In decem menfibus SCc. quoqj certior pofthumi fo*

• • retproles.Namqu'ü plus uariumacinftabileparienditempus,eóplus pofthumo*

rum incerta ac litigiofa foret conditio.facit quod eleganter,s.in.l, commodiftïme, notauit Bar.inquiens,conditioncm in futurum perfonae incertæ adiedam, no mo dó uim conditionis, fed etiam demonftrationis obtinere,quod Aret.SC omnes cómendant. Quas quidê uifas uarietates in unam confonantia reducere,et idem iuris amp;hodie ÔC olim fuifte nó inlepidæ inquifitionis uidetur, Papyrius prætor non j) male dixit nulln pari^di tempus præfinitum,fcilicet lege à conceptu, lex. xtj. tab, à morte decem praefcripfit menfes. Diuus Adrianus longo poft tempore caufa co* gnita, à conceptu undecim menfes decreuit,à morte autlt;n nihil immutauit ab eo quod.xq. tab. fcriptS erat,et à Gallo declaratû fuit,et hoc iure utimur, à diuo lufti nianocomprobatum.l.fi.C.depofth.haer.Varro autem,Plinius, amp;cæteri à con* ceptione dinumerant,quam quidem dinumerationem noftris.11. ufqucadeb corn* probatamuideo,quodaufimaffirmareundecimomenfe iuftum partû nafei. Nam

• • Îî nouiftîma die.x.menfis poft mortem patris iuftus partus nafcitur,à conccpu.xj,, menfenafeifateamur oportet. Nonenim eademipfa die mortis concepiffe uerifi* mile aut poftîbile cft,nifi morte repentina correptus pater fuiftet, puta naufragio, aut ruina,uel cæde. quid fi longa ægritudine expugnatus obijtC quod frequentios accidit,ad quod, 11. accommodâtur.l.nam ad ea.ô.de.11. fan's eft prima uel fecun* da die,et inter ipfa initia.x).nafci,ficut prima uel fecunda.vij ,d.l.inteftato.$,fi,ô^ X vij .§.de ftat.hom.probaturó^ hæc fententia in authen.de reft.ôô ea quæ parit.

Nota paria eftè dicere,in decem menfibus,amp;^ intra decem mcnfes,ut hic,ô^.I.ff, C.eod.ficut ipfis calerais,amp; intra calendas,ficut ultimus cale^arû dies, quinimo amp;nbsp;nouiftîmi diei ultiÂum momentum includitur tam menfts quàm calendarum.1* fi itaftipulatus fuero.x.ôô.I.qui hoc anno.hdeuerb.oblig. Dod.in.l.qui anteca* lendas.Stf.l.eur» qui ita.^.qui ita.eod.tit. Ratio,quod inter iftas didiones,in et in* tra,nulla eft differentia fignificationis. Ser.Sulpitius: Très iftft uoccs,intra,citra, ultra,quibus certi locorum fines demonftrantur, fingularibus apud ueteres fylla* bis appellabantur,in,cis,uls.Hædeinde particulæ,quoniam paruo exiguo^ foni* tu obfcurius promebantur,addita tribus omnibus cadcfylIaba,SC quod cisTy* |)erim,5lt; uls Tybcrim,chcicœptû eft,citra Tyberim,amp;f ultra Tyberim.Item quod Intra, erat in,accedêtc eadem iyllaba intra fadum eft,ex quibus intra,in ftgnificat.Nam qui dicitintraoppidumjiiftra ferias,intra calendasjuon aliud dicit quàm, in oppi* , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do, in

I N G A L L V s Ç A R A D O X A» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX

A ^o,înfertjs,{ftcalendis.HæcScruius,autorcft GelhïisIib.xi.nodl.Attk, Cjuictgo Câp, ift •primo, fecûdo^iel ali'o quouis menfe ante decimû finitû poft morte natus erit,in proximis menfibus, uel intra decê menfes natus intelligitur,uthic,SC, d.f.fi.C.eo.

Quid fi calendis xi. menfi's aut poftridie nafcatur,erit'nc praeteritusfgfof inftitu

• • turn intelligit. idem glof in authen, de refti.amp;S ca quæ parit.^.fi.unde Bal, not. par« uum excefl’um non fore in confidcratione.pro glof. h ubi lex duorum mcnfium, ff, dereg.iur, Morofumfanéuideturacirrationabile nimisadunguemrefecarequæ J^cfinienddno in poteftatenoftra nô funt: at quænec ipfius tnterdum diligentiffimænaturaf,quæ 'quâuiseodêmodo femperagatSlt;perfecfteagat,attamenpleruncp nonpoteft,au« tor eft Arift.tj. de re|». ôé ob id confidcrandâ naturâ monet in his quæ frequëter ac cidunt,amp;non in monftrofîs,concordant.l,«on funtliberi.o.deftat.homJ.oftentS 6é.l, quæret aliquis, ï.de uerb, fig, Omnibus natura rebus certa crefcendi meta eft: ■quandoq; tarnen exceflus uidemus, Statuarij certâ hominibus menfurâ definiunt; plurimi autlongiorê, autbreuiorchabent, nônullos noftraætate Romæuidimus, fupra Humana fpecic Dalmatâ quendâ femicubito cæteris eminentiorê, Beltraa mum futorê paimo excedentem. ita fi minimo. x. menfes prætergrefTus eft partus, non ideo minus iuftus haberi debetîcû in poteftate noftra non fit adamuftîm paria endi lege cuftodire, N ec eft quod partui imputetur, quod fataliter ei acceftît, arg, d.l.quæret aliquis.f de uerb,fig.ôif prægnatesfalli in dinumerationedierû minime nbsp;nbsp;nbsp;•

nouû eft. Nec lex hoc fentit,ut plures nullo modo fint,quæ de.x. poft morte menft bus loquitur î ipfa cnim mords die incredibile eft fempcr concipi, unde quotquot ante morte dies,tot fupra.x.menfes admittit lex,ôf per hoc.xi.menfe gigni pofTe in telIfgitur, quâuis.x.poft morte iuftos menfes præfinierit. In contrariû urget quod lexftatuit poft.x. menfes mords natû inter legidmos nô habo-i.ôdhoc probat glof, in.l.feptimo mcnfe.o.de ftar.hom.quam plures fequStur : ciilis definitioni nec pro

B bationibus côtrairi poteft.Aret.allcgatglofin.c. ferrû.in.l.dift.Panor.in.c.is qui, de fpon.fcribidquando fex definit aliquid, obtemperandû cft,quod per earn indu« Legi oitenipf citur præfiimptio iuris,Slt;deiure quæimpatiens eftcontrariæprobationis.clem.Ii rJudHW. tcris.de proba.Ex diucrfo idë Arct.fubtiliter diftinguir,uerbQ,poft,efre ambiguû, utrû adlongû intcruallû uel ad breue tempus refpiciat, ex autoritäre B ar.in.l. frua lt;ftus.f.q.ë.fül.mat.Docft.in.l.quotiês.§.fiquis ita.’f.dehær.inft.ôd proptereainfère

• • exinteruallo accipiendû,Sënon in côtinenti poft.x. menfes nat5,cum liqueat poft X. menfes nafei poftetSë ita inquit interpretari Imp.in.d.authen.de refti.§.fi, ex cu« ius uerbis dicentis impoffibile cfTe.xi.menfe cópleto nafci. A contrario argumenta tur ante complementü in aliqua parte.xi.mëfi's poflibile eft nafci. Pace tand uiri ne fas non fit dicere talë confequentiam non plus ualere quam illam, tempus pariendi in.xq.menfem non extenditur,ergo adxi.extenditur.Tnnumeris negaduenonrea cfpitur argumentum,Ex fado illic accidit,Mulier, xi], menfe à morte uiri partum edidit, quem à defundo conceptum afferebat, óë,ut imaginor, obtjeiend de partu poft x,iuftos menfe^refpondebat à conceptu,quando liquc«et aliam dinumeratio nem effe legibus non improbatam, fed in re dubia legem à mÄrtc, x.menfes. Imp, autem eadem ratione, qua fe mulier tuebatur, cöfutat,inquiens,necp enim in tantS tempus conceptionis extenfumtquafi dicat,dato à conceptione fierÄeberet dinu=« meratio,tempus coWceptionis necp in tantum, id eft tempus.xi],menfium extendi tur:amp; propterea non eft poffibile quod à defundo effet partus, Imp.ait, nondum enim completo anno.xi,menfc perfedo peperit, Ecce quam aperte meminit.xi], attigi(remenfem:ftatim enim perfedo, xfingi^ffus fitin,xij. Nondum completo anno ait,id eft.xq.menfe completo, quem mox attigerat {^rfedo,xi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Non ab re ergo paulb ante difteruimus,quod alia effet dinumeratio à conceptu, amp;nbsp;alia à morte, à conceptu.xi, menfe iüftwm partum ^gni, 2lt; in hoe à phyficis

4

MARU SAIOH ONIl

iC nondifcreparèIeguleios,ut.0.indedarato.$.fi.manifeftatur.Etobferuaftdumcft, . abnegatiuos iufti partus duos praefimtos terminos,unus citen'or e^, alius ulterior,» Citra feptimû m|nfcm haudquaquam uitalis gignitur, ÔC ideo iniuftus.1. feptimo» ö.deftat.hom. Vitra undedmumobferuata naturælegegigni eft impoftibile, ideoiureciuilieftinlegitimus. Verumquoniamdies conceptionis autobfcurus, • aut omnino incognitus,5C ideo ab eo dinumeratio fallax,fciri proculdubio nequit eius temporis aut dinumerationis finis,cuius initium ignoratur, Dod.in.1, de dis uifione. e.fol mat. SC.l.fi in diem.’), de cond.00 dem.Ideo prudenter legislator no« luit in re tarn graui fub incerto 06 uanis afleuerationibus uagari, fed ex certo initio certum finem præfcribi, quem egredi penfata naturæ lege ^enfetur impoftibile, ÔC ciuili æquitati Ô6 partus indemnitati conuenire. At duo legislatorem refpicere oportuit.Primum,ut partus ratio integra ftruaretur, id eft quod uere filius defunlt; di temporis per anguftiam pariendi non excluderetur. Secundum, ne ex infinito pariendi tempore uiduis ftupri occafio præberetur. Vtrunq) confequi ratus duce natura,certam nafcendi metam à morte præftituendo cum à die conceptionis fak lax Ô6 omnino periculofufn uidetur : 06 proculdubio nulla alia ratione melius lex naturæ cuftodiri potuit,^ decern iuftos à morte ftatuiffè mêfes. N am fi noué à mor te præftituifièt,àconceptione uticç efient tantum decêcum detrimento partus,cui

• nbsp;nbsp;nbsp;nec undecimo mêfe naîci à natura denegatû eft.Ex diuerfo fi undecim à morte præ

ftituiflet,fimiliter à conceptione contra naturæ legê efiènt duodecim.Decem ergo optima cófideratione à morte uiri iuftos mêfes præfiniuit.Tum uel maxime,quod ueluti incertum eft quo die ante mortem concepiflèt,itaindubitatum poft mors tem concipi non potuifte.’ôê propterea fi ante initium.x, oportuit concepiffe, pas làm fit.xj.parituram^uæ.x.mortis parit. Vt res partus in tuto eflèt.meritb.x.præs j3 ftituti.arg.l.quotienlin ftip.i’.deuerb.oblig. Necrefert,fî uiduis nono quoque menfe gignere aifuetis, incefti occafio non tollatur, quæ poft mortem uiri ex ftus pro concjpiens.x.mortis poflît parère:quoniâ huius rei nîtura ea eft,ut per omnia fraudibus fine partus detrimento obuiari nequeat. Satius dicit lex pofte falli,quàm ob talem fufpitionem per infcitiam humanam ucrum filium excludi. Nec difiimili ter in altjs muftis ftatuit,ut illud: Melius nocentem abfoluere,quàm innocenté per infcitiam condemnare:S^cxhæredatum alere,quàm non exhæredato per infcitiam alimenta denegare.l.).$.fed fi incertum.),de uent.inpoft.mitt. Contra,conceptus , pridie quàm moreretur pater,ifta ratione.xj.menfis potiori parte fraudarctur. Res ipondeojlex fecit quod potuit,amp; ad ea quæfrequentius accidunt, fe accommodas uit.’nihilominus Plinius fcribit,inter initia. x.SC.xfmenfis gigni hominem.

Quid fi palpatu exultantis in utero partus, Ô6 alt)s manifeftis fignis non minus tribus menfibus prägnantem conftet relidam coniugem, Ô6 ex eodem utero. xj. poft mortem uiri peperifiei:’ præualebit'ne legis rigor manifeftæ ueritati, an prins ceps omnino côfulendus:'Nec exiftimo diuerfo cafu Papyrium prætorem,de quo e.xitj. menfe natum,f«cundo prætuliiïè hæredi : nimirum quj|prætores ad modes randam.ll.feueritateffi pro principe erant.

Quid fi teftator pater inftituat in. vij.menfibus nafciturumc’num poftea natus iu re præteriti riÂnpit,5lt;f confcientia conceptionis moueaturt’inpoteftatenoftra non eft adus noftros à.ll.nexibus fubducere.l.non poreft. de leg.^ ergo præteritus cas fus eft in.lq.^.fed fi quis uentrem. f.de uen.in poftmit.

Quid fi inftituat intra.v.menfes nafciturumi^utrum nô folum fragilis inftitutio, lèd etiam nulla iniufti partus.l.fep^o.s.de ftat.hom. Idem de eo qui in rerum na

•tura futurus non eft,ô(f 1^ de non ente pro non fcripta fit.I. fi eo tempore.b de his^ q.pro.non fcri.In contrarium.l.f.^.fed Ô6 fi quis uentrem.f.de. uen.in poftmit.ubi intra tres menfes nafeitur^s exhærcdatur: fortius ergo ualebit inft.ad hanc.q. uidè Soz,

A Soz.fif.in rep.I,cum auus.col.Ixxxj.ucr.fe3 quæn'tur. Quid fi fîmpitcitcr fine adie âione tempon's inftituat filium nafciturum,utrum ultra.x.menfem natus intelligilt; tur inftitutusc'amp;^uto ficut no intelligitur filius,tta nec inftitutus.d.l.inteftato,§, fi. Ergo tails adiedio eft fuperuacua.l.itj.deleg. j.uerum hodie, Seiiin Galli formus

• la ncceflaria fuit de partu humano ad tollendas diflidentium altercationes.

Quæro,in.I.fî.C.eod.funt eadem propèuerba, intra decern menfes, poft morlt; tern meâ fiCc.Só tarnen non eandem habentïignificationem. I Ilic fimplicem difpolt; fit!oncfaciunt,hicconditionalem: illicuiuo teftatore nafcentes non intelliguntur præteriti,hic fecus. Cur tarn diuerfac’ An quod fuus ibiinftiiuitur, hie alienus, qui fimpliciter nequit inftituifô^ forte uerum,nifi.L commodiflime,de fuo loqucretur* An quod ibi moribundus pater fic teftatus eft fine fpe, fe uiuo,gigncndæ fobolisî? quod fi feuidurûcredidiflèt,idem denafeitÄis inuita ftatuiflet.arg.I.itj.C. dein^ oif.teft.SC.hTitius.^.Lucius.e.eo.Et quamuis procliuior in hoc fententia fit, uerc tarnen diuinatio eft SC in unum moribundi cafum reftrieftio. Quid fi no æger teftaa retur,ut fepe fapientes faciuntc' luftinianus enim generaliterea uerbauulc intellu gi. An ut Paul,de Caft.extftimauit in,d.$, Lucius. SC I^fon in.l, j.j.de uulg. probat de certo ibi pofthumo cogitatS i ÔC hate fimiliter diuinatio,ut idem lafon in.d.l.fû fenbit, Anut Cyn.putat, ibiuerbafuntambigua, hie ÔC imheommodifTime, funt clarac'quod SC Bar.in.l.fi cum dotem.ö.fol.mat.non difplicuit. Si uerum amamus, utrobiqt fcriptum eft apertum, in ilia licet quæftio fit uoluntatis ♦ An quod ea uera ba,poft mortem meam,non refpiciant nafcituros,fed initium duntaxat decern men fium,ut glof. forte non male fentit, tametfi ad utrunep poffit referri. Attamen cons gruentius uidetur ad fauorem reftringere. Vnde obfcruandum,quando uerbS firn* 'Veriu pliciter prolatum ad fauorem SC odium eft indifferens,fore ad caufam fauorabilem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;froren

redigcndum.Necß mirum fi non idem in Aquiliana formul An qua computatio de ® cem menfium non à morte teftatoris, fed filij exprimitur,inclioanda:unde fit, ilia, poft mortem meam,aut^xcludant in uitanafcituros,aut nihil operentur, contra.L fiquando.de leg.irj. Et eadem rationeneque.l.commodilfime, obftat,in qua ta lis dccem menfium nccefiaria non eft numeratio. E t utiep in.l.fi.uerba, poft mor^ tern meam,propter exprefium decern menfium fpacium plusquàm neceffarib poa fitafuerunt, Namnifi exprimatur undeincipiant decern menfes,quando definant femper foret incognitum, Et quia uoluntatis illic quaeftio fuit, non autem fcripti, quod apertum eft.

Aliaratione meoiudicio Imperator uoluntatem teftatoris fic interpretatus eft, ex illouel maxime, quod teftator uerbis ufus eft legis de partu difponentis, Lex enim decern à morte prtefcripfit pariendi menfes,ad excludendum tantum illos qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

poftca nafcerentur,non autem illos qui non poft mortem nafcerentur.N ec mirum tllos e q cit ut inlegitimos, hos amplecftitur ut Icgitimos. Siquidem teftando quis le gis prouifione utitur, meritb credit Imperator code confilio fic teftari quo legislaa tor motus fit ftatuere,fi legislatori non ea mens fuit,ut qui uiuo teftatore nafeerena tur,àfucceftione hÄufmodi uerbis excludantur, fimiliter d^endum eft, nec teftaa tori fuitfe in animo,ut præteriti intelligerentur. Verba enim ad unum effedum pro hta,indiuerfum ualerenondebent.l.legatainutiliter. deleg.iq. Vnde obferuana dum occurrit, ab ea lege interpretationem caperc, cuius prouifione agens ufus eft. Similiter dicimus,glof.et Dodorum dida fecundû.ll.quas allegant intela ligenda.faciunt fcripta.f.l.hæredes mei.$,cum i nbsp;nbsp;nbsp;ad T reb,

lacobus de Beluifo pulcherrimam quæftionem difputauit,quam Bar.hic retraa dat,de uidua quae humato uiro nupfit,8C in dfeimo uel nono menfe peperit, cuius eftet partus. Inextricabtlis quidem quaeftio in iuris caniShici feminarqs orta, qudÄ intra luduofos dies nubendi poteftatem fecit.c.pen. ôâfi, de fec.nupt.Verum Bab

c l'n.I.decfeto.C.dcinfam.meminitfelegifleinconfilijsPaul.deLiaz.fapientîflîmî canoniftæ, amp;nbsp;Raynerij Fori. Quandiu imminet conturbati fanguims periculum,^ amp;nbsp;partus tncertitudo caufari potell, uiduam non fine infamia niAere. Et idcirco idem BaLdefinitpofttres aut quatuor menfes iurenubere,quodàglof.in.I.libero rum.ö. de infam, didicit. Ratio, quod latere diutius uenter nö potclt, fterili ante SC annofænullo tempore prohibitum probat Pet. de Ancar. in rcp.c.j. de conft. Pan nor.inc.fi.defec.nupt.se inrep.c.ecclefiafantflæMariæ. deconfti, Baldi opinio^« nem impugnat, quem Fclinus fequi uidetur.Paul.de Caft.in d.l.decreto,non pro Tbo. Docciuigt; bat nec improbat.Amplius infignis DodorThomas Doccius Senen.quem ubiqj Dodorem ueritatis laudat Soz, filius,hifdem autoribus tradit grauidæ non licere 1, Corinth, nbsp;nbsp;apte partum nubere, De'qua non eft uerifimile Apoftolum cfixifTe : Viro mortuOi

nubat in domino, maxime propter p^iculum abortus ex frequenti coëuntiö cons fricatione. Sapientcr ergo maiores noftri ante luduofa tempora fecundas damnas Aiulteriutnu' uerunt nuptias. 1.liberorum. s, de infam, nbsp;nbsp;Haceademcaufa nefariuminmulies

her« trngis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magis adulterium ac ftuprum,quàm in uiris eft habita,SCprobatur in authen.de

«rpzjrtriMw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea.q.$, ft. propter guod dixit Cato in orationededoteî In adulterio uxos

rem tuam ft deprehcndiftesjfine iudicio impune necares.ftlla te ft adulterates,digialt; to non auderet contingere, neep ius eflet. Alioquin abfurdum fuiftet,continentiae atep conftantiæ plus exigere ab infif mioribus, quàm natura SC lege potioribus,ac nionftruofum muliebrem fragilitatem fuperare fortitudine uiros.

E t ut ad me redeam,multum interelTe autumo quemadmodum cocipiatur quae ftio. Si quidem præponimus uiduam poft duos à morte uiri nupftfle menfes,Se no no peperifle,ut quærit Bart.aperienda eft ambiguitas, utrum nonus menfis à mot te uiri numeratur, an à fecundis nuptqs. Si quidem à morte nonus præponitur, qui eft poft nuptias làptimus, Se liqueat nono menfe natum, non dubium eft ad D primum uirum pertinere .Sinon liquet, pendebit multum à iudicio obftetricum. Se Mcdicorum, partus qualitate penfata. INatura quideq^nouenarius perfedior, Ôe ideo robuftior, ac magis uegetus, Se multo plus is quod à conceptu eftet mens fium decem,nifi aliud exinaniuerit,puta maternus langor,Se fimilia. Septenas rius autem quamuis fit iuftus,tarnen immaturus Se imbecillior: iuftus uero quo ad fucceftîonis iura, quæ id tantum exigunt, ut eo à nuptijs edatur tempore, quo hus mana conditione uidurus fit. N am fi fexto à nuptij s menfe natus uiueret, uulgo magis quæfitus creditur.l,feptimo.deftat.hom,l.intcftato.$. fi.f.de fuis Se legit. I, quod dicitur.s.eod.Se l.pen.C.eo.Si uero ex afpedu difeerni non poftet,utrum fc ptenarius an nouenarius fit:Bal.in d,l.feptimo,putat ex naturali Se commun! con îuctudine pariedi nafci nouenarium,Se per hoc ad primum uirum pertinere, quod NrffmffWper Aret. placet,Iuuaturratione,quod natura femperoperatur,fecundûphyficos,pos wfiioraopf«; (jori poteft modo, Se pro perfedo potius quàm imperfedo pra^fumitur. 1ms perfeda enim funt inimica naturæ,l.nô funt Iiberi.s,de ftat.hom,Se hoftentû, SC.h quæret aliquis,bde uerb,fig.Cogita tarnen quod probabiliter magis hæc quàm ne ceftàrib côcludunt,n|^ feptimo nafci potuit, multûq^ ualet qflodin domo fccuns di uiri publice uifa eft prægnans, creuitq; uenter,Se enixa eft.l.filium,ô, de his qui fu,fui ucl,Se l.mcinis.C.denuptfjs, Si uero nonus menfis poft fecundas nuptias præponitur,8eTic undecimo à primo matrimonio natus, non ^iftimo habere dus bitationem, quin fecundi fit uiri,undecimo,menfe mortis natum non recipit ius.d, l.inteftato.$. poft.x. Secafus eft in d, nbsp;nbsp;nbsp;authen.dereftit. Se ea quæ parit undecis

mo menfe Sec.

Si quæritur deuidua,quæ ftatim ftjmato uiro nupftt, nec^ cenftet cuius ccnces pit coitu, Se quocunque Aenfe pariat,potuit nono uel decimo ex alterutriys coitil peperiffe, Soluat ApoUo, quo plus diftinguis,plu5 inuoluis, Matris affeueraa

IN L, GALLVS PARADOXA,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

A tfo plerun«^ fallaxtraræ autnullæ mulieres ex ipfo coitu concepti'onem {êntfunt.I, mulier.ö.c^ lib.agn.confuetudinis obferuati'o hoc cafu inacceflibiKs, cum ab utroeç uiro æque noué menfes fînt:nifi primus utr longa ægritudi'ne expugna tus defecinêt,aut in peregrinatione pcrtj(ret.I,filium.$.pen.et«fi,6,dehis qui fui fu, • uel al.iur.exadiundis iudicatio pendet.Vbi uero uir primus repentiha morte ocj cubuiflêt,quod ilia ipfa die,aut pridiepotuit concepiffe, hoc opus, hic labor. Bal» in, l,fîmatrem,C.defuis Ôdlegtt.SC Imol.hicputantindubio iudicarifiliumillius, in cuius domo nafcitur.d.l.filium. Idem BaI.in. 1, liberorum.$,j. o,de infam, fentit neutrius efle.amp;^ Areti,fequitur pcr.l.fî fueri^f.de reb.dub.Âng,in.l,duo focq.ï,de hær infti.tradit utrique adiudicandum,quod omnes damnant, Bar,diftindio non pertinet ad praefentem articulum. lacobus 8.aueni,quia patrem demonftrare non poteft,non admittit adfucceflîoneinullius,l,uulgo.s, deftat,hom. BaI.in,!, fepti« mo.ffdeftat» hom, Aretinus digreditur ad ea quæ tradunt Canoniftæ in.c.afferte„ de præfump, ubi traAatur utrum pro pofTelTore, an petitore præfumendum, N os autem quærimus ex nudo fado,cuius fit filius,non autem quis ex petitore uel poG feflbre potior. Quid dicemusc’ qui rede iudicare uolet^durum eft definiat utriufep elTc.Non cadem fané conditio feruorum libertorum'ue cum filqs .Nam ueluti fera uusamp;^libertus plurium elle poteft, pariter proculdubio impolTibile eft unum ex plurium gigni coitu.Iniquius etiam neutrius arbitrari,quem certum eft alterutrius nbsp;nbsp;nbsp;•

clTe.Non obftat.d.l.fî fuerit, ubi agitur delucro caprando, hic de damno uitandot imb facit pro hoc in.$. fi,quia cafus eft fauorabilis, lacobi Raueni ratio fortis eft. An eius fit cui aftîmilatur,ut lacobo de Beluifo placuit,uetus ac Celebris inter phia lofophos agitata quæftio de corporis fimilitudine.Quibufdam exiftimantibus ges ■' nitali lege trahi, ut in animalibus, SC plantis fibi fimilia gignentibus, Quibufdatn

® mortalium fortuitas fpecies,quod ex fpecioGs plerunque d#ormes,5C robuftis im becilliores nafti uidemus, Bar, SC omnes lacobo contradicunt, dicentes eximagia natione mulieres in reclptionefeminis plerunque partus effi'giem capere. Leges quibus nituntur,nihil faciunt, ut ilia quæret aliquis.f, de uerb, fig. ubi feriptum eft parentibus nihil imputandum in his quæ fato eueniunt; quod fi ex cogitatione mu lieris accideret,effet imputandum, lafonlaborat in exemplis,quæ plus lacobi opia nionem confirmant.Et illud imprimis autore diuo Hieronymo, mulieris aceufatæ • de adulterio, quod diflîmilem marito filium genuiffetiamp;f commente fapientiffîmi Hippocratis liberatæ,quod in cubiculo inuenit pidam imaginem puero fimilcm, quara conceptionis tempore refpexerat mulier,Etilla Quintiliani,quæ Aethiopo fimilem genuit,cuius figuram contemplata fuerat. Ex quibus palàm fit, quantum fimilitudinis ratio ualeat,quod in fufpitionem adulterrj illas adduxerattSC nifi legia rima ratione exeufatæ, dânatæ fortaffis fuiffent. Cur hoc nifî quod natura fimilem exigit,ôt: ftmilitudo fuum arguit,ficut diflimilitudo non fuumCexcufata per locum à fpeciali in contrarium,ergo generalis régula iudicio Hippocratis probata, quod nifi fpecialis difrimditudinis caufa adducatur,naturale effe gC ordinarium,ut affimi ïentur,Rari profecto funt,qui genitale aliquid ex utero noiWeferantiôC fi ab initio in ipfo par tu manifefta figna,ut neui,cicatrices ,non apparent, attamen per ætatem recognofeimus, aut in ipfo oris SC corporis habitu, aut uoce, prorwneiatione, ins cclîujgeftu,morifclt;s,Nonnequotidiegentilitiasuirtutesacuitia,morbos,ægris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uir-

tudines refeimus cquot; ut articulates, iliacas, phthificas, podagras t quotuidimus apos plexigenitalicecidiffec'quotlippofos,lufciofos,furdos,balburiêtes,parêtibusfuis iîmiles,etiam auisjUeiproauiscTresinLcpi(^rumgente,intermifroordine,obdu domembranaoculojgenitimemorantur.EtNiceusnobilispoëtainauumdegaB neraffe Aethiopem.ConfamatC^ ma^is quàm infirmer illud hic Bar.Infpiciendum quodfrequentius acciditiquoniam filium patris imagiftem reddere ordinatium ac

• nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ci.

aXMIJAtOMORII •

C frcquentiffimum eft; fæpe fokt fimih's fih'us eiïè patri. Eadcm rationc rctortjwn* tur in lafonem alia fua exempla,quae innuunt induftn'a 8gt;C ftudio l^minis diHimi* les gigni,ó(r non natura, ut in Genefi,Iacob uerficolorcs pccudes gencrari protu^ rault, Etquanquâmhæcinftabilis ratio uidcatur, quodaliæ auis,al)acfibi (ïmiles pariunt, quædam uiro,quaedam nulli,quacdam patri focm(nam,marcm Gbizquodt^ cogitationum animicp celeritasjamp;fingentj uarictas multiformes notas in homme potius imprimit quàm cæteris animantibus,quorum immobiles funt animi, dC fi* miles omnibus jfinguliscp in fuocuique genere: nihilominus minime afpernan« dam mihi perfuadeo fimilitudinis rationem ♦ Raro eft coeuntes animos in dtuerfa dißrahant dulcedme operis,quod omnes fenfus occupât langucfcentes,ô(^ ut plu a rimumin tenebriscum maritis res ift»geritur« ApudLucilium Maniliuspidor deformes filios, nec fui diiïîmiles cum haberet,àGeminio percontatus,cur nonfii militer fingeret fiCpingeretirefpondifle fertur,in tenebris fingo, luce pingo. Pha j A.Scn.IÆ.n, uorinushauduulgaris philofophus alTerebat plurimum ualeread fingendas ania ’• mi corporisq? fimilitudines uim amp;nbsp;naturam feminis, facit, c. fi gens Anglorum. Plin.Mt.hift. ivj\diftJ.quodfinoIit.^.qu4uendunt. fupradeedil.ed. Pliniusmeminit eius,quae iib.7.ejp,a. ge^fno partu alterum marito fimikm,alterum adultero genuit. Item Proconi nefiæ antillac, quæ alterum domino fimilem, alterum procurator! eius. Diuus l,Ucrob.^tur Augußuscum prouincialisquidam adcumperduduseffet fibi fimillimus,inter* fogauit, Adoleicens fuit'nealiquando mater tua Romaet‘Negauitillc:nccconi tentus,adiccit:Sed pater meus faepe. Exiftimauit Auguffus tantamfimilitudi^ nem uix aliunde quàm ex natura feminis prcccdere potuifîe; 6C il le ut matrem imo pudifitiæ nota purgaret, fimilitudinis rationem perkpide in Caefarem rctorfit, Videmus præterca ciuanto ftudio patresfamiliâs curarecanum atque cquorum C generationem ex optlnis atque pulcherrimis fieri : quod de republic a Plato falt; pienter admiratur, ftmul ÔC ridet, quod non idem operac in copulandis hominid bus nauant.Quod euftodiri iubet Imperator in, 1.fupe/ftatu, C. de quaeft. ad idem, hi.fupra de tient, infp. Nec ad rem,quod alitereuenire potcft,cx bonis bonum gencrari natura uult,quamuisplerunque non poffit:autoreftAriftcte^ les fccundo de rcpublica. 111a enim leges notant ac probant, quac naturaliter ÔC frequenter aceidunt. 1.namadea.fupradc.ll, Neenouum nullisneceffartjs pro« bationibus filiumpoffe demonftrari,2lt;idco ueriG'mili contentos noseffe opor* tct.l.filium, fuprade his quifu.fu.uel.al, ôi, 1,Lucius,),de cond.amp;'dem. Non enim infpicimus quodeuenirepoteft,fed ejuodnaturaliter euenire folet, Similt; litudo igitur ut naturæ magisconfentanea multum ualet, Verum non aufim af« firmare,ut fola fufficiat,nifialio iuuetur,utfi deminatus eft.d,l.filium,neque aliuddiffuadeat ficuti ex diflîmilitudinc,neque opiner adulterinum. Et aduer* tendum quofdam in hac quæftione dicere, cui magis affimilatur infpicicndum. Aliud quidem eft diccre, cui fimilis eft : amp;nbsp;aliud, magis fimilis, Hic ferme crnw paratiuus eft,quod uijîiufque ftmilitudinem référât,fedalteg'us magishanc ut inftabilem,ô^ utrftfque fimilitudinem gerentem,nihil ualere arbitrer,Rur* fus, an eius exiftimabitur, in cuius matrimonio nafeitur, ut Baldus cenfuit in, 1« fi matrem, C, de fuis 6lt;lcg, Sequitur hic Imol,ô^ Alex, per d, 1. filium. ôf.l, fi uicinis, C. de nupt. Satis nimium ualere autumo poft IWiius nuptias tumi^ dusuifus uentcr,6C in eiufdemdomo creuiffe,pepcriffe. Nam fie natum ma^ ritus, nifi aliud impediat,cogitur agnofeere. d.1,filium. Impiauox ilia. 11. uilt; fa eft, quac negat filium ex illoucigre,qui poft nuptias demi crcuit:cui fi iun« gas fimilitudinis argum^tum. Iis omnis dirimitur. An benigniorem in amlt; biguo rationem ampleai conuenit 3 id eft quod nato fauorabilius fequ«mur.

IN L. dALLVS PARADOXE,

A argu.1,ft fuerit.^.fi.amp;r.I. quiduos.^.fedfifilioj. dereb. dub, fauorabilius eft alten' •ad 1}ci quam neutri, nobiliori quàm humili, ditiori pauperi. An forte dirimenda controuerfiac'Nec inlepida Imolæ hie fententia,quod uerecSdiuscum multere agt tur,fi ex fecundo concepifle duxeris:fic non peccauit côtra.Lliberçrum. de infam»

• • etfemper pro innocentia præfumendüm.I.merito.ë.pro foe. An cakulatione aftro nomorum probabimus,qui ex bora natiuitatis momentum conceptionis recogno fcuntfPtolemæus in centiloquijs uerbo quinquagefimoprimo;Locus Lunae in na tiuitate eft ipfe gradus afeendens in circulo,hora cafus fpermatis in matricem,06 lo eus Lunte hora cafus fpermatis eft gradus afcendês in hora natiuitatis. Verba funt Ptolemæi» Si uero'ittox poft menfem à primo uiro nupfit,amp;^.x.menfe peperit, ad hanefpeeftant Bar,diftindioneSjCûutrouisTôceperit,legitimus eft partus,nee ex cuius coitu coceptus fit facile dignofcitur,Si cotemplanda figna funt,accurate dea liberandum eft,Menftrua nonfemper eademrepetitadieredeunt,0(^ plerunq? in duos differuntur menfes. Finge,illo menfe qui inter primum SC fecundum matrta monium intercefttt, paffa non fuit menftrua,SC ftatim in ipfis nuptrjs ex feeSdo uia ro concepit pridie quàm redirent,unde caufatur ignoratio ex cuius coitu menftrua retenta funt, Multæ etiam poft conceptionem primis menfibus nihil minus mena ftrua etjeiunt. Et fortafli's baud impertinenter diftinguendum: Aut pafta eft mena ftrua poft mortem primi uiri, nec illi poft conceptionem confueuerunt defluere, * fiC clara res eft,'fiuero pafta non fuit, proculdubio res non eft fine dubitatione. Sia Deflgtiiscont gna dixit Bar,Rofredi autoritati innixus,qui non uidetur cótentus ceftationemen ceptionis, ftruorû,nifî alia comitentur,dol ores,faftidiS,ait enimjalTerebatur prægnans ab ob ftetricibus,puta quia forte ceftauerant meftrua, habebat dolores,habebat faftidiu» neej his omnibus contentus,nifi ab obftetricibus probarenjpr, adde uel medicis, plin, udt. hifl, ® quorum ftudium eft ifta diligentius infecftari.De fignis coc^tus Plinius fie loquis lib.-^.cap,6,

tur: A conceptu decimc^ie dolores capitis,oculorum uertigines,tenebræq;,faftia diû in cibis,redundatioffomachi,indices funt hominis inchoati,Sed quia talia non acciduntfemper, celfatiomenftruorum,adiunefto aliquo ex prxdi(ftis,accedente peritorum a(renfu,ualidiftima funt figna»

Efto pafta fuit,SC nequit probari,quoniam pudicæ mulieres ucrêtur fciri,8C ideo occulunt femper. Affeuerationi matris ftari Doeftores negant,Quid ergoç’SC forte

• • matris alfertio non tarn facile afpernanda.l,etiam.ô,deprob,creditur de aetate, cur affert nondeconceptione,quæprobatudifFicilioreft.l. de aetate, de interro, ad.SC cafus tio, uidetur in.d,l,inteftato.$.fi,de fuis amp;nbsp;legit. Vbi iureconfultus. clxxxij. dienatum iuftum definit partum:quae dierum fupputatio nifi à matre unde difei queat,non ui deo.facit,l,feptimo,ô,deftat,hom. Retulimus fupra Plinio SC MafTurio Sabino tMafurio, autoribus,Papyrium prætorem credidilfe matri quod.xiq, menfes tul erat puerpea riû.Ex contrario matris alfertio fufpedafaepe aut caufa gratiae cQ nouo uiro ineun dae,aut continentiæ matrimonialis protegendae, Nam pudoris fimulacra amantui deri etiam pctulaniiirimae:propter hoc multæ abortus proc^ant, multæ necât aut exponunt. Exempla nobis domeftica funt in ipfis Vrbis conditoribus, Dum Cam Expofititi/, paniæ præfiderem,propemuros oppidi, quod Collempardum uocant,repertus eft infans fub terram defoftus,SC ad medelatu nutricibus tradidi, fufhpto de matre fupplicio,duos fuperuixit annos, cum quo multum fpei mihi cecidit, quafi ad alia quod faftigium fortunareferualfet,utMofenIegiferum,SCCyrum Perfarumrea gem,Romulum,

Illud quod iudicio medicorum et obftetriclm terminetur,impertinens uidetur» N on enim artis eft,fed diuinationis, ex afpedu huiufmerfi partum cuius editus fiF coitu eftgnofeere, utrouis fanè,ix.uel,x»menfeperfedugeft»

Item fubdit infpiciendum,qugd frequenter accidit,aut intelligit de matre, et ad

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

MARU SAL OM O N,I F 'V

C confuetüdi'ncmeius pcrtinet, aut de uniuerfis mulieribus : 6d debui't dici quôd unfa ucrfaliteraccidit.Innuifleuidetur ergOjUtnono ÔC nô decimocreéaturenixamen* fe,Slt;^ fie en't fecut^i uin'jquoniam uniuerfaliter fie accidere confueuit:ô^propterea quoniam non fiquet de particulari jattendenda eft generalis confuetudo, H aud ine pte quidem inquit obferuandam confuetudinem mulieris, nifi fit infida ♦ Veftilia • Plin.nat.hi/îo- G.Herditij, aepoftea Pomponij atq? Orfiti clariffimorum ciuium coniunx,exhis lib.7.ap. $. quatuor partus enixa, Sempronium feptimo menfe genuit, Sutllum Ruffum unde cimo, Corbulonem feptimo, amp;nbsp;poftea Cæfom'am Caq principis coniugem odaa uo. Mater mea xij,partus edidit omnes.x. menfe praeter duos,N on femper ergo eo dem modo gignitur fyderum influxu, aut alia occulta caufafQuotidie cernimus meires,uindemias,fruô:us interdum lt;#tius,mtcrdum tardius maturefeeretiam duo bus continuis annis duplicato uere lactati fuimus, Septembri, Odob. Nouemb, menfibus nouella poma legimus,arefcêtes uidimus fpicas, prata florida, herbidos colles,uiolis ac rofis rubêtibus, olentia topiaria. Qui rede iudicare uolet,multa ha, bebit percontarijÔüf nihilominus ex ambiguo iudicabit femper»

î

.§• Q.VIDAM RECTE»-

VIDAM RECTE admittetidum credunt,etiamfi non exprima' mat de morte filij, fed fîmpliciter inftituat, ut eo cafu ualeat qui ex uerbis côcipi poffît» Glof, amp;nbsp;Dodores ferè omnes hic incipere rc prehenfiones in Galli formulam dicunt,amp; omnium una uoce huius _ _____ $,fenfus eft taIis:Simpliciter denepote pofthumo alieno fada inffi* ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutio intelligitur, fectondum confilium Galli fada î amp;nbsp;proinde ualet ac fi omnibus

* D Galliuerbisconceptaeftet.Vndenotandumoccurrithoccafupariaeflefi'mplici* ter SC conditionaliter fubftitutionem concipere, 8C ideo m'hi 1 referre fi conditiona liter uel fimpliciter Aquiliana côcipiatur: ex quibus côfequens fieri uidetur,quod qualitas extrinfeca præfumatur,côtra,l.fciendum.ï.deuerb,oblig. Ratio, quodali ter ualere non poteft.Hinc illud generale obferuandum dicunt, quotienscertafot ma quid fieri oportet, fi fimpliciter fiat, cenfebitur fado eo modo quo debet. de quo lafon dicit hic textumefteperegrinum SC fingularem,multis^ fimilibus con^ firmarenititur,quampræfumptioneminduciPau.deCaft.noninlepidehicinquit * ex qualitate perfonæ cui fit, SC ilÜus de quo fît,id eft alieno pofthumo, qui non po terataliterinftitui.Corroboranthæcquod difpofi'tio fîmpliciterfada referturad intelledum iuris, facit,1. qui iuremilitari,ï, demilit. teftam. SCl, dotisfrudus.^.fi»

' cumfeq.iundagIof.ô.deiur,dot.SC.l,generalitcr. C.deinftitut.SCfubftit,Hinc glof. quatuor modis format talem fubftitutionem, â: ultimo pulchram fubnedit quæftionem.

Et quanquam omnium communis hæc tot feculis probata fententia, cui acquiC feere religiofum for^contraeç temerarius nimis aufus impu^andi, quod fempet in'ntilicâttJo, certam interpretationem obtinuit:uerum quia non eadem caufa iudicantis 8C fpeà er confulendo culantis eft: ^cet enim iudicantem receptas fequi fententias,nô iuris nouator, fed cowmunw opi obferuator elle debet : ueritatis autem indagatori liberum Sc^audabile femper in nio pr£uakat, jj-ujjna fingula repetere, 6C noua meditari.Veteres quotidie cernimus nouari fena Jfciw tn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentias,multæq5 nunc ufu probantur,quæ olim obliterabStur, gaudet exornatur^

°' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rerum nouitate parens ipfa natura: ubi rationibus certamen côficitur, nulli os clan

‘fum efle conuenicficcp aut quotidft ingenue excogitantur multa,aut ab alijs exco *gitata perpoliuntur, O(0ofum ôiffterile deus odit ingeniQ,pfallente Pfalmifta,Qtii , non accepit inuanum anijnam fuam, benedidionem habebit à domino, Pt quant* ‘ uis uirium mearum id onus non fit, fatis tarnen ®rii fparfifte fernina alijs ad fpecua

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;landum,

IN L* GALLVS .f. QVIDAM* RECTE, PARADOXA, tó A bndutwabirhbecilltonbus femperac kuis armaturæ,quos uclites diccbant, initur • pugna, 2C à paledatis ac toto excrcttus robore prælium conficitun

Ad eruendam uen'tatem nonnullæ gradatim tradandæ funt qwæüi'oncs. Prima, utrum Aquih'ana conditionalis ueifîmpkxfitfubftitutio. Sccunda,urrum Gallus • poteftatem tantum alienuminftituendifeceht, anformaminduxit. Ténia,utrum ucrum fit hic Gallum rcprchcndi,SC de qua re,SC à quibus» Quarta, de uero fenfu huius.^. Quinta de exêplis glolEc. Sexta,de ultima ilia SC fubtili glolTæ quæftione,

Quod fitfimplexhoc.^diquet.Sol,Remotamêtionemortis,uerba fi fpedes, elt fimplex.’fi efFedum,conditionalis:SC quia non dubium duabus alqs conditionibus etiamimplicitam,igfturad fecundamquæftionem tranfeamus, Bar.poteftatêtanlt; lum inftiiuendi à Gallo fadam fenticà ide^ inquit,poftquam induxit pofle inftis tui,non crant neceiïaria tot uerba.unde Paul.de Caft.notandum monet, fruftra fie ri per plura,quod poteft fieri per pauciora. lafon fortiflime côtra Bar. infurgit, fed meo iudicio non lôluit, inquiens : Gallus induxit fub duabus conditionibus pofle inftitui, fed conditiones perlegem impofîtæ formam inducunt neceffariam: er* go SCc, alkgat Bal.inauthen. matri SCauiæ.infi.C. quândo mul. tut.off, ÔC,1,j. in prin.de coll, Âlex,SC Aret.in,l.ij.$.prius.],deuulg.eûdem Aret.in.c. in caufis. iiq, col.de teftibus, quiideo effefcribit quod conditiones important caufam finalem, ut per Bar.in, l.ij, $, fi.de don. SC foluendo Pro Bar. inquit idem lafon, quando tdifpofitio non poteft produci,nifi certomodofi fimpliciter fiat, cenfetur fieri eo modo quo debet,ut hic. Aduerte quod ratio SC didum non poffunt elîe eadem, SC igitur uitiofa hæc folutio:SC nihilominus fi hæc dodrina effet uera, nemo coges» returferuare legem formarum amp;nbsp;conditionum contra.1, Meuius.ôC.l.qui hærcdi, decond.ôC dem.de quibus latius.bin.iij.SC.iitj.exemplis gli^fæ. Sec Qdo lafon fob uit,quod códitiones impofîtæ per legê tune important forn neceffariam,quando B imponunt præcife aut ßmplieiter, Sed in cafu noftro Gallus utif uerbo poffe

SC ita iadatenucleatunrfenfum,^. noftri. Attende quod hæc uerba fie pofle, non siepo/fe, fünt Galli, fed Sceuolæ.SC folutio eft contra mentem SC uerba iureconfulti. Didio Sic,eft demôftratiua certæ formæ fecundû tex.ôf glof.s.fi fie fieri uoluit. Ergo nô aliter,amp;^ maxime fi fumus in corredorqs,ut ipfi putant, quæ corredio ficut odiod fa,ita ftride interpretanda eft,ut unopotius quàmpluribusmodiscorrigat.l.præct

• pimus. C.de appella, Cæterum uereor ne non fit uera talis de forma legali diftin^ dio, nimis enim ftringit, nequehoc,§.probatur. Bar.fententia procederet, fi fan's fuiffet fimpliciterpofleinftitui. Sed quianequit inftitui nifiincafum fuitatis ex^« preffum uel fubintelledum, qui formam refpicit,ergo SCc, Accedit alia incon^ uinci bi lis ratio,quod fi poteftatem tantum feciffet Gallus alienum inftituendi, ilia poteftas effet indifférons ad omnes cafus rumpendi teftamenta, cum utrobique ea* dem conferuandi ratio SC ad utruncp cafum SC fe uiuo SC fe mortuo teftatore perti* neret:quia fimplex SC indefinita difpofitio ad omnes cafus pertinet.1. commodiffia me.ô.eodem.unde onfequens fieret fuperuacub latam à Pd»jlt;o.legem Velleiam, quod eftabfurdum, Verumquia in unum cafum tantum mortis feuiuo Gallus concepit, ergo non potentiam,fed certam formam induxit, Cæterum fi Gallus po teftatem fecilîèt, m^ndax luftinianus effet, inft. deleg.$. pofthumJ, SC in prin.de bo. polfi ubi iadat a fe fimpliciter inftituendi pofthumos indultum, Dehac re faa tisabunde diffèruimus fuprà in præludtjs in illa.q, ubi oftendimus Gallum nihil contra, xtj.tab, fed ex earum mente induxiffe inftituendi modum, Nam.xtj. tab, alienû pofthumum inftitutionis incapacem fefcrunt, Gallus autem non fecit capa cem,fed docuit quemadmodSincapacitatisimpedimentû^offetdeclinari.Concli^ do, ueltftineep lege, neqj ratione Bar.probatur opinio,i^ certo certius elfe Gallü conird nullâ poteftatê feciffe alienos inflÿuêdi.Et fortaffîs nô iniuria attentari,^d nec for

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

MARIISAlOÄOHll

C mam ex fcinduxi't,fed à iure traditam ineapaces inftituendi declarauit,ct ad tollen« das dubitationes concepn'suerbispræfentem formulam edidit, q«a teftantes fine hæfitatione uterQntur,in quibus cocipiendis deledatus plun'mum auton'tatis qua: formula con* fiuif, Maiores enim nofiri publicæ utilitatis ftudiofi formularum ufum probaue« ceptorutnuer- runt,quas utina QC hodienos haberemus, non fubiacerent unientiü dC mon'entium borut». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uoluntates imperitiae ÔC malignttati tabellionum, quorum plurimi uocum lati'na«

Contrd nota^ rum funtexpertes.Teftatorfentit autexpn'mit unS uel certo modo, tabellio aliud fios. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel aliter,quod fi formulæ in ufu effent, non peccarent, formulas non habemus, Sd

formulis fubiedi fumus uagis ÔC incertis.Heu quotiens accidit, quod nee teftator, nee tabellio feit quod fentit exprimere, Imperator feribitinfffde inutiLftip, obfer« uationemconceptorGuerboruminflft*ulationibusfubIatam. Äf gloCrede inquit non referre quibus uerbis ftipulatio coneipiatur, dummodo fint apta SC congrua* Interroga tabelliones quae uerba funt congrua,quomodo fe folutionibus extrica« bunt,in quibus concipiendis non minimus fudor eft Dodoribus.Hinc omnes ferè lites,quod in arbitrio imperitorum commiffæfunt hominum uoluntates. Quod ut periculofum SC noxium refp.tta maiores noftri non permittebant ♦ Äntequam fub prineipibus tribunalia promcrcalia fierent,magnam fané curam habuerunt funda« • tores Ro. reip, ne homines faciles effent ad litigandum, autor eft diuus luftinia« nus inft.de pen.tem.lit.quod maxime ex ipfis formulis confequebantur.Nam illa, liaeres efto,SC exhæres efto,fi hæres non erit,ÖC id genus reliqua,nó alia funt quàm formularum uerba,in quibus interpretandis iureconfulti incubabant, habebanteß teftatores in promptu concepta uerba ad unamquanc^ inftitutionem.Simile uide« mus in ftipulationibus,ut illa,habere,licerc,SC illa,per tenon fieri,amp;^ huiufeemodi caetera. Nuncnimiruin filitiuminfinitus numerus, quoniamquod iureconfulto« rum fuit,nunc eft imf^ritorum uerbis concipere hominum uoluntates.facit in arg» D l.codicillis.^.fi.deleg.ii» Vtadmeredeam,mirumeirenondebet,fiincapacita« tis hoc uitium ueteres fecerit dubitaretquoniâ maius eft linio folennitatis omiffæ, propter quod Bal.in.l.fi alienum.$.in extraneis.j'.de haer.inft.fcribit,$.cx imperfe« Clod, hac confultiffi'ma.C, detefta, non iuuare contra uitium incapacitatis,

T ertia quæftio eft biceps,fcilicet de quo,amp;: à quibus Gallus reprehendit.Glof, in prin.praecedentis.^.inter cætcras reprehenfiones primam memorat, quae ad præ fentem»$.pertinet,quod fuperflubfecit mortis mentionê,cumfimpliciter faClain« ftitutio idem ualeat,uthic,SC Dodores fequuntur.Praefens inquifitio perutilis qui dem ac neceffaria uidetur,quod ab ea exemplorum SC multarum decifionS gloflæ SC Dod.ueritas pendeat. Et quàminiufte incufetur fuperfluitate Gallus,exconi muni ipforum fenfu ac uerbis non dubium eft liquere. Dum dicunt, fimpliciter fa^ da inftitutio accipitur,ut eo cafu ualeat qui ex omnibus uerbis Galli quit intelligi: refpondeant,fi Gallus uerbis illis ufus no fuiiret,quomodo nunc intelligerent con ceptionem iftam,inftituo filium, ÔC ex eo pofthumum nepotemc' quod debeat ua« ïere eo cafu qui exue^^'s Galli concipi poteft.ubi deficit exemplar, no poteft du« ci exemplum.Cardinalis confilio.cxix4'ncipit,Monafterium fandi Iuliani,difpo« fitio fada adinftar alterius nihil ualet eo no apparente,uel data inualiditate eius ad quod fit relatiS.not.glofipen.in.c.fi Romanorum.xix. dift.Sóc.ueterum, ix.dift» Âng.ind.fi donatio,C.dedonat,Nulla quippeuirtus referêtis,nifi appareat quan ta Sc qualis fi't uirtus termini ad quem.l.in teftamêto.f.de cond. SC dem.facit quod caufa fecunda tantum ualet,quantum in prima cxprimitur.l.peto,$.praediü.de leg» ij. Verum quoniam Gallus fic loqiÄtus eft,fubftitutionem in cafum mortis filij in telligunt, Verba ergo GWli non fuerunt fuperflua,fed neceffaria et utilia,alioquin nelcirenlnuncpaucioribtjp uerbis formate inftitutionem. Abfurdius dicefe uiden lur reprehenfibile efle eam conditionê exprimer^ fub qua inftitutum intelligi uo« . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunt

IN t. QALLVS QVIDAM .RECTEi PARADOXA, 17

A lont cum qui fimpliciter inftituerecur.QuorCum hæc^Fatentur omnes conditiona« , Jem elFc inftituti^nem,et tantum uirum audent incufarc,quod non fimpliciter con cepit,quod fuapte natura ufqueadeo conditionale eft,quod fimpliciter ccnceptum uolunt conditionaliter omninointelligi. Si conditionalis eft, Sc fada fimpliciter

• cenfenda eft conditionaliter fada : quare non melius fuit fccundum naturain fuam concepilTef Præftigiæ funt bæc.Quæro,unde hoc ut id quod tfte debet in fcnfu,netf qu;t fine reprehcnfione elfe in ucrbisfutquid ergo inuenta funt uerbafl.Labco.de fupell.leg. Mira res quod fenfus fit necenar)us,SC uerba eius fenfus fignificâtia fint fuperflua. Atqui ridiculofum magis,quodfi in cafum mortis non cxprimitur, opor tet fic accipi,ac fi efl« exprelfum: fas non fit fic exprimere,quod non exprelTum nihilominus fubaudiri oportet ; ut quid fic i«telligis,fi ita exprimi non conuenitf fi fimpliciter uis omnino dici,fimpliciterintelligas.Non funtcnim eius generis bæc, quodexpreflanoceant.l.cxprelfa.bdereg.iur. Quocpmagis ftupeasiftorum in^ conftantiam, hie Galium reprehendi dicunt, quia expreflit quod tacite continen tur.Sóin.^.amp;f quidfitantS.glof.iurereprehendidicit,quodcafus dequibus difpu^ tat Sceuola,non expreflit,quamuis ex mente contineri’fateatur. Non obftant Illa uerba fi non exprimat,quaj mentionem mortis non fuperfluam, fed magis non nea ceflariamarguunt.Nonualetconfequentia: non necelîâria eft, ergo fuperflua. Et fuperfluam credunt ex co quod non exprefla fubintelligitur, 6lt; per hoc exprefla • nihil operetur.1,iij.de leg. j, Ifta rationc uerba in ilia inflitutionc, Lu.Titius haeres mihi efto,uidchcet Lu. ÔC mihi ÔC. interdum efto, SiC interdum hæres,efl'ent fuper^ flua,quia non didafubintelliguntur.I.j.ï.dehacr.inft.Io, And.in.c.mandatum.de refcriptts.fuper glof.ij.SC in.c.certificari.ij, q.de fepul.non eft abfurdum, quod in refcriptis conditiones apponantur,quæfubintclligantur. Regula enim ilia,expref*

B fio eius quod tacite ineft, nihil operatur, non fic recipitrjr,u»nihil omnino operej tur, Nam in hoc ualere feitè Bar,docet,quod amplius uim taciti non habet,fed exa prefli. Et nihil operatur%io ad augendam uim nbsp;effedum difpofition s, nihiloma

gis fané contrahitur obligatio.exemplum in.L cum quid.fi cer. pc. Item nihil opea ratur adclTereijfed ad beneeflefatis ualet.l.ftipulationes cômodiftimSj. deuerb. ob.SC quia tab's régula fimpliciter non eft uera quod nihil operetur,melius dicerea tur,expre(rio eorum quae tacite infunt non eft neceffaria,6ii^ ifta femperuera, aliud .proculdubioeft aliquidnonelTeneceirariumjSf aliud fuperfluum. Non neceflarib exprimuntur quae tacite infunt.Sed quia imperitoru cauillantium minime afper nanda eft multitudo ad refecandas lites,maiorernq5 rei geftac declarationc exprefla nonfuntfuperflua,fedcômoda6i^utilia.d.l.ftipulationcs.8if.I.quae dubitationis. L de reg.iur.datur ergo medium internon neceflarium fuperfluum, id quod eft utile. Obferua itaque ad ftatutorum interpretationem tria haec,quorum unum non ^jecejfdriunti eftalterum, non neceflarium,utilc,fuperfluum.probantur in.l j.S^ toto titulo.a.de vtile. impen.inreb.dot.AccuratiusergoBar.locutusdixttnonnecclfariatotuerba.De* Superßuum» niqueficontuleris c^m Aquilianaà glof. excogitatas conc^iones, plane palpia tabimus nihil in Aquiliana fuperuacuum aut reprehenfibile.^unt enim i 11 æ gloflaa rum conceptiones ancipites,fcabrofæ,imperfelt;ftae,ÔC tales quod nifi interpretatio* nefuppleas,non intelliguntur. Aquiliana uero perfeclara,lucida,o#ines partes ne celTarias explicans.’ffiae non nifi tacite ÔÔ per fubauditû. Heu male tc lacérant fa piêtiflîme Âquili,de eo propter quod fumme Iaud3dus es,quod pIenS,apert5,nihil quod intelledu remoretur,neq? ipfum interprété defidcrantem edidifti formulam, uitio afcribut, quod fuilfet uitiofum, fi non fic^cilTes, Quid enim cogere Galium

I debuitconcife amp;nbsp;obfeure dicerc, aut dicendo non explicye dilucide, quæ omiiTai» aut obfewre dida interpretatione omnino fupplcda erantÆcce quicquid plene SC nutnerofe Gallus enarrauit, ingl^f, conceptionibus interptetatione fupplendun»

M'A RII SAJ.OMONII

C cd.ut quid igitur talis fuppletio,fî fuperflua ilia Galli ucrbacSi neceflaria uel utiîia» » quare Rare prohibentur i cur magis laudatur oratio imperfecta ô^eclipfata, quàm# quæ omnibus fui^ partibus côftatc' Nouutn quippeeft commendare orationê,quae interpretatione egeat, ÔC earn quae per fe patet damnare : quod non folum contra omnem dicendi rationem cftjcd etiam iureconfulti traditionem, qui nos admonet « in d.l.ftipulationes.cômodiflîme Temper fore nominatim inferi,quæ tacite poflent cxaudiri.N on enim illi quidem de quibus loquitur Sceuola,fuperflui uitiolaboralt; re Galli formulam putauerunt,fedquaeftionemagitarunt:quidfiauus pofthumi inftituendo ilia de morte uerba non exprimât ex quibus palàm fit male à Paù.de Caft.bic obferuatum,fruftra fieri per plura,quod poteft fieri per pauciora;quod au tore Ariftotele recipitur,quando aeque bene paucioribus poteft: uerum non aeque bene dicitur quid obfcure,amp;: per fubauditum,ficuti aperte idem ÔC lucide, amp;nbsp;quod fine interprété nequit intelligi,ueluti quando per fe patetiimb illud uitiofum,quod ’txAaliç. eclipfim rhetoresuocant,illud laudabile. Exhisliquerenondubito quidfentien^ dum de eleganti traditione illa Bal.hic dicentis fuperflua nocere in difpofitionibus ôf ,ll.omnibus,quæ per mtfdum regulæ procedunt, ut hic inquit,ôô in.hjj, de reg» iur, fi æquiuocum toi las : quoniam multa fuperflua dicuntur quæ non funt, amp;nbsp;non omnis fuperfluitas in iure eft uitiofa : fiC igitur definiamus in oratione fuperfluum, ult. autore Quintihin Tropis,quicquid dicitur quodfententiam nonadiuuat: eft enim TTi^iosoAoyiix uitium quod perilfologia Græce dicitur. Aliquando itac^ fignifi'câri quid breuius poteft, èc cum ornatu latius extendimus, quod fuperfluitas non eft, fed laudabilis TTiji^jao'zç. elocutio,fi apte fiat: quamGræciperiphrafim,noftri circûlocutionem nominant» Exempla non défunt,fed uno contentus,in.l. Titius teftamento.f, Lucius, s, eod* ibi,calefcentefoie,breuiusdicebaturaurora, Aliquando pluribusuerbis utimur clarioris demonftratipnis caufa, quæ minime fuperuacua,fed rede pofita probas

D mus,ut.l.quædubitationis,dereg.iur.quæmalealleganturàquibufdam, quodfu« perflua non nocent, quia nullum utile fuperfluum. Cauelt;it breuitatis ftudiofi, ne incidât in illud Flacci, Dum breuis eife laboro,obfcurus fio: quod eft ualde uitios fum.Perfpicuusfanèô^ apertus debet elfe fermo.Similiter.ll.amp;regulæ licet breuis ter concipi côueniat,hinc iurecôfultus ait,régula eft quæ rem quæ eft breuiter enar T.ndrrdre. rat,id eftlucide expIicat.Enarrare eftdec!arare,exponere. Diomedes grammatia En^rrdtio. custEnarratioeftobfcurorumfenfuumquæftionum'ueexplanatiouel exquifitio,, per quam uniufeuiufeß rei qualitatem poeticis glolTulis exoluimus.Non ergo eum fenfum habet.l.j.dereg.tur.ad quem allegat Bal. Aliquando impertinenter quid adiicitur,exemplum in.1. quæextrinfecus. deuerbo.obli, quoduitiofum, quia di» dum non adiuuat:qua nihilominus ut inutili adiedione fpreta difpofitionem recia pimus nbsp;nbsp;hoc cafu loquitur.l.non folent.de feg.iur.

Aliquando quid fuperfluo dicitur,quod diuerfam qualitatem aut fignificatû ina ducit:amp;: eft apprime uitiofum amp;nbsp;fubtrahendum.exemplum in.1. j.ë.quod met.cau, ÔC hoc cafu proceder^al.traditione puto.Et notât ex deftni^'one fuperflui,quod fi exornat,fi planius ft clarius exprimit, fi figurate Quintili.autore fententiam iua uare dicitur.

Nunc reprehenfionis autores difpiciamus. Glof.amp;f Dod.SceuoIamfaciunt, ipfe ueropræterglof.amp;^Dod. alios non uideo: turn quod /W]uilius nihil repræa henfibile dixit,turn quod nihil à Sceuolacernitur inhocdefi'niri. Cuius rei gratia admonendi fumus:multi interpretati funt Galli formulam, inter quos nofter See« uola præfentem enarrationem per^uæftiones contexuit: qui poft recitata conce* f)ta uerba,ab hac cxordi^is eft quæftione,pcr quofdam agitata fuper illis uerbis, fi filius meus uiuo me morietur ôfc. quæfitum fuit, quid fi de morte filf) illa«nonexô. primantur uerbafnunqui^ualeatfubftitutioçRefoondit Sceuola: Quidâ rede ad*.

• nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ mitten*

IM 1» GALLVS CLVIDAM RECTE, PARADOXA,

2^ mittendum credunt,fciltcet quod ualeaf. Et obferuandum eft uerbum,fc0:e,adie ^dum efleuerbo admittendutn, non uerbo credunt. Ait ergo, quidam credunc rede admittensÄim: non propterea fequitur,quod ipfe Sceuola fenferit illos rede credere.recitatio proculdubio eft opinionis alienæ,£C non approlSatio. V erba funt • aperta,à quibus recederc nefas eft.I.in his.de cond. amp;nbsp;dem.amp;.l.non aliter, de leg, iij .confirmatur,quod Sceuola ubicß feruauit contrariü in quaeflionibus à fe excogi tatis,dicenda,fi me uiuo ÖCc, teftator dicat, non dixit, taceat. non eft ucrifimile in quo ipfe uolens peccat,aliS reprehendat,aut reprehenfi opinionê fequatur,qui uer borü fuit parcilîimus,ôlt;^ ueluti approbatie no minus ualet fado uerbo,pariter et improbatio.Paul.in^remrat.hab.ôi^.l.recufari.j’.deacq.hær. Äcceditquod utitur uerbo,quidam:obferuaui plerQqj à iureconf^ltis ufurpatü,quod raro improbataru fententiaru nominât autores uerbo,quidam uel alq. exemplü in. 1. quidam extimas ucrunt.ö.ficer.per.l.q.^.ex his.de ucrb.ob.l.i.i'.admunicjp.Innoc.fimilitcrufurpa uit.facit glof.in Rub. e.fi cer.pet, iunda glof.in.I. certi conditio.eod.titulo. Quae quidem uerba fic contexenda arbitrer præpofita quæftionerqutd fi teftator de mor tefUij ilia, fi me uiuo ÔCc.non exprimatc’RefponditScewola. Etiam fi nô exprimât de morte filij, fed fimpliciter inftituat, quidam rede admittendû credunt, ut eo ca« fu ualeat qui ex uerbis concipi poflît.fic etiâ intelligit glof.in uerbo credunt ibi,uel die admittendû fiCc.et contêpla bene côftrudus ifte uerborû conuenit quæftioa ni.Et ut uerus fenfus planius excutiat,quid eft illud quod nô opus eft exprimatur^ Nota,non dixit morte,fed demorte filtjmec déclarât illud taie de morte nô expri mendû.glof.rede inquit, non exprimât,id eft,nô dicat ilia uerba,fî filius meus ÔCc, de uerbis ergo ad morte pertinentibus loquitur.ôi: nô de cafu mortis.Et latere non debet,quod aliud eft fentire de uerbis ad morte,quod accipiendû eft de expreflîod

B netantû uerbis facienda:ô6 aliud de cafu mortis,quod mortiyationê faciat impers tinentem:amp;^ quia hoc effet contra tex.ibi,Ut eo cafu ualeat ôôc.fateri oportet,quod nonexcluditur mentio n|quecafus mortis, fed expreflio duntaxat illorum uerboa rum de morte. Senfusitaep eft: etiamid eft quamuis,feu dato non exprimât, id eft expreffe non dicat teftator ilia uerba, de morte filtjSCc. Quare non opus eft exs prtmatfan quod mors fihj fit impertinensf:minime,quoniâ nepos fuus fieri non po teft, nifi, filius de medio tollatur. An quod non expreftus fubintelligitur^glof.ôi ^Dod.inclinare uidenturrSC quodâmodo non uidetur dicere qui exprelTe nô dicit, quâuis fubintelligatur:ficut nec permittere uidet qui tacite permittit,ut in.$. ille ca fus.Cogitaquiaconditionesnon intelliguntur nifiexprimantur.I. itaftipulatus.^, Chryfogonus.de uerb.obl. maxime ^d extrinfecus bine ex ordinatione teftatoris proueniunt. cafus apertusin.l.cômodiftîme.o.eo.ôô.l.côditiones extrinfecus.j'.de côd.SC dem.a^ nô ex natura rei,aut legts difpofi'tione. Subftitutio fimplex de pofts humo non eft fuapte natura conditionalis in cafum mortis filq: alioquin non opus fuiftet Galli formula,neque.l. Veli. Nec naturaliter ineft,quod filius fit uiuo patre moriturus, qui centû annosfperat uitfturus. arg.l.fi.C.de faq;ofanc, eccle. patri fuperfuturus.l.qui duos.^.cü in bello.SC. $.fl.de.reb.dub. N ftß ex uoto parentum fimiliter ineftepoteft.l.fcripto.j'.unde lib.quod Bar.uitare uolens, dixit potentiam à Gallo indudä alienos inftituendi,quod falfum.s.oftendimus. Si dicerent inefle ex iuris conftitution^f quærendû eft quo iure:’ SC utiep nullo, etiâ Aquiliano: quo»» niâ in hoc redargui debent quod nô fimpliciter SC per fubauditû,fed exprelfis cons ditionibus induxit. Sceuola inquit, ut eo cafu ualeat qui ex uerbis concipi poffi't, nô qui iuris præfumptione.Dod.dicunt inefteintelligi ex natura adus.Bal.in« terdû conditio intelligitur ex natura a(ftus,ut hic: interdura ex natura rei.l.j.^.fî.de cond.SC dem. interdû ex tacita repetitione.l.item quia.$.idem lulianus.s. de paCl* LTitia, ^.idemrefpondit, deuerb. obi, Difeutiamus qtftmodo ex natura adusgt;

MARU ÎALOMONII

C Nam ex natura adus fîmplici'ter gefti eft fimph'citer intelligi, uelutt conditionalis eft cöditionalitcr intelligi.L de precio-s.de public.1, j.$. generaliter J. de leg,præft,| E t fi quis dixeritjfimpliciter ftare no poteft,ideo intelligo eo mo A) quo ualcat: re* fpondeo,hoc non eflet ex natura adusjcd iuris praefumptione conieduratæ uo* luntatis.arg.l.cS auus.de cond.et dem,quod an fufficiat uidebimus in conception! bus glof, fan's eft quod noex natura actus fimpliciter geftijmoimpoflibilepotius, cum fimplex Ô6 conditionale inter fe pugnent.l.j.^, fi quis fimpliciter.de uerb. obL Praeterea fuitas extrinfecus fubftitutioni accidit,ficutpupillaritas, ÔC coditio difpo Conditio, fitioni. Differuntuticp inter fe conditio SC difpofitio, ut ex definitione, ÔC glof. ac Dil}gt;o[itio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traditionibus in.l.^.de cond, nbsp;nbsp;dem.et propterea ficut ^onditio no ineft natu

raliter difpofitionûnifiadîjciatur.d.^^liryfogonus. æquenec fuitas fubftitutioni. Nec ineft ex natura pofthumi,quoniam pofthumus efle poteft abfqjeo quod fit fuus,00 fubftitutionis forma eft extra elfentiam pofthumi.Neque ex natura alieni, cum inftitutionis fit incapax.Et fie ab enuinerationcpartium argumentari licet talt; Ies conditiones non ineiïe,cum neep ex natura adus fimpliciter gefti,necp ex natu« ra fubftitutionis,nccp ex rmtura pofthumorn quit ineftc, fed ex ordinatione folum tefiatoris,qui fic uokiit inftifueretnec implctfola uoliitas, nifi deducatur inadum conditionalitcr inftitiiendi. Nec ad rem,fi conditiones ex natura adus non faciunt ' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difpofitionem conditionalem,necp fufpendunt,fecund5 Imol.amp; Paul.in.1.qui libe

ris.ôC. Ij.deuulg.öó.l, conditiones quae extrinfecus.decond. amp;nbsp;dem.ôC ubique Bar.Quia de hoc non quæritur inter nos, fed de concipienda in fuitate inftitutio« nenitrû quæad efteipfius defiiderantur,exfeipfis illabâtur,uel infint abfep eo quod à teftatore adhibeantur,utin cæteris compofitis, quorum mfi partes formales iun* gantur,nihil agitur:amp;^ propterea in perfpicuo fit,quod qui præterit lalem conditio nem, partem fubftan^'alem præterit : patet in.1. qui liberis, allegata, quod licet ilia D conditio,fi in pubertatem deceffcrit.fit defubftantia,tarnen nifi exprimatur, non li quet utrum uoluerit populariter fubftituere: fiC idco necgtTarib exprimenda, aliter Vulgdriiex» erit uuIgaristS^ quamuis uulgaris exprefla contineat uulgarem, l.iarn hoc iure. de prffd cotinet uulg. ilia non contineturex natura uulgaris, fed iuris praefumptione. fimiliter per puptUarent, ft'mplicem fubftitutionem pofthumi ctiâ alieni liquere non poteft more Aquiliano inftituine,ut paulo póft in conceptionibus glof.latius diccmus. An no opus eft ex primat ilia de morte ueiba,quod tacita mortis mentio fufficiat ex reliquis ueibis in eadem formula remanentibuseSC hoc placuiffe glof. uidetur ibi, fed fimpliciter, i4 eft ita dixit,fi quis mihi ex eo nepos amp;^c. An quod alijs modis poteft fuus fieriCut in ^.ÔCquidfi tantum.amp;quocuneßmodofuusfit,impleturconditioultracafumçior tis filij ;ô6ideofi fimpliciter inftituat,id eftindiftindeamp;indifferenter,utin.f,infti« tuens. quod probabilius uidetur.

Ex quibus palam fit,quod non fuit quaeftio,utrum fine ulla mentione mortis filt;» If) procedat Aquiliana,fed an tacita mortis mentio fufficiat, uel uerbis prægnantt« bus,ucl generali cafu^uitatis comprehenfa. An exprefla omn^no requiratur,amp;^ uer bum exprimât,ftat p1bprie,id eft exprelTe no dicat ilia de morte. ergo qu^ftio fuit de exprelfioneillorum uerborum,ôê non de cafu mortistneq; de illo, an fubaudia« tur naturalitctjuel iuris conftitutioneîdecifio uero quod fufficiat tacita,quae no ex« Simpliciter, cluditur Ulis, fi non exprimât. Contra, iureconfultus non cottentus uerbo expri* mat,adiecit,fed fimpliciter inftituat.Refpondeo,uerbum Simpliciter eft aequiuo* cum ad multa.Bal.in.l.f, C.deedil.acft.idem SC Dodl.in.l.i.^.fi quis fimpliciter. de uerb.obi.Non enimhiepofitumexcludendas conditiones.‘alioquin quomodo •in eum cafum ualeret,qup filius fuus efle uiuo teftatore defincret,fiC nepos poft hu matum teftatore fuus nalcatur,an fimpliciter, id eft fine i His uei bis,fi meiyuotVn« de notandum,uerbum SAipIiciter aliquando accipi pro eo quod breuius exprimi«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tun

IN L, GALLVS ,$»Q.VIDAM RECTE, PARADOXA, 19

A fur,ad differentia illius quod pluribus uerbis extendit,6C ffmiliter ßmplicitcr,id eft • finecircâlocutione.Necmirû quod alter flguratus fermo,et alter no figuratus iure ftmplex dicit lifbftitutio, tSpropter didionê,fed quae dénotât diuerfutnfadû.inft, de teft,$.fed ne(Ç hæresj.fed et fi legê.S, de pet.haer, tum quod if accipimus pro fia

• ne illis uerbis,non differt à fîgnificato fi non exprimatur,â^ fie nihil operaret.cótra

I.fi quando.de legj'. An ergo fimpliciter quo ad forma uerborum,0C no quo ad fen fum,utin fimili fcribStDy,0iS Bal.in .tj.deuulg. Vnde notandû, quod aliqua enun ciatiopotefteffe quoad uerbafimplex,SCquoad fenfum conditionalis,facit.1, ß quando-.de cond.Só dem, VerS quomodo intelligam conditionale,finon exprimi turf Refpondeo,fin^plicê fî uerborum conceptionê fpeä:es,fed talibus quae condia tionê ui fua côtinent,ut eft uerbu Pofthuni4^s,et uerbum Suus in futurS prolatum, effedu profedo paria funt,SC conceptione diuerfa, dicere pofthumum, nbsp;ilia, qui

poft morte meam.Itê,qui mihi feu meus erit haeres eftotamp;f illa,fî filius me uiuo moa priegnMi4 riet,nepos exeo hæres efto.de quibus uerbisprægnâtibus pulchre tradat Bar.in.1, uerblt;(. ). iiq.q,de côd.et dem. An fimpliciter,ftilicet nô exprimêdo cafummortis inftituat indefinite incafu fimpliciter fuitatis, ita quocuncp cafiMutelIigatur inftitutus,quod uerius eftin. ut inftituens,ubi concluforius omnium quafflionum eft epilogus,

Colligamus fenfum,fi teftator nô exprimit etc, quid futurûfualebit'neut fîmplex înftitutiofminime,Sceuola aiuQuidam rede admittendS credunt, ut eo cafu uaa nbsp;nbsp;•

Ieat,qui exuerbis concipi poffît,Nota quod ex uerbis ait,didio Ex,innuit caufam ex. proximâôôimmediatam.l. l.§,exincendijs,s.deinc,ru.nau,Bal, in.I, non dubiû, C,de, ll.idem Bal, in,I,fi de interpretatione.s, de,ll. Ex,fignificat caufam per fe,ô(^ non per accidens. Si ex uerbis uult cafus concipi, ergo non iuris præfumptione, neiç fubintelledu.Videamus de quibus uerbis loquitur,num deconcipiendispro arbitrio cuiufeß teftantisf Quidam putauerunt,quor3 opiqjo forte non improbabi ® lis,quia hic de Aquiliana concipienda à teftatore, quod uideatur Aquilianae for.fa tisfecifle,fî fimpliciter || cafum fuitatis inftituat, id eft nulla fada mêtione mortis, öó ualebit illo cafu qui poterit colligi exuerbis teftatorisînâ uerbS exprimât,amp; uer ba inftituat,teftatore fpedant. Similiter dicendâ de illis qui ex uerbis côcipi indefi nitis poffjnt,Qbus omnis cafus fuitatis colligit fi fpecialibus ilia tantû:et ideo ait,ut co cafu ualeat,crgo nô alio,facit.l.cômodiflîme,^d no.pro.f .amp; quid fi tantS, glof, • ult.in fi.improbat, An intelligendû de uerbis Gallifde ipfîs glof. amp;nbsp;Dod.fentiunt, fed non declarant utru ex uerbis fubtradis, uel remanentibus, uel omnibus fimul: quan^ fentire uideatur, quicquid fîgnificant omnia uerba Galli, idê fignificari fim pliciter inftitutione pofthumi credût ualere eo cafu qui ex uerbis côcipi. i. formari poflit.glof.côcipi pro intelligi accipit,Dy,eIici fiue côprehendi.Sed nihil nos cos git à proprio fîgnificatu recedere,l,non aliter.de leg.iij.ô^ eo maxime quod Sceuo la tota hac lege côcipere pro formate ufurpauit,agaturcp de concipienda ôé non in Concipere, terpretanda inftitutione. accedit quod ait,côcipi poffît,ôô nonpoterat, uel potuit: quod fî referri uoluiffèt ad omnia Galli uerba,Si^ fie ad integra conceptionê, non dt xiffet concipi pofnt,fed poterat,uel potuit :cû poft fubtradl ilia uerba ex omnibus côcipi nô poffît.fed uerior eft fuperior fenfus diuerfîs tcftatoris,ut patet.f.^f .proxi, maxime ibi,teftator dicat, Videamus ergo qui ex remanêtibus cafas côcipi poflif, proculdubio relqua funt haEC,fi quis mihi ex eo nepos,fiue^ neptis poft morte meam natus nata ue erit,hæredes funto.Ecce in iftis nulla eft expreffio mortis filq, nec^ fub figura condi.conceptio, SC tarnen utracß ex ui uerborû continetur : fî quis mihi,id eft qui meus erit,uerbo Mihi fîgnifîc^ur fuitas:fî fuitas,ergo ôlt;^ mors fihj, uel aliud per quod de medio tolli t filius me uiuo,E t fan^mihi nafci nepos pofthi#« mus ntjn poteft ^diu in medio eft eius pater,fed patri fuus nafcit:hinc potuit eflê, quod iÙi credebât nihil referrejfi non exprimantur illla 8e morte fili] ,c6 fatisfaciant

MAMI SALOMONII

C iftajfi quis mihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probatur hiefenfus.b^.inftitues.ncc refertjquod ibi fibj fuus

dixent,ad maiorem declarationê:alioquin ft fibi tantS dixiffet,erat accipiendu pro fuo:SC ex contrario fi fuum dutaxat dixiiïet,interpretationefuppl Adu erat fibirple nior ergo orado fffibi fuus,patet ergo ille idê concipi cafus ex remanêtibus uerbis* qui tota Galli for.cotinebatur, Pofl^ multifariam ex præmiffîs conftat exeufluin (enfum,conuenit fummariû eliciamus,uidelicet, Aquiliana ualet inftitutio, etfamfi exprefla mêtio de morte filij no fiat. Vel fie: in Aqliana fufficit tacita de morte fili] mentio. Vel ficîæque ualet tacita in Aquiliana,ficut exprefla de morte filij mentio. SecundS uero aliam cafus pofitionê.h.d. Valebit eo cafu Aquiliana, qui ex uerbis teftatoris formari poterit, quauis de morte filij nihil exprimamr. Secundu tertiam pofitionem,fimpliciter,id eft: indiftin^e quo ad cafus Aquil.rorm,inftitutio ualet; uel fic,fimpliciter,id eft generaliter in cafu fuitatis inftitutio formata Aquil, ualet; uel ficjfimpliciter in cafu fuitatis nafeentis fe mortuo Aquil.ualet inftitutio, Secun dû quartâ pofitionem,etiamfî no exprimantur uerba de morte filij,rede ex Aquil, formulae uerbis poterit inilitutio pofthumia concipi; uel fic ualebit Aquil.fi ex ren liquis concipieturformula^erbis; quamuis illa,fifilius meus6Cc, non exprimanji tur.'uel fic, etiam poft: fubftrada de Aquil.formula ilia uerba,fi filius meus amp;^c.polt; terit ex reliquis concipi uerbisiuel fic,idê ualent hsec uerba in Galli formula,fi quis mihi nepos,fiueq; neptis poft morte meam naius nata'uc erit, hatredes funto, quod omnia alia integra formata, Antequam ad glof.concepttones ueniamus, defens damus quod notât hie Bal, exglof.relata ad tex, Notât enim fimpliciter dici quod conditionaliter fit,dum conditio ineft ex natura adus;quod monet obferuandu ad ftatuta cauentia pofitionibus fimpliciter refpondendû,quod refpondens cu condia tionenaturalifatisfacit ftatuto, Aret.Bar,reprehendit,quiacôtra hunc tex.inquir, lafon confirmât induc^ndo tex, noftrû dicentê fimpliciter infi:itui,ex eo quod non D exprimit id quod eft de adus fubflantia; ergo à cotrario fenfu inquit, fi exprefliffet conditionê,non diceretur fimpliciter inftitutus. Cogita qiffa hxc cofequentia uidc turcôtra.l quiliberis.ii, de uuIg.ItemadditeundêBaI.in.c. quia propter, de eled. ftante ftatuto,quod pure Qé dare refpondeat,quod no poteft: adijci coditio, quae ta cite ex coieduris intelligit.Confidera an hæc fententia fit cotraria primae;et magis eft aliud efle pure dC clare,et aliud fimpliciter refponderi.Itê aliud eft: quid ex coiea durata mête intelligi,aliud ex natura adus,ut paulb ante oftêdimus, Attamen ^ba bilior uideturBal.fentetia,qua potior DodorG pars fcquitur,etfi nonillis uerbis,ß meuiuo 0fc,probaturillis,poft: morte meam,quibus dubiönóeftconditionêindti ci,ufc^adeó quod fi no nafcatur pofthumatu teft:atorê,Aquilianaeuanefcit.et tame qui fic inft:ituit,fi quis poft: morte meam fiCc. dicitur fimpliciter inftitutus,hie eft ca fus, nec cotendi poteft: utrû fimpliciter no refpicere hanc conditionê, quia regit ab hoc uerbo inft:ituat;ct ^pterea de totainftitutioneloquitur,in qua côtineiur tacitur nitas illorû uerborum,fi meuiuo,6C expreflioiftorû,poft: mortem meâ SCc.perfpia cuum^ fit,qui inftituil/ub ifta coditione exprefla,dicitur fimpliciter inftituere,no alia ratione,quod ineflfex natura inftitutionis pofthumiaeiô^ hoc modo Bal.fcnten tia probatur. Secundo roboraf, quod quicquid eft ex natura adus, eft infeparabile ab illoequia eflSintialia no poiTunt deferere fuG efle.patet ad fenfum,6C Arift.cft aus tor.cur ergo expreflio fubftantialiû nocere debet no uideo,exégt;nplGBal.in,l, j,c,dc edil.ad.Pono qduendidiftiprædiû,quareille nôpoteftrefpôdere,uêdidi pretio.x; duc.cû fine pretio no confiftat uenditiotfimiliter fubftituit in cafum fuitatis, quare nô poteft refpôderi,fuhftituit,fi fe qmo filius de medio fublatus efletc'alioquin effet jfnponerelegêuerbis,Nuncadglof.côccptiones.etquidêprima SCfecCdaiureab omnibus ^banf ,amp; apud me prapcipue,^pter uerbû mihi,quo fignifi'catur Cÿfus fuitatis,ut paulb ante differuftnus.Ex fecûda côceptioneobferuandû eft,âd inftitutio

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èC fuba

ÏH L. GALLVS' 'f» (IVIDAM/recte, PARADOXA» 2O A 6(^fubftitutio unaamp;feademoradonepoteftfleri.adidemm.ntj.concepti'o. Item , «perbumlnftitu^unicaenunctatione poteftfignifïcareinftitutionê ÖC fubftituuod nem. Item ueroum Inftituo,relatum in eadem prolatione ad filium,importât pri« mum gradum inftitutionis,rclatum ad nepotem fecundum graduTn, Si fic ex perfo • nis fubiedis fignificatio uariatur.fimilc fentit glof. inj.fi cum dote, fol.matr. ibi, fi «ero à patre SCc.ubi uult,uerbum pepigit rçlatum ad patrem,fuppleatur per ftipula tionem,relat3 ad extrancum,per padö nudum:unde Romanus notât non elfe ab« furdum,uerbû unum ad diuerfas perfonas relatum intclligi diuerfimode, cum unij» formiternonpoteftrintelligi.SC hacglof, optimeprobatur. Itemuna Sieadêora. tio ac uerborum conçeptio pro duabus accipitur fecundû rei exigentiam,et proina de ac fi dixilTetofilium inftituo, Si pofthumqp ex eo fubftituo,

Vltimo,unica Si eadê prolatio unius uerbi duas diuerfas dtfpofitiones induccre poteft,et unû uerbum ad duas diuerfas fpecies fignificandas,ut inftitutionê Si. fub ftitutionem,prout funt fpecie inter fe diff'erentes:quod nota contra illud Aret.in.^. proximo,ubi tradit unam fpeciê non pofle figni ficari fub nomine aIterius,5C confir mauimus per régula topicalê,probaturcp.l.iiii.delcg,j.^lt;^.l.Labeo,defupel.Ieg.ô^ cogita folutiones,quia Dod.nô ponderât.et hac ratione duo,quor5 alter fui iuris, alter non fui iuris,nô pofient unico uerbo adoptari dicendo,utrucp adopto,nifi dia camus aliud in uerbis,aliud in nominibus. uere enim hic uterq? adoptai, licet aliud nbsp;nbsp;nbsp;•

arrogatio fit,aliud adoptio.inft.de adopt.nullû uerbum eft fignificatiuum fpecica çûjquamuis fecus fit in nominibus uerbalibus:amp;S fic uere hic uterqj inftituitur,licet aliudfit inftitutiOjSC aliudfubftitutio:quod nota fi uerir eft. Addeglof.in.l.q.ô.de ofEproc.SC glof.in.1, certi conditio.5. fi cer.pet.in ucrb.potero obferuantes unum uerbû poftê ftare proprie et improprie.Nec omittendû uerbum fubftituo,fine ulla SiAllitiio. Cjonditionc ditftû intelIigi de uulgari,quod Bal» dicit fe didi^'fle à Bar. extra fchoa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liudi»

® las:quod nota contra tertiâ proximam conceptionem, Tertia Si quarta conceptio apudmemultumhabet^iftîcultatis,licetomnes probent,igitur excutiamus. Si fia lius hæres non erit,nepotê qui ex eo nafcetur inftituo,Hæc fîmplex uidetur uulgaa ris,difFertcp à præcedentibus, quod in ea non eft uerbum rnihi,nullaqj de morte fit mentio teftatoris,necp fütj ,ncq; decê mcnfium,Slt;^ ideo fimplicitcr pura.unde patet glof.fimpliciter inftituat intelligere, fine ulla exprefla côditione inftituat,fe tarnen

• dcclarando.Quartæ côceptioni,filiû et nepotê exeo inftituo,fubi]cit,fcnties de na fcituris. Vnde facile dignofcif ipfam glof. (entire fuprafcripta fola uerba non fuffïa cere,etideo fubdiditfefentire denafcjturis.àqua audatfter quæri poteft,quomodo intelligam fi uerba non fonant,5CtunonexprimisC’Dauus fum,non Oedipus.Nec fatis eft ad Aquilianam de nafcituris fentire, nifi de ueris pofthumis nafcituris. Et hæc quarta eo improbabilior,quo obfçurior.

Ex quibus conceptionibus notant Dodores fimplicitcrgeftum præfumi eo mo dogeftumquodebuit. Et proptereafubftituens fimplicitcr nepotem nafciturum, quia non poteft aliter quàm in cafu Galli ualide inftitui, cejjfendus eo modo inftia tuiffe, Vnde lafon tradit notandam regulam,quotiens difpMïtio nô poteft nifi cer RfguU to modo uel conditione fieri,fimplicitcr fadam cenferi ut debuit fadam,quod mul tisfimilibusnititurconfirmare. amp;ccrtemagnaacpulchra ad fubftituendos adus régula: quæ fi ueraffTet, uereor ne multa in iure noftro fubuerti conttngat. Et pris mum ne inter conceptioncs uis ulla effet utrumconditionaliter uel pure exprima^ tur,poftquam à ualiditate aduspenderent.’SC utcuncp concepta difpofitio trahen« dafit,côtra uim uerborum,SC fermonis naturmn, ad eum cafum quo ualere polfet; côtraJ.Labeo.^.pcn.defupel.leg. ôôJ.iiq.deleg.i.l.inambiguo. de reb. dub. frqg ftra nofaffet Soz. fil.in.1,ubiuerborum. dereb.dub. non elfetanti fauorem con^ feruandi adus,ut à uerbis recedatur» Si fimiliter ad excBfandum, ne uidcatur quis

• • .MARU SALOMO NII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;#

•

C contra t faccre, quod à uerbis receflus non admtttitur, 5»i folennftates hac ratione conieduratæ fuffîciantjcôtra, I, fciendum.de uerb.ob ♦ E t filius fcicnter prxtcritu% intelligeretur exhæredatus,contra,l.inter cattera.SC in.^.tdem crFdendum.cum aJi ter teftamentunfnon ualeret, Seruus alienus pure haeres amp;nbsp;liber fcnptus accipicn dus cum liber erit,contra,l.fî alicnum/f.dc bær.înll. amp;^,l,feruus alienus.), de cond. • dcm.asqueferuohxredis amp;nbsp;filiofa, fimpliciterritelegaretur,contra.I.fideicom* miiïà.$,fifilio.deleg,itj. ÔC«l.filegatarius,$,fi,eo.ti,amp; inft.de leg.^.anferuo.Et res legatartj fimpliciterlegata ualeret, contra.I.proprias. C. delcg.amp; inft, eo.$.fiquis rem leg. Et fimplex ret fuae ftipulatio non eilet inutilis,contra.l.fi rem meâ. £lt;.l.ne mo rem. dé uerb. obi. ÔC in fumma tota Catoniana régula eljct fubmcrfa: Si quod plus eft, omnis obferuatio folennitatts iuris prxfumptione crederetur obferuata, cum in ambiguo non lit quenque deliderare difpoßtione fuam omni modo ualida fieri.l.itj.de mil.teft.Denitp omnis incapax,quod eft cafus nofter, fimpliciter poß fet inftituijcontra.l.fi alienû.de hær.inft.ôihanc legê Si tex.noftrum ibi,ut co cafu ualeat qui ex uerbis concipi poftit,exuerbis concipiendum ait,ut, s.declarauimus non diuinatiua præfumptîone. Atqui coniedor noluifte ualere in cafu GalK, qui non feruauit formam Galli. arg.I, non Codicillum, C.de tefta, quomodo uis in eS cafum ualere, fi nec uerbo nec congruo figno enunciasC facit,l.fideicom.lt;,fi filio, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de Icg.itj. Qc quae tradit Alex, in.tcum filiofa,de leg,},qui non dicit quod uult,nl«

hil agit.l.in ambiguo.de reb.dub,

Manifeftum fit igitur nugas elle fi adus aliter non uaîerct,imputet fibi qui.Il.tra ditiones fequutus non fuit: noftrum nô eft effîcere,noftris uoluntatibus leges non dominentur. l.non poteft. de leg. fixlj.tab. uetantibus fimpliciter aliènes inftitui, qui non obedit.in culpa eft quo minus ratac fint fuæ uoluntates, quo cafu lex meri* quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to teftatoris uoto nô ^itulatur, Hacc eft notabilis dodrina Bart.ab omnibus com

P mendata in.l.i.de uulg.tj.elfe,pen,q.per.l.quidam teftamento proculum,eo.tit.6i adfimilem.q.adducit Soz,fil.inrepct.eiufdem,l,,. pr»mlt;|felf.q.ult. fedhicteftator in culpa eft quod uoluntatem fuam nô fan's exprelîît, partestp fubftantiales ad A^ quilianam omittêdo. V nde non inlepide Soz.fil.dixit fie tolli illam regulam,fi nô ualet ut agitur Sic, quæ locum non ucndicat quando adus peccat in for, I, inuti« lis.î,de accept,amp;,l.fi unus,$,acceptilano,s.de pad,Et fi accurate uerba ex aduerfo ruminabimus, manifeftae contradidionis implicatio palpabitur: dicût enim adus • fimpliciter geftus praefumêdus eo modo quo debuit geftus amp;c,Si côiedurac locus nô eft in rebus certis.l,côtinuus.$,cum ita,dc ucrb,ob,l.fîue poflîdetis.C,de prob, c,fi is qui. de fpon.l.non eft uerfimile.ß, quod met,ca,ubi glof, diffcrenn'am expIß Tiilio. cat inter fidionem Si præfumptionemjipfi^ affeuerât adum fimpliciter Si fie cer* Tr^/umptio. to modo geftum : nonne fruftra Si repugnanter contendunt præfumendum condi tionaliter,feu eo modo quo debuit, fi liquidum eft alio modo, id eft fimpliciter ge^ ftumt’Præfumptio quippe tune rcgnat,quando apparet quid geftum,qualiter autc fuerit geftum in obfcujo eft: ubi humanius eft credere ut debu^ geftum, exemplS in illa,fideiulfit,l.fcie]Wum,de uerb,ob.amp; illa, promifit,inft.de inutifftip, ^.fi feri* ptum, Nô obftat quod difpofitio fimpliciter fada accipitur fecundum iuris difpoâi fitionem,l.do»s frudus.$,fi'.ô^.l,feq,ÔÔibi glof.s.deiur.dot.amp;S.tqui iure militari, y, de mil, tefta.l, generaliter. C.de inft.æ fubft. Idem in contraflibus.l.quotiens in ftipulationibus.de uerb. oblig.l.damniuerb.in ftipu.de dam,inf.l.fiftip.s,deufur, quoniam hæc magis côftrmant noftram fententiam.De iuris ordinatione eft quod difpofitio fimpliciter fada fimplict^r intelligatur.l.de pretio.e.de pub,l,i.$.genc« jjaliter.y.deleg.prafft.Etijiftitutiolimplexdepofthumo alienouelutireliquisinca pacibus ut non ualeaCimprobat enim lex hoc cafu adum fimpliciter geftuçi, ut.9i latiflime demonftratum fiÂt,nô eft in poteftate noftra, ll.iuffa à noftris adionibua fubmouere,l,nonpoteft,de leg.fi • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

• ' IN L, GALLVS »$. Q.VI DAM. RE C TE,' PARADOXA, 2t

A Profligatisproglof.rati'onibusjfupereftpracfatas concepti'ones apertius demona ' lt;ftremus efle falf^. Imprimis quodpofthumus alienus ( utfæpedidumeft }fimpli«s citer inftitui non poteft,ueluti nee alius quiuis incapax, Cate igitjyr Gallus condia tionalem fecit,et glof.male,quia fimpliciter,0(S uult intelligi conditionale,quod eft

• • impoffibile. Pugnant inter fe fimplex Suf côditionale.hp^.fi quis fimpliciter, de uer bo.obl. A forma enim comprehendimus teftatoris uoluntatem.l.no codicillum.C, de teft. Et belliftîme Bal.dixit inj.fi filqs matrem.C.de inoff.têfta.qui debet infti* tui pure,non poteft inftitui conditionaliter fufpenfiue. Et ex contrariorum ea« dem difciplina,eodem autore,audemus dicere,qui debet conditionaliter inftitui, non poteft fimplicitar.

Secundo quaefunt defor.omitti non poffliBt.c, cum diletfta, de rercriptis,c, pifaa nis.de reft.fpo.ut iftæconditiones in Aquiliana,quod multis modis oftenditunPri mum ex natura côditionis,quæ in difpofitionibus inducit formam neceflariam fe;« cundum Bal.in authen.matr, SC aui. C. quando muLoff.tut. SC inj. prætor. de coll, in prin.Älex.SC Arer.inJ.tj.^.prius.de uulg.Item ex didione Sic, quod eft indicas Sia tiuum certæ qualitatis SC formac,ut in glof.ö.in prin.l.eÄfmodi enim uerba,fic,ita, itademum,in difpofitionibus formam inducunt. Felin.in.d.c.cumdileAa. Item quotiens rei aliter geftælex refiftit,ut in cafu noftro,de forma eft ille adus,per que Rfg«tlt;. nullitas legalis uitatur, ut hic, SC.l.in tempus, dehær.inft. ÖC, 1, fi alfj fundum. j. de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ufufru.leg.Bar.in.l.fi'.C.deuend.rerum.Ci.lib.xj.Romanusconfi. ccccij.incip.in præpofitaconfultatione.faciuntfcripta Bal.in.l.j.ö.eod.Pctr.de Ancliar. inregua laea quæ.xtjcol.SCinrepet.c.j.deconft.xlij.charta.faciuntfcripta AretJn. I.j.de uulg.uerficulo circa fecundä.q. principalem dicentis, quando inducitur noua fora ma in adu celebrando,tunc non fufficit expreflio uerbis generalibus. allegat Bar, inj.prætor.^.hoc interdicftum.de no.op.nunc.et.l.ut legiti«os.in prin.de leg. tut, ubi uoluit quod fi tutor iuret utilia facere,SC inutilia præterm{ttere,non fufficit nifi exprelTe defenfionem plbmittat J.fi.^.defenfionem.C.de adminift.tut. Äng.in au thcn.detrien.SCfemif.$.illud.coll.ui. quandores correcftoriaiuris antiqui aliquid requiritcxprefteficriàteftatorc,nonfufficiunt uerbagencralia. exemplum inauü then.ex teftamento.C.de coll,amp; authen, de hær.SC falc.$. fi uero expreffim.

Tertio per locum ab impoftibilfiillud eft impoffibile cuius contrarium eft ne« RrgKlit, • cefTarium.per fe patet,SC Bal.hoc dicit in.1. non quicquid.ö.de iud. SC.l.tj.$. his.11, ö.de or.iur.Sed quia inftitutio de pofthumo alieno neceftarium eft fic concipi,ut à Gallo eft ordinatS,ergo aliter cócipi eft impoffibile. Minoré probo Iege,ratione, ÔÔ autoritate.Lege ut o.in prin.SC.l.no poteft.de leg. j.ratione,quia,xtj, tab* inhibi tû fuit fimpliciter inftitui,ergo impoffibile fimpliciter inftitui.l.fi minor.o.de feru* cxpor.SC.l.non dubiu.C.de.ll.Item ubi conditionalis regnat difpofitio,non habet locum fimplex,quia contraria.arg.l.ifj.f.excotrario.deacqui.poffiSCadinftituen dum incapacem conditionalis eft neceflaria,ut hic ct.d.l.in tempus.poftremo quo ad efTe Aquilianae p^ures neceffariæ funt conditiones. Auto«itate fcilicet glof. Bar, Bal.Sc Docft.ë.in princ.in uerbum pofre,quod pro necefle ÄTe accipiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’gt;lt;‘1 fff*

Quarto tales conceptioncs nec^ exui uerborS, ne^ orationis contextu queunt condittones Aquilianas continere faluaratione recfti fermonis. ar^l.Plautius* de aur.amp; argjeg. SC c^i no conueniQt uerba,fimiliter nec fenfus:ueluti qui quod uult nonfuo uocabulo exprimit,nihil exprimit.l.iifj.de leg. j.pariter nec qui fuo fermo^ neloquitur,nihilloquitur.1.Labeo.defupell.leg.nonuideriquenquam dixiffeid cuius non fuo nomine ufus fit. Nam ÔC fi prioj^c potentior fit mens quàm uox dis centis,tamê nemo fine uoce dixifle exiftimatur.facit.1. fi'^Iq fundum. de ufufr. leg» Vtirelt;juirttns ubi noi^fufficit uoluntas nifi extet fcriptura uoluntatis e^reffiua,ad idem,1.in am« tur ttcrbii,non biguo,de reb.dub. Et eatenus dfcftum creditur quatenuî^eft in fcriptura, dicit Bal*

MARI I SALOMO NI I

in.hcum proponebatur,8C per illam.hde leg.ij.SC omifti'o, inquit idem Batin pro latione uerborum uitiat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Vltimo ratiowe irrefragabili tales conceptiones confiftere nequeunt,quia funt indefinitae SC comunes. ut.s.diximus, ad cafus nafeentis fe uiuo amp;nbsp;fe mortuo. d.t cômodiflîme.SC propterea non Aquiliâ duntaxatreipiciGt,fcd etiam Vell. et ideo • male,cum hie de concipienda Aquiliarta tantum agatur-N ec obftat ratio fubintel iedus propter d.tcommodiflime,SC alias caufas fuperius latiftime dedudas : turn quod fubintelligi non poteft unum quando uerba aliud fignificare poftunt. 1. ita ftipulatus,$.Chryfogonus.de uerb.oblig.Soz.fitin.l.i.deuulg.inled.communt Bal.in.l.fi quis ita.^.fi.s.de teft. tut.uerbum fimpliciter prolAum quod habet plu* res fignificationes,ad quamlibet fignfficationem adaptatur. iungit no. in rubrica. C.de pofth.hær.inft. Nec poteft fubintelligi ex natura huius adus,quoniam ad eftentiam defiderata nifi adhibeanturadus,nonconficiturîin quo quia fado opus eft,nec fufficit uoluntas,ut.ö,demonftrauimus»

Nouiifimeglof pulchrjtradat,quid fit,filium SCnepotem iam natum ex eo in* ftituo,0C in utranep partem difputando definit: primo filium, fecundo nepotem in cafu fuitatis uideri inftitutum duplici ratione, ne teftamentum nepotis agnatione rumpi contingat, tpofthumorum.de iniuft.teft. fecunda,quod inutilis quo ad ne* potis commodum tail's foret inftitutio,cum nec mometo apud eum maneret haere* ditas.l. placet, de acq.hær.Confîdera num hodie aliud cumfiliofam, quxraturpro prieras.1.cum oportet, C.debo.quælib.nifiprofeditium ccnfearur.arg.tdeditdo tê,).decoltbo.SC.tin,iiq.).adl.Falc. ÔC.I.profeditia. ö. deiur.dot. quodfortaftis gloffentit poftquam indiftinde loquitur: fed uerius aduentitium,poftquam in ho nore inftitutionis nepotem patri asquauit, æque 8C in amore habuiffe crededum.t Auus.s.de iur.dot.lTod.exmenteglof.tertiamaddunt, f.fanguinis SC aftedionis rationem,propter,ll,quas allegant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Jacobus de Aret.cotradicit apta diftindione, quod itftafu Galli nepotis poft* humi cn filio inftituti procedat glof, decifio: in cafu autem nepotis iam nati negat, cum nulla lege uetitum inquit nepotem natum inftitui,quamuis,!, Veit præteriius agnafeendo rumpit,tum propter coniundiuam,ÔC, quæ fuapte natura pariter iun* git utruncç,l,reos.^,cû in tabulis.fide duob,reb,nihil^ cogat à propria fignificatio nerecedere.tnonaliter.deleg,irj.concludititacßutruncßpariterinftitutum,quam • fententiam Imot fequutus adducit, tin codicillis, $, inftituto, de leg. q, confirmât Saly,etiam.l.cum in teftamento.j, de haer.inft.acontrario fenfu, 6C Aret.nouis ra* tionibus defendit.Cogita ad, f,inftituto,utrum poffit dici:nimirum quia didio SC, »bi pofi'ta uidetur pro cum,fi'ue unà cum, alioquin ratio redi fermonfs non feruare* tur,côtra.l.Plantius. deaur.ôC aigjcg.fchptum eft cnim, infti'tuto filio ex eo ne potibus:diccndum erat,infti'tutis filio Sgt;C ex eo nepotibus.Quod autem coniondi^s ua 5C,talem fi'gnificationem quandoqj exerceat,aperte legitur in prin.I.fi.C.deim

pub.ubi imp.declarq^SC, pro unà cumubijUnà cum alio in nbsp;nbsp;nbsp;uei bajquifquis mis hi hxres erit Titius, id eft unà cum Tirio.Cogita etiam utrum lex,cum in teftas mento,per S^y,allegata melius probet per locS ab oppofitis hoc modo:ficut infti tutus Sc fubfti tutus non poftunt pariterfuccedere,ita coniun^im inftituti non de* bent polfe gradatim fuccedere. In glof, opinionem procliuior aliorû omniû fenten tiatquæ quamuis autoritäre uincat,Iacobi fortaffis rationibus prçftat,pro qua meo iudicio glof. eft in,$.idê credcndG.inuerfi.Nam ôi fi.in.q .pofitione cafus, ubi præ ponit filium 6C nepotem coniundUn inftitutos, ut opiner ex illo quod duos infti* ‘tutionum gradus facitjdlcensrfilius ÔC nepos fuerunt inftituti,6C pronepos fubfti* tutus utroqt mortuo. traj^at^ de Aquiliana,fecundumquam naius uiuottftatore nepos,nifi in primo gradu non inftituitur,de qug latius fuo loco*

Ipfe

IN L, GALLVS Q.V1DAM .RECTÈ, PARADOXA» 24

A Ipfe aut fentio neeg iure neten',neq; iure nouo glof. opinionem procedere. Iure *ueteri,quod paiéó antefalfas gloGcoceptiones oftendimus, quodeg fimpliciter, ut præponitur,inftitutus intelligi nequeat in fuitate inftitutus, nifi irbcafu.^, tnftituês» iure nouo, quod hodie liberum cuiq? eft alienos pofthumos fimpliciter inftituere»

* inft.deleg.^.pofthumo.öCdebo.poll^inprin.amp;f propterea quifilium et nepotêina ftituendo iungit, idem ÖC in fuccelîîone iunxifle exiftimandus eft: 5gt;C eo imprimis, quodexplofa eftßar, fententiaderatione fucceftbriæ charitatis fiC affeeftus immia hétemaxime.c» Rainutius.öüS c, Rainaldus de tefta,Quod limita,nifi inftitueret in fuitate, uidelicet filiü ÖC nepotê ex eo in fuitate inftituo, ut in. ÖC quid ft tantum, Cæterum fpeculcnfür quorfum ca affetftionis ratio,nifi quod pater creditur præa diligerefiliosjSCeodê tenore appeterepriusftfilijs,deinceps à nepotibus ftbifucce di,etiâ fi pariter inftituat.quæ ratio ft' uaîet ad dift'ungendû nepotes, multo quippe Ualere plus debet ad diftungendû extraneos cum filqs inftitutos ut fubftituti inteJli gâtur.Qui extraneos inftituendo filijs æquat, credibile eft aut illos æque in amore liabuiftè.arg.I.Publius.bdecond.^ dem.aut no paterna charitate filios adamaftè, Et propterea fiue quod in alterius amore refriguerit, fiut in altcrius aeftuauerit, uea luti qui extraneos filtjs in honore inftitutionis fociauit,creditû eft ctiâ in fucceffîoa nefociafle, ita ôô nepotes cohæredes filijs feriptos in fucceffione pares elfe uoluifle credibilius eft,in quibus nbsp;nbsp;fortuitus ôé naturalis amor concurrere eft probabilius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quandocumfilijs in inftitutioneiunguntur. Et proculdubio nepotes fecundu ius NepoferJ teconfultum in.I.liberorum.f.de uerb.fig.non minus quàm filios, aut forte plus dili gemus, quod per eos diutiusnos uiduros,ôôin fempiternum æuum memoriam hoftri extendi fperamus.Qui iungit,non difiungit:fi gradatim inftituere uoluiflèt, hon deerant uocabulajfciuiftetég ïùbftituere.arg.I.j.^.ft'n aût. C. de cad. toll, lafon

® perlepide improbat illam quam facit Bar.diffcrentiam intertgt;rationem copulatam didionecum,amp;^ illam quæ fit per coniundiuam, ô(5.

Adarg.Bar.d,l.genCTaliter.C.deinft.amp; fubft.nimirumibi, quia ex præfumpta uo holuntate defunefti diftunefta oratio accipitur pro coniunefta: quodhic ceftàt. Alia «iatnratione puto Bar.fundamentum corruere,quod de cafu dubio ad apertû non ualet arg.fed de re nÔ dubia ad dubiam fit fidestoratio enim copulata feripti SC uos luntatis dubitationem nullam habet,quin utruncg pariter completftatur.l.j.SC.ij.ôC

• ibi Bar.de pecuI.leg.Nec in cafu noftro aliquod abfurdum aut iniquum,uel teftan fis uoluntas cogit a proprio fignificato recedere.1. non aliter, deleg.iij, cum uulg, quot;nbsp;' In oratione autem difiundiua licet feriptum apertum fi't,uoluntatis eft quæftio,cas fus in.l.fi is qui ec.^.fi.de reb.dub.ibi,non fatis uoluntatem fuam declarauit SCc. Et ficut contra naturam coniundorum eft utruncg pariter no exiftcre,ita non eft cona tra naturam difiuntftorS utruncg exiftere ordine fucceftîuo, quamuis altero conten ti elfe poffimus. In primo eft impropriatio, in fecûdo nulla,SC ideo facilius diftun« (fta refoluiturinconiuncftam,utfubtiliter Aret. hictracftattôCuclutiin primo feria ptum amp;nbsp;uolûtas eft «lara, quod utruncg pariter exiftant,ita il^ecundo dubium uoa luntatis eft, que teftator ex dift'uneftis uoluerit præferri. Igitur ad iuris conietfturas recurritur ex ordine affedionis uel fcripturæ.Gcum pater,pen,de leg.ij.

• IDEM*-

I DEM credendumeftGallum exiftimafleSCdepronepotCjUtdicat j teftator,fi meuiuo nepos decedat,tunc qui ex eo pronepos SCc, Sed j 8C fi uiuo filiojiam mortuo nepote,cuius uxor prægnans teftamena j turn faceret,poteft dicere, fi me uiuo filius«meus decedat, tune qui*

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pronepos SCc. Num fi filius SC nepos q^ant, concipere utrifque

Inortuis uiuofe tune quipronepûsnafcereturf quod fimiliteradmittendum eft,

- nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

M A R I I S A I. o M o N I I

C £ ta fané fi prias nepos, deinde filius decederet, ne fucccflîone teflamentû nimpe* retur, T tes deciduntur hic quæftiones,quas fl explicitius defilt;^ras,lcge Bal.ôi« Paul.de Caft.hij glof. amp;nbsp;Dod. Crediderunt hic rcprehcnfiones in Gallû enarrari îmol.Rapha.Pau.Soz.fil. ôi. lafon hic SC Alcx,in.$,inftituçns, interpretationes à Sceuola fieri putant,quod ccrto certius cxiftimo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Propofitio Galli fuit,aliènes pofthumos nobis polTe fieri Icgitimos hæredes, SC aliènes pofthumos indefinite dixit,non magis nepotes pronepotes iurcc( nfuh tus.in.l,pen.de leg. j.Et exemplum exhibuit in nepote quomodo id fieri poftet ex mente.xij.tabularum. Nam exempla non reftringunt régulas, fed patefada ratio * nepotius adfimiles cafus trahendiuiamaperiunt.l.fcire opo*tet.f.fi.amp; ibi Bar. de exc.tut. Sceuola autem ex fingulis utrbis quaeftiones fecit: primam ex illis, fi me uiuo SCc.nSc ex uerbis filrj SC nepotis.Quid, in pronepote tres incidentes dubita* tiones enodando pronepotum gradus non egreditur.Sic Gallus exemple nepetis contentus foit:quod fi in hoc errauit,non minus errauit Sceuola, qui de abnepoti* bus Sc altjs ulterioris gradus nihil definiuit,quanquam.ï,$. inftituens,omnes impli citecópledatur.AlioquiitrcdePomponius à Paul.de Caft.reprehêderctur, quod £n.l.commodiftime,non idem in exhaeredatione quod in inftitutione prodidit eb* feruandum. Similiter SC Gallus à Rapha.hic,qui ingeniofe SC uere fupplctjidê oba • feruandum inexhæredationc pofthumi alieni, quodin inftituto Gallus cenfuit, Nec minus iufte nofter Sceuola à glof.rcprehenderetur, quæ fupplet deprone poa te non diftimiliter concipiendum,quàm de nepote. Adde, fi uitium eft non omnia perfequi fingillatim,male omifit in ucrficulo,ita fané,quacr ere,quid fi filius inftitua tuSjSC nepos practeritus unà pariter moriantur,aut ignoretur quis prior deceftit.de quo in.^.quid fi is qui,diccmus.SC ftmiliter in.^.SC quid fi tantum,omifit.Quid fi in cafum intcrdidionis«el emancipationisconcepta fitinftitutio, SC contingat cafus D mortis uelalius:ut,l. fimater. C.deinft.SCfubft. generaleproculdubio tradentis dogma non eft fingula perfequi,ut.ï.dercgu.iur.per totuÄi,quod interdû impolTia bile,ut.I.non poftunt.l.neqj.ll.s.de.ll.interdum multitudine uitiofum, cum unius exemple cæteris æque confulatur,ut hic,et.l. j.de reg.iur.

Tune qui ex eo pronepos.Neta quod Temper repctit Sceuola diCîioncm Tune, cautc,neuideaturfimpliciterinftitucre,mox^ina,fimeuiuo,fubqcit. Vnde per* Ipicuum fit,quod talia uerba in Galli formula non funt fuperflua,nec à Sceuola tm • Contrdglof. probatur,alioquin fuo fe ligonepercuteret.Nec ualet glof.excufatio,quoniam lea quitur deinftitutionibus pronepotum à fe excogitatis ÔC conceptis.

Ef cfferrf. nbsp;nbsp;nbsp;Etc.Nota fecundu Bal,quod eft diClio epilogatiua,SC forma? praecedentis repe

titiua, fub qua intelligit,inquit, oratio copiera,de qua latiftime Bar. SC Dod. hie. Num fi' Sc filius SCc, Duobus modis glof.cafum imaginât. Primus fuit Placcn* tini,quiueriftlmuseft.Secundusà tex.remotus,quimagis in uim dubitationis ac* cipiendus.In primo folus filius inftitutus.In fecundo quæritur,Qjtiid fi filius SC ne pos inftituti funt,8C pionepos utrifeç mortuis fnbftitutusc’utrij^aliquid interfit quis prior decedat.glof.uÄ non eft inquit.quam nota fentientem coniundim pattern et filiû ab auo inftitutos æque pariter inftitutos uideri,et non ordine fuccclfiuo.T urn quod in AquA'ana natus uiuo teftatore nepos no nifi in primo gradu quit inftituiî tum quod alioquin forfitan uis effet quis prior decederet tribiÄ inftitutionum gra* dibus fadis.arg.l.cum in teftamento. j. de hær.inft.præmoricnte nepote pronepos pofthumus quafià fecundo gradupraetcritus rumperet.l.iij. f£.ÔC J.pefthumusà primo.s.eod. Perufini dicunt nihil^ferre fi nepospra?moriarur,uel côtrà uiuo auo lt;]uia lure praetorio recoi^alefceret teftamentS.I. poft humus, f.de iniuft.teft. Quo« rum opinionem Soz.filius hie reprobat. Vera folutio eft, quod iota hare U’xloqui turdeiureCi. adde.xij.taîr.illa ueroiureprætorio:iftainfuitarcamp;^ hæredita(e,illa

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in bon.

IM U GALLVS QVID SI TANT, PARADOXA. iX

A îftbon,po{rinft.debo,po(r,$,quosautem» VltimonotaSceuoIâ præfupponcrc •hic filium inftitmtS,ÔC ncpotem præteritS:propter quod ait,ica fané admittendum, fi prius nepos decefleritjnefucceflîone fcilicet ncpotispræteriti rampât,rumpi nifi iure piaeteritionis non potcrat,Quid aût fî filiû et nepotê pariter inftituat,pronepo

• • te pofthutno in cafu fuitatis utrifc^ mortuis fubftitutocSceuola non quæfiuit;Slt;^ pu to ad Aquilianâ hune cafum pertinere, necrefene quis prior decedat,ut.ë, in glof,

Vtrifep mortuis» Nota hic nepotem in conditione pofitum haben' preteritum, quod Dod.non pondérant, facit, I.Lucius.de her.inft.BaI.duas conclufiones con Ira Bar,elicit. Prima,quod fubftitutio fada huic preterito nô ualet,amp; ftatim quod nepos agnafeitur,fuUlii(utio rumpitur,cuius contrariû inquittenutiïè Bar. in prin» l.Secundam,quod fub{lituendouulgariter4ÿonuidetur tacite inftituere ilium cui fubn;ituitur:cum uerba ponantur,inquit,ad transferendum, non debent operari in ftitutionem,ut,ii.deher.inft,l,exfado.8Cglof,ord.in,l,fiquishæres,amp;decond.et dem.l.cum tale.in fi, Cogita,quod hic de nepote fîcut nec inftitutio fada colligit tur,ita nec eidem fada uidetur fubftitutio, N on enim propterea magis inftitutus uideri debet ex illis uerbis, fi nepos me uiuo deceflèrit, «tque fi didum eflet, fi ne* pos me uiuo ex Afia uenerit, quod fi non inftitutus. Nec eidem dici poteft fubfti* tutus aliquis,qoi fub priuata côditioncinftitutus eft, Necç fada dicitur fubftitutio illi qui in côditionc fubftitutionis pofitus.l,Lucius»de haer.inft.Ôd.l.fi quis fub con ^itione dandorum.x.j'.fi quis omif ca.teft.

T quid fi tantS in mortis filq cafum concipereturc'Quid enim fi aquæ ôd ignis interdidionêpatereturç’Quidfi nepos ex quo^nepos infti* tueretur(ut oftendimus )cmancipatus elTet^Hl enim cafus ôi. omnes ali} ex quibus fuus hatres poft morte fcilicet aui nafeeref, nô pertinec ___________ad.1. Vell.lt;:dcxfentêtialcgis Velleiæet haec omnia admittêdafunt, «t ad limtlitudinem mortis ceteri cafus admittendi fint. In enarratione horum uer*

borum uariatum legitur. Pileus taxari praccedentem cafum putat ex perfona filij QC iierbo tantum:ubi fada fuit fubftitutio de pronepote in cafum mortis utriufquc,fci licet filtj SC nepotis,quafi nunc mutet cafum Sceuola:quid fi conciperetur de fimili

• • pronepote inftitutio in cafum mortis filij tantum, SC fuccedat mors utriufquelt; Ac* curfius nonadmittitjfentiensunamhic fieri quaeftionem ex uerbo mortis, quod omnes probant: quia abfurdum foret, inquit, quod in continenti fe corrigat. Ve* ruminquofecorrigatnonuideo,magis uticp diligenter interpretantis officio fun* gitur Sceuola uariando cafus,qui poflent accidere. Aret.adijcit,quia tail's quaeftio exfuprafcriptis fatis decifa fuit,quafi fuperuacub repeteretur, quod needs c mcam haud diftîmulo uecordiam ;afiequi ualeo.lllud fatis certe fcio,quod expreffim non deciditur:fi'n forte tacite uel coniedura colligcretur C quod etiam ignoro} non re* prehenfibileforet,n^pc fi enucleate idem explicaretur, nbsp;nbsp;nbsp;•

Nota nihilominus ex Accurfij fententia abfurdum uideri^uod quis fe in conti nenti corrigat. Vnde deducif interpretatio fie têperanda,ut talis corredioC quand o fieri poteft ; euitct.facit,l.nam ad ea.j.de cond.SC dem.Ex quibus c«lligo pulchrâ limitation? ad illud,^od uerba debent aliquid operari, non habere locS quotiens per ea quis uideretur fe corrigere.Patet hic multa uerba fruftra pofîta,fi Accurfij in telledS recipimus, ut ftatim docebimus. Et fi abfurdum eft uerba inutiliter dida, effe abfurdius ex his colligitur, ut quis fe corri^t: ÔC ex duobus abfurdis nota mi* nus abfurdu ampledendum. Nam 6C minus m Jum in ratione boni computatur. fa • cit.l.fi prpeu. rei.de doI.ma.excep.Quare eft abfurdû^ quia nô eft uerifimile,quod quis in continenti fe corrigat, 1, nam ad ca, j[, de cond, ÔC 8em, Ergo nota id quod

'Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;M A ICfV 5Af OM o N'IÎ ..... ?

C non eftpcrifitnilc cffe abfurdum» Ô6 alibrBal. quod non eft ucnfîmilc, habet falfîi \ tatis imaginem^Quare autem non eft uerifîmike’ quia corrigendo quis fibüpfî con« tradick:nec credjndS quenquam aliquid dicere,per quod uelit fua dida impugna« ri.arg.l.i'ij J.de mil.teft Juuatur hæc opinio,quod melius eft uerba nüail operentur, quàm quod operentur abfurdS.exfententiainfignis Dod.Io.demonte Sperello • Perufini in,I, j.o.de co quod cer.lo.S^.l,ij.$.huius rex.de ofEeius,

In contrarium eftjquod melius eftaliquid odiofum, ÔC contra iuris régulas ucr* ba operentur,quàm nihil operentur.c.paftoralis.de appel.amp; quodplus eft,quanlt; do de pcena agitur,impropriantur ut aliquid operentur.c.fi fententia, fi.ôô. c, cit oitas.de fen.exec.lib.ô.Quare eft abfurdS uerbafi nihil operçnturî’ quia nemo exi* ftimandus eft dixifle quod non menttagitauerit.l.Labeo.defupell.leg.ô^ideo ue ro diftîmile eft,ut quis inutiliter uerba effundat.Sapienti quidem uerba in corde na rcuntur,linguaci ôé ftulto in ore.Etpropterea tentabam pofte dici abfurdS, fi quis fe corrigat fine caufa:amp;^ abfurdius multo, ii de bono in malum, amp;nbsp;de malo in peius mutatur confilium,quod non eft animalis ratione pollentis:et his cafibus fatius uer ba nihil operctur. Secus a«em fi ratione mutetur,ô5 maxime fi de malo in bonum* aut ex bono in melius,filt;S hæc quotjens quaeftio eft uoluntatis,illud autem non præ fixmitur.Corrcdionem in continenti opinor habere locum,quando fit tranfitus de éUna opinione liel dido indifferenti ad aliam indifferentem, ubi pro ratione uo* Iuntas,quia tune eft leuitatis indicium.Erquantumad quæftionemnoftram incii* nat animus abfurdius elfe uerba inaniterenunciata,quodinconfiderateSlt; ftultelo quentis femper eft uiiium.ex diuerfo, fapienterratiocinantis plerunqj de fententia in fententiam tranffre:ô^ fie alterum perpetub ridiculofum,alterum plerunt^ lauda bile,eoq; diffèrunf.Iterum contrà,fapientis eft mutarc fententiam.e. cum ceifantc, de appel.in proueiibio,non pudeat noftros errores nos corrigere. Alioquin ab”

J) furdiffime Aur. Auguftinus libros RetradationS côpofuiftet. Sed an diftinguena i dum illud in continenti,iftud ex interuallofquod non pllt;et.Nam uelox in ratioci nando animus momento per infinites decurrit conceptus amp;nbsp;fantafias actranfuo^ lat,nec unquam quicfcit,donec peruencrit ad id quod uerum putat. obiedum qui^ dem intellcdus eftueritas,6C propterea quanto citius,tanto melius, Etfimiliterex oerbis Aret.notandum eft, quod fugienda eft ciuidem fententiæ repetitio, maxi^ meiniurenoftro,admonente luftiniano. Ego aSt credo hicquincß fieri quae«gt; ftiones. Accurfij ôd Dod.fenfum manifeftademonftrationeconfiftere non pofte, amp;nbsp;imprimis quod eum intelledum ampledi conuenit, per quem nihil efficitur fu^ peruacue didum.l.f in fi.SC glof f. ad municip.1, fi quando.de leg.q.c. fi Papa, de priuileg.libr.6.amp;^ in.11.maxime fie accipiendum, ut aliquid noui decidat.glof. nos tabilisin.c.j.detemp.ord.lib.vj.Cyn.côfil.iitj.incip.Quæftio taliseft.facir.l.quod Labeo.de Carb.edid.Quem Accurfij intelledum fi reciperemus,multafuperflub pofitaeftènt.Etprimum côiundiuam,fiC,cuius proprium eftcopulare ôf amplias re.I.ea tarnen adiedit^de leg.iij.cum uuig.ut quid ergo adietja, fi non copulatfEt bene annedit præccÂentibus,ubi quæftiones de perfonis pronepotum et proxime de conceptione utrifqj mortuis,nunc fubijciens,amp;f quid fi in cafum mortui tantum filij cócipereHir inftitutio,ô6 fuccedatmors utriufcçc'Itemfuperuacua didio quæs ftionalisQuid,bisrepetita,fiquæftio folafuiftetde cafu moftis ad cafum interdis dionis. Abfurdum quidem foret ad unam quæftionem duas fieri interrogationesî non enim cû furdaftris turn agebatur.Si prima interrogatio,uidelicet,ô(r quidfi tan turn,non habet aliâ quæftionem,q^àm illamfub interrogatione,quid enim fi aqua ignifilt;^c.certeduæfu^tad unam.q.interrogationes.Similiter fruftra pofita taxa tiua tantum ad cafum mortis filij. Et fi dixerit quifpiam ideo pofitâ, quoctahor^*}* cafuqm nulla fit mcntioiftfpondeojfatis erat dicere,quid fi in cafum mortis concis

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peres

IH U GALLVS »ÿ. Q.V1D SI^ TANT, PARADOXA, 24

pcretur,6^ fuccedat interdtdaoc’ Necp filij adicdio neceiïâria agebat utr2 éierbum morn's a^ inierdidionêporrigeretur, VJnmo,di(flio Enimj'nïtcundain terrogan'one fuperflua fuilfct ibi, quid enim,pro autem aduerfati^a fi non eft cut aduerfetur; caufan'ua quidem ftare non poteft, cum nullius rei ratio illic rcddatur, eNecnouuminiurenoftrounamconiuncftionemproaliaufurpari, glof. ói. tex.j'.I, (oiunâio eas caufas. hde cond, ÔC dem. JMultum^ facit charader ipfe dicendi proprius See? nbsp;nbsp;nbsp;F’'®

uolæ,qui minime uerborû fuit prodigus, fed ad uitium uflt;ç parciftïmus : quæ oba feruatio in quolibet aurore haudquaquam eft afpernanda. fecit c. folite, de maior, Si ob. Pilei igitur uerior uidetur cafus, nifî in eo de reprehêfionibus deliraret cum cacteris. N ihilominu%alia fuccurrit mihi confideratio.’profequi arbitror Sceuolam tradatum inftitutionis de pronepote, SC prt^terea hxc claufula,8C quid ft tantum in mortis Filq cafum conciperetur,non faciatprincipium,$. fed præcedentem clau dat.’diuidunt enim Dod.hunc Sceuolæ tradatum in perfonas SC cafus, De perfoa nis ufeg ibi, quid enim fi aqua Äfc. Et quam bene ad præcedentem tradatum de per fonis ea pertineat claufula inde cognofeere licet, quod primam.q. fecit Sceuolaex uerbis nepotis,Quid de pronepote fubftituto,nepote inftituto,amp; filio mortuot’Se cundam,Quid de pronepote fubftituto,ÖC nepote mortuo,SC filio inftituto f T era tiam,Quid de nepote uiuo præterito,filio inftituto, SC pronepote fubftituto in caa film utriufcp mortui, f.filtj SCnepotistQuartam his uerbis fubiungit eodem retento • themate,Qiiid fi filius inftituatur, nepote præterito, pronepos fubftituaturdn ca« film mortis filij tantum,hoc eft nulla fada mentione de nepotis morte,ÖC fuccedat cafus mortis utriufep. dubium faciebat quod fada effet fubftitutio de pronepote in cafum mortis unius.f. filij, SC fucceffit mors utriufcp in medio extftentis, an effet ca fus omiffus.arg.l.commodiffîme.quæ quidê.q.ad perfedionem tradatus pertinet nulla dubitationis relida fi'mbria,ut ex omnibus fuis numerieconftaret. Alioquin dluifio fuiffetuitiofa fecundû CiceroneminTopicis. Siproxime quæfitûfuitde concepta inftitutione utüfcp mortuis, nonne confequens 5C bene colligata hæc, quid fi altero mortuo concipiatur inftitutio,ÔC accidit mors utriufq;,8Cftc diuerfus ab expreffo cafus. Optime fané fpeculantis eft omnia minutatim perfequi. Et proü ptereaaccômodatius hæcclaufula præcedêtibus iungitur quàm fequêtibus. Neep temere côtendi,ficut tradatus cafuû incipit ibi,quid enim fi aqua SCc.ita SC.^.incia

•piat,8C de.q.de quibus dubiS fuit,an ad.l, V ell.pertinerêt,ut in prin. partit! legem fuimus.E t didio enim, pro côiûdiua proprie ftaret,5Choc modo omnia quadrat, nihil^ fiiperflue didû,nefyllaba quidê.Quod fi fequentibus iungatur hæcclaufua la,ut omnes fentiunt,fruftra quæfitû fuiffet inter alios cafus de ifto mortis,utrS per tineret ad.l. Veil.ut patet ibi,hi enim cafus ad. 1. Veil.non pertinent, cS indubitati iuris effet cafum mortis æque ad Vell. SC Aquil. pertinere, SC fic ea uerba reftrina gêdaad cafus proximiores duos,ut colligitur exillis ad fimilitudinc mortis adinita tendi.Et fecundû hunc intelledü.$. quid enim. ufep ad.^.quid fi is qui.in duas prin cipales.q.deducitur^n prima an cafus interdidionis æquipa(fentur,uel continean tur fub cafu mortis.In fecüda,utrum ad Aquil.an ad.l. Veil.p^rtineant. nbsp;nbsp;Si uero

claufula hac,SC quid fi tantü,initiS.$.effeuolumus,utDod. placct,alius adhuc mi hi nouus fuccurrit baud forte defpiciêdus fenfus, qd' hic cotinuatio Êar à.ÿ. quida • rede,ubi quæfitum ftit quid fi de morte filtj nihil exprimatur. Ex contrario nunc quid fi in cafum mortis filij tantû concipiatur, id eft fi de morte teftatoris nihil exa primatur. Hæ duæ principales quæftiones inhac materia nô temere uidêtur pofte agitari: Si ueluti i Hue aliæ de pronepote incidet^r adæ, fimiliter hic quæ fequuna tur ex uerbo mortis,quid fi per aliummoduminftitutus d^nateffefuusç'An idem • quod in ijafti mortis incidenter tradari dicamus i Congruuntcp ilia uerba,hi enim caftjs amp;^c tUtnon iniuria dubitatum fîtutrwmhic cafus atfAquilianampeitineret,

MARU SALOMO NII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

C cum Aquili'ana non nifi de uero pofthumo loquatur, id eft qui poft humatum tcfta torem nafcitur,Et igitur mentio mortis teftatoris exigitur, Reipondit Sceuola: cnim cafus,SC omnes altj quibus fuus hæres poft morte fcilicet Ai nafceretur, non pertinent ad,l. Veil, quaß dicat non referre fi de morte teftatoris non eft exprefla mentio, modo poft mortem nafcatur teftatori fuus. Videamus utrum fie accipien^ dum fit, ut nullo modo de teftatoris morte dicatur, an fufficiat mentio faltem taci« ta,uel ipfi's uerbis prægnâtibus,quæ ui fua mortis cafum includant,ficuti.ö.de mor te filij in,$.quidam rede,diximus. V erbi gratia:fi filius me uiuo morietur,pofthu« mus qui mihi nafcetur,hæres efto.uerbum Pofthumi inclufam de morte teftatoris fignificationem habct;SC quamuis ad eum qui uiuo teftatorj nafeitur, poffît porrû gi,ppft legem Vell.tamen uerbS finÿîliciter prolatum in proprio ÖC potiori figni« ficatoaccipiendum eft.I.ijtn perpetuu.s.fi ager uedi.uel emphi. Ex quibus delt; ducitur, quod aeque ualet tacita de morte teftatoris mentio in Aquiliana, quod exlt; prefia. Ethæcprocedunt,fifuitquæftio de concipienda Aquiliana inftitutione, quod multum arguit uerbum conciperetur» Sin aut quaefitum fuifiet, utrum con cepta iam inftitutio,fi'ne aJiqua mentione mortis teftatoris, uel etiam fi concipere* tur,ÖC eueniret cafus nafeentis pofthumi poft mortem teftatoris, utrum ad Äquilia nam pertineret,ex quo in inftitutione nihil de nafeituro poft mortem continetur, necp tacite necß exprefte,fed indifferenter.Exempli gratia: fi filius me uiuo decefte rit,tunc nepos qui mihi meus ex eo nafeetur, hæres efto.faciebat dubitationé quod formula non fuit feruata, fedpotius Veileiana, quæ non exigit mortem teftatoris, per hoc nec eius mentio facienda:tamen exquo præponitur ex fado natus fuus poft mortem teftatoris,refpondit Sceuolaihi enim cafus ÔC omnes alq quibus fuus poft mortem nafceretur, non pertinent ad,l. Velleiam.quafi dicat,fed ad Aquil.ex quopoftmortem te^atorisnatuseftfuus .Necrefert quod indiftinefteinftitutio D formata fuit,fatis eft quod poft mortem natus eft fuus, dC generalitate formatæ in* ftitutionis poft mortem natus non fuit exclufus.

Vnde obfernandum,quod propriS fubftantiale in Aquiliana eft,quod fuus poft mortem nafcatur,ôi; conferatur inftitutio in tempus fuitatis. Et hæc lôla ut forma* lia in Aquiliana infpicienda funt,ut fuprà diximus in prin.St^.^.quidârede.à: pro* batur hic fiC in,$.forfîtan ibi,hic enim hæres fuus nafeitur,finf poft mortem nafeitur. Item notandum,quod ualet de nepotepofthumo inftitutio collata poft mortem fi^ lij fe uiuo,etiam fi de teftatoris morte nihil dicatur. E t ad Aquil, per tinebit, fi fuus mortuo teftatori nafcatur.

Ex quibus deducitur,quod fuffi'cit in qualibet difpofitione fubftantialia attinge* re tacite uel expreffe,ó(^ etiam generali fermone apto talê cafum de quo agitur com prehêdere,ut hic eft cafus,SC notâter Dod.in.$,in omnibus, et.l.inter cætera.j.eo» facit glof.fi'n, in.c.fi' manetis.xix.dift. dummodo expreiïïo nó fit de forma: iterum dummodo non agatur de conceptione in fpecie. Verbi gratia:fi ageretur de conce ptione Aquil. inftituy onis in fua propria fpecie, ut in.§.quilt;^m. nifi contineat ex* preflïm partes formules per quas differt ab alijs,non fufficit iira generalis ÔC ad plu* res communis,

, Quidfidemeutrius morte,fcilicetteftatoris SCfiltj,nunomodofi'atmentio:’uer bi gratia :nepotem in fuitatenafeiturum inftituo, hæc non rrgt;ius tacitam comme* morationem mortis continet quàm illa,fi meus nafeetur:amp; ilia, qui mihi nafeetur: ueluti uerbo mihi ÔC meus utriufiç morte compleditur,ut.ô.oftendimus,pariter ÔC uerbo, in fuitate nafciturus:SC fîciui hæc uox,pupillariter fubftituo,idê ualet quod •ina,ante pubertatem m^rienti fubftituo: æque ifta,in fuitate inftituo, denotatpoft fublatum de medio (ilium fubftituiffe. E t propterea non puto polTe conc(pi in fu£* rate inftitutiones, nifi defbortefaltem tacite amp;nbsp;alterutrius fiat cômemoratio, ut.ë.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.quidam

IN L. GALLVS.^, ET QVID SI TANT, PARADOXA, 25 ^.quidam reAcjabundc di'ncruimus. Cogitd tarnen, nunqutd proxi'mæ fpeci'es poa lius Aquih'anam refpicianr,propter uerba,fuus, feu in fuitate nafci'turus, cum adj.

V ell. pertineat lÂantû qui fuus futurus nafcitur, Sgt;C non fuus fimplictter, ut paulb ante d(ximus,niG dicamus uerbum fuitatis elTe generale en'am ad4. Veil.

Quid fi dixerit,filium Si nepotê ex eo in fuitate infbtuorhic non eft ueibn,nafci turû, Etpropterea hæc inftitutio uidetur generalior,etiâ ad omnes cafus Vclleiæ apta,ôô ad iam natû ncpotem,fî agnafci coritingat : quippe ab euentu applicabitur Aquilianæ, fi mortuo teftatore fuus nafcatur: fin aSt eo uiuo uel agnafcatur, V cil, Hæc eft natura indefinitæ inftitutionis J.cômodiftîme.S.co.quicunqj cafus incide« rit,ille côprehenfus intelligatur.arg.I, cum incertus.de leg.f N ec copula hoc cafu filium Si nepotem e:i^eo in fucceflione coniungit : cum impoftibile fit liberos non eiufdem gradus in agnatione fîmul fuos exifftretSC bene hoc puto propter uerbum in fuitate contendi ordine fucceffîuo inftitutos etiamhodie.necphæcpugnâtcum his quæ. ô.diximus,maxime m.$.quidam redetquia ibi de concipienda fola Aqui;s liana,hic decommuni amp;nbsp;indiffèrenti,

Cæterum fi excômuni opinione.^.principium hic a^mittendum eft,animus ta men aflentiri nequit,quin hac claufula non fiat diuerfa quæftio ab ea quaî eft in uer ficulojQuid enim.amp; per hoc Sceuolainaniter interrogando totuerba protuliftèt, Neq? aflèntior hic inftitui nepotê,fed pronepotem,ut fequentia Si præcedentia in dicant.arg,I,quifiliabus.SC.I.fîferuusplurium.^.fi.deleg.j. Inconfuetum procub • dubio eft nullo propofito themate quæftiones fierûquod hic eflèt, nifî à proxime Propofito thés præcedenti fcilicet filij inftituti Si pronepotis ex præterito ncpote fubftituti, quXî ^u^ßtos ftiones ducantur, Nullij congruentius fubqcitur hæc quæftio, quid fi in cafum nés fieri, mortis tantum concipiatur de pronepoteinftitutio,quàm præcedenti, quid fi in ca fum mortis filq Si nepotis ex eodem themate inftituti filij Si praeteriti nepotis,ô^ utrifque mortuis.amp;S igitur exiftimo hoc.^.quinqp quæftionef decidi, Si in quinque partes diuifionem duce^am.Dodores autem aliter diuidunt Si fummant, E t im» primis Bar. Prouifio fana in unû cafum porrigit ad omnes alios fibi fimiles. Si ue» rum eftappellatione mortis ciuilê Si naturalê contineri,ut omnes fatentur,hoc calt; fu,quia eiufdê effedus funt:hoc Bar.non probatur hic.’quia difpofitio côcepta uera bo ad plures cafus comuni non poteft cenferi in unû cafum fada.l.commodilTime, s.eo.à fie nô porrigeretur,fed coplederetur, ut glof, fentit in uerb. emancipatus.

Si dato hic probaretur, non effet fummarifl,fed notabileî cum fummariû non aliud fit $ breuis enarratio omniû quæ decidûtur,ab eo quod fummatim,breuiter,amp;: enu clcatc omnia^ explicat: Notabile uero eft côclufio quæ à decifis aut decidendi ra Notahile, tione ingeniofe colligitur,ut hic prouifio in unum cafum Sic, Ab hac particulari in ftitutoria difpofîtione colligitur hoc generale,quod prouifio in unû cafum etc.fum marium faciendû erat de inftitutione ipfa de qua agitur. Plenius tamê fummarium eft Bal.Pauli Si Aret.quSuis lt;nbsp;utmea fert opinio ) non omnia côpledaturtquonia quæftiones quin«^ hic definiri autumo. Primam,quid fubftituatur pronepos ex ne pote præterito in cfum mortis filij inftituti tantum,amp; acci^t mors utriufquet'Ses cundam,retento eodem themate,quid fi filius non moriatur,fed aqua Si igni inters dicaturç’Tertiam,quid fi nepos præteritus emancipetur^Quartam,nunqutd hi ca# fus ad.1. Velleiam j|ertineantc’Quintam,an ad.l.Vell.exfententia* Decifi'o fit ex • illo generali,omnes cafus quibus poft mortem teftatoris nafcitur fuus pofthumus, ad Aquilianâpertinent.Ilia quintaeft incidens. Et fumma omniûtalis eft decifio: pronepos in cafum mortis filij tantû inftitutus,fi fuus poft mortem teftatoris nafci« tur,præmortuis nepote Si filio,ex Aquil.fuct^it. Si quod de morte dicitur, idem ualetindeportationeamp;Semancipatione. Idemqjin Vell»ianaex.l.fententi3,quoé in AqûH.âf intellige nô taxatiue dici tantum,fed expoQfiue ad differentiam,quan«

MARU SALOHONII

C do inftftutio foret in cafum mortis pluriu. Vel fic:in Aquil. folum infpicitur, qucd poft mortem teftatoris fuuspofthumusnaftatur:fuusq;nafciturquoiiens piaece« dentes morte naturali,uel ciutli,aut emandpatione de medio uiu^teftatore tollun tur.Quodä^ in Velleiana fimiliterexfententia.I. admittendum eft, Vcific; cafus nafcentis poft morte teftatoris fuus ad Aquil.pertinent.Nec impedit,quod in unu cafum unius'ue mortis concepta fit inftitutio, fi duo qui praecedebant uel déportas ti uel emancipati fuerint. Necdiuerfumin Velleiana eftexfententia.I, Vellic,0^ breuius :in Aquil.quocuncp cafu poft mortem teftatoris natus lit fuus pofthumus, refert fi in unum cafum concepta fit inftitutio.quod ÔC in Velleiana iimiliter ex fen tentia.l.obferuandum eft. Quæ quidem fummaria intellige, grout ftatim in fingua ... lis huius.^. partibus declarabitur. N^c particulatim dilcutiamus. Exhoc.^. ante qutiitnaab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obferuandafuntduoelfentialiaAquilianæ,perqyæabalijs inftitutionibus

nibtuwomo' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod fuus nafcatur,0if poft mortem teftatoris nafcatur. Idem

iodtffcrt ' in.$.forfitan,ibi,hicenimfuus nafcitur,0f poftmortêfuus nafcitur.adquæduo res * nbsp;nbsp;fpiciendum femper,quotiens dubium eft, an cafus ad Aquil. fpeeftet, Hine maxis

mainiure propofitio con^cituf, quod omnes qui poft mortem teftatoris fui nas fcuntur,ad Aquil, inftitutionem pertinent. Hine ludicationem attulit Sceuolaad omnes fequentes quacftiones,et ante omnia ad primam,quod non intereft fi inftitu • tio cocepta fuit in cafum mortis unius,0C fuccelfit cafus mortis duorum, qui in fuis täte præcedebant. Dubitationê mouebat,quod uidebatur cafus omiiTus.arg.I.com modiflime.ô.eo.ôif.I.fi cQ dote.s.fol.matr.Et quod plus eft,inftitutio de alieno col lata non eflèt infra têpus fuitatis, Nam morte foliusfilrj locus fuitatis uiuoteftas tore nô fit uacuusiquod neceftàrib exigitur,ut in prin.ratio decifionis,quia fuus ÔC poft mortem proaui natus eft. Nota,quod in Aquil.nô infpiciturfub côditione mortis, cuius in medit^exiftentis de pofthumo fada fit inftitutio,fi integro teftas

P mento teftatori mortuo fuus nafcatur.

Quid fi fada eft inftitutio de pronepote in cafum morti^epotis inftituti ex filio præteritotlgif dixi,ex integro teftamêto,qa hoc cafuiniuftü foret.!. $.in omnibus» ÔC idc fl nepos præteritus fuperftegt;s eftet fiJio.ö,^. idc credendû. iniufto uel rupto te ftamento non fucceditur ex Aquiliana inftitutione,ut.!.$.^ximo.amp; in,§,omnibus»

Quid fl filium inftituitnepotem ex eo præterit,ô^ in cafum defi'cientis nepos tis pronepotem inftiiuit,et mortuo nepote primum,deinde fi Iio atcß teftatore pros nepos fuus nafcaturÆt quia fuus et poft mortem teftatoris nafcitur,uidetur Aquil. refpicere. Ex contrario hoc cafu difpofitio omnino inutilis futura eft, nepos uel fis Iio praedecedat, uel fuperftes fiat, nunquâ is pronepos per morte nepotis huius ex Aquil.fuccedat:quippefiprædecefterit,non^ptcrea uacabit fuitatis locus,quâuis deficiënte poftea filio pronepos pofthumus fuus nafcatur, rumpeiur teftamêtum, quafi no in eS cafum mortis fi 1 q ,fed nepotis fit inftitutus. Sin aut filio nepos practe ritus fuperftiterit uiuo teftatore, teftamentum fit iniuftum: ergo cum tails inftitus tio efiedum fortiri non galeat,ut firuftratoria reijcitur.Effedur^jquoniam per eum non efFicitur,quo minis teftamentum rurnpatur.

Nota mirabile hic,nepos moritur, SC pronepos pofthumus poft mortem tefta« toris fuus nafciii^r,ut in inftitutione coprehenfum erat,SC tarnen ex Aquiliana non * lucceditur.'quia non fuo tempore fuccelfit inftitutionis dies. •

In hac inftitutione^uo funt peccata,unum intrinfecum,alter3 cxtrinfecum.Pri m3,quod no debuitcocipi in e3 cafum,qui fruftratorius omnino futurus elTet. Vn de nota,no debemus fic noftras difpofitiones côponere,ut inutiles omnino futuræ l^nt.'SC quia nos in culpa fumus,ius iron fuccurrit.l.quidâ teftamento Proculu.f de uulg.fecundö Bar.in.1,). A.tit. Aliud quod ucnit extrinfecus, eft ^d quanc^p cafus inftitutionis ceifrt teftamêfti uiuentis prattentione annullato,inftitutio cuanuerat.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nota

IN L» GALLVS ,^.ET QVID SI TANT, PARADOXA, 16

A - Nota tria ad côpiementû Aquili'anæ nece(rana:Pnm5,quod mftitutfo condpîâ Tridnecelfds elt;tun'n forma:Secundô,quod cafus l'm'nftitunonecomprehenfus eueniat: Tertium, riddd Aqutk quod integro teftamento dies inftitutionis cédât» ÔC idem in qualibet difpofîtione.

Quid dicemusc'præpoiîtam quaeftionem Sceuolanontradat,^ utrum confula • tü non liquet,Multum ualere uidetur nihil intereffe quid ex æquipollentibus fieri^ collataeCi inftitutioin tempus mortis teftatoris,fifuus nafcatur, ôô ita natus eft, nihil referre debet per mortem cuius fuitas uacauerit, cum non propterea minus poft m ortem fuus natus, Ex diuerfo quod non in hoc tempus fuitatis collata fuit in ftitutio,fed aliud,ô(^inutiliter,fubtilcs fpeculentur,etfapientes defîniant» Eadem jatione, fcilicet quo^ cafus nafcentis poft mortem teftatoris fuus ad Aquil, peitia neat,definiturfequentlsuerfi,q,

Quid enimfi aqua et igni interdidionem patereturc’Hic à Sceuola agitaturquæ« ftio ex uerbo mortis,ut paulb ante contra communem opinionem tradatum fuit, aptiffime^ probatur quæftionali didione,Quid, quod fruftra interrogaretur ites rum fuper eadem quæftione,fi præcedens ab bac non eflet diuerfa, Et fimiliter di# cT:io,enim,aduerfatiue inutiliterpofita,fînonpræccd«retcui aduerfaretur.Enim ^ttiw pro autem,nec nouum poftquam caufatiue ut proprium fibi eft,ftare non poteft,!. cas caufas. iund.glof. î, de cond, amp;nbsp;dem,melior tex, in,I, intercidit.$, quid ergo fî non deceflerit,pro quid autem,eo. tit.de cond.SxS dem. Quae quidern quæftio duos nbsp;nbsp;nbsp;•

bus modis formari poteft.Quæri potuit,quid fi is in cafum mortis cuius fada eft in ftitutio,non uere, fed fide moriaturcquot; quaeri etiam potuit, an ficut Gallus concepit incafummortis,æquepoflîtà teftatoreconcipi in cafuminterdidionis.Etmouea bat dubitationem,utrum ad legem Velleiam magis pertineret,quae generalius lo« qui uidetur omni cafu, quo quis définit efle fuus, amp;nbsp;Aquilius folum mortis cafum . expreftît, Sceuola refpondit, ad V elleiam non pertinere, fi^^oft mortem teftatoris ® fuus natus eft,ergo ad Aquil,quaehoc exigit,Vnde nota aequefuum fieri ncpotem interdidione fili} inftittgi,ficut morte:SC per hoc idem ualere hoc cafu mortem cia uilem etnaturalê.ratio,quodijfdem modis foluiturpatria poteftas.inft.quib,mod, «us patr.po.fol.exui fuitatis,uthic,SC.l.lex Corne.$.fi,o.de teft,

Interdidione pateretur. Quid fi pronepote fubftituto,utrifcp,fcilicet filio 6C nea poti fuiftet interdidumt’Diftinguendû, aut fimul unà utrifc^ fuit interdidS, SC idê • quod in utrifqj pariter mortuis,ut.'j.dicemus.§. quid fî is qui.aut utrifqç, fcilicet uni poft aliurn,fcilicet nepoti primS, deinde filio,dicendum,ut.ö.$, idem credendum.

Quid fi filius ÔC nepos pariter fuiflent inftituti,ÔC uni tantum interdidumc' Dico non elfe locum inftitutioni,cum nondum fuitatis locus uacaret, Sed quid fi pariter inftituti intelliguntur ordine fucceiriuo‘:’ut in glof,in.$.quidam rede, ÔC interdicaa tur nepoti tantum,deinde filio,an pronepos rumpat ut præteritus à fecundo gradu, uel locus erit fubftitutioni.dixi.^.quidâ rede.in glof,fi,Quid fi in feruitiQ penè ada didusfidem inft.quib.mod.ius pa,p.$.quid fi feruus hoftiS fiatc’ idê fi ibi moriatur, I.Corn, SC hic cafu^no tradatur in.$. feq. Quid fi ad triretq^s damnatusc’ut quotia die uidemus, Diftinguendû arbitrer, ut de damnato in meÂllQ, utrum ad tempus an in perpetuû.Quidfî in cafum interdidionis côcipiatur inftitutio,SC fuccedatca fus mortisddê quod in côcepta in cafum mortis.l.fi mater.C.de infl^SC fub.et.l.j.^, quidâ filiû.'f .de côt A tab.ubi emâcipatio et deportatie æquiparant que ad effedus, de quibus hic, ÔC ex fummario Bar. quod ^uifîo in unû cafum porrigit ad fimiles.

Quid eft aqua SC igni interdicere^Maiores noftri cS abominarentur in homines igui malos ÔC reip. perniciofos carnificinâ exerce^,ÔC à malis hominibus focietatê ciui interdicere, lê purgare, facinorofos interdido ufu aquae 5 ignis multabâti^d ficut his duobu^ calore §C humore uitam hominis cóftare,ita interdido e?rundê ufu non confiftere credebant,quorumfe indignes malefadis reddideruntJOb hoc ipfum inftituerunt

Ex

M A R I I SA L o M o N I I ' c facramento aquæ et ignis nuptiarum fœdera fanci’n,quod his foetus uiuentium cor porentur atc^ animâtur ad uita, autor La Aant.lib.tj.diui.inft, ÔC Plutarchus in prœ blematibus. Deinde propagato ex infuIarS adiediione Imperio,facinof ofos depot tandi ufus inuaGf,qui ueluti mortui eiedi in alias fedes migrare crcdunt.Ita in infu las quafi in altera orbê delati,omnibus exuti bonis inter mortuos cónumerati funr» • quo ad ea quæ iuris ciuilis elTent.l.eius.s.de tefta.1. quidam funtj. depœn. amp;nbsp;quia poft deportationê introdudä tile interdicêdi ufus aboi cri cœpit, dcportationis pœ nainilliuslocumfubrogat3fuit.l.tj.$!.conftatj*depoen.amp;.tiij.ad.l.Iul,pecul. Ex hoc tex.Bar.fummanu elicit,quod prouifîo fada in unû cafum porrigit ad omnes fimiles.Et Dod.ex codé notant appellatione mortis ciuilêcyam contineri.Si dili* genter côfiderabimusjpraefens notable pugnat eu Ban fumman'o,Nam fi continc tur,ad interdidionê non porrigittö«; econtra fi porrigitur,non côtinetur. Extenfio fit ad extrinfecus pofîta ex paritate rationis» Côpræhenfio fit ex uerbis uel fentêtia» lura ÔC dodrinæ funt clarilfimæ in.1. ^d uero.de.It et c.fi. de conf.l.nô poflunt.cuna feq.de.ll.l.fî uero,$.deuiro.ô.fol.matr.fimors eft genus ad plures fpecies,utic^ non cft aliud in fubftantia à fuatrpccie,cui côtinub inhæret,nec ab ea diuclli poteft.l.j.fi cer.penquæ^ fpecies pars fui generis cft,6^ eius ambitu côtinet, ÔC igit ad fuas fpc cies genus non porrigitur» Præterea nulla fpecies fuo generi fimilis eft,ueluti nulla pars fuo toto,aut ergo porrigitur 6C nô continet, aut côtinetur ôf nô porrigitur:SC proptereaalia eft interpretatio extêfi'ua,aliacôtrà.de qbus Bar.in.L omnes populi»

Dod.in locis uulg. Videamus quomodo probat hoc notabilcîdicût enim ex eo quod inftitutio hic indiftindefub uerbo mortis fada,uerificat in interdidione, quæ ciuilis mors eft,ifta côfequentia:fi uera eftèt emancipate, mors effet. Idem JJ amplius,ifta rationeinterdidionisappellationemors ipfacotineret, utinterdidio nis fpcciestquoniâ fi cipiatur inftitutio in cafum interdidionis,æque uerifîcatur morte,ut.o.in quæftionibus defînitu.E t audader afteuerare poffumus, taie notab» lehic nô probari,ô(f Bar.fummariS elîê ueriffîmû,quininlt;^ defendihoc tex, poteft uerbo mortis fimpliciter enûciato non uenire interdidionê,et ad id genus reliqua, hic efle cafum:alioquin nô minus ridicule quæfijflèt Sceuola, nuquid mortis uo cabulo uenirct interdidio,fi mors genus eft,et interdidio mortis fpecies,qua fi ani malis uerbo homo côtineretur,ô^ fubftitutionû appellatione pupillaris^Dubitatio nis caufa fuerit neceffe eft,uel quia mortis fpecies nô eft interdidio,uel quia fimplt • citer enunciatu mortis uerbum non genus fignificat,quod probabilius uidetur.Illa imprimis ratione,quodomncuerb5 debet accipi inpotiori fignificato.l.j.^.qui in perpetuum.s.fiag.ued.uel emphi.Bar.in.l.fi quis.$.differentia.ï.de acqui.poIT.amp;^ potior fignificatio eft propria SC fpecialis,fecundû quam unûquodc^ eftfimplicis« ter taie per prius:ita dilucide in fimili argumêtatur probat Soz. fil.in.l, j. ï, de uulg.inleduracommuni,Slt;fîrmat exemple accômodatilïï'mouerbi adoptionis, quod fimpliciter didû intelligitur ut fpecies.Et limitât illam regulam,quod fpecies proprie continetur fîggificationegeneris.1. fi quid earum,$. irueremptum. de leg. iij.àd.intcr agnatos.l^nde leg.non habere locum, quando idem nomen cômune efiet fpeciei,ut adoptio,quia accipif in fignifi'cato fpeciei ut potiori,et merito.glofi Dy. Bar.Bal. âi ali] multi de morte naturall intelligût. Accedit quod fi'ngula uerba accipi debent in cafu ucro, nbsp;nbsp;non fido. l.irj hæc uerba,s.de^eg. gelf. Bar. in.1.

omnes populi.in tradatu interpretationis extêfîuæ.Item in proprio fîgnificato bo nus tex.in.l.IexCornelia.s.detefta.etibi Aret.amp;T.l.nô aliter.de leg.!!]. Etidcirco multum intereftèputofiquæratur,gtrum appellatione mortis ciuilis mors contin geatur, an fimpliciter uer^ mortis enunciatio ciuilis intelligatur.Primo cafu con« tendêtibus plures mortis eiTefpecies,non eft dubiS fîgnificatione generis eptineri, de quo poftea : fecûdo cafif naturalem tantum uenire. Hic cafus QC in hune fenfum

omnes

IN L, GALLVS QVID SI TANT, PARADOXA, 27

A otnnes textus loqui uidentur.SCueram puto glof.in.c,fufccptum,dc refcn'ptis, lib, vj. quam inter lt;gt;teros hand modicae autoritatis Alex, in,l. ex. fado.$. ex fado,ad Treb.licet Aretan.1. ex ea parte,ininfula, deuerb.obl.fiC recefttiores hie contra fentiant,DeDy.æ Bar.diftindionepoftea dicemus, Firmumitaeç fit tale notabia lenedumhicnonprobarijfedcontrariumliquidius elTe, Necmoueat,fînoncona tineretur,hic fequi abfurdum contra iuris régulas, quod in corredorqs admitterea tur interpretatio extenfiua,ut quidam dicunt, quoniam fan's abunde oftcdimus, 0» Aquil,for. non corrigere, fed interpretari legem,xq, tab. 0^ Alex, ht'e fcribit non corrigijfedlimitarifauore teftamenti, àC inlimitatiuis fauorabilibus extenfîones elTelicitas, *

Dixi contendentibus plures efle mortis ipecies, non dubium qualibet appella* tione mortis quafi fuo genere contineri: nifi mortis uocabulum atquiuocum effet ad genus QC fpeciem,ut inadoptione,Soz, autore. Vis itacp flat, utrum plures fint mortis fpeciesîquia ubi non funt fpecies,nec genus,fed ens per fe quoddam fingu a lare,imb nec ens fecundum phyficos,cum non aliud naors fit,quàm entis priuatio, utcæcitas. Dodores uariant: QC quamuis Dy. Cy.0^ Bar. diftindio pluribus plaa ceat,Senenfcs tarnen impugnant,SC iam diferti Papien.utrorunc^ refellunt fenten tias,0lt;^adfummumomnes eodem tendunt, ut fit mortis genus SC fpecies, diuerfo quamuis calletquod nec lege, nec ratione tuentur omnes. NancÇ.lI, quibus nituna tur, autmortuorS loco dicunt déportâtes effe, aut pro mortuis.l.f. $.quidâ filium* debon.poff.contratab.l.in aä:ione,f.publicatione.ö.profoc.l.finecem.$.fipatroa nus.de bo.lib.Sunt ex diuerfo.ll.quænegantmortuis effefimiles.1. intercidit.f. de cond. etdem.l.fed ft alia.f.de bo.dam.l.ex ea parte,$.infulam.de uerb.obfl.deo no bis.C.de epifeopis et der,Si femel deportatio uel interdidio mors efijfemper utic^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

mors eft,ueluti homo femper animaUnec poteft diuelli genSsà fua fpecie.l.jfi cer,

® pet,6Cfimorti fimilis,quomodo idemfl.quod Nerua,s. depof,amp;fi diffimiliSjquoai modo fimilisc' fintercioit. Pro mortuis 6C mortuorS loco habendos.ll.dicut certis quibufda cafibus,non autem effe mortuostqui pro neceffario hærede habetur, non eft neceflarius.ö, de tefta,l,lege Cornel. Aret. hie nota diftindionem pro fidionis ridiones cr fignificatu, Alterius generis funt à uerofidionesSCmendatia, quamuis nodiffis menduciit miles pleruncp effedus pariant, ut in Cornelia ÔC poftliminio liquet, Panorm. no. diff-erunt,

• tex.probantê mortis appellatione Ciuilem contineri,in. c.nifi effet.de praeb. Aret, dicittex. reguläre in.l.fed SC fi quis.s.fi quis caut.Melior tex.meo iudicio eft in.1, fi mater.C.de inft, SC fubft,ibi, deportatus uel aliter mortuus, Sed omnibus facilis eftrefponfio.

Adijeiunt praeterearationemab effedibus,concludentes mortis nuncupatione uenire turn interdidionem,quando non diuerfos producunt effedusjnihilominus ifta nihil ualet c5fequentia,illud SC illud eiufdem funt effedus,ergo funt idem. hac ratione emancipatio mors effet, SC ex contrario mors SC deportatio non aliud ab emancipationeeffÄ:ÖC fimiliter capi ab hoftibus,ÔC nafci e»ancilla, SC ad pretium participandum uenundari,ficut eiufdem funt effedus, acque in fubftantia nô differ ex diuer^is iji rent.Non eft nouum ex diuerfis eofdemproduci effedus,quod efi^xuberantis na dent a/Mndo^ turæ fpecimen.l.iiji^, ex pluribus.de acqui.poff.l.non ut ex pluribus.’f.de regu. iur, *jfeiluigt; talia arguunt fimilitudinem in effedibus, non identitatem in fubftantia.

Nec obftat quod ex diffimilibus caufis fimilia non prodeunt.unde illud,uariata caufa,alius SC alius effedus.Lan eandem.^.adiones.de excep. rei iud.quod Bal. in proœmio.fforum déclarât de caufa principali^.cum ceffante.de app. fecus in eau « fa inftrumentali, materiali, SC efficienti, in quibus illud^ihil refert quid ex acqui* pollentibus fieri.l.fi mulier.fad Treb.Nec àffeuerare lécet ( ut ex eorum didis col ligitur ) mors eft ubi ijdem funt^edus; SC ejy:ontrario,mors non eft deportatio,

E 5

MARU SALOMON!!

C ubi dfucrfi. Nfmis qufdem Protagonce abfurdum afTerere unum aKquid ßt idem èC non idem,ut mortem effe QC non mortem, quafi non cuiufquer» fua propria ac eonftans natm a effet,contra comunem omnium rede philofophantium rationem, Sapienter Celfus iureconful.in.l.eum qui ædes.deufuc.tradidit non pode quid dw uerfoiure cenferi, Cæterumß mors ÔCdeporcatiofunt fimilcsin efFedis,non tas men in omnibus funt fimiles,ut,d.$.pubîicatione,iunda gloCt Statius flo, Cors nelioj'.deiur.fif.SCj.ex eaparte.$.infulam,j’.deuerb.ob.ôd.d.l.intercidit.quoniain nulls fimile tam per omnia fimile,quin in aliquo fit diffîmile, alioquin effent idem» l.i.deleg.j.SCd.quod Nerua.depof Quapropterrediusdixiffeglof. uideturin.c» placuit cômuninoftro,xv).q.),æqu/pararimorti incafibus qflibusfîmiles funt, idem de eifdem fit indicium. I. non pÂTunt, de, 11» in quibus diflîmiliter iudicans dum,ut de diuerfis.Et æquiparari rede dixit,non contineri» Sed communi omnis um Dod.fententia male reftrinxit ad cafus duntaxat fimiles in iure exprcffos,pros pter generalem æquitatis regulam,quod in paribus caufis paria iura gubernant, dC cum lîmilitudines nbsp;nbsp;difllmilitudinesinfînitæfînt, ôf quotidienouæ renafcuntur,

præter banc regulam difFcfle eft ad alias traditiones,ut Dod.tentant,redigere. SC hæcilla fortaffis periculofa definitio,dequa iurecôfultus nos admonetin.1» omnis definitio.dereg. iu. Ex quibus manifeftum fit,uox mortis naturalis tantum in iure noftro contenta, per quam diflbciatur anima à corpore: SC in hune fignificatum omnia iura loquuntur,ut hic.ôf quamuis deportatie, SC id genus reliqua, in multis morti æquiparêtur, SC difpofitio mortis nuncupatione porrigibilis fit ad déportas tionis cafum,tamêfîmilitudinis ratio in eo quo Gmilesfuntconiungit,nô uis uoca« buli.Similitudinem quo ad effedus teftatoris facit uoluntas etiam àiureconiedus rata,ôiS idipfum de quo agitur, ut hic ubi agitur de diflbluenda fuitate, aut afferent da in locum deficientisîhe teftamentum rumpaturtquæ no folum morte, fed etiam

D deportatione SC emancipatione diffbluitur. Qui ergo caf^ non ueniunt ex ui uos cabuli,fed fimilitudinis ratione,ut aperte Sceuola inquit,* ad fimilitudinem mors tis cæteri cafus admittendi fint: SC ita accipit SC interpretatus fubtilis Aret.hic, Attamen contendenti plures mortis fpecies,conuenit definire, ficut mors uitac priuatio eft,ita omnem adum priuatiuum alicuius ftatus,conditionis, uel dignitas tis quædam mors fit» Deindemultiplex dehominehabenda confideratio: Aliafes cundum phyficos, alia fecundum morales, alia fecundum Platonicos, alia fecuns * dumtheologos,SCPlatonicephilofophantes. De quibus omnibus iura noftralos quuntur.Qui hominem primo confiderant,ut antmal:fecundo,ut hominem:tertio iiK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut ciuem: quarto, ut fapientem, quern noftri perfedum uocant. Hine quaternaria

pbx. I'uris diuifio,naturale, gentium, ciuile,theologicum, feu diuinum, PrimS ius, quod animantium dicitur, non fecus de hominibus ftatuit,quàm cæteris animantibus, quibus folius uitac comodorum priuatio mors eft: quae à Platone animalis mors di citur, lus gentium ad continendâ inter uniuerfi orbis genres, quafi unius urbis cis ues focietateminfudaiÆuiusutpræcipuummunus eft libertas,^ta fummum detris mentum eft feruttus.Nameum omnia deus,ut placet Stoicis,SC luftiniano inft.de rerum diu.§-partus.hominum caufa genuerit,0C quod uerius Dauid cecinit, homis • num pedibus fuoftrauerit oues et boues uniuerfas,ac pecora cagipi,uolucres coeli. Sc pifces maris:planè intelligimus cætera animantia ad feruitiS,folos ad imperium natos homines:quare perfpicuum fit,quando in feruitium deprimuntur, deimpes riofo dignitatis gradu atep humanitatis deqci,SC in brutalem conditionem detrudi, Quæ eft feruire.Optima itacß rationdFeruitus homini altera mors eft: quæ humanis Ätis priuatcommodis,SC titer iumenta nobis imputat.l.quodattinet.SC.l.feruitus tis.fdereg iur.inft.deiur.perfo-^.fi. Hineomnispœna quæ perpetublibd-tatem adimit,morti coparatur,!« quidam funt,].de pœn»i fed fi alia» de bo. dam.l.intercis

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit.de

IN L. GALLVS ,5» OVID SI TANT, PARADOXA, 13

dtt.de cond.amp;Tdem.amp;ficut ilia animalis, ita hæc à quibufdam mors hominis dicis iur,quod de fta Ä dignitatis humanæ detrudit. Pari ratione ius ciin'le inter eiufdem ciuitatis eines communem focietatem ardius denincire ftudet:^xiuftitia munes • radiftribuens,benemcrit’osuthonoribusauget,maleficmeritosdeftatu ciuilitatis deturbat,ad peregriniep conditionem redigit,quæ utiep altera mors eft,0(f fané mor tuns ciuirati,quæ nullum ab eo ut ciue fperat commodum, SC fibijpfi quo ad ciuilia tnunera mortuus,quibus perpetub fe priuatum fentit.

Hine iureconfultus deportatum alium hominem elle dixit in.I. ex fado.ex fas do.ad Treb.Idem peregrinum appellat in.l.fed SC ft fub cond.^.folemus.ï. dehær, inft.se.l.j.C.eo.SC A^^olides dicStur,id eft fine ciuitate.d.l,quidam funt. Et quam* Apolidet, «is interdum quæ iuris gentium funt, SC qu^animalis adimat, non fimpliciter tas men ut ciuem punit,fed ut fceleftiftimum hominem,SC noxiS tollit animal. Etenim

reip.intereft SC bonos ciues SC uiros bonos in ciuitate habere.l.j.de iuft.SC iur. qui ciuilem SC humanam diligunt focietatem. Tametfi no omnis homo ciuis fit, omnis uero ciuis idem ut continuo homo pariteret uir bonus^fle debet. Ciuitas, Arift, inrep.inquit,ciuilis quædam focietas eft, nonfolum fimuluiuendi, fed etiam bene uiuendicaufa conftituta. IgituriusCiuiledtuerfas pro qualitate delidi poenasin ciues irrogat,tum ut ciuem SC hominem libertatis ademptione,tum ut ciuem duns taxat ciuitate multando,tum ut noxiu animal capite feriendo. Et ueluti ciuilis con ditionis priuatio mors quædam eft,eadem ratione in ciuitate quoniam plures funt ordines SC dignitatum gradus,quolibet de gradu exaudo,ratio fimiliter mors quæ dam eft, quia ftatuseft priuatio. Et idem in ecclefiafticis ordinibus ftatuendum, quod degradatiodicitur. c.j.depoen.in, vj. Mortis autem appellatione folam ani* mi Se corporis difiblutionemueriuscontineri putotquia prmrior fi'gn!ficatio,SC per antonomafiam abfurdum utiep uidetur,quotquot graduim ordinum'ue priuas

2 tiones, totidem mortes r^e dici, ueluti mors priuatio quædam femper eft,pariter omnis priuatio mors eflet.

Qjuartum mortis genus eft fecundum Platonicefapientes, SC noftros theoloa gos,cum fefe fic abnegat homo Saluatore docente, calcatis uoluptatum illecebris, ac palTionibus domitis,mundum ipfum,omniacp quæ in mundo funt defpiciens, iu gi diuinorum contemplationi addicftus,folutus liber^ domino famulaturtut mun« •do non inlepide mortuus prædicetur,qui nullis mundi aftèClibus tangitur, de quo loquit.c, placuit noftro.col.xvj.q.). Clem.exiuit.de uerb.figni. SC.1. deo nobis.de epifc.0Ccler.l.inhonorartjs.$.philofophis,ff,deuac.mun,SC.l.j,dfeuar.cog.l.pros felTio.C.demuner.patrim. lib.x.

Quid fi filius inftitutus religionem profitetur® iftingue,fi religions profitetur bonoru incapacem,ut Clem.exiuit.de uerbo.fig. quia inter mortuos computatur, fecundu Bar.SC Docft.in authen.fi qua mulier. C.defac.fan.eccl.l.j.s.de tefta. Pas norm.se Docft.in.c.in præfentia.de prob.æquelocum habebit Aquiliana,ut in in« terdido SC mortuo Sêdecedente apudhoftes.f^.uidendum.^lia eft quæftio dero gatopoftmortem reftituere,utper Bar.in.I. cumpater.$. hæreditatê.deleg.q.Dy» Bar.SCDod.l.exfado.f.ex fado.ad Treb.SC.1.deo nobis. C.deepi^SCcIer. Cas no.d.c.inpræfentia. jj^i uero aliam religionem iÇ mendicantium profitetur, non idem,cum ius fuitatis non perdat.d.l.deo nobis.SC.d. c.in præfentia.

Quid fi teftator ipfereligionê bonorum incapacem profiteatur poft morte infti tuti filij,an nepos natus poft eius religionê ex Aquiliana fuccedetc' Noua eft quæa ftio,quam facit hic princeps iurisconfultorum (^thedrantium in gymnafio Bono nienfi Carolus Rui.Ferrarien. SC concludit talem pofthutWiï perinde habendu, ut poft morfem teftatoris natum,ex quo religionis huiufmoü profeflio quo ad hunc : effeClutn altera mors eft, Non mag« enim $ mortuus teftari aut ueius teftametum ,

E 4.

MARTI SAtOMONIÏ

C rcuocarc potcŒ, quinimb tali profeflione aeque ac morte côfîrmatur teftamcntum fecundum Bar.Sd Dod.d.authen.fi qua mulier, SC d.c.in præfenife,ftatimcp fuccc dentes ab inteftdtouel in teftamento inftitutiad eius hæreditatem admittuntur.Iu uatur Galli intentione,quae fuit iuuare teftamenta ne rumpantur natiuitate pofthu mirquodcontingeret, fi illo profeflb quafi uiuo natus diceretur.l, commodiflime» facitj.$. quid fi is qui,0C identitatis ratio fuadet in hoc cafu idem quod in mortexu in cafu fimus,ubi nihil refert quid ex æquipollentibus fieri.

Vulgaris fic agitur quaeftio, utrum conditio impleri ualeat æquipolicnti. Hoc Conditio ne: loco arguitur pofle.Petr.SC Bar. bellilTime diftinguijt inter conditionem necefla j celJjrà er uoi j-jarn ad adum uel effedum, 8C uolSt^iam.ea ratione quod in neceifaria de elFedu lunt4riii, cogitatum dicunt, in uoluntaria de modo 5C forma. Recentiores quidam nihil ins terefie putant,6C utrobicp impletum SC non impletum, multis iure exemplis labo« rant oftendere,longacp idcirco diftindione retradant:cuius rei fortiflimum colli« gunt arg.ex.l.fi cum dotem.s.fol.mat.ubi licet conditio fi matrimonium foluatur, fit necellariaad effedûrejpetendæ dotis.l.îj.eod.tit.tumpadum in cafum mortis non impletur diuortio,necp econtra.Bar.faptde dixit cafum omiflum diffîmilê ex« prenb.Recentioresdiiïîmilitudinisrationemnonadmittont,propterea quod mor • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti ualde difïimilis eft emancipatio,SC tarnen mortis cafus ad emancipationê hic por

tigitur.Reipondeo quod in diftoluenda fuitate,de qua hie agitur, morti fimillima eft emancipatio, inft.quib.mod.ius pat, p.f. Similitudo enim fufficit in co de quo Similiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agitur.l.qui liberis.i.de uuIg.Et ideo fimilia dicuntur omnia quæ no funt eadc, fed

cMtur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quibufdaetiam diftimilia.l.quod Nerua.s. depof. Verum fcrutemur in quo ifta

fimilitudo.Dod.non declarant. Et utic^ quo ad uim foluendi matrimonium olim uel minima aut nulla^t quoniâ ibi non agebatur de diifoluendo matrimonio, fed dote repetenda,in qua non eadem ratio diftbluti matrimonij per mortem, 6C diflb« D lutiperdiuortium,quorum diuerfifunteffedus.l.Luciu^SC perDod.in.IJj.S.fol, mat.ôC.l.confenfu.C.de rcpud.Caeterum mors foluit honefte diuortium, tametfi li cite,non tarnen honefte. Non omne quod licet honeftum eft.1. non etiam, de reg* iur. Amplius etfi omnialicent,non omnia expediut.Nam ÔCprimus illcfpur.Scar birius,qui diuortium Romæ fecit,nota no caruitfita altcrum neceflarium, alterum legibus infenfum, ut didis iuribus patet.

In cafu autem noftro agitur de reparandis rupturis teftamentorum, SC ut alieni^ pofthumi nobis legitimi hæredes efRciantur,quod quoquomodo cofequimur, Ide ius Sc implementum uoti. N ec diuerfum,fi morte inftituti uel interdidione fuitas contingatinpofthumis. Non fimiliterquoquomodomatrimonium foluitur,dos reddenda eftjfed illi tantum,SC in eum cafum quo ftipulator dotansuoluerit. SCd.I. fic5dot.0!;.l.exmorte.G,depad.conuenf.SC.l.i.$.accedit.6Cdereiuxo.ad. Acce dit quod ibi diremptio matrimonq non facit padionê condii ionalem,cum non ex« prefla fubintelligatiu', arg.l.iij.delcg.j.l.in côditionibus.$,hæc fcriptura. de cond. SCdem.l.nonrede.W.defideiufT. Namqua rationeres datæTi nuptiænon confe« quuntur,conueniireintelligimus ut reddantur.l.fi extraneus,s. de cond. ob, eau,SC • I.dotis frudnß.§.fi,cum.l.feq.ö. de iur.dot. eadem ratione fi matrimonium uidua« tur,ut dos data reddatur,etiam ubi nominatim nihil conuenilmors enim feu diuor tium condemnationem adiecit.in.1. fi cum dotem.non ad reddendam dotem, quæ nihilominus reddenda erat,fed ipfi dotanti reddendam. Item ibi eft uolStaria, quo niam in eletftione dotantis fuit cauere in quem cafum fibi redderetur: 6C ideo alios • cafus confultb creditor omififtè.a^.I.fîmaritus.C.de proc, SC banc fententiâ glof. Bar.ôC Dod.ibi ampleîli uidentur. Hic autem non nifi in cafum fuitatis aduerfus rupturas iri poteft, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Si ideo diuerfum eft in, I,fi cum dotem, quiaWoIuntarium eft ftipulari in quem • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cafum

IM Iz» GAtLVS J.ET QjriD. SI T AMT* PARADOXA» X9 À cafum ueKt, cai dotem reddi t quare non idem hfc, ubf nemo cogitur m aftcrnm • cafum i'nftituer^, quinimö liberum eft nullo expreflb cafu niCi Cuic^tis inftituerev Item öi^ in unum ita poteft, quod non in alterum intelligatur inljitutus, in.$. ut ina ftituens.Sdficutrobicç adus omninouoluntarius apparet. Sifuprafcriptadiligent • ter ruminent,diuerfitatis rationes no Iatêt,SC ultcrius defendi pofle arbitrer. Aliud hic coniedura uoluntatis ueluti in uulgari tacita pupillarem cotineri iuris præfum ptione dicimus.1. iam hoc iure.î.deuulgzpariter expredtone unius cafuscæteros eiufdem effedus contineri,aut ad illos extendiprobatur.d.I.mulier.j'. ad Treb.d.f» fimater.C.dcinft.ôiffubft.amp;rahisfimilibus.Nec^mir3,quandoIiquerenonponît, cur maluerit teftatoain alterum cafum intelligi inftitutum, qui fuus nafeiturus eft. Seinalterum teftamentumrumpi,uerifîmiBuseft omnimodofuum teftamentum üalcre uoluifle.arg.l.iq.i.de milit. teft, Ädde quod in his latior fit interpretatio.l.in teftamctis.de reg.iur. At in.I.fi cö dot.anguftioris interpretationis res eft ftipulato ria.l.quicquid aftringendae.de uerb.obl.facit.l.ueteribus.s.de pac.Item multae caii fe accidere poirunt,propter quas malit in alterum cafum fibi aut alq dotem reddi.

Et ü ueru amamus,illa hic non probatur côclufîo,qu®dfubftitutio in unü cafum fada ad fimiles porrigatur:fed illud folum,quod ueluti poteft in cafum mortis infti tui,fic podit in cafum interdidionis. Liquet illis uerbis ad dmilitudinem mortis cae teri Caiusadmittendi. Sedmortiscafus eftexpredus,ergofimiliter caetcri expri« mendi clarius. ö.$. quidam rede,ibi,ut eo cafu ualeat,qui ex uerbis concipi podi't; ex uerbis ait teftatoris, non autem coniedura.Item in. $. etiam infra ad omnes ca* fus.quos in Galli fententia fupplendos diximus, fi fubintelliguntur, aut extent duntur, fruftratoriafuidetfuppletio* Verum poftquamrecepta eft haec fententia, quia pium Se publice utile eft,defundorum elogia interpretatione iuuare, religio^ fe cotnmendandl QC cuftodienda eft.ar, eorum quæ Sceuol«dixtt. in,$. quid fi is» B ôe.$,illecafus. óóprohacfententiaeftd.l.mulier.óe.d.I.dmater.óe.l. fi ita edet.ina fra.q.dfteg.ced. •

Supereft non illepidæ inueftigationis, poftquam obtinuit Raphaelis fententia,’ quodeadem Aquiliana obferuatio fuidetnecedariain exhæredationc,ficuti inin^ ftitutione huius pofthumi:amp;J fan's probatur in.l.pofthumoru loco.in fi. de iniuft,: teft.00 inft.de hær.qual.SCdiff.^.pofthumoru.ôô melius in.I.iq.^.ij.etfequenti.bde • iniuft.teft. Quid fi in unü cafum exhæredareturç’ Num porrigetur ad alios fimilesi Dodores non mouent.Si uerbainfpicimus,non continentur,neque porriguntur: Si mente, an ueluti in inftitutione, æque in exhaeredatione fit præfumenda uoluna tas.Pugnant inter fe fauor conferuandi teftamentum,Suf odium exhaeredationis. Si conieeftura eft, quod teftatoramet fuamuoluntatê noninfringitæqueea uoluntas ualere debet in exhacredatione ut in inftitutione. Si odium exhaeredationis tam ins gens eft,quod uolutatis coniedurâ obumbret, aut contraria præfumptionem indu catîfcilicetteftatorêmaluifieincafumdûtaxatexprefium exhæredatû intelligi, ôd alios confultb praetef ftetpro hac parte eft.l.cum quidâ.s.eot^.c.odia. de reg.iur»' in.vj.Exdiuerfo.l.fiitafada. ô(^.l.iii.$.nominatim.infi.j.deiniuft.tefta.

Hæc eadem ualent ad refellendû obieda.l.comodiffîme. in qua nihil cotrarq uin deotnec illis accedo,aui putant conditionê efie in illis uerbis,fi nafcdhtur,cG de na feituro aliter inftitutro fieri non pofiit.arg.l.j.f.de cond.amp;^ dem.SCl. nomen filiarû» ï.de uerb.fig.Et fimiliter ualentcôtra.l.fed interim,$.fi,l.quæ tamê.et.l.fed fi mors» s.dedon.interuir.amp;^ux.Nâ donatio diuorttj caufa quæ fimilitudinê habet cû don» cau.mor.qa antediuortiSfit.ll.etmoribus efti^probata,quafiaddiuortiôinuitad mentû. Alia aût donatio quæ non^ppter diuortiS,fed inipfi^diuortij têporeut bona • gratia diwertat,fit quafi difcedêti cômeatus,ut in.l.quæ tajjtiê.l,uidricis.$.donatio« nes.ô(^.l,2lt; ideo.e.de don.in.uir,^ ux.nimirû fi non compleat conditionêmortis»

MARTI SAL OMO NII

c übl* nihil cum ca habeat commune, fiC fimiliter nec deportationis cafus per quem . minimedirimiturmatrimonium.d.LfedSt^fimors.SC.l.i.C.dere^dijs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vereor tamci»ne non fit ucra hæc Petôô Bar.diftindio in ea parte, qua condia tionem neceffariam ad adumponitut diuerfam ab ea quæ ad effeâum : quamuis eiufdem uirtutis efle contendant:Quoniam nullus adus eft tarn uoluntarius, quin • habeat fua eflentialia,ut teftam.ftip. pada.óó licet ab initio in arbitrio fiierit illud uel illud agere,attamen poftquam delegimus unS aliquid agere, ftatim illius eflèn tialia funt neceflaria.facit.l.ficut. C.de ad.et obl.exemplû,ueluti ad adum purum fimplicitas eftncceflaria.l.i.$'fiqult;sfimpliciter,deuerb,obtaequeadomnemad3 conditionalem conditio eft neceflaria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quid dicendum,an ubi conditio alt;ijcitur, femper de effeduuidebitur cogita« turn,cum conditio ad adum conditionalem femper fit neceflariac’ An fatebimur ta lern diftindionem non ufquequac^ ueramfDodmon confiderant.Et uerius uide« tur,quod régula procedat,quando adus conditionalis eft neceffarius ad effedum: quia ftant ifta fimul,quod adus coditionalis fit uoluntarius,amp;^ coditio fit ad adum neceflaria,ut iam diximusTNec iniuria diceba melius dici adum códitionalê, cum ipfa per fe conditio nihil ualeat,nifi adui tan^ fubiedo adijciatur,per quam adus efficitur conditionalis,qui fic qualificatus ad talem effedum eft neceffarius. Non enim per fe quiuis adus,nec ipfa coditio ad defideratum effedum nos ducunt, nifi iungantur,ut hie aperte probatur.Diftinguendum itaq? fuit inter adum conditio« nalem feu neceffarium ad effedum Qi uoluntarium: ÔC fi conditionem fimplicitcr dixeris ad effedum neceffariam uel uoluntariâ, cum fignificatu nihilominus habe bit,ut non per fe,fed adui hxrentem,id eft pro adu conditionali intelligamus.

Ex quibus plané deducitur,ficut omnis conditio ad adus conditionales eft ne« ceffaria,ita non omni adus conditionalis ad effedus concupitoseft neceffarius» p Qui autem fint neceffartj,qui'ue uoluntarq,Pet»amp; Bar.non declarant, nelt;$ Dod* ' caeteri,nifi quod in ratione differentiæfcribuntin neccfÄ’rjs de effedu,inuolunta rijs de modo ôiformacogitatum credi, Vnde coîligitur tune de effeducogita« turn, quando conditionalis adus eft neceffarius: tune de modo ôi forma, quando adus eft uoluntarius nbsp;nbsp;ex contrario,tune neceffarius,quando de effedu: quando

autem effedus gratia adhibita fit coditio, ut neceffariam intelligere ualeamus, ali« ter non explicant,propter quod huiufmodi dodrina pleniori indiget enarrationc»* Scrutemurcp quid eft dicere conditionê feu adum conditionalem ad effèdum; ÔC profedo haud aliud fuccurrit,nifi quod necelfarius is fit,qui aliter geri non poteftî uoluntarius, qui multifariam geri potefttalioquin fi efiedus refpicimus, omnis adus conditionalis foret neceffariustquod exillo uel maxime intelligere licet, qd omne agens agit propter finem, id eft effedum aliquem, Arift. primo Ethic, ergo omnis adus eft ad effedum:Si ad effedum,omnis igitur adus effet neceffarius,fe« cundum diftindionê propofitam,SC per hoc nullus effet,quin aequipollenti poflet Coditio âd eff'e impleri.Et propter^definire nos oportet,adum conditioq^lem ad effedu ilium du neceffdria necelîàrium efle,qui aliter quàm conditionaliter geri nequit,id eft, nifi fub tali con er uoluntdrid. ditionali geratur,ad præftitutum effedum perueniri non poteft: Voluntarius aut,

• • qui diucrfi'mSde geri poteft, Nec défunt exempla ex ipfism« legibus, quibus agi« tur petita, hic repugnantibus.xij.tab. pofthumus alienus fimpliciter non poterat in ftitui, ergo neceffaria eft coditionalis inftitutio in tempus fuitatis collata,utin reli« quis incapacibus in tempus capacitatis.Lin tempus.f.de haer.inft. ex cotrario in. 1. commodiflime.conditionalis now^ft neceffaria, quia fuus poterat etiam fimplici«

• • terinftitui,uteleganter4cribitBar.necp conditio confiftit in eofi nafcatur,utqiii« dam putantdenafciturc^rg.l.i.f.fi'.)'.decond.amp;^ dem.âf.l.qui liberis.f.deuulg.Si militer mater cupiens bona fua filijs QC non patd quæri, non poteft aliter id confe« • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui.

IN L» GALLVS QVID S N E P O S, P AR A DO X A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO

A fequi,nifi alium roget filtjs fadis fui iuris rcflituar,I.fi mulier.j'.ad Treb. Äf.!. fî maa •ter.C.deinft.ôi^ubft, quamuisnonillepide quidam dicant ibi non agi deimplcna daconditione, ^d quia finita eft caufa fufpenfionts morte patrif,igiturex inters pretata mente defundi admittuntur.arg.l.à filia.^.alumno. bad T reb, Facit, quod »finita caufa odtj,finitur odium.l.Titia Seio.$.ufuras.de leg.rj.

Exdiuerfo m.l.fi cumdotem.s.fol.mat.poteftquis ftipulariG'mplicitcr uelcon ditionaliter dotem reddi foluto matrimonio:poteft ÔC non ftipulari; ergo nulla nes celfitate coadus in alterum cafum ftipulatus rede die it uru old tarie, nec folutio ma trimonij ibiadum facit conditionalem,ut.B. oftendimus. Vera eft igitur Pet. AâtunecelTd-Bar.dodrina fie dcclarata, quod conditio feu adus conditionalis adeffedum nes riMctuoluntit celTarius eft ille,qui aliter quàm fie conditioÄaliter geri non poteft, amp;nbsp;iure dicitur necelTariusZÖ^ ex diuerfo uoluntarius, qui uarie geri poteft.

Quare eft quod adus qui diuerfimode geri poteft,dicitur uoluntarius ; Stf ex cort trario,qui no nift uno modo geri poteft,dicit necefiariust’ quia omnis eledio adus eft uolütarius.Arift.q.Eth.Schic probaturin.l.uerbahæc.f.de cond.inft.I.Cornea lius.l.iam dubitari.de hær.inft.unde differentia inter hæÆdêneceflariû ÔC uoluntaa riû,inft.dehær.qua.amp;^.dif,§fuia3t.Eteledio eft demultis.l.quodinhaeredê.^.elia gere.s.de tribut.I.pleruncÇ.^.fi.de iure dot.SC toto titulo de opt.ôC eled.leg. Igitur ficut conditio,quæ nulla neceflîiate cogente adhibetur, eft uoluntaria, pariter nea ceflaria eft,quam nift adieceris incaflum laboratur.

Propter quid eft,quando adus conditionalis eft uoluntarius, creditur de formai adde SC effedu cogitatumicum omne agens agat propter fïnem,ut.s.oftcndimusî in neceffario autem de effedu tantn,an quod qui neceffîtati obferuationis fe fubij « cit,folo fine trahi uideturfeum omnis adus uolûtarius gratior fit atep expetibilior» Non eft uerifimile,omittatur nifi inutilis effet ad fine. An quid adus uoluntarius £ rccipit formam à difponente ueluti opifice.'neceffarius aliunde,ut hic:et propterea uekni il le formam dandolt;e ea cogiiaffe eft neceffèjita qui aliéna utitur,non de for ma,fed etfedu cogitalfe eft necelTef An quod credibile non eft,non fine caufa inter modüs agendi diffèrentiam feciire,qui unum cæteris praetuntî”

QVID SI NEPOS*'

VID fi nepos ex quo pronepos inftitueretur, emancipatus effet Hæc tertia quæftio,an idem ualeat emancipatio ad tollendam fui* tatem,quod interdidio SC mors,retento eodê themate,perfona tans turn mutata.Quamuis glof.et Dod.fecundam quæftionem faciant, ____putentc^ emancipatum eundemep inftitutum nepotem SC fubftitus tum pronepotem. Vnde Paul.de Caft.hic dicit mirabile, quod emancipatio uitiat inftitutionê,quando eidem fit in fuitate fubftitutio.idem fentit Bar. in fi. SC omnes fequuntur,quod nullo padomihi perfuaderi poteft,cum fit contra omnes iuris res gulas.Atqui apertiffigie hic probari uideo inftitutionem em^cipatione non abo« leri. Cuius rei gratia inucftigand5eft,quid caufæ, quod infuperioribus cafibus in pei fona filq inftituti mors et interdidio,nunc in perfona nepotis emancipatio con cipitur,fi emancipati^ft eiufdem effedos,cuius SC mors efte' Glof. nbsp;nbsp;Bal. dicunt

digreffum à perfona Imj ad nepotem,ut oftenderetur idem in utroqp:quod minime fuit neceffarium,cum fan's,Ö. Sceuola declarauerit,pronepotem in cafum fuitatis aeque ut nepotem poffe inftitui. An quod ex fado ita agitatum fueritc'nequaquam ; dogmatice enimhicloquitur Sceuola. Superionis cafus ex quatuor perfonis cons cepti funt, proauo fcilicet teftatore,filio inftituto,nepote ptæterito, 8C pronepote in cafum fuitatis fubftituto, Nec aliquid hoc loco uariatun^ab his neceffè eft dicar mus, ut ftatim oftendam*

«ARII • JHOHOSll •

C nbsp;nbsp;nbsp;Prius tarnen excutiamus,Quid de filioCfuit'ne inftitut«s,an praetentusc’Si præ*

tentus,fruftra laborator ne natiuitate pronepotis teftamentum rumpatur. Inltitu« « tus ergo Filius eftjiecefle, uel quod non uiueret, non dicit SceuoÄ inftitutum ne* potem, fed emancipatum ♦ Si uolumus uattcinah præmortuum ftIium,5C inftitutu nepotem atcp emancipatum,etiam rumpi teftamentum fateamur eft necefle natiui täte fui pronepotis pofthumi, quod extraneus.f. emancipatus eum in inftitutione praecederet. Qui dicuntemancipatione aboleri inftitutionem,contra régulas iu ris dicunt,ut,b$.fi.0C inft.de haer.inft.^.feruus.ubi manumiffio,quod plus eft,non uitiat inftitutionem. Neq; à regulis iuris difcedêdum eft, nifi iufta impellat caufal A rrgulK JUS nullaqjfubeftcaufa curmagis nepotem quàmfiliuminftitutqfndicamusjmoutfi* TK non difees jj-yj fÿ inftitutus,contextus,uerba Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canones fummopere fuadent,

aendutn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dicendu ergo no ob aliud mutatam perfonam,nifi quod emancipationc no ab

rogatur inftitutio: Si quamuis emancipatione quis fuus efte definit. Si inter extra* neos connumeretur,non tarnen definit elfe inftitutus,uthic, Si in.$.fi. émancipa* tur autem hic nepos ne præteritione rumperet iure Ci, ubi filio inftituto fubftitui* tur in fuitate pronepos, Séideo neceflaria emancipatio in nepote præterito, fecus in filio inftituto.

Concludamus igitur filium hic inftitutum. Si pronepotem fi fuus nafeetur fub* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftitutum,quamuis in medio fit eius pater,qui teftatoris eft nepos, quia émancipa*

tus eft,SC idcirco iure Ci.præteriri potuit:^ ualet Aquiliana hoc cafu mortis infti^ tuti filq. Etbenecôfonantucrba,Quidfi nepos,exquo pronepos,ut,s.diximus.f» incafum mortis inftituci filij tantum inftitueretur, emancipatus eftet.f.idem nepos in medio exiftens præteritus. E t fenfus eft,nihil referre nepos prætei itus morte uel emancipatione,uel alia ratione de medio tollatur:quod forte nô idê in inftitutoxa inftitutio emancipat^ne non uitietur,(icut morte. Validior quidem mortisuis eft quàm emancipationis. Neep ualet illa ratio fubftirutû intcliigi in cafum quo quis fimpliciter definat elTefuus: quia ad fuEftituiionê in cafi^alli nô requiritur quod inftitutus fit fuus, cum extraneus polïet inftitui. Verbi gratia : filium apud hoftes Habens ficconcipiat,Ticius hæres efto:qui fi me uiuo decefterit,nepos qui mihiex captiuo filio poft mortem meam nafeetur,hæres efto:quia hic poterat nafci fuus et non fuus,quod ex reditu patris pendebat:qui fi tllic apud hoftes moritur,ualet infti tutio de nepote in cafum fuitatis extraneo inftituto uiuo teftatore decedête.pro batur in,proximo.Stf.^.uidendQ. Vndecolligitur quod fubftitutio fieri poteft,fi fuus erit ctiam extraneo inftituto. Si fie fuitas in inftituto non eft neceflaria, fed in fubftituto tantum, an fuus nafcatur,non autem an fuus fuerit inftitutus,ut hic,Ôito ta Galli formula,Si cafus eft.in.^.quidfi is qui iuntfto.^.uidendum*

Ex quo infero, quod emancipatio fi fieri poftet de pofthumo, uitiaret fubftitu* tionem in cafum fuitatis facftam,quia non fuus nafceretur.'qui ficut in poteftate nu* quam fuit,ita neep è poteftate mitti potuit pofthumus. l.fi.'j, de coll, Bal.in,1,qui fc patris,C.undelib, •

Poftet tarnen coftingere per emancipationem patris de nepote pofthumo uitia ri inftitutionem fi fuus nafcatur,quando conceptus eftet poft emancipationem.in* • nbsp;nbsp;ftit.quib.m^.ius pat.po.fol.ualet enim de pofthumo nondum concepto inftitutio»

l.placet.ô.eo.licetfuus eirenonpoftit,l.Tirius.cumfeq.ï,dgt;fuis Si legit. Exqui* A»fm4Ncip(t= bus uidetur pofte defendi, quod in cafu Galli emancipationenô deficit inftitutio, tiontdeficKttin fed fubftitutio,quod diligentius perferutemur : quia contrà totus mundus conten* ßitutio, dit.Facit quæftionem,quod mog Si emancipatio hic æquiparantur : Si quia nulli • dubium morte deficer^inftitutionem,ergo idem emancipatione. probatur hic. Si l.mulier.f.ad Treb.l.fi ita eftet.f.quando dies leg.ced.l.fi mater.C.de inft.ôCfubft»

Fateor æquiparari qtlb ad diftoluendam pairiam poteftatem,fîlt; tus fuitatis.inft» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quib.

IN L. GALLVS Q,V1D SI NEPOS, PARADOXA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5I

qtjîb.mod. tus pat.pot» foLhiscafibus loqfluntur fupradtdaiuraîfecuscflquo ad ^diflbluendam inftifutionem,ut hic cafus aperçus ex mutatione perfonarum, ÔC. fi.Ô£^ inft» de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi feruus, qucm textum ad hoC allegant Bar. ÔC Docfl. hic.

Ratio,quod fi emancipatio uitiaret inftitutiones, emancipatus utique eflet inftitus tionis incapax,ficut incapax eft patriæ pot, per locum ab oppofitis, quod cmancii patio ôtfinftitutio nonpoiïent fimul concurrereineodem fubiedo, arg.l. iq.$. ex contrario.)', deacqui.polfi SnS.l.ubirepugnântia.i', deregul. iur. Item probaturex uerbis 5C fententia Bar, hic,SC,l.î.deuulg. inilla quæftione, quid fi emancipato effet fubftitutus extraneus, ôf decîdit nô corrumpi inftitutionem,fecus fi fuusfuba ftituatur.arg.l.cum auus,j.decond, Slt; dem.Sentit ergo Bar. nonexui émancipas tionis,fed fubftitutionis: fi hoc effet uerum,fequeretur abfurdû, quod inftitutionis robur penderet à fubftitutione.Mens Bar.eft,quod ficut ex côieÂurata mente des fundi liberi præferûtur extraneis fubftitutis.d.l.cS auus.ita hic nepos fuus cmanci pato filio.SC fie proceditargumentû.Refpôdeo,utrobicp non efteadê ratioinâ plus poteft caufa naturalis accidentalis. l.filio quê.s.eo. Et propterea licet émancipas tionefïlius defi'nat elfe fuus,ficut nô définit effe filius,itg nec definit effe inftitutus, Nimirû fi diuerfum in extraneo,quia nihil de eo remanet,fi définit elfe inftitutus,fi eut emancipatus remanct filius.Nihilominus diuerfi termini funt.l.cum auus.à nos ftris ibi fubftituens intelligit fub côditionc, fi fine liberis decedat inftitutus: in cafu noftro agitur de inftitutione:ibi non retradatur inftitutio,fed fubftitutio per natiui tatem liberorS,quæ femel fortita fuit fuum effedum: hic agitur de inftitutione pus ra,illic defubftitutione quæ inpendenti eft.Necp eadem utrobic^ conieduratæ uo luntatis ratio. Si illic pietas eft fubftitutos pro liberis excludere, hic effet impictas fîlios excludere. dilexithicproculdubio filium inftitutionis honore præferendo, arg.l. Publius.j.decond.âôdem.l.Iulianus.fiquis.o.c.tcft.SC.l.iii.^.jj.de kg. præf, non minus utique dilexit libertate donando. Si emancipatitfbeneficium non effets nonadimereturingratis^r.l.f,C.deingrat.lib,necçpræmijsrcmuneraref.l. fiauia. $.pen.C.de bon.mat.ôf.r.cû oportet.$.cum aSt.C.de bon.q. lib.Qui beneficqs aus get,non eft ucrifi'mile uelit ea in detrimentum cedere.l.quod fauore.de.il. ôô.l.Iega ta inutiliter.î. nbsp;nbsp;adim.leg.exbeneficio ergo emancipationis non poteft argui uos

luntas adimendæ inftitutionis.

Itcrum contrà,quotiens in defedum fuitatis alius fubftituitur, uitiatur inftitutio déficientefuitate.’fed hoccafufubftitutusuocaturindefedum fuitatis inflituti, ers go ôfc.Maior probatur hic ôf dodrina cômunûminor patet ex eifdê. Prima eft fal fa,nifi inftitutio fada fit gratia fuitatis,et in defedû fuitatis fubftitutio. Nâ fimplici ter fada eft inftitutio,ut omnes confentiunt,filius haeres efto,ôf fie non magis quia fuus,cpquia filius.patetdiligêtercôfideranti in.l.fuus quocpj.de hær. inft. ubi foli filtj habêthancpraerogatiuâ,quodnequeût fub omni côditionc inftitui, 5C non ob aliud eft,nifi quia filius. Nâ nepos licet fuus bene poteft fub omni conditione inftt tui:amp; ficut licet defi'nat effe fuus emâcipatione,nô definit effe inftitutus, fie nec de finit effefilius.facitfhrationefui.l.iubemus.C.ad Treb. Sc^tirac^ Bar.ôô Dodo reshicemâcipationeuitiari inftitutione,qa fada eftinfuitate,ecdatus fubftitutus in cafum,quo fuus etiâ defierit,n5 ex ui cmancipationis,fed natura inftitutionis et uo luntatis teftatoris clt;iieduratæ, quod inftituto definente etiâ fuo, kibftitutus fuus fuccedat. Si effet id uerû,incafu Galli femper neceffariû effetinftitutus fit fuus,et fie fubftitutio in fuitate non poffet fieri, nifi fuo inftituto. cuius contrariû probatur lege a. ratione:lege.).$.quid fi is qui,ubi filius inftitutus eft feruus hoftium.Nemis ni dubium captiuitate amitti ciuitatê.p,p,ôf fiÂatem. inft,qulb.mo,ius pat. p. fol» $.fed fi ab hoftibus captus parens, 5C in.f, uidendum, /Miud exemplum.s. pofuit mus deto qui filium inferuitute hoftium habet, înftituiêTitium extraneum : Qui

C fifeuiuodecenêrit,neposexcaptiuofïrio,quifibifuus poft mortem nafcctur, haelt;gt; resefto, AIiudexemplum;exhæredato filïo inftituitur Tnjusfubcondinone,qu^ ft haercs non erit,inftituitur nepos pofthumus ex filio exhæredattfi fuus nafcetur: primum mon'tul»teftator auus,mox exhærcdatus,deinde pendente conditione ex^ tränens fnftitutus, nouifttme naftitur nepos pofthumus : certe hic fuceedet, quia fuus fiC poft mortem nafcitur.^.forfitan.ô? en'ti'n fuitate fubftitutio extraneo infti^ tuto.Probaturhocexemplumin.l.quiinaliena.^.interdumj. deacqui. hær. Patet ergo ad elle Aquilianænon exigi inftitutum etiam fuum; quia fubftitutio fit fi fuus nafcatur, non autem fi inftitutus fuus efledefierinquamuis aliud in lege Velleia» quam dift'erentiam fecit eleganter glof.inft.de exhæred.hb.^.pofthumorum. Item Sceuola non récitât alia quàm fubftitutionis uerba, ergo deTbla fubftitutione hic agitur. Alia ratio me mouet, quod iftS modo filius non eftet inftitutus fimpliciter, fed fub conditione,fi fuus erit.Si eft fimpliciter inftitutus,proculdubio fublata fui* täte non deficeretinftitutioifedfiliusfuusnequit fubeaquæ nonineiuseft arbi* trio conditione inftitui.'ergo inualideinftitueretur.l.fuus quo^.l.fed amp;nbsp;fi fub con* di.^.nepotes.de hxr.inft.l^.$.fciendum de fuis ÔC leg.

Mouet tarnen dubitationem, utrum tab's inftitutio fieripoflitfi fuus erit, turn quod régulai iter emancipari inuitus non poteft.i.eum quidam filium.de uerb.obl, fi no aliter quàm uolcns emancipatur,ergo in eius eftipoteftatedefinere efle fuum* Turn etiam quod inftitutio fi fuus erit,uidetur fadafub ea qualitate amp;nbsp;conditione, propter quam lex iubet inftitui.l.inter cætera.f.eod.non eft peccatum eum inftitue re quern lex iubetfiicet appareat aliter non falt;fturus,nifi lex iuberet,non refert uttS lubens an inuitus quis legi obediat.

Ex diuerfo negari non poteft, quin filius debeat fimpliciter inftitui,aut faltem fubea conditione,quæineiusarbitrio foloeft.arbitiariamfiue poteftatiuamde* finit Bal. illam etiam îjuæ mere pendet à poteftate inftituti, dC non eft mifta fado alterius, nequefubiacetuolubilitati fortunæ. facit.1. Ludus. decond. filt;rdcmJ.i, C.de inft, amp;nbsp;fubft.1. inftitutio tab's. 1. feruus. infra de cona. inft, igitur licet inuitus emancipari non poflit,tarnen à feipfo emancipari non poteft,ÔC ideo no eft in eius libero arbitrio.

Filius hæres efto, fi codicillis fcripfero,licet teftamento inftitutus intelligatur, tunc codicilletur,nihilominus inualida eft inftitutio,non ob aliud,nifi quia con* ditio eft.l. ilia inft.f.dc cond.inft. Ratio,eo ipfo quod inftitutio fufpenditur etiam momento,conditio eft. de cond.in.d.l.inftitutio talis.polfet enim accidere interim ilium mori praften'tum.

Efto confentiat emancipationi,non fequitur,remittit inftitutionis ius: non enim inter fe pugnant emancipatio SC inftitutio. Sozinus,qui remittit ius ciuilc,non re* mittit praetorium.arg.l.pubere.C.de iu.del.de hoc latius.ï.in alia oppofitione. Po* teft praeterea ignorare fe inftitutum fub tali conditione, SC his quae à teftamento ue niunt,cedi non poteft,nifi ledis profpedis uerbis teftamenti. 1. j.quemad, teft. ap. Sc ,1. de his quàm.dett»nf, Acceditquod multæfunt caufæ,qui1^us poteft quis inui tus emancipari.Bar. Dod.in.d.l.quidam filium.de uerb.obl.

Nonobft|fquodinftituitur fub eaqualitate propter quam iubetlex inftitui: • nam fan's peccat,fi non inftituit eo modo quo lex iubet,fcilicet1lne coditione, quae in eius poteftateno eft.Ethocapertiffimaratione oftenditrquia fi interim penden te coditione moreretur filius, fuiflet praeteritus uiuens,quo cafu iniuftum fit tefta« mentum. 1. filius àpatre. s.eod. SC. l.fipater. C. deinfti.SC fubfti. Contra in.$. in* ftituensiualet tab's inftitutio,fi fuus fefcaturtquacnon uidetur differre ab ea,fi me* ts erit. Refpondeo zloqiWtur in nepote qui poteftinftitui fub omni condit. d. 1. fi fuus. Etloquitur de nep«epofthumo, qui nonpoteft aliter inftitui, in quo non

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufpen*

IN L» GALLVS QVID SI N È P O S/ PA R A D O X A. 5Î A fufpenditur fuitatis effecflus ,in iam nato, Et ideo Dy» diftingui't ibi eleganter, •quod quædam eft conditioquænon eftapta inftitutioncm fufpendcre poft exi* ftentiam fuitatis^t.d.^.inftituens.non enim eft pofthumus pn'us natus quàm fuus» Quædam eft apta fufpendere,filt; de hac loquitur d.I.fi pater, bine ßal,eleganter ins • fert,quodft'talis conditio adijciaturinftitutioniiam nanfilq,nonualet teftamens tum;fi uero nafeituri, ÔC exiftit ante natiuitatem conditio, no rumpit teftamentum. I*cum pofthumus.ö.eod.aut poft natiuitatê,amp;röpit.l.pofthuma.ö.eo.Facit.l. fi fer uus.cû.l.feq.de cond.inft.ubi non ualet inftitutio de fcruo proprio, cum liber ertt; quoniâ iureconfultus refpondit, quod in eius erat arbitrio facere,non debuit teftaa tor arbitrio fortunæ cpmittere,licet concurrat ratio perplcxitatis fecundS Caftren» quia libertas non competit ante^ ft't hæres,^haeres exiftere non poteft ante^ fit ft ber.Adhuc.q.facit, quod in. ^.inftituens,uiaetur tradi régula quibufcunq; cafibus ficut nafeitur rûperetcp,præteritus locus fit Aquilianae.'fed hie fecus nafeitur eman* cipato patre,0^ rumpit præteritus,ergo per emancipationem locus fit fubftituto.

Aduertendû eft,quod in Pandedlis Piianis nuper recognitis præcedit ditftio Vt, feilicet dicêdum eft,ut inftituens SCc.quo cafu alius fenl#s eft illius textus,ut ibi dia cemus. Sed ex tex. uulgato fortilftma eft cbie(ftio,quâ miror Dodoribus non pon deratam,R.efpôdeo,quod tex.ille dicit ilia fufficere ex parte fubftituti,nifi' aliud im pediatjUt hie fimplex inftitutio,quæ emancipatione non tollitur, amp;nbsp;ibi QC tota hac lege agitur de forma inftituendi,0C perfona fubftituenda,0C no deiure fuccedendi, nifi in confequentiam.Ô!^ igitur Sceuola aiUinftituens nepotê,qui fibi poft mortem fuâ fuus nafceretur,red:e inftituifte uidetur quibufeSep cafibus. Ecce formula inftia tuêdi, ficut Aquilius loquitur,i(a quod teftamentu ualeat,nô obftante.l.xq.tab.no aSt definit utrum emancipatus propterea definat efle inftitutusîôf igitur noto mihi ilia uerba,rede inftituifte uideturtquæftio eft ibi,utrum fic r^de fiat inftitutio,non utrÛ ex ilia fuccedatur. Rurfus contra: Aquilius concepit hanc formula, ut rccide tetrumpêdiuiastfedfi regianetinftitutus emancipatus,rumpetur natiuitate pofthu mi teftamentum,ergo SCc.difticilis obiedio.Refpondeo:Gallus folS induxit quoa modo poftent fieri legitimi hacredes.cafus eft qui cauillarinon poteft,in,1. pen.de ftg j.ut.s.latilTime demonftratum eft. non autem quæfiuit tollere rumpendi uias nifi in confequentiamtfatis enim fuit Gallo oftendere,quod non obftan.xq.tab. ne

• potes pofthumos poflTe légitimes hæredes fieri.

Secundo ruptura ÔC nullitas, quæ culpa teftatoris prouenit, à iure non fanatur. dodrina eft Bar.ab omnibus probata.i'.l.j.de uulg.in.q.pen.fecundi effedus per,l. quidam teftamento ProcuIum.eo.tit.Prohacfententia adduco tex.apertum in.l.fi fcruus.SC.l.feq.ff.de cond.infti.ubi eft,quod imputet fibi tcftator,qui facit inualide comittendo arbitrio fortunæ,quod ipfe poteft facere ualide.facit régula, damnum quod quis fua culpa fentit SCc.addeglof.in.l.iij.C.de inoft.teft.ôf.I. tradabatur. ff. de mil.teft.’Sicut enim emancipandi têpus habuit,ita deefte non potuit ad nouas in ftitutiones faciendastintelligere em debuit,quod fi' emancigat inftitutû,quod poft humus et alius quiuTs fi' non inftituatur iure præteritionis rûjkt.hanc rationê 1 atifît me^bat et adducit ad fi'milê.q, Sozinus fil.in repet.1. j.de uul.in ultima, q.tertiæ.q. principali.Ex hoc Iiquet in Aquiliana non folû in fuitate,fed etiâ in^æreditate fie^ ri inftitutiones: quÂl fi in fuitate tantû eftêtinftitutio Aquiliana, nepos inftitutus non irritaret teftamentum,in quo emancipatus eft inftitutus in fola hæreditate.

Acrior furgit difficultas,quæ adhuc fub iudice eft,quâ Raphaël Corn, ôf poft e3 Paul.de Caft.fubtiliter mouent,et glof. uidetur olfecilTe ibi,fecus per prætorern. dt cunt enim Aqui.SC Sceuola ifto cafu prouifiofts efte inutiles,ex quo emancipatu^ defînens effè inftitutus remaneret præteritus contratabdFando teftamentum ruma peretj.fi tarnen patrono.^.j.fide bon.poflCEt licet Raphbël excogitaflet pofte diet

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F Z

M A R I I SA L o M o N n

C cmancipatnmadmittcndumunàcumncpotc.eo.tit.defonnifigcn.crmcmanc.Iib, tamen non audet hoe alTerere propter. I.cum in teftamentoj, de hær.inft.ubt nullo cafuferiptum eftinftitutumamp;fubftitutumpariter pofTeadmitti.^ut deCaft. hic amp;.l.fiftltus,dictt^ofleadmjttipropterrepugnantiamiurisetrationis.I.fipatcrfa.). dehær.inft.Alex.SC Aret.contrà dicuntper d.1.cutnin teftamento,opinionêPaul« « eiTe contra hunc textum, qui uult exekidi emancipatum ad fimilitudinem mortui, amp;nbsp;per hoe fubftitutum ad totum admitti,amp;^ eiïe cafum fpecialem.d.l.fi paterfa.So« zinus fiLpleniiTimc hanc quæftioné retradat cótra Paulü in rep.l.j.de uulg, in uit, q.tertiæ.q.principalis. ÔCaliaspluresfolutiones exprimit.Aretinus fubijcit admit tendum (ubftitutö quatenus fuitatis ius fe extendit, id eft ad [egitimam in reliquo emancipatum. lafon hic omnes fupr^criptas opinion es reprobat.Sozinus fil. hic fentit emancipatum non pofte contratabulare: quia ficut quando feipfum ab haeres ditate excludit repudiando,non poteft poftea impugnare teftamentum .1. ft pofthu mus.$.quoduulgo.s.eod,itapatiendofeemancipari,cumalias inuitus nonpolTit* l.iubemus.C.de emanc.lib.1. quidam cum filium.f, de uerb, obli, 06 hanc tenet laa fon:eandem plenius idem ^ozi.tradat in rep.d.l.j»

Aduerte quod hacc ratio emancipationis non eft generalis: quia inuitus etiam poteft ex caufa emancipari.1. quidam cum filium,06 ibi Bar. Ô6 Dod, de uerb. ob* Ïi.06inft.quib. mo.ius pat.pot.fol.^.fi.ubi lafon tradit emancipatum eadem cauia qua poteft exha:redari,non admitti ad fucceftïonem ab inteftato,undefequeretur, quod ubi non uolens emancipatur,rumperet.

Verum animus non aflêntitur, ut propterea quis uideatur remittere inftitutio* nem de fe fadam patiendo fe emancipari.’potuit enim ignorare teftamentu fadum aut fe inftitutum. Ad hoe refpódet lafon, fatis eftè quod in genere potuit cog itarc jj hoe pofte contingere,jj)er ca quætradunturin.l.fubprætextu,la.îj.C,detranf,ô6.k qui iure militari.).de teft. mil. At hate refponfio uidetur contra. 1. de his.s.de tranC Item qui confentit emancipationi,uidetur confentire cuq^fua caufa Ô6 iure eman* cipan,quod eft pofte contratabulare iureprætorio,alias tradatus debo.pofT.cont* tab.elK tinutilisemancipatiSjquodfalfumapparettotod.ti. Item qui répudiât ius lt;ttuile,non creditur repudiateius pretorium,I,puberem. 06,1. feq.C.de iuredelib. tta dixit Sozi.fil.hic,

Item poftet emancipatio fieri ex caufa fauorabili ipfi cmancipato, ut.I. mulier.). ad Treb. SC.I.iij.C. de inft. amp;nbsp;fubft. ficut exhxredatio, ut.1. non multi, s, eod. quae confideranda, ne uertatur odium, arg. l.quod fauore. fupra de. 11. Amplius Aret. hic in glof. tradit, quod emancipatio fadain fauorem emancipati, ex difpofitio* ne legisnontollit fuitatem. Quiddicendumc'Temerarie uereorne uideri poflit loqui in quo omnes adhuc délibérant : nihilominus fufpenfo gradu incedere, Ô6 fpeculantis legeuel forte non ita reprehenfibile eft .Imprimis nulla lege didici de fiiio inftitutionem fimpliciter fadam, 66 quae aliter fieri non poteft, uitiari eman* cipatione,neque ex ui emancipationis,neque ex uifubftitutio^is, neque ex men* te coniedurata defuildi teftatoris, quod uidetur ea lege filium inftituiffe, ut ita demum fithæres,ftperfeuerauerit eflèfuus. Nam hoc modo uidetur tacite infti* tuilTe fubea c^ditione,quæ in eius folo arbitrio non eft,quod in fiiio often* • dimus fieri non pofte. Accedit,quod ft pendente hac conditiPne moreretur, effet uiuens prarteritus, per hoc nullum feciffet teftamentum. d.1. fill us à patre. 66.1. ft paterfilium. Necpoteftuoluntas teftatorispræualereIcgum decretis.l.nonpo* teft. de leg. ). neque dicendum Cwllum aut Sceuolam id induxifle, turn quod earn poteftatem contra leges fcripras nonhabebat,ut faepedidumatque demon* rlratum eft; turn quia nffn apparet hoc fecifte, nifi textum cauillari uolumusî quinhic aperte liquet, ntn ob aliud emancipationem in perfona nepotis prae*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teriti

IN L, GALLVS.^. Q,VID SI NEPOS» PARADOXA»

tcn'ti^concépi(re,nifi quod non ignorabat emancipationeno uiti'ari in filio infliriiJ •tionc.Necpdi'cendumexuifubftitunidefle infuitate, quoniamifto modo uirtus

SiC robur inftitutronis penderet à fubftitutione,quod durû uidetur. Item quta Aqui liana fit ft fuus nafcatur nbsp;nbsp;conditio adijcitur fubftitutioni,amp; non inftitutioni. N ec

I obftat.$.nûcdelege»quoniamibiloquiturde Velleiana inft.dequa ibi diccndum* , JNe(Ç obftant fubieda ueiba adfimilitudinrm mortis ubi ibi explicabitur»

Ex diuerfo, fi emancipatus remanet inftitutus, non'ne fimiliter irritum fit teftaa mentum natiuitatefui pofthumf,qui præteritus nafciturc’ eftuerum, dC idco neirria turn fieret,Sceuola emancipationem conftituit innepotepræterito,6C filius iure re manetinftitutus,qucwdecedentenatiuitatepofthumifui ualidum perfeuerat tcftaa mentum.Imoifto modo ineuitabilis eftrup^jira, quianepos emancipatus mortuo primum patre, deinde auo QC pronepote fubftituto,ipfe eft praeteritus. Refpondeo: Potuit iure Ci. præteriri, quia non fuus, ÔC fie teftamentû ÔC inftitutiones QC præa teritiones uaIidæ.R.epficatur:R.umpitur nihilominus teftamentum ab emancipato prætoris beneficio.l.j.C.de cont.tab. Refpondeo,ergo nô nullum fi rumpi poteft: nihil ad Aquilium,qui laborauit oftendere quemadoBodum iure ciuili poflet nea pospofthumus ualide inftitui, iuris prtetorîj nullam habuitrationem, ut Imolæin $. in omnibus, placet, ôô Alex. Qc Sozi, fi.hicinrep.d.l.j.deuulg, Comen. inrep» I. in fuis.0. eod. Aliud eft null3 efte teftamentû,aliud poflè rumpi. Præteritio eman nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cipati non uitiat teftamcntum,fed ualidum præfupponit,ô^ ideo rupturæ obnoxiu: præteritione uero fui pofthumi ipfo iure fit nullum,poteft enfm emancipatus nolle rumpere,item annua taciturnitate rumpendi ius aboletur.l.fi puberes.^.quæfitum* I.ad Carb, in pofthumo non idem, cuius natiuitas nullius momenti detegit tefta« mentum:non.s.rcdc inftituit qui pofthumum prætertt: qui uero emancipatû præa tent,recfte inftituit,licet rumpi poflit. Sceuola de ualida difmtat inftitutionc. Dea niep uel emancipatione uitiatur inftitutio,ucl non uitiatur. Omntno teftamentum infirmabitur,fi emancipatus filius remanet inftitutus,irritum fit teftamentum natia uitate pofihumiîfi non remanet inftitutus,ipfe rumpet beneficio prætoris: amp;nbsp;fie im putet fibi teftator,qui in id diferimen rem fua adduxit emancipado, uel poftquam emancipauitjUon mutauit inftitutiones: quod uitium quia fua culpa prouenit, lex fubleuare non confueuit, ut fæpe diximus.

, In quæftione propofita uidetur pofle emancipatum admitti ad fucccflionem unà CÛ fubftituto filio fiue nepote,ex tit.de côiung.cû emanci.lib.l.f $. j.ibi, fiue émana cipatus pater, fiue præteritus fit, non ut inftitutus, fed præteritus iure prætorio, Só hoc cafu non loquitur.l.cum in teftamento.dehær. inft. ubi inftitutus amp;C fubftitua tus concurrere quifqueuultexinftitutionefua,quodeft impolfibile, Quam folua tione probare uidetur Sozi.fil.).d.rep.l.j.0:;ult.q.iij.q.principali,Slt; lafon olfecifle uidetur,^ Bar.hic dicit adhuc uigere tit.de côiung.cû eman. lib. quâdo filio eman cipato ac præterito nepos eft inftitutus.óó Älex.in.I.inter cætera.f.eo.probat. Con firmo quod teftatoj^emancipando,ôô de teftamento nihil itjjmutando credendum eft uoluifte utrunep pariter ad fucceflionemuenire, no ignaws æquitatis prætoriæ de coniungend. cum eman.lib.ar.l.idemcp erit.SC.l, tradabatur.de mil.teft.Et con» elufiouerauidetur,auodinftitutio in cafu Galli emancipatione noièuitiatur.Quid ergo de fubftitutioÄ:’ puto uitiari: quia concipitur fifuus nafcatur, non obftan.$» fi.ut ibi late declarabitur» Confideraui tres pofte dici inftitutionum in fuitate fpea Treten cies:Vnam incipientisfuitatis,6Chæc Aquiliana,fi meus nafcatur:aliam definentis in fuitate fuitatis.ut fi meus efte defierit: tertiS ex utracp mixta, fcilicet definentis SC incipien tis fuitatis, ut fi meus efte defierit, tunc qui milumeus erit uel meus nafeetur, hæres efto.Pr^ma admittit etiaminftitutûnonfuû,ut.s.oftendffnus:fecundafubftitutum cxtraneû,ut,l.fimater,$.jj',deuulg.tertiaininftitutû etlt;jbftitutumnon nififuum»

MARU SAL OM o NII

•

C nbsp;nbsp;nbsp;ConfiJcra,utrum aliqutd interfit inter illamji fuus efle defierit, Si illam, fi fuus

hæres efTe defierit; altera fuitatê fpedat,altera haereditatem:amp; utrurn uerbS efle, 0^» uerbum hæredem,alterum eflentiam ÔC qualitatem,alterum hæreaitatem i efpiciat, Exquibus d^ucitur,quod emancipatio aliquando aequiparatur morti,aliquan do non,quo ad tollendam patriam poteftatê amp;nbsp;fuitatem, femper aequiparatur: quo • ad corrûpêdas inftitutiones diftinguoJnflitutio fimpliciter fada,filius hæres efto, licet morte corrûpatur,fecus emancipatione,unde fit in cafum mortis concepta in ftitutio quo ad uitiandam inffitotionem non porrigitur ad cafum emancipationis* Aut eft concepta gratia fuitatis, ut fi meus erit,hæres efto:amp; tunc puto émancipa* tionem morti comparari. ratio in promptu, quod non alias ijult ilium efle inftitu* tum,^ fi fuus fit Extraneo aStfubftituto Bar.hic SC in.tj.de uulg. putat no idem* Hine infertur, quod fubftitutio in cafum fuitatis fada,fi meus erit, emancipatione æqueut morte tollatur.fic hoc cafulocShabeat communis opinio, quæ ceffabitin filijs, qui non pofTunt fub omni conditione inftitui,fed in alijs folum ulterioris gra dus liberis. Aut fubftitutio eft fada in cafum facientis fuitatis, id eft fi meus efTe de fierit,tunc cmancipatio æqiiiparatur morti:aut definentis inftituti.id eft,fi me uiuo decefrerit,SC non æquiparatur,ut in cafu Galli.facit.l.fideicommifTa.^.fuus.de leg» iij.quia fi definit efle fuus emancipatione,non tarnen definit efle inftitutus,ficut de finit ipfa morte, ideo fubftitutio fada in cafu emacipationis, rede porrigitur ad cafum mortis,fed non Temper econtra.l.fi mater,C,de inft.amp; fubft,

Alex, QC Sozi, hic dicunt emancipatione ut morte uitiari inftitutiones,quia in* fra fcriptum eft ad fimilitudine mortis cæteros cafus admittendos, fed mors uitiatt fic admittendus emancipationis cafus,ut uitiet inftitutionem: quæ expofitio,pace lantorum uirorum,ut uera fit perfuaderi mihi non poteft, Vitiare ÔC non uitiare in ftitutiones eft ex ui mortis SC emancipationis,non autem ex ui admiflionis: fimili* p tudo eft in ipfa admiflione,non autem in ipfa rerum ui nbsp;potentia, Nam ilia uerba

hanc fignificationem habent;ficutin cafum mortis potef^oncipi Aquiliana infti* tutio,ita in cæteris cafibus fuprafcriptis ualide concipitur, in hoc eft fimilitudoî non autem ficut cafus mortis exprefTus uitiat inftitutionem,fic uitiat emancipatioî quiafimilitudo non mutât rerum naturam aflimilatarum. Ridiculofa certereseft exiftimare fi dicatur,T itius recipiatur in Vrbe ac fi'militudinem régis, ille funere* tur ad fimilitudinem confulisipropterea uni regia,alteri confularis data poteftas,fi* • militudo utiqß eft in pompa.

Dicit enim Sceuola fupplendos efle hos cafus,in.f. etiamfl parères ad fimilitudi nem mortis.quod ficut Aquilius concepit in cafu mortis, fic etiam poflet cocipi in cafu interdidionis SC emancipationis; non autem quod emancipatio eofdem effe* dus pariat,quos parit mors,et fit eiufdem potentiæ,nifi alias fua ui ualeattalioquin id effet æquare,nô adfimilare, Quinimb inter cafum mortis SC cafum enjancipatio* nis tanta diflimilitudo,quoduacillarifecit fapientiffimos uiros Sozi. SC Caro, qui duo noftro feculo iuri^uminaria: SC ni fallor, no aliud Sceuo^m copulit hie quæ* rere,utrum ad Vell.aftad Aquil.inftitutionem hi cafus pertinerent,

Differut enim,quod in Aquil.requiritur filius inftitutus moriatur uiuo teftatore, SCpofthumusgafcatur poft morte patris primS inftituti,deinde teftatoris aui. At * emancipatus no moritur uiuo teftatore, nec pofthumus nafeitw mortuo inftituto, SC fic obftat illud quod in cafu mortis inftitutus fi nafeitur fe uiuo nunquid defece* rit conditio.l.comodiiTime.s.eo.SC fuccedit ilia dodrina Bar. hie ÔC ubi(^ recepta, quod non flat extentio de uno cafu alia diflimilem.Quam confideratione cQ fc* ciffet Sozi.fll.in.1. j.de uulg.tituba* dixit nefeire aliter foluere ex autoritäre iu* ris confultoria,Sceuola ftj^pleuerit hoc cafus falfum.proculdubio etiâ fupr^ often* dimusiureconCpoteftateifmonhabuilTecontraregulas iuris quidinducendi.Ca* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rolus

ÎN GALLVS ,5. Q-VID SI.NEPOS, PARADOXA, 34

A rolus Ruhfubtilis Dodor in repet.huius loci idc fentiens,côtra Bar.arguit, ex quo • de uno tcpore aliud nô poteft fieri extenrio,fcilicet de têporemortis ad tcpus ni tæjfimilitcr nô poffe fieri de cafu mortis ad cafum emâcipationiè,qui uitç têpus exi gît, Hinc Dod. dicunt in corredorijs fieri extentione de cafu uero ad cafum fidû;

• quod fi uerii eftjadde idc ecôtra hic fimiliter fit extentio de fido ad uerS: quia ficut inftitutio fada in cafu mortis uerificatur ctiâ in cafu interdidionis,quæ eft mors fia da,ita fada in cafu interdidionis admittit in uera morte,imô plus cafus émancipa tionis uerifîcat morte-Hinc infudat multû AIex.oftendcre,utrû dC quando difpofî tio in cafu uero trahat ad fidû in corredorijs.Egoaût nullâ uideo ineo de quo agit fidioncjScT per hoc «mnis Alex.fudor femp mihi uifus eft inanis, agit enim de abo lêda fuitate,in quo nihil fidû uideo: quoniâÉta uere definit eflefuus deportatione, itê emâcipatione, ficut morte ipfa exui fua ipfius deportationis et emâcipationis,eC nô ob aliud,nifi quod ilia deportatie,SC hacc emancipatie eft, amp;nbsp;deportatie ad hoe principaliter inftituta,^d priuet ofhibus iuris ciuilis c5modis,emacipatio ut patria pot.et fuitate fpoliet: mors aüt nôprincipaliter hoe agit,fed in côfequentiâ priuâdo uitæ cômodis.ius efh fuitatis SC patriaî p,eft iuris ciuili^nô naturalis, nimirû igitur fi ciuili inftitutioneinducitur eius uera diffblutio.facit.l.nihil tâ naturale,dereg.iu.

Et fi dixeris,agitur etiam de diftbluenda inftitutione. quod noh puto fimplicia ter uerumîquia. xq.tab, folum ius fuitatis refpiciunt:SCeft inueftigatio, quomodo alienus fiat fuus, SC qui fuus eft, definatefte fuus, ut fatis fîat obferuationi. xip tab» Cluse omnibus his modis poteft contingere,fcilicet mortis interdidione SC emanci patione. Verum quia morte diftbluitur etiam inftitutio ui fua naturali,itcm interdi diene ui fibi à lege tributa,SC in hoc interdidio idem ualet quod mors,non propte tea fequitur,tnterdidio feu deportatie in hoc eft fida mors quædam, aut fide ope« ratur:quia uere operatuf, nifi dicas efteeas alicuius ftatus u«l exiftêtiæ priuatiuuna B ens mors quædam,ut fup^a exemplificauimus» Emancipatie autem non tantum po teft quantum mors SC interdidio, fcilicet in diftbluenda inftitutione : quia non ad hoc à lege introduda eft, fed in foluenda fuitate,ad quod fada uere SC æque ualide ualet ut mors SC deportatie. N am lege ita conftitutum eft, ualuiftet etiam côtra in« ftitutiones, fi lex ftatuifteuquia inftitutiones non funt alterius iuris quàm ipfa eft: emancipatio, N ei^ admittendum fadam à Sceuola hanc poteftatem hoc cafu: turn • quia non apparet, imb contrarium arguitur ex hoc textu,ut fæpe didum eft : turn quia poteftatem talem nunquam Sceuola aut alius quiuis iurecôf.habuit. Et fi dixe ris, imb fupplet multos hic cafus Aquilianæ formulæ:fateor. q. formula non fuit lex,fed modus quidam inftituendi pofthumos aliénés excogitatus ab Aquilio,5C à iure ciuili non abhorrens,quod quotidie faditari uidemus à fapientibus noftri tem poris,nouas cautelas SC fpeculationes ex ipfis iuris latebris educentibus, SC deinde unius inueata ab alqs ampliari,fuppleri SC reftringi,nihil tarnen noui iuris inducen do:et qui diuerfum cenfent de hac Aqliana inftitutione et Sceuolæ adiedionibus, uehementer meo iu^icio errant.et ficubi patet hæc ueritas,u«q? ex fequentibus uer bis patet liquidiflime,ubi nô aufus fuit Sceuola hos cafus fupplere,nifi fententia le a gis V elleiæ iuuaretur. Exhac pura ueritate facilis manat folutio ad præpofi'tâ diffia cultatê de difimilitu±'ne cafus mortis ad emancipationem, Aut conÄderamus men tem Aquilrj,aut memê teftatoris fie inftituentis.De Aquiliana mente non dubium pro exêplo diftbluendæ fuitatis pofuit cafum mortis,SC in eo quod frequentius aca cidit,oftendit§modo alieni pofthumi poftent iure ciuili inftitui:exêplanô coartât» igitur Sceuola docet alrjs cafibus pofte fieri firr^ê inftitutionê,quibus uitiat fuitas» id eft de medio tollit,ut morte,fie interdidione SC emäciQßtione:quia omnibus his« modis aÿjue uere fuiras tollitur.Si uero loquimur de inftitutionefada à teftatore in cafummortis fe uiuo,autecôtra in cafum cmancipatton/S uel interdidionis, fentio

HARU SAIOMOHII

e primum fpcdandam teftatorfs uoluntatem, in quern cafum ualerc uoluit,quod ua rie coftare poterit. ÔC inter caetera fi liquet pro modo amp;nbsp;forma inl^tutionis mortis • cafum aut interd^ionis autemancipationis expreflilfe, nonexprefluscafuspro omiflo eft.l.commodiflime.ö.aut effedum refpextt,0f tunc quic unq; accident ae^ quipollens pro exprelTo eft,exemplum inj.fi ita quando dies lc.C,S^J. mulier.ad • Treb.fiC hoc non ex ui aequipollentis, fed uoluntatis faltem coniedlurataeteftato^ ris.hin conditionibus primum locum. infra de cond,amp;f dem. Si uero nullo modo de uoluntate conftat, tunc in cafu dubio fiet extenfio, amp;nbsp;loquitur J, fi mater. C.dc inftit.SC fubftit.

Ex quibus infertur Temper effètftus praeualereconfideratienem, amp;àdifponcnlt; te potius cogitatum de eo ut finis, qwodtp adus ualeat, ôif non pereat.l.quotiens. de rcb, dub. lure igitur defendi pofte arbitror,non Temper in cafum mortis fadiam inftitutionem extendi ad cafum emancipationis.ficut fadla in cafu emancipationis fempcr extêditur ad cafum mortis, quando de effedlu cogitatum eft, de quo latius fupra tradautmus. Hi enim cafus Sd omnes quibus fuus haeres poft mortem aui na fcetur,non pertinent ad legem Velleiam,

Hine inferitur quarta quæftio,Sd paucis uerbis ftmul fubijcitur folutio omnium quæftionum.Quæritur,utrum fuprafcripti cafus ad legem Velleiam pertincant,c£ fubintellige an ad Aquilianam formula.Caufa dubitandi mihi uidetur quod Aqu. , concipitur uerbo mortis, Sdin cafum mortis filtj fe uiuo, Sd nepotis nafeituri, filio 00 fe mortuis.Hic Sceuola mouet.q.ex duobus alijs cafibus,quid fi aqua ÔC igni in terdicaturt'öófic non uere moriturtquia non mortuo,fed uiuo teftatore depot tatus uiuebat interdidus, ÔC eo uiuo nafeebatur pronepos pofthumus uocatus in cafum p filij mortui.Caufam dubitationis fecit,quafi magis ad Vell.pertineret,ubi non rca fert nafei uiuo illo quiin medio eft. Eandem dubitationis caufam præbuit emanci patio nepotis,qui teftatori fuperuiuit, ôd pofthumus nafeitur eodem non mortuo, quiemancipatuseft:nihilominus Sceuola decidit tradegt;doregulam generalem, quod omnes illi cafus quibus nepos nafeitur teftatori fuus fiC poft mortem fuus,no pertinent ad Velleiam, SC in confequentiam fubinteiligitur ad Aq.pcrtinere. Sed ex fententia legis V elleiæ amp;nbsp;hæc omnia admittenda funt, ut ad fimilitudinem mor tis cæteri cafus admittendi ftnt.

Quinta deciditur quatftio, quomodo pertinent ad Aquilianam hi cafus, quæûe « ergo caufa dubitandi,fi dicimus uerbo mortis comprehendi interdidionê C Nulla dubitatio efte debet, quin inftitutio in cafum mortis uerificetur interdidióe, ftcut appellatione animalis quinhomo cotineat.Neinanis fiathæc Sceuolae inquifitio, fateamur oportet mortis uocabulo fola morte naturale comprehêdi. patetj.^.ctiä fi parente,ubi Sceuola dicit hos cafus àfefuppletos:extrinfecus enimuenitomnis fuppletio. Sc tarn fortis eft ifta decifio, quod cafus mortis expreftus nQn compres hendit ciuiliter mortuos, quod Sceuola non aufus fuifTet fupplere nifi fententia lea gis Velleiæ iuuareturiquæ fuppletio non ab ipfo iureconfulta, fed à lege Vell.faa Aa uidetur. N otent Ä hoc loco igitur hi qui iureconfultis legiferam poteftatem tri buunt, quam accurate Sceuola legis Velleiæ fententia armatus in hac fuppletione • procedit : un#e roborantur quæ de autoritäre iureconfultorum fuperius difteruia mus.Ex fententia legis admittendos ait cæteros cafus ad fimifftudinem mortis, no autem mortis fignificato contineri.’extrinfecus quippe omnis fimilitudo uenit.Sen fus eft,ni fanor,ueluti cafus mortis expreftus admittitur,fic cæteri admittendifi ex primantur,SC in hac eft admiftion^imilitudoUtem mortis cafu exprelTo fi cæteri fi emiles accidant,admittaiÿur ad fimilitudinem exprelfr, id eft proinde ac fi eftent ex prefTi.Alex.SC Sozi.fi.colligunt; fi emancipationis cafus admittiturad fijpilitudi« nem mortis, ergo fimilitÄ ut morsuitiabitinftitutionê, Refpondeo in.l.meminfr

‘ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus.

IN tt GAtLVS «f, QVID SI NEPOS, PARADOXA» 55?

A mus, C.de fuis SC leg. Imperator refcripfit emancipatos admi tfendos ad fliriilftudi« • nem fuorS:nihtloininus reccpta eftea interpretatio, ut non proprerea fint fut, nccp per omnia eiufdftn fint iun's,efFedus,SC prærogatiuæ,ntfi in quo fimiles. Panter di cendS tn cafu noftro admittêdos,quo ad ea quæ ciufdê funt effc£fîîis,ut interdiction

• nis ad difibluendâ etiam inftitutionê,emancipations cafus ad foluendam fuitatem» fit entm extentio apertiiïimeddcirco Bar.dixtt porrigi ad fimiles cafus, SC certe no in aÜo cp in quo funt fimiles illi ad quos extenditur:fi inter mortem SC emancipatto nem cômunis eft abolendæ fuitatis uis,licet ualidtor mors fit, attamen mortis cafus non trahttur ad emancipationem,nifi in eo in quo funt fimiles.fola fimilitudo eft in medio iungendi,erg^ non alto quàm in quo fimiles funt iungentur,

Confidera ne diligês fpeculator queat diacre hoc prouenire ex ui legis Velletaf, de cuius fententta admittuntur hi caîus: nimirum fi emancipatione uitiatur inftitua tutio,quia potens eft lex dare hanc uim emâcipationi, facit quod ad reparâdas rum pendi uias lata ea lex fuit. Sed hoc fuilTet æquare,8C non affimilare emancipatione morti,quod lexnon faciualioquin opus non fuifiët Sceuolac uariare cafus de perfo nafilij inftituti ad nepotem praeteritum,in quo concipitjir emancipatto, N ec eft ue hfimile tot in iure innouata,ut.s.oftêdimus, SC inutiliter:quia cafus eft omnino rua pturaî obnoxiusîfi pofthumus non rumpit,emancipacus rumpit : SC ideo fatius fuit nihil de iure ueteri immutatum credere, quàm fruftra contra rupturas immutatum» nbsp;nbsp;nbsp;•

Sed ex fententia legis V elleiæ admittendi. Vnde coll i gi tur hæc 1 egis uoluntas» glof.debet colligt illis uerbis:SC bene fe habent uerba,fi quis ex fuis haeredibus fuus haeres elfe defierit,ad omnes cafus pertinentia,quos in Galli Aquilq fententia fupa plendos dtxtmus.fuus hæres,glûf.inquit,fcilicet qualitercunqj efte defierit,fiue per morte ÔCc.Si iftis generalibus uerbis hi cafus fignificantur,quare no potius ex uera ^xfententiit» bis fententia cotineanturC Refpôdeo.ex fententia,qu{a ni^il de his cafibus nomi uerbis^

B natimlegecautûeft.Sicarguitlmperatorinft.deleg.pat.tutela.No.ergo illudex fententia efle,quod uerb^ generalibus continetur: ex uerbis, quod ipfis uerbis ex« primit.Bar.in.l.j.i’.deuuIg.expreflum efte tradit,quod uerbis generalibus contine tur,quod omnes fequûtur.tn.l.xtj.tab.de quibus logtur imperator de leg. p.t. ratio fola generalis eft deferêdæ tutelæ onus,ad quos ab tnteftato defert hæreditas.fimili ter hic dicendû.fententiâ.l. Vell. efte caufam ^îpter quâ lata eft.f.obftruendi omnes rumpendiuias propter publ.util.ut.^.proximo.ôC utruncp dicitur efte ex lege, tam quod exfentêtia legis,quod eft ex uerbis.1. nominis.^.uerba.ï.de uerb.fig. fed in hoc diiTerût,ut quod ex uerbis eft,opus eft idë fit ex fentêtia.SC ideo glof.ait, ex uer bis fcilicet unà cS fententia.ex fententia aût efte poteft,quod nô eft ex uerbis: exem pl3in.l.fcireoportet.$.altud,deexc.tut.ubi Modeftinus ait:SCfiuerbahunchabeât intelledum,tarnen legislatoris mens aliud uult.Clarius Quintilianus legis quæftio nés feribit efte feripti SC uoluntatistqui feriptum défendit, etiam uoluntate iuuare fe debet:quiu'erofcriptumimpugnat,fola fe uoluntate tuebitur. Sed nunquid quod ex ratione eft,defen^i poftît effè ex legeç'uticç ex lege eft.exgmplum inft. de leg. p. tut.ôC.s.deleg.tut.lûij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Net^ignorandum eft tria efte ex eodem,quod non idem eft,ex uerbis legis,ex r.x uerbis les: fententia, ex ration^ ex uerbis fit expreftîo, ex fententia comprehmfio, ex ration .

ne extentio. quod de nullo iftorum uenit, nullo modo ex lege uenit: quod altcro Exfententia^ iftorumuenit,uereexlegeuenit. Ratioautemlegis eft duplex, interdum eadem, Tc.xratione. interdum fimilis .1. non poirunt.SC.l.nam ut ait Pedius. s.de.ll.Hinc triplex inters ^»terpretiitio pretationû fpecies,declaratiua,intelledualis,extêfiua. Si ergo hi cafus funt ex lege Velleia,quare ad earn non pertinent^ RefponcÉo pertinereincafibus à lege indua^ (ftis,ut in nafeentibus fe uiuis uel agnafcentibus:fed in caÆ Aquiliano,id eft fe mor tuo,ex mente legis fupplet interpretando Sceuola : qudhiam mens legis fuit recia

M AR II SA LO M O N l'i ' ' ' ' nbsp;nbsp;nbsp;' ■■

C dere omncs rumpendi uias. lata itaq? lex Vell. fuit ad reparadas rupturas teftamen torum,quod Aquilius fineimperio facere nonpotuit,ut latins infuo loco dicetur. Ergo ex mente Aquilrj nô poterant taies fieri fuppIetiones.RefpÄndeo: Sccuolæ uerbahoc arguunt.Necpipfeidem SceuolapotuiiTet ante latam legem V elleiam, SC propter quid hoc eft i ut mea fert opinio,quod Aq. formula edudta eft ex mens te.xrj.tab.Vell.autemlex praeter mentem.xrj.tab.eft,

Difputat Bar.utrum glof.opinio fit uera de fublata fententia p.p. émancipas lorum. Et licet omnes confentiant omni cafu teftati inteftati elle lublatam difte 'rentiam,quo ad ius fuccedendi, non tarnen emancipati reftituti intelligûtur ad ius fuitatis,fic Paulus Caft»hicglof.SC Docft.in.l.fi emancipat,Qde coll. Hine Ang» ÖC Imol.in.l,uentrc,ï,deacqui,hær.ttÿdunt non tranfmittiab emancipato haeredis tatem ad quofcuncp,ficut tranfmittit fuus. Bal.in authen. ex fucceflione.C. de fuis SCleg. fcribit generaliter in his quæ pendent à p. p. durareemancipationis detris menta;quoniam uerum eft emancipatum non eife in poteftate, V ndeAretinus hie infert : licet emancipato deferatur haereditas ex teftamento iure Ci ♦ defeftur tame ut extraneojôô ideo opus «ft adeaUquia in eo, Sozi, inquit,non continuatur domi nium ficut in fuo. Quam opinionem Aret. probat per.l.meminimus, C. de fuis ÔC leg.ubi fcriptum eft quod ad fimilitudinem fuorS emancipatus fuccedit,ergo non eft fuus.fic etiam argumentantur Bald.SC Sozi.hic.Probat idem Aretin.ab abfurs do, quod fequeretur de filijs filiarum, fi aequatio emancipatorum effet indifferens ad ius fuitatis.

Quærêdum igitur,an hodie fubftitutio in fuitate fada emancipatione uitietur, Sozi, mouet, SC non decidit. Ego uero non uideo cur non uitietur,cum alias non fit fubftitutus quàmfi fuus fuerit. neep hoc eft contra communem omnium fentens tiam,dicentium hodjphunc» $. effecorredumperfublatam differentiam emans D cipatorum . quoniam diftinguo , aut contendimus Aquilianam inftitutionem depronepote fuo poft emancipatum pattern fieri opoi^re, ne nullum fit teftas mentum, ôi^ceflat.^.nofter;quiaemancipatus omninoinftituendus eftutfuus, Aut quæritur an tab's inftitutio incafum fuitatis emancipatum refpuatadfinem, ut ex teftamento non fuccedatur.uerbi gratia,fubftituo nepotem ft meus erit,pros culdubio fi interim contingat emancipari defeda conditione,non erit ex tcftamcs to haeres:0C ualidum eft teftamentum,dicit glof.in.§. emancipatus. inft. de exhatr, Iib.imónullum,fifui fimiles fadi funt emancipati. Carolus fingulauerbaauthent, penficulando ac rationcs,ncgat æquatos. Attamen dico æquatos in fuccedendo, non autem in priuilegijs fuitatis,5C ideo non annullat ut fuus.poft uero annullatio nem pari iure fuccederefcribitBart.in.l.j,de con.cu.em.bb.facit.l.fi.i'.eo. Suo præterito,itacç teftamentum mox inualidum eft: emancipato uero præterito ualis dum eft,amp;: ideo ruptibile. f.quando caufa expreffa praeteritur. alioquin formas no obferuatae uitio fimiliter eft nullum,gi.eft in authen.de hast. 6C fal.$. exhasredatos, per.$. aliud quoq; capgn authen.ut cum de appell.cogn. Nec^ntereft quod uis ins fringendi teftamentaffeguletur à iure fuccedcndi:quoniam ea régula locum habet in Cuis. 1,fîlio præterito.’fide iniuft.teft. exemplum eft in cognatis, quibus pleruncp • defertur haereditas abinteftato,8Ctarnen iusrumpendi non habent. Præterea hæc conditio eft,fi fuus erit,fiuc ft fuus nafcatur,non autê fi fuo fijmlis erit aut fict, quæ cum hodie uoluntariafit,examuffim debet impleri.l,Meuius.de cond.SC dem.

Necpillis accedo qui dicunt Aqui. obferuationêeffe fublatam. Nam fi dicerent remiffam ill o modo inftituendi ne^ffîtatê,cedo: fin dicunt,neep à uolentibus pofs Je fie inftitui,errant meo ^dicio. qui quod hodie uoluntaria eft non fan's eft æs quipollenti impleri,6C igitur fubftitutio fada in unum ex fuprafcriptis cafibus non porrigetur ad alium fi'milÄn i,nifi' teftatoris impellat uoluntas,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$.Q.V1D

IN L, GALLVS.$. Q.VID SI IS, PARADOXA»

4gt;Q.vibsiisgt;

D fi is qui filium habet apud hoftes,teftaretur^uare non induxe

re, ut fi antequàm filius ab hoftibus rediiet,quamuis poft morte pa^ tris decederetjtunc deinde nepos,uel etiam adhucillis uiuis poft mor

tem fc ilicet aui nafceretur,non rumperetc’Nam hic cafus ad legê V el __ - _ leiam non pertinet.Et melius ergo eft,utinhuiufmodi utiJitate præ^ ftrtim poft legem Velleiam,quæ multos cafus rumpendi abftulit,interpretatio ada mittatur:ut inftituens nepotem qui fibi poft morte îùus nafeeretur, rede inftituifle uideatur,quibufcun($ cafibus nepos poft mortem natus fuus eflet, rumperetcj prae teritus, atc^ etiam fi generaliter quicquid fii|i liberorutn natum erit poft mortem, aut quicuncg natus fuerit fit inftitutus,fi fuus nafeetur,

Profequitur Sceuola tradatum emergentiumquæftionum,dcqnibus dubiutti eft,3nad.l. Velleiam pertineant, Vnicocontextu lego hoe totumufi^ad.^. fi eius» Sicinarchetypo Pifanoeftnuperiufiii leonis noftriPont»Max.recognito,in quo didio,Vt,præpofita Icgitur uerbo inftituens, fequAitia præcedêtibus iungês, Nâ Sceuola expofitæquæftioni fubiungi't hæc uerba.’Et melius ergo eft,ut in eiufi» modi utilitate præfertim poft.l.Vellciam,quae multos cafus rumpendi abftulit, ina terpretatio admittatur,ut inftituens nepotê qui fibi ô^c. Ecce quàm bene copulan^ tur.Sic legit PiIeus:Sic etiam multa hortantur, óc primü fi uulgatos codices fequia mur præpofita quæftio remaneret indecifa. Et luce clarius apparet nihil decidi fine ftquêtibus uerbis: fiue dicas,ut inftituens: fiue dicas,inftituens.Nee ad rcm,quod dixit,melius eft ut interpretatio admittaturtquoniâ non declarauit quæ interpréta^ fiofitadmittcnda,neq; apparet,nifi ftatim fubijcias, utinftituês 5Cc. Dodores dis cunt:interprctatio admitteda ea fie eft,ut inftitutio fecundûéententiam Galli fadat extendatur ad hune cafum, Nullibi hoc dixit Sceuola:fi noftra eft interpretatio auC imaginatio,nô hoc eflet iBterpretari,fed diuinare.Necp Sceuola fermonis tâ inops fiiit,quod nefciuiflet hanc diuinationê expriraere.Adde quod Sceuola talem inter* pretationêreiecit. Necç facere potuifret,ut ftatim apparebit tam ex uerbis ipfis, $ multis alijs ueriffimis rationibus Qi. legibus,Cum autoritärecontenditur, omnibus cedo.quando uero rationc ipfa difputâtibus nihil non libéra eftè debettfic mihi ne^ mofuccenfeat,fiea indiflerendo utorlicêcia, fine qua ueritas fqualleat eft necefte»

Diuido in duas partes. In prima præponit thema,Qi. ex eo mouet dubitationem^ In fecundaibi,Slt;^mclius,ufcpad.$.fieius,côcludendodocet,quomodo inftitutio fa cienda eft ad declinandû tot rupturarum ambages. Prima pars fub eodem themate continet duos cafus implicite multum,ôi ita narrantur,ut uel utruncp fi'mul capias, üel feorfim alterum,eadem omnino fit decifio.Primus cafus eft de eo qui filium caa ptiuum apud hoftes habet,2C ex eo domi nurum prægnantê. Si primo moritur te^ ftatorpater,deindecaptiuus filius,poftremo nepos pofthumus nafeitur. Secundus cafus, fi ijfdem, fcili^t auo teftatore, SC pâtre captiuo uiuiswiepos nafeitur : quon modo poteft talis auus teftari,ne rumpatur teftamentum i Singula nunc ferutemur uerba Sceuolæ,utrum hoc dicant. Et primo ait:Quid fi is qui filium habet apud ho s ftes,teftaretur i Speœlantis funt uerba intra femetipfum, SC non inffenientis mo* • dumredeteftandi infpecie. Etobferua poni.q. infilio capto ante teftamentum, unde omnis meo iudicio nafeitur diffi'cultas. Nam fi captus eftèt poft teftamena tum.eftet cafus decifus,ut.6.proxime in deportato, quoniam quocunque tempore moritur a pud hoftes per.l,Cor.uiuoteftatore,^poft teftamentû ut captus fie moa ritur.Etfimilitercaptus anteteftamentû quocuniçtempqfeapudhoftes moritur, • per eandgm.l.Cor.ante teftamentum moritur.

Sequentium uerborum talis e^ ordo:Quare non indîjxere,«£ non rumperetur

MARU SALOHÓNII •

C f.teflamentum ; pro conftanti ergo habet rumpi omnmotalioqufn fluke inquircre tur,quare remedium non induxerunt. nbsp;nbsp;Ex quibus ueibis manifcflum eft in cafu

præpofito natiujjatis pofthumi omnino rumpi teftamentum,nec^pcr.k Vdl.necp per Galium prouifum.Ôi^ fie bene ftare poteft tex.induxerc,ut in pandeófs amp;nbsp;mul tis codicibus legitur♦ Idem colligitur ■gt; pofthumum in cafu prafpofito pofTe aliquo modo inftitui,alioquin inepte à Sceuola quæfi'tum eftet,Quare non induxerecfi in duci non pofTet.arguitur ergo ex mente Galli pofTe inftitui, licet eius formulæ uer bis non comprehendatur.quod pofTitconcipi patethic, quia nafeitur fuus, SC infti tutio conferri poteft in hoc tempus fuitatis, nbsp;nbsp;exemplum pofitum eftj.ut inftitua

ens.f.indefinite,0lt;r non ilia à Galli fpeciali forma,quæ concq)ta eft in cafum mor« tis filij fe uiuo. SkS ad hoc tantum fe ufj^o poft teftamentum cordata conditio eft in futurum fpedansjôif hic filius poft pattern moritur.Et fi dicatur,hic fidione Cor« nelia fe uiuo moritur. Verum eft,fed tunc præcederet teftamentum, fiC teftator lo^ quit demorte futura.Si induci poterat,amp; utile pub.eft induci,ergo Gall.SC.l. Vek leia errauerunt non inducere, R.efpondeo,fi quæris de fpecifica in unum cafum co cepta,Gallus non potuit derogate legi Cor.cui derogandum erat.l.autemVclleia noluit,nemaiorem utilitatem illius legis contutbaret, indefinita conceptie eft proculdubio exfententia utriufep.f.Galli SC Vell.Iicet non ex uerbis.

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quare non induxere,ut no rSperetur.Si antequàm filius ab hoftibus rediret,dc

cederet, quamuis poft mortem patris, f. decederet : tunc deinde nepos poft motte f.aui nafceretur, Ad maiorem declarationem hanc aui mortui mentionem fecit,no quod ultimus fuerit mortuus, fed prior hic auus, deinde pater captiuus mortuus, poftremo natus pofthumus:quific natus uere poft aui motte natuseft. Ethucuft^ de primo cafu qui ad Gallum magis pertinere uidetur, ex quo omnino fuusnaa fcitur nepos»

• p nbsp;nbsp;nbsp;Nota haec uerba, quamuis poft mortem patris decederet,ut tollat obiedioncm

de Aq.quæuult uiuo patte mori, quafi dicat, nihil refe^ mortuus fit poft pattemï quoniam idem eftet fi uiuo patre mortuus eftet : neutrum enim iftorum temporum eft in confideratione : fed tantum tempus captiuitatis refpicimus, quo mortuus ita habetur, quod contrarium ne^ afteuerari neep probari prodeftet, Quamuis poft mortem ait, ut diftïciliorem. q.redderet, uidebatur minus dubitabile fi moreretur filius uiuo patre. Vel illis adhuc uiuis nafceretur.hæc uerba interferit,ut cafum ma gis fimilem Velleianis præponeret ; ÔC eft omnino alienus ab Aquilianis, quibus exigitur nafci utrifquemortuis.SCintelligo uiuis,fcilicet patre apudheftes, SCauo inciuitate.

V ideamus quare hic cafus non pertineat ad V ell. Aut uita ÓC mors naturalis eft in confideratione, Sc pertinet ad.I, Vell.ex cafu ill o difficili fecundum Dy.aut mor tuus accipitur pater ab hora captiuitatis,ad eandem pertinet excap j.igitur glof.et DoClores intelligunt uiuis illis,uiuo tantum patre. ifta’ funt diuinationes SC corru - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ptelætex.peculiarelT^cctimeneftgloftarum,ubinonintelliÿjnt,autcotrumpunt

ojsitHw cYi jpxtus,aut applicanftnterpretationes,quae non reperiuntur m calendarijs.Falfum NKWfrwt»/«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plurali profingulari,nifi uel ornatuscaufa,uel certis quibufdamuocas

tij/w non f^ni buIis.Non oèftat allegata.l.tj.^.exaClis. quoniam proprijffime diClum, exaClis re t«rerofw?«/ g*bus,ad denotandum non folum omnes Tarquinios exad(Ä,fed quotquot reges ’ futuri fuifTent, SC fublatam penitus regiam gubernationem. Nam fi Ro.unus qui folus in prouincia diuerfatur,pclleretur in odium Ro.nominis,ut non bene dicere tur Ro.pulfo,fic aptiftimedicereturRo.puIfis.Mithridates caediiuftit omnes Ro • ma.qui in fuis diuerfareijtur regni*fi tantum repertus SC occifus fuiftet unus, Ro* manis cæfis reClius diceretur.IIlauerba,regibus exaClis,fignificant Reg.^uberna tionem exaClam» Similitft’ pulfo procuratore uel colono plurium dominorum,aut

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uno

IN L* GALLVS Q.VID SI IS, PARADOXA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

'A «no ex pofTeflbribus pro omnibus, non behe diceretur,pulfo colono uel poflcfloss re,fed dicendum eft, dominis uel pofleftbhbus pulfis, Necp obftat.1, diuus. de peG nær,in fi.quia ibiproprie VJpianus argumentatur ex uniuerfali natura iudiciorum pet.hær.ad illud particulare,de quo agitur: ex uniuerfalienim prtcedit argumen« turn ad particulate» Ergo,illis uiuis, id eft patre ÔC 3uo uiuis» Sed quia non fufficic

* Cc nafci,nifi præmortuo filioagnafcatur auo uiuo:et ex hoc textu appellaret fill urn captiuum mortuum poft pattern teftatoretn, nec mutatum cafum morientium uia demus,ideo non pertinetad Veil, Item quia filius inftitutus iam per.1. Corn, erat mortuus,5C per hoc nepos rumpit,quia in illo gtadu practeritus,0C inftitutio fit fub conditione mortis futuræ,dChic mors inftituti filtj præcedit inftitutionem, Eadem çtiam impediunt Aqtiilianam.

Docftores fateri hæc uidentur, dum dicuAhicperfuppIetionemSceuoIæ fingi öiuo teftatore mortuum eum, qui mortuo teftatore deceftit: amp;nbsp;fingi natum mora tuo patre, qui uiuo patre natus eft; quafi dicant, fine his fidionibus mere commua nem opinioncm,

Hine inferunt in corredorijs fècundû quofdam,uel gxorbitantibus,ut alqs plaagt; cet,fieri extentionem de cafu uero ad fi'dum, Quæ fingula excutiamus. Poftremo difputabitur,utrumhiccafusad.l.xtj.tab» pertineat. Nouiffimefubnedenda diffia cillima quæftio.’utrum hic pofthumus fuus fuerit inftitutionis tempore, an alienus, QC an alterius generis à fuo 0^ alieno, Fingi dicunt uiuo teftatore mortuum, qui eo mortuo deceflit.uideamus an fan's fit folum uiuo teftatore mortuum effe, an etiam Qpus fit poft teftamentum mori:amp; uti^ inftitutio in cafum futurai mortis cofettur, fié mors quæ præcedit inftitutionë,non fuccedit» Ideo uiuo teftatore, amp;nbsp;poft tes ftamentum uere uel fide mortuus fit eft neceffè,ut tota hac lege» T um quaerendum

J cfthuius fidionis autor:Num nofter Sceuola^ö^ proculdubio nullibi legit:fe quis dem interpretem.non fidorem praebuit» Adde quod nec firi^ere potuiflèt. Nun^ enim in poteftate priuatorû fuit figmentis fubuertereueritatê.l, ÔC fi forte.f.de caft» pecuI.Hanc fententiâ qufld iureconfulti non habuerint poteftatem fingendi,defen dit Sozi.fil.in.l.cû auus.fF.de cond.ô^ dem.col. Putant fortaftîs lege Cor» fie fingi». fingitfanèjfed non ut hic defîderatur.Poft inftitutionê quærimus hic mortuû. Cor* aût m diem captiuitatis,quaî præcedit inftitutionê,ô(^ non fub id tempus, Qi ea con ditione natum pofthumum quibus inftitutus fuit,SC quafi defeda conditione nafci

• præteritum. Præterea lexCor» circa captiuorum mortes fingit,nonautem circa na tiuitates,utfequenti.$.uidebimus.ManifeftumitacpfitnihilàSceuolafidum,necp fingere potuiffe, neep fidione Corneliana iuuari cafum noftrum,atqui mirum in modum oppugnari. Imbtalisfidio effet de impoftîbili pernaturam, eftdodrina Bar.in.l.fî quis pro emptore.de ufuc.SC in.$.eius»impoffibile eft bis mori,quod hic contingeret, femel poft teftamentum fidione Sceuolæ, iterum ante teftamens tumper.l.Cor, Nec dicendum tolli fidionem Corneliam, quia non potefttolli.I* nonpoteft.deleg.j.amp;f perinterpretationem nequit induci.ll.corredio. Quæritur, utrum de cafu uero Jd fidum extenfîua interpretatio admitf^tur.Non contradico, quâdo eiufdem funt effedus, ut.ô. proximo.$.Hinc infero, qui fecundû confilium Galli teft3tur,poftea fi filius incidit in captiuitatem, quoeSqj tempère ibi decedat, etiam poft mortem i^atoris,non uitiari inftitutionem; uiuo enim teftatore per» 1* • Cor.filius péri) t,et nepos pofthumus in cafum côceptæ inftitutionis fuus natus eft,

Neep alfentior dicentibus Aquil.remedium corrigat.xfj.tab.aut exorbitet à ius ris regulis,ut fæpe demonftratum eft. quinimb fumma æquitate fuffultum ac pietas te adfuftinendum defundorum uolûtates» poÂft'ne effe exorbitans quod bonura ÔC æquum, ÔC pium eft,SC duritiem.xtj.tab» æqua,ac pia^nterpretatione mollituri* Nec ueft alia ars eft boni QC æqui uiri, fcilicet iuris intqfpretis.I» j, de iuft. Si iure*

MA RII SALOM JnÎi

C NecpfîmpI(‘citer ucrumarbitreromne^.ll.corredonaseneodiofaSjÄT proptcrca reftnngendas, Alioquin omne fus prætorium,11. uetuftarutn rigorem è rep. corri* getrs elfer odiofum: Îîmiliter luftinianæconftitutiones, amp;ipfa dtnicÿ compilatio de (ure ueteri in pÄrtibus quibus corrigitur,foret omnibus infenfa,6C intra fua claua ftra coërcenda. Veruntamen quia boni fië æqui fuapte natura proprium eft emena dare, fië in benigniorem partem interpretari, ubi emendatione aut interpretationc opus eft, ut docet Ariftoteles.v. Ethicorû copiofiflîme,de iuftitia iureac iufto, lut. bono Oc æquo tratftans, concludendo inquit: lus ergo bonum æquum eft, non quod eft fecundum legem, fed quod eft fecundum emendationem legis. Probatur lurik prftorij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod ius prætorium bonum amp;nbsp;æquum ius efle dicimus^cuius præcipuû mu«

pfftciitm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft rigiditatem iuris corrigere.l.ius auf.Ci.ius prætoriuTdeiuft.SC iur.Só inft,

de bo.polf.in prin.Omne itacp ius coflrigens fi eft odiofum, confequens fitius boa ni ÔC æqui elfe odiofumtquod etiam foret abfurdum. Manifcftum itaep non omne ius correCtorium eflè odiofum,ut latilîîme in quæftionibus de bono et æquo ad,l.h deiuft.seiur.difleruimus,ubiuerædiftindionesÔC deciftoncsIcguntur,

Præterea ut de cafu no^ro loquamur, fi inuitis legibus.xq.tab.bon.pofiT. quant pofthumis alienis dat prætor,non nifi publicis utile ac bonum SC æquum elTc cena femus,cur non idem de confilio Aqui.cenfendum,maxime quod uel ex mente.xîj.

• tab.uel faltem ipfis non repugnantibus eft indudumf fi quidem ex rep. ac bono èC æquo ius eft,quomodo odiolumt’fi odiofum cft,quomodo ex rep.ac bono SC æquo cflèpoteftc’ Verus iraep fenfus mihiuidetur,utdecafuà Sceuola præpofitonon fb ne periculo concipiatur in fpem Aquil. inftitutio, nifi ilia generalis ÔC indifferens quæinuerfîculo,utinftituens.facit,l.commodiffime.0. eod.SC hiccafus ad.1. Veil, nullo modopertinet,nequead Aquilianam formulam:bene tarnen adfentcnriam J) Aquilq pertinet,ut.s. demonftratum fuit. Qui fenfus recipiendus eft,quia procca dit fine concroucrfiarœmmunis autem fenfus diffonat à iuris traditionibus.

jHßitutionis nbsp;nbsp;nbsp;Confiderandi tarnen funt plures cafus. Aliquando inftitutio fit ante captiuitatê,

plurefcafuf^ ab'quando poftfiltj captiuitatem.Primus cafus trifariâ po* ftaccidere;captus poft teftamentum fi moritur apud hoftes uiuo teftatore,cafus eft Aquilianus, ut fæpe dt dum eft.'fi moritur poft teftatorem,ante natum pofthum3,idem: quia fingitur ho * ra captiuitatis, ôf fie uiuo teftatore. Se poft teftamentum mortuus, ficep finis poft mortem nafeitur.Quibus cafibus nota nihil referre captiuum filiû uiuo uel mortuo teftatore moriatur: fi uero moritur poft natum pofthumum, habet dubitationcm, * quia non nafeitur fuus auo,licetfidione Cornelia prius mortuus cenfeaturt tarnen eo tempore quo natus eft,furgebat ius fufpenfiuQ poftliminq, ut infra demonftra^ bitur. Ex diuerfo urget fauor teftamenti, Se in hoc fingit lex Cornelia, ut nô infîtii menturteftamentaSéinftitutiones fadæantecaptiuitatê.l.Cor.s.detefta.ôe.l.lex Cor.f.deuulg. lus autem fufpenfiuum habet folum locum in aelibus poft captiui^ tatem,uthiccafus.Se.l.quod fi filius.ï.de cap.Sepro teftamento uidetur cafus in. t fi quis filio.f.fipater.Se.lt;.quocun(^.i‘.de iniuft.teft.Et de nullo iftorum cafuum lo quitur.^.nofter.necp s^bi Sceuola, qui propterea neq? reprehfndendus eft, ueluti iftiuoluntreprchendi Gallum.

Secundujcafus efteorumqui inftituuntur poft captiuitatem : Se in multos • fcinditur,quorumaliquihicdiuiduntur. Quandoque fïlius itftaptiuitate moritur mortuo pâtre, se utrifque mortuis nepos nafeitur, ut loquitur hicnofter Sceu04 la. Quandoque nepos nafeitur uiuis auo Se pâtre captiuo. Se utrifque, fcilicet auo prius, deinde pâtrecaptiuomortuis fuperftes eft. Se fimiliter tradatur hic. Quan;* doque nepos nafeitur poft mortem^ui,5e non mortem patris fui captiui: Se non lo ^]uitur Sceuola nofter, lifet glof. Se Dod.illis uiuis accipiendo pro illo uiuo. fea* ptiuo,quarauis negent adiegem Vell.pertinere, referunt tarnen ad AquilTquibus^^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperius

IN L. GALLVS.$. QVID SI IS, PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38

A ftjpcrius contradixGmouet quod no nafcitur fuus,fed ftatus incerti, quae flatus con •ditto no obumbratur,LCor,alioquin.l.xii.tab.potuifretinftitui,fifnfiitutionis tcm porefuus fuifleiÄC quia præcedit teftamentS captiuitas, 8C ratio fermonis non ads mittit tilts utuis,pro illo uiuo, Quandocp uiuo tantS auo nafciturjfei: no efl cafus.$, • nollro coprehenfus. quädocß filius in captiut'tate prior moritur,deinde teftator pa* tcr,poftea nafcit nepos pofthumus inflitutus in cafu Galli,et uerbisSceuolac hie po tellcoprehendi.l, quauis poft morte fiCc. Sed quare Sceuola dicit à pofthumo rum pt, nónne hic fuus,et poft morte aui fuus nafciiurc'SC quia de futura morte loquitur, dénaturait' fentire teftator uidcturJ.nominatim.s.eo.SC.I.milites agrum.tdere mi lû Accedit ratio, quqß inflitutus eft fi fuus nafcatur,fed antequàm apud hoftes ues re moriatur, pofthumus fuus nafci non potgrat, ergo in fuitate inftituit in cafum mortis captiui, ÔC idco opus eft de ucro mortis têpore tntelligatur:quæftionê tamê facit,quod nemo bis mori poteft.fi lege Cor, credit mortuus hora captiuitatis,illa fola attendit quae præcedit teftamentû; uoluntas enim teftatoris elïïcere nô poteft quin fidlio legis Cor.non habeat locum in fuis eloquijs.I.nô poteft.de leg. j, SC pro pterea têpus uerû quo moritur apud hoftes,obumbratilt;, 5C in totû fupprtmitur. 1, Cor.ut pulchre in fimili ^pè quæflione decidit Vlp.in.l.cu hic ftatus.$. fi ambo, ö» de do. inter uirû SC ux.SC retrotrahitur in præteritum ante teftamentû mors, SC pro pterea quafi defeSla côditione futuræ mortis inftitutio euanefeit, SC in caufam pro nô feripti tranfit.l.pen.f.dehis quæpro nô fcript.côditio quæ loqtur de morituro, nô poteft trahi ad iâ mortuû.cafus in.h Tittus.f .Lucius.s.eo.ubi fubllitutio faSla de nafeituro non porrigiur ad iam natû regulariter. probatur ibi per locû à fpecial» «X præfumpta mente defundi, ergo in cont.ius cômune.ad idê. 1, nomen filiarû. de uerb.fig.ubi appellatione pofthumi nô uenit iam natus.facit quod fubftitutio fa de uno têpore,nô poteft trahi ad aliud,ut in.$,nâc.de le^ôC. 1. fi ita qs. ). de uul. Quid fi teftator diceret, fi filius meus me uiuo apud hoftes morietur, tune qui nepos SCc.filius moriturjpud hoftes uiuo teftatore, poft teftatoris mortem nepos fuus nafcitur,cur non rede inflitutusl’an differt à præcedenti cafuc’ubi didum,fi me Uiuo moritur,ÔC uerbum morietur referatur ad intelledum iuris,fcilicet.l.Cor. An quia hic didum,fi apud hoftes morietur,cefratç'Cor. aperte loquitur de morte futu ra,SCnonpræterita.l.Cor.fîngitnunquam apud hoftes decefriîîe.l.in omnibus.de • capt. An quod apud hoftes deceflifle non poteft,propter Cor. fub impofîibili côdi tione inflitutus uideaturç’ quod fi efret,ualeret inftitutio reieda impofTibili condi« tione.Sed quo iure remanebit inflitutusc’utrum.l. xij.tabC certe non, quia non fuus nepos tempore inftitutionis,quod infpicitur.l.fi alienum.j.de hær, inft.SC in régula Catoniana,5C hie, SC præualet fidio ueritati,tradit Bar.

Quid ergo fi Titius inftituitur fub ea conditione, fi filius apud holies decefleritc? meo iudiefo nihil plus ualebit Cor. quàm in ea conditione, fi nauis exAfia uene^ rit,facitlex,eaparte,$.ininfulam.deuerb. obl.-SC.l.cum pater.$, hæreditate. de leg. if) .Cur non idem itreafu noflrocquot; licet enim filius in hoftiun^it poteftate,et inftitut ÔC præteriri tam ipfe quàm ex eo nepotes pofïùnt. in.$, in omnibus. SC teftator de morte apud hoftes futura fentit SC loquitur,an potentior in hoc efl lex Corn.quàm teftatoris uoluntasc^acit.1. non poteft. de leg.i• An contra.l.in coiWitionibus pria mû locû de cond. Se dem. SC conditiones noftri funt arbitrij,modo non fint improa batæ uel impoftîbilestnon'ne potuiflet conferre conditionem in tempus mortiscue rum an quod fi non poteft ualere eo modo quo uoluit, non ualeat etiâ quo poteft^ Multû enim ualet quod nepos hic nafcitur fuœ,ÔC poft morte patris atc^ aui fuus, ÔC natus efl fie,ut fi in eum cafum quo inftitut * eft.f.fi a^d hoftes fe uiuo deceffe.^ rit,etuçrefic decefrit,Cor.fidio nô habet quidhic operetur,quæfundaturin æqui late, ÔC augere debet effedus iuris, SC non minuere.l.j.^{fi uir ÔC uxori.ï. de acqui.

MARI I SAL OHON I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? - ’

pofTnon obflat.^.nofter.ubi praemoritur auus teflator,dcindc captiuus filiusitnox '' pofthumus nafdtur.’SC ilia ueiba,quamuis poft mortem patns decederet,acc)pien« • daut inférant ad cafum Galli quodpoteratinftitui,quamuispoft mortem patris decederet : taeitae enim obiediont uidetur refpondere quae occurrebat, pofte fieri quod in Aquil. requihtur, moritur filius uiuo teftatore -, dC hie mortuo teftatore • mortuus eft:SC Sceuola igitur att,quamuis poft mortem patris decederet: quafi dia' cat,eius in medio uita non impedit qui apud holiesmoritur,ut J.ft quis filio. $.fi pa* ter. deiniuft. reft. Quid dicendumf Sceuola aperte dicit, fi praemoriatur teftator filio captiuo,non elTe indudum per Galium,neque.1. Vell, quo minus nepos na« feiturus rumpat. Et quoniam miraturquare non induxerunt inftituendi formu« Iam,datur intelligi pofte inftitui fecuq^umfenientiam Galli, non obftantequod ta lis filius non fit mortuus uiuo teftatore : SC ideo ait, quamuis poft mortem patris decederet, quod ft fieri nullo modo poftèt,ftulte quaercretur,quare non induxere^ Habet is cafus duo aliéna à Galli formula, quod captiuitas filrj præcedit teftamen« tûjôC mors filq in captiuitate eft poft morte teftatoris,5C igitur diferepat à Gaili for mulajconfonat aût cû Galhi fententia,quod auo fuus 5C poft mortenafeitur,et infti tutioconferenda eft in hune cafum.f.fi poft mortem fuam fuus nafcatur,

Hine colligitur,quod uita captiui filij poft mortem teftatoris non impedit quo minus pofthumus poft mortem utriufq;, fcilicetaui atep patris,fuus nafcatur, fecus’ autem fi natus eftetuiuo captiuo filio,licetpofteaapudhoftes moriatur, quonian» nö fuus,fed ftatus incerti natus eftet,ut fæpe diximus.Nihil ergo intereft, qui in car ptiuitate moritur filius,uiuo uel mortuo teftatore moriat, ratio,quod nö tune, fed hora captiuitatis cenfetur mortuus,quo ad hoe.f quo minus fuus nafcatur.bene fof te intereft,quod inftitutio fi fe uiuo fada non uerificatur in eo qui morit fe mortuo» Et fi dicatur,retrotraliifur ad tepus fe uiuo:fateor, fed tails rctrotrada mors præcelt; dit teftamentû ,et teftator loquitur de morte futura,et fic in aliud tepus inftitutionc cötulit.SirepIicaturtnö creditur ignorafteuimlegis Corlt;per quânô poteratapud hoftes mori: fed omnino teftamentû anteitura erat:fatcor,fi omnino in captiuitare moriturus fuiftet. N ö'ne poterat redire,et fe uiuo liber mori filius f’uerofimilius eft ^fperosfpcdafieeucntus.Suadetuot5paternn,8C inclinationaturalis, qd faedius defiderata crcdimus.-indicat 8C ipfa de filio inftitutio, de cuius reditu fi defperafler, non inftituiftet qui poterat præteriri. An diftinguendü forte aliud in illa, fi me uiuo' • morietur.'ÔC aliud in ifta,fi meuiuo apud hoftes deceiTeritt' Hæc adeb exigit morte apudhoftes,quodfi redierit,äC liber moriat,etiäfe uiuo inftitutio euanefcit,SC ne« pos præteritus rûpet tdla eft indefinita et indiffcrens in quécunep ftatû mors incide rit,hæcfclo captiuitatis ftatu cötenta.Sunt ergo cafus duo, unus cius qui inftituir,' fi fe uiuo moriatur filius,qui hoftibus feruittalter cius qui inftituit, fi filius apud ho ftes decefierit. Primö fi fe uiuo moriatur, in alios duos diuidotaut mont.filius poft morte teftatoris,SC loquitur Sceuola: aut moritur uiuo teftatore,ÔC dubium eft, an uerbis Sccuolæ c5pre^ndatur,ibi,quamuis poft mortem tcft,^i comprehenditur, Sceuola dicit non indcuftum quo minus rumpatur. Si non cöprehendi tur, an idem dicendum omnino rumpi i An diuerfum dicendum ab eo quando inftituitur, fi fc uiuo apud hofics decefierit:'An idem:' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quid fi dicftum,fi filius ex hoftibus nonredierit, tune mihi cCc. gl of. Bal. hit? uaticinantur.Quæ uerba non optantis funt,5C ideo eum fenfum habere arbitrer, fit redire poiTe defierittSC idem ualent quod illa, fi apud hoftes decefierit. An ad tem« pus captiuitatis retrahunturt'utfi'cutfingitur per lege Cor. nunepeaptus,fic ctiam ^un^rediturus.l.in omnibus.fide’pt. Similiter amp;nbsp;die utnunquä captus pariter nunquam apud hoftes moriturus : ÔC fic fub impolTibdi conditione fatfta uideatut inftitutio. An dicendum ttftatorem direxüTe uerba magis ad fadum, quam ad iusi . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic ad

IN L, GALLVS QVID SI IS, PARADOXA, 59

A æad ucfkatê,ô^ non ad fldionemç’ Satis addidit, quod tempus fignificarct,quan a • do dixit,fl apud hoftes dccederitjtunc ô^c.argJ.^.uidendS. Arguti fpeculentur,fas pictes definiant,^tracp tarnen haec cóceptio,fi deceflent,amp; ilia, ft non rcdicrit,pe nculofa eft. Quid ft redierit fe uiuo, di. mox deceflentCcerte ut hifc eafu præteritus

• rumpet,nifi adijciâ,fî redierit, Sgt;i me uiuo morietur. Quid fi didu, fi me uiuo apud hoftes decefterit,SC fe mortuo ibidem decedatt'Si fadum, di non fiditium tèmpus fpedaife teftatorem uolumus, uticp pofthumus licet fuus nafcatur, non tarnen hoc cafu inftitutus intelligitur.Si uero ad intelledum iuris omnino referendum, non re fert uiuo uel mortuo teftatore decedat, qui uiuo teftatore captus eft, ut hie, quams uis poft mortem dic,^ pro hoc optimus tex.in.l.cum hie ftatus.§.ft ambo,ö,de doa na.int.uir.amp;^ ux. Verum ilia difficultas fuper«it,quod ut captiuitas,ftc mors præce dit teftamentum. Et igitur fanum, tutum,ÔŒne lite Sceuolac hie confilium,atque conclufiojUt inftituens diCt

NOta illudjdicendi morem,fi antequam ab hoftibus rediret,(imiliter in.$. uiden dum,antequàm ab hoftibus reuerfus fuerit, non fignificare reditum, quando iuna guntur,feu terminantur uerbis reditum impeditiuis,ut lii: uerbo decederetjneep im plicat contradidionem,necp improbatus eft dicendi modustquoniam nulli dubiii, ft moritur apud hoftes,perpetub impeditur reditus. fignificant ea uerba captiui affc dum,quod femper fit in fpe di procindu redeundi,fimiliter di in ciuitate eS expea dantium, fperantes enim reditum cuiufuis peregre agentis aptiffime dicunt,filios meus antequàm redierit pertjt.Quae obferuanda funt pro teftibus,et alijs difpofitio nibus,ne uideantur dicere diuerfa uel contraria,

Sceuola aiuQuare non induxere ut non rumperetur,fcilicet teftamentum t’ Relt;i fpondeoa'deo non induxere,quoniam captiuitate patris nepos fadus eft auo teftaa torifuus,SC propterea poterat.I.xij, tab.inftitui, di fi hoc efl^t uerSi, puerilis ftiiflet B Sceuolæ inueftigatio. praefupponitrumpi,0(r ftc,I.xii,tab,nonpofte inftitui. Hine So2i,fil.arguit non elfe ^um,fed magis alienum. Huius rei gratia inueftigandutn dixi in utranep partem,

Vtrum nepos ex filio captiuo fit fuus interim auo,an alienus, an neutrius qualia tatis,Qiiod fit fuus,fic oftendo: Illefuus eft,quem nemo in fuitate praîcedit: nepoa tern autem ex captiuo filio nemo in fuitate præcedit,ergo fuus eft,Maior patet tota hac lege.Minor probatur lege,ratione, di effedu. Lege in.$, uidendum, ubi liquet * captiuitate quern definere effefuum. amp;,1, fi quis filio,fi pater,ï.de iniuft, teft, dC lege Corne, de tefta.in fi. di inft.de hær,quæ ab inteft.$. interdum, Ratione: qui in poteftate hoftium eft, amittitiura ciuitatis di fuitatis, iuribus fupradidis. Effedu, quod captiuus filius poteft præteriri in.$,inomnibus.6C,l.pen.ï.eo.Etneposexca ptiuo filio nifi inftituatur,rumpit.d.l.fi quis filio.$,fed fi pater, di hie, Hane fenten tiam quod fit uere fuus,defendit Banin rep,l.fi quis pro emptore.v.q.principali de ufuc.ôif in.I,fi.C,defen.paff quern omnes fequi Dod.uidêtur.Ex contrario quod non fit fuus,probatur lege,ratione,effedu. Lege: cafus eft hie, qui cauillari non poteft. Nam fifuus ?lfet,fruftra difputaffet Sceuola, quare n» induxerec’quoniam potuiftetfuusinftitui.l.xtj.tab.adidem.1.j.$. fifiliusabhoftibus,), deuent, in poff* mitten. Rationetquia fuus eft ille qui mortuis parentibus haeres ipfe^'ure effe inteb ligitunamp;^rerum hæiÉditariarum adminiftrationemacquirit.l.in fuis.s.eo, Sed ifte nepos non eft eiufmodi propter fpem reditus patris,quiredeundo teneret primum locum,ergo 8lt;^c.Effedu:quod interim no poteft fe immifeere haereditati, ficut nee extraneus adiré, dicit Bar, in,l. uentre.fdeacqmi, hær.per.1, cum in bonis, eod.tit» N ec fibi acquirit. l.bona,$, quod fi filius. fde dl^t, Nec interim præteritus rumpit, d,l,fi quis filio,§,fipater.0^in,$, in omnibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quôd fit alienus probatur eoipfo quod noneftfuWB.ita argumentatur Bar, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 5

MARII SALOMONIl •

C in.^.eius.amp;f Soztfijiic défendit. In contrariG quod nonfitalienus, probatur ex de -finitionealieni in.^.pofthuitio.inft. de leg. ubi definit alienus, qui natus inter fuos • hæredesjfuus futyrus non e(l:fed hic pofthumus exfpe futurus ei^ergo ófc.proba tur.d.^.fi filius ab hoftibus.l.j.de uent.inpoiTmit. facit quodillud quod eft incerta fpe,pro realiter exiftente eft.I.pen.quib.adlib.procl.non licet. Verius ergo uidet, • quod fit mediæ conditionis, id eft pendentis feu incerti ftatus, cum uere non poflît affirmari inter fuos futurum, uel non futurum.

Ad pleniorem déclara tionem,utrum fit ftatus incerti,6C non fui,necp alieni,alia non minus pulchra interferenda eft quæftio,uidelicet: Vtrum filius capiiuitate pa^ tris uerefuiiuris eftîciatur.QuodffRciaturoftendoîdifl'olutiqpepatn'æp.filius èfO citur fui iuris,fed captiuitate patria p.(ÿgt;Iuitur,crgo captiuitatepatris filius efficitur fui iuris.Maior minor probantur lcge,ratione,amp; autoritäre. Lege,ut inft.quib. mod.ius p.p.fol.amp;^.l.fi pater.!.de capt.Rationetqui feruus aliorû eft,alios in pote« ftate habere non poteft.I.qui in feruitutç.de rcg.iur.L cumbæredes.^.i.b de acqui. poir.1. fie euenir.ad.l.Iul. de adult, Autoritäre: glof, inftit. de his q. f. fuel, al i. SC quib.mo.i.p.p.fol.$.fedfi Jbhoftibus.quas probant Cynus,Bar.ßal.etDo(ft.in.L fi.C.defen.pafiSC Aret.in.^.uidendum,

Rurfus eorum contrariorG extrema,inrer quænon eft medium,fi'cut huiufmodi ut uno pofito al teru tolhtur,ita altero fublato alterum ponitur.1. hæc uerba, ille au£ ille.de uerb.fig.at hare duo,elle in poteftate, SC eifefui iuris, funt huiufmodi, ergo fublarap.p.filius efficitur fui iuris, probatur in.l.fi.C.de fen.paf. quod eft maxime abfurdG. Imperator refpondit code têpore quen^ nee in patris,nec in fua fuifte po teftate. Ite paris potentiæ funt ad diffoluendG p.p. mors Sé captiuitas.l.fi quis filio» $.quocuncp.ï.de iniuft.teft.diffolutione uero p.p.fada per morte filtj,fpfo iure ue«

J) re efftciuntur liberi,etgo pariter per captiuitatem liberantur. Vel fie;aequales cau« fæ in poteftatiua æqualcs producunt effedus. 1. de quib. de. 11. Ad primum arg. Affumptum eft falfum, quia non efficitur fui iuris, fed ft^us pendentis nbsp;nbsp;incerti,

tex.eft in.d.§.fed fi ab hoftibus, ubi traditur fallentia ad régula. Sé in.l.bo. $.amp; fi fia bus. ). de ca pc. Öl hic quod non efticitur fuus,p3tetq?ab effedis, quod non funt paa ris potentiæ.Non obftat,quodferuus alios in poteftate habereno potefttfatemur enim liberari per capt.p.p.non propterea fequitur effici fui iuris, fed ftatus incerii, qiiæ firnul flare poteft,in quo fallGtur glof.öf^ Docft.AdfecundG argumentG:Non obftat.1 fi.de fen.palTmultipliciratione.Prima, quod ilia lex procedit in cafufuo, fcilicet quando foluitur per mortem p. p. fecus quando per captiuitatem, ut.d.^. ft ab hoftibus,captiuitate patris filiG non plene liberatQ dicit. 1,fi pater.f.de fuis et leg, Sé in.l.fi necê.debo.lib.fi deportatus patronus fit,filio cius copetit bonorG poffefa fio in bo.lib.nec impedimento ei eft tab's patronus,qui mortui loco habetur. diftï mile eft.fi patronus apud hoftes fit,nam propter fpem poftl.obftat liberig fuis. Item ilia lex loquitur de ftatu fpecifico Sé formato poft mortem,nos autem loquimur de informi Sé diuerfaru^pecierum fufeeptibili.

Tertio intelligo eftcabfurdum non effe in altero dieftoru ftatuum,fcilicet uel fui,' ucl iuris p.p. f. quando alio non impeditur,ut in cafu noftro impeditur per ius pofta

• liminijfufpenftuum.dicitd.I.fipater.impediunturaliquipercapt.propriam.Cona tra,ficutpriuatio præfupponit habitum, fie fufpenfio prxfuf^onit aliquidquod fufpendat;ucrum hic aliud quàm ftatus fui iuris fufpendi non poteft, cum uereeuca nerit ftatus folutæ poteftatistergo uere eft fui iuris, licet fufpenfus. Nego fufpendi ftatum aliquando indu(ftum,bene t^en fufpendendo impedit induci ftatum fui in gis, igiturdiftinguo, Ali^ando ennn.l.fufpenditfimpliciter differendo efteeftum fub fpe certieuentus,öif tune fufpenfum habet certam exiftentiam, licet fufgenfam,' per quam non definit effe We quäle ante fufpenfionem fuerat. exemplum in obli«

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S’f*

IN L» GALLVS Q.VID SI IS, PARADOXA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

A gat.i‘n diem,Aliquando fufpcndendo non indudum fufpendit,fed I'nduci impedir: • èc fic per talem fufpenfionem informis quidam ftatus diuerfarS fpecierum fufeepti bills induci(ur,t^i ftatus pendens ôiS incertus ucre dicitur.exemplu in obligationis bus conditionalibus:fufpendit enim ortus certi ftatus,donec quoS in coditione eft • impIeatur.l.cederediê.deuerb.fig.Qiiodhuiufmodificcafusnoft r probolege,S^ ratione.l.tj.^.fi quis deceflerit.in unde leg.ibi,cQ cœperit certi ftatus eire,crgo ante no inccepit propter fufpenfionê, Ratione: fi fufpêderetur ftatus iam indudus puta fui iuris,nulli dubiS fubduda fufpenfione remaneret file ftatus qui erat furpêfus,ô^ non alius. Sed hie poteft alius remanere.f.ftatus non fui iuris,redeunte pâtre ex ho ftibus,ergo ÔCc, Ratjpne: nam abfurdû clTet redeunte patre acceptu ferri male per filiu adminiftrata,0^ ex contrario indudum^atum, fi fui iuris femel fadus fuiHct, abolerijSC à patrefa.gelta irritari dicit imperator in.l.fi.C. de fen.palT quamuis dia uerfum ibi decldat.necp mirum ibi in deportatos,qui ius poftliminij non habent,0^ inter miracula reftitutio numerator, arg.1. apud Iulian, fi. de leg. j. facit dida in I patre furiofo.ö.de his.q. f.f.ucl al.iuris. Poftremo, quae pendent à futuro euentu, non polPunt certam formam habere.Sed hie ftatus efteigfmodi,ergo ôfc. Contra: paria funt quid elfe eertum,uel incertum poftea certificandum.I.$. ut inftituens, fid I.,.de leg fj Sd.l.quidam relegatus.i'.d^reb.dub.Hæc régula locum habet, quando certificandum eftcertum fic futurum, non autem quando poteft ifto ucl illo modo elfe,ut in cafu noftro. Hine dixit Bar.in uerficulo,ut inftituens. Illud incertum eft Certum, quando figno indubitabili efi certum. arg.1. quotiens.$. fi hæres.ï. de hær, inft.Addequod.l.xij.tab.non admittebat talem incertitudinem, licet omnino eflec ccrtificanda, ut.$. incei tis.inft.de leg.

Exaltera parte,quod nullo modo lit fui iuris,nec^ alieni,fcd cuiufdam incerti fta J tus.probo lege,ratione,effèdu,authen.fii£'exêplo.Lege,infl^quib.mod.ius pa.pogt; foLlt;. fi d fi ab heftibus. ibi,pcndet ius liberorum. l.fi pater.j. de fuis 8^ leg. ibi, per fufpenfi luris conftitutio(jem.l,rj,fi filius.).dc ucnt.in polT.mitt.l.ij.^.fi decelferit. f» unde leg, incertus eft, utrum paterfa. uel filiasfa. fit.in.l, bona.$. quidfifilius.j. de capt, Nam ftatus omnium quorum patres in hoftium poteftate funt, in pendenti eft,in.l.inbello.$.j.eod.tir.inincertofunt,utrum fui iuris Qcc, Eccequamapertilfi^ ma totiureconfultorumfiC.ll.uerba,contra quæ ire non licet uniuerfo mundo.arg» , I.ilie aut ille.^.cum in uerb.de leg.ij, Ratione: Duo contraria fimul in eodem fubie^ doconfifterenonpoftunt.l.ubi repugnantia.de reg.iur.I.itj.^.ex contrario, deaca qui.poft. Sed eftefui iuris SC ftatus pendentis inter fe pugnant, ergo fit'c. Oftendo: elfefui iuris certi ftatus eft,pendentis autem eft incerti,legibus fupra allegatis.'cera turn autem fitf incertum inter fepugnarefenfucognofeitur. Ratione: Illud eft ina Certum per legem, quod eft incertum per naturam. I.cum quidam.f. fuum.f. de aca «lui.hær, Sçd iftud eft incertum naturaliter, utrum fit fui iuris, quia pendet à futuro cucntu,ergo incertû per legem. Incertitudo naturalis patet ex illo tritiftimo, quod nulluseffedus præt^dit fuam caufamd huiufmodi.f. quan^ dies leg.ee, fit^ tunc fic caufa quæ æquele habet ad elfe, fiC non elle, antequàmWxiftat, nihil produe cit,patvt in conditionibus,fiCd,I.huiufmodi .Caufa autem huius eftefitus quod fit, uel non fît fui iu^, eft in manu fortunæ, utrum redeat,ucl not^redeat : ergo antequàm exiftat Iiot pofte uel non pofte redire, fine dubio neque hoc exiftet, quod fit fui iuris aut aheni. ifta ratione argumentarur Vlpianus in d.^. quod fi filia us.I. qui bona. Ratione, per locum ab abfurdo: fi ex hoftibus redit, fingitur nuna quamcaptus.1.retro.decapt, Exhac fidionequod captusnonfuerit,fequuntur illi ijdem ueri efFe(ftus,ac fi uerefemperin citmate fuiftet. Hine belli (firne dixic Bar, in d. l.fi quis proemptore, fiC d.l.fi.defen.pafT.fidftnes fieri de his quæ faa difunt,utex illislequaturiuris effedus, arg.1, fiexpiag.j,incliuo.j'.ad.l.Aquil,

MARU SAL OMO NII

C Sicexreditufitnunquamcaptus.SCperhocfempen'npoteftatefili'usfuent,ergo nunquamuerefuf iuhs, AHoqumfequeretur ab(ut'dum,SC repugnans,quod codé» tempore fui,0C non fui iuris fui Oct, EfFedu probatur,quod fl iti iuris effet,pof* fet teftari. CuiuScotrarium eft in.tj,deleg.iq.I.fl quis filio.$.hi autem/f.de iniuft» teft.l.SCdominij.$.fide ftatu. S.detcfta, ôd hæc communis omnium op. in.l.fl pa* • terj.decap.00,l.fi.C«defen.pa(rquicquid Petrus in cót.fenferit. Effedu,quodfc pro patribusfa. gerere non poffunt, Si négociantes fibi non acquirunt, I. bona. quod fl filius.de capt.Ratio,quod duobus eodem tempore non poteft in folidu ac quiri,fed aut flbi aut patri.Effedu,quia necß interim præteritus rumpit.l.fl quis Fb lio.i'.de iniuft.teft.$.pater.ar in.§.in omnibus. nbsp;Autoritate^ueterum Dodorum,

utglof.inft.de his q.f.f.uel.al.$.fed fl |b hoftibus,ubi tradit tria effehominum gene ra : quidam fui iuris, quidam alieni, quidam ftatus incerti feu pendentis: inclinatcg Aret.in,$.uidendum. Exemple flue fîmilitudine,quod fl fpes rumpêdi per poft* humum præteritum qui in uentre eft, impedit natum ne fiat fuus.I. uentre.de acq. haer.ôô.l.fi filius haeres fecundum unum intelledum.s. eo. fle fpes poftliminij im* pedit ne filius ingrediatu# in locum captiui patris. Aret,in.$.uidendum.glof.in d. ^.fed fi ab hoftibus.quam Bart, ÔC omnes fequuntur,dicit : infpedo præfenti ftatu ,funt uere fui iuris,infpedo autem future pendentis. Quid impuleritglof.fic diftin guere contra omnes leges indiftindediceütesefle ftatus incerti, non uideo • Eft præterea ea diftindio contra tex, noftrum. fimilis tex. in,l. j.$.ft filius.ff, de fuis Si amp;nbsp;leg. qui cauülari non poteft,qui expreffe dicit no effe fuum non aliunde, quàtn infpedo præfenti ftatu. Agitur hic de inftitutione, in qua folus praefens ftatus in* fpicitur,ut tota hac.l.ôf.l.fi alienum.ï, de hær.inft.quod fl effet fuus, potuiffet infti tui.l.xtj.tab.quæpraefens tantum tempus infpicitur,amp; non futurumialioquin Si is Si omnes alieni pofthumi potuiflentinftitui, Si non opus fuiiTet Aqui, inft. Item D eft contra.l.quod fi fflius.f.decapt.ô^.I.fi pater, de uulg. ubi inipedo ftatu praefen ti tab.pupill.irritantur,quia incerti 8C pendentis ftatus,m placet Imol. Aret.SC re* centioribusjô^ eft ipfa ueritas.Item eft contra omnes fupraferiptos effedus, qui fe cundum praefentem ftatum iudicantur.

Præterea fi fui effent iuris,nihil operarentur illac didiones in. fed fiabhofti* bus.f.aduerfatiuæ Si limitatiuae,ubi traditur exceptio ad régula m.Bar.addit ratio* nem inquiensîideo fui iuris funt,quialex non fingit fuper ftatu,fed fuper morte,^ ideo ftatus remanet interim integer.f.fui iuris,Redius dixiffèt,fuper tempore mot tis, quia lex uiuum non fingit mortuum, necß aliquid fîngit antequàm moriatur. Bart.infpexit folam uim.1. Cor.non autem confiderauit fufpenfîonem induci iurc poftliminî] : fiatim quod quis captus eft, furgit ius fufpenfiuum, quo impeditur in* duci ftatus fui iuris,ut fupra demonftrauimus, Idcirco Imp.in. d.$, fed fi ab hofti* bus ,ait: quamuis parens feruus hoftium fiat, tarnen pendet ius liberorum propter ius poftiiminij. Ecce quod alio iure impedit ftatus fui iuris in liberis quàm.l.Cor. lmb aut nullus eft pendens ftatus, aut pro nihilo eft, quod fie oftenditur: Siueca* ptiuus redeat,fîue nA redcat,fcmper in ciuitate liber fuilTe cftditur,ô(f per hoc cer turn ftatum habuifîe. Nam fi redit iure poftiiminij,creditur femper in ciuitate fuif» fe.'fi non red^l.Cor.hora captiuitatis mortuus,ôif per hoc liber 8Cnon captiuus de

• • ceffiffe. E t tune fie omnis fldio idem ualet in adu fi do, quoi ualet ueritas in adu uero. N am non ob aliud inducitur nifi ut fuppleat id in quo defideratur fadi ueri* tas ad hoc ut ex ea ueri producantur iuris effedus, ut déclarât Bart, in d. 1. fi is qui pro emptore.v.q.principali.Sed fi uere fuiflêt hora captiuitatis mortuus pater,ex* inde filius fui iuris fuiffet : ergo idëlh ex fidione dicendû, alias nihil operaretur fi*

• • dio;Si fimiliter fl captuÂiere non fuiffet, femper fuiffet filiusfa. idem ergo ualere debet ex reditu fidio.I. r«tro,l, in omnibus,de cap, Si ergo fidio idem u^et quod

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueritas,

9

IN U GALLVS .5, Qyip SI IS, PARADOXA, 4t

A uefi’tas,amp;ueritasfacitfemperfuiflefuiiuns,nunquamiddrcoftatus pendctis erit:

• • Qi. hoc fentire i^hi uidetur Bar.dum ait lege non fingere fuper ftatu, (cd fuper mor te.Haecargumentatio præfupponit aut rcditiim,aut mortem: opaiftioaGt noftra eft de eo quod eft ante fucceflum aIterutriu5,SC negari non poteft, ficut inter mors

• • temjuel redit0,5C captiuitatê quin fit tempus media,pariter quin fit flatus médius, qui pendens amp;nbsp;incertus 4»prie appellaturiqui licet aduentu akerutrius.f.mortis,uel reditus adnihiletur per fi(ftionem,nihilominus non efficitur quin uere interim fiat It berorum ftatus pendens,Sd informis qui à future euentu expedrat formam fufeipes re.E t ad uberiorem declarationem confidero tria iura,ius gentium,fus poftliminq, Qiius legis Cor.eoramcp tempora,caufas,SC rationes, lus gentium,quo captus eH'i luigentium, citur feruus hoftium, amittit iura patriæ pbt. filij feruientis patris efficiuntur fui iuris, maxime accedentibus conftitutionibus de capitis diminutione.Etquoniam ufus docuit ex captiuis multos redire,iniquum uidebatur rebus fuis fpoliari fe fentis rent. Hineeodempropèiuregentiûmoribusreceptum,ôdlegibusintrodudû ius ikî poßlimi^ poftlitninij.l.poftliminiû.j'.de capt.cuius duo funt capita,unQ fi(ftitiû,aliud fufpetta nij, iiuum. Piimum caput,fi redit ab hoftibus, recipit ftatinfuniuerfa iura quac habebat ante captiuitatê proinde aefi captus nun^ fuifteitfitf ideo fingit nüquam captu, fed femper in ciuitate mäfi'fte.d.$.fed fi al»hoftibus.fi«f,l.retro,de capt.SC ^pterea teftas mentüante captiuitatem fadö redeunti cöferuatur.inft.quibus noneftp.f.teft.^^.fi» quod alias ipfa capitis dminutione fuifletirritatum.inft. quib.mo,teft,inf.$. aliquo modo. EthæcSCaliamultaoperaturfi'(ftioexreditu,quod crediturnunquam cas plus. Secundo capite propter hanc fpem feditus, ut redire multi frequenter cernes bantur, indudum fuit ius fufpenfiuum ftatus liberorum captiuitatê patris fumma æquitate. Inter ipfam captiuitatem fiC reditum intercurrere aliquod tempus ufu» docuit, quo medio tempore fi liberi fui iuris efficerentur, miÄta abfurda fequebans

B tur.'igitur ne nouus ftatus induceretur,ius fufpenfiuum conftitutum fuit. N am fi fis lij ftatim captiuitatê pants in fuam poteftatem ueniflent, incongruum uifum fuit, ut uel pater redicns iure poteftatis priuatus effet, uel reuerfo redigerentur in potes ftatem filtj femel liberati : Ô6 fic innaturale, ut de priuatione ad habitum effet res greffus.Cinus in.l.fi.C.de fen. paff caufam dubitationis in illa lege fuiffe dicitiquia funtleges quædicuntfilium femel patria poteftate exutuin, amplius non fubitus

• • rum, licet caufaliberationis ceffäuerit.l. pen.$,fiuero.C. de adopt. Eueniebatqj fl filtj liberati effent, fe gererent pro patribusfam. Qi res paternas ut fuas adminiftras rent: Qi reuerfo patre ab bis fada refeinderetur ut fada à filijsfa. quod erat incons gruum Qi iniquum,propter eos quibuscum cötraxerant,SC contra régulas iuris,ut fada legitime retradaretur,etiamfi ad eum cafum ueniffent, à quo non potuiffet in choari.c.fadum legitime öf.l.patrefuriofo.ö.debis qui.fui.f.uel al.i.Necp dicens dum,faluamanerentadaàfilîjs,tumquod potuiffent diff pari interim res captiui patris,tum quod fidio fuiffet inutilis, fi res in alio ftatu quam relidæ reciperentur* Neque effetftatus «integratio: debet enim augere fidioi^^iis effedus.l.j,^. fiuir uxori.de acqui.poff.Adde quod contineret impoff bile, ut plures codem tempos re,eiufdem fubftantiæ domini effent infolidum, pater rediens Qi filtj^quicp crede s rentur femper in ciuf^te fuiffe pater, Qi filtj patresfam. Ea propter æquum uifum • fuit ftatus liberorum interim penderet donee redeat pater, uel defi'natpoffc redis re. Probatur aperte in. l.fi pater.], de fuis Qi leg. per fufpenfi iuris conftitutionem, Noto mihiuerbü Conftitutionem, quod per conftitutionem iuris poftlimintj ins, trodudum fuit ius fufpenfiuum ftatus liberorufB. Probatur etiam d.^.fed fi ab hos ftibus.ubipoft enumerationem multorumcafuum ftabÄuit regulam,qua folus • tione paM poteft. filius fit fui iuris : ftatim exceptionem^ubijciens, fed fi ab hos ßibus ÖCc. quamuis pater captiugs uere fit feruus hoftium, alios in poteftate

MARU SALOMONII •

C habere non po(îît,aft,pendet tarnen fus liberorum: patet ergo lure poRIfminij pro uifum,Quod fi redierit ex hoftibus pater : Item interim cuius ftatus filij ciTent. Ite । patet iure gentiû captiuos ftatim definere habere iura p.p. ÔC fuiÄtis in fiiijs, adeb quod ut definant efle fui qui in medio funt,non opus eft,1.Cor.

Poftea lata fuit lex Cornelia primo bello Punico,ut quibufdam placet, ad ualf« dandas captiuorum uoluntates,quæ capitis diminutione ilia irritabantur, 1. fi quis filio.$.irritumj.de iniuft.teft.inft, quib,mod.teft. inf. abfurdum uidebatur feruien tis ualere teftamenta, cuius nec hxres necç haereditas eft. l.iq.^.fi, deuerb.fig.l.fer uus.c.communia de fucceif.lexftatuit captiuum tunc mortuum cum capitur, ut te ftamentum cenfeatur hominis liberi; qui in bello caditjliber^radit : amp;nbsp;quoniamex captiuis multi redire folent, non potarat fingi mortuus antequàm uere moreretur^ Ideo qui non reditdiora captiuitatis fingitur mortuus,licet poftea moriatur, 6^ fic non eft fidio de morte, fed mortis tantum tempore : ut qui uno tempore deceflit, alio tempore mortuus fingitur.Quæ quidem fidio no ante fingit quam uere apud hoftcs moriatur, retrocp trahitur in tempus captiuitatis, antequàm fingat, nihil operatur.Et ficut certuméntercurrit tempus inter captiuitatem,ÔC mortem,uel re^ ditum:fic ftatus quidam eft huius medtj temporis, qui in fufpenfo eft,contra quara fufpenfionê nihil ftatuit lex Cornelia, quae no lata eft, ut corrigat ius poftliminij, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed ut adiuuet ÔC fuppleat in quibus ius poftliminij deficiebat.Nihil enim iure poft

liminij de mortuis in captiuitate,fed lege Cornelia prouifum fuit.Et ideo licet tea trotrahat fuos effedus Cornelia fidio,nihil tame innouauit in his quae per fufpen* fiui iuris conftitutionem induda funt:maxime quod ftatus medij temporis,ante^ fidio fingat,non poteft efle ociofus:6C flcut fidio no poteft effïcere,quin aliquod medium tempus non interceflerit antequàm fingat, pariter non poteft contraimlt; impolTibile.f.quodiyjius medij temporis aliquis ftatus non exiftat, alias fidio ua* D leret contra aequitatem SC impoffibile. Sunt itacp duæ fidiones quodammodo ina liHionet diM. ter fe contrariae,ad eundem tarnen finem iupprimendun|captiuitatis: fidio.l.Cor neliae circa tëpus mortis, ex qua fit femper fuilTe fui iuris:SC fidio poftliminij,qua femper fuit fub p.p.fiÜus: ÔC ex utra^ nunquam captus pater, fed aut uiuus liber, aut mortuus liber,inter captiuitatem Si mortem,uel reditum,fimiliter inter captiui tatem SC fidionem eft tempus mediû.’licet retrotrahatur, nihilominus interim ho* mines nihil non agere non polTuntjSC ideo ftatus pendens: quia incertum alteram fidionem futuram: ita incerum eft utra futura fit:quac imminentes cocurfu fefe im pedire minantur,SC ideo interim à neutra aliquis ftatus inducitur. Status autem fui iuris uel fuitatis à iure gentium quo captiuitates funtinduceretur, nifi iure poftli* mintj fufpenfluo impediretur,SC fubtrada fuipenfione eodem iure gentium induci fentio,non Cornelia,necp alio.

Ad quidretrotrahitur, dieet aliquis, nifi quod effedus producat ex eo tempo* re ad quod retrotrahitur,SC fic abolita fufpenfl'one necefle eft femper fui iuris fuif* fe. Fateor,fidione feauuta:fed antequàm fingat Siretrotrahÿ, nullos poteft pro * ducere effedus, N 3m quæftio ftatus fufpêfi eft omniseius temporis quod eft in* ter captiuitatem, SC mortem,uel reditum. Si ficut indubium eft quandiu captious • eft apud hoflws,quin fit uiuus Si feruus:ita interim antequàmmoriatur,uel redeat, impoffibile eft ut non fit uere feruus, SC in fpe redeundi, SC umat, SC liberi propte* rea,quin fint ftatus pendentis,8Cquæcunlt;^ ifto tempore fiunt,quin fint medij tern poris, Si ftatus incerti, quo ad liberos : ceffetep omnis fidio quæ nondum aliquid ' fingit ante reditum,uel mortem. Ouæftio noftri. $. eft de his quae fiunt ifto medio • tempore,cuiufmodi fuqj ante fidronem: Si igitur fidio antequàm fingat,interim nihil poteft operari,ficut no fingit.’SC quando agitur de inftitutione,fpelt;5atur tern pus quo fit inftitutiojut fftpe didum eft. 5C ficut non fufficit fuum nafci,nifi fuus fit • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore

IN L» GALLVS.Ç, QVID SI IS, PARADOX^!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4X

A tempore inftitutionisu'ta non fuffîcit pofteâ fingatur fuiffe fui iuris,qui tempore in- gt;nbsp;^ftitutionis non erattagitur itaque cuiufmodi rcs fuit hoc medio tempore, no autem fecuta morteueWeditu qualesfuturæfintuel habebuntur» Bar.in.f.uidendum, dis cit elfe fuû fub fpe reintrandi primum locû poftliminio patristSC ifta inquit fpes cft • tantæ potentiæ,quod habetur pro ueritate,ôlt;f proinde fit ac fi is nepos fuus non fun ilîèt.ratioîquia haec fpes importât eundem effedum quëueritas: quia nepos donee parens eft,apud hoftes non poteft fe immifcere,ut. 1.pe.de fuis amp;nbsp;leg. 0(^.1. nec nos» C.de pofthreu.quam fententiam omnes fequi uidentur. Aret.in d.$.uidendum.apn pellat ex mente Bar. fuum reuocabiliter, amp;^.1. xtj.tab. loqui de fuo irreuocabiliter. Vndeinfert, quotienslexmeminit iuris quæfiti uel extindi, intelligidebere iure quæfito uel extindo irreuocabiliter : quoniÿn propter fpemfuturæ reuocationis potius dicitur elfe in pendêti quàm acquifitum,ut dicit tex.cû glof.in.1. fed fi quis. ^.interdum.e.de ufufr.fiC eft optimus tex.cum glof.in.1.pater filio.ï.dehaered.inft* Aretinus hic dicit hoc non procedere, quia filius non fit fuus fpe, fed quod non eft fuus fpe irreuocabili. unde facit differentiam inter fpem certam ÔC indubitatam, de qua in.l.pen.ff.q.adlib.pr.non licet. SCfpcm reuocabileiji.uthic.Mihiucrononh'ai quec quomodo finis fpe ÔC reuocabiliter,ut quid tot adiediuaf Multi élingues iure confultoriï ueteres fucrunt, qui nefciuerunt exprimere taies qualitates, multumcp inconfiderate locuti funt, aut imperit^ dicentes ubiq; elfe ftatus pendentis uel ina certi,0(5 non fui,poftquam iftorum opinione omnino fui iuris eflent. Et uerius arbi trornullo modo ede fui iuris propter fus poftliminq fufpenfiuu ad hoc ipfum cona ftitutum,ut impediret huiufmodi ftatum fui iuris, ut fæpe didum eft. iterû propter «us dico poftl.quod reuerfum facit nunquam captum,^ fie filios no fuifte fui iuris»

Præterea natura ÔC leges nihil fruftra operantur:facereaûtfuû reuocabiliter nuU ïius effet momenti,cum neep pro tali fe gerere, neep haben' poffit, ut fuprà demona ® ftratum efttabhorrent enim iurahuiufmodi circuitus,et quafüudibria fine utilitate, , ut quis fit SC non fit talis.^ igitur potius confueuit impediremulta fieri nbsp;fada re*

fcindere.1. pâtre furiofo.ae his qui f f, uel ali.iu.hinc ^diu metus rûpendi teftamen tu neminê admittit.l.uentre.de acqui.hær.c^diu imminet caufa inftituti, non admit titur fubftitutus.l.quandiu, nec^ legitimus ab inteftato quandiu imminet caufa tea ftati.l.quâdiu.eo.tit.Nec ius acquiritur coftitutionis feruitutis ab uno ex dominis, donee altj côftituant.l.pen.ô.eo.feruituti.fimiliter hic efficit ius fufpenfiuû poftl.le * uitatis ein eft admittere, deinde eijcerctcógruentius ergo fuit impedirc ne fui fiant»

Adde innaturale effe,quod exiftente caufa neceffaria non fequantur effedus ex illa.se Topicalis eft regula:Si fol eft fuper terram,impolfibile eft non ceffent tene« bræ. Vt quis fiat fui iuris, fie ab co feiungantur fui iuris effedus, fimiliter eft ima poffîbile.Aretan.l.ucntre.deacqui.haer. Si ifte,inquit,filius eftfuus, noneft caufa propter quæ deberent impediri effedus fiiitatis .Idë Aret.in.^.uidendû.lcx,inquit, in his quæ iuris funt difponit fimpliciter,fie nô fecundû quid, allegat à fe dida in.$» forfitan. fie Bar.in.1. nec utilë.s. ex q.cau.ma, fie hac ratione défendit non effe fuû» Idem Arct.in d.l.uentre, putat ueriorem fententiam Bar, quWd ex præfenti uera fît fuitas,licet propter fpem fingatur non fuus.uerû ad quid talis fidiodnutiles fidioa nés ius nonrecipit.l.j^. fi uir uxori. de acqui.poff. nulla fingendi in-^ellit ncceffîlt; tas. I mb expeditius epod non admittantur ad fuitatem, poft rcceptam earn finga tur non exiftere:præterea quo iure fuus interim fingitur nô fuus,nobis fingere non licet.l.fiefiforte.ï.decaft, pe.minime^eft à. I. Cor. quæpotius adiuuatquàm ima pediat fuitatem, N ecç iure poftl. quod propter fpem reditus fingtt non captum,fefc interim obijcit ne liberi fui fiant,ut hic eft cafusWpertus,

Qiiare non induxerunt ut non rumperetur C Si alientÂ.l.xtj.tab, fecit incapaa ces, de is*non eft aliequsjut fupra didum eft,quare non pttera^ inftitui i Ratio eft;

MARU SALOHONIl

C quta ncc funs eft, fed ftatus I'ncerti tempore inftitutioius Ergo.I.xq.tab.non raoa do alienos,fed omnes qui fui non funt,fecit incapaces, unde deducitur non magis, fub nomine alienorum pofthumos inftitui prohibitos,quàm quoil non fui.

Ex quibus ol1ferua:quotiens aliquid ex régula generaliter eximitur ratione alt« cuius qualitaris ,opus eft illud fit fimpliciter illius qualitatis, ÔC pure fine aliqua mi xtura,ut hie partus fuus poterat inftitui.xq.tab. Aliud forte quando non per uiam exceptionis ilia qualitas exigitur, V erbi gratiajex permittit inftitui fuos, eadê ues . tat alienos,proculdubio qui mixtæ naturæ.f.partim fuus,amp;partim alienus cft,côti nebitur fub illo fimplici fuitatis ,fauore teftamêti.per ea quæ tradit Bar.s.§. ÔC quid fi tantum.idem Do A.in.l.ij.de uerb.oblig. ÔC Aret.in,$.uidendum, fecus puto quando omnes pofthumi aliqua ratione prohibentur inftitui,amp; fui eximuntura'n« telligo de uere Sgt;C pure amp;nbsp;proprie fui?,ut hic cafus. Ex quibus concludo t quicquid fauore fpeciali à regulis iuris eximitur ,in fua fimplici ÔCpropria natura accipiendu cftjomni reieda mixtura quantumeuntç fit fauorabilis,

Illud non præteribo,quod commun! errore ufurpatum uideo,dicentium captû uum praEambuIa,captiuiiÿtis hora fingi mortuum.LCor.quæ uerba funt glof.inft» q.nô eft per.fiteft.in fi, glof,in.l,in omnibus, ait per momentum prius,quod fal fum oftendo lege amp;nbsp;ratione,l.in omnibus, j.de capt.tunc decelTiffe uidetur cum ca • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptus eft,ergo eodem momêto quo capitur,ffiiti,bde cond,6C dem, Ratione:fidio

implet quod ueritati deeft,nec debet plus poffè quàm ueritas, Bar.in fua rep, in l.nec utilem.ex q.cau.ma.fed fi in conflidu mortuus fuiflet, certe liber mortuus fu ilTet, liber erat dum cedebatur mortuus, ergo in ftatu I i ber ta tis non dubium,!, qui duos,$.fi maritus,f.de reb.dub.facit etymologia,feruus,quia feruatus eft, ergo no feruatus non moritur feruus.SC fie captus non intelligitur qui in pugna occifus eft, im'o per gloriam uiuere creditur,dicit imperator inft. de excu, tut,fed fi in bello, D Quæ faciunt ad. q. I?xequutor cui commiffa eft captura, non dicitur captiuafle, fi in ipfo capturæ adu refiftentem occidit. Item lege praemium præpofitum capien« tibus bannitos proculdubio occidentibus non debetur,*

Poftremo duæ excutiendæ funt pulchræ, qq, neep à Sceuola,necp â noftris do« doribus tradatæ. V T R v M cafus nafeentis poft mortem patris ÔC aui pariter morientium ad Aqui.pertineat,

J« cd^u GdUi nbsp;nbsp;Quod non pertineat fie contenditur,In cafu Galli duæ conditiones fimul requi

qtiotrequh runtur : una, quodinftitutus filius fe uiuo moriatur : altera,quod nepos fe mortuo rdntur. fuus nafeatur, amp;nbsp;fie poft mortem utriufep non fimul morientis hic nullum iftorum interuenit,ergo ô(fc, nbsp;Maior probatur.e.in principio,8C.$,idem credendum.ibi,

fipriusnepos, deindefiliusdecederet, fiCglof. interpretatur,fiunus ÔCaltérante auum decedat,amp;.$,forfitan,ibi,mortuo patre,deinde auo nafeatur, ÔC in.$. fi eius, ibi,poft mortem patris atcç aui redeat.gloGin uerbum,atlt;Ç aui,primum pater, po« ftea auus moritur,aliàs non rumpet nepos,l,fi quis filium.C.de inofKtêft.Ratione probatur:pater qui cum filio périt, no eft fuperftes filio,l.quod de pariter, amp;,I,fcd uelinillo,dereb, dus. Minor patet ex themate. Secundo efiftente patrein me« dio.dum auus moritur,nepos no poteft nafei fuus auo.Sed hie filius cum patremo riens, eft paijj morienti fuus, ergo nepos qui fie poft mortem aui amp;nbsp;patris pariter

• • morientium nafcitur,non poteft auo nafci fuus,Maior probÄur.s.in princ.ôt'inft, de hær.qua.Slt; diff.^,fui,ô^,l,fi quis filio, amp;,l.pofthumorum locoj.de iniuft.teft. Minor fie probatur.ï.eod.ftatu mori quis intelligituriin quo eft mortis tempore,!, qui duos.^.fi maritus.de reb,dub.in matrimonio mori dicitur quæ cum marito mo ritur. Sed filius in ftatu fuitatis moHenti patri fuit,ergo fuus patri morienti fuit,

• • Solutio argumentoA. Ad prima falfum eft quod ordine fucceffîuo necefle eft morianiur primo filius,deinde auustcum fan's fit patri non fuperefle, N ofl obftant • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerba

IN L. GALLVS, ^.Q,VID I IS, PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

A uerba.^.idem credendum, quialoquiturdepriontateinterfiliuminftitutumnc^ • potem praeteriium. Nonobftat,$.forfitan,quoniam no dicitopus efle, fic inorian* lur. Ad fecundSmjSophifticum eft,licet filius fuus futurus moriatur, non tarnen fuperftes moritur: poteft enim fuus futurus morj, ÔC fic moriendo facit locum nea • poti in fuitate,quodpbft moriendo non faceret.

Exaltera parte,quod pertineat. In Aquilianaduo necelTaribrequiruntur, quod filius inftituens moriatur uiuo patre,ita quod non fuperfit,SC nepos ex eo poft mor tem âui fuus nafcatur,quod non poflet contingere,fi filius patri fuperelfet.l.pofthu morum loco.deiniuft.teft.SC.l.fi quis filio.eod.tit.SC inft.dehær. qua.SC diff.$, fuû ô^’ô.inprin. Et adlwcidandampleniusueritatem præfuppono unum ueriffimum ex traditionibus Guilielmi in,l, Arethufa.cip ftat.ho, ÔC lac.de Aret. in.I, quod de pariter.dereb.dub.se Bar.fn.l.fipoft mortem.deleg.j.uidelicet ; Totiens concur^ fus uitiat,quotiens requiritur prius ÔC pofterius.ita Bal.in d.l.poft moriê.exemplu gt;n.l.fi fuerit.l.qui duos.SC.l.fed uel in illo.de reb.dub.SC hæc régula ^cedit affirma» tiue,fecus aût negatiue.et igitur quotiens id folû cxigitur,ne prædecedat,ne'ue fub fequaf aliquid,tunc concurfus non uitiat. De primo extmplû eft în.l. eu hic ftatus* $.fi ambo.de do,inter uir.ÔC ux.l.inter uirum.de reb.dub.ubi folum requiritur, ne is cui donatum eft prædecedat,ficomnjoriatur,uel poftea decedat,non uitiat. Exem plum de fecundo eft in cafu Galli.Ratio,quod oratio diui Marei confirmât donas nbsp;nbsp;nbsp;•

lioncm inter uirum et uxorê morte donatoris,fi donatarius non præmoriatur. N on præmori poteft contingere duobus modis,uel quod commoriatur, uel fuperfit dos natoria'n cafu uero noftro Aquil.id tantû defîderat,ne filius fuperfit patri, alioquin nepos pofthumus non poftet nafci fuus.quod non fuperfit duobus modis contins gere poteft,uel quod prædecedat patri,uel cum eo pariter moriatur*

Ex quibus fic argumentor: filius qui cum pâtre moritur éiiuo pâtre moritur, fed cafus morientis uiuo pâtre ad Gall, pertinet,ergo SC hic cafus cômorientis. A (Turn s .

® ptûproboificut nullus njprtuus moritur,fic quifcß uiuens moritur,« uiuit moriens» 1. qui duos.$.j.ï.deman.teft.l.fi,indecond.inft.iundaglof.Ratio:nondûmortuus eft qui moritur,ergo uiuit.arg.l.hæc uerba, ille aut ille.de uerb.fig. fed filius qui c S patte moritur,proculdubio uiuo pâtre moritur.

Quod non fit necelFe pater fuperftes fitfilio,probo ratione,lcge, SC autoritäre. • Ratione:ut quid caufæ eft,quod uiuo pâtre Gallus defiderat toili de medio filiumC eafcilicet,ne mortuo teftatori fuperftes fit patri filius,SC impediat nepotem pofthu mum fierifuum.Non ergo exigitur pater filiofitfuperftes,fed nefilius patri fupers ftes fit fuus.Quod duobus modis contingit,uel quod præmoriatur, uel commorias tur.Lege probatur Galli uerbis,fi filius meus me uiuo morietur. N on ait,mortuus fuerit in præteritum,ita quodaClum mortis perfedum exigat.Autoritäre, quod ita infimili dixit Bar.ind.l.fiis quiproemptore.in trad.fidionis translatiue inters pretando uerba.l.in omnibus.j’.de capt.illa ex quo captus eft fcilicer.faciunt feripta eiufdem Bar.in.l.^decond.inft.quando facit differentia^ inter ilia uerba, poft mortem,SC ilia,cum morietur.facit quæftio glof.in d.I.fi.in uerficulo,filio,in fi. ilia an nepotes quærant patri morienti ÔCc.Cum moriar,tempus uitæfignificat, ait ius reconfultus in d.1, qj^i duos.§, j. demanu.teft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Alia quæftio: Vtrum cafus nafeentis eodem momento quo pater nbsp;auus pariter

tnoriuntur,pertineat ad V ell,

Quod pertineat liquet ex interpretatione Iuliani,in illo diffïcili cafu,qui illis mo rientibus nafcitur, illis uiuis nafcitur.1. qui dq^.$.fi’f.de man.teft, SC.1. fi'. de cond. inft.E X diuerfo,non fufficit nafci auo uiuo, nifi eidem agpafcatur,ut.$.ille cafus. Sé fi'c necofle tollatur filius de medio fuperftitepatre tefta^re SC nepote,qui agnafcü tur uiuo SC non mortuo.

M A K. I I SA t o MO NU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

,C Vfdcamus an polïït defendi propter publicam utilitatcm, quam profequftür.L V ell.ut natus eodem momento quo il li panter moriuntur,amp; fic in confinio mortis • amp;uitæ:ubitant3^eftuicinitas SCconiundio inter ilium qui mon^ndo definit elfe fuus,et hune incipientem fieri fuum,quod necefle eft participer de uita aui morien Medium parti tis:quiaomnemediump3rcicip3[deextremisJ.iq‘$.fê,eo,fecundumDy,amp; Bal» • cipatdeextre: nbsp;nbsp;quando tab's concurfus accedit, facit difpofitionem ualere proinde aefi plene

impleretur.I.fi poft mortem.^.f de leg.jmbi mors teftatoris,etfuiha:redis exiften« tia, 6C dies legati cedens concurrunt, ôc^ficillaparticipatio extra mortem inducit talem effedum. facit.l, Arethufa.S. de ftat.ho.Incipienteigitur, inquit, partu exh ftens conditio efficit,ut ex libera edaïur quod poftea nafcitur/acit glof.in,l,filius â patre.ô.eod.in.v.hærede. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Nunc confideranda funt tria tempora, exemplo glof. in.I, fed 8C pareas» $.fi. ô» quod met. ca.unum ante exhalationem animæ,SC nafeitur illis uiuis: aliud poft exlt; halationem,SC nafeitur illis mortuis. aliud eft ipfum exhalationis inftans, quod eft quafi confinium inter mortem ÔC uitamtquod eft nullius priuatim,ueluti côfînium duorum prædiorum,quod»ft commune utrilt;p,ô^ per hoc eft particeps utriufcp: propterea qui nafeitur codem momento exhalationis,poteft dici natus il lis partim uiuis,SC partim mortuis» qui concurfus facit^dum ualere proinde ac fî ftio ordine • proceftlflet, ut d.l.fi poft mortem, per quam ultramontani dicunt, quae de pundo traduntur fufficere non folum impleriperpundum temporis, fed etiam per pun* dum intelledus.probat^ Bal.in.l.idemcp eril.s, de ftat,ho,accedit fauor teßamen ti,cuius gratia. 1. Velleia lata fuit»

Contra: aut eft cafus omilfus, aut nafeitur illis omnino uiuis, aut omnino mora tuis:quoniam inter mortem öd uitam non datur medium.1, hæc uerba, illeautille» de uerb.fig.aut eft caß^ mixtus.Si omiirus,ad legem Velleia non pertinet. Si non D datur medium, fiue illis uiuis,fiue illis mortuis accipiatur,fimilitcr no pertinet. S1 eft mixtus,öd tune quia magis participât de mortuo, öd ill* mixta quæ non habent medium,efle per fe denominantur.à fortiori arg.I.cum quæritur.de ftat.ho, fecun* dum Bal. Cum itaep in cafu noftro qui eft agentis animam,proximior mortuo eft, l'mô inter mortuos connumerandus: quia non habet uelle, neque nolle, I. fi. iunda glof.j.q.d leg.c. ôd ideo non adit, non difponit.l» quoniam indignum, C. de tefta, ergo ôdc.Refpondeo non efte cafum omiftum,fed fententia côtineri, iunda inter* • pretationeIuliani,ôdfauorepubl. teftamentorum. Nonobftatnon darimedium, Ôd duo contraria in eodem fubiedo confiftere non poflc:quia illud uere perfede fe eundumphilofophos,fecunduminceptiuc uel definenter: exemplum in aqua tepi* da, Ôd in cafu noftro eft eiufmodi,ubi nepos incipiteflèfuus,illodefinente qui in medio eft.facit dida.I, Arethufa. Ad tertium dico illis uiuis contingere, quia agere animam eft uiuentis,quod hic fufficit.Non obftant.ll.in contrariumall»gatæ,quac loquuntur quo ad operationes intelledus, quæ mortuæ funt: nos autem loquimur quo ad fpiritus uitales ^ibus uita continetur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

In contrarium eft,quod concurfus uitiat,ex quo requiritur fuperfît, aut filio qui in medio eft ad finem nepos uiuo agnafcatur,quia hic requiritur prius Ôd pofterius.

• Item fi pariterfhoriuntur,noneftmomenti prioritas inter utri||fque mortem:quo* niam in omni momento intercidit médius filius,ita quod nullo inftanti nepos po* teft agnafei uiuo auo. Pro altera parte eft,quod perfona inftituti pro non exiftenti eft. quod fic oftendo.Quotiens certû eft inftitutum non fuperfuturum tcftatori,to« tiens fubftitutusuiuo inftituto adnÿtitur. cafus eft in.l.fi. infti, decondi.infti.fa* lt;it à contrario fenfu. 1. qugndiu.deacqui.hær. Item ôd nepos fitfuus. cafus eft in d, l.fi. ôd ibi Bar.Bal.Imol. Paul,facitquodfruftra expedatur ille euentus, ejui nihil opérât,l.aliquando,ff, ad lenatufcon, V ell. ƒ. fî.ôCde hær.inft.l.fi quis ita feripferit»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic

IN L, GALLVS.^, QyiIgt;Sl IS, PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

Sic dicendum in cafu noftro, quia uiuo teftatore certum cfTe incipit commorient tem fi'lium defii^re pofle fupcrexiftere patri fuum,eoipfo incipit nepos fieri fuus hae res auo : Sc ficut ilk coepit uiuo auodefinere, ficiftefimulincipitfuusfieriîSC fic • perfona filrj,quæ licet in medio eft, pro non exiftenti habetur ad cxcludcndum fub ftitotum.cum certum fit non pofle efle fuum hæredem futurum.1. Vell.de fuo futu« ro loquitur. Satis fit hate fparfifle femina argutis ingentjs:quid ftatuendum, alij delt; finiant,

Illud tarnen non praetcribo Bar, in. I. qui duos.^J.de manu teft.dicentisî N ox mon' dicitur,ÔC per hoc aurora eft nodiis,quia eft noeftis morientis, Vt quidem fub tile, fc non uerum fiiih(perfuadeo,cumexhisfequeretur morimortuos, SC mort tem, Nam mortui no eft mori,fed uiuentis.lMecß dies,neqi nox moritur agente nos de, fed Solis agêtis eft perukes lucis SC tenebraru, è noftro hcmifphærio in alium polu,ac redcuntis,agitt^ in lucem pellendo tenebras.nodis enim nulla eft adio,fia cut neque mortis: quoniam nox aliud non eft, lucis defedusiSC mors SC cæcitas defedus uitæ SC lucis. Quod autem aurora fit nodis qjagisquàmdiei,non credo, fed potius diei initium foie agente in lucem: ficut befperus initium nodis obfeuran tibustenebris. Nam calefcente, feu albefcente foie fit aurora, Paulus in.l, Titius.f, Lucius.s. eod. Sein Euangelio,prifta Sabbati,SCquæIuccfcitin prima Sabbatt, Null! dubium initium lucis lucem elfeotenebrarum tenebras:ficut initiu diei diem, fic nodis nodem. nodis utiep non eft luccre,necp lucefcere,ut eft aurorae. SC eft cas fus apertus ind.^.Lucius.SC ibi Bal.SC Paul.de Caft.quandoueroaduefpcrafcit,fu prafcriptac rationes cogunt nodi applicate, uerum,C.fi fuperfodiens. de homici.SC Dod. dida alias definite uidentur. E t melius eft ergo,ut in huiufmodi utilitate,praî fertiin poft legem Vell,quae multos rumpendi cafus abftulit, interpretatio admitta iur,ut inftituens nepotem SCc.

® Nota fecundum Bal.melius hie probari quam alibiipublicæutilitatis eiTeconfer Uarireftamenta.undedÄluciturformulam Aquil.pub.utilemfutfle, Praeferiimait, ideftinaxime.Hædidiones nonfolentaugcredifpofitionis cfledum,fedroborât; nam fi nonapponantur,idem nihilominus difpofitionis exitus foret: fed per illas in dicaturfacilior forriorq?,l,fcireoportet,$,SC fi maxime.de exc,tut.8C.I,j,$, uel maxi me,de coll bo. SC hie interpretatio huiufmodi admittcretur, 5C fi nunquam.l.Vell.

• latafuiflet.SCficnon.l.Veil.fuitcaufahuius interpretationis,fedpub. utilitas. Ex quibus collige tam legem Vell.quàm Aquilianum confilium efle fauorabik,et per hoc ampliandum,SC nonreftringendum. Item nota hunc cafum per interpretatam mentem polTe adaptari ad.h Vell.quod qui uiuo fuus futurus nonnafeitur, fequuta morte captiui in medio exiftentis agnafeitur auo defundo:licet lex loquatur de his qui agnafeuntur fe uiuo : fed quia eadem decidendi ex mente ratio pub. utilis eft, idcoper interpretationem poteft induci, quod fi legislator cogitalTet, non præs tcrii(let,cum non fit ratio diuerfitatis quare maluerit uno cafu conferuari teftamen ta quàm alio. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Nota admitti interpretationem de uno cafu exprclTo ad taciturn, quando uerifia mile eft de illo,fi legislator cogitaifet, ftatuiffet.d.I. talepacftum. f^it.I. Lucius. Titius.s.eo.Volurffas colligiturin.l.Vell.lataadtollendosmodos rumpendi proa pter pub,utilitatem. Sc per hunc modumagnafcêdiinduxitquæ omnia hie uerfana tur. Vnde obferua, exratione legis interpretationem admitti in cafibus omilfis, ut fccit Ilic Sceuola,

Interpretatio admittatur,ait, Vt inftitucnÄCc. Quacritur in. I.j. f. de reg.iur. aliis multis locis,utrum indefinita aequipolleat uniuerfaÄde proprietate fermonis, Hk aufem eft textus apertiiriine,quod ex interpretati«ie: nec forte melior in toa IO iuris corpore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

H ARII SA L*Ö -M O N I 1

4«VT institvens»-

T irifti'tuens nepotem,qui fibi poft mortem fuus öóc.Siue habeas, Vt inftituês,ficut in Pandedfs nuper recognitis:(iue habeas, inftituens, u£ ,'£j uulgaribus eft codicibus.Et propterea fine fit uerficulus, ut Pi* leo,amp; glof placuiffeuidetur,fiue.$.ut uulgo cieditur,epilogum con cluforium continet omnium fupraftriptarum quaeftionum, dando confilium Sceuola ad euitandas præmiffas difficultates, ut generaliter 8^ indefinit

teconcipiatur inftitutiorquoniam quicunq? cafus acciderit, ille comprehcnfus ui« debitur. Simile confilium præftititPomponius.s.in.Lcommodiflîme.

Ex quibus deducitur,paria elfe indefinite inftituere fi fuus nafcatur,amp; inftitue« reomnibus illisexprelfts cafibus, quibus pofthumusfuus auo nafcipoteft: 86fic non refert quid exprimere, aut generali fermone compledi.Nam qui generaliter, ut hic,concipit,nullum cafum, nullamcp perfonam omittit, SC per hoc nulli ruptu« rx teftamentum fit obnoxi^miSC ideo ait,rede inftituifle uideatur. Et quare dixit, melius eft,ergo SCc. Refpondeo,ad tollendas rumpendi uias,quod mentis utriufi^ fuit, fcilicet Galli SC V el lei : quaft fentiat uno cafu expreflb alium uideri præteri« tum, alioquin hoc confilium foret fuperuacufim, fi uno expreflb caeteri fimiles uel contineantur,uel ad eos porrigantur; confonantcp illauerba,s.in.$, quidam rede» dum ait, ut eo cafu ualeat, quiexuerbis concipi polTit. Ex uerbis,ait,non autem mente teftatoris : ÔC fic ifte fenfus licet in fe uerus fit, foret tarnen contra commu«

nem Dodorum fentêtiam.s.^. 8gt;C quid fi tantum,qui licet in circulis forte uinceret, tarnen à communi opinione non eft recedendum, turn quod publice utile eft eum feruari,ut hie Sceuola ait, turn quod alijs.ll.probatur,licet non hoc tcxtu,fcilicet,l, fi mulier.adTreb.SC.l.iij. C.de condi.infti, turn etiam quod eft de mente Galli, li« P cet uerbis formulae non contineantur, SC idcirco Sceuola ouærit, quare non indu« xit,fcilicet Gallus in formulam,utfifilius antequamexhoftibus redicritSCc.quafi dicat:poftquam huius fententiæ fuit Gallus, ut in omnem cafum quo poft mortem teftatoris fuus nafeeretur, pofletinftitui fubea conditione,fifuus nafeeretur, fub exemplo exprelTi cafus mortis filtj,qui in medio eft,quæ conceptio non poteft ada ptari ad cafum huius nepotis pofthumi ex captiuo filio ante teftamentum, ut often dimus,Et haec eft, ni fallor, ilia conceptio fine expreflione mortis filq.dequa. S.in quidam rede.

Ex quibus etiam uidetur poffedefend«,illam conditionem inunum cafumuel mortis,uel deportationis,uel alterius effe potius uoluntariam: ex eo quia eft in ele« dione,SC per hoc in uoluntate teftatoris in quern cafum uelit cocipere. Item 8C in« definite nullocafu expreflb, ut hie. Vndeinfertur falfam dodrinam Dodorum, quod porrigatur ad alios fimiles. SC concordat d J.commodifli'me. SC tex, hie fcri« DMlt;e ßrmuhe ptus,utinftituens,m^umfacit,nififoluat,ut.ô,Duæhocuerficulo traduntur re« inßitucndi. nbsp;nbsp;gulæ feu inftituendi fwmulæ. Vna ad omnes cafus fuprafcripÆs compledendos,

SC omnes alios quibus poft mortem teftatoris nepos fuus nafei contingat. Secun« da ad omnes pfrfonas cuiusuis gradus includendas fi fuæ nafeantur, C^icquid di« * cat hic Bar.qui ab omnibus improbatur,

Sitinftitutus,fi fuus nafcatur.Obferua non fine myfterio totiês hic SC ubieÇ hæc uerbarcpetita,fcilicet ^dalienus inftitui debet fub ea côditione, fi fuus nafea^quæ ui fua omnes fupraferiptos cafus continet:ita quod quicûcg cafus inciderit,ille corn jîrehenfus uideatur,amp;: nullus omiflift quo qs nafei fuus polfet.SC côcordat cû.^.qui aam rede.Ex quibus collige differentiam inter cafus Galli ÔC Vellei, N am fatis eft Gallo fi fuus poft morte tdftatorisnafcatur.’SC hoc quia.l.xij. tab.de uero foquittir pofthumoflex aût Velleia fi fuus fe^iuo eife defîftit, ut in.^.uidendum,tradit glof, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• in,$»

IN L, GALLVS ,5, VT INSTif VENS, PARADOXA, 4^ in.^, pofthumorum. infi.inft, deexhxrJib. Neccura eftanfuus agnafcatur cxfe« cüdo capite.ut.^'lle cafus. hem in Vellefa militât fus fe uiuo aghafcendi, ÔC fe mor tuo per interpretationem SceuoIæ.N ota quodde fuo ualet infti Atio fi fuus nafcaa tur, flue fi fuus erit, amp;: fic fub conditione fortuita.Contrà in. 1.fuus quoqj.s.de hær. inft.amp;^J,fi pater.C.de infti.amp;f fubfti.Dy.SC Bar,diftinguSt, Quædam conditio eft quæ non eft apta inftitutionem fufpendere,5lt;rnon uitiat, ut hie: quæ uero fufpena dit,uitiat. PJenius diftinguit Bal.aut adijeitur tab's conditio inftitutionis deiam na^ tOjSif non ualet inftitutio.'aut nafeituro, ÔÔ tunc fi exiftit ante natiuitatem conditio, 0:^nonuitiat.I.cump^fthumus,6.eo.0^autpoftnatiuitatem,SCuitiat.hpofthuma, c.eod.quam diftindionem fentit etiam hie Bar.ea ratione,quod non fuipendit, de qualatius Docft.in.I.fi pater, C.deinfti.ô^fubfti,

Filius fl meus erit,hæres efto,utrS ualeat hæc inftitutio i Quod ualeat, probatur fuprafcripta diftindione,quod per hanc conditionem neq; exiftentia fuitatis, neep inftitutio fufpenditur. Nam ftatim mortuo teftatori fuus hæres eft, SC non fuus ut a lege,fic à teftatore negledus eft.Sccundo:qui fic inftitu*t,fub ea qualitate SC condi tioneinftituit, propter qua lex iubet inftitui.d.I.inter cætera. ergo SCc, Tertio tex, eft hie,fit inftitutus fi fuus nafcatur. Ex diuerfo filius non poteft inftitui fub condi^ tione, quae in fuoarbitrio non eft.I.fuus quoque.cum uulg. Arbitrariam autem de^ Ariitinri^ finit Bal. earn quæ mere pendet à poteftate inftituti,SC non eft mixta fado alterius conditio. perfonæ,necp infidijs fortunæ fubiacet.Sedhæc non eft huiufmoditquia multis mo dis poteft quis eftenonfuus.ut.^.SC quid fi tantum.amp; hic,8C.$.fequen. Secundo ad hoc ut teftamentum præteritione fit nullum, non requiritur quod filius omnino fic præteritusjfed fufticit conditionaliter fic efte inftitutum,quod poflït contingere ca his præteritionis, Velfic:ad nullitatem teftamenti paria funtfilium adu aut poten-tia tantum efte præteritumthoc eft quod contingere pofttt calus præteritionis abfcß

® eo quod eueniat nullum i^Te teftamentum. ita Dodores omnes in.1. fi pater. C. de lt;nft.SC fubft.per ilium tex.SC.l.fi filius à patre.SC.l.fi filius hæres.s.co.fed cafus no« fter eft huiufmodiSCc.Tertio licet hæc inftitutio contineat illudmet, propter quod fi non inftitueretur inftitutio non ualeret: tarnen quia in uim condiiionis exprimi^ tur, Sc conditionalem facit inftitutionem, uitiat. tex. eft aperçus in.1. inftitutio ta-lis.infta decond.inft. Adeb enim fufpendit,quod interim non intelligiturinftitu-tus:SC ideo pendente conditione,fi moritur,diciturpræteritus.d.l. filius à patre. SC d.l.fifiliushæres.Qtiarto qualitas perfonæinftituendo temporeinftitutionis infpi citur.l.fi alienum.) .de hær.inft.SC.ô.in prin.Sicut enim alienus non poteft inftitui, ita nec fuus poteft præteriri,quâuis alienus tempore mortis polTit elfe fuUs,SC fuus poftit definere elfe fuus. ergo ex quo nûc eft fuus, nunc ut fuus debet fimpliciter in ftituirquia anteaduentumconditionispræteritusintclligitur.11. fupràallegatis.

Ad primum argumentum alterius partis refpondeofticet no fufpendat fuitatem, fufpendit inftitutionem,utfupràdidum eft.Adfecundum r^pondeo:ficinftituen do facit contra legeA quæ iubet fimpliciter inftitui,SC ideo ^ccat.l,contra legem, s.de.leg. Ad.$.noftrû refpôdeo,quod loquitur in pofthumo amp;nbsp;nepote,qui polfunc fic inftitui,fecus in iamnato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quid in nepote nsffo,poteft'nefub qualibet conditione inftituit’Bar.diciGfi fuus eft,non diuerfum de eo quàm de filio Dodores fentire: SC æquiorem putat fenten« tiain,quæiuuaturcommuniratione,quæficoftenditur.Nam filius ideofub facili poteftatiua conditione poteft inftitui,quia non implendo uidetur fponte hæredita^ lemrefpuere.arg l.iam dubitari.j.de hær.inft.^æ ratio non minus uiget in ulterio^ ris gradus liberis atc^ in filijs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Ex contrario refpondeo, quod hæc ratio concludit, lifuare arbitraria facili con^ ditione poftunt inftitui, 5C bene «mues relpicif, Sedqpn eft ratio quare filij non 1. nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 5

M A R I ï S Ä L o M o N 1 I

C poflintfub omnt condidoneinftitui, ficuti altj ulterions gradus poiïuntïUt d.l.fuus •' quoque.fiC J.fed fi fub códitione.$.nepotes.de hær.inft. fiC.l.j.^.fcftndumj, de fuis amp;nbsp;leg cum fimil, ubi clara SC aperta funt uerba, contra quae non eft admittenda inj» terpretatio.arg.ljlleaut ille.$.cum in uerbis.de leg.iij.I, in his.SC ibi Paul, de Caft» • de cond.SC dem.l.ubi uerborum.SC ibi Sozi.fil.de reb.dub.glof.Bar.SC Dod.in.U ueteribus.ff, de pad.facit.l. profpexit.f.qui ÔC à quib. m.l. in fi.

Et forte non inepte attentari polTet talem obferuationem efle formalem,quod Ic ge SC rationeprobatur.Lege.f.fuus quoq^jfæpe allegata, ubi ait,excipitur filius.SC l.iij.^.ft fub ea.ii.de cont.tab.clarior tex.in d.l.inftitutio talis.j^decond.inft. ubi de illa códitione, û codicillis fcripfero,Slt;ÿunc codicilletur ,fi'ne aliqua fufpenfione uia tiatur inftitutio.’non alfa ratione,iureconfultus ait,nifi quod conditio eft.Hodie au tem talis obferuatio fublata eft,SC à légitima omnis conditio,ac minimum onus reif citur.l.quoniaminprioribus.C.deinoffï.teft.unde elegâter Bal. tn.l. omnimodo, tradit, filium inft. fi uoluerit grauari, quoniam interim antequàm declaret fe uelle, noneft necelTarius.l, uerbghxc.j.decond.inft.I.iamdubitari.SC.l.Cornelius.K de hatr.inft.Nam interim moriens filius non tranfmitteret.l, ß ita fcriptum.^.illi fi uo^ let. de leg.j.SC.l.fi ita fcripfero.de cond. SC d^. quod Caftren. commendat in d, I» , • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuus quoque. Alex. adijcit,quod etfam in pofthumo, ubi conditio fuiflTet ante naa

tiuitatê impleta,reqcitur:quiafaltem in hoc grauatur,quod opus eft doceat condis» tionem impletam;de quo Bal.SC Caftren.in d.l.cum pofthumus.s.eo, SC Dod. in d.l.quoniam inprioribus.

Bal.hic notat tantS ualere generalem difpoßtion? quo ad genus,quantum fpecia lis quo ad fpeciem.l.fi duo.s.de admi. tut.SC.l.fi.C.de reb.al.nô al. Quæ nam fit ge fpcaalK dijpo'^ neralis,8C quæ fpecialj^ non déclarât.Ex glof.c.ex parte.el.j.de offi. deleg.colligut 1‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inno.Hoft.ôC Panor.illam eße generale,quæ in toto genere uerificatur:fi uero in

una fpecie uerificatur,eft fpecialis.Idem Panor in.c.paftlt;yalis.$.quoniâ.de referia ptis.îdemdixitBar.in.l.fidomino.de leg. j.per ilium tex.ôCin.l.hæres.deopt.leg, Quodad.q.induxit.’ Si papa mandat prouideri de primo beneficiointali diœcelî uacaturo: item uni ali] de primo in tali eccleßa eiufdê diœcefi uacaturo, 8C accidat uacare in illa particulari ecclefia:primus impetrans ^mouebiturîquia utrac^ eft fpe cialis,licet prima incerta,fecunda certa.SC ad hoc optimus tex.in d.c.ex parte.

Ex quibus colligo huncfermonem,quifquis liberorum, fpecialem magis eiïè, cum tantum uocatus uideatur qui primus fuus nafcetur.l,boues, ^.hoc fermone. de uerb.fig.ita feribit Bar.in.l.liberorum.de uerb.fig,

Quicuncp natus fuerit.Nota quodinftitutio incerta SC generalis ualet.contra,!, in tempus.^.fi.SC.l.quotiens.^.hæres.fdehær.inft.quia hic inquitBar.fada eft des Certut^uiddi:: monftratio figno indubitabili.fi fuus nafeetur. Vnde nota,illud dicitur (;ertS,quod c.itur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet incertum nunc eft,tarnen dubium non eft poftecertificari.facit.l.quidam rele«

Signum indU' gatusj.de reb.dub.It^ ßgnum indubitale illud dici,quando ^llere no poteft.Sic bùabile, incertitudoperfonæi^andoqualitas eft certa, non impedit, quin res certa,habea« tur.Ratio.cuicuncß certa qualitas acciderit,certam facit dcmôftrationem,ut hic, fi fuus nafcatur.^uicâcp, fiue nepos, fiue pronepos,fiueunus,fme plures,fui nafcun»

* tur, is folus demonftratus eft ftgno indubitabili, Hinc Bal.au paria eftè quid efte nunc ccrtü,uel poftea certificandum.1. j.de.leg.tj .Et obferua per qualitates fieri inlt; dubitabiles demonftrationes,et induci certam cognitionê de eo quod praefens non eft,SC eft demóftratio intelleCî:ualfs,quæ fufticit,ut.!.i.f.de condi.óC demon. Hinc ; belliflime B31.arguit,fpurium poflftnftitui, fi legitimabitur, de quo late hic Alex. Sc Aret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

VItimo utiliter tracftanphic Bar.óC Bal.utrum appellatione nepotum continean

Éur omnes libcrijó^ quifiligrum apjgt;ellatione»

^.€ieius

in L» GALLES, $. SI EIVS Q.VI, PARADOXA, 4Ö

*■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.§«si EIVS Q.VIgt;-

*

• ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui filium habet, nepotem ex eo inftituatt nuros prægnans ab

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoftibus capta fitjjsq; uiuis pâtre et auo pariat,et mox poft mortem

• quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patn's atcp aui redeat:utrum hic cafus ad.1. Ven.refpiciat,an ad ius art

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiquQ aptandus fit,poffttqj exiure antiquo,uel ex lege Vell. inftitua«

• quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tus non rumpereddem quærendû: Si iam mortuo filio pronepotem

• •• inftituat hæredem,redcat^ eo mortuo;fed cum tcftamentum ab eo non rumpatur, »• nihil refert,utrum eîwure antiquo, an ex. I. Velleia excludatur.

Hic.$. continet duos cafus,de quibus difpwtat Sceuola, utrum ad ius antiquum, an ad.1, Veil. pertineauCirca cafus pofitiones inueftiganda funt quædâ.Etprimû; quomodo hic concepta fuerit inftitutio, Secundum,utrum capta nurus fit ante uel poft teftamentum.Tertium,quæ uis inhis cafîbus poftliminij,quae'ue.l.qui in utea to.de fta.ho.Quartû,quo modo no rûpitur teftamentS, multis alqs interfertis. qq,

Quomodo autem concepta hic fuerit inftitutio, nonWquet. Attamen fiuefecun* dû alterumius,fiueindefinite,ô(r generaliter côceptafuerit,ut.ô.$. utinftituens.ôî l.cômodiffîme. non illepide hic Sceqjjla quærit de cafu huius redeûtis ex hoftibus, utrum ad ius antiquû,an ad Vell. refpfciat,6C per hoc quo iure iuuatur teftamentu, Confequês inueftigatio,nunquid præponaturcafus nurus captæante teftamentû. Bal,putat poft conditum teftamentum. Exdiuerfofcripturæ ordoindicat captam ante teftamentum,fuadctq; ratio,quodmaius dubium,fîcaptiuitas procédât tefta^ mentum: quamuis Caftrenfi's dicat nihil referre. Ego autem multum interefle aua tumo, N am qui poftliminio reuertitur ex hora captiuitatis,femper in ciuitate fuifle rreditur,ÔÔ hinc efftcitur ante teftamentum eflènatum, quo 4 répugnât inftituti'oni fadæde nafcituro, quaenonadmittit iam natum, ut.ô,l.Lucius,$,Titius. ergo non parum interefle. •

® nbsp;nbsp;Vtrum hic cafus ad Icgem Velleiam refpiciat, an ad ius antiquum aptandus fît,'

Sceuola ex præpofîto facfto mouet quæftionem, utrum horum iurium fada inft» teftamentû non rumpiturjSC fie incidenter de forma inftitutionis fit quæftio. Vnde colligttur,quod fi non r{te,id eft eo modo quo debet inftituatur,incaflum fieret ina

• • ftitutio. SC propterea ficafus eft Aquilianus,fcilicetquod fe mortuo fuus nafeatur, non prodeft ex Velleia lege fada inftitutio,8C fimiliter econtra.

Ex quibus clare liquet,aliam elTe forma Aquil.inftitutionis, SC aliam V ell. quas formas pônit glof.infti,de exhær,lib,$,pofthumorum.in fi,),utrum fimul.

Quæ ratio hic dubitationis fuit,patet ex themate,fcilicet quod is uerenafeit paa treÔC auo teftatoreuiuis,SC fie ad.1. Velleiam refpicereuidctur,nifi obftaret quod feruushoftium nafeitur, SC mortuis comparatur.l.quod attinet.dereg. iur. Et quia idem redit fuus poft mortem patn's 8Caui,uidetur ad Aquil.pertineretSC quoniarn Aquil.eft fi fuus na^j^atur, is licet redeat fuus, non tarnen nai|y'tur fuus,iuris fubtilia täte infpeda, ad Aquil.non pertinet:SC ideo Sceuola ait,an ad ius antiquum aptan dus fit,fcilicet per interpretationem uoluntatis. Nota hic optimum textum, quod intelledus per interji^etationem uoluntatis non eft proprius uerboÄ, quod intelli godeintcrpretat{one,quænôeft expofitiua,fiueliteralis.arg.l.nô aliter, de leg.iij. Bal, in, l.fi de interpretatione.f d,ll. Veronen.in Rubrica de uerb. fig, Aptandus, id eft extendendus,arg.I,nonfolum,$.qui primipilum.in fi.s, de excuf.tut, ergo ui uerborum non pertinet.

Qua ratione ergo aptâdusc’illa fcil!cet,quoa fi fuus re^'t,8C fi fuus nafeatur, effe» du non [unt diflimiles,æque uterque inftitutus non rummt,SC non inftitutus rums pit,uthic,8C.I.fiquis filio exhæredato.$. fîue autem,j. deiniuft, teft. fuccedituula gata régula. 0. ÔC quid fi tantuiÂ. Acceditcciiiedur^uoluntatis, quod non eft

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 4

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MARU SA’LOMONII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

C ratio quarc teftator maluen'trumpi àredeuntc fuo quàm qui nafcctur fe fuo. arg. f* • mulier.i.ad Trebel,cum fimtl.plurics alleçatis:de quo cafu fi cogifeiTet teftator,ue rifimileeftexpreftilTet.arg.s.l.Lucius.^,! iu'usSC«I,iiij«C.deinofEteft.

Vt uerus fenfus excutiatur, imitemur pidores optimos qui prius homines nu* dos liniunt, deinde ueftimenta inducunt. finge fine captiuitate cafum nudum filio inftitutOjfi fubftituatur nepos nafciturus fuus ex nuru pracgnanteifi nepös nafeitur patre SC auo uiuis,ad Vell.pertinetifin nafcitur utrifçp mortuis, ad Aquilianam.Si adieceris uelamcn captiuitatis nurus prægnantis,6C apudhoftes parturiêtis,ütrifcÿ uiuis aut mortuistefficit turn captiuitas quod non nafcatur fui^s,ut Aqui.defiderat, necp inter fuos,ne(^ fuus futurus,ut ^^Ileia lex exigit.Quæftionem facit,quod no nafcitur co cafu quo inftitutus eft,an lure poftliminq iuuabitur, an,l. qui in utero» ö,de ftat.ho,uideamus quid poteft ius poftliminrj in hoc cafu,an ut in alijs aequehic fingit cum qui redit femper in ciuitate fuifle, amp;nbsp;nunquam captum.l.retro.1. poftlia mini]. ).de capt. SC nos latere non debet poftliminium nihil fuper ftatu fingere, fed fupcr faClo ipfo folum ad (»ptiuitatem occulrandum.f. qui hoftibus fcruiuit, in ciui rate manfi(refemper,SC per hoc captum non captum:SC id in quo faCli ueritas defia cit, fidione fuppletur, ut iHi idem iuris effet^us ex hoc fido fado cofequantur qui ex uero efle folent,ut eleganter docet Bar.inrcp.l.fi is qui pro emptorcj.de ufuc.t nec utilem.s.ex quib,cau.ma,SCj.fi,C.defen paæ reducitergo ius poftlimini) caa ptiuitatem ad non captiuitatem, SC tollitillud uelamen quod captiuitas induxerat; id eft quod qui apud holies utrocç parente uiuo,uel mortuo natus eft,in ciuitate na tus habeatur,in cafu Galli.uel. Vell.utres accidit.

Si autem nurus captiuitas præcedit teftamentum, maius dubium eft quod caa ptus tunc natus fingit^r,ut quidam uolunt,aut pro natohaberi,5C inftitutio loquia tur denafcituro : 5C ideo non bene dixit Caftrenfis nihil referre quo tempore nurus D capta fuerit, nbsp;nbsp;Glofnegat fingi tunc natum,quia impo^ibile erat hora captiuita a

tis nafci.Quod undehauriat non uideo, Si nurus erat praegnans dum capitur.quid : obftat ut non potuerit prægnans parerefeft ne partus prohibitiua captiuitas.Qtiina imb mutati ftatus triftitia magis eft ut prouocet SC partum SC abortum. Nurn cred» dit glof.ut multi earn intelligunt,ante feptimum menfem captam, SC propterca ima poiribileuitalemSCiuftumpartSparerec'l.fcptimo,s.deftat.ho,diuinatiohajceiret, Sc nihilominus ifta ratione partus non habcret poftliminium, nifi mater capta eius temporis prægnans effet, quo iuftus partus gignitur, fimiliter necefte eflet femper mater exhoftibus redeat, alioquin partus eius quæ ibi moritur, non haberet poftlia minium,quia hora captiuitatis mortua non poteft feruum parturifte: magna quipa pe elfer reftridio ad leges indiftinde partui dantes poftliminium. Efto,unius men fis prægnans fuilîet.'non tarnen fie accipimus natura impoflïbilejicet em'm innatua rale fit lecundo menfe iuftum partum nafei,fimiliter impolfibile qui apud hoftes na tus fit ucl mortuus, Ramæ fit natus uel mortuusinam tame natura prohiber, ut qui ibi natus eft,non potffilTet Romæ nafei. fimiliter qui natus elAodie, non potuilfe prius nafei: quæiamfexmenfibus concepit,non potueritiam,x.menfibus côccpifa fe:ÔC ideo ficu^fïngit eum natum,ita 6C prius matrem grauidam fingit.Hæc eft ue^ • ra dodrina Bar.in.l.s.allegata.Obferua tarnen ex hac glof.q^fee quotidie allegatur quod fidio non fi'ngit natura impolfibile,ut.l. adoptio.s.de adopt, ÔC.I.qui ad cera tum.s.locat. Item quod fidio translatiuadefiderat duo extrema: unum, quod fit naturaliter ucrumlalterum,quod fit natura poffibile.Pet.in.l.fi.C,de fen.palT, Sub ^cit eadem glof.redeuntem ex hoftWsus fingi nunc natum,quod omnes fequuntur: ego falfum amp;nbsp;impoftîbilÿoftendo. Primo, quod necç Cornelia nec^ ius poftliminij circa natiuitates quicquatH ftatuilfelcgitur. Secundo contradicitpoftliminio.Tera tio continet impolfibile SCabfurdum/Autenim Aater redit ab hoftibus, Si tune in

* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qjuitatcquot;

IN L» GALLVS,§, SI EIVS Q_VI, PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

•^eciuitatefempermanfiflefingiturjôf perhocinciuitatehuncpcpenfle eodcm tem« pore, cjuouerea^dhoftes pcperit. Autcaptiua deceffit, quia.I. Cornelia hora captiuitatis mortua fingitur,non potuit apud hoftes parère, ntqj ÄQc poft mortcin •fuäparere.arg.l.j.C,de pofti.reuerf. Quarto,natura impoftibile eft,qui adülefcens, ueluirfatftus redit,eius aetatis nafcatur,0^ fihematre quae apud hoftes cecidit,nunc nafcatur.S^ proprerea ridiculofa res eft dicere,duniredit fingi natu, in quo omnes errafTeuehementermiror. Necçillis accedo,quidicuntfingi tunc natum, cum ca« ptus fuit uenter:quia nullo iure probatur,ne(^ æquitate aliqua fuadetur, aut necefti täteexigitur,Addeerjareetiamillos,quidicunt fuper morte,autnatalifingi. Non cnim Cornelia fingit quen^ mortuS,fed fupgr tempore mortis tantû, fcilicet quod qui pridie apud hoftes mortuus fuit, fingit hora captiuitatis mortuum : Sl eft fióio translatiua fecundum Bar.SC non ante hanc fidionê inducit quàm ille uere fit mors iuus,qu.I ueram morte retrotrahit ad tempus captiuitatis. De natalibus uero nihil inillalege. SimiliterStS poftliminiumnon fingitaliquem natum necprcdijft’etfcd ubi uere redtj t,fingit nunquam captum,amp;^ per hoc fempgr in ciuitate manfifle,0C in confequentiam partum cui datur poftliminium in ciuitate natum:5Cfic non fingit aliquem natum,fed fuper tempore QC loco natalitio fingit, SC no antequam uere fit natus 8C reuerfus.Et fciendum eft, non omni partui dari poftliminium, fed illi tans turn qui conceptus fuit in ciuitate,00 illi qui cum matre redit, fi coceptus fuit apud hoftesJ.C.de poftl. reuerf. Et igitur nota,no fine myfterio Sceuola quterit de na* to ex captiua matre prägnante.

Addo ultra Dotftores, etiam illi copetere poftliminium,cufus mater praegnans» uel medio tempore fuit libera, per d.l.qui in utero. SC inft.de ingenuis, antepen. Hine infero,etiam conceptus apud hoftes fi mater prae^nan^ in libertatem redeat, amp;nbsp;iterum antequam pariat,mancipium fiat hoftium,ibicp feruus nafcatur,nihilomi B nus habebitpoftliminiû.J^lp.in.l.pen.de ftat.ho.aittSi prægnans mulierab hoftia bus capta-fit dubiu non eft hanc mulierem prægnantem captam fuifie. Iura eni.Ti nolunt calamitate matris ei qui femel in utero libero fuit,nocere,d,$,antepen, tnft.de inge.St^ ni fallor,limitatio eft noua uera ad d.l.j.C.de poftl. reuerf.

Et in fumma,mihi perfuadeo partui dari poftlimiû fine aliqua tempon's praefum ptione, 2C hune fignificatum habet, quod qui apud hoftes nafeitur ex captiua præa • gnante matre,fi rcdit,nunquam captus fingitur,SC in confequentiam liber natus, inlibertate fuifle.l.apud hoftes. j. decapt.amp;f poftl. reu.l.ab hoftibus. $.non minus, s.ex quib.cau. ma.l.i.C.de poftl.reuer.l.fi quis filio.^.fiue autem.j.de iniuft. teft.ôC I.qui in utero,ô.deftat.ho,et omnibus.ll.de materia tradâtibus.Iura enim nô aliud obferuant,nifi in aliquo tempore uenter liber fuerit,ut.s. dixi;non autem utrS iufti partus fitc^ta mater, d.l.j.C.de poftl. reuer.

Item côfiderant, ut autumo,nifi capta fuiflèt in ciuitate peperiftetlibera.arg.I.j» ff.decapt.et poftl.reuerf. Quidam obijciunt,quod uterus efl^oftiö, SC cûferuis ho ftium non eft teftam?nti fatftio.arg.l.non minus.fide hær.inlP.Nec^poftliminioiu uari Caftrenfis,SC quidam putant eum qui ciuitatem non amifit; cum fit ius recupe ratorium iuris amiftiJ.poftliminij.ï.decapt. amittereenim nequiuilje dicunt eum cüius mater capta fuit antequam ipfeeftet.arg.l.j.C.de poftl.reuerf. Nequeadiura fuorum redit qui in poteftate nunquam fuit.l.lege Corn.o.de tefta.in fi.quod Aret, ibi èC hic,SC in.c.in praefentia.de prob.fortiftime défendit. Quæ quidem obietftioa nés meo iudicio tolluntur. I.qui in utero.o.de ftat. hom.iundo iure poftlimintj, de quo fan's multadiximus. Excutiamus ergo.l.qft innteromerumintellecftum. Bar, in.l.fi is ^ui pro emptore,putat fingi natum in his quæ ueiTtri commoda funt,quod Aretinus hic fequi uidetur. Imol.non ineleganter hic, ÔC Â.l.fi is qui,contendit non eife ficlionem,fed legis difpofitioBem. * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

MA RII SALOMONII

C nbsp;nbsp;nbsp;Ego autcm oftendo aperta ratione.Nai-n tritiffima omnium fentcntia cft,ut non

plus uakat fidio quàm uen'tas, Sed fi uere eiTet natus, non magis^d fauores quàm incommoda natas cfTcr. Quifcß enim ad utrancp fortunam aeque nafcitur, amp;nbsp;fuam ipfius ÔC ah'orum,N ô diuerfum ergo ftatuendum in fide nato. At qui in utero eft, commodorum duntaxat eft particeps,nullis alijs profuturorum, ad fuam ipfius uti iitatem,non ergo fidione,fed iure fpeciali gaudet fauoribus natorum»

Adde,fi natus fingeretur, commoda turn obuenientia non referuarentur in temlt; pus natiuitatis.in J.antiqui.ô.fi pars hæred.pet.ait Paulus: Antiqui libero uentri ita profpexerunt, ut omnia iura integra in tempus nafcendi referuarentur. Profpexea runt ait,quod emolumenti eft fignificatiuum,non fîdionis. Hafc profpicientia effi cit quocuncp tempore mater libera fit Jfcel conceptionis, uel partus,uel medio, ut in genuus nafcatur.inftfide inge. f.antepen. quod non eft fauore libertatis, ut uulgus putat,fed ex profpicientia.l.qui in utero, Hæc eadem profpicientia conceptos ui uo eo,de cuius bonorum poflènîone,aut haereditate agitur, conceptos poft mor tem,à,xij,tab,reqci non impedit.l.j.^.fi quis proxim.j'.und, cogn, SC.l.Titius. cum fequenj, de fuis ÔC leg, jfiæc eadem effïcit in cafu noftro, ut is qui conceptus erat antecaptiuitatem matris, habeatius poftlimintj non aliter quàm fi ipfemet captus fuiflet.amp; igitur in,l. pen.ö,de ftat.hom, VlpHiiuSi prægnans mulier ab hoftibus ca • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pta fit,id quod natum erit poftliminium habettconcepto autem apud hoftes,nifi cu

matre redeat,non dari poftliminium,I,j,C,depoftI.teuer,amp;.l,diuus,).de cap,Cum myfterio ergo Sceuola ponit calum nurus praegnantis capt,amp; imperite, propterea negant quidam,aut dubitant,utrum partui noftro competeret poftliminium, ‘ Ad argumentum Aretini ex praedidis patet refponfio, Adde Sozini filq autoris tatem,in.l.i.de uulg.in.iij.q.fic loquentis : Ad.I.qui in utero, dicimus pofthumum non fingi fuiffe in pot«ftate,fed referuantur fibi iura fuorum in tempus nafcendi,ut D in.l.antiqui.iure ergo fauorabili, qui in utero eft, gaudet pn'uilegqs natorum, quae in tempus natalis referuantur,fenfit hoe idem Bal,in,d,L^ui in utero.

Et fi argutus adhuc fpeculator diccret : in cafu noftro non potuerunt iura fuorS referuari,quænunquam competierunt ei qui pâtre Ô6 auo uiuis natus eft, Refpons Suorumiuriit deotfuorSiuriü tres fpecies inuenio.f.quod qui in utero eft, quado pater aliquaras tresJ^ecKs. nbsp;nbsp;tione defijt eflc fuus, aut nafcitur auo mortuo fuus, aut auo uiuo fuus futurus, aut

utrifcp.f.patreóf auo uiuis naicitur,amp;habet ius agnafcendi quamprimum pater de medio tollat,$.iIIecafusJn cafu ergo noftro quia natus utrif^ uiuis,poftea dece dente pâtre per ius agnafcendi fadus fuifletauo uiuo fuus,nifi impediuiftet captioi tas,quod ius agnafcendi exbenefi'cio,l,qui in utero,obueniens,eidem nunc redeun ti iure poftliminij conferuatum confert ius fuitatis,Ne(^ nouum, impeditum inuis ta fieri fuum, mortuo parenti fuum fieri, licet in poteftate nunquam fuerit, cafus eft ind.j.^.quæri poteft.infi.fdefuis ÔC leg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ergo hic cafus pertinet ad Vell,PertinereingenioiedefenditComenfis difputati do publice in gymna^ Papien, quæ difputatio quo iure nortfc-umpat, ut inutilis à Sceuola reieda, à nobis negligenda eft : quam fimiliter ridendo C aftrenfis inquit Papien.difputare de lana caprina,

• nbsp;nbsp;VtiterumlÖ obiedionemredeam,refpondetetiamBal. A, 1, apud hoftes, infi,

C.defuis Slt;:leg,SC.l.deo nobis.C.de epif,amp; cler.nonualereconfequentiam,no eft in poteftate,ergo non eft fuus.exemplum. feod. qui nafcitur poft mortem teftatos ris,nunquam fuit in poteftate,öd tarnen fuus nafcitur »Item monachus, epifcopus, non funt in poteftate,SC tarnen fui ^nt, ôf aln multi cafus, quibus qui nunquam in poteftate parentum fuergnt, tarnen fui fiunt. ut. 1, j, qu^ri poteft, Slt;, feiens dum.pdefiiis ÔC leg. Add^ fi ualerethaec pracpofitio,non eft in poteftate,ergo non fuus:ex contrario dici pouet,eft inpoteftate, ergo fuus ♦ ueruntamen nulli dubium - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;auos

IN L» GALLVS,Ç, SI E^VS Q,VI, PARADOXA. 48 A auos habere in poteftateamp;T filios QC nepotes,8C ex eis deinceps liberos omnes.inft. • dep.p.folosautemuiuos filiosfuorum iurecontineri.inft.dehær.qua.SC did',ÿ.fuf.

Aretinus repucat pofthumos in fauorabilibus pro natis habcr» d J. qui in utero. 6C fie fi'ngi efle in poteftate,ÔC fuos fimiliter, ÔC monachos fiele fuos fubijciens diigt; • ipofitionede fuis loquente,côprehendi etiam fide fuos.I. legeCor.S.dc tefta. Ada uerte quod iureconfultus ibi non dicit fide fuû qui in poteftate morientis non fuit, fed ait dici non efle fuum, quod intelligo proprie amp;nbsp;regulariter. N am pofthumus monachus, epifcopus,ô(fcæteriiurefpeciali gaudent iuribus fuorum. Ergo firma remanet regula.l.lege Concentra Bal.Adillud quod Aret.inquit pofthumum per I, qui in utero, fingi êfle in poteftate,ÔC funm : aduerte quod ea lex non loquitur de poflhumo,nec quicquam fingit,ut fuprà fatlS demonftratû fuit: ÔC fi fingeret fuum îuifle inftitutionis tempore, Aquil.formula ac lex Velleiafuperfluæ finirent. Sed neque fingere poflet alio praecedente in gradu,fcilicet uiuo pâtre fuo, paria efle naa tura,uel lege impoflîbile, docet glof. SC Dod. in.1, taÜs fcriptura. de leg.f). Alex, hic faciunt uerba Sceuolaî: cum ab eo non rumpatur. Et nota ilia uerba Imperaa toris,tarnen fuus hæres parenti eflîciturrnon ait,fingitur. Poftremo Aretino refpon dere plenius uidetur Imperator infti. dehær.q.ab inteft.his uerbis : Interdum aus tem licet in poteftate parentis mortisfempore fuus haeres non fuit,tarnen fuus hæj res parenti eflicitur, ueluti ft ab hoftibus quis reuerfus fuit poft mortem patris fui, ius autem poftliminq hoc facit, quafi dicat,nunc redeundo effici fuum, SC non re« tro fingi fuifle fuum,fcilicet quod folus redifus fufficiat. Idem omnes.ll. dicere ui« dentur de partu apud hoftes nato loquentes.Et ratio poteft efle,cum lex non poflit habere rationem natiuitatis,folumreditum confiderat, per quern ftatim incipit efle fiiusiure poftliminij. Nequenatiuitas, neep mors,neque alt] in captiuitate agentis adus in confideratione funt, quia inepti funt ad producendÄ ciuiles effedus hofti busferuientes, ÔC quafi pro mortuis habentur. dereg.iur.

Ä Sed cum ab eo teftaiHentum non rumpatur. propter quid eft quod ab eo non rumpitur’e glof.inquit,quia poteft præteriri. in contra, eft tex.jn.l.fi quis filio.^.fed fi pater.fide iniuft.teft.ubi non inftitutus rediens rumpit,SChic tex,SC in.$. in omni bus à confenfu. An qui apud hoftes eft mortis teftatoris tempore, ÔC quern ne« mo in fuitate praecedit,fatis fuus eft aptitudine, ÔC fpe poftliminrj, licet adu non fit • fuusç’magnæ utiqiuiseftiftafpesreditus,quodulteriores liberi nonfunt interim fui.l.fi^.fi quis deceflerit.fiund.leg.SC.ö.^.quidfiis qui.l.uentre.fideacqui.hær.di-citur^ quodammodo efle in poteftate fuus,ficut SC eius filij plene à fua non cenfen tur poteftate liberati.I. pen.fide fup.leg. An quod rediens luus in quêcunc^ cafum fuitatis inftitutus iure poftliminrj non rQpitCSC igitur SceuoIaaitjcSabeononrum patur.quafi dicat,talis fuus rediens fi eft inftitutus,nonhabet ius rupendi. An quod «Ila inftitutit),fi fuus nafcatur,extendatur ad eS qui fuus redit, fiue agnafcat i arguit hie tcx.nofter,id eft adaptâdus.f per interpretationê métis teftatoris,effedu enim fimiles funt cafus,ut.lt;l.oftendimus.3C de fimilibus cafibus id«udiciü.ö.$. et quid fi tantS, Nec^ eft ratione diuerfum teftator maluerit.arg.1. mulier quæ.ad Trebel, ^d ft cogitaflet,creditur exprefliflet.arg. faepe alIegatæ.l.Lucius.^, Titi^.ôC.1. iiij. C. de inofti.tefta, SC ilia flerba,fi fuus nafcatur, non folent dici ad excluaendu fimiles cafus, fed ad decIinandS uitium incapacitatis, ut.ö.inprincipio,SC.$. utinftituens, Vltimo uerifimile eft mentem fic inftituentis fuifle,à ruptura fuum teftamentS præ feruare.Sed nifi fuus ex hoftibus rediens intelligatur inftitutus, non impleretur de-fiderium teftantis.facit.I.iij.fide mil.teft. •

N t hi 1 refert,utrum ex iure antiquo,an ex lege V elleia Acludatur, feil feet à rum ' pêdo.Setïfus eft meo iudicioinihil refert,td eft fuperuaca»ea ÔC impertinés eft talis inquifitio.Cum ab eo no rupatur, id eft c3 tails perfona fit,quae ius rSpendi in cafu

M A R I I S 4 L O H O N I 1

C noftro non habet,Patet hic fenfus; quia difputando utro iftofum funum à rumpen* doexcludatur,eamindccifam deferens inueftigationem tranfitad illud:fedcutn» ab eo non rumpagir. Nihil refert ôfc.aliunde, id eft à. perfona inftffuti dinmit quæ« ftionemzft non intelligeretur l'nftiiutus, nô fmpleretur defîderium teftanüs. facit.l» üj.ji.demili.teft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Obferua igitur ex illis uerbis,cum ab eo non rumpatur,argui natum apud hoftes in quemcuncp cafum fuitatis inftitutum,fî fuus redeat,nô rumperc»Probatur,quod fi rumperet,multum intereftèt fcire quo iure fit inftitutus:fimiliter fi altero non runt pitur,iciri non poteft non rumpi,nifi cognitum fit illud quo non rumpitur,quia ca« fus funt diuerfi,ut hac lege.Et poteft efle ratio,quod natiuita*fîcut mors non eft in confideratione, ut Imol.amp;^ Caftren.liéc dicunt, nequeuntcp producere ciuilcs effè« ëlus.arg.I.quod attinet.de reg.iur.ôô ideo illius qui apud hoftes nafcitur ,ficutnati uitatis ratio non habetur, ita nec temporis quo nafcitur : SC utrum uiuo uel mortuo teftatore, cum ilia natiuitas, ficut captiuitas omni iureoccultetur atcp fupprimitur, nimirum fi folus reditus eft in confideratione, id eft fi fuus uel alienus redeat,uel ui uouelmortuo teftatore. Confi'rmo,quodpartuidaturfine diftindionepoftlimia nium.d.I.qui in utero.I.ab hoftibus.$.non minus.ô.ex quib.cau.ma.I. fi quis filio.^» fed fi paten ô^.^.fiue autem.i'. de iniuft.teft.praeter diftindionem.l.).C.de poftl.re» Se hoc (entire glof.uidetur,dum ait:necp obftat quod uiuo teftatore fuit natus,quia infpicio quando uere fuit fuus. Bal.ideo non rumpit,inquit,quia inuenit fe in(litult; turn eo tempore,quo incipit obtinere iufa fui hæredis.

Amplius ex prædidlis collige,quod inftitutus fi fiius na(catur,non refert fi apud hoftes nafcatur,8C fuus redeat. E t per hoc in cafu Galli paria effe fuû nafci,ÔCagnaa fci,ÔC fuum ex hoftibus redire.

Item contra Areti»um : Qui fuus morienti teftatori non eft, fi agnafeatur habet D lus rumpendi,fi praeteritus eft,SC nô rumpendifi eftinftitutus; fimilem ÔC pleniorê cafum habufinus fupra proximo.^. Quid fi is. N on obfiae^ 1. fi quis pofthumos. (« filium.ô.eod.SC.I.fi quis filio.^. fed fi pater.ï.deiniuft. teft. quia loquuntûr quando impedimentum eft ex perfona in medio exiften, quac locum occupât fuitatis ; nos autem quando locus uacat,

Rurîus nota,fuperuacuam SCinutilem inueftigationem elle retfeiendam.Et quod fuperuacua SCinepta eftilia quænonconfertadcafum »dequoagitur. facit • glof.magna in.1, j.s.de eden.

Item ubi certa liquet legis difpofitio,non eft inueftiganda illius ratio. Quod elc ganter Imol. inquitintelligendum refpecftueius quod in lege eft fancitum. fecusfi agatur de proferenda lege ad cafus nô exprefibs, adde etiam inueftigandam ration nem, quando agitur de tollenda.ll.contrarietare. optimus tex. in,l.tj,§.C.deucte* iur.enu.Itê SC abfurdi aut iniquitatis uitandæ.1.fcire oportet. $.aliud.s.de excu.tut,

Quæ quidem Sceuolæ conclufio eft notabilis ad multa etiam alio modo illam in telligêdo. Debet nei^o iftorum iuriumrumpi teftamentumlt;juia cafus hic eftadi aptabilis ad utruncp ius,utex præmiflis atc^ ex fe patet. Et propterea inueftiganda non eftjUtro iure non rumpatur. Vnde deducitur,quando quæftio diuerfis diuifim • rationibusuefturibusfoluipoteft,nonintereftfihocuelillo4)luatur:uelutiquanj do quid fieri diuerfis inftrumentis æque bene poteft,non intereft quo inftrumento faeftum eft. Nec quærendum ex quo procedat folutio,poftquam à quocunc^ procc dat,non uariatur effeduslSC quando habetur efredus,non eft curandum de modo, etiamfi media funt cotraria, uel dijjerfa : hic quidem contrariæ funt inftitutiones, •Si me uiuo,fi me mortuui; tarnen omnium unus ÔC idem finis, amp;nbsp;eftedus diuerfoli* cet calle procédant. QuoJ ad pulchras.qq. DoCIores inducunt:ut illam peto dccla rari E mphitheotam cecidiffe à iure fuo,quia tri^nio à Canonis folutione celTauit,

IM L* GALlVs,% FORSITAN,' PARADOXA 49 A uel quia uendidit domino irrequifito, Si iHam pcto condemnari, fieri fecudum fus • uel ftatuta ciuitaris,0^ ilia peto rem uel extimationê,Et quid ft copulatiue petatur^ Dodores hie pjjne trad:ant,max{me Bald, Aret, Alex.0f recentiores ferè omnes. Ex fado memini agitatum: uicini fundi dominus agebat ius fibt effe eundi per • fundum uicinum, quia per eum locum iter publics, uel uicinale elîêt» obieijebatur nimis obfeure agi, ScS alterum ius eligcndum.Replicatum:non eo minus deliberari pofle,utrum cedat,ucl contendat,quia non intereft utrum publico, an utcinalt iurc impediri iter non poflit.Citabatur hie locus,fiC.l.fiue contra.§, quia Plautianum.fu pradelib.agno.ô^.l.quodfi'dubitetj.deacqui.hær.facit.c.dudum ecclefia Rothoa magen.ibi,furtum quodammodo uel rapinam.de eled. ÔC.c.tertio loco de probat» ibi,furtiuum,uel adiflterinS.ô^.c.ex parte.de foro compet.ibi,fpoliatorem,ueldea tentorem. ubi Antoniusdicit efiecafuminftrminislibelli alcernatiui,ad idem ex diuerfis fadis ÔC iuribus.

Ex diuerfo multum interefledicebatur, quia aliud eft populo,aliud eft uici^ niæiterdeberi. Iniquumqj uartjsreum prægrauaridefenfionibus.arg.l.idemcp. de dol.fiC.1. prætor edixit.j. de iniurqs ÔC alternatione inc^tum non admittendum.dj l.praf(or.$. quod autem. ubi Bar.amp;^ idem Bar.in. d.^.quia Plautianum. Ex altera rurfus parte contcndebafur,defenfiones non efle pernitiofe uartas amp;nbsp;incertas, quae uno liberi fundi clypeo tegStur,facifl.duobus.f.colonus.ö.deiur.tur,8lt;,l, ft is qui cc.Autrum ibi non feci.ï.dc reb.dub.E t nihilominus exonerari litigatores,fi uno iu dicio potius quàm plunbus controuerfia dirimatur.arg.l. quidam extimauerunt.s» ß cer.pet.cum ftmilibus.Nitebaturcp Butrrj fiC fequacium autoritatibus ad.$.quod aSc.quo nititur Bar.refpon. quod uariata fadi qualitate non i dê effedus fequt po« teft.Refpondi nihil prxponi quo minus reus intclligat fetus prohibendi itineris ha B bere,uel no habere.quod ft liqueat longiftïmo »turn tempore,nec quo iure liqueat: uicinali iureitum cenfendum eft,quia leuius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Bal.hicmouet.q.aliàsBononiædifputatam.Teftatorfubftituitjfîmoriturfinefi lijs lcgitimis,quid de fi 1 legitimatisf

Item ftatutum,quod filiæ non fuccedant ftantibus filijs mafeufts legitimis, quid in legitimatisfQuas plenius omnibus Aretinus hie tradat»

FORSITAN^

O R SIT A N adhuc dubitat quis : an iftis cafibus, fi' nepos poft teftalt; mentum nafcatur uiuo patre fuo, deinde ex eo concipiatur: isep mor« tuo patre, deinde auo nafcatur : An non potuerit hæres inftitui: quia pater eius non rede inftitutus elfer Quod minime expauefeendum S^ciret.Nam hie fuus nafcitur,0f poft mortem nafeitur. Ergo amp;nbsp;fi pro« », nepos admittetur, qui natuserit exnepotepofteauiuo filio, atque fi exeo natus „ eflet,adoptatur.

De communi intelledufemperdubitaui, propter multajfubauditiones.’uolunt enim omnino hie dfbi, quod ner^ dicirur, neep Sceuola cogtauit. Caufa huius eft, quod omnes pertinaciter contendunt cotra uim uerborum omnino ufe^ ad.$. nunc de lege, de folis cafibus Aquilianis tradari:quodfalfilltmum fans demonftratum arbitror,Sc hoc.$, pîtet aperte.

Duo cafus præponuntur,primus de pronepote inftttuto,fecundQ confiliQ Galli, nepote praeterito.ut in prima glof.inftitutus enim fuit is,cuius pater nondum natus cratt Vnde obferuandum eft,inftitutionem Aquil.pofte fieri etiam de filio nepotis pofthumiSCalieni.Exquibus colligiturnihgt;referreinftttutionis tempore poft« humus altenus fit conceptus,aut poftea concipiatur.facÄ.l.placet.s. cod. quod inf telligedunamodomortis teftatoristemporefitconceptus,l.Titius.i.defuis ÔCleg«

quot; *- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• M A R r I ■ s A L o M nbsp;nbsp;N ÎI

C Arctinus autem fubtiIiter,ÖÓ forte uertus’cafum conieduratur, fcili'cct nep o tem {ttit Üitutum fi fe mortuo nafceretur,SC is fe uiuo natus cft,crgo male i'nftitutus.I, como diflime.0, eod. arguunt illa uerba quod nö rede inftitutus elïèt, Quibus répugna* re forn'dïme utdenjr,quod nepos hic natus cft uiuo patre fuo, de quo necefl'aria nó crat inftitutio.in.^.in omnibus.propterea non potuit efle male inftitutus. Nepos autem qui nafcitur mortuo patre fuo, autagnafcitur uiuo teftatorinon inftitutus, aut non rede inftitutus teftamentum rumpit. l.ij.C.eod ,dC, idem credendum, filius.s.eo.Defenderet forte aliquis,hic tradi non fine caufa nepotcm natum poft teftamentum,deinde mortuum uiuo adhuc teftatore,quo cafu teftamentS ret conualefcit,ut plures uolunt,aut perfeuerat ualidum,ut Soz.filioplacuit.s, in rep« l.fi fdius.per.I.pofthumus.j'.tit. nbsp;nbsp;nbsp;de iure Ci. hic cafus uidetur magis clarus, $ in

d.l.pofthumus. Haud minima difcrepantia eft inter natum QCnon natum præteri* tum.Si natus eft qui praïteritur,ftatim ipfo iure nullum eft perpetub teftamentum« d.l.fi filius.fiCd.I.ij.C.eo.et.l.filiopraeterito.f.tit.f.I.inter caetera. j.eo.Siuero innen tre eft non inftitutus,nihilominus ualet teftamentü,licet eius natiuitate rumpatur« qui ft uiuo teftatore moritu*, ut in cafu noftro,teftamentS adhuc fubfiftit.d.1. poft« humus.Sd hic fecundum hunc intelledum eft cafus. V erum differrenon uideo poft teftamentum nafci,uel agnafei fuum,quamuis ante teftamentü natus fuerit: utroeç enim cafu teftamentum penitus rumpitur. C^us cft in d.$.idem credendum. uerft« fanè.SC.I.pofthumorum loco.f.tit,}. ÔC hic eft huiufmodi, imb ferè idem,quod in di do.^.idem credendum,Nam utrobicÇagnafcêdo fit fuus, Si nullus nepos natus eft fuus.Quid dicemust’inextricabilis quidem eft difficultas. An quod ibi nullo modo fuit inftitutus,hic autem aliquo modo,licet non rede inftitutus eftctcNam qui nul« Io modo inftituit,practerire uoluifle creditor : qui ucro uno modo inftituit, apparet præterire noluiftèjamp;T f^ore teftamenti de alio modo potius non cogitatS folet di« ci.arg.I,Titius.§.Lucius,S.eo.cûfimilibus.Nccç ratio diuerfitatis uidetur maluerit uno cafu efte inftitut3,alio præteritum.Contrarium tame^docet.l.cömodifli'me.ö« co. An quod ibi exiuris fcrupulofitate,hic æquitate dicat nihil expauefcêdumç’Sed non fuiftet iurifcofultoriae grauitatis,dc eadem reS^ code propè uerborS contextu, tarn uarie confuifle.’exprimit ideo non expauefeendum, quia fuus Si poft morte na feitur. An quod alia ratione fuit no rede inftitutusdngeniofi fpeculcntur. An con textus eft ita mendofus quod eius uerus fenfus percipi no poftitdnclinat proculdu bio animus. In archetype Pifano no fimilitcr fcriptS legi. Atqui longe in hoc. eft mêdofior, Fallit qui putat eu elle matrices Pandedas illas luftinianas. Non aliud quippe funt,^ exemplum quoddam uctuftiftïmû. Si idcirco cacteris uenerabilius, Gloftàtores Si Dodores fentiunt nepotes uiuo patre fuo deceflifle. Si per hoc agnafei non contigifle, Colligunt ex illis uerbis, isep mortuo patre, deinde auo na« fcatur:amp;^ hoc modo bene tollitur contrarieras, f. idem credendum. Si ad Veil, per« eineret,quod ipfi ferre non poftunt. Vnde fit,nô fuiffè ncccflàriam de eomftitutio» tiêjUtin,^. in omnibus.fiC idcirco quacroî quare Sceuola dubitauit de fubftitutione pronepotis,fiC eius paftr quomodo potuit eflè non rede inftitiftus i Si inftitui non oportebat, de indubio, me Deus,cafu dubitaflet.Praeterea^ natus eft mortuo pa«' tre Si auo tantujn.’proculdubio uiuête proauo teftatore natus eft, Si aperto in cafu * V ell. N ulli enim apparet proauum teftatorcm praemortuum. 5i ad Aquilianam fo lum pertinethic tradatus,exigiturmorstcftatoris immediate praecedat natiuita« tem pofthumi: Si ideo forte non male acciperemus,mortuo patre, deinde auo feili« cet maiore,amp;^ eius ftlium ante omnes obqife.InnuSt hoc illa uerba, quia pater eius çonrede inftitutus eflèt:nifi enim fïlius teftatoris praîmortuus fuiiTetjnon po« tuiflet eftè male inftitutu?nepos ♦ Item Si illa uerba ; nam fuus nafcitur, Si poft mortem nafcitur: nifîintellTgas de morte teftatoris, non poteft hic cafus a/Aquil*’

“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perti«

IN L. GALLVi?.$. ^ORSITAN, PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

perHnère,etiamn ex höftibas redtjiïet omnibus defundis,necenc eft teftator fit ub timus morientium, alioquin fuus redire non potuiflèt.Si uero accipis uerbum Am proprie, non poieft euitari quin uiuo proauo teftatore nafcatur, ÓC quod cafus eric fine ferupulo Velleianus.SC illa uerba,pater non rede inftitutus, émanent inepte, impertinenter dida.Si uolumus non früftra dida, necefle eftteftatoris filius de oiedio ante omnes fit fublatus,ut nepos fiat fuus,non rede inftitutus:amp;^ tune ina çidimusin fçynam,fciliçet,$, idem credendum.

Secundus cafus eft ibi,ergo Qc fi pronepos ÂTc.ubi quaeritur: Quid fi fada inftis tutione de nepote pofthumo, amp;nbsp;nepos natus filium genuit, moxcp moriatur usuO pâtre auo teftatore,teftatorcp adoptet pronepotem in nepotem quafi ex filio na tumç’N unquid admitletur is ex inftitutione de nepote fada proinde atcp fi naturaa Iis nepos fuiffêtc'Concludit Sceuola admitteBdum. Notainftitutionem fadam de nepote qui fuus nafceretur,inadoptiuo etiam uerificari, ilia fimilitudine, quod in« ftitutio fi nafcatur,porrigitur ad ilium qui agnafcitur, Sanè agnafcendi iure amp;nbsp;ado ptiuus SC naturalis continetur hic cafus,

Nullo modo aftèntiri poftum illis diuinationibus glq^et Dod.de captiuis apud hoftcs,SC emancipatis,ô(S ut addant fubauditionibus fubauditioncs,et diuinationia bus diuinationes.Non fatis fuit fingere pronepotem hoftibus feruire, uerumetiam adoptatum.ôC quoniam abfens adoptSri nequit.I.poft morte, $.fi.s. de adopt.aliam fuperaddSt diuinationê.f.refcripto principis adoptatS.arg.I.iubemus.C, de eman, lib, Quibus fortiflîme répugnât, nullo iure feruos hoftium adoptari pofte; impas liens proculdubio eft patriae poteftatis captiuitasrnam ad eu cafum res uenit, à quo incipere non poteft.inft.q.m.ius pa.p.fol. Dieet fortaftis aliustrediens poftiiminio fingitur femper in ciuitate fuifte,amp;^ fie præfens adoptatus.’tûc quaErendu,quid opus fuit principis refcriptoÆftofîngi iure poftliminq adoptatS in ciuitate, non'necort = a fcqùens fit uiuo auo agnitum,amp;: propterea nô ad V elleiam ^ertinere, 8C fie omnes fubauditiones et diuinationes fubuernïquas etiam Aretinus deteftatur.

Non uede inftitutusjßro nullo modo inftitutus glof.accipit.Ex qua collige dis ci non rede fadum c quod faciundum erat ) fi non fiat; SC fie non facere eft, fi nort feciflèquodfierioportuiftet. SChinc eft,quod qui nonfacere promittit,fadum promittit.fi tj.^.item fi infado.fide uerb.oblig,

Hinc Bafieleganter notât eum qui negat non rede fadum,non propterea fateri’ quid efte fadum,fîue nudum fadum.Confidera hoc fermone,non rede inftitutus, negatam uideri folam qualitatêredftudinis, Vtrum propterea uideatur reliquum-fateri,quæftionis eft. facit in arg.ficûprætor, ö.deiud. Item qui negat qualitatemi nô negat fubiediï;poteft enim qualitas abelTe integra fubftantia remanente.l.in de lidis.^.fi detrada.0.denoxa. Nam fi inftitutus non fuiiret,inepte Sceuola dixiftet non redeinftitutum, SC ideo melior Aretini intelledus. Videamus an diftingu» poftît,aliud in excipiente,aliud in afteuerante.Excipientis enim proprium eft refel iere,SC dida addepulfionemnondebent accipiincontrariujifenfum.c. exception nem obîjciens.de reg.iur.in. vfiBar.in.l.non uti que. fide excaç.cano.in.c, cum uei nerabilts.eo.tit. Si uerum amamus, qui negat rede inftitutum, neque negat, neque ûteturinftitutum.

Quæftioaûtnegjhtis fadum qualifi'catumuarietradanda eft, Âcperfonis, ex • caufa, ex loco, tempore, Itemutrum totum,anfola qualitas negata uideatur.Si qualitas, quid de reliquo nudi fadi;quot; Num negatum,num confeftum, an neutrum^ Rurfus an omnium qualitatum eadem fit tradatioi^cum aliæ fint formales,aliæ acs cidentales,dequibus plene in difputalione me®Perufina.

; Item nota aeque fuorum iura in adoptiuis filijs,atcç naftralibus legitimis ualerc* * Netç mhûjcum ex eodê iure ciuili defcendatur,Tradatkic Bar,et poft eum recei»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l Z

MARU S A L O M Ö N î I

C tiorcs, utrum legitimatie pet» poffîtper’procuratorem: fîmiliter fpedälis affi’nifii' ’ num contrahipolîît.Quærit idem Bara'n,^» nunc de lege« utrum legitimatüs poft • mortem poflit îieri fuus« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

* IN OMNIBVSgt;

• * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O M N1B V S his fpcciebus illud obferuandff eft, ut filius f dufia

• * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taxat qui in poteftate eft ) ex aliqua parte fit hacres inllitutus. N am

• * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fruftra exhaeredabitur poft mortem fuamtquod non eft ncceffe in eo

boftes eft, fi ibi decedat. ÔC certein nepote, SC pronepotc, •• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum fi liberi hæredes non ipftituuntur, inftitutionem nunquani

• • » exigimus quod præteriri poflunt«

Tres traduntur generales regulæjîjuas optime colligunt glof, amp;nbsp;Bat Prima» quod omnino filius fuus infolidum uel ex parte,f. quotatiua inftituatur, alias tefta* mentum eft ipfo iure nullum. Hodie autemjinquit Bat etiam inftitutus in re certa nonuniterinftituiturpen^.illud quocß.cap.inauthen,utcum,deappel.cogn. ne« deinofRciofoagitur,fedfolpm adfupplementûlegitimæ.tomnimodo.C.deinon» left. Aduerte quod olim etiam inftitutus in re particulari, non dato cohaerede, non miuftum reddebat teftamentum«!, i.$.fi ex fondo.j. de hær.inft«

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et obferua, licet uox partis fimpliciter diiffæ intelligitur de dimidia.t nomen fi«

liarum.$.portionis,tdeuerb.fig.à,tdeætate.$.fi interrogatus.ö. de inter, ad.c, q, dedecimis.in. vj.tamen adiedio aliqua parte potefl intelligi etiam de minima, fic incerta eft enunciatio.glof. not.in clem,j. deforo competSC proptereainterro« gatus fi refpondeat fe hærcdem,aut polTeirorem aliqua ex parte, non poteft intelli« gi de dimidia,SC magis eft obfeurerefpondiffe. Quidfidicat aliquis partem fuam» p an intelligatur de dimidia f glof. in d.$.portionis,fentit efle adiedionem eiufdem effedus quod aliqua: ^uia uerbum adieda ibi exemplificat. in. 1. ). C.de iur, empb» ubi feriptum eft, partibus fuis, quæuox non uerificatur in dimidia, Sentit ergo glof, per adiedionem fuam non intelligi magis de dimii^a, quam alia, facit tex.in d.^.portionis.SC.l.rede.ff, deuerb.fig. Namfruftra exbæredabitur poft mortem fuam : quoniam reguläre eft eundem pofle exbaeredari qui poteft inftitui, SC nülli impofita magis neceffitas inftituendi quam exhæredandi,et altero fado teftamen« tum eft uabturum, t inter cætera,p eod. SC inft.de exbær.bb, in prin, bic autem omnino exigiturinftitutio, SCnulIomodoexbæredatto. Vnde nota in cafu Galli exbaeredationem fieri non pofle, SC omnino filium inftituendum, SC fic fallentiam ad.t inter cætera.Ratio: quia pofthumus inftitutus eft poft mortem filq 8C teftato* risjexhæredatio aut non ualet non'alio inftituto.i.eo.gradu à quo exhæredatur. l.fi ita icrtptü.^.fi.ö.eo.nifi aliquis fit inftitutus,nemotion feriptus adiré poteft,SC haea reditate nö adita nullius momenti eft exhæredatio,l.filiS.$,fcd cum exhæredatio. j« de cotra tab.SC.l.fi nemo.f.de reg.iur.amp; ideo Sceuola ait:Nam fruftra ekhæredabi tur poft morte fuâ.Quia nepos pofthumus inftituitur,fi fe uiuo filius decedat,et fic filfi cxhæredatio, cunenon poflitfortiri effedum anteaditam ffaereditatem, adiriep non poteft nifi poft mortem fiiam SC teftatoris,ergo poft mortem fuam intelligitur Exharecldtio exhæredatus.Quod fieri non poteft. Nota ergo exhaîredationem non rite fadam, «on ritcßiit» pro præteritione haberi.fimile eft.s.in.l.fi ita feriptü. $.fi. SC iftn rite fieri quotiens frteteritio. f.eo.gradu alius non inftituitur,quoniä nugatoria cenfetur.Caftrenfis inquit, quo« tiens certS eft non futuram aditionem hæreditatis uiuo exhæredato,per qua opor* tetexhæredationêconfi'rmari.l.filiu.^.fed cum exhajredatio.f.decont.tab.cthic.SC ratio eft fecundû Alex. 6.ind.$. fi.lèi ita.quod ante aditâ haereditatê non poteft de •inofliciofo querelari: quj» non quadrat.Cogita an polfit dici,quod exhæredatio fît ad excludendû à fuccefliofie filiûjfed uel non alto inftituto, uel deflituto tdftamêto

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filius

IN L, GALLVS ,5* IN OMNIBVS, PARADOXA. p

A filnis ab inteftato fuccedet. Iura non patiuntur quem fine haerede decedere, 8^ cau« -• fam inteftatt fola teftati caufa facit celfarej,quandiu.de acqui.hær.cû uulg. 8lt; ideo opus eft alius fit^ærcs qui adeat ex teftamcto, ad hoc ut exhaeredatus à fuccefiionc fit exclufus. ÔC propterea Sceuola ait, fruftra exhaeredabitur,id effpriuabitur, cum'

• nihilominusabinteftatofucceffurusfittanquampraeteritus.

Qiiid fifilio exhærcdatojô^alterofilioinftituto, nepos pofthumus inftituatuf in calu Galli,an iniuftum fit teftamentumC SC utic^ no minus hoc cafu poft mortem fuam exhæredatus uidetur, Exquibus palam fit, in cafu Galli etiam alioinftituto non ualere exhæredationem:8C ideo Sceuola monet omnino filium inftituendum. Sc non exhæredandym»

Videamus nunquid per exhæredationêi^ius definat efle fuusc’ Non moueremi nifi Bar.in.I.j.f, fciendumj. de fuis 5C leg.dixiflet definere efle fuum,per ilium tex» quod inducit ad quæftionem ftatuti excludentis Filias, quem Alex, ibidem fequi«» tur.glof.in.I.fialiena.Finterdum.bdeacqui.hxr.dicitexhxredatu haben'pro mor* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

tuo.allegatauthen.de hær.amp; fal.Fexhaeredatos.quorum quamuis maxima fitauto ntas,attamen plus in contrarium me mouet textus apcréus in.I. fi quis pofthumos» Ffi filium.s.eod.in d.I.fi quis filio.SCin.l.fiquisfilium.C.deinoffl.teft. ubiexhaere datofilio ÔC extraneo inftituto nepo^raeteritus non rumpit.Rationêaflîgnant ibi dem Vlpianus 8C Imperator,quod pater exhæredatus eum præcedit, ergo per ex* • hæredationem non uacat locus fuitatis. facit quod per exhæredationem neep défi* nit efle in patris poteftate.cafus eft.o.in.l.filio.ubi emancipatus per adoptionem re diens in poteftate nihilominus 0^ exhæredatus, SC in poteftate remanet. probatur» infti. q. m.i.p.p.fol. ubi exhæredatio non numerator inter modos foluendæ p. p, Non obftatd.$.fciend3.quo nititur Bar. quinimb contra.potius probat,cû non fit diffimilis cafus à cafu d.I.fi quis filio. Demateria tradant A^el. SC Imol.s.in.l. fi*

B liusà patre.Bar.ind.^.interdS.l.quiinaliena.diftinguit,inquod plurescofentiunt, Arctinus in.l.fub condi^one.SC.l.filius à patre.ö.eod.SC in d.^.interdum, uarielo* quitur.Ex quibus.Il.ultra Dod.nota duo elTe fuorum genera, Vnum corum quos Suoriimiuo hæredesautcxhæredes fieri oportet: SC hi funtquos mortis teftatoris tempore ne* mo præcedit,dequibushac lege. Aliud eorum qui alios non præcedunt,fed poft mortem agnafeendo primi funt,quibus ab inteftato defertur hæreditas, teftamento autem fado nullum ius habet, nifi uiuo teftatori agnafeerêtur, quafi pofthumi non inftituti rumpunt.Hanc diftindionem didici ex.l.fcripto.f.und.lib.d.l.fi quis filio, amp;nbsp;d.^.feiendum. 8C d.1. fi quis filium. C. de inoffi.tefta.iundo.Fnunc de lege.SC.1» pofthumorum loco.pde iniuft.teft. Item aliam diuifionem Dodores colligunt ex nbsp;nbsp;nbsp;.. à

didis Bar.in d.^.interdö.f. quod alq fui funtdireCló,anjutiliter,utclariusdiftinguit Arettnus in d.l.fub conditione.

Vltimo nota,licet præteritus filius in poteftate uiuo teftatore decedat, SC nepos ex co fit in11itutus,cui légitima defertur ab inteftato aui hæreditas, nihilominus te* ftamentum eft ipfo iure nullum, SC ad hoc allegatur. In contrarium elTe uidetur.l, pofthumus.$.idem^ circa.I.de iniuft.teft. Bal.refert de ho^ Dodoribus diligen ter quæri.Imol.dupliciterfoluit. Arctinus eius folutiones deridet.Comefis in rep» I.fi filius qui.probat^lam diftindionem, ibi de iure prætorio, hic iif e Ci, ex cuius tarnen uerbis concludi poteft, Galium SC Sceuolam fruftra tantum laboraffe .Ego * autem Galli formulam ncceflTariam arbitror, fi finem fpedes, neep facile mihi per* fuaderi poteft teftamentum recoualefcere,quamuis bonorum poiTeflio fecundum tab.detur.Finis Aquilianæ eft, alienos polTe fieri legitimoshæredes, ut.s. in prin, multis.11, de rationibus oftendimus, SC in coi#equentiam uenit conferuatio tefta*^ menti. Non enim hoc principaliter egit,ut non rûpcrentflr teftamêta, fed ut omnes intelligerent iurc.xij.tab.ex teftamento pofle fuccedi, dbfip eo quod recuneretur

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï 3

MA RII SALOMO K II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

C ad præforem.Prætor nô poteft hæredes îacere.inft.dc bo. poæf. quos autcm. ergo • ut legitimi hæredes fièrent,neceflària fuit obferuatio Aquil.ut cafus cft inj.pcn.de • leg.pôôhiCjiunda d.l.pofi humus.inter quænô minima differcntii, et per hoc utis litas.Si fuerint le^itimi ipfoiurefuifunthæredes,eùip eorum ius perpetuû. Bonoa rumaût pofleflbr nonnifi prætoris autoritäre amp;nbsp;caufa cognita olim effîciebatur, fi intra annûimpetrabatuninlti.debon.poir.^.penul.Hincattentaripofleputotefta« mentû non reconualefcere iure prætorio:quia ex interitu ad uitâ non eft regrefTus, tfî.x.^.fi arcam.bde folut.Quomodo ergo datur bo. poffeffîo fecundum tab.fi nuis læ funtc’ ex iure enim fadis tabulis bonorum pofleiïionem prætor pollicetur. forte non male refpondetur, non femper bonorum pofleffionem c|^ri ex tabulis ualidis» nam ius ciuile uoluntatem SC folênia fgnul refpicere uidetur: prætorium aût folam interdum uoluntatem tuetur, SC dat bon«pofl’.fecund5 tab.id eft fecundum uolun« tatê in tabulis feriptam, SC nô ex tabulis,id eft ex teftamento.teftamentû enim non rZ/m'iwwrtîor. nbsp;nbsp;nbsp;quod nullû eft.1.ij.^.teftamentû.i’.quemad.te.ap.C,Plinius minor, feriptus hæs

res,legata fe præftare nô ex tcftamento,in quo inutiliter relidîa erant, fed exuolun tate,quam piû SC religiofugi euftodiri fore feribit in epiftolis. Non nego frequent tius dari fecundQ tab.id eft ex tabulis ualidis,SC reguläre efle.Excipfunt tamê cafus in d.l.pofthumus, ÔC cogita utrû hæc diftindio probanda fit,6C an ad J, fil i o præte«

• nto pofllt adaptari: utrobic^ enim æquitas SC uolutas nulli noxia dominatur.

NVNC DE LEGE*-

VNC DE LEGE VelJeia uideamus,quæ uoluituiuisnobisnatos non rumpere teftamentum. Et uidetur primum caput ad eos ipeda« re, qui cum nafeerentur fui hæredes futuri eftent. Ergo fi filium ha« béas SC nepotem nondû natum ex eo hærcdem inftituas,fi filius dece dat, mox uiuo te nepos nafeatur, SC uerius dicendum eft non rumpi

•* teftamentum:ut non folum illud primocapitenotauerit,fi nepos exeo temporein» * ftituatur,quo filius non fit, uerumetiam fi uiuo pâtre nafc?tur ♦ Quid enim neceffe quot;nbsp;eft tempus teftamenti faciendi refpici, cum fatis fit obferuari id tempus quo nafeia quot;nbsp;turCT ametfi it a uerba funtcqui teftamentum faciet,is omnis uirilis fexus,qui ei fuus *• hæres futurus crit SCc,

Aquilius docuit,quemadmod5 qui teftamenti tempore nepotes pofthumi alielt; * ni quirent inftitui,fi teftatore mortuo fui nafeerentur, L. Velleia etiam ft uiuo tefta tore nafccrentur,aut agnafcerentur,permifit inftitui, quæ lata fuit interrogante L ♦ X. VfUcM, lunio Velleio conf.Claudio imperante,0C ideo Vellcia appellata,quod eo rogans te lata fuit: ut Pompeia, Iulia,Corhelia,SC cæteræfimilcs. Eodem fimiliter autorc pro mulicribus Sen. Conf, Velleianum fadum fuit. Errat quifquis iurifconfulto;» ria autoritatelatam putat,contra.§.Iex eft.infti.de iur.nat.gen.SC ci.

Sceuola nûc aggreditur Icgis V ell. interpretationê,licet fuperius quæftiones fc cerit de quibufda cafit^s utrû ad hanc legem pertinerent. Duo itatß legis Sceuola tantum capita aggredftur.De primo tradathic,de fccundo.j.^etiam fi parente.

Primumcaputcommuniori opinioneduoscafuscontinet. Primus eft uentris inftituti iam rr^rtuo filio,ac nafeentis uiuo auo.Sccundus cafus eft inftituti filtj,SC * fubftituti ex eonepotis,fi fuus futurus nafceretur.Mihiautem^num tantum cafum contineri perfuadeo, quod ÔC Bar. SC Caftrenfi placuifle uidetur.in quo duo con« iundim requiruntur,quod nepos inftituatur fi filius decedat,SC nafcaf uiuo auo te« ftatore.^batur exthematepropofito,ibi,fi filiû habeas SCc. Si Sceuola quareretde inftituto nepote poft mortêfilij,in4gt;te tale thema pi opofuilTet» Item probatur il lis uerbisjfi nepos ex eo tenl^orequo filius nonfit,infti(uatur, quænon accipienda ar bitror ut cæteri intelliguntf quod inftitutionis têpore filius non efletjfed ut inftitu • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tio in

A 110 in id tempus coferatur quo filius non i^t. fi nepos, ait, ex eo tempore infiituatur ■ • quo filius no fit,id eft extunc quo filius non fit,alias no dixilT'et, ex eo tcpore,fcd co tcporeinftituatftrlnecp ufus fuiftet uerbo futuri temporis,fit.Hæc ucrba,ex co tepo Ex co tëpore. te,exinde,ex illo,eiufdê funt fîgnificationis,initiû reporis figniffcantia, bona glof, ExwJf.

• tcx.ôd Bar.in.l.f^.annû.fEdeiti.aduq; priua.IdeBar.in.l.exhociuregt;ff.deiuft.ôd nbsp;nbsp;nbsp;tUo,

iur,lnft.qb,mod,ius pat.pot.fol.^.fedfiab hoftibus.infi. ôf.I. qd fi filius,ï.decapt.

Accedit ratio, cui non fan's uidco refponfum, quod Icgc.xij.fab.potcratinftitui fuus nepos,Sc ideo lex Velleia fuperuacua fuiftet in hoc, E t ucrius eft non rumpi: ut non folum illud primo cap. notarit,fi nepos ex eo tempore inftituatur quo filius nonfit,uerumetiam||'uiuopatrenafcatur.Eccequàm aperte probat non rumpi te^ ftamentum, fecundum propofitum thema, ÿi quo nepos inftitutus eft,uluo adhuc filio,SC eodem mortuo fuus futurus,id eft uiuo auo nafeitur. Quod fi ilia uerba, ex eo tempore inftituatur SCc. intelligantur de inftitutione fi'enda mortuo iam filio, inepte Sceuola argumentaretur ad, q.propofitam.

Viuo patre,id eft pane filtj mortui,ut omnes fere et retfte intelligunt.Nam fi in telligeremus uiuo pane ipfius nepotis inftituti,cótradiferet.)',$,illecafus. ubi Scelt; uola inquit primo capite permitti inftitui nondu natos, qui cS nafeerentur fui crût, pofteriori capite non permitti SCc.clgrius etiam probatur illis uerbis. Videtur pris mum caput ad eos fpeeftare, qui cum nafeerentur haeredes fui futuri eftènt. N ota non idem efte fuum haeredem, ÔC fuum futurum hæredem nafei. Suus nafeitur, qui futurui mortuo teftatori auo nafeiturifuus futurus,qui uiuo auo nafcitur,ut hie, ÔC in,$. ille ijdfes, cafus.de quo latius dilTeruimus.ö.in. quacftionibus,5Cin.$. quidam.

Quid enim necefte eft tempus teftamenti faciendi refpici, cum fatis fit obferuart id tempus quo nafeitur c’Refpodet obieeftioni quorundâ exiftimantiû tempus tefta menti infpiciendS,^d probare nitebâtur ex iMis uerbis legis^qui teftamentû facier, ,ppter quid fatis eft obferuari têpus folû quo nafciturç’exiftimo,quiainftitutio côfes -® renda eft in têpus quo n^cif.Si fuus futurus nafcatur,ut ibi hæredêinftituas fi filius decedat.quâuis uerba fonare uideant têpus teftamêti.Et ideo ait: tametfi ita uerba funt.fjegis: qui teftamentû faciet.tametfi, ut in archetypo Pifano,pro quâuis accis pioific etiâ Aret.SC non pro certeitû quod non reperit talis fignificationis,tû quod nô congrueret præcedêtibus ÔC fequêtibus.fatet enim Sceuola talia elTe uerba tefta menti faciendi tempus fonantia,nihilominus ea nô attendenda,quia fatis eft nafca j tur fuus futurus,ex leg.fententia,quæ alioquin non differret à lege.xtj.tab. quæ foa lum tempus teftamenti obferuat. Is omnis uirilis fexus qui ei fuus ha:res futurus erit ÔCc.imperfeda adeb eft oratio, ut nefeias in guem fenfum accipiêda fint uerba. glof.multû laborat,et quo plus iudicq adhibeas,plus diuinâdo inuolueris.Haec ucr ba,omnis uirilis fexus etc. Accurfius adiueaccipit de eo qui teftamentû facit,quod uerificarct de folis mafeulis. Pileus intelligit paftîue.fde his qui inftituûtur,SC ucri fïcatur etiâîn fœminis natis ex mafeulis tantû,id eft quod tâ neptis nepos ex filio polfint inftitui.facit.e.eadem,I.in principio,ibi,fi quis mihigepos,ftuequæ neptis.

Nota igiturhant^differentiam inter adiuam 6C pafliuamBe eis enunciationem: utra autem uerior,poftea uidebimus. BaI.infertad ftipulationêemphitheofis pro fe ÔC fuis defcendentÿus per uirilem fexum,ut comprehendatur cti^ neptis ex fi a Iio,non autem nepos,neque neptis ex filia:2C fie fœmina ex mafeulo continebitur, * non mafculus ex fœmina,.

Qtiid fi ftipulatur pro fe SCliberis fuis ex linea mafculinac’ Caftrenfis in.I. maria tus.C.de procu.refertfeconfuluifle non contineri filiam, ne«Ç ab ea defeendentes, earatione inquit, quod linea fœmininaincipifcb ipfa filia : SC ideo non diuerfum iudicandûdecapite,quàmfequentibus.perd.I.maritus,St Alex.hic fequi uidetur, ÔC Aret, probat. Ex quibus nota aliud effèdicere de deftendentibus uirilis fexus,

MARU SALOMONII •

C feu per uirilem fexum:00 aliud eft efte de linea, fiue ex linea mafculina. Qin'd fi ftn i-' pulatur pro fuis defeendentibus mafeulis i Spec.tit.de locat. $. nunc aliqua. uerfic» 9 cxlvi. putat non contineri nepotem ex filia per rationem.1, fi uiuaftiatrc. $. j. C« de bo.mat.fequiturBal.in.l.j.C.decond.infertis.SClo.And.inaddit.Spec.in Rubric deteft.dum récitât difputationem Ricardi,Malumb.Idetn Caftren.bic. Si ftipulaa 9 tur pro fuis defeendentibus uirilis fexus,fiue defeendentibus per uirilem fexum, uc nient etiam neptes ex filio, nee requiritur quod fit uirilis fexus, fecus autem putat fi dicatur pro defeendentibus mafculis.Quod eft notandum. Collige ergo ex men teglof.0^ Docft.efteeiufdemfîgnificationishosfermoneSîftipulari pro defeenden tibus uirilis fexus, SC defeendentibus per uirilê fexum, SC def^jendentibus per linea mafculinam,quod his cafibus ueniuni^œminæ ex maribus defcendcntes,SC no ma feuli ex foeminis. Et diuerfum eft dicere,pro defeendentibus mafeulis,quod no foe minæ,fed folum mafeulicontinentur.Idem fi dixeris ex linea feu de linea mafculina fecundum Caftren.in.d.l.maritus. Quælicetomniumunafitlententia,SCinfcho lis Sc iudieijs recepta:nunquam fatebor ex fignificato uerborum non idem elfe dice re uel ftipulari, pro defeendentibus feu libens uirilis fexus, SC liberis mafeulis, imo plenius dicimus uirilem fexum quàm mafculos : nam folo fexu mares à fœminis dU Mdr. fcernuntur,SC nominantur.Mas enim dicitugquod fortior ac generofior fit,à mare WjfcMii«» mafculus diminutiue, qui non poteft ftgnificantius exprimi SC demonftrari, quàtn per fexum, dicedo uirilis fexus. quæquod fitdebilior uoxadexcludêdasfœminas, contra naturam SC uim uocis eft. SC hoc tex. nullo medo probatur, in quo imperfej« da eft oratio, ÔC eclipfatapenitus» nbsp;nbsp;Exuero itaq^ fignificato nihil inter fediffert

dicere liberos uirilis fexus,SC liberos mafculos,fiue mafeulini fexus, SC uero uerius eft,nullo modo uerbis uirilis fexus feeminas poffe comprehend! : ueluti ex contra^ rio uenirenon polTugtmares appellationefcemininifexus,licetaliarationetur^

D pion's exempli fit,ut.I.fiita fcriptum.deleg.ij.fateor tarnen ftipulatione pro defeen dentibusperuirilemfexum foeminasexmafeulisnatas t^ntineri, bonustextusin i,lege.xtj.tab.C.deIeg.hær.SCaliifimiles,quihic ab Alexandre allegantur.quiaue rum eft dicere neptem exfilionatamex liberis uirilis fexus per uirilem fexum de-* fcendilfe, ficut defeendentes mafeuli exfiliabus noftris rede dicimus per fœminilt; num fexumjSC propterea non idem eft dicere,hi liberi funt uirilis fexus ,quod figni ficat mafculos,SC dicere liberos per uirilem fexum.Nam non omnes defeendentes * per uirilem fexum mares prodeunt, quoniam natura uirilis aeque fe habet ad utröq^ fexum gignendum.l.maximû uitium.C.delib.præt,

Nota illudCaftrenfis,inter defeendentes ex linea, feu delinea mafculinafbemu nas nullas contineri,de quo femper dubitaui,nifi ualidior ratio affera tur,quàm illaî fi linea fœminea excluditur, ergo fiC caput ipfi'us linete quod eft ipfa prima filia.arg» d.1. maritus.C.de procu.facit melius mcoiudicio.l.familiaeappellation^e.fdeuerb* fig.ubi appellatione familiæprinceps continetur.

His contradiceret Ceometra : licet pundus principium liij^eæ fit, tarnen non eft linea.ArithmeticiÄ: monas licet principium numeri fit, tarnen non eft numerus net^ numeri, à quibus difFerre non uidetur foemina,cum ipfamet fola fit caput SC fi* nis fuæ famih'it.l. pronunciatio.^.fi'.SC.I.familiæ.bde uerb.fig^inc exiftimo ueluti ex foemina non duciturfamilia,ita nec proprie linea ducatui^ecp uideo cur feemi na ex maribus nata,non uere SC proprie ex linea,fiue de linea mafculina dici poffit, licet in ea definat linea mafculina.Neep ex ufu linguæ Latinæ,nccç aliquo iure didi ci in huiufmodi.qq, plenioris fignificationis effe didione Per, qua didionem ex et de.ut per Bal.in.I.ex arrali.C.deaÄ.emp.Si quæreres, utrS filia fit in linea mafeuli nac’intrcpidenegarê,pro^terlexuSrepugnantiâ,SCideodeôiSexlineaefle,rededi citur,5C per linea,fi uerbifdefcendês adieceris j quae difputationis gratia fint dida* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ET

55

IN L. GALLVS »Ç, ET îAUly PARADOXA,

et’iam»-

TW A M fi parente ui'uo nafcatur Sie, Sceuola hie interpretator fe* * eSdum caput legis Velkiæ,inquonihildepofthumistradatur, fed I denepotibus Si pronepotibus anteteftamentumnattsinftituendis, I uel exhaeredandis.Differtàprimocapite, inquotradaturdepofthu _________m is futuris fuis,hie de iam natis:illic permittuntur inftitui,hic inftitu ti uel exhæredati uetantur runipere,ut clarius in.$. iHe cafus, Habent hoc commuii ï^Cjquodficutilli praeteriti natiuitate rumpunt, ficiftiagnafeendo ruinpunt, unde glof.in prin.s.apparjt quafi pofthumos lurecofukus pofthumoru loco accipere in I. pofthumorumj.de iniuft.teft. Ex quibus nota paria elfe,ex lege Velleia nafei. Si , agnafeifuum,quoaduim fuccedendi Siinftituendi, uelexhærcdandi. Et fimiliter paria fuifle ex.l.xij.tab.quo ad uim rumpendi,nafci,amp; agnafei fuum.SC toto hoe.f» laborator in declarando quomodoquisintelligiturdefincreeflefuus. Exhoc.f» Si d,I,pofthumorum,liquet natos nepotes uiuis adhuc patre Si auo non licuifTe inftia tuere.l.xij.tab.amp;haclcge Velleia prouifumfuitpofte i®ftitui,utin.d.l.pofthumoa »■um«0£: hie legitur.amp;S certum eft tales nulla ratione potuifle pofthumos effe. Vnde colligitur inhibitos inftitui,non quia pofthumi,fed quia non fui. fie contradice« reuidetur.^.pofthumo.inft.de leg.Ôibon.poft.in prin.quodfiuerumeft,fuperua9 cua foret omnis difputatio,de qua.s.in quæftionibus,an pofthumi in certorum nu* mero effent, amp;nbsp;quare de eis fie conftitutum,

Innuunc ergo haec iura,fuos inutiliter inftitui fubftitutionis titulo ante.1. Veil, Mouet hanc quaîftionem Imol. ôi Alex, tradatin. $, uidendum, 0^ infilio idem, Alex.in.l.inter cætera.in fi. Si eft glof.notabilis, Qi. ibi Imol.in.1. pater impubères, St l.deuulg. Poffet forte refponderi iure nouo compilatorio, poft.1. Veil, fediurc xij.tab.fecus,ut hie. Si d.1. pofthumorum. quibus uidetur non pofte refponderi, Qi ratio conie(fturalis,quod fuos.xij.tab.uoluerint omnino primae inftitutionis titulo honorarL,nihiIominus qJo plus fpeculaberis,plus diuinabis,nec femper defpicien« dum eft illud imperitorum refugium.1. non omni3.s,de,ll. turn praefertim ob Græ« eanfeatn aut Tribunianaminuidiam,quae neueftigiumquidem.xti.tab.ac.il.uetu« ftarum uenire ad nos paffa eft, Vhimo tradant hie Bar.Bal.SC Dod. defignifica«

• tione uerbi haeredis,pulcherrimas Qi utiliffimas quaeftiones interferendo,

♦§. VIDENDVM EST»-

IDEN DVH EST num poftetioji parte,fiquisex fuis hæredibus fuus effe defieritjiiberi eius Qiexteti in loc5 fuorum fui hacredes fuc« cedut amp;fc.T eftator habens filium captiuum apud hoftes,0^ nepotetn ex eo natum domi,inftituitfilium,amp; nepotem fubftituit: filius in ca« ptiuitate deceftit mortuo teftatore: quaerit Sceuola, utrum nepos uccedendo rumpat, aut non rumpatcquot; Qi fic utrum per interwetationem lex poffic induct ad hunc cafum. Qi per hoc fateri uidetur uerbis legis non contineri:ergo in« terpretatio ducenda ex legis fententia. öd laboratoftendereuerbanon repugnare ilia recitando. V nde œllige,repugnantibus uerbis interpretationemgion recipien« dam.l.profpexit.qui a à quib.bonus tex.in.l.ab omnibus.deleg. j.in prin.ibi,cum Qi fignifieatio uerborum non répugnée. Si ideo hie ait: N ihil enim addidit, quo fi« gnificaret tempus.

Videamusquæcaufadubitandifuerit.Eteaex uerbis Sceuolæ colligitur. licet hiefiliuspoftteftatorem mortuus fuerit, nihilcAtinus oftendit Sceuola uiuo tefta«, tore delnffe effe fuum,non ex die mortis,fed ex die captimtatis. Duplici iure.f. iure gentiOjleruus hoftiû fadus,tnox deftjteffe in poteftate St in fuitate,0lt;,l, Cornelix

HARU SALOMO NI I

C fidîo eft,quia non redit,necp redire poteft,mortuus creditur uiuo pâtre. ÔC ideo Sceuola i audader poffis dicere hune uiuo teftatore fuum cfTc defiiiTe, Et ad tacitâ obiedionem,qu^d nihilominus nepos uiuo teftatore fadus non eÀ fuus,fed ftatus pendentis,refpondetînihil enim addidit,f.lex,quo tempus fignifîcaret.f.agnafcens di. ad hoc probandum récitât uerba:fiquis ex fuis haeredibusamp;c, nbsp;nbsp;Exquibus

nota,fola captiuitate amitti ius fuorum.Item quod interim nepos non efiîcitur fuus fed ftatus pendentis:aliàs4xtj.tabul.potuiflèt inftitui,ut fupra in.$. Quid fi is, latius difleruimus»

4-ille casvsgt;-

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L L E C A S V S indiffîdlieft.Italegitur,amp;beneeft,inarchetypoPi

nuper recognito iullu ÔC beneficio Leonis. x.Pont, Max.Ifte.$» facilis eft, quamuis difficilem cafum décidât. Diffîcultatis ratio iudicio eft duplex:prima,quod nec uerbis teftatoris: fecunda,qd* nec uerbis legis contincatur,amp; in hoc feriptum eft apertumÂprepte rea difficile fuit interpretaWonem admit« uoluntatis. l. ille aut ille. j. de leg.ii], uers ba enim teftatoris cum fieret inftitutio de nafeituro nepote, debueruntelfe fecun# dum primum caput !, Vell.fi filius meuiuo rqeus elle defîerit, nepos qui mihi exeo futurus hæres nafcetur,hæres efto:5C euenitquod natus eft uiuo filio nepos.ôC hoc notât Sceuola dicens : non enim fuus hæres eft tempore quo nafeitur ♦ Qc fie non in cafum inftitutionis,necp legis primo capite.Item nelt;ç feeSdo capite,quo natus an* te teftamentum,fi inftitutus uel exhæredatus eflèt agnafcêdo uetatur rumpere.Hic natus eft poft teftamentum,SC non fuus futurus hæres,cum pater præcederctîÂfic rede ait Sceuola,nullo iure potuiftet.quod in publica difputatione re(pondi,nullo capite legis per fe, ÔC orobata refpofio fuit, nulli quidê dubiû legis capita iura elfe;

D Huius quæftionis natus eft collediuus. Collegit enim Iulianus uoluntatem ex ,caufa,propter quam lex lata fuit,ac coniundionem duorum capitum.1.quorum mi xtura efficitur unum folidum, per fe quidem unumquod * caput cafum præpofîta non admittit, fed fîmul iunda ex uoluntate admittunt. faciunt quæ traduntur inX utrum.s.de pet.hær, Colligitur mens legis ex ülo, quod primo capite inftitui per* mittitur nafeiturus fuus futur us, fecundo capite iam natus, ÔC inftitutus non fuus fu tiirus prohibetur rumpere,fi côtingat agnafci.Habet ergo cum primo capite corn* mune cafus nofter,quod inftituitur nafeiturus : cum fecundo capite, quod uiuo te* ftatori agnafeitur fuus futurus, Cur autem in cafu præpofîto legislator maluerit ru* pi, non apparet. Vnde nota quod coniedurata mens legis præualet feripto ctiatn aperto:SC interpretatio ex coniedurata mente eft æqua,amp; probabilis, etiamfi uer* ba eu fignificatu no habuerint.l.fcire oportet,$. eft aliud.s. de exe, tut. fatis tamê eft no repugnenttNâ quando uoluntatis eft quæftio, fuffîcit uerba nô repugnent.l.ab omnibus, pde leg.). amp;,l.talc,i. dehær.inft.$.fi. Ampliusnota, quodin?orredorijs extenfiua interpretatie admittitur,quando demente eft iufta coniedura.Nec uerû quod hoc procedit pftpter autoritatem Iuliani iurifconfulti, ^i ius condendi legê habebat.Dicit Bar. quod eft falfum,8C ab Aret.hic improbatur,nunibi enim reperi tur iureconfuijos ius corrigendi.ll.habuiftejut in prin.plene tradatum fuit. V erum Bar.oppofîtionem probari fentit idem Aret.ex eo quod Iuliani dicitur fententiaap probata,quod intclligit per habentes poteftatem condendi legem : quod diuinatio eft. Sceuola enim inquit receptam fententiam Iuliani, quod intelligendum eft ufuî item sa ab alqs iureconfultis, fîcut hodie, quæ communiter dodoribus placent, di» ^cuntur receptæ fentêtiæfeu commfhes. Aretinus hic negat materiam corredoriâ, fed uel exorbitantem propter publicam utilitatem, in quibus extenfio admittitur, 'üttraditurin,I,fi,ÔC,l,ülirtl,Ç.def,f,ecç.ôf,l.fiuero,^,deuiro.ô.foI.mat. Cogita ta* quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mdi

IR L. GALLVS*.J,5lLE CASVS, PARADOXA,’’*? ^4.

A men,quod lex Vcn.nonmultum,xîj.tab.âducrfatur,nam fi^.xtj.tab.fauentultimi's • uoluntatibus,amp;Sconferuariamant:SóigiturtaniafoIennitatêadhibucrunt. ergo ÔC quae ad c5ferua«da teftamenta pertinent,non funt.xtj.tabj'nfenfa: Sc cóueniunt i'n rarionegenerali,licet Veneiauetetrüpere,quod.xi|.tab.permit?ebät.E£ quamuis • dtflcntiant inter fe Doctores,utrö in corredorijs admittatur interpretatio extenfis uaàratione expreffà.SC exfententia Bal.in.I.maximumuitium.C. delib.praet, ex« preffa fatis cenfetur illa quæ fola eft:attamen omnes cóueniunt admittendam,quan do extrema concurrunt in eundê efïedum,quératio generalis defiderat, fecundum gloCó^ Paul.de Liazar.incIemen.j.deeled.Adde AntoniS in.c.fi'. deconfuetud, Xirj.fall. tradêtem qu^ndo id ad quod fit extenfio,faite in parte eft idem cS expreflê difpofitOjita quod no agitur de extenfione ad penitus feparatum, adfitcp eadem ra« tiOjUel maior.allegat glof.in.c^fciant.de elea.ExempIum, ftatutum de clericis eli« gentibus extenditur ad clericos præfentantes,non autem ad laicos præfcntantes,in cafu noftro non eft penitus feparata perfona,fed eadem.

Pofteriori capite nó permittit inftitui,fcd uetat rSpi, f.ab inftitutis uel exhæreda tis,utin.$.^ximo.ô(S.l.pofthumorâ.j.deiniuft.teft.Confideraquomodo argumen tatur Sceuola ex uerbts legis, quafi dicat,nullo iure poflunt inftitui,quos legis uer« bis pofte inftitui non eft cócefl'um.Qyod non fît conceffîim,arguit à partis enumc tatione. Primo capite, tib; permittitur inftitutio de eo qui fuus nafciturus fîtftecSdo capite,ubi uetatur inftitutusrûpere,loquiturlexde iâ natoleft ergo cafus omiftus, àC remanet in ddpofîtione iuris antiqui.I.fî c3 dote.s.folut.matr, V etus lex uetat in ftitui,6C permittit rumpi tcftament5,fequens lex uetat ab inftituto rumpiiquacritur 3n contra inhibitionem primæ legis is poftit inftituifet uidetur non pofte,quia duo fiint praeceptatunSne inftituatur,aliud ut rumpat. qui côtra unS ftatuit,aliud excea

B pifteuidetur.1. cS practor.B.de iudi glof. contrà inquit,nam ^cendo inftitutus non f Spat, tacite dicit quod inftituatur,ne rSpat.Quæ igitur decinonis eft ratio.f. tefta-mentors conferuatio,uic||amus,an pofîîi non rSpi teftamentS.à praeterito utic^ po ïeft.l.intercætera.beo.ergo quiuuItteftamentS côferuari,opuseft inftituendi ius I'ndulgeat.fed hoc confequi non poteft,nifi obftaculS ad inftituendS tollatur,ergo qui ûnS coceffit exprefte,aliud tacite cóceftifteuidetur, Vnde nota,quod,ILcorrea ßio poteft induct per tacitos ÔC fubauditos intellecftus.contra glof.c.cupientes.$.fii

• per.xx.de eled.in,vj.Item quod tacite. 11, derogari poteft.f, per contrariS adum,et I'demualetderogatio tacitaquodexprefta.facit,l,de qbus,ff,de.ll, Ite quod fufficit permiflio tacita contra prohibitionê expreftam. Item quod illud dicitur expreflutn quoduerbis continet,no ex rentêtia,Bar.in.l.noininis.$.uerb3,ex,ll,j,deuerb.fîg. €t,l,nondubi3.C.de.ll,InducitBaI.adpulchram quaeftione.ftatutocauetur,quod ïudæinô poftntfœnerari ultra duos denarios pro libra,quæriturutr3 uideatur per miffum ufcß ad duos denariose’er definit negatiuetquia maior ratio^hibitionis non exdudit minoré rationem proh'bitionisî quia eft contra ius diuinS,facit hie tex» ^d aliud eft permitteje,amp;r aliud uctare,Arer.licetdecifîonêa^robct,tamcn indu» «Sione deridet, Inutiliter inftitutus ait.NotafecundS omnes,quod qui inutiliter lt;nftituitur,eft praeteritus,amp;r rumpit.quod Angel, inducit ad pulchrä quaeftionem.

Commiftis duobu^capitibus ait.Obfcrua licere cöiungere capitaftlura unius le gfs,adeliciendum mentem SC decifionem cafus emergentis,quod Bal.ad multas in ducit quaeftiones hic.Item bonS eft arguments ex coniuncSione duorS capitum le gis,ö^ amplius excoiundione duarum legS.quod Imol.hic in materia non exorbi tanti admittit,alias confulendus effet princeps,inquit,ô(f Älex.probat.Bal.inducit ad multas pulcherrimas quaeftiones,quas Dod^xaminat^^t inter caetera dicit unS , quod Alex.exclamat mirabile,et nó efte alibi:quod fi unus teftis deponit de uerita« te SCfama,alius de fama, quod concludenter probent fyplr eodem négocie, quafi duaefemiplenaeconiundaeffed AlÄ.impugnat,« •

MARU SALOMONII

.^.QVAEREMVS TAMENgt;

VAEREMVS TAME N,cSrccepta eft luliagi fentetia.QuiJ in Æmma eft in luliani ftntentia, nifi quod inftitutus fub conditione fi nafcatur fuus futurus hacrcs, fatis eft fi agnafcatur fuus futurus hx* res.Simileeft decifumin.f.quidfiis.amp;Simpleta eft conditio per acqui polies, ne rumpantur teftamenta. Et hic melius probatur quàm.

äi quid II tantum.quod inftitutio fadain unum cafum extendatur ad aliumfibi fimi lem, ut de nafeituro extenditur ad eum qui agnafeitur. undeinfert Sceuola ,fi talis nepos natus in cafu luliani, id eft inftitutus fi fuus nafcatur fejiiuo, ÔC non naftitur fuusjfed agnafeitur,hoc eft uiuo patr^ô^auo nafcit,ôô deinde moriente patre agna feitur uiuo auo, Si poftquam fuit fadus fuus emancipctur, an uitietur fubftitutio, uel poftit fponte adire,id eft ex neceftàrio,Ôf fuo fit uoIûtarius,Ô^ nô fuus, adeb q(P fi expirât fuiras,non euanefeit fubftitutio in haercditate:an ficut peremancipatione definit effe fuus,definat effe hærcs ï' Et decidit remanere harredem, Si pofte adiré fi uoîuerit.unde à contrariofenfu glof et Dod,inferunt,quod fi remanfiffêt fuus,fu*

ifTctenamneceffanus, Vnde nota quod per emandpanonem non tolliturinftitu« cio.Caftrenfis cpponit,quod inftituius in fdtate emancipati'one definit eile fuus et hæres. e. quid fi tantum. ôé allcgat glof. 20 omnibus approbatam. j. de uulg. I, ß matent, fi, Bar. banc prius obiedionem fecic,amp;dicit, quod 1 bi fadla fuit fubftitutio in fuitate,id cft fi fuus efle deficrit per mortem,6C fimiles cafus, amp;nbsp;ficdatus fubftitu tus in cafum definentis fuitatis:hic non eft datus aliusfubftitutus fubftituto nepotr» Si {ïc ex mente defuncîi hic remanet hæres, illic dato fubftituto non poteit remanc re ha?rcs,nifi inuito teftatore,ôô fie diuerià ratio : quæ quidem fatis colora ta, quant nonputoueram.ut.e^.f.fiC quid fi tantum,fatis diximus.fiChictex.aliundemoue^ D tur.f.exiuliani receptafententia,quæalibtendit.Iuoaturhæc oppofitio Bar. exib io,ne teftamentum deftitutione euanefeeret, Sed tex. hilt;ÿrguit per emancipatione non uitiari fubftitutionem.Caftrcnfis dicit hoc indudum fauore teftamsntoru per Sceuolam,ne ab ipfo emancipatOiUt præterito poftea beneficio prætoris rumpere* tur teftamentum. Idem dixit quid.quod non placet : quia contra beneficium prætoris nihil hieftatuitur, ut. s.diximus, ôi ab alijsnó probatur.Ält'X,d{cit,quod glof.in d.l.fi mater.ideo ibi procedit, quia fubftitutio fuit collata in certum ÔC indu bitatum tempus,icilicet fi uiuo teftatore moriatur, ideo non habet locum alio rem* pore.arg.l.fi ita quis.pde uulg.ó^ fuit Bar.opp. in d. 1. fi mater ♦ Secundo foluit, Si forte melius Alex, quod hic habqit locum fubftitutio in fuitate, intelligendo quod fuit emancipatus uiuo teftatore,SC mortuo patre fuo.fed fi co uiuo, tunc probat re* fponfiones fupra traditas. Aret.hic apertius difcutitquàm alrj:amp; omnes putatgloC quid fi tantum. filt;^h5c.$.intcrfepugnare. Ipfeuero exiftimoaut conuenirc, aut non eife aduerfantia.et confidero quod quaelibec iftarö inftitutionùm eft condi tionalis.illa Gani,fiÄusnaiceturpofthumus:VeIl.fifeuiuonafcaturfuusfuturus, uel agnafcatur ex fenrentia luliani.0^ fuccedit regula,ad impTementum diipofitio* nis fufflcitconditionem femel cxifterc.I.fi quis hæredem.C.deinft.06 fub,fubcon» fac.se hic eft •afus.ficut igitur qui inftitutus eft fi fuus nafca^r, Se nafeitur fuus,im pleta eft conditio,ôe locus eft diipofi'tioni,licet poftea uel delinat efte,uel nolit, fe* mel fuit ipfo iure fuus, ÔC fuarepudiatio non facit definereconditionem, nimirum Ci non admittitur fubftitutus.SC hoc dicit,et fentit glof.in d.l.fi mater, Nec uideo di uerfum hie à Sceuola definiri, inftitutus fub ea conditione fi fe uiuo nafcatur fuus • futurusîcerte eoipfo qu^d nafcituftiel agnaftitur talis tmpleta eft coditio, Si locos fit fubftitutioni,fi poft impletam conditionem fuperuenit diuerfa qualitas. f. quod ^finat elTe fuus non ref8:C}Ut hie eft eafus. ilia aût qualitas folum hoc e^icit,quod

IN L, GALLVS, Q.VAEREMVS TAMEH, PARADOXA, 55

A ubierat fuus ÔC necelTariusifit uoluntan'us hafres.Si autem emanciparetur ante im« • plemêntû conditionis,deficeretfubftitutio.Hic fenfus uidetur efTe de mente Alex» Aret.htcredtintuenti. Etfidiceretaliquis:quid diffcrt inftitutio QC fubftitutio in fuitate ab alijs conditionalibusfRefpondeo : quantum ad impïêmentum condi« • tionis non ditierunt,nifilargior in.I.fit interpretatie fauoreteftatorum,ut.s.$.proa ximo.amp;^.^.quidiitantum, Nequefimiliterobftat.f. 6Cquid fitantum, quiafalfum eft,quod ibi emancipatione tollatur inftitutio, ut ibi dixi, ÔC eft cafus in uerfi. quid finepos.Item fimiliter falfum,quodinftitutio fitibiinfuitate,quinimb eft fimplex pura, necaliter filius poffetinftitui, ut ibidixi. lafon dicit diuinare illos qui dis cunt hie per mortem 1 tj huic nepoti contigifie agnafci,6C poftea emancipari,fcilia cet impleta iam conditione.Refpondeo non diuinari, fed liquidb deduci, et colligi exillisuerbis,poftquam receptaeft luliani Tententia, quæ in fimili loquitur cafti agnafeentis,

An fi nafcatur nepos uiuo patre, fubaudi,8Ceodem mortuo poftea agnafcatur uiuo auo ante emancipationem,ut congruat, uel melius fit idem cafus cum illo lü« fiani,ô(: fequens illatto quam facit Sceuola procedat;SC ftc intelligit hie Alex. Soz» filiusinrepj.j.uluq.iif).principalis.), de uulg.

Deinde emancipetur. fcilicetpoft^iortempatris, dC conditionem impletam, Sponte adiré pofltt, Nota,licetper emancipationem tollatur fuitas,non tollitur inftitutio:^ ÜC qui definit efie fuus,non definit efte hæres,et poterit ex fubftitutios ne fucccdere. Ite nota,fubftitutus fi fuus futurus nafcatur, uel agnafcatur, fufftcit in uita impleri,licet tepore mortis non fit fuus:quia remanet hxres in hæreditate,quâa Uis poftea definat efie fuus. Hie eft cafus,quod inftitutus in fuitate æque principali ter intelligiturin haereditate ♦ dubitat quisnam primus motus animi fit difponere B dcbonis.l.j.s.deteftam. Itemnota,quifiliuminftitutaemancipat, nonpropterea uidetur eum hæreditate multare,ô(^ inftitutionem reuocalTe»

K

. PARADoloRVM IN L, GALLVS FINIS»

MARU SALOMONII

RESgONSA PRVDENTVM, 1N S T, DE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NAT»

GENT, ET CI. PARADOXA.

ENARRATIO.

AD REVERENDISS, IVL. CARD. MEDICES.

M p LIS S. IV L I, fumma rati'one fubtexendam hanc fnterprctatto¹ nem duxiiea plané excutttur,quod ius poteftas'ue iurecofultis fuif» Adi'eci præterea multa de communi opinione,SC fapientum refpon j ^nitione digna, b' à te probabuntui^ omnium fapientum 1:^^] iudicio abunde fatisfecine non dubito, Ad ipfa iam luüiniani Impes ratoris uerba accedamus.

•’ quot;O E s p o N s A prudentum funt fententiac, Sf opiniones eorum quibus perm if* » Xvfum erat iura condere. Nam antiquitus conftitutum erat,ut effent qui iura pu*

¹

blice interpretarentur,quiljps à Caefare ius refpondendi datum eft,qui lurifconful* » tiappellabantur. quorum omnium fententiæôi^ opiniones earn autoritär em tene* •• bant,ut iudici recedere à refponfo eorum non liceret,ut eft conftitutum,

XCVTIATVR primum,numiureconfulto cuiqîcorrigendifa rendi'ue leges ius fuerit,utuulgo creditur. Et procliuior fententia eft, fuiffe, quod ex formula Aquil. arguunt: putant enim à Gallo Aquil.poteftatem alienos inftituendi fadam. quæ fi.xtj.tab. inhi* bita fuerat,nonpotuitfineipfarum.ll,abrogatione permitti. pu* gnant enim inter fe permittere,et uetare.igitur qui permittit quod lex uetat, contra Icgeqj facit. 1. contra legem.ff. de.ll.l, non dubium.C. de.Il.citant D hunc locû.ôC deuet.iur.en.1, nbsp;nbsp;nbsp;iubcmus. melior tex. inft. deleg.agn,fucc.$. hoc

quidem.amp;.$.media,8C,C.de leg.hær.l.lege.xîj.tab.ubi Ijip. tradit iurisprudentes foeminasàfucceflîoneagnatorum repulifle, quasfimpliciter.xij.tab.adrmttebant. Ergo ficut hoc eft corrigere,ita ius corrigendi iureconfultos habuifle arguitur.

Ex diuerfo Ieges,rationes,autoritates,exempla.Pomponius in, 1, tj ita memi* nit,lus ciuile quod à prudentibus componebatur, in fola interpretatione confifte* re.uerbum Sola,taxatiuum eft.Bal.in.l, his fob's.C.dereuoc.don. Siinfola inter* pretatione,ergo non in corredione,uel alia re.Sceuola in lege Velleia quamaccu« ratiftime loquitur,uideamus an pofli't per interpretationem induci in.$.uiden* dum.SC.$.fi.

Ratione multiplici.Si initium fpedes,idcm Pomponios in,$.his legibus, tradit, id ius inter fbrenfes difceptationes à neceftitate interpretandi introdudum: unde non ineleganter Bal.notauit ftatutorum interpretationes ufqjadeo efle à natura ne ceflarias,quod in totum inhiberi no poftunt Rurfus idem refert in.^.deinde ex his, id ius à.xq.tab.fluere «rpiffe.nam fi corredorium ius eiret,fic^t nihil fibtjpfi con* irarium eft, ita nec ài?diflîmile generat. unde aperte deducitur, ius interpretato* riS ab ipfîs interpretatis legibus fluerc:amp; ueluti leges,Sen.conf.plebifcita,amp; prin* cipû placita ut^ iuris ciuilis nomine appellätur, ita SC interprmtiones ab his eode * co muni nomine nuncupataefunt,inquit idem Pompo.Ex quious obferuandS arbi iror,omne quod ab interpretatione ius uenit, elTe idem cS interpretato : et per hoc interpretationes ftatutorum receptas,ftatuta merito pofte appellari,ÔC ius ciuile,ut ibi eft cafus.0C.inft.de leg.pat. tut, et.l.iq. de leg.tut.Ratio, quod interpretatiouera no aliud eft $ ipfa mens legis declaÂtæ,ÔC quic^d ex mente eft,ipfa lex eft.l.nomi nis.^.uerbS ex.Il,hde uerB.fig, 0C.I.non dubium.C.de.ll.Quod non de ma|a inter*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prêta*

prctatfonefntelligOjfed ilia quæ ex mente Icgts dcducitur. Si cffedtum infpicimus, idem Pompo.fcribit fus fine fcn'pto fuifle. ex quo deducitur, fi corredoriû fuiflet, fcripto compreMfendi oportuifTet, ut leges apparerent ledoribus emendatæ. Rura fus rationed! iureconfuîto cuique ius corrigcndt uel component^ fuiffet,nihil con* fufius,nihil inftabilius Sgt;C magis aduerfum iure Romano. Pone,unus derogat,alius derogationem impugnat,alius addit uel detralit,aut utrunqj refellirpleni funt Di* geftorum libri diiïïdentium inter fe iurifconfultorum. Quid illæ inter fe pugnantes fcholæ,Capitonehinc nbsp;inde Labeone principibus,amp; fubinde Proculianorum 86

Caffi'anorumCprofeclo ex uoluntate aliud atque aliud ius ( eodem propè momen* tOjS^ in eadem forty aufa ) illa uidiflent fecula, quo nihil, me Deus, abfurdius, 86 AbfurJum Ie» Romana fapientia indignius,ftabilitatem faadififimarum legume fine quibus nulla g« opinionis refp.eft ; opinionum uolubilitati atque ludibrio coramififle. Non idem prouenit comittere^ ex interpretatione aut rcfponfis,in quibus legum uoluntatem aut fcriptum ex boa no Sc æquofequi oportet.l.j.ö.de iufti.óC iur.

Nequefimileuero eft,kgespublicas,amp;^totiuspopulifufFragqs fcitas priuatoa rum emendationi fuiffe fuppofitastemendatio enim ui»principibus 86 praetoribus commifi'a lcgitur:quod rationem habet,ut non fine imperio fit qui emendat,uelutt qui legem condit. Pari fanè aut maiqji imperio abrogari ceu totam legem conuea nit,ita 86 eius partem.l.j.C.de.ll.c.cum inferior,de maior.SC obed,clemen,ne Roa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

mani. deeled.l.formam.C.deoff.pr.pr.orien,

Autoritäres taceo externas, ueluti Ciceronis.j. Rethoriccs,QuintiIiani ultimo Orat.infti. dicentis iurifconfultorum officium in redi prauiep difcrimine acuerb^ fig.uerfarûBoëttj inTopicamCiceronianamlib. tj.fcribentisiuris interprétés fua iffe ex noftris acutiffimi Raphaël,Aretinus in.f.ille cafus. S6 Soz.fil. in rep.I, cuni: auus.de cond.fiC dem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nee défunt exempla hiftoriarû curiofo cuicß,6C Digeflorum ftudiofo.Crafîus illeinfignis orator à Ciccone ubiep laudatus, in caufa hæreditaria apud Centum a uiros nihil acrius egit, quam ne Mutij Sceuolae refponfo ftaretur. Eadem contenu tio fuit apud Recuperatores inter Ciceronem 86 Pifonem de refponfo noftri Aqui iij.Seruius Sulpitius libros compofuit de erratis Quinti Mutij fui præceptoris. paa tet in.l.Mutius.pro focio.Domitius Vlpianus,Iulius Paulus,6^ Martianus de no* tiseminentiflimiPapinianifcripferunt,utin.I.fi.C,defen.paf. 86 in.l.ij.de.uet.iur* en.Quid tarn remota repetoc’non'ne in.quidam rede.amp;^fequentibus de Galli era roribusconcertaturç'facitadhæc.l.iij.$.Neratius.j,deacqui.poff. Nonobftat noa fter.^.refponfa.amp;.^.iubemus.quia loquuntur dethis quibus à facratifli'mis principia bus conceftum fuit.Gallus autem ante Carfares ex humanis deceflit. ante enim Au guftum quifque ex fiducia fuorum ftudiorum refpondebat.d.l.ij.^. poft hos.SC haec fatis plena folutio in. q. noftra.

Imperator ait,quibus permüfum erat iura condere. aliud eft deftruere, quod eft corrigentis,aliud ccjjnponere.Iura condere accipiendum ef^erinterpretationem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conderei

Ut Imperator femetipfum declarat,dicês:Nam antiquitus cOTftitutû erat, ut eftent quiiurapubliceinterpretarenturóóc.Adidem,ufuseftuerbo componere Pomp, d.$,his,11,latis cœpi^ut naturaliter euenire folet, ut interpretatio d^ideraret autoa titatem prudentum,necefrariamq; effe difeeptationem fori, Hæc difputatio 86 hoc ius quod fine fcripto uenit,GÔpofitû à prudentibus ö^c.appellatur ius ciuile. V ndc nota,quod.ll.interpres interpretando dicitur iura cödere,SC ex interpretatione fie* ri iuris compofitionemîquod de reda interpretatione intelligo.alioqui nec ulla ue re interpretatio dici poteft quæ perperàm fit: febet enim effe uerifimilis, 86 expo^ nercjnqp deftruere,arg.c,cum diledi.deacc, Bal.in,I,fi aeinterpretatione,ff,de,ll, V ...I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K z

HA Ml SALOM ONIl

C Et data poteRas interpretandi,intenigitur «n cafu dubio, di'cit Bal.in.Luolüfas, Cgt; de fideicom.et Amedeus probat in libello de Sindicatu. non ergo ubi dara Icx eft» • Lille autille.$J.deleg.iij.ô(5ind.$.exhis. ubi interpretantium aufcritas defiderari cœpitin quaftionibus forêfibuSîCûquifcplitigantiûJ.xîj.tab.fenfus adfe traherct, Nequeideo minus uera cft fuprafcripta fententia, quod ind.$. iubemus, fcriptuna • efteifdemàfacratiffîmisprinciptbusintcrpretandarS confcribendarumcp.11. autoi Scriberek^et. ritatêdatam.Scnbereenim.ll.noneftpromulgare.Impp.fineconfiiio iurifperito« rum ( propter quos omnia iura nolTe creduntur ) nihil conftituebantiquibus auto a ribus conllitutionQ uerba concipiebantur. Aelius Spartianus diuum Alex, confti* tutionem nullam facraiïe refert fine.xx.iurisperitifl'imis,quoijim tunc primus Vb pianus fuiCac fapientibus iuris,ijfderq^ difertiflimis ufus eft non minus quinqua« ginta,ut non pauciores eflentincôfiliofententiæ.hinc non immerito gloriatur VI» pianus in.1.iij.de mil,teft. quod ea eaquæftionediuus Marcus fecundum fuam fen tcntiam refcnpferat. quæ omnia optime probantur in.1. diui fratres. j. de iur. patrO'» Sueto. in O(ftauio;fibi inftituit conftlia, cum quibus de negocijs frequenter ad fea natum referendis ante traÄaret. Vndenota aliud quiddam per fefuilleconfiliuni Confilium. Principts,6lt; aliud Senatus,qui eft coniilium Patritiorum amp;nbsp;SeniorQ populi. Idem SewdWr, Spartianus meminit diuum Hadrianum lulig Celfo,Saluio Iuliano,ct Ncratio Pri • fco in primis iurifperitis ufum, quos fenatus probaflet. de his loquitur, 1. iunfperia tos.ff.deexc.tut. Ad illud de légitima agn.fucc.$. hoc quidcm. amp;,$. media SCc. ret fpondeo exuerbis luftiniani,dicentis:fubtilitatequadam præfatam difierêtiam ina duxerunt,quod eft diftinguentis,fiC diftingucdo interpretantis. Sane uti proprium epitheton docentis eft peritia, dicentis facundia, diflcrentis copia, ita amp;nbsp;interprea tantis eft fubtilitas.l.j, C.de profefto.qui in urb. Conftan, lib.xtj. qui corrigit,non diftinguit:quoniâ aliu^ eft corrigere, amp;nbsp;aliud differentias cafuS difcernereiôC uelu ti aliud eft aduerfum et aliud diuerlum.c.cQ apoftolica.de his quae hunt à præ.diuer fitatis ratio diuerfum ius indicatJ.ij.^.contrariû.C.dc ue^u.enu.ftc per côtrariam difpofitionemcorretftionem ficri,Gemi.inquitin.r.quamuis.depalt;ft.h.vi.Emena damus enim cu quid bona caufa addimus uel detrahimus: quod fi mala caufa,corrtl Correflio. ptelacft.I. édita,fiCibiCy.C.deed.facit.l.jj.deappel. Vndecorredioeftad idem qualiras detradiua uel addidatiua noua inducendofpeciê.1.ius Ci.s.deiuft.amp;iur.

Differentia, Differentiaucro eftqualitas difcriminans,dtffimilitudinescp inducens,per quas * difcernitur hoc ab illo.Qiii differentias itaque explicat,non corrigit,fed aperit atcp docet no idem de ipfis elfe iudicium,ex régula Topicali, quod de rebus inter fe plu rimiïdiffèrentibus idem intelliginpnpoteft. Imp.in.l.ij.deuet.iur, enu. contrariS aöt nihil inueniet,ff' quis fubtili ingenio diucrfitatis rationes excutiet.Et quærêti lu ftinfanojquarationefratris filiusadfucccflîonëpatruiuocatur, 06germana exclus datur:6C cur aliud in amitis,aliud in patruisf lureconfulti refponderent,£adem qua uidemus in.xij. tab.mafculina praedileôâ fobolê.j.de hær.quæ ab inteft.^.idê uctus 1. fucc, .Con»

Tertul.inprin.alioquincôtra.xij tab.uotS apeririuiamquaagnatitiæ haereditates in aliénas famil^s tranfirent.uoluntatis fané obferuatores atqi^ interprètes,fiC non

* emendatores fumusffex legê aperit,ôô unû caput aliud.l.utrû.et ibi Bar.ô^ Ang.fF» de petit.hær.l.fi feruus pluriS.ôf.I.qui filiabus.de leg.gt;.ct.l, prætor.$.critq? difleren tia.ff.deuibo.rap.facit,l.j.f.dereb.dub.Ex menteitacp.xij.tab. lurcconlultidiffin guentes talé differentia induxerût: nbsp;nbsp;nbsp;ideo plene oftendere nô ualemus,quod.xij,

îpfas tab.fiue malignitas Graccula, froe uorax uetuftas ad nos uenire pafTa non eft» Qui opinantur in matiu cuiufque iurifconfulti fuifte leges condere, r^piciant • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfecro

IN .^.jkESPONSÀ,.PARADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

A ' obfccrolegum codendarum obferuationem,quam ex Solonis legibus majores no« Legupromub * -ftri didicerötjUt trinundino die promulgarent ante^ ratæ effent,id eft tribus nundi glt;wti4r« mor.

lt;nis,quibus omnTs plebs ex agris ad mercatum in urbê cófluebat^ftituit enim So» Ion,uti rogata lex populo recitaret,deinde ut loco celebri ac cófpicuo in tertiâ ufcp

• • concione ^fcnberetur palâ legenda:ut fi quid in ea cuiq; nó placcret,in cócione di lt;erct,t5 N omothetis,qui ex collegio iudicCi erant,mandabat ut excuterent: autor cft Macrobius yóC ex Demofthenis orationibus Budaeus Parifenfis in fuis ad Pan« BHdm. 'dedas adnotarionibus, uir quidê noftra ætate literatiflïmus.Majores noftri in tabu lis fcriptas proRoftrislegendas populo exhibebant.patetin,l,tj.$.).ff,deorig.iur* f Item Imp.ait:Qi»rum omnium fententiæ SC opiniones earn autoritärem tene» bant,ut iudici recedere ab eorum refponfo n«)n liceret, ut eft conftitutum. Ex qui« bus Colligo,quod cuiuftp iurifconfulti non ea autoritas crat, ut ab eius refpofo non liceret difcedere, fed omnium fimul,id eft ab eo quod omnes probaffent, quorum omnium,ait,colle(ftiue6Cnondiftributiue.I.fi pluhbus.de leg.q.SCj.nodiftinguc nrus.^.cum in plures.ffidearb. maxime quod in plurali loquitur. Bar.in extrauag. quoniam nuper.in uer.omnes.alioquin uerbum omniufh,fruftra fuiftet pofitS poft didionê quorum, Aitq? ab eorum refponfo,fcilicet omniS,amp; non refponfis.unde nota.quod ficut una dicitur fententiaén quam omnes confentiunt.^. Senatufconful tum.facit.l.j.ff.de pad. ita unum refponfum inquodplures refpondendo confen« nbsp;nbsp;nbsp;•

tiunt,ut hic.Sd ficcommunis opinio una opinio.confirmatur exfuprafcriptis, maxi meillaratione,quodftdefingulisintelligeremus,fequereturilludabfurdum,quod fingulis diflidcntibusautftulte autiniufte refpondentibus obtcperari oportuiffet; quæ ab eo quod omnes fentiunt, non iniuria abeffe creduntur.

Quid fi aliter iudicaffet iudex, an fuo periculo iudicaffet,an non ualeret iudica« ® tumfS^ putoutruncp admittendum.Nam fi conftitutum erjtnon licere, utic^ repu gnante legeinualide fuit receffum.l.nondubium.C.de.ll.amp;J.côtra legem, e.dejl.

Quorum omnium.quid fi no omnes, fed unus uel alter diffenfiffet i ÔC puto rece dcrc norf fuiffe illicitum.’pro forma conftitutum uidetur,ut omnes conuenirenher« go potior pars in hoc ut uim legis obtincat,non præualet paucioribus. Simile uide« mus quando epifcopuscriminaliterconuenitur, quod fententia debet ab omnibus iudicibus concorditer condemnari,uel abfolui: nec fufti'cit plurium fententia ,nifi

• • omnes concordent,vj,q.iiq.c.j.ô(f.ij.Ôi;.iil.S^glof.in.c.multis.xvtj,dift.Exquibus

tritiffima ilia per locum à maiori deciditur quæftio melius quàm alibi,utrum fenten tia contra communem opinionem ualeat.de qua per Dod, in.l.j.C.quando prou, non eft nec.SC.Lcum prolatis.de re iud.Sc.c. j. de conft, firf.c. j.de re iud. Angel. ÔC Imol,in.I,qui Romae.^.duo fratrcs.de uerb.obli. quod fiâ communi opinione lu» rifconfultotum ( nifi omnes idem fentiunt ) recedere nó erat illicitum,fortius idem dicendum ße communi Dodorum.Quid fi omnes Dod.in idem conueniantt'ad« hue idem exiftimo,Quid caufæ eft,quod aliud in lureconfultis, 0^ aliud in Dodo« tibusç'quia de illis Irjperator meminit fic c5ftitutû:ô^ per hdjj qui fecus iudicaffet, contra ius coftitutionis iudicafiet.ôC non aliter arbitror accipienda uerba jlla,quod datum illis fuerat iura condere,fcilicet omnibus fimul in unu confentientibustquod i n td ligo de eo iure qijod ex interpretatione uenit,uel illo quod præwr ius fcriptum acciditrà iure autem fcripto folius principis amp;nbsp;prætorum fuit recedere. Ergo à fin gulorum refponfis licitum erat recedere.Hunc locum fubtiliffime acluculenter tra dat Cicero in orationepro A, Cccinna,inhæc uerba: Quidicuntnon redeali« quid ftatuere illos qui confuluntur,nec hoc debent dicere iuri ciuili,fed hominibus ftultis obtemperari non oportere, fin illos redA'efpondej^e dicunt, aliter dicunt, ludicari çportere,male iudicari oportere dicunt,necp enim fieri poteft,ut aliud iudi

-MARU SAL OHO NII

•

C can de iure,aliud rcfpoderi oporteat:ncc ut quifquam iuns numeretur pcritus, qui ; idftatuateffeiusjquodnonoporteatiudicari. Ateftaliquando contra iudicatum»* Primum,utrum jede, an perperamc’fi rede,id fuitius quodiudiÄtu eft; fin aliter, non dubium utrum iudices, an lureconfulti uituperandi fint. Deinde fi de iure uaa no quippiam iudicatum eft,potius contra iureconfultos ftatuunt fi aliter pr onuw • ciatum eft ac Mutio placuit Sic, Ex quibus uerbis multa fefe offerunt obferuanda»’ quæ in iure enucleato, quod ad nos uenit, forte non fie facile explicantur. nec de« dignemur tanti uiri autoritatem fequi, quam ueteres iureconfultos in multis iuris partibus fecutos legimus.

In primis itaq; ilia obferuanda eft diftindio,quam inter iuauariS QC non uarium facit Bar.in.l.quod Nerua.fF.depofi.îp repet. fimiliterdiftinxit inter ius certumôi-dubium. Deinde SC ilia, inter rede amp;nbsp;perperàmtatcg illud,quod de iurenon uario perperàm refpondenti,non eftè obtemperandâ,5lt; rede refpondenti obtemperan« y4riumiutgt; dum.Deiureautemuarioetiamrede refpondentinullaobtemperandi neceffîtas:’ quia non contra ius,fed refpondentis opmionem iudicant, nô uarium ius aperturU' intelligit,quod Bar. in eacfem.l.quod Nerua,cert5 SC limitatû appellat. Nec igno«quot; Apertum ius. randum,eodem Cicerone SC Quintiliano autoribus, apertum id ius elTe quod cia«' rum ÔC indubium efttuarium in opinionibusgureconfultorum uagari, quod SC cou • trouerfum appellant à cotrarietate opinionum,ueluti à uarietate uarium, SC noftri ‘ nbsp;nbsp;nbsp;dubium,licet ineptius,dicunt.Quod pluribus modis poteft côtingereîaut ex uaria

feripti interpretatione,de quo Bar.in.I.in ambiguo.dereb.dub.fcriptû enim omne ;in apertum,obfcurum, SC ambiguum diuidunt: SC feriptum non folum intelligunt deipfis legibus,fed teftamentis,ftipulationibus,atcp ipfa etiam fola uoce compte« henfum.aut ex eo quod præter feriptum accidit, de quo uaria à diuerfis ftatuuntur» exempla funtin.l.neqjll.SC.I.nonpoftunt.cumfequen.ff.de.n.confirmaturhæcdi ’ .ftindio extraditionibus Panor.in.c.j.dereiud.dicêtis ius dubiu eftè,quod propter ' nbsp;nbsp;contrarias opiniones obfcuratur,aut de legis intelledu uyiatur.quanquam Bar.in

repet.l.quod Nerua,dixeritdubium, dequolegem exprefiàmnonhabertius:noti enim quicquid fpecialiter lege comprehenfum non eft, dubfj iuris eft: multa enin» fapientum fententia digefta ateg recepta indubitatum ius faciunt.De iureitaeç aper to fi aliter^ ius ftatuitrefpondeatur, Cicero ait,utftulto refponfonon obtempear randû.bi uero idem quod ius ftatuit refpödeatur,obtemperandS non quafi refpon • denti,fed illi iuri quod in refponfione continéturiid fuit ius,inquit,quod iudicatum ' nbsp;nbsp;eftîergo qui contra iudicauerit,non contra refponfum, fed contra ius iudicauit. Et

ex diuerfo fi' aliud quàm ius ftatuatrefpondeatur,qui contra iudicat, non côtra iuslt; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed contra perpcramrefpondentemiudicat.quod fi fecundû malum refpôfumfue«.

ritiudicatum,ÔCquirefponditôCquiiudicauitpariteruituperandifunt.nonenim-fï^ripoteft,inquit,utaliuddeiurerefponderi,ÔCaliud iudicari oporteat. quod fi’ aliter refpondendum quàm iudicandum,fîcuti contra feriptum apertum nulliter iu i^icatur.l.cum prolatisjff.de reiud.c.j,de reiud.cû uulg.confeoùens eft, ut nullit« reipondeatur:ÔC hæc locum habentfiue unus fiue omnes fie reTpondiftent» j Deiure autem uario refpondentem,contra qui iudicat, non côtra ius,inquit,iu^’ dicat,fcd cont» refpondentis opinionem iudicat. Ex quibus nbsp;multas quæftiones

* affertur iudicatioîSC imprimis ad illam,utrum iudex peccet,qui fecundû confilium, male refpondentis iudicat. Probèigitur Bar. in.l.j.$.fed fi plures. de exerc.iq.q« SC.l.in bonorum.ff. de bo.poff definit facere litem fuam.Idem Spec.SC Io.And.de

• F c ’^'^qtiifîtione confilij.^.j.uer.quid fi iudex.Cano.in.c.fi pro debilitate, de off. deleg» Lit«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim.de arbit.allegant.l.l^ium SC Meuium. de adminift.tut.1. haec uen«

ditio.de contr.empt.quæ meo iudicio non probant,tum uel maxime,quoi^n arbw.

IN KBSPONS-A^ PARADOXA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

A -tfartjsIoquuntUfjideftjquænulIoiurefuntdefînita.c.caufis. de ofE deleg.1. f.ff. de ?

• • ïur.del.l.certo ^neri agrorum.de fer.ruft.pr,ôd ibi,Florianus.In cafu noftro con= fülitur quid iurS,nullius arbitrio remittitur quod à iuris definitiqpe expedatur. ex plicitius ergo à Cicerone definita uidemus:^ in.I.fufEdeuar.cognit.ô^.bex males

• • ficio,$.n iudex.de ad.SC oblig.Ôd.ï.de oblig,quæ ex quafi del, quoniam non aliud hoc eft,quàm per imprudentiam iudicare, nifi ÔC dolus adfuerit.1, fi filiusfam.5. de *ud.Ô£^,C.depoen.iudi. qui male iudic, qui in dubio non præfumitur fecundu Bal, inrcpet.$,proficifci.l.obferuare,fF,de off.proconf, quod omnes probant»

Quid filex ftatuit,aut inter litigatores conuenit,ut fapiens confulaturj' Triceps eft ifta quæftio,quâ Bar.fecit in.l.fi c0uenerit.de re iud.quid fi lege, fi partium con fenfujfî de certa fapientis perfona conuenit^fft etiam quarta fubnedenda, uerbû fa pientis quemadmodum accipiendum,Bar. diftinguit inter conuentionem fîmplis cem de adeundo fapiente,SC illam qua conuenit ut iudex fecundum confilium iudi caret. Similiter circa legem diftinguit,inter earn qua petêdum eft confiliû, ôô illam qua refponfum fequi iubetur. Primo cafu definit iudicê nô fine fuo periculo iudica s re qui iniufto côfilio obtemperauerit,per,I,quidâ decedtns,$, Papini, SC,l,Titiû Sgt;C .Meuiiï.deadmi,tut,Cano,dicQt cafum effe in.c,cum olim,dearb,ubi confulcre ob ftiingitur,non tantum confilio obtêpirare. confirmât Alex.autoritate glof, in, l.ij, quod quifq,iur,quod iudicandi munus ultro fufcipiens iurifperitiâ pollicetur. ailes ‘ gat eundêBar,in,l,inbonor3,ff',debo,poir.eundêBar.6lt;^ Bal,in,l,iuris,C,qui ads miucaeteros idem fentientes Docft,idëÂlex,c5memoratind.l,ficonuenerit, Non’ improbabiliter dubitaret quifpiam,an d.c,cû olim,impertinens fît ad quæftionê no ftrâîcum aliud fit caufam in confiliû trutinandâ deducere, OC aliud fit iuris fapiêtem ‘ tanquam oraculum quoddam adiré, lllud non nifi inter præfentes agi poteft.arg,!,.

B fi in tres,de arb,amp;^ d,c.cum olim,iftudfrequentius per libellgs dC epiftolas expcdi« . tur, Accedit,quod ibi falubre interdum fpernitur confilium,in cafu noftro rederes fpondenti obtemperandjmi: quoniam id ius eft quod fuit refponfum,inquit Cices ro.ab illa’ergo multum diftat noftra quaeftio,in qua non minus litem fuam facit ius dex,qui iufto refponfo non obtempérât,^ qui malo refponfo obtemperat,utrobicç «niiifte facit. Si rede refpondetur, inquit Cicero, ÔC aliter iudicari oportere, adde, üel pofte dicunt,male iudicari oportere, uel poftè dicunt,

• • Secundo cafu,ubi obftringitur ex côfilio iudicare,Bar. putat excufari iudicem^

amp; Alex.probaualioquin,inquit,ftatutû uel pada nihil ualerent. In contraria urgec Cicero,docens non aliter refpondendû quàm iudicandumjôt refpondentê iudis cantê aeque uituperandos, N am qui iniufto refpôfo obtemperandû dicût,iniufte iu dicari oportere dicûunonem inter litigantes fieri poteft,ne($ lege caueri ut iniufte iudicetur,arg,c,erit,ini,di,et.l,i,fF,dc.Il,AlioquinidêCicero in fuis exclamat legis bus,non eljeleges,fed labes ac fordes rerûp,facit fententia glofîin d,l, fi côuenerit, dicentis no pofte inter litigantes côueniri, ut abfolui qui debet,damnetur, Itê Bal, fentêtia in.1, j.C,de iur,om,iud.dicentis conuentionê inutilê,'^t iuris expreffo erros reiudicetur:quam Alex, in d.I.fi conuenerit, adueifus Raphaëlem défendit, facit !.contra iuris régulas.SC.l.iurifgentium.^.prætor ait.ff.de pad.ôi^.l.pada quæcona» tra.C.eo, Adde quodlt;)romiirio etiam iurata de feruandis ftatutis nô «bligat ad illis- g cita.Innoc,in.c,clericus,deiureiur.glof,in.l, eos,C,defurt.qdomnes^bant,Vide tur em ea lex et ea côuentio condition? habere,fi rede refpôdeatur.ar,l,fi libertus, de op,lib.fi falubre fîtconfiliû.l,quidâ.$,Papinianus,de admin, tut,Simile legimus dèiuramento,^d multas côditionesfufcipit.c,quemadmodum, de iureiur, ÔC Bal.. tn.l.fi,C,denonnume.pec,facit,c.ueniens,et,^quintauaj^s,deiureiur,Aditus eft « Vt de iur^ refponderetîfecusii fecerit, non implet offîciugi, nbsp;ad non interrogate^ f

K q.

MARII SA/zOMONÏl

C rcfpondcnspronö refpondentecft.l.j.$.fiquisfimplidter,dcuerb.oblj.deiurctati ’ tum refpondêti obtemperandum,ait Cicero: SC in banc fententiam omnes Dodo* ‘ res inclinare uidintur,8C maxime Bar.in d.$.fcd fi plurcs, dum intuftum confilium femper uidentur excipere, Bar.in.I, diem proferre. $.ßarh s. dearb, laudum eflc huil urn,quando compromilTum fuit cum poteftate de iure tantum iudicandi, fi all* • ter quàm iuris fif,etiam iuris non expreflb errore,fuerit iudicatum,quafi non ferua* ka forma poteflatis tributæ. quodmonet notandum. Non obftat ratio Alex, tum quod melius eft nihil operentur ftatuta, quàm quod operentur abfurdum.ï.pe.ff» ad exhib.ita Dod.intelligunt.l.fi quando.de kg.j.SC.c.fi papa,de poen, lib, j.Io.Pc trutius de Mote Sperello in.I.i.fF, de eo quod cer.loc.Saly.i» rep.1. ferui ueftri. C» de nox.Turn quod fan's operator poftquàm fine iufto confilio iudicari non pöteft» iniquum confilium non hoc efficere debet, quod fine confilio iudicctur,necp quod inique iudicetur : alius enim fapiens eft confulendus.item operabitor,quod deiurc uariorefpondenti erit obtemperandum,

Quid fi de certo iurifperito inter litigantes conuenit lt;nbsp;Bart, nihil interelTe fentit. Bal,ucro in repe, ^.profidfci.l.obftruare, de off.proc.putat excufari,nifi ab ipfo iu dicefuiflèt cledus,arg.l.generaliter.$.j.C.dereb,crcd.5C in.1. mancipia, C. defer, fug.Imol.in d.l.fi couenerit, idem putat, nifi euidens eflet iniquitas,ex quo litigan • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tés perfonam approbant,Bar.dicit:qui approbat perfonam, non approbat refpon*

fum.facit quod fcribit idem Bal.in Rubrica.C.de poen.iud.qui ma,iud,ad limitatio nê glof.in.d.I.tj.quod qui iur.quod non tenetur magiftratus de imperitia alTefibris» quem non ipfe,fed populus elegit, Attamcn haîc ratio amp;nbsp;fi cxcludat imperitiam,do lum non cxcludit. Nonne potuit eligi ÔC re 5C fama confultiflîmus lt;nbsp;quem non eft uerofimile errare,5C tamê gratia uel fordibus male refpôdiflc, Ergo iudexfi fuo pc B riculo obtemperabit,»nimus affentiri nô poteft, nifi iudicem omnino iuris experte ex lege aut regionis confuetudtne haberemus,ut non improbabiliter definit Ant, de But.in d.c.cum olim.SC confirmât Imol, facit à contrario quod eleganter Alex, ad limitationem d.I.ij.quod q. iur.tradit illam.l.non pertinerc ad Magifttùtum,qta lurifperitus eflet per.l.imperitia.de reg.iur.SC.I.latæ culpæ,de uerb.fig.Differçeafl tem exiftimo hune cafum à fuperiori,quod in iHo omnino confilio Dodoris caufa decidenda,8C tot adeantur fapientes donee unus rede refpondeat: quia per malum confilium non eft fatisfadum ftatuto.SimiledefinitBaI.de compromiflb.in.l.fidei • commiflà.f.fi quis decem.de leg.itj. SC.l.fi quis ex argentarijs.$.fi.fEde eden.Ro.in l.praetor.ait.^.hoc interdidum.de no.op.nun.In cafu noftro puto pofTe à iudice pe rito iudicari,iniquo reiedo côfilio : quoniam difpofitio non generalis,fed in uniu* CoMpkn nominatimperfonaterminatur.

tis cMfdm dtfi Lex ait confilio fapientis caufas definiri. Verbo fapietis quem intelligimus C’A«» nitndiim, utSaly. placet in.l.fi.C, depœn, iud.q.mal.iud.illumquifedocetgenfraliinftu* dio approbatum i uereor ne hoc periculofum, Quotidie enim uidemus ex nobilif« fimis gymnafijs impe^tos Dodores exire. An ilium,ut idê S^y.fcribit, qui in mu tis exercitatus SC pruaens apparuit^arg.l.^.C.qui SCaduer, qu, quod Alex, in.l.ij, quod quifq; fur. monet minime obliuifcendum. An ilium qualem uera fapientis fi* • gnificatio exigit,quae in ftatutis defideraturc’Bar.in libello dlt;eftibus,iuris fapicn* . , tem in eminêtiflîmo loco ponit,ut de caufis altiflimis iudicantemifed quando con* SdpfWtM. fapietis defideratur,uulgcgt; de iureperito intelligl fcribit. Ariftoteles.vi, EtW corum fapientiam definit in qualibet difciplina ôf artifi'cioi elTe excellentiam quart* dam,inquiens:Sapientiam in artibw tribuimus illis qui excellentiflimi funt, uelurf •Phidiam lapidarium, SC j^olycletum ftatuarium fapietes. nihil aliud fapientiam in* lelligentes quàm uirtuten^artis.ltac^ manifeftum eft,exadiflima fcientiaijpm utit^

IN R E S P O N S A) P AK AD Ole A»

A Cn't fapientia ^Oportet ergo fapientê non folum ca quæ à principijs manant fcire, -• uerumetiam circa princïpia ueritatem tenere.Hæc AriftotcIcs.PauI.in.l, inteftato, ^.fi.üde fuis amp;nbsp;I^.fapientiffïmum Hippocratem appellat, Mcr^^p ergo idem Saly» in rep.I.quod te.s.fî cer.pet. 6C,l.ex legati caufa.de uerb.obli.uituperat illos qui nô

• • percontatis regulis Sé uniuerfalibus,quærunt fcire fallentias. Ergo ftatutü cuin faa pientem in iure nominat,excenentem dodorem nominat.Confonant ilia Ciceroa nis uerba dicentis: Nec quifquâ iuris numeretur peritus,qui id ius elfè ftatuat quod nó oporteat iudicari.Et tales ftultos appellat etiam Paul.in I.rcgula.'^. pe.fF. de iur, amp;nbsp;fac.ign.SC in.l.Seruius.quod ui aut cl.Praeceptor meus lo.Bap. Caccialupus in authen.hodie.C.deiwd.refert,Pet.de Anch. SC lo, de Anania confuluifle iniudf:» cibus Sc afleiToribus non exigi peritiam Iac.eButr.aut Bar. fed fatis cfle, contra ca« fum legis non ferat fententiam, neep erret in.I. fuffia. can.

Videamus an fit diucrfa caufa eius quem deledat populo deiure refpondere,SC ciüs qüiius dicerecompellitur.Etcerte refpondentis maximaeft defe pollicitatio, n ec alterius quàm illius qui publice fella pofita de quolibet fe refponfurum profitea tur.publice enim àmaioribus noftris Scipioni Nafiica^omum in media urbe da-tam Pomp.refert in.l.ij.de or.iur.ut facilius confuli poffet.T anquam ad oraculum itur ad fapientes iuris: ad iudicem ue»o tanquam ad mediatorem 8C iuftum uirum* Idem fcribit Ariftoteles.v. Ethic.bonitatem plus quàm iuris feientiam pollicetur, • quam frequenter à confukiHimis mutuatur, unum uel plures conl^dendo.c. ut dea bitus.de3pp. luris aut fapientemàfeipfoconfultoribus cogitur refpondere,cuius feientia SC totius populi SC fingulorum cenfetur elfe feientia, ut eleganter dicit Bar.in rep.I.quod Nerua.f.depof.intradatu de lata culpa. SC probatur in. 1. regua la.de iur. SC fac.ign.SC.1.in bonorum, de bon.polT, HincCicero.f.deOratore, iua

B rifconfulti domumdicitelfetotius oraculumciuitatis.Quid^icendû,diftinguet'ne uir bonus inter maiores,medias SC minimas caufas,et non tantum ex mole extimaa tionis, uerumetiam perp^xitatequæftionisCacciduntfæpe articuliautnullius aut minimædubitationis. nimisrigidû uidetur Ariftotelis definitionem fequi,0C ex conjrario periculofum non minus ab ea difeedere. Stultorum omnia picna.abufus forte aliud ufurpauit. Necpraetenbomale refpondentem non minus facere litem fuam quàm male iudicantem,Spec.autoritate,derequif,confiI.$.j,uerficulo,confia

• • bari],Sc Cicero aeque utrunq? uitupcraf.

Supereft infpiciamus quod fit malum confilium: an quod contra legem eft das Maîum confit ttimtan etiam quod contra fapientum fententiamÆicero definit elfe quod eft con Hum. trains non uarium, id eft apertum SC indubitatum, ut fupra demonftrauimus. lus âutem omne apertum feu indubiû eft,8C quod fcriptis legibus côprehenfum eft, SC I«« tt^ertunh quodmanifeftismoribus receptum, 3d quod fapientum definitionibus digeftum, probaturhÿcdefinitioexfententiaBal.in.l.ij.C.quandopro.nô.tradentis non mi nus inutiliter iudicari contra manifeftam confuetudinem, quàm contra legem fcri ptam. quod Ang. R^pb. SC Alex.in.l.cum prolatis.ff.de re ^d,SC omnes denique Dod. probant, maxime Panormit. in.c.j.dereiud,

Tertia fpecies quæ fapientum diligentia digeritur in ea diuiditur: aut liquet quid omnes uel potior par^entiat,aut in ambiguo eft,Si liquet,non minui contra qui re fpodet male refpondet,^ qui iurifdidioni præeft,contra fapientu fententiä male iu dicat,cum non aliter refpondendum quàm iudicandum fit.'unde tritum illud inoles uit prouerbium,quodin confuIcndoSC iudicandoà communi opinione non eft recedendum.HincBar.et Angel.in.I.fi.C.de ^n.iud.idê Angel.in.l. terminato. C.defrud.Ôdlit.cxp.Recentioresin.I.q.C.qÆndopro.non.6C,I.cûprolatis,ff.dc» re iud, C jnon.itiiC.prudentiam.de off. deleg.SC.c.j, de re lud.SC.c.j.de conft. fcrû

MARU s A L o H o N I I

C bunt I'udicem pen'culo fuo contra communem opintonem i'udicatutum,cti'amfi fe« quutus multorum opinionem fuifTet.inquit Bar. in.d.l.cum prolatis. Martinus de • laud,in.],j,fE fi cgr.pet. didum Dodoris communiter approbauJtn eft argumenta neceflarium,quia communis opinio habetur pro îege.c.neinnitaris.de conft.ôt ibi Bal.quiallegatlo.And. I.minime.fupradelcgibus.l.fi, C.depœn.iud. Si uero» non liquetjcenferi non poteft malum confilium, quod non contra ius apertum, fed opiniones aliter fentientium datum eft,ut.ö.autore Cicerone docuimus, confirma tur Angeli fcriptis in.l, cum prolatis, de re iud. fentientis in arbitrio iudicantis fore quam fequatur fententiam, quando ex multis nulla apparet generaliter approbata, fteti traditionibus Inno.c.ne innitaris, de conft.ubi Io. And,idcm dixit, quod Pa^ nor.in.c.f.de re iud.commendat,amp; T^ex.in d.l.cum prolatis,Bal,in.l, captatorias» vj.col.C.de mil.teft.

Communis Decommuni opinione fan's multa dicuntur, uerum non fatis liquere autumn, opinio, nbsp;nbsp;nbsp;utrum circa eas quæftiones uerfetur,quæ lege uel ratione finiuntur, an quæ autoris

täte,an quæ ratione fimul 2C autoritäre,rurfus utrum ab numero autorum,an ab dia gnitatepenfanda. Et magis eft utiej^ in his quæ autoritatis funt confiftere. lex 8^ raa tio concludenter apud nos demonftranttminimumep aut nihil inter fe potentia difa Ratio. ferut.Ratioenim SC ueritas couertuntur.c.f|pftra.vif}.dift.06Bal.in.I.nonomniu»

• • Lex. ff.de.ll.Ratio eft certa ueritatis demonftratio.Lex eft omne quod ratione confiftit, c.confuetudo. viij. dift. unde Andr. de Ifer. in prooemio feudorum tradittnon mia nus mouere debet ratio iudicem quam lex. quod intelligo ubi lex non eft. ratio naa turalis tacita quædam Iexeft,inquit Paul.in.l. cum ratio.fF.de bon.dam.Merito ida circo glof.in d.c.confuetudo.amp;^ in.c. ex eo. de eled.lib. vj.Bald.in.l.j.de cad.toll.

P idem poft Cy.in.l.fcire oportet.$. fufficit. deexc. tut. in locum defi'eientis legis raa tionemallegariamp;^ pofte àoporteredicunt.Saly.in.l.illam.C.decoll.uulgareillud LftKtoritrft. erubefeimus fine lege loqui uel ratione,inquit. Autoritas autem,à qua opinio na ftitur, probabiliter infert, eo quod diftat à ratione quo r^ceftarium à probabili, 0^ uerum ab indifferentiùuero fît demonftratio. Sunt quodammodo inter fe oppofia opinio. ’ ueritas amp;nbsp;opinio : nam circa ea uerfatur opinio, ut docet Ariftoteles. vj. Ethic, quæaliter fepoftunthabere, de quibus probabiliter dubitari contingit:ftulti etc nim eftet dubitare de his quæ lege uel aperta ratione monftrantur. Ladan, iij. Diui narum inftitut, opinio eftincerti,fcientia certi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ditatuorelei- Et ut planius colliquefcant omnia,latere non debet quatuor efleprima quædam menta iurecof. elementa oratoribus lureconfultis communia, ex quibus omnis argumentorum cyoratoribus copia manat,lex,ratio,autoritas, çxemplum. Io. And.in proœ. Speculi,fi placuea communia. rit,didum illud textu,uel ratione uel opinione iuuabo. à lege ratione neceflaria argumenta ducutur î à duobus poftremis probabilia: fiC quia interdum commifeen tur,tertium conflatur ex his genus,quod neceflarium probabile dicunt, 8ó quic^ quid aliunde petitur, improbabile eft Sophifticum, Boet.in Top. ex his nulla ß des eft quæ neep in o^ione,necp in ueritatefunt conftituta.yinc Cicero omnium locorum primam diunionem fecit, alios in eo ipfo de quo agitur hærere, alios aflu^ mi extrinfecus. Prima pars ratione digeritur,fecunda autoritate exempIo.Quod autem à lege ratione neceflaria argumenta ducantur, liqu^ non folum ex tradie

• * tionibus glof.amp;^ Dod.in.l.fi de interpretatione.s.de Il.SC.hi. C.eo.amp;.l.j. C.depro feff.óó med. ur.conft. lib. xfj. fed etiam Ariftotelis ôiBoé'tfj inTop. definientium neceffaria ilia efte quæ aliter fe habere non pofTunt. Nam quæ à ratione uel lege tra huntur,immutabilia,ut.f. fed naturalia.amp;fj.fj.de ulufr. earum re.Cicero.ij.adHea ^en. Ratio eft caufa quæ demonfttlt uerum elTeid quod intendimus breuiftibiea dione. Et quamuis leg^ natura uariabiles fint, quandiu tarnen uirent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dus.

. dus,füntinimutabnes:proptefeafurdæSC*mexorabnesdicuntur»Qilod uero ab •autontate probabilta manant ijfdem in locis Dod. 0^ imprimis Bar, in.I.f.fT, fi cer, i^t^xorabilcs» pet,Ciccro;quaeJ(rumunturextrinfecus,ea maxime ex autoritäre ducuntur. Boet, in Top, Probabile quoduidet ueIomnibus5ueIpIuribus,ueIfapiAtibus,atcppræs Proeabile, »cipuisjuel unicuique artifici fecundum propriam facultatem, ut de medicina medial

co, QC gubernatori de nauibus gubernandis. 8C. in fumma id exigitur, ut ueri fimilu tudinem teneat.

Exemplis nunc patefaciamustnecin neceiTarijs immorandum, cum neceflarium argumentum nemo id efle ambigat,quod lex uel ratio didat: quæ parendi necefli^ ratêfaciuntjfecunduqjc^ eas iudicari oportet.c.in iftis,iitj.diftin.l.profpexit.}, qui àC à quib, probabil e, uthoc,mater diligit fili^, poteft tarnen odiireî nihilominus nifi odium probetur,uerifimilius eft diligat,

Rurfus fi quæratur de foli tedium ambitu, altero ex litigatoribus contendente id cfle quod tedi diffufione tegerctur,cum teda parietibus non adæquentur,fed proai tenduntur Iatius,ut ftillicidium longius cadatraltero afleuerante,nefic quidê ut te« gat efte iuris,quandoquidê ædium folum tantum eft,quaiètum cuiufc^ parietes clati duntuum inquit Cicero,P.SceuoIac autoritäre quæftio dirimetur,qui refpondit fo« lû ambitus ædiû efle,quantum tedum^roqceretur,non quanta parietes ambirenu

Deprobabili QC neceflario exemplum eft in, 1, cumauus. de cond, èC dem, auus fubftituens extraneumfîltjsjintelligiturincafum inquofilq decederent fine libeai ris,quod nullo iure ante Papinianum cauebatur:fubftitutus fcripto nitebatur,Iiberi uero fola uoluntate uerifimili:quod incredibile eflet liberos poftpofuiffè extraneo, per locS ab autoritäre fc iuuabant,quod Aemilius Papinianus fie refpondit, tarnen primum fuit probabile,poft diuum luftinianum etiam neceirarium,qui in legis nea celfitatem redegit,l.cum acutiflîmi.C, de fideicom,amp;.I, generaliter, $. cum autem, de cond,inft,2C potior nunc pars uoluminis Digeftorum nÂelTarij amp;:probabilis iuris cft,quae olim fuit tanjjim probabilis,

Poftquam his duobus omnis argumentandi facultas continetur,neceirarib fcili* cet ÔC probabili,non prius ad probabile confugiendum eft,quàm ubi neceffarin,id cft ratio dC lex defecerit, Vnde confequens fit,quod ratione,uel lege nô liquefeit, aut autoritäre fieri credibile,aut efte fophifticum.S^ ilia autoritatis eire,quæ nec^ le

•gc,nec^ rationc môftrantur.funt ein quodâmodo inter fe contraria,ut opinio nbsp;ue

riras,Ratio fanè,ut ex fupraftriptis patet, demonftrat,autoritas fuadet:à ratione ue ritas,ab autoritäre opinio,à ueritateneceirari3,ab opinione probabile,à necelTario demôftratio,à probabili fuafîo,quia ueri fimiÜtudinê fequitur: nun^ enim fuadert poterit quod non fit fimile uero: fponte em atcgultro fapientis animû alTentiri opor tet,Boct.inquit,ut fiat probabile.côfîrmatur ex uerbis,c,ego folis,ix,dift. unde fit, quod niiï uerofimili moueatur fapiens,nihil efticiat:æin hoc ualet autoritas,ut id ue rifimile faciSt probabile. Non omne uerifimile eft probabile,fed quod fapientis iu diciocomprobatur.Ouærenti itacgde opinione,in perfpicuoKft,quodtota ab aua toritate pendet: SC um lex aut ratio uiget, opinionis ceftat autfiritas, Proculdubio rei fatis demonftratæ quicquid adtjcitur, fruftra adijcitur, 1. j, in fi. de dot. præleg* Hinc eft,quod quand^ratione contenditur,non quis dicat,fed quid c|^catur infpici tur,glof.ô^ tex. in,c,ego folis.ix, dift.plenius in.l.t) nec^.C. de uet, iur.enu. îm^ • per,declarauit rationem à quolibet etiam imperito addudam, omnium peritorum cateruas fuperare, Archid.in,c,nolite timere.xj, q.iij,nec ineleganter lafon in,l. ik iam.decoll, adiecit, neDodorum quidem autoritäre utendum, ubi lex loquitur, Haud aliud fenfiffe Imolam autumo in, l,q, ff. fe uulg, dum dixitfufFiçere glolTat autoritären, ubi lexdeficit; SC Angel,in. 1, fi idem cumtodem.ædeiurifd.om»-'

. c iuinotandomaiorumautontatemprobanda.IdemImol.putatnonfolamadD.o donsjuerumetiamad alterius autontatem poffe recurri, Bartol ♦ amp;nbsp;DoA, in, l.i.ff»» fi cert.pet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Dieet fortaiï?aliquis:fi loco ab autoritäre tum utendum cum lex 8C ratio deficit, Rdfzo neccjjäi abfcß lege ergo óó ratione fapientis iudicio ftabitur, Diftinguo,alia eft ratio nccefi® riK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faria,aliaprobabiIis.NeceflariaquæuerauelefFicaxeft:uera,naturalis:efFicax,legi

Probctbiliî. bus uel moribus probata. Probabilis autem quæ uerifimilitudfnem ducem habet, le Cundum Boët.amp;^ Äur. Auguftinum ad Hieronymum,

Quærenti ergo,fi ftabitur autoritati fine rationec’Refponde:fine ulla ratione uas fla eft omnis autoritas:fine lege autem amp;nbsp;neceflaria ratione ftabitur,modo probabi ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii ratione fulciatur, Nam fi ualida ranone uel lege autoritas rundaretur,illi non fta«

bitur tanquam iudicio fapientis,fed Jegi feu rationi in eo addu(ftæ,quoniânihil ope ratur autoritas ubi lex uel ratio uiget,ut fupra demonilratum eft.caufa eft,quod lex fiC ratio demonftrant,autoritas fuadet:6C ubi demonftratio eft, fruftra aliud quæri;« tur.d.l.f.de dot. præleg. Quae diftincftio aperte probatur exuerbis Aur.Auguft.rea latis in.c.egofolis.ix.dift^lios autem ita lego,ait,_utquantahbetfanditate,quano tacp dodrina polleant,non ideo uerum putem quia ipfi ita fenferunt, fed quia mihi per alios autores uel canonicas uel probabijf s rationes, quod à uero non abhorre^

• • ant,perfuadere poterunt. Nota fpecie differre inter fe Canonicas ÔC probabiles ra^

tiones.Quod^ autoritas fuadet,facitcp probabile,quodà uerono abhorreat.Ergo loci ab autoritärebafis eft uerifimilitudo,ut plene.s.declaratum fuit.Boet.inTop. Ciceronis lib.f, Aut ueris SC. neceflarijs argumentationibus oratio decurrit,difpofija tio Sc difciplina uel demonftratio nuncupatur taut tantum probabilibus,0^ Dialer ® dica dicitur.Ex quibus male dixifieArchid, uidetur in.c.nolite timere.xj.q.itj.ma gno quantumuis Dodori non efle credendum,nifi teftimonio authenticae fcriptua ræ confirmer. Si finefeftimonio fcripturæ non creditur, nullius elfer moment! Do* don's auroritastpoftquam non ipfi,fed teftimonio à fe relato crediturtminimumcp in hoc diftaret ab imperito legem uel rationem ualidam alleganti, d.$. necp, I.ij. C, de uet.iur.enuc ♦ Nec minus perperàm Bal.in.1. refp.C.ex quibus cau.mai.fcripfit, glolfae fine legis teftimonio fidem non elfe. Simili errore lapfus Anto, de Butr.in c.tua nos.de ufur.dum impune contra communem opinionem iudicari pofte puta* uit, quæ nec^ lege,necß aliter uere probatur, Idem^ refpôdilfe legitur Barbat.con filio.x.uol. îj. Nam communis opinio fi lege uel uera ratione fundaretur, non effet * licmonßmiio opinio, fed demonftratio, Demonftrationem Dialedici definiunt elfe cum certis ac necelfarîjs rationibus aliqutd probatur, qui enim demonftrat nihil exfuo inge* nio promit,fed.ll.fiC rationibus quafi inftrumentis utiturtqui uero opinatur,uerifi* militudine mouetur,fpeculatur,fuam^ fententiam conficit. Ideocç opinio ôô eft ôi Opinio. dicitur,quia non uero,fed ueri imagine ducitur,8C opinantis autoritäre fouetur,fta bilitur.bonus tex.ad hoc in.c.à nobis.de fent.excom.ibi,opinio fæpe ßllitur SC fal lit. Ilia ergo commuais opinio definitur, quæ non lege, neqj uera ratione, fed fola uel omnium uel pluAim autoritäre fubfiftit.Ladantiustopitffo eft incerti, fcientia certi.Quæ quidem omnia ex fententia Ariftotelis.v). Ethic.belliftîme confirmâtur his uerbis:N^n minus inhærendum eft,inquit,expertis SC f^ioribus uel prudentS • opinionibus atque fententijs fine demonftratione, quàm demonftrationibus ipfis* Ecce quomodo æquiparatur autoritas demonftratiqni, non autem in eum cafum quo concurrerent,tunc enim præualeret demôftratio î fed quod tantæ fidei eft ipfa per fe fine demonftratione,quantæipfa per fe adhibita demonftratio, ita quod à fa* pientibus non exigitur demonftraéo, fola etenim autoritäre ualent. cafus apertus

• • eft meo iudicio inXfepttno mêfe.ff.deftat.hom.in.l.inteftato.f.fi.ff.de fuis SC kg* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ubi

IS R E s P o N s A, P A R A D o X A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6l

A ubi'liquet credits foil Hippocritis autoritati, qui iuftus partus eiïèt. Et nota quod •dixit fine dcmonftratione, non autem fine probabili ratione. Arctinus in.l.j.fi. fi cer. pct. peritts tf editur in arte fine alia ratione. tex. eft notab. ir^l.j. in prin.ft. de peritii creden uent, infpi. Hine quæftionts eft, an necefle habet fapiens feu communis ipfa opia dum finerutios

•nio probabilem illam rationem exprimere,antaciturnitate tranfigere poterite'SC ne, exiftimo fufficcre ex themateuel fadi narrationecomprehendi rationem quae moa ueat.pleni funtDigeftorum libri, refponforum nudam quaeftionem ÔC decifionem continentium,

Exquibusexcuti ueritasuidetureiusquod fimpliciterdixit Ant.de Butr, in.c, praepofuifti. de prob.^irca finem,fententiam de confilio fapientis latam nunquam tranfire in rem iudicatam, perpetuoep fore r^adabilem.quod ibi probat Imol. SC Rom.in.l.cS quida.f.quod dicitur.de acq.haer.SC confulendo cofilio, ccxxviij. ina cip.pro plena ult.quæfito. Sc Alex.in.I.abhoftibus.foI.matr.Philipp.in.c. intimaa fti«de app.SC lafon in repet.l.admonendi.de iureiur.fumme commendant. Antonia ummouit illud Io. Andr. in add. Spec, de homie. $.).uerfi. pone A uulnerauit B. übi dixit fententiam iudicio medicorum fuper qualitate ifulneris latam refeindi ada hibitis peritioribus. lafon ex illouulgarijquodpraetextupriuilegiatae probationis iudicatiimcftrctracftabile.l.admonentji.dereiud. Et quanquam maxima fit tantos rum uirorS autoritas, non facile tarnen ea mihi probatur definitio: di, uero multum • dilfimilis uidetur,contracp iuris régulas,quæ paucis quibufdam cafibusf inter quos nee ifte numeratur ; refeindi iudicata permittunt deteeftis falfis probationibus, nifi confiliafapientuminterprobationumfpecicsadnumeraueris. Et quamnis Orato;» res ab autoritate locos inter probationes inartificiales conftituant, quas Graeci “Ttyv«ç dicunt. Probationum enim alias artificiales ftatuunt, ut argumenta quæs pfobutio ärti* ® Que Orator ex ipfa caufafuo ingeniodueitparatq; î alias inaiyficiales, quæ extrin» fiàulii.

«eus proueniunt fine ullo Oratoris artificio,ut teftes,tabulæ,autoritates: tam? Ion inArtifiàalii. gediuerfumeft, quandoa^|toritate utimuradaliquidincaufa confirmandum, ues luti teftimonio, SC quando (àpiens tanquam oraculum aditur de iurereCponfurus. Primo cafu pro teftimonio uel aduocato efttSccundo perfonam iudicis induit.ncc aliud refponderi conuenit atquciudicariconueniat.'alioquinuel maleiodicari,uel male refpondcri conueniret, Præterea multum inter fedifferuntprobare SC de iure

^rerponderetalterum fatftum refpicit,alterum ius.Ex fado ius metimur,fn quo fi faU fitas detegitur,eadem SC in iudicato SC refponfo fit nccefte eft: collapfis enim diuul lîscp fundamentis corrui ædificia oportet. Item probationibus rite faClis fidem haa bere iudex obftringitur,refponfo uero non nifi iufto: SC probationum falfitas late« reiudieem poteft,atrefponfi iniquitas uix potcft,nimirum igitur fi propterca iudi« cata refeindantur. fed propter hoc quod iudicatum eft ex prudentis refponfo, fen« tentia non tranfeat in rem iudicata,perpetuoep fit tradabilis nullo iure caueri autu« mo,nee urg^ns ratio extat.fi ex fuo iudicio iudex iudicar,cur magis fentêtia irretra« dabilis fitetiam, ubi alius melius iudicaretimagiscp præfun^turiufta,iuxta not, in.c.caufam quæ. dereiud, SC.c.inpræfentia.derenunc.magiscpdata poteftas iu« dici at bitrand(,uter litigantium potior fit iuribus propter quod creditur iufta,ut ele ganter Panorm.tradi^tin.c.j.dereiud. quàmfapientiaditouteius «onfilio caufa finiatur. imb firmier efte deberet, quæ ex refponfo fapientis dicitur, cum SC ipfius iudicantis accedat alfenfus, ®b quern falte irretradabilisefle deberet, argumento eorum quæfcripfit Innoc.in.c.in præfentia.derenunt. SC Io. And. in.c.inter. de re «ud.defententia continente duas caufas,alteram ueram, alteram falfam. facit regu« la,utile per inutile.quifecundumrerponfumiucÄrat, tacitefaltem illud approbate uidetur, j^opterea quod fi malum exiftimafletjuerifimiliifs eft nonfic tudicafletr

MARU SAtOHONlI

C argumeto.Lmen'to.s.profoc.amp;eotCquae fopra latiflimedi'iïerujmu«, Addc quod nullus eflet retradationis finis.certe fi prima fententia ( idco quod conlilio fapicn* tis lata elTct }r€tradarctur, fapienrioribus diuerfumfcntientibusf’dem Icmpcr di* cendum de fecunda Sgt;C tertia.peritis fane pen't'iores baud difficile eft inutnue.

Caeterum quid fi confilium fundareturincafulegisfquidfiinuera uelefficacig rationeCquid fi in communi opinioneC tametfi communis opinio quæ ius facit (, ut ^fupra didum eft ) aliquando poflitfubuerti:rede tarnen iudicatum arbitror illo iu« re quod in ufuerat.facit.l. Barbarius Philippus.ff.de off.praet.amp;^.l.f. C.detefta. Icj ges ÔC fi fuapte natura funt uariabiles,nihilominus mutatione legum prius iudicata non refcinduntur.Confirmâturfi'ngulari fententia Io.de Imol.in Clem.j, de eled» dicentis tolerari gefta uirtute comm^is opinionis, licet poftca declaretur non iua fta, quod Bar. Gepolla in libro de fimulatione contradus mult, cafu principal! fummopere commendat,

Vereor igitur Antonij fequacium fententia nc non fit probabilisjnifi reftrina gamus adcafus iuris uarij aut omnino nouos, fapiensqj ex fuo ingenio refpona differ, quod ÔC durum uidietur propter caufas fupra explicatas, QC Dodoratus aua toritatem.

Et pro hac parte cafus meo iudicio eft in4.diuifratres.i.de iur.patr. ubi imperaa • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tores fatentur fe quorundam c non leuis autoritatis ) prudentum confilio male re a

fcripfiffe adlibellum Baffidiae Longinæ, re plenius poftea cum . 'i)m fapientibus difeufia, ne il 1 ius refcripti religione,ut fe fadurum Volufius Metianus profitebaa tur,ahj traherentur:non tarnen propterea iudicatum emendarunt. Firmum itaque fit ÔC ordinarium communem opinionem circa eauerfari,quaîneque lege, neque jD neceflaria ratione finiuntur,totamq; ab autoritate pendere, amp;nbsp;in his quæ probabia lia funt delitefcere. V^rum accidunt fatpe cafus, quod de legibus neceffarijs raa tionibus communis opinio difputat atque decidit. uerbi gratia: interdum pugnant inter fe leges,neque apparet utra recentior, utra benign^or, utra fauorabilior.

Item legis later quandoep fenfus propter fcripti obfcuritatem,aut uoluntatis am biguitatem,de quibus Qpintilianus de contrarrjs legibus,Bar.ôô Bal.in.l.omnes populi.amp;fin.l.in ambiguo.de reb.dub. Dod.in.l.j. 0lt;f fi'.C.dc.ll.Panorm.in.cij.de conft.et in.c.ad audientiâ.de decim, Item ex autoritate iudicu, quâdo inter fe ratio nes pugnant utra melior,bonus tex.in.bfi idê cum codê.de iurifd.cm.iud, S)C nota in fin.ilia uerba concludentis iureconfulti,amp;^ plané eorum fententia probabilis eft:, non dixit, uera eft, quia ab autoritate eft definitio. ÔC ex diuerfo Vlpia.in.l.j.ff, de contrahen.empt.uerior eft,inquit;ProcuIi ÔC Neruacfententia,ubi à ratione eft de^ cifio:6C ratiorationem uincit.fimilein.I.pen.C.de cond. indeb.j, de emp, amp;nbsp;uend» $.itemprecium.Proculi fententia merito præualuit, cum amp;nbsp;ipfe Homericis uerfia bus adiuuabatur, ÔC ualidioribus rationibus argumentabatur,

Coww««w Secundam fecimus quarftionem utrum ab numero, an ab autoriftn dignita* opinio. te penfan.da fit communis opinio 0lt;f utique alia eft communis opinio, in quatn omnesfinecontrou^a confentiunt, quam proueritatehabtndam puto,àiurc^ aperto non multum differre, cafus in d.§.refponfa.alia in quam non omnes, fed po^ tior pars confgntit, Quæftionis tarnen eft quæ potior pars inttlligatur,an plurium,

• an digniorum i an plurium QC digniorum fimul Aurelius Auguftinus lib. rj. de docft.Chriftianaficloquitur: Tenebit igitur huncmqdum in fcripturis Canonicis, ureas quæab omnibus recipiuntur Ecclefijspræponateis quasquædam nonac^ cipiunt. Ineisuero quæ non accipiuntur ab omnibus, præponat eisquas plurcs grauioresqjaccipiunt eisquas paAiores minorisepautoritatis Ecclefi'æ tenent.ft aSt alias à pluribus,aliaÄgrauioribus haberi,quanquam hæc inueniri uixpoffint*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*æqualis

IN L, GALLyS. RESPONSA, PAR^ADOXA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;62

A aequah's tantum autoritatis eas habendas puto. Defcripta font ettam hæc ucrba •xix.dift.c.inCanonibus. Concordat cum definttionc Boetij fupra relata, dicen3 tis probabile efle Ijuod omnibus, uel pluribus, uel faptentibus atque præcipuis uis detur*

• Aequiparat ergo Aug. plures numero paucicmgt;us grauioribus,amp;f pauciores grauiores pluribus numero SC autoritäre inferioribrzs.ergointer autoritäre pares maior uincit numerus, glof.in.l.ubi.æde tut.SC air.dîî.ab his.fimpliciter dicit,ma3 ior pars idem numero uel dignitate uel autoritaêetSC lie conuenire uidetur cum Au gu(tino,quod æquiparat hæc tria,præfrare numero,uel dignitate,uel autoritäre, fei licet uincant plures pauciores autoritäre pares: uincantpraeftantioreseos qui mi^ noris funt autoritatis. Sed utrum plures uincit pauciores numero 6C autoritäre^ praeftantioresnon definit, uelquidfenferitnon apparet. Ladantius.ij.diui.inftit. Quis autem nefeit plus effe momenti inpaucioribus dodis, quàm pluribus impe^ ritis^Azo.fimpIiciter anteponit autoritäre præftantes.Bar.in.l.uni.lf.dereiud.dis cit tunc numeri rationem habendam,quando plures ut finguli confiderantor. tunc præualet autoritas, quando plures ut uniuerfi confideratuur, ut in coliegio. Sentit ergo Bar.quod collegij potior pars ilia intelligitur,quæ autoritäre præftat, licet nu mero fit inferior, quod Panor.in.c.prudentiam.de offi. deleg.dicit elTe notandum. Verum fcribit fe putare potioremillam quae numero 6C autoritäre præftantior fit; amp;nbsp;fie non fufficere praeire folo numero,neque fola autoritate,nifi utroque fimul.ab legat bonumtex.in.c. quia propter. ÔC.c. Ecclefia.de eled. ut potior pars eft ilia quæ maior SC fanior eft.meliortex.in.c.j.dehis quæfi.àma.par.cap.SC concordas re uidetur cum Auguftino. A pluribus ait,an uno pluribus, aut multis pluribus? Sc forte multis: alioquin abfurdum uideretur, quod uno plures minus periti aequas B lis exiftimationis habeantur cum peritioribus, eo quod uno pauciores eflent. nifi aliud forte fentias de Ecclefijs, quarum quaeque fldelium munitudinem fignificat, dequibus loquitur Auguftinus: SC aliud ubifingularum perfonarum fit exiftimas tio:illic ut unum corpus,lffc per fe quæque confideratur perfona.arg.I.rerS mixtus ra.ff.deufuc. inter collegia enim SC Dodorum diftidentes fcholas multum Augus ftinf ualet definitio. Verbi gratia: aliud fentit de iure collegium Bononienfe, aliud Perufinum.certemagnamacceflionem facies, ft alteri addideris Senenfe :uerum unius perfonac ad alias perfonas non eft magna acceftio.Et illud obferuandum eft, • quod grauiores aitcomparatiue ad graues, non autem remotiores. Vnde fit,ut quammaximus fuerit imperitorum aut mediocris peritiæ numerus ad æquiparas tionem, non admittantur cum fapientibus: fed inter graues SC grauiores ilia proa banda fit collatioSCfapicntesac fapientiores.Quisnam feret multos mediocris peritiaepræponiautæquari Iacobo,Petro,Cyno,Dino.Bar.Bal.SCalqs licet pau-cioribus iuris uerticibus?

Legimtfs faepiflime alicuius excellentis autoritate pluris aut non minoris habia tam^multorum. Exdiuerfo paulb minusfapientum.Diuii^atres adrefellendam Proculi côfultiffîmi ftntentiâ in cafu.l.Diui fratres.de iur.paflo. ufi funt 5c multoa rum,0? imprimis Metiani SC luliani autoritate, SC fimiliter tanti Saluium lul. fea cilfeuidentur, quanti SC alios fimul multo plures. Aurelius Auguftinus xquiparat, non præponit copiolfm multitudinem paucis fapientioribus.È t ideft fecifte Boe» tius colligiturex alternato fermone illo, uel pluribus uel fapientibus præcipuis» arg.l.j.ff.de reb.dub.magnæ molis eft excellens in unoquocç uirtus.uides Papinias pifententias fingulorum uincere,SC à duobus fuperari in Cod.Thedos.

Quid fi pares numero SC autoritate ? ilia par^incet,quæ pluribus, uel potiori a bus rationibuspolIet.glof.in.I.quifiIium,^,Sabinus.ff.adyrebeII,glof.xiij, diftin, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»Li

MARI I SALOMONII

•

C duomala.c.liccttnfi. de prob, in authen.de confang.etuter.^.f.con.vj.Iaco.Butr, Gloß'iautoris in.I, j.C.qui pro fua iunfd.tanti fecit glofTæ autoritatem, quod cam communi opis • titf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nioniantcponcgdamftatuerit.quod Bal.probat in.I.hæreditas.Oidepof.Imol.in.c,

cum contingat.de iureiuran.filt;^,c.paftoralis.derefcrip.xiij.col.Salic, in.1. traditios nibus.C.depacfl.DominideRotainantiq.cccxlvitj. opiniones Ärchidiaconi ad« interpretationem.vj.lib.decret.omnibusalijs antcferriuolunt, Incontrarium tas men efi: quod quotidie SC in fcholis SC iudicijs glolTas Sgt;C Archidiaconum impugna rirefellicpuidemus:nifidicas refellilege,uclueraratione,ubi non autoritäre pus gnatur.Interdumetiamfîngularis opinio præualetfauorecaufæ,utmatrimontj,fes cundum Hoft. in.c.fi uir. de cog. fp. ut poteftatis clauiû, Idgm Hoft.SC lo. Andr» in.c.rurfus.qui cler.uel uouen,

Quid fi inter autoritäre pares uno potior pars altera fitcSubfifto: uerbo plurium utitur AuguflinuSjquæuoxduorum numero contenta eirefolet:SC in ore duos rum uel trium fiat omne ucrbû. Autoritas enim in iure pro probatione efl:,ueluti in fado tcftimonium,ô^ forte arbitrioiudicis relinquendum.arg.l.iij. ff. de teft. Inter duos hinc et alios duos irtde diflidentes non tam parua unius alerius'ue acceflio ui^^ dctur, ficut inter uiginti hinc ÔC alios totidem ex altera parte.1. ob,carmen, $. ft, de tefii.non enim ad multitudinem refpicere ciportet,fed ad fynceram teftimoniorutn

• • fidem, SC teftimonia quibus potius lex ueritatis afiîftit. Plinius iunior deteftatur Domitiani temporaïquibus fententiæ numerabantur,amp; non ponderabâtur.Dod. allegant,SC,ut reor,impertinenter.l,i.îF, de off.quæft. quæ loquitur de crebriori opi nione fadi,SC uerbum opinionis ibi pofitum pro fama. SC fimiliter,l,athletas. de ins fam.ait omnes ita opinari,8C fie loquitur de ilia opinione, in quam omnes confens tiunt.melior tex,ni fallor,in,l, Diui.j.de iur,patr.

D Quid fi inter D^d. autoritäre pares una pars fuam fententiam tueatur, altera pars diuerfam,tertia pars ab utrifque diferepantem, quoto numero præire una cæs teras debet,utcommuncmfaciatopinionemÇ’SC forte n^gis eft utiudicantis relis gionecontineatur.

Ex quibus omnibus confiât,illam potiorem partem elTe inter difiîdentes Dos dores,quæ numero SC autoritäre præfiat, SC quæ inter autoritäre æquales numero Comunis opi: præftat,SC quæ inter numero pares grauior efi,Communem^ opinioncm fie pofle nio quid. definin', efle de iure non aperto uel ab omnibus probatam fententiam uel potioris bus.confiatep communis opinionis efiedus efle magnos: primum ius facit, SCideo * ab eo iudici recedere fine periculo fuo non licet, SC per hoc argumentum præfiat necelTarium fecundum Martinum de Laud.

Vcrum ius iftud longe imbecillius eft illo quod à lege uel uera ratione profi'cifci tur,facilius enim fubuertitur. Dod.dicuntfubtilioriSC ueriori ex diùcrfo ratione* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hofi.SC lo. Andr.in.c, Capellanus. de fer, Panor, idem SC in.c.j. de confti, Imol*

in.l.cum quidam.^.quod dicitur.ff.de acqui.hæred. Si de uera ratione IDod. intels ligunt,indubitati iuri» eft:ueluti contra legem omnis uana eft opinio, ita SC contra ueram rationem:SC ftipoifibile eft aduerfante lege uel uera rdTione quicc^ à fapiens tibus ftatui:proculdubio ftultitiam id argueret,nó fapientiam;SC opinio quæ ius fa ciat,nequit a(j infipientibus audorari, Si uero de probabili f^tiunt, quis arbitrabis

• • turCHoft. SC lo. Andr,acutiflîmiingentj,iudexinquiunt,arg.c.Capellanus.defer* quitextusmeo iudicio non probat duplici ex caufa.J’rima, quod de opinionibus duorum inter fe diifidentium Ioquitur,quæ communem facere non poflunt, Secun da,quod Papa médius inter i II os eft iudex,SC fimiliter Papa iudicat contra plurium opinioncm. in.c.nouimus. de uerlB^.figni. Nec probat tex. I.j.f.neque. C. de uct*

• * iur.enucl.quem Panorifl.pro Hoft.ôC lo,Andr.allegat,turn quod loquitur de uera

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ratione

IN RESPONSA, ÿ’ARADOXA»

A ratione,tum quod princeps eft qui facit per delegatos ad hoc ipfum fuos» Pcr/culo j • fumfanè uidetur id arbitrio iudicann's credere,parumcp eflet quin frequenter in iua dictjs communtB fubuerterenturfententiæ, non iuris nouator iudex, fed religion fiftimus obferuator efle debet, in fcholis enim nafcuntur,crefcunt,fenefcHnt,amp;: in« • tereunt communes opiniones ôé fcholis in indicia exeunt atque probantur, nec fufficit probabilior ratio,nifi ufu recepta fit. Nec kuiter tot fapien turn præiudicio nutat, à quorum traditionibus recedere

fads tutum no eft.c, ne innitaris.de conft,Igi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

lur iudicantis id arbitrium, nift

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnium confenfu

probaretur,nefcio quoufquead mittendum fit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s

MARU SALOMONII PARADOXORVM

IN.RESPONS A, F 1 N Ä,

MARII SALOMON!! CONSOLA.TORIA

i , DE Mtgt;RTE DVCIS LAVRENTlI MEDICES,. AD . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SANCTISSIMVM LEONEM X,

ï. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PONT» MAX»

VLGAR-lSittorbitateconfolandiratioeRB.P,contri/lari,contiolere,cogemifcerer omnino indulgentium exi/limat imperita multitudo: nbsp;nbsp;languentis mcerorem lemriy

gt;^^^itiam ^ui/q- confolator exprimât. Qi^a- ut muliebris,ßc (nifaJlor) ^ultorum eR opiniomam lachrymis lacbrymas cieri expermiJl-. Mceror languorem auget., noleuaf.uelutihilaritatlucun^i^temgi^it.QMmuisergoalij deobitutuiLaurentijflen-tes ad te con/blandum ueniant: ^uiß planéiu amp;nbsp;lachrymis qutret redimi, u/q- ad exhau^ïum humore corpus lachrymasfunderem, Meliori quippe ratione tibi gratulor, quod inter htecßeuientisfortunce laculaßor-titudinis pr^ebes exemplum cun^iis ßculis memorabile,t^Pontißcem quid agere conueniat doces. Hominem natum noueras, amp;nbsp;nulli rei magis ac letho obnoxium,fne atatis difcrimine,^non tibi, fed inßdte ere ptum fortunce ludicris'.quce quo flus arrifèrit,tumßtßeSia ac metuëda magis, Hine cum illo féliciter aéiunt creditur, quodeßnu blandientisfortunlt;e ßblatus eii.Non deceßit B.P, f««î Laurentius, fed pnecefit nos omnes, mundi mißrijs liberatus.Nec te premat quod in e9 omnis labentisgentilitatisßes effet, ignauorum i/lhtec proculduhio efl querimonia ; qui nihil habent quod eos pofl mortem fequatur. E/îo curn eo proißts occidiffet Medica progenies:intereffet fané quod aliquando omnino interiturum erat: nihilßb foie non ca-ducum,occiduum. Lallitur quißuis putat numerofa nepotum turba ßcceßiua prole lt;etemttatemgigni,niß pneclaraaddiderisfacinora. Nullus Fabi(e,nullus Partite, nullus Corneliægentis, necquifquamueterutn ßperefl illuflrium:amp;tarnen uiuunt cum monumentis literarum oceißrte flirpes.Maiores tut Mediccegenti multum teternitatis contulerunt : tu tantum adiecifli ut nunquamßt peritura:per te enim auosq^ tuos Medi-ca degente Thufci i^mani,amp;Pontß'cij annales femper loquentur.Valefelix diutifßme.

BASILEAE, IN AEDIBVS ANDREAE C R Aa T A N D R I, MENSE MAR T I O, AN, M, D, XX X,

t