Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

Ïn quibus quicquid ad plcnam luris Pontificij cogni-- nbsp;nbsp;nbsp;tioncm ncceflarium eft,breuitet ac dilucidc

Gallicit adiierfus Romanamatilam Defenfio Paripenfis curi^ Ludauico XI. Gallorum Rlt;g/ quondam oblata.

^Authore ^rancijco Duareno lureconfûlto, ordi-nario lurb ciutlis Doélore in ciuitate Situri^.

P A R. i s i I s, Apud Andrcam W cchclum,fub Pcgafoiin vice Bellouaeo; AnnoSalutis, ^5S7'

Diplomate Henrici Francorum Regis interdiélum eft horum librorum im-preflione diftraólioncque omnibus typo-grapbis ac bibliopolis nifi quibus imprimcrc cos ac diftrahere Francifeus Duarenuspermife-rit. Diploma figno Regio maiorc obfignatum eft J cui Andreas Guillartus magiftcr libello-rum , 8c Claudius Albalpincus viri clariffimi fubferipferunt.

GV M Francifeus Duarenus libcllo Senatui oblato expofuiftet, fe oólo libros de facris ccclcfiæ minifterijs, ac benefieijs conferip-fifle J cumque aliquot fenatores eiuldem curiae rcnunciaflent fe cos libros Icgiffe, nee aliquid CIS periculofumjautfufpedum cGntincri,dccrc-uit fenatus liccre Fran. Duareno cos libros cdc-rc ac publicarCjVt in aótis curia: plcnius perfert-ptum extat.Die i9.Noucmbris 1551. Subferiptore Camufio fccrctario.

, TSI non diffide- -bam cum hos dc iure Pontificiö li-bros emifi.opcram Æ mcam in re hone-fla , conatümqiie

integris,amp; fanishominibusproba-ri pofle-.camen fœlicior fuit eorum librorum,vt ita dica,genius,quam {j^erabam.Necverbid itaefTeiudi-cOjquódtai'n auidè expetiti fint à • multis,vteos.quam fæpilfimcex-cudiforinis necefle fucrit.Nonc-niniisfum,quiiudicio multitudi-

nisniultùmtribuam, amp;nbsp;bonis pla-cerequàmplurimishoncftiusfem-per efle duxi.Sed quia ex literis mul torum,ac nuncijs cognoui nulluni ferè locum in Europa efle in quo hominibuspijsj acintclligentibus gratus non fitnofterhic qualifcun que eft labor, mcricb id fœlicitati cuidam,auc diuinç potius erga nos bonicaci adfcribcndum efle puto: cum præfertim ncque ea vis inge-nij in me fit, neque eruditio,vt toc taliumque virorum iudicio refpon dere me poflc exiftimem.Itaque facile animum induxijVthos libros denuo in manus fumcns menda corrigerem , amp;nbsp;nonnulla addcrem quæomiflà fuerant in fuperiorec-ditione .Hocauté maturius eram faólurus, fi mihi per typographum quédam licuiflet, quiiaquatcreos im-

imprefïît meinfcio,amp; ira imitari, amp;nbsp;cxprimere conatus efl primam editioncm,eâmquc mcndofam, vc primo afpeôtu eadem cfle videre- • tur. Nam fuie ea hominis cofidén-tiajVC annum etiam ipfum acdîcm primæ illius editionis adfcribere in alijs pofterioribus non dubitarit. Quid opus eft pluribus Ipfc tandem comperi traólatos non aliter cfle libros meos,quam accidere fb-let,cùm quid furtim,feflinanter,amp; in magno deprehenfionis metu, admittitur. Feci igitur non minus * libenter, quâm neceflarib, quan-quamaliquantb quàmvellem feri-us.vt bis libris impofita vplnerafà-narem,quibus prætermenemo facile mederi poterat. Auaftei Biturig. Calend. Mai: Anno 1557.

REGIS SOROREM, DV-cémqueBiturigum^ep.ftola (cripra ab authi reantequam Lutetia Parifio-lum Auaïicum Biturig.

V M nulJcr ex •vrbe adfanum Mauri e-go quidam alij no-flri ordinis igt;iri Jane boni, amp;nbsp;literarum a-mantes fedîii' diebus

otiosijque conceßijjcmus nuntiatum^ que nobis ejet Michaëlem Hoßitalemy qui interjenatores curia Parifienßs amp;nbsp;integerrimus doólijimus habebatur, illuc aduetaße confejhm ad eius viüam ßlutandi vißndique hominis caußger-reximtts. Q^ntßlutantes nos comiter achumaniterexcepitj moram nullam in-tergo-

terponendam ejje putauimus, quin ßmul cum eo amanißimts in locii eius -vicifua^ uißimecoUoquentcSydeambularemus.Ac multis iamßatijs confcälis tandem ad pretorium hortoßque 'vetum eß qui Gul. Budai fuße dicebantur , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in loco

nullusprofeclofuit, quin libentißime co-ßfieret, nonßolum quia ad a^um calo-remque vitandum longe erat commodiß ßmusßd quia talem,tantumque 'oirum, qui memoria nofira vniuerßm Europam ßi nominisgloria impleuerat, nobis 've~ lutin conßeäluponere tàdebatur, acita •verfabatur ante oculosßecies eius i-mago,cuiusfedem tdomicilium J veßigia contemplabamurtVtnihilpoßet cadere iucundius.Efî enim nefcio quopaólo na^ turd'hoc nobis inßtumy'vt locis in quibus ßummipracellenteßue viri multum ^er--ßatifunt,autßpelleälile, •vel re alia^ qua in vß habuerunt 3 maÿs quam librorum

ab eifdem conjcriptorum lecîionefçpenu-mero comoueamur. TeJlatfirQicerocum alj^uando 'venijjet A/etalfonr^fnon an-te ad hol^item diuemJI~e,^uam locum ip-ßimin (juovitam^edideratPythagoras, fedemque 'vidijjet. Et Lucianus author efly EpiElctiphiloJophilucernam, (ju^efi-élilis erat,tribus drachmarü milihus em-ptamfuijje.ln hortis igiturBudçi vifum efiomnihuscd^dere, quißmul Hofj^ita-lio duce illuc conuenerant,ogtimis pme ac eruditißimis viris, quorum nomina,rara eximidmque eorum njirtutem admiratus, continere me non potui,quomiuus hicad-ßriherem. Fuerütenimhi, Bart. Fayus,

Anton-Sennetonius, ordinisßnatorij leElißimi ornatißim'ique viri, inßgnis cum doélrin^Cttum etiam integritatis prohitatis nomine conßicuiac veneran-di, Francipcus amp;nbsp;Sehaflianus Älhaßi-neipratres'.quorum hicadolepentilt;e vix-dum

dum dnnos cgrejju^ , niultäi legationes magna cum laude ohiuerat, ac in rehus gerendis 'ubique talemfegraßicerat,'vt amglißimis iamßacerdorijs at que hono' ribus benignitate R^gis auéîus eßet : ille tuam Biturigumgrouinciaita tum rege-bat ac moderabatur,'vt ab eo omnis equi-tatis,iufiitiç,prudetiÇimagmtudinisani-mi exemglageteretur.vterque nobispro^ pterßmilitudinemfludioru amp;beneßcio-rum magnitudinem coniu^lißimus erat. In eo conßßu colloquio multos varioß queßermones habitosßuiße recorder,tum deßudiis Bud^ei^quiemihi ^frogtervetere cum eo homine conßetudinem aliquanto erant notiora quam cateris, tum de triHi admodum atque acerbo caßu,quem literie intefiores extinéîo illo lumine geftulerut. Acvt alius ex alio naßciturßrmo ,hinc arregta eßoccaßo commemorandi, quam gaucis annis,quantum literlt;c bona ia^lu-

ram^paucorum hominü interitu, in Gallia noflrafecilJent. Nam Budai fatum non longo admodum interuallo fecuta e^l B^gii Francijcipatris tui mors luiluofaf principum omniu, ^uos 'vnquafol'vidit^ Uteris deditißimiy'vtiam bonorum omnium conßnfu, literarum ac difeiplinarum parentis cognomen eitribuatur. Necita multo poß reginam Nauarra Margari-eam,calefli baud dubie praditam ingenio fœmina^ eo in literds amore acßudio^ 'vt Francfco Begi i cuius eratforor, non concederet, inuidafata nobis cripuerunt. In banc fentetiam cum multagrauiter ô* copiose aßngulis dicerentur^memini turn ita locutum Hoßitalemfuifß, ’vt dolore noßru,mceroremtjueorattone fia non pa-rum leniret ac minueret.Is enim ex tanta cladefceminam vnam fperefe dicebat, cuius ea effet no folum autboritas acma-teßas J 'uerum etiam doHrinafingularis

Caret ac tueretur. y^cpoßtjuam deteßu-diißjue tu 'u,^ admirabili lùcrarum om~ nïum^tum Qr^ecarujum Latinarum co~ ^nitione,pleraque non audita ab aliiSyVC ^Jß^cmabarßed a fe comperta, atque intelledla^nobis maÿ^a cum attettone amp;nbsp;admirations audicntibus narrauit^nemo meherculeßuit, cjuinprotinus in cœldma nuspragaudio tolleret,^ ad beneßgt;eTa’-dum de re literaria 'vehemetißime cdmo-ueretur. Efl enim in Hoßitalis orations prater elegatiam ‘vbertatem eruditiß ßmo virodigna,^rauitas etiamßumma^ vtprudentis relique hominis cjuada naturalis authoritaSy qua ad fide faden-dam plurimum quot;valet.Huncverbfermo' ne ficexcepit F fan. /UbafiineuStVt Bi-turigü ciuitatiprouinciaque mifu in mo-modu^atulareturt qubd nupereiustibi

procurationem gubernatione^ducatumq-^ Chriflianiß. Henricus frater tu us mandaßet,atque credidißet.Q^d enim, inquiebat,nobis optatius fcelicius ,diuini~ US cotingerepotuißet,poß earn animi co-flernationem, qu^e Margarita Kegtna T^auarr^ faio fun^a^ inter dues noßros oborta efl, quam repente earn nobis duce quafcœlitus demijjam eße,in qua eadem pietds ac religio gt;nbsp;bonitas paratque huma ni tas, ingeniumfcelicius, nbsp;nbsp;nbsp;loge polidor

do cl rin a infnt,qU(!Cque ad ea quç iam re-dieprceclarèque inßituta funt, nofolùm tueda nbsp;nbsp;conferuddaßd etiam augenda

amp; amplifcdda dtuinitus quodamodo no-bis data videatur.Subiiciebat illcy'venif-fe iam tepus,quo Biturigü ciues verißime idem dicerepoßent, quod Themißoclem iMtheniefem dixißeferunt, cum exul profugus ad regem Perßru confugißet, amp;nbsp;ab co honorifcè exceptus locupleta-tufque

: O amïcï perieramns, niß periißmu^s.Longum ejßr, necvaldene-ceßariumßgillatim omniahic recenßeret ^Uixcunque in eo congrejßt de te recitata junr .Deijuibus omnibus tametßßama 'vbique terraru increbuerat ( mdgna,ß^ ^uideßortuna nihiloccultü eßepafirur) tarnen ad öpinionem conßrmandd,ejuam animo vtcunq-, priui imbiberam, magnti pondus hab Ult ea dißutatio. Ldam ante 'vix adduci potera, 'vt has lucubrationes noßras in tuo nomine diuulgari amp;appa-rereßnerem. Cogitaba enim no eo me hominem eße velingenio, vel doélrina^ vt quicqudauribus tuis dignum aßerrepoß-ßm,(^ßcholaßicas dißutationes, de lure praßrtim, amp;nbsp;quaßionibusßoreßbus mu-lieri oßerri ineptu ac indecoru qutbufda vißtm iri fatis intelligebam. ylcßcut olim prouerbio notatißunt, qui J^enerißue im-molabdt,quod Adonis apri dete pereptus,

ideóqueßis ener^vt amaßj interße^or grattis non eßef.ßc egoßubueritusßm ne mihi 1)1110 detur, (jubd necmuneris obla~ ti ^necperßon^e rationem hahuerirrt, omnem mihißrupulti du^itario-nemcjue exemit ißa,(jMa nunc animo meo inßdir penitu^ de teperjuaßo. Namßn^ ^ulafis tua in honarum arnußudioßs hu maniraspaci(, vt c^t4alecunqueßedulitare noßra rein bon am parte accepruraconß-damu^, quanuis hoc opus ira à nobis élaborât u pcrßcclum(j-, noßc,vtß ex noßra aßimatumßuerit indußria, magis ^uam dignitate ipßi^ argumeti, dignîî tuo nomine patrocinio^ue iudicari debear. ß qui forte ßnt qui rem à nobis travat am par um tibi conuenire exißimer^ in eo fallt eos conßat, qubd te ex aliaru mulierü na-turadngcnio nbsp;moribusßngunf.necßatis

norunt quantu inter te reliqudfque huius ßculißceminas interßt. Qum igitureaßc

Cjt* natura tua honitas^Çj doâîrina ac e-tuditio, vt prater pudorepudicitidm^ue ytnuliebre nihilin te coßiciatur,^ t:um excelletißimis vins mer ito conferri poßü.equide iure culpandus no videorßquot; tibi munu^ literariu obtulerim^ quod upturn couenienßue viro ejßnemo noßate-atur.Non deerutfortaße.^ui dieetfludi-um literarü inmulierequideßerendu eße^ fed nd earum quç ad respoliticasamp;fore-ßspertinet. Sed cùm ita moribus noßris coparatum ßt, vt principesfœmina ^u-bernacula ßeipublicg tenedt,curearü re^ rum fcietia,quibus ad Kempublica reddam opus eß, eißdem interdidlaßt no video. Niß forte quis dicat eas vicaria ma-^ifiratuü opera vti btcßolere,quos ißa ca-^noßereßfficiat. l/'erum ego vtanxiam nimis exadlaharum rerum cognitione a principibus minimeflagito,ita minus i-doneoseße ad hibernatione Keipublica

coscenßo, qui ne^rimorihus quidem l^ris^'vt dicirur, h^cdeguflarunt. Achu-iufmodi funt hi noßri lib ri ^niß 'vcheme-teripßßaÜimur^vtiis etiam quißorenßem iudiciaridmque artem ipß non exercent fed rerum cum di um drum tum adßatu publicumße^lantium ßudio caßiuntuT^ nonnihil conducant. Q^rum rerum co-^nitione vt honeßa ac perneceffaria te mirißce deleólari accefmus. Et hac qui-dem a nobis dióla funt^ 'vtineptiarum ac temeritatiscrimen, q^uodnobisobiicipof fet,ß minus à te certe ab aliis quibußdam^ in quorum manusfiripta noh:ra 'veniet, aliquandofortafis, dilueremus. Nec difficile eEi ex iis qua iam diximusperßiee-re ac iudicare,qua me ratio impulerit, 'ot libros meos tibi legendos exhiberem. h^e-rum alia quadam non leuis huius incœpti caufi etiamfuit,prêter eas,quç haéienus a nobis expoßtajunt ^quod videlicet in

locumïlluiîris regina Na.ua,r. ducißjue Biturigum modofûccejjèris, qu^ßudio-rum noflrorumfruêîum ,ßcjuis exi^lat^ iure fuo à nobis re^etere poßet. Q^m enimßtperfiitem adhucamp;'viuam diu-tißime colui 0* obferuaui,cum apud Bituriges tuos ius ciuile interpretarer annuummihi eo nomine largiretur, eld'd profedio mortua cjuodpotero oßiciupr^-Harequam maxime cupio : 'vteiits eju^e tarn prvelare ac diuinitus, non dicam de me amp;ßudiis ,ßd de 'vniuerlo hominum genere mérita eßßacroßandiam apud nos memoriam eße omnes intelligant . Sed i]uia animo iamßaliciter in ccelum recep-to humana non conueniunt,nec quantum •veilem ei impraßentiaru tribuere poßum^ quicquidin vluam oßicij colloturus fui^ nemini iufiius quam tibi nunc deferen * dum eße videtun vepote quam illain-credibili amoreßemper complexaßt,

pietatis, religionis, doÛriniÇyCxterorum-que QTnamentorumfuorum njelut hare-dem quodammodo reliquerit. Et arhi~ trorpios illosJanSlißimdJque ÄEanei,fi loqui nohißum pojjent, idßbi pergratum aciucundum eße didiuros. Q^o nomine fortaßis Opera hac nofira j qualißcunque ea ßt, acceptior tibifutur a edi, earn que ’vt boni conßulas te ’vehementer etiam atque etiam rogo. l^ale^ Lutetia Pariß-orum^Idib-Iun. ijjo.

De Eccicfia, poteftate ecclcfiaftica, amp;nbsp;ciuili, ac dc vtriufque difcriminc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. I.

De pccnis,amp; coërcitionibus ccclefiafticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. }.

An iusgladijhabcat Eccicfia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 4.

Deciuiligubcrnationc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 5.

Quam potcftatcm habeat princeps circa miniftcria Eccicfix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 6.

Devariispresbytcrorum genetibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 8.

De epifcopis, qui gradus fint epifcoporum , amp;nbsp;quç po-teftas olim fucrit eorum, qui chorepifcopi diceban-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 9,

De epiCcopo Romano, ac de cius amplitudinc, amp;nbsp;au-thocitatCjtum de nominibus vatüs, quibus appcllaii folet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap..10

De diaconis,hypodiaconis, amp;nbsp;aliis infcrioris oidinis amp;nbsp;gradus clericis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. n-

De cardinalibus Romanx Eccicfix, cur ira vocentur,amp; vndeortum habucrint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 13.

Qui fucrint olim oftiarij, Icftorcs, exorciftx, acoluti, amp;nbsp;cxteri omnes qui clerici appellantur : vndemos tondendi capitis ortus fit,atquc item confuctudo ca-ncndiinfacrisxdibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 14.

De faciis ordinacionibus, 8c cut olim abfolutb queu-► nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é ij

fjuam otdinari vetitum fucrit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. itf.

Dc pfeuJoclcricis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 17«

De caaonicorum collegio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 18.

De minifttis Ecclefiae.qni clerici non funt. Cap. 19. De raanaileiiis,amp; monachis, corümque ftatu,conuer-fatione amp;nbsp;inflituto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lo.

De monachorum fcâ-is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ai-

De mendicantium fodahtate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. aj.

De monialibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. a4.

mum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. aj.

De facultatibus Ecclefis, eatûmque origine, amp;nbsp;pro-ce/Ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. i.

De vulgati diuifione bonorum ccclefiafticorum in tem-poralia amp;nbsp;fpiritalia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. a.

Vndedicatur beneficium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.}.

Qu,id fit beneficium, benefîcij ecclcfiaftici dominium, vfusfrudliifque cuius fic,amp; an penfiones annuç.atquc hofpitaliabeneficij appellatione contineatur Cap. 4.

Bcneficiorum diuifio,amp; qualitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ƒ.

Qu,jc fint dignitates ecclcfiafticx, Sc quot modis acci-piaiitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. rf.

De curatione animorura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 7«

Simplicia beneficia quæ fint,amp; præbendarum vocabulo quid fignificetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 8.

Decuratore dato epifeopo, quem vulgo coadiutorem appellamus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. J.

De condudorc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 8.

De polTefforc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. j.

Sequeftrum beneficia conferee poficjSc obiter cxplica- / ta duo loca,qux inuicem pugnate videbantur, lulia-ni fcilicet,amp; Florentini lureconfultoium aduerfus aliorum fententiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 10.

lus conferendotum beneficiorum in Gallia regem habere,Sc vnde idius quod regalia dicimus, ortum ha-bueric nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 11.

QUjibus prxditum motibus, Sc àquibus vitiis alienum elfe eum opotteat,cui beneficium confertu r Cap. i.

Quarum literatu atque linguarum coguitioneinfttu-dus debeat efle beneficiarius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 1.

An ob vitium corporis àfacro miniftetio,bencfici6quc repelli quis debeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.

De morbis corporis, qui hominem miniftetij beneficir-que ecclefialiici incapacem rcddunt,itcm qui dicätut energumeni, Sc engaftrimythi in iure pontificio

Eos qui ex iuftis nuptijs procteati non funt,ad miniftc' rium ac beneficium ecclefiafticum admitti non debc-tc,Sc qua tatione id conlbitutum fit Cap. 5.

Quibüs facrit initiatum cfleçum oporteat, qui adfa-crutn beneficium promouerur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.

Digamum 3 facerdotio, Si beneficia ecclefiaftico fum-moueri,amp; qua rationc id canonibus fancitü fit Cap- 8.

De bcneficiatiorum ajtate, amp;nbsp;legibus annalibus : item deiisquipluraaduerCus canones beneficia impetra-ueiunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.

Qui fit forma,amp; ratio cligcndi miniftros Ecclefiæ, tam vécus quàm noua,quidquc intet ea beneficia intetfit, qua: vulgó collatiua Si eleftiuadicuntur Cap.i. Deeogenereadfacraminifteria beneficiaque ptorao-uendi,quod vulgó poftulationem vocamus Cap. 1.

Tranflatio epifcoporum quamobrem fit ptohibita, aliter cxplicatum quàm à iuris ponuficij enairatoribus faiftumadhucfic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 5.

Quale fit nominationis ac præfcntationis ius, iis com-pctens,qui patroni ecclefiatum dicuntur nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 4.

De lure ordinandi minilhos Ecclefiæ, bcncficiaque cô-ferendi, quod tanquam caducum ad fupetiorcm an-tiftem deuoluitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ƒ.

Coniundlio beneficiotum,quâm vnionem vocant, qui fit,amp; quibus ex caufis permittatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.

De fiduciis ecclefiatum,tam perpetuis, quàm tempora-rns,quæ commendationes dicuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 7«

De pontificiis diplomatis, quæ vulgus gtatias expeda-tiuas ,amp; mandata de prouidendo appellat, copiofa difputatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 8.

Dereferuationibus beneficioium, tam vniuefè, qiiam figillatimfaélis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 9.

Depontificumdiplomatis,quæ vacantium beneficio-imft nomine impetrantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lo-

De cóncilio Conftantiano,ac Bafilicnfi, amp;nbsp;de pragmati-ca Gallorum fandione, Romanoiumquc pontificum decrctis,quibus earn aut conuellcrc omnino, aut la-befaólare ftuducrunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ii.

De nominatione regia in ordinandis antiftitibus, qua-les régis candidatos eiTe oportcat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.ii.

De fcliolaftica nominatione , qua nunc in Gallia ferè vtimur,cöpendtofa,fed accurata,cómentatio Cap. i}.

Beneficium antequàm vacet,nec dandum, nec promit-tendum efle, amp;nbsp;quàm gtauiter in hac re aductfus fa-cros Canones peccanfoleat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. i.

Omnemarabitumacollatione beneficiorum procula-befledebere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. z.

De annuo vecligall,quod vulgô Annatam vocant,à no-uis antiiliiibus exigi folito, 8c explicaca lex Iulia de ambitu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. j.

De annuls fine penfionibus,qua: beneficiis velut ferui-tutes quædam imponuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 4.

^od lus habiat beneficMus in beneßdo fuo,0‘ quem-admodum beneficia retineatur Cy confieruetur.

amp; cur hoc genus erogationis adinucntu fit Cap.4* De reditibus, Sc obuentionibus qmbufdam cpifeopo-rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. J.

De iis quæ facramentorum, Sc aliarum huiufmodi return nomine cötra veteres canones exigutut Cap. 6i

An bcncficiarius fuccelTorem eligere, Si fruftus benefi-eij teftamento legate pofiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 8.

Quibus excauffis return ecclefiafticaru alienatioper-mittatur: qua: forma in huiufmodi alienatione debe-at obfetuari:8c declaratus canon Agathenfis concilij ad eandem rem pertinens.qui vulgo malèintclleólus magnam iudiciorum vatietatem peperit Cap. 9.

Quotum munerum vacationem bencficiarij, Scecclefi-arum miniftri habeant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. to.

De iudiciis Sc adionibus, qua: pro bcncficiis compara-taefunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. ii.

De iis qui libère Sc quietè beneficium triennio polTcdc-runt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 11.

Pe fubrogationibus iudiciariis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.i}.

De beneficiorum eiuratione, quæ Sc refignatio appella-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 1.

De beneficiorum permutatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 5.

De afliduitate beneficiariorum, quam tefidentiam ap-pellamus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 5.

V M Je /«re canonico ßue potilîcio aliquid fcriherein-ßituerem,fdti{ prof^iciebam fore,yt hoc confilium meum in yarias reprehenfiones in-curreret. î^on enimadeo re-rum imperitus lùm, yt non intclligam, quant male au-dtat hoc tempore ifliut iurisprofeßio, quamque difgt;li~ ceatnonyulgo tantùme^ imperitee multitudinifèd iis etiam,qui Cceteris acutiores, acriorilque iudicij haberi yolut.i^amplerijqueperftaftm eft,ius pontificium nihil aliud ejjègt;quàm inconditam quandam decretorum, (y- conßitutionum farraginem àfemidoHis potificibus ad quaflum ma^,quàm ad Keip. chriflianx commo-dum editarum:cuius nec liberalis co^itio, nec admo-dumnecejjàriayideatur:'iiecdeftnt,qui totuni hocius

plenum errorlbuf eße rion obfcurè ttflcntur,è quorum numero Cynuf Pißorienfis cldri nominif iurißconfkltus tarnetßmultaprceclara nbsp;nbsp;ytilia iurepontiß-

cto contineri non inßcientur ; tarnen quia partim eain cleßtetudinem abijße yident,partim diplomatibuf pon-tißcum yenialibut ferèßibuertiß)lere, inaneni prorßif noßrum eße laborem contendunt.necyllam in hoc généré doéîrinam reconditiorem màgnopere requin di-âlitantjfed earnßißpcere.qua: inßoro yßtataßt, gy- ex yulgaribuf commcntariß hauriatur.tion neceße habeo htc commemorare, quaties mihi cum his dirnicandum ßuerit,qui 'vicem mcam(ß Dijs placet) non medtocritcr dolerefè dicerent, quodßudißgrauioribuf omißis.in bis nugis ineptiifque tempus contererem. Qtiorumego lu-diciumtgy authoritatemjytprorßts non contemnot ita rationes aliquas habere mihi ytdeori quibuslyjc inßi-tutum conßltumque meurn bonis eruditis homini-htss approbate ßicile poßim.Kamyt de iure pontißcio dicam quodßentioyConßat imprimis iam inde ab initio naßentts eccleßre apoflolos Chrißi, acßacerdotes de ri-tihus in eccleßa neceßarijs quiedam conflituiße, cum abßque ordine ç'y‘ liiraßa yerum Dei cultum retineri non poße animaduerterent. Hine Vaulus ad Corinthios ß'nbenSi’^^rrajinquitiiiiiryyiLiiivmam x-arà râ^iv yivicrèa, Hos imitatißteeeßores per multas atates yarijs in con-uetibiis yeluti leges quafda condtderunt,quas canones, id eß,regulas,ßu ius canonicumyocamus. 'Faßquidem erathoru modeßia,yt décréta huiußtiodißta te^es yo-care non audersntmeprincipum,acmagißrdtuum au-thoritatem ßhi arrogare yiderentur.Lt quaquam principes

P R Æ F A T I Ö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

dp es ipß negligentibuis epifcopis dc ßcerdotibus leges plerttnque ddgubcrndtionem eccleßdrurn,d;r i'itus cc~ cleßdfttcospertinentes ferret:tdmcn eci yeneratione ld~ cros illoscdncnesprolequcbdntur,ytdb ebrumprcefcri-pto yix ynqudmßbi defleéîendum eße duccrent.ït Ia~ ftmidnttS nofler dijertè aitß'e itd leges feribere, yt/dcros cdnones imitentur.Totnm dutemius eänonienm, quo nunc ytimutjprxcipuis aliquot yoluminibus contine^ tur.Vnum efl à Grdtiano cbmpoßtum quadringentis ßereab hincannis.quod yarijs cdnonibus,ß‘ntenttißque yeterum pdtruiti yndique coUeclis refertum cß^dccre-tarümque titulo inßribiturMec eo libroylluf eß in hoc genere ytilior,qudnuis in eo tionnihil deßderent crudi-ti.l'dtetur'M.drtidlis quoddin yerß{,in ßis hbris mald plura eße,quam bona,aut mediberia, nec aliter y Hunt fcribi Itbrum ßlere.t^emb tarnen janus idco librbs eiuß-ntodi omnesconteninendosautreijciendoS eße dixerit. At Gratianus nbfler plurimis abundat prdclaris aurelß queßntenti}S,yteequum non ßt,ob nonnulia ,ßqiix tri eo deprehenduntur errata, èfludioßrunt manibus li~ brum longe- ytilißimunt excutere, nuUo duntaxat me- ‘ lioreßrobdtiorequealldto.AlterumyolumeneßGrego-rij noni cdttum nomine,quod diuerßrumpontißcü Ro-manxledif epißolas,qUiie dicunturDecretales, comple-ilitur.ln eo Decretaliumyoluminentultaintueri licet, quee d prißa illa dißiplina,qUdm decretorum liber a Gratiano editus continet, multum degenerent. Atque Inne natum efl tUiid apud noßrates tritum ac yulgo ia-{ldtum,M.dle cum rebtts humanis a^um eße, ex quo decretis alte aceeßerunt. iß enim hac rerii humanarum

conditio, ytfèrè in deterttu proUbantur: Sicomni4fd-tts,inquitpoêtd,in peittt ruere,(y retro fubldplà refer-ri.i.it{starnenlibrileêlio negligenda iurif fltuliofo non eß^,qubd muit a ad iurii no modo pontißcij ,fèd etiam ci-uilifcognitionemytilia contineat. Ci^ enim tempore confcriptx funt ilia: epiflola,quibuspontifices Komani de iure confulentibus more yeterum imperatorum re~ IpondebantyCaulà eccleßaßica: antiquam fimplicitatem ïam amißrant,eräntque httiulmodi^ytad eas dirimen-das ac deßniendäi ittrißonßtlti pragmaticiadbibe-rentur.Vndeßaflum efl,yt canonum perituf, ntßidem iuris ciuilis fcientia infiruäius fit,yulgari prouerbio inter rudes,imperitos numeretur. hlius efl liber io-nißactj o£laui,quem idea inVrancia receptum non ejje accepimus,quod qua in eo extant conflitutiones,plera-que in odium,i;^ amulationem Philippi Tracorum re-gis édita,ad R.omana aula quaflum excogitata cre-dantur.Vtcunquefe reshabeat, quilquisin fbro hodie yerfàri cupit,non parum eius libri leflione inuari po-teß.'Nec dißimilis efl caterorum librorü tum à demente quinto,tum ab alijspromulgatorü ratio. Ex quibus, ß cum iudicio legatur,ßru£lus amp;nbsp;commodi plurimum colligere licet.Qu^anquamenim libenterfacto,ytiu-uenes ad horum librorum ßudium adhorter: tarnen ab omnibus yitijs eos pertinaciter yindicare nequaquam inßitui.lUud enim fateri yelinuiti cogimur,moresho-minum eccleßa titulo inßgnitorum ita paulatim dege-neraßß,yt pofleriores conßitutionespStißcumfere an-terioribus cedant, ac de eis merito dici pojje yideatur quad fcribit Homerus,

nxûfii yajt TBI TOlt; A{ ô/xe“oi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çrtAoWtu .

clTiTÀtovÂ gt;utKttivi,'!rai/ptii ?€ 'n TnxTf os àpani. ïtittjyftCUt hoc tempore y aide necejjàrium eft, jacerdotum dcfor-matos morei adprticam reli^onem reuocare: ita expe~ diret fortaßis ex tot tantißque conflitutionibus pontifia cijs,quicquidyeriut,lÿncerius,ac'\itilius eflin breued-liquod 'volumen conferre. Nec id futurum aliquando defperamus hocpriefrtim pontißce l'ulio^. que rumor eflfdtque ytinam if 'Vanuf no ft)de ruinis ecclefa: ful-ciendis amp;nbsp;refîituendis eanonibuf antiquif ferio cogitd-poteß in eius metem dc cogitdtione cadere diuiniuf.ïxtdt Hefiodi yerfuStquibuf dtdtis fuæ yitid déplorât,fealio tempore natu non eße conqueritur.

AWpatriVjàÂ’ S wÇo'sB ÿavüv S imirx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S cJ quonid

his 'votif nihilfroficitur,modis omnibuf enitendum ef, ytyeteres mores dcinßitutd reuocdntes duredm quan-ddm exferred cetdtem efficiamus.Vêtus eßitlud, tÂo~ ribus dntiquis resßdt Romand,yirifque. c^^d de ^.c-cleßd fldtu eccleßdßico multo yerius diet potefl.^Jec dliter cenpùerunt dntiqui illi patres in conuetu tsiieeen-ß, qui ita decreuerunt^Tdà.pyd'idi^iitipaTilra.Qtum ad rem noflerhic tra^iatus nonnihil ytfpero adiumen-tidlldturus efi.Hoc enim mihi propoßtu fuit,y tjènfm ab heroicis atatibus ad noflrorü yfque teporumfecem deueniensipripèos canones ac inßitutaprimùm, deind» recetiores coflitutiones in mediu adducerët fed temporis ybiq-, habita ratione, quo édita,acpromul^ata quaq^ fuit, ixëpld quoque interßrui, ex i.ußbio, Sozomeno, Socrate, iheodorito, chryßßomo, 3dßlio, Gre^rio,

PRÆF ATIO, 1iicronymo,ku^uflino,Cypridno,atqt{e alijs quot;Veteribut fcriptoribus ecclcßa/hcts dectrptMuos mihi ea ob rem euoltterc omneisnon /ine mdff^oùboreac'oigilijs nç-ce/Jèfuit.ltaqne qui/quis omniü /ieculoriim, atque tetct~ tu à chri/lo,(^ eiU'i' apo/lolis ad noßray/quc tepord cd-nones,decretdgt;coflitutiones,ruuf, more/que ccctefidfii-cos no/Jè,dc inuiceconferre yolet,hi noftri libri ft minus fdtisfdciet omnim^certe no minimo eifuturos ddiumen-to coßrmdredufm.TSSdm cùm htecprimüm /cribere dg-^refus/um,mihi tdntü dnimus erdt, commenurios dd memorice fubfidium nbsp;nbsp;nbsp;locos cömuncs de rebus in foro

yfitdtis confcribere,qui mihi dd Cdu/ds foren/es trdâld-dds y fui efent.Verum db dmicis perfud/us^yt commen-tdtiones meds cum /iudioßs communicarem, non inui-tus feci,yt rerum omnium,qux in iurepontißcio di//gt;u~ tdntur,fontes indicarcm dcpdtefdcerem, qt^o ddplures nidndret noßrdrum yiÿlidrum,f quceßt, ytilitds, eyr non ijs tdntùm qui foro qx litibus dediti funt./ed cate-ris etidm omnibus prodeßem. ïnijs ßne quce ad forum iudicidprcecipuè/pcitdnt,modum adhibui, qui do-cendi rationi eiy methodo,qudm in toto hoc opereßcu-tus fm(.hdudßio, qudm fixliciter) mihi conuenire yi-debalur : nec /mgulas qux incidereßlent, qucefliones, quxque db dlijs //inofè/ùbtilitérque dißutdntur,omni-nohicdgitandas eße putdui- Quanqudmplerafqueßc dttiß,yt yeredr,ne d quibufdam in ea re nimius exifli-mcr,qui nihil de fece,quod diunt,nos hdurire facilepa-tientur. iiidle etenim docet, qui omnia docet, idquea nobis non multos dnte annos fatis demonßratum efl in eo Itbellq , quem de docendi dißendtque (uris^ ratione

lt;td knd.Guillartum]'cri(gt;ßmaf,qui tum nobis int ciui-leinterpretantibu-f operam dabdt, nunc pytefeérurctli-bellorumiimenisadhuc^lèd prudentie fènÛiin regia, fummlfque tribunalibuffungitur. Ac eleganter chryfô-ßomuf:ln lampadem,tnquit,ßparum inßillaueris olei, ßtis alimenti habet ignis:ßn lußo largtus infuderis, e-tiam qua tneaeßflammam extingues.T^ec minus ye-nuflaßmilitudine yßus cli Anpo, Grace quidem, quot;Vh

chryßoflomus,(ccl in bancßntcntiam : Veratrumß craßius ßimptum ßucrit,ptirgat:tritum yerb ac commi-nutum ßiffbcat:ßc gy- nimis anxiaßibtilißque in philo-ßphia dif^utatio. g\i^d ad elocutionem attinet,quid-nam hic praßiterim, paucis dicam. Lquidem yt à no-uo illo g^ yerè portentoß) genere orationis , quod barbari doflores condiderunt, multum ßemper ab-horrui : ita dedi operam, yt proprie, tatinè, ac di-lucide res mirum in modum inuolutas gy obßuras cxplicarem Nrfw pontißcum , quod multos an-nos idcuit, ticc yllum habuit lumen 'Latinarum literarum ,nonnihd excitareac illudrareconatusßtm. idque tametß conßecutum me non proßteor , ßcu-tum tarnen ejji pra me fero. Ac yehementer eos hortor, qui màiOfem dicendi ßacultatem ßbi compara-uerint, yt inchriatum inßormatumque à nobis opus aliquando expoliant. No» cb/w hac niteßere poße difßdimus ßmodo egre^ùs quißiam artißex operi manus admöuedtAllud[ane omntno yitaré non potui-musine rebus nouis noua quada imponeremusnomina'i aut recepta yul^ retineremus-.quanqua id à nobis mo» dici-ßailu efi,etcùm ad id nos cogéré inopia yidebatuf, S' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Hij

lkuitenim,ßmperquelicebit,signdtum fira/ènte notd producere nomen.ciwdin philofophùt Cicero ipfè fecit pleruque,amp; dlij non pduci, quorum d^ud omnes eruditosgrauif eftduthoritas.'Liuiui quidem defùmmif mdffflrdtibus carthd^inenßum loquens, non confules eos,fed Suffetespotius yocdt.ïtdquefdftidij delicdtißi-m:eß, ed yerbd contemnere dc dcßuere, qute d noflrd rcligionif duthoribuf,(^ yetcribus theologn y/ùrpdtd [ùnt.QupnomineSpiridion quondam epßcopum apud Cyprioi conciondntem,dcriter obiurgdjjèfertur,yt So-Zomenuf dit. ll£c de pdtißcio feu cdnonico iure,deque noßro inftituto pdulo fufiuf prdfari yoluiyyt quanta ßt huius iuris noßlum yftilitds.ßd etidm di^nitds qua-dam nbsp;nbsp;dmplttudodjs prafertim iuuenibus.qui libera-

lius inßituti.cdnepeius angue iuspontißcium ode-runt hoc tempore,planumßacerem, nbsp;nbsp;ßmul oflendere

ßo,tantam me operam non coUocaße. Nam cateris, qui nuda re magis quam quaßu lucro commouentur, qudles permultos dluntßre Tribunalia,ßtperudcdnea ßortdßis oratio noßra ßutura eß:cum hi yel ee ßlo nomine ius canonicum ampleälantur, ac yeiutfiliolam exoßulenturßtam.lis enim litibus,qua,eX. rebus eccle-ßdflicis oriuntur, iure maps poniifido quam ciuili dirimuntnr,omnid'f’ix forahodiefufßciunt.Cuius rei dua mihipracipua nidentur eßecaufä: y,ndefl, quia perßnarum ecc[eßdßicarum,qua iure pontißcio re^n-tur,ed eß multitudoytpppulus yniuerfus in treis ordi-^ nes diflribudtur,Sdcerdotium,Nob,iliidtem'gt; aciSlebem. quorum omnium amplißimus efl/àcetdQtum ßue ecclcr ßoflicorum

ßaßicorum orJo. Altera cdufi eß,quia immenfàs eccle-fiit opei nemo non,quibu(itinque modispotefl,adfè ra-pit-.innumerabiles eins rei gratia paßim excogitantur technæ amp;nbsp;fraudes, yeteres canones indigne mtfrrabi-literijuefrluuntur'.ytquit indenafruntur, controuer-parum nequefinis neque modus yllus reperiatur.Vnde fit,ytnulla alia ex re yberior quaftus ad caufidicos, pragmaticofique redeat.Vroinde qui ad quafium omnia referunt,necyllum fibi alium fine fludiorum,Jcopum-que proponuntjn mea oratione non egent, quo ad fiu^ dium iuris pontifici} alliciantur.Cum ijsi^tur mihi res efi imprajentiarum, qui cum generofioris indolis fint, literis elegatioribus expoliti,iuspontificium ob eas^ de quibus iam diximus,caulds auerfiintur er faftidiut. quibus nofira oratione tarn aliqua ex parte fittisfiadu ejjeopinor. Uam ifiiyituperanifadum, quod ab alijs ynum laudatur maxime:qubd yidelicet cum antiquorum canonum fimplicitateigsrgrauitate recentiorüar-ffttas,ytdicunt,ineptias coniunxerimus.'S.ftenim po-fteriorum canonum yfius hodie maior amp;nbsp;frequdior in foro, Sed illifibrtaßis de rebus j-orenfibus aamodum föt-liciti nonßunt.ltaqueillud eis obijeiemus, quod elegans amp;ße{liuus poetafrribit: No« opus efl nobis nimium ledoregulofi) : H.uncyolo,quifiat non fine pane ßttur. I.t fitne mirarißatis non pojfrm ifia ab ijs defrici,qui li-bros deßtcris,ßtcerdotibus,ceremoniilque yeteru ethni-corum cum yoluptate lefftnt,eiülquc rei fi:ientia,yt ho-nefra ac liberali deledantur.Vlam yt eis cocedamus po-fierioTumpontificum décréta yeteribus longe dißimili-ma eJJèjg^ quada forte in eis reperiri,qult;e aliqua eme-

dationem correâlionémqiie deßderent:tdmcn 'ricißitu-r dinem illctm admirabilem dc mntatione cognoßere ittr' udt.qudm in noßrd religions tot ßculdl’epererüt.'tium minttf libenter'üeronis CaltgttLe perditißimoruin bominumres geßds le^muf, qudm Augufli, Irdidni, JAdrci er quorunddm dliorum,quiprudenter nbsp;nbsp;ßceli-

citer Korndno firafuerunt imperto^. £,^ enim hdrum re-rum cognitio hominepolitico dignd. Ncc dubiu efl quin iurdiquibusnuncftimurfpontißcid ddfldtum publicum nbsp;nbsp;politidm mdxime ß)eclent,qutc tdmetß dliqud-

do cmendata immutdtaque fuerint, yt/lepe res buiuß tnodißlenf.tdmen futurum duguror, yt eorum cogni-tionem nihilominus dfßcletpoferitds, necfdtis erudi-ius habedtur^cui hdc ignotd fuerint.llludpoßremo hic admonere le£lores yolumus,qudddm in hisferiptis in-üeniri pojje.quibus nondum fùprentd mdnus impofitd ßt, id enim nobis non licuit, cùm otij temportfque ßtis ^d ed recoffiofendd, Itrndndâque non ßppeteret, Wd^ce nos rdtiones impelkret,ne yhra edttione dtffer-rcmus.ldque eo noStequiore dnimofecimus, quodßes iiohitßt mültorum'exemploßriptd noßrd qudnuis- edi-ticidm peruulgdtdque, cùm id neceßitds popoßerit, e-ntenddre,g^ fübinde opusßb incudem itd reuocdre,yt ?gt;ouißimd qudque edttione dbßlutius dtque limdtius in ptfblicum prode^.

QA^o NIA M quot;Vwrationedebeneficijt eccle-ßdflicif dijjèrcre infyuimufjOperitpretium nobis yi~ ßtm efldb ipld Iccleßd initiumßicere : Deinde minißc-rid,ofßciäcjue eccleßdflicd ßc deßribere^yt quid yniuß cuiußue ßt proprium,ßdcile inteüigi poßit. Ndz» /?oc fundamento nanidölo qui rem traÜdnt beneßeidridm, ßepenumero coi perturbdre omnid dc confundere yide-mus.Qjäfquis enim neßit^quid fit î.cclcfid, quidpote-flds ecclefitdßicd, queddmodum d politicd dißirdt, qui fint epißopt,presbyteri,didconi, hypodidconi, gy dlif huiufimodi ecclefidrum fiue guberndtores,ßue minißri^ bunc neeeße eß in nidgnd rerum, qua dd hoc argumentum pertinent, ignoratione yerfiari. T.lementd ß-quidem haeßunt iofius iuris pontificij, quo ytimur, quódque tot yoluminibus perfiriptum nobisporitifices reliquerunt,Sedgy de mondchis quoquedliquiddttin-gcrc oportetiidque eo mdgis,quid beneficid, qua regu-ldrid dicuntur,dliterßitis commode explicdri ,co^~ ßctquenonpoß'unß,^'^^'^^.

^DE ecclesia, POTESTATE EC-CLESIASTICA ET CIVILI,AC DE VTRIVSQV^E DISCRIMINE, Caput primum.

IVIT A S vna eft inter Chriftia-ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos,vnaque Refp.late per orbem

I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difFufa,nec vllo circumferipta lo-

coiquam vfitata iam rcceptaquc appellatione Ecclefiam dicimus. Huiusfacrofanôlæamp;auguftæciuitatis ftatus in facris,amp; facerdotibus, amp;nbsp;magiftratibus confi-ftit,vt de publico Romanoruin iure fcribit Vl-*-L.i.delufl. pianus*. Nam etfi rcligionis amp;: facrorum pro-Cr /«r. nbsp;nbsp;nbsp;‘curatio omnibus aliis rebus antiquior nobis effe

dcbçatitamcn impctiomagiftratusad tranquil-litatem inter homines tuendani eft opus, fine qua ne religio quidem confiftcre poteft. itaque luftinianus nofter maxima Dei inter homines t.Nouel.g. dona eile ait ^facerdotium amp;c imperium ; quod vnum diuinarum return adminiftrario, altcrum humanarum gubernatio moderatioque fit.Non enim vt apud Hebrxos quondam atque Roma-iidem amp;nbsp;Reges crant amp;nbsp;Pontifices : 'Ita in e''°/ ccieroi ^hriftiana Rep.idem homo vtranqueperfonam ' fuftinctamp;vtrumqucmunuscxequituriled dux funt

- DE SAC. EC. MIN. AC BENET. LIB. I, 7 funt fundiones diuerfæ,quarCi vnaquæquc plurimum opcris habet ac difficultatis Commu- d.c.^uo fiM. nis tarnen eft vtriufquc finis amp;nbsp;fcopusmempe re ligionis Sgt;c mandatorum diuinorum in otio Sc pace conferuatio. Hine luftinianus nofter de co fenfu Sc Concordia return diuinarum Sc huma-narumjfacerdotij amp;c impcrij loquens , fympho-niæ verbo vtitur.Eius verba hæc funt sî -m 04- e.Noutl. 41.' 07Ï71, ;c«i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ju.!av «-u/tipuvioc» Teas

Jf0«is 7n»njwo3w • Ncc minus imperium ma-giftratuSjquam facerdotium à Deo conftitutum cftjVt docet Paulus ad Rom.-^ Suntenim magi-ƒ «/».i}. ftratuSSc facerdotium vclutvnius corporis,id eftjEcclefiæ duo membra præcipua:quorum al-terum alterius auxilio eger.Sed co facerdotium magiftratu dignius habetur, quod hie corpori Sc rebus extcrnis,illudanimxacfpirituipotifsi- j mum feruiat^'. itaque harutri gubernationu al-^‘ tcrafpiritahs vulgo dicitutjquia fpiritus Sc ani-mæ tantum eft curatio : altera temporalis, quia non æternarum rerum ac fpiritalium admini-ftratio eftjfcd externarum potius Sc corporaliu, quæadtemporariamhanc vitam pertinent,Sc pro tempore mutatione rccipiunt.ld fatis often-dit Valentiniani imperatoris oratio de Ambro-fij àd epifcopale munus promotione,apud The-odoritum '’.Nam ciim Ambrofius,qui turn Præ- nbsp;nbsp;nbsp;4- f“?-

tura fungebatur,omnium fufFragiis ledus cftèc epifeopus Mediolanefis eeelefiæ, exultans gau-dio Valentini anus, dixit fc gratias agcrc Deo, quod

quodisanimorumcurationcm eiviro rraclidif^ î.c.yal(t!tij4. fe^cuiipfcanteacorpora commiferat'.Tametlî Ecclcfia,ccEtus ac multitudo Chriftiano-rum omnium jfideliumquc Gt:ramen aliter non-nonquam accipitur in iure pontificio : nempc pro collcgio amp;nbsp;conucntu faccrdotum. ac iiuni-ftrorum doétrinæ diuinæ, qui clerici appellan-k.Mt.in c. re turhinc poteftas ecclefiaftica^à ciuili feu polt-latu.Je te/la. tica diftinguitur.Scd de vtriulque poreftatts di-verf!quot;“' ^crimine amp;ofticijs videndiimeftjamp;t abeccleiîa-tanquéfublimioredignioréque incipiedû.

Sacerdocum fundio amp;nbsp;officium latiffimc patct.N am præter docendi munus^ adminiftra-di làcramenta,ordinandi miniftros Ecclefiæ, Sc quædam aliajqux non funt inftituti noflri, po-tcftatem habent aliquas veluti leges condendi deceremoniis,amp;aliis id genus,vt omnia de-center amp;ordincfiant.Item de rebus in religio-ne obfcurioribus indicium faciunt.ac fi qux du-bitatio emerferit,corum cognitio eft, non ma-LLomnilnno- giftratuuin ciuilium Gaufam enim fidei in Ec-Mtione.C.dc clcfiaiagcnda quis abnuat.'’inquit Ambrofius”*.

_ Prætereaiurifdiâionéaliquâ.amp;coercitionéha-m.c.cSuenior. ßgf {q Ecclcfia,quoniâ abfquc difciplina aliqua ' munusfuûtuerinonpoffunr. Eaautedifciplina duplex eft: Vna populi.altera clcri. Nam populû fibicommiflum,corripiendi caftigandique, SC à facra communione arcédi ius habent,ob gra

uc fcilicct dclidum amp;nbsp;contumaciam, quæ rio-ccac Ecclcfix quot;, Qin: porcftas nihil dcrrahit im-pcrio magifl:ratU3,quia nihilominus coerccre,amp; Icgitimis fapplicijs dclinqucntcs afficcre ei licet °. Poteft amp;nbsp;iacerdotibus obfiftcrc, fi tcmere amp;nbsp;o. 1.1. c. de ob alias caufas ,quam quæ canonibus [“'»■trin.l.fit fint,quempiamàcommunionefummouerint/’, VC paulo póft docebimus. Ad hæc dclicla qux- jj,, dam funt,qux legibus non puniuntur: VC vtura, concubinarus,pcriurium. Sic. corresftioni tarnen Ecclefiæ flint obnoxia,8i ideo crimina ec-cleiiaftica appellantur.Hæc de cauhs criminali-bus.Caufæ veto ciuilcs la'icorum in EcclcGa no iudicantur,nifi quxftio aliqua de fide, aut re a-liafpiricali occurrat aut nifi confcnciant liti-

gatores*'. Nonignoro iheodolium imperato* nirnandùonr. rem Romanum legem promulgafTe, qua cautu r.l.fi qui ex. crat,VC lices omnesamp;: côntrouerftæ forenfes ad cSfenfu.C.de indicium Ecclefixrcmitcerentur, Galccruter tigatorum id poftularet.Quæ lex à Carolo Magno pofteàrcnouaca,conftrmatâquefuit-G Sed-^''quot; mutaciscpifcoporummoribus,in defuecudinS abiitjVt credibilceftjVtraquc confticutio.Nec verb dubium cft,quin facerdocibus teges oranes ac principes in huiufmodi rebus cedere,fcquc cis fiibieótos agnofeere dcbcant^ Quamobrem Valentinianusimpcracor.cùm deepifeopi cn- quis dubitet. iufdam cledlioneagerctur, ita locutus eft facer- flint. dotibus.-Talem in poncificali corifticuice fedc, cuiamp;nos,qui gubernamus imperium, fyncere

,, noftra fummittamus,amp; cuius monita,dum tan-,, quam homines deliquerimus, ncceflàrio vclud curantis médicamenta fuicipiamus. amp;nbsp;Con-ftantinus ad epifeopos cóuentus Niceni; Deus, J, inqüitjVOS conftituit facerdotes , amp;nbsp;potefta-x.hißo. eccle. temvobis dédit de nobis quoque iudicandi'. iib.io, Proinde Innocent.pont. Rom. Arcadium im-peratorem à facta comunione fummouit, quia côfcnfcratjVt loannes Chryfofto. à fua fede pcl-.y. d- c. lt;/«o leretur^. Et Ambrofius Valcntiniano Impera-tori fortiter obftitit iubentijVt tcmplum fedém-que fuam Arrianis cederet. Sed nihitefl: ea hi-ftoria mcmorabiliuSjquara Theodoritus lib. j. dcfcribitdcTheodofio lmp. quem idem Am-brofius cùm Mcdiolanenfis epifeopus efïct,non folum exclufit à communionc amp;nbsp;ingreflu tem-pli.fed etiam adpublicam pœnitentiam depofi-ta purpura,omnfquc regio ornatu,adegit.- quod apud Thcflalonicam aliquot millia hominum indifta caufa,ipfius iuflu trucidata ciTcnt; vt ne-fcias,maiorémnc epifeopi libertas ,an Impcra-toris obedientia animiquc demiflio admiratio-lt;.c. (U d^iid. nem mereatur“. Ac vt eius rci perpetuum fu-perefTet monumcntum,pleniôrque ciTet fatisfa-diojfuis monitis amp;nbsp;exhortationibus perfecit quoque Ambrofius,vt Icgcm promulgaret Im-pcrator,quæ etiamnum in Codice luftiniani in-i tif de ter conftitutioncs Imperatorias extat^.in hæc ««./.ƒlt;■ ^erba. Si vindicari in aliquos feucrius cotra no-«n» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llram confuctudincm pro caufx intuitu iufleri-

tnus , nolumus ûatim eos aut fubirc pœnam aut cxcipere fentêtiam.Sed per dies triginta fu-per ftatu eorum fors amp;nbsp;fortuna fufpenla fit. Ea-dem hunulitate ac dciedionc vfus eft Federicus primus,qui ÆnobaÆus eft appellatus , in AIc-xandrumIII. pontif.Ro.fedviamp;armis,ncdicam tyrannide pontificis coaólus, qui Impera-torem pro rempli foribus humi proftratum pe-dibus calcaflc fcrtur,ac illud ex facris literis pro-nunciari iuffiftc: Super alpidé Sc bafilifeum am- ■»» bulabis,conculcabis leonem Sc draconem.Nec ” vero aliorum principum neceffariaeft comrae-moratio,qui à pontificibus Rom. cxcommuni-catifimtamp; anathematenotati:ciimin manibus omnium fint hiftoria:,amp; quat adduximus exempla,ad id quod inftituimus demoftrandum fiif-ficiant. Q^od ad difciplmanl, clericorum atti-het,notandum eft, ob quafeunque caulas laïci caftigantur ab Ecclcfia.multö magis cos punie-dos cfie.Sed magiftratus niliilo fecius in eos ani-maduertunt,poftquam à fuis antiftitibus depo-fiti,ac de gradu fuo deictfti fucrint; nifi crimina •fint cccleliaftica Ecclefiafticavoconoea tan- 85. turn, de quibus locuti fumus, concubinatum, periurium,amp;c.fed etiam venationem,bellum, aut negotiorum ficculariumtraófationcm, aliâ-vc id genus,quæ clcricis interdida funt,cxtcris non item. Nam de iis non cognofeunt magi

ftratus '^. Decaufis verb ciuilibus clericorum d. d.nott. îj. »onfacerdotesolim,fcd præfides Sc magiftra- o-uj.

e.l.cum dm- cognofcebant Scd nc auocarcntur à mini-lubemus. c. iterioluo,amp;vtprompnuslitesnnirentur,lulh-Jcep. CT-f/e. nianus ciuilium quarundam catifarum cogni-tioncm cis permifit: fed ita vt liberum eflet vi-éto,fentcnriæ conrradiccrc,, amp;c ad cinilcm ma-fd.No. gidrstum prouocare Verum conftirutiones ez 113. c. ƒ Romanorum pontificumhuiciuri non parum 5w ii.q.i. dcrogauerunt.quibus cautum eft^non folum vt clerici ad magiftratus tribunal inuiti non tra-hantur.fed vtne volcntes quidem iurifdidioni magifttatus fc fubiicerc poffintjfiue ciuilisfir,fi-^.c.fynijica- criminalis caufa s, Q\mde re videnda funt, Jlic.fidilige- quç Gratianus ex variis authoribus collegit quç-tt.defaro .cS. ftionc prima caufx fiue hypothefeos vndecimç.

Qiwd autem diximus de cocrcitionc,quam habcnc facerdotes turn in clcrum^tum in popu-1 urn,id paulo longiorcm cxplicationcm defide-rat:quia nondum fans demonftratum eft,quo gencrc coercicionis poffint vti,amp; varia Commc-moranturpœnarum generain antiquis,rcccn-tioribiifque canonibus, quarum vt grauiffima, ita fetiara vfiraciffima fuit olim exterminatio ilia,quam canones à(pcpiir/lt;0V,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos CXCO-

municationem vulgo appellamus.Eaque vti ad-uerfus quenquam non licebat, nifi ex graui ali-quacaufa,proprerquam canones id fieri iubc-Ii.Vo«.ii3. rent,vt ait luftinianus Nam is qui excommu-nicatus

nicatùsamp; anathema faduscft^non folùm à fa-cris fummoueturjVeriim ctiam ab hominfi con-fortio, quafi aqua Sc igni quodammodo intcr-diûum ci fit. Eftque hoc pœriæ genus iiïi non diflîmile,,qi!o Druydcs facerdotcs Gallorum o- . lim vfosfuiiîc tcftatur Cxfar’his verbis : Siquis ‘ aut priuatus, aut pubhcus eorutn decrcto non ftetit,facrificiis interdicunt.Hæc pœna àpud cos eft grauiffima. Quibus cft interdiclû, ij numéro impiorum ac fcclcratorum habentur.iis omncsdeccduntjaditum fermonémque defu-giunt,nc quid ex contagione incommodi acci-f)iant:nequciis petentibus'ius redditur, néque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

ocus vllus communicatur. S'olcbant quoqufi Grsci -nt à^pâs,i(si)i îtpZv, id cft j'foro 8c facris arccrc.Cuius pœnç picraque in Græcis au-, thoribus exempla reperiuntur. Sed 8c Plinius teftatur,regem Arabum morte multaTi.nüJJo interimente,aucrfantibus cumftis, amp;nbsp;coftii-nej-_ cia etiam fermonis negantibus. Magnus aiitcrii' efthuius excommunicationis vßis proper Ji, fciplinam ccclefix 8c excommunicati cmcn^a-tioncm. Eft cnim ncruus ecclefiafticac difçipli-nXjVt vere Innocentius quartus ait ^.Nec vt pe- ^c^Cillntcr rear quis,ideocxcómunicatur,fcdvtpudorcfuf- deu,„ß{e, fufus refipifcat tände amp;nbsp;adfrugébonârcdcat. Qimd cum accidcrit, abfoluitur amp;nbsp;ad facram communionem admittitur”.amp;hxfunt claucs n.ca.iterhac. rcgtjiçælorum,poteftâlqucligandi 8c foluen- 55'2— di, quam Chriftus apoftolis fuis corumque fuc-

0. c. audnn- ccfToribus concefsit Quodeft accipiendum,(î cunque. i4 limpliciterexcomunicatus ruent. M cnim q.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter facros homines,amp; vt Græcidicût àvaeiîfta-

Tzt habitus fit authontatc Ecclcfiæ propter atro-cifsimutn forte fcelus aliquod,omnis ci Ipes vc-plurimuinadimitur/’.Sedquograuioreft ncmo.n’fl' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pud Deum futurus eft accepcior,fi

c jiquisjna.- Ecclcfiæ indicium æquo animo ferat,hócquc dctc.ïy.q.^, commodofeueritas condemnationis compen-ïaturamp;mitigatur.Verùm animaducrtédum eft non temerc qucnquam olim abfolui confueuif-».I fc abfque caftigatione aliqua proprer cxemplû, vt dixi,amp; vt exploratû cfletjeum fcrio ad Eccle-fiam redire. Ira que vt fatisfacerct Ecclefiæ quam læ(erat,amp;fimulpœnicentiæfuæ,ac mutaræ vo-luntatis darum documentum præbercr,plorans amp;nbsp;fordidatus publicè abfolutionem petere co-q.c.cum ali- aebatur î.Sed hæc fatisfadio ex caufa aliqua ho peß.aahquandoremittcbatur,ficutamp; pleræquc ‘‘^^Eoritate alicui infli-(Stæ.Eaqueremifsioquæ indulgentia vulgo ap-pc]Utur,rcs eft apud noshodiefrequentifsima. r.not.tc.qnr^*’lt; Prætcrhanc excommuniçationem, quæ tam ^|(.[■jci5q^]àm laïcis varias ob caufas irrogatur, cr remij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pœnæ ccclefiafticæ,quibus clerici præ-

r. presby. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afficifolent. Nam minifterio,officiôque

tcr.i.qy. filo vcl ad tempus^vel in perpetuum iis interdi-i.c.fîquuvi- citur^Fltque interdum hæcinterdidio fimpli-diia.-i-^. dijl. cifçj. ßjjg adiundione.intcrdum adiieitur, vt do^i’^d^lbt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honorisgradùfqucfui nomen retineat

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfque

ritus Aliquando etiain augcndæ pœnæ caufa ■v.Hb. r. t. cxprimitur,vtin monafterium cóiiciatur amp;nbsp;in-cludatur Eft amp;nbsp;pœnacarcerisiurc pontificio

probecur‘’.Sed,amp; curiis ohmtradi lolebat,eifde ^o.dip. fèriuturi.acexclericisfiebantcurialcsjquoru in quot;»i-c.p epifco-iure ciuili crebracft mentio Vcrùm curia in- p’^^-io-diß.

terpretati funt quidam pontifices porcftatc ciui-lem,amp; magiftratu.cui traduntur folcnni cxau- a.i.2d”t^dt thoratione præeedcntCjquam degradatione vo- nu.de pccnis. catjVtmagiftratus ineosanimaducrtat Quod nó co dicOjVt ciufmodi exaurhoratione rprobc, aut magiftratus animaducrfione in criminibus, qua ecclefiaftica nó funt.Cuius etiam meminit n.ç i. luftinianus inlocisfupràadduélisifed moré in c.c.adfalfa-Ecclefia rcccptu nocetes clericos tradcdi fuppli- ’■'or«. de cri. ciisafficiédos.vetcribuscognitu fuiflcvix mihi pcrfuadeo.Huius aute pœnæ cxemplu eft apud ƒ ‘ luftinianum ‘^,cùm iubet prefbytcros aut diaco- datio. de pee. nos,quipoftordinationcm vxoréducuntjCuriæ inS. CÛbonis fuis tradi. Meminit amp;nbsp;Thcodoritus Sednotandueft eos,quiitacódénati eflènt.ho-norc amp;nbsp;priuilegiis curaliii fiue decurionum frui folitosnonfuifle,quanuis onera omnia curalia Ub.e.c.y. (ubirentjVt ex nouclla luftiniani X L V. de lu-dæiSjSamaritanis amp;nbsp;hærcticis facile colligitur.

Ac de iis curialibus.quos Maiorianus in quada cóftitutióe fcruos Rcip.vocat,multa apud Gra-

ƒ55. p.55. Ji- tianû Icgun;ur4quæ à propofiro noftro alicnio-pin^. ta. funtjamp;aliàs forte à nobis explicabûtiir Repe-ritur amp;nbsp;inediæ fiuciciunij pœna in iure pontifi-g.e.preshyter. çJq infamiæ arque adeb fupplicij corpo-1‘c‘^ant'è‘om DS0 Decxilio,amp;: deporcationeloquitur Grego^ c. in quadain epiftola dccrctali \Ex quo appa coffiratioitû. ret iudjcia ccclcfiaftica à magiftratuum animad-n.7.i.c.i.i3. uerfionenon multûdiffcrrcjfirecentiorûcano-num fine delcôtu ratio habcatur'.Scd magiftra-h.c.l.deC4lu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ■ r

i.not.in c.qud noftti vfqucqUaquç non pcrraittunt^vt a vc-liter.dedcciif. terum canonû præfcripto hîe recedatur. Ac memoria repeto damnatû RiifTe non ira pridé iudi-cio cutiæ centumuiralis archiepifeopû Biturigii, quod fàcerdotcs aliquot liburnicarû hue trire-miû præfcéto vinciendos amp;nbsp;remigio mancipâ-dos tradidiflèt.Dc mulra feu poenà pccuniana, quaç hodie quorundâ antiftitu ærariû no medio-criter augere folet, quæftio agitata cft, Sc fané propter auaritiæ fufpicionê ab eo facerdotes ab-l.c.Ucet.de{gt;œ ftincrc deççt'.Idque exéplo Theodofij Impera-' toris^qui fc hoc cauerc ait, ne in iis quæ ad mo-rü corredlionc {pcdât,fifci rationéhaberevidea-m.Li C.deJê tur quot;’.Qÿatcnqs alité eâ pœnairrogare liceat,CQ ctin.niij). piofe docetFciinus quot;.Sed îftituti noftri eft inhoc fra^Mi de Capita rcrum attingere,no ea ligillatim o^ic.ordin. pertraôi:are,quæ propria diiputationé requirût.

Exhis coftat facerdotes iurifdiétioné aliquâ tam in populû,quàm in clcrû femper habuiflej

fed olim modcratius aliquäto excrccbatur, nulla vi corporali adhibita.Sed incorruptlus ac fin-ccrius amp;nbsp;mams ex vfu.vt arbitror.Ecclefiæ. Cu-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

ius rei vel illud argumentum eft^quod Eugenius fecundus inftituiffe carccres amp;nbsp;vincula ad clcri- -cos coercendos primus omniû fcrtur.Nunc ca pœnarû genera excogitata amp;: vfitata funr, vt iu-rifdiótio ccclciïaftica à gladij poteftate no mul-tùdifcrcpef.cùmtamênullovnqua têpore tanta fuerit morû corruptio in Ecclefia. Sed ncc ea iurifdiótio ab epifeopis ipfis nûc excrcctur,quod olim non folum magna cû grauitatc,amp;: dccorc, fed ctiam lenitate ac fimplicitate fiebat, fed à vi-cariis quibufdâ iuridicis,qui officiales vulgo di-cuntur. Quorum auditoria calumniis,impoftu ris ac ftrophis forenfibus quæcunque regia ac prophanatribunalia longe fupcrant.Gladij igi-tur ius amp;nbsp;imperium non habent facerdotes, ffid magiftratus ciuilis, vt clarè teftatur Chriftus, cùm ait.’Rcgnummcum noneftdehoc mûdo, ” amp;:Rcgcs gentium dominantur cis. Vos autenv’» nonfic.Nam amp;nbsp;Petrus præcipiteis,vt pafeant gregem non dominantes.Inde Hieronymus ad Nepot. Epifeopi, inquit, feiant fe facerdotes clTcjnon dominos’. Itaque dicuntur non ha- di bcrc territorium, ncc prehendendi , fummo-uendique facultatem magiftratibus quibuf- f -1- fmpilltts. dam Romanis non difsimilcs,qui vt Gellius ait §• ?, vocationem habebant/non prehenfionemi Nain ?£ iuftinianus nofter epifeopos no domi-

noSjVC hodic vulgo appellari folcnt, (èd Ipirita-r.3Vo«.8i. les patres vocat Nec nos tnoucre debet, quod plcrofque faccrdotes,atquc ccclefias imperium illud,quod à iurcconfultis dicitur merum, om-némque iurifdiôtionem excrcere vidcamus. Ea fiquidem poteftate no vt facerdotes,fcd vt Duces,Comires,ac domini vtuntur.Qupd non vi-deturvfquequaqucimprobâdum circ,rnodô ca. gubernatio à fpiritali procuratione cos no aucr-tat.Nam ficut prædiafibi donata à principibus âut aliis propria habcrc ac rctincrc poirunt;itaamp;: iurifdiôtioné,quæ cû prædioru donatione tranf-fertur.Prætereaquid vetat dominû ac principe ciuitatis alicuius,aut prouinciæ,fi idoneus repe-riatur,cpifcopficrearü’Quqd fi vfu venerit,nemo dixerit,opinor,cûfacuitatcs ac patrimoniû fuit defererç oportcrctqualiid rctinêdo, epifeo-pali munere fungi no poffit. Ccrtèapud Theo-f.Ub.t.. ê. 30. doritûJCcuiufdâ lacobi inétio cft,qui eiufdé ciui

ratis cc.princeps amp;nbsp;epifeopus fuir.Sed ca iurifdi-«tfcio nihil cómunc cum tacerdoris officio habet. Idcóque cùm ca exercer faccrdos,aut èius nomi ne alius,duplicé gerçrc perfonâintclligttur.Ita-que ab eorû iudiciis nô fynodi,no epifeopi, non arehiepifcopi,nô denique Romani pSrifices.'fed rex tantû,ac indicés regij appellâtut.Hincetiam

J. ƒ. vulgo traditueft,fccundû leges ciuircs amp;nbsp;regias c iurifdiélioné excrccri débere NoiimXàmcn gno iurc \ 8^ cpifcopos negleôfa propria fundionc pEophana , •iiftin. iradlare negotia, nifi forte ncccûitas aliqua vr-geat.

Ac BE N E F 1 C I'l S LIB. L 13 gcat.Idq-, Eufebij illius exeplo^quéThcodoritus ^fcribic militari ornatuamp; thyara capiti impofita v.Ziê.4 c. ij. Syria circumcunte presbyreros Sc diaconos cre-afle.Sed plcriquc funt noftro teporc à rcligione amp;nbsp;facriSjquam quiuis Satrapæ,amp; principes propham longe alicniores.Ncc aliud cis curæ eft, quàm vr ditioncm amp;nbsp;poflefsioncs fuas quo iurc quâque iniuria tueatur amp;nbsp;augeant.Simiies cnim plane funt Demadi illi Athenicfi,qui nolctibus Athcniêfibus diuinos honores Alexâdro dccer-nere,V idetCjinquitjUedum cælû cuftoditiSjter-ram ainittatis. Ac mihi nunc venit in mente fa-bcllæmuâ Fulgofius ille,qui Ligurû impcrio de-ic6f us niitjlib.fexro fuorum colTcdaneorû refcrt înhancfenrétia: Cùm archicpifcopus idémque dux Colonix Agrippinæ in Germania per quen- ” dam pagumiterfaceret,amp;: ingens armatorum ” numerus moregentis eum profequeretur, forte fortuna bubulcus nefeio quis eu afpici?ns,vehc-mentiusridere cœpit.Acintcrrogatus quænam tantirifus caufaeffet^refpôditvaldè fibi ri dieu- V lum vidcri,quôd Petrus apoftolus fàcerdotalis ” ordinis princeps.in tâta inopia vita cgilTct, vt c- ” ius fucceflbres adeo locuplctarétur,amp; regibus fâ ” trapilq-, parcs fieret. O biieiête verb archiepifeo-popcrfonâfcduplicêfuftinerCjducisfcilicetj amp;nbsp;” €pifcopi:amp; tu ducis munere fungi^cùm armat’, ” fatellitioque ftipatus inccdit,in facra autê ædc c-pifeopü ac facerdoté agcrc^multomaiorê cachin nûfuftuIitrufticus.Dciiuoigiturcàufa rogatus, quot;

,j Vclim,inquit,hoc vnum abs tc doccri,cum hue J, ducem cuius perfonam gcriSjiamfato funä:uni ,, cacodæmones ad inferos rapient,quônam iturû f, eflecpifcopumexiftimasîExcipitur tarnen pontifex Romanus conftitutionc Bonifacianajqua-£ ius gladij habeat in omnes Chriftianos, fed fum amp;nbsp;cxccutionem fponte regibus concédât, negotijs fpiritalibus nimisfcilicct diftridus SC X. extrau. nbsp;nbsp;amp;nbsp;occupatus \ Itaquc conferendi regna totius

näfancla. Je orbis Chtiftiani, amp;nbsp;eadcm auferedi poteftatem tna. amp;-obeJ. fibi vindicat Etccrtücft Chilpcricum regem Je”eka Ff^'^corum hominem minimè malum ac fun-c.ad dpoHoli- plicem à Zachariapótificc deicdûregnoamp;pi-ta. de re iud. pinü in’Iocfi cius fuffedu fuiflcAlius quoque ine. cle.I{o. pontifex nomine Leo Carolum Magnum crea-wani. Je lu- uit Imper^tqrem, Sc imperium cx Grxeia Ro-

le tranftulit. amp;nbsp;Innopentius quartus habito fl.6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ conucntuLugduniFçdcricum fccundum, Im-

b d.c.adapo- pctatorem Romanu abdicauit imperio Qui-ßolic^. bus exemphs admonemur pontincem Roma-num tanquam monarchafit,in omnes impera-tores ac reges imperium cxercerc, amp;nbsp;quiequid habent imperii ac maieftatis reges ac imperato-res, idab Ecclefia Romana omnino pendere. ’e.ctem.palio- Qupd amp;nbsp;Clemens quintus in concilio Vien-wfaJe reiu- jjenfi conftituit Sedea conftitutio fic dilpli-cuit nobiliiurifcSfulto Cyno Piftorienfi,vtcam quafi ex pontificiorum errore profedam notarc aceleuarenondubitauerit. Atqueita fenferunt pleriquc alij non contemnendx authoritatis iu

AC BENtFICIIS LIB. I. I4 rcconfulti. Bartolus verb earn perfundoric amp;nbsp;dicis caufa , vt ita loquar, tueri videtur ma-gis, quam vetc ex animo. Idquc apparct primùm ex co quod fluftuar ille contra morcin fuum,nec ccrtam profère fententiam. Deinde quia non obfcurèfignificat idco fe cam confti-tutionem defendere,quod in loco Ecclcfiac Romana: fubieóto maneat lt;nbsp;Extatfane coftitutio J. Clementis V. qua Bonifacianam fic interpréta- dcre^.reit. tur, vtFrancorura regem non aliter pótifici Romano fubiedum clTcdicat^quam ante earn CÓ-ftitutionem fuerat. Idque in Philippi Pulchri Francorum regis gratiam fc faccre teftatur, qui grauem ea de re contentionem cum Bonifacio habucrat Quale verb hoc beneficium ponti-j, ficis in regem fucrit,ahj viderint. Ego certe nc-r«if.w. Jepri mincm paulo faniorcmjcruditiorémque hoc té-porc elTe arbitror, cui incoeptum illud Bonifacij probari poffit. Ac maxime verendum eft, fi tales effe pergant reliqui,ne D. Bernardi vaticinium tandem verurn effe compctiamus,qui ad Eugc-nium pontificem Rom.fcribens de vtroque gla-dio;Virunquc,inquit,haberc fi voles, vttunque

tes adeb fupcrftitione implcfle animos, vt non-^(/Jj£„„ ' nunquam miflb nuntio ncccm regi Æthiopiæ demâdarêt nullo dctrcólatc,aut mandatû iuffio-némve abnegate; donee ad Ergané regéperué-fû clt, qui omnes occidit 8c fâcerdotiû fuftulit.

Politica gubernatio magiflratus, à Deo per-« inde conftituta eft ac facerdotium ipfum, vt an« g-c.qtM[îtum tè diximus^. Quod adeó verum eft, vt ita fenfe-rintcthnici.Inter quos Homerus diferte ait régis imperiû àloueproficifci, Verfus eins hifunt, hb.i.Iliad. iSTti OVTroil' ijUil'v! Tl/tüj XKicsrToùjçc iriMuSjäri Jtuj icvJis t(AwW».Et li Z.Sv/xot Jdftlyis 'fy Jlio-lt;7f i(J)fOS pjaO-lAÎioS. Tl^tl 8)0 Jios . Oj))A« lt;/l6 i jUHTltTa f{l)C, Id enim natura eil inhtum hominibus, authorc jArillotele. Quare cum id ius naturale fit, id eil,à Deo naturaliter mentibus noflris inditum, nccelfe ell,vt amp;nbsp;diuinu quoque dicatur. Id dolf. 13. cer Paulus cùm ait,Omncm hominem pote-ftatibus cxcellentibusfubditum efle dcbere,nec

vindicandafcelcra Dei minifter fit.Q^os enim doólrina amp;nbsp;exhortario facerdotis compefccre ac mcliores cfficerc ncquit, hi metu fupplicioru i.c.nSfruflra. ab'lünere à flagicijs per magiftratum coguntur\ quoque nos admonct, vc regem honore profequamur,vtque non tantum ei,fed etiä prç-ïîdibus ab eo miffis ad nocentium vindiótam amp;nbsp;laudemrcótèagctiumpareamus. Magnum igi-tur Dei donum eft,amp; non mediocris vfus inter homines hæc poteftas.qux rerum omnium ad incolumitatem flatus publici fpedantium gu~ bernationem compleólitur. Sola enim facerdo-tibus relinquitur Ecclefiæ rcrumque ecclefiafti-lx.tequlJem carumacfpiritaliumcuratio '. Sed potcflashzC ciuilis vtcuquc delibata primùm à facerdotibus, deinde

AC BENETICTIS LIB. I.' ÏJ deinde fenfim ac pedetêtim adeo imminuta eft, vt ad extremu pene in ordincm redaóla fit.quod iam à nobis demonftratum eft. Illud prxeipue hîc traólandum occumt,an principes (eu niagi-ftratusin Ecclefiam, réfque aut perfonas ecclc-fiafticas imperium aliquod amp;nbsp;poteftatem ha-beant, amp;nbsp;fcicndum eft verbis tarn Petri, quam Pauli iuprarecitatis, quiagcncralia funt, etiara clcricoS amp;nbsp;perfonas ccclefiafticas contineri mx.magnum De Romanis pontificibus aliquidfupra attigi-mus J quorum aliqui Imperatorem dominum fuum nominate haudquaqua veritifunt quot;. Alij ficerda. etiamipfiusiudiciulibcnter.aut xquocerrea-nimo lubicrunc Sed hoc nimis lane odiolum hac tempeftate argumentum omittamus.Nota- ties.i.q.7. dumeft præterca magiftratum fiuc principem o.c.nosß ht-non modo corporis lübftantiæquc noftrx cu- co'quot;p‘:‘enter. ftodem cfl'e,quafi ad vim atque iniuriam prohi-bendam tantum cóftitutus ht:fed etiam rcligio-nis amp;nbsp;cultus diuini,quod ad externam difcipli-nam attinct.Qiianuis enim legibus ciuilibus, ea præcipuè contineantunqux ad atcendam iniuriam tuendamque pacem pertinet; tarnen amp;nbsp;de plcrifque alijs rebus ad honeftatem aliquam, Sc maxime ad religioncm fpcólantibus leges fiunt. Qiwrum omnium cuftodem efte magiftratum Ariftotcles ait .Tria fiquide iuris prxeepta funt, quorum primfi eft honeftè viuerc: ciufquc prx-cepti multa exempla funt in iurc ciuili, de qui-bus alibi diximus. Ncc me latct de rebus facris .

ac fpiritalrbus iudiciû cfTe ipfius Ecclefiæ. Natn fynodr epifcoporum ac prcsbytcroriiin de rebus facris rcdius,quam prophani homines iudicarc f). lî. l. omni pofTunt P. Quod latis animaduertit Alexander innoudtidne, Rom. imperator, quanuis Chn'ftianæ religioni C.defdc.eccl. addidus non cflct.Sic enim de eo feribir Lam-.f. foMfZKor. priJius.Pontificibus tantum dctulitamp; quindc-cim viris,atquc auguribus,vt quafdam caufas fi-crorum à fe finiras iterari amp;nbsp;aliter diftingui pa-teretur. Nec alienum eft à propofito, quod de Leontio Tripolitano epifeopo à feriptoribus ec-clcfiafticis memoriae proditum eft. Cùm cnim Conftantius Imperator in conuentu epifcoporum de ecclefiafticis multa verba faccrct,amp; pro-mulgarct conftitutioncs, omnibus alijs appro-bantibuSjhic folus obftinatètacuit. Ac feifei-tantc imperatore cur ipfc loquentibus cæteris folus taccret, rcfpondit fc cogitabundum mi-rari apud fe, quod à proprijs negotijs tantum ci fupereftet otij, aliéna- vt curarct. Quanuis autem de rebus facris iudiciumfit Ecclcfiæ, vt diximus ; tarnen vbi femel conftituta funt ac iudicata, magiftratus officium eft Ecclcfix iudicia amp;c décréta tucri 8i conferaare, fi id nc-çeflarium elle pcrfpexerit. itaque blaljîhemias, c. quMdo, hatrefçs , amp;nbsp;omnem impietatem externam pu-vindicat?. Sacerdotes itçm in officio ço-^uali. XJ.j.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magiftratus, diieiplinam cççlefiafticâ cou-

r.c.fihjt. ftituit ac réformat Q^orfum cnim tot confti-tutionesprincipumcditæfuntdc offiçip facer-dotum

AC BENE FICUS LIB. I. itf dotum amp;nbsp;difciplinaccclcfiafticajnifieas execution! mâdare poflint?Qualcs permulcç funt Ro-manorum imperacorumlib.i.C.Iuftinia. amp;C lib. vtoifwv, Sed mulco plures extat principum Gal-liæ antiquorfi, Caroli Magni præfertim,brc-uijvc ipcrOjin luccm exiturac, vt de recécioribus taceain,quæ ncmini non hodic in Gallia cogni-tæ funt.Ex quibus facile perfpici poteft, princi-pem leges condere poiTe.quibus cpifeopi cæte-rique omnes Ecclcfiar miniftri ad canonum ec-clciiafticorum.vcterifque difeiplinç obferuatio-nem in regno ac ditione fua cópellantur.Eóquc iure atqueauthoritate poft hominû memoriam vfi ferè funt reges noftri, non tantum in Gallix fuç epifcoposjfcd in ipfos etiam pStifices Rom. fl quid in finibus Galliç aduerfus canones amp;nbsp;di-fciplinam ecclefiafticam raoliri viderentur.Hu-iufque libertatis exprefliffima quotidie veftigia confpiciuntur in fummis tribunalibus, cum à refcriptis Romani pontificis appellationes in-terponuntur.Nam ecfi ab executione eiufmodi refcriptorum appellari foleat magis, quam are-fcriptis:tamcn effciftu hac appelladi genera non diffcrut.amp;videturhicmosexf’errore interpre-/ tis ortum habcrCjqui refcriptum D.Pij apud Vl-pianum è Græco in Latinum malé conuercit, amp;nbsp;quoties præfens return ftatus mutationem ali-quam in fpiritalibus rebus poftcre credebatur, habito conuentu epifcoporii Ecclcfix GalliCx, quod tépori vifumerat c5uenirc,cóftituebatur.

Ac tantum abcftjVt Romani pôcificis vllum in-terueniret decrctum,vt is etiam interdura in or-Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lolcret . Excmplorura pleni funt

■ annales noftri amp;nbsp;ada monumétâque cutiæ Pa-rificnfis de Clodoueo.CaroIo Magno.Ludoui-CO Pio J Philippo Augufto, fanólo Ludouico, Phdippo PulchrOjCarolo quinto,Carolo fexto/ Carolo feptimo, amp;nbsp;alijs regibus perpetuæ me-morias caufa diligcntilumè perferipta. amp;nbsp;vulgo circunfertur libellus curiæ Parifienfis ad Ludo-uicum vndecimura Francorum regem miflus, in quo miferabilis ilia Ecclefiæ confufio,ac perturbatio demóftrataeft.qux ex Rom.curiæ nû-dinationc tum nafcebatur,5c fimul Regum no-ftrorum ac magiftratuum in aflerenda libertate Ecclefiæ Gallicæ aduerfus pontifieem Roma. virtus,amp;: eonftantia. SufFragatur nobis Ifidorus apud Gratianum.Cuius hæc verba fuht; Principes fæculi nonnunquam intra Ecclefiarrt pote-ftatis adeptæ culmina teneint,vt per eandem po-teftatem difeiplinam ecclcfiafticam muniant.Sc paulo pôft:Cognofcunt, inquit, fe dco redditu-tos eflé rationem propter Ec'clcfiam,quâ àChri-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fto tuendam lüfcipiunt.Nam fiue augeatur pax

amp; difeiplina Ecclefiæ pef fideles principes, fiue foluatur, illcabeis rationem exigit, qui corum , v. e.fr!nd^es poteftati fuam Ecclefiam tradidit Principes 13-Î.5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim funt rcligionis amp;nbsp;Ecclefiæ defenfores, ac,

AC BENIFICIIS LIB. I. 17 niinorcm Ecclefix,quàm vitæ fux curam habere A Eôdem pcrtincc loadis régis excmplö mc-inoria dignü,quod imitari coguntur aliquandó reges magiftratufque noftri. Na cùm fufpedos haberetfacerdotes, nepccuniam intcruerterér, qux ofFerebatur à populo ad tutela rempli, earn primùm in arcam claufam inferri,deinde fcriba fuo prxfente fabris ac cementarijs erogari iuP fit *. Porro ex iam didlis fatis colligi porcft,non omnino alienum à veto efle^quod plcriquc afle-runt,concilium,fiuc conuentum Ecclefix prin-cipisiu(ruamp; imperio conuocari pofle. Nam amp;nbsp;fi de pontificis Ro. authoritare contendere hic; nolim;tamcn fi officio in hac re fuo non funga-tur,nec exteri forte eius confiliarij amp;nbsp;collegx, Cardinales vulgb appcllati fed canones omnes, quod abominor,amp;difciplinam ccclefiafticant contemnant, aepro nihilo ducant; boni cerrè principis eft eius negotij curam fufcipere,nifi malit Ècclcfiç defertor ac proditor vcrius,quam tutor haberi. Quod non modo Conftantinum, fed plerofque etiam alios imperatores Rom, fe-cifle veteres teftantur hiftorix \

De clericorum ac miniftrorum Ecclefix or-dinatione loco magis idoneo difputaturi fum’. Sed interim animaduertendii eft,quanuis facra

res amp;nbsp;maxime fpiricalis habcatur,nihilominus rcgcm noftrû in cam plurimû iuris arque aurho-ritatis merito hbi vindicarc.Nam epifcoporu Sgt;C archimandritarum crcatio ferè ex eius nucu pc-der, fublata canonicorûarque monachoru elc-ôlionc.Qimd ægrèadmodû fert hodie vniucr-ta. ecclcfiafiicorum hominum natio,querunrur-que vulgo ex aulicorum fecc prophanos abie-difsimofquc homines fibi antillires dari folerc., Vcrùm cos cogitare amp;nbsp;expcnderc imprimis de-cerjCÙm eoruin cupiditas amp;nbsp;corruprio ranra et fcrjVt nullavererû canonum habita rationc in-dignifsimos quoique promoucrét.vtinre prot-fusalioqui defpcrata,hoc veluti cauteriû quod-dam necclTarium vifum fuilTc. Deinde non ira de his rebus princeps dccernit, vt incommodis, h quæ funtj viriilquc medendi facultas Ecclefia; aut eis qui fc Kofvçai'üs eius ede amp;nbsp;capita dióti-tantjOmnino crcptafit. In conlccrationibus nim amp;folennibus ordinationibus liberum eft cisjfine graui morum, æratis, doôlrinæ cxami-nationc neminem in clcrum recipere, amp;nbsp;talcs confccrare ficcrdotes, qüi idonei fint ad qiian-cunquc funólionem Ecclcfiæ, quam princeps ) ipfîs committercvoluetir.Nam princeps impo-lîtionem manuum, conlecrationem^inquifitio-nem ecclefiafticis viris nunquam ademit, fine qua nemo ecclcfiisprçficitur.Hucacccdit.quod cùm princeps patronus fit ecclcfiarum, ac mO-naftcriorum, non permittunt canoncs eum hoc iure

jure fraudati : quod nihil plane aliud eft, quam prælcntatio quædam,fcu nominatio; adeó vc pontificibus oblatum nominatutnque, ft ido-neus non vidcarutjiciicerc Sc aliter cccleftis co-fulerc liceat. Ac certo certius eft, nuUo vnquam tempore ftue canonicos ftue monachos tantum potuifl'e, vt ftne permilTu régis elcólionem ali-quam celebrate ipfts licerct. Eodemque lurc imperatorcs ac reges alios plerofquevfos fuiftc conftat ctiam in elciftionc Rom. potificis. Qua de re multa Gratianus collegit, ad quern leóto-res remitto Optarem lanè aprincipibus ma-c. iorem habcri deledum perfonarum. Attamcn nns.c.infyw-res ciufinodi eft, vt cccleftaftici viri de fc magis, quàm de principc.qui patron! tantû, non ctiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cc ■ i- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Il diliinti.c.hiric

Q^od ft culpam conférant in pontificem Rom. vtplerofqueeorum crebro facere addio,quôd probationé ac examinationem ftbi retinere, Sc legibus omnibus ac canonibus, quofcunquc pafsim foluete côfueuerit,ipfe me nihil interpo-no.Penes alios efto hac de re iudiciû. lllud vnu verè ingenuéqy dico , nihil Rcipub.cccleftæque Gallicæ mihi videri vtilius, quàm authoritatc regis paftores præfici eccleftisji à potifice Rom. obtincre pofsint epifeopi, vt ordinatio, inqui-fitio, ac cqnfirmatio fecundum veteres canones Jibcra ipfis relinquatur, modo ipft offteij fui merninifle velint. Quis enim eft adeo imperitus rerû^vt Rom.curix artes non norit,amp;: quantum

in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e y

DE SAC. ECCL. MINIS T. ca hirudo gallici exorbcat fanguinis quotidic, non fatis intelligatîDicanijquod à viris pennflî-mis^ac diii in Rep.vcrfatis no femel accepi,quä-quam incrcdibile vidctur, quotannis variorum diplomatum àpontifice obtécorum nomine ad feptingéta aur eo amplius aureorum raillia Romain bine exportari folerc,quæ ira illic velut capta vinôtâque detincantur amp;nbsp;euftodiantur, vt nullo vnquam poftliminio ad nos rcdeât.Quid mulca’ln prouerbium abiit iandudum Romana pcrmutatio,plumbi videlicet cum auro, non minus,quàm ilia Diomedis amp;nbsp;Glauci apud Ho-d.l.i. de -an. inerum : cuius amp;nbsp;Vlpianus nofter meminit

Ncc caufari polTunt epifeopi huius regni libera non fore ordinationcm, fi rcg's authoritas nc-cefiarib accedat. Elf enim ad frænandam non paucorum cupiditatem fumme vtilis ac necefla-ria.qualis fuit olim populi confenfus, fine quo non poterant miniftri Ecclefiæ ab epifeopis or-dinarr.Idquepoteft iisobiicEquibus abfurdum videturius,quodregaliorum ànoftratibus vulgo appellatur, regem noftrum in quafdam fui regni ecclefias habere.Quid enim aliud hîc agit ReXjfi paucaquxdâexcipias,quàm quôd àciui-bus cuiufquc ciuitatis amp;nbsp;plèbe quSdam fieri fo-lebatJcuius confenfujVt dixi,paftorcs ccclefiarit ordinabantur.Nam ipfam ordinationemjamp; in-quifitionem,quæ cum beneficij collationc con-iunôfaantiquitus erat,nunquamfibi attribuiti Populo autem propter tumultus amp;nbsp;diflîdia ve-« rifimilc

riGmile eft hoc ius ademptum, ac in principem tranflatumefte.Nam feinditur incertum ftudia In contraria vulgus. Quo tarnen iure ncc fem-pcr ,necin omnibus ccclcfiisprinceps vtitur. Sed de his omnibus infra copiofius diflercmus'. vit.

Q^x Gt poteftas eccleGaftica,amp; quemadmo-dum à politica différât, fatisproinftituto dilTc-ruimus.Nunc de iis videndu eft,pcr quos cccle-Gafticæ res procurantur amp;nbsp;adminiftratur.Quorum varij (unt gradus. Nam, vt Petrus apofto-lus in epiftola Clementis ait,EccleGa magnx cuipiam naui Gmilis efle videtur, in qua prxtev veftores feu epibatas,gubernatorc,prorctajnau-ta,amp; miniftris quibufdam aliis opus eft. Populus cnim inEccleGa vccforibus,epifcopus pro-retæ, prefbyteri nautiSjdiaconi alij qui clerici dicuntur, reliquo nauis minifterio comparan-tur. Horum igitur alij parent, nulloque munc-re eccleGaftico funguntur ; amp;nbsp;hi verbo Grxco laïcij quaG populäres vulgo dici folent. Alij imperant,amp; principatumquendaminexte-ros habent.qui hierarchia à Grçcis appellatur.Qüä-quam co verbo rariffimè vfos fuifle veteres cxi-ftimo. Hi cnim miniftri aliorum, quam domi-ni aut principes vocari malucrut. C^^d eorum , fingulari modeftiæ Sc fantftitati afleribendum

icflcputamus.Sed de nomine, modo vt rem te-neamus, minus eft laborandum . Vrigitur rota • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res commodius explicetur, minifteriû dodlrinæ

diuinç, quod Lucas vocatt/'iaKoif'avTcyÀoyovàce-.teris minifteriis diftingucmus. Circa minifteriû doôlrinæ animaduerrendum eft,Chrifti legatos,fiueapoftolos initio exorientis Ecclefiæper lingulas ciuitates,in quibus Chriftus coieba-tur,adminiftratores quofdam inftituifle,qui gu-bcrnarcntecclefiaSjipfisque præcflcnr. Hos vo-caruntfacerdoteSjquod facrorum curationem baberent,amp; prelbyteros, id eft, feniores, quod prudentia amp;nbsp;grauitate venerabiliorcs cflent cæ-teris. Nam hocGræcum verbum non ad æta-tem, fed ad dignitatem quandam potius refer-mulris exemplisdemôftrat Budæus ' nbsp;nbsp;nbsp;nofter. Quamloquendiformamnoftratesimi-

tantur, feignores vulgo appellantes cos, quos g.c.i.deccf. honore aliquo dignosiudicât.?. Dicunturpræ-h. homi.i. in tcrca miniftri, vt ait Chryfoftomus*, amp;: pafto-resquodminiftrent magis,quàm dominentur cætcriSjamp;gregem fibi cômilTum pafcant.Quod verbum iis conuenire, qui alios gubernandos fufcepcruntjindicatHomerus, cùm Agamcm-nonem fubindevocat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed amp;nbsp;epi-

feopi quoquc,qua(i fpeculatores arque infpcôlo-res funt appellati. Qim ferè fênlu epifeopi ab Arcadio iurcconfulto vocantur, qui pani cætc-;.Z.viï.(/f)n«-rifque rebus vacnalibuspræfunt'. Nam Paulus hono. in epiftolis vtraque appellationc, prcibyteri nê-

pe amp;nbsp;cpifcopi,promifcue vtitur.IdqueChryfoft. Auguft.Hierony. amp;plerique alij annotauerfit^ l-d-c. derot. Vcrùm communis ilia aclminiftrano prefbyte-xorum vifa eft incomoda propter diffidia amp;nbsp;co- ‘ tentiones,quas paricbat.Quare nc vnufquifquc ad fc trabens Chrifti ccclefiam rumpcrct, vt inquit Hicrony.operœpretium duxerunt in fingu-lis ciuitatibus vnum ex prclByterorum ordinc cætcris preficercjira vt cum corum confdio omnia gereret,atque adminiftraret.Huic vni nome epitcopi quod ante omnibus erat, commune, attributum; vtinfigni aliqua propriaque appcl-lationcàcæterisfacilius difccrni poftet nbsp;nbsp;Pro-

byterorum nomen non rcfpuerint”. amp;nbsp;notan- cle.^rtrip. dum eft in fingulis ciuitatibus horum prefbyte-rorum collegium quoddam fuifle, cui præerat cpifcopus .Cuiufmodi eft hodie canonicorum ’’ ’ collegium,qui in eorumlocum fucccftiftc vidé- ~ tur. amp;nbsp;hunc coetum prcfbytcrorum vocat fe-natum Ecclefiæ Hieronymus/’.Nondumenira p-prefbytcri feparatas habebant ecclefias in qui-bus docerent, amp;nbsp;facramcnta adminiftrarent.

Quod vel Sozomenus dcmonftrar,cùm ait, c5-fuetudinem foiftè in Alexandria temporc fuo, vt vno exiftcntc fuperomncs epifcopo, prcfby-teri fcorfum ecclefias obtincrent, populus in eis colleótas folenniter celebraret Scd cref- Î- tdp.'hifl. eentcnumeroChriftianorucupafsimcoftruétç

eflcnt bafilicx feu Ecclefiæ non in ciuitatibus modojfcd eciâ in vicis arque pagis/andcm inter prefbyteros cofufionis difcordiæq; vitâdæ cau-fa vbiquc terrarum diüifæfunt regionibus,iravc vnufquifqs fua ccclefia regioneqj contétus ab a-licnaomnino abftincret.Cuius rei author fuüTe dicitur Dionyfius vrbis Romi epifcopus, vt ex ipfius çpiftola ad Scuerinû epifcopû Corduben-fem fcripta colligitur,quæ integra apud Gratia-num non extat De ccclefiis.inquit, parochia-niSjVnde apoftolica fede confulcre voluifti.qua-literfint euftodiendæ per Cordubéfem prouin-ciam^ac diuidendæ facerdoribus, nihil tuæ cha-rirati melius nobis videtur intimare,quàm vt ic-quaris,quodnosin Rom.Ecclefia nuper cgifle cognofeitur. Eeelefias veto fingulas ßngulis prelbyteris dcdim’jparochias amp;nbsp;cœmcteria eis diuifimus. Sed vnicuiq; ius propriû habere fta-luimusjra videlicet vt nullus alterius parochiæ terminos,aut ius inuadat:fedvnufqui(q; fuis terminis fit côtcntus,amp;: taliter EcclefiâSc plebem fibi comifiam cuftodiat, vt ante tribunal æterni iudicis ex omnibus fibi cômiflîs rationem red-dar,amp; non iudiciû, fed glonam pro fuis aélibus accipiat.Hâc quoqi normâ,chariffime,te amp;nbsp;om-nes epifcopos fequi côuenit,amp; quod tibi feribi-tur,omnibus quibufcûque potucris,notû facias, vt non fpecialiSjfed generalis fiat ifta præceptio. Anacletû auté idé decreuiffe apud Gratianu le« gim’,quod Dionyfius Roms faûu fuiflè refert.

Prcsbyteri.inquitjper caftclla amp;c modicas ciui-tates atque villas debent ab epifcopis ordinari amp;nbsp;ponr.finguli tarnen per fingulos,titulos fiios 4amp;C. Hiftoriographi ''.diuifionem quandam ti- f. t. tpifeopt. tulorutn amp;nbsp;diœcefium in vrbc Euarifto atque 8c. Marcello aiïcribunt .Scd cuius inucntum hoc fuerit,no:? multum arbitror ad rem pertinere. Parœcias autem appcllarunt vetcresfana ilia amp;nbsp;ccclefias,qux fingulis afsignantur presbyteris in cuiufqnc epifcopi dicecen.Sed paulatim corru-pto vocabulo parochiæ appellari cceperunt -vA'aMfan. Quanquam pro tota ilia diœceCi ipfius epifcopi, qua: in varias regiones diftributa eft,frcquenter hoc verbum accipitur,vt poftca diccmus e.Scie-dum eft prætcrca poft hanc eccleftarum parti-tioncm amp;nbsp;diftributionemepifcopiin magnail-la diœcefi fua amp;nbsp;presbyrcrorum in fuis ecclefiis parem non fuifle poteftatem atque authorita-tcm.cum ordinatio prcsbytcrorum,cærcrorôm-que miniftrorum Ecclefiæ ,bafilicarum confe-cratio,amp; quædam alia epifeopo tantum permit-fa fint,non ctiam presbyteris inferioribus

Presbyter!, quoscpifcopo fubcftc diximus. non omnes eiufdem gradus, dignitatis, atque authoriratisfunt.Namarchipresbyteri inter eos rcperiuntur : ficut Si inter epifcopos archiepi-fcopi *. Sunt autem archipresbytcrorum duo

gênera: quorum vrbani quidam dicuntur, atij vicani.Vrbanidicuntur,qui invrbcamp;in maio-re Ecclefia officio fuo funguntur. Cùm cnim epifeopus propter abfenriam forte vel occupa-tiones ffias , non poffit omnia epifeopi mania vcl foluSjVel vnà cum presbyrcris obire, fed curas fuas cum eispartiri ncceilè habeat ; vtilius vifum eft ex presbyteris vnum cæteris præponc-re^qui ea quæ ad presbyterorum officium pertinent,partira ipfe exequatur,partira aliis faciêda prxfcribat; quàm omnibus fimul presbyteris id commitcrc, nccontentio aliqua inter ipfos ex l.e.offidu de commvmionc adminiftrationis oriretur^. Ita-cffi.drchiprcf. que archipresbyter vrbanus èam poteftatem ha-bet in raaiore Ecclefia,quam quiuis presbyter in *5- parœciafibiafsignatahabercdicitur.Sedamp;cx-terisquoquceiuîdem Ecclcfiæ presbyteris, qui eardinaleSjid cft,primarijamp; prçcipui dicûtur ad differentiam corum qui in inferioribus ccclefiis e.t.t.de «ƒ. funtconftitutijhauddubiepræcft Archipres-byteri vicani nullam in vtbc poteftatem,nullum miniftcrium habét,fed in maioribus celebriori-bufquc pagis conftituuntur. Ac fingulis prêter Ecclefiæpropriæ curationem, certarfi ecclcfia-rum,certorùmquc presbyterorum,qui videlicet per minores titulos habitant,infpeâ:io,obferua-J.e.-vlt.ieoff. tiôque committitur'^.Haôlcnus de presbyteris epifeopo inferioribus.Nunc de epifeopis eft vi-dendum , quorum varij quoque gradus repe-tiuntur,

De epifcopiSfqui^adusßnt cpiÇccporum, qutcpotcßasolimfKeriteoritm,quichor repißopi dicebantur. Cap.9.

Epifcoporum varij funtgradus. Qnidam e-nim præfunt vni ahcui ciuicati, Sc vicis, qui illi ciuitati fubfunc.Ec hi fimplicitcr cpifcopi ap-pcllantur. Alij non tantum ciuitati^fed cti't pro-uincia: qua: multas ciuitates complcditur, præ-fident,amp; dicuntur archiepifcopi: quod epifco-pis fupcviorcs fint. Mctropolicani autcm idco vocantur,quiain metropoli aliqua,id eft,matrice ciuitateiam olim conftitutifunt. Alij non v-ni prouinciæ,(ed multis præfeéli funt;amp; in om-nes non folum epifcopos,fcd etiam archiepifeo-pos poteftatem habet.Ideóquc primates,feu pa-triatchæ dilt;fti funt'. 'Hi flint numero quatuor f.f.cZfw.it. (prætcrRomanumcpifcopum , quivertex om- dißin.c.'Drba nium,amp;princepse(redicitur,dc quo raox vi- io.dißin(f.c, debimus j Conftantinopolitanus , Aicxzndri-nus , Antiochenus, Hicrofolymitanus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antiqua

bus Sc alij quidam veluti minorum gentium pa- dcpriui.c.ft-triarchæ adiedli funt, Aouilcienfis , Cancua- cnfinEi^t. c. henfis,Biturigenfis amp;nbsp;Grandenfis. Idco autem Coßatinap.c. inftituta eftpotifsimumhæc hierarchia, vt au-guftxilliusac diuinæ ciuitatis ,,quam nos Ec-elefiam vocamuSjVnltas ac tranquillitas melius confcructur.Na Ecclcfiavna eft,inquit Cypria-nus,quxinmultitudinemlatius incremeto fœ-cuditatis extcditur.Qiwmodo foils multi radij.

^cdlumen vnum:amp;rami arboris multi, fed ro-loquitur, bur vnum tenaci radicefundatum'f.Deinde hu-ius ordinis hicrarchici ingens in co côfpicitur vtilitas,quôd ficut epifeopus conuocat presby-teros fiiæ ciuititis Se vicorum ciuitati fubiedo-rum.vt eorum confilio res cccicfiafticas admi-niftrctjamp; Gontroucrfias dirimat.-fic archiepifeo-pus,aut patriarcha fuæ prouinciâc aut nationis antiftites cogit amp;nbsp;cogregac^quo grauiora nego-tia in ampliori maiorique conuentu traftari ac definiri pofsint,amp; qux perperam ac iniuftè dc-creta,vcl iudicata funtj ad maius iudicium gra-Ji» 7 3 er ‘^^“™^cf‘^’^^’^f'-”^^’-Nambuius rei gratia iÿnodi ’ tamciuitatumjquàm prouinciarum,atque na-i.iS.dift.c. fl. tionumfingulis annisindicifolcbant'.C^od Sc eut ohm. Je conftitutione quadam præcipit luftinianus 11-TnoJ f'a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,antiquitus cùm epi-

■ feopi otio, vt verifimile eft, fuo confulerc vel-Icntjvicarios quofdam epifeopos ordinäre foli-tos fuifle,qui vulgo eborepifeopi dicebantur, authore Damafo in verbofa quadam cpiftola, quafi gt;œplt;««i,id eft, ruftici epifeopi : quia non in ciuitate.fed pervicos amp;nbsp;pagos munus epifeopi quadantenus gcrcbant.Nam lcdorcs, exorci-m.eonc.tyfn. ftaSjCStcrófqueinfcrioris ordinis clericos ordi-tyr.c.ij.fow. nare ipfis licebatjquamuis presbyteros, aut dia-ordinäre non poflent”*. Verùm hoeprx-f.S-erio.c. textu^quod cpifcopalem honorem fibi infolcn-ecclefis, 68. tcr arrogarcnt tandem,nec vlla fatis bona ratio corû inftitutionis apparerct, id munus omnino fublatum

AC BENEriCIIS LIB. I. Ij fublatumatqucantiquatumeftamp;c facile mihi perfuadeojarchipresbyteros, dequibusantèlo-cuti fumus, in eorfi locii fuccefliffe, quibus neq-, epifeopi nomen attributû eftjUequc aliud quic-quam corum,quæ epifcoporum propria funt: ne fortafle ipfis audaciæ arque infolétiæ illius, propter quam deiedi fuerant minuti ifti epifeopi, occafio præberetur.

De eptfcopo 'R.omano.itcde ctMamplitudine authoritate,tum dquot; nominibus yariif, qui-.

Epilcopus Romanæ vrbis,quin primus patriarcharum olim habitus fit, dubium non eft» Id enim variis cociliis amp;c principû fandionibus cftconftitutum”.Vnde in hiftoria ecclefiaftica quot;• non femel legimus ius conuocandi vniuerfalis concilij ad ipfum pertinere. Qium poteftatem à Chrifto acceperit.nccncj meum diffinirc non eftjfedtheologiac profclToriim.Ego ctcnim,qui me iurifconfultum profiteor,de his rébus tan-quam politici cuiufdam ordinis caufa hominû confenfu inftitutis.ita diflcroiveritusfcilicet, ne theologi noftri temporis aut interdido mecuin contendantjautmeexiuremanu cófertum vo-cent,quod temerè in proprias ipforum poflefii fionesirruerim.Siueigitur hoc datum eft vrbi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

quæ caput imperij crat, fine apoftoli Petri me-moriæ,qui primus in ea fediftc dicitur^aut deni-queipfiusChriftiinfticutioni,vc vulgo rcceptfi

cftjConftat vetuftis tcmporibus.primam, prici-puâmquc fcdem cpifcoporum in Ecclcfia Rom. fuifTe.Quo honore arque dignitatc initio moderate admodum vfi funt, adeo vt cætcros epi-fcopos fracrum.collegarûmquc loco femper ha-bucrintjUcc imperium excrcerc in cos regum aC principum more vnquâ in animum induxcrinr. Idquodex cpiftolts Hicronymi ad Nepotianû amp;nbsp;Euagrium Facile perfpici poteft.Nam amp;nbsp;con-cilio Carthaginenfi Ill.capite XXVI. vetitüm fucrat.he quis princcps faccrdotû, aut fummus faccrdosifcd tantum primæ lèdis cpifcopus ap-0 c primât fc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;.Itaquequod de fummo Romanç vr-

bispontiftcatu Icgitur in noucl, luftiniani, qua de præfcriptionc centu annorum loquitur, qui-■'» bufdam valdefufpedium cft, nec irt Græco lu-* ■ ftiniani codicc-dv''«“p«i'reperiturca conftitutio.

Hinc Gregorius potifex Rom. loanni cpifcopo Conftantinopolitanæ vrbis,cpiæ noua tune Roma propter tranflationem imperij dicebarur,ve^ hemeter obftitit,ciim imperacoris Mauritij au-» thoriratc Frétas epifeopu Fe vniucrialé Ecclefiaî effe coritenderet, amp;nbsp;extat ciuidem Gregorij in Gratiani collcdlancis cpiûola adEulogiiimpa-triarcham AlcKandrmum Fcripta, qua epifeopt vnîuerlalis titnlû, quafi fuperbâ infolentémquc /•ƒ■ nbsp;nbsp;nbsp;95- ^ppellation-cm rcFpuitVcrùm non ita multà

âijlini}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BoniFacius tertius magna contentione à

rhoca imperatore obtinuit, vt cpifcopus œcu-« ôacnicus amp;nbsp;vniiicrfalis Hcret ; eâmque authori-tatcin

AC B ENEFICIIS LIB. I. 14 tatcm cætcri eius fucccffofes non folùm mordicus retinucrunr,fcd inirabilitcr auxcrunt etiam: præfercim à Pipini amp;nbsp;Caroli Magni Francis rc-gum temporibus,qui ftiidio incrcdibili Ecclc-fia Romana funtprofccuti,adeóvt regil excédât faftigium pontificatus, amp;nbsp;magnltudine fua nunclaborare vidcacur. Admirati Flint veteres . facerdote Commanorii in Ponto, cui vt à Stra-bone literis proditum eft^regum Ponticorii tem pore maximus fccundum regem bonos habeba-turjSe regium diadema geftare liccbat. Comana etiam imperio eius fubcrat,cum facris ferais, qui hieroduli dicebantui'jnó pauciores fex millibus,in quosomnem poteftate habebat jdem-pta folùm vendendi facultate.Nec eo inferior pcrhibeturCommanorufacerdos in Cappado-cia,de quo multa idem author fcribir. Fucrut 8c alij,quorum fplendoramp;: magnitudo multii cc-lebratur.Verùm ea eftPontificis Romani amplitudo amp;nbsp;maieftaSjVtomncSjquotquotviquam fuerunt pontifices ac facerdotes longo poft fe interuallo rcliqucrit. amp;nbsp;hsc , vt ita dixerim monarchia magno confenfuChriftianorum i-deorecepta eft, opinor, quia tor tantaque inter cpifeopos crant difsidia , tarn diferepantes fententiæ amp;c volunrates, vt in ilia iam propc-modum ferrea state nullum altud prsfentius remedium ad conferuandâEccleftævnitatéfu-perefte videretur.Scituctcnimeft illud FFomc-rr.ovK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OTÄvwif«VW, as lulpKni ïg, s pgt;«s'iAius«

Qujdquod naturales dicuntur cfTe conucrfio-ncs Rerump.vt mirum non fit Ariftocratiam a-liquando in Monarchiam commutari,amp; rurluj Monarchiam in aliudgubcrnandi genus, cùm vel hæc in Tyrannidem , vel illain Oligarchiâ dégénérât. Étenim Hicrarchia hæc de qua la-quimur,ecclcfiaftica eo cuafit, vt no abs rc quis' ciuili cuipiam gubernationi earn comparauc-tit:tametfi longé dignior auguftiorque habea-tur.Ncc fané me fugit quid Chriftus ip(c de nul nerisecclefiaftici, amp;nbsp;principatus arque imperij difcriminc Apoftolos fuos docuerit, qurdquc Perrus ea de rc fcipfcririn graui ilia cpiftola.qu» epifeopi officiû ab eo defcribitur.Sed hæc theo-logislibentcrdilcuticnda relinquimns. Quæfi-tum eft àplcrifque, cur epifeopus Rom. Ecclc-fix Papa appcllctur,quafi hoc vocabulum cætc-ris epifeopis commune non fit. Verùm illi ma-gnopere falluntur.cùm ex antiquis feriptonbus eóftetjomnes epifeopos ac presbytcros,qui fan-ditatevitæ amp;nbsp;dodrina commendarentur,ho-not. in c. noris caufa fie nucupari olim confueuifle î.Pau-Prf/gt;rf.4o. ca ex infinitis exempla hîc profcram. Hierony-#'”• musinepiftolis, Augullinum epifeopum Hip-ponenfem fubinde Papam vocat. Apud eündé Athanafius J Epipbanius, Euagrius, Alypius, ! Chromatius,Theophilus Papædicuntur.Marti-nus epifeopus Bracarenfis paffim apud Gratia-num Papa vocatur, 8c fæpc concilium Martini r. e.ef,rn. 8. æ commemoratur ab codera ’’.Sic enim ferè i.i.npmiL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lißj-un»

AC BENEriCIIS LIB. I» ij librum vocanc,qucm is ex variis Græcorum iy~ nodis cxcerpfit acquc collegit. Cyprianus quo-quc Papa crcbro appellatur in iure pontificio ƒ f. jj, Nam-««^« Græcum nomen à vetcribus vfur- diflm.c.omnif patum parrem fignificat , vcl Suida authore. de conf d'fl.i. Hine Arrianus in Bithyniacis fcribic, louem à Bichyniis ■rm.'sreeM appellari (olitum fuifle. Sed vtilgo rcceptum cft.vcvni Romano pontihei hoc vocabulum attribuatur. Illud quoque proprium efle Romani poncificis nonnulli tradut, vt (eriius (cruorum Dei nuncupetur'. Quo per- fr», tinent vulgares ncc omnino infulfi verfus, quos Dccrctorum Gratiani interpres tefert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.gl.t.c.qM~

De Synodis iam aliquid attigimus fuperio-ficapite.Sedea res pleniorcm difcufsioncm re-quirit.Sunt autem Synodorum triagenera.Vnu eft carum quç à cuiufque ciuitatis epifeopo ccle-brantur.Nam cpilcopus facerdotes ac presbytc-ros parœcix fuæ quotannis co’nuocarc folct“,. 4.c.4»nij.i8. Sed quoticSjautqUo tempore anni lure pontifi- diflin.c. Sicut cio non fatis exprefTum eft. Itaque Etc fpedtan-da ertt confilctudo. Nicccnfis cnirii concilij ca-

non quo ccrtum tempus definitum cft^dc pro-uincialibus conciliis loquitur, de quibus mox ‘■‘t. diótun fumus *. Qjwdà plerifque animaduer-ïS.dijl. fumnonert Actametfi folenne ordinaritim-que fitjfacerdotcs qui ecclefias regunt ad Syno-dum conuocaremon ctiam cæteros cleficos amp;: arcliimandiitas feu monafteriorum prxfules:' tarnen fi iuftaaliquacaufa epifeopum moueat, his etiam mandate poteft vt ad fynodum acce-d-c.qtiod ƒ(- dant De fodalibus mcndicantibus aliquando f-erkif.dcïnd dubitatum fuit.Vcrùm Gregorius pontifex cô-ftituit cos ab epifeopis cogendos non efle vt ^olctinibiis fynodis adfint '. Illud ammaducr-i^.q.i.not. fionedignum eft, eos qui ad fynodum ire non »gt;!r. ddePtis. compelluntur^canonibus in fynodo editis ob' de off'.ordi.c.. temperate nihilorainus debere . Olim hi con-cxorc.dcprt. uctus indicebâtur vt epifcopus fimulcum pref-f.fdp.«(•ƒ»,•ƒ byteris de difeiplina cleri,de cauffis ecclefia-dccxccf.prd- fticis, dedöótrina diuina dchberarct. Nihil c-Id. nim quod paulb grauius efict epifeopi abique co cœtu, ac veluti fenatu quodam facile dcccr-ƒ iç 5. y.j'n nebant f Sed huius honeftiffimi inftituti vix decre. vmbtam hodie retinemus. Synodus prouincia-lis eft conuentus epifeoporum cuiufquc prouin-ciæ , qui à metropolitano aut patriarcha eon-rrgn/i. 3. uocatur Addit Gratianus authoritate etiam diß. tota. Romani pontificis præfcnte ipfius legato con-iS dt/}. cilla prouincialiacelebrari*. Quauis autem hic . c. regu- conuentus pr.x'cipuè epifeoporum fit : tarnen ab Innocentio tertio conftitutum eft , collegia ec-clefia-

conuocari debcrcQiwd tamcn plcrifquc iu- i.c.-vlt. dehli lispontificijdoifloribusparuniprobacur CAr- j«* fiunt .i chimandritas inuitos adcfle non cogi , vulgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

teceptum eft, quod finguli cpifcopi poftea ip- .XX'wÄ fis cxponant,quæ in concilio gefta, conftituta-quefunc Scdveriuseft,non bos tantum ,fed decerni-interdum ctiarn laicos homines adeflc dcbcre: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/(ƒ.

quodvc). corum interfit fortaffis , vcl necefta-rium fit eoru con [Ilium Nec aliter hoc deft- die. niri pofle videtur, ciim ex varictatc caufarum pendeat. Et animaduertendum eft huiufmodi'^ lynodos fecundum vetcres canones bis in an- chabeati no aut faltem femel celebrari”. Ac ineo con- mi'à uentu traótantur Sc iudicäntur caufæ ccclefia-fticÇjtotiûfque cleri mores reformantur, amp;c cor-riguntur, vr (cribit luftinianus fynodus ti?-Antiochena conftituit Cuius rei gratia te-ftes, qui dicuntur fynodales , conftitui mofis eft, ficut amp;nbsp;in cuiufqucepifcopifynodo?. Nam q. c. epifeo-fiquidgrauiusoccurrat in conrtentu epifcopi, in fyno^ Sc prcsbytcrofum quod maioris amp;nbsp;amplioris lt;:• conuentus iudieium poftulet, aut fi quis ab eo ihiuria fc affedfum conqueratur , ad conci- ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

r' a -r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j f’’Ox^rzo. ii.

quæhtuin clt an epilcopus in co conuentu de-poniac de gradu fuo dciici poffit. Et certu eft , ... prifeis temporibus id vfitatum fuiflùAScd n^ochèna c it tificiis quibufdam dccrctis talis condemnatio c./i,jHiidpro prohibita eft , inconfulto Romano pontifice

f.c. dcatfdtus SeJ Gratianus aie huiufmodi concilia ad ^6‘^not' in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam ad conftituendum,vcl

l:ap. €x°tua. diffiniendumefficaciaeffe'^. Vcrùm hanc Gra-de clcr. non tiani fcntcntiam improbant multi exiftimantes fynodum piouincialé canoncs conftituerepof-

v.i8 dißtn tn fe qui intra prouinciæ fines vim babcant \ Cu-princip. . t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

^.‘'lo/.ibid lus rcipleraqiic exempla ex veterum monumen-tisproferre Ucet. Sanè in iudicândis caufis cc-clefiafticis antiquitus multum Romanæ fedi tri-butum eft, adeo vr plerunque cius fedis arbi-trio indicia epifeoporum atque adeo concilio-rum prouincialium vel infirmarentur, vcl rata mancrent.Quod vel ex canonibus Sardicenfis quis e- concilij perfpici poteft i’. Ac fi tametfi magna pi/copHs.z.q. fæpefuetitbac de re contentio,amp; canonibus a c placuit concilij Milcuitani ab epifeopis Africanis pro-' bibitæruermrbuiufmodiprouocationes quas ctiam magnopere deteftatur Bernardus libro 3. de confid. Romani pontificcs ad extremum ob-tinuernnt, vt corumiudicio cætcri omnes epi-b ecti^d feopi fubeflent, vtque ipfi nullius cenfuræ ef-fientobnoxijQupdad caufias tarnen attinetin f. «fwjni. 7. quibus ad Romanam fiedem bodic intcrponi-î-4- turappellatiOjdecrctaBafilienfiscôcilij in Galba ferè obfieruantur,ncc dificutitur aut iudicatur Romx negotium ,ficd in qua diœccfi lis cœpta c. tit. de eau- eft,in ca indices dantur Supereft vt de fynodo p.Z pra^.^ÿ- vniuerfialiamp; œcumenica aliqnid dicamus. Ac in conroru. imprimis quçritur,qni interefle bine lÿnodo dc-beant.-quod Panormit.fatctur nullo iurc exprefi-fum

fumcflc'^. Et fané magna canonum decrcto- dmc.^^uc. riimquc pótificiorum varieras hîc repcritur. De • epifcopisorbis Chriftiani minus dubitatur.Sc extacin dccrctalibus formula amp;nbsp;conccptio lu-rifiurandi, qua obftringuntur omnes epifcopi, vtadiynodum veniant'. De monafteriorû an- cc tiftibus,presbyterisj amp;nbsp;quibufdam aids clericis quot;'quot;f-aliquot exempla Icguntur in iure pontificio f, Reges prætcrca aclmperatores,non adtuilleta-turn fynodo, fed amp;nbsp;præfuifl'e Icgimus Sed amp;nbsp;nm 6).di(K alios quoque laïcos homines interdum concilio g-o/wHrlt;t»z. adhibitosfuiflcconftat *.Vcrum illud fcrupu- ^M^-c-nos lum plerifqueiniicit, quód immenfa illa quo-rumlibctclericorumturba non videtur abique magnoincommodo,8e confufioncadhficcon- q-z-c.^dria uentum admitti pofic. Deinde alienum videtur *5- 'i'-ab ecclcfiafticadifciplina.vt latei de ecclefiafti-cis negotiis iudicium faciant Confufio autem vitari püteftjfi ex fingulis prouineiis moderatus i.c. bene qui. ahquis numerus eruditiorum ac probatiorum ‘^{-96 dijb.c. cligatutjSe ad fynodum mittatur. Nam 8e alto-qui paftoribus deftitutæ manerent Ecclefiæ. Dc laïcis verb nihil aliud refpondendum nunc oc-currit,quam quodNicolaus Pót. fcribit ad Micha. imperatoremlt; Vbinamlegiftis.inquit im-pcratores antccefTores veftros fynodalibus con- ” uentibus intcrfuilTejnifi forte in quibufdamvbi dc fide traófatumcft quævniuerfalis eft,quæ o- ” mnium communis,quænonfolum adclcricos, vcrùm etiam ad lai’cos, 8e omnes omnino per- ”

tinet ChriftianosîQuamuis enim iudicia ccclc-L J. c. tene fiaftica (oliexerccantfaccrdotcs clerici ^.ras'quot;- menvbi de eo negotio agiturquod adEcclcfiä vniucrfalem pertinct,quæ no iolum ex clericis, m c.Ecdeßa. fedetiam ex laïcicconftat”': æquum non eftlaï-flecSfi.dijè.i. (-ps abhuiufmodideliberarionibus(ummoucri, fed communi potius decreto omnia diffiniri, quod Sé ab ipfis Chrifti apoftoli s obfcruatfi fuif-fcfatisLucivteftaturhiftoria Arque ira cele-o.^'.c.cÀdria berrimi luris pontificij dodorcs fenferuntquot;: ra-«w.i. 65. (il- mctfi Panormitanus in libro quæftionum laïcis deliberationem amp;nbsp;confilium permittens ,'iudi-ucium ac diffiniendi facultatem adimar. Nolim tarnen in bunc conuentum quoflibetlaïcos pa(-fim recipijfed cum regibus amp;nbsp;principibus eos qui in quaque prouincia infignis alicuius do-p dic,c.adß- drinæ , fanditatis nomine celebrantur /quot;.Id-quefivnquam alias, maxime hoc feculo neccC-farium eft,quo epifeopatus èc facerdotia indo-difsimis hominibus amp;nbsp;àrcligionealienis defer-ri folent.Prifcis temporibus rarum ac prodigio fimile habebatur aliquem Ecclefiæ præfici, qui diuinarum literarum dodornon eflèt,nec ideo laïcorum contemnebarur iudicium. Cùm igi-tur hodic epifeopi noftri paucis exceptis, fam-rum liücrarum feientia cætcris ex populo longé inferiores fint,quonam orc foli de rebus diuinis iitdiciurn fibi arrogabunt?

Depidconif.ïîypodidconis, Çr dliis inferioris ordinis grdduf clericis. Cdp.iz.

Hucufquc de iis ecclcdarû adminiftratoribus tradlauim’qui miniftri doôlrinç diuine dicutur: iam de cçteris eftvidcdû,id cft:,DiaconiSjHypo-diaconiSjamp;c. Dicûtur auté Diaconi verbo Græ' eo epifcoporfi miniftri, ncc cpifcoporû modo, fed etiâ presbyteroiii, vr concilio Carthaginicfi quarto îfancitûcft.Etquâuis Diaconi leu mini-ftri vocabulum epifcopis quoque ac presbyte- SI- difl. ris conueniat magis quàm principis aut domi-ni, atque ira olim vfurpatum fit,tamçn ijs de quibus loquimur propric id tributum cft, vt fa-cilior eflet eoru àcxteris diftimftio, Appellan-tiir amp;nbsp;læuitæ aliquando, proprer fimilitudinem minifterij-.lege liquidem Mofaicainftitutifunt Izuitæ, vt Aaronifaccrdoti inferuirent, ac mi-niftrarentL Quamobrem in cœtu facerdotum, ’■.ii.J/Æc.i. aut coram facerdote aliquo diaconis federe ve-titumeftf. Inftitutio autem corum orta cft ab pi^ruenit. ApoftoUs , quanuis prcsbytçri feu Epifeopi à Chrifto ipfo inftituti fint, vt air Cyprianus E f Cym enim Apoftoli in diuina dodtrina qçcu-pati miniftrare non pofl'ent menfis, quaj pau-peribus turn parari folebant, feptem Diaconos, fiue miniftros cius operis gratia conftitueruntc. Eorum igitur officium olim in curapauperum præcipuè, amp;nbsp;rcrum carû quæ Ecclefiæ oftercbâ- x. c. pr^càpi-tur J pauperum clericotùmque alédorum gratia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

tioncs ad akare faélas rccipiant, cum hypodia-conisfùis ^.Proinde quidam iuris pontificij cq-fukus nóleuisapud noftratesauthoritatis, Dia-conuSjinquiCjhofpiralitatis nomé eft, presbyter de ata . ætatis quot;.Sedpofteàid munus auétum eft^vr Clc-5î(d/. tard, mentis amp;nbsp;Euarillireferipta indicant. Ait enim verb.cardina- Clemens,Diaconi Ecclefiæ fint tanquam oculi epifeopi oberrantes, circunluftrantes cum verecundia adlus tonus Ecclefiæ, perferutan-tes diligentius fi quem videant vicinum fieri præcipitiOjamp; proximum efie peccato,vt référât hoc ad epifeopum amp;nbsp;ita epifeopo fuggererc, quæ ad cultum Ecclefiæ amp;nbsp;dilciplinam eins b. c. diaconi. pertinent, diaconis cura fit Et Euariftus,Dia-coni, inquit, qui quafi oculi videntur elfe e-»» pifeopi, in vnaquaque ciuitate feptem debent » efic^qui euftodiant epifeopum przdicantcm^ne ipfc epifeopus ab infidiatoribus quoquo modo ” infeftetur.aut Içdatur à fuis,autverba diujna dc-” trahcndo.autinfidiando polluantuc vcl defpi-ciantur^led veritas fpirituali redolear feruorejamp; pax prædicatalabiis cum voluntatc animi con-55 d^ft”'“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'-Hieronymus quoque ad Rufticum de

’ Diaconis ita loquitur^vt magnum fuifle eorum » munus in Ecclcfia facile appareat. Diaconi, in-” quitjluntquosin Apocalypfi legimus,lepte an-agt; geli ecclefiarû, hi funt feptem candelabra aurea: hi funtvoces tonitruorû,virtutû operarione præ clarijhumilitatc præditi,quieti,humiles, euâge-lizantes pacemjannûtiantcs bona j diflentioncs StC

AC BENEF ICIIS LIB. I. 29 amp;nxasamp;fcanclalarefecantcs:docetcs,foli dco ,, colloquetesintemplo, nihilpcnitusde mundo ,, cogitâces;diccntes patri amp;nbsp;matri, Nó nouivos: ,, Si filios fuosnon agnoiccntes.Sine his faccrdos „ nomen non habet, ortum non habet, officium ,, nonhabet.hicminifterDcidicitur: quiaferiptû „ eft; Maior eft qui miniftrat,quam cui miniftra- „ tur. amp;nbsp;ficut eft in faterdote miniftratio, ita in ,, miniftro facraraenti difpenfatio. Sacerdotibus ,, ctiam propter prçfumprionem non licet de mé- „ fa domini calicem toliere,nifi eis traditus fuerit ,, à diaconis, ita enim dominus nofter omnipocés ,, vniuerfa difpofuit, vt qui maiorem fc eflc credi- „ derit,minor eflet; amp;nbsp;qui minor vidcrctur,maior ,, exifteret.Deniquequam hoe verum fit,ipfeper-pende.Læuitæ componunt menfam dominidç- j, uitæ facerdotibus cum facraméta bcnedicunt, ,, afliftût:læuitæantcfacerdotcsorant:vt fidiftin- ,, ého locorum creditur in mundo,etiam in altari », Dei videant fibi epifcopi qui fuperbi funt, dia- „ conos anteponi.fi humiliratem diligunt, amp;dia- ,, coni maiores fe eflc in co quod funt humiles,rc- „ cognofcant.tuncdemumvtaureshabcamus ad ,, Deum,diaconus acclamai,ipfc prædicat,ipfc „ hortaturjpfe ctiam commoner aftantibus facer-dotibus,ne leuker hac vocem qualoquiturhçc, », amp;paccmannuntiat,audiant,autnegligenter a- ,, fpiciant.Sufficit huic ordini, tantum fuiflc per „ Deum conccflum,vt non folus faccrdos in tem- d.c.dixcoHt.f, ploDeifolum agcrcSc implerc vidcatur Ex

quibus locis planum vt arbitror fadum eft/um ctodlrinam diuinam 8c facrorum procuracio-nem,tum difciplinam ccclefiafticam ad diaco-norum munus amp;nbsp;funétioncm aliquatcnus pcr-tincrcj quanuis non folum cpifcopis, fed etiam presbyteris inferiores fint.Exriterunt fané non-nulli quondam adeo vccordes, vt eos presbyteris anteponcndos,ncdum cxæquandos efle con tenderer, aduerfus quos acriter inuehutur Hie-if !n Epilt. ad ronymus ‘,8c Auguftinusf, Et banc feribit Hie-c.legi- ronymus caufam fuiflè tantæ infolentiæ amp;nbsp;fu-»j^.55. difl. percilij, quia diaconos paucitas bonorabilcs, quaflto. presbyteros turba contempiibiles faciebat. De trflâ. ÿ. ICI Di^conis Romanæ Ecclefiæ Cardinabbus vulgo appellatis,qui moribus noftris epifeopos orn nés non modo presbyteros antecedunt, paulo póft difleremus. Hypodiacom longo poft Dia-I conos tempore inftituti fiint, quod diaconi om nia quæcunquc ad minifterium fuum pertinent obire 8c cxcqui præ multitudine negotioru non poftent,nondum videlicet inftitutis ordinibus, qui inferiores dicuntur. Subeft ergo Hypodia-conus diacono , vt presbytero diaconus,iuxta vêtus prouerbium «Aîaos (/Iouà« , Jlumirm

g. c.cleros, ^‘“^0'7-0«,idque VOXipfafatisindicate.Arcbidia-II. diflin. çoni ex corpore diaconorum creari primùm fo-liti funt eadem ratione qua 8c Arebipresbyteri ex presbyterorum ordine, de quibus fijprà lofe. dic.c.legi- cuti fumus * : nempe vt quæ ad diaconorum of-mKf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficium fpedant, tam ipfi cxæquerentur, quàm à

AC BENEFICIIS LIB. I. 30 diaconis exequenda perficiêdaque curarent ac iubcrcnr \ Horumque inftitutionénouamnon i. c.perleClu: effcjCX co confiât,quód Hieronymus eorum meminerit adNepo. amp;nbsp;veterum alij plerique^. A-Tradunt amp;nbsp;biftoricotum nonnulli Laurentium martyrem fub Sixto Pont. Romano hoc mu- quu.c.vlt. nere funólum, Se pecunix ccclcGafticæ eufto- hii'io.tr/p. diam habuific. Perró huic diaconorum cœtui qui fub epifcopo oblationum omnium obuen-tionumquc cccleiïaflicarum curam habeb^nt, ciim valdc excreuiffent ccclefiaflicï poflefsio-nes ac reditus, adiunóti funt œconomf, vclpo-tiusin ccconomoshoc onusreieélü cfl': vtli- I. c.quoniam berius poflent diaconi presbyteris facramenta ’iojw.ig, difpenlantibu? in Ecclcfia afsiflerc amp;nbsp;miniflra- 5' re ; ne prædiorum pofïefsionumque procu-ratio varixque htcs, qux eatum rerum nomine moueri folent, à facró fpiritaliquc rnupere eos auocavcnt nbsp;nbsp;H orü crcbra mcntio efl in confti- m. conc.Cldl

tutionibusIufliniani.Tamctfi autempresbyte- «ci.c. lö.cr rorum gradus quam diaconorum longe fubli-mior nunquam non habitus fit, amp;nbsp;contradi-

rorum authoritate rcpreffa fcmpcr ac damnata: illud tarnen obtincri ad extremu non potuic, vt archidiaconi in prcsbytcros, atq-, adeó in archi-presbyïeros ipfos potcftatcm non habcrent. Id-quc cxcufatur boe prçtcxtu,quôd Archidiaconi non modo infpeftionem amp;nbsp;obfcruationem, vt olim j fedcocrcitionc etiam iurifdidioncmquo

R.f I de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcluti quodam magiftratu fungan-

^^^hid.e.fcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aurcm dignationis hoc munuî

difl. fuiflc fuperioribus feculis in Galüa, vcl illiid ar-gumêto eft.quod noftrorum annalium fcripto-res memoriæ prodiderint,Ludouici Craffi Frä-corum regis filium jn Eccicfia Parifiéfi hoc mu-nerefundum fuiflc.Quaquam id alia etiani ra-tione fadum dici fortaflè poteft.

Ordo poftulare videbatur vt poft Pótificem Romanum de ampliffimo purpuratorum collc-gio qui Cardinalium nomine cenlentur, difte-rercmusifcd quia inter eosepifeopi quidâ funt, alij presbytcri,alij diaconi,melius effe duximus amp;nbsp;ad docendum accommodatius de diaconis aliquid prins attingere. Et videntur Cardinales appellat! quafipræcipui atque primarij, cæterlf-que epifcopis,presbyteris,amp; diaconis digniores ac præftantiorcs,non aliter ac magiftri quidam militum dicuntur Cardinales in vcterc indice ciuilium,militariumquc officiorum, qui abfquc vllius authoris nomine editus eft. Nam epifeo-po Romano ad tantæ maieftatisfaftigium eue-do,par crat nonfolùm epifeopos vrbi vicinos,à quibus confecrabatur,fcd presbyteros amp;nbsp;diaco-noÿ quoque ciuldem vrbis fimul tum capite fuo paula*

AC BENEFICIIS lib. I. }t paulatim crcfccrc,cnm prxfercim horum confi-Iio VC quiuis epifcopus fiuc archiepifcopus in Ecclcfia rcgenda ab initio vterctur,vc ex iam di-Û1S pcrfpicuum cft.Non enim videntur presby-terivrbis Roma: aut diaconi multo maioris o-lim dignationis^quam aliaru ecclefiarura fiiifTc. Idqiic Hieronymus Ecclcfix Romanx presbyter amp;nbsp;ipfc crebro affirmât. Cuius temporibus Cardinalis appellationcm in vfu nondum fuifle verifimilc cft,ciim nufquam ca vox in fcriptis c-lus rcperiatur.Deducitur atitcm à Cardinc, nifi fallor,quo fuftinentur amp;nbsp;voluuntur oftia fiue ia-nux. Eorum fiquidem confilio, nutu amp;nbsp;autho-ritatc totus orbis CbriftianuSjmoueri, volui, fu-ftentarique crcditur.Indc apud Latinos autho-rcs hx loquendi formulx manatuc,In co rci cardo vertiturjd cft,cx co tota res pendet ; amp;nbsp;Car-dincm caufx in aliquoponere, id eft, fummam litis conftituerc. Qmntil. Hîc caufx cardmem gt;» ponitjin quo fi vidus fuerit etiam in fequétibus ruit. Quanuisigiturvfitatu non fuerit apud vc-tercs Cardinalis vocabulura,tamcn ratio proba-bilis oftenfa eft,quamobrcm fumma ilia Ecclcfix columina mine ita appcllcntur. Sed omitté-dum non eft aliquanco latius olim acceptû fuiC-fc vocabulum ab ils,qui illud fabrefccerunt arque vfurparunt. Nam Gregorius magnus fxpe-numcro in epiftolarum voluminc de epifeopis loques facerdotes cardinales eos appellat, quod presbyteris,vt fupra diximus, maiorcs Sc excel-

tt.c.rdatio.c. lentiores fint*.EtLco^prcsbytefos cardinales c ‘pad^r'ali^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ^icio vocat, nó quofuis ptcsbytcros, fed

p. c.i.ile ofl^. mus, rem diuinam fimul cum epifcopo fuo fa-archipref. lib. cjunt : Canonici hodie Vulgb appellati. Xlittd 5. f/ecref. quod in quibufdam ciuitatibus, cuiufmodi Ra-uenna cftamp; Cornpoftclla,etiamnum facerdo-res quidam praccipui hoc nomen retinent. Sed Iplendor amplitudoque Senatus illius Romani, qui ex cardinalibus canftat,facit vt hodie in cæ-teris ecclcfiis,excepta Romanajudibriis obno-xia fit non minus quàm luetotij régis apud noS

5ifta appellatio Hi enim à regio non longé ab-funt fafl:igio,eorumquc infignc cft ruber pileus.' Cuius vfiim Innocentius III I.ornandi eins or-dinis caufa ipfis concefsir.Ex his facilè efl: colli-gere quod interprcs Decret, quodâin locofcri' bit, Epifcopi cuiulqne ciuitatis maiorem quant

• diaconi aut presbyteri Roraanæ Ecclefiæ cardi-nalis dignitatem efie.Quod vel authoritate Au-guftini confirmaturinquadam ad Elicronymil Romanæ Ecclefiæ presbyterum Epiftola. Qua-quamjnquit, (ecundum vocabula quæ vfus ob-tinuit, epifcopatusfitpresbyterio maiot.-Augu-t. c.guanqua tamê Hieronymo minor eft’'. Necalianr ‘g - cficcaufampresbytcrorum autdiaconorumvr-

. , bis Romæ,quàm cuiufcunque alterius ciuita-demonftrat Hierony.in Epiftolaad Euag.f glof, Qupd qilidem facrofandlæ poteftatis eleuandæ gracia riunc à me ditftum nolim quifquam exi-ftimet

ftimctjfedvtfons amp;nbsp;origo eiufdem raagisin-notcfcat.V crum hæc inualuk confuetudo, quæ fpeciofis quibufdam rationibus vulgo defcndi folctjVt tarn presbyceri quam diaconi Romanæ Ecclcfiæ cardinales longo interuallo omnes a-liös epifcopos ac presbyeeros antecedant^ Ac j . tametflad dignitatem epifcopalcm promoucri fan.inycr^â. cos quotidie videamus,certum tarnen atque ex- legitime.tit. ploratum eft, contra vetercs canones SC inftitu- . C?* ta maiorum id fieri, cum afsidui in Ecclefia pa-rcEciaquc fibi commifia more aliorum cuiufque diœcelcos presbyterorum, aut diaconorum ef-fedebeant’'. Itaque veniam eis amp;nbsp;gratiam nonum impetrare nccefle cft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;””” reßden.

lantur ; ynde mos tondendi capitis ortiss fit, atijue item confititudo canendi inficriseedibus. Cap.i^.

IN VETERI Ecclefii non erat hxc munerum diftinftio , quæ poftea in vfum venir , vt alij Oftiarij dicerentur , alij Leftores, Exorciftx, aut Acoluthi, fed Diaconorum Hi-podiaconorumque muneri coniûôlaeranthæc omnia\ Hums rei locuplcs teftis eft Hieronymus y, qui ordines quinq-, ac veluti claftes totius x.c.i.ii.difi-Ecclefiæ deferibens poft cpifcopos, presbyte- c.ylt.ëo.difl. ros,amp; diaconos,ncc oftiariorum,nec ledlo--^quot; rum, aut acoluthorum mentionem vllam facit:

fed fideles omnes in quarto ordinc locat j cx-techumenos in poftremo. Verùm procedente tempore vnum idémque munus in plura difpcr-titum eftjidque à Caio Pontifice Romano pri-mùmjVt quidam fcribût:eiulque partitionis fa-ciendx magna oblata eft occafio. Nam vt ferai-? narium quoddam eflet eorû,qui epifcopis, pref-byterisamp; diaconisfuccederét, alcbaturfumptu publico magnus iuuenû numerus Ecclefiæ mi-nifterio confecratorumjqui interim non (olum inftituebantur in ftudio literarum, lcd porno a-liqua etiam munerum ecclefiafticorum ipfis cô-mittebatur. Eorum nempe qux leuiora mino-rifque momenti elfentjquæque antca à diaconis obirifolebant^vthisveiuti rudiméntis quibuf dam ad maiora grauiorâque obeunda præpara-rentur. Ac ne qua confufio perturbatioque eam‘ funclionem impcdirct,diftindta funt diuifaque inter ipfos officia,ita vtvnulquifquc fuo mune-ribona fideincumbenSjdealieno folicitus non cflet.In qua diftributione gradus quidam ideo conftituti funtjquod eotum munerum alia aliis digniora videbantur.Nec poterat quifquam ad maius promoueri,quiin minore anteà verfatus nonfuiflet.Sed dénis gradibus conftituendis, acdifcerncndis,quia non conuenit inter iuris Pontificij Theologiæque doétores, amp;nbsp;fubdiffi-cilis eft explicatio propter varietatem locôrurrt’ ac tcmporumjquæ autbofum loci's, qui de eâ rtf fcripferuntjftonnihil tenebraru obduiit: fequaf diAin-*

AC B E N Egt; I C11 S LI B. I. 33 diftinótionem ordinémque traditum à Gelafio Sylueftróque pontificibus Romanis apud Gra-î.ianinn'*, qui quatuor clafTcs ponut^oftiarioru, a.c.lSutl.jy, le£torii,exorciftarum,acoluthorum,ncc diffimi lt;/lt;ƒ}. c.à/»!gt;. lis eft enumeratio Leonis Pontificis^, mil quod its omnibus præponicclericos, ficut amp;nbsp;fynodus . Carthagin.pCaltas quafi pfaltarum aut clerico- 51. rum diftinàusfità cæteris ordo, ifque infimus c.c.ffalmißd, omnium.Namlftdoridcfcriptioncs no inoror, ij-difiin. inquibus mihinon videtur vfquequaquc ordi-nisrationcmhabuiffe Primus igitur gradus, vr ab infimis incipiamus,eorum eft , qui Græcè c- fcrte. Latine oftiarij dicuntur,quibus apcrien-di Sc claudendi rempli cura mandatur, eófquc rcpellendi Sc cxcludendi,quibus (acra commu- '' nione intcrdiftum eft Hi numero cétum fue- diS. c. fcr~ runt in Ecclcfia Conftantinopolitana authorc luftiniano Secundus gradus eft eorum.qui fa- f. Noutl.^. erasfcri^uras ex fuggeftoin Ecclcfia recitant, amp;nbsp;hi àvayvus-atl, id cft, Icótotes dicuntur 8. Quo 0. j. c. ferle~ munerealiquadofunftumfuifTein Ecclefta lu- flit, lianum imperatore teftis eft Theodoritus^. Au-thoreftetiam Socrates in Alexandrina Ecclefia

nofolum fideles,fed ctiam catechumcnos huic ininifterio adhiberi folitos fuilTc, cum in exte-tis ccclefiis id minime obferuaretur Tertius h.Trlp^r.lii. gradus eft Exorciftarum, quorum officium erat 9 catcchumenis Sc cnergumenis, qui à cacod«-monc vexabantur, mantis imponere, amp;nbsp;folcn-nibus quibufdam imprccationibus, Sc obfeer»-

1 'ï ff- lie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impoftoruin efle fcribit^ Nee

eiLtrd. co^niL ia''*rum eft ab Vlpiano Chriftianæ religionis bofte acerrimoimpoftoresfuifte miniftros Eccle-fie appellatos.cùm amp;nbsp;Chnfto ipfiidem aliquan-/. MdfÆ.iy. do obicélum fueric Nam Vlpianus (vt obiter id referam quod de co Laótantius fcribit)refcri-ptaprincipum contra Chriftianoslib.5. de Of-fic.proconf. collegit, vt doccret quibus poenis affici oporteret cos qui fc cultorcs Dei confitc-rentur.Horu exorciftarû non meminit luftinia-nus in lib. ’■Sv vtapSv, quod in Ecclefia Conftan-tinopolitana, vt cxiftimo, vfitatu non eflet hoc m.Ipresbyte- miniftcrij genus,fed meminit Valentinianus ros.c.de epi- Quartus gradus eft corum qui Acoluthi Græcc feo.amp;- der, clicebanturjid eft^comites feu mimftrijidco for-taflis quia epifeopu comitabatur quocunq; pro-ficifei vellet.Na epifeopus magno famulitio fti-patus iam olim inccdebat,vt author eft luftinia-

gt;i,2/ouel.e. nusquot;. Et extat refcriptum cuiufdam Pontificis apud Gratianum , quo prxeipitur epifeopis vt comités femper aliquos fecum ducat famæ fuC 0, c. iubemus picibnifque vitandæ caufaquot;. Vel ideo Acoluthi decSfee difl.i appellati funt^quod funus vna CÛ canonicarum afcctriarum coetu comitarentur. Nam eos id munus obire folitos fuifte fatis perfpicuum eft p.Noftcl.i^. ex conftitutione luftiniani ?. Sed nefeio quo modo tandem fadtum eft vthoc munus in lu-minariorum curam poftea conuerfum fit,amp; do-dlores noftri paffim acoluthos ccroferarios in

clafTcfn ordinémque diftinólum à cæteris ha-bucrint.nccncjquiri folet, amp;nbsp;hoe fchfiffe vide-turlfidorus cuius fententia authocitate lufti-

niani vtcuquc iuuatur Etfortafle aliquo tém-porCjSc aliquibus in ecclcfiis ira obferuatumeft. '' Ego autem puto omnium ordinum ac prætcr-tim inferiorum,dc quibus antè diximus, com-; mune iuilTc pfallcdi officium ^Mouet me quod t-c-ii ptnClt,. Pontifices,quorumfupràmeminimus, in ordi- d'flnum cutslogohanc nou reccnCcant Idcb au- •v.f.iZZK4.77; tem Leo Ponti.in primo ordine pofuit clcricos, d'fl. c. à fnb, cófqucoftiariispra:pofuit;amp; fynodusCarthagi-nienfis pfaltas,fiue catorcs: quia recens cooptà-tis in cicrum non ftatim proprium concedeba-tur officium,quanuis permitteretur èis vnà cum cætens in choro pfallere, idque fine vlla epifeo-pi ordinationcVerura quia nihil habcbatit quod exterorum comune non eflet,quanuis Sc pfaltç,Sc clerici verc dicerenrur,in certam claf-fem eos non retulit GelaGus. Vreunquefe res habcat.ccrtum eft eos non minus inter clcricos, quam exterosde quibus fupra diximusmiimc-randos efte,cumdiuino cultui addióli mancipa-tique finte. Nam quauis appcllatione Twvgxrfuv e. e.duofuoU in (acris libris fidelium grex contineatur., qui'^-S-^* cuiquc epifeopo fiue prcsbytcro forte obtigit gubernadusramen peculiariter his hoc nomc-y'^'^f^quot;'^'5 tribuitur cofuctudine loqucndi vulgo recepta, qui facro miniftcrio Ecclefix dediti deuotique

fijnt,idcofortafsis,quiaolim forte eligi folebat» vel quod cos Deus velut forte quadam in fuos a. c.AuofuKt. clegifTe vidcaturquot;. Specialiter autem hoenomi-^’'•3 nedefignari folcnt ij qui rafo tonfoque capite in clerum recepti nullo adhuc proprio minifte-rio funguntur, nec aliud nomen proprium ha-bent, vndc autem hic mos tondendi radendi-que ortum habuerit, vix certo cognofei potelK Quidam cxcmplo Nazaræorum MofaicælegiJ indudum id putant, de quorum inftituto men-h. cap.g. J.JQ jp libro Numerorum Nazarati verb di-cebantur.vt quidam eruditi inrerpretanturjqui vtliberius vacarentlcgi difcendæamp;cxpcndcn-da: benignitati Dci^ aliorum commercio fe ab-dicabant ad tempus, Si Domino fe totos dc-debant. Vel qui cùm profufîus vino, amp;c reliquis corporis dcliciis vfi fuiffenr^poftea feucriori vitae generi fê mancipabant vt corpus affligerêr. Alij à facerdotibus AEgyptiis id ortum ailè-f.în Euteriie. runr, quorum meminit Herodotus Alij hune fuifle morem antiquum teftantur, vt ij demùni comam nutrirent , qui elegantiæ , ornatus SC lauticiæ ftudiofiores elTent. Ideoque vt clerici inanis cuiufcunque apparatus,amp; fplendorisfe contcmptorcs profiterentur, ftatutum fuiflê ne X. quis in clerum nilî verrice rafo admitterctur a. op.montc.ad Et huic fentétiæ maximè fuffragatur quod AE-ßnem. in milius, amp;nbsp;alij quidaitwon leues authores feri-ritratî, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J jj^ Longobardia capillum barbam-

AC BENETICIIS LIB I. 5$ gumentum fnißc lt;nbsp;Nam amp;nbsp;apud Francos ,vt in idem ait'»promiffabarbainronfufque capillus Caro.Ma-Regiæ nobilicatis infigne habcbatur. Adde g”®-quod apud Lacxdcmonios quondam ingenui tantum comam alebant. Indeillud Ariftopha- ‘ nis ƒ, cuius meminerunt Parœmiographi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.jn ^nib.

Reruns cum fis, comam babes. Cu-riofitatçm verb Sc delicias vctcrum Romano-rum in coma Sr capilbsinfeólaturSeneca^, his „glib debre verbis; illos ociofos vocas, quibus apud „ »it.-viU.c. tonforem multæ horæ tranfmittuncurjdum de-» cerpitur fiquid proxima node fuccreuit, dum gt;gt;nbsp;de fingulis capillisin confdium itur,dum aut gt;• dificûa coma rcftituicur, aucdeficiens bine at- »gt; que illinc in frontem compellitur ? Qupmodo ’» irafeuntur fitonfor paulô negligentiorfuit.tan-quam viuum tonderet ? Qjiomodo excandef-»» cunt, fi quidexiubafuadecifumeftî fiquid ex- ” rva ordinem iacuit, nifi omnia fua in annulos gt;» fuos reciderunt; Quis eft iftorum qui non malit » Rempub. fuam turbari, quàm comam?qui non » folicitior fit de capitis fui décoré, quàm de fa- ” lute? qui non comptior effe malit, quàm bone- »» ftior;?Hos tu ociofos vocas, inter peétinem fpe- » culumque occupâtes Src.Fgo in pleriiquc con- » ftitutionibus obferuaui tonfuram pœnæ genus, idque graue Sc ignominiofum fuifle,quarum nonnullæ quæ Principum Romanorum funt, apud Harmenopulum extant, alix inter con-ftitutiones Caroli Magni, Sc quorundatn alio-

rum Franciæ regum rcferuntur.Tantus erat hoquot; minum cius temporis in comam (uam afFeclus. Sedamp; Paulus in cpiftola ad Corinrh. indeco

rum aitviros comatos eflejdejue naturam ipfam Ç^æ Pauli admonitio tc''^'clifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clericorum indituti forte caufa fuir lt;. Vc-

hunccancndi niorcm longe antiquiflîmum. Si iamindeabapoftolorum temporibusin Ecclc-fiavfitatum fuilîe. Quod vel ex epiftolis Pauli facile animaduerri poteft. Teftatund ipfuin amp;nbsp;Plinius Cæcilius in quadam ad Traianumepi-quot; ftola 5 in qua de Chriftianis ira loquirur : Affir-mabant banc fuifle fummâvel culpæ fuxjvcl erroris,quodelfent foliti ftato die ante lucein conuenire,carmenque Chnftoquafi Deo.fe-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O e i_ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-11 nbsp;‘

cum dicere inuicem , Scc.Sobria cnim illa mu-fica amp;nbsp;pronuntiationi vicinior quàm cantui, quatn in Alexandrina Ecclefia fertur inftituif l. hu^nß.lib. le Athanafius facit vt verborum fenlus effi-iQ.conJef. cacius influant in animos auditorum,non ilia

operofa 5c theatnea quæ hoc tempore in Ecclefia frequentarur. In plcrifque fane ccclefiis fero admodum ritus canendircccprus eft,cùin Auguftinus feribat tempore Ambrofij pri-mùm in Ecclefia Mediolanenfi inftitutum, ac inde in alias occidentales ccclefias perdudum

«■W.i.f.a4. fuilfe.EtTheodoritusauthoreft “ Elauianum, Sc Diodorum in Ecclefil Anriochena morctn

âiuifis cancntium cœtibus,induxifle. Hodic fic ifta modulatio vbiquc probatur, vt inter omnia Ecclefiæ miniftcria tanquam præcipuum ma-ximec^uc neceflarium habeatur, celebrcturque.. Nulliufquerei tutela maior ell ac furaptuofior in facris ædibus, Ncc tantum iis cantionibus vacant inferiotum ordinumclcrici,quibushxc cura olim mandabatur, fed facerdotes etiam amp;nbsp;diaconi, quibus officio cantandi aliquan -do interdixit Gregorius, ne vel hiapauperum cura,velilli àdoélrinadiuina propter hoc pfal-lendi onus auertcrentur quot;. Addc quod ficut ex o. c. !n ßSa. ordine presbyterorum amp;nbsp;diaconorum anti -quitus creati funt archiprelbytcri amp;nbsp;archidia-coni, fic cantorum choto hodie præfidet vnus, præcentor vulgo appellatus^pcncs quem ell auf-

picatus melodiaCjquod Græci Wotri^ov vocant f. p.c.ckms.ti. Quo in munere plurimum inelTe dignitatis ere- ‘HlUnÜ. ditur,adcö vt vel archipreshytcris ipfis, mß fal-lor,præponi foieant.

Qiianuis epilcopi officium fit populum in Ecclefiadoccre, tarnen apud Paulum dodlores àcçteris Ecclefiæ minillris amp;nbsp;paftoribus diftin-guuntur ?. Fuerunt enim antiquitus ccclefia- 2-fticæ fcholæ, ad clcricorum amp;c aliorum egen-tium eruditionein inftitutæ.-quibus fcholis prç-

DE SAC. ECCL. MINIST, ficiebantur magiftri^qui no litcras modo facras, fed grammaticam etiam amp;nbsp;liberales difciplipas docerent. Erac igitur hoc munus à paftoris officio diftinduniamp; ïepararum.Qua ratione Gregorius epifcopum qucdam obiurgat, quod gra-maticam profireatur *■. Et veteris huius coniiie-Alexandrina Ecclcfia mcminitEu-ƒ./ifc. 5. «cZf. fcbiusfi inquaEcclefiafunctoseomunerefuif-hijlo.c.io, fe Pantenum , Origcnem, amp;c Achillani vires t.//i.amp;G}. doófiffimos rcfert Idémque de Didymo l^h.7x.iÿ, Icxandrino feribit Riiffinus Recentioribus ^isi vero canonibus ftatutum eft, vtnon folumin maioribus feu cathedralibus ecclefiis, fed in cæ-teris etiam inferioribus magiftri doctoréfque li-bcraliura artium iuuentucis crudiendæ gratia ab epifcopoamp; collcgio ccclefiaftico conftitua-x.e. deqiii. tur Sedinualuit confuctudojVtabepifcopo, dill fcholarchus quidam omnibus his fcholis ecclc-5''ô nonuât! præficiaturjqui magiftros deligat,amp; cç-tera quæ ad fcholarum tutclam neceflària funt, procurer amp;nbsp;exequatur.

Prefbytcr,Diaconus,HypodiaconuSjLedor, amp;c.nomina quondam fucrunt certoru miniftc-riorü,ac oneru in quaque ccclefia, nee vllus ho-fumcrat qui munus illudfuü non cxcquerctur.

Nam quia abfolutè amp;fine tkulo ordinationes fieri vetabantur,ccrtum erat minifterium cuiuf-quc fl Lie presbyccri, (iue diaconi, fine Icóloris, Scc.amp;i cuique certus locus affignabatur, cui ve-kit mancipatus adftriftiifque crat Verba con- 7. gl. e. -vit. cilij Calcbcdonenfis banc prohibentis ordina-tione hæC funtjMHiAtva nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ipDTüväcriai,

fi^TtTipiaCunpov ,iLinri J^.iax.D«iV jM^TiÜKatrna-pSviv tu titKÀtjcriÂÇ'iitw TCLyjLCCtTt, H M’l év itCKKvtncf, TroÀtws, î ttii/XHS, «^lt;apTvpiii)il/X(lViXO)piUÔ Jflço^VOUjUiVOS IsZlKlipUT- ’»

Qjiæ verba refert Gratianus LXX. ” dift.vbipoficfsionislegitur,pro pagijlcd fortat fis interpres vo’alu lcgit,non kwa*««- Huic confen-taneum cft. Si quod ibidem ex concilie Placcn-dno recitatur.Sanftorum canonumftatutis co-fona fanftionc decernimus ,vtfine titulo faôta » ordinatio irrita habeatur,Sc in qua Ecclefiaquis gt;» intitulatus cft Jn càperpctuo perfeucret Po- » fteriores verb conftitutiones Pontificum huic iuriderogaucruntjquibusconftitutumeft,vtir-^°' ’ rita nontit ordinatio.fed is qui ordinauit,ordi-natum fi egens fit, intérim alerc cogatur, dum certus cititulusafsignatusfuerit ‘^.Qme confti- c.c.i.c.epifr» tutioncs confufionem incrcdibilem 8c dedecus f^'wfe-attulerunt Ecclefiæ.ldquefatis profpexcrat fu-

i turumiuftinianus ,'Vt ex nouel.111. facile col-l ligitur.Sedadrem Quiaigiturreditus ferè ah-I nbsp;nbsp;nbsp;quis, fiue,vt loquimur, beneficium cum mini-

-- achodie cùm Princeps magiftrarum creatjan-nonas amp;nbsp;ftipcndiaillimagiftratui artributa co-cedcrc eadem opera intelligitur. Hinc fadlum cftjVt omnes clerici tutclæ, cærcrorûmque mu-nerum perfonalium vacation em habeant,nc videlicet ob munera publica à funótione miniftc-d.l.presbyte- rioque fuo auocentur Argumento illud cft, roi.c.deeplf. qubd iis demum hæc vacatio tribuitiir qui in al' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occupât! funt Hodie nec diaco-

.L'Â nis.nec aliis inferioribus clericis vllus locus cft ier,\^,dccpt^, Z , n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..«•.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ƒ. der, c, pccleliajvllumve minxftenu^auc munus quod generaliter, exequatur. Sedquia prifeis canonibus ftatutum eftjVtnemppresbyterordinctur nifi peromnes

vtitadicam gradatim ordinari folcnt.idqueccc to quodam folennîque ritu.vt ad honorcm,pres-byterijjautquemuis alium fublimiorem capef-fendum idonci reddantur. Potéftquc dici ima-ginariahæcordinatio.quomodo olim imagina-ria militia dicebatur fine vllo laborc amp;nbsp;excrci-

tione. Presbytçri autem ordinantur certo ctiain ritu acceremoniaj nonvt ecclefiam certam rc-gantjCertumvc populunijVt olim fiebatjfed vt fi forte contingat eos ad curationem ali cuius Ec-clefiæpromouerijij quafi iam confecrati atquc initiaticam fufcipcrc.bencficiôqucilli coniun-ûofrui pofsint. Ac interim miflàs pafsim celebrate cis permittitutjvel gratis,quod perraro fit, ycl accepta ab aliquo Icui tcnuiq; merccdc.Itaq;

Vtopienfes presbytcrinon infuKe fortafsis ncc ineptè dici poceiut,vt à germanis illis presbytens qui certasccclelias regunt.difcernatur Scpte vcrohuiufmodiordinationu gradus vulgo cflc dicuntutjtotidémque facramcta, quanquam de numero cótrouerda eft inter iuris pótificij theo-logiæquc doólores.Primus eft Presbyterorû, fe-cundus DiaconorumjT ertius Hypodiaconoru, amp;nbsp;fic demceps.Proinde tarn onus procurationis Ecclefiæ , retumquc ecclefiafticarum, quam e-molumentûbcneficiùmqucilli cohærens abor-dinatione moribus noftris ita {eparatur,vt ordi-natio abfque iniutfto onerebeneficioque collato fiat AEt hçc quidê verbi figmficatio hodie vulgo ß di fecund probatur,nec cam improbarc volo.Ego auté la- lt;i«m, u-p*«-tius hoc vocabulfi in tota hac difputatione fere accipio jUepe pro quacuque ad miniftenfi cccle-fiafticii promotione.Ethoc fenfu Archiepifco-pi,epifcopijarchiprcsbytcri, archidiaconi, præ-pofiti,dccanijœconomi,archimâdritæ rcólè di-cuntur ordinari.cùm ehguntur, creantur, infti-tuuntur.Eftquehxc fignificatio apud iuris pon-tificij quoque authores vfitata Nam 5c apud Veteres Latinos ordinaridiccbaturis.qui ad ho-norem magiftratumve aliquem prouchcbatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

T ranquillus in V cfpaf.Quendam è ch'aris mini-» ftris difpenfationem cuidam quafi fratri petente cum diftuhftetjipfiim candidatu ad fe vocauit, exaftaqtie pecunia quinta is cu fuffragatorc fuo pcpigeratjfineraoia ordinauit. Ide in Domiti.

DE SAC. ÏCCI. MINIST., /uditiis cft certè dum ex co quænt ccquid fci-retjamp; quid fibi vifum efletordina.tioncproxima Ægypto præficerc Mctium Rufum.Hinc con-fequiturprcsbyteri duplicem ordinationem cf-fc. Vna cft cùm folcnni ritu confecrarur,amp; ido-ncus rcdditur ad Ecclefiæ gubernationem, qua-iiis nulla ci Ecclefia tum afsigncrur quam regere poßit. Altera eft cùm ei certa Ecclefia commic-titur regenda, certumque beneficium confer-tur finevllo ritu,ac ceremonia;etenimverbo ordinationiï veitur Gracianus in vtraque figni-i. f. «iJun. ficationc q I

Diximus in fuperiori capirc vctcres canones hodiefrigere amp;nbsp;negligi, quibus caucum cratvt Dcmo abfo'utè clericus ordinaretur. Qjy ex re plurimum incommodi natum eft in ecclefia Chriftiana.Naraquia nulliccrto muneri dcfti-nanturquivulgóordinarifolcnt, amp;nbsp;rafum habere verneem fatis cft,vix vllus repcriturjqui ad facrum ilium ordinem non adlpiretjVt cius or-dinis priuilegiis atque immunitatibus fruatur. Cùm autem nemini ferè hæc initiatio negetur ab antiftibus, qui fortafsis è refua credunt eflc quamplurimos fibi obftridos, fubietftófquchomines habere, nunc perditifsimus quifque ac profligatifsimæ vitæ in cum ordinem coopta- ' tur, adillud vcluti impunitatis afylum con-fugit.

AC B ENET ICT IS LIB. I. 39 fugit.Qupndani ij dcmùm clerici habcbantur, qui muncre fuo fungcbantur in Eccleda, ncc a-lius quifquam priuilegia iftius ordinis fibi vindicate audebat\Sedhodicinualuic ea confue- ;.«ot.î«e.vZf. tudo aut cortuptio maxima potius, vt adfeucri-tatem iudiciorum publicorum eludcndam, de-tonlumcaput cum antiftitis nclcio cuius elo jeepifco.(ÿ* giOjid eftgrauifsimorum fcelcrum impunitatis deric. tymbolo quodam,iudicibus oftendere fufficiat. Acquchinc fitvt principum atque magiftratud in tanta tamque inanifefta indignitate conni-ucntiamfatis adrairarinon pofsim. Sedde hoc gencrc clcncorum,aut picudoclcricorû potius, aliis in locis infra diffcrcmus.

Decanonicis fatis antè diótum vidctur ea parte,quadc prcsbytcrls 8t aliis quibufdam Ec-clefix miniftns differuimus.Nam canonicorum collegium quod velutifcnatus quidam eft Ec-clcfiacJvt verbis vtar Hieronymi ^,cxhis confia- h.c.EtdcJî«. tum eft.Diéfi aiitem videntur canonici à cano-ne fiue régula,quia communcm quandam vitx rcgulam,inftituttimque obferuant.idcoque ca-nonicèviucre dicuntur à Gregorio ^.Quo fenfu I.f. canonicasquafdammuliercsàluftinianodiélas'’••V’ arbitror “.Nam ecclefiarum miniftri antiquitus certis fe votis obftringebant, ferè non aliter ac monacbi.dc quibus mox diéturi fumus .Nec

'um difcrepabat.Sed poftcaquam horum ioda-litiorum nonnulla iis vinculis foluta liberatâque funt.fadtum eft vt cætcri ab impcritis qui vint Græci verbi parum aflequebantur,non fimpÜci-tcr canonicijfcd canonici reguläres vulgo dicc-rentur,quafi diucrfa elTct vrriufquc vocis figni-ficatio.Quod fi quis à canonc diftos potius elle contcndat,ideft,penfione,fiucannona quæ ip-fisdiftribuebaturvelut proftipendio amp;nbsp;mercc-dcjcquidcm non repugno. Canonicam cnini ordinariamque ac certam penfionem ij tantum accipicbant fortCjqui in id collegium coopta-bantur ; cæteris Ecclcfiæ miniftris fine clcricis

pro cuiufque merito aliquid crogari folebat, ex oblationibus inccrtls, quæ fiebant in ecclefia. Nam ca eft ferè cius verbi fignificatio apud ve-«Z lacet C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videturamp;canonicaillaportiono-

de /acro.êcci. accÊpiffe, cuius mentio crebra eft in iutc pôtificioquot;. Quanuisinnocentius II Lfatispro-habiliter canonicam Icgitimarn interprerccur/’. Habenthæc canonicorum collegia fiios quof-dam præfcélos, qui vel præpofiti vel decani Ic-ctindum cuiufquc Ecclefiæ conlüetudinem dr-euntur.

l.ï. C. in-diil. tir. c. de cano.fruen. yjb. Homæ. amp;nbsp;lib.

»feepSy confl, 118.

Ç.t.'vlt.de ffi

d ' Deminiiirü'Eccleßaciui clerici teßa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonßfnt, Cctp.T^c

atquc adeo plebeij nonnuhquatn magis quant clerici cenfcntut.Huiufmodi funt œconomi qui difpéiationem facultatum ccclefiafticarum lub cpifcopohabent, quorum mcminir fæpe lufti-nianus ï.Itemfyndici fiuc defcnfores apo- q.fnb.tlt de fa crifiarij fiue relponfales, qui caufis forcnfibus quot;o.Eccle/.^ nomine Ecclefiç amp;nbsp;legationibus dant opcram

*■. Hi quoque qui nolarum ænearum puKatione r.tii.deSyttJ amp;nbsp;campano fonilu conuocant populum, Ecclc-fiæminiftrant arque inferuiunt. Sed nemo ho-rumidco clericus efie intelligitur. Eadem effc caufa corum qui ad ægrotantium curam adhi-beri olim conrucuerantjSc Parabolani ideb for-tafsis dicebantur, quia'TOP“^«^»'' «P7«V)id eft, tem pcriculi ac diferimiuis plcnam traftabant A His f.l. placet. annumerandi funt amp;nbsp;decani de quibus loqui-turTheodofiusMsiam bos in numcrum clcri-corum non referri fatis aperte oftendunt lufti- i , niani conftitutioncs quibus cotum officium de- ji(bpTa~ fcribitur Qiunuis nonnulli decanos pro cle- textu. c, Je ricisamp; canonicis accipi.ant *. Sed cur inter clc-/‘‘quot;‘’P“^-ricos non numerantur, dixerit aliquis : ficut o- ‘ ftiarij amp;nbsp;acolutbi, quorum munus non magis idi^ ' fpiritalc quàm iftoru effe videtur’ïRefpondeo U oftiarios,acoluthos5amp; alioshuiufmodi de qui-JX^^o/i ««c.i. bus fuprà diftû eft,ideb clcricos cenferi, quia in clcru rccipiatur vt aliquato fp ir it alia tradlent, SC presby tcroru atque epifeoporu officio fungatur: Sed onus claudédi tepli vcl aliud fimile.vt intc-timfe cxerccantjSc ad facrafuniftionemfe prx-

parent,ipfis iniungitur. Alij vero qui fpiritali ad-miniftracioni dicati confecratique non funt, quanuis Eeelefiæ inferuiant ac miniftrenr, inter clcricos non funt habendi.Conftitutiombus tarnen plerifquecautum eft,vtnon ntiîex clcri-corum cœtu adtradlada Eeelefiæ negotia quif-lt;.c. InJicatu. aflumatur Quqd ius aliquam vtilitatein 89. diß. c. in habet, fi opera quædam fordida feruiliâque dc-noua.16.mas,amp; earum rerum procurationem quç ab in-clcricorum abhorrent, cuiufmodi funt A / forenfes controuerfiæ Nam laïcorum opéra C.de epi/co. laborcin taliDus negotiis vtimagis decct;

Abfoluto tradatu de clericis ac miniftris Eeelefiçjoptimum iudicauimus Sc de monachis eoriimquc officio amp;nbsp;inftituto aliquid attingercj quandoquidem eius rei cognitio valde vtilisamp; neceffiaria eftin re beneficiaria. Dicebâtur auté olim monachi verbo Græco homines à cætero-rum confortio fegregati,amp; quietara tacitâmque vitara durifiimè amp;c laboriofifsimèra raontibus, faltibus,ac fpcluncis degenteSjidquc certis legibus ac inftitutiSjde quibus mox videbiraus. lidé amp;nbsp;Ercmitæ amp;nbsp;Anachoretæ,amp; hefycaftæ vocari b.Nonel.^. folebant authorc luftiniano Hinc Hierony- , ij mus ad Paulinum : Si cupis, inquit, cfic quod M diccris,monachus,id ell,folus, quid facisinvr-bibus.

bibusjquævtique non funt folorum babitacu- jj la,fed. multorum‘îEt Pelagius Pontifex Roma- ac.c.ßcupis. husde cotum officio differcns.hxc triaipfis at-tribuit, quietem, orationcm, laborctn ma-tiuuln ‘‘i Labore cnim fuo monaebi o)im vi- d.e.dept^ßtt ótumfibialiisquc egenis parabant,vt Chryfo- ’• ftomus,Auguftinus,alnquevctcres tradut,adco vtcelebreturin ecclefiaftica hiftoria cuiufdara tnonaebi apoptbegma, Monaebus qui no ope-ratur,latronipar iudicandus eft Q^aproptet luftinianus f,Duabus,inquit,potifsimUtn in rc- 8. bus opcram amp;nbsp;diligentia reponete oportet Mo-nacbos,vt aut facris vacent feriptüris, aut quas manuariasvocarefolent,artes monaebos decc-tes meditentur exctceantque : fïquidem mens inerti otio dcditabaudquaquam fanè quiequam bonorum pepcrerit. Ac illud quidem ex Hie-tonymi aliorumque fcriptis liquet .btcris prx-fertimfacris operarh cos dare folitos fuiffejVt nó morum probitâte vitaïquc fanftimonia tantum excellèrent cætcris, fed etiam doftrina pr^efte viwf.c 4 itaque mirum vidcri no debet quod vitam mo- f! dericatui. nafticamluftinianusvtrcm facram ac diuinam tantopete commendet*: cùm ij non tantum fi- “ bi, fed etiam vniuerfo generi b jmano,prccibus ' fuis apud Deum,exemplo, dodrina, laborc Sc indufttiamultumprodcfTent.Non cnim natura abborrebant ab bominum congrefTu ,quod Ariftotcles npnimmerito damnat,tales impro-bos effe dicens,aut bominc prxftantiorcs. Nee

ICI ocio dcditi erant,morc pfeudomonachorum lt;nbsp;. noftri temporis ,vc nihil in commune confer-rGntjamp; fe homines elTe.id eft,ad focietatem ho-minum iuuandâ natos non recordarcntur.Non ignoro quôldam in eo grege repertos fuifle, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum fuperfticio nemini fano probari qiieat,

tfi, jqjjyi Theodoritus feribit monachum quendâ fexaginta annos ncque locutii cum vllo, neque àquoquam confpedum fuifle. Sed raraadmo-dum fuifle hæc prodigia compertum eft.Proin-* de ex monafteriis veTut ex quodam feminatio legi, amp;nbsp;afliimi confueuerant ad munera cccle-fiafticajqui probatifsima: inter ipfos vitæ amp;nbsp;eru-ditionishabebantur: Vt Auguftinus cùm alibi fxpCjtum maxime ad Aurelianum feribens te-M.f.’ioî nbsp;nbsp;nbsp;ftatur quot;.In qua quidem promotione amp;nbsp;graduant

ratio habebatur, de quibus antè difleruimus Sc antiftitisfeu archimandrite; cofenfuî fgt;.c. monaefû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^ccfTarius/’« Et quoties adminifteriaEc-

c.ciiprovtUi- clcfiæ COS vocati contingebat, monafticum in-tafe.u.j.i. ftitucum offictûraque defcrcre cogebantur, vt maiore præftantiorique fungeren tur munere: quia fimul vtrumque obire amp;nbsp;exequi non potc-rant.Sicut amp;: clerici cùm vicâ monafticam am-q. c. nemo. c. pleôtebantur, miliciam fuam, vt ait Gregorius, prcfbytcros.c. munùfque clerici amittebant?. Officium cnim docere amp;nbsp;pafcerc populum,mona-r.c.mowehus vcro, Vt ait Hicronymus,non dodoris,fcd ca.atia.c.hinc plangentis habet officium ’'.Quam ob caufam c/.ii.j.i. nulli in monafteriis reperiebantur facerdotes,

atit clerici fed tanquam cstcri ex populo qui f.nat.e.nó laïci Gr.Tcè dicuntur, ad communem omnium ædem facraiUjpercipicridörum facramentorum caufa fe confcrebant Quod amp;c luftinianus la- t “ t'-tis aperte oilcndit’'. Scd ôc facerdotcm accer-lebant ihtcrdum quiipfisliturgixjquatrt milTafn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^.

vocaraus, folennia cclcbrarct, vt à raonachis Scythi fàétum aliquando fuifle refert Hiero -nymüs *. fi.c idcitco fuberant tarn monachi, x.c.L’zif «w, quam eorum autiftitcs, EcclcfiÄ presbytctis Sc ifi.j.i. clcricis ipfisquc longé inferiores habeban-tur‘*.Verumvthactnoleftia libcrarerur mona-ebi, poftea coeperuht ex bis aliqui in fuis mona- conQ.i^-dißi. ftcriispresbytcriordinarijfed Ica vt in Coetu tä- c. generaliter, tum fuo facramerita adminiftrarent ,Sc velhti lö-g-i. quandam ecclcliam ihtèrfc conftituerent jfiec ad alias ecclefias amplius acccdere, aut alienos presbyteros aduocare cogcrentut Arque ita ratiö extogitata eil qua idem amp;nbsp;presbyteti, id n-t-c.i'iffJ'A-eft ,paft;orisatquedoótoris,8c vnonaebi officio fungcrctur fme vllOjVt vidcbatur.inconamodo. Cuius inftituti mentio elf inbiftoria tfipertitä.

'Quare cùm quidam epifeopus probiberet in c-ßt-ä. Certo tnonaftcrioliturgiam celebrarijacriter eo nomine increpauit cum Gregorius ‘^.Idcmquc Bonifacius feciffc legitur'. Hac via patefadla ömnps monaebi , pafsim fme vllius Ecclc-^yj;;_quot;(j “j* fisc gubcrnationc facctdotcs creari cœperûnt, quanuis ca turba monafterio fortafsis non adeo nccclTaria effet , credo vt ca re maiotem fibi-

dignitatem cóciliarent. Nam vt fupra diximus, monachorum ordo gradu clericorum erat inferior. Prxtcrea variis conftitutionibus poftcà fancitum eft^non ideo monachum ab inftituto, vitaque monaftica recederepoHcjquod in aliéna Ecclefia clericus ordmatusfit, non quod fi-mul cum ecclefiaftica procuratione monaftica obire muniavfquequaquecompel!atur,quod v-tique fieri ncquit, fed vt habitiim monafticu rc-tineatjCæterâquc huiuimodi obferuet, quorum exccutioncm Ecclefix minifterium no impedir. f.Quanuis autcm lupra didum fit^monachos in ccetu (uo tantum facramcnta adminiftrare, ncc populum eos regere pofle:tamcn fi intra mona-fterium Ecclefia aliqua fic,in eoque populus régi foleatjConftitutum eft abfquc eorum confilio prcsbyterum illi Ecclefiç ab epifcopo præficien-dum non elTc^.Nam vcrifimile eft ibi Ecclefiam initio inftitutam eflc, vt populus fidelis à virigt; fandis amp;nbsp;eruditis,quales ferè turn monachi e-rant,priuatim doceri ôcadmoneri commodius poftet,tametfi palàm doccndi amp;nbsp;concionadi ad populum facultatcm non haberent, vt antè do-cuimus. Poteft amp;nbsp;alia huius conrtitutionis ratio adducijfed ea ex his quæ mox dicentur fatis elu-ccfcet.Fuerunt poftea amp;nbsp;aliquæ extra monaftc-ria Ecclefiç,hodiéque funt ita fiibicôlæ amp;nbsp;obno-xiæ monafteriiSjVt ab ipfis aut certè ipforum ar-bitrio amp;nbsp;volunrate presbyter! in eisordinentur atque inftituantur . Idque accidit, vel quia in . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mona-

AC BENEFICIIS LIE. I. 43 monaftcrijprçdiis côftruélæ funt fortafsis ædes facrXjin quas populus facramcntorum caufa conucnit : vel quia à dominis prafdiorum mo-nafterio id ius poftea concclTum eft, amp;nbsp;aliis qui-bufdam modis, de quibus fuo loco difteremus. * Etharum quidem ecclefiarum duo funt ge-nera; Qua:dam enimà monachis tantùm re- faßoralls. c. guntur,aliæ aquibufcunqucaliis facerdotibus: cumfeculu.de quiafic ab initio inftitutum eft,vel confuetudi- ‘^ce pdtr.not. ne longa introducftum ’.Ex bis perfpicuum eft quantum iuris amp;nbsp;authoritatismonachorumna- c, paflordUs. tio in populum amp;(. Eccleftas paulatim fibi vindi- de donatio. carit Si acquifierit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• f°ffèpto.

Kes. do reb.ce-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl.no dtie.c.cu

Monachorum variæ fcdlæ èc profcflio- cle.quiaregu-nes funt, fed eos tantùm perfequi in animo eft, df qui ad inftitutum noftrum conferunt , amp;nbsp;ad • rem bcneficiariam maxime pertinent,cuiufmo' nbsp;nbsp;nbsp;.,

difunt Bcnedicftini omniu, vt fertur,antiqùif- \ fimi.amp;quiCanoniciregularesvulgbappellan-tur.Ciim primumigitur exoriri coEperunt mo-nachi,idqucin Ægypto, congrucntem nomini fuo vitam,id eft, folitariam agebant, Et quan-quam ftatis Boris fere in vnum locum eos con-ucniremoris effet, tarnen fimulnon commora-bantur , feddomunculas fparfim per montes Si faltus extradas habcbant,vndc non folum mo-nachi,fcd etiam Ercraitç Si Anachoretæ mcritó

dlcebantur.Sed p.oftcà vifum eft conducibilius ac dccçntius in cifdcm ædibus cos habitarc amp;nbsp;viuere,omnia haben tes inter fc communia, amp;nbsp;paupertatis,caftitatis,obcdientiæquc votis ob-ftriiâos,quàm Timoniano quodam more in fpc ix.c.ßcleric,t- luncis delitcfccre^.Qiipd 8c luftinianus eófti-concilio Agatlicn.’” ôc Aurelian.quot; con-ßrmatü eft ^Cœnobia tunc ea loca à comunio-n. cjp.ii. lie vitæ,verius quam monafteria a iolitudine ap-0. ca. pellatafunt/’.Sedmonachiappellationcmnibi-tfcK.io.ç. 4. lofeciushiretinucrunt.quôdea conuerfationo f.d,a.nouel. rxjyitfj adhue abeftet à folitudine. Et Bcncdiâi-ni funr appellati,quôd vir fâdimonia clarus Bc-neduftus honeftorum inter eos quorundam in-ftitutorum authorfuiflèt.Deinde cùm in vrbi-bus amp;nbsp;celebribus locis manentes viri ccclefiafti-

cihorum monachorumvitam 8c inftitutum fe-qui in aiiimum inducerent excepta folitudinCj quia ppuerfari cum populo 8c multirudine propter ecclcfiafticum mmifterium cogebantur,ca q.not ic.eau- nonicorum reçularium noméaptius eifdcm amp;nbsp;l-tm qua:, de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ■ -r cl ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

iiidic accommpdatius vilumelt,quam monachoriiin ■ r.c.fîqiiis.^3. Qtipd inftitutum æmulati funt 8c alij minifte-diflin. c. quj- rio nulli ccclcfiaftico addiéti î. Nam amp;nbsp;noftra pâtrûmque memoria in plerilque cathedralibus cli^’'c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facerdotes amp;nbsp;clerici qui nunc canonici

qu,e. ftmplicitcr amp;nbsp;fine adiuniftione dicuntur,fimiii ^uid Del ti- cum cpifcopo fuo huic monafticç vitæ generie-gt;”ore. de fla. rant addidi.Et aliquas huiufmodi ccclefias ad-mozfdffco. ftjpcrefle exiftimo Mcaque diecbantur non

fimplicitcr vt nunc canonici,fed reguläres ab il-lo pceuliari inftituto,ac régula quam ampleëlc-bantur, amp;nbsp;hoc modo diferimen inter eos defi. gnabatur,amp; aliarum ccclcfiaru canonicos, qui huiufmodife votisnon alligaucrant,idquc lu-pra à nobis oftenfum cft.Hçc fefta cuius author Auguftinus pethibetur cum Hipponenfis cpi-fcopus cllec, latè Ghriftianum orbem pcruaga-taeftj adco vt corum cœnobiahodie,in quibus locis monachorum nomen deletum no eA:,nuf-quam non repcriantur.Sed cfFeólu à cætcris mo-nachis difFerre non videtur-f; quanuis plcrique aflerant inodiofismonachoscoshabedos non flul. ' efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;not. tn

De monachorum fradibus amp;nbsp;officiis. cap.quod Gci ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttmorem.de

Cd^. 22. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fia.ntoM.

Inter monachosatque cos qui reguläres di-cunturnon minus quàm inter clericos, gradus officiorum amp;nbsp;adminiftrationum hodie repe-riuntur, quorum infigniorcs amp;nbsp;præcipuos cæ-teris omiffis breuiter hîc perftingemus. Nam fi-cut clcricis cuiufque EcclcGa: præeft cpifeopus, ita fingulis monaftcriis prxfidet vnus qui à lu-ftiniano amp;nbsp;plerifquc veterum archimandrita,0C cœnobiarcha, àcætcris vulgo Abbas appclla-tur . Hie intra monaftcrij fui fepta prætedum quendam,fiucvtloquuntur jPriorem clauftra-lem conftituit.xuius vicaria vtatur opera vigila-tiaque in hi$,quæ adfodalitatis gubernationcm

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F iiij

fpedant.Et quiaplcrqque extra monafteriu minores aliqui cóuentus, amp;nbsp;fodalitia monachorii funteidem archimandrite fubdita: alij quidam præfedli co cum libera poteftate amp;nbsp;authoritatc dimittuntur 5 quos Priores conuentuales appellant. In quibus autem locis conucnrus illc dciy-deratur^quem verifimile eft olim nufquam dc-fuifte, hi præfeéli alia atque alia nomina for-tiunrutjdc quibus hîc non eft magnoperc labo-randum.Omnibus autem non folum præfedis, fed etiam archimandritis præfidct vnus,qufà ■v.WöWf/ ijj. luftinianoExarchus vocatur’'.Achaudfcio an is fit quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocat Hicronvmus ad

Pammach. Sed cert« tantum fcólx monacho-x.ftot.in f. »C rum hos fummos antiftites nouerunt Et no-’''■%oy7. tandum eft quanuis. in plerifquc cœnobiis

giofis alligari non foleant.de quibus paulô ante diximus,fed more clcricorum viuant qui fccu-lares dicuntur, priftinam ramen appcllationcm adhuc retinent. Q^od ideb adieci, ne quem forte admiratio teneat, cum in abbatiarum aut prioratuum fecularium mentioncm incidcrit.

Sodales mêdicantcs ideó à monachis fepsra-uimus.quoniâ ab eis differre vidétur.Monacho-rö enim propria eft folitudo, amp;nbsp;feceffus quidâ à cætcrorû hominum confortioù quo hi mulrum abhor-

AC BENEFICIÏS LIB. I, 4y abhorrent,cum palam docere euagclium, amp;nbsp;ad populiim concionari folcant, itaque fratres fo-daléfque diditantuF magis quàm monachi Eifdem tarnen votis amp;nbsp;aliquanto grauioribus ‘’^’*(‘^’’1. obftringuntur quàm monachi, cum nee fingu-li,nec vniuerfi quicquam propriu habere queat: amp;nbsp;votiuam medicitatera, nedum paupertatem, quæillius germanaeft ,vt apud Ariftophanem Chremylus ait, fi minus re,at cettc verbis profi-teantur Difcrimcne aut «“lt; ^rc'^iiac, id eft, paupertatis amp;nbsp;mendicicatis docct Arifto-phanes : cuius hi funt verfus in Pluto. J

nT»xî/4iv yàç pii'o!, ov ffù Àt7ii{,Çîiv'^,UHlt;Ât» typvrae, 1»!) JtTTtvHros (Çîii/^o’mJîvov 6^7015 Tfotrixpurot. Ulf i^ivurBou Jquot; «Ûtù xinriy,/i»)AiiVT(iiAt»A’i:nÂiiTti».

Porto hi mendicorum cœtusfuos habent præ-fedos, euftodes hue obferuatorcs, amp;nbsp;admini-ftroSjtâvniuerfalcs quàm prouinciales,perquos velutquædam Refpublica inter eos regitur, amp;nbsp;admmiftratur cxemplo monachorum de qui-bus iam diximus.

Non folum viri,fed mulieres etiam apoftolo» riim,Chrifti tempore minifterio Ecclcfiæ addi-cebantur,vtconftatcxepiftola Pauli ad Timo-theum. Et harum mulierum quæ diaconiflæ di-ccbantur,cicbra in iutc tum pontificio, turn ci-

liili eil metio.Eumque iworcm quafdam Ecclc-fias rcrincre ctiam nunc accepimus. Verum pro-Ccdente tempore inftituta lunt collegia, fiuc monafteria virginuin Deo cófecratarum. Sc [o~ lennibus votis obftriftarum, vc dc monachis ante diftum cft. Q^od genus monialium vêtus vtexiftimo non nouit Ecclefia, ac ne ca-nonicarum quidem, quarum meminit lufti-nianus Hx in fingulis parthenonibus fuis, fùas habent antiftitas cxcmplo monachorum, quibus nihilominus parent quam monachiar-chimandritis fuis. Dehisautem aliquot extant copftitutiones luftiniani, quibus vetat ne du-plicia monafteria, id eft, virorum fimul Sc mu-lierum vfquam fint,amp; vt eunuchi in fingulis monafteriis conftituantur, qui ipfàrum nego-r. EZow/.iij. tja gerant nbsp;nbsp;Sed quiequid ad harum moniai

j , , faciana conftitutionc, amp;nbsp;Clementina plcnius tl. e.pinculo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■

In iuris pontificij libris mentio repcritur Pon* tificum, Flaminum,Augurum, aliorumque hu-«. f.rfwMo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» 4’^* apud prifcos Roma-

Jtfl. f. in illis. nos ante Chriftianifmum in vfu fucrc Nec vc-io.diflin. (r tcris illius facerdotij cum noftro inutilis videtut K.j.j.j.çfpç eolktio, cum prxfcrtim Latine feribenda

AC BENtnCIlS IIB. I. 4« plctaquc vocabula inde mutuemur. Itaque de eo pauca quæda ex multis bic didurus lum,quat ad noftrum inftitutum magis fpedare exiftima-ui.Fuerunt autem hæc fere facerdotum genera: Pontifices, Augurcs,Flamines,Curioncs,Féciales, Vcftales,Salij, Duccs Gelcrum,8i c. Pótifices omnibus facris ac ceremoniis prçerant,amp; facerdotum omnium crant maximi ac fupremi, ld quod oftendit Cicero in Orat.prO domo fua, 5c lib.Il. deLcgib.HuicPontificum collegioqui præcrat, Pontifex Maximus dicebatur, cuius officium amp;nbsp;autboritatem defcribit Liuius f

blica priuataque facra Pontihcis fcitis fubiecir,^* vt cfletquo confulmm plebs venirctjnc quid” diuini iuris (negligendopatrios ritus ,peregri-’* nófquc aicifcêdo Jturbarttur. Ncc cæleftes mo-” do cerctnonias, fed iufta quoque funebria pla-candófque manes,vtidem Pontifex edocetet,gt;» Slt;c. De eorum etiam munere, authoritatc, dU gnitatéqucplurafcribitHalicarnaffeus^: amp;nbsp;nosS’'' exPandedis iuris ciuilis quofdam locos obfer-uauimus, vt efim dicitur,Pontificcm,dum facra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Je i»

facitjin ius vocari nó poflc Pontificali autho- «« vora«. ritatecompellibæredes admonumentumxdi-ficandum \ Pontifieem de religiofis locis con-fulcndum efle Pontifieem à quibufdam mu-ncribus non excufari'. Sedlonge eorum maxi- morttio inßr, ma authoritas in Icgum adionibus confpicitur, f Je mu quas fetibit PomponiuJ apud collegiu pontificü

fuifîc’*. NamvtValerius ait,Iusciinlc pcrmul-fècula inter facra ccremoniaique deorum im-mortalium abditum, folifque pontificibus no-turn fuit. Quanta autcm huius pontificatus di-gnatio fueritjvel bine æftimarc licet, quod Im-peratores Romani,vtauguftiores c(lcnt,ferè co facerdotio fungcbatur.Sed cur hi fummi facer-dotes ita appellati fint inter veteres tum Grçcos, tum Latinosauthorcs non conuenit. Sc.TUoIa, W 10. f/f vtrefert Varro ”, dicebat pontificesdici à pofle faccre. Nam verbum faccrc apud Plautum, Ciccronem.Virgilium, amp;c alios feriptores pro-baros,pro facrificare accipitur, ficut /pâfàmToî g. lib.iJi. apud antiquos, vt docct Athcnæus •. Sed idem Varro à ponte cos dici mauult,quod ab eis Subliciuspons faftus primum, ac lxpcrc-ftitutus fit.Plutarchus in Numa aliam etymolo-giamadfcrc.Verùm hanc inucftigationem,quï non cft magni vfus,libpter miiïam facimus. Augures qui à Græcis è'“i'o’roAoidicuntur,aufpiciis f. Cic. lii. I. præerantjVt ficris pontifices Etant enim artis ,/f nätura diuinandi periti,amp; figna à diis mifià interpreta-^orum. bantur,vt Halicarnafleus ait,quâuis ab vna fpc-cic,id cft,ab auium garritu homen acccpcrint. Tantum autcm venerationis,amp; authoritatis co-rum collegio acceflît,vt nihil publice fine aufpi-g.Ck.llh. I. ciis,necdomi,ncc militiæ gereretur Vt non c/f Di/rna. immcritofcribat Cicero authoritatem rcrum

gerendarum auguriocontineri.Itaqueno-biliffimis quibufque amp;nbsp;Icdißimis ciuitatis Ro-manx

AC BENEFICIIS LIB. I. 4-7 mans viris hoc faccrdotiu defercbatur ; cratquc perpetuum,adco vt nemo quamlibct flagitiofus co fefe ab dicare cogcretur A Quanta verb ho- f. ’^luwchnt rum Augurum authoritas fucrit in Rcpublica, in probli:'^-docct Cicero Cuiushæcverba funtjMaximu amp;nbsp;præftantiirimuminRepublicaiuseft Augu-” *’ rum, ic cum authoritatc coniunólum .Neque ” verb hoc.quia fum ipfe augur,itafcntio.-fedquia ’* fic exiftimarc nos eft neceffe.Qmd enim maius ’* eft, fl de iure quxrimus, quam pofle à fummis ” imperiis.Sc fummis poteftatibus, comitatus amp;nbsp;’* confilia.vclinftitutadimitterevcl habita refein- ” dcrei Quid grauius^quam rem fufeeptam diri- ” mijfivnus Augur alium dixeritîQuidmagnifi- ’’ centius.quàm pofte decernere vt magiftratu fe ” abdicent confides? Qmd religiofus, quam cum populojCum plebe agendi ius aut dare, aut non ” dare?quid leges non iurc rogatas tollere ? nihil ’* domi,nihil militix per magiftratus geftumfine eorum authoritatc pofte cuiquam probari? Ac huius authoritatis mcmorabile exemplum re- v. In fert Plutarchus nbsp;nbsp;in hanc fentêtiam: Cum Au- »»

eures comitiis confularibus vitio crcatos coniu- gt;» les renunciaftent, confeftim fenatus literis ab » cxcrcitu eosreuocauit,quatcnus depofito con- »» fulatu hoftibus vt conftiles bellum non infertét. „ riamini’ acceptas literas no antè aperuit,quàm ,, collatapugnaverfisquein fugam Barbaris,in a-grum corum cxcurftone feciflet. Redeunti igi- ,, tur amp;nbsp;multa referent! fpolia, non procefsit ob- ,,

üiampopulus.quiareuocatusnô continuo ma-‘ datis paruerat:fcd ta is.quàtn rpfius collega con-fui atu fe abdicate coadi funr.. Flaminès, quos Dionyfius Græcès’tlt;îgt;«ngt;(}iof8tvocat,diis ftngulis attnbuti à quibus cognomina babebat, y. lib.^.de authorc Varrone vt flamen Dialis, Martialis, iiH^.latirn. Quirinalis J Carmcntalis, Pomonalis, Sec. amp;nbsp;quia inter Deos qui colebantur, aliquod diferi-men erat, non omnium flaminum par crat db gnitaSjVt Feftus ait. Proin de is qui facra loiii fa-eiebatjid cft,Dialis,maximæ dignatidnis habe-batur, de quo multa annotauit Gellius. Maio-rum minorumque flaminum meminit Fcfl:as,6i archiftaminum Gratianus in rhäpfodiafua. Séd flaminicarum, ideft^ mulierum, quæ hoc fa-cerdotio fient vîri fungcbantûr, mentionein a-pud vetcrcs quoqne comperimus. Vcrùm ofn-niafigillatim hîc perfequi ab inftituto noftroclt alicnum,qui hæc veluti quædambreui-ter perflfingere voluimUs. Curioncs fingulis e-rant afcripti curiis,quæ numéro XXX.étant Ro-mZjVt Dionyfius feribit, amp;c pro curialibus iacrà faciebant. Horum verô ncc genus facrificandij nec infignia defcribuntur ab eodcm,quibüs rebas maxime à Flaminibus differebant. Illud ex Fcfto didfcimus, quod minime prartercundum hîc cft, Cutionem maximum àvetehbus enni dici, cuius authoritatc curiæ, amp;nbsp;eurîones om-nés rcgcbantiir. Huiiîfquc meminit præter Li-» uium amp;nbsp;alios vctercs ArijobiusSedéc inquif,-in

AC BENEFICIIS LIB. I. 48 in fpeftaculis publicis facetdotit omnium, ma-»gt; gifliatuumque collegia, Pontifices maximt, amp;nbsp;maximiCurioneSjfedetquinclecim viri laurca- jgt; «,amp; Diales cum apicibus Flamincs, fedcnt au- j» gutes interprètes diuinæ mentis amp;nbsp;voluntatis, gt;» rtecnon amp;nbsp;caftæ virgincs perpctui nutrices amp;nbsp;»» conferuatriccsignis.vijuem locum ideohîc rc-fcïic volui, quia facerdotiorum Romanorum btcucm defctiptiopem continet. Fecialiû, quos appellat Dionyfius,collegiû belli cau-fa inftiiUtum fuit. Cùm cnim rcligiofus vit, ac quietis publics ftudiofus Numa animaduerte-rct bcUii,quod abfquc iufta caufa infertur, nihil aliud, quàm lattocinium eflejtotam cam rem ex arbittio facerdotum ac rcligioforum hominum pendcrc Voluin Non cnim licebatRoms bellum moucrc, nificognita caufa feciales id iuftu efle pronuntiaffent. Itaquc fœlicitatcm Sc fuc-celTum Romanorum inbello jhuic inftituto Sc religion! quidam afferibere non dubitauerunt. Q^snam autem fuerit horum fecialium au-thoritas, amp;nbsp;qui ritus præter eundé Dionyfiuni Plutarchus docetinNuma. Veftales étant vir-gincs,quæ Vefts des facta faciebant,amp; factum ac fempitetnum euftodiebantignem. De quarû inftitutionc,ritu,cooptatione, caftitatevidenda funtqus DionyfiuSjPlutarchuSjGellius, quidam alij memoris prodiderunt. Hsc enim, qus vulgatia funt amp;nbsp;protrita acenratius hîc def-ctibcre inftituti noftri ratio non finit. Prstet

hos faccrdotes commcmorantur amp;nbsp;Salij, qui Marti facra facientcs choræis Sc fakationibus dabant operam, imrai -ff/ tvoTrA/uv es«v, vt Diony-fius ait.Erant Sc duces Celerum^qui tamccfi milites effent amp;nbsp;regum cuftodcs:tamen ftata quæ-dam iolcnniaquc facrificia cclebrabat. nee vllos alios commémorât DionyfiuSjdiligentiflimè o-mnia pcrfccutus facerdotia, quæ à Numa infti-tutafuerunr. Ait enim leges facrorum Numatn ita libro vno complexum fuifle,vt tota ea defcri ptioncinoólo partes diftributa,defingulis fa-cerdotiis,quorum erant totidem genera,iepara-tim differeret. Reperitur ramen aliorum apud authores facerdotum mentio, cuiufmodi lunC Fratres arualcs, Rex facrificulus, duumuiri Si decemuiri facrorum GaIlijEpuloneSjamp; qui Ti-tij fodales dieütur.Quorum iacerdotiorum cx-plicatiOjSc cognitioexTitoLiuio Sc aliis vcte-tibus petenda eft.Extat Sc Pomp.Læti non inu-tilis ea de re kbellus.Qupd verb titulo Fencftcl-læ circunfertur eiufdem argumenti opufculuiuy rccentiffimi feriptoris effe nemo dubitat, qui a-licuius fit in re literaria iüdicij. Vnum fupradi-dis adiiciendü eft,quod à cæteris prçtermiffuni effe miror, prifcos Romanos non modo facet-dotes habuiffe,qui Düs facra facerent.-fed etiam miniftros quofdam facrorum ac facerdotum iis nonabfimiles ,quosin facrisnoftris Diaconos 6 lib z appellamus. Eofquc Camillos tum didos fuiffc c.'w Nimlt;e. teftes funt Dionyfius Plutarchus FeftusSi

Seruius , cum plcrifque aliis . Et haótenus de facerdotiis vrbis Romæ , quibüs fiiriilia quæ-dam in prouinciis atqUc municipiis fuifle du-bium non eft, quorum in iurcciuilicrcbraeft mcntio Nara Phœniciarchia , amp;nbsp;Syriarchia J. 1.1. ad. I.

in conftitutione quadam Imp. Conftantini, ƒ«/• «if lt;»»• nomina funt prouincialium facerdotiorum

8c Martianus f verat Flamini munici- f**/ T'c'je pali amp;nbsp;facerdoti prouinciæ ne vxo- nat.lib. ' rem ducat ancillam, fccni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f. tit. de mat.

Supenore libro de ntinifleriii o^citfque ecckßdfli' cif,propter qua: beneficia confieruntur,làtis copiop difi putatum fuitAam de bcncficiis ipfis traóïandum efi,amp; ab origine eorundemidififinitiombulqueac diuifionibus incipiendum.

T bonorvM,quçEc-clefia pofsidet, origo, finis amp;nbsp;vfiisredius intelligatur, à Chrifti vfque ac Icgatorü apoftolornm fé-poribus repetenda eil no-ftra oratio . Ac imprimis confiât ex facra hifloria

Chriftum facultatesaliquaSjquanuis pertenues habuiiremec itavixifleeum, vt nihil proprium obtincns mcndicare cogerctur, quod nonnulli aficrcrc

Aè BïNtFICÏIS tIB; IÎ. jo aÏTerere non dubitarunt aliquando, fed mcritó eorum opinio damnata eft“. Mendicitas nam-que in valétibus otiofis res eft minimè tolei ä-da,S: fürti fpeciem habet Oblatam enim fibi c.Je 'mëJ. pccuniamjiutquocûqnemodoquæfitam Clni- yat.cr inau-ftus diligenter euftodire folitus fuit,ex qua viftil tf’- dequapoi veftitumque tam fibi quàm feftatoribus co-mitibus fuis camp;pararet Hinc Auguftmus, Ha- t- loan. bebat dominus loculos à fidelib. oblata confer- gt;1 iians fuorum neceflïtatibus, Si aliis indigen- gt;, tibustribùcbat.Tuncprimùm ecclefiafticæ pe- gt;» cuniæ forma eft inftituta, amp;nbsp;vt intclligercmus quod præcipit no eife cogitandu de craftino, no ad hoc fuifle præceptum,vt nihil pecunia; feruc-tur à Ian élis,led nc Deo propter ifta feruiatnr,04 propter inopia: timorc iuftitia defcratur Mor- d. c. laMat, tuo atque fublato in cçlum Chrifto,apoftoli dif- n.g.i. cipullque amp;nbsp;cnltorcs eiufdcm non mediocrem pecunia: vim pofiedifte Icgnntur, adeb vt quan-uis ingens eflcc eoruro numetus, tarnen nemo inter cos egens reperiretur.Nam vtlcribit Lucas de fidclibus Chriftianis,qui tunc Hicrofoly-mis erat : Multittidinis credentifi érat cor vnum j» amp;nbsp;animavna,ncc quifquam corumquçpoffide- j» bat,aliquidfuumcftc diccbat,fed crant illis o- j» mnia communia. Et quotquot erant pofTedo- ’» tes agrorum autdomorum,vendcntes affercbat pretia,amp; ponebat ante pedes apoftolorum,diui- »» debaturque fingulis,prout cuique opus erar.Ea- 3» dein referuntur à Clemente, qui illis téporibus'

fuiflecrediturin cpiftola.quafratres amp;nbsp;condif-cipulos fuos ad bonorum communicationem t^c. is. ];iortaturamp;incitât'. Quodautem ex prædiorû vêditionc pccuniam conficere maluerint,quàm earetincrejamp; ex eorum fructibus feipfos alerc, Melchiades id faótum ideó fcribir,quia cùm fii-turam Ecclefiam in gentibus vidèrent, prædia pofleflîonéfque adipifci iri ludæa vtile non pu-f.c futurum, taucrunt-f. Sed notandum eft eos ad commu-li- 2- nicationem bonorum neminem inuitum com-pulifl'cjquod fatis intelligcrcnt earn àChrifto nâ fuiiïe pra:ceptâ,amp; proprietatem diftinôtioném-que dominiorum, quæconfcnfu hominum naturalem rationem icquentium rccepta eft , iuri diuino, Chriftianæque religion! repugnantena non cftè : ea fiquidcm eft hominum corruptio amp;nbsp;improbitas, vt focietas humana commode rctineri amp;nbsp;côferuari nequeat,fiquis Platonicam communionem inter homines indilcriminatim conftituere velit. Si qui tarnen mutuo illo affe-ôtu amp;nbsp;charitatc,quam nobis vnicc commêdauic præcepitque Chriftus,conftantiffimè itaducan-tur,vt vitro nô modo facultates, fed opera quo* que fuamjaborem, induftriam bona fide amp;nbsp;ci-tra fraudem vllam in commune conférant, non dubito quin vita corum in hac æquabilitatc amp;nbsp;, communicatione reram omnium, amp;nbsp;iucundif-fima,amp; fœliciflîma futura fit. Seite enim àvetc-ribusillud dilt;flumeft , fiquisid ciuiliter inter-pretarimagis quam calumniari velit: Qmetifli-

me viâurcs homines fi hæc duo verba Meum amp;nbsp;Tuum de medio tollcrentur. Qupd amp;nbsp;fenfit haud dubiè Clcmés in cpiftola,cuius pauló ante meminimus 5'. Idco autem proprietas Sc ftinftio dominiorum probatur iure gentium, cui religio noftra minime refragatur, quia ob-tineriab hominibus non poffc creditur in tan-tiscoruni vitiis,vt fine fraude amp;nbsp;difcordiain ea communione perfeuerent. Proindc cum Ananias agri vendu! pretium retinuifiet,parte tantû ad Apoftolos delata, Petrus eo nomine ilium non dânauit,fed quod dolo,fimulationc ac mé-daciovfusefiet. Anania,inquit,curimpleuit Sa-thanas cor tuum , vt mentircris fpiritui fando, amp;nbsp;fraudares de pretio agri ’ Nonne prorfus tibi mancbat,amp; vamundatus erat in tua poteftate Hæc omniafatis demonftrant,qualis fuerit fta-tus atquevfus bonorum Ecclefiæ tempore apo-ftolorum. Poft eorum verb tempora cùm vidèrent facerdotes amp;nbsp;læuitæ, amp;nbsp;reliqui fideles per vniuerfum orbe difperfi,vtilius fore fi hæredita-tes 8c agros.quos vendebât,ecclefiis quibus prç-fidebant epifcopi,traderent,eô quod ex fumpti-bus eorum tam præfcntibus quàm futuris tem-. poribus plura 8c elegantiora miniftrare pofl'cnt fidelibus communem vitam ducentibus, quàm ex pretio ipforum , cœperunt prædia 8c agros quosvendere folebant, matricibus ecclefiis tra-dere, 8c ex fumptibus eorum viuere. Hæc toti- l. f. vîJentef. dem ferè verbis exVrbano tranfcripfimus

quo id quoquedccrerum fuidefcribunt Platin» amp;nbsp;quiilani alij cum iecuti, vc laccrdotibus licc-ret prædia ac hindos à cultoribus rcligionis ob-Jatos rcciperc.Sed falluntur illi raeo quidcm w-diciOjCiim inter Vrbani décréta,quæ extant,ex-çepro eo quod rccitauim’, nihil repcriatur quod ad hanc rem pcrtincat. Ex eo igitur tempore certatim vnufquifque pius amp;nbsp;fidclis prædia pof-felïlonéfque dabat Ecclefix ; ex quorum fructibus non miniftri tantum , fed quicunqiie etiana alij cgentes alçrentur. Et hinc perfpicuum cll, quod amp;nbsp;fupra admonuimus, vctcres Chrillia-næreligionis cultores non ita paupertatemaf-fcólafre,vt opes nullas fibi parare atque aflerua-re vcllent,quanuis imperator lulianus indcan-fam arripuerit ecclefias fortimis fuis fpoliandi. Ecclefiarnm enim bona auferens dicebat maxi-mofebcneficio Chriftianos afhccre,niinirum Vt pauperesfaôficitiusregnumcæloruin intrarent . Qua arte in pluloiophos quoque noftd , iuris authores vios fuifle aliquando aniinad-rib‘cactcris Conftantini celebratuE ■ liberalitasinecclcfiam^.Etextateiufdemcon-m.c.Conjlan- ftitutio in codice Iii{l:iniani,qua permittit v-tiniii.ÿ6.clift. nicuiquebonafua Ecclefiæ relinquere. Licinia , c.fiituram. ii quoquc diues amp;: potens matrona, bona fua Ec-Romanæ teftamento rcliquit, Marcello *' ’ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedente, vt fcriptorcs ecclcfiaftici literis prodi-

dcrunt.Scd nulli plus contulerunt Ecclefiæ Ro-i.nanæ,nec magis potentiam eins auxcrut,quàni

PipinuSjCaroluSjSf Ludouicus Francorû reges. Qmd ingcntia hic cómcmorcm beneficia in cç-teras rotins orbis ecclcfias vndiq-, a piis homini-bus collatajCum iuftn volumen defcriptio cius rci defyderec? Quale illud eft quod de Hilario Arelatcniiepifcopo Profper mcmoriæ manda-uit,népc eum acccptis fideliii numerofis hçredi-tatibus eccleliam mirum in modülocupletafle''-, ex quo de ceteris conicóluva fieri potcft. Ac prç- ’‘M *’ ter eos rcditus.præterque dccimam partem,non modo fru£tuum,fcdctiam negociationis, quæ-ftus amp;nbsp;lucri, de qua mox differemus, alias quafdam largitiones,quotidic in facro ipfo c5-uentu fiebant oblationcs ad altarc Vt mirum 0. Theodor.

feftum eftjOpesEeclefiæin immenfum exete-uifle. De oblationibus Ecclefiæ Romanæ lo- 'J

quitur Marccllinus f : cuius verba quia huius traftatus noftri loca etiam alia quædam illu-ftrant, hîc fubiieeve volui : Damafus, inquit, gt;gt;nbsp;amp;nbsp;Vrficinus fupra modum humanum ad ra- ,, piendam epifçopalem fedem ardentes , feiflis » ftudiis afperrimè confliiftabâtur, adufque mor- „ tis vulnerûmque difetiraina adiumcntis vtriuf-que progreCfis ,quçneccorrigcrefufficicnsVi-ucntlus,ncc mollire, vira a gna coaétus fteeftit gt;» in fubutbanutn, in concertatione fuperaue- « ratDamafus,parte,quæ eifaucbat,inftantc. Co- ,, ftâtque in bafilica Sicenini vbi ritus Cbriftiani „ eft conucnticulum vno die centum triginta „

,i fêptemcadauerarepertajpcrcmptorum, cfFera-„ tâinquc diu plebem,ægrè poftea dclmicam. Nc-que ego abnuo, oftentarionem rerum confyde-3, rans vrbanarum^huius rei cupidos ob impctrâ-„ dum quod appetût, omni contentione laterura ,, iurgari debercjcùm id adcpti futuri fint ira fecu-,5 ri,VC ditentur oblacionibus matronarum,proce-„ dantque vchiculis infidentes, circunfpede ve-}, ftiri, epulas curantes profufiis, adeo vt corui^ ,, conuiuia regales fuperent mcnfas.qui cfTc potc-„ rant beati reuera,fimagnitudinevrbis defpeóta, ,3 quam virus opponunc, ad imitationem antifti-,, turn quorundamprouincialiumviucrent,quos „ tenuitas edendi potandique parciffimè, vilitas J, ctiam indumentorum, Ôc fupercilia huinum ,3 fpcdl:antiaperpctuö,numini vcniquc eius cul-33 toribus vt puros commcndant amp;nbsp;verecundos.

copus, Vt pvæcipiunt canones apoftolorum t $edita tarnen vteas res non difpcnfaret ipfeac' adminiftraret,fed diaconis,hypodiaconis,œco-nomis ac dcfenforibus earum difpcnfationetn diftributionemquecommittcret,qui rationcm f.d c.peruenit poftea totius adminiftrationis fuæipfircdderét.

t.c.quiutuu. gt;■ Ficbâtquehæcdiftributio clericisamp; miniftris hTnonci'ica- ccclefiarumquorumcratvt plurimum com-tit.iz.q i. munis vita amp;nbsp;coucrfatio quanuis ad cam có-V. c.certc.ii. munione inuiti nequaqua cogeretur^.Sed præ-S'l; cipuum locum in hac iargitione merito tcncbat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paupc-

paupercSjquorum ingentem numcrum alcrc fo-lebac Ecclcfia.Nec enim vllares vnquam maio-ri curæ prifcis Chriftianis fuit, quam pauperum ftjftentacio ,vt plcrifquc in locis tcftatur Eufe-bius. Ac tot tantæque opes eo potifsimum con-filio in ecclefiam conferebantur, vt inde nutri-tentur paupetes, eaque cura mandabatùr cpi-fcopis,quödeorura ergapauperesftudium omnibus perfpeiStura effet ’^.t^are bona Ecclefiæ x./.;, pafsim in veteribus canonibus dicuntur patri- pifi.aud. monia pauperum ^.Quaratione Auguftinus os qui décimas Ecclefiæ non perfoluunt,tot ho-inicidiorum reos fururos ait,quot pauperes fame mortui fuerint,quia rem à Deo pauperibus delegatam fuis vfibus referuentProferre hic‘‘‘‘'’ poffem amp;nbsp;alia præclara vetcrum difta in banc Icntentiam , fed aliquot præcipua tantum refe-ram.Nam omnia perfequi infinitum effet. Am-brofius, Autum Ecclefia habet, non vt feruet, fed vt eroget, amp;nbsp;fubueniat in nccefsitatibus. Qmd eft opus cuftodire quod nihil adiuuat? An ignoramus quantum auri atque argenti de tem-plodomini Affyrij fuftuleruntJ Nonne melius confiât facerdos pro alimonia pauperum, fi ali-qua fubfidia dcfunt,quam fi facrilegus contaminât 6c afportat hoftis?N onne diókurus eft dominus , cur paffus es tot inopes fame mori ? certc habebas aurum vnde miniftrafles alimoniam, amp;c.*. Hieronymus ad Nepot. Gloria epifeopi b.e.aurum. eft pauperum opibus prouiderc. Ignominia fa-

ccrdotis cft propriis ftiidere Jiuitiis. Idé, Amico raperc quidpiam furtum eft, ecclefiam fraudarc facrilegium cft; accepiftc pauperibus cro-gandum,amp; cfuricnribus plurimis illud rcfcrua-re.vel cautum,vcl timidum cft,aut quod apcrrif-fimifceleriseftjCxinde aliquid fubtrahcre,oni-nium prædonum crudclitatcm fupcrat Idem, S'*' Clericos autem illos conuenic Ecclefiæ ftipcn-diisfuftentari,quibus parentum amp;nbsp;amicorum nulla fuffragancur ftipcndia. Qm autem bonis parentum amp;nbsp;opibus fuftentaripoftunt, fi quod pauperum eft accipiunt, facrilegium profedo d. itf. 5. i.f. jncurrunt Si committunt bis apparet dif T/t. penfationcm faculratum ecclei'îafticarum cpi-

îcoporum arbitrio commiftàm fuifte Verùmob cupiditatem quorundam parum re.dè ac finceie adminiftrantium, canones veteres modum ra-tionémquc difpenfandi ipfis prçfcripfcrunt, ne-pc vt quatuor partes tamoblationum quàm a-liarum quarumeunque obuêtionum fiant : quarum vna pauperibus diftribuatunaltera clcricis; tertia in ædificationé rempli impendatur ; quat-tam epifeopus retincat bolpitalitatis cxercend« f. f. vobr. f. caufaSed vteft rerum humanarum conditio •viilterana. c. in eodem ftatu nunquam permanentium, hïC fOfc^.f.gKa-communium rerum diftributio ad extremum tuor,amp;-/cqtic antiquataprorfus Si fublara eft, ac fingubs rai-t.frxfulttm. l'iiftcrris certireditusadrunetiSc aflignati, qui' liî.j.j. bus miniftri tanquam re propria fruanturicóf’ que ipfi arbitrio fuo dilpéfent atque adminiftmt fine

AG B EN En CHS LIE, H. 54 fîncvllius auc diaconi opera,aut epifeopi au-thorirate : amp;nbsp;hos reditus minifteriis attributos hodie vulgo Beneficia appeliatnus. cuius verbi figuificatio origo plcniùs infra difcutictur. Quam partena abftulerinr pauperes in hoc , vt ira dicam,familiæhcrcifcûdçiudicio,mihi nô-dum plané eSpertumeft, tametfi quid ipfis hîc accidcric, Slt; quàm humaniter accepci fint, fa^ tisfufpicor Sedhac de re alias crir opporrunior dicendi locus.

Bonorum ecclefiafticorum quædam tem -poralia dicuntur ; alia verb fpiritalia. Tempora-lia vocant ptxdia illa Sc pofiefsioncs,qux ex principum aliorumquc liberalitate obucnerut. Spiritalia, decinaas amp;nbsp;alia id genus, quæ à fidc-libus Ecclefixofferuntur.Nam décimas primi-tiâfque, aut quæ loco primitiarum offerri fo-lcnt,arbitranturiuris pontificij doétoresdiui-110 iure facerdotum amp;nbsp;Ecclefiæ miniftrorum cfle , qubd lex Mofaica eas exolui præcipiat. Itaque res diuinæ dicuntutjqubd cas vniusDet benignitati ,non cuiufquam hominis munifi-centiæ acceptas referamus.Sacre verb amp;nbsp;fpirita„ les, qubd huiufmodi oblationes Deo prxcipuè cô[ecrcntur,5c animæ fpiritulq-, noftro maxime exiftimentur côferre.Reliqux autê poffefsioncs.

quas non à Deo, fed ab hominibus acccpit Ec-clefia, prophanæ omm'que religione puræ ha-bentur, ideoque temporales vulgo appellatx funt. Nam quæ diuina funt ac Ipiritalia, eadem perpétua effe amp;nbsp;nunquam tnteritura creduntur: cætera omnia caduca,fluxa amp;nbsp;temporaria.Hinc ca vidctur fluxifle appellatio.Sed vt ingenue di-cam quod fentio, diuina amp;nbsp;facra aliquanto re-ôlius amp;nbsp;fignificantius appellari pofle mihividé-turjquæfpiritaliavocantjVtno incommode lie ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efïeraturdiuifio.Bonorum ecclefiafticoru quï-

dam diuinafacrâqucfunt:alia Humana ac pro-phana.Huius ergo diuifionis^quam iuris ponti-ficij confulti probant.fundamétumeftlex Mo-faïca: de quo quid fentiendum fit,viderint alij. Certè fi Thomæ aliorumque thcologorum opi-f.not.inc.in nionemfequamutjVereorVt confifterc pofiitX ^iquibus di- Exiftimantenimilli décimas non idcircodebe-i/eow. J.J facei-dotibus.quód lege Mofaïcaid præcipia-tur,cùm ca lege non aftringamur, nifi quatenus præceptum aliquod morale iurifque naturalis g.c.trdnflM, continet ^.Naturalis enim lex^quam, vt Paulus de conflit, nbsp;nbsp;aitjgcntes habent feriptam in cordibus fuis,nû-

quam abrogatur.Itaque quamuis honefiû pium-que fit^ac iun naturæ confcntaneum,quo bcnc-nierentes de nobis remuncrari iubemur, mini-ftros Ecclcfiæ amp;nbsp;paftores alerc ac fouerc.Deter-minatio tarnen certæ quatitatis eo nomine prS-ftâdsCjputa oôtauæ vel decimç partis bonorum, amp;c.non tam iuris naturalis cft, quàm Molàïci, ideft

id eft,quod Deus per Mofcm ludæis tantum, non ctiam alits gentibus amp;nbsp;populis ad tempus confticuit.QuÆ fcntentia fi vcra eft,equidem no video cur potius decimæ quàm alij reditus Ec-clefiæ, fiue diuini, fiue fpiritales dici debeant. Verùm vtcunque theologi fuam tueantur fen-tentiara, inficiati nemo potent, vetuftiflimam effe confuetudincm de foluendis decimis in Ec-clefia,quam fanólifsimi doótifsimi quique veterum maximè comprobarunt arque comjnê-darunt

De origine facultatum ccclefiafticarum ad-mirabillque earum inciemento, amp;c vt poflcfllo-nesomnesac reditus,qui antè communes état, diuifi fint,amp; certis minifteriis afsignatijàtis dc-monftrafTevidemur fuperiori capite.Curautem Beneficium appelletur certa illa redituum por-tio,quæ cuique minifterio obtigit, videndü cft. Nam plerique banc vocemvt barbaram omni-uoôcincptamrefugiunt,8c facerdotia malunt quam beneficia hos reditus appellate. Verùm, nifi fallor,facerdotium pro munere ac dignitatc magis quàm pro reditu aut obuentione accipi videturapud Latinos auchores. Et confiât hæc facra fiipendia non tantum facerdotibus, fed a-liis etiam minifiris cocedi. Animàduertcndum igitur cfi,moris fuifle veteribus prædia quaedam

ac poflefsiones militibus tribuerCj vt hoc bené-ficio deuindi animofiorcs ad Remp, tutandani reddeventur. Id fadum ab Alexandra Scucro teftis eft Lampridius , quera amp;nbsp;alij imperatores ante luftifiianu fecuti funt, Vt ex corum coftitu-/.C lie fund, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparec b Memihit amp;nbsp;prædiorum hu-

limitro. iufcemodi militarium Conftantinus quidara imperator apud Harmcnopulum ^^eaque s'?*' riiiiTiKa Krnuxra. Ç'?aT;a;r(Koùf ro-a-tfs vocat.QuibllS perquafnaffmiafuntea, quæobfidcm amp;nbsp;obfe-quium frucndaconceduntur,moribusnon gobardoriim rnodó;,a quibus hoc pridiorum fruendorum genus manalFe ad nos vidctur, led ctiam noftriSjamp; omnium propc totius Europa populorum ac gentium.Er hæc quidem pri'dia noli ineptè beneficia à quibufdä appcllata funt; amp;bcneficiarijqui eapoffidcnt.Nam benefi-ciariorura militum mehtio eft apud Cæfiirem in Comment, fenfu baud omnino diffimih,amp; i-pud plerofquc alios authores, quorum pura La-tinaque eft oratio.Hunc verb morcm qui in rebus prophanisreceptuscrarfimitati funt ccclc-fiaftici viri, amp;nbsp;prædiapoffefsionélque ob mini-ftcriû EccleluT finguhs miniftris adferiptas Beneficia vocaucrunt/quæ vtinafn vencficia plc-rifquehodic non fint)quia poft earn,de qiiaiam diximuSjdimfionem hi reditusecclefiaftici ma-gnam cum illis militaribus prophantfque benc-ficiis affimtaté habere credebanturjd quod alio in loco oftenfurus fum, Itaque non tantu de mi-nifteriis

nifteriiSjfcdctiade beneficiis ccclcfiafticis hoc noftrum ’^viTa.yf^A infcribere voluimus, vt veterem fimul amp;c nouam loquendi confuctudine in. Ecclefia titulus indtearet. Nam ira hoc argumentum apudvcceres ttadarum ofFcndimus^vt miniftcrij fere mentio fiat,non prouetus aut fti-pendij alicuius.Atpoftquahonosnoonus affe-dari cccpit, amp;c quxftus eft habita ratio magis qiiàm muneris atque ofRcij.vna cii moribus ho-minii mutata eft loquendi ratio Vt exempli gra-tia:folebantiradifputareantiquiores, vt quaere-rent,quis Ecclchæmtniftrumordinäre, amp;quis ordinari deberet.Recentiorum verb quæftiones hæfuntvulgo vfitatæ.quis beneficium cóferre, cuiconferrt pofsit,amp;c.Quqdigirut primarium acptatcipuummeritb habebatur quondam, id nunc accefsionis cuiufdam locum vix obti -net. qua in re tanta eft tndignitas,vr earn diC-fimulare nemo bonus pofsit. Nam fi Plinius fuö tempore conqueftus eft ex geramis confie! vafa in quibus aurum accefsio elTet, cùra gemmx vafis aurcis accedere foieant, quanto iuftiorhac de re futura eft bonorum virorum querela ? Hoc autem ideo hîc adiicere Volui, vt oftendcrem vetercs canones de miniftcriis loquentes , quanuis aetatem , vt ita dixerim, non ferant, amp;nbsp;magna ex parte antiquati fint, tarnen ad hanc difputationem de beneficiis plerunque trahi pofte . Hinc natæ funt illas thefes : Quipoteft ordinäre, poteft beneficium

Conferre.Qm poteft oi'dinari,poreft beneficium capere^Sc contra.Qui non poteft ordinäre, non poteft beneficium conferre.Qui non poteft or-^■glof.c.fieo dinari.non poteft beneficium capere^.Ordina-^‘»ipore.de re tîoncm Verb hîc latè accipimus, pro quacunque minifterium aliquod, aut munus ec* fuir.

Qmdßtbeneficium,beneficij eccleßdßici dominium, yfüffruÜußve cuiusßt,(;r an penßones annua at‘ que hof^italia beneßeij appellations contineantuf’ cap.,^..

'Explicatio verborum qua iam vfi fumus, filfficere pofte videtur iis qui fimplicitatem a* mant in iuris interpretatione,attame vt iis quo-que faciamus Paris qui bac fimplicitatc nó con-tcnti fubtiliorê amp;nbsp;accuratiorcm interpretations tequiruntjtrademus dcfinitionem beneficij, no perfcótam quidem illam fortafsis, Sc omnibus Dialedicæ legibus inferuientem,fed quæ quantum rei natura paticur.ab earum legum præfcri-pto non longé recédât. Sit igitur hæc definirio' Beneficium eft res ecclcfiaftica.quç facerdoti vel clerico ob facrum minifterium vtenda imper-petuum concedatur.Cuius definitionis fingub verba à^aeiç-spov, vt dicitur im nuifiripitv hîc expH-çandafunt.Ac imprimis dicitur rcs.quoniatn non minifterium ipfum fiue officium, fed coW-modum potius inde proueniens beneficium ap-pcllatuflt;

{)èllatur. Proindc is qui dignitate ccclefiafticà órnatus eft fine reditu ac pröucntu, cuiuftnodi funt Archidiaconi quidatn, quos imaginarios 8c honorarios vocare foleo, is oencficiarius di-cendus non eft. Dicitur ecclefiaftica, quod ca bona Deo amp;c Ecclcfiæ dicata cófecrataquc fint, ex quibus hüiüfmodi reditus confiant quot;.Dicitur n.c. res Ecche Sacerdotijamp;c.quoniain fi quidfruendum coil- fta.i.q.j. cedifoleâtlaïcishominibus ex bonis Ecclcfiæ, qualcsfunt ij de quibus diximus XIX, capitc ptimilibri,id beneficium propriè non dicetur.

Dicitur ob factum miniftcriummuia ficut beneficia militäria ac prophana militibus ac propha-nis hominibus ob fidem 8c obfequium dantur, itahæcfacrabeneficiaDeoconfecratisob facra fpiritalémque fumStionem conccduntur. itaque hæc beneficia facra fpiritaliaque quodammodo e(rcdicuhtur,quiatamctfi prouentus facri non fintjfed prophanijtamcn facro ità cohærét mu-ncri, vt feparationcm non rccipiant ’.Ncc conccduntut.qui ad munus illud obeundu ido- 3-neus non lit, puta lacetdoti aut clerico, vt lam ^efïmo.c.-vlt. dixi. Nam licet oftiarij,aut acoluthi munus pro- derefcrif.tei phanum forte quibuldam videri pofsit:quia fa-cræ ædis oftia claudcre, 8c alia id genus cxequi ctiam la'icus poteft, Idque nos quotidie fieri vi-demus , 8c experimur, tarnen confiderandum eft, quod fupra admonuimus, clericos cos dici, qui facris initiati funt,amp; ad facram fundioncm delcdi ac deftinati.fed in Icuioribus muneribus

înftitutionis cuiufdam caufaadhuc occupantur amp;nbsp;exercenrur. nec cis afsignantur potiuimùin reditus ccclefiaftici,vt odia claudanr,fcdvt interim alantur ac inftituantur, Sc facerdotum epi-fcoporûmquc perpetuum extet feminarium. Proinde annonæ fiuc præbendæ ccclefiafticï laïcis hominibus amp;nbsp;in canonicorum collegium minime cooptatis folitx concedi ob nolarum æncarum pulfationcm,aut aliud huic fimile mi-nifterium, beneficia ecclefiaftica propric non dicuntur, fed abufiuè, latifsima fignificatio-Jif.deConfl. ne^.Spiritalia autem officiaquæ fint, facile ex er in c. dile- his quæ diximus in fuperiorc libro, perfpici po-^o.deprahe. teft,v£(luti dodrina cuangelij, adminiftratio fa-cramcntorum,ordinacio miniftrorum Ecclefix. cxcommunicatio, abfolutio,dedicatio ccclcfia-rum,amp;aliaid genus quæepifcoporum.pres-byterorum . 8c diaconorum propria funt î. Et quoties dubitatur an reditus , de quibus hîc loquimur.ad fpiritale facrumqueminifterium cóftitutideftinatiqucfintjnécne.-quiafadi quç-ftio eft magis quàm iuris,vulgô traditum efi ad figna, notas amp;nbsp;conieduras recurrendum effe. Itaque fi bafilica fiue ædes facra, altare, tintina-bula,cœrneteriû , 8c aliaidgenus,in eo de quo quæritur loco, reperiantur ,facrum ic fpiritale beneficium elfe iudicabimus,nifi contrariû ap-pareat.Dicitur Vtenda: quia dominium amp;nbsp;pro-prietas clericorum non eft,fed quàm diu vi-uunt, amp;nbsp;munere fuo funguncur, fruiftibus percept«

AC BENîFICIlS LIB. I I. 5S ccptis ad alendum fc familiaraque fiiam,vtutur. Qdodfipræccr vidlum veftitumquc ncccflaiid aliquid fuperfitdd alicnare tanqiia domini non pouuntjfcd cgentibus erogarc debent, extatque hae de rc conftitutio cuiufdam fynodbquam vir quidam eruditus diram vocat Cui alia fimi- epifeopHt. lis repcritur concilij Antiocheni/. Contendit 10.5.1. cnim eos vfumfruélum bencficiorum fuorum ipifiopus, habere, amp;nbsp;frudus tanquam ftipendium aliquod ’i mercedémque Pai laboris capcre.Q^od nec ra-done, nee æquitate caret. Sed puto maiores no-ftros fatis animaduertifle,nihil Ecclefiarcxitia-lius peftilentiûfqueeflèjquàmminiftrorumeius nimiam opulentiam,id quod cuentus, qui non modo ftultorum magifter eft, vt ait Liuius, fed ctiam prudentifsimi nonnunquam amp;nbsp;perfpica-cifsimi cuiufque, fatis docuit. vtmerito illud c Satyra nunc diei poffe videatur : Nullum crime abeft, facinufquc libidinis,ex quo Paupertas Romana périt.Res cnim ipfa loquitur-.Immcn-fam principum quorundam munificcntiâ,vtcû-que pius eftet eorum affedus, tantum virus in EcclefiamfparGftc, vtexpixide ilia Pandora: à poetis dccantata, nonplus malorum inter homines,Sc calamitatum cxiliifte videatur. Initia ægrè admodum hoc datum eft Ecclcfia:,vt præ-dia poflefsionéfque fibi rclidas aut donatas rcti-nerct.Et fatis conftat ex epiftola Hieronymi ad Nepot. legibus Chriftianorii principu aliquadg prohibitu fuifte clcricis, ne hxredirates capcrec,

Nam vt in omni genere mcdiocritas ilia, quant opnmus poëtaaureamvocat,mcntó commen-datur, ira modus facultatu lîimmopcrc hîc nc-ceffarius eft. Bonifacius martyr aliquando in-terrogatus,an liceretligneis calicibus in facris vtijitarcipondifle fcrtur:Olimaurei lacerdotes ligneis vafis,nunc lignei aurcis veuntur. Haud dubic fentiens immodicis opibus facile facer-dores amp;nbsp;gubernatores ecclefiarum corrumpi Qiiæ ratio impulit vctcres illoSjVt clericis prêter viólum neceflàrium nihil, permitterêt ex fa-cultatibus ecclcliafticis fumere, nec puto quic-quam falubrius potuifle conftitui ad cohibenda corum cupiditatem,amp; TrAtowfiav, non quód hæc ad viuumjVtdicitur.refecandà, amp;nbsp;fummo iure cum eis agendum exiftimem, quod nec cano-nes cxigut opinor; fed quia verifsimum eft illud Satyrici poêtæ:Nemo fatis credit tantum delin-quere,quantum Permittes.adeo indulgent fibi latiusipfi. Legimus in hiftoria tripartita, « epi-fcopum quendam Coftantinop.nomine Chry-fanthum, nihil ex reditibus ecclefiafticis cape-re folitum fuiffc,nifi dominico die panes duos, nec défunt alia huiufmodi exempla in fcriptori-bus ecclefiafticis:cxquibusapparet quæna fue-rit vetcrum de bonis ecclefiafticis earumque vfu amp;nbsp;adminiftratione,fentetia. Nec verb difsimile fuit quorüdä politicorû hominû in Rep. iudiciû idque fatis oftendit Anaxander, qui interroga-tus cur Spartani pecunias in ærarium publicum non

AC BENEFICIIS LIB. IT. jp non colligerentjNe,inquit,carum cuftodes cor-rumpantur. Itaque bencficiarios vfuariis magis qiiam vfufruóluariis cotnparandos efle non vno in loco Panormit. doccc Nec vllum arbitror v.wf.-p/f, de canone efTcjCui repugnet hæc fentétia, quanuis pecul.der.cr ca moribus noftris recepta no fit Dicitur im-perpctiium, quia cum ad tempus minifter Ec-clclix ordinari non pofsir, nccefle eft beneficia g' quot;nbsp;nbsp;nbsp;'

ipfum,quod minifterio coniunäum eft,per- x.glo.fra^m. petuum efte“’. Nam amp;nbsp;debcncficiis militaribus 4«nrf it ic prophanis idem conftitutumcft,quibus hæc perquàm vicina fimiliâque efie iam ^K^monui-j mus Excipitur tarnen Romanus pontifex,qui mo.!» 6. velut legibus canonibufquefolutus beneficia ad b.tit.in quib. tempus cófcrre pofte dicitur ‘'.Inde confequitur c^uf-feud. a-præfcôturas illas monafteriorum , quas vulgo t' Prioratus clauftrales vocant, beneficiis non an- c.not.inc -vè-numerari quia perpetuæ non funt, fed precariæ nie»;, de fil. tantum ac temporariæ adminiftràtioncs Ha- pre/byt. c. fi (ftenus de diffinitione Beneficij: cuius vt magis re clucefeat vfus, tradandæ hîc funt duæ vulgares quæftiones.quarumvnaeftde Annuls fiue pen- de muita. d'e fionibus : altera de hofpitalibus ædibus : an fei- prabend. S'd, licet appcllationc Beneficij contineantur. Nam î-ii.p'tr.,. contingit aliquando , vt ex reditibus beneficij certa portio quotannis alicui pendatur autho-ritate Romani pontificis, vel alterius epifeopi ob certas caufas, de quibus alibi difteremus Sed huiufmodi penfio,quæ Annuû généré neu- ‘ tro propric ac Latine dici pofte nobis videtur,

lit fræb.in e „ai e. ad an. dientiäj 1.

X-'-'- folpfsio-

1(gt;. 5. I. tiot.in c prit-ttrea.i.ç^ z, de tranf. aEl. f'3. prag. tit. di'collatio, ittm quod vni uirptates , in xerb. henefi-tiortim.

Jj.tit. de cplf. amp;nbsp;clcr.lheo dor.lib,^.cCLl. hiflor.c.ii.So xomt.lib. 6. tripar. c.zq.

i.lßvero, de his qui deiec. quot;Vtl cffiid. y'i-tru.lib.d.

beneficium non cft f. Cùm enim ob nullum in Eccicfiafacrum miniftcriû conftituatur, amp;nbsp;noB tantum clerico/cd etiam laïco competere pof-fitj faris perfpicuum eft definitioni quam tradi-dimus J non conuenire Aquot;. Sed de his infra plc-nius.Quod ad fecundam quxftionem attinet, fciendum cft,ftudium ingcns Chriftianorumin omnes cgenos,debiles,fenes,pcrcgrinos ac pu-pillos fempcr extitifle,adcö vt omnes pafsira Ec-clefiaenofocomia fua^xcnodochia ,brcphotro-phiajorphanotrophiajgerótocomia,ptochotro-phia haberent:quorum mcntioeftapud luftin.

Ea omnia nos hodie hofpitalia vocarc fole-mus,quævoxapudveteres Latinos invfu fuit, pro ea parte domus, quam opulentiores hofpi-tibus aduenicntibus inftruebant, eaque vtitut nofter Vlpianus Sedquxritur an huiufmo-di Hofpitalia in numcrum bcneficiorum referenda fint. Er conftat ex diffmitione Beneficij, fi ab homine priuato propria authoritate infti-tuta fint,Beneficia non efie; quiares ccclefiafti-cæ non funt. Quod fi in ea inftitutione epifcopi authoritas interucnerit,nc hoc quidcm cafu beneficium dici meretur f quia eorum redituuffl procuratio amp;nbsp;adminiftratio no clcricis, fed qui-bufcunqueviris probis amp;nbsp;idoneis madari folec, qui adminiftrationis fiiæ rationem cxemplo tu-torum amp;nbsp;curatorum rcddere coguntur. EthsC ita accipicnda funt, nifi ex ipfa inftitutione, aut Vt loquimur, fundatione jcontrarium appareat.

Qi£od in fynodo Vienncnfi Clemens V.confti-tuic Nami contingere porcft vt beneficium m.de.qtiia cS facerdotiartcibutum fit,ita vtprætcrfacerdota-lemfundionem,onusquoque paupcres ^Icndi fubeat.CerteapudNicephorumin ecclcfiaftica c.deepij.cr hiftoria,Euphcmij cuiufdam mentio repcritur, der. Fet. inc. qui fimul amp;nbsp;ptochotrophus Ôc presbyter fuir. quarts, de

Explicata diffinitione , aliquot diuifioncs bcncficiorum docendx {unt,ad noftn temporis mores accommadatæ:quarum in forenfibus co-troucrfiis hodic magnus eft vfus. Ac fumma quidem diuifio hxc eft : Qt^ædam Beneficia ti-tulumhabcnt dignitatii: vt epifcopatus, archi-diaconatus, amp;:c. Quxdam habcnt curam animarum fincdignitate, vt parœcia. Alianequc dignitatis titulum habent, nequc curam animarum, fed fimplicia nudaque beneficia funt. Inter bac tarnen aliqua differentia rcperitur.Nam quxdam aliquid cminentii,ornamenti, amp;nbsp;dc-corishabcnt.vt canonicorum prxbcndx.Qiwc-dam infima funt arque humilia, de quibus omnibus figillatim hic differcmus.

QKj-epnt di^itdttseccleßaßicee,^ quot modis accipidntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.g.

-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H liij

«.ht de mû- muneribus “.Et difEnitur honor, adminillratio ner,0- gnor. Reipuß.cutn dignitatis gradu.Munus vcrOj adquot; c.Lhonor.de miniftratio Reip.finc titulo dignitatisAnau-/»««. cr fgt;o- tem adminiftratio dignitatem habeat nécnc, ex confuetudine Sc hominum exiftimatione iu-p.l.-vk.demu jjeari folet f. Similiter in rebus ecclefiafticis quædâ adminiftrationcs titulum dignitatis ha-. , nbsp;nbsp;, bent, amp;nbsp;Dignitates àpontificibus appellantur

‘ Idqueferèacciditquoticsadminiftratio cum jurifdiôtione aliqua amp;nbsp;poteftate coniumfta eft r.glgf.inc.j. ’’.Sedhæc exemplis illuftriora fient.^Epifeopus de confret. in ftimmam in Ecclefia dignitatem habet Sc qua-t^demil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præponatur , veluti archiepifeo-

ta^deprtebéd, cpifcopo, archiepifcopo patriarcha , amp;nbsp;his omnibus Pontifex, fiue epifeopus vrbis Rorax-’ idem nihilominus ordo horum omnium effe dicitur. Vnde omnes epifeopi fratres à Pôntifi-f.c. quamgra ce Rom. vocari folcnt A Archimandritæ Eue «I de cn»win. çœnobiarchx, qui amp;nbsp;Abbates dicuntur,proxi-■ mum epifeopis locum hodie obtinent, quap-tefi utsde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°'™ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diximus, omnibus clericis

^cèpsigq 7quot; poftponerentur *. Archidiaconi quoque , Aî-c.i.deatlcr chiprcsbyteri, primicerij dignitatem habent in c. Z. de Ecclcfia,eorumque munus antçà nobis deferi-tud.ybt net. ptû cxplanatùmque eft,de quibus fpcciales ex-tant titulilib.i.Dccret.Decani no quorum mc-minit Iuftinianus,fcd qui vulgo fie appellantur, hoc tempore,item Præccntores,præpofiti SC cæteri fimilcs,de quorum officio perferiptu nihil eft in pontificio iurc,dignitatç præditi funt.

fi confuetudo ecclefiarum,quæ maxime hîc fpc-datUFjin numeium dignitatû officia huiufmo-direferat.Idquod nominatim de Decano fcri-ptum rcliquit Bernardus Sed notandum eft v.inc.exp^-hæcminiftcria , de quibus poftremo locuti fu- der.non mus, propriè êc vfitatè dignitates appellari in pontificio iure. Itaque fpecialius hîc accipitur dignitas^quàm fuprà diximus, vt videlicet epit copatum non comprehendat Qiy:ri folet an præfeâius monaftici conuentus, qui Prior con-uentualis dicitur, aut fodalium mendicantium do”eriquot;'deZ-fiuc præfeâusjfiuc euftos amp;nbsp;obferuator dignita- fa. ck. i. co. tem habeat.Et rcccptum cft cos haberc, quoniâ titu. glof. in appcllatione prælatorum continentur, amp;nbsp;iuriC-diélionemaliquamhabetquot;. Idem traditum7 OC vicario gcncrali ep)icopi,non de co qui extra tef,^b. ciuitatem inaliquadiœcefis rcgionc conftitui- b. not. in de. tur^quem forancum vocant His cxceptis nul- «ƒ frincipa-lus clericus in Ecclefia dignitatem haberc dici- derefcrip. tur,nifi generaliter hoc verbum accipias.Nam diflin’c^re adeolatèpatetaliquando huiusverbi fignifica-^en,w«r, i. tiOjVt omnes clerici dignitatem haberc dican- ef.-i.c.ftqms tur*^. Atquchinccolligipotefl:, tripliccm huius P®# vocis fignificationem ciTc.Nam imprimis generaliter omnem gradum ccclefiafticû fignificat.

11. Omnem adminiftrationem , cum qua con-iunftaeft iurifdidio.111. Archidiaconatum, Sc alia huiufmodi officia, de quibus iam diximus. Hinc exiftit quæftiOjCÙm fit tam varia huius vo-cabuli fignificatio,quo fenfu accipi debear. Sed

ex locis communibus de interprccatione dcfini-ti poteft,ac imprimis fubieéta materia, Si mens difponentis fpedari debet. Itaque in materia o-diofa^quae interpretatione adiuuari non debet, fed potius reftringi appellatione dignitatis,non continctur epifcopatus, vcluti fi de gratia Icgis, J.Vanar.in c. ßue canonis facicnda agatur turn fiinton.

Ordo poftulat vt de bencficiis, quæ propter curam animorum dantur abfque vllo dignitatis titulo,aliquid dicamus.Hæcauté beneficia ha-, ■ berc dicuntur presbyteri,quibus Ecclefia aliqua parochialis curSda regendaque committitur. Nam ea diœcefeos pars, cuius curationcm ha-bent finguli presbyteri fub epifeopo parochia, t.c.emnes la- autfortaflcrediusparœciaappellatur'. Budæus ßliclt;t,c.null*, nofteriamdudum admonuithæc aliter Latine U.j./. exprimipoficjVtcuria dicatur,quamnosparo-chiam vocamus. Curiales verb parochiani ipfi, amp;nbsp;Curio presbyter,qui parochianorum curatio-nem ac gubernationem habet. Nó me latctpa-rochiam vfurpari pro tota diœcefi epifcopi,qu3t f. e. honi re!, multas compleditur ccclefias Sed hîc aliter ii.q.t.c.apo- accipitur.Cura autem presbyteri, fine Curionis ftolica^dt do- ill ligotions animarum, vt feriptura loquitur, SC carû abfolutione prçcipuè verfatur. Sicutenim noxios à. làcra communione arcct,iravcniam pofeentes abfoluit, vt fuprà docuimus. Itaque iurifdi-

AC BENETICIIS LIB. 11. gi iurifdidlioncm quandam fpiritalem exercer, qux pœnitentialis fori poccftas vulgo dicitur. Sunt amp;nbsp;alij qui difciplinam amp;nbsp;contcntiofam exercent iurifdidionem, amp;nbsp;caufas forenfes iudi-cant,quæ indicia ad Ecclefiam aliquando pcr-linere fupra admonuimus. Et quia fpiritalis eft ca lurifdidtio^eam cxcrccns dicitur ctiam curam animarum haberc,quanuis forte nulli curiæfcu parœciæ prxfcóius fit^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g- î»

simplicia, beneficia qualînt,amp; prabendarum yocabulo quid fi^ificetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le£l.extr.txe~

Cap, 8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{rabilis.adfi.

Inter beneficia fimplicia, qux nec titulutn dignitatis habcnt^ncc curam animorumjprimu gradum tcnentcanonicorum præbendæ. Nam ca raaioris cuiufdam dignationis fplcndorifquc cxiftimanturjquàm cxtera^propter ius fuffragij, quod habent in collegio honoratiffimo, adeo vt feparatim de his traftare commodius videa- h.^anordn c. tur Præbenda autem vulgo dicitur annona -vit. deprabé. quædam fodalibus fiue canonicis alicuius Ec- ’-e-fimona-clefiæincompenfationem minifterijfuiprçftari folita’. Vtiturquehoc verbo Caffiodorus Prç- rsjneplßolit benda aliquanto rcftius amp;nbsp;Latinius ttahtwtikws ^mpeUii quisvocaueritjCxemplo vcterum linguxLatinæ qtiendam firi lcriptorûjà quibus cam vocem vfurpatam cfie a-nimaduertimus Scd Sgt;c canon ca quoquc prç- 1 ftatiodicipotcrit,vtante diximus.Huiufmodi’

autem annonæ fiue præbenda ideo facra «.f.'Jtle!{o,de liaque cxiftimantur quot;, quod fodalibus tatum fi-frabend. yg canonicis Ecclefiç dicata fint,quos facris inb tiatos eflc neccflc cft.-quorumque facra fpiricalif que funótio habetur, quanuis animarum cura-o. e.t.delnpi tionemjquam olim habebantjuuc deferuerint’-tutio. Nihil tarnen prohiber cxreditibus Ecclefix co-munibus partem aliquam^quç canonicis adferi-pta nS fitjlai'cis hominibus vt laboris induftri«-que fuac mcrcedem largiri, vt puta xdituis, aut iis quibus cäpani tinnitus cura mâdatur. C^pd genus erogationis per me licet vt præbenda fiue præbendam quiiquis volucrit appellet, fed quia nihil facri fpiritalifque habetj multum difFert ah ea^de qua hîc dilTcriturjquam muneri facro fpi-e.cu ritalique dicatam elTe dicimus /’.Er quia Cano-tHtio ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nicorum corpus amp;c fodalitium ex variis Ecclefiç

miniftris conflatum eft^quorum aliqui facerdo-tes funtjalij inferiorum ordinum clericintem a-lij dodores Theologiæ,alij magiftri amp;nbsp;profelTo-res literarum,magna hincpræbcndarum diucr-fitas nata eft.Nam quædam facerdotales dicun-turjquarum nemo capax eft , nifi facerdos : alis 5. c. cut de no inferiorum ordinum clericis conferri pofliint, fdcerdaub. c. hxc varietas in quibufdam ecclefiis obferua-bendine’'“^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quædam Théologales fiint ap-

r. c.quid «0«- pchatæ, quæ Theologix doôtoribus tantum in nullis,de ntd- cathedralibus ecclefiis afsignantur. Sunt amp;nbsp;ma-Squot;' amp;nbsp;in giftrales diôlxj quæ literarum magiftris amp;nbsp;præ-ceptoribus attribuûtur Sed hxc omnia accu-ratius

AC BÊNEFIGIIS LIB. II. ÉJ ratius infra difputabuntur. Ex iam dictis facile apparet,quç nam fint reliqua beneficia^quç fim-plicia appellantur. Nam ideb fimplicia dicun-tur,quia beneficia tantum funt,nec cis vlla qua-litas incft, ex iis quas fiipra commemorauimus. Qunties igitur beneficium tale eft, vt beneficia-rius curam alterius non habeat,{êd aliter diuinx rei incumbendo muncre fuo defungatur, fim-plex beneficium vocari folct. Exempla pafsim obuia funt.

Secunda diuifio beneficiorum hæc eft,cuius explicatio ex iis quæ fuperiore libro difleruimus de monacbis,omnino pendet. Beneficiorûquç-dam Regularia dicuntur.-alia vezo fçcularia.Rc-gulariauint,quæmonachis amp;nbsp;regularibus tantum acquiri poflunt.Sccularia, qui clericis etiâ fecularibusjd eft,mônaftico voto regulâque no obftridis.Cuiufmodi cenfenda funt omnia bc-neficia,nifi contrarium oftendatur.Nam fi con- f.glof. prâ^'. ftet ita inftitutam fuifle eeelefiâ, vt à monachis tit.decoîlatio. fiue regularibus gubernetur, Regulare benefi- §• quoi ciumdicendum erit-fi Verùm Cpntiotemporis,^J^^^j nempeXL. annorû.ftatus beneficij poteft tari,vt ex regular! fçcularc,aut contra ex fçcula-ri reguläre fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.defup

Pofl diffnitionei diui/tonéjq-, beneficiorü ecclefidlli-corü.^roximus locui cflde iis,qui beneficia confem dC diftribuere pofiant. Lt quia frequentes de ea re inadur.t cotrouerfite, propterca quod yarij non folu fiacerdotet, pcttfices,epificopt,antifi£tes,fedalij etia prophani homines hoc ius '\’tfruâuofi{ygt;alde,ncquiefiuofüdica, cer-tatim fiibi yedicet,hic loc^ feparatim hie traâhadus fuitlt;

ClMrumbeneficiorum diftributionem habeat Komi-nus Pontifex,^^;- quemadmodum is ordinari eli-gique debeat. cap. t.

I HI s qui beneficia có-ferre pofliint traólaturi a Pontifice Romano inci-piemus, qui primus cpif-'■ coporum,primâmquc federn occupare dicitur.Et huius quidem difputatio-nis noftræ dux funt prx-cipux quxftiones. Vna de poteftate Romani cpifcopi

epifcopi in beneficia amp;nbsp;miniftcrixEcclefiæ. Altera de promotione ipfius arque ordinationc. Quod ad primii attince, feiendû eft cum prifeis tcinporibus nullum ius nullamquc poteftatem ordinandorum facerdotum aut clcricorum extra propriam diœccfin fibi vindicafle.Nam ve-leribus canonibus cpifeopus amettopolitanoSC aliisquifunt inprouincia cpifcopis,iubetur or-dinari clcdtione cleri,ac plebis cofenfu banc or-dinatione antécédente *. Cætcri verb clerici ab epifeopo fuo otdinatur, non à Romano cpifeo- ' ' po,fcd cum afleniu plebis amp;nbsp;ciuiu, vt de epifeo-po iamdiftura eft Cum ergo pontifex Roma- ' nus fccûdum antiques canoncs in alienis eccle-fiis neminem ordinate,id eft, ad miniftcriu Ec-clcfiæ promoucre poffitj fatis perfpicuum eft ex his,quæ fccundilibricap.lll. diximus, Ecclc-fiaftica beneficia totius orbis ab eo conferri non pofte.Nccverb dubium eft, quin vetuftiores fandiorcfque vrbis Romæ epifeopifede Eccle-fiaque propria contenti,reliquis epifeopis eccle-fiarum ipfis commiffarum libcram adminiftra-tionê reliquerintjquafi vrbis vnius magis quam orbis epifeopi, vt ante annotauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratio

forte cpifeopura nefcio quern mouit, cuius mc-tninit Æmylius vt paulb liberi’ Gregorio vn- H decimo pontifici Romano refponderct.

cnim Gregorius turn Auenionc fedens, ab eo fcifcitaretutjcur fedé fuam no inuiferet: Si quis, inquit,te roget cur vrbem tuam Romam tandiu

ab epifcopis fuis defertam non adeas^multo minus habeas quod refponfurus fis quam ego.Po-fteriorcs verb pontificcs fefc intra hos fines non coiitinueruntjfcd velut domini rcgéfque omnia pro poteftate agere^ ac vniuerfalis Ecclcfiæ gu-betnationem fibi arrogate non dubitarunt. Ita-que dicitut Pontifex Romanus plenam, libera, nullifque legum vinculis adftriàam diipofitio-nem omnium bencficiorum habere, amp;nbsp;cum o-mnibus epifeopis quoties ei libuerit cocurrere, eofquc omnes prçuenirevacuum beneficiû con-ferendo,amp; antcuettere polfedd^ue conftitutio-C.CÜÛ4 fer nibus aliquot expreflüm eft Q^æ quidem ipf^ rnunditm. u. f^tis tolerabiles cficntjfi nihil grauius inde con-fuit ’^'dJconc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuiflet.Non enim facilis erat Romanis

fr»:b.c. adh ’o pontificibus in tot prouinciis, quot habet Chri-norë,de Mth. ftianUs orbis longifsimè ab vrbe Roma diftan-amp; -vfufitl.c. tes,ea præuentio amp;nbsp;occupatio.Ideôqj non mnl-z c.dudii, de incommodi feu publicè,fcu priuatim,pote-Vcrùm hac via patefada, moxratio g^of.fr/g^m. ' excogitata eft aliquanto certior amp;nbsp;expeditiot, tit. de deaio. qua cætetis epifcopis conferédotüm beneficio-m-verh.refer- rum facultatem adimerent.Inuäluitenim mos, antiquis omnino incognitus, diplomatum ex-pediendorum,quibus beneficia nondum vaeä-tiamandanturcertîs perfonis conferri, cùmea vacate contigerit. Gratiæ expeékatiuæ vulgo di-cuntur, Sc mandata de prouidendo, de quitus infra. Hçc de priore quæftionc. Nanc de Romani epifeopi ordinarionc tradlandum eft, qui ijuidem

quidcm ohm à cxterorum cpifcoporum clc-dionc non multum difFcrebat. Vicini ctenim cpifcopi, qui Cardinales dicebanturj clericis cardinalibus Romanæ Ecclefiæ conuocatis,de brdinatione cura eis tradabant ac dcliberabat. Deinde requifito non folùm reliqui cleri, fed ctiam populi confcnfu, Pontifex ab ipfis ordi-nabatur amp;nbsp;confecrabaturjVtfcxca Synodus fta-tiiit'. Quod fi diucrfa forcé cfTcnt fufFragia,vin- è.c.lnnomini cebat fentenna plurimorum f, Eligebacur verb presbyter, aut diaconus Ecclcfix Romanæ,qui f'c'p'rrsfcut pcromnes gradus inferiores afeenderat^^. Alia-rum ecclefiarum cpifcopi etiamCardinalcs ideo c. nullus. hon cligebantur, opinor, quia vetitum erat ca-nonibus ne epifcopus vnius Ecclefiæ ad aliam tranfiret. Quoniam autem multitudinis con-fenfus videbatur nccclTarius, par erat amp;nbsp;princi-pis voluntatem non néglige ; amp;nbsp;co magis quod ad compefeendam furcntis plerunquc populi temeritatem eins authoritas ac maieftas pluri-inum valeret. itaque fine Imperatoris Romani Confenfu amp;nbsp;authoritate non folcbat antiquitus .

Romæ pontifex ordinari Eadémque fere po- Jgt;-c.Agath». teftate fineuli reges inecclcfias regnifui vtebâ-tur bed non idco lus eligendi clero adem-ptum crat. Vcriim poftea Carolo Magno amp;: i. c.cum ISaè Othoni impcratoribus vltró ius cligendipOn- (i.difllniK tificis Romani oinnino concefium acpermif- ƒ fum eft Quod cum vidcretur cleri populi- • quc Romanilibcrtatem infringcrc, tandcmin-

ftantibus Romanis pontificibus, fcfe non ara-plius eo iure vfuros confirmarunt, arque iuragt; M. Zz(- runt Forma auté iurifiurandi, quæ apud Gra^ (lou!cits,cu.c. tianumhodiclegitur,authoritatcmamp; confen-fu,^ jmpcratoris,qui antèadbibcbaturj ïpfifor-taflîs non aufert, led plenam illam poteftatcm arbitriofuoeligcndi,quæCarolo concédafuc-tarnen in re amplius deliberadiim eft”« ‘J • PÎæc ferè Gratiano deccrplîmus , quibus po-ftcriores aliquot conftitutiones Romanorum pontificum addendæ funt. Vna eft Alexandri tcrtij; in quaidprxcipuum reperitur, quod cle-(ftionem à duabus partibus Cardinalium fieri nccclTe eft, cùmantea maioris partisfentcnna o.c.llcetjde fufficcret Altera eft Gregorij decimi in con-elcilla. cilio Lugdunenfijquæ formam eleótionis prx-fcribit. amp;nbsp;difertc ea cautum eft, Cardinales ab-fentes decern dicrum fpatio tantummodo ex-p. c.-vbiperi. peóhandos ede?. Tertia eft Clementis quinti in cnlum,de e- concilio Viennenfiédita, quæ paucaGregoria-leil.inè. addidit conftitutioni,non multura digna

An concilium cccumenicum bentfcia conférât,!^ (in ei fubfit B^omanuspontifex. Cap. 1.

Traólatur quæftio , an fynodus œcumcni-ca,fiue vt loquimur, cocilium vniuerfale Eccle-fiXjbencficiapodit conferrc.Qujjftionem facit, quod

^uod pontifex Romanus,cui hoc ius compctit, fubefle dicicur cócilio,amp; co inferior eiîe. Q^d anverum fit,ante omnia difeutiednm eft. Etvi-dcrur hoc imprimis iuri diuino confentaneum cflcjVtEcclefiaquam reprefentat fynodus,po-icftatcm omnimodam habcat,vtquc pontifex feeifiibieôfnmagnofcat. Nonenimvni Petro, cuius dicitiir fucccflbr pontifex Romanns, data eft à Chrifto poteftas ligandi ôc foliiendi , fed toti Ecclcfia: Quanquam inficias non eo cæ- a. Mattli lî. lerisapoftolis cum præpofitu fuific. Hinc tem- c.tjuodcüquf. potibus apoftoloritm, quoties ordinandus fuit aliquis, fine epifcopns,fiuc diaconusivel aliquid decernendum,quod ad Ecclefiam pcrtincrct, nunquam id fibi fiimpfit Petrus, fed toti Eccle-fiæ pcrmifit. Illud fuit in co præcipuum, quod cætcros conuocare tanquam princeps apofto-lorum,amp; de his qux agenda forcnt,apud eos o-rationemhaberefolitusfuit\ Sicuthodicapud b.hdo.ctp.j noscuriæparlamentaris præfes fenatum cogir, primus in fenatu,cùm opus eft,verba facit,mul-raque aha exequitur, qux prxftantiam quadani perfonxquam gerit facile oftendant. Non ideo ramen maior aut fupcrior tota curia eft,nec po-teftatem in vniuerfos Senatorcs, aut contra eo-rum indicia quicquam decernedi habet.Quin-imo ipfius curix, cuius caput efle prxfes dici— tur, de cotroue.rfiis omnibus indicium eft, non prxfidis. Addc quod curia in ipfum, fi res exi-gatjVt in quemuis aliu ius dicit, amp;nbsp;animaducr-

tir.Er hçc quidem olim ira fc habucrunt. Vcrùm ncfcio quo modo tandem fadtum eft, vt fuinniu in omnes Chriftianos imperium vni fit tributû, vtque Icgibus omnibus, canonibiilquc lynoda-Iibus imperatorum cxemplo folucus fit.Nain Pafclialis decretali epiftola cautum exprcllumq; eft,nulla co cilia Romanæ Ecclefiæ legem præ-f. e.fignificn- figcrc pofie in dccrctis quibufdam iynoda-fli. de eleilio. fibus Romani pontificis excepta reperitur au-d. c.ideo. 1^. thoi-icjs rf Quæ varieras diu magnam in Eccle-f '^Panormit nbsp;nbsp;nbsp;petturbationé dilfenfioncinq; peperit. ' Sed

in prima fila- Conftantienfis fynodus banc dirimere voluit r«?» qiia/lio, controuerfiam,ftatuitquciniis,quæ ad fideni nu n, amp;nbsp;in rcligioncmque pertinent, aut Ecclcfiæ tara m capitcquàm in membris conftitutionem amp;:re-coniil.Jiad, c ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r , 1 rr '

obtemperare oportere. Id quod veteribus qui-f. c. zy^nafia- bufdam canonibus iaris conuenit-^, amp;nbsp;iynodo fiiis,iÿ.difin. Bafilienfi poftcà confirmatum eft.?. Vtigitut adpropolîtam quæftioncm redeamus, necius

quonunc vtiiuurjnccnioreSjquivt Plaurus ait, optimas leges perducunt aliquando inpotefta-tein fuam,videnturpcrraitrere,vt: fynodus vni-uerlalisbeneficioruin conferendorum potefta-tem fibi vindicetjCÙni epifeopatus diftindifint, amp;nbsp;certis pcrlonis hçc poteftas attributa.Nec vc-terum cxeniplo caixie videcuv vlqucquaqiic liçc ïeiiccncia, cùmTheodoritus fcribat Neôtariu inconcibo generali epifeopum Conftantinop. ordinacura fuifle/èduon fiiic cleric orum gui

nium ciuiiimq-, approbatione. Actamctfi non inuiriis farcat authoritate Romani potificis fy-nodum conuocari', quod ex EuCebio, Socrate, ThcodorirOjCxterifque fcriptoribus ccclefiafti- difiin. cis difeerelicet, id ramen parumad tern perti-neteexiftimo, multumquc abiis difTcntio, qui ineo firmamentum fuç opinionis conftituunt. Non enim bîc quxrimus an ponrificis totiufque fynodi cofenfu faóla collatio valcat nccne,quod. indubitatum eft, fed an quod fynodus de ea re decrcuerit, velmaior pars fynodi ctiam diffen-tientc pontifice ratöm fit.

Quanuis Romanus pontifex,vt iam diximus, concurrat cum omnibus ordinariis in benefi-ciorum collatione,legatus tarnen ipfius in pro-uincia fibi commiffa eodem iure non vtitur,ni-fifitCardinalis.Nam fipotifexex collcgiocar-dinalium aliquem fibi legauerit,qui vulgblega-tusa latere dicitur,hocprçuentionis fine occu-pationis ius ci competitlt; Poteft amp;nbsp;beneficia A. c.t. «if of-nondum vacantiareferuare certæ perfonæ, ita vtfecuta, deinde vacationeordinarius ea con-ferre non pofllt Ad beneficia tarnen vacatu-raiusconcedereeinon licet Nam mandata “ quibus hoc ius tribuitur,odiofiora funt refer- c.dileeluf, uationibus , Sc maiorem captandæ mortis alic- depraten. nx occafioncm præbent. Referuatio enim non

impcdit,quo minus vacans pofteà beneficium, ab co qui rcferuauit,cuiuis pro ipfius arbitiio co-».glof.ln e.i. fcraturquot;. Sednotandum eft beneficia quædam ‘d. cfPc, in qux Icgatus quanuis Cardinalis fitjUullu ius habet. Cuiufmodi (unt ampliora beneficia acdignitateSjdequibus in quadam conftitutio-« c.delibera- ne loquitut BonifaciusItem beneficia adpa-laïciptxfcntationem fpeélatia?. Nara pa-prc.fKcZiieif}’, troni clerici alia caufa eft Î, vt fuoloco demon-deiur.pdiro.’ fttabimus.

nem Romano pontifici competit, vt iam dixi-mus.Nunc videndum de iis^qui ordinario quo-dam iure beneficia conferre poflunt. Qmain re Ac. cum di- diftinguendum videtur. Quptics vacatcpif-leciiic, deelt. copalis fedcs, Collegium eius Ecclefix futurum

c. aniigiui, de cpiicopum digitquam eledionem confirmât frtuile^. Mctropolitanus \ Idem obferuatur in Metro-7 c Matern' poldaniipfius ele(ftione,quem ab vniuerfis col-eledum confirmât Patriarcha , ficut 8^ e.c.i.ii.g.z. patriarcham ipfum confirmât pontifex Roma-f.c.ea nofei- nusA Non diflimiliseftcaufa abbatis. Is enim eligi amp;nbsp;ab epifeopo confirma-not in r^cum ‘‘ ^’’-'æ^édas auté Ecclefiæ cathcdralis, ac ecclefia Vulte- dignitatcs eiufde rcceptius eft ab epifeopo con-»•4?i4,(/edc- ferri, fed totius collcgij ecclefiaftici confenfu acccdente, nifi cofuctudo contraria oftédatur^.

In ecclefiis vero inferioribus, quæ collegij nomine amp;nbsp;titulo infigniræ funt, prxfentatio quidc ad prçlatum collcgiumque ipnus Ecclefia: per-tinetj fed. epifcopi tanqua. fuperioris eftinftitu-tio^. Cetera beneficia qux nomine collegia non^’^’”^“^ cenfentur,cófcrcepifcopns,fedinhac collatio- c.cüecdeßa. nccleri collegiiqueconfenfiis fine cofilium re-quiritur''’Et nocâdum eft fimulatque quis clc-ß „(,,„7 dus eft amp;nbsp;eófirtnatus, iusbcneficiorum con£c- ^Kanto.dehit rendoruei comperere, licet nondum confccra- lt;iii‘cßurd A tus fit'. Quod adeb verti eft,vt ne indudio qui-dem vlla in poflefsione fit nccefiaria, nifi bene-ficium ab alio prins occupatum fitC Sed amp;nbsp;fine c. quahter, de cófirmationc vlla interdumbociurc vti poteft; deS.c. auari-veluti fi cpifeopus aliquiscis Alpes eleÀus fit, tia.eod.tit.in cuius cofirmatio à Romano pontifice pendeat.

Nam interim ei deneganda non eft adminiftra- dep^i^nc. tiOjfi totius collegij fuffragiamerucritfi Ite An-1, c.nihil, de . tiftita monialium poft eleólioné ftatim admini- eicdio. ftrare incipit quot;’.De fiduciariis antiftinbus,id eft, c-quibus velut fiducia contraéta, commendantur Ecclefiæ moribusnoftris,lib.V.dicemus. mu if,

Cum epifeopusob morbumanimi vclcor-poris,aliam VC huiufmodi caufam fungi munere fuo no poteft, durii inhumanumq-, vifum eft,eû epifeopatu fuo deiicere, fed nc Ecclefia paftorc

«ïeftituta mancar,daturci adiutor arque difpcn-fator rcnjm eeclcfiafticarum , qucm nos amp;nbsp;cu-rarorem pofrumusappcllarc.quadc rcmulrale-guntur apud Gratianurn quot;.Huius rei exemplum ç lib.g.ecclef. eft apud Eufebium ’ de Alexandro, qui adtutor daruseft NarcilTo Hicrofolymorum epifcopo, quod is iam fenio fraólus pontificis munia obi-rc non pofsir.Er conuenit inrer omnes, fi quafi non fanæ méris homini darus fic huiufmodi cu-raror,eum pofTcbeneficiaconferre,quia plena p Linterbono adminiftrationcm haber A Sc incertum eft, an rum, detidnti Sc quando cpifcopus ad fanitatcm mentis rcucr-furus fit ?.Si verb propter fenium vel morbum utcm^C^^de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiiimum non pénétrer,

■’'/’'A' ' fucrit curator,crebrior opinio eft, colla-tionem bencficiorum nihilominus ad epifco-r.^lof.pravm. ipfum pertinere idquc exemplo mmoris, tit.decolht. qui fine authoritate fui curatoris contrahit ma-p.M copula- trimonium -fi Sed mihi videtur alia caufa eflè dis.C.denup. mattimonij quàm beneficiorum collafcijnis.

Nam curator minorisrerum ipfius tantum ad-miniftrationcm haber, non etiam perfonæ. ita-que mirum non eft, fiin nuptiis contrahendis minime requiratur eius confenfus Cum autem generaliter datur hïc curatox, return ecclefiafti-carum difpenfationem fine adminiftrationem habet Mtaque non video cur bencficiorum có-t.c.quâiils.7. ferendorum facultas hac generah concefsionc j.i. non contineatur.Fatcor tarnen hoe cafuxquum cflè ita curatorem dari ab initio, vt epifcopo libera

AC BENEFICIIS LIB. III. ^9 beraconfercndorumbeneficiorum facultas rc-linquaturzaliaquchuiufmodifalua ci maneant, quorum executionem morbus fcneftufve non impedit.Scd de his alibi copiofiusquot;quot;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-v.tlt. de der.

De colleno rcclefidflico yacante fide ebi- ^’^ddijde fip. r. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PraLtt.

Paulo ante diximus collationcm beneficio- in s. eve-rum iurequodamordinario ad epifeopum fpe- ”erabili^cieBf. ftare,nifi mentis compos non fuerit,amp;c. NuncA‘^‘’^'2-quot;’‘'”* quxritur mortuo cpifcopo,amp; vacante fede epi-fcopali,quis pofsit beneficia cSfcrrc.Et iure cau-rum eft collegiii ipfius Ecclefiæ,quod vulgo Capitulum appellatur,interim conferre non pofte, fed collationcm futuro epifeopo integram rc- a,e.x.nefede linquercdcberc “.Qiwd eft accipiendü,nifi col- yac. latio ad collegiu ipfum cum epifeopo communiter pcrrincat.Hicenim communio efficit,vc déficiente vno poteftas coferendi ad altern de- ' uoluatur^.Potcftfane collegiu eleólionesctSfir- b.eo.tlt.ing. mare,amp; prçfcntatos à patronis inftituere “quot;iquo- c.c.cum oHm, niä ca res futuro fucceftori non adeo grauis eft, • amp;nbsp;vtbcneficiorûcollatio. Nam tametfi beneficia“ ' principalitcr cóferarur,vt ecclefiis cofulatur, no perfonis,tarnen epifeopus cui vult gratificatur conferendo,amp; ita viros probos fibi conciliat,ac dcuindos reddit,adeo vt collatio beneficiorum in fruiftibus ipfius epifeopat’numcrarifoleat d.not.in d e.

DE SAG. ECCL. MINIST, fcopariis licerc coliegio Ecclefiä comendare, amp;nbsp;viro idoneo adminiftrationem cocederc,donec t-not in d. c. cligendus cpilcopiis miniftrum paflorémque ei cmoZ/w.çÿ- præfecerit'.Dlud animaduercendumeft quan-c.bona^deap uis collegium ccclefiafticutn beneficia non co-de ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen quæ iurifdiôtionis funt expedite

Certi iuris cftvicarium generalem epifeopi g.e.flt.dioß. bcneficiorum conferendorumius nôhabere^. yica. Poreft tarnen fpecialitcr ca facultas ei concedi yit°^'d r’“^' cpifcopo^ncccuiquam alîj qui vicarius gene-radc'e V-vlt non fit*. Quo cafu beneficia vacantia qui-de offi. legd. bufeunque perfonis idoneis rede côfert,prçter-in6 c. fl-tu- quamipfi epifcopo,cuius vice fungitur fi Cura tum,tteprdb. enim vna amp;nbsp;eadem perfona elle intclligâtur,in-‘i° l 'd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter dantêacrccipienté beneficia nihil intereflet,

in C ntætl abfurdum videtur fiVerùm fi vicarius qui l.c.vlt.dc ifi. poteftatem fubftituendi ab epifeopo acccpit,ali-quem fibi fubftitucrit, non prohibetur fubftitu-tus vicario beneficium conterre,cùm ab epifeopo magis quàm à vicario fubftitutus intelliga-Kil.itceoru tur'”. Quanuis autem beneficia non conférât vicarius generalis, confirmare tarnen cledos Si ..præfentatosàpatronis inftituere polie creditur. n.c.exfrcnue „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;■ r

tib.deinßit rtactati lolet an cpilcopus vicario fuo certi c.dikbiOfde tantum beneficijconfcrcndifacultatcmconcc-^rab. dere pofsit.Qupd dubicationem no habet, fi de bcneficio

AC BÎNEFÎCIIS LTB. IJI. 70 beneficio iam vacante loquamur. Scd fi non-du vacct beneficium, vulgo traditum eft hanc faculcatcm ne vicario quidem concedi pofte ”, o.e.cSßltutuf' nefrausfiat Lateranenfi concilio.quo benefi- deconc.pr^i,^ ciorum nondura vacantium collatio ranquam induccns votum captandæ mortis aliéna: pro-bibctur f.

Condudor redituum obuentionumque cpi-fcopalium, an pofsit beneficia conferre quælitû eft. Solent enim antiftites noftrt temporis nouo more ac veteribus incognito,muneris fui vaca-tione impctrati ecclcfiarum fibi creditarum re-ditus omnes fruendos locai-c,vt hb.V 111.dice-nius. Et videtur non pofte, cum id nc vicario quidem ipfi liceat, yt (upra diximus. lus tarnen ptæfcntandi habet,vt ex Alexädri refcripto col-iigitur,quodnónulli interpretatione ita reftrin-gunt,vt decondudione ad non modicum tempus fada intclligatur î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.c.e^nter!e,

Qui ius non habet confetendi beneficia, fi ‘t.c.cumoliin'^ bonæ fidei pofteftbr fit, nihilominus conferre decM po/s.c. poteft. C^od adeb verum cft,vt ca collatio pro-prietarijipfiuscollationepriorhabeatur“.Nam tdtioniius,de collatio bcneficiorUjVr ante admonuimus, fru- iurepatn.

Auumparse{rcintelligitur:amp; conft.it bonæ fi-qiM â dei poftcflbrem frudlus confumptos lucnri ^nfldf°'re”d’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(imal.Tfidci poftcftor contulcritbcnc-

Uif\ grauh ficium,irrita cft ea collatio. Etquorundam fen-de redit.fpol. tentia eft,hoc cifu collationem à. proprictario, qui non pofsidet.fadam valcre.Sed opinio co-traria vcrior cft, cùm propria authoritate inua-f.c.î?! Uteri!, foremipoliarcnon debucrit dere^.j^o.Pa

/ultdtionib'^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneficiaconfierrepojjè-.t^ obiterexplicati

duo loci,qui inuicem pugnare xgt;idebantur ,luliiini fitilicet Tilorcntini tureconfi4ltorum, aduerfia a-liorum fienlcntian. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lo.

Quæftiocft controucrfi iuris, an fequcfter beneficia confierre poftit. Sequeftrem vocamus cum apud quem rcscontrouerfa deponitur,vt de ^nhiit^’^i finita lire amp;nbsp;controuerfia, reftituatur vidori e! apud que. Etptobabiliot mihi vidcturcorum opinio, qui Lpropriè.l.U- cxiftimant cum conficrendi ius habere', non tet,depof. quod pofisidcarmam Si pofleflbr eire,amp; non cfie e.inaacet.ic. potcft.Qua de rc maffna eft inter iuris Doiftores eraminata.de .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ t r • i

«■«(/ Fel Inc t:ontcntio, neciatisconucnitquando pofsidcrc cum Beriol- fiîcendus fit. Ego autem ira fientio , fi ea mente du!,dereiud. fcqueftratiofiat,vtipfia poflefisio,de qua exiftit controuerfia, dimittatur, fiequeftrem pofiidc-rc,aliàs euftodiam rei tantum ci commiflam vi-dcri.Sed Ci incertum fit,qua mête id fiaéium fiue-rit,poflcfisioncm in cum tranflatam minime in-terpretabimurfid quod ex luliani verbis apertifi fimè

AC B ENEFICIIS LIB. III. 71 fimè colligituf ANcc me mouctquod Florcnti-^ l-lntenflè, nus fenbitRei depofitçpropnecas apud depo-nentem manet,fcd amp;nbsp;pofl'cfsio^nifi apud feejue-ftrudcpofitaeft.Nam tunedemufequefterpof-poy; ’ fidct.amp;c.Quibus verbis fignihcare vidcrur Ce-Queftiu femper pofsidere, quanuis depofitarius no pofsideat.Hçc cnim verba non rede mco iu-dicio ab interpretib* vulgo accipiûtur,fed mihi viiletur is fenfus efle, rei depoficæ poflefsionem apud deponété mancrc,nifi ipfa polTeffio depo-üta eftud eft,nifi res animo dimittêdç poflefsio-nistraditaeft,vtIulianusaic'’.Na deponerever-j, , budimiccerefignificar,vndeimperiü deponere, magiftratum deponere.öi fimiles locutiones.Ec Vlpianus cap .34.de actjuire.pofrdeponerc poC. lèfsioné diyir eodé fenlu: Ammo,inquir, depo-netc Se mutare pofTefsionc nos poffe Celfus amp;nbsp;Marcellus Icribunr.Cui incerpretationi mirüin niodü cógruuntSe fequétia eiufdé Florérini ver-ba;Nam tune demfi fcqucfler polsidet,id eft, eo tantü cafu pofsidet fequefter, cu poflefsio apud ipfum dimifladepofitaqueeft. Et fubiicitur ra-tioildenim agitureadepofitione,vtneutrius interim pofTcfsionis tempus procedat.Dixerit ali-quis:Nihil ergo opus erat feqiieftri menrionc fa-cerejed generaliter excipcre fufiiciebat nifi de-pofitaeflpodefsiOjideft.dimina.Refpondeo fc-queftri mentioné idcö fadaefTeaFlorent.quöd penes depolitariû no folcat poflefsio dimirti,ni-fi fequefter fit. Vt igitur ad propofita quæftioné

rcuertamur quanuis fequefter fortafsis no pofsi-deat^cü nihilominus beneficia cóferre pofie ar-birror. Nemo fiquide inficiari poteft, quin ad-ininiftrationé habeat nó temporaliû modo, fed idc. defcq. ctiâ fpiritaliû Itaque fruduû colledio ad eum ?lt;gt;ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;percinctjin quib’ amp;nbsp;beneficiorû collatio nume- .

racuf.Adde quod vtilitas cxigit.vtprimo quoq; I k.c.nepnde tépore ecclcfiis vacatibusprouideatur^.Nóob-, de de- ß-fcntctiæ quod fruôl’ rei fequcftrarç de-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;becreftiüui viólori,quos fequefter côiumcre hiC

^,oß' videtur^Namidaccipiendûeft dcfruólib’,qui côferuari po(Tuntrat collationê beneficiorû dif-ferre.donec fine acceperit côrrouerfia,fauor Ec-clefiænô pcrrnittit.nec vlla eft alia horûfruduu reftituendorum ratio.Taceoquod cametfi viros bonos cóferendisbeneficiis demercri fruól’ nó exiguus m'ericóhabeaturjquo nó temerè quen-nt-glof.e.eum quapriuarioportet”’, nimis tamë prçfraiftèlwc dimde ma. ins defenderehaudfcio an facerdotem deceat: tiTquot; obed. fufpicionc certècuiufdamjatque adeo turpis quæftus effugere vixpoteft^qui tanti hoc ins facit,vcproeofibiaftercdo canquam pro reditu quouiscommodóquc pecuniario dimica-dum purer Nihilomagis obftat quod fequeftet nomine tantû alieno adminiftrat amp;nbsp;creditori fimihs videtur,quemcóftat ob ius patronatus, quod CU vniuerfitate ei obligatueft, præfentarc , a. e. dé Ser- adbeneficiü obtinendu neminé pofte quot;, Ceftat thoidut,den enim hïcratio,cui’ antememinimus, cüpatro- ' nusddémquc debitor interim prçfentarc queat.

AC BENEFICIIS LIB. TIT. 72 nullus autem litigatoru.quandiu res fcqucftrata eft, eius rci nomine quicquam cxequi poteft.

!«ƒ confirendorum beneficiorum in Gdllid regem hd-bere,e^ yndeidiui quod Kegdlid. dicimus,ortum hdbudit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cdp.ii.

Qurdam funt in Gallia cathédrales feu cpi-fcopales Ecclcfîæ,quibus reólorepaftorcqucde-ftitutisjfi qui beneficia interim vacauerint, du aliquis in demortui pontificis locum fufFedus fuerir,rc.\ noftcr iure fuo.fed certo quodam modo ca confert ac diftribuit. Nam quæ beneficia pontifex ipfe viuus ac fuperftes confcrrct (cxce~ pris, quæ parochialcs dicuntur,ccclcfiis) eorum collaciointerim principiseft.Idq; ius Regalia vulgo appcllatum,fingulariaquædam præcepta habet ; de quibus variis in locis huius tradatus noftri diftcremus Ncc dubitandum eft, quin ^-SmeraS, hoc ius regi competat,faltcm ob temporis vetu-ftatem.quæ hominum memoriam excedit ^Sedf,f,rfed»w.' quiacollatio beneficioru res facra fpiritalifque b.c.i.di efte dicitur, ideoque à. laïcis prophanifque ho-minibus aliéna % funt qui hanc confuetudinem

. a , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mur,de iud

ex errore magis, quara rationc prorectara clic d.,^rchid. In cStcndanc Cuius opinionis refellcndæ gratia c. imperium, nondicâ quod Marfilius Patauinus ante annos ^o.difiin.^ ducentos adLudouicura 1111. Impcratorê Ro-manorum fcripfit, nempe beneficiorura diftri-butionem rem omnino prophanam tempora-

Icmquciudicâdam cfle.qua: principibus ac ma-giftratibusprophanis magis quàm epifcopis co-ucniatA^^uæres forte quondam ex rcgibusno-ftrisnonnullos impulit,vt proceres ac milites prophanos monafteriisprçficercnt. eîfque mo-nafteriorum opes fruendas largirencur. Dequi-^.inCd- Jjyj fcribit Æmylius Summi proceres pro-phanilocuplcciflimorû cœnobiorum opes bc-” ncficio regum acccperant,ac monachis tantum in fumptum fuppcditabant, quantum necefla-rius vlus poftulabat ex crique ipfi deligebât, qui “ non Abba(nam id fibi nomen velut ampliffirnu arrogabantJicddccürioYocitarctur.Per multas ” ætates is mos tenuerat, iam epifeoporû iura in-” uadebant. Simplex coado conciliodiuitias pô-tificum fandas effe conftituit. Cœnobiorum li-

bertas fanciri nondum poterat, quod eorum fa-” cultatibus Roberrus magifter cquitum ac

fratres militem alebâtjac iam cum fadionis fuï hominibus ad occupandum rcgni ms eniteban-” tur.Idemlib. V. Cœnobiorum opes prophanis ” proceribus attributas in Francia,oftédimus.Ro-■” bertus Francus rex eum morem foluit.Henricus

rex paternç fanditatis ea in rc fuit çmulus.Qua' uisigitur beneficia ecclefiaftica Marfilius non minus prophana ciTc cenfuerir,quàm quæuis i-ha prædia,lt;Sgt;: reges Francias'prophanis hominibus eacrogare non dubttauerint,tamen nec M' tionc,nccexemplishuiufmodi ius Rcgaliorum tuen velim. lllud dicam quod lib.i. ram attigh Si

AC BENEFICIIS LIB. Ill, 73 amp;nbsp;cuiiiis mcdiocritcr dodo homini, facile me probaturû fpcro,in his Regalib’ nihil cfle^quod à Chrifti apoftolorumque dodrina, amp;nbsp;veterum Ecclefiæ patrum canonibus amp;nbsp;inftitutis magis difcrepet,quam in pontificia beneficiorû colla-tione.Nam fi ad prifcorum inftitutorum norma omnia cxigerc velimus,nullû eft in Gallia benc-ficium,nullum Ecclefiç minifteriûjquod abfque régis confenfu cuiquam defcrri polsit. Conftat cnim fecundum veteres canones in cligédis Ec-clefiæ miniftris nôfolùm cleri,fed etiam populi confenfummaximèrequiri.Idque ab apoftolis etiam ipfis obferuatû fuifle poftcà docebimus lib.V.Cùm igicur princeps no modo vnus è populo,fed totius populi xofuçôios fit,in quem om-nciusquodpopulus habet,aut potcft habere, transfufum cft,fatis liquet veteribus canonibus hoc ius ei ablatum non efle.Adempta fiquidem populo ob tumultus forte ac fcditiones eligendi facultate,magna ratio fuadet vt in principes populi ac magiftratus, magis quàm in facerdotes tranflata ea poteftas intelligatur.Dixerit aliquis, principem ius omne quod clerus olim habebat hîc fibi vindicate, adeo vt nullum clero, anti-ftitibùfque fuffragium relinquat. Quod vtique perquàm abfurdum efte videtur. Nam ctfi no-minationem illam, qua principes velut eccle-fiarum acmonafteriorum patroni, vtuntur,de qua fuo loco dicemus, tolerabilcm efte fateatur plcrique,quôd clero fuum ius hîc faluû maneat,

nulla tarnen ratione ficrt aiunt, vc plenum ius minifteria bcneficiâquc ecclefiaftica deferendi principes habeât. V erùm admonuimus lib.i.or-dinationcm , confecrationcm ac probationeffl naintlirorum Ecclefiæ,quæ olim cum beneficij collatione coniunftaerar,regem libi non arro-gare^fedantiftitibus liberam omnino atque in-tegram dimittere. Videant igitur antiftites ne vllos ordinent clericos abfolutè amp;nbsp;fine certa fundlione in Ecclcfia, vt concilio Chalcedoné-fi præcipitur,cuius lib.i.meminimus. veine que-quam ordinent,qui minifterio Ecclefiæ digniis non fit, cui rex eum pn-cficere voluerit. Hoc fi facere in animum induxerint, nec pafsim quof-liber canonibus ecclefiafticis foluere,vt fieri hoc tempore folet, confirmarc aufim hoc lus Rc-galiorum à nominationeilla,quæ fundatoribus pat'ron'ifque ccclefiarum rccepto iure competir, non multumdifFerre.Itaquc merito antifticibus, qui grauiter eo nomine de regibus conquerun-tur.obiici poteft vêtus prouerbium, A«(ru;rKs wieuA«. Exiamdiclisperfpicuumeft, fi vetuftif-fimorum canonum atque inftitutorum ratio ha-beatur,principem in omnia Ecclefiæ minifteria atque beneficia plurimum iuris amp;nbsp;authoritatis habere: tantum abeft vt ius Regaliorum . quo nunc vtitur in quibufdam tantum ecclefiis,nul-la authoritate aut ratione in mores perduduffl dici debeat. Pofteriora veto décréta Romano-rum pontificum,item fynodi ecclefiafticæ,quâ-

tam regibus ac imperatóribus bac in re tribuatj vel ex Gratiani rhapfodia fatis notum eft, ex qua nosquç fcquuntur excerpfimusA Adrianus ƒ pontifex Romanus cum vniuerfa fynodo Ror-mæ congregara Carolo Magno ius concelsic Romanum pontificem creandi. Præterea fta-tuitjve archicpifcopi amp;nbsp;cpifcopi per fingulas prouincias ab eo inueftituram accipercnt,vtque aliter confecrari non polTenc lt;?. Nee verb concefsiOjVt priuilegium aliquod ex mera pori- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ’

ficis gratia amp;nbsp;libcralitate proredû accipi debet, fiverafuntquæ ante diximus,fed tanquam hominis vltrö bonam fidem agnofcentis cófefsio.

Leo pontifex Romanus eurn foto clero ac Romano populo Othoni Imperator! idem ius con-ceffit ''.Concilium TolctanuX II.aperte decre- m fyno~ uitepifcopörü créationéregij iuris elle'.Leo pó-tifex Romanus quadam epiftola Lothariuin

Ludouicum impiratores rogatjVt Reatinæ Ec- ’ ' clefiæ gubernationèm cuidam diacono concédât lt;nbsp;Apud Gregorium menrio eft cuiufdam monaftcrij, quod in finibus crac Franciæ , pfx- ead.dift. cipiturque ne abbas in eo abfquc Régali proui-fioneconftituatur'.Poftem amp;nbsp;alia quædàm non l.c.hini: efl, leuiorabis teftimonia profeire. fed quia volu- le.q.i. men illud Gratiani ira vulgo probarum eft, vt pars iuris pontificij hodie habeatur.libenter feci vt authoritatibus ex eo fumptis vterer . Non fum aute nefeius quanta fuerir poftea inter pon-tifices amp;nbsp;imperatores quofdam de hmufmodi

iniieftituris contentio.Quod vel ex Æmyliorc- ' rum Gallicarum fcriptore luculétifsimo cogno-„ fcipoteft. Sicenim fcribitlib. V.Dum bellum ,, facrum in Afia geritur , amp;nbsp;in Europa fummus „ pontificatus cum imperio Cæfanbufque dccer-

rabat,quod vetufta iam confuetudine Augufti „ fcipionem facrum annulumque paftoralcm epi- , fcopis cæterifquepatribus dabant, eamque fa-,, crarum dignitatum veftituram iuraque regia i

appellabant, contendebantque ilia Carolo Ma-„ gno à pontifice maximo Adriano cum patricia-,, tn , amp;nbsp;à Leone cum imperio data penes ie elle.

Idem eod.lib.de Henrico imperatore loquens: ,, Pafchalinecefl'e fuit caput hoftis fui corona ex-„ ornarc, ac ius facrarum veftiturarum fando illi J, permittere .DifcelTus Cæfaris pontifex habita ,, iynodo dccretum vi fadum induxit. Eod. lib. „ Veftituræ ecclefiafticæ baculique facri ac annu-„ li dandi iuri cefsit Auguftus. Et legatus Ronia-nus ingratiamconfortionémquepiorum rcce-„ pit: ius litui dandi ea ratione reftituit,vt id J, priuilegium foret, ac homini datum ad poftc-rosnon valerct,nec cxemplo haberetur. Eod.

„ lib.Philippo primùmac deinde Craifo regibus mifum eft,quantumincrcmentires facræccpe-

„ rint.Imprimis abrogatumeftius Cæiàribuslo-,, cupletifsima facerdotia,quibus vidcretur, dan-J, di i quæ res multum virium illorum maicftati detraxitin animispopulariu. Caufa impcrato-rum vidajndignatio tarnen manebat amp;nbsp;querela.

la. Fuit ccia de ea re cotrouerfia non mediocris inter Philippum Pulchrum Francorum regé amp;nbsp;Bonifacium V111. cuius meminit idem Æmi-liuslib.VIII.Pofttantasigitur,tanque diuti-nas concertationes, hoc iuSj quod Regaliotum appellatur,in facra beneficia folum rctmucrunt reges noftri, amp;nbsp;crcdibile eft cos ita decidifl'e ac veluti tranfegiftè cu Romanis potificibus, ciim totumobtinerequod petebant, ipfis non lice-ret. Certe illud ius concilio Lugduncnfi pri-mùm , cui Bonifacius VIII. præfuit deinde c.pncrali, Bafilienfiprobatumatquecofirmatum eft’. De 'i'ƒ 6 nocautem mrc melius ent rortaisis paucaquæ- de an-dam obiter fubiicerc ad forenfcm vfiim necef- nat.in^rag. Faria,quanuis ea difputatio ab huius libri argu-mento paulo alienior efl'evideatur.Acîmprimis fciendum eft^hoc ius non folum in diftributio-nebeneficiorum, fedctiam in perceptione fru-(ftuum confiftere.Nam princeps quandiu vacat cpifcopalis fedeSjpraediorum omnium admini-ftrationem fufcipit, ipfisque arbitriofuo vtitur ac fruitur.-idque exiftimant nonnulli ex cliente-larum,feu vt nunc loquimur,feudorum lege or-tumeffc,quod à veto non abhorrer. Nec fane multum rcfertjquomodo vacct Ecclefia epifco-palis,an morte,anpromotionead aliud munus ecclefiafticu,aliifvc modis,de quibus hb.V III. traólabimus. De eo quim cardinalium Romana: Ecclefiæ ordinem amp;nbsp;collegium cooptatur, queftioagitari folita eft.V erùm ex iis quç fcripfi-

mus lib.i.fatis apparct Cardinalis Romani of-ficiû huiufmodi effc^vt altcrius ciuitatis cpifco-p'P'inor.inc. poidexequi non liceac/’.Proindeis quiadeum bon.t,de pofl. dignitatis gradum prouchitur, non immcriio prit ato. diciturcpiicopalem honorem amittcre. Atque ita fæpe iudicatum ell in curia centiimuirali, cuius propria ac pcculiaris eftdc Rcgalibusco-1^61. zo. gnitio î.Vtautem vacarc definarepifcopalis Cc-Nouêb.i^S4. des, quædam rcquirunttir.quæ vulgariilla con-2'0 ftdutionc,cuius initium cft, D V M epifeopus, difertc exprefla funr.Primùm cniin nouum an-tiftitem ;;itè ac legitime creatum leôtumve efTc oportet.Deindecum vt regis clientem iureiu-rando inipfius verba adadtum cfTcjSc literas réglas iurifiurandi huius iolennis nomine apud X pra:feâ:uram ratiociniorum rcccptas perfcii-ptâfque efle necelFc eft Hoc amplius aliis lircris opus eft.quibus præfeôti ratiocinioru regio fun-dorumepifcopalium difpcnfatori mandent, vt nouum antiftitem cifdcm frui finat.Nec antè definitrex iurc fuo vti, quàm adminiftratorille, fieudifpenfatorhuiufmodi litcras acceperit.Et quia farpenumero quæri folet, in quas epiieopa-les ccclefias hoc ius Regaliorum rex fibi vendi-cet,apponam hîc catalogurn,qui apud præfeôtu-ram ratiociniorum perferiptus reperitur, in hue ferè modû; In totaprouinciaSenonefi, excepta dioecefi Antifsiodorenfi Regalia locû habet : in prouinciaRhemenfi,excepta diœcefi Camera-cenfidn prouincia Bituriccnfi,cxccpta Lemoui-k ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenfi.

AC BENEFICI IS LIB. III. yC ccnfi.CaturcenfijRuthencnfi, Albienfi^ Mima-tenfnln prouinciaTuroncfi,exccpta Maclouie-fi,Venetenfi,amp; aliis Britâniæ ccclefiis. In archi-epifcopatu Burdegalenfi folû,non etiä in aliis e-iufde prouinciç.Dc Pidauefi^qina dubitabatur, I nbsp;nbsp;prçcepit rex vt inquircrctur.-Sic.ln rota Norma

nia Regalia locûbabét.Supercft vtex prxccptis Regaliorii fingularibus quædam hîc pcrftringa-mus.Nam omnia pcrfequi no eft huius loci nc-quc inftiruti.Acpræcipuaquidem eorum prae-ccptorum ad vacantia beneficia pertinent^ quae Regaliorumiurerex diftribuit/atifpcr diim Cedes epifcopalis vacat. Quæritur cnim qiiandiu vacantia iudicaridebeantjVt rex ca coferre poC-fit.amp; an ea qua: vacare ccepcrunt ob morte , de-liâum,aut aliam huiufmodi caufam ante Rega-liorum incœptorû tempus,collato alicui benefi-ciOjVacare definar. Er rcceptum eft.quanuis beneficium ante id tempus collatum fit apontifi-ce,fi tamcn poflefsio nondum fucrit eo tempore apprehenCa, liberum fit regi beneficium vt va-cans,arbitrio fuo conferre.Duplicitcr enim hîc dicitur vacarebeneficium. I. Cùm nemini ante tempus Regaliorum ita collatum eft,vt ius ali— quod adhuc ci quæfitum fit.I l.Cum is cui forte collatum eft J non pofsidet,tamctfi iure com-muni poflefsionis ratio habcri nonfoleat. Siue igitur vtroque modo beneficium , fiue altero tantum vacer, collatio regis eft iure fingulari: idque Philippina coftitutione nominatim cautii

eft.Sed amp;quorundam opinio eft, durante lire» quæpoftefsionis nomine mora eft fine fraude, adhuc vacate bencficium,dpncc vindiciæ alte-rutri adiudicatæ fuerint,quanuis forrè quis corpore incumbat pofleffioni.Secûdum quam opi-nionem iudicatum eft, annoijEy.dic i8. lanua. Idémque dicendum putant aliqui,amp; Ci quis per procuracorcm tantum poflefsionem beneficij a-deptus fuerit.Qmaconftitutio Philippina vcra requirit poflefsionem,nec vllam iuris fiótionein admittit.Sed hæc fententia fcrupulo non caret, vt alias dcmonftraturi fumus. Adde quod fi quis in canonicorum collegium letftus amp;nbsp;cooptatus fit, receptio amp;nbsp;in poflefsionem induâ:io,quç ab codem collcgio peti folet,adcô neceflaria eft, vt de ea re collegium appellaflc,amp; omnem diligê-tiam adhibuifle non fufficiat,vt iudicatû eft anno 1380.die 27. Nouemb. Aflud ius fingulare in Regalibus reperitur, quia pendente lite poflef fio quam ftatum vocant, interim regia liberali-tate fubnixo adiudicari,nec aduerlarius rem co-trouerfiim fequeftrari poftulans audiri confue-uit.Qu.inimo fitriennij continu! poflefsionem alleget,nehacquidé præfcriptione regis bene-ficiarius fummoucbitur,cui fola X X X.annorû exceptio obftarepoterit,vtLudouiciX II. con-ftitutione lancitum eft.Scd vereor ne cancellos, quos mihi ipfe circundedi, iam nimium egredi videar.Itaque fincm hîc facio,rcliqua paulo co-modius fuis quæquclocis explicaturus.

Sequens locus eflde perlànis quibus benefcid. poßut d!flribui,quo nullus eft in toto, bac di/^utatione traÛar fudi^iorMo enimljocritti ajjèntimur^qui ad î^icocle ftribes atf.tionftcutfacerdotiumdta nbsp;nbsp;return cuiuft-

Ms hominis ejje,cùm in his bcneficiis conferendis ,mo~ ^Mn,eruditionis,atatis,ncitaltum, coniu^j,dliarumque huiuftnodi rerum maxime fit habenda ratio, ne parum idoneiadhonores ecclefiafticospromoueantur. De bus figillattm in hoc libro difjèrere,(^ à moribus firo-mouendorum exordiri inftituimus.

Quibus frieditum moribus à quibus yitiis alte-num effè eum oporteat,cui beneficiu cofertur, Cab. i. ___ a.c.cüinciin-

® qui ordinandus eft, amp;nbsp;élis,deek£l. ad facrum minifterium promo- P uendus fie inquirendum efle ca-nones præcipiunt,vtmorum amp;

magiftros amp;nbsp;profefîores artiû primùra vuk ex-lgt;.l.ma^ros cellere moribus, deinde facundia^ itaàiaccr-C. dsfirofcf. dote morum grauitatem amp;nbsp;honeftatem præci-puè efflagitamus.Scitum etenim illud eft.Qua-Ics in rcbuipublicis principes funt, talcs amp;nbsp;reli-(juos folere efle ciues.Qupd ôc ad Ecclefiæ prs-teôlos ac miniftros percinere dubium non cft. Qupmodo enim poteft,inquit D.FîieronymuSj præfes Ecclefiæ auferre malum de medio eins, qui in dclidlum fimilc corruit ? aut qua libertate peccantem corriperepoteft,cùm tacitus ipfe fi-c. c.vZt.15. bire{pôdeat,eadcmfcadmififlequæ corripit” difi- ~ Scdamp;aliârationemafFert luftinianus nofter“^: d. notiel.11^. Sihi,inquit,quorum munus eft orare pro populo,indigni minifterio Dci inuéti fuchnt,quo-e. 49. J/y?. J» modo pro populi deliôlis placare Deu poterûtquot; fr. Et conftat hune morem iam inde ab initio fuif-fe in Ecclcfia obferuatum, vt nemo ad facerdo-tium feu minifterium Ecclefiæ reciperetur, nifi publicè in eius mores inquifitione fadta. Quod velLamprid.teftatur in Àlexad.Seucro bis ver-3gt; bis: Vbi aliquis voluiflet vel redlores prouinciis 3j darCjVel præpofitos faccrcj vel procuratores, id 33 cft rationales ordinäre, nomina eorum propo-33 ncbatjhorrans populum^vt fi quis quid haberet 33 criminis probarer manifeftis rebus, fi non pro-33 bafletjfubiretpœnam capitis. Dicebâtquegra-33 ue efte ciim id Chriftiani amp;nbsp;ludæi facerent in 33 ordinandis facerdotibus, non fieri in prouin-33 ciarum redloribus, quibus amp;nbsp;fortunæ hoini-

num committcrentur amp;nbsp;capita. Ob quæ au- gt;gt;nbsp;tem vitiaarceatur quis à facto illo tninifterio, Paulus ipfe non vno in loco docet acdemon-ftratf. Ex quo terc fumpta funt ea qua; diffu-/-*-«!/ liffime traftantur à .Gratiano, à. WV. dift. ad L. Suotum collcctaneorum. Aitenim Paulus eura cligi epifcopum feu prcfbyterum dc-bcrc, qui fit vHlt;paAi(is,id eftvigilans, ffiepfwv,id eft Gbrius, KÓfffiK!, id eft naodeftus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id

eft hofpiraliSjM ’râpoiwgt;jdeft non vino dedi-tus, ’tahkt«!, id eft non percurftor, siii àio'xçK-«fiAiis, id eft non turpis lucri cupidus, id eft, à pugna amp;nbsp;contentione alienuSj àçiAaf^v-

id eft pecuniæ non auidus,Aii«v8aAgt;)s,ideft, ho fuperbus ncc præfraâuSj,«.« «faiAÓs, id eft non iracundus.iîi'Aa7aôc!;,id eftbonarum return ftu-diofus, Aixaioj, id eft iuftus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft pius fiue

iandus, t^Kparris, id eft, temperans. Hoc autem ita accipi debet, non vt epifcopus is demutn eligatur , in quo nihil horum vitiorum peni-tus infit. res enim contra naturam penè eft, (inquit Hieronymus^ fine pcccat® aliquemcC-fc, fed egregium Sc animi dotibus virtutibuf-que præccllentcm multitudini efle oportet, vr eins comparatione (quod idem ait^ cæteii grex dicantur^. Maxime verb illud cauendum ncquid accufatione iudiciali criminationeque 15. difl ‘ dignum ab co perpetratum fit. Quod fatis o-ftcndit Paulus cù ait cum àvt7!lt;Ài(Ti,v,aut quod idé eftjàvtTfi'AuîTTov efle debere.Et quanqua Paulus in

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CO loco de cpifcopis loquiturjamen de cæter'.s

^■c.o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prcfbytchs dubium noncft^guinea

i. c.intcr hæ- veiba accipi debeant^cùm eo tempore iidem amp;nbsp;reßm,z^.q.^ prcfbytcri Sc epifcopi appellarcntur, vt Chryfo-l. l.ßqutm- ftomusamp; Hieronymusaiunt. Dediaconis veto TpT'c ^'obîs miniftris ecclefiarum,qui prcfbytcri noduni deßm’o”c. ‘al ‘^’quot;^ati funt.paulô poft baloquitur Paulus, vt fî-cleric!, de cilè appareat eum non minorem vitæ intcgrita-f’clî. tcm puritatémq-, ab illis,quàm à prefbyteris exi-w. gcre.Hincànoftristraditumeftob crimen hx-nc^merati- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fchifmatis ambitus maieftatis quot;quot;j fa-

lem,dcelea. crilegij ”, falfi*, periurij/’, homicidij?, amp;nbsp;alia 0. c.ad fal/d- huiufmodi crimina hominem beneficij incapa-now, de cri. cem reddi, Etobferuandi hîc funt canones at-

... que conftitutioncs, quæ caufas continent, pro-deiureiur. ’ q^^as amittitut beneficium, de quibus po-q.c.accedens, fteà aliquanto plenius difleremus.Namob caf-dcaccufü. c. dem caufas multo magis beneficiû adipifci quis ad dures, de prohibebitur Addc fupradidis eum, cui nota ^vI^dTtêp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J amp;nbsp;cuius apud bonos

ofiZ. ' graues viros grauata cft exiftimano, bencfi-r.c.v/t.i5.ç.ciumconfequi non poftet Qupd amp;ineolocu i.c.fuperhis, habet, qui rcus«licuius delidi poftulatus eft, CcUâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damnatusnondumfitIdem de

dißin.c.yl'de diccdum, cui vel facra communione, vcl furt. ' officio miniftcriôquefuointerdidum cft'quot;,Hçc t. c.ylt.de te- autem omnia fie accipiêda funt, nifi veniam re-fiie. omnipo- ftitutionéqj impetrauerit bencficiarius vcl à fû-y^. poßiiLt. ^ummopótificcjcui’ pleniffima eft in hac repo-tis,decler. cxcom.c.cü bona,deata. quoi, c.cim dUeSiiis de conßiet.

AC BENEFICIIS LIB. Ill I. 79 icftas ac libertas.-vel ab alto inferiore epifcopo, cut interdum amp;nbsp;gratiam canonis facere per-iititcirur*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pug. in

Qj^trum literdrum dtque linguarum cogni-(tone inflruiiuf debeat ejje beneficia-rius. Cap. z.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r ■ r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. a.c.illiterata!

Impentis litcrarum benchciaconrerenda no ^e.difl.c.fœ-clTc certi iuris eft‘’j adeovt irrita cenfeatur hu-iuftnodicollatioauthorelnnocentiojquem 8cfi’’' e.cumin Felinusfequitur^. Proinde fi quis forte literarû ignarusad facrum minifterium obrepfifle de - tep^ord in 6 prehedatui-jisconfeftimabeo remouêdus eft“’, b.Innocent.in Namfilaicis prophanifque hominibus dotftri- c.cumnoflri!, naneceftaria eft,in iisprofecfto quicæteris præ- ^eq-pr^eb. funt amp;nbsp;iè doólores aliorum profitcntur, in -tolerabilis cft,nec vllatn vcniam meretur infci-tia“^ Hine legitur Ofee 4. c. Quia tu feientiam ta.c;r qual. ' repulifti,ego te repellam nc facerdotio fungaris d.c.fiin laids mihi*. Et Mal. 1. Labia facerdotis cuftodiunt fcientiarn,amp; legem exquirut de ore eius ƒ Qin-bus locis admonentur facerdotes, vt ignorantia pridem.dere velutipeftcmquadam,vtaitlfidorus, amp;nbsp;vtlegi- nunc. tur in concilio Toletano,matrem ciuftorum er- f- '^■ßt rector. rorum à fe abiiciant.?. Sacerdotis enim partes 45 ^^^. funt,non folum docercverbum Dei,fedctiam 57. contradicentes refellcre,ac vt Paulus ad Titum fcribit*,wfÇB^lt;i'j4v.Et rationem omni pofeenti de h. c. x. fidefuaeosredderciubet Petrus’. Quæ omnia ''LPft.f.j.

abfquc doârrtna amp;nbsp;eruditionc præftari non poP fiaßiTs'pcriculum fiquidem eft,neûcxcuscxco duxfueritamboinfoiicamcadant^ Verum ad /• f. i^fcô,-57. banc eruditionem fibi parandam,ftudio,labo-(iiftn. c. qua re^vigiliiSjincditationeopus eft.Cuius rei’quod 38. di'ik nam locupletius teftimonium efle poteft, quàm r r„y„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paulus ad pedcs Gamalielis legem amp;nbsp;pro-

phetas fe didicifle teftarur”’? quódque Timo-

topere bortatur amp;nbsp;ftimulat quot;nbsp;i' Qua ratione con* fticutumeft, vcbencficiarius ftudióru caufaab-

fens integros fui bencficij fruólus pcrcipiat

Nee nos mouere debet quod noftræ religionis depri- Coryphæi literas non didicerinr, ciim oninb

fpiricusfanólusipfisfuggereret, vtait Hieronymus, eflenrq; vc loqintur Efaias/’ Tbcodidadi* Nee verb facras tantfi literas, itd eft, vetus Se no-

uuniTeftamentü intelligerc facerdorem opor-tet,fed canones- quoque qui dogmata amp;nbsp;difci-5. c.nulli,:^s. plinamecclefiafticamcontinent, nolfe debet?, ac præfertim epifcopus,cui ad dirimédas de ma trirooniis aliifqué buiufmodi negoriis contro-uerfias canonici luiisieientia perqua neceffatia r. c.i.decon- cftAlia caufa videtur efte iilris ciuilis,cui’ftu-Jan^.-vbi not. dill bcnehciarüs quibnfdam'Honötius tertius interdixitft His ctcninl opprobriu eft, yelmo''^'^' inquitluftinia.fi pefitos ié vclint oftendcre fo-t. l.repetita. renflum difceptationum Si tarnen ins eiuik C.df f^xyéo. facerdos velit legere,non vt in foto verfctur', caufas agat, fed vt ex illo æq.uitatis iufticixque vber-

AC BENEFICIIS LIB. 1111. 8o vberrimo fote aliquid hauriat ac deguftet,quod. ad profeffioncm (uam conférât, minime id irrt-probandum reor Nam vc de illo dodrinaru orbe taceam,qui à Gfæcis iynvickcnmiAeia dicitur, ius canonicum fine pontificium fake id, quo nunc vtiniur,magna ex parte cum iure ciuili coniun' ftum eftjVt abfque eo cómodè traikari nequcat. Qur ratio fortafsis mouir Alexandru cum tota fynodo Lugdunefi, vt no modo iuris ciuilis ftu-diurn,pcrmitteret beneficiariis , led vacationes quoq-, Si immunitates ftudiofis largirerur De v.c.i.rffpn-Honorio fané nobis affirmarereligio eft, quod uiUg.'m6. iiiris pontificij interpres GofFredus Beneucrita-nus in liceras retulft, ignorantiam iuris in ponti-fice notans, nempc Honorium no aliter ac vul-pem fecift'e, quæ cum vuas proccræ cuiufdani vitis decerpcre fruftra diu conata eftèt, tandem eas contcmpfit ac damnauit, quod fibi acerbio-res viderentur. Allufit opinor ad illud Gabriæ poctæ Græci retraftichum:

npôî 34.05 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TTBÄaiuj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

»tos lt;A* {otvilui tkHt êipiiî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

Verum dc bis iam plus fatis. Studium medici- ’* næ, feu vt loquuntur, phyficæ eadem Honorij conftirutione nó aliter ac ius ciuilc prohibituin eft . Na medicos rudi illo feculo phyficos fuiffe x.c.diduret appellatos raultis teftimoniis argumentifque de ata. amp;• compertum liabemus\ Videndum tarnen eft qval.

DE SAC. ECCL. MîNIST. imco iudicio quorfum hoc medicinæ ftudiû ani-i plcôtâtur,vt de iurc ciuili diximus. Qupd enim præfatur Honorius de amplificando tneologis ftudiOjfatis oftendic conftitutioncm de his acci-picndam non eHè,qui eo confilio ftudent medi-lt; cinæjVt theologiam cômodius ac fœlicius tuffl I difcere,tum docerc queant. Conftat enim plU' rimum commodi atqiie ornainéti ex medicina, fient amp;nbsp;ex reliqua philofophia,thcologiæ ftudio accedere pofle. V t mittâ quod Galenus dodri-nam anatomicam theologiçinitium efle feribit, amp;nbsp;aditum ad agnicioné Del. Id quod fatis pro-balTe videtur iÿnodus Bafilienfis, quæ profeflb' tes mcdicinæ à facris beneficiis minimè arcen-eflevoluic“. Acvtfummatim omnia coin-pledatjnullaeftliberalium difciplinarum, qua-uis force ethnicorum libris contineatur, quæ fa-cerdoti admodum vtilis ac neceflaria non fit, fi modû in ea rc adhibeat, amp;nbsp;ad eum, de quo iam b. c.turbat, dixi,fcopû ftudia fua conférât Qi^adereBa-37 difl. ßJj^5 magnus in homiliajCui titulus eft. De vti-litatc capienda ex Gentilium authorum libris, copiofiffimè diflcrit.Ncc aliter veteres illos patres fenfific verifimile eft in fynodo Carthag.cfi cpifcopopræcipiuntne gentilium libros légat: nifiquis eorum nimia: fimplicitati ne dicain fuperfticioni id adfcriberc malit. Paulus epifeo-d. c.!nter ca. pum lt;)gt;cÆcxTiicèv efle vult -, id eft aptfi idonehmque offic. ad docendum.idenimcft epifeopi munus prx-cipuum“^. At docere amp;nbsp;explicare cômodè non poteft,

AC BENEFICIIS LIB. IIII. 8i poccft,quiin veterum authorum ledionc din Verfatus magnam ac variam dodrinam fibi non coparauerit. Quamobrcm lulianus imperator, quididus eft Apoftata, quod areligionc Chri-ftiana defeciftet ad HelleniCmum, (cholas Gra-iuàticorum,Rhctorum, ac Philofopborii Chri-ftianis,quos Galilxos vocabatjinterdixitjfutu-rumfperans vt abfquc liberali cruditione reli-gionem tueri fuam non poftent. Author eft A-mianus Marccllinus'.EtTheodoritus^hiscurn t. Hb.n. verbis vfum fuiffc refert; Propriispennis confi-1$. gimur.ex noftris cnim libris arma capiunt, bus in bello aduerfus nos vtantur s. De peregri-nis linguis, quibus theologix fontes continen- m,. 4.C. 29. tutjcxtat Clementis V. conftitutio in concilio amp;Tripar.hi Vicn. édita, quæ nemini non iuris pontificij/^®-^'^-^'''*7 ftudiofo hodie nota eft Et Auguftinus in quadam epiftola ; Vt veterum, inquit, libro-rum fides examinanda eft,ita nouorum veritas Græci fermonis normam defyderatDe icM-veteruj libris ethnlcorum pulchrc loquitur Bcda', cu-ius verba hîc ftibiecimus: Turbat acumen le-gentium,amp; deficere cogit, qui cos à legendis ieculanbus libris omnibus modis exiftimat pro-hibendos, in quibus fi qua inuenta funt vtilia, quad fua fumcre licet, alioqui Mofes amp;nbsp;Daniel fapientiaSc literis Ægyptiorumque Chal-dxorumque non patcrentur erudiri, quorum tarnen fuperftitiones fimul amp;nbsp;delicias horrebat. Nec ctiam ipfe magifter gentium aliquot verfus

poëtarum fuis vcl fcripturis vel diétis indidiflet-h.c. turbat. K Sed, vt iam adinonui.ctiam arque etiam vidc-dû' eft,nehuiufmodi Sirenes ab inftiruto itinc-re nos auertantjamp; ri Trâpipym, vt eft in prouerbio, gt;3 tpytiv fiat. Siquis (inquit Hieronymus, ettarrans gt;3 epiftolam adTitum) artem noucrit Grammati-cam vel Dialecticam, vtredè loquedi rationeffl 3’ habeatjamp; interfalfa amp;vera diiudicct,noniffl-33 probamus^ Idem alibi,Nonne vobis videtur *’''in vanitate fenfus amp;nbsp;obicuritare mentis ingre-di, qui diebus ac noôlibus in dialedlica arte ror-quetur? Scc”. Et Gratianus refert à Gregorio quondam cpifeopum reprehenfinn fuiile, non quia feculares, vt vocant, literas didicerat, fed quia contra epifcopale officium pro leâionc euangelica grammaticam populo exponebat”. Quæ haéfenus ànobisdidfa funt de bcneficia-riorum eruditione, ea de epifeopis accipi volu-mus cætens animarum curatoribus,quorum munus in docendo confiftit. Nam cætericle-

rici ordinum inferiorum , puta, leétores aut cantptes, quanuis literarum expertes effe non o.3Va«c/.6. debcanr , vt feribit luftinia °, eorum. tarnen üquot; 1^3' infeitia non adeo Ecclefiæ pcrniciofa eft, tole-ratûrque in eis qualifçunque literatura,modo vt pfallendi ac legendi periti fint, aut alias ad mu-P notindc futiui obeuudum inftrudti A Atenim ni-ciiin mium fcueri ccnforesac rigldi plerifq; fortaflis cr in d.c. il- videbimur,qui rerum omnium ram humanarû, bteratei. quàm diuinaium feientia à facerdotc exigamus, cùm

AC BENEFICIIS LTB. IIIT. 82 cum velin vnaahqua artcac difciplina excelle-te difficillimum fe.Sed quid miru nos in Theo-logo ac facerdoteidcmrequircrcjquodin Ora-torcCiccro Jnarchiteóto Vitruuius? Eft enim ai tium omnium vt præftantiffima, ira longe o-perofiffima ac periculodftimajqux ad cura animarum pcrtinct î. Ncc vero perfciftam illam o- q.c.ante,^o. mnibufque numeris abfolutam rcriim cognirio- d'ßin. c. cum nem,quæ nufijuam forçafsisrepericur, ica defy-O’. dcrOj vt non hic mediocrifafem ampleótendam ° ' efle cenfearnjSc nos homines efte, id eft in magna cahginc amp;nbsp;rcrum ignoratione verfarij obli-uifear. In his enim tenebris bencficio facróque olïm,deciel. minifterio dignus is iudicari poteft, qui medio- c. nificii pri. crem earum rerunijde quibus diximus, feientia de-eft anccucus,qulque talis eft qualcs vulgo homi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ5 ’'%■

nes eruditos appellate folemus Nec, diferepat ab hac fententia, quod de fuo'architcdlo fcri- diCi. bit Vitruuius in hunc modum ; Non debet, „ nec poteft architedus efte grammaticus vt Ari-,, ftarchus, fed non agrammatos : ncc itiuficus ,, vt Ariftoxenus, fed ncc amufos ; neepidor vt,, Apelles, fed graphidos non imperitus ; ncc pla-,, ftes quemadmodum Myron leu Polycletus, led ,, rationis plafticæ non ignarus ; nec medieps vt,, Hippocratcs,lednon aniatrologetos,nec in caj-,, teris dodrinisfingularitcrexcellcns,fedin his ,, non imperitus , amp;c. Verum ad hanc perfedæ „ eruditionis ideam refpiccre debet is qui alium ptdinatjamp;bcneficiuci confert;ac eo digniorcm

exiftimare, quo propius ad cam peifeótioné ac-cefl'cric.Ncc enim vlla ccrra régula aut conftitu-tioneid definiripotcft/edeiusarbitrio tâquam viri boni ac prudetis idcómittitur, vt magnicu-dinc muneris feu miniftcrij perpenfa,cæterifque circunftäciis omnibus diligéter confideratis, de j doólrina amp;nbsp;cruditioneindicium faciat.Et fi qui . fint à ftudio literarum penitus alicni, amp;nbsp;patinis magis quam paginis incumbentcs, cuiufinodi noftra fert areas quäplurimos, quod vtinam ve-rè ne dicercm,eos ceu peftem quandam auerfc-tur^nec ad vllum beneficium minifteriumvc ad-mittat f Hæc autem eo libentius hîc explanare volui populariter quidcm,amp; crafla,vt aiüt, Mi-ncrua j fed nififallor vtiliter, quöd vulgarisilla fcicnnæ diuifio in eminentem , mediocrem, Si fufFicientem parum commode ac erudite ab in-terpretibus tradita traólataque nobis videatur^

An ob 'Vitium corporu à facro minißerio bene-ßeioque regeln quis debeat. Cap.

Cum quæritur an ob vitium aliquod corporis debeat quis repelli à facerdotiojinuln'i refert an quis hoc malo fe afFecerit,afficiendumve cura-ucrit,an violentia, aut natura id ipfi contigerit; 8c hi cafus diftinguendi arque feparandi funt. Quqd ad primum attinet, prarcipiunt canones apoftolorfi'’, vt axpoTxpiajaVjid eftjVt vulgo inter-terpretantur,qui fibi ipfi virilia amputauitj clefi eus minime efficiaturjquod fui ipfius homicida

fit, amp;nbsp;inimicus creationi Dei Nam is neq-, vi-rorum,neque mulierum numero habendus eiïe 'ß ' vidccur,vcolim Romæin caufa Genutij cuiufi-

dam decrctum fuit, cuius meminit Valerius tudine,;^. di-Eadémquc caufaeius cft,qui fponte digitum a-liiidve membrum huiufmodi fibi abfei^erit, tä-quam inimicus creaturæ Dei,vt diximus ‘^.quod Ammoniomonacho quondam accidifle ferût, d.c. lt;]«ipdr-’ quiaurcm dcxteram fibi amputauit,ne epifco- tcm,^^.d!fr. pusordinaretur.Nam vcrbiàKpcTxpiâjav, quo ca- '• non vtiturdatior vidctur efie fignificatio, quam vt de virilium amputatione tantum intelligatur. ExcuCaturfancis qui valccudinis caufa fecari fe a mcdicis pafius cft.Nam quanuis id confultö fadum fuerit, nee abfoluta fuerit hæc necefli-taSjtamcnvalctudinis ratio Scinftans periculu, quodvitare voluit, vcniam meretur Z Si quis ƒ f. ƒ autem fuperftitionc, vel impatientia libidinis médias. duftus,aut malæ alicuius fufpicionis vitandæ difl.c.cxpar-caufafeipfum cafl:rauerit,vt quondamOrigenes fecifle traditur ab Eu(ebio^.amp; alius quidam no-tnine Leontius,culus apud Theod.mentio eft hijlo. fiquis inquamfibiob huiufmodi caufam geni- h.lib.x. talia cxcideritjfacro miniftcrio indignus iudica-

mus lt;nbsp;Seddehisiamfatis.Adeosquinonfpó- lx., c.quißtit, te amp;nbsp;confultö mutilati funt veniamus. Si quis igitur per vira à barbaris ac latronibus, puta eunuchus fadus eft, aut ita natus, is ordinari

non prohibetur,vt habet vicefimus canon apo-canon primus Nicenæ fynodi Pro-pârie,de?o^. Dorotheum Anthiochiæ cpifcopum fuif-w. fc fcribit Eufeb quanuis natus eunuchus cf-m Ub.7.ec- fet.Idem diceudum eftjamp; fi cafu aliquo fortui-cle.blfi. c.ti. ro id acciderit Si quis ramen aliquod mem-brum,aut partem corporis amifêrit,quæ ad mi-piftcriufundtionémq; ecclefiafticam neceiTani fitjtametfi cafu amp;nbsp;ßne culpa fuajs ordinari pro-hibetur^non quialæfb corpore eft,mquit canon apoftol °, led ne minifterium ecclefiafticum im-pediatur.Qimd fi forte claudicet tantu,vcl ocii-lo defedus lit,fed ira vt munus fuum exequi ni-hilominus valeatjCanoncs eum no arcent à mi-p- J) nifterio. Non cnim^vt inquit canon apofto.

mutilatio corporis ipfum polluit/cd inquinatio animæ. Pofterioribus tarnen decretis pontificû minifterio excluditur altero carens oculo^aut a-liter læfuSjfi ea rcs magnam ei deformitatern af-B. (.1! euS^e- ferat ?. Quod ex caeozelia quadam legis Mo' liM,^^.diß.c. faicæprofeôfum videri poteftq vtcunquc eain tlecbr^quot;gnt. Theologi allegoricè interpretentur e.

r. Leuit.ii.c.

■vfqucadeo. y-i.diß.

e canane hinc eteiu.s^^.diß.

De morbis corporis,qui hominem miniflerij be-neficiique ecclefiaflici incapacem reddunt, item qui dicantur ener^umeni amp;nbsp;en-^aßrimythi in iure pontificio.

Quilquis graui morbo laborat, vt ad facrum munus obeundum non fit idoneus, is benefieij capax

capax non ccnfctiir, quanuis nee eruditio , nee morum probitas,nee aliæ dotes animi in eo defy derétur Qiiid enim fi morbo eoinitiali cor-tipiatur,quetT) Græeiê'®'iÀ»4ixv voeant? Nam qui canonicos, de fubitóconeiditjcuiuscx ore fpumæ mouenrur, vtinquic Cellus, cum membrorum ae neruoru diflentionCjis adrem diuinam in Ecclefiafaeié-

dain vcilis iudieandus non cft Idémque de a- commu-liis huiufmodi morbis eft ftatuendum, tametfi ‘i'A cum qui iam ordinatus promotuique eft^nó de-iiciant Maniaei autem ae fanatici^qui à eaco-dæmonc vexari exiftimanturjquin ad hune loefi pcrtineant.minimè dubito, quanuis Vlpiano is morbus animi,magis quam corporis cflevidea- [■'^-deadil. tur“'. Nam amp;nbsp;hi aVacerdotio repelluntur vete- ca off ribus canonibus Et adnimaduertendum eft c[t»âritum c variis nominibus eos appellari folcre : dicuntur eSmuniter c. enim energumcni,quafilunatici,vtquidam in- dmd.c. -vp-. tcrpretantur.-de quibus fic ftatuit fynodus Car-ihag. IlII. Vt exorciftæ energumenis manus ’ imponant.vt energumeni pauimëta domorum ” Dei verrantjVt energumenis afsidenribus in do- ” mo Dei viólus quoridianus per exorciftas op- ” portuno tempore miniftretur-f Vocantur amp;nbsp;-n

phanem,quaft dicas ventriloqui. Sicenim eos nidie,decon-Latinèvocat Auguftinus^, quifpiritum pytho-nem habere dicuntur*. quöd malus quifpiam gcnius('immotisnempclabii$)ipforumin ven-tre inclufus loqui eredatur.

Eor qui ex iuflis nuptiisprocredti nonfunt,dd minijlerium m beneficium ecclefiidfiicum admitti non debere,i^ qua ratione td confiitutum fit. Cap.

Quiexiuftis Icgitimiiquc nuptiis procrcati ' no funtjCuiufmodi funtfpurij feu nothhamp; quos rf d’H' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellamuSjij ad miniftcrium ecclc-

^c.'t.defil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admitci prohibentur Sunt qui au- j

presbyte.' thoticatcIcgisMofaïcæidconfirmare nirantur, Gij. proptereaquod inDcuteronoraio fcriptum

Non ingredictur Manferjd eft ex fcorto natus, in ccclefia domini. Sed viri eruditi ingredi cc-clefiam domini interpretantur habere commercium cum populo Dei, amp;nbsp;habere ius duccnrli Ifraelitidcm . Quare ad rem ille locus non niub turn pcrtinct • Ratio autem huius prohibitio-nis triplex affertur;Vna, eft metus incontinen-rix paternæ. quoniam fæpe accidit vc mores partis fetftetur filius, fitquc non corporis tantum paterni, fed etiam animi quaidara imago. Hine illud tritum apud Grxeos prouerbium, i.c.figés fill- ici’pxMs jccociv wov Fortcs enim creanturfor-dam conftitutione de filiis corum, qui pcrducl-lionis rci funt,loquens ,fcriptum reliquit: Paterno deberenr perirc fupplicio in quibus pater-ni, hoc eft hxreditarij criminis exempla me-tuuntur Quod fi quis mihi aut Herculem ex adulterio natura obiiciat, cuius maximè vir-tus

AC BENEFICIIS LIB. Ill I. 85 tus enituit,autcos ponrifices,quos Damafus apud Gratianum recenfet '^aut fi qui fint alij fi- e.c.Ofiui, milcs.quibus artcbcnigna,amp; mcliore luto fin-xit prxcordia Titan; huic refpondco ex Thco-phrafti fèntentiajquæ raró accidunr^ea contem-ni à legiflatoribus Altera probibitionis ratio f-l-iura.ff. de eftjVthocetiampœnægenerepledatur ac vin-dicetur crimen paternunijquanuis nihil admi-Icrint filij,amp; reuera alicnolaborcntvitio.?.Nam

Veriim ell quod fcribit Paulus lureconfultus tantum efie affedum patris in filium , vt pœna tur.lib.'c. hiolelliaque filij magis quam fua terreatur amp;nbsp;cx-fci.^e.difl. crucictur.Quaratione indudum eft,vt libera non fit cum filiis naturalibus teftamenti fadio, „ r- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ■ A- met.cau.

nec polsit CIS pater quantum voluerit, relinque-tc '.Vnde ob crimen pcrduellionis,filij quanqua î.l.-vît. c, rfc infontcsSc nulli affines culpx,puniuntuiA.Qua”‘«t«.//i. dereficloquiturCiccroinquadam ad Brutum qttif. cpiftola:Nec verb mefugit J quam fit acerbum parentum fcelera filiorum pœnis lui, fed hoc ” præclarè legibus comparatum eft, vt charitas h-berorum amiciores parentes rcipublicæ redde-ret.Et alibi.-Illud videtur efle crudele, qubd ad liberos,qui nihil merucrunt,pœna peruenit, fed id amp;nbsp;antiquum eft,amp; omnium ciuitatum. Huie non diffimile eft,quod ftatuit Conftantinus, de mulierc,quæ fe proprio feruo iunxit, nempe vt filij,quos ex ea coniundione habuerit, exuti o-mnibus dignitatis infignibus, in nuda mancant libertatc Tertia ratio cft.eorumqui ira natißr,

funtj probrum quodda 8c ignominla, ob quam indigni ranto muncre iudicantur.Nam etdprÇ' toris edido notati non fint, nec inter infames w. habiti, ramen ca eft ferè hominum de ipfis opi-/quot;m.Cod.ti- nio, is contemptus, vt non immerito macula quapiamafperfiquibufdamvideantur Cuius T*'7'^**'^’ ’^ci’‘’'guraentumilludcft,quôd nemoeft quin tJd'igtôrum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contumeliofaoffcn-

not, datur,receptùmque eft co nomine adioncm ff- de Uh. iniuriarum competere Itaque quanuis fpuriis iureciuili Rempub.capeflereliceatjpræfertini °er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncccfsitas,amp;hominum penuria id flagitet

ffde deettrio tarnen alia caulâ eft (acri huius minifterij, quod publicis omnibuSjCiuilibiîfque muneribus lon-f-Hb-j-folit. gè præftat. Nam 8c Ariftoteies/’ cenfet viliotcs humilioréfque perfonas ad facerdotium admit-ti non debere propter honorem qui Deo 8c ligioni à ciuibus cft impendendus.Id cnim ma-ieftati Dei indulgetur(vt verbis Pauli lurecon-fulti vtar)cuius facrisvacare facerdotes oportet.

3./.«o aiflln- îNomemouetquodàquibufdamdicitur fpu-^er^ótiö^ nome apud veteres ignominiofum no fuiflè, de'receb'.arb cùmHomerus*' Teucrum alloquens, cumque r.lib.IUad.i. laudibus cxtonens,vo’0ovnihilominusappellet:

Sednec Euripidis verfus ab hac iententia nos dimouerepoflunt, quibusoftendere nititurlc-gitimis liberis nothos inferiores non cfTe : ita nanque feribit in Antigone;

Marîiü (/.î Gi'gt;i?oi tjÙç voäovc (psu^ouo-* ipx ij»j7îugt;;v • ós yc/yp èa ipu», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

TSv7VI)S'.('m'.’JÆ/p OvAsV MTtt M'iftffS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Non cnim veterum hîc Græcorum mores rcfpicimus,apud quosnon ita magno in pretio pudiciria fuit,fed noftros Romanorumquetan-tu,qui nihdantiquiuscaftitatcamp;pudicitiavn-lt;]'Jainhabuerunr. Ci'im igiturhæc itafe habeät, ponendum eft , amp;nbsp;pro certa firmaque régula confticuendura,cumqui ex iufto matrimonio edirus non eft,nullum beneficium côfequi pot p fef Idqucpotifsim.um in facerdotum nliis lo-a^ArnofMif. cum habet, cùm ne filij quidem corum iufti ac deeleSl. c. 1. legitim! beneficium paternum capere pofsint. defil.presby. Patcrnumvocamus,t|uod pater à/ito-wî, Sc nulla tnediaintercedente perfona polledit ’'.Régula 'eztrAnfmijj'd, fupraferipta fie accipienda cft,nifi quis natali- defii.prcsby. bus reftitutus, aut vt vulgo loquimur,legitim a- '^'-c.pervene-tus fit Nam hæc reftitutio naturales filios iu_ ftisSc legitimis omnino exæquat ,vt ait Iufti-nianus *.Prxtcreaprofefsio inonaftica banc ma- tic.qnib.m^d, culam ex natalibus contradtam quadantenus nat.eff.fu. abftcrgerc dicitur Nam ordinaripoteft mo- “-^oueLIu-nachus,quanuisnothusfit,fcd nullam dignita-tcm,feupræfedluramccclefiafticamcôfequipo-

t. c 1. ^g. tcft ^.Sedetfi gratiamcanonisfpurio faccre vi-‘L fr fucritfummo pontificifquod interdum cx-c.vlt.eo'.tit. pcdit amp;: necefTarium cft,nc fummum ius, quod dicituijfumma fiatiniuria) is quodcunquc béer. neficiumadipifeipoterit^ Plcnam fiquidemamp; deekd.c.'vlt. liberamquidlibet ftatuendi, permittendi, dc-Jefil.prcsb. cernendi facultatcm habet Ro. Pontifex in re bcneficiaria.quafi legibus omnibus canonibuf-que omnino folutus fit, vtfuprà admonuiinus. Eadem caufa videtur eius cflè,cui pontifex ipfe feiens amp;c prudens beneficium contulit cùm co cafu voluntas eius obfcura non fit,câquc tanqua l. qui- principis pro ratione habcatur ‘^.Scd an hxciu-ac moderatio cætcris quoq; pontificibus amp;nbsp;epifeopisin fua cuique diœcen permifia fitjquæritur.Et vulgô recepta eft hsc diftinôfio'.Si de eo quaeratur.qui ad beneficium paternum afpirat, gratia fummi pontificis nc-ceflaria cft,non modo fi fpurius,fed etiam fi vc-f. c.Æ/f6î«r, ruslegitimufquc filius fit '. Sin autem de alio Jefil-iiresb. quopiam bcneficio,nô de paterno agatur^ quod fpurius nancifei velit,ad conftitutionem Boni-facianam recurrendum cft,quam ex rccentiori-bus feriptoribus quidam legifie non videtur. Ea autem conftitutio omnem faciendæ gratiæ fa-cultatêjUifi circa minores ordines bcneficiaque fimplicia,quibus animarum cura non cohatret, f.c. n de fil. epifeopis ademitjamp; fummo pontifie! attribuit-f. prcdy.ing.

Ojiibuslàcris initiatum ejjc cum of)orteat,qui ad ftcrum beneficiumpromouetur. Cap,^.

Ncminipoteftfacrum beneficium conferri, nififacrisinitiatiis fic .f. Proinde fi cui nondum c. cu adelh, manusimpofita eftjquanuis forte clericus fieri, de refcrip.c, in numéros,vt ira dicam,facræ militiæ refer-ri mox cupiat, rata non eft beneficij collatto *.

Idem dicédum eft amp;nbsp;de co qui clcricorum mo- j,_ i_ fx. reamp;rituYiuit,nectonfura,necvefte, nec exte- eo,de mtlit. ris rebus quibufcunquc ab eifdem differens tefi.not.in d. Hine coniequens eft,fi quis obtento iam bene-ficio clericus effedus fuerit, irrita nihilominus beneficij collationcm cftc:quia quod initio non q.e. valuir.tradtutemporis conualefccrc non poteft ^.Verùm imprimis videndum eft,vtea ordina- k L quod in tiomanuumque impofitio reiftè arque ordine initio,de reg.' fiat.Aliàsbeneficij collatio tanquamda'ico pro- “^fmot.ind. phanoquebomini faifta nullius momenti plc-runque ludicabitur ^Exemplis,vt res dilucidior l, gio. pragi fit,hoc demonftrabimus.Bencficij quod cum a- tit.deeleSl.^. nimarum curatione coniunólum eft,quilqua ca- deinde ^icrb. pax non cft,nifi ad prcfbyterij vfquc gradu pro-motus fuerit.nec enimclcricumefl'ehicfufficit. gt;”-'^dicet C4~ ” Sed gradatim ad hunc prcfbyterij honorem afccndüTcoportct.Nam is,cuius virtus in mi- j/jf noribus Icuioribufque officiis probata nôcft,vt ct- 6\.tit. de admaiores ampliorcfque honores no tam alee- c^er. ptr fid. dat,quam profiliat.ncc ratio,nec vetus difcipli- vtgra-na ecclefiaftica patitur”, Nam amp;c Paulus vetat

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C7quot; bono.

ne «oipujo'î epifeopus ordinerur, id eft qui recens ; W016 Chriftianæ militiæ nomen dédit Qujd cnim ;« (ifcretabfurdius quàm ei giibernacuîa tradere, qui rc-lt;//ƒ?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ muni tenere non nouitîvt verbis vtarAuguftini

ad Valerium^.Itaqucis qui beneficium huiuf-modi petic,non tantum le facerdotem feu pref byterum cfl'e,fed gradatim amp;nbsp;progrediendo per omnes inferiores ordines co prouedum doccre debet.Et quanquam hic rigor interdum laxatuJ IcgitutjVt cùm Nicolaus etiamnîilaïeus ad epi-feopatum promotuseft:ScueruscxIanificio vo-fl . . cat’ eft ad archiepifcoparû.-Ambrofms nódtiin lt;1 dtß“neo facratinólus aqua archiepifeopus eft eledus?: dor.lib\.ec- tame nouorum jVtaitpoeta, fatorum exempli (Ic.hifo.c. 6. contra veterescanonesecclefiafticamqiie difei-plinam non temere ad confequentiam trahi de-bent’’.Hinc tradaturquæftio, fiquis non à fuo, fw”zo 16^^' alterius ciuitatis antiftite ordinatus fit, anei *• t^idccano otdinatiovalcat.Etimprimis eSftat, fimulatqiic inter alicuius Eecléfiæ clcricos quis receptus eft, nonpoflecutriabalttfriusEcclcfiæ epifeopoor-dinari.Id cnim cocilio Sardicenfi ideo vetituin eft, quód difeordia inter epifeopos inde nafei folerct.-cautumque eft riominatim ac diferte, vt irrita fit ordinatio. Graue fi'quidem eirat epifeo-po,qui iuucnem inftitaere amp;nbsp;erudite in fua Ec-^ clcfiacœperat,fpcrans fibi amp;nbsp;tóti Ecclefiæ im-pofteru vfui fore,ob alreriuS cpifeopi folicitatio-nemfortafsis eo commodo priuatifiltaqiiequo cafu ca ordinatio ad cólèqiifcnduni' bcncficiunf iiirc

iure pontificio neceflaria eft, ita ordinatum bc-beneficij incapacem efle arbitror. Vcrùm is qui nonduni in Ecclefiaaliqua faóto,vtita dici,ty-rocmio,ad alicnam ecclcfiam fe contulit,amp; ibidem ordinatus cft,vidctur tanquam facris rcdlc initiatus beneficium capcre pofte,cum' ratio fii-prafcripta hîc ceflct.Nec me later conftitutioni-bus pontificum pofterioribus,atque adeo con-ciliis generaliter prohibitu efte, ne lt;^uis ab aliéna: ciuitatis epifeopo ordinctur, quod perditif-fimi quique, quorii in patrio folo mores cogni-tieft'ent,ad alienam ciüitatem confugere, ad facrummunus obreperefolcrcnt *. Sed nufqua ftatutum reperio,vt irrita nulliùfque momenti »fp.orJ.infi. fit tails ordinatio’'. Etenimplcraq; iniute turn v. Guid.fi. ciuili,tum pontificio faóha tenent, quanuis ca 3-449' fieri prohibeantur’^. Quxri potcft, quomodo j prober quis fe ordinatum amp;nbsp;facris initiatum cf-fe,fiEbrtafsis ca de re cOntrouerfia oriatur.Et vi- torum. detur Theodofij imperatoris conftitutio nul- tcmpui^dem.. lamprobationem, nifi quælitcris epifeopi fiat, re/e, admitterc At iure pontificio à clericis pere-gtinantibus liters probationis huius gratia mi-nimè exiguntur, fed teftes aut ctiam argumen- de efifi, ta fufilciunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^er.

Vt intelligamus an coniugati beneficiorum' capaces fint , altius repetenda eft difputatio

DE SAC. EC CL. MINI ST. noftra,vidcndûmquc ed non modo quid rcccn- ) tioribus conftitutionibus pontificumjfed etiart quidprifciscanonibusdcc.are ftatutum fiicrit- ! Igitur vctus Ecclefia coniugatos à faccrdotio non fummoucbat,modô vnius vxoris matiti cf-1 fcnt.Sicenim habet canon Apofto, V. Epifco- j ” pus aut prcfbyter aut diaconus vxorem fùâ prX' j textu religionis non abiiciro: fi abiicit fcgrcga' ' toràcommunione:fiperfeucrar,dcponitor. No cnim idoneahæccaufavifaeft matrimonij dif- i . . lolucndijtamctfi ea lureconfukis veteribus pro-dedonat^ln nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^lem Sc fynodo Gangrenfi, amp;nbsp;fcxta

ter-vir. ' nodo fancitum cft “^.SedSc Nicena fynodo U d.c.fiquisJo quoque comprobatumcft. Nam vt fcribit So-cuerit. c. fi zomcnuSjCÙm in Niccna fynodo vellent aliqui •1*quot;^cpifcopis, presbytcris 8c diaconis vxorum fua-zS.ai r.c-utio ' A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

ne Paphnutius contradixit,honcftam rem con-iugium eflc contendcns,amp; caftitatem cum propria vxorc concubitum. Cuius fcnrentiam fyno-dusiaudauit amp;nbsp;amplexacft'. Sed amp;nbsp;ipfi Apo-H'I’ i caler. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti,Petrus,Philippus^Paulus, leguntur

hiflo.e.io. ' vxores habuifie fi Hinc luftinianus 5,Epipha-^.Ntjuel.}. nium parriarcham œcumenicum laudat, quôd ex facerdotibus genus amp;nbsp;originem ducat. Et Harmcnopulus^delegeclericis matrimonium ’ interdicente difierens verbo àxfifefatvtitur,,!^' àKpiCetM vo^ï.inquit, Tifô KÀufiKwv, id eft, de rigore Iegis,qua: declericislataeft.quandoquidcm le-giflatorc«o/lt;ax«’'jVtputo,amp; cum natura pugnate ipfi

ipfi vidcbatur. Nec aliter fcnfifTe Chryfipputn opinor,qui ducedam vxorem fapienti præcipic, ne loucin Gatnelium amp;c Genethliû violet.quan-quam id ccu ridiculum notât Hieronymus in louin. Ex his autem qui cxlibes in cleruin pcr-uenerantjid eft qui ante ordinationem matri-monium non contraxerant Canon apoftolo-rumX X V. iubet vt Icbtores tantum amp;nbsp;canio-reSjfivclint vxorem ducantjcæterisputa diaco-nis amp;nbsp;presby teris, id non permittit. Conftitu-tum tarnen fuit fynodo Ancyrana, vt diaconi tantiinijnam de presbyteris nulla mentio eft, ft in ipfa ordinationc proteftati fuiftent, fe veile inatrimonium contrahcrcjnec pofte fe conti-nere,poftca vxorem ducere poftentjamp; nihilo-minus in minifterio manerchAddequod pres- i, c. diaconi, byteri^quanuis aduerfus votum in ordinationc zZ.difl. faótum,amp; exprelfam prpfeftionem vxorem du-xilTent excommunicabantur tantiimjnifi gratia cis cpifcop’ facere voluift'ct.vt habetur c.X V I.

con. Chalcedo.aut à minifterio facerdotioque j^guelzz fummouebantur,vtfcribitluftinianus amp;ha- de his qui nu beturin cano.i.Neocæfar. cone, nee ideo diri^pt'« iterant. mebatur matrimonium h Hodie autem ita ius conftitutum cft,vt coniugati nullo modo ordi-nentur,nec ad beneficia aut dignitates ecclefia-fticas afpirentjid quod de presbyteris fanxit lu- \ ftinianuSjnouel.i23.0Vcritifunt forte iftius iu- fô/f decler. ris authores ne grauifsima matrimonij oncra fu- coniu^. étionê muncris ccclefiaftici impedut, ncc im-

mcriro.Negotiü habere qui volet, inquit Plau-tuSjNauem amp;nbsp;mulierem, hæc duo fibi compa-raco.Hinc Cicero rogatus ab Hircio, vtpoft re-pudium Terentiæ fororcm eius duccret, omni-no facere fuperfedit, dicens non pofte fe vxori m.aiithorHle philofophiæ paritcr operam dare'®.Coniuga- } n.inJouin. tos accipimus,quivcrbis in præfens tempus có-ceptis nuptias contraxerunt,quanuis fortafte fe-n.extra.anti- cutus non fuerit concubitus Orientalis ta-5Klt;e, de yo. men Eccicfia hanc conftitutionem tanqua mo-Xrrit)us populi parum congruente no recepit, led adhuc veteres canones feruat/'.Quod ad cos at-deder.cöiiig. tinet,qui cælibcs in clerum admittutur, hoc iure vtimur, vt ledtores, cantores amp;nbsp;qui in infe-rioribus ordinibusfuntconftitutijirecad fub- , diaconatum vfque confcenderunt,vxorem du- I cere pofsint, tenétque matrimonium quodita I contradlum eft,nifi alia caufa obfiftat, beneficia verpfua minime retinent,fed ftatim vacate di-quod nonnulli accipiunt etiarnfi ^is ile'clcr'^cS- «patrimoniumob aliquodimpedimentum efli-

' cax non fit:fed hoc inferius difputabitur. Catchs omnibus,puta hypodiaconis,diaconis, pres-r.c.vf/fx.17 byterisjcpifcopis vxorem ducerefasno eft,nul-y i.f.i. f. 4. iumque eft matrimonium,quod ab ipfis contra-dc cler.eoiiig. hitur: præterca beneficioi'um fuorum amifsionc c.pcn.zj.di- muldantur ’'.nee proteftatio diaconorum reci-tinil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, r , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

f.c.yzZ. dift pitut,CUIUS paulo ante memmtmus,quoniam e-nouel. lujlin. pifeopi nullos ordinäre iubentur, nifi fe perpe-113- tuocælibes vidluros promiferint Sedan fta-tim

AC BENEFICIIS LIB. Ill I. JO timac nuptiæcontraôlæfuntjbcneficia vaccnr, an vcro priuatio condemnatioquc fit nccefla-ria,contrejerfuuriseftquæftiOjdequa fuo lo» co diftcremus 'i

à facerdotio beneficia ecclefidfiico fummoueri,^ (jua ratione id cdnonibuf fitneitum fit. Cdp.S.

Qu^inuis coniugatus ad facerdotium veteri-bus canonibus admittatur.vt diximuSjdigamus tarnen omninorepellitur. Digamum vocamus non quieodemtemporc duas habet, babuitvc vxores.quod nunquam in ccclefia orthodoxa pcrmiflum, Romano autem iure fempcr vetitii ç, fuitquot;, fed qui diuerfis temporibus.Sic enim ha- incefl.nitpt. bet canon qui dicitur Apoftolorum XVI. Qui ,, poftbaptifmumduabusimplicitus fuit nuptiis autconcubinam habuitjis epifeopus, aut prefi byter, aut diaconus, aut denique in confortio facerdotali efte non poteft. Cui confentaneæ funtconftitutioncs luftinianiMdque fumptum h.Nouel ex Paulo videtur,qui ad Timothcum amp;nbsp;Ti- ’’“«-i ii.wo-tumfcribens,epifcopos amp;nbsp;diaconos vnius vxo-risviros çftcvultMdemadTimoth.Vidua, in-quit,deligaturjquçvnius viri vxor fuerit lt;Quo- ad rum verborum interpretatio apud Gratianum d. i. ad Ti-extat'. Sic apud veteres Romanos ante Chri- gt;»ot.c.^. ftianifmfi, ô(. alias itc gentes.digami à facerdo-tio repcllebantur . Hieronymus ad Gerontiam:

» Hicrophanta apud Athenas cuiratiir, Si. xterna debilitate fit caftus. Flamen vnius vxorisad la-1. ceidotium admittitur. Flaminea quoque vniuS O iTiahtieligitiir vxor.Ad tauri Ægyptij facra fe-li mel maritus aniimitur. Hinc faccrdos vniuiria dicitur àTrebellio Pollione. Nam ctfi polyga-mia humano diuinôqite lure permilTà fit, vitâdï incontinêtiç caiifa,tamé à veteribus patribus nô latis honcfta iudicata eft, quod immodicæ cu-iuidam incontinétiæ argumentû elle videretiit: adeo vt non dubitauerit Chiyfoftomus coniun-«ftionê huiufmodifcortationéappellate. Etfanè PauIuSjVt ab eo,cuius fumma facrolàmftâque eft apud nos authoritaSjincipiâ, hortator eft virgi-id Co ac cœlibatus-fiPræterea fatis conftat, his ’'quot;’tfc.f omnibus qui plûtes nuptias cóttahetent, quan-qua laïcis,pœnâ olim impofitâ fuifte. Sic eniw legitutin canonell I.Neocæfat. conc. De his, ” qui ftequêtet vxotes duciitjamp; de his quæ fæpius nubuntjtempus quidc pœnicêtiæ iis conftitutu, manifeftum eftjfedconuctfiitio amp;nbsp;fides eotuni

^cdfhis ’ icpusabbtcuiat.amp;c^.ItemChtyfoftomusapud ’ îî Gtatianum,Hactanone,inquit,amp; apoftoli pre-cepetuntfecundas adite nuptias ptoptetincon-tinentiam hominum.Nam fecundam quidê ac-c hâcratio cipetc fecundutn ptæccptum apoftoli liciti'i eû, j.i. fecundumautem vetitatis tationetn vetè feot-jj tatio eftjôcc^.Er Auguftin.Nccconttahumanç 1, vctecundiæfenfumaudco dicetejVtquoties vo-3i luetint,nubant j nec ex cotde ineo quotaflibec nuptias

nuptias condcmnare Hæc ratio mouit anti- » quos iuris pontificij conditorcs, vt Digamos ad ' facerdorium non admitterct. Q^omodo enim poteft horrator efl'c viduitatis apud populutn, qui amp;nbsp;ipfc coiugia frequécaucritîvc inquit Ani-brofius'.Nccvcro tanturn à facerdotio , fed ab l-inlil’-dcolj'. aliisctiam inferioribus ordinibus cos fummo-uendoseiTe putaucrunf”. Quod fi forte ordi-nationem eoru fequuta fuerit digamia,vt fi for- jHrfic.rogMo-tè in inferioribus ordinibus conftitutus,.alteram vxorem duxerit, ftatim irrita fit ordinatio, di-gamlqueomnipriuilcgionudati elTe intelligii- ‘1 ‘ tur.adeo vt à laïcis hominibus,amp; qui nunquam ordinati fuere.non différant, idquc nouo iure pontificio exprefl'um cft'’.Vcteri fiquidem iure hac pœna tantum afficiebantur clerici,vt ad fu- in ë. blimiores ordines non pateret eis afccnfus.Dia-coni verb prcsbytcrique à miniftcrio fummoue-bantur, vt ex luftiniano colligere licet °. Quod autem nouo iure matrimonium huiufmodi cii faccrdotibus, diacon'ifue contraélum non tc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

neat, nemini dubium efie poteft cum nc mo- diflinil. nogamia quidem ipfis vllo modo concefta fit ƒ’• o d nobi^, poft ordinationéjVt ex iam didis apparct. Quod autem diximushumano ciuilique iure polyga-miam iis qui initiati non funt.permiftam effe de iure ciuili,quod in libros luftiniani rclatum eft, accipi volo. Nam apud Harmenopulum Græ-

cum authorem Î conftitutio cuiufdam Impera- q.!ib,4.t!t.2. toris legitur,quæ quartas nuptias interdicit om-

nino.Ji irritas cfleiuber.Q^od dedigamis ha-ólenus didum eft, in iis quoque qui viduaffl r f.3.c. dcb'i- duxcrunt j locum habet ’’.Nam hos canon apo- ; tum,debt^^4. ftolorum XVII. digamis omnino comparât, ;

hacvrarbitrorratione,quia digamiam vxoris, j ■ quain ducunt, probate vidcntur, eiufque diga-

mix^occafloncin eis prçbcre.Nam digamia mu-lierem non minuSjimo magis quàm virum dc-dcccrc vidctur. Quarc Porcia cum laudaretut apudcara(inquit Hicronym® inlouin.) quxda bene niorata,quæ lecundum habebat maritum, relponditjFcelix amp;nbsp;pudica nunquam præterqua femel nubit.lcaque lege Mofaïca præceptû fuit, vt Pontifex virginem tantum vxorê ducerepof-

f.Leuit.zï. fetf.Addefilubet,quod ndicula vulgö res eft, amp;nbsp;cauillis hominum obnoxia, vxorein viduatn

IJ-

X. lib. i.

gt;»!' ;a«ï

tlucere,quod vel tritum apud iuris ciuilis dodo-res diderium,Bulgari iurecófuki difcipuloruni in præceptorem fatis oftendit^ Sedamp; Verrius Flaccus, vtrefert Varro iuris pontificij peritifsi-mus,eos qui viduas duccrent,veteres foflas ter-gécibuscomparareperquamfacctè folitus fuit. Hæc enim fuiiTc eius fententia fcrrur^quiafcriis tcrgcre veteres foflas liceret, nouas facere ius non effet : ideó magis viduis, quam virginibus idoneas efle ferias ad nubendum Quam-obrein non immeritö præcipic Hefiodus,vir-ïj- ginem ducendam efle ,vt gratis moribusim-

Éiufdémque fentétiæ eft Ariftoteles ‘'.Porro iuseflc in mcretricc,quod in vidua fatis cuumeft, excanonc apoftolorum cuius fupra mcntioncmhabuimus^Qui vidua,inquit j du-xitauc diuortioieparatama viro,aut mcretrice, aurancillam,amp;c Meretrix autequam canon c-cßquisy!-Græcc î-mipav vocat,accipienda eft authore Hie-ronynio,qux mukorum libidini patet*^, vel vt d. c. \idua. Auguftinus ait,cuius publice vçnalisturpitudo 34 difl. eft'.Quæigiturcum vno autaltero fc mifcuit, merctricis appellationc non continetur /.Verii- p'paian^'de tarnen ad banc quoque canon produdus eft, vt rit.nup. quifquis talem duxetit,a facto minifterio arcca-turlt;f. Idque Toletano concilio difertc cautum atque exprcftum eft 6. De eo autem qui vxorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

adulteramretinuit,quid iudicandumfit,malo qualis.^o.'q fynodi ipfius verbis quam meis referre. Verba }. fynodiNeocæiar.c.8.hæcfunt:Sicuius vxorem O oçwû’nd/;, adultcrium comtnifiire,cum eflet laicus, cuide-terfueritprobatum , hie ad minifterium cede- ” fiafticum admitti non potcft.Qupd fi in clerica- ” tueoiamconftituto adukerauit,dato repudio ” dimittere eâ debet. Si verb rcrincrc eius côfortiû Vclit,non poteft fufeepto minifterio perfrui *.

De beneficiariorum atdtegt;^ legibus annalibus: Item de its, ejui plura. aduerfiis canones beneficid impetrauerunt. Cap.^.

DE SAC. ECCL. MINIST. ' ficus confcrendis.Idque nos docet Paulus cùm Ÿimothco præcipitjVt nemini cito manum im-« i. dJ Ti- ponat ''.Scdamp; Chrifi:usloanni,qucm maxime ‘^harum habcbatjideôprætuliffe Petrum fcrtur, dijl ' ' fiuod hic fenexûllc iuuenis admodû effet. Paulus tarnen Timotheum adhuc adolefcétem Ecclefiæ præfecit.cùm nulla adhuc regnaretambi- . tio in Ecclcfia,amp; eu prudentia icnili,eximiâque 1 picrate amp;nbsp;doôtrina effe intelligerct. Nam fient veteres Romani, authore Cicerone leges annales non habueruntjquas attulit ambitio, vt gra-dus effent petitionis inter æquales : fie viâcn-tur canones ecclefiaftici miniftrorum ætatem

J’ definientes ex hominum vitiis profedi effe. Le-ges egregiæ, inquit Tacitus,honefta exempla ” apud bonos ex delidis aliorum gignuntur. Sic

M darorum ambitus Iulias IcgcSjmagiftratuû aua-rida Calphurnia fcita pcpercrunt. Horum igi-turcanonum conftitutioamp; obferuatio peruti-lis Ecclefiæ ac neceflaria non immerito vifa eft, in iis præfertim muneribus,quæ grauiora maio-rîfque momêtifunt.Ratiocnim vtilitâfquefua-det J vt fcncx aliquis iam maturus, ac vt Homerus ait , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n mjii.ô. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius quàm

iuuenis rerum impcritus, clauum Ecclefiæ te-neat. Idque in omni parte Reipublicæ præ-ceptum maxime tenendum .necvnquam fine graui neccllitate violandum eft . Quare Sylla de Mario iuniorc dicebat,dcbere iuucnc prius

lemOjquàm gubernaculo admoucri.Ac tamct-fitribunatiim militum puero delatum aliquan-do atque adco confulatum apud iuris ciuilis au-thorcs legamus \ tarnen arbitrer nullam idæ-tatis hominibus adminiftrationem legibus con-cefTam fuiirejSc iuris authores de rribunatu co - litjepa. fiilatùue bonorario fine imaginario tantum lo-qui.quo titulo tenus amp;nbsp;abfque vlla adminiftra-tionetungebantur.Nam amp;nbsp;militiç huius imagi-nariæ apud Çiceronem nbsp;Tranquil.mentio eft.

Vidcamus igitur quæ xtas legibus amp;nbsp;canonibus définira fit. Et imprimis epifeopus prohibetur cligi, nifi qui XXX. annum cxceflerit. Idque concilie primum Agathenfijdeinde Latcranêfi conftitutum cft quanuis luftinia. in noucl. c.efîfco^us, X X XV. annorum tempus ftatuat Archimä-drita fiue abbas cuius ætatis efle debeat, nufquâ ' certo iure definitum exprefiumque reperitur. d. j^ouel.ui Quarc ad canonem de dignitatibus epifcopali interioribus generaliter editû cuius mox à no-

bis mcntiofictjmcritohuncrcferemus'. Mulie- e.d.c.adncii rifanemonialium curam gcrcnti,quæ abbatifla ‘’’fquot;'quot; dicitur, præftituti funt anni X X X. ƒ. Sed eam .

/» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ƒ. candcnitd^

conititunonem intcrprctationc ad viros porn-gere amp;nbsp;cxtendcrc diffimilitudo rationis non pa- in 6. titur : cùm præfcrtim exemple turpe cflè dicant lureconfultifœmincovocabulomafculos con-tinerii'. In dignitatibus conferendis cuiufmodi funt,decanatus,archidiaconatus,amp;c. tempus^ ‘ X X V.annorum Ipcdatur.Qtmd non folum in

archimandritalocum habct,vti diximus,feclin præfeélis etiam illis monafticorum conuécuum, F», de.neind- qui priores conuentuales appellantur In pres-^ro,§. cdteru bytero xtas XXX V.annorû.aut (altem XXX-defla.mo. annoru requirebaturprifcis canonibus

^*^*^*^ li^ftinianus conftiruit^ Presbyterumque lx.NoûelAi^ ’^fclligcbâtvetercs.qui curationem animarum t.nemo,7^. habebat,cuiquc certç alicuius Ecclefiç conimit-

tebaturgubernatio.Sedhodiebreuius aliqiian-to temporis fpatium, nempe XXV. annorum l-d.c.cuincit definitum eft^ Quo tempore diaconi, fubdù' ^s.^.w/eria coni, acoluthi cæteri inferiores clerici ot'

dinari debeant in rc beneficiaria, quam hîc tri-(ftamuSjparum refert. Nam ceremonialis eft imaginiaria tâtum hæc ordinatio fine vllo ont' reacbeneficiojquanuisolimpromotio effet ad . certum miniftcrium,amp; cum beneficij collatio' | ne coniunéfa . Quum igitur ordinationes fis'

bant^ad certum minifteriû beneficiùmque, non vt nuncabfolurè contra Calchedonenfe conci-liû,alia ætas ordination! feu minifterio, aliabc' neficij,quod illi minifterio coniuniftû erat, cob lationi præfcripta non erat. De præbendis câ' m Panor uonicorum nihil fatis exprcITum offendinius in f./«per i«or-iurepontificiojfedvulgo receptumeft XlH^ î dbiata, de annorum tempus, Vt minimum requiriAÜ' qui feptem annos fufficere putant quorum 0' pinioinfimplicibusleuioribiifque bencficiisbi' (.c.exco de curatione animarum, dignitate vlla, dç-eleil.eo.lib, fcndi poteft,cùm fit verifimile non alio confdin

clericis infcriorib’hçc affignata cflc, quam vt'ex cis ali,amp; ad miniftcriûEcclcfiç inftitui pofsintquot;. 0. not.In d.e. Tempus ergo quo poteft clericus ordinari,id inordi-fcptem annorurrijhic infpicitur/’. Hare de legi- tempore bus Ecclefiç annalibus breuiter dicenda putaui, p.e.de his xg quibus illud prætcrcaadiiciédum cft,folere pó- dijl. c. in/i». tificcs Romanos pro poteftate pafsim harum ii- d‘-gumgratiam facere,vttelæ quardam aranearii, vt Anacharfis dicebat, elTe videantur. Cæteris verb epifeopis ita demum permittitur hæc rela- deprab.ine'. xatiojfi animarum curationem beneficium non de.Dlt.de a-habeat î. De huiufeemodi gratia, quod fcribit alicubi Budæus nofter,continere me non potui, quinhîcadfcribcrem:Tranflatitium,inquit,c(rc iandiucfKpir, interpretatione iuris Mercurialis cos,qui nondum tutelæ fuorum bonorum faóli funtjimó veto qui necduminfuam tutelam vénérant,ad annos venilTe fingi tutelæ animarum annalium legum folutionc. Dciisqui ob mul-titudine beneficiorum canonibus prohibitam, bcneficiorum minime capaces elle dicuntur, li-bro odauo'diflercmus.

Ne homines non idonei ad minifleria honorésue e^' ckfiaflicos aut irrepere aut irrumperepoßint, editi yarij canones,quibus ratio munerum huiußnodi di/hb buendorum cotinetur.quam hoe libro accurate ac dß fufè exequcmur(^‘ explicabimus. Nam mores homini* yariis atatibus ac ßculis fùbinde mutati eßfvcerunt, 'S' ex y no genere honores ecclefiafltcos deßerendi tandefl multa exorirentur,'EleiTio yidelicet^Voflulatio, Trauf' latio,ConiunSlio,Viducia,tÄandatum apoßolicumyif^e-ßruatio, Nominatio, ca:teTd quxßngulis caßitibits hic deßribuntur.

ßtforma(y ratio eligendiminiflrosIccleftd} ta yetus quam noua:qu'idq-, inter ea beneficia interfit) qua yulgo coUatiua eleÛiua dicuntur. Cap. t.

D diminiftrosEccIcfiaejiiulluminfr era feriptura præccptum extare ai-bitror,fccl ritus ab apoftolis obferuatuSjquoruin exera-

cxéplum vice cuiufdam præcepti nobis cfTe dc-bct,ex aliquot fcriptorum facrorii locis cogno-ici potcft,quæ nos hîc adfcripfimus. Ac primum omnium Lucas fcribit apoftolos hortantc Pc- 4. iytalt;).c, j, trojin locum ludæ proditoris Mathiam fuifeciC. le/ed cóuocatis prius omnibus difcipulis, quorum comuni confenfu id fadlum eft Cum enim duo ipfis (aero muncre digni vidcrentur, loie-phu^Sc Mathias,quos in cófpeólu omnium fta-tuetant,tandem prccibus apud Deum fufis, Sc fafta fottitionc, in eorum cœtum Mathias co-optatuseft. Inhac igitur crcationc quanuis in-ictuenerit fots,tarnen eleótio aliqua iudiciumqj anteceflit. Idem in cteadis diaconis fotte vfos fuifte apoftolos nequaquam ait,fed vna cum di-fcipulis, communi cofenfu elcgifle feptem, quitus coram tota multitudine poft precationem manus impofuerunt* • Ide in cooptatione Bar-nabæ amp;nbsp;Sauli,quæ fada eft Antiochiç,poft pre-ccsamp;iciunium adhibitam fuifte manuumim-pofitionem refert Idem prcfbytcros per fin- c. cJilo.c. i) gulas ciuitates à Paulo amp;nbsp;Barnaba conftitutos fuifte aitjfada precatione cum leiunio Ex quo loco funt qui colligant,fufFragio populi creatos fuifte, quod verbum Græcum X'If'owâ'v.quovfus eft Lucas, non fimpliciter create figniheat, fed fuffragio amp;nbsp;confenfu populi tantu, quæ manufi clcuationefignificetur. Sedhæc fèntentia apud me dubia adhuc eft,cùm id verbum ad alia traf-fcrriplerfiqucfolcat.Ex authoribus alijs qui fa-

cri noil habentnr,Clemens apud Eüfèbiura feri-t.ecoef.hiflo. Jji't lacobuni fratrem domini à Petrojoannc lib.i.c.i. lacobo apoftolis creatum fuifle epifcopiiw, f.c.forro.66 fed is nullius ccrti ritus meminit ƒ. TeflatiirS:

Eufebius-?', vitafunólolacobo Jomnes apofto-i Ips ac difcipulos domini,qui tunc fuperftitcs c- 1 hitoria.c.n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. , . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ir „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

municato confilio Symeonem cpifcopum ele-giffe.Nec aliud præterea adiicir.De cpiftolfCk । racntiSjqua Pc Petri fucceflbrem in Ecclefia Ro- ! mana deleótum ab eodcin fuiife aiïerit, polled videbimus. Poftapoftolorum tépora editi funt , varijcanonesdecpifcoporum amp;nbsp;aliorumEcck- i fix niiniftrorum ordinatione.Nani canoncs qui ï dicuntur apóftolorum , à Clemente, vt fertur, confcripti.ftatuunt,vrcpifcopus à duobus aot tribus epifcopiSjpresbytcr, diaconus, amp;nbsp;cxteri clerici ab vnoepifcopoordinentur.Nam eotê-porc cœperat in fingulis ciuitatibus vnus epifco pus,qui prefbyteris omnibus prxefiet.conftitui, ciufque erat ordinatio amp;nbsp;manuum impofitio, non prefbyterorum . Creatis archiepifcopis Metropolitanis conftitutum eft, vt epifcopus ab omnibus fux prouincix epifcopis, fi commode congrcgari pofsint, ordinctur ineóque ncgo-tio primas partes obtincat Metropolitanus, C' iiifquc prxcipuafitauthoritas. Sic enim Syno-di Nicenx Grxcum C3noneminterpretor,qui jj. c: epSfiopi. de confirmatione apud nos vfitata non loqui-64.dip. tur\Nâpræfentibus tamMetropolicanojquaui

cætcris epifcopiSjfiebatcpifcopi cledio, quauis hodie poft eledionem adiri foleant.cuius rci te-

ftis eft Cyprianus’. Cætcri vcro miniftri, præ- 5,f;,iyî,4 fente epifcopOjqui cos ordinabat, cligebantur.

crant in huiufmodi cleclionibus Quod veri- l.c.cpi/iopus, I fimile eft amp;nbsp;apoftolorum temporibus obferuatu amp;nbsp;fuifledicet nofatiscxploratum idfit.Vndc Leo pótifeXjNullajinquit, ratio finit vt inter epifeo- ’*

' pos habeanturjqui ncc à clericis funt eleóli, nec ” àplebibusfiintexpetiti, neca comprouinciali- ” bus epifcopiscuni Metropolitani iudicio con- ” fccrati’”. Idem, Vota ciuium/eftimoniapopu- ” lorum,honoratorum arbitrium,elelt;ftio clerico- ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tur,amp;c. Ipfi etiam principes cum opus erat, ». f.votxtfj. authoritatemfuaminterponebant. Necfanè ae- difi-quum erat eos dcterloris condirionis,quam cx~ terosciues babcri.Acfimilis propemodum fuit ratio crcandorii facerdotu apudveteres Roma

nos ante Chriftianifmü,vtteftatur Cicero °, bis o. In z.orn-verbis: Ne hoe quide vidit maiores noftros tam » '“’• de lege fuiftepopulares,vtquodperpopulum crearifas non erat propter religioncm facrorum, in co ta- ” men propter amphtudmem facerdorij nolucrut populo fupplicari. Arque hoc idem de cæreris facerdoriis Cn. Domitius tribunus plebis vit clariflimus tulit, quod populis perreligionem facerdotia mandate non poterat, vt minor pars

is à collcgio cooptaretur.Redè tarnen conflit^quot; ƒ. c. 15. nbsp;nbsp;nbsp;tum fuit in concilio Laodicenof, vt muititudi-

ij.c.nSeft.ey. ni amp;nbsp;plebi non pcrmittatur cledio î; qux, vt ait OrigeneSjfxpc clamorib’ aut gratta,aut prc-gt; c lîervo g cxcitata moueri foict L‘Quaquam eniin pO' J. n * ' pulo inuitonondabaturcpilcopiiSjtamcniW' moderatam eins cupidttatem dents non cogC' batur fcqui,quafi ex populi arbitrio penderct c-IcdiOjled eos doccre ac admonere debebant,amp; grauitatcprndentiâquefuaabincœpt® rcuoca-f.c.docendus, j-ç ƒ. Elcdio igitur ram à clero,quàm populo cc-lebrabatur,cpifcopo vno præfente veJ pluribus cpifcopiSjVt iam diximus,inquircbatûrq; in nitgt; res, dodrinam, xtatem, natales, amp;nbsp;cætera, de quibus integro Iibro difleruim’ fupra. Ac fi nulla nota alperlüs repcriebatur,propter quain reii-ci deberet,ftatim ab epifeopo vel epilcopis ma' nus ci imponebantur. Nec abfque eainquifitio-t.con Nice. ne confecrati ordinarivc poteratEt pleriquc authores funt,palam proponi folita tuifle nomi-I nbsp;nbsp;na ordinâdorutn,fada omnibus poteftatequic-

y. Larriprid. quid vcllent cis obiiciêdt Hæc fuit vêtus for-WcziZfx. maordinandorum Ecclcfiæ miniftrorum.Ncc fuitvllum difcrimc inter epifeopos amp;nbsp;alios mi-niftros inferiores, nifi quod hi ab vno,illi à pluribus epifeopis ordinabantur. Vcrùm hæc forma cligendi non folum immutata, fed etiam in quorundam miniftrorum ordinatione omnino fublata cft,adeà vt pleriquc citra cledioncm in Ecclcfia conftituanftur, iurequo mine vtirautj ponti*

AC BENEFICIIS LIB. V. 57 pontificio.Hinc beneficia quçdam eleftione di-cimur acqmrere.alia collationc quadam amp;nbsp;con-cc(fionc,quæ nullam eleólionem.requirat.Nam maiora quxdam ampliorâquc minifteria ac beneficia, cuiufmodi epifeopia funt,folcnni ele-ftione defcruntur.Cætera ab êpifcopïs,amp; inter-dum à collegiis prætermiflb illo^ folcnnt éleólio-nis ritu,tribui conferri folcnt. Fit autem cpifi-coporum eleólio à collcgioquot; canonicorum ca-thedralis Ecclcfix, co.ritu Sc ordinc, quem In-nocentius in quadam fynodo præfcripfit Cæ-tcri veto clerici præter canonicos (uffragia non P‘er,deeleS. ferunt, ac multo minus laïci,qui prifeis tempo-ribus interelTe eledioni, amp;nbsp;veto eliquot;ere conluc-ucrât A Is igitur in que omnes canonici,aut cer- y.c.MalJ'An» te Kàyaeoi, id eft, maior meliorq-, pars côlen- ctiSiit. icrit,poft communicationem delibcrationém-qiie mutuâ, quæ folcnem InfFragiorum perferu-tanonem continuo in ipfis, vt ira dixerim, co-mitiisfequicur,à collegio eligi debet, id à vete-ribus dirimere fentétias vcl fuffragia, nifi fallor, dicebatur. Non enim fufFragia Sc lenrentiæ fm-gulorum hîc numerantur folum,fcd etiam ponderantur, amp;nbsp;is potior habetur nônnunquam, quem parsgrauior atque melior comprobaue-rit *. Vincirquein dubio numerus,fi nulla in a.c.ingeneß. mentis candidatorum, aut eligentium cxter'ifquchuiufmodi,inxqualirasappareat. Ad'' ’ ‘ quam demonftrandam admittitur is,qui contra numerum pugnat, nifi aduerfarius duarum par-

tium collcgij punfta tulerit, vt concilio Lug-c.p (juSdo, dunenfi ftatutu eft Cum aurem nulla prætct-decledio.i 6. quS in calculis atq; lufFragiisinæqualitas rcpcri-tur,non fatis eft aliquem maiorc numero,quàm aduerfarium niti vt cligatur, fed maiorcm par-

rem corum canonicorum, qui adlunr, ab eo c. c. Eeilefid. ftare oportet \ tamctfi iuns ciuilis auihorcs c.Cuin^mt. maiorem partem anni in interdidio vtrubi a-deelecl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mterpretati fint Etnotandum eft om-

nes canonicos, qui in prouincia degunt, ad h.TC comitia vocandos elfe '. Alioqui vulgó dici folet,magis obefle cledfioni contemptum vnius ablcntis , quàm multorum praefcntiiim intcrceflioncm , amp;nbsp;contradidtionem f. Inht-

marur enim ob earn caufam clciftio, quanquani alias rite , amp;nbsp;plurimorum confenfu cclcbrata, l nifi forte is, qui fpretus clledicitur, quod ita I f. qmdp- geftum eft , poftcà ratum habuerir.?'. Poftefr ’ euijdeelea:. ^tjonem hoc modo faiftam , confirmatio Me-h. c. nihil c.

quam adminiftrandi facultatcm habet', eaque lt;.c. n'jftn.c. confirmatio mature fieri debet, amp;nbsp;inquifitio-qiialiter nc examinationéque accurata præcedcntc, vt dc ch'i”‘^'^’ diximus K ita vt omnes audiantur, qf*

ordinationis impcdiendæ caufa quidpiam ob- . iiccré voluerint, quanuis forte competitores non fint. Quamobrem Bonifacius veterem il-

lam confuctudincm nomina ordinâdonnn pu-blicè proponendi, cuius antè mcminimus,non immericö rcpetiicac rcnouauit Quód fi fr lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;da

ACBENEFICIIS LIB. V. 98 âa diligenei inquifitione cleólus non reperiatur idoncuSjnon modo non confirmatur,fddetiam in fuiuris comitiSj in quibus iteratur cledio, iurc fufFiagij carenc, qui feientes pmdcntcfque talcm clegcriit Conhrmationcm fcquitur cô- n.c. m !n cun fecratio, quæ olim àeonfirmatione non diftm-gucbatur.Nam canoncmükim Synodi Nicenç, quem fupra rccicauimus,malè côucrfum è Græ-co in Latinum huic diftinólioni oceafionem de-dÜTe fuipicor Fit autem hæc confccratio epifeopis prouinciahbus cum authoritatc Me- ' tropolitanijVtexcanonibusà Gratiano conge-ftis perfpicuum eft f. Ac tametiî poft confirma-tioncm res eccleàafticas adminiftrandi ms ha-/r2-beat cleôlus, tarnen confccrarc3amp; alia quædam id genus exequi ci demum licet qui confccra-tus cllï. Hæc cùm ita fe habeant, dubium non eft.quin epifcopium interminifteria feu bene-S' ficia,quæ dicunturelediua, rcdtcconnumcrc-'''’ ’ tur.De cæteris autem quæri folet. Et quorunda vetcrum opinio eft, conftitutionem Innoccn-tianamjOux ritura ordinémqueelcótionis præ-fcribit,ad omnia ecclcfiarum quaruçunquc collegia pcrtincre. Quæ opinio ad veteris Ecclefiæ ritum propius cæteris accedit, Sed moribus có-patatûeftjVtincpifcoporumtantû amp;nbsp;archima-dritarum promotione hæc forma feruetur. Et fane plurimum in hac re conluetudini videtur tribuendum efle. Non enim mftirutum Inno-centijfuit, quæ miniftcriabencficiaqueclcóbiua,»

DE SAC. ÎCCL. MINIST. , cfTentjaut contrà definire,quod co tempore for-taffis erat mdubitatum.fed in omnibus elcdiiiis formam atque rarionem eligendi idco confti' mere voluit^quod vnufquifque propriam quan-dam eligendi viam,aut inurilem plerunque, aut perniciofamccclefiispro fuo ingenio comiiiif-r. d. c. qum céretur’quot; amp;nbsp;excogitarct.Itaqucin canonicorum promotione,aut aliorum qui inferiores funt, ci formam leruari necclTenon eft. Sed cur eabc-neficiajatque alia huiulmodi elcófiua non dicu-tutjCumfuffragiis omnium canonicorum pro-motio fiat.Rcfpondeo duplicem hums rci cau-fam cffe.Vna efl:,quia cùm fulfragiis fuis proti-nus beneficiii conférant collegç^ncc vllam epit copi cofirm arionem expedient, fimplc.\ meraqj cledfio ncquaquam effe intclligitur,quocunque modo fententiam in conuentu fuo dixerint. Vi enim beneficium collatione acquiri dicatur, an ab vna aliqua fingulari perfona, an ab vniucrli-tate aut collegio conferatur, n ihil intcrcft.Suöt qui hæc beneficia mixta appcllctmec id quidcni male, pixfertim fi folennis ille conftitutionis ritus in diccndis fententifs obfeructur. Eadcm enim opera ôc cligerc amp;nbsp;conferre dicuntur,qufi nulla ipfis confirniationcpoft cam cledfioncni opus cft. Altera caufa eft,quiaquotics Innocen- ) tianæ conftitiitionis formafcruari non folet,fed confcnliini quoquo modo in cœtu atque conuentu declarari lufficit, vt fit plerunque,non vi-deturpropriè eledlio ditendacfle,quanuis forte

AC BENEFICItS LIB. V. . 551 tè confenfus,authorit3S,aut confirmatio antifti-tis fupcrioris rcquiraturProindccollatiua di- f-glof-c-ficnt, cunturctiam eabeneficia, qux epifcopus cum confenfu amp;nbsp;confilio collegij confert, quoniam abfque folenni riru conftiturionis Innocentia-næ, isconfenfus voluntafque declararur. Cùm autem eximia habeantur ca minifteria bcnefi-ciaque,in quibus prxterritum folennitatémque eledionis, confirmanonem quoque antiftitis ncceflariam effe maiores noftri voluerunt, con-ftitutum eft à Bonifacio odauo, vt generalibus diplomaturn pontificiorura verbis cotineri minime intclligantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t.c.ailniUi!,

Antiquis reccntioribufque canonibus mul-tifariam profpedum eft,vt bominum ambitio-forum temcritasretundatur, amp;nbsp;vt nequis indignas promoucatur ad minifteriu Ecclefiæ. Voluut cnim canoncs in mimftrorum eledione , morum, dodriftæ,æratis rationc habcri, amp;nbsp;cx-tcrarumrerum,de quibus lib 4. abunde trada-tumfuit.llludctiara iiommatim cautumeft, ne quisepifcopusadaliamciuitâtem trâsferri poC-fit, de quo plenius infra difleremus.Qupd fi qui contra banc difciplinam aliquem elcgerint.non folum intercidit clcdio, fed clcdorcs ctiam,

qui ills fufFragij habcnt,eius amiffione mulftan-tur, vr ante diximus. Vciiim hæc (cueritas abf-que humaniori interprecatione Sc con-liftercnon potuir.Quid enim fi virfpcftatæ in-tegn'tatis amp;nbsp;eruditionis rcpcriatur , qui facris initiatus nondiim fit, aut iuflæ ætatis non lit. nec alius idoneus forte exiftar, qui Ecclefia: præficiattir ? Qiiid ft Ecclcfiæ magna aliqiia v-tilitas ac neceffiras fuadeat, epilèopum vnius ciuitatis in aliam transfcrri? Itaquc vifum eft iuris pontificij authoribus ita rem temperate,vt fummum ius æquitati cedat, amp;nbsp;nihilominus faluafir prifearum Icgum canonumque rcuere-tia Non enim réméréeleótoribus permittitura-licnai; ciuitatis epifeopum aut nothum hominem vel prophanum , vel non légitimai ætatis quafi facro munerc dignum, contra leges infli' tutaque maiorum cligere,fed fuperiorcm anti-

ftitem adirc ab eoque veniam gratiamq; canonurn poftulare ipfis licet.Qua imperrata eligetc ita demum poterunt, ft vitium propter quod ca-nonescleóbonc prohiber, libcllo poftulationé-quefuacoiTiplexifuerintamp; nominatim expref-rf.’Mt lêrint'’. Idque iure pontificioftc eft conftitutii. notiitt. de e Sed moribus receptum eft vitandi circuitus ina- i tn c. caufa,vt ftvifafuerir atqua poftulatio,fti-

tim ordincturminifter Ecclcfiæ, adeo vtpoftu-........lationis admifsio iuftæclctftionis cófirmationll-

plum reperio, nifi forte in promotione Ioannis Chryfoftomi,cuius mentio eftlib.X. Tripar.hi-fto c.111. Sed ne caquidem promotiohuic no-ftræ omnino fitnilis eft. Nam tametfi vtilitatis ac necefsitatis caufa acanonum præfcripto no-nunqua rtcedercnt,vt docet canon Apoftolorii yy.tamcn quia cpiicopi prçeffc cle6tioni,neduni intcrefie confueuerant,eorurnq-, duóluamp; autho ritarcomniagerebantnr, ha:c folennis poftula-tio^qiiæhodic vfitata eft, omnino fuift'et fupcr-uacanea.lraque Theodoritus '^dc Ambrofiolo- c Hb.^.cccle. quens, qui facro ablutus lauacro nondum erat, eum à populo amp;nbsp;epifeopis, quiiufTu Impcrato-risValentiniani conueneranr,epifcopum Me-diolani cledum fuifle fcribitQ^nuis Gra- d.c.lbntu!-tianus ad prifei fcculi mores no rcfpicics,poftu-latum fuifle potius afleratCum autem dióhum fitpoftulationiscoprobationemcletftioniscon- ’ ' firmationi parem efte,quibufdam fortaisls vide-bitur inter cledlionem ac poftulationem hodie nihilinterefle.Verum aliquod difcrimen.ncc id quidem leue adhuc animaduerti poteftf. Non f.c.efùfio-enim vt eleclo, ira etiam ei cuius promotio or- pns.6i.difi. dinatioque poftulatur,vllum lus ex poftulatione intelligituracquifitum eftc Arque ideb interim canohicis variare,amp; fententiam mutare permiC-fum eft,doner antiftes aditus, ipfiq-, oblata po-ftulatio fueritNam canonici cum commu-ni conlenfu amp;nbsp;confilio poftulandum eftc alique decernunt, ncquaquam fc eum eligerc teftatur,

fed libenter eleduros oftendunt, fi per leges 3^ canoncs liceret.Quorum canonura rigorem la-xanacremitri,amp; eligendi poreftatem fibi fieri fuppliciter petuntjaut certèvolunratern fuam a I fupenore antiftitc comprobari,pcrindc ac fi vc-ra Icgit.imâque eflet elcä:io,quod hodic rcceprü eft, vc dixii'nus?Ëafiquidcm petitiofi iuftavti-lifquc Ecclcfiæ videatur, pro folenni legitimi-que eleólionc haberi folet.vt nulla alia elcâione poftcà cclcbrari nccelîe fit. Qua rati one vulgo traditum eft in huiufinodi poftulationibus ri-tum ordinémque conftitutionislnnocentianx» cuius paulo ante mcminimus, omnino feruan-dum cftc.Nain licet ex duabus viis altera extra-ordinaria fit, nihilominus eodem ferre ambas, amp;nbsp;par in vtraque periculum efte videmus.Pretc-reà qui hominem (aero munere indignum po-ftulant, non continuo ius fuffragij ,vt eletftoreJ amirtunt, cum pofeentes veniam, amp;nbsp;vitium a-gnofeentes confirentéfque eins quem ordinari defiderant, canones violate non videantur*-h. e-hnotttit, Quod tarnen eft ita accipiendum, nifi tale vi-rfe clcCl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j yj gratiam canonum rcmiflionémque

fpcrarc non dcbcant, vtputa, fi noxius aliquis fccleratiifquc vir poftuletur.in quo nulla vi« e-mendatio cluccat. Hunc enim quem nefariuw i c i df ofi promouere'; poftulantes , exemplo eligcn-praL'tt^ ’ tium plcdi muldlariquc deberc conftitutiim i c.cpifco^us, eft Quanuis autem elctftio ac poftulatio res cü' Ci.clij{. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueil'x fint ^jtamcn quibus verbis vtätur poftulare

AC BENIFICIIS lib. V. lol volcntcs, non multum referre arbitrer, modó voluntas corum obfeura non fit. Nam fine po-ftulandum fe cligere, fiuc eligendum pofiularc j dixerint,nihil contra canones facere videntur, ' fi confier eos gratiam ab antiftite fiio expofcc-rcvclle,qiiiafertc vitiumaliquod cxponiitpro-ptcrquodiurefuocligcrcfcnonpofic vitro fa-tentur^.Nam amp;nbsp;veteres promifcuè his verbis m.c.pofltrUf vfos fuifie animaduertimus ”.Ncc me mouet quod Bonifacius conftitutione quadam fua hoc pronunciandi genus vt captiofiim fubdolum- cydiß. ’ que improbauit’.Nam aduerfiis cos édita eft ea o.tit.de pof}. conftitutio,qui fiicro muncrc indignum quern- fralatedti s. / piam cligere cupiunt,fcd quia verentur ne pa-, tefada tandem eiusindignitatCjpœnæ fint ob-noxijjhis verborum inuolucris improbitatem fiiamtegcrc conantur.Quxrifoleta quo gratia rcmifsioqucjde qua hîc loquimur, poftulanda fit.Etquidcm Romanus pontifex,cum de pro-motione epifeoporum agitur, quod res magni póderis fit,amp; ad exemplum maximè pertineat, co nomine adiri cónfueuit t. Pro exteris vcio ?• in tnaiotibus miniftcriis ira demum fivitium,pro-pter quod inhibetur clelt;ftio,tale fit, vt aliis anti-” ftibus gratiam canonum facere non liceat. Pro-inde fi candidatus X X.annos natus fit,nec animarum curatio petatur,fed aliud quiduis mini-ftcrium Ecclcfix apud proprium epiicopu hxc veniareftèpoftulabituricùmhoc genus gratix inter ea qux rcccpit,ac fibi rcfcruauit Romanus

Trdnßdtio epißoporum quamobrcm ßt prohihitd ,dU' ter cxpltcdtum, cjudm d iuris Pontißcij cMrrd' toribusfdciumddbucßt. Cap.^.

Diximus in fupcriori capire, cpifcopu vniu’ ciuitatisad aliam tranfirenon pofle, fedquiao-biterid tantum attigimus,amp; res eft animaduet-üoncdigna,nunc decabreuiter hic diflerenJ^ , cft. Dubiumaurcm non cft,quin hæc fcdiuni mutatiOjVtccclefiisvaldcperniciofa, iam olin’ canonibiis prohibita fit, idque ex cócilij Niceni c. 15.Sard c.i.Anrioch.i6.c.2i.Chalced.c.5.Qf' t-d.c. tp'ifco- tbag.3.c.38.pcrfpicuüefto.Fitamp; huius proiiiH' tionis mcntio.in cofcßione fidci, qua mifit P^' 7-7 I. paDamafus Paulino cpifcopo Theflalon1c.1t 3' pud Theodor 4 Ac idem Theodoritus Eup-Ibium quendâinfeclatur,qui Nicomedia de(e^ ta,cuius crat epifcopus, contra canones ad CÓ' ftantinop.ecclefiam trâfierat.Cuius prohibitio-nis ratione hanc cfle dicunt iuris pontificij con-fulci,quia matrimonium quoddam inter cpi' fcopum amp;nbsp;ecclefiam intclligitur contradum ef fe,quodhominumarbirrio diflbluinon potcûi j iuxta illud, Quos Deus coniunxit, homo non ! fcparer. Itaqueaiunt cum quiepifcopio fe ab-’c-w. wr dicâuitjin alia ciuitateeligi amp;nbsp;ordinari pofle, de foii\ quod priori vinculo matrimoriij obftridus elTc i prdlato. defierit Sed profedo longé alia ratio veterts aJ

ill conftiruendum impulic,qux concilio Sat-diccnfi apertifsimeexprefl'aeft cuius cócilij hæc verba Cunt c Græco in Latinu fcrmoné cóuerla, cano.i.Oliusepilcopus ilixir,non minus mala ,, côfuctudo.quàmperniciofa corruptela funditus „ cradicanda eft.nccuiliccat cpifcopo de ciuita- ,, tc Ina ad aba ciuitatérrâfirc. Manifeftacft cnim „ caula qua hoc taccrc tentât,cùm nullus i^n bac rc „ inuen’'us fit epifcopus,qui de maiorc emirate ad ,, minore tranfitetjvnde apparec auaritiæ eos ar- „ dore inflâmari.ÿc ambitioni feruirc,amp; vtdomi- „ natione exerceant Si ergo omnibus placet, vt ,, hui’ifmodi perntcies auftenus vindicetur ,nec gt;, laïcâcommumonéhabear,qui tails eftîVniuerfî „ dixerût.placct.cnâ ß tabs aliquis cxiiterit terne- « rariusjVt lorhtan cxcufationé afrerat,quod po- gt;. P'ib breras accepcritjCiim manifeftfifit præmio ,, Sc mcrcede pancos, qui fyncerâ fidé no habent, gt;, potuifle corrûpi.vt clamarctin Ecclefia, ipfû ,, petere viderctur epifeopü, omnino bas fraudes jgt; rcmoucndaseiredamnamuSjitavtncc la’icâcô- „ munioné in fané accipiat tabs,quod G vobis om- „ nib’placet.ftatuite.Vniucrfi dixeiûc,placct.Hu- ,, ius auté canonis pars tantû pofterior extat, inc. l.tit.deeleâ:. lib.i.Décréta, fed à iuris pontiG-cij doâ:oribus,qui ex fonte non hauferunt, pa-rumreftèexplicata.Eandé quoque rationé co-Grmat Leo potifex in quadâ epiftola bis verbis. Si quisepifcopûfuæciuitatis mediocritatc def- „ peéfa adminiftrationé celebriorislociambierit, »

” amp;nbsp;ad maiorem plebcm fè quacunquc rationc tranftuleritjà cathedra quidem pellatur aliéna: carebic etiam propria,vc nec illis prçfidcAtjquoS , . perauaritiam concupiuitjnecilliSjquospcr fu-fcopgt;u,TqT. perbiam fpreuit^. EtTheodorit '^.clarc teftarur c.bb.y ealef. authores canonum huiufmodi trâflationcspro-c». hibuiiTcjVt ambitionem præcidercnt. Illud non ^inealef.hi- poiTum non admirari, quod Socrates , prifeis canonibushanctrâflationem epifeoporum vc-titain fuidènegat jideôqne Proclum quendain qui Cyzicenus crat epifeopus, Conftantinop. e.lib Z. Tri- cpifcopum ordinari potuiffe contendit'. cano-cnim ante id tempus de ea re cditi hodierc-periûtur,quos fupra indicauimus. Verumenim-uero mutatio hæc tantam poteft vtilitatem ali-quando afferreecclcfiis,vtnon immerito tolc-rari debeat.Canones fiquidem mutationem (c-disinrerdicentcSjdc ca non intelliguntur,quani necefsiras vtilitâfque ecclefiarum flagitat, fetl quçex cupidirate amp;nbsp;ambitionecpifcoporûpro-f.(. mutdiio- ficifeitur ƒ. Cuius reicxcpla apud Socratetnva-rtes c.fcids.c. ria Icguntur in hiftoria ccclefiaftica,cuius modo tpifcopus,7. mcnrionemfecimus.î.Etquædam alia pontife^ Tri- AnthcriusrefertjVulgôqucrcceptum ac proba-ftr c.s.Thco turn cft,quod is de Petro ex Antiochia Romain dor.lib.^.c 8. tranflato fcribit,tametfi de ea re nonnulli dubi-fi.J f. œKf4- tent*. Sedne prætextu vtilitatis ac necefsitatis ‘ nbsp;nbsp;■ leges ccclefiafticæ cludantur amp;nbsp;infringantur,

i.Mo.titu. de hodic vnius Romani pontificis arbitrio hxc trâild.cpi/co. transferendi facultas omnino cômifla eft Qu?

KC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIS. V. 103

alla via ad cpifcopalem federn afpiraucrit, pœna aduerfus eum iure ponrificio ftatuta eft, vc muntre vtroque cateat

l.c.ß quîi epi fcapus.^ c,

l. r. qigt;ata,detrSj‘ U.epijc.

Qu'lie fit nominationis ac ßrxßntationis ÏM iis combetens^qiti patron: eccleßarum di~ cuntur. Cap.^.

Prxtcrepifcopos canonicofqucjqiiorum an-tè menciofaä:aeft,funt alix quxdam perfonx, Muarum voluntas iScconfcnfus intcrdumin or-uinandis miniftris ccclefiaruin rcquiritur . Nam fi quis facram xdcm condidcrit,atque c5-ftitucricclericutn,qui facti minifterij curarionc hibcat,noniinarc ci licet,amp; cpifcopo offerte, vt ab co fi idoneus iudicatus fucritjordinetur, ncc potcftepifcopusabfqucca nominationc quen-quim in huiufmodi Ecclcfia ordinäre. Id cnim nonfolùin canonibus pontificiis,fcd etiam iure ciuiliconftitutumcft’'quot;. Sicut eniin inftitutum m.c.dccerni-cius incrito cotnmendatur,qui pio aftedureli- mus,\6.q.7. giofóquc dudus dc fententia confilioque anti- ^7* ftitisfuircmfuani conlecrat Dco,ciufdcm pro-^^^‘ prictatc amiH'a, ita xquuin vifum efl eum ali-quid iuris retinerc,quod pictatis ipfius fingula-rifquein eccleflam voluntatis perpetuum mo-nunicntum eflc pofsit.Idque adeo probatur, vt vulgo proditum lit,tale ius ei competcrc, quan-uis nominatim non recepcrit in conftitucnda cßinißca-tcclefiaNccmultum refcrt,vt hoe ius rcti- ^it^jeteßi.

neat, an bafilicam fundaucrit, in (uôquc folo, ' aut extriixeric ab initio'.aiit dirutam coHaplam- i que reftitucrit, an veto ad ædificij miniftro-rùmque tutelamreditum eiveâigâlqucccrniin e.c.fîhis. xe. largicus fuencquot;. Nam fine redicibus, qui dotes i c'jftrffK. eccîefiarum in quibuidam canonibus non mils lo.q.i. dicuntur?, vt dotes prædiorum apud Papinu-q. l. i- dein- nam nec quicquam ædificarccur ecclefia. (iruc.leg. Quanuis ergo dominus fit cius ioli, in quo ba-

* filicam ædificat^autearurn return quas Ecclcfo conftitutæ donaettamen ratio iuris non parittir, vt poft conficcrationcm dedication cmque is locus , aut aliæ res Deo confecraeæ^ m eius domi-

m’o manere dicantur, quanuis ce verbo quidam abufi fucrint *■, Itaque patroni appellatio magis quàm domini ei conuenirc crédita eft,, quafiEcclefiæ defenfor propugnatorque tantu fit. Poteft Sc idcirco patronus appellatus vide-rijquod cum eo qui feruum fuum manumific, a-liquam fimilitudinem habeat. Isenim etfi do-minus ierui manumifsi cfie definat, tarnen ius quoddicirurpatronatus in dure ciuili ,in euffl perpetuo obtinet. Horum veto patronorura duo funt genera jVnumeft laïcorum, ad quos nomine fuo ex iis caufis . de quibus ïoquun fu- i musdd lus pertinet: Alterum eft ecclcfiaftico- ! rum , quibus non fuo nomine, hoc competic, fed Ecclefiæ potius, cuius gubernationcro ad-mimftrationémquc habent. ÖpenTpretnim igi-tureft caiura, quæ patrono poft Ecclefix con-* quot;nbsp;ftitutionein

AC BENEFICT IS LIB. V. I04 ftitiirioncm fupcrfunt, breuitcr Si fummatim perftingerc. Quorum illud pnmum præcipu-iimqiie habetur, quod iam attigimus, ncmpe corum quiccclcfiis prxhciendi (unc,nomina-tio.Siccnimàvetcribus linguæ Latinæ autho-ribus dicirure. cut vocabulo Si Græcum ,qno j, luflinianus vtirur, rcfpondct, vulgus præfenta- cie. ep,j} “*3 tionem vocat. Vcrum hominem idoneum Si is.- Pün. cromunerc dignura ,idque intra certum rem- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

pus nominare patronus debet .Nam patrono la'ico tempus quatuor mcnfium,ecclcfiallico Cex adnommaridum iurepontificioprxfcriptri eft, Qrpo tempore præterito abPque patroni cofen-fu libcrii eft epiicopo Ecclefiæ miniftriKordina-rcA Quauis ante nommadi ius habet patronus, ƒ rff in cum ramé qui ab epifeopo ordinatus eft,nub pMn.ine. * lam fibi poteftatem vindicat. Quare ne ob cul-pam quidem gradu fuo dciicerc eum poteft,fed hoc ad antiftitis officium fpeétat. Nee verb rerum Ectlefiæ adminiftrandarum vllam habet facultatem , fed quia patronus eft atque defen-ior Ecclefiæ,fi male verfari miniftros deprehen-dcrit.non folum admonerc eos Si increparc,ve-rumetiam defcrre,tam apud magiftratiiacprin-cipcm,quam apud epifeopum poterie ^Sed Si Ci *■ flits,is. ad inopiam fiierit redaétus patronus ,ex pro-^ 2'7quot; uentihus Ecclefiæ ali fuftcntarique debet ceteorfidifpenfationcm alias non habear.Nam

i$ qui feruû manumifit, cui hune quadamre- c. nohîs, de nus fimilem cflç diximuSjà liberco luo alimenta

Ètnotandunicft : ^/.c.cönßJcrä mortuopatrono idius ad hxrcdcm ipfius tran-firc“. Ac fi plurcs cxiftant hxrcdes infoliduni qnidcm parroni(unc,nonpro partibus hxrcdi' b.c.i.de iiire tariis*. Vcrùm quodad nominanoncm,dcqua fatro. hîc diflerimus atcinct, non finguli hæredes in folidum ius nominationis habent, vt inclior fit occupantis condino.fcdomncsfimul nominât ac cliguCjin qua eicólione ftirpium magis,quàni capicum rationcm habendam cflc conftitutuni cftjitavtplures vnius patrofti hxrcdes, vnius (.c’e.i.de!u~ tantùin pcrfonxviccm fuftineant‘. Huiusquo-repéra. que iuris donatio pcrmutatióque perniittitur d.c. ex irijQ- Sed quia iuris dluinialiquid immixtum habet, i”tfreóL”ro’ c ^°neftum vifuin non eft iuris pohtificij authori-»fwiwi.jö'.j,' bus,vt pretio cuiquam acquiratur. Idcoquc VC' ■7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditio cius prohibita efi,nifi vniuerfitas quxdam

f.r.fx literis, prædiorum,cui hocius acccdat,difl;rahatur'. c.dciurc.c.cii *■

^patro '‘^‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t«re ordinandi niiniflros £ccleßte,benefic!dque

Qiua fxpcnumerocontingit, vt qui iushabent promouendi miniilrosEcclefiç,hue beneficia minifteriis afsignata confcrcndi,ncgligeii-tîorcs fint in eo ncgotîotxqUUin fane fuit, huic naalo atque incoinmodo idoncum aliquod re-jnedium quxrcrc. Itaque eanonibus pontificiis certum

ccrtum tempus dcfinitum eftjintra quod fi Ec-clefiæ vacanti profpcdum non fiierit, ftatim id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

iustanquarncaducum,ad fupcriores inziAitcs dcuoluitur,idqjgradatim,vtquipropioris gra- con.pneben. dusefl;,primiimadeatur, amp;nbsp;co cefiante reliqui furfum verfus progrediendo, donee ad fummfi pontificem peruentum fuerit^.Caducum ^zicem fatis commodè ac Latine dici pofie videtut,non ritu aliter aclureconfiiltivetcrcsjcaducam hæredi- de Us qua ïn tatemxaducum legatüm.caducam dotera , ca- 9. ducabonavocant «.Qui verfantur in foto, amp;nbsp;ƒ z

quiiuspontihciuminterpretatutjius etiara de-uolutumjuec id quidem inepte meo iudicio ap- C.decad.toll. pcllarc folcnt.Sic enim à vctcribus iuris autho- T’-l-f’Hlgt;'dii,dc ribushxreditasjtutelajdorainiura.bonadiuolui-^^“^“’’ dicuntur *.Sed vt cognofcamus, quod ipatiura teporis fingulis antiftitibus, vcl fodalitiis cano- de^dc'ucr-lil'c. ncs præfCripfcrintjfciendum eft fide præfulatu f.deniq; quod autcœnobiarchiaagatur^trium dunraxat men-fium illud tempus efte Sin de aliis prçfeduris atque minifteriis interioribus, lex mcnlium \ teflam.mt. Q^od tempus non ex quo vacate ccepit Eccle- i.c.nepro de~ fia coputandum eft^fed ex quo antiftes vel colic- ß3“,dc elec. gium vacate ca fciuit,nec impedimcnto aliquid ci fuit,quo minus Ecclefiæ vacanti cofuleret De tempore patronis ccclefiaruni dato ad no- /. c. nulla. J, minandum,fiue,vtloquimur, præfentandum, dileûus , de quod quatuor aut fex menfium cft.pofteà dice- con.prahen. mus. Vnû hîc notâdum eft,quod vulgo rcceptû videOiCi qui norainatum à patrono inftituendi cS.praben.

ius habet,id temporis fpatium,de quo hîc difTe-rimuSjtribuendum noneflc,quocl canones de temporis praefinitione editi, de eoqui nomina-tum inftituit,minimè inrelligantur. Non enim videtur rationi confentaneum, vt poft {cmeftrc tempus,quod patrono indulgetur ad nominan-dum, rantundc antiftiti ad eum qui nominatus eft inftituendum concedatur, ne Ecclefiç nimis diu paftoribus miniftrifq; fuis carctes ac deftitu tæ iaceant. itaque vtilius cfleputant iuris pon-tificij confulti,fi moderatum aliquod tempus à fuperiorc antiftite ftatuatur, intra quod inftitu-tio promotióquc huiufmodi fieri debeat. Ea^ démquc caufaeius eft,adquem eleélionis con-n. not. in c. firmatio pertinet ”. Et hæc cjuidem omnia de nuUa, de IOC, ceftatione amp;nbsp;negligentia cotu accipienda funt, qui ius promouendi vel beneficia conferendi habent.Namfipromotus fit indignus,vcl aliter contra canones peccatum fit, amp;c. caduciiure ordinatio promotióquc protinus, amp;nbsp;à/,ttoat ad fummum pontificem deuoluitur: præterqua o c-quAnqua, in inferioribus ccclefiis,vt Bonifaci’ cóftituit’-de eleCi.in 6.

Coniun^lio bencficiorum, quam Vnionem yocMt,qu£ fit, amp;nbsp;quibus excdufsper-mittatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.^.

Genus quoddam acquirendi beneficia ho-die vfitattira eft,cum bencficio,quod quis pofsf det,aliud adiicitur Sc coniungitur.Nam ctfi legibus

AC BENEFICIIS LIB. V.' . ro^ gibus canonibófquc pontificiis folutus non fue-ritjtamen vtrunqlie obtinerc potcft. Cuius con-lundionis caufa eft vcilitas aliqua, vcl nccefsi-tas EcclcfiæjVt exempli gratia,Si cluæ vicinæ ci-uitatesjpagi vel comopoleis fint^in quibus mul-titudo populi non mediOcritet dccrcuerit j fi fana dii-utafint,qüærcparari acin priftinum fta-ttim rcftitui facile nequeant: ft duo paftores ex oblationibus commode non pofsint alijamp; vnus pro rempote ftiftrccre videatut/’.Ac talcs magi- i’.c.amp;'tepo. ftratuura coniundiones multæ apud luftinia- poflqua num deferiptæ reperiuntur, qualcs beneficio-rum , muneiumquc ccclefiafticotum funt, de dè quibus hîc diftctimus Ciuitatum quoque ac gnal. populoruiTijqui in vnum CoïerùnCjquædame- 8. Xempla reperiuntur in antiquis monUmentis, veluti AIbç atque Romx apud Liuium.Exrat amp;nbsp;^7.i8.xÿ. elegansdefcriptio Ouidianaîjinhis verfibus: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fa-

Binaque cum populis re^na co’JJe jiiis: it lare communi Ioccos ^cnerój que receptos, iïis nomen cunâlis lunius^inquit,habet.

Hæc autem coniunólio tribus modis fieri pofte t'-glof.in d.e, dicituf.Primus eft cùm duæ Ècclefiæin vnum veluti corpus confunduntur amp;nbsp;coalefcunt,?.deô fede-vacante, vt vnaEcclefia,ynum miniftcriû,vnumque- be-neficium,non duo vcrc dici pofsint.Ethaac co-fufionê luftinian’verbo Græco ?vilt;)ir/v-^,alij vulgo ig, vnionem,quafi verbiî verbo reddcntes,fed non

fans Latine vocant. Itaque beneficium, quod huiufmodi accefsione auÂûamp; amplificatû eftj _ non modo o-twu^^ircv, vt nofter Pomponius lo-quitutjfed etiam rcôlèappellabicur ^.Se-cap’ cundus modus cft.ciim ira connédluntur EccIe-fiæ.vt in vnum quafi corpus minimè conflêtur, fed vc vna fuperiorfit acprincipalis,altera inferior amp;nbsp;accefioria. Quo cafu in inferiore vicî-rius,quifacrum minifterium obeatjConflituifo-v.c.ïxhrpa«- let’'.Tcrtius modus eft, cùm neutra fubiicitiir ro tl-^pr T«' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ambabus fuum tituJû gradumque re-

x.k i.ne fè. tinentibus,idem minifter præficitur \ Siceniffl ■vue. à Gregorio Cumanara Mufitanâmque ecclefia copulataslcgimuSjVtqnanuis vtraque maneret a.c. erfèjoo- epifcopalis,vnum ramen atqueeundem epifeo-ris,i6.q.i. pum haberet“*. Sed quæritur ,cuinam boc ius coniungendi beneficia comperat. Et certi iuris L.c.qupdtrdf eft , Romanum tantummodo pontificem duos iahonem, di epifeopatus coniungere poflcjadeo vt ne legato c.c.fKut'iini quidemeius idliccat^.Aliarum verb eeelenarû re,dc txcef. amp;nbsp;colligatio epifcopis cuiufque ciuitatis pratjto. ac dioBcefeoS permittitur Smodo vt collcgij cc-d.c.dudu, de clefiaftici confenfum adbibeant Beneficium ^P’^copio fuo adiungerejVelcollcgiocó-e.cl'e.ß -vnd, fontiente, eos non pofie conftitutum eft At-de rcb. eccl. chimandritæautein hanc coniungendipotefta-xap dite. tem no habcntjfed ipfis confentiétibus, cpifco-§ ‘^adh'’^'^°d P* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oft.id cxequfitur -fVerùm animad-

it’, ’ uertendum eft .itademum hanc beneficiorura (ho. coniunôlionem valercj efficacemque eflè, Ci ob manifeftam

nianifeftam Ecclefiæ vtilicatetn necefsitatémvc fiat,rdquecaufacognita, amp;nbsp;iis omnibus voca-tis,quorum intcreft.f.Qua de re celebria Oldra- c, i. «e fe. di arque Dccij refponfa in maaaibus (unt*. Eft c. expo-enim valde alicnum à ratione, Sc canonibus pontificiiscontrarium,vtabfque graui caufa amp;nbsp;reb.ec.in6. neccfsitate duabus ecclefiis præficiatur vnus, h.old. cone, auc duobus in Ecclcfia muneribus fungatux z6i.Dec.co. acmulromagisvtduasccclefiasad vnam redi- ^75-^ gendo, cultus diuinus aliquod decrementum rccipiat. Proinde quifquis contendit ac- ’ quifitum fibi efle beneficium,rite ac folenniter

cam fadam docere debet, fiue à Romano cpi-fcopo , fiue ab alio quocunque antiftitc facia proponatur

Deßduciif ecclefictrü tam perpetuis quam temporariii, qux commenddtiones dicuntur. Cap.i,

Prifeis temporibus ciim Ecclefiæ vacanti pa-ftor idoncus ftatim præfici non poterat, interim vt ea euitarentur mala atque incommoda, quæ vt plurimumav«px‘“ parit,foiebat Ecclefia va-cans probo alicuiviro commedari amp;nbsp;commit-ti,qui tanquam tutor quifpiam aut procurator bona fide aólus fiii rationem redderet.HIc enim paftor Ecclefiç non erat,amp; ad tempus folùm có-ftituebatur “.Itaque poterat amp;nbsp;alterius Ecclefiæ m.c.conflitu-miniftro hæc curatio adminiftratioque manda-ti.Non enim contra canones pótificios duabus

evcîcfiis præfici videbatur, aut ab vna ad aliam iransferrijCÙm vnius Ecclefiæpaftor perpetuus, n.c.dcrtm.c. alterius verb cuftos temporarius cfTct ”.Sed dcc inquificio vfquequaque adhibebatur, qua in ^c-Qatin-nCis promotione paftoruni miniftrorumue nccefTa-'6j.di[}.c.dii- cfîè diximus. Proinde ei qui monachus durtijZ.d: e- noti erat, fiuc regularis, vt vulgb loquuntur, i;ß/o. monafterium poterat commcndari, doilec ali-quis ex fodalibus hetæriarcha cleduà creatufque eflcc.Vcrùm res longe vrilifsima, Ôc ad confu-Icndum ecclefiis vacantibus inuenta amp;nbsp;excogi-

tata,tandem in ipfarum pcrniciem peftémquc inirabiliter cbuerfa eft. Nam quibus per cano-nesnon licet præfici ecclefiis aut rnonaftcriis, moribus comparatum eft, vt eifdcm Ecclefo vcl monafteria imperpetuum,amp; quandiu viunt commcndentur. Atquc itaconcipitur formula huius commendationis in diplomatibus ponti-ficiiSjVt libera non fokim difpenfatio return,fed etiam confumptio atque difsipatio ipfis permif faintelligatur. Etfanè mirum eft homines in-geniofos, qui fucum hune commenti funt, tan-tæ corruptelæ non alium colorem quæfiifle ,nc tam aperte defpici canoncs , amp;nbsp;palam ludibrio haberi vidercntur.Quaft verb confilium eoruni noncuiuis notum perfpcótumque fit,quihac arte corruptelam maximam tueri amp;nbsp;adumbra-rc conantur,qui verbis decoris obuoluunt vi-tium, amp;nbsp;vt Ariftophanes ait, ivofiari 7iii^oX®'lt;f‘®''-Itaque ctfi vctus nomen adhuc re-manfcrit)

minferitjamp; Commendatio dicatur hocbcncfi-cij acquirendi genus,quod Latine amp;nbsp;propriè fi-duciam appellari pofle crediderim jtamen res ficimmutata aedeletaeft, vt prifeæilliiis fidu-ciæ,de quaiam diximuSjVix imago quædâ vm-brauefuperfit.Vndevulgo dicitur,titulu hune fiduciarid hodiea legitimo titulo nihil differre *:amp;fiduciarium adminiftratore perindeaciu- o.not.ine. ne ftum verumque gubernatorcm Ecclcfiæ fruftus nbsp;nbsp;gt;nbsp;deeleil.

fibiacquirere, quanquam fi ad veritatis amuC fim,amp; vererum inftitutorum notmam hæc exi-gerevclimus, neuter rebus EccleGæ aliter quàm vt commendatis vti debet. Idque Leo pontifex ait, nos fupra annotauimus?. Nec aduer- f.c.fmeexct-fatur huicfententiæ, quod Commendare apud iuris authores nihil aliud eft quàm deponere. imtn-ac idcirco cuftos amp;nbsp;procurator tantum vi.detur .«vert, dici dcberc , qui hac ratione promouetur quoniam, vt diximus , plenior ilia conceptio diplomatis pontificij, amp;nbsp;mores vbique recepti-p'-' faciunt , vc non fimplex cuftos, depofitarius.j ’rocuratórue, fed dominus quodammodo beatur.Nam Sc procuratores in rem fua ap^jyj.^ antur à iurec5fultis,qui nihil minus quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

curatoresfunt,amp; fuum,non alicnum nc^ dU.C.depr» gerunt LEt certum eft huiufmodi proc busfiduciariosiftosdifpenfatores aut dica.fucatos difsipatores, de quibus V j^n^rario perqua fimiles efle,cùm ipfis no Ecclel-.. fed fua potius(ut reótc quidà aiût)adlt;

conccdatur lt;nbsp;Arque Eine fit, vt fiduciæ huiuf-C.depal}. ' modi perpcruænunquam reuoccntur,quanuis depoficum mandaturauefimplcx reuocari pofi ti. fitf. Itlud poftremo annotandum cft^quodRo. monafteriâque irnperpetu-um commédandipoteftaté fibivnus vindicat, codémqueiure vtunturcæteii cpifeopiin fana minifteriâqucparœciæ fuæ,exccptis curatipni-bus animarum, quas adfcmcfirc folum tempus

inc.ficonlH- De {lonti/îciis àiljlomati(,quie vulgus ^atiits terit,de accu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expeftdtiucis, CT mandata de prouidendo

Inter genera diftribuendoruin Ecclefiæ bc-neficiorum,quæhodie vfitatafuntjvnum longé celeberrimum cil:, de quo iam diôluri fumus, per diplomata fcilicet pontificia,quæ vulgo inä-data de prouidendo amp;nbsp;gratiæ expeôlatiuæ ap-y*ellantur. Ex aula fiquidem pontificis Romani /•ripficifcuntur diplomata , quibus mandat ac ' vjrfnipit beneficia quibullibet conferri indiein / seorumfacerdotumac miniftrorumjqui luntur. Conuenit tarnen inter omnes t funt iuris pontificij enarratorcs, hanc um diftribuendorum rationcra apud V 'i non fuMTe.Cuius rei argumentum iuàmprobabile,quôdnein volu-'ecretoru;,quod Gratianus edidû Uâuc mentio horû diplomatu ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reperitur.

AC BENEflCIIS LIB. V. 105 rcpcritur. Auaritia etenim aulx pontificix, poft aliquot feculajhoc nouum pccunix aucupiurn adinuenitjquod nunquam veteribus in mctem vencrat. Ac tametfi fpcciofx rationes adduci fo-leantjquibus tanta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegatur amp;nbsp;cxcu-

fetur,tamen res ipfaloquitur,amp; nos quotidie fa-tis docet experientia,quantum hxc lues peftifqj noceat Ecclefix. Nam imprirnis occafio datur captandx mortis alienx, prxfertim fceleratiffi-mis amp;nbsp;profligatidimis hominibus, quj talia diplomata fere impetrant.Iurccofulti vctcres,qui-Dus hxc Eiiangelij lux nondum affulfcratjpada conuentionéfquc deteftanturjquibus hxrcdita-tcm fuam quis promittit altcrijiae eius hærcdïta-tisfpe ad optadam promifToris morte inuitetur, cum tarnen vcrifimile fit, inter notos homines amp;nbsp;amicos huiufmodi pada iniri, amp;nbsp;eum qui ita pacifcitur ac promittit, probabili aliqua caufa adducijvtalterifidat. Hoc autem diplomatum genere beneficium non ei quern digit charum-que habet beneficij pofieflbr, cinque iufta aliqua caufa eft confidendi,fed homini plerunquc no folum ipfi ignoto,fed ctiam improbo ac ma-leuolo, quern libuerit Ro. pontifici nominate, confertur aut confcrri mandatur. Deinde lires amp;nbsp;controuerfias innumerabiles pariunthxc di-plomata,quibus ncc Reip.quicquam eft exitia-lius,nec Chriftiano hominc indignius. Verifli-tnum enim eft quod Ifocrates homo ànoftra rc-ligionc alicnus fcribit,officium clTe boni princi-

DE SAC. ECCt. MINIST- | pis cas leges conclere,quç inter eines quàm pau-ciffimas lites gignant. Nee dubium eft eordatis hominibus.nedum Chriftianæ religionis euko-ribus, bane partem iuris poiltifieij probarinon i pofle. Hçe cnim diplomata cantû offundût vbi-que tenebrarû , rantâmq; fraudibus ftrophis forenfibus feneftram apcriuntjVt aliç fuper alias contentiones amp;nbsp;lites bine quotidie exoriantur, aevelut Anabatarum more pugnét litigatores caufidici,nce iudiees quamlibet perlpicaces facile lus amp;nbsp;æquumin tanta ealiginepcrfpice-fc pofsint. Qme rcs effieit vt aftutifsimus quifq;» callidifsimus amp;nbsp;improbilsimus, quanuis nulle iurc aut ritulo nitatur, fæpius in boe eertaminc viélor euadat, fimplieiores homines libera-liorifque ingenij iuftifsimam eauflam amittant. NÓ cnim libctcrtamodiofislitibusfefe implb cari finunt,amp; aneipitem iudiciorû aleam refor-midant, cùm prçfcrtim ad ftrophas eludendas, quaslraudulêti captiofiquc hommes facile hic côminifcûtur,nati aiTuefadique nô fint. quodin hislitium anfraólibus ingenti fumpW opus eft 5 cui fufficere nequeant in opes cleticii ideoque opulcntioribus cedere coguntur? Pts-tereà hæc’’■oAvzîrpa^iUoo-uv« pontificum vieoTrav amp;ipfos aucrtit'à proprio muncrc funftio-néque (uajamp; alios antiftites non fine aliquafot-tafsis iniuria interturbat, vt neutri in tanta con-fufionc munus fuum obirc pofsint, Ac vt fura- I matim omnia complcdar, nec ncccfle habeain j

AC BENEFICES LTB. V. . iio fpeciatiin cnumcrare, quæ in canonibus conci-lij Bafilienfis pctTcriptafunc, illud dicam. quod aulæ Romanç quidam alumnusquot; ab alio nefcio *lt;• quo acceptum in commentaria fuareferrenon dubitauit . Nempchuiufmodi pontificum di-plomatis ius canonicum funditùs eucrfum dc-llrudlumque cfle.Sunt tarnen nonnulli^qui flu-dio,vt credibile eft,pontiElcibus blandiendijaP fcrunt, quicquid habent iuris reliqui cpifcopi in rebeneficiaria, id Rom . pontiflci acceptum ferendum elTe, quafi omnia ab ipfo tanqua fonte aliquo prodicrint. Et cum pofsit iure fuo to-tius orbis beneficia arbitratu fuo difpenfare ac diftribuere,præclarc cum cæteris agi cenfent, fi partem aliquara benignè fcilicet eis largiatur j lt;nbsp;indulgeat , Sed quæ fuerit olim epifcoporum in hac re poteftas atque authoritas fatis ante de- ,7, inonftrauimus lib. 111. Vt ante concedamus Ro.pontificiquiduisimpune hicliccre, tarnen omnes boni^vt fpero,m'ihi afientietur.no modo quid liccatjfedetia quidhoneftufitab cofpe-ftandum efle. Quid autem indccentius ac fœ-dius in Ecclcfia potcft efle , quam hæc mmi-fteriorum , fundtionilmque ecclefiafticarum perturbatio^’ Mitto quod pefsimè videntuc pontifices Romani fibi fuæque maieftati con-fulere, cum eo nomine ,vtcætera miflafaciam, quæ non funt huius inftituti, tantam apud Chriftianum populum fibi confient inuidiam, vcnifi Deus aliquis huic rei profpiciatjinagnui-n

»b vniuerfa ruina excidioquc periculu fir. Qua' to circunfpediùs Lacedçmoniorum ille rex,qugt; vxori obiuroanti, quod minus ac humilius IC' gnû filiis cflèt traditurus,quàm acccpifTetjEgo, inquitjCO maius relinquam^quo diuturnius.Ve' rùm vt ex diuerticulo in viam redeamnSjCert.um exploratiimquc eft iusquo vtimur, quacunquc ratione id conftitutumfuerir. Quod vtintelli-gamuSjanimaduertédum cft,cùmprimùm Ro' manipontificescospcruntvbique terrarum beneficia difpenfandi facultatem fibi vindicate', parce admodum ac moderate ipfos ea poteftate vfosfuiffc.Non enim imperiofis iftis diploma-tis terrebant ftatim epifcopos, amp;nbsp;ad fibi paten-dum cogebantjfed vt Icuitcr primiim ten tarent eorum patientiamjitcris monere eos ac rogare folebant.Sed cum prcces amp;nbsp;monita grauate ab cpifcopis rccipcrentur,ac plerunque ea contetn-nercnt,moxinpræcepta conuerfa funt. Veruffl ne ea quidem fatis neruorum babucre, ciim beneficium interim collatum alij adimedum non viderctur,fed contumacia tantum non obtera-perantis plecftenda.Itaquc ratio tandem excogi-tata eft,qua beneficiorum difpenfatio ad ponti-ficis Romani poteftatem amp;nbsp;arbitrium omnino rcuocaretur,datis nempe per diplomata execu-toribus,qui aut epifcopos ad parendii cogèrent, aut eis imperium detreâantibus ipfi confcrrct. Sic precibus primum vfi pontifices Romani, deindeiuflü ac minis,poftremó vi aperta,banc fibi

AC BENEFICirS LIB. V. nr fibi potcftatem comparauerunr. Profpicicbanc enim epifcopos xquiore animo iugum acceptu-roSjCui paulatiiti aflucuiflent, quam fi id ab initio per vim cefuicibus eorum ciTct impofitum: ficut Milonem ferunt eo facilius taurum geftaC-fe.quod eundem adhuc vitulum crebrius ferre folitusfuifTct.AcfuittempuSjCÙm hic ritus ob-fcruabatur, vt trinas literas eiufderri bencficij nomme ad epifcopos mitteret pontifex,quarum vnæ monita tantum,akeræ præccpta, poftrcmæ legis aftionem atque executionem compledc-tentur. Verùm hocrituantiquatOjin quo veteris moris quædam vel ut reliquiae confpi cicban-tur,vlcimas foliim,id cft.executorias v(us Roma næ aulæ ad hunc vfque djem retinuit ; quæ effe-dum habet in oóto menfibus tantum, vt canon pontificius docet.Nam quatuor menfes hberos habet rehqui epifcopi, nee beneficia eo tempore vacantia cogunturiis cóferre,quitalia diplomata impetrantjquanuisnuUo non të^orc pontifex Romanus beneficium vacuum mre occu-pacionis conférât. Sed ctfi nullum à pontificedi-ploma impetratum fuerit,dubium non eft, quin cæteri antiftites in fua quifquc paroecta, ecclefiis quocunque tempore anni vacantibus prouidere pofsint. Sunt autem huiufmodi executorum pontificis Romani duo genera. Quibufdam c-nimita mandatur executio rcfcriptipontifici), vtantiftites amp;nbsp;coUegia compellant ad beneficium confcrendum,facra communione eis in-

Dî SAC. EC CL. MIN IST. ' tcrdióla, non eriam vt ipfi beneficium conférât^ d.not. in c. aut in poficllîonem mittanc Iraquc hoc man-ähbaum, de jjjj Jeniû poteflas conferendi adimimran-r.jertft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi irricum amp;nbsp;inane decreuerit ponti'

f. c./ifii de quicquid aduerius ea faôtû fuericAlijh'nt tcn.ine execucores ad prouidcndum vulgo appeilati, quibus à Romano pontifice mandatur,vt ncgH-gentibus èpifcopis.ipfi prouidcant Ecclefiçjquâ de agitur,amp; beneficium conférant. EftquewS' gnavisamp; potcftas huius mandati, quiafiiTiU' lacque oblatum eft epifcopo vcl collegio, om-nem prouidendi Ecclcfiæ facukatem continuo amirtit, amp;nbsp;quafi vinculo quodaminieólocon' ftridas manus Habens, beneficium ampli lis Ha-f-c.ßcnpittt-^^^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hociusLconinaconftiW'

l°,decon. tione,cuius fæpememinimusfuprà,magnopO' j t’'‘cb.in 6. rein Francia immutatum eft. Nam ea conftitu-tione modus diplomatû quafi vedtigalis cuiuf dam ab antiftitibus exigendi definitus eft,itavt nulli potifici Romano toto fui pótificatus ccpO' rcplura côcedercliceac.Eftenim coftitutûvtiu cos antiftitcs, qui decé bencficiorû diftributio-nem habet, vno diplomate cotétus fit.in eos verb quibus quinquaginta, aut eo amplius benefr ciorum diipenfatiocopetit.duobus diplomatis pofiic vti. Deinde ea coftitutio nulla diplomata probat,quibus bencficiorum nondû vacantiuW fpes offeratur, nifi verbis,ira vt coftitutû eft,cô-ccptis perfcripta fuerint.Eft enim praefcriptafor ma5c côceptio diplomatis pôtificij,qüaprætet- I miff»

' mifla vel mutara, mandatum pontificis irritum nullumque habetur. Quod tarnen eftitaacei-picndum,fi quid contra voluntatem ac lenten-tiam eorum,qui formulae exemplum propofuc-

! runt,vel adicótum, vel detraóhum fuerit. Nam quiexiftimant id exemplum omnibus negotiis conuenire, vt ne tatillum quidem cx eo immu-

I busexomologefeosformulispeccatacnuncianc facerdoti, ctiam ca qux nó admifcre cofitentcs. Extatautem formula rcfcripti fiue diplomatis in ea conftitutione Leonis plenè defcripta, qua nos hïc integram non refereraus, praccipuas tâ-tum eius claufulas difcufluri amp;nbsp;cxplanaturi.

. Prima igitur claufula diplomatis eft,qua po-fifcxRo. excómunicatum abfoluit,hadenus VE

i diploma, ei concelTum valcat. Nam alias refcri-ptum ab co,qui fummotus eft à facra cómunio' neimpetratum nullas vires habet^'.EfFeólus au- g.c.i .Jere. tem huius clauCulæ ad nullam aliam rem potri- fir.in e.c.po. gitur,adcb vt pleriquc tradiderint,nifi excómu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

nicatus poftea abfolutus fuerit,beneficiu ei prç- ‘ textu diplomatis conferri non pofle. quæ fcnté-tianon folum Leonis formulæ,fed æquitati etiä ac ration! cógruit. Interdum quoquc hæc clau-fnla ne ad diploma quidem , de quo hîc loqui-mur, confirmandu prodeft,fed eas exceptiones, quæ ab aliis colleôlæ funt,omitto. Facile autcm Eine perfpici poteft:,quod ante dixim’, fingulas hui’ formulç claufiilas nó in omnib^ diplomatis

DE SAC. ECCL. MINIST. neccflarias effe. Quid cnim fi is cui conceditut diploma^piorum ac fidcliû communione fum-motus non fit?

Secunda claufula eft,qua pontifex omnia beneficia eiuSjCui diploma conceditut, cum ven eorundem xftimationc ac precio, pro exprefsb habet,quanuis cxprefla forte non fint. Nam re- j fcriptum tanquam óbreptitium careret viribus, nifi pótifcx huius exprefsionis gratiam faceret* ( h.c. fifropo- Cxtcn verb fi quæ infint perfonx vitia obtenti* nentc,de rc- Jmiuj claufulx,prp exprefsis habcnda nonfunt.' buia banc extcnfionem formula non adrnittit tii proPrto 9 y 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 r 1 nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/T •

flepraben.in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«æc quidcm claufula vbique ncceflafi^ I

cft, cùm beneficia non habentibus confier can ' ömnino fuperuacaneam efle. Eadémque cftfe-quentium ferè claufularum ratio.

Tertia claufula eft,qua pontifex exprimit, ft netüine poftulantCj diploma vltró conccfsiftèi ■ quæ claufula omnem obreptionis fulpicioncn tollit,efficitquevtea tacuifle nihil noceat, quitus alioquin non exprefsis pontifici obrcptuin i.c. ß moiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘. Non cnimob conceptionem dipb

proprio, de matis atgucndus eft is, qui ipfum non impetra-prä:ben. in 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^d vitró fibi delatum accepit, rametfi forn

C re^.cacel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canoncs conccflum fuerit''

claufula tarnen non impedit,quominus °-l'‘ • yjjja perfonæ,quæ diplomate iuuarivult,ipß' »».^(o/:/(./Zlt;robiiciantur, quafilcgibus canonibufque ïolæ rfe rus fit à principe, idquevulgö reccptum eft.*' prlt;ebeK. nbsp;nbsp;nbsp;^lij funt prsterea varij cffcótus huius claufuU

de qüibuscætcri diligenter fcripfcre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»■Fd.mc.nd

pro alio non fcripierit.noncnim vcllcintelligi- lieteß. St4. tut pontifex pluriumbeneficiorûdifpenfationé phil.delit. ab ordinario antiftite exigere quot;. Ec hæc quoque claufula fatis demoftrat banc formiilam pro va- tii de reßrio rictate negotiorum mutari pofle. Quid enim fi antiftcs quinquaginta bcneficiorum confcrcn-dorum ius habcac’Nonnc ex iam didtis conftat poncifice Romand duorum beneficioiu donatione fibi vindicate pofle? Iraq; cSditio ita co-cipipoterit;, fl pro duobus aliis no fcripferimiis.

Quinta claufula eft, qua Romanus pontifex canonicum créât eum,cui diploma cóccdic,hac fini vt ad honores ecclefiafticos alpiret. Idque propter morem eeelefiarumfit, quo honorera ecclefiafticum confequi nemo poteft , nifiin Canonicorum collegium afcicus fuerit. Et quia hi canonici honorarij fufffagia ferre dicuntur, amp;nbsp;quædara alia huiufraodi iura haberc^quanuis nulla fit cis annona adhuc attributa/' ; ideo Ro- f’’'“ manus pontifex ne canonicorum numerum au- • gendo eos oneret, non fimpliciter hïc canonicum créât,fed cum hac adieólione, vt dignicaté fiuc adminiftrationem obtinere pofsit.

Sexta claufula eft, qua pontifex exprimit fc beneficium duntaxat conferri veile, quod poft menfem quam oblatum fuerit antiftiti diploma vacauerit. Natn alioqui periculum crat,ne tan-

tifpcr madati pontificij denûciatio fuftinercwr ac difFerretuCjdum alicui opimû bencficiû habé-ti morréinftarcexploratûcflct.Sic enim futurii eratjVt muncnbus cxpedationfi donati à ponti-ficcjopulcntifsima quæque beneficia auferrent-yeiùm hæc claufula facitjVC appctéte hora morris faóba denunciatio non valde profit denun-ciantijcùm antefinem menfis liberum fit anti-ftiti beneficium alij date, claufula auté fumino-tapontificiSjCandidatus nonnifi certior fiidus de imminéte bencficiarij morte, certa iâ fpc deuorato beneficio mâdatû denuciaret anriftitt

Septima claufula cft.qua Ro. pontifex vt legibus omnibus canonibufq; fupcrior,cuicunq, Ic-gijcóftitutionijpriuilegio.cókietudini derogat, per qua effcótus diplomatis impcdiri polTet.Ha-denus de eo diplomate,quod antiftitib’, amp;nbsp;cç-relis nuttitur.'quorû partes funt,vacantibus pro-fpicere ecclefiis, amp;nbsp;eifdem miniftros prxficcrc-Cui diplomat! aliud, ccu appendix quædam ac-eedere folet, quod ab executionc vulgo nomen accepit.Nameo diplomate mandat cuipiama-lij Ro.pontifex,vt non obtempérante antiftite, mâdatû ipfe exequatur Nec difficilis eft hçc po-fterior formula,modo vt prior rcólè intelligatur.

exhiberi debet,vt de nominatione poftcàdicef j muSjfitquc ea exhibitio antiftici aùt vicario, ad ; quem difpcnfatio bencficiorum Ipecfac, non ei I cui exccurto mandati ponrificij committitnr 1, q.c.duoluî,

Hæc enim denunciatio cft necellana,nc alioqui dereßr. in 6. pofsitantiftcs mandatiignorationem caufari fori ciufdcmdcnunciabiturf- Cùmautcmhæc ßtmßeclec.' referipea poncificis perpétua fint, nullum ad f.l.^uHn al-offerenda tempus præfcriptumcfl'e videtiir'. ‘ßriuf,derc^.

quanuis de rcfcripcis, quæ licium cania impctrâ-tut aliud conftltucûfic Traâatum cft an ca quoque appendix edi dcbeatjquæ non ad anti- fmp. fticena, fed exeentorem potins dirigicur ; quod y-c-ß antem,’ non videtur magnopere neceflariuniefic : nec formula id Leoninaapcrtè rcqunit: ramen quia contfouerfum eft ius^cutius amp;nbsp;confultius cric v-trafque litcras edere.

Oblatio exhibitioque mandati fiuc diplo’-inatis pontificis obnoxium quodammodo ob-ftridumqùe beneficium reddit, vt alij- conferrf nequeat'’. Qupd adeo verum cft,vt is qui man- nbsp;nbsp;ßcapHui

datum dcnunciauic au exhibuie, exteris omni- cd-prtg. busanteponaîur, quanuis icholarum candida-tifinc/. Sed hoc eft it3accipiédum,fi bénéficia l’-tit.Jf quod petitur talc fit, vt ad diplomaricâ hanc po-tificis difpcnfationé percineat. Quædam enim

beneficia his mandatis non includuntur, vt . empli caufa, beneficia cledtiua,in quibiis rcgiï c. tit. e rcg. nominationi locus eft irem beneficia in co-•td prccld.na. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

mitatu Komani poncihcis vacantia, quæ ponti-fices,quibus volucrintjdare folent, atqueitaco-l’r.eb.b’3 6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft lt;nbsp;Beneficia quoque Iccularia iis

qui mandatum habent ad regularia obtinendâ r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non obftringuntur, aut contra Necalia,vi-

tif.JccoUa.in detur, cariim eeelefiarum caufaeire,quarii prî-concord. feiftos nominant patron!, qui laïc! dicuntur, autcarumquæin ciuitatibus funt,vel oppidis muro cindtis, aliarumue id genus, de quibus inrradlatu nominationum dicemus . CùmaU' tem plurcs fimul ambiunt, petuntque idem beneficium ab antiftitefibi darijs præferturcxtc-ris,in cuius gratiam prius refcripfit pontife^) f-c.eugt;n,cui, quanuis forte alius ante fuas literas ediderit^. .’C pr.(b.tn 6. Quod fi eodcm tempore pro omnibus referipW ( i ribi cjiti, de £jcrit, tune literarum editionis denunciationlf-y j.np.m . tempus fpeólatur: in qua editione fi con-currant, poterie antiftes aditus, cui vifumfue-

’ c.duobur, rit gratificari.?. Canon tarnen pontificiusin hac .::rcfcr. in6. gratificatione impetrationis,gradus, temporis, pofiefsionis, patrix, amp;nbsp;quarundam aliarum rc-

■y cancel, fum habendam efte rationem ait Fit etiam inrerdum vt poftcrioris tnelior fit,quam prioris conditio : vcluri fi pontifex in pofteriore man-datodifertcexprcflecit,vt is antcrion prxfera-i c pe.d: tur'. Sedhxc claufula apud nos minime rcci-.j.’i prab.i6. pitur, quod contra Leoninam formulam adii-cia-

ciatur rcfcripto. Idem accidit amp;nbsp;cum prior mâ-dari cxecutionem non profequitur Quid c- I i-Jcdaran-nim fi iuri fuo cxprefsim renunciaucrit Qujd ileoncPÜffcnteßcalias res agente,beneficium

f s • • II z- 1 n ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• m-c/oll,atè.

rorte alreri lam collatum ut quot;î Idem Sc in omni- audita, di bus cafibus dicendum, in qinbus madatum ex- rd?#.’, tinguitur: vclutifiis quiobtinuic diploma, po- n-t-fitibiab-fteà vxorem duxcrit quot;, fi aliud beneficium con-Aquot;“’ fecutusfit,quodfimulctimeo quod petitur re-tinerinequeat?’. Mortuo fane pontifice manda biqtd ,d’rt:-ta huiufmodi txpirarc vulgo receptum eft î. #r;/i.i)i lt;;.r« Quod quidem eft itaaccipiendum, nifires in- Fd. tegraeflcdefienf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inc.caphi^

utmydcnjii-, r\ /• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0. c.1 dt; itci.

quampgillatim fdclis. Cap. 9. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p de.gratia,

Affinesfuntbeneficiorum referuationesman-datis pontificiis,dequibusiam diireruirnus. Nä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Rom.pontifex beneficia quædam fibi rcferuare mad. Vanor. ac rccipere folet, vt cum poftea vacauerint, ea diledus, folus conférât,Idque vel vniuerfe,vcl figillatim. Vniuerfèjcùmmaioresfloco exempli) dignita-tes Ecclefiæ : figillatim, cum certi alicuius fani pc.delt-'. in beneficium referuat. Hoc inter mandata, de 6. quibus diximus, amp;nbsp;referuationes iftas intcreft, quod ilia ius tribuunt impetrantibus, his verb nihil iuris cuiquam acquiritur, quanuis fortè perfona exprefla fit, cuius gratia rcieruatum eft beneficium, ideoquc vacante poftea benefi-

ciojliberumcft pontifici cuiuisalij arbitrio fuo dare-C Verùm hæ refcruationes Lconina r( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftitutione, qua nunc vtimurin Gallia, o-

îHc.ï.fie aff', prima ratione fublata fi.int,ficutamp; cærcra di-Ifg.inÉ. plomara, quibusbcncficiorum nondum vacan-tium fpcs oftcditur. Qupdquemadmodum ac-cipiendura fie, ante docuimus.Sed animaduer-tendum cfi eas tantum referuationes prohiberi, quæàpontifice Romano fiunt.Nam beneficia) qaæin aula Romana vacant,quxc[uenontania pontifice,quàm àiure ipfo pontificio excipiiin-tur ac refer,uanrur , à difpenfationc pontiheis noneximitconftitutio^

De poteftate Ro.pontificis in beneficioriitn vacantiû diftributione breuitcr difleruimus lib 111. Verùm vtiam orfis quædam attexamus, fu' periorumeapitum difpuratio nosadmonet.Ncr videtur docendi ratio, quam inftituimus, per-mittere, vt pontificumdiplomata, quæ vacan-tiumbeneficiorum nomineimpetrantur, ab iis de quibus proximo traótatum fuit, feparemus. Romanus igitur pontifex fani cuiufcunqucbeneficia quocunque tempore anni vacentjiurc occupationis largitur, cii omnibus Chriftia-ni orbis antiftitibus ita concurrit,vt cos,beneficium

cium dando, antcncrtcrc pofsit,idqiie lib. 111. docuimus. Donat amp;nbsp;fiio magis quam vlliiis oc-cupacionis iure fanorum omniu beneficia, quorum prxfedi in comitatn pontificio mortem obierint Sedqn.Tftiohincexiftit,qnaminiu-dicio agitatam meminijAn fi quxbeneficia va- hnjn 6. cent co tempore annijquod Lconina confiitu-tiofcholafticis viris attribuit, pontifex Romanus aliispcrfonis ea beneficia arbitratu fuo donate pofiit? Et conftitutionis verbis exprefilim cftjlibercpontificem cabeneficia conferre pof-fe. Sed ea verba abfquc vllo incommodo viden-turpofFe intelligi,modo vtfcholarum candida-tis, ic exteris quibus alia parte conftitutionis hi menfes attributi funt,conferat.Quam interpre-tationem vtilitas ipfa, qux, vt Horatius ait, iu-fti amp;nbsp;xqui mater eft,hoc prxfcrtim tempore ad-mittendum efle fuadet.

De concilia Conflantidno dc Sdfilienß, amp;nbsp;de Vrdgmd-ticd Gdllorum fdn(lione,Komdnorumque pon-ttßcum decret is, quibus tdm dutconuellert omnino^dut labefdÛdre fluduerunt.

Antcqiiam de nbminationibus tarn régis qtiàm fcholafticorum conuentuum dicere inci-pio, hbet hîc panlifper digredi, amp;nbsp;pauca quxda dc duobus nobilifsimis conuentibus Conftan-tiano fcilicet amp;nbsp;Bafilienfi,in rriedium adduccrc, quoru cognitio ad id quod inftituimus, fummè

eft ncccflaria.Sigifmundus Imperator cum dif-fidia motufqueingentes videretin Ecclcfia(e-rant cnim tres Romani pontificcs, loannes Bononiæ.Gres’orius Arimini, amp;nbsp;Benedidus in Hifpania^ nihil antiquins habuit, quam vr pa-cem Sc tranquillitatcm Ecclefiæreftitueret. Ita-que magna cura ftudioqueperfecir, vteins rci gratia,confenfuregum ac principum faccrcon-uentus indiceretur Conftantiædn quo ipfc cum loanne pontifice interfuit. Ncc fane irritusfuit eius conatus. namin eo conucntu,pontificio imperio tribus illis, quos iam nominaui, ab-rogato, Martinus V. omniumconfènfti amp;nbsp;fuf-fragiis pontifex dcclaratus eft, 8c omnes ferè contenriones fublatæ. Dc conftitutione verb ac emendatione Ecclefiæ, quia quadriennium iam totum in difsidentium pontificum negotio çonfumptum fueratj 8c nimisdiuEcclefiæ fuis paftoribus caruerant, nihil confici potuit,cäque res in proximum conuentum fynodumque re-ieda eft. Duoautem memorabilia décréta eiuS conuentus, amp;nbsp;ad corrigenda vitiaEcclefiæraa-gni vfus extiterunt. Vnum ,vt conuentus hue fynodus œcumcnica ,quafi à Chrifto protinus accepta authoritatejpontlficem etiam Roma-num parère fuis decreris cogat ; amp;nbsp;contuma-cem didoque non audientem coerceat. Alte-rum ciufdem fynodi dccretu eft,vt decimo quo-que anno cóuentiis Ecclefiæ habeatur,ac fub fi-pc cuiufq; conuetus, locus ad proximu celebra-dum

AC BENEFICT IS LIB. V. 117 dum idoneusapontificc Romano de fententia totius conuentus autabipfo conuentu confti-tuatur. Ncc pontifici id tempus prorogate li-ceat,ac ne locum quidem mutare,extra quàm fi nccefsitasaliquaidflagitct,amp; collcgarum con-fenfusaccedat.Itaque mox fecutuseft conucn-tus Bafilienhs.redcfi quis vnquam alius legiti-itiéque indidus.Vcriim Eugenius, qui in Martini dcfunótilocum fuffeótus fuerat, modis omnibus hunc conuentum dilToluere conabatur, nulla rationc decretorum Coftantianorum habita,quia fatis profpiciebat,nifi ea décréta dele-renturomnino, amp;nbsp;perpétua: obliuioni tradere-tur,fore vt paulatim coaftis in ordinem Romanis pontificibus,quorum erat iam inuidiofa po-teftas, maiorem fibi libertatem Ecclefia vindi-carct.Sed Bafileç congregati patres nequaquàm ab incœpto defiftunt, præter paucos quofdam faâiofos, qui ad conuentum alium Eugenij in Italia quo iure quaque iniuria ab ipfo indiólum, proficifeuntur.Nam cætcri quorum amp;nbsp;numerus maior erat, amp;nbsp;authoritas amplior jCgregia conftantia vfi, Eugenium vt contumacem amp;nbsp;faôbofum pontificatu deiecerunt . Multâquc prxclarè amp;nbsp;vtiliter decreuerunt in eo conuentu , quorum præcipua capita partim ad authori-tâtem conciliorum alTerendam partim ad mi-niftros Ecclcfiæ ordinandos,in officioque con-tinendos,partim ad rem iudiciariam conftituê-dam,5c lires dirimendas fpeftant.Qiwre Gallo-

rum rex Carolus VII. fynodo per oratorcs fuos id ab CO contendente.non inuitus fecit,vtc3 décréta in regno fuo tuenda fufeiperet : fed ha-bito prius in Biturigum ciuitatc proccrum,an' tiftitum , aliorûmque eruditiffimorum homi’ num arque grauifsimorurn conuentu, quorum aurhoritarc amp;nbsp;confilio adduâ:us,ad eius fynoJi décréta confîrmandanobilem illam côftituiiO' nêcdidit,quæSanôliopragmatica vulgo appt! latur. Quàm fœda auté ac plané miferabilis fr cies Ecclefîæ,quanrarerum omnium perturbatio arque indignitas turn fuerit, vel præfcriptiû ipfaproœmiumqueconftitutionis Carolinxamp;' ris indicar.Proindcnihd eaconftitutionepopV' larius in Gallia,nihil maiorc bonorum omnium plaufu vnquâ exceptum fuit. Ante eius promu! gationem infinita emanabant ex aula pontifid* Romani diplomata, quæ ordincm ccclefiaftim' amp;nbsp;hicrarchiam perturbabat omnino arque pci' uerrebant. Antiftitibus ordinandorum Eccldi? miniftrorum adimebarur amp;nbsp;è manibus extot' quebatur facultas. Indignifsirni quique pafsim ad mimera ecclcfiafticafviris fanftitate amp;nbsp;du' éfrinacommendabilibus præteritis ) proroouc' bantur. Et quod longe turpifsimum , ac bonis ' moribus maxime contrarium cft , non coruiu modo qui èviuis exceflèrant, fed fuperftitum etiam fpirantiûmquc hominum facerdotia b£' ncficiâque in diem mortis corum,cuius captan-dx dabatur occafio,conferri folebant. Prætetm lit«

AC B ENE FI CHS LIB. V. n8 li«sSf controuerfis de rebus facris amp;nbsp;fpirkali-bus Romæ difceptabanriir,contra veteres cano-iicSj amp;: alia quxdam huiufmodi quotidie defi-gnabantur, quæfigillatim hîcrcccnfcri non eft necefte.Exquibus omnibus malorum atque in-commodorum Ilias exoriebatur. Nam prarter negleiftam religionem , culnimque diuinum, quo nihil poteft exitialius dici, exhaunebatur res nummaria pccuniis omnibus ad facerdotio-rum nundinas , id eft , ad Romanam aulam cxportatis . Ni(i forte quis credat, aut gratis fuific concefta , aut paruo conftitifTe ca Ro,-mæ ,quæ magna ex parte ad quæftum cxcogi-tata efl'e.nemo eft adeo rerum imperituSjVt non intelligat. Adhæc litibus omnia fcruebant.prx-fertim inter ecclefiafticas perfonas. Superiorcra caufam Habens, ob difficultatem itincris , magnitudinena fumptuum vt plurimum cede-re aduerfario, amp;nbsp;manus dare cogebatur.defcrc-bantur ciuitates populo certatim Romam cora-naigrante, 8c vt verbis Vlpiani fummatim omnia compleófar , viribus amp;virismiferè deftitu-ta erat Refpublica^ Proinde rex Chriftianifs. Carolus cum vniuerfa Gallix lux Ecclcfia fa-eile adduófus fuit, vt Eugenij cauillationibus valere iufsis, ram neceftaria co tempore décréta , quad coelitus adfedemifla compleéfcrctur. Sc (anéfionc fua cofirmaret. Seite etenim ac ve-rè quidam eruditionis nomine vbique terrarum notus ac nobilis,cum quo mihi fatis diu magna

fait familiaritas amp;nbsp;confuetudojdc hac fandio' ne loquens,Palladium Franciæ earn vocare co-fueuif. Vt enim Palladis illud fimulachrum in vrbe Troiana c cælo quondam cccidiHe tur,ita amp;nbsp;hçc facratifsima conftiturio ad fouen-das Palladis artes ,amp; viros eruditione infigpc* honcribus amp;nbsp;beneficiis ornandos diuino quO' dam fauore Gallis concefla videtur. Ac ucut prædidû fuit ab Apolline eius ciuitatis futurü exitium, fi id fimulacfirum extra mœniaporta-retuf.fic ilia fanôtio fine maximo noftro inconi-modo è Republica rolli omnino non potuit. tarnen adeb inuifa fuit Romanis pontificibuS» obeam,dequaiam diximuSjCaufam : vt ex an-nalium feriptoribus conftctjnunquam eos quic-fccre potuifle.donec ea fi non penitus conuulfi amp;nbsp;abrogata, at certè mirum in modum labcfa-«data imminutâque eflet. Non enim obfcurutn eft,quibus machinis Pius I RSixtus IIII,Innocent. VIII, Alexander V1, Iulius 11, Leo X. cam oppugnauerinr.Sed nemo acriusPio eaffl aggrcfi'us eftjfi noftris annalibus fides habeatur. à quo ramen ipfo cùm adhucpriuatus efiet, Si Æneas Syluius vocaretur, Synodus Bafilicnfo firenuc contra Eugenium defenfa fuerat. Atquc hmc facile apparet,fimul cum nomine miita-tumhominem,amp;velutquodam circeo poculo in aliam naturâ repente couerfum fuiflc. Quqd amp;nbsp;plerifquc aliis principatu pontificio exornâ-tis aduerfus omnium expedationem accidilTc ferunt.

AC BENEFI eus LIB. V. Ii? ferunt. Hoc cnim cft axioma certifsimum inter id genus homines:Si ius violandumeiljrcgnan-dicaufa violandum:aliis rebus pietatem colas. Pius igiturpotifex à Ludouico vndecimo Gal-liarum rege^miristechnis cdiôlum exprelsit de huius conftitutionis abrogatione.Ec fama cft in ea coïtione pontificem loannc Ballua Gallo ho-mine.Sc apud regem gratiofo,qui ad purpuram tune aipirabat, fequeftro amp;nbsp;interprété vfura fuifte. Certè conftat Balluam magno cum im-petu, amp;nbsp;gladiatoriOjVt ica dicam, animo mandata regis ad curiam centenariam detuliflcjVt ca iudicio fuo de more comprobaret ; amp;nbsp;eo nomine contentionem ei fuifle non mcdiocrem cum regio cognitore ,fingularis integvitaris, cô-ftantiæqueviro,quià fano Romani cognomi-nabatur.Is cnim tam iniquæ poftulationi quan-quam fub principe imperiofifsimo adeo virili— terobftititjintcrcefsirquej vt negotium confici nôpotuctit.Huncetiam conatum grauitet ad-modum aeprudeter curia ipfarcprcfsir. Accir-cunferrur etiam nunc libellus ciufdem curiæ, quo Ludouico régi perfuaderc nititur,nihil exi-tialius Rcipublicac Gallicæ pofte contingere, quàm fi pontificis Romani ea in re deiÿdcrio aut cupiditati potius ohfequatur . Religiofior enim hîc videbatur eiTe rex.apud quem forrafiis nulla non in re.vtplerunque fit^facrofanda pô-tificis authoritas habebatur. Idque cùm confi-derojin metem mihi venit quod Liuius de Bac-

ehanalibus loquens fcribit in hæc verba : Nihil eft in fpeciem fallacius quam praiia religio,cùm deorum numen prætendirur fccleribus. Subit e-nimanjmos timor, nc fraudibus liumanis vin-dicandis diuini inn's aliquid immixtum violc-mus. Itaque torus ferè liber Ludouico oblatus co fpeblar.vc is omni religione exolutus,pontifi- j cis authoritatcm in co negotio non magnify- 1 ciat,nectam quid impotentes homines flagi-tent, cxpcndat amp;nbsp;confidcret : quam quid vtili-tas regni, atque adeo Eccicfiæ , cuius propu-gnator eft, cxigat. Erant cnim eo tempore, net hodie tales plerique défunt,qiii aducrfus Ba- ! /îlienfêm conuentum,Carolinamquc conftitu-tioncm diftcrcntes, fimplicioribushominibus, amp;nbsp;diuini iuris huinanique pcritia non fat in-ftruxftis facile argutiis fuis iinponercnr, vt Læ douico'regifucumeos feciflemirum noh fit. Sed ibphifticæ cornm rationes, ne dicam fyco-phanticæ, nihilomagis eruditos ac pios homines moucre pofliint, quam philofophi nefcio cuius argumenra,qui niucm , qua nihil eft can-didius,atram eflchominibus perfuadete cona-batur.Et horurn ealumnias ac fophifmata acute i refellit edito notnirtatim ha’c de re libello, clari inter lurcconfialtosnOiliinisPanormitanus ar-chiepifcopus ,qui' amp;nbsp;ipfc conucntui Bafilicnfi interfuit.Meriró igiturPij nonfatis piæ volun-rati,amp; poftulatis ininftifsilnis vehementer ab omnibus rcclamatum eft . idcóquo re- infeda

AC BEN E F tens LIK. V. 120 eins nuneijatque interprétés abire coadi funr. Quod cum animaduertcret Sixtus,non ita mul-to poft conftitutionem annuente Ludouico,rèd initiorem paulo, ac pacis cuiufdam fccdcrifque tituJum præ fe ferentem, edidit. Veri'im ea quo» que bonorum omnium confenfu,quibus Ro-manæ artes non incognita? erant confeftim cx-plofa rciedaque eiV. Ad extremum Leo deci-c c.i.defrei/, inus telam pertexere cupiens, quam Iulius pau- Cz pa.in ez-lo ante exorfus fuerat, poft varias coïtiones, qua? in vulgus tandem innotuerunt, non fine perpetuo quorundam noftratium probro, conftitutionem promulgauitjqua Pragmatica: fan-ftioni mukû derogatum eft, quanuis ca omni-no antiquata abrogataque no fitjidque prius in-efeato mirabiliter Francifeo rege, faótum eft vc nouis aflentiretur dccrctis, quæ ob cam caufam conuentorum nomen poftcà femper retinue-runt. Maluirenim rcxfcenæ amp;nbsp;tempori fcruire, cum aliquo fuo commodo,quod amp;nbsp;ipfe fatetur: acdeiure publico aliquidremittcrejquam pro bae Helena totics cum Ro. pontificibus dimi-cate.ciim præfertim ab illis nonnihil periculi imminerefibiintelligeret. Actametfi fcholafti-cus Lutetiæ conuentus,hoc,vt ita dicam, Palladium fibiereptum ægrè ferens à pontificis dc-ercto ad facrum Ecclefiæ conuentum prouocafi fet, obtinuic nihilominus Leo, vt eins prouoca-tionis ratione non habita, dccrctum fuum regia authóritatc fubnixum curia cétenaria recipcret.

DE SAC. ECCL. MINIST. vtô^je ex eius præfcripto in omnibus fumniis imifque rribunalibusimpofterum ius reddere-tur.Nec dubitat quifquam paulùm modo vet' facus in foro , quin hac conftitutione Leoninâj tanquàm certo iure in rebus iudicandis hodi^ vtamur.

Df nomindtionc in ordinadis àntiflitibus-Üquot; quitles re^i candidatoi ejjèoportedt. Cap.12.

Conuentis regiis ac pontificiis,aut,fi mauis» confticutione Leonina , cuius fupra memini' muSjhonores ecclefiaftici longe aliter quàm ci- i , nonibüs ftatutum fit,in Francia deferuntur ; iW vt ncc eleôlioni.nec poftulationi vllus hodie ft locus rclidus.Itaque duplex hofee honores con-ferendi genus apud nos vfitatum eft, per noini' nationem fcilicet regiara,amp; fcholafticam.ft i quibusfigillatim hîc tradhabimus. Nominatio autem verbum eft: maximè huic rei acommod»' tum amp;nbsp;appofitum, quo amp;nbsp;veteres Latinos aii-thores in re non adeo difsimili vfos fuifle cópC' ■lib.i.epi.rimus.Plin “^.Sic ilia die, qua lacerdotes foleni: „ nominarcjquos dignifsimos facerdotio iudicât, „ me fèmper nominabant. Idem', MihiveroC' J} tiam illudgratulationc dignû vidctur,quo fuc-igt; cefsilulio Frontino principi viro, qui me no-minationis die per hos continuosannos intet ,3 facerdotes nominabat,tanquam in locum fuum „ eooptaret,quod nunc euentus ita comprobanit, vtnoo

AC BENEFICIIS LÏB. V. Ill vt non fortuitum vidcrctur.Brut.ad Cic.Is Pan- ’* fæ locum petcrc conftituit, earn nominationetn ” àtepetimus,ncque coniundiori dare benefi- ” ciiimjquàmnostibifumus,nequedignioré no-minarepotcft,quam Bibulum. Græci nomina- quot;nbsp;lionem huiufmodi jttoCoAÎuî appellant. Qirn ver-bo vfus eft aliquando Gregorius; Vc igitur à Règia nominationc incipiamus,Caput vnum eft conftitutionisLeoninXjad earn nominatio-ncm pertinens, quo hxc fere continentur. Vacante Ecclefià cathedrali vel Metropolitana e-pifeopus à collcgio canonicorum non cligatuti fed rex intra fex menfes virum graue atque ido-neum Romano pontifici offerat ac nominer. Veautem idoneus habeatur, præter ca de qui-bus lib.II II. difleruimus,annos vt minimum feptem amp;nbsp;viginti natum cum elTc oportct,qiian-uis Veteres canones maiorem ætatem requirant. Præterea neceffe eft eum in fchola aliqua eelebri folennibus gradibus ac titulis præditum eftè: nempe Thcologiæ aut iuris ciuiliSjVcl pontificij magiftcrio fiue dödurä, qui apex eft honorum fcholafticorum,aut certè huic proximo gradu, qucmvulgö Licentiam vocant.Nos aliquanro cruditius vel prododuram, vel poffumus appellare.Roman’ verb pótifex prin-cipiscandidatOjin quo nihil horü defyderetur, vacatis Ecclcfiæ gubernationé cómittere debet. Qupd fi idoneus nó fuerit is qui proditus ac no-minatus cft,principis partes funt,alium quenuis

intra fpatium trium menfium digniorcm amp;nbsp;cô-modiorem nominare.Ethoc quidem trimeftrc fpatium labitur, fimul atque repulfam accepit candidatus,amp; is qui in comitatu pontificis hoc negotium ipfius nomine procurabat, de ea re-pulfa certior faélus eft.Sunt tarnen ex candidi-tis principis nonnulli^quos pontifex crearc an-tiftites cogitur : tametii hæc cis non infint, qui fcilicctconftitutionc Lconina veteribus cano-nibusaddita funtrideft^tametfi honores illos fcholaûicos confecuti non fint. Sic enim ea cô-flitutio videtur accipienda efle.Nam eos qui fc' cundum canones nullo modo idonei funt ad re-gendam ecclcfiam,à pontificc ordinari ratio no patitur. In hune numerum regis gentiles accó-fanguinei amp;nbsp;ahj illuftres fplendidique homines referuntur.Sæpe enim vtilitas aliqua SC ratio te-porisexigit, vt huiufmodi perlbnæ , fi medio-critas aliqua cis adfit^pofthabitis humilioribus, ad facra antiftitia promoueantur. nec aliter id fieri debere conftitutione ipfa difertè cxprelTuin cft.His adfcribendifunr amp;nbsp;fodales mêdicantcs, quibus lege fodalitij^folennibus conuentuum fcholafticorum gradationibus intcrdiôlumeftj fi modo tam excellcns fit eorum virtusamp; do-dlrinajVteos præfici ecclefiis publice intcrfitgt; Qimd didtum eft de epifcopiiSjid in cœnobiar-chiis,quas vulgo abbatias vocamus, locum ha' bet,amp; aliis præfeéluris inferioribus, fi taies fint, vt elediuæ diet mereâtur.Qupd quemadmodû

ACBENEFICIIS lib. V. 122ƒ accipiendum fu.fuprà diflcruimus ƒ. Scdani-maduertendtim eft inter epiieopia amp;nbsp;cœno-biarchiasaliquiddifcriminis reperiri.Nam xras trium amp;nbsp;viginti annorum hïc (ufficitjicc fcho-lafticisgradibusornatum ede principis candi-datiim nccefle eft.Monafticæ autem vitæ ac in-ftitutOjidqueciitfdem feôlæ amp;nbsp;ordinis(nam fc-ftaruminter hosdinerfitas magnaeft,vt lib.i. diximus)addi(ftumfolcniter eum deuotumque ede oportet: alioqui nee regis nominatio jiiec pontificis ordinatio proderit. Poftremó notan-dum efthocnominandiius interdum prineipi non cópetere, vtputa.fi in aula amp;nbsp;comicatu pó-tificis Romani mortuo antiftite vacaueritEcclc. fia,quia tunc folius pótificis nutu amp;nbsp;arbitrio Ec-clefiæ prouidebitur . Eiurato tarnen prxdilatu principis nominatio adhuc necelfaria eft, cùtn lex de morte tantum loqilatur. Sed amp;nbsp;fi collcgio alicuiecclefiaftico,autmonafterio coceda fue-rit fpeciali quodam priuilegio facultas paftorem antiftitémque eligcndi,conuenta regia pontifi-ciâque eifdem non præiudicant.

DeIcholdßicd nominatione,ejua, nunc in Gallia ferè y/timur, compendiolà jfed accurata commentatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.i^.

Conuentu Bafilienfi ,amp; inclyta ilia Caroli conftitutionc,de quafufè difteruimus , litera-tis viris tertia honoruccclefiafticorûparscerta

forma contribura fuerat, cxceptis antiftitiis ac præfeduris, de quibus fupcriori capitc traâa-tum fuit. Eâmque partem eis faluam reliquit pontifex Leo,amp; G forma nonnihil ab co iraniii-tataGr. NambeneGcia quæ quatuor mcnGbtis vacant, id eft, tertia parte anni, literarum cul-roribus,qui fcholafticis gradibus præditi fut-rint, confcruntutj fed ira vt inter eos aliquaft diftimftio.Quidam enim à fcholaftico ipfo con-uentu folenniter nominantur arque commen-dantur, honores eccleGafticos acbeneGciacob laturis antiftitibus. Alij abfque vlla fchol.xcô-mendationeambiuntjamp; vtrifque fui menfes ad petitionem funr attributi. Sed dehis quifcho' larum candidati,feu,vt loquimur, à fcholis no-minati funt, potifsimum hîc loquimur. de qui-bus librum vtilcm amp;nbsp;copiofum Kebufius nofttf confcripGr.Etquia diffufum cft hoc argumentum fummatim idtradaturi fumus, fed adhibi-ta methodo,quç res iraplicatas euoluat ac expH-cet;amp;paulo obfcurioribus lucê aliqua adferat Sunt autem prxcipui quidam loci totius trafta-tus,quos hîc attingere Gngulos decrcuimus.

Ccrto certius eft fcholis publicis ac cclcbrio-ribus Franciæ hoc ius nominandi, prodendiqu^ beneßciarij compctcre Id enim ira conftitutum cftjtum vt honoratiorcs elTent fcholæmuas nul-

Io non honoriSjbencficcntixque gencre profe-cutifunt maioresnofli-i 5,tum ctiam quia ccr-tiusacfidedigniusvidcbaturmaaiflrorumprx- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ceptorumue de dilcipiuorum ftudiiSjquain alio-rum teftimonium'\Scholas publicas hie voca- j, ƒ inuSjpublicc.fcu,quod idem eft, publica aurho- c. dt aduo. ritate inftitutas,quas Leo,more vulgari,vniuer- di.iiid. fitates vocatmon queid omnium difciplinarum in cis vigcatprofcfsio,vt quidam ait’, fed quod i. Eraf, in de profeftbribusac ftudiofisliterarum,corpus,col- fronnnc. Icgium ac veluti Rempublicam habere liccar, quanuis alias id iure prohibitum fit. Id enim fi-gnificac vniuerfitas apudlurcconfultos filtaque I.tit quod m. tametfi fcholaaliqua publica ad certarum tan-tummodo difciplinarum profefsionem inftitu-ta fit,qualesfunt in Gallia plerxque : ea nihilo- f^t hab minus hoc iure vtetur.Cum autem Leo de fcho-lis publicis regni Franeix pafsim loquatur in conftitutionc ftia, fatis petfpicuum eft , in fini-bus tantum Fraeix huic fcholafticx nominatio-ni locum efte.Vertim prouincia aut ciuitas Fraeix accedens amp;nbsp;coniunfta, quafi pars quxdam ipfiusad conftitutioncm nihilominus pertine-re videtur Nee multii referre arbitor, an poft mdß contie-conftitutioncm coniundio huiufmodi, amp;nbsp;batrit fada, aut fcholafortafsisnoua publiée inftitu- /‘i^f^r/oéeru', ta fit néene, cùm fermo generalis arque indefi- §,cHm inter, nitus futura quoque compledatur. Nam fi in depac.dot. conftituenda feruitutc ita fit cautum,nc lumini-bus officiatur, omne lumen tam prxfens quam

tw 'ßfuturum contineri veteres refponderunt , cjcr.yr. ira in fpecie non difsimili ccnfuit Liuius

c lib^T. Dec fœderc Romanorum Carthaginenfiôirçuc J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cautum ftierar, vt ncutri altcris eorumue fociis

„ bellum infcrrent. Saguntinis pofteà in popuü ,, Ro.focictatem adfciris bcllura intulere Cartha-

ginenfcs.quarrebatur an id contra fœdus ab «s ,, Eiôlum effet. De qua rc is ita pronuntiat, Sans „ cautum crat Saguntinis fociis vtrorumque rq ccptis.Nam nequeaddirum cratiis,qui timed' ,, fent^ncene qui pofteà affum.crentur; êc cùm aP J, fumerc nouos liccrcrfocios,quis æquum cenfe' ret.aut ob nulla quenquam mérita in amicitiai« ,, recipi,aut receptos in fidem non defendi,amp; c.

Vtquis nominari pofsita fcholaftico con-uentumon fufficiuntvulgariailla,dequibuslib III I.diximuSjfedquædam alianeceffaria funt, exLeoninacoftitutione. Nam gradibus tituliP que fcholafticis prædirum effe cum, qui nomi-natur.oporter.quorum primus eft eorum qui ty-rocinij dcpofitiinfignia accipiuntjamp; vulgo Ba-calarij dicuritur. ex quo gradu Theologiæ pro-feflbres duos faciunt.altereft corum qui mello-didafcali defignantur. tertius aefupremus do-(fforum fiue raagiftroru eft^quorum fupra men-tionehabuimus.Scholafticostitulos cùm dico, pos tantùm intelligivolo^qui à fcholafticis con-uentibus

AC BENEFICIIS LIB. V. 124 ucntibus folenni amp;: accurata inquifitione prius fadla,dcfcrfitur. Quare dodores codicillarcs(fic cnim more vetcru appellari poffe vidcntur, qui diplomatepriticipis feu pótificisjhonorarios il-los titulos cófecuti fuut) vulgo receptû eft, eius nominationiSjdcquaIcquimur capaces nó eftc. tuotaudum cft boruna ^raduum.velinfimum ac minimum fufficere,vt valeat nominatio,præ-terquain medicinæ dialcélicéfqucftudio : cùm in hoc magiftrunijin illo mellodidafcalum elle oporteat. Prçtereà tempus certum conftitutione definitum eft,quod in ftudiis ante folenne illam gradationem confumptu efte nccefte eft, vt pu-ta in Theologix ftudio, in quo gradus quatuor reperiuntur, tribus fupericribus gradibus dece annorum fpatium, fex verb annorum infimo præfcriptum eft. In ftudio iuris ciuilis aut ponti-ficij lummo ac medio Icptenniumdnfimo quinquennium eft ftatutum.Eadémque eft ratio me-dicinæ.nifi quod infimi gradus inea ratio non habetur , vt diximus. In dialeóticx pbilofo -phiæque ftudio quinquennium magiftris prx-ftituitur; amp;iis qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titulo ornari

folcnt K Excipiuntur generofi homines, amp;nbsp;cla-ris natalibus orti, quos nobiles ac gentiles ap-pellamus . In qua nobilitate iudicanda vtriuf-que parentis genus fpeiftatur. Nam ij ad pri-mum gradum in ftudio iuns ciuilis aut pontifi-eij poft triennium afpirant.idque arbitror con-ftitutu efte, vt id genus homines ad ftudifi iuris

alliciantur, quibus publicè intereft Reipublicï gubernacula potius^quàm tcnuis fortunç homi-nibus committi.cadcm prorfus ratione, qua M. Cicero quondam Romæ fenatû decrcuifle fcri-bir,vt de principum filiis fex fingulis Ecturiç po-pulisin diuinandiartc inftirucndi traderentur, Ne arSjVciplcinquit, tanta propter renuiratem hominumà rcligionis authoritate ad mer cédé ” amp;c quçftum abducerctur.Splendor enim ille na-

talium nô mediocre calcar eft ad virtutem. Vn-de Saluftius in lugurch. Sa:pe, inquit, audiui Quintum Maximum, P. Scipioncm , prætcrea ciuiratisnoftræpræclaros viros folitos ita dice-” re,cÙ!Ti maiorum imagines intucrentur,vche-” mentifsimè animum fibi ad virtutem acccndi, ” fcilicct non ccram illam, neque figuram tan-tam vim in fefe habere, fed memoria return ge-” ftarum cam Hammam egregiis viris in pelt;ftore crefccrc, neque prius fedari^quam virtus eoruin famam atque gloriam adæquaucrit. Qirod fi quisindignetur nobilibus tanrum deferriincc-clefiafticis honoribus aflequendiSjquorum ple-riquefortaßisamaiorum vittuteamp; gloria quant longifsimè abfiintjs quæfo Seneeam audiat, ita ’’ loquentem Aliquando daturum me ctiamin-„ dignis quxdam non negauerimin honorem a-liorum: ficur in pctendis honoribus quofdam ,j rurpifsimos nobilitas induftriis,fed nouis.prç-J, tulir .Non finerationefacraeft magnarum vir-tutum memoria, amp;nbsp;etiam plures bonos iuuat,

AC BENEFICIIS LIB. V. 125 fi gratia bonorum non cum ipfis cadat. Cicero- »gt; nem filium quæ res confulcm fecit, nifi pater? •» Cinnam nuperquærcsadcôfulatum rcccpit ex hoftium cafïrisîQuæ Scxtum Pompeium.alioß « que Pompeios.nißvniusvirimagnitudo? Tan- », ta quidcm vt fatis altè omnes fuos ctiam ruina » cius attollcret. Quid nupcr Fabium Perficum,,» cuius ofculum ctiam impedirct viri nota boni,,, facerdotem non in vno coliegio fecit, nifi Ver- ,, rucofiamp; Allobrogici,amp;illi trccenti qui hoftiu ,» incurfionipro Rep. vnamdomum obieccrant?,, Hæc dcbcmus virtutibus, vt non prxfentes fo- „ lùm ilias, fed ctiam ablatas c cofpeftu colamus. „ Qupmodo illx id egerunt,vt non in vnam xta- „ tcmprodelTcnt, fed beneficia fuactiâ poft ipfas gt;, tclinqucrcnt; itaamp; nos nonvna xtate gratifur gt;» inus. Hie magnos viros gcnuit,dignus eft bene- „ ficiis,qualifcunquc eftjdignos dedir. Hie egre- ,, giis maioribus ortus eft,qualifcunq; eft fub vm- » bra fuorum latcat,vt loca fordida repercuflu fo- 3t lis illuftrantutjita inertes maiorumfuorum luce ,» tcfplcndcant; Seddehae nobilitate vbcrem ac » cruditum nupcr tradatu edidit And. Tiraquel-lus noftcr, ad quem Iciftores nunc libcntcr rc-mittimus.

Nominatio in fcripturam debet redigi,vt ex Leonina conftitutionc fatis apparet, qux litera-

P rumidctidem mcminit^ Quanuis alioqui fcri-ptura ad connciedum negotium minime lit ne-ƒ 1. contrahi- celTaria A. feriba autem fcholaftici conuentus tur, depi^n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc eiufdem conuentus annulo fignôue

t § prlt;eftti. obfignari cam oportet Cuius figni quænam ^.yolumus. fit fcul^tura fine apofphragifma parum refert, y. wt. in §. modo a cofuetudine hîc nô recedatur^. Idéra-que dicendum eft de ea teftatione, quæ ad legi-timi ftudiorum temporis fidem faciendam con-ficitur.Prçtcreà nominationis formula facerdo'

tia omnia ac beneficia quæcunque is qui nomi-natur^obtinetjpofsidétue vna cumvera iuftâquc veóligalis obuentioniimq-, æftimatione, amp;nbsp;quâ-jtJeW««?’. titatecompleéli debet Cùmenim eos notni-nare non liceat,qui beneficiis audi funt ad qua-titatem ducentorum aureorum, vtilevifum fuit

in nominationis formula huius quatitatis men-tionem fieri. Quaratione percepta quæftiones aliquot,quæ ab aliis copiofè hîc tradatæ funt, facile definiri poterunt. Qujtf auté appellatione bcneficiorû côtineatur,docuimus libro fecûdo.

Qtya nominationis,de qua loquimur,finis 6î fcopushiccft.vtnominato beneficiû quod po-fteà vacaucrit.conferatur, fatis confiât ita con' cipiendamefle nominationem , quafi apucleos fiat, qui beneficiorum conferendorum ius ha-bcnticuiufmodifuntepifcopijCollegia, amp;nbsp;este-ri»

ri,quos lib. i.commemorauimus.Eadcm cA pa-tionoriim ratio,fed ecclefiaAicorum tannnn, quos nominatirn exprimitLconina conAitiitio, non ctiam !aïcoriim,in quos non fimili potcAa-teamp;impcrio,ac in eccIehaAicos vti folent Kontani ponrificcs.Durum Aquidcm c-A,ncc faccr-dotali modeAiç congruumjprægrandes vbcréf-que poAelsioncs à laïcis hominibus non modo gentiliciis hæreditatibus detraólaSjlcd ctiam iu-ri humano amp;nbsp;commcrcio exemptas,fra faccrdo-tes tenerc, vr liberumetiam illiid ccclefiarum parrociniurn,quod bcnefici homines receptum voluerunt, ipfis auferatur Scd de his patronis aliquanto fufius fupra difputatum fuir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de^raban 6,

InfcholaAico conuentu nominari folent 1h terati viri abfentib’ antiAitibus.aliifue, qui pro-mouendi adfacraminiAeria potcAatem habet., Quamobremne eius rci ignorationem caufari pofsintjprofeßio quçdam denuntiatióque apud eos cA neceffaria.Et cA conAitutum,vt quadra-gefimæ tempore ea denuntiatio fiat. Triplex autem ac interdum quadruplex tcAatio ipfis edendacA. Vnadc gradu,quo quis præditus eA ; altera de legitimo Audiorum tempore ; ter-tia de nominatione fcolaAici conuentus ; quar-ta de nobilitate Scgcnerc. Harumque omnium

dcfcripta exempla penes antiftitem, vel patron iî aliûmue cui editio facienda eft.dcmitti debent. Ac poftquam édita femel fuerint hæc omnia, c-ditionem repetere candidatus non cogitur, fed quorannis nomen fiium profiter! debet, ne for-taffis mutafle voluntatem , amp;nbsp;nullum amplius . beneficium affedare credatur

Ea vis eft ac poteftas nominationis fcholafti-cx, vt petitio Icgîfque aft io fit prodira,qua no-minatus beneficium fiio tempore vacans peterc pofsitjfi modo rite Sc ex formula profeffus fiie-rit. Tempus autem quod Lconina conftitutio nominatis attribuitjinefis cftlulius cum lanua-

rio. Nam cæteri qui gradibus fcholafticis infi-eniti funt,non tame proditi feu nommari à fcho laftico conuentUj Aprilem Sc Oftobrem, alij i-lios menfes habcnt.Quibus omnibus in orbem beneficia confcruntutjiiec vllapotuit commo-dior ratio excogitari,qua viri literati tertia partem beneficiorum confequi poffint,quam hac circular! collatione.Quæ igitur menfe lulio la-nuarioque vacant ob mortem inquam, benefi-c!arij,nonob beneficij ciurationem, adeo nominatis obftriftajVt ita loquar, obnoxiaq; funt, vt fuo iure ip fis ea petere liceat, amp;nbsp;alij fafta col-plcriqueaiunteumquia-■ lij contulitbeneficium,pofiernutata voluntate, nihilo-

AC BENEFICIIS LTB. V. 1x7 nihilominus nominato conferrCj qux fèntentia probabilis eft Scd animaduertcdumcft,quo-lt;/.lt;•. »««pities fchoix candidatus pctit,curare eum rcjvr non fimpliciter.fed taquam nominato prcftim beneficium fibi conreratur:alioqui inu-tiliscftcollatio.atqueita confufionis fraudum-que vitadarum caufa fæpc iudicatum eft. Tempus autcm intra quod pcterc debeat nominatus. conftitutione exprefTum non eft. itaquc vidctuc id boni viri arbitrio relitftum efte. Sed xquum eft ac rationi confentancum, Latcrancnfis con-cilij tempus fpeiftari, quod fcx menfium eft f^c.i.Jecon. Quod firequifitus antiftes pctentem ambicn-témqucrepulerit, ius cóferendijVtcaducum ad fiiperiores antiftites gradatim dcuoluitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ye

fupra diximus -f. Et pœna conftitutione cxprcfla cidem irrogatur,nifi iuftam huiusrepulfæ cau-fam allcgauerit lufta veto caufa potcft cffè, h. §, exempli loco,fi is qui monafticis votis minime obftridus eft,beneficium pcrat,quod eius tantii fciftx atque inftituti homines capere poffinr,auc contra. Sic enim habet conftitutio, vt fecularia fecularibus,amp; rcgularia regularibus, conferan-tur Quæ verba à nobis explicata funt lib. 2. Sed etfi alius cum ambiente concurrat, qui vi- per, nbsp;nbsp;nbsp;‘

deatureiprxfercndusefle ,iufta negandi cauli eft.Nam inter nominatos is potior exteris habetur,qui prior nominatus eft. Ac fi plures code anno fint nominati,qui fummo gradu,id eft do-âura,prçditi funr,mcdiis,amp; medij infimis ante-

ponuntuFj quibufdam cxccptis , quos cxprimit LS ßafiii- conftitutioIntercosquiàlcholaftico conué-tu prodici non funt.fed in candida pura petunt, vt ita dicanijlocus cft grarificacioni^ficuc amp;nbsp;inter eos qui proditi nominattquc lunt, cùm nullî inter ipfos difparitas inæquaÜcâique reperitur. Hçc autem circularis promotio collatioquebc-neficiorum non perpétue locum habet. Nara in metropolitanis cathedralibiifque ecclcfiis an-nonæ quædâ funt theologis attriburæ, quas prç-bendas théologales vulgô appcllamuSjquöd ne-mini , P raster quam theologe pofsint confetti, WJ. quocunque tepore anni vacent Curatio quo-que animorum in ciuitate Icmper ei defertut, qui gradibus fcholafticis præditus cft. aut /altem Icgitimo temporis fpatio,id eft triênio^vel rheo-logiXj veliuri ciuili autpontificio opcratn de-dit,amp;c. Nee ld modö dc ciuitate conftitutiim eft^quod verbum peculiarem habet fignificatio-iniurepontificiojfedetiamde quacunqu® ° A pupillus, comopohmœnibuscinifta'': quæ authorc Pó' lt;’/'/w(/«wj, poniooppidüdici po/Te videturAddeqiiègt;d

Romanus pontifex occupationis cuiufdam re,à nonnullis exiftimatur beneficia quocunque menfe vacantia cuiuis conferendiliberam potC' ftatem habcre.Sed hæc quæftio, quæ iuris con-trouerfi eft^patilö poft à nobis di/cutictur.

Genera omnia acquirendorum beneßciorum recen-ßimus in fuperiore libro,;^ explicauimus.Sed quia iit buiulrnodi acquifitione multa necejjàrio obferuanda fnnt,'y!ißtm efl nobii ea ßatim hießibiftngere,(y idcir-co ßeparatim hoc Itbro traclare , quodßuperior ad iufla mavnitudtnem excreuerit.

^^^eneficium antequam yacet, me dandum necpro~ matendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quantgrauiterin hac re aduerßuf

■^^lENEFiciA ccclefiafticajVtad-Y^hmonuimus lib. a, temporaria no /-^ifuntjVt publica ciuiliâque munc-Af^ra quondam in Repub. Roma-'norum/cd perpétua potius, vt in

■--------Gallia funt magiftratus regij. Ac talis ferè olim fuit Romæ Augurât us j que Plin,

lib.4. Epift.cxiftimat infignc facerdotium ciTcj quod non adimatur viuenci.hoc tarnen fntereft, quód facta minifteria ac beneficia noftti temporis ob nialeficium amp;nbsp;aliam legitimain caufam a-

mittuntur. Auguratus veto ira perpetuus eft, vt quarnlibetnocens ac fceleratus homo nfiqiiaW ro eopriuari qucat,authore Plutarcho“. Proindc fi quis adminiftrationcm eccleiiafticam habeat, no aliter ei fuccefloré mittete licet^quàm fi mot té obicrit,aut alias vacauerit Ecclefia.qua admi-i^of. Kï, de niftrat Ac fuit quorundam opinio,nc mortiio no quidé bcneficiario pofte beneficiu dari, antcqui dernojfui cadauer fepulruræ traditum fuetit

deeled. quod tame vlquequaq; rcceptu non elt. Vacants veto Ecclcfiam aut beneficiu dicimuSjCÙm ptJ-fedojgubernatore feu adminiftrarore caret,n» diftîmiliteraciureconfulti vacantem muliereW dj/Samp;haS i/i.ptib^ 'focc vtitur Plin.libr. 10. Epifto.vt libr. 8. dice' f- con. mus.NecmultUm refert an poflîdcaturab alio tioch. beneficium, an verb fit vacua eius poftefsio, vt conferri poflit.Sufficit enim ineacaufa ideflè, ƒ f.Zifffji.Jevtiurevacansdiciqueat-fi Acficut viuifiipet-praben. in 6. ftjnfque hominis beneficium conferri prohibe-promifsio eiüs interdida eft.quan-uis in tempus,quo mortuüs fuerit beneficiariuS) conferatur. Nec ex tali promifsionc vlla nafei-tur obligatioiquod amp;nbsp;locum etiam habet,fi quis

fermone vfus gcnerali/unc beneficium fe datu-rum promituCjCÙm eius dandi faculcatas fi ob-tulerit'

tulerit^. Nam huiufmodi promifsiones prjrbcnt affedlandæ captandæqiie mortis alie- quot;nbsp;næ*:qUo nihil eft à vin boni officio alienius.ld- nbsp;nbsp;(■^■àeeSt.

que vcl Demadis illius exemplum edocemur, quiAthenis ncccflaria funeribus venditancem damnauitjCÛprobaftet magnum lucrum optal-fc,quod contingereilli fine multorû morte nort _ poterat Rcceptum tarnen eft.vtafciro in col-legiumcanonicorum annonaieuprçbcndaquç pofteàvacauerit vtiliterpromirtatur:quia indecorum vifumeft,quenquam fine ftipédio canonici munerc fungi in Ecclcfiaf Pontifex fane l.c.relatujde Romanus ab bac régula cxcipl folet,qui benefi- pt.iben. glof. ciaomniäjlicetnöndum vacantia,donandi,co-ferendi, promittendi,amp; arbitrio fuo diftnbuen-” di aedifpenfandi poteftatéfibi vnus vindicat”*. m. c. profo-Sed æquius erat ac longe dccentius,eum nô im- /quot;'A de con. perio tantum, fed etiam cxcmplo cæteros epi-feopos ih officio continerc.Nam in tanto fafti-giocollocatuSjfileges,canonesac maiorum in-ftituta contemnat,exemplo magis quàm pecca-to nocet Reipub.Chriftianæ. Arque bine fit ple-runque,vt non adeo grauis cùm in reliquos an-tiftites, turn in gregem ipfum vniuerfum eius fit authoritas.

Vrimus luffd ('ubi,turtc oblèruantior aqui tit jJopuluSjnec ferre negat,(juum yiderit ipftm. Authorem Rarere fibitcomponitur orbit

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad excmplum:nec /te infleéfere fênpif

Qui pœna autem afficiarur is qui fuperïlitis ho-minisnondm-n vacas beneficium impetrar.tra-clatiim eft. Et imprimis confiât eum ecclefiafti-c^'i commumone fummoueri Deinde fi cluo gi'^duque ecclelialtico præditus lit eo priuatur’. Eft amp;nbsp;pœna infamiæaduerfus eûfo-p. a. -L. c. riita Sed fi quis probabili errore duôlus rnof-atidnimns. aliquem efle crcdidcrit,iuflam babere vb derur exeufationem ‘1. Qua de rc Philip. Decius

In aflequendis bencficiis nihil magis fugicn* d. c.fi quis e- dû eft, quàm ambitus amp;nbsp;largitio.Qiaa de re cx-pifcap^.i.q.i. rat canon concilij Chalcedonenin hæcver-33 ba ; Si quis epifeopus per pecuniam ordinatio-* 33 nem feGerit,amp;: precio redemerit fpiritus fandi gratiam^qua: vendinon potell : ordin.ausritqu« 33 per pecuniam prefbyterum aut diaconum,vel 33 quemlibcc de his qui cognominantur in clero, jgt; promoucrit;amp; difpenfatorcm aut defcnfbrcni, »J vel quemlibet qui fubieôlus efl regulæ, pro fin JJ turpiffimi lucri commodo; is qui hoc attentarc c JJ probatus fucrit, proprij gradus periculo fiibia-j. ccbit,amp; qui ordinatus eft, nihil ex hac ordinations

proficiat.'fed fit aliénas à dignitate vel foH- „ citudine,quam pecuniis acquifiuit. Siquis veto mediator tam turpibus Sc illicitis datis vel ac- ,, ccptis extitcritjfi quidem clericus fuerit, à pro- 3, prio gradu decidat:fi verb la'icus, anatbematife- „ tut. Græcè fie habet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

£ 1 ns isTi'iTKoms sxJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TrsintrMrOifffùi às ?rçi ,,

m Kxrceyâyoi rhu Ix.is’pXTsv ^:ipiv,yssf yiipoTnrnroitTr'i «■it'S/riffxoTroVjï ^apssrîtrKS7rov,ii sr(ilt;rSvrî(as,i JixKovus S £?£' ,, àtrà KÀMfM x-aSupiêjUn/iivav, i ■ÿr^sGxX.siTo btt' ,, ’^iifÀSCaiv ôiKovtiuov , S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 TTOfa^tovajiov,» 0\m5 Tivà Tsû .-f

x.civms,êï à.tir)(paKip^!ct.v tcÜto êTi^ÿipno-as £A.tgt;xPêîs, it KlV^UUiVtTU Tip/TO» ométiv ßiCCS.UOV . nbsp;nbsp;nbsp;Ó Jlt;{lfOTOVOU^t^OJ ^4H- )t

^tvtiCTtis nocr iissTspi'csv w(j)tÂ.a5B y^ipsnvlas ï TpoIkoKfts, ir àa’ 65B à^i-érr^KS TÎis àlîsts 'n nv lt;fpn'Ttt:fta.Tos,i7r^( £îrî xfn jgt; AKiti» iTvyiv. eî tAs riî açùi /j.io'n'ivav çtevaK to“î ovtus àia-- 3, Xpoquot;s !(j^ àfis.uÎTiis Kn/^iÀXtn, w »rat, (i KKupiKos à'u, toS èiKa^üSKTiTÎltviD pgt;aSiuS. et lAt Àa’iws K ptovajuv, ävaSefttHTi-

Extat amp;nbsp;conftitutio Anthcraij îraperato - s» ris cuius hæc verba funt ^3 Siquenquavelin bac vrbe regiajvel in cçtcris prouinciis qu.-E toto or-be diffufæfuntjadepifcopatus graduinprouehi Dco autbore contigerit: puris hominû mêtibus nudaelebtionis cofcicntiajfynccro omnium iu-dicio proferatur. Nemogradum facerdotij nalitate precij mercetur. quantum quifque me-^^ retui-jiion quanta dare fufficit,æflimetur.profe-dó enim quis locus tutus, Sc qux caufa poterie

gt;} efleexcufata, fivencranda Dei templa pecuniis gt;3 expiignéturîquem mumm integritatis, aut val-3i lum fidciproiiidebimuSj fiaun facra fames pc-3, netraliavcneranda proferpat’denicjuequid cau-JI turnefTepoterit aurfecurum, fi fanótiras incor-gt;j rupra cormmpatur? cefiet altaribus immincfc jj profanus ardor aiiantiæ, 8c à facris adyris rcpcl-« latur piaculare flagitium. ira caftus amp;nbsp;humilis gt;3 noftris temporibus eligarur epifcopus,vt quo-J. cunque locorum peruenerit^oirnia vitepropriç 33 integriratepurificct : non prccio , fed precibus 33 ordinerurantifl.es: tantùm ab arnbini debet elfe 33 fepofitus, vt quæratur cogendus, rogatus lece-3, datjinuitatusefFugiatdólailli fufrigetur nccef-3, fitas excufandi. profecló cnim indignus cft fa-3, cerdotio. nififueritordinatus inuitus. Ciimfa-j, nèjfi quis banc fanófara 8c: vencrandam ant? 33 ftitisfedcm pecunia: interuenru fubiiflèjaut fi 3, quisvralterum ordinaret,vel cligeret,aliqukl „ accepilTe detegitut; inftar publici criminis amp;nbsp;3, læfie maieftatis aceufatione propofita, à gradu 3, iacerdotij retrahatur : nee hoe folùm deinceps 33 honore priuari, fed perpetuæ quoqueinfamis 33 damnari decernimus ; vt eos quos par facinus 33 coinquinat 8c æquat, vtrofque fimilis pœna co-3, mitetur. Qupd autem de ordinatione dicitur, ad beneficiorura concefsionem pertinet, quS olim cum ordinatione ipfa feu promotione état f r fx wh/- coniunda, vt libro primo diximusSi quis igi-fjfji.j.}. tur largitione adfacrum minifteriurn promo-tus,

tus.aut beneficium aflccutus fuerir, ab eo rc-pelli amp;nbsp;fummûueri debet, cùm irrita fit ac nulla talis promotio Ncc refcrtan quis pecunia, d.c.faniloril an aliquid pro pecunia pacifcatur : quiaomnes i-ç.r. c. cugt;^ huiufmodipadionesiurepontificio improban- de tur ; quibus intcruenientibus, gratuita dici non poteft collatio Hic autem ambitus vulgo Si- Pgt;ogt; inoniacus dicitur à Simone quodam apoftolo-rum contcmporanco , qui mirificam illam diui-nâmque vim ac poteftatem fpiritus fiindi gra-tiam infundendi per manuum impofitioncm, quam habebant apoftoli, ab ipfis emere amp;nbsp;mer-cari voluit -fi Quifquis enim rem facram Ipirita- ß A^o.c.^ lémqueprecio fibi parat, aut alia re quæ precij vice fungatur,huncSimonicum,quafi Simonis illiusæmulum amp;nbsp;imiratorem , appellaraus.

Nec quicquam intereft an ordinatori, an alij, qui fortè competitor nofter fit, largiamur aut promittamus. Quod fi quis litem habcat bene- ' ficij nomine, amp;nbsp;aduerfario alias liti cedere no-Icnti pecuniam det vcl promittat ob fumptus in litem faâ:os,amp; vexationis redimendæ cau-fa , bæc decifio tranfaólióque non videtur ad Simonicum ambitum pertincre fpcciem tarnen quandam ambitus habere dicitur. amp;nbsp;vt fraudi-bus via præcludatur, merito improbata eft,ni-fi authoritate antiftitis iufta aliqua probabili -que de caufa fiat^. Cùm igitur ambitus verc non fit, fed commetitio iure pro ambitu habca- nnjlitutut, tur, pœna tranfigentem non teneri vulgb rece- detranfa^.

h.not.in J. c. ptum eft.quanuis tranfadhio irrita fit Scd que-IMS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;librariis, qui tabulas ad fidem ordina-

tionis faciendam confcribiintjrediè akquid de* tur. Et generaliter conftitutura eft à Gregorio, i-ç-ï-dep- ne quid eo nomine accipiatur e. Qupd plcnq; fieintelligendum cenfent,fi huiufmodi libra-riis publicè falarium prçbeatur. Nam alioqui o-pera eorum vidtur aliqua remuncratione digna. Et fané Bafilienfisfynodus pro labore feriben-i.Sef, 11, tismoderatam dari mercedem ftatuit Idqiic luftiniani conftiturionibus conientaneum eil, quibus quantitas dcfcribitur,quæ miniftris cpil-

{.Noitel. II}. Gopi ordinantis,ab eo qui ordinatur danda eft Sedôffiquis eic fubftantia facultatibufque fuis aliquid Ecclefiæ oiFerre velit, non priuatim ali-quibus perfonis ccclefiafticis,id ab eodem lufti-nianononfolumpermittitur,fed etiam maxi-raopere commendatur. Vcrùraab inuitis nihil cxigitur,modica ilia quantitare excepta,quant pro enthroniafticQ idem definiit.

Dednnuo yefligali^quodTulgo Annatdm quot;Vo-cant,à nouis anripitibus exigifolito^ey^ ex-pltcatiilexlulucii ambitu. Ca^, 3.

Vfitatum cftapud nos, amp;nbsp;Leonina confti-tutionc, cuius fæpe meminimus, confirmatuin genus vcdigalis,quod vulgus Annatam vocat. Nam cùm primum recens ledits eft, amp;nbsp;à rege nominatus,aut epifeopus aut cœnobiarcha,Ro-îpanus pontifex anni integri frudus eius benc-

ficij percipit, eófque fibi ftatim foluiac repvrc-(èntari curat.Hoc vcdigal,quod annuu appella-rnus,non quod aiiniuerfarium , (ed quod vnius anni fit,quidam à Bonifacio nono inuentum,a-lüaloanneXXII.fcribunt 0. Sæpeautemquç-fitum eft, an iurepofsit exigi.Et hæcferè Thco-logorum cft opinio , iurifque ponnficii confiil-torum, Romanum pontificem lege finioniaci ambitus,vt cçtcros cpifcopos teneri,fi pro facris minifteriis pecuniam accipiat Nam prxtcr ^.nof inc.i. canoncs, qiiosfuprà citauiraus, qui pecuniam deßmo. omninoexigivetât,hoc genus veôigalisà fyno-do Bafilienfi danatum eft.amp;: pœna ambitus ad-uerfuseosqui bac viaadiacraminiftcria Ecclc-fia;graflantur,atqueadcô aducrius iplum pontificem ftatuta Necfiitisperfpicio vtfc excu- n.Stßi.i. lare pofsint hoc modo promoti à potifice, quo-minusin canonum pœnam meurrant, amp;nbsp;tan-quam virio crcaci,vt vetercs loquebantur,digni-tatem honorcmqueecclefiaftiacumamittant, fi quis adprilcç mftitutionisnotmapotius, quàm receptæconluetudiniSjhaccexigcrevelit. Nam quoquofevertantpontificcs,quibufcunquc de-cretis.côftitutionibus patftifq, banc exadhonem tue;itur,diuinum oraculum femper cis oppone-mus:Gratis accepiftis, gratis datequot;. Qimd cùm o-glo[. ita fitjCouentio inter rege noftrum^pontificem- de queLconeminita turpis omnino ac inbonefta quibufdam vidctur,ideôque pro non feripta haben ac reiici debcrc : ita tarnen vt cætcra capita

eiufdem conuentionis,qua: à ratione honcftaté-que non abhorrent, nihilominus obfcruentiir. Non me later à iuris ciuilis authoribus pollici-tariones probari, quibus ob facerdotium pccu-p.tit.depol- niam Reip. quis promitntî. Sedalia caufaeft facerdotioruin Chriftianæ religionis, vtexiain diôlis confiât. Deinde vitro ofFertur Rcipub.ci pecunia, ncc cam promittere, aut non promif-fam dare quifquam cogitur. Nec verb inficias eo ex. frudlibus bcneficiorum partem aliquant decerpi pofTcjfi necelÎKas aliqua magnâque vti-litas Ecclcfiæidflagiter. Verùm idcoado concilie fieri dcbctjVtappareatin Ecclcfiæ gratiani vfum reuera,non in pnuatum paucorum ho-minum commodum eas facultares erogari amp;nbsp;impendi. Quod 5c in fynodo Confiant, de-‘/-Ai- crerumeflî. Sedobiiciuntaliquiquod Mode-flinus ait, legem Iiiliam deambitu Romç cef-fare, quod magiflfatuum creatio ad principis pertineat,nô ad populi fauorena ’■.Idem-“.deamb. que diccndiim putant de pontifice Romano.

cuiu^ in Ec défia fummus efl principatus,vt ambitus argui non pofsit. Quibus ego breuiter rc-fpondeo legem luliam aduerfus eos latam cfTc, non qui Reipublicæ palam aliquid dabät, quod ƒ fjf. poUi. nulla lege vetitum eratE, fed qui populû viritim quot;nbsp;diflribucndo pecunia cladeflinis largitionibus corrupebant.Proinde ea lex in üs magiflratibus locum habere non poterat, quos princeps, non populus, create foiebat. Vcrùm vr gratis dentur hxc

AC BEN EF IC I IS LIB. VI. I33 hæc fpiritalia facraque muncra, nec eo nomine quicquam accipiatiir,epifcopis omnibus ac po-tificibus amp;nbsp;voce diuina,amp; lacrorum conuentu-um canonibus præceptum eft, quandoquidem eorum cupiditati amp;nbsp;auaritiæ aliter ocurri non poterat. Acvtobiter de principe dicam,quod difsimulari non poteft,quanuis nulla lex princi-pern coerccat,nihil tarnen videtur magis à regia liberalitatc.fplendore amp;: maieftatcalienû,quàm ob mimera publica à fubditis pecuniam exige-re ; id quod luftinianus nofter in quadam con-ftitutionc grauitcr amp;nbsp;copiofe demonftrat,ac de-dignari fc ait imitari eos qui ante fe imperio prç-luerant,qui pro pecuniis conferehtes munera tublica caftigandi eos qui male amp;nbsp;miufte verfa-antur in munere fuo , poteftatem fibi ademe-rat.Sed memoratudignum eft ,quod idem ait, atquevtinam principes noftri hoc corruptilsi-mo tempore fæpiusid expenderent ; A’f/ufOÄo^Sv »» TO5 Tmam Öl inivKpl'ce« Titoljuuàv 7i jtSM . Pecu- ’’ niasexmagiftratibus colligerc omnis iniquita- » tis amp;nbsp;iniuftitiæ principium eftamp; finish Huie ” confentaneumeftSc quodLampridiusde Ale- ” xandro Seuero Icnbir, Honores nirisgladijnu-quam vendi palTus eft,dicens,Ncceirc cft,vt qui emit,vendat.Ego non patiar mercatores pote-ftatumzquosfipatiar,damnarcnopolTum.Eru-befcoenim punire ilium hominem qui emit amp;nbsp;vendit. Arhodic ô turpem notam horum rem-porum ! quotufquifque abfquc precio, eoque

DE SAC. 1C et. MIVSÎST. i ingcntijadvllummagiftratuiTiin republics no-ûra prouehitur.Namerfi principes cam nundi' nationem. minime probarc foleant, in iis quidc certè magiftratibus,qui iuri dicendo præficiuæ i tur,nemo tarneneft qui nefeiat ca munera fuf-fraMtores aulicos.velutin audionelicirationé- !

^11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1 nbsp;nbsp;'

que publica grandius prætium numcrantibus i addicerc folitoseflè. Itaque vix vllus hodicre-peritur commendatione virtutis amp;nbsp;dodrinï vllohonore auólusin Rcpubkca cui idem yerè dici non pofsit , qiiod Caium Cælârem Syllæ quondam obiccilîc ferunt. Cùm cnim Sylla indignabundus Cæfari fua fc in ilium pO' ! teftatevfurumclTediccreqridcns Caifar^Rcdè, inquit,tuum putas elle magiftratum, qucmfuis pecuniis comparaftj.

tgt;e annuls fîue penßonibuf^qu't beneßeiis yelutßr-(iitutes quiedamimponuntur. Cap.^.

Beneficia cùm vacant,integra amp;nbsp;fine vlla di- I minutione debent conferri .Qm are fi partem re-dituum antiftes beneficium conferendo red- ' tenerfinedi legem ambitus comittit Sed nec duO' ‘ bus idem beneficium conferre, aut inter duos k c. maiori- idem beneficium diuidcrc poteft, nifi ex iufti hus.c.'vacäte. aliqua caufa rite legitimcque ralis diuifio fiat e.cii caHfamy Receptum tarnen eft,vt quanuis vni tantum de-‘ tut beneficium,nihilominusei onus imponatuf certam portionem ex beneficij reditibus alteri fingulis

'aC BENEPICIIS LIB. VI. I34 finguîis annis pendendi.QiuDd genus pêfîtatlo-nis annuum ncutro generc appellari pofTc arbitrer. idque exenaplo vcrerum, quos ita locutos effc crebrb animaduerti ‘'.Eft igitur hoc annuu ‘-(-[»o. 5. v-dehbatio auædambcneficij.quacx co quod v-niucrluni bcncnciävij torerjpjrs CjUxumn alicui confertur. Sic enim id nobis vtcunque deferi- Mj/yo ƒ dt bercacdelinearcviiumcft, exemplo Florentini lt;lt;»• k^.l.cx. lureconfu’ti inlcgati definitione'^. Suntautem huiufmodi annuorum tria genera. Quædam e-nitn ob facruni fpiriialéque munus pendun - d.l'lcfatum', tunvtcùinin Ecclefiaaliquacondiruituramo- dele^.i. nachis vicarius, quiccclefiara acpopulumrc-gat : nam huic cx reditibus fuis partem ali-quim idoneara erogarc coguncur '.Itemcum prætcr Ecclcfiæ reótorcm nue pallorem clcri-cusquifpiamad Ecclcfiæ minifterium necefla- /î rius infiituitur-.ciii etiam portio redituum bcnc- ben.în 6.X,' ficij dcbec à rcétorc ipfo fuppeditari -f Ac ta- f.c.conquere-nietfibcneficij.vtita dicam, hi domini no fint, tcgt;dcder.non fedhaneportionem vclutvfiifruâ:uarij,amp; à do-minis quodammodo accipianr, tarnen hoc fti-pendium à veto iulloque bcncficio non difFert, ciini ob fâcrum fpiritaléque minifterium detur. Alia fiant annua,quæ ob munus aliquod profa-num, aCjVtloquimur, temporale ,præbevi fo-lcnr,vt puta.aduocatis Ecclcfiæ,amp; iis qui foni-tustinnitûfquecampanicurarn gerunt. Et hæc annua profana omnino func , quæ ob profa-num officium profanifquehominibus tribuun-

g.c.quKun' Aliafuntquæ abfque vllo onere acminî-fterio conceduntiir,amp; aar-MTa asm ànîpaTK proue-c.poffilstones . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ r . ,

i6.q.ï.gt;ot.igt;! munt; dequibiis hicpotilsinnim rractatun lu-cle. i.dereb. mus. Acin primisfcicndum eft, certis ex caufc tcdc.nonalie. hxconera feruitutéfquebeneficiis imponi pof-fc J non folùm àponnfice Romano , fed eriaw ab aliis antifl;itibus,qui inferiores diciinfur. Ita-quefiin fraudem,autabfque caufalégitima an-nuum alicui attribuerinr,nihil adfum efle inteb l.c.extirpan- ligitur *. Sed voluntas Romani ponrificis pro dæ,deprab. iufta legitimâque caufa habetur in re beneficia-ria\ Prima igitiir caufa eft, ci'im quis beneficiu decoUiißdete. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

i ck i-yt lit ciurat,ac dimittit in gratiam alterius,hoc conli-pend. lio',vtparsaliquafruä:uum,vndc fetueatur,d falua manear. Nam etfi huiufmodi conditio à

l.not.inc.ex Simoniaco ambitu prope vidcatur abcfle^:ta-partc, de off, men quia totum negotium in voluntatem atbi-triiimque pontificis confertur, conuenit intet omnes iuris pontificij dodores impune id Heere. Et fané iuftifsima plerùmque huius rei caufa poteftelTe, vtliponamus paftorem alicuius Ec-clcfiæ fenio confedum veile minifterium fuuin cum bona pontificis venia alij cedere, nec tarnen eas facultatcs haberc,vt ad vidum ei fuffi-ciantndque fupra alibi annotatum eft. Secunda caufa eft,cum duo permutare cupiunt beneficia fua,fcdvnum longé opimius eft ac vberius al-terotuncenim ipfis confentientibus pontifex minus ac magis tenue beneficium certæ prxfta-tioni annuæ obnoxium reddit.Tertia caufa eft, cùm

AC BlNEnCHS LTB. VI. ijJ cùm lis inter duos bcncficij alicuius nomine or-ta cft. Quo cafu (olet pacis concordiæque cau-faita res dccidijvtvnusbeneficium obtincat,al-tcri annuum ex cius beneficij fruélibus præbea-tur Sunt amp;nbsp;aliæ caufæ, quas commémorant »ff f-pafsim iuris pontificij doÀores, fed fias tantum vfusforcnfis probat in Gallia.Nam etfi quis be-

I ncmeritusfitdèEcclcfia,autinops,vel infirma valctudinefit,iufta bæc caufaannui dandi ex bonis ecclefiafticis habetur nbsp;nbsp;Et hoc prxtextu n.c. p^'/pfsla-

Romanus pontifex Catdmalibus Romans Ec-défis annua attribuere confucuit, quod abfque CO reditu fplendorem (uum (nam luxum dicerc igm.iis. nonaufim)tucrinequeant.Verùm vt fupradixi-musjquæ caufa eum mouerit,inquirendum non cfle vulgô traditur.

Annua huiufmodi inter facrabeneficia non recenfentur.vt iam admonuimusquot;.Proinde quae a.c.fraterea, debcneficiis conftitnta funt iure pontificio, ad detranf. eaminimèpcrtinét^. Exempli gratia.Laïcis ho- p-o quo”“‘y minibus non minus quam initiatis atrribuiitur: deprab^n-m quia nullum facrum munus minifteriumue de-fiderantndeoque contrado poftea matrimonio „ßrip. ' non amitruntur.t'^uod tarnen plcriqucaccipié-dumcffeaiunr, nificùm cedentibeneficio fuo annuum conftituitur. Qim calu, quia loco be-

neflcij daturj naturam quoquc benefieij rctinct Præreiea mortiio credicorenon dicitur vaca-^Minmriarii. j^npctrari ficut beneficium aliquod pofsit, Jt-Jtquiscau. \ nbsp;nbsp;nbsp;, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 . r

fed velur vlusrruCtus cxnnguitur.Remitciture-tiam abfijuc vllius pontificis veniajicet bcnefi-ciofeabdicare nemo pofsic, fine ponrifieis au-r. tit de re, ifiotfiatc ’quot;.Cùm cmmpriuatum alictiius homfi nunt. nis commodum tantum refpiciat, cur ipfi deeo f.l.p ^iiis in pacifei arbirrio fuo non permitretur -^îExcipitut quod authoritatepontificis pro alime-ii 'rc‘rnidÀtô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attributum cft.Nam ins ciuils nonpJ'

C.mand. ' titur.vttranfaólio dealimentisfine deerctoin-' t.l.tnmhi,de tcrponatuf Mcem potefthæcpenfiratiOjVt aliuï fr««ƒ quiuis rediîuSjpccuniaredimi.Verùm ob earn, de qua iara diximus, caufiim pontificis authori-tas accedere confueuit. Atque ira vulgo folenl concipi tabuli,quafi aliquot annorum penfio-nibus reprçfcntatiSjac vt loquirur Sencca,in an-teceirum datis,liberatum fit ca feruitutc beneficium. AdbçCjfiannuum ita fit alicuiattributum à pontificCjVt illud in alium tranferibete pofsit, nihil prohiber co nomine pccuniam velut ab emptore accipi.Sed raro hanc tranffcribendi e-V. c. vk. de mancipandique facultatem pontifices conce-reb. ftennttt. dunt,vti accepimus.Denique non ficut benefi-glof.prdgM. cium,ita ctiam hoc ius,quodprofanum eft.cuin detail.^ Item bej^gßcio pcrmutarc Ifcct. quia facrarum fpiri-ner[itates in taltumque return cum proranis permutatio non Vfri. ben'efi- admittitur (iemm.

Qux fit potcftas amp;nbsp;cfFcóhus annui,iionnïhil ante demon ftratum eft.Scdhic locus aliquanto pleniorem difputationé exigit. Itaque animad-uertendumefthoe ius fimile quadantenus effe ,vfufruâ:ui,quiacumperfonaextinguitur‘*.Præ- a §. fnttur. tereabeneficio fie inhæret,vtipfum fcquatur ad quameunque perfonatranfeat ^.Nam mortuo K r ■ • L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r rr ■ ■ cu:,ï6.q.x.

oenehciano hoc annuum a luccellorc, qui in vacantem locum fufFefl:useft,pofiè exigi du-bium non eft,nifi ex conceptione diplomatis a-liudaôlumcfleappareat Cùmcnim ferènon c-d.c.nlf efi concedatur alicui àpontifice, nifi in perpetuu, Sc quàm diu vixerit, ratio non patitur, vt fini-ri morte bencficiarij dicatur. Qiiod amp;nbsp;de præ-tenti temporis penfionibus, quas vêtus pofiefi. for bcneficij debuit , accipiendum efle vide-tur, ad quas Ecclcfia fine beneficium obliga-tum eft lt;nbsp;Nec ideo minus aduerfiis veterem podefTorcm, fi fruélus in vfum Ecclefiæ non pub, impenderit, aut eiufdem fato funâi hæredem agetur. Atqueita creditoris erit eledio jVtrura conuenire malit Cùm autem vfufruâuario e.nat.în r. i, comparetur is,cui annuum attributum eft, tra- filudo. âari folct,an onera quæ dicuntur patrimonialia fubire cogatur.Et certum eft hofpitalitatls o-nus, amp;nbsp;alla huiufmodi quæ ordinaria funt, be-neheiario incumbere,cùm co nomine maiorem partem fruóluum ei dimittenda efte receptu fit.

Cætcra vero quæ extra ordineir, indicûtur, pfo-portionc fuftinct is qui annui nomine partem f.l IiÆnw, fruduumcapicÄ

Ëeneficiuni pure ac ftmpliciter conferen-dum ejjè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.^.

Quia beneficia gratis conferenda funt, vt antè diximus.receptum cftjcollationem fubcS-c vl Jepofle^.Excipitur conditio quï p'iSnot.'inc. collationi, quanuis forte non exprimatur, ßgnißcäßijde Vt puta.fi vacat beneficium,Scc *. Nam ea adie-'ifffio. dio abufiuc tantum conditio appcllatur; nccvl-fufpcndendi negotium , quod gerituti ‘iymutoquot;‘dê h^bec’. Quodautemdiciturfubconditionebe-tute.glofs. c. neficium inutiliter confcrri.deinfcrioribus an-ßgnificatum, tirtitibus vulgo accipi folet,non de Romano deprab. not pontifice. Huic cnim liberum cfic aiunt, quan-‘quot;itimnquot; cinque libuefitcohditioncm adiicere collatio-niimodo ea in crimen ambitus iure diuino ptf l.cle.i. -vtlit. hibitinon cadat ^Eademeftalternationis ratio penj. not.inquaeconditionisndque apontificij iuris doflo-ribus pleriiqueinlocismemoriæ proditu eft”*

fioralis”abj'quefcripturd,beneßeijcoîldtio idnc.î^ef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yaleati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.g^

•nc.z.de ap- Simulatque pontifex beneficium fc alien* conferrepronunriauit.iusciacquifitum effein-telligitur, tametfi nulla fcriptura, nullumue di* ploinä/

Ac BENEFICI IS tiB. V T. lyj plomijCa de re confeólum fuerit Itaque mor-tuo ftacim pontifice à quo beneficium nudo fer- ”‘^’55 2-»-taone collatum cft, irrira minimè cft collatiö, fcddebentàfucceirore diplomata amp;nbsp;lireræ cx-pedirijin quibus eius conceisionis mentio fiat ’.Qme litcræ ad probationctn necefTariæ eile di cuntur.coritra communes régulas: nee licet be- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘f

nenciario antequara eas litcras accepcrit, quic- c de to«, quam attingere, quod ad beneficium pertineat fer.ma.c l,te-Proindead fidem collationis faciendam te- ^'yderrfcrio. ftes non fufficerent ? , præterquam in exceptis cafibuSjdcquibus nonindiligenterab ahis tra- aur’h demàd' datum ell Tamelfi lafon ex fado confultus prin. fimpliciter refponderit^feripturä neccffariâ non 7.Plt;lt;gt;ior. i“ c. efle A Quæautem fit authoritas ac fides litcra- ‘’•^ßradere rumfiucrabùlaruni,quæab anriftitibus confi-ciuntur,quandoquidemdifFufè ab aliis agita-ta eft quæftio , cam impræfentiarum omitte- r.Fel.inrubr.

de conßitiit. f.in l.cH profanas filios, C.de fail t nat.in c.pojl tejsionem, de frebatio.

FICIARIVS IN BENEFICIO SVO, Sc quemadmodum beneficia retincan-tur amp;nbsp;conferuentur.

« / vit de le nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nojlru, inquit VIpianus dut in dcqtii-

rib. ' renJo, dut in conferuando, dut in dmittendo conßßiti i- lib. 8. Dj. eéique diuifione pepe yß pint noßri iuris duthores quoru exemplum hie nosßcutipofl dcquißtione beneß‘ ciorum oper^pretium duxtmus de eorum confer' udtione aliquid fcriberejtitnti^tß is locus dcdterisyuh go preetermijjus ßt.

De decimd tdm ordindrid (ir legitima,qadm ex-trdordinarid atque indicia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cdp.i.

AC BENEFICIIS LIB. VII. I38 vulgo bona teporalia dicucur, bencficio infunr, vt docuimus lib.2. prætcrcàdecimam omnium fruótuu parte à populo äccipic bcncficiarius, de quaetiâdifleruim’ lib.a. Etquialex Mofaïcaea davi iubet leuitis amp;nbsp;facerdotib’jquib’ nulla ter-ræ portio data fuit,cû Mofes Hebræis poffefsio-nes diftribueret“; iuris pontificij doólores con- a.c.j.de ded. tenduntjure diuino eâfacerdotibus noftri temporis deberi ; quod amp;nbsp;pöntificu aliquot cóftitu-tionibus expreflum eft^.Scd exiftimât fcrè rbeo- b.c.pancJiid: logi nS ideo qucnqua lurc diuino ad eä præfta- nos. c. in ali~ tione aftringi dicendu elfe, cum ea lex abrogata 5“'^ ‘l(d, fit.nec hodie nosligctjVt ante dixim’ ^Suntqui c.glof^c. 1. ds aflerant, nos ita demü obligari ad décima dan- ‘1‘^^i in g. dam,fl voto ad idnosobftrinximus'^.Quafibçc décima fimilis fit ei,quamvctercscthnici voue-re Herculi êc conCecrare folebant, autbore Plu-tarch.in Problem.Vctùm inueterata confuetu-do Ecclefiæ,amp;: variæ côftitutiones ea de re pro-mulgatæmerâliberalitaté fortafsisin neceflita-tcm couerterunt. Itaque in bac difputatione de dccima,vtminiftris ecclefiarum iure débita, amp;nbsp;quamab inuitis exigcrcpofsint, loquimur. Nec folùm de fruôlibus prædiorum percipitunfed e-tiam de orani artificio, ncgotiatione, quæftu, êCc.^Et bine vulgaris diuifio decimæ in prædia- e.c.eii.tra[mîf lem amp;nbsp;pcrfonalem orra eft f, Debetur autc Cu-/*,lt;/? dcd. rionibuspotifsimùm,ideft presbyteris qui pa-rœciasregunt,amp; animorum curationcm babet. Id cnim ab initio fie conftitutum fuiffe dicitur.

f. ecclefidi, g Debctur interdutn amp;nbsp;aliis ccclefiis fiuc mo-I) a I. c, cle^^ n . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• \ r r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

c. dedc naftcniSiVel ob donanoncm rite raôram,vcl ob longi temporis poiïcfsionem'’. Laïci veró huius fc.f.f« contin iuris capaces non efle dicuntur; quia ob (acrum c.cum in fpiritaléque inunus clericis conceiTuni eft. Eft tiia.deaca. ■ t ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

enim Lateranenli concilio prohibitum, quou tempore Alex, III. ante quadringentos annos habitum eft Romæ, amp;nbsp;qui.bufdam pontificuin decretisjae in homines laïcos hoc ius transfera-». f. prohibe- tut’. Ante illud concilium facræ decimæ ius, mit!,de^a. dicnrelæ titulo militibus attributum fueratà ed,âehis qiid pn^cipibus quibufdaiTijidque totiiis cleri con-ji.!iprdl4i fcnfu.quod Ecclefiam populumque Chriûianu aduerfus religionishoftes propugnarent.Et hu-ius rei authorem fuiffe in Gallia Carolum Mar-tcllum annalibusnoftrisproditum cft.Sedquia id perniciofum ecclefiis videbarur^ynodus de-creuit.vt ex co tempore décima in laïeum trans-ferri non poftet. Quamobrem qui iure cliente-lælacramdecimamfibi vindicathoc tempore, earn ante fynodum illam Lateranenfem fibi,vt I n?t In it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecclefi.T conceffam fuifte contendur.

dpojloU^d.de Cuius rei quia difficilis eft probatio, vtilitatis kis quafi. à caufa receptum eft, vt vetuftam poftcisioncm i-ftius iuris clientclaris,id eft.quæ hominû exce-rn c.ddeéli.c. mcmoriam,probate fufficiat Ad decimam «pJrffT'J- bcncficiariiscurionibuspræftanda,adecgt; ict.c ad au- obligator populus.vt ncmo cxcufetur, nifi huius dientlam.c. à mun cris vacationem imperrauerit.quæ à ponti-fice Ro.impctrari lolct quot;'.Nam confuetudinc

feu longa poflefsione hoc ius otnnino non tolli-tur,quanuis minui pofsitjSc décima in duodeci. mam aut aliam partciTijquæ minor fitconucrti. quot;Ex his quæiam didlahmt cxiftic quacftio,dc n.not.inc.in noualiumdccimacui fcilicet debeatur,an cu- gt;‘if rioni beneficiario,an vero alij cui iusfacræ de- ^,/KcoHr' cimæ acquifirum fit.Noualc autcm hîc intelligi-lurprofcifliis nunc primùm agerjqui ante defer-tus,nec pofthominum memoriam cultus fuit”: „ j quanuis nonnunquam aliter accipiatur f. Ad pernouale.de quxftionem igitur propofitam vt breuiter ref- fs- in pondeamuSjfciendum eft imprimis laïcos qui ius facræ decimç fibi vindicant,ex noualibus ni- § hil pcrcipcre pofte, fed curiones ipfos potius, noudlii,de quibus folis hoc ius olim competebat. De mo- -verb.fig. nachis autem,qui olim laïci étant,nûc ferè funt clerici,amp;aliishuiufmodi beneficiariispaulo dif-ficilius eft indicium propter conftitutionû pon-tificiarum obfcuritatem. Sed vulgà receprû eft, fl ius facræ decimç in certa parœcia difertè con-ceftlim eis fuerit, decimam quoque noualium ipfis deberi 7 ; quia verba indefinita ad futurum parte, quoque tempus referuntur’'.Qult;)dfî longa pof- . fefsione id ius acquifierint clerici, décima no-ualium non ipfis fed curioni debetur, quoniam yrb.prad. ' in loco reccns profciftb nullam vnquam deci -mam perceperunt. Ideôque vfucaptum ab eis hoc ius verc dici non poteft lt;nbsp;Addendum amp;nbsp;il-lud eft, quanuis ci qui longa fortafsis poftefsio- tingat,c.cum ne dccimamfibiacquifluit,nominatim deci - itiM,dedtâ,

mæ noiialium ius ira tributum fucrit,vc non aliter ac décima vctere ea fruatur: conccfsioncm tarnen huiufmodidtmidiam pattern non excc-dere.ne curiones paftorcs ccclefiarum parœ-ciarumquenimisgraucntiirad quod Alexâdd-t.c.Hdtuto.dt na confticutioneplenius contineturlt;Haólenus

«. Je légitima ordinariâque décima fatis pro infti-tuto didum ell.Eftautem aliiidgenus decimï) qua idco extraordinariâ Si: indida vocarepof-fumus,quôd à pcntifice Romano prxtextubelli hoftibus noftrç rebgionis inferendi.alreriùfuc nccefsitatis extra ordinem beneficiariis indica-

■».dem. \lt. tiir'^.Hodiehancdccimamrexin Gallia benc-df Ject. CT fleianis indicerc ac imperare pro poteftate fern tii.tn ex- Jet J nec xdluni fcrc cerrius arque expedities, quant ex décmiiana ifta pecunia vedigal habetur.

Affines decimæ funt primitiæ, id eft, primi , frudus exagro fufcepri.Nam amp;nbsp;hi lege Mofaï-ca offeiriiubebantur Deo,quanuis certa non efTec définira quantitas, fed offerentium arbi-

lt;i.c.i.c{etle(l. trio dcreliôta, vt Hieronymus air '“.Itaque prs-textu Icgis diuinæ ad certam eo nomine præfta-tionern populum hodie cogi no pofle inter oin-nes conuenit.Ncc dubium eft, quin ea confue-tudo, cuius meminit Hieronymus , qux mo- i dum definierar, contraria confuctudine abro- ) gari

gari amp;nbsp;antiquari potueric Et hunc fané mo- A. J. f.i. lt;?lt; rem primitiarum ofFerêdarum videntur ab He-bræis ipfis acccpifle Romani,quos fcribit Plin.

lib. j8. deguftarc vina aut nouas fruges folitos , non fuifle, priufquam faccrdotcs primitias li-baflent,

Oblationes dicunturquxcunquc apiis fidc-libiifque Chriftianis ofFeruntur Deo amp;nbsp;Eccle-fiæ , nue res foil, fiue mobiles fint. Nec refert.

an legentur teftamentOj an aliter donentut“.Et hocvocabulovfiiseft Vlpian.c.c. tit. de donat. “/'Squot;' ”

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ttones.c. den

inter ■vii-Sc vxo.yctcics orrerumenta vocabant, authüteFefto.Verum hæc inualuit confuetudo !nc. caufa. c. loquendijVt oblationes fpecialicer dicantur,quç '»ter, de altari ofFerunturinfacra liturgia, quam vulgus mifiam, luftinianus nofter àylainçoineofjuJilutap-pellat^.Huiiifque oblationis,quæ apud vetcrcs i,c.omn^°de vfitata fuitjTheodor.meminit “quot;.Sc nos fuprà alu confec.difl. i. quidattigimuslib.2. Ethæ omnes oblationes, c.lib.^.ecdeß ficut amp;nbsp;décima, de qua iam diximus, inter res facras fpiritaléfque numerantur : adeo vt clerici jôfel 'c.fan-tantùm,noi^etiam laïci,eas capiant Cùm au- aoriim.c,-vlt, tem in bonis ac reditibus rccenfeantur eius Ec- lo.ç.i.

clefiæ cui ofFeruntur, meritodicendum cft eas e.Pdfiorine. ad eius Ecclefiæ redorera gubernatorémque pertinere“.

De dianUtquit difinbutiones quotidtana dp-pelldntur,i^ curhocgenitf erogdtionis ad-inuentum fit.

Canonicorum beneficia ac præbenda dua-bus ex rébus ferè conftant. Nam in guibus ec~ clefiis eft præbcndorum diftinélio.certa prædu ac poiTeCsiones obtinentfinguli,quas fie in po-teftatcfuahabentjVt reditumab alio quopiarn accipere necede eisnonfit. Frudus autem hu-iufmodifibi acquirunt,fi præfèntes fint in ci-uitatc,quanuis in remplo quotidie non pfallant, aut pfalientibus non afsiftant. Nam qma cano-nicorum collegium velut quidam fenatus eft Ecclefiæ,vtdiximuslib.i. permultafuntadeo-rum munus pertinentia , quibus cxæqucndis Ecclefiæ non minus , imo verb magis prodeflè pofTunt. Hoc enimpfallédi munus quanuisnc-gligendum non fic,tamcn olim infenorum tan-tummodo clericorum fuit, nec inter præcipua, ac magis Ecclefiæ ncceflaria habitum cft.Qiioâ amp;nbsp;fuprà admonuimus lib. i. Præter cas poflef-fioncs qui pfallunt in templo ,aut facris can-tionibus intcrfunt,quanuis plcrunquc in collegium canonicorum cooptati non fint.hiin fingulosdies,arqueadeo borasft^em recipe-re folét,ac vtluti quafdâ fporrulas, quibus à manu vulgo nomen inditum eft,quód tantum præ-Vr*”’ - ftntiin manu tradâtut'î.Suntqui diftnbutiones d'S’ quotidianas appcllét non ineptè. Ego à Latinis Diaria propriè vocari fcio.Qua voce luftinianû noftrum.

AC BENEFICIÏS LT B. VIT. 141 noftri'bquanuis Græcèfcribentem vfum fuiC fe compcrimus. Verba eius hæc funtde diaco-nillaloquentis, quæ cum fufpcfto aliquo viro habitat: «^4 rovrn ù;ripeiirai 5Tji£|«i, tîîs îicjiÀHiriaç'iKÎis i^npitri'as iffùiTâv 'iStuiv J^iapiav àamp;iyrpiiijuivu, ci TrapaMôsreai, Sic. Vidctur aurem hoc crogationis genus ideo excogiratum cfle, vt cùm à benefi-ciariis vulgo contemneretur pfallendi aut facris adîftendi munus, quafi proprium ipforum non eflet/pe huius dianomes amp;nbsp;mercedis illedi, id munus ampleûercntnr Nam iis tantum qui facris interfunt hæ (portulæ diftribuuntur: non a-liis,niG forte cos exeufet valctudo, amp;c‘. Et hoc i quidem adeo verum eft^vt de eo qui ob Theolo-giæ ftudium abeft, conftitutum fit^ huiuimodi fportulas cum non confequi,quanuis cæteros ;^(Ç. frudus lucretur Fauor enim ftudij hoc tâtùm l. c. licet, de cfficitjVt abfens pro præiente habeatur.conftât- fraben. c.fu^ que ad confequendahæc diariapræfentiam non lufficerc,nifi facris cantionibus prccationibuf- ‘ quequis afl'iftat.Nam 6r alias quæ de frudibus amp;nbsp;obucntionibusbencficij conftituuntur,vclu-ti de foluéda beneficiorum décima, de hac dia-nomeintelhgi non folent. Quanuis enim fru-fl:us aut reditus non maledici polTit munus m. eura.'Ba, tarnen illud pfallendi, adempto præmio facilè tit.de deferereturàcanonrpiSjCæteiifqueEcclefiæ be-neficiariis,quibus ea minutatim diftribuuntur, vt fpe quæftus id faciant, ad quod efficiendum ideo cogi poife non videntur.quia fecûdum ve

h.ibuit rationem Bonifacius odlauus, vc ex eins ».d.eurd.de conftitutione apparct ”. Vnde fit, vt quod in deci. compcnfationem miniftcrij illius antiquioris ac præcipui datur canonico/amctfi forte in fingu-

îas hcbdomadas,méfcs,aut dies diftribui foleat, tarnenappcllationc Diariorum minime hîccó-„ tineatur. Nam interdum canonici nullam cer-e.extrtt.poftu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ -n • r r- '

l4lli,Cr ex- tam poflelsionem pro mmiftcno iuo alsignati treicumnon- habcnt.fcdàdiuiforc aliquofrumcntum autvi' nuUayijpr^;- num ftato tempore ipfis diftribuitur. Sed amp;nbsp;pines quoquc dantur eifdem illis nó omnino dii-fimilcs,qui à iuris ciuilisauthonbus panes ciui-les dicuntur.Eaquecibaria licetcantionibusfa-cris non afilftenrcs,capiunt’. lis autem quimU' nus fuum omnino negligunt,amp; fine iufta caufi abfunt.nulli omnino fruólus debcntur/’,nificó'

tit.de ann. §. ’volnitjin Vfr-hofruSib.f^ tit.ejiio temp. ^Hifij.deb. §. iubet, iverb. dijiribuliSes, Oldr4.cnti-18.

p.c.cumtUle-ßus, de tier, non re fid.

g.c.ium omhei de confi-tiitio.

Iura epifcopalia quidam ita defcribunt, vt partim ad legem iurifdidionis,partim ad legem 4.glof.c. dite- diœcefanam pertinereea dicatQuam diftin-. de ojf. (fiionem Panor. vt ineptam,amp; nulla rationc aii' tboritatcuc nixam improbat Nobis aurem ' propofitum non eft, quicquid ad epifcopi mu-nus fpedat hîc cxcqui, quod cæteri fuß cxpli-

AC BîNîFÎÇIIS lib. VII. 14i cant.fub tir. de ofFic.ord. amp;nbsp;à nobis non indili-gentcrtradatum clHib.i. De reditu amp;nbsp;prouen-tu illo tantum hïc diflcrimus, qui ex cpifcopio pcrcipitur,præter ingentcs pofl'eisiones amp;nbsp;lati-fundia,qux vulgó bona téporalia vocant. Poft-qua enim reditus Ecclcfiæ, qui antiquitùs erant con-imunes,amp; ab epifcopo diftribuebantur, di-uifi funt,amp; fingulis minifteriis attributif quéad-modum à nobis didum efl: lib.a.epifcopis fingu lis vcóHgalquodda ab inferioribus ccclefiispé-dicœptum eft. Huiufmodi imprimis illud eft, quod in fynodo à fmgulis curionibus , amp;nbsp;infe -riorum ccclefiarum gubernatoribus cxigunt. Nara duosfolidos finguli epifcopo dare iubcn-tur Guius muneris vacationem habcnt mo- d.c.i.c.illud, naftcria,vtconcilioToletano conftitutumeft'. Diciturquehoc iusvulgo cathedraticum, quod cathedrx,id efthonori epifcopali debcatur.Ca- center lo. thedra enim in iure potificio pro honore ac mu-^.5. nere epifcopali fxpc accipitur A propterca quod /'.c. non ante, olim epifcopi,quoru munus proprium ac prxci- ^-p^ciiit. c.fi puum eft docere fedentes in folio amp;nbsp;cathedra 5quot;'^ docebant \ Ac quotiesepifeopus aliquis batur,collocari in co folio atque throno folcbat, te.de ojf.ord. veluti poflefsionis cuiufda apprehendendx gra- fc- En/eb. lib. tia. Hine cnthroniafticum à luftiniano dnftum 7-f^cle[.c.i^. eft \ honorarium illud , quod cpifeogi munus fuumaufpicantes Ecclcfiæ largiebantur. Hine ctiam didx funt cathédrales Ecclcfiæ,vt à exte- l.c. venerahi-

II. Cùm epifcopus aut archicpifcopus pro-uinciæ vel dioscefeos fuç ecclefias amp;c monaftc-riafolenni morcinfpicit,earum ecclcfiarum vel monaftcriorum præfedi hofpitio cum recipere, yi(3:ùniquc ei præberecoguntur’”. Ethæceftil-ord ^ottit° de bofpitalitas,quä noftræ religionis antefigna-cenflb.e. cum ni tantopere nobis commédaruntquot;. Cuius fot-exoKcij,de ma amp;nbsp;ratio quibufdam canonibus atqucconfti-fr.tjcnpt. nbsp;nbsp;tutionibus prxfcripta eft Hoc autem munus

lo. 'ç. 1. c. 1. ptocurantjid eft curant, alunt ac tuentur : ficut amp;nbsp;fequen.de ^ueri dicuntur procurari ànutricibus, amp;nbsp;eqiius cenjîb.inÉ. a domino apud Plautum,amp; alios authores La-tinos,qui propriè ac emendate locuti funt.

111. Qmdrans illius clccimç,de qua paulo ante diximuSjdebetur epifcopo , amp;nbsp;corum præte-, rcà quæ à morcuis tcftamento rclida funt eccle-f.d.c.conque fiis inferiotibus f.

rente, c. de ^uart4. de fr^efcrip. c. offe^ e. re-de te-

P“-.

IIII. Indiciturab epifcopis nonnunquain extraordinaria collatio,fi ncccffiras vrgcat.-vt puta fi ære alieno grauata fit Ecclefia,fi ad lyno-dum generalem proficifcendum fit,amp;c î. Alias omnis indidio prohibeturSed hæc collatio, q d.c. conque de qua loquimur,non videtur olim pro potefta-

At «kV V\« lliiMvllwlllLXlVl VkzlliUvULlXVjVL iltllJv dllkzlkl* apoHolMs.de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f . e r t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

cenfib. prccibus enim ac lualionibus earn impetrabanc r.c. quit co- epifcopijHon tanquam dominantes,amp;c. vtPe-^nouimus.iQ ttus ait.Ptoindc hoc munus ànrirUsxâpirci noms habet, quafi chariftcrium quoddam fpote obla-apo] 0 US. potius, quam vcdigal vi cxtortum ac ex-ptclTum

Vctantcanoncsnon folùm antiqui,fcd Sc rcccntiorcs quoque,ne pro miniftrandis (acra-nrentis pretium exigacur Sanólifsima ctenim a. c. cum In tes fvc dc iunfprudentia Vlpia. fcribit) prccio Ectleßa , Je nuinmario æftimanda dehoneftandâquc non^7“'j clt\ Ac valdcimprobatur eorummos qui pro confecratione bafilicarum, aut pro monaftica profcfsione pccuniam ab inuitis extorquent^, f. flacuît. Nee cos minus deteftantur canones, qui pro fè- c. nnim pia. peliédis intemplo vel cœmetcrio cadaueribus, * autcxequiis pecuniam cfflagitanr Earum ra-mcnrcrum nomme afponte hberaliterque ot-ferentibus pecunia, aut rem aliam accipi cano- Jfjfpua. nes nó prohibent'. Quxdaenimhoneftèacci- e. d.c.qiießa^ piuntur,vcl authorc Vlpia. quç inhoniftè peti'i-fi tut A Qmanuis autem prohuiulmodi rebus ni-hil cxigere licear, fed abfquc pretio, atque adeö cautione vlla præftari debcant,tamcn vulgó rc-ceptum eftjfiquideo nomine vitro ofFerri con-fueuerit.vttalisconfuctudovcluti pia Sc hone-ftaobferucturjad eamquc obfcruandam autho-ritatc fuperioris antiftitis ctiam inuiti adigatut: fed fufcepto iam facramcnto, aut fcpulto cada-uerc, Scc.nc alioquin cas res quifquara inercari

vidcatur. Proinde facrifici noftri temporis, qfd certain Ecclefiain nullam regunt, poftquain ù-crum peregerint J fi confiieta merces ipfis non præbcatur, epifeopum adiré lolent, pofiulantcs non quidem apertè, vt fibi pretium numcrcrur, fed vt laudabilis confuetudo obfêruetur, ScC. Quo cafu epifeopus in laïcos etiam hominesiu-rifdiôtionem exercer. Hoc aurem genus expif-candæ pecuniæjquod à veteribus canonibus, Si inaioruminftitutis valdealicnume(l,cx Inno-apol^o centij III. conftitutione manauit-f. Cuius ta-Iic4,-dcfimo. men longe alius videturfenfiisefie, vtpleriquc iuris pontificij doôtores annotauerunt. Sed « àulviiiv. hîe mouere nobis confilmm non eft.

c.4foßolic4 Certi iuris efl; beneficia ccclcfiaftica . .... . °, depraken.c. tionis aut propinquitatis lurc cuiquam non de-ddhlt;tc de de- ferri *. Nam fine vfum habere eos dixerimus/i-ri- ne vfumfruólum,dubium non eft, quin illud ins rnorteiplorum extinguaturDe fruólibus an-fmii' ‘perccptis quæftio rraólata eft, amp;nbsp;có-ftatex iisquæ lib. 2. difleruimus . ad hæredcs legitimos nó rranfircj cùin vfuario magis quàni vfufruóluario beneficiarius comparandus fit. reidtü^de 'te' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui in demortui locu fuffcótus fuerit,

ßd.c. -v/f. Jf «q’-iafidifpenfatoradminiftratorquccos capict?. eff.ord.in6. Sed moribus comparatuin cftj vt beneficiarij pet-

t r ■■ r er t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/• er dildf.l.ffur.

hcneßcijtejlamentolegdrepoßit. Cdp.^. yifiiff. I. qui feit, de vfur, Antiochcno concilioftatutum cft.vt cpifco-

po fucccflbrcm fibi conftituere no liccat\ Quo in tarnen concilio non prohibeturaliquem nomi- yerb.acquiß. nare,quem fibi fucceflbrern optct*'. Id enim à toi, plcrifquefanóliffimisvirisfaéfumeft, cuiufmo- p di funt Petrus,Athanafius, Auguftinus,de qui-buspofteadicemus ,lib. 8. Sed talem nomina- e.^c^apoßuU. tionem fynodusvnltirritam efTe, nifi epifcopo- ei,s.q.i. rum amp;nbsp;cicricorum luffragiu poftea acceflerit c.plcrifque Ac huius prohibitionis rationem docet Hie -ronymus in cpiftola Pauli ad TitumjCuius verba Gratianus in Rhapfodia fua refcrt'. Quod ad fruftus attinet, animaduertendum eft, iure ’’ pontificio non pcrmitti bcneficiariis eos tefta-mcnto cuiquam legate , ac ne res quidem a-lias ex facultatibus Ecclefiæ, ant contemplatio-neeiufdem acquifitas ƒ Q^od eft accipiedum, ƒ.

nifi forte in paupercs elccraofynam conferre ve- cumin lint .-qua tarnen in re modus feruari debet s.

Quanuis enim adminiftratorreturn ecclefiafti- ^.d’.c.4dh^c. carum polfic arbitrio fuo pauperibus largiri, h. ar?. I. vi. quæ vcrè pauperum funt, vt diximus librofe- uuspquidln cundojtamen fraudis vitâdç caufadiberalegadiA‘*“‘^-f*tro. facultas non eft ci cocefta *. Quæ veto ad bene-

ficiarium pcrueniunt ex amicorum liberalitatêi puta,aut artificio aliquo,amp;c.ncc propter EccU' i.c.quU nos- fiam acquiruntutjde hisreftari poreft Verùw c.relatum, de hæc moribus noftris fcrè antiquata funt,permit' titurque beneficiariis de friiäibus bencficij bifquc huiufmodi rebus arbitratu fuo teftari h lil. a€antktt, 1

tos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^bus ex cdußs rerum eccleßaßicarum aliendtio

non Agathenßf eoncilij ad eandem rem pertinent, qui yulgo male intelletïus ma^am iudiciorum yarietatem peperit. Cap.^.

' Rerum ccclefiafticarum alienatio canoni-busprohibitaeft,neccaru modoquæ facrx ha-bcntut,amp; hominum commercio excmptæ, cu-iufmodi fuut çdes ipfa, ius decimæ, va(a conft' Crata, amp;c. fed prædiorum ctiam ac poflèbionUj a. antb.de quæ bona tethporalia vulgo appellantur Non won4'ic.Cr enimbcncficiarius harum rcrum dominus eftgt; auth. de aae. jyj ytendi folummodo habet, caque prohiN' ^lli^dereb aÜenationis ad monafteria,xcnodochia,nO' eed. nonaliè. focomia, amp;nbsp;alia hüiufmodi pia loca pcrtinet*-b.auth. de Sodalitia tamcn amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quas vulgö confo-

non dite rcrnitates appellamus,hïc non comprehendi re-Baldus ccfuit,quöd profanç föcietatesfint'lt; c.Balid'dst- Nam Si. regiis conftitutionibus cä Comi BaC' th.hocius. chique conucnticula vt perniciofa Rcipub.om-nino

AC B ENE FICUS LT B, VII. 145 ninointerdiólafunt. Alienationis autcm appel- 'IJ-i. C. de Ucionc continetur vcndino,donatio, permuta-tio,ernphyteufis,hypotheca, amp;nbsp;cxtera id genus alicnd, negotia,quibus aut dominium, autaliquod ius ttonls,inaii-proximum amp;nbsp;affine dominio transfertur'^. Sed He ncna-etfi quis ad longum tempus locaucrir, id eft, vt vulgó intcrpretamur,decem annoriim, alienate ’'quot;qi,. j is dicitur.quia hoe genere locationis quafi do- rch.calè. nott minium quoddamtransfcrturinconduvforein, «lie.-vbi not. adeö vtei in rem adio compctat'. Qiiibuldâ l-t.dejufer-tamenex caufisrcrum ecclefiafticarum aliéna-.• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-fr 1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P Kzlof-iim ït,

tio permittitur J i. fi xs ahenum vrgeat.nec pol- i/p^nor. fitexfrudfibus fatisfieri^. Namamp; eandem ob d.c.nnll!. caufam prxdia minorum,qui fub tutcla vcl cu- g- “»‘h. hoc ra flint,diftrahere licet'’.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rfô.fCfZe. non

in rebus Ecclefixprotanis maxime locum ha- aliening bent. Sed amp;nbsp;facra quoque vafa, amp;nbsp;alixreshu- n.lßtncimHs, iufmodi nonnunquam alienantur Item de- cr amh.feq. cimaquæ inter res facras acfpiritales vulgo ha- C. de/ncro, betur Hoc amplius, Ecclefia aliqua tota in-

hc.paßoraHs tcrdualienari poteft?. Quanuis autéex iiscatt-tit.dehh^qu ^licnatîo concefla fit, tarnen ne vtilitaris ali-ƒ• À pro’ll ' ciiius prætextu temerè amp;nbsp;in perniciê Ecclefiac a-cle.fivno, de lienatio fiatjConftitutus eft certus ordo certâque reb. ecd. non forma iure einili amp;nbsp;pontificio, quam in buiuf-“^‘onth d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alienationc feruari oporteat î. Sed Icgi-

emph ciullibus alligarifenon patiuntur vinecclc-fiàftici, amp;nbsp;pontificios canones deearc editos tantùm recipit confuetudo, per quam dubium cii non eft, quin folennitas mutari pofsif. Quate ««yâ , de re formam canonibus præfcriptam, quæ vfu recc-‘quot;‘i- pta eft, hîc explicari fufficiet. Forma igitur iuris pontificij hæc eft,vt alienacionem antccedat di-ligensrralt;ftatus,amp; communis deliberano cleri, id eft collegarû,qui canonici dicijntur,fi Eccle-fia taie collegium habeat:deinde omnium con-fenfus, auteertè maioris partis,acprætercàfub-feriptio adhibeatur; quibus omnibus fupepo-cept?”ne^d^c' ^ntiftitis authoritas accedat Ac cùm de dudum.'c i. ' antiftite quæritur, locus in quo eft alienans Ec-dehirq.ßimt clefia, non in quo res quæalienaturfica eft,fpe-àpr.tld. danduseftevidetur, quanuis aliqui contra fen-vJ.aKfkfcof K, tametfi licitationem, fubhaftatio-'îc^d dtith hoc ^émquefolennem iusciuilerequirat, tarnen id ’ nbsp;nbsp;’ canonibus ecclefiafticis nufquam expreflumre-

a.c.quod qui- peritur*. Sed quæritur, an vt valeat alienatio bufddmdefi- pretium in rem Ëcclefiæ verfum elTc oporteat? *dquot;‘uh‘h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videndaeftPanormitanidiftindio'.

i«/ nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;didis confequitur alienationcm rcruffl

currant. Vnum eft, vt ob iuftam legirimamquc caufam fiat:akcrum,vt Ordo prçfcriptus iure pó-tificio accuratè obferuetur.Qüód fi aliter fuerit alienata res,ea cüfh fructibus vindicari ac repc-tipoterit Sed lorigi temporis prçfcriptionele- kc.nonlicedt lt;ftè fetuebicurpoftefibr,fi bonâ fidem habeat*’.

Quod tempus à morte tantùm bénéficiai:ij qui alienauit currere incipitjVt concilio Toletaho cautum eft“^. Excipiunturfariè aliquot cafus,in pr^ßr.GuiJ. quibus illc folennis ordo non requiritur. pu

Primus eft cùm res ecclefiaftica tirulo dien-telæ,velemphyteufeos concedi folitaeft. Poteft Ti-cnim more confucto ab antiftite dari, quanuis forma canonibùspræfcripta minime obferuet'. S’

6. §. Toletanôquc confiât *• Itaque cùm necefsitas ncce/iiM, O. itavrgetjVtepifcoporumcoquentus commode n”*'* pofsit expcôlari,permittit fynodus Agathe-17. fis fine ipforum confilio non quaflibet terras î-4. acpofTeflioncs diflrahcre, fed exiguas tantum, amp;nbsp;quænon magnum Ecclefiæ frudum afferût. Qua in re clcncorum fine canonicorû qui prx-fentes funt, tradatus atquc confilium minime negligendum elle videtur ; Sc qui nobis aduer-fanrur nulla fatis firma ratione fuam compro-bantopinionem.Qiipdenim dicitur negotium cum pupillo contradum fine tutoris authorita-rc valere,fi id expédiât pupillo, fie accipiendum cil,cùm pupillus aliquid fibi llipulatur : id cnim i 1. Heque. C. ipfi damnofiim efie non potell Et quod lu-decontr. f}ip. flinian.ait, pupillum pofic conditionem fuam fiicere hune habet fenfum , pupillu e u^atHt. vt,lifer id negotium contrahere, ex quo nullum ci damnum contingere potefl, quódque feruari defiderat, cuiufinodi eft llipulatioqua fibi ac-quiric.Itaque hxreditatem inunliteradit, quan-m.1. obligdrl, uis lucrofa fitquiahçreditatisaditiono fem-deMth.tut. per vrilis eft Similiter alienatio prxdiorum pu-$. n(^w. In- pilljrium,quæ inutilis plcrunque ac pcrniciofa eft pupillis,abfquc dccreto prætons amp;nbsp;caufç co-gnitione omnino prohibetur. Nam tametfi in rem minorisaliquando prædia alienentur fine decrcto,tamenld perquam ncceftarium eft,nc alias exemplum pupillis noccat,cuius hïc maxime habewr ratio.Idem cnim hïc vercmur,quod

Auguftus quondam in militari difciplina; cuius verba apudMacrum hçcfunt,tic.dercmilic Et- „ fl fcio fabrilibus opcris exercen milites non elTc „ alienum, vercor tarnen fi quicquam permifero, „ quod in vfum meum aut tuum natjiie modus in ,, care non adhibeatur, qui mihi fit tolcrandus”. nJ Siccnim multaiurctum ciuilijtiim pontificio pafsim conftituta rcpcriuntur, quæ in fpeciem iniqua funt, fi quis ad priuati cuiufque vtilita-tem refpiciat, fed in vniuerfiim ea profunt amp;nbsp;publice vtiliaefle credimtur. Habet aliquid ex iniquo omne magnum exemplum (vt Cafsius apud Taciturn aitj quod contra fingulos vtilita-tepublica rependitur. Illudfane inficiari nolo, fl Ecclefia non conqueratur, quia fc læfam for-tafsis non cxiftimat,valere contraótum, in quo folennia dcfucrunf.idquc minorum cxemplo ’. oJ »on eo mi Vcriim aduerfarius prætextu omifiæ folennita-tis,ab eo contraólu recedere inuita Ecclefia non poterit, aut earn nolentemad contradhum ob-feruandum cogerc/quot;. Atque ita ctiam accipipo- juod fa. tcft,quod fupradiximus , miiiorcm pofle con-, ditionem fuam mcliorem facerc ?. Quod au-“'^ tem obiiciunt nónulli ex Vlpiani ad D. Marei deautho.tut. orationem interpretatione, quanquam fubdifft-cile à plerifque exiftimatur,timen facile nifi fal-lor,dilui potcftjfi quis verba amp;nbsp;mentem autho-ris,id eft, D.Marei,expendat. Sc quid inter cius orationem de alimcntis,amp; orationem D. Scuc-ridc rebus pupillaribus interfit, paulodili gen-

tius confiderct. Non enim D. Marcus rranfa-âionem de alimentis fine dccrcto faólam fitn-pliciter irritam efTe vult,fed fi ira trâfaôiiim fue-ric, vt rcprxfcntatam pecuniam alimentarius confinnat: vnde Vlpianus verba orationis inter-» pretans ica difièrit. Si tranfadlio fie fueric fa-jj da, vtfemelnumereturac reprçfentetur quod » teftaror particulatimalimentorum nomineprç-» ftari voluit, dccrcto prçroris tune opus eft,quod 5j caufa tantum cognita interponitur. Sin autem » aliter tranfadum fuerk, vt puta, vtidquodin gt;} fingulps annoscrat alicui relidum, confeque-returperfingulos menfcs,amp;c.huiufmoditranf-ij adionemD. Marcus non improbat, quafidc-» cretum in ea fit nccefiarium. Alia caufa cft alie-nationis prædiorum pupillarium à D. Seiiero rJ.iJirrfk prohibica; quia fimpliciter prohibitaeft quo-cunque modo fiat, ficuc amp;nbsp;rerum eccleliafti-carum alienatio,de quahîcdifTerimus.Ethzc noftra fententia eft de quatftionc vulgo agita-ta,qua: adeo controucrlà eft in foro,vt iudi-cia curiæ cenrenaria: contraria cxtent,ncc intet clafl'es feu decurias iudicum adhuc conuenire potucrit. Qui contra fentiunt, æquitatem fot-taffîs aliquam nobis opponent, amp;nbsp;fimul- cccle-fiafticorum hominum auaritiam, quorum opes minuimagisquàmaugeri publicè expédiât,vt libro fecundo admonuimus. An huiufmodirationes iudicem mouerc debeant, viderint a-Ijj. Ego certp meam fententijun ita feripto iure

AC BENEFICIIS LIB. VIT. 148 tueor,vt cumiis qui euidentiæquicate vel vtili-tate nitentur, pertinacius contendere nolim. Cùm igitur hæc ita fe habeant,quæri poteft,fi in tabulis nulla folennitatis in alienando feruatæ mentio fiat, an ob diuturnitatem temporis in-teruenifTe præfumaturî Et varise iuris doótorum opiniones reperiûtur, quas ex corum cominen-tariis edifeere licctA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.not.in l./à:

Inter iura atque commoda beneficiariorum illud non minimum eft,quod tametfi bonis fru-antur Ecclefiæ.tamen ad munera fubeunda non compelluntur. Quorum autem munerum va-cationcm habeant,nunc traólandum eft.Et imprimis munera perfonalia non fubeunt, ne auo-centura funótione minifterióquc fuo Perfo- lt;gt;. l.generali-naliahic vocamusquæoperaac induftria exer- ^^r.c.deepi-centur abfquc fumptu amp;nbsp;diminutionc patrimo-■^^‘’ƒƒ’quot;^'^j^ nij *. De patrimonialibus paulo difficilior eft dernunerib.' quæftio.i. quae fumptum poftulant.amp;damno adminiftrantis expediutur abfque vlla opera aut labored. Et animaduertendum eft haec munera (. d. 1. duplicia efle.Qmcdam enim imponutur poflef- v/t. fionibus ip fis ac prçdiis, nulla perfonarum à quibus pofsidentur, babita rationc. Alia impo-nuntur perfonisjoon rebus, quanuis aliquando in huiufmodi impofitione modus facultatum

fpedetur.Idcoquemixtamunera à quibufdam, contra morem loquédi veterum, dicunturlt; ho Rur(ushorummunerum,quædamordinarialc-gitimâquefuntjVtportoria; quædam iiagogica, ^ba id genus in Galba noftra, qiix canonis appellatione fignificantur. Alia extra ordinem indicuntur principum aut magiftra-tuum arbitrio, cùm nulla fint lege conftiriita, nee certain præftationem habeant Sed vt ad

mn. fubliciZ- fedordmaiiisvantùm,qua; amp;nbsp;canoni-c. ca dicuntur. Stataenim illatribura atque vcâi“ nerui Reipub.dicunturab Vlpiano^, quot;fiio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine illis publicû ftatum tucri non liceat,

iledeamo. nem indicuntur arbirno pnndpum.ca fubirc non coguntur Ecclefix, nifi ob caidam valde neccflàriam Reipublicæ indicanrur, vt mox i.l.iubemns. dicemiis Ncc vlla diftinótio cft in iure ci-Z. neminem, uili inter ea mimera quç præd'iis, amp;nbsp;ea qus C. tZf/dcro/perfonis indida fimt . Omnibus fiquidem muneribus legitimis atque ordinariis obnoxis funt Ecclefix. Iraque eins collationis , quain taleara hodie appellamus, fi ius ciiiilc rcfpicias, vacationem vix habent. Nam etiî ohm exrra-ordinarium munus ciïcc , ac proue belli nc-ceisitas flagirabat, ad tempus indici folitum: tarnen edidtis regtisad ordinafiam prçftationé çcdadûcft.ld quod àprifeisetia unpcratoribus

Romanis fadiim fuifTe in legibus ipforum co-perimus^ Nec fans perfpicio quemadmodum iuri ciuili diuinum lus hic aduerfetur . Nam Chnftus Cæfari tributum pcndi non folùm prç-ccpitjdicenSjReddite Cxfari,amp;c. fed ipfe ctiam cum fuis apoftolis illud exoluit, tametfi ex regia ftirpe orcus efleendeoquetributis obnoxius non ed'e videretur 0. Idque veteres ecclefiafli- 0 Ma«o.i7. ci fetiptores ad vnum fatentur, ex quibus non pauca in fuam Rhapfodiam Gratianus retulit

At hodie viri ecclefiaftici contendunt, pri- tribu.. miim feillis muneribus non fubiici, quæ per-fonis indicunturmagisquam poflefsionibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

quia iure pontificio, quo nunc vtimur jprin- n.l.nfcnpto, ceps in perfonas ecclefiafticas nullum impe- demunc. amp;nbsp;rium, nullamque poteftatem habet. Deinde fi quæ prædia antiquitùs libéra atquc immunia pofsideant J in eatanquamDco confecrata Sc orc.nnüi lue-dicata nihil iuris principem habere aiunt Ex quo coiilequens eft, ad earn folùm tributionem eosteneri, adquam oblata erant prædia ante- tores depubU quamadipfos peruenirentA Et extant Bonifa- fd.gt;iof.Panor ci; oélauii côftitutiones î.quibus nô ab extraor-

' x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y r nus.detm.ee

dinariis tantum muneribuSjquod ïam ante lan-citum fuerat ’’j verùm à quibufeunque etiam ç. c. clericls, tributionibus perfonas ecclefiafticas eximit;fed (iei/w.c.-c. ;« itavtcaufam nullam ,quamlibetiuftam ac ne- «.f.çKanjwd ceftariam, cxcipiat. Sed amp;nbsp;illud quoqi adiieit, vt ne volentibus quidem clericis Ro. pontificc ^us.c.aduer-inconfulto pecuniam conferreliceat, Nec mi- fus, de im.ee.

rum eft ab infolcnti hominc,impotentifque ani-mi, qualem defcribunt Bonifacium hiftorici, conftitutionem adeo iniuftam, amp;: ab omni 2-guitare abhorrcntcm emanaiTe. Ncc eo hæc di-ço guod Ecclefiæ ccclefiafticarùmquepcrfona-rum priuilegiis amp;nbsp;vacationibus impenfè non faueam,quasfapientifsitniquiquc vetcrum magno femper fauoie ac libcralitate profecuti funr. Ac vt à noftris incipiam, Druides qui facerdo-tes quondam fueruntin Gallia,authore Cæfarc in Comment.tributa vnà cum reliquis non pen-debant , militiæque vacationem , amp;nbsp;omnium rerum babebât immunitatem.Reges Ægyptio-rumquintam partem annul prouentus capcre folitifunt, prærcrquam ex prædiis facerdotum e.ArtaxcrxesPerfarumrcxin fàcris bibliis fcri-bitEfdræjUè vllum imperet tributum faccrdo-tibus TT.Sed fi præfraélc ac fine cxceptionc vlla velint clerici vacatione iftaquam obtinucrunt à principibus vti,aut abuti potius,nihil profcólo erit inhumanius, nihil ab inftituto facerdotis Chrilliani alienius. Ac poterit eis merito obiici, quod Diocletianus imperator nefcio cui philo-lopho vacationem munerum pofcenti refpon-dit : Profefsio amp;nbsp;delÿdcrium tuum inter fe di-fcrcpant. Namcùm philofophum te efic pro-ƒ l.profffsto, ponas.vincerisauaritiaamp;rapacitate ƒ Imprimis demu.pdtr. enim æquum eft, vt ftatum legitimumquc ve-étigal J quod canonem vocamus fine recufatio-nc dues omnes Reipublicæ, fine principi pendant,

dantjcùm legibus inftitutiis fit,tanquam ad flatus publici tutclam necefTarius. Deinde fi quid extra ordinern indicatur ob graue immincns pcricukim Reip.cui aliter obfifti non pofsitjaut ob aliam huic non difsimilcm caufam, ratio po-ftulatjVt cius oneris partem ferant ecclefiaftici « viri,quanuis extraordinarium munusfit.Nam idcoeximuntur ab extraordinariis muneribus, quód abfque magna necefsitate fæpcnumero pro arbitrio principum aut libidine potius indi-cantur,quibus ad Reipublicæ procurationem amp;nbsp;confcruationem rnaiellatis fux canon,amp; or-dinaria péfitatio creditor fufficcre. Tolerabilius çnim vifum eft,eam cxaiRionem quæ vitari om-nino non poteft, in protanos homines, quam in Ecclefiâ,ecclefiafticâ('que perfonas deriuari. Fit tarnennonnunquâjVtecclcfiafticos viros horn munerum participes efTcomnino oporteat.Id-quecxcmplisexiurcciuilipetitis facile ollcndi poteft,vt puta,fi expeditionis tempore plauftris, mancipiis,autaliis huiufmodi angariis vel pa- c.Jf fterof. rangariis opus fit '^,fi ob annuam embolam, rcd.l.nullus. vtait Theodofius , nauis fit neceflaria’, eu, lus verbi interpretatio ex nouella luftiniani e sfy J^nfioirltûv petenda cft . Huius cnim fignificationem amp;nbsp;proprictatem conftitutio-C Je/dcr.«-nis Theodofianæ interprétés non percepe - dir/ tunt. Item fi in refeélionem itincrum aut pon- , tium fumptus faciendus fit,non exeufari défias cSftitutiim cft*. Sedhoc muuus vidqJu^yif,^ƒ

inter ordinaria amp;nbsp;canonica referendum effc, de portoriis, quæ eo nomine cxigi folent, acci-pienda conftitutio . Ac vt fummatim omnù compledlar ( nam omnia figillatim enumerari non pofTunt) quoties flagitat necefsitas, princi-pi licet ccclcfiadicas facultates impédcrc.QuoJ y 4-^- Ezcchias rex pius feciffe Icgitur Si cniw paupcribus captiuis 8c calamitofis hominibus crogantur Ecclefix opes, cur ad eas calamita-a.c.duru.11. tesvitandas depellcndafquenon infumenturquot;?

Et fatis perfpicuum efl: ex his quæ traólauinius libro primo, diftributionem earum facultafun h.c.fihts^ie. adprincipis curam aliquando pertinerc

plura ? circunfcrtur Bonifacij, cuius paulo ante meminimus, diploma ,quo tcftatur ac déclarât conftitucionibus à fe prifis editis adcraptaffl non efle facultacem regi Francorum pecunis collationcm ecclefiafticis pcrfonis imperan-di, vel infcio Romano pontifice , quoties pro aris amp;nbsp;focis pugnandum ent, idquc ad patrix e.]!^deFeral, dcfenfioncm neceflarium videbirur e. Eodcin

* pertinetquod Gregorius nonusab excubiis murorum ciultatliquecuftodia neminem prs-f.f.'i. dcim. textu ccclcfiaftici minifterij excufari præcepit

cum ramen id munus perfonale fit, amp;nbsp;à propria fundione clericosauocct,quod multo magis admittendum eft in patrimonialibus muneri-bus quæ opcram nullam requirunt, fed faculta-tum, quibus Ecclefiæ fupra modum abundant, crogationcm. Nara ßc Ecclefiæ ccclefiaftico -rûmquc

fiimquc hominiimvtilitas id maxime poftular, ne alioqui perforari finant nauem, in qua ip(i nailigant.Neeobftatnoftræ fcntentia: Federici 11, conftitucio, quae cum hac exceptione intel-ligcnda Er certo certius eft Honorium d.auth.ittnt III. cam conftitutioncm à Federico exprefsif- ”gt;dl‘t.C.dee-fcjquo die cum diademate imperatorio infi-gniuit. Idque accidit fexto póft anno quam imperator leiftus fuit Federicus. Tantocnim tempore dilata eft coronatiojquam innocentius ci iain inde ab initio negaucrat.Nolim autem exi-ftimet quifquam,mc 11s libentcr patrocinari qui iure fuo ac poteftate hîc abutuntur , amp;nbsp;publicx necefsitatis obtentu ecclefiasleuiplerunqucde caufa grauifsimis tributis onerant. Quod for-tafsis non contigerct, fi bonorum Ecclefix cu-ftodes 5c adminiftratores, non dicam vidu ve-

ftitiique content! , vi canones prxeipiunt ea cgenis diftribucret (feucritatem enim illam an-tiqua corruptifsimibuius feculi mores vix ferre poftiint) fedluxum , profuGonem aaaTiotv, cuius nomine tarn male audit ea natlo , cohibc-rent ac moderarentur . Poftremo notandum eftficut clerici pro rebus eccleGafticis quaspof-fldent immunes funt jitaetiam pro rebus pro- deyit.zy hn. priis vacationem habere tametfi alias patri- der. monium clerici rebus eccleGafticis vCquequa-/-quot;ot igt;‘c.Ec quecomparari non foleatGNeereferr cuius gra-dus atqueordinis clerici Gntjamp;s ^ccleGa-fticobcncGcio auóti Gnt,nécne , ciim omni-Z't.h g.

1.1. C. Je bus generaliter priuilcgiû indulgcatur .f. Qupd accipiendum, nifi vxorem duxerint. q. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vacationem munerumnon habenteX

h.c. exporte, conftitutione Bonifaciana 'i Sed duobus tan-cöiu^. tùm priuilegiis fruuntur modo verticc rafo j.t/ec/fr.con-finr, amp;nbsp;more clericorum vcftiti. Vcrùm illud addere oportuirquod longé maximum omniû ac præcipuum cft, modo in Ecclefiafuo funga-tur officio fNara vtadmonuimus lib.i.Clericus nomen eft officij aconeris in Ecclefia,necafquû . cft eos vllis priuilegiis frui,qui munus fuuin ne-^er‘^deep\- ’quot;.Quod amp;c Molinæus nofter ad Alexa-fc.crcler. dri refponfi perquàm feitè grauitérquc annota-n.lib.i.con.s uic Quæfitum eft de eo qui negotiarioncin hlexa..lmol. exercer. Étnon videtur.ncgotiatio, arcificium-ue honeftum vnde fibi amp;nbsp;pauperibus vidum parent,clericisinterdi(ftumefle,fi non ideo of-

o.l. 1. C.de ficiumfuum déférant quot;.Etquod Hieronymus amp;nbsp;Auguftinusaiuntnegotiarickneonon licere^: ^tkcret ‘ ‘^cq^æft’-’îi'^i^ncgotiatione aecipiendum arbi-

P- c. ncgatid- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftri temporis pfeudoclcriros vlîta-

ßq.u.difl. Receptum fane apud nos eft quancunque ne-gotiationem excrceat clericus,quod ad bonade quibus ncgotiaturattinet,nullo cum priuilcgio

3- de. -vl. de vri debcrc 1. Idquc concilio quodam Rhoro- ] eeitßb.Fei. in magcnfi apud ratiociniorum præfeéfuram per- i relaco cautum accepimus

ludiciabencficiorum ccclefiafticorutti nomine varia, iure prodira funt. Sed de his tan-tùm hîc loquimur, quæ competunt cùm de vni-uerfo bcncncio ac titulo cotrouerfia eft. Ac imprimis beneficiario datur Rei vindicario aduer-îus cum qui beneficium ipfum pofsidet, feu de-tinct‘’.Nam erfi beneficium res facra fpiritalif- d.lßncimm. que fir,cuius dominum fe dicere non poreftbe- C. de fdcrof. neficiarius^.'ramen quafi dominus quidam ha-betur, Sc expreda caufa non aliter àc filium fu- ‘ um parer vindicar'.Et hoepetitorium iudiciû, i,,ij„re„i de in quo de iure quod quiique litigatorum habet, rei vinJ. præcipuèquæritur,inforoecclefiâftico inftitui reî debet : ab eâque cognitionc ideo abftinent ma- '^‘^‘bspecul, giftratus, quia ordinatio miniftrorura Ecclc-fiæ, vt rcs facra ac fpiritalis indicium Ecclefiæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

non profanorum iudicum requirit. Et confiât prifeii illis fœlicioribufque temporibushas cô-trouerfias in fynodis epifeoporum ac presbyte-rorum magna cum grauitatc ac fimplicirate di-rimi foliras fuifle. Prætcr indicium petitorium, amp;nbsp;rei vindicationé interdidis quoque pofiefib-riisbeneficiorn nomine vtimurnnquib’depot fefsione tantùm cotenditur.fiue adipifcédajfiue retinêda, fiue recuperanda.Sed moribus nofiris rctinédç poflçfsionis interdira magis frequen-tantur.Ncc dnbitat quifqua hodic rcrûforenfiû

peritus.quin hæc cognitio magiftratuum fit, non Ecclefiæ , prærerquam fi de adipifeendj pofiefsioneagatur. Qjwd amp;nbsp;Guido teftatiir in prima quæftione . Sed rationcm hums confti-tutionis forenfis nnfquam latis explicatam ofi fendimus, amp;: plcrifque pofiefsionis caufa non minus, quàm proprieratis facra (piriralifquevi-derur .Nam pontificis Martini diploma ,cuius eft: apud Guidonem mentio, nullum lus nouum régi aut magiftratibusciufdcmtribuit:fèd pct-mittiteiSjVtfiqucmcadere àmaioribus rao-rcm accepcrint, cundcm fartum,quoddicitur, tedum confcruent. Vcriim cx iis quælib i-difputara fiint de ccclefiaftica ciuilique potefta-te,fan's perfpicuum cft quietis publicæ curant ad principes magiftranilquc pernnere. Itaqiie quanuis cas caufas iudicet Ecclcfia. in quibus de minifterio ipfo amp;nbsp;ordinatione agitur, Si fc-cundum canoncs ecclcfiafticos iudicari debe-ant, ramen fi quis vim interar altcri, amp;nbsp;ius fi-bi dicat, nec vfitaris ac Icgitimis iudiciis cx-periatur, principis eft ac magiftratus eani vim cohibere interim diim apud iudicem compe-tentem de lurc fuo docuerit. Vndc mirum vi-derinon debet,quod Guido fcripfit de inter-dido adipifccndæ pofiefsionis magiftratusnon cognofeere, cùmob vimillaram minime com-petat. Cognofcit igitur magiftratus de retinen-da aut recuperanda poffcfsione. Ac poftquam de vi amp;nbsp;poflefsione pronuntiauit, poftea liriga-toribuj

toribus Ecclcfiæ indicium fubirc,ac petitorium indicium intendere licet. Nec ante id fieri po-teft, quam indicium de pofiefsione finitum, Sc fententia ómnï modo executioni mandata fue-rit, vt amp;nbsp;indiciaria lege Fraftcifei rcgis cautum eft Tametfi autem verc diótum fit à nobis de iurc, quod litigatores fe habere contendunt, d.cdp..^s, in minifterio ac beneficio magiftratutn non pronuntiarc , fed de pofiefsione tantiim ac vi illata : tarnen in huiufmodi iudiciis pofiefibnis ea demum pofiefsio, quæ iufta efie docetur, ad viótoriamprodcft.Idqueidcorcceptura eft, ne alioqui contra,canoncs abfqiic inftitutione pof-fideatur beneficium , 5c homines inexplorati admuneraccclcfiafticacum graui Ecclefiæ incommode ac dcdecoreprofiliant'. Qrumobre e.c.ï.dere^. lex Regia præcipitlitigatoribus,vtîam inde ab ‘ur.ine.not. initio litis inftitutæ tabulas inuicê fibi comuni- ƒ ccnc,quibus de iure fuo ac titulo doccre fe pofic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

titiili iurifque probationem hîc non requiri, fient in petitono iudicio , fed qualemqualem fuf-ficere, vt colorcm aliquem pofiefsio habcat.Id-quein plerifquc interdiélis locum habet,quæ caufam propriecatis continere dicunturlt;

DE SAC. ECCL. MINIS T* fefsione ius non acquiri in beneficio, nifi adfit ticulusac inftitutio jid perpetuum non eft. Si quis enim beneficium triennio poflcderitjUe de ^roprietatequidemactitulovlla poteft ci am-slius controuerfiamoueri.Idquc fynodus Bafi-ienfis primùm coftituir, litium finiendarû cau-f3,amp; ne beneficiariorum ius perpetuo incertum 1. t/e ciTet^.Cuius fynodi dccrctum çmulatifunt Ro-mani pontificcs in canonibus illis fuis, qui régula: canccllariæ appcllantur. Hinc ctiam ma-nauit Lconinaconftitutio,quæ in Gallia noftra h.tit. de pa- conuentorum appellationem habet Eaautem con conftitutio quatuor rcquirit,quç fi non concur-rant, huic trienni; præfcriptioni locus non eft. Primumeft triennij poiTefsio eâque continua, non interrupta,vtconftitutionis verba fatis indicant. Inde quæritur, fi quis triennio integro non poflederit, fed anno forte vel biennio, an coniungi pofsit tempus, quo pofledit is in cuius locum fuccelsit. Et ccrtilsimum eft, fuc-'•f Vantpo- cefforem authoris accefiionc vti pofte quot;Vc-»‘U!, de ac- rum in his rainifteriisbencficiifquc ecclcfiafti-tém us^dê'y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nulla fuccefsio cft,ciim is cui mortuo

/ucap ’ vclciurante altero beneficium confertur, nullum ab co ius accipiat^fed ab antiftite potius qui confercndi poteftatem habet,vtlib. oiftauo do-

pulofa amp;nbsp;exaifta inquifitio non fiat, tarnen fpe-ciem aliquam amp;nbsp;colorem titulilegitimæquc or-dinationit

AC BENEFICIIS LIB. VII. 154 óinationis cum habere oportet .Nam fiprædo aliqiiis per vim beneficium occuparit, nee pro-babilem caufam fuæ pofTefsionis vllam pofsit afFerre, præfcnptionc triennij fe tueri non po-terit™. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m.Jnt.deÿf

III.Qmcta pofTefsio hîc requiritur jquam pacificam vocant ; nec fufficic poiredifTe, fed fine controuerfia ac interpellatione poflediflc ne- nbsp;nbsp;'

1111. Videndum eft nc adiierfarius qui fefè ius in bcncficio habere cotltendit,bellica vi, auc alias impeditus fueric, quo minus benefieij fui poflefsioniincumberet. Quo cafu fi ceftationc légitima fueritvfuSj triennij præftriptio ci non oBerit.

V. Præter cxceptioHes conftitutione exprefi fas quædam aliæ addi folent non indignæ qua; hîc brcuitcrreferancur J vt putijfi beneficium de quo eft controuerfia, perpetuum non fit,fed precarium ac tcmporarium , cuiufmodi funt pleræque monachorum præfeduræ , quas alibi admonuimus propriè beneficia noh appella-ri.Nam fiantiftes fupetior precariam illam ad-miniftrationcreuocare Sc adimere velit, à mo-naftica fané difciplina alienum eft, vt is præferi-ptione temporis fummoueatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« Rot.dec. J«

V I.Hæc triennij præfcriptioei non noccre crcditur.quiRegaliorum ihre beneficium petit ab co , qui alio iure nititut. Receptum eft e-nim in Gallia, vt X X X. annorum præfcriptio

t.r dc pacifin y jj. Si euiólum fiictit beneficium , quod rMum. qi’is ex caula permutationisaccepcratj nee ra-f.c.ƒ benefi- tio , ncc æquitas patitur , vt fuum rcpofccnti (ia,deprxb. exccptio triennij obftcc/*. His exceptionibus aliaJ fortafsis acccdcre pofiuntj de quibus difficile non erit opinor iudicium , fi qux hïc à nobis lummatim tradita funt redfè percepta fucrint. Verum cefl'ante omni cxccpnone iri-ennij, poflefsio vim tituli ac legitimx inftitu-tionis habere intclligirur. Ac eo nomine itii-petrari folet à te^e diploma , quo prxcipituf magiftratui vtpoficirorcm tueatur.Eftque cius cognitionis tanravis, vt judicium ecclefiafti-cum amp;nbsp;petitorium ,cui alias polTefibrium non præiudicat, omnino perimere dicatur. Proin-de polTelTori nonfolùm acquiritur præfcriptio fiuc exceptio , fed adio etiarn , qua aduerfus quenuis pofielTorem experiatur. Nam alioqui aduerfus Lconinam conlliturionem facile pof-fec ei moleftia exhiberr , Adeo autern verum eft hune poflelTorcm poft lapfum triennij tu-tum eflc , vt nc fuperiorem quidem antifti-tcni reformidet; cuius eft inquircre in eosqui finetitulobeneficiapofsident?.Hicenimtitulo ^°»cor{i. pcnicus non caret^vt ex iam didis conftat.

AC BENEFICÏIS LIB. VII. 155 iudiciariægenus,quod conftirutione quadam Bonifaciana olim prohibitum fuit“. Nam fi ex 4.f. 1. vtHf. duobus litigatoribus, exempli gratia, vnQs de- pend./» 6. ceffcriE,vel beneficium eiurauerit ,vetuit Bo-nifacius, ne beneficium tertio conferatur , donee lis finita fuerit ; idque multiplicationis li-tium vitandæ caufa fadhum dicitur,ne (cilicct noui fubinde litigatores, qui lires protelent exo-riantur . Sed inualuit hæc confuetudo in Gallia , vt non expedtato litis cuentu, cuiuis tertio, etiamfi ex numero litigatorum non fir, conferatur beneficium poft quara collationem in locum demortuijVel ciurantis cum quo lis cœ-pta fuerat, fubrogatur hie recens beneficiariiis iudicisde earecognofeentis authoritate. Ac fi forte coram magiftratu regio lis de pofiefsione mota fir.vt hæc fubrogatio fiat, diploma à principe impetrari confiieuit.Er animaduertendura eft, hanc fubrogationem intra annum peten -damc(re,cùm interdira ipfa,quibus de pof-fefsione contenditur , annalia fint \ Qmmo- 1.1.1. de brem lapfo anno interdicere volens, amplius non auditur, quanuis ad petitorium iudicium via ci præclufa non fit. Qiaod eft accipiendum, fiaduerfariusquipræfcriptionem annalcm op-ponit, interim poffeflbr fuerit. Nam pofsiden-tenouo litigatorc,veleo qui beneficium ciu-rauit,tempus currere non dicitur. Et notan-dum eft, tametfi beneficium fimplicitcr colla-tum fit, tarnen ius tanturamodo in impetran-

tem tranflatum videri.quod mortuus habcbar, vel ]s qui beneficium eiurauit. Iraque ius non modofuum,fed etiam demortui vel ciurantis demonftrare probaréque coqitur, id eft , legiti-mam ordinationem fine titulum,xtatemj natales eiufdem, cætera de quibus integro libro diflbruimusfuprà. Quodin eo locum non habet qui beneficium minime litigiofum, eo, qui beneficiarius vulgo credcbatutjmortuo, vel e-f.Pawor.C; cü iurantc adeptus eft ■venerabilis.

Supereft locM noßne difputdtionif poflremuï de a-tnittendis beneßciis.l^os enim ante deacquirendu reti-ncndïfque beneßcits quam de cßdem dmittendis,ßri-bereyoluimuf,diuidendirdttonem ab vlpiano tradi-tam, àyeteribu/ ïureconfultù obßeruatam ßcuti: cuius initio libri ßuperioru meminimus.Sunt autem a^ mittendoruni beneßciorummodipracipui, JAors, Etu-ratiOjDelifbumjO^ cateri,quißffllatiminhocltbro à nobis traiiati explicattque ßtnt.

v M bcncficianj proprictatem ac dominium rcrum ecclefiafticarü non habcantjfed vfum aut vfum- a. ßmtur. fruólum,vt ante diximus, confc- 1'ß‘t’devfu-qucns cftjbencficia ad hçredcs nS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

■ tranfireItaque dicuturmortuis beneficiariisvacarevtalüscoferrepofsint^.Qup e.

vcibo vfuscft Plinius lib. lo. Epiftol. ad Traia-,gt; num,in cadem fignificationc,Cùm fciâ, inquif» », domine ad teftimoniûlaudémque mord mco-,, rumpertineretamboniprincipis iudicio exor-„ nari,rogo,dignitati,adquâme proucxit indul-,, gétia tua,vel auguratum,vel fepremuiratu, quia „ vacat,adiiceredigneris,vtiurefaccrdotij preca-j, ri deos pro te publiée pofsim,quos nunc precor ,gt; picrate priuata.Sednotandum eft vt efficax fit collatio huiufmodijduo imprimis neceiTariaci-(c.Vnum efl:,quôd tépore collationis , fato fun-âus fit bencficiarius.-nam fi quis beneficium vi-ui adhucamp; fnperftitis hominis impcrrauerit,nß fccundaquidem collatio pofteà eomortuo fa-ôta valcbit. Alterum efl:,quod tantum effluxeric temporis à morte beneficiarij,vr pontifex dcea cerrior fieri verifimilitcr potuerit. Qua de re duo canones pontificij vulgares Sc omnibus noti leguntur. Quqid aurem dicitur mortuo be-neficiario vacate beneficium , id perpetuum non eft, led quafdam cxccptioncs habet.

I. Ciim in Ecclcfiaaliqu.a canonicorum ac annouarum fiue præbendoruni certus defini-tufquc numerus non eft. Tunc enim vno ex canonicis mortuo , non continuo vacate dicitur beneficium,vtin eius locum alius fufii-cf. tx.parte, ciatur

cœnobiarchiæ adiuniftd eft,ita vtepifeopus vcl cqenobiarch^ ad Ecclcfiam regendam vicariu, idque

kC BENEFICIIS LU. VIII. i$7 idque ad tcmpus,non in perpetuum conftituat. Nam ea adiumftio facit,vt beneficium, cui pro-prius alioqui gubernaror præficiebatur , velut pars quædam epifeopij aut cœnobiarchix efle intelligatur ■*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dde.freqtlent

cis ob iuftam aliquam caufiim deletum extin- °' dumque eft.Iufta autem caufa poteft efle, fi mi-niftcria,quibus ecclefiafticx facultates attribute funt, Ecclefia: nccclTaria non videantur, aut in-

Eiurationeatnittiturbeneficium, vt puta, fi quis i\m fenio fraólus, onus, cui ferendo fc im-parem fentit, in alium reiici velit, ideóque be- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

neficiofuo renuntiet.Nam tametfi huiufmodi hominibusnó foleat beneficium adimi,fcd po-tius curator adiungi.quem vulgó coadiurorem dicimus ; tarnen hxc fpontanca ciuratio.quæ amp;nbsp;refignatio non male appellatur, pb iuftam eau-fam rccipitur f. Sed antiflitis fuperioris confen-fus atque authoritas accedere debet,nee licet

Yenia non impetrata Ecclefiam fibi commiflara pr^ejid.c.fug-deferere^. Id quod Melitium aliquando fecific, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grc,

fubditorû inobcdictia oftcnfiimteftis eft Thco-'^2:^’3’’’ doritus Qimd eft accipiendum, nifi fummus ’ ’ ’

DE SAC. ECCL. MINIST. ciuretiirpótificaüus Celcftini exemple. Nam pontificem Romanum eo fc abdicare pofle có^ t. t.ï dere- ftitutum cft Sed Sc patroni quoque voluntas nunt.in 6. neceflaria eft, fi tails fit Ecclefia, quæ patro-' l- Vdnor.ln c. num agnofcat Quqd d quis diploma obtinue-fisn'ficatum, rit à pontifice pro confequendo beneficie, quia deprahen. nullam adhuc Ecclefiam régit, cuius defertio damnüm vllum pofsitafFcrre,is cedere ac renu-m. f. dd au- tiare iuri fuo abfque antiftitis venia poteft cicntiam.i., de relcrip, l. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fe.C.depalî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^tätpoßit durât e.

Quifquis beneficium eccicfiafiicum habet, fi iufta probabilique caufa ducatur, id eiurate poteft. Ncc refert corpore fano an infirmo fit, cùm velinftante morte bcneficiûeiurare liceat. idqiicabiis fieri folet,qui in gratiam amicoruni

M.rpf.not.Jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Poteft 5c reus criminis

rw««. poftulatus eiurare,nec poftulatus modô,fed ccii damnatuSjfi à fententia aduerfus (c lata appella- j e. ƒ. e/ui à la- uerit*. Impubcs tarnen fi beneficie aliquo au- ' tronibiis.de (Jius fit,id eiurare poflc non vidctur,proptcrin- I firmitatemconfilij,quanuis adultusfine cura- '

Eiurari debet apud fuperiorem antiftitew, vt diximusjvel ab ipfo bcncficiario præfènte,vc! j ab alio, quem eius rei gratia procuratorem de- lt;nbsp;deiir- I

derit.Ncc dubium eft,quin alieno nomine faéla eiiiratio valeai,nifi mandatum re integra reuo-catum fuerit. Qimcafu procurator de ea reuo-catione certior fieri debet,aut is apud quem ciu-ratur beneficium?. Sed videndum eft, ncquisï'^^^-'^'^te-ad beneficium eiurandummetu adigatur,aïio-”'quot;''ï quin , vt plerifque placet, irrita eft eiuratio ’'•Xren«« Prætereàpurè ac fimplicitcr eiurandum eft beneficium abfque vlla conditione,paótioncue,nc in crimen fimoniaci ambitus incurraturA Ita-^“^'quot;quot;”-?’''*, que vulgo receptum eiljeiurationemita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glof.in

non recipi, vt certæ perfonæ, quam nominat amp;nbsp;c.eicparte.de exprimit eiurans beneficium conferatur^, nïCïojf-dcleg. apudRoinanum pontificem fiat. Verùm id nee certoiuredefinitum eft, nee magna rationc ni-^’^^“*’^'quot; titur, meo quidem iudicio. Huiufmodi enim códitio ad fimoniacum ambitum minime per-tinet . Veteres plcrique non folùm doótrina, fed etiam fanólitate clari homines folebant mi-niftenj fui fucceflores eligere acnominare.Nam vt illud mittam, quod de Petro apoftolo Sc Clemente fcriptum eft , Athanafius Petrum quendam nominafTe legitur in hiftoria eccle -fiaftica Auguftinus Erradium , ÔC alij alios ■'’•TJfoJor. coinplurcs , quos hie omnes commemorate °* non eftnecefte’^. Neefatis perfpicio quid inter ca nominationem interfit amp;nbsp;eiurationem hane, x^Grat.s.^.t qua hodie vtimur,códitionalem, fi ad rationem amp;nbsp;æquitatem magis quam ad fubtilitatem qua-dam verborum refpiciamus. Quid enim refert.

an quis ira pontifici dicat. Ego beneficium mcu cnm bona rua venia eiuro, amp;c mihi fucceflbrcni dariopro Hieronymum;an verb ira, Eiuro beneficium in gratiam Hicronymi, qui fi ribi di-gnus eo non videarur.id rerincre malo, quàra vt cuiquam alij derur.Non enim omnem côdirio-ncTihîcimprobanr canohes,fcd eam demum pcrquamnûdinarioquædam beneficiorum cc-it.J. c.-vlt.de clefiafticoruminduceretur“. Q^âquatn autem rerum non adeb imperirus fim, vr non faris in-telligam quid fpcdbarefoleaninoftro reinporc, qui ralibus eiurarionibusvruntur,ramen affîr* mare aufim ceffanre firaudemcc rurpcm,ncc in-urilem eiurationem eiTe.Finge beneficiariuni coefTein Ecclefiam fuam animo amp;nbsp;affcâu,vt cam ab alio quodam régi cupiar,cuius Si fan-lt;Sirarcmamp; crudirionem admirarurmecaliisfui fimilibus forrafsis.id eft, in quibus mediocritas aliqua infir,libcnrervclircedere:piaculumnccft hanevolunratem amp;nbsp;defidetium fuum pontifib enunriare ac dcclarare ? equidem non arbitrer. Hoc ramen iurevrimur, vrpontifices fiue anti-{lires conditionem ciurarioni feu refignationi adicôlam,vclut turpem ac bonis moribus con-trariam reiiciant. Si beneficium quafipurèac fimplicircrciuratumarbitrio fuo alij concédât, non fine magna ciurantium captionc.-przter-quàm fi ex caufii permutaiionis eiuratio fads f ucrit,vt poftcà dicemus.

Eiurato bcneficio amp;nbsp;alij collato oranc ius in nouum beneficiariû tranfit,nec priorc vita fun-do, qui in cius gratiam eiurauit »vacate beneficium dicitur. Sed hocita intelligendum eft, fi huicnouxcoltationipofterior conienferit^. Nä eo non acceptante,fed rcpudiantc,potius prifti- A”quot;’ num ius rctinct is qui eiurauit; quafi non exifte-tc conditionc. Ac tametfi iuris controuerfi fit qusftio ,an ci opus fit noua collatione, tarnen curia cétumuiralis minime neceflariam eife iu-dicauite. Vacatfanèbeneficiû aliquando mor- • .^5-tceiurantis,quanuis alij interim collatum acce-ptumque fueritridque canonibus aliquot ponti-ficiis conftitutum eft.

Primus canon ad cos peftinet, qui cùm fint infirma valetudine,beneftcia fua mortis inftan-tis cogitatione refignant : eftque cxprciTum co canone.vt dcccdentc co qui refignauit intra vi-gintidies beneficium, licet prius alij collatum, vacate intclligatur. An autem hic canon in be-ncficiis tantum à Romano pontificc collatis locum habcar,quæri folet.Et Decius ex fadlo con-fultusrcfpondit, depontifice tantum Romano' canonem accipiendum c(re,non etiam de cætc-ris antiftitibus infcrioribus.à quo diffentiunt c-ius canonis enarratores. Sed Decij fentêtia, de-creto Parifienfis curiæ poft magnam varictatem iudiciorum tandem comprobataeft anno 1550.

Secundus canon vult, fi is qui eiurauit beneficium ciufdcm pofleiTor dccefientjVt non alitet valcat interim fada collatio.quàm fi eiuratio intra certum tempus publicata amp;nbsp;pofiefsio petiti fuerit. Quæ publicatio fimilis eft donationiim infinuationi, 8c eandern ob cauCam, nempc vt vitentur fraudeSiinucnta.

Magna ratio fuadet,vt beneficiariis non per-mittatur beneficia fua inuicem pcrmutare,amp; cifdem,vt de aliis rebus proÊinis,quarum domi-ni funtjinter fe pacifci.Quó pertinent ca quç de tranflatione cpifcoporum iupra annotauimus lib. 5. Nam amp;nbsp;concilio Turonenfi huiuiinodi permutntio prohibita eft lt;nbsp;Eftq; pœna iure pó-permutantes ftatuta, vt beneficiafuaa-d:re.per. ’ mittant'. Proindefiquibusfortèbeneficiotuin e.c.ciimolim, fuorum commutatio expedite videatur,adciin-de re.p:r- 3us eft fuperior antiftes, coram quo vterquß beneficium fuum eiuret, non fimpliciter,ted vt alterum confequatur. Ac fiiuftamiftiuscoin-mutationis caufam eftc animaduerrerit epifco-pus, beneficia dcquibus agitur quafi vacantia ciurantibus ipfis conferre potcrit, non aliis vt fcle.dere. conftitutum eft f. Nam nee iis qui expedationU muneribus à Ro.ponrifice donati funt,obnoxiJ efle hæc beneficia intclliguntur, quanuisea vacate

caredicanturx. Huiusautempermutationisra-^'f'^' ». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . 1. r pcrmut.ine.

raeltin vcteribus menno: quiacxcupiclitatcla-cerdotum pronçifcicredebatur*. nccprifcafe-uericas hoc commcrcij genus recipiebac, quod hodievdlitatisvclamcnto,vtpleraquc alia ad-umbrari Colet.In recentioribus pontificum con-ftitutionibus quamplurima leguntur fed bona ’• partem in fuperiori capicc atcigimus, de benefi-^^'^'”''^* eij eiurationc fimplici differentes, quæ cum hac uiutua ac reciproca magnam affinitatem habet. Vnum hre notandum eft,fi ex altera parte fatis-faftum non fuerit,quia forte beneficium tradi-tumnon eft.aut poft traditioncm euiclum.lice- , . . realtenbeneficium,quoleabdicauit,rcpetete . famm, dere. Qim cafu nouam collationem no requiri verius permiit. c eft,modó beneficiarius vim non inferat alij, fed lgt;(ncficia,de authoritate publica poffefsionem apprehedat

De beneßciorum muhitudine canonibu/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;beneß.

prohibits- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ch.

Cap. 4. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßis.^.cüye.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I 1 nbsp;nbsp;nbsp;• /* t 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^jde dtd, c»

Cum benchciarius ad epilcopalem honorem poßeheiione, prouehitur, vacat eins beneficium, amp;nbsp;alij con- deeSc. pral. ferri poteft quot;. Idem de eo dicendum eft, qui be- o.c.demulta, neficium vnum obtines,quod antmorum cura- deprteben. c. tionem habet, aliud fimile beneficium cofequi-tur.prius näque beneficium haud dubie vacat ’. nbsp;nbsp;nbsp;cle.ß

Pofteri’verbitademü rerinet,fiprioreapudor-plurent de dinariura antifticê fefe abdicaucrit, amp;c. idquc,prlt;ete'’-

Innocent. 111. amp;nbsp;loan. XXII. conftitutioni' f.d.c. de mul bus exprcfTum eft/’, amp;nbsp;antiquo iuri nônihil dc' ta,cxtra.exe- fogatum 1. Si enim prius beneficium non di' miferir.nonfolùmcopriuatur.fed quorumeun-q.c.fræterca, ctiam bcneficiotum in pofterum obtinen-defjabm. doruiTi incapax redditur’quot;. Nâ valde abfurdu® r.d.c.ciecr4- cft vni duO muncra cSmitti in Ecclcfia,nifigf^' uis aliqua caufa,amp; necefsitas id fieri cogat-f^ I»-Sÿ diff'' concilio Chalccdoncnfi,amp; quibufdam alüS veticum eft.ne quis in duabus ecclefiis ordinc-tllibertus tur,quod amp;nbsp;in muneiibus ciuilibus aeprofanis •(d municip. imperatorum leges prohibentPoftulat tarnen l-vl.c.de dÇ- aliquando neceisitas,aut vtilicas euidens Ecck* fejji.l.^.c. fix J vt duo plurâue muncra ccclefiaftica vnus guimibt.fof. obeat.vt puta, fi ea fit hominum ido-dereb’ cred “corum pcnuria,vt præltct vnum multis ccclc-».c/dtiaorié, fiis, quàm fingulos fingulis præfici. Quæ rcs ad 7o.dijl, epifeopotum cuiufque ciuitatis cura pertinet*.

In gratiam verbperfonarum magisquàmEccle-fiç Beneficia coaccruarc, quanuis amp;nbsp;gcnereamp; doôtrrna aliis antcccllâcjpcffimi tes exempli, amp;nbsp;antiquis canonibus omnino côtra'ria cft. Itaque gratiam horum canohum àfolo pontificc Ro. cuius voluntas pro ratiohe habetur , fieri polTe .f.rftmwZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A cqueita Canones prima fpe-

cie inuicem pugnaiitcs conciliari pofle yidetur, quanuis alij aliter nodum diftbluant. HinC fit, vt captorcs bcneficioru Romam cerratim' cuf-fitct,prac.tcxtu literaturaCjaut nobilitatis,vcniam à'pontificc impctratufi,q,uç nemini, quamlibet indi'

AC BMNEFICIIS LIB. VIL iSl indigno nebulonij modo is numcrct, dcnegari confucuit. Qiu ex re tanta Ecclefiæ deformatio exorta eft, amp;nbsp;propc dixerim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt nulla

vis humani ingenij ad cam indignitatem expri-mendam fufficiat.Prodigiofa fané res eft in Ec-clcfia hxc bencficiorum cumulatio.quæ fine dc-lc(ftu pafsim rccipitur.-ncc minus mihi monftro-fi vidcntur.qui tot perfonas in ccclefia fuftinent, quam Briareus illc, qui manus centum habuir, vteftin fabulis, aut Geryon quern trium fuifle corporum perbibent.

Nihil eft ab omnirationc alicnius, quam cos præfici ecclcfiis,qui munus fuum negligant.Ita-que aduerfus eos qui afsiduinon fimt in eccle-liis fibi comiffis, varij canoncs editi funt Va- ‘‘•«nc.Aa-rir item leges impcratorum, quibus nomina-timcautum cft,vtabfentesclerici fi ad ecclefias filas moniti non rcdicrint,bcncficia ipfis adima- crrt.7.9.1, c. tur\ Ncciufta eft corum cxcufatio qui vicaria -vk.tlecler. quorundara facerdotum opera in obeundo mu-nerefuovtuntur,ciimiplieofungidebcant'. Ac indignum eftjVt Innocent.aitjCÓduótitiis pret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»oit-

bytcrisEcclefiam committilt; Hocamplius,fi nuUi, Jeder. cxiguus tcnulfque fit reditus benefieij, vt ex co non reßd. fc tueri nequeat clericus,ne hoc quidem cafu af fiduitatis vacationemhabet,cùm ipfi co benefi- *

«f.font/wfrfa cio fe abdicare liceat e. Omncfiquidembcnefi-* cium propter officium Jaborem, amp;nbsp;induftriam e c.vlt. de re- concedicur'. Ceflante igitur caufa propter qui /crip.in 6. datur beneficiurn,ratio portular, vt à beneficia-rio id auferatiir. Nec diffimilis eft cleric’ ab ££-■ clcfia fua abfens militia: dcfcrtori. Quare Si cingulum honoris fui eum amittere, amp;nbsp;pro cî f.c.ptacuit,ZI defertione caftigari debcrc conftitutum eft g.Z.c. pente- Incidunt tamcn caufx interdum propter quas

£• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignus fit clericus, amp;nbsp;ab epifeopo

ïe ckrnóre^- impetrarc debeat.?. Citra caufani fid.c.licet.ca- vero Icgitimam non licet epifeopo veniamaffi-non. deelcil. duitatis conccderc,quanuis Rom.pontifeXjque nullæ leges renent id faciat. Et bac ratione an-tiftires imaginarij tantum (quod ad curamo-nufque attinet) amp;nbsp;codicillaresfiunt,cuiu(mo-di pontifices ac facerdotes Alexandrum impe-ratorem creaffe Lampridius fcribir. Ex quo ve-luti fonte mala innumerabilia, atque incommoda in Ecclefiam vniuerfam quotidic manat, quæ fine horrore maximo referre non poflu-mus. Quid cnim indignius eft, quàm facriseos £lipendiis frui, qui venialibus diplomatibus,ne dicam vxnalibus, fubnixi,de regendis ecclefiis ne cogitant quidem vnquam,vtaperte cano-nes omnes illudere, Sc contemptui habere vi-deantur.Nemo etenim eft quinefeiat eos beneficia reditiifque ecclefiafticos locate,amp; maius pretium offerentibus addicere confueuiffè, non aliter ac quofuis patresfamilias prædia fua,nihil penfi

AC BENEtlCIlS LIB. VIlI. léz pcnfihabctcsquàm idoncus ad fopftioncm Ca-cram fpiritalcmque hie redemptorfit, in quenx omne oniis, quod lubirc cos oporrebat, reii-ciunt. Acqueita hxc geruntiir.vt quanuispublice nota fint hoc feculo , fióta ramen magis quam faótaolimpofteritas fortaflis cxiftimatu-rafit.Nihildefruduum dilapidatione hîcdica, quos pauperibus diftribui vetcres canones iu-bent. Non cnitii in tanris vitiis hæc fcrupulo-fius cxcutere animus eftpe per me licet, vt om-hem prouentum iadcnt,profundant, difsipent. De dodrina fanc diilina,euius mifera plebs mi-rum in tnodum famelicacft, ab ipfis omnino deferta conqiicrimiif .lllud cnim accidit hoc të-porcjquodvatesfuturumprçdixcrat\Emittara fameminterrammonfamen panis, nequefitim aquæjfed audicndi verbum domini;amp; commo-uebutur amariVfqj adtnarCjßc ab Aquilone ad Orienteni^circuibunt quærcntes verbum domi- j» ni, amp;nbsp;noh inucnient. Et fane dubium non eft, gt;gt;nbsp;quinhçcpaftorumignauiaerrorum omnium Sc hærefeon,quibushodie cócutitur orbis, magna ex parte fons amp;nbsp;origo fit. Nee miru eft gregem petite, qui paftore deftitutus ,Iuporura infidiis quotidie expofitus eft. Vagos cnim qiiofda cir-cunforaneos ac mercenarios concionatores in numero paftorum no pono,quos longe latcque apaftoribus differre tacris Uteris edocemnr. De hispaftoribus vaticinatur Ezechiel', amp;nbsp;itaeós depingit, vt in co Vaticinio noftri feculi mores

vclutin fpcculo quodam intiieamur. verba eiuJ hæc funt.Væ paftovibus Ifi'aël.quipafccbantfe-tt mctipfos.Nônne greges à paftoribiis pafcunrur! » Lac comedebatis, amp;c lanis operiebamini, Si t, quodcrafTiim crat occidebatis: gregem auteW J, meum non pafeebatis. Quod infirmum fuit nô 1, confolidaftiSjquodægrotum, non fanaftis,Si il quod confradum eft non alligaftis,amp; quod ab-ii iedum eft non rcduxiftis.êi quod perieratnon 1} quxfiftis, ôc cum aufterirate rmperabatis cis Si il cû porentia.Et difperfæftint ones meæ,eoquoil JJ non eflctpaftor:amp;faiftæ funt in deuorationem JJ omnium beftiarum agri.Erraucrunt greges inci jj in cunôlis montibus,amp; in vniuerfo colle excel* J) fojôc non eratquirequircrct.non erat, inquam, JJ quirequircrct. Proptcrcapaftorcs audite verbû gt;. domini. ViuoegOjdicit dominus Dcus,quU i, pro CO quod fadi funt greges mci in rapinam, JJ amp;nbsp;oucs mcæ in deuorationem omnium beftiaru Il agn, eo quod non elfer paftor,eccc ego ipfcfu* Il perpaftoresrequiram gregem meum de manu 11 eorumjamp; cclfarecosfaciamjVt vltrànon palcat il grcgem,ncc pafcâr amplius paftorcs femctipfos, ,, Sc liberabo gregem meum de ore eorum, no JJ erit vitra ers in efeam,amp;c. Proindc bac radice non excifa, aur ego vehementer fallor, aut vix vllæ flamma; his malis fincm allaturæ funr.Celc-brarur veteris cuiufdam philofophi didum, homines non palliOjfed auribus trahendos efle. P^od vel maxime hîc locum habere femper af-• bitra-

Ob crimen aliquando beneficium amittitut: idque contingit vcl quia ipfo iure vacatjVcl quia deponitiirbeneficiarius caufa cognita,amp; bene-ficio fuo priuitur. Exemplis hoc dilucidius fier, quæ fequuntur.

I. Ambitus fimoniaci reus quibufdam ponti-ficiis conflitutionibusdeponi iubetur Qiax d. fJefcor f. confticutiones indicium ac fententiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

rut, quabeneficiario adimatur beneficium, nec ante earn fententiam vacate dicitur. fed Paulus fecundus atrocitate criminis quodin dies ma-gis magifque inualefccbat,commotus,decreuit. vt poenas omnes légitimas ftatim incurrat is,qui hoc flagitium admiferit, non expeftata iudicis fententia^. Acmihiquidem videtur generali- fgt;‘tra.euM ter accipienda conftitutio, fiue datum aliquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

pro ordinatione,fiuc promifium fuerir,cùm hçc paria fint. Nee aliter fenfit Paulus, fi quis commode amp;nbsp;abfque cauillatione verba conftitutio-nis interpretetur. Sunt tarnen qui contendant dc dationetantum,non etiam de promifsiorte intelligendam efle conftitutionem quorum mcpnrer^ leui{fimas,nififallor,rationcshîc referte operæ- cdnc.dctwen. pretium non duxLVnumhïc notandum eft, dc

bencficio nos hîc non loqui^quod quis per aW-quot; bitum adcptus eft, cùm fatis coftet collationeifl huiufmodi nullamcftc,idquc fupra annotant mus. Noftra etenim dilputatio ad alia beneficia

pernnet, legitime acquifita, quæ nihilominus propter ambitum amittuntur. Sed quæftioeft, an iftius pœnæ cpifeopus grariam faccrc polsir, d.Vmor. t.c. Je qua quidalij fcripferint,filubct videtp'^.

incontinentiam adimitur clerico bc-ncficium^vtputafifocariarnjfiue concubinaW habeatj nec cam rite monitus à fc dimitterc

e c. pent, c.fi lit Nam ctfi legibus Romanis permiftus ft duicm, Jeep- concubinatus.'tamen lure pontificio clericis in-terduftus eftƒ. Ac vtomnisvitcrurfufpicio,nullam cis mulicre,cxceptis quibufdam,domift^ ^.l.cum qtii habere licct^. Olim monachi ac facerdores fœ-C.Jecfije. Ct minasapudferetinebantjquxnec corum vxo-res erant J nec concubinç, fed comités amp;nbsp;foci*

cçehbatus, eafque Grçci lt;rwilt;tiicnv!,interprètes vulgo fubintrodudas vocat.Scd fœminçquo queviros fibi contubernales hoc modo adlcif-intcrdhi.it ' I ^cbant. Veriim Nicxna fynodus propter ftupd ■’ fufpicioncm hoc contubernij genus improba-i.Nouci. 123. uit^. Cuius mcmincrunt luftinianus Sc Eufe-l lib.-/.hiflo. ijius', DehisloquiturChryfoftomusin ferfflO-ecclef. ■ quodam , roùs trixu^trauTous, amp;nbsp;GfC-inquibufdamlocis,quxà Bud.in comer fcow der. mentariis Grxcxlingu.x petcruntur. C^oddi-c.clerici, de dum eft de cocubinatujd multo magis in mal-excc/.pral. vcncrc locum habet **.

III. Penuriumiuftacaufa eft propter quam • beneficium clerico auferatur. Actametfi quida cxiftiment cum qui peierat continuo bcncficifi fuum amittcre, tarnen rcceptius eft depofitionc priuationemquehic neeflariam effc

Illi. Cædis fine homicidij conuidus be- lt;!( inreiur.e, neficio fuopriuatur per lentçntiatniudicis,ncc pemenit^de illudipfoiureamittit’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideiuß.

quot;V, Ob crimen pcrduellionis vacant ipfoiu-rebencficiaabfque vllapriuatione fine depofi-tlone/’. Eadémque vidcturcaufa hæreticæ im- midd.in lt;?. pietatis?. Necvlla declaratio neceflariaeft an- c.cx Uteris, tecollationem bcneficij.vt Ioan. Andr.fcribit/ quanquam ab eo diflentiunt nonnulli-fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

V I. Præter ea crimina quæ iam rccefuimus, pcen.in a! generaliter dicendum eft^fi quid grauius admi- tj.c.adahokn fcritbeneficiarius,aut fi quæ nota infamiæ ei dé l’‘cret. inuftafit.eumbcneficio priuandumefle.non c-nimomniacriminacomprehedunturccrta dc- „f;„g finitionc.-fedprudentisiudicis eft,in iis quæ-^fi- r.gtofe.com milia cxpreflis videntur eâdem rcgulam fequi'’. miff’d,de der. Qua in re Panor. admonet, prifeoru canonum feucritatem vfquequaque lire fpcélandam non-'' clle,proptcreaquod hums leculi homines cum prifeis illis conferri non pofiint,fiuc ftaturam 8c t.Panor. in c. vires corporis,fiuc mores amp;nbsp;ingeniu rcfpicias ‘ttfiderici,de luxta illud Satyrici poëtæ,

lerritmaloshominesnunc educdt,dtque jmfillos. t^us'^- ^Ti'} Qim nomine ctil Homer’ crebro admodu co- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

D E SA. ECCL. MIN. AC BEN. LIB. VlII. st.Paiw.in diximus, de ea accipiendum cft , quæ iure t'ionem^dee^ legibus irrogatur,non deçà quæ ex homi-’ nbsp;nbsp;nbsp;num opinione proficifcirur *. Prætcrca ob iuris

et. not. in f. infamiam ipfo iure non vacatbeneficium.Jfcf^ guereld,de priuationeac dcpofitionc opuseft',quanuisin ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatibiîfque profanis amp;nbsp;ciuili-

(ie'fiisq'uiriot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ü^d cóftitutum fit *. Eadémque ratio mu-

infd.l.diuus, nerum publicorum in Galliafcùm perpétua fint deiniur. l in. non minus quàm beneficia ecclefiaftica) cfTe fdmid. C.de videtur. Suntamp; alij modi, quibus vacant amp;nbsp;ç nbsp;nbsp;mittûtur beneficia,cuiufmodi eft profeflîo mo-

deregtddte’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matrimoniumverbisin præfens tem-

d.c.i.deder. pus conccptis contradum amp;c ordinatio fine toning. initiatie neglcóta ab co qui beneficium curatio« t. c. licet Cd- ni animorum cóiunólum adeptus eft,amp;c. '. Sed

! !quot; hæc partim ex fupenoribuslibris hums trada-milTd.de elec. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rc f

N IVRIS pontißetj QomenurÏKfù-I periore anno, ci/m ynà ejjèmus, confcripfî, mentio faildeflà meltbelli, ejuem clarißi-muf Sendtus Partßenßs quondam pro deßendeda Itber-tdte 'Lcclcßx GdUiae aduerßus Komana aula ad Pudo-uicum yndecimu rege noflrum mißt.Pt quid eius libri Icdio ad conßrmationem eorü,qult;e à nobis depoteßate rc^tf circa, mtnifleria. iccleßtt ibide traflata ßunt^nopa-rum coducere yißt efl,ßeci no inuitus^yt eü è Gallico in Idtinü ßrmone à nobts cöuerßum ßmul cü ipß traclatu noßro imprimendu curdre.Pluiuf aute deßenßonis dr^s tnentu ex lib.^.eiußde trdÜdtuf,cdp.n.petedu efl.GlM cum leges,nuda,ßmplice,dc rude reru maximarü deßri pttone ea cotineri cofftdbis,ad quas illußradas am-plißcddas excelletisoratoris ßylo opusejjet.l.ßenim cau ßa huiußmodi,ytyix alia grauiorynqua reperiri quedt^ autdccuratd copio/aque oratione hominis alicuius eru-diti,cr Keipublicce,pdtrittque mißerabiliter yexata a-matis dignior.Verü exiflimduit amplißtmus ordo, ord~ tionis comentdriüpaulbplenius,quodcapita gj' ßum-mas reru cdple(ieretur,tumßtfßcere, legatis omnia co-pioßus atque yberitss,ßita regi yideretur,expoßturis. Hucyerb libellü,yt maioris illius operisdppedice,quod tuoßdtrümq-, tuorü coßliOjlUußriß.Duci Piturgü laar garita dicatii potiuf quam tibißuit, nuc d meaccipies, aternü.ytlpero,neceßitudinis,qud mihi tecum iam diu inflituta efl,monumentum.N^ale,A.uariciSiturigi Pri-die idus Ma. i i.

PRO LIBERTATE EC-CLESIÆ GALLICÆ ADVER-s VS R O M A N A M AVLAM DEFEN-fio Parificnfis Curiæ, Ludouico vndeciino Gallorum Regi quondam oblata.

V M Rex majora grauio-raque regni négocia nia-cure amp;nbsp;cum magna ddi-bcrationc tradare copies nuper mandaucrit curiï j Parlamenti^vt fi quæ lint iuftæ conquerendi caufe pb pragmaticæ, qua: did-.tur,fandionis,amp; quarundam ipfius conftitutio-num eidem fandioni confentanearum abroga-tionem,curia eum admoneat amp;nbsp;certiore faciat: vifum eft curiæ huiufmodi querimoniarum caU-fasfimulcumidoneis quibufdam rcmediis hic colligere.ita vt rex in obedientia, quam verè ca-tholicus amp;nbsp;Chriftianifsimus rex fandç fedi apo-ftolicædebetjperpetub maneat. Adhæc autem exponenda regi amp;nbsp;eius confilio ficuti ipfe man- . dauit,curia loannem Lofelier amp;nbsp;loannc Henry confiliarios,amp; inquifitionibus^vt vocant,prxfi' dentes delegauir.

cognofcantur,conftat fidem catholicam ex quo primum in regno Franciæ inftituta eft , ac præ-(èreim à Clodouei Chriftianorum regum primi temporibuSjinagis quam in vllo alio Chriftiani orbis regno nulloerrorccontaminata floruifle. Ac ob infignem regum pietatcm,amp; feruentifsi-mum grga religioncm affeótUj ac in tuendo fer-«andóque diligentiam,amp; Deiexaltatu nomen, amp;nbsp;auótus cultus,amp; Ecclefiæ libertas conferuata fuit.Ea fiquidem fuitregum in Ecclefia Dei af-fedio amp;: propenfa vpluntas,vt ingères opes ram in ædium facrarum extru(ftionem,quam funda-tioncm amp;nbsp;dotationem ecclcfiarum liberalifsi-mèjfumptuüfè magnifiée impenderent.Nec minus fuit eorum ftudium in tuenda amp;nbsp;propu-gnanda Ecclefia. Quo nomine excellcntem ilium amp;nbsp;illuftrem Chriftianifs.titulum amp;nbsp;nomen hæreditarium fibj pepererunt.

n.Nullu eft in Chriftiano orbe regnudn quo tot clarifsima cœnobia Ecclçfiç vilanturmufi quam ecclcfiarum amp;nbsp;cœnobiorûtam fumptuo-fa ædificia, tam immenfi reditus ac prouentus, tamnumerofapcrfonarumecclefiafticatu mul-, titudoadqueexregum ac principum munifice-? tia amp;nbsp;liberalitate, partim etiam ex pijrcligiofi-que populi erogationibus ortum eft.

111.Rex idémque fumraus ac fupremus no-ftcr dominus,qui prçcipuus eft fundator,tutor, cuftoSjdefenfor 8c vindex caru ecclefiaru i cum libertas earunde violatur,ius habet conuocandi

PRO LIBERT. ÏCCLÏ S. GAL antiftites, amp;nbsp;alias huiufmodi ccclcfiafticas pet-fonasditionisfuæjVC coruminccptis amp;nbsp;conati-bus obuiam eacur,qui contra cam libertatcm a-liquid moliri aufi fücrint. Solétque talis conuê-tus Ecclefiac Gallicanæ congrcgatio appcllari.

IIII. Inhisconuétibus olimauthoritatcregia indiótis multa præclarè conftituta extant ea-qiicnó finegraui cùm regij fanguinis procerü, turn ccclcfiaftici ordinis hominu , amp;nbsp;aliorü re-gni fiibditorü.ac populariö dcliberationc,vtoC-currcretur vcxationib’,molefl:iis iniuriis^qu« ipfis à curia Romana cû maximo tonus popuH dâno amp;nbsp;pcrnicic infercbatur. Earumq. cóftitu-tionü magna fuit authoritas atchectépora,acin eisobfcruadis fü ma cura diligétiâq; adhibitaeft.

V.Intcrcæteras cóftitutiones vna eft D. LU' douici promulgata anno 11 y.vt Prælaturis dignitatib’ eleôliuis per clcólioné prouidcatur. Beneficiis veto nôelcdliuis per collationcm Sc prçfentationé collatorû amp;nbsp;patronorûmec vllarn co nomine pecunia imponere aut exigere poflèt curia Romana in hoc regno. Quae omnia amp;nbsp;A' lia pleraque ex Icdionc conftitutionum à D-Ludouico edicarum plenius cognofei poterunt: cuius viri nomen quàm célébré fit vbique tet-rarura.nemo eft qui ignorer.

V I. His conftitutionibus diu obferuatis cùm curia Romana procedente tempore multa ad-uerfus earn,de qua diximus,Ecclcfiæ Gallicx li” bertatem moliretur, Carolus VI. rex adhibitis in

in eonfilium proccribus antiftitibus.cœnobiar-chis.collcgüs, vniucrfitatibus, Sc aliis plcrifquc tam rcgni quam delphinatus hominibus, anno 14 o S. confticutioncm edidit,qua Ecclcfia Gal-licam in antiquam libcrtatem fuam aiïeruit. Fuitqucpublicatadc morc,amp; perfcripta in a.~ dis curiæparlamcnti,anno 1407.

VII.Eodcm anno I 4 o 7. cum Bencdidus pontifex Romanus ciufquc adminiftri/atclhtcs aeprocuratores magnam pccuniæ vim irapera-rent ac exigercnt,antiftites huius regni. apud regem eo nomine conquefti funt;fiucque res agitata in curiaparlamcnti. Ac in ca difputacionc incmorabilis fanè amp;nbsp;grauis fuit à fcholafti'co có-uentu Parifienfi habita oratio die odaua No-ucmbriSjqua poftulabant, vtrexeas exadiones prohiberct.Idem à generali regis cognitorc feu procuratorc poftulatum fuir: amp;nbsp;hoc amplius, vt exada ob earn caufam pecunia rellttucrctur.

tRO LLBERT. ÏCClÊS. GAt. ipfo fcnatus decrcto plenius defcnbiintur.quod pronuntiatum fuit anno i 4 o 7.11. Septcmbris.

XI I.Eodera anno cùm nitei'cntur altqui diplomata regia impctrare, quibus ca conititutio reuocarctur^rcgius cognitor in curia parliraeæ ri intcrccfsit,amp; contradixit.

X111. Ex bis perfpicufi eft/am regem amp;nbsp;pro ceres regni^quàm ecclefiaftici ordinis homines, præterea regium procuratorem, amp;c regis confi-liarios in curia parlaméti eo fcmper fpeôlaflC) v£ libcrtatcm Ecclefiz Gallicæ fartam tcdam con-feruarcnt^ab eâque omnem arcerentiniuriam-

X1 III. Cùm in facrofandis fynodis Con-ftanticnfi amp;nbsp;Bafilicnfi multa décréta eflènt/uni vctcribus canonibus.tum iis, de quibus iam di-ximus, conftitutionibus regis valdc confona. Carolus feptimus rexpræfcnte rege', qui tuin dclphinus nominabatur,proceribus ctiam regij fanguinis,antiftitibus,collegiis,tum ecclefiafti-cis,tum fcholafticis pra:fcntibus,prætercàaudi-tis oratoribus tam pontificis Romani, quàæ û-

crofanftx (ynodi vniuerfalis/andcm ca dccrctâ acccpit amp;nbsp;edidofuo confirmauic,quod vulgó pragmaticam fandioncm appellamus.Geftaque bx-c funr in ciuitate Biturigum anno 1438.

X V.HæG igitur fanólio có maioris auchorira-tis fcinp habita cft,quód à facrofanftis cSciliis, quibus prçerat pScifex Romanus,aut legat’ciuf-déjOrt'i habucrir.Nulla enim de iis rebus vnqua fiierat Icx in Francia ante id tempus lara.qtTæ ab Ecclefiavniuerfali authoritaté amp;nbsp;vires habcrcr.

X VI lI.Ex horum canonum.dccretorujco-ftitutionuin abrogatione innumerabilia nafcü-tur incômoda,quæ ad quatuor genera pofle rc-ferri videntur.Pnmu eft,totius ordinis ecclcfia-

ftici confufio:Sccundum eftjpatrix dcfolatioac dcfcrtio.’Tcrtium eftjpecuniaru regni exinani' tio;Quarcum eftjccclcfiarii ruina amp;nbsp;fubuerfio.

XI X.Ante omnia protcftatur curia fe nolle fanftitatijdignitatijhonori Sc authoritati ponti' ficis ac fandx fedis apoûolicx quicquam detra-herc. Quin potius omnem honorem,reucrcntii amp;nbsp;obcdientiam,quam vnufquiiquc pius amp;nbsp;fide-lis fummo Ecclehæ paftori dcbct,cxhibere parata eft, amp;nbsp;ft quid cmendacionc dignu excidenf» Ecclefix determinationijijuç errarc non poteft» fubiicere fc non recufat,c.a re(fta.24.q,i.

XX.Quod ad primii genus incommodi ac-tinet.farisconftatjfieledionibus Sc coliationi-bus ordinariorii fublatis,rcferuationcs amp;c gratis cxpeclatiuç locum habcant.Si indicia amp;nbsp;lires in prima inftantia ad curia Romanam deuoluatur, mirabile indc confufione exoritura efle. Torus cnim ordo Ecclefiafticus côfunditur,cûfuavni-cuiqueiurifdidlio no feruatur.n.q i.c. peruenit.

X X I.Vthæc confufio perturljatióque rcru vitctur,amp; quod fuucftcuique relinquatur,dc-cretum fuit in iam didtis conciliis,amp; à rege có-ftitutu,vt collegiaecclefiafticaSc canonica pa-ftorem Ecclefiæcligant,præfcntcnt patroni.K ordinarij conferant,amp; de caufis,nififint maio-res in prima inftantia cognofcant.

XXII. Dubitandumnon eft,quin rex, qui præcipuus eft fundacor,tutor,cuftos, Sc propu-gnator ccclefiarii fui regni,non folum iurc pof-fib

fit, fed ctiam debeat dare operam , amp;nbsp;curare, vt décréta amp;nbsp;cóftitutioneSjCjuibus hauddubic pro» pulfantur ea quæ diximus incornmoda,diligenter amp;nbsp;bona fide obferuentur. Ac fi ob carum co-ftitutionum vclabrogationem, vcl cótemptum in hæc mala amp;nbsp;calamitaces incidercnt régis fub-ditijiure optimo ipfius opem implorare poflent;

XXIII. Quod autem cleólio paftorum ad collegia ecclcfiafticapertineät.eoque iure pof^ fint vei abfque Komanx fedis ofFcnfa , ex eo ap-parct,quöd cùni epifcopus Ecclcfix fponfus fit, amp;nbsp;matrimoniü quoddam fpiritale inter ipfum amp;nbsp;Ecclefiam contrahatur, necefiarió confenfus Ecclefix interuenirc debet.

XXIII I.Dubiii non efi quin collegia ipfa* quibus notiores fiintperfonæ,1*^00005 paftores ad regendâEcclcfiârnultb facilius eligcre poC-fint^quam fi in aula Romana promouerentur.

X X V.Poftquam perfeda abfolutaque eft é-Icólio, proponuntur programmata: in vitam amp;nbsp;mores clediinquititur,amp; anteqüam confirme-tur cleótio,quifquisintercederevoluerit,admit-titur.Vnde fatis liquet,melius probari amp;nbsp;explo-rari cum,qui eligitur à collegio Ecclefix, quam fi in Romana aula,vbi cognita nó funt eius mérita,promoucretur.

XXV I.Cum epifcopus folcnnitet à collegio eligitur confirmaturque feruata programmata amp;nbsp;inquifitionu forma,eo certè maior eft populi de eo exiftimatio, maglfque cum venerantur^

PRO LTBER T. ECCLES. GAL. obferuant amp;nbsp;diligiir populäres, quàm fi ipfis in-uitis obtrudatur. Idcóq-, dodrina eius logé fru* (S;uofioreft,amp; ad ædificandu muho cfficacior-

XXVII. Hine tametfi Petrus Chrifti vi-carius eirctjamp; caput Ecclefiæ.tamê tnortuo lu-da,qui vnus erat apoftolorum.cæteri omnes pa-riter e!egcrunt,amp; fors cecidit fupcr Matchiaffl» vt in adtis apoftolorum Icgitur.

XXVIII. Lucius pontifex Romanus vir fanólus amp;nbsp;tnartyr,qui Eccledæ Romanic prçfuit anno i ç 4,ita decreuitiNulIus in Ecclelïa vbi duo vel tres fuerint in congregationc, nifi eoiu cleólionecanonica presbyter eligatur.Si vero aliter quis Ecclefiam adeptus fuerit,eó quódpcr cupiditatein illam acquificrit, atque contra ca-nonicæ difciplinæ regulani egerit, expcllatutjC. i.de eledt.in Decretal.

X X I X.Eft amp;nbsp;aliud decrctum Leonisfan-(fti Ôc confeftbris in hgec verba: Nulla ratio finit vt inter epifeopos habeantur , qui nec à clericis funteledlijbecàplebibusexpetiti, nec acopro-uincialibus epifeopis cum metropolitani iudi-cio confecratijC.nulla.72.dift.

X X X.Canon Antiochen.concilij,quod co-gregatura fuit, anno 3 4 o. fie habet : Scructut ante iusecclefiafticumid continens non aliter oportere fieri,nifi cû fynodoamp; iudicio cpifeo-porum,amp; eledlione clericorum, qui poft obitu quiefcentis poteftaté habent eii qui dignus exti-titerit cligendi Sc promouédi,c epifcopo.S.q.i.

XXXI. AliuscxtatcanonconcilijToletani in hçc verba;Scd ncc ille deinceps facerdos crir, quem nec clcrus^nec populus proprix ciuiratis elegit,vel authoritas mctropolitani vel compro-uincialium faccrdotum aflenfus non exquifiuit, c.qui in aliquOj5i.dift.

XXXII.AliuS eft canon concilij Côftanti-nopolitani anni 8 6 7.cuius hæc verba funnPro-motiones Se confecrationes epifeoporum con-cordans prioribus conciliis^clerlcorum cleôlio-nc, ac de certo epifeoporum collegio fieri bxC fandla fynodus vniuerfalis diffinit amp;nbsp;ftatuit.

XXX IlI.Côcilio Laterancfi,quod abln-nocétio tertio Romx coaftu eft anno 11 o y.vbi anti dites 13 3 ß.adfücrunt, certa forma cligendi prçfcripta fuit:additûmque eftvtnegligentibus eleftoribus poft tres méfes omne ius amp;nbsp;poteftas prouidédi Ecslefiç ad fuperiorê antiftité deuol-uerctur, c.quiajpptcr,c.ne ^p defc(ftu,dc cleôiio.

X XXIII I.Prifci reges cum ccclefias regni fui reétè côftitui cupcrent,hanc prouidendi cc-clcfiis rationem,quç eleftio dicitur,fcmper maxime probaruntjcâmquc modis omnibus reti-nercftudueruntjutlcgitur apud Vincent. Spe-cul,hifto.lib.22.amp; 23.de Clodouco régit Fran-ciæ Cbriftianorum primo, qui anno 400, con-uocatis in ciuitate Aurelianenfi permultis præ-fulibus amp;nbsp;epifeopis, in quibus fandus Melonus erat,prxcipit in prxficicndis paftoribus ccclefiis antiquos canoncs feruari acretineri.

X X X V. Ide ftatuic imperator Leo in Cod. Inftiniani, tit.de epifco.Sc clcr.cuius verba hxc funt. Si quenquam vel in hac regia vrbe, vel in cæteris prouinciis, qux toto orbe terrarû difFufç funt,ad epifeopatus gradum Deo authorc pro-uehi contigcritjpuris hominum métibus, nuda eleâionis confcientia,{ÿnccro omnium iudicio profcraturj.fi qucnquamjC.de epifeo.

XXXVI.Carolus Magnus Iib.i. capitulariu hæc quæ fcquuntur conftituit: Sacrorum cano-num non ignarijVt Dei nomine fanda Ecclefia, fuo liberius potiatur honorejaffenfum ordini cc-clefiaftico præbemuSjVt fcilicet epifeopi per ele-dionem cleri amp;nbsp;populi.fecundum ftatuta cano-num de propria diœcefi(remotlt;a perfonarum 8c muncrum acceptionej obvitæ meritum amp;nbsp;fa-pienriæ donum eligantutjVt exemple amp;nbsp;verbo fibi fubiedis vfquequaquc pro4elTc valeant. Q^am conftitutionem iuris pontificij compofi-tores inter facros canoncs rctulerunt,amp; quoda-modo confecraruntjC.fâcrorum tfj-dift.

XXXVII. Philippus Deodatus Candi Ludo-uiciauus.cum in fuam amp;nbsp;diadematis Francici obedientiamvelut diuino quodam fato redu-xiflet Normaniam, Aquitaniam,comitatû An-degauenfem .Pidaucnfem , Cœnomanenfem, Turonenfem amp;nbsp;Pontinenfcm,antèprofedionc vltramarinam,conftituit,vt canonici ccclefiarû cathcdralium,amp;: monachi cœnobiorum eligédi facultatem habcrent,amp;perfonas Deogratas SC Eeelefiaî

D E P E N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyi

X X X V111. In plerifque monumentis an-quts repcritur,permukos fundatores ecclcfiaru ûifertè amp;nbsp;cxpreffim ftatuifTc.vtmorcuis ccclefia-rumpræfulibus per clcÆonem ipfis prouidea-tur.Q^as fundacioncs Romani pócificcs pofteà confirmauerunt.

X X XIX. Ex quo primum orta eft in orbc Ecclefia vfque ad tempora fanóli Ludouici nuf-quamreperics pontifices Romanos in ccclefias amp;c beneficia,qua: clcdiua dicfitur.vllum ius fibi vindicaftc,auteligerc volcntes vllatcnus impe-diiflcjquo minus libertate cledionis fruerentur. Quinimo conftitucioncseorum extant memo-rabiles,ex quibus apparet cura: eis fuiflcjVt rede atque ordinc clediones fièrent.Cuius rei fidem faciunt,qux in decreto Gratiani.Sc in libro De-cretaliu Gregorij bac de re leguntur. Adde quod in poftulatiombusquoque ipfis abcoiure tan-quam alieno prorfus abftinebant. amp;nbsp;infirmata poftulatione remittebant adeligentes negotifi, vt denuo eligerentjC. bonæ de poftul. prælato. Tunc autem florebat Ecclefia, religio propaga-batur.exaltabatur fidcs catholica,bonis amp;nbsp;fpiri-talibus temporalibus exuberabantac circun-fluebant omnia.

X L.Cùm tempore landi Ludouici conaren-tur Romani libcrtatem cledionu infringerc, amp;nbsp;iis maliSjdc quibus iamdiximus ,viam aperirc; is fe principem vere pium, Chriftianu amp;nbsp;catho-/ Y xij

licum J cuftodémquc amp;nbsp;propugnatorem cccle-fiarumfibi comiffarum pr.xbuii:.Occurrit enim perniciofffsimis conatibus amp;nbsp;cociliis Romano-rum,amp; ecclcf in Jibcrtatem vindicauic.

X L I.LudouituiHutinusanno 1315. banc farnffiLudouiciconffitutionem 8i. quandama-liam huiclimilein Philippi Pulchri ediâo iuo confirmauic. Cui pofteà Ioannis régis accefsic aliaconfirmatio,anno 1351.

X L I I Poftillud tempus Romani furami ope niff funt elediones omnino fubucrrere, quorum inccptis reges Chnffianifsimi conuen-tusfolenniter indicentes .forticer obftiterunr, eorumque conatus repreflerunt, vc ante didura fuit.Nam fua non parum interefl'e cxiftimabant eligendi morcm in regno fuo retineri , Sgt;c eo magis quodiure fuopotcftatcm eligendi face-rcconfueuerant.

X L111. lus quod hîc fibi rex vindicat.rela-tumeftin librqsiuris ponrificij.quos Gratian'« cdidit.Vbi dicitur Hadrianum papam cum vni-ucrfa iynodo tradidiffe Carolo regi lus amp;nbsp;potc-ftatem eligendi pontificcm Romanum, fedcni apoftolicatn ordinandi: item archiepifcopos amp;nbsp;Cpifcopos per fingulas prouincias ab eo inucfti-turam accipere diffiniuit, vt niff à rege laudetur amp;nbsp;inueftiaturepifcopus, à neminc coniecretur, c.Hadrianus,lt;S3.dift. Ac tamctfiLudouicus pius iuspontifice Romand eligendi rcpudiaffcdica-tutjC.cgo LudouicuSj ^3.dift. fcmper tarnen iu$ inuc-

inueftituraru retinuit^in cuius locu poftea fuc-cefferüc Regalia,amp; ius aliud quo vtitur rex,cum vacante epifeopatu eligendi poteftatem facit.

X L11 II. Cùm fpretis omnibus, quarü iam memini,conftitucionibus Romani bierarchiam Ecclefiæ confundere ac pertuibare non define-rent, amp;nbsp;refcruationes fuas pafsim,gratiafqne ex-pcótiuas in orbem fpargerent, ingens Ecclefiæ deformatio inde fccura cft. Ad extremii Ecclcfia vniucrfalisin fpiritu fanólo legitime cógregata, per generalem reformationem capitis amp;nbsp;mem-brorü refcruationes omnes gratiafque expeda-tiuas fuftulit,amp; veteres canoncs de cleólionibus amp;nbsp;collationibus rcftituit.In qua generali refor-matione illud dilertè cautu exccptiimquc eft, vt quicunque quafcunque dignitatis etiam papalis obedirecontumaeiter cótcmpferir, nifirefipue-ritjCondignæ pœnitentiæ fubiiciatur.

X L V. Qimd ad minora beneficia attinct, quæ collatiua dicuntur, obfcurum non eft eo-rum conferendorum ac diftribuendorum lUS ad epifeopos in fua quenque diœcefi pertine-re, c. regenda c. quicunque.c.noucrint,io. q.i. amp;nbsp;toto tit.de offic. ordin.in decretal. Ac pontifex quidem Romanus cùm gratias tribuit expe-(ftatiuas.aut mandata quæ vocant de prouiden-do,amp; ad epifeopum aliquem ea mittit, bis ver-bis côcipi diploma folcnCuius collatio iure or-dinario ad te fpeôfat. Proinde ea conferendi facultas ncc eiï adimi, ncc minui vllo pado abfe

PRO LIBERT. ECCLES. GAL, iniunapoteft.Adquam iniuriam dcpcllcnJain cpifcopiadrcgctn , vr tutorcm defcnfoicmque fuum,fneritô confugcre pofl'unt.

X L V LIndignicateni hanc ratio prouiden-di ecclefiis, quam Romana curia excogitauic, vehementer auger,per referuationcs nempe amp;nbsp;gratias expcdatiuas.Præbenr enimoccafionem captâdç mortis 31iene,quod cum ne ethnici guide tolerabilc iudicarint,multo magis Chriftiani horrerc amp;nbsp;exccrari debet.c.nulla,de côc.præbé.

X L V11. Experientia vel fola docuit,poftqua à pragmaticafandlionerecefTum eft,quantagra-tiæ expcôtatiuæ confufionem pariant,partim ob earum raultiplicationem.partim ob prærogati-uarû ac derogationû claufulas amp;nbsp;cauillationes, quæ in cis infcri cófucuerunt.Miras enim ofFun-dunt tencbras.amp;litcsinfinitas gignunt. Ac ta-metfi Pius qui nouiisimc dicm nium obiuir,fta-tui(ret,duo tantum diplomata in fingulas colla-tionesexpediendaefle,tarnen duodecim ac eo amplius non raro confpiciuntur.

X L V 111.Antecadecreta,quorüfupraraen-tionem fecimus,tanta erat confufio, vt in diœ-cefi Andegauenfi fexcentæ gratiæ cxpeólatiux in vno anno inuentæfint.Nec minor in plcrif-que aliis locis extitit numerus.

X LIX.Si co teporc,quo iftç tot gratie impe-tratæ fuerur.decefsifl'et pontifex Romanus,irri-tx omnes ac prorfus innutiles redditx fuilTent, proptcrca quod noui potifices huiufmodi gra-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tias

tias ftatim rcuocare folent. Itaquc in fingula diplomata H viginti aureos computcmus, id eft, quanti vulgo æftimantur,fumptus in corum im-petrationcm fa(fti,comperiemus iaéluram hanc duodccim millium aureorum efle.

L. TemporeetiamMattinitalis cratin Ec-cleGa confufio.-cuius tollcdæ gratia décréta, de quibus iam diximus. conftitutioncfque faélae nierant. Verùm fimulatqueab eis receflum eft, in priftinum illud chaos denuo incidimus.

LE Ratione caret penitus hæc prouidendi ratio, quia certo cettius çft, ordinarium, qui in loco ipfo commoratur, amp;nbsp;non tantum nouit, qualis fit Ecclefia, fed qualis fit etiam is de quo præficicndo agitur,melius amp;nbsp;vtilius pofle Ecclc-fiæ prouiderc,quàm in Romana curia huiufrao-di diplomatis prouideri foleat.

LU. Siquisobiiciat.ordinariosetiam col-latores plerunque homines non idoneos ad gu-bernationem ecclefiarumpromouere ; huicreC-pondendum eft,fi quid ca in re deliquerint,cor-rigi eos amp;nbsp;puniri pofte,iuxta c.graue, de præbé. At pontifex Romanus neraini fubcft,vt ipfemet defe teftatur,nec poteft quifquaei dicere. Cur ita facis? Adhæc præficiuntur à pontifice Romano pcrcgrini,non indigenæ, quorum ingenium amp;nbsp;conditio moribuspatrix non conucnit. Ita-que difsidia hinc facile nafeuntur cum grauifsi-mo falutis animarum detriroento, amp;nbsp;facramen-torum irreucrentia.

L111. Décréta, de quibus hîc Ioquimur,ftu-diisacliteris maxime fauent.-quiaiubcnt lircra-tisac gradiiatisbeneficia conferri.Qubdfi qux in eis obfcuriras infic,ea chicidari ita poteft cum aliquo Reipublica; bono, vr nihilominus illiba-ta decretorum authoritas maneat.

L1111. Si ita regi videretur, pofTet ratio ini-ri,qua ftantibus decretis facilius, ex pe di tins, ac minore fumpturegiis miniftris confuleretiir in diftributionébeneficiorû, quam per curia Ro-manam fiat: amp;nbsp;eadé opera fcholafticis amp;nbsp;litera-tis viris profpici pofTet, nempecertos mefespro tcrtia parte ipfis débita attribucndo. Quod rex defunól’ facere cogitabat,amp; in animo habcbat.

LV. Commodioratque vtilior rcgiefictor-dinaria eligendi ratio,cùm fit verifimile hominem grauem amp;nbsp;idoncum, quem ipfe commcn- , dauerit eligentibus acccptum eis fore, necquc-quam futurum qui honcftç régis voluntati non facile aflentiatur,

L VI. Si fortè quis dixerit alienum non efîc, vt Romanus pontifex diftributionem aliqiio-rumbeneficiorum habeat,quibus pofiit fami-liaribus fuis Sc aliis grauifsimis viris,quorum o-pera vtitur in rebus arduis, confulere : Rcfpon-dendum eft fatis huic profpeéfum efie per ea fy-nodorum dccrcta,dc quibus hîc loquimur. Di-mittuntür enim omnia beneficia,quorum refer-iiatio in corpus iuris includitur. Adhæc vbi funt deeem beneficia vnû ad vitamiSc duo vbi quin-qua- (

quigintajuxta c. mandatum. Qua ratione beno mcreridc multisci perquam facile eft, nullam confufionem aftcrendo Ecclcfiæ,necfibivindi-cando iura ordinariorum.

L V11. Quod ad indicia amp;nbsp;litcs attinet, per-fpicuum eft eas coram ordinariis traófari dcbc-re. Nec abfqueiumma corum iniuriaSc totius populi graui incommodo fi maiores grauioréfq; caufas excipias, aliter fieri poreft. Quamobrem fi décréta tollantur, quibushuic malo prçclufa fuit via,iuftiffimaerit apud regem conqueren-dicaufa.

LVllI. Sandti Petri cxeplum,cuius fucceflbres funtpótificcs Romani,maxime eosmoucre debet, vt iurifdiftionem ordinariam epifeopis di-mittat.NacuHicrofolymis quæftio de legis ob-feruationc exorta eflet,Petro turn præ(ente,Iaco bus qui Hierofolymorum epifeopus erat, Icntc-tiam de ea re pronunciauit. Ac vt Vincentius fcribitin Spec.hifto. c.9.h?c quæftioad alium nifi per appellationcm transferri non poterat.

LIX. Afquc his,de quibus loquimur, confti-tutionibus.nemini licercc tuto Ecclefiam aliqua aut beneficium obtinere. Argumento funt ea quæ poft abrogationemcarum conftitutionum Romana curia hîc defignauit. Non cnim fb-lum caufarum ecclcfiafticarum, fed etiam pofTef foriarum cognitionem,quæ régis cft,fibi vindi-' care Romani ceperunt. Ac nc à regalibus qui-dé ipfis potuerût abftinere: quorum cognitio ad

rcgctn amp;nbsp;curiam parlamfti baud dubic fpcdat. Idque pcrijjctSum eft in pleriiquc negotiiSiprO' ptcrqux regem admonuic confuluirque curia, qui rum in finibus Aquitaniæ crat.Nec diu poft cius rei gratia conftitutiones memorabiles edi-dit rex^quæ in curia parlameti recitatXjpromul-gatx He in aftis perferiptæ funt.

LX. Nee clericos modo amp;nbsp;perfonas ecclefia-fticai vexabathis litibus Romani,{edetiam lai-cos profanofquc homines Nam exemplum luc-currittonforisantediui Dionyfij ædcminvrbe habitantis, qui cum Romæ agentem filium a-mififtctjmox pro eiufdem debiro in curiam Ro-manam pertraólus cft.Idémque loanni Dargó-ges regio aduocato accidit.

LX I. Altcrum ex quatuor malorum gencri-bus,quæ ex decretorum contemptu amp;nbsp;abroga-tionc oriri diximus, eft patriæ dcfolatio , quam dcpopulationem vulgo appellamus.Regis nqui-dem intereft plurimùm, defertum à populo amp;nbsp;defolarum regnum non efte.In multitudine po-puli dignitas régis, amp;nbsp;in paucit^tc plebis igno-minla principis,Proucrb.i4.

L X11. Ante hçc décréta amp;nbsp;conftitutiones cum referuationes amp;nbsp;gratiæ expedatiuæ invfu effènt, amp;nbsp;caufæ in Romana curia tradarentur, populäres regni huius certatim concurrebant Romam.Quorum alij cardinalibus amp;nbsp;aultcis inferuicbanf.alij nullius hominis familix man' cipati, fed aliqua fpc vana illcdi fuam parctum-

que fuorum fubftantiam abCumcbant;alij,5c hi quidem plurimijCo confilio Romam migrabâr, vtcçteris hîc mancntibus moleftiam cxhibcrér, amp;nbsp;ecclefias bcneficiaqnc ab cis quo iure quâquc iniuria extorquerent.Nam experimeto comper-tum eft,maximameorumparrcmquihinc Romam proficifeebantur, fiue ob itinetis pcricuki amp;nbsp;moleftiam,fiuc ob peftem,quç Roms crebró grartatur j ftatim mortem opeccrc folitos fuide. Qui verb ex his pcriculis incolumes euadebanr, negotium facefTebant fenibus,valetudinariisgt;5c ahis huiufmodi qui in eccIeGis fuis amp;benefi-ciis étant afsidui. Ac fæpenumcro contingebar, vtmiferi homines in curiam Romanam citati cùm aduerfus iftos calumniatores fe defenderc nequirent,prx tçdio amp;nbsp;mœrorc vitam finite co-gcrentur.

L X111. Pleriquc beneficiorfi captatorcs pa-rentum amp;nbsp;amicorum loculos cxhauricbantom-nino jtandemquead fummam inopiam, atque adeo mcndicitatem redigebantur.Qty: res ctia plurimis mortem accelerate cofucuerat.Ncc verb vllafpe alia tantas perferebant mifcrias,nifi vt plumbum forte pro auro domum aliquando referrenr. Accidebatque interdum vt hians cor-uus dcluderetur, vtque plumbum auro redem-ptum nihil plané aliud quam plumbum cficr. Cùm cnim diplomatibus fuis plumbcis confi-derenr, interueniebat alius qui annulatione ali— quamjfic enim vocant, exinfperato affetret. Ac

interdurri dcccm aut duodecim ad idem beneficium anhelantes amp;nbsp;acceptantes exiftebanr. Orta veto lite inter cos,Romam denuo rcdcunfin crat litigandi caufa.Sic omnibus pafsim Ronri confluentibus, regnum popularibus ac fubditis miferabibtcr deftituebatur.

L X1111. Scholaftici quoque conuetus,qtiofi longe deterius eft, amp;nbsp;vniuerntares ftudioforum defolatæ ac defertæ ob candcm caufam iacebit. Nee dubium eft, quin contemptus dccretoruni amp;nbsp;conftitutionrim, qux à maioribus noftris nobis relidæ (unt, hæc omnia incommoda fccuni trahat.

L X V. Id adeb facile cognofei poteftjVclei: co,quôdcùm rumor increbuiftet depragmati-cæfamftionis abrogatione,necdfi ea derequic-quam in curia publicatum eftet, maxima popu-larium multitudo Romam fe contulit. Ex quo coniicere licet quantus fitfuturus Romam cori-curfus.quantaregnidefolatio.fi confeiftam efle rem 5c authoritate curiæ confirmatamvulgo in-telleótum fuerit.

LX VI. Tertium încôtttmodi genus ad pc-cunias fpedat, quibus regnum exinanitur;ncc vlla res peftilentior ac exitialior huic regno po-teft excogitari.Nam,vt philofophus inquit, nu-musmenfuraeft omnium rerum, amp;nbsp;velut pro nobis fide iubet ac intercedit, quoties re aliqua indigemus.Bellorum nerui funt nummi, ncc fine iis regnum defend! ac propugnari poteft.

D E F É N s I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyt;

Imo ne iurifdidionem quidcm ipfam, qua maxime opus eft in hoc regno,abfquc pecunia tuc-ti licet.

L X V11. Si décréta amp;nbsp;conftitutiones iam di-(ftæantiquaventurquotannisjdecies cetena milia aureorum , amp;nbsp;eo amplius hinc Romain cx-portarentur. Nam ft ingcntcm numcrum cpit copatuum,archiepifcopatuum, abbatiarum amp;nbsp;aliorum bcneficiorum , qux in hoc regno funr, confideremus,non difficile critiudicare infini-tam pecuniæ vim hinc cxituram efle in annatas amp;nbsp;aliahuiufmodi ve(ftigaha,in gratias expcóta-tiuas.in contiouerfias amp;nbsp;lires, in quas magna pecunia vel itincris amp;nbsp;viatici nomine impendi fület.Nam nullum eft tam exiguum ac tenue beneficium , nulla collatio , quæ gratiis expe-datiuis obnoxia non fit. Hue accedat quod duodecim interdum diplomata feu bulla: vnius beneficij nomine impetrantur. Nec vllus eft mcdiocris fortunx homo, qui non iuuando-rum promouendorumque filiorum aut propinquorum caufa pecuniam aliquam in harum gra-tiarum impetrationcm velut in aleam quan-dam conférât ac coniiciat. Cuius confilij non aliusplerunque exittis efle confueuit,quàmvc hie captator fimul amp;nbsp;rem,ß£ filium feu propin-quum amittat.

L X V111. Cardinalibus Romanæ Eccle-fiac hoc in more pofitum eft, vt omnes infignio-res abbatias acceptent. Acneabbatiasquidcra

modojfcd alia rtiam opimiora beneficia, vt ab ecclcfiis parochialibus archidiaco. non tempèrent. Hine fit vt reditus eoriitn beneficiorum Romam perferantur; ncc inde vnquam rcdcat, quod papa Romanns eis decedetibus fuccedat.

LXIX. Annatæ prxtcr exinanitione pec«' niarum aliud quoque incómodum non leue ad-ferunt. Eftcnim inuenta ratio, qua bene num-mati eruditis amp;nbsp;probatç vitæ hominibus prafc-rantur.Cui malo ac pefti obfiftcre ac mcdcri vo' luerunt imperatorcs,vt ex conftitutionc Leonis pcrfpicitiir.-cuius hçc verba funt;Nemo gradum facerdotij venalitate pretij mercetur. quantum quifque merctur,non quantii dare fufficit, afti' metur. profeótö cnim quis locus tutus, 5c qua caufa potcrit cfic cxcufata:fi venerâda Dei tem-pla pccuniis expugnetur’quemmurum integti-tatis.aut vallum fidei prouidebimus.-fi auri lacra fa mes penetralia vcncranda proferpat, denique quid cautum efTe poterit aut fecurum, fi fandi-tas incorrupta corrumpaturîceflet altaribus im-minere profanus ardor auaritiç, amp;nbsp;à facris ady-tis rcpellatur piaculare flagitium. ita caftus amp;nbsp;humilis noftris temporibus eligatur epifeopus, vtquocunquc locorum peruenerit, omnia vit« propriæ integritate purificct.no precio, fed pre-cibus ordinetur antiftes,tantum ab ambitu debet ciTe fepofituSjVt quçratur cogendus,rogatus recedat, inuitatus effugiat. fola illi fuffragetut ncccfsitas cxcufandi : profcóló cnim indignus

eft faccrdotiojnifi fuerit ordinat’ inuirus. Cùtn fancfiquishanc fandlam amp;nbsp;venerandam anti-ftitis (edcm pccuniæ interuétu fubiflc.aut fi quis VC alterum ordinärer, vcl cligerct, aliquid acce-pilîe dctcgicur.-inft.ar publici criminis amp;nbsp;Içfe maieftatis acciifaCione propofita, à gradu facer-dotijrctrahacur.nechocfolum deinceps honore priuari, fed pcrpecuæ quoque infamiæ darn-nari decernimus ; vc cos, quos par facinus coih-quinat-.amp;xquaCjVCrofquc fimilis pœna comi-.

L X X. Eft: amp;nbsp;aliud harum annacarum graue 'amp;exitialemalurn'.quiaquicas Romano ponci-fici’pendunt amp;nbsp;exoluunr, in pœnam incurrunr, qiiæ aduerfus fimoniaci ambitus rcos ftatuta eft, nccvllum ius in beneficium habent,quodhac racione obtinuerunr. Id enim verbis decrcti cx-preftum eft. Qua in re quantum fit corruptelæ ac pcriculi nemo non intclligit.

L X X I. Poftquam labctaótata eft pragma-tieç faniftionis amp;nbsp;veterura decretorum authori-tas.experientia nos docet auro pfçferrim exhau-ftum hoc regnUm cfTe.Nam ante hac apud num-mulariorum pontem nulla erat menfa, quç non magnopere frequentarctur ab iis qui pro auro minutiörem monctam cxpofccbant;,ex çoque eollybo multi .quxftum facicbant. Nunc verb arte Romana fic exudlum eft aurum ex popula-rium loculis.vt xrea tantum minutaque nobiji monetareliiftafic, amp;nbsp;nummulariis pontem di»

L X X 11. Vt fpcciatim ac figillarim demon-ftrcmus quancopere hoc triennio pecunia regnu exhauftum fir, animaducrtendum eft Pij pontifie is tempore vacaftcjnhoc regno pliifquam vi-ginti archiepifeopatus amp;nbsp;epifeopatus. Necdu-biu eft, quin tarn pro annuo illo vc(ftigali,quod annatam vocam’,quarn pro reliquo fumptu ac-ceftbrio amp;nbsp;extraordinario in fingula diplomata feubullasfena aureorum millia depenfa nume-rataquefint. Quæfummaeft centum amp;nbsp;vigind millium aureorum.

LX X 111. Cœnobiarchiæquoqucfiue abba-tiæ ad fexaginta aut eo amplius vacauerunt in hoc regno. Qiaaru fingulæ duobus milhbus aureorum vt minimum conftiterunt.Summa ergo eft centum amp;nbsp;viginti millium aureorum.

L X X 1111. Eodem tempore prioratus, de-canatus,prxpofituræ,præccptoriç,amp; aliæ digni-rates eletftiuæ.quæ lituo infignitæ no funt, pluf quam ducentæ vacauerunt. Ac in fingula huiufi modi beneficia aurci numerati funt quingenti. Summa igitur centum eft millium aureorum.

L X X V. Conftat in hoc regno vt minimum centum millia parœciarum eflc,qux inhahiten-tur amp;nbsp;incolatur. Nec vlla eft in qua eo tempore gratiam cxpeiftatiua aliquis no impetraucrit ; in quarum fingulas X X V. aurei impend funt, tamproitineris fumptu quam diplomatum có-fedio-

fcclionc , pro non obftantiis, prærogatiuis an-nullationibus, amp;nbsp;aliis fpecialibus claufulis, qux gratiis adfcribi cófucucrüt. Item pro exccuto-rio proceffu fuper cifdein gratiis faólo. Sum -nia bæc eftj vicies quinquies ccntcna milita au-rcorum.

L X X V I. Er fl ingens effet pecuniarum ex-aitiojCarum return nomine,de quibus iam dixi-nius,quo tempore iam didç conftitutioncs pro-mulgatæ funt,tamcn ex quo conuelli cœperunt, id eft: tempore Pij pontifias, amp;nbsp;hocetiam tempore altero tanto maior eft amp;nbsp;amplior huiufmo-diexaótio. Tunc enim annatx foluebantur habita veteris taxationis ratione,eaque ad dimidiâ partem eiustaxationis redigebatur. Nunc verb annatx taxationem 8i annuum reditum cxcc-dunt,adeb vt plcrunquevideamus diplomata ab impetrantibus apud trapezitas dimitti, quod reditu omni amplior fumma exigatur, id quod in abbatiaBernaycnfi amp;nbsp;S. Pharonis Melden. ac-cidiffe compcrimus.

L X X V11. Inficiari no poteft Romanus pó-tifex quin fublatis refcruationibus amp;nbsp;gratiis ex-pedatiuis multo plus emolumeti ex hoc regno, quam ex duobus aliis totius orbisChriftiani am-pliffimis Sc opulentiffimis regnis auferat; vt pu-ta pro annatis vacantium archiepifcopatuum,e-pifcopatuum.abbatiarum, aliarumque dignita-tum Sc beneficiorum elcftiuoru, quæ immediate ci fubicóhafunt,quorum ingens eft numerus;

Pro dcuolutionibus aliorum prçfulatuum di-gnicatum; Pro beneficiorum præuentionibus! Pro commendationibiis amp;nbsp;penfionibus : Pro bencficiis vacantibus in curia Romana:Pro dif- , penfationibus ad duo,vel tria, vel quatuor beneficia incompatibilia; Pro gratia amp;nbsp;facultate vi-fitandi per procuratorcm : Pro Icgirimationi-bus : Pro dilpenfationibus fuper defedu œtatis amp;nbsp;defcótu nataliuiTi Pro re pœnitentiavia,qu2 [ latiiïïmè pater : Pro priuilegiis: Pro exemptio-nibus: Pro altaribus portatifibus : Pro facultate I eligendi confeflbrem .-Pro gratiis, fi neutri amp;nbsp;perinde valere: Pro difpenfationibus fuper vi-tiis corporis. Pro irregularitatibus; Pro contra-du matrimonij in ca(u prohibito:Pro infradio-nevotorum rcligionis amp;nbsp;peregrinationis : Pro abfolutione caiuum papæ referuatorû : Pro pro-tonotariatibus amp;nbsp;proraotionibus capcllanoru: Pro indulgentiis, aliis id genus. Ex quibus fumtna conficitur mulco amplior,quam ducen-torum millium aureorum.

L X X V 111. Reditus epifeopatuum, abba-tiarum , amp;nbsp;aliorum huiufmodi beneficiorum, quos refidentes cornmorantes in curia Romana ad fc perferri curant quotannis, cxcedunt fummam centum millium aureorum.

LXXIX. Quartum genus incommodi eft ccclcfiarum ruina amp;nbsp;deftrudio, quod cuiufmo-di fit facile ex fupcriorib’ articuliscolligi poteft. Nam beneficiariis abfentibus ,vt jam didura ......

eft,pecunia quæ in inftaurationem facrorum locorum impeni dcberet,alio expoitatur.Præfen-tes vero ac rehdentes annuo illo vcóligali, quod pontifici Romano pen di folct, premuntur mi-rum in modumamp;oncrantur,vt etiamfi vclint fumptibus in tutclam ccclcfiarû ncccfTariis fuf-ficere non pofsint.Ex ca re duplex malum con-fequetur.NaSc cultus diuinus deferetur in per-niciem animarum,amp; plebecula, quæ fub eccle-fiaftici ordinishominibus vitam tpierare con-fueuic, præ fumma egeftate ccderc patria amp;nbsp;lumvertere cogetur.

L X X X.Commendationes,qux iam didis canonibus Sc decretis prohibits fuerant, nunc verb vfitatæ funt amp;: quotidianæ,quid aliud funt qucàm certifsima omnium ccclefiarum euerfio? Nam ex quo décréta ilia peflum ierunt, vix vllü eft paulo opimiusnobiliufque beneficium,quod in hanc commendationis corruptclam non in-cidcrit; velutin diœcefi Parifienfi clarifsimum omnium cœnobiorura, quod vcl regum Chri-ftianifsimorum fepultura fatis nobilitatur. Item cœnobia famfti Maglorij;fandi Martini : fandti Eligij,amp; alia quam plurima.

L X X X I.In prouincia Rothomagenfi no-bilifiimaabbatia S.Ouen commedataeft: Item mons S.Mich.Iumicges,Mótcbourg, Fefcamp, Lyre,Yue,S.Cather.Grammont.Acbencficiae, tiam rcgularia, quod eft indignius, hodic fine dcleclu commendationis titulo dantur.

L X X X11. In dioEcefi Andcgauenfi abba-tiæ S.Albi.S.Nicol.S.Georg.S. Florent. Fernere, Bourget, Cunault,8c alia pleraquc beneficia huiufmodi. In aliis prouinciis abbatix Clunia-cen.Cafad.IfTor.Compend.Infula Bar. S.Bert. S. Ioan. Laudun.Vindoc.S. Ioan. Angel. S.Sulpitij Biturig. S.Vinc. Cœnoman. Cultura Cœnoni. S. Marti. Auçuftod. amp;nbsp;alia beneficia innumc-rabilia.

L X X X 111.Haruna conainendationeni a-bufus quam peftilens cxitiofufquc fit huic regno nemo fatiseloquipoteft.Commcndanturenim opulcntiora amp;nbsp;clariora beneficia vt plurinaum cardinalibus Romans Ecclefia: atque hinc fitgt; vt fere vacent in curia Romana, eorumque fii-ftribatio pontificis Romani fit,nullaque cleófio locum habeat.Et quia reditus ac prouentus corum beneficiorum Romana hinc exportantur. corruiintacdificia : difciplina omnis monaftica cefiat : cultus diuinus frigetamp; extinguitur. Sic xdificia omnia ram lapideaquam Ipiritalia dirui funditus amp;nbsp;euerti videmus, adeo vtfi quis ini-pofterum ca reftitucrc amp;nbsp;inftaurare cupiat, vix, imonc vix quidem vnquam in priftinum ftatu rcduciqueant. Namijfunt mores huius fcculfi proh dolor,vtperindefit abbatem cfle,acprofa-ni cuiufiiis prçdij dominum eile.Nee vllius onc-ris officüue gratia quis abbatiam accipiat,nifi vt acolonoquopiamautredemptorc fiue condu-öorc rationes cxigat,Sc rcliqua fi qux fint aufe-rat

L X X X î 11 LCùm {ynodus* Conftantien-fis tempore Martini papç,eos,de quibus iam di-ximuSjCanones edidit, non mcdiocris iam crat corruptioin Ecclcfia. Sed longe profeéto tole-rabiliorquàm hoc tempore ; ac lînguli cardinales fingulis abbatiis contenti erantmec vllis ho-minibus aliis commendabantur abbatiæ. Ho-die humilioribus amp;nbsp;in nulla dignirate pofitis, nec reguläres abbatix modo , fed priorarus e-tiam côuentuales S. Bcncdiûijarque adeo Hof-pitaliaipfa S. Antonij feculatibus hominibus commendari cœpetunt.

LXX X V. Hxccùm itafehabeant, cenfet curia obferuationcm canonum, Dccretorum Sc conftitutionum iam ditîlarum regis culpx aut inobedientix adfcribi non poiTe, nec vlla ob-ftringi eum religione,quô minus eius rei curam fufcipiat. Qurnimograuifcclercjquodbona c-ius venia diôlum fit, fefe obligate videretur,fi contra eos canones aliquid admitteret : idque propter authoritatem (anétitarcm eorum,qui hoscanonesnobisreliquerunt,quique in magna tranquillitate, profperitate Sc fucceffu Ec-clefiæeifdem vfifunt.Exquo généré eft collegium apoftolorum. Sacrofandx fynodi Antio-chenfis, Carthaginenfis. Conftanrinopoliranx, Latcranenfis,amp;c.Sandri patres ac pôtifices, qui eos comprobauerunt amp;nbsp;fecuti funt, Pius, Martinus, Leo confcflbr,Gregorius,amp; exteri. De-

nique fanólifsimiquiquc Chriftianifsimi rc‘ ges, quieos canoncs Sc ccclefiafticam difcipli-nam.quæ cis continetur .fuinmopere ampkxi funt,amp; cuftociiendoscOs diligenter curarunf.vt Clodoueus, Carolus Magnus, Philippus Deo-datus,S.Ludouicus,Philippus Pulchcr,Ludoui-eus Hiitinus , loannes , Carolus V1, CaroluS VII, quorum temporibus profperos ae fœlicif-liinos fucceflus hæc mönarehia habuitlt;