Excudebat Bartholomæus Grauius, fuis, ac Martini Rotarij impenfis. • ANNO M. D. LI I.

? ’ ■’ ; y ■ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CONCESSVM EST BARTHOLO-nçoGrauioCxfareoFriuil^io, vt imprimât nés librot peimUTos doccn in ttiuialibus fcholiSfi»' ter quos etiamfunt Sebaftiani BrantTituloium Iuris expofitiones: vtlatiuspatet in literis rllidC.M* , àndultis. Anno 1546, primo, OAobris. j

ÏN TITVLORVM IVRIS IN- m T E R PR E T A TIO N£, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aD O.C T Oi n

rem andre AM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-T -

O R E T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;lt;fg«KW, ovnntii^

ßmi vir,totiui^ elo^uentilt;e crfacftkdi'ie columen, ac longi ^mceps^ eur egoad» olefcens ntfUiiu periti£, auturtU h^Hie gnaruf^iiinc tnthivfurpem prouinciam^ __®gt; vt außm no modo de lurk principHs,fei maxime ad te'virum omnium ocutißimum fcrtbere^cuu.

-vt apertûu loguax balbtttieruego wdicm'i- pàtiaealfs te,(juàm vider.i'Xolui.Qjtamobremycàm te nouijßem Virïïtk bumanum^acperdoHum^ mibit^faUeiiiißimum’.fumpß ani muntyliberiiK^ meax ad te lußpueriles ineptiM, C.üm enim Uuper inter auditorum gregem^felut alter Tityruf ( vi /o/eoJ hoc e/i, mercenariuf, legum Titular,feu mauk; RR«» bricoitotÙM lurk CT legitimsßientiieprimordia ^ ek^ menta,interpretarer:fa(lum eß^Vt meiticonfulto, eX'tiiea letlione (ceu Tages ex glebula) opus inßeratuin,CJ'forte fuo non indignum autore, prorupit. Qt^od ciirn fgo plania us elimare, feu forte fuperflua,autperperam poßta intera linire properarem, Imprefforum importunitas (quibusnit bil fatk feflinatur) meam interuertit dUigentiam. Q^id fnulta ? continere non potuiequum Tydum ad currendunt accMum: aita res ell vtivides.Tibi tame quot;viro celeberriot

tno, quern baud ab re AulumCaßelium,vel Meßalam,aut Ppaterk,Q^clt;euolam appellauero:tibi,inquam,boc opus, quantulumcunq^ ßt,dedicare ßatui :vt tibi pars curs^

lims labor incumberekteq-, participem latratusÇquem. nobk minime defuturum fcio)efßcerem.Latret igitur Cri^' tictis quifquk ygt;olet,modß nunquam latrare deßuat: noflra

I 4 -Mî 2 î 5î VI M V 5\O -T 7'i’ ' ' • / tnint 4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. ' *ftlgt;iwgt;}ftiiic(^

tbn l)oc ophfMüA iFcifkth):}hit(ere pl'd^uitAn (jttd inters pretatione^gt;nli(ât^lt;fbÜegt;n onthid^^ pluribûi cognitd:grci ^4i4tttemcrytiliaiuttehih}(t i^èperiestnonnuiïd tarnen lt;jux :tV.Mtû».rfp^tendit^etixpio('!iii diffèrenda fuerunt, ftris Jii^iK'ßjidrr^teimuidpe^e^nitudoprincipijpim^uam par ■.^.i3(cref£er.et.'tSl nc'fpiji'oLe moium ixcedain, iam finent lo^tidifadurus^pdulvlîtmquippidm ielegalium Tiitulorii .tàuiibiK ànneSatft^^'.qü'ce'gvtdem faut prima cunabuld, ey gt;amlit,priidcntiiie priegxerckiimcta^à facrâtij?imi^ legunts latpribm deriuataiaciniptrialiJj)lendvreillu»!inatd.Èa e/l -j^iijviiiiÜarernmd'Jiniiia'^-.per^iiam f^Uatarvmnia^ zy •Jittt^qtMfaiium iilnAdl^m 'Antëtli'i^inn.akamp;.iadi.prouiif, in princ.coJi.v.lpftteAyt^uæ'iiemineiminpaupcïtdte quot;viues rf. ß}iitgneqtü inanxietdtr mori. in Autent.dehoer, ciffdlt inßnicoß.l.sy\t^tta'ceotted^s nAUpotèrit doinnifîcdri: yt f{gt;i,lpfatil'fnn{iißiiitaciuilis.fapientia,qud;pretio nums tnario noti eiiaeßmdnia. l.1. ff. de var.cr' extrabrd.cog. Bt'eü ßr,mißima qimad mündumtXnfti.de rc.dini.j.faitâ^. CT fine ea orbès dite perfifiete nonpoßet. in Autêt. babitd. C.iK fi.pro pd. per quant non minm prouidetar buinano^e tieri, qu'unß patria armis defenderetur. l. aduocati. C.di aduo.diuer.iudi.tpfa eü'quat nobditat addifcentet.Lproui* ieniwn^ C.depofl'utexbibetmdp^iflrdtmßn proœm.tnftit. circaßn. etr bonores conduplicat.c.venerabÙis.de pneb. cT ' cldemulta. Et, vt véraper oinnia fatear,fuosproßßorei per orbem terrarum facit glorioje principdri,eosqi hnntor tjaligloria poS: exutum bomine in cœlefiibm afßcit.Atque vtyno omnia concludafnus 'Verbo.Satim,abfatim perecaa ßorforet,omnino reticere,qtùtn parttm de eim lau^bm lo» qui;yt Scruim noßer Honoratm de Cartbagineinqiat.

IVM DirFICIlE IiJMO iMPOSSiv bile Gt,vt bonopertgantur exitu, quae ' rnalo funt inchoita principio. i. qui.; principatus, Etvniuscuiufq; rcipotiß-, i iiraa parsfitprincipiii, l.i. fl'. Deorig. ' lur. Magnum igitur Deum, amp;nbsp;SaT-j uatorem noflrum lefum Cbriftum, amp;nbsp;eius auxilium inuocantes, in A utenu dsar.in princ.oportetiunoperamda*. turos prius erudireanimam quàm 001^ pus, in prcoem.fE §. illud. Etiftud libi ponereprincipium, G-nequototumcorruet ædiHcium.ï. q. I. cum Paulus. Acdicere cum Marone Virg. Ab loue principium.glofl.'in cJ'edes.de re-tript. Alias enim præpoflerus diceretur ordo: déficiente huma-no fubfidio, conuocare ad auxilium diuinum.de Con.difl.i.om-. nisChriflianus.in fin. Quia igiturardua prima via efl,vtdicit glofl'. in 1. ij. IT. de verb, lignif. ideo à facilioribus Sc leuioribus fludiuinquodque,præcipuc tarnen Iurisinchoandumeft: Ne in defperationeni, qua plærunque iuuenes auertit, luris fludi-ofosinducatjlnftitut.de luft.ScIur.^.his ergo.

iHG V M itaqjimppriaJjura fafturusinterpretationetn,at«'* platxationeTitulorumexordinflatui,amp; idquidem quabreuif-lïmdïpfaft ibi pauhilum qüippiaiii delibrislegum,ac corum co-gnitione Scdifferentia iti medium affereinus.

Digcftorutn, fiue Pandeétarum primusappellatus,eó quia digent oinncs dif-putafioncsIcgum5amp;infe,qualïinfuoaluocontinet.C.deVet.

■ lur.etïuc.1.ij.§.Cuih omnia.Pandeflae dicunturàpan,quodeft tctum,amp; deâcndoótrina'.quia totius Juris dcârinî continent: vt dicitgl.in Prooem,lnfiit.§.Igitur. vel potius à 7ra^,qucdo-mne Cgnificat,amp;«4t;^«/4«(,ideft capio:d)cuntur cnim libnali-quid vniucrCilitercomprehcndcntes : bine Pandeflæ legum, Theologiæ, .velMedicinçdcncminantur.Etcontinet bic liber Digeßorumtrespartespriucipales-, quædeinccps in quinqua-gintaparticujaresdißributsfuntlibrosiquicomprchenduntur in Digefto Veteri,InfortiatO5amp; Nouo.Vetus Digefluro traftaC principaliter de bis,quæ vetufiiori lurCjputi à lurenaturaliori VetM, ginéJumplèrunt:queraadmodmn funtquafi omnescontraßuJ amp;placitândivfusjquifuntà ^renaturali, Jaltcfecundariojhoe eil,Iure gentiumintroduäi.Inft deIurenat.§.lusautcgentiB. Propter iflam puritatetn 8e (implicitatem veteris Juris qualein Digefto vetesi continetur,liber ific Veteris ff. folet alba pelle, puroq; coopertotegi.

, f. • u SecundaparsDigcftorüeft Digefiuminfortiatijappellataeo I»/»rt»4f« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfopter fortes legescircahsereditates difponctes,vtdi

eit gl.în rubrölhfottlati'.vel efi vocabulü magiüralejdc quo dif iiutare Cttriorumeft,vt ibidicit gl.Et propterea feiet nigrapel-e veftiri.quia decaufishjreditariis,amp; bonis defunfton'i traflat, quoeuentulugubrisVefiiSjbcceftjnigra, eligi debet.ff. De bis qui not. infam. I. Genero.iunäa gloffii.amp;inl .Deere to.C.cod.

Koaum. Tertia pars ff appellatur Digeftum Nouum.eo quia poft vêtus ius xij.tab nouacontineat Prætorum ediäa, traftansdecri-minibus,amp; deliftis,amp;:corum poenisiamp;ideo rubea amp;nbsp;fanguino-lenta veile iiiduitur.

Codex. sr.cvNDVsliberlegumeftCodex,quiquodaffimodo eofdé continet titulof,quiamp;inlibnsff.continetitur.Nifiquc)d medicos babetfuperadditos,amp; de nouo inuctcs,amp; eft ifte liber nouior amp;nbsp;rccentior quam leges ft',Vtdicittext.in l.ij ,C ,de Vct.Jur. cnuc.Stideo ilorida amp;nbsp;viiidi veffe induitur.

Tcrtius libcr legum eü Volumen,continensin fe primo indi tutioncs imperiales.Secudo tres hbroi vltimosCodicis .-hoc eft, Vtîutntit. decimum,vndecimuni,amp; duodecimum: qui «deo non fuerunt re pofiti ad alios nouem libro$Codicis,traâantesdelurepriuato: quia hi tres continent lus publicum ,amp; traäant de iure tifci,nec vnquaraleguntur inlcholis:vt dicit glofl.’lnflit.de luft .amp;lur. §-fi.Tertio continet Volumen neuem collationes Autéticorü. QuartoConfuetudinesFeudorum,quæCollatiodécima appel latur.Addunturamp;Iiodiequædam £xtrauagantes,quasColla-tioxi.folet appellarÊSf ab iftacongerie Sc conuolutione variorum librorum,hic liber Volumen appellatuseft. Etquia partim Codicis amp;nbsp;nouarum conftitutionum, Sc partim etiam qualdam panalesamp;tifcaletfanâiones continet,amp; in nonnullislocispœ nam tranfgreflônbus irrogatjidcirco bipartita vefte,viridi put* amp;nbsp;rubea coloratns incedit.

MPERATOR luftinianusexpofitu-r’ iura populi Romani,prçmittit de luftitia, à qua veluti matre,amp; qualî fonte quodâ,om nia iu ra émanant. Quod cnim luftitia vult, id iusprofequitur.Vidcndû ergo quid fit lu ftitia,quid ius:vndedicatur,amp;quot fint eius __pofitiones. luftitia eft conftans amp;nbsp;perpétua luftitl/f, Volunta$,lusfuumvnicuique tribnens, A luftitia lusappella-tur,ficut filia à matre.Eftautcm Ius,arsboniamp;æqui,cuiusme» Tito quis nos Sacerdotes appellat,id eft, facra iura miniftrantes.

Priuatumlus triplex eft:NaturaIe,quod natura omnia anima-'*”' lia docuit:Gentium,quod apud omnes genres xqualiter obfer-uatur'.Ciuile,quod vnaquæqueciuitas libi conftituit.lusciuile a .inj. duplex

t . L I B E R R I M V S T -•«3upIesefl.‘Scriptuni,qiiodconfiflit infexpartibüs,Legc,PIeï)if cïto,SenatuiconfuIto,Piinripuin placito, Prætorurn ediâo,Se in prudentum relponfo ■ Nonfcnptum luseft,quod vfusap-« probauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HtJi.

Origo ómins iuris in ciuitateRomana ex lege xij. tab. Tum-pfic exordium.Initio enimcruitatis Romanæ, populusfinccer-. talege,n3anufoliusRegisgubernabatur.Auiftapoftmoduin «» uitate Romana, Romulus populutn in triginta partes diuifiti quas partesCuriasappclIauitiquiatuncRcip.curatn gerebant:

' perquasipfçlcgesquafdainCuriatasadpopulumtulit.Tule-ruiit amp;i't;quentes Rcgcsiquasomnes Sext us Papy nus vnolibro conlcrip(it:amp;abeoappeJIatum]us PapyrianuiiiiDeindecxpul ha fisRegibuspropter violatam Luctetiam, omncs Icgcsexoleue-runtjin dcfuetudinem^jabicrunt ; amp;populiis Romanusceepit quail viginti annis inagis confuetudino,quàm lege vti. Poftea nciddiutius H?rct,conflituti fun t publica autoritäre decern vi-ri,perquospetercntiir]egesa Græcis ciuitatibus Athenieniiu amp;nbsp;L3ccd.Tmoniorum,vt dicit tex.Infljt.dc Jur.nat.§.Et no in-clcganter.-quorum nomina pontintur.vij.dift. c.ij. Has leges in tabulis çncis fcriptasprp Roftris pofuerunt : datumq'ue ell eif-dem decern viris vno anno lur pr.Tdiöas leges corrigere, amp;nbsp;fi opus eilet interprctari qui animadaerteiitcs aliquid deellèpri-mislcgibus,alias duascildem tabulas adiecerunt ; amp;nbsp;ita ex accident! appellaw fun t Leges XIJ. tabularmn. His legibus latis,cos-pit intcrpretatioprudcn tum défiderariîquædifputatiopruden-tuincommuni nomine appellaturlusciuile .Exhis legibuseo-dem teippore adionesccropolitæ funt,quibus interfe homines difccptarcnt:quæ pars Iurislegisaftiones,ideit,legitim^aftio-nesappellatur.Etideo eodem tempore hæctriaiura natalùnt: Leges xij tab.Ex his fluere coepit lusciuilc ; exiildem legibus Aélionescompolitæfunt. Augefeenteemirateeuenitvt plebs in dilcordiain cum patribus vcnirct , Scleccderetin montera Auentinum,lîbiqjiuraconflituerct,quæ Plebifcita voc.itur,amp; Pleytjcitit. poflej pro lege alliimpta : vt inter Plebifcita , 8c Legem fpecies conftituendi intercflèt, potcflasautem eileteadem. Dcindeob Sonatufedrjifficiictn congregationem populi 8c plcbiscura Rcip. adSena-turn deduflaelljquilêcœpitinterponere lidcjuc lus appellaba-turScnatuleonfuItuin.Eodein tempore MagiflratusveJ Prxto-

D I G £ s T I VETERIS. , res iura reddebant proponentesediâi, Vt quifq; fciat de qna re Pr^tarurrt difluri efléntjfec}; pramuniret qua; edifla Prætoris, vel lus ho- ediCla. norarimnappeJIantunquiaab honore Prætoris venerat.Nouif lime euenitvtneceflêeliètRcipublicæpervnumconfuli. Igitur conllnuto Prin«pe,data eft ei poteftas,vt quod conftituiftet,ra Princibit turneflêt;quæ Principalis conftitutiojvel Principisplacitumap blacicmn d pellatur.

Lex eftqiiod populus Romanus SenatorioMagiftratUjVeluti Confuicconftituebat. Vel, Lexeft ,cuiomncs hominesdecct^'*’ obedirc.Legisvirtushæc eft,Imperare,vctare,permittere,puni rc.Scnatulconfuitü eft,quod Scnatus iubct,atq; confiituit.Nó Se»4(»/c» -enimambigitur, Senatum Jus tacere pofte; bine Vcileianum,fuitum. Macedonianum , Scalia multa. Confuetudo eft ius non fcri- Co/Het»d» ptum,quod pro lege feruatur,cum deficit lex.i. diftinél. Con-fuetudo ;Nani diuturm mores confenfu vtentium approbati •legem imitantur.Iiifiitut.de lur.n3tur.§.Ex non fcripto.Eteft confuetudo optima legumtnterpres.1. Si de tnterpretationejin-frà codem.

Quod principt placet, legis habet vigorem : quicquid enim Imperator per epiftolam ftatuit, vel cognofeens decreuit,vel de*^”“quot;' i piano interlocutus eft , vel edifto præcepit: legem efte confiât.

Ills leges appellantur Confiitutiones. Et quædam funt genera^ les,quae fine dubio omnesligant. Qusedam perßnales, quaenec ad exemplum trahuntur: quia quod Princeps alieui ob menu indulfit,vel posnam irrogauit,velaJicui fineexcmplofubucnit, perfonam nonegredituriamp;illud appcllatur Priuilcgium,quaG pnuata lex.

Status hominum dicitur conditio, vel qualitasperfonarum, qua quis plurimum poteft.Etappellatur hie titulus in Inftit.de lure perfonarum.Omnesergo homines, vel perlons, aut funt Jibe ri,vel ferui .Liber dicitur,qui ex natural! facultate lacere po teft quicquidlibetaiifi quod viaut lure prohibctur.j'.l.iiij.SerLihsr» uusautemdicitur,quicx conflitutioneiurifgentium,alienodo' minocontra naturani,idefi,contra Iusnaturale,fubiicitur.Ap- SeruM. pcliacusferuus,eoqu0dImperatores captiuosin bello fcruari iubcbant,neoccidercntur.Qui ctiam Mancipiadidifunt,quia

manucapiuntur.OmnisSeruusaut nalciturjVteXanciniîno« Bri$:aut Ht,amp; hoc duplici ter: vel iure gentium per captiuitatem vt s. vcl Iure ciuili.quando liber homo maior viginri annir, ad pretiü participandumfe vcnuhdari pafliis eft, ignorant! condi-tionem fuam-Liberi homines in duplici Ipecie seperiun tur. A ut enim funt Ingenui,quiex matre hbcranati funt: Aut Liberti-J «ftrtini. “gt;4“* «feruitute manumißifunt.

Cognitisperfonisquæ alienolurifubieflæfunt; fimilitcre-tiamintelJigcmusquæfuilurisfunt.Eft autemdupkxpotcftas, 'fottfttu feuiusperfonarum:Dominica videlicctjqujfubfe habctferuos: éufltx. quicquij gnim fcruus acquirit,id domino acquiritur. Eft amp;nbsp;po-teftaspatria:Liberi enim noftri,quoscxiufiisnuptn$ ^creaui-mus,in poteftate noftra funt.Scd ex ciuibus Romanis, id eft,li“ Paterfami beris hominib’,quidam funt Pacresfainihas,quidä Fihitaonlias, hai. quædamMatrest'amiIias,quædaBiFjlixfamiIias Patresfam.funt quifuæpotefiatisfunt:Guc fint puberes,fîuc impubères. Simili modo Matresfamil.Fihi autem,amp; Filixfa.dicuntur,quifubalie na,id eft,patria poteftate funt.

Adoptioeflafluslegitimus,perquem quis fitfilius,quiaJiàs Jijopti» noneft:indeappenata Adoptie,quta adoptionis tiliusquisefti-dnpi'ex. citur.Efiautem Adoptio duplex:habet enim fevt genus,amp;fpe-Arrepeati» cies:cûm diuidaturin Arrogationcm,amp; Adoptionem fîmphcé. Arrogatiofit autoritärePrincipis: quando illequifuiiuriseft arrogatur'quocafuquiadoptatintcrrogatur,an velit euro que adoptaturuslît,iuftum libi filiucftè . Et isquiadoptaturinter* rogatur,anid fieri patiatur:indeamp; Arrogatiodiâta: quo cafu tranfttadoptatuscum omnibus bonis 8c liberis in poteftatem adoptatoris. Adoptio fîmplex fi t imperio magiftratus, id eft,cu-iuslibetludiciSjdeeoquiinpoteftatë parentiseft,amp; manetin eiufdem poteftate.adoptione etiam fafla. Vndefolet dici.Arro-go qui fuusefl,amp; habet meus eflé neceflë. Partisadoptofuum, nec patns definiteftê.Emancipatio dicitur,cùm filius à patte fuoquafimanumittitur,vtexeat de patria poteftate. Fitau-temmultismodisvtiuspatrixpoteftatisfoluatur . Aut enim per mortem patrisnaturalem jVelciuilem : Aut per adoptionem alicuiusmagns dignitatis; qualesenumeranturin auten. conftitut.quaede dig.col.vj.amp;aliisinodisno.lQftiru.quib.mcd. iuspa.po.fol.

Omnium rerumduofuntgenera, quxdafünt Diuini iuris, Rpt JiulnS velutiresfacræ, religiofx, Scfanftae. Aliæhumaniiuris,veluti w huma^ resprofanæ. Quoddiuini iuriseft, id nulliusin boniseft. Di- »« turû. cunturautemresfacræ,qua:publicè confecratæfunt,vel rité per pontificesdedicatXjfiuein agro,fine in ciuitate fint. Et dif-fcrunt Sater amp;nbsp;Sacrarium : quia Sater locus eftjqui confecratut eft ; Sacrarium autem locus in quo filera reponuntur. Religio-fum locum vnufquifq; fua volun täte facit,dum mortuum infei t inlocumfuum,ideft,infundum proprium . Sanduraeft, quod abiniuria horoinum defenfuraatque munitumeft. Saniftum di-äum a fagminibus.Sunt enim Sagmina quçdam herbjquas le-gati populi Romani ferre folent, ne'quis eos violarct. Sicut le-gati Græcorumferuntea,quævpc3nturCerinthea. Etproprié dicimus Sanda, quæ nee facra, nee profana f xif, led fanflione quadamconfirmata; vtlegesfanflæfunt^amp;murijamp;portæci-uitatum ;quia pcenales fandiones conftitutsfunt in eos,qui ali-quidmoliuntur in portis vel mûris: 8f ideo fiquisviolauent murosjcapite puniatur. Sicutqui tranlcenduntlcalisadmotis, vel alia qualibetratione. Hint Lucanus in i. Fraternopnmi . madueruntfangujnemuri. Hæ resquæhumani iuris funt, aut^*’’”.’”. . funtpublicæ,aut priuatæ. Q^æpublicxfunt,nulliusin bonis eflècreduntur: ipfiuscnimvniuerfitatisfunt : Priuatjeautemquot;”*’''*'’’ funt,quæfingulorumfunt. Prætereaquxdamresfuntcorporales, quç fcilicet fui natura tangi poflûnt; veluti fundus,homO} 8fç, fncorporalesfunt.quæ tangi non poftunt : qualia funt ea quæin iureconfiftunt ; Gcut hxreditas, obligatio,contradus, vfusfrudusjferuitutes : amp;bisfîmilia. Quædam iurenaturali communia funt.amp;iftaconcedunturoccupantiificut eft aer,aqua profluenSjSc mare, amp;nbsp;littora maris, amp;nbsp;omnia quæ in bis reperi-untur. Alia autem flumina pene omnia,amp;portus,amp;ripæ publica funt,id eft, ad vfumtotius populi côccflà:'nam proprietasnul liacquiritur. Quædam res funt vniuerfitatis,non fingulorura: veluti quæ in ciuitatibus funt ; vt theatra, ftadia, amp;nbsp;G qua alia funt communia ciuitatum-.

Senatoreft vir conlularis didusâfenio,velfencdute:lôlis eniinfeiiibuscuraReipub.dcmandabatur.I.fcmpcr.J-deiureim mu.amp; l.ad rempublicam.demunei'.amp; hono.hietiam Patres cô-Icriptidicebantur, quia eorum nomina lcripta crat in diadema-ƒ tibus

tibus capitum eorum,vt dici t gio. Infti.quib. mod.ius pa. po.fof.' §.filiusiani.Et cran tcentum numero SenatoresRomxjVt coJH-giturexl.fin.inprincip.C-depetit.bæredamp;indeeorumiudici-Ceiftuuira urn Centurauirale appellaturo fuitjVt ibi Martiafis, Hunc mira le iitjiciu. turadbuc centum grauis bafta virorum . Etin alio loco de blio

Reguli:Iam clamorcentumtj; vrri.IIiSc Scnatulconfultafacie» bant,vt fuprà drximus.

. Officium Confiiliseft, vtcxfenatufconfultoconfilijcaufam Coiifulum^^^^'”^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘■“æ enimeX'

ereatio. eflent reges, Romæconflitutifunt duo,pcnesquosfummu jus eflet ; qui ab eo, quod pluriinum Rcipub.confulcrcnt,Con-fulcsappellati funt. Netameperomnia regiam fibi poteftaten» vendicaren t; lata lege faduna eft,vt ab cis prouocatio ellénncûe poftent in caput^jj» Romani aaimaduerterc, nifi luftii populi. Solum rebdam eft eis vt cocrcere poflent, amp;nbsp;in vincula publica liCiorts, duci iubere. Inde erat quod duodecim lidores cum faicibus, id eft, virgis Sclaqueis confulem præcedercnt ; àquibusiuxra mandatum Confulismalefadorcs, feu rebellesligatcntur ; vn* de etiam Lidores didi : amp;nbsp;fanguincis virgis, fi opus foret,cade-reutur.

Præfeâifrætorio otficiuni exeol'iiinpfitoriginem, vteflcnt ■ acquales magiftris equitum. Nam cum apud veteres Diftaton-bu$ fumma potcüas cotnmitteretur,e]egeruntfibiDiâatores militiæ gratia Magiftroseqmtum ,quiiecundampofleospote-Hatem gererent. Cûm autem regimentura Rcipub.ad Impera-tores tranflatum edét :eleâifunt à principibus Præfedi præto-riojadfiimiitudinem Magiflrorum equitum ;amp; quia præficic-bantur prætono imperiaJi,vbi caufas examinabant, ideo Prxfc-di praïtorioappellatifunt. Et data eft eis pJcuiorlicentia ad dif-ciplinæ publicje emendationera:amp; intantum auda eft corum augt; toritaj, vt appelJaria Præfeâis prætoiio non pofsit. Habent amp;nbsp;aJiudpriuiIegium,quia minores ætateab aliis inagiftiatibus, tuft 3 b ipfts Prxfeótis prætorio reftitui non poftiint: tSc tüc eft il' luftris.

Prçfeâus vrbiseft,cuiàdominolmperatorecommiflàeft vr-bisadminiftratio.j'J.i.ó.cum vrbcm.Et eft cius poteftas maxima inciuiJibus Scchrainalibuscaufis. Nam in ciuilibuscontingcn-’ tibus

tftusin ipfa VVböjVel extra, intra centefimum milliareconten* tiofainim'ifdiâioncmfibivcnditauit.Incnminalibuspunitca-pire, etiatn inconfulto principe: vt infra de leg.eft PræleSusmaiof omnibus magiftratibusin vrbe : vtj. Idiij.^ Et habet dupkxphuiiegimn :quia liberatapatriapotcflate,amp;aeu ■riali conditione, vt uj auten.conftitutio.quæ de dign.coll.vi.8t C-dedccur.l. vlti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Apud Veterescrebrior fuit opinio, Tullumllofliliurotcrtiu Ronianorum regem,primum in Rcmpu.Quxftord! introduxiö-fe.EtS genere quotrendi Quxftorcsdiftos. Nam cum sErariumc ■finelifeuspopuliauftus enecœpi(ret,vteflèntquiillipra;eilcnr, confiituti funt Quxftores,quipecunix præcflent;diâiabeo, qubdinquirendæ amp;eôferuindæ pecuniçcaufacreatîcnént.Cô-ftitutietiam erat à populo Qnçftoresiquicapitalibusrebusprp-ellént,amp;fententiislegcndis,quorumineminitlcx,xi).tab.Talis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

crat Minos apiidVergiIium,cùmait-. Quarflor Minos vrnara inouet. Solebant ctiani ex Quæftoribus quidam prouinciasfor* tiri,8{furrogariàProconfulibus. ErantSt Quæflorcs qui candidat! priiicipis appcllabantur ; bi fobs libns principalibus legé-dis vacabaut, amp;nbsp;in fenatu epiftolas principis legebant ; vt dicit glo.inproœ.Inftitut.

Poftquàmelcâierantduo Confules,8{bivrgenteneccfsi-tatealiquandobellisfinitimis auocarentur,nequccfièntquiin ciuitate lus reddetepoUènt;faétumcft,vtPra:torquoque créa* retur,quiVrbanus appellatqsefl, eoquod in vtbe iusredderet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

poft aliquot deinde annos non fulHciente eo Prastore, cùm mul- f 'quot;.S’'quot;* * taturba etiam peregrinoruminciuitateinveniret,creatuseft amp;nbsp;abus Prætor,qui Peregrinus appellatu8eft,ab eo.quôd plerun-que inter peregrinos lus diccbat.l.ij.’s.deorig.iur.diâus Pretor à prœeûdo,quali Præitor: bine Prætura,dignitas Prætoris: bine PrætoriuBitabernaculutnprætcruniivtinquitPcft. Pomp. EtPr.«(»r* eft officium ci us Romæ tantùm; in prouinciis enim cligunt Prç lides. Etbabentpotcftatcincondendi êdiâafubbrcuiioquio,8c in Albo, id eft, in loco quodani publico amp;nbsp;eminenti dealbato, fcribebant:amp;fi quis boe album corrupit,tenebatur i cenaquin- .n- . . ' quagintafobdorum,vt].deiut.om.iud.l.Gquisid. Horum’^ cdiftorum compendiofa breuitas amplam maieriam præbuit lurifconfultisinierpretandiSt rcfpoiidcndi dsiure. Neepof-

funt confHtui nifi tresihcet olim fuerint x v i n. vt j.eod.l.vfc^ amp;s.de origin.iur.l.i).§.diuus deinde Augußus,de offi.prxfeâlt; yigi. liane rubricam videC.cod.titul.

Proconfiilefi,qui cum peteRate confulis in prouincias mitte-batur : didus quaiï Conful procul miflüs. £t ta lis vbique pro-confularia inbgnia habet flatim poRquam vrbemegrefliiseft, boe eftjfex fafces Sc lidores: amplius habere non poteft.Non ta-men exercer ca qua: funt iurifdidionis, niC in prouinciaadqua roilliis eft. Poflquàm verb prouinciam fuam in g reflu s efl,poteft mandareiurifdidioncro Legatofuo, qui quaG delegatusipfius Îircconfulis dicitur. Iflo* legatos non oportet principem confu* ere,fed fuum prcconlulem,qui in ca prouincia maius imperium habetomnibuspoftprincipem. Legatiautem Proconfulisnihil proprium habent-.nifli Proconfuieeismandetur. Proconful frtcofitlh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;portam Romxingrefliis deponit imperium : vt j. 1. vltim.

Et in hoc differtà PræGde : quia. Proconful eligebatur excon-fulibusvrbisRomx ad aliquam prouinciam regendam ,quaG conful prcculmiflustvt'/.deoiGc. prxGd.l.i. 111c autemeft Prp-fes,qui ciirn non eilet conful prius,eligebatur ad prouinciam re* gendam . In legato autem proconfulis duo funt fpecialia :pri-mùm quia cognitiode quolibet criminc ei demandari poteft: non ita in alio,niGincafu.j.co.l.foIent.i.refponfo.8f §.fed hoc. amp;nbsp;de otGc.eiuscui mand. 1. vna. Item pronuntiat de crimine fu-fpedi tutoris, licet alius delegatus non pofsit: lnflitu.de fufped. tut.§.datum.poenam vero grauiorcm irrogare'non poteft. j.eo. LG quid.

Prxfedus Auguflalisdicebatur,qut omnia tributa per Aegy ptiacam dioccelim in cura Sc prouidetiafua habebat.Oidus Au-guflahs,quia Auguftus cam dignitatem primus ei Prxfedo qui Alexandriam inhabitauit,concefsit. £t appellatur præfedus AcgyptijVelAuguflalis; vtin autent.dcapp.§. illudetiam.St C.dc rap. vir.1.1.amp; in autent.de nox.§.vltim. Et ifte inter me* dtos magiflratuslpedabiliseft.

Nomen PrxGdis generale efl,eó quod Proccnfulesamp;Lega* Ïr/Je». ti Cçfarisamp;omnes prouincias regstes,licet Senatores Gnt,Prf Iidesappellantur: Proconfniisautemappellatiofpccialiseft: vt diximuss.de oiGc.proconf.Et eft Prafcsclarifsimusivt j' depri» ua.car.

D I G E s T I veteris; ti ua.car.l.i. Et habet Prælès prouincia* matus imperium omnibu» in ifta prouincia poft principein.-Etin folos hommes lue prouin-cif imperium habet,dum in prouincia eft. Qui fi excellent pro-uinciam,priuatuscft. Curet tarnen isquiprouinciæpræcft,ma~ lis hominibus prouinciam purgare : nec diftinguitur vnde fint. Et fi milJies velit rcnuqtiare imperio veldignitati, non pote« rit fe ftparare ab imperio. j. eod. 1. legatus, nifi faciat in manu principu à quo habet: vts.de origin, lur.l.ij §.deindecu(n pla» cuilièt. '

Procurator Cæfans eft, qui ex mandato Cæiàris caufasamp; tiegotia agit. Etquæcunquæaâaaut geftafunt à Procurators Cïfans, Gc à Catfare comprobantur, atque fi ita à Cæfare ge-fta eflént.Et ficut ad Procuratorem Cçfans rerum tantum per-tinct adminiftratio : ita ad lurifdicum Alexandria: iuris tait-tùm 8c nô rerum fpeâat folicitudo. Contentiofa autem iurifdi- , ôio totius Aegy pti pertinet ad Præfcâum A uguftalem.

lurildicus Alexandria eft qui demandatam iurifdiâionemî principe in ciuitate Alexandrina Aegypti habet,de quo s. titu* îo proximo.

De officio eim eui mandata efi iurifdidioc Deiurifdiâioneordinariatraâaturin titulis praKedétibus; hic autem titulus continet earn iuriidiâionem ,quæeftindele« gando; fcilicet quis delegat,8( cui,amp; qua caulaiSc qua liter delegatus officium fuum explicet.

Afièflbreft,quem fibi iudex ad decifioné caufçaftôciat.Omns officium Aliêflôrum in hiscaufis confiât: In cog'nitionibuscau-farum ciuilium 8c criminaJium quid iuris effe debeat.Et ei cui afigt; fidet perfuadeat in poftulationibus : vt videat an fit infarois qui poftulatjftilicet aduocatus. Item vt eum interroger,8cei oppo-nat ad veritatë inquircudâ: amp;nbsp;eum tacere faciat,quando fibi vi« debitur. Item in libellis conuentionalibus recipicndis, fi bene concipiantur ; fi male, vt refpuat, vel dentibus laceret. Item in epifiolis ludicibusalterius prouineix mittendis : vt amp;nbsp;tefies re« eipiantur.Sc fibicautc remittantur.

L I B E R I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 11 De iurifdidionc omnium ïudicuttü ’

IVrifdiâiojprovt eH genus,diuidicurin MetumJinperiani/ Mixtum ifflpcrinm,amp; Simpliceni iurifdiétioncm. Eil autciu-ni) diuißo/ rifdidio poteftas dc publico intrcduila turn necefsitateiurii dicendijSc æquitatisflatüendæ.Mcrum iniperiû efljbaberc gla-dij poteflatem ,amp;aniinaduertercin facinorofos homines. quod ctiam Poteflas appellatur . Mixtum imperium eft, cuinonfolu ineft mcrum imperium',fedetiam iunfdidioïquodin danda bo-tioi'um poflcfsioncconfiftit.inrifdióliofimplcxeft eriamludicilt; dandi licentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Hot ediâumjfummam habet œquitatemiqiiia nititurcxkgC diuinarvt,Quod nbinon visfieri,afterinon leccris,vtin pi'in. •Decret. Et Sapiétis diâât autoritas. Patere legem quam ipfc tu-Jeris.ta.Cumomnes.de Conflit. Quisigiturafpernabitur »dem luslibidicicùm fit litigator, quod ipfe aliis dixit cùmeflèt magi ftratus? Qui ergo magiftratumvelpoteftatem gcrit,fî31iquid «n aliquem noui Jun's ftatuerit, ipfe quandoqueaducrfarioeiuî poflulanteeolure vtidcbet.

ConccflùmeftomnibusludicibuSjfuâiurifdiétioncmpœnali f}o lt;’“lt;y’eiudiciodefendcrc.-ideft,mulâam velpoenâ pecuniariâei,quiiu'‘ tart iHaict nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.juj illuderc conatur,impon erc. Ille dicitu r nô ob tê-

perallc lusdicenti,qui quod extremum eft in iurifdiiSionenóle-cit ivcluti fiquis rem mobilem vcndicareàfepaflûsnoncfl ,fed ducieâ vel auierri pad'us eft. Cçterùm,amp; fi fequentia recufauit, cxtunc nonobtcmperaflë videtur: fed habetlocû aliud edióiumï fcilicctjNe vis fiat ei,qui in pofielKmilliis eft.

. - Iniusvocarejeftiurisexperiëdicaufa vocarc. Etcnumerkur in hoe litulo perfonæ quæ in ius vocari non debent : amp;nbsp;apponi-tur poena contrariuinfacicntibus.

Si ‘jui) in iut Tocattu ncn ierit,ßiie turn qui) tocaHe-rit, cjtitm tx edi^o non debuerit.

Si quisin iusvotatusnonicrit: id eft, legitime citatus non comparucrit, à competent! ludice, qui cum vocauit, vol vocari fccit, pro iuiifdidione iudicis con'demnabitur, Rufticitati ta-men hcminis parcendum ciit ; datur auteni aâio incerti, quando

17 D I G E S T I V E T E R I S. quando pœna certa non eft adieâa , in id quod intereft, quan^^.^'* doquis vocatusnon veneritjVelvocatusnoncoinparuerit , cû*’’ vocannondebuerit.Mulfisautcmniodispoteftcuenire ,quôd„^^ fcilicet citatus non teneturcomparcre.Vt fi gt;n citatono expii-matur caufa ex qua quis non tenetur comparere coram illo iudi j. ce. putaficflet caufafpiritua!is,quænon debet agitan coram feculari iudice.Velcaufâliberahsjquæ non debet agitari coram ° juinoniudice,vtin l.placetin fi.C.depeda.iudi.Velfieflètcau fa ex qua perfbna conueniri non poflèt munira fpeciali (eu fingil laripriuilcgiûjVtpatronosaéiionefamofàjVel lîmiles.Vel fi effet de bis qui in ius vocari non poflunt.vt .1. ij .fupr.de in ius vo cando.ltcmfi exprimereturincifatorijs locus aliquisinhone-flus:vtl.ficûdies.§.fi arbi.J,dearbitris.fdc fi exprimereturteta pusferiatum.J.de ier.l.j,

Olim vocat’ in ius euitabat muldâjfiue ipfe iret, fiue aliû mit teiet,qui fatifdaret,ipfùra fiftererbodie neceflàriû habet voca-tusperfonaliterire,autex fua perfona fatifdare fideiuflôribut interueniétibus.aut cauerc fine fideiuÜbrib®. Et fideiuflor de ve p; nieiido ad indicium debet da ri idoneus.Coniundæ tarnen per-fonæ reputantur idoneæ,amp; rccufanseosreciperc punictur.-vtj. * 1.J.amp;.Î,

Ne quis eum,qui inius yocatus efl,yi eximat. lurifconfultustraftaturus de iiidicijSjprçmifit de iurifd.om. iud.in fpecie,amp; in genere. Quo vilo, quia ludicium incipit â ci -tatione.lnflit.de pœn.te.litig.§.Omnium pofuit dein iusvo-cando.Sed quia in ius vocati quandoque non vaduntjamp;ideo pu niuntur,pofuit rubricam.Si quisin ius voc.noiiie. Quandoque non vadunt legitime,quiadant fideiuŒores nuntio, de eundo, Stftando in iudicioùdeopofuit rubi'icam præccdentem. Quandoque nullum fideiuflôrem dant ,amp; ideo ad indiciumducun-tur per familiam: amp;nbsp;eo tempore quo ducun tutjaliquis eos vi exi mitdc manu familiændeo ponitur bæc rubrica , Nequiseum. Quandoque nullus eum exirait,fedadiudicium ducitur,vel fpo tevenitjamp;abeopetiturfatifdatiode flando iuri vfqueadfen-tentiam.'amp;de hocloquitur titulus fequens,quifatifd.cog.Stalij fcquen.tit.defer.Et ponit bæc rubrica partem edifli, non totu ediâum.Ediflumautemtalecft.-Prætorait, nequis cumquiin iusvocatuseft vieximat:ncuc faciat dolo malo,quo magis exi-nieretur:vtbfedeximcndi.§.Pra;tor.j.eodem. In eum qui ad-b uerfus

uerfus prçdifla feccvit'quantuin per aâofem in litem iurabit ia dicium Jabo ; vt coJligitur ex l.fî per al)um.§. in cara j.eod. Et -.prppofuitprætorhocçdiftum jVtmctu pœnæcpmpefceret cci qui 111 ms vocatosvieripiût.Et eft verbum Eximcndi generale. ’Eripere. Eripereenim eftdemanibusauferrepcrraptü .Exiniere autem trimère, eft quoquo modoaufcrre; putà li quisnon rapuentquenquam, fêd morain feceritjquô minus in ins venir«, vt aâionisdies exi-Adio iit ret:vel res tempore amitteretur. Et datur in eum,qui vi exerae-fniium. rit,adioin faâ:urD:quænonidcontinet,quodinventatecft;fed quanti ea res ab aâorcxftimata eft, de qua controuerfia eft.

C^uifatifdare coguntur, yeliuramentofriimittant,nel Ju.tpromißioni fermittantur.

Satiifitce- Satifdatioeomodo appellata eft, quo Satisfaâio. Nam (îcut re. Sâtisfaceredicimur ci, cuiusdeliderium impleraustita Sanfdare S«r(/lt;/4re.dicimuraducrfario noftro,qui proeoquod à nobispctiit,ita fibi cauimus, vtcum hoc nomme fecururofaçiamusjdatisfideiuflb-ribus.Sedetiam pignoribuspoteft.li velit,quiscauerc.Si autem qui fideiuftôrem darcdebet,darenópotcft,rcmittitur iurat.'i'æ cautionitvt iuret,fe ftdeiuflbrcmdarenó pofte, amp;lt;èfaierequ.'îd caucat. Immo etiam nuda promifsio fulficit,ft h'c pa rtibus pla -ceatjinft.de re.diui.§.vcditp.amp;l.fancimus. C de vcrb.ftgniHc.

Si ex noxiali caiifa a^ntur, qaemadmodum caueatur, Præcedenstitulusponit fatifdatioties, quæ ftuntprolibcri» liominibus : ifte autem titulus continet,quomodo proicruisca-Noxialù ueatur. DiciturautcmNoxialisadio, qucticr.sferuusnrxiani e^ilio. nbsp;nbsp;nbsp;id eft,damnum dat : qui etiam propterea quôd noxiam ccromit“

Nexa, tit, Noxa appellatur: iîcut alias dici folet ; Noxia delidum, de-Hnquens noxavpcatur.glolKInfiit.de noxal.aâ.^.t.Siquiscr-gopromiièritiudicio (îftieu,dcquo noxialisadio eft,debet euin ineademcaufa exhiberend eft,in fimili fiatu,8equalitate,inqui tune cûm promittitur fucrat, quoufquefentcntia feratur.

Hic titulus coërcetdolum cius, qui impedit aliquemiüdieio fifti.Neceftfuperfluusifte titulus: licetfupràhabeaturalras ti-tuIus,Nequiseum quiiniusvoc.Quia in quatuordiflert hicti tulusabalio: quia abus titulus non habet locum,niG vbi vis fada eft, quô minus fiftat : hicautem habetjccum etiam fine vi. Secundo,quia alius titulusnon cófulitniftyocanti in ius,idcll jdori : hic autem etiam vocato. Tertio,quia alibi agituvquan-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■ ’ tun

mm in litcrn iuratum eft: hic folùm ad interedè; dicendo fecun-dum gloiï. hic. Quartô,qma hic titulus locum habet poft citaù-oncsamp;fatifjationcsreceptas : abusante coniparitionetn,bcet Bartol, hancquartam difl'ercntiam non approbct-,

In titulispiaeccdentibusponitur,quand3quisdolo, v’elvial« tenus, in iudicio non fiflit : in hoc tituloponitur, quandoqui» pcrcafumfortuitumcxculàtur.Etin primisexcufanduscft ille, qui longius abeft: illi eniin pro lingulis diætis vicena inillia pal-luuni numeral! debent. Sunt Scabscaufequibus caucus excu-faturvtcomparcrenecelîàriôiion leneatur jquæomnesexpri-mutiturhoc titulo.

Définit, dilatienibut, ç;? diaerpt tempanbttt ea-rutn:cy ex qmbm caitfisfiriit non imfidinntur.

Terisfunt jquæ ad hoc deputantur, vt homines quielcant, 8f diuinisjvel aliis rébus neccHariis intenti Gnt. Diâæfunt tenæi feriendis, id eft, maftâdisviétimisjquæ dicbusleftiuisofi’ereban-tur. Etftint triplicesferiæ. Quxdainindiâæin honoremDci: 8c his partes non pofliint renuntiare.Tftæ appellantur feftiuæ vel fi“quot;-folcnncsferiæjdequibusdecouf.dift.iij. pertotum, Absfunt feriæ repcntinæ,vel indiftæjqu.'s per principem, vel fuperiorerti propter aliquod rcpentinuai negotiuniindicuntur : vt fi nafea-tur principi filius, velob rem bene geftam aliquod Icftuinina-penatur. Tertiæfunt fcriæobnecelsitatein hominura induél.T, vt funt vinderaiaruin, 8c inefsiuin : quibus tainen feriis partes renuntiare poftiintiquia in eorum fauorem introduis, c. lin. de terns. Dilationesfunt induciæquæ dantur quandoquead probationestaciendas. Et eftdilatioquædatur à lurc vel ab homilie ad ahquidexplicandum. Difta Dilatioquia difièrt negotium.

Edcrc ,cft aôionem ,vel caufamin iudiciopublicèdemon- , Ilrare. Eftenira æquifsimum ,eum qui aéturus eft jæderca- E«*^*'*' Öionem ; vt exinde feiat reus, vtrùm ced'ere, an contendere vltràdebeat. Et fi contendendum putat,veniat tnftruilusad a-gcndutn.Edereeftctiamcopiamdefciibendifacere. Etponitur lue titulus in gcrundio,videlicet,de Edendo : Se non .de Editio-ne : ad oftendendum , necefsitatem elle impofitam çdere deben-ti. Et traèbatur in hoc titulo triplex çditio, fcilicet, aöionis,in-

ftrumentorum,amp; rationum. Sed ratio çditurin principiojcztc» ra in proteüü caufa: ; vt dicit glolFa hic luper rubro.

Poflquara çditus eft libellus, de quo fuprà tit. proxi. quan-doqiietacitaäorpadum gratuitum reo. ideoponitur rubri-cadePaâis. Quandoque inuicem tran(igunt,ideo fequitur de Tranfaâionib. Quandoque inuicem non poteft elle con-cordia, ideo necellàrium quôd litigetur : 8e partes quærunt fibi aduocatoïjamp;procuratoresi ideo in fequenti libro poniturde Poftulando;amp;fubfequenterde Procur. Paftum autein àpa-âionedicitur. Vndeetiam Pacis nomenappellatum eft. Eteft Pxfïii), Paâio, duorum pluriumue in idem placitum, 8c conferifus : id Çexentie. eft,fpontaneu$conftnfus. Conuentionisautem verbum generale eft, ad omnia pertinens, de quibus negotij contrahendi tranfigendiq; caufa confentiunt,qui inter fè agunt.Nam ficuti conueniri dicuntur, qui exdiuerlis locis in vnum locum colli-guntur, amp;nbsp;veniunt .* ita qui ex diuerlisanimi motibus in vnum cunfenciunt, tdcfi,in vnam fententiamconcurruntjconucnire amp;pacifci dicuntur.

Qui tranftgitjderedubia, 8c lire incerta,neque finitajcom-Trx/xfKerP®*'”’’ Eti^’^turTranftiaiopaäij remifsionis,atrans, amp;:igo. ' nbsp;nbsp;nbsp;' Et diflert in eo à Paûis ; quia qui pacifcitur, rem certam, amp;nbsp;in-

dubitatamfua liberalitate remittit, cùm is, qui tranfaâioncm facit ,rem dubiam,amp; incerta ]itcro,fopire facit. Et dicitur T rif-aâiojquafi aftionis tranfitioiabadioneenim tranfît.qui tran-figit. amp;nbsp;ita is qui agit, propriè dicitur tran fîgere : reus autem improprie dicitut tranfigcre.C.eod.l.i.Et eft efledus tranfaâi-ûnis, quia exea datur exceptio in omni caufa ex qua agebatur. C.cod.l.fubprætextu.amp;j'.eod.l. non eft, nifircusdoloocculta-uit lpeciem,in qua dcceptus eft aâor-. vt infrà de paâ.Etres.

Via in æditione aftionum, amp;nbsp;in caufæ proceflu necef-toßulare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt aduocati, vel poftulatores: ideo de his ponit.

Eft autem Poftulare, defiderium ftium vel amici fui in iureapud cum, quiiurifdiftioniprœeft, expohete ; velalterius dcfiderioconcradicere; vtj.eod.l.;.§.poftulare,amp; quod dicitur, ' Suum

Sutim,intel]ige quîdo poflulat pro fei Amici, qiiando proaîio: amp;ponit verbma luriidiâionijpro qualibet notitione: vtj.de reg.lur.l.aitprætor,amp;ficetiara apud arbitrum compromilli-liumpotcftpoHulari, EtdicunturbipofluIatoreSjPatronitau- . , fæ: item Aduocati,vt j.de var.cognit.J.i.§.aduocatos.Et T oga-ti dicuntur.C.eod.lilx vel forte à genere veflis.nuedicitur To-'''quot;/** ga,qua olim vtcbantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Dtl)ù,^ui»otanturinfamiit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ *

Infamia eft flatus, amp;nbsp;honoris diminutio, Stamiflio; bine Infamis dicitur , quafî valde famofiis, ideft, ignommiofus; vel Infamis, quafi fine fama, vel priuatusfua fama. Fama au» tem, fîue opinio , vel æflimatio idem fîgnificant. Et eft Fam.a, illæfæ dignitatis flatus, legibus ac motibus comprobatus, amp;nbsp;innullodiminutus. Ethaefamaquandoque minuitur,quan-doque confumicur, vt es toto pro extinâa habeatur; fciiicet cùm maxima, vel media capitis diminutio interuenit,amp; de hacneque in hoc titulo, nequeC- eodero, traâatur, quafi fu-perfluum fît, de ea fama confumpta dicere, vel quærerc. Qui-libetenimfcit,velfcirepoceft vno verbo,quôdad nullum ciui-le,vel publicum officium is,cuius fama confumpta eft, adbibcri. poteft.Minuitur verb cùm ciuitas,amp; libertasretinetur,fcdcir-caftatUBi pcenapleétimur;vtï.devar.cog.l.pe.§.çftimatû.amp;§. minuitur,amp;§.côfumitur.Ettaliscftduplex.Faâi,amp;Iuris.In'J. . , . fainia faäi irrogatur,cùm opinio alicuiusapud graues amp;nbsp;bone-ftas perfonasdeprimitur,vel diminuitur; amp;nbsp;de hac infamia fafti?■ -modicum in lure traditur. Sed funt duo eius effedus : primus,' quia ea repellit à dignitate : nifi propter inopiam non legitimj, competitoris. Secundus,quia repellit à querela inofficiofi. C. de Dignit.l.ij.amp;y.de Decur.I.Generaliter.§.Spurios,amp; C.de|H-ofli.teftam.l.Fratrcs.Iurisinfamia quandoq; irrogatur ipfq.f^- . . do: ideft,ipfolute,propterhocquc)daliquid fadfi efliqiiandoq;' demum lata fententia ; quandoq; ax genere pœnacjhcc eft,pro- '*'^’**-pterimpofitionempoenæ. Ipfotado, vtfimulier deprebenda-turinadulterio.j.deRit.nup.1.Palam.Quæinadulterio.Idé inmuliei'equænubit,velftuprocognofcitur intra tempuslu-dus; vel nubit contra iuramentum fufeepta liberorum tutela,' C.deSecund.nupt.l.i.amp;ij.amp;in Autc.deReftit.amp;eaqus pa.§. Vnum,amp;deNupt.§. Siautem,amp;j.eod.l. Vxores, vel qui bina fponfalia,vcl bmasnuptiascontraxit.ji.cod.l.i.in fin. amp;nbsp;I. Quid ergo.§.Sa quid.Exgenerc poena: irrogatur infamia, fi tale dcli—

âum con^jjiifit quis,quQd datnnatus,vel confedus (n iudicio,vel paéius pecunia hereé intijmisÆt«rt éffeâus infatniJB,vt quis rc-peJiaturà poOalandojVtaljhônaribusrepelIatunnôdicoà mu-nenbustunalibus,vcl ciuihbus. Et huiuseftedusgratia pofuic Imperatorfpccialem ticulum , 5f vnicamlegeindc Infamib’.C. lib-ï. Efl‘amp;aliHS,qui rcpeJlitur îb accufando : Vî ’/.de Acculât. J. Qui acciifaré.

•’Procurator eft qui aliéna nogotia tnandato domini admini^ firat. Et poteft eflô procurator omnium rerujvcl vniusdütaxat. Ef cönftituitur veJ pra?fens,vei pernuntium, vei per cpiftolam. Et cft vlusprocuratoruiiiperquàm ncceflàrius; vtquirebusfms ipfiftipireftcqon voiuiit, vel fion poflunt, faite pcraliospoHènt vcl agcrc,vel côueniri. Et dicitur procurator pro parte adoris;

^^fenfar, Defenfor verôcxparfeyei.EtJc«.]uiturbictitulusdaj)c«ratoie ad ludicia •. ete'ipcuratorc cnnn adnegotia Icquituv j.tiuMàdat. * Qifoiftuiufque T’iùufrfitatii nomtne^-vfl(tnKfa eam

TitultisprçcedëslotfiiiturgeheraIîterdeprocM-atoritniJ,qui Vt plurinium eonïîituüUîUT À lingularibus perfonis ; bicautcia tîtulusdt'e’o,qu) nornine VniucrfitatiSiVel collegî,,vel commu-rirtatisagrtjfte.cconucnitunquiproprièAdorveiSyndicusdi” cîf u rZOrniics enim qittbtis permifTuin eCi habere Corpus collegij, ,ji.ye'lfociérari's,ve]cuiufcijq;alteriiisnegotiatiôis,vclutipiftorii, aut alionirii artificum,p6fliint habere rescómunCs,arcani coin-inuncm,8cadûrem,fibelÿndicum,perquefii quod communiter gt;gi ftcriqüêoporteatïn ludiciis,vcl extra, Hat, :•

, I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j!gt;'t ise^^àtiu reflif,

lûê tituJus ncceflàrius eft, amp;nbsp;cius materia : qùiamagna vtili-’tasabfintiü verfatur, riffindefenfl rerum prfîcfticntni,autvé-.!ditiohcüPpJtiaiitur,vél pignorum difi radioneria-, vel pœnç co-ihitrenda?aôionem,vçl iniuria rem fuâ amittant. Et ideo liquis abfentisnegotiageflèritjlicef lenoraritisjtamenquicquidvtili' ter.in rcmciusexpéderir, vel fctiamipfcfcin rem àbfeiitisalicui obÜgaucrit, haheat eo nomine aflioncm . Itaqj eocafu vitro ci-troq; nalcitur aflio,qiiæ appellatiir Negotiorum gellorum : in qua C fleur æquum eft^ gerentem aduslui rationem redderc, amp;eonomine condemnari,fi quid vc!non vt oportuitgeßit,vcl ex hisnegotiisre'tiner. Itaex diuerfoiufium cft fl vtilitergefsit, præftari ei quicqmd eo nomine vcl abeft ci,velabfuturumeft.

Accufatorum temcntas tribus niodispunitur.vt perTurpilii-num Jefifiant:amp; fi non dcfifiant,fed diuerfam partem adiuuêt, perditaiamfeiitentia ,puniunturextraoidinera;quia funtpræ-_ , uaricatores.vtj.de l’ræuaric l.ij.amp;J.accul'ator.amp;l.Abimpera- ƒ tore.ltcin finondefiftant^cdcalumnicntur,puniûtur IcgeRci mia. Calumniator eft,qui falfacriinina^vel caufam iniuflâ fcié ter intentât Et contra talem qui calumniæ cflulà aliquid vcl vt non faceret pecuniam accepit,intra annum in quadruplû^’’’quot; eius pecuniæ,quam accepiilcdicitur,aâiocoinpctit: poft annum autem fîinpli in factura a âiodatur. Etdatur hoc iudiciumnô folum in peeuniarijscaufis.fodetiam ad pubJica crimina: R quispæ^^ accipiatpecuniamobcainftituenda,veJnoninftituenda . lumniæautcm pœnaeft eadcm,vel fimi]i$,quæimponeretur ac-cufato, (iconuiétus iuiflètdccrimjne.-vtC.eod-l.vlt.amp;.j. Ad Turpil.l.lnpriuatis,

REftitutioin integrum,eft prions ftatus reintegratio. Et hincfolet dici,Res redit vtpridem,cùmftatus redditurid:, glofljncap.Quii deEleét.Pcr hâc matcriarn plurifanèho minib’ vel lapfisfua facilitate,vcl circû fcriptisaduerfarij doloi fubucnitur:fiuemetu,vt).iit.fèq.Iiuccalliditate,vt y.tit.ij.fiue aEtate,vt).ti.iij.fiueabfentia,vtj.ti.4.incideriiitiiicaptioticm.

Quod metus caufa geftumeft Prætor ratura non habet.Et eft lAttuiï metusinftantis periculi, vcl futuiicaufa , mentis trepidatio.','. cod.l.j.Neceft neceflàrium periculum elle piæfcns, dummoda metusfitpræfens,de futurepcriculo.j.eod. l.Metum.j.Rcfpôf.

Et dicitur Metus,quia mentem tenet.Vis autem eft maioris rei * ' impetus,cui rcfifti non poieft.i'.l.ij.aduerfusquam noiiproficit cuftodia.j.Loca. l.feddedamno.Metusalmscft probabilis,qui caditin hominemconftantem ,amp;dilcrctHm. Non probabilis , qui cadit in hominem roiferum, timidnm. Si inconflantem.vt-j. «od.l.v.vj.vij. Visautem multiplexeft:quædi Compulfiua, quæiraponitneccfsitatem contrariaravoluntaticontrariæiquia jdfacit,quodnonfaceret,fiefletlibcriarbitrij . Ethæc inducitf*^'** b iii] actiû-

aâionem,Quod metuscaufa. QuædaiiiExpuI/!ua,qiiæ iiiducic interdiâUin Vilde vi. Quædam Ablatiua,quæ inducit aâioiié vibonorum raptorum circa mobilia: vt infràdeVi amp;nbsp;vi armat. J'.i.^.iiij.QuædamTurbatiuajhæciiiducit interdum Vtipofsi-detisin rebus foli,amp;in rebus mobilibus,Vtrobi,cûra duo fe pof-fidcrecontendunt. Quædam Inquietatiua. hæc inducitinterdi-- (ftum ; Quod vi aut clàm : vt fî quis à me probibitus, vel putans feprohibendum, quid faciat in meo.

Permateriamilliustitulifubuenituraduerfusvariosamp;dolo“ fos,quicalliditateqùadamaliisobfuerunt. Verba autem edißi talia fun t: Quæ dolo malo faâa funt,fi de bis rebus alia aftio nô erir,amp;iuftafîtcàufa,daturaâiodedûlo . neveliliis mabtiafua X)elfU WA GtJucrofa,Veliftisfîmplicifas damnofa.DoIusàutemmaluseft, lut. niaebinatio quædam alteriusdecipiendi càufa ; cùm aliudagi-tur, amp;aliudlimulatur. Veleft omniscalliditas,fallacia, macîii-natioadcircumueniendum, fallendum,decipiendum alteruin, adbibita contra iusamp; bonos mores. Etbabetur in boc tit. men-tio Doli mali: qiiia veteresetiara bonum doluin dicebât, Si pro folertia,idefl,aflutia,bocnomen accipiebant,maxime'G aduer-fushoftem latronémvequismachinetur.binc Virgil.a.Aencid.

Minores dicuntur,qui nonduracompleucrunt.xxv.annosfa-öacomputationedc niomento ad momentum. Vndc non fuffi-cit tetigiflèvltimumdiem,fed oportet peruenire ad idem mo-Keflitutia tnentum.Succurritur autem minoribusfi liberifint.lêruienim muitrum, nunquam reftituuntur.Quicquidigiturcum minorexxv.aniiis natu geftumeritjVtique quærcscntanimaduertamjdicit Præ-tor.Iuftifsima fuitbuiusediâiæquitas; quiaeùm inter omnes conftetjiragileefléamp;inftrmûbuiufmodi ætatiscohfiliûjamp;mul-tiscaptionibusfuppofitü,mukorumq;infîdiisexpofitu’auxi]iû eis Prætorhoccdilt;àopolbcitusefijamp; aduerluscaptioné opitu-lationem: quiaeùm vfq;in hancætâtemadolelcentes curatorû auxilio reguntur; ergo perfe rci fuæadminiftratio eis commit-tinon debet,quamuis bene rem fuam 'gerentibus. Ceflât autem hæc rcfl:itutio,vel ratione dob fui,vei mendacij fui, vel facra-menti fui corporaliSjVel priuilegiolibertatiSjVclpriuilegiopa rentisjvel patronijcontraquem vult reftitui, vel fèmel denega-ta eft reftitutioide quibusfpeciales tituliin Cponuntur.

Opitis diminutiojeft prions ftatuscórautatio.Etpoiiitur Etc S tatm. Caput pro ftatu. Confîflit autem ftatus in tribus,in libcrtate, ciuitate,amp;fatniEa. Quia ergo Ebertatem amittit, diciturpati maxitnam capitis diminutionem: quod cou tingit de his, qui cf-Hciunturfcruipœnx,vel pafsi funtfevenundan , vcl reuocati füllt in ièruitutem propteringratitudinem. Et taEtercapitenii nutusperditetiatuperconfequentiain ciuitatem, Sc familiam. Quiautemperditciuitatem , diciturpatiinediatn capitisdinii-nutionem,quod côtingitde his, quibus interdiâum eft aqua amp;nbsp;igne.Itemindcportatis,ideft,perpetuôprolcriptis. Cûm auté Ebertas amp;ciuitas retinetur, amp;nbsp;fatniha tantum mutatur,dicitur elle minima capitis diminutio’. quod contiiigit his,qui dati funt inadoptioncm,vel qui eraancipati funt.

Maioresrefiituunturquandoquecaufa mihtis, quandoque R-fftitutia fi caufa Reipublicæabfentes fuerunt; de quibusfpeciales tit. in C-funt. Generaliterautemreftituuntur,quiabfentes fuerunt permetum iufium.j'.eod.Eij. amp;iij. Item quia fueruntabfentes detentiinvinculis,velàpriuataperfona,putà àlatrone; vel à publica,hoc eft,Iudicis autori täte. Item qui ita alligati funt, vt finedcdecorein publico apparere no» poflùnt; vtJ.eod.l.Succur-ritur.Sf l.ineademcaufa.amp;exvariis aliiscaulîs. Verba autem huius ediâi talia funt: Si cuius quid de bonis diminutû eft : eùm ismetu,autrinedoloReipub.caufaabe(Ièt3(îuein vinculis, fer-uitutéve, hofiiumq’uepoteftate ellèt-. item fi qua aliaiufta caufa ellèvidebitur,in integrum reftitutio concedatur. Ratio huius ediifti eft,quia L-elumjideftjamiflum ius,pef id tempus, quo quis Reipub.operam dabat,vel aduerfo cafu laborabat,corrigitur,id eft,reftituitur,vel cmendatur: necnonaduerfus eum fuccurri-tur, ne vel obfit, vel profit quod euenit.

Diciturintitulo,Mutandiiudicij,idcft,euitandi,quoadfe; . amp;fulcipiendi,quoadaliuin3cuialienauit. Cum Prxtorintelli-. , geretiudiciorüexitumiuterdumduriorenobisconftituijoppo-fitonobisalioaduerfariojin eam quoq, remprofpexit, vt fi quis alienandorem,aiiumnobisaduerfariumfuolocofubftituit:pu'' tàfialteriusprouincis Eorainem, aut potentiorem nobis oppo-b .V. fucrit

i«f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R I I I I,

fuerit aduerfàriuin;aut cum,qui vexatur’ e(l,idcj; opera in fraa dem noftramfecent.-tanti nobis tenetur J quanti iioftra intcrefl alium aduerlarium noshabuiüè.

Depraeparatoriisludiciorum explicito,priufquamdeiudi-cnsipiisaliquidtralt;äetur,Arbitros,quifead inftar iudicioruin habentjinferamus. Traólatautcm liic titulus de receptis neu-tialiter,ideft, dcarbitris -. velde rcceptis niafculine, iJeftjde arbitris reccptis à litigatonbus ; velde litigatoribus rcceptis abarbitns. Vicißiincnnnfelein tidefua recipiuiit partes jVt fcntcntixftcnt arbitrijVtfidcliterexaminent , amp;nbsp;pronuntient. Airumuntenim partesIudicis,nonconliliatons. j. cod.l.Side meis.§ . KecepilFe. Eft autein Arbitrium trinus aftus trium perfonarumfubarbitriolitigantium.velftc; Eft trinus pcrlo-iiarumadusfub pecuniariaqu.eftione, in quaftiudicioconfli-gcntiura,velconrendentjuin.Nam arbitercontendit adinqui» litionem veritatis Ador,vtci reuscondemnetur; Reus, vtab-foluaturabadore,Etdicitur Arbitei quandnq-, qiiilibctvirba nusfupcraliquoæftimandocledus.y.profo.l.fifocietatc. Qua-doque ponitur pro iudice delegato,vclquaft delegato.vt s.qui lat.cog.I.arbiter. Quandoque proiudicc ordinano.j. deiudi.1. antepen.Quandoq; prodifpenfatore reifux.Ç. man.bin re. In Aramp;iter in poteft aflbmi arbiterjuifi probibeatur à lege. Prohibc-eiu bm c.-ta nbsp;nbsp;nbsp;suteni alege in caufa criminali publica, vcl priuata. Sed in

fit probi' caufacimli,licecfitdecriminelamofo , valet compromillùm^ itatur, Non tarnen infamatarbitri Icntentia Item in caufa libcrali no poteft eftc arbiter: quia fauor libertatis eft ,vt inaioresindices debeat liabere. Item in popular! adione non poteft elle arbiter: nc occafione poeiiæ prætermittatur faciendumquodpu-blicctieriexpedirec.J.eod.l.Dondiftinguemus. lulianus.amp;§, Cempro- deliberali.Sc s.de Ins qui no.infam.1.quid ergo. §.excom,pra-quot;xjfinm niillô,Conftituitur autem arbitrium,partibus adinuicem ftipu-qnomoJe hntibus poenam,fi arbitrinon'pareantfentcntii.velvbi vterq; eoJfitiMtHr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eOjijon fnbalia conditionc ,nifi bac,

nift arbjtripareaturfeotêtiæ.Et licet yfitatumfitin duoscom-promitti : tarnen difficile eft ft dillentiant,quianoninuenitur maiorpars ; vndecompromiftbm fine exitu videtur futurum. Arbiter nbsp;propter naturalem facilitatcrohominum addiftentiendum.Ta-

cflgat eos Prætortertiani cligere pcrfonam certain, cuiusauto-riratipareatur ).eod.l.itcin.§.fiinducs. amp;§.principaiiter. Ec eft duplex arbiter: Iuris,quein lus elegit, amp;nbsp;fibi caufani certam exaniinandamcxprimitjSccomittitjVt in c. fufpitionis.de ofHc. dclc.c.cùmpluies. Sitalisperomniaæquiparaturiudici: amp;nbsp;ab élus fentetsa poteft appellari.c.ab arbitns.de offtc.delcg. lib.vj. Aliuseft arbiter conimuniconienfu partiumelcftiis,amp; àfenten Comlnuni tia illius non appellatur.C.eod l.i. de quo in c. cum dileâus. confenfm eod. titul. Dediflerentia inter arbitruni Sc arbitratorcm, vide electtu. per do.Andr.SicuIum in c.quiiitauallis.dc lurciur.

Nautamin hoctituTo, '■^brmus eum, qui nauim ex-erect : quamuis nautæ ap; cllentur omnes,qiti iiauiganda: nauis caufa in naui fun t. Sed de exercitore duntaxat,qui Patronus na- E»crngt;»rlt; ms, aut magifter appellatur, intclligitur, Caupones autein Sc Stabularioseos intclligimus, qui cauponam, aut fiabulum ex- o ercont : vel eoniin in ft 1 tores amp;nbsp;nuniftri. Stabularij autem funt’^ï* liofpitatores Eominum equitltiuni. Sicut ScCaupo viatorutn. Quicquiderga tales hoininesfaluumfore,ideft,adcuftodien-duinrcceperint: nifireftituant,contraeosadlio datur. Etcft maxima vtilitas huiuftnadi adionis ; quia neccflceftplerunque eorum Hdcmfcqui,resquecuftodiæeot'uin cotnmittere: Seftepe fuKt Icues homineSjpra’fertitn in Italia Henfelini.

iVdiciutn multis modisfumitur, vtponit gio.in rcguk,in iu-■‘■JiciiSjde regul.iur.lib.vj.ScInftitut. quib.noneft per.ta.teft.

§.pra;terea. Hie autem iumitur proadionc, qua contraali-qucHi in iure experitur. Et eft ludicium legitimus adus trium pcrfanaruin ,fcilicct ludicis, AftorisScRci.c. forus. de verb. lignifie. Et ponitur in titulo, de ludiciis ; non,de ludicio. Eft e-nimiudicium aliud ciuilc, aliud criminale: aliud ftngulare,ali-ud vniuerfale.'dequibus per ordinem titulorum triiftabitur.

I Ciuilciudiciutneft,cum caufainftituitur ad commodum priua Ciuile» tuni,concluditur partialiquid elle daudum , vel cxhibendum.

. nenda;vclconcluditui'pœnameflcapplicandamfifco. SinguJa-eft, quoddatur pro rebus particularibus; putadomo,fundojCquoAç. Vniuerfaleeftcùmpetitur vniuerfuujius: VniDirfa- yj bonorum poflcßio,aut bæreditas.

Inoftjciofumdiciturteftatnétuin,quodfaâuH)en contra of-» ficiuin pietatis paternæ.-quafi non officiofum.id eft,inhumanH. Quirela Etdatur querela inofficiofi omnibus tara'parctibus,qiiâm libe-mofficioß Cognati autemà Jatere,amp; prælcrtim qui funt vitra fratrcs, non agunt querela inofficioß,frater autem admittitur turpibus perfonisinftitutis;niß Stipfeturo A vuamagat.Eftergoinof-ficiofum teftamentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alJfgarc quare exhærcda-

ri vcl præterià nor.debuennt; quod àliquandoaccidit,cùm parentes faisôftimulati, velnouercabbus delinimentis,inftigatio-nibusq'j corruptijliberos fuos vel cxhæredant,vel prætereunt.

Didûeft deitiofficioß teflamento,cuius querela prpparato-ria eft vniuerfilis iudici j,id eft,petitionis bæreditatisi qu£ quidé qu,idoq;eftdirelt;äa,quädoq; vtilis,primöponiturdedireäa;po-ftea de vtili,id eft,de fîdeicô.bæreditatispetit.Et fie diret‘îa,dici turraihj dari ha:reditatis petitio:quia de iure ciuili admitto. Petitittbe Etdaturabinteftato,velexteftamctofuccedenti per legem, vel rtJitatiit lènatulcófultii.Itempcrfcjvelper aliu,vt j.l.i.ij.Seiij. Dircäa aûtdaturcôtraeum,quipoftidetprohærcde,vcl propoflèflôre. lt;|ui nullam caulàm pofsidendi habet,nee cótendit le hæredc : vel Il contendit lè,tamen per mendaciû.)'.eod.l.regulariter.amp;.l .li-cet.amp;.l.pro hærede. Propofitoautépetitionishæreditatislibel-lo,faciédæfuntinterrogationespofléllôri/,qualiterpoftideat;vt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j.de interrog.ad.l.i.in princip.hoceft ancrcdatfehæredem. Si

refpondeat,credo,ergoprocediturin petitionehæreditatis;quia pofsidet prohærede.Sirefpondeat,nô:qupraturtitulus;querafi probauerit,non procedeturin petitione hæreditatis. Sind pro-bauerit,præfuraiturquôd pro poflèflôre pofsideat,amp; fie intelii-, giturquoddiciturC. eod. l.cogi. Pro hærede autem pofsidet, ff'j' quiputatfehæredemeifcpro poflêflbre veropofiidetprædo.

efaji «• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sif^rsJutreditatiflictatur.

Præcedens titulusponit, quid iuris fi tota petatur bæreditas. Nunc quid G pars. Vbi attendendura eft,an is,qui partem petit, cmnino certus fit de ea;amp; tune attende, an poflèflôr ius habeaf. putà,quiacolu:res,an non.-vel vtrûmnon fîtcertus,dequo tra-iftatur

ûaturin.S.fi.illius l.i.Et plures hxredes debent agere contra plurespofleffores.neepoteftvnuseligerevnum , alius aliu.Et ii Gnt pluresad quoshæreditas pertinet pro diuifo, poteft alter ab alteroconueniri hac adione,vel famil. hercif. G fatentur ft hxredes.).l.i.§.quinimo.amp;.§.proinde.Etnondiffert hjcaâioà præeedenti/pecie,ftd numero.

Poft ciuiks aâiones hæredibus propoGtasprattor etiâ eos po fuit,quosipfe quaG hærcdes fecitjioc eft,illos,quibut bonorum Btntrum poflèfsio data cft:per quam petitionem hæreditatis tantundem tfjj'tßig: confequetur bonorum poHèÜbr,quantum ex ciuilibusaâiomb**^ hæresconfequi poteft.

Ex hoc titulo proponitur aâio his,quibus reftituta eft hxrc-ditas.Nâquicunq; nilcepent reftitutam hçrcditatem exfenatuf-confultoTrebcllianOjGdîicommiftariahçreditatispetitionevti poterit contra poflêÜbres;amp;dantureie£dc aâiones,quj hæredi, amp;inhxredem competunt.

De rei vendicdtione. quot;rSEvniuerfaliiudiciofupradiiSum eft:nunc de ünguIiri.EÜ n_eiyei/reit ■*-^auteni Reivendicatioaftioquædaturfola rationedominijtia.

vel quafi:amp; poflèfsionis,vel quaG.Et oportet vtrunque in-teruenire:fcilicet,ex pa rtc aftoris dominiunijVel qua G •,amp; ex par te reipoGèfsio,velquaGïvtquia dolo deGerat pofsidere.vteft gloQ'.no.Inftitu.deaét,§.i,inver.poflïdeat. Et appellatur aâio aliasin rem;amp; tune conipctit,quando rem tradi, vel dari, eftinobligationejideft,quando rem,non pcrfonamdicomihi edèdebitam.Et habet ifta in rem aâio locum in omnibus rebus mobilibusjtara animalibus,quàm in his qux anima tarent, amp;nbsp;in zhis qus folo continent«r,id eft, immobiliafunt. Et per hanc a-öionemnon foIùmGngulæresvendicanturrfedetiam grcx,amp; armentum,8f equitium.Etcompetitei,qui aut iure gentium, aut iure ciuili dominium acquiGuit.Et eft duplex Rei vendica-tio:vna Direfta,de qua in hoc titulo:alia Vtilis, de qua.).in tit. G ager vec.amp; datur ifta vtilis ratione quaG dominij:at emphiteit tçfuperGciariojcôduâqriveâigalium.’dummodo ad modicum tempus conduxerit.

Tubliciii- nbsp;nbsp;nbsp;Ifta aâio Publitiana diâ» eü à Puhlicio prætore.^ui ejm in*

ucnif.vteft ttxt.Jnftitut.de aft.^.aliæ. Etdatur,quandolt;juit petit id quod traditü eft ex iufla cauJà à nô domino: amp;nbsp;dum vfu-captum non cft. Nam fi eüct viùcaptuni, vel præfcriptum.ncn tôpeteret hæcaflio; quia Publiciana dcminonondatur.Coni-pletaaûtvfucapione,eflètverusdominusdeiureciuiii: amp;nbsp;ideo I» PHÜfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vend. Et vt detur Publicianaquinque funt nc-

ccftària-.fcilicet traditiojvelquafiiqucddiciturpropterincorpo-nect^drirf. rä^CSsSUsetradinopoflünt; vt),dcacqui.re.do.l.feruiis.§.incor poralcs. SecüdôjquôdextituloaptOjideftjiuftacaulàad muta-tioncmdon)inij,putà venditionCjve] fimilibus.j'.ecd. quituiiq», in princip.Tertio,quôdà non dominoacteperit : nam alias dominium diet tranfiatum:vt ’/.eod.l.!.§.!.Quartó,quüd bona fide accepcnt: vndecrediditlè dominum faäum eile tunc: vtj.de acqui.rc.dû.J.cumquiàfunofo.§.pi ftor. Quin to,quod credit fe bodie,cûm earn proponit,dominû non eflc.-aliàsfibi eilet contrarius; Scdexhisquinqueduofunt difficiliaagcti,fcilicet,pro-batiotraditionisamp;tituli. reliquaconfiftuntin intclieäuagen-tis, cum fit de fua cólcien tia,quæ per teftes preba ri non pofiiin t, fed pcriuramenrum : vt cft glol].inl.Fulcinius.§. quid fitlati-tarc.j.ex quibuscaufisinpolfiea.de bocgloli. Inititut. deaft.^. alii'.in verb.dicit.lo.Andr.inaddit. Spctul.depropriet.§.nunc diccndum.verfi.priroo. amp;titul.deaét. §.i).vcrfi.quid fi velis.

Arerue^li Coniundtio Vcl.in hoctituloponiturexpofitiue',pro,ideft; ^aUs, nam idemfunt. Etdicitur Agerveäigalis-.nam reditus,fiue penfio proeopræflatur: id enim folcmur Vefligal appellate. Omncsauteuiagriautluntveftigales,aut non vcftigales. Vc-äigalesvocantur,qui in perpetuum locantur, ideft,liaclege, vtquàmdiupro bisvcâig31pcndatur,idcft,perlbluatur:tanditi nequeipfisquiconduxerint, nequehisqui in locum eorumfuc-cellcrintjauferre cos liceat. Non vcdigales funt,qui aut à nob« cxcoluntutjaut abaliis priiiatis : quemadmoduro agros n oll ros colcndosdarelbltmus,putainannum. Quiergoinperpetuum agrumconduxerit,licet non cfficiaturdominus,conipctitcita-menin rcmaâiovtilisaduerfusquemuispollèftôrem, etianiad-ItwpbjteHUcrfusvcriim dominum:ita tarnen, fi veäigalfoluat. Emphy-ƒ j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcufis autem Latine' diciturmclioiatio : vt dicit glolfi inllitut.

•r -r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vßujr»»

V di,fruendi,falua rerüfubftantia. Efl tnim vfustruSusius incorpore,quofuElatoamp;ipfuin tolli neccflcefi. Et eftdu- Ti-mialüquot; plex vfusfruâus,{ormalis,amp; caufaüs.Formalis eft,de quo hîc lo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

quimur. quicfl feruitus,quâdofcparatuseft à proprietate.Cau- * ftlis autem eft,quicum fua caufa,idcft, proprietate coniuiiâus eft. Conftituiturvfusfruflusmultismodis: velin tcfiamcnto, vel inter viuos per paôiones amp;nbsp;ftipuIationes.Et confiituitur nô «ntum in fundo,vel ædibus; verùm S: in feruis,amp; iumentis, cæ terisq; rcbus.Et eft emoiuinentiira vlusfruâus maximum,amp;at- arijcima-tenditurfecundum qualitaté rei. Si enim conftituitur vfusfru- c[„m, ftusin prædio vuflico: quicquid in fundonafcitur, quicquid inde percipipoteft,«vel ipfa natura, vel iiiduftria hominis, ipfius truâuarijcft : fie ramen, vt fruaturarbitratu boni vi'i. Reâè eninicolerecogipoteft.Aucupari,amp;vcnaiipc .1 pradio: fi ramen fruâus prsedi] fit in venatione,putà erat viuarium, vel fimile: vtj.eod.l.vfutruftuarium.§.i.amp; devfur. l.venationem. Et fi erat(ykiacædua,exea potent cæderc, amp;nbsp;venderc . Si non eratcçdua,grandes arborescïdere non potcft.Cædct tarnenpe damenta amp;nbsp;ramos ad vineam fuaro,vel ad quaralibet neccfsitaié fuam ; dum ramen fundum non faciat deteriorem. j.eod. 1. item Cfundi.inpnnc.8c§.aucupationcni.amp;§.vlt.amp;l.exfylu3.

De ufufiuÛu acerefeenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AecrtJctJS

Quandoque vfusfruâus legatus eft duebus ccniunâim : amp;nbsp;/fu. tune eft inter vfufruéluarios ius accrefccndù vnoenim nolentc, aut répudiante partem fuam,totum accredit fuoconl'ruâuario. Si autem feparatim vnicuique parti vfusfruôus fit reliâus,fine dubio ius accrefcendiceflàt. Item quivocantur advfumfruétum non ex verbis teftatoris, ius accrefeendi non habentj-l-i- § fin. Similiter inter legatariumpuræpropriet3tis,amp;: legatariu vfus-fruâus non eft locus luri accrefeendi.l.ïj.j'.eod.

VfusfruSusaroittiturquinquemodis: Primo,morte natu-raliipfius vfufruftuarij. Secundo, capitis diminuti? ne maxima, vel media. Tertio,fi vfufruâuarius non vtatur per mo-dum, amp;nbsp;tempus: ideft,proarbitnoboni viri; vel id eft, pet modéra-

tnodcrJtura tempus, putàperdecem annos inter præfcntcs, amp;nbsp;vigintiinter abkntes Quarto,perconfolidationeii),velconfu-fionemreiùd eft, fî vfust'ruflus'forraalis redeat ad fuara cau-fam; id cfl,proprietärem: quod tunc fit,quando fruäuarius nan cifcitur proprietatem; vt j.cod.l.lîferuus. Vel quando vfufru-äuanuscedit vfuinfruâum proprietario : nam extraneo cedendo nihil ageret. Quinto, reimutatione, velinteritu. Si enim vfust'ruâusædiummihiconftitutusefl,amp;ædcscorruant,velcx-uflæ funt in totum,(ine dubio extinguitur vfusfruâus, in tantum, vtnecareæneccasinentorum vfuslruâus amplius debea-tur. lnftitut.eod.§.lin.

Omnium rerum conflitui poteft vfusfruâus.quæ in patrimo nio cuiufcunquecoijftare pollùnt: ideo etiam earum rerum quac vfu tolluntur,vel minuuntur,vfusfrudusconf)itui poteft: ficut eft vinum,oleum,frumentum,veftis,aurum,argentum, quibus proximaeft pecunia numeratatquæafsidua permutatione,qu3-îi extingui videtur. Eft tarnen impropriè in bis rebus vfustru-âu$;quianon poteft elle vfus vinijvelfrumentijfalua rcrû fub-ftantia. Vtilitatis tarnen caulà permiflùm eft, vt amp;nbsp;in bis rebus vfusfruâusconftituatur.Et abvfufruâuariocautio defideran-da eft:vt quandocunque illemoritur, aut capite diminutusfit, ciufdcm qualitatis, id eft bonitatis.fimilesres reftituantur: aut xftimatis rebus illis, certs pecunia; nomme iuxta valorem ca-rundem caueatur. Périt ergo tabs vfusfruâus folùm duobus modis,morteicilicet, Sccapitis diminutione.

Si fruâuariofundoferuitusaliquadebeatur,vfulruâuarius quidemferuituté non vendicabit,ièd vfumfruâum; Ac per hoc vicinum,fi non pa tiatu r eum ire agcre,compellere poteft; qua-lî non patiatur eum vtilrui. Et confequenteromnia adminicu-la ad vfufruduarium fpeâant: fine quibus vtifruiquis non po-V/i/rwi! tcftquot; Vtifrui ius fîbi cflê,ille iblus poteft inrenjiere, quibabet v-' fumfrudum; dominusaût fundi non poteft: quia qui habet proprietatem vtcndifruendijiusfeparaturo non babet.Suntautem C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proditæ aâiones Confeflbna amp;nbsp;Pubbeiana : qus

ïMieia ~ nbsp;nbsp;nbsp;tur ci,qui vfufruâuariuseft. Et datur Confeflôria ei cui con

Ibtuitur vfusfruâus à domino. Pubbeiana autem daturei, cui conftituiturà non domino. Etprodiræfuntadfîmilitudinï rei vcndi-

DIGESTIVETERIS. îj vendicationis: dantur enim rationedominij vellt;)uafî,amp; poflcfst-onis vel quafi.Rationedorainiicompetuntdiredó ei,C|ui dominus efi lundi,cui acquinturlcruitus. Ratioiiequafi dominij có-petuiitvtiliterci,quinonefl dominus,fed habet iusin re: putà creditor,amp; fruâuariu$,vcl fuperficianus,vel fîmilis; vtj.fi fer-uit.yend.l.ij.§.hæc autcm.amp;de remif. l.l. § item lui. amp;nbsp;defu-perti.l.i.§,vltiin. Item danturde rationc pollèfsionis aduerfut eum,quipofsidet agrum debentem feruitutê :vt j'.eod. l.vbi. §. Vtrum.velquafi pofsidetrvt fidolodefieritpcfiidcre,vel filitile cbtulit;vel fi litfuperficianus agri debctis feruitutê. j.eo.l.vlt, rie Bferii feruorum,

Operæferuorû eifdcm modis,quibus vfumfruftum diximus, Oper« fer tonliituuntur.Libertis autcin aliter fit impofittooperarum : vt »». dicemusJ.deoper.lib.Si igiturinfèruoconftituituropera, habet iusin perfonaillecuidebetur opera, Sicut8fille,cui debe-tur vfusfruâus vel vfus. Et ideo opéra feruoi'um inter perfona-lesfeiuitutcscomputantur. Etconfifiitoperafcruiinaâu ,id e(l,minifterio, veldiurno officio. Et omnisfiuflus hominis in opens confiftit : ficccontrà,in fruôu hominis operæ funt. Et vt incæterisrcbusfruâus,dcduâisncceflàriiiimpenfis, intclligi-tur;itaamp;inopcrisferuorum.Cuiergolegatæfunt operæ fer-uijille vfum eiufdem habere intelligitur.

Non folùm vfusfru5tus,vt fuprà diâû efi,fèdetiînudusvfu$,yfiMrcr£. ideftjfinefruâuconftituipoteft :quiamp;ipfeiifdcin modisconfli tuifolct,quibus amp;nbsp;vfusfruâus. Cui ergo vfus reliâus cft,vn po te(l:frui verb iiô. Et fi cui domus vfus reliâuseft,poteft cum cô iugefua,amp;familiajSc libensibihabitare : poteftetiâ hofpitérc-cipere,8lt;ioquilinû: dummodôipleinhabitct. Nam fîneeonec hi quidéhabitare poflùnt,neq; locabit, neq; côccdet habitatio-nem fine fe: nec vendet vfum Si aût habiiatio lcgctur,tunc effe HabiMli» ftu quidé pene'idem funt legatû vfus amp;nbsp;habitationis. Sed in hcc différât; quia habitatio poteft locari : vfus verb non.lté qui habet vfum,plenius ius habet,quàm qui fimplicê habitatiotié ; quia cùm vfuseft datus,ille præter habitationê ius habet deambulan-di,8c geftandi,amp; lignis ad vfum quotidianû,amp; horto. Si poro;s, amp;olcribus,amp; ftonbus,Staqua vteturad vfum fuum,nôad abu-fum.Eteft habitatiopcrfonalisferuitusjlîcut vfusliuâus; 8feo-dem modocôftituitur, iedin domo tantii. Et rcliâa habitatlo-ne J videtut elle rcUâa in vitaux hominis, nifi brcuius ftatuatur

tempus.Non autéextinguiiur non vtendo, vel capitis diminu-tione; vt lnflit.eod.§.fed fi cui.amp;C.eod. l.cùm antiquitas.

CautiKV’ Si alicuivfiistruduslegatuseftjæquifsitnuuieftjVt devtro-fufiuélua quecaueat; fcilicet,fe vfurum bom viri arbitratu. Et cum vfus-tij, frudusadeumpertincredefinet :fereftituturuin quod inde ex-tabit. Et intei'ponitur hscc cautiojfiue res Ct mobilis,fiuc immo bil is. Et continet ifta ftipulatiOjqua cauet fe perceptu in vfum-fruéluiBboniviriarbitratu: hoc eftjnon detenorem caufam fe vfuslrudusfadurum : cæteraq'ucquæin refuafacercrdiligens paterfamilias.Et ifta cautio habet duas caufas; Vna,fi aliter quis vtatur,quàm vir bonusarbitrabitur,amp;ç. Alia,de vfufrudiire-flituendo; quaruin prior flatim commutetur, poftquain aliter fuerit vfus, amp;nbsp;Cepius conjmittitur. Sequens.committitur fini» to vfufru.ftu. Et intcrponitur hæc cautio,etiam fi vfus fine Iru-; élu legatuscft ; velfi habitatio ,veloperæhoininis, vel cuiuf-cunque altcrjus animalis reliftæ fueriutw

s feruitutesautfuntperfonales,autfuntrerum,qua ferfinales Reales dicuntur. Perionales dicuntur,vfusfruétus,vfus,ba bitatio,opera:,fiucminifterium feruoruin. Et dicunturperfo-nales,quia perfonisdebentur, amp;nbsp;feinpercum perfonis finiun-Kealei, tur. Realesautcm feruitutcs, Cue rerum ,qui melius dicuntur Prædiales, eoquodrei appellationimiscft Jarga , compieftens etiamimmobilia, amp;incorporalia.j.ficertumpctatur. I.i. prædij verônomine immobilia tantùmcompleélitur.Et tales funtduf; TraJialei. Vrbanorum pr.tdiorumjamp;Rufticorü.Etitcrumferuitutespra^ diorumaliæinfoloconfiftuntjid eft, in proprictate lundi : alix in fupcrficiojid efl,in materia fuperædificata.

Jura Trrb. Vrbanorum pradioruraiurafuntaltiustollendi,amp;officiendi lutninibus vicini,aut non extollendi. Itemflillicidium auertcdi in teélum vel in aream viciniraut non auertendi. Item immittc-di tignum inpapetem vicini,aut proiiciendialiquid,aut prote-gendi,cæteratjiiflisfimilia. Et dicuntur prædiavrbana, omnia a.’dificiavbicunquepofit3,etiamfi in villa.fipt. Etdicuiiturvr-banæferuitutesj quta prædiisvrbaoisdcbcntur. Nain ad hoc, quod

quoj lit iei'uitus vrbanajUcccHàrium cft, ijuôd fît prædiùm vr-biiïijm,culdebcturlèriiitus. amp;ipjc)deidebeatttrvtvrbano . Si cnKnitét,vel\i^,c]uæru{lrcæftintferuitutes,dcbeatur dcirnn;5crM/7«fe, tainôî quia debéri poliuiitiiôn iiitiiituæditîcij/fcdfoli :nibilo-^ minusdiceii'tur rufiicæfcruitutcs.arj.tic. prcxi.l.certo gcncri.

■■ RuPdcorum prædiorum feruituresfùnt, qus prædiis ruflicis debcntur. Etfunt bæ; iterjaâus,via,3quædu(îlus. ItetjCft iiisîfcr. eundijarabulandi hominis; non etiamagcndi iumétum, vel vc-hiculum.Siueergo homP'eht fo'ltis,(îue vebatiirfclla, vel Icdi-ca,velequo,veiquouisaniraaIi,iFci‘dicitur. Seorl'uni veto à fe non potcflagcreiumcntunijvel vebicuium ducere, qui iter tan tùmhabet. înftit.eod.iii princ.AÄuSjeft ius agcndi,veliumen- l^Cbiu, tum,vel vehiculuni; ita qui itcr habet,afluni non habet : qui a-âum habet,iter habet,idefl,eommcditatéitincr!S,eoquepoteft vtienam fineiumentis: non tarnen habet duasferuitutes; vtj. deanul.1 i.Via,eftiuscundi,agetidi,amp;ambu]5di.Nainamp;iter,amp; aâuminfe via continet . vtlnliit.e.$.iij Scdhoc ampiius habet Viit. quant aétus,quia via: latitudo in poi refium cfto pedes habet l’in antraftu,idert,vbiflcxuincft,fcdecim. Latitiidoautemaâus,?; itiner!seaeft,quaEdemonftrata cft : qued fi nihildiâ’.iin cft,hrc arbitiioflatuendum eft.ltcin illcqui viain habet, ius trahendi, vellapident, vel trabent, vel ferendi reâain haftain habet ; quæ non penniinîturei qin habet aftû. fpeftatur cnini,q) f'rudus eo inodopofluntlædi.Aquæduôuseftiusaquæducendæ perfundü Agnxif»-alieiiu. liue Hflula vtatur aqua,fine quolibet alio tiâili inflrumô to: non lapide ftrato. Interféruitiites rufiicorû piædiorü côpu~ taturctiaiit Aquæ hauftus,idcft,iushauricndi aquatn deputeo, Aqu^ ti.ta velt'oine vicini. Itcpecorisad aquâ appulf'us,idefl,ius appel Icdiyî««. pecoraagriineiper prjdiû viciiiûad lontével putcuni.Ius palcc Apfulf.tt di pecora cibi caufa. Calcis coquédæ,amp; arenæ fodiendæ, vt ex hispccorw. fiantvafa,vel inftruinéta,vei granaria,vcl ædificia in ineo præ^ l'iißtndi. dio vicino; quibus fructus prædij niei reponâtur,vcl exportêtur, Calcit eo-velquid fiinile Ëat,quodadtulturâvelfruétû agri met pcrcipi-eiidünecelfariûeft.Ét cft hoc generale ni onani prçdialiferuitu-te,quod hadenusteneatearû tôftitutio,quatcnusexpcdlt;at pre« diis.i.ad fruâus corû percipiêdos.amp; ideo etiâ dicutur Prçdiales.

Qu,æ fint fpeciaüa vtbanisamp;rufticisprædiiSjamp;quidproprij jurisfîngulahabcantjia praetcdentibustitulistraélatur. Sed c .ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quia

quia in quibufdam vrbana amp;nbsp;rußica pi'ardiaconueniunt,amp;quan dam comraunionein inter Ie babent: ideo tradatur in hoc tit. quæ fint communia vtriCjuc feruitutibus. lllud tarnen feien» dum, quod feruitutes prædiorum omnium ab co denominatae funt, quoniam fine prædüJconflituinonpoflùnt. Ncmoeniin poteftieruitutemacquirerevel vrbani, vel ruflicipi’ædij, nifi quiprædium habet. Necquifquamdcbcrc, nifiquiamp; ipfe habet prædium.

Omnes adiones compcten tes pro feruitutibus rufiicis vel vr banis eorum funt,quorum funt pradia: Sc ideo quia pa rum eflèt feruitutem habere,nifi cius nomine pofietinfiituiadio: ideo de adionibus nomine feruitutum, vcl occafione earundem compe-^^'^‘’’■’‘‘tentibustradat hie titulus. Dantur autem pro feruitutibus duæ adiones, tam Confeflbria ei, qui feruitutem fibi compctere contendit : quàm Negatoria,quxdoii]ino,qui negat, datur ; de quibusdiximus fuprà, fi vfusfr.peti

Quibusmodisamp; qualiterfêruitus nobisacquiratur, in praf-ccdentibus expofitum eft.Scdquia nihil adeo fiabile aut firmum mo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I'cbus eft, quod non patiaturaliquam immutatio*

reruitits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctiam qucmadinodum feruitutes amittatur, aut per-

Muittitw ^®'’tur,futurumcnt.Et primo per confufionemivt eccefiprat-' diumtuumferuiatmihi.'amp;ciusdominiumfimnadus infolidu, vel tu infohdum nadus cs dominium mei,extinguitur feruicus. Secus fi communicarem tibi meum pro parte. Iura autem prx-diorum morte,amp; capitis diminutione non pereunt. Omnes autem feruitutes per non vfumfcilicet x.annorum inter præfen-tes,8c viginti interabfentesamittuntur: excepto itinere,fepul-chro debitOjSe via publica; quæ fimiliternon périt non vtendo; A mittuntur feruitutes icmifsione: vt fi debes feruitutem altiut no tollendi;amp; pcrmiferit tibi altiusædi Scare : vel fi debeasferui tute ftillicidij immittédi in area tuâ,amp; permiferit tibi in ea ædi-licarc. Vel fi debes mihi feruitutem per fundum tuum,amp; permi-ferotibiin locofcruientiædilicare,velaliquidfacere.Etintelli-ge hocdaremifsione,non deprccariaconccfsione ; namilia non amittitjfed retincri facit fcruitutem.s.cómunia prçdio. l.fiprç-caria.Stj.cod. 1.fi ftillicidij. Et poteft feruitusrettnerinon fo-Jûm per nofmctipfos: fed per focium,amp; fruduanunijamp;bo.fî. poftlÀtisenimeft fundi noaùncituiBeamp;.

T sx XII. tab.voluitjVtlîquadruçesdiccrecurfeciflêpaupe« L^riem,id eft,damnum,8c verum eflènquôd aut id quod nocu-it,id eft, ipfum animal quod noxiâ commifît, aut æftimatio noxix,id eft,damnioftêrrctur.Pauperiesautem eft damnum, neiniuria facientisdatum: necenimdicipotefi animal iniunam feci(re,quod fcnfu caret. Et tunc habet locum hax aâio,quand3 quadrupescommota feritate,id eft, praeter naturam fui generis nocuit;puta ft equus calcitrofus cake pereuftèrit, aut bos cornu petere lolitus petierit, aut inula propter nimiam ferocitatem. Si autem propter loci iniquitatem,id eft, afperitatein,aut propter culpam mulioni$,aut fi plus iufto onerata quadrupesin ali* quem onuseiccerit,ceftabit haecaâio. Item fi canis cum ducero-tur ab ahquo afperitatc fua euaferit,ceflàbit hæc aftio: Se tenebi-turquicanemducebatdamni iniuriæ. Et ficunftaaâiodireâè datur, quando quadrupes nocuit : ita vdlis competit, quando aliud animal pauperiem fectt.

Lex Aquilia plebikitum eft : nam AquiliusTribunus plebis AqutSa eamà plebeinterrogauit: proponitur aüt propterdamniiaöio/ex. legis Aquilix,vel damni dati. Et dicitur damnum à demo, vel à Damnum diœinutionepatrimonij,vt J.deDam.infeâ.l.iii}. Nam quod-cunqj dixeris,non erraÛs.Et locum habet cùm damnû culpa eft datum.Siergodamnumnullomodo fit datum, vt quia resinde nô eft faâa deterior,vel etiam fada eft inde melior,ceflàt Aquilia: vt,ecceoliuam meammaturam decerpfifti, vclfegetem dc-fecuifti maturâ,vel vuasmaturas, nô proiieiendo eas in terram, ceflàt Aquilia.EterantoIimtria capitula fiuecapita huiuslcgis. hodie funt duo tantum: fcilicet primum 8c tertium : fecundum aût in defuetudincmabiit,tertio in eiuslocopofito.Lege Aqui- Pa;»4 A-lia capiteprimocauetur,vtquiferuumferuamvealienara,qua- qnilie. drupedcm,velpecuderaalienaminiuria occiderir, quanti id eo annoplurimifuerit,tsntùmeiusdandominodebet. Et contra inficiantem,ideft,negantem datur haec adio in duplum. Et Pe-cüdis appellatione veniunt hîc omdia pecora,quç gregatim paP cuntur:veluti,oues,capri,boues,cqui,muli,aûni,Scf4es.Canes tût,vrfi,8( leoaet,Scpantbenemagisin numéro beftiarû funt, c -üj. quàm

quàin pecudum.Tertio capiteJegis Aquilijetenetur,qui prêter honiinetn Si pecuHem occifum daninurn dcdenc putà li quis vf-fentjlicgeriCjruperitiniuria fid efljculpa^ quanti ea reseratin diebus triginta proximiSjtanticlonniiocondcinnabirnr.

Titulusiflecxponiturjidefljdc Jiisexquorûdotnoeft aliquid dcieâuiïijvel effufuin. vel qui dcicccrint,vcl efi’udeiint,qup vul goiter titjVelin quo con (îditiir: quantum ex ca rc damnum datum,iadumvceritjin cum quiibi Iiabitaueritaâio datur.Eteft publice vtilejimôfummavtilitas huiuscdiâi; vt fine rr.ctu St periculo per itinera cümeari Jiceat. Si quidetia fufpcnfumdeci-dâtjû'militerdeieûü dicitur,quâuis nemo efî'uderit,vel cieccrit.

Noxalesadionesappellantur, quænonexccntradhi,fede)C noxi,id eft,culpa,atquc malclicio, pcrferuosnoftrosdatojcoii-tra nosdominosinfiituuntur, quirumaäionum visatq; poie-dlasbæceft, vt autpcræfiimationem damni per Icruumdatuni dominusfoluat; aut li co giauatusiucrit,liccatfibi Jcditionc,id eltjtraditionc illius corporisjquod deliquera t, euitare ütis. xfti-jnationcm.De materianuius tit.diximus's.Sj ex nos.cauf.

ç Biniton regüniorwn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;•

amp; CTio Finiûregundorû,naftiturquâdofinescccperûttur-■*bari : amp;nbsp;proponiturad difdiidiionélinium propriorumcu-, iufqjtacicndam. Et habet locum in ruûicis prædiis tantum . In vrbanisaütprædiislocum habere non potell. quia vrbanapræ-dia lîbi nonfuntcôHiiia.fed magisdiciitur Vicina.j'.eod.l.uij.ÿ-hociudiciû. Confiniaenimeadicuntur.quæ adeù fibi proxima funt,vt nullus médius paries interponatur. Sed vrbanaparieti-busdiftingui confucuerunt. Etideovbi non poflùnt diritnifines occabonecontrouerlîæ finitimoruns, permittitur judicium finium rcgundorû,idefl,dirimendorû,veifeparandorû : quota fuopuseftjVtcxalterutriusprædioalijadiudicandiilît: amp;iscui adiudicatur,proeo quôd ciadiudicatur cfrta pecunia condein-nandus efl.In iudicio finium regund.Communidtuidundo,Fa-luil.hercifc.fîngulæperfonæ duplex ius ha bcntjAdorisamp;Rei.

DI GEST I veteris. 39 fegniasexpediuntcomiflà negotia plures,vtdicit gl.in l.Si plu res.j.de Admi.tut.Ité naturale vitiû eft,neg!igiqüodcômune vt fibinihil habere.qui nô totum habeatjarbitreturtdeniqiiui quoq; partem corrumpipâtiturjduminuidctalienæ. Ç. C^âdo amp;nbsp;quibus quart.pars.l.ij.ldeoponûtur hic diuiforïa l'udicia. Et exponitur ramiha hoc titulojid eft, hæreditas. ficut ctiSin 1. Q. C.de verb.fîg.Ercifcundç autéjideftjcoërcendjjveldiuidendç. Erâü eniraantiqui dicebant j teflçreftoTtamêcocrceOjamp;Ei'ci fcereverbu,id elt,frequenter eoercere.Et vtitur antiquoinodo Comicoru loquendi,dicentcsiErcifcûdç,pro ErcHcendj: amp;Re-guudorû,pro Regcndorû.Diuidûdo,pro diuidédoipropter afTi- _ ... nitatéiftarâ vocaliûinter-fe^vt dicit Prifcian’.li.j.artisGrama‘ ticæ.Sicamp; plautusin Amphi.Vt vosin voftrisvoltis riiercirao-nhs emüdis védûdiscfhamp;c.Et pfoticifeitur hçc aftioex 1. xii.ta. Nain cohçredibui volen'tibüs à communione difeedere,necellà-rium videbaturahquamaSîonemconliitüijquaintereosres liç rcditanediftnbuerentunquocafuludcx cognofcacànteonania, an aftor lit cohæres.Nilî enim cohæres fit, neque adiudicari ci quicquam oportetjuequcaduerfariuseicondemnandus eft ..Per lamilia: ercilcundçaftionem diuiditur hçreditat i-lîua ex tefla-mcntOjGue ab inteftato,fiue ex lege xn.tab.fiue quacuiique lege deferaturhçreditaSjVelcx Sênafufil.vcIexconftitutione.Et generaliter eorum dun taxai diuidi hæreditas poteft, quorum po teftell’ehjreditas.. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Communidiuidundoiudicio comwunium rerumdiuifionéComw»»« petiinusivbiergo rescomunis non eftjceftàt communi diuidun- rei, do aâio.Ei non refert jan res inter aliquos cômunis fit cum fo-cieïate,vclfinefociBtate:femperenimdatur hoc iudiciû.Cû fo-cietatedicitur rescômunis,velutiintcrcos,qui paritereandéré cmeruht,animo iaeundçfocietatis.Sinefocietatedicitifrrcscô munis inter eos,quibus eade res teftaméto Icgata eft. Per hoc lu diciûcorporaliû rerü fit diuifio, quarü rcrû dominiü habemus: nô ètiâ hæreditatis.Nec in iftaaâione venit vniuSilit as, fed res Que fingulares tantü veniunt;.vt.).eo.l.per hoc iudiciû.ltcin hac a- unttnad'i» âioné nihil venit vitra diuifioné rcrû ipfarû,quæ cômuncs fünf, ite comm» Scfiquidin hisdamni datum aut faftum fit.Itéveniunt fumpt’ nidtuidi {aâiih'recommuninominemeo,vel nominefocij. Item veniût pcrcepta erre communi,vej'propter rem communem.ltem ve-nitin hkaaioncin»neinuitofocioaliquid fiat inrecommuni. f-ni.'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c iüj Eft

tftautem haecaftioeXquafîcontraâu : vt InftituJeOb. qtiat exquaficoncraâu.§-lî inter.Mifta eû in remamp;in pcrfonamxt Uili. eft,h£reclibusclatur,amp;in hxredes.

Hæcaâionecenàriaefljamp;eftédus eiiisinvfu quotidiano,8( maxime propter rei vendicationéintroduda.eft enî praeparato-txhibtre. lia rei vendicatio.Exhibere aüt eft facerein publicofidcft apud Iudicê)poteftaté vidêdi amp;nbsp;apprehédendi ipfam ré; vt ei qui agit expenûdi fit copia.).eo.I.ij.In bac aâioneaétor oîa noftere de-bet,amp;diccrearguinéta rei,dequaagitur,qua;nccefiàriôfaciunC inftrudioncjVt fi proferuoagatur,debetdici rufus fit,analbus, vcl nigenparuuj vel magnus;amp;quaIitatéinébrorû.Sic amp;in alijt rebusfunt fîgnadiccda.Jtéfi erat inftruraentû,debet fieri facul tas legédi. né Sc dcftribédi.Et propié dicitur ExhiberCjid efl,cx-trafecretühabere,vt.).detab.exh.I.ii).§.quid fit,amp;dehom.lî. exhi.l.iij.^.ait prjtor.amp;dever.fig.J.vl.Etcôpetithçcaâiocô-tra qucuis pofléiroré.Fit aüt côdénatio in hac aétione inquatü fie retjfi rei vcdicatipageretur.Eftaût hçc adioarbitraria.Infl.de ad.§.prçtcrca,amp; ideo Ferri poflùt in eaduçfentétiç.Striâi iuris cfljVtcjterjarbitrarij pfoiialiseftjVtdicit.j.eo. l.i).§.eftaût.

Vædaminterrogationesolim fiebant propofitisadionn bus. Interrogabaturcnini hæresiniure(ideft,apudlu 3îcem}qua ex parte hires lît,quoties aduerfus cumadio infliruitur.amp;ador dubitat.Et erat interrogatio tuiic neceliària cumin perfonam,idcft,perfbnalisaétioagebatur.Etcompclle-baturaduerfarius rcfpondereadinterrogationes,etiamantcli-temcontcftatam.Hodieautem talibus interrogatori/snonvti-muriqtria nemocogituranteiudicium defuaàurc aliquid refpó dere.ldeoq; minus Frcquentantur,amp;indefuetudinemabierût. Iraq; rantummodoadprobationeslitigatoribusfufficiutea quf abaduerfaparteFponteconfcflà Fuerint apudludicem.

Si inter plures Familisehcrcilcundæ,id eft,hatreditatisdiuidédi adio agatur,amp; inter eofdein Cômuni diuidundo iudicio altera intentato,aut Finium regundorû,cundéludicem adiré debent, quo Facilius coire cohæredes vel foci) pofsint.amp; in eundé locum «mnium pradentia fieri debet.Et boccôtingit tribus rationib’:

Primo,rations côiûâioniscaufç;quia funt confortes,amp;cóiüdi.' Sccundô,rati0nerecôu»tionis.'nicùniquihbet cftaâorSt reus, crgo quilibet agit Sf rcconueniturzapud eundé ergo Indicé hoc Hat. Tertio,rationeabfurditatis euitâdçtpoflètenimefléqnôd vnusaliter adiudicarct quàm alius,vel aliter hnes dcfîgnarct.

Qui lcruum aut feruâ a lienû vel aliéna corrupifle,vel ei quid pfualilic,quodeteriorê eû faccret,cóuuicitur,quati ca res erit in duplüaäiodatar.Et datur dirediaaftio domino cui’ fern’ cor-ruptuscft.Vtilis autcin datureis.qiii babentiusinleruoivt v-fuarijs,vlufruftuariis,crcditorib’,amp; bonç fidci emptorib’.Cor Cerrupert rüpiturautéferuus fiucdcbonofiatmal’,ßue deinalodeterionA’''quot;*’”’. amp;nbsp;lit hoc pet fuafioné.Efl aût perfiiadereplufquâcôpeni,amp; fi bi parère: vt J.eo-1 j.^.Perfuadere.Aeflimaturaûtinhacaâioneq « détériorât’ eft fcruusin corpore,yel in animo,cx perfuafione mala.Itéçlliniâtur resquasfubtraxit incontinétipofteorruptio ncin,amp;pofiea quàm fugit à domino.Siautem exinteruallo poft fugam detdamnum,velfurripiat,non çflimaturin hac aâione contracorruptorem.Reftituituraûtin duplûdânûdatij,necdi ftinguitur v!uat,vclraortuus fit féru’,vel manumifliisivt). eo, l-fîquis.§.vl.amp;l.inhoc.amp;l.Neratius.Ad fimilitudinéhuiusa-étioinsdatur patri vtilisaâiojfilio vel filiaçorrupta,in eî fum~ mâ,qüâ ipfé çftimauerit fuo iureiurado;vt tame Iudex rrffrenare pofsit talé çflimationé.-ficut facit in a.âioneiniuriarû.Inft.de in »'eiu.§.pQfna.dehocInfti.de aâ.§.omnes ai'itaâiones, in glolE

Q^ia ex corruptione feruorum læpc con tingit eos fugere,amp; derelinquere dominum fuumadeo traâatur hic mate ria fugitif uiferui.Eft autem Fugitiutis qui ea mente recedit à domino, ne naff-i'tîuMt poftea reuertatur ad eum,licet mutatoconfilioredeatiquiane^ motalipeccatopœnitens définiteflè nocens. Erroautem dici-jg^^ tur,qui animo redeundi quandoq; difeedit : vt j .de çdil .bdic.l. quislit fugitiuus.§.erronem.Illeergoquifèruum fugitiuum ce lat,ideft,occultat,fureft.Eft autéCelarequâdoquis '^“ltigno£^^j_ rareadquemea respertinet,alicuiusemoluméticaufa:quocafu etia lege Fauia de pla g ia ri j s criminaliter tenetur:vt dicem’ j.ad 1. Fa.deplag. Prouidetur autem domino voléti rcquirerc feruû: quia peteft adiré præfidemivt vel per fc,velper magiftratus,vel permtlitesftationarios,velappantores,dominum adiuuentin requirendis fugitiui$:amp;fi non fccerint, mulâantnr in centum

41 .é I gt;1 J T L I B:EîR2 XL foJidis.Et eadem muliSa'imponiturin cû,qui quæri apudfe proî hibuit. DabetTnim quiljbet etiamiènator pati ia domo'fua fcrtt taricubicula,amp;i«{lij'iaocc«itantis.itejn datur poteflascuili-bctcomprebondeat)hjgitiuumftramn,vtipfura dijigenteicu-^ ftodiat,antcquaiii iupublicu.ncxliiibcatjidOTjniagiltiatui tra«' dat.iinô viacirc perminitur:vtj\bj,amp;.ij.amp; l.diuus.

Liifusalesefl ortifiisquiviribasfoFMinanifinir: Sçeftomni» ■' * prohibituSjnetiatinpecuniarprajterquäfiqutScertetbaftajVel piloiacièhdôÇVêtcurre’.àdojfaliendOj'laâ'anddjpugnandot fite-nim caufavir tiKiSjid çftifertitadinis eorporisvvt in Auté.vt om.

' ôbe.iu.inpnri.ttéTiroèô,quorfponitiirinCôaaiuiôv£fcendicau ' fa,perrtii'tti(urlifderetamiliam ,vtßcpofsint aliquiltidértin-terlècauiàcorneikoftistacicdç, Ailàsdîladaturin Judo pralilbi' M4tiir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenetipônfioïiinôquîdoq; datur repetitio.Aleatoraut5

eft,qui luJutnalaasconl’ueuit apua ftcaufa fai einolumenti exer-ccredicut amp;■ in :lt;auponibus dicirurb’.nautæ , caupo. babu. I.i caupOJicï.- Ifivauterabdiofus eftiuri'jTt nçqviniuriarumneqp lege Aqüilia'agéré poûit,fi ludi occafion'é vbicunq; vel quâdo-cnnqs Hatêi dinù vel iniuria;vt quia dicaturfalfostalos dedidè, . vel coiTiiptuaj.vinum vendidiflé,Scd amp;lî Kat ei furtü demi eo-datur eiaftiofurti, àquocunqj'bat furtum,üoinusantcm probabitationeamp;domi-cilio Jiicpofïitur.Et Lufor^quicompultt colluamp;ré luderc, mul-âatuT,au,t inlatumia$ducitur,ideft,in catcerdm: quia ibilatct' incarceratijVtJ.eo.l.i vit. folentenim quidam cogéré adlu-d'3,veJabinitio,veJdum vidiretinétamilla.j' çod.tit.l.ii.

'.'jj: Si meufarfaifummoduttKlixtrit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Mtufar a- Quia in aâionefiant reg.necefiànumeft inenfowmadliiberi, quifines coniertdéti'uai œetiaturàdeô poniturlue, quid iuris lit Jî menfordixeïitfaJfuin niodu.Dituraijteni aduerlus menfore

' agrorunlaâiôin faâum:abeoenim nos fallt rionoportct : Nâ intercftnorftfijnein tnodi,!^ cft,menlur3e ifcnuntiatiDne falla-a)ur,fi forte definibuscontttiQlit,velemptdrlcire velit.vendi-tor cuiufaiodi,id;eft,quantæ inenfuræager yenditus fit.Etquia tails mcfor opera fuificnefica loco p.rçb«tidatuc'ci nôuiercesjfi-I-Ifl»or4ri»cutialocato;(êdrquoddâ adremunerandû-jquodHoiiorariûapn pellatur.Et puaitur dolus malus du a taxât in menforfc .Namfi imperitc'.verfatus eft,fibi imputaredébet,qut eum adhibuit. Similiter fi negligenter egerit,a:que'menfor fecurus erit : dumo-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donon

45 D I G E S T I V E T E R I S. dû non fit lata culpa, ifta enitn dolo comparatur.

ReligiofuslotusertjjnquoaliquiseftfépultuSjenam fifcr- , , uuslit.l.ij.j.rcfponf.j.eoddeqnoS'.dcrermndiuj.Punerisverö^'^Ai'O' fumptusdicitur,quiidco lit,vcfunus ducatur ,' velfcpeliatur:^*'”--putà fi quid cft impcnfùin in elatione mortui,vel ad corpus eu- nbsp;nbsp;nbsp;,

cmenduin vbifepcliaturdelundus qui locus etiamdiciturSar-cophagus,àûrcosquodeftcaro,amp;pliagin ,quod eftcomcdeie: Sarco^ha-velin veftemcolloeandam cum detunâo jquam cuin eo voluit fepeliri:8c quicquid corporis caufa antequam fepeliatur côfum-ptumeftjfuneris impenfa,amp; poteft repeti. Continetur euahoc cdiâOjquôdinechomo mCfuufjn.cf oilà hominismortut in locu ifuruinakeriuSjautin.iJli/ÆpuIchç -‘•’.inquoiusnoeft'jinfc- ’ rantur. Quienim hoc l'ecet^.pteriï't'ufad pretiû iocbaut vtcor-pustollat.Siverô inl’epulchrumalienum inférât,tencturdclè pulchro violatepœna centum aureorum.Etdieitur Purusloc’ loc*^ qui iieq; facer,neqifacratqs eft,neq; religioltts,fedoiiiijibus his St^uielirSl rationibus caret.SepulchrumeftjVbi corpus mortui oflàùe hominis condita fun t.Et non totuslocus'qui fèpulturgdçAinatus eft fitreligiofusiftdfodùmquatcnus corpus humât ueneft.Mo-; numentuiD autem generaliter rcs eft memoriæ caula in pofte Monument njproditaiinqua ßcorpus vefreliquiçinf«râtur,fietlëpulçhrü. ƒ’*'”• Si verônihil eorum infer^tu,r,erit inonumçntûjqqpd Grçci Ce ndtaphiü appellanf.quod fecundû varia orthographia vel nouû velcôniune,vel vacuum lîgnifieatfèpulchrû.Muniincntumau“”’' temeft id,quod caulà muniédiciusloci tadum fîtinquocorpus MHiwmct» impùfftum eftificutfunt clatri,vel infcrtaferratnenuiamp;iliud nonfpeâatadfumptus funcris. ' O

Quiinferendimortuuni lus habet, non prohibeaturinferre, ideft,fepelire.Videtur autem prohiberi,fiucin;locum fuü pro-hibeatur inferre,fiuein ninere impediatur. Et propofitum eft liocinterdiduin propterea,quia religionisintereft, roonumen-taextruijamp;eXornari.Prohibetur autem ædificare fepulchrum , is,qui prohibetur talem materiara conuchcre',qu3: ædiftcationi neceliâria litivel fi machina quis alligare prohibearur. Prohi'.^'/”* beturetiam hocinterdiâo,nemulierprægnansmortuafepeiia-tur antcquàro partus ei excidatur.

t,et tMaj-i) Escreditaîdicuntur,quæexquocunquecontraâu,quofidé , *^aJienamfequiraur,nobis debentur.EftenimCredendivoca Crtiiere. bulum generale:amp;diciaiurcrederejcuicunque rcialiêntia-musjfiexeoconcraâualiquidrecepturi fumus, Appellatione autem Rei venit pecunia,amp; omnis fpecies etiam faâa,ideft,et quæin faâoconfînunt.Certum autem hoc titulo mutuutneft, quodpetidicitur,ideft,repeti,cumàdebitore mutuum repeti-Coudjceze nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;daturnobis condidio,idefl,repctitio; Condicere

Mutui d4 ®’’*® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;antiquos repe^ere.dkebatHr, Mutui autem datio con

liƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fîftit in his rebus,quxy/',ç*‘'^^;’,nU,'Ç.ro,vel menfuraconfîftunt:

vt cft vinura,frumenturo,aurùm,i ,gttum,8£ pecunia.Hjenim resin generefuofunâionem recipiunt,ideft,compenfationein vel coraparationem.In alijs auté rebus non poteft confiftere mu JlMtHwn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;almd pro alio inuito creditorc foJui nó poteft. Appel

lata autceftmutuidatioabeo,quoddemeofittuura; amp;ideofi nonftttuum,nonnafciturobIigatio.Creditum ergoà mutuo tantum diflèrt,quantumgenusàlpecie.NamcreditumconGftit etiam extraeas res,quæ pondéré,numero,amp; menfura continen tun fîcuti ft eaiidem rem recepturi fimus, creditum eft. In mutuo autem non eandem fpcciem, quam dedimus, fed idem Certtim, - g®quot;“’ repetimus,quod ideo Certum appellatur. amp;nbsp;pro eo datur condidiocerti generalilsima,quæcompetit ex omni caufa, id eft,ex omni obligatione,ftue fit nata ex contradu certo, fiue C«rt» (on, ex incerto;dum tarnen pura fitobligatiosnam ante dié vel con Jtüie, nbsp;nbsp;ditionem agere non poteftcreditor.l.certi.j.eo.Efl amp;nbsp;certi con-

didio fpecialis,quæ competit in folo mutuo;8c hæc à quibufdam dicitur,Si certu petatur: vt fit propniï noméeiusadionis.Alij autem appellant earn Certi condiftionemfpecialépro mutuo; dequopcrglo.lnft.quib.mod.recótra.ob.^.j.in ver. códiSio-De iureiuraailoßue uoluntarioßm oecejjaria,

taßuraJS, lufiurandumfecundum Plat.eftaffirmatiovelnegatioad' hibita religione.Et competenter potuiftét appellari Fadum iu-ratum,velIusiuratum.Etcontinet iurifiurandi religio maximum remedium expediendarum litiumtquo rel ex padione li-tigatorum,

ligatoruKijVel ex authoritate iudieis decidutur côtrouerGç. Et habetfpeciem quandam trâfaâionis, ac maiorem authoritatem quàœ res iudicata. Reperituraüt multiplex iura métum in cor- lurxme»« pore iuristouoddam enim Voluntariujquod pars parti extra iu- turn mul-dicium pratoet .• ideo fie diôû,quia ex voluntate deferturjSt vo- tiflex. luntate fufeipitur. relatum vel delatum volûtariè fuRipitur, vel recufatur.J.eo.l.iufiurandû quod. Quoddam Neceflàrium, quod ipfeiudexdefert,amp; etiamconflringitad iurandum.Nece-niin poteft hoc facramentum refcrri^nec rccufiri,nifi prçtenda-turiufiacaufa reeufationis. C. cod.I.generaliter nbsp;nbsp;nbsp;fui autem.

Quoddam Iudiciale,quoddeferturà parte parti in iudicioindice approbante amp;nbsp;cófortanteididum à iudicio. Ifiud non eft ne-ceflariumfubirc.imô poteft reeufari. C-eod.l.delato. Etiftaiu-ramenta dicuntur de veritate, de quibus loquitur hic tit. Eft e» liamiuratnétû in litem , quod procedit in infinitu:amp; eft de aflè-öione,de quoj.tituLproxi.Eft amp;nbsp;iuramétum Calumniae, amp;nbsp;hoc decredulitate: de quo dicitur C. de iureiur. cal.cau.fa.Item iu* raiaentumTutoiis.vtrûfitcreditorvel debitcrpupilli:8choc 'fimiliterdicitur de credulitate: de quoin Auté.vt hiquiobl.fe per ha.res mi.§ .t.col.vr.Item Teftis,amp; hoc de veritate: vt C.de tefti.I.iufiurand. Item Purgationis.C de his qui ad eccl. confu.

I.quanti. Item ratione a:tatis:vt in conftitutione de pace tenen, l.hacediâah. §. facramento. Item ludicis 8c Aduocati;vtC.de iudic.1. rem non nouam, Eft e-go Effedus iuramenti, vt dato iu reiurando nihil aliud quçratur ij an iuratum fit:remi(làquçflio- iuramttit ncandebeatur,quafi fatis æbatûfitiureiurâdo.EftScmanifeftç turpitudiniSjSc cüfefsionis,nolle iurare, nec iufîurandû referre.

Præcedens iuramen tum eft de iure : hic fequitur vnum iura-inentum,quod eft cxvoluntatCjfiue affcâionc,8cappellaTur hoc iuramen tum in litem, quia æftimatio litis iuxta afieftionem iu-rantistaxatur.Etdaturillud iuramentum in adionibus in rem, id eft,rcalibus,quorumfunt decern; vt lnftitut.de adio.§.pra:-terea.Etin adionead exhibendum ,8cinbonstfidciiudiciisiu-raturin litem. Sed iudex poteft prsfinirecertaro fummam, vlq; adquamiuretur. Item 8c fi iuratum fuerit ,licebitiudiccm algt;-foluere, vel minoriscondemnare. Nec poteft alius iurare in litem,quàm dominus litis.

Çondidiq hic, 8c in ptunibus titul. feq.exponitur, id eft, re- C edifltt petitio»

petitio. Si nuis ergo ob rera non inboneftam dedcnt pecuniaoij puta vt fi filiusemancipeturj vt feruuS fflanumittatur,vcl à lire difcedatur:,caufafècuta,propter quanidedit,'rcpetitio ceflat. Sin autem caufafccuta non fucritjpoteftcondiccrejideâjrcpe-terejquicqiiid taliter datum eft.

IXcondiclionefb tHrpem caußim, Condicere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decondiâioneobcaul'am, futuram caufam taii-

camp;s rbe turn refpicitjhoneflam tarnen: hie verb titul.etiam præccriHm tauCam futuram, amp;nbsp;non honeftam refpicit,fed turpem. Omoeigitur ' quoddatur,autobrcmdaturluturä, autcaulimdaturpra;te-ritam.Si ob rem,aut turpé, aut honeflam. Ob turpem,aut qma dantis Gt turpitude, non accipicntis : autaccipicntisduntax.it, non etiam dantis: aut vtriufque.Ob rem igitur boneftam datü, ita repeti poteft, G res propter quam datum eft, fccuta non eft. Quod G turpis caufa accipittis fueric tau tu, etiä tî resiàcua fit, repeti poteft : vtputa G dedi nbi decem, ne facnlcgium facercs: ne furtum,ne hominem occidas : qua fpecie cödici poteft, id eft, repeti. Itemctiani G iudicidedi, vt (ecundummein bonacaufa pronunciaret,eft locus condidioni:iudicëcnim corrumpcrevi-’ deor.Vbiautemamp; dantisamp;accipictisturpitudo verlatur,nópo teft repeti : veiuti li pecunia detur, vtmaleiudicetur: vel Gquis in adulterio deprehéfus rcdcmentlc,quia in pari caufa turpitu-dinis,potior eft conditio pofsidentis.1. in pan.infràdereg.iuris.

Siquisindcbitumsgnoransfüluit, perhancaflioneracondi-cere potoft,id cfi,rcpetere.Sed feiens fenon dcbcre,G foluit,cef’ JndebitS fat repetitio.F.t eft tripIcxindebitum:Primomodo naturaliter, trt^lex. amp;ciuiliter;vtquandonullomcdodebet: Secundo,quandoeft naturaliter indcbitum, fed debitü ciui]iter,vt patet in chirogra-phoante bienniuin.ltem quoties mihi quisciuihterSc naturaliter tenetur,G pado vel iurciurando liberatur,remanet ciuili ter debitum, fed naturaliter iiidcbituin . Et hæc duo indebita indi-ftinde repetuiitur ; Gue per ignorantiam fafti probabilem, vt iiiaIienofaéto:Gueiic'ii probabilem, vtquiainluofado:fiue per ignorantiam iuris.Nam non nocet lurisignorantia in dam-novitando.Tertio modo eft indebitumciuiliter,fed naturaliter debitum .vt inter pattern amp;Glium,amp; inter fratres inciufdcni poteftate patriseriftentes: item inter dominum amp;.feruum, item in legato minus folcnni,vel etiam folcnni, fi faltem per Falcidi-am ininuaturiitem in co qui vft abfolutus per fententiam. In ta-libus

DIGNES Tl VETERIS. 47 libus autem indebitïs folutis diftinguitur, an per errorem iuris foluantur,amp; tune non ropetütur.- an fadi amp;nbsp;minus ptobabilem, amp;tuncidem :an perprobabileni, amp;tuncrepetuutut.,Uem.cju.-E taufte hanc adionem inducantjbabenturinÏ.futHcitJ.eod.ltcin quæfaciant earn ceflàtç, haben tut in l.fi procurator. Jn li. itéra inquantuin detur, ponitur ui.liindtbitum,amp; l.indebiti.J.cod.

Eftamp;aüafpeciescondidionis: Siquis cnim fine caiifa pro-mifcritjvelfoluerit aliquodmaebitum,quodproini(it fine eäu-fa:vtquiacrcdebatietcneritx teftauientoadlegatum prçfian'S»»« (4afa dum jCÙm non valeret teiiamentuni, vclerat ademptuminco-dicillis icondiccre quantitatem non poteft, quam non dedit, fed ipfam obligationem . Sicergocondidiofinecaufa locum habet ahquandocum condidione indcbni,fiindebitumfoiutumeft. ltemamp; fine eademji noneftfolutunijfed proroilliun.Itcm con-currit cum çondidionc ob caufain ! vt fi fuit ab inici'o caufa ali-quaproraifsioniSjfedeafecutarioneft:vt).eo.l.it§iffeitfiobcau lam. Iteraconcurritcumcondidioneobturperq caufam ;vtfi expartedantisnoninterueniatturpitudo. Itemconcurntcum condidione furtiu3,vtC.eo,l.pen.furcnini de frudabuscondi-dione fine caufa conuenitur, amp;nbsp;condidione furtiua. vtC.eoJ. l.pen.amp;j.decondid.furt.l.ln re.§.vlt.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç De condtclione furtiua.

^ONOiCTio, .ideft,repo!itiorci furtiux foli doniinoreiCondidi» '^datuFjCuius res eft furrepta.ltem hæredi eius:vt ).cod.Li.§.m.

fed nec.Ncq; alnisea tödidione tenctur,ö illcquiturtü te-citjautfuEieseius. Etperdccifionemfurti nontolliturcondi-dio.Difl'eruntautem Adiofurti,amp; Condiétiofurtiua :qu!aA^iiefur-Furti adiopœnam petit Icgitimam; Condidioveró rem ipfam. o. Propter hoc fit, vtneque furtiadiopercondidionem jneque condidioperfurtiadionemconfuHIatur. Eft itaqucin optionc eius,cuilurtumfadumeft, agereadtone furti ,velcondicere; id eft , hancadioneminftituere, velrcivcndicationera ; velad exhibandum adionem •. amp;nbsp;hoc in odium furum, vt pluribus a-dionibusteneantur; Inflit.de adicnib.§.fie itaqj.veiTic. Plane.

ducitur,neccautum efl,quo genere aâioni* experianiur agendum eft condiâione, hoc eft, beneficio illiuJ legis, qu« hoc in-troduxit. Exemplum poteftponi in nudopaâo donationis ; ex quo daturcondiâio ex lege; vtC.de donat.l.fiquis argentum. §.vlt.amp;in nudopaâo defalariopraeftandozvt C-defuflrag.l.n Item in l.fi quisin tantam. C.vnde vi.in c.fæpe,de reflitut.lpó. in c.reintegranda.iij.q.j.cum ft.

Triticaria condiâio locum habet in omni fpecie 8f quantita» te : nifi débita ftt ex caufa mutui. Item, amp;nbsp;in re corporali ; puti feruitute perfonalijvel prxdiali.]tem,amp;pro pol)cllàre,quainuis obligatuseft mihi dare. In rebusautem meis códidio non corn-pent tibi contra furem.)'. cod l.i.amp; i). Sic ergo amp;nbsp;in certis, non tarnen omnibus,quia no in mutuo. Ét in incertis,putà feruitu* tibus,locum habet condiâioTriticaria.Vndevideturquôdifts duz condiâiones habcant fe vt excedentia Si exceftà. Vnde aucé dicaturTriticana,in nulloqiiidem locorepentur.poteft tarnen probabiliterdici,quod aliùmpièrit nomen à Tritico autorem’on dico prztore,ciuiliseft cnim adio; ftcut omnescondiâion«. Si-cut de Publiciana dicitur Infiit.de aâ.§. Quia ftne.ltem quali. terin ea fiatcondemnatio,habeturin l.peti.eod.tit.

Quiaiionnunquara varia fit zftimatio rei, propter locorum diuerficarcm : ideo pofîtus eft hic titulus,quo continetur, quod li quisalio loco,quàm in quem darepromiièrit,foluent ; fie(li-pulatorifacultasagendi aâionc huius tit. quzarbitraria eft,id eft,iudicisofficium plurimum ineaexuberat. Iniquumenim erat, fi promiflôrad eum locum, in quem daturum fe promifif-fet,nunquam accederet; quod vel data opera faceret,velquia a-Jiislocisdiftringeretur, nô poflèfiipulationem ad fibidebitum peruenire : ideo vifum efi,vtilem aâioncm, id efi, efftcaceis, in cam rem comparare.

Confiituere large dici pbteft, quifquis pro alio le obligat. Sed hic ponitur pro eo tan tûm, qui quod alius debet, fe folutu-rumconfiituit. Necdifiinguitur,ex qua caulà quis debeat.cer-ta,vcl inccrta:ciuili,vel honoraria : dum ramé debitü efficaciter potuerit peti,amp;exigijVel làltemlblutû retincri;vt quia naturale tantü erat debitû:nam quod debet lëruusmeus, vel filiu$:ego nomine eausconftituere polTum me foluturû etiâ vitra vires pe-culij:

culij. Nomine au té raeo vitra vires peculij fi conftituâ, non te-ncor.).cod.l.i.§.vlt.amp;l.ij.Perhoccdiâum PiKtorfauetnatu-rali æquitati,qui conflituta ex confenfu fada ciiftodit:quoniam

'■graueeft fidem faliere.Fit autem conftituno nudo paéto. lté fit purcjamp;in dicro, amp;iuL conditione. Item fit inter præicntcs, abientes. Itei» titquibultüqjvcrbisidoneiSjfaltcinadexpriraé-dumliudftènfumjquûddebitûpacifcaturfefoluturû.J.eo.l.qui autem.§. vit. Eil autc eftedusconfiitutioniSjquia ex eanafeitur aâio de conflituta pecunia,fiuealiquidin pondère, numero,vcl mcfura,fiue in fpecie vcl in fadoconftituatur. Nome cnim Pe- ’ cuniægeneralecft :quia poisibileeftomnesrcsin pecunia con* uerti. C. cod.1. ij. Sublata ergo adione rcceptitia ,fufficiat bæc adioin omnibus. Siautéplures fintccnfliturorcs, teneturqui-■libetinfolidum: fed habet beneficium epiflolje ,vtidiu)datura-ôiointer omnes, qui tempore litis çonteftatæ fintfoluendo. Et , I «fl hæc adio prætoria,perfonalis,îe perpétua: lnftit.de ad.§.dc pecuniajamp;C.cod.l.ij.

Comroedatum eft alicmus rei ad aliquem fpccialcm vfum ‘ gratuité)fadaconcefsio. DiciturConcelsioamp;non Tranflatic: quia is, qui commodat, rctinet dominium amp;nbsp;poflefsionem.j. eo. l.reicommodntæ. Etdicitur gratuita,Sfç.iiam interueniente nierccdcjvelfpecie,tranfibit rcs in locationé, vel in contraduiu innominatum, do vt facias : v; Inftit. man.§. vlti. Ad aliquem vfum,ideodixi,vtnotctur diflcrcntia inter Commodatura amp;nbsp;Precanum, Precariumenimconccditurfinecerrivfuspræfum- „ I . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n •• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Precan».

ptione : vndcquandocunque rcuocari potcit.j. dcpreca. 1, cura preca. Commodatum autem adeertum vfumcônccditunvt có' modauiequum, vt ad villam duceres ; fcalas,vt fcncflns fuppo-iiereSjSfç.vnde Commodatum non rcuocatur,nifi finito vfu,ad quem cil conccflüm . Alioquin tenctur comraodatorcontraria commodati. Adiuhari cnim nos,non dccipi, beneficiooportet.

j.eod.l. incommodato.§. ficut. Et dicitur Commodatum quafi commodo vtentis datum.Confiftit Commodatum in rebus mo- ç^ibutre bililjus,amp; femouentibus,amp;in immobilibus..Item amp;inincorpo- bus cômo-ralibus,putàferuitutc habitandi ; vt J.eod.l. i. Ex Commodato datum co-autemduæoriunturadionesiDircda, quædaturcommodan-ßßit. ti Sceiushacredi contra commodatarium,.amp; hatredem eius ; quæ continet reftitutionem rei non detcrioTatæ;ncc enim videtur rcdditaresjfireddaturdcteriçr;vtJ.co.i.feruû.§.i,amp;ideo débet

præflariinterefléjVtibidieitur. Contraria autemdaturcom-Kodatario, 8(eius hxredicontra commodantem, S(cius (ixre-dem : amp;nbsp;proponitur ad impenfas maioresin çgritudines ferui commodati faâas. Item quicoramodauitfccnisvafavitiofa.te-neturContraria : fî infufumvinumvel oleumcorruptum,efiu fumùc eft . Item venitin Contranam,ne intcmpefliuc reucce-tur commodatum. Item ß commodator rem commodâtam mibi furripiat,amp;ego ignorans eum furripuilTe, praclljti ei aiflimatio-nem rei,velinterellè.

Pignoris obligatiocontrahitur re,amp; gratia vtriulquejid eft, créditons amp;nbsp;debitoris: vt Infti.quib.mod.re con.ob.§.crcditor f Ignora - Namitademum locum habet Pignoratitia , ßresinterueniat. titta, id eft,creditor earn à debitore accipiat vcl accipiat autoritäre iu-dicis. ). vt in poflef. 1. iscui quæri. Licet Hypothecaria fola con uen tione nafcatur, amp;nbsp;rei traditio nihil ad cam opei etur,nifi in cafu.l.non eft.§.i.).eo. De Hypothecaria tradtaturj'.de pig. Sed hie de pignoratitia actione direfla, Sc contram agamus. Habet autem direda locumfolutodebito creditorijVelalitct ■ quot;SC aliter nalciturpignoratitia . Satisfaâum autem accipimusquemadmodum voluit creditor, licet no fit folutuni: fiuc pignonbusaliis Gbi voluit caueri,vt ab hoc rccedat,fiue fi-deiuilbribusjfiue rcodato,Gue prccioaliquo, velnudacoucntio ne.ltem cxtinguitur pignus,nouationc voluntaria. Idemq'uc fi • acceptilatiofitfaâa, vel paâum de non petendo : vel iufiuran-dumGtpræftitumà debitore déficiente creditorc, quod ci non debet. Et datur pignoratitia ei, quiobligauitpignus fuumwl alienum domino volente ,vel ratura habente. Contraria veto datur creditoriadmulta ifienimdecipiaturàdebitore velrei-pfa,velexeiiis propoGto: quia obligauit ei rem alieiiara, vel alij obligatammifi ea resfitampla. Item fi in accipiedopignored«' cepic eum debitor, vt G oftenderit ci corpus xneum, vel ftâneû, quod dicebat efiè aureum,vel argentcum; amp;nbsp;fimilibus cafibus.

EXERC1TORIA daturcôtrahentibus cummagiftronauij, Contracxercitorem,qui magiftruin præpofuitJcilicetine-amcaufara,in quain prxpofitus eâ exprellc, vel tacite.Et eft fiunma

fummïvtilitas huiuscdiâi. Cùm intcrdum ignari, cuius con-ditionitjVel quales fint magiflri nauiuin,curoeis propter iiaui-gandi necelsitatcm contrahamus : œquum luit euroqui magi-Itruin iiaui pr3pofuit,ideft, exercitorcm, tenen • Sicut tenctur qui infiitorein tabernæ vel negotio prçpofuit,iniômaior necef-fitascontrahcndi cum magiflronauis, quàincuminftitoreefl. Rcsenimpatiturvtdcconditione infiitoriini quis difpiciat,8c ficcontraliat. In nauisinagifiro non ita ; nain locu$,Slt; tempus nonpatiturplenius deliberandi confiliuni. Et debcmusintcl-ligere magillruinnauis euinjçui tonusnauisanchora,idtft, gubernatioà domino mandata eft . Si eniin cura alienonauta quisinnauicontraxerit, non datur aâiocxercitoria . Quan-quamexdeliétocuiuiuiseorum quinauigâdicaufain naui lint, deturaäioin exercitorem . Etin hoc diflcret ific titulus à fu-periori, Nau. cau fia. vt rccep.rcfi. quia tit. noficr contra cx-ercitorem excontradu folius magiflri nauis obligat. Alius au-tem obligat exercitorem proomni delido in naui à nantis com-tniflô. Et ratio huiusdifièrentiæcfl ; alia cnimefi contrahendi caufa,aliadclinqueiidi:qutenim niagiflrumpræponit,contra-hicumeopermictit. Etidcocrania tada magiftri debet pi.e-fl3re,qui eum praipofuit :a!ioquincontrahentcsdecipcrcntur. Qui autem nautas habetin naui, non contrahi cum eis perinit-tu:fcddoloamp; culpacarereeoscurarc debet. Exercitoremau-tem appellamus euro , ad quem obuentioncs, 8c lucra,ac reditus omnesexnâuiperueniunt. fine is dominus (it,fiuc à domino na-uem,rcccpturusin fc pericuium, conduxitvclad tempus,vclin perpetuuro.

Lege Rhodiacauctur, vti fi iadusmercium gratia Icuandce, ideO,allcuiandjenauis fadusfit, tale damnumfarciaturomnium contributione.quia pro omnibusdatum eft. Tencturitaque contribuere amp;nbsp;ille, cuius eft nauis, quia nauem habet faluam. Item Stille qui fecit ladum rci fuaicaufa leuandce nauis, contri-buerc debet ctiam pro rebus iadatis.Et alij finiul nauigames v-nufquifqucproasftimatione rei fua;,quæfaluapermanlit. ttdi- 1^'* dus eft hie tit. proptereaad legem Rhodiain de iadu : quiain RliodoinfulaLyciac, eras frcqueiitia prius fuit propter frequé-tem vfum mcrcatorum ,qiii ibiluit ;vt hibcturindecrc.difl.ij. e.Rhodijt. Quiergoleuandænauisgratia resalicjuas proiiii-untjUon hanc mentem habent ,vteas pro derelido habeant;

qöippe Ci inuenireiit eas,ipfi reciperent:amp; fi fufpicatifuiflcntiB qucnilocumladæeflént, jnquirerenteas;perindeacfi quisone-re preflùs in viam rem abiccent, mox cuni aliis reuerfurus, vt candemauferret. Qui ergo taies res reccperit, fuis dommis rc-ftituerc debet : quod fi animo lucrandi tales res retinere côten-derit,furtum committet Auten.nauigia.C.de Furt.

SicuttitüIuspræcedenSjdceXercitoriajloquitürde eojquina Inll't r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liictitulusdehis,quipræpofitifuiitnegcti'

' is,quoslnftitoresappeilamus. Diâusinflitor ex eojquia liege- i tio gerendo inliet. Nee eft cura vtrùm fît præpofitus tabemæ, an cuilibet abj negotiation!. Eft ergo squum, quod fîcutcom-moda fen timus exaflu inftitorum : ita etiam obligari nos ex co-traflibusipforum,amp;conueniri. Si quisergoinftitorin negotie fibi commiflocontraxerit, pcterit conueniri bac aflionedominus, qui eum præpofuit, vel inftitu it ftaticni, vel negotiationi gerendæ in earn caufain, in quam præpofitus eft, exptellc vel tacite. Et lie dicitur lnftitona,abinftitorelcilicet præpofîtoiqw“ uis Exercitoria nominetur à præponente e Et non eft Infiitoria proprium nomen aflionisifed dicitur a flio ex eroptovel védito infiitoriaivt y.cod.l.cuicunque.§.non tarnen.

Dominusquialiàsinferuicontraflibusmagnum babetpri-uilegium, quiadepcculioduntaxat tcneturicuiuspeculijælli-matio fit, deduflo coqueddominodebetur , vel bisquifunfin Domini poteftate. Tarnen fifcirct feruum,in peculiari mcr-ccnegotiari; vccaturcxbcc edifloin tributumàcreditoribiis, vcluti extraneuscreditor, vt fit eiufdem conditicnis cum aliis. Et pcirigitur hoc ediftum ad omnes negotiationes. Etaliud eft eflè peculiarem mercem , amp;nbsp;aliud pcculium ; quia Pecubuin fecitliarii accipitur deduflo quod dominodebetur : Merx autem peculia-merx. ris, etiam fi mini fit in peculio, dominum tributoria obligat: ita demum , fifeiente co negotiabitur. Etfcientiamintellige-mus,fi fciucrit dominus, amp;nbsp;non proteflabitur ; id eft, non con-tradicitexprefse'jtencbituraflionc tributoria . Et non folùm adferuospertinebit aflio tributoria : vcrumctiainadcos,qui nobis bona fidiffcruiunt, fiucliberi, fine ferui alien! lint, vcl in quilius vliimfruflum habemus, dumiiiodo merx, in qua pe-culiaritcrncgotietur, adnospertineat. Per banc a flioncm tribui iubeturdominus, quod ex ca merce. Si quod eo nomine re-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceptum

DI GE STI VET ER PS. teptum efl;. Et indeTributoria appellata : cuinaliisdebitoribusiii tribiituinvocatur,! nem. Non aiitem totutn pcculium vcnit in thbutum fed id dû-’quot;''* 2'quot;*’'^* taxat,quod ex ea merce eft.

Eiliusfainilias faftus fui iuris cmancipatione, vel dignitate» Vel mortepatriSjVelconliinilibus modis,teneturexprimis con-traclibuSjinquantuin faccrepoteft : quia aétio contra hliuin, eX eo quod fui iuris fit,dciureciuiliadmittitur, Sedper Prætorem refiituitur per titulumilium s.de mino.per hue autetn titulum pofteamodificatur . Et fie habet duplex beneficium filiusfamil. vnumin reftituendo, aliud in modificandoi Et introduira eft materia hums tituli à Prætore ,propterea quod qui contraxerir cum eo, qui in aliéna poteftatc fit, etiatn fi deficient fuperiores adiones,id efl;,exercitoria,inftitoria, tributotia, nihilomin’ tarnen, inquantum ex bono amp;nbsp;aequo res patitur , coufequcturfilji debitum . Siueenim iufl’u eius, cuius in poteftateeft, negotium geftum fucrit, infolidum eo nomine aftio datur.de quo j. titub quod lufiii. Siue non mflu fit, tarnen in rem eius verfum fuerit, catenasintroducitaftionem,quatcnusin remeiusverfum eft. de quo j.de in rem ver.Siue neutrum eorum fit,de peculio aftio conftituitur,vt).depecul. Ideoautemdatur hoc priuilegiutn emancipato filio,'quód teneatur inquantum facere pofsit ;quii fie alteratoftatUjVidetureflé alius homo,quam fueratpriusivn-dc 8c de fublimitate iuris non tenetur primiscreditoribus. Sed tarnen de aquitatc tenetur eis ex illo ediclo , de capita minutis. lllud enira ediiTum creditoribus primis refufeitat veteres aftio-nes vtiles,velindulget aftioncininfaftura .•vt's.dccapit.min.1. i.hocautemediftü, Quodcum eo,8cç.hic modificataétioncm, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquantum facere poteftemancipatus,vtdixi.

Licet ex quolibet contraäu fado cum eo, qui in noftra poteftatc eft teneamurquoquo modo; vt's.tit. proxi.hoc tarnen fal-lit in filiofarail.in duobus cafibus:vnus eft in veto : vt j.de pol-lic.l.fiquis rem.§.voto. Alius in mutuo, de quo tradat hie titu. vt non teneatur ipfe filius,nec pater cum efledu ,prohibcte hoc Senatufconfulto. Verba autem Scnatufconfulti hsc funf.Gùm inter cæterasfceleriscaufas Macedovfuratiusçs etiamalienum MdcrJo-adhib'jiifet, 8c Ëepe miteriam pcccandi 8c otcide-ndi parentes nianum. d .iij, malis

mailshominibus præftitit ; placet,ne cui filiofamil. pecunia eomutuodatactiara poli mcTteniparentispræiudicarecvticiquot; rent qui pcfsiinoexcmplo foenerarent (ici eil, vfuramcotnmit-terent) nulla pofle aftionc expeftata patris morte, quoditaex-pcnlt;lilK.'nt,rcpetcre. Et cft ratio,quiafjepetilij onerati.trealie-nocreditarum pecunia ruin, quas inluxuriani coiifuœebaiit,vi-tæparentuni mfidiabâturi indeappellatum eft Macedonianum Senatufconfbltum, quiain odiuin Macedonis vfurarij lâûû eft. Sedfailit hoc Seiiatufconlultû multiscafibusnot.per gloli.Inft-qucdcumeo.^.illud aliquid.perdo. Sic lu cap.quia plerique,de immun.eccl.amp;in c.ti.defül.

PECVLIVM quandoqsponiturpro cuiulq;matrimonio.-vt infràadTrebclJ.copi tarnen iinproprièquaudoqueponitur pro pecunia parata Præfidij caufa : vt’j.delega .iij.l.Sicho-Tut.§.i. Quandoque ponitur pro rebus paraphernalibus; vt j.de jure dot.l.fi ego. §. dot is. Quandoq; ponitur pro his tatum quf iuftéobueniuntferuo; vtj. de acquir. polEl.feruus. Quande-queautê ponituramp;propric proeoquodferuus dominipcrmif-fufeparatuin habet à rationibusdoiiiinicis; deduflo tamé li quid domino debetur, vel hisqui finit in peteftate fua, vel tutela,vel cura.Diciturq’;pecuJium,quah publia pccunia,fiue patrimonium puGllum:vt j.ecd.l. dépoliti,§.vlti.amp; 1 .fed amp;nbsp;fidamnum. peoulium. Competitautem pcculij aüiocontrahentibuscü fer-uo, vc! liliofamil.patre,vel domino nolcte,vclinuito;lifetfecus fitininflitoria.y.eod.l.lïquiE.§.vlt.amp;l.quotics.i.refponf.

Pofl mortem cius, qui altciius poteliate tuent, pofleaquâm is émancipa tus, man pniillùs, alienatusue fucrit duntaxat de pe-A ui»«/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi quid dolo malo eius, in cui’ poteP.ate efijfaâum erit,

dateur Je lt;1“° minuspccuJij cllct inanno,quopiiinum deea recxneriundi jietulu. potcftaseritjiudiciurn datur; qiiandiu autcmferuusvel filiusin poteftate cft,de peculio aSio perpétua eftfid eft,efic poteftjpoft mortem autemeiuSjVcl poftquam emancipatus, manumiilus,â» lienatusüe fuent, temporalisenèincipic,id cft, annalis. Annul autem vtiliscomputabitur. Etmeritô ni licccafu pra-tor fecit tïuiporariainaiâioué.Naincùramortc vclalienationccxtingui turpe-

Si illi qui in poteftate funt aliéna nihil in peculio habent, hi tarnen qui cos habet in poteftatc infolidum tenentur, Gin rem, id eft,vtihtatcm corura,quod reccptum eft,conuerfum Gf.quaG cumipGspotiuscontraâumvideatur.Nec vidctur fruGrà ccin rem aélio permtGà.'poteft enim Geri,vt in rem verfum Gt amp;nbsp;ccf-^” let de pcculio aélio. Quid enim G dominus peculium ade-J“”’' mitGnedolomalo. QuidGraorie ferui extinélum cftpecu-liutn,amp; annus vtilispiaeteriit? Dein rem verfo namqueaélio perpétuaeft,amp; locum habet Guepeculiumademptum Gt.Guea-âiodepeculioannoGnitaeft.Daturautem hæc aélio quotieP-cunqjleruus voluntatcdomini gercndô negotium eius vtiliter vel non vtiliter aliquid element, vel proeo aliquod paâum in-iuit.Nam etiam G ad luxuri* materiam, vel delitias, vcl ad turpes fumptus aliquid domino volenti crocrit,vel gcGcrit,tene turdominusde in rc vcrlb.j’.eo.l iij.§.ncc n6.amp; l.li res.§.quod fetuus.Si autem non voluntatedominifevuus,gerendonegotiû eius,aliquid ei craerit,vel obligationein pro eo iniuit,amp; id poft-earnremdoniinivertit,S:G quidemvoluptaricnon advtiiita— tein,non tcnetur dominiis de in rem verfo; fed debet pari credi torcm impoGta auferre line domus fuçiniuria . Si autem gefsit vtiliter,vcl neccGàrià,tenctur dominus de in rem verfo,ctiam fi ratum no habeativt G triticû accepit,vt aleretfamili.i, aut pecu nii mutuo recepta dominicocreditor! perfoluit.Cópctit autem hjtc aélio inquantû verfum eft in rem domini.Si ergo in toiü Gt verfuffi,agiturin totu.G pars,agitur proparte.j'.eo.l.G sparte.

Meritoexiuflu domini vel patris infolidum aduerfus cum indicium datur: Nam quodam modo cum eo contrahit , qui iubet. Datur igitur hæc aélio,cum iullù, vel mandate doinini contrahitfcruus! Gue dirigatur luG'us adconttahentem , Gue dirigaturadferuum. Nee cGin coopusvcrbis,vclfcriptura: nccdilbnguitur,dirigaturfpecialiterin vno'contraélu ,an generaliter. Nam qualitercunque dominus vclratiliabitione, velfubfcnptione,GucperepiGölam,verba, aut nuntium vo-luntatem fuam circa contraâurafqrui accommodée, amp;nbsp;tenetur quodluGùinfolidum. Et eft quædamdificrentiainter lubere, amp;nbsp;Mandare:quia iulfusimportât necefsitatem, Gcutamp;præce- ïxîere. ptuaijvcl imperium.Mandatum autem non importât necefsita- Maiiuar« d .iiij. tera

t»m,fcdvoIuntatisfententiam.Seclquantuma(J hanc aflionem, non eft differentia inter ca,vt liquet ex prçdi(ftis,Datur auté Ii^ aélio hæredibus,amp;in hgredes,amp; in perpetiium,amp;inquantû iul-ûisintcruenerit.Nccoft proprium nomen adioniSjfedadicüio, vede inftitoria dximus,8: de quibufdam aliis.

Ce N A TV !c ON s V L T V 61 Velleianûjbene côfu Jens fngi-*^Jitati mulieruin,ftatuit,ne fœmin« pro aliquo intercédèrent (idcftjfideiuberontjvel proalio promitcerent.Nalîcutci-uilia officia, vtfttntiudiciaarbitrariajamp;hislimiliadŒminisftiiic adempta,ita multómagitadimendum eit fuit officium, in quo non fola opera sAudum minifteriuin earum verfatur : fed etia periculum reifaraiIiaris,ideftfubftantiæ.Sunt autem verba Sc natufconfiilti hæCîQuod M. Sy Hanus, !lt; Velleius Tu tor Con-fules verba fecerunt deobligationibusfcftninarum iquæproa-liis rea: Herent,quid deca re fieri oporteret, deea re ita confu--Juerijt. Quod ad H deiufstones,amp; miitui dationes pro aliis, pro quibusinterceflêfufic foeminæ,p«rtiiiet : taroetfi an tea videtur ata iusdiâumeftê,néeonomine ab his petitio Hat,n»;ueineat adio detur.cùmeas viniibus ofl'icHs fungi,amp;eius generis' obli-gationibusobftriiigi non fitrquum.Tulitautem hoc Senatuf-confultum opem mulieribus propterlèxus imbecillitâtem ,quai multiscaftbusliuiufinodifuppofttæatqsfubiedaîfunt . Sedita dcmumeisfubucnitur,fi dcccptæftnt: nofi'fidecipiant. Nam dcceptis,non decipientibusopitulatur, vol fubuenitur. Ceffat autemhocSenatufconfultuminscafibns : Cafibusin lenismu-Jierfpondendorenetur.-Pro Jibertate,prodote,renuiitiet, amp;H Dccipier,prctiumcapiac,caueatq;iècundó,Rcsfua,Iuccedat illi proquofideiufsitjgloff in l.i.j'.eod.

Compenfatio eft debitiamp;creditiintcrfe,idcft,exvtraq;p3r tecontributio.poteftenim vnulquifq; creditoremfuum, eun-demq’; debitorem peten tem repelle re, ft paratus eft compenû-re.Eteftcompenfatioideoinuenta,quià'mtereft noftra potius-non foJuere,quamfolutum repetere,propterlaboreni amp;nbsp;expen--làsquæfiuntin iu‘diciis,amp;;propter raoram iodiciorum. Cédât autem compenfitioIiiscalibus; Primo,quandoiJJe qui præeft exercitui

tgt; IGESTL veteris. 57 ettrcitui mandat aliijvt omnemcopiainrerumexercitiiiadmi-iitßfct'f^uod nonfccitjamp;propterea cóucnitur mandatvtunc c~-nun non compeiifatnnciusodium.l.obnegotiura.j.eo.ItëeadS rationecilmquispcrpcramalienam poflèfsionemoccupauit.l.ti, in ti.C.eod.ltem depofitarins propter luampertidwmnonco-pcnfât.liifti.deaâio.§.in bonæ fidei.ltcin ratione inccrtltudi-nis:vt fi alter dcbituiii neget:vtC.co.l.fi §.pcnul.Ité propter fauorem:vtin RcpuLli quidci dcbetur ex Calendaria,tdeftjli-bto rationum;velex vcftigalibus,vel ratione frumenti, vel tri buti,velalimcntorum,vel ratione ftatutoruœ,velfumptuû: vt C.co.l.inea.EtdicJturCompenfatioquafi communis peni'atio^Coyifnp-acli apertedicerct lex,nó nifi inpóderibusamp; quantitatibus lo tia^unJe. ïumhabet.vt C.eod.l.ficonfiftat.Siveró ab vtraq;parte debe turfpécics,vclab vnafpecies,abaltetaquantita$, velab vtraq; parte pecunia,fed vtfpccieSjnonadmittiturcompcnfatio.C.de ïeivend.l.fipccunii.ik's.depig.aft.l.fi conuencrit.

DepoGtum eft, quod cuftodiendum alicui datum cft, id traditum :diftumexeoquodponitur;pra:pofitioentraDe,au-i„ qutbu» getdepoGtumivt oftendat ,totum fideieiuscommillùm , quod^^t^f cëfi adcuftodiam reipertinet, amp;nbsp;in totum videatur feparataciifto-ßet. diaàdeponente.Conliftitautemdepolîtuminrcbus mobilibus amp;fe mouentibus tantùmmifi forte vbifequeftruin deponitur.Et eft propriè in fcqueftro depofitum, cùm res aliqua inter plures in controuerfiamdeducitur,amp;ipfi infoltdum certa conditióne cuftodiendum traduntivt reddatur ei qui vincit : ergo iftud de-pofitum fit à pluribus tantum*, amp;nbsp;infolidum ab vnoquoque. Cùm vero rem com munem plures deponunt ,pro parte vnuf-quifque deponit. Item depofiti quod fit apud lequeftrum pof-, fefsionon remanerapud deponétesinifi aliter fit aétum:fcilicec vtcaufacuftodiætantum detineat fèqucfter.’).eod,l.propric.amp; 1. licet. amp;nbsp;de verb, fignifi.l.fequcfter.Eft aliud fpccialc in hoede-pofito,quia fequefter non poteft renuntiare hoe officio recepti depofiti,nifi niftifsima caufa interueniente, amp;nbsp;eadem interuc-niente raró eft ei reftituenda res,qui vicent: fed oportet arbi-trioludicisapud ædem aliquamdeponi.j.eod-.l.ei. ^.vlti.amp;in hoccaiu competitaftiodepofiti fequeftraria.j.eo.l.fiin Afia.^. cumlcqueftro.Et habet naturamdepofitü,quod fi-in tumultu, TUina,inccdio,niufrigio,aliquiddcpofitumfit G cùm depones aliud repetetjdepofitarius depofitumrecepülè inficiatur,(id cft,

negat)tenebiturin duplum eius quod rccepit: aliiis tenetur fo luminfimplum;amp;ittadiciturdepofiti Direda. Eftamp;Con-Defoßti trarij,qupdatur dcpofitario S( eius hæredhn deponentcinSc tantraria. eius hærcdeni-in qua venir quod vtilitereftimpenfum adcpo-ïi'tarioin rcmdcpolîtam.Hæcadioeftciuilis Si perfonalis;nec incaiuraturinlitein.).eod.lexciuitatisnoneft:quia regulari-tcr nulla contrariainfatnat.s.de Eis qui no. infa.l.fur. vltim. Item bons HdeicA Jnüit.deaâion.ÿ. aâionum.

O^iiaurj.^ mandatiin cófenfu contrabentiiim confiflit: ideoper nuntium quoque, vel per epiftolam mandatum fufcipi poteft.Item Hue rogo, liuc volo , fiue mando, fiue alioquocunque verbolciipferim,ideo fairem mandatiaftioefl: amp;nbsp;eft mandatum abco,qui gratuito fulcepir exhibendum.Man datumenim nifigiatuitum nullumeft.Nam originem contra-,, bit mandatum ex officio amp;nbsp;amicitia-officio autem contraria eft merces.lntcrucnientcautcm pecunia res ad locationemSfcoii' lAaJatnm dudionempotiu$relpicit.J.eod.l.i.§.vltimo. Scdnonomiie si-mandatumeft obligatorium.-namquódrua tantum gratia tibi mandem,fuperuacuumeftm3ndatum,amp;obidnulla cxcoobli-gatio nalcitunveluti ft mandein tibi,vt pecunias tuaspotiiisin emptionespracdiorumcolloceSjquàm in vfuras, vel econuerib: cuius generis mandatum magis ?ft confilium, quàm mädatum: amp;nbsp;ob id non eft Obligatorium iquia nem o ex confilio obligatur, ctiamfinonexpcdiateicuidatur.quia liberum eftcuiqueapud fêexplorare,an expedier ftbiconfilium.Quandoautem mandatum fit mei gratia t3ntûm,velutifimâdem tibi vtncgotianiea géras,vel vt fundum roihi emas.Item quàndo fit mea amp;nbsp;aliéna gratiaivt ft tibi mandemjvr mihi amp;nbsp;Titio fundum emas. Item quando fit tua 8f meatveluti ft tibi mandera vt fub vfuriscrcds-Àfîûfw/ resei,quiinrem meam mutuaretur.ltem tua 8f aliena.veluti Ci mMuiai mandemtibi vt Titiofub vfuris crederes pecuniara .Eiscafi-bus naftitur obligatio,amp; datur aéfio raandati contra mandan-tenijdummodofimiliterroandatanusfincsmandati cuftodierit, nequein aliquocxceflcritifedlufceptü madatii adimpleucrit. Ec dicitur Madatuquafi ex manu mea darü.Exmandaro oriuiitur dux

^useaftioncs;Direfla, quxcotnpctit cóm ctrperit intereflèetus quimandauit. Contraria auteui aótiomaiidaticoinpetit jcùm procu rator iinpleuit mandatum iniundum.

Sixictaseftduorum velpluiiutnconuctio Loneftccclebrata, cbcouimodiorcm vfum amp;vberiorêquïBftum contrada, fecun-dum Tulliü.InPjt.eod.s.fuper rubr.Et poteftfocietas coirijVel in perpctuüjid cflsdonecviuuntcontralictes. veladternpus,pu-tàjbicnniunijS^ç.vel ex tempore, putà, înatali Chrifli proximo in iuturum : vel fubconditione. Et contrabitur fccietas (îuQ vniuerforum bonorum,flue alicuius negotiationis.limiliteret-cowr-tbi'* iamvnius rei tantum. Et poteft coiri re Se verbis,id cft,con!un-»»r-ftiin interueniente !«,amp; iiitcru.enientc ftipulatione ; vel ctiam pernnntium. Diftoiuïtuiautemfocietasrcnunciatione ymone^‘jr*M' Baturali,amp; ciuili,id eft,capitis diminutione tnaxima vel media: vcletiamaduerfa Fortuna fuperueniente :vt ft quisexfotiis bonis ceüèrit,vel bonafua publicatafuciint;Infiit.cod.§.foluitur.

J G o emendi amp;nbsp;vendendi à permuta tionibus cispit: olim enim non erat ita nummuslicut hedie : neque aliud Merx, id eft, res vendita, Sc aliud pretium vocabatur; fed vnufquiP-qucfecundum neeeßitatemtemporum ac rcrum cum vtilibus ßbi inutilia permutabat; quoniam plærunquc euenit,vt qued al terifupereft,altendeftt. Sed quia non lemper, nccfacilccon-currebatjVt ciim tu haberes qiiod ego deliderarem, inuicem ha-bcrem quodtuaccipercveiles: ideo eleäaeft materiaauri Vel argenti, cui publica ac generalis xftimatto dilHcultatibusper-mutationum iubuenircr : eaq'ue materia forma publica percuf-fa (idcft,numilmate^vfumdominiunicj; non tamexfubfiantia, quam ex quantitatefuapraebet.Vbicunquc ergo pecunia datur, Empti« • VCaliquid aliud aceipiatur,Emptio eft,Sc Venditic. Vbi autem quadofit, alia res piatcr pccuniam pro confimili vel alia re datur,eft Per- Perm«-aiutatio.nonemptio.Etin eodiflcrunt EmptioSc Permutatie: tutio. quiaHl Pcrmutationc vtrunqs dicttur Merx 8c Pretiu, Scvter- Yrttiu. que Emptor 8: Vcnditor appellari poteft, In vcnditionc autem Mer».

ficut aliud eft vendere, aliud einere,amp;aliutemptor,aKusvendi' toruta aliud eft pretium^id efi,pecmiia,akerum mcrx,id eft,res vendita.ltaqueSiRnepretio veiiduionullaeft. Eft autéeinptio iurifgêtium, amp;ideo conlcnfu peragitur,amp;interabfentescôtra-hipoteftperuuiitiumadhocdcftinatuiiijamp;perhteras. •

Deiit ilionaddtSlione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j - •

Addico,exad,8i:dicocomponitur; Seed vendereper licitatio' nein,hoceft,in venditionc publica,vbi aliusaJio tnaius pretium pol]icctur,v£libipotiu5qu3malteri vçnaba addicantur: vnde JiJiliSlio. AddifliOjS: titulusde in diem addiftione : quem quidam noftri temporis iurislperiti non intelligentes, cmendantdicétes,de in “ dieni adieftioneivbi non verba modó^ fed fententiä ac ius ipfuni corrupcrunt. quo verbo Cicero iproCfiCinnafapevtitur. Inde Af/JnSF» Addiâiapudveteresdicebantijr^qu^Âsetorispronûciatieneac iuftiijcûmfoJucndononeftèntjcreditoribusvendebatundcqui-bus crebra apud Liuium mentio liabetur.Et A ddiâus morti de-ftinatusdicitur. Cicero lib.Qt'ftc.^.Ec is qui morti addiiftus e[-fet,amp;ç.Dicitur ergo in diem addiiäio generali ter,quando ven-do tibi rem hoc pado, quod ft aliquisin.diem talem meliorécon ditioné attuleritjfit tibi inempta. Et dicitur melior conditio af-fcrri,G aliquid pretio fit additum; vcl matunor folutio,autl'aci“ liorafieratur; vcl locus opportuniorfoluendo pretio adiiciatur: vel pcrfonaidoneioraccedatad emptibnc. Si quisextiterit qui melioremconditionem aflèrat, deinde prior emptor paratusfit plus addiccre,ceftabit obligatiofecundo conftituta.

RtreJita LexCoramiftqria,cftlj3eciaIcpaiftuin quodin venditioneap-tu uedilio ponituri amp;nbsp;habotlociim quando vendo tibi rem, 8f. trado, amp;nbsp;fi nonfoluerishiiicadmenlenijvel aliud tempus exprçftiim in con* uentione,quôd res fit inihnpta, amp;nbsp;cadat in commifliim. Itaque edin venditor fundi in conuentione cauit,vt ft ad diem pecunia folutanonftt,vtfundusftcincmptus; ita debeinus intelligere funduminomptum,!!emptorineraptumeflè velit, quia idem* ptoriscaufacauetur: amp;ideolexcómiftóriain venditionibusad-t iedaexercebitur,fi emptor volet,non eoinuito; quia quod ia-uoreaIicuius,amp;c.C-de Icgib. J.quodfauore.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De vcnditioneincorporaliumloquiturbic titulus. Tenetaii

temliærcditatis venditiojcdin aliqua eft bæredirasqu« v'nie-ht,nil! dolusemptoriscontraâuidederitcaulàm. C.eod.l.quæ

nonduin. Si veiô nullaGt hærcditas, putà,viuentis,auteiuï qui nulluseft deiurç ciuili,vt quiaferuuseftîvel quia neceft il le,neque fuit in reruninatura,cuiusliæreditasvenditur,vendi-tiocftnulla.y.cod.l.i.NccenimpotefteffeetnptioEne re; quia nonemitur alçajvel fpcs.'j.cod.l.cum liæreditateni. quocafu te-nebitur venditor emptoh rcddere pretium,amp; prçftet ei fuum in' terefiè,amp; expcnfas,quas in eam rem impendit ; feilicct per aâio' neni exempte,licet non teneat emptio. Firma autem amp;nbsp;valida exiftente venditione,8f venditore fuam liæreditatem pendente, ad m’ulta tenetur venditor emptori. In primis res hæreditarias Veiidifor tradere debet emptori,fi fint apud eum,licet non vendiderit cas. hxreJita-Eft enim aliud vetidere hæreditatc: aliud res bçreditarias. Quôd 5“« fi non fint apud eum,veldubitaturquç fint,velvbi fint les l)çrc‘'”’'^“’‘_ ditarix: cedere debet aétiones omnes liæreditanas,quæcunq; fi- ‘»»p te«, bi competunt ex bæreditate,vel etiam quas ipfe cccafione bære-ditatis conftituit: vt fi accepit fideiuflôré ab hæreditario debito-re,vel fi nominauitjvel litem cóteftatuseft;vt).eod.l.i].§-per-ticni(lc.amp;§.ncnfolùni.AmTgt;lius etiam præftat venditor empto' ri,quod ad feperuenit ,velperuenietdebæreditatc:prçflabit ergo pretia venditarû rcrum,licet ali j donauit ea .Item amp;nbsp;ea quç alicnauit præftabit,8fç De Atlionibus au té vendais feiendum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*****

omnes aâionésvendi poflunt,Gue fint puræ,fiue conditiona~ le$,fiue reales,fine perfonales-. amp;nbsp;tenetur venditor, fi nihil de-beat debitor,vcl fi liabeatexccptionc. Non autem tenetur pragt; flare locupletem debitorem,velinfummamccrtam,nifi iticon-tiaäufitdiäutn.j.eöd.hfi nomcn.Scl.quidam. amp;1.nomina. amp;

C.cod. 1. vir. Et fiuc venditor ncminis cédât aflionem emptori, vtcturdireéiis emptor: line non cédât, emptor lu^bcbit vtilcs a-étioncs,?lt;in ûfrlonam,8c in pignora j.eod. Lemptori. amp;contra principales dïbitores, amp;nbsp;contra fidemllères, amp;c. quot;t

De refeindenda ycnditioiit, CJ* quando liceat «6 em-ftione difeedere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Duaspartes habet hoc rubrum.’Rcfcinditurcnimaliquando vcnditio,amp; hoc altera pareemuita : put3,quando faâà efleon- , traprohibltioiiem iuris,vel legeimpediente; vt fi cum fifiofara. autferuotaélafit,auc propter metum adhibitum. Item propter dolum cmptoris,amp; non altcrius.ltem pcraöionessdilitias,rcd-hibitoriam,amp; quantô minoris. Item ratione errons. Item rati-Di/cedi-cnæ folennitatisobmillæ. Quandequeautem, licet difeedereab emptione etiam peifc tfa, amp;nbsp;hoc Volente vtiaque parte ; de quo

loquirurlêcunda pars tituli. Emptioentm amp;nbsp;venditto ficut «n» lèniu contrahitur,fic à contrario rcfoluiturconfenfu antequàni Httlnlt’ resfuent fccuta . Potell enimdum res integra eflconuenttone ^r4. nofirainfeâa licri etnptio. Et diciturresintegra ,firesintO’ tum.vel pro parte,verè, vel intcrprctatjue' non fueiit tradits : ( nec pretium in totuin,vel pro parte fuentfolutum. Interpréta- । ^luèdiciturrcs tradita,cùinpei'ieratpenesvcnditoren);cftcnini | liberatus,ac(î tradidiiiétempton j cod.I.cùtn emptor.

In revendita amp;non traditalàepccôtingit pcriculuni. Ideode Jioctraditlexregolam, vt perfeâa venditioneomnecommo-dumamp;tncoinnicdum, quod rci venditæ contingit, pertineat ademptorem.j.eod.J.i. SedpctcfttradimeJior régula rotunda Sequadrata. Cùtnvenditio fit pure fine feriptis cei tp fpeciei, quædeguftationemnon exigit,omnepcnculumpertinetadein-ptorein,excep tocafu puWtcationis,niGpaâum,tulpa,mora,cal-liditastradentisinteruenennt. Diciturprimôin régula Pure; ’ quia fifubconditione fiat 3 amp;nbsp;anteconditioniseueiitumpcreat res, péritvenditori : licet Iccus fit fi tada fitdctenor.j eod.L quodvipendente.Sinefcriptisidcodicitur, quiaficut propter conditionem non exiflentem eft emptioimperiedajita amp;nbsp;fi feri-pturanon fitcoinpletaquamintcrucnire volucrunt; vndeidem in periculo fiatuerüt. C.dc fideinfiru.l.contraâus. Sc C-eod I. cùro inter.Sc Infiitut.eod.^.cùm auté. Speciei dicitur,quia fi in gencrc fit fa da,putà, vendis mi hi hominé, nunquam fpeâat pe-nculuni adeinptorem , ctiamfi oiniics ferui quiconque fuut in mundopérirent.quiagenusintcrircnon potell. J eed. l.ledos. amp;nbsp;l.eum.amp;l.quod fi neq;.Ccrtæ,ideo dixi,quia Ci fubincertitu-dine fit vendita, Itcet fit fpecies, non tarnen fcmnçr fpeftat pe-nculum ad emptorcni: .putà,vendoStichum vel Pampliilum: fi cnim inoriatur vterque vel fimuJ,vel diuerfis temporibu$,peri-culum eft eniptoris: iccus fi altereorû tantùin pereat.Nameius periculumfpedatad venditoré.s.decontrahcn.cinpt.I.fiinein-ptione.§.pen.Iteradeguflationénonexigit,8fç, quiafi exigat deguftationc,Iërujturdiftinél g!ofl?amp; Dcd.Inftitut.^.cùmau tem.in ver.ftatim.circa finein.ltein,Exceptocafupubl.ideo di-xi,quiaillud periculuin refpicitvenditorem.j'.eod. l.fifuiidum. Item,Dcpaâo,ideodixi.quia exnaturacôtraâus venditorde । doloamp;latacujpaamp;lcuitenctur,non do cafu.J.eod.I.cùmcufio-diara.amp;J.fivcdita.paduinveioctiaminfoituitocafu derogat.

5.«od.l.G in venditione.Itetn, Deculpa,dixi : quia fi culpa infit cafui,vel|3ræcedat,fpeâat periculutnad venditoré, quiculpain adhibuit ficutincômodato.ItemjDemorajideodixi tquiaexca fpeßat periculmn ad venditoré : vel fi cm ptor vel vcnditor tue* rint in njora,pofterior mora prçponderabit priniæ; 8ftransfert bæc mora periculum in morofum . Quod autem diftum eft in Periculorei venditæ,idem intelligendum amp;in Coitimodo.

Sernusdicitur exportai!, quieaconditione venditur , vel eo paéto à domino diftrahitur, ne amplius in eo loco morctur fed de vno loco in ahum, vel de vna ciuitatcin aliam, vel de vjia prouinciainaliamtrîsferatur. Siergolèruus fueritdiflraôus, idcft,vcnditus,ncaliquo locomorctur, putà, Roma; vel BonO' niï,poteft illi: qni vendidit,talcm Icgcm rcmittere, ipfuiuq; Ro tnæretincre. Propter dominienim fccuiitatemcuftoditurlex, id eft jpaélio appofita in venditionc; ne forte vxori fui fe immif-ceat,vel fitnilequid faci-it. Ideo etiam renunciare poteft dominus fauon'pro feintrodufto. De fignificationchuiusvocabuli Expottare, dicctur C.quæ res expor.non de.

VIA parumprodeftemcrcamp;vendere,niGaélionesencnt V^^nftitutiquivenditioiies excquerentur, amp;nbsp;emptiones ad eftcâum dcducerctMdeoprcditælunt duæaôiones: vnaempti, qui datur, liresvenditanontradatur: amp;nbsp;agiturAfriotm^ inidquodintereftcmptoi'i i amp;nbsp;aliquando taleiniercfiéprctium^ti. egreditur , fi forte pluris inteicft, quàm res valcat, vel cm-ptaeft. Vttturergo aftioiieexemptois qui emit. Cùmenira aßioiftaboni tidei fit, nihil magis fibicongruit,qiiàtn idpræ-ftarijquodintcrcontrahcntesattumfit. Quôdli nihilfitcon-uentum,eapræftabuntur,qu® naturalitcrinlunt. Per coii-irarium autem datur aâio ex vendito venditori cui prctiupi AÛit « nonfolutumfuent ; quipoteft ex vcnditoagcrecontra empto- Tcndif»« rem,vt pretiumconuentum fibi peifoluatur ; amp;nbsp;præterea etiam intercflèpctereeius, quanti intereft,ipfum pccuniam tempore protnifto no habuilîè. Et generaliter quibufcuiiq; darcturaélio exempto, fi emi!lentperfe,velperalios , cifdem datur exvendito, fi Veadiderunt per le,vel per aliost fcepe tarnen reperitut

aâionetn ex vendito,vel venditi, competere emptori, Et ccon-' tràiôionemexeinptocompeterevenditori.Vetercsenini viciP lîmvelpromilêuchisvocabuJisvtefaantur; jdem inlocatione, amp;conduflione.j'.eodJ.veteres.

Locatio amp;conduâio cùm naturalis fît, Si omnium gentium: non vcrborum folennitate duntaxat, fed amp;nbsp;nudo confciifu con-trahitur.Eft autem Lccatioperfonæ,reive ad vfum faâa côcef-fio,merccdein pecunia numerandaconuenta. Alioquin fi derc aliadandafacicndavcconuencritjiion eritlocatio: Icdinnomi-' nata forma negotij . exquoagereturaftioneintertijidefijpra.-Jcnptisverbis.'s.communidiuid.l.ficonuencnt. Sc dcpofiti.J.l. lecater. §• fi quis lt;êru uni. Locator ergo dicitur,qui eo qucdfuum eft ali-dduHcr um vti permittit, conucnta mercede. Conduûor verôecon-trà,qui eoquodalienum eftvtiturpaâamercede. Si ergo do-mum roeam teconucnta mercede babitare permitto, tu Con-duftorego Locatordicor.j'.eod. fi tibi.amp;l.cùmfundum.amp;l.fi quisfunduro. Tu quoque fi operas tuas mercede in re meapO’ n'as :diceris locator opera rum tuarnm ; ego earundem condu-ôor. Si veto tibi opus faciendum mercede conucnta dedero: refpeßu operis ego locator, tu verô conduftor diccris .J. eod .1. item quæritur.§.t. amp;§.fi gemma. amp;§. fi fullo. Et quandoque Rede^/er.diccrisRedemptor.y.cod.l.qui infulaæ.§.quiædcm.amp;l.ea lege.

vltira. Et hæceft emptio mirabilisin pecunia amp;operacum fumptu: fed refpeâuoperæeconucrfoeft. Saipetarnenvnuin pro alio ponimus : vt de aétlone empti fuprà diximus. Et dan tur A!1!û la- locationeduæaffiones ; Vriaaâioex Locatoquædaturlo-(Mi catonprore locata deteriorata : aut pro mercede perfoluenda, autpropoflèfsieneeuacuanda finitotemporeconduftionis.Alia CanJM aâioexConduflô, quæ datur condudori fi rc quam conduxit ’cifruinon liceat.

Adio.rflimatoria dicitur,ideft,adiopræfcriptis verbis,qux de æflimatopreponitur; amp;nbsp;dicitur Aeftimatoria, quia iudex fu-am interponitæftimationem. Nam cûm rcs æftimata vendenda datur, verbi gratia ; Dicit aliquis, tone bunc librum, amp;nbsp;vendjs prodeccm,amp; reddasmiliiauteum,aut ciusæflimationero.Olin» dubitaliatur, vtrùmexvcnditoelîêtadio , propter aeftimatio-ncm ^an ex locato, quafi remvcndcndamlccafte videar; an ex condudojquafioperasconduxiftcttanmandati: quia mandato

meohocfccit. Melius itaquevifum cfl hanc aftioncm propo'AfJîJHixt» ni,quæ appcllatur æRimatoria aâio, amp;nbsp;agitur præfcriptis ver- ria tiilia. b'S • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de nomine contiadus alicuius arobigitur,

amp; conucnitaliquara aftioncmdari; danda e{la:(Iimatoriaprx~ fcriptisverbis, qua; «Jatur ,quatenus ipfa res incorrupta red-dacur. Aurædimatiodequaconuenitpræfietur; cum diitin-âione tarnen quisakerum rogauerit, vt rogantis lit pcricu-lum.j.deprælcript.verb.l.li rogauerit. Si autem itadicatiVen-das remprodeccm,(î veto plurisvendas,tuum fit; tune pericu-Imnindiftinâè eftaccipientis.j'.eod. J.i.deillo per glofli Infti-tut.de aö.§.aftionum.in ver.de adlimat.

Inter contraäusinnominatosprsecipuoseßcontraftusper- permntit' iBUtationis,quæ prcxiniacftemptipni8( venditioni. Eft au-Ho. tem permutatio vnius rc) per aiterani præflatio.- flatque in generali nomine . Quippc omniscontraâusnominatusvelin-nominatusin largaappellationepoteft diei permutatio, ex quo inuicemdatur,amp;accipitur. Ergo Si vendinoamp;Iccatio. Sed exmopiancminum , quiaplurafunt negotiaquàm vocabula. j.deprifcript.verb. l.iiij.obtinuit vr præfata pernjutano, qiiæ erat ohm ante monctam percuflàmjdequa s. de contra, empt.

111 fpcciebus tantum contrahatur • Sicut ciolimcontraheba-lurantequamellètpecuniapercuflSjVclvenditioinuenta. Sic— lt;jue licet hoc nomen pcrmutationis ita competenter decline-tur,ficut amp;nbsp;venditio amp;nbsp;locatio ; tarnen quia late patet, amp;nbsp;nimis eft incertus fccundum fignificationem vcrboruni contraétus ifle,quidiciturpermutatiQ,cenfetur innominatus: quia caret nomine certo, idcftjfpcciah. Nam, vt dixi,omnem ngnificat tontraaurncxquoquiddatuv,vci accipitur: ficut amp;nbsp;dicimus. Do vtdes.'j.de prærcrip.vcrb.l.naturalismeus.in tin.§.i.amp; ifta poteft eftê ratio quare. 1.1.7 .eod. appellat permutationem contra Suminnominatum. Poteftenimafsignari alia aftto: namCotrzifî«» contraftusilli duntaxat nominatifunt ,cx quitus ftatim nalci- nommât», tur obligatio : vt vides in depofito, commodato, venditione,

I locatione : in his enfin ftatim interuentu rei nalcitur obligatio •• vt pariat aâionem in rc depofita , commodata, Sc extera. lnftitut.quib.mod.recontrU.ob.§.ltcm iscui.amp; §.penuk.amp;'s.

. dcpaft.1 iurisgcntium.i.refponfo, Permutationisautemcon-' traftus licet faâus fit voluntate partium , 8c ideo naturalem hincinde induxent obligationem,non tarnen dit aâionem; imo

exigitur rei interucntus,amp; tunc non exrei intcructu,fed ex prat-cedentipadoagitur. C.eod.l.ex Placito. Sed in depofitojcom* modato, amp;Ç. ex retraditainitiuinparatur cbligationi, vt di-ôutneft. Ergofecundungt;ifla,donatioliodiediceturcontiaâuJ nominatus ; quiaexfolopafto dataöionem ; fed olim erat con-trarium.C.de donatiotiib.l.fiquisargentum.^.vltimo. Coii-fermuta- trabicur permutatiotuncdemum, quando ccnucnitjVt cerra f.0 contra fpccies detu r pro certa, pu ta, S t ichus pro Pa mphiio, hic ccdcx bitMT- proiftoBartoJo. Expernjutationcnafcûturduæafliones, Prj' icriptis verbis,amp; Ccndiâioobcaufam ; quod profequere, vt lnflitut.de ad.^.aâionura.

Aâiopraefcriptis verbisideo dicitur certa , quia præfcripta verbaerant huic adtioni. Et habet Iccuinin tribus genenbus negotiorum. Primo in paftis incontincnti appofitis.C.depaS. intcrempt.amp;vcnd l.ij. Secundovbicuiiquedubttaturdeaâi-one circa contraftum : namcùm deficnint vulgaria atqueviî-tataaétionum nomma,prçfcnptis verbis agendum eft. Ad quam aftioncm neceflé eft confugere,quoties cótradus cxiftant, quorum appcllationesncqueiureciuili proditæl'unt. Naturaer.iin induftumeft,vtplura,amp;ç. Tertio datur in tribus tciitrafti-ihu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt facias,Faciovt facias.

us tnno- quarto autem,iciiicetj Aciovtdes,datur dedoio, 1 tiatura-_ miaati, Jis.j,eod.§i.quod fi facio. Etvenitjn aéticnc prælcriptis verbis omnequedvcnirct.in aâionequædaretur cxlimilicontraftu: putàjDo rem vt rem accipiamiid venir hît,quod vcnirctin ven ditione. Do vt facias,id venietquod venitin locatione.s.dcpo-fi.I.i.§.inconducbo amp;nbsp;J.J.I. fed fi facio. venietcrgointercflê »nadioneraiftam,amp; dolusfî culpa lata amp;nbsp;Icuis : vt vcnirct in fi-inilicontraflu : Ciuilisefthæcadio Præfcript. verb. amp;nbsp;eadcni ipfa dicitur in faftuiii.','.eod.fi tibi policnda. Non tarnen omnis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in faflumeft Prælcriptisverbis,ficuteaquædedâmnodatopro-

ponitur, St ex quolibet edidtOjVel interdiefto . Et locum haliet nedumincontraâibusSfquafi , fedin maleficiisamp;quafi , vbi-cunqueæquitasfuadetdan aclionem.j.eod. l.qucties.amp; ideo di-AffiopM-citureius tcnorin multis amp;nbsp;variis articulisadmillùs. C.de fa-/rriptHvfrcrofand. eccl.1. fancimus. Strifliiuris eft hæcaflio, perpétua bit, tfuâdocR, perfonaliscftjhæredibuscompctit, amp;in hæredes: de bac In-habet locii fiituc. de aâ. §. adionum.

Ç De PzgnorZtos ^^ypotlecii, çr ^Udîiter ti contrâ^iântur^ZX de paét if ear um.

INTER PignuSjScHypothecam,quantum adaftioiiemhypo-thccariamnihil intercH. Namdequatunquerc intei crcdlto-remSedcSitorcracouenentjVC fit pro dcbitoob!igata,hacap~ pellationc vtraquecontincturr Sed in ahis eft diflèrentia : Nam Pignoris appellationc duo oportet intcrucnire : vniim, quod res lit mobilis ! diciturenim Pignus àpugno: quia pugnovel manu traditur, vel tradi poteft.).de vcrb.lignif. l.plures. §.pi-enus. Secundum,quod traditurcreditori. .Sed eaqua-fine tra öitionenuda conucntione tenentur,proprie Hypotheca? appel-lationecontincredicimus. Patetigitur, quod fi rcsefi mobi-c4. lis, amp;nbsp;non tradatur ; Gue eft immobilis,8lt; tradatur, vcl non,di-citur Hypotheca. Contrahitur obligatio pignorisconueiitio-lialisfolaconuentione,vnde fibi talc nomen imponitur. s. depi-gno.acl.l.r.in princ.nec in ea cóueiitionceft necejiâria feriptu-, ra,vel præfentiaperfonarû . quia amp;nbsp;inter præfcntes, amp;nbsp;inter ab-fentes pernuntium vel epiftolam contrahitur obligatio pignoris. Etfiuntfcnpturidehis,vtquodaâum eft pereaspofsitfa-cilius probari. Pignus autem prætorium,^iudicialÄion coti-trahuntuifola conucntione, fed neceftiirium eft, vt quis veniat in poflelsioneiti vt s.de pig.ad.1.non eft mirum. Nalciturhy- Hypotlie-pothccaria aftio exobligatione pignons, quæcft in rein. amp;nbsp;ea-dein dicitur ,qup Seruiana.'s.de pad.fi tibi.§.de pign. amp;nbsp;Inflit. ““ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

dead §.itemSeruiana.Itemdaturcreditori, amp;cius hærcdi, contra quemhbetpoftéllôrem pignons. Item eftarbitraria . In-flitut. dead.§.prjsterea . Item quandoquC tollitur decennio, quand.iq; vicennio,quandoq; xl. annisifed non tolliturtrien-iiio.vtno.C.liaduerf credi.sé de præfcript.xx^vel xl.ann.

Qualitcr per coiiuentionem cxprellàm contrahatur obligatio pignorisdidum eft; fequittirqualiter contrahatur tacite exvi,StpoteftateIcgis: èi hocquidemin niultisamp;variis ca-fi bus coo tin git. Nec eft opusoiiines finguhintercnumerare, feddigiiior.aexempla profcramusin medium . Ecce enim manto obligata fuut omnia bonaeius, qui promittit übidotem

Tacita lgt;y pro muliere: Sic amp;nbsp;mulieri omnia bona obligata funt mafi-fethtca ti,pro reftituenda dote.C.derei vxo.adio.l.i. §.amp;vt plenius* ^»ibnt (ƒ4 hem locatori fundi fruflusex eo pcrcepti obligati fuut taci-a»r, tè. Itemoroniainuefla,amp;illatadcminolcicnte,vtibifintpcr-petuô, dominoobligata funt: fecus in hit inferuntur ad tempus. Item matris,quEconuolatadfecundasnuptias, bona tacite obligata funt Kliis priorit matrimonij : vt reflituac mater quæ lucrata eft à priori marito.C.de fecund.nupt.ó.pe-nult.hacediâalipe. item bonadefundimarititaciteobligata funt pro paraphernalibus rebus refiituendis.C.depac.conuent. tam fuper do.l.vltim.Itcm bonadefundi,pro lcgatis,amp; lidciuf-föriLus. C.communia de le.l.i. licmpi o tributisvniuerfabo* _ iiaeorum qui cenfcntur. C. eod.l.x. Itemcontrahentiscunj fi-ico.C.eod.l.ij.Sc fic de (imilibus.

Qhlt; rej fi^norivelbypothtctc ohH^arinonpejjunt. Licetdixerimusfupra, corporalia poflé obligarn tarnen fecus eft in quibufdam fauore religionis : ecce enim monumen-tuinnon poteftpignoriobligari. C eod.l.iij. Sicamp;Eccle(ïx;in Autent.dealie.cmphy.§.amp;quoniam. Idcmque in facris vaGi velornamentisecclcliæ. C.defacrofanc. ecclef. 1. fancimusne-roini. Nifiilla fuperfluafîntinEcclelîa,amp;debitumimmineat ecclelîæ: vt in auten. fupereandcm legem fîgnata. amp;nbsp;inc.la-tor. extra depigno. item liberi liominis nulla eft obligatio, quia contraria eft libertati, 8c naturx : adeô, vt fi filium tuuin obligcs,nulla obligatiofit : imô àdebitocreditorcadit,Scç-in Auten.vt nulliiudi.§.quia autem 8cbuiufmodi. amp;C. eod.qui filios. In cafibus tarnen tenet obligatio, vt in redemptoabho-ftibustSccùmpaterobnecefjitatcmfamisfiliumobligat.' nam i cum ci liceat vendere,multófortiuspoteritobligarc.j.de Icg.j. l,fcnatus.§.vlti.8cC.depa.qui fi.dift. l.i.ScC. de cap. I.vltira. Item impediturobligatio propter publicam vtilitatem; vtinfer uis aratoriis,Sc bobus aratoriis,8c inftrumentis aratoriis: ex hac enimcaula tributornmillatiorctardarctur. C.eod.l.vlt.Scan-tepenult. 8c fimilibus.

Quipotioretinpi^nore •»tlhyfcthecababeantur ; O' d« hii qui in pnoriim creditorum locum fucctdunt, Totiiu in Pluribus modis aliquis in pignore potfft eile potior : putl, £gt;i^)»ere. rationecaufæ : fi enim fecunduscreditor credit pccuniain,a(i conferuationem pignons, Sein ca caufa pecunia eft confumpta, priferturfecundus pnmo ; veluti fi nams fucrit obligata, Sc ad armandam

armîndam eim vel reficiendam credidi , mea enitn pecunia làl-uam facit totius pignonscaufam. Idem, amp;fi crediditin cibarii nautarunijGne quitusnauisnon potuitfaluaperuenirc.ltcm Si rationc caufa: præfcrturfecundus primo, vt fi expedit in func-rando tefiatore: lunerariaenim fuperat oinne æ$ alicnutn. s. de reli.l.pe.amp;l.at fiquis.^.i. Item rationc temporispræfcrtur ditor primus (ècundojvbi iccundusnon poteft prætendcreali-f’*'*' quam prædidarum caufarü,vel priuilegium,vel quid fimile.Eft cnim hæc régula in pignoribus. Qui prior elf tempo re potior eft iure. C.cod.l.fi fundum.hoc tarnen eft intelligendumde primo creditore,cuierat pignus obligatum. ita quod debitor obligati-oneiniió potuit refoluereinuitocreditoreivcl fipotcrat,non ra men cómodc.).I.i-8{l'Potior.i.refp,amp;s.tit.prox.l.pen.Item fugt; perficiario vel emphy teuta pignorante,potior eft caufa domini propenfioneeiuSjquàm cuiobligauit emptyteuta, vel fuperfi-ciarius.y.eod.l.etiam. Fallitauteradiâa régula nedum ratione caufaE,vt diaii ,fed etiam ratione paóti : vt, ecce pignori obligafti omnia bona tua,deinde tibi rnutuo vtexea pecunia aliquâ rem einas,8£ vt ea res raibi fit obligata,præferatenim primo. C.cod. 1.licet.Item fallit rationc mendacij î vt fi priorpoftcllbreras in pignore,amp; ego fecundus,prætcdo contra te hypothecariam: fed tunegas remefle eius,qui mibi amp;nbsp;tibi earn obligauit. Nam fi tc demendacioarguero.-poflèfsionêtransferesjlicetpriustibi fuif— feobligatamvelisprobare.C.eod.Auten.itempoflèflôv. fedre-ftitutapoflefsioneaudicrisiniuretuo. Item fallit ratione femi-Örobationis: quid cnim G confitearis tc mibidebercex ta-

jX.vel in priuata fcriptura,velcoram teftibus, amp;nbsp;pignut mibiobligas..fiquidem perfonalis aftio mouetur contra debito-rem,ea roburfuum habet. IJcmlt;|i amp;nbsp;ficotracunderaagatur by pothcca: quiaconfefsio vel fcripturaiconfitcnti vel fcribenti debet prïiudicarcjamp;ç. Item fallit régula ratione priuilegij dotis. Mulierenim,amp; cips filij,vel deftédentes cxca,habcnt bypothe* cariam pro dote matrisfua: contra omnes manti creditorcs,licet antcrioris tempons priuilegio fint vallati.C.ccd.l.vlt.Itcm fal lit propter priuilegium militiç,quod potentius eft priuilegio do tis,quando pecunia eft crcdita,vt inde ematur militia; talisenim creditor præfertur omnibus anteriotibus creditoribus, imo et- CreSitar iampræferturmulieri.C.depignor.l.vIt 8c in Autcn.deexbib. 5«/igt;r.tfer re.§.optimum.amp; de X‘qual.dot.§.quia vero.Et eft magna pote- tut m fias créditons quialiis in pignorc præfertur; habet cnim cxcc-X”’quot;* f .iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptioncm.

ptionetn, ficóueniatur abaliis ; amp;nbsp;fi alij poflèderintjporc/l ab ei* aduoeare rem.Creditorautemfecunduspotcftabciiiniponêllô-readuocarercm,præterquàmà priorc, vel qui ab eo habet ciu-lâtuj.eodeni.l.creditor.i.refponf.amp;l.fî pnor.§ fi fimpliciter.

Difirahipignusdicitur, cùinà creditorevcnditur ; potcfie-nimcrcditorpignusex padione (quamuiseius ea tes non lit) Ktlucre pi alienate. Eoipfô cnimquôd debitor non reluit,id eft, libérât pi-gitiii. gnusfuunij videturdare licentiamereditori devendendo, Et tune relinquiturarbitriocreditoriscxpignonbusfibi obligatis, quibusvtlitdiftraétisadfuutncominoduni pcrucniie. Stdhoc dillindiooem recipit ; quia aut aduin cli inter partes de venden do, amp;nbsp;nuntiabitcreditorfetneldebitoride luendopignore; Si ttinc vendit,lufla tarnen conditione.Si autem conuciituin fuit, Ter »»«ri-vt non vciidatur,niliiloininus creditor vendere poteft; li tarnen 4re. terdenuntiaueritdebitori vtfoluat,amp;cellâuit. Alioquin furti tcnetur.s.de pignor.ad.l.fi conucnerit.Eft autein illa tei'tia denuntiatio tacievida,amp; poflea neccliariumefilabi biennium. Sic-utamp;niultô magis vbi creditor non conuenit de contrahendo, velnondiflrahendo. Sedvbi nihil conucnit,fufficit vii.i denuntiatio; amp;pollea elapfo biennio poterit fieri venditio. C- de iur. dot.nupt.l.vlt.fi ciifpcciaJequodifludpaftum denon venden-donon præiudicet creditori,quin pofsitalienarepignus, amp;nbsp;hoc propter publicam vtilttatcm, ne creditorcs rctrahantur à mu-tuando, lcd potius inuitcntur.

Soluitur hypotheca , li, ab ca difccdatur voluntate créditons,aut creditor pacifcatur, id efi, paduin faciatdercnnttendo debitum; vcl fi conucnerir,vt pro hypotheca fideiuflordarctur, amp;illedatusfit: tuncenimfatisladtiim vidcbiturvthypotheca liberctur.lnteJligiturettamfatisfacluincredttori, fi iuliuran-(rtihiori, dutndelatam debitori datum eft,id eft, fi defcrente crcditcre iurauit debitor, reinnoneflêhypothccæcbligatam . Item li-beratut pignus fine folutum eft debitum, fiuceo ncmiiiefatis-faflum cft.Ssdamp; fi tempore finitumeft pignus, idem dicerc de-benius; vcf fi qua ratione obligatio eius finita eft : quia forte ad çonÿtiqnemluitoblig3tuin,quoufque ImperatorveneritRo-mam,amp;ç.Qui ergo paratus eft l'oluerc,mcritô pignus videtur li bcrallê; qui vero non foluere,ftdfaiisfaceie paratus eft,in diner facaufaeftmificreditor!placucric fatisiaótio. Dicieur autcui Satisfa-

Sâtisficcre.qui non debituin ipfuin foluit,fcdpignuSjVel fideiuf forcindjt;quifjtisl'ailionécreditorinuitus admiitere non le-iietur.Si ant eam aJmiferit vice{blutionis,fibi imputa redebèt. Item 15 creditor confenfcrit venditione pignons, libèratur hy-potheca.ldéfi quoquomodo tollatur perfonalisSc principalis obligatio.Si ramen tollaturipfo iure,8ccum efl'eSu,vt pcrccn-lufi.'iiem velfuccefsioné.Namvbi tolJituripfoiure, fed non eu «;ftedu,n5prçiudicatur injiypothccaivt J.ad. Trebel. 1.debitor. 8cdeexbib.cm.iud.l.ponul.§.Latinus.Vbi veróaètio principalis tollitur per exceptionein xxx.annorum,nihiloinin’ durât by pothecaria vfq; ad xl annos.Sc C.co.1. ij. De dillolutione aiitena obligationis pignons dicitur G. de remif.pigno.Sc de luitionç P*gn-pet totum.

P X bocediftodantur trcsaâiones.Redbibitona,qua vcâitoT ^reinvcnditamrecipere tenctur.Eftenimredhibere,faccre. ■♦trurfushabeatvenditorquod habuerat .• 8c quia reddendo id B-cab’““’® fiebat,idcircoRedhibitioell:^pellata,quafircdditio. Et eft tempus redhibitionis fex menfes vtiles ex die venditionis ,quan-do emptor vitiumrcifupineignorauit ; alias fi ftiuit, non agi-tur. Siautem ignorauit non fupinè , fed abfolute , tunc ex

I die quo fciuit. Sccunda adiio eft Quanti minorisjqu.Tdatur Quant! mi (contra vendenteni rem vitiofam ,vel morbofara in tantamæ- »oris.

ftimationem quanti minons ex vitio vel morbo latentiorei-ftaeft.quàm fueiit æflimata tempore venditionis . Etdatur jfta aâio ad annum vtilem. Tertia adio eft in faâum,quæd.i Xnfiflum. turcontra venditorem quanti tntcreft emptori eam rem em- AeJiliiiunt ptam non fuifle;8c durât 1 x.dies.Et apponitur hoc ediflum æ- edicium. dilitium,quia ædilescurrulcsliasaiftiones pofuerunt. Etdidli erant Aediles,quia çdédoruro,8c tdiumcuram habebant.Edcn- AeJdti. dorumin boc,vt morbofacaro non vcnderetur,yel iiimis g'ran dipretio,vel vitiofum animal. Aedium autem curain in hoc,Cisrr»Z« . ne quid in viapoGtum eilet.Item ne incenderenturædes; vt di- Kedhibt-xinius’s.deoffi.præfcéi.vigi.l.i.Currulesautemideo, quia pro- no ijuan^ ptereorum dignitatem in curtibusdcferebantur.EtdaturRed- do detur.

hibitoria exquinq; cauCs. Primo propter tnorbuni,fcilicetcor poris;quandoextali roorbo vfus rei multum impeditur: aliàs cniin nonagitur. Secundô propter vitium,quodaiiftum efi ab-cllèjCÙm afiit.Etdicitur Vitiutn,animicorruptio, ctiain in iu-meiitis. Inlèruoautem non diciturVitium,nifî fît fur,amp;erro: vel qui comnnfîtcrimen capitale , vel mortem fibi confciuit. Item fî diftam fît adeflé,cùm abfît:vt fî multum eft cômcndanis feruus venditus de induftria amp;nbsp;ingenio fuoxùm tarnen fît iiierJ fclauus.Et eftcaufa bumsediüi,vtoccurratur lallaciis vendcii-tiuuijScemptoribusfuccurratur, quicunq; à venditoribusdece ptifuennt, etiamfî venditorignorauit ; quia non curamushoc cafu,neq5 interefteraptoris,anignorantia venditons fallatur, ancalIiditate.Eftamp;almd ediâumædilitium.ncquiscané,ver-rëj aprij,vrfam,panthercm,leonem,aliudde animal quodnocct tra tenen- quô vulgo iter fit,teneat:quôd fî contra faâum fuerit,amp;bonio ta fern '’-Ijßerex ci re perierit,,cc.lblidi præflabuntur. Si nocitn homini nimaUa, libevodiceturjquanti ludicividebiturtôdénatur;ca:terarum re rum quantum damnurafaâum fîtin duplum.),eo.].bienim.§* i.amp;l.generaliter. Sel quavulgo.ltcprodamnopcteftagivtili aâionedcpauperie.lnftit.fîquad.paup.fe.di.ÿ.vlt.

dupU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

Venditorcùm rem vendiderit, tenetur promittereemptori, quùd G quiseam rem cuiceritf id eft , probaueriteflé fuain) de reflituendo,quod eonomine receperittamp;vocatur iftacautio £.iu(bo, EuiÂionisftipulatio. Eft ergo Euiftioemptse rei, vel ex alia juftacaufa accepts per ludicis fententiam abdudio:vcl alio R.e5«i/»t4 eutneente, caufæ amifsio. Nec enim neceflànum eft fempet »»«»»fliàerem abduci,vt videatureuifta.i.eodcm.l.euiâa.§,j.Adhoc au-temvtquispofsitagercdecuiétione,tria debent intcruenirc. Primo quàd præcelièrit contraâus ad hoc habilis. Secundo quèdftipulatiodeeuiâionc fît interpofîta. Tertio,quodres fiteuiâa. Siigituretnptori Jibri,equi,vclprædij ,vejalicuius rei iis mouctur,debet hoc venditori denun tiare. 1. emptor t'un-di.C.eodem titul.amp; requirat eum vt ipfumdel'cndat.I.fî reni.§. Hn.J.eodcm. Etvtafsitcaufe,amp;caufaminflruat;putà dando inftrumcnta,volteftes, velaliaadcaufam facientia, velvtilia, fi qua: habet. Nifî enim hoc feccrit emptor, non poteft agere deeuiâionc,ctiam re cuiâa. Fällst hoc, vbipervenditorem ftetcrit,quo minus ei denuntietunvel vbi ignorctur venditor, l.fî idco

l.fiilt;leo.§.præ(cnti.j eod.Sunt autem quædam cau{x,in quibu* vendiroi' cmptori duplain pronüttere debetjfi non aliudconuc-nerit.Scdnon intelligainus hoccxomni re neceflàrium foreifed deliis rcbuSjquæprctiolîorcseflcntiputàfi inargaritasjvelorna inenta pretiofa,vel veftcs fcncasjvel quid aliud noncontempti-bile,id eltjinagni valons quis vendiderit. In aliis autem rebus bcAipulatio liinplex.

Contigit aliquando,quod poftquam venditor rem vcndidi t, ipfcjvel aliuSjqui ci fimilis fit,conatur eandem ab emptore cuin ccrcjid cft,rcpctere.Con tra quos craptor opponere potcft exce ptionein rei vendita;,amp; repellere ipfum venditoré, quando cius• mandato alius vendidit; vel etiâfi ipfe venditor per fè poflea vellet vendicare,id cfl,probare ellèfua.Et liabetquis hanc exceptio ncm,etiam li res nódum fuerit tradita, dumtnodo poflefsionem • ,:■ linevltion3^tusfllerit Etprodeft exceptio reivenditæamp;tra-ditænon tantum ei.cui res eft traditaifed etiamfuccellôribusei’ or, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;retvena,

cflccundo empton. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

«f 'De'vft(riSyZXfruitibufyCrcaußs,O’0mnibtK accefsionibut,^ mora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . .

A cciDiT quandoquejquôdad principales petitioneSjlïucY-^’''*^“'* ^^perfonalcs fint, fiue reales , aliquid aliud prætcr fortein

(id eft, debitum principale ) peti poteft ; de quo traâat bictitul. Et primo de Vfuris , quae fcilicet ex pecunia proue-niunt, 8c dictturaccefsiociuilis, quia extra corpus venit.Itein amp;nbsp;de Fruôibus , fcilicet prædiorura , quæ eft naturalisaccef-fioiinfrade verbor.fignification. 1. viura pecuniae. Item 8c de Caufa,vt de partu, 8c primo,8c fequentibus : vt.) rcod.1. equis. Item de omnibus accefsionibus , fcilicet prædiâis , 8c aliis: quia non eft nouum poft fpecialia generale fubiici Verbum « fupràad legem Aqililiam .l.fi fcruus.§.inquit. Item quia ôcca-fione moræjid eft,ncgligentia debitoris, praedida eueniunt,di-citctiamdc Mora. Ètintelligiturmorafieri,noncxre, fed ex perfona : fi interpcllatusoportuno loco quis non foluc-Mora. rit, dicitur elfe in mora. Eteftfeiendum , quôd olim de iure ciuili vfurac omnes erant permiflàe ; hodie autem ex quo •

leget in materia præfcnti nondedignanturimitarifacroscano nesivtin Auten.dcccclef.tit.^. priino.collationenoiia. Ideodi-ciniuSjqubdetiam liodiedciurcciuili vfuræfunt prohibitæ.Ed: autera Vfura quicquid vltiafortemaccipitur; vbicuiiqueenini •'* ' ainplius requiritur,quàmquod datur,etiaiH IÎ lit eda, vel ve-flis,vel alia res vilis,etiain quæ non confidat in petunia qufac»' cedit forti prjjcipali,quodcunque nomen eiimponas,vfura cd. Contra quod clainatdiuinaautoritas.Mutuum dantesnihil iii-

Ou^Jo j^lt;le^Pf®nt«’lt;.confuluit.de vfuns.Etcoinmittitur vi'ura in hit i^ÀUxr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibuseft inutuuniji j cd, quaeconfiftunt in pondéré,

numero,amp; menfura.ln aliisaucein rebus,putà cquo, veidonio aut iibro,licitumeß recipercforccm amp;nbsp;lucrumiquta in his non transfertur dominium,lient in mutuo, in quo res flatiin eft peri culoemsqui acccpit.Ergoinconucnienseilet,(1 aliquispro tali ..realiquid dapdograuaretur.Infcxautcmcalibus noiicoBiinit-‘ ’'’titurvfura.Priraólauoreccclelijtide vfur.c.i. amp;.c.conqueßus.

Secundocùin tideiuflbr foluit fertem amp;: vfuras,pored peterc v-furasàprincipalide fideiuf.c.códitutis.Tcrtiociiin pœna pen* turprçterfortern.xij.q.ij.Icgibus.QuJitô^cùin petnur vfura tanquam interelli.vtdieit glo.in.d.c.conquedus.amp;in.l.eos.C. eod.Quintô.cùm rccipitur aliquidprorc,qupnon coliditin iiu mero,pondéré,vel menfura.vt Cupra dixiinus.Sextorationein-Vnde 4iMcertitudinis.de vfur.c.in ciuitate.Etdicitur vfura,quia vfus rei vendituriamp;pronudo vfu aliquid recipitur.

Nauticum fœnuted,quod propter nauticam,vel quad nauti campecuniamexigitur.Eftautem nautica pecunia,quarpericu-locreditoris in nauigiofulcepto datur traiicienda. Quadnautica eftjVt cum periculu mutuatæ pecuniç in me.recipioili aliqua conditio non cxidat,amp; cxidente códitioiie,idipfuni quod credi di rccipia CÛ centefima vfura.j'.eo.l.periculi.ln his aut multa fpe cialia funt.Nam vfuram centedmd Iket dipukri,id cd,tantum quantum cftforsrçuolutoaniiifpatio.Et iiicipir currerehpev-lura,cxquonaueni nauigare coueniatramp; quandiu pertinet pe-hculum adçrcditorcm.J.eod.l innaut.amp;.l.i amp;ij .Item amp;lrcc. vfura debetur ex nudopafto.j.eo.l.}gt;ericu.§. vit.

Probatioed reidubiæper argumenta odenlio , lêcundum Azo.vel cd reidubiæin iudicioper legitimos modos fada de-cliratio.Et lêcundum Pla.diciturà Probe'aduerbio,facitenim probe

proEè,quiprobat.manit'eflatcniradubiurn,yincitaiiucrfarium, amp;euitat poeiiam non probantium. Vel diciturProbatiOjquaß pi'opalatio vel manitcflatio eiusquod dubium eft:amp; eft reguläre,quód fcmpcr ei incuinbit probatiOjqui dicit:5c lüa régula eft affirmatiua.Fallit autein in mulnscaiibus nota.per gl. inl'titu. de leg .§.quodautem dixinius.amp;: C.eod.l.aftor.amp; C.de çden.I. quiactufare.ßfine.vno.vtcccl.bene.Præfumpiioautécft tn-plex.Nain quidam èfi talisjcui ftatur,ctiam G contraviuin quis * probaret.Etiftaapp«llaturliii is5amp; Deiureivteft in dote mu-lieiis ftipulata. Aba cft,euiflatur,doneccontrarium probetur; * vt ß res litpatns,piçftiniitur bærcdiseliè.TertiajCuinon flatur aliquoinodojiiifi babcatadminiculuni :vt probatiopcrpriua-tuminftruineiitum.GæPd.bjn/lruméta.Etdiffcrt Prpfumptio àFiâioneiqu'ï fmgivÿ^Âljereoquûdefi certuin jprœfumitur fuper intertoivtdicù glo.in.l.vna.C.dc rei vxo. aä. Et lunt in materia prsfumptionisvaria vocabula ; Aliquandoappcllatur^

t ludKium.C.dercivcndit.l.iudicia, Aliquandofufpitio. l.ab- “ feutcm.J.depœn.AliquandoOpinio.l.nj.^.eiufdcm.’j.dctefti.

Aliqu.ido pr.rfumptio Temeraria.de fenten.extom. inquiGtio-tn.Abquindoprxfumptio Non modica.c. fuper eod. de tefiib. Aliquandopræfumptio Probabilis.d.c.inquiGtioni.Aliquando VehemcnSjC.literas.de refiitu fpol. Aliquando Violenta,qu.i idem eft quod vebcmens.c.cum contincntia.de hoere.lib. vj. Et devariis generibuspr-ifumptionumcft glo.in.c.isqui defpon. amp;nbsp;inc.quanto.amp;c.fciibam depraefumpt.ponitßarto.in .l.ad-tnoncndi.'s.de iureiurando.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De fide infirnmentoram.

! Inftrumenti apptllati one,largo lumpto vocabuli?,omnia ea accipicdafunt,quibuscaufainftruipoteft;8; ideo tarotcfliiDO“ nia,quàmperlbnain(lrumentorumloco babentur. Strifleautem accipitur pro fcriptura quae Ht ad probationem alicuius rei in futurum faciendam : vcl fcriptura ad memoriam alicuiut reiconfefla.Etfuntinuenta inftrumentaad faciliorem proba-tionein: Fiunt enim feripturæ, vtquod aâum eft,pcrcasfacl-lius probari polsit.l.contrabitur.’s.dc pig.Et fun t tria vocabula principalisinfirumcntiifcilicet Originale,Autenticum,Exeui- ïnfirumen plar.Itcm alia tria nomina inde extrafla-.fcilicct Iudex,Excm- toiw» quot;»a-

J pluinamp;Himptumyeletiam memoha.vtC.de çdcnd.Auten.Gri4»«gt;«i»lt;t quis in aliquo.Et cui Hdes babcatur,trahat gl^i.l.ij.j.eo. Nâ fob publicoinfttumento habetur Hdcsperfe,ideft,Gtiealicuius

adminiculoæo quod fine vituperatione aliqua appareat ; vt in Autcn.eo.tit.6.fi veio monantur.nili is,cótra qucmprotcrtur, probet cHi I’aHuin.C.codJ.fyncens.caluniofam cnimfcriptura viii) obtinerenon oportet.j.co. I.ij.St verb no fitpublicü inflru mentum fed priuatu;fidesnonbabcturei,nifi per tefies id pro-bctur:vel percoparationem literarum.C.dcproba.I.iiiftrunie-ta. Alioquin fi eft fcripta manu illius,contra qucm agitur,facit fidemcontralcribentem . Quod fi neget die manum fuam, re-curriturad coraparationemliterarum ,1. comparationes.C* eod. ipfeneganscondcmnaturin duplum ,fi probaturdemanu fuaconfedadn Autenthi.contra qui propnara.C. de non. iiu. pec un .

Vfu5 teftimoniorum ab his præcipw^gendus eft, quorum fides non vacillat.Et poftunt adbiberi teftesnon folilm in cri-minalibus caufis,fedetiaminpccuniarijslitibus. Et recipiantur hl in teftimoniû,quibus no interdicitur teftimoniuidequibus.l. jij .§.!.amp; i.idonei.St l.te.1. nul nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob carmen ,Sfc.j .eo.vel qui

nulla lege à dicédo teftimonioexculàntur:de quibusj'.l.iij. §.lex Iulia.amp;1.inui.de teft.quæexcufatlenes,quifunt maioresannis feptuaginta;amp; valetudinarios,id eft,qui morbo detinétur amp;nbsp;milites,vel eos qui Reipu.caufa abfunt,vcl quibus venire no licet. ÿuperfli - Dicebantur aiitem telles antiquitus Superftites, eo quod fuper ftatucaufaeproferebantur. Nuncautem parte nominis ablata per aphærcfiin Telles folum dicutur.c.forus de verb, fig. Et in teftibusconfiderantur hpc:Aetas,conditio,fex’,dilcretio,fama, Etfortuna,fide$,in teftibusilia requires.gl.in. l.iij j.eo.amp;in.c. ij.extra eod.

In hac materia quatuor funt qua; videntur idem, funt tarnen j^»a)'«tM.diuerfa:lcilicetIgnorantia,Nefcientia,Error,amp;Titub3tio. Pri mumfumiturin malam partcmiquifcilicct debet fcire,amp; igno-ratîvnde dicitur,Qui ignorât ignorabitur c.nifi cum pride.de renun.Nefcireautemin bonamamp;malampartem.Nam omnis Errar »gnorans nefcit.fcd non conuertitur.Error autem eft,cùm aliud eftquàmeredam.Qjjodautemaliud fitcrrare,quàm ignorarc, patet, quia dicit lex, Si poteft pollèfsio acqiiiri ignorant!, ergo amp;erranii.).dearaui.pof.l.fimein vacuum.^.i.Titubatio verb (-^ni hinc inde dficida vel contraria Icire vidcor, nec alicui co -rummagisanimüm applico.C.decondid.inde.l.fin. Etlicctin alijs

aliis fitdiflcrentiia interifia quatuor, tarnen quantum ad hune titulumnon eftdtflèrcntia :nain omnia ad fadum amp;adiusre~ feruntur.Etefl régula in hac materia: Iurisquidemignorätian» cuiq'ue nocere,Fadi verö ignorantiam minime: quod ita intcl-ligendumeft ,qudd iurisignorantia non prodefl acquircrevo-lentibus,fuum vero petentiEus nö nocet. Et quod dicitur ignorantiam fadi non nocere,ita intelligendum eftjfi non fit fupina ignoraniiäjideft ,negiigentiacraira velaffcdata .Circa quod . fciendum,quodignorantiaalia eft iuris,aliafadi.luris.alia risnaturalis,alia quaGnaturalis,aliaciuiIis.Fadi,alia eftproba bilis : alla non probabilis. Naturalis iuris ignorantia,efl in fili-üm^quicredebatfibi liccre pulfarcparentcm ,vel non procura-re eum furiofura,vel captiuuro non redimere, cum iplè filius fit maior X V 111.an.8c ideo non parcitur ci, quo minusexliærede-tur: vtin Auten.vt curadeapp.cog.§.caufas.coll.viij. Dcfc-cunda,fcilicet quafi naturalis iuris,ponecxemplumin liberto 8cpatrono.C.deiniusvo.l.i).Dc tertio,fcilicet iuris ciuilis,pone exemplum in 1. t J.eod. Sedin hoc tertio membre fubdifiin-guitur. Namautignoranscertatdedamnovitando, amp;nbsp;tunenS nocet ivts.didumeft. Fallit in debito.1.error. C. adle. fal. Si autemignoranscertat delucrocaptädo,fubdifiinguejan potue-rit confulere peritiorcSj8c tune ei noceat, idefljnon profit. An non potuit confulere, Sc tune non noceat. l.rcgula.§.fed iuris.), cod. Fadi autem ignorantia fi cfl probabilis, vt in tado alicno, tuncprodeftin compendiis,Scnon nocet in damnis. 1. error j. cod.Aut eft non probabilis: vt oft in fado proprio: velinalie-no tado fi efi fupina ignorantia , 8c tune non exculat • Fallunt autem prædida de ignorantia iuris, vel errore,in nunonbus,lof jniuis,militibus; vt in l.regula.'s. aliegata.

SPONSALIA funt mentio 8c repromifsio futuraru nuptia* rum.Et dicunturfponfaliaafpondendo. Nam morisfuit ve-tcribus ftipularijSc fponderi Gbi vxorcs futuras : Ynd^Sc Spó C Sponfæqueappcllationatacft .Etfufficitnudusconfenfusad confiitucnda fponfalia . Denique confiât Sc abfentem abfenti defponderi polie. Et hccquotidie fit : dummodo hi qulabfunt fciant coimu nomine fponfalia fieri, aut fi pofiea ratuiu habuc-rint.

. rint. Etin fponfalibüîaecascontralientiumdiffinita non efîj lift Y lbquot; matriinoniis.'quapropcerprimordioætatisfponfaliaeffi-]foja nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fj faiteni id fieri ab vtraque perfona intelJigatur, id

eft, fi perfonæ non fint minoresfeptein annormn; 8i hoc tenet g loll; Inftitut.de nupt.§.i.

Ritusnuptiarumexponitur,ideft,defcftiuitate,(iuefolcnn!' t.Contuber Mtcnuptiarum.Et hæcquatuor, Matrimon)urD,Nuptix,Con-»gt;»gt;». Jugium,Confortium,idcin fignificanr.Contubcrnium verb ell Nujittic, tantum interferuos.l.fcrui.C.dc adul. Et funt nuptiæ fiue nii-triinoniumconiunftiomaris amp;‘œ:ninç,indiuiduam vitxcóftie' tudinemcótinens, amp;nbsp;confortiû omnis vitæ, amp;nbsp;diuini amp;nbsp;humaiii iuriscômunicatio,Inftitut.de pat.pot.circa princip.iûifta gloflquot;. ' Etdicuntur nuptij;ànubédo,id cft, velando:quia niulieresve-latæamp;qualifubnubcinccderedebent. xxxiij.q V. hæcimago. Matrimoniumautomappellatuineft,qui3 inulicr nubirvtnîa-nium. ter fiat; ISf quia onera,dolares8lt;pericula partus mulierftibir, i-deo potiusà matre,quàniàpatre matrimonium àppellatur.c.fi. Cenia^iS deconuer.infide.amp;I.fi.C.qui po.in pig.Coniugiumautemdi-flü,lt;juiacômuniiugoamp;æquali coniuges vitain trahere debét, Conjirtw licet aliquandodifparitraflu.Confortid autem diftumefl,quiJ omnis vitælbcietas in terooscommunicari debet. Sunt autéquat nuptias fieri prohibent,8f tablasdiHôIuuntjquæ no.pergio.Inli. M4triino-denupt.§.funcamp;aliæ.Etcontinentur lus verfibus : Aefas,cort. nili ^imJo diziOtnumcTus, monachatiis, amp;ordo. Adop.nobilitas,fanguis, tmfeditur. tutela,potcfta$,Fonsfacer,a(finis,raptus,repugnat hoiieftasilr-nta quaefaciuntcônubia legibushæcfunt.Secundücanones sût loan. An.in fummula fuperquarto Dccret.ponit alios verfus,!-ftos videlicet: Error,conditio,votum,cognatio,crimen, Cultus dilparitas, vis,ordo,ligJnicn,honefta$.Si US afhnis,fi forte coït» nequibis.-Haiecopulanda vetarit,cônubia fada retraâant.

Reipublicç intereft mulieres dotes fuastàluas habere,propter Das- quasnuberepnIsint.Et Appellatur Dos,danoqupd.im,qupno-naine vxoris maritoadperferendum oneramatninonijcôftitui-tur. Etquia dosintuitu matrimonij fit,ideodotisappelljtioad eamatriinonianon retertur,qu.econfiftcrenon poftùnt.Ncque P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim dos fine inatrimoniocenfifterepoteft,fed bene ccontra.

itur matrimonij nomen non eft, nee dos eft. Et eft jf-ztitia. duplex dos : 'Profedicia, quæàpatre vel à parente, id eft ,3uo paterno.

DIGESTI VETERIS. 7J patemojvel proauo prcfeftj cfi, de ei* bonis vel eius fado.Siue igitur parcs dédit dotcin, fiuc procurator eins, fiueiufsit ahum da re,liuecùin quiseius negotium gcrensdediflct, parens ratum habuent, vel cius intuitu collate, Profeóbtia dos ell. Si autcm ïliunde,putàcx bona tcrtuna promulieredosconflituitur,Ad-uentitiadosappcllatur. Et licet dominium dotismancat apud AduttitJ« vxorcm,tarnen truótusdonsad maritum pertinercdebcreçqui' tas fuggcritjid eft perluadet, cùm enini ipfe onera matriinonij fubeat,a;quum eft etiam cum fiuflus percipcrc.Dotis autccau- Dot« fadataaccipcrcdebemusca,qu£iii dotcmdanturaeterùm ft resßi data. demur ea que Grætiparaphcrnidicunt,qui-q; Galli Peculiuiu appellant,id eft,que mulier habet prçtci dotcm,non ftatim manti etficiuntunnili lie dcntur,vtcius liant.

Non tair.éftiperdotc licet in omni cafu vel omnibuspacifei an- Q»«*quot;«»!« tciiuptias.amp;poft.vireniracum vxorccôflante matninonio pa-cil;endolupcr dote, ft quidem donationiscaufa faciat, aut con- “J**/quot; do fcrturpaclumdonatioiiis.fuperdoteappofitumin teropusma-^** trimornj, 8f non tenet. Si verb collatum fit paftum poft matri-iiwinuin folutunijSf tenet,nifi inuitetur quis ad t'urandum. Sût 8t alia paftaquædam , qua: circa dotem appofitaquandoque valent, quandoque improbatafunt , amp;nbsp;raoribus amp;nbsp;legibus,5f pro-ptereainualtda,dcquibustraâat hic tit.amp; C. depaft.initis,amp;ç.

lex lulia,qup dotali prxdio prclpexitjftatuit, nc marito lice nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d»

at obhgare,aut aiicnarel'undum dotalein;8lt; idemdefpófo. Di-,^;„_ citurautempundusdota'.is, quiabvxorcmaritoin dotemtra-ditur.Fallit hcc in quatuor calibus. Primo,quando maritus pro-uocatur ad diuifionem fundi details, quicumaltero communis ell.1.fin.C.de fund.dot. Sccundô,nifi ex necefsitate,putà aliter viuerenö potclùvcl vt exeat carcercs.l.i. C.de liber.cauf.Tcr-tiô,nificû vniuetfitate bonorü ipli’ marititrâfcat.l.ij- inlr.reo. titul.Quartô,nili vertaturad vtilitatémulieris.l.a.infra eo.tit.

O HPR oB AT V M eft moribns ,idcft ,iureciuili,ne inter ' v»rum,amp; vxorcia côftante matriraonio donationes valertt: ScfivC

amp;I10C ideOjne mutuoamore inuicemfpoliarentur, fidonatio-ribusnon obtcmperarentzncc cflet eis fludium liberos potius, educandi. Et Lepe futurum eflct, vtdeflituerentur matriino-Bia,id eft,feparentur, velexhaurientur : li non donarct is, qui poftet atqueea rationeeuenturumeftèt,vt vellaliac^ènt^latri-. ; monta, quodeflé non debet.I.i). C-dcinuti.iiipuIa. Voluitigi-tur lex inter virum,amp; vxorcm donationes proliibere,cxiftinian$ honeftumamorem ex animo penderedeberejtion exJutro'amp;re Concordia pretioconciliarivideretunneuemcliorin pauperta-' ’ tem incideretjamp;detenorditiorfteret.y.eodemJ.j.i] Sriij.Pro-Jiibcnturigituriftç donationes confiante matrimoniofteriiqui* Dtniitio- faâisdon3nsfttpaupcrior,amp; recipienslocupictior.lflæap-lucTn- pellantur Lucratiuædonationes.Remuncratiuæauteni,putàfi tiiix. pleheius nobilein vxorcm ducat, aut plebeia militent, vcl ruft)* Kemunt» «navirum literatum,autdignitatepra;ditum recipianpotefiin ratiim, compenfationem præcminëtiæ aut prairogatiuænobilitatisaut dignitatis aliquiddonare: ifiud enfmcófiitutionibusprincipuni permiflùm cft.C.eod.tit.pcr totum.

Dimrti». Dediuortiis, ideft,difiungendis matrimoniisolimcontra-ôis loquitur hic titulus. Eli autem diuortimn prcpriéiiitcr coniuges,qui femel coniunifi Iegitimèdiuortiantur,idcfifcpa-

KeÿuJium rantur. Repudium autem cfi inter fpoiifos-, qui pnus legitime coniunâi non fuerant ,amp;nuiicà coniiinflioneabfiincitt. Sed promifciiè iura vtuntur bis vocabulis. 1. diuortio . i.de verbor. fîgnific. I térant olimmultæ caufæexquibusdiuor-tia fierent,quæcnumerantur.C.eodem.I,confenfu.Additis tribus per lufimiaiium in Autenti.de itupt.collat.iiij.§. liasitaq;gt; Hodie autem paucæ funt : vt in auteiiti. vt liccat ma. amp;nbsp;auiæ.§.

Cdujit (Ä-quia verô pluriraas.collât' viij. Secundum canonesautemnul-“»r. læfuntcaufædiuorti) veri ; quia non fit diuortium, nifiexcau-faconfanguinitatis: ; amp;nbsp;tune non dirimitur ,fedmagis nullum declaratur. Item propteradulterium : lêd tune nonfitdiuor-lium,quiaaliam accipere non poteft, licet debitum rcddeienon teneatur : vtdicit glofllin l.diuortio.s. denego. gefiis. Diuortium aut diâum à diuerCtatcmentium : vel quia in diiicrfaspar tes eunt qui diftrahunt matrimonium.Et in diuortio,nô ell nifi vnum verbum quedanimo conftitucndi perpetuam diftènfio-nem facit,hoc modo: Restuas tibi habetorres tuas tibiagito.In repudiis autem , id eft, in renuntiatione qusin fpcnfalibusdil-cutieii-

•atlédis fit, interuenit renuntiatioin hœc verba.Coditiooetua no vtar.Et in ilia necefiâri, funt tcftesfeptem eines Roniani,pu beres,amp; rogati. IténccelEriaeft fcriptura,vcl libell’.-licet enini-''*’^^. foloconfenfucontrahaturmatrimoniû;non tarnenfolodiflênfu®* (iinôluitur,fed necefla na eft fchptu ra, fauorenim liberorû impe ratfolutioné niatrimonijdifficilioré elie. Item nccelTarium eft, lt;j«od daret voluntas eius,quiii)ifitlibe]liärepudij. Nam fi pœ-nitueriteum ,amp;pcrignurant]am mutatæ voluntatisobligatus eft altcri ; durat matrimonium, nifi pccnitcntia cognita, is qui accepit voluit matnmoniumfoluere: tunceniro per euinqui accepitfoluiturmatrimonium.C.eod.l.confenfu.inprincip. amp;nbsp;i'.eod.fipoenitucrit. Item neceflarium eft quod fiat remifsioli-belli animo conftituendi perpetuam diflenfione : quicquid enim calore iracundiat fit,vel dicitur, non prius ratum eft,quàin per-feuerantia declareriudicium animi fuifte. Ideoque per calorem tniflo repudio,fi in breui reuerfa eft vxor,nec diueniflc videtur.

IN bocprincipioinfortiati lion eft caput noui libri, fed di-i uifiopræcedentis viceli.-niquarti. Faâifunt cnini prodoti-bus tres fingulares libfi ; vt eft tex. in proce. fl. §. alterutri. Etconftat vnUro efledefponf.s.lib.Xxiij. Alium de dona.in-ter vir.amp; vxo. vCs .lib.xxiii) .fub quo amp;nbsp;comprebenditur prefens titulus. Tertiusde impenfisin rebusdotaltbus faâis: vt j.libro proxi.ergohicno poteft efle caput Iibri;vt C. deve.iur. enucle, 1 -ij^. poft bos. Et dicitur Infortiatum addédoeiusftibftantiuü, fcilicetiuSjVelDigeftum.Appellatumexeo fvt quidam volût} quia forte ius, id eft effieax, amp;nbsp;va Iidum circa bæreditates conti-nevvelitadenominatumabetusinuétorevelautore, ficut Pii-bliciana,amp;Triticaria. Vel ,quod melius eft, nomen eft magi-flralc,dcquo difputarc,curimpofitum fit, relinquiturpertina-cibus,fecundum Tull.ad Hcrennium. Et quia plura funt nego-tiaquam vocabula.s. de fræfcri.ver.l. natura. Alij dicunt quod f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab Infor-*

abInfortiafin Chaldxo vocabulodenominatur,quodidcffl eß quod difpolîtio : quia vitim» difpofîtiones Si voluntates hoc li-brocontinentur,vndefolet dici.

Quibusmodis matrimonium dilibluatur, diximus fupràde ritu nuptiar.amp;de diuor.quocunque ergo modo difloluaturma-trimonium habet locum hic tit.j'.deverb.figni.l.cumquæreba-tur. Etnot. quoddicit màtrimonio;aliàsenim nulla aâiocom-petit, fi feiens non valere raatrimonium dotera dederit. Si au-temignorans,conditio obeaufam locura habet. 1.1. C.dccon-di.obcauf. Qucmadraodum,idcftjperquos; vtj.eod.l.ij. Età quibus,S( inquanturaeod.1. marituni. Et quando, quod confiât ex ipforubro,(cihcetfoluco matnmonio: Pctatur,idefl,re-petatur : amp;ita fimplcx pro corapofitoponitur, fies, de pign. Dm relli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Debet itaquefolutoraatriraonio dos fèlui rau-

/ô - hcrgt;jamp; oh™ foluebatur fibi annua, bima, trima die, id eft,quo-2^ libet anno tertia pars, Hodie autem immobilia flatim : mobilia intra annum .vtC-de reivxo.aft.l.vna.ÿ.exaftio. Fallit incafibus,quibusdosfoluitur,fcdnon mulieri. Pritnoquando d 'cquot;! wuherisfolutumeft raatrimonium ;putàpropter eiusa-dultcrium.y.eo.l Lucius,in fin. nifîetiam virdeliquerit.j.cod. I.cummulier.amp;1. viros. Secundôfallit,fipaâumeftlucran-dædonsinterpofiturn ; vt in Autenti. de làna.epifco.§, fi verô confiante gt;collât, ix. Item fallit fi aliudpotcfiobiici mulieri: vt y.eo.fî mulier.amp;: I.fijl. Item fallit fi extraneus dédit,amp; paftus cflfibireddi. C.dcrei vxo.aâio. 1. vna. §. accedit: Itemfallit fieftinpotefiatepatris. j'.eod. l.ij.§. i. Et licet in titulodi-catur, foluto raatriraonio : tarnen aliquando etiara confiante Re/icrit»rniïtrimoniodosrepetipotcft. Primus cft.j. eod. I. fi confiante dot confia in princip. propter inopiam videlicet mariti, quando cuiden-te matnapparuerit mariti facultates ad dotis exactionem non monio. fufficcrc. Secundus eft. s. de iur.dot.lege,qucmadraoduin,vt quando bona gratia raatrimonium fueritfolutura : vtfifaâus fueritmonachus ,quodcflèpotefi. lege fin.C.decpilco.amp;cle. amp;nbsp;c. final.de conuer.coniug.Tertius eft.C^de repud.l.i.Quar-tus, fi maritus damnatur in metallum : nam hodic non folui-turperhoematrimonium jVtin Autenti.de nup.§. quodau» tein.colla.iiij.amp; tarnen dos repetitur.J-.eo.fi marito-Sunt 8iali) cafus

DIG ES TI INFORTIATL S} täfusquitus confiante matrimonio tnantus noncogitürrefii-tueredoté,potcfi tarnen fi vulnSt valet refiitutio.j;eo.l.quam-uis, amp;nbsp;I. feq. Alias fi reddat virdotem confiante matrimonio, nóliberatur. nifiquatcnusmuiierefieclocupktior-l.i. C.fidos confiante ma Jol. lu.

Cv PK A tituloproxim'otraâatumcft, quoinodololuto ma* ^triinonio dos debeat foluimulieri :Sedquiamantusin rebus dotalibus aliquddocxpenfas facit, amp;nbsp;aliquid eieinpendit,quo dosdiminuitur; fuit qua;fitum,an in rcfiitutionedotis poflct il-ludretinere:8f diftinguit lunfionfultusjfacienstriplices impc-fis; Neceflarias, Vtile$,amp; voluntarias. Neccfiàriæfunt,quibiis non fadis res erat peritura, veldeterior futura; veluti f*ceie,flumina auertere, vetera fulcire, iterrettccre, arboresin locummortuarumimponere. Vtiles lunt, quibusnon falt;äis,rcs Stiles. non eratperitura;fed eisfadis, rescfiineliorfutura:veluti pe-coraprædiisimponere,ideft, fiercorare. Voluncariæfunt, quas mantiisad voluntatemfccerit , amp;quæ rem ipfamexornant; vi talnea extruere,parietesdepingere.ln primisexpenfisjfcihcct necefîàriis, die quod minuantdotem ipfoiure, ficonfifiatin pecunia,amp;fpe dotis:vtfi fundus,8f pecunia in dotem datur,quan-turn in fundum unpenditur,tantum in pecunia ipfa de ben definit. Si verb folus fundus in dote fit, tunefi tantum expenditut fimuljveletiamdiuerfis vicibus,quanti efl fundus,tunc iploiu-re definit elfe details: fed tandiutotus vel pro parte retinctur, quamdiu impéfp refiituantur. s.deiuredot.lege,fi isqui.§^.pe-nulti.amp;finali.Si autem vtilc$funt,tunc peradionem negotiorum gefiorum, velmandati,(i mandatemuliensfecit, repetun-tur.'voluntariçautem non repetuntur,etiam fi mandate mulie-tisfadçfunt:fèdabradûtur,fi pollbntabradi finelglioneprioris flatus.C.derei vxo.att.i.vna.§,fednec adiropenfam.

Quiaindiflblucndismatrimoniis, perdiuortium, vel aliter, ïliquando Hunt ainociones rerum ,qux repetitione ctiam dotis percompenfationem opponiturob resamotas ; vt in l.i.C.eod. anta-ideorerutn amotarum tttulus , hoc eft, de amotione rcrum, amp;nbsp;t* •

earum aâione, qua dicitur Rerum amotarum, fuppontt. Et di» cuntur resimoueriquantum ad hunc ticulum largè:putàC ce-latæfint,ideft,ablcondjtæ,veldelatæ,idefl,afpoitatæ,velcongt; fumptæ,vel contredatæ fint dolofè non errando. E t eft fingula-risaâioreruniamotarum introduira aduerfusearn,qua vxor luit:quia non placuit,cum ea furti agere poffe, quam focietas vi tæquodain mododominam faceret rerum ipfiusmariti. Nam in tauorem matrimonij turpis adioaduerfus vxoremaraouen' tem negatur. Et qui rcrum amotarum inftituit adionem, qua-neceftâriô habet probare,vt locum habeat hate adio : fcili-“ cet,quûd res mariti dolo maloab vxoreâmoueatur, vel res vxo-’ marito.) .eod.1. contra.§,item cum,amp; leee.muiier. lté vt fiatamotio conftantcmatrimonio:namGpoftdiuortium,vel folutum matrimoniumquondam vxor viri res amouet ,conue-nircturadionefurti.J.eo.I.amp;ideo.j.refponf.Iteroquod amp;cau-fadiuorti), Stfecutum fitdiuortium: vel quod fiat caufafpera-tæ mortiSjamp;fequatur morS.J.eo.l.fi mulicr,amp; 1. rcrum quidem. Adioinaperfotfaliseft,perpetua,amp;prætoria.j.eodem.l. rerum amotarum,amp;].fi mulier.§. haecadio.Schabet naturamcódidio nisjvtfcihcetnon infamet.j'.dead Scob.l.ceflet.

Scnatulconfultum Plaucianura,quodfadumeftdelibcrisa-9“' agnof-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,tencntur agnofeere: alteram eorum quifalfumpar-

y turn fubiiciunt: Prima,vtvenliberiagnofcantur: Secunda, •*quot; nbsp;nbsp;nbsp;' vtfalfi,8cfuppofiti repellantur,amp;cxaminentur,an verifint,vel

falfi. Qui ergo falium partum fubiiciunt tenenturcrimine fal-fi-'Seperpetuo, Scfoli parentes, vel quorum intereftaccufant.j.

, de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falfi.Necdtfl’erturhjecaccufiitiointcpuspu-

Deniintia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Permittiturigitur roulienperhocfenatufconfultuni,

QuoaTxor putet fe pvægnantem, denuntiare intra xxx. dies continuo» jitigt;rt~ poftdiuortium connumerandos, ipfi marito, vel parenti eius, ^niws, J J domum denun tiare,fi nullius eorum copiam habeat,Mu-lierera ex co eflèprægnantem. Etextunc mantus poteftmitte-re cuftodes,aut eidem nuntiare quod non fit ex co priegnans : Sc eftpœnamariti,quod nifiautcuftodespraemiferit, autcontra denunciauerit,non ex feefle prægnantem,cogatur mantus par-A^no/tere turn agnofcere,id eft,alerc.Et fi non agnoiierit,extra ordincm, lgt;artum. ideft,arbitrioludicispcena pledetur. Et pertinethoc Senatuf* confultum

«onfultum ad cos partuSjqui poft diuortium eduntur. A liud eft SenatufconftiJtutn jfaftvm temporibusdiui Adriani, vt «jam ficonfiantematriaioniopartusCt çditus,deagnofcendo eoa-gatur, prçiudiciali in rem adione, qna fc in filium vendicabif, vcl in nepotem, dicensfe ab eo geiiitum Z vtab eo percipiat ali» inenta,amp;fucceßionem, quæ filij à parentibus percipere debent. Tenetur igitur per hune tit ulutn pater alere hlios, amp;nbsp;nepotcf, qui in arcihcio Icnutrirsflon pofiünt.Et econtra filius patrem, Alere auuin,proauum,cæterosq';afcendentesex vtraquelinea. Tene-f/e quk te-turetiampatronusalerelibertum, amp;econtra.Alimenta autem»«f»gt;‘' pro modoiacultatum eruntpræbendaindigentibusî ahàsenini Ahmtnta quiteneturprjftare alimenta,amp;non facit,fédeum abiicit quem aleredeberet, vel ei aliraoniâ denegatj videtur eum necare,ac» fi partum fuffocaflèt,id eft, antequain tiafi:ereturextinxillcr,vel oatum ad fauces ftrinxiflèt.1. necare.j. eod. Generale tarnen eft in omnibus parentibus, vtnon compellantur alere, fi habeant quidobiiciant iibcris;amp;econtra,).eod.l.fiquis.§.fedamp;filius,amp; ^.idemludex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/te;.

! Quia vbifoluto matnmonio rouher fatetur fepraegnantem i„/i,;fere exviro, locum habet Senatufconf.Plaucian.vtftihcet deinfpi- 3,e»(«nj. 4iendoventre,cuftodicndoc};partu,ièrucntureaquædiâaftjnt fuprà tit.proxim.vt videlicet mulier his,ad quosea res pertine-bit, procuratoribusue eorum, bis in menfe denunciandum cu-retjVtmittant fivelintquæventreminlpiciant. Mittanturau-tem mulieres liberæ duntaxat quinque , ha^jue fimul omnes in» fpiciant. Etnequacarumduminfpicit inuitamulicre ventrem tangat. Et pariat mulierin domo honeftilsimi£foeminx,ä Indicé deputandç.Et in quo mulier parituraerit,ibi nópluresaditus fint q viius : nee plures mulieres liberx fint; quam decem,vel an cillæfex.Ethajquæintusfuturæerunt excutianturomnes ,id e(l,inqutrantur,ineoconclaui nequapregnans fit tria lumina, necminusibi fint ,fcilicetquia tenebra: ad fubiiciendumpartum aptiores funt.Etquodnatunierit,hisadquosea resperti-net,fi infpicere volent,ofiendatur,amp; apud eum educctur, apud quem parensiuflerit. Ecôtrà cum mantus prägnantem mulie-rem dicit, vxor autem negat : eligetu r domus honeftifsimæ fœ-minXj in qua vxor veniat : amp;nbsp;ibi tres obfletrices probatifsimx amp;nbsp;artis Sc fidei,quæàludiceaflumptas fucrint,eaminlpiciant.Et fi quidem omnes vçl dux retulerint prægnantem videri,tunc mu-f iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lier

liercuflodemà viroadhibitutn admittat ,acfi ipfa hocdeiïde-raHét.Siautetn omncsvel pluresnôeflcgrauidâ renûtiauerinr, nulJacauû cuftodiendierit .-potent igitut ludex muliercm.id feeuocare , amp;c apud eum interrogate,an feputet prägnantem; cogendaque erit refponiiere,amp; in ius venire,captij pignoribus. Si difl radis,lî con teoinenvel impoGta mulâa coërccatur;amp; tûc locum habeat titulus nofter.

5» -pcBtr« nomine niulief in fojjipionem m'gt;ffa,eaiem '' ' , fojjeßn) ilolomalo adalÜiranßataejjfi ilicatur. ■ Côtingit ahquaiido 3gt; muller quçfc prægnâtëéllè dicit,prigt;-ptereainpoHefsioncm bonorum mariti ventris nomine roitti-tur-.ipfaeanderoponèfsioncdolomalo,idcft,fraudulctcrinalia trîsfert: quapropterhocedidoprofpeâû eft,vtin mulieré,quæ ■iti aliü hancpoflèfsionem doio malo tranflulit, aâio côflituatur îfi faâum,quanti interfuit eius ad qucm podèfsio pertinebit. Et dabiturhçcadioetiampoftannû,quia habet rei pcrfecutioncm, id eft,dafür ad intereflê.amp;jrcdé à Prætore prouifum eft,ne dû in fanorem partus pofleßionctn polliceaturcaufa vótris, aliisprj-daeoccafionempræbeatjideft, iniufiieacquißtionis materiaal.

Coculinn' Concubinaolim dicebatur PeJlcXjpoftca autem Amicadifl* Pellex, eflmuncautem honeftiori vocabulo Concubina appellatur,qu{ A mica, legecotiiugali foluta, eicohæret, qui pollèt eflê markus, amp;fe-Focaria. cumconcumbit:quapropteretiamConcubinaappellata eft,qu£ i.lautze - amp;F9Cjria,tdeft,focum,velcuIinâpræparans:velClauigera ap-ra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcllatur,

DI G E s TI I N F O R T IA T I. «7 ptllatur,maxime G clericocohæret-Et poflùnt in coiicubinatu foluillç mulieres retineri, in quas fluprû nôcômittiturjid eft, ^uænon füllt virginesvclviduæivel in quasincçftum non com wittitur,vtfuntcognatæj8f moniales.Et regulanterifla poteft Concubt -edc côeubina ,quç poteft elle 8e vxor; vt in A uté .vt lie. ma, amp;nbsp;a - na qut f ef *iiï.§.ad hec.CoLv 11 i.£tcuiufcunq;ætatis concubipam ha-Jît ejje. berepoflèpalàmeft,niG minorannisduodecimGt.Etquiacon-

I ' tuna coninnâiojideo exm legis eft pcienam,fcilicet adukeni vel , fiupriùntelligamus lege ciuiR vel fori permiftum eftê ‘concubi-natmn,non iure poli- Nam fecundum diuinas Sc canonias infli

I. tutionesomnisfornicatioprobibitaeft.iaxij.q.iiij.nemo Gbt fclandiatur de legibus. 8e c.mereyices. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

^J^Vtela eft fvt Seruius diffiniuit vis atqj poteflas in capite bberoconftituta,ideft,violenta poteftas, ad tucndumeûj ^ui propter ætatcmfuam fedcfenderenequit.iure ciuili data, penniflà à teftatore. Tutore$funt,qui cam vim atq; potefta- Tuteretj tem habentrex qua re ipG nomen acceperunt.Itaq; appellantur tiitores,quaG tuitores,atq; defenfores: Gcut Aeditui dicuntur, ÀtJituij quiïdestuentur.l.i.§.i.fupràdcoff.Prçfed. vrb. EteftTute- Fœm»»«

, la virile ofliciumifœminæenim tutoresdari non polîunt ;niG àf tutela. principe Gliorum tutclam fpecialiter poftulent,8ec. Ç. quandq muliertut.ofFic.l.i).Sedhodiemater8eauiaabfq;bac impetra tione omnibus prçferuntur,ûrenuntiantfecundisnuptiis,amp;Se Patufconf.Velleiano.exceptis teftamentariis,in Auten. dehær, abinteft.§.exhis.8ein Auten.matri.C.quandomul.tut.ofl'j.Se l-omne$.C.adTertul.

Triplex repctiturtutela:Teftamétana,Legitima,8e Datiua. Inter quas quia Teftamentaria principalior eft, 8e magis priuir legiata,quaindiuenim fupereft teftamentarius tutor, non ad-lt; mittitur legitimus,vel datiuusiquapropterde teftamentaria tu tela pratmittitur.Eft autem Teftamentariatutela, quamtefta-torin teftamento fuofacit.Eft enim lege duodeciin tabularum permiirumparentibusliberisfuitjGueniafculini, Guefotminiiii'’’'’'

(ë*us,fî fairem inluipotcftatefint,tutoresteftamento dare, St etiam pofthumis vel nepotibus. Et dicuntur teflamento dati tutoresetiainhi,qui codicillis teftamcnto confirmatisIcripci ' ' funt. Ecteftamentodatitutoresnonfuntcogendi fatifdareré pupilli faluainfore,4uiafidcseorumàteft3tore videtui elfe ap pnàbata.

-• Tutores lecundum teftamenta rc^dari intclliguntur,!? da tifuntà quibmoportet,ideft,à patrcflRquibus oportet,putà li-■bens.Etquomodooportet,id eft,quibus verbis, putà, Liberi» teeis tutoré do:amp; vbi oportet-, putà in teflamentis,vel codic i J In confirmatis.Si autem fuerit perfona talis,quc non poteft dare tu toré,veluti mater,autextraneus;aut tali» perfona, cui non poteft dari,veluti pater filio non exifteti in poteftatc: aut codicillit non con lirniatisttûc quod deficit repletur à Côfularipotcftate. Et poteft tabs tutor per ludicem confi rmari.Et fi quidein pater f uit qui dederit,ampliu$ nihil inquirit qui prseeft, fed fimplici-tcr eum confirmât fine fapfdationc, fiue inquifitione. Si auté alius quis dederat,tunc inquirit pcrfonani, fi eft apta.In conlir-tnandoautcmtutorePrxtorinquireredebet,an patris voluntas duraueritjvel an improbitas morum ipfius tutorisprius ignora tIjVsl cela ta etnerlèntjVel inimicitiæ cum pâtre exar ferint.

Legitimætutelæfünt,quædelatsefunt agnatis,amp; confangui neis.ltem patronis,ideü,liis,quiad legitimam hæreditateni ad-mitti poftiintiamp;hidictâturLegitimi tutores:quia Jexduodecim tabularum eosdat;amp; babuitin hoc lex fummâprudcntiâ,vtlit quifperarcnt fuccefsionem pupilli fi moreretür,iidem ctiâ tuc-fenturbona,nedilapidarentur.Sunt autem agnati,f|uiperviri lisfexusperfonascognationcconiünéhfunt ,quafi à pâtreco-gnati.veluti frater eodem pâtre natus,fratri$ filiusjnepos’ueex eo.Item patruus,amp;patrui filius,8f nepos.Hodie autem intera-gnatos amp;cognatosquo ad tütelam nulla eft diflerentia.Sedqui proximiorcft,ficutinfuccefsionevlteriorêrepellit,ita amp;in tu-tela on us fubeat dummodo nullo defeflu ætatis, vel morbi fint impcditian Autcn.dehæred.abintcftat.§.Ex his. Colla.ix.

De tntoribut CT* curatoribtu datis ab hh, qui iui dandt babent,qui^^ in quibtaeaufis fpeciali-ter darilitgt;0unt, -

DIGESTI I N F O R T I A T I. 8j tutor exlege Attilia per prætorem cum tribunisin ciuiutc Ro mana.lnprouinciisautemexlegelulia, amp;Titia per præfidcs; quipropterea Datiuusappenaruserat,quia fpecialiterà ludice datus:quoties ctiâ fpes erat tcftamentarijtutoriSjfortèfub con^ Datluw ta ditioneaut diecertodatijinterimtutordatiuusin locû ciusfub*»»'-fiituebatur,donee ceflaret impedimentû tefiaroetanixbodie aüt AttilMn^t iure nouo defiçrunt tutores dari ex prædidis legibus. Et Romae quidco) præfedus amp;nbsp;prætM.in prouinciis veto præfcs, S( magi-flratus eiusiuflujfi faculties pupilli non funt roagnæ, dant tu-tores.Et ii qmdéfaeultatespupillifeextenduntvfqjadquingc-tosfolidos,pofluntdari tutores à quocuq; magiflratu, etiam fine iufsioneplælidum irccepta tarnen cautione rempupillifai-uatn fore.de hoc Infii-de Attil.tut.pertotum.

Çiuil'étant tutores,(y- curatorês,ü^ fbipe-tantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Qijidam funt qui minoribusnon babentib’tutoreSjVel cura tores,qui ex legibus eorû fint defenforesjcx necefsitate tutores petun t: vt fun t cmn es qui impuberi poflun t fuccedcre,ctiain ma ter impubetis.Et confefiim eft petitio tutoris faciéda, id eft,vbi primuinpotuitquisihoceftjprftorisbabuitcopiamhuic rei fe-dentis'nififorte'infirmitatequisdetineatur,velaliamagna eau fa. Etideinincuratoribusimpuberutji , velfurioforuin,vel vc triseftintelligendum.Itéliberti impuberis exnecefsitate petüt eitutoresnpfienim de bocaceufati puniuntur,amp;emendanturj fiappareatpropternegligentiamjvelmalitid non petiifletuto-res.j.eo.l.Græcajfi minorcs.Item ex necefsitate petüt fibicura-toresâdolefcentesinlite.C.eo.l.r.amp;Inftit.decurat.§. itemin-üiti.Suntamp;aliiquipetuntex voluntate,vt cognatiamp;aHines familiäres parenturajamp;amicieorumjamp;educatoresipforum pue rorum.diiSa l.fî minores. Sunt au tem petendi tutores vel cura to vit tut» • resminoribusiii eo loco,vnde ipfi ducuntoriginemjVclexper-re» fetan-foni fua,vel ex perfona patnSjVel fi vulgocôcepti eflèntex pcr‘t»r. fona matrisjamp;ineoloco vbifuntcorumfacultates. Sictiâ alibi tnoranturivelbabcntdomiciliüjCtiâibirecipiunt, s.tit.prox.

D e aJminiflratitine isfpericulo tutorHm,Tel curator»; Jtgt;ScJJerunt,'rel non:ejgt;* de aj^entibHijfel tonuenié du ab 'flu),Tel dfluribut.

Solenttutorescôgiextraordinem ,ideft,officio iudicis,ad garendum atque adminiftrandum tutelamiamp;r fi non volucrint, ( .V, poteft

potefl iudex eos captis pignoriEus,vel indiâa niuida , aut ban9 coercerc.’s.fi quis iusdi.non obt.Lvna.amp;lnflit^iefatif tu.§.vl. ïintetariS. Debet autem quiuis tutor vel curator adininiflrare.’faâo priui mox poftquàin ordinatus fuerit tutor à fe publico inuctario : amp;nbsp;fecunduin fohtum morem fafta prius fibi traditionc ren'i. Nili te(iatores’,quifubftantiam tranfmittut,fpecialiterinuentariuni confcribivctauerunt.C-arb.tut.J.v].§. vit. Item debet admini-flrare tutor vcl curator pratftitoiuramento de rebus minons v-bociurainentui»'tunc,cum cclebraturde-iMrametU' crctum,quod tradit eicuram,in Auten.vthi qui ob per.ha.re» tutorii. nii.^.vlt. non ergo debet prçternuttere quæputauerit vtiJia mi norijncqjadinittercqua: non vtilia æftimauent.C.deepi.aud. Satijdatio de creationibus.Item debettunc fatifdare pupillo.velalten ei’ tMtons. nomine rem pupillifaluam fore,nifi ßt teftamentarius,vclcuni inquißtionc datusialioquin no poteßadminißrarejneq; aliquid ex bonis piipilli alienare.C.de tut.vel cu.qui fat.nó de.l.i.iij. Si .vlt.Siautem fuerintplures,quis tunc geret, habetur Infttdeü tüd.tut.per totum.

D« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctnfenfu tutorum.

- Pupillus ex omnicontraiSu fine tutons autoritatecelebrat» cbligari nonpoteftjiieqi vilum aâum gerere,per quem condi-tioi eius deterior fiat. Eft ergoin quibificiam cafibus tutoris au-. nbsp;nbsp;nbsp;, torit,asneceHariapupillis,quibufdamnoneft necefiii'ia.Nsmfi

AuioTitM qmjjafj fibiftipuIeturpupiUuSjBonefl neceflâria automattu-*'**t’T nbsp;nbsp;nbsp;toris.’quia conditionera fuam meliorem face re poteft fine auto-

“.quot;^'jitate cuiufcunquc.Si autem pupilli aliis promittant,velpatri-jnoniuin.eorum diminuitur,necefiàriaeftautoritastutoris:quia rem fuam non aliter deteriorero facere poflünt, quàin fi tutoris accellèrit autQritas.Etideonullamobligationem pupilluscon' tralierejneqjhsercditatemadire.neque fideicomwiftiim agnof-cere fine tutorisautoritate poteft. Et tutor intetponens iuum confenfum,debetftatiin in iplônegotiopræfenseflèamp;approba re cjuod agitur.'poft tempus verójaut per epiftolam interpofita A»ter(t4- autoritas nihil agit.Eft autem præflare autoritärem ,cùin tîpr^i^^a- qui* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod agitur.hoc eft euim autorcin fiert

Si tutor vel curator ex pecunia pupilli, cuius negotiaadmi-ßiftiantjuiutuodederintjvelprjdia fuo Domine ernennt,da* tuf

DIGESTI I N I O R T I A Ti; ji turminorijid efl,pupille, cuius ea pecunia fuit,aâioadrem ven dicandam, vel niutuam pecuniain exigendatn. Dolusautem tu- DdIm torum pupille ncq; nocere neq; prodeflc debet:quod verum eft, torum. quando ex fraude illius pupillus non eft faâus locupletior. Regulare tarnen eft, quod ex pado alterius alteri non datur adio. J.de rc.iu.Lquo tutela.Idem intelledun in adulto amp;nbsp;curatore.^

Surpcduin tutorein dicimus,quimóribus taliseft, vt fufpe— dusfit.Enimuerôtutorvelcuratorqùamuispauper eft, fidelisp4«(,ci-/4a tarnen 8cdiligcns,remouendusnon eftquaftfufpedus. Inftitut. eod.^.vlti.Sc J.eod.l.fufpeduin. S{ C eod.l.i. Sic ergo tutorein fufpedum non l?dai’rates, fed frauduicntî vel callida conuerfa-tioin rebus pupillaribus commendat. Et ex omni genere tuto-rum,flueteftamentarijfint,fîuelegitinii,fîuectiamdatiui,pof-funttanquamfufpedi remoueri. Éteftbæc adioquafipubJica, Ad/o fu-ideftjomnibuspatensi quinimoetiam mulieres admittuntur.jjef?». fed bx ft)la;,qua; pieta tis necefiitudine mouentur: vt mater,nu-trix, auia,amp;foror,amp;fiqualitfimilis-, quæ fexusVerecundiam non transgredituf, vt fecit Calphurnia: fed pietate quadam in “ lunampupillicontinerenonpotcftrimoetiamtutorfuumcon“ tutoremfufpedum facerepoteft. Et qui remouetur tanquana fufpeduSjflobdolum remouetur, eft infatnis. Si ob culpam, id eft negligentiain non crit infamis.

De'ExcufationiiitszJ'temporibuieiirum. quot;J-pxcvsANTvR quidam àtutelainperpetuum,vtmutüSiClt;lt;Hplt;^-amp; furdus; quidam ad tempus, minores, amp;nbsp;funofi, qui bentdilucidainterualla. Suntamp;aliæmultæeaufæ,propterquas‘’**f®^*« tütores Sc curatores exeufantur; quia tres liberi Romæ, amp;nbsp;quafi tuorin Italia,amp;quinqueinprouinciispræfiant exeufationem â tutela. Item procurator fifci excufatur.Item abfensReip.cau-faà tutela velcura noua in totû exeufatur.-ab antiqua verô non, nifi durâte abfentia. Item babens publicam poteftaté à tutela ex-eufatur. Item babens litem cum pupillo,de omnibus bonis, vel maioriparte excuûfur. Item tres tutelæonerofæ nonafl'edata: diuetforum patrimoniorû tandiu præftant exeufationem,quan-

lt;Jiu durant. Qui probat fc ica pauperem,c]uàd tutelævelcurz '• fupercllè non poteft,habet cxcufàtionem. Item infirmitasprat-flat exculàtionera. Item homo ßmpIeXjamp;ignarusJiterarum,h3 betexcufationem. Iteminimicitlt;æcapita]cs,dequibusnoneft lada reconciJiatiOjpræftat vacationein . Maior Jxx.annisà tu-tehfecxcufic. Minorantem xxv.annisetiam volensnon admit • titur. Idem obier,uaturamp;iu miJite,amp;in militante. Item doccni graminaticamjrhctoricara,vel medecinam Roms, veJ in patria inter confiitutum numerum excufatur. Qui autem habetraul-tasexculàtiones,amp;vtiamproponit,quam non probat, potellin-I»fr4 fiatuta temporaaliain proponereamp;probare.Sunt autétem-timpora pora Ilatuta in iure,quia conflitutusintracÄrtcßmum iapidem, txcufatio id eft,milliare,habet quinquaginta Jiesadprobandum excufa-fieri debet -tionem à diêfcientiæ. Conflitutus verô vitra vnam diætam habet pro quahbetjXX. miliaria, amp;nbsp;infu per xxx. dies ; ita tamé quod . fèmpernon lintpaucioresquàm quinquaginta dies.

tupillm -oDilceptaturquandoqi intercognatos,vel familiaresimpube-•tpud que riSjVEl intcr quolcunq^vbi pupillus morari,vcJ educari deheat; tdiecunditi domo tutoris, vel quondam paterna.- ideo neceflàriû eft pi'f toremcaulacognitaidftatuerejidefljiióapud eumqui iiifidia-retur pudieitiæipfiusimpuberiS.j'.eod.hpeni Item, amp;nbsp;fi tefiator in teftamentocauiflêt,vt filiuseduccturapud rubftitutû; tarnen PrætoræflimabitpræIèntibuspropinquisJiberQrum,3n id pu-pilloexpédiât: hocenimcurabitPrætor: vtfinevJJamaligna fulpitione alatur partus, amp;nbsp;educetur; amp;nbsp;ei concédât cducationc, qui maiori afiêftionc erga pupillum moueatunSc i ta vel ex per-Iona,vel ex côditione,vel ex tempore flatue’t,vbi potius fit alen 'h-,J jius.'confîderaudoquahtatêjamp;conditionemperfonarû; Scaneo

’t-: tempore,quopupil]u«educaturapudtCjpolsiseifuccedere.Iii-^JJf*?** primis tarnen matripupiJIorû educationem debet concederc, fi non vitricuœfuperinduxeriteis.y.eod.l.i.i rçfpon. amp;C.ecd-l. J.amp; ij.Etnc tutpfes.veJ curatorescontrouerfiam habeant, quali ampliusdederintnomine'ahmentorum,quàm patiaturpupil-hfubftantia: pofiulent vt arbitrio Prætoris alimenta pro modo ûcultatum pupillisvel iuuenibusconlîituantur.C.eod.l.vIt.ln

Z quoattcdendurocftjVtrùm fintpupilli cgeni,an diuites,an me-diocnterlè habentes.Et lêmper ita finguhs annis expendi iube-re,vt aliquid ex reditu fupciEt.Lius ahmentorum. J.eod.

De tribus adionibus traftat hic titu. primo de aâione tutela: Art»« tuit direâa,qu3B iiafcitur finita tutela.finiturautemnon folùmpu'ie (ftrtrtrf; bcrtate,fed etiam morte tutorisjvel pupilli : 8c aliismodisjde quibusinftit.quib.mo.tut.finitur.per totum, Sequidin eive-niatjdicnur hic: amp;nbsp;C.arbit.tut.per to.Secûdô traâat hic tit.de quadain aâionejquædicituraâioderatiociniisdiftrahcndis, de Art»« de quiî.l.j.§.derationibus. amp;nbsp;datur contra tutorcm pro his, quæratiocinui fibi reliquitin dupJuin. Et aâionc de rationibus diftrahédis ne» niotenetur,nilîquiin tuteJa gerenda rem ex bonis pupilli ab-fiuIeritdolojVel non dolo,vt quia credebat fibi licerc,vel pupil» luin conceflùrum : quod fi furandi animo fecit, etiam furti te» netur. I.ij.j'.eod. Tertio traâat de aâionecuræ, id eft,de aâio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t»»

ne vtili negotiorum geftorum, quæ daturin curatorem.j.cod.’'*' 1.1! tutelæ. Et funtiftxaâioncsfeparatæ, amp;vna aliamtollit: nam fi vnaeft aâuro,non agetur alia : amp;nbsp;econtra,

Sicut finita tutela pupillus habet direâam aâionem tutelæ pro mala,vel inutili,aut négligent! adminiftratione tutoris; ita Stcontrariam tutelæ aâionem Prætorpræpofuit, induxitqucc'j,j in vfum, vt facilius tutores ad adminiflrationem accederent.- ifftit, poftquàmforentpupillumquemque fibiobligatumforeexad-*^ miniftratione. Etiuflèintroduit hancaâionem Prætor, vt prouociret tutores,quô promptiores de fuo aliquid pro pupillis impendant : dum lciunt le rcccptu ros id,quod impendennt. Et competithæcaâio, nonfolùm tutori, verùm etiam ei qui pro tutorenegotiagefsit,etiam fi curator lit vel pupilli, vel adole» fcentis,vel furiolî,vel prodigi,vel curator ventris, 8f cæteris o-mnibuscurationibus ex iifdem caufisdandum eft contrariura iu dicium. Et durante tutela non competit, ftd tune demum fini» ta tutela, ficut 8c aâio tutelæ. Et veniunt in hoc iudicio ea tan tùm,qua;inpupillum,vcl in rem eiusimpcnfâfunt: verùm ea qui debebâtur allas tutori,putà,à pâtre pupilli, cùm proeis in» tcgrafitaâio,non deducuntur in contrarium iudicium.-nilî tutor ideoceflâuitexigerc,quia tutor crat : nam fîcuti quodeun» que aliud gefsit pro vtilitate pupilli,id contrario iudicio confe-quitur : ita etiam id quod fibi debetui' confequi debet, vel eius Iccuritatent.j'.eod.l.i. §.an in hoc. '[

Pm ««fare Duæfunt partes huiustituli :ynaeftpro tutore,alia pro eu* ••frere. ratore. fieamp;C.denego.geft.l.qùipupini. Et neceflàriô pfo-* nbsp;nbsp;nbsp;' pofuitprætoraaionem pro tutore : quia plærunguc incertum

eftpupillo,vtrùmquistutorvere'exiflat,an quafi tutor,cùiu tutornon Gc, protutoreadminiftrauerit tutelanj. Idcirco in

vtranquecaufam aâionemïcripfit: vtfîue tutored , fiue non lît qui gefsit,tarnen teneturaâioneprotutelæ. Pro tutore au-tem negotia gerit,quiofHciotutorisfungitur in re impubens, fiue{èputettutorein,fîuefcitnoneflê. fingit tamenfeeffe. Et qui pro tutore negotia gent,candem fidein amp;nbsp;diligentiani prç* flat,quam tutorprædaret: quam autem præftet tutor,dicitur s de tut.amp;rat.dift.l.i.inprincip.amp;C.arb.tut. l.quicquid.amp;s.dc admin.tut.diximus. Et ci, qui pro tutore negotia gefsit, datur contraria adio tutclæ. de qua s.titul.proximo.

Sæpe contrahen tes decipiuntur, dum fajius tutor ad hi be tu r. Ideo introdudumeft hoc edidum,cuius verba h.-cefunt: Inquit

Prætor, Quod falfo tutore autorc,qui tutor non fuerit,gefluni titmedia erit,dabo in integrum reflitutioné. Et funt tria remedia ex hoc contM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnum contraipfum dolofum tutorem.j.eod. 1.

nouifsirae.in princip. Aliudcontraeumquidolofecit, vtnon tutorautoritateminterponat.j.eod.l.huiusadionis. Tertium eft de reftitutioncinintegrum danda contrahenticumpupillo falfotutoreautore:vtnon noccatei, quod egit cum pupille, falfo tutore autore, vel cum ipfo tutore falfo : amp;nbsp;de hac rellitu-tionedicitur').ead.i.§.fin.amp;l.feq. Etdificrthictitulus àfupc-riori proximo : quia hicconfuliturcontrahenticumpupillolab fo tutore autore: alius ipfipupilloprofpicit. Item alius locum habet,fiue feiat fc non eile tutorem, fiuc credat fcelle, cùin non

Et,vtdidumeft s. rubroproxi. hic autem tantum,quandofcit le non efle.j.eod.I.nouißiroe. in princ.

Quamuishi-restutoristutornon fit, tarnen eaquæ perde-fundum tutorem inchoata funt , per hæredcm explicaride-, bent: amp;de eo quodpenestutorem fuit, hæret quoque eius rofluUre redderedebet rationem. Eft autem aliud, Poftulare tutorem; tutorem. Nominare. Nam Pofiulare tutorem videtur, qui per Now»»4realimnpofiujatcoramludice, qui dare debet : Sod Nominare inter

înterabfentesfit; vt quandomagißratusmittit nomina quo-rundam præfidi , quafi (întidonei: vt fupràde tut. amp;cur. da. athis.l.diuus. Namamp;liitenenturinfolidum; vtC.demagi. con.l.i.amp;iiij. Etquipoftulatteneturetiam , nififit iœmina. C.deadtninift.tut.l.fin.§.pcrfonis. Similitcramp;Hdeiullôramp;hæ-redejüdeiuflôris ad tandem rationemtenenturjadquam amp;ip- ,. fetutor. Et lioc fi ip!î fideiullbresà tutoribusnominati præfen-tesfuerintjSe non contradixerint ; amp;nbsp;nomma fua in aâa publi-*’*^”^quot;”’ cafcritipafsifunt. Etineademcaufafunt aftirmatores tuto-rum, qui fcilicet tu tores idoneoscflè affirmauerint ; hicnim fi-deiuflofum vicemfuftinent

Sciendum eft, non folùm tutorcs vel curatores, pupil/is, vel adultis, cœterisque perfonis exadminiftrationc rerum tene-rizfedetiamineoSjqui fatisdationemaccipiunt, fubfidiaria a-âiodatur. Namfitantænegligentiæfîntmagiftratus, id eft, Iudex,vtcautionem omnem omitteret ,.'Equum eft baberi eum locoKdeiufloris, vt hacrereiusteneatur. Et diciturifta aamp;ioSitbßJbt-fubiidiaria aptiTudine,non aâu ; quia non femper datur in fub- riitadie» fidium: fed aliquandoprincipaliter, ahquandonihilomnino. Cumhacfcilicet diftinäione,quia aut fuit vnus tutor vel curator, autplures. Primocafu conuenitur priustutor velcurator, amp;poftea magiftratus. Si verb plure$,tunc aut omnes gefl'erunt tutelam,auteuram,amp; omnes conueniutiturantemagiftratum. Aut nullusgefsit,amp; tunc idem. A ut alter tantum gefsit,amp;al-ternon ; Sctuncfubdiftinguitur, Autfuit diuifatutclæadmi-niftratiopcrludiccm vel teftatorcra ; auction. Primocafu profita geflionequilibectenetur : amp;nbsp;non proaltcnus, amp;nbsp;poft-ca magiftratus in fubfidium. Fallit hoc in quatuor cafibus: quibusvnus proalterius parte tenetur, tarnen poft magiftra-tumifcilicct, fi tutorcm , vtfufpeftum remoucndum,non re-’ mouit: veltarderemouit•; velremouendoiurapupilliprodi-dit, velnon exegitcautionem rem pupillifaluam fore , cùmvi-dereteumnohfoluendo . Secundo cafu, quando tutelæadmi-niftratio non fuit diuifa,conueniturprimô gerens: fecundó ma giftratus, tertiônon gerens,nifi indiftisquatuorcafibus: vbi conuenitur etiamqui nongefsit ante magiftratum , Ifta ba-bentur in l.ij .C. de diuid. tutcla.Sc in l.etiam .amp; in 1. Acmilius. in ftn.s.de adminiftr. tut.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;creta uonalitnandit,-relfuffontnJit.

Prohibit! funt tutorcJ, amp;nbsp;curatores per fenatusconful. Clt^ tnentianunijamp;pcrorationein diui Seuen.prædia ruflicavelvr« banaeorumjtjuos fubtutela velcura habent, difirahere, id eli, alienarc/velfupponere,ideft,pignori obligate; nifî parentct jpforum pupillorumin teflamento, velcodicilli$cauerint,vtilt;i heri pofsit. T une enim Jicitum eft ifla alienate : etiam tînt do creto ludicisjdum ramen lèruetur forma in teflamento rradita, Siautetnaliàsa;$alienum(idcfl, debitum) ipfîus pupilli tantum fitjVt ex rebus cæterisinde poßitexolui : tunc Prætorvr-banusadeatut,quiprofua religioneæftimet, quæ pofliintalie-JNffe^4ri4nari,veldebcantobligati.Inquotriafuntneceflâria;Priniô,de-gt;'gt;t«/«n4;/cretum,idert,Iudicis prsxeptum. Secundo,caufaalienandi,pu-ene rer«mtà,æsa]ienum,idefl,grandedebitum : Tertio, pr^fentiatutO' fu^illi, risveJcuratoris.C-fi propter pub.pen.l.fin.

^uriofus. Lege XII. tab.interdicitur prodigo bonorum fuorum ad-roiniflratio.Similiteramp;furiofî ftatim adueniente furore,ipfoiu rcinterdilt;fbfunt,nebonafuaadminiflrent. Et idco licet taies perfonxmaioresfînt xxv. annis,intantùmquôdratione!Eta-tis,neque tutorem,nequecuratorem habere deberent; quiata-menin eaeonditionefunt, vt rebus fuis commode' fiipereflê ne-Me»te e4,queânt,dantureis curatores. Similiter amp;mcntecaptis,amp;furdi5, amp;mutis,8equiperpetuo morbo laborant; quorum curatorum Zurdus, officiumceiiàtadueniente fana mente, velceflàntefurore,aut Wwae. nbsp;nbsp;morbo,vel impedimento obflantc.

lt;iMn**”’*”*T^*’'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EflautemTella I

A mentum voluntatisBoflræiuflaiêntenna, deeo quod quit I Quitefla. poflmortemfuamfieriveiitjcuminflitutioneliærcdis. Et /àffre^(gt;/diciturteflamenturo,quafiteflatiomentis. Secundo, qui te-Junt. flamentumfacercpofliint: amp;quideroomncspollùnt, quifpe-cialiter

cûliternpn prohibentur: prohiEentur autem eert« perfonx, qiiicontjnentur Eis verfibus r

Warte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zs“ carmine,menieq; cafttmt

Cuiq; interiiil um,tlico quad eïlo bit ifli, mod'a tan^untur tefiari iure fetanturt

Tertio,quemadmodum teflamenta liant.Et debent fieri fecun- Quemodv dumrcgulasiurisfiuilis.- quæfuntjVtfeptein tefles interlint, 8c tepfameta rogatijamp;vnicocontextUjideftjContinuatione. Et debet nomen fiant. Eæredispalàmdiciin teflamento nuncupatiuo. Tefiamentum autem infcriptis debet fieri coram feptein teflibus rogatis, 8i fubfcnbentibuSjSt figillantibus. Et quódteftator vel alius pro eofenbat nomen b«rcdis: vtC.eod.l.hacconfultißnna.amp;l.iu-Eemus. amp;in Auten.ibipofita.

Dlt; tiberif (y poflhumit baredibat 'mfiituendie , yel txhsreaandit, yelprieteritn.

Pater faciens tcftamétuin, debet filium amp;nbsp;filiam,poflbumam, ït pofthumumjcmancipatos, amp;nbsp;in poteflate, vel inftituere, vel tiominatim exhæredarc. Alioquin fuus hæres, id eft, exiftens in poteftateteftatoriSjdicit tefiamentum nullum. Emancipatus verb agit contra tabulas.Et dicit ur ilie Suus,qui eft in potefla- suus tai-te,amp;inprimogradu,liueftt lilius, Guenepos . Et cautum eft,ret. nepotem etiam non fuum inftituerc, ne rumpat teftametum ef-feftusfims.Et dicunturliberiomnesdclcendentesin infinitum. Liberi. I.libcrorum.j'.de verb, fignif. Poftbumusautediciturpropric, Pofibitnt* qui poft humationeni,id eft,mortem patrisnafeitur, id eft, poft-quam paterdatuseft humo.Improprie'autem dicitur etiam ille, quifaàotefiamentonalcitur.l.iii.j.deiniufi.rup.teft.Eteft duplex Pofthumus : Su us,qui ftatim fi nafeeretu r viuo tefiatore in potedate fua futurus eflet. Poftbumus autem Alienus eft, qui incoutinenticùmeritnatus,non eritfuusteftatoris. Et hodie pofthumus non poteft cxhæredari; quia no poteft comittere can famingratitudinisis,qui nondum natuseft.I.fi quis.§.legis.C. dcinoflic.tefia. Sicetiam filij amp;nbsp;filiænon poftiint cxhæredari, fifi lufta caula exprima tur in teftamcnto,amp; heres inflitutus can demprobet.C-delib.præter.Auten.non licet. Etfuntiuftæex-bsrcdationiscaufa: xv.quascnumerat text.in Auten.vt cum de •ppel.cog.§.caufas.coll.viij. amp;glof. inc.quintauallis. deiurc-

frtttrlri iur. Prjeteririautein ille dic)tur,qui non eftinfiitututin te/ls-qitù lt;/(M-menro vtoportet;neeexhæredatuscxlegitimacaufà; fedfilcn tur- tio tcftatorisprætermiiïiis; amp;talishabet qucrclam inofticiofi;

Proximo tit.pofitum efljquomodohberijamp;pofthumidebeant inftituijVelexhæredari. Siautcm hoc non fiat, quid iuris tune fitjtraélat hic tit. Nameiu'fmoditeftamentumdiciturautiniu-ftum,aut rumpitur,aut fit irritum. Circaquod fcieiiduni,quôd Teflamtn tcftamentuinnon iurefadumdicitur, vbi iblcnniaiurisdcfue' tum no iu- run t, lcilicet,circa tcfies,amp; figilJa, S( fimilia : amp;nbsp;taie tefiainen-re factum tumdiciturnon iurefaôtum . Aliquando teflamcntumednuI-NH/Zôin. hus momentijid efijVtilitatis: quadofcilicet filius,qui fuitin pa Rn/fo?». trispotcïlatCjpræterituseft . Âliquando autem tefiauicntuni rumpitur : quando Icilicet teftâtor paganus (id efl, non miles) poftprimum teflamétum faélumfeçuiidum legitime facial: vel quando poft teftamentum incipit habere filium,vel iiepotem,de quoin diftoteftamentonon eft fafla inentio ; vciquaiidotefta-tor poftcapatiaturcapitis dimin. Aliquando autem teflamchia ïtritum. fit irritum,quando icilicet exeonemo adit hærcditatemivt s.de teft.l.fincmo. Poftquamautem teftamentum legitime faduin efijnonrumpiturjicettefiatorpoftea dicat,quod non velitiftud teftamentum valere ; velpoftca nicipiatfacere aliud teftamcii-tum,amp;non pcrficiat : quia teftamentum impcrfeâuin nullum eft,nili fiat à milite; vel nifiin lecundoreperianturinftituti,qui alias fucceftbri erant ab inteflato; vel nili teftatoriftara voluiita tem ill effedum extriiifc'cum dcducat;putà,incidendo membra* nam, vel deponendo figilia,vel fimilia.

Quia per deletionem , vcl cancellationem eofum, qua; in te* ftameiito continentur,teftamentû ipfuni caftatunideo poft ma-teriam tituli præcedciitislocator liic titul.quæigirurin teftame todelentur,vclinducuntur , fi inconfultodeleta, vcl induda fint,nihilominus valcnt,fi legi poftbiit poft deletionem. Sedfi non pollbnt legi,tunc diftinguitur, an ante teftamentum con-fummatumfada fint,vt tunc non valcat: fi póft,valet. Si autcni confultôfuntdelera,iion valent.-fiuc legi pofsint,fiue non ; amp;nbsp;hoc voliitatedomini,veliuflufadum lit. Idveróquod finciuflu Jndu^lim dominileriptmn,inductumjid eft,interpofitû, aut dcletum eft, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pre

b I G E s T I, I N F O R TI A T I. ÿÿ pronüllôeft. Lcgiautem fieaccipiendumeftjion qtiedtantum incciJigipoteftjfed oculispcrfpici quæfcnpta funt. Nara fi ex- do dioatut taolceusintslliguntur. Forteingenio, vel fuLtilitate alicuiuS, nonexviipfiusiitoræ ; lèjexhis fortequæpræccdunt in cefta-wento,vel quæ fequiintur, non viden'tur Icgi poflè.

Q^i teflatür J ab bærcdisinfiitutione pljcrunque loîet initi-umfaceretcftamcnti ; ideo pofimateriain eorum qui tcflarncii-tUTipolIcnt faccrc,amp;qui infiitui debcnc, traftat lurisconfultus deha;rcdibusinftituendis,idcft.quipofiuiitinfiitui. ER autem inftitucre hæredes ,id cft, dominos intus in bonis fuis ftatucrc. Nam Hires,ideft,dominus. Inftit.dchære.qual.amp;difT.^.i, Et idîodiciturintus :quia itafubintrat hiresin dominium reruin ’ defunèli,acfi eadem eilet pcrfona.vt iii Autcn.de iureiur.à mer. præ.^.i.coil.viij.poteftautcm vnulquifque liærcs infiitui. fine liber lit, fiuc lëruus. Et fcruus (iue alienus, fiueproprius. Et diciturproprius fcruus, in quoquis habet proprictatem, ctiarti ^'’'*quot;** fivfusfruiSusfitapudalium . Alicnusauteiuferuusdicitur i -le,in quoquis habet vlùmfruétum fine proprietatc . Et poteP.‘ quisquoitunque vclit hæredesinftituere, amp;diuidcre hæredita-temiii quàin plurimaspartcs vult. Regu lanter autem liæreditas’“ xtj.jmr inxij.vnciasdiuiditur;quaspartes,£c earüin vocabiila pcnit te-Xtus.Inflit eod tit.ô.hærcdiras. Et oft triplex inflitutio. Pro pria,cùinaliquisinftituicurin totü: vel in quota; de qua loqiii- ° turbic tit. amp;prafcrtim l.quotics.^.hærcdij.ccd. Inipropria iii-ftitutioeft,cùm filius inftituitur in légitima, vel iii coquod ad legitimain rcducitur.Nam licet ifta fit quota amp;nbsp;pars, non tarné quotahærcditatis abftraftaabomni ærealieno.C.de reîvend.l;

cura matrc.§.fin. Jmpropriiisima inftitürio eftjquaiidoinftitu-tohçrcdc vniuerfali,ah us extra neus inftituitur in recerta:quia talisiiiftitutio non eftquota bærcdit.itis, nec bonorum, adeunW hærede vniuerfali. 1,ex fado.,.end.

Hiredesautemdicuncurellcinftituti,autfubftifufi , Ihfti tnßitHti. tutidicuntur primo gradu,id eft,primo loco ; Subfticuti autem Subjtui». lccundo,vel tertio. DicituritaqUe Subftitutiofceunda inftitü- n. tio,etiain li lint vltcnores. Slcut omncsfetundæ diculituf iiu-ptiæ,quæp’oftpnmascontrahuntur.C.dciccitn.nupr.in rubrn. Etfit inftitutio, amp;nbsp;fubftitutio hoc modo. Lucius Titiusmibi hærcstfft.0; jfta dttitur Inititutio, quafipriii.ahiredisfaftio.-

Subfiitutio autem fecunda inftitutio hoc raodo fit : Si Luciul Titiusmihi hærcsnon ent, tunc Seiushæresefto : fi Seiusnon crit, Setnprcniuscfto; amp;ficcon(equenterpoteflquis in tefia-mento qnot gradus hpredum vult tacere,t5cpluresin locum vni» uSjVel vnum ni locum pluriuinfubPnuere. Sunt autem quinqj genera fubftitutionumjVulgaris, Pupillaris, Exeroplaris, Bre* tnloqua,amp;Conipendioû :quasprolèqucre, vt ponitgloif in* fiitut.de pup.lub.§.qua ratione, amp;glcf.in c. Raynutius.de te-Ra. amp;aliquid per glof.inc.ti potell.de tell.lib.vj.

ConJitia In inflitutione hæredum lipe apponitur conditio, de qua Inctitul.traâat. Ell autem multiplex conditio. Quædame-nim polsibilis ell,quædam impofsibilis. Pofsibilisfubdiuiditur in Caulilero,Potellatiuam,amp; Millam.Poteflatiuadicitur,qiii dependet à potellate aut volun täte implerc debentis : vt haec, li decemdederis. Caufalisautemeft, quædependetextnnfecus, nona voluntate hominis, fed ab ipfa Fortuna :vt heeCjSinauis veneritexAlia: Sipluettalidie. Miftaeft,qua: partim à po-teftate hominis, partim à fortunæ euentu dependet.' vt hæc,Si Conful faâus tueiis,Si iuerispromeRomâ. Impofsibihscon* ditiotribusmodis poteft diet; vel Natura :vt, Siccelumdigitd tetigcris,hæres efto. Vel de iure : vt,Si pattern ab hollibusnon redemeris. nam hoc facere nos non pollc prxfumit ius. peed. 1. conditiones. amp;nbsp;1 filius.Et dehisduabusdicitur, quodimpofsibilis conditio in inftitutionibusamp;iegatis,vel fideicommif.amp;Ii-bertatibus,pro non Icripta habetur.j.eod.l.i. Ell tertia impof-fibilis de faâo : vt, li montem aureum dcderis,hæresefto. amp;nbsp;tabs inftitutio vel libcrtas no valet luris prxfumptione: quia prj-fumituranimusdandi fuillê.l.cùm hscrcs.§.i. infra de Hat liber. Eft amp;nbsp;quædara quarta impolsibihs propter perplexitatem,id ell, intricationcm verborum. amp;nbsp;hxc fimilitervitiat; vt li faciam inflit utionem hoc modo,Si Titi us hires erit, Seiushxrcserit. 5{ fl Sems hires crit, Titius hires erit ; quia primôvideorvelle, quod folus Titius fit hires fivelit; amp;poflea,qucgt;d Titius amp;nbsp;Seiuslimulfint hiredes; amp;nbsp;lie ilia conditio vinat, amp;nbsp;non vitri atur quia verb nullatenusapparetde voluntate teflatoris.l.li Titius. infràeod . In contradibusautem omnis impoflibilitai vitiatcontrabluroquieftin faciendo :fecus,fiinnon faciendo: vt,ficoelum non afeenderis I.impofsibilis. J.de verbo.oblig.amp;l. tionlôlùm.J.deaâ.amp;oblig.

Hærcdcsinflituti délibérant de adeunda bæreditate, an expédiât eis hæreditatem admittere,vcl repudiarc. Deliberare aut DeZifeM-nihil almdefl,quàmfecu)n diligcntercogitarCjVel in mente fuite. reuoiuerejVel cumamiciscxplorare, an expédiât fibi admittere id, dequoquæntur. Subueinturetiam hiTedibusper Prætoré, Vthabeantcopiam inftrumentorumconfpiciendorunr vtproiii deirflrucre fe pofsit,expédiât nécnc agnofeere Iiæreditaté, in-fràeodem l.Arifto.amp;infràdeacquircn.bæredit. 1. Arido. Da-turhoctempusab Imperatore vfqueadannum : ab aliisauteni ludicibusdaturvfque adnoueni inenlèsi vltrà cnim darinon poteft. Sed nec minusdari debet centum diebus. Medium ergo tempuscftinpoteftateiudicantis i Sicergodabiturquandoque femel tantum,vtcùni à principio danturnouem menfes : quan-doq; dari poterit fæpius, vt cùip à principio dedit minus nouera nienfibus.C eod.l.vlt.§.fedquia quidam.8einfraeodem. vit, Efiautemeffciflusdeiibcrationis, quia interim bona non dcbentdiminui,nificaufacognita: amp;nbsp;his verbis non tantum alle natioprohibita eß,venim etiam exercitium ailionum. Huiuf-modi autem deliberatie hodie non efl neccHaria,fi quis inuen ta- nbsp;nbsp;•

riumfecundurn legem facere voluerit. Namfi velitaliquis fpe certifsima hæreditatem adiré,velfeimmifcere,vt non poflea répudier eam,nulloir.diget inuentario.cum omnibuscreditonbus fuppofituscfl , vtpotchæreditateei exfua voluntateinfixa.C. cod.l.vlt.§.i .Item amp;nbsp;legatanisteneturinfolidum, per Auten. de hæred.fal.§. fi verô non fecerit. Si Verb quis non ti t ubdti ammo refpuendam vel abftinendam crediderit eflè hæreditatem; di-cebatenimferepudiaturû,velabflenturum,non tarnen refpue-bat,vel abfiinebati expedatureiusenunciatio vlqjad tres menfes.C.eod.I. vit.§,(irailicjj modo. Si autem dubiusefl, vtrumne admittcndi fit defundihæreditas,non putet fibi necefläriam de-liberationem,fedadeat,yel feimmifceat ; omni tarnen modocon feftoinuentarioabipfbjVt exordium capiat inuentarjum intra trigintadiespoftquàm cognouerit hæreditatem fibi delatara.’ amp;nbsp;intra alios fexaginta dies hoc inuentarium compleatur. Dicitur • autem Inuentarium, conlcriptiorerura in hæreditatedcfundi inuentarum : cuiusvtilitasefl maxima: quia qui inuentarij be-nclicio hæreditatem adient; illenon grauabiturpropter impro-infumdebitum ; veletiamprouifuni, fi hxreditasnon efl fuffi-ciens.l.fcifflus.^.ex omnibus.C.cod.

T TIC titulusiu$fpecialccontinet,quodconccflùinefimiîiti--^busexiflentibus in expeditionc,vt iuriscoinmunisfoJeiin:-tatcscirca teflainentacondendiobferuarenon teneantur.. Ha» bentenim milites hlieramteliamen'tifadionetn; faeiantigitur teflainenta quoquo modo velintjfaciantquoquo modo potcrut, lufhciaiqj ad bonorum fuorum diuifioncin faciendain nuda vo* ]untasipiorum,omniifoJennitate rcmota. Et hoc quando cd ill præliomiles, tunccnim nullo vocato teflecondcrc poteft tc-ftamcnturn.I.milites. C-eod.dum tarnen ducbuslàltem teftibus probetiir tefiameiitum fadum.j.cod.l.Litcius. Si autem non in confiiâujfed in tentorio fecerit, vocadi funtduo teftes.l.diuus. infra eod. Quod linon (itin expedttione, feddomi : tunciure Wi/«T’mfaconiinuni vtetur.l.penult.C.eod. Miles autemappellaturvcl à militia,id efi,duritia,qnam pro nobis fu(linet;autà ina|o,qucd à nobis arcere foJent; aut à multitudinmaut à numero mille Jio-1 Chilia. rninum ; diduin à Græcovcrbo chi lia . nam Græci inillehoini- : num multitudineni chiJian appellant: quad miliefimum quem-Chiliar- quedidum ; vnde ipfum ducem Cbiliarchon appellant, id efl, t!)igt;i principem militia:. Exercitusaurem nomen abexercitationetra Exerci- xit.Etcoiiipetit hoc pniiilegiuni veris niiIttibus,vtdicitBaIdus in I.i.C.deiurisamp;faâ.ign.non militibustêporennJlro.hicniin non iaciunt ea; nec haben tin Je iftas proprie ta tes,quascnlinic-rat glof in l.pen.'s’.cxquib.cauf.ma. Et.continéturhis vcrCbus;

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1,genui, firiptura,fiiia; examciJ, enfis: i •

lixc faciunt milttem, lex (licit Rononienßi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’■.a''

Adiré hæreditatem , nihil aliud efl, quàm veile earn haberei liam adiré non tarn la^ii eflquàiii animi limóin nuda amp;nbsp;Jtila vo-luntateconfifiit. Nam hocanimodebet elle, vt vehrellchærcs. Cæterùm fi quid piëtatiscauû fecit, (i quidcuftodiæcaufa ,vcl aJnid,non qualihæres Jecit.fed quafialioiure,3pp3reteumnon prohaeredegefsiliéuamp;ideoJblent proteflari Iiben qui netellârij cxiflunt,non animohatrcdis fegercrcquægerunr, Jedaut pie-tatis,aiitcuflodia:caura,autprofuo ; vpputa, patrem fepeliuit, Vel bufla fecit ei : fi animo hxredis, prohærcdegelsit.- Eiiim-uerö

«erofipietatiscaufa,contrariumcft. Eftautem rouiraJiærcdu difiârentia^quidam Neccflàrii tantum dicuntur : vt funt ferui à domitiis iii(lituti;qui dicunturNeccIîàrirquia fiue velint, fiuc Uccef/Arîj iiolintjcogunturcile hæredcs.fed in præmiumrecipiuntliberta-tem. AliifuntSuiamp;neceflàrii’amp;funt hi,quiin potcflatcS;

primogradu teflationisfunt.Et dicuntur Sui, quia ctiam viuoS«’ ne tcflatorequodam modobonorum domini funt. NeccdàriiverrJZ'*'’'/» rod.cuntur,quiade iureciuilivelint nolint coguntur efle hæ' redes.'feddeiurcprætoriohabentabninendi liccntiam,amp;fuffi-cit life non immifccant.J.eod.l.ei qui fe.amp; C. vt ab bæred.ab-flin.l.i. Tertii dicuntur Extraneï; Ctfunt , qui non funt inExfraijM. poteDâteteltatoris. Inter iftos bæredes traditur talisdifleren-tia:quia fieft Suus hæres,agnofcendobæreditatemdiciturfeim »nifcere,eo quia ctiam viuentfbus parentibus ipG quodam modo funt doinini rerum paternarum. Si autem bœreditatcm noluc-rint,dicüturfcabflinere,Si verôeft ExtrancushærcSjdicitura-dirch.treditatemramp;fi non vulc,dicitur repudiate : vterqueau-tcmdicituracquircrehæreditatem. Etideotitulus noliervti-turverbovtrilquecomrouni. Vnde foletdici, Refpuit extraneus,aditiamp;fuus abftinet ,atquclmmilcet:femperaclt;juireré’co ftatvtrunque.

Gratia deliberationisSraditionishçrcditatis,opuseft tabulas-tertamentiaperirijideodebocftquitur. Poilitcturaiit Prætor cuicunque dclideranti tabulas tcflamentiinfpiccre,vcletiain deferibereaut legere fe fafturumpotefatcminlpiciendijvcl de-fcribendijfiue boc fuo,vel alieno nomine defideret. Debet ergo . ad hocimpetrandum ludexadiriiquia ncq; fine ludicctranfigi, ncqiapudludicem exquiri veritas aliter potefl de InsCôntïouêr fiis,quçcx teftamentoproticilcuntur,quàminfpediscognitisq'; verbis tefiamcnti.Et ideo æquum fuit,vt defiderium voîcntis a-periritefiamentumjrecipcretur.Etdiciturproprièillud.Tefla-inentuni,quodiureperfeftum eft. Sedabufiue'etiam éà âp-' pell3musteftamenta,quæfalfa funt,veliniufta,vel irrita, vel ru Tc7f4î»f(» pta. Et cuin ab initio aperiend« funt tabulae tèftamciitt, ludicisf'’?’^’** officium cft,vtcogat fignatores fi præfcntes fint côuenire, S(li-gillafua rccognolcerciamp;iurarediccreverû,anfua fintjvel no: amp;an tefiamétûfit illiusivelncgarcfignafiè.Publicèenim expe-ditfuprcroa hominû iudicia^id efl,voluntates ) exitum habeve.

Sæpecontingitjquôdinftnutiin tcnaineiito omittunt adiré hgrcditatem cxinfiitutionejpropter euitanda oncra Icgatorum: Sc accipiunt liæreditatcm ab )nteftato,vfurpantes fibi lus inini-méconceliûmttaJcs incidunt in pœnain buiustituli. Datuf eniui contra eos vtilis ex teflaincnto aâio; quod Prætoridca ftatuitjVtvoluntatesdefunftorum tucretur,amp;calliditatifjdeft fraudijeorura occurrcretjquiomiHîcauûteHamenti abintcftt tohaereditatemtotatnjpartcin’uecius pofsideant ,adliocquôd eoscirciinueniâtfideft.decipiantjquibus aliquidcx voluntate defmifti debcri potuit.Et propter tria introducitur hoccdiâû. Primo,propter eum qui omittit ex teftamento, amp;nbsp;ipïc idem te-Jietabintcftato.dequoiiifràl.i.inprin. Secundo, fi quispcr fraudem omiferit haErediratem,vtad legitimam perueniat, acce ptainde pecunia:talisenim oinntcnstenebiturpetitionelcgato* rû.j.l.i.§.fin. Terrio,cùminftitutusomittat Vtadfubfiitùtuin veniatj’.co.l.fi non folus.

Hoc titulopuniturhzres,fî hæreditacemadeatanrequj/lio* nembabitam defamilia:quandoenim teflator necatus vel in* terfedus reperitur,non debec hæres aperire tabulas tefiamcnti, neq; adiré h£reditaté,nifi prius qu^fiiofid eft,torturajbabita fit • circa tàmilu,quisteflatoréinterfecerit,ad erucndam vcritatem nomine necati.Cùmenim ali ter nuIJadomusfcj^uæ tarnen cuiq; débet eflè tutißimu refugiû)tuta poflê{eflc,nifi a domefticisdo-nainietiam proprio periculocapitis cuftodiêtiü tuerenturrideo .. nbsp;nbsp;. SenatiifcpnfuJtum Syllanianûamp; Claudianuraintrodudafunt

^“’adpublicamquænionemdc familia necatorura Iiabendam, Ap ■ p811ationeautcniocciforunicontincntur,quipcr vimautperce demfuntinterfeâi;vtputaiugulati,ftrangulati,prçcipitati,vel faxojvcl fufte,vel lapide percuisi, vel aliquo telo nccati.Et loties punicndifuntquiauxilium domino non tulerunt, quotiespo-tuerunteiaduerfusvimopemferre,amp;non tulci ût . Et punit boo Scnatulconfultû eos ,quifub codera teâo fuerunt.Qui verôno fubeodera tc6to,fcdin eadein regione fuerunt,nôri aliter puniu tur,nifi confeii fuiflcnt. Qi» ergo tellamentum aperit bac mqui fitione nondum fada,vel abquid aliud fcccrit, m banc populäre adioiiem incidit,cuiuspoena in Centura aureos ex bonis darana-(ijid eftjhseredis cxtenditur.ßc pars dimidiaei,cuius opéracon' ùiûus

DIGESTI I N F O R T I A T r. ló? niauserit,pramii nomine dabiturireliqua pars in vfum publicu redigetur.

Si quis aliqnem tejlariprehibuerit, Aliaincaufamponit pcrdendæhçrcditatiSjquandoquispro-bibet 3iiquem,ne tefletur : 8( habec locum quandp cogo te,vt me inftituas.Itéamp;quandocogote,vt ahuminflituas : vtC.eo. l.i.Quandoimpcdio teteftari veldenouo , vel quia teftamen»' tumprimummutarcjvel teftamentarium(id eftjnotariumfcri-bcntemteftamentum)introire ad teftatorem veto: tunceniin mihidencgantiir omnes aâiones pro cadem hæreditatecom- . petentes. Denegatisqueaâionibusjhâereditasadvenientes ab inteflatodeuoJuitur; alias fi delinquens proximior reperitur, * vel habet pares in graduSjpars delinquentis ad fifeum fpcâabit. l'il.ï.cod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ej amen-

Nuncdeiurccodicillorum(id eft,deparua,velminima{cti-ptivoluntate)di(lèrarous;quiideocodicillidicûturjquiain uiori chartula vel codice,id eft,libello fiebant,quàm tcftamétû. Etfolumin eis fideicommiflà relinquebantur. Et babentfeco-dicilü ad tcftamétuiiijficut feaplia ad naucm.Et pofiùnt codicil— litierijetiamfînullumfiatteflamentum, Si autem poit codi-cillos quis teftamen turn fecerit, videtur codicillos confirmaflê, nifi expreflèeofdcmrcuocauent.Etpoflùht fieri plurcscodicilli amp;nonrequiruntfûJennitates,nifiquôd folùm adfint quinque teficSjficutamp;inqualibetvltimavoluntate.C.eod.hfin.amp;de fi-deicommiff.l.fin.Godicillis autem non poteft dari bæreditas, ne que aufei'ri(lcilicetdirefl:e)neque conditio bsredi in teftaroen-toiiiftitutaapponi,nequedire,ftafubftitutiofieri:fed perfidei-coumulTum bene.

P Xpedita materia tcftamentorum,nunc de acceflbria teftamé ■^^tijideftjdelegatislurifconfultus ppnitîçùm regularitcrfe-cundum principale etiain acceflôrium reguletur. Etdiuiditur •de tituI* in tre$iibros,vel traâat’,in quib’ nihil aliudj nifi de legatisdifponiturSc eft hocfaftum,vt quidam voluiitiproptcr prolixitatem vitandam:qijæ cflèt,fî longa ifta materia legatoru

»lt; •’ T • L I B E R X X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

■ tis.i.agit principaJiter de rebus Iegatis,qu.ï fcilicet pcfsint kgt lij.veJnon. PoteftauteinJegariomnis res, vel propria, vel birediSjVtl etiam aliena,dummodo hoe vitiino cafu bæres rem. Jegatam redimat,amp;legatariopræ(iet b poßit.alias foiuctipfius i reiæftimationem,quandoreftatorlc(uitrcnie(lcalienam t lius rei commerciunr commun)ter Iiaberi poteftialiàslî res Icga tanoneft ihcommercio bóminum,vele{},fed cumdifficultate: «unciieceèttimatióném havrespratflabit, nifi aliter appareat de *1“'’ inquilinus. amp;nbsp;nilJ quandoliber homo fibilegatur,qui fuerat redemptusab boftibus.j.ecd.l.fc-’^'quot;^.^natus §.fï;Eteft Icgatumdon3tioquædamàdefunfloreliâa,!e

.abbæredèpi’^flanda vndeiôJétdici't O puerliocdiciunitu ere daseflè legatum,Quod fîtdonatum,vclà teflatorercliâum.Ef inquodifferat à Donationecàula mörtis,babetur Infiit.ecd. in prin.Vel lcgatumcftdeliberatiolipreditatisjquateftatorfcxeo quod vuiucrfnm foret batrcdis^alicui quid collatum velit.j.eod. J.lcgatumeft,

I bot,libre) principaliter traflàtüfdé perfotris legantiuni,8f /«»t/e^4. ■^legatàriordmipoteft ergdquilibct iégareiquiSr teftaineiituin qui facerepoteft'.Ét fîmiliterlegaripdtéftomnibuspeifônisqufca- , iiu. paces funtrecéptionis,8equa;extef}amentcialiquidreciperepol fant.Suntairtemqdatuordecim perfonæ,qua;hcnpofiùnt face- | re legatadequibus glo.in Llî quæram.ï.de tefla.amp; no.glo. In-flit.quib.non cfi pcr.fa.tefta.ÿ.fl.Etnouéperfonj ,quibusni' hilpotellrelinqu1,qua$cnumeratgl.in bi.j'.de 'iur.fifc.amp;InU' deiega.^.Iegari.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et oflauusbuius.^’-’quot;'’’

ï Vrifconfultusboclibrotraiflatde (Ignißcationc verborumta' circa rerlegaras,quàm circa perfonas lcgantiüm,amp;legJtaric-rmn.Jupradiâi tarnen titub non obfcruantin omnibusiHara j fpeciri* 1

fpecilicam diftindiontm inter Iios treslibrosde legatistraditä. Sxpeeiiimquod vnicflèt attribuëduiii,inaliopon)tur: vtdicit glo.’s'.deleg.!.inruEro.lftiid tarnen fummaricfcicndum,quód dim inter Lcgata amp;nbsp;Fidciccminifià longa eilet difïerentiaJiodie tarnen exœquata funt Legata Fidcicommifsis per omnia,vt nul la fit intcrcadiffercntia,nili quantum ad vocabulum : amp;nbsp;quod deed lcgatis,repleatii r «X'natura fideicemmiirorû;amp; G quid am-tomœ»/;;,. pliusellinlegatis, per hoc crefeat fideicoinmifsi natura; In-flitu.co §.i.EtquicquidHatuiturin vnoflatuitur in reliquo: imocllè Legatum cil Fidcicommifliim,amp;ecôtra:amp;hoc in bdei-commifsis fingularibusmam vniuerfalia Hdeicommiflâ adhuc a liquid fingularitatisbabent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

in annoslîngulcsaliquidlegatum fit,illud annuûIega ji„„„; tumappellatut.Etlî non fit adfcriptû,quoloeofolui debet, quocuiiq; tune loco petetur, dan debet.Et cùm a liquid in fingu Icsannos legatum tuerit,tunc plura funt legata: amp;nbsp;primianni purutn eftjlcquentiumautem annorum conditionalezvideture-ntm inelfehæ; conditiOjfi viuat'.amp; ideo morruolegatario ad bç redemfuumlegatum non tranfit.Cûm enim in fingulosannos i» ßnlt;fin legatum ieliftumeft,(imilccftvrufruäui,culii mortefiniatur. lotannet Cum ticcautemabvfiritaâu differt,quia capitis diminutione le^K. nonfinitur legatumin fingulosa.nnosrelidum :.quia legatum fequentisanni eft aliud legatumiamp;ficiilüd habebitrlegàtarius, cuiD plura fint legata:5c in capitccuiufcunq;:anni mfpiciturjUn fitcapax legati,vclnô;amp;idoo in principioannietiâfoluidebet. Siaûtlegatum fitper.hæcverba. Hocanno, vel Qtiolibet an-no;8f tuncin fineannificßlutio.hqui bocanrioujide vprb.ob-lig.Vndefoletdici.-Annuifî debes,tûc infpicia'i ca'put annt. An nofidebesjin fine teneberisanni.glû.infitt.de.veb.oblig.§.otn nis.amp;de inuti.fiip.quibocanno. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ’i

De yfn,e^re({itu,tgt;r liabltdtiene, eS* tftrit fer legatum ,felfideictimmiJfMmrtliCiii. .

If!e titul.difîcrr à'ritalidcVfufruâiu'jSt vfu,hafcitatione,amp;c. inquibusetiini tradtajurdctali materia. Sed hic in vltîmi vô-luntatc tantum profcquitarultbi etiam inter viuos.Et eft regur lare,

la re,quod nec vfus necvfusfruâus itineris,aâus,viæ,autaqaj* duiftus legan poteft abeo,cui dcbeantur buiufmodi feruitutcs: quiaferuitusferuitutisefle nopoteft.Necobftaf quod dicitur, quod oinuiu quæ in bonis lint legan polsit viusl'ruo'tus: quiafer uitus;neq; ex bonis,neq; extra bona fitdmoiii alienis boms eft feinpenquia fua res nemini feruit.’s.li vfiisfruft.pet.l. vti frui. Poiliin-t etiainliberihoBiinisoperaelegarijficut amp;nbsp;Iocari,amp; in ftipulationc deduenbabitationis quoqs legatu in fîiigulosanuot fadumabinitiodcbericonftat.

Quid iuris eircalèruitutcs conftituendas,vc) acquiredaslir, traditumeftfupràinmateriaferuitutu.Scd quia liic teftameta, amp;nbsp;legata quæ in bis fiunt,exarni.nantigt;r;id;o etram inter cetera poniturburtitul’itraflâsquomodolèruit’'legan poisit,amp;quid in eolegato veniat,aut quem cftèâum babcat.

Iftud Prç,nibiloperaturîn tototitul.ficutSccumdicitur praecleâoivt G.de cmen.luf.codi. J.i. amp;nbsp;eft figura epilepfisvel tautologia,fecunduin Azo.vcl ideo diciturdos prælegata,fecun duinRogeriam,quia ante tempusdotis tale legatum dotisvel reliâum capitur.- Ideoininieritôprælcgatados,id eft ,prfnia-turecapibilis dici poteft.Et cum dosprælcgatur,illuddotisprf-Icgationi ineft,amp;'nibil plus,quod inerat aâioni de dote, tiifi in

Optionis legatum eft , vbi teftator exferuis fiiis vcl aliis rc-busoptare(id eftjeligereJiuQerat. Et olim babebat tale legatum infetonditioncm:fcilicet,fi legatariuselegerit.Et ideoni-fiipfe Jegatariusviuusoptaret,adbasredem talelegatumnon , tranfmittebatrbodieautemexnouaconftitutione.l.li.C. coBi-inunia de le.data e/llicentia etiam biredilegatariioptare: licet viuus legatarius hocnon fccit:amp;fi plures lint legatarii qui bus optlo reliâa eft j amp;nbsp;diflentiant in corpore eligendo,talis difeor-diadiriraenda eft forte,8cfortuna ent index liuius optioniswi Sari i*“r*adquem fors deueniat,illiuslêntentia in optione præcellat. £i nutteturiftafors talijvel alio modo, fîcut fuprà de iudici. 1. in bis tribus. . . '

Vino legato,etiàm acetum continetur,quod paterfa.vini nu jnero habuic. Ét ft quis vinum legauerit»omne quod ex vinca

natum vinum permanfit continetur : fed fi mulfuin fîtfaâutn vel liydromellum,id eft, potio de aqua amp;nbsp;melle, amp;nbsp;vini appella« none no cótinebitur: ficut nee defrutû, id eft,vinum bullitum, nequeacmaticium, nequecydroniura,quod fitex pomis,conti-nebitui'. Sed cenomellum, id eft, dulciftimum vinum,amp; palluni continebitur:amp; hoc verum'fi vini numeroàteftatorefunt habita: alias omnia vim appellationecontinentur,quæ vini numero paterfa.habuit,ficut zyturn, amp;nbsp;chanium,amp; cætera,quæ pro ho-niinum aflèâione potationis loco longo tempore habentur. Ft legato vino etiam vafa debétur, in quibus ad perpetuum villa refcruari folent.De olco legato quid con tincatur,ponit l.iij. detriticoamp;frumento,amp; 1. quidam hæredcm.j'.eod.

Dtfnndo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inßrumente lè^àto.

Fundusinftruâusdicitur,quieainftrumêta habet,finequi-busfundiexcrcitium inutile cllèt. Qui ergofunduinftruâura légat ,videtur funduro cumfuisinftrumentislegafiè. Eft autera Inftrumentum apparatus rerum diutius manfurarum, fine qui-busexcrcennequirctpofièfsio.Etfuntinftrumcta fundi fruÔtusqu3Erendi,colligcndi,conferuandiuegratia paratafunt. Ettraâathictitul.deinflrumèntofundi ,amp;domus,amp;patrIsfa-nlil.amp; horti,amp; tabeniæ,amp;cauponis,amp; balnci, amp;nbsp;villa:,amp; vrnat, amp;nbsp;piâoris,amp; pifeatoris,amp; de lanionis,amp; piftoris, 8c medici.

Peculio legato,quicquid viuo teftatore accedit, ad legatariû peitinet : quod autem poft mortcm,iion:nifî ipfi lêruo legatum iucritpeculium.Et feruo teflamento manumiflônon intelligi-turreliftumeflèpeculium,nifi expreiïèappareat. SecusfiinterPef«llt;«** viuosfuerit manumillùs. Et feruus,cui legatum eft peculiû,non legatum. potefi repetereeas expcßs,quas pro domino fuo expendit. Quid wteoi fit Peculium, diiSum eft s.de pecun.

Si quispenum légat, continentur in legato omnia qiiæfunt parata efui ,amp; potui. Continciitur etiam ca, in quibus folc-Diusefiè, ideft,comedcre;vt oleum,amp; garum (id eft,falfamen-lüm ) aniurca,mel, amp;ci’terafimilia. Eft autem PenusccllaproPenw. conferuandis efculentis 8f poculentis conftituta: amp;nbsp;in hoc dif-fcrtaCellario,quia Cellariumeftpaucorumdierum :vndeamp; CtlUriinn mediadiciturimparatumfrumentum : Penusverôlongi tempons, amp;diciturpenus peni, amp;c penus penoris, amp;nbsp;penu ; Seruius l.Aeneid.

Supellex eftdomeflicum patristamil. inflrutnentum, qycd neque argento, auroóc fado, vel vefii annumeretur a patrela-mil.id eftjceterç res mobiles,non animaiia.Et legara fupellcfti-lijliæc c0tincntur:menße,trapezophora, delpliicajfubC:llia,lî’' na,lcâietiaminargentati,culcitræ,toraJia, iiiappævi!lofe,vâû aquaria,pelncs, aquiminaria,candelabra, lucerna,trullæ,S:ca-plx, amp;nbsp;armaria, amp;nbsp;vitrea efearu S: potona, amp;nbsp;prætcrca oinnes resquead vfumcommunein patrisf3miliâsparatpfunt:(Tuæ nomen fui generisfeparatim non babent, Supclleâilis appelUtiO’ hecontinentur.

Alimentât. alicui legantur a]imenta,debcntur lîbi cibafia,amp; veflitai, ^amp;habitano : quia fine bis corpus ali non poteft. AJiaautcni quæad difeiplinam pertinent, in legato non concinentur, nifi Di«ri»OT. probetur aliud tefiatorem lenfiflè . Sed fiquis Diana, vel Ciba^ ria reliquit: neq; vcfttarium,ncquecalcearium debetur: quia dt ciboteftator tântumfenfit.Efiautcm Diarium,quodalicuilin* gulisdiebusprocibo relinquitur. Et fi quis puero vcl pucllaa-limcntarelinquat, adueniente pubertate Icgatum non expirât. Sed tandiu ei debentur,donec tefiator voluerit; quôd finonap* pareat quid fenièrit,per totum tempus vitæ fuæ debebuntur. Si autem cxprefsit,quôd vfque ad pubertatem alimenta relinquit; Itoccafu pueii vfqjadxviij. annum, puellæ vfq; ad xiiij, annum alantur:amp; hoc pietatis intuitu,Stfauorcalimcntorum.

De aitro cr‘irgtnto,mundo,orna»tentii,yn^uentgt;i/n~ flibtii,yelyefiiinenti(,c‘ flMuii Ic^atu.

Cùm aurum argentuniq; legatur,quicquidauri argen tiqut reliâumefi,in hærcditatc hoclcgatocontinetur,Sc heeproptet generalitatcm verborum . Species autemexauro vel argenta l'aâa non continetur t nifi tefiatoromne argentum legauerit. Munduseft orfiamentum muliciis, inquomuher mundiorfau yiandM^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vngucnta,vaû

Orwtfme-J—ppgjjfjj ■ ta mu ie~ jnyjiggfjjfmjf^qyjßusmulierornarur, veluninaurcs,ariiiillai viriolæ,anuli, amp;oinnia qua: ad aliara nullam rem parantur,niû corpo'

DIGESTI 1 N r O R T I T A I. n torporis ornandi caufo, Ex quo numero etiam funtgèmmæja-pilli,vittx,min'æ,rcmimitræ,lautica,acuscuni margarita quam inulieres habere folcnt, reticuJa, croeifufia. Eft ergo aiiud eile inulieremmui)dam,ahudornati,vtfoletcontingereiahisjqux femundaueriut Jotæin balneo,neque tarnenfeornauerint: Sc econti'à,eft aliqua mulier fumme' ornata,neque tarnen emunda- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

ta,n non lota lit. Vnguentadicunturnonfolùm quitus vngü-Vnjfnft^. tur voluptatis caufa, fed etiani valetudinis, id eft, necefsitatis; qualiafuntcomagina, glauciiia, rofamirra,columjnardum purum ,quoquidem etiam mulieics vnguntur, vt elcgantiores Sc mundioreslint. Nihil relertan veftiSjVelveftimentalegentur: amp;nbsp;omnialanea , linea, feiica ,vel bombycina,quæ induendi, pracingendi, amiciendi, infternendi jiniicicndi, accubandi-ûccaula parata lune. Etquæ his accefsionis vice accedunt,vt funtpifturæiiilitæ, velqutcclaui vefte inlinuantur, vcftimcn-torum vocabulo continentur . Vefiimenta autem omnia 2Uty,yy;,„^^4 virilia lunt, aut puerilia, aut muliebria, aut communia,aut fa- -»riüd. miliaria .Viriliafunt, qux parata lunt caufa ipliuspatrisfamil. veiutitog:e,8; tunica, palliola, vcflimenta,ftragula,aulitaria, amp;faga,ideft,vefli$ vilis,amp;rafa. Puerilia funt,qua;adnul-p^j^^jj^ Iura ahum vfuin pertinent, nili ad puerilem : velutiprætcxtæ, togæ, aliculæ,chlamy des,amp; talia quç iiliis nofiriscomparamus. Muliebriafunt quæ matrislamiL caufa paratafunt, quibusvir . Donfacilevti poteft line vituperatione; velutiftolæ, capitia, pallia, tunicæ,2onæ,mitiæ,plaguls,penula:. Communia funt, quitus vtitur muliercum viro ; veluti penula, pallium, Sc reli-qua huiufmodi: quitus fine reprehenfione vel vir vel mulier v-tatur.Familiaria funt,quæad familiam veftiendam parata funt: lîcutifaga,lmthea,fiiagulæ,veftisexpellibus,peilescaprinn:,amp; agnelliiiæ velles. Si ftatuam quis leget, amp;nbsp;poftca ex alia parte brachium eiadieâuin lit per tcftatorem,omnimodo ftatua à le-gatario vendicaii poteft,id eft,poteft petere legatarius ftatuam ipfamcumomnireadiunfta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

SiquisdeSitorifuo liberationem legaucrit, legatum eft vti-le : amp;nequeabipibdebitore,ncqueab hærede cius poteft harre« petere, neque ab alio qui loco hærcdiseft: qtiia debitor habet exceptionem ex tali lcgatoiimmo poteft debitor etiam haereden« coiiueiiire vt liberet eum . Et poteft legatum liberationis fieri vclin perpetuum, velad tempus iubcre, ne hærcs.idebitors

petat- 8f habebit boe tempus liberation is non foWm debitor do* Oec viuat,fed etiâ poft morte eius hærcsfuus.l. no fold. j'. codé.'

i t Quia inambigtiofcrmonenon vtrunquedicimuSjfediddut f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taxat,quodvolumus :amp;quialiud dicit,qudmvult,illencque

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jddicitquodvoxfignifieat, quia non vult; neque id quod vult,

. quia non illud loquitur.Ei quia talcs perplexitates,acnbiguita-tes,8f4rophibologiæ,amp;ca:teramultadubia,obfcura,amp;caligi-nolâin teflamentiSjamp;lcgatis intercidunttideodc interprets- ( lionibus rerum dubiarum bic tit.traäat.

Legata dicunturadimi, quando exeodem teftamentofiue co Ademtitia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prius legata fuerunt reuocantur, vel in aliû tris-

feruntur.Et tit ademptiotiue verbis contrariis,velutiqui legs-uit per verba Dojlego:itaadimat,Non do, Nonlego.Siueliac verbis non ccntrariis, fedaliis quibulcunque verbis denotanti-, bus reuocationem,ademptionem, vel tran flati onetn' putà Adi-mo.vel PoeniteoeiusquoddedijVelfimilia.Imo etiamnudavo luntatc prifumpta litadcmptio : putà fl teftator fadusfitini- ■ micuscapitalisipfluslegatarij poftfadum teftamentum.l.iijJ-eod. Sed fl tales inimicitiæ pofiea ceflènt, Sc rurfus amici bant, 1 tuncreconualetcit.l.quodfliterumj'.eod.quia ambulatoria eft gt;nbsp;Tramfer- ‘^'^^unfti voluntasvfq; ad vitæfuprema» exitü. Transferturau-

Autenimàperfonainperfonam tranfertur. Autabeoquidareiuffuseft trâsfertur, vtaliusdet. Aut cum res pro redatur; vt pro fundo decern aurei. Aut quod puredatum eft,transferturfubconditione.l.translatio.j.cod.

Legare pœnæ nomme isdicitur, qui in legatoaliquidexprcf-fitquodcoërcendi bærediscaufa relinquitur; quo magistiærcs 1 aliquid faciat,vei non faciat : vcluti fi teflatortcripfillèt,Hærci meus lî fliiam fuam in matrimonio cum Titio non collocauerit, detx.aùreosScio. Velita : Hæresmeus fiferuum Stichumnon manumiferit, det Titio x.aurcos. Et licet olim inutile erat tale legatumpoenætbodie tarnen legatumtaliter flue ademptû fiue tranflatum ,acetiam bæredisinftitutiopœnæ nominefaöa valet: nifi fubconditioneimpofsibili, vel legibus interdifla,vel i-gnominiofa iiantide hoc lnflitu.de lega.§.lin.

DIG ES TI IN F O RT IA T I. «; * in effcftujquód ea legata, quæcaduca fierent,aut effent nulla,(î leßatornatim fado ceftamentomoreretur-.quód ifta nón con-ualefcercnt, (i teßator diucius pofl teßamencum fuperuiuertt, amp;re$iteruni adeuin fiatü perucnillèt jàquoinciperepotuiflct.-Putà, teftacor legauit rem ipfius legatarij ipü Icgatario : »ttud kgatum eilet inutile,(1 teftatorflatim moreretur, nuia respro-priaalicuiusfibi legannonpotcft.§.fedßicm.lnfiitu.delega. quia res femel fua non potefi amplius fieri fua. lnftitu.de ad.§. ficitaque.Scd fi viuo tcflatorc legatarius cädem rem alienaue« rit, amp;ita ad ftatum perueniat, vt amplius non fit legatarij, per regulam Catonianaro non conualefcebat hoc legatutn : fed erat h'utilcomnino. Iure autem nouifsimo fublata clt ifta régula per l.vnain.C. de cad.tollé.amp; fai lit alias in multis cafibus quos not. ßlof.iii vcrbojfalfa eft.in l.i.'j.ecd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

SiquisEjcreditatem vel Icgatum fibiipli allcripfit, inciditin peenas legis Cor.de fal.amp; nihilominus feripturæ fuç perinde ha-bentur, aefiinfertæteftamento non fuillent. Sicetiamquarin teftamentofcripta funt, amp;nbsp;non intelliguntur quid fignificent, eaperindefunt.acfifchpta non client. Qnæpœnæferuo reim- -quuntur extra caul'amalimentorum, prononlcripto haben tur. Legatum quod ahcui allcribiturqui in rebus humanis eotempore non erat,vel qui in hoftium poteftatc £uit,neq; ab hoftibui redtit5pro non fcripto erit, amp;nbsp;deficit.

Dehif quibuf,ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anferuntur,

Legatariusqui tefiatoreindeillicita negotiationepoft mor» lemdetulit, carere debet legato, feu fidciccmmillb, quæ fibt ex tcfiameiito rclifti fuerant. Smnliter amp;nbsp;alle, qui manifeftifsimè tomprobatus eft id egi(le, vt per negligcntiam , amp;nbsp;culpam fuam niulicr,à qua hæres infiitutuscrat, moreretur. Aut qui tefta-mentumdicere voluit inolficiofum ,in quo fibi legatumeft fa« äum ,vel fiquisnon obtemperauit mandato autconditioniin teftamento legali appofitae ; vel fi inimicitiæ capitales interuc.* neruntinter legatarium amp;nbsp;tefiatorem : vel lîp.ilàm, amp;nbsp;aperte tefiatori maledixcnt, Stinfauftas voces aduerfusipfumtaâa-Uerit.

ç De conditionibtu c? iemonflrationibiHyfT caußs, cr moJii eorum^ ([Uf in tefld» »lento fcribuntur.

De legatis fuprà dixit : in quibus, quia quandoque ponimr conditio,dcmonfiratio, modus jamp;cauià, ideodelusdidr. ConJitia, Eftautemconditio quædam legati fufpenlio,cuiusdetii-DtmôflTii turodeteftus velconfirmatiopendet. Dcmonfiratio, eflquæ* ƒ/„. dam in cxiftentibus vel præteritisaccidcntibus nctitia,quo mi-Ca»f,i. gis legatum fit liquidum, adhibita . Caufidicitur quædamde prsteritispræcedcnsfaaCo; quo tefiimonio noftromagisqucra Lonorauimus.Siueeftanimicôpulfioà nobisexprefià.Mcdusefi dcfuturojamp;quaficuiufdamremuncrationisà Icgatario petits exliortatioiquononcomplctojitarelifto quispnuatutjamp;ficut onditiit déficiente conditioneabinitio non capitur.Eteft natura Condi (jo[„5 yt ß (ît poteflatiua,ci obtcperetur,ncc per cum,qui otté* perare debet,aliquid fiat, quo minus adirapleatu r, quo cafu pro implcta habetur, 8e reJiâum capietur. C. decondi. infer.l.iin. Si vcrô eftturpis,vel inbonefia, fiquidcexparte Iegatarij,pt» nonadieèla habetur : 8e idcmdeiropofsibili. Si autemexperte hæredisponatur,tunc legatûvitiatur. (nfl.de lega.§.fi.Sivcro cafuahsjvel mifla fuerit,cuentus fpeflabitur. C- de cad.toJkn J. vna.§. fin autem aliquid.ln mifla vero legatariusadiuuatur,fî per eum non fletit,fcd per hune,in cuius fortuitum caliim flcte-SL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit: vtC.decondi.infer.l.Icgatü.EtfitCódiriopcrSi.s.decódi.

C»»a. nbsp;nbsp;nbsp;inde.l.quipromilit.fit etiâperCùraivtj'.de verb.oblig.l.quod-

cunq;.§.nô folutn. Natura verôCaufæ, vel demôflrationiseft, vt quamuisfalfa dcmonfiratio, vel caufadicatur, legatum tame non vitiatur: lnfli.de lega.§.fi quisin nomine.amp;C.dctalf.cau. Quh. adiec.l.ij Et fit Caufa per Quia idemôflratioautem oflcndédo aliquid. Natura vcrô Modi ha;ceft,vt modus adimpleaturivel perlegatat’ium non flct, quo minusadimplcatur: 8efielegatui» „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nô reuocatur.C.de hisquæ fub mo.l.i.8eij. Et fit Mod’ per Vt,

•'t ibi:vnde (blet dici; Scito quôd vt modus efl:amp; fi côdii!o:qun caufa.de hoc glof.in c, veruin- de condi.appo. Sc lnflit.de Icga. longe magis.

QuialcgcFalcidia legaw minuunturi ideodeca fcquitur. Cùmenimlegc xii, b libéraeratIcganBipoteftas;vtlice-rc£ ctiam torum patrimonium in legatiserogare.Cautiim emiii eratealcge in iuinc modum; Vtiquilquc légat rcifuj , ita ius efio. Scd quia oppcrtunum erat, gratia tclîatorum Icgandi li-ccntiirti coartare, picrunque emm intêftati moriebantur, re-eufantibus fcnptis hæreJibus pro miniinoaut nullolucro bæ-reditatcsadiré. Lata cft ergo nouifsiniè Jex Falcnija,qua caue-lur jne plus legate liceat, quam dodrahtcm, id elt,noucni vn-tias totorum bonorum. Siue ergo hæresinflitutus litj fiuc pluses, ctiam Il client mille ,apud cum ,eosûeparsquarta rcmaiie-atjcomrouniterinter eosdiuidcnda . 1 tdicitur Fakidiaideo, quiaficut faixfccnitm j fielexliæclcsata refeeaf,: velàFalcidio autoredifta,ficut Publiciana,à Pubiicio. lnftitut.de aft.^.alle. dchocij.dift.quïdam.amp;inc.Kaynaldus.detefia, gloll.vln. amp;nbsp;gt;n c. Raynutitisin glofi.'potuit.Ét antcquamdetrabatur Falci-dia,detralicndumcft priuscxpatrimoii.o totum alienum: Jtcmfunerisimpetilic ; Item pretium feruorum nianumiflùrum. ttderefiduo patnmoni) dcben.t lien quatuor parteslitaquod Vna ex illis reman eatpenesbærcdem,de aliis tribus l’oluanturle-g3ta,vnicuique plus vcl minus,fecundum quod teßatcr voluit; amp;nbsp;C plus fit legatû,q'iàm fine vires patrimonijiidæs ante omnia deducitur, amp;nbsp;poftea Falcidia detrabitur. V ndefolct dici: T une dtfalcabisjcùm pcrlegata grauaris. glofl'. inc. Raynutius, detelia.

Sialicuiplusquàinlicueric legetur:amp; dubitari luilè pofsitj Vtrùæ lexFalcidia Iccum fit babitüra, vel ne,fubuenit prætor bæredi,vtei legatarius fatifdct; ideft ,caueat, quedfiappa-rueritcum aæplius legatorum nomine cepillè, quàin ex legç Falcidia capcrc liccbit, quanti ea tes efl, tantam petuniam fibi redJat ; dolustjuc malusabcoabluturus fit : hoc efl, fi fcicfis le-gatiimindcbitumcepitjVel dolo fuo res interierit, etiamex doli claufula,quæ inifta flipulatione fupradifla continctur, tc-nebitur. Et fîopponatexceptionem de rei intcritu,potcntipfe repclli rcplicatione : quia dolo eiusfaflum eft. Et bæccautioi quæpropter 1. Falcid.iuterponitur, fideiuflbrum habet præfia-tionein;

TTxplicito traiftatu qui ad HdeiuHorcs fingularumpei^ tinet return : 8c tit.de lega.i. vfque hue : Nunc tranfeamus ad fidcicommiftâ vniuerfalia , amp;nbsp;ad interpretationem.fcnatuf-confultiTrcbelliani. Faduuieftenimfenatuiconfultum tem-ponbus Neronis, viij. Kal. Scptenibris,Annco Seneca amp;nbsp;Tre-bellio Maximo Confulibus: in quo difponiinrquod icfe haf lesinftitutus grauan pofiit per fidcicomniiftbni,vt reftituat to-tam hæreditatem, vel partem eiusi'fcd de his detrahcre pcteft quartamjquæTrebellianicaappellatur.Et pro rata ilJiusquar' ræ poteft agcre 8c conueniri con tra debitorcs, amp;nbsp;à creditoribus lucreditariis. Et diftèrtin hre iftaquartaîquarta Falcidia.-quia Falcidia rclecatfuperflua legataparticularia vfqueaddodran-tem : led Trebellianum refecat iidcicoinmifla vniuerfalia. Et

Ye^dßaitäi^odicccai^ Scnatulconfultum Pegafianuinjamp; in Jccuin eiuspo fitum eft TrebcIJiaiiuni; cuius vigove hæres rogatusreftituere hjtrsditatetn, potef! rctinere quartam, vel etiamfolutam icpe-tere.’amp;proea poteft agereamp;conuciiiri.EtdicunturFideicon)-

miflâidco, quia olim nemo inuituscogebat pratftareid , dequo quot;rogatiis erat. Quibusenimnon poteranthjereditatem, vellc-gata relinquere,li relinquebant, committebant teftatores Hdci eorum,quicapereex teftamentopoterantjVt aliis reftituerent: 8c ideo tideicômjftàappellata funt, quia nullo vinculo iuns, fed tantumpudorecorum quirogibantur,continebantur. Hodie auterti ui iuiisiieceftitatem dedudum eft,vt hæres taliter roga-tuSjinftante h'dcicommiftirio, etiam ft nolit, inuituscompelli' tur ad adeuiida hæreditatem,amp;reftitucndam candeei ,proquo rogatuseft,retenta tarnen ftbiquartaTrebellia.VndefoletJi» ci; Tunc trebeilabis,cdm redderccundagrauarit.,'glofl ind.c. Raynutius.dcteftani.

Verbum Cedereuuas habet figniHcationes; aliquandoenim exponitur,ideft,inciperedeberi j.dc vcrb.figni.1. ccdere.Ali« quandocedere dicitur quantum ad tranfmilsicnem : vt C-de cad.toll.per totum . Pro huiuspicniori notifia lciendum,qujE-dam pure, id eft , fine diei vel conditionis appofiticne relinqui:

quedam fub condicione. Et û quidern purum fuerit Icgatum,cedit eius dies à morte tefiatoris, ftilicet quantum ad t ranfmifsio-nCjiion quaiitii ad Jioc,vtdcbcantur,aut pcti poßiiit.C.decad. tol.§.cumigitur. Etinfcruitutib’perfonalib’jVtfunt vfusfru- CeJereftr duSjvfuSjhabitatiojno cedit dies ante aditam Iixrcditatcm : ctfi uitnt ei~ pure'fint reliiSpmec quoad pctitionéjnecquoad trâfmifsicnê,fi decedatJegatanusJdem in aliisferuitutibus,amp;in quibufdâaliis cafibus notât.C.de cad.toll.§.nouif$imo.8f','.ccd. l.fihabitatio. Hæreditatc veto adita cedit dies quo ad petitionein,non quoad trifinifsionem,cum no tranfeant ad hæredes.d §.in nouil'simo. amp;Inftit.de vfufruLl.§. finitur,nifi fint rc]iifta:Titioamp; batredi. C.de vfulrmS.J. cum antiquitas. Cxtera verô legata cedunt à niette teftatoris quo ad tr.infinifsioncm,licet no pofsintpeti nifi ea adita.Itemfifunt relißxcxdieccrto vel incerto,vel fubcó-ditione,nôccdit antedicm.l.ij.J.eo.amp;s. quandodies vfuf.lc.ee. J.i.§.fi.Scd estera legata ex die certo cediinvt C-decaduc.tol-Isnd.^.cum igitur. amp;ficconfiât qiicdfupràdiximus duobus mo disdiem ccdere.'vtctiam not.d.l.vna.C.de cad. tollend.

Htc rubrica in Codice cumu latur cum ilia , Vt in pofießio-ncm legatorum,amp;-Ç. qux eft j'.proxini. Oportet igiturfatifdare nomine legatorum : vtquibus tefiatordari legata, fieriuevo'„j,„/j„j^,, luitiifdcin Icgatariis vt deturvcl fiat, dolusqucmalusabfutu-„^(,, rus fit. F.tprohoccogiturhiresfemper fatifdare cuiußunquequot;^ fit dignitatis,vel quarumeunque facultatum . Fallit hoc in cafibus : primo in fifeo : fecundo in legato repetito : tertio.fi tefia-tofvetuit.quartô,qu3ndoofierturcognitio,amp;dicit hæres,Ho-dicconfiât,hodieagamus ; quinto, quandocalmnnicse petitur; quia confiât fideicommillum nondeberi, vel confiât repudia-tum fideicoromiffiim , vel hæreditatemnon aditam . Item libcri teftatorisnon fatifdant,nifi teflatorprxccpcrit.l.iubemus §. i. CadTrebell.Et non folumlegatariis fatifdare oportet,fedetiâ fucceflonbus eorum amp;nbsp;procuratoribus; amp;non folum hæredes cauent,fedetiamfucceQôreseorundem.J.co.l.i.§-nôfo]um. Eft Cui ciiui -autemfatifdatio præftanda demumaditahæreditate, velagni-lt;’t»r. ta bonorum poflefsione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çtuundo.

fideiuflària, quam præflare debet bu es legatariis, vél fideiuflù-ribus, defoluendislcgatis, vel Hdeicómifsis: quôd fi bæres ean-demcautioneni prçflare recufauent, Sc non vti iurc cautum cO, fatifdedcrit, mittitur legatarius ve! fideicommiliarius in poficl-(ionen)boncruincaufalegatôrum,vclfidciconiniiflûrum;dcqul tnifsionc traftat bic tit.Non tarnen ex taJimilsione dominus ef-lêincipit.ncctain pofièfsio rcnim ci quàmcuftodia datur. Mit-titurergofolumcJufàcuflodiendi, nequeius babct cxpeilendi ]jæredem,fedfimulcuin copofsidcrciubetur, vtJàltétçdioper' petiixcuficdix excorqueat ab bæredecàutionem. Et tarnen alia polisßio Ijpredis,alja legatarijibæres enim verèpcfsidct,6c vlu-capi t: lèd Icga tarms cfl in poflèfsione iuris pignons.)', pro bir«* dc.J.ij.inpnnc.'

TÎonor VM pofièfsio eft ins peifcquendi retinendiq'uepâ-■*^trimoni) liue rei,quæcuiiifquc,cùm ismoritur,fuit. Etdi-Ciiturbona vn!uerfitatjsfuiufi);,fu«cfsioqua fucccdituriii ius moi'tui, fukipiturque eins rei coininoduin , S: incominoduin. Nam (îucfoiiicndo (int bona, fiuenon fint,fine damnum babc-ant, (iue lucrum, fiuc in corporibns fint, (îue in aéhonibus, in hoc locopropricbonaappellantur. Etinomnibusbabentur bonorum pollcfiôrcs vice bjcredum ,non autcm funtveribæ-redesivnde non babent petitionem bæreditatis dirciftam ,léd bonorum poficfsionem . Et induflailucrnnt bonorum poflcfsio-ncsà Pratore cmcndandi, fupplcndi, 5ccoadiuuandi luris ci-utlis gratia. Et competunttamtxtefiamento,quàmabinte-flato . Pr.vtorenim cùmvidcrct multos à iure ciuili exclufcs, fccutus naturalem iquitatein, cifdcm fiiccefsioncm pollicitus eft : non tarnen fccit cosbæredcs, quia id non pntuit icùmbçrc-ditasiurisciuilis fit vcxabulum :fèd perindeconccfsit eisbono» rumpofièfil acfihærcdesà lureciuili (uiflènt;amp; conflituuntur Jricobærcdum : vocanturq; Bonorum pofièflôres. Et funtbono-eum poflêlsioncs ex tefiauicnto duac Vnacontra tabulas,aliafe-cundum tabulas. Abinteltatoyerôerantolimoâoibodicvc-rôtantumfexfunt bonorumpofießiones ordinaii.v: Scfèptima eitraorcliu3ria,quælocura habet, vt ex legibus noms bonorum poflcßio

IctITefsio detur.de qmbus plenè Inflit.cod.§.quos autcm Prætor vfqjad.f .cum igitur.

Hictit.differtabiJlo.y.fitab.tcllam.nuIIæcxtiterint.'quiaLic dicit,extabuntjibt, nullæ extiterint. Et eft hic titul.communiî bonorum poffef.fccundum amp;nbsp;contra tab.Superior verb generalis omnjum bonorum poHèfsionum.Et funtcommunia vtriufq} fecundum tabulas Sf contra tab. primo in eojquiavtraquecom-petitcapacibus: non capacibnsno.J.de contra tab.l.nj.§.liberi. Sccundojquia vtraque competitexeifdem tabuliSjideftjCiusqui potuitteftari.y.defecund.tab l.i.§.exigit. Tertiö,quiaexqua» ' tunquemateriafenpta fit,vtraque competit.).dcfccun.tab.l.i. inpnnc. QijartOjquia vtraq; conipctitjtam ex teftamentoferi-pto,quam non fcripto.Sed tuncdiciturfccundum nuncupatio-ncm,vel contra nuncupationem:vt C.de fecund tab.l.i. Quinto,quia competunt Sc dantur quando tabula funt tempore mor tis,licet poftea intercant.).de fecund.tab.l.i.§.fufficit.In multis autem difierunnvt j'.de contra tab.l.illud.§.ad teflaméta . Et in nmltisaliisconueniuntSfdift'erunt! vt patebitj'.infpecialibus Ut.defecundum,amp; contra tab.

Quinque perfonas exprimit hic tit.admittendasad bonorum poflefsiones de primis duabus traftat lex prima : amp;nbsp;praefertims, tit.ij.l.non efi ambigendum.vbifpecialiter dc furiofo.de infante autéfpecialitertraiSatl.feruus.s.tit.ij. A lii verb treSjmutus, furdusjcaecusjproccdunt iure communi in petenda bonorü pof-fcfsioncjamp;indiccedenda.y.eod.l.ij.

De bonorumpojjefiiont contra tabulai: Liberispræteritis,ideft,non inflitutisvcoportetjprætor bonorum poflèfsionem contra tabul. tedamenti paterniconcedit: Praterit!, pofiiintenim peterebonorum poHèfsioncm in rebus patcrnis,nó obftante,quod pater in teftamentofuo nullam de eis feccrit mé tionera.Etdebemusaccipcrehoc loco Liberos,non folüm natu-rales amp;nbsp;JegitimoSjfed ctiam adoptiuos,fi ncqjinflitutineq; ex- .

11 atredatifunt, rité pofliint contra tabuIare.Et vocantur ad bono rûpofiêfsionccontra tabulas eo iure amp;nbsp;ordine,quo vocanturad fucccfsionêiureciuiIi.Etpcrtinct hæc claufulaetiaadpofthu-mospr,'ïteritos.Siaûtlibtrifintcxhæredati:amp; forte minus Icgi-ttmijtion habent hanc bonorum poflefsionem contra tabulas,

fed in ipfórum arbitris eft inflituere inofliciofi quei'cla,fi veJintlt; De legtun frtflaniu contra tabuLu bonorum[loffef-fione fctita.

Hic titulus xquicdteui quandam habet naturalem, amp;nbsp;a liquid nouuini vt biquiiudicmni patns,idefl,v]timam voli'itatcm re-fetndunt per bonorum poflèfsionem contra tabulas pe tira in, iu-Xta eius voluntatem faJtero legata amp;fidcicó(niflj quibufdain per fûnispræftarent:hûc eft,Jibcris,amp; parentibusiplius tcftatori$,amp; vxonfcusnurubusq;doti$ nomine Jegatum. Generaliterautein parentes Si liberos prætorexcipit,nec gradus liberorum paren-tum’ueenumcrauitxrgoin inKnitumeis prçftabitur.Quifquis igiturexliberis,parentibus’uefueiit,ad Icgati pctitionemad-mittetur.-non obfianteirritationeteftanienti per bonorum po ièlsionem contra tabulas fadam.

Collatio bonorum dicitur communicatio, quafiin commu-tte latio. Nam quod erat proprium, contertur,amp; coinirunioni fubiicitur. Et habet lue titul.manifeftam æquitatemicùmenini Prajtorad bonorum poflèfsionem contra tabulas emancipatot admittat,participcsq';cff'iciatcunihis,quifuntin poteflate bonorum paternorum xonlcquensefiecrcdidit,vt fua queq; bfna in medium conferantur, qui appetunt paterna. Intereosergo

CoUatIo ‘^®^’f*”’f'®^^*^’°»9*’'‘’“sbonorompofleßiodatacfl. Etfitcol-Jatiocum talidiflindionc: Nam autlunt hxredesafeendentes, 8e tune flue iplî fuccedan t liberis corum cmancipatis, vel in poteflate conflttutis,non tenetur inter ßinuicem aliqua bonaco-ferre.Et idem per omnia in cclIateralibusSe extraneishtredib’ qui fimiliternon afinnguntur fibi inuicem conieirc! Eue tales perfonæ (uccedant ex teflamcnto,lîucab inteflato.-quia hcc neu lep’erituraliquo iure cautuni.Sic ergo titulus ille non habet locum in fupralcriptispeifonis,fed in fobs hærcdibus defeendenti-bus,qui liberi appc]lantur,intcrquosita diflmguitur ;autfoli émancipati fuccedunt patri,vel auo'amp; tune fola profeditia te-nenturconferre fibi inuiccm.vt probaturin 1. vt liberis. C.de collât. A ut fuccedun t cum collatcralibus vel cxtraneis, amp;nbsp;idem quodfuprà. Aut fucccduntcum aliis exiflcntibus in poteflate, amp;nbsp;tuncemaocipati conferunt fuis In poteflate ccnflitutisfola profeditiajSf ccontrafui cmancipatis.Et lie efl æqualitasinter eosin modo collatioiiis.de hoc in Auté. ex tcftamcnto.C.decol lac.infîcefiatoraliuddifpofuent,vtibi.

Licct pater faciens filio donationein tanqua bene nierito,boc eiprefTojVt cómuniter Inininfirumentisdoiiationü,non tene-tur Klius iftain donationemconf'erre 'cuni talis donatio dicicur pcculium aducntitiuin potiuSjquam proiéditium,vt not. gl.in Autcn.vndcfi parens.C.deinofi'.tefia.Taincn vbi pater tradic liberisex aliquacaiiia,propter quain cogitur filiodonate,putà exc3ufadotis,vcldonationispropternuptias;vtin l.fi.C.dcdo. promif.amp;in l.qui liberos, s.de ntu nup.amp; tune talisdonatiode-bet conlerrnvt j.tototit.St l.filiæ.amp;.l.illâ.C.dc dona. Et eft ratio,quia cùm pater det ex iunsneceisitate, videtur veile quod conferatur:amp;etiam,quia hæc donatioquiritur filioin vita partis,ideoq; conferenda eft.vt probatur 1. Pomponius Pfiiladel-phus.ff.famil.ercif.Et fic forores niaritatæamp;dotatæquæ volüt venire ad fucccftioneni hæreditatis patcriiæ lîinul cum tratrib’» lenentur dotesfuasconferreiamp;eodem modo frater alteri ftatri doiiatioiieni propter nuptiaSjQuam pater cicontulit, quandoi' pfevxorem duxit.

Sicutilibcrorum corum,quiiâ in rebushuiiianisfunt,curain ptïtor tiabuit,dandocis Catboniana,8f contra tabulas caetetas pollcfsiones.Ita ctiameosquinondum natifijnt,ptopterfpénaf cendi,non ncgIcxit.Nam Sc liac parte edidi eos intuit® eft,duni ventrem inittit in poflefsioncm vice,amp; loco bonorum poflefsio-niscontra fabulas.Oportct ergoomnimodo mulietem eflè prägnantem ad hoc vt detur eiliæc bonorum polLNecfufficit lèdi cere prægnantem vt fîbicoiiipetat hoc edidum. Quare nee te-net datio bonorum poflèfiionis , ntiï verc prægnans fuerit,^*’”®’/”''’ 8f mortis tempore , amp;nbsp;co tempore,quo fe initti in policßionem pent.

Per legem antiquam xn tab.folurafui fucceduntivt Inftit. de hære.ah inteft.§.i,Etfunt Sui,etiânepotes in poteftateretenti,fi pater corum cftemancipatusivt Infti.de hæted.qua. Sc dii.§.fui.Per prattorcmautemetiam cmacipatusacfi in poteftate permanfilletivts.debonopolKcontra tab.l.i.§. vocatur.Hac difcordiamftdat hie praetor,vt partem quara crat habiturus e-mancipatus.fi in poteftate fleti(let,diuidatcum fuis filii$,vt iple din]idium,tllialiuddimidium habeant:8f cis folum conférât,no aliisfracribus.ldeo dicitur rile tit.coniungereemancipatos cum h .Y. eorum

eorumJibcris.Sedadliocquôdfiat Iia?c coniunâio, multa/unt neccflària. Primôjvt pater fît eniancipatus,aIiàsipfcfcJusfult;xe' derctiurecommuni:vt .y.eo.i.i.inpnn.SecundôjquàdJiLei'ie-ntteffariit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamiJia,ideft,ifgt; potefîatc aui tcporc quo is inontur.

Terriô,quôd hi nepotes fîii t naturales amp;nbsp;Jegitimi.non legitimi ‘ tantunijid eft,adopciui;vt).eo.l.fîquis. Quarto, quôd hærcdi-taspertineatad eos/cilicetnepotes,amp; fî]ium,fciJicetquôd lîhus præterituKfit3amp;i)!iinftituti,velccontrà:vel omnçspra;teriti amp;nbsp;aIiusinfiitULUs,velprorfusintcnatusdeccftit.Quintô,quüdfîio nomine pertineat,alias fecus.J.cod.fî nepos.Sexto, quodhairc-ditas fitparernigeneris,vt auipaterni : vel quôd prætefiiiopro exhæredationehabeatur.s.decontra tab.).ilJud.§.adtefiainen-ta.Septiinó,quód non fînt exhærcdati filius 8{ nepes : quia tune in contra tabul.non iungerentur : quia omnnio cis denegatut fuoamp;31ienoiure.O(Sauo,quôd emancipatusnonfitin adeptio ncmdatu$:nâm tune fitei iunftio,quia ncc habet contra tabul. nifi fitconôitutus,amp;alius coramittat edifeum : vt's’.dccontra tabul.l.non putauit.ÿ.in adoptioncm.Sed hocedidlumhodielo cum non habet,quia fublata eftdificrcntia patriæ potefiatis: vt in Auten.dehæied.abintefi.ÿ.i.con.ix.Vndefolustiliuihodie | fucccdjtjCuefuuSjVel eniancipatu$,amp; non nepos,

Hocediduminuenturoeftà Carl)oncprastore,amp;ab eodeno minatumifîcut Publicianaà Publicio;Inftit.dead.^.aliœ. Etba bet locum hoc ediâum,quando alicui filio non inftituto vel ex- ■ hæredatOjfcd præterito con trouerfîa fi t à pofsidente bon.a }gt;ater na:an in ter liberos fît connumerandus. Et ita de fiatu eius,idell filiatione fîmuJamp; de bonisagitur:fî tune taliseftimpubes eau-làcognita,perindc poflêfsio corporalis rerum hærcditariaruin G bi datur, aefî nulla de ea recontroiicrfîa eflêt, amp;nbsp;iudicium in té puspubcrtatiscaufacognita difl'crtur.Et habet hoc ediâunib cum tamin malculis,quàmfoeminis ex viriliièxu delcendenti-bu$;omnescnimcommodum Carfaoniani habent: Sf generaliter hiscompctitCarbonianum,quibusamp;contra tabul.bon.pofi I fefHisvero qui repellunturà contra tabul. bonorum pofléf. non competit.Etvertiturcaulæcognitioin eo,vt fîmanitefta calumniaapparereteorum ,qui miantibus bonorum poflêfsio-nem peterent, non daretur bonorum pofléisiofummatim. Ergo cùmpetitur ex Carbonianoedido bonorum poilêfîjo, debet prætor cognolcercîSf fi quidcuj abfolutaœ caufara itiucn lt;rit ,iJ cfl.

DIGEST I INFORTIATI. nj tlljfine duSitationCjCuidenteri^; probetur filium non cflc: quod duobusinodisprobaripoteft: vteft tex.in l.filium. s, dc bis qui funtfuivelali.iur.negarc debet ci bonorum poflèf. Carboiîia-nam. Si verôainbiguain cauüm, hoc eftjVcl modicum propuc-rofacientem, vtnon videatur bliuseuidenternonelîê, dabitci Carbonianam bonorum po'icfsionem. Duæergo caufæfuntjde quibus Prætorcogncdcet. Vna dandæ Carbonianæpodéfsionis, quæhabetcommodum ilhid,vtperindcacfi nullam controuer-h'ainpatcretur, impubes pollcfsionem bonorum accipiet. Alia cftcaufaccognitio, vtrùmdebcatdifferri in tempuspubertatia tcgn!tio,an pracfentari pollcfsio.

Dtèanorum fojjißionibiu contra tabiiIm, turisconftd’’'-^îcutus ordinem bonorum poflèf. primo fiiprà traftauitcoi.s'atabul.quiaiftapnusdefertur, quàmfecundum tabul.vt s.titul prcxi.l.ideoqj.Etnuncdemum defècundum ta bul.quia ifla pofierior efl.Sed Imperator C-eod,tituI.aIiam ba-buit coiifidcrationem, præmittendoiccundum tabul.tanquam digniorcin.-quiamagisnititurex voluntatedefunâi. Et debe-tnusaccipereTabulastefiamentiomnemfigurammatenæ, flueEdtaZ^ tt igitur tabula! fint ligne®, fiuccuiufcunq;altcriusmatcrix,fîuc/f!tint»t«. ch.irtæ, fiueincmbranx,fîue coriumabeuiusanimalis,tabulât rcâc'dicuntur. Non tarnen curamusbîc omnestabulas, fed fu-picmaSjid efl,eas,quæ nouifsimcfadla: funt. Sufficitautem ex-tare tabulas,etiam fi non proferantur, fi certum fit casextare. Siaütapud furem funt, vclapud cum apud quem depofitpfunt; dubitari non oportet admitti polie bonorum pofléfsionem. Nec cnim opusefl aperiri eas,vt benorû poflêfsiofccundum tabu, co gnofeatur.Etcfllècutus Prauorordinemaquifsimum : voluit enim primo ad liberos bonorum poflcfsioncm contra tabul.per-tincre. Quod fi hoc occupatum non fucrit,iudicium defundi Ic-quendumeft. ExpeiSandiigiturlibericruntquàmdiubonorum poflcfsioncm peterepoflùnt. Quôd fi tempusfueritfinitum,vel ante deceflèrit,vel repudiauent, vel iuspetendibonorum pof* E'fsionein amiferit, tune reuertitur bonorû poflèfsio ad feriptos liærcdcs. amp;nbsp;pro qua quifque parte hxrcslcriptuseftjproeaacci-piat bonorutn polléf.fic tarnen,vt li non fit qui ciconcurratjha-ocatfolusbonorumpoflcamp;ionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ulanumif-

Si à [lartnte quii manumijßM fueritt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fin.

Manumiflùs hoc titulo improprit pro cmancipato ponitur. F.mancî^a Seruuseniin dicitur inanuinitti.- filius autem emancipari: vttm.

C quandoaftiodepec.eftan.Li. Quiaautem s.dcbonor.poÆ contra rabul.qusedatur Jiberis contra tcftamentum parentum aâum cfljVt ibi diâuin e{i: nunc ecôtrà de ea podefsionCjqufpa renttbuscontra tcfiamctuin Jiberoru datur. licet bæc non lit ita fauorabiJis, ficutalia,quærcâo ordinenaturæliberisdebetur, nonautemccontra:vtj.vndclib.l.lcripto.inHn. Etcautcdiciquot; lurin bûctitulo contra tellamentuin emancipati. Namillcqui cft in poteflate^iion poterat olim liaberehæredemjCtiam paren-teiii,nifi babcret callrenfe peculiuin : Sc faceret teftaineiituin,amp; adircturhi-reditas. Situncceflâtcontratabul.amp;querela :vtC-dcinofl.teftj.fin. Similiteretiani inquafica/lreiifi nonpotuiti pcrl.narnamp;fiparentibus.s.deinofiitcft.amp;d.l.fin. Hodic autê in quâfi cafirenG videtur,quôd liabcat locutftttArelajamp;contra tabul.vt Cdeepifiamp; cler.Auten.presbyteros.bi/tutcnon adi-rcturhæreditas,paterotnniaoccupâtiure pcculij. vtj.detaft. pec.I.ij Sicutergo paterprætercundofilnirafuum in teftamen-tOjpatiturcontra tabul. bonorû poflèf. filioadiudicarietiaine-inancipato: itaamp;filiusetiiin etnancipatus patrcm prætcricnî, eundein exitum contra tabul.tcfiamcnti fui patietiir : nifi parer pecunia acccpent,vcfiliumeinäciparet: velpofteafiliusincum, quantû fatisefl,contulit; ne iudicia eiusinquietet: vel nifi fîJiuS inilitarc cœpit,militia vel armata,vel tnermi.y.eo.l.i. §.fi parâ» De kenoru pojfeßionibm ex tefiameto mibtù.

Quia quædamfpeciaha feruantur in bonorum polîcf. fecun-dum tabul.exteflamentomilitis, quæin tefiaroentopagaiiilocum non babent; ideodebacdicitur. Non cftautcmdubiuni, quin voluntates eorû ratæcflèdcbeant.quiin boliili Joco,ideft, expeditioncjvel proan du fuprema iudicia qiioquomodoordi-nailêntjibidemq; dicin fuum obiiflént.Omnes ergo qui eius funt conditionis.vt turc militari teliari non pofsint, quia forte milites non funt; fi tarnen in hofiili loco depreficndanti!r,amp; illic de-cedant,quoquo modo velint,amp;quoquo modo pcfiint tefiabun-tur,fiue prèles fit prouinciae, fine lega tus,fiuc quis alius,qui iu-Nlt;«»4rf/w militari teflarinon potefi. Item nauarebos, id ell, principes Trier4rf/w trierarcbosclafsium, id cfi, qui præfiint nauibustrire-tnibus,iurc militari pelle teliari nnlla dubitatioell.

Suprà titulofccudo vifumcll,quomodo patri amp;nbsp;patrono,quod vnutn ell,côtra tabulas tefiamenti bonorû pcllêftiodetur.Nunc de omQi iurepatronatus tradat,quod in multis confifiit. Primo eniro

«nira fucccdunt patroni Sc eorum liberi libertisab intedatode- Pxfre»srj cedentibuSjfi liberosnullosrcliquerint. Extefiamentoautcin {if-cof- O* libertus habeat in bonis minusquàm centum aureos.cxcluditur '*•'* patronus penitus; fi babeat plus quàm centum , amp;nbsp;inftituat c*-traneutn hiredeinjoon poteft patron us excludi, quin babeat ad minus tertiam de bonis liberti: vt Inftitut.de fuc.liber.poft prin tip.Secundum iuseft,vt patronatus non voccturin iusà Iiberto fine venia: vtC.de in iusvoca.Lij,Tertius,vt libcrtusalateum inopem. vts.delib.ag.l.li quisa bberis.§.folent. Quartum,vt tuipem adioiiem , vel exceptionem contra eum non proponat: vtj.deexcu.dol.l.apudCelfum.§.aduerfum.Quintum,vtpoP-fiteumingratuminferuitutem reuocare.-vtin Auten.vt liber. deci.§.i. Sextum,vbi patronum inuenerit,faciat ci reuerenti-•ra.s.deiii iusvoc.î.gcneraliter.yodedicitur: Patronodebetut honor,onuSjVtilitasqi; Prçfènti praefitjdefendatjilatur egenut. GIoll.inc.nobis.deiurcpatron.Et bjeiura tnukismoJis tollun Unquosponitglof.lnftit.defuc.Jib.§.cum vero maiores.

Oe ebfeijuiis, Ubern, nbsp;nbsp;nbsp;Itbirtis, partitl 'ibin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pM-

tronii pnefianihf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Honor! paretum ac patronorum tantum tribuitur, vt quara-jiis per procuratorem indicium accipiant, tarnen ncc aftio de do lOjneqiiniunarum ineosdatur.lnterdiftumquoq; vnde vijOon elladuerfuseosreddondum. Et tanta pietatis ratioctiam mili-tiuusinparentesconftaredebet ; quod ft films, etiam miles, in patternaliqmcQrnj(jf,prgfnoJ3,^eliiqi punienduseft. Et fi fi-liuspatremaut matrem (quos venerari oportet) contumeliis 'nanus eisinfcrt, pro mododeliâi,tabs trans' grella pietas punienda eft. Et indignuseft miIiti.'Eiudicadus,qut patreni amp;nbsp;matrem de aliquo maleiicio accufaucrit : q uia fi ho Sc perfena patris,ac patroni,vide-fiuebet. Etetiammagiftn : vtdicit glof.in l.liberto.ï eod.ltem cciu(iurandumcalumntæàpatr .îno exigere poteft. s. de iure»

|P t R AI funt diuruum officium, id eft, officium quod quis cxbibet aliem per diem,f.ilicet artificialem,nó naturalem;

vt s.deali.Jeg. l.ij.amp;j.deverb.figD.I.ij.^.i. Aliquandotjœca * Opera ponitur pro breuioris tempons ofhcio, vt in falutando, veialliirgendojamp;fimiha,vts.de ccndit.indc.I.finonfertcm.ÿ. libertus. Etconfiflitoperain aâu.s.deop.fer.11. EtdiflertJnc tit.abi!Jo,quia’bideoperisferui,hicdcnbcrtioperi$dicit. Et , pollicetur Prætorin hocediâo ièdaturumiudiciumin Jiberto» amp;Jibertasïuperoperispræflandis,ad hoc vtenicrccatque hono raret libcrtinas pcrfonas. Qui ergo operaspræ/lare dcbctdiur-nas,iioneodieprsftaretenetur,quoprominc. Necilhquile* horisantemcridianisparatuseftfcruirehodie: amp;aliadicper a-Jiasfèx boras liberatio ciusdiei contingit : quia opera non diut^ ditii r. Et a lise fun t operæ diei liodiernæ, abat craflin».

Hocediöuin à Piætorc propob'tum cft honoris,quetn liber* tipatroniscxhjberedebent,modeiandi gratia. Nam vt Seruius lcribit,antclblitifueruiit patroniàlibertisdurifsimasresexige rc,fciiiccr,adiemunerandum tam grandeamp;ina:flimabile benc^ I EciumjquodinJibertoîcontertur, cùmcx feruitute inciuita-' tem Romanamperducuntur.Etquidemprimus Plutôt RutiJi-u$edixit,feamphusnon daturum patrono, quàm opcrarumamp; j focietatisadionem:vidfcbcet,fîbocpepigiflèt,vt nifiobfcqui-umcipræHarcthbertus, in focietatemadmittercturpatronus: vtquiadixitdominus, obhocte folùm manumitto, vtmecuni ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contrahasfceietatcm ; talis autemlbcietasiurepofica prohibita t

fuit: vtin 1. Jabco. s.titul. proxim. poEcriores autem Prætotts pollicebâturpatroniscertæpartislxjn. poflêf.quodamp;poftcaper impcnaJesconflitutionesredactumeft mid ins, quodhabetut ' InÈitut.de fuc. Jib. amp;nbsp;diâum cfl s.de iu r. pat.circa princ.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' rumJibertai umr;;delertur; boceft,inudius,qucd etiampatto-

no. pofliintcrgooraninopetere bon.pofl^ Jibcrtorü. amp;tenipoia boncr.poflei’sionis pctendçcedunt municipibus exinde,id cfl,ab eo tempore,ex quo.deccrnerc de petenda potuerunt,idefl, eliquot; gere lÿndicijin vcl aftorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Df ttßignandis libertis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

TemporibusCiaiidijamperatoris, VeHcioRufo,amp;Sc3pulJ C'cnfubbuSjlaâum cfl fcnatusconfuitum deafsignationeJiber* torum : quocauctur, quod parvenus Habens pluresbbercsi« poteftate,póteftvnicx eis Jibertura afsignare, fiuce.xtcflauici'' i

'DIGESTI INFORT ï ATI, ny tOjfiuc abinteflato.quæafïignatioeuanefcitjfi talisfilius pofte« einancipatusfuent : amp;nbsp;ille cui afsignatioeft taiSa folusfuccedit lihertojcxclufis aliiSjCtiam in codem gradu conftittins, Eft ergo Afsignatio quædain prælegatio, amp;nbsp;præaliis hberisdonaiio; poteft fieriquacuiiqiievoluntatc, amp;nbsp;quibufcunque verbis, «la nutu.inlràcod.l.i,§.alsignarc, amp;purè,amp;fubconditione.j. eod.l.afsignare.

Libertusteneturpatronofuo relinqucrc pircein debitatniu-»tadiftindioné.s.deiur.pat.traditam. Sicrgolibertusdoloin* lojfiue tefiamétofado,fiuc ab inreftatodcccdés,aiiquidfccerir, quo minus débita pars bonorum ad patronum , vel eiusJiberos perucniat; habet patronusaftionen),quæ appellatur Fauiana. bt cft in fadtum aâio perfonaJis,S^perpetua, quæ datu r loli pa-tronoad reuocandum ca, quælibertusin fraudem eiusalicnauit iHtcrviuoy,veJ vltima voluntatc, quo minus patronus habeac ’ lertiaio; vt.J.eod.l.i.6.i,amp; Inftit, de fuc.lib.§.lèd curam.dc bac aftione Inftit.dead.§. item fiquisin fraudem.

Poftca quàm Praetor locutus eft de bonorû poiièf. eius qui te~ ftatuscft, tranlitum fecitad inteftatos; cum ordinem fecutus, quemamp;lexxii. tab.fccuta eft. Fuit cnim ordinariûantcdeiu-dicus,amp; voluntatibus tcftantium,amp;deinde de l'uctelsione ab in» teftatoloqui. Scdfucccfiionêabinteftatoin plurespartes diui» fit: £ccit cnim gradus varies,id eft,capita; primumliberoru,lè-cundu Jegitimorû,tcrtiûçognatorû,quartii viri Sc vxoris. Tiâc abintcliato poteft copctcre bon. pof. fi ncqjfêcündum tab.iieq; contra tab.bon.pol'.agnita fit • vel tî repudiataeft àbpn.pof.ex teftamento: tune enfin ab inteft.itobon, pofeam iqeipit. Redtc' autem Prætorà liberisinitium fccit in futceisione abinteftaw; vtficutcontratab.ipfisdefcrtiita abinteflatoipfos vocet.

Quidam libri habent hic proprium titulum,vnde liberi ;alij autëiionhabêt hic titulum,fed ponCt ifiamJegerafubtit.proxi.

1 s.fi tab.tefta. 8fç. Et traftathic tituiusdeprimoordinefucce-dendi abinteftatOjqui datur Iiberisdefcédentibus, fiue fuis,fiue emancipatis; quibusordme iiaturxparentum hxreditas debe-tur; non autem ccontràpareiitibus liberorum hærcditas. Paren tesenim quicquidacquirunt, præfumuntur naturali ratione 8c eommuni voto libcris thel'aurizare. Econtra autem libcroruin

bona ad parentes non reâo ordine naturae.fedtmbitOj Sc nlo^ J4miferationc,idcft,p)etate,in fclatium filijamifsi concedun-lut; vt 's.de lur.dot.l.in fuccefsione. ëc de inotfic.tefla. l.nam amp;nbsp;C parenttbus,vbi glof.dicit,Bul.dixiHè,quando mortuujfuit ti-liusfuus;Ordnieturbatofu«edis Bulgare nato. Etpotcftlnc fubiici reguUjVt quicunq; habent contra tab.habeant bancbo. pof.vt's.tit.prox.J.i.^.rcâc.Libcri ergoin bonis matris velnn tcrnælincæ non babent banc bon. pol. itaintelligiturquotldi-eitur.C.dcfuis amp;nbsp;leg.bærcd. 1. vit.

ConiuniSioEr,boctit,poniturexpoIitiiic:nam idem cil Icgb Z^)«4f»».timus Stagnatus.omneseniin agnati legitimidicuntur. quia le XII. tab.adfuccelsionem vccaiitur. Etdeferturbatcbo.pof. pcr,vnde legitiuii,non tatitiàm inalculis,lèdetianifofniinis. nec tantùmingenuiSjVerunietiamlibertis. Eftergoeommunisplu-nbus^namamp;foeminæpolluntvel confanguinccsvel agnatoslii bere. Dcficientibus igi tur liberis,id eft jfuis bærcdibu», deuolui-tur bæreditasZècundo ordine per boc bo.pof. ad agnatos prcxi* mosexlcge xii. tab.amp;funtilli,quicxiinea inafculina delcen-duntjvelctiâcxadoptione,duramodolint ni priori gradu ■. quidam taniê coniunâi perfceinininûfexumadniittâturficutlegi' titnKVt filij fororisger(nanf,velvterine,amp;fr3trcsemancipati. Item vterinijSe lilijeorum.C de lcg.bired.l.penu.amp; vit. Itei” quiadhjreditatem vocanturvel bon.pof.legevelfenatuscôfu). Tertul.vel Orfic.babeii t banc bon.pof.J.l.ij.§.vlt.Sc büi.

Hafcbon pof daturconiunâisperfœmininûfcxumlegitimè) Vel non legitime'. Et quia ex iurc ciuili origine non habetj idea pofterioriSe tertio ordineponiiur ; Si eosinuitat,quitureciui-Cûfifati- fucccfsioncm admitti non poiruntjideftjCognatos.Ccgn^' *’ tiautemappellatiflint, quafiexvnonati,velabeodcmorti,id eft,progeniti : Sequiqualicómunenalcendiinitium babucrût. Etcôplçclitur bæc bo.pof.fextû gradumcogiiatorii; StexfepU' 1110 duas perfonas,lcibcet,filium,amp;nliam,fobrini,amp;fobrinæSi itaq; liberijidefljpnmicrdinisbaredes, St poftillcs agnati,id cll,fecijdi ordinis,minime fuoerfunt, qui venire polsiiit ad fvi' cefsionemabintcftato:vocanturpervndccognati,idell,bfncn-ciobuiustituli,attincntcscxlinea proximiorifœmiiiina,5:ag' NaM. tiaticapitediminuti, 8f^. Hcdicautéagnatiantecognatcsnul Jam liabciitprjregatiuara.Ncc eft aliqua differentia agnaticnis amp;CC-

StcognationiSjdummodoaliàs nullo defedu sctatis vel morbi iinpedianturi vt in Auten.de hatred .ab intcfl .§• ex his.coll.ix.

Succcdôrium edictum ideo propolitura efl,ne bona hæredita* Sucee^ori rii vacua fincdaminodiutms iaccrent, SccreditoribuslongiorBmcaKirf» inora tierec. Bene igiturPrætorpræftituit tempus his , quibus bonorum pollelsioncm detu lit, amp;nbsp;dare inter eosfucceflorium c-diftum.Cùnienim pluresfuntfpecicsfuccefsionum,amp;ordinc$, amp;invnaquaque fpeciefæpe plures exiftant difparigradu perfo-na:. Neigitur adioncsereditorüdiffcrantur, led ha berent quos conuenirent,amp; ne facile in poflèfsicnem defunéti mittantur, eo modo fibi confulcrent : ideo pctcndi bonorum poOefsioniscer-tuintempuspræfiniuit. Liberisitaque amp;nbsp;parentibustam natu-ralibuSjquàin adoptiuis,obfanguinis Prærogatiuamin bonorû polbpetenda anni fpatium,ci‘teris aiit agnatis vel cognatis centum dieru dedit.Et G intra hoc tempus aliquis bonorü pofli noh peticrit: eiufdemgradusperfonisaccrefcit; partes autem non pe tcntiumaccreicuntpetcntibus. C quandonon pe. par. pe.ac.I. l.SeJ fi nullus eius ordinis lit, dcinceps cæteris bonorum pollèf. pcrindeex fuccelForio edido pollicctur , acG is qui præccdc-batexeo non eilet numero. Ét dies prætixi ad bonorum pollèf. debent elle vtileSjamp;abfque folennitatc ahqua bonorum pofIcG wram ludiceagnolcitur. Et olim erat fucceflbriumcdidum Ib-lùm de ordine in ordinem; hodie autem etiam deperfona in per-fmam: degradu in gradum,amp; de capitein caput: vt no.C.eod. fuperrubr.Sc Inllitut.de bon polf §.cùm igitur.

lurisconfultuscognatorum gradus, amp;aftinium,nollcdebef quia legibus hæreditatesamp;tutelæ ad quemqueproximum redire ' confucuerunt. Et ex lege publicorum iudiciorumcontra affines Ct agnatos, nemoinuitus tefiimonium dicerecogitur. Nomen cpgnationis à G ræca Voce didum videturcynon. lie cnim lili vo tant quos nos cognatosappellamus.Sunt autem Agnati omnes^^^^j. Cognati; fed non conucrtitur. Inter agnatos enim Sccognatos hoc intereft,quod inter genus amp;nbsp;fpeciem.Nam qui eftagnatus, Stcognatusefl • non autem qui cognatuselî,agnatusctiani efl. Alterum enim ciuile,alterutn naturale nomen ell. Gradus au-temcognationisalijfuperiorisordinisfunt, alij infcrioris, alij txtranfuerfo,liueà latere. Superiorisordinisfunt Parères, qui Vlque adtritauumapud Romanos proprio vocabuloappcllan-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur.

Maloret. tur.Vltcriorcs,quii non habcntfpeciale nomen,Maioresnonif-Liberi. nantur.Infehorisordinisfunt Liberi, qui vfqueadtrincpotcin Vofieriii~ propna Iiabent vocabula’: vitra hos Poftericres vocantur. Ei ret-. transuerlb autcni,huealatere,Fiatiesamp;Sorores,amp;exliispro-gcniti.item Patrui,Amitæ,AuuncuIi,8i: Materteræ, amp;eorum , Jibcri;quæcomputatioquahter fieri debcat, traditur liifiitur. ; degrad.cog.Sein arbore cognationum. De Alfinitateauteni, Srciuscomputationegraduum babes lnfiitut.de nupt.§.atii 111-tatis. amp;nbsp;peculiarein de ca arborem affinitatis, quam prolcqucre, vt in c.non decet.de confang .Scalfinit.

Deficientibuscognatis, amp;bisquiinter cognates vocantur, quartoordinc viramp;vxorfibifuccedunt, amp;nbsp;excludunthfcutn.

Vlr Ad hoc ergo requiritur quod inter eos iuftum raatrinioniuiu, yxor. fueritcontraftutn ; quiauiniufiumfiieiitiiiatrimoniuiii, iicn datureisbonorum poflcf.ficutnecextefiamento,vclabintcfia-to per eos hxreditas pcti poteft. Vt autem base bonor.pofi Iccuin habcatjoporte« elle vxorcm mortis tempore ; li enim diuortium fecutu’m Ecjbxc fuccefsio locum non habet. Similiter repcllitut mulicr,fi nubat intra annum ludus C.delètü.nupt. l.i.inlin. Item præfcruntur vxori omnesconfanguinei viri.C.cod.l.l-bé quidam ali;,qui flint C-dehær.decu.pertoturo. Ttcraquiexli-Leralitateimperiali veniunt: vt C.fiimpe.libcr.fo.fiiie liæred.

■ decef.lib.x.Aliàscniniipfi inuicem fibifucccdunt,exclufofifco; vt C.eod.l.i.Sc hoc iureveteri.iureauteauten.eftaliquid plust VtC.ecd.autent. præterita.

De yettranoriim O' militum fucce/}wne. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Miüü fue Bona militisintcfiatidefundicafircn/ia filconon vendican-teßie, tur, fi bæres legitimus vfqj ad quin tii gradum intra tempus fia-tutum poflêlsionêacceperit. Miles damnatusdealiquocriniine militari,qualiamultafunt.de re mil. pertotum. nibilomiiius teftamentum facerepotefi in bonis cafircnfibus,amp;iure militari; GbbihocconceUûm fit à principe;eiusq; bonaabintefiatoadco gnatospertinent.Secus fifunt paganita,quæfifcoapplicantur. C.eod.l.amp;militi.Si autem punitiis fitcxconimuni crimine,pu-tà,furto,homicidio, A'ç. omni cafu fifius fuccedit. Et eft notan-dum,qu0d priuilegium quod habet miles, vt teftetur, quod aids non poterit,non durât poft: mifsionem ; vt Iiiftit.eod.i.refponf.

Pr'nille^iuSedlecusin abispriuilegiis. Veteranus autem dieiturncinfo-militts. Jum IcgionariuSjfcd amp;nbsp;omnis qui qualitercunq; inij'itauit,amp;lio-ncfie

D 1 G E s TI I N F O RT I A T I, ijt ncdc cfl à militia abfolutus.s.de excul'.tut. I.fed militcs.^.vc-tcranus,amp;qitæ pruiilcgia talis habcat,habctm'.C'de vet.per to tmn.not. C.qnando prouoc.ncn cft netel, l.veteranut.in glcfi:

Abonorüpalicfsioncrepellunturqui amiferintlibèrtatcvcl ciuitatemtpetiturautein bonorum poliefsjo, vtfupràdixijntra tempora ftatuta. Si autcm rcpudiauerint, vel tempore fîntçx-cluGjftanm poiiùnt admitti (equtntes. Nce in eurfu temporis bonorumpoiiefsionjSjlicet alifui prætendcreignorantiam.lî f'quot;'” fj-men potuitconfiiierepeririorcs. C-cod.l.iuris.Item h paterdo- “ƒ’ƒ lofecerit.ncteftauientum niutarctiirjin quo ta kus ftins eft 10(11-”° ixc yrft tutüsctiain émancipatu.s: vel lî fcruoinfiitutodôminusdoJofe-citjiie tcfiainentum mutaretur, adtioncs competentes ex codera leftainentoproadipifcenda bono.pof.cis denegantur. Scconti-nuaturmateria liuius tit.s.fi qins ali.tcd.prohi.

Hæceftbonorum pofteßiofeptima extraordiiiaria: quiopti-inarationeinduîladicitur. vt lnftit.de bon.poflén^§^.léntiina.£:^‘''’‘ habet locum aliquanJoex teft3mento,aliquâdoabinteftato : vt' patetin detuiidoapud hoftcs,qui lege Cor.habet bæreditatem; vt s.dc tcft.1 lex Cornel. 8c C. de cap l.nec nos. Item inarcr a îi— is in teftameto inftitut!sfi!iis,poftea in puerpefiodectl'sit, amp;nbsp;ti~ liumqucm geftabatm vtero,pra:tcriit : præfumitur entra Inc H-liusinnitutuSjSchabet bon.pnf.fccundum tab.8c banc feptimara cxtraordinariain.C.de inohteft.l.fi matcr.Diciturctiain extra-ordinariijquia ius non tribuit,vt Carbonia, que datur vcntn,8c quaidatur gratia agnolcenda; lins : vnde Sc datur line caufæ co-giiitione.. Qtiodin ordinarns,quia ius tribuunt,côtrarium efle s.de bon,pollèf.l.iij.§.licaufa.Sc').tit.pfox.l.iij.§.in bcnoiuiri. Itemalia Edidalis jquæcxediâo Prætoris mortui decernitur; aliaDccreta!is,quæà viuo Ptætorcdccernitur. Vel hodic, quia non eft neceflàrium camdccerni,vcldari,dicitürludicialis,à lu-dicis præfentiajquæin eius agnitione cxigit. 's. de bonor.polléf. liii).§.àmunicipalibus.8c Inflir.de bon.poll.'§.vit. 8cfccunduta Azon.poflétillud dicijvnameilèbon.poflèf. Edidaleni) Scean-demappellari DecretalcmScludicialem -. cxeoquod accipit ef-ficaciamcxpræfeiitia ludicis. ncccft diflêrcntia inter Dccrciun^ amp;Dccretalcm. Vbicunq; ergo daiidaeft bon.pof.exaliqua noua legCj datur ifta c-xtraordinarra.

OrJo fnc- Adbonadelunäiinteftati vocàcurprimôfui bæredesilccun* (eßioint. dôjlegititnijid eftjagnati; tertio,proximi cognati; deinde,vir amp;nbsp;vxor: lient s. fi tab.teft.nuHæextJ.i.amp; lnftit.de h^rcd-abinteft. §.admonendi. Intcftati igitur patrit bonnrum poHcfsio datur li-beris,non tantùm lns,quiin poteftateparentis vlquc in mortis tempusfuerunt: fed etiam emaneipatis.j.eod.I.i.in tin.Sf C-qui adbon.poir.l.i].amp;Inftir.debsered-abinteft. §.emancipati.

Qnæ fit fuccefsio de iure Prætorio muftis titul.buculqueiuquot; risconlultuspofuit. Sed quiapaucadiiflurus cratde fuccefsio-neiurisciinlis,ideoiftam poftpolùit : traâat autero hic tittil. de Inteßafi. bærcdibusquiveniuntabinteftato. Intcftati autempropricap-pcliantur,qui cûm potuerunt teftamentum tàcere, teftatinon funtjVel feccrunt teftamentum,fed non iwrc.Aut idquodlccc-rant ruptumeft agnationepoftera,vel arrcgatione,autirrituin faâura eft,vt per capit.dimin. teftatoris. A ut fi ex eo teftamen« toncmohæresextitit ;aut per qiierelam, vel centra tab.tcfia« incto rcfciffo.Hisentm modis diciturqutsintcflatus; vteft text, in l.i.in pnnc.).cod.amp;lnftitut.de hæred abinteft.in.princip.amp; S«î. glof'Sn l.inteftatus.ff deverb-ftgn. Quiautem dicantur Sui,ha tc'itimi. Inflitut. dehæred.qua.amp;diff.§. i. EtquiLegitimijha-■ beturlnftit.de legit agn.tut.§.i.amp;delcg.ag.fucccf.poftprinc. Iftiergo légitima fuccelsioni l a locus elt,fi nemo ex tefiamenquot; tofuccedit.j.de rcgul.iur l.quandiu.

Ex lege XII. tab.mater àfuccefsione filij, amp;econtrà,exclude-batur: bcneficio tarnen Pratoris pofiea fibipervndecognati TertnUia- fticcedebant.pcifteaautéSenatusconlulto Tertu]liano,qucd ta-»»tn âura eft temporibusdiuiAdriani, mater ingenuahabcs trcsli-tiaconful, liosliberos,liberrinaautcinquatuor,adcorum inteftatonl tri-ftem fucceßionem admittebatur, ad foJatium liberorû ainiflonî. lure autem nouilsimo , mater etiam non habens nifi vnuin Hli-um,adfuccefsipnemciüsindifiinâcadmittitur,agnitisexclufls. Necdebet ellèdeteriorisconditionisea,qnæraiopepcnt,quàni caquæftcpe. Sic etiam ccontrà,fihus amp;nbsp;nepos veniunt adfuccef-fionem matris amp;auiæ ab inteftato ex Senarufconful.Orficiano: OrJîcM»» quod Orlicioamp;RufoConfuiibus faiftumeft. Et habet locum etiam fi filius vulgô fîtquæfitus,ideft,quinon habet certum pa trem . Nifi mater fueritillufins,tune enira taies cura legitimii ab

Abintcflatonon veniunt. Sccusin naturalibuseilicitaconfue-tudine procreatis. vt C.aJ OrHc. J.pcnuk.Viide dtcitur : Suc-ceditmatritilius per Orficianum . Inuidiam portans ccontr* TertuIlianum.glolEInfiitut.ad OrHc.iiita pnnc.

Ho c ediSo,dcoperisnoui iiuiitiatione,flatuitur8f per-mittitufjVt Iiueiure,fiue iniuriaopusnouu fieret.pof-fit per dcnun tiationem legitimam in hiEcri. E t eft hoc ediSumaduerfusfuturaopera induSum:hoc eft,ad-uerfttseaciuænondum faâafunt,ne fiant. Namfialiquod opus Op«« faftuinluerit,amp;completum,quod fieri nondebuit, ceflât hoc e- uumfact-diâumdeno.op nunt. Eterit transeunduminterdiSum.quodquot;' vi aut clàm,vel aliud fiuiile. Et dicitur opus nouum facere , qui aut idificando de nouo,aut detrahen do aliquid cx veteri opcre, priftinamfaciemopcris mutât. Et compleSitur hoc cdiSum non omnia opera , fed ea fola, quæ folo, id eft, terra: coniunda fiint,quorumxdificatio vcldemohtio videtur opusnouumcon tinerc. Quibusautemexcaufisfiat hate nuntiatio, habetur.)'.

Li.§.nun.tiatio fit. Etqux perfonxnuntient, habetur'j. cod.I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canfie

in prouinciali.§. fin.amp;l.i.§.fin.amp;l.ij.Quibusq;pcrfonisnun-tietur, habetur), eod. l.i.§.nuntiarous. Etinquibuslocisnun tiatiofiatjhabeturj.l.dcpupillo.^ nuntiationem. Etquisefi'e-Susfit nuntiationis, fcilicet, vt deftruatur quicquid fadum eft poft nuntiationem: vt j'.eod.prætor.in princ.amp; pjene' de hoc toto ponitur. in c.ij.de no.oper.nuntiationc.

De damno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de fub^riindit,cy fretedit.

Damnum infedum, eft damnum nondum fadum, fed quod futurum veremur : idcoque cautionem defidcramus interponi. Ettraftathic titul. quahter aduerfus præterita opera ruinara Winantia caucatur : amp;nbsp;quia in fubgrundis plerunquc hæc fi-i .iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unt.

uiit,ilt;)codeliisfpecialiterlt;licit. Et eft Damnum amp;nbsp;Damnatia ab acjeniptionejidcft ablationediftum ; eft cnim damnum quaî PfiieéJnm difniputio patf,molli) j.l.iij. Proucdum autem,vcl Proieftum jJIud dicitur, quod ita prouehitur, aut proiicitur, v t nufqiw ra-quiefcat’. qualtafunt rnœniana amp;fubgrunda,ideft, fummitares ædificiorum. ôl de hoc in !. malum. nbsp;nbsp;de verb, figiiif.amp;m 1. ü

vcrc).§. Prçtor.s.de his qui deieç.vel efl'ud.amp;in 1.tiduo.§.vilt;ic-amus.Sf §.Labco.j,vti poft.'

Quidamlibrihabentrubricam, Dcaqua,S:3qua pluuiaar-cçmda: amp;nbsp;ita Rogcriusfcripfit.'/.eod.ft prius in princ.vbi trafta-tur dealia aquajquam p]uuiali:quando,quihus,amp; à quibus, quaJiter ftt concedcnda , habqtur in ca.l.Ii prius. vfquein lin.amp; in Lin ccnccdcndo.Sc Lin diem. Item quipofsintexperiri haca-clione aqui*pluui3lisarcendp,amp;’contra quos,amp;quod fitludicis ofnciu, habetmj'.eod.l.fupra iter.§.Cafsius. vfq; inlin.Iegis. Stigitur ahcui aquapiuuia damnum dabit,idcft, darepoterit, f auerteturaquaifta adtioncaqua; pluuiæ arcendæ. Et dicimns quæde cœlocadit quandcque, in hyeme,vel ■ ‘ æftate, atqUmbrccxcrefcitjfiueperftihæcàquacoelellisuocere pofsit, fiueciim alia mifta fît.

Titulushic.prouidet aduerftis damna amp;nbsp;ülicitasextorfiones Publicani faélasà Publicanis. SunrautS Publicani,quipublicofruuntur, idcft,eoqucd publicumeft; vtcft,portus, Srialina. Nani indc nomen habent,ftuc ftfccrc'etbgalpendant,ideft, tanqüam pro-curatorescoliigantivclctiam tributum fütc proprio, amp;nbsp;ad ftiun» commoduinconlequantnr. Et omncsquialfquid à filcó,vel ali-quaciuitateconducunt,rcäeappcllantur Publicani..Sedefidif-fereiitia inter Veäigal amp;nbsp;Tributum. Vcétigaleuimefl, qued praeftaturcxrebusquævehuntu'r; amp;nbsp;inde nomen aft'umplit. Et eft oólauaportiociusmercedis, quæ vchitur, cuius nomine eft præfta.ndum.C.devcft.amp;commi.l.vniuerfî.Sf Lex præftatione. ScdTributum,fîuc Annona,velpublica I'unclio,fîue penfatio Ccnfiis. præftatur rarionefoli,8f àpofsidentibus; amp;nbsp;dicituretiam Qn-fus.'Vt no.C.fînçcenfu,amp; reliq.I.ij Srfin.ScC.deanno.amp;ti'ib. l.t.Sfij.amp;Ç.dcexacl trib.l.in tifcalibus. Siitaque Publicanu.’, aut eius familia vialiquid ademerit,fi id reftitutu non eritquan docunque petentc aâore, intra annum in duplum, poft annum veroin llmpluinaiftio datur.Quiautein vcâigalnon foluit,feil 1'upprimit,

DI GE STI NOVI. 15Î fupprimit,amp; occultât merces/juarum eft veâigal præftandura, fiatiin tit cotnmifsio omnium return,id eft,in pœnam rescranes funtapplicatælitco. Nam ex fraudati veiftigalis crimine tota merxHIco committitur,amp;in pœnam fibicedit.EtquodCómif-

I fmn eft ftatim definit eiuseflê,qui crimen commifit. Etcópctit I etiani contra cius hæredem cómifsi pcrfecutio,quam habet file®.

Sicutdonantium voluntates diuerfæfunt, ita ScDonatioties interte differunt.Dat cnimaliquis quädoq; eamente,vr ftatina velit accipientis fieri,ncc vllo cafu ad fe reuerti- 8i propternul-hraaliamcaufam facit,quàm vt liberalitatem , amp;munificentia cxcrceatdonator.Et hæc propriè Donatio appellatur,dequa lt;nbsp;l’gt;c.Etiftanihilaliudeft,quàm liberalitasquedâ,quçnulloiure cogenteconcediturvt in l.donarc.j'.dc reg.iur. Aliquando ali-quisdatjVt demum tune accipientis fiat,cùm iftudfecutum eft, cuiusintmtu doiiat.Et hæc non proprie' donatioappellatur,fed I «ftDonatiofubconditiono,vel modo.Aliquando quisea aten-tedat,vt ftatim fiatquidemaccipientis;fed fi conualucrit,vclitJ^(^^^”^î'quot; id adfeconucrti.'hæc ctiam non propriè dicitur donatio,led ap-pcllatur Donatioquscfubconditionerefoluitur. Donatio auté prima ifta principalis cft,amp; appellaturinter viuos,co quia nullo mortis intuitu fit.Et perficirur cùm donator fuam voluntatem

, llt;:riptis,autfinefcriptis,ideft,nudoconfenfumanifcftauerit.Et tilisdonatio femelfafta non poteftfaciliter,ideft,finecaufa,re-

Mortiscaufadonatioeft,cûmquis fe habere mauult,quàm eum cui donattenagisque eumcui donat, quam hæredem luum. Sicamp;apudHomerum,Telemachusdonat Pyrrho. Etineftbftu dicitur mortis caufa donatio, quandocunque in donatione hibctur mcntio,vcl fufpitio mortis. Et tribus modis reuccatur t3lisdonatio:(cilicet,per bonam valetudinem fuperuenientem, perpfsnitentiam donatoris,amp; fi donatarius füo donatori præ-moriatur.Ettalisdonatiocaufa mortis jcquiparaturlegato.In quibnsaiitem difterat à legato ponit glof.lnfli.de don.§.i.Mor tisautem caufacapimus,non folùm cùmquis fuæ mortiscaulà donet nobis,fed enam fi propter alterius mortem idcfticiative-hti fi quis fiho vcl fratre morien te donet Memo, ea conditione

fi conualuerit is,cuius iiituitu donatur,redJâturfibi res.C decef fi:rit,maneat apud Meuium.Niquicquid propter alterius mor-teiB nobis obuenitjinortiscaufa teditur. EtpoÛùntomnesinûï . tiscaufa capere,qui legata acciperc poilu nt.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etfecundusbuius.

TAE hbertatibustraftaturus lnrifconfultus,prscmittit titulû generalero de manumifsionibus.EÜ aureni Manumifsioda - libertatis.Nam quidiu aliquis in ieruitute efl,manui,id ei’» poteftati alienæ fuppofitus cfiihinc Manumiliùs dicitur qui e nia nu, id cfijpotcfiate domini dimittiturdifceraturenimferuus nianumilliisà potefiatedominica.Sicutenim per captimtatem de iurc gentium captiui manu capiebantur amp;nbsp;fiebant ferui hoquot; fiium,ac eo modo feruitus introduâa fuit.vt infi.de iur.pcrf.§gt; Mlt;lt;ijci*i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’°*' Mancipii diÖi,quafi manu capta ;vtibi.ltJK

’ Manumiirusdiciturlibertus,quiolimfcruusfuit,nuncautêelt; manu,idcfi,dominica potefiate bberatus.

- Oe manumifiis t’indiCla. lurifconfultuspofi generalem materiam manumifsionis inci-pit diccre perfpeciesde cadcm.Multisautemmodis quis manu-mittituraliquâdoeniraexfacriscôflitutionibusin facrofanâi» ecclcfîis,fcilicetfubafpedupopuliamp;antifiitis,idcfi,epifcopi,amp; interueniéte quacunqj feriptura loco aftorû.C.de bis qui in ec-ma.l.i.St .ij. Aliquâdoquismanumittiturvindiâa,idefi,caufa cognita corâ prætore,ob quam manumifsio fit. Etdiciturideo 'ViniIiciiM. Vindiöa fieri,quiaVindiciusquidâ lèruus Vitclborû,quiprodi dit filiosBruticôfulis Romani, tradlâtesdeintromittédisfilüs Tarquinijjamp;deproditioncpatripjin remuncrationcmeriti co-cognitaiuftitiç amp;nbsp;dignitatis cauia,ica manumiliùs fuit:vt in l.ij.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initiû.s .deori.iu.amp; gl. Infli.qui manu.nô pof.§. eade. Suiit

ücalii modimanumittendi,dcquibus lnfli.delib.multis auté modis.amp;C.proquib.cau.fer .propr.cmio. amp;C .communiade manuiuillil.fi.

Omniacollegialicita:ideft,lcge,velfenatulconflilto,vclcó' ßitutioaeapprobata,liabent potcfiatci» manumitccndiferuos fucs;

fuO5:amp; eifdem manumlfsis,amp; libertiieffêâis iurepatronatus fuc cedmit.'Iegitimatn quoqjcoruin vendicabunt hçrcdiiatë ; Zc. de hocctiamluprà de lib.vniuerf.li.

QuitefiamentolibereflêiuHiiseftita demum fitliberjfi tefla« mentum valcat,amp; exeo adita fit hxrcditas;vel ß quisoniillà eau. fateftainenti in fraudem ab intcfiatopoftideat hxreditatein,Et filibertasdatur tefiamcnto^urè,ftatin, pofiquâadita fucrithae rediras conipetit;etiain fi ab vno ex basredib’ folum adita fucrit. St autem libcrtas data efi in diem,id cfl ,ex die,aut fub conditio-ne,t une competit Iibertas cùm dies euenerit,vel conditio extitc tit. Ad tempus autem libertas dari non potçft,Et dicitur bçcli-bettas Direâatquia direfte vira amp;nbsp;effeâum capit ab ipfo tefiato K-Aliacft fideicotumiflariajde quaj’.tit.i.

Libcrtas fideicômifiària eft,quænôdircâe' ex verbis teflato-riscompetitzfed quia tefiator fidei bxredis fui cômifit j v t feruû vnudijvel plures,poft mortem fuam libertate donarefSe erit ta lisferuus libertus bxredis,non teftatoris:amp; appellatur Fideicô» millària,quia fidei liæredis commifiàeft.Et quibus verbis fiat,ha betutlnfti.de fing.rc.per fideicom.re.§.fi.

Libertas aliquâdolegeadicr.itur,ideft,femel data reuocatur: quodlitinferuodeadulterio turn domina commijlb accufatoivt lnfiit.de bæred.inftit.ÿ.feruum.Item in feruoquiferuatürintra lexaginta dies ob qu-tflionem adulteriitvt j'. qui amp;nbsp;à quibus. l.profpexit.amp;C.de adulter.l.verba.Item in cafu. 1. legcFauia. amp;l.feruus.s.de manu.St hoc expcrfonaferui.Experfonaetiam domini quandoque prohiber lcx,amp; tune idemtvt J.qui amp;nbsp;à qui-bus.l.quxfitum.amp;.sdcmanu.I.quipœns.tunc hbertas dicitur haben pro non data.-aut perinde obferuatur, aefi pofica à tefla-toreademptaeÜèt.

Statu liber efl,qui flatutam amp;nbsp;deftinatamtn tempus-, velin conditionem,habet libertatem.Fiunt autem fiatu-liberi vclcott ditione exprelfa: vt fi,fitreliiSalibertas,fî nauis veneritex Afiai velalialiinilis.Fitaliquandoviipfâ ,cùm creditoris fraudandi caufamanuinittuntur.nain dum incertum eft, an creditor iure fuo vtatur,interim flatu liberifunt;quiafrauscumefieâu in le-ÿc Aelia Sentia in teruentt.

Licet manumifsio datio fit libeftatis,tarnen quandoqiiecen-tingit,aliqucm adlibertatcmperucnircfinctnanuinifsioncjfcd allas ex difpofitione legis:vt contingit in ftruo, qui vèndiruseft ca conditione,vcintra certum tempus mâiiumttteretur.Nam h etiara vendieprSf emptor fine hærcde decenénntrnihiloroinus fcrüoJibBrtascônjpetit,etiainfî prius venditor voluiitatemfui inutadèt.ItèmcontingitinicruoJanguenti, quem ob grauem iiitiruiitâtem Dominus pro derehfto h'abuit.lté in eo, qui note dominidetcxit,amp;ob boc prjemium libertatis confequitur : talis OnmM fit Orcin iîsîibertuSjidefi,direiSo R)anumifius:vt Inflitu.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lege Aelia Sentia non potefiquismanumittere/ei un in flau

Isa: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit tcfiatorjqui in defeâumaliorum hçrc-

Sentia. potefletiatn in prçiudiciumfcreditorura vnum exferuisfuis eiöto libertateRjeredeminllituere: cuius nominebona defunfli vendantur,amp;crcditoribusfatisfiat;quodideopcrroifliim eft,vt bona defunfti non kcerentur per creditores, amp;nbsp;iniuria afficia-tiirdéfun'flus.Ètad hoc vt dida libertas data in tefiamentodi-caturtenderein prmudicium creditorum,8f non valeatjduo re quirufiturjTrausfcilicctamp;Cofiliuaiidequa Infti.eo.§. infrau demiEt obm minor vigintiannis non poteratièruo dare liberquot; tateni,obftaneolcge Aelia Sétia,nifi ex iuftis^approbatiscau« fis.Hodieautemfufficit'compleuifièdecimum feptimum annû, attigifièdccimumoâauumjVtquis pofiit feruisdareliLertatcm in vltima voluntate,amp;c.

AnalorS Quiiusaureorûanulorûiropetrauitjhabeturamp;fepntaturvt Jelatio Q.ingenuus:amp;dicituriftaquafiingenuitas:Olim enim libertinó imbetra- pote^nt defcrrc anulos,nifi boeà principe impetraretur : fuit ti,. enimMelatioanuIorum fignumingenuitatisamp;hbcnatis ; amp;ob hoe foil liberi homines aureos defcrébant- snulös. Qui ergo li-bertilcientibusamp;confentientibuspatronisius anulorumimpe trauerantjhabebantur pro ingenuisquoadmulca;primo,vt ba-beat tutorem ingénu urn,quod alias non haberet ;vt s . deexcu. tut.I.cum «oratione.Itéquo ad honores,vt.C.ad le.Viicel.l.i,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item

Item contrahit matrimonia cum nobilihus: vt s.de oper.lib.l.3. inprincip .In fniiltis autem ahis reputatur vt libcrtus de qui-busgl.in l.pen.j.cod.Hodicautem omiics liberti delure nouil-fimoIuntfereingenuEvt in Autcn.vtlib. âecæ.aur. non ege. an.§.i.colla.v.

InterJumetiain fi ferui nati funt expoft fafto , nibilominus iuris iiiteruentu ingenui hunt.Nd Ji libertintis à principe nata*-iibusfuisreftitutuj fueric,id eftjad ca iura,in quib’ in initio ocs homines de iu re naturali fucrunt,nóin quibusipfe libertusnaf citurTcruusenimnatuscft , Scideo iure naturali priuatuseU; per reftitutionein aut principis fuper natalib® faftis pcritidc ha t)etur,achingenuiSi«atuseflct:necpatronuseiuspotcfladfuc-gt; cefsioneni vcni j.Vcioboc hnperatorcs non folent aliqtiemfacile natalibus reltituercjnifi conlentictc patvono, CUi per hoc fit iniuria.Impetratocniin tali benclicióiuspatrohiadicnitur.'......

Quihus modispræftandi fit libertas,per multos titi hâftenuï vidimus nunc quomodo in libertate quis fe defendat : quod tie percaufam liberalem,id efl jfuperlibcrtate infiituta.Siuequisin Çaufa hbertatem proclamât exferuit'Jte,fiueinferuitutcm petaturex ‘’erd». lihei'tate,putàquia dicit Domin’aliquc,quifc pro libero gerit, ciicfcruuin luum,amp; petit cum fibi feriiirc,acctiam feruitiapræ-lliiequæferui praellant dominisfuis:vel econtrà, ipfeleruusfî eft ill quali pol]êfsioncdibertatisdicet,quód indcbite' Sciniuftè cum teneoproferuo, 8c tanquam fcruum, cu lèruiis non fit,led hbenamp;ideopetitfe pronuhtiare liberum,Scmibi tilentiumiin-poni,neq;cumampliusinquictar!:vcl fi defafto mihiferuit,petit feeximi de quafi poflcßioneferuitutis. Et appellantur tales aâionesproliberalicaufa aâiOiiespræiudiciales in rem,deqni-busInfli.de ad.§.præiüdiciales.

Qui fe pafsi funt vemidäri,intcruenictibusqu« d'ebent inter-uenire,ad libertate proclamandi licentia denegatnr. Sed fi quis minor xx.annis,etiacxcaufa fupra fcripta,vel n maior finccau-fisfupiàfcriptisfe ven'udatipalliis fit,ad libeiiatemei proclama rclicct.Et pertinentiflafenatufdpnfulta etiaad eos qui exmu-licribus,quefêpallifùnt vçnire(idefl,vendi)nàftuntur.Nâ (î-cuteimuhen,quæ m'aior annis viginti fevpnire païïà efijad li-bcrtatéproclaraâdi licétia denegaturnta hec bis 'q'uoqî qui ex ea

nati fernpore Èiusferuitiitiierût. l)tein dclcendentesde familii» htronuniprohibenturad libertateni proclaraare, (î DominuJ iinperator vel procurator fifti fecerit eos feruos p«r fuum decre-tuQi.C-eod.l.i.

Si Iibertus alicuiusalioagentejquieum ad libertatem vocat ingenuuspronuntiatusdiedicatur,poteft patronuscius euvo-Aétio p4. care in fuuroljbertumjfinc vlla prpfcripnonc temporis.■ amp;erit tram co» - modus agendi tabs,quia petit patronuseum iuflum ellefuum li-tra 46erz» bertutn,amp;fibidebitain reuerentiara exhibcriab eo, Scprsliare ca quae foientlibertiprxftare pat ronisfuis.Et ccontrajfi libert’ petct proiiiintiari fe ingeniiunijtunc G patronus eft in quali pel Icfsionel.i.bertinitatis,propontt Iibertus cu^uliter dctinetut',amp; reputatur a tali indebite amp;nbsp;iniufte.pro fuu-^ltófto .amp; ideo petit Uleri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G libcrtiis efl in quail polléfsicnein'

tra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præflititferuitia-.proponet, quódeft

nam, in pollefsioneingenuitatis,amp;qu0dipfum ttifboamp; inquietoin diftafuaquailpoflèlsione.Quare petct lepronuntiarieile ingc nuum,amp;.inibi lllcn tiura perpetuum imponi deberCjne eû-decç-tero inquietcm.

Nequc filci,neque priuati nomine poll quinquennium quat-Qÿm^«e(»rjreJKCtdeftatu,ideft , conditione delunâorum:qui tempore pra- æojjjs erant bona fide in poflbßioneltbcrtatis. Quiergopccu-liumalicuiusjvelfuospofteiosllbi taquam domino adiudicare debereprætcndit,debet hoc faccre intra quinquennium àtem-pore mortisialioquin quæflio libertatis, quas in tert ur filiispro-pter patns vel matris memoriamjUjlii! efficiet, propter pra;fcri-ptionéquinqiannùruni,quæ flatum del'undorii tuctunhabita tamcB diftindionCjVtrum in meliorera códitionem, quàin erat iplê defundus.teniporemortis.an indeteriorem,quali rctraâa-revclitftatûdcfunifiidequoC-deope.h.J. qJ ex.amp;l.li tuis.amp; J. ma ter tua. Et cfi hiccafusquoproceditprælcriptio Ciiepoflél fionefecandum Aïo.

QmainiudicioIiberaJiscaufçilaliquando coUuGoGt j '’t quia dominusoxnimiafuaindulgentia patiatuc^eruosfuosln-genuitatemproclainarejamp;iudicariprohbçris ,vt Gc quafiin* genui quaduquefcnatorcï crcenturjamp; propterea Doroin us ba-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biturus

bi turns eflèt lucrum,amp; per tales ita degencrcsinquinaretur atn»-plifsiniusordofcnatorum,veIconfi[Biliumindigiiitatepofito-ruiDjSdquamiliiiudicatiingenui eligerenturudeofenatufccn«-fultum taflum elt Dnmitiani tcinporibus,quo cauetur, quod K quisprofaaretcolluficnetn elle faäam,qu0difleliomo,decuius tonditioneefi collufum, fieretfeiuusiUwsquicollufioncmde' tegeret j'.l.i. Siautemerat libertus, fiatlibcrtusciusquidcte-ait.s.deiniusvo.l.adoptiuum .§.patroni : EftautemCoIiufioCo/Z»/(». finiftra,fubdola, amp;nbsp;Iraudiilenta macbinatio, feu pratentio quo aiiquidfiraulatur,quod in veritatc no efl: vel quoiufla aâioa-licui copctens remittitur, vel fubticetur. Et potefl colluflo de-ïegijid efl, rcuelari, intra quinquennium cotinuum poftfenté-tiain ingenuitatis;fed medio tempore,id efl, poll fenten tiam fugt;-peringenuitate latam. Sc antequacollufio detegetur,quafi in-genuustalis reputatur,amp;babetury.eod.l.pen.Eft amp;nbsp;aha Collu-fioquifitper procuratores8^aduocatoscaufaru^',quifefupe-rarlln litepatiutur. Sed amp;nbsp;per principales perfonasfimiliter fit in cnniinibus; de qua collufione,vcl prauaiicatione diceturj.de pr*uar. vbi amp;nbsp;poena eiusponitur.

PJiC titulus generalis eft ad omnem acquifitionem rerum, ■‘quarumquinque flint genera: vt Inflitut. de re. dniifi.in , nbsp;nbsp;nbsp;.f.,

pnii. Quarundam enim return dominium nancifcimur iure gc-num ,qucd naturali ratione inter homines æqualiter lèruatur; vtlnfinut.de iure natu. §. quod veto. Indedicimus, quod illud qued nullius in bonis eft , amp;nbsp;tarnen elle potefl , id ratione naturali occupant! conceditur. Omnia igitur animalia, quae in terra,mari,amp;aërecapiütur;id eft,ferç bcftiæ,vô!ücrcs,8fpilccs,ca-pientiuni fiût.lnft.de reb.diui.§.ferç, Qiiarûdâ rerum deminiû Acquifîtt» acquirim'’ lure tiuili,id cft,iure proprio ciuitatis noflræ, Icilicet turn eiuilif Komanæ; vt eft per vfucapionc,prçfcriptioné,arrogationé,mo-nachationëjdeportationêjteftamétû, fuccefsionc,bonoru pollcf-fioné,hjrcdit3cisaditionê,dequibu$fingulisfliis locis traâatur.

Qpalitenurcgentium acquiritur dominium expeditumeft s.tit.prox. nunc qualiter iure ciuili,id eft per vfucapionem.Sed quia

quia pofièfsioniscaufa eiusque notitia pertinetad vfucapion«) amp;adpræfcriptioncs,qiiæ non proccdunt fincpræaæbulapol-fefsionc: vt.j.tit.i.finepoUcfsionejideodcea piæmittitJurifcô-fultus. amp;nbsp;impritnitur hic titulus viccuerfa in Codice, fed,cet ac-quirenda , amp;nbsp;retinenda poflèfsione : hic de amittenda quod non niultum cft curandum, licet enimdiuerfa fint verba Jenfusta-men eft idem : cùinenim intitulaturde araittenda pcficfsionc;

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo 8t de retinenda : id cft, quoufque retincatur :taiidiu cnira ,

rctineturquandiunonainitntur.Eftautcm Poficfsiciusquod- I dam quo quis rem corporalen] vere, vel interpretatuie',(ibilia-beat. Vel aliter; Poflefsioeftcorporalis rci rctentio,corporis,51 i animi, amp;nbsp;iuris adminiculo concurrente. DecorporaliidcodWi ■ quia incorporalia proprie non pofsidentur.j. eod.l.iij.in print. ' r)iciturcorporis,amp;animi,propteridqucd eft J.l.ii j.luris adinf niculo,ideo,quia ius opéra tu rin acquirend.i amp;nbsp;retinenda pof-lèfsione.quia quandoq;poflêfsiohabetplurimumiuris,qiiaiido-qucmultum,quandoqueparum.j.co.l poflcfsione.gl.inc. cum noftns.deccnccf.præbend. Vel dicitur ideoiurisadniiniculo;ad hocenira quod fit lufta pofléfiio,requiritur quôdnon fitiinprc-bataiure,vtin rcfacra,amp; fimili.j.1, quivniuerfas.§. i. Dicitur Pûficfsio detentio,quia naturaliter tenetur ah eoqui infiilitci. Eftenim appellata Poflcfsiojquafî pedum poiîtio, vt an Laben, j l.l.in prin.Scdqucddixi de corpore,nô eft intclligendû,quôd femper fit neccflàrium corpore vel pedibus rei in fi flore. Suthcit cnimvilusoculorum,velaniiniaficflus,cura tradentisvolunta-teadacquircndampoflèlsionem j.cod.l.quod meo, amp;nbsp;l.i.§.pca^ Ethæc talispoflefsio, quamquis corpore, veloculis, Staiiimi

N4turalii adipifcitur, Naturaliseft.j.ccd.l.i.in princ.ideft,deiu-rcnatural,feciidario,quodGentium appellatur. Et heceadcia

Ciutlù. polfefiioNaturalis,Ciuilisdicipoteft approbationciuristiui' lis: ar.de verb.lignifie.Liege.8f deori.iur.l.ij.in princi. Quart proprie'non funt duatpollcfsiones,velproprietatcsduarumpcf-ieftionum,immo eft vna,induâa iure gentium,Stapprobataiu’ reciuili •. vbi auteii, quisdeprædio cgreditur,neccftin confpf ôu,lexdicit rctincri poflêfsionem. C. eod. 1. licet.in tclligût quiquot; dam ciutlê. Sed dominus Azo dicit femper retinerinaturalcuij quçvcrc dicipoteftciuilis, quia iuris ciuilis autoritäre rétine tur.Siauteinmcabfcntequisingreditur meum prediumfquod

Clamie- poftideoiiirisciuilisautoritäre, vt didlum eft ) ingrellushakct fltna. naturalem de iurc natural!, licet Ciandcßinam, fi cutauit début«

dcEuit putarc fcfc prohiEendum.j.ecd. 1. clam poßideri.§,i. qui adnundinas.amp;illam naturalem etiddeiurenaturalünterpreta turlexretinerifoloanimo, ficutin Fruduariodicitur,quiaei reuertentijfi non admitcatiH’jdacunnterdiÔuoi vndc vi.J. de vi amp;viar.l.iij.§.vim vi.Pofsidet ergovterque, vnusnaturaliter, alius liuihtcr, Sk enim didinguûturiura pollélsionis. j'.de viamp; vi ar. 1.1. ÿ.deiicitur ,amp; vti poll'. J. fi duo. amp;nbsp;do prccar. 1. amp;nbsp;habct.§.eum.Naai fiue aliquis fit in re,fîue nôfitin rc,rem ta-mcn vidcat ,nihilominusdiciturpofsiderenaturaliter, Nam amp;nbsp;naturalem acquirit propter vifum, d.1. quod meo.§. Ci vcndito-ieni,ergomufto magis retinet. Cmiliterautcm dititurpofside-rcquis,cùmneceftin rc,nccrescftin confpeâu.Eoautem modo quopolièfsio acquiriturjCodem ctiamamittitur,ideft,corpo reamp;animo.l.nihiltam naturale.ï.deregul.iuris.

De ffucafionibnffV '»farpationibui, Vfucapio cil efl’edus pofleßionis:vt in l.lîue polsidetiï.J.eod. Et eû introduira ad vtilitatcm omnium contra cémunéasqui-tatem naturalem. Cùm enim de iurc naturali nemolocuplcta-ridebcatcumalteriusdamnovelmiuria , vt inl.nam natura.s. decondi, inde. NiliilominusintroduiTa cft vfucapio J ne return dominia diu,amp;lerè fempcr incerta eHent:amp; inodrum pegligcn-tiura,quitus fufficere debet ad inquircdas resfijasfpatium temporis a turc ftaruti,qucdbabetiir Inflitut.eod.in princi.Vt ergo aliquiseßet finis litium : introduxerunt mra vlucapionem. Eftautein Vfucapio acquiliriovel adiedtiodcminij ,perconti-nuationcm podèfsionis : quæ polièfsio eft habita bona fide, amp;iu-fiotituloà tempore continuo à Icgediflinito: vt in 1. iij. j. eod. Vfurpatioautemiu hoc tituloeft vfucapicnisintçnuptio.'j. eo. hnaturaliter. Et interiumpitiir polièfsio rci immobilis,'cùm Vfurfatit quisdc pollèfsione vi dgiicitur, vel aiicui res mobihseripitur;

amp; quûinodocutiqj définit pofsiJere, intcrrumpitur naturaliter polièfsio. Aliterautem capitur Vfurpatio apud oratores,quidi-cuntvfurpacionemellèfreqaentem vfuiTi,vtinl.ij.). eod. Qms autem pofsit vfucapere,amp;qua; rcspoßitvfucapi,amp;quanto tempore, ponitur in I.iiij.y. eod.

Pro foluto vfucapit,qui rem debiti caufa recipit. Et non tan-hirailludquod dcbetur, ledamp; quodlibet pro debito lolutuin Volenti creditor! ; hoc tit.vfucapi poteft.Siigituraliquid detur «fiipulatOjVel exaliquö contradiu innonnnato, illud vfucapi-

Pro etnptore pofsidet, tjui rc vera emit : nee fuffieit tantum in ea opinionc eflê,vt putet fe pro emptore pofsidere:fcd «iâ debet fu belle eau fa emptioniSjVel faltem iuftifsimus error.j.eod.I. quod vulgo. Et in vfucapioneproeraptoreduobustemponbus infpiciturbona fides.Itcin oportet quôd emptioGtpura:vtj.co.

Item non vfucapitur proemptore res illa,quam deden* mihiin folutumproeaquamemi,vt j.eod.l.ij.§.cum Stichum-Qnand^q; tarnen vfucapitur pro emptore quod nó efl euiptuui’ vt cccc fundus cft emptus,Zt ampliorcs lines poflefsifunt,totnro enim longo tempore capitur : quia vniuerlîtas eiuspolsidetur, nó fingulepartes.}.eod.l.ij.§.led lifundus,amp; hoc G poGêlsifunt bona Gde,cùm crederet venden tis ellédècus (î ipfe adiicerct pattern altenus fundi empto fundojfciens noncontinericuinem-pto.j.cod.J.quilundura.§.i.

‘VCueaptre Aliteraccipiturhîcjamp;aliter.’s.depetit.hære.tituJusproli«’ era htrt* Hiceniin vere',alibi false hæredes dicuntur. Et illevfuca-

P'f Pf® hærede, qui pofsidct rem quam 8c defunâus vfucapicbJi proemptore, vt Gcduobus modispofsidcat,quodeGêpoteG.s-de acqui.poOcf.l.iij .§.ex plurimis. Item ille qui apud dclunâum rem viriolam, non purgatam vitio,pofsidet prohærcde;vts. dcvfucap.1. vbi.§.i. Item ille qui iuGifiimc errat, vt's.dev fucap.l.non fblum.§.t.ltcm ille qui tenet rem,in qua deluiiäu* carebit titulo : tenebat tarnen pro fua, amp;nbsp;bona Gdc; vtj. eodem titu.I.plenque. Et hoc G eft cxtraneus,quiavfucapio pro hire-de, non habet locum in fuis hæredibus: quia fui hæredcstitu-lü haberenôvidenturivtpotecum viuoetia pâtredominiquo dain mcdoçftimetur.J.l.ij.§.Glium.amp;: C.eodcm-l.G nibil Licet fi pater inc hoaftctaltquam rem prohærede vfùcapere,cti3mipli perGcerepollènt. Item non halit locu,niG vbi quis vcrèeftba;' res- Uitleeft,quod G infiitutushçres non habet taäionem tefla-mentijnon vlucapit prohærede.'i.eod.l.vlt.

ProdonatoillevfucJpit ,cui donationis catilàrcs à non domino tradita eft ahas G dominus donallêt, Heret accipicns ftatim etiam dominus. Nec fuflicit opinari,fed oportet eftè vere dena-tuai)

■tum, ad hoc vt vfucapio procedat, Item cxigitur, quäd donatio tcneatdeiure. Sieniin paterfuofiliofaniil. doiiauerit, amp;nbsp;poflea decedatjfihus prodon.irono vfucapier: quia ra tinne patriæ po-teftatisdonatio fuit nulla.j.eod.i.i.i.refpó.amp;§.!.amp; s.pro hære.

1. ij. §. filium. Et nifi hæres ratam habcat dûnationemillam. j-cod.l.fi pater. Sed vbi hæres ratura non habeat,fî Iras forte vfu. capiet pro quali IcgatOjtacitè con ti rmata donatione.

Quod prodereliöohabctur,inflardonationiseR.j. deflipu. fcr.l.(]uodlèruus,amp; dipitur proderelido haberi jquod dominus ea mente abiccerit, vt id in numero rerum fiiarum ampliuseflè nollet. Inftit. dere.diui .§.fin. Si igitur res pro derciido habita fitjftatim noftra cfle definitjamp;occupantisflatim fit:quia eifdcm niùdis tesdefinunr eflê noftræ,quibusacquiruntur. Acquirun-tur autem occupatione,vt s.de acquit.rer.domi. ideo per deoc-cupationem amittuntur.j'.de reg.iur.1. nihil.amp; l.fere quibufcû-que. Et iflo modo non. habet locum vfucapio pro derelifto, quia hatim res fit occupantis: ex quoerat derelinquentis. Sed fi à no domino ahquid pro derélido habitum cft, aiit haberi putamus à verodomino, poffumus id vfucaperc, etiam fi ignoramus à quo dcrelidum fuerit.

Legatorum nomine is videtur pofsidere,cui legatum ell à n5 domino . Pro legato enim poflcfsioamp; vfucapio nul li alij ,quàm Cl cui legatum ell,compcti_t. Et nemo poteft legatorum nomine vfucaperc,nifi illecuniquoteftamentifadiocflpaftiUe,id ell, cui poteft aliquid in tellamento relinqui ; quia pçfl’efsio legato-rum ex lure tellamenti proficifeitur.

lullifsimusfitulus vfucapionis ell j qui appellatur Prodote: Vtquiin dotem rem alienam 3ccipiat,vfucapere pofsit fpatio fo lenni,qucd habetur in 1. vna; C- cod id eft,eotempore, quofo-lent,quiproemptorevfucapiunt.Nec eft cura, vtrùtn fingula-riterperfetantum rcsillæ àliçnæfuerintdafæ in dotfim: an pa-ritervniuerfærcsmulierisin dotera dentur, id ell', quandoilic qui dotem conllituit, inter citeras res quafdam aliénas dédit: luncenim pro alieniscompctittituluspro dote, qu'atido videlicet matrimoniumcontradum tenet. Nam fi ceflet matrimoni-um jcellat etiam vfucapio : quia nulla eft dos fine matrimonio. Hk tarnen vfucapio prp dote procedit cum diftindione, an res is nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerit

Eflfpcciesquædampoflèfsionis qu£ vocatur Pro fuo .Et hoc modo poßidetnus omnia qua: raarijterra, aërccapitnut, aut quæ alluuione fluroinum nofira Hun t. Item qua? ex rebus aliène nomine pollélsis natapofsidemus; veluti partum hæreditariæ aut emptæancillæpronoflropofsidemus. SimiliterfruÖusnatura-les rei cmptæ,au t donata:,au t quat in bærejiita tc inucnta oft. Et dicitur Pro fuo tribus modis. Primo IlndCjquandodehcu alius tituluSjVt hic.SecundolarqiuSjquando concurnt cum quolibet alio titulo pro foliito, qui efi generalior aliis ; vt j. eod 1 hemi-nem. Tertio Iargifiime,vt qu.rcunqjprofe poßidetrvtj eo.l.ij. amp;nbsp;tune dicitur ad difiercntiam credi£orum,amp; finiilium,qui non pro fuopofsident. I tboc tertio modo non cfttitu'us vfucapio-nem pa riens; quia iam quilibct poflelForjCtiam malætidci,ctiaiB line titulojvfucaperet. In materia autem noftra profuopoflef-lio tabs eft,tùm dominium nobisacquiri putamus,amp;ex cacaufa poßidemuSjCxqua acquiri folet: vtjfi tuumceruum,credcnsno manfuetuni,ccpi :vcl tuamgemmam,credens nullius,inlittcre inuenio.Itcm vbicunque eft lufta caufa vfucapicndi,amp; deficit a-lius tituluSjdaturproIuo.-vtJ.cod.l.Hn.

De re tudicM, cr de effèélufententiarum: amp;nbsp;i de interlocutionibm iudicum.

quot;VTiso quomodoresacquiranturperprælcriptionenijvidé- ' ’ dumeftquomoiloaliter,ciuiliterfcilicet,perfententiasiu-Rei (»Ji - tlicum. Eft autem Kes iudicata, quæ Hnem contrcuerfiaiû pro-’ nuntiationeiudicisaccipit.'quodvelcondcmnaticne,velabfo-lutionc cotingit.j.eod.I.i. Eli autem autoritas rciiudicawnii' Autorités nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter eos inter quos lata eft : quia cum non fitappellatuffl, :

ret iitdica- I^^ndum eft ei oranin. ,id cft,parondum eft .Sed amp;nbsp;ft appellaiuo i

Jit,pra;lumuurcondemnati voluntas quod vclitfententiæpare-re.C.ccd,l.r.iuprinc.amp;l.adlclutioiicm-In cafibus tarnen lecc-dituràfententia propter a?qu!tatenifuperueiiientiscafus. Item eftautontasreiiudicat.e,vtnon rei'cindaturprætextu cempu-tationisjvcl calculi. C- eod.l.ij.nifi error calculi cxprimatui la ! fen ten- '

f«ntcntia:vt fi iudex itapronunciaucrit.-cùtnconfletTitiû Scia ex ilia fpecie quiiiquaginta, Scexilla fpccicxxv. dcbcre, idtirco Titiuin Seioin cétumcôdcmiioj.quç fcn.fincap. le. Itcit non l'cfcinditur resiudicata prçtextu nouoruininÜrumentorum.Ci eo.l.fubfpccie. Eft autoritas rciiudicatæ ; quia exca indulgctur aftori aflio de rc iudicata,vel in taâû.j.eod l.iDiles.^.viti.amp; C. derebuscre.l.adori, interlocutionc-s autem non obnnét vicein reiiudicatæ. ncc eniin otnnis vox iudicis iudicati continet auto' ritatein. C.de lcn.amp; intcr.J.cx flipniatione, amp;nbsp;l.poftfentétian); Eftautem Sententia interiocutorii feiniplena ftntctia,quæpro- Seiitenth ftrtuvinter principiumcaulæ amp;nbsp;fincinfupcr cmergentibus ne- niterlocu-gotiis. Vel proferturloquendo inter partes finefcripturæfolen-nitatc:putà,fi iudexiuiicrit, vtiscontra quem telles producen-, di funtin alia prou incia, illuc pergat, procuratoremûe mutât. C .dcfideiiiftru.kiudicis. De tribus Ipcciebuslbntétia: eliglol-ûij.q.i.infumma.amp;glof de. vna.de fcqiieflr.pof.

De «)»ƒ!ƒ?». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, L.

De verccondemnatisdiâûcibicquitur vtvideainus dequafi tondcnatis,ideft,decontefsis '. lûa rubrica locû habet poil liteni conteft.fcdediifti; dcinterro.aft.locû habet aiitehtccoKttft.lïüi autôiii hacmatcria régula tabs. Conlelliis ni iurecótra lc,qundgt; quot;nbsp;lus amp;nbsp;natura nô reipuit, vel certanifpcciem vel quantitatcin le debere,vel taâuin,cuius nomine cum alio poflêt elleaftió,vel ré. mcameHê,proiudic.atohabetur, Contefsio veröextramdicium piciic tiopræiudicatalicui, nili habcat in le vim pafti,puta,quia q„âcio iiré làâaeftcûcaufacerta exprefi'a. Et habetur cófelliisproiudica- /„durftquot; tOjiiifierrauerit in fafto.j'.eo.l.nólatctur. cuinsprobationcin-duccrepoteft vfq; adlêntentiam. Clt;de iur.amp; f'ac.igno.l. error. Ante litem veró contell- fi quiscónliteatur in lure, id ellj ante magiftritum vel iudiccin,in præiuniciû fuû,8f velit,facilius có-féquiturvcniam.'s.de inter.aét.l.dca;tate.§. qui iufto. Et cft ef* feftusconfelsionis, quia in confclTum nullæ funt partes luditis, tiiGincondeinnando.s.adleg, Aquil.].proinde.§. vit. Vndeamp; StconfeUblIatim currnnt tempora quatuor mcnliura. eod. L certum.§.vlt.amp; l.fi confcfiiis.y.de cuftod.amp;exhib.re.

Condeinnati amp;nbsp;confefsi fi fatislacerc nö:i poflunt, in carets remfolentdetrudi.arg.C.eod.1.1.amp;fi.cuiustimoré fitcefsiobo (lorum. Eft autem Cederc bonis, bonadimittcre,amp;delercre ere Ceders ii ditoruin improbitati amp;nbsp;inflautiæ . Cedens autem bonis ante'’”-'

omniadebitum agnofcere débet,aliàsnon auditurinuitocredi* eeßmnii, tore,qui habet probaticnesin promptu.). co.1. pe. Efiêâusauté cefsionisefl,vteïcuflôdebitorc,qua tenus patitur fubflantia,vf-queadvltimum quadrantem, nec quicquam ci rchnqui debet fccundû gl.amp; Bart.j.eo.l.pe.prætcrquara vilisvefiis,ne fit carne nudus : quia taies veües ad tegendum carneni etiam datnna-tis ad mortem relinquûtur.I.diuus.j. debcn.dain.amp;ibiBart.d! Dyn.ergomultô tortiuscedenti bonis; fie dicit C'y.in l.i.C.eo. Cedens autem bonis prepter hecnon liberatur aliqno model debito,necciuiliter, nec naturalitcr:quia G perueneritad pin-guiorein lortunâ,exintcgropoteft ccnueniii:fed nec tunccon-uenitur,nifi inquantum poteft facere.lnftit.de aâ.§.fi.dtduâ9 femper neegeat j.de reg-iur.l.in condemnationc.dematcriain ca.Odoardus.defoJ.Eft autem humaniisimum rcmediumhuius beneficij,quiaiudit3tusnon rctruditurincarcerem ficedat bonis . Nec poft xl. dies daturcreditoribusdilaccrandusjficut réfère Aul.GeJbcontineri in l.x 11. tab.

Quomodo agatur cum vocato ni ius comparenti Sccondem-. natofupràtraditumeft. Si autem vocatus non venerit,quoino-9getur,videamus. Mittiturenim aâcrin pofiefsioné ' **bonorum contuinacitcr abièntis,aliquando caufa cuftodiæex primo décréta, aliquando vteificiatur dominus ex fecundode-creto. Suntautem tresfere caufiexquibusin pofièfiionemniit ti folct omnium bonorum . Primo reifcruandæ caufa,id eft,de-biti,velquantitatis Secundolegatorumferuadorùgratia,cùni agiturperfonaliaótionccx teftamentopro quantitate,s.vtin pof.Jeg.l.ccrta.Tertio vétrisnomine.dequas.fi muliervét.iio. Eft amp;quarta,vt ex Carboniano,vt s.dcCarb.cdiâ.Dâni etiam infedi nomine,G non caueatur, fit mif$io:fed non vinucrforum nomine,fcdduntaxat rci,dequa timetunvt s.dedam.infc.J.iiij. §.!.amp;!.quamuis.demateriaiftain c.quoniamfrequenter.ÿ.l.ia aliiSjVt litcnon contcft.cum fîroil.

Mifsis crcditoribus in poftèfsionem ,qui hcc petere poflùnt, cluando aliquid cis pure debetur, amp;nbsp;abiente debitore vocato ' contuinaciter: diftingue vtrum conucniaturaÂicnein perfo-nam,aut iixrem. Si in pcrfonam,amp; eft maior xxv.annis,amp;coiii-pos mentis, fiJatirarcaufafraudandidebitoreSjiJhfoJipcflùnt tithïdre. poIsidere,Se vendere aduerfus quos laticauerit.Êft autem Lan

täte turpiterfe occultare,vt cuifet cccurfum crediterû.s. titul. prox.1. Fuldnius.ÿ. i.ij. amp;ii). Si autcmncn latitat amniofrau-dandi, fed abfens efl ex quacunqjcaufa probabili, vel non pro-babili.nece(lària,vel voluiitaria; creditores mittunturin poflcl* fionem bonorum omnium ; amp;nbsp;habent cuflodiam amp;nbsp;obferuatio-nem ; non tarnen pofiidcnt, neque permittitur eis bona vcndc-fe. Item creditor non dimlnuit bona vcicendi caula, imo tene-turfruftusrefiituere debitori, velcompcnfare . Et prodeft hæc mitio !n pcflcEionem labia, nedum miflo, fl ipfe ell verus creditor,fed etiam aliiscreditcnbusomnibns. C.eod.l.vlt.^.i.amp;J. «od.bcum villis. Poll mifiionem autem in poflefsionem creditores pofiulant à ludice,concedi libi venditicneni bonorum débitons latitainis : 8f quanto tempore elapfo debet concedi vendi-tiojtradat l.vlt.§-.fln autein liiqui.Cxod.Sin autem in rem a-gitur,obferuaquod ponit tex.in §.in rcali.c.quoniam frequen-tcr.vthtcnontontefl.

Inter creditores potioreslunt illi,qui accepcrunt pignorajcis quihabent perfonalesabliones tantum : vt C. qui pot. in pign. bab.l.eos. Inter hypothecarios autem obtinet régula. Qui prior eft temporcjpotior efl iureinifi in cafibus quos picnius profc-quimur.s.quipot.in pign.Intereosautem qui habent peilcna-lesaflioncs tantum,æftimanturpriuilegiaexcaufa,non ex tempore.j.eod. I.priuilegia. Sicergoerit fatisfaciendum priusei, qui habet priuilegium, quàm qui npn Habet.s. quod cum eo qui ill alien.pot.l.iij. amp;nbsp;de pecu. l.ex faâô.§. vit. Vel fi vterque fît priuilegiatuSjSf paria fint priuilegia3amp; pares tituli,vcquia ambo depofitoresfunt,debentcont urrereivt s. tit.proxim.1. fi ven-tn.ÿ.iu bonis.amp;§.ratio.lntcrcreditoresautem non priuilcgia-tosoccupantis eft melior conditio : hoc eft , fi vigilauerit vt fibi fatisliat à debitore,qui foluendo non crat,antequâ bona débitons pofiideantur.Nam poflea qbonacoeperunt pofsideri, oninia creditorü iura pana funt fabtajus enim ciuile vigilantibuslèri-ptunieft,fuprà,dcpecul.l. fumma.amp;iiifrà,dc hisquæin traudé , nbsp;nbsp;oredit.î.pupilJus.in fin. Item fi vtreque creditore inflantc debi

torvni voluit gratificare,debet illud omnib’communicarcj vcl cadeœportio Gngulisquxri.s. tit.proxi.l.fi non.§.i.

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Creditores Hærcditarij, item illiquibuslcgauittcftator, pof-

primoûtisfiat creditohbus hærcdicariis, quàm legatariis. NiH eflèntJegatarij quibusobligatuscratdelunftus, nôquibusipfc Icgauerit. Hæredisautem bona referuentur crcditcribus cius, adeô vt R creditores vel Icgatarij dcccpti funt in pofiulationc fe parationis .-vel fi bxrcs pofica mu] ta lucratuseft; nô tarnen ad* , inittuntur ad bona hæredis, quia pctcndofi:parationeni,abeiuS perfona rccelJèrunt. Hæredi autein adcunti non datur fepara-tionis beneficium,nifi in cafu,Icilicct,cùmquisadiicbærcditate ex rrebell.coadus,amp;nôofl fideicômiHàriuscui refiituat. Idem amp;nbsp;iii aüocafu , cùmferuusdomino extititneceflanusliæres,S bona patron! non attigitipoflulabiteniinfeparariquicquidpoft mortem domini acquifierit, amp;nbsp;quod ci à teflatore debetur.J.eo.

Sedfi attigerit bona,cciütfeparatio SiauteiBeiretn)i-Ss'ttirdtit) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;integrum reftitui.s- dcminor.l.aic

* prpror.§.nonlbiuin.Eftautcm Separatio diuifioquçdaaijamp;ft' gregatio vnms pcculij, vel patrimoni],ab alio.

Si hæresfub conditioncinfiitutus, nccimplcreconditioneni vultnecrefpondere,3n fitaditurus,veJ neicuratorboniscôfii-tuenduseritad conieruanda bona duntaxat, veladvcndendunt quæ finit moraperitura. Et fi graue a?salienum fir,quod exp«-iiacrefeat : debet taliscuraror xs alicnum foluere, aJieiiandoe-tiam non peritura. Sicut cùm venter in pofièfsionc efi,fupr3lt;ft ventre in poflef mittéd.l.i.§.itcni fiperit'uluni.amp; l.curator.^'i' Velficutpupillushæres tutorera iionhabcns, foletei decerni ciirator.j.l.i.in fine. Adeatur ergo Prætoràcrcditorib’,vcla'ii! quorum intcreft,prcptcrlpem fuccelsionis; isq; cura toi emeu-ratoresq'ue confiituat ex confenfii maioris partis crediroi'uni: : quæq; per taies curatores fie creates aâa , faâa, gefiaquefunr, Cwmor ratababebuntur. Daturitaq; curatordiueriiniode.-quandoqut

I J bonis detunâorum,vt bic in l.i. Quandoqjabfcntiuin.C dcti' XT 'amp;pofll. reu.l.ii|.amp;ï.exquib.c3uf.ma.i.abbofiibus.§.i.(^3n' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doq; bonisdebitorum foluerc nolentium.'s. eo.l.fi. amp;nbsp;j.titpr.X.

l.i.Itemquadoqjpraefentisivt C.debon.quxiibe.l.fin.^.iiilin' Itcmqu.idoqjmorboimpeditis.C.decura.lur.l.J. Cætera genera curatorum ponit glo.j'.de mun.amp; bon.l.i.§.fi.lacgt;t’s.de pri’ Uil.creSii.Idcm priuilegium.ÿ.i.

nis dcbitorîs rcuocantur, acfi alienata non eflènt, per adionem quiappellatur Pauliana,à Pauloeius inuentore; vt s.de vJur. '•videamus.amp;.j.eod.l.liac in faftum.Si igitur debitor meus frau dulenteraJienauitbona^nec tanturu fuperfît, vndemibifatil-fiat, habet locum hscadio .Et (îc agcrcdebeo primo ex con-traâu,8f ipfuti, ficompareat condemnari facerc; vel (i non com pareat,proiiuiitiari me in pol]cftioncm,8fc. Rcquirunturergo quatuor in bac aôione, Primô,quod ht debitor ex niutuo,vel fifflilicaulâ.Iteinquôd debitum fuit effjcax , finecxceptione, ItcniquôdconfiliOiamp;fraudealienauit. Item quod re talialie-nata non inueniat tantum in bonis iam dilcuftis, vt mibifatif« fiat.l.i.j'.eodem.Necliberaturcedendobonis à carccrc propter «ominiflàni fraudem in alianando bona in fraudem credito-rumzvteft text. fing.in. 1.K.fi.J.CO.liccat allas debitor ctdédo bonisbbcreturàpœiia carceris.l.fin. C .qui bon.ced.pofl.lté lî «JuidacQuiritifte debitor fraudulentusjcxcutitur vfqjadperam amp;facculum.-licct alias folum excutiaturpn quantum faccre po-*eft:vt dicir glolfiin d. l.fin .De hoc plene' Inftit.de aâ. §.iteni fî suis in fraudem.

Valiterde iure ciuiliagatutjfupràdixit.Nuncqualiterde iure Prætorio,quo plerunq; pro poflèftioncinterdt ftaagitunvt Infti.eo.inprin.Elerat interdiâum olim nihila-liud,quàm qu«dam formata Sflolcnnis verborum conccptio, quibus Prætor aliquid fieri iubebatjaut prohibebat: quod tune maximefaciebatjCÙm de pofleßione autquafiinter aliquos con tcndebatuninftit.eo.in prin;Etdifl:afuntIntcrdiâajquiaintcr duosreddunturdicctquidamdicantappcnari ab interdicendo, itlcßjprohibendo.lnfti.co.§ funt. Et bodic inter Interdira amp;nbsp;Adiones nulla efl difi'erentia Eftergo Interdidum aftio pratto- intcrdicc.i ria, Interdidorum autem alia funt prodita gratia iuris diuini,* aliagratiaiurisbumani.Gratiaiurisdiuiinquatuor fuut. Dequot;'-mortuoinferendoiDefepukbroædificandoiitem, Ne quid fiat inlocofacrojVel immittatur.-Itë id qlt;F faâûeftjVclimmiflum, tollatur;vtj.eo.!.ij.§.i.amp;nequid in inloc.pub.l.ij.§.locorum-

Humant verô iuris çaulà quædamcotnpctunt propter vtilitaié priuatain;quædain propter publicani;vt de Jocispiibkcisjocviu, Öf fluminibus pubJicis.j'.eo.l.J.§.quæfurit. Propter priuataro ait tem vtilitateminduëla funtinterdiâa quædam gratiaiurisfui tuendrvtinterdidiumdeJiber.exbi.vel vxorecxhibendaiycllir bcrto. Quædam gratia officii tuendiiamp;efi Officium quod homo debet bominiexnatura.-vtinterdidum de lib.lion.exIii.Qiiæiii gratia rei familiarisdantur.Jtem quædam funtadipifceiidppoi-leisionisivt Quorum bonorum.Quorum )egatoruiii;amp; SaJuia-iium.Aliacaufà retiiiendæ poflt'fsioiùs:vt,Vti pofsid.amp;Virobi. AliicaufarecuperandjivtjVnde vi,amp; DireÔuin,amp; VtiIe.Sunt amp;nbsp;interdifta quædam dupliciâ.-vt, Ne vis Hat ci qui mill', eft in poHcf.ltem quædam continent caufam veræproprietatis-.vt fe-cundum interdiâum Dcitinereaftuq; prt. Ètinterdidû quod datur De aqua ex caflello ducenda. Qu^ædam verô obtinent caufam quali proprietatisivtquæ côpetût prolocisfacri$,rcligioCs amp;nbsp;Jib.exlii.Item quædamfunt ProJiibitoria.qupdâReilitutoria;

, „ quædam ExIiibitonajamp;quçdamMifta.Item quædam HintAn-' '^nalia.quædam perpétua.Item quçdam funt Publica,ideft,citili-bet de populo cópetentia-amp;funt feptem,de li.bo.exbi. Ne quid fiat in loc.facr.Ne quid fiat in reli.Ncquid fiat in pub.Nequid fiat in fluniine vel mari jquo peins nauigctur.Ité Ne quid fiat in fluminCjVeJ ripa,vt aliteraqua fluatjqua priori çflate.Itcinter-diiSuVtin flu.pub.]acü,t'ollàjVelftagno Jiceat nauigare.Eftamp; oâauû popularcrfcilicctjV t liceat reficcre cloacaspublicasjicct earum reledtioprincipaliter admagiflratuin pertineat.Priuata friiiata, nute interdiftafunt vigintioâo-Demortuoinfercndo,Quorû bonorum.Quorumlegatorum.Vndevi. Vtipofsi.Vtrobi.De tab.cxhi.Dc iib.exbi.Deliberis educandis,Saluianuin,Depie-cario,Ne vis fiat eiqui in pof.De loco publicofrucdo,Defiiper-ficieb’jDeitincreaàucfipriuatOjDe'aquaquotidiaiiaamp;çftma, DeriuisreficiendiSjDe fonte,Decloacispriuatisrcficiendis, Quod vi autclam,Dearboribuscædendis,De glande legenda, Demigrando,Deoperisnouinütiatione. Item interdiâu Frau datorium, quopupillo tutoriscreditor teiietur, fi eum confiliu fraudisparticipaflèconftabitjVtfraudaretur pupillus,quicôué-turus erat tutorcm.j.defolu.l.pupilli.i. refponfo. Suntprçte-Circa in- rcaîhï plura vtilia amp;acceflôriaintcrdiôta,quæfubprætaâisdt terJtCla refte'inucniuntur.Et circa interdifta funt notanda quatuor ne-notanda. gatiua.Prtmumjquod nulluminterdiâum infainat. J. de vi, amp;nbsp;viar.

viar.I.neq;.Secundum,quod nullum proponiturlolenniter,fi cutnee aliquaaäio,ideif,cumfolcnnitateverborum. Vilde otn nia interdira funt cxtraordinaria .-Inftitut. eod. §. vltimo . Tertiuni,quôdinnullojnterdiâo habetur ratio l’ruâuum ante lit.conteft.niHinterdifto vnde vi.’/.eo.l.interdiâis. amp;de vi, 8e VI ar,l.i.^.exdie.Quartum,quia nullij rcdditui'inter nonfub-icâes.C.eo.I.ij.EttriapofltintnotariafFirtnatiuc.Primû ,quia omnia interdiàa pcrfonabafunt,amp; tarnen fcriptafunt in rem, quia dantur contra quemlibetpofsidcntem,j.eo,l.i.§.penuLlté in omni interdido liabetur ratio fruftuum poft lit.conteß.j.eo. hantepe.Item loco cuiuftibet intcrdidi redditur adio in fadu. Inlii.eo.inprih.§.ft.

Dignioraflintinterdidaquæconipetunt pro vniuerfttate, qua pro rebus fiiigulisddco de eisprimo.Eftautem interdidum Quorum bonorum diredii,amp; vtile, inter omnia alia intcrdida loluinvniuerfale.Et daturdiredum eijquieftbonoru poflêflôr; Vtileverbei qui fuccedit iurcciiiili ex teftato, vel abinteftato. C.eo.l.i.gr j.l.i.Sic amp;direda hæreditatispctitiodaturhærcdi: Vtilisautem bonorum policflôri.s.de honor.poflèfli baered .pe . Ii.lntehtaturbocedidurainterdum contra cum qui pofsidec pro lijrcde,vel ƒ polleflbre. Eft perpetuii hocinterdidum:Et no ■U'naturfîcàprimis verbisinterdidi.Verba auté interdidihic fuiit'.Qnoruni bononi excdido raeo tlli pofleftio data eft, quod de Lis bonis pro hgrede aut pro poflêflôre pofsides, pofsideres’ue b nibil vfucaptum ellet;quoq’ue dolo malofecifli,vt id dcfincres pofsidere,idilli reftituas.-rnifiincontinenti paratus Gs probare Kstuas.vtnot.C.deedid.di.Adria.tol.l.ij.

Caufaadipifcendæ pofleßionis hocinterdidum introdudum24for»w gt;nbsp;'Rjlicut Sc præcedens.Et datur h.xredi,amp; bonorum poflc(lbri,amp; cuilibet vniuerfalifucceflôrijamp;hæredibushçredum.Etdaturcô tealegatariosquinon exvoluntatehæredis occupauerunt Jega t’-Nec enim debent fibi ius dicere,occupatis legatis,fed ab hæ-rtdepetere.j.eod.l.i.inpnn.amp;.§.r.Etquoddidumeftin lega-täriisjfcruatur etiam in hisjquibus donatum eft caufa mortis, amp;nbsp;inbæredibuseorum. Item ft legatarius autoritäre pr.itoris eft ■uifliisinpoflèfsionemcaufalegatorumlëruandortim :cdm hx-fesnon fatifdaret, deinde hæres fatifdet,vel paratus fit fatifdarc, ‘oictur legatariushocinterdido.J.eod.I.i.§.quxfitum.8e.§.le

gatoruni.Hærecliautem nocet fi accommodaucrit voluntatem legatariopoftaditam haereditatéjvclin ipfa apprelienficnc,vel poftea,v'e) ante .Et fi pturesfînt ha:rcde$jamp;vnus confciitiat Ic' gatarioialternon: qui non confentit habebit interdidum.j'.eo. l.i.§.quod ait ptætor.amp; l.prodeft. Eft tarnen notandutn, quàd hocintefdiâumdaturcontra hocticulopofsidétein,fcilicet pro legato. Sed ille qui pcftidct pro hjBrede,vel pro pofleffore,tenue nrtur bæreditatis petitiotie,vel quorum bonorum.Verba autem interdifli hatcfuntjQuod quilegatorum nomine,non ex volun tare barred:«,cecupauttrid refiituat liæredi.

Htfisfiat et,quiinjio/fefstigt;nem mijjusefi-llictitulus tanquamgeneralisadomnia poilcll'oria interdi-ôacft,ideft,adoranes,quiàprætorein pofieftionem milsi funt pertinct. Conuenitenim prætori,oninesquosin poflélnoncni mifit,tueri.Et datur hæc aftio nô tantum contra cum, qui pro-hibucritquem venirein pofièfsionem: (cd amp;nbsp;in cum , à quo qui! cpoflèl'siv'ncpulfus eft cùm venidèt in poficfsionem. Ncceii' gitur vtrùm vifeceritqui prohibuerit.Verba autem edifti funt: Ait practonSiquisdolo malo fecerit, quo minus quisper-miffu roeo , eius’ue cuius iurifdiâio deea re fuerit,in poflèfquot; fionebonorum fit : incumin laâum iudicium , quantiea re» fuit,dabo.

Ei.qui vtitur interdido Quorum bonorum,amp; Quoni legi-torum,expeditagere hoc intcrdifto.vt tabul.tteflamenti exhi-beantur,amp;fibicognitpfiant.Etdifférât adioadcxhibenduni, amp;nbsp;in fadum,8c hoc in terdiâum,8lt; illud, quemadinodum tefta-menta aperiantunvt not.s.ad cxhib.l.iij. in fi.Si quisigiturcon fiteatur penes fe elle tcflamenrum,iubendu$eftexhiberc. Tempus cidandura eft vt exhibeat, fi non poteftin præfentiarum ts-hibere.Scd fi neget fe exhibcrepoflè,vel oporterc, hoc interdi-ôum compotit.Èt pertinct non tantum ad teftamenti tabul.ve-rùm ad omnia quæ ad caufam teftamenti pertinct ; vtputa amp;nbsp;ad r f codicillos:fîuefupremætabulæfînt,fiuepriores: fine teflaincn-ut te valcatjvel ruptum fit alio iniquo vitio:amp;ad onincm fed’

■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pturamteftamenti,fiiicperfedâ,fîueimperledafit.Verbainter

didi hçc (ùnt: Quas tabulas Lucius Titius ad caufam teflamcn-ti fut pertinentes reliquiflèdicetur,Gue has penes re fint,aut do' lomalo'tuofadumeftjVtdefinerenteflèjita easilli exhibcndaamp; Item fi libe]lus,aliud’ue quid relidû efié dicetur,decreto(id£n»

eJiâoiflo^comprehendain.Sedquandoqueceflàtliocinterdi-âuai.vt},eod.l.fin.amp; in tabulis viui.j.eod.l. penult.

Interpofito titulofuperiorijoccafioneillorura titulorum, fci-licet,Quorum bonorum, amp;nbsp;Quorum lcgatorura,ieditad pro-poßtam niateriani,fciiicct,Ne vis fiat ei,î?tç.fcilicet,ad prohibi-tùria iiitcrdiâa ■, Si primo de dignioribus, eft cnim hæc cau6 di-uiniiuris.'s.deinterdic. Sacerautetnlocuseft,quiritè^'’^^’' perpontificesDeoconfecratusefl : Infiit.de re.diui-^.nulltus.^“** Verba cdiéli hæc funt : In loco facro facere, inve eum immittere quid,veto. Etpertinct ad ea quæin locofacro fiunt deformita-tis,velitw«r.imodicaufâ: non H ornamenti caufa . Extenditur etiamavtesfoaftis^vt funt mûri, neæque portæ ciuitatis Ro-fflinæ, fit 11) aliisfacris locîs, vt in mûris municipiorum aliquid facere,quo damnum aut incommodum irrogetur, non permit-titur. Itaquencquemurijpôrtævehabitari fine permillùprin-cipisproptcr fortuitaincendia pollùnt. j'.l.tin.

Cuilibct in publicum petere pcrmittendum efl id, quod ad vfiim hominum peninet ; veluti vias publicas,itinera publica, ïtideoquclibctpoflulante, de bisinterdiflum redditur. I ter lier pulli-auîcm publicum, via militaris dicitur: Vicinalis autcm dicitur, cum, vbipriuaticonferuntexagrisfuis. De triplicigenereviarum vicintilif Inbctur.j.titul.proxim.l.ij.

Superiorititulofpecialiter,bic generaliter in omni publico locodicit; vtj'.eod.l.ij.§.publ)ci. vel fuperior tituluspræpara-toriuseft, nec efi tbialiquodinterdiiium : bic autem quatuor proponit. Primuminl.ij.in princ.Secundumin§. ait Prætor. amp;nbsp;lunt prohibicoria tantûm.Tertium in Prætor ait. Scefire-ftitutorium.Quartumin§.lin.amp;eftprobibitorium. Inlocoigi turpubIicoPrætorprobibeta;dificare,amp;interdiflum proponit. Verba interdiâi bæc funt ; Ne quid in loco publico facias, inve cum locum immittas, qua ex reilii quiddamnidetur, præter-quam quod lege, fenatusconfùlto, ediâo, decretive principum tibiconcefliim eft; Deco, quodfaâument, interdiâum non dabo, reftitutonum videlicet. Ratioliuiusinterdidieft,quia loca publicapriuatorum vfibus deferuiunt, iure ftilicet ciui-tatiSî non quafi propria cuiufquepriuati hominis,id eft,iurefer Uitutis. Et tantumiunshabemusadobtineudumvfumpubli-

cuin,quantuinquilibctcKpopulo ad proliibendumliabet.Efsp-pcllatio Publici loci continct areas,iniulasjagros,vias publicas, itinera«^; publica. Viarum qua’dam publica?lunt,qu3Edanipri-uatæjquædaui vicinales. Publicas viasdicimus, quasGraeci ba-filicas,noflripra.'torias,a]ij confulares vias appellant. Priuatæ viæfuiit,quasagr3rias quidam dicunt. Vicinalesvixfuut,qux invicisfunt, velqùæin vicesducunt. Etpertinet bccintcrJi-dum ad vias rufiicas tan tuin' ad vrbicas vero non. Jiaruin eiiim

Interdiâum hccpublicæ vtilitatis caulà proponipalam e/l: tueturcniiD Prætor veäigalia publica, dum ppnlvbcturquis vim facereei.qui idIruendum eöduxerit. Virü tquot;diÀ'ii'Cfunt: Quöminus locopublico, quemis,cuilocandiius fuerit,frucn-dum alicui locauit; eiqui conduxerit, foeiöve eins, ex lege Icca-tionis frui licea t,vim fieri veto. VItra legem au tem,vel cótra legem locationis, non debet audiri.qui fruidefiderat. Seiet tarnen concedijVtimagincs, amp;nbsp;flatuæ, quæ ornaincntoReip.funt futuræ,in publicum ponantur.

De KM publica, O' fi quid in ea fail um effe Jicatur, O' de adtlibuf currulibiu.

Studeantatdilcscurrulcseas, quafecudumciuitates funt vi* as,vt adæquentur, amp;nbsp;effluxionesnon noceantdoniibus,amp;pore-ftatemfiiciantvbicunqueoportet. Et vtpaiietesdomorumefli-cianturnelabiles -fint. Curentetiam,vt nulluscflôdiatvias,ne-que fubruat,nequcconftruat ill viisajiquid; viasreparét,aqup• duläuspurgent,quæf^bdiuo,ideft,cœlofunt. Studeantvtan-te ergafteria nihil profeäum fit,veJpropofitum, præterquàmfi fullovefliméta ficcet, aut tedor trocos,id eft,rotas exteriuspo-nat.Non permutant rixariin viis,nequeftercoraproiicere,ne-

z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D« KMpubUca, O' itinerepublice reficiendo,

Titulusille non ad aliud pertinet, nifi quöd qui viani publi-cam rcficiebat, videbatur aliquid (accre : léd hoc facere noneft prohibitum. Dicit ergode via publica qualirer reficiatur, amp;nbsp;amittatur : prxtcrca hic titulusde via vrbana amp;nbsp;ruftica, iedfu-pcriortituI.ij.tantùmderuûica,Seidconon fuperfluit hic titu. Vcrbaedidihæcfunt: Quo minus Uh viam publicani item pu Vtam ape- bJicum aperire, rcficere hceat, dum ne ea via.idveiter detenus rire. dat, vim fieri veto. Viam apeiire eh ad veterem ahitudinem,

latitüdinemquc rcftituere. Sed amp;nbsp;purgaie refedionh portio „ autera propricdiciturad libramcntuin propnum,id quot;

««jmoduin, vel pulchntudinem redigere, fublato qucd fuper-til. Reficiet autcm amp;t}ui aperit, amp;quipur^at, Sfomnesomni- R.«Alt;cr«» ooqui in prifiinuin ftatumdeducunt. Etdabtturboc ititerdi-Óum perpetuo,amp; omnibus,amp; in omnes. Et habet CondemnatiO' Hem in id,quod aâoris intererit.

iicfiumiiühusiZ^nt quid tn flumaie.ft»blico,ripâve eins fiat, quojictm naw^etur.

Humen à Riuo magnitudine difceinitur,aut æfiimatione,vcl opmionecircumcolcntiumi Fluminum quædain funtperennia, lt;iuædam torrentia. Perenne eft,quod feinper fluit; Torrens eft, ^uod tantum liycme fluit.Fluminu quædara publica funt,qua:-

I dainnnn. Publicuniflumeia,vtCafsiusdcfinit,eflquodperen-Htiidcfi,perpetuum eü,8cß iam non omni tempore fluat, quia

, uuminepublicOjripavceius facias, ne quid in flumine ripavee-■usiramittas.quo flatiojiterve nauigij deterius fiat. Ripa efl id, Ruodflumcn continet naturalem rigorem curfuslui tencs. Sta-quot;onedicinms à ftandoas igitur locus demonftratur,vbicunq; na

I HestutcftarepoHunt.j-.de verb.fig.1.porrus. Nauigiû folcmus dicercetiainiplàm nauë.lter ergo nauigij,idett,itcrnauis.Na-^ppellationeqciaro rates continentur,amp;cônoxiones tiabi-

I Yteriorfiatio,iteTqj^deterius fieri,fi vlus ciusccrrumpatur,vcl , ™ficilinrfiat,aunnipor(,.aut ratior, aut fi in totum auferatur. r ll‘picaputatut‘cflè,quar plenifsimum flumen continet.

Nequid m fiamine jjttbltco, ripave euufiat, quit aliter aqua fluat,quàm in priori aftate fiuxerit^i

Diflcrt à flipcrioritit,quia illud propter nauigij vtilitatem, “Ocproptcragrorum,Vflaliamquàm nauigij, proliibct quic-

*)iMmin flumine fieri. Item ilic de nauig8bjli,vcl quafi ; hie de omniflumine; vt j.l.i.circa print. Item diflcrt abinleriori,quia “icproliibetur fieri in publico, ibi econtrà vetatficn vimfaci-tHti,amp;vtenti. Verbaediiftihjecfunt.-iii.fluminepublico, inve f'rgt;eiusfacere,autinid flumen, ripamvc eius immittere, quo ’literaqua fluat,quàm in prion æflate fluxerit,veto.Eteflindu-dumlioc interdittum,ne deriuationibusminusconcefsis flumi-•Harefcant; vel mutatus alueusvicinis aliquam iniuriam faci-®bvcl aflerat; percinet autemad fluminapublica,fiuenauigabi-

lia funtjGuenon. Et generaliter tuncinterdiâoliocquiîtenf tur,fî œuteturaquæ curfus per hoc quod faâumeft, dum de* preßiorvel altior hataqua, ac per hoc rapidior fît cumincom-tnodoaccolentium: amp;fiquidaltudvitij accola; exfaéloeius tjm conueniturjfcntientjinterdiöo locus crit.

Hocinterdidloprofpicitur, nequisin fluininepubliconant* , gareprohibcatur. Situteniiuci quiviapublicavti prohibetui' jnterdiftutnfuptà jwfîtüeft ; ita hocquoq;.proponciiduin Pk' torputauit.Scd fi priuatum fit flumcn,interdiöamceliat.V«r-ba ediélihæc hunt: Quo minus illi in flumiiicpubhco naoigare) ratemagerCjquove minus per ripamonerare,cxonerarcvelice* at, vim fieri veto. Item ait : vtpcrlacumjfollanijfiagnunipu-lacm. blicum iiauigareltccat,interdicam.Eftautem LacuSjquiperpe sta^nunii tuamhabetaquam : Stagnum eft, quod temporalem continet aquamibi ftagnantem ; quæ quidem aqua plærunquc hyemo congelatur. Fofla,eftreceptaculum aquae manuùctum,

Ripas fluminumpubhcoruin reficere,amp;munire,vtilifsiniuiiJ eft. Sicutiigitur de via publica reficienda interdiftum pofiiuin cftJtaetiam de ripa fluminismuniendaproponcdunifuit.Vei'-baedifiihaecfuntiQuominusilliin fluminepublicoripfi'ecius opus faccre,ripæ,agrive,qui circa ripam eft, tucndicaufaliccat (■dum ne ob id nauigario deterior fia tjfi tibi damni inlfffti in an* nos decern boni viri arbitratu vel cautum,vel fatifdatum ell,attt pcrilluin non fiat,quo minus boniviiiarbitratucaueatur, vel iatisdcturjsdin fieri veto. Meritôadiicit,Dum neobid iiauiga* tio detcriorfiat. lllafolacnim refeftio toleranda eft, qux iiaui-gationiiropedimetonon eft. Et licet ripæ,lacus,fofli’,vclhaquot;ni municndicauß Prætôr nihil hic cauit: Idem tarnen ehtobfer-uandum,qucdin ripa fluminismunienda.

Primum Vi,ponitur hicin generc, feciindurn in fpecie. K idëeftdiccrcjficutin C.vndc vi. Deinterdiftisigiturquefiint prohibitoriacxpcdito,nuncdcrcfiitutoriisdicit ; vtinftitut. de interdid.§.i. Ilabetautem locum hoc intcrdidum, cum quiS per vim pollêfsionem foli amilit: vim dico expulfiuam,non ccn pulh’uam. Si enimcompulfuspoftêfsionem rerum tibi tradide* rojCefiàtliocinterdiâuinjamp;daturaiSio, Qu^od metuscaufa.p eodem.1. fi rerum. item vim dico,non legitime admiflaro: qui

fnimeîpulfusefi, Gincontineiitivelit rccuperare poflêftioneni luanijpofcft qiiidem incontinenti autoritate fiia : ncnxx inter-wila.j cod.l.iij.^.cùrD igitur . Et accipe incontincnti, id eft, ’ntiqu.,tn ad alia extranea Amenât negaha. 'j. de vcrbor.oblig. 1 rontinuus.^.i. Sed amp;nbsp;ilie,quinonduni cftaJbucexpulfus, fed SusœquisvuinniuHcexpellere, poteft reliftere vmi infcrcnti, ^propullare viui illataïUjad defendeudam paflefsione.tum mo ocrarainetanicninculpatætutelæjideft, defenfienis. Eteadciïi ‘•■■Q^àdautemdcfenfiodicaturintulpata, amp;nbsp;cuininoderatio-quot;'îfactjjattendifjr circa tria ; Priinô, quôd fiat cuiii liinilibus y®is! fecundô,quôd incontincuti : tertio, quôdanimo prcpul-«ndiiiiiuriam^non irrogindi.Verba huiusedidi liste funt: Vn* tu ilium videiecîfti, aut t’aniilia tua deiecit : de eo, quodq’ue tllc tune ibihibuittantumniado Ultra annum :poft annum vêtu de eo, quod ad euni qui vi deiecit peruenerit, ludicium dabo. ^tpertinet hoc interdiduoi adfolam atreeem vim: amp;nbsp;ad eos tan tuni,qui(Jefolo deiiciuntur. putà,de fuiido fiueædifiçio. Adah-tt® autein non pertinet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:o rii,; t t

Vti /leßiJetit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i .■

f ofiinterdifluniVnde vi, quod poflèfsionem reftituit, fèr ^unurhoc, qued défendit.confequenter. ë( eft inter-^uumretinendæpoflèfsionis. Habet autem locum hoc interdi-«um VtipofsidetiSjiii rebusinimobilibusomnibus,amp;f91i: dura Unientaha fint, quæ poilùnt pçlsideri.j'.eod.l.i.ÿ.penult. Non jutempofsidentur forum, bafilisa, Sires lacræ. s. de acqui.poiiêf.

Item habet locum liocinterdidumin incorporalibus, ''tin quafipollèfsionc vfusfrudus.vcivfus.j'.eod-l.vlt. vel alia-tumieruitutum.î'.deferui.I.quoties.Verbaediât hæc fu.nt; Vti Msædes,dcquibusagitur,tiecvi,necclà!n, nec precario alter sbalteropofsidetis: quominusita pofsidcatis,vim fieri vcto.Ds rlûacishoc interdiduni non dabo ; ncqiic pluris, quàrn quanti ea rescrit,intra annum,quo primùin experiundi poteftasiue-rit,agereperniittam. Caufàhutusinterdidifuit,quôdieparat taelîedcbcat pofiêfsioaproprietate. Fierieniin poteft, vt al.» fit, dominus non fit; alter dominus quidem litj Poneflôrnon fît. Ficrietiampotefi,vt poilèilbridem. Si domi» uusfit.j.ea.l.^.huius. Quoties ergo inter litigatcreseftpro-Puetanscontrouerfia: autconucnit interiitigatoics, vtcrpol-i-wfit,vterpctitor. aut non conucnit. Siconuenit,abfolutuia uf file pofieiroriscoiniuodo, quein conucnit pofsiderc, alter ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peti-

petitoriî ore fungetur. Sed fi inter ipfos contendatur, vcei poisideat,quia aJteruter femagispofsidere affirmât ■. tune fi rcs folifit,in cuiuspoflèfsionecontenditur,adhocinterdidun) re-mittentur,quod vulgô Vti pofsidet)s,appellatur : S( datur hu-jusrei caufa,ne vis fiat ci qui pofsidet.

Similceft fup«rioriinterdiâo:vt).ead.I.§.proponitHr. Hoc interdidlotuctur Prætoreuro,quifüpcrficicmdétendit, id efi, materiem æditicij fine foJo. Verba interdiflibæcfiint: Vtiexlc-ge locationis fiuc condudtionis fuperficie jqua de agitur,nec vi, necclànijnecprecariô alter ab altero fruimini: quo minus ita fruatninijviin fieri veto. Si qua alia adtio de fuperficie poftula-fciturjcaufaccgnitaiudicium dabo.Omnia quæin Vti pofsidetis intcrdiûoferuanturjbicquoque feruantur . Appellamus au-Sufctßci- tem Superficiarias a:des,quæiiiconduâofolopofitæfunt,qua’ tKTU rum proprietasSc ciuili, amp;nbsp;natu rali iure eiuscfl,cuius 8c folum: amp;idem fi emit fundum,non tarnen vt foli dominium tranfeat! fedfola licentia habendi, amp;nbsp;tencndifuperficicm.j. l.i. §.qui fuquot; perficiem.Eft ergofuperficiarius domiuusvtiliter,noniurcdi-xeâo,amp;habetinrem : vt no.j'.l.i.§,quifuperficicm. in fin.

Supériori titulodepoflefsione rerum corporalium retinendi, hic de poflcßionc rerum incorporaliurn. Eteft hoc intcrdiftuni prohibitorium, pertinensad ruflicas tanrunimodo feruitutes: Verba intcrdidli hæcfunt; Quo innere adluquepriuato,de quo agitur, vel via, hoc anno, necvi, necclàm,nec prccarióabiHo vlüs es .-quo minus ita vtaris, vim fieri veto. Hoc interdiâo Prxtortantùm inquirit,anitinere ,aâu4uo hocannovfusiit, non vi, nonclàm,nonprecariô,amp;in hoctuetureuin,licetw tempore,quointcrdidfum redditur,vfusnonfit. Siucigiturha-bueritius viæ,Guenon habuerit .• in ca conditioneeft,vradtui-tionem Prætorispcrtincat. Simodôhocannovfuseft,vclrao-dico tempore,ideft,non minusquàm tiiginta diebus. Neque enim ad præfens tempus refertur vfus : quia plærunqucitineri-bus,vel via non fern per vtimu r, nili cùm vfus exegerit. I taque anni temporis fpatio conclufit vfum.

VfusaquoOjficutitineriSjeft quædamquafi pofièfsio. Ideoque hancjficutillam, Prætortuetur, interdidoreddito. Et eft hoc interdidumprohibitorium, Scinterdum reflitutorium, pen'quot;

netadaquam quotidianam. Duoautemfuntgeneraaquaium; Quotidiana,amp;æftiua.q«otidianaab çfliuadifi'ert vfu,non iure Quotidiana aqua ea eft, qu« duci afsiduo folet, vcl æftiuo tem- A nw4 qU9 pore)Velhyberno,enam fialiquandoduäanon eft. Non enim itufaita. ideoquatidiana dicitur,quia quotidic ducitur : fed ea, qua quis quotidiepofsit vti,(i vellet : quanquam quotidianam interdum liyetncdueerenon expédiât,etli pofait duci. Aeftiua lutem ei'bquaæftateiülavticxpedit: ficutdicimus veftimenta æftiua,'*'*-fakus æftiuos, caftra ælhua,quibus interdum etiaro bycroCjpla:-runqu; autcm æftate vtamunEt generaliter ex propofito vten-tis,amp; ex natura locorum, aqua æfliua à quotidiana diicernitur. Nam fi fit tabs aqu3,que perpetuo duci poftic: ego tarnen ea fo-laa;ftatevt3r,dicendumeft,liancaquaraefleæftiuam. Rurfusfi talisfitaqua, quænon nili xftatefuinatura ducipofsit, xftiua dicetur. Et fi ea fint loca,quæ natura non emittantaquam nifi «date, dicenduiB ent reétè æftiuam dici. Verba interdiâi hæe fiint ; Vti hoc anno aquam, de qua agitur,ncc Vi, nec dim, nee precario ab illo duxifli : quo minus ita ducas, vim fieri veto.Hoc anno,Prætordicit,hoc eft, non quotidie : fed hoc anno, vel vna die,vel vnanode. Et loquiturPrætordeea fola aqua, qua perenins eft ; nulla enim alia duci aqua potcft,quàm quæ eft per-wnis.J.l i.§, loquitur.

Parum prodeftèt ius aquae,de qua fupri dixit, hifi lictret pu r-garenuuni’.ncc tarn neceliària eft reledioitinerum,quam riuo-“ rum: quia non refedisriuis,omhisvfus aqua: aufertur, 8f homi nesfiti necarcntundf fane aqua peruenire,nifi refedoriuo,non poteft. At non refedo itinere,di fficultas tantùm éundi,agendi-queficret,quj;temporibusa:ftiüis]euiorcflèt. l.fin.j.eod- Ideo hoc interdidum vtilrfsirnumeft.-nam hifipermittaturalicui re-^ liccre,alia ration evfusincommodabitur. Verba edidihjcfiint: Riuos,fpecus,fepta reficerc, purgare aquaeducendæcaufa, quo mums liceat illi,dum ne aliter aquam ducat,quam vti priori x-ftite. non vi, non clam,non precario à teduxit,vim fieri veto. Riuus eft locus per longitudinemdeprefliis, quo aqua decurrat. R.iutUi Specus, locus eft ex quo defpicitur, inde Spedaculafuntdida. Sfectu. Septa font ea,quæ ad incile opponunturaquæcoropcllcndæ de- Sejita, riuandsveexfluminecaufa: Siueea hgnea lint,fine lapidea, fine ex aliaqualibet materia fintad continendara , transmitten-damque aquam excognata:quæ appellamus Scluftm. Incile au- iwciZe.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tein

Ilt;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R X L 11 r.

tcineftlocusdepreflùsadJatusfiuminuiMjCXeo diftuj quôdin-cidatuyiincidituvenim vel lapis, vel terra ,.vndc priinùm aqua exflumineagipüßit. Sedamp; puiei liccmterdidocon-tinentur. Reticere,eft quod cori uptuin cfl, iii priltinuni fia turn reftaurare. Et lùnt verba relitiendi, tegere,iubfiruere,lai'cii'e, adiKcare; Item, aduehcrc, apportareq; ca, quæ ad çandcni ren» opuscftçontinentur. Purgandi verbum ad euiuriuumpcrtinct, qui refeâionc indiget.j.l.t.§.purgandi.

Seruitutesnontantùmaquæduccnda; cflè folent, verumet' îani liauriendae •. Si (icut difci'etæluntlcruitutcsduftus aquæ,amp; hàufius aquæ. itainterdiftafeparatim redduiitur. Etproponi-tur bccinterdiélumei ,qui f'onianaaqua vti prtbibetur. Verba cdieti hæcfunt ; Vtideeofontc,quodeagitur,licc anno a-qua,nec vi, net clàm,nec precariô ab ilio vfuscs ; quôminusita Vtaris, vim Heri veto • Delacu, pilcina, puteo, item interdi* cam., Hoc iniçrdiâuin locum habet, fi qms prohibeaturvti aqua,Iioc eft, fiuehâunre prohibeatur, fîue etiam pecusada-quaro appellcre. Hoc interdiâum de tilîerna non competit: Namcifternanon habetperpetuam claufam, necviuamhabet aquam; ex quo apparet in bis omnibus cxigenduni.vt viua aqua Coercere fit •.ciflernæ autem imbribus concipiuntnr. Cocrcere aquam, «2«^«», eftcontinerefîc, nedefinat, veldiJabaturidummodènon per-roittaturalicui nouas venasqua:rere,velapenre, iscniminno-uacaliquidpræterid,quopraEcedcntianno vfuseft. Sedamp;delacu,puteo,pifcinareficiendis,purgandis, interdiâum competit. Et omnibus perfonisdabitur , quibus pcrmittitur interdiduia de aqua æûiua. J.eod.].!.§.fin.

Cloacæindigét purgatione,fiçut riui,vt fœtorcefiètjamp;ccm-moditasypniat. Hoc interdiâum propofitumeftdecloacispri-CloaCit. uatis: publica:enimcloaciepublicamcurain merentur. Cloaca autemeft locus concauus,pcr quem colluuies quaedam fluat. Curauit autem Pfa;torperhaîcinterdiâa,vtcloacæ, Sepurgen tur,amp; rcficiantur. quorum vtrunque amp;adfalubritatemciuita-tum,amp; ad tutelam pertinet. Nam amp;nbsp;cœlum peftilens amp;nbsp;ruinant minantur immunditiætloacarum; id éft,fi non reficiantur. Vcf bainterdiâihæcfunt; Qu.ô minutillicloacam, quæexædibus eiusin tuaspertinet ædes, qua de agitur, purgare, rclîcere jiceat,vim fieri vetoidamni inteâi,quod operis vitio laâuin lit, caueri

câiieriiubsbo. Duofuntinterdiâafubboctitulo, vnumpro-' liibitorium,quoprohibetur vidnus viæ facerc,quoininuscloa' capurgeturjamp; rcbciatur. Altcrumrcftitutoiium , vbi dicitür, qaod in cloacam pubhcam faftum fine immiflüm babes,quo vlùs eiusdetcrior Gc,rcftituatur.Itemnequidtiatji[nmuteturv'c,in-tcrditam . Quodex ardibuseiusin iu3spcrtiner,amp;ç. lire cftj dirigitur,cxteiiditur,perucnit. Et tain adproxiinutu vicinuiri bocinterdiâum pertinct, quàmaducrlùs vJtcnores, perquo-tuin ædesciüacacurrit. linô poteft in vicini ædesvenire,amp; re-fciiidcrepauimcnta,purgandæ cloaco? gratia; dum tarnen pa-ratusfitre(iaurareid,quod exnccefsita^ereticicndxdoacæcau' farcfcindat.JJ.i.^.quod an Prætor.

Superiora intcrdifta refpiciunt futurum tempusi bcc prç-teritum. Velfic, Diximusfupràfcparatiindc vj tamprætcn-ta,vtVndevi,quàmpralènti,vtVtipofsidetis: nunedequo-' daaiinifto,ftilicet,tam.de'vi,quæproeo quod clàm taöumcüy quàni pro pra:tcritOiamp; prffenti da tur; vc j'.eod.is qut.ÿ.qucd ait Prœtût.amp;qualitcrcunque fit faduin,agititr quod viaut clàin. J.eod.isquiinputeum.in princip. Item de Vi, tradatur vfquc ad^.clàm.inl.ij.poftca de Clanî,viquc ad §.hæc verba, in l.v.amp; ibiexponicquodiaduiTi eft. Etefl interdidum bocrefiitatori-Um,per hoc cccurfmn eftealiiditatieofuni,qui vi autclàmquç-daininoliunturiiubcnturenimrefiitucreea . Verbacdidi hx’c „ .» funt;Quodviautcianifaduincft,quadcreagitur,idcùinex-' pcriundi potefiâseftrefiituas. Et pertinec adiolaopera,quein nbsp;nbsp;’

folovi,autclàm fada faerint. Vi fadum videtur, fi quiscontrà Vifa^ùni quàinpvohiberetur fccerit ; vt fi quiscontrà teflationeni,dcnun tiationeinq;fcccrit, vcl fi cùm feiret fe proliiberi.perviai moli-tusei'l,ncprohibenpclsic.)'.l.i.§.quid fit. Clàm faeere videtur, clàm ßt-i qat cebuitaduerfanuiu, iieque ei denuntiauit i fi inodô timuit «iuscontroucrfiani, .lut debuit timere. Seruiusetiam euin clàm ficereaitjquiexiftimaredebuit, fibi controucrliam futurairv quia oonopinioneni e!us,amp; refupinam çftiinattonemfequi oper , tetjBeinelioriscôditionisfint ftulci,quàm perili.l.iiij.infrà co-dein.Hæc verba,Quod viautclàmfaduin eft.ita exponuntur, quod tu,aut tuorum quis ictorityaut tuoiuüù tadum eft.j.l.aut qui.§.liaïcvcrba.

diximusjta Si remißiotollitjVt fuprà titül.i.l.G alius.ÿ.T. Etps nunturfub hoc titulo,remifsiones facienda ei cuinuntiatû eft. Et funt treSjVna ex conuentionc; alia à lurc, quando fcilicct te* nuit nuntiatio : Sc tertia, quando non tenet, quia poteft fperni: nam tune Icx habet proreinilià. Et verba Prætoris oflendunt, rcmifsionera tunefaâam valere,vbinunciatio non tenet. Nun tiationemautem tune Praetor voluit valere,vbiiuseft nuntian-ti,prohibere,nefèiniiito fiat-Sed G non habet ius nuntiandijfi-ue(àtisdatiointerueniaf,quocafu fit reniiihoipfi)iurc,fiiic iiô, remifsio faâaexconucntione veJctiain Indicé, hoc tantùinrc-inittit,in quo non tenutt nuntiatio cum eflèdu. Ishabet ius nun tiandi nouum opus, qui autdiuinum autleruitütem habet. Ver ba ediâi hi’c funt; Quôd lUS fit illi prohibere,nc fc inuito fiat in eo,nuntiatio tcnet;caetcrùin nuntiationcin œiliàm facito.

rreearium Precariumeft, quod precibuspetenti vtendum concedituf, t3ndiu,quandiuisquiconcefsitpatituf ;’ quod genusliberah-Do»4re. tatis ex lurc gentium delcendit. Et diftat à donatione, eo quôd qui donatjfic dat,ne amplius recipiat.fuprà de donat .l.i.in prin-cip. Quiprecariôconccdit,ficdat, quafi tuncrccepturus,cùin fibilibuerit precarium foluerc. infra l.ij. amp;1.amp;habet. amp;l.cuin precariô. Et eft firaileCommodato . Nam amp;nbsp;qui commodat Cemmedit îu*™ rem,fie commodat, vt non faciat rem accipien tis, fed vt ei tum. vtirecómodatapermittat. Difi'ert tarnen àcommodato,vtdi-ximus fuprà commod . Verba cdiâi ha?c funt ; Quod precariô Preedno abillo habes,autdolomalofecifli,vt defincreshabere, quade «ducie. rcagitur,idilli reftituas. Hoc interdidum reftitutonum eft, amp;nbsp;naturalem habet in feæquitatem . Nanqueprccariumreuo-carevolenticompetit. Eftcnim naturaæquum,tandiutelibequot; ralitate raeavti,quandiu ego velim; amp;nbsp;vt pofsim rcuocare,cùm nautauero voluntatem. Habereautera precariô videtur, qui poilcfsionem vel corporis,vcl iuris,id eft,rei incorporalis, pu ta, feruitutis,adcptuseft, exhaefolummodo caufajquôdpreccsad-hibuitjScimpetrauit prccibus,vt fibi pofsidcre,aut vti liceat: ve luti fi me precariô rogaueris, vt per fundum meum tibi ire vel agereliceat ; vel, vt in tedum , velarcamædium mearum ftil-licidium, vcl tigflum in parietem immifiiim habercs. infrà.l.ip fin. amp;nbsp;J. fcquen.

vfumfruftum habet, quia etiam iplîusinterefl ar-boretniftam non impenderc. Nam nifidominus adimat arboré, qui alienisædibusimpcndeatjpermittitur ei,cui arbor officitjVt il vellet fuccidcret eain,lignaq; tol lerer. Verba ediêti hæc funt; Qlli arbor ex adibus tuis in ædesilljusimpcndet ; lî per te flat, quo minus cam adiraas .■ tunc quo minuscam illi arborem adi* •uere,fibique habere liceat, vim fienvcto. Et eft hoc interdi-ôuraprohibitorium. Arboris appellationeetram vites conti-Artor« ncQtur.j'.arb.furt.cscf.l.vitem.in princ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ap]gt;eilati».

Glandisnoraineomnisfruâus continctur.j,de verhör,fîgni- Glam. Ec.l.qui venenuin.^.glandes. amp;perhoccdiflum daturliccntia domino legendi glandem,id cft,qucmcunque fruâumex arbore fuiinfundumvicinicadentem. VerbacdSdihæcfunt: Glandera,quæ ex illius agro in tuum cadit,quô minus illi tertio quo-quedielegere, auferre liceat, vim iieriveto. Et computan-lur,primus,fecundus,amp;tertiusdiesab eotempore, quocccidit glans. Et ideo ponit de tertio, quia colleéHo glandis vix durât adtertiumdiem,naracitiuscolliguntur: vel quia duobus aut tribusdiebuseuertuntur in terrain,vt nulli eorum nomine com peteretaâio,cùm finedolo tuofruâuseflèin rcrum natura demerit. Nonquiainterdiâum tam breui fopiatur tempore : nam intra annum duraret,fi frudus fla rct,amp; plus.infrà,dc aft.Sc ob-l'g.l.in honorariis. Sed fi dolo defiifièt habere, tync intra antrum ten cretur. s. de præfcript.verb. l.quiferuandarum. §.fin. Eteftvtihtas hums edidifecundum A ion. quianecefsitasim-ponitnreijin cuiusterram cecidit, vt fingulis tribus diebusfe-tnel liceat auferre : amp;nbsp;fie cxponiturquoque,ideft,Gngulatcrtia dje, glof.penult.j.cod.

1 nt, ne homines liberi rctineantur à quoquam. Neque enim tnultumàfpecieferu)entiumdiflerunt,quibusnondatur facul-

I l'herum hominem pertinet, fine pubes fit, fiue imputes ; fiuc tnafculusfit,Guefœmina:fiuovnus,fiueplures; fiue fui iuris

1 fit,Gue alieni. Hoc enim tantràm fpedamus, ah liber fit. Exhi- Exhiberc. here,eft in publicum prpducere,amp; videndi, tangendique homi-tris facultatera præbere: propric autem exhibcre,eft extra fccrc-

1 .tij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn

tum habere.ait Prçtor j.eccl. I-Iocintcrdidumomnibu* 4om(gt;etit. Nemoenim prohibenduseft libertatifauere.’s.adex-liib. J.fîliber. Et cumhociiiterdido concurritctiamaccufati» legis Fauiæ.deplag.j'.ad leg .Tau.1.non flatira.amp;C.ad leg Fau* J.H fratrein.amp;verfa vice ,i]ui agit Fauia, poteritiuliiloniinu» hoc intevdiiSum habere.l.iij.in princ.j.eod.

Hocinterdidumproponituraducrfuseum,quemquis exlii-bcrcdcfîderateumjqucrDinpotenatefiiaededicit; Sccompetit ei, qui in poteßate habet. Neque curat Praetor, curapud eum (it,quiexhiberidebet, quemadmodumin fupcriori interdido: 1'cd omni modo reßituendum putauit, 1Î in poteßateeft. Verba cdiiSi hasefunt : Qui,qüa;vein poteßateLuci; Titijefi,ßis,e3-ve apud te efl; dolovemalo tuum taflum eß,quo minusapud te eßetnta eum,ea'mvc exhibeas.Hoc interdnßum prinaturaSc perpetuum cß: fuiq'ue iuris tuendicomparatum, vt Hliuscxhibea-tur. Eß amp;nbsp;aliud interdidlum hoctitulojfcijicet,de Liberisdedu cendis ; amp;datureis, amp;nbsp;in eos, quibus, amp;nbsp;in qucsdaturfiiperius: fed daruiadaliud,(tihcet,vtquis poftitducerecos,inquosJijbet iusdudioniSjid efl,qui funt in poteßate fiia. Efl tarnen notan-dumirihocinterdido, amp;in notionepii'toria,quam pater habet,quöd fi potcß,agit pro fllioimpuberediiccndo, alias differ-turresin tempuspuberratis, alias reprarfentetur, idqtieexpcr-Ibna eorumjirtterquoseritcontrouerfia, amp;exgcncrecaufccon flituendum efl.Nam ff isqui fe patrem dicit,autoritatis,pruden tiæ.fideiexplcratæeflct, vlquèin diem litis impuberem apudß babebit. Is v-cro qui cótrouei'ïam facit,ff humilis,calumniator, notæqucncquitiæ fft,reprifentandacogiiitiocfl.

De poflefsione renä mobilium habet locum hocinfcrdiduni. Sed eins vis exæquata efl inrcrdiclo Vti poflidetis.qnod de rebus foil competitiveishocintcrdido vincat,qui nec vi,necclàiii,iiec precano,dumfupcr hocabaduerlàrioinquierarur,poflèflieiieni Vf^obi. habeat. Verba edidi haxfuntiVtrobihic homo,dcquoagitur, maioreanni parte (iierit, quô min us is eum ducat, vim fieri ve- I to. Vtrobiexponitui'jid cft,apudquem .amp;côponitiirexvrruiii ( amp;vbi.S^ffcvtriimproapud,S:vbtproquem. Jiautemexduo- . bus potior erat in hocinterdiâo,quimaiorcpartc3nnipeflêde- 1 rat.Sed hodie qui podidet tempoi'e hciscotitcüac.potioreüAn’ nbsp;1

ilitut.deinterdidl.ô.fcd hodie. amp;nbsp;C-eod.l.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Hocinterdiâurn De migrando,id eft,recedendo,proponitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

gt;nquilino,quifûluta pen fioiic vult inigrare,id eft,exire, vel re-cedcrecunirebusfuis.poteftergoinquilinus libéré pcrbocin«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tcrdiâuin cuin rebus fuis de habitationc migrarCjG tarnen loea-tori fatislaciat depen'fione,amp; de danino,!! quod in doraocondu 01 dedcrit.Colono autem non dat ur hoc interdiâutn,fed alias extra ordinemoßicioludicisei fubucnitur.-ß velit nou dico mi-grare/edcolonariampoftcxadum tempusconfiitutucn derelin quere,infrà.l.i.§.i.Verbaedilt;Sihæcfunt:Si is homojquodca-gitur,noneftex hisr«bu$,dcquibusinterte locatorein amp;aâo“ fciD(idc(t,inquilinuni)copuciiit,vt quæ in cam habitationem, qu3deagitur,introduda,importata,ibi nata,fafta’ueeflent jca pignoritibiproinerccdceiusliabitationts eflcnf.fiue ex hisrc-DUS eilet,amp;ea merccs tibifoluta , co’ue nomine latisfadum eft, aut perte ftat quo minus foluaturjta quo minus ei,qui pignons nomine eum induxit,inde abducere liceatjVim fieri veto, Et diturhoc'intcrdiéluminquilinoetiam dî his rebus,qua; non 1-plius fun tiled forte commodataeei,vel locatæ,vel apud cum de-jwlitafunt.j.l.fi.

Saluianutninterdiâumdâturlocatorifundirufticicontraco , lonum,amp; eius bjcredemivtile verb datureiscotra extraneu pof- • felbrem pro adipifcenda poflcfsione eorum, quat tacite locator! fuiitobligata.f.l.i.amp;.Ceo.l.i.amp;'s.deinter.l.ij.§.hocaüt.Eteft hocinterdiâurn adipiftcnda; poflêlsionis comparatum : coque vtiturdominusfundi de rebus colon! ,quas is pro mcrcediims fundipignorifuturaspepigiflétilnftitut deinter.§ . inrerdiâu quoq;,8e fufficit taciturn paflura.C.loca.l.certiluris.Difl'ert au tem hoc interdiâum a Scruianaiquia in Scruiana oportet loca-toremprobarecolonumfuiflèintcrdiâumtempore obligation nis.’s.depign.l.i.§.cum prædium.Sed interdiâo ifto fufiicit, fi pi'obctipliim podedilTe.j. l.i.vt dicit glo.in d.§, interdiâum.amp; Inllit.deaâi.ÿ.item Scruiana.Et ficut Scruiana vel quafi Ser-tiianadicituraferuandojVt ibi: ita amp;nbsp;Saluianum à Saluando, id. eft,rctinendodicitur.Omne cnimiusautin acquirendo , aut in-lcruando,velfaluandogt;aut in amittendo confiftit.s.dcleg.Si fen.con.l.fin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

üXceptio diâaefljquafi quædatn cxclufîo quæinteq)onia-’ T.xceptti). âioni cuiufquc rei folct,ad excludendum id, quodi ii inten' K lt;■ƒ//««lt;gt; tioncin condemnationis deduâumefl . Sicut autem Exee '

ptioaftoremexcludit, ita Replicatio reum . Nam Replica-tiones nihil aliud funt,quàm exceptiones ,amp;:à parte a ôtons vc* D»iilica~ f’iunt-.quæquideniideoneceUàriæfunt,vtexceptionescxcltidat, veloppugncnt.Sed contra replicanoneinloletdariDuplicatio, Triplica- amp;nbsp;contra duplicationemTriplicatio, amp;nbsp;contra triplicationeni tin. Quadruplicatio : Si deinceps multiplicantur nomina,duin aut QuaJrU' reus autaftorobiicit.‘/.l.ij.§. i. Exceptiones quædam dilatoriæ, flicatto. quædam peremptoriæ.Diiatoriaeft,quæ diflértaiâionem,velu» Diltaria. procuratoris excmplo'nam qui dicit,nô licere prccuratorio nomine agi,non prorfus litcin inHciatur,fed perfonam euitatl.ij.

fi.j.co.Pcrpetuæamp;pcremptoriæfuntjquæTemper locumha-Verpelux , bent ,neceuitaripoirunt:qualiscfi Doli raali,Reiiudicatæ:amp;fi Veré^to- quidcontralegcsfenâtus’ucconfultaf'aâumeflcdicctur.Itcm fi« •. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paâi de non petendo,amp; de variis exccptionibuseft.gio. Inftit.

eod.^.appellantur.amp;.gl.iij.q.vj.fi quiscpilcoporum.amp;in c.cx-ceptioneni.deexccp.Præfcriptiofecundum quofdâ eft cxccptio fr-tfiri- ex tempore caufam trahens.Vclfortèita diflïnietur pra-Icriptio ptia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;longi temporis,fîcutamp;vfucapiotriennii,nam per vtranqucac-

quinturdominium:licetperprimam dircâura,periflamvtile, Etcftindufti præfcuptio longa , confiderata vtrinquecaufa, id eft,e.x parte pofsidentis fauore,8f ex parte eius qui non petiit, odio. tccum autem habet ifta præicriptio longa in rebusira-mobilibusjnon in rébusmobihbusmifiin fcruoruftico,quicnni fi t glébç portiOjCum glcba(^vrait Pla.}vcletiam finegleba,fc-cunduin Axo.prplcnbiturivtj'.dcdiuerf.amp;tem.prælcnpt.Ion. Etexigunturmprpfcriptioneeaquçs.de vfucap.diximus.Dc-prçiudiciahbus aût cxceptionibus,vel pr çiudicialibus aâionib* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habetur j.l.fi pofi.amp;.l.fundifin.amp;lnftit.deafl.§.premdiciaies.

tgt;tiiutrßs^(y tempordliliui prefcription'iim^Ö“ Je aceefti»'‘ »ihm foffefsionum.

Quiatraäatusdc vtilibusdicbus frequéseftjvideamusquij CtEiperiundipoteftatera habere.Et quidcmin priais exigen-H46«r«p» 'iuineft,vt fit facultas agendi pcrfe,vel peralium. ltemquödtfy?4te tx liabeat potcftatem conuenicdi euinperfe,velperaliumrefpon/gt;er»»)gt;d» . •lentemiamp;iusreddeiitiscopiam. Et ita intclligiturquoddici-tur,tempora vfucapionis cué vtilia, præfcriptionis veiô continua,vtdicit glo.Inflitu.de vfucap.in prin.Diuerflcautcmfunt Pr4/cr;-prrfcriptioncs;quædani vnius diei,aljiE duorum;vt. j'.dc appel.1. ptienet ’flntentia»§.lin.amp;quandoappel.fit.l.i. biduum. Quandeqi“'*:/^’ tfium.C.deiudi.l.h.Et boeprofequi vlterius,raagislaboriofua *11 quam fubtilc. Verfus. Quærite quos aeitat labor, atque alias ftpfrite.De vfucapione tarnen tricnniidic,quod peream quæ-yiHf4^;». fitur dominium.C.de paift.l.traditionibus.dumraodo quatuor ■nterueniantjfcilicet bona fides,amp; titulus, amp;qudd res no fit vi« ticfa,8iquôdpoflèfsio fit continuata vfquead vltimam diem, quamtctigifiefufl’icitiamp;ideinin præfcriptione x, vel xL.ann. j.cod.l.invfucapione.Secusinprafciiptio.fcilicet perfonaliun» aäionum.vt j.deaél.amp; obliga.l.inomnibus.ltem perpræfcri-ptionemx.velxx.anno.nonquœriturdominium,vt dicitgl.hic fupci’Rub.no.C.debo.ma.Auten.ibi.pofita.Itévfucapio non 'uterrumpitur litis conteft.quodfecuseft in prplcriptioneiquod dicvtnot.s.derei vcndic.l.fijxsfl acceptti.Item per præfcnptio né m.ann.non inducitur nifi cxceptio:quia tempus non eft mo dusjamp;c.j.de aft.Sf obl.1 .cbligationü fere.§.placet.Sunt Sc aliç pra;fcriptionesdiucrfe.Scdnotandum,quod quædamprælcri-ptioneshabentcontinua tempora,ficut generaliter omnes,nifi fpecialitcriuueniarauslegecautura contràifcilicet quod fit. Aliç vtilia:amp; hjec fubdiuiduntur,quia quædam ad fui principium,amp; proce(rura,adquodfunt tria neccflària,vt diximus.s. in princip. Aliaadfuiprincipiumtantumivt s.decalum.l.annus. 8cs'. de ædil.edic.l.cumfex.Sc’j.deadul.quinquennium.De accefsioni-bus aüt pofleßionum nihil in perpetuum,id eft,generaliter dif- Aeceßmet fiiiircpoirumusxonfifluntenim infola æquitate: Sc tribuuntur liis,qui in locum aliorumfucceduiit, fiueex contraäu, fiuecx voluntate vkima.Et diutina pofièfsio,quæprodeflêcoeperat de-fundiojCtiain hæredi prodeft.Sc generaliter in vfucapi. Sc præ-P‘’.Zr'’/''”’ ßnptio.continuantur tempora in vniuerfalem Sc particularcm fucceflorem.inflitu.dcvfucap.§.diutina.Sc j'.l.de accefsionibus.

” Ideoliancexccptionêprçtorpfopofuitjnecui doJusfuujper J, F occaGonemiuhsciuiliscontranaturalemaquitatéprofit.Quî-d quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(foloquidfaftum dicatur,exfaifto,ideft,exqualitate

^•fj^,if,te][,gjtyr.C-de rcfcin.ven.I.dolus.Ét fitdoio taminto traiftibus:vt s.deaft.empt.l.lulia.^.lî venditor.amp;.S.feq.quàin in teflamcntisçdcdiSjVelfupprimcdis-vtC.fiquisaii.tefl.proli. l.i.amp;ij.St C.ad Je.Corn.defal.l.cum.quâetiam inlcgibuscon-dendiSjVclinterpretandiSjVel cance]landis,vtfaciclgt;atquida'FaI CO Papicnfis.vtdicit gl.in l.i.in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcporibus noil ris Bal.

feciflèfertur.Etpropofitaeft hçc exccptiôcx cadc!ncaufa,rf qua propofita cü adio de dolo . Generaliter autem dicen-dum efljCX omnibus in fadumexceptionibusoriricxccpiioneni doli ; doloenim facit,quicunque, id, quod qualibet exception« clidi poteft,petit.l.ij.§.generaliter.).eo.Et vt dicit gl.in 1, qui ïsccjjiti« debcre.fflde condi.obcaufam . Exceptio doli ell quadruplex’ do/( ijna Vnaquæ oritur tempore contraflus, vt fi dolo induxilii mead | dru^lexi promittendû tibi decem.SecundijquE fuccedit in locum no numerate pccuniç.Tertia,quefuccedi tin loco padi amp;nbsp;iurifiurâdi. Quarta,quf fuccedit inlocü fadi,Gueintctionis.Et eft exceptio dolijCXceptio eius,cui opponitur perfonalisivtcotra dolofum ta tumodo opponatur,amp; non contra aliû non comittentédolü; fed exparteopponentiseft in rem'vteft tex.inl.i).§ i eo .tit.Et in probando articulum doli duo debent’deduciividelicct dolu luif-ieadliibitum in tali re fibi petita.Et per ipfumadorem fuilledo । lum commifliim .1 . ij. i. ver. debet igitur . De exception« metus hic repcterc potes id quod s .quodmetuscaufa tradi-turn eft.

Adtoquandoq,ipnncipiononnalcitur,vtin turpibusivtj. de verb.obli. I.generaliter.amp;l.fcq.Quand3qina(cnur,fed inef ficaxeft.vt CÛ dolus vel met’ interuenitivt C.de inuti.flip.l.do Io.Quandoq;efricax,fedpoftealitinefficax, vt pcrpaduni,vcl j ftmilein caufara.-vt s.titu.i.amp; ij.iij.amp;iiij.non ergo de omnibus ' liic titulusdicitifed dequibufdam 8f inordinate. Exceptioauié iurifiurandivicem rei iudicata: obtinet, St non immcritôicùm ipfèmet aduerlànum fuum iudicemdecaufafua fecerit,dcferen-/ doeiiuramentum.j.I.t.in prin.amp;ideo poft lufiurandum nihil a-liud quaeri debet,nifi iuraium fucrit. Inftitu t .de ad .§.itçm cùin qui s

D I G E s T I NOVI. 171 quis aJuerfârio.Exccptiô enim iurifiurandi licet aftionem non tollat,cam tarnen elidit.InÜ.de excep.§.æquè, vbi pleite' dehac «xccptione.

Supra de exceptionibns,inter quas exceptio quæ propter con traaumfuperrelitigiofainituincompetttjidco de ca.Eflauté litigiofa res nio'bilis,vel iinmobilis,vcl fe mouens, de cuius do-niiniocaufa moucturinter petitorem Sipoflèflôrem autquiiu-lt;iicianamconuétionem,atitpcrprccesprincipi oblatasamp;iudi-tiinlînuatas,acpcreuni aduerfariointerpellatoris cognitas;vt in Auten.delitig .in rubro.Nec requiritur litisconteft. ad hoc, vtdicaturreslitigiofa:fed fufficit rco dari libcllum,amp; inlînua-n Petitionen) fccwdu« zo. Poena autem ementis rem litigio— fini hæc e(l iure vcteri.quia H petat earn rem ab eo qui iiouit litem,datur contra eum 8f bæredeiii eiusexceptioifi taméemptor fciebatlitigiumcùm emit per fe:hodievcrôamp; dantiamp;accipien-tialuiinponiturpœna.llleenimquiaccipit emptionisvcl do-nationistitulojvel ex quolibet aliocontradu rem litigiofam.'fi quidem feiebatearn litigisfam,non tantùni cogitur rem redhi-l)erc,fedetiampriuaturpretio,quod ncceflè habet dare fifeo. Neccniminceditlucro alienantis-imô ipfe tantundemdefuo nccellèliaBcttîfcoprænare. Si autem illequi accipit,ignorât rem Ikigiofam,redhibitiequidem rei fitomnino,amp;cipretium rellituiturjVel ipfe ab eo liberatur .Item tertiam pattern eiufdé pretit reciperc debet à venditorejquiadecepit eumidebuitenim ti manifeftare rem in litem eflê'St venditor alias duas partes ne-celTehabet fiftopræftare.Et habebit locum hæcpœna etiamin donationibusivt vereaeftimationc faâa,cùm pretii datio nô cft rcmadalium transferens muldetur.Sunt tarnen cafusin quibus Jcx permittit reo alienarc rem litigiofam.hoc eft,titulo dotis,vcl donationisante nup.vel tranfidionis, velperdiuilîonem rerû bærejitariarum,vclperIcgatum.C.CO.l.vlti.lus Auten.tarnen corrigit in legato.Deifta materia per glo.in c.ccclelta.ij. vtlit. noncontella.

Obligationes autemexcontradunafcuntur,aut exmalcfi- ohUrntia cio,autexqui(icontradu,velquafimaleficio . Obligationesc^tra--eïcontradu,autrecontrabuntur,aut verbis,autconfenfu ,aut^}„,. litcris. Re contrahitu r obligatio,veluti mutui danone. Verbis obligatiocontrahitur exinterrogatione, 8crefponfione,cùm

quid dari fieri’ueftipulamur .Sed aut proprio nomine quifqoe obligatuvjaut alieno. Qui alicno nomine obligatur, Fideiuf--•for Vocatur.ConfenFu tiuntobligationesin empt.Sc vend.loca, E.« W‘*‘?Acof,£ji,|Çt.focic.mandato.Exnjalcticiis nafcuntur obligationes, velutiexfurtO5exdamnojrapina,iniuria,quæoninia vniusge-nerisfunt. nam bate tantum cx re confiftunt,id eftjCX ipfomi' leliciojcucn alioqui cx contradu obligationes non tantum re confiftantifedamp; verbiSjamp;confenfu.Exquafi contradu auteni, . nbsp;nbsp;nbsp;. amp;quafimaleficio,queraadmodum obligationescontrahuiitur,

Gb trAtto nbsp;nbsp;p|-0pfiis titulisInürt.liabetur.Eft auteni Obligatioiurisvinr

5“' ‘ culumjquoncccfsitateaflringimuralicuiusreifolucndæ gratia fecundumnoftræciuitatisiurailnftitut.deoblig.circa princip-‘ ■ Adioauteineft iusprofequedijn iudijio qued alicui debetut:

Inftitut.de ad.circaprincip.Adionumg'enera duo funtiin rem A^lieVendicatio: amp;in'perfonam qiiæ Condidioappel-la tur. In remadio eftjperquam rem noftram,quæabaliopofsi-detur,pctimus:amp;fempcraducrfuseuiîi qui inrempofsidet,di-„tur,vel dolo fecit, quo minus pofsideretilnftitu.de ad.§.i. la Iquot;perfonâadio eft,qua cum eoagimusqui obligatus eft nobis ad iaciendü aliquidjvcl dâdum.EtIèmperaduerlum cuiidem locum liabctjamp; aduerfus liærcdécius.),eo.I.adionû.§.i. Omnes aciio-Allienitm nesautciuilesfunt, aut honorariæ, id eft, prætoriæ.Omncsa-Jiitiß», dionesautpœnalesfuntjautrei perfccutoriæ. Omnes adioiics aut bona? fidei funt,aut ftridiiuris.Omnes adiones aut in limy plumjvelduplumjveltrjplumjvel quadruplumdantur: vitra non.Omnes adiones aut fun t côfecutiuæ folidi, aut dantur in-quantum'quis facere poteft .Omnes adiones aut funt perpetupi aut tcmporalestquod profequere.vt lnft.de ad.pertotuiD,amp; de perpe.amp;temp.ad.

T^Eobligationibus ingenere fuprà dldumeft,nu^cinfpe-® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cic. Eft aurem Verborum obligatio, quæ ex interrogatio-

'Uroorii. nç præcedente,amp;refponfionclcquentecontrahitur; cùmquid , nbsp;nbsp;nbsp;, dari, lieri’uc nobisftipulamur: quæamp;Stipulatiodidaeft,eJ-

inde quodftipulumapudveterestirmuroappellabatur, fortcl tut Jwißt -flipjte dcßciidcns.S tipulationuni quædam in dando j quidam in la-

infaciendoconfifiunt.j.eod, I.fupulationum quædam.Stipula-tionumalia: iudidalesfunt, aliæ pratoriæ, aliæ conucntionales, aliæ communes tam prætori» quàm iudiciales:de quo j .cod-.l.fti-pulationum alix.amp; Inft. in proprio titul.Et debet elle côtinuus aftus flipulaiitisamp;promitrentis : amp;nbsp;cominus flipulanti refpon-dtre oportet: vt tarnen aliqucd momentum naturæintcruenire pofsit. Ex fiipulatione duæ proficilcuntur aâioncs : tam condi-âioccrti J ficcrta lit flipulatio: q ex fiipulatu,(1 incerta fit •• flitut.de vcrb.oblig.poft pniicip. Quando autera dicatur certa, ne. liaberur j.eodJ.ftipulationum quidam certæ. Omnis flipulatio aut purè,aut in dicm, aut fub códitione fit: quod prolèquere vt Inflitut.de verb.oblig omnis.

• In fiipulationibus de quibuss. aliquando plures interueni-ununaniamp;ftipulâdiamp;promittcndi duo, pluresûe,rei fieri pef-fiint. Plures rei flipulandi fiant, qui ab vnoeandem reminfoli-dum(lipulantur, Se ipfe poft omnium interrogationem omnibus promittit : putà cum duobus feparanmftipulationibusita ptomiflôrrefpondeatjVtriq; veflrum darefpondeo.Nam fipri-usTitiofpoponderit,deinde aliointcrrogantefpôdeat: aliaat-lt;lue alia erit obligatio,neccredentur duo rei flipulandi eflê: In-(htut.cod.pofl prin. Pluresrei promittendifiant,qui eademfli-pulationc eandem reminfolidum promiferunt.putà,Meuio de-tem aureosdare fpondes ? 5c Titiox.aurcosdarefpondes ? fi re-fpondeam fîngulislêpar3tim,fpondeo : lnflit.eod.§.duo. Et di-citurreus flipulandi qui flipulatur,idcfl,interrogat,amp;obliga-tioncm fibiacquirit. Qui verôpromittit, reuspromittendi lia— bctur.J.eod.I.i.amp;capituf bîc reus.à re quæin flipulatioAemde-ducitur, non à reatu: fed alq à re,id eft,reatu,alij à t-e,id eft,cô-traftu,alijàrc,ideft,firmitate, ideo,quia efficaciter flipulatur, amp;ctticacitcr tenetur: vt dicit glo.Iiicin l.i.amp;Inflit.eo.in prin-cip.Sic Vergil.v. Acneid. Voti reus extaq; falios.

Semusex perfona domini ius habet flipulandi. Ideoquicquid flipulaturleruusacquiricur domino viuenti ,quomodocunquc llipulciur .Eoautcin ,fcilicct domino mortuoacquirit liæredi-tatiiaeenti : quia ifla vicem perfona; defunftifiaflinet ; Inflitut. tû.inprinc.SedfiipuIâtioinquaferuusflipuIaturfadum periè «dimplendum,hocnonacquiriturdoinino : Scruusautemcom- ' munis fimpliciter flipulando acquirit vnicuique doroinorû, pro

Tataportione dominij,quod vnufquifq; in ipfoferuohabet;ni« fiiuilü vnius, velnominatiiD vni, vcltalem reni,qu£vni tâtun exeisacquiripoteftllipulatus ftjeht.J. eod. l.feruus commune :

VIN Q_v E funt modi inteixedendi proalio, feu fpW' esperfonarum,quçproaIiisHdeiubant, icilicetfitle' lulfoisqui ante amp;nbsp;poft obligationcm principalislidequot;*' berepoteft. Mandatorautem aiitecbligationciiiprn^ipalist^ tùra . Nifi III vnocafujVtcùm mandocreditori, vt nonvrgtH debitoremfuumadfoluendum vlqucad menlêm pericuIomW' 6.G poft.verf.plane.l.fi verônon remuiicrandi .s. inand.Con' ilitutor poft obligationem contradani tantum .gt;Et difiértà ti' deiuflbre in tribus. Primôjquiaconflitutornudopaflo obligé' tur; Inftit.de ad.§.de pecunia.Sedtidtiufforfoluni per ftipub' tioncnj.Lblanditus. C- eod. Iteinconfiitutorpotcftobligaril# alia re quam principalis; Item citcriori dieifcd lideiullor ncn,ff cundumglof.in d.§.li poft. Sponfor verb eft,qui fponte amp;nbsp;fin« rogamineintercedit proalio,prifenteprincipali dcbitorciqiii fponfor etiam habet actionem mandati .1. quipatitur.s. luand* Expromidor eft,qui promittit pro alio non obligato: vel non I’ luni Hdeiubet,fed etiam in totum libérât cumivtcùmpromitii’ turdomino, vt feruumfuum manumittat.Iieleganter.§.fcriigt;u paâionis.s.dcdolo. An autem omnesifti habeantbencliciüdh uifioniSjdicit glo.quod Cc,in 1 in pcrfona.§.is.depaift.Esc5p'‘’ Exproraiflbre, amp;nbsp;Eideiuflbrc, quando fc obligat vt principal amp;vtfideiu0'or. Ethabcntctiamillialiud bencticiumde fideiul' foribus,lci]icet vt priusconueniaturprincipalis,quam fideiul' for,inxta Au ten.præfente.C.cod. Exceptis iftis duobus vltiuiJJ' hecdicit gl.in d.l.in pcrfonâ.§.i.s.depaâ.amp; gl. in d §. up'’*' Stpcrglof.in Auten. defidciuf.§.i.coll.i In omnibusautéobli* Fidc(»^lt;j-gationibuspolluntaflumi fidciuliores. Et appellanturidecf’* tes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deiulîôresjquia fide fua iubent aliiscredi.Solent enim Grediw'

res proeo quipromittit ideo fideiuflbrem accipere , vt meliusut fibicautumilnftit.eo.in prin.Ideocniin præliantur fideiuflorö' vtidquodàdebitorcconléqui nonpofsitjconfcquaturamp;ciuë“quot; turà iideiuftôie.Infiit.ds repli. §. fi. tacit.l.Trnus.s.ad Treb

DeobligationibusquaJitercctitrahantui'dixiiBUS, amp;earuni «Ktflóriis; iiuiic qualirertolianttirjamp;Pgt;'gt;iDÓpernouat)oné. Ee licet nouatio fiat per delegaticncni, vt 'j. eo.delegare. lurifcon-fiiltustainenponitgenus,amp;fpeciem:quia maxime traßatde eanouaticnequæ ht perdelcgationeni,ficC. deler. amp;nbsp;aqua.in tubr. Nouatioautcm eft priorisdebit)in aliamobligationem, velciuileo) amp;nbsp;naturalem, vel naturalem tantum transfufio, at-que trau ftatio: hcceft,cùmcxpræcedenticaülâitanouaconfîi-tuatur,vt prior pcrimatur. Ncuatio cnim à nouo nomen acce-ptjamp;àiiouaobligatione.j.eo.l.i.Etomnesrcsquæpofluntfub- , ficidoniinionoftrojpoflùnttranfirein nouationem .-dummodii» • fiiamcis nouationem na demum fieri, fi boc agatur vt nouetur obligatio.Si verb hoc non agatur,duæerunt obligationcs.j'.eo. 1'ij.Et generaliter fit nouatio intcruentu nous perlons fibers. Et licet forte fecunda oblige tio no fi t efficax, vt quia fafta cum pupillofinetutorisautontatc: nihilotqinustolliturprima iure t)ouationis.§.præterea. Inftitut.qui.mcd. tol. ob. Hcxiieautera non fit nouatio,riifi exprcflè dicaturinter partes; Infiitut.quib. niod.ob.tol.§.fedcum,amp;C.eod.l.fin. Delegare autem eft vice fiiaaliumdarereumcreditorijvelcuicrcditcriuflcnt. Fitauté “ dclegatio vel per fiipulationem, vcl per litis con tefiationcm. J. wd.I.delegare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ .

I'll rem.in fin. Nunc giancralite, defoluticnibus . EteftSolu- Solutia, tiorcruni,amp;iraiii faâo . Liberatioeft obligatitnum , Seitaiu- Liicratia, retantuni. Largilsime tamc.n ponitur foiutio aliasproquaii-betliberatione. j. eodcm. 1. foiutionis . Et fitiguloscaiusin boc ' tit amp;C.eodeni.inucnirc magiseft laboriofùnijquàm lubtilc: vt dicitgluf. hicfupcrrubro. Scjlutioneauteineiusquoddebetur tollituromiiis obligatio, fiueprincipalis, fiue acccflória :fiuc liatlclunoàpriiicipali debitore, fiue abalio, etiaminuitodc-bitcrc: lnflitut.quib.mod.toli.ob.in prini Fallitin quatucfcar . llbu,(. Primus cli in cicditorc , vel dcbitore pupilii ;oqui ciim Qjiibfu cti kitdatustutor tacuitfe débite?rem veicreditorem Nam fi eft fol»-creditor, perditcreditum : fi eft debitor, nonfiberaturfoJucn- tio nonff-litij'fi'foluit dum adminifirat . Nam.ipfi non pofiunt elle tm fcrrrft. toresiquiavcrifimileeftjqucidlibr'os radeiit,velJacerabunt ra-tioueiii; vt in Autent.imnoris.C.qui da .tu .Secundo fi in re lo-

lut! deficit aliquodius:vt fi foluit rem qu« prius alter! entobi’ gata.l.fi rem meam.)'.eodem.Velfifoluitur,amp;deeuiäionenon cauetur.l.Iul.^.quifundiî.s.deverb.oblig.Velquandorcsproquot; miflà redditurin deteriori flatu , quam t'uerit tempore proroif' fionis.ar.l.iij.§. fireddita.s.comino. Itficfolutioneeiusquc» dcbcturjfcilicet legitime amp;pcrteäefaäa tollitur obligatio. Sc' eusfi imperfeäcjvel illegitime lege prohibente : velrationew risdeficientisin re.Itaintelligiturglo.mag.Inftitu.quib.nioA tol.ob.circa princip.

Denaturali libertatefuprà dixit, nunc deciuili; nam ceptilationem collitur obligatio, amp;nbsp;fic xquiparatur lolutioiH' Seddiflerunt,quia Solutioeft vcra,8i realis,quandointerueniii léd Acceptilatio fißa,amp; imagioariamec requiritur pecunia nu* meratain acceptilatione : amp;nbsp;ideo non poteft opponi excepno non numeratæ pccuniæ. Sic poteft opponi iiifirunientocliin’' graphario. 1. fiacceptilatio inter.j. Nifi probareturpefUf ceptoferentem, quod fpe futuræ nuincrationis lifaerauerit,''lt; dicitAngel.d.§. inter. Eft autem Acceptilatio,liberatiop*' jnutuamintcrrogationem, qua vtriulque contingitab code® nexuabfolutio. l.i.j. eod. Eteftimaginaiiafolutio.Quodeni® exverborumobligadoncTitiodebetur-id fi vclit Titius remit tere poterit fic fieri :vt patiatur liæc verba debitorem diceic! Quod cgo pi omifi , babes ne acceptumi amp;nbsp;Titius refpondt' at, Habeoacceptumq; fero .Solæ autem verborum obligatio* nes acceptilatione tolluntur,amp; non aliæ, nifi in flipulationc® dcducantur. Eftcnimprodita ftipulatio quae vulgo Aquilia®’ appellatur: per quam flipulationcm contingitomniumreru® obligatio in ftipülatumdeduci,amp;eam per acceptilationeni toi' li. Stipulatioenim Aquiliana renouât omnes obligation«: Gallo Aquilio ita corapofita eft eft autem,Inflit.quib.inoO‘

De firetorii} flipHlationibiu, Si!iiu!fttia Prætoriarutn ftipulationum tres videnturelTofpeciesiIudi' iuRiti'alii, ciales,cautionales,amp; communes.Iudicialeseasdiciiiius,qujptf Cautiena pter iudicium interponuntur, vt ratum fiat: vt iudicat um fei®' exoperisnouinuntiatione. Cautionalesfunt,qua;inflaradio' . i; . ms h3bcnt,amp;vt fia t nouatio in tcrcedunt : vt de legato flip“'’quot; tio,amp;detutela; amp;ratamrem baberijamp;'damni intefti.Cc®' Ctmunit. munesßint'ftipulationes, quæfiunt iudicio fifienditaufa.' omntt ■

^nes fiipulationesnatura fuifunt cautionales:hoceninad-ouurin fiipulanonibus, vtlt;)uiscautiorfit,amp;fccurior,interpo' r'f’'''P“l®**o'’6.Stipulationutnprætoriaruniquædarafunt{juz ’tifdationetnexigiuit;quafdam nudam reproinifsionetn, quakt Çrpaucæfunt.j.cod.hi.^.llipulationuraiflaruni. Etdicuntur , retonœ,quia à raero prætori J officio proficilcuntur.Inftitut. wamif.ftipul.^. pi'3gt(5fjæquot;

R-ctn fufillifalua m firt,ytl adoltfcentür lliafpcdes eft prætoriarum ftipulationum. Et caueturfiac ftipularionepupillo per fatifdanonem • Etteneturhacftipulaquot; lt;ionc tain is, qui tutor eft, quàm qui pro tutore negotia gefsit* gerit,vcl fidciuftoreseorum.J.l.iiij.^.iHud. Et comniittitur «*: flipulatio tunc demuin finita tutcla. Et generaliter conti-Ouaturbee materiacutn ea.s.de adminiftr.tut.

Aliam fpeciem prætoriæ flipulationisponit: amp;nbsp;fit hæc ante 'itisconteftat. vts. quifatifd.cog.l.de dic.§.Gferuus. Et olim à Saocunq; lijo vel alieno, nojnine cóuento reali vel perfonali aft. præflabatur. Sed hodienonprxflatur ab eojquifuo nomine có-'iMitut: vtinftitu. defatifd.in princi.amp;§. fed bodie. Defenfor autem rei præftat, etiam G habeat mandatum : vt C.de ktifd.L ’•ill fi. amp;nbsp;fi dominuseft przfens, fideiubet pro procuratorefuo ; fcftit.defatifd.§.Caliquis. Siabfenseftipfeprocuratorinuenit ftdeiuflores.j.eod.i.fi ad defendendum . Et continet liæc fatifda^ uotresclaufulas . Primode defendendo; Secundo de dolo,quod abfit. Tertio quod iudicatû foluerc promittat,vt dicit glo.Inft. defatif.^.i.in verb, fatifdationem. Et ab ifla vltima macula de-uominatur tota ifta fatildatio: vt nomen fît confèquens rei: In* ftitu.dedon.§.cft aliud.

Duæfunt partes buiusrubr.vtpatet perexempla.'/.eod. Vna rem tatam baberi,idefljquomodo,amp;quâdoquis promittit rem latambaberi.fecundumir. Alia de ratibabitione. Et traditur bicvna régula, quod procurator aftoris debet caucrede rato,id eft,rein ratain dominum babiturum,fî dubitaturdc eius manda* to.ki.C.de procur.amp;in l.non foIum.À. alieiio.eod. tit. s.Circa quod ponuntur trescafus: quia fi confiât euro habere mâdatum, uoncauetderato. Aut confiât eum non habere, 3t tune non admittiturctiamcumcautioneratiinifî fîtconiunfta peilbna, Vel valde amicus.l.fed 8c hs.in princip. s.de procur.Sc tune cuit) m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cautio*

caution« raii.l.Pomponius.in fin.eod.'titulo. vel profeflinsnti penre :id eftjproeo contra quem lata eft fententia mord». Naw quilibct aJmittitur,etiara finemandato, ad del'endeiidum euni) eoetiam iniiito.1. non taritum.j. de appel, vel pro rccuperanda poflèfsionéabfentiSjamp;fpoliati.l.i.C.fi per vim vel alio modo.ft cundum Bartà.ind.§. (îalieno. Siauteni dubitaturdetnâdatôj amp;d)citurdubiuni negatione:vt voluit glo.înl.i.C- de bis qui ad Ji b. P roc 1. vcl quando procuratordocet de fuo mâdato per vnum leftemivel producit mandatum contra quodopponitur,vcl pro« ducit literascuBi figillojiuxta 1. fi procuratorem .s. de protur* tune adfupplementuin admittitur cum cautione de rato ; quod verum eft in procuraiorc fimplici, fed in procuratoreinre luaui nonadmitnturjnifi plene doceatde mandato.1. nófolum.^.qui alieno.s.de procura.vbiBarto. amp;B31d.amp;^lolLm verb. liafaitH’ rum.in §. fin autem. lnftitu.de Iatild.amp; glolT.in c.i.de procura. De Ratihabitione aiitern habetur in regula,ratihabitione. Sc re gula,ratum,de reg.iur.lib.vi.

^VM fit expofitum fuperioribus librisdeobligationibuKX '^contraduj velquafi ifequiturdeobligationibusexdelifto. Delictum Qmne autem delidum aut publicum eft , adt Prtuatum ; id eft) friuutu. podremum eft, quo adinteteflênoftrum priuatim agimus, iw bisq'uealiquiddariaut applicari dcbereprodeliftoin noscooi-tnilfe petim us. Et nalcitur ifta obligatio exre ipfa, id tfijCxma' leficio,velutiexfurto^rapina,damnoiiniuriâ,qüpfingulaqua-Kegule liafunt fuis locis difpiciemus. Et circa'ifta delifta tradmiiurter circa deli- tæregulæ. Vnajqùôdin omnibusaâioniblIsquiEexdeliâO'dri'' untur,fiueciuile$fint,vt aßio legis Aquiliae,amp;furti non mani« feftijfiue honoraria?,id éfl,prætoriæ!Vt adio vi bon. rap.ScaiSio furti manifeftiji'oc placet, vt noxa caputlêquatur.J.l.i.in iin,amp; lnfti.de noxa.§.funtaût.Secundaregula'.Nunquâplura dcliôa côcurrentia,etiâ ineundem hominc,8lt;candérem;exdiuetfista' men faâts,fac!ttn'tvt'viriusimpunitasdetur.Neq;enitndeliâa , ebaliud delidùib 'minüitpoenam.J. I.ij.inprin.cuius regulïO' I fto exempla ibilêcundum ordinem ponunturv 1 ertia rcgulac Qujcunq; aftionépfo priuatodclidtointéditciuiliterjideftjpro inter«

IntercflcfuOjnon tencturfcfubfcribere,ff ordinarioiure vtitun fi extra ordincm cius rei pœnam exercerc velic,id efi, actufatio' nem vt pœnaiiiiponatur.-amp;ticad vindiétâ tuncfufcdcnbcrecunj crimen oportebit.l.finj. eo.de fublcriptione autemincelbgo vt i-de aceufi l.libelloruni.

Partum a furuo,quod efl nigrum difluiu Labeo ait : eo quôd clàm,amp; obfcurè fiat, amp;nbsp;picrunque node : vel à fraudc,vt Sabinas ait : vel à fcrciido, id cft, auferendo, fibi enim afiêrt amp;nbsp;aliis autercvelàGræcofertnone arri ts eptfajt. Græci enimàlcré-dotjiSyot, dixeruntfures, Eft autem Furtum contreflatio rei Fan *lienxinuito domino fraudulofa,lucri faciendi gratia: vel ipfi’ui ycijvel etiam vfut eius,vel poflèfsionis fuxtquod lege naturali, *deft,diuina,prohibitumcftiadmittere.)'.eod.l.i.in h.fclnßitu. deob.quscx ma.§.furtum.Furtorum genera duofunt, Itlan»-fellum, Sc Nec manifeftû : fur manifeftus que Græci apptllanf.hcc cft eum,qui deprebenditur cum furto; Scparui re fiert àquo deprchendaturjVtrùniab eo,cuius rei fuit,an abalio. Nccmaiiifeftum furtum,quid fit apparet : nam quod manifeftû non ell, hoc fine dubio nec manifeiium eft.j.eod.l. necman-ife-fiam. Adhocautemqudddcturaâiofurtijiftârequirûturjqua-' lasvcrfibuscontinentur.Vcrfus! adfionon dabiturnifi mobile, fraude alienum Afportet dominoiiiuito,furlucrafecUTus.vt pu tet ex diftinâione s.pofita.

Dofurtqin genercdixit: Sed quia immitteretigirûalienum ftiisdoroibus,cftfpcciesfurti,ideode hoc lex.xii.tab.neqjlolus fepei’inittit tignumfurtiuum xdibus,vel vineis iniunftam,occlue vcndicarc . Et prouidentcr quidemin lioclcxcfficit, ne vel »dilicia fub hoc pri’textu diruantur,vel vinearum culturæ tur-f’^ntur. Sedin cura qui conuidtuseftiniunxillc induplum dat ’ftioiicm ; vts.de acq.icr.dom.l.cum in fuo.amp; luftit.de rer.di-Ü'fi' §.rum in fuo 1 Tigni appcllatione continctur omnis mate-ru,cxqua æJifici um confiât,vineaeqjnecefiària . V’ndc amp;nbsp;tegu-lani,amp; lapidera,amp; tcfiam.cætcraqj fi qua jdificiis funt vtilia,ti' gnumappellant.Tigna cnim à tegendo didafunt.j.de ver.fig. fitigin.g{s.adcxhi.gcma.§. tigni. imô amp;nbsp;câlx,aicna, tigni ap-Hlatione continentur. Et omnia neccflâria in vineis,putà per-•irçjqux ponuntur in longum,vt vîtes fuftententur:8c pedamé-*agt;quæfiguntur in terram.j.cod.l.i.§.boc amplius.

Siquistefiamento über effe iujfusfuerit: ü“ fieflmf tem dommi ante adttam bereduatem furri^uijfe, a»t corrtfttiffe quid dicatur.

Seruus fa nbsp;nbsp;Supri de furtis in genere, à quacunque-perfcnJ perpetnri»»

etens fur • ^’^buimus : Sc in quacunque re mobiJij Sc poflea de quodam fpe-’’gquot;* iniunfti :fequiturvidcrc modo dequodama' di. Jw.Et notajouodifta rubricafecundumgMnoflraninonpo nitur materialiter,fed fienilicatiue: amp;nbsp;ponit verba ediâi prew risbabentiaplenumintelleflum,vclpoint cafumtotiustituli, Vnde quod fequiturin nigro, eft commentatio rubri«, Porna delinquentiscontra hue ticulum, eft intra annum vtilem in du-plum; amp;de hoc ctiams.de man.teft.I.Titia.§.pen.Et habet hfc aâio in faâuranaturalem potius,quàmciuilcminièæquitaté. Si qmdemciuilis deficit aâio. Sed natura equum eftnon ellèim punitü eumJ qui hac fpe audacior fadus ert ; quia neqj vt feruû iè coërceri pollê intelligit, fpe eminentis libertatis: néq; vt libe-rû damnarijqui hæreditati furtum fecit.infrà,cod.

Diflèrentiam inter hûc titul. Sc s.naut.caùp.flab.notauimas ibi.In eosigitur qui naues,cauponas,ftabula,exercebimt:fi quid à quoquam eorum , quos, quasûe ibi habebunt, furtum fadtuui efle dicetur, indicium dûtur : fi ue furtum opéré amp;confilio eier-citoris fadum fit,fiue eorü culpa,qui in ca naui nauigandi caufa eftent .Nauigandi aütcmcaufaacciperedebemuseos,quiadhi-benturvt nauisnauiget,hoc eft,nautas. Et in duplumadiccfi; cùm enimin caupona, vel naut, respcrierit, ex edido prætoril obligatur exercitor nauis,velcaupo : ita vt in poteftatefiteius, cuius res furrepta efi,vtrùm mahccum cxercitore honorarioiu-rc,an cum fure iure ciuili experiri. Et ratio huius edidi eft,quii aliquatenus culpx reuseft.qui opéra, maloiuro horoinum vicre-tundeo quafî ex maleficio teneri videturilnft.dc oblig.exqua-fi male.fi.amp;J.eod.l.i.§.penult.

Vtilifsimiim id edidum prætor propofuir, quo dominis pro* fpiceret aduerfusmalcficiafefuorum ; videlicet, necùm plurei fnrtiim admittunt, euertantdomini patrimonium fi omnesno-Xædedere,autprofingulis æflimationemlitisoflêrre cegatur. Daturigiturarbitriumhoc edido, vtfi quidem vehtaddKcrc noxiosfcruos,pofsitoninesdedcrequi participaucruiitiurtuni, Enimuero fi maluerit asfiiraationemoficrrejtantû ofiérat.quan tumfi

tum G vnus liber homo furtum feciflèt, Sc retineat famiJnfui. Hicautcm facukas datur domino, cùm eo ignorante fuitü ia-âunieft.SedGlcicnteeo,non datureihæcfacukas.Isauteinin- ' Mlligitur fare,qui fcir,amp; potmt prohibere.

Si furtin, arbores cæfæ fint, datur aâin ex lege Aquilia, Sc ex kge XII. tabu!, fed Iudex in poflerioré dcducat id ,quod ex prima confecutus fit : amp;nbsp;ex reliquocondemncteuin . Et cranes qui îrboreSjamp;maxime'qui vîtes cçciderint fi criminaliter conueni-anturetiam tanquamlatronespuniridebent.'/.eod. J.iij. Et ap-pellatione Arboriscontinetur vitis, hederæ,harundinesjamp;fali- aitpcUati» âum, Cædereeft non folùmfuccidere,fcdetiain ferirccscdendi c^Jere. caufa.Cingere,eft deglabrare.-Subfecare, cfifubfecuiflè.Huiusci„^erc. aftioniseadem caufa eftjquæ eft Jegis Aquiliæ.ï.eod.l.cçdere. Et subfectre dicunturarbores furtim cælæ,quæignorante domino,celaiidi4gt; «iuscaulàcxduntur.

Ifta eft lèciida obligatio ex maJeficio,vel edido priuato. Qui enim res aliénas rapit, tcneturquidcetiamfurti: quisenim ma-fis aliéna rem inuito domino contreiâat,quàm qui vi rapit ? I-aeo reftc didum eft jCum improbum furem efle. Sed tarnen pro-piiatnaâionemeiusdelidiprætorintroduxit, quæ appellatur Vi bonorû raptoru . Et eft intra annum quadrupli, poft annum Verb fimpli.Et licet in plurali loquatur,tarnen ctiâ qui vnârem licet minimam rapuit,eatenetur: Infti.eod.in prin.amp;j.l. ij. vbi ponuntur verba huiusedidi. Diflért autemRaptorà Furefolo animo: vt erat animus ei pala amp;nbsp;per vim auferédi,licet ibine-•tiinem inueniat,tarnen eft raptor.l.iij.J. de vipriu. Sed Fur eft, Fur. qui habet animum vt làciat clàm, licet interdum deprehédatur, exqua deprebenfioneefficitur manifeftus : arg. ex etymologia xocabuli.s. defur.l.i.ibi furuo,id eft,nigro.

Huius edidi vtilitaseuidens eft ,8fiuftilsima ftcucritasiSi quidem publice intereft , nihil rapi exhuiufmodi calibns. Et quanquam fint de his facinoribus etiam criminum execiitiones: atnmcn rede' prxtor fecerit, qui forenfesquoque adioncs cri-minibus iflis propofuit. Verba edidi hate fun t ; In eum qui ex in-eendio,ruina,naufragio, rate,naueq’ucexpugnataquidrapu-•flé, recepiflé dolo malo, damniue quid in his rebus dedifle dice-*ur;inquadruplurainanno ,quoprimum deearc experiundi f in iiij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pote-

poteflâsfoerrt : poft annum'în fimpJum iudicium dabo. Iteini« Kapert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;famiiiamnoxaJeiudicium dabo. Ex inccdiorapidkiquot;

iitcen m. ^y^^qy^j propterincendiiini,liccefl,proptertumultum inccn-dijjvel propter trepidationeni itnccndij rapitur,quemadiiictluni folemusdicerein belloamiflbm,qucd propter caufain belli amit atur.Ruinæappcliatio referturad id tcinpus,quo ruina Ht; no tantum li ex his quæ rucrunt tulerit quis, fed etiain fi exadiacc-tibus.J 1.1.§.item ruihp. Ex naufragio rapcrc dicitur nofolùm, lî quis eo tempore tulerit quo naufragiü rit,fed ctiam fi alio té-porc tulerit,hoc eft,etiam poft naufragiü. Nanq; res ex naulra-gioetiàm hæellèdicûtur, quç in littore poft naulragiû lacent. rt nauem. Hxpügnarenauein videtur,quiinipfoquafi prçlioamp;pugqaad-

uerlusnauem amp;ratealiquidrapit: Cue ipfeexpugnet,fiueprf-donibusexpugnantibusrapiat. Expugnaturnauis,cùmlpolia-t.ur,aut mergitur,aut diftbluitur,aut pertunditur,idcft,perfo-ratur,autfuiieseiusperlcinduntur,aut velaconfcinduntur,aut anchora;iuuolu3ntur,idcft,fubtr3haiiturdetnari.

.Tniuria ex codifia ,quôd non jure riatiomneenimquod non jure fit,generaliter iniuria fieri dicitur. Specialiterautem Injuria dicitur côtumclia,amp; licaccipiturhcctitulo.lnterduinau-teminiuriçappellationedaninum culpadatumligniHcatur; vt in lege Aquiliadicerefolcmus.s.ad iegem Aquil.l.fedamp;fiquf-cunqs.^.l.lnrcrdum iniquitatciniunam dicimus.namcùmquis inique vcl iniuflè fentétiam dixit, exeo iniuriam facere diciiufi carctjquafînQn iuriam. Contumeliamaêt àcontemnendo dicimus.Iniuriaautre,aut verbisrit.Re,quü-ties manus inferunsunverbis autetn,quoties non inlei untur,vt tibeÜM fa cûmconuicium rit.j.eod.l.itcm apud Labeonera.§. conuiciû-Di moftM citurenim iniuria fieri literis, vt per libcllum velcarmen farao-

' fum.Nàfi quislibrûadinfamiamalicuiuspertinentêfcripfcrit, côpolucrit, çdiderit, doloûe malofecerit quo quid eorû Herct, etiâ fi alteri^ nomme çdiderit, vel line nomine.- voluit Seiiatus, vtide ca reagereliccretilli, ad cuius tniuriâfaflus eft.Et lî cô-denatus fit qui id fecit,inteflabilisex legeeflè iubetur.1, IcxCef nelia.§.fi quis liberum. j'.eod.Poteftetiam taliscriminaliterac-culàri,amp;iniponitur pana capita lis. C.dcfamof lib.l.t.

Supràdepriuatisamp; nominatis,nücdeinriominatisfecunduin Azon .Velfie fecmidum Roge. de priuatis delidis, exquibui

«iamciuiles nalcuntur aéHone$,pofuim’fuprà, diduri infra de hiscnniinibus,exquibusfolæ criniinalcs oriuntur adiones, amp;nbsp;publicxjordinariamque pœnam irrogantcs; præmittiiims de bis «iiBinibuSjCxquibusfuntexccutioiies criminalcs amp;cxtraordi-j niriE.SollicicatoresitaqueaJienarum nuptiarum:iteraquenia-^^^i.^^^^^.^ Mimoniorum intei-pelJatóreSjet/i efiedu fceleris potiri non pof- * funtjproptervoluntatem tarnen perniciofe Jibidinis extra ordi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nempuniuntur.Iteni fi quiscotra bonos mores iniuriamfaciat , vtli fimocorrupto aJiquem perfuderitjcœnojluto oblinierit'a-quasfpurcauefitjfiftuJasJacuSjautquid aJiudad iniuriapublica ‘ eontaminaueritjinquosgrauiteranimaduertifolet.l.i.in prin. j.eod.Sunt amp;nbsp;alii multi cafus.quibusludex ob commiflum crimen pœnam extraordinariam, id eftjpro qualitate criminis, iu-Xtamotum animi fui imponit.Et dicitur Extra ordinem impo-aerepœnamrquiahon eft ordinaria.amp;ftatuta pœnaJn iure pro His.fcd iudex ex bono amp;nbsp;sequo arbitrabitur quid fado opus lit.)'.

De fef ulchro violate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t ..

tióe.Si igitur fepulchra quisdiruat fine iudicis autoritate,ccflat w“'quot;”’’ Aquilia:erit tarnen agendum. Quod viaut clàm,amp; fie ad opus rcflituendum.Et idem de ftatua qua; de monumento euulfa eft.

Verba edidi hæc funt Cuius dolo malolèpulcbrû violatû eile di cetur.nn eum in fadumdudicium daboivt ei ad quern pertineat, quanti ob earn rem xquum eflè videbitutjcondemnet ur.Si nemo erit ad quem pertineat,fiue agere nolletjquicunq; agerc volet, ei centum aureorum adioné dabo.Si plures agere volent, cuius iufiifsima caufa eflè videbitur,ei agendi potefta té faciam ,Si quis in fepulchro violato dolomalo babitauerit : ædificiumue aliud, qua quod fepulchricaula fadu fit, babuerit.-in eum fi quisagerc eo nomine volet,ducen torii aureorum ludicium dabo. Sepulcbri Sepulchri appellationeoinnislocuslêpuiturçcontinetur.l.iij.^.pnma ver afvlei. ba.Etfitcondemnatioin bac adionc qua tenus interefi,fcibcec ex iniuria quæ fada eft.Item ex lucro eiusqui violauit,vel cxda Bo quod contigerittvelex temeritateeius,quifeçit. Nunquara tarnen minorisdebentcondemnari,qiiàmiolencextraneoagen-te:quodeft centum aureorum contra violantemdtcm cc.contra liabitantem.l.iij.§.quidelepulcbri.

Concufsionis iudiciuro publicum non eft regulariter.Si auté I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m .iiij. quis

quit pecuniaaccepcritjquôdcrimen minatusfit, potefl pubJicfi iudicjum elfe ex Senatufconfultis, quibus pœna Jegis C ornelix teneniubentur,quiin accufationem innocentium coiermtivti f quiobaccufaiidum velnonaccufandü,denuntianduinvd noa denuntiandum teftimoniumjpecuniam acceperint.l.ij.j, eo.Eli ergopnuatum crimenjVt tantumillc,qui paflus eftconcuûioquot; Cocufiuii nem,pofsitetiamcriminaltteraccufare. Etdicitur Concufsio-(rimcrt, niscrimenjcumalicui terrorincutituralicuiusmalifuturi.-pun

ß miniftcr prxGdit dixit, quod præfidis iuflii debebat aliquem capcre.amp;non dixit verum,fed propter bunc timoré a liquid luit ei datum:vt faciunt nuncroinifl^iciuitatumfæpe,fecundüglo• _ M -, U- in l.i.j'.eo.Tales tenentur hoc crimine,vt hicntem crimine falfi,

eadem.ItemlegeRhemia,fiaccepit vtnonaccufaret.j .ad Tut. l.i.in phnc.Itemediâodecalumniatoribus.s. decalum.l.i.^X itadicitglo-H.J.l.ij.

Abigei cùmdurifsimcpuniuntur, adgladiuradamnarlfolét. Puniuntur autero durifsimé non vbique,fed vbi frequcntiuseft id genus maleficii. Âltoquin amp;in opusnonnunquam tempo» ranum dantur. Abigei autem proprié hi habetur, quipecora eX pafcuiSjVel armentis lubtrahunt , Sequodam mododeprædan-tur,8f abigendi fludium quafi artem exercent, equos de armen-tisjvelouesdegregibus abducentet. Etdicuntur Abigei,ab abigendo.-abiguntenim amp;abducuntpecora.Sedlî minus quàni deeem oucs,autquatuorvel quinq; porciabdudi,amp;abaôifunt, non Abigeatus,lt;êd Furtum eft.J.fi.j.eod.nilî vt artem haneex-crceât.putàfæpevnumjvelalterum pecusfurripuerit.J.l.lin.§. quifaepius.

Præuaricatoreft,qualî vancator,qui diuerfam partem adiu» uat,prodita caufa fuaiquod nomen La beo à varia certatioiie tra dum ait.Nam qui præuaricatur ex vtraque pane côlîftitrquin' imoexalterapotius , quiapraualct animus. ïsautem Priuari-catorpropne'dicitur,quipublicoiudicioaccufauerit,fiditiéad» mittendo falfas defenliones,amp; bonasprobationes difsimulando. J.adTurp.l.i.§.præuaricationem.Ca:tcrùm aduocatusnôpro» prie præuaricator dicitur,amp; ideo extra ordinem foict puniri,fî» ue publicojfiue priuato iudicio præuaricat’ fît.aut caufam pro-diderit.C.de aduo.diuer.iudi.l.i.Sc J.l.i.in h.Hodic aût his,qui ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praeua-

priuiricätifunt propriâ velabufîua præuaricationepŒnain-iangiturextraordinana.j'.l.ij.amp;infaKiia:vt).l. fîit.

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jierecepiatoribuf,

Receptatorumpefsirnum genus eft, (înequibus latere nemo diu poüèt.Ideo præcipiH»r,vt pcrinde puniantur iïcut latronej, lniôd«emannisàfuaterradebentcxulare, licet receptusaliter erat puniendus.'s.deabig.l.fi.in là.In parietianicaulà habe di fuiit,«juicùniapprebenderc latrones poflènt,pecunia accepta,vel parte furreptorunijdimifennt.I.i. in fi.j.eod.Ratione au tem fanguinis amp;nbsp;cognationis mitius agiturcum receptatorib*, quineq; ablbluendineqslçuerèadmodumpuniendi funt.Non tniai par eft eoruindeliâum,amp; eorum qui nihil ad fe pertinentes latroncs recipiunt.j.l.fi.

Pures balnearii dicuntur,quiin balneisfurantuntales extra crdinéaudiendifuntjamp;caufacognita puniendi^dummodofeia-niusin pœnam eorum operispublie! teroporarii inodum non e-grediendum. Idem cft in nodurnisfuribus.Sed fi telofe fûtes de tenduntjvcl efl'raâores,vel cæteri bis fîmi]es,nec quenquâ per-cullêtunt,metallipœna:velhoneftiorcsrelegationis poenaaffi-ciendierunt.J.I.t.in ii.Sed fi interdiu,ideft,diurnetemporefur lum fecerint,ad iusordinarium remittendifuntrvt ciuiliterco» tracosagaturindupluFn,velquadruplum,vt s. depœna délie.

gt;n fi.quia mitius talispunitur,quî nodurnus.Sic amp;nbsp;aliàseft inter cosdifferentia.s.ad legem Aqui.l.itaq;.amp;).de Gca.l.fiirem. Milcsautem G in balneario furco deprehenditur, remittitur à tuilitiaignominiose'.j.l.ià,

De bis qui carcere effraâoeuaferunt,fumendum fupplicium diui fratres relcripièrunt:hi etiam qui decarcereeruperunt, id’’*^ farcer« eft,quifugerunteruptocarcere.Siueeffraaisforibus,id eft,o-ftiis domus,vbiétant m captiuitate.Siue conlpirationecuin cç-tens,qui in eadem cuftodia erant,capite puniendi funt. Sed fi / pernegligentiam cuftoduineuaferunt,mitius puniendi • Expi-latoresliæreditatum,quifuntatrocioresquàmfures,inopuspu_ .. blicumvclperpetuum,veltemporarium darifolentihoneftio-ribusautemnullafpecialispœnaimpofitaeft.Idcirco caulâco- ' gnita hberum erit arbitrium iudici ftatuendi. Simili modo amp;nbsp;jjftracta-^ Saccularii,qui vêtiras in facculis artes exerccntès,partem fubdu citnt,partem fubtrahunt.s.deextraor.cri.1 làccuIarii.amp;Detra-

ôarii(alias Direâariijhoc eft,qui in aliéna coenacuJi fcdirigiît furandi aniraojcruut puniendi.Item Effradloreî,qui eflfingunt vtfurnpiant.in liosamp;cæteros Emiles caufîcognita ftatuidebet prout adraiflûuj fuggeritJn efîraélores varié animaduertitur; na[nquidamefi’ringuntvteuadant;amp; tune maiorpœna.jj.i.in _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. principi, Quidamfuntnodlurnicffradoresvtfurripiantjamp;t«

'les atrocioresfunt quàra diurni;amp;ideo lii fuftibus cælt jn nittal-Wxriù lumdamnantur.Diurni veroeffiadorescaulâ furripiendipoft fufliuin caftigationem in opus perpetuum vel temporariumdaa difunt.j'.l.ij.

Exlioe crimine non daturaétio ciuilis, quod non cd in aliit ci'iminibuSjVtdicitglo.j.l.i.Si quisigitur alicnam hærcditatem cxpilauerit,id eftjexpohaueritjvclfunipuerit exea,extvaordi-néfoletcoërceriper accufationéexpilate hæreditatis.Etideoex tra ordinem auditur;quia cura furti agi non pofsitjquia hçredi-tati nonfitfurtum.y.Lfi.amp;ficnondaturordmarium retnediu, fôlùm fupered cxtraordraariumgt;id efi,auxiliumprelidis.Etlolt;u habet iftudcrimeh,quandoquisalienam hæreditatem expilat, Ixpilâri fîhæreditasnondura fitadita;vfi etiam qdita,fed res ab bæreJe iiereditate nondurafunt apprehenfae.-vej ab aliOèj'.l.ij.Et denegatur huius criminisaceufitiocontra epSi,,qiji,.furii,conucniri nonpoflùnt: Vxorno» Çiidcçncc vxor,qua:fbcii diuinæamp;buraanæ domusfufeipitut tommitüt ab bæredibus mariti,de co criroine aceufan n on poteft .1. vxofi fartHm. J.eod.Sedconueniturrci vendi.amp;adexhibend. Se tenebitui'de frudtibus perceptisjamp; percipiendiSjSc confumptis mala fide. C' eod.l.aducrfus.

SielUantU* Stellionatus indicium famolûm quidem non eft, fedcoé'ffio; crimen, nemextraordinariam habet.j'.l.ij.amp;dicitur Stellionatusabam mali quodaro reptilijquod cft lèrpenti Emile vel lacertæ, haben! variasamp;diuçrf4S In modum ftellarura maculas venenatasjiinc ftellionatus crimen,ideft,varium diuerEsq’jcoloribusamp;niicu' lisafperfum;de hocgl.j.l.ij.Eft ergo aceufandus crimine flellio natus,qui vanctatisamp;raendacii reus eft.Locum habet aceufatio ex hoe crimine,quando deficiënte alia fpcciali accufatione,aquu eft alicuifubueniri contra delinquen tem.Sicut enim in pecunia-ria caufa datur afliode doloin fubfidiumuta amp;in criminibus,vquot; bicunqjtituJusdeficitcriminis,hoc crimen ftellionatus obüf tnr:amp; doloiqtcrpofitotantumlocum habet humscriminis accu

D I G E s T I N o V I. 187 fitio:amp; po/Ei II t poni exempla, vt fî rem obligatam quafi non ob-bgatam vendo, permute, vcl iiifolidutn do, vel etiam obligo, Vbicratpnmóobligata . Item li quisimpoflurä facit, ideft,bo-I'”J*®y^'*’''* nisvirismendaciaimponitjvel fi fecitcollufionetniii,neccm al-terms.j.l.iiij.^.i.ij.amp;iij.Pœnaautem flcllionatusnulla legiti-Pœn^iyïeZ-macftjcùmneccrimen legitimum,id eftjordinariumtamp;ideoexfio»’ traordinem pœna infligitur.j.Lüj .§,poena.

Terminusdicitur finis, vel limes difiinguens confinia agro-lum: bine Virg. x U. Aeneid.Limes erat pofitus litem vt dilcef ncretagri.c.forus.de verb.fig. Dicituritaq; motus tcrminus,fî lapis ille terminalis,amp; limes amoueatiir à priori amp;nbsp;vetufto loco. Eteftpefsipnai faâumeorum, quiterminosfiniumeaufapofi-tosprotalcrint,id efl,vitra debitum finctn pofuerint.Etlicet ex legibutagrariisolim varia poenabis impofita iuerit: hodie tarnen niodum poenæ ex conditionc perfonç Si mente facientis fia-tuioportct.i.l.ij. §.i. Terminorum itaquefcienterauulforum non eratobm mulfli pccuniaria ; fed pro ccnditione admitten-tiumperfonali coertione tranfigendum efi.}.!.).

Collegiumdiciturcorum,qui fimulcohabitant, quiafimul tolliguntjvelcolliguntuf. Si tresconftituuntcollegium.j. de Verb.lîgnif.l.Neratius. Cùmitaq;pluresfimulcollefli cohabitant,corpus conflituere dicuntur, quod corpus collegij vcl vni-uerlîtatisappellatur. Sunt autem omnia collegia illicita, nilî Qupprobânturlicita,ideft à principeconcellàvel admiflàj.l.fin. §.in fum,amp; C.de hxred. inftit. l.collegium, principalcsautein confiitutiones prxcipiunt, ne patianturefle collegia fodalitia: néve milites collegia in caftris habeânt. Sed religionis cauli coire non prohibentur. Imo nec religionum collegia nouain-confulto Romano pontifice fieri poflunt.c.fin.de rcli.do.amp;eod. titul.c.i.bb.vj. Qui autem ilhcitum collegiunrvfurpaucrint.ea IffinVaw pocnatcnentur,quatenenturhi, qui hominibus armatis locaroBe^ium. publica,vcl templa occupaflèiudicatifunt,id eft,maieflatis. 1. ij'.amp;i’.adlcg.Iul.ma.l.j.

Populärem aâionem dicimus,quæfuum ius,id ert, proprium popub tuetur,vt in albo corrupto.s.de iurisd.om.iudic. l.fi quis id. Stinadioneinfaflum. de deleft.amp;cff’u. l.fi vcro.^.hix: autem. Etreguiariter Popularcsdicunturaftionesjquænonfunt

reifamiljarisperfecutorise; fed exæquoamp; boiioextrinfecus a^ vjndidam propofitæfuntjqualiseftafliofëpulcliri violati.l.iij' fin.defepul.vio. Item adioliberi hominis occifijVel vulne* rati.s.dedcicâ.amp;eftù.l.fî vero.§.h.i!cautemaâio. Item proM quod pofîtum eft in fubgrunda, vcl protefto, vel mœniano,vd pergula,d.l.fi verô.§.Prætor.Sf omnesaliæaâioncsin laâuWi quæreddunturhodie loco interdiftorum proditorumderebut publici$,popularesfunt.s,nequidin locopubl.l.ij.§-l’oc'gt;’t’^f.’‘ diâum. Etideotuilibctdepopuloconceduntur,cum Prætorgt;s tarnenindagine.l.ij.Sanèlêcundujn R.popularisaâio dicituG quæ cuiuis ex populo datur. Cùm vcrô priuatû fit crimen quûü obiicitur,eiduntaxatintenderc licet, cuius intereft ; nonptOquot; pter pccuniam exigendam ; fed propter pœnam corppralcm m* fligendam : pecuniaria verôpetitio fi compctat,cuil:betdepO' pulodatur: infpeda perfona quj ad agendum admittitur;cuiu$ opinionis,8( an fitidoncior: vel cuius interfit principalitet qui ipfâ fieri dcfiderat.ita dicitglof.hîcfupcr rubro, Semper cniœ*’ cuiusintereft præferturinpopularibusaâionibus.j.l.iij’i'' Omnes quoq; populäres aâiones nequc in hæredes dantuf, quefupra annum cxtenduntur.j'.l.fin.

E accufationibusquEpccuniaritermouéturfuprà diâuw eft. Item quid de priuatiscriminibuSjVtfurto, iniuria,ra-pina.Verùm quiaquandoquefiuntde cnminibusaccufationes, amp;nbsp;inferiptiones, ponit primo de crimimbus publicis, amp;nbsp;qui Cnt. Et exponitur Publicisludiciisjidcft, legibuspuÛicoiuœ iudiciorum, vcl aceufationibus publicorum iudiciorum : que* rum aceufatio eft terribilis ad vindiâam,amp; publica,id eft popu* ]ica,fiue popularis.vtinftitut.cod.in princ. quamuis quandoqi idoneior admittatur,vtdiximus s.titul.proxim. Et efthiclibef terribihsjVtdicit textus.C.de ve.iur.enu.l.ij.§.feptimus.Ncn Publica nbsp;nbsp;autem omnia iudicia,in quibus crimen vertitur, publicafunt:

indicia, fed ea tantûra,quzcxlegibus]udiciorumpubhcorumveniunn vt,lulia maie.lulia de adul.Cornelia de fica.amp; vencficisi Po»* peia de parnci.Iulia pccuIatus,CorneI.de teflamentis, lu lia de vi public. Iulia de vi priua. lulia ambitus,lulia repetund- lube de an-

^eannona. Et dkitur tribusmodis Publicum; vno modolargif-fiffle'jVtomneiùdiciumquodfitadvindiâanijfiuead vtihtatc Fublicanijdiciturpublicum.-ita accipiturinl.interdidum.'/.eod.

amp;licitatio.§.quodi)lictte.s.depub.amp; vett. Alio modo diciiur largc'jquandoquilibet de populo poteft accuûre . Itaaccipitur _lniiitut.de fufpec.tu.§.confcquens.Circa boe dat Bartol.in l.i. j.eod.vnain regulain J quod oinne tudicium quod non refpicit oflènfam certæ perfonæ principaliterjde illo potefi aceufare quj' libet de populo. Exemplum: dicit flatututn Balilienfe, fumma ratione,acfingulan$religionis intuitu hoe anno fadum , vnà duraturiim ; quodfiquisiuraueritpercorpus Chrifli,auteius ffletnbra,foluat quinque folidos. Iftud non refpicit pflènlam eer taperfonsprincipalitcr, fed malos mores, idcoquilibet poteft acculare.ita loquiturieXjScnatus.s.deiniur. Tertio accipitur publicumiudiciura ftridèï amp;itaaccipiturin totoiflotitulo.j. bi.Et ifia funt iudicia,ex quibus damnatus Batimefticitur infa-inis.l.i.s.dehisqui not.infam. Vndenon fequitur,quilibet aceufare poteftjcrgo eft publicum ludiciü, prout accipitur bic, vt hätinfamis : Sc tic ftride' publicum ludicium. amp;itafcntit A 20 infmnm.buiustitul.Pubbcorumiudiciorumquædam capitalia lunt, quatdam non capitalia. Capitalia funt,exquibus poena •nors,autexiliumefl:hoecft,aqua?amp;ignisinterdi^o;.per has enimpotnas eximiturcaputdeciuitate.Nam.çæteranon exilia, fed rclegationes propric dicuiitur : tune eniin amp;ciuitas rctine-tut. Non capitalia funt ex quibus pccuniaria,aut in corpus ali-qua cocreitio poena eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;talia.

Didumefide hi?,quiadaccuiittonem admittunturnunede accufationibus. Eft autem Accufationihilaliudjquàm reum cri Accufaiit ininisper bbelluradeferre, velfaceread vindidam i vt colligi« tur, C.eod l.cum rationibus.amp;l.qui ignorât, l.fiquisexfamil.

amp;j.eod.l.libcllorum.8edepriuat delic.s l.vlt. Et eft Aceufa-Aecuftttr torneccllarius ybicunquecriminis vel dcbdiaceufatio eftad-iniflàiii publico, vel pnuatoenmine. C.cod. bvlt. amp;nbsp;j.eod.l.fï cui.amp;vbicunquede honoveadimendo tradatur. infrà de mu-iier.amp;honor.l.rcfcripto.§.fiquis.,Tribusctiiro.tnodisprocedi-tur fuper crimine, per accula tionemfctliçet, inquifîtipnem, Sc dcnuntiationeimamp; fîcutiftimodiluntinterlèdiuerlî, Scaddi-uerfum Hnem tendunt : itaamp;dmcrfimodeinftituuntur, amp;nbsp;ex-etcentur.vtextrauag.ad reprimendum. quomodo.contra crim.

Isß: maieft.pfoc.tolLxj.Vndeineistraditur taliirégula; SicW lo/critere accufanoncmpri'cederedebetinfcriptio,itaamp;iiiquifitioiicnilà' nia,Sf denuntiationem fraterna monitio. vt in capite qualiterî: quando.tit.de accufat.amp;in ca.licet Heli de ßtnoii. Qui crgoJil accufandum aliquem decrimineprpceditj debet feiiiftriberejiil 'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efljadfcribeiefolennitcr,adpü?nam talionis, quætaliscfljVtli

jlle in actiifationedcfecerit, quodeandenipoenain fuflcrat,St fuftineat,quam fuftinerc debuiflet, is quem accufare vcle’b3t,amp; punin.l.fin.CiCod tit. Et debet accufationcrafnam tradereih Icriptîscuin inlcriptionenoininisaccuiàntis, Slt;raceufâti,amp;cri* rDinfc,’amp; menie quo commilliim eft crimen, amp;nbsp;loco admifticrirof ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis,amp;conrulf()uslubquibuseft admidiim.iiitiàeod.libeiloi'uin.

in princip.amp;in Atitent.deexhib.reis.§.fufccpto.OblatoauteiJ libello, dabiturdibitio ad deliberandum .xx. dierum . Delibe* raticncfadacompai'ere debet accufator,amp; accufatus,amp; listen* teftarij atqueoppöniexceptionesacculanti. quareocompe-tarit.QjJod ß non fiar. ßtexinteruallOipoft litcmcontra casop-ponat. non pöteft: quia liteconteftata recipirurnemen accufiti inter reos,vcl fiatim,vel poflea incontiiienti.Cadl.lul.dcadut. l.adulteram. amp;inl.fi maritus.§.prjlt;crtptionc.cod.tit.fllpoll-modumprobationemapertani, debetaccufatorincauraprodu* cerOjVt non etnendicatisfuflragiisdecretorum, vcl rclationii« credatludcx.C.deprob.lcitam.C.eo.fing.

De cUftodia reorum Iudex sefiimaie lolet, vtrùmincarcefem fit rccipiendaperßina acculàtâ, vel non :amp; cum tali difiinftic* ne: Autaccufatüscönfitetiirdécnminc.amp;tuncpèncnduseflin carcerè.yj.ficqnfefîûs. amp;CX tunc cito condemnctur,vttafncii '• itcnim,amp;iterumconfiteatur.C.ecd'I.fiinea.amp; l.fin.Autdit-fertur,amp;tuncaut efl grauefcclus. amp;nbsp;poniturincarcerem.intri eod.diuus.amp;intcrinicuftoditurfecundumfórmam, qiiæ babe. tur.C.cod.l.i.quoniSm. Siverónen adeô graue eft crimen,coni mittituraliàscufiodicndus: Sc maxime' fi fideiuftórcsdat ; quia noncftinvinculaconiiciendusis, qui fideiuftôrcsdareparatui fit,nifi valde graue Icelusacfmiferit.vt in l.diuus Pius.infràcod. poteftigiturliidcxpiro ebminis qucdobiicitur acculatoquall-täte , vel ptopfer honorem quem habet acculâtus, vel propMt ampiilsimasfacultateSjVelproinnocentia pcrfona’,quia taliseft perlôna, qu.æ prima facic videtu r amp;nbsp;præfumitur innocens, vtl pro dignitatéeius qui aceufatur, faccrc talem cxhibiticnem,

D I G .E s T.I N o V I. x,i quandofcelnsnoncflgraue. Quando auteragraue eft, tunc raitthurfcmper in carceretn. Malculiautemtantùm recipiun-turincJrcci'e,amp; rcceptidiligentercuftodiendi funt à ftratori-bus,qui eis fternunt leétos,amp; miniftris eorum; St à commentari-enfibus,qui coniitanturcaptiuos3amp; eorum babcntcuftodiam 8e obferuationem. Etcumhiimanitatcquadam ifti .omnes debent traûarc incarcerates,ncc debent accufatoribuxcrudclitatemfu- nbsp;nbsp;nbsp;- t

am vendcre pretio : vel gratia affligendi incarcerates fame, vel anguftia,vel fit), vel longa tabe, fubtraheiido cosaudientia:;

quia neminem audiunt,amp;à neminc audiuntur clamantes. :Sin-autemcontra h«c fecerint, ludex debet eisinfligerecapitalem pcenam; alioquin infamatiir ludcxi- Sc pcriculum fubibit pro mo tufuperiorisludicis. Siautem inçarceratuseuafitdecuftodia, patitur cuftos eandem poenain quana pateretur carceratut. C. eod.l.adcommentarienlcs. niGcuftosprobaucrit,incarceratunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

AJlegtrnltfliammaitflatit, . .■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Proximuin facrilegio crimen eft,quod Maieftatis didtur.Eft autetn crimen læfæ maieftatis , vbfcunquequis aduerfuspopu- i* lumRomanum,ideft,aduerftisprincipcm, amp;efirsfecuritatem ^*‘ •'t tommittit vbi contra vrbem aliquid molitur, vel quod profu-gitadhoftes,verquod hoftcsqualirercunque iuuat,vel armis, velpecunia,velconGlio, velquôd fubiciSas proiiinciasnitinir fjcere rebelles,vel quodfeditionem mouet in ciuitate, velquôd wagifiratus occidan tur,vei 'princcps,vcl qui circa latuseius mi-litantjvel qood arma ftimit, Jvelaccupat loca contra Rerapub. Et dicitur lex Iulia,quia à iultoSnaenta; Maieftatis autera,quia fummamaieftasSt imperium,velpoteftaslaeditur : pcena autem commrttentium hoccrimeneft;^Ttbabetur in l.eotum.iunda glofl.j.eod. Et appellatiir hoc crimen Perdaaellionis, quiapro- Pirtlxelli-batioliuiuscriminis,vt quidam dicunt, perduellum admirteba-“’”*^^''”». tur,amp;iion inalidcaiu . Ali; dicunt, amp;nbsp;melius, quia perduelles dicunturlioftes, Plaut.iirAmphi.’Perd«ellesfein fugam penc-trant.li'c j'ideverb Jignif.quosnos boftes. Dicitur ergo crimen pcrduellionis,ideft,hoftile,dequalnflit,de bæred. abinteft.§. pcrcontrariuin. Eftamp;aliudcrimen,qnaßlasfæmaieftatis,yt in priuati careens cxercitio; vt C.de priuat.car. Et in falli inone^ Primttui ta.C.defal.mo.l,pe.vbi dehoc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curctt.

fin. Eteßenormius,amp;exceJIentiusaliis cri minibus; cùmeuj' ne paâum eâ extra corpus, nifi fornicatio fecundum Apoilo* Junj: qui eniinfornicatur,in corpusfuuro peccat.Item ex adulte-hoomnia penccriminaproueniunt :violentia,iDiuria,hoiJiici-dium,periuriun), falfa tefiiroonia :hinc efl quod non licet tanli-gere: vt C-de tranfaâ.l.tranfigcrc. Et dicitur hic Titulusadle Ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”0*’ quôd àJuliofuerintlegesinueiitæjfetI

luham. quiaadfupplendumjinterpretandunijamp;emendandumlcgeslu-lij Cælàris ha; leges prodieruncideo ad legem luhamappellan-tut: Nam hæc lex lata eft à diuo Augufio.l.J.j’.eodem.Eflautei» Adulteriuroillicituscoituscumviorcvel fponfa aliéna perpe* tratus. Et appellat lexfiuprnmScadulteriumpromifcue. vtin hinter libéras. J. cod. Sedpropricadulteriumin nuptamcom-mittitur propter partum ex altcro fufceptum,vndc noincn com AdnlttriS pofîtum eö. Namdicitur Adultcrium, qualî adalteriustho-rum acceflùs; vel quafi ad alteram tranfitus. Cuius pœna efl in Stubrum. fcemina,amp;raare,vt habeturC. eod.l.quanuis. Stuprum veto ‘ nbsp;nbsp;i# virgjrieni aut viduaro committitun.dehocin 1. inter ftuprum-

k \?gt;igt; r, nbsp;nbsp;nbsp;•ƒ_jg verborum fîgnif. Cuius poena eft, vt Infiitut.de pub. iudi.

Ineaflm, §.ij.. Incœfiusautera efl, quicumcognatajvelaffinicouiniitti-tur.). eod.l.fl adultetiurocumincçftu.§.nonnunquam Lcncci-tenodmii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem cfi,cùm inaritus de adultcrio vxons fuæaliqijidce-

pentivelquiin adulteno deprehenlàm detinuerit. Nacnqw patiturvxorem fuam dehnquere, matrimoniumflium coptcffl' nit. Etquidetalicontaminationenonindignatur, meritopœ' na adulterijconfligitur. Namdclenociniopuniturquisvtad-

Quiaplerunqueadulteria amp;flupravicômittuntur,poniiuf Vts fubli- de vi publica,Scpriuata.Habecautem locum lex Iulia de vi pu-blica,quandocum armisfaéta£ftviolentia,velaliquidquodpro violentia rcputetur,putà,quôdarma vel tela doroi habuerit,vcl in agro, vel in villa,vel in publicocum telofuerit, vel hominM in arinishabuitcaulalèditicinis.j'.cod.l.l.ij.amp;iij. Itemquando-Vit» /rfct.qne etiam lî fiat violentiajnon punitur, vt fi fiat addef’enfio-re, neta,Sc incontinenti,8f cum moderamineinculpats tutelæ: vt dixi.s.deviamp;viar. Alioquinillequieft expullus, cùmaliquid « fcceritad vindidam, velcùmex iiiteruallo poHèfiionem fuam recuperaucrit, etiam prædonem decacxpellcndo,ciuijiter amp;nbsp;cri minalitcr punitur; vt C.eod. l-fî quia. amp;nbsp;lnflitut.de pub.iud. ^.iien

§.Itcm lex luïia . Cùmautérainconrinenti quiîrelîftitlegiti-sggredicntem redundac culpa omnium deliäormn com niillôrumtenipore,vioJeiitiæ}fiiieexparteaggrodicntijjri.ueag' grefsialiquiscccidatur.C.eod.Lfi crimc.Singuloscafusin qui-ous locum habet haw lex,non proftquoriquia euidenteren-ume-rantut.j'.eod.per tot-iim. poena huiu$’criminiseftgt; aqU5Eamp; i'gnis mterdiâiojamp;depottatio, ßcomilium bonorum pubJicatiö.di^. Lex luiia.lnftitdepub.iud.lèrtn äütfflccidunturijfitinlöio domi-no.SivcroiubctcdominOjdamnâtuf in raetalJûj G’lt;eo.l.lèruos.

Vis prinataeftjquandacemmittitur Gne.armis, ,Necdicitury;, hr'iM^ idcopriuata, quiapiiuatû fit crimen,.imopubhcumeftfemper.^^, fupri depub lud.J 1* Et eft eiuspcena adempno teniae partis bo~ ’’oruip.G.cod.l.tutons.EbamißiodjgnitatiSjamp;famj-j.eöd.l.t. ^d^.lex Iuha.devi. Vndeifojetdki ;Vispriuata reruindopc«-quot;‘t abordint rérum,lcilicer,tenué pyrtwjamp; digùitàtis. Sed de-portaturfi viiarmatafeqnatur'.glbiÉinc-ij.deor.ebg, :• -

Quia inrencara' vi ilhcttafæpe^cORiaiitcitur faomicidium. Ci adl.lul.devipub'.l.quoniam.amp;dBïap.vir.l.j.in prifie/ldeo de SicarH$,ideft^omicidiîvideaiHui. Sicarij autédic'uneurà fica, sjfxriquot;. lt;]uodeft fcrreusculter,vtnnq;icindéîjluftjt.doput).iud.§.itera lexCôrnelià.vndo videbatnrvquôdtsintùm qui curafiea oedide-renthacterterentur. Sedtàmen generaliushîcàcciprthï'Slcâ: fient amp;nbsp;telum per interpTtationcm iuris,vt contineac teluarjSc lapiJem,lignum,Scquodlibet ferrura'.Nam occidensJiümtnein telo,ideû,quocunq} qued manu mittitur : vel qui aliqiiem cura telocaufioccidendiperfcquiturihGomelia de fica.punitur: Et ïftSica,iftecultelJu$.velgladius,que«i portant pare^riniqUan-doquein baculo qoodam,ita vtnoiiappareat.Vndediciturr Si“ ta latcns mucro eftjSicarius inde vocatur. Eademlege’dainnan-tur etiam capitali fupplicio venefichquimalum VtineuQra ndcan dihominiscaulaftcerintjVel vendiderintjvel habuerinttnlqui incantationibusjamp;fufurrisnjagicis homines ocriderinfiEt ohm eomntittensin hanc l^em Corn, non occidebaturjftd deporta-fcatur,amp; omnia bonafuapublicabantur.J.eod.l.ciufilefn.^.legit Cornelia:. 8e hpenuk. Hodieautemhomicidasferröpcrfèqui-inur,quiaeosoccidimus,8e fie poena legisCorn.eft mors.vtnot. gloŒij.d. §..item Icx Corn.Inftitut.de p'ub.iud. 6c no. J. l.i.vbi^®quot;'* . ttumcolliguntiircafus quibusquishaclegetenetUK. (-em, n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad

., Lege PoifapciadBpamçidiisaàqetür,vt fi quispatrem,matit, - auuiin^amaii),ifratrera,amp;foroTÓ,amp; cçteros,qui parentü jut libe-- xqrum vocabulo continen»ur,aot aliqua aftinitatit iietcfsitudi-nciungttntur,occiderit5V;8ituiosido'iomaloidtaâument, in-îiChdat'in baoQàfperriraam pccnànajlegis Pctmpox: caïuspœnam . ()»i» Poinpeiu$ftaouit,a[gt;tffi deiwgt;nïiiiaraeft,' Sed àtculahDiicm -àuubintjGoita'eJiusSyHa,wt s.da originiiut.],]/, Ç.dain Je Cof' nefiDViQuæ^œnatalisoftjWt neq;gladiojneqsignibus,-3«t.ala folenni pœna puniaturifedinfutu!culeo,idcft,coiio, vc'pellc) -HHî'.« cücalv4nê'igati3gallinac8o,amp;viper3,amp; fimiijin vicinum niaic, ;Vel »n:mnûiH)proitcwtur,yt.oiHntumcleinentoifû vfuviuusca-rt«,Slt;^iccej OUI firpcrfiitLjidedl^vJup, terra'mcrtuoaulcratur. P4rrlt;'flt;£/«.iifiwgt;déjiubiiud.§ialixdégt;nda!E(rdftunncr Pârtiuds,qugt;a F**' Prftrifidrf: fert»id«ft,æquileii) fiii'g«tttrigt;iià!utliHf{ii»occtdwi«j qJiamp;P-a« l’drenrKj^fétaèdæ.amp;PtnricjdtBâpppIlarrtui-ifojüntiiim Prdc.èoquôdpa dit. rentes,veipwcrêsöccidun(li'Sedgt;iiÓBiqn«isvocafcuitihidl Patri* cida,quad a4-.oqine« clt;»çi(aBgtJt|iiiüSrre£epWipfitt'ft:ÿôdfic ctiam pa .refiMljus:!gt;QCcringt;en porpetMntiiaöïtxiriuervirc-.ifiadölioqcjinii*

ne amp;j^ija,pqmtTîull.itr.’aïïtijohtrpraiSesftdHofciei!■ lui.' e »tMt? ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Senaèifùvitfiit’ ‘ -‘i

-e’^iSsotbâSconfoitinR'Iiibriniaijiynjpddflnra.feftaAûippfcoduœ 'legçisiCtejétielîara .tiPofna jtBtcin:iegtslt;xiTnchjuAä.talfis;qei adttMdteâowsuria tpjrtrlhiitufT arrogaturmicuirrjiqui'Jhlfutn te-Ptûfmi. .fljwéeuiita» Ibtjtc Eft'a'uicnj faHunivimiDut'atioventatiSiVtin lAufftodpÄifit^'caii. JM pi»nta;oHavJiamp;jd^ptur,tnip)Bawidw ji^iiiftjWlittWKSâü'iéittfflna titans jicrjèTVciùmrtariea'qtMî'Vîfa hBU5iVf:f»g4rV)ÿtsiOTm(p^t«ifa.'naiiiij(ilt;5aini’fiabetJja?cJt.'xCofa. dï feiUei,tÀmlnitelt;lrain,^çnairtar.G.eod.iiecpxdiiipJara. Etc5--nunwt*lt;rè^niÿJuïib(iÂoiit»!iiïiputijdèrjptura,üuequisfcriEat dj'tómnÜMeKk'kwtyertiiocwttesi «d riijirei verita^non appanr-iSBiW iW i«Hldjjle^lblJ«nEfrtijptni!irDeî non diliMigua ät teütr . inti(itSafsrffgt;J^hÿlt;iwiit;uiiiontijai-,apablicu'tai velpnuacam,^vd

..PaLtiiis.-itiein'cc'niaiittitnr diiSojVif-

Juti'si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atiferente.yeJ variuni reftiroontumterctc. ft

inzalz*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r'zvcl t-t*« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AO'âr-gt;«lt;gt;gt;gt;« lt;■ m i ■ «/4 iz-« Fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'001

ludite IçKtttpriçQfltri conliiturioces iniquum iudicantr,;amp;'q“' ad prjcdidU ç0nliJjqîji.veropein prtfiitenr,vt .fi Jiidicen’ vcl ic ' fleni corruperit; amp;nbsp;qiu tiJfi» Jegibuj.xiitur in jJlegando. jieod-

1,item.fedctCquis, Et eiujpoenacftdcport.atia inliLc-iis lioüiiiiibus ojnntum bonorum publica tio.An ßrui'sautemb l-tnnumfuppliciura. fient amp;nbsp;inIcgcdc,(î.caj-iisamp;vencficisoW'ev-uatur.l.j.^,i^p.J.eod.amp; infl.depub.iud.^ Jtepilex Cornelia.;Li Libonitta^ bûuianmDautsfnrciiatusconltiltnrà^l^uip,habct,cùm quispe-jif'ir'ofJ-cuiiiam rccepi t vel de ea pacilcnur pro aduocatione vel tcftitjiCB-tiioinftrtendo gt;nbsp;vel lifocietàtciakeerit ptpinnocennim obli-gi£ionc,vtj.cod.l.i.amp; s.ad leg. lul.de vi pri.kexfcnatuso. amp;nbsp;dé coiicuf.l.ij.item locum h3bct,cüniqui.icxttóan)entoniiiltis ü-bilegaaimadfcribiudc quoperSpcc.de tidcjnftruHi..§.adib«i;.

Hielex locum babetjcùm is qui Labet publicum officiuro.pc-tunu data vel pronullà libi,aliquidtacit ,quolt;f faeerc nota debet; velQinittit,quodfaccrç debet: vt fî ptkiqd/ca^fi'aiiïiV®! '“dr . çanduia, Judex accipiat, velobfentfotipj^ijioigaiiatuconfilioqj publico,dicepflam,vel ob aeciifandumjjVfiljiçip jiçdufandifmj^ vei obludiçéutbitruujvç jandmi), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtiijdit

cet: vcrobnort,danXun)gt;æutandy.mjilW^Agt;4HW »^cdtiSb hominé «i viiicula p'ublicâ coniieiendum, vincicndumjiViÂçnq’; lubcn-dum;,velo^Jiami)wi^-yincuIjsaJi(pitj:çfi^û(!,vplfo!bbemii,il.’m iiccanduin,yçj|ay91iiénd n m ,vel ,li t.çm epitup^n'dam jvel !sgt;b j udi;^ cium capiti^ppcufl-jjpfcÂicndujp ,,\ipl,npn taciçnduin ,v.élxabr wilitëlcgijnduiiijtiiitKnduinvc.. Etgenerallter fubiicitui'cl-ajiwi fula,yt vibapt]m.yjijtbpitusabomniforde.abfiineant. Névédo-i 1)1 autaiujicri^jP]4iipaplusaçcipianf,quàmqupd fît centum au ''■'^^''iy..”’b;lpçj'f9tiisp;çtfptip,à quitus lüciubet accipere, .putà,à -i coniobriuis,amp;|;^jqui,|ilijtà priorigr^Uj amp;nbsp;ab vxorç.j.eod.l.r., i(.ii).iii/.v.ypÿ.\;)j. jyculpiitataraen.amp;jjoculenta recipk abo-.£7c“^‘»lt;^' nuiibusperfoniSji^ua: tamé non excédant edulium cfum,8c inter dies praximaspçpdigûtii r^id ejljconfunii poflùn t.s.de offîc.pro-coni.ll31cnt.^^vft,,‘(2cdcpffî. prxf.tfi forte.Et pro hoc deliâo locuni babçtdupicîiq'.iercla.Ciuilisaiâioin t-âCtum,velcôdiâio « lege,Sc Publica aecuûtio.Aaiodatunnquadfupluin contra Iitdiccpro^Ojqp_qdjple,veleiiasdQmefticus,vel manipuia.rius, ycl niipdlec^cçepit, yel rapuit,yel abftulit ; yt cad.l.i. Scdebet ifiudquadruplmij.tQtu filpiefîexùmdanti obllet turpitudofiia, ncpefsitaliq^i'd.rf'pctcrc.j'.deiur.fîlèi.1.Lucius. Eft amp;c Publica accufatioirtduäa.prqhoccrimine,quanuisduretotfîciü magi- ’• flratus C.eocf.jpbcm’us.Et dicitur repetundarü, more latinita-tisantiquÇjliôdie dicimusrcpctendarûivtdiximuss.fam.crcilc.

•' i:- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arf le^em luliam, de ann«n4.

Lcgelulia dcanriôna ptpnaflatuitur, quæeft ï.de extraofdJ* Annsna, nar.crim.i.annoiiam^ Aduerlùseunijquicontra annonamfcte^ lit,aut focietatetn coieritj quo annona,id eft,venditio frugum, velbonitasforicäfior fieret;velquinaueni ferentéannonani, auteiusnautam retineat:Vtin 1 ij.j'.eod.Non ijliscJexcogat, autcogcrepofsit’diüfte^.vrvendant frumcntiim finonvolunti J.nec emcre.C.de'inrt de!.-Sed punit cum qui emit,vt poftcaali iscariusreuédat: vfnot.giof.inl.anncnam.ï.deextraord.crini. f.alleg.NiIi nccefsitasfiimisvrgerctjquia tune pofliintcogi ln' bentes vt vendantiftd lufto preno.I.i/.C.dc cpifc.aud.l.i.§.cu-racarnis.s.deoffié.pi'arFoS.vrb. Et incidunt in hanclegem,qui vadunt incanrando friimcntu in platea. Scofferunt pro frumetó »eivt aifjcariusemant.Ita dicitBart.ini.ij.^.fiquis. tu, s.dccrim.ffiH.qüw extra ordinetnpoflùntpuniri; dehocnot.iri cap.vdc cmprion.amp;'’endfc. Et eil p'oena flatuta in hac legexx. aureorü: amp;etiangt;ptrnarriinï'nis:vt Ic^ruf'Scnot.in l.ij.pcod.

A d ledern luliam ^écnlàtut, üquot; aeJadrile^lie, er rt-' fidtut.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .;r. ■ ' ■. 1; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. •

Lege Iulia ptciiîatuscaueturdèeo, qftridx^ciinia, vel r« facra,vcl religiofa j-vt in ornamennsfepulclirorum, vel public, vt fifei, vel ciuitatiJ Romans aliquid abrtuleritvel intercepe-rit; vel ctiamcuiusdolomalo'idfaftumcß/.'Eteft eiuspœnaa-Déporta- 'S”” ’nterdiâio■: in qüam hodie fuccefsif Deportatior vt infra,l.iij. Scin: Autentic.denupt.§.deportatie. Traâatut De reßdit- amp;nbsp;de alia lege, quæ dicitur De refiduis', qua: lex Iulia locum bail, bet contra eum,ap'id quern ex Iccationc/mptlane, alimettaria ratione, aliave qualibetcaula, tota pecunia publica, vcl pars pecuniae publics,quain accepit, refedit. Item 8c cadem Icgete-netur,qui pecuniam publicam in vfum aliquem acceptam re-nnuit,necerogauit:vtinfrà.1 ij.8cliij.Ç.lege'. Et inciduntin banc legem Oltitiales,fiue Camerarij,qui habentexolficiopu' blicaspecunias , vel qui habentvnamcoileftam itnpolitam in commun!, dellinatam pro vfu necclsitatecommuni, 8c finite officio fibi retincnt,vel eandem pecuniam conuertunt in alium vfumi vt inl.ij, j.eodem . Et poena huiuslegiseftin tc^tlapa^ te: quara acccpit amplius quàin debet, id eft, punitur in fîmplo, S4crile^i»8f in tenia parte lirapli.).! iii). § fed Sequi pecuniam. Sacrile-tr ems giumautemtitjCum quis rem facram intcrceperit, vclfuftulc-forna. HtdcJocofacrojvelnoufacro. Aut cumquisremnon facram de

delocoCicroafponauerit: vt in 1.lachlegi.poft princ.)' eodeni. Pœnam autemfacrilcgi) Iudex pro qualitatc perftnæ , pro rei conditione,temporiSjjBtatis,Sjfexus,vellçuerius,velcIenienti-usimpcnet.Multienimfacnlegi ad beftiasdamnati luiit, non-nulliviuicombuftbali) in furca fuGgt;enfi:ytin l.facrilegi),'] eod. Nonnunouaetiamcapitepunicirvtin l.facrilegi. Eft ergo ho-dieextraordinaria hxc poena ; vt 'j.not. Etdiciturfacniegiutni facro,8c lego,quod eftfurari,velfubtrahere;hincßcrilegus,qui ficrutn furatur,Virgil.in Bucol.Vel quae fablegi (ideftjfuratus fuo) tac:.cus cibicarmina nupcr.

Hic lex locum habetin quatuor cafibusPrimo, fi quis de-dcritclàmpecuniam , vt aliquem fortiatur honorem: non in vtbe Romana,nara ibi ccfiit hxc lex,cùiu princepsibi eligat.l.i. j.codcm.Velfi perprcces: vtin 1 iin.C.ad leg. lui.repet. Idco diriclim, quia palam poteft darcpecuniara pro honore aflêquen do, fine adminiftratione tarnen . putà, vt fiat nobilis, vel comes J«latinus,veldoi3or. Sedcumadminiftrationenulloinodo licet dare,necocculte,ncc palam.vtin Autent.vt iudic.fincqucquo fuffrag.per tot. amp;nbsp;de Poll.1. i.§. i. Sc de offi .præfid. I.Barbarius. Secundo,habet locum, cùm quis flat in magiflratu vitra annû. C.eod.l.i. Tertio, (iquisftudiofèvelmalitiofcingrediturdo-ffiutnludiciscognofcentisdecaufacnminali ,vtcumeo captet fienetiolentiam 8c amicitiam,vtei in fuiscauGs faueat : vt infra 1.1. Quarto,filudcxnouumvefligalinftitucrit,8cexîgerit:vt inl.fin.C.no.veét.impo. 8c^. Nam fi exegerit, teneturetiam repctundarum.Itadicit Bart.poft gl0f.inl.i.§.i.infraeod.Et eft poena centum aurcorum; vt j.I.i. Sedincafu deportatur, quan» dofcilicetbisidem ofhciumeft allecutus. C.eod l.i. nifi non re-petirentur meliores: vt C.de aflelEl.liccat. Item in procoiifule; vt’s.deoffic. proconf.l.antepe. Etdiciturde Ambitu,ab ambio, Amîuïc» quod eft circumire,8c blandimétisludicem vel Magiftratuscir-omnuenire.Regemqueambire Latinum. Et in c.quia pet am-bitiofam.de relcript.Iib.vj.

Ad legem f-miam, de filagiariù. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Plagiarius eft,qui hominem liberum, aut ingenuum,vel li-bcrtinum,inuitum celauerit, Scvinûumhabuerit, aut emerit ƒ feiens dolomalo: vel liberum hominem donauerit, vel in dotem dederit •.quocrimincobnoxiusetiameft, qui liberumvendide-nt : vel feruo alieno aut feruaeperfuaferit, vt à domino vel do-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n .11). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intna

mina ceIauerit,virilt;Suni Kabuerttjement ßienydolo aislo:(juive in ta rc foci us erit : amp;nbsp;e!us legis Fauiæ pcena tenetur. Sed non fiatimplagiaritiseft , qui fenios aiitn'osintfcrcepfostenet. Scdpotcnftirtiëontra tiîemagi-.vt û‘opem ad (iirtuin prædi-vel qùia eriaiiicorrupK vt lugeret. Scdcjni-furripuir/èr-uiim vt etporiarione dominum celarcr, iUeplagiariuseft: vt fuprd,defui't. I.l’uîlo.^.quiancillam. amp;!.non fiatiin.inlrd,ee-dcm.amp;not.in J.i.pergioU; inhieodeni. Et cft Piagiuniiur-tum alieni inancipij. hide PIagiarius,qui talefurtuincofnmit-tir. Oluucrat pccna pecuniaria Earuta tn Jcgc Fauia, qui ha' die in vfueilêdcßif Vtinf.infuga.C.codem.Srl.fin.iiifràci'd {lodieconuiôti de lalicriininepunnintur pro quaiitate delitb: Àraliquandoin metaiium dJmiiaiirur, qua'ndo funt'ifobite: autem ij'nobilcs, glïdio ■ ïcruusautcra liue Iibcrtus bcfliis fubquot; jicitur : vt C.eod. j. finali.

Temeritussccufitoium tribuFniodisdetegitur,veIdfprcfien ditur.-Stfecundumboc tribuspcenis fubiiciuntur. Autenim Citlumai- c3lijinnianruf,aut prxu3ricanrur,aut rcrgiuerfanrur. C'aJum-niai'),cft fj.'fa'crimina fcienterintcndere : vt$. deiiifain. Lath-Jetas.^.cajumniator.Et irrcgaturcaluniniaroribuspttnacs Je-ge Rhcmia/juptaJiseftjquôd pivpiibiico iu Jicio ftinilitudofup pJ:ci/,pro extrâordinario promotu ludicis punitur.C. de àccul.

Pr^uariect J.fin.amp;decai'uinnJ.h'n. Se 'j.cod l.Se in priuatis. Prxuaricari yj. vero, cft vera cnniiiia abreondere. j, de vcrb./îgn. J.præuaiica-tores Sed.I.athlcras.^.preujncator.Ses.deprfuiric.l.j.F.Kjui-Iiterpiinitiir præuancatorjbabetuiï.depræuanc.l.ij.amp;J.accii-fator.amp;J.ablinpcratore. Et proprièiftceft Præuaricstûr,qui coiludiccuni reo,Se tnnsluriiio nninercaceufandi dcfuiigitur: eo (ppropriasprobationesdifsimiilet, fallasvcrô exciiûiicncs velexceptionesadmittatjamp;recipiat tanquani bonas.j'.l.i.ÿ.prç* Tertiair- uaricarorc. Tergiuerfiri,eftiii vniuerfuin abaccufarioitcpubli jiifi. cicriminisdeliüere.j'.eodcni.I.Iicjuis repetcre.Ettalisiiicidiciii Scnarusconfuftuin Turpili3nHm,qucdà TurpilioConfalcÙ-Ôuincft. vt C.codeinJ i.Eteft pœna cius,ytnot.s.depreiianc-l.ttj.^.ßn.Nam cjuiciincjuc abaceufatione citra abolirioncm de-/îflit,puniturpccna Turpiiiani: vt C.deabolit.l.aboIitio.Etdi- ' citurabaccurationede!!(lere,quicum adueifarioiuo decompo' fitionceiuscriminis, quod iiitendebat, fuerit Iccutus, fecum । tianS-

trinßgendo.I abexcufatione.y;eod,Aholitio aurcmoftpwûïnnï ptioaccufationis.Et fit tribus modis .Vno modo petPruicipear'^®'’“'”* fponte fua id fecicn teoupulà propter dictp in figncnijid eft, repo tinasferias.autpublicam gtatuJationem,aut ob reragt;pKgt;fperè geftam. Alteroinodofitperacculàtorempoftulantera . Tertio raodo fit per mortem accuûntis.,jîel aceußti, vol biennio tranfafto fineculpaaccufatoris.j.eodein.l.abolitio.Sf l .vol ob rein.amp;baut pnuatim.amp; Cod.fi reus velaccufatormor.l.ij.ße 1. defundis. Etilla quænullohiodopofluJantcconceditur,à folo pnncipe indulgetur,amp; ilJadnducit ferias repentinas. Alia quæ ntatcufatorcpoflukinte,à quolibet ordinario, qui de crimine cognofcebat,tnbuipoteftii)ODadelegato.)*.l.i.§.abolitio.Vbi-tunqueauremaccufator petit abolitionem ,propterea quod ab accuiàtoaccepitpccuniam vt defiftcret,noneftci abolitiodao' dijiiifiaccufator accufaucrit cognataspei'fonas,vclaccufaucric profequendo iniui iani fuam.Cod. eodem. I.pcnul. Nam quan ’ wficiiiusadmittiturprofequendo iniuriam fuam vclfuoruro, tantomagiseft venia dignus-.fed Hl alio cafu ob rctineiiduina-raorein propinquorum id ci conceditur.ln prædiâo autemea». fiiquando recepta pecunia dcfifiit,dolusfuusSc faJlacia fibiob' fiant.accufatorienimfcmpcrcft illicitum pecunia defiliere, j .1. abaccufatione.Sf.C.eod.l.fi foemina.nifiin prædidisduobus ca fibus, Eteftnotandumjquèdabolitio Principis nonbabctlocu inilliscriminibus,in quibuaaceufantiSc acculato incumbit pro batio.J.eo.l.pcnultima.

De rt^itirenJis reit,cy ahfintibm Jamnani/it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tantumefipnuilegiumabfentium,vt diuilmpcratoresno* luerunt abfentes puniri, aut damnari : necenim ratio patitur/”'»«gt;^qg'»* ïquitatisjquenquam damnari iiiaudita caufa, etiam lite con-teftata;vt Cod. codera.1.1 .nifiin cafu.Cod.de poenis. l.ne diu.. amp;facit).depoenis.I.abfentem. Sc .C deaccufatio. 1. abfentem. ^^''tgogfïuiorpoena vcnitiri'oganda, non eftabfens condemn tiandusTedpriusrequircndus, vtcopiamfuiprxftct, amp;bona eiusdefcribanturinpublicunijinquoleruaturtalisordo. Vri» raoeniindebet rcquiriadinfiarciuilisaüionis'.vt not. s • depu-blic.iudic.1.Inter.Secundo bona annotautur,dicendo; Omnia bonaponoinbannofifei , nifi venciit intra annum.-Ccdelcri-bantur:vtinfrà.l.fi.amp; ab baclêntentia conditionali potefiap-pellaii.vt'Co.G pendent.appellat.l.eius.fifcustamen non cccu pat de fado ifia bona,nifi poll aniiumivt j.l.ij.Sc l.finali. Tei-n .iiij. tid

tiotequirituftquod fiâtper ediSa publica :amp; excjuóinnotef'* 'tere pocuic ,lîbi coinputatu t annuseod .1. annus. quod fi intra annummortuusfit, cnminis caula expiratjamp;perit,amp;bo” jiaeiusadfuccellôrestranfmittuuturt fifaltemreus requifitus intra annum indicero adierit,amp; latisobtulentde llandoiurfi vtï.l.i.in fin.amp;C.eod.l.i.C .fi pendente appella.l.cmsqui.M fi fit crimen,quod morte non extinguatur.'s.ti.i.l.in fcnatus.§' fi propter.

In criminibus fcruandisamp;inueftigandislblet adhiberiqur Queßie. flio.Eft autcm Quxftioinquifitio veritatisper formenNu-da enim Jnterrogatio’vel leuis teiTitio non pertinet ad hue ftatum,'s.adSyll.l.i.§.qua:ftionem.Vclfic; Quseftio'eft formen tunijvercorporisdolorjad eruendam veritatein adhibitus.Et verbo quæftioniscontincbiturctiara ea, quam malam rcanfio« Career. nemdicimuSjid eft,career. Quandoigitur per vim, vcl per tor-’ menta interrogationesfiunt,tuncquaeftiointelligitur, vts.de iniur.l.itemapud.§.qua;ftionis.8f de rei vendi.1. cum fijperue« nis.Quando autem,velquatenu$ hoc faciendum fit, hoctituL traSatur.Nam diuus Auguftus conftituit, non efic tormentis iuchoandum.Sed tuncquando fufpeSus eft reus, vel aliis ludi-CiiSjVelargumentis probatio adiuuatur.Vbiautemnonfuntin-dicia,non eft facienda quæftio.Namquæftioeft resfragilis ,lC periculofa,quæveritatemfalhr. Namplerique patientia,fine duritiaita tormentacontemnunt,vtexprimiabeis ventas nulle modo pofsit. A lii tan tae funt impatien tiæ, vt in quouis men-tiri,quàm pan tormentavelint:amp;itafit, vt etiam vario modo fateantur,vt non tantum fe,verumetiam alios criminentur.Ke Triareqfii quiruntur ergoadquiilionem tria; Primo, quod veritas aliter ƒf44lt;/7»4haberinonpoßit:namtormentum infertur cauß inueftigandi ventatem,amp;in fubfidiumivtinl.diuus Pius.j.eod.amp;v. q.v.c.il li.Secundorequiritur,quód pracedant aliqua indicia fiue pra-fumptioniSjVeJIèmiplcnæprobationis . Namfiueindiciisnon eft infcreudaquæftio:vtin l.ex libero.).eod.Tertiorequiritur, quod quisperfeueret in eonfefsione in tortura faSa,ideft,quóil extra locum torraentorumiterum confiteatur,ratificando prio-rem confcfsionemtita tarnen , quod non videat ifia toraientn alias videtur feciffemetu tormcntorum,in 1.1).Scibi Bart. eo. amp;nbsp;xv.q.vj .cap.1.amp;XXXI, q.ij.Lotarius.ÈtdiciturQuæftioàquf retjdoiquia ludexper torraentum inquint verita tern-Et dicitur

D I G E s T I NOVI. . loi Torfflentuni,quafi torquens men te:à torqueo.ita no. *nc.in contcmpJationc.de regul.iur.in decret.

Dlt; panis, Pœna cû deliftijvei dcliâoruin ßti$faäio,qux lege,vel mi-ni{!rolegisimponitur.Eccertumeft,quôd imponitur propter delifta.Scd iti Jus a ttenditur,vtruin deliâuin proueniat ex ani nio,an non.Sienim ex animo non proueniat, plerunque nullo •nodo punitur,maxime fi cafu , vt venando : vcl impetu , vt per furoremtbrcéjVcl ebrietate cômittatunvt s.ad le.Pom. de par. l'Penul.amp;deoffi.præf.l.diuus.J.eod.l.refpiciendum.Etaliquan do punitur Icuius:vt cum laJciuia,vel malo excmplo coninutti-turvts.adle.Cornel.defic.l.iij.^. G ex.l.4.§.i.amp;j.co.l.abJen ''®.§.vJti.Etfuntfeptem generapœnarumquibus iudicesali- X** afficcre poflùnt. Quædam enim poense vitam adimunt,aut «ru!tuteniiniungunt,autciuitatem auferunt,autexiliuni,aut’quot;”’' roertionem corporis continent,vcl fuflium ammonitionem,vel n’gelloruin caltigationem,vel vinculorum verberationetn, aut damnmn pecuniarum cum infamia, aut dignitatis alicuiusde-po(!tionem,autaJicuiusaftus prohibitionem , de quitus inl.lî qoisforte.in fi.cura duabusfcq.J.cod.Capitalium autem pœna-fum ifiifunt gradus.Nam furaroii fupplicium videtur. Ad fur« «tndamnatio:item Vin concrematioûtem Capitis amputatio: •teAdbcftiasfubiici.Deinde proxima mortis pœnaamp; metalâ toértio,lninfulamdcportatio;vtin I.capitalium.j.eo. Eft amp;nbsp;a-•Juaîtignisinterdiâioivts.dcpub.iud.l.ij.EftSc aliapœnade 9aaC.detnaI.amp;matJi.I.ctfiexcepta.£ft Scalias.adleg.Pomp, deparnc.l.penultim.

Quicunque fupplicium,id cft,mortem naturalem,velciuita-tiSjVellibertatisamifsioncm patitur, eiusbonapublicantunvt C.cod.I.in mctallum. nifi in duobus cafibus not.in l.i.Sc C.deniul,qua.fer.propri.J.i.amp;C.de rap.virg.J.i. lureaûtno-aifsimolocum habetquod diciturin Auten.vtnulli iud.§. fin. Quodautemdicitur,damnati bona publicari, diftinguendum tftjVtrùm féru us fuent,tunc locum habet lex.i.§.fi liber. C.eo. An liliusfam.quo cafu no auferturpatri pcculium,etiam fi erat taflrenfe.C.eod.l fi filius- An fueritpatertà.amp;tuncrcfertur,an ■cunalis,annoncurialisiucrit. Sicurialis,8chabeat filiosmaf-eulos, amp;nbsp;non filias,filii oinnia habent.Si tilias tantum, ipfæ ha-lx:ntdiaiidium,8t curia reliquam dimidiam. Si filios habet 8f n .V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filias:

fiJias: ßliifoii habcntvnam diroidiam .•Sctumfororibusfuisa* hainpartianturdimidiain provirili portione. Vbiautera non cflcurialisjpublicanturoiniüa^lêdprinceps ex æquitate ccnce-ditdimidium libensdimnati'.amp; quandoque omnu, (iinagnu» fit numerusliberorum. Sed vbi diinidia taiitûui publicaiur, nihilconceditur liberjsiy.t in l.iJ.CQd.in l.vltim.^.fiplu' res. Patronoautem non diminuitur fua portiojdaiunato hberto j.eod.I.vltim.§. (ilibcrtum. In publicationcautcin bonorum Iciendiimeftiquôd hodienon fit fi damnatushabeat cognatcsyf queadterciumgradü inclufîué.Inchniine Ixfæ inaicflatis lul 'innouatur.

De boni/ eorum lt;jut aittt finttntiam mortemßbi cmfitiU‘ rint,yel Mcuftttorem corrujgt;ermt.

None de bonis qualî daninatoruni,id eft,corum qui mortem fibiinfligunt.Super quo diftingue,vtrùm confcientiadcliâiali quis infligatfibi mortemjOn aliacaufa, vt impatientiadolotis, velobpudoremœrisahcnitamp;inhis certum eft non auterenda bona. Sedin primo cafu diflinguitunan eiat talecrimcn,cb quod non erantpublicanda bona,putàfurtum,8: tune non au-feruntur bona hæredibus.an cafu quoerant publicandajamp; tune auterattale criraen,cuiuiaccufatiopoteratinchoari poft morte,vt Repctundarû,Pcculatus,amp; Læfe maiefiatis:amp; auteruntur hæredibus bona. Siautem nonpoterat inchoari poft mortem, amp;non auferunturbona,niftconlèiuerit fibi mortem poft litem conteftat.vel poftquàm fuerit in fceleredeprehenfus .j .deiure fîfc.l.in fraudem.§.ij.8eiij.amp;s.deiniuft.rup.teft.l.fiquis exhat rcdato.§.fibiautem.J.eod.l.vltim.vlquead.^.vJ.8eC.eo.l.i.amp; ij .In capitalibus criminibus quæ pœnara mortis continent non Strrumjie nocetaduerfariumeorrumperetnam ignofeendumeft ci,quiftn readuerfa guinemluum qualitercunque redemptum per pccuniam velue ri»!». rit.Inhisautemcriaiinibu$,quæfanguinemnon inftigunt,qui aduerfarium fuum corrupent,hoc eft,accufatoreni,punitur;vi s.depræuari .l.fin.

JLxilium. Triplex eft exiliûiAutcertorû locorum interdiflio,vtaliqui! Bononiævel Mutiiif non ftet.Aut lata fuga, vt omnium locorum intcrdicaturprætcr certum locumiputa vtftet Mutin® tan tum,velBononi.«.Autinful.t vinculum,id eft,relegatio ininlu lam,vbinon flat cumhominib’-Relcgatorumduofunt genera. Sunt quidam qui tn infulam reJegantur ,6f funt qui fiœpliciter, vt

vtprouiiiciisdsintcrdicatur,nanctiaminfula aßignetur.r Et liK€ftdiffci'entiainterreIcgarosamp;Dcpoitatos:quódin'uifula , nbsp;nbsp;■

relegariamp;'ad tempus,amp;in perpetuum quispotcft.Et talisciui-utcmRoinanain retinet,amp;teflamentf-lt;adioneninó amittit.Et fiad tempus rciegjnir,nequc tota bona,neque pars ei adimitun Dcportanautcm non niliin perpetuumquispotefl:amp; talis fa-mdiam perdit,amp; crjitatcra,amp; bona fua.j'.l. relcgati.amp; l.'relega-Ktum.§.'aæcdifferentia.Efl enimdeportatió damnario in infü law ob aliquöd crimen capitale ammo perpetuoibimanen'di.Et idadititurmorsciiiilis,amp;coinparatur mortinaturali in ilii'ä,in tuibusmorsciuihs babst eundem effeflura cum itiorte natura-i'jVtinadeuntk hærcditatejbono.pnfléf.irfffituendoheredejamp;c. perdiinn .^^r’a qnæfûnt iurisciuilis,vtteftari, St fimilia. Ea veroquïiunt iuris gentium retincntivt in l.quidam.’s’.de pœn. »adicitglo inc.placiiit.ij.xvj. q . i. Intcrdiäioautem eft ex-na earn prfgt;uinciam,in qua quisdomiciliu habet,vel in qua in co Iaefi,prohiberiampliusmorari,velextra patriamfuammitti.Et interdumfület ctiainperft‘ntentiamquibufdarainterdici,ne in •rapatriætcrritorium,vel muros morcntur,veineexcedantpa nianijvel vtin vicisquibufdaro morentur, autfuburbiis; vt fit Bxfile.T.Item cenftitui in hononbusfolentaliquando,ve]adtc P )Vcl in perpetuum intcrdifti honore,vel nepenitus honorem ’dipifcaiiturivt in i relegatorum.j.eo.

Eafsi fententiam dicuntur, quibus obatrocitatcmcrinrinis aliqua exfolennibus poenis per fententiam in flidla efi,vcl iniun-' âa:vtellvltimumfupplicium,feruituspœnæ,damnatioin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pa-

talluiii,deportatio,amp; fimiles: tales eniin per fententiam dam-iquot;*-. tati,dicuntur fieri ferui poenx ; fupplicium cnimeorum Do*, niinuscfl,vtinl.ii].s.dehisqu3eprononfcrip,häb.Iicctiureno ' * Wsimonemoingenuusbene natus fiat feruus ex fuppliciqivt '• *gt;• Autcn,denup.§.quia verci-amp;§.quódiutein .coli, iiij.quod quoinodointelligi debet,no.glo.in Auten.fed hodie.C . de do-? nat.intervir.Sf vxor. Et tales li cxindulgentiaprincipisrefli-tutifunt,amp; per omnia prifiinum flatum recipiunt,fcilicct quä-tuin ad honores,vel ordines,amp; fimilia: vt C.eod 1.1. amp;nbsp;etiara ad patnam poteflatem.-vt Inftitut. quib. mod.ius pat. pot.fol.

cum autcm,Efl tarnen differentia quibus verbis pnncepsvta-tur.Nain li dicat,Rcf.ituo tc;t une ad omnia videtur reftitutus : vts.dixitjquia verbum Refiituo,generale eftj.videamus,

Fauiana.s.dc vfu.amp; in l.fi.in fi.j'.de ver.fig.Siniütdieat JnduI geo tibi.'tjuo cafu de pœna tantum remitteiida cogitaflèvidetuf C.eo.l.generalis.amp;l.tutor.amp;l.cum indulgcntia.amp;C.degene. aboli.l.H.quia pœnapoteft demi^culpa pereniiis ent, ideli,mala faiiia:vtdicit gio.

Corpora coru,quicapitalicriminedaninatifunt, cognati», vel quibu/libct petstibusadfepulturarodandafuntiamp;non ncgi da.Jmóetianicorporacxuftorumpetipoflunt,lcilicet oflaamp;ci-nercs colJeda feptiltura: tradi pollunt.Tamen hoe debet fieries indulgentia à principe petita,amp;conccfla . Sic Sclofephpetinä Pilato corpus Chrifti.-vt dicitgJ.inl.i.j.co.amp; facit C.derelig.l. obnoxios.Aliquando tarnen non perjoittitur,ii. -'me'in damna tiscaufa la;lx maießatis:vt in l.i.§.hodie.J.cod.de'wcxiii. quxGtum.Prohibentur etiain fepeliri incendiarii. xxiij. q.vü/. deincendiariisatem mortui in torneamentontem qui feipfos in-terhciuntiamp;c.vide bonam glo.Sc ibi not.perDoc.inc. ex parte, ij.defepul.

^^Emoeftqui nefciat,quam frequenSjquam^ueneceflânui ■ * ell appellandi vfus.'nam per eura vel iniquita« iudican tium daronofajvel imperitia negligentiumcorrigitur.l.i.J. eod.licci nonnunquam bene lataslèntentiasin peius reforroet: neqiiee-nimvtique femper meliusproAuntiat,qui nouifsimus lènten-tiam laturuscß.Ellautem Appcllatiofocunduin Axo.fcntcntie àminori iudicelatxperinuocationemraaiorisiudici$,prxtestu iniquitatis primz lèntentip refcifsio.s .de mino.l.przfedi. amp;nbsp;ad Turp.l.i.§.vlt.Veleftabinferioriiudicead fuperioremgradi- , tim fadaprouocatiotvtdicit gl.inc.ij.decófuet.li.vj.amp;ij.q.vj. lt;nbsp;anterioruffl.Relatioveràjcllrcmirstocaulçad fuperioré fafta. Eteoipfoquôdiudexdicit,referrevcllcncgotium ,nonpoteft . amodocognolcerervtC.dcreli.l.i.amp;C.deapp. I .exillo.Etdebet iudexilico relationis exemplum litigatoribus pdere.c. inti-manideapp.amp;J.l.ij.amp;iiJ.C.dc reli. Appellate poteftillequi eft condemnatus,lit vnus vel plures.C.fi vnus ex plur. app. c. ab vnode appel.

Superuacuum eft adinonere,3 quitus no licet appellari ; quia omncs fciunt, non cfle à principe appeikndum , cum iplc Gt qui prouocatur: vtj'.l.i.amp;in Auten.dcfand.epifc.§.i.fedab eius re ftripto bene appcllatunvt s.titul.i.l.i.§.i.amp; C.eoJ.non eft no-uum. Interdum etiam Imperator ita folet iudiccm dare, vt non iiceatabeoprouocari ; St tunc non appellatur fecundum leges.. Secusiurecanonum ; vbifola friuola appeHatio perbancclau-lulam, Appelhtione, remota, remouetur-. vt not.in c.pafltoraliï. dcapp.amp;ponitgMtiJ. eod.lr.-Item qui antcfententiam pro-ftfl'usiii iudicio fueritfe non pronocaturum, vel extra iudicium cuiaaducrfariofuo pacifcitur, indubitatcauxilium appellatio-•quot;s perdit; vtj.I.t.^.G quis.amp;C.detép;appeI.l.i.in fi.Anautcm äbarbitnsappellari pofsit,amp;àquib’,not.j.l.fin.amp;eftbodiecla-.. feexpeditum in c.ab arbitris.de otHc.deleg.lib.vi.ltem a lenatii* quot;on appellatur. Item non appellatur à fententia Præfeâi pras-forio.'s.defententiapræfeâ.præt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• ■ «

Qÿà.çi)'a 4ppe//et»i’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-v

Appellatequispoteft àdifhnitiuafententia, nonabinterl(gt; cutoria;niG incafu,cdmiudex quæftionem in ciuilinegotio, rel criminali habendam, contra leges'interlocutus eft. ji de ap-P'll.reci.l.ante fenten tiaml Et eft hoc intelligendum de quaefti-one quæ lit per tonnenta, non de quaeftionc principâlî, qua iu-dcxinterlocutoriafcntentia diffiniuit.s.'titul.proxim.1. vltinr. Item poteft appellari à tota Icn tehtia'amp; à certo câpitulo eius: tb men li appelletur ab vno capnulo 'j nbn' refeinduntur. ideo aliï, ’’■lifintconncxa.s.de minor.l.etiam;§;excaitfi. vbi autem quis «lamnatus, ex pluribus fàcinoribusproptcrquidattfappéllauit, ' propter quædam non:G quidem appelkuitin grauiöri,diGèrtur poniainleuioribus. Si vcrôappellauitàleuiorijgrauium poena eliomninoimponenda. '/. nil neu. appellatio. pendente. 1. J. vltim. Item poteftappellariàconfultatione. Item poteft appel* lariabiniquainterpretationefentcntioe ; ft tarnen is habiiit po^ teftatein interpretandijveluti procurator C.vfaris, Sc priefes prouincià; ita tarnen vt in caufaappellationis reddendphoc foliim quxratur,an iureinterpretatum fit.j'.eod. 1. abexécuto-; re.Item poteft quis appellate à fen tentia iudicisordinarij : Itent a fententia iudicis delegati, licet delegatus ft t à principe : vt dixi s.titul.proxim.

r,-.--A{»péllatiotit apüd ada,fob voce vel dido,Hdicat appcite :Si3Uteu!(.uonapudada.qujsappenat,Iibe]IusappelIatoriusoamp;-L.r'enduseft èj^atiuoappelïatnm efljfi eflcopia'.ÀlicquiiiciqiKf -8ppèllat,â.d.eappelj4-amp;iy-amp;C.eodc,l.litigato.I.eos.§./înai^’' lAiUut ramp;j-«.c^'l«n)J.U§.dits,amp;§.li,quis.LibciioautçjippelMtiùBispcf' appeUatt-’f*^.^’*'”^'-'^^ recipiatjbeiie eft ; tunçenim amp;nbsp;jpfc iudc^ tint. date libellos ^iüiiftbricSjfiucapoftoJos intra xxx.dieS)'quot;

.tMinnoD-pçtonte aupcllapoje,; fed amp;nbsp;appellator cum infianti» . debet petere.j.de libel.dnuidbU.i.quod b no icccrit, imputatur rlt;i ilitflfiittdex male leceritiqni non dcdit ci. C. dçappoüa.J.crs. ^lappellaçjones^S: l.iudicibus.Si verb non dobuit cam reciperci t,qUQij ïK'tnftIfi.s c^pftseontingere.poteft.j'.dc appel.rccip.l. vl»' Tcmerè dw^^-ÄCi-quejrura app^l.nttir leci.nihil fini praiiudicat. Imo qui pellare. Ÿl*!PJÎ‘'.éapptllauit,pui)iti»;i.nquinquagintalibrisai'gcti,amp;in' fapiqfprjêcïBediocren) pœnam coiporalem fubibit- C.deappd-Jntra aua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liis,amp;l-ù proconfuIibuSjSt C. quoiumappell-tio'

teboraat!-'^’^^ rccip.1. abexccnticne.^.vlti. Fiebatolim appellatioin-pel. ,ttqtyduo£n^i.proprialt;au/a,quódcQmput3barur,a,dielata!É:n-

dics.amp;^..iii.prop'naC-dc appellaJ. ecs.^.lintu-.;;c'nj,filb^ij:ycrèdcccndinm cftindultumadappcUationemtaci-.çj)«^^) æp'ecjcatione ienaentiæ numcrando; vtin.Autcnti.de _ap}gt;e|I._amp;qptra,,qq4; tqinpqpa'.l. rçlponlb , quod tempus non euf ,tit,nib\st tempore, lêntenjiÿ^^/bien tix'.C.codera.Li.amp;C. quo-jnodo^:qpando,iudex-l..abeo^, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jG

Qiioru «p^-.rT'Jfin oipnesappetlariones recipiunttinfcd bælôKjquæ fiunt /«/.rcnpi-flb.l’.rSjquM'u ‘ntcrcfl,vel peculiariter: vt s.deapp.l.iiij.^.i.vcl antnr, jfjgd'opc.-.y.ts.de appJnon tantü.vel quibus mandatum dipt procuratoresjvel.qui ncgqtjû alienû geruntj,quod me?: reusra-tuin babe;:vcftem qtufriuolc,vclfinecaufa appellat,noquot; audipntiytin c.vtdcbitu.Sjdeapp.Item vbi resdiiationcnanre-tipityOOR pcruuttiNirappellarc.s. deapp.l.c0fl,tutioncs,vcluti na.te/lamenturn apwiatur.yt C.eod.I.quifquis. Itcmnefrurat' tuipjny.fqni tnilitumcpntrabatur.C.cod.l.fin.IterancftTiptuS lucrcsinpollefsioneminducatur. Item fiexperpetuoedidoali-quiddoccrnatur,iió,pcriTiittituiappellarcquominusidfiat.It5 qu: minus pigniisvendcre liceat, appellari nopoteft.j.cq.l. fin. J tern qon appcilatur poll laplum decendn,in auten. de appel.^.

fcfcimus,co]]q.'iiijl ni(i rationesctatirvelalicuius Zaufe perti-I nentisad tituJuna in integrum reftitutioiiis interueniat.s. dein j Wfcg-rcflit.hsrJti.amp;Sidemino.J. aicpraaor .Itemnon appella-turaacxccutione »vclexccutorefentenoa:, nili incafuquando j «ccdit modura-iudicationisjvel quatido nimiscitoexeqmtur I ‘^'’Kntianiivt's.deappcl.l,abe^cucore,amp; C. eo.l.abexecutio-

nc.ltem non appellatur à iiomination.e.muneris publici vtiJita-tcpriuata,vt tutelçj vel curæmtli quando rcprobatur executio. Muandoappel, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qins.Infti.de-excu.tut.^.quiauten).

««m non appellatur à lentencia condcmnatoria criminis, cura pubhcèinteiGt ttatiro puniri damnatcs, vtfunt infignes latro-aWiSt feditionum concitatores,vel duces fadUonuin; vt s.de ap-pclll l-conftiiutiones : idcmin raptii toeminarum. C. derap. vif.l.i.$ finautem. Item non appellatis,quépublicc'conflateÖè lt;lfbitorein,eo apeytt\manifsfleq j conuiÛo.G-eo.l, vlt.Item nec ’Ppellatconntjânsis'ià.quôHfcaliscajcultfatisfaâiopoflulatur, ’attnbutaiiæifuolt;tioniS;fQje.nHemuni}ssxpoftitur. C-eo.I.ab-^ndnm.Itemaiit appellat quis tertióinead.eincauü,fccun-aùvcrôxegulariterappellât.C.neliccatin vn'aeademq'j.I.i.In-tardutnfeniel tantum appc.Hatur, m auten.t,,dc.fanp. epifco.ÿ.û lt;îuiSjamp;C.deappeU.iu.oôêrendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni' l.-.:.}

’•1 ï)ilrbetijt^imijJ;0rai,^utapQflalidicantiit. • 'gt; Pollappellationetn intacpolitam ludexjàquoappellatueft, liurasdatadenta,quidealip«iiationecognituruseft,quasliti}- . «sdimilfcriaSj fiufaapoibios appicllant.Seurus aiitem literdru w taiueftrAppßiblfcTitJmaiid léntentiailbus^quæinterillosdi-’'’* daill ildeo.ànuaiMditio.illum dimnto , amp;nbsp;ad vcüriim examen

I dHigo.adtjüodj.üfcverli.fig.l,dimiflcgt;ria:.Sufficitautempetcre i Apofiolos inftttpterjScTxpius inter ftatiita tempora, idefl, xxx.

I dictadieiâtæfententiæ : vtC. ecd.l.iudicibus,amp;:in c.abeo. de J appel.lib. vi. amp;nbsp;fî ludex non dct,côtefietiirappella'sliocipfum, i amp;nonnocebit ei,ex quQ per eum non Hat. C- deappel.],eos.§. ■ apoftoloSjîtjiJ.vna.intin.

Ntbil nouitriaflgt;ell4ttQtie interpofita, Appellationeinterpbfita, liueea retepta lit, Guenon , me^ diptempore nihil npuari debet : putà executio fententiæ,vel quid Emile : amp;nbsp;hoc.exduplicicapite. NamiG fucrit recepta ap-pellatiûjcxeo quôd recepta eG; vt tn Auteh. yt cum de appclla. cog.inprincip.amp; in Autcnc. vt nuiliiudic. Si verb non eG r^-e-pta, tune nihil debet nouari, ne prsmdicium Hat appellqtioni, quo-

^uoulque deliberetur, vtrùm recipienda fît appellatio, an noslt; Kecepta autcm appellationc,tandiu nihil eritinnouandü, qua-diu de appella tione pronunciatum fit, vtruai iufia fit, vel nlin vts.titul.ijJ.fcicndü. vel donee lapfa fîntlatalia:quia tune tir-jna efî fententia prima. C.de temp.appel.l.fi;§'. illud.

Aliquandocótingit, quèdicntentia lata, etiam figrauamen parti inducat,refcinditnr tarnen,quamuitprouocatuni non fut-rit : vtcùm contra facrasconfiitutionCs-iudicatur, appellaticnii necefsitas remittitur; vt s.de app.l.cxpreflûm.Fallit hocinccr-tiscafîbusnot.j.l.i.§.contra cum item, per gloihltemcuiDquis condemnaturex edifto peremptorio , quodncq; lolêniterproquot; pofîtumefi,vtdebuitjnequein notitiamperuenitabfentisrtalii eniin fentcotia, vtconflitutionesdemonftrant,nulliuseft iiio; menti.j.l.i.§.cum ex cdiâo.ltem fî error calcülr-in fententia clk dicatur, appellate non cft necefic ltem fi quiteondemnaturio rebusquætempore diâæfententiaenon funt in rerumnatufl’ Item fi quis condemnaturin rebus, quæ in humants nô fintq»’ temporedaniseft.ltem fiimpofsibilefit priceptumiudicis,iB' pofsibihtate iuns,vel naturæ:vt j'.l.ij'.amp; iij.ltë nuHa elî fententia ,cùm non iudicaueruntomncs,qui debucruntiuJicarejpuu ex duobus delegatis alter fine rcliquo ludicauit. C. eod. !• t“™ niagif.ratus,amp; ni Auten.vtiud.non expec.làcrasiuf.§.fiauteni duo. amp;s. dearb. 1. ficuti. Item nulla eu rationeexceilinietaf“' muldandoivt C.eod.l.ccrta.amp; de medo mulc.vel rationeesedquot; ! a temporis in iudicandorvt fi erat delegatus datus,vt pfcnunU' | arctad certum diero.C.eod.I.cum noneodieJtem nullaeftfl j tionepretij,fi lataeft perpecuniam. G.eodil.vçnales.ltcwde' cretum nominationis efi ipfoiurenullum,propterpriuilegia® mmorisæfatisjvel vetcranorum:vt C.eod.l.penul.amp;vlti.Sni’' ' amp;ali, modi plures,quibusfententiaefi nullaipfo iure, quinot' । Clt;delêntcn.Et quomodojamp;quan-iudcx.

In caufisvel rebus pecuniariis etiam peralium caufeappel’ lationisreddi pofiùnt . Sinautemnon fît pecuniariacaufaji™ capitaliSjperprocuratorcm agi non licct.s.depiib.iudi.l.pen'^' aderimen . Sed amp;nbsp;fî ea caufa fitj Cxquafequifoletpanavfqi’“ relegationem exclufiue, incipiendocomputari àcapitaJidetc'' fiu'einon oportet per aliumcaufasagijlèdipfum principale plt;f' fonaliterauditorioadefledebere. Sed fipecuniariacauiâcft) qui

•llnignoniinia fequitur,potefi per procuratoren! hoe agt. Et ge •iMalitcr (jup caufa per aliuro agi non potedjcius nee appella feralium agiconceditunvt J.Li.in line. Quæauteiacauise ’iiosagipoiliint,ponitgloa;l.i.§.i. in verbo ignocBini3,amp;glo,” * *nc.i,deiudi.lib.vi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Siixfor.i'fZcuratBr,felma^ißratf(t creattttitffeUauennt, Hl qui ad muncra publica notninatiamp;eleâiappellâuerint,(î l'gitiinatcaufis nó probauerint, pcriculo eorum erit,quicquid «Iraniper inoram appclJationisReipub accident. Siautem ap*„p„ J,*, parucrit eos neceflànô appeUaliè, æftiniabit præfes vel princepSj 'aii 6i Ene damnum adicribenduinjfacit ad hoc.’s.deappcna.ini'-P'ratores.§,finiagi(lratus,8lt;C* quandoappellat.fit.].i.§.alia.

£nm qui a}gt;jgt;ellduerit in frouinciadéfailli. ■ C^iappellauerit,fi appeliationis caufa peregrinetur, animo proiequendi, vel exercendi appellationem,in prouipcia fua de-faiJi debet in aJiiscaufis ; nee habctnecefleperlbnaliterdefen» dcre, aut perfonaliter refpondere, hoe cniin illis præliatur, nee ticceflè Eabent Ic defendcie,qui Reipub. caufa abluht. j.I.ïj. ta» raenfinon defendantur,fit inifsio,amp;vcnditio bonorum eius-.vt *.qmb.excauf.jn poflicatur.I.adcognitionem.

'■ Hociurevtimur,vtquamuisappellatiointerpo(ïtafitjtatné *pud eundem iudicem à quo quis prouocauerit, cópelletur alias tiuf3s,(ï quas habet,age re: cùm habet ibi domicilium,alias con-*rà:vt 's.dciudi.l.ij.§. amp;quoque. Nee peteft reputareiudicem nbsp;nbsp;, k

£bi eflènfum, vt nódebcat cord eoexperiri,vcl agere,cùm pcf-ütdenuoprouocare.C.deappcl.l.amp;ininaioribus.Sedcandem f.. «ula[n,inqua appellauit, nullomodoibi ageretcnctur: vtC. ahbell, •leappel; l.cos. Itnci fiageret jdifeederçtabappellationefua.c.

Si fendente itfifellatitine mon iiiteruenerit' Aliquandoappeliatioporreóla ,amp;fufcepta abinitio jextiri-Juiturexpoft faólo .Circa quod leien dum , qiiód morte return ■interiieniente,dequibusagitur,caufam podea nihilominusagi polié: fi lucritres talis,quæinortuapûlsitcflévfui hominis,pu* . . tó poreus,vel quid firaileimaximc cum quisfuetit ifiinol'a'.’vï st decondi.tur.l.fi lèruusfurauus.§.boni:. Siveronon pedsitefft-'^ mort» ■ill vfu hominis ; vt quia homo eftjvel quid finiiic,qtifxl mi hi te*-iitbansicfutaere, Sedeniteüéinjrcrum natura-:adréquidem, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel

velpropterremipfaro prittcipalitcrpræflandam agi nópQtefti fed tame agi poteft propter peculiû. Item potefi agi ad pretium reijG mora præcefsit mortem rei.s. de vcrb.obli.l.intcrdipula”' tem.§.fi Sticbû.amp; C.eo.l.quamuisîSi verocôtigent morsiplî» litigatoribus ,fîquidem ciuilis erit caufa, appel lat io lafta dura* LitjCtiam poft mortem appellatoris, vtbabcam iieceflc,velpr(^ uocationem Mercere,veiftatutisacquicfccre.C.cod.l.i.Siverigt; luerit criminaliSjfiue reus,ftueaccufatormcriatur,extinguiiur caufa : fi tarnen non cxprefle,fed tacite bonorum lueritiaßaad' emprioitunc enim quia expreftum eft inua]idum,iicc valet qued tacite ineft.‘£.dcfsrui.ruft.prædi.l.ité.§.qui babetjvbivefèex-prefle fit adéptio bononj,quafi duçfunt fentcntip,quiadiiolunt capitula : vndevno irntato,nihilo minus valet rcliquutn.C« reus vel ac.mor.fu.l.vl.Sed tarnen vbi bæres caufani appellation nis tenetur prolèqui, vel exercerCjad minus, quatuormefesha* bet ad exercendûappellationcsi, non ad deliberandum, etiamû ininusfupererat defunâo. Siveroplus i’upererat ei,amp;illult;llil’ bct.C. eod.J.vltiaia,amp; C-de iur.deli.cum antcrioribus.

C C fir Variæ funt caufæ,exquibus nuntiatioadfifcumfierifolet; tit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;piità dépqrtatus, bçreticus^damna'

tariuSjVel fideicommiffiiriusfc dcfert fifcOjamp; profircturfecJp«' rc non poflé: velabaljopræuentusdet'ertur,vtJ.ecden).l.fcDJ» tus.§.fenatus,vel quód morsab hæredibus nó vindicetur; vt G vbicauf.fif.l. i.amp;C. dchisquibusvtindign.J.i.velquèdindj' gnus bæres qms nütiatur; vt s.dc hisquibns vt indig.l.indignü. vcl quód princeps bæresinfiiturus en,amp; tcftamentd, fiueccdb cilliiurrcpticflènuntiantur,vel quoddicaturquistheüurüw uenifl'e in loco publico , vcl lïfcali :vel ex-prjcuaricatibne bleu« viâum eilè: vel talemdecefsifiê,qitï’in capitalicriminceftdan^ natuSjSc bona expref$e'adempta:vel',qui timoréfuturæ poen»« occidtt.; velaliquem poft mortem reumefle: vt s. deaccufjt.l.eX iudiciorum , vel donium deflruóam eflèper vimpublicam,vd priuatara.s.ad leg. Iuliam,de vi publ.1. bi qui vcl ab aceufatia-ne reccfltim , amp;nbsp;ab id de calûnia, vel tergiuerfatione damnstum J ■' eflérvelremiitigiofamvenûdari: vtC.delitig.l.lîn.velpaiiara ' ’■ fifcoexcontraélupiiuatodebcri,),eodcm.l.autertür,velqucdà Præfîdeadueifuslegem connniirutn-eflêivelfaflurn: vtC'dsaf* fert.hconliliarios.amp;C.ad Icsemiuliam repetund.l.i.Hiscma calibu»

tsfibusadfifcumdeferunturr amp;dicitur fifcusfuoiurc talia Bona cccupare.Sednuntiatio vacantium bonorum quadriennio finitur:vt).l.i.DiciturautcFiC.ùs,pecuniaRegis,fiueœraTium publicum,quo talcs pecuniae poenajes rcponun tur.lnde dicitur, quod omnia quæ turpiterqùælitafunt, vel cum peccato détint— tui'jfpedant.ad lifcum; vtin J. Lucius.J.eod- Etqucdnoncapit Cbrillusjcapit Hfc”: vt ibi.amp;xvi.q.vi).maiores,amp;proprie,quid fitFifcus,amp; viidcdicatur,ponitBart.C.eo fuperrubrica.ii.x.8lt; inl.inprouinciis.ingl.largitionales, C-demuner.amp;aâu.Etdo natura filerponit Bald. inqacdamconfilio, quodincipit San-ûifsima Scillufirifiima,.

quot; lurcgentiumoaptiin Eelloferqielfrciunturcapientium : vt Captiü}. Inftit.deinrcnat.^.iusautemigentium. NamJmperàtoresiufH lerunt captiuds vendere, ac per hoc feruaxe,ne occiderétur ..In-fiit.dciureperfo.§. ferniautcm, amp;nbsp;quitta in capttuiratefutedt,' alegitiinisaftibusprohibeb5tur.-vts.de teftam.LJegc Cornelia tnfin.amp;sale liber.amp; ponhuiii.LpcnuJt.amp; vita Sccutueft anttm pofleaius pofiJimimpquodcftiusamilli; rei recuperandæ abex* tTaitea,nlotlbusamp; legibns coiiCitiitumivt habetur infra liniiiiiu.i. refpôfo. Etdiâunieft Pcflliminruin àlimine,8cpolip .t-.ù vndeetiâm qui abhoftibusraptuSeft , Sein fines'nofiiolt;po(1e.a pcruenit,polUiininiou'£uerfum reftèdicimuSi Nam ücuttn do-, molimina linem quendam iaciunt, Sc amp;nbsp;imperijditifiih limécflç vetcresvoluel'untrabeo PoniiminiumdiÖum, qoiiiadjdcm H-Incnieuertcbatnr,quodaqiifflrac.vclnfiitut.qnib.m0d.inspat. po.fol §. fi ab hdftibus. Et'cèmpetit ius pofilimînij auttn.pace, sut ill bcllo . In bcllo jtûm hi qui nobis holies funt, aliquemex neflrisceperuntjamp;intra prçfîdia fua perdnxerontinam fi ex eo-tiewfielJoiefeuerfusfucrit, poftliminium habet, id eft, perinde omniarcftittiuntiireiiura,.3cficaptus abhoflibusnôeflct:amp; fi- -.a tut antequam in nriefidia hofiiom dcdiicercturciuis fuit, ita e-tïainlKtcttigitarreuetfiisrvt iî adamiccsnôttro5perueiriat;but intra prçfîdia noftraefièfnrperitil.poflliininij.j.codem.Sû't afi-tcmbIiSft^s,quibus,l'eIiumq5tibIiccpopulusRomanusdeereuit, 'S velipfipopuIoRomanojcscteri.verô Latrunculij vel Pipedohes •ppellantur; amp;nbsp;qui à talibiis capitur,non cflic'ruus cùram, ncc ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

poflliminiumiliineceirariHmeft.I.hjofles.y.co.vbi Bart, traâatj inhedieintetGhriflian8ilocùai_habçatiuspoIibrainij,'..iv _

Rcj militarii dicitur, quæ id difciplinam amp;nbsp;exercitiani aiü-tiæ pertinet.Hinc dicitur,quöd otnnc dcliäum eft inilitis, quod alitcr,quini diiciplma communis exigit,conimittitur: veluti fe-gniriæ,velcontumaciæ,vel deGdix.|.pmnem,in princ.i, cod. El olßcium regentisexercituronon tantùmin danda, fedctiamin obferuanda difciplina cöfiflit.Mcminerit enim qui armato pr{-eA,parcifcimedarccömeacum,equummilitarem extra prouin-ciamfuamducinon permittere:adopuspriuatum,nifc3tuni,ve natum,milirem non mittere.l.offtciii.in prinJ.eo.OlficitiTri-bunorum eft, vel corum qui exercitui prifunt, mihtesin caftrif connncre,amp;adexercitätioneni perducere,tlaues portarumfuf-cipere,Vigilias interdumcircumirejfrumentationibuscoainiill-tonum inrcrefle,frumentum probare,fraudem menfuræ coerce* rejdebâafecundumfuaeautoritatis incdumcafngare,querel3l commilitonumaudire, valetudinariesinfpicerc.J.otticiû. co. Sunf auteminilitum delidia quaidam propria, quadanicum cætcris comunia : proprium militareeftdeliftum,q«cdquisvti TrirZ«?«« admittitjVt eft trasfuga,cmaiifor,defertor,erro.Tranilu-imanfor. 8’*^^ » 9“' boftes tran$fugit,amp; fcgt;militcm dat cui non licet. De/error. Emanforcft.qui diu vagatus ad caftrareueriitur. Defeitoreft, £rr». nbsp;nbsp;nbsp;9'^' perprolixu tempus cuag3tusredufitur.Erro,quii)iiiiquani

redit.Pœna militumbuiufmcdieft,cifiàgatiotufiiuni,8cverbe-rum,pecuniari4 muliäi,raunerumnnerdr.Sio, militi.-eiiiutario, gradusdeieâio , ignominiofa mifsio. In metallum autem, amp;nbsp;in opus inetalli non dabuiitur,nec torqûentur.j.co.l. deièrtoré.§. ij.amp;iij. Nec alias fimilesposuasquæplebcisconueniuntivts.cle pœn.l.mortis.§.ifte.amp;t;jde f œn.l.liohor.amp;C.dequçft.l.niili* tcs.amp; ideo hcdie de cófuctudinc non fufpcnduntur,etia exdeli-öoexqüo plebetusfufjiéditurvtdicirglo.in d 1 dciértorcra in lAlßiott, ver.torquétur, Milsionûautem ex militia generalcscauiifuiil tauft. treSjhonefta,caufaria,ignominiofa;de quibus 's.dc teft .mik

• I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De caflrmfiptculià.

IncaftrcnGpeculioßlius vlcem-patrisfamiliàsobtinet.l.i).s. ad Macedo. amp;nbsp;agit in eo tili’Cnecöfer.fupatris: tex.amp;ibiBatl. Cafirenfe Leod.l.roiles.Eft autem Caßrcnfepetuiium ,quodà parctibutj tccuüum. velcognaoisin militiadegentibus, denatum eft ivelquodipfe * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßliusfamiliäs miiitia acquiftuitiqtifd.acquiliturusnöluilictnili

militaflét.j.eod.l. caftrenfc,itSiiJicit gloi'.in cap licet.deiepult. lib.vi.8lt;in glo.liift.perqua$'perf.nob,acq.§.i.de.h(x:inldcri.

amp; ibi Cyn.de aduo.diueif.iudi. amp;nbsp;C-de inoifi.ted.l.fi Jn quxft* vlt.amp;Bart.j'.eod.fifoite.amp;l.ti.C-dcfilcntia.lib.x.amp;Bald.jn I. mm oportet.C.de bcit.quae Iib. 1 llud autem quod miles ui militia acquirit, quod acquifiturusenèt etiam line militia, id pecu-lium eiut cralirenfe non eft.diâ.l.caflrcnfe.in fine,amp; s.exquib. cauf.ma.bis qui Reipu. Et in hoe caflrenfi multa lunt Ij ecialiai qus hoc tituio traâantur.

Veteranorumpriuilcgium inter extera etiamin dcliâisha» b!tprærogatiuain,vtrcparenturàcæterisiii ptrnis: nec adbe-fliasitaqjdatur veteranus,nccluftibuscæditur.j.l.x. Et vetera-tiis,amp; liberis veteranctum idem honor habetur, qui amp;nbsp;decurio-•libus.j. l.iij. Suntautem Veteran!quibushonelic'licramentOy^^^^^^ folutisdata eftimmunitas: vtcolligiturinl. ij. J. eod. Velfunt tgt;cnfolùialegionarij,fedomnisquiqualitcrcûquemilitauit,8c henefle'eftabipfa militia abfolutus.l.fed Sc milites.é.veteranut lt;‘dcexeuf. tut.Scprælêrtim ß pervigintiannosmilitauitivtdi atglof.Iupcrrubro. C.de veter.

^VNiciPBM facitaut natiuitaspropria,velpaterna,in * fraeodem . 1. afliimptio, aut manumirsio,vt eius originem

fequitttr,à quo fuit manumilliis. J. cod. 1. eius, aut adoptio dum durât, infra code .1. ß is. Et proprie qui’dcin M unicipes appellä-turniunerisparticipes,hincScMunicipiuin ciuitasdicitur;eo quiareceptiinciuitatemuncracura ciuibusfubcunt,idcft, publica ofHcfa. Sedabußue'Municipesdicimusfuscuiufqjciuita-lisciuts,putàCampanos.Puteolanos;qui ex duobus igitur Cä- Huiùcîlin panisparcntibus natus eft,Campanus eft. Sed Sc fi ex patre Cd- Munici^iii panojinatrcautem Puteolana æquè municeps Cäpanuseft, nifi forteprimlegio aliquomaterna origo infpiciatur : vt C.de in-col.l.priuilegio.tunc enim maternæoriginiserit municeps :vt puti ilienfibus concellum eft, vtqui raatrellienß eft,ßteorum municeps;etiamDelphis,Sc Ponticishccidemtributum Seeon-incalot feruatuineft.j.l.i.§.i. Incola Sc hismagiftratibusparère dcbet^ apud quos incola eft,Sc i 1 lis apud quos ciuis eft. 1. incola. tij, eod EtdicitureileIncola, quiailliusciuitatisquamincoluitpræci-

piiisjd eßjiDuneribus, feuofficiis, autaâibuspublicit vtîtur. I. ûire.j'.eod. velquiin aliquam rsgionem domicihumtunrocün-tulit:amp;idemeft quod Adueiia 1. pupillus.§.i.J.deverb.lignili, “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TJedecurionibui,^^ esriimfiltii.

■ Decurionesfuntdiâijcxeoquodinitiojcùmdeduccrentur coloniç fub eonditionc Roinanorum,décima parscorum qui do-deducerenturconfilij publici gratiaconlcribi folita lit.1. pupillus.§.decuriones.j.de verb.(ignifi.de hoc C.de ht.libcr.toll-in Decurio- Plt;'‘nc.eratciiim Decurionatusordo quidam in ciuit3t€,proui-natm. dens rcçimini ciuitatis ; amp;nbsp;funt Confiiiarijciuitatis : vtglof. s. CdßUard qucdcuiufqjvniuerf.l.nonnulli.amp;not.C.quæfitlong.ccnfue.

fuper rubro.Et licet quihbet poßit mutaredomiciliumfuumu't s.tit.proxim.l- niliil.decurioncs tarnen, qui fcdibusciuitatisad quâ pertinent ieliftis,in alia locatranfmigrauerint,præfespro-lüncitreuocabit in patriumfolum, Scmuncribuscogrucntilim fuiigi curet.I.t.j.eo.Et in quodifièrat Decurioà Cuiiali,iio.C. eo.fuper rub.lib.x.Et quem lionorecnjamp;quod onusliabeantde* curiones,not.ibi inl.i gloft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

AlbS Vrt Albumerat tabùlaquædam,velpariesdealbatusjvclniurus, torn in quo edifta publica prætorum confcttbebanturivtdicitglcfl. lnfiit.dead.§. pqenalcs,amp;in Clement, dudum.demdic dequo Spec.tit.de dol.amp;côt.§.reftat. Et qui taie album con umpeliàt, egrcgiepunicbatur.l.fi quisidquod.s.dciurifd.oni.Iud.Etin hoc albo defenbeban tiir etia Decurioncs eo ordine,quoquifq“* eorù maximoin iniinicipioiunâuseft,amp;tirouc vnulquifq;eoru inordineai venit.l.i.').eodcin.Etinlioc3!bodecurionuniamp; mil nicipum ante fenbeba n tur nomina eorum qui dig n it a tes Prin* cipisiudicioconfccutifuntjamp;pofieacorumquitantuni itiuiud-paJibushonoribusfunélifunt.l.finali.j'.eodem-De muneribuf (y honoribm.

Muncrum ciuiliuinqiiçdam füllt patrimonibquædam perfo« VeliîcuU - nai um,quædam milia. Patrirnoiiij munera funt rcivehiculinb r« ret. fcilicctpræbens vebicultim adcnusportanduin. s. loca.i.cumin N4»ic»/ilt;-plures.§.vehiculum. Item nauiciilaris,idcft,prebcsiiaucni,amp;'ç. ru- s.DecemprimatuSjid eft,cuiufiia qui præerat decc ; idcmdicitur Decempri Decaprotes:vtj.l.iij.^.dccaprotes,quiaabillisdcccmpriniati- | bus periculo ipforum exadtioncs folènnium tundiioiiû celcbran- j Perfoititlia tur.Perfbnalia funt ciuilia munera,vt Detenlio ciuit3tis,idell, munira, vtlyndicus fiat.Legatio ad cenfus accipiendos,vt patrimoniuiii fenb»'

Icribatur. Item cura prædiorum publicorum,frumenticompa-nndi,aqttæduaus,equûrmnCircenfiumfpeâacuIa3publicîBviç inunitiones , acarcæ frumcntariæ, calefaßionestnermarum, ïnnonas diuifio,amp;quæcunque alia: funt cursefîmilesiflis. Et gencraliterperfonalemunuseft jquodcorporibüs cum labore Mollicitudineaniinijac vigilantia principaliterexiftit. Patri-Bioiiiale verôeftjinquofîimpt’maximepoflu!atur.l.i.§.i. amp;ij.Plt;ifn»»9-beo.Quod autem ad honores pertinet,etiam is qui in partis po- »«41e mun*^ teflate efl,fiJium in poteflate habet.l ij.j'. eod.Etquioriginetn îbvrbeRomahabentjG alio locodomicilium conftituerint, mu neraeiusfubüineredebent.l.iij.in prin.J.eod.Quæautempro-priédicunturmunerapatrimonior«m,8fquæpctfonaha,haben tur ad longum in l.munerum.j.eo.amp; de MiftiSjin d J.muncrû.

Tie facationi (y txcttfatione munerum, Licet omnisexcufatiofuææquitati nitatur, C tarnen præten-dentibusaJiquid fine ludice,idefi, fine caufæ cognitione credi deblt;ret,aut (i pafsim line temporis præfinitione, prout cuiq; li-bueritjpermiflum fueritft excufare,non erunt qui munerane-celiària in rebus publicis obcant.l.i.in prin.infràjCo .quod malû eflctivts.deorigine iuris.l.ij.§.poftoriginé,quarc nemini vaca tiovelexcufatioà munerib’ tnbuitur,nifi caufa p Indicé eogni ta.Eft aût Vacatio defeâio,vel cc(làtio:amp; vacarcjid eft,deficcrc. vtinfràdevar.amp;extraor.cog.in rubro.amp;in l.i.circaprincipiû. Itêvacate eft intendere,vel opera dare .s.de arb.1. no diftinguc nius.^.excompromillb.de quo perlo.An.c.ij.verft.fupctfcho. ne cle.vel mo.Et de vacatione ab officio quemadmodum in hoc tituIoaccipiturjponitpulchre'Ang.inconfilio fuo . cclxxxij. quodincipit: Punäus. Exculatioautem eft exceptioquæabeo proponitur,quimunus,ideftjofficium publicum iubirehabctet animo illud euitädi,velfubterfugiendi:de quibus hic in l.ij .amp; in l.in honor.

Titulus s.ptoximusad munera euitanda,hic ad euitados ho-noresdatunlicetqumdam leges diuetfis modis in vtroquepo*-nantut. Vel jibi defubeundiSjhicdceuitandis.-Sc.eftlîrajhsdi-uerfitastitulorumjC.deaduoc.diucrriudiciorum : 8fdé aduo. diuer.iudicum.Immunitates datæ perfonisjhæredibusnon rc-Iwquuntutifed generi pofterisq; datæ , in perpetuum fucceden tibusdurat.l.iiij.J.eo.Etdiciturimmunitas priuilegiumquod' o .iiij. dam.

dim.vel remiâioà iure,ad non fubeunda niunera, vel honore^ cüncelßrqualiamukaenufflerancurhac titulojqujdaoietiam's' tit.proxi.

legatie. Legatio eft funého pubhci muneris extra territoriû,velpro* Lt^atut, nil,cianijautlocumconftituentisfubeunda.Et eftJcgatus,prin' cipiîjVelaJteriusReip.nuntius aut orator pro aliquaambaliara, vel aliquod nudu minifleriü exercendij:de quo i.diß. lusgctiû.

Sc^cvij.diil.per tot.maximcin c. nobibfsimus. Et talcslegati, quateiius Reip.caufaabliintjhabent exculàtionéàmuiieribusamp; honoribus;vtboctit.amp;Infli.dcexcu.tut.§.fi.ponituretian)hi« pœna eiuslcgati,quilegationemdcferuit,cuui difiinâionc,eX qua caulâ deléruerit.vtin l.i, amp;nbsp;tj.amp; quamdiu habet vacations poft reditum.not.in J. Paulus.

Quodadcertam lpeciêciujtati$reJinquitur,inaIio$vfuscoB uerterenon Jjcet.j'.l i.niûin calibustvt j'.eo.legatum.amp;s.dcv' {ùfru.Jega.I.Jegatûciuitati.amp;.j'.decpe.pub-J.pen .amp;.dcpolli.h Imperarorcs.in fî.amp;C.dcexpen.lu.l.i li.xj. Magiftratus Rei' pub.non doJumlblummodojfedotiamiatam negligciKiani,lii)C , ■ amplius etiam diJigentiam debcnt,id elt,culpamJeueni.J.niagi-ftratus.y.co.8c gcneraliter,quom'cdooiiines res ad vfum Reipu« ftcamp;ntcSjVcJeiuscuram pcrpublicasperfonasgeri Scadmini' ftrari debent ,hic tradatur.

Quçcunquead collegium,vel vniuerfitatem pertinent,ne» aliter tradaridebent,aut collegio præiudicare,quàm 11 abipfo ordine eiufdem profelsionis decrctum intercédât. 11134) décréta quæ non legitimo numéro decurionumkoadunato fada fur.t,non valent.l.i/.j'.eod.Nondiciturautem aliter abordine fadum,quàni duabuspartibus adhibitis.l.iij.J.eo.Siauteoidaz partes non adfunt.poreft inter diias numerari quam ipfadccre-ucrit.s.quodcuiufquevniuer.l.nulli.amp;I.plane.Et quod femel ordodecreuit ,non oportet id refcindi, nifi excaufa : vtfi forte ad publican! vtilitatem relpiciat rcfcifsiopriorisdccreti.l.quod femel.J.eod.

De operib’ qux in mûris,vel porti$,vel in rcb’ publicis fiut, »utliinuriextruantur,pra;fi:saditu$principccófuleredebet.J.l-de

D I G E s T I N o V I. nr deopcribus.quijenimabit anlocarivel deftruidebeantpropter pericula.I.fi legatum.j.eo.amp; s.ne quidin locofac.fi J.ti. Et di-cituropus publicum,quod ad vtilitatem aut vfum Rcip.prmci-paiiterpertiner.Et quihuicoperi pritcfi, Curatoropermn pu- CwMfor • blicorum appellatur.j'J.i.circa prin.amp;l.ij.§.curatores, Cuius/gt;ci-«pitklè ofiîciuinell,obtincrcàprçGde,iiefinespubliciàpriuatisdetineâc«r»TO. tur:amp; ß qui public! funt ,à priuatis lcparentur;amp; public! redit® ’ugeantur.Et fi qua loca publica vel «dificia in vfu priuatorum , gt;nucnent,æfiimare vtrùm ne vcndicanda in publicû fint,an ve-ûigal ibi melius fit imponi:amp; illud quod vtilius elle Reipub.itl' tellexent/equi.l.filegatumin fi.j.eodem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

D e nundinù. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nundinæ funt immunitas à principe concefià ad habendû generale forum in fua po(]èlsione,vel villa,velcaflro: vt ponitgl. in l.i.j.co.Et potefi concedi à folo principe : 8f non vtendo,qui impetrauit hoc priuilcgiû decennii tempore, vfuin amittit.1. l.f* eo.Sunt autem nundinæneccllariæjamp;'hominibusperquâ vtiless eô quod amp;nbsp;fummæ prudentiac amp;nbsp;autoritatis apud Graecos Pla-toiii lib.iiciuilis conucrfationisjin ciuitate beiie,beateq;infii-tuta,negotiatoresin primisneccflàriosdixit.lndiget cnimciui-taspluribusruflicis,amp;a!iisminiftrantibusinuehentibus invr-biniiamp;euehcntibusfinguIa.HiautemfuntNegotiatores , qui diuerfasmerccs afferuiit.l.ij.j.eo.Et fie Nundinal dicunturcelerar. . .. bratiogeneralis fori: vt hic, amp;nbsp;C.de nun.amp; s.de acqui.pof. l.cla pofsideic.§.quiad nûdinas.Ioan.An.inc.nairiganti.devfu.ali-teraccipit hoc verbum, s.pro foc.l.lbcietas.Et il le qui impetra-uitfupernundinisrcfcriptum.nullumin mercatibus,atq;nun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

dinis,ex mercibus negotiatorum debet conuenirc,autvenalitiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'

vellocorumtemporal!quæftuamp; commodo, priuata exaâione nulluai debet !nfequi:vel fub prœtextu priuat! debit! moleftiam inferre concurrentibus ibidem. Concurrentes enim habentex-ceptioncm,interim dum ßeterint nundinx. Quienim irapetra-uitrefcriptum,debetelïécontcntuseocommodo,quöd propter forum eius terra impinguatur.Scd alii in nundinis contrahen-tcsbencpofliintconuenire debitorcs fuos, quos obligauerunt, habentes ibiperguläjVel fiat!oné:vt 's.de!ud.l. hxres. § .pro-indc.Sc C. cod.l.i.St in c J.^. contrahentcs.de foro comp.lib.vj.

Pollicitatio eft promifsio fponte, amp;: nemine rogante, fafta: Polliceinurenimfponte,proinittimusrogat!,vel coad!: Seru.

fuper.i. Aehe.ÉtJiftêrtin hoc à paélo,quia Paflum eftduorura confenfus,amp;conuentio.Pollicitatio veto offerentis foliuspro-nuflùm.J.iijj'.eo.Et licetregulariterdeiureciuiliexnudopaâo non onatur aSiOjVt diximus s.de paft cx poiiicitatioiie tanicn, quam quisfacit Reip.putà opus ft fafturunijVel pecuniadaturû quis obligatur:amp; hoc ß oh honorem proroiferit hbi decretum, ideft,abordinedaturnjVel dâduinrvelobaliam iufiamcaufam. Si verô fine caufapromiferit,non etitobligatus:amp; ita mu Jt is cô flitutionibusamp;veteribusamp;nouiscontinerunfi tarnen finecau-

fa pronuftnt amp;nbsp;facereincœperit,obligat“ cil qui cœpit.1 J j.eo. CapiJJe J»amp;diciturcocpiffe,fifundamentafecentjvel locumpurgauerit, vel fi locus ilIipetcntideflinatusefliVel fi apparatûfiueimpcn-fam in publico pofuit:vt ibi.

■De yarijt ü'^xtraordinarijs ce^nitionibin, amp;nbsp;fi index btt fitam feaffe Jicatur.

Præfes prouinciæde merccdibusiusdicerefolet, extra ofdinc । officioiudicisimploraro:ftdpræceptoribus tantû fludiorumli' beraliû.Liberalia aûc fludia dicuntur ea, quæ Grasci GymnaHi appellant.'vt funt Rhetore$,G ramnrattci,amp; Geometry îMedicÇ ru quoq; eadéeft cauiâ,quæSeprofenôrum,nifiquôdiuflior,cu hifalutemhooiinu agant,illi ftudioru curâ,amp;ideo hisquoq; e* IxtmvrJi traordinêiuîdicidecet. Eft lût extra ordinéiusdicerejimpl“quot; ttcm eut Ji xne officiû iiidicis ad mercedem conftituendam,amp; foluendanijW «re. dindû falariûxtiam fi à principid non fuerit conftituta merces: vt j.l.i.§imedjcorum.amp; in ipfa rubrica:amp; s.dedec .ab ord ■ l.ambitiofa.§.âd idem.C.de profef.amp;med.l.medicos.lib.x.Ca Co^nitw- gnitionumauteranumeruscùmexvariiscaufisdcfcendating’ । »MOT nume nera diuidi facile nô poteft,nifi fummatim diuidatur in quitus raa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpecies : aut cnim de muneribus fine honoribus gerendis agit*

turiautdepecjiniaria redifceptatunautdeatftimationealicum^ Index fa^ jd eft,faraa vel opinione cognofcitur:aut de capitalicrinnnu l“! tiens htem ritur.j'.l.pen.Iudexautcmqui litem fuamfccerit,contra;^ii‘* fietm. feo, pronuntiando,non propric'ex maleficio obligatus videw । fed quia neccontraftu obligatus cft,amp; vtiqj peccalfealiqui“'^^ telligitutjlicetperimprudcntiamfideovideturquaG ex male cio teneri in faftum aftione,amp; inquantum de ei re æquum . gioni iudicantis vifum fuerit.pœnamfufiinebit.J.eo.l.h.»*” I deobl.exquafi malefi, circa prin.

De prexeiietii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,/ j

lîc fupsr ruEro. Et dicitur apud nos Licitator Eue M'ediitor:de-ducitur à %ƒ«JiviM ,quod eftjconciliojinduco: 8i propriè dicitur compofitor amp;nbsp;mediatoremibilium vendibiliUjUicdia videlicet ifla pci'fona,per quam aiiquiscontraâuscelebranduSjVclineun dus procuratur-, 8f eins mercesvel remuneratio dicitur Proxene ticum,qua:amp;Philotropba dicuntur.j.l.y.amp;iurelicitopenpof-Pquot;'-“’*''*' ftnt.j.l.i. Hosamp;Græci Paranympbos appellant,prælcrtim fi?'quot;*' tonditionis alicuiusad inatrimonium, vel amicitiæquærendæ mtcraliqtos, velaflèllùræ, vcl alicuiusalterïusreiproxeneta amp;nbsp;prccurator fit. Sunt cnini buiufinodi homiiium officinæ in raa-gnisciuitatibJJsnon improbabiles,in venditionibu$,cominerci' •«Acoitraâibus Jicitis ; imô vtiles.I.fin.in fin.j'.eod.

CenfuSjcfipræflatio tributi: vel cft annua penfio,quçdeprogt;-uctibusrerü immobiliijdatur.not.r q.ii;,qupfîtû.amp; in quodific ■^latriEutoponitBar.in l.r.s.dcpubl.amp; ved.amp;Io. An. inc.ad judientiatr..dc prælcrip.amp;ibi do.Anto.Etin quodiffërt confus aptnfîonCjiiot.glof.inClem.i.defup.ncg. præl.inverb, pcfio-»es.Eftaûtfcicndum,qgt; Italianen præftat tributum : quia do Italiot uiinaprouinciaruin; in Autcn.vt om. obe.iudi.§. hocconfîde-rantesinglûf.prouincias.coll.v.nepnnceps prouinciaru faâa utfiibtributo. vtdicit glolKC.finecen.Sf reli.I.omnes.licet Al bchcusdicat,q, eftancillaancillarum,cauûs vide per Arcbid.

**gt;ij.q.v.non vos. Suntcniinquaîdamciuitatcs quæ funtiuris ItalicijVt non foluant cenfum vel tributum Romanis,de qmbus l.fin.j,cod.amp;qu3Edam coloniac,dequibusin l.l.

Curaomneiusquo vtiniur,veladpcrfonas, vel ad res,vol ad ’dhonespertineat; vt Inftit.de iur.na.§.fin.dequibus omnibus gt;n hoc volumine Pandedlarû diftuni eft : fed quia in bis vertun-’atfflultædubitationes «rca verborü amp;nbsp;rerum expofîtiones, amp;nbsp;wterprctationesjidco de boc ponit; Verbum quandoqj finde po Verf»»« quot;'•uriprout eft pars orationisfignificatiuumadionis,amp;pafiio-•us: bicautemlargius poniturfecundumdenominationempro ^ualibetpancorationis. Etdicitur verbumabacrisverberatu, Vodconimuneaccidenscft omnibus partibusorationis.Rciet-nm VErbum eft bic vt generale accipicndum pro qualibet re

I ''quot;gt;biii,velimmobili,autfemoucnti, vtdiximusfuprà dc rebus tred. Etverbafignificantadiue, fed respafsiuèquia verba 'gnincant; fed resfignificantur. Et eft fignificare , demons m-

firarerem Je qua quæritur,proprio nomine ci attributo: fedt largius fumitur, vt etiam fi proprium nomen noninterueniat, fedquotunquemododcfigneturrcs: vt s.fi cerium pet.I.certu» Dcfignificaticneaûtverborü plenifiimèamp;pcrfeâifsime'tnoS' re non poflùmus, Sunt enim quædam, quæ non rccipiunt perf^ ■ '* ûamdodrinam,veIpropterinfinitatCj vtincmnibusextraorl^• cnm^^^buspunielldis: vel propter confufionem rcgt;,vtcÙDiquf ritur, quando fit morafaâa.s.de vfur.l.mora. vel propterinh“ delitatem hommum, vel variera tein perfbnarum, vt cùinq'Ji-riturjquanta fides lit liafienda teftibus.Et ideodicit leXjnoiipof' fe omnescafusqui quandcq;incidcrint legeccmpscnendi' vt î-deleg.amp;fen.con.l.neque.amp;l.non pofliint. Scali\^^cjuôdplura fin£negotia,quâm voc3bula.s.dcprxfcript.verb.l7iiagt;Zifa.

De requin lurit, EnimuerofpcciaIiteromniiurepr«torio,8fciuiJi,pcrtitulcgt; diuerfostraétidode perfonis,rebus,aélionibus, in quitus omne ins confifiit. vt s.de (ta.fio.l.i.nunc gencralesdiffinitioiics,lîu( traditioncsanneâemus. Necenim nouumefijVtquibufdâ fpf ■■ cialitcr enunieratis,generalis qujedain fubiiciaturclaufula,qul omniacomprcficndat: vt s.ad leg. Aquil.l.fi feruus feruiim.^' inquit lex. Eftautem régula mu Itoru fimilmm colleflio, fccim-dum grammaticoS; vel eft,qurrcm qu.tefljbreuiterenarrat.Et dicitur régula, quia régi normam reâèviuendi praibet. Inde XejfuJi. Regulans.quafi reftcviuens, velfub régula viuens. Dicitat I etiam régula,eôquûdreftàducit,necaliorfumtrahit. PcrlîaS' , Appofita intortos oftendit régula mores. Eft enim régula redi' | tudinis vel certitudinis torœa,per quam lcriptor nouit meduB) reâc fcnbendi,amp; fccator modum redè fecâdi,amp; Ce de fimilibW' | Ita per régulas modum reaèiudicandicognofcimus.iij.difc' régula quafi rcgularitervera, quanuis patiatur cxceptioiitr quia exceptio elide régula.xxxij.q. ij,dominus nofier. Et confii tuitur recula pet verba quæ de fua natura omnia coniprcliw dunt: vt tunt vniuerfalia,affirmatiua,amp; ncgatiqa.Itcm petvet b* ncgatiua,amp;indefinita,quæa;quipollcnt vniuerfali.C.del'*' jficiit «red.vend.l.vlt. Officiumregulæefi,pluresfimilescafusfiii“l iungercclauorationis.j'.eod.l.i.ibi,quafi caufæconiunâioA Scç.Etfoletdici,quôd perregulam non fiatuiturius, fedexiure j fumitur régula .• 8f ideo propricloquendo dicidcbuiirctnon D* regulisiurisifedDeiureregularunj. A llegatur tarnen reg“l' pro iure,noD tam ex origine, quàm es forma. Et potior eft ci«!

•»ufijproquo licit regula:habct cnim aduerûriusntceflè often «Iercrationem,qu3re inillocafurcguknon loquatur. vt dicit glofleod.tit.lib vj.fuperrubro. Quidautem fitius,amp; vndtdt-«tur.diftumcfts.de iuft.amp;iur. Etfumiturhtcpronoftroiu* rtifcilicetciuili, noncanonico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -

Liber ifte, fecundusex principalibuslegum volumini-bus, Codexdiui.luftinianidicitur. amp;nbsp;kut' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®ft»

pereminentiam,vcl per Antonclt;nafiam,id eft,vice pro-prij noininis Codex appellitur. Sicutfe habet Vrbis, amp;nbsp;Pcctx, AponolicjuevocabulumtvcJnftit.deiur.nat. §.fed quoties, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.,;5

forte idco,quia Codesdieitur a cogendo, Cogere cnim vél im- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

perare proprium eft lmperatons,vt eiusnotnen denótatur, cu— iuieft hie liber. Ethaxeftpncipua legisvirtus.fl’.dclegi. amp;fe. con.l.legis. Veldicituf àcogendo,id cft,coniponendo,vel con-fitcgandoiftcutfrtiâusdicûturcogi.frdcpetttihæred.l.à-patre.

§.vit.Virg. Tityrecogepecus;Iuftinianidjcttur,'addifferenti-am triumvcterumGodicum i Hermogeniani,. Gregonani,amp; Tlieodofiani: de quitus infra. Nam rntcrltio domtni luflinia- lußiniai^ ni eft, exillis tribus CiOfiicthu$i.amp; cxtraiiagantibuscooftitutio-nibus,huncCodiccmcompcncre. Finisautéjfiue vtilitaSjfum-maefti qma hoc opere perlcfto facili modo erit accellus ad tutio-tMCaufaiumdiflinttioncsrScquia ex hoc nouo Codice refulta-bit recitatio diualium conflitunonuin, amp;nbsp;quia non eft opus nia» Xioa mole pecuniarum.1.,- ...oo'. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

(- ■ t'fliiitanißtcrattßinii ftrincipii perf etui hiigufli, fe-tli'-'irtiislli pettt't f^élnitones librtprinii, f^otißituti»prima de : ifiieuaCodice fattendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: . ilr

r rinperat:ortraâiTurusdeIufiitiaamp;THfe,prsiniwit tres con«-flitütiones,quarvicemobt«ient Prcoemiitinquibusauditorcm Leneuoluin,dbéilcm,amp;atxe)).tura reddit.Et in hacprimaccnft»- •' lutiaiieiraperatjvetatjpermittic,punit ; quæquatuotfuntic?-jisvirtutes.ß'.de leg.amp;fc.con.l,legis.linperar,cùip decern Phi-» ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lofophis.

lofopLîSjid eft,virij prüden tibuscommittitjVtcoditïtïicortipö' näntjVt/.cod. ^.ideoq5adJioc,vfque illuc; ita tamei,,amp;ç. Pttquot; niittitadditiohemjdetradionem, mutationem : vt ibijadheien-tesjamp;ç. Vctat,exalioeodico recitationem fieri' vt in fin. ). pu' nit, vt J-l.proxi. . Dccctêtiamjqnôd ipfe fitaggrefiùn cùmtradathæcncceflànôcorrigenda eflèjamp;ç.amp;itaquodamnw do fuum opus cotnraendat.

Superiorconflitutio ûâa fuit nondum cotnpcfito hoc coili' ce;hæc aiitcm cùth fam érat coinpfctus,vt probatuTj.eaJ.I-^.nf' demprudentibus. S( ideo portit in rübricade luftinunocodice confirmando : quia antiquum codicem reiecit,amp; bunccôfirmat. ■Tnprindpiôaütêni huwsconftitunöniä'iodiBicndatvtifitatciii ruiopettSjprèbandoqualiteradRempublicain fpeâat. Secondo mandatum certis perfonis repetit miunâuniiamp;coruni liiidi-um comprobat.'Tcrtiô traditdevi Jegunjjamp;àdiicitdepœnaal-Cowpo/îto-legantium illicitas leges’. Circa'cotrtpilationera autem tihro-rts (odicif, rum legalium colligi potefl, quôd décem fiiieruat compofitore® primiCodioisIuftiniani-.vt ’s.in conüitu t. prima; ficutenamiie-cem vip) fucriintinpetendis tabubs. û'. de cirig. lur. I.i).§.c«' ■diis.âeviiixâàft.r.ftierunt. Itemtresin.I'nfltt.,vtifiprca.âuf* dem.^'ciinaq'jKocDeo.Étquinóüciuxin compaJationeDigefloquot; •rumivt Inftit.an'prcce.§.quas exotnnibus.îe/.de ve.iur.eiiu.1. ïj.§.qu«oninià. ’Item quinquc; in'conipilation.cnoiueodicis.)' x-.ft'wiV;; ; tit.ptioK. Ira dicitglof.'s.in confiituti i.;

Hæcconftitutiû quatuor continet partes;. Primàenimdicit, qualitercurateomponcrelcgesad negotia dirimëda.Quodpa' •tct,quia'iàmfecitcodilt;em,8fconfirmauitcundem. Secundo à' cit,(p poftprpdidium codicem fadumfecitipfemultascófliinc^' oneSjCorrigcnsamp; lfnmutäs leges de his quæ étant in codice, qn? conftituficncscùm non eflentin corpore codicis,mQndauitqo'' bufdam.f3p»cntibus,vtprimô codicem dillpluanT,amp;iftasintedé rant,amp;aliasimmutent,vt eis videbitur,8è ficnonum librumfr ■;-»i 1«»»’/ ciantiTertièdicit hoceflêïadlum, 8e ideomandatcDinfcrnln, .»h'i J'.’,. Scnullbmaliam Imperatorislegcm,nifidencuof3ciat. Si r“'' '■ tem aliqtiid (ueriticnbi neceflàrium, in fpccialilibrertoocilf ■mm nomme afsi'gnabitur. Quarto 8lt;vltimomittit cum fin’* toribus Conflatitinopolitaniï.

..........1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r»

lußinianus æquitatisiufliùxq; ftaruta inqutfîtÙTUS^praemit-* tttdcfumniattinitate,,à quaiuititia ( Ccutexeius düßnitione patct)ducitoriginem,amp;omni«a:quitasfplendefcitin luccm: 8c quia fuper fummafid eft^n sternum bcnediiäajrrinitate noftra Hdcsfquæ dicitur CathoJica,idcft,vniuerfalij)confifiit,iäeo de M ponit. Vel quia traftaturus eft.de iuftnitfide eins paneprj-«pm prius cxordjtur,ideft,de religionc. Religionis auté prin-tipiuji efl tides; cüraomnequodnoncft ex tide,dît peccatum. extra de præfcriptio.c.fin.amp;xxviij.q.l.c.i. amp;nbsp;noftra reparatie à fidefumpfit exordium: amp;nbsp;nil boni pofsitfupersdifican vbi tidei deficit fundamentum.i.q.i.cùm Paulus. Idee liiftjn janus fuio-petis pofuit fummatn T nnitatc,8e lidci câtholicæfundamentû: vtdititgloif. hic fujîerrubrojdc qua quia publice' ^raöari nonexpcditjfupponit^ vt nemodeea^Sfç- Elt; dîcitur ftimma, TrioitM« quia maior,imà maxima eft omnium rerü: vtpote cùm ab ea,tan quan) à primacaufa,crania prccedunt y.deset.wr.cntt.l.i;circa pdnc.Thnitasdicitur,Bfopter.perfbna$, quaein'dùunitatecon-Munt; vtenimaliuscft pater,alius filius,aiiusfpiriiuslânâus; ita aliaeftperfona pqtriî^IiaiiJij.,alu fpiritus.amp;nâii non tame tres Djj,ledvn us tantum Dcusr: ncc trestriumperfouarüftibquot; ßantisjfed vna tantùmiquae Grîeco vocabuieà»lt;'«,ideft,indiui fafubflantiadiciturt.vts.’eôd.hif. ■ Eft itaquerVtiam diâum eft, Trinitas in pcrtbnis,vnitasin fubfiantia, deitate,eftèritia,maie^ fiate,gloria,æternitate,ima)anfttateiincotamutabilitare5omnw potentia:cui laur,honor,Vïrtes‘,amp;magnilic8B«a.perintinttafè- . » . eulorû fcc U la. Fides auto q'uandoq; ponitut pre'promifsiijnti tt in(lit.dcrer.diui.§.vendiraK quandoqgt;dicitarpröpoßtiMW;fluc menus intentio,in cótraflu,vel extra cerftraâom adhibita ; vél fifueritinrea!teriu$cötrahont«,Vel noncôtrahentis, adhibit» ad eum decipiendum, vel vt ei prsiudicetur, dicitur mala tides, feuintcntio. Csternmli tiierit rt tibi corrhiJas, necquenquam fallas, dicitur bona tides,credulitas; Si in hac flgniticatione fu' ffiitur hie. Vndc A poftolns; F ides eft fubfl atia «rû fpera n da rü, argumentunon apparentiü. Ec intclligecreduhtasynontuius-. libet rei,fed circa T rinitaté,amp;ea quælalutisftinfsrcfnæ.Et dh-citurFides ideo,quia liet,omnino enim futurumeft quod fpera» tur.Vel diciturà tidis,qus Grsce'chorda dicitur: Sicut enim in cithara chords confonarc debent ad perticicndam melodiam.

ita amp;inter amicos animi* itaad Dcuip,amp; cilm Deö peélöra mj-fira amp;corda confonarejamp; quâdrare debet,ad conflituendamco-fonantianifalotiferani, Stcotlencm barmoniam.DiciturautÜ tholica,id eft,vniucrfalis,8f vbiqj porreda. Vnde dicitnr in regio pocmate: In omnetn terrain exiuitjamp;ç . Hine amp;nbsp;Imperator iiîc,Cüi»âi)spopulos,inlt;]uit,amp;ç.Qaæauteni fit fides cacholici. amp;quiddcindiuidua Tiinitate, ac incarnatione Verbicredere lt;lcbcamus,a]tiorcft mateha, quàm prüfens boe opufculum vel caperc,vclprofefsionoflra explicarequear. Crediinusauté au' toritaten, ÀpaAoionin),amp;£uangelifiarum, cæterorumijue«' cleßx Dei fundntorum.Itemconcilioruni quatuor Niceni,too ftantinopolitani,GaJcedonij,amp;Epbefîhi’vt j’.eodcm.bcundor' amp;nbsp;kvidor. ^.fulcipimus. blaièaure(ncrcdeiitesinultispofoilt; aificiuntur,qux explicantury.dcbære.amp;ma.l.i.ij. Sc ani.Sedamp;quædamponqntur.;.eodein;l.j.§.reliquo$, amp;i.nui'

I Ius.§.Iciant.amp;^.q-uiveroi Benecredentespræmio vitiæternt afficiuntur,fî tarnen aqua amp;nbsp;fprritn rcnati,amp; ta bulam pecniteii' tix poft naut'ragiuni pcccati arrtpuerint, vt j.Jib.'i.§.lianc.

- Defacrofanûit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rarnrn*

lt;' ij.in fine.i.relponfo.ideodefacrolinc.ecci.ponit.CuiF.cclel'* epus eft rebus tam diuinocultui,qùà peribnarû ibidem defiruK tium vfuifuppeditantibus.Siquidenj resfuntnece(îàriæhis,qiu in ecclefijsobfccundantdiuints inyftaijs^Qui enimajtariolet' uitjdealtari etiain viucrc debet,Iccundum ApoftoJu ; Ideofuli; »ungit,de rebusdnquibusquoniaiD eccJefiæinuItisgaudentpO -ûjlegiis.ideo dicit.^Dc priuil.fiaruro.Eedefîa aût muleis modK

7 Jicitur:AJiqo4ndodicituriociwconfccratus,parietibu$circlin’ .dams.vbiconfueueruntDeuintimentespeccatoriiin veiiiipo; liujaretvtinaMtenti.vtlic.matnamp;auiæ.^.quia vcrócwnperin tur.Et in bac fignificatioiieïortiturpnuijegiainulta.amp;c/fvnói quia non conceditur buinaniscorporibus ytibilcpebantur,vel vtniorenturin,eborocmnclericisj.ecd bncüiO’Etabadupno-.tantur in defenfionofugientium amp;quiçte.'ôrantium : vtJ.delnJ ,lt;juiadccc.contu,I.pe:amp;v}tini.' Et v'nuinin autoritäre qoa» ujanumifticni priÛat ,quafiipûïîccor.iiudicefalt;33: vtj.del”’ -qui itiecc.inanu. I. ij. Eta/iudinprobibita babitationejVtJile ludp.amp;tœJ.l.ni.lÿnagoga.Scqucsiii.pinhibitaomiiinoeiiisai'* ,j)3t(onç,etia8J firDonacbifaine(X(rirent;vtin Auren, deaben» I Si cinpb,^. amp;quoaiaia .■ Sccûdo eft ecclefia omniü fidéiiuia cob 1

C o D I C I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îï$

leffio. Et in hac fignificatione multafortiuntur priniJegia cir~ « dignitatesquædeneganturhæreticis, amp;nbsp;conccduntur fideli* bus.j.deepifc.aud.l.nemo.Sf l.iuberaus. amp;in Autct.iufiurand. quodprçft.abhisqui ad.Tertio diciturEcclefiaperßnaconfti~ tutaad feruiendum Dcc, velcclleâiopetfonarum pluriuin ad 'dcdcftinara.Et ]'n bac fignificatione inulta fortitur priuilegiai i.eod.l.penul.amp; vlt.amp;J.cod.l.l.amp;dc hære.infiit. l.collegiutn.

Dlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cltritis, or/thanotrophiit, xenotlochiis,pto-

cbotrt’plùù,u‘ aßifleriii,iy mtnachii, priuile^m eo-rum: (jr caflrenfipcculto, ZSquot; Je redimenJù capliuÎ! de nifptiii clericorHtn fetitie,feu perniißii.

Inter clericos Epifeopus tnaioré obtinet graduin.Efl cnim epi 'E^pifeoput feopatus culniédigiiitatû;vt dicitglcfiinc.ij.de praeb.Iib.vj. Et dicitiir Epifeopus ab I7ri,quod eftfiuper,amp; (tK6ts«r,quod eft fpc-tulatio:itaq;infpeâor,vclfuperintcndensdicipoteft. viij.q.i. quiepifcopatû.amp;xxj.diftinft.cleros. babet enimfupcrintcndc-lecitcaclcros, amp;nbsp;circa omnesfubditos.xvj.q. vij.otnncsbafili-«.Sicamp;inaicbiepifcopo,amp;patriarcha;vt in Autcnt.eod.tit.§. fiinftifsimus.amp;§,vt autem omnis. Vnde amp;poteft diciin eminen tifpecula exemplo rcdoris prouinciæcôftitutustvt j.dc pri.ca.]. tClericusaut dicitur à kXxjè», quod eft fors: quia in forteta Do ininicleâifunt.c.cùmfecundum Apoftolum.depræb.amp;d.c.cle ros.Horü officîlim cft,vt Deo feruiant,fua diftribuant, ludis (e non i[nfflifceant,nccfpeftaculis,non fideiufsionibusproptjbli-cis tribuns,velconduftionibusalienarüpoflèfsionû,neccurato-lesvelprocuratores Iitiu,nôpafsini tutelisfcimmifceant.j.ecd.

l i) amp;l.deccrninius.amp;in Autent.cod.lit.§.presbytères. Inca-ftrenlîpetulio clericoruni diftinguitur Epilcopusabaüiscleri-cis.Natnepiftopusbocipfoquod Epiftopus eft,fuiiuriseft,fic-HtSeinmultisaliisdignitatibuseft:vtin Autent.conflit.quae pcn.amp;antepen .amp;idconôdicirurbaberepecuHûivt'J.

deinolfic.tefl.l.vlt.fedpatrimcniûjvel resfuasproprias,in quitus licct ci teflari, fi probitü fucritcum habuifle antecpiiècpa-*tira,velpoft epifcopatüjiure tarnen cognationisvfqjadquartó gradum.Cattera: aut resreferuantur dominioecclefîæ.Presbyter aüt,vel quis clericus,bene poflùnteflè in parétü poteflate ; Sc rcsadfcpertinctes haben tin quaficaftrenfi peculio; vt Scteftarl pofiint in eis-. ita tarnen vt parentes eorù légitima tenant.' vt in Autct.cod.tit.§.presbytcrosaût. Redempnoaütcaptiuorû per ^uem fieridebcat,amp; qualitcr,habetur.j.eod.nullj. Sc in Autët.

lt;IceccIcf.tit.§.G qûisaût.Qui aùt clerici nuptias cótraEer* pof' funtjliabeturin /^luc.de mona.§.quoilfieri.amp;jnAut.quo.opor' cpilcopoï.§.neq, aût.Sc de nupt.ç.fed amp;nbsp;fi quis.amp; extra quiek' vel VO. per tot.Conuerfatio aût mulieni omniniodo eft interdi-öaepifcopi$,amp;monachis,alioquiepifcopuspriuaturepifcopitU' Presbyteriaütamp;Diaconiamp;fubdiacont,cuineis perfciiis, q“® cfliigiun t omné fufpitionc,vt cum matribus amp;nbsp;fororibusconuef faripuflirnt : vt-in Aut.eo.tit §.presbytères.Sequemodoepof' ^^irbJiitno- monac.viuere. §.non ingredicntur.de hoc decoba.der.

troflii. Orphanotrophi funt receptatores puerorü ambobus paren»quot; arephotro busorbatorû. Brephotrophifuntgubematorespauperuinlan' flit. turn. Ptochotrophi funt pauperum fuftentatores.Afsiflcriiau' Vtoehotro tern funt fotminædebilium fuftentatrices. Xenodcdiiuiu, phi, eft vbipauperesperegrini recipidtur. Gcrontocomiujcftlce“* Kßiflcrix vbifenesamp;valetudinarij,8f propter feneâutétantùni inliriw Xtnodi)^ hominescurâtur.glof.inc.tributû.^.fancimus.xxiij.q.viij.birt chioit. dicit glof. in c.iij.de reli. Deponiturin brepho,hieroii, erphO) Gerouroco pthocho^b’tcnon,Infirm* vetuluSjpuerjorphan’jamp;percgrin •

D« cptfcopali auJientia ; it diuerfii capitulii qui ai iu^, curamq; er rtuerentiampertinent Potißcaltm-Ppifcojia- Epifcopalis audientia, eft iurisdidtioipfius Epifccpi,quaniM IfsaHtlien- fietin fuosclericos,quaiidoq;exneccfsitate : vt fi clericus con-ucniatur ciuiliter,velprocrimine eccicfiaflico; vtin Autcnt.de mand.princip.^.fiverocanonicum.amp;in c.fiquiscontra.dcfo» comp.QuandcqjexvoIuntatc; vtj.eod.fi quiscxconfcnfti.f»' licet,de caulà pccuniaria, noncnminali : vt if dearb' I. nondb fiingucmus.§.item lul.Sc hoc citm eligiturvtarbiter. Sedamp; r* ludexordinanuseligi poteft ivtj’.eod.epifcopalc. amp;nbsp;ff.de iud.b 1. Aliquando etiam defideratur ex necefsitatein quibul’dain ne' gotiis,quænonomninoformam iudicijhabcntivtinalienatiO' iiereiecclcfiafticæ.'Vtin Autêt.dealien.Sc emph.§. percosve-ró.8c§.abillis.Sein tit.de annal.except.I.vtperfcâius.amp;).eod. quot;Eltifcopi l.fi praefens.Adcuram autem amp;nbsp;reucrcntiam,id eft,ad teueren-fura, dam folicitudinem Epifcopi multa fpedlant ; fcilicct,vt cun® habeat de incarceratisjSc (le redempt ione captiuorum, amp;nbsp;vt pOquot; nianturdamnatijScfimilia: vt j'.etrd.l.adieflos.Sc l.Iudiccs,amp;‘' Chriftianos.Sc in Autent. defandl.epifc. §.penult,

DeHtfj-ftirhjC'' Mantchaii,^;^ Samaritanh, Demiiiiftriscatholicæ fideij 8ceorum primlegiisdixit.nuK d« aduerlàrii$,amp; corum pœnis: fc jiect de hareticis in genere,amp; fpecit-

fpeciiliter de Manichæis amp;nbsp;Samaritanis,qui perfidiores hæreti* cisfuntjSe inaioridigni pœna.Eft autem hæreticusqui vei argumento à ludicio catholic« religionisSc tiamitedetedusfu-entdcuiare: vtinfràeodem. l.ij. Vclquinoneflfnctnbrumli-dcicatholicsecclefi«:velquieftdiuerfarutn hærefumrvtin Au-tent.de piiui.dotis.coll. viij. Vel qui non credit lècundum quod prædicant quatuor concilia: vtj.eod- l.quicunque Diciturab Sifa,vel«ijgt;HA‘»lt;iquodeft,opto,ftueligo.-vndcetiani Aphære-fis-apudiioUroJahiaciodicitur , Ce Disrefis, quæefl diuifio ,amp; Syntrefis,quæ eftdiuifonj coniunétio. Dicituritaq; Hjgreds optio,fiuccleäio.eligunt cnimhærsticifcdamfpecialem, tnülusrcligionicôtranam,vel diucrfam.Cicero in Parad-Eft-queinea hjerefi,quæ mukûfcquitur florem orationis. H*rcti-corûautcin quidam prçdicant turpiora,amp; in maxiino funt erro' rc.vtM4niclr.ci,Samaritani,Borlx)ritæ, Pagani, Miontanifli', Tafcodrogi,amp; Orphitæ: quibus omnis legitimusaûiis interdi-cendusefl; vtj.cod.quicûq;.amp;l,multi.§-idcirco.amp;cum aliisho minibusnihil ex legibus vel moribus habent cômunc : Si omni“ notainéreilæfættiaieft.tenétur.j.eod.l.ManichaÈos. EtfuntMa iiichæi,quiChriftumdicunt non cflé: vtdicitglof.l.dJ. Mani-chæos.amp;cxtiteruntà quodam Perfa,qui vocatus«ft Manes : hit duasnaturas Stduasfubfiitias introduxit,ideft, bona amp;nbsp;malam: amp;annnascx Deo,quaficxaliquofonteraanareanèruit:K:flamc • tum vêtus rcfpuüt,nouum ex parte rccipiüt. Itadicit tex.xxiiij, q iil.c.qu'.da.vbt variæfeds.hæveticorû. amp;inl.Ärriani.i.mul“ ti!ia:ieticinomiiiantur,quiomnesin d.c. quidam, exponutitur.

Rcbaptixarc baptizatum,genus eft hætefis ; idéo poft hæreti- Btt/rtifmi csspaiiiturhic materiaprohibens, ne fanäumb^tifma dorai- réitéra«», nireiteretur. Et quidem ficertum eftaliquemefle baptizatura femel, non debet iterurabaptizari: alioqui baptizatoScbapti-ZintivltinjumruppliciurD imponitur, quod mortcui intprpreti

I tnur.i.eod.l.ij. Vbi autem aliquis non eftbaptizatusfenjel, fed I Chnftunustantùm,?lt;itacatliecuraenusvclcatechitatus, vel 1 initiatus minificriis orthodoxorum,poflea baptizatus fecundura 1 motemliæreticorûjimponiturbaptizantiamp;baptitato pœnaex-I ili),amp; decem librarum auri.j.eod.l.vlt.de hoc in c.ij. ut c. quae-. I dain.de hæretic.Si intit.defitcra.noniter.pertotum.

Apaftatæ plusquàra hsretici funt : amp;nbsp;funt ht, qui nomina P .ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifiia-

Chriflianitàtîs induSi facrificia poftea fecerint, vel ficietiJt mandaueri'iTtjfidem polluendo, quam Deo dedicauerint, dationeni diuini minifierij in prophana migrido. Efl ennnapo’ Ilafla ànoftrisdiâum rctugiuin,vcl rcLcllio. Inde Apofiata. Ft quæ fit eorum poena ponitiir hicin l.i.ij.amp;nj.Sein l.Apofiata' rum,amp;in c.pen.amp;fin.exr.ecd.tit.

Nimrni Itcereß^num jaluatorii Chrißi inßlice, yil tnarmore^vtlbumißnlfere, yelfingere, Signum/tacishunii poncreefi centra rium religicnixAeniin ’ abhominibusadorandunijamp;veneranduni fiinir.aniLuiali-cuiusgcflatuTjCi dcbcmuscum deuoticneafliiigeie. amp;nbsp;fialicu-bipofitumcniincar, honorem debemusimpenderé. Jdcoprob'* ■ betur hîc ne huffii ponarur : veJ in aiiqua materia buiri poFta lculpatur,aut depingaturne pedibusconculcetur.Quipofuent vel pofitum non Icuaucrit, grauifsima poena mulftatur, quara mortem interpretamur.fl^dcpeen.I.vit amp;j.ccd.l.i.dc3(iorati0' ne crucis habetur,de con.dill.iij.c-rucis.amp;inc.fi canonicn§'Êquot;' lib.VJ.amp;inclement.vna.defum.triri.

ludpi antequîDominû noflrücrucifigerentnongrauabatut) imôpriuilegiiSgaudebît,amp;populus pcculiaris vel ipecialisDo' iiulti, mini dicebätur.Diöi enim erit ludæi,quafi' Dcii videntcSjflcü-dumintcrprctationélo.An'.fuperrubro.cxtra,eod.tit. Vel d'cu turàluda,quiailia tribuserat præflâtiorcaetcris Arch.Ivj.difl, Dominus.Poftea aût perdideiiït priuilegia fua exdehflo.j.ecil' l.iufsio.Ita vtnon immeritode eisdiâuin fit: Hemo cum in honore eilet,non intcllexit,id eft,intcl!jgere noluit . cöparatuseft iumcntîs,finù!isillis faiftus. ludæt enun, vt Pliii.hb.ip.nat.hill. Icribitjgenscft contumclianumlnum in fignis. Et idco ab omnibus dignitatibus amp;nbsp;officiispublicis inter ChrifiianosrepeHun' tur.).eod.I.vît.Coelicolæautcmdicuntur,quiioe)umqu3fiDe-um coKint,vel coeli planetas: fcilicct,Solein,Lunani,vel flcllas-Et hi,hcet Chrilliani fint,cx'terorfi tame hærtticotû pnnarapi tiuntùr,nifî refipilcant,S; ad venerationéChriflianâconuertan tufi quicquidenimà fide Chriftiana dilcrepiat, IcgiChtifliaeï fhtiiitißx contrariû eft.j’.cod.l.coelicolaruni.hi amp;nbsp;Planetif xappcllantur.

Mancipium Chriftianum,idcft,leruusab hæreticc,paganO( Tel ludasopofsideri non debet i lîue crat Cbriftianum tempere eir.ptio-

emptionis,(îucpoftempttonern fuerit faftum Cliriftianum,vel defidcrat fieri. Debeteniin lüdæusiftud vænaleexhibcreintra raïiifein,§ciuftaconclitione vendere, non amplius xij. Iblidis,id e(l,aureis. quoJ li perniciofe id retinerecontendit.amp;mancipi.. uiDamp;prctiuraperdit.l.i.amp;ij.dc lüdæis. extra. 3f s. de epifc. Sè cler.I.vlt.amp;j.eod.l.i.in fii. iteminiponiturcapitalispœnahæ“ reticohûc ipfo,quôd lubuit:vt i.eod.I.i.velcireun£ideric,vcibi. dclwclüij.didinft.lratecnitatein.

Df nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facrifiiiii eoriint.

. Pagani,id elt,Saraceni dicuiitur,qm deosinnunieros,deasq;, iniadxmonescoluntjamp;adjrant. E.tdiâiiseft Paganus, id oft, p4T4««/f villanus,heccft,in villa natus : nam cùm luxta fontcqui Græcè

Jicitur,villa fieri conrueuerit,deduâum eft vocabulum pa ginus,idcfl,villaiius. luuenal. Cuiusfalfuin produccre teflem contrapaganum pofiis.Et Perfius. Ipïccgolèmipaganus.Hinc amp;Paganus dicitur,quinon ell miles. C. deinoffic.teftam.l.fin. Inde amp;nbsp;Paganusdici poteft, quifquis railitiam fidei ortliodoxae non fufceperit,amp;in pagis,hoc cftjeparatit amp;nbsp;diucrfis fedis à fi*-denoliradctinetur ; amp;ficc3pitur toto hoc tit. Taies facrificia lua,putà,cuin imroolatione bidentura, aut aliarum pecuduinjOC Cïcnterationeextorum,infpedioneqj ilium'amp;intcftiiiorumj ac *lnsfuper(licio!îsdiuinationibusfaccreprohibcntur.Itetn tem-pUiuaclaufa habeant fub pœna mortis, amp;nbsp;atnifsione bonorum. ]•Md.l.^.Item omnia tcmplapaganorum applicantur Reipubl. ''tImperatoreavbicunqivelitpoftit dare: ucut Phocas Cæfar ftcitbcato Bonifacio de teir.ploquod vocabatur Panthéon, id

De tiH qui ad eccle/iM confu^iunt, felibi exclamaitt: is' ne quif ab eccleßa extrahatur.

Intcrciterapnuilegiaquæ habetecclefia, hoc prxcijîuum Cou/hgj. ne confugicntes ad eamalicuius temeraria autoritäre ab- enteiad ce flrahantutjcum talidiftinftione fint liberivelfcrui : fi fèrui,vei defiant'. coloni, vel adfcriptitij, vel libetti, vel alixpcrfonædealieuius fainilia,tales fine magna inora reflituunturdoniinisfuis,v.indi-icantibnsineoSjVbiacnterdeliquerunt: autfinon dçljqupjr.unt irriter,fiat temilsioex humanitatcjintercedcntereligiofoœcq-nomo: amp;làcramentopræftitoàd.iniino., quàd.nhcaulàmillâm ^onlædateos.y.eod.præfenti fane. amp;nbsp;I. fi feruüs cuiüfquam. «gt;n Auren defanâ.cpifc.§.fi quisautemadinonafiicam. Hoc “leruusconlugeritad eccleüara finearmis: alioquin continuo

domino,vel à quo rccefsit.indicctur : fi ei copia ahflrahendi de negetur: amp;nbsp;hoc vbi confugit ad cctlefiam propter fuuin dcli-dtum:alioqui Gpropterfjcuitiam domini, compellatur Joroi' nus vendere ipfura bonis conditionibu$,id eft,nc amplius rcuer-taturin poteftatemdomini.fi'.dchisquifuntfuivelalie. l.ij.iii’ fi forte mallenti'edire:amp; tuncreftïtueiitur,vtdidumeft.).eod. 1 vit in fin.Si autemlibericoniugcrint adcccleGam/aut hïffquot; tici,autChrifliani,vclIud3ïi. Si hseretici velludæi, nonfufeipi' antur,vel retineanturjoifi cóuerti, vel reuerti vclintad tideni' j'.eod.l.i.Si autcro Chrifiiani, habent promifsionem fecuritatiï à Præiidcloci vlque adxxx.dieSjamp;c.vtin Auten.demand.p’rm. § fedncquc.amp; fiatpoftea,vt j.eod.l.præfcnti. Sedfiquisteme ritatefuaconfugamextraxeritdeeccleGa, autextrahcrccoiu-tus fucritjtanquam crimine laîfæ inaieff.cotnmilib tenetur,amp; vl uniunifupplicium patietur.j'.eod. I.fideli. amp;].vlt.inpnnc.nili confuga crat homicida,vel adulter,vel raptor virgiiium: vtin Autent.demand.Princip.§.nequcaute!n homicidis. De hoei® c.intcr alia. amp;c.fin.extra deimm.ecclef.

Manuma gjegt ecclelia fugientibus tauet,ita amp;nbsp;manumitteiidis;quiaia tl in tccie-g^çigi',^ coram cpiicopo,8f fub afpedu plebis manuraillüs,pcrin-de habetur,acfiapudludiceinmanumillbseilet. Namiilïdux fpeciesmanumifsionis pari Scan tur;vt lnflit.dehbcr.§.i4tatagt; mcn,quodinanumittensfuampriuatamfcripturaro de libcrtate dandaexponat.In qua amp;nbsp;figilluin fuum debet apponere:vtj «. l.l.Quida’jtcin lit maniimifsiodixi in fliin proprio titulo.

Dediuinisdißum eil, nunc de humainslacris,n3m legesßquot; crælùnt.'j.cod I.leges fàcratifsimæ.quæconftringunthominuni Itxt vitasadfanflèbcatcqi viuendum. Lexquandoq; poniturllriâe pro ftatutopop.Romani: quandoqjlargcprooniinrationaliili ftatuto: amp;nbsp;ita régulaeft iuliorum amp;nbsp;iniuftorum ; vr diciturtn translâtione Gr3eca.ff.cod.l.ij.Vndedicitur,lpfi legem nonlii' ’Ceitßitu- bontés,fibiiplis iexfunt. Côftitutio veto Priiicipis,amp; Edifluini tiaprinch- legispartcsfunt.- amp;difièrtConflitutioah l:diCto,quiacon(!itii-tiopotefleifegencralisamp;fpecialis: vtinfl'.deconftit. Princip.l' ZiliélS. i.§ hæfuiit.amp;§.plane.Ediâu!n vcrôeft Principis generalefu’ tutum.j'.eod.l.iij.de hisdixi.Aide leg.amp;fl.de conflit. Pniic.

poft tit.prox.ponîtur. Eft enim Mandatum non quælibet con-ftitutiO)fedeaduntaxac,qud prjecipit Imperator; qualiter isqui «ligiturmagiftratus laudabilitergubernare prouinciam pofiit: amp;diciturfaniftiû;vtin Auten.de man.prin.Etpertotam Icgem illamdoceturmagiftratusqualiterdebeatfe habere . Et differt MwdatüàConftituncne,lîcnt fpecies àluogenerc.Circa raan data autein hoc generale cftjfiantvel non fiant gratia admini-ftrationisgerendæjVt noncredatur aliquisea habere,nifîlâcras literas Prnicipisoftcndatramp;ita pluscrediturhoccafti literis,quâ tcftibus.s.deepif amp;cicr.l.fi qua.§.vit.In procuratore autëqui agit nomine meo non exquiritur,habeat literas vel non: fed qua littrcunq; probet fe habere mandatum,velcaueat rem ratara do ttinmnhabiturura.j.dc procu.l.i.

D« Xferi i»re enucleanJe. zy de autoritate imiifrndentittm, qui m Hi^efiii refe-runtur.

Dm partes legis,fcihcet conflit utio amp;nbsp;lënatulconfultum ex-peditæfuntzfupereftdc Plebilcitis,amp; prætorum edilt;âis;amp;ita de enucleatione veteris iuris:in côpofitioneenim veterisiurisqui-dam niaiorein,quidamminoremlctentiara habuerunt : dequib’ htc.Dicituv autem Vêtus ius,quia ab vrbe Romacondita amp;nbsp;Ro Vefar tus, tnaleistemporibusvlque ad tempora lufiiniani ferepermille quadringentos annos conf'ufa ifta iura fuerunt:vt j.eo.I. i. §.i. Jbi,rcperimus3utem.amp;:§.cumquehæcmateria.amp;l.ij.j.refpôfo. Eiiucleando autem dicitur,quia licut in nuce primo quod eft a-fflaruminuenitur,ita Sc in ilto veteri iureerat tot multitudims Eiiucleare. 3terbitates,qucid nemo eas legere vel intelligere poterat. Item ftcut in nucleo tefta dura inucnitur,ita ibi dunm amp;nbsp;iniquæerant lcntentiæ,fecundum Axo.Item ficut nucleusquadâinutilipellicula tcnetur,ita amp;nbsp;in alla multitudine tanta fublatafuperflui-tateantiqua,amp; neccflànisSc vtilibuscolleftis prout meliuspo-^'^•Mo.l.ij.§.Iedamp; fi aliquid.Iniungit autem quibufdam dilêr tiuimis viriSjCum fumma prouidentia hanc enucleationem face requæextendcbatur in duo pene' millia librorû ,amp; plus qui tri-ciescentena millia verfuum,id eftjparagraphorûjvehrelponfo-rum.'vtj.eo.I.ij.^.fcdcum omnia.

Quia leges ab omnibus kin debencamp; in telligi 'ignorantia i^noratiu.' P .iiij. autem

autem tara in jure quàra faftofepein paâis Secaufis præteinS* lutjideode ca diximus.ff.eo. tit. plenè.

Deprecibiti IntperMori off'erendif:^:!' de quibta rébusfippU-care Itceat fel ncn.

ïm^erator Quia dominus Imperator caput eft, amp;nbsp;minifler ,ac«ecutct prtcibiis IcgunjjdequibuSfuprà, ideodeipfo primo videaraus. Sedqu'^ adeand, nontemcrèjl'cdperpreceseft adeundus, qualitcr JiocfienJ'' bcat,amp;de quitus rebus fibiliceat fuppjicari,hic traftatur. î£ quidemoflerunturconCderata Confuetudineamp;lure.ConfuCquot; tudinc,vtquiapileo,amp;pallio reiedojgcnibus flcxîs prêtes pot' rigendxfuut.Iure,quia breuiterefi ei exponendum negotium; Cl videlicet tantum verba, de quorum fenfu inter partes iuent dubitatû.j'.eo.l.vlt. Licet auté fupplicare pro hæreticis, vt tent papa s.dcfum. tri. !• vit.fed quia gremium,Item fupplicare licet pro minoredamnato à principciquandoq; licet rarô,permit-titur fupplicare probeneHcioin integrum refli. dum minortli-ticfcprodituraabaduocatis.ff.de mino.1.minor autcm.§.liau* tem.Ttemduranteofliciopræ(idis,eius fubieâi fupplicare pelquot; funt pnncipijVtfurtum eiuspuniatiin Auten.vtiudi.lineqiif quofuff.§.(iquisautcmprætcr.Itemcùm ordinatio clericoruui faâaeftperpccuniamivt in Auten.quomodoopor.epi.ÿ.vIt.Et in cafu 1. qiiotics. j. eod. Et in bis quæ non funt lifeodaronofa; vtj’.eod.l.necdamnola.Item in bisquænonflinciuri contraria: aliasrcfcriptü impetratum nontenetifed dicitur iiibreptitiuB.

S ftftî Dcfupplicationeprincipifaâa ingenerefupràdixiinuncdî tionss ^fF lt;tiuseflcdu.Effautemefièlt;Susfupplicationisquæ principi por-•quot; ^*rigitur,quàd lî imperator ad earn relcnbat, vicem obtineat hti* conteftatæ,quantum adbocvtperpetueturinxxx. velfortciu xl.annos.licut in csnftitutione dicitur.').de anna.except. 1.1.amp; ita potert intelligiquod diciturff.dead.Scobl. I. conflitutioni-bus.Hæc tarnen non haberit locum in qualibet adtione : fed in prætori3jamp; annali,vt efl in iur.vi bo.rap.Sc qued met.caufa que nonfunt reiperfccutoriæ. ff.de aôti .amp; obi.1 .in lioiiorariis.Ci-Libelliob- uiJes cnimfûIitisStcommunibus modistantum perpetuantur: latiofiFla vtcontcftatione,çxecutoris conuentioncjdebitiagnitionc: non princtpi. autemlôlalibellioblatione. vtj.de præfcr)pt.xx.x.ann.l.fiquis.

In l.cum notifsimi.Eft ergo mens tituli, quod ßcut prætoriæ amp;nbsp;annalesaâiones,quædefui natura temporales fuut,amp;annoex-pirant,pcr litisconteft.perpctuentuVjamp;fiütpoftea perpctujad agcndum.-vtlnftj.depcrpe.amp;temp.aâ.^. penales.l.cum mota. C.de tranfjc.amp;ibi Bart ata St in eis aäio aniiaiis perpetiiatur,G libellusprincipiporrigiturjamp;illeadeumrefcnEat.y.l.i.Sf ij.Se cuslialuiudiciooffcratur.d.l.conftitntionibus.ff.dc ad. 8t oEl. amp;nbsp;ex Iiis etiam cafibus Hcadio annaiis tranh'toria ad hæredes,vel contrà;vtd.§.pœnales.8t d.l.conflitutionibus.In cafîbus taroé etiam ciuilesadioncs perpctuâtur fola libellioblationc; hoccû impcdior litem contcfta.contra reum ,vel propter fnroreni fuû, vel dignitatem ,vclabfentiam,veJnifantiam;vty.dc ann.cxcep. l'Vtperfedius.

Vt litepcnJcnte,y'elpofl proMcatitnem,i’elfigt;fl iltjfinittuamjententiam nullt Uceat Jupplica-re tmperatori.

Quando fit fupplicandum vel non,ponit,fcilicet, pendente là te principalis caufæjvclpoftprouocationem, fcilicet, pendente caufa a ppc] îa tionis aut poft diflinitiuam,lcilicet quas non poteft retraâari poft appellationem.His tantum modisfupplicarenon Iicct.Antelitéaiâtconteftatâ ltfupplicetur,admittiturfupplica tioprocxccutione iu'risciuiliSjVefiuftitiacommuni.-fîtamépriE fts,vcl delenfor loci primo fuit aditus,qui circa ius comutft par tcsfuasadplenupotuerut accômodaretvtin Auté.de man.prin. § fittibi.8c vtdiff.iu.in pnn.Siautcm fiatfupplicatio, vt detur Çfiuilegium,tenet etiarr. hisprætermifsiSjquianecfufficictesef-Icpotueruntindandopriuilegiura.Siverô poft litem nullomo quSda dotenetur.vtinrubro.amp;'j eo.l.vlt.In cafîbus tarnen fupplica-'*“”quot;*^**'**' tur ctiam pendente lite^boc eft,vt çdantur ada vel fententia. j. eo.l.ij.velaliusaflôcieturiudex.-velvttermineturcaufa: velve citiusfiniatunvtin Auten.in me.litisnon profer.û.fo.§.fuper hoc.col.viij,Et habet locum hçc rubrica quado fupplicaturpro

funt inter partesin lite.Pro lus autem quænon funt in controuerfîa,licet fupplicare etiam quandocunque.

Sicontra iitf,'fel ftililatempublieam , T/elp(r mendMiunt futrit aliquid pigt;fl»lalum,yelimpetratum.

Si rcfcriptû,vel priuilegi iâ contra ius Dei,Apofioloru,Euan gcliflaru,Proplictarum,indulgetur,omninorefpuitur;qüiafu“'°”*’’‘* periorcslegem tollere non potuerût.Clem.nc Romani, de clec. Potell tainen diftingucrepro qualitate perfor arum j amp;nbsp;publica

vtilitateJe qtu Lic late per Dofl:.amp; io c.fi.deconfue. Si auten fit contra ius huinanuni:auteft in læfione alteiius,autnó Sieft in læfione,fi quidem lædatur in eo,quod ei copetit de iure natural!,nullum eft priuilegiura vel relcnptuintquia iura naturaiia dicunturimmutabiliadnftit.deiur.na.^.pen.fallitin cafibus.j'. dequadr.praelcrip.l.vlt.amp;de ven.re.ftf.I.i.Si autem lædaturin iure ciuili,putà circa adioncsquæ omnes indudxfunt à iured üili.fl'.de ori.iur.l.ij.amp;itaqucidiuJomninoperiinatur,velexto to agendi denegetur poteflas:amp; tune non tenettvt j'.co.l.vltini. Ncccnimverifimileeft,quódlmpcrator volueritconcedcrcpti uilegiutncum tantopræiudicio,cùm ipleiudicibus committat, ne relcripta contra leges adinittant. j.co.l.vl.amp; j'.de inoflaeüd-fi quando.in prin.Si autem non perimatur,fcd differatur, bene Co»tM/gt;«tenct;vts.depreci.impf.ofiil.quoties.amp; j'.eo.facrilegii. Siauté iZlt;ej vtili relcriptumindulgetur contra publicaro vtilitatcm, nen tenet: tatem fer fèd oportet quöd fiat lecunda iufsio: vt dixi 's .de preci. Impcrat. mcnilMiä. çfl'.Vbi autem permendacium impetratur, fiue quis inentiatut principi in iure fcriptofin quo tarnen noneft verifiiniieprinci-pem decipi.quia in fcrinio eiuspcöoris omnia ftintconditaiura j'.de teft.I.oraiiium.amp;c.i.deconfti.lib.vj.) fcilicet dicendoaliter legem ftatuere,quàm ftatuat. vel in iure non feripto, ideft, cófuetudine,in quo bacillus poteft decipi prihceps.d.c.i. Siuemc tiaturin fado,dicédofe nóaccepiflé pecunia mutuôamp;c.Siuene tiatur in fraudem tacendo: vt quia CU fit libertusalienus,hocti citOjfaciat le arrogari vt ingenuum,cùro non pofsit de iure.ffd® adop.l.neclibertum.Vel tanquamdominus rei,velcreditorpe' cunieimpetrat referiptum adiudicctnccrtumdeagendo,hoc ta citOjquôd poftèflôrvel debitor fit iam abeoabfolutuSitenetre* Icriptum in hisomnibus mendaciis impetratum;vt tarnen datus iudex pro tenore veritatis caulàm examiner,amp; earn diflinict non * pro aftirmationedeprecantisjideftjpro mendaciis in depiccâdo

Supra derefcriptiscontra iusencitisin fpecie: nunc poniiin genere,dicens,dediuerfis,ideft,variisrefcriptis:ficut amp;nbsp;ilia ru bricainfi.intelligiturdediuer.fiê terop.prælcrip.Relcripta au-temindulgenturpropofîtodieamp;confule;licet illudde confub hodieexconfuetudine nonferuetur;vt j'.eod.l.fi qua beiiefida. Item dies incarnationis domini exprimitur.- vt inchoetur inftru mentum autore Deo:amp;fupponiturindiâo,amp;nominabitut 1« ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pçratoi

pîfitor amp;nbsp;eius imperii tempus,vt in Auten.vt præpo.no.impe-ra.döcu.col.v.ltem debet fcriEi refcriptum purpureafenptura, amp;Ggnariardorecoflimuncis,amp;tnti coccinu.Éft enim quidampifcis,ex cuiusfanguinetingitur purpura Itédebct Iin™ peratorfefubfcribere.j'.eo.l.facriafl’atus. Item debctfubiici an

notatie,qua cótineatur,inter quos',amp; ad quéiudicem,amp; per qua pcrfonamfueritdiébta iufsioprincipis,id eft.ipfum refcriptum; vtin Auten.vt diui.iuflxol.viij. Item femperdebetinferi conditio,li oreces veritati nitantur,8f G non monflretur inferta,nó valet refcriptum:vt j'.eo.I.vlt.Ét quod diâum eft in refcriptis, I feruaturin pragmaticisfanftionib’.Eftaütannotatiorefcriptû principisei’ proprio motu indultû. Pragmatica fànélio eft,quod confdie procerum pnncepsflatuit Sefancit, necindulgeturfu-perpriuatisnegotiis lingulorura,fedvuiuerntatum-. vti'.ecd.l. vlt.S.vlt. Pragma enim caufa dicitur:binc Pragmatica fanftio, quæîlioqutcaufatiua eft, amp;cu caufæcognitione fit,vt dicitgl. inc.i.extradc rerum permut.

Qniaperfcriptaconcedebantur fieri imagines in fuumaut Statua, alienum honorem,ideo de Iiis ponit Et eft differentia inter Sta-tuain,amp; lmaginem,quia in Statua nihil eft quod hominis effigie nondeftgnet .In Imagine aut (ic,iiam eft fola pidura,8cmultx Ima^a, partesquæ non defignant membra hominis,vt dicit gl.fuper ru kro.F.rat olim vfusftatuarum apud barbaros frequés, Romanis pollea vfurpatuseft in ff^Hbm deificationisiputabat enira ex bo nishuiusvitxaltcriiis vitsbeatitudinem futuram . Qupddiui principes ex toto tollere non potuerunt : fed line fuo priuilegio erigi ftatuam prohibuerunt,pQenam contrauenientibus irroga » tesivtj.eod.l.i.

Confngientes ad ftatuas,li quidemiufto timoré aliorum, ne Muiant in eos,lecundum leges vindicentur.Si vcroconfugiunc P«rmalitiam:hoc eft,inuidiz caufa,velblafphemix, namprjfu-niituraliquis dcliquiflfejvinculis publicis mancipetur .ft. de pee. hcapitalium.^.adftatuas.facit Inft.dehisquifuntfui §.fi.Siau teinquisconfugerit ad fummi régis ftatuam,vel imaginera, id en,ad oninipotentisDci cccle{iam,turpiterindc non extraha-fur,vt dixi s.de hisqui ad êccl.con.

Ts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;ffibo Prafedi Oritntii cylllyriti.

NuncdealiisHiaginntibus/iuifunt Principis, tinquamcapi-f,5 o,2,nbra;vtj.adlejul.nia.i.quifquis HoruinaliiiuiitiMiü-X minores,alii medii.Maiores,vt jlluflres.qualisefi Præ-fcâusprætorioOrientiSjitem lilyrici,item Alricæ jitcmvrbis Romæ. Minores funtclarifsimi;putà Præfidcs prouindarura. Mcdiifuntfpe£13biles:vtpr(ÿ:onful. Praefeclus Acgypti,i]ui dititur AugunaliSjVtdixi.ff.deoffic.præfe.aug. Extcilcntiorcs præl'cfti full t.PræfeâusprsecorioOricntiSjamp;Xlly nd, quorum ofiitiurn.crtjVtabeoruinfententiis non appclletur. Item nec contra corum lententiasdaturrenitutio,niiîabiplîs,Jtcnicon. dere poîlunt Icgcsivt tainen non funtcontraria;gcncralibusk-gibusjvcl.confiitutionibus j.eodJ.formam.Et fumpG.tbicIni' peratorexordium ab illuftribus, boe eft, à Præfedis pra’torio, quafi à maioribus,quimajores funt dignitatcSc adminiftratio-nc. Sed in ff,exordium fumpfit à fuperil!uftribuS,hoc eft,à Co-lulibus,quifuperilluftresdignitatcni habcnt,vt in Auten.vtab illuft Scquifupereamdw.Eft autein Illyria vel lllynsprouin-cia cuius tines latifsimi luiitiquippe qux intra Italiain,fuperio-remq; Germania,Macedoniani,Thradam,Epiruii),amp; Adrian-cum fînum,Danubiumq;continctur. Verg.i. Aen.lIIyricospc nctrareftnus,amp;c.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De officio ?ritfeCli prittorio Afric/e, einig; dixcifm

Etbic illuftriseft lient fupcrior,5cefteiusfedcs Carthagoivt in l.i.huiustit.circa roediû,cuiusofficium eft, vt milites confli-tuatper quos prouinciæiudicentur amp;d-fcndantur; vt j.l.ij bc fi vident caftella amp;nbsp;Cl uitatesnimiçmagnitudiniscnc,poteritaü talcm formam redjgcre,vt per paucos melius pofsitcôieruati'.vt freefedut Auten.vtiud.fine quoquo fuff.^.illud tarnen.nulliqua Afixee. q«c-Etincœpittunc Præfeâus Alricæcôflitui,cumà Gottbis VuandalisAfricacentumamp;quinq; annos poflcilà Secaptiuata, imperio recuperata amp;nbsp;adiedaellRo'

ti», ptêprouinciisdiuifa,fcilicetin Carth3ginc,Byz,ïtiij,TripoIiii| Tingin,quïante procôfularis vccabatur,Numidiâ, Maurita-niâjSc Sardiniam,fuis iudicibus difponltur: vt ),1. t. poil nicdiû.

Ifrl'xapft Hicquoq;illuftriseft,vtfupcripre9. Vrbis autcmappellatio fimpliciterprolata popuIiRomani.çiuitatem antonomaficc b' gnilicat.'vt fi’.de vcrb.fîgn.1. vrbis.de jfto làtis in ffquot;. cod.tit.di«-

HicMagiflermilitüiIluftriseHjficutamp;lupenorcs:vt Qua-florjdccuiusofficio traélaturjititü.proxi.Et habetcognitionc conuentoinilitejamp;detiuilicaufajVt]. eod.ji.de iunf. om. iudi.1. pen. Si veto fit caufa criniinalis .decrimincn ilitari, vt lt;)uia alienauit arma, vel qma vagatus efl extra cafi ra, Gmilitcr sdipfumfpeflatcognitro. Si verö accufaturdccriminecómu-»ijamp;cnormijfonucniturfubpr.ïfide tantum . Si non fit ene» •ne; conuenitur fubmagiftromilitum. Et fi conueniaturfub pri(idc,ipfc remittit ad magidrum inilitumzvt ff de re mil I.iij. •'tefpon.amp;deaâu.l.vlt. hiamp; Maeiftripcditum Stcquitumau-pclhntur:vt).l.i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Nuncdefpcftabilibus, cjui lècundum Plat, mediam gerunt adminidrationem, vtin Autcrit.de rcb.ecc.nonalie.^.vlti. Sed fiïo liüc 111 ufl rem dixit,eo quöd eius officium dcfigiictu r inter illuftres : nam Si fèquentcs tres illuflresfunt. Et éius officium elijVt llipcdia mcliora,amp;labor prolixiortiusiuffu dignishono-nbusantecedant :vtj'.eod i. Ad huiusofficium pertinet,figni-ficarequemadmodum ir.ilitum, Sccallorum lêries procedat : vt j.eod.l.iiij,

De officio Comitif facraritm lar^itionum. , Hunt Pla. fpcflabilcm dicit. Sed taacu lcxdicit aperte contra: illuflriseniin eft,(icut amp;nbsp;Comes rerum priuatarum : vt j.de aflèf.I.vlri.Et efl ille perquem princepsfiipendia largiebatur:8c bic fei te crat procurator Rcip qui Gra;ccLogifta,id eft,ratio-nalisnuncupaturivt j.de mo.mu ic.l.iij.

Etiam 11 ie illuflris erat, vt priores .Et crat forte'procura tor CæfanSjfiuepriuatærationis,amp; fortearchitriclinut Et efl in eo fpcciale ,quódfei uuspriiicipiscius iuffu adiré potcflhæredita'-tcn).vt.ffdeoffic.procu.Ca;f r.5f l.ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Deofficio Procon['iilif,z^ Ifgati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Perfeâotraftatu illuftrium ,fupponit de fpcftabilibus • bic tnimp'rcconfulfpeótabiliscfliqueficdiffercntiainterproconfu-Icinamp;præfidemdixiinùs.ff.ef-d tit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•'

ciui,I.i.amp; eîeâus ad hoc ofßciü à curiali Jiberatur coditione ;vf j.de dccur. lih.x. Et erat comes orientis procurator Cffûtit«' rum rcrum quas habebat in oricntCjVt dicithoc gl.fuper rubro.

De officio Prtfen-i au^ujlnlif, HicfpeäabJiseil ; vt j.depri.car.l. viro.de hoc.fl^eo.W dix), pag. 14.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De officioVicArij

MagiPratusqui appeJJantur Præteâi,qiiia ijIuflreierantiS Jjgnifatibus, ideo habebant vicaticsfueiiquot; ^ifiratui. cjuilibuscaufisaudicndi$jamp; tcrmrnandis.Sicut amp;nbsp;Magi/letm'' litumhabebatvicariuminnegetiismihtaribus. Etnavjcan“* magiftri miiitum, luaioreft vicario magißratusin iicgctiis®'quot; ]itaribus;v)cariu$ autem Magißratus inaioreft vicariovclcoffi' te raagiRri militum in caulis priuatorum, vel pagaiiorun).''''l‘ eo.I.i. Et videtur quod hi vicanj fuerint fpedabiles/üin oiHcia ponac in ter ipcäabiles.

De officio renorii frouinetx, (y yt nuUifotrie fme aJminifiratio fine fiecinli fermiffu jtrtnei' fK fermittatur.

Nuncdeclarifiimis incipit. Prxfes cnim clarifsimuscfl; \'lt;l' dcpriuat.car.l.t.ille cnimdicitur Redtor prouinci3:,quiproui'' di praefidetjde huius officio dixi.ff'.dc offi. pra:G.pag.,i$.

Hunc titulumin Digeüo impreflbres nofirinupcrign’''''* quadanijamp;inaduertcntia prætermiferunt; quaproptervtci“’ cognitio ha beatur, amp;nbsp;præteriniira debi to modo iupplca 111 repetenda vcniuntjquæahàsalibi cdi/îcruiinus. Prsfedi vigilum inccndnsarcendispræerant: difli ab eo,quôd amp;:excubnsprçedent, NamdiuusAuguflusfcpicmcohortcsoP' portunis JociscoiiflituitjVt binas regiones vrbisvnaguequsf*' nors tueretur; præpo/îtiseis tribunis, amp;nbsp;fuperomnes pripo^i’ fpedlabili viro,qui Præfedlus vigiluin appeilabatur : cuius ciuin eratjper totam nodlem vigiJare, acii e/ictnodtiia.amp;c^’''' atum calceisferreis cot'rrarccum armisamp;doJabris; oninesialt;I“' JinosadinoncrCjneperaJiquam negligentiamincendijcaf“*? natur : prætcrea vtaquam vnulquifque inquihnusin ruohaberetjquaextingueretur incendium. Etdeculpaiiicc^ cognofeit ; de dolo autem adhibi to remit tit ad Prxicdluœ vre'* punit*’*

puniendum : vt ).ecd.l.iij.§.i. amp;nbsp;dixit Pla. eumnongererehonorera, quia non dormit de node.

Hrant quidam qui diccbantur Honorari) aduocati,quilia-I^lt;””gt;‘‘‘^, bcbant dignitatem talé,vt femper cis pateret adiius ingiediendi‘’dH()««t»« confiftorium principis, aut fecretarium, id cft,auditoriû ciuiliü iudicuni,ideH,qui audiebatciuilescaufas lautfcdendicumiplis iudicibuSjSt inaducntufuofalutabancur.-vt j.deolti.diu.iudi.l* vlti.eotamcn tempore quo ipli conuenicbantur,autcaufasagc-bant,relîdendi cum iudicc non babebant facultatcm: vt j'.co.l.i*

Annoiiæ,ideft, publicætundionesà quolibet debent prçfla- , tiiquôd G quis vel priuilegio vcl præferiptione prætcndat excu-fationem, prefedus annone de hcc ipfo ccgnoicit lalioquin im-ponitur ci posiia xxx. libra.auri.j.eod.l. i. Èt dicitur Annona ab'^ annojcoquèdannicft alimonia, 8( non folùm irumentaria,fcd etiimaliarum rerû. Cicero lib.i.de Diuina. SiEpicuridevolu-ptatccorrofusellct,putaréannonamin macellocarioremfore.

Magiflermilitüdccurialibus velprmaüs perfonis nÔ habet pate(latem:vt].ecd l.r,amp;ij.

1 Ciuitatesvel curiæ non debent compelli balnea fuccendere, Rdlneaijui j idcftjcalefaceretribunis, vel ducibus,velcomiiibus inilitum,idbgt;« fucct-l eftiVicariismagiftiorummilitum: velprofuccendendonondc-detwltf.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De officia ilitierforutn iudicum.

HocpertinetadolGciumomniumiudicumdiuerforu,idcft,Mi*Iieref l cuiufcunquediucifitatislint, vt noncompellant matremlamil.«»« trahe I in publicum venire, cùm vel per fe in domo fua,vel in facrolan- de forac. I da eccleGa,vel per Icgitimü procura toremrefpondcrepofsit. Si I verb criminaliscaufa eiobiiciatur,dare debet hdeiuflorem iudv 1 ciofifti G potell,alicquin iuretiudicio fifii. Vbiautem grauif-I Gmumeft crimen, in raonafterium inittitur donee caufi Gnia-1 tutivtj.eod.l.i.Sein Autent.vt nulli iudicum.§. ncccllariù.de I bocaliquidinc. mulieres, deiudi.lib.vi. Item obferuari debet à

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo-

quoJibetjVt Iionoratis,amp;cellïoribus viris exbibeant debitumk Boréamp;inlèdendojamp;infalutando. Nccinfubfcriptionibusno-piinent eosfratrcsivtj.eod.l.ij.

Vt imnes,tam ciuilei,quam militares iujiees {lofi admi^ nifirationem tlelgt;ofitam fer dies quinqua^inta ii) tiuitatibiu,vel eertit locu^fermuneant.

jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îxbacrubricapatet,'quôdilicquigcfsitpubJicumcfHci“'''i

publi^quot;^ depcfîtOjibideni debet remancre, non priuatim in domofe velalicuiuspotentis, velinecclclïa iftdpubJiceaiiteeorunicW

corum vel maiiipulariorum ;amp;inquadrupJunidaronatur,«)' • deaflcf.l jy-S-'ad l.lul.repefund.l.i.amp;j.eodj.i.amp;fîcliodiepf' fpecialiactiim flatuta, difpofitunieft in redoribus vniuerliW' tum,dchcc eriamin Auten.vtiudi.finequoquofufir.§.fi^“'*' amp;nbsp;^.neccfsita tcrn,amp; §. iJiud videlicet.

tie officia eitu qui Tgt;ictma!icttiut iaJicuol’tinet-De roagiftratibusordinariis s. didum cft : nam Scvicarij)* quibusdidume{i,erantordinarij, cùrn vicesordinariofu®'^ uentiû èc prçièntiûfiipplerent.Nuncautéponitdc bis, (juig'quot;

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** dentesauteindicebanturlndemortui. F.tpotuerunthuiufngt;£“^

' iufiédi 'ömrfia agcre tjuæ pertinent ad iorifdidionem redoP' prouinciæ, præter vltimum fupplicium, Scnitbriabfcifswn^')' cod.J.ij.amp;in Autent.decollat.^.aiitequain vció,amp;q.

tieajfefforiiiudomeflicis,iy canccllariuiuJiciK»' Nunede coilaterajibus ludicum, ideft ,aflèflôribusamp;t’'^ I cellariis, amp;'ç. Aßellüred, quiäbeo, cui dataefliudicandi /}as,rogatur, vt fibi in cognitionc cau/a? afsidcat.vt eumdet^ tinccauläm dccidere infnuatinoautemetuterribiJi, tateincögrua Jibertatijdebct ad bcccópclIiaflèHèr.' vtj.eedd'■ amp;:ertciusofriciu,vt cxdeh'nitione patet-Deboc ffeod.tit.d'®^ nius.DomeOiciaatcalii habebatdeputatilibiclliciiiartpquot; blica;quf tainc aperte'nôfpccilicâturin Jege.Nul/ustawél'fÇ fes d?melbtû,vel canccllariu, vel aiîêfforéfccum debet ducef*'quot; nuJlus.j.c.CScenarijautéintroduccbantpetiticnesamp;ruppli^ tionesin curiâ:didiCâceIlaiij,eôfj’prxerantc3ceUis,vcIol'^' Caccliarq Ditóturenini Câcelliieneflrata ollit per modum cnicis.ptf';^ enim patebat aditnsSc acccOiis. Vel dicuntur CanccHif’b °? di da ta fi bi a b .1 flédóri bus fcribeban t, amp;nbsp;cancelJaban t, ld ef'j Î kbant.ad moduineiucifdudapenna, fecundum A20.

firantiutn, 8caflcflcrum, 8c aliorum gctentium publicas digni* t«es,ideft,quædab3nturminiftrantibus publica oilicia. lpfie~ him prater annonas falana forteconfequebdtur in pecunwivt j.

deinofti.iefta.l. vit. Vel dicit de annonaqux pro capite,8c pet-foni magiftratuü 8c aflcflbrum dabatur ; amp;nbsp;hcc eft quod dicitüt ^.deanno.raili.l.vl.Scdecro.mil.anno. l.E.quod milites Roma niannonas8ccapita Gngulisdiebus confcqucbantur. Sicute-

[ niinCapitatiodiciturtributura,quiaprocapitcdatur : ita An- Cisjiltatt» nona dicitur tributum, vel làlarium quodcunque datur pro ca- x »»eiM.

I Ç'tefuo,reinunerationiscaufa'.vt j.l.i- Et iftacótinenturin có-fuctudinecuiuldueprouincisE: vttn Autcnti.dedefen.ciui.§.G ' Vetóqusdamfaiaria.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De contr4iribtitiiidicS,ytltorum quifunt circa «MÎ \

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inJiihedit donationilx« it» eosfaciendu : oquot; ne

' Hoctitulodiftinguüturpræhdesprouinciarumàmagiftrati- Ma^ifira-\ UisvtbtsRomxinamroagiftratustempore officijfuidomuse-*»« yrbu.

•hero,vel extruere non poteftaiifi fpeciali pertnxfsione principis, ■ Velfortènili paterna vendatur. Donationes autem recipere nó poteft bic vrbicus magiftratus, etiam principe permittente, nifi

‘ ünitooffictoiSjquidonauitjCandeinconftrBiauetitcxprcfsim, Vel tacnerit quinqucnnio . Prouincialis autem magiftratus do- _ nationes vel emptiones admittere non debet, nee ædificationes nbsp;nbsp;nbsp;f’^^**quot;*

facete, etiam principe permittente conceduntur ; vt nee expref- ”• f'nijUecticiturnitatequinquennij, etiamlinito officiocontir-

I hientur ; 8c quod dicitur in prouinciali magifitatu : obferuatut i idem in conftliariis eius domefticis Sc aflefloiibus. j. eod. l.t.ft.de eontraben.emp.l.non licet, 8cl quiotficijcaufa.

[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De modo muld}dr»m,i]Hæ ludkibM« infli^untur.

Quiamagifftatibus permilfura eftdcfenderefuamiutifdidlio tietn pœnæ, vel mulôarum iudicio ; vt ff. G quis lus dicen. non

I ebt.l.i.ideoponit de modo mulftarum .Elf autem Muldla pec-ciiiatiimaduetGo, pecuniaria iudicis arbitrio ftatuenda. ff. de

verbor-’fîgnific.l. aliud i. Poena autem eft S: corpciralif, k pecuniaria,amp;certajprout]egefiatuitur.ltéapccnanóappcUi' tur,fcd à mutöa, lté mulâa no indicitur, nifi à maiorib’magi* ftratib’jideftjà ïudicibu» hai)cntibusmerüiniperiü,non alns ft deiudi.i,ij.§.fin.amp; j.l.ij.amp;iij. Pœnaautcà quolibetjquiliabet poteftatemiudicâdi. Item fi mulâa imponatur vitra modura lege conceflüm,non tenet impofitio:fccus in pœna.'f.quan Jo pro-uoc.noneftnecef.l.certajamp;fl^dehisquinot.infatn.l.quidergo. §.pœna grauior. Et quis fît modusmulââdiomnium magifira-tuum,habetur J.eod.î.illuflres,amp;l.eosqui.Et applicantutmul-âæfilco.y.eod.Lmulâarum.

Nunc dominoribusludicibus ,lcilicetdefcnforibusciutt3tu, qui fiant minimi; quia necmerum nec milium habentiiuperiii: vtin Auten.eo.§.nulla.infi.coll.iij.fedmodicacoêrcioneni;vt Tiefenfor ineo.tit.§.audient.Eflautem officiü DefenforiSjpræbercauio* «9- eiHi e/-ritatéhisqua:agiiturapudeûex volûtate partium tvtadoptio, ficiumt emancipatiojmanumifsiotcflamentaria.ltédonationisinfinua-tio. Incontentiola autemiurildiâionehabet cognitionein vfqj ad xxx.aurcos: olim vfq; ad quinquaginta:vt j.eod.l.l.lncrimi-nibusetiam leuioribus habet cognitioncm,amp;cafligationemcô-petentem. Inmaioribusreum debetdetrudcreincarcereB)amp; raittereadpræfîdem:inAuten.eod.tit.§.nosigiturj8£§.i»tf' nmjamp;J.eo.l.defenforesciuitatum.amp;l.dclenforesita.

Nuncdemagiftratibusmunicipiorum, amp;vill3ru^l,fcu!lU(• ^«f'OT»)w - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caflrorum: in quibus fatisdici potcfteademfenian-

dlMle}. da,quæ in defenforibus ciuitatum diâafiint.Scd circa eorum^ Icâioncm lêruaridebet,vtpèrtresmenfesantèdcbeanteligii quàmiiicipiateorum adminiflratio.j.eod.l.i.

(~^ONTeNTï os A iurifdiâioefiiniudiciis cognofcendisS! terminandiSj quorum præparatio efi editio aétionis; ideode de ea.Velfequitur de indiens, quæ permagiflratuscxerceiitur. fî'.dcorig.iu.i.ij.poft originem,amp;priniô de jdîdo,qucdellpte-paratû-

Tafla çditione aâionis,necefléeft reum in iuJ vocare.Et quia omnciudicium abhoctituloinitiumfuinit:vt Inflit.de peen, te.“*’’ Iitig.^.li.ideo de eo dicit.de hoe ff eod, tit.dixi.pag.itf.

Metuiudiciorum peruenitur ad pada amp;nbsp;tranfadiones ,idco de his.Nam meticuloli res efl ircadiudiciiim:amp; quia non pecu-nia/ed etiam gratia quis à lite fepe defiflit •. amp;nbsp;decentius efl per gratiam reniittere aftionem, quàm pecunia vendere,vt quia pa-tta gencrahora funtiideo priusde padisivt ff.de trófad.l.j.J.re-iponfo. amp;nbsp;De hoe fl'.cod. tit.pag.iOi

In computatione tranfadionis quandoq; erratur. V eteres auquot; temcomputabant per lapiUosqui Calculi tlicuntur,eo quod pe-dibus,non impunc' tarnen quandoque,calcantur. Vndc Pertius: Hunt Macrine diem nüinera meliore lapillo.Nd diem boni fuc-«fliisnumcrabant lapide albojmali auteni,lapidenigio. Quan-doque autem Calculus ponitur pro cognitionecaulae.). de iud. Calui'«-»» hrcmnónouam,quaiidoq)piofentctia.)'. defen.l.li ador. quia C3lcatur,id eftjterminaturjécundum Pla.

Quia in iudiciis ncceflarij funt aduocati ideo de his dicit, amp;nbsp;nosfl.eod.dixjmus,pag xi.

Suprà de poflulando ; nunc de perfonispoflulantibus,fcihcet deaduocatisquibufdani,quineccflc habcantcoram certis Prsiï-dibus amp;nbsp;potefia ti b’ aduoca re jamp; in certo foro feu iudici03amp; fub-iicit de priuilegiis corum.

Superiortitulusdixitde his aduocatis,qui adhucfunt in officio aduocationis : fed hic loquitui' de ilhs, qui depofucrunt otficium.-vtpatct']. ecdera.I. luhemus.^.ad hoc,amp;§.tihos,amp; vtautem,8f in l.petitionem,Sc 1.laudabilem.Superior verôtra-öatdeprmilegiiscoinpetentibusinipfoofficio lt;nbsp;Itemfuperior. De poflulando jcomplcxiiseft tara eos qui pro fc ,quàm eos qui proaliis poftularepoflûnt : in iflisduobus compleditur tantum lt;jui proaliis. Vcl titui’fuperior loquitur de illis qui erâtfcripti q .ij. in ma-

in inatricu]a,amp;{àlaria de publico fufcipiebanf bîedealiij.Vtî» fupràdeillisaduocatiSjquineceliàric babcbant poftulareincei' tis iudiciiSjVel in certis locigt;,putà in ilia ciuitate, vel in ilia pfO’ uincia: liic deillij,quineceliêhabcbatpofiularecoraincertislu-dicibuSjin lt;]uacunque eflènt prouincia,ciuitate,vel loco.

Inaduocatis filci,quædamfpecialiafcru3ntur.Naincaufjpn Mati decifa fub prætextu abfentiæpatronicauamp; non reliaura-tur,ftcusincaufa fifcali ;8cbocquando filcusalij facitcontro-uerfiam ftatus.s.depoftulando.l. velamento,amp;j\eod.l.vl.amp;p aduerfus Hlc.l.ii.amp; ff.de iure Hici.I■ fi fifcus.ltcin qui extititaa-«ocatuslifci,poftca contra tifcum in eadem caufano aduocabit» etiam (i falarium non perceperit.ji.eod.l.i.amp;ij.nifi prohisquo-rum eft tutoFjVel curator.ff.de poflul.I.pen.amp;vit. Hocctiâm* jungiturci,ne fifcaliacoinmedaoccultet : neiie calumniosc pæ uatos faciatconueniri.y.eod.l pen.

Quoniam aduocati quandoquein offtciisfuis exequeiidiKr* fant, ideoponit de erroribus eoriim : 8c ea cccafione fubiicitde crroribuslcribentium libellos conuentionales, vel libellos prf cuna.Exponiturergo de erroreaduocatoruin. fcilicet fi noceat, veine. Etprecesfcilicet Principi porrigendasconcipientiû,qui Ad/MCsitt’ fîinilesfunt in errore aduocatis. Eftautcfciendû,quüd aduoca-räemr. tus quandoqj errat in fado,quandoq; in mre.Si in faâo doinii’® prælcnte 8c non contradicente,pra;iudicat domino,acfî ipfcnitt i ita confelftis fuiftet. Sed iplemet ftiuin errorem vfq; adlententia corrigere poflèt.s. de iur.amp; faift.ignor.l.erior.amp; ff.de confell.1. | non conlitetur.Ergo Sc aduocati.j.eod.l.i. licet Pla.aliteidixe* ' rifnon pofte, fcilicet errorem aduocati corrigere, nifi intra triquot; । duum.Vbiautéaduocatusei'fâtin iure,quandoq;licetniihicorquot; t rigereerrorem. Errores autein fcribentium libellos, velpreces, me præfente,amp; nôcontradicente,piæiiidic3nt mihi,vtinaduOquot; catodiétum eftinißprobemcontrarium.J.eod.l.ij.

Si errant aduocati quid iuris audifti ; puta ft male, id ell, pat errorem aliquid in caufa dicant. Nune quâdo ramus ab aduoca* to dicitur.Et certe tunc fupplcre debet index, vt patet ex gene-ralibusvcrbis hums rubrics. Debet enira ludexproterre,quï fciat legibus Sc iuri publico conueniri. J. J.i. Scdendoigitur,»!® flando,

Rindo,nc officium iduocati fumat.’s\ de poflul.l.quilquis. Sup* plcEit autemca quæfunt luris non qui fafti:niG notum Gt ei vü ludici. Suppler amp;nbsp;ante fcntentiam quandoque difputandocuna vtriulque partis aduocatis, quandoque opponendojquandoqus quïi’cndoamp;inueftigandû veritatem ; porróamp; poft fêntentiam quandoqucfuppict in his,quçdéfuntaduocatisad confequentia prie rum ftatutoruni,vt i n trii étihus amp;nbsp;vfuns.ffi dere iudi. 1. Pau lus. De hoc per glo.S: doô.hi c.bonp.j'.dc poftul .prælat.

A poftulando, de quo multis in tituiis dixjmus, remoucn tuf infâmes,vtdiximusft'.eo.ti.vbihancmateriamprolècutifuinu».

Similesfuntin quibufdiprocuratoresaduocatis.fr. devar.Sc extraordin.cog.l.aduocatos.Licet inquibufdamdificrant : nam procurator colludes teneturmandati.j. co. fi procuracor,in fin. ff.mand.l.fi procuratore,in pnn. Aduocatus deprçuaricationc, ï.de aduoc. diuerf. I udic.1.1. De hac materia diïi .fl. cod. tic.

Ne Zicedt fotetttiortbus jiatrfcimü litiganttbiu fiare,yel afbiaitet infe tritnifemgt;

Omnia mala exempla ex bonisinitiisoriuntur, Sc vicia virtu tcsimitantur, VC dixit Sal. Occafione licitæprocurationisfepc attentâturilhcita: ideodeea, S( de cefsione aäionum,quxfit in potentiores. Et inteliigitur hie Potentior, non omnisaduerfa-rius,qui tnaior eft eo,contra quern prxflat patrociniij; fed de eo, qui terribiliseft,amp; nnnacem feruoréoftendere poteft: vt j.quod inet.cauf.l.fi per iniprefsioncm, amp;nbsp;fi quacunq; prædit.pot.l.i.Sc fireftorprouinc.l.i. Puniturauté hic qui fibi aduocauit patro-ciniupotentisin terroreaduerfarij,quia caufamamittit. Adio-nem autem in fe transferee, eft cefsionen',vel transfulionem a-ftiomsinferecipere. Etquando licetcedcreadionem, diximus aliquid de hared.veladionevcnd.in fl'. amp;nbsp;j.eod tit.Scper Dod* inl.pca.s.mand.

De bit qui petentiorum nomine titulos frtdiit afß-guM,yel eorum nomina in litem pratendunt.

Sicutquisinconueniendoalium,non debet fibiaduocarepa'. trociniumpotentioriSjVt s.tit. proxi.didum eft :ita etficonuc-niaturquisab alio de pradiis,vel de iure,id eft, fcruitute prædi» orum quæpofiidet,non debet in terrorem agentis affigere præ-diiSjde quibusagitur,titulos,ideft,fubfcnptioncs, veîfchedula quandam,fcilicet qua continctur, hoc eft prædiû tails poteiitis.

Item cius nomen non debet praetendere in lite. Siautepofleflof taciat contrà,amittat caufam,etiâ ß fit iuflâjSt damnaturin nie-tailumrpotentior veto fi cöfenftnt, infamaturvt famefujpto’ digu$jamp; calumniaruni rcdëptor. Item accufabiturenmineftdquot; lionatuSjCÙmproboc criminc alia non fitproditaaftio.fc“'^ cntn.ftcliion.l.i.

Sient fuperiori titulo prohibet ur quis, fua dicere aliéna : iW boc titulo probibcturquis,aliena diccrefua:8lt; per titulosdciio' tare haec praedia etiä quç pofiideo eflè mea:hcc enim fpectalcpn* uilegiu eft ImperatonSjVt eins prçdia tituloruin infcriptionibos legaturjvel veils regiisfufpenfis denotétur. Qui ergo in prpiibJ luis id fieri procurauit,quod cofueuit tantùin fieri in rcgii!:ve' nfîmileeftjquôdpraxiiafua volueritin Impetatorem trâsferte. Vbi alienis prædiis tales titulos, vel vela regia quis fufpendat,“ eft plcbCiuSjdamnaturad mortein;fi clarifsinius,veIcurialiSjVei ttileSjVel clericus,deportaturjamp; præl'cribitur.). eod.l.ij.

Itnbonere Signa reb’jquasaliustenetjhicimponere dicitur,quialiquid ß?-na reb’ generaliter prætcr vela regiajde quibus s.tit.prox.alienis rebus rmponit: quibus denotct,res ab alio detentas eflè fuas : amp;nbsp;hot loquot; cum babetante litemconteftatam.amp; poftca,antefentcntianin't j.eo.l.l. amp;ij.Sup)eriorauteni titulus loquitur,vbi pertitulüp'el vexillum denotabatur rem elle polleftoris : amp;nbsp;habet locum ante litem coteft. Et idcofi qua figna imponitpoft litiscoteflatnwn patitur poEiiam fuperioris tituli, fed Iudexeumpuniet promo* tufuotfccunduin glof. hie in rubro.

Licet generaliter prohibucrit fuprà patrocinium potentum in caufa; nunc tarnen fpecialiter prohibet filcuin, id eft,procu. ratorcm fifei ,velRcmpublicam, ideftjprccuratoremRcipub. Ncc immerito fifeus prohibetur, cum iplc fit potentißimus; amp;nbsp;ne iniuriarum inde nalcatur occafiojVnde lura fumuntut.j.vn* devi.l.mcmincrint.

Quxgerunturex mandato infra diximus.-nitiicdencgcfiis «ju.t line maiidatogerunturtde hoc ff eo.dixijpag.jî.

De hit g»ie fi,metusûe cayfa^efla futtt-Seniatantiquamintitulationenijhodiefufficeret alterum.iT.

Ccd.l.i de ncgotiisautcin,qux ab ahis gefla rata habemus, dixie nunc de bis qux ànobis geftaintirmantur.de hoc.D'.eod. üt.di-ïijpig-H-

Dt ininte^umreßitittiaite minorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

De tninoribus in genere diâum ell:nunc fpccialiter ponit de S.eßitutiofi tttnore Sliofamil.cuius reftitutio patn proKcere videbatur ,8c Itjfumil. ideononeflèdandâiquia ficmaiorifubueniretur,quod non fuit prstorispropofitum.Sed tarnen ei datur,vt hicj8c ff.eo. l.iij. na non folutn patris,fed filii videturintercHcxuni 8c hlius excon-traftufuo,dunicftinpoteftate,in(bhdumconucniatur.-veltad’ fuiiunsjconueniamr inquantum facere poteft.

Nonfolum minores,fed 8c ob eorum gratiam aliquando majores, id eft,fldeiuflbres roinorumreftituunturivel eorum tnan-d«orcs,8cconftitutores,8cquilibetqui pro minore interuenit;

Quando interuenit fidciuflôr in contraöu dixit jttunc quan-do tutor vel ciïratorimodô crederet aliquis minorem non edè re ftituendum,vbi cótraxit tutore vel cutatore autore. Sed tamcn neceflarium eft 38c in his quæ gefia funt in iudiciis, 8c in his qux

gefta funt extra , fi fui facilitate , vel dolo aduerfarii mino-resvigintiquinqueannisdecepti , velcircumuentifunt ,etiam prarfentibustutoribusvelcuratoribusjcis in integrum reftitu-tionisauxiliumfuperefle.’j eo.l.ij.Hoctiraen fallitin caGbui. l.deadmini.tut.l.cóftitutione.8c.l.fancimus.8c’]iadTrtb.l.pcn. in princip.

Certum eft ipfis minoribus fubueniri per reftitutioncm,8i quandoq; eorum gratia fubuenitur aliis, putà eorum ftdeiullb-ribus,licct fint maiores.Item pquitate rei fubuenitur eorum ad-uerfarusjvt diximus.ff.de mi.Scj.de reputa.Sed hie illud quçre-q .iiij. baiur.

n- .. batur,anreßitutiominorisproficeret«iaionjcurnquan!inorw '.ncaufam habet coinmuneni,iatione cóii)unis,velfocictaiis ’

mribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SiaJuerfutrem iuJuatttmrefiitiitia f oftulttiir-

Sicut in aliisjta 8c in fententia lata cotra minores tutorii curatorum autoritate,reflitutio datur minoribusdi tarnen tia lata iic in ininori xtatc,aliàs nonmifi hocflrufiu fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

uerfarii:vtniinonfaâomaiorefententiaferatur:vtj. co.l.i'“ j.in re.amp;iF.dc niinoJ.iij. §.i.

Si dduerßu -venditionem reflitutio fafiuletiirgt; Minorreflituiturin integrüin venditionCjfi tarnen vendH*® Reflitutio teneat.Si ergo vendat ea quæ feruando poflènt feruan fine at-totra titd. creto,ipfo iure tjo tenet venditiOjamp; ideo nec daturreflitutioj^ autem vendat cum dccretOjtenet venditio, fed reftitui poW' doceatfe Jæfurarvt j'.deadmi.tut.l.lexqu5p,amp;de prsed.mi.fiqai de. Vbi autem vendita ea quæ iéruando feruari non polTunt /e* ßituiturminorpropterenorme damnum velfraudis confilnio-fl.de mi.l.etfi ïïnc.§.i.

Cum res minons pignori obiigata diftrahituricreditort diftinguitur.-ceperitpignusàrainorcjvelâb eius prædcceli^ re. Si à minore in qua obltgatione etiamdecretuiniuitnecd' fariuni.vt S'tit^rox.amp;tune rcftituitur minor etiam pro modi-co damnOjVt in aliis fuiscontraäibus.fi^de diftrac.pig. hß debf tor.§. vltirao.Si cepit à prsedeccllörc minorit pignus, diHing“*' turvtj'.l.ij.

Minor cum decreto,vel linedecreto donate non pMefl:vtii G ma.fac.ra.l.vIt.S.vlt.amp;ideoreftitutiolocum non habct.ff.de min.l.incaufc.Sedin cafibusdonatmii'ior:putàmcrcedéprïte-ptori.Item alimenta parentibus,amp;cognatis,Sf eis folenniamu-nera mittet:amp; hx donationes fieri debent cum decreto.-vt tarnen fi fiant immoderate,refiKutio locum habeat.ff de adnii.tu. I.cd plures.§.cum tutor.amp;de tu.amp; ra.di.l.i. idc G denauerit doth cauiàjVel propter nuptias.'/.de admi.tut.1 .lex quæ.

Si minor contra libertatcm,qu3e iam competiit,velit Rflitni» nullo modo poteftmifi ex magna caufa hoc à principe fucrit ton fccutus;tali videlicet,quam princeps approbauent: vclfiferui nianumiamp;iopertinet ad euerfionein totius domys miaoris.

Redituitur minor contra tranfaébûnem,fîue Gt faâa cû ipfe Trawp--’gctet contra alium,fiue cùm alius ageret cotra eum.V er bi gra minii'-ti’.Fafta luitfuper his,inquibusalienandi$nonexigiturdecre-’'“« Jü/edtutorit velcuratonsautoritasjvelfoliusadulti voluntas, non habeatcuratorem.Si autem liât fuper his,quz pofluntfer Wri,«igiturdstretum,amp;tutonsautoritas.).de adroi.tut. 1-lex nepredi.mi.l.non Iblûin.indiuifîone autem,id efl,fî minor ha-^“*!/*'’ f‘* Jet rcincum aliocommunem,fi tunc tabs efl res, in qua alienan 'quot;txigiturdecretum, minor non poterit prouocare fociumad”**^*'’*?. dimfioneuijfcdfbciusmaiorpoterit prouocare minorera :vtj, ®'prïd.ini.|.interomiies.amp;ita per decretumexnecenâriacau-fl pricedct diuifloiin qua li decipiatur minor, impetrabit in in» *'grwn reftitutionem.

De reftitutione aduerfus folutionem débitons traftat lex pri •nj;Defolutioneafc,idefl,pupillofaâa loquiturlex.ij.

Si aduerfus dotem reflitutio poftuletur, Mulierxxv.annorum G plus promittat,qua habeatin patri-Wonioivtfi habeatcétum,promittat ducenta,amp; hoc nominedo tiSjvel vltràquàm valeat facultaces,ipro lure nulla efl promifsia in eoquodeft vltra.ff.deiuredo.l.iiue generalis.Si verb adulta pfomittat vitra vires patrniionii,nó detrado aere alieno, tenet promiliio,fed reftituitur.ff.de mino.l.fiexcaufa.§.in dotis.

Si aduerfui deliilum fuum reflitutio pofluletur, Qualiterminoribusin contradibusfubueniatur, fuprl dixi- Keflitutî» ttus'.nuncqualiterindelidiSjfiuedelinquat minor ex contti~aduerfus quot;''»''«IquaGifiueinrebusquibuscontraxitjputà comiaodîtis, deltiHe mi ntpofitis,venditis,vel locatis,amp; fimilibus.Et diftinguitur,an de »». w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;expropofitojvelexanimi confciea

Minorctiam in vfucapionereifuæreftituitur'.pupillç tarnen ff J 'quot;f' ’’•°” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfucapio trien nil, vel decennii,vel vicennii.

Si minor contraxitcumprocuratoreCçlâris, Si dccipiaur, fslutuiturinintegrumlt;cJicum priuatocötraxiflèt: 8{cognogt;

iso' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 1 B E R I I.

feit de M rèflitutione procurator fifei: vt j eo, l.i. Et ifte dicitur procurator Reipub.vt s.de rao.mult.J.curator.

Licet creditiappellatio fitgeneralis.ftficer.pet.l.i.Hictamé fpeeiahterponitur promutuo.Sicutautem in aJnscontraâibus reftituitur minorjta amp;nbsp;in tnutuo,8lt; fortaßis amplius .quia licet alias minor debet probare fedeceptü,vel feaimlifle quod eidi-citurdatumivts.de min.l.ininonbus,amp;ff.de iureiurando.1. na poftea.^.fiminor.Hic tarnen creditor debet probare minorêlo-cupletatum.j.eo.l.j.

Si minor adiitbæreditatem minus lucrofinijvclagiiouitbo-liorum poflivelcxTrebel.recepithæreditatis rcllitutioneni,re-flituitur in integrûjcaulâ tarnen cognita'non tantum vtrufitlu crofa vel nomfed etiam an interfit minonsjitibus amp;nbsp;fumptibus non vexari.ff.de mini.minoribusxxv.ann.Item confiderato an in hsereditatc Cnt miiltæ res mortales,velprjedia ruinefubieöa! vtfl’.eo.l.verum.§.fi locupletati.

' Ne quis putaret minoribus tune dcmum, cùm certant de da-no vitândojSe non etiam in lucris omifsis vcl repudiatis iuuari. Si ergo repudiauit liæreditatem fîbi delatam minor, fi repudia-tio teneat iure cômuni,reftituetur minor,vt liceat ei adiré bçre-ditatcmiG tarnen poft repudiationein hæreditas nó fit diftraâi vel à fubftituto minori,vel ab eo qui répudiante minore fuccef' * fitialioquin fi eft diftraaa,rcpellitur minor,de hoc j'.de repu.

Multæ funtcaufeinquibus reftitutio non eft necedàriaA't quando ipfo iure deficit contraftuSjquia non interuenit tutor, vel curatortvel quia non interuenit dccretumtvcl quia dolus de ditcaufara contradui. vel quia minor foactatem contraxitdsquot; nationis caufa: vei fi fecit minor ludibrium fui.s.ex quib.cau.in* fa.l.vlt.Item minor mulier,quaE fijio impuberi non petiittuto-rem. Item in Omni temporaliprœfcriptione. Item in omnibus contraâibusbonæ fideijSf quibufdam quafi contiadibusfliiquot; âi iuris,qui coœquiparantur eis,idcft IegatB,5£ Hdcicomtnif^*'

Caußs amp;cafus in quibuSjamp; propter quas detur, vel non fit ’'tcelFaria reftitutiojproftcutus eftimperator.Nuncincipitedo ''fe propter quæ denegetur rcftitutio.Et primo in hoc titulo ra '■One pcrfonæjlcilicet petcntis m integrum refti.Sc perfonæ eins kontra quem petitjamp;c.

Sicutraiior.R perfonarum denegaturreflitutiojitaamp;dene-fiaturratione mendacii ; vt quia minor aflèruit fe maioremin «ntradujSt nuiic petendo reftitutionem vult vti bcncficio mi •’orisjamp;c,

Sifipiiis ininte^ramrefiitutiofofluletur .HicponitquahterccHetreftitutiorationc beneficii fæpiuspe^^”®.?'”’* ’'ti,vcicollâti,velfeinel dcnegati. Et licet fepiusminorpofsit’’'^^'*quot;“*' ''cftituiifi tarne ferne! eft denegàta,minor nó reftituitur pollea, PWerquam ad appellationem.nilt nouisdcfenfionibus cauflm witfui poflc dicat.y.eo.l.t.amp;l.vlt.

■ta amp;denegatur fibi^quädo iure,id eft, principis priuilegio,pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impe-

■aaiori reputaturiputà ü impetrauit veniamætatis.Impetrat au ar4»f. temveniam inafculus maiorxx .an.fœmina maiorxviij.Et im-pttraturdfolo principe alleg3ndo,non probâdo, Impefatori de ■■■oruin honeftate.Et eft efledus huius veniæ, quia qui veniam ®eruit,poftearGputaturpromaiore in contraliendis amp;nbsp;diftri-ntndisnegotiis.J.l.i.

Non tantùm exfupradidiscaufis,ftdeti5ratiliabitione dene natibaii'» gatur reftitutio:vtquia maior fadus ratum habet idjquodmino^« ijnptilit næt3tegefsicvelperfc,velpertutorem,vel per vtrunq;:talisrtyfj, tnim non poteft reftitutionem in integ.petere.J.eo.l.i).

Caufa in integrum reftitutionis debet agita ri in foro cius,c5 nbsp;nbsp;nbsp;reftit»

tra quem petitur rcftitutio-vt j'.eo.l.ij.cognofcit autê de ca lu- nbsp;nbsp;faófa»

OCXordinarius:reftitucndo nedum in contradibus, amp;conhmi-liousjfcd eriam contra fententiam à fe latam,vcl abinfcrioriifed nona fuperiori,

Quia in reftitutionibutroinorunilocujeft reputationibus.iJ Kefutath eftjcompcnfationibuîfecunduni Pla.vclreftaiirationibus fccan dum Aïon.velcomputationenilècunduni Accurf. Nam liminor reflituiturinintegrum,vt Jiceatci abftinere ab bareditaic quani adiir,etianj alius,ad qucm pertinent bona,cadeui lance {-quitatis reftituetur,vt à minore répétât,quod in rem fuara con-uerfum eft.necpenit perimbecilbtatcraaetatis. Siautem periit doJo,nibilomiiiusefi reflitucndu : vtj.cod.l.i.in (j.amp;ff.demW' J.aitpraetor.^.plane.

Satis claracftrubrka, dummodo intelligatur de Procura tore fpecia Ji: non generali.ff.eod.l.iljud.§.li talis. Scl.quodfi dcjpeciali.

» Poflulatareftitutioneinintegrum,omnia maneredebentia Pendente fuo ftatu,in quo crantante principium caufæ. Ergonecresde-Teftttutioii bebita]ienari,necfententia executioni mandari, velab aliqua quid fieri in præiudicium aJterius partis,donec finiatur caufa K ' ■ 1 iJitutionis.

DuasfiintexcelJentiores caufe,quibu$reftituunturmaiotes, fcilicetmilitiscaufa. Et abfentia propter Rempn.Militibus au-tem ideofubucnitur,quia difcedere à. lignis fine periculo uo” poflunt.ff.quib.excauf.raa. J. vlt.Sierg'o mileseftindomofua) interim non reftituiturj.eo.l.fin.amp;ft'.exquib.eauf.roaJ.miles. can Abeflêautem Reipub.cauti videtur.-quiabeft propter Rempu. Afi/».Romanorum,nonciuitatisalicuiut.JicetiJleiuueturcxgenera-liclaufula ediâi praetorii,qui abed pro ciuitate.ff.quib.excauf. Hia.l.fed amp;nbsp;ft.§. vlt.amp; de verb.fignific.I.eum.

Sicut ipfis militibusfuccurritur,ira Sc vxoribus eoru.J.co.l.i' De temperibns in inte^um reßitutionu,tam mtnorum, quàm aliarumperfanarum^quam baredum eoruiit qui reßitui pcjfunt.

J ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roiiiorcs,

C o D I C I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï5j'

minores,amp; maiores eorum quàm hæredes : pro quo notandum, ^nôdlîue minor in contraftu,velquafi, deliâo, vel quafi dcci-piatur,reflitui non poteft toto tempore minorisætatis, amp;nbsp;poft-Miiitraquadncnnium :amp; hoc quadriennium incipit hodie cur-rereflatimeum vicefimi fextiannidiesilluxerit: alij autem ha-Mnt vtilequadriennium foluni: de hoc etiam in c i.de in intcg. reftit.iib.vj.amp;in CJemcn.j'.cod.tit.

Quibut ex taufis maiares in inte^^um refliluu»llirgt; txplicitæ fiiiitduæcaufæquibus reftituuntur maiores: hoc Keß it. mé *ft)niilitiæ,amp; abfentiæ Reip.caufa. Nunc generaliter de omni- iorim, iius etiam his,qui propter rei qualitatem reftituuntur: vt in bo-læfideiiudiciis.j'eod.incontraâibus. Item per iuftum metum *lgt;lcnte.fl'.eod.l.ij.Ibi de hoc fatis dixi.

De rtlie»4fio»e iudicij matanili eaußt fa£îé, Dehocdixi ff,cod.tit. pag.x?.

Defermiilîi O“ imfetraticne (tâhonum fitblatitj Soleiinitisformularumaâionum, quæ fiebatolim vt ttîteturàcollegiopontificum.ff’.deorig.iur.J.ij. deinde. ^ieftiblataefti certuraque cft,hodie a die nern proponipoflê fine ’liqua folennitate verborum. Et lècundum Pla.etiam vulgari tnfticano fci mone,(î a fit apta propofito negotio. Nec eti o-pusimpetrarefolenfsia verba,veladionem, nifi ea fit, adquam quisrcftituaturludicisofficio; vtde refciftcria dicitur,amp;çlt; de hoc inc.dilefti. de iudic.

De fatisdationibus,quæ fiuntanteingreflüm iudicij, fupr.i dixit. Nunc de iureiurando.quod fit ftatim poft ingreftûin. lus- raMmèliï iiiranduracaluinniæcft,cùmquisiurat,lc bona fide, amp;nbsp;non C3.~ calumnie. lumniandianimoagere,vclrerpondere; nec calumniandi ani-inocgiire,vel refpondifté.).eod.i.ij.§.i.amp;ff.fam.crcifc.l.iure.§.

quitainiIi.T:. Eft enim calumnia, cùm quisex certa feientia iniu- Calmtmié iieagit,vel rcfiflittvtdixi ft', ad Turpil.Diciturergo iufiuran-dumcalumiiia;,fci)icct vitandæ, vel prcptercalumniam vitan-dam: ficutdicitur,Habc3t vnufquifqucuiam propter foniicati-otiem.amp;ç. Et quæ lint capitulafub hoc iuramento contenta, ponit glof.cxtrà eod .tit.c. i.

De Jjgt;ortitlii,cr fumptibutin Jiaerfit îaJidii f/tc'n»' Jif: Gquot; lie txecMoribus litium.

C V P R A de iudiciis dixit; fed quia iudicum, amp;nbsp;executorunif»' boribuSjSc fludiis multis fîue vigiliis negotia deaduntur, x-quum efl cuiufque laborem digna coinpenfttione reniunen' n;cùmenimJaborindamnoefljcrclcitmortalisegefias.j.iieal* i Ju.I.fin. vbiperglof. Ideodefportulisamp;aliisfuiuptibusJitiu®

S^erfale, traâat.Sportulçautemfuntfumptus gratiaeXecutonjjVtll“'’' ; faJaria apparitorum J vclfortcfecundum Azo. iftiapparitow» accipicbajit fàlarium de publicojamp; iportulas accipiebant non U' bijfed pro filco : amp;i]lærcponebantur infporta,id cfljcofbt)™ alio fimilivafe,in quoconfueuerunt aliqua portari,vel«pon^'

I ri,vtitafubfidacufiodiafilcolèruarentur, amp;nbsp;ficcontinenspw contento. Inlportulisautemiflisnoncratcerta qiiantitasdiW' liitajiiifiinquibufdam perfonis, putà,clericis,amp; agentibus,''' rebusamp; fimilibus,vtin Autcnt.defanâ.epif§.fpoitularû.amp;)' i deprox.ficroJcrini.Iib.xij.amp;deprin.agen.in re.l.vlt.prjfta^' turergofecundum confuctudincfon:dehoca'iquidinc-W®

■ Txeiuter, abomni.devi.amp;bo.cIe.ExecutorautemilJediciturjquies«“' tionicaufedilcuflifcntétiam mandat: vt j.deexe.reiiud-quandoq; dicitur ExccutoriJle,qui facit partesapparere m iaei Apparitor cio.- idemq; dicitur Apparitoridem diciturCaufam praeparaf®' Caufam idem dicitur Officialis; item CatliolicianuSjidefijVniuerM'®, préparai dcfcruicns.s.deiud.l.antcpcn.amp; vit.amp; in Autent.de iud.§-quot;'’ ttf'ficiaîis. quicaufas.amp;dedefcn.ciui.§.exprouinciali.amp;) cod.J.i. C;îtboZicilt;itemeorumofficium,parere iudicibusquibusdeputatifunt)^ nus. offerte caufaseis inftruftas vfq; ad fincm.Et ludexilluflris®“ , flare eos poterit vfque ad fex l'olidos ; inferior, vfquc ad

Sumptsa cod.I.l.amp;ij. Sfin Autent.deiud. necefsitatem. de fumpdb’^ «Hdic/orHraautemqui liuntin iudiciis,in hoc tit.non traflatur.Seddelu®|. ptibusteflium ponitiirj'.dc teft.I.quoniam. amp;de app. l.eos.ÿ-quis defîl.inl-i.§.in honorariis.ft.de var.amp;cxtraord.cog-

Pedanei Deordinariis,amp;maioribus,diflumeft Iudicibus;nuncdc“^_ tuclues. IcgatiSjamp;minorihus. Suntautem Pcdanci,qui negotia hunuu ora difccptant; vt J.cod.l.vit. Scà pede nomen 3cceperunt,9'®

til infima pars Jiominis. Sic amp;nbsp;Pedaneus Iudex cfl inferior aliis: fixiapedefiriajid eft, infimatradat ncgotia.

Occafionefumpta à Pedaneis,qui funtdelegati; generaliter Quispof-dsperfonisquxdarepoflunr,amp; dari Judices,fubiungit. llleau-ƒlt; dele^it-tsnifolusdelegat,qui habet iurisdidionem oi'dinariam . Etin re. t’nla,'quæ eft de iurisdidionc fua ordinana, amp;nbsp;eura quæ eft de ■urisdiaionefua.fl'.deiurisd.om.iud.l.extra.amp;de tut.amp;cur.da. ’nnis.l.iusdandi. Judex autem delegatus neutrum commictit, àprincipe delegatus Gt, vel nifi primo lite coram fccontc-■btaalijdelegetadfimilitudinemprocuratons; vt 'sdeiud.Au-ttnc.adliac.amp;j.eod.l.i.

Licet in aliéna caufa quis pofsit efle Judex,non tarnen in fua» tel definiendo vel arbitrando,vcl interloquedo : quia nemo po-teftfibiimperare.y.eod.l.i.amp;dearb.l.pcnul.

Quoniainconftitutionciudicij côfiderandæfuntperfonæ li» t'gatorujideo apponit de his,qui habet Icgitimam perfona in iu~ lt;iicio;funtquædâperfona:quæprùhibétur,putà,minor.xxv.an~ nis fine tutoris vel curatorisautoritate,vtdixis.fîaducr.rêiud.

Regulam ponit hæc rubrica, vt nemocogaturagere,8fç.fci-licet præcifè. Sunt tarnen quidam, qui fi non agunt, ful)cunt,vttutor,amp; curator, j.arbitriumtutelæ.l.nomina.ltem nbsp;nbsp;nbsp;*

geftorcsfincmandato. Item procuratores.j.man. l.procurato-rem.Itemadminiftratoresciuitatis. Item hæresqui non vindi-catneceiBdefunâi,accufandointcrfe£lorcscius. j.adSylla, l.i. lteniaâorliteconteftata,vel citatoleo. Item fiaflorvidcturca lumniofc vexa re reura,poteft Judex caufa cognita id flatuere.j. dcinge.manu.l.diflamari. de remifl.'hpig. fi eo.

Quiainiudiciisplærunq;dubitaturquæ aâiovel quæflio in ordine cognofcendi vel diffiniendi debet præferri: ideo ponit de • -ordinciudiciorum, ideft, aflionibus velqu.rftionibus in iudicio ordinandis: putà, fi concu rrant duo iudicia inter eafiiem perib-nas,principaliter,velincidenter,quod pra.’cederc,amp; quod fequi debcat. Siccrgodicituriudiciorum,ideft,quæftionum'; velid «Ilde rebus,dequibuspofiûnt fieriiudicia; idcft, quæftiones. de hacniatcriaponiturinc.tuam.extràdeord.cogn.

Perlititconteftanonemiudiciumaccipit etordium. Eftiii’ tem litisconteftatio,negotijprincipali$ nine inde apud iudicem fada narratiojid cfljVt aftor proponat intentionem fuam : reu» Butemneget,ve)cxccptioneniopponat,amp;earn prebet. Erpcni-tur hîcautennca,quæ traftatdequibufdamprjecedentibus ip* fam Jitiscontefiationeni, amp;ç.

Quia lite con teftata petiturquandoquepluî,ideo dehocaiquot; cit in fpecie,fcilicet,quando plus pentur re ; nam amp;nbsp;aliis inixli) plus petitur.vtInftitut.de ad.§.plusautero. vbipcenapluspf tentisponitur: vndedicit, pluspetiturcauftjterapore,re,locolt; glof.in c. vno.eod.tit.

DiLuientt ludicioinchoatoquandoqjdiiationespetutur gratia tediuit) vel inflrumentoru.J.cod.l. I. vel propter alias neceflariascauf«, putà,aduocatorutn;vtj.eod.l.pen.Dehoc dixi ff.defer.pag.i,-De feriit.

Xiilattontt Dixitdedilationibusdatis àludice; Nunc dedans à kg«. lt;1* quibusdixi ffieod.

ludiciaratione iurisdidionis cxercentur, ideoponitdeiunf^ cm.iud.ideftjdeiurisdidionequæcompetit fingulis Judkib“*' quæ quidemiurisdidio quia vnicuiq; Judiciattribuiturperk' gemfccundumdeftinationé territoricrü, apponitdeforocopS' quia forum cenlèturlëcundû territorij fines./.de verb.fîg.l p“' Terum. P'Ilu’-^-territoriû.Quid fîtiurisdidiodixi.fiico.tit.Foruflia“' dicipoteftipfelocuSjVbiconfueuitreddiiusi idemq';appelkwr Tribunal l’r'æforift ir^’r’diciturlus.ffideiuft.amp;iur.l.pen. 'Tribunabur ‘ diciturmaiorum ludicuin,qui habentmerum imperium, ar.“'

deiud.l i.amp;s.vbiamp;apudquein.l.vlt. Et dicifur forum fiœilk“ I Vtrtu. nbsp;nbsp;dinaric: quia fîcutForusvocatur locus,in quem multitudoho’

minûconuenitjmultasrésinferentesjamp;dctcrcntcsemendijvc«' dendijvcl permutandi cauftu ira amp;nbsp;Forum dicitur ni quem œul' titudo bominum confluit,inducentium caufas, lires, amp;varir» qua;ftiones,ccgnclcendi,amp;diffinicnd)caufa. DidumForuœ^ Foroneo rege,vcl abafiêrendo.c.forus.de verb.ftg.Forusctiaw diciturburfa.'Fon autépluralisnumeridicunttirtabuiatanaué um fecundum Ser.fuper x, Aen.Scdc eis,vtait PJa. fcdiliaiudi' caiiti

«nticonficiuntur. Sortiturautemquisforum vaiiisexcauCs, «icquiliusinc.fin.extHdefo compc.Sf dicicur Coropetensfo' Cemfietêt ttmijid quod proprium ex lege deputatum eflipG conuenco. nbsp;nbsp;forum,

Apud ludicemfuumquenqueetiaminuitum eflê conueni-* tndumfupridixit.Item apud cxtraordinarïumaliquisconueni« turrationepriuilcgij.s.dediJa.l.ij.Nunc ponit,qualireriâorû quilitetpatiaturexceptionê. Sieniinviduæ,a]iiq';fortunæ iniu riatniferabiles à principe poAulaucrüt bencGciu, forte vtcóue-^ Biantiit fab principe tantüm^nani tune eorü aduerfari] examina Prinupiscogûturferepræfëntareiita licet liispupiIJiSjSc fimili-tus reeufare ordinanü ludicem : vthïc. Exponiturergotitulus, quódolniperator inter pup.amp;vid.cognof. ßilicet, ipfishocim-pttrantibus. £t ne exhibeantur,fciliccc in iure, aliispetentibus.

De criminibiis agitur in tribus locis,hoc eft,vbi cómifla fiint. ff.de accu .1.vit. Item vbi lis cft conteftata ; nifi oppofita fori pra-fcriptioneabeo,quilciebatfenon eflê fubieâum. Item vbi reu» babetdoDiicilium. Iure verb autenticorum plenius amp;nbsp;genera-liusdc hoctraditur m Autent.vt om.obe.iud.§.i.colla,v.amp;G-gnaturin Autent.qua in prouincia.eod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hoctitulotraftatur, vbi poflellbnoiudicioagitur, fiueper «nterdiâa, fiueperaliasafliones. Etpoteftagi vbiexiflitipfa poflèfsiOjid eS res qux pofsidetur.vel vbi faâa eft violentia.ft.de Viamp;viann3ta.l.i.§.interdumauteni.

Fidcicommiflum ibi petendum eft, vbi hereditas relifla eftjiti eitjfaâum eft teftamentum.y.l.i.Sc idem in legato: fraterniiant enimliodie; vt ff.de leg.i.l.i.

ybi (onueniatur etui eerto loco promißt. Qui certo loco promifit lêaliqmd daturü, teneturcondiflio-tiecertiarbitraria. Itcm,fi teftatorcerto locobæredem quid dare iuf$it,aöioex teftamento eft arbitraria. Item, fi mutuum ac-cipiam,vt certo loco reddam; condidio ccrti de mutuo ent arbi-traria.Inftit.de aâ.§.præterea.Pro tali igiturdebito adioinfti-tuipoteftfecundum Pla.vbicunqimueniaturreus. ff.deiudic.I. euraquiin prouincia.licet Azo dixeriteum conuenienduni,vbi habet dooiicilium, vcl vbi de lure comuiuni fortiturforum i amp;

ficdebereinteUigi.d.I.eum qui. vbi dicitur,vcl I’nquocunqHf^* co,amp;ç.fubaudit,fcilicet idoneo: de hoc d.§.præterca.

. In rem aflio,id eft,rei vendicatio,veJ quxlibet realisadioi^ teftinfiituiin Jocisillis,inquibuspropterdiuerfas rationesqu’^ fortitur forum. Sed vbi efi ipla poflclsio,fortiri videtur quis *lt;’’ rum:vt).eod.Lvlt.

Nbide liireJitatea^atur: e^TbiferiftihitreJeti» fejfeßtonem mitti, -relpoflulare debent. '

Si hæreditatispetitioproponatur,eoJoco ericinflituenda,''!’’ is,qui poßider, habet domicihum . Sed amp;nbsp;vbi resipfæfitæfunt proponi poterit: vtj'.in lin.I.Miftio aijt in poficßioneßquidc® pctatur per ludicis ofticiumjbi confuJtua petetur, vbi res hint! I vtita rationc rei quisfortiatur forum, impJorato Judicisolh-cio, acfi proponcreturrealisaâio. Si autem de pcflcfsioiie age-turperfonaliaftionevelinterdiiSo, indubitantcretiara tunc a-pud Iudiccm,fuh quo habet domicijium reus,caufipoteritexer ceri: forte' amp;nbsp;ibi,vbi fun t res. de hoc in princ.J.

Ait Imperator, eumqui geßit ratiocinia tam priuata, quâm publica, vtargentarius,amp;procurator,vel quocuiiquemodo» ibi rationem oportere reddere,vbi hoc geßit, vbi potefl cüi in-ßruäio fufhciens.

Sicut in cæteris,ita amp;in caula flatus ador forum reifequide-bet.j.l.iii.amp;iiij. Sedquisin hatcaufa videatur reus, quisaflef quiritnr: circa quod diligenter notanda efl diflinäio,quam point de Iib.cauf.J.cam qus. amp;nbsp;ffideprobat. l.fi quishonii-nem liberum. Cognoßitautemdecaufaliberrinitatis amp;ferui-tutisinterHßumamp;priuatura procurator Cæiàris. Jnterduoi autempriuatos cognofeet quiJibetIudex. De ingenuitireve-rà,amp;fèruitufe, vcl deingenuitateSc Jibei tinitate folus Pria-ceps cognoßet: vt j'.eod.J.penuIt.amp;s.de pcd.iuJic.I.i],

Si quisfueritCuri31is,id efl,officio curiæ,vcJludicumoèno-Xius ; vel fi fuerit Cohortalis, qui dui'oferuitio arßafaatur : vd cuicunq; corporiobnoxius, Scaut'ugit abhis, quibus feruirede- | hcati diflinguitur,vtrùiiifc dederic armatatmilicia;, aninermi. I

SiârinitæjConuenieturfubmagiftromiRtiftflîVtl G reperiâtùr in foro alicuius Præfidisprouinciæ,Pi‘xfesilkcauümdebet re*-fcrreadaagiftruih militùmjVel adpratfedum Pistons : Sc hoc cftquoddiciturinfràjeod. l.vJt. Siautem inerminiilitiæ fede-dtiit,ideft,feruitio alicuius curiæ, côueniripoterit apud qüèm-liEetludicero.quifucritin locis,vbideprehcnfus cft; amp;nbsp;itavi-detur illud habere locum, Vbi te inuenero,ibi te iudicabo, amp;ç.'-

Scnatcresvelclarifsimi Ci conueniantur ciuiliter, debet fieri conuentioinfcriptis: amp;1Î degunt Romæ, vel in fuburbiis, «le*, bentconueniriapud Prætorem,vel præfeâum vrbis,aut magi-flruni officiorum,quoties ei hoc conimifit princept. Si verô fuiit inprouinciis,conueniunturibijvbilaremfouent.-aut vbimaio-teni partem bonorum pofsidcnt,8f afsidue'conueifantur. j.aod. I.vlt. Siverôcriminaiitèrconueniantur,fi quidemconuenieii' di,nonfuntilluflres,conucniunturibi,vbicnminâfunt admil-fa« non obflante fort præfcriptiofie ; omncm enim huiufmodi ho nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

norem reatus excludit.j.l.i. Si verôfuntilluftres, fitdiftindtio Senatorum (licet omnes fint illuftres} inter Patricios, Prçto* tes, Præfeftos vrbis.amp;ç.j.eod. l.penult. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i

Omnesetiam Principum dcmeflici, amp;nbsp;agentes in rebus, vcl qualibet alia militia vel Jignitate gaudentes, vel quamlibetnc'-gotiationem exercentes, fuper publicis funélionibus, vel publi-C'sdebitis,apudPrxfidesprouinciarumconucniantur, S{ gantur. Excipiunturautem armatamilitiapræditi, amp;nbsp;qui tempropriam vniusannicomponendam,commeatumofiende-fint fe accepillöjvtf.eod.l.i.

Si procurator filci conueniatu r à priuato, vel conueniat pri* Wtunijcognofcit de ea caufa procurator Cafaris vnà cum Prse-quot;deprouinciæ; vts.fiaduer.fifc.l.ij.amp;j'.eod.l.adlifcum.Siaute procurator Cæfaris agit contra priuatum,vel conueniatur à pri gt;■«0 ; procurator Êlci de ca caufa cognofeet. s. fi aduerf fife. 1 i. Caufæaut hominum diuinæ domus, fine fint ferui, fine coléni, nucinquilinijfiueagant, fiueconuenianturinciuili, velcnmi-gt;ulitiegotio,audiuntur amp;nbsp;examinanturapudpræpofîtumfacri

cubiculijamp;cötnitem doinor«tD,ve1 procuratorem decB.l.vlt.amp;I cùnÿ aliquid. ।

Quanda licit ynicuiqae (inè luJice viifdicare fe, yel fuhlicam deuotionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. Licet regulariter tradatur, netnincm (îbiiüsdicerepoflêjVel fè vindicareîvt s.de ludpisj. nullus. amp;nbsp;fl'.quod met.cauf.l-t’tst-htc tarnen quidam cafus ponuntur, in quitus aiicui fc Vindicafc permittitur: vtfi rcperiatquisnoàurnumægroturapopuhw rem,id cft,deuafiîtorem‘: aut alicsqui in inneribus trequenta-tis fiant in infidiis, cos enitnimpunèquisoccidere poteft. fi® publicam deuotionem permittitur viiidicare: vt fi quis velit of fertorem militiæ opprimere ; amp;nbsp;fi refifiit defertor, pratcipitar*® eoveloxeHèfupplicium: vtï-eod.l.vlt.

Donatla QuiaGepeint’raudem legis excogitanturdonanoncs,ytccr fict querela inofficioG tefiamenti,vt).cod.I.i.ideodeea. Eftau” temInolficiofa donatto, quæcontra officiumpictatisefifafia' fcilicer,quia per earn liberi vel parentes excludunturàdebiteM norumfubfidio,velexpropoGtodonantis,velre ipfa- Etconiquot; petit ifla querela,Gue donator decedat teftatus, fiueintefiat^, vt j.eod.l.precibuï.Superiorautem querela faâo tantum tei»-mentocoropetit. Daturautemifia querela omnibustiispe®quot; nis,quibus amp;nbsp;fuperior : nam dicit lex, viiam etlè iftius, amp;1Hgt;“ querelx caulam,amp;Gmilem æftimandam, amp;nbsp;idem elle iusvtriui* que temporibusamp; rooribus; vtj.l.fin.

Znofftctojli Etifia fîmilisefi donitioniinofficiofæ, vt eod.l.i. Siefg® i/û;. matcrbonaomnia,velpcnèomniain filioruœ Iraudemdcacnt in dotera pro fe,vel forte lecundum Pla.pro filia,vel pro mulif rc alia,per querelam inofficioamp;dotis fiet reuocatio; vt filüso'”’ querennbus emolumen ta débita deferantur: vt j. eod.l.idtot Azo dicat, quôd vbi mulier pro alia muliere donat dotera, 1°quot; cura babeat querela inofficiofæ donationis : quia quantum a donantem non dosefi, fed donatio.

Generaliter dicit de fcrnirutibus,dequib«samp; ho»in proprio *gt;t.ff.Spccialiter autem quædaoi dicit de aqua, de qua ncs in tit. lt;ie3quaplu.arc.amp;deaquaquot.8.'æfti.pag.iJ4,8cï6'o. -a De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liuji; tuij.;. '-Jj

Dchocff.eo.tit.dixi.pag . 39.^ . „d.iu ji 'jtn??'quot; - quot;.-'p Cemmitnia xtruffi; iudtctj^titm familùc trcifcugt;ide,^n»nt n commii»idn(ia»nd0gt; • ruf “’lilut ' t .die

Et de hoc fub proprio tit.ff.dixi pag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U' jiit 1 ü »

Dixi.ff.eo,tit.pag.38. .-i-Ji ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ij.‘iWEi}

Qïïiaconnnunem hæreditatem, Vcl res alias, veletiam.ptti-Coi^orf« pter fines diftinguendos/çpe contingitpiuresagere, Scconuey eiufde Utii •»riàdeopoiiitdeconfortibuseiufdemlitis.Inhis auto olimiu *f*t)quôd £ vnusconueniretur finefocio fuo,patiebatur exc(gt; phonem.neagerctfineeo.Hodie orant fubaiota exception«amp; ’grre amp;nbsp;conueuiri quilibet fociorum poteftifed amp;nbsp;pro fociis pOr ^ftagere-poô litem conteft.contra oinne$,etiam fi confiât euta fion habere mandatunijdum tarnen caucat de rato. Antclitetij *srocontcfi.repelleretur,fi certum edet eum- non habere niaa^ •‘*tuni,licetcauerctderato.).c.l.i.amp;ij. îbnttnil, , ;c23t

f.'iüti De noxalibm aclianibiu-Dehocft’eo.tit.dixi,pag.38. i !.■)•. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;- •-..n

Dfiliocff.eo.tit.dixi,pag.40. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

*'0 fubpropno titulo, pag. 41 ■ amp;nbsp;hic ponitur vna noua con-wtutio Grasca'.quani vide. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.n .toi ï J

nv^ tibij^urain hoc titulonontradat dé prima parte,fcJ tantum de mreiurando: fieu t Sc fl’.quod cuia eo qui. nam no ttaâitihtdelîis.dcquibusjn rubricatledintériori Jibro.De®* teria huius tituiidiximusÆfubpropriiscitulisratis.

Quiafuffragium pé«ttirpercerticôdidionem,vtj.eo.I.i.d« qua dicerc cœpitfidcodehoc. Et dicitür jipriéSufiragiuipfum patrociniùmqùadpiùefiaé aduocatus.Namfragor,idc(l,fcnui arboruinjindefuftragiumfonus illc,qui fitjVtpcreumfubuenia turalicui:hic autenipônfiuiçjmpropriéjfcijicetproeo,quodda-tuvpro hocpatrocintoiTradatureninihicdcfalario,quoilprf fia tur aduocatis,qua n Joj,amp; per q uam aâiqnem. petipofsit.

■ N.cqüfs cr9déret-debitoifem,qui ex quolibet contraflu tonne i.,â BiïoreûadiâiotietrdppcupiifoJucndisCÔpcUendûvrÉicwtfe-

qUafirationem pécuiriçàiRB^eft in Jiteiporlitde prohibitafeque-ftftlWoné'pecütiiatfvt'nomen peconiï pan3tur.pro î|iecie , vcl

•Sequeftoi’ilieiäpud qneiq piureseaju-remj dequa controuerûa «ftjdepofueriuntadi^insabee.quôdôeturiJenciiiStqaiafiftijucli

Se^titßr^ éoscómittiturresnstifiLde.vcrtKtfg.hlêqmiter.Sequeftratfcau'-tin- Mftid)citur.jpfaamp;pacatiôrciiwlpîgt;flt/Eionjs.dntonin-eniracùni

resapud fcqueftrum cfi,neii'pt)fsrdera»ät)rjniecpofodet it’i»:niG hocaduin eflcttnloqoèÂMtionCjVr cuôodfe caufa tantum fiat dcpofitio.ffi depo. J.licet.i.rcfpoiifp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mgblexquolitet

contradu pecunia poflulatur,{êqucflfationisncccfsitasconjiiie Icit.Oportet enim debitorein pnmbconuincjjamp;' fiöbdßiiwc-nem pulfari.Ex Vohjntateautem partiti heii potefi,iiifiin Q^a-tuorcafibus,quibus ex neccfsitate firfequcßraTio.’dequibujper glo.inJ.i.J.eo-îu:i,-'n-jidgt;î. . u . .c'ujh ongcKjt

Dchocff.eo.tit.d1xi.pag.4ff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

De candiSbione o1gt; caufam Jatornnti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Mufæremin alium emitto,neq; resemiflà extinguîtur :fcd hæc futuiamcaufatnillaprætcritam refpicifilndeeft,quôd in ilia fta timpoftfolutionemnafciturcondiôioàn hac demum jCÛ t'uérit «llàtmn,nifipœnitet.Deliocdixiff.éo.tit.pàg..4$‘J'’ • -'■*

De hocff.eo.tit.dixi, pag 4tf. -. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

De c^ndiÛione ex li^e, ßne canfa, n/el ininfla atußt, Duas generales condiâiones ponit^de qmbus nos ff, liib pW* pnistit.diximusjpag .47. an' 1

VtaChaim ab hitretlibt», amp;nbsp;contra barejet inetbiant. f Oliuitradebaturtalis régula, Quôdpoft mortem bercdisaut legatariilcgatum rclinqui non polîètiSicutnô potérat aliqui» flipulari,poft mortem fuamfîbi dari:(ïcnópöterafquijproniit» terejdarc poft mortem fuam:Vnde 8( tradebatur régula ,V t ab hæreJibus,8ccontrabæredesaôtiononincipiat.Hodie auté re- . gula iftaemendataeft perbancl.)'.co.Li.amp;lnfti. deleg.^.poû ,, igt;iortê.Etcauetibi,quia aliterdiciturpoft mortem ineipered” ftioin ftipulatione,8lt;: aliter in legato; vt in prædiéiis »lieg.vide- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

»epoterw..-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^.

Ne yxorfro ntarita,-gt;ielmaritutpre yxeriiyie^'inater praßhoeonneniatiir. ùAizï

Licet hseres iurefuccefsioni$prodefunék)conueni3tur,vt's’, tit.pröxmon tarnen ficeft»n ä]iis,etiam qui valdq coniunäfVi* denturivtJaiboctitißffcq.Vxor enim nonconuenitur pro ma 7 iito,etiam ft proeointerceiferitmifi interceflèrit intern fpam»j. W.l,j.amp;fr.adVell.l.ij,§.vlt,Spccialetaineneft in primipilarii ürcina.quä fubiuitmantusivt j.in qui.cau.pig.tgic,qQP,Ui/^a-tis.Item niaritus pro vxorc non connenitur,nifi folitismodis,fi proea lideiuflérit,vel ei fucceflêrit.Jtem.materpçp.lîIiQs'iP^fçô fàjnon conuenitur.Vnde amp;nbsp;tradit u,r régula certifsima-. Ex alte fiuscontraäu,neminem obligariivy.eo.l.vlt. : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■r

PutabaturratiôefiliatioJirt^velpaternitatisjVel lêruitutisali ■ T ’^uemcbnueniridçbere.-dieiturtamcninhoctitulocontraritim* ; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sçruus libcrfaâus alius homo videtur,fr,de fôlu.l.qui ret.§gt; ârc3.Ideo(]ubgt;tab3tur,aii poflèteoueniridecoquod inferuitnte fecituuxtaquod,diftinguitur,ancôtraxit,vclquafi contrantin fcruitute;deliquit,velqiiafî;quodproïèquere vc'j. co, pertotu.

Qjtatid«fifcin,^elfrMatiu-,Mbitwem fui dcbitfrù exi^trt fotefl,-vel conuenire, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’S

Regulariterprohihuitfuprà,alium ex contradualccrim co» ueniri:nuncponitquafdainexcepiionesamp;iti fifto^j amp;inpiiaa' to.Fïlcusautem rationefpeciali conuerHtdebitorsin fui debuo' ristfî debitor pripcipalû non fît folucndo-, vel ex ratione lifei a® cedàriofado liquide profiibenturrvef exconcraâji hfcalidebit^ res conueniantur.fl'.deiure lilc.Liij.§.multà.amp; s.decood.cxw ge.l.i.decon.fif.debi.l.i.b' gt;nbsp;L U’.- .tui ' » • , ï)«adhanibiii:hertditar^i:iiîiàs,dé}gt;iirediii(i,

Superiori tit.dixit,alt«uni'p»oalteroconueniriin cafutnK ponit amp;nbsp;altcrum cafum.Et poriic hîc diuißoncm aâionuntqw* ASilenes ’f^onumaliæfunt haïreditariæ,aliæ non .Sunt autem:hïfslt;igt;* heredita- tarj.T:,qu!Et/anfeüntadhæred«,velcontra hæredes. Itéraqa® abhæredibusincipiuntjVeLcoatrahæredes.ffideaâ.iScobbl-'’* H.erc(/if4-*’®^'”’'*®*'“'”'^^‘’^“®™™®ndi£iturHæreditariuxdebitorj»on rj’ debisor '1“’ debet hæredi,vcl hærcditati,fed ipfe hæres :qui ideo deb^'» quôdipTeçO hæres^vt'/.eo.l.fub prattcxtu.

Ex deliSlis defuiïflorurrtiiiquantumberedes conut-' ,13 Ji: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f .

’• Tnquantiim hseredesexcontradibusdcfnndorum» veiqa^’ ten eantür,dixit;nuncinquant!utn.eilt;lcliais:damp;hoc Inft.de jje.Sc temp.ÿ.fin.amp;inc.h. defepul. i .ont.. 1'

Ida eft viua proba tio:amp; ideo tanquam potior pratponitur : 0* Eocff.eo.tit.dixijpag.;?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '•■-A, *

C o D IC I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsi

pturam.Et de prima parte rubri dixi.fT.eo.tit.De atnißione au-teninfttumentorum talis tradituvrégula:Quicunq; côtraâuî «ijmfinefcriptisiieripoteft.Ineoclcm cafufi fcripturainter-ucniat,amp; poAea amiAà fit,nihiloiiiinus fuara obtinet hrmitatë.j' C3.I.I.amp; l.Gcuc.amp; 1, Aatutuni,amp; l.li folcnnibus.St l.miniAris.Se ff.eo.l.iure.amp;depig.l.contrahitiir.Aiitapochaautein griphum.quodfacitdebitorcreditorijin quoconfiteturfefol-Ui Ac tantum. Et non dicitur abârri,quod eA contra;fed abantc, ‘ ’ * quialltariteapocbam:amp;eft induâa ad Jecuritatem créditons. Qui cniin nomine alieno poAedit,amp; penfionem foluit, vel credi tonfuavAirasrepraefentauitjille vtiturantapocha:vtj.eo.l.plu resapocliaj.Vbi gl.exponitquid Ant Apochæ,amp; Antapocba;:8c habebiturj.in proprio tit.EA etiam fciendum,quôd omnis con traftusfinefcriptura fieri poteAiniA in quocafu cxigiturfpecia iitcrfcriptura,) .eod. I.contraâus.amp; qui fint cafusrequirent« fcripturamjponitgl.inc.i. ext rade ccnfi.lib.vj.

Quia per fcriptucä farpc aliud fingitur, amp;nbsp;fimulatè fcribitur, Simulate quàmverèagiturjficq; traudesßepecoramittuntur.-confietq’i,)?«- ff^m U plus valere veritatein,quàm fimulatc gefiunuideoponit hâc ru-bncam,qu.ï in verbis fuis fatisplanaefi. Quib^auteminodisfit fraus legi,ponitgl.ff.de le. amp;nbsp;(enatufc.Lfraus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;I

Deduobusgcneribuscontraâuumpræmittiti exquibusinlà liduui tenemur ex alicnis contradbbus.Dc his dixi ff.eo. fiib pro-priistitulis,pag.5o.^a.

Quad cum e*,qui in aliéna petefiate efl,ne^otiam^e* JlumeJJediceiuny-eldefeculiaJiuquodiuJJu^ytl ' dein rem ferfo.

Prima pars rubricæ,eA generaJis-.fequentes tres fpeciales : amp;nbsp;dantur non infolidum hæ adlionc$,fed quatenus cA ^in peculio. amp;quacenuseAiuAùni,amp;in rem verfum.Dehoc dixiffT. fubpro-priistitulis,pag,lt;i.'•........

Ver quaa ferfonai nobaacqniritur, ,t 4 a».*mi.t' Acquiruur hobis per nofmetipfosj amp;dehac.nnlla eftbaefi-i. «Yiu-iiî'.-.' t .V.- tatio. •'-'‘quot;■’t

tatio.Item per filior in potcfiate noftra po/îto», vciconflituwf. Itéperferuosnoftros.Jtéperalienotquosbona fide pofsidem’, velin quibus babcmus vfumfruâunjjVel vfum.De hocbtcin-fti.eo.tJt.pertotum.

QuaJiterconueniatur paterexfiliicôtraâudixit:nue qua* liter pater non teneturemn efiedu propter exceptionem Wart doniani bcneficii. De hoc dixi fl^eo.tit.pag.Sj.

Sicutfiliusfa.amp; paterhabentexceptionein exfuperiorifena-tufconfuJro:itaStmulierexhoclenatufconfulto Velicuno-Di hoc dixi fl.eo.tit.pag.$S',

SuperioribusfenatufconfuJtisiubueniturciuiJiterS: natun hterobhgatis rationelpcciaJi.bicciuiJiter tantum obbgatis liic curritur rationenaturali.'iurecommmii cofidfrato propterpt Pecunian^^'^*^'^ quot;°'’ nutneratam.Dicituraiitem duobusmodis pecunia «M»mcr4M quot;°*’ numerataivelrelpeiäucréditons,quipropriediciturpecu-. u: niamnumerate debitori»vtfîbi ilia reddatur.'velrcfpedudébita e:..,■ ri$,qui proprie'diciturfofuerecreditori,amp; impropriediciturnu .. iiierare,cùmfolüitquoddebet.Pccuniaautemlargifsinicponi'

P . turproomnire,quaniquisnuincrâuic,velnonfoluit.fî-dev’erb. | ttuma, J pecuniae verbum.Talecft etgo,aefî diccretjdepecunia,vel re non crédita,vel non reddita amp;c.de hoc pleniusinih deexcep* ^.idemiuriseft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u ,

• '’I' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■, •lo: ; jiC' quot;Maix/rfti, tittrimubil-jliulî ! ■'

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si feruui extert fe emi mandaüer'tt,

Manaatn Specialeméafiim maindaticontinet,fcilicet- cùm feruusman« rflt;e«e»rfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Etqujmordicitbojclcx^feiJkct/anlucnt

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtile

Vtik manditum. Item an aäio detur domino « TenditionCj licet mandatum fit inutile. Item au folutio numoru peculiarium liberet emptorem. Item an agat de ancilla amp;nbsp;de pretio. In pri-Oodicitnullumeflêmandatum . Infecundo dominodariadio-neiaexvenditione.Intertioquódemptornóliberetur. Inquar to de vtroque agi non pollè.

Quoniam focius quafi procurator eft pro parte, ideo poll a-dionem mandati poiiit defocietate,De hoe fatis ff.eod.tit.dixi,

Sküt fixietas foloconfenfu contrahitur, ita amp;nbsp;cmptio.de hoe ff.co.t«.diïijpag.$9.

Nbncfpccialitcr tradat de quihufdam rebus quæ vendi non poflinit: veletiani fi pofliint jvenduntur tarnen certisperfojiis: ■rt eft trumentum, quod exercitui inittitur j prohibfetur venun-dan.j.eod.l.pcn. amp;v)t. Sericum non debet quisemere à barba-^ Serlcun ris,prætercotnitem cómercioruni. Itê nee aliquis priuatus pur- tmert, pmidiftralierdalij priuato, vei fucare, idcft,iingere. j.l.i.amp; ij.

Suprldequarundam rerum venditionemhibita dixit.-nutte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Wmeh nondcbetaliqüisRomanäsvelcätifa vendendk^efeàU figuflantfi: vt lciantbàrbariquifunt hoftes Romani impetîjj qualia fint nöfträ liquamina : vtj.eödil.-i. Item ferrum fading vel infedû,S: fcütàjarcüSjSc fagittas,vélcuiufcunqj géneris^ài-ras non debet quis i n al iquo loco vendere , vél qljôcùiiq» titülo coceJere barbafis, eùa fi tanqua kgàti Vdiiât Româ j'.eo,l. vit.

De eM»»è/)fi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

hunuclii dicuntur Spadones tantiimiSt non çraftrati: amp;nbsp;cales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

fieriprohibentur‘in Romanoimps'rio: hominestà(tienlààrôati^‘*”j™** «trafùldin'R'ofnani'impèriffiéri'pèflùhticunuchi. amp;nbsp;fadieu-Bucliipofl’untvendi, amp;nbsp;quolibet modo ahenari. Si vero faéti lotit cttnuehi in Roinàno folo jnóii'’pótei’üflt veudt^fedéóbfiP-

Icabunturfidominis conlèiitientibus faâifuerint .Etquifecic eunuchoSjcapite punietunvtj'.codJ.t.amp;i;.

nrmt fen ßg difiraâione eunueborum s. diâum eft ; nunc de diPra-ditur. ^ionefiliorura,non licet autem patri fîliuin vendere.vtj.eo.l.i' niff pro ncceftitate famis ; vt tarnen quandocunq; pretiofoluto emptori à filio,vel quocunque aiio,reflituatur: vt j'.cod.l.ij-

Kefcindere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relcindatur venditio, id eft, vnusaltero inuitoeam

(Quando'lictat ab emptione dtfeedere. De boc dixi.fl'.de refcindcnda vcndi.pag.6i. Sijirofterfublicat fenßtationti -»enditufutrit celebrata.

Quiaquandoqi contrahitur venditio propter publicam p«gt; lîtationem non folutam, vt s. de refeinden. vend.l.fi quos,idea de ea diçitjfcilicet quando refeindatur : quod fit,fi nô eftlblen-niterta£fa:vtj.eo.l.ij.Et dicuntur PuUicæpeafitationesaniiue ff»ßtM(}-fiX2£boacs trjbutorum, vefiium,vel aurijVel argentijquæàcer-nes f»bli-iis^çt[Q„isiiel)slyînmr{Lfco. Sedamp;eaquæadviaruoivclpon-**• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tium refeâionem præflanda funt à pofcidentibus,Public® p««'

t .^fiutionesdicuntunytJ.eod.Lfin.

sint cenfu vel reliqun fundurn ctimfarnri nonfoffe.

. Nemo fundum tributanum emat tali paâo;j;nç præftetinte' grum cenfum,fi nibù pro prpterito teroporèfueritfolutura:«! fi quidfueritßlutum, Sc non præfiet reliqu3,idcftjrefidna,qa* ruperfuntadfoluendura.Etfiecenfusin futurum,fedReliquis

inpræteritum dicuntur. Item Cenfum pro tpto, Reliquispro parte quaefoluenda reftat-.Et eft ratio huius conftitutionis,qugt;’ tributa feraper à pofsjdentibus.exiguntur, nedum pro tempor« quo poflêderuntjfed ctiam pro præterito. Seçus famé vbi à pef' Ëcutore venditur: quia tune pro prætentotempore nonconW piturcmpcor.j'.dccenffbus.l.vlt.§.i.

Delioc.fl'.eod.tit.dixi,pag,6i,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

fttHô, Veltacito : vel etiam aliéna pecunia, amp;fuó nomine .-Sein '^roquecalu verbis collatis in perfona propria : vel etiam eroit 5“jsaltcri, verbiscollatisinperfonadominiï ideoquid iurisfic in ]ii$,ponit bic titulus.

De ret«i alienandis,igt;etniin alienandii !amp;de pro-bibita alitnatione,yel bypotbecti.

Quotnodorespropriialicnari velvendipoflunfjdixit; nnne • • . pooit dé rebus alienis. Licetenimalienam reroquispofsitven-lt;iére,non timen alienare. fl'. de verb. fignific.l.alienatum,amp; de , contrab. emptio. 1. rem alienam . Fallu boe in cafibus, quitus iinisaliénât,quod non fuum eft : no.pergloll.in creditor.In-fntut.quib.alien.licet.

Quæcunquediâa funt dcalienis rebus in totum, întelligan» tur elic difta de alienis rebus pro parte,quantii ad partem .Nam otfifocius omnium bonorumfit, non tarnen nifi pro parte lua aliénât: fed nec pro fua parte poft litem cóteft. nifi fuofocio ve-utalieiiare.s.com.diuid.l.i.

Qui gerit rem alienam tanquî tutor, vel curator,vel etia tâ-*|uïprocurator,lîue publicû,fiue priuatû officium,resfuaspro-priasabenare vel pignori obligate poteft, vel filco vel priuato.

Quiain venditionibus varia apponuntur paâa ,ideodcbis. PaClorum Suntautem paftorumquæfiunt inter emptorem,amp;véditorem:(/»i»i/»». quædainde fubftantia contraâus , vt de augendo vel diminuendo prctio,quzdam funtaccidentalia, fiueextranea, vtde dando bbroexemphris loco, vel aliquofîmilinon attingenti venditioni: putà, vt fi venditor reftituaf emptori pretium intra certura dieni,reddatur ei rcs ; vel emptor præftet ei vfuram pretij tardi-usfoluti:vel,vt emptor non i'aciat monumentura vel Fcclefîam in fundovenditoivt j.l.ij.amp; l.in initio.8c l.vlti. Item paâorum quidam Hunt incontinent! ; quædam exinteruallo. item quidam funt certa,alia funt oblcura,velambigua, Item fiuntpaâa vt feruus exportetur,vel non : item manumittatur, vcl nô. Item neprofiituatur,de quibus'j.fpeciales rubricae. De pado Icgis cô-roifloriæjScdeindiemaddiâionedixi.fl’.in propriistitulis . Alia enim pada accidentalia nomine carent, fed pro motu cótraben-tiuoicxcogitantur.

IfludeftfpeciaJc paétum quod in vcnditiéne apponitur.'Vts. dixi. De hoc etiam.flxod.pag,

Sicut luperius paâum gratia véditoris apponitur, fie amp;nbsp;ifiuil gratia ferui.Vndefuperiuspoteftvenditorremittcreîvt's.eo.i. ij.in fine, hîc non poteft. Et de hoc.ff.de in ius voc.I. fedamp;fi.^-ff^decontrah. emptio.l.fî quis. Ediétum veiôdiui ’5/P‘î/quot;’* Vefpafiani locum habet ,cùm ancillam ctnptam iic profiituituf alterivcndojfiuc fîmililege:vt fl.de iur.pa.l.diuus.

Si mancipium itafuerit alienatu,yt manHn!tttat»r:yel iccntr^' Co/litutio nbsp;nbsp;Pro hbertatibus repræfentâdis, vel manumifsionibus facien'

Jiui^Ÿlar^ d’s, locumhabent multæconftitutiones, vteftconftitutio diui MarcijSeComroodijmiflàadOlfilium Viâoiinuni ; fidonovei vendoferuum vt manumittas, vel fi pretium do, non pecunuo in fpecie,vt manumittas feruum tuü : vt j'.eo. I.i.ij.ît !• fi « amp;ff.decondi.cauf.da.l.dcdi.§. fedamp;fi tibi.amp;l.fi pccuniara.§.i. Item conflitutio diui M a rci, Sc Commodi in femefiribus Iccuin habet,cùni trade tibi feruum, vt poft tempus fît liber ; necconiquot; prehendifadummanumittendi : vt)‘.eod.l.iij.amp;defer.cxpor.l. Conflit»- vlti. Item conflitutio diui Seueri, Se Antonini ad Vrbium Ma-no S««erixiroum locum habet, cûmalienus lêruus mandat tnihivteum Cr ■A»to-redimamàdominofuonummisfiiis,idefl;pcculiaribusvcltorte finit xneiSjfed hoc pado,vt iplè reflituat mihi.ff.deiud.1. nôdifi!g“o Dt ajilitiii aitionibui.

De adionibus contra venditores iureciuili proditis,diw; nuncfequiturdeprætoriis,quæfunt prædidarumpediflêijuç.'s. de ve.iur.cn uc.1.IJ.^.quartus.Dehocdixi.fl'eodtit.pag.?!.

De mcino]gt;oli»,cr ce»ent» ntgotiatoru iBicito: ytl arttficum, er^o laborum, neenon balntaterum frobtbitii,illnititlt;j; pafHonibuf.

Quia vendit ores illieitasinucniun t inter le padiones ; fic“t 8eartifices,S:negotiatores,fîueergoIabi : ideodeeisponit.D'-hlonopolis,idefi, fîngularisnegotiatioin ciuitate; a judvos, quod eft vnum, Se ttuXk'th;, quod eft venditor, vel po-Iim,quod eft venditiofecundum glof.noflramhiciquafivnovel certo modo fa da negotiatio,vel venditio lnde dicitur BiblioJ^’ la,idcft,vcnditorhbrorum3qucm Librariumdicimus. Pto' autem dcnominauit monopolium,à monos,Se polis, quod cfici' uitasfindc Monopoliûjideft, vnica ncgotiatio in ciuitate: quod accidit

«ccidit, cùm interfe pacilcuntur, nc aliquera inüruant in arte fua,niC tilios, velnepotes : vel cùm aliquo modo perpaâum id were nituntur, vt foil comodum alicuius artis vcl ncgotiaiio-tiistaciaiit. Idem in Balneatonbus, ficonueniantnealiterbal-ceentjquamea mercedequaraipficonflituerunt.Idemin Loca-toribui rerum,vcl operarum fuarum: maxime fcriptoribuJ,fi pa ™cantur,ne opus ab altero inchoatum alius perKiciat,Ergolabi wunturquidamoperarij laborantesinftationibusfuis,abiy)’«, HuodcftoperajVtdicit Scr.in'prin.Gcor.amp;labot'.

Inhoctituloquædamfpecialia ponitcircanegotiatoresper-j^f,.^^^,; 'mentes ad domum principisvt Ici lice t numerus eorum no ex-'enditur vitra quingentos.lxiij. vt j.eod.I.pen.Et quædam ge- Negot»4. •’eraliaomniumercatorumiquale eft illud,ne pro manctpiis vel t»res. ’jmbulcunqjfpecicLuSjbarbarispræbeantaurû. Item nobiliores '’atalibus,amp; bonorc 8f patrimonio ditioics,perniciofum merci-quot;gt;0011101 «ercereprobibétur.; vt inter plebciosamp;negotiatore» wiliusfitemendi,vcndendiq;commercium:vt).eod.l.iij.

Sequitur de contraöibiis innominatis , inter quos pratcipuus wperoiutatio: amp;nbsp;poftea de pratfcriptis verbis.De his diximus fl’. *quot;propriistitul.pag.6$.

Etnphy teufis Latine dicitu r melioratio. Ab initio enim fte- quot;Etnliby-’gt;»1 tantum hums contradus fpccic conccdebatur ; vt is qui ac- teuju. quot;■Perct rem,in meliorcni conditicncamp; ftatum deducerct,amp; fer-quot;mm redderetipoftea tarnen ad id deuentum eft, vt cria fertilia, *‘ruftuo(ilsimavaleantemphyteucari. Et dicituriftecontra-^quot;'emphyteufeosjvclempliyteuticus : id cft,mcliorationis. Et 'quot;quot;Mit in rebus foli tantü.De hoc C.defàcrolânc.eccl. A uten.

j^'petua. Celebraturfcriptura interucnientc,amp;nôalitcr.j.eo. ‘■•■de hoc late Inftitut. de Jocat.§.adco.

E eontraflibus rerum fuprà dixit i nunc de centradibuJ ■*~^pcrfonarum . Vel, Suprà de focietatc qua; centrahi' tur propter pccuniam qua;rcndam : nunc dcfccietateccniic gali, quæpropter prolem lucrandam celebratur; amp;nbsp;quia hoc ht ZiT4rHTO pt’fftpt’tiSiquasfponfahapraecedunt.Delponfalibusdixi.ll.w. pntflativ. ■Affætturem fi jnteruencrint, non pofliint fponfalia ingt;‘ punefolui, SedfîquiderafolueritfponfaliaillcquidcditarrU» amittit eas : fi veroillequi acceperit arras, reflituat cas;Still““ tan tundem de fuo, amp;nbsp;nô plus: nifî fpecialiter placuerit partibuji vt pœiiam arrarum cxtcndantin quadruplum,tunceniiiieovl‘ quecxtendetur,amp; non vltra.j.eod.mulier.i.refponfo.amp;^.q“^quot; TroxtMU drupli.Dehoc in c.gemma,extra defponfalib. Proxeneta aute» , . dicitur,qui implorât voluntatescontraherevoleiitium.Dchot dixi.ff de proxene.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Slt; rtÛor frouincitc,yel aj eumpertintntti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

faütiM dederint arrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ,

Tt' Nunc ponit in fpeciede fponfalitiisarris.Si reftorprouinciï j «rr« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pertinentes fponfalia dederint,id eßgt; fponûliti^s^' ,

' ras : liccnim verbum iftud exponitur J. fi nup.exre.pe.l.U“' umautempertinereintelligunturnonquilibetfubiefli,^ ' Ji),nepotf s,propinqui,participes,id efi,confilian),amp;domei™’ hi ergo omnes nuptias centrahere non poflîint cum ca mulie'' i quseeft oriunda de prouincia, vcl alias habeat ibi dotnicihu“^ Sponfalia tarnen poflbnt con trahcre.ff.de'ritu nupt.1. fi 9“'’^ trumtitulusifie bodiehabeat locum,poniturper Doâ.inf'')' i delccund.nup. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Dixit de præambuhs nuptiarum duobus proxi. titu. fequ'l“^ viderc de nuptiis:quas quia donationes pr jeedût, de eispri^' tgt;t-Erd'citurantcnuptias,amp; propter nuptias,idem.j.eod'l.ri'' ’ ’amp;fitin recompenfationemdotis. Sponfaliaveroefl fimple*'^*’quot; natio,quani Iponfus facit fponfit, amp;nbsp;ccontra : vt j.ccd.l. cufflt*' S( aliis pluribus.dehac in Âutent.vt fpon.largit.coll.viij-

Contrahen tes nuptut b'bi vetitas,puniuncurin periculo do-tis,amp;donatiouis propter nuptias,hæc cnim conßlcantur. j.cod.

lt;)uicôtra legutn. Sednec Hlij funt legitiæt.vel in poteflatepa-lentis.Itemdebonisfuisteflarinon poiiùnt in extraneos. Etdi-tuntur large omnesnupti« prohibits Inutiles. Sed Nephariæ Proprièinter afcendentcs amp;nbsp;deftendentes.Incefts in collatera-«“/’t'«-Icsvelaffines:vt Infli co.§.ergo nô onines,amp; fi'.eod-l.quin etia, l.fin.amp;dcadul. l.fiadulterium . Alis qua:aliisrationibusl'’t«'/ïe. prohibentur fîmpliciter inutiles dicuntur,quodniulusniodis tontingitjVt not.gluf.iflic.§.funt amp;nbsp;aliæ.

Qualiterratione lànguinis prohibentur nuptix dixit : nunc Titter Jit -lualiter ratione of Hei, ; amp;nbsp;eft ifta prohibitie luris ciuilis, ne cir- cens pupd tunferibatur pupilla,veladulta in refamiliari; vt ff.de rit.nupt. lam, l.libertus.§.Senatus. Sed nec ifta prohibitio hodie tenet propter t'ij.denupt.amp;ibinoti

Jiîclcquiturde nuptiis eorumqui prouincias régunt,lèua!ia‘ quacunqj poteftate prçditi,cùni fibi fubiedis nuptiascontrabe-re intendit: amp;nbsp;hsc prohibitio hodie locum non habet ; vt in c.ij. de fecund, nupt.

Petuntur ex refcripto nuptix quandoq; iure vetitç , quîdoqi perniilfciamp;quidcmfi fint vetitç vel iure naturali,vel gentium. Vel ciuili : ctiam propter a(finitateni,vel cognationem, indultx non valent.Ndreicuiuflibet cuius eft denegatapetitio,nópro-ficitindultu.j.eo.l.vlt.Sf s.dcincçf.nupt.l.fi.amp;imponifurpoc-naivt j'.eo 1.1. Si vero fint vetite deiureciuih propterpecunia-riuindamnum vitandu, tenet indultum:vt 's.cit.ii).l.fi tutor.St Vcrônuptiç permiflæ fint,fiquidcm impetrîtiir ad remifsionen» tnfamiæ, quia mulier nimiscitô feftinauit nubere, putà intra té-pusluftus,tenet rèfcriptum;vt’/.adTertul.l,fi qui.ldcinfiimpe tret nuptias ad retentioncmpriorisdignitatis.ff.defecund.nup.

l.nup.aliàs ad alia fu peruacuum eß refcriptiim adiufe conv* muni competuat.l.ij. de thcfaur.Jib.x.

Dixirdepriniis,nunc deiccundisnuptüs:amp;dicanturSecun-dæomnes vJteriorespoflprimas, Etdicquod contrahunturco dcni niodogt;Ièd muJta concedunturphinis,quæ non fecundôcôquot; trahentibui dantur. Nani puniunturfccûdô nubentcs proptcf duo:priniô,proptcrniijiiamfeftinationem,qua;in vxoribustan tùm puniturnubcntibusintra annum continuu à morte nuriti coniputandum: adcuiusluâum rcmifsiotriûion habitu annirf edflatutus.fl. debisqui not.infam.I.genero.i. refpon.amp;§-icd cum tempus,amp; s,de bis lt;jui no.infam.Ldecreto. Et punitur hzç feflinâtia propter duo'; kilicet,propter turbationéfanguinis.fi. dcbisquino.inf.l, liberorum.§.fîtalis,in b.velnedcproledu* bitctur;vtj.derepud. l.côfenfu.ô.quôdfi praeter.ltemnequa« præüet mabgnæfufpitionis cauiam etiamad virumfctunduiD, eoquod vclociterad nuptiasfeflinauifvtin Autent. dcrefli.S eaquxpar.^, vnum. Secundo punitur fecundônubensproptcf non feruatam filiorum aSeâioncm.l.bac ediâab.J.eod.

De pœnisfecundônubentium dixit generaliter : nucfpeci»' liter in vno cafu, quaiiter puniaturfecundó nubens circa vfuro« fruâû à moriente coniuge fibi reliftum ; quifecundum iura €• ilicoamittit vfumfrudum (î liberos habet. Sedperautéticâ non amittit.nilî legem earn acceperit: vt cxfcciidis nuptnsintcriref in Autent.de nupt.§.de augmentis,amp; §. fed Iixcquidem.

Quia nuptiarum gratia vel primarum vel lecundarii amp;nbsp;propter matrimoniorum oncra grauia,læpifijme dos tribuitur : fed Paffitr, dos incipit quandoq; à paâione, 8c padio fit aliasperproBiifsio-^rrowiy?«. ncm, alias per nudam pollicitationcm ; fit autem promilsioper pDllicita- flipularionero,8cquandoqjctiam fineprçcedentiinterroguio-i'*« ne. Sed Polbcitatipnibii aliud efl quàm foliusofTerétisprotnii' flo: vt Hide atdil.cdid.l.f Jciqndiim.

De eei Txorix athone ex flipuliftu m adione tfXHH fujajiir de nalitra detibm prxßita.

liter,fcilicct Gonuentio,ObJigatio,amp; Adio: vt not. Infiitut.d« •â.fupcrrubrojficiii dote; Ideoqj primocoiiucntionemin tit. oe dotis proroill. Secundoobligationem.s. titul. I. nunc ponit »dionem;fie enim naturalitcrdcbccdifponi. Etdabanturolini duæadiones tara \’iropropctendd,quàmvxonprorepetenda “Ote jfcilicctex flipuIatUjamp;rci vXoriæ. Sedfêcunda fiic tolli“ tur,8tdaturomnc quodinca vtileerataâioniexüipülatu; qui Iniperator referuat : vt dicitglof hicfuperrubro. de hoc Inflit.

Defad'u conutnt'K tam fafer dctt.rjuàm [u^ct ii-nattone frefttr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’‘‘r‘iÿbernii,

Quiapaâacertalupcr dote amp;nbsp;donatione propter nuptias ap ponuntur,ideodehis dicit. ttde Paraphernisiquoddiciturà’’'quot;''’/'quot;*’ X'«f«,quodcftiuxta^amp;lt;ptjvi,id cft ,dos: quifi iuxta dotera, quodfcilicct vxorprjEterdotera fecum ducit : vt amp;fî'. dciûre tlot.I.fi cgo.§.dDtis.amp; s.de douât, ante nupt.I.li. in prin.de hoc ff'Cod.tit.dixi.pag.^8.

De dote cauta lion numerata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Quàndoq; inucniturdoscaùta3 matitô,qui côfeflûscßcara fibiiiumcratam, vel traditam,cùm noh litnuinerata,iciliçet.ab vxore. Vel die,de dote cauti à rauliere, vet eius pâtre,in infifu-ngt;entodotali;amp;non qumeratajid eft,nonfoluta. Vel tertiàdic, quad ante conleamp;ohem dotahs infiruracnticontelllisfuit libi iblutuin.'excipit intraxxx.dies. aiitem poß,nullo tempore'cslt; c'pit.s.delion num.pec.l.in cotraäibus.^.i. Sed hodie feruitüi' Alitent, quodlocura.j.codi

Dedonationibu» inter firvm iy fxorem , er à^a-rentih «y in liberal faÛii,^ ratihabüione.

De denationibtis propter nuptias dixit : n une d.‘ fimplicibut, quiinniatrimcnionon valent, hili Hant ratæperconnrraatio^ ttem mortis,velaliainîdc hocff.eod.tit dixi,pag.7S»

Omnequod ItgaturJolubile cfi,in Auté.Je nupt.S.deinceps. fie poft liganiina matrimoniorurade diflôlutione dicit ; de hoc Jwinus.ff. dediuor. Scddciuditiodc moribusnorcflattrafta-re,quiafublatû edivt j.éo.l.vl.Etcraf fecûdum Axo.tale,quôJ l'cet maritus vxori,velecontrà,propter vnû raalû more no pol- ’’’“f’®’* letmittcrerepudiû: tarnen plunbüscoadunatisamp;cóiunflispo-tcratfoluereinatrirooniû-putàjfi fingulis dieb^erat ebria.ltc in hâo erat folita fiertsre,ixpe4j cacabat, vel his (i milia facicbat.

St dot toaflantt matrimonio folnta fuerit, Quiinon folum foJuto inatnmonio redditur dcï, vt s. titiil-prox. 1'edctiaindurante quandcqj : (juod aüquandofit necefliria,vt fi mantuslïtnon fo.'uendo,vcl vergatadinop«®) D« Tcddi velcùm maritus deportaturamp; vxorfcruat affeâicnem : vts. ti’ t»r, rep.l.t. cxcaufa prohabiJi vt cafitiüs.fl'.deiurc do.I.n”* tus.§.maneiite,amp;ff.foJu.inatr.l.quiois,amp;in fe. Qüandrq; ß”’ £aufa,vtin lioctitulo: Sc tiic quia donatio pra;funiiturrcddiiur viro , in;ómaritus quedfoluit repetit inquantuio roulicreftlo’ cupIctata.Sedamp;ipfèaj totiusdotisfoJutioncmtenetur-titfideiitjjortt,')gt;elmandiitoretdotiungt;dciitur} Tideinffo” Pro dote agiturcontra virû amp;cius hæredes, fuprà, titul.ijd, net dotid. dotis,non contra fidçiuilôresvelinandatorcs, quifortcinierue lierùnt.quia iJîinon tenentur profiibetur ergo maritusnedet, Sc vxacne petatmecaufa pcrfidiægeneretur intereos - Sirutin ^pnatione alias inter coslacla dicit.fiT de don.intcr vi.amp;vx.l-Igt;

Mulien’bona'maritrmortuiiuredominijaddici nôpoflânf-Sand'ß niillo Jiïrcde relifto deCelsit virjmaxime'non idoneusad fcluénduni, fecundum iuris formam confulirur mulieris indein-nitati, quatcnusfucccßionispatiturmcdus.J. cod I.i.fcilicctrt poflulet Ce mitti in polièfsionem bonorum bjreditarioruni,fient Sc faceretqiïilibetcreditorj Scc.

Defun/o dotait. Specialiter Je reinæflimata in dotem tradità dicit : debot^ èod.tit.dixi,pag 77.

DiMorn» fa^o,apud ^uem liberi morari,fel edu^ cari debeant. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

De boedixi (î’.vbi pupillus eduC.deb pag.ÿî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

_t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De concubinii,

BStribuj.' iciljcer qui djcanturnaturales,8f quantum pofsiteis tcltnqui vel inter viuos,vel in vJtima vpluntate,aut quaquoti-^^'”* tulodari. Et ex quitus caufis naturales efiiciantur iuijidefl.re-ti'ganturin poteftatenneft de Iioc propria Autentic. quit.mod. lut.elHe.fui.colLvi;. vel iiantjegitimi fuccellbres patris,etfi no ftdiganturinpotefiatem fuamco viucntc;Stdchoc traâaturia

Dixit de contraclibus,nuncdcqua£ij vcl jOixitqualitervi-Otnipatcr confulat iilioin aleudo.-nunc.qualitei moncns in tu-wi,dehot fi.eod.t1t.pag.87.

In illufiribusamp;clanfsimis pupillis fpeeialia quidam lèruan^ I’n'.fcilicet adhibita quadamfolcnitate, de qua in 1.1. ij. infra eodem.

Qh« dare tutores quot;fel curatcrei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quipef*

Ifta ell tutela datiua,id eft,de tutoribus per Indices confii tué- _ . diSidequibusdixifl.detut. amp;curat.da.abhis,pag.88.

Regularitermuliernonpotcft efle tutrix, quia hoc officium ''itilceft.fl'.deregul.iur. l.ij.j'.eod.l.i.nifi à Principe impctraue M«her tn^ nt filiorumtutelam.ft’.de tut.l.ylt.percodicein tanicn iinpetra-repotcftàludice tutelam filioru legitimoru,amp; iiaturalium; vel naturahumtantùro ,fi mater fuerit maior, amp;inipubci'inon lit tutor teflainentarius vel legitimus: vel etiâ fit,fi;dexcufetur,vcl ^tfiifpeflus rcmoueatur. Sedoportetinulierc iurareamp; renun-tiareVellci3noamp; fccmidis nup. omniq; alii legitime auxilio : ^tfuamfubflantiam filiisfupponereivt J.cod.l.pcn.amp; vl.flodic äutem prasfertur omnibus tutoribus legitimis amp;nbsp;datiuis, fed no f .iij. ' tefla*

fcftamentariis:deliocin Auten.vt fincprohi.ma.dc coll.viij.fi in Auten. mairi.J.eo.quæeftde lii;re.abinte.§.exhis.coll.ii.

Tiitor non potcft dari haben ti tutorem,ifta régula fallitccf tiscafibus liic not.quos ponit gl.Infli.de cura.§. interdum.

^ccunin pujiillan flt;meTiinda,Tcl JefonenJa, De prima parte tituli dixi ff'.eo.tit. Debet autem tutor pteu-hiara pupillarcmfœnerare idoncishominibus: quodfinonfa-ciat cum pofsit nouiter creatus tutor, tenetur ad vfuras poft fex inenlès.fi',co.l.tutorconflitutus,nonnouitcr creatus teneturid vfuraspofi duos menfes ; quodfpatium, vel Iaxarr.entuni,non tribuitur his,quinuramo$impubcrum vel adolefcentuniiii vins fuosciamconuertunt ihienim ftatimtenenturad vfurameen* tefimain: Si autem palàm faciunt,tcncnturadpupillare(n.fl.eo. ]. tutor qui repcr.§.vfuræ.5c l.non exiftimo.de hoc lege hic Au* ten.nouiftime.qùæpoiiitur hicin princ.tit,

Qdando incipiat adtutorem vcicuratefempertinere perh culumidixi fl'.do admin, tut. amp;nbsp;habetur liifli. defatifd.tu.amp;cura. §.i. Ampliusetiam illiquidatifuntnotitiæ caulàfufliuW^ periculum.y.eod.l.r.

Çiuanda ex fado tutaris Tel c»ratorit,minaresa^t‘ re,Ttlcan»enirifaJßunt’

J» ex fluribni tutoribm Tel curatoribue omnes,Tel Tnut agerepro minore,Tel conuentripaßitat-

Si plurcs fun t tutores, etil vnus lolus agit,amp; côucnitur nenn ne pupilli, nifî fît diuifa adminiflratio ; vt dicemusj. de diui.tu.

dicitur j.e.l.i.amp;ij. QuddoqjtaméneceUeeftocstutorctcon-fèiitire,vtcùnîpupillus daturin adoptioné; vtj.dcaâ.ép.l.vln

Tutorconflitutusprohibetur vettigaha prædiaconducere: ea rationc,quia omnia bona conducentisà fifeo finit obligata en j.in quib.ca.pig. tac.con.l.i. amp;priuserâtobligata pupillo.s.de admin,tut. pro officio, ficq'jincurrittutorcriméfiellioiiatus.ftî dcpig.ad.I.tu.§.contrariam.Itcra incurntcrimcfalfï.fl.adleï' Corn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tutores,amp;J.eo. l.i.amp;eflhic titulusexceptioabiß®

Minoribuscauetur nedum peradminifirationc St obligations ^torun,amp;curatorû,fed etiaro perfatifdationeinipfoj-û ; de qm o^tifl.de admi.tut.babita tarnen diftinâioneinter teflamenta-î*'*'» gt;nbsp;amp;nbsp;datu ex inquifitioiie inter lePitimumjVt ibi:amp; habetur ^fl‘.defatifd.tut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Olim tutor dabatur.hodie cUratonvt Inft.deaut.tut.§.fi.amp; Msodevtroquedicit.Vel die correâiuèlegi: vt curatordetur, tutor à tuen do dicitunnon autem fit verè tutor,cùm ccr ’*rei tutcrnôdatur. Jnfli.quib.da.tu.pof.§.cenæ.nifi in cafu.

de tut .amp;cur.da.ab his.l.impuberi.de hoc in d.§.fi.Inflit. de *'*t.tu.amp;j.eo.l.pen.amp; vit.

Quoniam matres pupillorum fçpe indetnnitatem promittûC“ pypiilode eo, quod fibi debent, vel debebunt tutores : amp;nbsp;tune «flintercefsiOjamp;iuuaturmulierperVcllcianû; ficutdiciturper totum titulum C.amp; ff.ad Veil. Si verô indemnitatetn proinittat deeo,quod pupillus debebit tutori,non eft intercefsio:quia pro •oapudeundein nemo tideiubcrepoteft.ffde HdeiulT. 1. vetera-®us.Idema; eft amp;nbsp;fi promittat indénitatetn tutorïbusde eo quod debent,veldebebunt pupillis.ffadVelleian.l.quamuis. §.fi mu lier. Sednecmater,necquælibet alia mulier iuuatur,fipro“ Biittat indemnitatem deeoquodipfaadroiniftrauerit.ï.eod.1. ^adam.

Si eentri matrit yelantMem tutor Jatuffitt Daturquandoq; in tcftamento,quandoq', à iudice tutor contra vlfimam matris pupillivoluntatem; in quibus cafibus po-tiusarbitrio matris,vel iudicis,quàm etiam patris ftatur. Qü-i^ nîc ,ficut amp;nbsp;alias,potior eft conditio prohibentis.ff eod.d. bSa-binus.Datusautem tutor contra voluntatem matris, fine infa-debebit inlamari;

Ve caufepofl pulcrtatem aJ/it tutor. Licet tutela pubertate finiatur,vt Inft, quib.mo.tu.fi.in prin. tarnen ratipne contig uitatisamp;coniunäionis poft pubertatem, f .iiij. quss

quï ante erantinclioatajtenetur confirmare tutor,put! proud cationem exercere.Si tarnen in,turatorem non tit tranflatage-llioîvtj.co.l.i.amp;fl'.deapp.l. tutor lî.Sedadiuoneredebetadulta vt tibicuratorempetat.fTdeadmi.tu.l.ita.

Plana eft diiTerentia inter hunt tit. amp;nbsp;ilium fcilicet,Diuortio fado vbi pub.quia ibi diuortio folutum erat matrimoniuni jld« morte patns:de hoc frco.tit-dixi,pag.9z.

Arbitrium tute1æ,ideft,aâio tutela:,qualis fcilket fit,qua arbitrariadicituriquia arbitriumiudicishabet locum,cum bo-tiæ tidei fit.Ettradaturhic dediredaadione tutels; namdeco trarialoquiturj'.dccontrarioiudicio.Et contra folitum morera imponiturhaec rubrica,non pcrgcnitiuum,necperablatiuuBi, fed per accufatiuum.Etdiciturarbitrium tutelæ, fubintelligca do,qualclit.Dc hoc dixi fiT.detut.Sc ra.dtft.£tdecontra.amp; vtilgt;

Tutelæ adminiflratioaliquandodiuiditur inter tutorcs ab !• Îifis tutoribu$,quandoqueàpræfidc,quandoqueî defunSoivt nftit.de (ä tifd. tu.per totunijamp;quomodo quiiquetencatur.D» hoc dixifl'.demagi.con.pag.s^.

Quia in adionc tutelæob culpam fpecialiter luraturin lite: vtj.eo.l.alio.quodalià$noncft:vtfileo.l.liüc.amp;l. videamus.§« bn ■ amp;nbsp;in 1. in adione. §. i. de hoc iuramento dixifl'.eod. lit.pag.4^

Hæredestutorumnonfunttutores.'tenenturtaméinquibiib damquafi tutores,putaininchoatisperdefuiiduni.Dehccdia fl'.de fide.amp;no.amp;hære.tu.pag.94.

T utor datusqui non gefsitjfi quideni inutiliter fuit- datus,no tenetunvt s.qui da.tu.hneque.Si verodatus fuitvti|iter;tene-tur quidemvtiliadionetutclx:fi nongelsitnondircdatvtff.re pup.fal.fo.l.nôquafî^.illud.8fdeadmi.tu.l-quipoft.§.jneü.amp; j.e9.1il.oido taiaécóuderad’eftdcquodixifi’.deniag.có.p3.55.

'Pupillares vfuraïdicuntur,quas pro conditione fuasper/ö-potefl pupillus flipulanfucundum tnoduin j qui eft s.dc vfu» * • cos.

Quando tutorei yélcuratores effedefinanti Tutelaliiiiturpubertatepupillorij otnnicapitis diminutio» ®e;itetn morte tutoris,vcl capitis diniinutione cius maxima vel tediajtetn exiftente códitione vel téporc,fub qua.vel ad quod d’tus eüiitem ob hoc,quod tutor remouetur vc fufpeâus. Gura ’atcinKnituradultis faäismaioribusxxv.an.Cura cniinpupil oruni eodem tempore terminatu r, quo tutela pupillorum.j'.co. hf.Item tinitur cura adultorum lînito negotio,vel finita caulâ, ’dqaani dati funt.Inftit.de auto.tut.ó.vltim.de hoc lufii.quib. ‘“od.tut.fi.

Sxpecontingit tutorem velcuratorera impediregereremi-“orumnegotia.'amp;œquumeft intérim prouidereminoribus. EdAj^ntort “‘go Aâot ordinandus à tutore vel curatore,amp; i dé dicitur Ad-'“lot-Etconflituiturad gerenda négocia,8(ad litê. Inft.decur.

01 vera exeufatione quis exeufatur tutela, licet iniu fta, non ‘luien pofieaconuenitur.Si veto fit exeufatio fallà,nô prodeft. 'eutamp;aliàs lata fententia ex falfîs inftrumentis vel ceftimoniis “Cindeiidaeflrvtj.eo.l.i.amp;J.fiexfal.inftrumen.

Si tutor vel curator Reip.caufaeftabfuturus,debet feeXculâ-featutelaad tcmpusialioqui medii temporispericuloobftringi “r.lteoporteteumpoftulareinteriracuratorcm.ffde adm. tu. ■‘utotes.J

Skutin aliis,ita Siin tuteJæ excufationc fubueniturvcten-nojCum difiinâione,de qua fi.de cxcu.tu.l.fedSc niilitcs,§.i.amp; ij.amp;lnftit.cod.$.item hk.

Etiâ rationemorborûexcufantur tutorcSjVtfurdijinutijfu-riolîjperpctua valetudine laborante;,dtxi fi.de cxcu.tu.pag.ji, Q^i itate fe excitfant,

Majores Lxxannisexcufantur àtutela,vclcura:Vtj.eod.i.Seii in perfonali publico aiunere videturüatui tempus Lv.ann.vtj. qui xtate.l.vlt.lib.x.

Tria oneratutela:non affcâatx diucrforuni patrimonionim eoulqucprxftant cxcußtionem,quatenusdurant. InflJt.deexc. tut.Item tria dixi.fiieod.

Dc^redijs.ZiX alijt rebut minorum,fini décrété ut» tlie-nandUffel obli^andu.

De hoc dixi fl.de reb cor.quifubtu.velcur.fùnt, pag,97' (luunde décréta afue nan efl.

Emptor huius rei pu pil f a ris fine decrcto aliéna», etfi ignora uerit in comparatione:t3men vfucapere intérim,id efl, in mino restateminorisnon poterit;fcilket propterorationédiui Seue rijquxprobibuitalienationemergoamp;percófcquentianivfuca-pioneaKvtÖ'.dev'erb.fig.l.alienanoni.nonprodeftergobonäi' des.ff.de vfucap.l.vbi.ad hoc.s.de admin.tut.l.lexquæ.Itemlu' {linianus prohiber omnes temporales præfcriptioncs currerenn noribus:vt s.in quib.cauf in integ.refli.non efl ncccf.l.vlt.lwt olimfècusdkébattinvtfl^de acquir.rer.dom.l.bonæ fidei.poK minorcm verôstatem curret ftatim;vty.eo.l.J §.vlt.l.h.

Si adultusmaior faâus ratam babeat exprefiè venditknt™ Sdii fine decrcto in minori ætate véditi,confirmatur vécût«’ • nefeiret fe effedeceptum vitra dioudiumiufliprctù.J.eo.b'‘

Ç liefugitiuisferuii^oTItbertif^mdncipiif^ ciui» tatum : C' artificibus 4lt;i diuerft operd iepu» tdtii, cr dd rem priudtdin, nbsp;nbsp;dominiedm pers,

M Vnc dc adioiiibus quæ ex maleficio nafcuntur,puta defur-' tisjintcrquæ peius eftdomefticuinulkenim cflkaciorpe-fiiseft3dnocendùjqu3familiansiniinicus:vtdicitglof.in J.i.fl’. ’dhill.Fugitiuuseft,quicaniehte rccedit à domino, ne poftea teuertaturadeum.-licct mutatoconfiJioredeat.Erroeft, qui të-^ poriEusconiumptis in rebus nugatoriis;tandé,licct ferö, rediit addominum.ff.deædil.ediâ.l.quid fit fugniuus.i.reipon etrorctn.hic tarnen quod non in vnodicitur,id inaltero fupple tur,5rcxauditur.fl'.eo.l.i.§.vlt.amp; pen.amp; ibi dixi. Dicit etiain hiede libertisamp;mancipiisciuitatuin fugitiuis; nee curaturfit Roinaiie,velalteriusciuitjtis.).eo.J.mancipia.amp;l. pen.Etdear uHcilmsfcilicctciuitatum,licet non fint ftrui. vt j'.eod- l.fin.Et pertinentibusad rem priuitam,ideft,ad fingulorum vtilitatem depopuIo.Et ad rem dominicam,lcilicet Imperatoris.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si infrdndem fatroni d kbertif dlieiKUiaßt

Quipuniantur,amp; qu31iter,ob non præftita obfequi3,licc ti-tulotradatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

per impetrationcin anulorum.De hoc dixi .fl’.fub propriis titulil pag.IjS.amp;feq.

Quia vnus cx his,quibus bonorum poflcfsio deferturjquan-doqueexcluditur,amp;accre£;italn$;ideo dchocdixi ff. eod.ticuL pag.Hj.

De b onorumßoffeßlione contra tabulas libirti, qua palreim liberißq; eorum datur.

De hoc ff.eod.titul.amp; vndecog^dixi.pag.nS. amp;tliceturj.de legiti.hære. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V^de y'ir,^'yieorf . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

IIle,cui delà ta eft bonorum poflèfsioj G major eft xxv ƒ nn .po-terit repudiarejminor autem non, niGtutore autore.fi.de fucc. Répudias edi.l.i.§.vnufquifque.amp;§.tutor.amp;debono,pof.l. tutorEtpoquot; beredita • {gß repudiari tunc dcmum bonorum poflèfsiojquando no eft de-creta,velagnita.Nam nec hærcdirasrepudiaturpofteaquâagip tatft;vtj.derep.hæred.l.Gcutamp;.ff.delucccfodià.l.i.§.dectct3 lis. Vno tarne capite repudiate,pofteafuccederc peraliud poteft.' vtdefuccef.ed.dixijpag.n?. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Dchocdinfi'.decolla.bo.pag.uo. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nf

Poft fuccefsiones prattorias ponic ciuiles: amp;nbsp;primo digniorer, talicet,ex teftamcntomiliriï.De hoe dixi ff.de mil.teß.pag.io«

Qi»» teflàminra faeert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noit.

hoe dixi ff.de teftam.pag.jÄ; amp;nbsp;infticut. qüi.non efi per-®ifl.fac.teftam;.

Oe htrejibdf iitßiHtmiOf! cz 5»lt;e ferfont inßitui non poßnnt. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i ■ gt;nbsp;■

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Subßitutionibui, O' Ktßitn-

Nunc de inftitutione conditionali,amp; deconditione in reftitn-done tideicommi(iària,amp; in fubftitutioneappofita. De hoc dixj fi.(iecond.inftitibpag.ioo. amp;decond.amp;demipag.ii4.

Dtim'liiiberulHiO'dbufubßitutiantbut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i:- .

Dehocdixiff.devuIg.Scpup.fübftitàpag.ÿjZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'wiVa-v'

Dcntceßarii) ftŸuii literedibusinßitiMndit^ yelfub- ’ *quot; fliturnJii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji il ti.ilt» JI 1

NecelTarius hsres feruus à domino inffitàtusrqui ideo ffeap-pellatur, quia fiue velir, fiue nolit^ omninolpoft mortem tefta-tensprotinus liber,amp; necefläriiis hæres efi, etiam ignorant : vt Inftitut.dehæred.inftitu. in princ. Fitautemh^resnecellarius •ioniino. Itemamp;fiJioimpuberi, cui pupillariterfubfiitutuseft. ff.devulg.fubftit.l.fed Si G plures.§.quo$. fiuein vnogradu h-hcrtasamp;lisreditajjfiucin vno libertas, amp;inali.ohæredita$re-linquatur: vel 111 vno tefiameto, vel codicilJis hbertas,amp; in alio h*reditas;vt),eod. l.iiij. amp;,v.

Praterire, eft cmitterealiquemcononinfiituto, velexhæ- . reda to : vt Infiitut. eod.in princ.dixi. ff de libcr. amp;nbsp;pofthu. Ex- j hæredare,cff filiüniconfiituerealienum àfubfiantia velbære-“'”'** ditate fuaifîucdicat cxbxres,fiue dicat alienusà mca fubfiantia efioivtj'.eod.l.fîquij.

De hocdixi ff de Jiber.Se pofih.Fit autempofthumus quinque Biodis, vt dicit gloff hiefuperrubro.

Sul.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dciuredeliberandi'dicit les, quôd'éumantiquioribuJ. amp;nbsp;l^

fin.amp;dcadeundabæreditate,fcilicet,abextranec. Suidicuiituf feiinmjfcereï Inftitut.de hxred.qua.amp;diff.^.'f.Jttraiieis. Et tie acqiiirenda à quccunque,fcilicct,vel ftiOjVel extraneo: de hoc il* xiff.cod.amp;deaequi.bæred.

Repudiare hæreditatcni, eft nolle cam habere : ficut Adirt, eft velle earn habere. Hine eft quod i 1 Ic demum répudiât, lt;)“lt; potefteamadire.fl’.de rcg.tur.l.eius ellnollcjamp;ffeod.l.ij.amp;l''’ quihxrcs.amp;ibidixide hoc.

Quemadmodutn tefiamenta aferiantur, liijjiicia/i^ tquot;gt;'gt; nbsp;nbsp;nbsp;defe Tibantur,

De edi{te dtni Adriani tellende ; quemadmediiM ferifti bttedes inpej]eßtenem mtttantur, rdiClum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hærcdttate,reftat vt hæres mictatur in poflêfsionem rf'

diia Adria^'*^ haercditariaria. Et fuper talimifsione traâabat ediftunidi-' ui Adrjam,inilt;iuètamó:vndcponit hacjnondcfcruâdo,fedtolquot; lendo.Diccbatenimjfi Icriptusha.'rcspoftularetfenuttiinpof’ fefstoné :nó aiiicr fieret œifsio,nifl Reip.daretut triced raap«« hæreditati$;amp;multaf erant intcrpretationesamp;diflinftiow*“' ■cacdiiftum fada;: hodiecrgofublatocdiflo,fit inifsioin pod rum h*reditariarum;fubdifiinâionc tarnen.l.fin.j.eod.tit.

De bis qnibus quot;»t indi^^nisaaferanlar btreditatet: O' ad Senattucenjultum Sydanianum.

De hoc ßtis.ff ecd. tit.dixijpag.îiÿ.hîc autem fjîeciâliteri'’’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcrpretationcs quarundam rerum ad pertinentium t*quot;

De hoc dixi fi’.fi quis oinif.cau.tefta, pag.104. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

yiJ»itatt: o* le^c Iulia mifciUa ttSinJa, liileganclof*peviduiM$indicçbitur -.putà,inu!ieri,veI maf^ pilolcgo.x.ne nubat,nifi arSicratu illius. Et de hac loquebacuf '« Iulia tuifcella; ideo de ea ponit non eorroboranda,fcd tollen-’«iquiainiquitatcmcontinebat: 8c hodie remittitur conditio, ''fpotepublicpvtilitaticontraria; vtff.decond.amp;demon.l.non . ’’itfta.amp;diciturMilccllaforte,quia Milcellionesappellantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

1“ïnon fmit certæfententiæ,iëd variorum miftorumdue iudi-jjorumfuntjfecundumFeftum. HineLexmifcclla,qéa:innuendo propriamfententiam S;indicium denegauit : 8c incerta, ^nt variam, feu rniHam alterius voluntatem fcqui debere volu-

D« fidticommißit, . Secundum antiquaiura inmultis diffcrcbant EdeicotnmilB ’bgatis ; ideo feparatim de hoc dixi lEde Icg.iij. pagi io£. amp;nbsp;IE ‘’Trchcl.pag.jig,

. Hodie fraternizant legata amp;nbsp;tideicommidä, vt dixi ff.de Jeg^ I' de in rem mißione, amp;nbsp;de eins multiplici tradatu , J’neurtieft dicero,cùrofublatumlitomnino. Namis, cuire-^wweftpurèScinfpecie, fifucntresteüatoris, ab adita h.T-' ^d'Mte rem potent vendicare: lifueritresaliena,perfonaliter'^

^/lodusalEriptusin legatis vel fideicom. pro conditione fia-itoj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non impleto priuatur legata rias icg.ato: ve

De t/urii c^fiuclibm legatorum fideieommif-^'rchuslegatisprincipaliterdixit, nunc dc acceHöriis ea-rumr

rum: Jicetautemaliasin alt;SioDC,quïflriâi iuris eft, vfurano« veniunt.s.decondiâdndc.l.i. Inaâionctamenexteflamento, gf fvyfluSjamp;ctiam vfuræveniunt: comparaturenimiudiciisbo nxiîdei: vts.quib.cxcauf.in integ.reftit.non eft ne. I niinorü. Vnde ficut in illis exqualibct mora Veniunt vfuræ, ira amp;nbsp;into^ Jioc eft ex tempere interpellationis, cùm hseresnuHamiufla® «aufamprætendat non faciendi folutionis.-vtj'.cod.l.i.

IiicerM Déprima partedixi,flleod.titul. pag, iitf. Deincertisautem ferfona^ perfonisdicitur Infiitut.delega.^.incertis.glolfiiil.r.C.deft’ croßnd.eccl.Cy.amp; Doft.in Lid quod pauperibus. C.deEp'ltt' amp;cler.vb! babes quædicanturincertæperfonæ. '■

Olim fepe Icgata non folùm defalcabantar, id eft,dinûnut' bântur,{èd etiam quandoq; fiebant caduca,id efi,omninoinuu' Cadueum. lia.Et dicitiir Caducum, quod deficit poft morte teftatorisquJ-cunq; ratione. vt;.cod.J.i§.Sccumtriplici.olimtamendelicie' quot;nbsp;bat quihufda rationibus,quitus hodie deficit : nam fi birediras, veUègatùm.Nec enimeedebat dieslegati, vebbæreditatisnHi abapérturatabulanKnecantepoteratadiribærcditas, nifiq®’ ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enêtfiiusha;res,velinnitutusinfolidum:vtfuprà,deiureaOt'l'

fifratris.amp;ff'.deiureamp;faâ.ign.l.i.^.vlt. HodieverôquanûO' cunq, poft morte adiri poteft hæreditas,fînt,vel non lint apert* tabulae, vnde amp;nbsp;dies legatorû cedit à morte teftatoris,non abaa; ita bæreditâte; vt fr.cod.l.i.§.cùmigitur. AliquaiidoIcgatum’ principioeftPro non feripto, vcl poflcaeft Incaiifacadueiiiquot; vita teftatons: vel poft mortem in aliqua ratione delîciebat-id poftremum aperta voce dicebatur Caducum s vt fùprà Pro non lcripto eft jquod relinquitur ei, qui non eft in reru ƒ tura rempote teftamenti. In caufa caduc! eft, quod relinqu'tf ei,qui eft in rerum natura tempore teftamenti : fedpoflea“* dit viuente teftatore: vel deficit légat! conditio viuente teftat rc. Et de bis tribus modiscaduc! tradiat hic titulus.

De hit qui ante alertas tabulao hareditatem trani‘ tnittunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;1 !■

Ponitquafdamperfonas, in quitus reliâa non fiunt cauuc ' feilicet in perfonislibcrormn. Talcs enim etiam fi antcap®’’ tabulai ,

C o D I C I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tÎ9

tabulas, vel anteaditam Læreditaterndécédant, nitnlominui tranfmittuntad fucceflires ;vtV*tlt.prox.§.iri noiitfsiino. Hinc ïuucnalisdequodam qintiliösobtinuit : Legatum omne capis, (•«quitJnecnonSddulcceaducum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;-

De daplici ccfsionc hic dicit ,fci]icetj quando peti poßit vt j. wdJ.i.amp;exquo tempore tranfaittitur. De hoc s.decaduc.tol. drxi.fi.eod.tit.pag.iiS.

Vt in fojj'eßitntm legatorum yel fdeicommifforii feruanderS eaufa mittatur,e^ quando fatudari debeat.

NuncdecoIIateralibus, fiuecxJatcredefcendentibujtdeho« diafl.vndeagnat.pag.iîS.

Poft fucccfsioneroabintcftato,amp; ex teftamentö fucceden-’’uniponitquædamconitniiniaearumfucccfïionuni, quæ funt ’hinteflato.qualis eft illa.j.eod. 1- Seruus fucceftéres habere non poteft.Item illa,Afh'nitatisiurenulIafucccfsiopermittitur.Vn «evitricusn®nfucctditpriuignojnccecontrà. J eod. l.vicricus. amp;I.affiniiatis. Item illapAntequam feriptus hasres répudier h.r teJitatenijvel aliqua ratione amittat facultatcm quairendi cam. In teftamentö nemo fuccedit.fT.dc reg.iur.l.quandiu.amp;j'.eod.l. •ntequam. Item illa.j.eod. Nutritoribushccnbminenccciuili Mchonorarioiuredeferturhsreditas. Item ilia, Quæ'prior eft ingradu,prioreftinfucccfsionc.j.eod.l.auunculo.dequa Infti. dcfcrui.cog.ÿ.repetittj.

Incipit traâare, quid iuris nobiscompetat in bonis viuenti-quot;fflivelquiafpecialiaquædam ièruantur in fuccClsidiië délata ierna, I hliii à linea materna : ideo de ea fuccefsionc fpccialitèr dicit.

Nam non quæriturpatri ficutaliæfuccefsioneseidclatx fecun-iluinhæctcuiporaanteluftinianum/Vtdicithîcglofl^

De honii ^ui Uberif infioteflate ainflttiitis ex matriiHm!fi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felalner acqutrHntnr,z^ eoruaJmnttfiratione.

Generalior eft ifte Htulus quàmfupcrior de delatis alinea ma terna; hîc generaliter de delatis vndecunq; venianr, vel ex quä' cunque caulà oLuenientia; amp;de adraiinftraticne patri in talibus competente; de hoc luftit. perqiias perfonasnob. acquit. fl'.de vfu.l.cdm fideicommifsi § cùm Polhdius.Nam diflingui' turihtercanrenfCjamp;quafi.Dehocdixifupràdccafirenfi p«C'

De hareJita'tibm decuriooiim, naiiicalariigt;rifnt, re* liortalium mihtum, trfabricenßum.

Licet iure commun! déficiente omni cognationeprimùmccn iùnx, deindefifçusfuccedat: nifi in cafu, vt fuprà, vnde vir vxor.l.i.amp;defécund.nup.l.i hic tarnen poft cofiiugem non venir h'fcui ; fed hi,de quorû corpore vcleollcgiofucrat is,quide-

Nauicularius; vtj.eod.l.i.Et dicunturNauicu-riiu Iari),qui habent focietatêin nauibusfaciendis,amp;reparâdis. vcl qui in nauibus blada ducunti qui priuilegia habent multa ffde Siueétat Cohortalis,lîuc labrieeßt Curialis:vtj.eod.l.iiij.Siue erat Fabricenfis,qui étant deputati arrois faciendi*,amp; tepa tandis,amp; vendendis; amp;nbsp;ifti etiam deputati dteebantut: vt in Autent.de arb. Et habet ifla locum quanda inter fifeumSe corpus erantcontrouerfîæ : puti, quia vxor non fupercrat, vel repuJiauerat ; R tarnen fupereflét vxotjomnilin

oNivNCTio Et,inhoctituloponiturcrpofitiuè,projid De hoc dixi ft'.de manumiff.vindic.pag.i^tf.

Ifta lex impediebat libertatcs : quia ca cautum erat, neminem in teftatnento fuo totam fainiliain, vel vitra certum numerum manumittere pofte: fed inter viuos bene poterat tnanumittete omnexferuos : hodie qucdconceditur, inter viuosconcedituG Diultö magisinvltima voJuntatc.j'.eod. amp;Inftit.eod.

Dedititi) cfant, qui (încconditione dedebant fcRcmaniJ: amp;nbsp;^uindiu viuebanr,firm étant . pofl mortem verb in libertatem ‘npiebantur; vtInftitut.delib.fin.Et ideonori ditcbâturfer-’'■■quiafucccfsioncm habent-,amp;oraninolibertatem fuperabant; ’elveriuslibericraiit, fedferuiretenebantur . Skutamp;aliàs ). tom.djmanuin.l.i.^ fin autem.

De Latina hbertate lollenda, Z!?- fgt;cr ctrtos rnodot i» ciuitatem R.omanam transfuja.

' ïthæcLatinabbertastcllitur. Et dicuhtui'Latini, qui toto Latin}, •traporevitæfuæerant liben, ftdiit motte eripiebariturinfir-gt;iituteni;8f lîcnon babcbanthærcdem. vtltiflirut.dcfuccef.lib.

odieauteperlegemiftam HuntciueSRomani,8t vetelibcri. In omnibusâuté, except« tribut) fiiuaturius parronatus illæfüm.

Olim non poterat vnus ex dominis feruum manumittere:imo pars minumittentis accrelcebat foc(o:vr I nft. de don .era t.Ho Cdmanit lt;lieaûtlicctvnidominorumnlan^rt1ittereferuumcommunem,ƒ,r„„, amp;interviuos,amp;in vitima voluntate; vt j.eod.J.i.i.refponfo. numijfM.

De feruigt; fii^nori data manumilj'a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

I ’^tlG isdebitormanumtttat infraudemcreditciiis, cùmfiiatfc iianeflèfoluendo: vtj.eod.l ij.St iij.ft'.exquib cauf.pig.ca côt. l.peii.Siferuuseftfpccialitercbligatus, nonpotert manumitti, mlîvolentcctcditorc: fed tarnen ipfemanuinillôr reuocarc ma-Dutnifstonem non potefr. J. 1. iij. ni j.

Seruurn Reipub.R.onianorum, velcuiufcunqiic ciuttatisaut Ser»i R,eJ» I Vniuerfitatispoteft manumitti , duminodo aliiini firuüni y\cef»b.

ycl locofuidet Rcipub. Et tabs manumifsionon mutatut 5 licet iitugtrit,quemprofidcderat. riiG aliquis titulut intei ucrieric

I iurecommuni,idert,c3ufapropterquâm reuocetur in feruitu-itmfolitismodis. jieod l.t.ij.S;rij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N# dami*

Débit ijui à nandamina manurbißifKni: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni nama-

vt ncc tutor, vel curator, vel etiam pater dus, qui Jcmintut/! feru),inanutniccercpolsint.d'.de manum.I-lcruua.amp;.j-coJJi pa ter.lta nec procurator domini nianuinittit,nifi in cafu.j'.comm- j de manumi.vit.

Qui manumitttre itoit fajjunt: (y ne infiauJem eregt; d/torum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Q»» nenpejfunt ad libertatem periienire. DeliocdixilF.cod.qut.ad liberc.procJain.non liceCtpag,/}}. £x quibu) taußsferuipr»premia bbertatim acci~ piunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Seruiquandoque fiuntliberi per beneficium Jegijamp;IuJici» i fentcntiainjamp;’fuamftrenuitatem.vtfuntlèruiquituJerütvir- , ' ginum raptoreîjBionetæ falfiitcrej,militiæde/crtorcs,dcn)!no- I rum proprionj interfedorci. His cniin quatuorcaCbusperfen tentiam præfidirlibertatedonandifunt: vt tarnen iflorumfer uoruni domini pretium,à fifto percipiant.J.eo, J.ij. amp;nbsp;J.vndevi.l uieminerinr.

lllesjuied ingenuus propter manuiniGionem,non amittit fuamingenuiratemJn/îic.deingen.^.vJt. ohin ramé ingenuu» manumidùs intra quinquennium potcrat fe in ingcnuitatcm repetere;fid hodie perpetuô vfque ad finem fcculipotent : vt s.

Commune cfiomnium manumiGionum :qu!a omnisimnll* milsioe/l datio hbercatis Inft.de bb.inprin.liemperquenicun i quemodû proccflcrit,côtingit libertas. Item in ætaternanuniil' G nulla eddiderentii.necin «tatemanumittentis,Jnfl.delil).^' vl.8fj.eo.J.ij.dummodofitmaiorxx. aiin.Ijéomnijmanunnl' Co poted Ccri i domino,vel domina,vel eius liberis fCuiufcua^ i graduSjVeldxuSjVc] fuis,vel emancipatis;vtj.eod.l.j.§. vit. nbsp;nbsp;nbsp;(

De libérait eaufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

AfTerterei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perqycfdam qui Aftêrrorejdicebantor»

feoquôdallcrebanteum Jiberum,q»i dicebaturlëruusjexcrce^ , batur : qaod quia vanum amp;nbsp;Iriuolum erat,ideo traâat deea,n® ( ponenda, ied tollenda . Etftatuitur vt JiberaJem caufira qw* 1 perIè,veJprocuratoremagat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

QhÜimj ai libertatem fmcUmare non lieet : Ct'ife rebut lorum,qui aaltbertatem froclamiire Jirohi-bintur.

Be prima parte dixi Ö’.eod. tit.pag. 1j9.De rebus auté eorum , ’l'iiadlibertatein proclamare prohibenturjferuadiftinótioncia ^•vl).eod.

Quilcum quaftioneftatusconcurrit quandoq; alia qupRio, Qrdo ea -^dut)itaEatur,d:qua prius fircognofcetidum,vel pronuntian-^no/cfrfa. ’lum:ideoponitdeordinecognitionuni,fcilicctliberalium tâtû:r» quefi,

1 lnfiit.de aâ.^.præiudiciales.Sedfupràdeordine iudicio i ïi'nigeneraiior tradituvdoârinajdcordinecaufarum omnium liljeralium,amp; non liberaliumihic autem titulusfpeciahsefljpro

De bn^i temforu (inefcriftione.que pra libertate,0’ »0» aduerfut bbermtem oppenitur.

Deprtfcriptionejquæ tuctur ftatnmdefunflljdixitinüc deea lt;iuiftatum viui tuetur. Si igitur quis fucrit in pollèfsione liber* t«is per xx.ann.8c fine jnterpcUatione, amodo conueniri non /’’’æJquot;’ • poteß-.vt j.pcr totum.

' Dixitdepcrlonapatientequæftionemftatusinuncdeeiuspep culioponitjfcilicet viui.Manumifstocniin inter viuos videtur* quot;• tôceflùnietlépeculiumhocipfo,quodnonadmittitur,niG in qui buscafibusmanumifsio faâa inter viuosperinde habetur,aefi f*

1 ûa eflet m codicillis: vt s.de Lat.lib.tol .§.fancimus.amp; §.fed Si (î i quis,Si autem quis manumittiturin vltimavoluntate,remanet ' peculium penes fuccellbres manutnittetis r nifi fpedaliter fuerit datum manumifso.

SenatufconfultumClaudianumloquebaturcôtra libertatê, . ideotollendum fuitierat enitn olira per vniuerfitatem miferabi- Claudia -1 l«acquifitio,8c miferabibor libertatis amifsio ex fenatufconful. nufinatuf i Ckud.Mulier enim liberaferuili amorecapta, G ei denuntiatu '“quot;J* '1 l»«at à domino,ne commifeetetur feruofuo,amp; iudex fupereo i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t .iij. admo-

âdmoiiuiflèt eani,necipfi acquiefceiet,fu3infubfl.itMni perd«’ b3t,8c Iibertatemamittcbatjamp;hebatancilladomini denuntian tis.j.l.i.Se infii.eo.tir.

KudS im Sicut triplex diltinâioerat in bbcrtate,vt dixi s.dededi.lili. qiurtlwn . Scdelat.lib.tol.ita amp;in feruis,vt inquibuldam plenum,in qui-bufiam femiplcnuin,!n quibuldaro nudum,idcft,Giiealiquavti litatCjhab'erct dominiuui.qucd tollit b.rc lex,amp; omnes funt plcquot; ncdomini.vt bic in ti.amp;Jiiftit.de iur.perfo.in fi.

. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deyfucapiene pro emptore,yeltranfa(tione.

J, P Exp!icitotraâatudciureagendi,quod prodituniclladimp# ttio gnanduniitiuncdeiuicquodccmpecitaddefcndédum.Sedquit Vl'u 'eapio , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;défendit per cxc eptionem,fiuc longi aut longtlsimi tem-

f ”porispræRriprioncin,amp;pervfuiapionem,quæ Sc ipfa qualcn qualéamp;dctaéto panttxtcpticiitm ,vt s.delur.'do. 1.mrebus . Sed quia vfucapio dignicreft , amp;nbsp;fauorabifior prafiri* ptione.idso primo de ca.Dc matena iiuius tit .dixi âieodcin tu, P’8-i4à-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deffucafiionefire danata,

.DchDctJixiff.eo.tit.p^g.144. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• . . -J

, nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Commnnia de yfucapionibiut

Jucitpie- Vfucapioftum conimunia lia:cfuiit,fcilicetquôdt)uisprofuO neat,non taiDclibi,fed domino ici crediturpoEidcre. ncq;cniin colono vcl conduâori longe poflêfsionis profcriptio quiti t u r.j. eo.l.i. Item vt bona tides alsit,alicquinon prcccdit. ji. co.Lvlt. Item vt rcsnoii Gt vitiofa.j'.en.l.peii.amp;c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r

Deffucapioiietran/ormanda,iy‘di'fublatirerutndi^t‘ rentia maiicipi, iiec mtncipi.

Ex diuerlîtate locorum diuerfaiura in vfucapioncmfutne-banturivtpotecùm rcs mobilesin prouiiicianon poteraiit vfu-Nee gt;»«‘lt;»c»capij8f jjeo dicebantur Ncc mancipi. In Italia veto præfcribc' t‘‘ banturreslblo bieniiiojamp;idîodicebanturMancipi, quiapptC’ M4Hcip(. vfucapi.Mancipes autcin dicuntur aiiàs conduétorcslalis: gt;bu»f«2gt;elt; • Yt’s.fje veét.amp;commif i.G quis.Rcs autcin mobiles anno vEitjue VQO vfucapiebintur;hodie auteni vifum cß nouani vfucapioni fermia

ïJÏ formam tn’bucrc:vr fic dicamus de vfucapione transformanda, amp;nbsp;defublata rerum diff.nian.amp; nee man.id eft,ideai iuseft itaii-carumamp;proiiinciaJiumvfucapionumquantum ad tempus,amp; quaiuuiuaddominjitranslatjoaem.vt j.eo.in prin.1. amp;in li.8{ Infti.eo.in prill. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1|

lie acquirenc!a,cr retinenda- fofjifiione, ’• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Deprtfcrtjaieiu lengt temferh , Jecem,‘gt;’flgt;V!g’mti annorum, .. nbsp;nbsp;nbsp;u.,

Expoflefsionecum tit. prouenit præfcriptio jideodeea . Et i traftatur hicde prifcriptione rerum iinmobilium, Stincorpo-ralium Sedquia incianedum longifsimum , fed amp;nbsp;Jonga præ-fcriptio (ibi vendicat locum. Quid lit præfcriptio, dixi fl. de ex-«p.feu praslcript, pag. 8 de materia huius tit.ponitur Infl.de vfucap.ÿ.ti

Quando locu habet prxfcriptio longi temporiSjS.pôTuit.'nüc rr^jeripti» quaiidacelfit,8c quidc reliât propter perfon.ieius, CUIUS eft res. cej Vt olim li hierat pupillus,vel hodieetiâ G tuent adultus, minor tarnenxxv.ann.s.inquib.eau ininte.reft.nóeftne.l.vlt.prefcri ptioautein xxx.ann.benecurrit roinori, nili fît itnpubcs, licet pofsit ieflitui.).depraefcrip.xxx.ann.l.fîcut.Sed etiâ pr.tfcriptio Âuinquénali$,quæ tuetur flatum defundicurrit rainon,nec re-uituicur.s.nedefla.defun.l.fî mater, lté in dote cauta amp;nônu Bierata quâdoq; currit minori Sc reftituitur,quandoq; non.s.de tcmp.in inte.refti.Auten fi minor.Itccellàtprçfcriptiopropter qnalitatércijVt fi fueritfacrofanda,publica,pop.Romani,amp;ci-uitatis.fl'.de vfucap.l.vfucapio.Idéin omnibus rebus vitiofîs,vel quali.Idem rcbusmobilibus.j.eo.l.ij.ltcccllâtproptercaulams vt II quis noil pofsideat,vel œala fide pofsideat.Item in omnibus aâionibuspcrfonalibiis.J.ti.proxi.l.iicqj.ltem in. omnibusmi-llisaâionibus.) eo.l.vnus nifî.iii hæreditatis petitione,cû exce-ditterminosfuosjvt s.de vfucap.proemp.notatur.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quandoque etfî verè cucurrerit prifcriptio,.tarnen efTcdu

çarct.hocautemaccidit propteriuftam,8fprobabilcm,amp; necef-fanam abfentiam perfonæ quæ petit reftitutioiiem eius tem-[ioris,quodin vfucapionecucurrit lèablênte .Et feruatur hic la lailitibusj amp;nbsp;vxonbus aailitunijin expeditione occupatis, Si t .üij. in me* lt;

in medicis,amp;' in abfentibusReip'Caufa,ve]incaptisab boßiLiif, Scponiiiuinio reuerl)$,vel in abfcutibus fortuitocafu.j.eod.l.i. ij.iij.amp;iiy.

Præferi- Qualiter prxfcribatur ret veudicationi gratia dominii cope-cotra tentijdiäuinefliiiunc qualitcrpradciibaturaäioni in rem,co« actione tn pctcti gratia iurisquod quishabet in re:putà creditor habcthy rem. potbecanara aéttoncm,quomodotlt;gt;tra talen)pra;icribatur.Ni diuturnum créditons tijen tiuin,id ell,dccem annorum inter prj fen tes,amp; xx.in ter abfcn tes, ineßicacero quo ad tfl'eâutn aâioné pignoris perfequendi conflituit.j .eo.l.t-

De præfcriptione quæ tuetur einptorem dixit:nûcdeea,qiJ« venditoremjfcilicet fiieum qui rem alienam vendit vtfuâ, ca quædaturaduerfus eum.Et habet locum quadrienniipræfoi ptioin bonis vacantibus,faftacomputationequadrienniiexquo copperunt elle bon'a vacantia: Stdenuntiatum eftfilco bona elle vacantiajamp;c.de hoc Hide diuerfis amp;nbsp;tempor.præf. l.intra.§.qugt; dtiennii.amp;deiur fif.l.t.^.diuus.amp;Inlli.de vfuc.c.res.

Non folùmin prædidiscautîsceflàt prælcriptiolongi tempo* ris,ledctid ii) ahis,puta (i res fit dominica ,id eft,principis;vc!e-tiain Reip.vel templorumitaliumenim resmobilesvelimmcbi* les nulla alienationis fpccie cbflante jnulla longi téporis prelcr. cfficicte,Slt; omniteroporis detinitionefubmota,principi,vel té’ pIojVcJKeip.debent rcflitui.j.eo.l.i.i;.amp;iij.

Locum habet præftnptioxxx.ann.cum prsferiptiolongi té^ porisceflàt-.quodaccidit propter multa,amp;varia,dequibus(lixis. in qmbxau.cef.lon.temp.præfcri.haccenim præfcriptionon re* Ipuit V4t*aaerum amp;nbsp;peilbnaram.

■J .Deamtali exetptiene Italici fentraflut lellenda ‘. O'de di* uerßi tcmpertbits,O' etecepttonibui O’ ptxfcrptiembitl O tntemiptienibut earum.

Quia olimanJtalico contradu,amp; aâionibus exeocó'peictiii’ annaiisquædamexceptiooblèruabatnisideo dcea .Etqiiiaûrca earn iiimiædiflicultateserant,ponit de ea tollenda : vtiliseniià' erat annus,amp; quidam eum extendebant in decennium ,aliiin quinquennuim. j'.eod J.i.j.rcfponfo. Ponit etiam de diuerfis .i” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temp«’

t(nporibus,amp;exceptiotiibus, amp;nbsp;prïfcriptionibu», de quibut dl» fl'.dc except,amp; prslchpt.amp; ff. de diuerf.Sc temp .przïcript. pig.iS8.amp; iifÿ.

Dt allimionilgt;ui,0‘ f/tfcu'u, (!gt;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbutnflatunt

Supra qualiter res ciuiliter acquirStur, nuc qualiter naturafi ttrjVtperalJuuionc.Eflauté AJIuuio latésincremétü ,tdefl,au'^quot;'*“'*^ ftoamp;difcrenoocculta;naita paulatim adiicitur,vel detrahïtur ''tintelligere nó poßisquätum quoquomométo tcporisadiicia-'Ufiveldetrahaturjlndi.derediui.^ preterea.De paludib^quo lucSf Mfeuisadmeiioremflatum tranHatis.idcm dicitur,fcili' «tvtfiparatim debeaiit nonccnfcri,ficut nee lUudcenlèbicur, 'deftjcenfuin præflabit,quod per alluuionein ablatum efl.j .eo.

De fenttntijt pftfelierum pretoria. 'gt; Aliuin modum ciuilisacquib'noni$poiiit,rcilicet per fèntêfia. ‘''cipitergotraâaredeoffjcioiudicum ,quodprçcipuè inp7o-lantiandisfententiisconfiftit.Etquia prœfcôipvætbnd maio-'«funt ceteris inagiftratibus amp;nbsp;iudicibus,idco de fententiiseo-'■‘inijamp; quæiînt eorura priuilegia in fententiis , amp;nbsp;alibi. Tri-fquot;cieniingaudentpriuilegioamp;trinaIjiecialitate Jxtantur,vt l'hoc tit.videre poteris.

(ÏS'”quot;igt;de,(:gt;’ quanJo iuJex debet ferre fente»tiam prafett'^ tibuspartibus,vel fint abfeate.

Habita plenißiroenegotiiinquifitione,ff quideta vterque,id dtiaâoramp;reusfuerintprx{èntes,quandocunque intra trien» •'mmpoteritfernfententia. I. properandum. s.deiudi.velin» tfabiennium,amp; (èx menfes iureautenticorum, in Auten de li-•'g.ÿ.omne.Si verb neuter corum fuerit præfens ,id eft, neque *«or,neque teus,nullo tempore fertur fententia. Si verb alteru 'treorum fuerit præfens,alter verb abfens;fiquidera reus tin-^weftabfen$,non contrahitureremodicium (id eft , deferi vi» oeturiudicium^etiamfecundum vetéres leges,fed poteftpro-Mdiaddiffinitiuamfententiatn. Adofe autem abfente,amp; rea PriientOjContrahitur ereniodici um per 1. properandum. i.. vt P’f Autenideiiti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^ia fcntentiæ,licut amp;nbsp;medii ;inæ,cum periculo dantur amp;nbsp;re* '’pmntur. Multis itaq;mcdisfei itentiaeftiiulla; putà ff iudex SenteufM f'eitauerit non ledendo Jtem S i ton Icgerit fcriptam. i

Item G per a!ium,amp;non perferecitauit.j'.eo.l.vlt.inprin. Ilü tarnen quæ défunt feDtcntiæpoiilmt per ludicem fuppléri code die.'fcilicetqu® pertinent ad coiifcquentiain priord ;flatutôrijjVt delrjjâünjtjSefumptibuSjamp;fi.fiidereiudJ- PauIuJ.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jicum.

De hoc dixi ff de re iudic,amp; ponit hic multavitia,propterquS fcntentiaefl nulla.

Quia quandoqjferturfententiajlcd taméfuper incertaqua-titatCjideode ca.Curare autélemper debet iudex,fi pcß'ddt^l^ vt certam rei ferat lèntentiam; vt lnfli.de aél.ÿ, curare.vbiflti* dehpcramp;j'.eq.l.hæcfententia.

De fententqs que pre ee quoi interefl proferantitt. ' Quia inccry læpefertur fÈntentia circa intcreHé,cùm non Et judici çxpçditum inquantum ppfsit yel debeat extendi interefle: 4)Utàpùmeti3m hodiemultidubitentjinquantum protendatuf ïnterejje^ intéreflc.Efta'utem intereüê aliud commune,aliudconuenturo, Cti»»ët»njaliu(liîijgulare,Etdiciturlnterellcconucntuin pretium:amp;dt ifipnpn cfl h:çfitatio;quia ijlud ficuteonuétû eft debet prellari, Cemmune pjfi dplusalrçriiispartisintercefsifl'et. Commune iiitercllè eftgt; 3uôd in contraflibus amp;in dclidis reguläreeft vtpftimetur.amp;in _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plidislçtnpçr,amp;in ephtradibus plerunquc æftimatur. li ad 1.

Tai.].pretia.amp;iftud praeflandum eft folidum .Singulareautem interellè eft , quod «fliroationc lingulari petitur ,ideft,lingular,e pretium rei.de hoc Dm. in rûg mora.lib-vi.amp;ftar.inl.n» ff.de prætp.ftrp.amp;Dod.j.eod. 1.1.'

ludexincôpctens eftflicct in euraconfeiiferim^plunbusmo-dis’velquia ipfe nullam lurildidioncm habebat: vt's. deiurüd.

• om.iud,.l.cpnfenfps,yelquiainteruenirerrorin adeûdoipfuni» vel côpulfusfum in eûcôfentire Mem propter diuerlitaté reru: putà da tus eftadeertas re$,amp;deàlnspronuntiatlt;jgt;eo.l.ilt;

De pana tudicif,qui male iudicauit:T/el eim qui iuilicem,ytl : ‘ aduerjarium eerrumpere curauit.

Ràênaiudicis yana eft,fecundum qualitatem dcli^j;. Ji enim dolo malo iudicauit,:vere obligatus eft ex maleficio, amp;nbsp;tenetut aftipnein fadum ,velde doload omne intereflè , amp;nbsp;expenfts, . amp;adasftimationemlitis.ltem fitinfamis,).eo.l.vlt.Siautempe-cuQia fit data,velpromiflà:tune dau triplum, promilsiduplum ...... ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ......- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icofflitt

i comité priuatarum rerum cxigitiir: Si iudcx dignitatem vej honoremamittet ^amp;hocjnciuili caufa .-namincriminahbonis oranibusconfifcatismitteturinexiliumjin Auten.vt hti.iur.§. qui non accepiï,amp;^.fiautcm. Sunt amp;a!iæ pœnæ,dcquibusln-iti.deoblig.cxquail mal.circa pnn. amp;in c.i.de reiud.lib.vi.

lt;luæ fi diligenter fuerint obferuata,vtin bac rubncacótinetur foitcntia non potent reicindij vel ab eoqui iudicauit, vel à fuc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ’

ccfloi'ceiusj.eod.l.i.nilifolitisniodiSjVt per appcllationcm: per ' in integrum reflitutionem, per lupplicationenij amp;ç. Occafione auKmomiflicxceptionisnon relcinditur; vtj.eod.l penul.nilî iiicaîibus quibus Jtcet peremptoriam exceptioncm pioponere poâdilHiiitiuamjamp;.’ç, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■

Regulariter lite contcH. frudtuum ratiofcmper eft babenda. ïtdiciturFruiSös, qiiieft dedudtisiuftisfumptibus. Itempræ-flatur fruäus percepti amp;nbsp;pcrcipiendi j amp;ç. Litis autem cxpenfie Ü* olim viâori no præilabanturà vido,nifi tcmere' vocallet cum in ius ff.de ludi.1.cum quern teinere. Hodicautcm reguläre eft, vt '' viausviâorifondemncturincxpenfitjiiifiin cafibusnot.inei. l.amp;inc.talumiuâm.depœn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■!

Parumeffètfeutentiam ferrijniii lata ctiammâdarcturexe-cutioni.MandaturauteiKfententia cxecutioni, quandoferuato ordmeiudiciano, Sccauß cognita ,conuiüodebicore velcon-fellojlata eft fcntcn tia ab ea, qui babebat poteftatem iudicandi: EsieeuM, boccflàiudicecompetentij. eod.J.i.Sc l.fi vtproponis. Eftau» tem Executor,qui poft fen ten tiam inter parte$audita,amp; difeuf-faomni bteprolatùin judicatæ rei vigorem ad effeâum deduec-levidctur.j.cod.L penul.

S.tpe contingit pccuniatn in fententia deduflam plapfj legt— tiiiio tempore non folui lideo fupponitquç pœna,?c quandoim-poiiatur non foluentibus . Maximiscnimviurisfubiiçtunturj^?””’* id eft ,ccntefimis jquæ currcre incipimit demum poft quatuor’'-'quot;’^** tteiifeSjà tempore fäntenti» computandosi-fthonfuerit ap-pellatuin. auc ft appcllctur,curruuc à die conftrmariouis prim^

fententiat;vt j.eodem.I.i. amp;I.eoJ. Interim auteni, id eft?” drimcßri tempore,nulh omninocurrit vfura.

Qualiter fiatexecutiocontravnudamnatumdiximunct)“ litcrli (int pluresqui vtia lententia damnantui'.-taleseninip parte dcbencfolucretamp;poteftab eis exigi,amp; contra eotftnte'’ tia pro vinJi portione mandan execution!.

Quibut rer iudicata non nocet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Scntfrttia Regulariter traditur in ciuili, Sc criminali caufa fentcntijgt; inter alioiinteruhos latain aliisnon nocerc, velin eodem negotio,'’' aCia. J nbsp;nbsp;fimili : flue hi qui expertifuntciuiliterfuo nomine cotenotW »

fiueetiamnoflro , Sed tarnen nonpræcedentevel Juntatc noAra,etiam A taleserant quibut licebatagcrefine®^' dato’.vtj.eod.l.i.iij.amp;iiij.

Comminationts,elgt;iflo!ae,fTo^ammata,fuifcri-’ ftiones, autoritatem rei iujteata non habere.

QuodperepiAolampratfesiufsit aliquemfoluerepecun’’®' ..... efftdum non habetfententiæ.y.eod'.l.i.Item fubfcriptiolcnten-‘,uj tiam caufa cognita latam non reuocat vel relcindit .A-de reiu' dic.l.quodiufsic,amp;j.cod. l.eaquæ,amp; l.iudex.Itempræfidisin* terlocutioapud afta Agnata de duplo,vel quadruple prjcAando, niAdcbitorfatisfaciat, voluntas eA potiuscomminantis, quam fententia iudicantis ; neque enim omnis vox ludicis iudics» continetautoritatem.)'. eod. 1.' interlocutio. item programn» non habet vim rei ludicatç.j.eod. programma. EA autem Pro-ïrarranirtg^’®™® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcriptura vt dicunt,ideA,qua:perplHre$

prouinciasamp;locadeAinatur.VeleAProgramma,cûniideni(li-uerAs traditur libellis, quaA procèdent gramma, idcA, htcra: Accnim çlcrunque in corpore A utent. ponitur: vel fecundum lo.vt dißerat abepiAola,eA programma Rriptura publiée in al-bopropoAta.y.l.i)'.

Sicut fententia propter omillam folennitatem reuocatur.’Vt S.titu.proxi.ita amp;nbsp;propter adiunólani falAtatcm;vt hic.

Hie tit. Ioquitur de iudicatis, amp;nbsp;aâis extra iudicium. Sed s. quibut ret lud.non noc.loquitur de ludicatit tantum : Sc quæibi 0cuatur,hic potes repctcre. T radit enim hsc rubrica vnam re-gulao

. MJjiaiudexquandoquedubitanSjcaufainipfaroantefënten'-,*®vclpoftrefertadprincipem,veJadaliuni côfîli)caufa:ideo ® feutionibus ponit:de hoc dixi fl'.de appel.pag.X04.

^iafenteiitialata fiuntappellationesamp;cófultationes.-ideo Udiî-’PP'*--'’*’'’fheod tit. Confultatioautemin

oinert a relatit ne'. quia aut iudex refert negotium ad lupe-I ™reni,vclad imperatorem, vt inflruatur ab eo,qualiter in tali

Mufadebeatiudicare, amp;pctitinftrui fuperfadiqualitate, fcili-Wtvt eaprincipijnotificata refcribat,quidfuperea debeat prç-“wiiamp;talisdiciturCôfukatio. Aliquandoiudexcaufamrefert ^Penori,quia vult euitare onus iudicädi,amp; ilia proprièdicitur , , , «.elatio.-dequas.tit.proxi.

Quando amp;nbsp;qualiter Hat ^pellatio dixit:nunc intra quf tempora exercetur : de hoc dixi it quandoSt intra quæ temu. appel. Pt,hocaddito,quôd hodievnustatùmfatalisell dies, id ell, an-•jus vnicus, intra quern debet appellator exequi appella tionem ‘Kunduin fe, id eft, cùin ipiè lôlus eft in iudicto : coromuniter-yOiideft jcùni eft in iudicio cum altera parte : aut ii iufta cauià •oterceflcrit, alius annus ind'jlgetur,amp; ita ertt fecundus fatalis, SOotranfsâoj lite non compléta rata manetlèntétia ; vt in Au-’wt.de his qui mere.ad app, coll. v. de hoc in c. cum fit Romi-«ideapper,

Supra dixit, quandoappellationefaäa non examinatur: hie *contra,quando non faâa habetur pro iaóta,amp; examinatunpu-tàfiquispermetum hon appcllauerit iintelligequód fueritiu-llus n)etus,amp; tabs qui in conftantem cadere potuit:de hoe j'.eod. l-vlti.amp;fi'.dereg.iur.l.in omnibus,amp;deapp, 1. cumqifidam.de tpp.reci.l.ancepenul.

Dccuimusfuprà quomodoappel/atio appcIKti jiÛt: ntjctt* _ ponaiTiuSjCiuomodopippellutionéettiahinôappellintiappel-'^ffeUatta jafjQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proficiat. Nâ fi in v-na cadsq; daulà vniisappcllane^

■yniKs pr nt,eo ifia appelJatio pronuticiata etl,ei quoqj prodc/i,qui nô «r/îdZtrr/.appj,j]jyç].jj ï gQ J ß vna.de hocin c.vnafcntétia.e.xtradeapp-Side mementaneapojjeßione appedatumfuerit,

Quandoappellario reiiciatnr propterautoritatc)uJiciJ)lt;Jiquot; fiuineft: nuncaudiquando rciiciatur propter vtihtatemipfiut rei de qua Iis eft ; putà fi feraturfiiper motncntanca pcnilsione, vbi appellatio non admittiturjforte quia cxpeftatur pleniuscx-aœinarinegotiumincaufàproprietatis.Eftautem Potlefsiomo-wowjMM-iDcntanea, fi agaturde poflèfticne retineiida pcriiiterdiâu® vti pofiid. vci vtrcbi ; veladipifccndæperintcrdiftuniquefa'’' bonorunijvclquonjlegatoru.vel rccuperandiperintei'dxâa® vndevi. Efl cnimapta durareper momentum penes eumqui vicit Sienim il!e quifuccubuitincontincnti probat de proprie-tate,ftatim eam recupcràbitperfëntentiâj debocinc.l.decaufi poÜcfiamp; proprie.

Ne iieeat in ynii eaJemg; caafa tertio prouoeare: ntcpofl dnM fententtas iadiclt, qmu diffiniti» prxfeClarum reberauerit, tes retraûare.

P , AfcntentiaappelIarurrcguIariterfcmelamp;fecundà.'ScJw'“ dicit. Etquoddicit. Eademq';caufa; impropric^''’ îr‘ *• vtpatct.fr.dcinoifi.tcft.J.circa,amp;no. s.dcprocur.I.itadeœuffl' Sed propter iden titatcm Jitiga torû, amp;nbsp;rci de qua quïritur, di-eiturcaufa appellationis eadcro cHé cum principaji.

De bonss autoritate iisdicis poßiJenJis, fest yeoune Jandts: e^defeparationibus bottorstm, Deliocdixifl^fubpropriistit. pag.148

Ü61ioc.(r.eod.tit.dixi,pag.i5j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ü?'

piâumcR fupràde turbaea poflèfsione prsefcntis. nuncde ; Mcf.abfcntis.Eftautélcienduin,quôdabfentispoflêftioquan-Joquepervinjjquandoqiperrclcnptumprincipisturbatur. Et I “t|mdcijiturbaturper vim,expuIHs bis qui dctinebant nomine ’ofentijjditurcondiâiocxlegeiflaad recupcrandum podèfiio» isn.Siautem turbatur per refcriptum impcratorisjvel interlo-'utionem iudicis:non fit ideo inuonatio pofleßionis; quia nego-porum mérita partium aflèrtionepanduntur ; quia per nimiant quot;illantiam hteræimpetrataf funt.j. ccd.1. vlti. amp;extra dein in-^'gr.refti.c.catpcn exliteris^amp;defèn.St reiudi.l.cumillius.

I Quia per intcrdiâa, de quibus fuprà , priuata idificia de-■'nduntur, S: tue'ntur, 8f conftitucnda fieri impetrantur : ideo '^liis Jicit,qui poflunt vcltcneantur «dificare vel reficcre pri-'‘^latdificia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j;

Quidam habenthic fuperkge, deoperif noui, Sfc.propriini rubticam :fednoneß necefiàna. Satis enimpertinethxclexaii fuperiorcm maceriaro,fecundum glo.nolIram.Et not.quôd nuntiatio iit tribus modis: vt ff.dc nou.op».ouDt.l.depupilL$gt; ineminiflè.de hoc dixi ff.eod.pag.13^.

Adextruâionem amp;nbsp;rcßaurationem pontium ,amp; aqusdu* £uuii), Se inurorum, omnes certatim faâa operarû Se pecucii* ruincoiJationc J concurreredebent. Nec aliquisabliuiufracdi cculbrhodignitatis, vel religionispriuilegiis feexcuûtedcbS' bit.j-eod.l.ad poreus,8cde priuil. aug. doJ.abbt,amp;in Autenti. lt;ie eccief.tit.^.ad hæc.

Fuerat oltmproconfulibus 8c prsCdibus prouinciaru perniif* fura prodiQcuisionibusratiocinioiv pubJicorûamp;ciuihuniredi-SiRjHd, tuuijjjfiliqùamvnâcxfînguliserogandisfolidisvendicarc.Vc-ïùmhodiepatribut ciuitatumeoruin neceftitatibus hæcfiüqa* depuiatur.j.eod.l.vna.Scin Autent.lèd hodie.'s.deepifc.amp;thr-C'iaitMumb*ctiam exponitur,quid fit fiJiqua, Ciuitatumautcœpaue» fatrif, dgt;ci pofliint deienforcsciuitacum, quiquidein plcbi amp;nbsp;rufiicita-li parentis vicem exhibcnt.s.dc dcienf.ciuit.l-in defenforibut.

Q»« resbignori eltlij^aripeffunt, amp;nbsp;quaStiritP quanao pignm contrabatur.

De hoc dixi fï.eod.tit.pag 6S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Qiiahter m luspnonscreditons velperpadium, velfolutio* nemaiiquis fuccedat, diâum efl: nunc qualiter lùccedatpef vendi'

VenJitionero.Antiquiorc tarnen creditorevenJen te pighuSjfe-quentescreditore» vel debitorct pignus aduocare nó poflc.j.eü. l.i. in princ. nifi primus creditor vendiderit fideiuflbri qui tene* baturei.'vel non vendiderit fecundo creditori.ff.de diflraft.pig* l.i).amp;I.cumfecundus.§.i.vel nifi crcditorprimusvcdideritfub eopaâovt liceat debitoripignusrecuperarc.fi', de pig. aâ. 1. fi cum venderet.

Rem quam habet aliquis cum alio communcni, nó potefl ob« ligarefocioinuitojnifiproportionefua.j.cod.l.i. amp;fi’.profoc.L nemo. Fifcustamen rationc partis rem comtnuneni potefiinib-lidum alienare : v t ‘s’. de com. re. alien.l.ij. ergo amp;nbsp;multo mag« ebligarepoteft.

ïfepTgtorio fixere: üquot; ftinadienibu« itiitmilt“ biterum tnißio frutorij pignoTÜ brtictJat.

Qualiterperconuentionem pignuscoiinituatur,didum efi» Videamus qualiterconfiituatur per prætorem,fiue per iudicem. Etquidem conflituitur per raifsionë in poflêftionem. ff. de pig. aâ.l.non eft niirum.§.fciendum.£t ent prætoriû pigiius,fi Hat «nifsio ex ea caufa,quam prætor iubet fieriipu tà v t caueat ur p ro prdtoriitr» Icgatii, vel de damno infeâo, vel in operis noui nunt ; de opere demolicndo. ludicialc autem eft, cùm Iudex iubet mitti in pol- luthciaU fefsionem exofticiofuo, vt mandetur executioniditliniriuafenpjg^»«. tentia. Et primo capiuntur mobilia, fecundo immobilia, tertio pcruenituradnomina. Eftèâusautemomnispignorishîccft, vt creditor in eo habcat retentionein amp;aâionem hypothecaria, ücecideiità poflefsione culpa fuaj'.l. vit.

Specialiter traâat de eo pignore, quoo capitur in cauûm iu-dicati,ideft,proiudicato exequédo.Et certèclim poft duos men fespignusincaufamiudicati captumdiftrahercliccbat. ff.dere iudic.l.debitoribus. Sed hodie noh,nilî poft quatuor menfes: vc s.deexecut.reiiudic.l.vlt.

Non folùra à dommis,fed etiam ab ante dominis res obligan« tur,putà ab his,quibus funt obligatç: poteft enim pignus pigno tidari ; amp;daturaftio ex empto iecundo creditor!, quatenus, id eft,quandiu vtraque pecunia debetur. Si ergo vtraque pecunia non luerit débita, quodcótingit vtraq; foluta,ve] etiam altera, pignusperifflitur.fi'.depig.l.grege.^.pignori.

Sicut locum habet hypothecaria aâio proancillaobligata,it* etiam locum habet pro partu, 8fproomnicaufa,vel acccfsione, id eftjpartu fecundo, vel tertio. In ancilla tarnen diftinguituf» concipit apud debitorem,vel apud extraneum j8tj.

Quandoqi voluntatecxpreflà créditons d’iflbluiturpignuf^ vtfi creditorremittatpignorisobligationem.ff.de padis.l.liti' bi,§.depignore.Etidem fi rcmittatdebitum velin pcrpetuuiHi vel ad tempus : nam intra tempusobftabit cxecprio.fi’. eo.l.l'ol* uitur, amp;nbsp;eod.tit.dixi.

Licet foluta pecunia dfiloluatur obligatio,amp;ceflèt hypotk* cariajUon ceflat retentio pignoris,ficut præfens rubrica i ndicar. Aitenim : Etiam obchirôgraphiriâ pignusretinen pofle.-quafi dicerct, non folum retinetur propter earn , pro qua efi obliga'’ turn : fed etiam obchirographaria,idefi,eîquæ debeturfinepi'-gnorisobligatione,CUIUS probatiochtrographo cótinetur.quod fi non con tinetur,idem tamcdiccdum eft , pofte retincn pignus, vtdicithîc glof.rubri.

Rubnea fatis clara eft in fe:plane obligarionc pecunia; debitf cum vfiirisamp;creditorenon accipiente fafta cofignatioimpe«!'* eius vcndicionem. j.eo.l.i.Sc ij.

- Contingitftpe, venditopignoreagijdequohictitulustra-ôatjcui compctatjamp;qualis adio,quod profequere vt in litera.

VigiiKt Luitio pignoris fit per folutionem, vel fatiflationem totius lucre. debiti:vtj.eod.I.Lamp;vit. Eft enim lucre pignusredimcre.Skut dicimuSjluo panam, amp;nbsp;luo peccatu'.nam peccatu Ibluitur fotna; qui enim crimine tenetur obnoxius,eum pana à priftina libérât obligarionc . Seruiusfuperx. Aencid.de hocdtxi fi^ quib.nod. pig.vel hypot. fol.pag.70.

Sivntu exfluribus harejibus creJitorii,igt;el debit or», fartem juam Jebiti fol»erit, -rel acceferit.

. C o D I C I s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÓ7

Soit tarnen præiudicatur cætcris , quóminusquilibetEacreciiim pignuspülsitinfoliduin vcndicare.j.co J.i. amp;.’i),ldeinc(lin Jioi-t redibus débitons, vt non profitcætcris,vnofoluen te,quo minus creditorpigimsdiftraliatamp;infolidura ; vtff.tara.eicilcJ.bæfc-des.j.idcm iuris.

Quïcunque Jocum babcnt ih exceptione non numeratsE pe-cuniijvbiagiturperfbnaliaélioneadid petenduni,quod non cft nuineratmn; cadem quoque bic repetantur^ fi agatur hypo-theciria.

Quia creditor pignus ex paâo , vel lege, elapfo biennio veil-dcrepote{l,amp;’ fieri poteft ,quôd tiemovelitrem compara re, amp;nbsp;neccliànum efl credicori fakem iure dominij earn pofsidere ; cô-fuliturcredicori exquadam benignitate, vtdenuntiet debitori

I pûfibiennium,fi præfens debitoreft, vel fi ablènseft,adeatcre-lt;litorludicem,amp; exponatei dcnontiationcm faftani.Ipfeetiani ludexper appantores debet manileflare debitori,fi poteft ,quôd. creditor vult iurcdominij pignus pofsideretamp; ei debet flatue-retempus,intra quodfoluat pecuniam crcditori. Non foluta, âutcm pecunia ad terapus.poteft creditor adiré Priiicipem, vt ei concédât rem candem iure dominij polsidere, ficq; habebit earn lafuo dominio.

Licet in venditionibusfeructur lexcómmillória ,inpignofè taniennoii ièruatur,vt babes hoc titulo.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De httgiofit.

, De contrahendn et' comrhittendaJUpiilatione, Debocdixi ft.de verb.0blig.pag.i7a.

Inutiles dicuntur Ùipulatiories, nonvtquandoque nullam ,. . , afférant vtilitatein, fed quia vitiofæ funt, amp;nbsp;contra lusinterjto-fitæ. QtJod contingit vel ratione perfoharum fltpulancium^quot;^'''’ • Stpromittcntium. Item ratione rerum,id eft,omnium quæde-ducunturperflipulationem . Item ratione abfentiæ,amp; ratione

JOS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R V 11 r.

dilFcnfut. Itemrationeineptxconceptionis:dclt;]uibutlate'ls« ilit.eod.tit.explicatur.

Creditor diflert ah aliis alicnan tibus, q uia £ védit pignut v( creditor,no tenctur de cuiäione,nifi fpccialiter proniittat;quod facere non debet,nifi ex cofuetudine, vel quia maiori prctiové* dat:alioquin non habet contrariam pignor.ad. contra debitor?. J.eod.l.i.amp;ij.fT.de pignor.aftion-l.fi pignore.^.vltimo.SiauW creditor vendit vt dominus,tenctur deeuiftione.

Patna poteflas efl lus quoddani,quod haben t, qui funt de ia» perio Rom3no,in liberos naturales amp;nbsp;légitimes : nulli cnim alij homines tale ius habent:Infiitut.eod.§.iusautem potcfiatis,vbi glof profequitur in quibus pat. pot.confifiat.

Qualiterexeat films poteftatem patris percmancipationeo dixit:nuncecontr3,qualicerretrahaturinpotefiatcmper ingra titndinem dicit.

De infantibus exf/oßtit,lihertt amp;nbsp;feruis:amp;‘ debit, qui fan^uinolentos nutriendos acceperunt.

Licetrubrica quxrat,non tamé foluit,qux dicatur Jonga eó-fuetudo.Sed dic fecundum loan .quod deccm annorum .v t In fli. «vfucap.^.i.Itadicit gJo. amp;Infli.dciur.nat.§.exnonlcrjpto. Qaidlicconfuetudo dixi filde legib.amp;long, conf.pag.;.

Debocff.ed.tit.dixi,pag.i5$. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li ,

Dixit in genere dedonationibus, nunc profequitur perfpeci— *«.Et eft modus per Vt,códitio per Si,vt dixi H.decondi.St dem. Pgt;g-n4. Etpatetj.co.pertotum.

Donatio femel perfefla,temere reuocarinon potcll: Infli.de donat.§. I. SuntcaluSjin quibus propter ingratitudinem reuo» «tur,quicontinentur bis verfibus, Donator reuocat,atrox in-gt;uria,dâdiLex,nccisinfîdi£;manuximpia, vel graue damnum. De quod.^.i.St in c.H.extra de donat.

Olim non poterat caufa mortis donari ei, qui cslebs erat : id Ctlebia »11 ,nolebatcontraherematrimonium : vtqui vxorem non habet , nee vultifed cafté viuere. Et bic idem forte orbitatusdice- Orbut^ batur,quaG vxore carenx. Vel orbus dicit ur,q ui li lios non babc-bat ; 3c buic olim non poteratcaula mortis donari : bodicauteni pwmilcuc rebnquituromnibus. Item ftatuitlex Papia, vt décima pars eiusquod relinquebatura viro vxori, amp;nbsp;econtra, de-traheretur, 8c applicarctur lifco , ft non client liberi : quodbte corngitur,vtj.l.ij.

Deiure,quod babeturin tilios iure poteftatis, dixit: nunc de lurefurcedendiin ha;reditate ftlioruin : quod bodie non efto-pus,quód impetretu r, Vt fuccedat pater vel mater : licet olim e-tat necellè, Nd fine impetratione materfuccedit ; licet ipgenua tresglibertina quatuor non peperit.j.eo.1. vlt.Sc lnftitu.de leg. •J.fucc-§.vlt.

JItgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lî ’ 3 i •

^^fv'Mic tfecrinoiDalibus dicit', in quibusquia accuûtoreJ . • ! fijnt neceflàri) :idéo ponit qui accufarc pofliint. Etdic, jat,-vel »0 qüód'iregolanterqililibet ^oteft aceußre qui non prohitetur:

Inflituttde pubJ.iudùin princ. Prohibetur autein inuJier.j'.eod. i.dcrriminc. Item accufatusfuumaçcuûtorem.j'.eod.l.negan-da.item alieno nomine.J.eod.l.ij. Item qui renuntiauit expref-fc.'i. cod-âcouûtioiiem, vci racitc. J. fi ea. Item fraterfratrem. j'.eod.l.fî magnum. ïniamis: vtj'.eod. crimiiiis. Qui duos habet .iccüfttoltpróhibctura tcrtio.j.co.J.cuin rationibusltemalum“ nUS.f.ecgt;d.iniqaum. Item ferai familiäres liberti.’/.eod.l.pen.ßJ fi,Item milites.j'.eod.non prolubetur.Item pupillus. Etquiha-bet morum imperium . Et qui accipit pretium ob aceufandum, velinoiiactufaTidum . Item qui alias falfum dédit teflimonium. ltemamp;pauper.fi,dcaccu.l.quiaccufari.amp;l.fcq. Iteinfociuse-iufdemcriininis.'s.delib.caul.l.fi filiû. Talcs perfoiiærcgulari-ter prohibentur : fed caulàliter admittuntur : vt in fmgulisie» gibus inuenitur. .si-.

De prima parte dixi fl'.deeuft. amp;exhi.rc.pag.i50.Tranfinif‘ (îcnes aiitem fiuiit, cum quis acculatur ibi, vbi deliquit, amp;ipl* efialibiiftin Auten.vt nùl(iiudi.§ fivero. f

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De cuftùJiareorum, j ‘

Suprà depublicis carceribus oblèruandis dixit: nuncdepri-UJtisprobibêdis. Et nemini licet priuatumcarcerem baberevel exerccre , præterquam magiftratui. Contrariumfacientesian-quam imperialismaicflatis viola tores vltimo fupplicio percelquot; Ifiitur.J. eo.l.vna.

-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si rein Telaccufatormortuatfuerit.

Læfiemaiellatiscrimints quis reus efficitur quadoquefaâo» M-tießae de quo j'.tit.proxi. quâdoq; verbo vcldidiojinquoverfaturhu-Zxa/tart lus tit.tenor.Si quisigiturimperatorera dixerit perfîdunijatro“ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceo’,

tem,nifunijv'elquid Cmilc profuderit:(î ex leuitate procefsit parcendum cft. Lubricura epimlinguçâdpœnain facile trahi no debet ff.adicg.Iul.maJ.famofi.Si cxinßniafurorisvel vinnmi feritione dignifsitni.Si autem ex deliteratione, reinittendus,id eftjiranfinittendut efl ad principein;8c ipfepcrpendetex quaJi» täteperfonarutDjVtrum crimen praetcrinittijan exquiriamp;puni lidebcatidshocinc.vno.demaledicis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j,-

Deh0cdixiff.eOitit.pag.i5I. : r-'ljfl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1.

Alt;f legem Iuüam, de adull.erijs,zyßupra., Dehocffieo.fit.dixip^g.l5l,._.jrr. i-.j,; nbsp;nbsp;nbsp;.

Si q»is earn,cuius tutor jjiit f.corfufier'il. .j, Siquiseam,cuiustutor fuit,corrupihpatitur maiorèmpœ-famjquàm alius-minorem verôquàm raptor,);eo.h vna,lidcm «tmultómagis, fitorrupitconfiantetutela.Idem in cuiatore ftcuiidum Azo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• , j ,fgt;

De mulierihus,qusefer,u!sprepr^'s fe iunxerunt, Hocfluprumacriuspunitur,quàroaliud.’Seruus enimcem-Mritur,iimherfubitcapitalem pœnam:bonaeius perueniût ad tognatos nmlieris.j.eo.J.vna.Dehoc ffidehæred.infti.l.his vet

De hoc dixifl.fub propris titulis,pag,151. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; -

, Raptori impouitur poena fi rapuit honefiam mulieréealiud fi Aepter» ^iioneftanijvtmeretricem.j.eo.l.t.in pnn.fi'.defurt.l.verû éft. Necdiflinguitur,volentemuliere idfaciat,aninuita.'amp; vtruia •ponftœfmnijvel aliam amp;c.

Dominusolimpotuitoccidereferuum : lnfiit.de bis qui fiint fiiivel alie.iu.§.j Sedhodiediflinguitur,occidatiuflacaufâ,vt tune non teneatur.ff.de verb.obli.l.quiferuum. An fineiuflatSi tuneautvoluntatcfua,autcafualiculpa,amp;c.). co.l.l.

Titulusifle tribuit poteflatemfenioribus propinquis corri-gendiminorum deliâa pro qualitatecrimini$,cum medoramine fiuodâ,amp; jure quafî patriepoteftat!s,vt inimmenfum nonexte-daturhæc licentia.

De hoc dtxi ffad leg. Poiiip*(]e par.pag. 194, D« malefîcit, oquot; mMhtmatKH,O’ mteritßmihiiu.

, Omnes illi quos vulgus rnaleficos appellat,Scquidicuntls fcirealiquamartemdiuinandijhi appellantur MathematicnJ Mat gt;tma- juftjj,ff/s,quodeftdiuinatio.Diuinât enimvel circafcimnia,vel f in volatuqui AufpiceSjVclin garrituauiumqui Augures.Et ujp'tet. onjijçjfjjjjpjtjanturcapitalépanâ.y.co.l.i.SuntScaliiquiar* infidiantur,anin)osmulierûad libi diné fleâunt:amp; hi beftiisfubiiciuntunvtj'.eo.l.multi. Idé forte fi veneno. j.eo. l.i.Sc hi etiam tenentur lege Cornelia,vt dixi £ ad Je.Corn .de fîca .pag; 19^.

Hïc lexlocum hahetjquando libertus appetitea, quaînge» nuis tantum conueniunt:put3 afpirat ad honores 8c dignitMt □nêrendolèingenuumcflc.Si autem iiberturofefateatur,amp;[** nuriafithoniinû, poterit eligi.ft.de decu.l.eosqui.

De 6« quißhi ajfcribunt inteflametu». De falfisin genere ditit.nunc in fpecie dequodam ,qtiod licet non fit falfun],puDitur tarnen vt falfum.J.eo. 1. fenatus.

Falfum non modo pr.'ediâis inodis committitur amp;nbsp;punitut, fedetiam in monetaûdeo de ea ponit: quia grauior imponituf poena,quamfuperaliofaifo.Ec habet locum hçcaccufatio,cum quit fabricauit falfam monetam,vel fabricari fecit, yel fuper e® dedit confilium,vel non prohibuit earn fabricari; qui taméin ta tû formate noluerit,iufta pornitentia exculâtur.ff adle.Comel. defal.l.qui falfam.

De mutatiane naminit,cagneminù,prenamimi. Si ingenuus nomen , velpra?nomen,velagnomen^mutet, gt;nbsp;quidem in fraudem,tenetur lege Cornelia: alioquin cotra.Sef USautem mutate non licct.j'.eod.l.I. amp;ft.ad leg. Corn. deP • • ß falli.de hocfolet dici in prooemio Greg.compilationis,«t prowmiolib.vj.

De fedftioßf,ty’ bii quiflcbcm audent enrira KempulU» cirni colligere, Seditiodiciturquafi feorfiim itio:quiaindiuerfutn vadijt,a-lios^i trahunt:vel àfedo,aî.percontranu:vt dicit gio.hicfuper lubro.Etdicitur Seditioquietis publics turbatio.j.eo.1.1. amp;nbsp;ij. de hocno.xIvj.dift.feditionariöJ.amp;ibiper Archi.amp;Ioan. And. Seditiit deimmu.eccl.c.decet.lib.vj.EttaJesconcitantesIeditionen) pu-niunturpœnacapitis,vt not.in I.denuntiaöius.C. de bis qui ad ««ie.confugiant.dixialiquid ffladleg.Iul.maie.pag .191.

I Dixit deordinariis cricDinibus,nuncde extraordinariis; pre-j mittit tarnen cómuneaititulum ad pracedentia amp;nbsp;ad fequétiai ficxeodem crimine cópctarciuiJis aâio amp;nbsp;criminalis accuiâtio, Jnviiapr.eiudicet alteri ve' prorfus,vel interim.Sed die, quod non præiudicat prorfus,nifi in aâione amp;c aceufatione iniuriarû. ftdeiniur.l.prætor.^.i.amp;tquodfsnstus. Sedintérim præiudi-

I cat,vtff.dcpub.iud l.interdum.amp;fi\ibon.rap.l.ij.§.^.dehoc I glof.Infli.fi qua.pau.fe.die fuper rubre.

In Aegyptonon pJuit,fedNiIuscertis tecnporitusexcufnt, amp;inundatagros:)deoaggereSjid eftjalticuniiilivelcoacetuatio ncs,aut moles fi unt vt aquam contineant.Eft autem Nili agg® rcs rumpere,id eftjVaJJa fluentis Nili de propriis amp;nbsp;vetuflis vlgt;' b’ intra duodecimû cubitum vfurpare;quod nephaseft,amp;daw' nofîfsimum in Aegyptoudeohocquafî Jæfæinaiefl.crirneneft' idcoin eodemloco vbi'rupitagocre»,vel valla vfurpauerit,fliquot; piacomburetur. ,

.1; n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De quxflionibua,

L la acculàtione præficienda eertum tempus,id «ft» bienniiifia* .tutûefi, 'ÿ.eo.l.vl.iallitin certiscafibus not.s.deiud.l.propera# dum.amp;in Autent.vtcle.apudpropr.epif^ipen. scxIjIi ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ajfenatufcoufultum Turptlianum^

Dehocdixi.fi.eo.tit.pag .298. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•:

ç“!-/- Intercacteraspoenasvnaeft Confifcatio,quamcuilibetiudi» epjcatt»^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet,nifî qui habet merum imperium.ff.de iur.

om.iudi.l.iij.amp;deoflî.præfi.l.illicitas.§. quivniuerfas. amp;licc quandoconfiftatiofit exconlêquentiapœnæ.j.titul.i.l.ij.amp;iij-Sedquaiidoconfilcatio fitpriucipaliter,vtproptcrinc£fta,nu' ptias;amp; tune quia çft ordinaria pœnafiatuta per legeni,quilitet magifiratus de ca cognofeere poteft,etiam muniçipalis.

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D»

De fententiam f‘nfsii,O‘jreßitutu, QaiacondeniflJtiperfententiara quandoq; elf induIgentU ffiacipisreilituuntur.-ideo de hoc dixi fatis ff.eo.cit.pag.ioj.

VO L V M E N,vt etiafuprà tradidim’,àcôuolutione Voîumitt. amp;colleäione variorum librqru noii»éfumpfit,ebquod in felnftitutiones imperiales, conftitutiones Autenti-corum, tres libros Codicis, Sc Confuctudines Feudo-rumcontincat. Nam dicit Vlpianus • Sienim ccntumlibri hint legati,centum volumina eidabiraqSjamp;ciponcs Völuraépro librointegro.-vttotusHonjcriJiber in quadragintaodo libros partitusprovno volumine accipienduniiït. Sicamp; Cicero,.Gc Gclliusjamp;aliiferèomiies, licet Ouidius parteua opcris volumen dixeritjCÙm ait,Sunt mihi mutatæ ter quinque volurojna for(næ,amp;c.Et Plinius de libris fui aupnculi loquens, ait, Libros tresinfcxvoluminapropteramplitudinem diuißt . Volumen verb vel à volo dedudumeft , co quodin libns voluntas ap-pareret ; vel quod verms eft, à voluo defeendit eo quod' vofui apud antiquos confueucruntjVt duo Cîelâris Anticatones. Simili modo Hebræi legemfuam voluere, amp;nbsp;Græcimiflàmfuani hoc tempore confueuerunt. Fada Codicis prima compoGtio-ne,liber Inftitutionum compilatuscft,vt C-deve.iur,enu.l.ij. §.omniaigitur.amp;§. fedcùmprofpexim’.antceiufdcm Codicis ea)ciidationcm,amp; fecudam eius jditionem, Nam cum praxipit

fieri pdittonem (ecun dam,facit mentionem Tnflitutionu iâ copô fitarü.vtC.decmcn.Iufti.cod.ibijVt vndiq; nófoIu,amp;c.Etper-feâislihris Digeftorum, videbaturpleriïq; nihil amodofupcr iuriscompolîtionetraftandum ;imô luftiniano imputandum, quódarmoruni vfu rcliâo,lcgib* amp;nbsp;Icholaflicisdifciplinis open dabaticum imperator Gordianus dicat,Milites arma frire dcbe re,non leges.C.deiuredelib J.vl.in prin.Imperator autcni’quot; hæcdefen/îonem fui amp;nbsp;exculàtionem , excufationiscfj rationcn afsignandbjclegantifsimè rcfpondet.-vt in princip. huiusprco^ Conuocatisautcin vin$illuflribusTnbuniano,TheopliilO)» Cempilate Dorotheo,mandauit cis, v t coponerét Infiitutiones, amp;nbsp;in A“*' rei Inßitu tuorhbrosiußitpartiri,vtfint totius légitima» fcientispf’®* titnum. cunabukjamp;elementa ,quibusiuuene$fuffultipofsiiitgf’“'°?

amp;pcrfeâioralegunjftitafufientareC.de vet.iur.enuc.l.’j fedcuffl.amp;J.deiufii.amp;iur.hisergo.Et diciturliber Inflim“® num,quafi inflrudionum: quiainhis primis pneceptis p“* infiituuntur,amp; inflruuntur,vt pofsint percipere maiora ad iuris arcana valeant alccndere,amp; ingredi ad Icguin penÇJ liarquapropter hic liber bene Introduftorius potuit appel*’ 1 cifi aliud verbum iuri ciuili vifum fuiflet congruentius»

Quibtu ete eaußi manumittere iten fejjbutt ‘ De hoc dixi ff.qui amp;nbsp;à quibus man.pag .ijS.

Dehoc Æeod-tit.dixi.pag.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tribus modispatna poteflas lolmtur :fcilicet, morte nata-falijvelciuilijitemdignitate.itemcmancipatione. Et quse fînt ^ignitatcs foluentes pa triam poteflatem colligitur C. de decur. l'Vlt.amp;in Autent.conftitutiolt;]uxdedig.§.pen.

De Tutelu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■

Tutela patronorû defertur patroniscirca perfonas itnpuberS “hertorü ex fententia tantum, non ex verbis legis xij. tabuL De légitima farentum tutela.

Piteremancipans Hlium impuberem, kgitimameiustute» «Unancifcitur ex mente legis xi), tab. amp;nbsp;ex régula qux dicit, Q“ùhæredita$ redit, eô 8c tutela redire folet.

Mortuo pitre,fratrescmancipati impubères,(îduciari},vel le^ 8'tiffli eius tutorcs efiiciuntur,proptcr fraternam fidem,vel co-Wentiani,quæ in eis maior præfumitur,quàm in extraneis.

Sicutimpubcribusprouideturper tutore$,ita prouideturpu-*riEuiamp;adultispercuratores.).eod.inprinc. nam licet pube-f'seffefti fint,adhuc tarnen in ea ætate funt,vt rebus fuis pr^ef-'d^equeant; de hisaliquid C.qui pet.tut.amp; de cur.fur, De fatitdatiene tutorum. Tel curaterum. De hoc dixi ff.de adminiftr.tut. pag. 8ÿ.

Corporales res luntjquæfui natura poflùnt tangi’ vt honiO) îapisj amp;ç . Incorporalesresfunt, quæ tangi non pofliitit; vt funt oninia ea, quæin iureconfiftunt, id eft, quae in fuadifnniquot; tione habent hoc vocabulum Ins : vt eft hsercditas, obligation aftio. amp;Ç. Hinc Lucretius: Tangere enim amp;nbsp;tangi niC corp»* nulla poteft res.

Ofto funt perfonæ vel res, quæ alienate pofliint res, Li«t lion flntdominieiufdenijquæcontinenturbisVerfibus. lud») prælattiSjtutofjCum flumine.Cæfar,creditor,amp; feruus, procurator, non fua tradunt. de quitus glof. j.§.i.in verb.alienare.Et in quinquecaflbus etiam dominus non alienat.vndc,Hæreticus, inulier, læfe, minor, Sccurialis, Gafibns his quinisdoininuo dareiura vêtant rem. vt ibi.

Dcliocdiiifi.eod.tit- pag.iez. ' oilsv, Q(lt;lt;4lt;»e non eÜ^ermigttmfiMre teflamtntum.

Dixi ffcod.tit. pag.99, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

QE hoc dixi ff.fitab.teft.ni»llæexi.8itit.lcq.pag.n7.amp;ia tit.quis ord .in bo.pof.fcr. pag. 15î . amp;nbsp;de fuis amp;nbsp;leg. hæred. De légitima agnatorum fucceßione.

Dixi in titulo proximo alleg. fpecialitenu tit. vndc Icgit. 8e vndeagn.pag.uS.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Quidam non Latent hie rubricain,fecundum Plac.amp; Am.Ei eftfciendunijg’feruiliscognatiode iurcciuili vcJetiampræto-ho,qucdnaturalcmçquitarcnifequebatur,nunquamcoinputa* Latur, quantum ad iucceftionem, interim imminet ei vincu-]umferuitutis:vtC.cômuniadcma.l.feruus.amp;dcfuisamp;ieg.l. ex libera.nifl in calibusnot. C.cnmunia de man. AdproLibiti* cnemautemnuptiarü feruiles cognationcs bene computanturi vt's.denupt.§.illud.amp;ffideht.nupt. l.adoptiuus.§.feruilcs.

Arre^rfti« Nedumdeiurcciuilivel prætorio (iicceditin vniuerfum ia’ deiundijiedetiamaliquandoin iusviuentis, vt perarrogatio-nem , quæconienfu duorum fit,lcilicct, arrogan!isamp;arrogatb amp;nbsp;ohm fuccedebatur diuerfimodc : Lodie autem ficut circa natu rales amp;nbsp;legitimos parentes acquifitio coartata eft ad vfumfmquot; âum tantum in rebusaduentitiis: ita amp;in huiufmodi arroga* tionibuseritferuandum, doneeviuitarrogatus. Nameomor' tuo dominium pleno iure tranfit ad arroga torera : nißfuperlint alia;perfûnæ,qujearrogatoremantecedunt: vt not.}.cod.§.vlf' amp;nbsp;de adopt. §.cùm autem.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Certumeft,nonaditahxTeditatecxteftamcnto,queineore‘

liäa funt non valere.C.dc fideicommif.l.ea. Sc l.ex tefiaraento. Conftitutio tarnen diui Marei quodam fpeciali iu re,fubucnit li* benatibus, lcilicet,peradiedionem bonorum. EteftAdiicer« Adiicere bona,alicuiapplicare,vel dare bona eopado,vtcreditonbusS{ libertatibus fatisfaciat : de hoc j. eod.fatis.

Deßicceßionibiu fablatü, queßebantftr boitorum yt»-dttiones, zy tx Setiatiuconfitlti CUuiltiiao, ' '■ Olim du® ali® fucceßioiies per viiincffitafein vigebant ex i Stnatusconf.Claud.primô,cùmdcbicôrinfclirtioneceflàbarjamp; folenniter contra eum proponebatur aâio, amp;nbsp;ipfe iicque vcnie-I ti3c,nenuefoluebac,fucccdebatei creditor in omnibus tanquain aiortuojetiara fi debitor reliquifïêt h«rcdein,8e licebat ei omnia venderc. dchocC-debo.aut.iud.'pof. Defccundafuccefsion» dixiC.deSenat.confClaud. -o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•

De Obli^itMitibitt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-l.-iii':

Obligatioquinqueraodiscontrabitur, re, idcfi,interuentd lei: vt in inutuo,in dcbito,côraodato,depofito,pignore: de tjui* but ff.in propnis tit.dixi. quot;•■v-.-.-ivr lt;*lt;■gt;•lt;

Detferboritmobligatienef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dixiff.e0d.tit.pag.i7i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DediHifioneßi/iulatianitin,

De fijeiuj/oribue. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

tnhuntur: vtjühipttOjLocatiOj Conduftio, Societas, Manda-turn. Et dicunturcûntialiiconfenfu,quia neque fcviptura bicneccfliri3,neq'.ie prsfentiaexigitur, necexigiturinteruen--' J tus alicuius rei : fed fufficit hic eos, qui negotia gcruntjconfon-titcper fe,vel per nuntium,vel per epifiolam.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Emptione cz yenjitioae,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De LocKtiotK ez Conduilione.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De

jiHarumobligarioçu)?! {qpf lèxs putà, Negctiorum gc«lt;gt;* 4ïW^UPdp, FaniiJiæçrci/cundæ. ■1«°’ Ädiocxtcflämento, amp;nbsp;Condidiojndctitii de qmbujin pro-pnis Jocis dixi.

Perquasperlenjs,nç4gt;Alt;?cî}Micituri'cium dominium,fupfä dixit :.hK dicit » güspt^rpereaidein perlonas aobisobhÿicio^ aâio quæntiir.,., ' nbcf'. . nbsp;nbsp;nbsp;:

Dc fioc ir.de lolut. d»{i»^,denpuat,amp; dbaccçptiJat. png-’Tf’' amp;fequenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;.'-I

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-“Y .1-

Dixifi^eod.tir.pag.iSti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..ty ' . )

fybUf. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lt;■' De ebügMipfiibuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex/fUitßdeblie ntfetnter-

quot;e/ex‘a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quatuor adioncs in fadum, qua? omnes in gcnefe

ß Cot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vna,quia ex quafi maleßcio ortæ : Prima eß de ei, 1

■“' Aamfec. Item dsea,quæ pro deicdoamp;e/Tu/bdatur.’dequadi- j xi.ff'dehisqui deicc.vel edùd. Item de ea, qiiæcrinpetitobiior, qu d aliquid eß' appenCutn, quad ßcaderar polke nocere; de qua dixi lt.dehisqui dciec.amp;enbd. Item dceaquxccncracsu-poncs,Ilabuhriof,relnaac3spi'oimifsiseorum jquarumepert j vtunturi de qua dixi fi’.naut. caupoa.ßab. Slt; iïÂutti adaeiiai 1

Quod cum co , qui in al:ena fottjlate tit, nfrotium gtliumcjfe dicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Deperpeluit cjquot; temporalibuf aflionibtu : cit' qui in htredei nd litcrèdei tratueunt.

Dehocaliquid ff.de ad.amp;oblig.dixi. Nam prætonæ.poéna-Jesnon durant nifi per annum, excepta adionefurti manifcfiijpctiM/eji quætaiitùinduratjquanturoaliæctuilcs. idem deprætoriisrei perfccutoriis.dequo j.pergJof.feq.defccundapartenibr.dixi ’ ' G.vtaSioabhired.amp;coiitra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’•-o \

ße InterdiCliii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dixi ff.eod.tit. pag.xoz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •• n7 '

Plurespren»in fpcciefuntcorum , qui temerecaufasfufci-pa»4 piunt,amp; litigant. Sed tres poHiint tradi in generc.fcilicetjCcr-lumn, pçralis,amp; Pecuniaria, amp;nbsp;Fama:. Corporalis imponiturcaluni-niatoribusad fimiiitudincmfupplicij; vt fi.decaiumn.dixi,pag.

ÎJ. Item amp;tergiucrfa.amp;præuarica.vt dixi fl', ad Turp.pag.js8. t InfaiDiæ pœnaimponiturlâta difünitiua fententia in a.;tione furti,vibon.rapt.iniunarum, dedolo,fcpul.vio. expil.bæred.Sc fiiDil.t.eod.^.exqiiibufdam. Pecuniaria poena imponitur libc-risamp;libcrtisvccaiitibus fine venia parentes vol patronosin iusj ytdixi.fi'.de in iusvocando.pag.16. Item viâoimponitur panj circa viatica,Iitisfumptus, vt fl.dc mdic. l.cmn quem teinerèa amp;nbsp;in e. caiumn.de pœn.

De officia iudicic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Iiidcxdebet iigt;dicarefecundumiu$fcriptliro,vcl confuetudi- Officium tàrmin: Silcntcntiimfuara fecundum naturam aélionispro- lgt;»diciii . X .ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polit*

pofîtæ ferre. Quomodo ïutem in qualibet aélionc feludcxHa* beLitjhîc traâatur.

In nomine dominino/lrilcfu Chrifii, Liber cont ftitutionum noueUarunt Autenticorum.

VARE bic liber vocetur Autenticorum pofliimusdi' 1 cere, quod fit de arbitrariis Principis, de quibusnon f cogimur reddere rationes : vtin l.non omnium, ff- de ^«».«.^legib.amp;inc.fî quando.dc relcn'pt.VcI ficut Poe tas,cæterosqueoperum conditoresAutoresvocamus, amp;nbsp;illuna Aittar. nbsp;nbsp;qui egit bellum,autpacem facit. Autorem pacisamp;belli dicimus.

Virgdiusin Géorgie. EttemaximusorbisAutoremfruguni. Maiores noftri nullam, ne priuatam quidem rem agerefœmi-nas fineautorevoluerunt,ideft,horaineinquoeft ius,potcflas, amp;dignitas. HincScpupillorum tutores Autores dicimus. In-flitut.deautorit.tut. amp;nbsp;C.deauto.præft. Et autores fententix appellamus,quorum confilium fecuti fumus. Hinc Sc Autora-tum,8c Autoramentum. Seneca in lib.xij. epift • Nullum fine autoramento malum eft. Hincamp; Autenticumdicitur iusina-gnæ poteftatis amp;nbsp;dignit3tis,qualesfunt conftieptiones huius li-briiquæfîcutnouioresfunt, amp;reccntiores, it'aamp;dignitatis amp;nbsp;obfcruantiæmaioris; vtin l.non eftnouum.ff.deleg. in c. i.de CoUatîo^ conftit.lib.vj. Collationesautem vocanturà colligendo,velà vu. congregando: quia quælibetcollatio colligit plures partes feu materias: fecundum Iac.de Bell. Vel Collationes dicuntur à con fero : quiaconferuntur,amp; fimul repofiræfunt nou.T conflituti* ones,ficutaltàsdixifl'.decollat. bon. Et funt nouemCollatio* ces, quas iuxta ordinem videbimus.

hærcdibus non dicasinftituendis,fedabHæreditatc repel lendis^niH votum impleant tenatoris.).eódem.§.fiqmsau

tem non impIcns.Et üla pars rubric® expeditur j.eod.vfq; ad §. lgt;incnobu. Ét Falcidia, ftilicet, bircdi feruanda ß Hat inuen-iJtium, alias non ).codem.§.hincuobis. vfqueinfin. tic.dizi É deiurcdelib-pag.ioi,

De ncn tli^ndo fecunJo nubentes mulierei: ts’ alie-natione litcri antfnupttal'a donationu : amp;• de fuectßionibtu earum,cgt;‘fibiifMeé

Diftumefts.debæredumobedientiajamp;fucccfsionequæ fit in tbedientibus .-iJeo fubfequenti ordine ponitur bïc de fuccefsio-ne matris.Et habet tres partes.Pnma loquitur de eledione pro-hibita. Sccundadealicnationeantcnup.donationis. Tertiajde^“**quot; A* fiicccfsioncmatrisaâiua. fccundaibi.§.hocautem. tertiaibi.§. nu* eùm igitur.Et exponitur titulus primo ita ; Deeo,quód fecüdü tiubentesmulieresnon eligaturin lucrisprimimatrinfoni] cum filiisprimimat. Vel melius.Mulicresftcundo nubentes dceli-gendononhabeantpoteftatem. Nammaternon fuccedit filio inlucroantcnuptialisdonationis Hliofuperftiti. Etfiliorüele-

Ô10 in diâo lucroeft matri prohibita: vt hïc in princip.Et quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

dicit muliercsjidem dicas in viris fecundas accipientibus vxores. j.eod.S .quia verb con t ra. A lienatio autem fada per ni at rem de lucrodonationisantenuptialis ea fecundo nupta cH in fufpen» lojamp;eamorientefuperftitibus Hliisconfirmaturnonin totum, fedexpartenon exiflentiuin filiorum : alias fi ipfl mater filiisin totumfuccefièntjalienatio in totumconfirmatur.j.eod.§; hoe autcm.Et defuccef$ionibus,amp;ç.adiuè legas; quafi diceret,qua-litermulieresfuccedant filiis Nam mater fihoin omnibus fuc-redit,exceptaantenuptialidonatione, fiue conuoletadfecun-dasnuptias,fiuenon.j.eod.§.cùm igitur,

Vt determinate ßt numcrue clerieorum fanUifii* mtmaiorit ecclefia, caterarum fandarum 'Eeeleßa

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eccleßarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confianti

Maiorisecclçfiæ, intellige Conflantinopolitana:ciuitati$,Sc »‘T’oÛM-exterarum eccleßarum fub dido patriarchatu conßitutarum. ”lt;gt;gt;

X .lij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

Et eft hic lexlocalisï nam in ecçkfia maiori ciuitatis ConfîanF tinopohtanæ, Scaliisfibi adiaccntibusamp;fubicôis, clericorum numerus fecundura t'aeuîtates debet eflè ftatutus : amp;debetob-feruari,neccclefiæadinopiam dcducantuf; pœna contrafacicn-tibus imminente. De hoc numero babes C- defacrofanâ.ecçi. 1. non plures.

HîccorrigiturlcXjtion reâè. C. defideiufl; Debacmateria dixi ff.Cûd.tit.pag.94.

Supràtit.ij.faâa eft mentiode epif. amp;nbsp;eftri. amp;demonacliit amp;'monafteriiSjVtpatet in§.i!ludquoque, Indefumptaoccafio-nefequiturde mena. amp;nbsp;quomodo monafteriumautontateepi-tilittachitf fcopii-dificaridcbeat. Monaebusautem Gricc, Latine dicitur (ingularisjvndemonacbumfingulariterproomni agereoper-tct.xvj, q.i.placuit.l:

Quemtdo oportet epifeopos zy rtliquos oleritot ai ordtnationem deduct : CZ de expenßi eccteßtl' runt (y clericorum.

Quia ex monacbisquandoq; epifcopi fiunt ; quare videndum decpiicopis; vt'j.cod. § igitur. Étqucmodoadordinatioiiêde-ducidebcntjdicitur vlque ad§.amp;ilJudetiam.Dereliquisauteni clericiscxpeditur J.eod.§.dedeo. amp;( §.fedneque. amp;nbsp;quanta. De cxpcnGs autero j.eod. §.lêd neque eflufas,

ç De non dliendndis aut pernutaniis relui ec» cleßdfticii immoUUbm: dut in fj'ecidlem hypou tlecdm dandii creditor ilm : fed ft'fficere Irypo^ thecM gcnerdles,

Ts T A conftitunoponit quires ccclefîç pofsit alienari autpe^ ■*mutan,(èu in bypotheeam dari.De boc extra de re.ccclef.nci) alien, per totum. amp;xi).q.ij.(!nc except ione.

Omnes dignitates debentgratisconferri, nibilo fiiffragio* rum nomine dato: alias omnia male fcquunturtcùm hccabaui-rtcia procedatjquæ omnium maloru eft mater, antique lurepe* nitus

A VT E K T ïé O km; 3*7 nit* fublato.Vndc exponitur-V t iudice*,id eft,præGdcs,véI pro-confuleSjVel reftoresprouinciarum,Sincfufi’ragiojidcft finea-liijuo dato nomine fuflragii.vt j'.eo.^.hæc omnia-lu(iura)n(»m,quodprxfiaiur ab his qui adminißratioati» accijitunt.

Hæcconftitutioponitdiligenter amp;: conipreticnditficramcn tum quod debet facere quilibetadminiftratonvtj'.vt iud. fine quoquo iù3ragio.§.igitur,

Ecclefia Romana cura ccclefiis fibifubiedis gaudet Centura annorum præfcnpnonein c6traâibus,cauCsjicbus,amp;omnibut aâis.Dchocinc.i.depræfcrip.iibA’j. .

De referendarisfacripalatij^ Referendarüfuntaduocatiin curia principis;diâi exeo,quod référant viceshomiuura corâ principe;vt s. quomodo opor.epi. §.nonaliter.in fi.§.amp;j.vt Jit.iur.pc.Et debet numerus referen wnorum in odonario terminari.j.eo.

T Enonumcaufaamp;nome fatisodibüe omnibus legibus vifum ^‘»onei' *^e(l.Suntautem Lenones qui muliebreoi impudêtiam Si tur-pîtudinem venalem babentivel qui iuucnculas decipiunt, amp;nbsp;ati vitammiferam ducunt.TalcseïciuitatibuSjtanquampefiiferc* communes caflitatis vaftatores,eiici lex prxciptt: Si traditur hic iudicis officium circa talcs.

Detrienle (y femi^e,Cgt;‘ fuccefsienibsssfilierum C nepg.^ turn naturaliu: •»tl coUatsonibsss, aut dißributienibus^ neenen literarHm,aut numerationum^atq; rerü ex quiètes detinent inficiationibies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sôneram

lenaturæ.'quædicitnr Bonoi'umfuLifidium:amp;Iiuicquart£nuIJu Quartanagriuamen potuitimponi.C.defnoffi.teft.l.c'mnimodo.amp;dui' turt. ßus J/.feq. H«? hodic per Iiunc tit.redadla efi ad trienté amp;feniif Trient, fem iecundum nuoierum liberormir.vt It iintquatuor tilii,amp;iii Semißif, fràjdebent habere tricnteni,id eft.tertumpartcm.Si fint quin« quCjVcIvJtrà,debent habere inedletatemeius,quodeij debeba-rurabintefl’ato;vti-eo.§.bjEcnos.amp;in Auten.nouiftima.C.de inoffi.teft.Vnde dicit gl.in c.Raynqtius.de teda. Qtiatuoraut infra dantnarisiuta trientcm,Semißcra verodaiitnatisguinq;

'vei vJtrà;Arbitriûfêquiturfubftantiacastéra patris. Vndedie, De triéte amp;nbsp;remilic,de quo cxpeditur j'. vfque ad §• neque enim. Etdefuccefsionibus.-debocj'.co.ô.confiderair.us. Vcl collatio-Jiibus.-dchccdicitury.eod.'ÿ.illud. Etdiftribuiionibus:dcquoJ. :eod.§,quodfæpe.Necnon hterarumamp;c.debocj.co.^./iudium. amp;§.inudquoque.

r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DefiUjt ante dotaliitmflrumenht natif,

Inlbrumenta dotaliadicuntur,ßuenuptialia,inquibuscentl neturmatrimoniuminter Titium amp;ßertamcßecontrai3un),amp; dotein datam eûc.Et line bisduobus,lciJiceticriptura St dotedi xit Pla.non valere matrim(}niiim,aljegan$profc, Jnfti.denup. ^.ti.licet Aceur.Infti.de hau'e.abintcft.ve.dicirvalerematrimo gt;iium,pcrl.nuptias.lt;r.dereg.iu.amp; l.fi vicinis.C. dcnup.Sedno fieri liberos legitimoSjpcrtcr.noftrum.Sednon cil verudeiure canonum,perc..tanta.quifil.fintleg. Debocpicneper Doamp; inc.innotuit.deeleâ.Exponitur autemhictitulusdetiliisan'* ' dotalia,id cil,antematriiponiuni natis.Etçft mentbuiusconfl* tutionis id quod voluit IcxilJajCuniquis.amp;J.nupcrpoCtas.C de'nàtJib.

Indices appelJationuinjamp;eorum oflîciaics,incauGs appeJla-tionum,in quibusofficium cftcommune,in iudiciofemcl exami nationesfacere debenrjamp; degeflis participate.

In hoc voluinincquatuor modis traâatur deappeHationib'f YClikf Sc) .de bis qui ingre.adappel.in prin.amp; J.vtcuin de app-ceg-

A V T E N T I C o R V m; jï^ cog.§.i.amp; j.deappelxol.viij.de hoe dixi ff.de appel.pag. io4.8{ intit.quandoappcl.fif.pjg, zcS.

HæcrubricaprohiEetfœneratorcm tenerc terra agricolf,ffi licctfaótafoJutione,vel dato aliquolocofolutionis:aliàscontrà: vtj.conflitutioneprox.^.fancimus.Et diffcrunt inter fc:quia ie quensdicit,quantam vfuraindcbeantdareagricolpfuiscrcdito-nljus.qaod hæc non dicit.Item hæc cft localiSjinThracia cnimSi Il.'yria duntaxat Joqiiitur,vt j.mprin.illa generalis :vt j.titul. prox.iaprin.§.fin autem.Etideohæc breuitertranfeunda eftjfe tundum gl.noflram hïcjamp; procedendura ad fequentem.

Huilum creJentem affricol« ttnere illiitf terram'.ey quar-tam debet ffmam dare.

Creditoresab agricolis exigere poffunt nomine accefsionia 'diiram quolibet anno pro quolibet modio oâauain partem mo-dii ; amp;nbsp;pro folido vnam ffliquam,amp; non amplius.Dc hoc aliquid s-nt.proximo.

Res reditu tioni fideicemmißifu biacentes alienari prohiben-tar,nifi propter caufamdotis.veldonationis propter nuptias; propter quas caufas alienatio pcrmittitur,antiquo iure fublato, amp;nbsp;omni circuinuentione remota . Et durât hæc pars vique sd,§. vnum. Secunda parsed de mulicrc,qus parit in xi.mcn-fe'dequo).§,vnum. Nammulieranteannumluâuspariens, fiindubitatuin (îtfobolemnonexprioriconfiderematrimonio, Wwh'er nu omnibusmodis priuatur antenuptiali donatione: acincidit in Ms^nas,acfi ante tempus luâus fecundas contigiflêt nuptias;^/*“*

De tabeSionibue tgt;t praioeoUa Jimittant in cbartit, Tabellioàpartibusrogatus, debet per feaudire negotium, amp;ipremeticribcre,nec alicui delegare poted.Ed autem Tabel-Tlt;*amp;eff(».-iiominor,Tabulariu$maior,amp;Magifier dationis maior vtro-Tubutari* S'*’- Sunt autem alia muItanomina,fcuvocabulahorumpubliM‘*^V^^’' wrumicriptorum,dequibusglo.in rubrkaC. detabu.

Protocollu autem diciturà Trpäres quoded priraum: amp;nbsp;mXXeé^ l'rettcaSu ^uod edcollatioicilicctliteraum.q.d.prima collatio literarû: dcquoj.eo.ÿ.illudquoque.in verb.protocollum.

P cciEsi* propterdcbitumfifcalereguIariterrebusBiotl' ■•^libui non exiftentibuSjfes immobilejalienare poteftjamp;i*'j lutum darCjamp;c.Expeniturcrgo dealienationejfcilicet facici'“* pro filcalt tantum debito.Et folutionCjid efi,dations in folutu® ipficreditoetiampriuato,nonfolum fifco-.vtj.eod priuatus.

De iHreiumnJo 4 gt;norieMefrtJHtii,Jiito frtjitiriiiinßi' rdf» fuii fubßantit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ïuRurandumà monentcpræflitumjnquofubftantiæfuæ®* furam facit manifcflam,inter fuos bæredes diuidêdo, abbitw* feruandum eflipœna non fcruantibus imminente icreditoob“ tarnen nullum præiudicium generatur.

Vt frtefentttur nomen imperatorii Joeumentn, C yt tatinii bterii apert ins tempora infcribaiitiifgt; Detiemfta documentis,id eft ,litcns pu blicis, debet pnncipis noraenj amp;nbsp;annus in principiojamp;indiflio dcfignari. Item confulisno* men,annus confu latus:dcbet etiam dies amp;nbsp;menfiscelebraticon-tradus 3pponi.amp;etiam annus conditæ ciuitatis,fi hoc habetco-fuetudo;debétetiâdocumctaclarisnotisamp; literisfiribnde inc.dileâos.de A.inßru.Sc in c.quoniam contra .in glo.antep* extrade prob.de vltimaparterub.poniturin§. fi.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ScenicM nonfolumfifijeiujjbrespraßent.fei

etiam fiiufiuranJum dent,finefericnl» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtficedere.

ScenicxmuIiereSjid efl,proftibulariæ,velmeretrice$, nullam eautionem praefiare debent fuo hofpiti, vel Icnonimeque lenonei talem debent eautionem exigcreitamen etiam fi fideiufiôrcs der, veliureiurandopromittant depcrliflendoinlupanari vel pw llibulo,nihilominuspofiùnt fine pcriculo dilccdere -quia iura-men tum fuper re illicita feruari non debet-Vel hic dicuntur See nicçmuliere$,quæin icena,id eft,loco turpi,vt proflibuloflant: XMSeres à{cena,ideft theatraliinumbratione,velfpedaculo circi,vbie* fctnica- (ueuerunt talcs proftare. ff. de infam.l.ij.

Vt non fiant pignorationes pro aUjt perfionis.rt yt ficut/riiuipum donationu non e^et^eßn rtio-ttumeiy

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numeniofu^ßc nee apriuatu im^erMofibmfa-

Nullilicitum eftfccuiidijforni3nipignorationes.iden,pai5u i Vel rcprcfaliaSjexigcre aliü pro alio.de hoede iureiuran.c.i. lib. I vj.EtexponejGellismonutnentoriidd eHjVt Hantcoramiudice erdinariojpræbenteautoritatemhuiedonationiiquia fufliciti-pfiusinipcracorisprælèntia.vtamp; alias,C.de tefla.l.omniuin.

De exinbtndu cr introducendii rcu:c)- yt hi 5»» couenian-titrpofl yictfima die frafententur iudicibus. Ht de h» ijui iuratoria cautiene exl)onunt,zy ante litis contefta-tione abfenlesfittnt- Et de bypotlitcis qua appelLttur ex taufam\!itia,quaperpgt;na,zy‘ quado boe iiu babee.Ht de iudotatis yxoribiu,'vt babeant quartam parte fub-fiantia yiri:u- ipfe yir in fubflantia yxoris ,f{iltcet quande inops eß qui relinquitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R.ei(t-

Deexhibendis reis;à re,no à reatu.fl.dedup.re.I.i.amp; Iipc pars txpediturvfquead ^.illud Etvthiquiconueni. hcc expedttur J.eo.vfq; ad§.(ï vero.Et de hisqui iura. hoe dieitur j.eo.§.(ï ve fO'Vfq; ad§.optimumquoq5.Et dshypóthecis,f eilieet militia fuoi; amp;liocdiciturj.eo.§ .optimum.

Cenflituti», uua ex ajfcriptitie zy libera natot liberos yu(t:nen bis qui ante coflitutionéna-ti funtfedquipofl conßitutionem natifunt, f dejfe. Et vt venerabilet domot aconomi (S-mutationes faciant adinnicem immobiliu re-rum ecclefia/Hcarugt;n,decreto prins interpofi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to:excepta bac maiore ecclefia.

Conflitutioquae ex aflêriptitio. amp;e.quæeft C.de lènatulcon.' Claud.1.,.in tin.Nam perClaudianum craclibéra,8eeiustilius eratferuus, vtibidemdicitur. Nonautera dicitde illaquæeft C.de agri.Se een. l.ne diutius.quia ibi non efl eafus ifteilicet alit fimileslint ibi-Veldieit deea,quæetl C.deagri.8eeen.l.tin Et «xpeditur hæe parsvfquead§.quiaigitur, Sceunda pars dein-«psvfqueinfi.eonflitutionis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vtdecatera.eommutationeseccleßaflicarumre-riim non fidè fiant,in priuatam perfonant ad pijfsimiim imper atorë,(s^ boe niodo ad alias perfonas légitimas tranfeat ret Et bac tatümn do fiat ad impenaK domu. Et heet ppetua ent-pbjtenfis a^i ab oratories in oratorta^deereto.

y'ijelicet interfofito : txcepta hac matirt tedefiit: ttt tarnen inpriuatam ferjonam tranfeat emfhy-teaßi,

Ecclefîa cum principepermutarepoteft vt res apud princi-pem perpetuö permaneant,nepcrucniant ad priuatojJtemet-cleGx ad inuiccm in perpetuam cinpliy teufim da re poöïint,excepta maioreecejeßa Cófiantinopolitana.Et prima parsexpe ditur vfque ad §.illud quoque.Et vt liceat, amp;c.. Hoe expedituf J.eo.ÿ-tllud.

Nt ta que tocentur inßnuatiua^femper clericis in maiiri eccleßa quidem dentunin alqi autem eccleßu feniliu nen dtntar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tnßrtuati- Iniïnuatiua non poflunt exigià clericis ordinatis .-exceptisliii I quifuntordinatiinmaioricccle(îa,àquibusfecundti eonfuetu' dinem accipere Iicet.Et diennturInßnuatiua,qu« ab ordinarii accipiuntur.-dequoin Auten.defanc.epif§.pro confuctudini- ) } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus.de quoin c.ij.amp; c.cumin EccJefia.de verb.ügni.amp;i. q.ij.u

ytelericiquireeedut,alijsfriieisprel}eat fiim^atiltmf lumenta:recedentei aute remeare yolentei noafufiifii Et ytß quit edtfieas eccleßa,aut altter in eade feruie^ tibm minifirant emolumenta,-»i!luerit aliquot clericoi inßituereiuon fortuite tot Jed probatioue fanClifiuiä » fi. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patriarche fufcipiat. »

tlerice^'* nbsp;nbsp;Clerici continuam relidentiam in propriis Eccicfiis feem K'

’ nentur.-nec debent recedereraliàs alii in corum locum furrogan turcum corum emolumentis:8frccedcntes,amp; pollea reroeanteS) , fulcipiendinonfuntjoeceisemolumétadebét reflitui.’dehocd« cle.non refi.c.intcrquatuor.§.lin.8fpleniu$inc.quoniam§.li. rtJit.nonconteft.

appclI.EtinaprimaparsMpediturv^uead§. illud autemvi-deamus.Et quando pcrfcripturam,amp;c.De bocio §. illud.Nam ex documentis publicis fobs, S( non priuatis comparatio fieri ', quot;nbsp;debet:vtibi,dequoinl,comparationes.C.defid. inftrum.Etde nbsp;nbsp;nbsp;*1

lußuradS iureiurandojamp;c.Hxc tertiapaßcxpcditurj'.eo.§.fin. Nam iuf- nbsp;nbsp;nbsp;*■'

A VT E NTIC OR VM J« ’nrädum generaliter in iudiciofèaiel præflari debet, amp;nbsp;in eo de-Mtaddij^uod nullui in tota Jite probationem exiger, quam nö Putaucritnecefläriam : de quo in Auten.hoc facfamentum. C. ®iura.cal.amp;inc.literasjde rcfi.ftol.c.præiènnura, deteü.amp;c. ’«ratertiam.

_ Satramyfteriaprobibentur celcbran indomibusfineliccn« ^fiiperiorij. Oratoria veto caufaorationitpCrmiititur ba-^■■tjamp;ineisclericosconuocari: dequoinl.conuenticulam.C* *«pifc.amp;cler.amp; C.de hæret.amp;raan.l.iij.

Vt defunlli feufunira earii ntn iniurientur à cre.-iiitortbut:zygt;’t confilianjnenfitfci^iant eogni thnii abftjut iudidir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

MortuisSc moribundis,amp; funeribuj eorum acfamilutdo-(•quot;liexrcbuseorucreditoresiniuriain inferrcprohibctur, abfq; quot;(aiaali decreto : de quo in Autenti. ied nec ante. C. defepul./^“** Aütét.item quidoroû.Et b pc prima pars expediturvfque ’quot;•§.illud.Et vt confilianj,8fç.Hoc expediturà§.i]lud. vlqj ad •NJiudexordmariusoccupationibuspublicisimpeditus cau-®confiliariopoteft delegare fententia fibiferuata: dummodo quot;raufam audiat, amp;nbsp;fen tentiam proférât, amp;nbsp;appellationem in-'T'olitamfulcipiât.Iudeiaurem appellatus,amp; delegatus,dele' 8’ftnonpoteft;dequoglof.in Autent. Adhaec.C-rfciudic.

Vtimmibilia antenuptialu donationiit neq; hypa-theca dentur,ntlt;ji omnina alienentur àigt;irigt;, neij;

I eonfentiente yxore'. mfipofica fatiificri nxoripof fidbaevero etiam indoteyalere.

immobiles in donatione,propter nuptiasconfifientcsma •'■talienarcnon poteft, ncdum ea inuita, fed etiam vxorealie-’tioniconfentiente.Scd alienatione habita pro nôfafla in rem ’'ovxoricôpetit, nifî fecûdô poft biennium cofenfirit, vt vir ''oanslocuplcsfuerit,aliénationis prohibitionein dote mul-obtinente, Et de hoc vlq; ad §.amp; multo porius,amp;; alias ^^utent.fiue à roe.C.ad Vell.amp; in c.cura côtingat.de iureiur.

. ^e noui opens nuntiatsone maritimi confpedun ■ quot;ulliliccatin bac regia ciuitate ædificare vitra terminosà ^f'permifiósjfi principaliter noceat. De hoc in 1.per prouinci-'^tquodibi not. C.deædifi.pri.fbde ope.pub.l.quiopus. Et Inno an c.Pifanis,de refli.fpol.

Vtfallt noue conflitutionts fofl infauatiaitt! rè‘ rum poft duos menfes valcant : parcitur autem nou cujlodienetbsos fubttbtatem confttuticnutn ftper trßamcntum in relinquëdo quadrantem: aut non fubfcrsbendo nomen beredis, aut non dicendo.

Conflitutio noua figat poft duostnenfcs à tempore infiniU’ tionis, feu puV’cationis ; cjuxinfinuatio ,fcH publicatio,debet Éeri fèrundum fcrmani hicdatain :glof.in preoe. recre.amp;inc. ij.de conflit, amp;nbsp;Pau.de Leaza.in prcce Clemeniin.

y/t nullus fabricet oratorq domos freier noldtatein efifcofi £t ytdebutetpnus dibgcntiam,^' fle-tutuni, que in fuhrtcando oratorio fuffiotanl.it

I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt cpifcoft nddefint fuis ecclefiis.it de abenatio

Nulli licitum eft cçclcGani,vcI inonafiehum, vcIoratoriu.Ti eedificare fineepifeopi voluntate. Deiiccinc. nemo deccnfe. difl.i.c.flquisbafili£am3amp; dcectl. ædi.c.l. Et déifia primapar-Tabruarc tp vlqjad §.illudquoq;,Itemepifeopusnondebetpermultura nouécccl. tempusabellèabecclefia :vt).in§.i!lud,Sf vij.q.i inpraefentia, amp;nbsp;l.dift.c.contumaces.de clc.no refic.tuæ.Etquüd in aJicnatio ne rei Ecciciiafticæ immobdis dccrctum fuperioris requiritur. de liociu §.quoniam vero,amp; s.de ecele.rc.imnio.

Vt ab iUufirtbus zy qui fuper earn dignitatemfiint, non moddfuper ptcuniarijs caufisfed etiaminiu-riarum criminaliter perfrocuratorëtn iicantur: Clartfitmu autem inpecuniarqs Itcereperprocu-Tatoretn,^^ per fe bti^are.

lÜutlr Illuftres, amp;SupenIluftresin cauHspecuniariis,amp;incriinine •' nbsp;nbsp;’ iniuriarum nonpier (e ,fcd pcrprocuratorem litigarcdebcnt!

coeteris vel dignitatis inférions lu itdconceditur, vt perfe ,vel procuratoren»litem exerccant. Etquæfit ratio liniusconflita-tioniSjColligiturJ.cod.verf ncccgantur. Quot fintgenerama-S ft 'Zi giftratuum colligit hic glo. EtquisdicaturSuperiIluftrisnoJe n- quot;Lquoties. C»vbifena.vclclar.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt ordinarte prefellure yTbane,etiam pretoriane

due, prefedure quot;orbane que in cin^trulo, cr que in atlufuntfolo, non eliam honorate, libèrent 4 curiab fortuna

A VT E N TIC o R VM. ,55 ttitiiflfationemfulceptam, curiales liberatur acuriali fortuna; fcd fola collatione honoris feu dignitatis abfque adininiflratio-Jgt;t non liberantuTj/ed remanent curiaJcSjfolura honorera ex ta-ncollationeconfecuti.-hodie autcmiion tantum duæ, fedduo-I ^«imdignitateshberantaliquemàcurialifortunai vtin l.fin, C.dedccu.hb.x.DehocfnÜitu.quib.mod.iuspat.pot^.tiliu»* in c. indecorum,de æt a. amp;nbsp;qua.

T Vt omnes obeiiant tuUciluf prouindarum^ incrimiriAlibus crin pecuniar ij s caußs.-^ quot;vtne^ti^ examinétur nuUo excepta per pri uileÿuin : î^ec buc conuenti deducantur vt facrapra^ntaticaforma exhiberi quempiant iußerit.

JN prûnincia,inquaquf$fortiturforû,illiccftconueniendaî, ''trjqÿpartcpfæfente,vel altéra tantnm:amp; vbiqjiuftitiafer-riti,fententiacôdcmn3toria,velabfolutoria feratur,omni pri-’‘iægiocedànteinjh’ pragiaatica forma aliud flatuatur,vel aliud Pfoptcr appcllationeraacciderit : his obtinentibusin omni loca «tempore.

miidif naturales filij efßcianttsr le^kimi, fispra sUas tnoJos, qui fufersoribsu eaflitatitni“ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hsss continentur,

Hicdebet eHéjLegitimi efficiuntur, Sedin aliaconflitutione huib.mod.nat.effic.eftin htera,Siii;amp;quæfit dillerentiainter “tnc titulum amp;illum,ibi dicetur.Et exponitur hic Supra,id eft Ptætor, Siipcrioribuscôflitutionibusjamp;ç.denat.lib.l.cumquis, ^duabuslegibus lèq. Et habet conftitutioféxpartes. Prima yiäatdelegitimationcfiliorum per matrimonium. SecundaLe^^/OTiH ^lcgitimatione filiorum naturaliuin per rcfcriptum Principisr/o fiUor», yled amp;nbsp;aliud quiddam. Tcrtia de nuptiis præfumptiuis,in § .il-“ttlquoq;, Quarta de nuptiis vcre'contradisàfuperiilufiribus «illnflnÓQSj vel inecclefiaà militibushoneflis, vel negotiate“ J'UsjVelprofeflôribus.^.deniqi intantum. Quinta de nupt.çdi utgt;us in §.quifquis autem. Sexta de poena contrahentium illici-'”nuptias.§.ü.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt tn lt;jtû ebligatM fe habereperhibent m mlru*

rum,aut ehh^atißint eii,adevru ^uhernatio' ntm fenittu non accédant: (y ■rt curatoreinul lomodofufcifiant eeßionetadnerfifteot ,^H0* •' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum cnralionem a^unt,aut e^erunt:hac autent

veneralttcryalebnntinommcuratione,inqai* bac ferfonic leges curatoretfrabent: Et de g»’ bernalsone fecnniarum competentium eis,quO'» 'rum négocia adminiflrantur. £» quando eae recondi^aut mutuare oportet, aut ex eis rcdstsa tomparari.

Prinijpar»exponiturv/q; ad §.quod (i quis.Etvtcuratorei; Iiocexponiturj'.ÿ.quodfîquis. Hxcante,amp;c.dehoc duimua. Etdc gubernacione, dicccur J.eod.^.qupniam.

PrinßrumentoTUm cautela trfide-.ty'primumde depofito,(y de mutsso,c^als/s documëtispriua tè quidem fcriptis,hahenlibsts tefies.vnoha-bentibsu tefles.Et de snßrumetispublice confe-{IssiC de collationsbsss manuspropria fcripssf rasijr-de expofitss inftrumentss ab sUsteratu,aiit paucM Isterat fcientibscsie:^ de non ferspsis co-tra(hbs0 ; tse de centrât iibsss yfqsse iid ynam libram auri: üquot; de contradibscs qui in agrisfi-unt : CZ ■'■a »S documentis cz contraéhbusjis-turis locum habeat ißa lex.

„ StriflecapiturhoctituJo Indrumctuni procIiarti’stantùiB* Jnßrume- AiüsJarga

. inflr.l.qtijlifum.i.rcfppo.Cauccla.lcilicetinfacieudo.Habetuf autela. gjjjpo/jqusnjcfifa^iumiamp;dupliciter dielt de fide. Primo in quibusinftruincntisdebeatur fides priuatisamp;publidsiamp;Jiocb eod.vfi);ad§.(i veromoriantur. Secudoqualiterfiat vtliabea-tur fidcs, quando erat in dubiuin reuccatum quod fit percom* parationé ; vtj.co.^.livcró inoriâtur, amp;§.lèq.vfq; ad §.opor-tet. Etdc depofitOjid efi,qu31i ter fiat caute' inftrunientuni pri* iiatumfupercontraâu depofiti, amp;rautuj, amp;alii$contraftibuj; 8chçccxpediijtur.).eo.§.fî quis,amp;§.lèd Sc fi quis, 8c.§.fi tamé. Etdein{rrumentispubiicècoiileftisliocexponitur.j'.eo.§.fiin* flrumêta.EtdecoJJationibus.-lcilicet quaJitcrprobetur fidesin* flrutnenti;hocexpediturj.co.§.fi verô. Etiic relpicitlecundum tapitulura.Scqueatiaaucetn oranU vtrunqj refpiciût. Et de«-

politisinftrumentisabilliteratisjid e li, dfi contra ótiLuscoIoEM' tisin fcnptisabjIIireratis:qu®dexpeclirurïf.co.^.oportct.:!Et:‘^ Hon fcriptis: hoe cxpcditur eod.§j amp;nbsp;hoc dicimul. El d$-o6i^ragt; flibus.hoc exneditur.).co.§.ait. Etcóntra^Ubusfutiu'iiibaccli^ pciiitur).eod.§.\'tauteni ciOrriai :;isii ]x ' .-ilpfit jb

edwgt;lt;i/erelt; por nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nirtson ur-v!

Difluinefis.in tit.detnoliadi.^.ilIudxoU.i.^uodlingrBdwJ monifterimnfe amp;nbsp;fua dcdicat Deó ipló ingreflii: Ÿiaàniquiï re~ ucubaturiii dubium, Andiflaooiiflrtunohabcrfftbcuminil' lh,qui ante kgein illam fusrunttugreâiinônaflchinni idcopro ÜlädubitationeponitbuhcOmluni.zai losriaq (noju;;

ftr eapiUos,aiit aliquidbuiu/toadt: ifeqi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loig

Peccata contra naturamiamp;bJafpbenjiæcôn’tiaDeüihJâriq-.5.;i, tanienta per membra Dci,pcr bin'clagem pahibenàicltoontia Hcientes vltimis fuppliciis puniunttó, do hoc xwpiÿii. ca^i (î Müis per capilluin.De prima jdevi.amp;hoiwfl.clerxahrülfceitptâ, «cyef.prælat.cleric.amp;ÂXijq. vâp^agitia.Dc lècunda parte, “tràdemalcdkis.c.ftatuimus. , „.îi-io^jup mubSlÔ

©• ft frtflitut refliiuanturnutiilibtû.Si’tll^ii'*'^') tup llt;lr4rKi»çdotjdùunjtn^r(4Me»eôl«m-l»iÀilt;^rt«4ult;^

mHlieribiufa(la,exhoc.iffo^.etiiHnnùftiiuü-jieiinait fitritOffiüatfiiahfi ttufi eretiiim -tincit le futrit, amp;nbsp;ipfitm Imtraxe nbsp;nbsp;nbsp;éeliiiriiilieite da

tu, O' »Mptwl«^tén«£,cz ^«»aji'tttipnxnÿB^ -fr rmtfuat, ‘iKgjn .onoiuîl- ’’'’'-i'””'’' , A Dominus inanumittens£tngt;ungt;fQuin,a}cnuntiaircuili ciuent Pomanum. Eiius aureorum ahulorô,amp; regonerat ionis, ex ipfa ttanumifsione manumidùs côTcquitui :patronolurcmanumif-Jionisperomniareferuato; niü abeofueritreroitium . Tuoc ’nimiuspatronatusinbocfibi rcliruatur, vt ei reuerentiade-baatiir -ÉteKccnisingratitudioiscaulîs licetm.ftruitutera re-Ware.ItemlibertiSciibertaipro'ingenuisquôad nuptias re-putatur. Et fi dominus cum propriaierua inatrimonium inter-'»«nientibus inuttlibus inftrumenüubntrahitjplï amp;nbsp;ex ipfa na* y tijli-

-tr,liliertiefSciûcar:dc'quoctiam in Auten.fcdnouoiuit-C-îUajit.cjujcfninptaeflàîc ex nbsp;nbsp;nbsp;De prima parte cxpediturviq«

-adjÿuilquit.àutCjdixi HldeHirôaureo.anuI. Etdccelebraticnij •ôtçjtri falûiixunda parce duo’dicnn^nwnum de Jibcrta;8f ali“ de anciJJarSe hac expeditur ).cûd.§.fî quis airtem.

îvlonad»'amp; moniales.praçaufîteorura coram epifcôpo detent conueniri J qui difponerc debet ,an per fê vel per aliosdc” biantrefpöndere J’Bt'foéliiridurti' 'Jeg«tn Scfacras régulas dccct cag.noicore Se iudicare. Giinlesâutem ludiccs tatlnim caufaruia •«ogiuticnimiiionhaijait'.îdehocctiamin Autentic. caufaqU'ï liçcahiniariacKô,C.’de«^gt;fepi;amp;cleric. EinelpBipta. Hod« autem penèomnesfuntexemptiijamp;idcö fut Papaconucnicndi funtjqiwoft prdjnanasBcemptoruiJiydifl'. A-utent.caufa.vbipcr glüf.Si»'g|cJß\';i.q'.tj^jpiäpuiL,Se.dc pi tnig;cap.tuai'uin,per Inno. eoJ.tit.ieccpimus,amp;fa.eXore.amp;qiKxl tcdic babeturin ca.l.dî Afsiftenæau'tem vel AfstftriæjVtquidanivoWnt, •jnonffllaiâint: eo quodiinfîlM» bracianibus amp;nbsp;leiuniis quotidit» t f !qi»a»vidgqappeUain'u$Ret'lufasfec'undumgloif hic. dequibut

tsnsq»Lnaaîi3a.£.i)i3!.igt;4lt;2j^^„yj.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ’gt;5.

Ofliciurn Quçftorisin inquirédis jîerfonîsin vrbe Conflari. tnantnttbMüWBt/iit;amp;dnquiricutquæ.fiiU;8t vndeycnenntjS qua occ«iîi(Ji’^jamp;culuslîntvitæ:V4lidos amp;nbsp;poten te« cperari fate-re, auKixpteUMcu excepMsvâlaudinariis, quicbiaitii debcnt,dc cflicio liiiiusdixifl.eodÀrt.ti'.i ■« , hVii.' . r^ùnin

si'ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 xi , ..-.u-.Y ü

Diguitaxcc^ulatus SepaerKiaxtts à patria potedatc libérât fola dignitatiscollatione. Et generaliter oinnisaliadignitas qua;3c«rwù.fortuiia.ltb«râr, et»«i»à patria liiaerat potefeate: quaJeienutijeratHarpttreaiirid.C.dcdecu.lib.x.

■ niunurDe ImJieibMÆt rvt it^llittenui cugt;n iitreiitraiiji) iliK' ...i ai. : 1 nbsp;nbsp;nbsp;. a-.z^Mur aliijuit Itttfrx^v^.qitoJ fermaitet tii'Etft

-Jj ùnmzi: «ppeUatiotta accifiata muihi omnibiu iltniiuigt; -jt me’iii'i- Et. m media Utt failt forma qaomodfizofor-teat deeidico^nüicntm itoa atlemantludiçes,

'Quatuorpartes habetaaibrtitn : pnmôde ludicibuslcilicet,! Principe dielegatis înciultateRomana, qua fuut xij. oâto mine

res, amp;nbsp;quatuor mâiores:vt infràeodé.§. vêtus. Et Etîet qiiilibet corumiiifuoprætorioin bafilica; vtinfràeodem.^.lèdebuntiGr , nbsp;nbsp;. ,

hæcparsexpeditur J.eod.vfq; ad §.quia vero.Pennaiictei,fcili' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cctviiaquæq; parspertnancr, id cft,flabit.Ei Jcilicet quod iudi» cabitiudex ,amp;exponaturpinantt,iden,permancbit,vtfæpeEc • Aliàsed, Permancat: amp;tuncplaiiumeft. Vel difjiæc Etqucd permanctei,amp;.'ç.fupcrflua,nccreperiunturin Novell. Azo.Sc hoccxpeditur).eod.§.quia veto. Et vt appellationesacCipiant, amp;ç.nam ludex tcnctur rccipcreappellatioiicin. ]. ecd. vt nulli iu(iic.§. illas,amp;fi’.de appellat.re.1. Rcvt,Slt; C.dc appellat.J.lu* dicibus. Nifi in cafu,vt in prafed. præto. Orient-cutdirigatvr hæcconfiitiitio,qui reciperenen tcnctur3ppeJlation»m,fcd fup plicationibus: vt in Kn.§. noflros.j.ecd 8cC. dcpreçib, inijje. nfié. l.aduerlus, 8f ni(i in ca(ibusdacl'us,qui (tint s. ecdé.^.au-dient,amp;aliiscafibusquosdixi fl.deappeli.recit.amp;d quib.appéh tien lic.amp; C.'Quorum appellat.non reciplvide lue glo.in »S- no** lires.Et vt in media,Scc.de bcc j.eod.cmnisauteni.adfi.amp;f.eoi,

Vtin medio litis non fi. fa.form». ici jij r.)il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

Nt clerici afitidfrofrioi ejrifco/ios primum conuenh cttitgt;tr,'amp; feß'hoi apitJ iwltt Tudicesi

Clericus apud propnum cpilcopmnincaufis pcçuniariiscô-ueiiienduseû,qui ex nnn fciptOjamp; finedamno caulam decidere debet.Sed fi caufa tabs fit,vel alla rfif ficultas, quçcpilcopiimco-gnofcereimpcdiat,tuncciuilcsludiccsclcritaufam decidere de-lent . Scdficlcricusdecriininecriininallter cènueniatur ,tin^ ciuilis ludex caufatn intra fecundi tnenlis fpatium decidereds-bet. Sivcrbdecriniine ecclefiafiicoconucilitur, tuncad folum cpilcopumlpedatdecifio. De materia buiustituli habetur in c,. liquis contraclericum , deforocomp. amp;c. quoniam coiitra. de proba.amp;pergl.ij.q.allegat.l. R quisin hccgenus,in fi.ij.q.r.c. Ilquiscumclerico,amp;de rciudic.c.fi.lib.vi.Et quatenus hic tra~ âaturdeciuili ludice, hodiceft correôum,coli.x.de ftatu.contra lib.ecclef.§.ftatus,amp; in Autc.flatuimus.C.dccpifco.ûicler, •amp;in c. nullus Iudcx.de forecomp.

Fratresconfanguinei S( vterini fimul, prætcruntur fratribus tôfinguineis.tantùni,amp; vterinistantùm . Sedfifint luperflitc» confanguinei tantum,8c fratres vterini tannimadfuccefitonem fecundum Icgesantiquasadmittuntur. Suntautem Côfaiigui-nei, qui ex eodem pâtre nan func : quafi ex communi virihs lli-y .ij. pitii

pins Scfcminisfanguine. Vterini autemfunt,quiexe3demBH« Cofan^ui tre tantùm natifunt;quafiexfoiovtcromaternofratres.Vtrin Wf»/rlt;i«rejqueautemconiunâi ,qui eX eodcm patreamp;matregenitifunt; Vterint. vt hie dicit glo.amp; lnftit.de leg .ago Jiicc.

quot;Vtrmqut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dtatmit.

i»aâi, Princeps arma publica ficriiubet,fêdpriuatafieri8tvendi prohibée. CukellosautcniminoresHeriamp;vendipnuatisper« niittit,vt hic,amp;v.q.i.§.hocautero,8f§.hocigitorjde hcc in l.i. J5eiij.ff.ad leg. lui. de vipub. Dedelationcautêarinorumpcni' torinl.i.C.vtar.vluslib xi.vbi de hocglof. Et qus mala indu* cant bella amp;nbsp;arma, ponithîc glo.i).

i DtJepofito:^^ denunttationibiu inqitilittorum,amp; pij^titdenila adminißratianepanum.

Null« licitumeftdepo(itum,aut petitum pretiumivelpcfîa-nem retincre, vel intcrdiâionem alicui facere : pœna contra fa-cientibus imminente defend etiam petitioiiem. De prima parte poniturC.de rei vendi.l.oiftciura,8cl bona fides.flidepo.amp;inl. ft.Cgt; dépoli, vbi poft ta cft Auten.hincfumpta«

ç tnodif naturales effîciunturfui: ex de eorumex tejiameiitOyfeuabin» tefiato fuceeßione,

J-Jic titulusdiffercabalioj's’.quib.mod.na.cff.lc.quia hiegf” neralioreftjVtf. Auren.vtin medioprimicoll. ibibeiiefe habet.Item hic Imperator faciens fuum exordium,naturalitatis, feruitutis, amp;: libertatis ius ofiendit; amp;nbsp;dccet quemadmodum le; gitimationes ft un t per oblationé curiæ amp;nbsp;fucceflôrcs corum aâi UC amp;nbsp;pafsiuè;dc hoc lnftic.de hæred.ab inre.§.i;.amp; lnfti.de nup.

l.communi C-denat.hb.in c.per tuas,qui fi.lint leg.D« eorumfuccefsione ex teftamento vel abinteft. peniturin §dif' cretis.vlq; ad fi.amp;in Auté.excôplexu.C.deincocft.nup. amp;c.cu haberetjde coqui dux.inma.amp; c.per venerabilc,quifil.fint kg' De teflibtit.

t Quia vfus teftium frequeiis eft :ideo de teftibus ponit. De her Axiflieo.t1t.pag.76.

A V T E N T I C o R V M. J41 Mtîonem,a/iis fïIns légitima portio de neccßitate debetur.Hoc Veruniin Kliis gratis ; ingrati verópenitusexcluduntur: de hoe inl.donationes. C-dedona.inter vi.amp;vxo.Ijj C.de itioftic.do. amp;inl.donanonc. C.decoll.amp;in Auten.vndelïparens,amp;inl.i. C.deinofh dona.

Ntfine firthibitiont matret Jebitrictt ©» ereJitri^ tei tutelamgerant minerum : ne^ue tufiuran-Jum praflent, quad »0» fentent ad fecund/t quot;fota •

üc iure Digeflorum mater non potnit eflè tutrix, nifi impe- ^*?*^'*’ MtorcöKrmaret.vt ft'.detute l.vit.amp;de tclla.tu.l. lurcnoflro. • ScdiureCodicisadmittebaturquænoneflèt debitrix.,autcrc' dittix pupilli; vtfupri,vthiquiob.perha. dummedoiuraret de nonconuolandoadfecundas nuptias. C.quandotnul. tu.].ij.amp; hvlt.amp; fuprà,de nup.^.Iî veto tutela.Scd hoc iure roatres debi- , trices 8e créditrices ad tutelam amp;nbsp;curam filiorum admittuntur. Dequeiuraincntum delecundicnup.non tiendisexigitur: dum-■Dodoamp;fcnatufcon. Velleiano, Scomniauxiliorenuntiauerint amp;omnia aha adimplcuennt,quæ alij tutorcs facere tenentunde nocin Auten.matriamp;auiæ. C.quandomuJ.tut.off.dequoglo-gt;ac.cxpartc.extra,deappell.

Vt exaClione influnte dot is prima Cf fecunj.e,~ri' ro adfeenuda fota migrant! praponatur fxer prima, vel ex priori matrimonio ßlij : çy'ftfi foluerit uxor, aut it qui pre ea doteminfert-pfit,dare fire qua fcripta funt,diflulerit autem fir fufcipere : Jolute matrim. exigi eum ab ea etiam conftriptam antenuptialem donatione .

Siraprimx amp;(ccundæ vxorisin dotemdata apparent, vel *ltera earum : iJli reflitui debent,amp; eius filiis,cuius res illx fue-rint. Alias autem rebus non apparentibus,tunc ille in bonis ma-riti potior eft in lure, qui prior eft in tempore : de hoc vfque ad §.illudquoque,8c expone,FiIij,fcilicet præponantur. Item dote pronii(làviroabvxore,vcl abaliopro eaoblataamp;confignata, tDulierdonationem propter nuptias ex paâointerpofitam de lu rropcrindelucrabatur, acfi foluiilet, de hoc in §. illud. vfqjad Ï-amp; expone,Eum,fcilicet viruin; de hoc etiam in Autcn.dos da-U. C.dedona.antcnup.

pofdcitra principis iufsionem dereliquit jcriminclæfemaic/l. piinitur. Et fi admini/lratione finita ante quinquagin ta diesis ceflcrit, antiquis poenis punitundefiocin J. I, C- vt omnestiia ciui. quamtniJ.

Duas func pa rtes, prima habet, quod libellus reo porrigi non debet prîulquàm adtorcaurionem legitime'cxponar, quod intra duos menfes litem contelfabitjaliàs cmne damnum reocpiiucii-to refiituat, liaccautione xxxvi. aurcos non tranlcendentetde Lac cautione Jnfiit.de fatifd.§. fcdhodic,amp;in Auten.lifaeliuin, Autent-cfleratur. C.de litiscon.quæcft iij.q.iij.§ oflcratur. Item conuentioamp; reconuentio incxà principio corameodcm iudice fieri debet ; Aliascaufa cenuentionis finita, reconuentio fieri potent corain quocunque iudiceantiqua cellantccaluni-ma ; de hoc in illud.j..eodem,de hoc C. de lenten. Auteiit. amp;nbsp;eonlequenter. amp;nbsp;uenup. pe. c.i.tcx.iäcgloll.extradcord.cog.c« cum dilectus.

De ictjuahtate Jotis, projiter naptias Jonatie-nù:ü'lt;^e au^meto t{otss,Z:y propter niilrtiM do^ nalionis: cr depriuileoio dotis: qutaahisprepa neturprtutlef^ijs, ft excipiantur hoc priuilegio creditores tn empttone mihtie-.de dole reme-ante adpatrtm, (j- rurf u data pro eadrm fiha ƒ'.cundo firo: cy- de dotis coUatiene inope mari-to moriente.

In dote amp;nbsp;donatione propter nup. confiituenda, Sraugraen-tis earum æqualitas peremnia feruaridehet. Deaqualitatcdi-citur,vfqjad §.aliuddcaugniento dicit ura§. aliud, vfque ad hisconfequens. Vbi etiam traditur, quod dotisaugnieiitunidc' bet verèjiion fide célébra ri ; de quoin Autcnt.dcsdara C de Dotis liri ‘^r'n.antenup.amp; Autcn.æqualitatis.C.depac.côucn.lteniniu-uileota lier priuiiegits dotalibus vti poteft aduerJtis cinnes créditer« ' viri, etiam li eorum pecunia res fit empta , vel releâa ; exceptis creditoribus,quorum pecunia militia eft empta;§.hisconfequé$ j'.co.de quoin A urtn. quo lure.C.qtii po.in pig. Item dctc à pâtre pro fa lia data,Scinipfius patnmonio ieuerß,non licet patri cum filia Jccundonubit, earn diminuere: nifi patris fiibfiantia fuerit diminuta; tunccnim Iccundijciusfacultatesdoseritcon-ftituenda.^.quia veroiatn.J.eo.dequoiii Auten.quamuis.C-ds id

îtivTt.aâ.amp;per Doft.amp;glo.Côfciuredô'J.feniqua. Itê fi filia (uin trambus venit ad fucceßionem paternam,dctiet doté côler te.aut tantç minus in fua portione recipere,viro.exi{lcntc locu-plcté. Viroautemadinopiam deduâoVi tnulicri potefl rijcùin vir maleincliùaueric vttfubftantia»tunc dot«^«Tnléf-ï te debet,vel tantoaut minus accipere.Aliàs fi muliert nihifira-putari potentjcurdotein non exegent,folam aflionôjficfitinïrji nein,debetcôterre.J.CO.Ç.illudquoqj.vlq; adfi.deliec in'Auté.; tjuod Ipcû.C.dc coil. amp;nbsp;Ode bo.quç 11b J.eu non folùoiiin glq.-magna.no.in l.ij.§.fi in patris.ffifolü.œat.

Exceptio non numeratædotis olim toto tempore inatritnq •, niijSc eo folutointra annum coropetebatAodievero fi matrimo niumintra biennium durat,prædiâacompetitcxccptio ,;8cetia eofoIutocompetitintraannuni.Matrimonioverôfoluto vitra; biennniin intra decennium diâa exceptio viroamp;liatrêdibuséius competit.Sed matrimonio poil decennium foluto, fi vir eft ina-lor,nullum habet rcmcdium.Siverocflminorjtuncci reflitutio-daturvfijucad xii.anncsà tempore nupnarum : hærediautem. eiusmaioridatur annus.Sedfi minor maiorivel minori fuccef-fcrit,quinquennium ei datu.'. j'.Dehacexceptione non numera tïdotisdiciturin l.incontraéhbus. in fi.C.denonnum.pec.Se in l.præfes.C.de epi.audi.amp; in l.quod de fua .C. de do.cau.non numerata,

Heque virum ^uod ex dote eß^negue mulierenz exfponfalitid Idrgitdte lucrum proprium 'hdbere,fed ßerudre domiuiu fuisßlijs ; vel ßdd fecundds nuptias non venidt vfu folo inlucrccößßente.Etvtex répudiatranß igetes nuptias lucrctur,dUt dote,aut ante nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

nuptias donationem,ey ipßs:ßmiliter do» minium feruareßlijs vfumßiabentemper» fonam cogendamfiliosdiere. Sivero bona y .iiij. gratid

J.. fl ad. ■ fcliMntur nupti£, videantur oc* ' '' ' ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddmni detineri^Uitdli Idciirtt

'r'iuq..L^^3j 1?efimetxdttylt;lU£ dettnentur dlijs feruentttr, MAtrimôtiiofolutômortejdiuûrtiojVel bona gratia, lucrum dótis vel donationis propter nap.debet fetuari liberisilliu« matrirnon« quoad proprietaretn.vfutïuâulôloà lucrantereté to:8f idem quod ab alterocoftiugumquseriturretinetur.Siueco iuges ad fecunda vota tranfîetintjfiue nonjde boc in l.gencrali-ter.§.fi.amp;l.bac ediäali.§.fi.amp;I.fiqui« priori.C-defccun.nup. amp;s.dcnon eli.fecundonub.§ .gregoria.amp;de nup.§. foIuto.S: melius 111 Auten.vXorem.quæJiincfumitur,pofita.C-dcftcDn. nup.Sf in Autcn,fi tantû.qu» futniturcï §. fi.jr.vt ira .fil. qw corrigit diâam Auten.vxorem.

Diflàrt hic tit.amp; s de appeJ.amp; ille de his qui in g rediün tar iil appel, quia primus de app. tradat de principio appeJlatioûis.S^ cunduSjlcili£et,de hisquiingre.traâatde fineihic autemiiici* den terpofitüs fuit, non expropofi to fed ex quæflionc tali tada, vt in principio huius conflitutionis,qua dicitur, quèd fipédÉte caufa appelJationisccmptDinfttatnrin arbitros,temp’ quedibi fuit no nocct exercitid quod fieri habet intra antiû vel bienniu. s.dehisqui ingre.ad app.§.i.de hocinAuton.fi tamc.C.dciep« app.amp;iif.l.fi.§.illud.amp; in Anten.eiqui.eo. tit. C.

Deteflamentiiimferfeûit ä farentibiu in filial COquot; itediuifione rirum à filiji caram patente : citufacultattbmfaélaet fubfcrijita,

Teftamen tum in feriptis imperfeâum i nter liberos valet, S pater literas feiens propria manu claris literis amp;: indubitatis pc' confequentiam non figna fcripferitliberornin nomina, amp;nun!e. rura vnciaruin,amp; ligna rerum.Et cum ea legata, fideiconiroi®» amp;nbsp;libertas rclinqui potueruntiquod reflamentum priinû coniüquot; turn à tefiatorc non tollet,nifî teflator expreiredeclaretcorâfe-ptem tefiibuSjillud teftamentum non valere.amp; fècundum tefla-mentum faciat perfedum:velnon feriptam pcrfeââ voluntate. de hoc à prin.vjque ad §.quia verô.vbi tradlatur ,quôd diuifio^ nés bonorum liberisà parentibusfadae valent,dummodoipfof’} filiorumfublcriptiones interuenerint.-velipfiusparentisfubfçrt ptioneinter filiosinteruenicte.de hocs.de trien. fipepofita.C.ùiB.crc.Auten.Ii modo.

DiSerunthic tic.amp;s.de re(li.amp;ea quspa.Sf illumj-derefli. Wei. no.fac.quii in iOo Ht reOitutio in morte reftituentis; item coruni quæfuperfuntJn fuperiari auté fit ftatim, vel proutluit tcftjtor.Itemomniü exceptaquarta,vtcolligiturj.eo.§.nobij. in prin.Inferior autem de rcft.fidei.no.dicit dequodam teflama *namp;codicillain quoGngulariafueruhtrclnffa legata,amp; perfi-deiconi. fu it rogatus qm habuit.vt non alienct.Non principali-terdereflituendo,fed fialienet,vtadaliqncmperueniat;vtin ru brica patet.

Hæreticiappeilantur.qui non funt membrum ecclelïsetan3e Mtholicæ,8tquifanâamcommunionemin fanfta amp;nbsp;catholicâ ecclefiadftcerdofibusnonrecipiunt.Etpriuilegia catbolica tàn tuminodoconcedtintur non hæreticis,nifi fuerint reuerfi ad fi-dem.dehoeC.deh«fe.l.ii).amp;C.delud.c.l.fi.Inno.c, ex litcriï. dcpriuileg.

Hec cenflitMt'tf innouat tdnflitiitiimem que frX'“ fcriptionem ctntum aanorum ventrabtkbut la-eudtebtrat.

Hxcconftitutiojlcilicet quæeft fupri,vt ecclef.Roman. feefi dum loann.vt legitur in Nouel.nam dicit illam generaliter lo~ qui in omnibus eccIefiis.Se ideo generaliter corrigit. Sed Aceur. nicfuperrubrointclligitcam tantùm de Romana eccleGa,amp; •liis eifuppofitisivndedicashïcfieriipentionem de eaquse eft C.defacroiand.ecclef.l.fin.Superior autem in ecclef. Ro.amp;c. remanctin firmitatefuaiamp;hocprobatur lure Canonico extri de prjtlcript. vigil.

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deema fartt litit eb aClort cauttU

Ifietitulus habet tres partes: Primo,ponk de litigiof. de qua dixift.eo.Sccundóponitjamp;confulii'rencontra aftorem in pras-fiationecaotionisdeliteprolëquenda,amp;finienda,in décima par tequantitatisinlibcllocomprelienfe,fiapparuerit iniufiè lité wouilIè.in§.adexcludendas,Tertio confuHtreo contraaftorc gt;n aftionefèu lite profequenda,8c fententia obtinenda,etlam lite non contcft.in § .omnera vero.

V/ neqit( milei,nequc faderatm obfiruetur domui^rl' uÀlic,aut faj^efitoni ahcuiin.

Nemo Dulitcs feu foedeiatos in propria domo vel pofléfsicne retinercdebetjVcJoccuJtare, vt propnis vtilitatifaus ebtdirnt. Sed intra xxx.diesab hui ufmodilegisiii/ïnuatione cos cxptJlere debet.vt J.eo.per totum.

Diuina iufsio debet gloncÇdimi quæftoris fubfcripticncai Eabere,q'jacontirieatur,inter quos,8lt; ad queni Judicem, amp;nbsp;per I«/«. nbsp;nbsp;nbsp;quafueritdircdaperfonam.Etdicitur Julsio,idc(i,priuiicgiura

inquoaliquidiubetjvciconceditin fauorem.Incoinmifsioiiibus caiifarumforte’eftaJiquid cbicruandunifecuiidum gl.bic:qui$ Quefltr. autemdicatur C^ffiorjponitbicgl.amp;di.ffidc off.quæ(ior.amp; Cdcellari* ca* Quiftorqui hodie dicitur CanteJJarius;vt no.gl.C. de dl uerf ref.l fi. vbi de materia biiiustitiili.amp;Spec.de refcript. ex-fiib.^.an igitur.ver.item quod non cft ibifublcriptio.

Iit medio Iltis non fiert fiacrits formas,ant fileras itißieitti fid feenndnm antiquM leges generales lites deeidi.

Indices ücrasconftitutiones,in incdiolitisimpetratsjiiode-bentferuarcifedfecundiimlegesgcnerafesexaininarcjamp;iudi-care.îallit in quatuor calibuSjin qmbus licet lite pédenteàprin cipe facrasi ußiones impetrare,quæ debent in icriptis tieri.j'.eo. ÿ.dshocinc.i.vt lit.pend.

7 Vt eùm de algt;fellatione eognofeitur fecundum illai leges debeat Mcliearitqua temjiore lataßentenM obtinebantinonßeeandum eas ,qua foflea ^ro-e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulgata ßHntiü- de ahjs eaf itulis,

' ■ Prima parsclara eft,amp;expeditur vlq; ad §.fedhcc.Erdealiis capitulisjamp;c.quæliintquatuor.nainquinq; partes habet bec có flitutio,licet muJta incidenteralia dicat. Primumcapitulumtra flat.de renütiationibusalJegationunijamp;diJationum.^.led hcc. Secunda ponitcauiäslégitimasexhæredationisin ^.ahud.vfqi ad§.hæcauteni.Tertia parsponit quöd hçredcs,affines,propin qui,amp;coniuiifli dcfunfli,amp;ciush'deiufforesnon debent mole. Äarioccafionedebiti defunfli.in §.hæcautem. Etfuiniturinde Auté.lèdnecantc.qurponiturfuperJ.H.C.dcfepul.vio. Quar ta ponitde eo qui conflituit vcl fpopoditpro alio obligato,in ad hæcvfq; adii.amp;cxindefumicur Auteii.C quädo.C.dcconügt; pccu.vbide hoc.

Vf liceat miUri,çy auit, O' parentibtif, posi Ic'^ partem bberii derclt^lam , quemeda foluerint reßdaam facultatem fuam di^one-re: tz aha capitula pliira-

Primaparscxpediturvfq;ad §.ad hocautem,amp;iIIud.Etfu-Biiturhinc Autent.excipitur.C.dc bonisquælib.Et alia capitu' la,amp;ç.!iæc€Xpcdiunturabinde pcrtotum.Ex§.adboc. fuinitur Autent.item (iquis.C.dc na Iib.Ex§ quia vcrö.fumitur Auté, siaxiinis.C.de niip. De materia § quid veto.poniturin Auten. prætcrea. C- vnde vir Sc vxor.ln § quiaveró.tradaturcxqui-bu»cauK$pcrniittiturcclcbraridiuortiuin,vfqueadlinem. ,

Ufc incipit coliatio nona : licet quidam babeant in conflitu-■’tionefupcrioripiincipiura buiuscollationis. Etcrat vfque”-?quot;“*^’ ad tempus huius legis iiiterdclcendcntesdift'erentia,vtcmanci-‘quot;’^‘^'*''‘^* patideiurcciuili non fuccederent,licet iure prætono fic; vtln-ilitut.dcbære.abintefl.§-einancipati. Item, qui erant nepotes txHliabusfucced-'banccuradiminutione: vt C.de coli l.illam, Litct liüc ctiain ante lianc legem fit correftum.s.de trien. amp;nbsp;ft. §neqi.Extratifuerfaliaüt cognât i iure ciuili non admittunturc icdneciureprætorio,nifi poll agnates: vt patet Inftitut.defuc. cog.in princ. Omnes ergo pracdidx difi’erentiæ, amp;nbsp;aliæ, fi qua: ftnt,bac conftitutionc tolluiitur. Et bodie boe modo fuccedi» tur-, Resinteftati recipitgradusinftriorum : Qui fi defuerint, fabitbincgradus anteriorum; Cum pâtre fuccedantfratresab vtroq; parente:Nec tarnen bos comitaturauuspâtredcficien-’ te.fratrcsexvnojlratres remouentab vtroque; lllorum foboli bonadeferimus patruo; Poil fratres,robolemq'jfuam,quoquc-•juepriorein Nouerisellêgradu.deiurefcias potiorem.

Vt Jponfalitia lar^itaeJpecialu ßt ccntraihif: CT* ds dtuerßs capitub nuptiup raprir.

Sponfalitia largitasdicitur hic impropric', id efl, donitio : proprie eniin diceretur quod donaretfponfusfponfae; (èdboc fit ad rccompenfationcmdotiSjVt hîcfiibiicit. amp;c s.de æqua.do.§.i. Dt hoc in Autéu t.eodecurfuin.C.de do.ante nupt. Et dicitu r fpecialis

1'pecialis contraâus,quia per fe contraâus eft, vel quia hatet is fealiquidfpecialernamcùni aliæ donationesexigantinfinuati-onem.fi fiant vitra quingentosfol.lnftitut.de do,§.aliæ. amp;liæc cadem etiam olim exigebat.C.dc donat.antenupt.l.fin.§.fiini-hq; modo, nifiellètminorfoemina. C de donat.antenupt.l.mi' nonbus.tainen hæc hodie non exigit, amp;nbsp;fic aliisnon connumera tur,id eft, non afsimilatur in hoe. Item nee in hoe : quia illaeft fimplcxobtaufam.ff.dedon.l.in donationibus fimplicibus.Sunt amp;nbsp;alia capitula plura,de tjuibus hæcconftitutio traâat,quçnoB euro prcfequi: quia ifiud eilet legereconftitutionem.

Hl altenatiiint,C)‘ tmfhyteiffi,zy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l)yjgt;othtcii,(l^

alüt Jtuerfis conh a^ibut in yniuerßs loeit rerit famritm-Dehccdixi 's. de non allen. Etdecccle.rc.immo.nonalic.ilt hoe per Doft.l.fancimus. C.de facroland. ecclef. Sein toto tit. extra de re.ecel.non alie.

tielationê nbsp;Indices vt exonèrent fe,amp; ratione odij euitandi rclaticncm ad

J'acere principem faccreprahibéntur, fedipfi perfedebentfecundum frinctÿi. iuftitiam pronuntiare. Et fi fucrint dao, vel plûtes ludiccs, amp;nbsp;diieordent, omnesfuam debent ferre fententiam: de hoc inl. Pomponiusfcribit.^.iiij.ff.de reiud.amp;in l.tuncautcni.amp;I.duo . ex tribus.eod.tit. amp;in l.item fi vnus. §.item fi plures.ff'.dcarb.

amp;C.quan.prouo.non eftnec.l.cûm magiftratus. Dequode« iud c.fin. amp;i].q.vj.§.diffinitiua,verf.itemplures.

Vt liti^antei turent in ixordio litit, quia neq; fromijeriut duré ludtcibm,neque dabunt : de Jfortulit: V gt;tqat iubentur referendarij comfleant, v no» mijeeant femetipfot cauße^zy' pir ji exequantur, gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exhoeprincipio fumitur Autant, principalis pofita fupet I.

îj.C.de iur.calum. quæadditcertamformam pr-rfiationis iura-menti de calumnia. Et expeditur hæc pars vfq; ad §. amp;nbsp;hoc quo-que. vbi incipit fecunda pars,quæ tradat de fportulis: de quibut àxiC.dcfport.Scde his habeturlnftitut.dead. §.tripii.Tertia parstradatdereferendariis:amp; quodfitcorum officium; de h« dixis.de referenda.fa.pM.col.i).

titulm» Titulus dicitur dignitas: vndeOuidius, Gratulor Oechali-am titulisacccdere noftris. lté titulus,id eft,fcriptura quidam. C.dc his qui polT.I.i.ltein titulus appcnaturccclefîa. Ixxx.difl.

A V T E N T ï C o R V M. J4s •.ij'IO'di.epifcopi.EtdiciturtituIuscaiion.I.dift.Gquis diaco-['us.Item dicitur traâatus. fl'.de poft.Ll.ltcm dicitur aâio titu-w-C.fam.ercifc.non eft ambiguum. Item titulus,id eft,fubfcri Pt'o, quæ Gc vulgo appellate r. Item titulus,id eft,priuilegiura;

Gc accipitur bic. Et quod fubiicit, Priuilegiii expofitiuc expo •’itur Er, proideft. De boe per glof.in c. tiii.deotfi.archipreE Et confirmât bic princeps fandas régulas in fandis quatuor con tiliisexpoGtas, Seprscipit pro legibus obferuari, amp;fedesordi' ti*t,amp;omnia priuilegiaecclefîis amp;nbsp;venerabilibus Irdsindulta infirmât. De boe in c.«.deiur.calumn.amp;inlii,C.deepifc.amp; 'Itt.amp;in Autent.ibipofita.

Vtjratrumfilif fucetjitnt farittr aJimitationefratrum, afeenäenttbui etiam extantibui.Tit ft mitUtres nait infinttat/tatttentflftialf donatiotte nott Iteda/fturinait inßnuant aute fir, ftl fi cempitat auftiale iHcrmit co non fi natur. Etrurjus ft multeres non fecund» nubentet dominee ßntpartit (ponfalitia lar^itatif, quantum pars facit fntsts filtf . Et ft ßmiles ßnt pana ftrtufquefexstt, dumßne caufa rationabil» r repudium mittalur.

Quatuor habet partes ,inquibusquatuorcorrigunturleger. Prima expeditur vfquead^.illud.Sfcorrigic 1. l'.debære.abin-teft.§.fi autem defundus. in finSecunda parseft,Vt muhe-in§,illud.vfq;ad§.quiaverôn)ulicrcs. Sccorrigit l.s.

''tipon.lar.in pnnc.amp;liimitur hie Autent.eodecurfum. C.de ' tionat.propternupt.Tertia pars eft,Et rurfuSjamp;’ç.in §.qui3 veto mulieres.amp;corrigit l.s.neqjvirum,quod ex düte.§;prçterca.

''binondiftinguebar. Quarta parseft. Et vt ßmiles,8cç. in Sn.amp;corrigit ls.vtlic.ma.amp; auiæ.^.quia vero legem.

De reßitutiont fideicommißi nomsne familsa, quod ffquead quartum^adum locum habet ; er nbsp;nbsp;'t

Huius titulifenfum accipc ex rubrica; amp;nbsp;ponit tantum de vno teftamentOjinquo multalünt difpofita : amp;nbsp;de quodamcocQcil-lo.de hoedixi s.de reflit.fideicoin.

Vt nullt ludscum liceat habere loci feruatorem , niß certss i n caußs dtuina cottcefferit iußio.

Regulariter nulli licet loci feruatorcs vcl fimiles per prouin-das mittete'. Fallit, fi diuina iufsio emanauerit excaufis incertis: r •Ic quibus J.eod.

V# dtjferentet luiicts audire interftUitntium aSe^iitielfiS ta^antur ab epi(cofiùlgt;oc a^ere : (!gt;• ^umdt in fn' ßiitionem babnerit Indices, ftariter audiatcaiifiim, cinstatis efsfiepsu. Etdecautelaaliaqn^mcm-

■quot;-7“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntne oporteat epsjcopum agere.

Epifffpi dcbenr ludicesad luftitiaiii faciendamccmpellert» aurpcrfe,autperJifer3sad principem dircâaî. Et ludiieeü' iflcntefufpc(So,adiungi fibidctetepifcopus. Litigatcraucm « Principem adienspnusqtiàæ adcat Judiccm, vel Epifcopumjcft Wa^num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, t ' i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r».

triuilcc-iu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’''C’f’ l.apcrrifsimi. C.dciudic. amp;jn c-cwmlpf'

*ft(/cofior«'lu'scontM'dcfo comp. Item Epiiccpusii« amp;nbsp;læiiontfubditorumiudicare debet ju tsentia. dünnumfacerecinendan.itcm in ciuitatibusin quibüsiuntJu- I dices lubdit’i, adiiedebent dê/cnfèrem, qui in ter cos debet ludi- nbsp;nbsp;,

care;debocs.dcorii.quæli'.§ fivcrôforiin.amp;cxtiàdeoih.ord. j irréfragâ biJi.amp; vii;. q. i i/ cù m ftiDi us.

,■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De fßtris naitlicis.

Dçhochabuittius s.vnum fiinilccn titulum:amp;dixi traôaturin Autent.adbæc.C.devfur.Sediurccanonumetiani . in naurica pecunia eft probibita vfura: vt in c. nauisanti. in ecunil P«'H=P'devfur.

Aliàseft,decoJJeftis baereticoium: amp;nbsp;reditin idem : quia di’ .cunturcoiJefti,cura collegia faciuntiquod bicprobibctur. db Corte^s. c.debæret.

Mubcrraptafubl.antiam raptoris lucrarur, mû iiHpferitri-deuoluitur, fi tali niatrinio-niononconfcn-feriiitr alids ad filcum debet pertinere: début ctiamin l.raptores.C.derap.vir.amp;C.dccpifco.amp;cIeri.l.rapto-res.dcboc per Dy.in regu|j,fcienti.lib.vj.de bac mat.iii c.bn. derap.amp; ibinot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

50'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De collatoribses,(^ afiis capituÜs.

1 Dilpofitioncs, amp;nbsp;denuntiationes collationucn per finguIaJ prciiincias,amp;ciuiratcscûllatoribusfiendebcnt,quoniodo tri-buta/bluenda, Se qui meniura amp;nbsp;exemplum carum debet hcri parcntibus.;.§.bæc. Et diciiiitur Collatoies, qui publica vel l Coliateres [ric)ur3,quxf.ollatKnes vccantur,foluuiit. Etquiiba

„ t3jiacolligit,dititurExatlortributorum,vel Colleâo-r. Item xaihst. fXQçmgiQsiif prouinciasrailsicxadioiiesitichojre non debent, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' iiilî I

A V T E N^T I C O R. V M. jït niffprins cora'm’prouincï« præGde mandaturn infinuaucrint: Wamp;'inpriuansnegotiisferuando.Et exccutqres, feu exaâo-res, nullam incaufis priuatiscxecutionein committercdebent, Itemexaftoies luftispondcribus, amp;nbsp;mcnfuris vti óebcnt. De koe vfijue adÿ.iubemus, Sunt amp;nbsp;alia capitula fubhoc tituio coinprehenfa.

Defa»rrißnn'K ppifiojgt;K,amp; Deo amaiiliIgt;M,v rcittren^.i. dißimitpresbyters,clerics,mon.i^chis.

Befanftifsimis epifcopis: 8(de hoc cod. vique ad §.clericos ^c'lcrcndilsimisprcsbyteris-. de hoc infracod.^.clcricos.vfque ' ’ll §.iubeinus Monachisidehocdiciturinfràcod. §,iubcnius. '’QucinHnem.

H I trcsIibriCodicis, quifequuntur, abaJiisnoucmideo feparatifunCjamp;feorfumpofiti, quia traäaot deiure publico, amp;nunquatnIcgunturinfcholis ; idcoqueeo-rummatenararior, Sciionimrocritoabaitis fegrcgan ®’ine grauarentur rudes iuns tyroncs,S£ itudioh: vt dicic glqfc ^onitut.deiullix.amp;iur.§.fin.

Suprllibromono incœpit traâare Imperator de iure piiblt'-^°iquodeftcircacrimina; nunc de lure publico circa bonaà fif-'“quærenda.Vclfecundum Aza. in futnina huiustit.tr.iditum ''‘in prjECcdentibus deiuribus priuatoruni; nunc videndumelf ’•sinrelifti. Ef diciturFilcusipfà imperialis,vel impeiij came- tifesat f’mondico patnnionij Iniperatoris.C.de quad.prçfcrip.l.bene J^enone.in princip. Quid tarnen fpcciahtatis habet tifeus- hoc CpfarisSc Aueufierauoncfokthabere.ft’eod.LHrcus.amp;.tin.Ec

diciturqüafifixuj,ideft,firinuj:quia{êmperefidiueï,8ffolucn’ do.ff.dcfiird.dot l.ij’. Vel diciturfifcus,idefi,faaus,lt;!equoin glof.inl.prouinci)s.§.tifcus.y.dcnuinera.amp;aâu.lib.x). Etdif-fci't hictttulusab illo, de priuij.fifc. quiahïc de fpeciali iure comiiiuni,(]ucd habet tgt;lcus,dicit decoromunij.I.i.ij. amp;nbsp;iij. de fpeciali dicit in 1. prohibitum. Alibi au tem de coromuni tannin. Item hic titulutell generalis ad omnesfequentes.

Vufta fif- Debitor debitorisnon poteft conuenirià fifcOj ni(i principal tabf. difeufló. Dificrentiamauteinin conuenicndo debitorem intet lifctimamp;priuatumgioflâ tangithic, amp;nbsp;melius in l.i.s. quand« fifc.vel priuat.

Deinfirumento faôo vel omiflb in contraflu filcali dicit. ?.!lt; ij. amp;nbsp;i ij. Et de iu re hahæ,amp;ç. id eft, venditionc quæ fitfubliafta-1ione,qu3ndofità hlèojideft, venditio, quæ factie'conuclli non debet: vt s.de remif pig.1 fi hypothecas. Et qued adieäionibni fubiicit, die vtj'.l.fi tempora.

Ratione partis fifcus poteft vendere totum : de hoe fupri, df comm.rer.al.l.i.amp;in l.rcs.§.i.ffdeiurefilc. quæcftnotabilisad hanc matcriam.

Ne fificui rem quant netididit euincat. oï ' Rubrica continet fummarium eins, quod dicitur iri nigro. - Dehuquiexpublicii rationibtis mutuam fecun’um accipinni.

i Quiaurumfiicaleroutuöfumpftt fine principis licentia,amp; .^uidederitjpoena tenebituti dequa j.I.ij.

Licet incontraâibusiilcuspræferturaliiscrcditoribus;qui» ad debitorem peruenit pecunia; fed fi eft creditor filci exdeliâo, eertcaliiseius crcditonbus excontradu fifcus non prsfertur, vt hic dicitur.

gt;'■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üefificalibmyfurii.

Exmora pœnæ non accedunt vfur»'de hoe de magi.conuen. J.fin.amp;fl’.devfur.l.rum quidam.§.fifcus.amp;de iure fibl.fi Hfcui. De fententtu aduerfm fificum lat 'u retradandds.

eiinium,G non interuenerit præuaricatio, vcl fraus. Si verohoe interueneritjCtiara poft cricnniuin ; de quofiic eft bona amp;ftib-tilis gloHà.

Bona vacantia diciintur hæreditans iacentis, quæ nonduni eft adaca,quia nullo modo habet baredem: dequo j’.cod.l.vacantiai Talia bona vacantia fpedant ad fifeum , non adciuitatesetiam priuilcgiumhabentes. amp;fioccupaucrunt,abeisauferûtur.j. l.u dehocff.deiurefifc.l.i. Sunttamen quxdamperfcnæ,quæpra;-feruiitur tilco,quas ponit j.l.i.§.lcgitimo. Et ft res Elco deiera-»itr,priraô debetIblenniterexaroinari per procuratorctn Cæfa-tis. Secundo incorporari cum autoritäre procuratorishftt; de quoin l.fi quando.vbi glof.amp; l.tin.j'.eod.

Dili de bonis vacantibus, nunc deeorundem bonorum delà» tohbus. Et no.quôddeferrediciturmultismodis. Primo,ideft, ß quialiquidaficrt:vndedicitur,hareditasdefertur;vts.dcCarb. ' edift.I.ij, lté accufare de quolibet crimine; vt C-ad I. lul.repet. hiubcinus. Item bonorum nuntiator. fi.dediuerf, Se temp.l.in-tra.amp;ita hic.Item deferre,ftilicet honorem: vts.de cpil'.amp;cle-nc.l.presbyter.Hîcautem ponitur pro delatore bonorum iniu- . „ fiojveliufto.Eteft iniuftus rationeperfonarum,etiam fi probet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ**

vtj.l.fin. Item prohibenturaliquideferre propter honorem, clarifsnni. Item veterani. Item inilitespropter honorem ftipeii» dioruin. Item propterfexum,vt mulieres.ltem propter damna-ftonem, vt qui fuftibus cæfi funt, Si in opuspublicum damnati [unt. Itcmin metallum damnatifunt. Et difierthictitulusab illo.j.dehisquifedefer.quiaibife, hicaliotdcferunt.

Quidam text.habent bonorum :amp;tunc die de petitis,id eft,^’/^^^’** petitionibus. Aliasdeeft,amp; tune ponc Petitis matenaliter : vel®’quot;“« ftibaudi rebus,fiue bonis. Et traétatur hic,quomodo bona quæ deferuntur in hftum neinopoteft fibiimpetrare; Si quodcon-tefsio fafta ad petitionem alterius,non valet.Secus fi fieret motu proprio Principis. ) l.i.

Dixit s .de delatoribus,q uädo a lius defert aliüm:hîc quädo fe-ipfumiNamqui grauatuseft de reftituendo noncapaci,fi ic de-fcrat,lucratur tertiam: vxor verb defunât non capax fe deletes, lutraturdimidii.j.eod.l.i.8iin l.ediâo.§.cùniaut.fl.dciure fif.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sî

Intcr/ociosimperialis Jibertatisfaâæeriam inter viuos elf h cusiuri accrelcendijCtiam poft dominium vtrique quæfiium. Et diciturSocius Jiberalitansimperialis, cui communireraliquiJ Sncisa imablmpcratoredonatumeft. Nam fitalislînchæredercliflode* feriaüs U- ceftcrit,adconfortem potius folatium,quàm ad pcrfonam aliao ieral. parsdefcendentijpcrueniat.j'J.vna.

Inter cætcra iura tilcalia cft thefaurus: ideodehoc. Na« quærerethefaurum proprio Joco omnibus licet. Inalienovero fuo nomine minime' Jicct.Et It tbeiâurus inuentus fuerità Fortuna, inter inuentorem amp;nbsp;dominum diuiditur: de hcc dicitur Inftitur.de rer.diuif.§.thefaurcs.amp;in J.iij §./îiniocis.ff.deiur. iîfc.amp;quid ftt,poniturft'.dcacquir,re.domin. l.nunquani.amp; dquot;. adcxliib. 1. thcfàuros.

Dealioiure ftlcahdicit. amp;dic, dcannonisamp;trihntis,ideft, de tribute,quod præftaturpro annona miiitum, vcl equoium. Veldic,annonain fpeciebus,tributa in pccuniis.Namdaturannona in fpcciebus,tributum inaurn,amp;argeiito,amp;A're. Etdici-'rrilutum turTributum,quitquid trifauitur,ft.-dFpecialiterquodPriiicipi datur. Eteftfeiendum , quod tributuraahudeftcapitis.fl'.de cenh'b.J.fin.aliud agrorum.infrà,eodcm. l.i.amp;vtrunqueJtali-cis amp;nbsp;quibufdam aliis remittitur, fl'. Je cenf.11. fuprà,de epiftop. amp;cleric.dehis. Et fecundum tributumcapitis eftpromarein-tegeraureus,profcemina médius aureus, ar.decenl'. l.flii.amp;in-frà,eod.l.flii. Nomine prsedij præftaturquantitasfrunientivi-gefimain partibusnon remotis.J.defufceptis.J.inodios profin-gulis libris argenti quinque prxftantur aurei. j, deprctioquod thef infcr.l.i. Et diflert hic tit.ab ilJo 's.de anno.amp; trib.quia ibi de his qup pro falariis daban tur otHciaIibus,hîc filco.Item abin-Fei'iori proximo, vt ibi not.

Dixitfuprà titulo proximo de duplici munerc patrimonij, vt not.in J.indiiSiones.'s.tit.i. Nunc proFequiturdealtero,Fcili-cet,deindiciionibus,id c(l,eo(]uod perfoiiispropatrimonioini-InJl^it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dii.Qalndidio,qiiia indicebaturprouinciisperfingula

juftra,aun primo,argenti fecunJo,.eris tertioluftro: vt in Auteur. decolJar.inprinc.amp;’in En.amp;exea fitconnumeratioindi-ftionis.quxfithodietninftiumentisidequapergloihinc.inrcr difcßcfc

Aieilos.defi.tiiftrùm. Et vacatur IiostriLututni’ndiâum.yJ.r. quia vitra ordinarium canonenijqui rcbusimponitur,ci præfta-turperlingulaluftra.Etponit Ilie glolKqualitcr fit coniiumc' ratio annoram douiini per diuerfisleßas; die vt in ca.

De fuperindido. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '

Diffcrtà prcxiino tit. quia ibipropterfertilitatem ,■ vel propter aliampublicam vtilitatCjVel neeeßitatem : hicquandoali-qua praedia crantdeferta : vt in Autent.decollat.§.fi vero ali-qiiido.Ab hoc excufaturccclclia: vt s\de facrof.ecclofii.placct;' amp;l.filentiarij.Etin facrismilitanstvtj.de filent. Li. amp;deapo-cryfariis.l.iiij amp;j.deexcuf.niu.inaxi[na.rû.8f decanonefac.lar.

1.fiprtceperit. Sed feeunduin Plac. Superindiäuin quod propter fertilitatem inducitur, vel neceftitaté pub.extra- ^l’quot;”’quot;' ordiiiarie' non per luftrarlndiâio autem vel Indidlutn quod per iufira: vt's.tit.prox.de hoc Bald in 1,fin.C.finccen.amp;re.

Dixit quætributapræftandafunt,amp; à quibus: nunc qualiter, Ducenarj amp;perquasexiguntur,quidicebantur Ducenarij, quiaducen-tosexigebant ; velquiaipfi torerantnumero ; vel Centenarij;? GueSexagenarij; quod expone,vtfupràbàbetur;amp; alia nomina proutdiuerlificanturofficia.J.deapo.pub.1.penult. 8efiipra,de’ lUrefifci.I.prohibitu.amp; l.fupercrcandis. amp;publicani.ff.vi bon* rapt.l.ij.^.publicjfius.amp;Opinatorestvt intrà,cod l.mifsi.amp;in ptouinciis pertinet ad reftorem prouincia; tributa exigere, I. in filcalibas. eodem.

Superexadiores dicuntur, qui vltràquàm debeturnomin« ttibuti cxigunt: amp;nbsp;tales tenentur in duplum,amp; propter confue-tudineincapitalitei'puniuntur.j. l.i. Si debet reflitui piotinus *',àquocxaâuni eft .de quo in l.fi bcne.ft’.de vfur. Sc ini.fin.ff. quod inetus caufa.

Qui fifcalibusdebitispercontumaciamlàtisfacerc différant^ toruin res diftrahantur poft duos menfes à die captionis. Hide r« ludic. 1. debitoribus. Item feruatur folennitas, de qua s. de fid. inltrument. Stiurehafta-. fin.I.i.

De djiocbii [gt;ublicii, amp;nbsp;defcri/iticnibuc curiaUum , ©• centrtbutiontbui ciutlibuf.

Si s.de fidcinnrumJ'plures.amp; s.quipot.in pign.I.pen.Ettrt» ôaturhîc qualiter debet fieri apoc)iadc recepto àthefaurariiJ» vel lufccpcoribus,!; defcnptoribusjcilicct bonorum qui voca* tur Extimum: quas faciunt principes cogentibus diuerlis iiego* tiis;vndeJcil]ud;Exiitcdiâura à Cæ/are AuguHojVtdelcri-Eeretur, amp;ç. Et illa debet ficnperfingulosordineSjid eft, pcf omneshominesjmagnosjamp;paruos.j.l.i.omncsenimfoluerede' Centribu nbsp;nbsp;nbsp;t: vt s.de anno.amp; trib.i.in fraudem. Et de cont nbutionibus,

tit, ideftjtributorumfülutiooibus, quas fjciuiit tributanjcunatb ad quod s.de fufcep.l.fufccptores prifcntibus.

]flam rubricam expone, jd efl, de regulari præftationctribu-torum,qua: fiebat pcrfcnptorcs; Largitioncsenim eadicuntur, quæprouinciales Hfco largiuntur,amp;def.cndunt.EtdicuntiirTi jylj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brcuibuSjVelchartislc-

Collatores,id efî, prouinciales qu» tributa pr*(iant,ad ope-rasaliquasnontcnentiir: namnec balnea præfidibus fuccede-xefuntcompellcndi. s. ne tribut. Jaua. præft. l.rnecbeftiaseo-rum cominodare. j.vt ruf.admil.ofî’.l.ij.amp;j. quodprafequere, vtbic ingloffi

Si officialis a]icuiusprofiteaturimn)unitatero,fcribciidoal»-quem immunem fua autoritate, illms fupplicium flatnmaefl.). J.i.necprodeffimmunitastalis;vt ƒ. decenf. 1.1.amp; sdcann. amp;nbsp;tri.l.in fraudem.Si).de agri. amp;cenf I.immunitati.

Omniaquiinliorreisconditafuntjid cft,repofita, debent pnusamp; antéomniaexpendijve! dando militibus, vel vendendo: amp;antiquaconfumi,quimaliquid tangaturde fruftibusnouis: neefrumentum nouum prius vendi, nifi antea vendatur vêtus. Item Ipetics in horreis pubiicis depolîtas, nullus debet in fuam vtiJitatemconuertcrc.

Alciatuin, Qtiandovrgentenecefsitatc famis,vcl guerrarum, compara-jtfi Ze^it tionesfrumcntijvcl ordci, aliarumquefpccierumprouinciisin-Sitocami/i dicuntur, nullius pofsidentium excufatib ctiam priuilegiata auditur. item,fiRefpublicababecgranuiB,veiahud adven-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dciiduiu,

dendum,omnesdebentemcre; nee aliquisexeußtufj licet ei ne-«iTinumnoiifit. Defecunda parteifiius rubricænil habetur in nigroißd in l.ij.fl’.de vac.Uiun.amp; dcadnii.ra.adciui.pert.].fin. §.iteni refponderunt Scytomas. Vbi glofl; dicit,quia Scytorna «ftinunus publicum :vndcScytom.r, qui id tnunus gerunt ;amp; nbsp;nbsp;nbsp;,

Ibrtclunt Scutarij; fty tos enim peliis vel corium dicitur : vnde Scuticæ,amp; Scuta: quia non finepellibusfunt, fecunduin Fell, quod cxeo coniici licet : quia text, in d. l.fin. §. hem rcfcriplc-tunt. dicit, Scy toraas, qui non fegniter officio fuo fundi funt, immunes ells debcrc. amp;nbsp;in l.ij. fl', de va. mu. ait: Sextumdcci-mum ætatis annum agentem ad munus Scytemæ vocari non oportet.

Sitributariusnon poteft vti fiindo, prout in cenfumdefcri~ pftc;quiacafmateproparte pcriit,vclvitesaridæfunt : illequi prseftcenfuireleuat.vtft^decenf.l.forma. Ante tempora ergo Antiocliiquædam erant releuata prædia, aliqua erant donara, VC nihil foluerêt: aliqua adærata, vt all quid ærisfoluerét: aliqua translata in ahum. Vnde Antiochus fecit,quod omnia talia iol-uerent certum quid proprçtcrito Sc futuro; quod amp;nbsp;Valentinus I'm confirmât : vt dicit glofl'.i.

De coUattone Arii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Er is col

R.efp.ex hoc non laediturivtnot.fT.defolut-l.Paulus.Collatores «rgoqui in vnoluftro jesfoluebat, poftunt darealiquidpro are, ftiiicet,aurum; quod licet carius fit,tarnen faciliusdant: Inflic. deaft. §.hui,c, Vnde ftatuitur, vt pro xx.libris æris foluâc vuum lolidura lideftjvnumaureum.inftit.depœ.tc.liti. §.fin.

MuItismodisdicitiirDifculIbr. Primà,quiinquirit publicos Tgt;!fcujpir. debitoresjamp;redigitinlcnptis; vt hoctit-l.ij. Secundö,quifta-tuitrerumpretia,nevendanturnimis.s.deinde.l.nullus. Ter tiè,quiinquiritamp;examinât facultatcs aliquorum proimponen dacolleda.’f.decenfib.l.peratquatores.amp;ita poteft intelligil.i. J’Uiustituli.amp;deeiusofficioloquitur's.detut.amp;curat.illuft.l.i. Qiyrto dicitur, quidefertis agris quæruntcolonos,amp;inquirût sn lint idonei. vtj'.l.fin.] tem eft operisdilcuftôr.s.dediuer.iud.

1-fancimus.Aliasdicitur Concuflôr, qui tenet hominespræte- CtncujJitr •îu publiciofficij;dixiÛ’.dccoa' uK ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï .iij»

' DiDtcunonÜMiC^'jiàiieiiru, ^u'iJeeurlontihaititquot; tuT.^. qaiigt;ui tnodii àfortuna curin libtrentur.

. 'tia.y.l.t. Item Filêruusfcieriter patiturlè ad decunonaiumvo-carijtemouebitur tantum. J. l.ij.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veprxdûs curialium fiiiedemto non aliendnJit-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnddo.amp; ej'uibm lt;]Mrtd dcbedtur ex bonisdecurii'

•amp;dic,Qu.indo,amp;quihus,fcilicct,quandoes hæres,non curialis: Deeurlf- 'Vel,quandocitrialis,feclnön in totura. Et quibns dcbctlir,fcilt-stunt amp;o»4cct,curialibus.;.l.ipinprinc. Defecûda partetcaäatur.inl.hn.

Olim Curialis non poteratvendere,fed donate lîc.l.fin.s.tit. ij.amp;quandodonabatjfuitirapoFîta vnacapc]Ia,3i illc qui perct-piebat ex donatione , velaliotitulolucratiuo, deberetfolucre quatuor filiquas; amp;nbsp;iflaeftdefcriptioquæimponitur titulislu-cratiuis. Hoc præmiflô,Imperator dicit,quôd iliadefcriptioim-ponitur pofléfsionibus tantùm, non hominibus, idcft,mancipi-is, fi alienétur,necalii$ rebus inobilibus. Item non habet locum jn çofitradibus qui fiunt inter afeendentes amp;nbsp;dclcendcntestin aliit

•liisiût fie.Et ell differentia inter hûctituln. Si fuprà proXimû:' ’ quuinfupenorjtit.quartatotiasreidaturcuriæ, hicquatuor J foliditantutn.Itemilbquarta de omnibus rebus,hic de nouali bu!tânt«m;vtinpiin.hu!us.ltemde.iitulofuccefsionistâtû,hte dequolibetetiam interviuos Perqua;apparet,quôd quandoq? vtraque delcripnoconcurrit,feilicct quandofuccediturcuriali abextraneo.

Rubricainterpretaturfeipfaiii;melius tarnen dixifiêt,de non ‘' ptïbendo. vt patet ƒ. 1. vna-vcl quia præftatur confentiente prin tipe.dehocffdedecre.abor l.ambitiofa.

Sicarialu reltfia ciuitate rtuhabittiremaluerit. gt;nbsp;Omnes cunaksreuocanturad ciuit3tem,amp; ad curiam;amp; Jô*' tus in quoin rure habitant publicatu r.f. I.i,

Municepseftgenus.Origiiiariuscfifpecies:vt not.glof.in i. tiues.j'.tit.prox.Eftcrgomunicéps proprie'qui iubit munera,' ‘ fiueibinatusfîtjfiuenondedhodie etiarn qui non fubcunt,ff.ad muni, I.iEtdiciturOriginarius aborigine pa tris,non fua.l.eo.’o„gt;;„4, l.filios.Sf ff.e.a(lùmptio.§.i.velfecundum Âxo.fuaetiaivtj.eo.

D( meigt;lii,V ybi ^uit Jemicilium habere -ridetur, t-tdebisquiftttJierumcaiifa in alia cinitate definit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i

Superiori titulo de originariis ,id eft , de his qui contrahunt-nunicipatuorigine,principalitcrdixitivtpatet per omnesleges illiustituli.Nunc generaliter qualiterifto velaliismodis. Eft autem Incola,qui in aliquolocohabitat:diâusincola,id eft,val Incela» gt;nbsp;decolens prouinciâjin quam le contulit.vtpotecùm propter eâ aliam reliquit.'de quo muira vide per glo.in l.ciues.J.eod.vbi po niturdifferentia inter Municipem,lncolam,amp;Ciuenj .Defeed da parte habes in J.ij.amp;perBar.in l.lex Cornelia.§.domum,fl'.

DemBnfribBter hi”»ori6«ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter pa-

Continuatie honorumamp;munerum impediturinter pâtre8{ , filium.Sed neq;proptercaexcu(ànturpcrpetuô;ideodicit dein« teruallis.de hoc in c.ad extirpanda.de Hl.presby,

;tfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R X.

hoc tit.tertio officium .fie s.ti prox.de verb fig.J.munustrib*. amp;l.iiiterdonum.amp;l.niunu$proprie.amp;l.pupillus.§.munus.Itc munusajiud perlônale,ahud patrimoniale,amp; aliud mifluHi.Per fpiialeeft,quod fit cum folicitudineperfonæ. Patrimonialedifpé jdiorerumiMiftum exvtroq; prodit.ff.co.l.i.amp;l. fi.inprin.amp;.§. Îiatrimoniorum amp;§.fflifia.dixi aliquid ft'.dc mun.St hon.amp;ride licglo.lupcrrubro.

Muiterd ei Ciùilia munera diciituromniafvt s.tit.i.l.i.)inquibusinfpi citurperfona cius,qui iinponitiiiunus,velindicit, quodliabeat illud oS'uium-vt s.deiur.fif.fupercreandis.amp; de decur.l.ij .Secundo infpiciturquod eft J.l.fi.Tertioperfona eius,cuiindici-tur. Quarto origo nataiium:Quintofacultate$;Sextoconfuetu do.ff.de mun.amp; hon.l.honor.§.dehonoribus.Perfon3, vtfitln bills, velncn excufctur.Origo,vthonore$ingenuoruninódele ranturliberto.s.adle.Iul.vif.l.t.FacultaSjVtlitfufliciensniune ri adiu ndo. Item fept imo,vt potiores eligantur.ff. de decu.l.ho nores.Et cdauoquoddicitur j.l.ij.Nono,quoddicitur).l.i.De cimo,quod j.Ipcu.In perfonalibus bate confiderantunfed inpi trimoinalibus non omnia.

Dixit de cogendisaiunc defpontaneis.Et dicas, quodimmu-nisfponte decuriouatum fufcipiens, omnia munera decurioni jniungcdafubirecogitur,nifi paâoiuueturvt j.e.l.i.Scd aliud munus fufcipiens in aliis non præiudicativtj.l.ij.

*, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De facationeliublicimunertt.

Diâum eft s.quod à folo principe concédât ur vacatioibic quf« Kun* ftul, ritur,nunquid conceflaaliquidoperetur. Et die Munusaliud PriH4t«?w. Publicum,quod in adminiftrandaRepub.finctitulo dignitatis Vrfc«tip. fubimus.ff.de mun.amp;bon.1.honor.§.i. Aliud Priuatum,quod etiam publicum eft quo ad quidivt J nftit.de excuf.tu. in prin.Et dicitur,quód vacatio fimpliciterconccffa non porrigitur ad mu-neraordinaria.EtdicunturOrdinaria,quæimponuntur lege, fenatulconfuIto,Sf conftitutioiie principis.Alia dicutur Extra» ordinaria.de quibus'j.de mul.Sc in quo loco.l.ij.

Sdiorû curialiû.amp;fuper eligédo lyndico vel adôre.ffquod jue vni.l.nuni.velâlio officiali.s.de decur.l.ij.ltem fuper ftlariis mcdicorunijamp;cnagiftrornni liberaliumartJuin.ff.co.J.i.

Itéfuper bannis amp;nbsp;ftatuusÆeo.l.fi.ita amp;fuper immunitatecon wdenda,vc hic.

Cafusponit,propterquosquis«(cafatur.EteftExcufâtioaH-Q«»t«lt; «4 caïusiuliæcaufæailegatiojproptcrquam artan non dcbctadyîi»«e*fu-fiibemidamunera.fr.devac.mu.l.i.i.refpôfo.Et diftinguc,quia/lt;tfwrtm(a Kcufatioaliqua Temporalis amp;nbsp;PerfonaliSivt s.de vac. inu.l.his »tt Sui-amp; l.honoribus §.i.Aliappetua.ff,de va.tnu.J.pen.inprin.

Item aha P]ena,cuni à munenbus tatü perfonalibus cxcufatur, non autein ab honoribus.Plenior,cum etiain ab honoribus,non àprincipahbus.ff.de va.niu.l.i].§.qui patrimonioruio.amp;l. pen. §quot;duo. plenifsinia,quando à quibufdain patrimonialibus excufa t«r. ff.eo.l.his honoribus.§.angarias.amp;deniune.8f hcno.l.fin. §’pi:n.Scdaboninibusaliquem excufarinon roeminit Py.fele-giftejcùtnetiâm Imperator,amp;Auguflaquçdanitaliafubcant;vt J'dequibnmn.l.ij.amp;'s’.vtin etnp.fpe.l.i.fed cligitur. fl.deiur.

gt;fflmu.l.fctnper.§.licet.amp;;.depriui.eor.quijnla.pa.l.iij.Scj.de proief.l.nieaicos.

Hic titulus differt ab eos s.de immu.ne conced.quia ibi fpecia literdeimœunitate tribucorum;velibioffendit,in quibuscafi-husfpecialiter immunitas concedenda fit:hic autem generaliter, in quibus non poteff aliqua exeufatio opitulari.

Quidam habent hic , Qui state, 8lt;c.alii,quiprofeßio-ne. amp;nbsp;j. in 1. m anifeffi. habetur,qui state .Scd certc profefsis foil non exeufat: fed stasfola. Nam ftudentes habent immu» nitatcmàmuneribusperfonalibus vlqueadxxv.ann.j.l.i.amp;li-licranturà perfonalibus munenbus: non autempatnmoniali-bus.j'.I.ij,

Hic perpetuà,vel ad tempus exeufat, prout temporalis, vel perpetuus.ff.de excu.tu.l.nonfolum.§.fi.amp;ff.de va.mun.l.pe.

qutait)!c|uoa(3tutelimfolû,hicquo ad munera.Dcpninapartê rubricæloquunturomnesaliæJegcs,piætet l.cum lacuJtates.amp; l.cos.quæ tradanc de iccunda parce.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oe preftJfQrAtu zy mtiie'ts,

Profeflôresdieunturdodoresqm proHtentui'amp;docentfdf tiara,fiue Romacfint,fîuc in patria:habent excußtioncin. vac.munJ.eosqui.NifidoâoresJeguraqui tantum Rcniædo' fzsu: nbsp;nbsp;cen tes excufantur.ff.de «eu. tut. l.fcd amp;rcprobari.§. fin.

aateronulla immunitatisprærogatiuaiuuantur,j.l.nj.necGeo metrijj.I.oratione.necetiaro quiprimas Iiterasdocent.ft.de va. iiiun.l.i].§.fingt;

De atlilft'n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Atbletædictjtur,qui finemercedevirtutisgratia pugnabat. ffdeinfa.J.athlctasinficriscertaminibus.amp;j'.i.i.amp; fiebat ap* probante principe.ad quodfl.de polli.J.Græca,quæincipit,Ho jioris gratta.Confuetudo erat amp;nbsp;adbuc eft,quôdquando fiebaiit tornearaenta,vel haftiludia,amp; fimiliatquôd ci,qui femcliusba-bebatjiràponebatur fignum vidoriæaliquodfupercaputmt di* 6t bic glofiEt fi quis fucrit ter coronatus iufte,non prece,debet liabereimmunitatem.Hinc efljquôdftIioIans ter examinaturi de quo in l.inagiftros.s.titul proxi.amp;Dod.inc.propofuifti.d* probat.

Q'iomodo milites facramento ten eantur,dixialiquid.ffdetej B11I1.amp; de rc mili.amp; no.flide infa.l.ij.§.milites.Et de mifsionib eorûdem honcfta,caufaria,amp;ignominiofa alibi dixi:amp; babetuf ft'.de re raili. 1. militcs.ÿ.raifsionum.

Deprimispartibus rubrics nigrura non traflat, fed tantum' modo decondudoribus veâigaliutn, amp;nbsp;fie de vltima patte. De prima partetraâat quidam conflitutio Græca.

Dixi ff. de fl a. ho. fed hic tra da tu r de oblêquio ciuitati debi to-Seds.de lib.amp;eorumjiber.diciturde obfcquio débitepatrono;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinfamibm.

Hictit.diflêïtà tit.s.deinta.quiaibide ciuGsinfamiæJûcde iureinfainiuin:8i:ßcnonfuperfluit.Dc liocdixifl’.quib.excauf. inlà.irrog.

Pendente proceflb criminal! non poteft quisad honores vo-can.facit fr.demu.amp; bo.Lieus delatus.amp;in c.fi.de accu.

Quia mifsi jq exilium infames fiunt,ficut Sc dänati funtiideo deliis.Etefl triplex exiliû,vt dixiffde interd. amp;nbsp;rcleg. l.oxihü.

Qualiterfiliusobligetur honoris redditaritione:8c pater pro totcneatur^uicófcntitdecurionatuiiiliiexifiétii inpoteftate. Sccuslicratemantipatus.

'Depericulofuccejforumparentis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .jr’?

OnusdignitatisquafitaefilioperpatrétranGtad hærede.fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

De mulieribai,^^ in quo loco manerafexaiconjruentiit, ■ yel honores coguofeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Müllerin loco domicilii maritifubitmuncra perfonaliai pa-tritnonialia verb in loco,in quo eG patrimonium:amp;dc hoc j.de digni.l.inulieres.amp;inl.GIii.§.vidua.ff.adiBun.

Legatioeft perfonalemunusivt ff.de muamp;ho.l.i.§.i.amp;l.G._ i §.legati.amp; dicitur Legjtus,qui à ciuitatevcl.principe mittitur^^^***^* adpnncipcmjVeladaliumvi'hoctit.Aliaslegatusdiciturpro“ confu!.ftideoff.procon.l.obfcruandum.§.i.8fl.G. Alias Legat* Ecclefîæad papam.vt in A uten.de länc.epif.§.fi vero epifcop*.

col.ix.Sc 111 l.diem.ff.deofl'aflcffNabiliumautemdicunturNu 'A tiijVel Mifsi;vthjcglof. fubri.

Quiexcufanturdixit;nuncquifubiredcbeant,Vel dixitdeeX sufitisquibufdammuncdealiiSjquando aljijs eftprior.

si propter inimicili.u creatie fa^lafuerit, Creatîo fafla de aliquo propter jnimicitias facit aliquem, S vult,poflè appeJlare:de hoc lnftit.de cxcu. tut. item propter fam.s.de dccre.dccur.l.tin.

EJeftus qui habet excufationem récupérât fumptus quosft-citin liteabeoquieum nominauit.facic.ft'.devac.mu.l.i.^.fed lï calum.amp;Ædedecur.l.j;.

De tabulariii,fcrit)it,le^o^aptiis, cy eenfualiliu^ Qui ftnbunt prædidos nominator ad honores, amp;nbsp;niunera,amp; tributa foluta^fûnt Tabularii,qui faciendis publicis inftruDiçn-tibrarij. tispræfunt il) fîngulisciuitatibusihiquoquenominanturLibra Tabethoes, rii, vt hic, amp;nbsp;ft'.de regu jur.l.librarius. Si Tabelhones, vtin Catholtcia Auten.de tab.Sc Catholiciani.'amp; fie poteft accipi s.de bo.proie' »». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l.(îquis.§.fi.licetaIiomodoibiexponant.Aliàs fcribacdicuntur

quia circa principem,velahàs magnos indices adisgefiisQ) eoquot;' Scriba, nbsp;nbsp;ftçiendisdcpuratifunt: hiquocunqjinodo vocaiiturScriptores,

oflèrendis.Logogra-fbi. phi/unt qui publicis rationibus defcribendlsdeputâtiiunt:amp;di• cunturà ypxcpM quodeft fcriptura,amp;xôj-«s ratio,quia rationes pubhcaslcribût;hiquoq; Numerariiappcllantur.y.tit.i.h duo-Çtitfualet. hus.pJerunq; tarnen vnum pro altero ponitpr. Item Cenhiales, quilcribuntcenfum;vthic,amp;J.quicunq;.Suntamp;ahi,vtj'.eo. 1. lio.amp;C.quipo.in i7ig.

, Difl’ertàtic.s.deexac.tribu.quiaiJliabinuitis,hi3fpontelol 'ExaElor. uentibus.-VcLahuseftexaAor immediatusà collatorc,aliusfuf-ceptor,qui fulcipit ab exadore,vt hic,qui per quoddam mediuni dicituràconatorcfuicipcre,y.l.diu.amp;J.medios. Etfunt Præpo* Prapojiti, f;ti,qui præfunt fulceptoribus,qui accipientes ponebant inârci, Artanj, velhorreopubh’co.y.eo.l.ij.fubcuflodiaArcarii,quiarcpclauM tenebac-.dequibusy.l.duos.amp;l.fi.non vtdiu tenerét.y.I.diu.fe“ quàm diu habean t,quod competenter raittatur.arg. fl. deadini. tut.ica A uten.de quo vide glo.j.eo. l.i.

Ponderatoribus auri^id eft^qui ponderibuspubJicisprsfunt, ic. ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoS

juoj Grici Sygofiatas appellant, vt j.l. ij- creditur amp;nbsp;flatur in ws, quæimprobant vel apprêtant. Aun autcmillatio, dicitur 5urumillud,quod infertur à collatoribus, vt lancibus vel libra-oentis hbrarura appcndatur.

De auri publici ferfecitteribm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

Sufceptoribuj non licet pecuniani acceptam fine licentiainPer/cf«#« ttifljin redigcre;amp; habita hcentia non debent hoc retardate;ta- r« awh «sdicunturperfecutoresaurijid eft,dccodorcr.

Diflêrtabillos.dehisquiexpubl. ra.acquir.quiaibideacci-picnte, hic de dan te. Nam pecuniam publicam non poteft qui» •iaremutuo, velaliotitulojvelinfuam vtilitatem alitercon-üenere.

Aurumeoronarium dicitur, quod confertur ad coronatio* «es principum: vt ea quæ in templo pendentia à Tito amp;nbsp;Vefpa-üanofublaca funt. Veldic,quoddabacurathleti$: amp;nbsp;hocprxfiat iudti exconfuetudine.s.de ludx.l. iudxorutn, Sc facit ii.de fia-euii.l.innoflrxjamp;l.fin.

Ircnarchæ funt,qui corrigendis moribus prxficiuntur : vnda eAperfonalcmuiiusir.de mun.l.Hn.^.irenarchæ, maxime in figt; gildis diicordiis : vtj.l.i.§.amp;in comprehédendis latronibus, vt s deeuft. reo.l.diuuSjamp;dicunturquafiarccntes iramiquiairx fumendæin turbatorcs publicæ quietisSc pacis gerantmonar» lt;i)iam,fccundum gloÜihic.

De argentt fretia quedin tbefauris infertur, Proargentilumma,quam quis inferre œrariovelthclàuris tenetur,poteft aurum inferrciita quod pro Cngulislibris argen-h quinque florenos inférât.

De nAUiculâriis,feu nâuclerit publicas Jfie» des tranßiortantibus. Et de toUenia lua firalis attri perfecutione.

W^Auicularij tribus modisdicuntur, primo facientes noues. 'Sccuudoprohis, qui maiorcm partem fus fubftantix po-fuerunt

fucrunt in mercantia nauium.Tertio pro his,qui ducunt njueft Ne ergo rubricæ pofsit elle dubitatio, apponit de nauckris, vt iiitelbgatfo'ùmdeducentibusnaues.NaturaenimdiâionisSi« ue,eft,vt licet verba diCungat,lènfum tarnen coniungitjVt duo S'»«lt; pro eodem ponatur.vt xbi, Alexander Cue Paris, vt no.in fitni-li inl.penul.de in litem iuran.SuntautemNaucleri,quianno-nariasfpeciesàfulceptoribus velpraspoCtisaccipere inprouin-ciis, amp;nbsp;Rocnam.vel ad cafira,vbi crat milites,det'erredebebant; 2«: Ccdicunturlèruireannonas vrbtsivtj.l. li). amp;nbsp;ff.de iur.imniu. 1 .fêmper.§. negotiatores. Et talcs portantes rcs pnblicas liabent plenatnfecuritatemineundo,amp; redeundo.j.l.i. Deluflralissu-temauriperfecutione nihil habcmusin nigro.

DepTxJtfs,amp; omnibut rebut naitidtlarienm, lïocintelligcsvt s. titu. proxi.in rubro. Scomncs reseorum funt huic oneri fubie6læ,quocunque ctiatn res ierint,qu41ï qua-dam fraude.)'.1.I.amp; ij .ideo de bis.

Naues quæ fub nomine Sc titulo alicno cxculintur, publka-tur.j.I. i.amp;ij.amp;in l.iubemusC.deftcrofanél.eccl.

Qui cogit nautam ad fufcipiendum aliquid vitra onus, te^ iTeturadeniendationcindaniniquodindefequitur,amp;criBiinaIi-terpunitur.J.l.i.

Quia quandoque per onus priuatum con tingit nanfragiunu vts. nt. I. ideo de hoc. amp;nbsp;dicitur Naufragium, quafi nauislri-Kad/ri»- ,ànaueamp;frango ,quiaplerunquenauis frangiturdum naufragtura conicnittitur. Etquialexhuiustitu.dcconfuetu-dinenon obferuabatur ,ideoFridericus fecit Autent.nauigia-C.defurt.

MetatLir^, Naufragiumcontingitlipeperpondusmetalli udeodeliis. ■Vel, dixitdetranfueftione amp;nbsp;naufragio: nuncquica tranfmit-tant.Etquia metalla pretioCorafunt,de metallarusquieaintc-rantjSc procuraroribus qui ea cxigüt,atq; cuflodiunt, dcq; ipbs luctallisvidcamus. Et de procuratonbusdicitj.l. cum prccura-tores. In ahislegibusdicitdemctallariis, Stmctalhs. Etfunt Wetallariïhommesliberi,Iicet Cntaflcriptiad illudinunus,vt iiidedilcederetion pofsint. j.l.fi.

; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dc inu’

Supritit.prox.in J. perannos, dixitdc Aunlegulis: nuncde^“'''^i*^ Wuniegulij.Etlüntqui legunt,idcfl,colliguntmurices,ideft,‘’' Pfeexquonlftnguine tingcbaturfacra purpura, j.eo. fiquis quot;oui, SicConcliylegu]i,qui Icgunt cóchylia:vt j'.l. ti.amp; Ofintfcruipajatij.ltcm Gynçciarij,quipannostexuntamp;'confi'lt;î’'^‘' ''untjiiifercnJofericuni.amp;aururo:amp;fic faciütauratasparagau-^J”“'quot;'** J’bvtdicitJncgloflij.l.iij.SfV. VndeGynxciumlocuseft,vbi’’9' fiünvt j'.tit.i.l.i.Sunt 8( Monetarij.vt J.l.i amp;Bapb)j.)'.l.ij.

quot;•mtearij.j'.l.fiquis, Itéfunt procuratores Gynçchij.j.l.pe. ^aft3garij.|.|.quodadprxfens, Liomnes erantierui amp;artiKces“'’^'’X*'^ï Pdatij Prindpisrnec inde poteranteximi,nificerto modo.j.l.fi Suij.Tercnt.in Phorm. V'biin Gynxciumireoccipio,

Dixitdeofricialibuipannorum,nüc deipfispannis:8f eflbo- .. lobarusjveftis que rota deauraiaeftjabholon,quodeft totum,amp;”“®^'’''’® barosauruin. Etdiffertàfequente,icilicctauratis.quia deopti* . Woauro, quodin vulgari foliatum, in legibusobnziatum dici-*^’ * lt;ur,vt)' de vete.nu.po.I.fi E'dibi de quolibet auro : vel bic toca 'i'ac veflBaurca deoptimo, ibi dcauratabmiliterin totum .Efl bfalia veflis,quæ aurum habet tâtùm in paragaudis, id efljbro»^*’’**'**“* fiis.vtj.l.i. Detindionedicitl.iij.amp; mj-

intciBpusbelIijamp;paciSiinprcae.lnflir.pulchritudovefiium , , tempore pacis:vt s.rit.t.pulchritudoarmoruin tempore belli,vt*quot; bic. Fabricciifesergo füllt, qui publica arma laciuntin publiciî buricis, amp;nbsp;non alias. Et dant priinicenoquo reponatin pubhcis atmamentis; vtin Auten.de ar.Etdiciturhtc Faber finiSe',aliàï poniturproomni fern pereuflore ; vt fl'ad leg. Rbod.deiac.l.i. §.i.Aliàsetiipro tignario.ff.de verb.dg.l. lerri.§.fi.Sed in An tent.eo.dicûturFabritici Se Armiticatores ,qui hicdicûtur Fa-bricenlês.Et not.quôd priuatonoii licet lacéré,vendere,cmere, veltransl'errearma,fed habent cultellosparucs. vein Auté.co. dixi,amp; multô ma gis fuftesamp; lapides, licet amp;hæc arma dicantur; vtff.de verb.fignitîc.1.arraorum.de hisglo.in c.ü iudex laicu», defeiitent.cxcom.lib.vi.

tæ:?; die quodNamifRja,amp; AureuSj8; Solidusauri,ideni efliyt Awr» ƒgt;»»- Lie s.defport.l.ij.amp;in EuangeliojCuiùseAimago. Cuiuspô* dus erat tale.vt JxxiJ.facerent Jibramauri:vts.defufcep.l.quo' tieSjhccnumilîna,fiuc rooneta,tantum fiebatolimdeauioAt/.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xumpoteratkgariineis.fl'.devfufru.l.numifiDatûjStquitiaa*

falfant puniuntunvt j.l.fi.Hodie verôcumconccfsione Pfinci’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pisfitàRegibusamp;ciuitatibus etiaiB deære :non tamenàpn*

üullt hcere infrit)tû,O’ tquefiribut feüitfC)' in bal-theit,mariant as,(y fmara^dos, nbsp;nbsp;hyacinteia-

l^tiiKflru Satis cIaruseft;amp;dicûturEquefiresfenæabequo.InbaltIieiSj ideftjcinguhs, amp;vidcturbicponiprocingulocqui, veipcûoquot; ' rali,quçquaficingûtur.Depalatinisartificibusponitin§.nuI-li. vfqj ad fi. vbi loquitur de facientibusiftasfpecieslieoroatas« De claßicts.

t- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidam babent in rubrica,declafsibus,id eff,nauibus parati*

ad bellum,vt furit galeæ. A lij ttiam babent clafsicis,id elljboini Claß», nibusalltriptis adclaflcs ducendas, amp;nbsp;bæc plus placet Bart, quia idc liber principaliter traâat de bominibus conditionalis,afleri-ptis alicui muiieri.

Decunonesà rauneribusexcufantur : vts.defulcept-l.fin. S maxime vrbisRomxdecuriones: amp;nbsp;diflert âtitu.deDccur.quia bic fpeciale.

Corporatusdicitur,quim corpore abquofcnbiturproprie, ficutquodlibet membrum bominiscorporatum dicitut : amp;tiuis Corpari«- faâus vel incol.a. Et funt priuilegiati vt plebei à tributo capitis excufentur.J.dc ca.ciui.cé. l.r.amp; tacit, j'.dealex.prin.l.r.

Piftoresdicunturinancipiafacictia panépalatij : lîc.j'.de fru-Vrb.confl.l.i.Hi fubfunt coraiti borreoruiïi,vt hicdicitamp;in»* Tißtrets mni tempore de eis lus dicitur ; vt s.dc 1er. 1. publicas,5:conue^ niunturlêcundum P. lubcomité rerum priuatarum,id e{l,pfOquot; . curatorcCæfans; vts.vbicaufifi(c.l.liquis,îcl.dotiiinicis.

cuis; vt j.l.i.De fufceptonbusautcm vini nihil in nigrodicitur: feddceisdiciturs.defufcept.l.modios.

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chartofatriijar numular^'si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ..

Dixit fpecialiter de quibufdara collegiatis: nunc generaliter. Ceue^iati, htdicuniuràcoHegio, vt priuilegiati à priuilegio : Si idem di-cuntur Chartopatri, quôd eorum nomma jçribuntur in charta^”' velmatricula patriç,quali in patriæ charta deferiptiinfra numc l'uoi.Sed li qui func fupra numerum,non gaudent priuilegio.). §.quodautem. Vel dicuntur Chartopatrijideftjqui gaudent in patriainfecundum Grscos. Diciturenimapud Grecospatraj •pudLatinos patria. Vel dic tertiovt in ti.huius legis.

His duabus ciuitatibus tantum legitimum fit fludium , non gt;liàs,niGexpriuilegio : vt in proœ.fi.ÿ. hæc autem tria. Hodie iœperiumeftlciflùm, amp;ftudiummukis locis fit,maxime Bono- Boupwm. ni® ) quæ legalibus ftudiis obtinet monarchiam : de hoc in de. i, de mag.

Honoratierant quidam,qui habebant priuilegia, vt intrarét j fecretariuin principis, amp;aliorum ludicum, amp;fedendiin conful-

Mtionibus.) .de offi.diu.Iudic.l.ij .amp; iij. Vel ponitur pro his,qui habcnt dignitatem,fiueadminiftrationem.-de quibusin Auten. vtord.præf. quod in idem rcmcidit. Et his licct vti vehiculisdi-gnitatis,id eft,carruçis,fi volunt j. i.i.

Vrbs ConüantinopolisipGusveterisRomgprerogatiuagau Conflanti detiiGa appellaturnouaRoma,vts.defacr.fan.eccl. l.omniuni.

Hft ergo mater legumivt in Autenc.vtRom.eccle.in prin.Item ciusconfuetudineinièquitur.s.de vct.iu.enuc.l.i.§.fi.amp;Inft.de fatifdat.§.fi,Ité mater fideierit ecclefia illiusciuitatis.s. de fac. fanâ.ccel.l.fi.Sed tempeftate noftra Diis indignantibus,aduer-ibqiaGro,incuriaq; Principura catholicorum in manus ( railè-rumJperfidifsimi’TurcÇjCum dedecoreamp;dcternmo Chriüiang Reipiib.interitu ac perniciededuâa. Dij benevertant.

De Metropoli Beryto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.• ,,

quiætate. l.i. quarum vna erat ante metropolitana, nunc fit amp;nbsp;alia.Et dicitur Metropolis matricia ciuitasmam compoiiitur eX

dicitur, qui ei ciuitati facetdotio proeeft ,,quenj canones Metro« policanum appellant.

Certuscanon,ideft, tntfurain fruinentofingulisannisniit' rumeittU) tebaturRcfflam/s. de facrof.etcl.1.placet. Etappcilatione Fru-inenti omnia quæad viftumfunt neccllàriaaccipiütur.s. defuf« cep.l.modios.amp;).l.i).inpnnc. Etin publicisliorrcisRonia;ifflquot; ponebatur.s.decond.in pub.bor.l.i. amp;nbsp;ij.

Cum quapi'ouidentia deferatur lrumentü,ditits.tit.i.nunc qualiterdelatum expendatur . Quodenim invnavrbedkitur, amp;in alia intelligc.Sidepriuil.vrb.Confia.quinimo idem in lief reispublicis aliarum ciuieatum.s. decond.in pub.hor.l.ij.

Annonç ciuileSjid efijalariajnon danturprotitulisdigiiiti'* tis,putà quia dodor: fed pro meritis,vt quia bene legit,amp; fatif’ facit illi officio, adquod præpofîtusefl.

Quia mendicantcj reficiuntur pubheis annonij, de quibuseft Spanaldi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debet hoc fierifcilicetvere mendicantibus,npn fiäiquot;

C«Z((ir«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de mendicantibus validis, id efi, robufiis, quos Spanal-

dos vel Galiotas vulgus appellat,lêcundum gio.hic:qui mcndi-care non debent,ne raileris,Severe debilibuspanem auferant: vt liic,amp;in Autent.de quxftor:8fv.q.v.nonomnis,amp;lxxx.dift.t' i.amp;gl.fuper Matth, iultius leceTiSjfiiniuftepetcntemcorrexe-ns,quàm R ei dedens.

Nauis Tyberinadicitur , qui-nauigatin fiumineRomaBO! conuehendo Romam,velextrahendoadcaflra.

- ■ Primo confirmât falarium, quod præfcdus Oriétis ftatnerat quibufdam officialibus pra?pohtisad coiigregandumlrunien» turn in ciuitatem Alexandrinam, Sr ad tuendam fubfidtiam iia-uiculariorum,quae erat obnoxia Reipublicæ. Secundo prohibef ad aliud officium vocaridccurioncs.De hac ciuitate Alcxandri* nadicvt dixtfF. deoffic.iuri.Alcxand.pag.i^.

Alexandria diâa ab A Icxandro magno , cuiplurimumfauf turin iurc,putainalimentisvtfupra,tituloi. nbsp;Item amp;nbsp;hab«

. Quotnodo accipiatur Refpublica ponic glod^ in corpore, de iircd.amp;fal.in princ.dixifupràjdeiure lifc.pag.iio.

Parum efl'et ciuitatem fiabcrcmra, iiiü cliënt qui ea adtriini' lircntrvt ff'.deorig.iur.l.i) §.pc'ft origincin.Et hieligunturper dçcuhonesconucntospermagiftratusjvcl peripfos magifliatus eliguntur:vt s.dc dccur.l.ij.amp; defufcep.amp; arc.i,exadoies,amp; ft', ad munie.1.Lucius. Et fîc,aliuseft inagiftratus.quiiurifdidtioné twrcct, alius Adminiflrator,uui tcmporalia gent; vt Idc. amp;nbsp;ft', cod.pcrtotum.

AdminiftratorcSjde quibus tit.prox.vcndunt res ciuitatis.Et blisvenditiopura amp;nbsp;perlèfta non debet à Repu, reuocari, licec peralium maïus pretium ofl'cràtur.j.l.j.

Dcbitoresciuitatum non peiluntincM liabcrehonorera, nifî । pnusdebita foluant. de quibus infrà.

Noitunitore$,idcn,clcâoresollicialium pnblicorum,nô te-ncnturproeleflis, licet Hdeiuftbrcsnon receperint,fi teporede-pûlitæadminillrationis iollicndo lucrint . Sedfinon lueiint, C'Sueniûtur nominatorcSjtamé poll excuflôs reos ; quoddic vt fl’, dc idininiftrâtione retû ad ciuitaté pertinentiü.1 prior.§.iinali.

Sicutnominatorcs tenenturofficialiumeledorum,vt'5.titu. proximo: itaamp; lideiuftôreSjVt hic. Dc bocdixiff. de tideiuÜ.Sc tlominato; tuto.

Adminifltatoresciuitatis tenétur ini'olidumomnes, licet (î-iDuladminiftratiolit concelià. Secus fi portionibusdiuifis: pri- fidmînî-inôtarnen gerens, fcciidónógercnscóucnitur; quali vnomor-ßrateret, tuo, ali) in adminift randoculpam comiférint pro tali culpa ba;-redes mortui non tenentur. De hoc dixi ft.de magi.conue.

tisfaciebant.ff cteneg geû.I eumadum Prccuratioverôamp;of-h'cia ReipubJjbcriîtantùmcôueniunt.vt s. de tabJ.genera)i.amp; s.Glir.aüt liber.I.i.amp;i). A/iàsdic Adum,ideft,tabuJariaiii,ad quam i'erui publiti,id efl,notarii tantùm coguntur; vt ÿ.defef-Reipu.ma.I.G.faciti'.decper.IiberJ cjui manumittitur.

Sivousexpluribusoffidalibus eledus expenfts totiuJtuB» nenjfupportaucritjpro rata cas repetet à collega.

Reipub.debjtorGreperitiirminusidoneus,adminifiratortfr neturadfoné,quain ei mutuauit: nonautemadvfurajtcnetuW ■ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De folutionibm , bberaiionibut debitoruai ci-

Apccbæà ièruispublicisde/bJutoconfcdæjitademunidebî-toribus füllten tibus profunt,fi à curatore Rcip.funtfnbfcriptf, autpccunia folutain vtibratetn pubhcam efttonuerfa,amp;noii alitcr;amp; G doloferui publicidebitorßlutrit pccuniam curator», necin vtiiitatem publicam eG conuerfa, tenetur curator de p«-culio eiujfêrui,amp; debitor remanct oWigatus.

Hic Imperator permittit quibuidam , qui Gymniciappellâ-titr,ce!ebrarefpcdacuJa : maximecùm ip(îvcJint ea facereluii SpeSbacu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicdefpcdaculisamp;’fcenisreferuandis,vthicl.i.amp;de

h. lenonibuspohcndis, vtp.K.Et luntSpedaculaquæHebaiitiil Scena. Icciia, fcilicetin loco vbi ludcbant Tragœdi amp;nbsp;Coirccdi : vtia ) Auteii.deconfiil. VelScenaelilocüsamp;’ç.vtff.deinla.l )j.ß.

De expenfispublicorum ludorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Expenlæroagnæexiguiitur in prasdidis fpeâacuJis, Scludic Vtfl’.dcpoii. J.fcptitia.dequibusbic.

Sicut Judus,ita aquçduâus popuium deledant.De Confiait’ Aqnadu- tinopoIttanisamp;Romæetiara veteris aquæduâibus dicitpubli-cis:amp;fiedifîertabiJIoquoddiciturs.deler.rufpræ.J t^.aquï-dudus. Dic ergo,quôd quidam hommes præficiuntur adeuflo-diam,quibusdaturpriuilcgiû.ï. eo.decernimus,amp;hi$pcrqupru Gnes trahiturtvt I.i.amp;certa pecunia ad hoc deputatur, »t j.ad rcparationem,amp;I.hac Jege.neccxeocxtrahituraqua.J.I.ij.amp;J.

decernimuSjin fi. ni(ï per locum priuatum. j.I.fi. amp;vetericon-fuctudine.j.l.vfura. Sc tune nonexquclibet loco-j.eo.l.eös. Sed inclût fallit, vbi priuilegiü nihil operatur: vt);eo-l.omnes.Sed qmndo trahit gratis habet.j.eo.tit.ld reputationem.

Gladiatoreserant,qui publica Ipcäacula edcbant,amp;præ{èr-tiraclucta,quibuscruorexdimicatione glsdiorum clicisbapur; Vtin toriieamentis, 8c pugna be(harun), talcs hic reprobanturi nonaliafpeâacula,dequibuss.defpea.l,r. Cu;.

De fenationtferarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iinü-'l

Leoncscaperccuilibct permitntur, Itemquandofcræbçfliîf capiuntur, amp;nbsp;condiicun tu r per a liquî çiuitatem, vel comitatû, «ton debent ibidem morari vitra feptem dies. ^iniiyill

Maiuma luduscflqui fiebattn Maio:amp;fica madiotvel fub Iç iitii. Vel maiuma Gr«cc', LatineingreSus,lcilicet atflatisdici-tur,fecundum glof. quando herbe frondesqj viientes lætilîcant ptouiiiciales.ln ßononia Kunt reginæjamp;Bafilea:. ,

Nullitribuaturcopia detcrendorura armoru; dehocih Aur Kn.de arn.amp; in c.clcrici arma.de V1.amp; ho.cle.

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenfitii,Cjy caltinü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v up

Omnium rerum,ex quibusaliquid acquirilur, nihil eft agn- Apriettl.. cultura melius : vt Tull i. OfT.nullaq; res vttlior fruâibûs ari- r«rlt;i. dis, qui lie colonoruro labore proueniunt . ideode Agricolisin gcnerCjamp;CenGtisColonisinfpeciali. Nam Agricola genera- A^ieeU, liter omnis colens agrum dicitur: de quibusomnibus dicit hici ttfunt oâo genera colonoruro Allcriptitij, Cenfiti,.Perpetui toloni,Conditionales coloni, Inquilini, Originarij,Sim^ices (oloniidequibus omnibus vide glo.hic(uperrubro.

De citpitatitinc ctuium cenfibm eximenJu. ■ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

CiuesRomanihabitantesin vrbe effugiùnt onuscapitatio' ohiSceftCapitatio tributum, quod procapiteprxftabatur.

Colonicapite cenlitiqui funt, die vt j.I.ij. amp;nbsp;die quod acculant dominum quando vitra debitumexigit: vtl. i. Item in publica aâione profequitur fuam vel fuorum iniuriam: vt j.l.ij .in fi-Dicuntur autem Capite eenKci,qui pro fingulis capitibus ccn himprsellant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'y

„ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coloni Palaflini non poflùntà terri reccdere, ficut alij : amp;

VMflma. eorumdominisdatur plena poteflasreuocandi domü. Putabant eniin h)fèpluspriuilegiütös, èoquód in PaJæflina, quæeftpro-uinda Hicrofcly mitanT,natus etiêt CbrtftuSjfecundiiin gb.

Xhritctt. ’’ Tbràcenfescapitationis non pra;ftàt tributa, fed tributater* raenion taæen pofiùn t à terra difcedere, amp;nbsp;occultanj vel retint» colorium TJiracenfeinjid eft,exThracia,ipfuin reflituit domino cuin peculio , amp;nbsp;cura agnatione, amp;nbsp;punitur in duabut libtis

cfloiti^Illyridanii, Illyriciani dicuntur,qui ex Illyria, id eft, Sclauoniafunt : amp;nbsp;tales^i^teriafeparari non pofliint icontra facientesreuocantutj amp;nbsp;réiiocati fubmittunturin vinculis.

Nunc deprædiKexquibuscéfus percipitur. Et dicquèdager reb.nquitur obfiei'ilitâteitij St qUâdoq; daturà peræquacoreyel cenGtorenoiiopoflbflöri : vt). détun. pa.I. (i qbisû praitoribus. Aliquando traditur â fgt;rincipèJiCo.l,h.Et quâdo fieriles.id «R. quaiido (lerilesfundifüfcepti'fUtn fertiirbuycowpenfantur.j.l» V.lmponuntuT,id eftiadiunguntnrj'!'

Quidam nabenf'Etffiii'i'ôphiSj'àtropIios dcfcriptio Srlimits id efljdelcriptisad vfum'rhilitum,qui milites impcnû cudodiiit: vt j.I.r.amp;'fî. Sein quiBiKceilatalluuio; vt ffdere.do.l.inagris. Aliasefi iimifofisjliæcfiuedenoftris, fiuededeuiâisfnritlisiî-rant . Item in limine imperij nullus debet cflècaflelli detciltor, iiifî isfolusjcuiperprincipem detentioeftoommiflà.^l.ij.

Prouiditfundis liniitum,nuncpaieuis: amp;nbsp;traâafurliiedecô-«lucentibusprata publica; St de dcuaftantibiisponit l.i;.

De fundispatrimonialihsis, (y faltuenfibsss,cy em^ pbyteuticis, (y tondudoribsis eorum, Tamdepropriis,quàm deüfcalibus dicit:cûm omnesfint principisqulfiproprij,ar.j.eod l.i.lccundumquofdam.Scdalij de pat rimonialibus tantum dicunt. Et quidam ex bis non pol-fmitJucrari^vtconftitutiper Mefopotainiam:Ncciiurum,quia faut

fantinilitibusafsignati.j.eo.l.omnes;amp;l,jmIli.EtfaItuenGbus: Hebisdicit l-fi.Et einphyteuticis.quot; ad quanj einphyteuGin non permittituracecdere,nilî dato HdeiuH'oreietiaiii fi delertuin ac-tgt;pitur.‘,'.eo.quicunq;.8c s.deomniag.defer.l.iij. Etcondudor fiiiusjfcilicct perfonis quibusipeciale mscöceditur.tan, pro cis, •Juâcontraeas.j'.eo.l.iij.Etnotaquôdfiperpetuô acctpiunt,do jnini füllt,amp; ideo donant. j.l.i.nec ioiperacor potcft eis auferrc. J.(ic]oca.fttn.ci.l.fi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1,

Denuinciliijs ey eelonispatrimeniitliamjQ- faltiMnfinm,cr trnphyteuticorumfundorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' u 1

Manutnifsio faâa de mancipio fundi patrimonialis à domino, rcfcinditurperprocuratorem Cæfaris.Et emptor fundi patrimo mails tenetur flare colonoiqueni fi expulejic, poflèfsione priui-tJKjj.l.ij.amp;iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1;

coltitupittrimonialthui, (igt;’tnphyttuticis, fttkuinfibM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q.

T ales coloni quocunq; fe tranflulerint,reuocantur ad pnfli-namculturam agrorum.

DecoHatione fundorumpMrimtnialiitm, ey tmphyteu^' ticorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r

Ad quas collationes teneantur ifti fundi,hic traâatur.T ené turenimad eaobfequia,ad quæ aliiI.i-

Xiefuniuriiprintit^t^fr^ibmdiiünxJomiu^ \ De rei priuata:,fcilicet tifcalis,fundis dicit, quæ res pi'opriæ St priuatæ principis dicuntur:vt ff ne quid in loco publ. J.ij. §.ité hoc. Si qui tales cemparauerunt propria flrmitate poflêfsio-nisad pofterosfuos fine quacunque retradatione perpetui do-minii durabilitate dimittunt.l.i.de vltima parte rubrics ponit i.nemo.

Si quis oues,vel equorum greges,fundis aut faltibus rei do» •gt;iinicæimmittit,fifcoilico vendicentur.j.l.j.

Coloni originales rei priuatæimperialis, quæ eadem cft quæ îlt;filcali$,ar.s,de offi.co.re.pri.in rubri.ad aliquos honoresvel tnuneraciuitatisnon deuocentur- j.l.i.

Depreedijs tamiacu,zy de hii ^uiex colenu’daminicif^al^'t-liberH conditionii,pr»creantur.

niiacis:amp; probant hoc ex eo quod fubiicit,Et de hi! qui, amp;c. Et ' -VöJuntin lege prima diccreDoinjnico,veJ dominicæjion tamia c£.amp;in vit.Fundesdominici )uris,non tamiaci, fecundiî P.Scd mcliuseftfccundum lo.dicere Tamjacis,lcilicet prædiis,inqui-qbusfuntceflülï.Vnde Tamiacus,id ell,eellerarius,velcelluli-rius.Tanii enim GræcéjLati.nédiciturcclIariij.VclaiiterPrf-dia eropta erant5Ÿtcanonem redderent interceUulasjfccundiini lo.Eteorü colonidicunturTamiacijidcftjdominjcicolonj-quil dida predia ei'âtiœpcratoris.Taniiasdifpeniàiordiciturtliefau roruin domus, œconomus.

D e diuer^spredijs,'»rlgt;dni! amp;nbsp;ruflieii,temf lorum cr (i' uitat uni,amp; omni nditu ciuili.

Aedifieasinkico fublico,foluere debet debitam penfioncra proædificio , fi expédiât Reipub. aliasipfumfolumcum fdid-cio vcdicatur.j.ljf.Ettertia parscanonis,quæ redigiturex fun-disjamp;locis Reip.fufficit adreUauiationem murorum. J.I.ij-

TypIocaHoneptadiorum ciuilium, fel fifcaliS,fiucttmplo‘ rum,fiuereidomtnict,ytlpriHata.

Prjtdia principi$quæ'jn perpetuûJocantur,fijnt locandadf uitibusjvcj aliiscii fideiufsione idonea præftita,amp;officiali$prf* difla negligent, debet defuo refarcireoronedecrementum .jgt; J.i.Et à colonis perpet-ws furidorum publicorii non àuferuntuf fundi,licet alius meliorem conditionenjofi'crat.yJ.5.dcquo s-dfi fun do re, prt. 1.1 J. l. fi.

De cmidudoribun i ey froeurilntibiis, flue afloribtis pradterumjifialium domM Augufte. .

Conduftoresfundorum domus filcalis,amp; alii homincsdiÆa domus,cum agere volunt,velexperiri debent ordinarioiurc; amp;nbsp;nulli aiiorum patrocinium præfiaredebent, velcxecutioni-smi“ nifleriura,vt hie. Et dicit,Dom’ A uguftse adiediuetnam de fait hominibus,non vxoristamp;cius res vindicuntur.'s. de pad. 1. hac generali.

De cellationefundorum fifcalinm,yelreipriuatt,yel dominiez ,yel ciuitatum,yel templorum.

«s dom!nico5:amp; ernm impedire fauorem nirialibus CæGris no lentibusfacercdiâam exaâionem.Ec omnia prçdia,exquacuii-qicauiàad fileum pertinentia,àtranftiefl;ione publicarumfpe-cierumnon habcntimmnnitatem.j.l.fi.

De priinle^iji dumm A ugufix, fel rei friint-t2e:zy quarum toUattonum excufatiottem habeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Adextraordinaria munera,vel fuperindiâa,etiam fifcalispof' fcflór nôcogitur.j'.l.i.nullus autem aliusàfuperindiâo excufa-tur,excepta Principispodèfsione.j'.l.fi.

Subtrahensequumàgregedominicojid eft,Principis,ipfuni fcftituif amp;nbsp;in vna libra auri punitur.Subtrahcns de grege priua ti,puniturin media libraiaqua pcena releuacur, G emn obcule? fitlponte.j.l.r.

AedesPnncipi coniccratæ,ideft,inclytâ palatia abomni pri ujtorum vlujamp;communi habicationeexcipiuntur.Priuatorum diii quia Indices in eis reddunt ius'.vt s.de ofi'.rec.prouin.l.nul. lus.amp;facit.s.de ope.pub.l.quicunq;.amp; de ludæ.l.in fy nagoga.

De cufreßit ex kev Jiapbnes fel Perfetdis per A 'gyptxm nen excidendit ,fel fendendii-

Emeutes,vel vendétes arbores cuprefsi in Jocis bic norainati» puniuntur.j'.I.i.Perfcisnoroelocieftin Aegypto, vbicrefciccu ptelTus'.ficut Daphne. Et eft ratio.quia continet aggeres tes aquam Nili,quæoportunis temporibusinûdat agros,cùm Aegyptononpluit:vts.dcNiliag.l.i.

Çj Via iuspublicum,dequofupràdixit,nonpoteftcxpedi-?~^*.«./ijniG per exiftentesin dignitate;vtfl’.deorig.iur.l.a. §^oftoriginera.ideodedign'itatibusdicit, Icilicet, quiadeas ’omittantur,amp;reiiciântur.amp; quaepriuilegiaexhis competant, « quanto tempore durent.Eft auto Dignitasqualitas,vel pre* Dîmitae. »minentia quæ iuhatret perfonæ.Et quæ fit differentia inter Dignitatem pcrfonarum,Sc Oflicium,no.in c.de multa.de pr.Tsb.Sc quot;OC per Bart.

-1quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glebx,amp;claui^amp;foll(s,z^fej^tegt;nflt;ilt(lorit

De prima parte loquitur I.i.Et collatione/dlicet fublata.Et erantqusdifpecialesfunäioneSjquashicrcHiouerfcilicetCol' latio gîabfjvel fonis,velclaui,vel fcptetn fôlidorum.Talis eniin adio perpetuo conquieftatj. l.ij.

Olim confutes creati per vrbem fpargcbant pecunia,quæap-tiißilia: pcllabantur Mifsilia.Inft^de re.di.§ hoc ampli’.amp; hoc in .Ggnû Isctitiæiquiaqiii ad honores eliguntur,largiusexpcndunt:quod hic prohiberur.j.l.ij.ne cupidus lucri populus eos iequatur ,fed eoruromérita-Sedetiamhochodiccorrigitur,amp; in voiuntate eorum poniturfpargcre vel non,prætcraurum, quodfoliprißquot; cipiconceditunin Aüteii.'deconful.§. fpargere.col iiij. iiq De fraftdisprttorio Jtae 'orbi^zs^ ma^iflris mililnmin m inc ’ r : ' aij^mtatibsts exaquandis.

‘ .l'OmnesifiosdiciteÛcparesgradu , licet habent dignitatcsdi fiindas:amp; ille præfcrtur,qui primo fuit eledus in dignitate.

Cuflodientescubiculum principi$vcIauguftrB,eandem digni «fefn habent,qiiâ prsefedusvrbi, amp;nbsp;praefedus prjetonoamp;iH'*quot; J gi^i-hiiltfum,Et hac dignitate depoGra, nulla interefldiflin^ ‘dio refèruata,nifi reuercntia tempons,j.l.i .poterunt taméctia I' depofitadignitate,cùmvaduntextravrbemvti cingulofuçdi-gnitatis.y.l.fi.vbividedeeingulo.

De qHaßoribfet,amp;' ma^iftrit aff'icierum, qf comitibusß’ crarssm lar^'iliigt;num,Z!r’friMta.

Vfurpiiis feien ter lionorein (ibiiiidcbituinjCrimine facrilegii ponitur.j.l.i.Sf habensdignitaté cü adminiflrationojpræfertur lubtntibuseandein lineadininiftratione, j.J.ij.

Magiflrifcriniorumdicunturmagittri notarial urn aâoruin sugiiæciiriæ.quia imperialictiam quodam modo afsidere vidc~ turmaieftati.etiam dignitate finita vnàcum eorum fiitisà gra-uaminepriuato 8f publico fun timmiincs.concor.funt in gio. . .e

Comitesconfiftcrianifunt illi,quifteterunt in principiscon Wprio:amp;proconfijlibusadçquantur,if.'].r.amp;f funtfpe3abiles,vc *nAuten,de3pp.amp;intra quætemp.§,illud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Præpofitifcliolarium, id eft ,illorum qmfuntpcrprincipeni ’a aliqued oflicium dcputati , principcm adorarepofliint, id cftfalutire. Interqiaosctiam Palatini numerantur,fi cisfiie-titdata primi ordinis comitiua cum adminiftrationeidepoG-^'’^'*^'”’* tooSicio, fi non afpiraucrintad maiorcm dignitatem ,pares funtcoinitibusAegyptiamp; dioecefis Ponticæ. Alii veromilites Wuta militia numerantur inter cos qui fuerunt prouinciaruia duces. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

De cfmitibmrtitnilitarii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. [

Midiisobfuainprobitatem ad partes tranfmarinascufiodiens disillisdignitatisinfignibusadoriiatur, quibus proconful. s3

Deci»nitibua,cgt;' arebiatrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at, .

Archiatri, id eft , militantes incrmi militia intra palatidtn principis,(iprimigradus miiitiam obtinuerunt,eamdigniU'4 tem adipifcuntur.quam duces amp;nbsp;vicarii principis, qui nil iam adrainiftraueruntjamp;ctiamcomitésprimi ordinis; Sc dicuntur arcliiatri,id eftjfummi medicifecundum glof. hiciabarcliia, id cft,principatu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rd

De comitibuiiquiprouincias re^iint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n -

Comités qui gubernaueruntprouinciamjdepofito oflicio,pri tiilegiodignitatisvicaric'funguntur.y.l.i.amp; taliseft fpeflabi-i lis,vtin Auten.deapp.^.illud.Sedquidarafunt illuftrcsivt J.de ero.mili.anno.l.prouincialium.

fcientiatn docuerint in ConlUntinopoIitana ciuirate perilli-usciuitatiscœtuminartedocendiæfiimandi funt digni ea di-goitatequafunguntui'vicari^pnncipis. J. J.i. Sed Vicariusaf-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiparaturcoinjtiamp;duciiergoruntcomitesamp;duccsivtfupra,

Decurioamp; Silentiarius à tyronumequoruinquepra’fiatiOquot; ne habetur immunis; nec praefiare cogitur collectas extraof-Silentlar^ dinanas, quinecellàriôiinponuntur . EtdicunturSiIentiarij fenatores, eo quia lilenda Scoccukaconlîlia cis commuiiican-tur. EtdicunturConfihari;, vtff demi.l.vcrum.§.ex fado. Et funtexcuütià munetifcus.infrà. I.decurionibus dclcriptis. Sed non nili tres Dccuriones, amp;xxx. Senatores,itademum li per xii) continuos annos peregerint incülpatum oftictum eorumiüiniu. nitatem hanc hahent, vt ihi.

Domeflici funtferui,amp;liberti,amp; h'miJesfecüdum quofdani:\’t s.de his qui ad eccl. corif. §. fane, quod non placet Accurf quia ingenui leruiunt pnneipi? vt s-de pr.æpo.facri cub.l.iubemus^. hocnon folùm. Quare die, De domefticis, vt funt Templarij, amp;quidamfratresadPapain .-vtj'.l.h'n . Proteiftorverôeft,qui ïlatarmatuscorain principe.quiStipatoresdicûtur.Vnde Obe-Jenus, amp;Belißriusfueruotdomelhci amp;: proteClores lulhniaiii; 8ctam primiquàinlècundierant plures: vt Virg.Magna flipan tecatcrua.Et halxîbat præpofito$,qui Pnmicerijdicûtur.l.ij.

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deprt^ßtu laborum.

ttileTtoti,' Quidam hahentin tex.Scrubr.Laboru : necdicuntcuilabori fint praspolîti : alij, L3biorum,à lahiis ; quod fortecorrigebant eos, qui male loquehanturde principe : amp;nbsp;tune melius llaret la-bragorum,id eft,præfurapruofe.lolt;Juentiuin. Vel dicit hoc labo

' miQ^Signum belhcum ex aiiro amp;nbsp;lapidihus pretiofis, quodfecit fieri Confiantinus inter alia ligna bellica,fecunduin Hug Seil' cundum hoc ponit pro genitiuo plural! fyncopato, vt Dcûm pro Dçorum amp;nbsp;Vicariûm proVicarioruni.j.tit.prox. l.fin.amp; deri-uacurà laboi'fVel à labros,id cft, abundans ; qui ergo talibuslî* gnisdeferendis præponcbatur,dicebatur Præpofîtus laborum.

, , Quidam habent præpolitis : quod idcmeft.'Dicunturautin Pmxiw». Proju(ni,quia magisfe principi proximant, qiiàm alij qui fub eis funt,

Tunt,qui funt plures.J.eod .Lac parte.Et not.quod tria funt lcri -wafeucameræ,dequibus‘,'.dicitur: vna epiftokrum,qiia;princi pi)Vclabeoniittebantur, vt fit Bononiæ. Secunda libelJorum conuentionaliuiiijSf cognitionuin.j’.eod.l.vkiin. Tertia difpo-fitionum, ideft,regifirorum. J.deagenti.in re.l.iiij.Sf taiesbo-lt;iiedici4tur Scribp8c CancelIarijiS: lunt hi fecunduin Plat.qui-busarcanaprincipiscoinmittuntur. j.eod. proximos. Etelldi-gnitasquædicitur Proximatuf.j'.eod.l.fi quis. Item alij,qui di-cüntur Meloproximi.'/.cod. peculiarij. Suntamp;alij multigra-dusmilitaotium in facrisfcriniis,dequibus),eod.Vnicuique.

Ad euiJentiam præmitte,çp Agctesin rebuSjfunt illijdequi- A_je»fej tus litmentio perglof.).decuriofis.l.fin.Etfuntbi,quibusela-»»ret«lt;, fionûcuramandatur,vtibi.Et erantplurcsdiuerfiperdiuerfos numéros; vt j'.l.iij. amp;quilibct numerus habebat præpofitu: vt s. deoft’.ma.ofl.l.i amp;diccbâtur Principes.vtj.tit.i.fecundumgloC tic.Vel die melius fecundum Bart, q- Principes agétes in rebus, dequibus J. tit.ij.funt illi,qui palmâ laborü emeriti per lapfum xxv.ann.per principe,poftea quieti traditi funt.).tit.ij.l.i,amp; iiij.

Diflum cflin gencre de Ageiitibusin rebus, 8ceorumpringt;-cipibus. Nunc de duabusfpeciebus. Prima de Curiofis,quorum ofliciumerat,nuntiarecrimina,amp; remitterecriminofos.j.eod.l. fin.Secuiida,dequibufdamqui præerantquibufdam eueâioni-huSjVtin tribus 11.fed tales dicûturCurioli,forte quia diicepta-uerunt dehis,quænonmultumexpediunt,amp;plurafapcrequàm ' oporteat voluerût.c-i.de rem. lib.vj.velquiamaiorescurasex-liibeie volebât,quàm resexigeret.iiij.dift. deniqj.de con.dift.v. quinque.hi amp;nbsp;Stationarij diéfi qui forte ftabanteerto loco,vn-de4ufcultarentcrimiua,amp;criminofosdeferrent,qui amp;nbsp;Irenar- fij, thidifti.fF.de cufto.re.l.diuus,ab iron,quod e{l,cauillacor,8f arirenarcfi* chosprinceps: quafi princeps cauillationis Sc delationis.

Palatini primicenj, amp;treslcriniorumprimicei'ij,amp; tribuni prætorianimilitandignitatefunguntur, amp;nbsp;nulla potefteis in-iunginecefsitas,pubhca velpriuaca.j'.l.pen.amp;dicuniur Palati-ni.

ni, qui alias Vicarij ; quia quodamniodó gerunt vices principi^) Vtdicit glof.j'.l.i.Et confueucnât perprouinciastranfiuitti; anno taaien lapfocingulo,idcft, dignicace libcrantur. j.I.placuic. amp;nbsp;idem ell de palatinis pnncipis,quod de his. jJ.Hti.

Stratorium,ideft,liabuluto.Vnde in GcneGi RacIicJbocvi-dens pofuit idola parrisin ftratorio cameli,amp; fedit fupenpfunt. Straterts. Vnde Stratoresdin'!tur,quipræîuntflabulis,feucquisflantibus in ftabulis; vt dicit hicgIoiK

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De caftrenfianù, v miniflerianü.

In libroirn. eft,decanrcnliariis,amp; roinifieriariii, qui forte prjferantcannsprincipisordinandisjvelinctandis. amp;erantplu rcSjamp;eligebanturdccomniuni. j.tit.prox.quietiani à niiiiiftc^ tarnenCaftrcnûanis, tanquim prœpofitisfuberantjamp;fcruiebant.

rumfieria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dccanus,ideit,dcccm virorunifocietas,fccundum nug.vel quipraefldecem: vndc Decanifli,iden,vxor Decani. Et quatuor exdccaniSjqui primum locum in ordine tenuerunt per ki-enniuin,ad primiceriatus otficiuin aHùmuntur; Sc alij in locum corum dcbcntfurrogarielapfo bicnnio. De menfiribut.

Menfôres diéti funt,qui menfurabant ir.oenia iuxtacaftrun, vel (nnilia,vt dicit glofl.in rub.s.tit.i).velcoluranarum,vcl ho-minuni.Vclfic,Menforetfrunictanos;vt fl’deexcuf.tut.l.inen-forcs.amp;ffideiur. immun. 1. fin. vtillos: qui mctabanturliofpitit miJitum : vti'.dctnct.l.i.

De igt;riuüe^iie eerH,q»i in facro f alalia miblant, Intclligein quocunque officio: vtj.l.i.vbi diciiur,quôd palatini acundismuneribusfordidisfunt immunes, ipG SceoruBi filij,8cBepotcs.'vt ibi.

~~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De liriuile^iù fcbolarium.

Scholaeft,inquibus tyrouesroilitiamaddilcunt: velcflfo-cictasmilitum; vtj'.l.fin. Etmagificr militum non poteftfuos fcbolares Senatoresverberarc, vcl degradare : led illud fpoâit ad officium magillriofficiorum. j.l.i.

Id efi,dc militibuspalatij,qui principe fcquuntur.vt amp;'s.tit. fupcriori.Scd hic circa pcculiura. Et talcshabcntcsaliquodp*'quot; uiJcgium,quaccunquc qiiæfiucrunt in officiemorantes,exiknis pnnei-

pnncipit, aut eorum induflria, principe fciente, retinent tan-^uam caflrenfe peculiutn, 1

Tgt;e equtflri dignitate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li

Equités Romain lunt,qui Itomam cuftodiunt: nam amp;ini ha-Ktur pro abfentibusllt;eip.caufa:vtft',exquib.caii.ma.1. militer. amp;dic,2) erantaliquipra:fidentesaliis:non enim fîmplexmihtia ‘ftdignitas ; vt j.tit.ij.l.fin.in princ. Et hi fecundum gradum clarißim* poft clariftimatusjid efi,cotifulatus dignitaté habent: vt bic.

Dignitas erattortèei'quieratperfeftifsimus miles ; ad nonafTumcbaturaliquisferuiiisconditioniSjautfifcojautcarix ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

obnoxiusjvel piftore$,vel in aliquo ncgotio con fiflen tes,vel qui ftonoréjquali vænalem, pretio rcdimerecogitabat, fed fola pro-lutatCjfic s.dccpifc.amp;cler.l.fi quenquam,

Q«i miUtare feßunt,'vel „o».Elt; de feruis ad militid di-^ ^nitatem aßtrantibm. it vt nemo duflict mtli-tta,vel digitate militiaßmul vtatnr.

_ De annata militia loqûitur;amp; de bac prima parte loquitur I'Md.l.i.ij.iij.amp;iijj.Etdeferuis: dehoc j,eod.l penul.amp; vltira. Et vt nemo de hoc. in fvà,eod. l.eis.

Qui præfunt ergaftetiojid cft, negotiationi, militate prohî- Er^aßtru! Eentur: non nobilitatisdcfefla,iiam amp;nbsp;libertusmilitat.ft'.de te-flam.nul.l.fi duobus. Sed quaû ex vili officio non debent aflumi. s.dedig.l.nequç.amp;depeifedi.dig.l.i.

Milcscaptus ab hofiibuSjdum eft ibijflipendium vcl falarium habere non debet.j. l.i. Et implerites fiipendia militiæ xx. aiinis per cohortes,munera fordida non coguntur fubirc.j.l.ij.

Filjusin poteflaterailitans, cb eamcaufamaccipiensdonoà patre,matre,velaliispropinquis,veianiicis,amp; quæei mtlitHeoc calîonefunt quæfîta, in callrenfi pcculio numerantur. Et not. quodrcscmpta excaftrenfipcculiodicitureflccaflrenfis.vt hic. . De vlthnaparterubri.nihil diciturin tex.vt fæpefuprà. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•i

Erogatio dicitur difiributio,id cfl, quid amp;nbsp;vnde ha béant milites ftipendia.

principis,excußtur. Et fi procurator eius, cui panis coquen JuJ luaiidaturjcontumaciter facere neglexerit, punitur ipfe amp;nbsp;demi txaÛerti nuseius,fîfueritconlcius.j.l.ij. Exaftores auteni,ideft,dinriquot;

butorcs,qui militibusannonaui à prouincialibusexaâain for • uunt,à prouincialibus non pétant panis eXcoâionem,Qilî iuenc inter eosconfuetudo contraria.), l.i.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De militari Te fie.

Canonem veftium mibtariura à Calend. Septembris vfqj ad Calend.AprilisRespubbcâfoluet.j.J.i.

Mctati dicuntur milites in terminis caftrorû,qux caflra val-Ip vndiq; circundabant: vnde in Bibliis,Cadra tnetati funt filij ïfiJime- lfracl.amp; fie ponitur s.de çpifc.amp; cler.l.omnia. Sed Epidimetiri «ci,* dicunturjquifupramilitcsfunrcôftituti,metientes,liuediiDe-tientes militibus hofpitia; ab epi,quod eft,fupràjamp; metis, id eft, m etatis,idcft,dc bis qui fupra milites dimetiuntur,id eft,diuer-fis diuerlâ afsignant hofpitia.

Comités,tribunijvel prçpofîtimilitum nomine,raiganiigra« lia,td eft,culcitras,lignum, vel oleum à fuis hofpitibus non ex-Sal^amü. torqueant. Et diciturSalgamum culcitra, qua militesdormie-Sa^ulum. bant,quodamp;Sagulumdicebatur,amp;expiliscaprinis!iebat. lu* uenalisiDifcitabbirfutaiaculumtorquerccàpella.

Corameatus dicitur abmentum, quod à militibus, vel aliunde tempore expeditionisin caftrisexiftentibusà finitimis regio-nibusSc locisprocibandoexercitumadducitur. Etmilitesàca-firis amp;fîgnisprocommcatn difeedere non debent, nifi vfque ad xxx.vtfuprà3deerogat.milit.annon.l.iubemusperhanc.§. vtautem.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De fjirowib«».

Tyra. Tyrocftnouus miles,quiadbucnonelHcriptusinterfortif-fimos milites;vt ff.de tedam, milit.l.exeo.amp;tyrones in Icholis locofemperpoderioreponuntur.J.l.fin.

De defertoribui e;» occnltatoribut. Defer tore Defertores milites dicûtur,qui militiam tempore belli defere* Occultato tesà fignis abicrint: vtdixiff.dere militari,pag.au.Occultato-res. nbsp;nbsp;nbsp;res aût dicuntur priuati homines, qui defertores recipiunt.

Officii mii)tariamultaiuntj8lt; varia ,vt exfuperioribustit. pitct : horum moricntmm lilij in parentum militiamvocentur. jJ.i.amp;s.detab.l.fin.

Felix annus votis comniunibusaperitur,ideft,e'ïvoluntate doiiandi Principtbus:amp; bic dicit, quoraodo vna libra auriob-riïitijid cft,puri, dari debet : Sffic de mclionbus rebus dare debet,qui djnat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UI

Dc »»»lerrfriù, amp;nbsp;a^aariif, cr cliartulariii, ty adiutori-biu,ßuc fcriniariis'.iff' erceptoribfu fedisexcelfie,c£-’ terorumq; ladictim, tAtn mihtariä quant {iuilium, Numcrarijjferuientesreêtoribusin diucrfisobfequiis,tornié- Nutrarq. tisamp;carceribuspuniütur.j'.l.i.amp;fiintNumerarijquihodieTa Aduarij. lellarij appellitur.-quiSc Aâtiarij,eo q, aâa publica fenbüt; amp;nbsp;Chartula Chartularij,àcliartis:amp;Scriniarij,fiueExceptoresdicuntur. rq.

pro loco per quctncurritur,fecundumHug.vcj.l.ij.erantenim quidam officiales, qui pracrant officio, vt facerent conduci mi - CurftUt litibusannonam Sfarmain plauPris,quæducebaturcum cquis, velinipfis equis. infra.eodem.l.cuiïum.amp;s.de Fabri. l.fin.§. quoties. Angaria aûtfuntobfcquia, inopenbusperlànarij.Per-Aitg-itri«. angaria aut in quibus vtrunqj vertitur, lcilicet,opera perfona- feranoa-rum amp;rerumimpeiidiitvt.dicit glofl.in 1.neminem.C.decpilê. ria, St cleric.amp;glof.in ca.non minus, deimmun.eeelef. Scglof.tn 1. l.fuprà,quemadmodum. ciuil.mun.lib.x.

Traâatotcsétant viri,quitraâabant, Sccontreâabantani- TraClatO'a malia publica amp;nbsp;equos facro vfui deputatos; vel forte traâatoriç ret. dicuntur literi; datæ pro licencia vehendi animalia: vt s. tit. i. Jrallate^ l.curfum.infin.Velvtliceretadtraft.indum velapprchcnden-duincriminofosimpetrare;y.ts,'dodefer.l.t.§.i. . .

^iu eorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jtppar'ita-

qui cornua fonabaiit qnando milites ibant ad bellum,fecunduin Cormcula Hug.de quibusJJ.iij.8c s.deoftic.diuerf ludic.l.lciant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rÿ,

Qui adinini/lrauerunt muJta officia in prouinria, ofUcio R-nitoprincipispurpurauj non adorant. Jtemapparitor fedisvf baux de concufsione piflorumconuiduspunitur.

Quiinofficiismagifirorum equitum Sf peditum œilitaranf, qualcsrunenun3eran),amp;Ijiailcs: vtj.ecd.l.numeranos.inilita-risfuntordinisjamp;gaudcntpriuijfgiisfiicinfertis.

De apparitoribid Prccen/ulit, ey le^ati, ' ’ ProconlîiJ, vejLcgatuSj non debet c/lècuriafisvcl adcripiw allemcorpori: ScGalicnptuse{l,dcbccreüttui ei. Etapparitoies legatoram debenteßi quadraginta.

In officiocomitisOricntis non aniplius quàm icxcentosap-pantores eflé oportet.

Cehi/rtalit CobortaJes didifunt.qui officiocuriæcrant ccartati amp;allri di. Ec Principibusjcor.dic vt s.tit.iij.J.numerarios.in Rn, De appariteribiu- prtfeCii annont,

Apparitores ptæfedi annonæfuntcouipuJforeSjqui exadi-oncfficanonisannonari] faciunti

De diiterfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparitortbus luthcum, fy- ttp-

Diuerfîofficiales,Apparitorcs,amp;Limitanei caflrorumeonue niuntnrfub officiorum magiflro: non tarnen per hoederegatut iurudidioni roagiftri militmn Tiiraeiæ,vcl lliyrici,qui ex ton-fuetuJine contra eos iunsdidiontm baten tjj.L vires.

gt;■» gando inférant prouincialibus molefiiain ; idco pcnculuiii ge^ dorumpcreosfpedatadiilos, quorum fiintapparitorcs,vel ex» Exactor. ^^oreSf'j.l.i. Exador, eficompulfor:amp;cxadorintraaniiuffl debetoftcnderequodcxegerit,j,l.ii|...‘' ooiu.. i-.ni. j..i.

DeIucris,Cilicet,prauis;vt,.l.i.amp;ij.De licitodicvt s.defaf-fr.l.vna.DeconcufsionCjideft, deprxdationCj deiiiduspocnaffl lùbcat Jegibuscompctentera.J.J.fia.

Primipilar)j,dicunturpsimiadininifiratoresramp; Gc accipitur s.de cohort. I. G folitâ. amp;nbsp;I.ordinanorum.amp;decpilc.5f fier, 1.officiales. AJiàs pro his,qu( primum piluiiijidoll,teluni velhaûaw ficrmit.Sf (ccunduin Hug.poteli accipi vtrcquc modo.

l’uhlice bctittt, Tel Confulum nuntiatcrei, yeltnfi-'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuatcres iiinßuinionu,lt;^ aliarùfacritriim, vel

'• ■ iutlictalimn btertquot;.rum, ex defcriptione , yel ab tjuid accipiant inmedicum.

Lætitia;, fcilicet, nuiitutores, amp;nbsp;dic, quod quaiido principi aliquodfclixnuiitiabaot iaduiDiVt quia coiilul eligebaiur,prin ceps ctiam mictebat eisaliquamconltitutioneiii, amp;nbsp;nuntius da-hat,amp; feribebatfe dedillè. lmmodicum,id efl, magnum' : paruin tarnen licet accipere abhiSjquibus talcmliceiiiiaui ponant, fo«' cunduuigUûJüf.

VIA defcudistraélaturi fuinus.videndumpiunü,an I 1 hic liber lit approbatus.amp;proced!th.rcqua:ftio in con / ftitutioiiibusiionæditisablmperatore. Etquôd lie, patet: quia illæ confiitutiones allegantur per gloÛ'.vtriufq; iuris, legunturin fcholispublicis, Se continent in le ratioiicin . amp;nbsp;lex cft, quicquidin ratione côbnn.j.dcconfuet. point lo.An.inc.ij.co.tit.laciût no.per Hart.in l.i fl.G ccr.pet»

ç De hil lt;}uifeuiuin dare poffùnt, lt;]tu nom qualiter acquiratur,^!' retineatur.

P ST autë Feüdiim beneficium lècularium,no.in e.in præfen • Fewduj/» '*~''tia. deprobat. ieuduin autemdare pollûnt archiepifcopus, ^nid. epil'copus,abbas,abbatiflà,præpofitus, li antiquituscoiiiuetu-doeorum teuduin darefuerit. Marchio, Cornes liiniliter teu-duiu dare pollunc, qm proprit regni, vcl regumcapitanei di-jii .ijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lunturj

' cuntur. Sunt Sfalijquiabifîisfcuduinaccipiunt, qui proprio Vdtaafo- regis vel rtgniValuaforesdicuntur;fed liodie Opiraiiei dicun-r„. tur,feu appellantur,qui Seiplïteuda darepoUïint. Ipfiveróqal Capt4nei abcisaccipiuntfeudunijMinores valuaforesdicuntur. Et qui* deniantiquifsimo tempore, doroiniquando volueruut, pctuc-ran t rem in feudurn à fe datam auferre i po flea verb conucntuiu cfljVt poftannum tantum firmitatem Jiabcrent : deindeflatu-tum cft , vt vfqueadvitam fideJisperducerctur; poflea tainen iicprcgreHiim eft,vtadaliosdeueniret : in quos,fcilicet, doini* rus hoe vellet beneficium confirma re.

Cafluldttt CaftalduSjßue Aftordiciturcui rcsdominicotnmittiturgtt-Cnardia- bernanda C.dcfacrofind.ecclefl.iubemus.circa princip.quiSt ntu. Guardianusdic)tur,ideft,cuftos. vtaliasdicitur Occonomus, Offo»«wj*cuigubernandaresccclcfiaftica mandatur.Villitusautemdici-Vilbcm. tur,qui fruâibus percipiendis prarponituv : vt ff. de Infln.l.fed cumvillico. Et licet alias feudurn hodie fit perpetuum; in hoe tarnen feudo fiue ca(laldia,quod datur pra mere ede alicuius rei, poft annum poteft auferri, etiam pretio p ro eo dato non refutu-tOjiiifi ad certum tempus datum fit, vtj.

Si perfona ecclefiaftica facit inueftituram defeudoquodab aliodennet antequam fibi approprietur, non teneturfucccliêr eius'etfipure'aliquem inucflicrit,cxinanitur feudum; fiautem fubconditione fccit inucftituram, 8c ceemuerfo pra'cedentc va* fallojinueftituram reeufare non valet. Secus cft in perfona pri-uati, quia tune vtriufquefucceftórobligator. J, li de feud.con* trouerf fu.c.moribus.

Quidam habent hoe glofitum;Vacat hoe ca. proprer inferiuJ c.dccontro.feu.apud parcscur.ter. c.fiintcrdominum. Noui inueftituræ in tcrcllé debent pa res, li tarnen dominusparesha-beat; fi autem non habet,tuncfufllcient extranei.j.qui teil.fint ncc.ad proban. no. inuefli.

Si dominus pratlium campeflre hatiicrit,amp; vafalluseum mo' rantem in iplopræhodimifit non mortuum,nec ad mortem vul neratum.feudumamittercdeber. Item fi vafalluscucurfcitauc-Cueurbi- ntdominum,idcft,cum vxoreciusconcubuit, vel concumbere »«re. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ie exert uerit,aut cum ea t urpuer lufent: vel fi cum filia,a u t ne’

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pt®

V s V s F E V D O R V M. j«? f«ex fîlio,autcum fororedominiconcubuerit, iure feudum aniittere ceniérur. Similiter, fî dominum allàlicnt, velca-ftrumdomiiii,Iciensdominumveldominam ibieflè, vel cum inimicisdiiminiamicitias copulauerit, vel alias contra domi-'tiuinfcbabuerit, amifsionc feudi inulâabitur,amp;feudum ad dominum reuçrtitur.

Clerici resipfîusecclefîæ in feudum dare nonpofl’untdcno« ■Vo: fedaliasquasdatasinucnerunt tempore fui ingreflus non prohibentur : amp;hoc eftquod hîc dicitur,qua: videlicet eifubie-âa; funt,amp;çi

Natura feudi bate eft , vt fi quis priticeps inuefticrit capita-tie^sfuosde aliquo feudo, non potell cos deucfiire fine culpa, fimile.) defeud-finecul.nonam.c.i. Sttit.quo temporemil.in-Ucft.pet.deb.c.iij.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De futeeßione feudi.

Si quis decedent fi Ins 8c filiabus fuperflitibus,fuccedunt tantum fill) a?qualiter,vel nepotesex filioloco fai patris, nulla or-dinationedefundiin feudo manente,vel valente.

Siquisinueftitusfuerit dcaliquo feudo poll mortem eius,vel fiquis fuerit inueftitusfub conditione aliqua, vel tempore de quo iiullus crat inuelhtus: due præmoriatur tenens feudum,fi-ucinueftitor, fine inueflitus ; inneditor 8cinueftitores hæredes teneantur inueftito, vel bærcdi eius, veniente tempore vel conditione.

Sicontentio fuerit interdoininum 8c fidelem de inueditura fcudi,pcr pa res cu riæ dinmatur, id ud plenius not.j'.quid fit in-Uefti.c.r.§,1.8cj.fi de inue. inter do.Sc vaf.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De pignori dato feudo quid iurie fit.

Si quis voluerit dicere,dc pignore libi datofe inueditum elle, •loncredaturfuoiuramcto; fed tedibus idoncis partibus domus.

Si contétio fuerit inter me 8c dominum de portione,id eft,di— Oiidietate feudifratrismei defundi,diccndopaternum efle; ille

B .iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vero

veröminimo.ßuepoßidcopermc, (îue peraIiuni,daI)iturmiH iuffurandumjfcilicer pa trein tneumiureinucflitunifuiflè,amp;ç.

Si clientufusvoJuenc partem fui feudiaJiîn.ire,idcft,nicdiiini lînedûmini voluntate,poterit hoc tacereifed totfiahenarenon potefl:aliasfeudum amittet,amp;non valcbitquod^ftumcft.

üefeuji) marcbi£,Tielcomititt»u,Tgt;eltlucatm, Demarchia,veJ ducatu,vej comitatu, vclaliqua regalidi^nt-tarc,(iquis inucfiirusfueritper bcncfitiùniahlniperatore,iJ/c tantum debet habere I bæres eiiini non fuccedit vJlo modo, nüî ab Imperatorc per inqeßituram acqinfîeiir.

Si foemina habensbeneh’ciuniamp; marirum,moriatiir,ntillomo doluctedirin bcneficlomaritus, nifi fpeciahter inueititusfue-rn: St fi ipfa fœmina fijiosdimifcrir, hcet de iure in beneficiuni mati'i« fuccedere nondcberent, quandononfuitdiâum, vel iiiitcüirihierinc iquia fccundurn vfuinregni ad beneficium vo-canturpaternum, amp;nonmaternum.' lcdfecundumæquitatcta dicamus tiliosdeberc fucccderc.

Si minores valuafores beneficium tollere voluerint minimis valuaforibu5,amp;ç. iftud totumcorreftum cfi s.de nat.féu.in fin.

Conflitutiones feudi domini totbarij imperator rù,quae ttnte ianuam bçMi Petri in ciutta-te S.omanit condidit.obferuandas.

Fraternon fuccedattratriin beneficio, fed deminushibeet, niff per inuefiiruram a dominoordinacurn fuerit. vel vbi beneti-ciuiji decommunibusbonis fueriteinpcum : vcl vfriiifquc no' mine, doniino icientc, liinffmul nctei'int : vclin bollcni rcgil acquifierinr.

Q«o temfuire miles inuefliturMn fetere debeat.-Nemo miles vitra annumamp;menfemvadat,vt inucflituram kneiicij fui à filio vcl fucceflàre domini fui petat:nili iufla eau» fâinterucnîente, quare non pcticrit.

Quemadmodum feudum adßliam ferttneat, rüianon habet beneficium paths, nifi àdomino redemertt.

îcudum fine inuefiitura nullo modo poteft conftitui ; etiam Edominqjubente quisalicuius rei nomine feudi pofleßionern naDcifcitur,amp; teneat.

S( de inuefiitura inter dominum O' TeafaUum bt eriatur. De hocs.hictamen traditurforma noua.

Teudum nonfubprætextupècuniæ, fed amore amp;nbsp;honore do» «niniacquircdumeft:amp;ideo non poteft feudum acquirifecun-dum padura legis coromiflôriæ cccafione pignoris.

f^Onfuetudo in fcudisvincitlegcs.Et feudum non poteft có-^v^ , '^ftitui,nifiini'ebusfoli,autfolocohærentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feudi

Qÿid fit inuefiitura feudi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;InuefiitU-

Inuefiitura proprie dicitur poflefiioiabufiuè autem modo di» titur inuefiitura, quando ha fia vcl aliud quodlibet corporeum porrigatur àdomino, fe inuefiitura faceredicenti,amp; debet fieri, faltcmabeoqui habet vafallos, cord duobus ex illis folen niter.

Inuefiitura aut fit de veten bcneficio,amp; poteft etiam à mino-K fieri. Nouiautem inuefiitura feudi,non ah alio rede fit, nifi ah eoqui legitime fuorum bonorum adminiftrationem habet. Sed etiam resculusalienatioprohibetur,nec per beneficium da-ticonçediturjnifiincafibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i c .

Tnucflitura debet præcederc tideJitatcm,jd eli, iufiuranJûa quodà vsfallo præftaridebet domino de quo J.

Ifludcapirulum iiipaucisconfuetudinibusiHuenitur;quiano uitcred inuentum,vt in prfnctpioipfîus.

Quialienæ rei iciensinucfiituramaccipit, nifî paâo fpeciaJi fibiprofpexeiitjde euiétione agere non potent, J^fioransve» rô reüeaget , vt ahquid ciufdem bonitatisléu quantitatisei pratfletur.

Ohm vaiâliusdominoiniciOjVel inuito,feudipartcm vendce re poterat,reienra videlicet aha parteihic au tem ponitur op«-: maconfuetudo noua, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dux. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qy ià principe de ducatuahquoinucftitus eft, Ddx vocafort

2Aarehio. qu' vero de m3rchia,Marchio,Dicitur auté Marchia,quia mar chia vt pJunmu iuxta mare fit fita,i mari amp;nbsp;archia,ideft,prin(i-patus maris. Qui vero deahquocomiiatu fuent inueftitus,Co'' Comet. mesappellatur,Quiàprincipe,velaliqua poteftatc de piche a-Capitane” hqua,vel plebispartecft inuefiitus,Capitaneus3ppeJlatur,qui yaluafores proprie Valuafares maipresolim vccabantur.qui verôà-capita'-iic:s anriquitu.s beneficium tencnt,VaIuaforcs minores dicûtur.

XaliMßni. Qui autem a valualoribusfeudd quod à capitaneis habebaiur. Soldata- fin)iliteracceperint,VaJuaöni,id eft,Minimi valuaf-resappeh j3ntur,Sold3ra autem eft priflatjoqua;damannua,amp;gratuita, quæà neutra parte tranfit in ha-redrm.

Ad lincasex tranfuerlbiion porrigitur iiifi antiquum feuduj amp;defccndentibusdeficientibus.vt hiCjamp;luprà de(ûcc.feu.amp;s, de nat feud.

De fratrihitt de nouo beneficio inueßilii-Portio fraterni ieudi,ctiani fimul inueftiti, ajtero dcfuiifl® ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iwo

I l'onpertinctatl fratreih ,etiam fimulinue{litum,niiïfaôa fue» tit eo paâo iimefiitura.

I Teudurnquaniuis refutatum fît,nihilotninuscft paternum,nt j fiadhocrefutaietur,quafi de nouoipfosbeneinucftiretùntelJi-getarnen conicntientibus his adquosperfucceßioncmeft pet-'lentuiuinj.dc coqui K.tec. agn.

Cùm vterq; domini leudatarius vafallum iè afTeritJicct vnus •it nouo,alius de veteri contendatinon ipfe dominus iudex eft, itdordinarius,vel arbiter litigium terrainabit.

Nota in hoc titulopotifsime',quantum Gt potior malculoru, fluim fœminaruin conditio.Natu mafculus excluditgermanam luam.

Die,quod fufficit temporeinueftituræ pares fuilamp;,etiam G po fiea pares eflédefinant.

Qnicquid inter hos fiuedeinueftitura, fiuedc HdeIitate,G-ue de pnncipalicaula agendum eft, per fuam curiam eft expo, dieiidum.

Qui debit eile miles fcculi,amp; fadus eft miles Chrifti, beneficium amittitjcùranon pofsitfacereofticium,ergo nec Leneficiu adeumpertinebit.

Sid^ finde fajaOMt abaliquo interpeiïilt»sfuerit,(y demi-nm eum def enden neluerit. .

SivafalJus, edradefeudo interpeJJabatur, autoremfuum, iJeft,dominum, vteuni defenderet, vccauit, amp;Jiocprol)a-repoisit : £iin eo iudicio valaUus fuerit viäut, dominusfibi imputet.

Qui pacem lutatam frangit,amp; quinque foJidos furatur, fuf* penditur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. eipinnt. i,

Vefiiiji natii exmatrimenie ad merganicam con-trado. gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Morganicadicitur donatio faäavxori in rccompenfamvifquot; ginitatis prima nodeamiifr.

Fofmineum feudum ffne pado fpcciali deficientibus Shis ma-fculisadfiJias pertinebit.

Lex Cen- HiEcIexcontinetjqtiöd fiintercapitaneos controuerfiafuc-rodi, rit,coramregefiniridebcre.

De (leriee qni tnueßituram facit, Clericus faciens inuefiituram de fuis bonisjçiuc fucceflôroni' ttinocogicureara adimplere.

I^'c.quôd taies non pofltin t retincre,quia ipfûm delèruire nô P’IîuntjficHt dicimus'in clerico,amp; foetnina, amp;nbsp;Gtniliôus.

•nnijiiuiîi reuertatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■

D t caftuin Conradi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

De controuerfia inter mafcùlum c* feminam de lene-ficto, Creditutmafculocumluoiuramentodicentcfeuducflèmaf'

Q»lt;lt;f iurie ßtß “rafalliu Jiofl àlicnationemfcudum re» euferet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dc eo,quifincm feeit a^nato defeudopaterne: ■ _ ’. nbsp;nbsp;nbsp;Tine face-

rinemfacctejcftretutarcfeudum. i. ?■ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re.

De pace tenenda inter fubditas,($‘iuramcnta firmanda, ar iudicandate^ pana tudicibui appalita.i^Hi earn iu-dicare,i;y luflitiam facere ne^lex èrint-

ABadium. Allodiû dicitur,quod eft prcpriii,nô tamé excludit fuperiori-tatein pnncipis.Et eü res [iEera,de qua tamépræftatur tnbutû. D e prahibitafeudi alienatioue per fridericum.

„ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Qua fint regalia.

' Regaliæfuntiusexigendi angariaSjamp;pçrangariaSjquasIiïC conflicutioexpriinitqualcslînc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Licet quidam habeant,De votisfeudorum,tarnen potiuipS' (o fore notas Sue notulas fuper fcudis f âûas.

Quontodo in hefe maiejlcttis crimine procédait^. quot;pjAncconftitutiüiiîm domin’ BartolusfolénitercómétauH' ' Ciui fint rebeilet.

O Per AEpretium eft poft titulorum Icgaliuin pro ; noftravirihfaiSamiiiterpretationem, aliqualemfal-tem perfunäoriain iuriscanoniri diuinarumjputàde-cretalium Gregorianæcompilationis^rubricarumque tarundemfacerecxpofitionem;fjltcm,illarumquas præcedenî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Ooftra minus contigit cxplanatio. Pro cuius quidem vberiori e-'‘dcntia fcicndüjDiflcrre inter feConflitutioiic jDecretumjamp; iJccretalemEpiftolain . Nam conftitutioccckfiaftca variisno-oiinibus nuncupatur: quandcqj enim appellatut Canon, quan-lioqiDccretüjquandoqi Dccretalis Epiftola,quandoqj DogroajDfcrefxK» lt;luancloq;Sanöio,quandoqj Mandatum, quandoqj Jnterdiftü. tfißtla. Ûcquibusglof.iij.dift. fuinma. Dccretalisautem epiftola pro~ Decret»»! prie eft conftit«tio,quam papa çdiditcum conGlio cardinalium, CoßiM 'u^ Vel fine,ad alicuius confultationê. Decrctü vero quando ad nul Jiusconfultationem.Conftitutioautéquandoqjponiturfpecifi' tCi8f cft proprie quod princeps ftatuit; vt in c.cóftitutio.difldj.

Proocnnum huiuslibri primopræmittit falutationécum no» ■niiiefcritetis; ibi,Gregorius,amp;ç.amp;quibuslcribitdbi,Dilc(Sis, amp;Ç.amp; bencdiâionera: ibi, Saluteni,amp;ç. Sccûdo ponit exordium ÜiiiRexpaciHcus rinqùoconcludit finaleintentum iurisgene-talisiponens finèm viatoris,id eft, hominis, ad quem à Dcodif-politusen,allegânscaufam,deuiationisabhoc fine: ibi, Sedefi-hçnatajamp;ç. Concludens,lcgein neccllàriatn vt addcbitû finem viitor deducatur.Et oflendit tres virtutes,amp; [voprietates legis: ibi,iJecq;lexproditur,amp;ç.Secûda parsponit euentûcirca côlii-tutioncs Ecclcfiafticascorrcâioni fubmittendas: amp;nbsp;point mate-tùamp;cauiàin impulfiuShuiuscompi!jtioni$,cum caulaadiuti-ludiiie auxiliatrice:ibi,Per dileâû.Addcns Icnnalccadlamnbi* kefecaus, amp;ç.

GIo.continuacamp; declaratjdixiC-eod.tit.pag.zij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Rcfcriptuia eft illud, quod ab Apoftolico, vel à principe re» R (ßri^tS feribi-

fcribituradconfultationctn, relationem ,fèu imitatfoncm alte-’ nus,vel alicuf indûJgendojfecnndum Hofti.in fuinm eo.tit.di« aliquid.fiidediucrf.amp;temp.prçlciip. pag.itfÿ.amp;C.ûcontraïuJ vclvti.pub.pag'zjj.

CiiJitetuJa Corifuetuilofccundum Kido.eftquoddaminstnoribus vten-tiuin approbatii,lt;)uod prclegefufcipiturcuin deficit lex.i.dift. coBfuetudojdixiff.de lcg.pag.5.amp; C-quç fit lóg.con.pag.joy. .ijifui' nbsp;nbsp;rgt; t pefiulatiene pmlattrum.

VDßulatio, ■ Pefivlatioöft pctitiogratiæàfupcricrcfada.itadicit glofio C.vHb èO'.tit.ii.vi. Vel eü quxJâ gratia: petitie a fuperioreiafta-depromeuendo aliqiicm ad praebitionew, ad quam deiurccfin-inuhi proprerdel'edtutn aliquem, velampedimentum eligifeu prbnwuerihopoterat. Exquo infertur differentia inter ckftio-1’ nem,amp; poftulationemiquia poftulatioiiinititurgratix.c.fcn.J.

Eleftio cfl alterius perfonæ ad prælationero, vcl fraternam fccictatem canonice lafla vocatio : 8f licet olim iura promifeue hisvocabulisvtcrctur,vtin §.hiscmniEus.lxi.difl.amp;)xiii;.difi. liferas l Hbdiefirnen eft maxima diflerentia interpofiulatio-iieni,8cèlefltoncni,vtdixrs. lib.prox .Vndeillcquide iurepo-teft eligijiiö débet pofiulari; de quoin c.vno.de poflul. lib.vi in gl.rnj.amp; per Inhoc.in c.t.s.tit.prcx.1 t quia in traäatu clcflio-nji potefl dubitari de potefiate clefli.idco ne exigeretur, rubri« ca fpecialis hic annctlitur.

Qui alligatialnsccclcfiispoiiulandifunt.ï.de poflul.prsclat. c.bonæ. amp;nbsp;c. fi .Et oportet tales offerri ad ecclefias,ad quas pnflu lantur; ideodc hoedicit. Eft autemTi anflatiojquædam muta-Trailath . nofedimn, velecclefiarum, autoritäre fuperiorisfada. De hoc viij.q.i.per tot um.amp;xxi.q.ij.pei totuni.

Afliimpti ad ccclcfias per medos’s.tribus proxitnistitulispo^ ... fitoSjlicitcpollünt vti pallio, fihochabeatdignitas,adqu3fluis alltimitur. EftautcmP.illiuminfigneornamentum archiepif* copi, de corpore beati 1’ctri aflumptum.-de hoc c. diftin. pertc-tuinjamp;xxv.q.ij .iti galliarum. Etquod dixide epircopojintclh* ßc qued ex priuilegio fpeciali ei peßit competcre pallium; vt pi tetiiic. cumin iuucntute.j. deprxfuaipt. Regularitcrautcar^ chicpif-

D E C R fe T A L I V^M. s?9 tliiepifcopis amp;nbsp;fuperioribus : putà primatibus. Si patriarchi* toinpetit.xx.dift.clcros.

Rcnuntiatioeft refïgnatio iuris fibi coiiipetcniis expoflul»' 'ione,eleöione, Vel tranflatione de hoe vij.q.tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;repctl-

quot;•rinSextOjamp;Cicmentinis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ • u

DefuffienJà negligentia fralatarnm-QuiaCepcinprelaturisJc quibus's.respcrtuniSonèagütur, ^l.diftin.anteomnïa , amp;nbsp;quod negligiturlupplendun, eltj quod oaiittitur lellaurandutnndeo, 8fç. lècnnduin Gólii Dcioatcril l’tniiij.difi.amp;lxxxvi.Sf ij.q.vij. negligere.ik q.iij.cuin fciœus, ^repetituriii Sexto,amp; Cltment.

Quia orJiuanonesclencorum certis téporibusi amp;cum icru- SerntMS tinio fieri debeiit : idco de hoc . De prima parce rübricælxxv. ^ dnpltit, l«vij.dift.pcrtotum.Defccünda xxv.dillin.Vfqjàdlxxxi.amp;ab lnxi.vfq5adxci.8e rcpetitürin Sexto.

Quia ordinandi examinandi funt:idcû,8éç.Et efl duplex (cru tinium; Vnumhabencanteordinaciaiicnijtuiusfcrma habetur niij. dift. quando epilcopus . Secundum quando tic poft deter-Biinationem: de hoc hic,8e xxiij.dili.cpilcopus, Si ca.feq.xxiiij. Jift.pcr tocum li.quæin aliquo.

Déprima parte non habetur in Decret, fed inducitur. i. q.i. Vcatumjamp;quæft.vij.Daibertuin.Defecundaix.q.i.per totum, ilelcliil.c.i.Siij.8ej.cap.ij. Quidautëdeipfisexcoramunicatis ordinatis,habetur defentcn.cxcom.cum illoruin. Et deordina-tisilimoniaco, de fimôn.per tuas, 8e alias crinnnofo.ix. q. i. in fuisma.

Aliqui hibentin rubfi'ca. Deætate Sequalitatcorditiando- ' Turn décundum loan. Andr.fed fecunduin euin ilIudjOrdinan-doruffljnon’debet elîexjuia diétuni cft s. in tic. de tompor. ord. Nâinhiffolùm traótatdeordiqandis ratione dignitatis tantü: amp;:non aliter. De materià tùbrioç quoad prima parte Ixxv.difti. etia.ulxxviij.dift.pertotum.Dclécunda xxxviij.dift.pertotuin.

ExorJinandisamp;prstHciendisaJiqui inunguntUG dequituf Vaaie. J]ic de hac materia xcv.diflinâ.pcr totura.deconn.difiinc.v.in princ.De vndionechrifinatwvide deconfuet.quanto. De epi-icopalijdcoAior, quod fedem. De confecrationeectlefiat veJali taris.c.cum fis.De extrema vnttione,de vcrb.fignilic.quaJiuiti amp;inClement.i.depri. Devnâioneïmperatoris, deiureiur.in Clement. Romani.

DeJaeramentif non iteraniln. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

S/icrametit Quia quædamfuntfacramentaqua: non iterantur,vte/lba-non re ptifmus,confirma tio, amp;lim.ne per icerationê fiatiniurialacra« iteranmr. roentopriuscolJato; amp;qualiterdicaturlacr3meto fieri iniuria, vidcglolfideapq.c.i;.de con,dift.i.ofl enditur.de materia Jxviij. difl.quod ergOjCum feq.i.q.vij.ß)ubernmuiD,i8 fi.de con.difii. », iiij quibisj^c.ie. EtJoIetfiic tiadari per Dod. quidfir-ßera-'mentum,amp;vndedicatur;quf,Sfquot fint;quæ fintreiterabiliaj amp;quæ non;quævo)ijtaria,amp; quæucceïlàni : Scquomodoinui-cem fcexcedâc ; ad quid fuennt inftituta:amp; deipiorum propric' tatibuSj vidcpertctum,hicfuperrubro.

Ordinandi varus ex caufisimpediuntunnirerquaseftvitium iSe^itmr .originiSjdc quo hie. Et licet inticuJeturdc filiis pre.’bytcrorum, tarnendiciturinnigro,deomnibus illegitimis, fincdifpcnfa-tionenon ordinandis ad ordines facros, Scad alios ; vt in c. ris.j.eod.Sc in c.nimis. De materia Ivi.dift.per totumjSc repeu* tur in Sexto.

Serm. Deimpedimentoconditionisperfonæ.putàfcnnlisloquitur!, quæante plcnam manumifsioneni ordinari non debent; vti.ca«' de materia Ix.diflindt.pcr totumiad hoc xij.q.ij.liberiijvfqj ad cap.aurum.

gjUiecinta Ratiocimaléeiindu.’n Gofl.iunt rationes, amp;nbsp;rationuni reddi' tioncs,quibu5 cli quis obhgatus exadminifl raticne' Reipu. ta'is ordinari nôdebet,nifîdepofitooncrc,8creddica ratibne.pftho^ Ivi.difl.pertüium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.o

Deeorporelfitiittifi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

De impedimentocorporis, amp;nbsp;deteciu njembroi'umIcquita« de hoe Iv.dift.per totum.

■'Intercæteristrregularitatesbigamia non modîca'réputatur. . tt eft bigamus flriftè amp;nbsp;vérc i'qtii duas vxores babuit : à bis, gamos,quod'eftniulier. Large ante vel Sftc,(èuintcrpretatiuè etiamisbigainusdicitur,quicumvnacorruptacôtraxit. Et raT tio,quare bigamus non ordinatur, eft quadrtplex: vide hîc per Üoâ.fuper rubr.Dc raateriahabeturxxvi.diftind.Sf xxiiij.dift. §.quid ergo. vfq5adfi-amp; lxxxij.dift.qnifquis,amp;xxviij.q.vlt.per tôtu[n,amp; repetitur in Sexto.

QuiaintereoSjqui abordinibusproliibenturjarâanturamp;pc rcgnnijdc quibu$hic:amp;quidicantur Peregrini, firquarenon Perejrini. admittanturindiftinâèjamp;quæ fit diflêrentia inter hune tit. amp;nbsp;tit.de peregrinantibuSjponitHofiienf.furara.cod.ti.de materia babeturlxxi.ij.amp;iij.difi.pertotum, amp;xcviij.difti.pertotumjamp; fit.q.ij.decle.non rcG.fraternitati.

Dedignitatû officiispoft traiSatumordinandorûdicereinci-pit, inter quas Archidiaconusmaioreft, quia primus poft epif- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ropuin,amp; oculusepifcopi : ideo de hoc. Et qux pertineant ad of-ficiû Archidiaconijponiturin nigro: amp;dicitur Archidiaconus, quafi phncepSjVel primus diaconorum,de materia poniftîr xxv. diftinâ.perleétis.lxxxiiij.difthono’ratusjXciiij. dift.c.fi veto.

Poft Archidiaconum Archiprcsbyterfacit gradü, amp;eft progt;-\,.jf,;p„, xirnior,amp;fubarchidiacono:ideo delioc.Etdiciturarchipresby-ter,quia fupra principales presbyteros:eius enim officium prin-tipalitereft,habere curam fuper presby tcros,-amp; ad officium eins fpeâatjprincipalitet miftam dicere locoepifcopi.J.eo.l.i.dc ma-tcria.xxv.dift.perlcâis.

S3crifta,id eft, thefaurarius, ad cuius curam fpeôatcuftodix vaforum ecclêfiæ, amp;nbsp;veftimentorum , Sc thefauri ; 8f quæadlu-ininaria lampadum fpcâant,fiue in cera,fiuc in oleo. Et dicitur Sacrifia, quafi faerts rebus præfeâus,vcla($ifté$:de materia xxv. sacYtllg. difi.perlcâis.in fi.

Deofficio Cufi-odii, Cufios eft quafi mitufterfacrifta:, Sc omneshifuntfub archi-C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diaco*

diaconOjJeBet en im cufiodire quæcunqiic ßbi cu/lodienda ccnr-tniccuacur : amp;figniticabit horascuui tinciiinabulisiubentear-chidiacono:amp;pallia,amp;linteaniiiia ahans^amp;cunäavtetißlia^ dabuiicurei: amp;babebitlblic)tudinemin accendendolampadef, amp;nbsp;lucernas, amp;ext)ngucndoiicfupra modum luceant :dc materia xxv.difl.perleâis.

Supradiâi feruiun t eccJe/iæ nomine proprio: nunc de his qui nomine ajieno.: amp;nbsp;traâaturcommuniterjn iflotitulo, de Vica-

Vicarim- rio, quidcfcruitin diuinis; eïceptocap.penuJt. vbi traâaturde Vicario wrifliâionis. amp;nbsp;de hoc lecudoponiturinSexto. depii-mo in Cleipent. amp;nbsp;de materia xvi. q. vij- noua, xciij.difi.ca.hn. Xciii/.diAinâ.c.i.

Delegatus eft iecundum Specul. codé ticulo,in principio,qui excommiftione altcriusalicuius cauixiudicialemcognitioueni confequitur :de hoc dixiftide offic.eiuscui manda.eâiurifdift. pag.15.Et dicit Ioan. And.quod officium refpicit id, quod dele« gatur : poteflasconcernitid, quod poteft perdelegationem de» Icgarus excrcere: licet alias ifta duoliepe ponanturxquiuocc, vt notât gloftàfuperrubr.fi'. deiurifdiâ. cmn. ludic. repetitur in Sextflnio

* ’ cesfupenori$.EtquiilamfuntLegatinuntij,amp;nonIudice$:vt ifti,quos læpe Papa mittit pro aliqua ambafiata, vcladaliqucd nudum miniftenumexercendumtdehis.i.diftinâ.iusgentium.

amp; xcvij .diftin â. per totura. Quidam funt Legati Indices, quos Papa facit ordinarios in certa prouincia: de ifiistraflaturhîc. Et taies fûnt tnplicestquidam de Iatere,vt funt Cardinales. A hj NatijVt archiepifeopus Cantuarienf.amp; Eboracéf.Tcrtij Mifsi, amp;nbsp;ifti funt omnes alij,prêter fupradiâcs : de lus vide quod not. j'.eod.c.penult. dixialiquidff.decffic.proconf. amp;nbsp;leg.repetitur hic tit.in Sexto amp;nbsp;Clement.

Legatus ordinarius eft fpecialis. N une ponit de ordinario ge nerali, amp;nbsp;in genere de officio cuiufiibct ordinarij dicit : repetitur in Sexto.

D t C R £ T A L I V M. 4o{ ïitumpartijqiiæ non habet,8f poteritdaredomefticurn.j.c.l.

Inter miniüros amp;nbsp;indices, de quibus fuprâ, quidam font ma-' tores,aiij minores. Aliter eiiim ecclefia viimerlilis,vel flat’ vni uerli cofiflere non poflèt;vt eft pulcher text.in c.ad baec. hxxii. difl.ideo hic de maioritatc,amp; eiusintuitu obedien tia impenden-da.-qma raelius efiobedire,quàmfacrificare.).c.illud.

Adiudicemfpeäatdifcordantesad paeem reducere.xc. difl, ber tot. quia quilibet iudex lubditos fuos ectlcliaflicos amp;nbsp;fecu-hresad pacem Hendam potefl corapenere xc.difl.fiquiscontri-flatus,amp;ç.placuit,amp; ibi nô.glo.amp; in c.nouit. de iudi.de quo per Bart.in l.congruit.fl'.dcoffi.pra;f.EftautemTreuga,quafique-Tre»»d* dam paxad tempus fada. Paxâutem eft Vinculum amiciti3eamp;I’lt;J.Te. concordiaî.d.c.nouit.

De hoc dixi ff'eo.pag-ii- Et difierctiam inter procuratorem j 8yndicum,feu Oeconomum,amp; Adorem.vide glolÈ in c.fiquis crga.ij.q.vii.Sc quod no.in c.petitio.J.co.

Sicut Procurator gent negotia domini,ita Syhdicusnegotia SynJictit. vniuerfitatisivt in l.i.fl'.de procur. iûéta l.i.ff.quod cuiilfq; vhi-uer.videgl.ij.q vij.fi quiserga. Et dicitur Syndicus,quafi fin* gulorumcaufam dicens : vt hic in glo.i.vel melius,id cft,acom-ifiunitate confiitutuside quoglo.in d. l.l. ff.quod cuiufq;.vbi po-niturdiffereiitia inter Syndicum amp;nbsp;Adorera.

lura dant remedium refciflôriutn aduerfusea,qusEgeflafunt cermetum • Scappellauir adioquodmetuscaufa.Fallitin qui-Bufdamcafibus,quibus metus vitiatipfofado : vt noc.j.eod.ab-bas,dixi ff.eod. tit,

Reflituerein integrum , eft in priftinumftatum rtpohefe.ij. q.iij.in fi.Sein l.i.C.de fent.pafl’de hoc dixi ff.eo.tit.pag.aj.

ProuidcturhicilliSjin quorum praeiudicium eft £iâa reialie-natiocaulâiudici/futun mutandi. diaff.eo.tit.pag.i$.

Arbitrifunt quodammodoiudices, cùmaflùmanturadcon-tentionesfedandasùdeo poft traâatumludicumponiturinquo verlètur officium arbitrorum j Scdeeorumpoteftate. Ecquid ficarbnrium^dicvtnct.in c.quintauallis.deiureiurando.dixia-Jiquid flleod. tit.pag.a S.

TVdiciummuha babetftgniftcata,dequibusIo.And.in rubrics buius tituli. amp;nbsp;nor. in régula, in iudiciis, de reg iur.lib.vi. de boe dixi flieo.tit.pag.i8.ad materiam facit ij.q.ï.amp; v.q.iiij.xiiij. q.i.xv.q vij.xvi.q.vi.xxx.q. vlti.§.hisita, repetituriftetituJus in Sexto amp;nbsp;Clemen.

Quia antealium aflum ludicialcmfolet dilcuti decompeten tia forijiuxta no. in c.inter monafterium, de reiudi.Sc inc.pen. de except, ideode hoc ; Si ponitur Forum in neutre genere pro territohocuiu(qiiudicis,intraquod potcftin facinorofosani-maduertere.flide verb.ftg.l.fl pupillus.^, territorium.Forus ve roinmalculino, eft locus vbiius rcdditur.)'. de verb.Gg.c.forus, Si vtroquemodopoteft bic cipi, dicendo de forocompetenti, id eftjterntorio in tra quod fit caufa competens, vt quis ibiconue* niri pofsit.-vel, id eft, de lecoiudicij',fcilicetin quo quis debeat conudniri : dixi C.fi â non compe.iudi pag. 598, De libelli oblatione.

Rei ad iudicia vocati fi non déclinant forum, petunt fibi ædi libellum,vt lciant,quid,amp;qualiter petatur.Sc fuper quo debeit refpondcre: ideo de hoc. De materia habetur ij.q.vij. per tot.Sc Ixxxi.dift. Maximianus. Et eft Libellusfccundumglo.hic,quæ-damfcriptura,inquacontinctur resquæpetitur,amp;caufa peten-di,amp; nomen adoris amp;nbsp;rci. Vnde dicit Hoft. Quis, quid, corain quo,quoiurepetatur, amp;àquo ,Redècompofitusquifqjlibellus habetide quo Spec.de lib.conccp.§. i.in prin.vbi dicit,quôd eft icriptura agentis quæftionem contincs, amp;nbsp;t utura m adionein deprimens, vel lècundum Cy. in Autent. ofleratur. C. de litis con tell.

DECRET ALÎVM. 40$ èonteft. Eft breuisfcriptura,cjaram contincnsintétiônem aâo-tisjvelaccußtoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Pierunqjlibelli porrigunturabvtraqucparte: amp;fiùnthînc* indemutuæpetitiones, amp;dubitaturdemcdoamp; praâicaproce^ dendnideo de hoc. De materia, lij.q. viij .cuius in agendo. Et eft Mutuapetitio,conucntioexparteadons, Sc rcconuentio ex parte rci. Nam Reconuentio, eft lecundaconuentio: lunt ergo M»t«4 ƒ«• duaepeticiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• titio.

Litis conteftatiofit per petitionemin iure propoCtam,amp;regt;-(ponfionemfecutam,amp; fineea procefliisefl nullui.j; c.i.amp;dici-tur Litis conteftatio, quaft con ft rmatio, vel comprobatio j aut aflcrtiolitis:de materia.ii.j.q.iii.ofieratur,amp;repetiturin Sexto, teflatie Vide Dod.j.c.i.poft glo.ij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•!.

■Vt lite non conteflata non procedatur ad reeepiioneitt teflium, neip ad diffinitiuam fententiam.

Regulariter lite no conteflata non debent teftes recipi,vel ad difftnitiuâfentenciâ procedi. Fallit incafibutno.j’.c.fi.per gloft .J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeiuramentOicalumnie. . u.

Aftione çdita, amp;liteconteftata,fucceditexordineiuramen-tum calumniæ.j.c.pen.Et hociuramentum eft de calumnia,fci- f licet vitanda in cauGs. Sicut exponitur illud ; Vnufquifque ha-beat fuam,propterfornicationsBi^fc'ilicctdeuitadam.XX. dift.c. ij.in ft. videin 0.1.60. ti.lib.Vriamp;Spec.eo.ti.poft primdixi C.eo. tit;aliquid. it' ' ; 'qnu' ,i' t; p ■ , . :

•! nbsp;nbsp;nbsp;’' '.viMijiin'y i.De dtlalienibtu. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ : oiiso.‘'-5i r. .

Coeptoiudicio folent litigantes dilationes,id eft,inducias pe-tere quandoquead petitiones, quandoquc ad probationes facie- DHatio. das,id«j.de lipc.pDe materia habetur iij.q. ij» amp;nbsp;vij.q.ij.per to-tum.dixi.ff. dcfer.pag.i9. .f'x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ..;u..

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''0 De ordine co^nitionum.

■ - PropoGtis cpi^ftioqibus litigantium foletquandôqùedübi-tarijquoordfné'di^bisGt'tögn'oftendum : ideo SejiDe materia ■i)q.t.amp;ii/.qit.nêc'füperfluitparti.s.'dengt;ut,pét.quiaibiprin-cipalitertradat,an reus pofsit reeonuenite adfefem y.amp;eoram *lUôiudiçe,'amp; an quodin voa câufa ftruatUr, Gtferuandum ill quot;nbsp;aha .EtG quid deordinixcognitidnoibi dicitur jjllud'eft inci-

•:(I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C .iij. dentcr.

denter. Sedhictraâaturprincipaliter,quoordineJeiplîsclt;gt;-gnofcatur,dixiC.eo.tit.aliquid.

Caufa pTopneta tis poflelsionis ab eodem vel diuerCs deduiî!® in iudiquni^babenccercumordineindcducendijCognofcendijS: difbniendiqdt'odç bis.

Cauû reftitutionis poHèHoria elt, ideo eo ordinc propont amp;nbsp;difeuti potefl,quoal)æponcübriæ: amp;traâaturbic,anIpoliatus fit indiHinde reflituciidus.

Déprima partedixifl.dedoJ.pag.z^.dccontumaciaauren» 3 dixj fl’.exquib-.câii.jn poli’ catur. pag. 148. Ad raateriâ l’aettii;.

q.ix.amp;iitpq.Y.amp; v.q ij.amp;iij.per tor.xi.q.ii).certuin,vbih3b^ tur tres modi contumaciæ,repetitur in Sexto SfClem. nbsp;nbsp;nbsp;. t:

'LicBt'in rnbroduntaxat fiat mentio de pofî’reiferuatidæcau-là;taiïien 111 nigrc tradatetiam detntcrpofitionciccundi Derre tijper quixi transfertur vera poflôfsio. ï-c-i. dixifl-exqutb. eau. -inpofliamp;injïirtit.dcbon.aiitpuüdi.pofl; , .nbveni rf.A ïtKsr- ' quot;tïtn.Ti DefequeflraMneppßißaonum.tyfiruiluumiiii'.r.jiSii!}

. i-.Quia per côfefsioné aducrfæpartis/eleua titrlit^âs abonet» Cenfeßip. probandi: cùm confeßioiioii fît propriéprobatiojfîaiprobatio* nis releiiatio : quia vbi adeft contefsio, non eft neceflaria proba-

,• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De/gt;rolgt;‘gt;eiptti^,ji:n:rf besapobneup

Vbi dehcitcatifersio nciçeflarié perueniturad. pi'obatiôncnx de quadixiâ'.eod.tit.pag.74. n. :en.’zib.rni-

Pofl probationein in generc, incipit porrpeciestraâare.quz pluresfunt.-vt not.in c-cum ad ièdem.ï.dç rcft.fpo. dixi ff.eo.ti. pag.715. Et ponitur'rubrumin pIurali,quia!PegHUriterinqua-Jibetcauf^dwo tefiesexiguntur.jf.eo.licet.i.amp;ij- De Atteflatip nibu$autédicit,quia efirtraélatusdeper/ë îvepatetbi ç.incaur fiSjamp;c.prjBftiMiutn, amp;nbsp;c.cuinjc,auûlt;aj.'«mnftnnbbus:dequoio.

Atteßatia An.io rubro.de bomini. Et diâumteftjsquandcqueappellatur Ve^oßtio, Atteftatioj'quandoqjDepofitio- d.cicuraçaulâin, ;; i.- rli-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* P't'*

Sl.de eleâ.amp; ad illud interdum inuiti compelluntur.'i'deo de Jioc tegularubn.ponitur in c.perucnit.i. y.eo.

Prsefijmptionesquandoq; pJenè probatit,vt violentsfquan-doq; iciniplenam probationemfaciüntjquandoq; aliasprobatio nes adiuuant.De materia no.iuç. tertio loco.s.de proba.amp; no.1. dift.ferruin.diM.fr.dcp^oba. pdg.7'4.

s.deprocurât, ex infinuanoné.Eft énim luramentnm maximû luramttS, litiomexpediendarû remediü.ff.eo.l.i.amp; omnirtontrouerCp fi-nis.c.St fi Chviftus.y.eo. Ad materiam vide gloff.xx.q.i.in fuini • vbi ponitquid fit iuramentumjquidiurarejquæ^aufainfiitutio ;-i nitamp;c.dixiàfl’.eo.tit.pag.44. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

De exetptianibut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

' QuidfitprœlcriptiOjVide bonamgl.vj.q.iij.infuin.dixi.ff'.de *xcepti.pag.ilt;8.fr.devfucap.pagii45.8f C.de vfuc.transfor.

Âdfenteatias,qux finem litibus imponut venianiüsiquia ve* tô latafcntentia,G nonappellaturàb ipfa,fumic nomen rei iu-dicatx.'ideo d* re iudicata hibmittit.Et fie flriâc loquendddici tur Sententia cùm adeft facultas appellandj;cü verô non fubeft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

remedium retraûiuuni,appellaturResiudicata.Largètamêpe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tell etiam ante dici res iudicata.J.litigatoribus. C.de app.dehoc dixifl',eo.tit.pag.i45, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. uîiiHi..

Appellatioimpediteffedumreiiudicatæ:amp;eft reiticdiufflco trifentctiamùdcode hoc.Et quia AppcllatiojRëcùfàtïo,8^C» Jatio æquéconueniunt in iurildidione fufpendéndd,îd’éè'de Ks fimuldicjt.Déprima parteeft glb.i; q.Hj -infum.dixift'éfeitlt’ pag,ao4.De relatione die vt leg.amp; not.in c.intimâfii.y. e'oi'dïii C.de relat.De reeufatione videglo.in c.quoties.ij.q.i^.not.in e.cum fpeciali.j'.eod.

-vuu.t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q .iiij. De

Percgrinantes in muleis gaudcot pnuilcgio.appellaatni:intel ligcde peregrinantjbus ad federn apoftolicam:vt diciiur j’.in c.r. amp;nbsp;mtelligituretiain in aliis accedétibus adfedem ajxiûolicâ aba caufa,quàmpercgrinationis,v.t ibidicitlir. ■

Sententia procelfus ludmiali^ quandeq; con brmatur Der fu-periorem.amp; quiapQlictdubMtan devaliditatc, vel inuaiiditate contirmauonismaeritöbic cic.fubiungitur* .iqi? .

Devita'cr JronfJiiiteclerKorum.^^^^^^^ ^^ Lcric» .dcfcieflt à-ftrepitu iqt|iciorumi,de quos\liûtprôx • «1amp; •” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^quicti.ça4.dplyndico.amp;vitajamp;honeflatefulge£e,3j3fj,qd*

Bf die,quod verbum Vita,,coutçrmr)içcsf' lariaad,vidi^clericoriim,,ifl-^.ycrb,ligJ.vetbQ vidu5.V«bü HcneJ Mt JJoneP^atis,concci'iiit clericü fefpcôjj morü.De materia babe* turxxiii|.dift.bisigitur.amp;§.clerici.ctiiijj.c.fe.amp;xl.xJj.amp;xbi;-dift.pertotum repetituriBlt;SÇj’Slt;»?lt;Çlegt;n. r-iiri Htbn'i?

Vita’clericorum per confftiWj ^e^abâbitationcsinulierum redditur de foi-nie atipnc fufpejda;j|£l«p quabs-babitatio'fii'p’er-milfàjamp;quæprphibi.t^bic.waâatur.vide-puldirum teXxHieto* XXXI) difl.hofpitiojum.de blt;»e.e;ùmlt;ta.cgt;y0luBius.amp;c.cum om'^ nibui(,J^Sxjf4tfti; jiTti tudiJii iir.ui.. :k-up,:Li3iiSJt;5T’A

Dl i3T .'iamon jiniulPe perieM'oe*»»^««». n . .tojiisi cm! o! luiiC^aodQqóe deriti babitaiTt com mulieribns fine figura ma-tpirt)(liiWilt;Ïequo s. e»f. i.quandoquc mntraâo mantuwènio. dè '‘■.'y ;'’^qult;5büc tUMqlua poterat dhwtari j^nunquideferiêl gtmiugatJ ' poftbU!ieaiy»,beneficia,amp;gaudcrcpriuilcgio ciericaJik Etdif* ■’ fert hictit.abeod.j'.quicler.vel vou.quia ibi-prinCip»bt»rVae âaturdq^ajjditate matrimonii percleneumconiraâiî hic prin C)pjtl(f0j’;ir^çta!r,^vtrùni çlcrici^qpiugati pofsint.tenere henefi-gaudeantipriuilegioClericali.amp;antcneaij-t|if ^^^e ^3pfuram,-amp;incid8t).tçx tj-aiSatur de vabditate ma-ty^jiii^epctptprin Sextp,I)e materia xxxij.diftifîqui vcrolt; amp;xi’j,.q.i.quiifua. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ù ij.;.. -

...^Declerßi) nenrefiilentibu) inecclepanelfrtbentla, Sicut c le'rici beneficüspriuahtur per muberum. confortiajVt-

’•duobus tit.proximisjita amp;nbsp;remouenturpropter non refiden« tiam in benehciis.Dc hoc xxj.q.l.c.I.lxX.diß.fanäoru.lxx} .dill, c.clericos.xcj.dift. Eleutherius.

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di^nitatibiu.

Clerici non poUunt honeûè Viuere, nifi habeant pratbendas, Vndevitænecefljnapercipiant j'.eo.cumfecundum.Scxciij.dift. diaconi.ibvinendicat infelixin plateisclericuSjSfc.Eteft P''æbé' daiusperdpiendi iruäuseccleliaflico$,prouenicns exinliitutto ' neamp;oflicio:quiaexquoquis lacitofficiü, debet pcrciperebene-bcium.ç.fi.de relcnptjs.lib.vj.Canoniaauteineft gt;usquodpro-ç.^jj^^'^ uenit exeleäione vel receptione in fratrem,c.cum de conft.vbt dehocpcr glo.amp;y.eo.cutn iamduduni.amp;inc.dileäo. Dignitas autcinquidfitjamp;inquodiflèrtàperfonatUjamp;OfficiOjtraâatur ].co.de(nuIta,Sf multis modisdicitttr Dignitas;vc cftglofl'. s.

Hictraflaturnuiiquid tegrotantibus cknds'fintprduentus Ecclefiæ,amp; beneficiofumlijbtrahendi.Et refpondeturquodnó, neafflidioaddaturalflidis.vij.q.i.cû percuftio cö duobus feq. Et quomodo exinentiburin dignitatc detur coadiutor,amp; de eius oflicio.j.c.fi.

ƒ. Parum effet conferre præbcndas, nili fequereftjr ihftitutio! ideodeboc.Infiituerciuiteraeftiuscanonicum,ideß,legin- ■' mum ,in Ecclefiavelecclcfiafticobcneficiotfibuere.J.eodem.e. autoritate.amp; fpedaiiurc-communiad epifcopuin . xvj. q . vij. ca.nullusomnino.dehæreri.cumcxiniunâo. in fin. amp;nbsp;ïumt-tur Jnftitutio pro inucftitura.c.ad hxc.de o(riiarcht.amp; j.eodsro, cum vcniflet.Dehocgloflan regula.i.deregul.iiir. lib.yj. vbt poniturquxad inftitutionem requirantur. Differentiaminter Collationeni,Prxfentationem,amp; Inflitutiqncm,videdeprx-bendii.cum inillis.§.cüttt:aut«mJib.vj,Etfecundum Dyn. ïn-ftitutioeft aiicuiusbeneficii verbalis collatio . Inueftituraau- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Mtfsioautem in poflefeionemjeft inflitutionisi vèl- inueftiturx executto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .MOniiqo; 'f

De cenceßionefr£bend/e ,O'eccltße hbgt;i -igt;Ät'aiMti ’ Sxpeprxbendæ,amp;dignitatesc0nferuhtur,feu promiÉturitur^'y^''’’” antequamvacent.Et quandoqueipfçvaçantesnonconfcrû.tur,^'’^®^^''”'® led remanent dm vacantes : ideó hic prouiditurtaéBtircà-pro-

taifsiottet non vacantiunjjquimcirca negligentiiHi inconferé« do vacanuunj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i..

Circa inftitutionèSjamp;col/ationes potuitdubitari,an fede \'3 .«tecapttoló ftJccedatHi coHatione beneddorum: ideo ponitur Jias'iubricajqua:negatjueJoquitur:amp;ponit orationem perfe-datn,amp; ex ea potcft argui.quód nihil pofsit innouari fede vaca-' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te ill prçiudiciun) ipfîusiêdis, nifi iure expreße caueatur : valet

eniœarg.à rubroiuxtaeaquænot.Doft.'s.inproœ.Sf Ang.ln-flit.in proa.amp;no.gJof.C.neädeiufdot.den.fuperrubr .8fibi ’’ Bart.amp;C.etiam obcbiro.fiiper.rubr.

Dt hie çfut fiuntàfirælatofHecenfenfueapituli, Prxlacua dueconJenfu capiculiinftituere,veldeßituere, vel alia negotia Ecclelix tradarenon debetj-e^nouit. Ratio : quia PrælatuSjamp;CanoniciJùntvnumcorpus vidum amp;reprflênta* tum in fingulis de corpore. Et quia Canonici dicuntur fratres Epifcopi^licvt Cardinales fratres Papæ,di off.leg.c,i.li.vj,vide glo.xev^iö.eftpfubiedus.amp;inc.graue. de cri. fal.

Vifôdeliisquæljuntà prælatojamp;capituloiquia quædaperti« net ad capitulum taDtùin,in quibus peragendis fæpe dilcordit, amp;dubitaripoteft,quidiuris;ideodeliolt;;.Etdifponiturliic,quôd . ordinatio.njjnorispaftiscgpitulipercontradtdionem,amp;appel-- Jationem minons partis niiiilrationabileopponentis,non debet jmpediri.y.c.i.

Hæc.tubrica iutegram orationem habet,amp; tantum continet infe,quanturo jn nigrotradatun gtfeipfam cü nigrofummat.

Qutaprecanxfuotquædamfpeciesalienationispdeo defioc ,lt; dixifl'.eo.tit.pag.i44. ,3-; r noi 1 ».i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De eommoiata.

Contraduscómodati ßmilis eß precarioiquia vterq; fit gra« tîa recipientis tantùm regulariterdicet commodatum quandoqj fit gratia.concedentis,vel vtriufque-.vt not.Infli. quib. mod. te ' nbsp;nbsp;' contra,obl.§4t.eu) i5cm,dehocfatisfl'.eo.tit.dixipag.4j ,

Hic contrâiSus fitgratia vtnufq;,amp; transfert etiam poflèfsio neiiijfi venditor etat dominuside hoe fEe0.tjt.pag.5s.

Locatio magnam fitnilituduiem,amp; vicinitatem habet eu ven ditione.adeo quöd in qUibufdaracafibusprobabiliterdubitatur an lit locatio veleniptio.h*.ff.eo.amp;ibi dixi.Etmodurnclarcdif ternendilocationemà venditione ponit Bart.in l.coteni. §.qui Oaximos.fr.depubli.

amp;eft hoc nomen permutationis multum gencralemam conuo- Permute-nit omnibus rebus quæ inter honiinum man’ verfantur; amp;pro'flt;lt;gt;' pKf hoc non habet nomen fpeciale, fed manfitin fuo getiere;

Per infeudationem tran^fertur vtiledominiutnin vafallutn direâomanenteapud dominumiamp;ficeft quædamfpecies alien» tioiiis.fl'.de verb.ugn.l.alicnationis.De materia dixi in vfuteu. circa principium.

De pi^noribuf amp;nbsp;al^s caatiimibitt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i iv,

; Hate rubrica loquitur in pluralijSc ahis cautionibusiquia mul tiplexeftCautiovltralpignoratitiamiquædaraSimpleXjvtnu- _ , dapromifsio.'quædam lutatonajquædamFideiuflbria ,de hisinGrf«f»»._ c.pcrtuas.dc dote poft.dtuor-Sc in c.ti.j,eo.appenatione tarnen cautionis in dubio iiitejligitnusde nuda,amp; (implici.l.fancimus, G.de verb. figni.Dc materia dixi fl’.de pig.ad.pag..50.8c ff.eod.

Jm.'b.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■■ .

i JjiefideiuJJaribiu. , Dehocdixi£f.eo.tit.paglt;94. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-'i ii ?..■

quo ad propolitumdicitur patrimonium clericorüididum Peen . -liuinjquafi paruapecunia:de.hoci.q.iij.incu:otum'.O ' '

Licet teAamentum largécomörehendat infevltimamvolun leßamttit tateoijS: econtra:canien autor ad’fliaioréirt «Jeclarationé^öfuït vtrunqjjfecundülo.An.Vel poteftdici, guod teüamentû pro-prièfumitur pro iuAafentctia noAræ Vöiuntatisdeeoquodqui* VZn»(xgt;o-poA mortem fuam tien vult,amp;c,Sed vltima: volütatesdkuntór luntM. aliæ,quinon cuminHitutione tiæredis,aUt tantafolcnitate liüt vteA codicillus,donatio caufa Hiortis',amp; mortis caulà capio,' amp;«• dixiff.eo.tit.dehocpag.5S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■'''

Dehoc'dixiff.fi tab.teA.null.ext.amp;titifèq.amp;in tit.quisërd. inbono.poAl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Omnes morimur,amp; ficut aqua dilabimur fuper terrarnuj.Re gü.xiiij.amp;incjn Eccletiaftico.xii).q.i].ideopoA boiiadefunfto rü,quö deuolui debeant, videndüquorfum corpora refemétur. Sejiuitura. Eft »ut Sepultura fecundil lo. And-.locus concauatus,quo eccle-fiaAicocoemiteriocorpuscatliolicireqUießitjhocprobatufiij-q.ij.aurû.St videtexjctim glof.iri'Ciciiûigrauia.xiij.q ij.vbi vi-deetiamglof.in fumma. ' h

Defarachij(,c^alienisparochMnii- .. raricniai Parochialècundumloan.And'.eH lócusin .quodegit popu!’ àlicui ecclefiatdepatatusjcertis liiriitibüscónAitutusidifla Paro chia,à paroçliiqUod eli largitiotquiaïbi largiurittif cccletiaftica .•.gt;1«$. facramentaïVel fecundum Ifean. And.dicitiarqüiG partitiö buré; nam cüra popiili partita fuit infer Ecclétiarparóchiales. C. i.lt;ft capöl.raon.de hocxiii).q.i.amp; Ixxx.diH.c.ïiamp;f ij. ßcxfcix.dift.C. i-

, Decin3æ,primiti.x,amp;oblationesfuntdeiure paroc'biaJiS'’Ex'. Décima, xxij. Décimas amp;nbsp;primitias non tafdabii dfferre, amp;nbsp;Leu. xxyij.

Deut.xii).amp;i).Paraxxij.Nume.Hij;c.ter4Hiero';XŸj.qÎKriucf timini.Aug.xvj.q.iij.decimæ.amp;q.vjjZibaiores.Amb.xvj.q.vij. quicunq;;Grego.deconfe.diß.vJjuadtdgBfiwa.in fi. Ethalie-turinconciliogenerali in c.maioris.ij. xvj.q. Vi). dcinclemetr. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cupientcs.depoen.EtdicunturDècimæ,quianon nona,neque

PrinitM. vndccimapars,lêddccimadandaeft;PrBnitiæautemfniguni,w efijprimæportionesnouafumfrugûr'Sc vtrùm tales fint in prae-cepto ficut decimasjhabetur per glo.tin.Éc Doft. ji.X!'i;Oblatic' Oll^uet, nes autemdicuntur quas laidbodie faciuntcJericisîdequibus(n c.omnis Chiifiianus.de conf.difi.i.8£ in c.cum inter vos.devef-fis-

amp; c.cutn ciufi. amp;nbsp;x.q.i.de his.amp;c.antiquos.Scbona gloff. *t-dift.clfiricus.amp; xvj.q.i.ftatuimus.amp; xiij.cj.i]. quioblationes. 2{ xxxij.dift.præter.

Virorum ecclefiaflicorum duo funt gênera: clencorum Sccu-»rium,8e Religioforum vifo de primo, fubiicitnr defecundo. btdicitur Regularisfccunduinloan. And.à régula: amp;nbsp;multi-R.e^u!arài Plicitercapitur J vtnot. glof.fuperrubr. dereg.iur.lib.vj. fed 'lMntumadpropofitum,óicitur à reftitudine viuendi. Etille fcturpropriè habere regulam, qui profitetur tria fubftantia- ' lia cuiuslibet approbatae religionis: videlicet Paupertatem, Ca» ftitatem, ScObedientiam. «, cumad monafterium. j.de fla.rcg. Religionis autemvocabulumhîccapitur ftriâè, comprehen-Rt/i^wi ^tnsfolùm illos, qui per profefsionemfubiecerunt feabbatia •Mperiojfecundum loan.Andr.

Coniugati aliquando conuertuntur,amp; intrant monaflerium: dubitari pollet de eorum ingrelfujVel 4onuerlione,id ett,reli- Cenittrß» amp;ione,an valeret : idende hoc. De materiaxxxiij. q.v.amp;xxvij. 4'gt;j.c.funtqui.cum ix.c.ftq.j.derap.c.pen.

Superior titulus traäat de conuerfione coniugatorum ad re-ligionem : hicfubiicitur deeorum conucrlionead fidem.de ma-leria.xxviij.q.i.amp;i).amp;xxxij,q.vii].c.vno.

Ponit de voto in generc,amp; ipfius voti redemptionc,id efi, li-beratione: dematenaxxvij.q.i.pertotum. xxxij.q.i.c.fin.rcpe-titurin Sexto amp;nbsp;Clem.de fideinftrum.c.quodfuper.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De fiatu monacharu c* canenicorä re^ularium.

Conuerfi adrcligionem,vel vouentes ingredi.efficiunturvt plurimum monachi.vel canonici reguläres ; ideo h'icfubiicitur de eorum ftaiUjid eft, vita amp;habitu.

De ftatu regulanum,amp;quibusfubiiciantur, s-dixit; nunc de eörumdomibus,8lt; ecclefiis,amp;quibusfuntfubieäa: ; de materia habeturxj.q.i.pertotû.xvj.q.vij.omiiesbalîlicæ.cum feq.xviij. q.ij.quidamcumfeq.dixi aliquid C.'deepifc. amp;nbsp;cleric.

Patronus tnaltismodisdiciturin iure: quandoque AduÂi' tus,refpedu caulæj.reœ non nouam.§.patroni.C'de iudic.xv, Patrei/M. q.ij.Itemdicitur Patronus,rcfpcdu ferui.vtin tot-tit.fl,deiur. patr. Scdeiftispatronisnon tradatui'Mc. Itemdicitur Patro* nuSjqui conftruxitjveldotauitjftu fundauiteccJefiam. Etdici-turPatronus, quiaficutpaterproducitfiliumdenonefléadef-fcjitapatronusecclcfiam deducitad eflë: amp;nbsp;ficcapiturhîc. Et Jtupatro- óicitur luspatronatusiècundum Ioan. Andr. iushononficntn, nalw. nbsp;nbsp;onerofum,amp;vtile,allem competcns in ecclefia pro co,qiiód diœ

ecfanjconfcnfuecclcfiamconftruxit, fundauit,ve)dotauitipfe, vel is àquocatilàin habuit. QuiddebcaturpatronOjdiiifi'.deiu-re patr. pag. 114.

Ixa^ia. Decenfibusdixi.fT.eod. tit. pag. ai^. EXaflioautemefttri-butumquoddam, vclpenfio,quæextra ordineui cxigituride rroeara- quibusinc.iiinoUamus.j.eod.amp;inG.caquç. Procuratioautem ria. eflfolutioexpenftrumper vifitatoresfaâarum.dequoinçap. tùm apoüolus.j.eod.Sf in c.fopitæ.amp;c.qmnto.amp;c.cùm olim.St cap. procura tiones.

Ecclelîaantequàmconlccreturnon appellatur proprie ecclefia , fed bafilica ; poft confecrationem aflümit nomen ecclefi«. Sicuteleftusinepilcopum, qui poft confecrationem alTurait nomen epilcopi, de quo bona gloll.'cum textjde relig. dom.c.i. amp;nbsp;icclißa. dicitur Ecclefia Latine', idem qiiod cœtus, concilium, concio, Tew^/(«».congregatio:quiainea omnes publiceconuocantur. Templum veto ludæorura olim appellabatur, hodie Synagoga, id eft, eo-Tamp;nfilita. adunatio . Bafilica autem dicitur,quafi regium habitaculutn,» balileojid eft, rege.

Quiain ecclefia conlccrata miflæcelebrantur, amp;nbsp;aliadiuina SacTAmen officia dicuntur. Etdicitur facramenturo Euchariftiarpdeft,bo-tum euchx naegratiæjVcnerabilc corpus dominicum, quo nihil raaiusin fl-rißix. cnficiisefle poteft.deconf.diftinft.ij. nihil.decuiuslaudibus Sc præconiis ampliftimis, atqj prscrogatiuis prxcipuis, eft optimus text.in Clement.vna.dereliq.amp; ven.fand.

ûiopoteftfaluarijinfràeodiDiaioreS' deconfecr.diftinft.inj.fir-mifsinjc . Et producit tres effeâus: reinittit culpan),vitat dam-nationis pcriculiïm, Sc aperit regnum coelefte. 'j. eod. maiores. ''idegloIT.de conf. dift.iii,.c.ij.amp; bonam glolEea. diftin'. é.i.vbi J'ntur,quid fit Bapttfinus,vnde dicatur,amp; per quj verba fuerit infijtutus, Sc de eius efi’cftu.

Sæpc promouentur aliqui non baptizatijin quibuseX defeflu «cramcnti baptjfmiimpedituriroprefsiocbaraâerisaliorumfa-aratnentorum ; quia vbi non eftbaptifmus, ibi non eft validun» aliquodaliudfacramentum)inquoimprin)iturcharaâcr:amp; hoc quia baptifmüseft ianua alioruinfacramentorum. ji.c.fin.

Qualiter euchariftia confecratur, s. dixit : nunc deipfiuscu-ßodia. Et quia in bap.tifinatevt)murchrifinate,vtin c.r.de facta vnfl. ideo de hoc ; amp;nbsp;generaliter de cuftodia omnium alio-turn facramentorum.

Quptnodo venerandifuntfanfti, Sc eorum reliquiæ, hîc po-quot;it : amp;nbsp;qu« debeant præcedere canonizationem alicuius fànâi : Ponit gloH.'in c. i. cod. tit. lib. vj. amp;nbsp;qua veneratione fint fanâi ‘'onorandijponiturinc.fi canonici. §.fin.deoffiord.eod.lib.

Proptervenerationem Scdeuotionem indiâafunt ieiunia abitiuniitmt tcclefia. Et fècundum Innoc. eft triplex Iciunium : primuni ab-flinentiaecuiuslibet rei edibilis, fccundum propriam volunta-tenijamp;noii fecunduinfaâuinecclefiæ; amp;nbsp;ficisjquiabftinetab aliquociboplacitojpoteft dici Iciunatoridiflum iciunium àquo-dam inteftino fic vocatOj'quod Vt plurimum eft vacuum : vnde adfimilitudinem illius intcftini dicitur illud iciunium propter ab(ltnentiam,amp;euacuationctn. Secundum leiuniiim eftjcûin quit abflinet à rebus humcßantibusjcomcdendo Gcca dun taxar,, vtpanem,amp;nuces,amp;fimiiia. Tcrtium,cftabflinentiaàcibis, fecuiidum ordinationem feu confuetudinem ecclefije: amp;nbsp;fic capi-turliic. Et fic in eftèâu dicitur Iciuniumjafflidio carnis exab~ flincntia ciborum prouenien s, amp;ç.

Obreuercntiam ccclcfîarumindiâumeratex legeMolaica, oe muller poft partum ftatim ingrcderctur ecclefiamj fed expe» ûaret

turifi cati» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;purificationem fuanijideft, purgationem, qua; quilii St,

Ecclefîæconfecratxquandcqueruunc, amp;h'c reparationein-digeiic.-quandoque verb ex neccfsita tc de nouo asdificari debent: imôaddecusecclefîæpenjnet, rcpararceam, vcl nouiterœdifi-careudeodehoc.

Eccleßacumfuoanibitu, feu cocmiterio, amp;nbsp;fuis rebus premi non deb« oneribus,qu)bus res laicorutn premunturddeodeim-wunitaicjd eft, libertatc earum dicit.EtdicüturEcclefiæimmu nesiècundum Inn.ideft,extramunerafeu ofhcia. Nammune-rum tnpiexeftdiuih'o,vtdixi ff.demun.amp;ho.vndeeccle/îædi’ cuntui'habereimmunitatcm,fcil)cerabûneribus8f officiis fecu laribus. Quid tit ccclcGadixi s.deconf. ecd. QuidCoeniiteri-um,habeturx)j.q.jj.aurum.amp;xvi/.fj.jiij.ficutaiitiquitus.amp;c.

Catulteri' qujftjuiî. 8c dtcitur Cœmiteriuni, quia cinis mortuoru ibi tcgi-»ur;dehocdefepulc.c.i.amp;penult.

Ne clerici yel monachi Jecnliti'ibiu ne^etiii fe imtnifceant, 1'’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Secularenegotium tribus modis dici poteft : Primo, quilibet aâusfetulanü rerum: pone exempla j’.c.t.à quibusturpibusab-ftinenduäi efti Secundo,dicitur negotium feculare,iudicium de rebusfecularibus,quoddericis non licet, niff inter clericosran-tum.x;.q.i,§.exhis. Tcraodicitur,quodfitinterlccularesho-inines: quod etiam non licet clericis,niff de his quæ pertinentad judicium eccleffæ,putà,de decimis,deiurepatronatus,amp;fîm.de iud. quanto :pro hoc gloffummæ.xxj.q.iij.vbidehac materia,

viD ffntfponfalia,Sfvndedicantur,dixiff:eod.tit.pag. Hatrimo' 77.Matr)moniû aûtquid fft,vndedicatur,vbi fuitin-nium. ftitutum,perquem;quotfinteiuscaulxinftituendæ,amp;dcinipe-dimentisipffus,amp; muitisaliis, eü bona gloff, xxvi;. q.i.in funi. dixialiquid ftideritu tlupt. pag. 78.

Ad fponlâlia contrahenda certa ïtas determinata eO de iure: fcilicet,pubertatis,qu jin malculo cft in xtnt.an.in puclla in xii.

ïnftit.3enUpt.§.i.amp;quib.tnod.in fin.circaprincipiuni:amp;j.ecd. « puberes.vbi traftatur dcætate babili ad fponfalia.de njateria, Xxx.q.ij.amp;xx.qi.c.i.rcpetiturin Sexto.

Qjjandoqjpucllæfeducunturjamp;inducunturadeontrabendû clain parétibus : 8f quia de tab matrimonio poflêt dubitari : idco declandefiina defponfationedicitjideft,in occultulöcuni deftj'« oatutn.De matena xxx.q.v.amp;iij.q.iiij.c.confanguincorum.

Quandoque quistontrahitfuccefiiuèbina fponfalia cum di»-Herb's inulieribus: vel econtra.tnuliercum diucrfis viris, Sc poffel dubitari quæpræualeant: ideodehoc.

Quandoquefponfalia contrabuntur pure, vt s. quandoque fub conditione; ideo de hoe. Et quia conditio apponi poteft non folùni in matrimonio, fedetiam in aliis contraßibus. ideo fub-ncélithïcdeconditionibus appofitis etiam in aliis contraóti-bus. Et eft conditio quaedam adieöio pofita vel fubintellefta Cciidititt indifpofitione,fufpendens, vel refoluens ipfam difpofitioncin: amp;nbsp;diffère à Modo:vt’j.c.fin.perglofl.’amp;fatisdixiff.dccond.amp; dcn10nftr.pag.114.

Ifta rubrica nihil pon it difpofitiuè ; fed procedit interrogati-uc,fcilicet,qui cleric.vel vou. amp;ç. Et die quod clericiin mino-ribuslicite'cótrahuntniatnnionium. Si verofuntin lacris,non poUiint contrahere : 8i li contraxevint,eft nullum, c. vno de vo-to.lib.vj.amp;s.declcr.coniug.quafi per totuin.vbidixit differen-liaminterillutn tit.amp;hunc.

Subiit dealioimpedimento, quod caufaturexadulterio, vel exniachinationein mortem coniugisivtj.c.t,

Morbus lepræfuperueniensdifiôluit fponfalia de futuro,cap. quemadinodum.deiniur. 8ccap.literas.',.eod.l€dnonmacrnno-nium,nec matnmonij effcäum.J.c.i.amp;ij.

monium, amp;propterJ]ocnon liberatur à feruiriisdominoMi’ tis,j'.c,J.t3tnen quando Jibera ignoranter cum feruo, vel econ-tracontraxitjieparaturmanimonium :nj/ipoflea de hoc leien» coitum admilêritjinfràjC.ii.

Liier yen Partusfcquiturventiem.lnftjt.deiuregcnt.^.i.Sf natuset ter, iihero vcntrCj id eft, matte Jibera.iudicandus eft Itbcr, ncn fer-

Spirituale Spiritualis cogiiatio propric oritur quo ad impediendumamp; co^natio diritnendum matrimonium poll contradum exduobiisfacramé tatecbij'- cis tantum,fcilicetjbaptifæatis,amp;confirmaticnis:vt circa text.

inc.fin. j.cod.tit.Jib.vi. Excatecbifinoautem,idcft, inftrutli-onejquæ fitante baptifmumjoriturimpedimciitum,fed non di-limit; vtinc.percatecbifmum. cod.tit. Iib.vi. Et eft Cegnatio Ipiritualis quoddam vinculum proucniens ex eo, quod quisali-quem baptizauent, vciconfirmauerit; feu baptizatum Icuaue-rit, leu tenuerit in baptifmo,vcl conti rmatione,lcu chiiftratio“ ne. Et appellaturiflacognatioIpiritualis quandoqiCompater-óMpater relpcâu leuati lèu baptizati, Sc Jeuantis leu baptizantis. mtM, nbsp;nbsp;nbsp;Qiiandqqjcompaternitas,rclpedu parentum leuati feu baptiza

ti,amp; Jeuantisfeu baptizantisiquia iftifuntlimulparentes baptizati: vnuscarnaliter,alius I'piritualiter.QuandeqjdiciturFra-traterni ternitas,refpcäu leuatifeu baptizati,amp; tiliorum leuantisfeufaa t‘*‘‘ ptizantis.quia inter le fun tfratresfpiritualiter.Neccxtenditur iflacognatioadnepotes. Et xx.pcrftuias,qua: prohibentur per banccpgnacionemlpiritualetn,ponit loan.An.in ftiminulafua fuperquartoDccret.amp; ingloll c.vni.eod.tit.lib.vi.innouel.

Aieptie, nbsp;nbsp;nbsp;Adoptio,eft quædara propinquitas legalis,id eft,à lege indu-

da, per quamquisefneitur films, veJ nepos, vel affinis, quieX naturanoneft: dehoedixi. (F. dcadopt.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ea qui co^nouit cenfan^uineam yxorif fuj.

Ex copula habita cumconfanguinea vxoris oritur atfinitatis cognitio,qu.i; non dirimit matrimonium prius contradum, fed foluit fponfalia de future. Item priuat facultate contrahendi matrimonium amp;nbsp;exadionem debit! in vxore habita.

De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, c^imjtoteit-

Hïc rubric! tres ha bet partes; traâàt cnitri de F rlgtdîSjid td, de lus qui exdctsâu naturaiiscaloriscoirenonpoliiint. Etde . Maleficiaris, id eA, permalelicas St incantatricesà coitu rctar-M''^eƒc/rf-djtis,autiiihabiIit3tis.Er de Jinpotôntiàcôéurtdirquæ inulrip'cx eflèpoteA. vtfî vireAfeâuSjVel caret virilibus, vclhabeat no-dûfam virgam. de quo in c.ij.j'-eod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Interdiilutn eeelefiae, id eß, prohibitio ßiper matrimom’o contrahendo,quaiidoqueimpeditiplum matrimonium, quan-i doque impcdit Sc dirimit ; de materia vide quod not.gloli.'in c. tuadefpon.duo.

Sæpe filii nafeunturex matrimoniocontrafto contra impedimenta cccleAæ: amp;nbsp;dubitari pote A, an amp;nbsp;quando fint Icgitimi : ideodchoc vide c.tanta. j.eod. vbießclauis totiustit.dixi ali-quidin Auth.quib.mod.na.efi'.lc.coll.vii. de materia xxvi.difh' Viduam.xv.q.Vi.non nupcr.xxx.q.ii/.dicat. 8lt;xxvii-q.vii.c.fiiii

Ifia rubi'ica duas partes habet, traâat onim qui fint aceußto-tesidonei. In quo diflingue,an agarurad ßparationem thori, vttuncfiiliconiugesadmncantur. an ad feparationem vineuH coniugalisinam tuncoranesadmittuntur. Secundo traâat,qui tefics lint idoneicontra matnmonium : 8c dicit Inn.quôdquii^ qucadaccul'ationem matrimonii cfi idoncusteflis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Diuortitim fit dupiiciter; primôquo adfubfiantiam vincUliDiwrtiâE laatiimonialis; vt quandoquefepavaturmatrimonium propter impediinentum perpetuum ; quandoq; fitquo ad thorum amp;nbsp;mu-tuamferuitutem, vt propter adultcnum coniugum . Quid fit Diuortiumdixi Aèeod tit, pag.So.

De prima parte dixi fl’.eod.tit.pag.79. De fecunda dixi ff. fot mat.pag.Si.amp;ff.deiure dot. pag.yS.

'' RACTATvRvs autor de criminibus, Sc corum pœnîj: •* quiafupereisquandoqjprocedjiurperaccußtionenijquan-doqueperinquiffHonein,quandoqueperdcnunciationeni:idco de his dicit; dixi ff.eod. tic.pag.iSj.

De hoc dixi ff.eod.tit. pag.ij.amp; ff.ad Turpil-vide boiium text. ij.q.Lnotanduæ.Sf ff de priua.del. pag.178.

Simont^f, ' Inter estera crimina Simonia obtinet primom loeuiri: nam estera refpeâu huiusprQnihiJorcputancur.i.q.vJr.c.lîn.Etcft Simonia voluntasfludiofa, vel cupiditas emendi velvendendi aliquidfpirituahsjvelfpiritualiannexum; dequo, amp;vndedica-tur,quot modiscontrahatur,amp;quisadmitciturad acculàndum, velteflilicandum,videgloffi.q.i.infum.amp;gloflifcq.

Maeft fpecies Simonix: Sceü titulusfàtisclarus, quianega-tiuus,amp;totainorationein continet.

Hic fubmittit de quibufdam hibentibus inftar fpiritualium: vtdcinagiflrisjamp;liccntia docendi. amp;eflfatiscJarus,pra'fertiin lècunda pars, qux negatiua efi.

Iitdaî ludæi à Iuda,quM ilia tribus erat præffantiorcæteris;dixiC. Saraceni. «o^^-Saraceni dicunturà Sara vxore Abrahæiquipotius Agarc-Serni. nidicideberent,ab Agarancilla Abrahs. gematre Ifmaé'Iis, et quoSaracenideftenderunt. Erdiciturhicdelcruis,fîueftriétc, id cft,libertatecarétibus,Sue large ctiamßruientibusprq mer-cedcjVt famuli:qui etiamfcruidicunturàlèruiendo; dixi C.ne luds. Chrifii.manc.

D E Ç R E ,T -A L I V M. 4^^ fiæjconflituendofîbiecclclîara, amp;orâiriandoclencoî,8£fâccigt; dotes.xsiiij.q.i loqiiitur.amp;q.iij.interfchifma. j gt;nbsp;:5

Interhomitidiorum genera, homkidiuin filiorumefl gra» uius,quia parricidium : ideopraemittltur : dixiC-®dleg.Pomp, de parricid.

DeinfaattlrUf,O‘languidisex]gt;0piie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

Expnnciitesjid cil,enden tes,ntantes, S( languides, eo$ qua-fi occidunt: ideode hoedixi aliqu^dC■defe^.lang•

De homicidio voluntario dixi ft.ad log .Corn.de fica. pag.tjj De cafuali dixi fl’.ad leg. Aquil.pag,37,amp; vide gloll.txmam in c, ficutdignum.j.eod.Sf glofl^xxxiij.q.iij.infum.

De teriteamentù. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jiu .t

Torneamenta fieri non debent,amp; vulnerato in eisconceditur pœnitentia. Sed fi moriatur, denegatur ei fepultura ecclefiafti-ca.j.c.i. amp;dicunturTorneamenta,quia vadunt drcumeuiido, feu percutiunt lècircumeuiites; à torqueo,velà torno.

Duelluindicitur,vbiduntaxatduopugnant: Siboceftpre»-bibitutn,quia tentatur Deus..},c-ij.amp;depurg.vulg.per totum. deque glofl'.Inflit.de hære.abinteft.§;percontrarium.

Sagittarii SeSalifiariifunt, qui f3gittis,id eß,areu, amp;nbsp;bail* ftis vtuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ quot;quot;J

Dixi fl'.eod tit. pag.191. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' T-

Rapina partim fe habet ad nwechiam, cûm Icilieet rapitur mulier,partim ad furtum,cùm cômittiturin aliis rebus i in quo deliâo frequenter incendia, amp;nbsp;violationes ecclefiarumcontin-gunt: ideodchoc.

Dixi ff.eod.tit. pag.75. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

D .iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiij.

■üij-q.iüj.quifalfd; vîdefrKidiîï deprebciidendifaJfum. J. C.Iirtf« amp;pœnam in c.adâudiMriianii^tlixi RpJg.iSi.

Sprfjfcgûdüsttiitur^'ùï finntpro furtisinucniendij,v'î tiination'ibusintcntandispernnfeioncni fortis: de hoc videoptl-«aaiD gJofl.'xxvj.q..ii.inifuni,dlt;q.v.c.contra.idoJoruin.

Dixiff’.eod.tit.pag.i4o.videgloflji.qaü. §.nctanduni.amp;§. fîn.facittext.in'€^d«5«bou)Wi vi-

Venatle, . DemuldpJict vBnatione.cleridispi'ôhjhita hîc traâatur: dlt; hoc Ixxxvi.dift.qubteiiafto^bps.cuni v.c.fcq.amp;xxxiui; diflin.c. i.inprinc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .t. . ... .a .'J

Pociia bIal'phemîuiï».^oniruiiwfràjÇ.ii.dixi.ah'quid C-H quis -impc'iinalèd; înr.njiUfiûufcjixtîijLjiuVtiuj^^ ■. ;i' . an Dt{lericBexlt;:iiilirri,krùlt;iata,ilfptgt;fitigt;iVeiintercli-

Clerici his cenfuris innodati celebranwr, vèldininisfcinge« réoccs,(untii;eegtil^céiu.',etiiftrà dicetun de matcria xi.q.iii.'pla cuit.amp;c.pen. J.dift.atccdcns. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lumoJ'

De clerico non anlkuito tnintflranti.'. »a Talisdcponenduseftjamp;airpiiusnonordjnauduî. i.

~ ‘ -Dèclirtcofie^fiiltum-^imtoto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJ

Peryâ/fzî i;rPerfaitumpromoueridicitur..iquinongradatimadordines £gt;ro«»e«frgt;accedit, fed prapoficre,,3iiquibu$ Jntcrinediisobmifsisordinp husidc.hûc hj.dinin.foiicitudo vb' gloü'. inj^nsnpaii i/

UecoquifurtiueoriiineiTCteliit. .j' .IljO.Ii z : Furtiuèordinesrcciperedicitur,qui iinecrdinationcamp;Iiccn tia ruperioris.St fine exaniinatione,.vt quia ingeritfc cura mul' titudincordinandoruni, ignorante ordinatojCjordinatunamp;de boclxiiii.dift.falonitanæ.q.ix.amp;q.ii.Lugdunenfi's.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dt

Dt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exctfübMipriuilf^terum,

Quandoqidelinquuncpnuilegiatiiexcedentes tertnîhoîprip tilegiorumfuorutn.De materia xxv.q.ij.per totû.factt.iij.difl. priuilegia.amp;ix.q.iü.§.fola,amp;xi.q.j.priuilegiû.repetiturlQ,Sç Xtoamp;Cleni.

Infarnati exdelióo,qui conuinci non poflunt, debentcSpel-li ad purgationem ,id cfl, oftenfionem innoccntiæ , quæ dicitüï Pur^aiia • tanonica,quiacanonibusinftituta,velinuenta. •“ —

DepanitentijS.tJ^ remifsionihuf. ■ Pœna imponiturtnforoiudiciali,fed Pœnitentiain foropof'^j ■ _ hitentiali:quæquia quandoq; releuantur pet indulgctiaj,'idëo j',■ pouitdei-emifsionibus,ideft,indulgentiis. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! flt;tmtei,d^

1 iftufeparatio.Etquædameft maior,quæ priuat participatione facramcntonjftijamp;comunionehotninuinrquaEdanj minor quae T folùm priuat à participatione facramentorum:de hoe in c.a no- ■ •* bis.de excep.c.fi.decler.excom.min.

Decretum TAE njjlteriaDBcrctipJuIuIum quippiam proeius duntattt ^^cognicionediâun,præn)ittiiDUS,Decretûidéeflêquod (la-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confututioné.Et quae fit diflèrétia inter Decretû,

îufluin,Autoritäten! amp;nbsp;Confcnfuni,not in c.i.de re.cccle. non alic.amp;Bart.in l.fiquisiDihi.^.iufiiun.ff.deacqui. hærcd.Etfu“ rattqr Pecretum quandoque pro I’cntciitia difi initiua.fi^ de oß. i '.:,»,i;quot;W9?P‘’-^-quot;lt;^lt;^9u^9Mani.§.vbidecrctun!.StI.prætor.§.i.fl'.deiu ''®*uJ.fidécréta.Qwndoqsfuaiiturprofimplicipe titionedataiudiciiC.tteprecib.itnpe^affer.l.i.Quandoqjconti-çet pci;«iftionetn vcl difpofitionein iudiciSjabfoluticnem vel co deninatione.nöcontinentefaiytiiiiurifdiftioiie prax-ifevolun» tarhjvbinemo citandus cft.ff.debono.poflJ.4. §• P®”* Quan* deque dicitur Decrçtmt clcflrpde aliquo faûa ad aliquod offi-ci9u|.,â.qppdcuiu^i vniuer,bitciD eonim.§, R dccunones. de eleâ.innôtuitl.QuandoqidicHurin integrum refiitutio. fl', de poft.l.t.^.de qua. Quandoq; dicunturDécréta patrumftatuta, vt hic,amp; y.xx.difi.ii dccreta.Et fuit compilatûà magidro Gra-Clt;gt;»i/,ii«Mtiano,atinodoniini,M. c,v, fecûdumformamappellationiSjqux tudettftti. ppniturij.q.vi.§.fprpw,Sed vt gloflabi.diciccolligiexchrüni'* .!. »«-''lci$,quôdfuerit.M. c.L. Et bccdecrctum non eftapprobatu quo addifta Gratiani,fQdiacnlt;quoadcoiiipijatkgt;ncni,amp;3lia,deque ]?ffrJbaDi4ndd9big3.debitum.derefcnpc.exparte.i.nlt;5.Hug. amp;nbsp;Arcbid!Kj.dift.qmsnefciat.amp;].difi.debis,, Et difiiditurtotu DlflMit- opus in tres partes:ta Difliiiótiones,Caufas,Sc Traâatum corf-»«. fectationum.Diftinftiones prxmittuntur, quarum funt ceiita amp;vna:inquibu$tradaturde origine iunsdimniamp;l!uæani,amp; ,deordinationc,vita,amp;raoribuscl«ricQrura , .S{ corum ofliciis.

Caufi, Caufïfunt triginta (èx,quæ perpiodum pofitionis fcrniàntur: amp;nbsp;fub eis varig quxfiiones ex caufis ipfisemergcntes, 8c inciden teseiplaiiantur.Scdfub tricefimatertia caufa poft tsrtiamcius quatftionem,in qua mentioneni fecerat de pœnitewiajinferitu» tradatusDepofnitentia,liabens feptetn diüinâipnes . Poflre-moautemponiturTradatusconfecrationis, cum quinquedi» ftindionibus vfque adfincmcontinuatis. De liuiuslibri diui' fioncita foicnt tradi verfus.

S E D de his ad præfcns {àtis,ne longiores reperiamurjquàia ab initiopollicitifuraus.Habes,öleäor,laborem quideuipræ» cipitaturc,S£ quoad potuirnus abbrcuiatura ;in plurimis tarnen noningratuiTjaut iniucundutn tibi tore Icio.Penfaanimum no ftrum,quem non plebeium lucrum,non popularis aura,fed com munis Âudentium vtilitas,adhuiusoputculi confummationem allexit.Tuoqu e fauebis Sebaftiano,Sibi,G quid de te bene m e-ruit,longaflamina,fufosqjlanificumfotorumnôfafiiditos,ira“ mo verb continuatos precando.

king; vale,/liidiofe pUer,perdifce UleUos llofce:tiegi addubitâ, te ^uid digna leges.

Contigimus portum,pllt;icidis comitdntibus dUris^ Zt premit optdtum noftrd cdrind folum.

Lintedfejjd gt(idem,remi^y rdtis^tmdnus^, Quod meruit nduluin nduitd ferre cupit.

Ç^VM cxpurgaueritis vêtus fcrmentum,amp;iam(îtis noua ç5 ^fperl!o,vtopinor,ina2ymisfynceritatisamp;verjtati$:in quo ftatu nos conferuçt clementißimus Deusivifum efl mihi fiticn-ti vtilitatem vcfiram,tempus elle conueniens, quo ftudiofisan-xièdiligentibusreligionem iurisciuilis, reftum callemoften-dain,quàgrefliiseoruradirigatn,amp; viaraapenanijperquamain bulent,non in tenebris,(èdiQ luce,ad illam legale fapientiâ ca-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D .V. pcflcn-

4z6 modvs S T V D E N D I petïèndim, Dicamigitur qua: fentio,amp; pro vtili täte vedriGdeH* Terloquar,quafi raihiipti confiliumdans.

vicvN’Qj^’ tcupitiuriopcrä dare, fitcircunfpcflus in fur^anilit '‘^quot;«►.Jnfrd fcnptis.In primisbenc,8c diJigentcr præpareti-cr canftienimam fu3,confitcndo peccata fua intégré, amp;nbsp;fatisfacièndo pro ftx, coinmifsis:vt/ïc SpintusfaiiäigratiajOuincmliabensvirtutcm, amp;oiiincmfcientiatn,inueniar receptatuJum inundu, Sctribuat plcnam pcrf'eâamq';fciétiâ:n.i quicquidalibi qu,rritur,hic per-tediuï inucnitur.xxxviij.difi.c. Jcgim’'.§.Ièdecótra.in ti.lftud efl potißimuin 8c primü cóöhuquod dedit veniétibusad fludiii vciierabilis dodorGuiIieI.de mon te Laud.inclemen.j.de magi ft ris fuixléî,quôd fchoJaftici qui ad qu.ïuis fciétia approbatâ ti-if-eunt,8cdie noduq;torquétur,in vanü laborant,nifiDei gratia h^beant iècum coadprtit'cdquia Vt dicitur Sap.i.In'maieuülam anim.i'nö introibitfapiétiaJdem cóliliü dedit rceoleniiæ memo riæ dodordomiiiusSiinón dé Burlïano,CardinaIis‘Medic]anc-

fisjiil proœmioClemct.dicens, quód fcholaris nonconlidatin ingenii perfpicacia ,8{qapacitate,fludii alsiduitate, 8c memoria: tenacitate-.fed in eo ftéip ponat,qui fciëtiarurndpminus efl : in quo fiant omnestbelaurilàpientiçabicôditi.Namfcriptum efl: Qui confiduart in dotninojintclligent vcwtatcm :fi»pcrbisautc Deus refifiif.ïdccólïlium iümmóperelaiidauitln d.tlemd.r.de magifir.FrancifcusdeZabarelIisdePadua,olimCardinalisFlo rentinus-, 8c infignisdddordo. Goffredus Caietanus in dida clem.i.8c Martin usdê Fanoin épiftóla quajrf feéjt dcmodo flu-dendi,in quinto requifito.Caucatetia omni conatu à fingulis pcccatiïiquia deltnquenyin vtfofàdusefi omninm reustvtinc. dcfleat.extra de reg.iur.8c perynum pccçatû tota gratia euacua tur 'xxxii.q.i.cuin retiuiitiatuntotuenimbominêm i^non dimi-diüm iâluat Deu's.Verfus.LargaDei pietas totum non dimidi»

abfhntdS quot;nbsp;Dicitetiâ Guiliclmus,quôdlpecialiter cane.at idem fiudésà ß.holitrtb° Venere,(quo vitiocdnfueuenint facilefludiofî inquinari^cùm per taie vitiû ratio 8c intelledustanquâfuperiores partesmen-tisconfundâturgt;fenfnalitate(quæ eft inferiorparsjattraliéte amp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præ-

Indaminante.jnîxvij.flift.c.turbat.in c.i.dcfacravniS.verfi.in pedorc.Siinile in caule, cuius fpica per quam emittituv fernen ß perniittatur luxuriarijCitocrefcit: (iceftinfcholari;fipinolum, idelljingeniû pennittatur defiucre, virtusfupcniçrationisamp; intellcâusimpcdiûtur jSfcorponsparaturinürmKas.ldédicüt præiatidoftorcsin d.clem. i. vbifubdit D.Card. Florent.quod ipfe liabuic auditorcm, qui notoric obiit ex hoc; amp;nbsp;egocognoui pluies,qui hoc vitiodcditi,male vitam Hnierunt, vnocontextu perdiderunt oroné virtutern, omnem honoré, amp;omnemfubfta-tiain : Si inter esteros vidiquendâ feholarê diuitem Si ingenio-fum,quifuerat reûortuiufdifludi),captû mulierisaraore (quac ell rc'tcdiaboli,vc inquit Hieronynius)tandc propterilhusœe« letricis amplexus va gabundù difcurrillè prouincias; Si tandccar ceratiim pro mole .-cris contraâi pro nutrienda ilia diabohea fœ mina, ißcidem prœ ruboreEc verccundia necognofeerem euin, pionoin tetrâvultu petiit àineeleoinofynâ; ad hoc vldexxxvij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

di.c.lcgimus, vcrf.hinc etiâamp;Hicronym’ in epift. ad Damaßä. * : Caueat ab Aléa,quæfomcseft,Scincentiuuin omnium malor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rum:vtplene dixi anno fuperiori in opufeulo contralufores,quot; quad velis omnino vidererquia ipfiusleduracum adiutorio Dci reformabit te, fi reformatione indigcs.

amp; genitalia, ex vicinitatemembrorum refukatquædamconfoe'« deratio malorum,id eft,vitiorum,fccundum Hierony.Sf Greg. in moral.dicitquóddominantegulïvitiojomnequod homines fortitcregetint,pcrdunt; amp;dumventer non rcftringiturj fia mul cunâæ virtutes obruuntur. Et hinc eft,quüd pinguis ven-, ter tenuem fenfum non gignit. Ideo fuadeo , vt mutuas comef-^ fationes fugiatis : nam efearum vfus eft infatiabilis. Si origo vi-; tiorum:8c eft quid pernitiofum,amp; fanitati inimicum: 8c quod pe ius eft,inutilis confumptio temporis,quo niliil carius,fecundutn Theophraftum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o'n' ii

Audi Aiiguftin. in lib. ij. de ordinè contra Acaderaicosi cap. Ç^unlittr vii). Adolefcentulis ftudioGs fapiétiae ita viuendü eft,vt à Vene iuuenibm reis rebus,ab illecebnsvétrisSc gutturi$,abimraodeftocorporisT’i»êlt;/OT» . cultu 8c ornatu,ab inanibus negotiis ludorum, à torpore forani atq;pigi'itije,abæ!nulationc,obtreâationî, inuidentia,abho' norû potefl^tûq; ambitionibus, abipfius ctiam laudis immcdica cupiditate feabftineant. Amoremautépecuniætotiusfua’fpci ccrtifsimû venenü eÜccrédant. Nihil eaeruiterfaciât,nihil ault;-

dader.Injmicitia$vitentcautiftime,fcrjntæqui/sime, finiatcÏ* tifsiraè lnoinnivcrócótraflucóuerfationeq'; cum hominibtis, fatiselt feruarchocvnum vuJgarcprouerbiuin ,Neminifacüc quod patinoJint.RcmpubItram noiintadBQini{liare,nifi perfc-éti. Pertici aüt vel intra fcnatoriam ætatein fefiinent:vel «rtè intraiuucntucé.Sedquilquitlèróad iüa fcconuertitjiion arbi~ treturniliil lïbi eÜê præcaptuin . Nam lAa x'tiq; faciiius adulta ztateferuabic.Inomiiiautcm vita,Ioco,tcpore,3tnicosaut ba* bcant,auc babcreinflent.Oblèqu3nturdignis,etianon boccx-peâantifaus.Superbos minus curent,minimc (int, Aptc'cógrué terq, viuant.Deumcoiai)tjCOgitent,quæratfpc,iide,cbaiitate fubnixi.Optenttraquillitatcm,atq;certum curfura ftudiisfuis omnium^; fociorum;amp; fibi quifq; pclcat mentein bonam, paca taroq'; vitam.Hæc Auguß.

QuiJora- Optimum autero Ccfalutareeß remediura ad prædiâa cenfe dxnj. quendajfrequensoratioad Deum : de qua orationc plenifsiine loquitur giof.in Clementin.ß dominii.de reliq.amp;vencr.fanft. fuperverbo,orationem,amp;lpccialiter bortatur, quodqiiilibet fludiofusveJit finguiisdiobusdicereofliciumbcatae Mariægio' riùfævirginiSjqua; efiinucntrixgraiiæ,genitrix vitæ,amp; mater empofuit,nunquam vacuusabiit.

trtdedum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uronisquicunqueadultæætatis teneaturcrc-

* dercarticulos üdcitvtliabcturin SymboJo, Credo in Dcurn.S AtbanafiijQuicunqj vult ßluuselietdequoxxxviij. diß .€• t amp;nbsp;ij.amp; licctlaico fîmplici5amp; forteomnib’etiâ literatis fufficiatar tkulos tideicredere jmplicite,ideß,credere verüeflc quicquid credit Ecclefiacatholica.-vt dicitinnoc.in c.i.dcfumma trinitac amp;fequiturraagißerBernard.Compoßellanttsibidem:illum tarnen qui ingeniofus eß,bortaturidem CompofteJ. vt velitillcs articulosfideifcire magisdiflinâc.Etquamuis boccxdonofcié tia2,amp;ingeniifibià Deodato,quab' exdebitorationis, Scingra-titudintsyitandæcaufalciredebeanc :putat tarnen ibidem quod di(âil3icietiamingeniofi,amp; literati non peccantmortaliter,li didosarticuleslidei nelciant explicite',vel non fint folicitids his fciendis'.quia eorum profefsio ad hoc non cß: qux verba nota diligenter.

Doflor e!i ^oNVEtfiT adolelccntißudiolb.qui ficutdiäuraefljviue-^ci«/«! , ^reinflit«crit,quæreredoftorem fibi,amp;niagifirum,cuiusau

toritàs aperiat fibi iaiiuam fciendi necclTaria, magna amp;nbsp;occulta: quam ianuain quifque ingrelFus fine vlla dubitatioiie vila: opM-mæpræceptafeâaturjperqua; cùmdcciüs fadusfuerit, tune deinuin difiet amp;nbsp;quanta ratione præditafinteaipfâquæfecu-tuseftanterationcra: amp;nbsp;quid fit ipfa ratio, quant poil au tori-' tatiscunabula firmus amp;idoneus iam fequicur,atquecompre-

hendit.Hpc Augufii.vbi s. Plinius fccutidus.ij.lib.cpifiolaruin, epifto.xvii/.inter caetera cuidam Maurico, quicumconfuJucrat de præceptorc eligcndo pro fratris liberi»,dicit liæc verba: Cùra oinnesqui profitentur, audicro, quid de quoquefcntiani, feri-bara: Ncc ignoro,fulctptendas oftènfas in eligendo præceptore: fed oportet me non modo oflenfas, verum etiam fîmultates pro fratristui libcris tamæquo animo fubire,quàm paren tes pro fuis.llluflris dodor Martinus de Fanoin epiftolaquamfecit de modolludendijdicit,primoquærendum efle de Dodore,fi qua--q liadocerioportetdoceat, fi libenteradinterrogatarefpondcat.-^jy-j ** amp;nbsp;fi rcfpondendo dubitationesde pedore quærentis euellat; G patitur rationabiliter contradici : fi caufam rationabilem fuis didisadiungit: fi videturquodaflèrit, defonte vel feripturas velacquitatis, vbiiullitia deficit, prouenire. Itemquærendum, an fit latis fufficiens, an vim habeat imprefsiuam , vtexempli; intelligibilibus inftruat quod odendit-. nec fit infùa ledionc ponipolus,lèdpotiusvtilis,8f fidelis; amp;plusveritati,quàm truf fis amp;nbsp;ornamento verborum inbærens. Dicebat recolédæmeino-riædodoramp; preceptor meus dominus loannesPccrucij de Pc-_ ruGo,quàdaltqua quæ adultain ætate ab imperito amp;nbsp;inepto* ’’*quot;/’** præceptorc erronée fibitraditadidiccrat,vix fexagenarius dusdodilcere potuent, vndcfuadebat, in eledione præceproris clîcpropnæ vtilitati,nonalienobonoriconfHlcndum.Hinc Hie ronym.inepift.ad Atlilctâ,dein£litutione Paulæ, monct,quôd nondifcamusin teneris annis quæ dedilcenda foren t.quia diffi- ^*7 cultcreradicaturjquod rudes animi diJicerunt,8f fubdit • ca narrat hiftoria, Alcxandrum potentifsimum Regem, orbisqquot;; doininatorem,8t in roonbus amp;nbsp;incellii Leonidis pædagogi fui nô potuillè carcre vitiis, quibusadbuc paruulus lucratinfcdus.

Hinc fumât exemplum quifque, vtillupiæmuletut, Stcum illo conuerfetur, cuiusmores funt probati : alias informabiturco-fiærcntia . Tuintelligisquid dicere velim : quorfuin rendant fiïcdidamea. Qui habet aurts audiendiaudiat. Addequod Macedonum fapientifsimusRex Philippus Alexandrum fijiura

Arifloteli in diïciplinam tradidit; cxtatq; ilJius cpiftoJaadArii llotelera:c]uam AuL Gelliuslib.ix. Noft.AtticJiisverbfïpo-nit:Diispol JiaLeo Gratiatn: non tam proinde quodnatuscft mihi tilius.'C)uam proeoquód eumnafn contigit tciiiporibuJ vitæ (uæ. Spero enim forc,vt cruditus,cdodusq; abs tc,dignuJ exiftat amp;nbsp;nobis,amp; rerum iflarü fuccofsione.Hæc reiert Lconar-dus AretinusinquadamepifioJa. Idem PluiarchusdeJiberise' ducandis (ïc ait;Maximum oir.iiiuro,Iongeq') primarium diâu-rusaccedo.Inquirendi funt præceptores filiis,quorum vita nullis obnoxiacriminibusjirrcprelienii motes, Scoptimû fitexpen« mentum. Honeftatiscnimtbntcm,fimulac radicemellc liquet, Jegitimam confcqui diiciplina. Pauloq’; infraiubdit: Üludcerté flultitiæextremæ; Sût quidan) qui licet præccptorum infcitiani cognouenntjidq; pr®fènièrint,illistaméfuos commédant pue-rosmónulli placidis ipforum viâi blanditiis; Sun t ctiaro qui ro-gantium amicorä gratiætribuant, qua in re fimilequippia fa-öitan f. vt ti quis 3?groto la borascofporc doäum ac ia lu t jjcrunj cmittcsmedicum, vtamitigratiamincat,imperitum hotninem deligatjà quo fortaisis in pcrniciem detur, de bcc litis apud Plu tarchum.

Honorpr« ^Onueiutadoiefccnti ftudiofo pofteaquam idoneuniprice-ceptoribut ptorem elegerit, iilum Honorare, obferuarc, coJere, aniarc im^ét{êi!gt;is^^Senj[orem,è{conin Habere beneuölü. Ipfum intcrrcgct, vt ’ |eoinnruatur,non autem vtca]umnietur,8f peraliquamca-“'^iationem aut lallaciam intercipiateum.Hæc Martinus de Fa quot;°, in d. epiflola, amp;nbsp;Card. Mcdiolanenlis in d.picoemio Clem, ^on fuperbiati'ledifcipulus, cui aliquandocontigerit aliquid ^'■'re dodori igrrotum, namin hoc latifsimo pratoiurisciuilis Eos hcrbaro,canis leporem, ciconiaqS laccrtd inuenire poteft : vt in limilidicit Seneca in epift. 108. Pritereaoraniaintelligere, amp;nbsp;omnium Habere inenionam,diuinitatis eft potius quàmhu-nianitatis.vt I.i quidautem. C.de vet.iur.enuckCapiatv-nufquifqjexempiumab Auguftinodicente: f go Epilcopustot annorumabanniculoparatusfumdoceri.xxiiij.q.iij.li Habes. Coneturpræccptorisopinioncsdelenderequantum potefi ; ei:-emploCafsijlurilconfulti -vf habeturin 1. qua!em,vcrfi. Gaf* fius.fl’.de arbitr. cum fimilib. Quod linon pote.Q exerrore ma-

IN V T R O CtV I V K. E. 43t iftentibusainicis,fanótius eft Honorare veritateai,vt inquit Phi lofophus.i.Ethic. *

f^oNVENiT vtomnem curacDjftudium amp;nbsp;diligentiam ad- Q«/d f/tct '^Hibcat, Deuai amp;nbsp;facultatcm cui indulget,corde gerens : vt rc ßuJeat inquit idem Marti/dc Fano in d.epift. circa quæ quiconque vo- deheat. lucrit adfaturitatçm videre 3 Icgat Pli.lib. I, epift. iij.v. vi.ix.

Xii).xvi.xviij.xx.amp;xxi. Item in lib.i].epifi.iij.v.xi.xiiij.xviii.amp; Xix. Item in lib.iij.epift.i.amp; iij.Sedfuper omnia legat amp;nbsp;memo tiæcoromédctcpiftoiam v.didi lib.iij.ad Marium.-quaeincipit, Pcrgratum,inquadefcribitvitamamp; mores Plinij maiorisauu-cuH iuiiquæ Utens au reis eilet fcribcnda,non omilloapice. Inci-tareicnimanimumcuiulcunquead diligentiam,amp; moueretpe-äora etiam dunfsimaSc faxea,quinimoexipfius leftione pleriqj qui fecreduntdiligentifsimosjcognolcerentmanilftefe eile négligentes. imitetur exemplum Pomponij lurifconfulti dicen-j^^^,^ lis hæc verba: Nam amp;nbsp;ego difcendi cupiditatc fquam folam Uendi rationemoptimum in oftauum amp;nbsp;i’eptuagelimum annum statisduxi) memorfum eiusfententiæ,quamdixilléferuntlu-lianum : Nam amp;nbsp;ft alterum pedemin lèpulchro tenerem,adHuc tarnen difcere quidemvellcmjvt Habetur in 1. apudluHanum. fi.de fideicom.liber. Subdit Martinus de Fano in difta epiftola: Nee tantum ftudeatis quód triftitia aut peétoris dolor vosalfli-gat anxictatibu$:rcc»pite requiem, amp;animum ad gaudia reuoca te.Hoc fuerit fuperfluü monere tempohbus noftris. Nam libri Icliolarium régula riterfuntplenipuluere,quotidiccircumcunt plateas,vtcüm fint bene, imo luxuriöse induti,videantamp; vide-antur. Peftisetficacifsima ftudiofis luxuna veftift,propter quam tempus otiose perditur, amp;rotæconuerfæfunt in fcabella. Scio, intclligisquid vciim monere perhsc verba. Hincloan. Andr. reprelienditfcholares veflibusdoftoris vtentes: vt eft glo. in c. ad apoflolicæjdc priuiicg.lib. vi. Hæc non funt intelligcnda de nebilibus Scpotétibus. VndeCard.Mcdiolan.indiäo proœmiOp^„*frtiM Clcm.dicit,Paupcrtatcmelle vnam exclauibus,pcr quasinrra-Diusianuamfapiétiæinampaupcrtasluxuriâcompefcit, amp;nbsp;Sen. dicit.Si vis addifcere,fis pauper,aut fîmilis pauperiiCratis THe-banirecipiens exemplum.xij.q.ij .c. gloria. veriic.çtatis.Hocin-tclligccum temperamétojdummodoncceliària adftnt : vtinquit PHilofopHus.x.ÉtHicorum.

A» txpt- T\r® N curet fcholaris in vfu multos libres Labere, Nam Jî-Jiatliabi- 'äiomultorumautorumoninisgcneris voJuminum Labet fe multnaliquid vagum amp;inllabilc. Certis ingeniisimmorari oportet,lgt; übret, veils aliquidtraLere, quod animo Ldeliter fedeat. Nufquam eft quod vbiqueeft. In peregrinatione exißentibushoceucnit, vt multa Labcant Lolpitia, multasamicitias. Idem acciditLis, qui nulliusingeniok tamiliariter applicant : fed omnia curlim, amp;properantertranfmittunt. Nihil æquéünitatem impedit, quàm reraediorura crebra mutatio. Nee prodeft cibus fumptus , quißatimcijcitur. Non conualefcit planta quaefæpe transfer-tur. Dillrahit librorum multitudo. Itaque cum legere non pof-Ils quantum habueris, Tatis efl babcre quantum legas. Sed mo-do hunc librumcuoluere , modoillura , raro efl iruftuofiim. Eaflidientisflomachi eft multa deguftaretquævbi varia funtamp; diuedà,inquinant,nonalunt. Nonrefertquàmmultos,fed , quam bonos libres habeas : Ledio certa prodeft, varia delcdat, ârç.HæcSen. in epift.ij.promaionparte,vnde dominusCardi-nahs FJo.in d.clem. i. de magiftris, dicit, quod expedit fcholari paucislibrisvacare,vt poftit commendare memoriæquæfue* rintopportuna: vtpu ta fcholari in iure ftudenti conuenit me-«nori» commédare textus amp;nbsp;gloflàs, fine quibus fiuflrà laborat, ad fubtilitatesquas non poflêt lurc probarc.Dodor autem indi-get multis libris,amp; fi fieri pollet, omnium qui fcriplèrunt ; vt ex multispofsiteliccreveriora. Tufivoluerisplcniiisvidere,an expcdiathabcremukoslibros, videeundemSen. inlib.deße- J neficiis .c. ij. amp;nbsp;in lib. de Vita amp;nbsp;moribus philofopLorum, in «)• parte, amp;Hiero.iiiepifl.xl. amp;OldradumconfilioJxxxv. Qued , fi omnino voluerit illos Labere, amp;nbsp;cùm petfedus fuerit,illis vti: notuin fibi facio,quèd primus qui cœpit gloflâre textus amp;nbsp;leges,

” * amp;legitBonon. vndc tuncfuitmaximi nominis. Scmefitôap-pcllatusLucernaiuris: tanquamprimusilluminatornoflrælcij Martwfu. cBtiæ.Ita dicit Odofr.inI,iusciuile.fi.de iuftit.amp;iure. Poflcû P/4ceri«wpççmifunt Bulgarus, Martinus, Placentinus, Joannes, Azo, Im». Accurfius; quorum gloflâequaautoritatefadæiuennt, non me meminiJegillè,fcdcircunfcriptalicentia Principis,an impune Louent gloflâre, vide glo.in 1.1,.§.hoc autem.C-deveter.iur.c-nucl. Nûtabis tarnen circa prædida alloua demulccntiaaurcs , auditû-

aaditorum. Primo notabis, quôd primafumma quæ fuit in iurc hùftrojfuitcompoGta à Ruggeno: vt dicit Odotr.in rubr.C.ad legem Iul.repet.HuiusdifcipulusfuitRofrcdusBeneuentanus;Jquot;”’I”^’ vtcolligitur eX difti» loan. Andr.in addit. Specul.in tit.de frn- R'y’'“*’** öibus amp;nbsp;intcrellè, Sc in tit.de confef. Sciendum eil etiam, quôd dominus Placétinus præclarusSi famofusiunlperitusapiid tempefliilanumfuperCodiceamp; Inftitutionibus fummas lauda-bilescompofuiti vtdicit zXzoïnprooemiofuæfummæfuper Co-'^ dice, Si mcipit dida lumma Piacentini : Cùm eflêm Mantuæ. amp;iftafumma Piacentini erat tune melior aliqua alia quæ Dublicata effet vfque ad ilia tempota: vt dicit Odofr. in l.i. mde paûis.

Poft hæcIoanncsBaCanus Cremonenf. fecitvnamfummam lamn. B/i-breuifsimam fuper Pandeftas,de quo Odofr.in l.i.in princ.fr.de ßanmt çdendû dicit, quôd eratventofa, Si quôd illam folumfecit vt Placentinum reprebenderet j amp;nbsp;quôd aliquid boni non eft in illafumma. Idem loannes fccit quandam Icâuram fuper C. Ifte loannesfuit præceptor Azonisivt iiîfnmma Azo.fuperC.in ti. profo.de quoin glo.ftt fæpe mentio.Floruit anno domini Mcc. Ifte fuit Iuris lucerna, Sc fpeculummundi,vt inquit Ange, de Perufioin repetit.l.falfis.C.de furtis.

Eodem tépore fuit Bulgarus, vt babeturin l.beneà ZenonCj C.dequadri. præfcript. Superuenit Azo,quiprimofccit mino-rem apparatum fuper C.amp; ff.deinde fecit fummam quam babe-mus,amp; dicitur Azonis, amp;nbsp;eft : licet quidam dixcfint olim, illam fummam quaeattribuitur A2oni,fuillè Ioannis Balààni Cremo-nenfis ; fed male dixerunt, nam loannestantùm fecitfummain fuper PandeâiSjVtdixiihocdicitOdof.in l.legem.C.dcpaâ.St illi fummæ Azonis Odofred. fecit additiones, quas in aliquibus fummis incorporatasvidi. Poft banc fummam idem Azo fecit magnos apparatus fuper Digeftum vêtus : optimus fuit,vt dixit Odofr.in l.Iulianus.ff'.decond.inde. Hune Atone Bal.in l.con-traftus.C de ftdeinftru.Scl.cum aliter. C.defideiulf dixit fu'ft«

1 fontem legum,amp;vas eleâionis.Lotliariusfuitcôtemporaneus g^gfreJuti Azonis,vt perBar.inlfancimus.C.deiudi.RotredusBeneucn-tanus, qui fecit vtilifsimum opus libelle rum in iureciuili amp;nbsp;ca-honicOjfuitdifcipulusRogeri, in initîo, vtprasdixi ipoftea dilt; fcipulus domini Azonis ,vt ipfemet fæpius atteftatur indido

i opufeulo libellorura. Succurrit deinde tenebris iuris ciuilis 1 AceurGus Florencinut,qui gloflàuit Digeftum,Codiccm,lnfti* Actor/ï«* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;È tutioncs,

tufidneïjhbfum Autcnticorü,amp;tres libres C. tcmiiore Grega rijix, ponrificis cixxx v. Friderici.ii. in ordineJmpcratora xxiin. Temporequogloflàuit Jibrum Autcticorûcurrebâf sfi-iii demini, Mccxxvi. vt ipfenotauit in Auten. vt pwpo.ncmen Impera.^.fiqua vero. fupervcrboindidtioniSjamp;ccnfcquenreri gloiJarionc Accurfi) vfqjadpræfènté annumcucurrerunranni ccxxxvi. vel circa. Ifle Accu, fuit difcipulus Axonis, vtipieinet Jaeobm notauitin l.fi.fuper verb.pofliim.ff dccód.obcau. lacobusBal-Bahtuini. duini fuitpræceptorOdof. floruit annodomini Mcclxic. deiüa Innpcêtim fepe Odo.in Icduris fuis facit mentioncm.Inncceniius 1111.qui ^uartitf. fuit IaiïuenfisdedoraodeFJilcc,8fdccomit)busLouaniæ,(etit apparatüfüicnncfuperdecrctalibusduit magnuslcgiUa: fluru* ' •' itannôdominiMccxbiij.vtperlo.And.inaddif.Spec.innt.ne

Dominus Ber.Côpoflellanusfcripfit fuper primo decretaJnîvfq; ad tit.de tranflit.præl.fiiitcapelianus Inno.prf-O(/i^rfi/’.diâi, amp;çdidirilluddemâdatdInnocéti).OdofredusfecitIeâu-rasfuperC. amp;nbsp;ff.floruit annodominiMccJx.coliigiturexdidis eius in .'.imperium,fl.deiiAifd.om iud.Viuebat ctiam tépore lo. And.vtcolligirurinaddi.Spé.intit.deJocato.Hcfticfisjidefl, llonifßü dominus Flenricus ca rdinalis Hefticniîs, qui fuit de Scguiiafe-çundûIo.And.iii addi.Spe.in tit.derefcript.præfentatione.fuit j^ræceptorSpccularoris.vtdicitlo.And.in addi.Spe.in tir.deof iic.iudiciSjfccit fummam mira bile, amp;çdidit lefturasfuperDe* S/iec»4tforcretabbus. Speculator,Guilielmus Durâdi,fuit prouintialis;vt colligiturin Spec.in tit dcfeudo .Tempórcquoiódiditbbriini Speculiicurrcbât anni domini MccJ.w.patctin Spec, de mil ru.

de editi.§.r.vcrfic. ireni hodie. lacobus deBeJuiiblegit iirpiusli* Bduife. brum Autcn.amp; tecit optimam Icfturam fuperillo Jibro,amp;inul' Brfr.ßrixquot;. tasdilputationcs. BartholomæusUrixienfis, quifecitadditio* nés aagloflâs Decreti , tecit etiam quæfliones Doininica)esamp; Carßae. V’eneriales,floruit tepore Gregori/ nom. Garfîas Hifpaiius fla Archidia- ruitaniiodomini Mcclxxxiij. Guido dcBuilio Archidiacoiins eenm. Bononienfis floruit codera tempore . commentauit folennitet Dyitin. Dccrctum 8e Sextum Dccretalium. Dynus Mugelanusclaruit anno domini Mccxcvij. tempore Bonifaci/viij. pontib'ciscci. AdolH imperatoris; icnplitfubtilifsimcfuperfliamp;fupertir. In-flit.de Ad. fecitetiam mirabile ccmmcntumfupertit. dereg. iur.invt, Huicdifputandodeterminantialiquamquæliioncia ,i adcHèvidebaturtotafynoduslegalis philcfophiæivtdicit Cya. iQl.vnic4.Ç.dercntentüsquæproeoquodintcrefl .Repcriun-

uincix'Lotonngîælegum protellór, in Tlicoiogia magi/ler, ac^ ‘ ‘ VeidunenEsciuitatisin dicla próuincia cpdcbpusitriplit fl’.amp;C S( n.ülta lïtnplkitir tradita à inaiorifcus,reduxit ad Dia-leftitumargucndi modum ; vt per Cyn. in J. quicuiiqiie, C- dc fcruisfng.q. vi. Pet rus dé Bella pcrticajBurguiiduSjdoftoril-luftriSjlcripfitfuper fl’.amp; C.amp;fuper Inftitutionibus. 1 didit ctiä “'“■’v inßintasdilpuraiioncS'.vt audiuijnuincrocentum.Floruit anno' domini Mccc. vt colligitür cx diäis Cyni amp;ßart .in l.i' C- de fentcntiisqiiæpro eoquod inter . Sefuitccntêpcrancus Dy ni. ■ lacobus dc Arena Parmcnlis cuius opuiicnes vt plurinium funtdc mente luris^ vtdieitBart, iniua difputaiicne quæ inci-pitjStatuco LucaniE tiuitatiSjlcnpfit breuitar,ièd vtiliter iuoer C.amp; ff.amp; fecit multâîdifputatiûrics. Martinus de Silemanis lu-iteontemporaneüs Dyni.iftefuit præceptor Joan And.in Silertia-tus: vt refert loan. Andr. in additio. Specul. ih tit.dearbitris.

Bartholoinæusde Neapoli fuit contemporaneus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tundum loan. And.inaddit.Spéc.in rit.deiuianien.caluin.amp;in tit.dedonatio. Francifeus Acciirfiusfuitetiamtontemporane-lis Dynijfccundum Dodt.in 1. vnica.C.de fententiiSjqux pro eo quodinter.amp;Cyn.in l.li.C.defufpcftistut.SrBait.in l.I.^.Ju' fpefii.fl.adTurpil. Albertus Odotredi fuit contemporaneus Dvni-.vidicôfiliuni fubfcriptum ab vtroqj : de quo patebat pu-i^'^ blicoinflrumen. in arebiuo Senenfi . Richardus de PetrciiibuS de Senis Cardinalis, vnuscx coinpilatoribus Sexti dccrctaliuin, P-“' fuitdc fcquatibusFrancifci AccufGj,vt refcrtCyn.in l.tuto- ~ n.C.dc neg.gcfl.obiit kiiiua; annodoinini Mcccxiiij.vt vidi p.a ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

tercpubliCo inflrumento. Guillielmus de Ty no doft, vitra -»nontanuSj quilegit longo tempore in Audio AureliciiA,fecit.j, brcucmapparatumfuperC.amp;fl.veteri.fuirdoftoriHufiris.

RithardusMaluinbrcCremonenfls,quilegcbat Padux'tem-porcregisRobertifecundum Cyn. in l.ii viua mat re. Cde bo. inatcr.iüit .'alentiordoftor Italiæfuo tempore, vt dicit ßald.in l.quicuuqueC.de epif.amp; der. lAc Richar.luit condelnnatus dc lifrcfijVtin d.I.qui.iinque.perlacob.Butri.amp;Bald.multafcri-plit, quorum copia rara. Floruit anno doiniiii Mccc. Donn ' iamierti. lius L.imbertinusde Ramponibus doft, prolundiisimx amp;: iün - nbsp;nbsp;nbsp;j,/

ilatilsimæfeientiæ icripiitfuper fl. amp;C. fuorum icriptorü rara pi«. «A copia. Hunedoftorem extol lit vfq; ad fydera Ioan. And.in e.Gpater.de teAa.in.vi.m Noueila^amp;in additionJ. Spec.in tit.

Bartha, (f»detefla. Dominus BartliolomaeusdeBrutrigariis extollitarl Btttri5-4riMloan.And.in addit. Spcc.in tit. deaccufat. in iij.parte. loan. l»tt. A»d, And. fonsamp;tuba iuris canonici, Iccit noucllas lùpcr Dccretili-bus: glodàuit amp;nbsp;Sextuin 8c Clementinas.- f'ecitNouellamfuper Sexto : amp;nbsp;Mcrcu riales, opus dignifsimum , amp;nbsp;vJtimo loco fecit mirabtle opus Additionum Speculi: annodomini Mcccxlvij. vt coliigiturexbi.squxipfedicitinadditioni.prxdiâis, intir.ne . fedevacante,amp;in tit.de filiis prcsbyteroru. Mortuuseftanno domini Mcccxlviij.tempore magnat peflis, vtfcribitloan. Cal-derini eiusfiliusadoptiuusin c. velira.decobab.cler. amp;mulie.

, Dequalitatepatrislo. Andre«,Scalnsadnotitiainfuipertiné-tibus,vide hi didisaddit. Sc in tit.defiliis presbyte. Sc in tit dea-tateamp;quâlKate,amp;in tit. defuccef. ab inteft. Hunevirumtt-bipropone,patreludimagi{lro, tenuisquefortuna heroine natura : qui ifta molcflifsima vtriufq; iuris ftudia amp;nbsp;pertulit 8c di-dicit,pellevrlgt;na tcâ:us,citra leâidelicia»,nequepoflea vxori-us faâus folitam diligentiam interroifît, huic ad vrbem vc-nienti (vtrefert NicolausEuerardiin locisfuislcgabbus,loca ab autoritatc} dixit Pontifex : Bene venerit, qui luxroundi co-gnoroinatuseft. Pluraalia hislimilia de iuris doAoribus refe-Cyniu, runturindidolocoabautoritate. CynusdeSigisbuldisdePJ-fiorioflorebat annodomini Mcccxiiij.quoannoin diefiâiBar-nabæapoftoli finiuitleéluramfupcr C.quâincboauerat anno præcedenti. Ifta ledura perfecit ingeniuin Barto, vt inquit Bal. inc.fi vafallus in tit.fi defeud.fue.contro.intcrdo Sfvaf.Scri-pfit plane fuper prima parte fl', veter, vfquead titu. fi ex noxali caufa agatur.inclufîuè: 8c fuper tit.de rebus creditis,in ij.parte, fuper reliquisparuam additionem fcriplit, fuitifte Cynus amicus lo. And.vt atteftatur loi. And.in addi.in tit.de locato. Fuit OlJraJut dilcipulusDynizqueni prateeptorem fuuin reuerendifsimum fu-iflèprofiteturin raille locis. Oldradus de Laude fuit coiitem-poraneus loan. A nd.amp; Cy.amp; fuit difcipulus Dyn.fuit aduoca-tus côfifiorialis. Edidit fuper iure ciuili plurcs ieâuras,quaruni rara copia reperitur :folenneopuscôfiliorumfccit. Floruitan- 1 noMcccxx.VixititnperanteLudûuico iiii.vidieiuscompc-diofamamp;vtilcraleflurâ fuper Feudis, circumfcrtur hodieeiut traflatus de Legitimatiorie, cum aliis.- qui funt multum vtiles.

K'calaM nbsp;nbsp;nbsp;Nicolaus de Matcrellis,doft. MutinenfiSjfuitcontéporaneui

deMate* Ioan.And. vtcolligiturin addi.ad Spec, in tit.de confelsis. lèquitur. Bdldit pulchras leâ. fuper fl.bt C.illatû copia rara. ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lean-

IN V T R O CLV- É’ f V'R E. 4^7 loannesCilderini BononienlwsdüptWusfoiti. And. dc«S. I®-inignæfcientiæSc viwfanâg, floriiit tempore Ioannis And.amp; poli cônaentauit Decretales, Sc fecif pulchi'üiaopus confîliorff.

Gafpar de Calderinis floruit paulo poft. loannesFabrijdo- GaJJ^^trJe âorvkramontanus, qui fuit Aquitanicus jlènpfit fuperC. amp;CdZlt;Zen,((i Inftit, Ferèpereademtcpora laco.dcButnganisfcripfitfupârbd. fabri ff.veter.Sc fuper.C.fecitduasleâu.veterem amp;nbsp;nouam. Itê eômIac.BHtri. «neiitauit tit. Inftitutionurade Aâio. Ediditctia infinitasdif-putationes.Fuit vn us ex præceptonbu sBart.floruitanno Domini Mcccxx. Reinerius de Forliyio alius praeceptorBaftoI. quicômentauitetiâ ius noflruin,obiitanho Domini MccclViiJ.

Vt refert Nellusdc fanâo Gemin.in parte vlt.bannitoru.q.Xij. FredeticusPetruciusde Senisfuitcôtemporaneusloâ. And.

Cy. Oldradi, Nicolai de MaterelliSjamp;âliorum,de quibuspatA- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

lôfuprà. FloruitannodonuniMcccxv.EdidithotabileopUScô-lîliorum . Recuperiusdefanilo Miniate,amp;Ioan. Pagliarenfis J deSenisfuereconteœporanei Fredenci,Slt;: virifingulares. Ea-pus de Gaftellionecoiitemporaneusprxdiéforum fecit intercç«- J* teraopusnotabileAllcgationumfuarum.BartoiusdeSaxo 1er ratoPicenusfpeculum,pater, amp;nbsp;lucerna iurisciuilis, natus an- ’ hodomini Mcccix. incoepit fludere în iure ciuili anno domi-m Mcccxxiij. idem publice' de iure refpondit anno domini Mcccxxx. obiitannodomini Mcccix. statis fuæ anno xlvi. fuit difcipulus Cyni, laco. But. amp;nbsp;Reinerij : Vtcolligitur ex diéiis ‘ ciusin l.fi isqui proemptore.ff.de vfucap.amp;in l.quidamcum fii-' ƒ lium.ff.deverb, oblig. ibiconiicerepotesquibüsparentibust«-' tus fit Bart.amp; inl-.i.G. delùmm.trinit.amp; ex repetitione domini Nicolai Alexandrieius genen in 1. etfî filium. ff. de munei'i.amp; bono. Edidit mirabiliacommcta in iure noftro,quæ propter eo-xum celebritatem hoforia funt. Francifcus Tigrinide Pifis Fr4»»f». TJ floruit tempore Bartol.fuit doäifsimusjSt fanftæ vitæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grmi.

Francilcüsdé Albergotisde Aretiofolidusdoâi vtplurimû imitatur Bart.floruitpcrcadcm tempora. AlbericusdcRofa-“* le, Pergaméfis eximiuscômctator,floruit anno domini Mcccl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fuit contemporaheus Bartoli. Bart.non vidit ipfiuscommenta-rios,qui continent fuperff.amp;Cquot; multa volumina jquorumco-*** piafrequens eftin Lombardia. Albericus tarnen viditBarto-1' lum,namaltcgauiteumin fuotraâatu flatutorutnpartcij.q.

ecxix.amp;pluribus Icq. Signorellusde Homodeis de Mediolano, Si^norell* fuitcontem'poraiiçiii Alberici, vt colligitur exdiftis Alberici. üoma, E .iij. Mar-

.■ MJtt^gnanus jfc-iAïPgrfidMîde Bononi» florüit temporeiu-u,en Wus Bartclb'wbjit Ât.aiisfBæann.xxv.fccit multas difputa-.t)ûiiç$i,5)iyj:y:t4gt;rtifctll'(''u™'«opia rara^ de illo montionen) facii ji, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pijja. Baldus, Petrus, amp;An-

gslysmagiljrii Jf/ jtijo^lde Voaldisde Perufio germanifratres, lYtciufqiiolüfisfâseaijeutißi.midéfloresdilcipulißartolijFran-Tigrini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pupillarcn. in iurçciuili floruei'unt

tempo l';eilt;5blffiBaIdu5?nno domini M«ccxxii|.in Apiili« -Pajjiac lacet fcpvUusJn-.eçejçliafratruin minorum :hincaiuiit . nbsp;nbsp;nbsp;f^’ilflquid4in,^iufiseiusq,uefcientiæftudi0foSodioVatiniaiio

* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.pfQlqquentaSjinllîteyPdujdîj.AuôdnelticiquidinArehetypo

xynuiLn •lyyÀArchetypoffxjtyl'piSHtçrque agerc, qm obeorum infpe-' '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41t3jKi(i)ièf,!a:c(Bittunt.lntfraliacadeinqueim.iu.aiera tngenrj

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îâftfaHOrein.pMtaJiosrVrbani VI. amp;nbsp;præiudicium Clementi,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-VA,- pfiudopcintiÔcisà^.ÇâJJiscreati, cafpçvtJRomanacuria

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUjQaIliaip^.i,/)Ujffet;^yfbanicauraindetenditfltiam,lijan..Li*

-gnaoHS- CoiA-rà.'ïdiÇ'/'Çdaûiabbas, idemàççnilîlip regisFranr eue monumehtis literaruni,yj;banumdananati. Angelps dectfsif Fipr«iniæ:«ode0iaanôvididifia^BaUpiS:. Angelu, ;jJliiftrausiuiitiibRcii)iJei,Pefrn$il!ifingt;n3i#« Wscancnkum.De Bal do amp;nbsp;eiusdofltotar« utentàftné, facit B.art.i(i,k-q,vid4-fuo. fl.dç R.(cbW«gt;;c54nflzin li.Rjcijai!dn$ffe:B4liççtfl.Bpr.Bk;.isen(iplt;^r9Baldi.Bar-cz Blt;t«b(,4diolom»’;deiS?lwPlsgt;.florwt 9pdé tépprpijgf.atphQjó.ipftausf“/ lametu ciuilci.Pe'trns^tteiAnehafnnnBononi.ô.lbitidjfçipUilusBaldi, Saheeto. jflQruittenipîgt;f«i^«i(Seh,fti(Hi,:pJ«A.èftip^,ÔeçretqljhHS,.6iex^ l’etri« Jt to,amp;Cletnieo(!niRsBdlt;dHpuÀ-'bpfrima^«}n)tp0flts/9;p9r,rtg.igt;t-Anchara-rif jn;Seytoamp; GJwientin«|§lt;ipHlc)^rl^Jtl)pJgt;pSƒpnfiliQrum.Scrf• ^lt;gt;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■ pÛteiiainfHp4f0«YCtffri4$fl',i,ôaPilinî*jfî4nmtPîjh^pjsçcir

, lîliisexwHitwlqueiad ly,dera.;AnroniuSid4tÀWiAdfeBpVlt;’y*gt; ■.Anton. a«y]i-excclJvr)sSffaiiflai,vitæ,6lt;5xi^n,tauit Dtî(Seta)çs^iClemcn-«rtti-ta. tinas:amp;fu)C cogtainppraneus Pétri de Anf;bw?Â9ftlt;y Ç'quot;”' ncrationedignu^ r Eçjidit etia m opuscpiifibp.rÿ.j.^.flMO'Ptlt'v* repertoria,vnû injureCanpnic'Ojamp;abud.in inreCiuili. Franr T-rane. AcifcusdeZabareliisde Padua, Caidinalis Florer^tinus, floruit Zabnrellit. annodomi'ni iMcccf.tomentatiitDecre.amp;Cleiqcnt.fpjen,niter. Chrifloigt;. Chriflophorusde.Caflei.liqnpdç.Mei^iolano floruifeodciii tlsC.n/lel- tcmporeimulta tcntauiecoptrp côicuiieir!dp.flrinatn,,quaçlicet j hono. ingénia excitauefintcphfylîooein tarnen fççeruntfcbp^ribnt . nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ''hebetii

fcebetis ingenii. Raphael F.ulgofiiwlt;5e Placentia , •fe^R-aplwel ^ Cuinanusf velmeliusdicercturComenfis) conretnporjui^X' Raphael fubtilesdùd. tniureÇiuiiiclaruerunt Paduæ Mccçy(;j;,jtpiçitti funt mores domiiii Chriftophori corum præccptopj,n|Petru$^.C«^lt;** Maurocenus Cardinalis Venetus floruit anno domjni;lvl,çcç;ç,- .p«lt;' xxiiij.fcripfitfuper Sexto Decretahum folcnniter.,lo(incetxfc.

Imola çlaruit codera tcropqre.cômentauit primû ,j(ecundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tcrtiumDecretaiiü.itemScxtumamp;Ciçraétinasipi'qEterealnfo,:^^- -tjatû:8{'obiitannodomini Mccccxxxyj.xviij .Februariù Pau-», lusdcCiftrpclarusamp; vtilis dodpr Icnpfitfupcrff. amp;Ç.Edi7,P4»îlt;« de dit etiampulchfum opusconfîliorurombiitpaulôppft loan . de,C4/îr«. Imola,cinusfueratconternporancus kgit Floretjtjajj

Paduæ. Dominicus de fanfto Gemîniapo floruit..per 'eadçmj)„„,;»(c*^ tempora,commentauitegrcgièSextjj,Decref31ium,Ludouïcui^/jp„fî» ' Pontanusorigine,fed incolatu Romanus:doiâor roe(uari*finjj,Gem».’ gularis,amp; quafi flupcndusTctipGt fuper aliquibuspaj-jj^us ï)i.-*.rod(i«i;'P ƒ geftorum,amp;Codiciscopiofîf$iraè.Edidit Con(îlia,dbl«^nia,8(it4»«». Repetitiones abquas fecitdnter quas obtinet prindpatùiBj.epe^ litio Autcn.fimiliter.C.adle.Fal.amp;ibioraniafpccialia piç «u, ' ' - nbsp;nbsp;-

Niçolaus.qqpndara Monaçenfisabjias, ppftea arçhjepikcpus i^ko'.dgi ' PanjortpitAuuSjoriginede Catania oppido Sicili'sjgXfa'moo-jtä, tem Aetnagi,floruit codera temporepura'Ludou^ä Pontano: aœUclarifsiœi faâi flint in alrao fludid Senenfl , 2^dixçoncilio BafilienflcoramétauitifledorainusAbbasmodernusDccrçta- . lesfolennibus,claris,amp;ordinatis comraentisiincapitcómraen-tare Decretura. Edidit multas Difpucaciones,RepetiriQues,amp; Con(iiia.Eiusfama(vtopinor}quotjdieciefcit.Petrusdé Ma- ' theilJanisdeBononia floruit codera tempore.Iacobus Aluaro- I4fo6. At* tusde Padua floruit per eadem tempora : comraentauit egre- uarotw. giumlibrumFeudorum. loannesdeAnania tandemarchidia-lff.deA»4, (onusBononienfiSjfloruitBononia longo tempore : cómenta-uitDecretales.Obiitannodomini Mcccclv. velcirca.Thomasta- Pc(r«lt; DoóbusSenenGsdofl.verus,amp;clarusiurisinterpre$,obiitanno‘'^-dominiMcccclx. Joannespetrucii de PcruGo,amp;Angelusde Periglisde Per,uGopra:ceptoresmei,primusde roanc ,aliusde dePer»/lt;a. ferojflorebantannodoraini.MccccIxj quo anno incapi fludc

rein iurecioili. Obiitdominu» Angelusanno MccccIxv.doroP nut vero loannes obiit anno Mcccclxi].quorum aiiiniz rcquw* fcantinpacelueruntillufires doâores, vt notumeft. Multi ife aliifuei-unt vinfolenncs in lurcciuili, vt Andreas de Ifernia ■V”quot;' commentatorFeudoruraamp;Conftitutionum regni. Albertus AlbertM GaleotiParmenfitjquifecitopufculumquoddiciturMargari-j tarAhdreasdepilïs,quifcripfitfuperff.ArgctinusdoniiniRci-Piombino,qui commentauitali-ja» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P”quot;”P*''tefflnoui. incipiendoà titulo jdemB-

ßetteaiil numilM fecit etiam folennet repetitiones amp;difputationes. Bat toluciiis de presbyterijdeBononia. Bartholomçusde Capua. Frrfnc//. e ^Qniitesde Perulio Dionyf.de Perufio. Franfc. deRamponi*

Je lAdtu ti‘**O'’®^riôeniuntùr.Mattbaeu$ de MatteGlanis de Bononia,cU Nlt;c Je ’’’îrepèriuirtürho'tatiïiadjâa qua:dam,amp;cl3raopuicula.Ni-colausCrrtn'onenfls.NicolautfunoG,quiglolßuit librumFea U'eUi» 'jelt;Jorum'. Nicolauide Neapoli maximus textualit. Nellusde /ànifï» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bannitorum. Ho-

V bertuf Je BoaiSériisde Bononia. Petrus Bocmus. Tancredusde CornetOjCuiusreperituropufcuIumquoddiciturCopendiofa.

Aibisrf». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vbertus deBobiojamp;aliipIures. Item

in iure canonicoprçnotatus Abbas Antiquus, Bernardusglof-jätor ParmenGs . Bona guida A retinuäiBertrandusHifpanusj quifcripGtfuperCIementinas.BaGanusBerengariusolimcar-ôo^re(/Klt;lt;l*naiis,quiintercætera fecit pulcbrum repertorium fuperSpe« Be»e»e„f.eulo.Egidius BononienGs. FrancifcüsVercellenGs. Goffredut Bcneuentanus,cuius repentur vtilisfumma. Gratianus Are-Guil.de tinus.Gutlelmusde monte Laud, vltramontanus. Guilclinuf mdtelauj. nafo. Qandulfus. Guilielmusde bonis conGliis deBononia. Henriciu Henricus bohtc. loannesgloftatordecreti.loannesdeDeoHi* ^ihic, nbsp;nbsp;(panus.Laurentiusantiquus doä.LaureiiMus dcpinu, quilèri'*

jiGtfuper Clenientinis. Laurenthisde Rudolfisde Florentia,j . cuiusreperituregregiumcommentumfupervfuris intercæte-’ ' n.MatthæusRomanusquifcripfit fuper clem. Nepos de Mon- „ ' tealbano.PaulusdeLeazaris.Pctrusde Saxonia. Petrus Man-p^J^ ducator. Pi'ofdodinus de Padua. Simon de BurGano. Cardi-£j^24r;lt; nails Mediolanenlisquifcriplitfuperclementinis • Stephanus Card.Mel Prouindalis,qui fimiliter fcnplit fuper clemen tin is. Stephanus Troches, amp;nbsp;Petrus de Stagno, qui fimiliter fcripferunt fuper CIctn. legétes apud Montempelliilanum. Tancredus gloflator.

Lucasdepenna doâorGalIicus.Thomasde P^perata.Raymû-j^^^^^^^ dus de Pcnnatorn. Vincëtius antiquus dod.Vgufio Vercellen-fis,ZenzeIinusVlcramontanus,Ioannes de Blanafco Burgun-Ç , dus,loannesFaucntinus,Ioannc$ defànâo Georgio nia,loannesdeMoriodeFlorentia.loannesdeFantufiisdeBo-nonia,Iafon de May no dodorceleberrimus.amp;profeûo admira. lt;- “‘j bilisellfuusin priiiiisdocendimodusxruditionoua omnino,at-j^'^” que incrcdibilis politic, inaudita,8f laftco fonte exuberans fa-cundia,fcnpfitfuperff’. BfC.Edidit infuperconfiliafolennia. . Iteinfecitadditiones ad Chriftoforum Porcumin Inflit. Phi-^’^^f’“^ Uppus Decius doft.memorias fingularis fcripfit egregiè in iure canon.lodocusLauucrinisvtriufquecenfurædoSorvaldefub-p, , tilisalmæ vniuerfitatisTholo. jdiditmultasdifputationes, 8c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

nonnullas fecit repetitiones,fuper l.fiipulationes non diuidun-lur.ft'.de verb. oblig.amp;fuper l.rem roaiorispretii.de refcin.vcd. C.8cahiinfiniti,quorum tempora,patria$,celebritatem, écopera tuipfe profequaris.

Duorumfolidifsima ingénia in quorum didis rariuf inue-niturerror,tibipropono , vcilloseligas,tanquam principa-turn tenantes inter cômentatores iuris; Icihcet loann. Andr.in iurecanonico ,amp; Bartoluinin iureciuili .Illi funttibi colen-di vitra cæteros.Ioannem Andr.in iurecanonicocæteris praefe-rendumeflcordine8ccmoIumento,cxclamatCardinalisFlo-rentinusinproœmioClemétinarumidicitenim ,quàdfapien-tiam canonicam adeô locupletàuit fuis commentis, vt à centum annis fimulomnescommentatoresreliqui nonæque' com-mentauerintiScmeritôdaturei principatus, vteius commenta textui fintappofita Sexti,8c Clementinarum . Recolo etiam quodipfeidero îoan.Andr.inadditio. Specub in titul .defihis presbyte.dicitfîbi puero fuifiê reuelatumà quodam religiofo viro,ipfumilluminaturumiuscanonicum.Bartolum etiamin B4rr.

44Î M O D V S S T V D E N D I iureciuili fuidc principetn quisncgab)t?Huiu$ diflisfcmper fete incllêchülùïimverttatis, rcipla pater :vt Pontanusexcla-matconfilioccccxvij. Propterea in Hirpai)ia,amp; Lulitania dccre to regio Sccommunisillarum partium eftfancitumconfiitutic- f nepublica(vt aliâsaudiui à quibufdam auditoribus mcis illa-rum partium ) quód in calïbus in quitus requiritur contradi-öiodoftcrum,opinio Bartoli pr.Tualeatjtanquam principalior, êtiècundumillam iudicetur.Si Hifpani tantum dcleruntBar-tolo : nos Italici quid /aciemus ? Intrcpidi fua fcripta turc-nius habere,fcire,imitait ; quia Bartolifla optimus lurißacen« fendus eft.

Ah fire Ongruit vtilitatiicholari5,vt doöorem amp;nbsp;præccptorem !î-'^neintcrmifsioncaudiat.Vnde Laurentius antiquus doäet in Clement.I.de magiör.amp; Guil.de monte Laudu.amp;do.Car-dinalis Floren tinus,amp; dominus Got. Porreranus exclamât con* tralcltolarescapitofos,nonintrantesliliolas,qui.quadain capi* tofitapecredunt plusaddt(cerc,quàm lîàdodortbusdoceantur, quoddicunt in v3num:cùm iênfus Auditus aptipr (itadpercif piendû,amp;metroriae tradendn quod verbali voc^ traditur in ftri ..--------*pti$,vcl lîne,quàin vifusjvel slius lènfqs.xliiij.diflin . lit reâor.

Zenzelinusetiam dicitibidem,quôd requiritur inftruâio à voce ntagiflra. Primo eft tempus tacendi,poftca loquendi Eccl. iij, amp;nbsp;veritas priusaddilcitur à magifti is,pofteadoçetur.xxxvj.dii’. §.eccè.verfi.hincetiamSalomon.vtidc Hierony, adRufiitum tnonachum dicit,Non ingrcdiaris atfque dpâoreviam quam nunquam ingrcHbtcs.xvj.q.i.c.fîcIericatus. • . ., . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,(

Worj in- nbsp;nbsp;Nec fufficit fcJiolarem moram traliere in Audio, nifi Audeat.

herein yî«xyj.q.i.c;gcneralitcr.amp; ii)c.cû ex literis.deip inpeg.reAi.nota-efie- ,tur.^Iincditittlpftipn.in c.Sna.demagift.çê loan.de Ligiiaiio Sehohtret ‘inproœmioclemen.quod fcholarcs habituiamp; nqn aâUjnôfunt habitH. appèllandiicliolâççs.Quini'mmo fortius dicit Dominicus de laii

âo Qemi.iti proœpiioi Sexti.Sr do. Abbas in c.i.in.ti.de lu.quèd taies fcholaies fololiabitupoflunt piimn t^nquammcndaçes.be ne facit g}or.xxxvij.q.v.çanere.amp;quod Doâo.notant.in l.qui fut pr.rtex G.dçfacrof^n.eccle. vide circa tape quædixi,amp;qu® no.l.i fenniarios C-detefiamen.mil.Dcminus Paul.de Calîra etiam exclamat contra fcholarcs non intrantes continue inl. frater à fratre.lT.de condiâ.indeb.Vtuacnim vex roultû impiji-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mit:

snit:quia habet nefcio quid latennsenergiç,vt inquit Hiero.in pfcœ.Bibliæ.Pliniusctiain in quadam cpifloli Plinium nepotc €xhortatur,vtaudiatvocemmagiftn. Abiftis excipiendi funt fcholares prouedi:amp; proximi cingi:quia aliquando ruminant in Hudio cainerarioquæ didiccrunt;aut perfe Uudcnt, quæ non la gunturinfcholis.QuifqjlibiprofpiciatproutGbi nouerit elie cor.fuItius.Caueat [amé,nedecipiatur3 pigntia,vclalia caufa. docvmentvm vri.

ÇcHoLARis diligcnsamp;intrans infiitutus vt fuprà/eruet j,... *^buncB)odum,vt£Ùm audit Dodotém,nónumeret régulas, non latiatcaftra inmarijVtdicit glôlEin l.t.C.deOu.liber.vr-bisRom.T. Deinde Secundum MartinumdeFa.indiftaEpi-ftola,hccleruec, vtcafumad totam amp;nbsp;adquamlibet partem li-terx concordef. 2lt; non credat fe intelligetÇjfi aliquam particu-bm non intelligat ad plenum amp;nbsp;videatii lex pertinet ad rubri* cam;deindcipliuscalus:8lt;quarelic (latutum luçrit,,confiderct rationcmrSf foluât contraria .caufasfoluponisdtligenter atCené dens',dequofonte procédant. ÇuretfibiçxfeiimenirefiroiliaiC«»fl4 cS exgcneraVbus pon inhæreat roultitudini: vnara vel du as lei ƒ dc«t. S»- ■ ges de generailbus, quæ melius id exprimant, memoriæ com.Tf’O»'* î«« mendândo : amp;nbsp;illas quafi vniças gemmas teneac 8c amplè.rtrcre. étatur. Tempus non perdat in literarncomraeudajido memo* riæjfedintelledui : 8c vbiamp;quare fubtàli rubricafîotpofitaENa o»”«'« contemplandoftudeat.Demumin çprde!fuolt;;0ncipiat,ôaIiqué cafuiii audiuiflêt, vel fenlîflèt;(Cui'dccifioiJlius.l. pofsit applî-'’’’/”’'’'''^* cariiScillutncafumauditumqnaG prafigurationem illiuslegis quot;nbsp;babeat.Csçterùm dum vigilatiple^p,ruminet in corde dicens, Tôt leges,8c fie incipientes liabuimusîoxquibusin efleâu-iftud reportauimus.Aducrtat etiamdum legit legem,anfupetilU Qujcßi^ct, pofsit formate ahquam quïftion.c.ni., per quara pofsit l»gcmƒlt;|ƒnj^(ƒ^ . ad incopueniens ç8uocare.Tandc(n.quæratyeritatemgt; Scæqui* • tatis,8c iufiitiæ fit fera per.am^ tor .Idæc Mart, in Epifioia pntt alle.Sedin præmifsisaliquando clarius loquar .Cû.minoieue-ritiüçmosdandi infçriptis , ßcmpkiplicati fint ipfiniti çomt mentatore.svariéloquentes, quid tijapi^um 1 Dieet intiaTp di-iigensapditor; fireçplleâis inftiteeo,.cg.o confuridor ; fi non inllandumin illis,i vt.quid perdimusillud tempus 1 malodcmi ftuderc cumvno commentatore piïocipuçi, putàBârtolo.iVol cùm intrauei'p,nololcibcre,Refpondeo:Super ftinpM (.'ppfulti* eft

eft intrarCjpropter irnpreföonem vods magiftrirvt fuprà dixi iit fextocófilio. Item lï (iasin fcholis,confnlnus eft fcribcre recolle âos.§§ .nullus enim liber eft tam malus, quin aliquid bom ha-fceat;vtdicit Pliniuslib.iij.Epift.epifio.v.lpfactiam fcriptura facit te olfacereoinne minimum verbum. Præterea multoma-gis(vt vulgo dicitur}viua voxafticit. Nam licet acriora fint qua; legis,altius tarnen in animolèdent,qux pronunciatio,vul* tus,habitus,geftus etiam dicentis afiicitivt dicit Pliii.i 1 in Epi. Q«amodo j.lib.ij.Cùraautcmdomumredieris,amp;volucrisftudere leftio-fiadedum primis tcxtus legas,8c leditcs,vtimprimas.Magis cniia yzt demi. gi.,num,amp; ftabile eft,quod repetita probauit leftio ; Vt dicit te-xtusin conftitut.cordi.C.dcemcn.Iufti.cod . Cafum figurabis literæ,amp; intclleöui doftorumcongruentem; deindeiterum re-fumaturtcxtus,amp; notandofingula verba,amp;partestextus,poft-quàm adaptaucrisadrubricam; Stquxfieris rationc dubitandi, amp;nbsp;decidendi , colliges tcxtualia amp;nbsp;notabilia quæ doflores inde eliciunt. Et concris etiam tu ftire euellere aliquid ex ilia liters. Et hoc potiftimuin ,amp; primarium in nouitio .Etcumhoefe-ceris, furgas cum intellcâu,amp; cakulcstecum ,dicens,Exif,a legem cfieiftu habeo hoc notatu digtium •. amp;nbsp;illud commends memoria; mon de verbo ad verbum,fed fufiicit in efteflu: amp;nbsp;hoc fufficerctnouitio,necvitra; nefipergat , fentiat ftomachum oneratum : quia fragilis hominum memoria fæpe dum aliud nouum quærit,aliudiam'qùæfitumamittit : vtdicerc foiebat Siineca. Quqdfiintelleflus tuus, Sememoria fit capax vite-riorisinquifi tionis,capias glofllillas, 8( explica opponendo vel öena«. quærendofecundum modumquem datBartol.ini. petens. C-de paâis. Se ibidixi ;?e tandem calculagloftàm,fialiquidha-beatnotatiidignum : Seillud afsigna memorix; Sefemperha-„ beasantèôculosmonitionesSeiiecæquasvidifiis.iuv.con-^ecoIZeef4ßji0(jijidato.CircaRecolleäarum tuarum vfum do tibi hoc r»yjiu. confîlium , vt recollcflis ,qU£non vcrfanturcirca legem tsam, Seintelledum , Se notabilia',8e neceflariara déclarationem legis,Se glolfe , fedextrauagantur cum floribusvariis fingula-hum didorum aliquando recolléâorum, Se principaliterextra rem,non inhatreasdum es fcholaris,quouis modoiftafint varia: quæ licetdeledent,tamen inquinanr.Et Doftores qui ifta tra-Re^itlat dunt,confultiusl'acerent,fiomittcrêt:vndé bèllifsimè exclamat fare tx^ie- Salicetusin rcpetit.l.quodte.ft'.fi cer.pet.8e l.quod Nerua . ff, dit. depofi.contra illcs,quinegliguntregulasfcire,- Seimplctcaput fuum

I N V T R O Q_V E IVRE. 44« fuumcafîbusfingularibusj Scpcregrinis: quædodrmacft fab-Jax,8f periculofa. QuandoverôDoâortuus ordinärer tibi re— coHeöasclarasprointelleöu legis,in primisillud vidcatomni-no nouitiuSjamp;fuper textualiincelledu vigiliam premat,omnia pertetet : reliquum quod dodor fubdit additiue,velcumulando qua;flioncs,amp;dida,refcruet in aliud tempus, poftqua erit foli-datus in regulis,amp; terminis iuris: amp;nbsp;hoc modo Recoiled® pro-funt,amp; nó obfunt,(t ehre traduntur,amp; non irapertincter : qua-do veroimpertinenter,abGntomnino à te,tanquam venenum. Quodfidiccres,nûnnemeliuse(lètftudere cum Bartolotan tumi Confiteor quod Barto.omni tempore omni perfonæ vtili» amp;neceflarius eft; fed aliquando breuis,aliquando obfeurus, ali— quando non Icgit legcm,aliquando non babetur. Itaque impie-asftomachumtuum boniscibis, Srnutritiuis,id eft, bonislegi-bus,amp; reguli$,amp; bonis dodrinis communibus iecundum capaci-tatemingenijtui. Laudoquódtu,qui esiamfolidatusinregu-lis iuris, amp;nbsp;reali cogniticneterminorum,amp;audiuiftipartesqux ordinarie Icguntur, vidcas totum corpus iuris cum Bartolo, amp;nbsp;toties facias, vt Bartoli dodrinas pro viribus aftequi coneris, amp;nbsp;teuere ilium in ftudiis®mulabcris:Iicet illiusingcnij adipifei ar-duitatéetiamfpcrarc nimiû eft; quod dari nifi à Deo non poteft: fieut in Gmili de Cicer.dicit Plinius Iib.4. Epift.epiftola S.eius tarnen Bartol.veftigia femper adorabis: vt de Virgilio dicit Sta tiusin fine libnTbcbaidos,ibi; Nec tu diuinam Aeneida tenta: Sed longe' fequere,amp; veftigia femper adora. Dili quod æmule-risBart.nam ftukifsimum eft ad imitandum non optima quxq} præponere,vtinquit Pliniuslibrbi. Epift.epiftola v.amp;lib.vij. , epift.ix. Ciim Bartolum bcnevidcris, Icgas alios dig nos auto-res ex his,quosfuprà memoraui; amp;nbsp;femper notes amp;nbsp;excerpasquçExffljert digna inuencris,vt facercconfueueruntomnesilluftresviri. Et tuæ memonæ debilitatem artificio fly li amp;nbsp;pugillarium iuuabis. Adidteinuitatepiftola Plinij v.in lib.iij.quæincipit, Pergra-tum. Ideodico.quodvideasalios: quiaquantàplures refpicies, tanto magis proficies .'quia non eft vnu$,quanuispræftci, imi-tandus prxeipuus amp;nbsp;folus ; quia ntinquam pa r fit imitator auto-ri. Hæc rei natura eft. Semper enim veritatefimilitudominor eft; vt dicit Seneca in prologo Declamationum fuarum.Pi æten-ea, Geut terr,® variisniutatis^uefeminibusi itaingenianoftra nunc hac, nunc ilia roeditatione recoluntur ; vt inquit Plinius lib.vij.Epiû.epiftolaiXjquæincipit, Quæiis.

(« Laudareni, quöd nouitius memoriæ commcndarettituïuin ra. de verb.fig.amp;titulutndercg.iur.fl'.amp;regulasiunsjdequibusiti Sexto,fingulisdicbusaliquas:naniamp;aninium recreant ipfaiura •vanetate.amp;pluntnumconterunt.Suntenim piincipalesclaues juris: quibus eihnbanendum tanquam Bonon. carocio ; vt diut glofiàin l.omnis dilfinitio.ff.de reg. iur.quinimoillasignorare, lata culpa eft . Deinde profeâutcùm rufticaturaut peregrina-Jiynut d« tur,poteftfecum eóferre Dynum de reg. iur.quonon putoeiiê re^ulit iu~ vtiliusopulculuni,amp; magisvariü.Coniulat vnufquifq; fibiipfi: r». ilium videat autorciiij adcuiuscognitionem ingenium aidcntw uscxcitaturjamp;pcrcuiusæmulanonécredatmeliuslegitimcsaf-•y^j^^j^„“fequithefaurcs.Tempore vacationum repetat qujEaudicritjVi-tempore. deritjegerit; Sfcommendet tnenioriæea qua;fuerint notatu di-gna. Foelixille, cuiusmemoria fuerit bonx fidei, quæ in prcrni» ptu reddit fibicredita:vtinquit Seneca in prologo Deciam.fua-rum.Quod fi memoria tuaiucritinfideliscuftcsjcommittaseï^ ceptaftyloamp;pugillanbuSjVtpiïdixi ; amp;nbsp;quicqùid dixeris, au-dicriSjCgeriSjin diCjVefperi tommemorabiSjVt iiiquit Cicero in lib.deSenedlute,amp; adliocfludium in feceflü habendum, vidcat epiftolä Plinij s.lib.y.quçinctpitjQuæris.quçeftelegâsadhoci

Noh«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o NsvioNouitlo,donecNouusIiiftinianuî3ppell3tur,iil

argiiereicurctfcire potius jquàm apparerc ; difcat, non videri doilus,led eile quæratjiuxta confilium moralisviriAlberticau-lidiciBrixienfis. Pars cnim leien tiœ eft,fcirequôdnefciasDeo-mnibusfibiignotis diligenter interroger,quorum pofsitellèca« pax. Nam fi non purgaueritaliquiderroneum,quodipfura fa-cicbatniullâreiillud inde continuo tranfiret in h3bitum,amp;fice ret apoftema,ideft,eflèt caufa inultorum crrorum.Vnde Marti* alis: Diftédi modus cil dum te nefetre videbis; Difcc,fcd afsiduè, difce,fed vtfapias. Suinpta parum prodeft qui mox cmittituf efca:Bosquibuseftpaftus,ruminâthæceadem. Qi^inimô for-taflêmeliusi'aceretjfi fecundoannoquoEdiflalisvocatur,3b3r gumen tationc oftentandi caufa abftineat.lllç folent cftè frußu-ofEContentioncs,quæfccrctcifiunt intercollcgiatosin collegi-is ordinis literarij : vtindomol'apicntixSenenfis, amp;nbsp;fimilibus: quofccrcto genercdifputâdi niliil ly ncerius, aut fimplicius,aut melius. Reiert Aulus Gcllius i.cap.ix. quèd cùin quiscxplora-tus à

IN V T R O CtV E IVRE. 447 tus à Pythag.^râjidoncusinuentusfuerat recipi in dilciplinsih, flatiin-.ubebatcertum tempus taccrc ; non omnesidem, fedali-umalud tempus prosePimato captu foieviæ: fèd non minus quifquaii) tacmt quàm biennium. Repen etiam fpHippocrates cùmdifcipulosfulcipiebat, antequàm doceret,iuramentûabeis extorquebat intercætera,vt (ilcntiumjfermonéjincefl'um, man-fuctudincm habituum,morumc{ueferuarcnt. Tertio anno quo Papiniaiiifta vocabttur,aiidaôerincipiat,amp;difputationisgcnuSp . . . advtilitatcmfrequenter,nonad pompam. Difputationisenim multiplex amp;nbsp;mira cd vtiliras. vt luculentifsime' oftcndit eloquc tifsimusvir LecnarduS A retinus in opufculoqucdxdidit de v- Jin,„tan-tilitatedifputationis, Quartoannoquo GratcovocabuJoaban-tiquitatc vocabatur Hircos, in prcoem.Digeftorum. §. fed quia jjirws ' folituin quod glofla ibi exponit, quali fubtiliter vident : quod opinordidum,quiahircuseft cculoruin angulus,fecunduro Ser uiuin grammaticum.Hincapud VirgiliumiTransuerfa tuenti-bus birquis,id ofijoculis in hircos, hoc eft, in angulos rctortis. Vndcfcholaris quiDuduit tribus annis, amp;nbsp;inchoauit fluders quarto,forta(lè ideo Hircus dicitur,quia fît conueniens vt ocu-loshabcat fîxos,amp;fpeculationi diu intétos, Sceundemiii locum direâos: hocenimlàcerefolentcogitabundi.vtfuprà in domo recolcndr mcmorixdo . Angeli de Periglis,de Perufîo,dequo fuprà.Vel ideo Hircus iquiafîcut fanguishirci frangit adaman lemlapidcm durifsimum: licfcholarisquiiam tres annos fîudu-it,om;ieni duram amp;nbsp;perditlîcilem materiam iam traâarepoteft. Eft cniiii tempus fpecuIandijamp;pcnfitandi.Sit igiturin continu-ationeamp;colluâationclegali,vtcûniopusfucrit, in corona de-nique bonniium acri magncrjueiudicioaboriginecaufîsq;pri-mis repérat,dilcernat,cxpendat, ponderer,colligat,concludat: amp;omncm hælitationem dubititionemque redundantem refol-uat Sfinaudientiü animisaculeum relinquatiquo fîet,vtin dif-putaiidoipcr vfum,qui ell magiftercgregius, fiat incomprehen fîbil'samp;lubricus. ?lt;iaiiuamfama:patefaciat per illasaâiones. Radicesdilciphnæfuntamara;, Iruâusdulces, fecundumphilo-fophuin. Patienterigitur ferat omnem laborem, quia laborim-probjs omnia vincit. Quinto anno Coloritçvocantur,vt in di- CelmUgt; ôo pr3OcmioDigeftorû,dehisnominibushabetur.Iamenim fei unt colora re verba cafibus legitimis,arcanis eis refcratis. Iciunt Vti leguni induâionibus côgruentcr,qucdefî potifsimum : vt 1. nonfolûm.§.quipilum.fi'.dcexcuf.tut.ibi,reâcadaptas omnibus

bus Gmilibus. amp;ißeinducedi modus imitationemaiorumpotif-JitfbMMi bmd habetur, Scdißutationisvfu coalefcit. Audi Leonarduö enM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘l® vtilitate difputationis, dum dicit:

tiu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam quid eft,per Deos immorcales, quod ad res fubtiles cogno

fcendas ato; difcutiendas plus valere pofsitjquàm difputatioivbi rem in medio poli tam, velut oculi plures vndique fpeculentur: vtinea nihil fit, quod fubterfugcre, nihil quod latere, nihil quod valcat omnium fruArari intuitum. Quid eA quodanimu Icffum atque labcfaâatum, 8c Audia longttudine oti) amp;nbsp;afsidui-tate leélionis plairunq; faAidientcm magis rcparet atq; redinte-giet,quàm fcrmones in corona catuqj agitati? Vel gloria A alios fuperauens: vel pudore fi fuperatus fueris, ad Icgcndum atqs perdilcendumvehementerincenderis. Quid eA quod Ingenium magis acuat, quodilludcallidiusverfutiusq; rcddac, quant difputatioi cumibinecelFe At vtmomento temporis ad rem fe applicet,viq’jverborü ferefleâat,colligat,concludat ; vt faciliter intelligi poftithacexercitationeexercitatü, adcæteradifcef nenda Hen velociorê. Paulôinfràfubdit : Itaq; ego,qui veArs vtilitatis Aim auidus,quiq'; vosquàm maxime Horentes in Audi-is veArisvidere cupiam,nó iniuria vobis irafcor : Aquidem hunc difputadi vfum,ex quo tot émanât vtilitates,negligitis.Etcnim abiürdum eA intra panetes,atq; in folitudinc fecum loqui,mul-taqj agitare, A in oculis hominum,atque in cœtu,vclu ti nihil fa-pias,obmutelcis. Et qux vnam aliquam vtilitatc in fe habeant, eamagnolaboreprofequi: difputationévcio,ex quapcrmultï vtilitates proAcifcuiitur Aimma cum iocunditate, nolle attinge re. Nam velut is agricola improbanduseß, qui cùin liceret ci fundum vniuerfuinexcolerc, falrus quofdam ûeriles arat : partem veroquainpiaraeius fundi pinguifsimam , atq; vberrimara relinquit incultam: AcreprehendenduseAis,quicùmomniâAii diorum munera adimplcre pofsit,estera quàm uis leuiora accu-ratifsimeobit; difputandi vero exercitationéafpernatur,amp; ne-gligit: ex qua tot fruâuscolliguntur vberrimi ; vtpcreumibi latius. EtnoceAquoddicereVoluitlunsconfuk.in l.munerû.

miAa.ff.de muner.amp;honor.ibi,Herennius ModeAin us,amp;no-tando,amp; difputando,bene amp;nbsp;optima ratione decreuit.

Di/futare T^ib t conAilo, vt ß difputaturus in corona fueris,nunquam qiuiilibtt. tcmerarieilludonusfufcipias,refpoudendide ßngulis, de quibus

IN V T R O Q_V E I V R E. 44, tjuibusfucrisinterrogatus. Licet «lim Valerius hbro viij cap. antepenultitnojcômcndct Gorgiano LeoncinunijXtatisfuæcun Garg’-* ôos prxflantem : eô quod prunus in conuen tu aufus fit poicerc, Leoatmitt qua de re quiiquc audire vellet ; amp;nbsp;idco ci ( vt idem dicit) vni -uerfa Grjecia in templo Delphici Apollinisfolido ex aurofîa-tuampofuit: cùmcxterorumad id tempusauratas collocaflct; beatustarnen Hieronymusin opufiulocontra loan.epiicopum HierofoIym.Origenis (cilicet aflèrtorem, fie inquit : Gorgiam Leontinumcundipliilofiiphiamp;oratoreslacérant, quod aufus fitpubliccfellapofitapolliceri, refponfurum lèdequa quifque reinterrogate voluillèt.Seddenouifsimis agamus. Tempore quoillufiritdom.BaId.de Perufio legebat Papiæ, quidam dom. prthenJit PbilippusdeRbegio, quilueratdodioromnium térè illorum 7«''’'^'''’’ dodorû Papienfium,8f apudeoserat maximæautontatis, cùm multisannispoftealegilfet PaduatjCediens Papiam, in prinetpio fui aduentuspublice'pollicitusefi, fevellc rcfpondeie de quolibet in materia vltimarum voluntatum. dom. Bald, ibipr.ifens interrogautteum,dices; Vbihabemus nos,quôd fubftitutio vulgaris fada in legato,non comprehendat nifi cafum,Si volueriti amp;nbsp;fada in ha!reditate,compfehenditcafum,Si noluerit,vel non potuerit: vtl.cùm proponas. C.de lixredi. infiituen. Breuiter ille dom. Philippus obmutuit: amp;nbsp;Baldus tunc aperuit librum,amp; legittext.legis,pater Seueriiiam- ff. decondit. amp;demonflr.vbi eratcafusfecundum vnamledionem. vndeilli cathedrantire-fultauit magna confufio. Hæc refert dom. Paulus de Cafiroin didal. pater Scuerinam. dicens: Caueas à talibusadibusprae-fumptuofis, quia folus Deus nouit omnia.

OMS vto fcbolarijquôdindifputandofolisteXtuumalîe ■ gationibus inhæreat; non vtquidaminepti,autinexperti^undi.., faciuntjquiarguendoglolTallegant.amp;DodoreSjabfque iuri-«m allegatione: iHo enim nihil apud dodoret ineptius. Contra A r^me» iftosexciamat gloflâin 1.fed licet, ff.de offic.prasfid.fivoluerisflt;ii«fi ma-aptèargucre in forma legiftiscongruente : vtansargumentan- âm. di modis,quosædiditfubtilisdodorl3cobus de Butr. velillis, quos ædidit Albericus de Rofate: vel illis, quos Baldus inferuit .^«/»tieiiij in l.conuenticulam. C-deepifcop. amp;nbsp;clenc. Si veto fuens re-drg»»ilt;n-fponfalts,tunc vt facile declines omnia argumen ta tibi fada, vi- torum cuit deas Odofredum in proœmio.ffôrum.in pnneip. amp;ibi Bald qui tthi.

mira quadamcteitcritateinflruitchinem argumenta» Ji vint aj» terode tribusmodispolieicpelJi amp;dcclinari:fciJicct per Aliter amp;aJiterjpcr aliud amp;nbsp;aliud,amp; per Secundum quid,non fimplia-tcr. Quod qualiterintclligatur,amp; praâicè adaptandum fit,bel Jifjimeexplicat ibi Baidu$,quem omnino videas. Hxc û feruaue ris,optimus quoque iudiciorumtamathlcta quàm gubernator euadesin omni aeuo Jocoq'; foelix ; vt dicit text.in dido pioemio StuJere ftornm.§.dilcipuli. faciliusq';cótinget,fi patnam propriain iue-rxtrrf ftt- risegrefiiisgratia fiudioruin : nam in propria patria multa di~ rriaiM, uerttjt,vtdicit deminus Simon deßurfiano CardinaliiMedio-lancf.in prcœmioClement.amp;fiegredidecreueriSjeligasJccoin Bontnie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eclebres Dodores, amp;nbsp;vbi fit numcroia multitiidofclio*

tembore lar'um; prouteratBononiætcmpore dciu.Azonis,quotcn)po-A'^onis erant decern milliafcliolariuin.- vt refert Odof in Auttnt. train (fff^'babita.C.ne filius pro patre. vbi refert,qilemcl propterniulti-mitliafebo fudinem magnara orta cêntcntione intcrfcholarcsLombardes larium, amp;Tbufcos,ciuit3Silla fuit in magno periculo: nemcenini pole-ratcoërcereillos.amp;vtfaciliuscocïteri pofltnt,in futurii de con-cordia tunc renuntiarunt priuilcgioludicunrdequibusindida Autet. amp;incriininalibusiefubmiibriit lurisdidioni Potci’atis.

Facio igitur tinem . Quo ad præmilià, licet pradida parua ûncSitalia quæauribusamp;ingeniis vefiriscultifsimis tanquam puerilia (non dubito}amp;diminuta videbuntur, aut fortafie non carentia ruborc,cùra amp;egoipfc alicriusccnfilio in pracdidi$amp; aliis indubitanter indigeam : fed tarnen lÿncere locutus fum, quafi inecmn loquens. Vos diligentia v’eftra omnem finifienta-icra Srincptitudinem emendabitis, amp;nbsp;in melius reformabitu: potifsme, edm omnia prædida abfquc diligenti prxmeditaci' one zdiderim.

ERvM quia fuprain tertioconfiltodatodidurofuit, quod dilcipuli debentamare prscceptores : vthabetur etiatn apud Quintil.lib. il. infiitutionisoratoriæ, vbi dicit: Difcipulosmoneo, vtpraeceptoresfuosnon ini-

riusquàmipfa fludia amen ticosq; paren tes exiflnnent, non qui« demcorporû,fcdmentiuni.Piuriinum hæcpietasdifcipulispro« dcrit.nam ita amp;Iibcuccr audienCjamp; didis ci'cdciiCjamp; fimiles be« ricon«

riconcuöiftcnc. Sint laiti Sc alacresin conuentu aliorum: cnicii dati nonirafcanturUaudati gaudeant. Narn vtiiloruofHcium efl docere: flc horu!n,pr3?oereftf dociles.Doârina cnim ccalcfct rencquit,nififociata tradeniisatqj accipientisconcordia. Curt lim vtilitatis veftrjauiduSjamp;opteniquod per vos iada fint bona fundamenta,amp; ab origine caulisq’; prirais àntclligatis,vt dicitur in l.r.ff.dc iuft. Sc iur. vifum efl in lignum mei in vosanimiali-qua præaiittereacuentia ingenium,quæ non repenctis aiibi tra aita,8tpaucis fun t nota; amp;quæignoi arc,cft lata culpa,ftircau-tem,pluriinum affert decoris.nc 1 Hot is inanibus templura facra-tifsimura iuflitia:opusC.amp; fF.ingrediamini : vtin l.i.ffdeori. iur.iunda l.ij,§.hasitaq5.C.deve.iur.enu.Videamusergoquæ fitcaufaetliciens,materiaiis,amp; tinalislibri.C.amp;ft in hat fcien-tia legali. Qmdain (vt Ki.a) dixcre jquodcaufa cfliciens Iibri Cauftt effi C.eft luflinianus imperator: aIij dixerunt, quod fuit ipfe Deus, cie»f ’«rn. cuius minirter fuit luflinianus . amp;nbsp;lioc not,in Autcr.t.dcliaer.fie £11.in rubr. hoc probari videtur ex eo, quia lex cfl inuentio amp;nbsp;do num Dei,1 ipff.dc legibus. Item legesfucre per ora principum diuinitusprortulgatæ: vtl.ij.C-devc.iu enu.amp;l.fin.C.depr5gt; fcript.longi temp. amp;nbsp;hoc tenebat antiquusdod.lac. dcRani-gnei Lotharingus.Glofl’atorveflcr Accurfius brcuiter lecxpe-diuit,dicens vnàcum A zone, quod caulaefticiens fuit Imperator luflinianus; vtno.in rub ff.dc iureiur.Tertij quidam in tun turconeiliare,dicentes, quod caufa eflicienspoteftconfidcrari tripliciter: fcihcet,proxima,rcmot3,8lt; magis remota. Caufa ef- Tritilex ficiensproximaprimi voluminisC.Iuftiniani fueruntillidecern elt;i«p ^fß illuflres eompilatorcs, qui numerantur in prima Scfècunda con ctent. Citutione Codicis, fcilicet, loanncs, Leontius, Phocas,Bafili-des,Thomas, Tribunianus,Conflantinus,ThcophiIus, DiofcoDectm cS* rus,£lt; Prxfentinus 1 fli ccmmilsione dom.iuftiniani compilauc fiilatoret runt primum C. lufl.inianum,commifsiocis dat.i patet in prima codiciti cóflitutionc C.ConfirmacioverôdiâiC.'abilliScôpilati patet infecunda confatutioncillius voluminis. Caufa ctiacienspro-xima C emendati,id eft,codicis repetitæ præleftionis,quern ho-dichabemus, iueruntquinqueilluftresviii, abeodem iuftiniaa noelelt;Si:fciIicet,Ttibunianus,Dcirothcus,Menna,Conflanti-nus,8c loannesivt patet in cenfiitutione quæincipitjCordi. C. dccmcn. luflin. cod . CaufaelHciens remotafmt luflinianus imperator, cuiusautoritatecoinpilatiofaftafuit : amp;nbsp;qui poft «oiBpilacionemeoßtiriuauit: vtpatet in d.prima conflitutiouey

F .ij,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fo-

amp;/èciinda,amp;tertia,amp;in J.ijxonflit.oinnia enim.C.Je vet.iuf» cnu. Jfie luftinianuï imperator fuit x 1111. in Orientc.Cucuï rerunt ib vrbecondiu yfquead tempora fm imperi;, fecundum computarionem quam puto vcrioremjmilleamp;quadringentip« ne'anni.-vt exprimirurin J,i. ÿ.cumcjue hsecmateria.amp;l.i).in' print, verfic.eratenim mirabile.C.de vctc.iu.enu.Abvrbeve* rocondita viqjadaduentiïCbnfticucurreruntannifeptingen-ti quinquagiiita •• vt patetin chronicijquasveriorcsputo. Ab aduentu verôChrifli viq; ad tempora imperij luflinianiprardi-, dl cucurreruntannilcxcentiquadraginrafeptcm vel circa. Af-JujhnMn fumpßtinipenü pratfatusluAin.dic.i.Aprilii,anno Domini no trn^erium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cbrifii D.c.xivii. indidionc v.vtprobaturiii Autc,

pra.po.noméimp.^./iqua veró.amp;ibi f»otatur,iunótadata,do qua iiiij.amp;iij.conftit.C.amp;J.ij.dc vet.iu.enu.lï redcinfpician* iHfliniM Imperauit autannis xxx ix. fuitifte luflinianuspofitusin Jaactui. cataJagofandordjVt refert Bart.in.i.rubr.C.amp;inprcoemioff.

vcte.fupcrprimarub Cætcrùminffgnisdoâ.dom.loann.Fabri Aquitanicuj fuperrubr. proœmij Inflitutio.dicitft vidiflènomen luHiniani ftriptumin catalago ftndorum calendis Avg. Gcnnadius etiam, qui proftcutus tuit iibcllum Hieron.de vin» illuftribusecclcCaflicis,ponit Jufiin.intcrilJo». Quodad facra» Jegcs3ttinït,notanduin quod luflinia. imperatorin primordio fui iinperij conimifitpr.rfatis deccm illuftribus vins, vt vifisan-Vecé fàJ(iitiquiscodicibus,Gregoriano, Hermogeniano 8f Tbeodofiano, latorej Co amp;nbsp;multis conflitutionibusextrauagantibus a Theodofio impe-lt;Äf«, ratoreamp;fucccfîoribustadis,nouumcodicem luflinianumœde-rcnt.St hoc patctin i.conftitut. G fubrubr.de nouocod.facien. amp;colligiturexcon(iitutionenj. quae incipit,cordi. ibi,primor-tefa dionoKro. Supradididccein lüuftrescompiiatores Cod. luft. re c.f5/)«-æJ'dorunt ilium anno i il. imperijdoinini lullin. tempore conto«« eff. fu|jtusDecij,annodomininofth tes vChrifti d. c. xtix. in-didione V11. Et eo an no v. idus Aprilisjd eft,nonadie Aprili» dominus luAinian. liluin codiccmcotibrmauit ; vt probaturin tit.C.dc iufli.co.ciStirman.in tin conftitutionisibi pofitoiiiin-lilterff. dis bisque præmiflàlunt. Pjübxc luftinianusimperatorver-teiisaniinumadcnucleanda iniinica amp;nbsp;immenfa nrudentiæve-Novidm tens voliiiniuâjcommilît lèx illu.Hribus vil is,videlicet Tribuni-ano, Conftantino,Thcophilo, Dorotheo, Aliatolio, Sc Crati-rumff. nOjVtvnàcuin abisdecenidodifsimisvnisexccllentifsimiscau-ftiumpatron«apud partes Orientales, videlicet, Stephane,

Memna,Prûdociô,EutoIino,Timotheo,Leonide,Leontio, Pli-t(gt;ne,lacobo,Conftnitinojamp; loanne.legerentimmenfa piudcn lis veteris volumina,amp;fubcotnpendjo rédigèrent in vnuœ Co dicein,diftingucnduni in quinquaginta libres, cmnein Roma-Jiainfanâionemcontiuétcs, quæab vrbecciidita,amp;àRcmulcil defcendit temporibus,iam contufain per tanti temporis lapfum; amp;nbsp;tot veterum diTpcrfa volumini vno codice indita oftenderét : tuuque hisdata à iuninianoamplifsima autoritas corrigendi, aeduninuendi; vt probatur in 1.1. C-dcvet.iur.cnu. Tandem itleTnbunianusmagißerhuiusoperislegitimi, vnà cumaliis rexdecim prxnotnin3tiscompilarunt,amp;eiiuclearuntex immcn-fis patrum voluminibus Paiidedas Sc Digeßa : videlicet, q.uiiir quagintalibres.Sorum,quos habeenus quod opusvelutfacratif* fiinum templum confccratum dom. Juflin.approbauitamp;conlir mauit anno v i j r. fui impcrij, 8lt; i ii.confulatusfui : anno Donum n.c. ti 11 i.iiidiftione xn. tertiocalend.Ianuari],ideft, penult.die Decembris,vt ipfe luftinianus atteflatur in l.ij.C.dc vet.iur.cnu.coLvlr. § legesautem . Hiceftnotandum, qiidco Temper Tribunianuspræluit vtmagifterIcgitimo open præJi-âo,tum quia vitra legum peritiamexperientia rcrum decora-tus crat; turn quia antiquæ fapientiæ librorum copiam iplè maxime prxbuit, in quibus multi fuerunt ctiam ipGseruditifsimis bominibus incognitiivt dicittext.ind.l.i) §.in prçfenti autera. ESq’; hic liiigulariteraduertendumadvnum, quad diäaanti-quitasedmmetatorum iuris noftriignorauit,quódcontincbant^„i^£jt diöa veterum iramenfa volumina pene tricies centena millia numerut verfuum; amp;nbsp;duo millia librorü: vt d.l.ij. amp;nbsp;in preoemio InfiitUT yerfuum lionum,amp;ff.veteris. Digefta noua qua; hodiehabemus iuris e^ mle^tbut iiucleatijcontinentpenè clv. millia verfuum, Sc t. libros, vt d.l.ij.Sc in aliis lotis præalleg.Vellentfcive quidam hoe di.dum. Accurfius glofl'ator,quiomne verbum.H'orum,glofl'auit ullud exponit,Verfuum,id efl,legum,feu paragraphoru, aiit refpon-fbrunxquafifcnferit.quódhodic Digefta qus hibemus,conti-neant cl. milliaIegum,velparagraphórum,velrefponforum. Aduerte.quia Accurfius nofter,quiafHrmauitfc fucturriftè te-nebns iurisciuilis: vt dicitin l.faää.§.fi in danda. (T.ad treb.in Hot paOii adduxit tenebras: hoe tibideinonftrabo adocuium.Vo lui alias numerate omnes leges.ftbrum,quas babemiis, videlicet ft. veteris,InfortiatijSc ft'.noui. Com pen ijin ft'.vetcri funt duo millianoningent*deceuiamp;oâo. In Infortiato funt duo millia

ducentitrigintaqiiaruor. fii Digcftonoué,duomil/ia, nonin» NumeirM gentiodogißta (res, Efin fumma Jeges.flôfü, videlicet,oinniû quinquagintaJibrorüjfuiitodónnllia cxxxv. Vndepatetroa-niteftifsiinè, quôd Accurf.noftcr in hocdormitauit, puto, non aduértcnSjSfincautc'gloflam fuper hoc facicns. Gogitabamalias, exponi dcbuifîêt V'cifuum,id cft,lincarum: feci penculiim per numerumbneanj ffivete(t$,1nfortiati,8i!lt;îlot'ui. rep€nhoc elk' veriisiinùin. Nam fecûdum ecmputUiw meorû tcxtuum,re-peri rt-vctusconllaCc Cx quinqaaginta milibi/sveffuum,ide|}, liiiearû. Inlortiatudicôftareex xxxl x .millibus Stquiiigcntis vigiirti lineis.ffiverà ncuum ex xtiiit, millibüslineaTum. Vnds irt (tntiihacmnes'qtiinquaginta. ftoruinlibriconflanr feciindum ■volumina mca ex centum vigintinouçui iiirllibutvcffuuin, id éfî,dinearuni,amp; quingen'nsviginri. Opinor,quôd fiquiscom-purai'ct iluinerum lincaruin pandeäarum', quoi finit Fiorentiæi quodfacildiieret pcpimmeriitionein quinrertidrlilil, 8f nuitte-ruin tba'rtàrUni: amp;nbsp;perlineas vnius latcri$,inucniretillascon-farftx ccritumqUnlquaguira pcnemillibusvcrfüum, id efi,linearum' amp;nbsp;ad hcicnçminem.repèriante liæcaduertiliê.Scd accu Tàîii(SMiueiligjndôqlt;iiïrdàft^H.5^iidvult dfctîie text.dum di-citiqadxl olifii «ra'iWtrioiixeiJn'tena tniilja vôrlùum:^ bodieverô tJesitliin quttiqàiaginta-?' Dkâics iortallé, qiiôd obm erant ter „ . . nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id'fft, tréconti'nMllia Verfuuni-jJiodie-vircKentum

'*- lia Iibrorum,hodio veróquiriquaginta libigt;i;amp;'h'c tit quadrage-crjiium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ref(gt;cA:uc Sd èomputum librô'rum Pergo refpeâiud

adiiuBicfum verfüônicritdiàiidiJ pars -. amp;ideocxpone tricies ideft'|trige/ies,(icülideü, vigefîct.-nanlfcaenduinquôd -orahiaiqbâjfunt filpriâ centuiin'fyricopâtur; vcterceni, id eft, ter centum.ducenijideftjducenti. lt;)uaarageni,idtft,quadringcn» *tU!iAfraefentum verb non 'fyncopaiitur ; vt quinquies, fepnes, decies,fcêlities,ducfntiés,trieenttes, miliies,deciesmillics, vicier milliesjSfit.1 deinceps. Caitcrùmita rcpcricxpo/îta iHaverba TriciesSc Vicies à Rrdcianoiiv opiilculode numoris. Similiter cxponitelcquentilsimus vir Laurentius VaHen.'Komanusin libro in.defElegartt. lingûàe Latinæ, fub rubr. de numens. ' Olim ergo étant triciestùntcna millia c’erfuianv, bodie centum quinquagiiiM millia: amp;nbsp;conïèqucnter’ex xx. partibus viia cil cpmpenJiuni.fforuin,quçbabeinusquoadlinearuninumeruin, quodlîngulariternotàbisj quia non repen boc,expolitum ab aliquo

»•iquo lurifta; de quo plurimum mitor. ''’His incidenter inter-niiftis: quxnon funt extra rein,fed ex re,vt nöt.jn kl.fu^tvct« Eo, bene. fl’, fi cert. pet. Refpondeo ad rem, Sc dico, quodfufli-nianuscùm çdidiiiet Codicem iußinianum, amp;nbsp;deinde Digefta, vt prædixi,comp3ni fecit Inftitutioncs quaa habemus, àTribu-I)»yïiti*h»» niano, The3philo,amp; Dorotheo,exinflitunonibusveteTüin, Senti, tofnmiiit inlcriin »llo Jibrolnftitutionumea, quæ petcoftflitu-ttones luftiniani emendata erteilt : Scita faäum ert. Fuit autem confummata duäa ordmatio'Romani iuns tribus annisivcd.

1. ij.§. omnia igitur. Port haec ad vnuroaducrtensluftini.quod anno tu. fui imperij çdidefat Codicem,amp;deniumDigertaamp; Inftitutiones anno vm. fui imperij ; vcprædiftumeft: cun-dem Ccdicem,queift feceratprimó componi idecem illufiribus vinsprænoininanSifecit relegi,amp;iteruni çdidit propteraliquas conftitutiones de nouo faftas fuper quinquaginta Decifioncs quasiufsit infcri.Et hâcfècundain çditionéC.quçdicitur repe* titaprælcftio,cômifitquinq;iiluftrib’ vins, videlicet TribuniaS' no,Öotötiico,Menna:,Cóftant!no,amp; loini,amp;tafiafuitdiâafe cûda æditioj id eft, Codex emendatusdomini luftiniani repccita! Codex e-prileitionisquêbabcmusatéconfirmatusà luftinianö prædiâo mendatntî imperij fui annox.amp; téporc fuiquarticôflilatus,amp;etiâ'Pauliniî annodomini O.C.LVI. indiâio. xiin. quarto Calen. Iaiiuari),id eftjxxviii. die Decêbrisivt probaturC.de emedando luftin.C.

in côftitutione,cordi.iûâis præmifsis. Et hûc C-iufsit appellari Codicé domini luftiniani repetitæ prçleâionis,vt in dida côfti-tutione,cordi.Et ita didà eft prima rubri.C.ldcoaût dicitur Co

I dexrepetitæ præleâionismainapud veteres,quandopoftpri» mam editionem rtebat fecunda çditio, appellabatur à veteribus, Rcpetitapræledio: vtcolligiturex librisVipiani ad Sabinum; , amp;nbsp;exprimiturindida conftitutione , cordi.verfic. inantiquis etenim. EtideodiciturRepetitæ præledionis ,ideft,fecundæ^^i^*‘* çditionis,quia præcedenslcdiojid eft, prima çditio fuit repe- '' * tita . Proteftatusetiainfiiitlurtinianus,quôd Gpoftca nouas conftitutionesipfumtacerecontingeret,illascongregabitin li-* , bro qui appellabitur liber Nouellaruin confiitutionum ,• vtpalet in cadein conftitutione, verficulo, hoc etcnim. Suadente poftea variarerum natura, luftinianus multas cönftitutiones

il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nouas fecit,numero centum vel circa : quas hodicinlcrtas habe- tiber A«-

mus in lib.Autent.quæ fads iueruntabeofvt opinor) anno xi. tent, faiiinperij anno domini d c lvi i. indidione xv. vtcolligitur ex

textu in Autent.vt præpo.nomen imper §.fiquavero,iunôi* | aiiispr«mißi$.HtcnotJnäum,9uö(lexeo quod Imperatorfvt Koueltæ fa pau)oantedice|jatur)dixerit,quód appcllaret librum Nouella-ßitmionti rumconnitutiOjlciJKetquempoftca ^eret;quod Irneriusdi*

cebat librum Auten.quem habemus,non fuille luftiniani 'quil nou appellatur Nouella rum,fed Auten.adduccbatlrneriusra» tioncs, quas ponit glofljii d.conflituiione, cordi. fuperverbo congrcgitionei.amp;idem dicebat Placentinus, vt rclert Bald • in l.liumanum.C-delegib.Ioannej veroantiquus gloflitordice-bat contraridjpcr text.in d.conftitutione,cordi,kilicet,quód liber A utenticorutn iuitluBiiiian): amp;cum hoc tranfire videtur gloll.)bi,amp; in d.l.humanum .C-dc legi.amp; Bald.in d. 1. cordi.amp; Cynus,ScBald.indiâa l.humanutn . Etita tenendumprcrul-dubio patet ex fuprafcriptionibus cuiufque tnuli, amp;nbsp;ex data in tnukis titolit: 8c notninat ipfumin titulo,vtpræponaturnomen iraperatoris. amp;nbsp;in titul. vt indices (ine quoquofutlragio. amp;in titulojiuiiurandumquodpraellaturab his, amp;nbsp;miror, quod de hocahquis vnquam dubitauerit.Ratio tarnen dubicandipo-tuitoriri exeo,quiafertur repeririqucudam librum, qui dici-tur liber Nouellarum,quern dicuntcontinerecafdem conflitu-tiones,qua5continetlib.Autent litet in aliqoihus fit varians: de quo lib. Nouellarum nentionem facit giolT-iu A utent. hoc amphus.C.de bdeicommifsts.amp;doc.iii Autcn.res quæ.C.ccm-. munia delega.vndeegregius commentator Albencus deRo-AwrrifMf.fateBergamen(is,quem ririen do.Raphael Ful. in Autent. hoc

amphus.C.de (ideicommiflidicitquod liber A utent. quem ha- ' bemus,exccrptus(itexlibro Nouellarum , vtcompcndiofiôr iieret.Vndcdicit,quod liber Nouellarum erat multum proli-xusidicitdo. Raphael, le nunquam vidide diâum hbrum No-ueh'arum:do.Paul. deCafl .indida Autent .hoc ampliusdicit, quod liberNouellarum (uitextradus delibro Autenticorum perbreuiora vcrba,Slt;magisapta.Item do. Paulus ind. Autcn* res qiiiî. dicit non elle ftandum illitcxtuiNouellarumquan» do textui Autenticorum contradicit;quia de Iide illius opens dubitatur.Bal.etiamin d. Auten.hoc amplius dicit,quod pri-ualet textus Autcnticorum,eoquodilleliber Nouellarum non legituVin fcholis. Sed ibireliquit nosinccrtcs, quis liber corri-gatahumivel liberNouel.vel liber Autent.Egofciiipcr credi-di,amp;(èinpercredam ( donee conflet de contrario ) quod liber Nuuell'tanquani dç cujus Ude dubitatur, amp;qui per fludia vni • uerfalia

oerfalu non verütur, fît refpuendii!,amp;quôd liber Auten.iït lioerconllitunonumà luftinunoçditus, Scideo iJluingloïlà-uit AccurGus, !( etiam fuperiilo teeit fummani loan.Balianut Crc[nonen.amp; illum Gudia receperunt ,amp; plerique illu-Gresconnnentatoresconiinentauerunc, vtlacobusde Bcluifo, Bartol.amp; Angel.necobAati,huinanuio.Cgt;de leg . nam alla lex fuit imperatoris Valentini,non ludinianrvtpatet exiuprafcri ptioneudeo glo.ioifcmniauit. Neccuranduindevarietatefly li:quia non ipfe,fed illi quibus committébat,coiiiponebant, qui étant alu ab ipGs præniilsiscompoGtoribus Codicis. Adde præ-diâis,quôd egregiusdodor Odcf.in Auten.callà. C. de facro fan,Eccief.Gcait:Vnunifciatis,quôd Autenticum , quodfuit coinpoGtum à luAinianOjbabet noue collationes.Poflea quau-dovenitfrcdencusminor, mißt basconflitutioncs ad ciuita-temiflam,fcilicet Bono.vt Doéiorcs legum adaptarenteasGn-gulislegibus fubcongruentibustitulis.Dodores conuenerunt in fando Petto,amp;aptauerunt,ponea quid feccruntlDominut nbsp;nbsp;nbsp;„

Vgol.poftnoiiamcollationempofuitlibtum Feudorum, amp;on)' ^**^*™' nesconftitut. Frederici antiqui,amp; minons , amp;nbsp;aliquas leges Conradi imperatoris,amp; vocatur Décima collatio: fedpauct funt qui babeant ita ordinatum in libns fuis. Odofredus bæc refertjamp;eumfcquiturBald.inpræludiis Feud.inverG.porto.‘ Aduertant ignorantes præfumptuoG , ne raordeantGbi labia reprehenfores vcritatis:quia ego vidi Odofre.ita dicentcm.Ad-uertatetiain nouitius,quôdantc Autenticas quæ funt inlérta: in C.foleteflèlcriptum,Con.no.id cft,Conflitutio noua. Pa-C»»'»»»««, tet ergo ex prædidis,quo tempore fuerit iàdus lib. Autentic. amp;nbsp;qualiterfuitfadusàluftiniano.item Autenti.quæfunt in C. fueruntinfertædcmandatoFredcricifecundi,quiregnabatan- , . no doroini Meexv.tempore Honorii tertij : item amp;nbsp;tempore , Gregoriinonitqui Grcg.ix.decefsit annodomini M ccxl,.dcg™ * menléIulii.amp;deinde regnauitipfe Innoc.iiij. qui fuit aflum-ptus annodomini Mccxîiiij.die i.menGs luliiivt atteftatur Rot fredusinlibellisiuhscanon.in titul.nefedevacante. amp;Ioann.

And.eod.titulojin additio. Iflc innoc. iiij. Fredcricum Fcclc- Inno.iiij, Gain perfequentem depofuit,amp;impcriali dignitate priuauit an -nodomini Mccxliiij. in confilio LugdunenG : dequa depoG-Dlt;p4fe tionc habetur in c.adapoftolicæ.dere iudic.lib.v) . Eü etistn Conjfati^ notandura, quod cûm bella fuillènt inter imperium, Scqual-yidd. damciuitates Lombardiæ teraporc Henrici vj. amp;deindcFre-f .V. derlei

derici {ècund/minoris.iRc Fredericos lêcunduî fecit parem cum dißis Lombardis in ciuitate Conftantiæ :quæ pacis capitula, li4benturprolcge,amp; allegantorà Dodoribusin J.imperium. fldciunldi.om.iudi.ScalibiBald.fupcrdifta pace in ver. vo-Jumus,dicicipfumpro legealJegari i amp;nbsp;confueuit allegariboc modo: vt in cxtrauagantide pace Conflantis: :quaingloiFa-uit,amp;commentauitOdof.deindeßald.etiam foJciiiiiter ccm-mentauit,reperto in archiuo Bononicnfi apparcrc didam pa-lt;em regifiratam.'amp;diciturconclufainannodomirii blcdxxxiiij. iiididione prima.ann.xxipfuiimperii ; rcgni verô anno xxxij. vij calend.IuIii.Hæcidcofccitefcribcre,quiaB3id. in tine dt-dicomment! dicit, iJJam pacem fuilic tadam poftdcpotitio-nera Frcderici tarnen coiicludit pro lege debere leruari; vt ibi videndum.lfta pax debcret efle fituata in tine Jibri Feudo-rum poti aliascontiitutiones eiufdem Fredcrici fccundi in il-Jo Iibroinfertas. Vidifliquodliber Autenti.efldiuifusmagi-ftraliterin neuem CoJlationes : 8( poftea fuperuenit liber Feu-dorum : quern Deciroam c'Jlationera vocamus: vtfuprà dicc-«»»/îi Odot.amp;Bart.amp; ponit Bart.fupcrrubrica cxtrausgantis,ad

Deindefadxtucrunt conftitutiones,ad repri-mendum, amp;nbsp;conftitutiones, qnoniam nuper. ab Imperator« 'Henrico vi). annodomini Mcccviij.quasßart.fuperrubri.ap» pellatVndecimamcollationem.amp;glollauit iilas tempore Ca* roliquarti,feuLudouici,cùm f uillét donatus pluribus inligni-bus ,amp; pnuilegiisàpræfatoHenricozSc dida Barr, fuperdidit extraiiagantibus puto maioris autoiitacis aliquibusaliisdidis eiufdemalibi:quianiagisdigefte fdidit tanquamgloflàs. Sed dieet aliquis,quomodo tibi confiât de tempore approbatioiii» CodiciSjDigcfiorum ,dnfiitutionum ,8c copilationis Auten-ticorum jamp;aliorumprædidorum : quoanno domini ; quoan-■ no imperii domini luftiniani bæc adalint, quoconfulatu,amp; quaindidione ? Refpondeo, quôdbæccolJcgi ex enumeratio-neannorum, ab vrbe condita ad tempora imperii lufiiiiiani. itemabvrbecondita ad aduentum christi. Iteinabad-uentu CHRISTI adtcmporalufiiniani.Itemexdataquepo-niturin fecundaconfiitutione: amp;nbsp;Ill tertia conftitutione voJu* minis.C amp;in l.ij.C.de veter, iu . enu .amp;ex tempore aperte'po fitoin Autent.vtpraeponatiir, amp;ex computatione chronira-ruin. Iterumdicccaliquis: TunotastcmporaConfulatusdo eqtnilufiiniaaiimpciacoristSiimperator, quomodo Conful 1

fiConful,quomodo Imperator? Rcfpondeo,quodTmperator aliquandoallumebatfibiconfulatum vtquidam extraneus ;amp; hoc erat quando fibi placebat ; vt eft textus in Autent.decon-ftiliaus.^.tinal.]bi,aducnitaucécùm iple annueric trabea: SC not.glolEin prcœmio.ftôrum.in tin.glolEItcrum dieet aliquis, Tndicis,quôdRomanafindiofuit triennio confummata; vt diâo§,omni.imovidetur quod quinqueanni funtlapli. nam Codex primus luittadus tertio annoimperii dorainiiuftinia-ni : liber vcrô.fforum,anno viij. vt s .eft didum. Glofl. aduer-tensadhæcin i|.conftitutione.C.§.final.fuperverbo,feptimæ« dicit,quod aliquiopinantiir quod duo anni fuerunt interpofi-tipoft coinpofitionetnprimi Codicisante inchoationem.fforû. Alii veto opinantur, quod immediate poft propofitionem C. fuerit inclioatä compofitio.fi'orum :amp;cùm triennio tonfum-mata eilet,bienniofuit fteperfeflbra antequam publicaretur.Hu ius ret non habetur ccrtitudo.Credo ergo,quod voluminiscau-fa magis remota tuitipfeDeus , àqaolex Stomnislcientia : vt 's.dicebatur. Sequeteturvidcre,quæfueritcaufanjatenali$lc-gajisfapientiæ.Azofuper hocinfumm.C.in princip.multa ver ß-ba dicitacritcr, amp;oblcurè loquens ; adcuius dida in hoc om*^’*”’* nés retugiunfverùmquiaaliqui mordent dida Azonis, fi vo-lueritisifta videre,videte per Bartol. in prooemio 3'. præfertiin in Icduris aiviquis,quædicunturleduræ Paduanæ. Videte ctiam Bald.ibidem,amp;tn l.i.fEdeiuft.amp;iur.amp;per loan.Fabri in ptcceiTiio Inftitut. Tertio videndum eftèt, quæfit caufafor-malislibroru iurisCiuiIis.Dodorcsconfucueruntdicere,quàdClt;«j4 duplexeftcaufa formalis.nain ex parte tradatus cft diuifio o- main, péris in hbros,librorum in titul.tjtulorum in 11. legum in . paragraphorum in verf .'opus enim conftitutionum imperia-lium , de quibus fuprà didum eft , in duodccim libres dige» Hum eft,amp;conclufum, vtdicitcextus in 1 .ij .in fecunda coll. vei'fi.omnia.C.deveter.iu.enu. Hord duodecim Librorû noué funtinfertiin volumine Codicis,quéhabemus. Trcsverôreli-quifunt intèrti in libro qui appcllatur Volume.Côftat adt totu iusCôftitutionû,amp; Decifionu iraperaliû eftè diflindd in didos duodecim libros,in rubricascccxlviq.legesquatuor milliaquin» gétaslèxagintaduas.Codex veroquem habemus habet rubricas cccxxx).leges vero tria mil lia, fêxcé tas,Sf 8.11 li verô tres 1 ibri Co diciSjdeqb’ in Volumine,habct ccxxvij.rubricas leges verônô-gétasliiij.Digcftdvct’habetru.clij.legesvcrôduo milita no-

4(0 M O D.' S T V D. I N VT R O. IV. gentaj.xxviij.Infortiatuin habet rubri.ioi.lege» verb duomiN lia ducentastrigintaquatuor. Digeflurancuum habet rubric, clxxij.legesveroduomillianongentas oftogintacres. Sumina rubric. Digeft.ccccxxxiiij .leges Digeft.ofto mil lia centum tri» gintaquinqj.Rubric.lnflitutionum xcix. non computato pro-œmio.Rubri.Autcnticorumxcix.Rubnc.Feudorum.lxxxij, ij. Capir.reudoruniqu.vhabentur exxx;. Summa Jegutr. ûigefta oâomilliacentum quinquagintaquinquedegum verb Codi, xij.librorum,quatuor milita quingentas lëxagintaduas. Summa omniumlegum Digen.Cod.amp; Voluminis, ponendo quero-libet titulum InAitutionum , amp;nbsp;Aiitenticorum pro vna lege, iredccira milita vigintifeptem. Et iflud cft marc per quodna-uigas.Caufa formaliser parte traâandt idem eft quod modus agcndi,quimultiplexeAjDiuilioniSjOrdinis,amp; Excmplorum pofitionis,8f Regularum traditionis.vtpcr Azo.locopræal-Caujafi- lega. Quarto loco eflèt videndum, quæ fit cauG finalis;amp;fu-per hoc dicas, vt per A zonem loco præalleg. 8f Doâ.in diâo prooemioff. veteris. Quinto loco eilet videndum,cuiparti Philofophixfupponatur iuris Icientia , F.tdicendum eil, qubd Ethics,idcft,morali PhiIofophiæ.Tradtatenim de raoribus:vtdicit tcxt.in 1.1. If.de iufi. Sr iure, Reliqua confideratc per vos,amp; Audio in-

Uigiletis: vt tandem confequamiiii, quod communitcroptaaus, quod vobis conce-datalrilsimus

A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auroamp;argentolegïto iio

t)i68ïTi veTïRH. Adiraendis legatiï nt A Doptionibus, amp;nbsp;Emanci* Ad legein Falcidiam. nf pationibus pag'io AdSenatufconf.TrebelJ. iié Alienatione iudicij mu - Afsignandisiibertis iz6 tindi, amp;nbsp;fufcipiendi, caufa Ad fenatufc.Tertullian. iji, fafta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BiGESTi NOVI.

Ad legem Aquiliam n Aquapluuiaarcenda 154 Adcxhibendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 Ademptione libertatii

Aleaslufu.amp;aleatoribus 42 AdIeg.Aeliam Sentiam ijü Adleg.Rhodiatndeiaâu $i Acquirendo rerü dominio 14I Ad Senatufconfultum Mace* Acquircda, velamitcenda pof^ donianum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5} nbsp;nbsp;felsione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

AdSeriatulc.VelIeianum $6 Aquaquotidianaamp;eftiua. 1(0 Aâionibusenipciamp; vendin-£} arbonbuscxdendis ii!4 Aeftimatoriaadione lt;4 Aâionibus Sc obligationibut Aedilitioediâo , amp;nbsp;rcdhibito- vji.

rïa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acceptilationibui vji

' tis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Adleg.luliammaießatit 171

runt vel non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85 Ad legem luliamdevi publica

Aunuislegatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107 Stveneficu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijJ

Alimentit Sc cibariit legatii Ad legem Pompeiam deparri-'110 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cidiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194

Adlèg-.CorneJiâifefâlfis.ibid, Bonisdamnitorufn ' soi Ad kg. luliam rcpctundarum Boniseotû qui ante fêntctiam isS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Œortéfibiconiciuerunt ioi

Ad legilul.de annona nbsp;nbsp;ibid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

Adleg.Fauiâdeplagiariis.ifai. Calümniatonb'us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj

Jiaiium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÿ8 Cômunia prædiorü taravrba-

bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 Commun»diuidundo 1 ^7

A quibus appellate non licet Condidionccaul’adata, caafa aQ$. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fequuta

Appellationibus rccipiédis vel Codiöioneobturp.cauß 4^ nep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îoS Condiéfioneindebiti ibi.

Anperaliumcauff appellatio Condiâionefînecanfa 47 . num reddipofsint io8 Condiâioue furtiaa ibf. Apudeumàquoappellatur,a- Condidionc ex lege ibi.

hanicaufaui agere compel- Condiftionetriticaria 48 Icnduni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209 Confiituta pecunia ibid.

Ad municipales, amp;nbsp;deincolis Commodatijvelcontraria 49, zf}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Compenfationibus $4

Albolcribendo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214 Contrabendacmptione $9

B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Côtirmando tutore velcur. 88

iNFORTiATi. Contraria St vtili adione tu-Bonorum poUéfsionibus 118 ' tclæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

Bonorumpoflcf. infantifurio- Curatoribus furiolîsdâdis. 69 fôjamp;ç.competenti 119 Conditionibus inflitutionuni Bonorum polîclsione côtra ta- loo

bulas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119 Conditionibus amp;nbsp;demonflra-

Bonoium pofléfsionibus fecü- tionibuSjamp;'ç.

dum tabulas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uJ Collatione bonorum

Bonorum poffefsionibus ex te- Collationcdotis

ïlamentornilitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124 Coniungcndis euro émancipa*

Bonislibertorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12S . to liberis cius

DiGESTi Kovi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carbonianocdifto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izz

Bonis autoritäre Itidicispolsi- ôigestinovi dendis,vcl venund. 14S CoIIufîone detegenda 140

Confefii» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' t,

Curaiore bonis dando 150 Eoperquemfaâûcnt,()uonij Cloacis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I6z nbsp;nbsp;nusquisiniudicioßßat iS

Crimen fiellionatuJ ibid. ExquibuscauGsmaiorcs xxv. Collcgis ilIicitiSjSc corporibus annis in integrum refiit 2$ 187. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eoquod ccrto loto danopor-

rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150 Exercitoria aôione 50

amp;redcmptisabhoftib. 2U Exceptionerei vendit* quot;Ji Caftrenlipeculio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;212 EXculâtionibusamp;temp.eorum

D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eo qui pro tutore vel curator*

Dcloœalo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’8-i4 negotia gcfsit. S4

Depofiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$7 DIGEST! Nori.

Di(iraâionepignorum,vel hy Exceptionibus,feu præfcriptio-pothecarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 3 nibus,amp;pr3'iudiciis i58

Donationibus inter virum amp;nbsp;Extraordinaniscriminib* 18* vxorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 Effraûoribus,amp;expilatoribu«

INFORTIATI. Euniquiappel lauerit in pro Dote prælegata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io3 nbsp;nbsp;uincia defcndi

Damnoinfeélo, Sidefubgru- digest! veteris. disamp;proteäis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj} Feriis,amp;dilationibus,amp;diuer-

Donationibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij5 (îstcmpoiibus earum

liis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;214 Fideiunôribus, amp;nbsp;nominatori'

R I C AE lurifdiâione omnium ludi-cum

Iniusvccando ibid. In lus vocati vt eant, vcl fol-uant

Inintegrureflitutionibus 23 Iudiciis,amp; vbi quis agere debc-at

Inofficiofo teflamento 28 Inccrrogatoriisaâionibus. 40 lurciiirando flue voluntano, flueneceflario 44

In litemiurando 4) Inflitona aâione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$i

In rem verfo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$

In diem adieâione £0 Inquibuscaufispignus veihy pothcca tacite contrabitur £7 lurisamp;faâiignorantia 76 lure dorium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78

INTO RTI ATI.

Impenfls in rebus dotalibus fa* âis '

Iniuflo, rupto, Sc irritofaâo teflamento

lure deliberandi

lurecodicilloruni io{

DlGESTI NOVI.

lurcaurcorum annuloiû 138

Interdiâis

Itinereaâuqjpriuato Uo ludicatumfolui

Incendio,ruina,naufragio]na ueexpugnata

Iniuriis.amp;famoflslibellis i8i Interdiâis amp;nbsp;relegatis 201 lure fl (ci

lureimmunitatis nl

Bl*

öicïSTi vetbRu. .. vniQerliratcropcrunentibns Legibus,amp; Senatufe. 8f Icngt nbsp;nbsp;imponuntur ; 'ibi.

LegitimisTutoribus '88 r nioESTi VE-fsRis »'Legatif amp;nbsp;lideicomifsis 1.105 Nequiscumqui iniusvccatus Legat»amp; fideicotn. ii. loi eft, vieximat ,1

LegatiS 5i lideicomifsis ni loS Negotiis geflis i aa Libcratione legata ni Nautacjouponesflabularii'iy Lcgatispwcftandis cotratabu- Noxalibusaâionibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

lasbonorû pod: petita lao Nauticofeenore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

Liberalicaufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J}? Natalibusreftituendis

Locisamp;itincribiispublicis i$$ Nsdeftatu defunäorum poft Loco publico fruendo 15s quinquenniftquiritur iqd Liberohomineexbibendo Nevisftateiquiinpoff.miflus LiberisexhibendiSjVeldeduccr eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154

Lcgationibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai« Nequidin fluminepublico'n-

Militari teftamento nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10a Origine iuris,oniniü uiagiftra

Padis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pag. so Pollicitatioiubus ar

Procura tonbus jamp;defenlorib* Zt.\\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIGESTI VETERIS.

PecuJio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54 nbsp;nbsp;minCjVeJcotraedagetur ss

Profocio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59 Quemaduioduferuitus amitta

6z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quibus rebus ad cundem iudj-

adionibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66 Quod cum eo,qui in aliéna po

nibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74 QuandoadiodepecuJioeflan

Quæ res pignori obligari pof- Quis,amp;à quo appelletur funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifS Quindoappcllanaum fit to(

Qui petant tutoies amp;nbsp;turato- Return diuifione,amp;qualitat« res,amp; vbi petantur 89 pag. 11

Quernadinodii teftaméta ape- Rebus creditis,8c ficertum pe-riantur,infpicianturjvcl de- taturcondidione 44 fcribantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj Rcfcindenda venditione 61

poliefsio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji Rebuscori! qui fubtutelafunt

Quis ordo in bonotu poflefsio- fine dccreto non alienandis, iieferuetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ms nbsp;nbsp;vel fupponendis $3

Quiamp;àquibus manuuiifsi li- Re iudicata,Sceflèdu fenten-berinonfiunt ibid. tiarum,8tdeinterlocutioni-

re non licet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1J9 Ripanmnienda .1. 158^

Quarû rerûaétionô dafür 170 Regulisiuris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zzo

c - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siquisomiflâcaufa tefti, 104

bioElTi vbTeRi». Senatufconfulto Syllaniano, Statu honinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pag. 9 Claudiano,amp;c. ibi.

Senaroribuï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»• Siquisahqucteftariprohibue-

Siquisiuadicentincn obtcpe- rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10$

rauent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;? Seruitute legata 108

17 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ SicuipIusquàpErlegêfalcidiâ

Si ex ncxali ctufa agatur,qué- licuerit Icgetur ii^ admoduin caueatur. iS Si tabular tetiaiaenriextabunt

Scruitutibut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Suis amp;nbsp;legitiinis hæredibus Ij*

Siferuitus vedicetur, vel ad agt; Silibcrt’ingenuuseflcdicatur hum pertinerencgctur. 140

Seruo corrupt«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 Saluiano interdido

Seruis fugitiuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi, Stipulationeferuorum 17ƒ

Serais exportandis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6} Siquisteflamentohberefleiul

Sponfahbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj nbsp;nbsp;fusfuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180

dumdos petatur Sa Sepulchro viola to iSj Si vétris nomineroulier in pof Seiitentiam pafsis lof fefsioiiem milQ amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86 Si tutor,velcurator,ve!roagi«

Si mulicrvctrisnomine in pol’ firat’creatus appellauennt fefsionecalûniæ caulà eße di zoy catur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 bi. Si pendete appellatione mors

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vfu,amp;vfufrüâu,amp; reditu, amp;

»I ersTi vsHrij, habit. amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107

Tranfaâionibus pag. îo Vi.no,tntico,amp;oleolega. 118 Tnbutoria aûione 51 Vtlegatorû.feu fideicómif. fer Teftibuj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S nbsp;nbsp;uandoTucaufacaucatur 117

iNroRTiATi. Vtinpoflèfsiçne legatorû vel Tutelis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87... -fideicôtBif.feruandürû caufa

Tutelisamp;rationibusdiArahé- Viideiltberi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izy

dis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9J Vildelegitinii,amp; vndeagnaü

: polKint:8lt; qucmadmodûte- Vndeviramp;vxor .^150 Aamenta fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$£ LVcteranorû amp;nbsp;militüfuccefsio

l$4 iVtex legibus fenatusqjcôfuJ. I79 -bonorum polf detur 131 187 D IGESTI NO VI. \

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^Vfuçapiôib’.amp;vfurpatiôe 143

;-•gt; .spol-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■!

■ V in ,jtn' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii Aflèrtione tcUcnda 19»

APbft^ti» ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii7'Acquircnda amp;nbsp;retinendapol-

amp; cirtcellariis iudicum Annali èxceptioneItaIicicon-^44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ■ traftusfoiléhdaamp;c. zfi

fafaâa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”1153 AccufationibùSjamp;infcriptioni

niapum iji'A, i.j Sô'jq-aSfeiAd^fejJem ÇorneliaAdefica-Adftnatufcon.V'clieianû 'iibi, J : /üs ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbu';. jbi,

Adiotiib’émpfi-îs: vdditi'iâS Ad legé ràniàm'dé plagianrt Aedilitiis aftionibus i' 170'i 3it uljv,iu:';;i..iulnrr' Alendislibcri» ' a/sÀd legcra VifdelIiàtB ■ Adminiftrationetutorii x/8 Ad legertl Qôrh-. dö'falfts ibi. Aümétis pupillo prxftidisaSb Ad leg.Iuliamde ainbitu- 3ij Arbitrium tutelæ ■•:': '-ibi Adleg.Iul.repctuhdarum ibt. Autoritäre præftanda iSi AbigtiS r Mir or /. , ibi. Adoreà tutore jfeucuratofe Aboiltionib«»J‘-'i*'* ■ 3’4

dando nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ibid. Adfcnatufc. Turpilîand ibi.

i88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Annonis,amp;: tnbutis

Ad legem Falcidian» ibid- ApocbispubliciSjamp;c. Adfciiatulconlul. Tertallia- Athictis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i6i

num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aS? Auripubliciperlécutorib’ 3iflt;

Ad fenatufc.Orficianum xbi. Aurocoronano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;’lt;

Ainionisciüilibus 570 \ qui funt circa eôs,amp;çi; i'41 Alexandria!primatibut ibid. Comtauni diiiidundo i - ‘ iägt; Admininratore.rerum publi- GóipuniavtriufqjiudicipiHi.

fïrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gonförtifeuseiufdeni Ijtir.âbO

Aquxduftu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57iGöndiélione indebiti

Agricolis,amp;cenGtis,amp;colo- Condidione ob caufamdato») nis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.ifum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-x er: ibi.»

Agricolit, amp;in3nçipiisdomi:gt; Gödiftioneobturpéc3ufa!iï7J nicis,velfifcalibusamp;ç. 375 CottdtóiBrtefurtiua zS}:gt;

ApparitoritaiS’ PrssfedoruiwGóiiftitutïpecunia . n prætotio ifii..quot;», jgÿ Göjnmodato 21. -in

Jitum .iS t.. ibl... ditione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iX7

Apparitoribus proconfulis , Sc GöiDunirérutndiüiGone zssit legati .:u ibi. Götnmercik, amp;nbsp;mercatoribus

tis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi.. Concubinis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niivS

Apparitoribus præfeâi anno-Confirtnandotutore zyj.t nx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü ibid. Contrario iudiciotutelx'ji zSf

. tabulas ■ ui.'1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184 Codicilhrr : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .itStfi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bonorum poiTcócra tab. ibid. Communia de legatis nbsp;nbsp;nbsp;zij;

Bon.pofl’. c'ótra tab.liberti.ibij Góditionibus intèrtis tam in ]e Bonis maternis 1, aSj gatis,quàmfideicom. i;,ibid.

Bonis qua liberis in poteftate Caducis tollendis a88 coniiitutisacquiruntur.aso Communia de fucccfsionibus

joi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z3Z

j;ûjpu^one inô3riuiii^7 Cuprcßitex kjco Daphnesvel Creditoroihcuiâioné non dlt;s . Perladisper AegypturanS

jfccrqi •' 1,., ijijjviô.u Jô8 eïcideadisi,;,veJ vcndendw CaptiBij»amp;pofiJiminioréilt;er- 17377. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

; fis I; ' ni^fif itid. GonfulibuSjamp;nonfpargendi» Cuftôdiï reoruoj' au .iL ' .31Q ab bis pecunii$,amp;-ç. 378 Criininc peculatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Çïaintibusconfiflonanis 37?

Grifninefacrilegijo ariùii .ibïdj Gonûtibuï,amp;tnbuiiisfcbola'-Çr«2iine cxpilata IweredMatiï '-riutn-.S2u;.;-LJi:t ' ■ ibi.

iiibid. ; •■quot;•[z3 3;iûu.,ib(ioJConiitjbusreiniilitarij ibid. Qrioiincflel!ionatut;n3;f'.ibi.gt; Gomitibusamp;arctiatrisi ibid, Calumniatoribus cl-G«nitibù$,lt;juiprouiHeia$re-

•■dT R I VArtilioicona^fr:- »• gunt li. tlt;jgt;uùnlt;.)i. ibi. ConiEsniendistifatdefajtoribus Guriofis,amp; ftationariis 381

'35i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Gaflrcnfianis, amp;nbsp;minifieriani»

Capienidiï^:6f:diflraheiidispj-r - jgj, nfli-ud. •, A, gnjorib’tributqnïcaul'a.gç^.Gaflrcntî cronium palatinorS CanoiieJargitionabum tituJo' peculio no'o si. ,, ibiifk «j-fum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gaftrcnli peculio niilitum ,amp;

iWdz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Jiftonr.-'ir: iGommeatu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;384

CôUatibne donatosumjamp;ç. Curfu publico Sc angariis, Sc GbHationejris'.2oni,ttit.jbid. ■'perangini» . n» .. Ji! 384 Clafiicis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cobortaïibius,princjpiE’,corni

GurialibusvrbisRom« U ibi- -p culariis.ac primipilanis. 38^ GoUcgjatis^amp;cliâitopauisySo ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' j /rD

nutnulariis .» »ii'i '''-ii'.3ÿlt;)‘ Diucrfîsrelcriptis,amp;pragma-CanonefrumentariovrbisRo“ ticisfandionibus ■

Capitatione ciuium cenfibus Dolomalo ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’.1 » 247

Bedititii libertate tollenda £xlt;icli3itdefunfiorü inquan* ’■S*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tü hxredescóueniatur.a£4

Diftraâionepignoriï ioi Exercitotia,amp; inftitoriaaâiO' Debitorem vendition? pigiio- ee.

risimpedirenonpodè ,ibi. Eunucbij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zif

Duobusrcisftipulandt 308 Eo qui pro tutore negotia gef-Donationibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}O9 nbsp;nbsp;fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ay?

conficiuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi. Excufationeveteranorü iSa

, TRIVM UB. COD.

Dalatoribuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSj

Dtfculióribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;357

Decurionib’amp;fiiiiseoru Decrctis decurionum fuperim munitate quibufdam cóce-c denda c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}6o

Dcbitotibusciuitatum nbsp;nbsp;nbsp;jyi

Diuerfispr»diis,vrbani$,amp; ru-flicis,téplorü,amp;ciuit«tü Dignitatibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

Domeflicis amp;nbsp;jJtedoribus.jSo Detains 1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58i

Defertoribus , 8e occultatorib’ 584. .

Diuerfisofticiis, Stappa ritori. ' busiudicum ■■■

Emendatione Codiçis lulUnia-ni i ri::.'-,.

Epifcopi$,amp; clerici» - — ai$ Epifcopahaudientia ' i 1 ? zzS Edendo •pn.oa';;.!..

Errore calculs : nbsp;nbsp;nbsp;■■■

Erroreaduocatorum

Ex quibus caufis infamiairro-gatur ‘

Etiitnper procurator?caiifam in integrum reftit. agi poflè »5i.

Exccutionereiiudicatæ Z99 Etiâ ob cbirographaria pecunia pign’ retineripollè. }oi ExceptionibuSjfcu prjfcriptio-

''TRI V M LIB. COD. f Exadoribustributorum 3$$ Excufationibus muneruin- ja Excufationibus arcificum Expéfi $ publicorü ludorü iiz. Equeflridignitate • nbsp;nbsp;383

Erogatióe militari» ânone. ibi. Excoâionc,amp; tranflatione mi-■ litarisannonae ■• ibi. Executorib’jamp;exadorib*. 386

Filiofamilias minore z^f Fideiuflóribusminorum ibid. FormuliSjamp; impetratióc adio-

Feriis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ “

R V B R I C AE ramiIia»J)ercîfcunlt;îæ à- iSi Gregcdominico ’ Finium regundorum ibid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

Fide inflrumcntoruM H3ereticis'jamp;Manicliæis zzô Fmidodotali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a7é Hisquiad Ecclefiasconfugiût

FugitiüisfevuiSjamp; libertiSjamp;ç. His qui in Eccjefia manumit-iSj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^o

FurtiJjamp;feruocorrupto ibi. Hisquiadftatuas eonfugiunt Fideicommifsis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zSj nbsp;nbsp;aj$.

Fideicomtnilliriis libertatibus His qui poten tiorum nomine quot;Oîn , ■ Ci titulosprædilffaffigunt. a4$ FrudibuSjSc litis erpenfîs 35j His qui veniam ætatis impetra ïideiuifonbus, 8c mandaton- uerunt ’ a$i bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'j 308 Hæreditariis aâionibus zi4

Fallàmoneta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^ia Hæreditatevel aifhoncvendi'

•FamoGï libellisgt;. nbsp;nbsp;nbsp;313 ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi'j

TRiVMtiB. coB.’i Hærcdibustutorum a8o rideinllrumentorum, amp;iure Hæredibiisinflituendis a8$ .• bafla; fifcalis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;His quibusvt jndignis aSS

•Fifcalibusvfuns. ,1 ibid. His quç p«næ nomine in te-'Fi^iisfarnilias , Scquemadaio- fiam.relinquuntur zSy r; dura pro hispatcrteneatur Hisquæfub modo legata jVel i( j-jii' ; 'mH fidcicommiflàrelinquuntut ïabiitcnfibus i.iviH r3ff7 . ibid. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

-Frumento vrbis.Cooftantino- Hisq ante apcrtas tabulas bæ-I- politanæ-r iuhin . 370 reditatem tranlîaittunt.aSâ Frumento Alcxandrino .j ibi, Hæreditatibusdecurionü ajo ■Fundislimitrophiijamp;çi.! HisquianodotÉinotnanumil-ïundispatrinjonialibuSjamp;lal!-- ßfunt _-n-. zyi . tueniîbiMjScç. i!30ti; uibfc His quipcrmetum iudkisnon ïugniuiscolonis,amp;ç. :.-z,,.375 . appellauerunt 'd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jot

lundis rci priuat«,amp;çc,u ibid. His quiin/prioruta creditoru rundisijamp;faltibusreidotniniT . ..locum fuccedunc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;304

ex ’’ ibid. Hisquilatrones èccultauerüt Filiis ofßeialium militarium, nbsp;nbsp;nbsp;314. r.

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hisqui expublicis rationibus

Gladiatonbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373 Hisquifedeferunt j$3

560. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Interdiâo inatrimonio inter

His qui numero libcrorii ,feu In quibus eau fis tutorera ba~ paupertatejcxcufationénic“ benti tutor daripofsit 178 rucrunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3S1 In litem daiidotutorcjvel cura

facramentofolutifunt 3^1 In litem iurando 280 HisquiinexiliumdatijVelab Iureaureorumanulorum 283 ordinemotifunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373 InRitutionibuSjamp;fubftitutio-

355. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ioipuberum,amp;alüslubflitutio

His qui exofficio quodadmi- lure deliberandi ,amp; adeunda, niftrauefunt conueniuntur nbsp;nbsp;vel acqrcda baereditate 28^^

572. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Indicia yiduitatetollêda z'i'j

loflinianocodiceconfirmando InquibuscauGsceflét longitc-221. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;porisprsferiptio

ftitutio nó eft nece(iaria.23o Intantibus expofitis,amp;ç. ibi. In integru reftitutióc poftula- Infirmandis pœnis ceeJibatüs, ta,ncquidnoui fiat 232 Scorbitatis

ludiciis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zS4 nbsp;nbsp;nbsp;TRIŸM UB. cool

Mandati,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfflt;

Monopoliis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;270

Magiiiracibuscóueniédis 283 Muiieribus,qux feruis propn-

isfciunxerunt 311

Maleficis,8f Matbcmaticis 312 Mutationenominis,amp;ç. ibid.

T RI V H tJB. COD.

Municipib’jamp;onginariis 3^9 Munenbus amp;nbsp;honoribus non continuaiidis ibid. Muneribuspatrimoniorû ibid. MulienbuSjamp; in quo Joco honores cognofeant

Mctalla nis,et roetalli$,amp;ç.3 6( Munlcgulis,amp;ç.

Metropoli Beryto

Mendicantibusvalidis

Maiuma r

Mancipnsamp; colonispatriino^

nialiû,8efàltuenfiû,8;ç. 3^3 Magiftris Icnniorum

Mcnlbribus

Militarivelle '

Mctatisamp;epidimeticis ibid.

Nouocodicefaciendo an Ne fanâumbaptilma iteretur

Nemini licere fîgnû faluatoris

Chrifli in filice,amp;ç. zzS Ne Chriftianû mancipiû barre

tiens,vel paganuSjamp;ç., ibid. Ne comitibus rei miiitaris vel

thbunislucru prxßctur239 Ne liccatpotentioribuspatro-

ciniuni litigantibus przlla-re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24$

Ne filcus vel Respublica pro-, curationcalicuiprxflet 24$

Nego-

Irenarchis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;565

Legibus, amp;nbsp;conßitutionibus principum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajo

Littorü Siitinei'û eußodia 3S4 Liicris aduocatorum , Si coa-;. cufsioneofliciorum,liucap-

‘ C o Dl

Negfetiisgeflis

Ne qui» in fua «ufa iudicct X55-

Noxalibuj adionibus zsi

Ne vxor pro manto conuenia-tur

Eliuspro patreconuenia-tur

Non numerata pecunia z6S Nauticofœnorc ibid. NundintSjSc mercatoribus 171 Nuptiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z1Z

Ne tidciuQóret dotium den» tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17«

Ne pro dote mulieribonama-riti addicantur ibid, Naturalibus Iiberis ibid. Ne tutor, vel curator vedigal conducat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178

Neceflinis lèruis Iiçredibus in-flituendi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a8$

Nedeftatu defundorum poft quinquenniûquæratur 193

Nudo iure Quiritum tollendo »94-

Ne rei doroinicæ, vel templo' rum vcdicatio temporis cx-ceptione fubmoueatur z^e

Ne liceat in vna eademtjj caufa tertio prouocare jox Nouationibus, Scdelegationi-bus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30S

Nili aggeribusnon rumpeu-dis

Ne fine iuflu Principis cer-tis ludicibus liceat conlifca-re

imv M tIB. COD.

Ne opera à collatoribus exi-gintur

Nauibusnonexcuiandis 364 Ne quid oneribuspublic. impo natur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Officio magiftri militum 237 Officio QusRoris ‘ ibid. Officio magifiiicfficiorii ibid.

Officio Prætoris ibid. Officio redorit prouinciae ibi. Officio pnefedivigilura ibid. Officiociuilium ludicum 239, Officioprafediannon® ibid. Officio militariii iudicum ibid. Officio diuerforii iudicum ibi. Officio eius,qui vicem alicuius ludicis obtinct 240

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Priuilegiodotts ibid.

Probationibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^4 Petitis bonorum fublatis 353

Perquaspcrfonas nobisacqui- Pntbendofalario 337 ritur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. ProlellonbusSt media's 3S2

Profocio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6j PericuIofucccHôrûparétis 383

Padisintercmptoremamp;ven- Pridiis, amp;nbsp;omnibus rebus na-ditorcm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zS’) nbsp;nbsp;nbsp;uiculariorum

rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;278 PriuilegiisvrbisConftantino-*

Poflbumisbsercdib’inflit. 28$ Periculoeorum,quipromagi» Peculio eius quilibertatc me* flratibusintcruenerüt ibidlt; rut: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;253 Pafcuispublias amp;:priuatis374

PrædiiStâmlacisjamp;çi 57$ Qui legitimamperfoöaia flan» Priuilegüs domus Augufiæ,. di habet in iudicio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

vel rei phuâtæ,amp;ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quâdo Imperator inter pupil-

cis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Quando licet vnicuique fine

ræjSfç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;378 Quido fifcus vel pi'iuatusde-

Præfeâis prætoriojGue vrbi,amp; bitorem fui debitorisexigere magiflris roilitutn ibid, potefl, vclconuenire ii'4 Præpofitis facri cubiculi ibid. C^tod cum eo, qui in aliéna po Primicerio, amp;nbsp;fecundiceno, 8c reflate eft, negotium gefium

Profcflbribus, qui in vrbe Con Quæ res vendi non pofliint z6^ ftantinopolnana docent, Qu^ res exportari no debet ib.

amp;Ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;379 Quando liceat ab cmptionedif

Proxiuiis facrorûfcriniotû ib. Qui pctant tutores Præpofitis agentibus in rebus Qty dare tutores vel curatoret

Palatiiiis facrarum largitio- Quando ex fado tutoris vel num nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid, nbsp;curatorisminoresagerepof.

nuntiatores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Qmaitatefeexculint ibid.

Q_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui numero tutelarum fe ex-

facit litis conteflationé »3» Quando decreto opus eon eft Quijamp;aduerfusquos ininte- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

grum reflitutio non poflu- Qui admittiad bonorum pof-letur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefsioiicm pofliint »84

Quibusexcaufismaiores in in Quando non petentium partes tegrum reftituuntur x$3 petentibusacerefcaiit ibid, Quiprofua iurisdidionedare CÎuiteftaméu facerc pofliint, dative pofliint »'gt;5 vel non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»85

R VB

Quemadmodum teflamenta a-penantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»8^

Quando dies legati cédât xS? Qui inanumtttere nô poflünt, amp;nbsp;ne in fraudem credito-rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x$x

Quinon polTuntad Esredita-tera peruenire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Quitus non obiicitur longi rê-poris præfcriptio zyj

Quadriénijprsefcriptione xgt;S Quomodo amp;c]uandoludcxde '■ bet ferre fcntentiam,amp;ç.X57 Quibus res iudicata non nocet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JOO

Quando prouocare non eft nc-ceflè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J 01

Quorum appellationes nô re-cipiantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Quiboniscederepoflunt joz Quorum bonorum joj Quorum Jegatorum ibid. Quæ res pignori cbJigari pof-funt

Qui potiores in pignore babe-antur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Qnæ fit longa confuetudo joy Quiaccufarenonpofiünt jio Quando ciuilisaâiocriminali prsiudicct

Quæflionibus

TRIVM tlB. COD,

QuandOjamp;quibUsquarta pars debeatur ex bonis dccuho-num

Quemadmodumciuiliamunc-rainducuntur

Quibus muncribusvelpræfta-lionibusneminiliceat feex-eufare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jift

Quimorboßexcuiant ibid. Quibusmuneribusexcufantur hi, qui poR implctam mili-tiam, amp;ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jlt;x

Qmoquifquc ordineconueni-atur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjt

Qgibusad conduâicnem præ-diorum fifcalium accedefc non licet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57'^

Qustftoribus,amp; magiflrisoffi-ciorû,amp; comitib’iàcrarülar gitionum,amp;priuatæ 578

Rcfiitutionibusminorum x4ü Reputationibus, qusfiuntin iudicioinintegr.rcft, x^x

Rebus creditis, amp;nbsp;iureiuran-do nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^x

Relcindenda venditione xiS Rebusalienandis, veinon tO Remalienam gerentibus ibid.

Relationibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301 Siaduerfusvfucapionem ifcid.

creditorualienatafunt 303 Siaduerfus crcditotwn 150 Ratiociniis operura publico- Sivtabhpreditataabflineatib.

‘■urn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 304 Sivtomiflilixrlt;jditate,velbo-

Rcmifsionepignoris joi noruta poflèftionej ' abquid Reuocandisdoiiationibus 309 aliud exquirat iu-- ibid. Raptu virginum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;311 Si minor fc raaiorem dixerit,

Requirendisreis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;514 nbsp;) velprobatumfuwit*’; t5i

trivmiib. cod. Si fxpiusin integrum rtïflitu-Reispoftulatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}S$ nbsp;nbsp;nbsp;tiopofluletur-i-iH .. ibid.'

Re militari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;383 Simaiorfaâus ratatbhabuerit

SummaTrinicate, Sc fide ca-Satisdando nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;253

thobca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r xï3 Sportulisamp;fumptibusindiuer

Sacrofanâis ccclefiia 2x4 fisiudicüsfaciendù 154 Senatusconfultis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scruitutibus,amp; aqua- - x£i

Si tutorvelcurator interucns. uerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.z66

■ rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^47 Si propter publicaspêfitatione»

fa in integrum rcfiitutio po- Sme ccfii vel reliquiis fundura fiuietur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. cemparari non poflê ibid.

Si aduerlus rem iudicatam re- Siquts alteri, velfitüfubalfe-ftitutio poftuletur- 148 rius nomine emerit ibid.

Si adueifus venditionemrctti.-- Silèruusexportâd’vçneatx4o . tutio polluletur ibid. Si mancipium ita vxnierit ne

Siaduerfus venditionc pigno- profiituatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

ris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Si mancipium itafàetitalienalt;-

Si aduerfus donationem ibid. tum,vt manumittatur ibi. Siaduerfus libertatera ibid. Sponfalibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X7X

Si aduerlüs transaâionem, vel Si reâor prouincise, fponfaliti-diuilionem minor refiitui ve as dederit arras ibid.

lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X49 Siquacwiq; prafditus potefta-

Si aduerfus folutionem ibid. . te,amp;ç. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zji

$1 aduerfus dotera relbtutio Si nuptiæ ex relcripto petan-polluletur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. nbsp;nbsp;nbsp;tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Si fecûdüiiupfcritmuller z’jj^ Scntcntiispræfeâorütnpr«»-’ Soluto matriinonio.cjueniïd- n no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25/

Si dot tionßante oiatrimomo dis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..i. ibid».

fol U ta fuqrit I .! itid.' Sententiis amp;nbsp;inrerlocuuoni-Siexplurih? tntehli’jamp;ç. 27s î busomniunnudicum 2$S Sufpeftis tutonbus vclcuiato* Setitentia quæ fine certa quai» nbus, ,-i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■gt; 279- . titateprofcrtur wid»

Simaterin.detnnjtatcmproBii' Sententiis quæ pro co quodin'». i^Jeric- ii.mper.'. 'ï-i'UbidS tereftprolcruntur. a r foid.

Si contra matris voluntatein Sententiam refcindi non pof-tutprdayislït ibid» ;-fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1' zyy

Si tutor non gefïèrit i .i 280 Sianon compctcirtiludiceiu-SicxfalfisallegationibustDtor - dicatumeüedicatu?' .irz^S.

vel caraCoreKuIicasiamp;c zSt Siplures vna fententia conJe» Si tutor c^ipubbcxcaula abef- gt;nbsp;mnatifuuc^iaa . ’ -ni 50a fecœpejfiTj. .nkjuiibidd Siextalfîsinfirumctisveltcfli»’ Si quit ignows tcmminoris. .moniisiudicatum fit ; .ibid. ' efic (îae decieto tompa’iîaf-i Si pendente appellatione mois uerit -'TO' it- 282; ?iDiteruenerit tii.'.^ot Si maior faâus alienationem Sivaus explurabus appcllaue» ratao}b?ibjjsrit i;.. ibid. rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jo*

Siin fraudrin paeroni à liber- Si de raomebtanea poficfsione tis alienatiofit'faâ» iS^; - appellatumJuerit-n;. ibid.

Succeflbnoediâo t:i.ni'j':iz84 Si per vitn vclaJio modoabfcn Si quit aiiquem ,tcftari4gt;robi- -ris turbata iueritpoliefiio^o/ bqcrit,;:autcoé'gerit ntvzSi Siabca respignori data fit 304 SiomilJacaufâtellamenti.ibid.' Siantiquiosixrcditor pignu»' Si falfaça^^adieâa iiiJegato,. .1 vendiderit- .rxj iibid.

fideicoin.tuent Si conununisres pignon da« Suis ^ J^gitimisJiburis ab inte nbsp;nbsp;fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo$

,fiatoyeiiic!ipbus: : ,n:zS7 Si inicauû iudicatîpignusca»’ Seruocôniuninianumiflô z?!-. 'ptum fit lodil im.-ibid. ‘ Seruo pignon dato nianuinif-'- Si.pignuspignoridatu.fitùbidiHi fo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’ lab-.'ibid. Si vcnditûpignoroagatüii joÂ

dis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.•i''ibid. ,fcrêditoris,8£ç.'.1 .uTitàbid.’

SenatufcôfuItoClaudiano toi-’ Si pignonsconuéntionem nu--Jendb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zyi ineratio pecuniæ.fetutâ non

Siiduerfut creditorein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit mu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jor?

50S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 '(yEasQnuï.j/jiuiuigaïiMd.

• Si reus vel aücüfatorhiortnus Stlétiaiiis, ScdccurionlEi^eo' fiieVic -'j.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ jK) rum munlittiiudn jft£gt;

Si quis Impcratori malcdixc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aujiuni omsnjs'i

Si qilis eam cuius tutor tuit, iftaBdi^“quot; tuai.uj.iij ob Corrupcnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;311 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T

Sepuklivo violató }tz Tratif9iSï6nibü$1.ii‘'fjq ob 14^ Seditiöfis 10. jtj Tcmponbus in'iiitegrü relütu Sentcntiam pafsis, Sc reflitu- - ■ tlo««s,Wùi-njinorû, Soji tis M ,s.i J15 T'eftibus b TRivM LiB. coD. nbsp;nbsp;TcftaiuêntapatütcIuiKn

Sentehtiisaduerfusfifcum latis TuforibusSc curatotibtw illii-retraflandis . i;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftoiJlttp«foitafu«Hói

Si liberalitatis imperialis fo- Tntorc,amp;curatorc, lt;^ui tMis . ciiis fine ha;rede deceflcrit nóffdapRot'' ‘

3$4. . .1 •• j ' Teflairtç.tttdiTOilitiSoi sb akkï Superindiâo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X’eftamentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefii.

Superexaaoribn» as r t. ibid. Tölhfrtónbatiaïmatiurwiftioiid Si ieruusaut'libertus ad decu' ^ indoajoc iltiiiij jb ïti ;.' idV rionaturn adfpirauerit 558 -TcmBoribiitapptlïatKmÖt^ot Si curialis relióta iciuitatc rus .Taljuliscxlubendis lujoj

liabitatemaluerit j$9 ù; ua;4!uadvi»i;iiB.‘''coïgt;l-’.''r Si propter inimititias creatio Thefauris lui lirijs^.

faóiafucrit d; 8ff4 Tabulaimsjfctibisjâàçi'‘L'ï)jö.a( Si.poftcreatiüiicrn quisdeccllê TyrontSut‘jt d ,ußuiij(8.-(f rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.ov . ibid. lt;T-ratiaeonis amp;nbsp;fiatiuis'iiili^ßf

Sumptud recuperàtibne.ibid. jot-.V ■Tidi.ir Sulceptpribus, amp;nbsp;Præpofitis, Veteriiureenucleando •

ScArcariis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid, Vtlite'pcndentéjStç;d ‘t-zif

Suarns,i8{ fafcéptoribus ui- Vtt'i*i'ni!s,t3iiuiutle$,quamnij ni niuii, '- ) jä8 liraresiudicrs, amp;Ç. nbsp;nbsp;nbsp;- .140

Studiis diberalibus • Vt-qmidôfutitatJuocatiipartW Srquisliberinuitusadumrei- um Iudexfuppleat 144 pub.gerere cogatur 371 Vt nemo pTiuatus titulos pra-»

omnescollcgaspertinercjyi Vt nemini liceat fine ludicii Solutionibus amp;nbsp;libcrationibiis autoritate ligna rebus im-debitoruia ctuitatis ibid. ponere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid,

Vbi, 8t apuij quengt;tbgnitio in Vnde legitimi Sc vudecogni' ' intcgruuireßitutionisagen- ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

daût nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«$1 Vnde vif Sfvxor ibid.

Vxoribuî militum izSi Vcrborumamp;rerumfignifica-Vtneinoinuitus agerevelac- tione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z8i

- cufarecogatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vfuris,amp;froflib*Jegatoriî iSy

im,.. ibidem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vfucapioneprocmptore 294

Vbi fidcifomuuüùmpetioper' Vfucapiôneprodonato ibid. ^i 'otet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Vfucapione pro dote ibid.

protnib'c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;: ibid. Vfucapione trâsformdda ibid.

• at nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T-'j, «,.,- nbsp;nbsp;nbsp;i$3 Vndevi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joj

«rtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Trivm lie. cod.

ueniantur 2nu:''''Zjf Vt nemini Jiteat in cmptione ybicaufariifcalesigancur ibi. fpecierumfeexcufare }^e Vfiifrudu, Schabitatione zSi Vatatione publici munerïs Vt'adionesabba!rcdibus,amp; CÓ 3(0.

tiahærcdesincipiant 26'3 Veftibusbolobariî.amp;ç. }(y Vforis CS :i; nbsp;nbsp;nbsp;. lu'/ aiS Veteris tiumilmatis potefia»

VeétigalibuSjamp;commifsis 271 te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Vedigalia noua inPicui ncn Vendendit rebut ciuitatit 37t . polie ..2^ i ; ; ibid. Vtnationeferaruro 373 Vtcauixpoflpubertatemadlit Vt armorum vfiis infcio prin-

tutor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;279 nbsp;nbsp;cipeinterdiâusfit ibid.

Vndehberi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;284 Veteran« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î8lt;

A Doptionibu» JT7 Hisquifuj,velalienjiurisfiint » ^Attiliano tutors ibid. jis.

Autoritatetutorum ibid. Hisqui daritutorssteflamen-Ademptione legatorutn, Sc topolFunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jit

translationc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;519 Harcdibusinflituendis

nem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Hsreditatibusquaeab intefta-

Aâtonibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}z} nbsp;nbsp;todcferuntur ibid.

Curatonbus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Iurenaturaligent.amp;ciuili ibi.

Codidllis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;319 lure perfonarum ibid.

adiiciuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^zo Légitima patronorum tutela

Eiduciaria tutela nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I317 Légitima agnatorum fuccefsi-

ïideiuflôribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;311 Literarum obligatione 3x1

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locatione amp;nbsp;condudione ibid.

Armis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;340 Hærcdibusamp;Falcidia

Aequalitate dotis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34a nbsp;nbsp;nbsp;nuin,amp;rubieâisccruni 33a

Côftitutio luOinianiad prsfe ■ âum praecono 3x4

Confulibus

Cóflitutioqu® aflcriptitió

I amp;nbsp;Iib.

Conftitutio quf de dignitatib* 538

Côfanguincisjamp;vtennisfratri bus

Collatoribus, Si aliiscapitubs

Defenforibus ciuitatum 3x7

X)epoGto, amp;denuntiationibus iuquilinorutn 340

Duobus rets proniittendi 343 « E

Ecclefîadicaruni rerûimmobi-lium alienatione }}O Exhibcdis,etJtroduccdisreis33i ExecutoribuSjamp;hisqui conue ntuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34a

tibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J 42

respraeftentjamp;c. jjo

SanâifsimM epifcopis 55t T

Trienteamp;fèmiflè ^z^

Tabellionibus

Teftibus

Tempore non ßlutxpecunix fuper dote

Tcftainends imperfeâisà pa-rendbusin tiliosfaâis 344

largitace lucrum proprium Vt ecclefia Romana gaudcaccS habere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;345 nbsp;nbsp;tû annorum præfcnptiona

Priuilegiisdôtismulierib’hç- Vt nullusmutuansagricolpts reticisnon præflandis 355 nbsp;nbsp;neat eiusterram 329

Quomodo oportet epifeepos, toris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;330

amp;rebquos clericosad o^rdi- Vtnô fiant pignorationespre» nationem deduci }zS aliis perfonis,8fc. ifafc Quibus inodis naturales filii ef Vt deextero cômutationes ec» ficianturlegitirot 333 clefîafticarum rerum non fi

defiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33lt;

Vtea quævocenturinfinuati-ua,fcn.per clericisin maiori ecclefia dentur,8fc.

Vtclerici,quircccdi4t aliis pre» eis prx béant furrogatis emo lumcnta,Scc. ibid.

Vtin priuatis domibus lâcra myflena non fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33}

Vtdefunfti,feu fanera eoruta non iniuricntur,amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi.

Quibusmodis naturales efficiii turfui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;340

AVTENTI

Vtinmobilia antenuptial» do nationisncq; hypothee« dé tur,neq; omninoalicnentur ibid.

Vtfaâæ nouæ conßitutionet earum poft duos inenics va* leant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ4

Vt nullus fabricet oratorii do* nios,præter voluntatem epi fcopi

Vtabilluftrib’, amp;quifuperea dignitatëfunt'^amp;c.

Vtordinariç prçfeâurçvrba» nx,etiâ prætorianæ duç,amp;c. ibid.

Vtomnes obediant iudicibus prouinciarum

Vt hi qui obligatas fê habere perhibét rcs n?!norü,aut obligati funteis,ad eoTumgu bernationcm penitusnô accédant

Vtnon luxurienturcontra na turam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J57

Vt libertidecaetcro aureonori indigeant anulo tbid.

Vtclerici apud proprios epifeo pos primû conueniantur 339

Vt fine prohibitione matres de bitricesSe créditrices tutelâ gerant minorum 341 Vtexaâioneinftante dotispri tna: amp;nbsp;fecundx, viro ad fecu

Vt diuinasiuftioties fubfcriptio nés habeant glorioftfsimi Quxftoris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Vt cùm de appellationecognof citur fecundum illas leges de beat iudican,qux tempore latæ fententia obtinebant ibid.

Vt liceat marri amp;nbsp;auis, amp;nbsp;aliis parentibus poft legitimam partem libcr]sreliâam,reftgt;. duumdifponere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;347

V t diflferen tes iudices audire in terpcllantium allegationes coganturab epifcopis, amp;c. 350

Li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

■ A Lienarione feuHi

* *Anaiaiit’fuccedat vxori i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in bénéficie) ' »

Apudqueio, velqaoj contro* ; uerliafeudi diffiniacur ibi. An remoueri debeât tefles qui pareseflèdefierint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34}

An mutujjvelaliteritnperfeft’ ) feudutn teneat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39$

Anille,quiinterfecitfrafrc do - ; mini fui feudutn amitcat ibi.

Alienationepaterni feudi ibi. An agnatusjvel filiusdefunâi . : pofsit retinere feudutn,repu i. durahxrcdicate ibid. Anapudiudiceiri, velcuriatn domini quæftiotèudi termi» naridebeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi.

Allodiis

Beneficia fratrtr ,Se qualiter frater meofuccedit 390

Contentione inter dominü amp;nbsp;fidelem de iiiuellitura feudi 589

De contentione inter meSrdo tninuni deportione feudi fra trismei dcfunâi ibid.

Conftitutiones feudi domini lotbariiiraperatorisjamp;c. 390 Contentione inter dominü, 8f vafallü,deinuefi.lêudi 393

Controuerlîa inter malcuIûSc fœminam de beneficio ibi. Controuerfia inter dominü amp;nbsp;emptorcm feudi ibid. Controuerlîa inter vafallü ,amp; alium de beneficio ibi. Capitaneoqui curiam vedidit 39«

Duobusfratribus i eapitaneo iiiueftitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;393

Epifcopum, vel Abbatem, vel abbatiHim, vel dominü ple-biSjfeudû dare nô polio 389 Eo qui lîbi vel hæredibus fuis inuefiituram accepit 393 Eoqui finem fecit agnato de feudopaterno 393 F

Feudo marchiæ,vel comitatuj, vel ducatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;390

• Jo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Per quos fiat inueflîturs

ueftitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Prohibita teudi alienatióe per

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quo tépore miles inuefiiturâ

391 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^cmadmodum fcudumad li

pit àScmpronio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quibus modis feudumconfit-

ibid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quid fit inuefiiturâ feudi ibi.

In quib’caufisamittatur feudü Quid prscederedebeat, anin-uefiituFa,vel fidelitas 394 Qualiteriurare debeat vafall* domino fidelitatem ibidi Qiÿliter olim poterat feudum ^ienari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QuidiuriSjfivafallus poft alle

præficiendoruin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clericis percgrinis 40t

Arbitris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;404 Caufa poflefsionis amp;nbsp;proprie-

Aduitetiis,8c Stupro ib. Clericis coniugatis ibid. B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clcricisnon refidentibus ibi.

DECRET

Concefsionepræbendœ ibid. Commodato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;410

Conuerfîonecôiugatorû 41 j Conuerfioneinfidcliuin ibi. Capellis monachorum ibid. Cenfîbus,8fcxaflipnibus 414 Confecratione ecclefiæ,vel al-taris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi.

Celebranonemiflàrum ibid. Cuftodia euchariftiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;415

Ciandeftina defpôfatione 417 Côditionibus appoGtis in de-fponfatione amp;nbsp;matnmonio ibid.

Filüs presby terorum ôrdinan c-dis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;717*1.406

Foro competent! 404 Feriis :7’'quot; ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’••b-quot;40^

Jide inUrunaentorum' u., 407 TcudlSOtl-i i î iu 411 Fideiullbribus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ibi.

Fngidit amp;nbsp;maleficiatir 419 Funis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3iitb44i

llisqu* vi J uietusûe caufa liunc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • 403

His quæ hunt à maiore pane . capituli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

‘ Homicidio voluntario,vclca-fuali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ibi.

Maioritatsamp;obçdieiitia 4iS^ Mutuis pctitionibus 40$ Ala I ri mop io con t raâo contra interdnftumcccleiïæ 419

Jiasfubanituo .ceni'u concer i,--.danc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;440

Ordinatis ab epifeopo, qui epi fcopatui rcnutiauit, vel ex-connnunicaro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J99

OJipatis ad ratiocinia ordi-. nandis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I' 400

Pofiulatione prxiatorû j9S .Padfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 40IJ

.Pcflulando

^pKocuiatoribus

•Brobationihus 1 r 4o( jPræfuKipcionibui / 407 Praifcriptionibus .1 ibid. Prasbcdisamp;dignitatibus quot;409 Pignoribns ff’ quot;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411

Peculioclericortnn I ibid, Parochiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii 414

Presbytern no bsptixato 41$ Purificationepofi partij ibfd. Priuilegiis amp;nbsp;excefsibus priui-

Icgiatorum air 41J Purgationecanonica 44} Purgatioiievulgari ibi. Pocnis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid»

Poenitentiis amp;nbsp;remifsionibut ibid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.11' ' 'ilt; '.

Qui clerici vel vouentes matrï moniunicontraherepoflbnt

Qui blij fintlcgitiini.'. 419 Qui niatrimoniam accufaie pofl'unt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid*

R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum rcgulariutn 41^

RelcrfptÎJ •• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spcnfilibüs , amp;matrimoniis

âorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41$ Tranflationccpilcopi 398

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tranfââionibus ibid.

Summa trinitate, amp;nbsp;fide catbo Tefiibus,amp; at tefiationib’4ofi lica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;397 Tefiibuscogendis 407

Sacra vnâione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;400 Vt lire non conteflata,nô pro-

Syndico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;403 Vita,amp; boneflate clericoruin

Scfruâuutn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;406 Vtecclefîaflica beneficia fin«

SententJaamp;re iudicata 407 diminutionccóicrantur. 4gt;'gt; Solutionibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4„ Voto.ctvoti redemptiôe. 413

Succefiionib’abintcfiato. 411 Vfuru nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411

Sepultuns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. Vcrborum fignificatione. 4iJ