SVPER SECVNDVM SEXTI,

DECRETALIVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ‘

D- M E L C H I Q R I S

' ^ IN G, I V R I S V T R I V S Q. V E D O C T O.

RIS CELEBERRIMI, LgCTVRA.

Cum INDICE renimhocOpcrememordbiUiimcontentiirtim copiofa er dccurdto.

CttmQcelarcte fvlctirpatis Gratia ac Jptiwh^o noiio ad decennium.

FRANCE 7\pij(j Hacredes CbnQiani Fgcnolpbi.

TlTl^ Lo tl. KM HOC OÎgt;Ëli.Ê

tradatorum Catalogus.

AMPLISSIMIS VIRIS, PRVDENTIA, VIR* TVTE, ET DOCTRINA PRAESTANTIBVS, CONSVLIBVS ET SENA-toribusReipub.Luneburgcnfis,Dominisfuis colcndis Melchior

Kling,!.V.Dodor S. D.

■O N cafu quodam fortuito , aut cceco 8^ temeranó impetu,ncqucfolius etiam naturæ inftinöUjhomH nummultitudinem initio ad condendas urbes,Slt;ad ciuikm ineundam focietatem confluxiffe, exiftiman-du eft. Scd Deus ipfe ccetus humanos,ói legibus atq;

___iudieqs ad pacem Ó^ poliricum ordinem tuendum ne eeflariis inter fe deuinxit, amp;iuftæ legumq; honeftarum præferiptis confentaneæ focietatis,aduerfus Diabolorum 8ó improborumho^ minum f urores,ab initio mundi,ufque ad hoc præfens tempus,in ge-nerehumanouindex , Si defchfor eft, Ïnquo quidem officio etiam poUticum fibi magiftratum, ut miniftrum adiunxic, cui ccelefti uocc hoc munusimpofuit, ut bonos 8c infontes ab iniuria, ui, amp;nbsp;oppreC fionen^alorum defendatSC tutetur, facinorofos uero, £lt; kgis fuæ uiólatotcs meritis fupplicqs afficiat, atque ita poenas diuina illis fen. tentia fancitas exequatur. Quam fané ob caufam,diuinum iudicibus nomen in facris literis tribuitur, non folum fcilicet quod prouinciam fibi à Deo comendatam adminiftrent,uerumetiam quod gladiumfibi diuinitus traditum geftent:nec fruftra quidem ( ut S.Paulus ait) amp;nbsp;o* ciofc, fed ut bono operi honori, malo uero terrori fint* Gum etiam horribilem primorum parentum lapfum ea totius humanæ naturæ corruptela, ea labes, cac|; deprauatio confecuta fit, ut in maxima, SC infinitapenchominummultitudine perpauci reperiantur, qui falu^ tari tantummodo doftrina 6ó præceptis de uita honefte mftituenda, deqadionibus cum uirtute congruentibus,regi fe,fleü;iq;patiantur, plurimi uerolegum 8^ difcipline impatientifsimi ,hoc iugum excutc-rc,8cbæc ipfaueluti repagulacupiditatibus fuis obiedafummo ftu-dio effringere coneniur ,ordinemq; poliricum diuinitus inftitutum fiua petulantia perturbent,nulla certè legum autoritas, nullus iuftitiæ rcfpedus,nullainconfcruandapace8é tranquiUitate publica corum qni cum imperio funt facultas 8C uis, nullus denique reipub, ftatus €ffepo{fet,nifipoEnarum 8C fuppliciorum metu impróborum rabies 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reprimerctur,8C legum transgreffores feueritate caftigationis cohere

1 eerentur, Quod etfi per fe nemini obfcururn eft, tarnen uerifsimum

«ffe facile oftendit uel confider atio tantùm ueter urn politiarum , quæ ut olim, uigente adhuc difciplina iuftitiæ amp;nbsp;cæterarumuittutumlau 1 # nbsp;nbsp;nbsp;de ftoruerunteximia;ita nunc redaelae in nihiluim, 8c deletæ atque e*

^^’^^^^3-Cent f unditus,pofteaquam impunitas fcelerum iuftitiam op-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prefsit, Sc nefaria turpitudo honeftatem exterminauit, omni fuppUi

EPI STOLA riorum peenarumq; térrore fublato. Vbi eniin magirtratus ciuilis^uC fieri interd urn fokt ) officium fuum,diuino fibi mandate iniundumi n^g^’gff» amp;adfcelcraatquefacinora hominum perditorum conni-uec,uelminus feuere in ea animaduertit ? parccnsfcilicetrjs,quibus non debebat : Deus ipfe ut feuerus amp;nbsp;iuftus legis fuæ uindex,fuanl aduerfusdelinqueiïtes,amp;atrocibusfefceleribus contaminantesiram declarat,nec minus magiftratum offiefjfui immemorem, quam fontes ipfos grauifsimis poenis horribiliter opprimit. Contra ueró cas refpub, diuinitus protegi ôdeonferuari manifeftum eftjnqui; bus leges amp;nbsp;indicia redè conftituta funt, amp;nbsp;feueritas ab ijs,qui ad it larum gubernacula fedent,ad cohercendos federates amp;nbsp;improbos^ cogendofque ad uirtutum officia fubditorum animes , adhibetur» Qjiamobrem illi qui primas in politica gubematione partes tenentj non idee tantum honorificentifsimo titulo Legü euffodes appelen» tur , quod earum ftatuta decretaque libris inferipta ^ in bibliothecis tantummodo amp;nbsp;fermrjs fuis afferuent: fed quod earum uiolationen» débita animaduerfione profequantut,atque ita,dum inmalosex-cmplapCEnarumftatuunt ,cæteros ad fimilia defignanda facinora reddanttardiores* Hoemodo qui magiftratus gerunt,ij eeftede genere humano prasclarcmerentur , amp;nbsp;fempiterna apud poftoos lande digni funt» Nee alia ornamenta urbium amp;nbsp;ciuitatum maio* ra effe poffunt,quam ff eo nomme praïdicentur, quod refpub.re-óre Slt; ad iuris legumque honeftarum normam conftituta fît, amp;^qul hanc adminiftrant?ïuftitiacpatrocinium amp;defcnßonem fufeipiant, necimprobis adperpetranda fceleraamp; ad premendos bonos heen» tiam concédant» Etfî enim uelciuium multitude amp;copia,uel opum dinitiarnmque amplitudo Sóabundantia,uel ædificiorum fpkndor amp;magnificentia , aliquorum opinione,non parum commendation nis ciuitatibus afferre uideantur , amp;nbsp;in magna admiratione fînt:mL nime tarnen herum quiequam tam prædarum;, tamque edebratio-ne dignum eft, quàmillud unum, fi leges in repub»honeftæ, ucc cum diuina pugnantes uigeant, eolanturque : amp;nbsp;illi, quibus guberna^ lie commiffa eft , in fua ftatione pro repub. cuigilent,necimpunita^ te fcelerum labefadari earn , aut euerti ab improbis hominibus patiantur, in earn fcilicet'curam omni animi impetu incumbentes, ut bonorum falus conferuetur, 8d fuüs uirtuti honos tribuatur, ma» litia nero 86 improbitas ijs, quibus digna eft, poenis afficiatur« Per» tinet autem ad officium eorum, qui principatum in repub.obtinent, non hoc tantum, ut de honefta difciplina, 06 pace conferuanda foli^ citi fint, fceleribus pollutes, turbulentes, feditiéfofque eines gladio compefcant, ocio pofteritatis confulant, ciuilium motuum 06inte-ftinorum bellorum autorese medio tollant : eorum qui patriæma*

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus

D E D I C Ä T o R I A.

iws afferre moliuntur, amp;nbsp;reipub. excidium Si interitum minantur, conarusréprimant, incendia clandeftinæ aduerfushanc coniuratio^ nis extinguant,iudicia conftituant,nec iniuriam fieri finant cuiquam, denique non alio erga fubditos animo affedi fint, quam parentes ergaliberosexfenatosefle confueuerunt,(unde Si patrem patriae bonum Si fidelem magiftratum uetuftati nominate uifumeft,)ue-ruraetiam illud falutaribus, Si lande dignisreipub, gubernatoribus, curæeiTe ueIinprimisdebet,ut8iEcclefiæ,fincerae , Sidiuinitùspa tcfadæreligioniscuku,optime confiitutæ fint. Si iuuentus ftudqs dodrinæ liberalis fideliter imbuatur^ Eft autem cum minifterio £c^ defiaftico ardifsimo quodamnexu, Siuinculo indiflblubili copu-latafcholarum adminiftratio,in quibuspietatis Si humanitatis ftu-» dia exercentur, Si falutari dodrina ætas adhuc tenera Si imbecillis iuinformatur,utaliquando Si EccIefiæSi reipub^utiliter inferuire, amp;operam nauare fuam pofsit, cümutriufque ordinis , ecclefiaftici fcilicet Si politici,ueluti feminaria fint» Itaque Si harum conferua^ boad officium pq Si laude digni magiftratus pertinet ,cui Si do, centium Si difcentiu ratio babenda? prouidendumq; cft,ne,qui fchos* lafticas operas fuftinent, ftipendqs labore fuo dignis, n^ue qui do-cendifunt , fumptibusad capeiTéndam dodrinam necefTariis , de-ftitui uideantur gt;nbsp;quo minus utriquefuo officio fatisfacere pofsint» Suntitaque partes eorum ,quiciuilem gubemationemfuftinent,hæ præcipuæ,utueræ religionis Si liberalis dodrinæ ftudia adiuuent, eosq; qui horum propagation! Si eulturæ inferuiunt, omni libera-litate compkdantur, Ä iniuftitiæ adminiftrationebonis præfîdio fint,malos uerö Si perditos homines eo , quod meriti funt,fupigt; plicio puniant. Sed ^uó pauciorcs hoc tempore repcriuntur;,qui adclauos Sigubernacularcipub. collocati,hoc fui officq effe agno-fcunt,fuaq; confilia eo dirigunt, ut gloria nominis diuini illuftre-tur,8imultorumfaluticonfuUtur ; eo maiorem laudem promeren^ turini,quimunushoc regendæmagnæ hominum inciuitatemulti-tudinis, præclarum Si arduum , ideofibi diuinitùs commiffum effe intdligunt, ut non (olum difciplinam , quacinmorum Siadio-numextemarumhoneftate confiftit, Si ab Ethnicis etiam ac Chri^ ftianæ religionis ignaris hominibus præftari poteft , tueantur,ue:# rumetiam uteoekftis dodrinæ ? Si diuinitùs reuelatæ ueritatispa, trociniumfufçipiant,Eccleffjshofpitia præbeant, pietatisSilitcra, rum ftudia foueant , uerbiq; diuini miniftros omni ftudio, amo^ re,Si officio profequantur. Qjuo numéro uobisquoque,uiri prus» dentia,uirtute. Si dodrina eximfj, haud pofteriorcs partes tribus^ codas effe cenfeo» Nam Si rempub, fapientia, confilio, iure, Il gis’ « üj

E P Ï s T o L A

bus Ôf iudicps ita conditutam geritis , ut ad uctcres iflas laudätifsi-' maspolitias quamproximèacccdat,ucl potiusiureoptimocunnP lis comparari pofsit, Óó exemplum iUuftre fit præclaræ in libera d^ uitate, amp;ad communem ciuium utilitatem accômodatæguberna« tionis,quod multarum duitatum redores ad imitacionem fibipro' ponunclt; Ac ut ueteres urbis Aiticc originempob fingularcm iHiusfa^ pientiam,ad Palladem referebant: ita ueftramquoqueuibcminfi^ gnifapicntiælaude, multis alqs hodie anteceUere certumeft. At* cedit ad hoc ingens decus etiam illud,haudfcio an longe max imuni amp;nbsp;præcipuum,quôd Ecclefiarum miniftros, amp;nbsp;uerbi diuini præco' nes in ueftra urbe habetis, uiros piëta te, fide amp;nbsp;dodrinapræftan* tes,qui in his uarqs de religione difsidrjs 00 certaminibus , unanimi confenfu , fumma^ fide amp;nbsp;conftantia incorruptam ccckfiisdogt; drinæ ueritatem , apud uos in Ecclefijs profitentur, Itaque uobis hoc nomine non immeritogratulandum cft,quôd^cùm his turbukfgt; tifsimis temporibus multipliées contentiones difTenfionesq; inf^’' cosipCos , qui euangclicani fe dodrinamamplediamp;profiteriglo-riantur,pafsimin multis ciuitatibus cxortæ fint : ueftra tarnen uibs agnitam femelueritatem , integram adhuc , ÔC ne minima qu’^î^^ in parte labefadatam retinct. Q^uod ctfi fingularc Dei donum 3^ beneficium fît, ut de filio eius domino Sófaluatore noftrolefuChrr fto feriptum eft, afcendiflè eum in altum , amp;dedifte dona hominid bus,alios quidem Apoftolos, alios uero Prophetas, alios Euangdb ftas,alios Paftores, alios Dodores amp;c. tarnen amp;nbsp;uigilantia ueftr^SC pictas in hoe laudanda eft , quod minifterium docendi Euange' Iq qscommendaftis,qui nee alienumaChrifti, Prophetarum 5^ Apo^ ftolorum fermone, dodrinæ genus dreumferunt, nee lueem uerita* tis codeftis præftigns humanarum traditionum obfufeant. Florent præterea in ueftra duitate multo magis quam in plerisq; alijs, bona-rum artium amp;nbsp;humanitatis ftudia, quorum gubemationi ueftris im^ penfîs præfunt fi, qui eruditionis laude célébrés funt, nee folum dui* urn ueftrorum liberos, fed 8c aduenas , dodrinæ gratia undequaq; ad uos confiuentes, fumma fide amp;dcxteritate , taminpictatejquam in bonis litcris erudiunu His omnibus confideratis, eum has meas lucubrationes in publicum emittere decreuidem ,fisq; patronusalf quisquerendus effet, in mentem mihiuenit, ueftre ''as potifsiraùm patrodnio committendas , amp;nbsp;fub ueftri nominis aulpido in lucem edendas efre:idque non tantum ob hanc caufam, quod hand meani operam,utpote fis qui legum dodrinam fadunt plurimi, non ingra# tam fore putarem, fed etiam ut teftimonium effent mei de uobis at* que de ueftra repub. iudieij, cui quidem tantum tribu o, ut paucas ex fis,qua:

OÊDICATORlA.

i^,quæ fnihi cognitæ funt,hoc tempor« cum illa cofcrendar, nedS i'lU anteferendas elle fentiam. Qjiod rcliquum eft,a uobis pcto, üt hunc mcumlaborem,quem publicæ utili'tatis caufa amefufceptum, multis profuturum confido,æqui boniqueconfuIatis.Deurrç sternum pa^ trem DomininoftriIefuGhriftioro,utficut had:enusurbem ucftram in his tantis motibus bénigne protexit, ita deinceps quoq; dementer protegat,amp; tueatur,n6 folum ut legum 8^ iuftitiæ domicibum politicæ fit, fed etiarn ut Eedefîæhofpîtium ,ficutha.

denus Fuit,maneat« £ Sahnis Saxonicis,

IN CLARISSIMI VIRI DN. MELCHIORIS

ClingA'V.OoitoriijIupcrfccundum SextiDecretetUum LcAuram commmdAtioDoit.lu^iniQobhf* Goarmi lunlconf.ciuis Yrancoßrtenais. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• V-lt;3^ ondam Fufttnae tempIum,5C penetralia furfs Sa^ ra fins fuerant undique cuka locis.

Nunc quoquc diuinx ßudium eft illuftre Thaleiac, V t merno precium,qui exphcar^ille ferat» Clmgius hxc praeftans tenet al ta mente repoftas LigesCæ(arcas,iuracç Pontificum,

Indicat ïd præCens tanti ledura la bons. In qua luftniæ cernitur ordofori.

Et breuis,à: multô quàm lus ciuile reliquft Commodior,tradens ordine quæque fuoî ludicium format,quod competacinde tribunal, Quandooftendendusritè Libellusent.

M utua conuenta,arque alterna petita iequiintur. Lis conteftatur,pcrpetuatur item.

Ante nee aut Teftes quifquam producere tentet, Aut dare Decretum,firma ni lis fuerir»

Parte Sacramentum abs utraque Calumnia pofcit. Altera prællitentfi tarnen ante petens»

Reftituet Spolians,quam Contumacia fraudem, Atque Dolum peperitjusmouet inde proeul*

Vtresferuentur fit MiCsio^pofsidet ergo,

• gt; Lite ramen mota,nil renouare licet,

Nonpofteftatenetdubiusfrudusuc Sequefter,

Vi ft erit in rebus Mifsio fad^a tuis.

Pro iudicato Confeftus proti nus audit,

Solue,propè eft carcer,nunc tibi nullamora,

Teftibus inregrls fit plena probatio Temper, Atque Inftr umeniis fit quoep plena fides. Et probat ingeniofa triplex Pracfumptio,ueróm

Cogetur Teftisdicere commonitus.

Dila arediem qui poßulat,hoc quoque tempus Auferet,acferias Temper habebitiners:

Sed fora non femper,DequeOrdine cogniuonunijUt, Qtti prior appellat,fic prior ille Si agat.

Sic ubi uis fortaflè Hæredis nomen habere, Natales debes ante probare tuns.

Sic Spoliarus crit^ ante omnia reftituendus,

Et plus qui pofcit,auferet ilie minus, Prodqt hme fefe latifsimus Excipiendi

Campus,uis ingens cuius ab arte pater, Hinemoxadoris fequitur Replicario,contra

Quam trepido aduerfus dupltcat ore reus,

Ac multam

^^^^ Prafctiptio agentibusobftal^ *^*®S“cns metis tempora qtiæque fuis» •ce prudenti tan dem Sententia fertur p.^^yibus,ac placitis,Moribus ex^ bonis* i^ ”*^’ conformis iuri, Appellatio prompt» perferct auxiliumï n*^^ ^’‘*^^ cupis,pr æfens Leélura docebit, fOp. ‘^2^quimultalaude uehenduserat* y ‘011 natumfibife putatcflè,fuorum

Ëft ^^•^^iorumomnescommoditaterrui, •»ntoriim hominum femper ueneranda uolunl ^^genuaeeftudU haeefuntquogue digna coluj

I N D ^E X.-

INDEX.

\

1

at Dgt; MELCHIORl's KUNG. IVRIS VT.RIVSQ.VE DOCTO*.

RIS fyc, SVPER SECVNpVM 5EXT1 DSCR B* TAUVM lECTVRA.

DE IVDICn^S.

Cap» 1^ Innoccntius C^jurtifa^ex Condlio^c^ rali Lu^dunenß»

VRIS ESSE AMBIGWM NON VIDE^

^S ^^ turjudieem dekgatum,qui à fede apoftohea manda ÿ'amp; ^^ *“™ ^^ ^®^ quot;®quot; receperat fpcciak,iubere non polk. akerutram partium coram fe perfonaliterin iudicio comparere, nifi caufa fuerit criminalis, ueï niCi pro uericate d jcenda,uel pro iuramento calumniæ facien

SVMMARI A»

Index delegatus re^îariter abf^ delc^anth fßeciali Mandata non ba^ ' hcC poteßatem co^endiportai utpafonaUter coram ip/o compara ent.ßteixa ration

Inferior d principe neminifuuMiK^aufèrrcpotcIl'.ciUi^ratio»

Infèriorifuperioris k^es tollere non licet^

Q^odmodode indice dekgato dillumellyiijem^uo^inarhitr(s0^ in iudicibna ordinarijs inßrioribtfi locum habet^ ludex tarnen infirior ex rationabili caifa ^uem adpersonalem Compaq ritionem cogéré poteH,

In extraindiciald^M aélibmfcepiifs necefjaria dl comparitioj^uam in iudiciald)tf€,

I^eJportpo adiura^qua (piafi obflare^pcrfinalem^ comparitionem eK igere uidentur,

Citandi poteßas adperßnaliter comparendum in Caufis cwilibt/a^pra pria eH principe.

Ciuilia per alia ciuiliafelt;juentia tolUpoJJuntjd^dprincipe tantüm^ 'I^rinceps fumm!^ ex certaßientia^nude aut cum daujula^non obßante, omnia poteH etiam contrajupra ^ extra iuc poßtinumflatuere^.

Imperator in rebna ciuilibtfaßue temporalibits dl caufa caufarum» Üegula illa, quódIndex delegate fine dde^antii mandato expreßo^ ' partes adperfanalem Comparitionem cogéré nonpoßitßllit in yüj^ Caßbita hic expreßüt

D. WELCH, KLING, LECTVRA

f ^ nbsp;nbsp;’Priittic fillcntite examinatio^uidclicct ^u6det partef perfonaUtercoifi'

parère teneantur in caujacriminali:z^ an Procurator nominep^f^ Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipahum admit tend/fé^ncene^

• 14 nbsp;nbsp;nbsp;Procurator potedl nomine illußriiperfonte interuenire in caufi minali,

• 1^ nbsp;nbsp;Procurator in cau/a criminali ^uare nonßt admittendif^^rationet*

• 16 nbsp;nbsp;Indicia non debent eßeßußratoriaßeu reddi clujoria, l'^ nbsp;nbsp;Procurator in caujacriminali,ubipana priuatiucjicet in corpus if^' ponenda uenit^admittitur^

i 8 nbsp;nbsp;item procurator uenient ut exeufator^boe e/i,aliénant caupts abjeitd^

ipfii/^ principalis ^non eß repeUendua»

i^ nbsp;nbsp;Item Procurator in caufa criminali (puando pecuniar ia poenaiftßil^^^^^

eß^admittitur,

• 20 nbsp;nbsp;nbsp;^rbitrarite pame certes ex caißsinterdum ad mortem ufJr extend p(ßune,

• 21 nbsp;nbsp;nbsp;Panamitioreli^ndadludice^

• 22 nbsp;nbsp;nbsp;Procurator, in omni crimine duiliter intentato admitfendM^

25 Pdeeeßitos non habet le^em.

24 .Alienap erkula quodammodo noßra eße cerpenda,

2 zj Procurator in caufa guando ab/ens condemnaripoteß, admittliw fi^^ •mine principalis^

26 nbsp;Secunda pr^diclce R.e^ula fillentia, prindpalemfcilicet ippum} ^^^ procurators ad iurandüproueritatediccndaiudicio ineße^^^^^p

2 7 Procurator an z^ quando adueritatem dicendam^nominepriftdl^^^^y admittaturßißin^lio.

lt;23 nbsp;Procurator cum liber a, indifinélè ad iufurandum neritatb^^^^^^^ admittendifs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y '

2 ^ nbsp;nbsp;Procurator item cum libera, ©“ habens ffeciale mandatum » nomim principalis iuramentum calumnia preeßarepoteß.

5 0 ' ^mbi^uitas triplex fiélifcilicet^ iuris t^ per fonce-,

5» Q^uceflio^Urumincau/a,ubiper/onalis comparitio exigitur,fn^^Co fimplicitermeeperfonalitcr, partes citante^citati perfe praßmes comparere teneantur^t

5 2 nbsp;nbsp;Citatusme perfe preffens compareat, utrum adßnem u/^ue caufa, ud tantum in alic^uibtióaéiibus iudicio ineße teneatur,

5 J nbsp;nbsp;Procurator in caufa criminali licet rcgularitcr non fit admittendusß tarnen defiélo filer it admijfas^an aâa per eum ualeant^ nee ne,

34 Faéla contra iurisprohibitionem,ipfo iure nulliusfunt momenti, 3gt; nbsp;nbsp;Exceptio contraProcuratorem eü dilatoria,ideo^ ante litis conteßa^ tianem opponenda,

3 ^ nbsp;nbsp;d^cgula^ Alulta licet fieri non dcbeantßfla tarnen ualent, ^j Committent Contra le^cm,lt;lualis eß ufurarius/e^is auxilium fußra im^ plorat^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S h^.

s VP ER IL SEXTE DcIudicifS. c. Jurft, A 0 hdtcium cum Vfurariofifieptum ^ agitatum tfalctfi^uondo cxccpHd contra cum non fucrit oppf^ta^

59 'Procurator me prohibente, quo ad a^iu futurot^ cenfetur cxclupa^ non quo ad ca^ qua per cum iatti adm^intjgcßa funt.

40 -^bfens damnari nonpotc/i lure ciuili ßilicee,ßcift lure Canonicoi idque pradpuc in cafîbtu expreßfi*

4’ Sententia fèrri interdum potell etiarn in principalcm * licet caufa fu^ T'it a^itata per Proewatorem^

42 Ter ’Procuratorem a^a t^^eßa, turn exporte a^orfi^tum rel^quaft^ do ualeantfUcc ne,loan.de lmo,dtßin^lio,

41 ^fi^ciurando obßri^ha pro uerUate dicenda, ad quid ieneatur^

44 Scire dicimur, quoduebementer opittamur^

45 Propoßtio Jeu narratio fiéli an perpr^dpalem fieri debeat^ net paf ProcuratoremJierißßieiat,

4^ Senes ac ualctudînarij excufattturàperfonali comparitione^étiamia caßbiuj^ecialibna^

47 Inimicitia capitales^amp; bellid fumulttfc exeußant quern^ quo mintfa pm fins iudicio intereße teneatur^

48 Etiamfitbfide publica data inimico capitali non creden^m»

SVMMARIVM#

ƒ Vdcxde!egatiw,quiidclegante ad hochonliabef maftdawmfptdale*

•non potefteogerc partet^m perfonaUter coram eo comparcant, mû in cea ^scaubushfcexprcGtSjUcl aliquaaKarâtionabili cauf4«Ioan» Andr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^us*Qgjdauoîefaatin ludicio conuenirefuS debitorem, 6C. habebat e» Cfrus tationibus lud/cc fu^ptdStob Id ftippUcauit fummo Pontif«cigt;3C impe trauit ludfcem ddegatum,cui etiam hrera» ddegationis pr*f€niamf» Ddega tusautem uirtutedelegationis » citauitd«Wtorcin,wt inludicio perfonaiieee «wmcocompareret,nec tarnen exprefiü caufaspcrfonaliscomparmonis* Quxtûur, utrum citatus teneatm corî ddegato perfonalher comparcrcdC « nô compareat, utruni pofsit contra eum proeedf tanquam contra contuma «minci an poCsic agere per ProcuratoremÆt uîdetur pnmô,quàd cogi pof «tperfonaUter comparcrc,pcrtextum inc. côm diledi 4'^c« contra.uerfi cura ci non fuiflet imundum,fupr.de doIo.8C con, colügcndo arg» A coninU no fenfu. Deciditur enirn ibi, contra quendam citatum, qui tantum nund-umtnifitjôf non Procuratorcm. Hoc modo potuitret mietere Procuratotem# quia non fuit ci iniundum^ut in propria perfona comparerct. Ergo * contra« riofenfu/i iniundumfuifl^t,teneretur fomparere in propria peribna«

Secundô funt alq textu« exprefsi in c.fin.iupr.dc dilatio.amp;f c.humili#,cum glo.fupr.de maiori. df obedien. IW enim dicit glofla exprefsi : Côm quirci-^“’^»wperfonaliter ueniatad caufam,non fufficitmittere ProcuTatorem* fertio eft fine dubio , quöd furnmus Princeps poted etiarn in cauia doill q^uem cogere,ut perfonaHter compareat,per d. c. cum diledi, amp;nbsp;d.c, humiliai Ergo uid etur,quód idê pofsit furnmus dclegatu#,qui ui ces eius gerit.Quan« do enim caufa aheui ddegatur fimnltdter,uidetur ddegata plenaria poreibi fuper Omnibusquae fpedant ad ipiisa caufa®,per tex.in c.practerca/upr.dfi oft.iudic.dekg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ^

. ' f D» MELCH. KLING. LECTVRA

» Gontrariumtameneftiicrumpcr tex^noftrum hic,quifimpncft€’^^^^^ ludicemdclegatum finefpcciali mandate rcgularftcr partes cogère:nonp fe,ut perfonaliter comparcant. Rationem iftius deeihonis ponit ggt;o. n*e uerbo, ludiccm.ucrChoc uerum,qui'a in caufis ciuilibus de iure cmlibccp ^ nnflïim eft, ucl per feipfum, nel per procuratorem in ludicio lt;:ompare«'e agere,uel fe defcndere.I.pracfenti^ctim autem.C.de hts qui ad cccl€fi2s c fii.hi^iifus.ff.dcprocura.c.guercIam.fupr.deprocur^.d.c.cümdiledi’WP de dolo QC contumaciaJ fin.C.de procura. Et fic eert urn cft,quód tn cto“ j caufis quihbet ador 8^ reus habet benefiet« à turc, agendt ucI *^ef*^’'^ j.-^ per fe uel per procuratorem-Eft autê régula,quód inferior àprincipCj^^^*

» tumciincp magnus etiam Icgatus â latere, uel dux aliquis, nó potefi: ahe^ fuum auferrc,pcr glo.óC ibi Dodo, in c.ftatuta.infr.dc hçreticis.BaI.t^‘' quiequam .^ quem etiam.fF.dcofF.proconfuI.Speculator in *$» fupercft'^ ^^ fed nunquid Icgatus, in tit-de Icga.quiad hoc allegat multa iura. P^ Caft, inLfin. uerf.quidautem in alio inferiore.C.fi contrains ucl ^^“^-^^ Î)ub. Qiiarecùm delegatus fit inferior à principe ,fequitur quôdipfe*’^” * iciumiurisregulariter non poteft partibus auferre,nec cos cogéré,Kt^ ram fe perfonaliter comparcant. Ratio autem , quod iudex inferiors poteft auferreins â iure commun! alicuiconceffiim,cfi:ina,qtiódabUdo ' ris alicuicompetentisficridebetcum claufula,non obffante,fecundöb^ï J .■Bal.PauL de Cafóf D.Iafo. in d.l fina.C. ficontra ius uel utilita.pub.P^*.quot;“ Paubde Caf. in I. fi teftamentum, C. de teßamentis. Sed inferior àpwo^P quantumcunq^ magnus Sf potens, non potefl apponere claufulam, n®® fiantc,fecundü Philip.de Fran‘ind.c.ßatuta,ucrfiprimöinfertur,infr'“’^® reticis,qui allegat ad hoc glo.fingularem,in uerbo,obferuargin CIe.»*a^f * fcriptis.Pauï.de Caf.in d.l.fi.ucrf.quid autem in alio inferiorc,C.fi conti’*“® uel utilitatem publicam. Ergo 8lt;c,

Secundo confiât,hoc beneficium agcndi,fcilicct per fe, uel per Pto^®^quot; torem,effe à iure communiconceflï*m,per iura fuprâ aHegataJusanttm W« mune eft,quodàfupremo principefiatutumamp;f conditumefi,Iigat$o^^’ alios inferiores, per ea quac notât D. lafo.in l.omnes populi, in feenn“^ ^^^‘“ 9 ra.uerf. pr^mfttead euidentiam. ff.deiuftitiaSc iure. Ét inferior oonpotel colIerelegemfuperioris-l.namSC magiftratus.ff.de arbitris.glo.no^®^ ^^æ ibi notant dodo, in aut, ad hxc,C. de ufuris, Eflêt enim abfurdt»^ n ^^^^f quöd minor legem maior urn tot uigihjs ÔC laboribus adinuentam,to“®’‘^ P? j. fit,fecundum glo.in d,c.ftatuta,infr.de hacrcticis.Qiiae autem de delegato ai» ximus, tuquoqp extendead arbitros, amp;nbsp;indices ordinarius inferiores, qu fimiliterpartesnonpoffunt citare, ut coram eis perfonaliter compareant. cC quodinarbitro hoc uerum fit, inde patet, Nam ficuti index delegatus non poteftextendere inrifdidionem fnam ultra fines mandati,per textumno-ßrumhiCjS^ c.decaufis.ô^ c. ex Iiteris,fupr.de officio ludic.delega. Itaquo(? arbiter notionem fuam ultra fines compromifsi extendere non poteft, l.non diftinguemus •^»fin. ff. de arbitris,0^ quöd arbiter non pofsit perfonaliter citare, tenentdodores hie, 86 præfertim Philip. Franc, fuperglof. inue^ bo,indicemdelegatum,qui allegat ad hoc in argum.l.i.ff. de arbitris,dicitur enimibi,compromiflnmadfimllitudincmiudiciorumredigitur, fedinlw dieijs indices inferiores non poflunt citare partes, ut coram cis perfonaquot; liter compareant, Ergo idem iuris eft in arbitris , propter illam atquipa* rationem. Qiiod autem index ordinarius inferior à principe non poisic partes cogere ad perfonalem comparitionem , colligitur ex ratione fu-prà tradita , quod feificet inferior a principe non poteft apponere clau* fnlam,nonobftanfe,8lt;perconfequca5 iusalicniquïfitumtçUereiamp;'^oc

SVPER IL SEXTb Dcludici/s: c. hrif^ ^

tenet glo,hic,in ucrbo,rudkem,qLiamfeqaunturomne« Dodores, cum du ftindionc tarnen, qua: habet ï Aut loqufmur de adibus ludKiahbus, ÖC prædida uerafunc.Äutde adibus extramdfciahbuSjamp;f poteft ordinarius lu-dexfubditotfuos cogere ad perfonalem comparlnonem »utßegerctipforiS confilio uel auxilio perfohali: Alkgant ad hoe e*dc formalin ucrbo,cofihum 8i auxilium.ti.q.y.Tamen Ioan.Andr.2lt; Domi.Gemf.dicunt hic,quód hare differentia inter adusludicialesö^ extraiudicialcs non fit neceflatia, Quia Index ordinarius non poteft Cubditos cogere,ut extra Judicium coraiti fc co-pareant,utcolligitur ex didbsdecifionibus,quiapraeftare conGhaS^ auxilia funt rationabiles caufac,icd in ludicio quoeÿ poiTunt co# cogere ut compare- . ant ex rationabili caufa,per teXtum nourum hie , in ii.qui dicit: Vcl alias iu- ' tisnecefsitas exegerit àc. Dicunt tarnen in hoc efle differentiam ,quódin extraiudiciahbus plures caufae concurrere pofsint,in quitus requiritur per. fonalisprarfentia, qu4m iniudidalibus»

Sedpratdidis adhuc uidentur obffarc iura,fupripro rationibusdubitaft-diallegata. Et primùm illud quod diximus, ludieem dekgatum habere pk. nariampoteftatemfuper omnibus quïefpedant ad caufamei dekgatam.d» €*practcrea. Scd hoc no obftat, Quia heet uerum fit» quod delegatus habeas plenariam poteftatem ipftus caufae, Illud tarnen intcUtgitur de xllis,finc qui. OUS canfa dekgata expediri non poteft:2C italoquitur d,c.pr»terea.fed caufa cinilisdekgata poteft fine perfonali comparitioncexpedni, quia per procu. •^«orcm,d.c.cijnidiledi, cum fimilibus. Ergo illafimpkx delegatie ad per# fonalem compatitionem extendi nee debet nee poteft, fit ita foluit Pctr.de Ancho.hic,

Secundo non obftant aha iura,fuprà in contrariarn partem allegata,ut C. cöm dilcâi.c.humili# , 8lt; c. fina. qux habent, quód perfonaliter citatus te. neatur perfonaliter comparcre, Quialoquuntur in fummo principe,cui iUa poteftas citandiincaufis ciuihbus perfonaliter cxprefscód infpecieperilla «uraeft referuata, 0^ funt fpeciaks cafus, de fummo principe tantum difpo-oêtes. In alijs ergo ludicibus omnibus inferiotibus feruandS cft ius comma oc.Ratio autcni,quód fummo principi hoc potucrit rcfcruari,hacc cft,quód talisCitatioeftluns ciuiIis,CiuiIiaautempoflunttoIIiperah'aciuilia4’fed sgnationisjcum fimilibus,lnftitut.de ligitimaagna.tutcl.Praetcrc a etfifum-wo principi de iure fpeciali non fuiflet refcruata Citatio perfonalis, in eau. fisciuilibus, adhuc tarnen poffer perfonaliter in ijscitare, Ö^partibushoc beneficium luris auferretquia indubitatum cft, quód ipfe poteft in Citatio#' nibus8lt;rcfcriptisapponcre claufulam,non obftantc,ólt; ex certafcientia.fe-cundum dodo.in d.tfin.C.fi contra ius uel utilita,pub.Slt; in l.refcripta.C.dc precib,impcra.offc.amp; in d.i.fi teftamcntum,tum multisfimilibus.C.dc tefta, mentis. Nam fummus princepsex certafcientia ÓC cum claufula,non ob- (• “ante, omnia poteft,contra iu8,fupr a ius Ö^ extra ius poficiuum ,fecundum Baldin c. enm fuper,in i.col.dc cauf.pof.ÓC proprie.quem ad hoe citât D Ja. io.ind,l.refcripta*C, deprecib. impe.offe. Et hoc cafu nemo póteft diceret curtacisÿftat enim pro ratione uoluntas,fccundum Specu.lntltu.de kga -^ nunc ^endendum. uerf.89. Bald, in proOe. feudo, uetf. aliqua fed pauca, 811 ’^^^'^^^ Q»“*’^®’'''conftct,fummum principem,imperatoremfcilicct,in ^ terris a temporalibus rebus efle caufam caufarum , ideodeeiuspoteftate noneft inquirendum, Primat enim caufz nulla alla eft caufa : amp;nbsp;id quod pimum eft,aliud quiddam ante fe habere non poteft, fecundumDodores, r P\^k ^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;predb4mpe«offc.0C ind.l.fm.cum

itmuib«s.C,fi contra lus uel utUita, pub* Qqare cerium cft,fummum print

o. WELCH, KLING, LECTVRA

ctpemin caufis ciuilibus pofîè partes «tare perfonah’tcr,2lt; cas cogère Ul' «/» pèrfonaliter compareant* Et fie habe« régulant ex tex. noftro, quôd lude* delegatus, qui ä délégante ad hoc non recepit mandatum Ipeciale, non po-cell partes cogéré , ut pèrfonaliter coram eo compareant »per tex.noßruin hie.Hare tarnen fallu ,primum in caufa criminali. Secundo fi quisdtetuf pro ucritate dicenda,8C fie utrefpondeatpofitionibus uelarticulis.c.paftora Iis,fupr.eo.c.unico, infr» de confelsis, T crtió,n citetur adlurandumdecas lumnia, de quitus hic in tex. Quarto, fi principalis melius effet inform»'' tus de ucritate,quàmprocurator. Quinto ,fi pars aduerfa melius confide* ret de praefentia principalis quam procuratoris» Sextó,fi principaliseffctlea galior perfona,8Ï^ procurator rixofus J. fin.cum glof. C. de procurât, Sc^* mó,fieirettaliscaufa,in quaperlbnaremittereturlus dicenn,dcquoini.'‘ C.ubi ftatus caufa agi debeat, Odauo/ipropter expreffàm contumacy»quot;’ quis pofsit mul dan. Nonó,fi qualitai perfonac alicuius examinanda enefn anfcilicci fit literatus,nccne,tunccogcreturpèrfonalitercoparere, Ó^pwquot; curator non admitterctur.l. *. C.dc bis qui ueniarn actatis impetra, Etdehm potcris intellfgerc textum noftrS in fin. dum dicit : Vel alias Iuris nccefsi«* partes coram eo exegeritpèrfonaliter praEfcntari.VidcPhiI,Fran.amp;^ Arcb» hic,Nos illas fallcntias ordine examinabimus,

«? Primam fallentiam diximus effe in caufa criminaïi,quód fcilicet in w P*^®' curator non admittatur,fcd partes citatx teneantur pèrfonaliter cempsr^f^’ pertex.noftrumhic. Tarnenuideturadhuc,quad ettamincaufacri«'*^* pofsit admitti procurator, primo per tex. in c.tuac ^ fi ueró uir. fupr. de pi®* curat.in antiquis,ibi enim aceufatmaritusuxorem de adultcrio per P/®^^*^ torem, qui admittitur, Slt; tarnen adultery caufa eft criminalist publicum ƒquot; Iidum,ut ILt C.per totumdeadulrerqs, Secund0efftex.ini-nontai^* ff.de appel!atio,ubidicitur,quód non tantdm is qui ad fuppheium duciW^i* fententia condemnatoria appellatepofsit, ucrumctiamaliuscius nommf» ut is qui ab eo habuit mandatum , uel alius quidam , qui etiam non bab“« inandatum,6^uolueritappellate, EtficeftibitextusexpreiTus^quddincn* minalibus tam procuratores quim negocioru mgeftores adinift®^^“V . procuratoribus confiât ex uerbo,mandauerit, quia per id propri^^^^^*^“^^’' eur procurator,ut Li.inprincip. ff. de procurât, de negociorum geßo’^® *‘°”* ftat exfetmenti oratione, quac habet, V el quilibet alius, qui locrit, Tertió probatur per tex. in 1. fccunda «f» publice, lundi» glofi procurato,dicit enimibitex.exprefsè:PubIicèintereft,abfentesâquibulcU que defendi.Nam Si in capitalibus ludicrjs defenfio datur 2«^c.Vbicunlt;|) *f^ queabfensquis condemnari potefi,ibi quemuisuerba proeofacientemOt excufantem audiri xquum efi.Quarto extat tex.inl.i.ff.delibe. caufa. ubim caufa feruitutis admittitur quilibet cognatus ad defendendum eum,qui in Ier* uitutemuocatur,ódtarnen caufa feruitutisacquiparatur caufae capi»“»5^ ferui habeantur pro raortuis.l.qiiodattinet,ólt; l.feruitutem.ff,dc r^g“”^^ ris. Quinto funt texcus exprefsi in c.abfens,?.q f .1, fin. C. de Iniurqs,» y in fumma ,Inftit. de iniurifs , qui dicunt, quod in caufa iniuriarum etiam nf* minaliter intentata , illuftres perfonac per Procuratores pofluntin ludido comparere. Sexto efitextusexprefsifsirnus inc,fi xgrotans^ rcosj.^-l» cuius uerba funt ï Reos capitalium criminorum abfentes etiam perp^tnu« tores defendi, legespublicorumludiciorum permittunt ïS^ addit glofl. Me* liusefienlmqualemcuncpprocuratorem admitti, qu^m abfentemcondem* nari,contra 1. abfentem, ff de poenis. Septimo probatur per tex.in c.iwpc

SVPER IL SEXTL Ddudiciff. g, Jurit, 4 his, in tin, fupr. de accufano. Sf fackL non folàm 4 iin, ff. 4c procurât « ubi in «inline fu^edi ludicisadminitur procurator ,cùm tame fit caufa quae tn* famet. Odauo, eft texan kfi cut 4 idem imperator. fF. de accuG.ubi dominus admittitur ad defenfionem feruf criminaluer accufahKe. DehuSdalrja rationibusgt;uide glo.in c. ucniens.fupr.de accufa.Sf glo.inc.fi quando.a.q.*. Sncculatorem in tit. de procurât-^ Kationeigitur fui« uerf. item quod caufa eftcriminalis.

Îftittamenîegnjusamp;ffundamentis non obftantibu«, centrariumuerum «ft,uidelicct,quad in caufis criminalibus » fiue agatur 0 delido priuato,fi« ue publico, Procurator non admittitur, fed principalis cogitur pcrfonalitet f omparere. Et quod in accufatione delidi publia procurator non admitti* nir,cft tex.ad liicrapi in I,penult ^ ad erimen.ôf ibi copiofifsime Barto, ft de pubUcis ludicijg. d.e. tuz^n princip. fupr. de procurât, in antiquis. c.abfens. J.q.j.c.incriminalibuSjS^ibi Archi.j.qj.c.ft quando.2.q.tf.c. ucnicns,fuprj dcaceufatio. 1.1«uerf. fin autem- ft an per alium cauflae appeUatio reddi pof-fitSic. Etquodinpriuatisdeh'disprocuratorintcruenirc non pofsit,habc-turex d,c.abfens,tn finj.q.ç.SC d.I.fmC.de iniuriis,8d d in fummajnfiitu« de Iniarijs. Dicitur enimibi »Spéciale efle in perfonisilluftribus, quodin caufainluriarumcriminaliterintentata pofsint perprocuratores agere.Er j. gofequitur » quôd in alqs,pratter illuftres, locum habeat lus commune. I. Riiicunqucjcuni autmtica fcquenti. C. de procurât. Et iftius decifionis po# ®it Speculator duas rationes,in tit.de procurât-^ ratione igitur fui.uerf.itcm S^odeft caula criminalis. Prima,quód in omnibus caufis,in quibus admitri- ’^ tut procurator,fententia fertur in procuratorem ,ói non principalcm,iuxta Ij ».G.de Venten. aCintcrlo. omnium ludic. Si autem in criminalibus admitte# »etur Procurator,amp; fuccumberct, tune condemnaretur ad mortem uel poe.* JwicorporalcmJ, qui non dcliquftquod eflè non debet, c.cognofcente». ’^pr.de conftit Sccunda,talisprocurator non pofletadionem mandati con* J^iïiamconfequ^quodpcr condemnationem amicterec , ficutifitinciuili« ®^Sj5(c. Et licet iftae rationes uidentur concludentes, tamenBarcodnd.L pcnul.^adcïimen.ff.depub.Iudicqs,rcprobateas,rcfpondens,uerumqui-dem cire,quödprocuratorcondemnatur,8lt; non principalis: fed hoc procc» dere in caufis , in qutbus admittitur procurator,fecus in alqs. Ideo ponit i- ** pfe alias rationes. Primo,indicia non debenc reddi eluforia.I.fi prat-tor.ff. de ludicqs . fed fi ex parte rei admitteretur procurator, fequerc-turludiciumclTceluforium » quia fi reus cognofeeret fedamnatum,nun-quainc5pareret,8d interim abfens'quoeç poteft damnari.I, abfentem.ftde panis. 8^fic manerent crimina impunita,contral.ita uulneratus^ quèdfil qui8.ff.adl. Aquil. Sed de hac materia uide Barto. in d^ ad crimen, óf qux notanturinl. nihil. C. de procurât. Etitahabes,quôd prima faUentiac. no# • ftrifubfiftit,fcilicet quódin criminalibus partes coguntur perfonaliter com-parerc,ncc admittiturProcurator ,tnhac tarnen quaeCtione diftingue j Aut sgiturdcmaleftciofiuc dclido criminalitcr: Autciutliter.Prïmocafufub-ftingue, Autprocriminecommifló extat expreflaSt determinata poenat Ïuïc»et tune aut eftpoena corporalis,uel pecuniaria.Si corporalis,diftinguet ** Auteftpoenapriuatiua,utpoenadiuortq,reÏegationis ,fecundumquofdam; uthemotionisab ordinc, Si admittiturProcurator,per tex.in d.l. i.uerf.fed Cifiea. cum gloft ff. An per alium caufac appel.reddi pofsit. 8lt; in hoe cafu t| qiloqucloquiturd.c.fiue,in«$. fin.fupr.de procurat.in antiquis. Aut noneft l?«nap««auua,fed in corpus afflidiua ,utilt;^visfuftium8ic.£lt;procuraiot

D. WELCH, KLING. LECTVRA

non admittitur.Is tarne etiamß uenit ut allcgct caufas abfentiac,ó^ non caufalt; caufx,admïttitur,qma cHexcufator ,amp;non Procurator: £lt;ita loquiturl.fo-uum^pubkcé.fF.dc procura,St uero accefsit ad allegandas caufas caufac,non ’gt; admittitur:8lt;italoquuntur rurafuprä fadeciOone allegata« Aut eft poena pccunfana/iTco fcilicet appIicanda,8C quoqucadmittitur procuracor.dl.i.ff. An peralium caufac appel!. reddipofsK,Do(ftorcs,fifprïcferttmD» lafo inl’ cum rcm.C, de procura. Auc non eft exprefta ÔC certa poena à lurc conftft^ ca pro delitfto,fcd ab inftïo caufac incerta Óf ar bitrana, ut in adione fniurW' rum,amp; non debet admittiprocurator,quia poenacarbitrarisc certisexcaun» etiam ad mortem ufque extendi poffunc,fecundum glof. in d ^ in fumma?** ^^ uerbo,extraordinaria Jnftitut.de Jniurifs.Modó fi ad mortem ucl pœnamm corpusaftlidiuamextendcretur, fruftraProcurator interuenifïèt,ideo^' dex fine dubio femper débet eligcre uiam tutiorem ad hoe,ut ex poftfeao Judicium non reddatur inualidum, fecundum Bald.in dJ, fin.C.dciniurjis* Si tarnen atftor in libello petitionem fuam alternatiuê forraaucrit,hocniooo» Peto reumpuniri in corpore,uclcondemnari,utdetfo.flo.fifeoappl’^^^' t» dos, hoc cafu poffer de acquitate admitti procurator, quia ludex debet cligc' repoenam mitiorem,cumin poenis benignior intcrpretatlofit fadenw/» ^^ in poenis,amp; quae ibi notantur infr.dercgulis luris. Aut agitur de crini^”^5 j * uiliter,8^ admittitur procurator.I.Iicct ƒ ad aliam,ubi glo.ff.de proeuw^‘^

Ö^fi unius^procuratorem.ff'.dciniurrjs.Etpraedidis non obftaniHivah’Py’ pro contraria opinione allegata, ut primo c.tuae.fupr, de procure. tn2nt* quis,quianó loquitur de publica accu(ationc,quj fitcorammagifif2^“‘^^ * , lari, fedcoram magiftratuecclefiaftico:non quidemadpcenamincorp^^ afffidiuam,fed tantóm ad feparationem,ó^ fic adposnampriuatiusnr^^ Cg, tea dich tcx.ibi,illam caufàm non effe mere criminalem,fed mixtamó^f' cundô non obftat tex.in l.non tancum.ff. de appcl.quia ibi tertius 3^*’?^,‘f ad appcllandum propterfummam necefsitatem ,8Cimmincns perfe«'®quot; lius, qui ad fupplicium ducitur,ó^ dief folct,necefsitatcm non haber^J1^2'^ «5 ideo hoc cafu in effedu quis nondicitur appellare in caufa aliéna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

pria , cum natura cognationem quandam inter nos conftituerifA^®^^^ t4 coniunxit,quód etiam aliéna pericula cenfeamus noftra:2lt;it3^'‘'“^S‘°^ in d.l.non tantum,6^ coliigitur illa folutio ex tex. ibi, cüm dicitt Ç{^^^5 Ï^. humanitatis ratio,omnium prouocationem audiri deberc. Tet^o nlt;»‘, j. dt textus in 1. feruura 4* publicè« ff. de procurât.quia is tex. ftc“®^'??^ .J ibi,nonloquiturproprièdcprocuratorc , fed de excufacore,A^‘ ‘5*p^^^^ allegandas caufasabfentiac, èC non caufas caufac accedic. A«“ “^^etre# ratore intclligi deberet, fïcutipotcftcolligiex uerbo,innocenti, po“ ^,^ ftringiad illas caufas criminales, pro quibusimponitur poena prin’“'^ cundumquofdam : fedhacc reftridio diuinatio effe uidetur, propte j^^ *^ burn,capitale, ideo ponitBarto,ibi aliamfolutionera, “*^^‘^é%jfo' quatur in caffbus , propter quos poteft etiam abfens condemnari» ƒ j _, lutio coliigitur ex tex. ibi, qua dicit : Vbicunqj itaque abfens qU“ 7’ ripoteft, ibiSic. qui autem fint illi cafus,uidcBarto. ind^ ad *^1®^{« Quarto non obftat 1. «♦ ff. de libe.-caufa» quia non loquitur de cauu1 ^ nali,fedde caufa ftatus: practerea proceres Si cognatiibi non Procuratores , fed pro intereffe proprio : intcreft enimnoftra , ^j^^ amp;nbsp;cognatos noftros in alterius poteftatem non redigi«

faciuntc.abfens.I.fin. 8lt;^infummafifc, quia loquuntur in cam P li , uidelicet de illuftribus perfonis , in alijs ergo feru^ur *’^’ mune: Aut,hoe ius,C«dc procurât. Sexto,non obftatc,fi ^S''^gjQgt;,

s V P E R 1L s E X Th Pc hâk^iC.îurff, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

^^0s, j.q^.quîa fecundum glo.î^Archhtbi,nomen Procurator întclUgidc bec pro excufatore, qui fedicet eauamp;s abfentiac allegat. Autfr propnê debc-♦ebntelligl,reftringerctur adilloscafus,m quibus abfcnscondemnan*po-- ‘^witandam lun'umpugnantiamamp;c. Septimo nihil facit eJuper bis, *. ^^’P*'‘^eaccufatio.quiaiDi agitur dccrimine ciudüer, Tcx.enim di« eHjHuiufmodi qyæ{|jQ non eft ertminahs. Siequoque nihil fadchnonfo« lt;um Ö,ff.de procurât» Nam folutio coUigitur ex diftindione BartoI^ibi^ quidicit : Aut agitur contra tutorem fufpeaurn ad remotionem ,8C admitti« ^’^'^*^°' » quiaremotio cft poena priuatiua : Ô^in hoccafu loquitur ^•y «üAutagitur contra eum,ut puniatur, SC firm fi cft poena in corpus aftli-«iua ,nonadmittitur Procurator : 8Cinhoc cafu loquitur f,«4» in initio uerf, quot;bniolet«ft'»deoft'.præfe(fti ufbis.itaquoqinihil facit I.fi cui ^ idem Impera. «• de aceufatio, quia ibi dominus potius uidetur defendere caufam propriï, quam alicnam,cnm fer ui cenCeantur eflèin bonis»

Scciinda fallentia eft, pro ucritate dicenda, quód continet,prim® refpom *^ «onem ad pofitiones SC articulos: Secundo iuramentü de ucritate, fecundu iJ^^hicin uerbo,dicenda Jn hoc tarnen cafu diftingue fccuiidum Archidia»

Philip. Fianch»hic» Aut procurator habet mandatum generale, 66 non*? i 8^dinittitur,fedprincipah'scogiturcomparercjSCitaIoquitur tex. noftcr.Aut habet mandatum fpecialead iurandum,6(:tumauteftpiincipalitcrconfti-^^^us per mandatum generale, amp;: habet folum mandatum fpccialc ad iuran« p^ïó^admittiturProcurator,NiG'principahs effet iuftior,lcgalior SC me-««sinformatus :amp;in hoe cafu loquitur I»fi,C» de procurat.fccundum foanlt;t Afldt.Auteftin caufa fpeciali per mandatum fpCciale conftitutusProcu# *’»r,8f tune fi quoque habet fpeciale mandatum adiuranduminanimam ^^ dominguei habet mandatum cum libéra, admittitur procurator,neediftin-guitur,uttuni principalisGt iuftior uel Icgaliorïamp;r ita loquitur e. prarfertim, infr.deteftibus in fin.ibifciiicet,priustamcnpr«ftitoiuramentoàProcur« tote,quod ad hoc ex malitianon procedat,Stic. amp;nbsp;facit c. qui ad agendum ^ iMUp.de procurât. eoJib.Idem tenet Barto, in 1.qui bona ^fî aliène» uerf» tertio quacro. ff, de darnno infedo. Ita enim ipfe diftinguit : Cum quacritur, utrum iuramentum de ueritate pofsit pratftari à Procuratore , diftingue: Autagocaufammeam meonomtnc,óótuncfiiperfadlo alieno noncogor iurarede ueritate. amp;nbsp;ita loquitur I.Marcellus, ff. return amotarum,amp; I.qui in altenus,inprincip»ff,dcregulisiurit. Aut caufam alieno nomine ago“, 0£ tuncfiaducrfariusconfentit,poffumiurare etiam finemandato fpecialqfi lU« tamentumfpedet ad utiJitatem abfentis, allegat ad hoe 1» nam SC poftca ^ -iufiurandum. ff.de iureiurando «Si ueró iuramentum tendit in prgiudicium mei principalis, amp;^iurarc non poffum, nifi habeam mandatum ad boe fpeciale,iid mandatum cumlibera,óf dicitPhilip.Franc.hic, lacob.Butri.inJ. I.fi,C.dc procurât. idemtencre. Idem nunc die de tertia fallentia, fei licet de turamcntocalumniac,quod regulariter perProcuratorem fieri non pofsit, «, fed per ipfumprincipalem, nifi Procurator habeat mandatum fpeciale,uel mandatum cum libera.c.fi.infr,de iuramento calumniat.c.qui ad agendum'^» fi.fupr.deprocuralib.noftro i»

De reliquis faUentijs nihil hie dicemus, côm in tex. de eis nulla fiat men-tio, Gloflas autem explicabimus ordinc.

Gloff in uerbo,ambiguum, ponit definitionem nominis, 0^etymologi* imuocabuliambiguum,amp; quoque diuifionem,fcilicet quod ambiguitaseft 3* triplex,wris/adi 0^ petfonx ,de quibus aide glof.in c»fin»jj,di ft*

D» WELCH, KLING. LECTVRA

Glo Jn ucrbo,non utdetur^allegat I.concordantcm ad tcx,noftrum J. fóW' «t^non didinguemus'^tquaefitum.fF« de Arbitns.

Giof in uerbojudieem delegatum, cum fuis additionibiw,diuidituf Quatuor partc».ln primatradat Quaeßionem, utrum ordinarius inferior po“ fit partes perfonaliter citare. In Lee unda, ibi.non uccat, ponit ißius «ïuatftj®' nis dißindionem. In tertia, qua: eft ibufed in ddegato habe» rationes dub ' tandiÖ^ deddendi^ad textum noßrum, In qiiarta,ibi, in caufis^cß Jiinicaö® ad textumnoßrum.

Sum a mus nunc primam partem glo. quae hoc modo argumentaturu quot;* hfcloqutturdeludicedclegaco,quödfcihcetnon pofsit partes perlonquot;'^. citare.Ergo à contrario fenfu,kidcx non delegatus,ordinarius fciliccbpof' partes perfonaliter citare.aUegat ad hocc. quah's.ij. dif.Sd c.cumapoftO‘‘C » iupra,de bis quae hunt amaiori parte cap«contrarium tarnen decidirgf^'P lukimam.C.de procura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

In fecunda parte glof. dißinguit: Aut ordinamus, Inferior in ludi^æ ^'L partes pcrfonaliter,amp;^ regulariter non poteß. Aut extra ludiciumt ^ f®^-^ 8^ißius membripofferiorisponitqiixdamexcmplatfeddehisnosh^*'*^ dicemus,funtenimfuprâexplicata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Glof.in tertia parte allegat prime rationem dubitandi,8f reipoiîolt;f eam,ißius^refponfioni8 ponitrationes^flf decidit.Contiaiilam deciwo” autem iter urn oppon/t Iura contraria,^ foiuitea:5d de ea parte bicquo^j*** bildicemus,fupraenimexplicauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -,.

Glo.in quarta parte, ponit limitationem ad tex. nofirum:dicitur lt;010’,” y quod ludexinferior certis excaufis poteß partes peribnabter citare,lt;iid hoc efluerum,in caufis priuatotum amp;nbsp;fingulorum, in caufisucro un“^ ' tans,ur colIcgq,Ecclefiae,ucf CapituIiS^c.nonrequiriturpcrfonalisf®’”’ ritio/edde necefsitate interuenit fyndicus.c.quod in caufis, fupr.dep^?^.jj inantiquis c.unico,fupr.de iyndico.Ethocadeo uerumeß.quö^c^ , caufa ctiminali procedif, fecundum glof 8^ Dolores, ut Archid’’*^^ Gemi. An autem hoc wcrumfit,uidcapudSplt;cuIatorem intit.d^’^-’^“^

I* Qpaeßionem mouent hie Dominus Gemi.S^ Philjp.Ffan.ui*^^quot;^''»^^^ fi Index in cauns,inquibusrcquiriturperfonaliscomparitio,no^^‘*^pP^Lx nalitcr,fed ilmpbcicer ,an citatus nihilominus teneatur comP,^^^*^^Ajjj, lt;fudunt,qu0d n 0 n, q uiafimplex cita tio nonfstis eß,ubi rcqu‘^^‘’ P ^.^j, fis comparitio. aUegant ad hoc in argumentum 1. Julianus, *^” ^ ƒloni« ff. qui amp;nbsp;iquibus manumifsiamp;fc.Dicitur enimibi. Tiriushabebatin nbsp;-

lantiimduos feruos, PamphiliumSr: Stich urn, amp;: per fitpubtionempto Meuio Stichum 6^ Pampbilium. Titius autem cum abum creditorem haberet,manumifit Pamphil/um fimplicitcr. Quarr uur, an “^^5’‘’?’’”^(jjjj Co?Etdeciditurquódnon,quiauterqueexferuiseratinobbg^æ^^’ ^ unus tantum in folurionetouareut illa manumifsiofimplßß«rf’r’^‘?f’(;, quotj bic rail's Citatio fimpheiter fada non ualet.IdemdecidilCin. im; * de procura.quem didi Dodorcs etiam ad hoe allcganf. Et f*P’’**”^j(uf curiamalia quæfbo. utrumcitatus ad perfonakm ^°’’’P”^*^°*^?^^ P perfonaliter ßaread finemcaufie,uelan fan's fit inabquibns adibusP ^^^^ nabter adcße,SC in abjs refpondere per procuratorem f Et in hacqu« difiingue; Aur rota cauiarequirif perfonakm comparjtionem,utquiat fa criminabs, 0^ teneeur Citatus perfonaliter adefie uflt;^ ad finem eau ,^ poteßrefpondereper procuratorem, nifießet impeditus: tuncen*® cxcuranonemadalkgandum caufasabfentiae,dequibusfupr. ..nuój

Au^unus adus tantum rcqunitpcrfonalem compatitionenijdfP'J^ ^^

SVPER TI. SEXTE Ddudici/t. e. M, ^ furet de calumnia nel ueritate dicêda:3C tune i'n illo adu tant dm perfonalifct ’wmparcat,inaIijsautempoteftrerponderepcrProcura£orem , feeundum Domi.Gcmi.ó^ Philip. Franc, hie. Et ex hisquo^apparetfoluhoadali-3niquacftion€m,Dom.Gcm,fciIicct,AnfufnciatquódperfonalKerCitatu» gt;nittatprocuratorêt’deciditurcnimexfupcrionbus,quod nongloanucrbo, «iminahs jdiuiduur principahtcr in duaspartes» Inprimaponit diftindio-nem ad intelledum tex,noftri.In fècundajbi.fed quçrebatur Ó(fe»mouet quac Hionem,de qua difputat pro óf contra:S6 quod hie dicitur de caufa criminali, dodores extcndunt,quód largè loquendo etiam debeat intelligi de adioni* • ouspopularibus,Nam 8gt;C inillisrcgulariter nó admittitur procurator, perf» ‘icet.in princip.fÉde procurât,Sumamus nunc glo. In prima parte itadiftin-guit: Aut agit de crimine ci ui liter, amp;nbsp;interuenit procurator : Aut criminali-tcr,SCnonintcrucnif, IHam diftindionem nos fupra tradauimus latins. Glo,in fecunda parte mouet ilfam quaeftionemtOidum eft fuprà, procurato ^^ *em in caula criminali intcruenire non pofte : St^ hoc eft regulariter certum. «dqu3critur,quid ft interucncrit,Slt; fuiftet admifliis de fado, utrum ualeanc cum eo gefta 00 ada funt j* Et glof primo tenet q u àd non, N am ea quac «untcontraprohibitionem iuris,funt ipfolure nulla.l. nondubium^,nul ?4 •um.C.dc legibus, l.cùm lex. ff.de fideiufto. fed talis procurator, in caufa cri* winal^cftcontra prohibitionem luris admiftus, contra prohibitionem feili-«ttpenul .^ ad crimen.fF.de pubheis Iudici)s,amp; contra c.reos 4'In crimina* libus.uerf.quia. Ergo uidetur quod cum eo ada amp;nbsp;gefta fimpifeicer nonua-leant. Secundo uerbafententiaem criminalibus debent referriin perfonam pnncipalisjamp;fnonprocuratofis.hfi^f'fententia.C.dciniurijSjquiaprocura-tornoncftnocens,ôiî deli(?^a tenant tantum fuos audorcs,l,fancimus.C,de pttnis.c.quçfimt Jupr.de his quæ fiant i tPaiori parte cap.c« ft compj omiftâ. ftus.fupr. de eledio.lib. noftro. Infuper etiam principalis abfens regular! tec non damnatur.l.abfentem.fftde panis, Qiiare cum procurator in caufa cri-’'linali tanquam innocens damnari nondebeat,fequiturquoep, quód gefta tarne o non ualeant,^ fic per confequens,illa exceptio, Tu non potetis efte Ptocuratoramp;^c,licetfitdiIatoria,3CaIioqui ante litis conteftationemopponi ^ebeat.lJicet,inprin. C. de procura. Tamcnincafu noftro femper poterie opponi,amp;:id quod per Procuratoremin caufa criminali geftum eft, refcindi, per ea qiix notât Ci.inl.quamuis.C.de Adultcrijs,qui alkgat ad hoe b licet, infin,C.de procurât. Tertio certum eft, quod fententia in caufa criminali latanon pofsit mandari execution!, ft per procuratorem gefta ualercnt, cum panateneatfuos audores.d.l.fancimus,cum fimilibus.C.de pœnis.Si enim conftaretdedelidoà parte rei,8^ procurator interueniftet, fententia effèc inefficax, cüm procurator non pofsit puniri. Item fi nomine aceufatoris in. terueniflet procurator, Ö^ accufatorfuccumberet,dcberet puniri poena ta# bonis,iuxta l.fin.C.de acc ufaJed hoc quocß non poftet fie ri,fi procurator inM terueniffet,^ fie iterum effet inefficax, Ôlt; hoc eft,quod dicit tex.in d, I.pen, ÿad crimen,fruftrainteruenireprocuratorem in caufa criminali. Et cum be opinione tranfit Barto, ind'^ad crimen, in fin ♦quacftionis,0^ poteft adhoc urgeri didiojruftra , qux ipfo iure nullitatem importât, uc col# ligitur exT.fruftra.C, de non nume.pecun.Sf Efi caufa cognita.C.de tranf» actio-

Contraria opinionem,fcilicet quod gefta per procuratore,qui in caufa cri« minali de fado fuerit admiftus, ualeant SC teneant, tenet glof. hic,^ prim um per hoc fundamentumtExcepcio procuratorla eft dilatoria, amp;nbsp;débet opponf ante litem conteftatam ,alioquin obijeiensnon auditor, l.ita demum. C. de 3S procurato, 1, filiusfamiliàs ^ ueterani. ff. de procura» Vbi dicitur, lie# miler

D, WELCH, KLING. LECTVRA

les non pofsit eflc Procurator, tarnen fi procuratoris officium fufceperft, 0^ ante luis conteftationem perexccpnoncmnonfuent repulfus, uaïetquo^ cum co adura efl.Sccundó certumeft,quód falfus procurator quo£^ non de* bctadmitti.d.I.heet,fn fin» C, de procura, tam en fi heem fuerit conteftatus,» partes in earn confenférint, ualet quod cum eo adum eft. I, heet, ff, de lud/« cqsJ.j^ falfus, rem ratam haberi. Tertio optime facit pro hac opinions 5* uulgaca régula,quæ habec.'MuIta fieri non debent : fi tarnen fada fuerinhte' ncnt,ut eft tex.in Cle.conftitutioncm,de eledio. ubi Canon repcllit q««® * probatione in certis cafibus : fi tarnen probatio fuerit fada fuper his, firmatur:0^hxcrégulafimpliciter procedit in cafibus, quoslexexp^^^®. annullanSChoc eft quod dicitglo.hic infi.Procurator quo ad fienda incau”® criminaltbus repelhtur,gcfta tarnen per eum ualent. Et ex hoc infert P^*“^^ Franc.hic,quód Procurator in caufis criminalibus non fit dominus M®®»F» litis conteftationem, in adibus futuris, fed in adibus geftis. Quarto pro * j7 opinione facit tex.in c.quia fruftra.fupr.de ufuris, ubi dicit tex.quödtt*^*^ rius firurtra implorât auxilium legis,quia ipfc in legcm commifit, id^o ®“ tenus audiatur. Et tarnen fi ilia exceptio non fuerit appofita, ludid^^^ ufurano fufeeptum S^ adum,ualet,fccundum Innocentium ibi.fif^® • Lfl j hie,index tarnen ex officiofuoporefttalcm procuratorem repelkt^,j^i^^^ ’ exceptio nonfueritobieda.c.exceptioncm.fupr.dcexcep, c. €‘®q * ufo de accufatio. Et illam opinionem dicunt communem dodorcs hr*”’®^* go* in tit, de procurât^ » uerr.fèdponc,amp; alfegant idem teuere donu^o®^-^^, tain t,decifione.BaI,inl.itademum,C.deprocura,2lt;inI.feruutnlt;^P^?_^ ff.deprocura. Archidia.in c. quigeneralitcr.fupr.deprocura,fi,^‘ -^o a in c. reos, j. q. j. Lodoui. Roma: in confilio az;, 5^ eft communis o^^/„^ qua temerè non eft recedendum, Nee obftant fecundum 1^°’’’’fl^meft» bic, iura fuprà pro prima opinione allegata. Et primo, qued dio ^ talem Procuratorem contra prohibitionem iuris admitti ^fedi^^^jgj^m men óf c.quia tex. in d lt;^ ad crimen ,potcft intelligi de procurak*^® ^jonei”* 3^futures,Isenimfruftra intcruenit, quia poteft repelli per cX^^F-rj/cd

Non autem hic loquitur de adibus iam geftis per procuratorepi »ƒ?* ‘‘ipb# per exceptionem non eft repulfus,fed de fado admiftus, Set^^“° f^det 40 ftat quod didum eft, abfenicmdamnari non pofTe, quia ad 1’®‘^ *’* P.^o.o

Domi.Gemi.quod uerum fit de lurc ciuili, fecus autem de lut^ ^*”®Latai ucritaux,fupr.de doloóf contu* item licet totacaufa fittradat’P^'‘ F’^jipro' torcm,tamenuerbafententi3cpofrunt concipi in perfonaiudommi r^ curatoris,per ea quac notantur fuper gloff ;, querelam, in

fupr-de eledio.in antiquis. Et ex hoefundamento quot?b*bei wW ^^^^ ad tertium argumentum fuprà obiedum, feiheet fente nii3m nooP° ^ 4t cutioni mandari, quia,ut iam didn eft, fententia poteft ktri ^oP‘'‘.® jgggdo#

etiamfi caufa fit iradata per procuratorcm.Pr^terea poftet mandat* e ni per fubfidium iuris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ban.fi^

4 3 Super ifta uerô quxßione ponit Domi. Gemi.hie dlftinäioö*® j^o,

Imo.hoc modo: Autprocurator in caufa criminali ^tt^^^tucnitexP’^^pge ristSf tum,aut interuenitpoft condufionem caufie, Sf uakt qua: ^ jytan« fta funttSf in hoc cafu loquitur I.quamuis.C.de adultères. Aut mir ^^jj^jm tecondufionem,incaufa, Öf fubdiftingue: Aut negotium ett «9 ^^^js contra reum,amp; tenent quac cum eo ada funt,quia ceffant ^^'^’^’P’^^fjmnnoO procurator rcpcllitur. facit ad hoc c. ecce autem.*4 q-eft liquidatum contra reum,öf fic reus eft in caufa abfolutionis.» ^^^^^^^ tenet proceffus cum procuratore habitus,quia licet hoc cafuotnn projeter quas in caufa criminali procurator non admittatur,non m nbsp;nbsp;nbsp;i^jgj

SVPER IL SEXTL Deludidlsi c. Iuriis j^ Ktat tarnen una ex iftis rauonibus fmalibus,fedket quód reus diligentius agitatos travat caufamfuS quâm procurator^ Eft enim régula,quod quando aliqurdprohrbeturpropterplurcs rationes finales, fuffieïtquoduna ratio A^*”°”*^ '^‘'g^at,licet abac ceflent, una enim fola referuat prohibitionis ^nectum.l.Iiberoriim ^ editaUs^fEde his qui notantur infam» A ut procura« tor interucnit ex parte ref, 8C fubdiftingue î Aut interuenit ante conclufio-ncmin caufa,S^ tunc,ft dehdum eft hquidatum pro reo,ualet proceftus euro co habitus,quia ceflantomnes rationes fuprà dielte« Si uerô eft hquidatum contra reutn, non ualet proceftus, quia adhue militât ratio, quod reusdiligentius poteftfe defendere quàm procurator, Aut interuenit poft conclu« uonem in caufa,0^ fi reus eft prat fens, ualet proceftus, Aut eft abfens,£lt; non ualet, quia adhue militât ratio,quôd abfens damnari non pofsit,8Ce, GIo«inuerbo,dicenda, diuiditurin quatuor partes. In prima exponit tex-tum,Infecunda,ibi,8Cperid,extenditinumtextum,In tertia,ibi«quodfolum, weminit Juris uetcris, ÔC eiufdem innouationis, circa luramentfr ealumniae, « iuratnentum de ueritate dicenda, In prima parte , ut diximus,exponft gloC textum,qu0d pro ueritate dicendafit proprieiuramentum de ueritatc.Tuin tchigehociuramentum nonde tali ueritate, quae fenfu percipiatur, fed de uchementiopinione, Quiafciredicimur,quod uehementer opinamur,fe^ 44 co^utnBar,inI,qui bona ^ ft alieno,ff, de damno infedo, Glo.infecundaparte,extendit tex, noftrum ad alium cafum, dicitur enim intex.quôdpro ueritate dicenda partes cogipoftunt, ut perfonalitcrcom« parcannhoc extendit gio, quod etiam procédât in propofitione flue narratio ne fadi principahsquæ per procuratorem fieri non pofsit,fed per ipfos prin opales,pertex.in c, paftoralis.fupr. de Iudicijs,in hoc tarnen cafu diftingue: Autloquimur in caufiscriminalibus,6^ ad propofitionemfiuc narrarionem fa^i, æprocurator non admittitur,quiaindex exafpcdu,uoce, colore, tre. 4^ pidatione ôCc«principaIin informari debet,Lde minore ^ tormenta,ff.de qua: iftio,Aut loquimur de ciuihbus,^ procurator admittitur,fi habet ad hoc fpe* «alemandatum,nee poteftprincipalis hoccafu cogi adcomparendumji-wloan,de Imo,hocimpugnet,Tenetenim,quod etiam in ciuilibushoc cafu no admittatur procurator, quia inquit,Facilius quis dat procurator!' ma-datumad narrandum ucl proponendum, quàm utipfeproponat;8f multi oeterrentur in pracfentia iudkis iurare, qui non deterrentur dare mandatum ptocuratorhSedilla impugnatio loan, de Imo,reprobari poteft per c,fi.cura hmdibusjinfr, de calumnia,amp; ita tenet quoep Barto.in d,I,qui bona ^ fi alfenol de damno infedo,0^ Domi,Gcmi.hic,

Gio. in uerbo, iuramentocalumniæ, diuiditur in très partes. In prima po-ngt;tgt;quifnam de calumnia iurare cogatur, in fecunda,ibi, quod uerum,ponic ’™‘5’^a€in. In tertia,ibi,nifi,ponit fallcntiam ad illam imitationem.Sed ma tcriaiftarumduarumglofarum fuprà eft expedita, Etfic babes ex prædidis °!”?*^ijsrcgulam, quad ludcx inferior fine fpecialimandato fupremi prin-cipis no poteft partes citarc perfonalitcr, nifi caufa fuerit criminalis,uel pro ueritate dicenda, uel pro iuramento calumniae 00c, In quibus cafibus cogun-Jur partes perfonaliter comparerc, Excufantur tarnen in iftis fpecialibus ca- 4# Jibus àpcrfonali comparitione,primöm fcnes0Cualctudinarr|,qui adeô debi-’^^■’^“^dadducinon poflunt,ideomittunturadeos perfona:idoneacÔC oifcretæ,arg,c^fiquando,fupr,deteftibus4 Secundo mulieres,quod intcllk gede honeftismatronisinltalia,utinfrâ c.proximo. Tertio excufant à per» 4^ lonalicomparitione guerrac fpeciales amp;nbsp;inimicitiae capitales, propter quas43 etiam cum literis falui condudus quis non poftet cogi comparere, cöm non teneaturfe credcre fuis ininucis capitalibus,c.accedens,la,i,fupr, ut lite non

D» MELCH, KLING. LECTVRA contefta.fecus tarnen in gucrris generalibus patriae, propter quas q«« non exeufatur,maximê flpoterit eflèfecuruscuniflterûialui condu^US,?^’' quac notantur in c.ueiuens.fupr.de aceufa.

Cap, II, ßonifidifif O^auM^

1VÆ Viferes, quâs uagari non conuenu^nec ui’rorum catibus i«^-icerf, autorftate Inerarum fedis apoftolicæ ud Icgatoruonpi^ us,aut alfa quaciinq; ad ludicfum perfonaliter euocarf,uel trahnnui-tasjcaufa ferendi telifmonfum,aut alfa qualibet, quæ infurc non ex* prfm{tur,prohibemus. Sedeùmneceffarfum fuerftteftimonfnmea-rundem, ludex fn expenfis partis producentfs cafdemptabdiioneni autaliamperfonamidoneam, ad cas tranfmittat : ud fi forte tsl*^^*^, fus occurrerft, quo iure prohibente receptio tedium alterf comn”*^ non pofsit,iudex tunc propter hoc perfonaliter ad fllas accedat, autß tab's fit perfonæ iudicantfs conditio, quod id per ipfum non dece’*-fieri,ud non pofsit, mittat ad eas,prouifo,quôdcafus huiufmodbU»-' delicet ut iudex uadat perfonaliter, non fingatur, necfraus mMn^“ niatinhac parte. Alioquin fictor huiufmodi uel fraudatoripfof«*^^’ fententiam excommunicationis incurrat* Cæterùm fœminæ rdÿ^^“ fæ,præfertim quæ debent fub claufura morari, extra fuum naon^ft^* ' riumuddaufuram nonuocenturadludfcium,ueltrahantur^xqua.

nis caufa perfonaliter,etiamfi ad hoe uoluntas acedferit eafondem^ Decernimus quoque,utipfo iurefit irritumôCinane, fiquitimontra praerniffa contigerftattemptaru

SVMMARIA*

f ^riuilü^ium illud tnatronarumj^uddperfonaliter in I/^ uocanJa wow Junt, ob/cruari tantum in Italia, in noflris ucró r^ff^ff^ non ejß receptunt,

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;'Pnediéli priuilc^ij ratio,guddfcilicet mulieres catibu^ uirortint wi/cf* rinon debeant^

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;Mulieres duobtfsin cafibifsiudiciopcrfonalitcrinterejjc^etiamlniiit^r, iureco^untur,

• 4 nbsp;nbsp;Citatum licet inuitus in ludicio efje co^atur, non tarnen fimperperfe prüfens-fidper procuratorem comparere poteß,

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;Mulicr ßlior urn tutrix eße pote ft ^propter ca tarnen inuitaperftnalb ter in ludicio eße nonconcur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

• lt; nbsp;nbsp;nbsp;Tedium examinatio pro^centis fùmptibiti fine expends fieri de^ bet,

7 ®».

SVPER It SEXTU Dcluâicijsi c.^duUcrct: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$

• 7 nbsp;nbsp;quot;Pcrpriuticgium altcri conceJJum at^uerfarij conditio detcriorfieri non débets

• 8 nbsp;nbsp;hramentum cuiufham expenfis praßari debeat 4

• 9 nbsp;nbsp;^^ium examinatio an non habentt lurfsdiélionent committi poßit,

• 10 nbsp;nbsp;nbsp;'Icftium examinatio ç^ luramentumpo^Junt alteri â ludtce committi^ Jeeundum Li^ CanofieM iure cindijifi ex caufa^

II nbsp;nbsp;^iperfonæ honefia O' idonea ad tfift examinationem mÿ^^perin^

de ac tabellioni credendum,

• 12 nbsp;nbsp;nbsp;Surro^atum fapit naturam eitUf cuvu in tocumfurro^atur»

• 15 nbsp;nbsp;Aliniflro in ^^0 ippcommijjo credendum.

• 14 nbsp;nbsp;nbsp;'Perfonaißa^cui talÜ commtfiio examinandi teßes fit^prUu iurare de^ bet Je ritèfideliter^i (uofinéluram off^tcio,

• 1$ nbsp;nbsp;nbsp;Teßium examinatio in caufa etiam criminali, alteri licite committi^ tur.

• 16 nbsp;nbsp;nbsp;LencilliCitum neceßitaificitlicitum^

• 17 nbsp;nbsp;nbsp;^her an in caufa criminali adperbibendum teßimonium admittatur^ nee ne,

• 18 nbsp;nbsp;nbsp;Index (luibui ex caufis excujetur^quo minus perfonaliter ad teßes irê tcneatur,

• 19 nbsp;nbsp;nbsp;Index an obfolam ßmulationeminnüofecuto efe^u^pnniendus,

• 20 nbsp;nbsp;nbsp;I^rbacumeß'e^intelli^enda.

• 21 nbsp;nbsp;nbsp;Soi«« propofitumfeuco^tatioabs^ a^ujecuto^^uandopunienda^nec ne^dißinäioi

• 22 nbsp;nbsp;nbsp;Tana ißa emoßri ohß^ionemfeußmulationem imponenda, an locum habeatinlaicot

• 25 Liaient indicts eccteßaßici delepattu an ejß poßit,

• 24 Triudegia coups, teßis z^ wdicts,ßßmul concurrant iewnam triufti ißorum priuilc^iorum derogandum ßt,

• 2^ Qanfa alvpiando contra naturamfuam alteri committi poteß^

• 26 CaufteetiammenimperifrecundumlusCano^ddegaripofunt, iy Antben,apudelo^ncntiß,C^defideinßru,limitation

M ▼ L IE RES petfonaUtet adludiciS, exquacun($ caufain iure no expref-ra,inuitx trabend« nonfuntifedfi ipfarumteftimoniumin caufa neceuatiS fuerit, Index expenfis producent is interdum ibit ad cas, interdum alias ido* iieaspcïfonastnittettóiludexftaudulentcruadens^punitur.Ioan.Andr* Primo nota,hoc c. nonferuatiin noftris terris ♦Eft enim fadum in Italia, lt;nbsp;ubihoneftematron« rarifsimè folent egtedi domus fuas,Kefte in coetu uiro tum^quare etiam priuilegtatX funt, quód in iudicio perfonaliter comparcre

1 noncoguntur»

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafus.Duolitigabant coram iudice quodam inferiore, K procc debant n

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa, quad lis conteftar ctur,K onus probandi ipfi aflori imponeretur, qui , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuam intentionem uolebat probate per teftes, inter quos étant quoque mu-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;litres,quas petebatà ludice citari,ut coram eo compareant perfonaliter, pet ' hibiwnçuftitnonwuu Quîctitur nunc,uttuin in hoc cafu,K alqs ç^uoque, B h

D. MELCH. KLINÖ. LECTVRA

Ubiperfonal/s C/tadoIocumhabctJudcxpofsit mulicres perfonaliUf df^ re^a anperfonalkcr d»tx, cogantur perfonahtcr comparere z Etu/det^ primo quodfic, per texan f, inter ftipulantetn^^fi Stichum. ff, deuerboruw obIiga.ubidicitur,quódItïdiciiimcdamininuftLimredditur. Secundoc«« turn cft.quód amber poteft ede tutrix filiorum fuorum,ut habetur Cptft®* tam, quando muller tutclac officio fungipoteff. Quare fiin caufafibo’^’’* fuorum uelit conftituere adionem, debet hoc faccre cum decreto iudic«» 6Z fic in Judicio perfonaliter adeffe ft,Inftit.de curato.Tertio, quando lier nomine filiorum fuorum,quorum tutelam gerit, conuenitur, pot/bm Judicium trahi, ut habetur in c.cx parte M,fupr.de appdlatio« QuartoP^ fiibitum eft mulicri,nc alicno nomine compareai in Judicio, ut proett^^*^ fcilicct.Labcnam.C.de procurato.l.i ^ fccundo loco,ff.de poftulando. big® à contrario fenfu, ft non alieno, fed proprio nomine uolunt elfe in ludir'^t admittuntur,ut quoque habetur in tdenunciafle ^ fi,ff.de adube.ôi^''^^^ farium.se-^fi uero.ln authen. utnulliiudicum.coil.p, Quinto,0®'*^*^A deliqucrinf,poflunt perfonaliter citari Sf in Judicium trahi ^ fi uerô.nerl* uerôcrimen.inauthen.utnulli Iudicum,collatio,^, authen, hodie re.C.de euftodia reorum» Sextô probatur per tex.in I.« -^ ex hoCjiu^’^^Z fcqucnti.ff.de iientre infpiciédo,ubi dicitur: Quando dubitatur anmob^*^*' prargnans,SC ipfa quoque id negat, ad petinonem mariti cogendaefte^. prat tore comparere ,amp; rationem reddere» Septimo probatur bic ^^ uci bojitcrar um,quac dicit,Quod fi ipcciabter expreffum effet in litersƒ o» miftariorum de perfonali comparitione, quód etiam ad Judicium trahi pol* fint. Exprædidis igitur óf alqs iuribus uidetur,quód fimplicitcr mub«i'quot; cogantur effe in iudicio,con tra tex. no ft rum hic, Sed iftis fundamentis no obuantibus, textus nofter decidit hic contraria,quódmulicres cauÇa fo^” teftimonrj,aut alia quabbet ex caufa,qug in iure non exprimitur,ad tud*^*^

* inuitac perfonaliter euocari non debenr» Et ratio iftiusdecifioniseft,^!^^'’ mulicres non debent imfnilceri coctibus uirorS, eff enirn periculofa feio^.. commtxtio.c,diffïnimus.«8,q.a.I,maritus» C, de procura.!, ultima, C.dlt;^^^^^ tris,In caufis ergo,in quibus mulierum teftimonium neceffarium fuctib bet Judex expenfisproducentismittere ad eam tabelIionem,aut aliamp^ ' nam idoneam, fi modó tab's caufa fucrit, in qua teftium receptio ak^'’* ^ , । mittipoteft: Si ueró cafusfucrit, in quo examinatio teftium aberioogt;^p nonpo£cft,utin caufacriminali criminabterintentata, debetiudcJtp^i^’® ^ liter ad cas accedere, óf examinare, nifi conditio iudicis hoc noop’^“^L’. quia eft Epifcopus,ucl alius fuperior, ucl quód non pofsit ire ad tuQjig infirmitatem, uel abam rationabilcm caufam,tunc mittat quoque tabc ucl alium honeftum uirum.ita tarne, quödfraus ab omni parte remoue « Sienim ludexucltabelliofingeret mulieris alicuius teftimoniumnece aj umeffè ad hocutoccafionemhabeataccedendi earn, huiuftnodi btror

9 fraudator puniendus eft,Cafus autem in iure exprefsi, propt^^^ ^c^^*” respofluntperfonalitercitari,funtduo.Primójcaufacrimin’bs.btquo ^ doinhacmulicres euftodni ÔZcitaridebeant ,uide»uthentieam, Ho gt;nbsp;fn corpore unde fumitur.C.de euftodia reo. Secundo, “^^^j prsegnans.SC negauerit,de quo in 1.» ^ ex hoe, iundo ^’ iequenti. rt, e tre infpiciendo. Jn alqs ergo cafibus regularitcr non poffunt pcrlonau tari,fecundum Archidi.hic.

Nee obffant buicdecifioniiurafuprà incontrarium *^1^83^*» quod dicriï eft,indicium reddi in inqitû. Quia uerû eft,quöd quinb^t ci etiam inuitus tenctur effè in iudicio,fed non perfonaIitcr,Poteftenim r p * dereperj^rocurajorem.Uprgfenti :^ cöm autcm»ff'.de bis ‘1’**?’5^^ ’^J’^^gimjf^

SVPER IL SEXTL Dcluâicijf. c, Mulicrct. 9 fugiunt. Præterea etfi tex. ibi loquerctur de perfonali citatione, adhuc non obftaret, qma mulicres funt phuilegiatx,per tex, noftrö htc,ód fpccies dero gatgencn.c.gencn,infr,dereguh'siuris,cunïfimtlïbas, Secundójnonob- ^ flat quod didumeft de mullere tutrice, quia poteft conflituere adorem, amp;nbsp;* fllam conftitutionem facere per procuratorem habentê ad hoc fpecialé man« datum,fecundum Archidia, Só Domi.Gemi.hic. T crtió,non obßant I. de-nunciaflc. ff'.de Adult,amp; t$*neccfrarium,tundo‘$»fiueró, inauthemut nullt iudicum. quia illa luraloquuntur de mulicribus, quac renUnciauerSt huic prtuilcgio,amp;: uolentcs funt in iudicio» Textus autem nofter dicit,quód mu-lieres inuitæ non poflunt euocari in indicium,fecundum omnes Dodo.bic. Quarto,nihil faciuntquartaö^quintaoppofitio,dccaufafcilicetcriminali, Só muliere prægnantc,quia funt fpeciales,quas tacite notât textus in uerbo, non exprimitur,Sexto nihil facit glo*hic,in uerbo,literar ü,quia intclligi dc^ bet de Hterisfopremi principis,qui poteft alicui lusfuum auferre,fecus de li-Uffsinfcriormnludicum. Sequunturnunc glo»

Petje Ancho.amp;^Domi.Gemû notant ex glof,tnuerbo,producentis,iun« t^otextu, quod licet teftes debeant deponere pro utraqj parte, Authentica, ftd iudex.C»de 'Epifcop»amp;Cle. tarnen fiÏudex proficifcitur adteftes,ucl mittitaliquem ahum, fit hoc expenfis producentts, per tex. neftfum hic, Ôd Banin I t «^ defends f£quibus ex caufis in pofTef. catur.c. ft teftes -^ uentu-ris.4.q.ï. Idem eft ft teftis ueniat ad ludicem de longinquo, fecundum glofl^ notab.inc ftatutum'^proferendo,inuerbo,aproducente,fupr.derefcriptis lib.noftro, quæ aHegat ad hoc muka lura. Si autem millier in iudicio fuerit pffncipalis,amp; debet refpondcre ad articulos,ucl iurare de calumnia,ita quód Indextencaturad earn mittere,debet illa mtfsio fieri expenfis mulieris. Per ^ priuilegiumenim mul icribusconcefTum, conditio aduerfarrj nó debet fieri detenorj.tmp uberi.fF.de admi.tutjacitad hoc quod notât Bar, in d.l.t ‘^ dc-ftndi.fF.quibus ex caufts in pofftCeatur, Ôd de hac materia eft textus in 1. generaliter -^ liccntia C. de rebus creditis, ubi dicitur, Si mittitur ad abfentem deiuramento deciforio litis,amp; quaeritur, cuius expenfis fieri debeat illa mif-fto,deciditur quod committaturarbittioludicis,cui is cxpenfas uolueritim g ponerc^anutric^ uel alteri tantum, Diftinguit tarnen glo.ibi, Aut pars cut delatumcft iuramentum,refert deferenti ,amp;: fit hoc expenfis utriufque,quia utricp iuramentum dclatum eft. Aut pars cui dclatum cft,pracftittt iuramen* tum.Etfit præftatio expenfis illius qui deiulit,pcr l,properandum-5' ft autem altcrutra.C.deiudicijs.

Circa glo.in uerbo ,idoncam,mouetPhiIi.Franc,primâm illam quæftio' ^ nem, utrumexaminatio tefttumpofsitcommitti alicui, qui non habet iuris diäionemCEtuidetur primô,quôdnon,pertex,inl,iudices,amp;^ quac ibi no. tant BartoÄ Bald.C.dc fid.inftrum.ubi dicitur,Quando teftes examinandi funt, debet boe committi iudici illius loei, amp;: non tabellioni, aut alijquinon habetiurifdidionem.Sed tarnen contrarium uerum eft, quod fcilicet ludcx poteft tabellioni uel al ij committerc,pcr tcx,noftrum hic. Tarnen fi tabellio-nis copia haberi poteft, debet committi faltem ipfi,amp; non alij priuato.c.quo# niamcontra.fupr.de probatio. Et refponderi poteftad l.Iudicis,quod loquu tur, quado teftes examinandi funt,qui fub alieno territorio exiftunt, Textus autemnofter loquitur hic de mulieribus,quac funt fub iurifdidióne illius lu-dicis,adquasiudex poteft mittete tabcllioncra , uelaliamidoneam perfo« nam.Etelediotalisperfonae fpe(ftatadiudiccm,8dnonad partes,

Adhuctarnendubiumcft,uttumludcxtam examinationem quam iuramentum teftiumpofsittabellioni «el alicui coramittere, Etglo.in l.hac con-

D» MELCH. KLING. LECTVRA

fhltifsima ^»fi quis autê,fnuerbo,dcpofitJones.C.de tcftamenns,feoff Q^® non« Dicitcmraniifquamreperiri,quódtabelliones pofsintrcciperehuiu ' modiiuramenta,Ó^Bart«ibi dfcicillam glo.efle perpetuó menti tenendam,* fèquitur quoque Salicetus ibi« Hoc quoque tenet Inno.in e«cùm Bertoldu^ fiipr.de reludica.Bal.tarnen in d.I.Iudices.C.de fïde inftrument.tenet,quo utruneß pofsit tabcllioni commit«,tam examinario teftium iciIfcet,quamiiJ* ramentum,amp;^ AJcx.de Imo.in d.k hac confultifsima ^ fi quis autem.C. de te# ftamentis, poft multas diftindiones tranfit cum hac opinione, amp;nbsp;dicit qu^ de lureCanonico non fit dubium,quódexamination iuramentateftiuf’*,'’ *® ciuilibuspoftint aJteri committi, pertcx.noftrumhic,iun(ftagIoft.S^tex.m

Cle.i. de officio dclegatf. De lurc ciuili autem non pofsit fieri, nifi excau*^^ Et hoemodo dicit,quód pofsit aliquo modo faluari opinio Bar.Et illam fee** dam opinionem quoque approbat Philip.Franc,hic,qua: etiam eft tenfO“’» pertex.noftrum, qui fimplicitcr dicit, quód iudex pofsitcommitterefabel' Iioni,ut eat ad muIicres,SC examinet cas.Siautem in illa commiamp;ione exami nationisnon coraprehendcretur iuramentum, fequeretur quód aut indexe ipfetencaturacccderemulieres,uelipfasmulicresperfonalitcrcifare,utco# ram eo iurent. Qjio cafu eflet commifsio examinis fruftratoria. Sienim co-ram Indicéiurarêt, poftènt etiam coraeo examinari,ncc requireretur aliqi^^ commifsiOjSf perpendidebet uerbum,uices,ind,Cie.t« deludiccdclega,ubi dicitur, quód inreceptioneteftium ludicespoffuntaltericommittercuices fuas. Hic uerbum uices,non tantum ftgnificat examinationem, fed omnew quod pertinet ad examinationem teftium, Sccundó mouet Archidia.dfe’ illam glo.qugftionê. Dicitur hic,quód iudex mittatidoneamperfonam,^ examinet teftes, 6C fic u«tur nomine fingularis numeri, cum tarnen «'^ tur commodtus fuiffè ,commtfsionemfieri pluribus, c. licet uniuerft«»Ç’P’’* detcftibus.c, quoniam contra, fupr.de probatio.c»fi teftes ^iurifiuraf^’*^* q.j.ubi exprefsè habetur,quód uni tantum nó crediruramp;c.Sed tarnen tex^ds multo commodtus eft ufusnumero fi'ngulari,quiatcftesfuntcxamin^di fecretó amp;^ figillatim.Quod fieri non pofser,fi plures adhiberentur.f. flU“^*”« ibi.ita ad iudicantis intrare lecretum.C.dc tcftibus,c«uenerabili. fupnde tclri bus,amp;fc, inquifitionis^«tertio,ibi,anfides eorum didis debcatadhibert, quipoftluramentum interrogati fecretóæc. fupr. de aceufa. Êtereditut quot;nbsp;taliperfonaeidoncacjftcutitabellionijincuiuslocumfurrogataeffi Sapite* ** nim interrogatu naturam eius, in cuius locum furrogatur.I« fi em^ ‘^ 9^* ^^' iuriarum. ff. ft quis cautio. Cum etiam literis teftimonialibus talium ftctti^ maxtmè fifuntofficialcs.I.fiquapercalumniam^» quinetiam.C.de epifcopis 13 amp;L Cle.c.ficut nobis. fupr. de fcntentia excommunica. Sicuri quo^ miniftro creditur in fado fibi commiftb.I.magis ^ in primis,iundo ^»^ tarnen,cum glo.in uerbo,uiatorem. ff. de rebus eorum qui fub tutel, Ideo patet, quód lu# dexunihoncft.æperfonæ tantum poteft receptionem teftium commatcre. 14 Faciat tarnen iudex,fccundum Archid,illam perfonam,cuitabs faefîa eft com mifsio,iurarc, quód rite 8C fidditer fuum officium circa ca,quæ commtnun^ tur,adimplere amp;^ præftare uelit, ad hoc ut mator öf plenior fides adhibeatur» periurahicin glo.allcga.

Circa glof, in uerbo,iure prohibente, quaerf poteft,utrurn examinaf/ote-* ftium in caufa criminali pofsit altcri committi £*£1 primo uidetur fimpütiter quód non,quiacaufa: criminalesfuntmeriimperq^ôd eaquæfuntmeriim-pcrij,altcri committi non poffunt, per texin I. ».in princip. ff. de officio eins cui mandata eft iurif. auth. apud eloquentifsimum,amp;quæ ibi notanturpee Cy, Sd Salice.C.de fide Inftr.gl.in Cle.unica.in ucrbo,ciuili,de officio dcleg. glo.in c.etfi Clerici, in ucrbo,Iegitiraa*fup,de iudicqs.gl.in c. «, in uerbo, co-tumi

SVPER IL SEXTL Dûluâici/f. c. Mutieref, ló tum,fupr,dc teftibus cogendfs.quam opinionê tenet quoc^ Panor.in c» cum caufani.fupr.deteftibus,glo,in c.conftitutusqn uerbo, tranfmittcres.fupr.de fideiuflo.Specu»inlt;^qualiter. uer.funtautem teftcs,de tefte.Et ratio eftfe^ cundum Cy»quia ubi maius periculum, ibi cautius eft agendum. Secundo Jequeretur, quad caufæ men' imperff commit« Ô^ delegari poflîrnt,contra d. 1.«.fF.deoæeius cui mandata eft mrifd* Ter«ô,quia perfonac præfen«a,Io-quela,amp; uocistrepidatio multum ad informationemiudicis operanturj.dc minore ÿtormenta.ft.dequxftto» Contrariam opinionem,uidelice tquôd i incaufacriminab receptio tcftium pofsit altert commtttijenet Bal.in d.auth» apudcloquennïsïmûjquç poteft probari his rationtbtis.Primo,quôd etiâ de lure ciuili caufæ crimmales Jteetfintmert tmperif, altert cômitnpoftunt, fînidicemoporteret abeffe,per tex.in d.I.i.tnhtsuerbïSjNon aliter ïtac^man date poterit, quâm fi abeflè coeperit.ff.de off. et us eut mandata eft lurifd. Secundo, exprefsi iuris eft,quôd de Jure Cano. caufaecrt'minalesindtftindc poßint alteri commît« fiue delegari,modo tarnen non agatur ad pœnam fan guinis.can archicpifcopatu.fupr.de raptorib.c.facpe.ij.q.s.Ergo fl tota cau-bcriminalis alteri commit« poteft,fequitur quôd multômagis eius pars,hoc cftteffumrcceptio,altcrt cômtt«'po(sit.Et hancopini.tenentlacob.de Arci P^’'co,de Math, quos citât BatSC loan. Andr. tn c. Romana •ƒ• contrahentes infr.de foro competenti. Phif. Franc.hic.Pro uitanda contrartetate,tu ita di« ^mgue: Aut Index tn tradatione caufæ cnminalis eft pracfens,amp;i tune eft a-bjsnegocqsmagisneccffarrjsoccupatuSjSi^potefttabelh'oni receptionemte* commiitere. Qiiôd enim lege non eft Itcitum,nccelsitas fecitlicitum. „ c.quod non.fupr.de reguiis iuris.Et h arc eft opinio Nico.deMathe.Aut aitjs neceflànjs négoces non eft tmpeditus,8Ctenetur ipfe adefle in tcftium exami natiotie.Etin hoc cafuloquitur d.auth.apudeloquentffsimum, cum alqs iu« tibusfupràinprifflaopinioneailcgaiis. Aut Index eft abfens.ô^ fubdiftin« S««: Aut ipfe cogitur abefte à reoamp;i quoque teftibus, qui funt fub fuo terri* torio,ô^ alteripoteft recep«oncm tcftium committere : amp;nbsp;tn hoc cafu loqui. turdj.i.ucrf.nec alccrf.ff.de officio eius,cut mandata eft iurifd. Aut Index eft ptsefensin iudicio,teftcs autem abfunt,8C tune aut fub fuo territorto,8^ te-netureos citare, ut coram fc teftificentur,aut funt fub alieno tcrritorio,ut fo renfes,amp;: tune quia citati ab eo,qui non eft Index eorû, non c5parerent,cogl tur receptionem fllorum tcftiumiudici illiusloci committere.Et hâte in efte. tüufentitBald.in d.authen. apudeloquentifsimum. TiiuideDodorcsilIic. Secundà,mouetur quæftio cxglo. hic, utrûmulierpoisttefleteftistn eau fa i criminali^In quatuitadiftingue:AutloquimurdciurectuiIi,ô^ indiftinde poteft efte tcfl:is,modô propter alias rationes non retjeiatur. Q_uia de Iure ci-mlicauetur,quôd mulier condemnata non pofsit ferre teftimonium. Ergo à contrariofenfu,quod argumentum eft uahdifsimum in iure,mulier non con demnata poteft in omnibus cauhs tam ciuilibus quamcrimiaalibus,exce* ptis illis,in quibusexprefsê prohibetur,ferre teftimonium,ut in teftamento: itacolligittext.tn hex eo.ff.de teftibus.1. quiteftamento«^* mulicr.ff.de tefta, c,cxco.ij,q.j. ubi gloITexprefse addit, Secundum leges ciuiles , Mulice inomnicaufapoteftteftimoniumferre,ftuefitciuilis,fine criminalis,exee ptis tantfim ultimis uoluntatibus , 8C Panor.in d.c.quando. de teftib.tra* dat illam quæftioncm, ftf addit efle communem conclufionem , quôd de iure ciinh mulier in omnibus caufis indiftinde admittatur ad teftifi-candum, nifi ubi reperitur prohibita. Aut loquimur de lureCanonico, amp;^ fubdiftingue : Aut agitur de criminc ciuiliter, ucl per modum inqui-fitionis,denunciationis fineexceptionis,^ quoque admittitur mulier pro tefte.c- quando,8^ c. tam ex literis, fupr.de teftibus. d.c. ex eo.«; «q.?* Aut agi*

D, WELCH. KLING. LECTVRA

tur de crim/nc crïminaliter,8t non admittitur mullens teftimonnim, niHirt cafibus inquibus infantes admittuntur. Eti’n hoccafuloquitur c«forus.ueru natura,fupr.dcucrbo.^îgn^.c.mul^erem♦JJ.q.ƒ.EtiIIamd^^rin{^i^one^ltcn^'’^ omnes,quofquotfuntglo,in prçaUegatislocis,utin d. chorus, ind,c.quaao, in d.c.ex eojn d,c.mulicrcm,Panor. in d.c, quando. Speculator in tit.dete* fte -^ oppon nur. uerCitem quod eft, Archid.öd Phili. Franc.hic*

GJolTin uerbo,iureprohibentc,diuiditurin duas partes. In prima woii quacftionem,urrum mulier incaufacriminalipofsitcflêteftis. In fecund »bi,utinauth, de tefbbus ,mouctaliamqua:ftionem,utrum fcilicetree^pf’® teftiö in caufa criminali pofsit alrcri committi. Nos utraRp fupra abfolu«»“*

Gloff. in ucrbo,accedat, opponit in effedu contra tex. noftrumïdicJiu enimhic,quódJudexcxpenfis partis producentis debet iread telles,« “ detur quôd eat expenfis utriufque,pcr tex-in c. ftatutum ^ infuper. ‘^l”^* rtferiptis, lib.noftro. Vbi habetur, quôd fi ludicem delegatum proficifci extra fuum domicilium ,fit hoe expenfis utriufque. Ergo u’^^ bic quoque idem dicendum. Solutio,Index delegatusdatus eft utriq^^^^ adoriquamreojidco^ft proficifcitur, fit hoc meritôexpenfis “^ÄJ Iudex autem in tex, noftro ad folam petitionem producentis tellespro^*^* tur,ideocp iliius expenfis proficifci debet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

il GIolKin uerbo, non pofsit, allegat caufas,propter quasludex excuutu » quo minus eat ad telles in propria perfona,quibus Archid,hicahas ’””^‘!’ rat. nbsp;Primo, ut fi conlliterir eum ad cafum mortis occumbere, a^ *”^'^L

bills necefsitatis artieufo impediri, quo minus eat.c, Icilcitatus:^nos 'S“^ fupr.dercfcriptis,inantiquis, Secundö,fiiraafFc(ftus fuerir,urpfO}^P^^ gocijs intereile non polîèt,l.prætor.in princip.ff.de uacat.muner. T«^ .^ fifinc m^nopcriculo rei fuse domcfiicæ abeflè nonpoterit,l.“lolt;^ z princip.ff de ludieks. Quarto, quodâfuperiore uocatur.c. paftot^ y *P enm autem. fupr.de lega.fn antiquis. Dodores hic mouent quaeftiou« », ^ trurn ludex propter folam fidionem puniri dcbeat, uel an requiratm 4 ^^ fcquatur effedus, uidelicet quod fraudulentermulieres accefferitP^'^ literï’Étuideturprimo,quôdpropterfolamfidionem puniendus^bP^ . * noftrum hic,qui fimpliciter dicit, quôd tails fidor Óf fraudator ip'^ ® y^ currat fententiam excommunicacionis, fatis enim efthoc cafucopains, ^^ effedus nonfequatur,lecundumglo,in Cle.« t$»quia ueróiinuernojp^^^ do,deftatu monacho.Hoftien.amp;S loan Andr.in c,».fupr,de ló^““®f Vßfd* contrarium uerum eft, quódfcilicetex folafidione puniri no”.P, ‘’„jno licet ex illa fidione non eft accelTus aliquis illicitus fecutus. Ë^^ ÏÏ^ inuL minatione uelfraude non habet locum pœna, quia uerbacum efteem ligidebent.c.rclatum,fupr. deCler. nonrefidente. 56 ad hoc ®PV”ï^ jg *0 quoddicitur, In poenis mitior interpretatio faciendacft c.inpœnis. * reguIisiuris,j^uideibiDodoresdehacqua;llionc,66BaIdiinautn« 4 non dicam rapere. C. de Epifeopisô^ de. qui indueil hoc ad aliam fi ^^^^ nem. Ponc,llatuto cauetur,fi quis portauerit frumentum extra ‘^^?^’^‘^°j^^juf puniaturiquidam portabat, fed nondum erat extra territorium, ‘Ï‘’*’^ gj^^ an debebat punirifEt condudit quôd non,quia delidum non erat co nbsp;nbsp;‘

turn, Tuitaiçfecundum Ioan.And.S6 Do.Ge. ita difiinguer/Vitmi P ^^ tione pœnæ pro delido ius requirit adn eófummatiïexprefsèA ^“”5^ g| ** Jam fidionemfiue etiarn cogirationefineperfedione adus quis non ^^^jj in pcenam.c.perpetuó.fupr.de eledio.lib.nofiro Autiusnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A,one

perfedn/ed punit Iblum principiüS6 cogitationem, amp;nbsp;t^c Xquia fiuecogitationequispuniturïamp;^inhoccafuloquiturgloffind.C c.iyM^fg ueró,in ucrbo,ipiofado,cumfimilibus,defiatumon4ch.Autcnoy » ^.^^

SVP ER lï. S EX T I. DcLtdicij:. g. J^uUcrei. « Ïusjmponendo panam rcqufritadumconfunrmatff, E(tunc,fîlcxftueca# ï’onpanam imponenß ,utitur uerbo, ipfo fado, Si cxfolo p«ncipfo,non in wnit(n panam, nififcquaturefFediM. Hoe enfin dénotât uerbum^/pfo fa» yoJÖf in hoc cafu loquftur tex. modó,cum fimihbus. S i uero fila didio, ipfo f3lt;So,nonfucnt adieda, adhucdidpotefUquöd propter folam fidionê quia iionpunftur,pcr d,regulain«c,inpeenis.lt;nfr,de reguïif funs, Etnota quotp Obiter,non omnem fidionem eflê ludid prohibiiam, fi enfin adhibuerft f« piamfidionem caufa eruendx uerfcacbjaudaiur.c.afrcrte.fupr, de pra-fwmpüo.

Ptattereaqaatruntdodores^ufnnnpanafflfiwe, propter fidfonem fefW» ar tetjhabeat locum fnfudfee lafco f Eerefpondet loan. Andn inquiens, fftam quzftioncminciderefnahuddubium: Anfcihcct lafcus pofjiteflèdelega. tusludiciseccküaftfcl.EtdiftinguuntdodoreióCglor. Auteft caufafpiri. ,y jyalWjamp;poteftfummus pontifex earnctfamlafco dekgarc^Epjfcopfautem ^^nfnferioreshoefacere nonpoflïint,fecundum glo. amp;: quæ ibf noiantur Jn c.dteemfmus. fupr. de iudicrjs.glo,inc- contigit, amp;f fbi coliigftur extex» *^pr»dcarbftrfs,fnantfqufs» Aut eft caufa pecunfarfa,ucl mere cfuilfs, amp;nbsp;* ^ouiiEpffcopopotcft lafco delcgan,fccundum gloflasfn d.c.dccernimus» « d,c,contfngît'DodQreshlc,8Cprç{èrtfmIoan.And.fiC fn c.fua nobis^Cupr# de appell.in glo.m uerbo, laico. In hls ergo cafibuj, ubf fcibcet caufa â fiidi-obus cccknafticfsdelegatur lafco,habetlocum pana iftius cap.fi adhi huer ic fidfonem,SedPh»lfp.Franc.dicfthoc uerum, in temporal! funfdidione tcr-tilmperif. Nam fudfees Impertj non fnefdunt in panam iftfus cap. cüm lu» •^Canonfeanonpunfant ludfcesimpcri} fn caufis cfuflibusmalè ludicantcs. *^btntenfmfuumfudfcemö^ fuas leges ,fmpcratorcm fcibcet, fecundum 8lojiotabiIcminCle.dffpendfofaffl,inuerbo,ufuffs,de iudicqs,St'glo.in c.t. inuerbojkxduflfs.fn ff, fupr, de arb.Iib*noftro.amp; fn c*«.infra dc regulrs lu-

Petrus de Anebo.mouct hi^ pnlcbram quxßfonem, Qjiud,fi accident, ^uódtcftesnnt examinandifntalf caufa,quae regularfter alterf committin5 poteft^fedludex ipfedebet teßesexaminare , min caufa criminali, luxta Auth. apudcloquemffsftnum.C.de fide fnft. Et teßes qui examinari debent, 9’^oc^ non poffunt cogi,ut perlónaliter copareant, quaks font mulieres Sic, bimiliter amp;fhidex piopterofficq fui dignitatem non tenctur casaccedere, Whitjitaquod ubfqp en prfuikgium- Primo caufae, quod non pofsitalterf commltti.Defndc teßfs,quf non cogitur ire adiudfeem. Et tertio ludicis,qui noncogiturire adteßem»Qiiatrfturergo,fiucrftasdcbet excuti, eufusprf» • ^kgio bic derogandum, an caufae, tenis, ucl fudiefs ƒ Et dccidit Petrus de Ancho,derogandumeflcprfoikgfo caufae, quodfcilfcetcontra fuam natu- , twaltcrfcommfttatur,ïfcetcommifsfo alfoqufnfitprohibita,ad hoc utpri- *^ fokgia teßis Öf fudfcis maneant intégra, 6d hoc probatur per tex. noßrü bic, inillisuerbis:Slfortèta!iscafosoccurrcret,quoiure prohibente receptie te^ nium alterf commictinon pofsit,iudexperfonalitcr ad cas accedat: aut f» tabs »tiudicantfs conditio, quod per ipfum non dcceat fierf,uel non pofsit,mittat adeas, Et dieft hoc dcIureCanonico maxfmêprocedere,cûmeofurccaufx a^ mcriimpcrijdelegentur.e.in Archfcpifcopatu.fopr.de rapto. amp;S de lure ci-uiliquoc| procedcre poHè, cóm eo iure ex caufa neccisitatfs quoque pofsint delegari.h i,fF. de off efu# euf mandata eß iurifdidio.8f hic fubfit necefsitas, quia iudex ad teßem, amp;nbsp;teßis ex honeßa Ôf ratfonabili caufa ire non cogun- (^ tur,ut patel hic ex tex,El b»ceß magna limitât io add, A«th* apudcloqucn-ßfsfmum.

îdem.Cap.Ffn,

a MELCH. KLING. LECTVRA

Cap, Fin^

Cl annum quartum dccimum tux peregifti actatis ,inbencfi«ali* *^bus,^ alqscaufis fpintuahbus,ncc non dependentibus ab «ifdem» ac fi maior xxv^. annisexifteres, ad agendum amp;nbsp;defendendum per ucl procuratorem, quem ad hoe conftituendum deercuerfs, admnd debebis» Si uero infra quartum dccimum annum cxiftas,pcr tcaglt;re aut defendere non potcris ,fupcr ipfis, fed ud per tuum Epifcopu’J’ ud per Officiakm eiufdem tibi curator dabitur ad lites buiußnod« cxcrcendas:auttuipfe,fi maior infante fucris ,cum audoritatc^htri* us, corundem procuratorem ad eas poteris deputare* Ddegatuse-tiarn apoftolicac fedis SC fubdelegatus ab eo tibi, fi non habeas cura-torem,darc ualeant,ue! audontatem confUtuendi procuratorem pradfare,adillascaufas ucl litesduntaxat, quaccoramipfis fucrint ucntilandæ. In huiufmodi quot^litibus ßue caußs^quanquam in pote date partis exiftas, nee alias abfque ipßusairenfuinludicioregü!^ ritcr elle pofsis, cius, cum de his fc intromittere non habeat, ne^^** quam requiri deb cbit aflenfus.

SVMMARIA.

Fdinor in omnibifd cat^U^in i^uibiu mutuæ orluntur oUi^atieff^^/^^^^ torum curatorutnue autoritatc^nihü a^cre potc/i, J^Finorem f^^ flitimfitnik ßne patrft confenfu ludicw intereneff^ ^^n^xKV. maior tarnen xui/.annüjicet re^ularitcr Turc ciwgt; ^^^^^ interere non poßu^ud amenda ucl deßndendo^ßeCM tatticftfi^ ^^ Cano.id^ in caißtß^iritualibita,

Caupeßintuala f^uafint,

Vfuraria large lof^ucndo ß/firitUalft, Dependentia ajßmunt naturam fai prindpalfi,

Minores Heet in ffccialibua quibufdam caßbiu Tudido intcrßcüirc pofamt, nibilominiu tarnen tutorum curatorutnue autoritas accedes re debets

F^inoresquarein caußf/Jjiritualibiu ad Judicia admittaniitrßneCU^ ratorum autoritate^ratio,

Fdinor lureCano, cum babeafur^quo adeaufaf^iritualepprotniiiü^ redaftta iamcninludiciohabet benefrium tn integrumrefaittfdo^ nti^dfainguendo,

FFitior in caufa matrimoniali lapu^quando reflituendui^ntene, F^atrimonif caufa efficient eß confenfus,

Error in firtuna, qualitate nbsp;nbsp;conditioner confenfummatriffioni^fK^^ impedit,

Vefa

SVPER n, SEXTU Ddudei/si c. Fin^ t$, ^^ßeiente conßenß deficit ^uo^ matrimonium,

lt;^tentüe in cauß matrimoniaU no tranfeunt it a in rem iudicatamy^nin reperta ueritateretradlaripoßint,

Touren/(sJubfequens cenfeturcaußa matrimoni/»

^tentia ali(juando ^uaenontratfitin remiudicatam^quo ad itfianf ßam et retraäationemy tranßt tarnen in rem iudicatä^^uo adappcl lationemi

^ uiam nulUtatis feuiniußitite fententiaincaufa matrimoniaU alb ^^undoretradlatur.

uujajemper fubeße debet ^ob ^nam i^ufspetat f^^ impetret reßitutio

^n intc^um^

jj^wor Ruanda reßUuendu6 ßt in cauß beneficiaU^nec ne.di/lindlio, t^rin Caußs /piritualibt/a^cüm per Jefine Curatore a^ere uel de» fendere poßit^habet etiamprocuratorem conßituendipoteßatem» dona^ perß ad certes ^uojdam iudiciorum a^ins, ille quo^Juo nomi neliciteprocuratoremconßituit. d^mori an indißin^edependentescaijdcdß^iritualibus tra^arej^

‘■rum ptafamjiticpatrbconjcnju,item tninorfmc tutorum autorUa^ iefupcrdotcpacifcipo/tt.

^trU interelißlüe dotem Jaludtn eße, alias enitn iterum earn dotarc tencretur.

^morind^inélecaufas dependentes dbenefici^s a^itartpotßßc^

^ caufis dependcntibif^ d matrimonio, ^inormajeufus edi ü^^ui impleueritannum xü^» “^w/d inceptitspro Complctoin caufifiuorabili habendtft» ^‘tpculi^foeminapodlfcptimum annumJ^onfalia contraberepoß junt,a ludicio prorpta tarnen lunt aUeni,

édites feculares in caufis merè/liritualibff^^reoulariter difbenendipo^ f^en babent’

^woribngxUi^ annorum curator in caußs ffiiritualibitédiudicceccle»

P‘^ßicoJaltefttdaripotcfi,

^^^^^^ ^'^ ^^^^ eiuiltbus curator dandus à indicé fecularU

^de^nitumceijuipoHet unincrfali,

^^^^^^ non ab/ens curator dandusßuecotißituendus, ^^tibabitionenfußieit^ubicerto ^ limitato temporeconfin/nsre^uî

'^upiUumitempreefentern effèoportet,^uaitdo C^lituiturfibicurator^

^ratorem ad litem oportet uolentem coßlUuU

^aliter in caußsßiritualibus minorxiii^.an.curatorem adlitem ha^ berepoßu^cümbeneßeiornm cccleßaßicorum nonßteapax^

^^ • Cura^

s VP ER IL SEXTL Veludcijs2 C. tin: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)

quot; MAiORquatuordedm inntspcrfc St’pcrprocuratorém potcftagere,óé oerendcre caufam fpedalem : Minor autem quatuordedmannis per fe non ?!2jf^ed per Procuratorem uel Curatorem datum autontate ordinarq ecclc-**3Hict ludicis,dó enam ddegatidan ad caufa» dial. Filiusfamiliäsquoq;One P^^is confenfu agit caufam fpiritualcm.

Cafus.QuidamOliuifamiliSsminora^.annorumcontrah/Crtiatrtmonfurtl cum puclla quadam per uerba de prçfcnti,ôô Oipulatus eft â patre puellac een turn nomine dons tpuclla autem, licet per uerba de pratfennmathmo ni uni diet pcrfedQ,noIuit ei ut marito fuo cohabitare. Et adolcfceni Jure uoIebaC earn ad cohabitandum compcllcrc,óó proprio nomine,One alicuius autorits tecgit contra earn in iudicio. Contra quem puclla dflatoriêexccpit,uideli« . «t, quodlegitimam perfonam ftandi in Iudicio propter minorem xtatem, quot;nbsp;» quoque patriam poteftatem non habeat.Quserebatur itacp,utrum non ob Iraiitibusiftisexcfpnonibusjadolefcens nomine proprio,Onealicuius auto ntate 00aOenfu pofsit eOc in iudicioÆtuidetur quod no,per duas rationes« Primo, quodeft minor, qui legitimam perfonam ftandi in iudicio non ha# bent,Secundo,quia eft fiîlusfamiliàs,qui fine patrii confenfu neej per fe,ne-que per procuratorem in Iudicio eiTe poteft. Et quod minor in iudicio efle tjonpofsit fine curatore, eft tex. ad litcram in hi, fit *. C» qui legitimam per# ^i^amftandi in iudicio habent,uel non.I,in uniuerfis.C.qui dare tutorespoß ethinceft quod in omnibus caufis ,inquibusoriuntur mutuç obligationes, ' winoresfinc curatorum autoritäre nihil efficcre pofTunt’f-undcin his.In. ftit de autorit,tutors. Ét hoc adeb uerum eft,qu0d etiam in cafîbus,in qui, bus minores polfunt de iure accufarc, ut quando fuam amp;nbsp;fuorS iniuriam ut-clftuntur,tame ctia in illis fpccialib.cafibus,curatoris autoritas femper requi titur.l.ccrti0’pupillis ff.deAccufa.c.ccrtis^pupillis.if.q.j.l. clarum.C.de 5utorita,tutc».I.proptet*C‘deadulte.00huc referri poftunt quae habentur ’uff.00 C.dc adminift. tuto, de auton ta. tutor urn SC curatorum: 60 faciuntad hocea quçcopiofe tradat Speculator in tit.de adore, in prin.uerf.amp; quidem quot;xeptuntur.Secundo, 00 ft « àdolefccns ratione minoris actatisa Iudicio re* pellinon pofsit,uidetur tarnen adhuc quôd alia ratione in ludicionec agere «ec fedefendere fine autoritäre pofiit, quia eft f iliusfamiliâs, qui fine aften« * fu partis in iudicio non admittitur.l.fin •^amp;filius,c.de bonis qui libe. Et hoc ufque adeô procedir,quód praefentia patrls in Iudicio Hue feientia non fuffi-ciat,fedrcquiriturquôdprçbeatexprefsê confenfusfui indicia,Ut quoduer^ bis exprefsisfignificet,(e confentire,Uel ducat aduocatos, ud in ft ruât caufam, fccundum loan.Ând.ôô Philip.Franc.hic.Bald.in d.l,ftn«^Siôfilius.C« de bonis quac hbc. Et licet olim fuerint opiniones, utrum ex his caufis, in quibus filiusfamiliâs habet proprietatem, ÖC parer tantum ufufrudn,filiusfti mihas poftet efte fine partis confenfu in Iudicio, hodie tarnen approbata eft •liaopinio, quôd etiam in hiscauGs, in quibus pater tantum ufufrudum ha« bet,filiusfine eius confenfu in Iudicio efte non pofsit, per tex.in dd.fin ^ flC filius.C.de bonis quac libc.ubi fimplicitcr dicit, quôd ludicium cum filiofa-miliâs non fubfiftit. Requiritur enim talis confenfus ad integrandam perlb* nam filtjfamiliàs, qui in Iudicio non eft integer homo,fccundum gloiT.ibf, quam fequitur Bald.Et fie eftindubitatè uerum, quôd filiusfamiliâs in ludi-cioefte nonpoteft pro fua perfona,nifiin certiscafibus,quihabenturin 1*0 longius-^fi ftliusfamiliis.Iuncfta glo.ôô quac ibi notantur ff.de iudicqs,ôô in i.f.liusfamiliàs,cum fimilibus.ff. de adio. 00 obligatio.lntcr quos cafus caufa matrimonialis non exprimitur.

Sediftis ÔCquibufeunque alqs fundamentis nonobftantibus,tex.noftet decidit contrariutn,uidclicet quôd in caufa matnmoniahôk alqs eau fis fpui-

Dgt; MILCH. KLING. LECTVRA^

g tult;Iibu8,qux fcilicetfunt Ecdefiafticf fon,mfnort5.annorum,tna«ort3tnlt;g lt;4fine curatoris autontgt;te,ö^quoque filiusfamihä» fine aflènfu patris in 1«^ dicio poteftagere Öi fe defendere. Nam licet de lureciuili regiilafit,quód minor fine curatore,öf filiusfamiliis fine confenfu patris,non habeant Jeg^ timam perfonam fiandiin ludicio, tarnen illa régula de Jure Canonico in caufisfpiritualibu$,ö^ ab ijidem dependentibus nonhabetlocum,qiialc#funC caufxmatrimoniales,bencficiales, elcdionis,poftulationis,prouifionisdi*

* gnicatumperfonaIium,offi'ciorum,canonicatuum,pracbendarumamp;Gquzre cenfentur in Cfe.difpendiofam. de Judicrjs, item ufuraria, qua quoqueb^ ^ gè loquendo poteft did ipir itua(is,fecundum glojn d. Cle. difpendiofatn 5t * in cjiteras.fupr.de rcftitu.fpolia.gloJKhic in uerbo^ipiritualibus. Idem eßu* dix im us in depêdcntibus ab qfdem, quia ins dependens aJEimit bbi naturti® pnndpalis,à quo dependentiam habet, ut cauia docis, qux dépendre J ®^ trimonio.c.j.fupr.de dona. inter uirum SC uxorem, glof.hic in uerbo,cfpf'^’ dentfous. Item caufadecimarum,fruduum,Iurispatronatus,quat omnia de* pendent à benefieqs. Idem dicdealqscenfibus, penfionibusamp;reddiribns^ bénéficesdcpendentibus,fecundum loan. Andr.SCPhilip. Franchie« An autem idem iuris fit de omnibus caufisdependentibus, quod eft découds principalibus,infrädicemus« Et licet de lure ciuili quoque multi fünf clt;*f ^*» in quitusminoresSCpupilIi admittantur adaceufandumin ludiciOjUtfild* am uclfuorum iniuria uÏcifcuntur, nomine^ propinquorum defendjntamp;^ç de quibus in Î.qui aceufare, cum legibus fequennbus, lundis Lhi tamer^^ h y ccrtis,iuncfagloiî.ff,de AccuJà.Tamen in omnibus iftis fpccialibuse’h“^® iemper tutorisfîue curatoris autoritas adhibcri dcbet,pcr texjn I.CIarum.C* dcautorita.prxftanda,ubidicittcx,exprefsc, TutoresSCcuratoresin f8Uh* criminahbus,inquibuilegesciuiles permittunt minoribus aceuf^i'oned» adeffe dtbere.Sic illa luraomnia adhuc funt incorreAa ,6C nullus cafuseß^ quo minor fine curatore pofsit efie in Judicio, nifi in caufis fpiritualibiis.de

• quibusloquitur tex. nofter.Itatenet Archidia. hie. Et ratio, q^ôd minoft* hoc cafu admittuntur fine curatore, bate eft, Q,uia minores fine Cut^tore polTunt matrimonia contrahere,beneficiorumôCaliorumluriumEtHw^* fticorum capaces eflè,ôComnia alia ill is adhacrentia extra judicial it er fine Cu* ratorc agere, Ergo in acribus ludicialibus, quoad iftas caufas,quoque een«'

^ fentur habiles,fecundumDomi.Gemi. Plnlip.Franc.ô^Dodore^^^' ^* licet in cafibus praedidis, ut diximus, minor habeatur pro maior^ » *^“^ Hinde fine Curatore admittatur,taraen fi fucrit laefus inludicio uel extra, potcrit petcre reftitutionem in integrum,fecundum g Io. in 1. in ue^o,reform macione.C.fide momenta.poflef.fucrit appclla. Scdin hac quxftione ,u« trumfcilicetminorqui habetur promai»rc,rationelacfioni$po^if reftituim integrum,DiftinguejAut interuenit in ludicio non fuo notninc,fedaiieno, Utconiundorum,0^tunc fi'Jgditur non reftituitur in integrum,quia omnino repracfentat maiorem,fecundum glolT. in I. exigendi.in uerbo,condemn^ tione,8C ibi Baid. C.de Procuratoribus. Aut interuenit in ludicio fuo nomi* to ne,amp; tunc: Aut eft caufa matrimonialis, Aut beneficiabs ôde. Si in ca ul a inatrimonialilacditur,fubdiftingue: Aut fententia eft I’t^ promatrimonio, aut contramatrimonium. Primo caft^quando fcilicet fententia Lta aft pro marrimonfo,fubdiftinguc: Aut minor eft dcceptus crrore fortunac, qualitatia fiuc conditio nis, utputa quód putabat fponfam eflê diuitem,amp;I erat pauper, Item putabatefte uirgincm,2C corrupta crat,uel putabat eftê honcftam,cóm „fcortum eflet. Item putabat eftcfiliam cuiufdam nobili«,amp;IcratrUlrica. Et Ixfushoc modo non reftituitur. Quia cauia efficiens matrimony eft con* fcnlu|

SVPER IL SEXTU Dchdaiü C. firn 14 ^cnrasjiuxt.l.nuptijSjCiim mulcts fîmilibus^fivde ucrbo.figntftc.Error autem ti wrtunæ qualitatis3C conditioms confenfum nön impedu.c. unico^ ad hoc* « ‘5’ ttemfi qms hærencorum. *9, q. 1* Aut minor eft læfus erróre perfonac, “tquiaputabat fibi defponfariRacheI,cümdefponfata cftLea,filt; tuneaut res adhuc eft intégra,id cft,carnalis copula non eft fubftcuta » amp;nbsp;non opus quot;nbsp;x^’^^^^^^æ”'’’^'^’^ P^’' ^^^°rem perfone impeditur Confcnfus«d.c. Vni* coyadhoc^zp^q»*.^ déficiente confenfu, deficit quoquematnmoniumïnee ‘^ anquafententta poteft præiudicare, cumin caufa matrimoniali fententiae ‘4 nunquatn ita tranfeant in rem iudicatam, quin comperta üeritate retradari pofstnt.cJator ,fuprà dcfenten.2lt;rc iudicata. Aut res non eft integra, ut quia carnalis copula fubfecuta eft. Et tune licet ab initio minor in earn per-*®®^^®ûconfenfcrit, tarnen quia cognouit cam , expoftfadfo uidetur tf confenuire, 8d fic confenfus fubfequens eft caufa effi tiens matrimon tj,ficuti pre^atur per exemplum Iacob, qui feptem annis feruierat pro Rachel ^S^ poftca fuppofitaeft iHi Lca,quam poftquam cognouiflet erroreperiona: de# ceptus,cogebatur retinere, nee potuiflet petere reftitutionem in integrum, «iatafi minor fuiffet, ut habetur exprefsè in d. c. unico, per totum. ip. q.«. Aut in caufa matrimoniali fententia lata eft contra matrimonium. Et tune aut minor uulc redire ad primam inftantiam SC mérita caufae fimul,5lt; nul-h aliauiapoteft quàm per reftitutionem in integrum : QC ita loquitur c.cx li-fsris,fupr.de reftitutiqun integ. Nam per fententiamfecundâmquæ tenuit '’T?^^^“t’^a Iudicq,ideofuper priori inftantianon poteft audiri,nifi per Reftitutionem in integrum, Aut petit tantum reftitui ad mérita negottj,ad ’^choandamfcilicet nouarn inftantiam, 0^ fubdiftingue : Aut uult adire lu* » q*^* non poteft adiriniGper uiamappellationis,qualiseft Archie-pdeopus, rcQ^eclu fubditorumfui fuffraganei, c.Paftoralis.fupr.de ofticio wdina.inantiquis,c,ucnerabilibus,infr,defenten,excommunica,amp;nonau ditur minor, nifi infra fpacium decem dierum appellarit, d. c. ucnerabilibus, heet enimiftæ fententiæ non tranfeant in rem iudicatam,quo ad inftantiam ‘^ «^retratftationem.d.c.Iator, fupr, de fententia 8C re iudica, Ita tarnen tranfe* unt in rem iudicatam, quód poftdecendium ab eis non poteft appellari,uc eolligitur ex gloff c, fraternitatis, in uerbo,pcr errorem, fupr.de frigidis ÖC malefic, Aut uult adire iudicem, qui poteft cognofcere peruiam querelat, ^tunenonopus habet neque appellatione,nequeetiamreftitutionein integrum, poteft enim per uiam nulhtatis feu iniuftitiæ fententiam retrada# JR» EtfufReir hoc cafu ad retradationem, facere fidem de errore feu iniu. ,^ *ntia,per glo.in d,c,fraternitatis,in uerbo, per errorem, SC per tex. in d»c.Ia-hR^’f^pnde fententiaamp; re iudicata. In omnibus tarnen membris pra:didac ^g ^funcrionis requiritur,quód fubfit caufa reftitutionis. Alioquin ft indiftin# «èquilibet minor effet reftiruendus,nunquam eflèt finis litium, SC nihil pro deiktferre fententiasdefinitiuas « Ita decidit Panor.in d,c,ex parte.poft glo. «bi.fupr,dcrcftit,fpolia.

Secundo cafu,quandofcilicef minor in caufa bencficiali lacfus eft,SC uulc reftitui,diftingue fecundum Anco.deButrio. Auc uulc reftitui ex eacaufa, ‘^ propter quam etiam maior reftitui poteft, ut quód dolo uel metu indudus eft ad renunciandum beneficio: uelquód abfuit ex caufa neceflaria uel pro-babili SCc.SC amifitbeneficium,5c indiftindè reftituitur, fecundum glo, fin» inc.dilcdus,fupr,quod metus caufa,in antiquis. Aüt uult reftitui, SC nullam aliam caufamallegare poteft, quàm minoris xtatis,8C tunct Aut res eft intégra,id eft,beneficium altert non coIlatum,8C poteft reftitui. Aut res non eft Integra, fed beneficium iam alteri coUatum eft, amp;nbsp;tunc fi expedierit Ecde-fiæ,eum reftitui, utputa quod uita, modbus SC dodrina uincit fecundo bc-

ç 4

D. MELGH. KLING. LECTVRA fteficiatum,S^ quoqucreftituftur, qm'ahoccafulacderetur Ecckfia/ircfï/^ lutïo denegaretur. Siucró Ecclcftae non expédient cum reftitui, quia fort fecundo beneficiatus eftaptior, Slt; non redituitur , maxime fi habctaliabc» neficiaundcuinercpoteih Videde hac quaeftione Panor.in d. c. ex parte« fupri de reifitu» Ipoliatorum , qui allegat multa Jura amp;nbsp;decifioncs dooO' rum. Et hoc eft, quod dicit Philip.Franc. hic, licet minores pofsint cauia» fpirituales tradare, Ö^fint habiles ac fi effent maiores, fiC habeant légitimant perfbnam ftandiin Iudicio,rationc Igfionis, tarnen poter unt reftitutionemp® tere,ficuti afij minores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

Sicutiautemminor incaufisfpiritualibus, utexfupradidis pateC,“^^ •o Curatore per fe agcre ÔC defendcre potcrit,ita quoquc in his caufis ün^p ƒ ratoreProcuratoremconftituere poteft, per textum expreffum hic,^* •« lippumFrancum , quiaffegat ad hoc multa luraconcordantia. Qui en* per fe reputatur idoncus ad certos adus ludiciales, in illis quoque P*®^^*^ torem conftituere poteft, fecund urn Domi.Gem.hic» Et quod attinct ad ta (ammatrimoni|,etiamde lure ueterinonerat dubium, quin minor fint t * ratore potuerit earn tradare 6lt; Procuratorem conftituere,per tex.in t»^ parte,fupr. de reditu.fpolia. De ahjs autem caufis fpiritualibus dubium erat, an minor fine Curatore pofsit eas tradarc. Etquia nihil certi ad det^ fionemiftius quæftioniscxtabat,hæc decretalis ideofcriptaeftfecimdu gloffihic in tieibo,debcbis. Item poteft minor in fpiritualibuscaufisnn tancnmfuastradarc,ucrumetiamalterius Procurator effè,fccundumPn**'f,* Franc, bic. 5C loan. And. quem alq referunt amp;nbsp;fequuntur in c.qui genera t* ter«^licct.fupr.dc Procurât.!ib.nodro. Neeeft dubium,quinprardit^Iaut' rafint in ipfis caufis principalibus. An autemminor indiftindépopn^ïj darc caufas dependentes âfpiritualibus, dubium eff.Et uidetur pttmOj^^^j^ fic,pertcx,noftrumhic , quiexprefsè dicit J nee non amp;dependentib*^^ •2 ijfdemS^c. Quia caufac dependentesab alijsaffumuntfibi naturamP*^ palium,à quibus dependentiam habent, ut eft in decimis, earum fri^**^’» 8lt; quoque lure patronatus, c.quanto.fupr.de ludicijs,Specula.in tit “^ ^*^®* uerf.fcdcumclericorum. Sic quoque dos eftcauGdependensâmatïimo* gj nio. Sine matrimonio enim dos effe non poteft, I. j. ff.de luredotium. ht propter illamdependentiam dos dicitur effe foriEccIefiaftici.c.dcpruden. tia,fupr.de dona. inter uirum S^ uxo. Poteft ergo ex hoc quatri, utruni filia familiâsfine confenfupatris.SC minor fine autoritatetutorum. pofsit agere 6C pacilci fuper dote ƒ Et uidetur primo quód fic , quia poteftptt^^T^'^S caufam matrimonij ,àqua dos dependet, fine alicuius confenfo agere tradare,pertex,noftrum hic,SC in c.expartc.fupr.dereftitu.fpoha* Erg® uidetur, quódcaulamdotis dependentemà matrimonio,quoquefinealP cuius confenfu agere pofsit,fecundum glolT.hic in uerbo,dependencibus,lt;x tcx. in d.c. de prudentia, fupr. de dona. inter uirum óf uxo. Contrariuinta* men uidetur ucrum. Nam inter pattern8C filiam eft quaedam communion! dote.I.» ^ quod fi' in patris,amp;^ l.j. ibi. ff. foluto matrim. imö pater plus habet in dote quàm ipla filia, quia dos redit ad pattern', tam iure padionis, quam Iure patriae poteftatis, Authen.fed quamuis.C.dereiuxo.adm, Deinde exercitium aeftionis quoquc pertinct ad pattern. d.I,*t$*quôd fi in primisi ff.foluto matrimonio. Et eft ratio , quia partis inter«ft dotem filiæ faluam effe, aliàsiterumtcneretur earn dotare de fuo , ut coHigitur exd,Authen.fed quamuis.C.dereiuxo.adio. Qjiarefequiturfiliamcaulam'dotisutcunque àmatrimonio dependentem fine patris confenfu deducerenonpoffe gt;nbsp;nul in certij cafibus,quos habes in Auth.quod locum. C.de colL ut fi dos *”’^^

SVPER IL SEXTL Dclaäcijs; c. Fin. V ^^,Sf fperatur confenfS^c» Tu pro uitanda contranctate ita dißingue t Aue ‘oqu*niurdccaufis dcpendennbusàbenefïcijsj'quales funtcaufae decimal *S fum Juris patronatus 2lt;c.SC indiftindê procedit tex, nofter per iura ÔC ratio« *^u^ y'^^ Pæ prima opinione allcgatus, Aut loquimur de cauüs dependen-t*busàmatrimonio,utcau(àdotis, 8C tune aut caufa dotîsdeduciturinludù «um incidenter ucl accefforiè ad caufam Eedefiafticam * ut quando uxor a« guadfepararionemper diuortium,6t poteft ludex Ecclefiafticus pronun-ci^re tamfuper caufa principali, quàm dependenti ab ea:ôd in hoc cafu loqui turd.c,deprudcntia , amp;nbsp;poteft quoque procederequodfupràdidumeft* ïïcmpeminoremuelfiliumfamiliâsfine alicuiusconfcnfu pofte eflè in ludi-do»Autcaufadotisdeducitur in ludicium principalitcr, utputaquôd nort witdifputatum de uiribus matrimonij. Et tune eft caufa mixta.Poteft enim Jj^ftari coram ludicc Ecclefiafticouelfeculari,cûm utereg in hac caufa pof-y «æe Index,fecundum Innoc,qucm refcrt Si fequitur Panorjnd. c« de pru-Q^utiaJupr Je donatioanter uirum Ôt uxo,Ô^ in hoc cafu poteft procedere, quod pro fecunda opinione addudum eft, uidelicet filiamhmiliàs non pofte ca^m dotis in ludiciurn deducere fine confenfu patris»

Qy^cautem dé minore diximus,dceo intelligenda funt,qui annum deci- lt;^ ^um quartum iam adimpleuit^fi eft mafculus{autfi eft fœmina, annum duo-uecimum »ficuti patetex uerbo,peregifti ♦ quando enim fit mentio anni,re* quiritur complétas annus,ncc fatis eft quern annum ilium attigiffe,per tex, *Uc,cumuicefimiJnprincip.fupr»de offtciodelega4nantiquis,c.hteras,8Cc, ®ccefsit,fupr» de defponfaJmpube.Sicuti quoep in ciuilibus caufisrequiritur ®timumdiem anni compictum effe, l. in omnibus, la.n(Ede conditions' de-^uuftta,Nec obftat textus in 1« ad Rempublicam ^ annus» ff • de muneribus 0^ honoribus,ubi dicitur,quód adRempublicam adminiflrandamjel ad honores ante annum 25. minores admittinon debeant,8lt; annum 2,.incep turn haberiprocompletoôCc. quiafpccialc eft in honor ib us caufa fauor is, ficuti gt;4 utentexabijSe quoque glolfin uerbo,fauoris,Slt; Àrchidia.hic,in alrjsautem ^luaturluscommune. Etadhanedecifionem uidemultaalialurapctDo# «otcshic,ut Archidia^Philip.Franc^S^ Domi. GemiJn alijs autem perfo. ^liSjquæ funt minores quatuordecim uel duodecim annorum ^ licet fpeciali^ umeaufarumfint capaces,utmafculi Si foeminæ poft feptimum annum fpon ,0 filia contrahere poffunt, de quo per totum titulum fuprà Ôd infrâ de defponquot; ladmpubc.Tamen non poffunt elfe in ludicio neque pet fe, neque per Pro. curatorem,fedàludice débet conftitui Curator ad litem, qui illamcâufam Uadet. A Indicé uer à laico,qualis eft imperator,uel alius ludest fecularis,tabs curator conftitui nô poteft.Ptimùm ideo, quia indicés feculares in caufis ^.p’'^^‘^c^^I‘afticisregnlaritcr nihilpoffuntdifponerc4c»bcnequidem,xcvi. )0 Qu.c.atfi clerico.fupr.de iudicijs.c.contingit.fupr.dcArbit.inantiquiSi Se. cundô,indicesfeculares pertinent ad lus ciuile,fed pupillo fine etiam infanti de iure ciuilinon datur Curator ad litem, nifi quando negocium habet cura tutore fuo,l.qui habet«^ fi pupillus, ff.dé tutelis •^fina. InftitU, de auto« tutOiPetrus de Anch.ôdPhilip.Franc.hic. Itaque enm caufæ beneficiales, matrimoniales,8lt;fîmiles fpedentadiudicem ecclefiafticum ,utEpifcopura )( Uel eins Officiales,is quoque minoribus quatuordecim annorum in illis eau* fs det Curatorem,per tex.ÔdDodores lue,amp;^ prefertim Philip, Franc. Netÿ hicdiftinguitur,utrumminor quatuordecim annörumftt filiusfamiliàsuel paterfamilias. Qiiia etiamfi flliusfamiliàs fuerit ^ in patria poteftate'fciliceC conftitutus,adhuc in huiufmodi caufis ab epifcopo Curator cm ad litem acci« perc debet,quia hoc cafu non agitur de caufis patrimonialibus, in quibus au-

* D» WELCH, KLING, LECTVRA

torras patdslocum habet, fuxtal,cnmoportet,cumfimilibus.C.debonfl quac Iibc.Et Ka quoque tenet Specula.in tïtu.de adore ^ uuerf, fed cum ck* neo. Neeahqutsaliustutorfiuccurator^quahfcunquefKjUelteftamcntarf* us uel Icgitimus,uel datiuus,iilisadminiftrare poteft,fccund« loan.And,hk fuper gl.in uerbo,non habeant, Sed quaeri poteft,quid,fi clericus aliquismi' nor opus habet Curatore in cauGs ciuilibus,8lt; non Ecclefiafticis, anetiam in tills caufis teneatur petere à ludice Ecclefiafttco,uel an petere pofsitalu' dice laico curato emfÊtuidetur,quód petere debcat à ludice Eedefiaftico, 6if non feculari,quia in dandis tutoribus fiue curatoribus, non debet attendu natura rei, fuper qua datur, an fcilicec fit ciuilis uel Ecclefiafiica,fcd potin* ratio perfonx habenda eft,fub cuius fc ! licet iurifdidione fit, ut ab illoiudi* ce petatur Curacor,pcrI.».ff.deTuto.6^ Curato, datis ab his. Clericiautem funt fub lunfdidione Epikopi. Ergo S^c, Deinde glolEhic in uerbOjhuinf ïnodi,idcmfentit.DicitenimJudiccm Ecclefiafticum etiam inciuihbuscau* fis raiione perfona:,ut quia clericus eft, Curatorem conkituere polk* Co®“ munis tarnen conclufio eft, quód petatur in caufis ciuilibus Clerici minons àiudiccfecularijfccundumDomi. GemtSC Philip, Franc,hic,quircferunt 1* ÖC fequuntur decifionem io4,Rotac.ó^ facit ad hoc tcx,noftcr bic in uerf-dc* Icgatus,ln his uerbistAdillas caillas uel lites dunraxat,qua; coram iphsfunt ucntilandæ^Ergoâ contrariofenlu,in caufîsÔ£:Iinbus,quaecoraffliu^ifi^^’ Ecclefiafticis non lunt ueniilandæ, ut in caufis ciuilibus, à ludicefecularf petaturtutor, idemdiede tutorc legitimoueldatiuo iftiusclericifuperrC' busciuilibus,quiaper iudicemlècularem quoquepoftuntcogi Ófconfiriw* ri,fecundum Balden bgeneralitcr,(nfin.C. de Epifcop. 6l Clericis. NeeW^ citaliquid ad propofitum d,l.n fKde tuto. Si curato. datis ab his : qui»rcfp^”quot; detPhilip.de Franc, bic, quód procédât in tutore fiue curatore generale' f* eus autem in Curatore fpeciali ad lites : S^ ita quoque uidetur fentire Bai“^™ d.I,generaliter, in fi.C.de Epifcop.óf Clcricis,Si tarnen Curator indiüiot^ fueritdatusadlites,ad omneslites datusuidetur,!.j-^fi Sf 1.4,ff,de t®^“^ , probatur per tex.noftrum hic,qui indefinite dicit,Ad illas caufas uelüf®®*^ U Indefinita autem æquipolletuniuerfaIi.c.quia,fupr.dcpriuikgtjs,£''S’^^^*

Sedde bisinfràlatiusdicemus,

Adhuc quoque dubitari po ter it, an illi Curatores pofsint d^n abfente», nolentes, amp;nbsp;inuiti, amp;nbsp;an minores pofsint accipere Curatores abkntes Óf in* uiti^Et primo uidetur,quód abfens pofsit dari curator,per tex.in tneumfi®’ libus, ff, de Procurât, Contrarium tarnen uerum eft, fcilicet qræd pr^^kn» cóftituidebeat,nec ualeat abfentisconftitutio.I,qui habet ^h pupillus.ii,dc ^'^ tutel is.Et eft ratio quód requiritur confenfus curatoris iHo rempote,quo con ^f ftituitur.Q_uando autem certoôflimitato tempore requiriturconfenfus,non fufficit fequens ratihabicio.l.obligari ^» tutor, ff.de autorita.tuto •ƒ♦ tutor. In# ftitu.de auto.tuto. Idem die de pupillo, quód debet eflè pratknsin conititU' ,ö tioneCuratoris,perd.l.qui habet ^fi pupillus,ff, detuteliSïUbidicittex.tfl'' lern curatorem dari non pofte,nifi pratlentem, neque cuiquam darinifi prat* fenti,ideo dicit Domi. Gemi. hic, tutius efie, quód in inftrumento conftitu» tionis Curatoris ponatur,conftitutum elle pracfentcmcuratorcm,óf quoque praefenti minori, Sicuti autem abfens Curator non conftituitur, ita quoque j nonnifiuo!ensconftituipoteft,pertex.ind,I.?^fipupillus,ff.dctutel.ubidi citur, Curatorem adlitem non pofte dari,nifi preien tem: addunt Dodores ibiSf uolcntem,alioquintex,fruftra loquereturdepracfeniia,minorautem i4,annorum cogi potcrit Curatorem ad litem fufciperc. Licet enim coginon pofsit aliquera certum accipere, fi tarnen oblatum reewfauent, alt urn quen-

SVP ER IL SEXTL DcîuJict/f^ (^ Firn té damnominareteneturJ.i.C.qufpctanttuto.öif ibi Cy^amp;fBarJn d.t? -ÿ' ft pu« püfus^ff, de tutchs.Pctrus de Ancho.S^ communuer dodores hic.Ei hoceft quod dreunt Dodiores htc,quód licct minor 14, annorum pofsn habere thu-lutn inbenefiens,non tarnen proiIHsredd/tibus fine lurc beneficij experiri poteft,per fe,T cnetur ergo curatorem recipere, uel fi curatorem non habue ht,óf maior infante fucrit, potent autoritäre Epïfcopi uel enis officialis Pro« curatorem conftituerc,pcr tex, hie, ficuti quoque autontate Curatons Pro# curatorem conftitucrc potcft,etiam ante Iitem conteftatam,I. nec^»C,de Pro-cura^ibiCy. ódBaId,Spcc*intit*de adore ^Procurator, Et dicit Philip« pus Fran eus hic, tex,indJ«ncque,procedereindiftindètaminEccIcfiafti-cis quàm in ciuihbus caufis, per textum noftrum hic, quia habet, ejuiSd e« dam minor non habens Curatorem autoritäre ludicis^quilocoCiiratorisha* betur, pofsit confticuere procuratorem, Sedquæri poreft,in quibus caufis jS Ecclefiafticisminor quatuordecim annorum pofsit habere Curatorem ad fitem, cum bencficiorumEccIefiafticorum nonfit capax, c, friper inordinara, cum ibinotaris, fuprà de pratbendfitemante decimumquartum annum non Poteftcontraherematriinoniui'n^mafcufijCunifimifibuSjInftitu.dc nuptqsd Refpondetur,ficet non pofsitcontrahcre matrimonium, poteft tarnen eon-ttaherefponlafia.c.i.cfireras.c.acccfsitjcum mufifs fimifibus.fupr.dc fponfa, impube. Item fi maiorcs infante fuerint ÔC dofi capaces, quoque pofitinr ha « here beneficia,fecundum glojn d.c.fuper inordinata. Nee obfiat d.c. fupcr inordinata,quod dicic,pueros qui in Ecdefia deferuirc non poifunr, reputa« hptononidoncis,quia intelfigi debent quod non funt idonei ad curamani-lt;narum,ad alios aeffus tarnen poffunt efie idonei. Deinde intelfigitur de puc« fis,quinondum impleueruntfeptimum annum, per glo.ibi, quare fequitur minores 14.annorum effe capaccs caufarum fpirituafium, 0(^ quàd Curatores ad litem ciscoftitui debeant, quos ipfi efigunt, ft fuerint maiores feptennio; fi uero minores, Iudex deputare debet,fecundum Domi, Gemi. hic, Qiiacri-tutautem,utruni talis Curator in teftamento polsitdari^Ecuidcturdeiure Canonico,quodfic,per tcx in c«Cyprianus.ii.q,j, ubi prohibetur,ne quis in teftamento fuo clericum conftituat tutorem uel curatorem. Ergoacontra-îiofenfujnonelericum poterit conftituere curatorem in teftamentoèCc. Sed îf contrarium uerumeft,primô,quôdincaufis fpiritualibus Curator intefta. mento conftitui non pofsit, quia pater in his plané nullum habet intereffe, fed Epifeopus uel cius Officialis conftituit,ut fuprà probatum eft, Secundo, etiamfiquxrimus de caufis ciuilibus amp;^ de lure ciuifi, Curator quoque in te/ ftaraentoconftituinonpoteft.fipcnul I.fi.C, de tefta.tute,datustamende fa- 40 do in teftamento in rebus ciuilibus à Indicé confirmari poteft «^ idem fi te* ftamento.lnftitu.de curat. Si enim in teftamentis darentur, ftqueretur quod inuititenerentur habere Curatores, quod reguiariter non eft de lure ciuifi, . ^ fed puberespetunt fibi curatores dari.l,iÄ l.noftris ^ petendi, C. qui petant * tuto.uel cura»Nec obftat d.c.Cyprianus,quia ibi colligitur tantum per argumentum à contrario fenfu,quôd curator pofsitin teftamento dari, Sed argu« mentum à contrario fenfu non ualet,fiindefequcrcturlegum correeftio, uc 4* notaturinl.quiRomx •^duofratres.ff,deuerbo.obfiga.hic autem fequere« tur legum correlt;ftio,l,fcificet penufiin fi.C.de tefta.tute. Quare non proce-dit.Secundô refpondetur,quöd lus Canonicum indifferenter utitur nomine tutelæ amp;nbsp;curæ.Non enim curat fubtilitates Iuris ciuifis,c, dilctfti, fupr,de lu- 4 j difijs.c,i.fupr,dcdoloôCcontura,Quarcuides de lureCanonico in caufis fpiritualibus eflè tantum unam fpeciem curac , feificet datiuac,legitimi ôt: te^ ftamentarq curatores non habent locum. An autem nunc omne^ludices pof Cm date Curatores,quxri poteft,• Etdeordinarnsnoneftdubium,diftingue 44

D* WELCH. KLING. LECTVRA

tarnen, Aut funt iudices,quj habentmixtu imperia,Ö^ illi indiftindé polTunt dare curatores.l.i.fT.de tuto.SC curar.datis ab hisj.muto ^ tutoris.if.de tute« IiSjö^ ibi glo “^ ncque, cum ^ fequenti.lnRitu.de Attilia.tutorc. gloff in i.«» in uerbo, tutores,ff.de lurisdid, omnium ludicum :fiuerö non habetmi* xtum imperium,fed fimpheem lurifdidionem ,8C nonpoteft ncque curaco-rem ncque tutorem dare,nifï pupilli Hucadulti facultates non fint magnx,^ ius dandi, cum ibi notaris, ff,de tuto, 8^ curato» datis ab his. d ^ nos autem« Inftitu.de Atnh.tuto.Et bate deludicqsordinarifs. Quid autemdedeUgS' ris 2lt;fubdeIegïtis,utrumiIIipofruntdare Curatores tquot; Etquodattmetadde« legatum fedis apoftolicae eiufque fubdelegatum, quoque non eft dubiu®» quin pofsint dare tutores amp;nbsp;curatores,pcr textum noftrum hic, in uerfdeft* gatus etiarn fedis apoftolicae* Quoduerö ad delcgatum attinet ludieu® ordinariorum inferiorum , item ad delcgatum Icgatorum à latere, opin*®* nesfunt. Quidam enim tenent, quod non pofsint dare ncque tutores ne^“® curatorcs,u^Iofi.hic in uerbo,ab eo,amp;Imo,in c.pctitio,fupr.dc Procurato» contendit, Curatorem Iblum dari pofte per ordinarium,^ non per dcle^ tum:8f probatur quoque per textum noftrum hic à contrario fenfu.Dicii^' nimtextus,delcgatum 0^fubdelegatum fedis apoftolicae pofte Curatoref* darc, Ergo à contrario fenfu, delegatialiorum inferiorum hoe non pofluo'» 6^ idem quoque tenet Archidia, Nee obftat fecundum Petrum deAn^o« tex.in Lfin quot;^ fed amp;nbsp;fi quis.C. de adminift.tuto,ubi dicitur, fi opus fuerit Curator c. Index in competenti ludieio,coram quo lis ucrtitur,Curatoretn con' ftituatSCc. Qina refpondet Petrus de Ancho*quód non pofsitintellig* “^ Indicé delegato,quia ibi dieitur,Curatorem dari in cornpetenti Judicio,ói“lt;; coram iudice competenti: delegatus autem non eft Index competens,Er^ C^c. Et hoc eolligitur ibi ex tex.cùm dicit, Curatorem dandum excufs* prouifione ludicis, cuius officium eft curare, ut perfona litigantiuml''’^j * gitimae,ctiam priniquara caufa delegetur, ne fcilicet ludiciumreddatut^*^ forium,ut habetur in c.caufam« fupr. de ludicijs. Deinde probatur,quia tio Tutor is Ôd Curatoris eft mixti imperq,perlurafupr.alicgata.d ♦bi»‘“°!^ tutoris datio.ff de tute. glo. in d. 1.». in uerbo,tutor es.fF.de lurifd.on’'’^^*^ *^' dicum. Et ea qux funt mixti impcri),dclegari non poftnnt.I,mandante, w® glofft ibi. ff» de tuto. Slt; curato. datis ab his. Ergo à illa tutoris fine curator« datio alteri delegari nonpoteft, Hoe dicunt fallcrc in dclegato fedis apolww cx,eius^fubdelegato» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

^^ Contrariam opinionem tenent Philip. Franc. 8lt;Dolt;ft. Gémi. hic,quou fcilicet delegatus cuiuslibet ludicis ordinary poisit darc Curatorem adl * tcm,fi opus fuerit,per tex-in d.l.fin lt;^ 8t fi quis.C.de adminift-t^t^’Eien“« dicitur fimpliciter , Si opus fuerit Curatore,Iudcx ƒ oram quo Üs uertitur, conftituat:ÓC additur ratio generalis , nc fcilicet lis inftitnta dintius pr^ trahatur:quæ ratio militât tam in delegatis quâm ordinarijs ludicibustöC 4® na quoque tenet Cynus,Barto. SC Bald, ibi, qui dicit : Nota CuratoKm dar a Iudice caufæ $ ÔC allegat Philip. Franc, idem tenere Dominos de Rota lO decifione 204,SC Baldus in 1. folemus ^ Latrunculator. ff . de ludicqs, conclu dit per d. I.fina^ fedetfi quis , quod ludex malcficiorum poteft dar^ fpecialemCuratorem ad litem criminalem corameo , non autemgener^ lem, Nccobftant lura fupripro contraria parte allegata, ut primoglo»» 4- in uerbo,ab co, SC didfum Innocen.in d»c. petitio. fupr, de Procurar.m an quis, quia intclligi debet de,Curatorc generali * quem etiarn delcgati»*»^ mi principisdarenon poteft. Nos, autem hic loquimur dcCuratwe dan ad illas litestantum, quacuentilanturcoram dclegato,fuper quibus^ot^

SVPER m SEXTI. Dcludi.iji, c. Pin, faamautontatem interponcrc,fup« alifs autem non. Etna quoque intel-lïgidebetdidum Speculaton's m^’fin. uerf.quidfi uoIens,deCurato.amp;f ira quoque tenet loan. Andr.SC Domi.Gcmi.qui exprefsè dicit:quóddatio Cu? ratonsfadaperdelegatum, uelautoritas praeftita, expirâtilhslitibusfint-t«* Secundo nihil facit arguments à contrario fenlL^cx eex.noftro hic, quia fequerctur Iuris corredio, fcilcet J. fi ^ fed Qi. fi quis ♦ C. de admimftr. luto. ubiexpreisè habetur,iudicem,coram quo lis uertitur, pofle dare Curatorem ad litcm.Nec poted procéder e reftridio Petri de Ancho.fuprà relata, quod fcilicctintelligaturtex. de ordinariotantSm, ad cuius officium fpedat,cu# rareutlitigantium perfonac fint legitim», priufquamcaufadelegetur,Ô£:c. Quia textus ibimdiftindêdicit, fme anteIitemconteftaum fme poflopu» fueritCuratore, ludexdarepoteft , coram quo lis uertitur,æfiefiperfo na quot;* minorisabinitiof^uiiïet Iegitima,utquiahabuitCuratorcm , amp;:is pendente lue coramdelcgato dccefsit, certum eft quód is delegatus, coram quo lis uer-titur, aliiim dare potefl;5C inillocafu loquiturd, I. fin. ut habetur ex uerbo, poft litem conteftatam. Tertio nihil facit quod dicitur, dationem Curato. nseflemixtiimperq , amp;; eaquaefunt mixtiimperqdelegari non pofte, quia 4^ Jiocnoneftindiftindè uerum , utpatct ex notatisinl.cognitio.ff. deoffic. «iuscuimanda.eftiurifd.amp; in I. nee mandate, cumgloft? ff.detutelis.Ibie-nim dicitgloffdationem Curatoris pofte delegari illi,qui alias habet iurifdi' lt;ïfionem. Deinde dclegatio Curatoris ad litem, non eft proprièdelegatio jo hominis, fed legis, quia lex tribuit delegato poteftatem dandi Curatorem ad '“em,utco/ligitur exoratione c.pr»tcrea.fupr.deofficio delegati,inanti-5^^*s,a^l.x.fF. de iurifdi. omni. iud. in quibusiuribus habetur, ft cut data eft ’urifdi^riQ, omnia alia data uidentur,Gne quibus iurifdidio exerceri non poteftadem probatur in I.fin.C.ubi Sf apud quern cogni.reftitu.in integrum petcndaeft,cTin.fupr.dereftitu. in integrum, in antiquis , ubiexprefseha-quod reftitutio in integrum concedipofsit , non tantum ab oidina^ •■nSjUcnitnetiam ab eorumdclegatis,2Ctamen reftituere in integrumquo-que eft mixti imperif, I, ea qu» -^ magiftratibus. ff. ad municipales. Ergo lt;detn dicendum indatione Curatoris. Et facit quod notât loan. A ndr.hic y» •t^crglofr.fn uerbo, uentilari. quôd feiltetpertineatad caufam,pcrfonam y* «lie legitimam, Qi quôd fit quafi antecedens caufæ. Si cut autem funt com^ ^ifla confèquentia, utique quoque commifta funt antecedentia, per tex, jnl.adlegatum.ff,de Procuratoribus ■^ idemque luris. Inftit. quibus ex cau-fismanumitterenon licet. Philip. Franc, amp;nbsp;Domi. Gemi.hic. Concludunt tarnenDodores communiter, quôd in Indicé delegato ordinary inferioris requiratutfpecialiscommifsiojdecuratore dando,ahoquin dare non pof*

Quidautemfi filiusfamiliâs uultcflc in Iudicio,in caufis rpirituaÏibus,n •npoteritfineconfenfu patrisf Etrefpondendumeft , ficutifuprarefpon* dimus,fieft maior quatuordecimannis,profuaperfona etiam fineconfen-ut patrispoterit efte in ludicio : fi autem minor , datur curator adlitem, fecundutneaquac fupràdiximu8 , 8C habetur hic in tex. EtcoIIigiturhic j^ «xtcx.in^fina.regula, quôd regulariter filiusfamiliâs fine confenfu pa-tris non poteft efte in ludicio. Eft enim confenfus adhibendus tan-quam quidam folennitas.l.cüm non folum ^ necefsitatc. C. de bonis quatlibe.ôC omifTus reddit Indicium nullum. 1. cum hi. ^ fi p aetor. ff.de tranfadio. Hate régula liecundum gloffàm hic SC Doctores , primo fal-«t, fi filiusfamiliâs abeft , 6^ ^it pro furnptu feu uiatico non recepto.’ Secundo profnno fibifado, Tertio, quando pater fme patrisProcurator

D* WELCH. KLING. LECTVRA

torabcft,uclfi patereftprüfens,Slt;tarnen demens uelfencx , itaquód^ Itoagenttuel defendenti confentire nonpoteft.I.filongius .^filiusfamihas, cum ibi notaris, ff,de ludiciis.Ucum filiusfamihas*n,ft certum petatut* Quarto,quando dos eft magna, amp;nbsp;fpcratur conferri , agit fineconfen-fupatris, Anth. quod locum. C.de colla, Q,uintô,quando eft maior «o,an* nis,8C impetrat ueniam accatis,1.2.C,dc bis qui ucni.actat.impctr. Sextó,gt;n momentancapoftèfsione.l.ultima.C.quilegiti.perfo.ftandi iniudic.babçat» nee ne. Septimo, quando agit de thoro uiolato. I, inter libéras*^ penut”‘ de adulte, Odauô, de libero homine exhibendo ^ fed amp;nbsp;ft muher.ff.^** bero homine exhiben» Nonó,in caftrenfibus,l.lis nulla, cum ibi nota,fc®5 ff iudicqs.Idem die de quafi caftrenftbus,quia hodie redada funt ad ftmihWo*'

nem caftrenfiumj. fin ^fi.C,de inoff.tefta. In profeditqs autem ÖÓ adnent * tqs no agit fine confenfu patris,quia in profedfitifs pater habet plenum doW 0 nium,ô^ in aducn tit ijs ufumfru(ftum,(6dfubaduentittjs eomprchendeq^°' queinasa(ftiones,quaelure ucteri filiusfamiliashabebatfuo nomine,deff“' bus in hin fadum,8d in I.filiusfamiliâs.ff. de adio, ÔC obliga,8lt; uidc B^^/S d.l.fîlongius.^fi filiusfamiliâs. ff,dcludicijs.)ldeoque in eis compet’^ gt;Pquot; patri exercitium agendi tanquam pro refua.l.uC.de bonis mater.l.cû*” ®°® rolum,per totum,cum multisfimilibus- C, de bonis quae libe, Sunt camen quidam cafus, in quibus patri non quçritur ufusfrudus etiam in aduentitijs» Vtprimô,quando filiofamiliâs âmatre uel auo mater no , quid in reftamen' 57 to relief um eft , lub ilia conditione , ne pater habeat ufumfrudum, cundo quando pater unä cumfilijs fuccedit , turn in parte filiorum non n’* bet ufumfrudum,Authen, excipitur,cum authen, fequentibus, ÔC inf^“* pore unde fumuntur iliac Auth,C,dc bonis quae libe, Tcrtiô,quandop3f^ nomine filtj non uult adiré haereditate materna,fid,filius co inuito adiM‘'‘’j non habet ufumfrudum.d.I, cam non foIum.C. de bonis quae libe, Ç^V teminillisaduentitijs , in quibus pater non habet ufumfirudum,^“'^ . miliàsfinc eins confenfu pofsitefieiniudicio , funtopinioncs. Etp«®®* ^* quod confenfus patris in his non requiratur, tenet glofCin d, Am^^p*^^' cipitur, fld Paulus de Caftro,ibi,Cy, fid Bartoand.I. non folum ƒ ^^^^ ®‘*^^ te,C, de bonis quae libe, 0d eft originaliter opinio Othonis cuiuld^an^ quigloflatoris, quametiamBarto,ibidiciteficuerifsimam , â^ptobatca mukis fundamentis, Primo, quod etiam de lure antique tftorumpot® fihusfamihasin huiufmodi rebus effe in ludicio fine confenfu patris, 1.^0, xali.ff .de noxalibus adio ƒ fin.Inftit, de noxalibus adio. de lure autem no* uo conditio filiorumfamlliâsnon eft diminuta,fedauda. Ergo cum olim po terant effe in iudicio, Sf hodie poterunt fine confenfupatris. Secundo e cafus in d.I,cdm non folum-^ fin autem,ff, de bonis qua: Übe. Vbiinbonis aduentitijs filqfamiliàs minoris patri nonquaeritur ufufrudus,0idatur tu liofamiliàs minori Curator , quiadionem exercere pofsit, amp;nbsp;nullus re» quiritur confenfus patris ad integrandam perfonam filijfamiliàs , fedlo* lius Curacoris autoritas fuflïcit, Tertió eft textus expreffus in Audi, utlice* at matri dC auiae, coll.«- in princip,ubi dicitur, quód in his rebus aduenot^ in quibus pater non habet ufumnudum, filiusfamilws maior omnimodam habeat adminiftrationem, Et iUa opinio eft communists' ffeundumBanue* rifsima de lure, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Contrariam opinionem,icilicct quód etiam in his cafibus, in quib^ paw non quçritur ufuffudus,filiusfamiliàs fine cius confenfu in iudicio elft non pofsit,tenetglo,ind‘^neccfsitatem, in uerbo, imponenda.infi,fcrê,apro» bat per tex. ibi,qui fimpliciter dicit,iudiciü in adudinjs,finc confenfu pauw

SVPER IL SEXTE Deludicf/f, e, fini it. fntentatumenènuniun» Non cnïm eft integtr homo ih'usfamiIrJU, quo ad flloiadas.amp;^fcquKurjbiquoqueBjiId» qui dieu i ft am opinionem bodic ef-*'’PPgt;^obatam, quod probat per textum noftrumhic , qui ponit regulam, ^uodfiUusfamih^s fine conlcnfu patri» nonpoteft eile inludicio,amp;abill9 »fgulaexdpiuntur rantum caufe fpeciales, ut patet extex. Ergo ilia régula inomnibusalijscafibus locum habet, amp;fic quoque comprehendit cafum noftifum,fccundum gloft. fupcrRubrica,infri de reguiis lur^amp;efttex.no* tsbilisinUnam quod liquid© •^fina,ff,dcpenu legat.ex quo textu proba* tw,quod exceptio déclarât regulam non habere locum in cafibusexceptis, in alijsaijtetn omnibus cafibus nonexceptis ipfa exceptio firmat regulam, ^^ lt;,».fupr,deconiugio leprolb. Et hoc eft fpccialc incaufis fpirituahbus, ^uod confenfus patris non requiratur, quando filiuifamilias eft in ludicio* ergoincontrarium eft lus communeJ.i.ff. de municipa.3d iUam opinionem Unetquoque gloffhic, quæ tantàm excipic aliquot cafus,8lt; Barto, in d*^ *^ecewitate, dicit priorem opinionem eftc quidem ueriorem,fe tarnen uelle lt;onfulci-{ ut confenfus patrisadhibeatur,ufieripotueric. Eftenimtutius# « hac autem quaeftione Bartin dj, enm non folum, ita diftinguit: Am lo. quimutdciure antique,amp; tune autadionesquacruntur patri per filium plc* noiure,óf filius fineeonfenfu patris non poteft agere, quia non habet adioa ïitniJ.fipupjnj^ujdeamuSilEdenegocqs geftis,pollet tarnen agere tan-^u^comunda perfona patrisJ,Sedói hac, in princip. ff, de procurât. Au# »(Îhones remanent penes filium, exercitium autem patri compctit, fli ^c,aut pater eft praefens,8Cnon poteft filius agere fine eonfenfu patris. Aue ^abfens,ólt; poteft bliusfamtliàs agere. 1 .longius.ff.de iudicijs, Auradione» ^lt;nunent penes filium pleno iure,6^ patri» confenfus non requiriturj. mi* ’®®'^».ff,de caftren,pecu. Et haccprocedunt fifiliusuulteffe in iudicio, ue •S^tjfi autem cauf» defendendi fc in Iudicio adfuetit, indiftinde poterie ad «nenneeonfenfu patrisJ.j 4* ^‘^‘^ utrum. ff. de minoribus. 1, tarn ex contradü b^s.ffjeIudicijs.!, noxaii.cuml.fcquenti.ff.de noxal, adio. Aut loquimur Jocrutchodierno.Etautloquimur in bonis profedieqs, Kr erna neut uctera ’^taincorreâa, quad feilicetfilfonulla comptât adioj.cöoportcr.in priai ^.debonis quae libe. Aut loquimur de aducnticqs,K fubdiftingue J Aut pa-biquatrinirineis ufusfrudus,K filius omnino non poteft agere nee defen-^wc,quia fibi non competit adminiftratio/ed patri,l,i,C. de bonis maternis* Ö.l.cömnon folum,per totum,cummultis fimihbus.|C.de bonis quadibe« Aw patri non quxritur ufusfrudus, K tune aut non uuIt habere ufumfru-'^^, K requiritur patris confenfus in fignum repudiationis. Si tarnen ’'ioqui de ea conftaret in Iudicio , ut quia effet datus curator propter re-pudiattonem patris, K non opus habet patris eonfenfu, d. §• necefsitate* jwn ^»fequenti.C.dc bonis qua libc. Aut pater uuIt quidem habere u-jumfruftum, fed non poteft fibi quacri, utputa, quia in teftamento pro-•nbitumeft, Ktunepatris confenfusnon requiritur.d.authen. excipitur, ^.debonisquac libe.Kinauthen,ut lice.matr, K aui, in princip, K tex, ’'öfter hif. Idem die de caftrenfi K quaß eaftrenfi peculio , in quibus patri quoque non poteft quacri ufusfrmSus.d, 1, miles ^ ». ff- de caftrenfi pc-wlio. Idem quoqueinalqsludictj»,quæ agitantur fuper rebus, in quibus nullus cadit ufusfru(3us,d.l,noxali, ff.de noxalibusadio.K in cafibu# ^quibus ipfe filiusconueniturj Hacc Bartol. Et cum ilia diftindionc ba«o.tranfit Paul, de Caftro.fimpliciter, amp;nbsp;idem Bartol, in Mis nulla, ff.de Iudicijs, Et Ange.de Aretio,in ^adliones autem, in pcnul. K ult,column Mit, deaftio.D, lafon in •^pocnales, uerf.in ea,ibi.licer.lnftitu.de acftio.

Et fie

D. WELCH, KLING, LECTVRA

Et ne fn effedu tenemus primam opfnionem. Et heet Bald, in d.teSfflflO^ folum -^ neccfsitate,dfcat earn falfifsimam,tarnen Ange.de Aredo.inƒ r legato loco optimê défendit earn a Baldi impugnatione,quem inde,uiuc q que glojn d ÿ pœnales,in ucrbo,cùm non impetraflent, SC quæ notant dotes ibi. Alios autem cafus, in quifaus fil ins fine confenfu partis pols’t ^ in iudicio, uide apudPhilip,Franc.hic# Etquae diximus defihofann»^® confenfu partis, tu intclligc primûm,quandofiliusfamiliàsagitfuono^lt;^» fecus quâdo eft altetius procurator.TS enim fine confenfu partis in^ j^^ •o poteßeHein iudicio.c-qui gencralitef^nedum. fupr.de procutat.»lt;Y ƒ nro.Bald.in d.I.côm non folum lt;^ necefsitate. 8C eû tex, in l.filiusfain“’’ ^^ ipfe quoque filiusfamiliàs.fF,dc procura, Et eftratio,quia patriapofeß^^^j^.j extenditur ad ea qux ad officia amp;nbsp;munera attinent. b filiusfamiliâs,quot;* ,^ j qui funt fui luris.Inßitu.qui teßamento tut.dari poCin princip. f^^'^Lfje lt;um eß,quöd id dicitur quafi caftrenfcpcculiu, quodfilius poßulanoO fua arte acquirit, fecundum glof, 8^ quac ibi notantur in ƒ t gßtir,intt*t ’ caßrenßbusylnßitu.per quas perfon.nobis acquiritunpatri aurem eu® ^g^^ caßrenfibusnihileßnegocrj,utI.fin.C»deinofF.teßamento,Ergo6^C‘ ^ cundó,intellige prxdida, quando filiusfamiliàs in iudicio cotra cxtta^“ * fecusautetnquandouulcagcrc contrapatrem, Interpatrcm enimamp;^tin nullum poten efle rcgulariter iudicium#I. lis nulla.ff.deludicijs.ficuti q“®* lt;1 ciuilis obligatio non oritur inter eos,nec aliqua adio jUtnotaturinUrat^ fratre.ff.de condic.indebiti.Qtiód autem dicitur, filium poffe uocarePaff*^^^ in lus uenia petita, proceditin filio emancipato : is enim, qui eft in pot ^^^^ patris naturalis SC Iegitimi,fiue Icgitimi tantum, etiam cum uenia t^onP^t ^^ pattern uocare in Ius.l.fi,C. de in lus uocan.l. adoptiuum, ff, de in fttsf^J^ gloffin lt;^ pcenalcs,in uerbo,cùm id non impetrafletjnftitu.dc adio» ’ƒ . pj ds tarnen cafibus poteft filiusfamiliàs cum parte elle in iudicio, unitagerede caftrenßSC quafi caftrenfi pecuIio.d.I,Adoptiuum,fftllt;to ^* uocan.d.l.Iis nulla.ff.dc iudicqs,I,ff quis uxori ^ fed fi filius.ff.deftt’^“?ï' die de quaficaftrenfi peculio, qufaidadfimihtudinccaftrenfïspcf‘^^^^° '^ redadum eft.l.fin -^ in hisita^.C.deinofficio.tefta, Sccundó,fip2^’’ ®^^g uerit filio alimenta,Lftn,cumfimihbus. C, de alend. libc,à paren* nbsp;nbsp;,’^^’%

petit emancipari,in illis cafibus,in quibuspatcr cogi poteft utcniancipct.t Ienoncs,C.deepifco,audicn,I.nonnunquam,cuml*fequcnti,cninfiinin0f * ff.de adoptio,Cafus autem in qubus pater cogi pofsit,utfilium emScipd, ' de in glo ^fin.in uerbo,poeng,Inftit,quibus mo,iuspatriz poteft#fol,QP tó, fi cum reuerentia fadura patris arguat,dicens/e ab co p^r uiolent«m ^ pulfum,non ut crimen intenter,fed ut poffefsionem recuperet.I.hi tarnen y lib eri.ff,de aceufatio,Quinto,fi patri rclida fucrit hacreditas, ut filio teint ' »t,filfus agere poteft uel Ut reftituat,uel ut caucat deea nondifsipanaaJd’^ pcrator.ff,ad Senatufcon.Trebellia, Sextó,fi pater non quérir conditioned pro filio uelfilia ducendi uxoremuelnubendi, uel non uult dotare.fqmy beros.ff, deritunuptiarum, EtdicitBar,ind,I.hsnuna,omncscafus,mqiquot;# bus filiusfamiliàs côtra patrê agerepofsit,dcprchenderelaboriofum Çf^P^ dus quàm fubtileî ideo^j quoties ludici xquS uifum fucrit, poterit filium a^ mittere, In his tarnen omnibus cafibus, in quibus filius admittitur contrapa-trcm,petitio ueniæ requiritur,fccundum gl.ind. ƒ pénales,in ““^°» id non impetraßet, Si quac ibi notantur per Angelum 6CD.Iafbn.Inßitu.de adio.Licet de lure Canonico uideatur,quód filius fimpliciter in omnibus cafibus pofsit conqueri dcpatrc,c.queritur. j,q.7,Scd Domi.Gcmi.faic^fpon* det ad hoc,quód procédât in cafibus pcrmifsis,alioquin cum textu noftropU# gnarct,SC iuris pugnantia uitanda lt;ft«c,cüm expcdiat,fupr«dc cIedio,uKno'

s V P E R 1L s E X T b De ludieks, c, Pin . »^ ftro. Si uerô infer eut lis à paire filio, tune in omnibus cafibus^n quibuspa, ter racione patrie poreftatisnon poteftius diccre, ton Oft it iudicium, Ve irr «wrenfibus uel quafi caftrenfibus pcculrjs.ltcm fi inferrer quçftionem de pa ^P^potefta te,feu filiation e, item es caufaingratitudinisj.unica. C.deingra «sliberis Jtem fi ucllet cogère ut emancipetur, quod potefi in quibufdam ca **oiis,dequibusin glo.d -^ftin uerbo,poenac,Inftitu.quibus mojuspatrix Potcffoluitur, 8Cnotantur per Dodores in 1, quidam cûm filium. ff. de uer-bo.obligat.sepoflunt aïioquin adduci fimilcs cafus, Aliàs inter pattern amp;fia «um nonpoteft elfe indicium. Si tarnen domi pater dixerit fententiam in fit «um,ÓC filius nolueritparcre, excquitur ludex illam patris fententiam. tj. Sd 4‘C,de patria poteftate» Et de illis quaeftionibus uide Speculatorem in titu« Jodlt;adorc,uerf.item quad efifiliusfamilias. Dodores in d.I. enmnonfo-•um^ nccefsitate.C.de bonis qux Itbcris.glo.S^ Dodoresin d.hlis nuIIa,Sf *nd.l.fi longius ^ fi filiusfamiliàs.fF.de ludlcqs.Pet.de Ancho.Domi. Gern; « Philip.Franc.hie.glo.in d.c.quxritur.i.q. j.glo.in c,eertis,in uerbo,pupil ?'’J’9»’»^nftitutiftas in d^adioncs autem,8C in d ^ panales,Inftit.de adio; btGeeftprobatum,minoremfine autoritäreCuratoris,6^filiumfamiliàsft-^'ronfenfuDatris in caufisfpiritualibushaberc legitimam perfonam ftandi t^iudicio» Nee obftant lurafuprk procontraria opinione allegata,quia P’tctfolutio ex illis quxfupradidafunt. Ponuntur eniminillislunbusre-€^1» generales, quódfcilicct minor fine autoritäre Curatoris,amp; fiJiusfami-«as fine conienfu patris,regulariter non poflunt eflè in iudicio,â qm b us excl piunturcaufac fpecialcs, per tex.noftrum bic* Genen enimderogaturper *peciem.l.doli claufula,ff,dc uerbo.obliga.

Sc^uuntur nunc^lojoe^c^uaficilc intclli^ poterunt ck ßpradäfi*

.Cïo.in uerbo,fi annum,applicattex-noftrum adius antiquum.De iure e* t®Canonico antiquo minores agt;, annorum quoque erant capaces return Riiualium.Et de hoe non crat dubium,ut per lura hic in gloiEaliegata : de oc autemcratdubium, utrumin huiufmodi rebus poterantefleiniudicio

P^ r j*°*^^® curatoris. Et de mattimonfo quidem certum erat,fecus aSt in J^Mdeo ad dcchrationem illorS lata eft bate Decrcr.de hac quxftione latiua per gun uerbo,debebis.GIo.in uerbo,quartumdecimü,parit differentia in« ^marculSóCfoeminam,quo ad minore xtatcm.Gl.in uerbo,debebis,in effe Uopponit contra tex. uidetur quód bate decretalisfit fuperflua, quia olim clure Canonico antiquo cautum crat, minores sf,annorum poffe in caufis Pgt;ntualibus eflè in iudicio fine Curatore ad litem» Hoc probat primé fie: nulamatrimonialis eft caufa fpiritualis,ut habetur hic in glo.in uerbo,fpiri-tu^ibus. Et in caufa matrimoniali potcrat minor effe in iudicio fine autorita-*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ut habetur in d. c. ex parte, fupr. de reftit, fpolia, 6f fuit opinio

cuiuidamantiqui Dodoris loan,de dco, qui dicit, quod etiam fuo tempore seras xj, annorum in defendente caufam matrimonialem non fuerit pondcra-ia,fcd ad hoc quidam refponderät, eflè fpcciale in matrimonio car nali,fecus autcminalijs caufis fpirituabbus.Etfuper ifta quxftione,utrum feil icet ante noftra decretalê minor finecuratore in caufis fpiritualibus pofsit effe in iudi' «o,funttrcsopinioncs.Quidam enimtencbantindiftindè,quódfic,amp;f pro.^4 babantpef tcx.inc.dudum.Ia.t.fup.de eledio.in antiquis,8C c.poftulafti.fup. de régula,6ftranfeunt ad religio. Secundo ,fiiuraantiquacxegiflcntcura-torem ad litem, difpofuiffent utit^ de tutelis, Sed nufquam apparent tituli de meelis ÔC curis.Ergo £lt;c.Contrariam opinionem tenebat Innocen, quód fei«

D* WELCH. KLING. LlCTVRA

(/eet mmort »j. annis debcat dan' curator ad Iirem ab eptfeopo, uH^^*^ *^ .^ ftituatur ab «o procurator autorftatc cpifcopi,fecundum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^_,'nct ƒ ü'uerö.HoftienGs habuitoptnionemmcdfam,ö^ dift/nguebat: Aut -^^ adimpkuit ir,annum,ó^ potent cfk iniudiciotncaufufpiritualibusun , ratoretï^ ita dieft procedere etfam opimonem, Aut nonadfmpkufti^.^jjj^ ÖC non pofsftjamp;^fta dieftprocedere opinfonem Innoc.Sed g^o.opinione’ ,^ reprobar,ad quorum fublatfoncm haccdécrétait*Iataeft,kcundum^

Gemi hfe, Glo.fn uerbo,etufdcm,prfmódfcft, quad in tradatione f’^j’^jj ftfrftualfum non requiratur patris confenfus,quod fie probat:patrfKon ^ lui requiriturtantfim in caufis patrimonfalibus, fed caufac fpirituak* j funtpatrimonfaIes,ErgoSCc» Secundo quad nonrequiratur Imperat^’ alterius Iudicisfecularisautorftas,quia par in pare no habet P°^‘^^^‘'y minusergo inferiorinfuperiorem.Sedlaici SC ludicesfccularcsfunt W“,. inferiores,Ergo in caufis maioribus,hoc eft fpiritiialfbus,nihil poflunt^ ƒ ncre.Vide qu{fup#dixLGI.in ucrbo,infantc,primódeclarat quidHCfn fia.Dcinde opponit cotra textü,amp;fprobat à fufficienti partis enumet’^'®^ / infante non elle capaccrerumfpiritualiS.PoftremófoIuitSCcnuinct^^^^^ dam cafus,in quibus etia infanspoteft eflè in iudicio in caufis fpiritual*^^*

DE FORO COMPETENT!.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap.I. Innoccntins Ç^artM»

D Omana ccclefiaamp;c.amp; infra. Nee appellationis articulop’'?^^|?

, nee aliâsctiamcùm minime appellate extitcrit,R.^^ jÏ’ archiepifcopus,ud eius officialis,dc caufis cleric orum tanquami^“^' ces,licet in ipfos qdem clerici de fado confentiant, abfç dioctf^n^' rum fuorum uoluntate cognofcanuNeq; fufFraganeoruni R2ni2n‘’® ccclefif fubditos ipforudekgationem fufciperc,ucl fcntentiasgt;^P*^® cepta exequi, aut in caufis per appellations deuolutis ad cos tcRi®®^ nium(nifi aliud in his tribus de confuctudine obtineant)pcrhiï’^^^ ^‘^ pelIant.Ncc etfam fuffraganeorumipforumofficialcs,autarchidiac^ nos, archipresbiteros Só alios inferiores prælatos,fuffragandscifdc fubiedos ( dummodo aliud cis contraria confuetudono tribuat) nee fubditos fufFraganeorüipforumfuperfalarfjs aduocatorumamp;ptO' curatoru,in caufis,quæ in Remenfi’ uentilantur curia,cogantquerdï tibus in fua præfentiarefpondere.C5trahentes ucro aliaru diocefunt fuper cotradibus initis inRemenfidiocefiab eifdem,nifi inueniantu? ibidê,trahere coram fe non debent inuitos, licet in honor« poffefsio* nem,quae ibi habent,etia cùm alibi copiarn fui faciant, fi co^« autoris täte citati comparere cotemnât,pofsint mifsionem facere contra cos» uel fi forte malitiosc feipfos occultêt,ne citatio perueniat ad eofdé,dc cernere,faciendu in polfefsionem bonoru qug in alfa etiam diocefi ób tinerenofcütur:fcilicct tune loei diocefanus ad denunciationcipfot« faciet huiufmodimifsionê. Necclericos fuosmittâtad fuffraganeoru fuorSdiocefes pro iniendis uel recognofcendis contradib.coräipfis. Nec corundê fufFraganeorü fubditos compellant coram (e occafione huiuTmodi iuri fiare.Nec poteft archiepifcopus ipR in fuoru fuffraga

ncorum

SVPER Ik SEXTU Dc Forocottii c.üomatiA ccch 2^ neorü officiales amp;nbsp;Cubditos, pro co quad uocati ab ipfo nolunt que-rebneibus in fuaprxrcntiaTerponderc^EccIcnaificam cxerclt;reccngt; furam.

SVMMARIA»

I nbsp;nbsp;^rehiepifeopui per uiattißrtiplicft ^uereltt Ucl ttppeUationh non po^ tefltdiridJubditü fußra^andyabf^uc ipfiat fuffra^and confen^ ß* hdiefi incompetent^ iurifdi^ionem Jure cüiili liti^antes mutuo cont fenjuinfeprorogare poJJuntficus JureCanonicainClericü^

) nbsp;nbsp;^nbditi fiff^a^aneorum quare coram extranets ludicibus etiam Ec.

cleßaßtcis hü^arenonpoßint»

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;•^rchicpfiopns^quoadf'ubdttosfujßa^aneilui^proextraneoiu^e ri putatur^

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;Sufpa^anei confef^u archiepifeoptfs de caufiaprincipah gt;nbsp;appellation^ articula om^o ^co^oßerepoteß,

• nbsp;LaiciJu^a2rtncorutnfubditi^anperindeac Clerici^ indicé nonfui lu rifdielionemprorogareinfenonpoßint^

7 nbsp;Ea^ifubdui diocefanorum quare luri]di^ionem indicia nonf d^inCe proro^ent^t:^ Clerici hoc non poßint^ratio, Laicorutn confie,etiam qui Epfiopisßbfunt,per lus civile decidendlt;t» ([uoticrcun^Lfstiutlcil^Canodnterfcpu^nont.

9 nbsp;nbsp;Laici,epi[coporumfobdituetiam in terris Êcclefia fine ^feopi con^ fcnfulurifdiélionem Iudicisnonfuiinfproro2orepoffnt^

'^ T^zle^otUi Papa anf uper principali caufi co^nofeere poßit^ appellat tione pratermtfßt i^^ Uidifcußa»

*‘ Ordinarius infirior per querelam tßue {upplicationeni imploratus^ati Juper caufo principali^appeUatione indijct^à^cognofcat,

*^ Ckridin caufis patrimonialibits protnitterefine conjenju Epifcopi pofunt^

AïcKicpifcopu«,omiffo appcHationis articule ,ueÏ per mam querela nort i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteft cognofcetc in caufa principali fubditorum fuifraganei fui j etiam ipfi»

i ^onfentientibus.

I Cafus, Titius SCScmpronius,fubditiEpifcopiBrandeburgenfisjCon^

1 nbsp;nbsp;nbsp;haxerant ,Slt; obligabatur Sempronius Titio in ccntü,propter quod couenit ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«um coram Epifcopo tanquamludice ordinario ,Epifcopus autem tuHt fena tantuminteilocutoria,qua grauabatur Titius, ideoc^appellauit ad Archie-

1 pircopumMagdeburgeniern, tanquam ludieem fuperiorem proximumi Aïchiepifcopuscitauit pattes, K poftquatn comparuiflent » conuentum eft ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter tos,quod Ar ebiepifeopus fimpliciter cognofcetet fuper caufa princi#

Vali,ominb articulo appellationis,Qu3crcbatur,uirum Archtcpifcopuyjof-Hbobmiffo appeUationis articulo, fuper caufa principali cognof«re ^Et m-

D» MELCH. RLINQ. LECTVRA

4ctur quöd Gc. Primó,quia ccrtum cft,fi à fentent/a /nterlocutorfeCï nabdi caufa furent appellate ad fupenorem, potent fupenor de caufa coS^^ fcerc,c*utdebftus,fupr.de appelle. Secundo eft Jure ca«tum,quödßabi^ tcrlocutoria firent appellatum, potertt fupenor cognofeere de caufa briart lt;nbsp;Aut ut primo fimatarticulum appclla«oni5,utrumfcilicet appeUadoiniof* malibu! æ materialibusualeat: Autfi parte« confenferint,poteftcxainin’f* illiusarticuli obmitti, Ö^ ftatim procedi in caufa principali,per texjnf.^ fancimus.infr.de appeUa. Tertio habetur, effedum appellationiseum « ^ quód totius caufat decifio transfundirur in poteftatem fupenoris. c«tpPquot;‘ . tionibus -^ fi uerö. infr. de appelia. Ergo poterit de ea cognofcere, pt^u uifumfucrit. Qjiartó,appellano in effeeftueft quardam JurifdidiojJ'^P'^ rogatio non fui ludicis. Sed fubditi fufFragancorum pofTunt lunfdjnionf prorogare,óf in Archiepifcopfï ut arbitrum compromitterc,ita quodaff ^,' pifcopus pronunciet.c.cum tempore,ftipr, de arbitris, in antiquis,Efg° » detur quoque idem dicendum de appellatione,amp; quód Archieptfeop^^po fit cognofcere fuper caufa principali, Q,uintó, quód fubditi fufff’S^*^*^® rumcoramarchiepifcopoconuenirinon pofsint,priuilegium eft *quot;^°n^,^ fauoremintrodutftum. ScdhuiufmodiSCfimihbuspriuilegtjsquispo^f*^ J nunciarc,Só confentire, ut coram ahquo conueniatur contra fuumP’'*“quot;^^ um.c.drIc(fti.fupr.eo,Ergoamp;^c,Sextó,incaufisfubditorumfuffrag‘‘n^o'^“ perappellationem ad Archiepifcoposdeuolutis, obtinent lurifdit^tænc^i adeó quód easalteri decidendas delegare poirunt,c,i -^ quiain cauüs-fupf*“ ofF.ord.eo.Ergoetiamin eis cognofcere poftunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Contrarium tarnen bic deciditur, quód fcilicet Archiepifeopus ints'^ fubditorum fuffraganei fui cognofcere non poteft,etiam eisconfentienf^^ ’ nifipriusdifcutiatformalia ÓCmaterialia appdlationis. Nam Archief' pus refpedu fubditorum fuffraganei,habet lurifdidionem limita tam^ lt;\ cum3d unum cafum,fcilicet appcllationis,c.lt;,fupr.de off.ordin.eo.f'^g®^ examinationemfiCdifcufsioncmappenationisdebet cognofcere,^^ * . caufa,in qua habeat iurifdidrionem.c.pi'ouida.fup.de eledio.roA'^^f *quot; g in caufa principali fufficiat allegarc caufam,quac tribuit iurifdidio^^®’!^. incaufaappcllationisfecus eft$ quiaante omniadebet articulés^PP^‘'^^‘ * nisexammari.d.c.r.infr.deappellatio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 4 r

Secundónos loquimur hic,quando eft appellatum noniftni^otiadebn^ tiua,fed ab mtetlocutoria, in qua caula principalis non tradatur» Et quoo tali caufa appeIIationisarchiepifcopusobmiftbappellationisa’^^'‘^“'°’S^'^ cumlitigantium uoluntatein caula principali fine confenfK diocelani fO gnofcere non pofsir,eft finedubio. Namfipropter litigantl“™^®”“^”^®* nern,obmifteret articulum appellationis,cognitionemc^ fuper grauatnen» propter quod appellatum eft,06 procederct in caufa principalbP^^^ ^^1 aefinon fuilKr appellatum,uelArchiepifcopus fine uoluntatefuntagan«^ cognofceret per fimplicem querelam,fecundum gl.hic,quam fequunturao-* crores,in uerbo,prætermiffo. Sed per fimpliccm querelam uelfmc^PP^l“^ tione archiepifcopus non poteft adiri à fubditis fuffraganei fine dus uoluntt te,c.lt;.fupr.de off;ord.eo 06 per tex, noftrum hic,Ergo etiam talis cogninoin caufa principali obmiflo appellationis articulo non poffer procedere, rto rogarét enim litigantcs hoc modo iurifdieffionem non fui ludicisin fe ,quo j non poftunt. Nam licet de Jure ciuili confenfu priuatorum prorogetur tun * didio non fui ludicis,per tex.in l.i.ff,de ludicqs.tamen de lure Canonicodc rici fine confenfu epifcopi diocefani iurifdidlionem non fuiiudicisetwmcc-clefiaftici in ft transferre non poftîint.c.fignificafti.fupr.eo. Et hocadeouc-' turn eft, quod etiamfi Officiales diocefani coafenurent huieprowga’wn.

SVPER IL SEXT !♦ De Faro Com, c.Romana eed li *dhuc nihil prodcfÏlt;t,cüm iilorum officium fine Ipeciali comiisione ad dia fe non extendarx. fi.fupr.de ofEuica.Pcr.de Ancho.S^ Philip, Franc.hic,amp; eft textus in c,non lieer. j.q.ö.Cüm per huiufmodi prorogationem euacuan pof fit ludicum ordinariorum Iurifdidio,fecundum glo.in d.c.non liccat.in ucr ho,expeccre.Q.uódenim fubditifuffragancorum coramextraneis iudicibus, j excepta caufa appellationis, htigare nontencantur ^ eft primum introdudu non in fauorem nngulorum,fed in fauorem totius CoIIegt) dericorum, Slt; fic eft iuris publici.c.u diligcnti ^fi, fup,eo» lus autem publicum padis Sd con-fenfupriuatorum nullo modo poteft tolli.d, c, diligcnti ^ immemor,^ Elus publicum,cummuItisfimilibus.fEdepadis. Lieerautemd,c.diligcnti,pro-phè difponat,quód clericus non pofsit confentire in iudicem laicum, tarnen «dem Iuris eft in indice ccclefiaftico,ut Archicpiicopo,finc confenfudiocc. fani.d.c,fignificafti.rupr.cod,amp;: glo.fi.in d.c.non liceat.j.q.o.Habetur enim Archlepilcopus,quo ad lubditos fuffraganei fui quoq;,pro indicé extraneo, c.fcitote,infi. j.q.ó.c. paftoralis^ ad quod. lupr. de offic.ordina.in antiquis* Archidia.Sd Domi.Gemi.hic.In hoe tarnen difternt ludex laicus ó£ ccclefia-nftus,quöd fi Clericus confcnlcrit in laicum non fuum Iudicem, cadit à iure *“o«d. c.fidiligenti, fecusfi in iudicem Eedefafticum non fuum confenfe« «’tï Tune enim non cadit à iure fuo. Dehacquatflioneuidequac notantur P^*quot; glo.SC Dodores in d. c. fignificafti.fupr,co. ÔC eft icx.in c.nullus.fupr.dc ^'•fporibus ordina.amp; de ifta materia prorogationis uide opt. glo. in c. p.amp;f g, *^ glo.fi.fnp.de officio delega.in antiquis.Prxdida tantum limita,nifi fuffra gancusdetuleritappcllationi impofitat, tune enim poterit Archiepifcopus ettmeonfenfu litigantium cognofccrcde caufa prindpali, appellationis arri cuIoprxtermilTojNam per illam appellationisdelationem uidetur fuffragas «teus confentire, SC uelle, quod decifio totius caufa: transfundatur in archie-P»topum,d.c.cum appellationibus,infr,deappcna.quando autem fuffraga-«ictisconfentit^non eft dubium quód archiepifcopus pofsit de caufa princE Pau,appellationisarticulopractermiflb,cognofccrc,pcrtex.noftrumhic.Et ƒ ‘taquoque dccidunt SC limitant hunc omnes Dodores hic.Et haec quæ dixi« «rausdedericisintellige. Anautemidem luris ficde laicis fubditisfuffraga-neors,qiiod eff jg clericis,utrum feilicet iurifdidionc non fui iudicis pofsint ‘ï^pfinfu diocefaniin fe prorogate, ita diftingue * Aut loquimur de eau. hslpiritualibus Iaicorum,quae feilicet funt Eedenaftici fori, uteaufac matrix woniales,ufurarum,iurifpatronatus ófc.ïtem in caufis confeientiç, ut eft con KisiOjbaptifmuSjCommunioófc.óóidemiuris eftde laicisquod decicricis,

J“’’^^*^*onem non fui iudicisin fe prorogate nó poflunt,per * .’♦quot;^^^’«uerbo,clericorum,ó^ omnes ferè Dodorcs,óe eft tex.in c.omnis remifsio. Autloquimur de caufis tempo« ta ‘Du^Etfubdiftinguc: Aut loquimur de caufa appelIationis,ÓL adhucidem luris elt,quodde clericis,quod feilicet archiepifcopus non poteft cognofce. telupercaufa principal!»appellationis articulo praetermiftb, quia iftilaicl P’^*“**«^ wnt in iurifdidionc à diocefano per citationc,ideo($ finediocefani conlenfuabeiusiurifilidione declinate non poflunt,articulo feilicet appel-ationisprattermiflojconfenticndo quodarchiepifcopus de caufaprincipal p ^,?S^ofw.c.propofuifti.fup»co.Aut loquimur in cauia principal!' » in qua oiicet luffragancus cum fua iurifdidioncnÓ prçuenit,SCtuncIaici fi confen tiunt,etiam fine uoluntate dioccfanorum,poflunt in fe prorogate iurifdidio nemaKhiepiPcopi ucl alterius cuiufpiam.lta dccidunt dodores hic poft glo» in uerbo,clericorum,Ratio autem, quód laici fubditi diocefanorum,iurifdi-lonem nonfui iudicis poffunt in fe prorogate, clerici aut hoe non poftunt, ««c poteft afsignarijquód caufat Iaicorum,ctiam fubditorum fuffraganeotü, f

D •iq

D» MELCH. KLING. LECTVRA decfdufttur fecundumlus cinilc, clericorum autem caufat fecundum lus Ci* nonicum, De lurc autem ciuili poflunc partes cuiushbet iudicis lurifdidio* nem in ie prorogate.d.l4,ff»de ludicijs.ö^ Li.C.de lunid.omni.mdic.glo.fi.i^ c»p.óC g.fup* de off. dekg. De lurc ueró Canonico clerici lurifdidionem nO fui iudicis etiam ecckfiaftici prorogate non poiîunt,nifi diocefanus confcnlt; tiat. d. c, fignificafti, ludicetur ergo in caufis temporalibus laicorü,qui i^nï ' fub fuffraganeis,fecundum lus duile,8lt; in caufis clericorum,fecundum lu® Canonicum.QjiódautemlaicifubEpifcopisfpcdïentad lusciuikjprobatur^ S Nam in omnibus terris impcrijferuatur lus ciuilc,ó^ non kis Canonicum,« *’ la duo inter fe pugnauerint,fecund3 gUn Ck, difpendiofam, in ucrbo,u'*’ fis de Iudicijs,0ó glo.in c.#.in uerbo,ciuilis,infin.fupr. de arbi.eo.gk.mc.^ inf.de regulis Iuris,Omncsautem diocefes noftrorum archiepifcoporu^^ Épifcoporum funt terrac Imperijj5lt;non Ecckfi3e,quia habent fua rega’*^ feuda ab imperatoreSd alijs principibus fecularibus., nonautcmâfu®m2 pontificeamp;Sc. Ergoin caufislaicorum ad epifcopospertinentium, Jus ciuik decidi debent.Qiiód autem caufae ckricorü deciduntur fecundu lus Canonicum, fit ideo, quia clerici à lurc ciuili QC omni iurifdidionU«®* curafeculariumfunt excmpti.c.nullus.d.c.fi’ diligcnn.fupr. eo. auth. natub mus,cum fimiIibus,C.deepifcopis8^ ck, Quare cnm de iure ciuili ttoiurifdidionis permiflafit,amp;^ de Iure Canofticockricis prohibita,kQ^ turlaicos fubditos Épifcoporum fecundumlus ciuik in Archiepik^P^ alios indices non fuos polTe confentire ,ckricos autem fecundutn lusCano' nicum id nonpoflc.Sed obijci poteft,illam rationem diuerfitatispolk qu*^^^ procedere in Archiepifcopatibus amp;nbsp;diocefibus,quaE funt in terris 1*®P5 cus tarnen uideri in his,quç funt in terris ecckfiç,ubi tam in caufis l^ko* quàm ckricorum feruatur lus Canonicum, ut cxfuprà alkgatispatcf)^ ^^^ tatur in c fi duobus.^ fi.fup.de appel. Ad hoc refponde,adhuc proccdf*^^g^^ cifionem fuptà traditam, quad fcilicet laici fubditi épifcoporum in ten*® , clcfix fine epifcopi confenfu poflunt confentire in non fuum

9 quod non reperitur exprefsè mntatum,ftare non prohibetur.I.pracfjP*?\ *^ infi.C.deappel.öó facit c.cöm expediat.fupr.deckd.co.Sedluscijuk“^ p ncnsdeprorogationenufquam deprehenditurmutatum ’*'Iw*'^ ^ quo ad Iaicos.Qj.iare id etiam in laicis ubiqj locum habet.Nam ^'. ^a j h/ fti.fup.eo.in quö prohibeturprorogatio,loquiturtantümde ckricis. A * cos ergo non debet extendi, quia eft lus corredforium, quod manet tan infuislimitibus.dj.praecipimus. Etfecundum Dom. Ge. «^^f^’i ''cxfii* de ckricis,in contrarium ergo cft ius commune.I.i.ff.ad municr^^ks. pradidis ergo omnibus habes illam conclufionê, quód arebkP’kop* lt;** . fisfubditorum diocefanorum nó poflunt cognofcere, appellation*®/ . -^j prætermiflb,in caufa principal!. Nee obftant iura fuprà pro contraria cp ‘^^. nealkgata.Et primo nihil facit c.ut debitus.fup.de appel.Qnia P®? dhxc refpondet,quód loquatur in appellationc â fententia tnterlocutoria»be ^^ folutio nó poteft procedere,quia didü c.ut debitus', quanquam *®5“’^^jjj^ appellationc à fententia interlocutoria,Qjuia textus ib* dicittfiqu*® ^PP ^^^ ueritantefententiam exrationabilicaufa, poterit iudex de app«“^“Äjn» gnofcere, appellate aût ante fententiam,uti^ non eft â fententia den nbsp;nbsp;g appellate,fed ab interlocutoria.Deindedicit textus,illam eaufam ratio ^^^ iudici exponendâ efle.Sed exponere caufam appellationis quoep ^^^itiua cum habet in interlocutoiijs.c.i.infr.de appel. Quia appeUandoâ de * nbsp;nbsp;.^ fatis eft dicere:appello,non adieda caufa,fecundum ghin d.c.«.yh*® J^j^ijj uerbo,ftatuit,infr.de appel.Tu ita«^ aliter folue,quôd non obftet d»c» nbsp;nbsp;^ tus,quia textus ibi non dicit,Iudicem fupcriorem pofle fimpliciter cog^^^^

SVPER ïK SEXTL DcPorocotfip, c,itomana eed, 23 ^Hipcr caufaprincipalijfeddfdt eum pofTe cognofcerefaper appellatione* uc concordat cum rex.noftro* Secundo nihil facit c.i -^ fancimus.tnfr.de *Ppet quia loquitur de fiimmo pontifice, qui eft ludex ordinarius omnium, Waximè clericorum.c.cunda per mundum.9.q4, Archidia.S^ Pet. de Anch» «‘^fecusautemeft inalqs iudicibus,Nam etiamle^atus fummipontificis ap pdlationisarticulo practermiflo non poteftcognoicere fuper cauft principa quot;’‘^•Pftuenit.ii.q.i.loan.And.inc.paftoralis^upergl.i.fupideofF.ord.Dom. 'Jcnii.hic.ItaquocpdcIegatusfummipontificisfine fpeciali cómifsione hoc non potent,côm fimplieiter prohibeatur,ne Clerici prorogent iurifdidionc non fui ludicis.Licet Innoc.pcr d.c-i.infr.de appclla.tencat, quod delegatus Pap{ pofsit cognofeere in caufà principali,appellationis articulo pretermif^ ’• •o.Sed reuera is textus hoc non probat. Nulls enim facit mentioné delegati. . ^’^8°‘:^fi-idiftinguc: Aut caufa appellationis tantum eft dclegata, óè tScilIo articulo finito delegatus nó poteft fe intromittere de caufa principal!, pcundSnotata loan. And.inc.fi.fup.de iudicijs.Aut dclegata eft caufa appel ‘’tionisS^principalis firnuf, 8^ tune partiö confenfu poteft articulus appella t*onis obmitti. Habet enim delegatus hoc cafu illam ipfam lurifdidionem, M^am habet delegans.Cifanc.la. *.fup.dcoff delega.inanti.Sffic partestunc nonprorogant eius iurifdidionem, fed renunciant tantum articulo appella-nonis.d,c,,4nfr.de appd.Domi.Gemi.amp;C Phil, Franc, hic. Et ita poteft procc deredidutn Innoe. An autem alius Iudex ordinarius inferior, qui per uiam ** querelas Hue fupplicationis aditur, potcrit cognofeere fuper caufa principa# nï3ppcnationis articulo prartermiflbjfunt opiniones.Do, Gem. enim tenet o’Cjquódnoni Etadditrationem, quia ex quo alius ipfumprçuenit in lur if# aicrione,ipfe fuper ilia caufa, appellationis articulo prætermiftb, adiri non potent, allcgat c.propofuifti.fupr.co.0^ d.c.peruenit.n, q.*. ubi textusloquL t^t de legato fummi potificis, quód non pofsit fe intromittere caufac inchoa-‘*per Epifcopum. Contrarium tenet glo.hic in fi.quam fequitur Archidia-conus.Bt hec teneri poteft,quia iudex inferior,à quo appcllatur,plcruncç ha “^tiurifdidionemfuâab illo iudice,ad quem appellator,maxime fi eft talis, quipoteftadiri ab appeUatoribus per uiâ querelæ.Nô poteft ergo dici,quôd fuperiorfitpræuentuslin iurifdidionealtcrius.cûmilla iurifdidio quoep fit wa.Tertiô non obftat c.cum appcHationibus«^ fi uerô,infr. eo. Quia index ^quOjCÔftituit iudiccmad quem pofte cognofeere fuper caufa principali ,uc pM« ex his uerbisiquia tarnen iudex inferior,quantum in fe fuit, â fe iurifdi-lt;^ionê abdicauit,appcnationi deferens amp;fc,'£lt; fie concordat cum tex. noftroâ Quarto nihil facit c.cum temporc.fup.de arbit.in antiquis,quia nô loquitur ^' prorogations lurifdidionisjfed de arbitrio,quôd feibeet clerici pofsint i« non fuumiudicemcompromittcre,ut in arbitrum. Arbiter autem non habet Iurifdi(ftionem,fcdfimpliccmnotionem. Qiiare non pugnatcumtextuno-ftro, qui loquitur de Iudice,ô6 non de arbitre, Q,uando autem quæritur, art clerici pofsint copromitterc inalios fine confenfu epifeopi, diftinguc fccun ' dumPhilip. Franc. Archidia.8cDomi.Gemi. Autloquimurde caufis pa-trimonialibus, 00 pofsunt compromittere. Et ita débet intelligi gloffin uer-bo,indices. Autloquimur in caufis Ecclcfiafticis‘,amp; non pofluut, perça quaenotanturinc. peruenit.fuprà de Arbitris, Quintô nonobftatd.c.df, ledi. quia loquitur de laicis fubditis Diocefanorum, de quibus certum eft, quad fine confenfu fuor um Epifeoporum poffunt priuilegio fuo renuncia-rc,ÔCin noniudicem confentire,ficuti probauimus. Secus aûteftinclericis, qui in iudicem non fimm confentire non poirunt.d.c.fignificafti.fupr.co.Po-Üremè nihil facit c.i^quia in caufis.fupr.de off, ordin. «o,ubi habetur,quod

D, WELCH» KLING, LECTV^A trchfeplCcopitn fubditorum dtocefanoru caufis deuolutis ad fc p^*quot; ®PA^ tionem ,obnnent iurifdiAonem, Q,ult;a hoe cft uerum,quando «PP^* , fentenna defintnua, Tune cnim ftatim iiabent tunididtonem in cauw pr cipah, fecusfieft appellatum ab ïnterlocutoha, qmatunchabcntqi”“ . lt;urifdtdionem,fcdnon nifi quo ad amculum appeilanonts» decïdiccex»noHer«Glo, in uerbo,prae£erintflb» primodedarattextuinA dit rationem dedfionts» Deinde reftnngit textum, quód procédai tant«^ ^ appellatione afentennaïncerlocutoria^fecusfiappelletur à fent entlade ^ « tiua,Temó opponit contra textum c«cordi»infr»deappel.amp; foluit» P0*” . jj extend/t d»cgt;cordi, etiam ad alios ludices ordinanos inferiores» Nos WP’’ * lam matenam cxaminauimus»Et hæc tota gteommuniter ab omnibus’PP‘ batur» Glo.in uerbo, CIcricor um,ponit differentiam inter clericos Si^ nbsp;nbsp;nbsp;J uidclice^quód clerici fine confenfu epifcopi in alium iudicem confeut'*^^ pofTuntyfecus in laicis» Et in bis quoquc diftinguit : Aut loquimur fpiritualibus Iaicorumyamp; non poflunt laici in alium confentire» Aut ^y^'j porahbus,ó^ poflunt» glo.in uerbo,indices, ponit limitationem adte*»^,*^ enim Clericus in alienum non pofsit confentire ut iudicem^ tarnen potent cum confentire utArbitrum»

^j^e^uc,

SVMMARIA»

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;Jurifdi^ionem in principali caufahabenf, idem çj* in occ^rijf^^ recenfitur,

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;Doélorcrnadcot^ulendumO'p^^ociniumin’it/landumcq^ip^ir* j nbsp;nbsp;nbsp;JDdegationem caufa ut quh inuitutfufcipcrc co^atur^tria ctff«^^ recluiruntur»

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;^rebiepifiopt/a ^uareDioc^ani fubditfs cau/àm dclc^arc ffonpoßn inuittu,ratio,

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;ZVe^h^entia infirioris ludtcU eß coup trandationis iurî/di^ionisd» Juperiorem^

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;Conjuctudo cum in Cc^bu^ bic expreßü tribuat lurifdi^ionemt udd tur candem probibere in ab^s,

• 7 nbsp;nbsp;Toßtio unifia non ^ cxclißio alterbsynißßnt contrariais

g nbsp;nbsp;nbsp;Confuctudo tribuit lurifii^ioncm ctiampnuatteperfonar^

• 2 nbsp;nbsp;Jbkc^ulæ :Si uinco uincentem te,mul to ma^ te uinco,declaration lö nbsp;nbsp;^ppeUationis caufa lureCano,dek^ur,licet lureciuilifecidfßtn

Il Sententia O' ludidipraceptum di^erunt dupliceer, iZ ConJeßio poßpraceptum ludicis erroris pratextu reuocori potent nonueropoßfententiam deßnitiuam,

Archiepifeopus fubditos fuffraganei non poteß compellerc, caufasdde-gatasabeo fufcipere,fuasfentcntias Óf praccepta exequi, ud teßimoniain caufis ad fe dcuolutis pctcre,nifi confuctudo aliud difponat.

Retento priori caiu, quodfcilicet in caufis fubditorum Diocefaniabi-pfo Diocefano ad Archiepifcopum cft appellatum, Archiepifeopus autera caufam appeUationis unit delegate fubdius DioeefanijCOs^ ut eeßes exami« • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nare,

SVPER II» SEXTL DcForoContp. ^ Ne^uc, 2j pï'C.Qi.txrituritaquc,anfubditfdiocefanïperarchiepjTcopui-n cogipofsinr lufc/pereillamdclegationctnjcius^rcntentjain fnicpracccptum exequi,^ Wrïco ferre teftimoniûÆt uidetur primo quöd fic.NS qui habet iunfdidio ’ïcm Zn cauft principal!,uidciiir queej cam habere in ; ccelForrjs ilhus caufac, « ^pmdentiam-^ (exta,in {i,Si ♦ finali.fupr.de offic.delcgar. in antiquis, Sed Archicpjfcopus habet lunfdiâioncm in caula principal!, quando eft ad cum ’Ppellatmn.c.Romana ^ quia in caufis.fup.de off.ordina.óé tex,nofter bic in princip. Ergo Archiepifcopui lurifdidiioncm in omnibus acceflbrijs caufx princtpaliSjUt eft earn delegare alqs,quoq; uidetur habere. Secundo cerrum cft.quód quihbet cogi poteft per ludiccm ordinarium delegarionem fufeipe te,fecundum g!o.notabilem,tn I.cum qiu.ff.deiurifd. omnium Judicum.Si' cutiquocßdodor cogi poteftad confulcndum óf aduocandum.I.ftncimus. a la.i.C.deaduocar.diuerfo. ludicio.Sed Archiepifcopus in caufis fubditorum deuolutis ad eum per 3ppenationem,eft ludex ordinarius.d.c. Romana,cuni fitnihbus.fupr^de oftordina. Ergo uidetur quód fubdiros Diocefani cogcre pofsitadfufcipiendamdelegationc. Tertio eftnota reguIa,Siuinco uincen^ *lt;nite,multomagis te uinco.c. autoritatc.infr. de concefsione pneben. Sed Archiepifcopusuincitdiocefanum,ideft,habetin eumlurifdidioncm epa-«oralis'^ad quodrcfpondemus,infi. fup.deoff.ordin. in antiquis.lnparuis *^ni delictis poteft archiepifcopus Epifcopos fuos punire, 6f in quibushbet «wihbuscaufis in cos iusdicere,ut déclarai pulchrê Panor. in d.c* paftorai/s» *Â^*°®^»ord.inantiqujls,ôf loan. And.c.ut litigantes.fup.de off.ord.co.Ei «P’gt;copqghabet iurifdnftionem inomnesfuos fubditos,öf cos uincere po« ^cft»quarefequitur cüm Archiepifcopus pofsit cogcre Dioccfanum,öf dio-‘Ccunusfiiosfubditos,quódetiamarchicpifcopus fubditos diocefani cogcre pofsit,per d.regulamtfi uinco uincentem te,multo magis te uinco. Quarto, quod ad telles cogendos attinct/unt lura rotunda, quöd cogi pofsint ciiatn «nutti ferre teftimonium, ut fupr, per totumtit.de teihbus cogcndis,6f c. mu-«fres.fup.tit.proximo.Poftremó uidctur,quód haredifputatio tota de cogen pfubdicis diocefani ad lufcipiendam delcgationemin caufaappellationis «t wperuacanea amp;nbsp;fine effedu,cûm de iure caufe appcllationis alteridelega-« nonpofsint, fed iudex appcllationis ipfe tenetur illam caufam examinare, «mn.ad hæc.C.de iudicqs.Praedidistamen nonobftantibustex.nofter deci dit hic contrarium,quôdfcilicctarchiepifcopus fubditosiuffraganei cogcre ûonpoteftad fufeeptionem delegationis,uel executionern fententiæ une piÇcepd.neqj ad ferendu teftimoniû coram co. Nam ad hoc,ut inuitus tenea ^ lut fufciperedelegationem,requiruntur tria copulatiuè. Primo quôdfit eau laquacpofsitdelegari, ut font omnes caufae fimplicis Iurifdilt;ftionis,ôf quæ* damquo^tnixtiimperq. Secundo,quôd is qui dclegat,fît Index ordinarius illius caufae, Tertià,quod is,eut uult delegare,fit eins fubditus,fecundû ghin ô.l.eum qui. æ de iurifd, omnium ludicum. Licet autem priora duo hic con-currant,caufafcihcetdelegabihs,fif Index ordinarius.Secundum lus Cano* nicumenim canfa appellationispoteft indiftindè delegari,ut hic,ôf c.Roma na.fupr.de off.ord.eo.Sic quoep Archiepifcopus eft Index ordinarius in eau« fa appcllationisfubditorû fui fuffraganci.d.c. Romana •ƒ• quia in canfis.fup, deoff.ord.Tertinmtarnenrequifimmdeeft , Quiaarchiepifcopusnôhabcc iurifdidionem in fubditos diocefani.d.c.Romana,in princip fupr.de officio ordina.eod.ôf c.Romana.fnp.de fupplen.ncgligen.prîclar. Ergo non poteft eos cogéré ad fufeeptionem delegationis.Ideoque fi archiepifcopus caufam appcllationis uoluerit fubditis Diocefani committerc, 8f iHi uoluerintre-cipere,mander diocefano , ut ipfe eos ad receptionem compeUac, Ôf fit ttnet quidem dçlegauo nofteo kicJccdudum AtchMia. hic , qui allé-

D. WELCH, KLING, LECTVRA .

gat d.c.Romana*^ nee pro co.fupr» de ofFi',ord,co.In caufi# cni'm appeU^^o' num habet Archiepifeopus eledionem cognofcendt ud in duitate lua Mg tropolKana,uel in diocefi, in qua appellatS eft. Et utroeÿ cafu poteft uchp cognofccre,uel cogninoncm alten c5mittcre,c»uth'cigantes,£lt; d, c, Roni * na^nce pro co,fup,dc officio ord,co Jn cômittendoautemfîue dekganoo» fubditos alterius Iudicis,ut didS eft,cogere non poteft,qma nó habet lUp*

4 dionem.Et h^c ratio decidendijquódfcihcetnóhabctiurifdidionetn*^ j ditos,quo^ militât inahjs duobus cafibus,quando fcilicet uult cos cogéré cxecutionemfententiscyuel adferendumteftimoniumnnpoftenoriw’’'’^* in ferenda fcilicet feftimonfo,eft quidam diuerfitas. Nam fi in caufa apP'^ lationis fubditorum Dioeefani teftimonium fuerit ncceflarium, 0^ P^®^^.-nusper Archiepikopum iuflus ut cogatfuosad ferendum teftimoni«^ * fra terminum, fuerit negligcns, poterit Archicpifcopusteftescoger^*^‘ enim propter cuIpamEpifcopi Dioeefani eius iurifdidio non transret’ ad Arichepifcopum.d.c. Romana, fupr, de fupplen, negligcn,praElato»P^,^^

^ pter negligcntiam tamenipfiusEpifcopi transfertur lurifdidio ad ^‘’ piieopumjea dcciditHoftienfis,quem fcquunturhicomnes ferèDclt;»o’^”* Öf Dodoresin d,c,Romana,fupr,dc fupplen,negligen.prxIato.8C eu kct • dum Philip, Franc, ad hoe tcx. in e, » ^ fanê. cum ^ lt;$» iequentibusjinka cenfib,8C exaAio.öd Domi. Gemhal Ie gat text urn in c,cümfïmus.p,Q3‘ ratio fecundum Dodores, quiaEpifcopus négligeas pee cat in ncjideo ad proximum fuperiorem dcuoluiturJta enim illa dccifio * Doct ribuslimitatur,quöd procédât in Indicé, qui eft immediate fuperior» ut pifcopus eft negligcns,poterit Archiepifcopus eius ncgligcntiaiu Itemu Archidiaconus ucl ahusinferior eft negligcns, Gppkt Epifeop^ tanquam proximus,8lt; non Archiepifcopus, Qiiia inter Archieptkop^jg Archidiaconum Epiieopi eft medius index, fcilicet Epifcopus, c, fw^^Aa bili.fupr.de off.ord.in antiquiSjSfdient Hoftienfis ÖC loan. And. quos2 q qunntur,qnödfi Epifcopus tertio requifitus,non procedit ,uel «na negat, poterit Archiepifcopus libcrè cognofcere, Confulunttamt^**' r.. j modius efle/i Archiepifcopus ad Suffraganenfubditum mittatjlaf^^’^^, g terminum compctcntcm,infra quera adminiftret iuftitiam :quo «^’P*% -adminiftraucrit, poterit Archiepifcopus adminiftrare, c, ad fupr,dc off.ordin.in antiquis.Et ab hac decifione nullus dodoruï’’®dcrep^^ exceptoArchidiacono,qui nullam aliam habet rationem,quàinf“I® ^°Sed fê cautum,quod archiepifcopus poftitfuppIerenegIigcntiam^P“^°Pjkj(^ nosfuprà alleganimuslura, ideoque impugnatio Archidiaconinihil» Praedida tarnen uera funt,nifi alind de cofuctudine fit indudl^'^ *y^a'ntfo* in bis tribus cafibus,qui hic enumcrantur in textu, feruatuf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’Quod

dudum de confuetudine.Quacruntitaque Dodoreshic,cßf’^ ^° - nbsp;nbsp;e ooC

iniUis tribus cafibus hic exprefsis confuetudo Inrifdidionem trib*^^ ^ P fit,utr urn etiam in alqs duobus, de quibus fuprà in principle did uni c ’P fit confuetudo tribuere lurifdidionemf Et concludunt Archi,amp; kan, æ quad non.Nam text us hic notanter exprimit tantam trescafus, »*’8®*^ trariofenfu in omnibus alqs nonexprefsis,in quibus confuetudo trm nbsp;nbsp;nbsp;*

rifdidionê,diuerfum eft;qui enim ex muit is articulé propofins quoi a gat,8f de al ijs nullâ facit mcntionc,ccrt5 eft quód alios adm/ttat, ot eco nbsp;nbsp;*

qui ex articulis propofitis quofdam fpecificè adminit, uidettff ^dios ex nbsp;nbsp;nbsp;*

ïe,iïcuti poteft colligi ex his qux habentur in «♦9“^’k.s5,dif.óf c»nonn . p de pracfumptio. Alias enim fi confuetudo tribucret indiftindte Juri ncm,impediretur ordinaria iurifdidio Epifcoporum, fecundum Arc nbsp;nbsp;•

Contrariam opinionem tenent Domi, Gemi. SC Philip. Franc» “* Æ^^

SVPER IL SEXTL DeForoComp. fi Mg«. 24 fciHctt coiifuetud® pofsit tnbucre lurifUidionem ordinär/am enampnua-tSEperfon». c» cûm connngat.fupr. eo, Nec obßat argumentum à contrario ‘Ctifufupràpofîtumjquial/ccthfcfintexprefti cert/ calus, tarnen alq non ex» prcfsi,propterca non cxcJuduntur»Cûm pofit/o un/us non fît exclufio aker/-i*s,nifi fint contraria,fieu tf poteft colligi ex -f» fequenti.Prattereanon admit Otur taie argumentum, quandouidetur inducere corredionem lurkcom# ’^'inisXiciKi hoc cafu corrigereid.e.cùm eontingat.fiipr.eo. Nihil etiam fa-fit ratio Archidia, quia per hoc non tolleretur in totum iurifdidio ep/fcopi, kd reftringeretur tantum ad ilium cafum, quèd fubditi Epifcoporum con-pofTent litigare coram Archiepifeopo .Nolentes autem cogi non ponunt. Et eft fine dubio quod confuetudo poßit tnbucre lurifiJid/onem e-dampriuat« perfonac. An autem hoc intcHigatur de iurifdidioncin genere* ^uo comprehenditur metum óf mixtum Imperium,St quoque fimplex iurifa diAiOjdubium eft» Item,an lurifdit^io laicorum inferiorum fiat accumulati ^^delpriuat/uê,uide Panor.fnd,c»Udm contingat. fupr^eo.Sdind.c.pafio» lt;«fo4up*deofÊ ordinaripEt fic pater ex fuperioribus, quód Archiepil'copu* ^enpofek eifere fubditos fuffraganei,« fufeipianc deiegattonem, ud exe-S^ntur eins (ententiam,uel ferat teftimonium.Nee obftant lurapro contra quot;’opintoneallegata. Et primo eprudentiam «^ penubSt fh ubi dicicur,quód *^’ÇonccfiumeftprincipaIe,cjquocÿcômiirumeIî'accelîon5ô(Ic«quiaIoqui 0» inddegato fummi pontifi'cis,amp;nóarchicpifcopis:ita refpódetgtamp;f cornu ®*ter doftores.Nihil quoqj facitfecundS fundamentü,nam ad hoc ut quis co ê'pofiit adfufeipienda dciegationem,non eft faU9,quód fit iudex caufac,fed ‘I^oc^ ïequiritur,quöd fit iudex ordinarius perfonac, cui uuk delegare^d.gL ïnbci/in qubff.de iurifditSione omni üludicS,Tertio nó obfiatrcgulaïfi urn- j «o’^ncentem te,multö magis te uinco,quia illa régula nó eft generaliter ue *?,*^*^ Q^^^Dodores dkuntdidum idbro€ardicumcflc,nosdcclarabimu» ‘‘hin reguhm dift/nguend» j Aut fumus plane in eodem cafu cum iftis tri. “«spcrfonis,quïc requiruntur in hac rcguIa.Et fubd{ftingue:Aut fubeft ea-^ipratio uincendi te,quac eft uincendi uincentem te, £lt; habet locum ilia re« ^«•Exemplum in c* autoritäre, infr. de concefs.pracben.ubi eft tab's cafu«: ^^»ninus pontifex concefsitcuidam pratbendam primo in eedefia Parmen. Juacaturam, in quaprius nemo habuit lus aliquod, £lt; priufquam uacarcr. «cefsitispontifex , cui fuccefsit Bonifacius, qui in eadem eedefia quoque enidamconcefs/t praebendam primó uacaturam. EtidemBonifaciustertio quoque fimiliter concefsft praebendam in eadem Eedefia,cum illapratroga-^^^^i^^oiistertiasomniluïi^X^sdcheatpTxietïiciyiih^bctcnt conceftione j5p’'J‘*®«fl'oribusfuisJllisautem qui ab eohaberent non deberetpræferri. bxiftatertiaconcefsionc confiât quôd tertius praeferri debeat primo,Ôlt;fe-^ndus utriqiic tam tertio quâm primo,quia primus exduditur per tertium, ^tertiusper fecundum,Igiturprimusquoque exduditur per fecundum* habetlocum régula,Si uinco uincentem te,multô magis te uinco ,quia utiausin eodem cafit, circa praebendam fcilicet uacaturamin Eedefia Par-^^nü. Et eft eadem ratio uincendi * quia tertius uincitprimum ex fententi» P^ætogatiua, Ôdfecundus uincit tertium exeadempracrogatiua. Ergoôfc» *^tgt;n hoc cafu loquitur quoque 1. de accefsio. ff. de diuerfis Ô^ tcmporalibu» pEseferip, Aut fumus quidem in eodem cafu, non tarnen eft eadem ratio. Et j^on habet locum régula. Exemplum,Claudius Felix obligauerac eundem, Wndum tribus creditoribus feparatim, certum, quad primus prasfertur alqs *n hypotheca , quia tarnen forte tertius de fado occupauitfundum , egit. Pumui contra tertium , 8efucc«buic, nec appdlauit a fententia» hm le« cundu»

©; MELCH. KLING. LECTVRA

rundusCTedkor,qut potuiflet uinci per primum,quoquc agebat confn W* tiumcrcditorcm,8^ uiAus apudalium iudicem appellauitï urn tertius créai« tor uolebac rep cl! ere fecund urn per hanc regulam,quód uidflèt primutn ere ditorcm,iquofecundusfuiffet uiAus. Quacritur,anhabeatlocumregular Etdeciditur quódnon,quia heet fimushic in codé cafujd cR,in codemiure pignorïs, non tarnen eft eadem ratio ufneendi tc,qux fuit umcendi ulnccn* tem cc. Primus enim creditor ïdeo uiAus eft,quia Riccubuit per fentenna^» 6^ ab ca non appcllauit, Rcs autem iudicata inter alios alijs non nocet,ut t« per totum tit.Res inter alios a dia. Secundus autem creditor uier lis appels uit, ideoque Hint diuerfx rationes ,nec habet locS régula. Et in hoccafulo^ quiturf Claudius fclix.fEquipotior es in pigno. habe, Autfumusindiuerhs cafibus. Et tunc, fi uinco uincentem te, per confequens te non uinco. tt m iftis terminis fumus nos: quod enim archiepifeopus habet iuriCdidionU”/® Epifeopum, inde non fcquitur, quodquoque habeatiurifdidionemin^’H? fubditos. Non enim eft idem cafus cpifeopi ÔC cafus fubditi, ficuti quoque no fcquiturjEgo fum uafallus tuus, St tu es uaßllus Titif.Ergo ego quoque*^® ualaUus Titq.Itê, ego percutio te,Tu percutis Petrum. Ergo ego peredto Petrum, Etin hoc cafu loquitur Auch, licet, C, de naturalibus libe. Et®®’ Pano.in d,c,paftoralis.fupr,dc off.ordina, exprefse, quód illa regula 6U«t«t Archiepifcopo £Cfubditis cpifcopi» Tuuidc deillarégula gloire Dolt;^^®'^ d.c. autoritatc,fupr,de concefsio.pratben, Cy. in d, Authen, liect.C, de naw ral. libe. glolT. in d. I. de accefsio, ff, de diuerfis flC tempo, pracf, 01'^? non obftat quod didum eft de teftibus cogendis,quia locum habet in tó®^

*® busprdinarqs 55 cor urn fubditis.Sed Archiepifeopus non eft ordinarius ditornfuffraganei. Ergo,amp;c.Pofttcmó nihil facit quod didü cft,caufani^P' pcllationis delcgari non poHc,quiaprimüm hoc eft falfum de lure Caoo.plt; tex.noftrum hic.Et heet de lure ciuili ucr urn fit, tarnen diuerfac locoiu®/? fuetudincsalitcrftatucrunt,fccundumBarc,ind,Auth.adhaec.C.deiud*^

Gloffin ucrbo,fufcipere,eftfupracxplicata. Principiumamp;f finis /’'^'^T noftro:medium autem,uiddicct de examine tcftium,fupr-in c.mulici«®» iudici)s,eo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

•* nbsp;Sententia8^ nudum pracceptum iudicis differunt* Primo quód lemcnti

fertur fuper re iam ex adis manifcfta.c. graue, u.q.;, Pracccptu»n autem Ier curinre dubia. Vtfiquisaccedcret iudicem cum qucrimooiadcahq^’°* fenfaA ludcx praccipit reo alter natiuè, ut uel fatisfaciat offen loin ira cerw terminum, Auccompareat coram eo refponfurus. Secundo diff«’'“®’»5”° , BA confefsio practextu errorisnonpoteßreuocari poftfcntentiamdeiimnuaf » c.fi. fupr.dc confefsis. Poft praeceptumautem quaelibet confefsio pt»’«* errorisreuocaripoteft, Praeceptum enim iudicis ante litem conteftatam n habet uimdcfînitiuè.Dc hac materia uide gl in c.ex parte.6^ ibi Panor» up » dcucrbo,fignifica. In hoc tarnen conueniunt fcntentiaö^P*'^^^P’“,*’\. 7 cis,quód ficuti fententia mandatur exccutioni,ita quoif praeceptum lUWcn» per tex.noftrum bic.

IVccctum.

SVMMARIA»

1 nbsp;nbsp;nbsp;i^rchicpißopus an babeat lury^dii^ioncnt in officiales GT ^^létosfvf ffa^anchfubicélost

i nbsp;nbsp;Badern ratio uhi eff^ibi idem Ç^ lusflatuendum^

) nbsp;nbsp;nbsp;Dioeffanorum fubditi, titrantes eoram ^rebieptfeopo» ^^^^^.^

SVPER IL SEXTL DeForocom^ §^F^ecctiam t^ falariumaduocatoruMyConueniendi coram eodem cpißapo»

4’ Contrahem ut uiator^ffeu aduena^rtonJortitur ßrü,in loco contraéhfit fillit hcec Kc^dn multri caßbits^

5 Scbol^icits in loco ßudij pro debitii étiarn alibi contra^ii conueniri potefi^

” ^ßiduce conuerfationis rationc ^ an ^ quando ^uü firum fortia.

tur^

^fi^inU rationc ^uando ^uis poßit conueniri in loco, ubi tarnen nullunt habet domicilium,

Salaria ^ua a^ione petenda ♦

^duocatf0 ^ Procurator in ^uo conueniant ^ dijferantt

, ^nhoc*f»tïi(^antur ^uæ quacAiones,Primaeft,utrum archiepiTcopus ha- lt;

cli onê in ofh^iales ÓC aliosprælatos inferioresJpfisfuiFragancis ‘uoieftosJEt uidetur quöd fic.Quia epifcop» ÔC eins officiais idem eft conft ‘tonmn hue auditorium.c. Romana, in principe fupr.de appella. In Epifeo-f'iin autem habet Àrchiepifeopus iurifdtdionetn.d c.paftoralis, cum multi's ‘'gt;ï'üibus. fupr. de offic. ordîna, in antiquis. Ergo ettam in eins offîcialem P®^«ft habere iurifdidtionem. Qviia ubi eft eadem ratio,ibi idem lus debet * p’J’^Aâ Titio.ff.de uerbô.obli.Tamen deCiditur hic contrarium. Nam Of# “dales eçiftopi funt ipß Epifeopo fubiedi ratione rerum £lt; perfonarum i'^arijin, ôefic funt diuerfi cafus in Epifcop is 00 Officialibus. Audiuimus au-tem fupra re^uhrnt Si uinco uincéntem te 2lt;c,nonhabere locum in diuerfis taubiis. Net obftat c Romana.infr.dc appellatio.Quia certum eft quod of-«Cialis Epifeopi fert fententiamfub nomine Epifcopi,idcoquefi pars graua |auultappellarc àfententiâ,nonad cpifcopûm,fed Archiepifeopum appel-leti Hoc cafu Cenfentur habere idem confiftotium t SC in hOc cafu loquitur d. c.Romana.De hac qu^ftione fatis didum in praecedenti ^

Secunda quçftio eft^mrum fubditi fuffraganeorum, qui litigant in Curqs ^ Archiepifcoporum,pofsintfupet falario Aduocatorum 8lt; Procuratorum, quorum opera illic utuntur, cora Archiepifeopo conueniriÆt uidetur quod ue.Namindubitatum eft, quod quisfortitur forum ratione contradus.c.ul« timo.fup.eo -^ fequenti hic,2lt; l»h acres abfens *$^ ft quis tutelam. ff.de iudicqs. Sedfubditi epifeoporum, qui conueniunt cum aduocatis 8^ procuratoribus, uteos defendant,utique in ilia curia uidentur cum eis contrahere, quia pro» euldubio promittunt folutioncm fieri illic, 8ó illic quis contraxifle uideatur, ubi fe ad folutioncm obligauit.l. contraxifte.ff.de adio.0^ obliga.lq.ff. de bo nisauto.iudic.poff. Ergoamp;c.Secundô,adiudicisofficiumfpedatpraebere aduocatos partibus coram fe 1 itigantibus.c.t.fupr.de offi.ludicis.Ergo idem Iudex partes, quibus difpofuit aduocatos,cogerc poteft ad praeftationemfo-lutionis, Tertiô,lurc cautumeft,ne propter falariaâduocatotumfiat dilatio taufe,Vpropcraudum 4* iMo proculdubio .C.de ludicqst fieret autem Dilatio taufe,ft Archiepifeopusnon cognofeerct fuper falarijs. ErgoS^c* Tarnen textusnofterdecidit hie contrarium , quôd fcilicct Archiepifeopus fubdi» tosEpifeoporum cogéré non poteft ad comparendum coram co propter fa# hria aduocatorum. Rationem decidendi ponit gloff. hie in uerbo, caufts. Nam licet Archiepifeopus habcat iurifdidioncm in quibufdam caufis in fubditos fuffraganeorum, ut primo in caufaper appeUationem adeurnd«-

gt; D. MELCH. KLING. LECTVRA uoIiitajUtc.noftr^cumfimi'lib.c.Romanatfiip.dc ofEordin.co.c.paftorato fupra de officio ordinary,in antiquis»Secundô fi fubditusEpifcopi uuk ton# uenirefubditum Afchiepifcopi, teneturcum coram Archiepifeopo conue' nire,quia ador fcquicur forum rei.I.t Lin criminali, C. de iurifd.omniuin Judicum.c.fi dcricus c^cum fit.fupr» de forocompetenti : amp;nbsp;itaconftitui' tur Archiepifeopus Index illius caufæ ,inde tarnen non fequitur quôdquo' qucfit ludexperfbna adloris. Agant itaque Aduocan 5lt; Procuratores conna fuos clientulos coram iudteqsordinäres,per textumnoftrumhic. Nißp’’®* mififfent foluere in curia Archiepifeopi, quia tunc quoqueibiconuenu poflenr.c^diledi.fupr.eo, Neerefert, Gue tabs promifsiofit expreffaudwet# tajdeoquefiquisdedifletliterasadaduocatum,inquibus promififfet fabtt“ um,uideretur tacite conlenfiflè de fbluendo falario in loco caufæ, Domi.Gemi.Sd Philip.FrancJiicJdem luris effet,fi litigantes conftiW*“^?J fideiuflbresfuperiflisfalartjs. Nam SC illicoiam Archiepifcopis conuemn non poiTunt, nifi fideiuflóres fint fubditi Archiepifeopi,SC renunciauenut benefic)o»Authen,præfente»C,de fideiuflbribus* NecobftanthuicdeciiO' ni lura fupra pro rationibus dubitandi allegata* Et primo quoddidu™ ^’L quem nancifci forum rationecóntralt;ffusamp;:e*ad hocrefpondetglo.lik”^'^^.^^ bo,refpondere. Primo,quód illa Regula procederet,/i litigantes fent cum Aduocatis in territorio Archiepifeopi, dC illic promifilTcunohitif’' hem* Sedtcxtusnofterpræfupponitlitigantesconucniffecum aduocatisifl territorio fuffraganei, Igiturratione illius contradus nonfuntfo*'dd foru®' Archiepifeopi*

Secundo relpondetglo* Efto,quód litigantes in terrtVotió Af^“’^f. ^ yj contraxiffcnt,adhuc tarnen non fortiti effent forum, quia cou'''’.^^' uiatoresSlt;^aduenæ,Contrahendoautem ut ufator quis noniï’t^’tun^ „* Lhxresabfens •ƒ» proinde.uerfnunquid- 8C ibi gloffSó Barto.^r ^^^ f^jg* 4 Hæc ueró régula, quód uiator uel aduena contrahendo nonfoftia'^^^^ .y^’ falhtinmultis cafibuSjfecuhdum PhiIi.Franc*Primó,fi aduenaft^^^S . dus,nechabeat certain manGonem,quia talisubique conuenirip^f^j! ^° J SC Barto. in d. 1, hæresabfens ^’at fi quis,in uerbo,debcbif*ff* d^, . n ^jq^ Barr.inI*4^præroraif,inprincip.flf'*dedam. infedo.lbi enimd^i*^’^^ . ƒ uagabundum,nempc quód talisfit,qui non habet cerram nianjæ*'^’^’» , * fin.in I.•. C,ubide crimine agi oportcat,ubi tarnen dicit Bald.^ ^^ ^5?„J^^ uultfatifdare de ftando luri in proprio domicilio, quód non Pf^^^^^r i*^ quam uagabundusconueniri* Secundo fallit,nifi uiatordeftmanet, ®, nem in loco contradus,dj.hæres abfens 4* fina.ff.de ludicijs.c.dilciS*®» P * cod. Tertiófallit, nifi talisaduena uel uiator in loco contradus a si^^^ côuerfaretur,quiarationeafsiduç conuerfationis fortiretur forum- •^’ * ,-f Senat.uel clarify Hinc eft quód fcholafticus potcrit conueniGquot;’‘®^? nbsp;nbsp;nbsp;,

etiampro debitis alibi contradis, propter iHamafsiduam ccnuertation * Hæctamen quafftio,anfcilicetratjoncfoliusafsiduæconueriàtionis,qu s g tiatur for um,eft dubia,quidam enim tenent, quód non,ut Petrus de Anc » in $♦ fequenti.Cy.ód Bald.ind.l.a.C. ubi Senatoresô(ScIarif*Barto*ini.næt abfens -ÿ- proinde.in fin. fl; de ludicijs. Hoftienfis per multas rationes, ic refert Panor.in c.quod clericis* fupr* eo.öi^ probant communier per te ‘ in d. I. a* C. ubi Senatores SC clarifsimi* Dicunt enim textum ene legen cum copuIa,SCnon cum difiundiua,aut hoc rno^t Vbi rnaiorem par bonorum polsident,SC ubi afsiduè conuerfantur. Et fecundum il um * ledum requirere concurfus utriufquc,ad hoe,ut contrahens forum forti- • Secundo probant,quód etiamfitextus legidebcatpcr dinundiuam, au

SVPER IL SEXTL DeForocoM^ ^2Vecetidf/t 26 hue tarnen rationc afsidux conuerfationis quis non forn'atur forum, nifi per oecem annosilIicfucrK conucrfatus,aUegant talcum gloCCJncohs^hb^o. '-omrariam opintonem tenet BartTibi ipfl contrarius,in d J.x,C.ubi Senato-•^cs 8€ da,quem fequiturSalycetus ibi amp;nbsp;Imo,5lt; canoniftx m cquod ckricis, c»cxparte,ó8 c.ftn,fupr,cod.SC dieft Panor,in d,c, ex parte, quód hoc pofsft probari ibi ex textual confideretur uerbum ,commorarü 08 addit Panor.Li. eet huiufmodicontrahens,ex afsfdua conuerfatfone cotrahat quodammodo aomteihum , quódtarnen faltem quaft domiefifum contrahac, ut fllfc pofsic conuenirt Namufdeturabfurdum,quódqufsfn Iocçmoretur,amp; nolitibi klponderetó^ probatur hxc opinio per texjndd.a^Cubi Senatores Öd dar. Ptxiupponcndo quód textus debeat legi per difiundiuam, aut, ÔC non co^ Pulam,ó^:ficuti etiam fecundum Salyce. per,amp;,legi non poteft,quia effet fu-Pwn«unj,addere maiori parti bonorum quoque afsiduam conueriationem, for urnJdem tenet glo.in h»,a ibi Dodo, in uerbo,degir.C. R1J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et hæc opinio fecundu Panor, eft tenenda contra CynumÖ^

ö«a.Necobftant eorum fundamenta,Et primü quod dicunt de copula,quia rapodet Salycetus,quöd copula ibi fit fupcrflua,cüm fufftciat quem habere tnlocomaiorem pattern bonorS Ö^c, Praeterca pkriquelibri habent difiun-«lt;i»m,amp;n5 copulatiuâ,ad I,x.C.de Incolis,qug aUegatur ad hoe, quod quis Du ^®^’^“® » ^* conuerfatus fuerit in aliquo loco per decenniü,reipondec rhil.Fran.quod in cafu illius I.fortiatur quis forum rationc incolatus,ÓC non tïtione conuerfanonis» V ide PhiIJFran,hfc,S^Canoniftas in d,c,quod deri-t^öf in d.cex parte,ó^ d.c.fi,fup,eo«Prïedida auté difputatio procedit in ob# •‘gationibus adionum ciuilium,ln delidis enim non requiritur aisidua con# , cöm delinquens ubicunque inueniatur capi 08 puniri pofsituta dc-. ƒ Speculator in tit.de competentis ludicis aditio ^ i,uerf 08 fi latro;Qiur tofalht ,nifi debitor conueniatur ad id quod uenit ex natura contradus im^ •mediate expediendi in illo loco, ut fi uiator emit rcm,conucnitur ibi ad pretium, quia precium eft de natura Ô8 fubftantia contradus empti-^ preci# wmautem,Inftit,de emptioi 88 in dubio præfumitur earn fuifte mentem con-Jtahentium, ut precium ftatim foluatur, nifi aliud exprefsè adum appareat, ^'cetenim in emptionedominium rei emptæ per traditionem transferatur, etiamfi precium non foluatur, modöfidesde precio habita fit ^uenditæ tes,cum ÿ fequenti,Inftitut, de return diuifio, T amen non prxfumitur fides habita de precio in his rebus, in quibus confueuit ftatim precium folui, ut in rebus quæ uenduntur in nundinis,I,j,ff, depignor.adio ,fîc quoque 9uandouerèconftatuelexalia quadam coniedura , quôd uenditor noluc« tittidememptoris fequi,tunc quoque non præfumiturfideshabita,!,fifo-«uturus, ff, de folutio; Inde eft quôd il h qui uendunt 88 tradunt equos 88 alia 3nimalia protinus difcefluris,poirunt immediate recuperare resfuas, fi c is »atim non foluatur precium , quia non eft uerifimile,quôd fidem ignotae pedon» 88 ftatim receflurae emptor de precio fequi uelit, fecundum Bald,in hhdonationis.C,de contra,emp.Diximus autemfuprà notanter,Ex natura contradus immediate expediendi 88c,Quia fecus eft,fi ageretur ad iKa,quæ quoquefunt ex natura contradus, non tarnen ueniunt immediate expedi-enda, utfiagaturde euidione,uelpetanturfideiuftbrci, In his enim uiator non fortitur forum,nifi forte in continenti ueniret euidio,argumcn.l.fi poft perfcdionem,C.de emptio,88 Philip,Fran.hic» Quinto fallit, quando con. wahenscumuiatore ignorât cum uiatorem. Tunc enim, quia ilia eft igno-tantia fadi probabilis, mer icô excufat cum, ut colligitur ex l,regula.ff,de Intis 08 fadi ignor. Et maximè præfumitur ignorafle, quando uiator habe#

D» MELCH, KLING» LECTVRA

Latibitabernam uel ftatfonem feuofRdnas »ncqueodendebat alïquafigni pcregrinanonis,fed incedebat ut cans «el mercator^Fuit enim ïn culpa nou oftendendo conditionê perfonac fuæ,per tex»in dj.h acres abfens ^ promût# cum $♦ fequenti,SC ibi Barto.flF.de ludicqs.Panor.amp;Canoniftae inGfm.iupf’ eod.Hoc tarnen uerum eft quo ad ilium contradum in illo loco celebratuw« Ratione autem alior urn contradun in tali loco conueniri non poteft/teun' dum Philip, Franc, hic. Sextófallit,nificontrahenSjUt uiator ud aduena, fit inde oriundus , cómrationeoriginisquispofsitconuenirijicct oo’^y ^ habeat domicilium. I. alKimptio -^ filius, amp;nbsp;1. Incola. fF. ad municipdfs» W hac tarnen quaeftione diftinguc : Aut fumus in cafibus, quód quis ex ^°quot;* tradufi.uedelidoproprioconueniri debet. Et tune certum eftquödm loco originisconueniripoteft. Etita loquuntur pmedidae duac leges ,nih*®’^^ ongo omnino eflèt repentina dC infperata, ut fi mater alicuius dum fugeftt» in innere eflet cnixa,certè filius in itinere natus non effet ciuis illius loei» nee pofsitdici illinc oriundus. Nam qui eft in fuga , cenfetur effeinlocoun c recefsit.l.huiufmodi ^ Icgatum. fti de lega. t. Aut fumus in cafibus ,5^°^ quis debet conueniri ex dclido altcrius. Exemplum,Poteftas Floren^’ ” luit in quadam caufa adminiftrare luftitiam, propter quod funt concent K' prcflaliac contraFIorentinos,Quidam autem dues Bononienftsorigm/t* tant Florentini.Quæri poteft, utrum rationc iftius originis quoque P®*^ capi f Et deciditur communiter, quôd non, primô, quia in hoc cafupoti^ debet infpiciconfuetudo quàm natura,Ita decidit Barto.in I.« if remouct. • depoftulando,8^ colligitur extex,ibi.in uerCbeftias. Secundo certumt^,* quôd repreflàliac conceduntur propter delidum populi Florentin! dW gunturitai^conceffaî tantum contra Florentinos præfentes,non autcm^|,' tracosqui alibi habitant, quiailli non deliquerunt, ut colligier cX’^ princip.ff’,dcmagift,conue.à eftdecifioBart.inl.prouinciales.ff, fignifica. Septimo fa Hit,G uiator uel aducna contrahendo intendci^“ quere,*uelcontrahentemdecipere, cum refcilicet uendita danct^^^'J^’^. ^j dcndo.l. non alias, ff. de ludicqs. Imô fi copia ludicis commode expedari non poteft,permiffùm efteredenti propria autoritatc ®^‘’*^° r capcre,ôi^ rem fuam uenditam fiuc precium per uim au ferre ♦b’^f fi debitorem. amp;nbsp;quæ ibi notantur per Barto. amp;f Dodo, flf.qu« ‘^ “’“ Zj-credito. Poftremófallitin caufa,in quaquispoflèt fadlè rclp®®”®’^$*'’yj| quis uendidiflèt equum morbofum,Sifageretur contra eum redhibijotw» in fadum 8gt;Cc, De iftlsfallentfjsuidePhilip.Franc, hic, Seew^®® a tda» cit c.primum.fupr.de officio ludicis.Nam licet ad officium ludids fpeuf relitigantibus Aduocatos, tarnen inde non fèquitur, quód Aduocati dati funt, pofsit cogere ad prxftationem foluuonis, fecim Philip. Franc. Nifi fortè cognofcerent in terris fuffraganeorum ®^^? appellationum , quia turn dicit Petrus de Ancho. procedere contra« • Tertio non obftat l.properandum^ilIe.C.de Iudicijs,ubi habetur ne pr pter falaria Aduocatorum fiat dilatio caufæ ÔCc, 9®*^ *s textus co cordat cum text« noftro • Si enim Archiepifcopus uellet fej®’».^ re fuper falarijs Aduocatorum, utique fieret dilatio caufx: Manset que ordinario. Itaquc refpondent Ar chidia, loan. Andr. Si Philipp- Ha *

* Quando quacritur, qua adione petatur falarium, Diftmgue ff o® n^® gloff.in 1. falarium. ff, mandati : Aut quacritur de falario aduocati,a dic:n eft prorniffum per ftipulationem,amp;ftunc fi eft certum,agitur conditionce lt;nbsp;ti generalis. Si ueró eft incertum, agitur adione ex ftipulatu ^ ‘•^“® .^uj^

SVPER IL SEXT!« DeForocom^ ^Î^ecetiam 27 libusJnftiudeuerbo.obHga. Aut non eßperftipulanoncm promiflum »fed nntüm conuentum ex nude pado (tue poIHcitarîone,Ô^ agitur condidione «I.iJ.fctbcctunica.C.defufFragio.Eft emm hoc cafufpeoale, quôd ex nu-do pado oritur adioSi ucrô neque promt Hum neque conuentum eft» tunc petitur officio ludicis extraordinarié. l» « ^ in honorarns.ff.de uarifs St extra, ordinaxognitio» Aut quacritur defalario procuratorislt;£t diftinguejAut pro curator alias erat futurus,£ttuncfiincontincnti eft eonuentS,agttur adionc mandaticontraria* Siucrôex interuaUo conuentumeft,agiturextraordi-nariè,l.falarium.ff, mandati* Aut Procurator alüsnon erat futurus, Sd tune autcratfadumquödlocaripotuitpro certa mereede,5dagiturlocatie h »»ff. mandati. Aut nó confueuitlocari,a agitur prxicriptis ucrbis»Quia quango ïlioquin nullaadio extat,hacc locum habet 1. a. cum fequentibus,ff, deprac-fuiptis uerbis. De hac quxftione uide glolbin 1, faiarium. ff, mandati. glolK •X1. Si ibi Cy, Si in I. lalartum « C. mandati. Spéculât. in titulo de Safar io Aduoca.

Glo.in ucrbo»Procuratoris»prim0 opponit contra tcxtum,hoc modo: V i* detuïjÇ^ôd totadifputatio defalario procuratorisfitfupcrflua»nam procura-torisonidiun debet elle gratuitum, Sirecipiendo aliquid facit contra bo-nosmoresjecundumiura hie allegata^Ilt;efpondet»fllaiura Ioquuntur»quan dopacifeitmfuper quota litis. Textus autem nofter loquitur de falario,quolt;i non datur ex pado, fed tantum pro rtmunerationclaboris. Etnotaprimum 'xluc glo.quod Aduocatus Si Procurator in hoc conueniunt. Sicuti cnim Procurator non poteft pacifei de quota uel certa parte litis, ut per iura hie al. ^^2ä'a,ita nee Aduocatus,pcr tex.inl.fi qui Aduocatorum»amp; ibi Cy. 8d Do* lt;^o.C.dcpoftulando. Secundo nota differentiam inter Procurator cm Si Aduocatum,quia Procurator plerunque, quod de quota litis pacifei non pa tcft,quoque non poteft operas fuas uendere uel loeart» quia eiusofficium cd gntuitU(n.d.l,litcm.C,de Procuratoribus. Accipit cnim tantum remunera-tionemlabotis.d.l.faiariutn.ff.mandati, Aduocatus autem licite poteft uen-^«t patrocinium Hue confilium fuum.c.nonlicet,«.q.î.adcô,quod fi eben, tulus(ueritpaupcr»necpofsitfoluerefalatium conuentum » foluitur expu. ol*f 0 Secundum glo.in t* t5* Hie prxtor, in ucrbo»non babebunt.ff-de poftm hndoEtpropter illud benefit um eft cis quoque impofitum onus»quôd fei* hccrftatimpoftlitcm conteftatam tenenturiurarc,quôdcrcdantfe fouerc iuftatn caufam , feque defcrturos caufam quamprimûminprofecutione eius fenferinteam iniuftam cfie,per textum tnl.rem non nouam lt;$• Patroni-C.de ludicijs»0C ibi Bald.Salyce.amp;i Paul, de Caftro. Nee ualeret confuecudo qqx tontrariumdifp0ncret,per tex.inc.caeterumin fin.fup.de iuramento calum. Induceret enim tails coniuetudo periculum animae ,amp; ptaeberct Aduocati# occafionem quacrendi calumnias propter pecuniarium commodum, aqua tarnen lurisiutandi religio eosdetrahit.ita conclu dunt Archidia.loan. And, Domi.Gemi.Philip.Franc.poft Hoftienfern hic,3lt; Specula,in tit. de falatio aduoca^^obtjcitur.uerClmo ilia probanda.

doff in ucrbo,caufis,primô addit rationem decidendi ad t«x.noftram,fei cundô,ibi,argum.contrarium,opponitcontTatex.tertiô,ibi,fedillud»poniC duasfolutiones ad oppofitionem.

Gloffin ucrbo,rcfponderc, primo opponit contra textum. V ide tut quôd litigantespropterfalaria aduocatorum coram Epifeopo poffunt conucniri, ^iacotam co conttaxcrunt»6c ratione contrarius fortitur quis forum.Ergo %c» Secundo ibi, folutio, ponit ties folutiones iftius oppoüuonis » quarum £ tq

Di WELCH. KLING LlCTVRA

pofteriofeftapprobata. Tertio,«bi,Clt; hare uera,ponit imititionemtäiSbiib pofteriorem folutionem. Q_turtó,ex iHafoIutione reprobatdua#opinion« kgishtorum. Poftrctnó,ibi,ncc obftat^oppouit contraillam reprobaco* nemamp;foiuit»

^Contrahentes»

SVMMARIA*

^fem qui in toCo quodam contracit tarifer Iti^cm centra^u^cité^ ripu^itt

Q^od lurts de toto quo ad totum, idem Turft de parte quo édplt;tgt;’' temi

Citari quffpoteß, licet citatiit territoria nonßbßt, ^''^umentum de tempore ad locum ualct, ludex in alieno territoria pro priuato habetur^quo ad indiCMdum fc^l eet ^:ir exequendum,

Cantrahent alterity territoryßue dtoeeßot per ludicent Contra^^ Citari quidempotefi, non tarnen adcomparendum co^^, ttißigb^^ contra^uf repcriatur.

Contrahens in loco contraélu^ inueniM quando inuitué in iudidufi^^^^^^ poßt^necne.

Su/pe^us de fi^a etiam in Ciuilihui, tam laiCM quarn cl criait capita* tcß à Indicet

Contrahens in loco contraint inuentnt utcompareatcq^potellif contraxerit quaflibi permanfurM^

Contrahens in loco contrahitte inuentite fl ne^auerit fe contraxi^c, quandoreßiondere ^ comparereibidem teneatur^ficene. Contrahensßperludtcem contrahliacitetur^^ tarneninuituecorätn eo rejpondere nun teneatur , quit earn citationem fequatur effe^ hhta^

ludex poteHquemmittere in poßeßionem bonorum extra fuum ter^ ritorium , non tantum per deßnitiuam^fed etiam interlocutor^ din,

ludex poteH exequl Jententiam alteritu Tidicfs tß fit adhocrequiß tus,

Judex quando altering ludicfs fêntentiam exequi teneatur^

ludex bonorum requißtita ad executionem ficicndam à Indicé contrat hhus^potellco^duplici ratione.

ludex requifitu^, pad requifitionem fiue denunefationent alccrius luiH ets fiiertt execurttis, modumque in exequendo excefierit^ut ita appeb

• • nbsp;lari opu^fit,ad quem appelletur,

• Contrahensi nuitita in loco contrahit ^ ut comptmeat non potcllco*

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5i

îVPER IL SEXTL DcForocowp» ^Contr^bente^. 2g ^i. Si tarnen contumat fucrit ^ßt m^io in dut bona^

li Contra^M et dcli^tr(p{iparantur,i^uo ad firum tantùm, non adrelt;» mißionem^

^^orn e/l eleSlio cotmeniendi reum cofarn ^uo ueht Judice ^ reue plurcf habuU Juduet,

^hfepifeopus fubditosal/arumD/oceßtwi, qolfftfmproafncfacon« ’^'’'UntjinuKos non poteft compellereut co ram fc rcfpondcat^iTun loco «ojurai^usinueniantur : Si tarnen citari nolunt comparere ,uelmalinosèfc ®ccwtant ne ettentur, poteft mifsionem faccre in bonis eorum,qux funt in ^aaioceßjuei decernere ut ordinarij in bonis etiam alibi fidsfaciant miGio# MOUjtcciiniiuni Domi.Gemi.S^ Philip-Frane.

Cafus.

^iuisquit]^^ j,'{ersburgenfis emit à eine Haîîenfi centum toros tritici, ^traduxitdomumin iuiim territorium,nee ftatimfoluit precium: uenditor olcbarfuutn emptorem ctuern Mersburgenfem conuenire in loco contra-fie coramArchiepifeopo Magdenburgcnfi,8lt; impetrauit ab Archie-pfopo eitationem, Debitor autem citatus noluit coram ArchiepiG.opo re# pondère. Quaeritur primurn, An atchiepifeopuspofsit etiam abicntem co-G'te ut coram fe rcQjondeat. Secundó,fi in ueniatur in loco contradus, A a ‘•Qg’pofsittôilfi comparere noluerit, anhabeat locum mifsio in poflèfsio-*‘*® bonorum eins ibi,8d alibi fitorumÆt uidetur primo,quód etiam abCenS itm pofsit cogere ut coram fe refpondeati Primo,Nam certum eft quód con# iraduamp;Sitjejifj^a quo ad quid parificantur.^»confiderantes,in Authen.uc ^trines obediantïudieücoll, f Indclidisautcm remittitur delinquensadiu-'temdeUdietiam inuitus. Cle.paftoralis-^ut illud,defententiaamp; reiu# *^*^a.Ergo cum dclidis contradus fint æquiparati,fequiiur quôd etiam con-^gt;hens inuitus ad locum contradus remitti debeat. Quando enim duo *9'^'Varantur,quod ftatutum eft in uno,habet quoque locum in alio,fecun-®^'^ gb.SC quae ibi nota ntur inl.ftquisferuoalienofuaferit.In uerbo,cor-tumpi.C.de furtisSc feruo corrupteJ. A Titio. ff.de uerborurn obliga. Secundo,quando reuspoteft in pluribus locis conueniri, elcdio eft adoris,ue ’^fc eligat iudicem,coram quo reum conuenire uolueritJ.cum clericis.C.dc Epifcopis2lt;clericis. Scdquilibct contrahens in alieno territoriohabet duos Judices, ludiccm domicilij,8di udicem contradus.c.fin.cum multis fimihbus. ‘Upr.eod, Sequitur ergo ,fi ador clcgcrit iudicem contradus,quód contra* bens inuitus ibi tencatur comparere, quia indicium ininuitumredditurj; inter ftipulantem •^ fi Stichum.ff.de uerbo.obligatio. Tertió uidetur,quód etUmficontrahens in loco contradus inueniatur habere domicilium, quôd ^bucinuitus cogi non pofsit refpondere coram ludice, per tex.inl plcric^. « de in tusnocan. Qj,iartó,quod ad quaeftionem attinet de mifsione in pof-iefsioncfacienda,uidetur quoque quôd non habeat locum, quialudexde bo» nisalibifitis non poteft mifsionem faccre ud aliquiddecernere. 1, cüm unus. ^penutfi.de bonis aut Judicis pofsid J, Poftremó uidetur quodcontrahen» fine inueniatur in loco contradus,fiuc non inueniatur, fimpheiter cogi pof« fitrationecontradus illic refpondere,pertex.ad literam in ^praecedenti. Tarnen decidittex. nofter biccontrarium , quôdfcilicetcogi non pofsit, nifi ibi inueniatur. Si tarnen abfentem citauerit , £lt; is contumacitet abfuerit, poteft ludex mittete in poflefsionem bonorum qux ibi Fahet,

D» WELCH. KLING. LECTVRA

lt;t(amG alibi copiam fui facia^Si ucro malitiosè feipfum occultauerit, W lt;^ tattoperueniacadeum , potent decernerefacicndammifsioneminpofiè« fïonem honor urn, qux obtînt tenamin aHaDiocefi, Ó^tuncordinariusaa huiusludicïs denunciationcm faciet huiufmodi mifsionem, concordat hha:' res abfens*Cdeludjct)s,df glofllm c.finaliin uerbo, feucontradus/uptX^^« Ratioautem, quódabfcnscogt non pofsic,h3cceft , quódincontracbbui non habet locum remifsio.d.b hacresabfens, 8^ fîc per confequens nihdpy' leftopcrariludiciscoadio , quo ad comparendum fcilicetcoram fc. autem h/cdtcitur,Iudiccm contradus pofle citare contrahentem, erfarnh®’ noninueniatur,impugnatur. Nam Innocen, qucmreferthicIoan.Anan

• tenet, quod extra territorium hidicis citare non pofsintjper texjnl.ß”^ “* deiurifdicfio.omnj'udic.cx.fupr.dc conftitu. cod.Cle.paftoralis^utiHua, de fententiaSCre iudicata. Nee etiam per Citationemfadam intra territory” um,conftitut«mextra territoriumartaripoflè. Necefleergo cflc,q“óaW' dex, fub quo degit reus, citet eum: 8d ita intelligit Speculator tex.nonfu*^ « de compccen,iudic«aditio ^ ».uerf,fcd quid fi Iudex. Secundo, quodiuru «ft de toto quo ad totum,idem luris eft de parte quo ad partem J. qux de tot^ ft.de rei uendica.c.poenale.i4»q.j« Scd ludex contradus extrafuumternfo' rium non poteft exercere totumludicium,per iuraproxima ♦ Ergo necp’''‘ tem iudieq, fcilicet citationem. Quod autem citatio fit pars proccß^iPj^“ baturper tex. in c. quoniam contra falfam. fupr. deprobatio, Tcrtió^'^^ perfonaliter exiftens extra tcrritoriumfuum,ccnfcturpriuatus.hj.ff' ƒ ®“* pratOdis.muIto magis cius epiftola ucl nuncius,qucramitti£adatan^‘^»*‘^^‘ fentur eflc priuata, nee poterunt artare citatum.

1 Contrariam opinionem refert Joannes And hic,quod {cüicetî^^^'^^'^ tradus pofsit citare contrahentem conftitutum etiam extraterritoriu^' probat hoc muftis rationib us. Primo, non eft generaliter uerum,qi^^ lt;^? candusdebeateftedcnecefsitatc deterritorio citantis. Qjuiaarbiterpot^ citare per literasSó nunciumXft intcrpcllator ^ «.ff.de arbitris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

tati funt extraterritorium iftius, Quia arbiter non habet iurifdiÆ'ô^^^’^^ fimpliccmnotioncm,utcolftgiturexl.i,cum rimilibus.ff.dcarbitfi^» t ^‘de dó,ficuti ex dclegationc fada extra territorium proceditur.c.mtgt;nef4upr.ü offic Jega.ftc quoque ex citatione fada extra territorium poteß^®®'^*’’”L rium procedi. Tertió,eft bonS argumentum de tempore adiocum,^ ƒƒ ^ * tri.ï.uirum. ff.fi certö petatur.Et pariafunt,aliquid fieri tempore ^’y r^_| tempore inhabili,referri tarnen ad temp us habile, ut pater» Nam ftrix • omnino tempus inhabile ad citandum.c, fin.fupr.de ferqs.!«»« cum»*”*quot;^ * ff.de fer ijs. 0^ tarnen fi' quisdieferiata fuerit citatus addiem non feriaturn» u Ietcitatio. Ita concludunt Canoniftaccommuniter ind.c.fina.f^PJ'*;^ * rqs, S^ Dodores ferè omnes hic , licet communis opinio fit, ^IJ^S ? fa da die feriata,etiam ad non feriatam omnino non ualeat.f «“^^ nbsp;nbsp;Z

C. de ferijs. Vbf habetur exprefsê, quód die fefto horrida uoxprxconis lefcat, Tarnen Dodores in pracalicgato loco concludunt • ƒWuo‘« de confuctudine. Ergo quoque ua|et citatio in locoinhabili » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

men ad locumhabilem. Etiftampofteriorem opinionem hic, Joannes Andri Petrus de Ancho » 8d Domin » Gemin» Et probant p textumhic ,quifimpliciter dicit: corum autoritate citath ^t^g®®®®^ toritate iudids iHius territory. Non enim dicit ad ipforum ^®Gt®quot;®®®,^ Bartol^in ftomnes, C» de Epifcopis fit cleric; in hi« cafibui diftinguih

SVPER IL SEXTL DcForocomp» ^Contrahentei. 2^ Nécöbftant fecundumloan. Andr. lura pro pr/maopinionc allegata, Ec pt/mó nihil faciunt ad propofïtum Lfin. ff» de lurifdid. omnium ludicum ,SC c.i.fup,de conftitut,eod. Quia loquuntur de eo qui unit lus diccre extra ter-htoriumteitareautemnoneft lusdicere,fed potius requirere fiCc^Sicque-que nihil facit CIe,paftoraIis -$gt; ut illud, de fententiaSC re ludica, quia loqu:« turde citatione, quæ fiebatintenitorium omninofcparatum,quodque non erat fub eodem Domino,Cæfare fdlicet, Vide de hoc diftindionem proxi-mèdatam. Secundo nihil facit argumentum fumptum de toto ad partes, quiaaffirmatiuè tantum procedit,non autcmnegatiué. Hoc probo, quia delegatus regulariter nonpoteft afteri committere totam fuamiurifdidionem, luxta c.fin. fupr.de offic,delega.eod,Ettarnen citationem peteft altericorn, wittere.d.c.hn,uerGuiccs.fupr.de ofRc.delega, T crtió,non obftat quod di-lt;^utneft,Iudicem in alieno temtorio haben pro priuato èCc, quia hoe uerum f eft» quo ad iudicandum uel exequendû, fee us autem quo ad citandum, cùm excontradiibus5lt;(^delidiseorum, qui infuo temtorio contraxerunt uel de= liqueruntjCompetateiluscitandijUt ex fupradidis patet. Etfichabesregu- 0 lam ex textu noßro, quód contrahentes aliorum diocefium poiTunt quidem titan per ludicem contradus, non tarnen inuiti cogi ad comparendum. S ed lixcrégulafallit,fecundumtextumnoftrum,fiinueniantur in loco contrat lt;^us,Tuncenimuelint nolintad iudicemtrahipoiTunt. Sedhocuidetur Pugnare cum f.plerique,cum fimilibus. ff. de in lus uocando. Ideo Philip. Franc.poft HoftienfemJoan. Andr. SC Domi. Gemi. in illa quaeftione. An ^ fdlicetinuentus in loco contradus ad ludicium pofsit muitustrahi.Ita diftin-gw; Aut contrahens eft in domo fua, nee pr æbet ad fe aditum,amp;: tune capt nonpoteft,neeetiam uerbalitercitari xSCitaloquiturd.l. plcrique. Poterie tarnen publice citari ,fi non præbeat ad fe aditum.c.fm. de doloac contuma-cia, Si ueró pratbet ad fe aditum , ÔC tune poterit quidem citari uerbaliter, nonautem capi nee extrahi. 1. fed éc fi is.fF. de in lus uocan.l.nemo de domo. ff.deregulisiuris. Necrefert fiuefit domus eius ptopria,fiueconduda,l. lexCornelia ■^ domum.ff.de iniurqs. Aut eft extra domum fuam,ód tune re 8f verbis poteft trahi in ludiciû. Nee refert fiue fit in uinea,uel alia re fua pro pth.lXed etiara,cum fimilib.ff.de in ius uocan. Hoe tarnen fallit in multis ca-fibus.Primó,fi alius quidam eft paratus eum defendere. Secundó,fi de illa re cum aduerfario tranlegit. l .neque impubères, ff. de in Ius uocan. Tertio, fiparatus eft foluerelt;$«fin,Inftitur.de perpe.2lt; tempora.adlio. Quarto, fi fatisdat de fiftendo.l. ft ueró ^ qui pro rci.ff.qui fatis.cogan. Qjiintô fallit in impubetibus 0^ pucllis alieno iuri fubiedis.d.l. neque impubères, ff.de in ius uocan.Sextô,inmuIieribus, quae perfonaliter in indicium trahi non pof-! funt.c.t.fupr,de iudieijs.eod. Septimo in clericis,qui licet propter exceflus comraiffoscapi pofsint,tarnen propter contradus capi non pouunt,ut habe-tu. inc.fi clericos.fupr. defenten.excommunica. Scd tarnen propter fufpitio nem fugæ poffer iudex incipcrc à captura perfonç,etiam in ciuilibus,tam in * laicis quàm in dericis I.ait praetor •$• fidebitorem.ff.qui in fraudem credtto* tumi8lt; notatur in c.ut famæ.fup.de lenten.excom. Alioqui tarnen Sciure cô-muni non poieft perueniri ad capturam perfonx in ciuilibus.nih prius fada exeufsione bonorum. In crimihaUbus tarnen quilibet realiter citari QC ficcapipoteft.c.i.fupr.de iudic.eod. Et hoc adeo procedit, quôdetiam. indomopropria non eft tutus-^fi uerô. in Authen.ut nulli iudicum.col. 9. gloff. ind.l.fed etfi is. ff. de in ius uocand. V ide Dodores hiejoan. Andr. Domin. Gemin. ÔÔ Philippum Francum. Ex prædidis ergo ha^es ali- * am régulant , feilicet quad fi contrahentes inueniamur in loco contrat us,

D, WELCH. KLING. LECTVRA

tradusjpofsint cogi utcompareantetiam inuitOquodintelbgit PhitFran^ Sfquiscontraxit tanquamibi permanfurus, Qyod in dubio praefurniturj» habetibipergulamuelarmarium, fecus fi contraxit utuiator, 1. hæres ab“ fens .^ at ft qiiis.ff.de iudieijs. Et prædida régula procedit fine dubio,quan* do confiât citatum in eo loco contraxifle, fi autem inuentus fuerit SC nçgà'^^ ritfeibi contraxiffe,cogi no potefi refponderelibello fuper principals nego tio porredoJta tenent cômuniter dodores hic.Sed Phi* Fran.ita diftinguld Autcitatusfimpliciter excipit decontradu noninirOjS^ poteritcogiutib refpondeat,adeóquódfipofteaappareatde contraductiaminaliolococdc brato,condemnabitur per iudicemülius, quia hoemodo excipiendo conté* fiaturlitem negatiuc,^ uidetur lurifdidioné non fui iudicis in fe prorogé fe.l.i.2lt; ï.ff.deiudicqs. Maxime fi citatuseftlaicus, fecus fi clericus fuerit,qui iurifdidionemnon fui iudicis prorogate non potefi,c.fi'gnificafii.fuP’^'^°* Nifi iudex interloquendo pronunciaret fi competente, quia tune fieret prg iudicis etiam clerico, fi à tali fententia non appelletur,ut notatur in c^^’n“* de appellatio. Aut reus non excipit fimpliciter de contradu non iniio/^“, dinat forS iudicis,fatendo fcilicet fi cum eo contraxiflè,fid non in dido 10« co,8lt; tune citatus non cogitur libeUo fuper principalinegocio porrede re* ipondere,nifi prius fummariè confier, contradum in dido loco effe célébra turn,quo cognito iudex pronunciabit fc competentem in principals ^ ^°”' demnatur negans in expenfis.Itatenentloan.And.Archid.Do.Gc.StlPh“’ Franc.hic,ó^ Speculator in tit. de competen.Iud.aditione ^ i.uerf.fed pone. Idem dic,ctiamfi index non fummariépronunciat fe competentem, modotj men iiïa exceptionc non obfiante in caufa proceflerit,quia per proceflùi”^ ulteriora,uidetur tacite pronunciare fi elle competentem iudicem, feeyfl“ glo.in dd.x ^fid etfi dubitetur,in nerbo,itincri. ff. deIudicijs,2C nota.«»*^ fupr.de dilatio.cum fimilibus.Ideo effet neceflaria appellatio. d.c.fin.ifquot;'f^ appeIlat.Nifinotorièappareretexcontradu,ueI aliter,quôdinalio^^°‘‘^ ** celcbratuscontradus ,fecundum Philip. Franc, hic.lam autem poteUquæ* ri. Si tontrahensper iudicem cotradus citatur,8lt;f tarnen inuituscog'^°^ P? tefi,ut refpondcat,fi ibi non inuenitur,quis nam pofsit eflè effedyj u“^® ‘^’^ tationisÆtrefpondettex.nofterdiftinguendo : Aut alibi uoluit«**P°®, non tarnen coram iudice contradus,Slt; tunepotefi index contradusmittery in poflefsionem bonorS,quæ habet in loco cotradus : concertist c.quonia« ÿ ß.fupr.ut lite non conteftat. Aut neeß in loco contradns,nct? ^H^l ’’^ dere uoluit,fed malitiose occultât fe,ne cautioad eum perueniat, fubani*^ guittextus:Aut contrahens habet bona in loco contradusAudhuefacuiu^ dex contradus mifsionem in poffefsionem bonorum. Aut bona ibi nonna* bet,8C potefi mifsionem decerncreinpoflefiionem bonorum,quae in allster ritorqs funt, ita tarnen quöd Iudex territory ad denunciations*^ tradus faciat huiulmodi milsionem.Licet Hoftienfis dicat,quôd indiftma debeat proponi edidum in Ecclefia cathedrali loci,nbi fnnt bona,per texd» de. caufam,de elcdio. Tarnen hoc eft nerum fecundum PhihpiFranc» 8C Dodo, quando manifefie non appareret de impedimento «el malitia» Alias enim fi non appareret dehis, non eft neceftaria citatie » fecundum loan. Andr. Q,uia impediens,nc citatio ad eum perueniat/i hoc conltat» tl habetur pro légitimé citato.c.fin ‘ÿgt;porrô.fupr.ut lite non contefta. Exprx* dida diftindione notât Philip, Franc, Primo,quöd iudex poteft decerncre mifsionem faciendam in bonis extra fuum tcrritorium,non Imum pro« nunciando definitiuè, fid etiam interlocutorié , ut hic in text.ficundum loan. Andr. SC ita quoquc tenet Barto, in I. cùm unus 4* is qui pofsidcre,n. de bon, autorit, Iudicis pofsid, Sed contra hoc uidetur facerctex.inl.cinn

SVPER n* SEXTL DcForocomp, ^.Contrahentes. ^c^

u„as«isqugt;pof^e,eXdeb^i^a^^^^^

rTquot;' AmiuScemi genentte Äononto potTefsionem f.«i

te ad hoc. Aut lude „ y „ quot;^„K, ptommeiatio non extendnur ad bona

mbo.» «mumac ^«^„„«‘“lt;‘5, qoia In dubio cenfetur ptonuncate de faexnatenuor umpron nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^,^^,i, A„,i„de„etofpec.d

bonisfui teiriiotq.K '« 'oq „„,„„(,oriOfuum, « tune fl deeetnu quod faeiunentionemde ^^ü^ nbsp;nbsp;„„„„.^M ,« poteftitadecemetesK

fiat nuf» SC ««“quot;?ƒ C j „„5 pet fe uult exequi.non potefluta quotp tenet ita loquitur tex. nonen □*

Batund^isquipofndere^^^p jjAncho.Q.uödonasIutlexiionpo,.»

Secundo notant Phü.rta'iea^ teouifitionem ludicis fentcntiantis/iue «ftexequifententiäatentsn^i^^^^^^^^^^

Wentenna m«rloc«ona 1 nbsp;nbsp;^^^^^ nbsp;nbsp;^^^ .^ ^^ ^^ «ero qnis comprehenfo-

quïftione, C. ^e confe s ƒ P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ BarUnl. àdiuo ^lentcntiam.ff.de re

tu^,inaat.utnuUt l«®^Jquot;S;Ï4XcWtadimnguiuau^^^ quæns,utru rudKa.quemfequuurhic^«-lt;J^« fsitmandari exeeutioniper ahu,qutfnc-‘^ fentenuabta per unum lud . .^jg^ eftremotus A tune non eff du» cefsuincodetnnibunali.utqn p ^^^i fententiamprioris »quiacenfetut bium,quöd poftettotlud^P®^ quot;nbsp;ludkns. Si uetö non fuccefsit ei, fedfunt idemiudex.l.proponebatuv. ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii ,.^- noteftfe intromiiteïe fine uo^

duo indices etufdem quot;*““ a ae off.confulis, Aut petitur executie per iudi luntate primi 'quot;dicis;y’''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ ^^^.^ judex, ad quem executio pet-

cmatetiusttibutiaUs^tuncfq d nbsp;ft ^^^^^^^ nbsp;nbsp;q^^

unctdemtecommun ««munft P ^ ^V (peaatetexecutioadludicem tniiKifencentiam nel at^t^ ’ iudfta Autnó eft talis,ad quemper. oidinanum.l.adluoPio.inP' ti.«.ae nbsp;nbsp;^eo executio ad denunciationem

’^“quot;,dlI^SS* inito cafuloquitui^ noftet.Aut çnmi ludicis iudlca s. p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• . getutte non pofletexequi^noquot;

mnpetitutaddenunciattonepttml ludlcls st tuK

ftïobc,peïaï2A contrariofenfu. bnamcnis^pro qu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. quofibi

tamauSudicl nollet petete executtonem.habetet alw^me^ coafuktnttï^nempe adioneminfadum^ucl aaionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exet

(entcntia,ÓCpoteftubiqae coï^mcompetentuudice^icuti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(öUeet

«mn^qaidcnlmoC.dcpmfcripJongotemp*Dchacmat^^^ uausIndex pofsitakerius fententiam exequi,urdeBaït. ÓCdod îàboPio.inprincip.atin ‘§’fcntentiam.ff,deïciudica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnteffa-

Tertio notant doaoresbic,QuödUcet Vudex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ç^^q

tempronunciandi contra petfonam^refpeaubonorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;u

terrnorio^nontarnen poteft Çaeerc ««««üonemmbomsaUwwn t nbsp;nbsp;^

Debetenim beriper iudicem,in curusterritorto funtbona^qm h

bterit^potefteoai duabusrationibus.Pïimó.,fil.udcxïequirens,e

iudicistaperior ,potetit cum indiftinaè cohere,ut notant doaor es m c.v pradeoS.ord.inantiquis.Siuerórequnensnoneftfupermrrequi itb

urn quidem cohere non potcft,quia par in paremnonh^etpoteka^vu,U aa'tnma^ikratus.ff.dcarb.óC eft optimagVo.inaut.adboe.v-.ûe u V • riorem itaoç r equifttiadeat,Slt; petat ut cogatur ad executionemt quod u ne_c tune cxcaur uoVuerit,punitur tencturep parti ad intereUe,per tex. tri y *• « aut.ntdiSer Aud.cob,9.bCnotatur inX.fiiudex.ft.dcuarqsóC cwaor æ°S’ antemadrcquifttionemYudicispronunciantisincritexccutUSa^rnexequ u

doexteïferitrnodum^appeftabitur ab eiusexccudonc. Seddubtume ,a ^^ qaemapp^ktw^ V etrus de ftnebo.poff Danboidtadiftin^urt; ^'°|^^

’l

D» MELCH, KLING, LECTVRA ipfeexequitur ad denunciationem pronunciantis iudicis,tum appellandunl eft ad iudicem fuperiorem exequentis,quia fententiam exequitur iure fuo,iH delegatus iudicis pronunciantisîfiuerôipfenon exequitur,fed exequenU pracbet auxiIium,8C tune fi eft auxilium iuris, puta muldando ÔCc, 8C iteruni appellabitur ad eius fuperiorem:fi uerô præbet auxilium fadi,puta proben' do familiam SCe-ÔC tunc appellabitur ad fuperiorem iudieStis Jta decidit Bar, ind,c«âdiuo,ff,dereiudica, Etfichabesexpraecedentibus duas deciuon®^ *7 Primo quód contrahentes inuiti coginon poffunt comparere in loco ton tradus. Secundo,quód tamê propter eorû contumaciam poteftfierimnsio' in poflclsionembonorum.Necobftantiftis decifionibus iura fuprâpro raw nibusdubitandi allegata. Et primô nihil facit quod didum cft,contradusoc delida æquiparari,^ in delidis habet locum remifsio,Ergo quoqucin con tradibusSCe. quia refpondetur ad maiorem, quód quidem xquiparantu «8 contradus SC delida,quo ad forum fortiendum,non autem quo ad tragen in iudiciumuel remifsionemuta refpondctglo.hic in uerbo,inuitos,seldom« GemiéRationemautem diuerfttatis audiemus incxplicationeglo, Secun o nihil facit quod didum eft, eledionem effe adoris, an uelitreumconuemr coram ludice contradus uel domicilq Sfe, quia hoe uerum,quód alt;Sor habe eledionem conueniendi. Inde tarnen non fequitur, quódinuitns cogi po *^iïtconuentus ad comparendum» Illatamen citatio ut didum eft,babetan effedus circa mifsionem in poffefsionem bonorum,Et itain effedu refpon' det PhiIip,Franc.hic.Tertio nihil facit d,l,plerique,ex qua probatur,quóo^ tiam fi contrahensinueniatur in loco contradus,tamen inuitus cogi noP*?' fit 2Cc.quia loquitur in fpeciali cafu, quöd fcilicet de domo fua nemo c^^'^. debcat,T u uide quæ fuprà de hac quæftione dida funuQuartô non ƒ ‘” * cum unus •ÿ'penul.ff.de bon.autjudicispofsiden.quialoquitur mcaiM^^ do Iudex in gencre meminit mifsionis in poflefsionem bonorum, t*“quot; *“ / ligitur de bonis fitis in eius territorio. Nos autem hicjjloquimur,^^^^”^ * decreto exprefse meminit bonorum in alieno territorio fitorum, 1» tclpon' dent Dominicus 8C alq Dodores hic, óf nos quoep fuprà explicatnnius, ro, ftremo nihil facit ^ praecedens, quia loquitur de Aduocatis óf ^’^‘^^^7r^ j a bus,qui fuper falario conuenerunt non in territorio archiepiftopb . ^i ganei, Ideo quoqj coram Archiepifcopo conueniri non poffunt, etiamb* inueniatur.

^7\7ccCtericos,

Non poteft Archiepifcopus fuos clericos fn dioeeßm fufFragancofum w*j tere, ut coram eis fiant contractus, uel i'am fadi approbentur, neefi ^^^^?\ approbati fucrint coram illis,poirunt fuffraganeorum fubditos cora« *vj®‘ gare compcllere fuper illis, Nee excommunicare fuffraganeorum onicial uel fubditos,fl uolunt litfgarc coram lpfo,lecundum Domi.Gemgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Hic ^ ut Archidi.dicit,cft pn'ncipaliter fcriptus fecundumconfuctumn regni Franciæ,in quo funtpauci tabel hone s fine notary, Sicuti a ute in Cref' mania,SC Italia incontradibusadperpetuam rei firmitacemfokntconne inftrumeta per notarios,ita quoep Galli cotradus per litcrasfigiUo ®^^P.i in cuius diocefi celebrantur,fignatas firmarc folent. Ex ilia ergo conmem ne eliciuntur très quçftiones» Prima eft,an archiepifeopusin diocefimk^ ganei pofsit mitter clericos fuos pro iniendis fiue recognofcendis cotraCtm cora ipfis.Sccundó,fi recognouiflènt an côtrahentes ratione iftiu^ctog*^^ tioniscogipofsint coram Archiepifcopo reipondere, Tertió,an official«^ fubditi fuffraganeorum, qui ab archiepifeopis citati non comparent, poisin^

S VP ER 11. SEXTU DcForocom, §.N'ccctiam per cos puniriïEt refpondet tex.noftcr (impliciter quad non»Sunt em'm eer ti cafusjinquibus Archiepifcopus habet iurifdid/onemmfubditosfufFra« ganeoruin,utin caufaappellationis.amp;fc^fecundutn texan c»Roinana.fupr»de off.ord,eo. In alijs autem cafibus planè nullam habet lurilHidionemm fubdi ïosfafïraganeorü,d»c.R.omana,Et fic falltt uulgata régula, Si umco uincen •lernte,multomagis teuincolt;de quaeft textenc. automate.infr*de concef. prabend» Inipfum enim fuffraganeum habet Archiepifcopus luhldidio-nem.c.Romana.fupr. de implen.ncgli, prelater, non autem in fubditos fuf-fraganeorum.De hoc fupr.copiosê in eo.cap.

DomuGemi. 8lt; Philip. Franc.mouent quæftionem ex textu noftro.Di-citur hic,quod Ärchiepifcopi indiocefi iuffraganeorum fuorum, amp;nbsp;fic extra fuum diftridS non polsint recognofcere contradus, Q,uacritur ergo, an etiamNotarius pofsit conficere inftrumenta extra territorium illius,à quo conftitutus eft,Et uidetur primo quôd non,per tex. noftrum hic, quia clerici Arcb/epifeoporum erant loco notariorum, 0^ tarnen extra territorium fui Ärchiepifcopinon poterant recognofcere contradus,Ergouideturquôd ‘demfitinnotarijs. Tuin hac quaeftione fecundumDodoresitadiftinguet Autnotarius eft eóftitutus ab imperatore uelfummo pontifice,uel ab eo cui bocexfpcciali priuikgio eft conceiTum ab illis, amp;nbsp;talis notarius ubique po-teft inftrumenta conficere, argumen. c.cunda per mundum. 9.q. 3. nifi in pofterioricafu priuilegium eflèt reftridum ad certum territorium, quia tune tenor priuikgq effet feruandus.c.porródepriuilegqs.Auteft confia tutus abinferiori magiftratu,qui fuperiorem recognofcit,óó tune non poteft extra territorium conftitutum inftrumenta condere, ita intclligiturtex.no-fter bic, SC poteft quoque eolligi ex I. omnes,ft«de offic.procurar.amp;^ ita quo« que dccidit Spéculât, in ^ reftaf. uerf. amp;nbsp;nota quôd tabcilio, de fide inftrui Talia tarnen inftrumenta interritorijs conftituentium confeda ubic^ pro» bant,pertcx.inc,c0mdiledUs.fup,defid.Inftru.uideDomi.Gem.0CPhilip^ Ftanc.hic,

Capi IF Bonificius O^auufi

lt;EcuIares Iudiccs,qui,Iicct ipfis nulla competat Iiirifdidio, in hac *^parte, perfonas Ecckfiafticas ad foluendum débita, fuper quibus coram cis contra ipfas carum exhibentur h'tcræ,uel probationes alig inducütur,damnabni præfumptione compellunt,à temeritate huiuC. modi per locorum ordinarios cenfura ccclefiaftica, decernimus corn pefcendos,

SVMMARIA.

i nbsp;nbsp;Frobatio feu conßßio Coram incompetenti iudice^Sla^nuUius eß mo^

menti,pcut ç^fenientia lata ab eiufmodi indicé^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;Clericus an ratione reconuentionh coram indicé Jcculari rejpondcri teneatur,

• 3 nbsp;nbsp;Dominisfeu ma^^ratui^ an competat adlio ex iniurys ipfis Jubditis iU ' lath.

Dlt; MËLCH. KLING. LECTVRA

4 Tatri z^ marito pro iniurijs libcrti ^^ wcori illatff, compete aélioï duftjuc ratio t

Dominuf potc/ï a^ere proßibditüJufi rationc propr^[ui into'^f’

6 Contra^ui coram indice cclebrattfé ^ßidem atm fî^iUo [itocumre^i^ ^at infiripth^un^uid ut irfirumentum notary ubu^ue ßdetnuttr^' tur,

^ nbsp;nbsp;lut tabellionatiti licetße refèruatum principi, id tarnen ex confictf«^' ne^uo^ alyt tribuipoteß^

Iudex fcculan's,qu(unit ckricum compellere ad débita etiam IiqO“^’ ^* uenda,per ecclefiafticumiudiccmdefifterecompellatur»

Cafus,

Qiu'damclericus conueniebatur coram ludice feculari pro quada^P*^ nixfumma,amp;confitebaturcorS co Iiteras,quibusiIIuddebïtunï probabat» fuo figillo fignatas ciïc,fiC fic fe eße debitorem: enm autem ex cienci conU * fionededebito fLifficicnrer conftarct, pracfixit ludex feculans ekuco ^^'f'’ minum adfoIuendum,CXuærebatur itaque,an propter illam confeïsion^.^’ debitic^Iiquidationem ludex feculans po tuent clericum compeUer^ ^4 «o ' uendum ƒ Et uidetur primo quód fic, Quiacnm isdericus coram indice f^n' feiTus fit fe debere,dicitur in iure confeiTus. Omnis enim confefsio jure fieri,quae fit coram 1 udice,ubicunque fit Iudex,fiue fedeat pro ti^® quot;nbsp;li,fiue fit domi. I. uol uit ^ quod ait praetor.if. deinterroga.adio^coM^fquot;*’ * tern in iure pro iudicatis habentur.Uunica.C4de confcfsis.adeô quôdlt;»’ ‘■ fefsio habet paratam exccutionem,fîcutifentcntia,pcr textum in I.po***5 * 80, debitoribus- ff. de re iudica. Ergo uidetur quód clericus proprer 11 la confefsionem coram iudice fadam cogi pofsit ad foluendum,piaefe'^quot;”^“'^ clerici coram ludice feculari litigate pofsinr. c;fi clericus Iaicum.fnP’’‘^°’5' experientiae,8C c,fi quifquani,cufnfimihbus,ii.q.i.amp;ita coram co probando fiCconfitendouideatur ineum coniènfifle,amp;ficeius iurifdidioneminlepw roga re,iuxta U1.8C2.ff.de iudieqs.

Tarnen decidittex.nofter hic contrarium,quód fcilicct dericip^’’ ludices fecularescompelli nonpoflunt adfolutionemdebitiomnino Iiquiai,quo fcilicct coramcis per literas uel confefsionem probatum elf. N^m certiimw eft,quód clerici tamindelidis quàm contradibusâiurifdidionelaicorufn funt exempti.c. amp;f fi clcrici.fupr.de ludicijsinaiitiquis. d.c.expcricntis.o.f. fiiquifquam:Slt;^ficlaici non funt competentes indices clericorum, Sed liters manu propria fcripcæjltem confefsiones aliaque inlfrumenta, plenam udeni facientia , fi à ludice incompetenti recipiantur, nulliusfunt ualoris,licui quoquefententiaànonfuoiudicelara,d.c.atficlerici, quarefequiturillanl confefsionem coram laico iudice,fcilicct incompetenti,clcrico nihil praria, dicare. Et eft ratio,quia ludici debet fieri probatio. c, exliteris. fupr. de pro* batio.I.fina.ff.de iurifdidione omnium iudicum, c.fcript^»fupr,dc eledio.in antiquis. Jncompetens autem ludex non elf ludex ïr ruina ergo coram co fiunt probationesSiconfefsiones, Ita in effedudectduntDodo#

reshic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Dffiturhicin textu, quód Clericus coram laico conucniri nonpoteir» Quia autem ratione reconuentionis quis plerunque fortitur forum non IWI

SVPER 11, SEXT h DeForocofn^ c. Seculareh 31 fui iudids, ut fupr, per tot.titu. de mutuis petiuo, Idco quatrunt ArchidütÔd Dom/mGetninthic, fi clericus conUenit bicum coram ludicc Iaico,amp; laicus conuentusuult reconueniri clencum coratn codem iudice*An Clericus ibi teneatur rcfpondere:’Et uidetur quod non,pcr textum in edecemimus, Si c» quanto Xupr.de ludicqs»d^ eü optima glof in c^cuius in agendo.|»q.i Jn con* uahum tarnen facit texan c.«.Slt; t/upr,de mutuis pctitio.amp; d.ci cuius in agert do.j.q.i, Tuinhacquaeßionebreuibusita dißinguc : Aut reus uultcleri* * cumreconuenirc coram laico fuper caufa fpeciali, hoc eß,matrimoniali hue beneficiallygCnonpoteß, quialaicifuperhuiufmodicaußscognofetrenon polTuntcJatoh cumfimihbus»fupr, quifilq funtlegiti, ÓCdiaum eßinc. hna. fupndeiudicijs codJib.K ita intclliguntur iura pro parte negattua ad Juda, Aut non reconuenitur fuper caufa fpeciali ,0C tunc fi eß caufa cw uilis ^8lt; tenetur refpondcre, quia per reconuentionem nadus efl iudicem* Et in hoc cafu loquuntur communiter iura pro parte aflirmatiua adduda,Li« cct Panorun d, c ♦ at fi clerici.fupr, de ludicqs. teneat fimpliciter quàd etiant in caufa ciuili non pofsit reconueniri coram Laico ex muleis rationtbus * quasuideibi, Auteft caufa criminalis , 8^ non habet locum reconuencio cotam laico. Nec difiinguitur,utrum fit dchdum Ganonicum fine ciuile, quiafuper Canonicis dclidis laid folinihil polTuntdifponercetiaminper« bonis Laicorumneque occafione.uerfic.fi uerd,in Authen^de manda* ptincipi coll. 3 ^ fi uerOjin Authen.ut Cle.apUd proprios Epifeopos. colLlt;^. b^2c«tiam diftinguitur flue poena pro delidoimponendafitcorporalis,fi-ueinfamix, quia régula efl « quo d fuper clerici crimine non habet locum feconuentio uucciuiiitcr flue criminaliter intentetur. luraenim rcfpedil criminis indiflindè uidentur prohibere , ut Clericus a laico nul Io modo ludicaripofsitjpcr textum ad liter am in c. unico, fupr.de eler. contug.8C ibi Dolores,6^ uidede hac quaeflione copiofifsime innocen.6lt; Canoniflas ind,c,atficlcrici.fupr.deludicijs. Anautemde lureciuilihabcatlocumre-conuentio in criminalibus, uide quaenotantur in d.atfl Clerici ,8C in c.ne* ganda.%q,ti.R.egulariter tarnen cocluditur,qu0dnon habcat locum j nifi it qni primo conuentus eft fc purgauerit 06 excufaucrit, Reus enim non ex re* htione Gue obiedione criminum,fed potiusinnocentia purgatur. l,is qui.ff. depublicis iudicqs,

Secundo mouent Dodorcs quxflionem ex text, noftro .Dicitur hie, Si ludexhicus uult compellerc Clericumad folutioncm debiti etiam liquid di,quodcenfura Ecekfiaftica per ordinarium lociprohibendusfit, 86fie ordinarius uidetur prohibere pofle iniuriam illatam Clerico per Laicum. j Indeergofumptaoccafione quærunt, Utrum dominiscompctat adioexin *urtjsillatisfuisfubie(flis,ueluti, AnÉpifeopuspofsit agerc ex iniutia il. lata Clerico,uel ciuilitas pro iniuria ciui fada,uel uniuerfitaspro iniuria fcholaftici f Etuidetur primo quod fic , Quin parentes poflunt agere ex iniuria illataliberis ,86 maritiexiniuriaillata uxoribuslt;$» patitur, cumfimili# bus.lnftitu.de iniurqs. I. ißi quidem ^ ft.ff. quodmetuscaufa.Ergo uidetur ideminalqsjcnm cenfeatur cadem ratio fubiedionis. Secundo,quod ma« giftratus pofsit agerc ex iniuria iUata fubdito,uidetur elTctext. expreflusin c.ad apoftolicac fed licet,iunda gloffin uerbo,offendere.in'fr,dc fententia BCreiudica. Tertio, quod dominus pofsit agere ex iniuria illata fcruo, eft textus in c. accufatic. uerfic ♦ nullus j in Uerbo ^ am potius uindidam. «.q.7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Contrarium probatur per tex, in c. autoritatc,infr. de priuflegns, ubieX#

D* WELCH. KLING» LECTVRA

preGê habetur, quôd fuperfores lires fuorum hominft hberorum, ut adoKS fine defenfores affiitncre non praefumantÄ idem tenetInnoGÖ^ aÜj Ïnc.dih dïs,fupr.de appcllatio.

Pro fnteiïedu iftiusquæftîonis üa dfcendumen'nSfloqufmurdepaW refpedu Itberorum, nel de marito refpedu uxons , £lt; non eft duwiW 4 quin competat adio inforianim patri SC manto,pcr iura fuprà allegata, ft tatioeft , quia pater 8C filius cenfentur una eadcmqucpcrfona^ciucfo» cum multi’s fimihbus. Inftitut, de inunlibus ilipulatio, Vxor quequci^«”’* fituscenfentur una caro, peruulgaria , SC uxoresâuiris defendixquum eftj.quód fi uiri. ff. de iniurifs. Si ucró loquimurde iniuria fada iéruo,«9 fi fada eft ad contumeliam domini , eompetit ipfi domino adio ) fio*™' nus,non eompetit. Idem die de libero bomine bonafideferuiente.t«^*^ apud Labconem •^lt;intcrdum, cumfequentibus.ff.de iniurijs,QuandoiietOlt; loquimur in fubditis,in quibus fuperiores ius habent,fcd non tantum9^^”' turn parentes ïn liberos, ucl domini inferuos, diftingue j Autdomtott^ lunt agere tantirm pro intcrefle fubditorum,^ non prointerefleproP’'^*’* SC diftingue : Autfubditis non denegatur iuftitia , SC tune fi fuper/ott® fe conftituunt ut principales,caufamque infc fufeipiunt : ad hoc utaduet' farq habcant duriores aduerfarios , ÔC non admittuntur , amp;nbsp;ita loquiWc text.in d c,autoritäre , cumibinotatis,pergloffScDodores,infr.depn^*'' Icgqs. Aut fuperiores à fubditis funt conftituti Procurator es, ör tune’“* mittuntur ad agendum Sc defendendum , nifi dignitasfiue conditio in’P^* diat, fecundum loan, Andr. Dornin. Gernin. SC Philip. Franc, in d. c. ritate; Aut iuftitia fubditis denegatur , SClicitum eltfuperioribusm'^“ defenfionemfufeipere, SCquoquereprefïaliasuel bellum indicere,P^‘^ƒ®* tata inc.etfi plgnorationes.inrr.de iniurrjs. Ëtperea quac notante'* non debet aliquis, SC in c, fine culpa, infr. de regul. iuris. Ita decidit ^^^^ . trusde Ancho.ind *c.autoritäre. Aut domini non uolunt agere P®**!* ƒ tereffe fubditorum,ftd proprio intcrefle , ut quia colonus wrbalt;‘’I“ . tura domini , ucl capitur , ita quôd agricultura deferitur , poten ®°™** nus agere ad fuum intereflc , quia ipfe turbariuidetur.I.uimfacit.mde ui, 8C ui arma. Item ft fubditi capiuntur8C iniuftè detinentur, quomt* nus débita feruitia fubeant, muneraque perfonalia proeft ent » poK*^“ uitas illos repetere. I. de iure. ff. ad municipales, Ita quoque repetirDt* canus Clcricum. c. dilcCfis.fupr. de appellat, c. fi ludexLaicus.fupr.defenquot; tentia excommunica. Et in hoe cafu intellige quoqued,c,ad Apofto“^ ex,cum ibi notaris, infr. de fente nt. SC re iudica. Idem dic,fi fubdito cU fetfada iniuria in contumeliam fui magiftratus , competeret magifttatuia# dio, fecundum Bartoon d.l.iniuriam^ fina,ff.de iniurifs. DehacquarfttOquot; ne uidc Dodoresin d.c. autoritate.fup.de priuilcgijs.SCbiccapitulononfo» Canoniftas in c, diledis, fupr. de appcllatio, legiftas in d,L iniuriain ^ ßnalt; ff. de iniurijs.

tf Tertio quærunt Ioann. Andr. Domi.Gemi. 8C Philip.Frane.Ponequod in quibufdam locis non eft ufus tabellionum , fed contradus fiunt co-ram ludicibus locorum,SC rediguntur in fcriptis , figillis ludicum con-firmatis, anhuiufmodiferiptwrat ubique faciant fidem^fiewu inftrumen*

1

SVP ER IL SEXTU Detorocom, c. Scculares, 35 h tabeUionum ƒ Et conclude quod fie» Modo fit de confuetudine,8d produ-canturcoram iudicibus competentibus,nec contineantaliquid iniufti,per tex»in c. cûm diledus»fup.de fidc inftrument. Et eft ratio,quia licet ius tabeU lionatus fit referuatum principi 5 confuctudotarnen poteft idquoque alqs tribucre, fine fintfuperiores,fiuc inferiores,d. c, turn diledus,^ ibi Panor, 8( Barto« in l.feruus communis* ff.dc ftipuIat«feruo«Per tales tarnen literas nonfunt iurifdidionem confecuti,quam alioqui deiurecommuninon ha-bent.Probant uero illxliterxubique Suinter quafeunque pcrfonas,fecun-dum dodotes bic. S^c»

Cap.111. Idcnt.

r^Vm c.laicus, p*“© quo foluifti certam pecuniae quantitatem, in ^quaproeo te fideiufforio nomine obligaueras, te feruare reeufet indemnem » contra iuramentum à fepraeftitum temerc ueniendo,i^ pCumcoramEcclefiafticoiudicc, adcuius forum ratione iuramenti caufæ huiufmodi cognitio nofcitur pertinere, de iure poteris conue# nire, ut ipfum monitione praerniffa per cenfuram Ecclefiafticam, quad tefuper pr«didis uttenctur feruetinderanem, praeuia ratione tompdlat.

SV MM ARIA*

Fidcit^ri contra principakm^^uiiurauit ipfumferuare indemnem,trb plexcompctU remedium^

lußurandum contra^ui alias inualido appofitum reddit sum Ualidum, ac ßrum z^f* ludtccm contraéliu mutate

^n caufæ eccleßaßicce coram indice laico traflari debeant.

^diußuradum alioqui licitunt feruandum^cuma^itur in fro content tiofoßper intcreße altering ^iudiccm a^ere pote fi tam laicifS ^udm cedefiafiiew ßperior^

Llt;iia(6 in caufa iuramenti tenetur tudicare fecundum lus Canonic

cum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Brrorin nominc^ud co^omine non wtiat relcriptum-imodô deperß^ na ex alijs dreumfiantijs lifueat»

7 l^ideiußr ex natura fideiußionU uenit ebferuandtts indemnis^fuantum^ uis expreße non ßerit conuentum-,

B nbsp;nbsp;Indemnitas guidimportée in iure»

9 nbsp;nbsp;Limitatio eUt£,lt;^u0d debitor principalis alias replanter cogitur indë^ nern conferuarefuumfideit^brem,

*^ Licet iudex Bcclefiafiicns in alipiibus eßbui poteH procedure con» tra laicos ^caperetarnend inuincuUs cofdem detinere prohibez tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

** nbsp;nbsp;Fideiußorum triplex dißerenüa^remißwl^

D» MELCH, KLING, LECTVRA

iZ Sitne licitum iuramentum eiifs qui iuratpro nullo fiJdubere^ amp;nbsp;nufb quid tale iuramentum aßJciußione ipfum releuet^nec ne^ ij nbsp;nbsp;Soluenfjpontepro incareerato, animo tarnen repetendi, cum incareci ratuf ideumßcere prohibuißet,numJolutum taliter répétât^ « 4 f^edicua curans a^rotum renitentem^iure tarnen mercedem exi^^i» 1 nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;Beneficium aliquando quoque in inuitum confirtur, quia B,eip^f^^ ma^h intere/l homines conferuari uiuentes ,qudm JepeUrHf^^^^ os,

• 16 nbsp;nbsp;nbsp;Soluens quid ex amidtia fine ajfie^ionejin a^u tarnen necejfirio ,ß^^ animoficit repetendtßolutum repetit,

• 17 nbsp;nbsp;nbsp;Itérés ex iureiurando defunéli^an conueniendus.

• 18 nbsp;nbsp;nbsp;luramentume/luinculumjpiritualey^morteiurantis expirât»

• 19 nbsp;nbsp;nbsp;prières in foro contentioj0 ex iuramento defim^i obli^atur.

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;0 Pitres confèfiioni defin^i iurattefiare tcnetur.

21 Exceptio.Tàurafii,

• 22 nbsp;nbsp;nbsp;ludex eccleßaßiciiscontra laicumnon pruantem iuramenturn^^S^^^ non inquirit, nß in cafibiss,

2^ nbsp;Ftdeiufforfoluens upras nunquid cas répétât dprîncipali,

24 Fideiufior exoluto débita pro principali habet executioner ptttätii^ contra principalem : Et ante folutionem poïe/l a^erc Contra eft^^i ^ ab obli^ationeßdcitßoria liberetur.

Rationc ftiramemi laicus, ut illud (cruet, coram iudice EcdeßaU^^^ ^°”* ucnitur.

Titius fide/ufsttpro Seto,K renunefauft beneficfo,auth,prafÇ^*’,Ç’^ fideiunb.pro qua renurtciatione Seins iureiurando (è aftrmxit,qo?^ uclletferuare indemnem. Creditor Titiumfideiuflorem conu^^^^ » ^^cc-conuentus beneficio d, Auth,renunciauit,non potuit fe defenders per e* ptionem excufsionis principalis ƒ equifiuittamen principalem, ut cumj‘ rar et,Ccruarctque indemne m, principal is ree ufaLiit,S(f ob id fidei 11 ffor^-*^ natus eft ad debiti (blutionemjam non eft dubium,quód ex^ï® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j^

beat contra principalem adionemmandati ^ fi quid autemJnftitut.den lt;nbsp;»uflb,Q,uia tarnen iuramentum ad hunc contradum acce(sit deindemnita fcilicet, Quairitur coram quo Iudice fideiufTor principalem de indemnita conuenire debeat, an coram Ecclcfiaftico uelftculari. Etuideturquodt ram Iudice (eculari conuenire debeat, Q,uia certum eft,quód laici coram lt;nbsp;dicibus ecclefiafticis conueniri nó debeant, nifi aliud habeatur de coniuet dine^c.fi clericus laicum»fup,eojn antiquis.Secundó probatur,Q.uia in t _^ fis ciuilibus ratione iuramenti non mutatur forus ,fed fitaccumulatio, q** fcilicetiurans tam in foro ciuili quàm ecclefiaftico couenire pof^'^W^^^^u periurium crimen fitecclefiafticumjfecundumgloiTin c* cüm fit genera1 » Mnuerbo,malefadores.fupr,co,Tamen non eft merè Ecclefiafticum, q etiam iudex feculrisde eo Cognofcereamp;f punire poteft. hfi quis maior.t-.' tranfadioJ. fina.fr«decrimineftenionatus,I»fiduo §igt; fm.ff. ^^-^“’^A^n óJ licet mulieresj'nfr, de iureiurando,c*rex debet, aj.q, f, Tertió conitatq^ eüam de lure ciuili oritur adio ex iuramento fi quis poftulantc, *“quot;^^^

SVPER Th SEXTL DcForocomp, c.CùmeJah 34 îgt;Âio. Ergo eti'am coratn ludiceciuih mtentari debef.

Tarnen decidit hic text.nofter contrarium,uidclicet,quód principalis con * ueniridebeatcoram indicé ecclcfiafhco. Et eft ratio, quia obligatus eft ex tribus. Primo de iure communi,quód feiheet tribuit fideiuflon adionem mandatiadrepetendum idquod pro principalifoluir.d'^fiquid autem In-ftitut.defideiuffór. Secundo obligatione expado,quia promifit fideiufib- ^ temferuareindemnem, ex quo competit aclioex ftipulatu. Tertio obli. gatuseftexiuramento. Etlicct ex duobus prioribus propriê pertincat ad forum ciuilc , Tarnenquiaiuramentumadiedum eft , conftat forum effe mutatum. Sicut enimiuramentum ualidatcontraduminualidum.c.quam-Uis.fupr.dcpad. eo.d,c.licet mulieres. infr.de iureiurand. Ita quoque con-ttaâui adiedum mutat forum 5C ludiccm, fecundum gloŒ bic in uerbo, te. netur,quamfcquitur Archidia, Anautempropter adiedionemiuramen-ti forus cenfeatur indiftindê mutatus, dicerous. Et dependet hoc ex ilIa tjuæftione,utrum caufæ Ecclefiafticæ pofsint tradari coram indicelaico. Etdic fecundum Ioann. Andr.hic, Qiiôd caufarum fiue criminum quae-damfuntmerè Ecclefiaftica, ut crimen hacrefis. c. ut inqufitioms ^ prohi« bemus.infr.de hæreticis, Itemquæftiolegitimationisfiuenatalium.c.ruam, fupr.de ordine cognitio.c. lator.fupr. qui filijfint legiti. Item caulae benefi, ciales QC matrimoniales, adulte ria, quo ad feparationemthori.ufurae ,amp; fimi-les,ut didum eft fupr. c.fina. de iudic. eod. Et de illis non eft dubium,quód toram iudice laico tradari non poftunt/ed tantum coram iudice Ecclefiafti. eo,per dida iura- Idem iuris eft in illis quae funt caufisfpiritual ibus annexe, '■•t'^s patronat us. c. quando. fupr. de iudicqs.in antiquis. Qjiædam uerô di. cuntuteftè caufæmixtæ,de quibus feilicettam Ecclefiaftici quâm feculares (ognofcerepolfun^ut eft facrilegium,c.cüm fit generale.ftipr» de foro corn, peten.Item caufa iutamenti fuc periurq. Et in boe cafu Dodoresita diftin-giiunuAutagiturfuperiuramento fiue periurio in foro poenitentiali fcihgt; cet,quódpQenitentïaeftiniungendaproperiurio,ueï quando agiturutquis alafoluatur àiuramento , gefit hoc fimpliciter coram iudice Ecclefiaftico. Lakisenim qui extra minifteriumEcclefiæ conftituti funt, noneftconcef. ^ fapoteftasclauium.C.praedicandum.ix.q»’. Autagitur in foro contentiofo, quandofcihcetuerfaturalteriusinterefle,8lt;^ diftinguej Autagiturutfer-üetur iuramentum,SC tune fi non eft dubium,quod fuit licitum. Vterqt po-teft effe iudex,tam fecularisquameccIefiafticus.Et quód coram iudice laico hoc fieri pofsit,probatur per text.indx.Iicet mulieres.infr.de iurciurando» quód autem ecdcfiafticus fuper hoc pofsit cognofcere,eft textus hic,nee de betintdligi nofter textus,qui dicit,caufam iuramenti pertinere ad forum ec defiafticum,quód per hoc laico fit denegatum ,Cûm pofitio unius non fit cxclufio alterius,maximè quia exabjslocis probatur,caufam iuramenti pofte tradari coramlaico d.c.licctmulieres.Si uerô dubicatur, an fuerit iuramem turnlicitum uel illicitum,cognofcet Ecdcfiafticus.c,uencrabilem*^ nosi uerfic.idem etiaminfequentibus.fupr.de cledio. in antiquis. Aut excipitur contra iuramentum , utputa quód quis dicit fe iurafte qu{dem,fed fuper contradu iure ptohibito.d.c.licet mulieres» infr.de iureiurand. c. quamuis* fupr.depadiseo. Idem quod dicit iuramentum efte uiuel metuextortum, authen.facramenta puberum.C.fi aduerfustraditio* amp;nbsp;tune quoque uterque poteft efleiudcx.d. c; licet. Laicus tarnen in huiufmodi caufis iudicando te-ncturiudicare fecundum lus CanonicumtS^ fi noluerit,poteritperordinafi« urn ad hoc compel! i. d. c, licet mulieres,ó^ ita decidit loann. Andr.hic»quem fcquitur Dornin» Gemin.’.Philippus Francos,óc Petrusde Ancbo.hic,Do#

F üq

D. WELCH. KLING. LECTVRA (flores in d.ccnm fit.fupr.de foro competen. Et ex his factie apparet refpon» fioadiura fuprapro contraria opimone allegata. Primo nihil facit ad pro« pofiturac»clcricuslaicum,fiipr. eo.Quia ibi loquitur textusneque decaufa merêEcclefiaftica,neque mixta^ed de purè ciuili, ideocoram iudiceciuiM tradart debet, maxime quia reus eft laicus,ÖC ador tenetur fequi forum ïdt per uulgaria. Ad alia iura contraria collige refponfionem ex diftindione proximé tradita.

Ex principio iftius capituli notant dodores, quad refcriptum non uitiC' tur,licet in eo non exprimatur proprium nomen, fed ponatur prima literaii« pfius nomine,uthic.Sedhoc hodie non procedit,quia nomina debent fenbi extensèad uitandam æquiuocationem. Itadecidit SpecuI.intit.derefcrip. præfen •^ primo igitur. uerfic. ÖÓ quoniam, iundo uerf circa. Innoccn.m ci lïgnificantc.'fupr.dcrefcript. Si tarnen erretur in nomine ucl cognomine tilius,contraquem impetraturrefcriptum , nonuitiatur,dummodopet^« lias circumftantias confiée de perfona, Argumen-^’fiquis in nomine,!^ ftitur, de Icgat. Dodores in d» c.fignific. Sgt;C lequuntur Domin. Gemin.8t ^ Philippus Francus hic. Secundo notant ex uerbo, indemnem, de nat^ ra fideiufsionis efie, quód fideiuflbr conferuetur indemnis à lua fideiuf fione,etiamfihoc non fuerit exprefsê fideiuflori promiflum, cent t^ft^ intelligatur, ut hic, amp;nbsp;habetur in c. peruenit,fupr. de fideiufibribus« oC ita * decidit Bal. in I. confiitutionibus.C. de ufuris. Et poteft fideiufiór exprefsê etiampetereconferuationem indemnitatis àrco principalijfecundumBa/» in 1.3. uerfic.fed quid fi' promifi.C.de uerbo.fig.Importat autem conferuati® indemnitatis, quod reus principalis debet refarcire,non folum damnum^'' mergens,fed etiam lucrum cefians,argum,l.quia poterat,^ LapudluliamK^, j, in prin.ff.ad Trebellia.a: ita decidit PhiIip;Fran.hic.Prædida tamenpæc^ dunt, quandonon potuitcreditores aliqua excepnonerepeUerc'ïfienim potuifibt aliquam exceptionem peremptoriam opponere,nec opp®*^quot;* ,0 fet,fcd foluit,fibi imputer» Vide de hoc Pctr.de Ancho. Tertio no«t Dom. Ge. hic ex text, quôdlicet iudex Ecclefiafticus in quibufdam Canbys potsit , procedcre contra Iaicos,non tarnen poterit illos capere SC detinctoin ufne*** lis,quia text.dicit, quód monitione pracmiflà cogat eum ad prarftationcmi®' ramenti per cenfuram Ecclefiafiicam. Quarto notât Petrus de Ancho.qu®® fideiuflbr tenetur foluere creditori de fua propriafubftantia,ot hic,itempO' tefi foluere de fubftantia debitoris,^ res eius uendere, ut foluatur debiitmy tfi Procuratorem -^ fi ignorantes, ff. mandati. non tarnen poteft conwenm» nifi principal! prius excuflb,dequouide Authen.pra:fente.amp;quatib^o» tantur C. de fidciuflb. Tu quoque obiter nota, fideiuHbres effe tripbccs, tl fimplicemfideiuflbrem,eumquipromifitindefe(flum, ^ fidciuUbremin* demnitatis. In quibusillidifférant, uidelafoneminl.fiego,ff.fi certumpe* tatur, Sequunturnunequaeftiones,

Primo quxrit loan. Andr. An is qui fideiafsit, fi poftca iurauit pro nullj fidciuberc,fit periurus,fi pro eo foluit pro quofidc/ufsit f Et concludit quod non, quia per huiufmodifolutionem non ndeiubet, led à fideiufsionc prius Er»ftita fe liberat. Et hæc quaeftio non habet dubium, ita quoque decidit )omi.Gcmi.hic.

Secundo quxrit,fi quisiurat,fe nolle fidciubere,an hoc iuramentum Heli'' citumyEt uidetur quód non, Quia iuramenta fieri non debent nifi urgente neceUitate. c.ita ergo. 22. q.». Hic autem nulla urget necefsitas iurantem,ic eftplané uoluntarium, Ergo ÓTc. Secundo certum eft, quod ^‘’^‘^^^JJJ

SVPER IK SEXTL DcPorocoiftp, c.CüfntU. 5^ cenfeturfater communia officia, quat hommes iniïiccm pracHare debent» ,4 EtlicctdelureCanonicoö^ciuiii kripto quis non ardetur ad huiufmodi communia officia human« focictatis, tarnen de iure naturali tenetur, per ’''gulam : Quodtibiuisfier/,akerifcceris. Ergoïuidetur quód huiufmo* duuramenta contrains naturale non ualent. In contrari um facit, quodPt ‘icitum, Quia non fideiubere eft abcuius commcdum,fcd licitum eft iura» *■*pro uiilitate, St commodo proximi , mufto magis quis iurare poterie pro utilitacepropria. Et hanc partem tenet Archidiac in c, non eft, «,q.t.amp; fe-quitur hie Joannes Andr. Tu tarnen fecundum Ioann. Andr. in addi, ad Speculator, fupr, rubrica de iureiurando, ita diftingue t Autmulieresiu-«ntfe nolle fideiubere, amp;: tunc eft licitum iuramentum , quiaahoquide iure non tenentur ad fideiufsionem,per tot.titu.ff,amp; C,ad fenatufe,Velleia, Autuiri iuranefe fideiubere nolle, fit fubdiftingue : AutfuntClerici,05 tunefinihflhabent pratter bona Ecekfiaftica , St: quoque ualeciuramen-lt;unt,dumfnhoccafu alioquinon poffunt fideiubere. c.te quidem. u, q. 1 ,C4. fupr^de fideiufloribus^Si uerohabent bona patrimonialia,fiue coliegerunc ^liquid ex redditibus pracbendarum fuarum,quos fcilicet fuos faciunt, SC ^cm Juris eft quod in Laicis, fecundum Doaorcs in c, », fupr, de fideiufi* foribus. AutLaicus Jurat non fideiubere , 6^ tunc fi fen fit fimpliciter, qt!0d etiam in cafu necefsitatis fideiubendo nolit iuuate proximum, amp;nbsp;tó dlicitum iuramen turn, nec obligat iurantem. c ♦ quando «fupr, de iureiu# •■indo.Si uerofimpliciter £lt; in genere Jurat,reftringitur hoc iuramentum ad effumlicitum,feiheet fialiter proximo confuli poteftquàmperfidciufsio-•^eni. Et tunc ualct iuramentumtfi uero aliter confuli non poteft, nihil nalet iuramentum,fed adhuc teoctur fideiubere,«,»* fupr, d« iureiurand- filt; c, fina, ^fina.jx,q*4,

Tertio quaerit Ioann. Andr. Si is qui non eft obligatus,foluitanimö te- {^ Petendiproeoquicftconicdusinuincula , anpofsitrepetere,flcarceratus prohibuit nefolueret ^ Et uidetur quadnon^Quiahocrepcccre deberetau# peraeSfonem mandatfiaut per adionem negotiorum, Sed adio mandat! nondaturilli, qaicontra uoluntatem alicuius agit,per textuminfiremu-nerandi^fipaffLis,^^ I.fiprote. ff.mandati, Ita quoque contradidio 2lt; pro-hibitione fiat aliquid impedit,quo minus adio negotiorum geftorumo« hatur, per text. I. fina. C. de negoe. geft. Secundo probatur, quôd huiuf-niodifolutiocenfeturficriex amicitiat quod autem ex amicitiaSCaffedio-tiefit,repctinonpoteft.I.isqui amicitia.flF.dencgoc.geftis. Tarnen loann. Andr. decidit contrarium, quem fequitur Domin. Gemin, Philipp. Franc» Si Petrus de Ancho, fcilicet quod licet is, pro quo foluturn eft, de iuris rigorc; non teneatur, tarnende «quitate fecus,maxime fiahoqui non potuiflèt libcrari nifi per folutioncm, 'SC fic fi fubf uit necefsita», Et hoe probatur à ff. miIi,Namß quis effet in domo ruitura,S^ nolit egredi, inuitus ex trahi debet, per textum in c.ipia pictas.uerfic.item fi duo.tj.q.4* Et medicus qui curat renitentem Ôi'prohibentem, iure exigitmercedem, fiuercconualueritaegro* ^. tus,fiue deceiferit, fecundum gloff, notabilem in c, t, in uerbo, prouiden-dum,33.diftind. Ita quoque is qui inuitus liberatus cftex uincuhs,tcnetur ioluere quod expenfum eft, Qjiia beneficium poteft etiam conferri in inui. tum.c.8(: qui emendat.4j;.diftind.Et reipublicac magis intereft hommes c5* feruari uiuentes, quâm mortuos fepeliri,8c tamê pro mortuis fepdiendis exi guntur expenfæ ab inuitis. I * at ft quis ;^ item Labeo, ff. dc teligio. £lt; fempt» fune.

D. WELCH. KLING. LECTVRA

funcmulto magis â uiuentibus hoc debet repetu Nee obftant iura pro een* crario allegata,ut I ,fi remunerandi.I.fi pro te,ff.mandati,ó^ l.ftna.C.de nego. geft. Quia illa iura loquuntur, quando quis exequitur adum uoluntanum, nosautem hic loquimurde neccflarioadu,quódfcilicetcaptiuusnonp0' tuent alia ratione liberari quamperfolutione. Sic quoque nihil facithisqquot; amicitia. ff* de negotqs geft, quia loquitur de co qui aliquid facit uel dat ani' mo no repetendi, nos autem fumus in cafu,quando foluiio fada eft animo r^quot; ,# petendi.Doeftores tarnen hiclitnitantillamdccifionemjquódfcilicetprocc* dauniß is qui föhnt,fucric durior aduerfarius quam prior,

• * 7 Quarto quacrit loann, Andr, an hacres iurantis pofsit conueniri f^onlt; iuramenti à defundo prgftiti. Et in hac quxftione die: Aut quaeris de indice Ecclcflaftico in foro fcilicet confeientiae, SCnon ligat hacredem iur^men-turn defundi/Nam licet iuramentum à parce recipientis fit reale A ^^5 mifsibile ad hacredes SC fucccffôres,pcr tex.in c,ueritatis,fupr,dc iureintanc^ cum fimilibus, tarnen à parte praeftantis eft pcrfonalc , nec poteft periurium tranfire ad tertiam perfonam ,uc notatur in d, c, ueritatis* ratio fecundum Panor. ibi. Et in iftis fpiritualibus ligatur anima^næ ho* proprio confenfu ligari non poteft,Cano,ubi. jo,q, x, Et ideo fcqidtut inde» quad fi quis contraxit amp;iuratnon uenire contra contradum , comortuo hacres poteft contrauenire, etiam non petita abiblutioneiiurameniOjnc perhoefitperiurus, utcoHigitur ex text.noftrohic,inuerbo,àfcP'^æ“''^* 18 SC tenent canoniftac ind,c,ueritatis,fupr, deiureiurand,8C Bald.in Authen* adhoc,ucrfic,quaero nunquid ualeat. C. de ufuris, quia iuramentum e߃ culum fpiritualc 7 quod morte iurantis extinguitur, fecundum Bald* Authen. Sacram^nta puberum C. fi aducrf.uenditio,2C in I. generah^^'^u j princip.uerf.fed hic eft aduertendum, C. de rebus creditis. Ethincc^d“ff fiquis iuratper feô^hæredesfuos, non obligat hacredum confcicfli^*5.|. amfi uenerint contra iufiurandum, Qyamuis enim honeftum fi^^“®. usfeructuoluntatcmpatris, neceffarium tarnen non eft, ut nof^^^'’^^^J fupr.de defponfatio.impube.81^in c- unico. infr.de defponfa, impo^^^™’

• * P ita tenent hic loann. Andr. Domin. Gemin. Petrus de Ancho.^ Philip' pus Francos. Aut agitur inforo contentiofo fuper iuramenti ^Mect pi^ ftito ad ualiditatem contradus, SC tune certum eft quód hacres cóucmWJ iuramentodefundi, quiahoccafu habet locum régula, quôd hacres» • fundus cenfentur cadem perfona, in Authen. deiureiurand» â mor. pr* ^Q to.in princip.Et hinc eft quôd hacres c^itur ftareconfefsiooilt;i€fundini tac,auth.quodobtinct, C.deprobatio.Ecinhoe cafuproceditquo^regua, quôd hacres fequitur forum defundi.I, hacres abfens, in princip, ff. dem^ ’ SC ita tenent Dodorcs hic ,amp; Bal. in d. Auth.factamenta puberum A ‘^»''2^* ner aliter, Dodorcs in c.x.fupr.de padis co,

Quintoquacrit,filaicusexnecefsitate uenit contraiuramenti^?’” ' periurusÆt refpondctur quôd non,per tex.in c,fignificantc,fuprƒ 0 P’^ _ j ribus,SC c.querclam.fupr.de iureiurand. propterea tarnen pon ^libérât ^^ foro, quin ex eo conueniri pofsit,fecundum communiter Dodorcsni. nota fecundum Philip.Fran.cx hoc,quôd fi quisiurauit, Sr^ ponça uuRL*

• * « re contra iuramentum,repeUitur ab agendo efficaciter per exceptionem. iurafti.c.ucniens.fupr,dcaccufatio^

11 Sextó quacrit’ loann» Andr, Antudex Eedefiafticus conmLafco®’’^ feruaatem iuramentum pofsit ex officio inquirere t* Et decidit quod n « Idem quoque tenent aIjj,Quia regularitcr ludex ad priuatam utiatatern

SVPER IL SEXTL DeForocompt c,CàfncJah 0 înqüint ex offido,cûm parspoCsit agerc,SCtus(uumpctere,fecundtim Cano niftas in f,ad noftramja, s. fupr. de iurciurand. Super quibus autem cafibus ludex ex offido inquircre poisit,uide Panorun d,c,ad noftram,ô6 Petrum de Ancho.

Glofan uerbo,roluit,habet duas qua^diones. Prima eft. An fideiuflor fol* üens ufuras pofsû à principal! easrcpetereÆtde hac quacftione uidecopiO' nfsiinè DodoresA præfertim Phili.Franc» in c.damnum, infr de rcg» l'uris.' Secunda eft,quôd ante folutionem potcft fideiuflbragerecontradebito-retn,utcàrn ab obligatione liber et, per iura allegata, Tuadde,quôd ft fide-iuflbrproprindpali foluerit, ÖC uoluerit repetere , quód habeatexecutio» nem paratam tanquam in confeflum uel condemnatum, ut habetur in I *' fina.C, de execurione rei iudica. Dodores in c.i.infr, de iniurijs, SC Philipp«^ Pranc.hic,

Gioff.in ucrbo,obligaucras,rccitaf lusuetus in fideiufsione/ed hodie habet fideiuflor beneficium executionis, quód fcilicet conuenirinon poted, nifl principalis fitexculTusSC deprehenfus non eflè foluendo,iuxta Aut.prx fentc.C.defideiuiTo.

Glof.in uerbo, tenetur, difputat quidoperetur adiedio iuramenti in con# tra^iibus, uidelicet,prim ô,quôd mutet forum,Q,uomodo autem hoc inreU Û §atur,uide ex ijs quac fuprà diximus in dcciüóne,Secüdó dicit,quód ualidat eontradum alioqui inualidu. An autem hoe indiftmdè uerurn fir,diccmus in [•licet,infr,de iurciurand, Tertiö dicit,fi fuerit adiedum contradui,contra bonos mores,uel alioqui continet turpirudinem : ut fi quis iuraret par entern occ(dere,nihil operaretur iuramentum,De hoe uide c.non eft Obligatorium^. »unaaglo,infrlt;de tegJuris,

DE LITIS CONTESTATIONE»

Pro intdledu iftius materia,primó de titulo praemittendum eft. Dicitur ®^tetn litis conteftatio fundamentum iudicr|,per petitionem in feriptisin •urepropofitan^g^ çongruam fciponfionem fecutam animo conteftandi 11-tem fadum, fecundum Hoftienf. SCjoan, Andr. quos refert SC fequitur Pa-’ior.inc,unico.fupr,de litis conté flat, Dicitur in definitionetfundamentum, Q.«ialitisconteftatio proprié dicitur exordium litis, cum lis nó dicatur mota nififit conteftata,c,fuper quteftionum'^intentionisjiunda glo.fup,dc office éelegat.inantiquisgt;c.cxparte,la,x,fup.deuerb,fignificatio,Ethinceft,quód ante litcni conteflatam rcgulariter nee teftes examinantur,nec fententia dc-finitiuaferturflmó totus proceiTus eft nullus propter obmifsionem litis con-teltationis,ut fup,per totum,utlite non conteftata. Item quód adiones tem* poralesnon perpctuantur,nifi per litis conteftationem.l,fin,C,de praefcripr» 3o,annorum,l,i«^adhæc,C,deannali’excep,Dicitur: per petitionem in Ariptis, Quia omnis adio debet inferiptisproponi, ut habetur £C notatur A**^^^bbelhoblatione» Dico : in iure, quia extra iudicium non fit htiscon-Uftatio. 6 q, 3,fupr,de mutuispetitio,Dicitur autem iniure fieri,quando fit coram Iudice,ubicunque fit fiue prodcat pro tribunali, fiue fit domi. 1, uolu-it-J-quodait ff.de interro,adio, Dicitur:animo conteftandi litê,quia animus rei in refpódêdo debet eflè exprclTus uel prgfumptus.Expreflus eft,quâdo dt ötfe confitert' uel negate animo litê côteftandi.Prçfumptus animus ei^,qu5 dofimpliciter negat uel fatetur,nec meminit animi.Pracfumitur enim confer fio uel negatie fieri animo litê conteftandi, nifi fiat cum proteflatione,fcililt; eet quód

D» WELCH, KLING. LECTVRA

eet quod illa dicat non animo conteftandt litem/ed inftruendi Indiccm, fc^ eundum glJnd.c^dudum'Ia.tÄ ibi Panor.fiip.de cledioun antiquis, Ö^glo^ in d. c, unico, fupr, de litis conteftatto. Fit autem duobus modis, affirmanue amp;nbsp;negatiuè; Affirmatiuê fit,quado reus fatetur narrata prout narrantur.Sed in hoc diftingue: Aut propofitus eft libellus in iudicio, fequitur^ refponuo per confelsioncm,06 tune non eft dubium quód fiatlitis conteftatio affirma' tiua.Nifi\utdiximus,fiat cum proteftatione,ÓC tune ferri poteft fententiade* finitiua.Aut non procedit libellus,8Ctunc utcunque etiam in ludiciofiat con fefsio,non fit litis conteftatio,nec fertur fententia defmitiua, per text, inAo dudumja,3lt;^licet«fupr.deele(ftio,inantiquis,lêdludex præcipitreo,anol' uat ad certum tempus,!, fi debitori.ff.de ludicijs. Et is iulïus non dicitur fen* tentia, fed nudum præceptum,fecundum glo,in c,t ^nec fuffraganeorum, in uerbo, præcepta, fupr, tit. proxi, Negatiuè fit,quando reus refpondendo libello adoris negat narrata,prout narrantur,dicatque petita fieri non debe* re,d,c,dudum,l,*. Et hic répété quædiximus de proteftatione. Vide de ß^ materia gl.ôC Panor,in d,c, dudum, la. 2,fupr, de dedione in antiquis, gæ«» canoniftasind,c,unico, fupr,delitis conteftaJegiftasinl.remnonnouaWi ^patroni, cum muftis fimilibus. C,dcludicijs.ôfc.

Cdp^ L TnnocetitiusQluartus^inConciLLu^dun^

t^Xcepnonis perernptoriæ feu defenfionis cuiuslibet pnocipaps ’^cognitionem negocq contingentis ante litem conteftatam o^^*^ dus (niß de re iudicata,tranfada feu finita excipiat litigator) litis too teftationem nonimpediat nee retardet. Licet dicat obiedor,lt;l’^°^ refcriptum non fuiffet obtcntum?fiqux (unt impetranti opP®^^^^ fuiffent expofita deleganti.

SVMMARIA,

1 nbsp;nbsp;nbsp;Exceptioncs peremptorice Juris ante litis conteflationem obicSla ttoti impediunt litis ingrejjuntyjecus in exceptionibus pereff^ptorijfidi» z Except pcrcmpto.ßblißuc intefitionis excludunt agentefti*

^ nbsp;nbsp;nbsp;Exceptio adultertj habet naturam exceptionisß^l^

4. Exceptiones tripliceSydtlatoriie^yperemptoritc^anotnalie^

5 nbsp;nbsp;nbsp;Exceptio ddatoria duplex, fblutionis f^ declinatoria iudieß

6 nbsp;nbsp;Dilatio folutionis oritur turn ex contraria, turn expalt;blo, (^ k^ db Jpoßtione.

j nbsp;nbsp;C^utnam dfolutionefolidi excu/entur^^ condenmentur in partemßb licet in tantum in Quantumßcere pt^nt^

g nbsp;nbsp;Ddatoriafolutionis ante litis conteßationem opponenda, ^ de^ff^ poßfundatam aborts intentionem probanda ♦

2 Declinatoria ludtcij ratione iudicis ante omnes alias dilatorias oppo» nenda.

lö • Eielif^uat declinatoria ßriante litis conte/lattob^cienda^acproboi* da.

SVPER IL SEXTL nbsp;De Liitüs conf efl, c, ExceptioniSi ^^

n Excepdoncs percmptoriaß^li bißriam obÿci pc^nt^ tt earum bic dc^ cemrecenfentur,

li nbsp;Rei iudicata exceptio^t Steadier opponatur^rcijuiruntur tria, i^ Exceptio rei iudicata in CauJa matrimoniali non habet locum.

14 'Iranfa^ionti exceptio tria etiarn prajupponît Eue re^uirit. lî Tranfaélio poß rem iudteatamfida non ualet. ló 'Prafiriptio, iuris ne anfiéli 0- ßc litis finita cenßatur ^ exce.-^^^^'

• 17 nbsp;nbsp;nbsp;Praferiptionis exceptio quando litis ingr^m impediat^nec ne. •S nbsp;nbsp;nbsp;Prafcriptione acquiritur quaßdominium^ ^^ tollunturper earn aélió, nes reales.

• ’ nbsp;nbsp;nbsp;9 Praferiptio Caupstur ex negligentia domini non petentis^ ZS^ ex poßeß fiant per le^itimum tempus ex parte prafertbentis.

• 20 nbsp;nbsp;nbsp;Exceptio iurifturandi etiam eß peremptoria fi^i, t^ aliquando impe, dit litis in^^eßumyahquando non. it lurfiurandt uoluntariq cxceptio,ß exceptio iurfs^nec litis in^eßum im. ' pedit,

• 21 nbsp;nbsp;nbsp;hr a mentum neci^rium habet uim rei iudicata^ ideo^ exceptio qua ex ea oritur^eßlitis finita,

• 25 nbsp;nbsp;nbsp;lurifiurandi iudiCialis exceptio quo^ eß litis finita ^ 2^4 hrfiurandi exceptio inConttnenti probanda, ^^ Exceptio Colutionfseß exceptio peremptoriafiéli, 26 ^cceptilatio fi yi^ peremptona ß3i exceptio. i'j Septima peremptoriafi^i efl exceptio fblutionis gt;nbsp;0* Üla requirii tria,

• 28 In iure fieri dtcitur.^quodflt coram Indicé, ubicunquetocorum^

• 29 Exceptto renunciationis efi oélaua exceptio perempto fiéli. 5^ h/ona peremptoria fi^i exceptio e/l expa^o , fine ConcordiaJuper criminahbus ueniens*

• 5‘ l^ecimaperemptoria ß^i exceptio eß^ qua competeparentibus con. tra liberos, quando tUos aéhonibus^ofis conaeniunt. *

• 5^ Re^ula,per quam co^nofeipoteß^qua exceptiones proprie fint litis fi^ nita.

• - 3^ Exceptiones peremptoria iuris qua dicantur, 34 i. Exceptio peremptoria iuris cfl, qua oritur ex iuramento uoluntd» rio,

• 35 2» Exceptio peremptoria iuris edl exceptio doli « CT quotuplex ilia

• 3^ c^Except. perempt,iuris cH exceptio quodmettu caufa, 0* quails me.^ tfu exi^atur^ut exceptionem prteßet,

• 3^ lt;^^.Except,perempt.iuris,efi exceptio err oris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

• 53 ’,.Except.p^rempt,tuns,^PatieptiononnmcfutitpeatniiC.

,G

D» WELCH, KLING. LECTVRA

39 6.Exccpù.pcrcmptâur(sc/lexceptiopa^idenonpetenJo^

40 Lrimitatio redite turfs^ quodpaélum de no petendo toUit oblt2ätioncfS /altern naturalem^Q^ nonßmul ciuilem.

4^ 7« Except.perempt, iuris eß exceptio rei iudicattr»

4i d^/aturaHsobb^^*^ (/Ute e/Z 'amp;ßitab initioßola nunguamparita3io nern ßuerd habutt alu/uo tempore fecuin ciuilem^ a^ionem non tant producit, ^uàm antea habitam conferuat.

4ï Exceptiones peremptoria iuris re^ulariter ufyue ad fententiamoppo^ nuntur,quandolt;/ue tarnen etiam poß earn,

44 Exceptiones anomala unde hoc nominis babeant,amp; de earutn natif* ra,

4 ? Exceptionem pa^i de non a^endo co^itur ^uis ante litem conteß^tant opponere:eiu/ijue ratio,

46 Eicceptio ^ deßnßo nun^uid abinuicent dißerant^cuius olßruatioß cit pro ßatutis,

47 Q^ahter cau/à dicaturßpitaperßlentiunt,

48 Obieélionem exceptionis litis ßnitte lt;^ualisßc^uaturßntenifajlnttrlo^ cutoria ne an dißmitiua,

49 Sententia debet eßconformis libello ^ßc/ldeßmtiua,CI']^^^^^ß^ per libello : uel exceptioni ,ß ßrturßiper exceptione propoß ta,

5Ö Formulafententiaßper exceptione^

Peremptona exceptio ante Iitis conteßationem oppofita,no impcdif Cgt;®r nifi fit de re femel finita Joan, Andr.

Cafus,

TitiiKconiicnitdebitorcm fuum in ludiciojpropofuftqueliljeinf'^’^^ H*® petrjteumcondetnnariut fadsfaciat. Debitor comparens noiuirl'bellorc' fponderc,neclitemconteftart, fed obifciebat exceptionem peremptoriaWj qua uolebatimpedire Iltis ingrefTum, lequetuen nc ad litis conteftationem f ogcretur.Qjiaerebatur itaque,an exceptiones peremptorix,quales funt^' tïli de non petendo,quod metus caufa,uel fimilcs,oppofi'tac ante litis contein tioncm,eam impediante'Et uidetur primo qiiôdfic.Qluia exceptio quxobi]' citiir marito agendi contra uxorem ad thori feparationem, feibeet: tu non es audiendas,qLiia quoc^ adtikerium commififti,eft peremptoria.Nam P®”®*^ eins intentionem.c, nihil iniquius, p. q. e» Canoniftac in c. fb^e adulcerns.tt tarnen illa exceptio ante fitem contedatâ in uim difatoriacjó^ poft Ikem con# teftatam in uim peremptoriacopponi poteft,cnmadulteria, quoadfeparano nem thori,mutua compenfatione tollantur,c, penult.ó^ uit, cum niultis nmi^ ïibiis.fup.de adult. Ergofecundouidetur probari , Quiaexeeptioïtunonw hæres,eft peremptona, quia perimit atftoris pefitionem,^ tamê poteft obijd petencidiuiGonem ante litiscontcftationem QC ingreftum.I.i.ff.famif.hercif, Tertio conftat omnes exceptiones præfudicialcs eße pcremptorias,ut quan do obtjeitur.'tu es feruus. Item, non es filius nee agnatus defundri, item non es Iegiy mènatus,dequibusuidc -^ praeiudiciales. Inftit.de adio, Et tarnen o* ninesillæ exceptiones proponunturantelitem conteftata, impediunt^utis jngrefluin.I.».S^i.C.deordineiudicior«.I.quoni8.C.deadiiIcerijs,Ij,inpnn.

e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UiUS

s V P E R IL S E X TL De Litiieontefl^ c^ Exccptiotiii, 3$ ff.de præuaricato.ejator.fupr^qm' ftlq fint legiti'mi.Ergo uidetur quôd exte# puoncs peremptoriac ante fitem conteftatam proponi S^probari pofsintjim* pediant^ fitis ingreffùm/icuti htc copiofe difputant loan« Andr. Archi.Do« GeÄ Pet.de Ancho.Tamen deeïdit textus nofter hic contranum,udeficet 1 quod exceptioncs peremptoriac ante fitem conteftatä oppofitç fitis contefta» tionera nô impediant. Et hoc uerum eft in exceptionibus peremptorijs,qiiç dicuntur excepeiones iuris,quales funt exceptioncs dofi, quod metus caüfa* infadum,non numeratæ pecuniae,fadi de non petendo,lnftitut.de except* perwcû,fedfecusin exceptionibus pcremptorijs,quaedicunturexceptiones iadifiucintentionis,qualesfunt:Reiiuclicatat,tranfadionis,feufitisfinitîe, ut hic per tex,noilrum.Ratio autem quare exceptiones peremptoriç iuris an te litis conteftationemoppofitç fitis ingreffum non impediant, hacceftjQuia omnesquibus huiufmodi exceptiones côpctunt,adhuc funt ciuiliter obfiga. ff ipfisadorib. licet naturafis obligatio fitextinda,ücutiuidemusin cocui ficfum cft pad urn de non petendo, quia per hoc padum toUitur tantum na-trails obfigatio,ciuifi integra mancnte.ldcmeft in alrjs.Sed cluifis obligatio «fficaxeft ad producendam adionem ^ compatatx.Inftit.de excep. Ergo re ustenetur huiufmodiadioni refpondcrc,6C fitem conteftati^icet campoftea pet exceptiones peremptorias iuris iUidcre pofsit,lnftitu.pcr totum de exceptio,f. Stichum y naturafis.ff.de folutio.l.creditor. C. de pad.l.fi unus -^ pa-âus. ff.de pad. S ecus autem eft inalijs exceptionibusperemptorijs,quxdi-tuntur exceptionesfadifiueincentionis.Qpxideodicunturfadi,quta non * excludat ius,fed nudum fadum adoris,quta cum nulla ei eópetat adio de i u-ïCjdc fado tarnen contra reum agit: quam adionem fadi reus per exceptio-nein pcreniptoriam faóli excludit. Sicuti uidemus inexceptione folutionis, 0^ acceptilationis, Qjiia folutione ÔC acceptilatione omnis obligatie toUituri lnftit.quib,mod.tol.obfig.in ptin.óC in ^ item per acceptilationem. Idem in exceptione rei iudicatx. Nam fi fententia fertur cotra adorem,qug tranfit in fern iudicata,fine fit xqua hue i niqua, tollitur per earn ciuilis obligatio î qua fublata 8lt; adio fublata eft, m not.Bart.in bfrater à fratre* ff. de condi, indeb. Idem in exceptione tranfadionis,quta fiteslegitimis tranfadionibus fopitx €iiam imperial! refcripto refufeitari nondebent.Lcaufas.C. de tranfadionib. mæ SC alix exceptiones fitis finite,de qUibus infra,cum tantum nudum fadu 0^ intentionemadorisfine aliquo iure excludunt, opponi 6^ probari debent ante litem conteftatam,ad hoc,ut fitis ingreflum impediat,de quibus aide gl. inl.qui fedebcre.ff.de condid. caufada.cauf.non fecuta,^ glo.hic.Specun fft.de exceptio^exceptionum. Afiac aut peremptorix iuriscom opponantur aâori,qui adhuc habet ius agendi,ante fitis coteftationem oppofitx,eam no impediunt. Nee obftant huic decifioni iura pro rationibus dubitandi allega ta.Bt primo nihil facit,quod didum eft de exceptione adulter q,quia hxc ex. j ceptio in effedu quoeç tere habet naturam exceptionis fadi. Si enim proba. tur,eum,qui agit ad thori feparationcm,quo£ç adulterium cómififtè,tunc eer turn eft quad nulIa ei eópetat adio, cüm adulter ia mutua compenfatione tol-hntur.d.l.penul.ód ult.dc adulterijslSi itarefpondetDo.Ge.hic.Sccundó ni. hilfacit l.i.ff.famtl.hercifc.ubi habetur de exceptione j tu non es hæres : quia agens ad diuifioncm,ideo rcpellitur,ne fiat praciudiciumpetitionis hæredita# tis,qu3c de fui natura débet diuifioncm praecederc. Quod autem didum eft de exceptionibus preiudiclalibus,hoc fit ex propria naturaiftarum exceptio num,habent enim inde nomen,quàd illarum cognitio ante omnia prçcedere débet: öd licetfintperemptoriæ,tamennaturamdilatoriarumrekrunt,fe-cundum loan. Andr. Arc hia.Ô^ Dom.Gem.hic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Glo.in uerbo,peremptoriac,diuidit exception«; Tu docendi caufaita di^ 4-

D» MELCH. KLING. LECTVRA ujde:1^xcepdoncsfunttripHces:Dibtoriae,Percmptonïe QC Anomalx. ^ lacoriæ dicuniur cxceptiones temporales,qux (cilkettantóm ad tempo’snoi f cent,temporiscp dilationem tribuiint.Et dïcuntur dilatons à diffcrcndo,qui3 * negociumdifferunt* Et funt duphees, Qiiacdam dicftur dilatoria folufion«» quaedam dedinator/a fudtcij,Dilatorfafolutfonisdicitur,quse diffère foludo* nem in return uel pro parte. Et oritur ex multis caufis, Primo exipfocontr^ du,ut ff promiG tiW decern in dieni,Slt;tu pen's pur é,oppono exception«” ‘^ Iutionis,qu0d fcilicet pure peci non potend, continuus ^ cûm ita. uerf.nad SC quod in dicm.fF.de uerbo.oblig. Secundo ex pado, ut quia abinidopW* obligatus eras,amp; feci tibf padum de non petendo ad certu tempus,M^t^®f poraks.ff.de exceptionibus. Tertio exlegisdifpofinone,amp; huwstn^^’-polTunt rccenferi multa exepla,ut fi in adione pcrfonali condênatusfui”»”® teneor foluere ante lapfum quatuor mcnfium.I.i.cum fimilibus. fEdere^**^ ca. Item quandouxorueleius hat redes fol uto matriraoniorepetuntdok'?' nonteneturmaritus earn illicredderc ante annum.!,unica^ ex adio.c’^^ ^'’ miIibus.C.dereiuxor.adio.Hucquolt;$referexceptiones,quibusquis«“^‘’ fendit a folurione folidi, quales funt dominus, Sf quando agitur contra w® de peculio filq uel fcruf.Secundo maritus,quâdo uxor repent dotem.Tfi't^^ parensamp;patronus,quandoconueniunturàfïIifsuelliberis.Quartô,q”’‘^, agit focius contra focium,Quint0,fi quis côuenitur ex fua donationcSc’^f®’ is qui cefsit bonisJn iftis omnibus cafibus differtur folutio pro parte,ff^*^ ’^^’ y condemnantur in quanta facere poirunt,Sf fi poftea perueniunt ad pinguïn* rem fortunam, iter urn agitur contra cos, ficuti uidemus in co qui cefsit bo^ nis*^ funt practerea.cum ^ ^ fcquentibus.lnftif.de adio,I funt qui to idjCU*” multis fimilibus.ff;de re iudicata. Et ilia exceptio folutionis poteft oppoot ^ tc litem conteftatam, Probatur autem tunc dcmum,poftquam ador f^^’^ïji * rentionem fundauerit : SC fi ador fuam intentionem non fundauerit, ®*. obeft reo exceptionis obiedio. Per cam enim licet fit aftirmatiua, alt;5^ ‘”* tentio fundata non eft.I.non utique.ff.de exccptio.I.exceptioncm.ûdep’' batio. Dehacquaeftione , quando fcilicet dilatoria folutionisopp*’®*^^“ at,uide Canoniftas i n d.c.cxceptionem, extra de exceptio. Declir’’^°’^’ diet} dicitur,quaf fadum mutat,8Cilla colligitur ex multis circumff^®‘^^i^quot;* mô rattone iudicis, SC bate ante omnes aliasdilatorias opponenda eft» Nam Jgt;proponcndo alias coram iudiccuideor ciusperfonam approbaff»”^^^^^'’’ poftea reprobare poITum.l.fi.iunda glo.C.dc exceptio. Secundo raffone»* doris.T ertiô,ratione rei.Qjiartô,rationc procuratoris. Quinto, rationere^ fcripti. Sexto ex loco iudicq. Septimo ex tempore, Odauô cxcaufa, Nono ex IibelloDc quibus omnibus uide titulos in Spccuhtore in titulis, deiudiquot; ce delegato -^ excipi poteft, de adore, de reo, de procurators *^ ratione, de refcripti praeientatione -^ primo igitur,cum fequentibus, de exceptionibus. ÿexceptionum autem. Clc,paftoralis, ucrf.eftoigitur,defentcntia0Cteiu-’® dicata.c,accedens.la,i.8C ibi Panor,exr,ut lite non contefta.Et iHæ déclinât*^ n'ae iudicq quoque opponendaeSC probandæ fumante litem conteftatam,ad hocutlitisingreflumimpediant.l.itademum.C.deprocurato.l.fin.^^deex-* ccptio,l,exceptionem.C. de probatio, cum multis fimilibus. EtpoteftiudeX reoftatuere terminum,infra quem omnes fimul proponant, c.paftoralis.lup» de exceptio.fi tarnen poft litem conteftatam quandoque exceptio ddato-riainceperitcompetere,tuncpoteritpoftlitem conteftatamopponi, yide de hac materia quaé notancur in d,c, paftoralis.fup.de exceptio.Exceptione# ueróperemprorix fiue perpétua dicuntur qua: adionem pcrimunt, non e* fidunt ^ appellacur.lnftir.de exccptio.8Cfuntdupliccs:Exceptioncspcrcffllt; ptoriae fadi,SC cxceptionesperemptoriariuris.Exccptioncspercmpcorix»'

SVPER IL SEXT h DcLitîi conteß^ c» Exceptionis* ^^ âi dicuntur ,'quæ de fado perimunt intentionem adorfs, quando fcilicct a. don de lurenulla compcrit adio,fed agit tantum de fado,ut quód reus neq? naturahterjneeß ciuihter ei obligatus eft, uel eft quidê obligatus,fed tantum naturaliter,n5 aSt duiliter,quia ex dia naturalï obligatione oritur nulla adio. De iure igftur quoep non opus eft exceptione iuris, led fans eft opponere de fado»Et opponuntur illç exceptiones bifariàm,in uim fcilicet dilatoriæ,Slt; in n uim peremptoriæ ♦ Q^ando in uim dilacoriæ opponuntur, ante litem conte* ftatamopponendæjô^ incontinent! probandæ funt,ad hoc ut litis ingreftum iinpcdiant;Quando uerôinuimperemptoriaeopponuntur,poft litem con-teftataro opponi Öi probari debenuuide glolK SC notata in d.c.exceptiqnem, de exceptionibuSjS^quacnotantur in I.f»n,C»de exceptio. Enumerantûr au* tem à do di o rib us multæ exceptiones fadi. Prima cft,Rei iudicatac,Nam fi fententia fit lata quæ tranfiuitin rem iudicatam, per eamfublata eftciuilis obligatio, etiamfifueritiniqua. Idcoadordenuô agensperillam exception nemrcpcHitur. Adhocautem,ut hæc exceptio côpetat, requiritur primûm, ** ftntentiam eflè latam à indice competenti, qui fcilicet habuit ius iudicandi.I; 4 '$• condetnnatum.ff.de re iudicata.l.z.in fi.ff.de pœnis.Si autem à nonfuo iudice fueritlata fententia,non tenet.c.at fi clerici, cum ftmilibus.fupr.de iu« ^‘ctjs,inantiquistuclfi iudexfuerit hacreticMs,SCc. Dedefedu enim iurifdi-lt;^ionisfcmper poteft opponi,ut notatur inCle.i.de iequeft.poC6C fruduum. Secundorequiritur, quod fententia fit lata litis ordine feruato,ôd Genoncô. ^faiusconftitutionis.l.proIatam.C,dcfentcn.8CintcrIocutionibusom.iud,I« ’'pquando prouocare non eft necefîc. Siautem non contra iusconftitutio« n’^cd ius litigatoris lata eftct,necab ea infra decendiumappellatum, tranfi-^«mtemiudicatam,ôt ualcret.c.cûm Iator.fupr.de re iudica» Tertiô requi-ftt«r,quôdab ea nonftt appeUatum infra decern dies« His tribus concurren« bous competit exceptio rei iudicatæ,quae eft intentionis ÔC fadi, tam in ciui ubusquàmincriminalibus.c.dehis.fupr.de aceufa.Hoe tarnen fallic incaufa oiatumomalqquac nunquam tranfit in rem iudicatam,quin retradari pofsic compcru ueritate .Nee obftat exceptio rei iudicatae.c. lator. fupr.de fenten* tgt;a2lt;rciudica.EtfichabcsquoqucexpIicatamprimam partem glof.magnæ wuerbo,finira.

Seconda exceptio fadi,quç litis ingreffum impedit,eft exceptio tranfadio pis,per text.noftrum hic, óf concordat I. eleganter ^ ft quis.ff.de condidio. mdebiti.I.fratris tui.C.dc tranfadio.I.neque.ff.de in ius uocand.Et eft ratio, quialitcslegitimistranfadionibus fopitac,etiam imperiali refcripto,refufci-tarinondcbent.l,caufas,cumftinihbus.C.de tranfadio. Scd in hac exceptio octriarequiruntur. Primo,quódtranfadiofitfadabonafide, Sienimdo- ** lusintercefsitjSf quis exceptione tranfadionisdolosè ft defendcreuoluerir, tcplicatur contra exceptionem de dolo.d.l.trcs fratres,cum multis Gmihbus, ' temlimetuquisfuiffet coadus adtranfigendum,quoque refcinderetur.I; *ntcrpoRtas,C.de tranfadio.Secundó,quód fiat inter iftas pcrfönas,qug pof inttranfigere,ut non inter pupillosfiue adultos finecuratoris authoritate, non cum Gliofamiliàs ôte.non tranfigat pater cum filio,aut dominus cum fer Uo,a.I.interpofitas.$»ftd quoniam.Tertiô,quôd non fiat poft rem iudicatam, i$ Tr^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ualet. d.l, eleganter ^fi poft rem. ff. de condic.in-

ewti. Miß negetur iudicatum effe,uel ignoraripofsit, an iudicatumfit.I, polt rem iudicatam.ff.de tranfadio. V ide Bart.in l.f/.ff.pro fuo.

i ertia exceptio fadi fiuc litis finita eft exceptio præferiptionis, Scdfu^ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^**^lt;^®i:««cptio prafcriptionis fit exceptio icMsuel *d

lad^Sf fican oppofitaantelitem contcftatam,impediatlitisingrefrum,nec ’ ne,tont du» contraria opiniones.Primó enim uidetur,quód fit exceptio iu-

G iq

D* WELCH. KLING, LECTVRA

ns,dcbcatque probari portquam ador fuam intcntionê fundaucrit, pertes?! ad literam in I,emptor.C.de pracfcript» long, temporis. Et habet hæc opinio optimas rationes. Primo,quia licet per ufucapionem dominium return möbi* hum ipfo iure transferatur. I. traditionibus. C. de padis, tarnen per prafoi' ptionera non toHttur dominium rcrum immobilium ipfo iure, fed ope exee* ptionis,fecundum gloiTSC quæ ibi notantur in uerbo,dominia return. Inftit» de ufucapio.in princ-Cùm ergo per prçferiptionem dominium ipfo iure non fitfubJatum,fequitur quod pro re praeferipta adhuc competat deiureadio, quia non per exceptionem fadi, fed iuris clidendaeft,ôf fie oppofuanonim pedit Iitisingrefrum,per tex.noftrum hic.Sccundô,ftcut tempus non eftmodus üMucendac obligationis,ita nec tollendat.J.obligationum ferè^ placet, ff.de adio.80 oblig.l.feruitutes.ff.deferuitut ^at fi ita.Inllitur.de uerbo.ob/ ligat. Si ergo tempore 5C fiepræferiptione obligatio ipfo iure nontolbM» fequiturquôd «tiarn adio iure adhuc duret,quac non per exceptionem fadi, fed iuris elidenda elr,amp; fic poft litis conteftationem.Et hac opinionem tenet gIo.hic,SC SpecuIator,Ioan. And.S^ Archidia.hic.

Contraria tarnen opinio,uidehcet, quod exceptio prærcriptionisfitbt*^' nitg,SC ante litem conteftatam oppofitajmpediat litis ingreirum,uidctur ue-rior Hoeprobatur^duia omnes exceptiones litis finitæ funt exceptiones la-dijmpediunt^ litis ingrelTum, pertext.noftrum hic. Praeferiptioautemen introduda ad hoc,ut fit litium finisJ.fin.ff.pro fuo.Ergo Ó^c. Etfunt tcx.ex^ prelsi in t». in fin. ibi, uel longo filentio fopita.lF. ad SenatufeonfuL Tertuh l.tranfadio.lF.de uerbo.fignifica.amp;^ exprefsius in I.ficut, in fin.ôf h omnes,m fin.C.de præfcrip.p.annorum.l.Iicet,per arg.â contrario fenfu.C. déluré“^ liber.dicitur enim in d.I.ficut, Poft hanc ueró temporis definitionem n** monendiultetiusfacultatempaterecenfemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .

’7 nbsp;Pro uitanda ergo contrarietate ita diftingue , fecundum Dodores’ Ai

exceptio praeferiptionisopponitur ad iuftitiam caufac, ut fidicatur.a'^^’^^ ^ ius non habere, uel me abfolui debcre, quia pratferiptio uel adio pta.Et tune ex quo opponitur in uim peremptoriac,non impedit litis Honê,amp; in hoc cafuintelligendafuntiuraaddudaproprimaopini*^^^*' “^ exceptio præfcriptionis opponitur ad proceflum, ut fi dico, adoj^’^ ’8^*^ nonpoflè,neclitem eireconteftâdam,quia adio eftperempta proeft ftp^æ''5* óf tune quia opponitur in uim dilatoriae,impedit litis ingrelTum A oic*m^ j* tis finitæ.Et in hoe cafu intelligcnda eft fecunda opinio,ita tenet Cyn.tnd* ♦ emptor.C.de prefcrip.long.temporis.Bald.in l.edido.ucrf.tcrtiodecimo op pono.C.de edid.diui Hadriani tollendo.Bart.in d.I.ftn.óf muleisgalijs locis. * profuo.Pet.de Ancho.óf Phil.Fran.hfc.AngcI.Are.in ƒlt; aequè.ucrf.ae«o . Inftitur.de exceptio; Nec obftat quod fupradidum eft, quoddominiump® »3 præferiptionem non tollatur,quia fecundum Angel.in d.Ioco acquirmu ta turn quafidominiû ,Sf tolluntur per earn faltem hoccafu adiones reales, refponde ad 1,obligationis ferè *^ placet.ft.deuerho.ohhg.cufflfihaihbtJS, quia illa iura loquuncurplané in diuerfo cafu. Nam quia in eis ex cóucntionc partium ad tempus debetur,ergo in illa obligatione non aitenditur tempus» nec^ in obligatione inducenda uel tollenda, led lol um quid inter partes con# uenerit. Secus autem eft in præferiptione, ubi nulla præcedit P^t^^^temcon uentio, fedfitex negligentia nonpetentis Sf polTefsioncm praefcriben is» ip Ideofiquisperjo.annos poflederit rem aliquam, obligatio K adioext n da eft, non folum propter lapfum temporis, fed quia ipfeponcditper* tempi«s,0f aduerfariusneglexeritpetcre.Etita in effedurefpondetAng •

ku^'-iärc« cxccpnu«Htv nicrn contciiuvaTiiu^^viiiaj**^*'^ *

ens, cft exceptio iunfiwrandit Et quia in hac quoque funt ^^’^^‘^quot;‘^^^gyej

20

SVPER TU SEXTL De Litisconteß, c.Bxceptionist 40 Dingue : Aut reus cxcipit dei'uramento adoris,ut quia ador iurauit amphus non agerc uel petere. EtIiæc fine controuerfia cft Infs ffnnac, ne fcihcet ata aperfatur pcnurijs. c. ueniens ^ cûm ignar * fupr.de aceufa. Spccul.in tnuL de exceptio •^ dido de dïIatorijs.aerCfi uerô alfqua, Angel, Aret, SC loan.de Plateaind*^ æquê. Inftn.de excep tio.Arcb. loan. A nd r. SC Phfl. Franchie, Antrens cxcipit de proprio iuramento, ut quia lurauit fe non elfe obligate, wtlrempetnâfuamcflèjSCfubdiftinguetAutloquimur deiuramentouolun tario, quad fcihcet pars defert parti extra fadicium, SC ex eo oritur exceptio ^ iuns,qu3tnon impeditlitisingreflum, N ä propter confenfum defcrentistol Iftur natural is obhgatiqpcr hoc iufiurandumJ. Stich urn ^ naturahs.fEdefo-Utfonibus,0Cibi Bart.ct quia fit ilia delatio extra iudicium,manetiurans ci-uiliter obligatus^qaac obligatio parit quidem adionem, licet non cam eife, daexadionfs, in hoc cafu poteft intelligi d -^ æqaè,in uerbo, obligatus, Autloquimur de iuramento neceftario,quodfcilicet index in defedam pro bationis defert partibus, SC ex co oritur exceptio litis finitae,SC tale iuramen« as turn habet uim ref iudicatac,quia fit in iudicio ex dclatione iadic is » uide Bar, ^nd.I.Stichum'^ naturalis,fr. defofutio. Ideoficuti per remiudicatam toUi, tut cinilisobligatio,na quoqueper iuramentu neceftarium, fecundum Barr, wd -^naturahs, Autloquimur de iuramento iudiciah,quod fcilicet pars par hiniudicio defert,iudice approbante,SC tunc quia in hoc concurrunt confer» wspartium propter delationem, SC quoep autoritas indicts, tollitur utraque ®^ligatio, naturalfs propter confenfum, ciuilis propter autoritärem iudicis, ^^«0 quoqne oritur ex co exceptio litis finitat.Et eft ratio, Primó,quödpro- *gt; Pter huiufmodi iuramentum delatumSCpracftitum praetor nopdatadionê. laitprætor.Ia.i ôcLnam Sc poftea.ff.de iureiurand.à régula eft,quod nemo Gneadione expetatur.l.populi^ uideamus,ff,denego.geftis,Secundo hoc iuramentum habet uim tranfadionis. I, t. ff. de iurciurand. Ergo ficuti exceptio tranfadionis efthtisifnirae, ita quoCp iurifiurandi, Tertio iufturandum Gibermaiorem autoritärem quàm res iudfeatq^d, 1,#, ff. de iurefurand, Ergo ^umex re iudicata oritur exceptio litis finitae,multo magis ex iureiurandca Quarto omnis controuerfiae finis eft iuramentS,c,ctfiChriftus ^Jacobus, ‘Up.de iiireiuran. Ergo exceptio iurifiurandi eft litis finite 2Cc. Q.uintó dolo ‘Weturando rantiim quæritur,an fit iuratum,nec alia qugftio admittitur.l .no -ent ■ÿ dato.ffde iurciurand ^ fi quis pcftulantc.Inftif.de actio. In continenti autem debet bate exceptio probari,fienimdubiteturanfitiuratum, nee ne» «4 obiedio non impedit hbs conteftationcm. d.l,nam 8Cpoftca,cum ibi notaris, ff.de iureiurand.Bar,in I.cùm quacrebatur ^ proinde.I.x.fF.iudica.foIui.Prac-dida autem omnia uera funt,fi iuramentum fuit licitum 6C honeftum,nonfii P«re turpipræftitum,alias fal(it,ut apud Ioan.de Platea in d -^ xquè. Infrir, de exceptio.De hac exceptione uide dodores in d.I.ait praetor, Qd d.l.nam SC poftea.fF.‘de iureiurand. SC in d. c, etfi Chriftus ^ lacobus, Barr, in d.I. cum ^ærebatur •^‘ proinde.Ia.t.ffiudicatum folui.Inftit.in ^ aequè,dc exceptio* eCdodores hie,

Qtiinta exceptio fadi eft exceptio folutionis,Lcùm quacrebatur.ucrf.pro- *^ jndeja.î.ff.iudica.folui ,quiafolutione cius quod debetur,omnis tollitur ob* Ggatio.lnftftquib.mod.toll'Oblig.inprincip,

Sextaeft exceptio acceptilationis.d,î. cûm quacrebatur «ÿ. proinde. Sicuti »a enirn ftipulatio fit per interrogationem Si refponfionem ad obligandum na-turalitcrô^ ctuihter.InftituSC ff. de uerbo.oblig,per totum.Ita quoque fit ac, ceptilano per interrogationem Si refponfionem ad liberandum à ciuiy Slt; n» turali obligatione.Eft enirn quafi quaedam imaginaria folutio ^ idem per ac« teptilationem.inftit.quibus mod.tol.obliga,

• D. MELCH, KLING. LECTVRA

• *7 Septfmaeftexccpttoconfcfstonis, quandofdlicetquis confelKiscß, ad' uerfanum fibi non effe obhgatum.Et in hac requirStur tna. Primo, quod æ at in iure,Confefsi enim in iure pro iudicatis habentur, SC poft confefsione in iure falt;ftam,amplius nihil quaeritur» L i, C, de confefsis, I. poft rem.ff.dere as iudica.l. u8C ibi Barr.ff.dc confefsis, ÔC dicitur in iure fieri, quando fit corain indice,ubicunque fic,fiuefèdeatprotribunali,ftue domi/iuein balneofiw» uoluic ^ quodait.ff.deinterlo.adio. Sec«ndó,quódfiataduerfario praefen« te.Tertió quad aduerfarius accepteream. De hac materia uidecopiofi^imc dodores in dJ.unica.C,dc confefsis.

• *^ Odaua eft exceptio renunciationis, quando fcil/cet quis liti renunewu^f» tpoftquam liti.C.de padis, De hac materia uide dodores in d.l. poftq“8® iiti,

^® Nona eft exceptio proueniens ex pado uel concordia fàdi in crim'naH' bus,eo cafu ubi iranfigi poteft,fecundumBaId.óC Dodo»in Ltranfig«^ de tranfadio.Et hoc maxime procedit in iniurqs quæ remifsione 8C difö®“* lationetolluntur^ fin.cum fimilibusjnftit.de iniur» Scd hac exceptio ton# cordat cum exceptione tranfadionis,

^* nbsp;nbsp;Decima eft exceptio, quae datur parentibusSC patronis contraIib^*'°®*

Iibertos,qui proponunt contra eos adiones famofas. Nam hac exception® ümpliciter repelluntuntnon debef.ff.de doIo.Hucrefer omnes excepdono praeiudiciales,ueluti, tu non es hæres, igitur non poteris agere familie her-cifeund« l.ff. famiJ. hercifcund. Item, tu es adulter, igitur non poteris age* re ad feparatione thori.d.c»fin.cum multis fimilibus fuprà de adultertjs.Item, es filiusfamiliàs,fer uus,uel nó légitimé natus amp;fc.Dc quibus fuprà in ratios busdubitandi« Aliasexceptiones ßmilesmultasuidcapud Angel.in^^æ* que.Inftitut.de exceptio.^ Phil. Fran. hic,Sed tu obfcrua,quia quasip^æ* énumérant,nonomnesfuntlitisfinitæ,infertgenimfuntquædamdilatoriæ, ut dilatoria folutionis,item cefsionis bonorum,âdftmiles,quas ideo recenfue runt,quiaimpediunt litisingreiTum.IHa aSt propofitionon eft ueraiGmnw exceptio quac impedit litis ingreftum,eft litis finite,uel perempforiä tadi,«* ue intentionis,cöm idem faciant omnes dilatoriæ. Sedbene ueraeftcontra* ria,quódomnis exceptio litis finita impedit fitisingreflum,ideo ut tupofsis ^* iudicare,qua propriè fint exceptiones litis finita, nota regulam : Quando* cunque concludi poteft,quód adori nulla competit adio,repenitur perexte ptionem litis finita , qua impedit litis ingreflum. Nam fine adionenemo experitur.I.fipupilIilt;^uidcamus.ff.dcnego.geftis.Sed nulla competit adlo» fi reus cum eo neque contraxit nee quafi contraxit,neque deliquit,necquafil deliquit ^ fequens.Inftitut.de obligatio. Aut quidem contraxit,fed obligai tiones funt fublata,ita quód neque naturaliterneque ciuiliteradoriobliga* luseft, utquiatranlcgerunt, uelreus foluit,ueleftlibérâtusperacccptila* tionem , ueleft quidem obligatus,fed tantumnaturaliter,nonautemciuili* ter,quiatunequoque nuIIacompetit, utfifententia iniquatranfiuitinrem iudicatam ,item in exceptione Macedonia,’amp; Veilcia. hoc cafu quoqueo* mnes exceptionesfunt litis finita. Item fi adoris non intereft ratione dorai* nq,quafi dominïj,nec ratione alicuius iuris,nee ratione reipublica,nec ratio ne p op u li,ut in adionibuspopularibus. Et tune quoep nulla competit adio. Ideo datur exceptio litis finita.Et tantum de exceptionibusperemptorqsfa* db

jj Exceptiones peremptoria iuris dicuntur, quibus cliditur adio illius,cuf competit quidem adio,fed non cumeffedu exadionis , uteftinilliscaft bus, quando reus non eft naturaliter obligatus adori,fed tantum cluili-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter.Hoc

s VP ER IL SEXTU DeLitfiConteß^ c^ ^xceptiows^ 4# tcï.Hoc em'm cafu licet ciuiUs obligatio panat ad-fonemjiKa tarnen cöm non habeat effedum exadtonis,cliditur per exceptionem peremptoriam iuris.

Prima itaque exceptio iuris eft exceptio iuriiiurandi exiuramento uolun- j^, *ario,non autem neceiTariouci iudidali orta. Juramentum autemuoluntari-yineft,quod pars parti defert extra iudiciû,amp; fie in quo eft confenfus utriuf-flue,propter quern tollitur naturalis obIigatio,l.Stichum ^ naturalis.ff. de io *ytio,amp; ibi Bart, Quia autem fit extra indicium, per id obligatio ciuilis non ^llitur ,ideocompetit quidemde iureadoriiusagendi,fednoncumeife« «ucxigcndijUndeeliditur ciusadioper illam exceptionem iurifiurandfid, y æque, Inftitur, de exceptio.0^ uide qua: dixitnus fupr,dc exceptio.iurifiu-rand,

Secunda eft exceptio dolf,qua repeliitur is qui agit ad id quod do’o promif j| •um eft,Inftit,de exceptio.in prin.Nam licet dolus impediat naturalem obii» gationem, tarnen quia promiisiolit, oritur inde ciuilis obligatio,ex qua ad, oucagipoteftjfed eliditur per exceptionem,!.»'^ ideo.ff'.dc exccp.doli mali, ^«feiheet dolus dolofo patrocinctur. Et licet bate exceptio fecundum gloæ

Bartin I.qui fe dcbere.fEde condic. caufidata caufa non fecuta. fit qusntu-^ex ,tamcntudicbreuibus : Autdolusdeditcaufam contra dm bonatfidei, tunecontradus eft ipfo iure nullus, 6C fic per confequcns, hoc cafu exec.

PtiodoU eft exceptio intentionisfiucftdi.I.'SC eleganter.fn prin,cum fimili-ous.ff.de dolo. Aut dat caufam contradui ftridi iuris, 8lt; tunc oritur quidem ’âio,fed ador except/one doli repeliitur. Hoc cafu eft exceptio iuris.d,I,i ^ *^«o,ff,de except, dol mal, De hac materia, quando fcilicet dolus der caufam contradui,uel coincidit,uidc quae notantur in d,l,0^cleganter .ff,de dolo.gl, ^dodores in '^adionum autem,in uerbo,bon» fidci.cuinmultisfimilibus, Inftit'ûc udTiOt

Tertia eft exceptio, quod metus caufa , qua fcilicet repeliitur is qui petit 3^ ^4od metupromiftum eft,hfi donationis,C,dc his qux ui metufue caufa. Na « metus impedit naturalem obligationem, igitur ex fola ciuili hoc cafu tan-tünvagitur, Requiritur autem quód fit talis metus, qui cadit in conftantifsi-*’’»n'queinque,ut metus mortis, cruciatus corporis, capitaliurn minarum po tcntiæ.d.I,fi donationis,8C I.ft per uim, amp;nbsp;1, fin.C,de bis quæ ui. Propter ua, numenimmetumnulladatur exceptio I,metum.C,quod metus caufa, c. de niulicre,fup,de fponfahbus.

Quarta eft exceptio ex errore, quç fcilicet datur illi qui promifit quod er c ’^ lt;itditfedeberc,cûm non deberet, Obligator enim ciuilitcr propter promif-fionem, Cümautem error impediat confenfum, I, fi per er rorem, ff. de iurif, dic,omn.iudic.fequitur quoque quód nullafubfit natural is obligatio,qu ia tonfenfus deficit, V ide Inftitut.de exceptio.in princip, iunda glo,in uerbo, promififti,

Quinta eft exceptio non numeratæ pecuniae, qua: datur illi qui confeflus }S fuinchirographo, fpefuturac numerationis, fe accepifle certam quantita« temmutu0,quam tarnen nonaccepit, hie obhgatur ciuiliier propter chiro« graphum.C.per tot,tit.de non numera, pecu. Inftit, per totum. de literarum obligar.Quia tarnen numeratio non accefsit,naturalis obligatio orta non eft, ^agitur tantum ex ciuili, quae eliditur per banc exceptionem ^ idem iuris; Inftit.de exceptio. Et opponi debet infra biennium,I,in contradibus, C,dc non numer« pecu,

Sexta eft exceptio padi de non petendo, quae ideo elidit adionem iuris, ^ quia per padum de non petendo tollitur tantum naturalis obligatio,^ ciuilis remanet, Sicuti enim nudum padum non parit efficacem obliga-tionera ad agendum ,1. iuris gentium ^ fed cum nulla, ft. de padis.

• It?

D» WELCH. KLING. LECTVRA

40 Ita quoeç earn non poteft tollere ipfo iure, fed tantum ope excepnoni^ Hoc tarnen tallït primo in omnibus contradibus qui confenfu contrabunt » quia iliac obligationes nudo conlenfu re integra tolluntur-^ fimlnftit,qu » mod.tollitur obligatio.SecundôfalIit in adionibus famofis,ex maléfices * feendentibus, utfurti,iniuriarum,0^fimilium, quia iftis cafibus pert^eP « dû obligationes S^ adiones ipfo iure tolluntur J.ß tibi^quxdam,iunuag • in uerbo, tolluntur,0C l.fiunus^padus ncpctercr.uerCSedfipadum.n.

4» nbsp;nbsp;Septima eft exceptio ret iudicat3c,in qua die: Aut eft lata fententu

natoria,quæ tranfmit in rem iudicatam,0^ex ea oritur adio.tador.t'^^f * ereditis.Emiles .^ fi.ff,de re iudica. Aut lata eft fententia abfolutoria. ^ g aut reus non fimpliciter abfoluitur,fed pronunciatur quot^ eum effe y® rei petitac, ÔC tunc fi ilia fententia tranfit in rem iudicatam, uidetur ont* c ^ ptio litis finitac,per tex. noftrum hie. Aut eft fimpliciter abfolutorw»**'^. reus abfoluitur, ideo quia ador nihil probauit, SC tunc datur exceptio '’^ „ ,^ dicatae,quac non eft litis finitac,fed peremptoria iuris, quia adhuc 0*’*'^^^« quae eliditur per illam exceptionem ^ item fi in iudiciojnftit.de ^?^^ uip teft autem obqcijCam per illam fententiam abfolutoriam tollatur ein*^o® . gatio,SC remaneat tantum naturalisJJulianus.ucrfJicct.ff.de condodnoe ti.at naturalis obligatio non pofsitparerc adionem,quomodoergoPO‘**, fententiam ex naturali obligatione adhuc competat adio,quae pct nem iuris clidi debcatî’Refpondc,quôd naturalis obligatio fob,9*** ^j fuit fola,non poteft producereadionem, utin nudo pado,fed ilbnawr^^ obligatio quae fuit iunda cum ciuili, poteft adionem prius ex utraqueoP • gatione produdam conferuarejita relpondet Bart, quern fcquuntur P^u ♦ aft.Do Jafo,8lt; alq in dj.lulianus.uerfic.x.dixi.ffde condic.indebiti, bt elarant hoc per fimiIe,CiuiIis obligatio eft tanquam pater adionis uerotanquam mater, unde ficutmulier quae fuicuunda uiro,potelu’’*'^ producereetiam poftmortem mariti : fi autem nunquamfuiHet innƒ’*? * to,fola non pareret,ita nec naturalis obligatio fola pareret. Aut ß‘quot;^? ^’ non placet, poteris alio modo refpondcre ad ^ itemfi in iudteioJ®*“^“**. exceptio.quod fcilicct ideo adhuc poft rem iudicata detur adiod®*’ ’^^“® cepit adorem ut confentiret abfolutioni, quare fi ador iter urn agit, chditu quidemeiusadio per exceptionem rci tudicatac,fed contra üb® exceptio-nem quoque datur replicatio doli, per text, in 1. cùm à te,ô6 qu« *W notww ff.de dolo.Dehacquæftione uide copiofifsimè quae notanturin dj. IUranus uerumdebitorem.ff. de condic. indeb.6C itaintelligit Angelus illumy Kat tio autem diuerfitatis inter iftas duas exceptiones rei indicate ex fententia abfolutoria, haec eft, quia primo cafu quando fcilicet fententia noncttinn* pliciter abfolutoria,fed quoque profertur fuper dominio, uidetur ador con-fentir e,quód dominium maneat penes reum,8C per illum confenfum tolliiW naturalis obligatio,ficuti per fententiam ciuilis.In fecundo autem cafu, quan dofcilicet fententia eft fimpliciter abfolutoria, quia foetê ador non probat uit,non uidetur confentire in dominium rei, ideoque tollitur per illamien-tentiam tantum ciuilis obligatio, naturali remanente A competit exceptio

43 Opponuntur autem SC probantur exceptiones peremptoriac luns uitj M fententiam,non autem poft fententiam.I.pcremptorias.C.fcntentiamreicin: non poffln eer ris tarnen cafibus opponuntur etiam poft fèntentiamjUtpn' mô »fi fententia contraminorem bta eft , poterit reftitutionem in integrum petere , 8C fententiam peremptoriam opponere. 1. minor«y.anniJ omilüm.ff. de mino. Secundo, fi contra militem fententia bta eft, ipb . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wre

SVPER IL SEXTL DeLidiContfßt c. Exceptionii. 41 ^Ute ctiam fine reßitutione opponit exceptionem perempton'ä qufaymilice s »nagisdebcntfcire arma quämlegesXuCde lunsöC fadi Jguoran. Abos ca-fusjinqmbusexcepnones peremptorix opponuntur poftfentcntiam,uidc •nglolKin dj»*« in uerbogt;uiï,8^ ibinoiatur per Dodores. C, de iuris QC fadi ^gnoran,

Exceptiones anomalx dicuntur, quxnonomnino fequuntur normam 44 peremptoriarS nee dilatoriarum, fed participant cum utraep, ficuti uidemus in exceptione non numeratac pccuniac,SC non numeratx dotis,qux funt per «mptorix,qma perimunt intentionem adoris,ut diximus,SCquocp funt dila-torix, quia temporales. Omnesenim temporales funt dilatoriac, S^ econ-iri.I.exceptiones^ temporales.ff,de exceptio.lnftitur.de exceptio,’De« »ent enim ilU exceptiones infra biennium opponi;.dJ. in contradibus. C.de non numera. peen. Idem die de exceptione ordinis, quôd fcilicet reus principalis primo debet conueniri.Idem de exceptione dluifionis ex EpiÜo ia dini Adriani,qug interdum opponuntur ante litem conteftatam,interdum poft,dequibus uide Bar. in dj.exceptiones.ff.de exceptio,SCinl.fidubitetor. ff.de fideinfloribus. Dodores in l.fi.C.de exceptiojnftit.in appelUntur, cumfequcntibus.Inftit.de exceptionibus»

GIolLinucrbo,pcremptoriac,diuiditexceptionesinperemptorias5idila« torias.’perempïorias definit Suf partim enumerat, Sedilla ex prasdidisfatis intclhguntur.

Inhacglof.habctur, quôd exceptio padide nón petcndo,fit petempto» . r*aiuris,debeat^opponipoft litcmcontcftatam.Ethocomncs dicunt. Sed W» poteftde exceptione padide nonagcndo^tcommunitcromnescon dudunt, quôd ante litem conteftatam debeat opponi. Ratio eft, quia eft de.* clinaioriaiudiciijSCconcernit proprië proceflum 8lt;inftantiam,nonautem ’^^godutneaufae principalis.Nam per tak padum non tollitur naturalis ob-iigatio,nef^ ctiam eliditm- ciuilis,fcd tantàm impeditur ador in iudicio age» re. Ita decidunt omnesdodores hic. Etideo Bald, in I. peremptorias.uerfic qnsro quid uult. C.fententiam refcin. nonpoffdicittSi reo fadum eftpa. dumde non agendo ,amp;^ipfe ante litem conteftatam hanc exceptionemnon 'opponitjpoftea opponere nÓ poterit,quia confenfit in proceffum,quem po. tuiffet itnpedire.Et hxc opinio eft communis,uide tarnen Philip, Franc, hic. De exceptione autem iuramenti de non agendo ue 1 accufando,uide quæ dk Ximus in exceptione iurifiurandi.

Glo.in uerbo,defenfionis,ponit differentiam inter exceptionem 8^ defen 4« «ionem,uidellcet quôd exceptio elidat ius agendi,defenfio uerö ipfo iure tol btadionê*Sed licet hare differentia in fe fit uera,non tarnen congruittextui noftro,Qiiia textiis dicit indiftindè, Obledus exceptionis peremptorix feu ® „ 9°'™^5 criiuslibet,non impeditlitis conteftationem S^c. Et incontinenti fubijcitfallentiam,Slt; excipit omnes exceptiones litis finitæ,quac proprië dû cuntur defenfiones.Si ergo nomen defen ft o proprié intelligeretur de exce. ptionibus fadi,eflèt textus übi ipfi contrarius.Ideo refpondet loan. And.hic, quodnotnen defenfio ponatur hic intextu impropriè pro qualibet exceptio ne iurisjlccundum uulgatum ufum loquendi: Rei enim indifferenter dicunt qiiandov^,cxcipiendo propono quSdoqp ; propono ad iuris mei defenfionem amp;nbsp;loan, And.lequuntur Do.Ge.8C Phil.Fran.hic.Ex differentia tarnen glo. quæ in fe Liera eft, nota pro ftatutis, quae habent,quód nullus admittatur ad excipiendumcontrainftrumentumdcbitiS^c.quódperhacc non eftcxclu-fis.qui contra inftrumentum uult opponere defenfionem,ut cxccpiiqpem folutionis,acceptilationis,uelfimilem ,quiaftatuta debent intclligi in pro* priofignificatUjfecundumBattounl.omncspopuli/n^.quxftione princk

• paft«

D» WELCH. KLING. LECTVRA paItuerCquarto.ff.de iufti.S^ fure.Ex propria autem fignificanone exeeptf^ noncomprehendit defenfïonem,per glo.noftram hic.Domi.Gemi.amp;f Ph»« Franc.uidë Bartan 1.» ^ Ö^ parum.fEquod ui aut clam.SC in tplanè.ff.dep^* titio.hæred. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Gloff.iti uerbo, peremptoriæ, diuidit exceptiones in peremptorias a ®* latorias. Peremptorias définît ó^ partira enumerat ï Sedilla expraccedenti* bus fatis intelhguntur.

GlofCin uerbo, finita,tradat exceptiones litis finitaf, SC diuiditur in qu^^ que panes. In prima habesde exceptionerei iudicatæ.In fecunda,ibi,u2nia« CTa bona fide,de exceptione tranfa^ionisjn tertia, ibi,finita per confenfu*^» deexceptioneprçfcriptionis,Inquarta,ibi,ÔCquod dix^deexceptionci“*^*' iurandi.Jn quinta,ibi,fed pone,mouet duas quæftiones, quibus quod^^*^^* fpondet,Prima ÔC fecunda particulx glof.funt fuprâ copiofê tradataeJ*’^^' tia parte déclarât quid importer uerbum finira,in textu pofitum. Et opp^ duobusmodis, fcilicetquôdcaufadicatur finitauel per confenfuni,ndp^'^ ** filentium. lam autem iterum eft dubium,quomodo inteHigatur uctbum) * lentium. Et quidam dicunt caufam per filentium finiri,fi eft pratfenp^’* hacc fuit opinioHoftienfis,quam gloChic reprobat.Sed tu tenc contrag“” cum Hoftienfe per iura fuprâ de exceptione præferiptionis adóu^^^■♦“*’ quoque habesfolutionem adl.emptor.Cide pracfcrfpt.long.tempoft^T*^* tellexerSt caufam finin' per filentium in emoJogatione arburij, hoc en,»?“ arbitros fuerit laudum Iatum,ó^ partes non contradixerunt infra decct^“^®* fed tacuerunt,quia tune uidenrur illud laudum approbafiè, ex quopofteao' ritur adfioSC exceptio litis finitæ ad inftar fentcntie.I.cum antea^ün C.dc arbitris.Et hacc opinio quoque eft ucra. Nam quod exlaudocmoI^S/ to oriatur exceptio litis finitae,ficuti exfententia,quae tranGuitin rem W*^' * tam,tenet exprefsé Bald, in 1. peremptorias. uerCquaero utrum.C,fcn^ * fcind.nonpofCquera refertSCfcquitur Philip.Franc.hic.in ft*^^^^V g/f filentiSintelligi de eo quiappellauit,8d appellationcm defcruitfilcf’y j ' fed hoc coincidit cum exceptione rei iudicatar. GlofCin quarta p^rtt^^ » ibi,fed oc quod dixi,tradat de exceptione iurifiurandi.lntellige a^ff’”,^ ? ^ loqui de iuramento iudiciali,quodfcilicet pars parti defert in iü^'^f®’*“®£ approbante.Nam per id tollitur naturalis obligatio propter delarfo®^“»^^.* confenfum,ciuilisautcm tollitur propter autoritärem iudicis. Jdeo oritur ^ * de exceptio litis finitæ.Ex iuramento autem uoluntario non oritur ^^^fC _ litis finitæ,fed iuris,ut diximus fuprà,ô6 habetur in glofChic,in uerbo,o“'-

Tradat autem hacc particula,primûm de iuramento rci,qui fcilicct fc nihil debcre.Deinde de iuramento adoris, qui fcilicct iurauit fc n^®^* rum nee accufaturura. Nam ex utroquc oritur exceptio litis finitar. tta ' tur ratio,quia per huiufmodiiuramentum omnis obligatio extinguitur,o ligatio autem extinda non reuiuifeit. Ergo infert glofC quod compcWt n cafu cxceptio,quæ litis conteftationem impedit.Illud autem probat a mino ad maius,hoc modo:Ex re iudicata SCtranfadione oritur exceptio litisfim^* ergo multo magis ex iuramentoiudiciali, cum id maioremhabeat autori tern quam res iudicata.I.x.fC de iurciurand. Gio. in quinta particula,ibi, ƒ pone,mouetduasquæftiones.Primô,didum eftfuprâinexceptionereu ' dicatæ requiri fententiam latam efle ab co qui habuitius iudicandi.Enne -ceptionetranfadionis dolumabefle,pone quod fententia eft lata,fcdano fuo iudice: item tranfadio eft fada,fcd dolo,amp;^ quis uult fe defendereperj** ceptionem ex ilia fententia uel tranfadione,quacritur,andebeatauain. decidit glofC quad fie, quia iftafuntpræiudicialia,quorum cognitio ante lt;nbsp;raniadgbetpræeedere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*”

amp;t?^k * ”'°^^^g^°æ‘^“æ^æ^^quot;’‘ P°^^5^* oppoßta eft exceptto has finite mr ft ’^^^^^PfonundandumfitCEtdiftingmcgio* Aut exceptio Iidsrfi- 41 de^- ‘®PP®®^’^^’^^litem conteftatamA ficin uimdedinatoriae, amp;nbsp;fert mt iur *?^^fi°^’^fo’'lam,non fuper negocio principali,fed Riper exceptione,per am gloæaUegata, Aut opponitur poft litem contefiatam, ÔC fie in uim P remptoriac,0^fertur fententia definitiua fuper negotio principali,fecund3 rmam hie traditam. Et fic babes ex hac diftin Aione glofla:,primó pradicä Pponendi exceptiones litis finitac,quód fcilicet in uim dilatoriac amp;nbsp;perem-a/''*æft^P -*'’ P°^^”^’^*^^®”^quot;‘^°^°’'^^ ^*^’ ^ babes quo que refponfionc ri ^*^1 Ç’^P^’Q^a quaeritur ,an fententia lata fuper exceptione fit inter! o eu to a ucidefinitiua,quia fi profertur fuper ea,qug in uim dilatori^oppofita eft, jcitiir interlocutoria,ut eolligitur bic ex glo*ucrf.dic fecundum Bernb» Si «toprofertur fuper ea quae in uim peremptoriac opponitur, eft definitiua, Q^*l*~^'^gIoiEhic*Nec obftatglolf «tin Cle.fina.de appellat« ubi habetur, lt;4Jiodotnnisfentcntiafupetexceptionibusetiamperemptorijshta,eftinter ocutona,C^uta illa glo,procedit,quando fententia principaliter profertur fu peicxceptjQj^g peremptoria, puta dicendo : talem exceptionem admittimus ueJrcpellimus earn. Et illarefponfio eolligitur exgloæibi,dum dicit,quód poitpronunciaridnemfuper exceptione requirituraliafententiafuper prin ^'Pa''.Q.uanclo autê pronunciatio fit non dire Aè fuper exceptionibus,ièd fu per petitionc a Aoris SC refponfionc rei, töc procedit diftinAio fuprà tradita*quot; ïarelpondetDomfiGemi.hic.Prxtcrea nota exhacglofla aliampraAicam ronunciandi fuper huiufmodi exceptionibus. Nam ficuti fententia defini- 4P quot;aadebetefte conformislibello«l«utfundus, cumfimilibus«ff« comunidiui-‘^n itaquoquefententiafuper exceptionibus ferenda debet efle conformis ®’^ceptionf propofit», 8lt; cius condufioni, ut eolligitur cxglo.nofira bic, SC K ,?“’'per tex*in c«i.cmn fcqucntibus.fupr.de ordme cognitio.Phil.Fran. ï^afijhic. Exemplum Rofredi tak eft:Cum reus contra praediAampetitio-jj, nemtalem exceptionem propofucric,Ädatis fibünducijs earn fuffidenter ’ probaucrit, aAorem nonadmittoad agendum, £lt;non admittendumfore Pïonuncio*

•^ Licc(dicatt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SVMMARIVM«

* nbsp;nbsp;nbsp;Contra refcriptum ^ beneficium in Ulo coneejfitm ^ualiter excipient

dum,

^ Quando(lue exceptiones dilatoria: ZT peremptorite Jimul opponun^

tur:ct ^uod pcremptorijs tantum obieélhydtlatorijs uidcatur tacitè renunciatum, non tarnen peremptorifi ahjs omnibus Ji unicafitJo^ lumpropofita,

3 nbsp;nbsp;Surreptionem refiripti aélor an l^eus probare necefie habeat.

Hic ÿ difponit,quôd exceptio quæ opponitur contra referiptum, eft per-» emptoria,Slt;^nondilatoria,ideodebeat opponi poft fitem conteftatam. Sed in quxftionc ita diftinguit Ioan. Andr, Quandoque firn ul quis impetrat lt;nbsp;gratiam 8i fiterasfurrepticias ,utfi beneficiatus impetrat aliud beneficium, amp;^ tacet de primo, tune poterit contra ipfum referiptum opponi in uimdüa-toriæ,Sd contra gratiam in refcripto contentam in uim peremptoriae.c.ad au# res.cconftitutus,2lt; c.proponendac.fupr.de tefcriptis,in antiqufs,Quando*

D. WELCH, KLINÖ, LICTVRA

^uc uer ô gratia furrepticia prx cedit literas,ö^poßca impetrantur liefst £^| €utonaf,utponatur in poflèisionem,tunc de gracia Hue feudo impcifätop fétexcipercinuimperemptoriac, contra literasautem excipere non po * c.cûm olim.cumfjmiiibus.fupr.de reiudicata.ScdiIlampofteriorcmpart diftindionis impugnatHoftjenfis,hoc modojSi prima concefsio P*^*quot;f^% fuit furrepticia,tunc literac executoriat, qu» funt accefloriae ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quoque cenfentur furrcptitix.c.fi fuper gratia/upr.de off. delcga. Acet num enimfequitur nacuram fui principalis, c, inter diledos,cumfi^'‘^ fupr,de fidcinftru, Jdeoconcordant dodores iftasopiniones^quodlci ^^ opinio Hofticnfis procéda, quandoexcipiens uultinconiinenti P^°^^^ j-amexceptionem fuper concefsione furrepticia, Opinio ueró loann.n*' ' quando reus non habet probationem in promptu,tunc emm non auditief fi fada executioneuta tenent commumter dodores bic,

Glöß', in uerbo, obtentum, diuiditur in duas partes. In primatralt;fî^»^^® ordine excepeione# opponenda: fint, nempequödeonfufe Ôf mW^®^ poni nondebcant ,fed difatoriac ante litem conteftatam, perempcori^f^^*^ »poftquam lis fueriteonteftata.Si tarnen fimul fuerintoppoiitæ,tuncnonat-tendiriirordofcripturac,ncc peroppofitioncm unius uidçtur ali)srlt;n«o^ tum,fcd lila intelligiturprius propofita, quac de fui natura praccedercdeb«» fecundum Barto. in I. quidam confuldaat, ff,de re iudicata. Bald, in*»^^^^' ptionem.C.de probatiombus. Philip Franc.hic, Si autem ab initio^'4^J^n emproriafuillèroppofira,omifsisdilatoiqs,uideretur eisrenunc/atöJ»*^“^^ fufccperir,in princip.ff.de iudieqs, fn peremptorijs autem hoc nonfew^“’’^ Nam licet primo unarn expcrcmptortfsoppofueri^perhocalqspct^^Ef^* rijs non reniincfauit,f d poteft eas opponere quandocunque uult ’’'^^/^ tentiam,ut coHigitur ex gloffin I.propter htemjn uerbo, non probauf’'quot;**^ de excufa. tutor. In fecunda parte difputat gloæ de exceptione,quaoPpo« nitur contra refcriptum, 0C diftinguit hoc modo,.quando tam conet^ionc« quàm refcripta fimul funt furrepticia,t«nc potent exceptio opponi an«“quot; tem conteftatam ad impediendum litis ingreflum , amp;nbsp;quoque po” ^ ”* conteftatam ad perimendam adioncm:quando autem tantum relctipra funt furrepticia,opponitur antelitem conteftatam in uim dilatoriac, Vt^c quac w pradiximus,

GlolT fina.opponit contra textum.Dicitur hic,quód exceptie perempte* tia oppohta non impcditlitemconteftatam,ctiamfi reus excep^^if contrary* ftripeum ,SC dicatadorem nonpotuifferefcriptumobtinere,utilin’^^^^ ptionemexpofuiffètdcleganti,adhuc tarnendebeat litem conteftari,«’’^'* fpondere hbcllo : Sedcontra, fiexceptio,quacopponiturcontrarcfcnpnim, mouiftèt deleganremncrefcriberetfi fuiffetper adoremexpofita,quoque debet moucre delegatum nc audiat adorem fuper ta li refcripto. Eademc# nim ratio debetmouere delcgatum,quac mouit dclegantem,c»fuperliteris, infin. fupr.de refcript. 3^ fic per confèquens hacc exceptio antelitemcoft* teftatam m uim dilatoriæ.amp;non poft opponi debebat Ó^e,

Gloftafoluic duobus modis. Primo per redudionemadabfurdutntSiequot; nimillud argumentum procederet, fequeretur quód omnis exceptio pet*' emptoria uenerit in uim dilatoriæ. Nam fi ador quando impetrat citatio* riem, exponeretiudtci exceptionemrei, quapofsit elidifuaadio,tamfacile fortè non impetraretcitationem ,SC fic quoque fieret exceptio quac oppone* retin uim dilatoriæ, quod effet abfurdum, Secundo foluit, Etiamfiadoï cxpofuiffètexceptionem rei contrarefcriptum, tamenfi quoque de fitarc' plicauone , qua illam exceptionem elidere poftet,dixiflet,adhucobtlne-

SVPER IL SEXTb DeLitücontefi^ §,LficetâiCdt, 44 retrerenptum. Tertio foluit per fimilc, Nam fîcud adorinfuolibelîorion tencturheere mentionem de exceptionc reo competente, fecundülnnoc« in c,fîna,de libel, obla. Itaquoque inreferipto non tenetur allegarc exce-ptionem rei,qua impugnetur referiptum , cûm id pracccdat Iibtllum,amp; habetur loco libellijfccundum Innocen.in c» dudum. la ♦ a* fupr, de eledio« Si tarnen ador uellet, poflet in fuo libello facere mentionem de exceptionc Sd replicatione reo compétente,fecundum Philip,Franc,hic,

Ex hac glolK notât Philipp, Franc.hiCjpoft Bald.in I,»,C.fi contra ins ucl utilitatem publicam. iQ,uôd fî creditor Titq impetrac contra cum referi« ptum,ôfcorâ refcribente tacuit de pado de non petendo, ucl impetranit exe cutionemfententiaenonfadamentionede appeUatione, quac forte deferta €rat,uelerateircnunciatum, ucI eratcaiusin quo appellari non poterat, Omniaifta refcripta ualercnt, quialicettacueritdedefenfîonibuscompe« tentibus Titio, tarnen 0 de replicatione dixillèt,nihilominus literas habuif-fer.c,ex partc,la,«,fupr,dc refcriptis. Poftremó quarritPhilipp,Franc,hic, । ' Cui incumbat onus probandi furreptionem referipti, Etdiftinguit : Aut fumusinbcncficialibus, Ô^tunc aut impetrans allegauic quafdam qualita. tes, contra quas reus excipit, ucquöd dicitfeefle maiorem, uel légitimé na« turn, Ô^incuinbitprobatioimpctranti, ha.fE deprobationibus. Aut impetrans tacuit uerum, quiatacuit feede minorem,uel illegitimum,amp;^proba« bitreus, ex quo in excipiendo allegacdolum ipfius impecrantis, I. quoties ^ Sl«i doIo,fF,de probatio, Vtroque tarnen cafu recipictur probatio utriufque uolentisprobarc,c,fupcr hoe.fuprà derenunciat. Aut furaus in refcriptis ad «tes,8c probat reus 8lt;c,

Qap, Hit Bonifie, Oélawi^t

ßl oblato aÄoK Übello ex parte rei, exceptio peremptoria propos natur, nequaquam per hoc litis conteftatio intdligitur effe fada« 1^0 ea non obftantc/nin fît de iUis exceptionibus,quæ fîtis contera« tioncmimpediunt,)fîcrioportcbiteandem.

SVMMARIAgt;

* nbsp;nbsp;Qbijciens exceptionem peremptoriam, aduerfarij petitionem nef ne^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^atne^? fitetur.

i nbsp;nbsp;Libclhid in omnicauja offnerendif^ßfnptihuia^orif :^ fit ilia ablatio Judici^noni^eo^

5 nbsp;nbsp;LibeÜi oblatioßt ne deßt^antiaproceffùs^

4 Irw procédai cuiuß^ue wdiciarif fub/lantialia funt^ ideo^ue omitti non pojßnt^LibeUi oblatiojitii conteßatiOf^ prolatio/ententüe inferiptis.

$ Reus an per iudicent co^endus ref^onderelibcUo^f:^ Utem contefia^ l^crbum, Oportet, modo neeefiitatem, modo honc^atem import tat,

H . if

D* WELCH. KLING. LECTVRA

Per cxceptionem per emptor famnon fît Iltis contcftatio.

In cap, proximo did^um eft, quod exceptio peremptoria ante lifts ftationemoppofita, non impediat litis conteftadonem ,fedea nonobiPne debeatfierijam autem quscri poteft,an per excepdonem peremptoriamna^ litis conteftatiofEt uidetur quod fic.Primo,per text.in c, proür,fupr.dj“‘’' lo amp;nbsp;contumaÄ in c.ciim caufam, fupr, de appellat, ubi habetur, quod ?«* obiedionem excepdonis pracferiptionis cenfetur effe litis conteftado fada, amp;; tarnen exceptiopracferiptionis eft peremptoria. Secundô uidetur probat per text, in c.cûm uenerabilis. fupr. de except. ubi opponitur exceptioP^ * mutationis, 8C dicitur intentio aduerfarq per earn fundata, ^ fic lisconte * ta. Tertio probatur, quia inftitutaadione QC oppofita excepdone dieltet’ ri indicium. 1. G Glius ^ in exceptionibus. fF.de interroga. adio. 0^iudi^ propric dicitur fieri, quando lis eft cóteftata,ergo per obiedionem hu*^^ di excepdonis cenfttur lisconteftata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Tarnen decidit hie textus nofter contrarium,fcilicet quodperobieth * nemexceptionis peremptoriac non fithtis conteftatio,fed eanon $^'^® • adhuc debet fieri,nifi fit ex illis quae uocantur litis finitae. Et ratio 1^*^^ fionis eft. Nam litis conteftatio, ut diximus,fit per petitionem ^dotis,^ j^ fponfionem rei in iurc,0(C fic per affirmatiua uel negadua.c, dudumJ^’* lt;nbsp;cet,cum multisfimilibus.fupr.de eledio.in andquis.Sed obijeicns^^^^P^*®^ nemperemproriam,ncque negat neque fatetur aduçrlarij petitioner'»®’^* cum uenerabilis ^intellcximus.fupr. de exceptio, l.non utique.ff ^^/’^^^ pdo.Ergo per earn non fit litis conteftatio. Pr acterea per litis contcu^^ær« ordinatur indicium.fupr.per tot.utlitcnon conteftat. Perexceptionemä tempcremptoriamdeftruitur indicium. Habet enim nomenàpodmen » utfupradidumeft, Sedeadem res duos contraries effedus produceren poteft.c.deinde.jö.diftindio.c.maiores*^ fed adhuc.fupr.de bapftfinod’S hominem ^fin.ff, de foludo, Ergocûmordinäreludiciurnö^deftruer^ duo contraria, fequiturquôd exceptio peremptoria ca non pofsit ducere. Nee obftant iura pro contraria opinione allegata, quia fecundum gloIEhic, diftinguendo hoc modo : Aut reus diredê refp^n“^^ '^ bello,puta cûm ab eo petuntur decê ex caufa hiutui,dicit fe non tencriiöt P tita fieri non dcbere,idco quiafucritfibi padum fadum de nonP^^^^do. fadaeftlitisconteftatio,non quidem propter obiedionem e*^^^f!®?‘-L propter rcfponfionem8lt; neganonem. Et in hoccafu pofluntinf‘-**'8'^° niaiura contraria. Aut fimiliter excipitdepracfcriptione,padodenonf' ^ tendo,uel de aha pcremptoria,ó(S tune non eft fada litis conteftatiota m ^^ cafuloquitur text.nofter. Itaquoque deciduntdodoresind.c.pro^n*' ' • cumuenerabilis,£lt;eft quoepper hocexplicata glo.hic, inuerbo.faua.

Nota ex textn in ucrbo,libcHo,quódin omnibus caufis taciuilibusd'’ criminahbus,debet libellusofferri,8t quidem fumptibus adoris, cumip ardetur ad offerendum,ut hic in tex.glofin CIe.quamuis.,in uerbo,OD a o » deappena.gIo.inClc,caufam,in uerbo, porredo.de eledio.pubiumaute eft ,cqi offeratur libellus, reo uel iudici. Quidam tenent quód recta uw o ferri debeat reo,SC non iudici,per tex,in c.fin .^offeratur, j.q.?.Auth.oite ƒ tur.C.de litis conrehafio.SC ibi Bär.tu die,quód libellus offerridebeat lU i » SC hoe ex rnultisrationibus,qui poftea porrigit reo. Primó,quod in nbsp;nbsp;nbsp;q ƒ

bellorum folcr poni claufula : Coram uobis domine iudex fomparet ^. * cundó, quód in fine libelli petit adorfibi iuftitiam adminiftrari. 1« » quêdiffltbeHis officium iudicis mercenarium adioni defcruicnsirnplor * tur.Quare cûm tota libelli ferles referatur adiudicem ,mcriroquolt;$nDC dofferri debet,SC probaturhoe pcrtcx.in c.f ibi, fi modo porrlgere. ^PJ^^j

s VP ER ILS EXIT, DeLUhcontefit Siobta, 4^ libclli obh,ó^tenet Speculator in titul.delibello.concept.^reftat, Do-dorés hie« glofT. amp;nbsp;Panormitanus in d » c ♦ 1. fupr, de hbelli oblatio, Pri« ma autem opinio quoque poteft procedcre, fi intelligatur quàd libellusof-feratur rco in prxlentia iudicis, Slt;^ ex eius mandato, uel fi copia libelli ma-neretin iudicio, fecundum Panormitanum in d. c, 1.0^ Petrum de Ancholt; hie. Quid autem 2lt; qhottuplex fit libellus. Item quæ fit eius forma, quan-doSi in quern finem ofFeratur, 0^ quis fit eius effedus, uide glofK8lt; Panor« mitanumind,c,«,8^ Speculatorcm copiofifsimè per totum de libellorum con ceptione.

GIolT, in uerbo, libcllo, tradat quatfiionem , An oblatio libelli fit de lt;nbsp;fubfiantia ordinis iudiciarq , adeo quod eo obmilfo uicietur totus pro^ ceflus î* Et fuper hac quatftione funt quatuor opiniones , quas recenfet glolfin Cfcmcnt.Éepe. in uerbo, neccflario,de uerbo, fignificat,ÖC Panor. . nitanus ind.c,t.fupr .de libdh obla. Tu obmifsis fuperfluis tene opi-nionemglofr.ind.Cfi.fupr^de libclbobla«6^ diftinguei Aut loquimur de caufis fpiritualibus, amp;: alqs,in quibus proceditur de fimpliciamp; plano, amp;nbsp;tuncoblatio libellinon eft de fubßantia proceiTus, Ciemenufiepe, de uerbo. fignifica. Clement♦difpendiofam , de iudicqs, Aut loquimur de alijscaufispknari|s,óC nec tacite nee e^refsè obmitti poteft Iibelli obla-tio,adeó quód fi obmittatur,totus proceuus eft inUaIidus,Auth.otFeratur,in fm.C.delitis conteftatione, ibi enirn dicitur: litis conteftationem fadam libdio nonporredo pro nf hilo habendam effe, ÓT eft textus in Paragraph, fi auttin.uerfic.conteftationem , in Authentic.de tempor.non folu. pecu-^ï fuper dote, coIL 7. amp;nbsp;in Paragraph, illud.iundo Paragraph, fequend inAuthentic.deexhibend.reis, eolhy. Etpro hacopinione adducitBarUn d.Authentic, offeratur, optimas rationes, quas refert amp;nbsp;fequitur Panormi-bnusind. c.i.fopr.de libcllioblatio, Necobftat fi obijceretur, contrari-

/ umferuari inpradicade confuctudine , Quiafacpefiunt compromifia irt arbitros ,2C renunciant partes oblationi libelli, à’ quoque litis contefta-tioniSCc. Quiarcfpondeturquódfupradida procedunt quando agitur co-ram iudice qui habet iurifdidionem à fe ipfo,ac non ab alio,uel à partibus, tune neceflàriô fequitur libel! us: fecusfi imperator uel pontifex dederint de legatos,tune enirn poflcntretnoucrciftasroIennitates,argum.c.Sccundó re. quiris,Ó^c- paftoralis, fupr, de appclla. Ita quoque coram arbitro, quifuam notionem non habet à fe ipfo, fed à partibus, poteft procedi libelle non porredo, Pronunciat enirn arbiter , iccundum quod à partibus eft con. uentum.l, diem preferred fi' quis litigator,ueriic. proinde, ff, de arbi-tris.

GloiT. in uerbo,faefta. diuiditur in très partes, In prima tradat ratio.« nes dubitandi, amp;C iura quæ polTunt contra textum noftrum opponi, in fecunda, ibi , fed contrarium , babes dcciftonem,8C quoque deci* fionis rationes, in tertia, ibi, ad contraria, refpondet legibus contra-rijs.

GlolKfin.tradat quæftionem, an litis conteftatio fit de fubftantiaOf«^ dinis iudiciarq ƒ Et decidit quod fic. Sunt enim tres partes de proceflus* fubftantia,quae omitti non pofTunt, etiam ex confenfu partium, ut libelli oblatio , litis conteftatio,amp; prolatio fententiæ in fcriptls, Omifsio enim illo* turn uitiat totum proceflum, fecundum gloffi ordinariam in c,dc catlTis^irt gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H iq

D. MELGH, KLING. LECTVRA uerbo,confcnfu partium,in fin.fupr. de officio dclega.in antiquis, 5^ glol^ m Authentic, qui femel,in uerbo, cognitis. C.quomodo ÓC quandoWquot; dex,An autem iudex reum cogere pofsit, ut refpondeat libeilo,contcftetur' que litem, uidetur primo quód fic, per textum noftrum,in uerbo, opoP tebit, quod inducit necefsitatem , fecundumgloff.hic,ó^gloff inc.cümab j uno, inuerbo, oportet,infr,dc fententia 2^re iudiói. Contrarium ettütf rum, quód fcilicet reus cogi non pofsit refpondcre Iibelfo,8lt; litemcop^ teftari, Quia extant alia remedia iuris contra rccufantem. Primo multflari poteft.I,unica4ff,fi quisiusdiccn,nonobtcmpc. Secundo,q^ôd propter illam contumaciam ad^or poteß mitti in poflefsionem bonorum eins ex primo dccreto , fine reus fit abfcns,fiue præfens;i,cûm P^^P^ pas , cum Authentic, fcquenti, C. de bon. audo. ludic, poff. 0^ eßgloff nota, in d. Authentic, qui femel, in uerbo,locum,0^ ibi Barto. C. quofflO* do amp;nbsp;quandO index.c.quoniam frequenter.Paragraph.in ahjs.mpf»^^ lite non conteftata , St ita tenent Dodores hie. Vide de hac quxftio* neCanoniftas in c.i,SCa,fupr.eod.filt; in c.penult.fupr.dc iuramentocalum^ niæ.

# Nota quoque ex textu,qijôd uerbum, oportet,importât interdum neccG fitateftijinterdum uerô honeftatem,fecundumfubiedam matcriam.Necefsi# tatem importât hic, 8C in c.i.fup.de libelli oblatione. Honeftatem import* in c.i.2;.q.«.£lt; in c, clerici, tij.q.»,

DE IVRAMENTO CALVM-niae

Ïuramentum ealumniueeß, quango quis furat fc bona fide,fl^ nofl^”‘^® calumniandi ager e uel r eiponder e. 1. » y i. C. de iureiurand. propter calum. dand. Capitula autem huius iuramenti comprehenduntur fub hii derii# bus,

Illud iuretur,quód lis fibi iufta uidetur.

Etfi qu^retur uerum, non inficietur, NiI promittetur,nec falfa probatio detur. V t lis tardetur, dilatio nulla petetur.

Videgloffin c.i.in uerbo,calumniae.fupr.co.

Capitulum primum, Bonifidr^ó O^a^

Vldccalumniafcudeueritatedicendain primoUtis^xord/ononius •^retur,ut debet, potent poftmodum inqualibet partebtisiurarf, cum huiufmodi iuramenta præftari ab initio t^c fubftantia ordinis iudiciarrj non cxirtat. Propter omiffum quoque tacitè in totaeau-fa calumniæ ïuramentum iudicialis procefTus alias faiffus légitimé non eft nullus, nee etiam annullandus, Qjiamuis in caufis fpintua^ Iibus,in quibusdebet de ueritate dicenda iurari, canones nonindi-cant«alicui calumniæ iuramentum , nos tarnen, quiafrequenter ca^ lumnM

s VP ER II» SEXTL UclurdMcntocatuw^ c^SideetL 4^ “^niari uidemus in ipfis,utikrcputamus,quod ßmul ficut pknque °oicruant tarn de ueritate dicenda,quam de calumnia,ut uia prædu-“*t«rcalumnijs,iuraddebeat in eifdem.

SVMMARIA.

I nbsp;nbsp;^uramentum calumnia in (lualihct parte litfi praßatur, ^uia non eß de 1ubßantia proceffû^^

? nbsp;nbsp;Iudex poteß uf^uc adjententiomßpcrßn^ulfi in^uircre, Çf ^uoties defiélo occurrit dubitatio^interrogare^

) Lith exordium triplicitcr coeptum ^ alii^uando eße intclUgi^ tur.

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;iuramentt calum^ nun^uidpofl condußonem in cauß pr^ßbaripoß

• 5 nbsp;nbsp;l^cr ex htigantibu/ debeat primo iurare de ealumnia, ^ nbsp;nbsp;De ealumnia ideo iuratur,neueritas occultetur.

• 7 nbsp;nbsp;iuviunentum de ueritate dicenda^ ^ iuramentum ealumnia! differunt ratione diuetßßrL

$ nbsp;dur an, calumi expreße perparta remUti non petedi^ quia ob publitam utilitatem introduäum*

? duramentum calumnite conCuctudine contraria ct iudicijs non tolU* tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

gt;0 luramentum ealumniaßab initio e/lpetitum^ne^uc tarnen praßdum, uitiatproc^um y lt;luia eo eß dicitur dc /ubßantia ordinh iudicia^

» luramentum expreße pote/1 ^i remiftißeut in iuram.calumnia^quod partes prießare debent.^iußlue dmerßtatis ratio,

JA duram.calum.nuncpiidin caußsj/iritualibus ultra iuram,de ueritate dh cendaexlgaturt.

q /^rbum^utuc^multoties importât neceßitatcm.

Non eft defubftantia, quad ßatim poft lumniat

. Quatritur, fiin mitiolifts,amp;: fie ftatim poft litem conteftatam non cft ruran^ 4e ealumnia , an in qua lib et parte iudieij adhuc iurari poft n f Etuidetur primo quód non , quia fttulus deiwaïUento calumnise in ®^^^’^*bus fequitur incontinent! titulum de litis conteftatione , Et« go oC jUud iuramentum in proceflïi quoque debet litis conteftationem kqui» Nam eft bonum argumentum ab ordine titulorum fumpcum, leciindum glolT. in uerbo , titulis, fuprà in prohemio huius Iibri, Se-cundo probatur ex ordineliters textusnoftri, in bis uerbis : In primo litis exoraio. Tertio funtdehoctextusexprefsi inlu.inpnncip.ibftnon^ïitcr» ’ quot;nbsp;H üq

D* WELCH. KLING. LECTVRA

C. de iurtiurand. propter calum.dand. Slt; m c.i^legibus.fupr.eo. Quar^ toprobaturäßmili, ficiiu procurator ante Iitem conteftatam debet taue« re de ratOjSC fi id omifent, poftea non audicur, per textum in 1. Pompo. mus, ^ ratihabinonis.ff.de Procurato.Ita quoque uidctur,cüm iu ramentum ftatim litem conteftatam fequi de be at, quod poftea nonadmittaturfifucriC otniftum.

1 Tarnen dccidit textus nofter contrarium, quódiuramentum calumm^c po(sitpr%ftariin quacunque parte litis, etiamft primo ftatim poft litem con-teftatam nonfucritpracftitum. Etcft ratio, Quia iuramentum «lumniæ non eft de fubftantia ordinis iudiciarq , ficuti libelli oblatio,', litis contera. tio,«cl fententiac in fcriptis prolatio, Sf poteft in totum omitti fine uiiio pto* ceffus,per textum noftrum hic in ^propter. Multomagisergopoteft^d tempus quoque omitti,ó^ in alia parte præftari. Secundo cert um eß,9^*^“ quando alicui aduinon cft prxfixus,ÖCdeterminatuscertus termini^.” locus , poteft is ados in quolibet terminoueladu fieri ,TccundumgIo“-*^ Clement,caufam,in uerbo,deuolutum, de eletftionc, colligendo argumen. turn à contrario fenfu. Sed iure non reperitur cautum, quód iuramento ca-lumnix fit députa rus certus locus, quando fieridebear,Namlicetl.*d^P*^*'’' ff.deiuramento calumniæ,dicac, quód fieri debeat poft litem conteftat^» ibi,tarnen non habetur,quód incontinenti debeat fieri,amp;aliis nomErgo öco Tertio probatur,quia quodeft iuramentum calumniac incaufisciuib^^®^ criminalibus, hoe cft iuramentum deueritate dicenda in caufis fp^rß'ƒ^^' bus , id cft beneficialibus óf matrimonialibus, per textum noß»«’®/’^^* fin. Sed iuramentum de ueritate dicenda in quacunque parte indicé P’'*' ftari poteft,per textuminc.exliteris.fupr.dc iureiurand.fecundumjo™* munem intclledum, S^probatur per textum inc.pracrentium.infr'quot;^^^' ftibus. Qiiartó probatur , Nam iudex ufque ad prolationem ßn^^”^ uniuerû debet inquirere , S^quotiesde faftodubitatio occumf.

•gare, c.cùm Joannes lt;^ ad hoc,uerfic. uerum.fupr.de fide inftrument. tg’' tur quoque exigere poteft iuramentum calumniac, quando uideMt^^P*' dire. Quinto probatur à fimili , Quia ficut in adibus ordoftriptu^ nonfemper feruarur.l.necordo, ff. de folutio. Ita quoque non cft neccUe iuramentum calumniac quodam ordine in proceftu exigi , maxime cam non fit de fubftantia ordinis^ Necobftant argumenta pro contrary «*5* gata. Et primo, quodÖidum cft de rubricis, Quia argumentum ab oroP ne rubricarum dudumtunc ualet, quando aliud nonapparetiniuremipo* fitum,fecus fi contrarium extaretiure cautum,fecundumPhilipP^^^”' cum,ô^ Domin.Gcmin, Idem die de argumente ab ordinc hterac ducio. Tertiô nihil facit I» ». C. eod. 8i c. «. fupr. eo. quia licet üla inra exprimant quad ftatim poft litem conteftatam fieri debeant, tarnen fi id fucrit omihum, adhuc poteft praeftari, cûm femper ratio fubfit,propter quam exigitur,a ex-tant alia iura,quibusprobatur,proceflumnon uitiaripropter illius obmM onem, ut efttext, nofter hic. Poftremô quoque nihil facit tcxt.ml.Fotn« Pontus'^ratthabitionisff.de Procuratore,quiaibi Procurator non aoimt' titurpoft litem conteftatam, ad cautionem de rato, quia perlitiscontelta-tionem fadus eft dominus litis, ideo non tenetur cauere de rato, Hoe au« tem non habet locum in iuramento calumniac, quia neque litis conteftatio, neque alq iudiciari| acHus in eo quiequam operantur,8lt; fic hab es quoque ex« plicatamgloff,hic,inuerbo,exiftaf, ^

SVP ER IL SEXTE De luramento cal. c,SidcCaU 4'^ Notapr/mô ex hoc tex,quôd furamentum calumniae prxdari debet in ex^ lt;gt;rlt;lioiiris» Licet autem exordium litis intcHigaturtrifariam,decKationej ^® libcÜi oblauone, amp;nbsp;quoque de litis conteftatione, fecundum gloria c.fu-P®gt;‘qnxftionum,in princip.in uerbo, litis» fupr.de offic.dekgat. Tamen ex-‘^fdiuirtintelligitur bic de litis conteftatione.l»*.in princip.C, de iurciurand» Plt;’op.calutn.dand,c.cüm caufam.fup.eo.Si tarnen taciteobmilTum fuerit, ad ^Uc prxftaripoteft in quacunque parte litis. Sed lam quxri potcft,an etiam poft condufionem in caufapofsit pr»ftari f Et in hac quaeftione diftinguet 4, Autloquimur dccaufis fummarifs,ÓC indiftindê prxftari poteft, fecundum glolfin Cle; fæpe.in uerbo, interrogabit, de uerbor» fignifica. Aut loqui= •^ur in caufis plcnarqs, amp;: tune aut index ex officio exigu, £lt; poteft prxfta- . piagt;‘g.c.Ioannes^ad hoc.uerfic.nonobftantc,iun(fta gloff.cum ibi notaris, *“P'dcfideinftru, Aut pars poft condufionem in caufa petit iuraride calura-^,*’,8Ctuncprxftari non debet,argu.c.paftoralis -^ ne litis,cum ^ gt;fequen-ijbus.fupr.decaufapoffeff.amp;^proprie.Étin boccafu quoqueintclligi poteft; elolCfin.inßn^ inc.ex literis. fupr»de imeiurand. Et ita tenent loann. Andr; Philip.Franc.8C alfj hic.

Doloresquacruncbic,neerlitigantinm primodebcatiurarede calum« ^ nia? Et uidetur quad ador ,per text, in c. praefertim, in princip.infr.de teftw bus.1.1. C. eod. gloffiin l.*.fn uerbo,2C adortC.eo.gloiEin i.in uerbo,nift\ lttftitut.dcpcen,tcme.litigan.0^boetenet quoque Speculatorin ^fequi-‘üt.uerfic. pone. in tit.de imamento calnmniac.In contrarium uidetur,quod ’'fus^imó iurare debeat,pcr tex.in ƒ eccc enim. Inftitut. de poena teme.liti. gän.T u die fecundum communem dodorum opinionem, nihil referre fiuc ®^ot primo iuret fiuereus,Qpi‘i’^atio,qnareiuramentum calumniae praefte- ^ tUbhæceftjne ueritas occulte tur.Hæc ratio conucnitutricç,tamaâori quàm ‘w» Vterque ergo iurare debet ordine non attento. Ita omnes Dodorea bic.

Glolfin uerbo, calumnix,dcdarat tex.per fimile exemplum;

Glo. in uerbo, neritate,ponit differentiam inter iuramentum calumniae QC ^ ^uramentü de ueritaie dicenda, feilte« quôd iHud praeftatur in ciuilibus, amp;nbsp;pecuniarijs, hoe ueróinfpiritiialibus caufis. de hoe infr. $» fin.

GlolT in uerbo, exiftat,diuiditur in tres partes. In prima tradat rationes ^ubitandi.In fecunda,ibi, fed contrarium,dcctfionem amp;nbsp;rationes decidendi« h tertia,ibi,ad contraria,refpondet rationibus dubitandi,

^'Proptert

Non annullatur proceffus, heet iuramentum calumniae tacite obmicta* tur.

Supradidumeftin ^ praecedenti » quôd iuramentum calumniae in quacunque parte litis pofsit prarftargfi in liris exordio praeftitum non eft, lam autem quacritur , fi omnino fuerit obmiftum , an propterea procefTusa« baslegiiimè fadus fit ,nullus y Et in hac quxftione diftingue : Aut omit, htm tacitè’iideft, quod non eft petitum,ncque etiam eft à partibus ex« I^refsè retniflùm , £lt; adhuc ualet pro ce flu s. Et in hoc cafu loquitur lt;ÿ* no« 'ft«, QC eft gloir. inc. litis, in uerbo, remittatur, in fin. fupr. de teftibus; gloir. amp;nbsp;Barto . in 1. iuflurandum. ff. de iureiurand. Muka enim tacitè obtnittuntur.,quac exprefsè obmitti non poffunt, ficuti uidemus in exec« ptione procuratoria, quae ,opponit«r miliu * qu» exptefsc remirti non . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteft,

D«^ MELCH. KLING. LECfVRA

poted, tacite tarnen omittiturj. filiusfamIlias’^ ueterani» ff, de Procurai,iw demum.C,de Procurât. Aut iuramentum calumntæ exprefsè remittitur per * partes ,ôf tuncilla remiisio uitlat totumproceffum. Hoc probatur, quiaiL ludiuramentum eftintrodud'um in publicamutilitatem. l.a.^fcdquia.C. eo,8^ quae in publicam utilicatê introduda funt,per priuatorum confenfijin tolli non poiTunuc.fi diligentùfupr, de foro competcn,in antiquis, Imô ind» l.x.^ièd quia ueremur, expreise habetur, quôd partes non poflùntrciniP ÿtere hoc iuramentum, Secundôprobatur, quia confuetudononuafet, quæ omnino remittit SC tollte iuramentum calumniae,fup. cxterâai.fupt.de iurament,calumn, Ergoncccxprefliis confenfus partium id tollere ucl re. mittere poteft. Et eft ratio fecundum Petr, de Ancho. quia eirctpraf^*”' ptio,quôdpartesßc expreise remittendo uellent calumniosê agere, Wem diefi ab initio à parte petatur, sc tarnen obmittatur , quiaSCtunciudiou™ *0 nullum eft, quia iuramentum calumnix petitum , eft de fu bilan tia oral ms iudiciarq, tacite uerö obmiflum non eft de fubftantia, fecundum Barto, in h de pupillo «^ qui opus. ff. de noui oper. nuncia. 8Cidem Barto.mf P’'°quot; tam,C.deientcn.óCinterIocur.omn,iudic.PhiIipp,Franc.hic.Hinceftquio maliciofi procuratoresâprincipio petunt iurari decalumnia , nee urgent» ut fi poftpetitionem fucrit obmiffum, SC forte contra eos pronu®®’?®^ pofsint proceflum dicere nullum. Nec obftat, fi aliquis ob^e^*^^^ » *®?* „ mentum teftis exprefsè remitti pofte.c, tuis.iupra de teftibus. Ergo idemi iuramento calumniæ Ô^c. Quia eft diuerfitas inter hos cafus. Nain pai dum expreftura de non iurando de calumnia,apertè «idetur tare ad delinquendum SC differendum lices , in praciudicium iudicis^^' ni publie/. Ergo non ualct taie padum. 1, conuenire, cumfimd*^'^ ^ * padis dotal, Padum autem expreftiim, ne teftis iuret » eft ^mad iuridiuino, uticilicct credafurproximo : necetiaminuitathoep^”“ z delinquendum, quia teftis cogitur timerefalfip œnam, fi aliter habcat,dixerit,fecundum Panor.in d,c4uis,uerf,quæric quarto-fupr-det • bus.Ec per hoc func explicatæ omnes gloiTiftius

GIolEin uerbo,propter,allegat iura concordantia;

Gloffin uerbo, ta cité,déclarât differentia inter expreflàm SCtacitam iura menti remifsionem.

Gloifin uerbo,légitimé,enumerat partes fubftantialesproceftusjfiit^®''' dinisiudiciarif,

Gloir,in uerbo,annullandus, ponit duas contrarias opinions ^ nbatam, fuperhacquacftionc,SCdic/tprimameflè per text um noffrumapp ‘^g^gj quam ^oque pr obat per leges SC quaedam argumenta äfimiliducta» lx gloffomnes funt fuprâ tradatx.

In fpintualibus fimul de caIumnia,6C de uer/tate dicenda luratuf« nbsp;nbsp;nbsp;^^

Il QiiænnïrjCÛmincaufisfpin'tLialibus lurctur de ucrifate. An **^’gj^ requiratur luramentum calumniz ÿ Et uidetur quad non, ^^^\^* “ f^* ras, fupr, cod, ubi exprefsè habetur , quod in caufis (pintualibus ^^^^ uatur legum diftindio,(cd Canonum aequitas , amp;nbsp;Canones iwL-jj^t, cant^uramentum calumnix. ErgoSCc, Pratterea w*^^*^ P*^®^”^ pp^jina

SVP ER IL SEXTL Dcîurdtncfttocal. çC^uattaifs. 4 g noftrum hic,quia didt tantum, utile effe quôdfiat iuramentumcalumniæ, qwoduerbiï non inducit neccfsicatem,pcr tex.m’c.i-ÿ’ praefertim infirme reb» ^^clc»non ahenan^quare uidetur,G index uideat tales pcrfonas,dc quibus no fitaliquacaluraniæfuipitio,quôdfolumexigatur iuramentum de ueritate: ^ita tenetgloæ hic, in nerbo,uülc,in fecundaledura. Tarnen contrariant tft Herum, fcificet quod in caufis fpiritualibus exigatur tarn iuramentum lt;alumniae,quâm de ueritate dicenda.Et eft ratio. Nam quad in criminalibus Sfciuilibuscaufisiuramentum calumniae exigitur, fitpropter caiummam pencula uitanda, fed caufx fpirituales funt multo periculofiores. Ergo in «is quoque hoc iuramentum prxftari debet:ubt enim maius Si fortius iubeft Periculum,ibi quoque cautiusagendum«c.quiefcamus,4s. diftind. Nee ob-Kant iurapro contraria opinionc allegata. Nam quód olim in caufis fpintua^ iibus iuramentum calumniae non cxigcbatur*d,c.literas, ideo factum eft, quia homines turn no erant tam malitiofi,Slt; in caufis fpiritualibus cauebant, h«DcumofFenderent.Hacc,inquam,fuit caufaremifsionisilliusluramenti; quiaautem ilia caufa cclTauitjStl plcrique in fpiritualibus non minus quam in ciuihbuscalumniofeagebant,ceflauitquoque conftitutto d.c.literas^Sict cclTante.fupr^de appella. Si de nouo conftitucum eft, quod hoc iuramentum exigi debeat,pertcx.noftrumhic,amp;rgIo,inipfis.Sic quoque nihil ualct arg, «xucrbOjUtilejquia illud uerbum fæpe inducit necefsitatem.I.«*$’biduum.tF, ‘* ^'Undo appcUan.fit,c.biduum -^ quid ergo.x.q.ö. Si hoc te net quoque gio IE n'cinuerbo,utile,infin.g^ Domi.Gcmi.amp; Speculator in -^ eft autem. uerC Wtutn,dc iuramento calum.gloffimd.c.a.S^ ibi dodores,fupr,eo.ô^ glolE **ï f-exlitepsqn uerbo,occultata.fupr.dc iurdurand.Et per hoc funt explica. Uomnesglo.hic.

Glotr.in uerbo, iuramentum,ponitiura contraria,8^ rationeslnnocentq,

quasreptobat.

GIoitinuerbo,obferuant, aUegat opiniones concordantes« De diffcren. tqs inter iuramentum calumniae,0c iuramentum de ueritate dicenda, aide Spcculato.in ^ i.uerfic, dieft autem.eod.Si Panor,in éditer as.uerfic«uheriult; ^uasto.fupr.eod,

idem. Capitulum 12,

TN appeUationis caufa , quanquam in principal! iuratum fuerk, '‘præftariiubcmuscalumniæ iuramentum,amp; idem in iuramento de ueritatedicenda uolumus obferuari. Procuratorcs quoque qui poft iuramentum calumniae dep utantur, teneri uolumus, utcalumnia ui-tetur abipfis, adfubeundum huiufmodi iuramentum, etiamfi à fuis dominis, quid ponere aut refpondere feu agere debeant,finc in# ftrudi. In omnibus autem caufis nedum gnte,fed etiam poftquam lisfuerit.conteftata,fiue deueritate fiuedecalumnia fit iuratummi# pfis,poteftludex âparibusexigereiuramentum malitise^quoucna uidtritexpedirc.

SVMMARIA* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

a J»cauf^

DZ WELCH. KLING. LECTVRA

in caufaappcllationûiicnuà cKi^itur iurarnentufft calumnitt^^uantuiif^ uh incaufaprindpali anteßiprirßitum : ^uiablt;ec diuerfà cil ab dia.

x l^rbum^lubcmifsjnducitncccßitatcm,

5 nbsp;nbsp;nbsp;Caufa appeUationis quo admateriarn cadem eßeum principal ■ ^^(^^^ exercitium uero^diuerfa,

4 nbsp;nbsp;In caufa appellation^ an de noya Ih deheat conteßari^

In caufa appelladonis iuraridebet de calumnia æ uentate dicenda.'

In c,proximo diduni eft de iuramento calumniae, quad fieri debcatpo“ ‘ ' t is exordium,^ ante latam fententiam, SC fie in prima infianua Jamaute quacritur, quid fi' fententia lata SC ab ea appellatum eft, utrum etiam *^^’“ nbsp;nbsp;. appellationisiuramen turn calumniç exigi debeat.Etuidetur qiiödnotii^“ in unaeademquecaufa noneftbis,SCficfuperfluê iurandum-^fina.^^^ ‘ * faneimus, in Authen. de his qui ingrediun. adappelIan.coI.f.e.fiÇ^*^! in prin.fup.de iureturand.c.x. fupr.de probationibus. Sed caufa amp;nbsp;caufa appcllationiscenièntur una caufa. Nam caufa appcHationisfixant mutatioiudicis ÖC loci.I.eos, in princip.C.de appcll.Propter mutatio*^^*”^ ' tem iudicisó^loet non cenfetur eflc diuerfa caufa,fed eadem.c.habco.»ö» ftind.I.cüm proponebatur, ff, de iudicis. QC probatur exprefsê in ^*^ ^^*j prouocatum ♦ÿ» fi quis in quacunquc,»,q.6.Ergo uidetur quodint^'-”^^ “Zj, lationis tanquam in una eademque caufa iurari de calumnia non debea caufa principal! iuratumfucrit. Et in eaopinioncfuer un t Placen.ó^^

1. i.C.ne liceat in una êC cad.cauCtcr.prouoca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . j^^

Tamen decidit tex.nofter contrariS,fciIicct quad in caufa 2*PP®^^^^ «^^ raridebeat de calumnia, utcunqucin caufa principaliiuratum fit» E?®u , turn eft, quód caufa appellationis eft plane diuerfa i caufa pnndpf, \ n probo à fufficienti partium enumcrarione. Primo,quód in ea e^^quot;^’’' . ' tia, per totumtiude appelia. Secundo accedit alius iudex.I. cos» ^nmJP“ ^^ fimilibus.C.de appcllatio, Tcrtió eftaliud tribunal.c.non puc^mus. lup. confue.eo. Qiaartóoffertur aliuslibellus. Quinto acceduntnomPi^oc ^^^ tores óf Aduocati. Namprocuratores primx inftantixnont^*^^”^’^P5° gt;nbsp;qui caufam appellationis.c.non iniuftc.in fin.fup.de Procur3to,in 3”^*^ gIofKinc.fin.inuerbo,appelIationis.infr.detelfibus. Sextofita^wunsj . tcftatio,fccundum gloffi bic, óf Dodores, in ucrbo,iuram«ntum. produc unturnoux probationes6ftcftes,modó non fiat poß^^^^’^^^A.yg ta fuper qfdem uel dire do contrarijs artfculis.Cle.teftib.dcteftibuSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ fertur inca de nouofententia. c. edmIoannes,cummuftisfiniilibns.‘üp.^ fide infini, Nono, óf appellator ab eadem fententia fem^J^ ^*^*”^^iMfC quis. t. q.6.1. unica- C. ne liceat in una óf eadem caufa tertio prouoc. U. cüm de nouo om nia capitula proccflus iudiciarq in caufa ^ppeUid^is^ ep tantur, meritö quoeß iuran^ntum calumnix tanquam indiuerfa farepeti potefi.Étita quoque tenet gloiKin dj.x.in princ.in uerbo,mon _ » C.eo. speculator in ^iequitur,in uerf.quidde c’“^^PP^^^^*?’’*^*^r kfljn. cutiautem in prima infiantia iuramentumcalumniacnoneft»ftadciuD tia ordinis iudiciartf, quód eius obmifsio uitict totüproceflum,utfupra nbsp;nbsp;* mus, ita quoque in caufa appellationis eius obmifsio non uiriat, modo fitoiaifïum,utdiximus. Licetforté contrarium Poftitdici propteruet nbsp;nbsp;»

* iubemus,hic in tcxt.pofitum,quod uidetur inducere necefsitatem. nbsp;nbsp;nbsp;. ^

is iuflus non poteft in caufa appellationis plus operari quàm in cau« P ^

SVPER IL SEXTL DeluräntcntocatuWt c^In^ppeL 49 pall jin quo quoque fubetur intcrponi, tarnen eius tacita omifsio proreffum Wuitfat Slt;c, Ergo nee in caufa appellatfonfs uftfare debet, fecundû loan* Andr.S^ Domf.Gcmi. hic. Nequc obHant fura pro contraria opinione alk-gataæt primo nihil facit fïn.iierf fancimus,in Authen, de his qui ingre.ad 3ppellan»coll»^♦quia ibi non prohibetur iuramentum calumhiæ genera-«jkd tantum cauetur,ncin omnibus probationibusexigStur iuramenta.Secundo nihil facit quod didum eft, caufam principakm Öf appellationis eflè unamcaufam,quia uerum quo ad materiamjn utraque enim una materia 0^ j negotium deducitur, quo ad exercitium autem funt diuerfx cauiae,quiafunt omnino diuerfi procefTus» Ita quoque non obftat team proponebatur,cum fimilibusÆdc iudtubi probatur,quód propter mutationem iudicis non een ‘fatur mutatum iudicium,quia illa iura loquuntur de iudicibus mutatis in pri •^ainftantia.Neque enim dicitur cauiaappellationis diuerfa tantum propter ^dicem mutatö, fed ideo, quia totus proceflus mutatur ,ut fuprà didum eft, per hoc funt quoque glolîæ çxplicatae,

Gloæin uerbo,continet,diuiditur in duas partes. In prima diuidit text. In •ecunda, ibi, per primum, recenfet duas contrarias opiniones dodorum fu-perillaquæftione,anin caufa appellationisiuramentum calumniæ exigide* heat.Sed prima eft per text.noftrum approbata,

Gloir.in ucrbo,Iuratum,recitat rationem dubitandi.

Glo.mUerbo,iuramentum, tradat quaeftioncm,utrum in caufa appcllatio 4 nis debeat fieri litis conteftatio, Tudiebreuibus: Aut eft appellatum afen-tentia intcrIocutoria,0C tune ficuti non admittitur libellus, ita nec litis conte, ftatio requiritur, Aut eft appellatum à defïnitiua,amp; requiritur litis contefta. ho. Hoc probatur per text, in c, Rainaldus ^ dikdus. fupr, de teftamentis, “Cdde hac quxftione uide Speculatorcm in titu.de libell.concep ^ nunc di-^cndum,infin.fere, Canoniftasin c.per tuas.fupr.de appcll.Bal.in Authen,' quot;Odie, C. de iuramento ealum. Panor, in d. c, Rainaldus, fupr »de teftamen. hsôec,

^ 'Procuratorsft

SVMMARIA,

* ^wam.calutnnke procurator duplid firma prteßat: ^ utrumfînejpc^ cû/t mandato iurarc poßü^^^rum minust

î ^äus ordinatorij litis toties reiterantur^qui excludenda paudißnt in trodu^i y ([uotics uariantur perfbnx quibus exercitium carum com* mittitur^

5 nbsp;nbsp;Hlt;eres^uo^ue tenetur iurarc de calumnia y licet definShtsantea iura uerit,

4 nbsp;Iuramentum calumnilt;e ([uandofjuefit in attimam domini, ^ tune re^ui“ rituradhocmandatumjpcciale.

$ nbsp;nbsp;dn iudicijs concurrere debet bona fidcf domini, procuratoris ^ aduo^ cati.

^ Procurator amp;nbsp;ante ç^ po fl litif contellationem Conßituitur,(piorum hicfine mandato fubßituitßle ueró non nß cum mandato, nbsp;,

7 nbsp;nbsp;Divert iuram,calumni(e ab alijf ^ua pricpant procurators y^fiiia hac

D» WELCH, KLING, LECTVRA tantum in animam domini iurantur^ hoc uerd turn in dumitti^ium in ipfw pfocuratons ammam^

C^uanda procurator recujatiurare in animamdominiC^propria/n, an idco dominita incidat in panam,ut cadat ab inßantia^ß^fi ^^^r, uclhabeaturpro ConJ^ojl reita cfl.

Procurator alicuiua prtuati turat de calumnia in animam propriatn amp;nbsp;dominif/yndicus Qy* adminißratores alifle^itimi in propriamfab tem.

Procurator indeterminate iurant, in cuius animam^ßtamne an Contini cenßatur iuraße, •

Hlt;eres tenetur iurare de calumniajicet deßn^ua antea iurßei^ (p^a licetaliascenfeanturunaperjonay tarnen guia habentdiuerßfanb maSfUinculum umus non b^at animam altcriitif,

Procurator deputatus poft iuramentum cal umni«, quoquç iurab/t de ca-lumn/a,

Pone,pn'ncipah's lurauit de caIumni'a,5C poftea conftituit procuratore,qu5 inftruxit fpecince, quid ponerc, refponderc aut agere debeat, parsaduena exigebat «uramentfi calumnig à procuratore,Q,uçntur an procurafo’' Ii^^ï^ teneatui fEt ufdetur quód non.Primó,quta m una caufa non cft bisiuranda, per lura in proximo^adduda. Secundo,certum eft,quód procurator iur^t inanimam domini,C. procurator fupr,de pledtio.co.QC.c, nbidomino/^'’* mukis fîmiiibus.lt;»j,diftindio,Cùm ergo dominus ipfe iuraueritjUidcti^J ,• perfluum iterumin animam eius iurare. Tertio cft régula,Qpodqw^ , peralium ipfe faceré uidetur.c.qui facir.infr.de rcgulisiuris.Ergop^*^‘-*P^ lis, qui agit uel conuenitur per procuratorem, ipfe agere uidetur,^^“^”^? debet cogi iterum iurare.Q_uartô,quâdo procurator eft inftrudusP’'^^*®f * quid ponere, refpondere aut agere dcbeat,aliter agendo no prxiir^'^^P*^^® cipali .c.cum dilcda.in fin.fupr.de refcript.in antiquis. 1. diligent'^’'» n»®^* dati.Ergo cum hoe cafu eius calumnia nihil pofsit operari, uidcti**^ quód iUquot; ramentum calumnix fit fine effedUjô^ non exigendum.

Tarnen contrarium eft ucrius, quod feiheet procurator conftitutus abc» quiiurauitdecalumnia, adhuc iuraredebeat,etiam finefpeciahmandato, nonobftante quod fit inftrueftus quid ponere, agere aut refpondere debc^t. t Nam iuramentumealumniæ quodàprocuratore exigitur,eftduplex,unuin quod exigitur ab co, ut iuret in animam domini,fi dominus pfius noniura» uit,fcjlicet quod dominus credat, fe habere iuftâ caufam.Et in illo re^mtur fpeeiale mandatü,nec pertinet ad noftrS ‘^fed ad c.fequens. Aliud eft quod exigitur,ut turet in fuam animam,fcilicet fe crcderc,quod iuicepcritamp;deien datiuftam caufam. Ethociuramentum prxftatfinefpccialitnandato,quia pro fe amp;nbsp;fua perfona iurat ,non pro principals Et in hoc cafuloqufturpro^ prié text, nofter ÔC glofl? in uerbo,ab ipfis. Ponit enim text, caufam impunu uam, fcilicet ut calumnia euitetur ab ipfis procuratoribus ,0^eft ratio inn rem non nouamgt;$»patroni,C.dc Iudicqs,ubi habetur,quod patronicaufarum iurare debeant,fe credere, quôd caufa crédita non fit improba,uel penitus delperata.uel exmendacibusallegationibus compofita: idemdiedeprocu. ratore fubftituto, quia atftus ordinatorq litis ad excludendas fraudes litigant £iumintrodu(fti,totiesfuntreiterandi,quoties uariantur perfonaf litisinft^' tiam aftumeates« etiamfi adum exercere debeant, prout fuetim à confti-* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wente

SVPER II» SEXTL Deluram,caL ^.'Procuratores ^c menteinftrudi jfecundum Do» Gern, hie» Et probatur ilIa dedfio per optimum argumentum â minori ad maius. Nam hatres Sd defundus cenfentur una eademque perfona, in Authen» de lureiurand. à moriente pracftito, in princip, Et tarnen nonobftante,quód defundusiurauitdecalumnia, haeres quoep iurare tenetur, Authen» principales, iunda gloæin uerbo,mfgraue-rït,C,eo,8CglofThic in uerbo, iuramentum» Multo magis Procurator debet iurare decalumnia, nonobftante quód principalis iurauerit, enm inter lilas duas perfonas non fit tanta cognatio,quanta eft in haerede S^ defundo» Nee obftant iura pro côtraria opinione adduda. Et primo quod didum eft,Non efle bis iurandum in una cauia 8Cc«quia hoe uerum eft in una eademque per-fona,amp;^eadem quoeÇ inftantiaï hie autem accefsit noua perfona,quae meritô iurare debet,ut calumnia uitetur. Secundo nihil facit quod didum eft,pro^ curatorem iurarein animam domini,quia hoe procedit in iuramento litis de-dfiuo, Öf fimilibus, fecusin iuramento calumnix, quod fit propriè in ani-m3niiurantis»c, in pertradandis, fupr, eo» Autfi fit interdum in animam do-”’gt;ni,requiritur ad hoe fpeciale mandatum.c.fin,bic tit.noftro« Tertió quo-quenonobftat régula, quód quis per alium S^c» quia in terminis noftris non exigitur quód iuret pro principal!,fed pro fua propria perfona, quæ de nouo accefsit. bä quoq^ refpondetur ad poftremum argumentiï, Quia in iudieqs debet concurrere bona fidesdomini,procuratoris,ólt;S aduocati, Ideo licet do* ƒ minus fpecificê mandauerit, quid agere 8C refpondere debeat, tarnen fi procurator credit,fe improbè litigare, non debet mandatum, quod credit illici-tuni,fufciperc.d,Lrem nonnouam lt;^patroni»fLdeiudicijs» Etita refpondet Petr.deAncho.hic» I

Gloffin uerbo,procuratores, ponit duas contrarias opiniones, Prima ap-probaturpertexinoftrum.

GfolKin uerbo,poft, ponit rationem dubitandu

Nota exgl. in uerbo,deputatur, quód procuratores conftituuntur duobus ^ modis,ante htemconteftatam S^ poftlitiscontcftationcm. Ante litem contc-baum non poflunt alios fubftituere, nifi habeant ad hoc mandatum : poft li« tcmueróconteftatam,cüm fint facftidomini litis,aliosfubftituerepofTuntcu; fupdeproc.Hic ergo textjoquitur de procuratorib»conftitutisSê fubftitutis poftlitis conteftationem amp;nbsp;prgftitS iuramentum calumnig per principalem»

Gloff. in uerbo, ab ipfis, ponit differentiam inter iuramentum calumniæ, ^ amp;aliaiuramenta aprocuratoribuspratftanda, quód fcilicet iuramentum ca. lumniæ præftatur tarn in animam domini, quàm procuratoris, alia autem iu-tamenta tantum in animam domini, per iura hic in gloŒallegata, Etin iuramento calumniæ iter um diftinguit: Aut principalis præftitit illud iuramentum ante conftitutionem procuratoris, Ôf tunc Procurator tantum iurat in animam propriam,0!^fine fpeciali mandato: Aut principalis non præftitit, 8^tunc procurator tenetur prtmùm iurarc in anima domini cum fpeciali man dato,c*fequenti,nifi dominus liberet eum,amp;pofteaquocp iuret in animam * propriarafine mandato,Hinc fumptaoccafione quærunt Do.Ge. 00 Philip» Franc.hic,fi Procurator recufaret jurare in animam domini S^ fuam, an domi nuspropterea incidat in poenam.c.fi.fup.eo. fcilicet quod habeatur pro con-K{ro,fi eft reus,uelfi eftarftor , cadit ab inftituta alt;ftione»d.c.fi ^ fin.fupr.eo. Et uidetur primo quod non,quia poena debet tenere fuos aueftores.c. quaefi-uit.fupr.dehisquæfiuntàmaio. part, capit. Tarnen deciduntcontrarium, fcilicetquôd ilia recufatio procuratoris debeat noccre domino,amp; præfertim in cafu,ubi procurator poteft nocere domino, ut fi dominus feit 8C nqp pur-gat,fed ratificat, exprefsè uel tacite, fecundum ea quæ notantur in c,i.fuper glolffin.fupr.ut lite non conteftata, Et eft ratio, quia ficutiexprefta confef-

gt; 4

D» MELCH. KLING. LECTVRA

Ho procuratoris nocet domino,itaquoquctacita,pertex,inc.».infr de conte

* Tertio ponitgloæ ditferentiam inter procuratores priuatorum £lt;aliaspef* fonas,per q nas litigator,qnales font fyndici,oeconotni,adminiftrarores,ttito rcs,c«ratores, fiC firailes, quôdfcilicet procurator iuransde calumniainr^^*^ animam fuam 8Cdomini,ut diximus,altj autem,quia funt Icgitimt adminit^^ tores,iura n tin an imam propriam, modo habcantcaufænotitfamjôô non lt;nbsp;uiles perfonae.c.inpertradandis, ÔC quacibi notantur per gloiTôC Douorc’» fupr.eo.dodores in dj.2 ^ quod obferuari. C. eo. Si Dodorcs in c» IcH^^^^ ti.ubiprofequemur hanc quæftionem. Jn fine meminitglofr.duarutn^“^ ftionum.Primaeft,fidefunlt;?}usiurauitdecalumnia, an haeresquoqueli’'' * reteneatur. Dehac dicemusin glolKfequcnti» . Secondacft,fiIudc*»ƒ£ ram qooiuratum eft ,mutetor ,an coram afioiudicciterum iuraridebeat. dicit Speculator quöd non.Quia in eodem iudicio non eft bis iurandi^P iura fupràallegata,66 proptermutationemiudicis non cenfetur cflcaliuo* * dicium,I.mortuo.ö6l.proponebatur.ffeo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;-.

10 nbsp;nbsp;Circa hanc glolT quatrit Philip. Franc, primo, quid fi' procurator ‘^ fimpliciter,fe non calumniandi caufa petere ucl defendere, in cuiusanim^ cenfeatur iuraflè,an in animam propriam,ucl animam domini/Etinliac^^* ftione diftingue : Aut iuramentum eft fimpliciterpetitum, 06 fimpheiternu rando cenfetur in animam utriufque iurafle,fecundum Barto. in tq^’^ °?p g §gt; fi alieno.ucrfic.fed quid fi fimpliciter. ff. de dam. infeefto. Aut eft ^Pl^* ji pctitum,quod iuret tam in animam fuam,quam domini,06 non eft fatisni^P citer iurare,5fed requiriturut iuret fecundumpetitionem, ahoquiwdi^^ effet nullum,quia licet iuramentum fimpliciter loquendo non fit de fub*^ * tia proceffus,tarnen fi petitu fuerit66 omiflum, uitiatproceffum, utdix®” in præcedenti c.06 notatur per Dodoresin 1.2.^fed quia uercmur.C.ef' _ ” Gloæin ucrbo,i uram ent urn,moue t quæftionem,utrurn hxr es uep^*quot; for teneatur iurare, fi defundus iurauit de calomnia f Et uidetur quod no * quia hxres 36 defundus cenfenturcademperibna, in Authcn.de iureluran. à morien.præft.Ergo uidetur quod iuramentum dcfundiquoquec^.1, iuramentum haeredis»Contrarium eft uerum per rationem textus®® . *, licet ut calumnia quoqj ab ipfo uitetur, 66 per tex.in d. Authcn.P”®®P*^ in uerbo,migrauerint,iunda glo.ibi.C.co.06 eft optimus text, i^ I gonera « ter,in princ.uerf.cum multumdifcrcpet.iunda glof.inuerbo,h^*^^^*^’f”’ cum glofffeq.C.de reb. credi.Eteft ratio, quia defundus potun habere^O' nam fidem,haeres autem malam.bfi cui •^hrj(dcm,uerf puto non facile.»* accufa. Nee obftat quod didum eft ,dc{uncium66hacredcnrccnferiproun perfona,quia hoc uerum eft iuris fidione,nô in ucritate,quia in ueritate di « ferunt.Habent enim diuerfasperlbnas,ô6diucrlàs animas.c. Mtiiadw^uta/ tern, in princ. fupr. de conceff? prxben JIgitur quando agimus de cnedu lü gante animam,uinculôunius non ligat animam alterius J iw refpondnt Do» Gem,36 PhilipiFranc.hic*

Çhomnibff^i

SVMMARIA»

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lurametitum maUtia pote fl iudex t^Jquot; ante ç^ pofl litem contc/la^

• nbsp;nbsp;tam^quotia uiderit expedire^exi^cret etiam quando de ueritatc G*

calumma efî iuratum^

Svp ER Ih SEXTL Dcluram.cal, ^Inotnnib, 0 ^im,caluitt.^cralc cß^totam caufarn re/^icicm liuram.uerö fftalitia: fpcdalcjpcrtincns adßn^los articulof tothu proccJJui»

J^clcgotifd num d rccufantc poßt cxigcrc iuramentum malitia,^u6d ui dclicct cumnon malitioß reeufit,

^eeufatio iudieü 0* appcllatio afiuiparantur^^uo ad boc^^uod utra^ ßfiußratoria fit^non admittitur,^uo ad alia uero^diuerßßeant, Q^tando iudex dicit expedtre partem praßare iuramentum de molitid^ un fimplici dus diélo ßandum, an uero oporteat ut probet idipjum^ Oi^oties g^uid relin'^uitur arbitrio iudids^nuUa re^uiritur ab eo probat th,

^ferunt^uidcommitti arbitrh iudids^^ comitti eiusconfeientüt^ aut cum clau[uïa,prout iudici uidebitur.

. ^^tJex quoties uidcrit expedire, exigée iuraïhentum malittac à partibus,e-*gt;^fi de calumnia nel ueritatedfeendaiuratum fit, .QWttitur,fi femel,ut fieri debet,de calumnia uel uerkate dicenda iuratuM “5 An iudex nihilominus, quotiefeunque uifum fucrit, iuramentum maU-^‘’t^pattibus exigcre pofsitCEt uidetur quód non, quia quando femel iura, wentutncalummae praeftitum eft,ampliusin eadem caufaturan non debets Authen.hoc facramentum,C,eo*amp;: probatur exprefsè per gloiKin c.pratfen ^’um,inutrbo,iuramento,infin,fup»eo. ubi exprefsê tenet glolEquodiura» mentum malitiac turn habet locû ^ quando de calumnia iuratum non eft» Ta# t «nencontrarium eft uerum,quód fcillcet iudex ante 8C poft litem conteftata, quoties uidcrit expediré , poteft â partibus exigere iuramentum malitiz, nonobftame,quód de ueritate uel calumnia prius iuratum fit» Hoc enim tu# «mentum eft quafi fpeeies iuramenti calumnixÀ pertinet ad omnes partes ii^dicq ^ quoties pr^ekimptio eft contra aliquem quod malitiofc proponat.1. thefaurus. ff. ad exhiben. Exempli caufa , quando c|Uis poft peremptorium terminum uitlt opponcre dilatoriam,de qua non eft proteftatus,pracfumitut quodmalitiofe opponat, Ideo iurat,quodtunç,modô ad eiusnotittam perue nerit.cpaftoralis.fupr.de exceptiö.ltcmfi qUis poftpublicatasatteftationes obijcit in perfonas teftiS,pracfumitur malitiofc obneere. c- pratfentium. fup« de teftibusjtem ft quis uult reprobare teftes reprobatoris, uidetur malitiofc faccre.c.prxfentium.fup.dc tcftib.Item fi uxor qua: diuertit i maritogt;petitre ftitui,ö^maritus opponitgradum confanguinitatis lege diuina prohibitum, uidetur malitiofc obrjcere.c.literas ^ propterea.fupr.de reftit.fpoliat, item fi quando uult producere teftes.c.ultra tertiâ.fupr.de teftibus, IftisSf fimilibus cafibus quia pracfumitur malitiofc fieri, poteft exigi iuramentö malitix, pet didaiura. Alia exemplauide apud Speculator.in ÿuuerf. fecundum, de iu-ramen, calum.Sd ita tenet glof.in d.c«literas,in uerbo,iuramcnturo,amp; ibi Pa# iior.fupr.de reft, fpolia.

Nee obftant iura contraria. Et primo nihil facit Authen. hoc facramentu. « C.co.quialoquiturde iuramentö calumnix^quod fciliccceftgenerale,ÖC pertinetad totam caufarn,quo quis iurat,fecredere quod habeatiuftamcau. fam. Iuramentumautemmalitix eftfpedale,óf pertinetadfingulosarticu. los proccflus, quofcilicet quis iurat fe no malitiofc opponcre exceptionem, uelpeteredilationem. Secundo quoque nihil facit glo. in C.prxfcistium, quia illa gloffa per tex.noftrum eft reprobata, fecundum gloff.hic in uerbo.

v iaomnibus.Etper hocfuntexplicategloftk»

1 *lt;11

Dgt; WELCH. KLING. LECTVRA

? nbsp;loan. And.qu^ru bic,an delegatus,qui reeufatur,pofsit à recufante exige

re luramentum malïdx ,fcibcet quad malïtiofe cum non reeufauent f Et dp fputat id pro Ô^ contra.Pdmo enini uidetur,quôdno. Nam omnia qua adat ticulum recufanonis pertinér, ad arbitres iuris deuolui dcbenc.c.fufpicionis. fupr de off.deleg. in antiquis. Ergo SC bare quaeftio ad eos pertinecqui enin» dicitomnia,nihil ejccIudit.c.i.ip.dtftind.Secundó uidetur probari, Nam reçu fatioSCappeUatio acquiparantur.c. fupcr eo.Ia.x'^ in caufis.fupr.deappcb Sediudexäquononpoteftexigereiuramcntunl mahtiae ab appellante»G fi à iudice.ucrCnec coram eo.infr.de appella. Ergo nee à reeufante exig*^« teftjatione iftiusacquiparationis. Tertio uidetur probari,quiaiurandoiunU iudicisreeufari uidcreturiterum inreeufatSeonfentire ,ÖCfictolleretur'^ reeufatiox.infinuante -^ quocirca.fupr.de otT.deleg.in antiquis.Contrarit^ tarnen eft uerius,quód Icilicet iudex delegatus pofsit à recufante exigef^'^^* ramentum malitiæ,pcr tex. noftrum hic,qui relinquit arbitrio indien t^'^ re iuramentum malitiac, quotiens uiderit expedite. Delegatus autem qno^ eft iudex,c.iudex.fupr,de offi.deleg.eo. Et quôd fit iudex probatur, quiae iurifdidione quam habet poteft partes reculantes cogéré, ut dig^^”?** tros iuris. Item cogitarbitros ut conueniant in unamfentcntiamA‘^j difcordes,uel tertium concorditer aduocent. c.fufpitionis.fupr. de on.«wg» in antiquis.Ergo 8C eadem iurifdidione cogit recufantem,ut iurct de mailt»« 06 fi denegateft inmanifefta turpicudine.i.manifeftc. ff, dciureiur.Necod' ftant contraria. Et primo nihil facit quod di(ftum,omniarefèruari arbitré» quae ad articulum reeufationis attinent, quia hoc procedit in his quae conee nunt probationemcaufae reeufationis,06 ipfius ueritatcm.Hic ’*“®®‘l!^ mus de animo ipfius,qui recufationem proponit. Secundo guoqueni^* cit,quod didum eft de acquiparatione appellationis 66 reeufationis, nbsp;nbsp;.

hoc uerum eft tantum, quo ad unum cafum, fcilicct ficuti fr uftratotia «PE latio non admittitur,ita nec fruftratoria recufatio : 66 in hoc cafu Icqi^'^^! '.

4 fupcr co.In alqs auté eft difsimilitudo ,utpatct.Nam de natura app^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

eft,uteatur ad maiorem iudicem. c,Romana,in princip. ftipr.de apPf ^ ., recuftnone autem non itur ad maiorem iudicem,fedadarbitros.d»‘^* .^®* nis.Ergo non eft acquiparatio,ita refpondet gloff.in c.G contra um’quot;’»’” “^ bo,appellari.fup.de off.06 potef.dcle. Ita quoep nihil facie tertium, ”^'^^J turn,quôd fcilicet iurando uideatur confentire in dclcgacum, q^” ^ f X hunt coram iudice à quo per appellantcm, tendentes ad exdufioquot;^*”, ƒ r^ nfdiclionis,non indue untconfenfum in iudicem,fecundijm ■D0’^^’*^**’' tenet quoque Pctr.de Ancho» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* j

^ nbsp;Secundo quærit loan. Andr.hic,fi iudex dicat expedite quôd pafs P^’^^^

iuramentum mah tiae, an fimplieitcr eins dido ftandum fit fine aha pco W * ne,an uerô debeatreferri quaeftio66 ab co exigi quod probeGfi’ ^^' bare noluerit, ab co fit appellandum ƒ Et uidetur quôd non ftetur ei us ai ftmphcitcr,fed debeat probari,per text, iunda gloff. in c.»-tu uerbo » um* fuerit.fupr.de corpor. uitiatis. Vbidicittextus: Exequatur id ficotuiW fuerit,06 addit ibi gloff Vifum fucrit,ita fcilicet quod eis uidebitur iufiu*^ idoneum.Tamcn concludunt loan. Andr. 06 alq, quod ftetur ciusdic»o,q textusnofter committit iudici cxigere iuramentum malitia: cum d^n^, * quotics uiderit expedire. Sed régula eft,quôd quando ilia dauIulatK«’ quatur iudicis arbitro. Item, quotiens uiderit expedire, uclftmilis, poniW # tuncnulfaaliaprobationisnecefsitasrcquiratur,fecundumgloffincÿ’ J turn ■^affelforcm,in uerbo,relinquatur,fupr.de refcrip. eo. 06 gloff in **'‘^ in uerbo, onerauimus,de iure patronatus ,66 probatur hoc Ä fortiorii^^^^j^

svp ER IK SEXTL Dcluratncniocalutn» ^Inomnib, ^i^ fcbitrfo prfuati quid commttntur,non poteft grauari oncre probandi, ut col-«gititf cx text,ci.uerfic.nositaquc,circa fincm.fupr.eo, Scdinhacquaeftio# 3* ’itdiftingue fccundum Dodores: Aut committitur a liquid' iudicis arbirrio, «ut eius con(cicntix,aut per ciaufulam,pront lud ici uidetur. Primo ƒ afu die, «utcommittitur aliquid ad liberum arbitrium iudicis , 0^ ftatur didlo iudicis, ®'V® Keitum ab co appelfarc, Modó tarnen abfit dolus malusj/ideicom-roiflaƒ quanquam,amp;f ibi BartoÆ de legat.j. amp;nbsp;ica intclligitur didum Inno* ttntij,tn c.fin.de ferqs,6lt; quod notât HoftienCin c, qualiter, de iudicqs. Aut tommittiturad arbitrium iudicis fimpliciter ,amp; tunc poterit appellari,fi ini-T D ^^^^’^Sitraws, fecundum glofT in c, fuper his, in uerbo, arbitrium,3^ ’Dt PanorJupr. de accufa» SC ita poteft intelligi glofTin d.c.a, fupr.de corpor, uitiatis, Of gloæfin. in c.i.infr. de confer Si tarnen fuper execucione eorum juae (pédant ad eius officium,de iure commuai pronunciaret, ficucieft ai-’ Htatioprouinciac per Archiepifeopum,Sf tunc 4 tali pronundatione quoJf ’'pneftappellandumjfccundumgloirinca.in ^poftquam,in uerbo, define *gt;one,infr.de cenfibus. Secundo cafu,quando feifket aliquid committitur *Âæntia; alicuius,Ä tune non poterit appellati. Et in hoc cafu procedic gælun d.c. ftatutum afleftbrem, in uerbo, relinquatur. fupr. de refcrip, ^oduperior tarnen emendare poftet,quod malefadum per iudicem fuerit in-lenorem,fecundum globin ClemcnUijn uerbo,oncrauimus,dc iure patro-y* Tertio cafu, quando fcilicet commifsio fit cum claufula,prout iudici ui-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoties uiderit expedite, amp;nbsp;non poteft referri quaeftio, pracier-!?Î? ^^“5 ’'0û eft praciudiciaUs p«rtibus,fccuadum loan. Andr, Domi,Ge, aPhilip.Franc.hic.0fc,

Gap^ HL Idem,

^VlUmtibiluto iniuriam feciffe «nfctür,qufprocuratorcm . tuiaduerfarrj,conftiiucumadcaufam,habcntemfuperhocfpe-mandatum,admifit ad praeftandum incaealumniae iuramen# turn.

SVMMARIA,

* nbsp;nbsp;luramentum praßitum d procuratorc ex mandato domini^dicitur ipß. tt^ domini, ^uo adomnem c^ebium.

quot;Procurator ut iurare poßit de calumma^oportet, ut ad hoc fpecialc mandatum habeat, ^ non [illicitgeneraliter adomncfcai^s it prumejjeconßitutumidufqueratio.

I nbsp;nbsp;Vrer (ptando^ue per procuratorem alicui dcßgt;onpitur4

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;^niudexprocuratorem noient cm iurare teneaturJimplicitcr admits icre,i^uantumuif dominufjlt perjona le^alior uefitßtor,

• 5 nbsp;nbsp;Procurator generaliter ad négocia conHitutuffan etiam de Calumnioi iurare permittatur,

procurator Habens fpeciale mandatum,iurat de caJumnia*

’^ **““ ’g’^ per procuratorem , An procurator, quiîdho« Oct ipeciale mandatum , debcat admitu ut iurct in animam domi-1

D« WELCH. KLING. LECTVRA

ftCNam quod in anirnam propriam iurare tencatur,etiam fine fpeciali maw dato,ut fc ilt eet ab eo uitetur «iLimnia.non eft dub(um,per tex.in c. prac«4 ^ procuratores.Et uidetur primo quódnon debeatadmitti. Quiaprinapa« les perfonx per fe in antmam propriam iurare tenentur de calumnia.1,« ^fin autem altcrutra,ÓC Aucb.principales,cum fimihbus.C.eo.d ^kgibus/up. eo.in antiquis. Secundo uidetur quód admittitur ad iuramentum de calum-nia,ctiam fine ipeciali mandato,per text* in I. qui bona ^û alicnoÆdcdam. Infed.Tertiô certum eft quôd procurator per litis conteftadonê fit dornig litis,C.i ^licct.fup.dc procurât dominus litis poteft fine mandate iurare^“«n agat cauCam propriam, Ergo 8Cc. Quarto uidetur probari, quia SynoKiM generaliter conftitutus iurat de calumnia fine fpeciali mandate, c. in pertta# Clandis.fupr.cod.in antiquis. Quinto tenet Cyn. in dJ.* ^ hie etianuCxo. quód deeifio huiuscapituli ex falfo Sc erroneo intelledu caneniftarunienia« naucrit.Namdicit,inconueniens efle quod procurator,qui debet uerba wn* cipere in perfona fua,iurct in anirnam al ienamJ.ftipulatio ifta, in prio^*“’ uerbo.obliga, Nee facit fecundum cum, fi obqceretur procuratorefn*4^.^Ï^ canquam nuncium ÖC miniftrum domini, 8C fic nullum abfurdum ßt^o perfona eius concipiantur,I, eum qui -^ lulianus quoque.ff.de confia P*.^p Quia refpondet Cyn.iurare non elle adum, q ui per nuncium ei^W^” P° ' fic,cdm requiratur prxfentiaprincipalis,ut ta dis euagelqstcrreatun**'»^^ fimilibus.C.cod, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-

Contrarium dccidit tex.nofter »fcilicec quód iudex procuratorf*” ^^*Log tutum ad caufam admirtere debet,utiuret in anirnam domini,fi habet ƒ » 1 fpecialc mandatum. Namiuramentum preeuratoris cum mandate jdid iuramentum domini uerè, quo ad omnem effedum. lurat enim p rocuratorem tanquam per inftrumentum, fecundum Bart, in Lftd n t*®^ ƒ ÿ feruus.ff. de iniurqs. Quód autem requiratur ad hoe mandatum ip'^y * probatur hic flC ex text.in c.qui ad agendum -^ procurator, fupr.dep® ^^J eo.ubi habetur,quödinomniiuramentoper aliumpratftando “CÏ^^ ,5[gjjyf requiritur mandatum fpecialc. Hoc autem mandatum fpccialci'’^^' ® -' quód fiat fuper una SC eert a caufa. Nam fi procurator eft conftitwt®’ nbsp;nbsp;nbsp;^^^

liter ad omnes caufas praefentes8Cfuturas,ficutconftitui pote^^’S’*® rum,fupr.de procura.eo.flC habuerit mandatum iurandi de cakmn«,^ admit tendus, per textum noftrum hic, qui dicit caufam, in fing“*^*^*»* j^ caufas.Et eft ratio diucrfitatis,Quia fi quis datus eft procurator ad üm, poteft babere à domino totius caufac inftrudionem,SCßc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’^ jj

iurare,quod non procederetin procuratore ad omnes caufas,SC P?^ futuras.Licet autem Bart.in l.qui bona lt;^ fi alieno.ff.de damno infedo ^^^ efleeommunempradicam,àquarecedinon debeat,fufficere *P^ datum ad iurandum de calumnia, licet caufa non exprimatur : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ _yjj

cclligi poteft, quandoalicui confiât de caufa, fuper qua iurare dthe^ tunelicetin fpecialimandatonon exprimaturcaufa, tarnen admittitur ^^^ lo mandatoprocurator.Cle.nonpoteft, de procurato» Iudexautemaoeo netur admittere procuratorem cum fpeciali mandato,quód iniuriam nbsp;nbsp;j^j^

eit,fi non admittat,per textum noftrum hic i contrario fênfu: SC ha ^*”^ ^ diores hic,loan.Andr.Domi,Gemi.óC Philip.Fraoc,Bald.in Lß pfolt;\ . ^^ C.dc procura.nec obftant iura contraria. Ét primo nihil facit quoo nbsp;nbsp;nbsp;j

eft,requiri ut perfonae pr/ncÿales iurent,ÖCc.quia hoe uerum nbsp;nbsp;.P^p^

Eer alium,ad hoc mandatum fpecialc habentem,fecundumglolf.hic,^L,j atutWn I.iufiurandum f^procurator.ff.deiureiuran. Sed^doguoque ^^^ facit I, qui bona fi alieno.rupr.de dam. infedo. quiaglofEibi foluit, lt;flè fpccialem cafum,ÓC procuratoren! ideo ibi admitti ad iurandum ae ^

Svp ER IL SEXTL De lurdMcnto caîu/fit c^AiuHam. ç^ Q?^®^P«daWmandato, qmacautiodamniinfedi adusextraiudicialfs eft, ‘Onanoftrahicaliterfoluit, uidelicet quód file ^fitcorredusperfurafe-to ^^°^'^^ refpondead tertiam obfeä-fonem, quia uerum eft quod P°*NUam procurator eft dominus litis effeeftus, potcftiurare,fi feiheethabe-f 3a hoc mandatum Ipcciale, fecundum gloOic» Quartó,nihil facit quod •Crum eftde fyndico,quia fyndici, tutoies, curatores,lt;Kconomi amp;f aiij,cnin ‘ötiegfrimf adminiftratores, iurant fine Ipeciali madato/ecus in procurato ‘^pnuati. Ad obiedionem Cyn. refpondet Barto, in d» I« qui bona •$♦ penuT, Sapdinhisquae adcó funt perfonalia , quad experfonaprocuratorisnon Ponunt tranfire in domina, procurator repraefentat domini perfonam dire. J «cutnuncius, ut fi quis facit fibidefponfarf uxoremper procuratorem, ’^oncftdubiumquódilla non eft uxor procuratoris , necrequiraturquód P®’^ procuratorem cedatur domino,fed diredo iureefficiturdomini uxor, P^ptertnandatumd/in.ff.de fponfa.eJin.fupr^de procurât o.eo» Ergo idem “*clt;lciurainento calumnix per procuratorem praeftando, per text, expreß ’“’ninejindnfin.infr.deiureiurand. loann.Andr, quaerithicjü procurator 4 ““kiurarede ealumnia, aniudex teneatureum fimpliciter admitterc, eti« ^rnfi dominus fueritlegalior uel fuftior ƒ Etdiftinguit, Aut procurator habet niandatum fpeciale in una ÔC certa caufa , amp;nbsp;tenetur fudex eum admitte.

, fîm nulla caufa fubfit,propterquam cogitari debcat, utrum dominus ht iuftior ud legalior , niß fn refponfionibus fiendis ad petitionem par. hsuel iudicis.c^paftoralis.infr.de ludicqs, inantiquis.glolT.in c.i. in “erbo, dicenda.fiipr, de iudicijs, eod. Aut eft generaliter conftitutus •’leaufascum poteftate iurandi de ealumnia in animam domini , amp;nbsp;hoe i^fn poterie iudexàprfncipalibusipfis exigere iuramentum, eürnipfi fint niagisinftrudizfequuntuf loan-Andr. Dotrun. Gemin, Öt Philipp,Franc, hic.

Secundo quærit loan. Andr.cumprocurator ad négocia generaliter con-«itutuspofsitagere Ód experiri.c.qui generaliter, fupr. de procurât, eod. An '’bm de calumniaiurarepofsit,fine Ipeciali mandatofRefpondetbreuibus, 9“ódin négoces à fe geftisiurare poBit,cnm in eis fat is fit inftruótus,'in alqs ’“Cemnon,argum.I.feruos.C,detcftibus,SedilIam decifionemimpugnanC 3hj Dolores, Ôd diftinguunt ipfihoc modo ; Aut iurat in animam propriam, amp;nbsp;nonrequiritur mandatumfpecialc,c. praccedenti ^ procuratores. Autiu-t«inanimam domini , 0^ neceiTe eft quöd habcat mandatum fpeciale, alioquidominus exclus iuramento nonligaretur.c.fin.^idcm.infr.de iure* iutand,

GIolT.t. reddit rationem, propter quam hæcdecretalisfacftafit, nempe quod olim erant uaria iura 8d dccifiones fuper illa quæftione, Anprocu, rator admitti debcat, ut iuretin animam domini, lila dubia nunc funt de, effa.

Glo.in uerbo,iuramentum,ponit iura ucter a Sd opinioncs dodlorum, cuni qiiibufdamfolutionibus,quacfupràcxplicatafunt.

DE RESTITVTIONE SPOLIA-torum.

Ca^Uuîuin^Yitnutn.Jjtnoccntifi^ 4,in Concilié

Frequenz

Dgt; WELCH, KLING. LECTVRA gt;nbsp;ÜRequens amp;nbsp;afsidua nos querela circumftrepit, quod fpolïationis •^ exceptio nonnunquam iniudicijs calumniofè propofita caufas ecckfiafticas impeditSC perturbât. Dum enim exception! infiftitur, appellationes interponi contingit, Ód Gc intermittitur,8d plerunquc perimitur caufæcognitioprincipalis : 8d propterea nos quiuolun^ tarios labores appetimus,ut quietem alijs præparemusjinem litibus cupientesimponi,ód calumniæ materiamamputate,ftatuimusutm ciuilibusnegocijs fpoliationis obiedu,quæabalio quàmabadof« fada proponitur,iudex in principali procedere non poftponat : Sd fi in ciuilibus ab adore, in criminalibus aut fe fpoliatum reus afferat à quocunq;, infraxv. dierum fpacium poft diem in quo proponitur, quid afterit comprobabit, alioquin in expenfis quos interim a^or ob hoc fecerit,iudiciali taxatione præhabita,contemnetur. Alias ßiudict æquum uifumfucrit,punicndus. Ilium autem fpoliatum inteOigi“^ lumus in hoc cafu,cùm criminaliter accufatur,qui totafua fubftantia, uelmaiori parte ipftusfe peruiolentiam deftitutumaffirmât* ftfe-cundumhoc loqui canones fanocredendumeftintelledu, quiance nudicontendere,necinermesinimicisopponerenosdebemus.Habet enim fpoliatus prluilegium,utnon poftet exuiiamnudatus.Solctau-tem inter fcholafticos dubitari,fi fpoliatus à tertio de fpoliatione ton tra fuum excufatorem cxcipiat,an ei tempus à iudice debeat induis^* ri, infra quod reftitutionem imploret, ne forte fie uelit exiftcJ^*“® ®/ mnem aceufationem éludât,quod fat is æquitati Ôd iuriconfonum «b ftimamus. Quod fi infra tempus indultum reftitutionemnonpetic. rit,Sd caufam cùm potuerit non ducat ad finem, non obftantc^poba-tionis exceptione,dcinceps poterlt accufari. Ad hoc fancimns,ut ro rum priuatarum fpoliatio agent ifuper ccclefiafticis ud ^contrario nullatenus opponatur.

SVMMARI A,

« nbsp;nbsp;nbsp;ObieSlio f})olidtion(i an Q^ quando immédiat procedi in caufa.

2 nbsp;nbsp;nbsp;^n Jpoliatii poßit excipere de Jpoliationc a tertio fi^a contra a^ uerptrium/ùum,per niant denunciations crimen profc^uentetn»

^ nbsp;nbsp;nbsp;JR.atiamp; cur exceptio /foliationis fiélæ à tertio admittatur ^uandot^ut»

lt;4 nbsp;nbsp;Exceptio fit etiam in exorbitantibus ^ panalibis, ex identitate ragt; tionitfi)ecific(e.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Spoliatts non pote fi per exceptionent fpob^ repeUereßum ßoliatorctn procuratorio nomine aduerfits fie comparentem in iudicio,

6 nbsp;nbsp;Syndicus fi in propria perfona ^uem (pohauit, e^ contra eundent p^ * fiea nomine uniuerfitats expentur, non pote/i ab aélionepercxcc^ ptionem/^olii remoueri,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 Exce^

^ïmu«4

D» WELCH. KLING. LECTVRA

ci'mus.C.de pcenis^cquçfiuit.fup.de his quæ fiant à maio.part.cap.Ergo ui-detur,fi ipfe ador feu accufator reum nonfpoliautf,fed alius quida,quod ex* ceptione fpohationis effieere non pofsit,quo minus procedatur.

Contrarium decidit texunofter, fcilicct quód exceptio fpohationis impf' « diat,quo minus procedatur in cauia,donee reftitutio fcquatur. Sed tarnen m hac quæftione diftinguit text, nofter: Aut in caufis ciuilibus obijcitur fpo»’ tionis exceptio, 8^ tune, fi reus non ab ipfo adore eft ipoliatus,fedàtertio quodam, SÜ nihil operatur exceptionis obiedio, fed iudex ca non ob^ante proceditin caufa.Et in hoc cafu intelligipoflunt iura contraria.Si ueróre^ peripfumadoremeftfpoIiatus,ÓC tune autfpoliatioeft fada perdolum»^ nihil operatur illius exceptionis obiedio, cum exceptio fpohationis non CO' petat contra eum,quiperinterdidum unde ui,ucl ui bonorum raptorö,con# ueniri non poteft,hoc eft,qui nee fpoliauit,nec mandauir,nec ratumhabmt. e.cum ad fedem.fupr.co» Aut eft fada Ipohatio non dolo, fed per uim ^bhn* uam uel compulfiuam,8C fubdiftingue $ Aut reus opponit adori fçotooo®^ in modum adionis,ad reftitutionem fcilicct faciendam,ó(S auditur feenndum regulaiQuiprior appellat, prior agat:cüm duæ mutuæ adionesdiuerfeno admittantur,fed habetlocum regula,Q.ui prior appellat,prioragat.c.*y’’‘’* autem,cum ^ fequenti.fupr. de ordine cognitio. Aut opponit fpobation«® in modum exceptionis, qua fcilicct fedefendat, ne petitione adonsrefpon* dereteneatur ante reftitutionem, 0^auditur obqciens, differturqnecogni-tio,non diftinguendofiueintotum ftuc pro parte bonorum fit Ipoliaws^P^'^ tex,noftrumhic,ôi^d.c.*^fed quomodo,amp;c.Ïup.de ordi.cogn.Hoc tarnen cafu reusper obiedionemnon nancifcitur reftitutionem, fedfolumitnpeon^ proceflum,Reftitutionem enim alia uia confequitur, utperinterdidumn^ de ui,uel adioneminfadum,uel ui bonorum raptorum,uel fimilcm.d.e.^y uerum.fupr.de ordine cognitio. Aut exceptio ipoliationis obijcitunn canUs criminaIibus,amp;^dic:Autipfeaccufatorfpoliauitaccufatum,amp;^nonauditui,ni fi reftituat,fiuc cumfpoliauerit pro parte, fiueintotum. Autaceufatusater* tio eft fpoliatus,non ab ipfo accufatore, 8C tune fi crimen aceufati £^ notott' um,ó^ non auditur excipiens,arg.c.propofuit.fupr. de appelIatiO'^^^^’”?^*” dodorcs bic, 8C infr.Iatius examinabimus.Si ueró crimen non eßnotorium» ÔC tunc aut fpoliatio eft in exigua parte honor urn, 56 quoque nihil operatur exceptio. Aut eft fpoliatio omnium bonorum, uel maioris partis A non tene tur accufatus refpondere ante reftitutionem,quia opushabetcxpenfïs,amp; ma iori fuffragio indiget quâm ciuiliter conuentus. Si itacp bona non habet,ex. pentas ferre non poteft,per text.noftrum hic, in uerbo, nee nudiA concor* datc.nulIus.Ia.i.j.q.z.SCc.oportet.j.q.a.

a Sedquacrunt Dodores hic, cum textus dicat, quód fpohatus contra fuum aceufatorem pofsit excipere de fpoh'ationeâtertio fada, an hoc etiamlocum habeat, fi quis crimen profequatur per uiam denunciationis feu inqw* fitionisf Et diftinguunt: Aut denunciatio fiue inquifitio fit ad hoc,ut mqiwi^ to imponatur pœnitentia,uel ut conueniatur ciuiliter ex dcIido,8C no obtoj fpoliatio à tertio fada. Aut fitdenunciatio fiue inquifitio,ut imponatureao^ uel alia poena, quæ imponeretur fi fuiffttadum per uiam accufationis.Etiu* per hac qu^ftione funt opiniones Ioan.And.Pet.de AnchoA Phdip.Fran. tenent quöd non habeat locü,SC probant,quia hxc decretalis tantum menu' nit aceufationis, ergo ad denunciarionem fiue inquifitionem extend non debet, cumconftitutiones à iurecommuni exorbitantes folumin cafueX' preftb locum babeant,nec debcant ad alios extendi, argu. c. conftitutionem. infr.8e reguIar.Contrarium tenet Archidiaconus in eji Epifcopus.j.q.zpet ea quæ notant Innocen.ôi Hoftien, in c. uenerabili.fupr.de offic,delcga.eo.

Nam

SVPER II« S EX TL* DcJR.eßit,JJ)oh c^Ïre^uenf, $^ Namtextus nader dedaratquofdam Canones anttquosyfdheet coportet.J* q.j.c,»,cnullus«ö^ c.audtutmus.^.q.i.fecundum glofL hic,»n uerbo,fubftan» tja, Uli au tem Canones andout hic dedaran loquuntur non tantüm de accu-«atione/cd quoque de inquintionc, Hoc patet, qufa in d, c.i.j.q.x. dteituf, quod ante reftùutionem non debet aliquid obqci, fed poftea uenuletur Óf c* qux uerbafecundum Dom, Gem. non minus poflunt adaptari uiac inquifi« tionis quàm accufanoniSjimó d.caudiuimus, exprefsè meminit inquifino* nis,Ergo fequitor,quód ifta noftra conftitucio dedarans, debeat intcKlgi in omnibus cafibus,in quibus loquuntur conftitutiones dedaratac,in Authen. de blijs ante dotalia indrumenta natis,per tot.coll.j, pratterea ratio » propter qua in aceufatione exceptio nodri c.proccdit,5Cadmittitur exceptio fpoliatio tjis à tertio fad» hæc eft,quod accuiatus cogitur ferre expenfas litis amp;nbsp;defen ’ fionii fug,per tcx.hic in Ucrbo,nudi:qui autem ipoliatus eft.nec habet bona, expenfas facere non poteft » quae ratio, pracfertim fauorabilis ÔC non odiofa triftens,quoque militât in nonro cafu, quando quts (cilicet conucnitur per wiam inquifitionls,c,qualiter,la,»'^ debct,fupr,de accufa. Ergo quoep idem * •us critftatuendû,uidelicetut exceptio fpohationis à tertio fadathabeat eti-’tnlocum ininquifitione, cóm etiam iura pœnalia6ô exorbitantia ex identi-tatcrationisfpecificae extendantur,fccundum glofE in c, cupientes-^ cacte. tunijinuerbo, elediones,fupr,de eIedione,eo,ÖC iura declarator ia antiquorum licet loquantur ftritSius quàm iura antiqua deckrata, tarnen extendun-tur ad omnes cafusiuri antiquo inclufos, ut notatur in c, is qui, fupr, de ele-üio co, Et pet hoc eft quo» refponfumobiedioni loan. Andr. uide Domi» Gemthic,

Q^uod autera fuprà dixtmus,exceptionem fpohationis â tertio fadæ in ci# ^ ••ilibusnon admitti, primum quoque babet locum, fi quisfpoliauit fuo nomi pc^poftea contra fpoliatum agit procuratorio nomine,quia non poteft eum ‘Poliatusper exceptionem fpoliationisrepellere, 1. fi procuraior.ff.de except JoliÄ ita tenet quoque Spccula.in ^ i.uerfic.fed nunquid,de petitö,amp;: pof-«æo. Et eft ratio, quia ubi ius repeUit adotem propter uitium concernens P«fonamipfius, non tarnen proptercarepeUitur procurator in illo uitio in ucntus:pœna enim fuos authorcs tenere debet.Ideo fi is procurator proprio nomineageret,tune haberet locum exceptio, c,quæfiuit,fuprà de his qua fi. nntàmaio,partccap,Sccundôproccdlt infyndicofpoliante. Licet cnim fit ^ de uniuetûtate iHa,cuius nomine agit, tarnen fi pro fuo perfona fpoliauit, nô repeUiturper exceptionem fpohationis agens nomine alieno, argum,c,E-pifcopus^qui manumittitur, cum fequcntibus,tt,q.s.Spec.in d-^ueri.nun-quid,de pctito,óf poftèff.ÖC notatur in d.c,i.fupr, de ordine cognitio, £lt; uide de his dodores h icA’ prgfertim PhiIip,Franc,Tertió procedit in co ad quem , ttsuioknter ablata peruenin Namnecisper exceptiónemfpoliationisre-Pellitur in ciuilibus. Licet enim contra talem competant quidam iudicia pof feffotia de lure Canonico,c.fæpc,fupr,dc reftitu,(pol.T amen hacc exceptio nondatur contra eum,cüm competat Contra ipfum fpoliatorem,SC fic contra cumcotra quem locum habet interdidum unde ui,uel ui bonörü raptorum, utdiximusfuprà.uidc de hoccopiofe Panor. 8C canoniftas ind.c.t.de ordine cogn,Econtraautetn funt quidam caCus, in quibus exceptio fpoliationisnc’ quidem contra ipfum fpoliatorem locum habet, Ut primo in adione depofi-tijin qua non admittitur exceptio compenfationis. Ergo nee exceptio fpo-liationis-$»inbonac fidei.Inftitut.de adio.Licet communis opinio fit in con-trarium,fccundum glo.SC qux ibi notantur,in d,c.i,fupr, de ordine cognitio^ Nam noftra quæftio fpohationis eft priuilcgiata8£magisfaüorabili^quàm exceptio compenfationis. Hoc probatur, iSfem is qui excipit de cot^enCa-

Dgt; WELCH, KLING, LECTVRA

tione, fatetur depofitum ,S6 ftbi notaturquadampcrfidia m non reßifne'R^ do,qui aut de (poliatione cxcipit nihil fatetur/ed dicit fe incrmem, Acquum itaque eft,ut audiatur^Si tarnen de depofito conftarct,diet poteft, quód non habeat locum fpolianonis exceptio,ficuti nee in alijs notorqsjfecundum Pa' nor.in d.c. x.ucrf.quaeroan hate exceptio.fupr.de ord.cognitïo. Secundo, quandofpoliatus conuenitur ex obligatione iuramentofirmata. Tunceniw quoque non habet locum exceptio fpoliationis, ne reus incidat in periurm» ,• c.etfi Chrilius ^ SC quamuis.fupr. de iureiurand.Tcrtió non admittitur hæc exceptio contra conquerentem de alio,ne filium fuum bapti2et,8d nedetun d-um fcpeliat,uel nc parietem ruentem reficiat. Item quando agitur int^db do uti polsidctis,ne turbeturfibi poffèfsiOjUel ne offendantur mquilinb^^ putatores uinearum. Et in fumma,ubicunque agitur de re quac fine peridwo dilationis conftare non poteft, non admittitur fpoliationis exceptio.c.^®* zari.j.diftind.arg.I.de pupillo^ fi quis ruinas.ff.de nom operfs nunefa^op^ culator in ^ ». uerf fed nunquid intentanti.de petito.SC pofteHb.Panor.mdi c.».uerf,alium cafum.fup.de ord.cognitio. Philip.Franc.hic,

#« Sccundó quacrit loan.Andr.hic, quidfÏaccufatuseftreftituttisproP^ff^ an procédât accufatio,non obftante exceptione fpoliationis ƒ Et uidetur p»' mô, quód non procédât accufatio, donee unusdenariusreftat reftuuendu»» per text, noftrumhic, ante reftitutionem omnium rerum aceufatoten’quot;®^ eftè audiendum.Et qui omne dicit,nihil excludir. c, folitaf.de maior.ó^o^^“* Tu fecundum loan.And.fiC alios dodores ita diftingue ; Aut fpoliatioeft b' da à tertio, Si tune fi reftitutio eft fadapro minori parte, ÔC admittitur exceptio ad impediendum proceffum,per rationem, quia nudi SC inermesaduet-farqsnondcbemusnosopporrere,pcrtext.hic. Aut reftitutio eftfadapf® maioriparte,Slt; ceflaî exceptio,quia ab initio non fuiflèt admiflà, fi inni'*^® ri parte fuiflet fpoliatus, ficuti ergo reus à principio non repclleret accu‘3æ rem propter fpoliationcm fadam in minori parte,ita quoque non repe'p cum, fi eft reftitutus pro maiori partes Autfpoliatio eft fada ab ipfo3eeu a^u tore, SC nccefle eft reum integraliter reftitui priufquam accufatioP’2^‘;^^'* Et ita inteUigitur text.nofter, ÔC canones antiqui, utc, eredis.SCc.“ epuco-,j pus.SC c.cûin eccIefia.?.q,a.Et prædid^roceduntjfi acculator habet ^ulta* cemrerô reftituendarum,aliàs fi resefient inlonginquo,ÔCdclJuecoftaret, tune fi' ador fatisdaret de rébus reftituendis uel corum æftimatioue danda, tune poterit procedi in caufa ante reftitutionem,per text, in t ß fundus y »« uendicatione.ff. de pigno. Spec,in ^i, uerfic» fed quid fifboliatot.depetnt?» Sepoffefl:

Gloffin uerbo,pcrimitur, diuiditur in duas partes,În prima exponittex ♦ hic in ùerbo, perimitur, quôd fcilicet illud uerbum hic capiatur improptt ♦ Cûm cnim exceptio fpoliationis fit dilatoria exceptio,SC non perem^ona, non poteft hic proprié intelligi, fed inteUigitur de perempuone fadi,^ uon iuris,hoc eft,quöd obiedio exceptionis fpoliationis 8C fimihum fxp- detet' rent partes, quôd timoré expenàr um potius dimittant caufam quant quod litigent. Etillam dimifsionem uoeattextushieperemptionem. Jniccunda parte ibi:SC propter hoc, monetgloff quaeftionem hoc modo: Cûm conlbi quôd exceptio fpoliationis fit dilatoria, SC dilatoriac proponantur tantum ante litem conteftatam,an hæc exceptio quoque ante fitem côteftatam tantum opponi debeat, uel fi fuerit obmiflà, an poft litis conteftationem adhuc op' ponipofsit t* Ethic diftinguendumeft,fiante fitem conteftatam «ceptio orta eft , ante litem conteftatam quoeß opponi dcbebit,nec obmilw potc-ritpoftmodum opponi, argument- text, hic.c. *. ». q. », c. paftoralis- fupb ƒ

SVPER IL SEXTL DcR-eßit.Jpoh c^Frequent» ^6 exceptio. Aut lila exceptio competit de nouo, uequia poft fitem contefta. um^oliatiofadaeft, uel poftlitemconteftatamperuenitad cogmtionem •polia«; Et Riper illa quaeft/one, an fcilicet hoc calu pofsit opponi poft litem conteftatam/unt opiniones, Primô enimuidetur,'quôd nonpofsitpoftea opponi,Nam fpoliacus poft litem conteftatam habet aliud auxilium,quo res »wasprofequipofsit »fcilicet interdidum unde ui, ut C, per totum, undeui, cumftmilibus. Ergo per exceptionem non debet impedireiudidum in aha caufa inceptum. Contrariuin eft uerius» quód fcilicet poft litem conteftatam hoc cafu pofsit exceptio fpoliationis opponi,per tcxt,in c.paftorahs.fupr.de «ceptiö.c.infinuantc.fup.de off.deleg.in antiquisJ.t.C.de confort.eiufdem htis» Nee obftat quod didum cft,rco competlt;re aliud remcdiumjcilicet in« terdidum » unde ui ,quiailla ratio quoque procedit ante litem conteftatam, ptacterea potcftquistacihus ius fuumperuiamexceptionis quam adionis ocducere,cum rei femper fint fauorabiliorc» quim adorcs.c, cum funt parti« om,curo fitnihbus, infr. de rcg.iurii. Ergo Uc» Ita décidant dodores hic, canoniftat in d.c,».fupr,de ordine cogni«

Gloff. in uerbo, adore, ponit rationem, quare reus in ciuilibus non pot fit excipere de fpoliatione 4 tertio hda. Et probat hanc multi# fundamentis« Sed contra textum 8^ gloæpoteft opponi c.olim. ebx, fupr. eod. titu. ubi ex-ceptiofpoUationis 4 tertio fada obftatctiâ ciuiliteragenti. Sed refpondetut f«cundum Domin. Gemi. quod ibi non opponitur ad inpediendum procefi, f^m/ed ad impediendam executionem. Reus enim ita erat fpohatus, S'^od non potuit fatisfacete fuo adoTi,nifi recuper aflet, Nosautem hic J°4^ur de fpoliatione, qua impeditur procefTus ab initio,Of non execu-

Ex gloff in uerbo, quindccim, iundo textu nota, quód hodic de iure eft M praflixusterminus,infra quem exceptio fpoliationis probari debeat, nempe infraquindecimdie#, poft dieminquoproponitur. Sediamquacripoteft, primo an is dies,in quo exceptio fpoliationis proponitur, quoque compute« tut in illis quindecim diebusrEt uidetur primo quod fic. Nam fi iudici infra »• lt;crtuin tempus committitur iisdecidenda, incipitcerminuscurrereftatim efitniudex litcras recipit » amp;^ fie is dies computatur in terminum.c. fuper eo ^ fiautcni.fupr. de appella. Ergo amp;nbsp;hie ita dicendum erit, Secundo uidetur probari. Nam ficuti excepcioni fpoliationtscft prxfixus terminus à iure,in« fia quem probatidebcal, per textum noftrum hic, ita quoque eft prac fixus terminus,infra quern appeUari debeat, fcilicet fpaciu m decern dietum,e,con« cerutionl8,cum multis fimihbus, infir, de appella* Et tarnen illud decendium indpit ftatim currere 4 tempore latac fementi» , ita quod currat de momen« to in momentum, c. quod ad confu!tationcm,fupr, de fententia, óf re iudicaj K U f minorem.ff.de minor ibus,Authen,hodie,lt;um multi# fimilibus.C. de appeUationibus,

Contrarium eft uerum,per tex.bic,qui dicit,infTa quindecim dierum fpa« tiumpoft diem in quo proponitur, 8^ in c. pia -^ fi qui# igitur,ibi, die in quo proponitur minimè computando.gïo.in c,ftatutum,in uerbo,numcrandum. infr.de praeben. In hac ergo quxfttone,quando fcilicet quzritur, an dies termini computetur in termino, diftingue }fccundum Dornin» Gemin. hic t ’* Aut confiât de mente iuris uel iudicis , quöd fcilicet ueUt uel nolit diem computarc, 6^ tune ftatur certo, ut «ft text.hic, QC in d,c.i.infr. Aut exprefsè non confiât de mente, Ô^ tune confideranda funt uerba. Et in hoc cafu die, Aliquandodaturfimpliciterterminus quindecim dierum,öd nonecynputa« tur,quiaintelligitur de proximisfequenüb, 1» eum qui calendis.ff» de uerbo, oblig, Aliquando uctô dicituc : hinc ad tics ucl quatuor dies, ud afsigmtut

D* WELCH. KLING, LECTVRA

terminus ab ipfo adu, ut cümdicitur : infra decendium àfententia appela» dum eft. Et fu computatio de moment® in momentum. Et in hoc cam liguntur iura fupraproprim* opinioneallegata,6CCle*cauiam,dceIecT«0J Si uerô afsignetur terminus â die, quo adus eelebrari débet ,5^ dies ternun non computatur in termino,0^ in hoc loquitur c. ftatutum, infr. de praben' IS dis, quia diVlio,a,dénotât cxclufionem,fecundum glolKin Cie. ficutjin^ bo,à die,de appcIIatio.Dodo,inI.i.ff«fi quiscautio.Sfper hoc eft expu^^’ . gloæ fequens in ucrbo,proponitur. lam didum eft, an prima dies tei^® computetur in termine. Nunc dicemus, an nouifsimus dics,£lt;fie quinoec»* mus computetur in eo, 0lt; itafi excipiensin quatuordecim diebus exceptio'' nem non probauerit, an ultimo die probare poftit ƒ Et concIuditglolKbidU uerbo,proponitur,qu0dfic,amp;Sprobatutaudiemuj. Deindequaritur?” terminus quindecim dierum per iudicem pofsit abbreuiariuel prorogad-Er dependet hac quaftio ex ea, an terminus â lege pr«fixus, pofsit abbre* M uiari uel prorogari. Et in hachreuibusdiftinguetAucterminusdan^^^“ ’ fegecum minifterio iudicis , quandofcilicctlexdifponitdcccrtotenuino indicé tarnen pra: fig en do, 06 tunc ex cauiapoteft index ilium terrnibumab* breuiare 36 prorogate, ut eft terminus quidaturiudicatisj.#, ffd ca.c.qnodadconfnlcationcra.fupr.dereindica. Autterminusdatns^nälr* ge fine Iudicis minifterio, ut quando ins ipfumabfque fado induis ftatm terminumad faciendum aliquid, 06turn iudexinumnequeabbreuiarene'' que prorogate potent, ut eft in decendio praefixoadappcllandum,06^2* driennio adreftituendumin integrum. De hacquaeftione uidegloftSir^ dotes in c. « lt;^ fi quis igitur,in ucrbo,odo dictum.infr. de exceptio, glo^* Dodo.in c.cùm fit Romana,in ucrbo,fciflus.fnpr,de appella.Bart.S6r‘’oo..i in 1,1,0€ re indica.

Gloæin uerbo,proponitur, fr adat du as quæftiones. Prima eft, dies termini legis computetur intcrmino.Secundaeft,anuItimnsdi^^°. * puteturita, quodfireusexceptionem non probancritinfraq'jaruoï^^^t) dies, an die decimoquintopofiitprobari^Etbac quaeftionesamb^*^’^^“’* datæ fupra.

*“ Exgloæin uerbo,tradatione,86 in uerbo, puniendusjiundof^^’’’®^^ reguiam,qnôd is qui opponit cxceptionem,06dcficitin ciusprobatione,co demnatur in expenfis sionexpedato fine litis,fi iudici uidebiW »

t‘ guêdo,anfitdilatoria uel pctcmptoria,qua oppofica eft. Dcdilatoria eine • hic,ö6 in d.c.pia *^fi quis igitur.infr,dc exceptio. De peremptona eftKX. in c. finem. fupr. de dolo 06 contuma. Illa autem expenfarum taxatie lit cundum quodador iuraucrit, ftatnr enim hoc carniuratnento.c.fîn^ti ti gloiKin uerbo,taxatione.fupr.de his qua: ui metufuccaufifiuftLEtcoiM«®' nationem debet praccederc cltatio rci. Vbicunqne enim fit adus pratmdid a lis parti, requiritnrcitatiopariis.c, inter quatuor.fupr.demaio.06 obca^ratquot; terea ultra expenfas poteft quoquehuiufmodi excipientcmpuntre,Qu,i’ •J autem poena non eft expreffa, 86 textus dicit, fi iudici acquum uifum fueric, committitur ilia poena arbitrio iudicis. Eft enim régula, quod ubi poena non eft à iure exprefta, infpedacaufa: 26petfonarum qualltate,iudexpunit.c. caufis.fupr.de off. dele.in antiquis,

doff in uerbo, fubftantia, diuiditur in v. partes. In prima reddit ratio* nem, quare haccdccretalis lata fit. In fccunda,ibi, 86 eftfimfle, probat lam r^ionem per argument ♦ ft fimilf. In tertia , ibi, licet, illud, oppo* nit contra illam probationem, In quar ta, ibi, tarnen ut dicit, reipon«^ obiedionem. In quinta, ibi, dicit autem, ponit aliam probationer. ^^^

SVPER IL SEXTL quot;'JDcReßU.ßioL c.Fre(luens» 5^ ^gûur hæc fumma iHfus glof. Vetercs canones, de quibus hic in glofTper-wittebant cxceptioncm fpohationis contra accufationcm fimpIicicer.Dubû tabatur itaque fgpius,an quolibet fpôhano â tertio fodâ,fuffïcef et ad excipiê dmn.Dcclaratur hic,quôd non quolibet fufFïciat, fed ca quae eft omnium bonorum, uel maforis partis,Et ratio iftiusdedarationis hæc eft,quia ridiculum ^æet, accufatorem per exceptionem fpohationis rei modicæ repelli. Hate ratio probatur,Primô,quia fpoliatio eft in accufato^ftcuti accidcns in fubic-do.Subiedum ant non acquirit denominationem ab accidenté,nifi accidens fit in toto uel maiori parte ipfius fubiedi. h Iegatis fcr uis ^ ft unus.ff.de lega-tis.iAnotatur in c.hcut.infr.de uerbo. fignifica. Ergo quolt;^ accufatus non debetdici fpoliatus,niriin omnibus bonis,uel maiori parte fpoliatus fit. Secundo probatur à fimili. Sicuti tutor non poteft propter quamlibet contro-uetfiamfeexcufare,quac eft inter cum 8C pupilium, fed propter illam quae eft fupcromnibus bonis,uel maiori parte bonorumpupilli.I. propterlitem,in pdneip.ff, de excufa, tuto *^ item propter litem. Inftitut. de eXcufa, tuto. J ta necaccufatus'debctadmitti ad excipiendum, nifi fit fpoliatus in omnibus bonis, uel maiori parte, Sed Contra illam probationem poteft opponi,illaiura de •’^ceptionibus tutorum hodieefle correda, per Authenlt; minoris, 8lt;in corpore unde fumitur ilia Authentic, qui dare tutofes uel curatores poffunu’ ErgoJnon debeant allcgariilla iura , cum incidat in crimen falfi,quialle# gat legem abrogatam, 1. unica ^ nee in iadicio ♦ C, de ’ueteri iure cnucle. AdiUamobicdioncm rclpondetglolfi licet lex abrogata neepofsit nee de-beat aHegari, tarnen eins ratio femper durât Si allcgari poteft» lecundum gloæôô quæ ibi notantur,in c,noun :J» non igitur,in uerbo,quicunqae,fupri 'Atiudieqs,

ÿ Sotet,

* nbsp;nbsp;^raiudidaUf (juießio ([uando principali Cotneidii^ prap^t ilti fCrtni^

num iudex^intra ^uem dtfiuti debetjnc^uc ultra prindpakm potc/l remoran^

if Nemo inuitu^a^ere uel aCCufarecompelUtur-.Pallit ^nandojut.

Excipiens de fpoliationc fada à tertio. Infra certum tempus à indicé ftält; tucudum debet reftitutionempetere, alias aceufabitur exceptione non ob-ftantc.

Hie ^ continet limitationem fuperioris.Didum eft enim in §gt; praeceden* ti,accufatum poffe impedireproceflum,fiexceptionem fpohationisetiam 5tertiofadamobieccrittiamautem quaeripoteft,anpofsit fe perpetuóhac exceptione contra quemcunque aceufatoremtueri, uel antencatur cumre-ftitutioncprofequi,itaquód aceufator quoquecum accufationcprocedit? Et uidetur primo,quód cogi non pofsit ad agendum pro reftitutione,fed fa-tiseffe excipere Si aceufatoremimpedire , Quia certum eft quöd reftitutio acquirinonpoteftper obiedionem excCptionis,fedpermodGadionis.c,xlt; $• uerum,fupr,dc ordine cogni. Et nemo inuitus agere uel aceufare cogi po# teft,l.unica,C,ut nemo inuitus 0^ c, Ergo uidetur quöd nee excipiens de fpo-liatione cogi pofsit,utfuam adionem profequatur.Contrarium decidittexr» nofter ,fcilicet» Quödaccufatodefpoliationctertijexcipienteper mdicern debeat prxfigi terminus, infra quem agat contra fpoliatorem, ad rcuitutio-neimquemterminumfi neglexeiit,poftea cum fpoliationc nonaudietur/cd üj

D. WELCH. KLING. LECTVRA

fn princfpali negotio accufattonis procedeturj ubicunque enfm fncfdit qua: • ftio præïudiciahs principal! quaeftioni, iudex poteft ftatuere terminumjn^ fra quemilla quçftio t er mine tur,ne principale negotium impediatur.c.lator, cum fimilibus, lùprà qui filij funt legitimi, SC quantum poteft iudex, debet malitqs hominum obuiare, ne indicium coram fe agitatum fiat elufonuni.clt;! fignificante/up. qui matrimo.accuCpoffunt,8C is terminus ad agendum prx-fixusintelligiturquocjpracfixus ad indicium finiendum,quiapracfumpri(J eft bic contra excipientem, quod malitiofe SC in praciudicium alteriuslitisop ponat, Nccobftat tunica.C.utnemoinuitus, Quiaconcedimus,regulani eflè,neminem inuitum cogi ad agendum uel accufandum: fed ilia régula ßi lit in muleis cafibus,dc quibushicin gloitin uerbo,xftimamus.

• Glor.inuerbo,xftimamus,ponitregulam,Qu0dnemoinuituscogatuf2lt; gere nee aceufàre, SC ab ilia régula ponit decern amp;: feptem fallentias,quasor* dinelegcmus in gloit Poftrema fallentia eft,quando aeftor malitiofe differs nee uult agerein prxiudiciumrei,quiatunepoteft cogiad agendum.Ex* empIum.Si quis breui recefturus alqs fortè obligatus eflet,qui eum commode tempore conuenire noUêcjJoffèt impetrare à indice,ut eis terminum præj figat,infra quem omnes eumconueniant,tune fi infra terminum quidam no egerint, poftea non audiuntur,ut habetur in glo.l.unicæ.C.ut nemoinuitus, Sc ponit Panor. inc. cumin tua. fupr, qui matrimo.aecufa. poft aliud exe m' plum.Quidam contraxitmatrimonium ÔC pro créa uit liberos, alius quidam dicitmatrimonium non ualere, SC liberos natos efïèillcgitimosAi’f adfuc* cefsionera poft mortem eius non admittcndos,fi parens timet,quód illai qu^ ftio legitimationis poft mortem fuam Überismouen pofsit, poterit obqcicm tem cogere,ut ftatim,fe adhuc uiuente,agat,2C matrimoniS impugnet: q»«’“ fi infra terminum à indice præfixum non egerit, poftea nonauditur,ii»f^ itcrum quæftionem dcillegitimatione mouerit, iiuuriarum lenciW»^^* faraari.C.de ingenuis manumilsis;

^ ^dhoCt

5VMMARIA»

V nbsp;nbsp;nbsp;Statt compen/atioytid ^ exceptio ffoliationis tantum obiinet inrelt^ ciuPdcfn(jualitatts.

3 nbsp;nbsp;nbsp;C^uando Cleriata /poliauit Laicum rebtu priuatU, tit^^ idem f^f ßea contra eum a^it, potedl ipfiobijccrcexception^f^J^liati»^ nif.

Agenti fuper rebus Ecdefiafticis non obftat exceptiofpoliationis rerun» priuatarum,ucl econuerfo.

Pone,quidam Epifeopus fpoliauit laicum poflefsione rerun» fuarum puj uatarum,8C poftea eg it contra fpoliatum pro redditibus fine decimis,quç bbl nomine Ecclcfiaedebebantur: fpoliatus excipit contra Epifeopum de fp^b^' none. Econtra, ponecafum. Laicus fpoliauit epifeopum rebusEccleftafti-cis,Sc egit deinde contra ipfum epifeopum,qui dicebatfe fpoliatum per ado-rem,non teneri refpondere. Quxritur an his duobus cafibus locum habeas exceptio fpoliationis. Et uidetur primo quod fic,per text, in c.z, fupr.deor-dinc co§ni.ibi cnim agebat quidam abbas contra nobiles,qui abbati obneie-bant exceptionem fpoliationis , SC deciditur quod ilia exceptio contra abba-

SVPER IL SEXTL DeReßit./}ob ^^dho6 50 ^^’^locum habeat» Tcxtus nofter decfdic contrarium,qiiöd feiheet fpoliano . ^frutn priuataru non pofsi t opponi agenri fuper rebus eccleûaÂïcis* Et econ ?Toliatio rermn Ecclefiafticarum non pofsit opponi agenti fuper priua. ‘s Nanaficuti compenfatio procedit tantum in rebus emfdem qualitatis,nec « Joet locum inpubh'cisergapriuatasJ.i.amp;^j.fEdecompenla, Itaquoque ex-^Pjiofpoliationis, habetlocuminrebus ciufdcmqualitatis,quia ccclefiafti-^* ’um quafipublic^, quarum dominium ad neminem propriè pertinet.c. fi'; '®'9»'*c.aurum.u.q.i. iedrerum priuatarufacile confequimur dominium -^ fi'’™**^^“®* Inftitut.de rer.diuifErgo agenti fuper una, non

«at exceptio fpoliationis de alia, Hinc eft quôd agens incaufamatrimo. ’«ipcrconiugemrepelli nonpoteftperexceptionem de fpoliatione rerum Pnuatarum,fccundum Specutin ^uuerfic.quidfiegOjde petitoÄpoflefti ^tcxhisfequimr^fiEcclefi'afticapcrfonaipoliaret laicum rebus fuis priua« * ’s,Slt;poftca ageret contra fpoliatum non fuper rebus ecclefiafticis, fed pro-PJ’^s patrimonialibus, competerct fpoliationis exceptio, quia iliac resfunc Wildem qualitatisJtem ft redor Ecdefiæ eflet negligens in doccndo,ô^ de-”^garetparochianis Sacramenta, peteret autem nihilominus décimas, com-P^icïet parochianis exceptio, quöd fcilicct obijcerent,fe eftè ufu facramen-oiS^ucrbofpoIiatoSjIdeo priuiquam fint reftituti nontencantur ad præfta Ï?^^®^”^®»^^decttn? proptereafoluant,c.cüm de decimis.iö.q.i.Nec Aouate,côm diledus.fupr,de ordinecog, quiaibi fpoliatus non excipicbac ^ te propria,fed de re, quamtenebatab eedefiain feudum,Slt;: ficabbasfpo» '^witnobilemre, in quaipfe fpoliator habebat diredum dominium, Qt pro» Pf’fiatem,ut habetur exprefsê in d. c« cum diledus uerura.fupr, de ordine 'ognitio, Quare cum utrinquc tam in petitionc quàm exceptione uerfaba-^ttcsEccIefiaftica, habet quoquelocum exceptio. Et ita reipondet Archi«

Gemi.8C Philip.Franc.hic,

Glo.m uerbo,opponatur,in prima partcopponit contra tcxt.d.c.cum dile ^UsXup.dc ord.cognit.öfponit tres folutiones,qug reprobantur»ln fecunda, ‘“weft ratio,ponit rationem decidendi,

Cap, IL Bonifie, O^dUUS,

yi^Ddécimas, quas Canonici fandi Nicolai fc afferunt infra pa-

roebiam Ecckfiæ B.derici pofledifle aliquandiu, amp;nbsp;cis per eun»

®2*h clericum fpoliatos fuiflc,nequaquam debent reftitui,nifi euiden ^^t docuerint,quöd earum poiTefsionem légitime aflecuti fuirent, Sl^ia easoccupaflè iniuftc uerifimiliter præfumitur, cum proueni^ ’•^texprædfjs infra aliéna parochiam conftitutis,fitquemanifeftum, oiß aliud oftendatur;, cas de iure communi ad eandem Ecclefiam per^ tinere.

s VMM ARIA«

* nbsp;nbsp;C^dn Jo iui commune pofjeßiom alicuws rei reß^it, oportet ut poß

feJJor eiui,(juanlt;io deeacecidtt^non folum poßeßionem ^fpolu'* tionem probet^ fed^titulum, adeo^uepetitorio nonp(^cßörio pote/l experiri,fuper quo tarnen nonnulli dßin^uunt.

Dlt; WELCH. KLING. LECTVRA

Tetens rc/litutioncmincaufli beneficialibtiSi debet ^robarc^ojeß^' nern coloratam £X aht^uo titulo^

Idemmcäußt matrimotiialibKs,

Dteens quod aliquandiu rem p^derit^ intcUi^tur breui tempore earn pofi^J^^

'PradoJpoliailtd reßituitur.ßUiiubiß^umeß notorium^cr prorea Contra aéîorcm»

Exceptio dotninij non obßat a^enti poßeßorio recuperan^te, w^^ quando requirit illa probationes fiéli, nee e/l alias notoria, o^^^

Exceptio domini/ o^at a^enti pajjejjario, quando ius expreße V^ nit pro reo contra aélorem^

Exceptionotoria defiélus proprietattsa^entis^quandoqueob/ltiip^ tenti reßitutionemdicet non findet itts excipientts,

R-i^or iurts in caufls ecdeßarum z^ minorum non obferuaturgt; Canonicorum appeUatio comprehendit totum capitulum.

J^quts r^itutionempoßitpetereyOportetquöd/ueritineifi’^^P^r Jeßione ^ ne^ fitff^icit/poliatio,

'^ÿê^oriumreeuperandceexrola naturali obligatione non daturf^n^ ^^ poß^ßioni rßßit iits commune^

Diucrfal'unf.'PoßidcrCj^^inpoffßioneeße. '

Teßis tndudn^ ut probet alicuins poffeßionemßdicat.eum ßtß^M feßione^non probat quodpojßderit Jed oportet ut dicat gt;nbsp;eumpoj'

Reßitutiodenegatur^ubicunqueß^iumproreo JInotorium, amp;i^f^ index ßatimpronunciabitfiperproprietate.

Sitaxintra alicuius dioeßn^adiurifdidionem eitßdem^P^fi^t^^^^^ nent.

..^'^rens iurjdiclionem in certo quodam loco in prouincia lt;J^erb lts adß pertinere, co^itur prteter poßeßionem (^ ßoHdtionem quoque probare titulumßea/ßoUatus reßitutionem petat.

Eedefîa quç petit reftitutionern decimarum^quas fididt infra parochû® ahetius poffediiTc^non auditur ,nifi probet poiTefsioncni legicimamt

Cafus.

Canonici Ëcclefiac Brandenburgenfis pereipiebant décimas depraedt)* quibufdatn, quac infra limites Eedefix parochialis Vuitenbergenfis nwe^ tant, Redor autem eedefig parochialis V uitenbergenfis in colledione de# cimarum quodam anno preuenit canonicos Brandenburgenfes, Sedec^^^^ de prædqs in fixa par ochia ntis,percepir,Slt; ira canonicos fixa quafi poiTelsione perlt;apiendi décimas fpoliauit, quapropter canonici intentant centra eum indicium poflefibrium, interdidum feiliect unde ui, pro recuperanda quali poHefsione iuris percipiendi décimas deprxdidis prxdxjs. Cura autem ex

SVP ER IL SEXTL De Refit.Jfoh cAdJegiat. 59 fibcllo canonicoriim exprefsè con(lct,quód praedta, ex quibus debentur de-tirtïacjfint fit a fub didridu eedefiae parochialis V uitcnbergenfÏs,Quatntur •ninterdidum unde uiJocum habeat, adeó quod fïpoflefsioncm ÖC ipolia« Jjonemcontra redoremparochialis eedefiae Vitenbcrgenfis probauerinc, fint reftituendi y Et uidetur primo qiiód fic, qu/a certum eft quad is qui pro. bïtilh duo eopulatiuè,nempc fc poflediflè,amp;f poflcfsionefpoliatumcne, 8nte omnia reftitui debet, c. oltm.Ia, 1, itinda glofT.in uerbo,rcftitunoncm, wptcod.Et hoc adeó procedit,qtiód enam fi prardo ud latro fit fpoliatusje» ftltuidcbeat.e.in literis.fupr*eo. 1.« ^ qui à me.fF.de ui öi^ ui arma, Secundo licet hic redor eedefiae V uitenbergenfis habeatpro fc pracfcriptionê Juris communis, nempe quod praefumantur deeimae ad fuam Eedefiam pertine. *t, cumdebcantur expraedifs in fuo diftridufins,uthie,Tamenuidetur, 9nód illaexceptio non obftet petentireftitutionem. Nam certum eft,quad deftio Epifcoporum de Jure communi pertinet ad Cfericos Eedefiarum «thedralium.c. eûm eedefia -^ uerum.fup.de cauf. pofT.SC proprie.Tamen fi clericialiarum Eedefiarum fuerint in quafi poflèfsionc ius eligendi, non debent illapoflèfsione fpohari,amp; fi fuerintper canonicos ecclefip cathedra* lisfpoliati,reftitui debent.c.cùm eedefia, in princip.Sd ^ nos igitur.fupr.de cwCpofteiTa; proprie. Tertio probatur à fortiori. Nam exceptio dominq Retenti reftitutionem opponi non poteft,fed nonobftante,quód fpoliator eft ’Ominus rei fpoUatæ^adhuc procedit reftitutio, c.cûm diledus. per tot.fupr« j pord.cog. lmô ft dominus propria autoritäre fpoliat pofteflbrem pofleC 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi®nererum,quarutn ipfe fpoliansdominium habet, amittit dominium.!.ft

j 9wi*intantam.C.undeui. Ergo uidetur quod propter illam praefumptio.

ïcâor Eedefiae Vuitenbergenfis non debebat canonicos Branden-^^fgenfesfuaquafi polTefsionc fpoliarc,£lt;quodideo competat eis reftitu* fio,

Contratium eft uetius,quód fcilicet caftonici eedefar Brandenbutgenfis Ptoptereareftitui nó dcbèant,quöd probent fe aliquandiu fuifje in quafi pof pl^nclurfs percipiendi décimas de prædqs in diftridu eedefia: parochia# quot;SVuitenbergenfis conftitutis, £lt; per redorem illiuseedefiae fpoliatoste. • ^criintentare iudicium petitorin, Öd in eo probare non folum quod aliquan-wu in quafipoftefsione fuerint, fed potius quo iure aut titulo ad eos hoc ius ptruenerit, Nempe an ex emptione, donatione, legato, aut ex praefcriptio. ’'chabeant, per text. hic. Nam de iure communi pereeptio omnium deci* ’’'«umadEcdefias parochiales,fubquibuspra:dia,unde décimes dantur,fi.

' I^funt, pertinet. c. decimat, cum muftis fimilibus. c. cum cöntingat.amp;^ c.cum ’Utua,in fin.fupr.de decimis.c.pleriquc.fupr.de padis.c.fi quis Iaicus,iö.q.i«

! nbsp;nbsp;nbsp;Web eft pratfumptio iuris contra fpoliatum, quod cum mala fide ufurpaucrie

, *occupaucrit illos redditus in pratiudicium Ecdefîæ parochialis. Etpro-Ptcrillam pratfumptionem denegatur reftitutio,pracfertim fi ipfe in libella ’ao confiterecur , Ulas décimas efte infra parochiamalicnam.Ita décidant Qoinlni de Rotaindecifione jpt. Sed tarnen in hae'quæftione , anfcilicec propter pratfumptionem Juris communis denegetur reftitutio , diftin-guit Philippus Franc. Aliquando ius commune non facit contra adorem preproreo. Aliquando facit pro reo , ÔC non contra adorem : Aliquando quot;fit contra adorem, 8lt; pro reo t Aliquando uero facit contra adorcm. * non pro reo. Primo cafu‘, quando fcilicet ius commune non facie montra adorem, nee pro reo , fpoliatus agens eft ante ohnua reftitu* lt;ndus, nec poteft opponi exceptio doming , fed fatis eft probarP pof* ftfsionem amp;nbsp;fpoliationem , nec requiritur de iuftificatione poflefsio. ®ls» Et in hoc cafu loquitur c. confuftationibus à contrario fea^ *^'^S5*

D4 WELCH. KLING. LECTVRA

de offîc dekga. in antiquis. Hoc tarnen falht in duobus cafibus, uideHcet/fl * caufisbenefictalibus,amp; matrimonialibus« Nam in caufis beneficialibus PC* tens reftitutionem débet probare poflefsionem coloratamcxaliquotituiP* fecundum glofLin Cle^Xn gloO'n.in fin.de caufa poflefsionis QC propriew* tis.Sed tali cafu fat is eft allegare pro colore, quod probet fc apprehendi»* poilefsionem benefiet) autoritäre fuperioris, licet forte cledio uel coHanö fit uitiofa. Item fufficeret colorare per confefsionem aduerfarq. Ita tenentuC mini de Rota in dJeeifione^j^nSC in decifione 4* hin caufis autemmattimo nialibus quoque dicitur poflèfsio colorari.c.extranfmifla,ÓC c.cx parteLP''* eo^Secundo cafu, quando ius commune facit pro reo, non tarnen diorem,tune non eftncccflcprobaretitulum , fedfatiseft adorem ^ , poflefsione, Ö^ eflc ca fpoliatum. Et in hoe cafu intelligitur d.c.cumccdr* fupr.de caufa poftèf.ó^ propriet Licet enim ibi ius commune faciatpro «’p®f nicis eccleiiac cathedralis,contra quos agebatur, non tarnen facit contra c quot;nbsp;cos ecclefiarum conuentualium fiue collegiatarum,qui quotp pofHintW re ius eligendi. Sed de hoe infrà in folutione contrariorö.Tertio ^“*^?J do ius commune facit contra adorem Óf pro reo,óf tune non fan's ^^Pf^^L^ poftèfsioncm,amp; fpoliationem ,fed nee ene eft probari titulum. Et inno^ * fuloquiturtextusnofter, Hoe tarnen fallitfiquisfpoliatusfuerifn^^^, pellatione pendente,quia tune fit reuocatio attentatorum,nec alia dw» pr^ batiorequiritur.c. non folum.infr.de appelIa.Reuoeatio enimattentatoru^ eftmagispriuilegiata,quampofreftoriumrccuperandac. Per attenta» en^ offenditur ius. Indicium, index amp;nbsp;pars, 8f ideo hoc cafureftitutio fit «»lt;', beUo,8f tantum officio iudicis,fecnndnm gloff in Cle.t.nr htcpeodenie , bil innouetur. Alias quoque fallentias ponit Philip. Franc, h*^

dentur procedere, Qyarto cafu,quando ius commune facit contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

non tarnen facit pro reo, SC fpoliatus quo^ reftitui debet. Exemplt»”»ƒƒ cedefiapetat reftitutionem quartae partis decimarum, qua dieft fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

à redore parochiac in quafunt fit», quia hoe cafu ius commune f 0** ** pro reo excipiente, licet faciat contra agentem, efim quartadeddiarump lt;nbsp;dus debeatur de iure communi epifcopo quàm redori eccIefifX» u.fupr. de offford. in antiquis.Ec fatis eft probari pofTefsionem 8^ ^P^^L^ nem. Die ergo condußue, canonicosfpoliatos reftitui non deberc,o»*P bent titulum,primóm ideo quia ex propria ipfórnmconfefsione €®®^L, 4 proprietatisdecimarumpertinere ad eedefiam parochialem, 6f cosnond' ^^ praefcripftfle gt;nbsp;quia dicunt fc aliquandiu,hoc eft breui tantum ^^^P°''^’P5.J fediflê. Secundô,quôd etiam pratter illam confefsionemde iure confiât, décimas adeedefiam parochialem pertinere, fiffie eftpr3C“ö®P iuris communis pro reo contra adores. Tertio,illa pratfumptio iurisco ' munis non refpicit priuatam,fed publicam utilitatem,ne ftiheet eedenap * uetur dccimis.Ideo cum ex partis confeisione óf iuris cómunis praciumpt* nc notoriS eft, ius proprietatis decimarS ad eedefiâ parochialem ludexftatim debet pronunciare fuper proprictate, ut partes penfis 3^ lab or i bus,ut audiemus in gfoCin ucrbo,praefumantur, Nee obln iuraprorationibusdubi»ndi allegata. Et primo nihil facit e.in litcrisjnpj* eo.tif. ubi habetur, quad etiam pracdo fpoliatus reftitui debeat ,Q.uiaib«‘“ . commune nee pro reo,� contra adorem facit. Ideo meritó fit remtuu « * Secundo refpondetur, quód fpoliatus etiam pracdo reftitui debeat,eftreg * lare, fedfallithoc, ubicunquefadum eftnotorium pro reo contra adore * c.fîgivificàfii.fupr.de diuortqs, Ö^ in noftro cafu fadumeft notoriumpro re propterfatuam adoris allegationem, qui fatebatur décimas, quarum rdti tionem^etebatjin patochia fitas eflc.Ergo6fc. lu rdpondent Docto,^

âVPERlLSÈXTL De Rc/lit-ß^oL c.^Jdccim. éO

^^»Secundo nonobftatc.cumEcclcfia,fLipr.decaun^poflefl^ôCpropn'c. ^w contra dencósfpoliatos fadebatius commune pro canonicis conuen-®®»8lt; tarnen refttruuntur ad quaft poffcrsioncm runs digendi.Quia refpon» ®^tloann« Andr, quódibi clerici pofsidebanequafi cumiitulo,quia polside-®’ot canonicis fcientibus, filt; patientibusjn incorporalibusautcm patientia p^octurprotitulo. Ergo meritô refticuitur. Hicaucem in noftris terminis ‘poliati nullum pofluncallegaretitulum,ideo quoque nonrefticuuncur.Sed «æcfôlutioreprobatur per Dodores, quiafequcreturquódamp;fin noftro ca* canonici haberét titulum,quia quafi poflederunt res incorporales, nempe ‘tispercipiendi décimas,patiente redore, ó^ tarnen pratter illam patientiam *^xt. bicrequinc alium titulum, IdeoDodoresponunt aliamfolutionem, *’^'’'P«iquódin terminis noftris canonici quaftpoflederuntiusdecimarum kontra ius c5mune,quod notorium erat, ut diximusJn terminis aSt d,c,cüm 'cdefia,clericiecdefiç coUcgiatg non erant in quafi poiWTsione iuris eligen '‘‘contra ius commune,fed fecundum udpraeteriuscommune , quianon P‘^®tendebant quod cis foliseledio competerct,quod quidem fuiffet contra ’“s commune, fed dicebantfe habere ius eligendi una cum alqs,quod eft fe« cundutnius commune,c«ne pro defedu^ is uero.fup,de clcdioun antiquis. Wcetiam ibi rcftituuntur,cümius commune contra ie non habeant, Ter« Oo refponderi potcft,canonicos ideo no reftitui ad quafi poftèfsionê percipl endidécimas, quiabreui tantum tempore fuerant in quafipoftèfsionê illius *‘‘ds,ficutipatetinucrbo,aliquandiu. Tertio nihil facit c,cüm diledus.fup, * ^cordinecog,ubi habetur,quàd exceptiodominij non obftetagentipoftet •onorecuperandae, Qi»'a illud procedit quando talis exceptio requiric pro* ‘’axones fadi, nee eft notoria, fecus ft de dominio rei conuenti, amp;nbsp;ftc de ilU 'j^^P^'®”^ c^ooftaret notoriè, quod fieri poteft. Primo per confcfsioncmi ®Wrfartj. c,fin.fupr,deixita8^ honcEde* Secundo per euidentiam fadi,uc pterminis c.fignificaftE ftipr» de diuortqs» Tertió per fementiam, quia ex •cntentia oritur etiam notorium, 1. emptorem, in principe ff, de adio, cmptiV ^“anó per difpofttionem iuris, icilicet quód ius exprefsè difponat pro reo cowraat^orem, uthic. His enim cafibus obftat exceptio doming agenti ^ poneiroriojó^ poteft iudex ftatim pronunciare fuper proprictate, ex quo ei tleiurefuppiereliceat,l.i,C,utquae défunt aduocatis partiura,iudex fupple. ’t,fecundum Ioan,Andr,'8lt; Philip.Franc, hic. Idem dicunt Dodores éffè,ff öpponatur exceptio notoria defedusproprietatis ipfius agentis, licet nou’ ^ndctiusipfiuscxcipientis.Diftinguunt tarnen in hoc cafu ; Aut talis exce, Ptgt;odeproprietateobifclturinbeneficialibus,6^ tune obftatpetenri reftitu-po^m,licet non fandet intentionemexcipientis. Aut opponitur in alijs eau ‘^A non obftat,nifi etiam fundet intentionem excipientis, fecundum glofft «‘einuerbo,cundem. Quarto non obftat 1,0quisin tantam.C,undc ui,ubt poctur,quöd fi fpolians dominium habet rei fpoliatæ, illud amittat propter ponationem, quia refpondetur primo hoc procederc de rfgore Iuris ciuilis, ^ , »^”'’'‘g°’‘’ **' caufts Eedefiarum fiC minorum non feruatur, fecundum g'oir,inc,i,in uerbo,rigor,fup,de dolo Sc concu-Secundó refpondetur,quód •nhoccafu non haberet Iocum,ctiamft is rigor in huiufmodi cauftslocum ha hcret.Namillarum decimarum proprictas ad redorem eedefiæ non pertinc I^ätjquia habebat tantum ufumfrudu,fed pertinebat ad ipfam ccclefiam,ldeo fadumparochiEedeftae præiudicarc non dcbcbat,cùm poena fequaturfuos autores.l.fancimus.C.de pœnis,c,quçfiuit,fup,de his quç fiunt à maiori part.

^l’“®'^ fadum parochi ipfi eedefiæ præiudicarc non debcat, prol^tut Äfimili. Sicuti enim fpoliatio procurators nonobeftilli cuiuscaufamge-. rit»c.

D« WELCH. KLING« LECTVRA

tit«c.fi procurator, ff, de except, doll. Ita quoquc fpoliatio parochi ecdeGx praeiudicarenondebet, fedfpoliationeobftante ecclcfia fuas décimas reti#

GIofKin uerbo,Canonici,opponit contra fcxtum.’uideturquôdcanonifl ad agendum hie pro capitulo admitti non debeant, Quia canonici non ad-miccuntur ad agendum pro praelato, c. caufam, fupr.dc iudicqs, inantiquisj Reiponde quod contrarium procedat in caufa ardua, fecusin lcui,uthic.Et «0 quod canonici agere pofsint nomine capicuIi,probatur,Qijia appeUationc Canonicorum totum capitulum continctur.d,c,cum ecclefla, fupr. de caufa poflèlLSC proprie.ac hoc nota ad quxftionem,an appeflatione ciuium ueniat ciuitas uel fenatus.

GloC in uerbo,aflèrunt, continet unamexrationibus decidendi ,nempe, ideo reftitunonem hoe cafu non habere locum, quia præfumptio iuris com* munis eft pro redore,quod decimx pertineant ad eius ecclefiaffl«

GloiT in uerbo, eundem,ponit fccundam rationem deciden di,nen’P^*'^' ßitutionem ideo denegari, quia ius commune facit pro reo contra adds ni« Hoceftfuprà in d^cifione cxplicatum,

GloiK in uerbo, Praefumitur, prime tradat quaeftionem, an Ia«ri po's™ petere reftitucionem decimarum,fidicunt ft in poflefsione QC fpohawsclic» Qpidam,ut Ber, Brixen. tenent quod fie. Nam licet laici décimas tanq^m resfpirituales pofsidere non pofsint de iure.c, caufam.fupr.dc pracf^riP» * a* men deftatuto pofsidere pomint,8i^ fiillam poiftfsionem fadi amiftrint ,plt;^ terunt petere reftitutionem, Contrarium eft uerum, quod licet probent po'* feßionem SC fpoliatione,tame reftitutionem petere non pofsintNam adhoc» utquispofsitreftitutionem petere^requiriturquod fuerit inpoffefsjon^“* lius rei.c,cxparte.fup.eo.Non enimfatiseft probareftoliationem,^quot;^®' que probetur poflcfsio.c.confultationibus, fupr, de ofnc.delega.in3n“9''^ led laici neque pofsidere neque detinere pofiunt décimas, c.caufam. fupr«« praefcriptio, Etefto probetur,quodlaici décimas detinereuel naturantet pofsidere pofsint,ut habetur in gloæd.c.caufam, in uerbo, detin^î^^,tarnen quia Ciuilispofftfsiodceft, reftitutionem non pcterct. Sicuti^o*™®’'*®^ naturali pouefsione non caufatUr praefcriptio, fed requiritur utRuilis quo? adhibeatur,per ca quae notantur in c. fine poflefsione, de regjuris in lt;nbsp;»in d,c,caufam.fupr,depracfcriptio.Ita quoquc cxfola naturali ^ligarionenon datur pofleflorium recuperandae, quandopofsidentirefifticius commune«

Et fie pote fl quidem fieri quôd laici fint in poflefsione decimar um, mof men non fequitur, quod pofsideant, cum multum interfit inter pofsidere,» in poflefsione efle. Nam is qui mittitur in pofleßionem caufa rei feruandae, eflquidemin poflefsione, fed non pofsidet, Cuftoditenim tantnmJ.uqois ante.ffde acquiren, pofleiTQjiare cum laici pofsidere non pofsint dectmas, fed iure communi prohibeantur,non poflunt intentare polftfloriumrccupf randar,nec fufficit probare pofleßionem fadi QC ipoliationcm,ftdneceficei probare titulum per quern acquifiucrunt,alioquin non reftituStur/juia cafu petitorium eft probatum pro reo.c.cu ecclefia, in fi.fup.de caufa poft*« sc proprie. Ex hac parte gloffubi dicit, aliud efle pofsidere,SCaliud in polK fione eflc,notani Domi.Gemi.amp; PhiIip,Franc.ad teftes, qui uoluntpron^ re pofleßionem, fi dicunt ilium fuifle in poflefsione,quod per hoc poiflmo non fit probata, quia non femper qui eft in poflefsione pofsidet, ut diximuJ« Didum autem teftis débet neceflàriô concludere« c, in præfentia ^ dileCrUJ»

fup»de probation nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tf Gfoffin fecunda parte, ibi,SC idem uidetur^ponit rcguIam,Q^ôd que fadum pro reo eft notorium, ut confeßionem aduerßrij uelexBo • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuidentu#

SVPER n. SEXTl. DeRi^/[U.I}ol. c.^Jdccim. et widcntia,impeditur reftitutio,S^ ludex ftanm debet pronunciare fuper pro» pnetate,pen'ura hicin gJofTaHegata» De hac quatftïone nos fupradiximus» Q.uod hic dicitur in textu,praefiimi,qiïód iura parochiaha amp;nbsp;dedmæ eo it poperrineant ad illam eedenam parochialem,intra cuius confines fita funt, bxtende primo ad iurifdidionem Epifcoporum, quódfcilicetomnia, quæ ’ •nttaconfinesalicuius diocefeos fitafunt,adiurifdidionemil.'iusEpifcopi penineanr.c.cöm olim.fupr.de prxfcriptio»c,cüm uenerabifis«fupr»de exce-P“®*®«o«»nes bafilicac^ö» q*7,Quarefi quis putauerit fe habere iusaliquod epifcopak in diocefi akerius epiieopi,oportet eum probarc,id ad fe pertine-ud ex aliquo priuilegio,uel præferiptione, uel alio quouis legitimo titu# ‘0,nec uns eft probare poflefsionem Só fpoliationcm. d, c» cum olim.fupr.de ptsfeript. Secundo poteris id referre ad principes,duces,amp; marchiones, ^•dominifunt alicuius totius prouinciæ, Só pratfumuntur habere iurifdi-^®^*nin ca de iure communi. hillicitas ^ qui uniuerfas, cum fimihbus.fT, «con.prafidis .Ideo ft nobiks ah'quis,ciuitas uel uilla in ducatu alicuius prin, lt;:*pisaflèruerit,fe habere iurifdidionem in certo loco illius prouinci9e,tene jurhoeprobare ex priuilegio,confuetudine,præfcriptione ,fiue fimili titu= •o,nee fan's eft aHegare poflefsionem æfpoliationem. in hoc tarnen diftin» *7 “^P’^æG^ibensÂueacquirens iurifdidionem in aliéna prouincia non dtfubditys^Qj^-j^j- prouineix fllius ,8Cprxfcribendo conftituit nouS terri-borium,feparatûàterritorioiniusprouinciç,ita quod dominusprouinciçnec *^eumnecin fubditos habet iurifdidionem,prxfertim fi nomine akerius Potenns cuiufdam præfcribit,arguni.c,cûm in partibus.infr.de uerbojigni-quot;^3» Autprxfcribens eftfubditus illius,in cuius prouincia iurifdidionem ^f^uint, ÔC tune acquirit quidem iurifdidEonem quo ad fubditos,fed quo ad ‘jipfum iurifdidioncm prxfcribere non poteft.Non enim poteft fe eximerc J’wt^didione fui Cuperioris. c. cûmnonliceat. fupr.de prxfcriptio. Vide de ^°c Ban,in l.i.ff.de damno infedo.Canoniftas in c.nimis.fupr, de iureiuran, ^Ck«m de Ancho. hic.

DE DOLO ET CONTVMACIA.

Cap4 I. Innoc.Quartus,

JJ^Ctor qui ad terminum uenire, adquemcitariaduerfariumfe/ cerat,noncurauit, uenienti rco in expenfis propter hoc fadis *^§itime condemnetur, ad citationem aliam minime admittendus, tufheienter cauerit,quôd intermino fideliter debeat compare-

SVMM ARI A»

^ciu comparent duo habet remedia contra aélorem contumadfer ab/

^dor contumaciterabfitit c^uando in expenfis condemnetur ^nec ne» ^äorMcontumacia^auior^ijuamconiumaciai^ei. , ^autionit uerbum prolatum JimpliCitcr in fimplici uerbali cautions

D» WELCH. KLING. LECTVRA ttcrificatur^cxclufafldciufforum O' pi^orum dationc, Scewß^ catur^idonca udju^icienf.

laratoria cautio admittitur in caftim inopiiP cauentff'^ ^dor quando contumacia nomine panas Ic^ümas exoluit, redpffi^f caujam in iUoßatu^n ^uo earn repenti

Impeaimentum'juaUterprobeturt

J^/un^uidd'/pofitaincap. prafenti locum babeant quo^uc In aceufitO'

reperça.

fl^ÛQt conwmaxeondemnâfur în expends, nee ad efmpeddancinr^^* ultra citatur,nifi caueat de ueniendo ^ comparendo.

Cafus.

Titius accefsiciadiccm,SC conqueftus eft de Sempronio, quódlt;lobllt;g^‘* tuseflet in centum, petqtque cum c/tari ad certum termtnum. Iudexadei‘*’ petitionem enauitreum, qut in termino aflignato comparuit. TitiusauK® ador abfuitcontumaciter,Quafritur an propterillam contumacemabfenWquot; am fitpunfendus. Et uideturquôd non,per textum in l.x’,pcrtotum,ff«fi^^'^ caution jbus,ubi ponuntur multi cafus, in quibus is qui in iudicio compar^^ re debcbaf,non comparuit,nec tarnen punitur. Item probatur per lextumin c.qucrelam^fupr.de procurato.in antiquis,ubi habetur,quad propter abfefl* tiamquisnon debet condemnari inexpenfis. Tarnen contrarium eft^f' rius,qu0d fcilicetadlor quicurauit ciiari reum, SC in termino prxfixon^'* comparuit,puniri debeat. Ad hoc autem ut reus pofsit agere contra ad^^”^* primum necefle eft,quod reus comparuerit,hec propria autoritäre rec''”^'^* * Nam cum Index pofsit expeeftare contumacemufquein fequentenidif’’^^* confuluit.fupr.de offïc.ddega.in antiquis» Ifta poteftasiudicis cfleidgt;^'°“’’ ii pars propria autoritäre recedere poftet.Ideo ft reus propria autofft’*^®’?^^* dir, non agit contra adoremabfentem, fed adorabfens ft probater iuftum impedimehtum fuse abfentiae, ageret contra ipfum reum propria aurorttate recedentem,ut praeftet expenias.cam paria fint ad terminum non uenir^uc « uenire quidem,fedante tempusrecedere» c,certum .ii,q. i.

go ut reus compareat,6C expedet ufque ad finem termini, ^^^ hoefert* rit, habetduo remedia contra atftorem contumaccm. Primms eft tat fe abfolui ab inftantia ludicij. Scundum, quód petat ft abiblui ab »* lo termino ad quem citatus eft , fipetit fe abfolui ab inftantia fuuicf,»ad hoc citari ador debet, cümomnia adaiftius iudieq per hoc pereant. ‘»^ poft •§gt; circumdudo. ff. de iudictjs. Erde hoc remedio textusbic non Ioqu^ tur. Et qua: requirantur ad hoc, ut quis pofsitabfoluiab inftantia iiidicij, uidc qux notantur in tpropcrandum» ^ SC fiquidem. C. de iudieqs. Authen. quifemel. C. quomo JoSC quando iudex. Spéculât, in titu.de contumaciam^ nunc nobis,in fin. Dominos de Rota in decifionc4ox Si autem petieritic abfoluiab illo termino,ad quern citatus eft, non eft necefle quodadorcite* tur,fed poteft reusabfoluiinciusablentia.SCpunituradorduabuspanftj Primnmin expenfts,fecundô quôdadaliam citationem nonadmittitiir,ni* fi fuffuienrer cauerit, quod in termino fidcliter uelit comparerc. Quod * adexpenfas atttnet,die, Aut ador feeir citarireum ,06 diftingue: Autneuter co#iparuit, nee adlor nec reus , ÔC neuter punitur, fed fit contuma-ciæ compenf4io, argument.! .ft duo. ff.dcdolo.l. fi ambo, per tot urn. ff.de compenfationibus ,06 probatur extext.hic ,per argum. à contrario fenfu.dû • » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c«

SVPER IL SEXTL De Dolo O^ Contu. c.y^âor. éz tit enimtextus,ad-orem reo ueniente condemnari in expenGs ♦ Ergo à contrario fenfu, reo non uenienti ador contumax non condemnatur in expends, Aut reus comparuit, ador ueró non,Slt; fubdiftingue : Aut iudex ita fuie ‘mpeditus, quadprocedcre non potui{lèc,etiamGador comparuiiret,ó^ tune non punitur ador propter abientiam in expenfas, quia condemnatio 'xpenfarum fit propter intereHè partis comparentis« c» auditis, fupr»de pro-curato.ubiautem iudex impedituseft, quad procedere non poteft, ccflai interene partis* Ergo nee in expenfis ador condemnari debet. L a ^ item.ff.fi ^uis in ius uocatus non ierit.L arbiter caIendis.fF.de arbitris.l.t ^ item G quia tuiudicio,ibi,filudcxmorbo fonticO impcdiatur.fF.fi quis eautionibus, glofKô^DôçfJoi-es hie,in uerbo,uenienti.uide gIofKinc.fin.inucrbo,Eccle* Gam,ÖC qux ibi notantur.fiipr. eo. Aut index non fuit impeditus,fed potuil fetproccdcrcjfiadorcomparuiflctjamp;rpuniturador contumax in expen. fis:ófinhoccafuproprièloquitur textus nofter. Et eft ratio, quia cum reus Status ad iudicium non uenit,punitur adori in expenGs, fi iufto impedimen -to non eftimpeditus.c. querclam,cum ibi notaris in gloff in uerbo,rationa* wlt.fupr.de procurât* in antiquis, multô magis ador contumaciter a Flens in expenfispuniridebet, quia non debetmoleftus eiïèad praeftandumidreo 9^od reus ipG fuiflèt^ræftiturus,fi abfuiffetjiuxta ilIudïPatiare Icgem,quam •pfe mieris, argument, c. cüm omnes.fupr. de conftitutionibus,in antiquis, ^ toto titul.ff.quod quifque iuris in alium ftatuit,eo iure ipfe utatur,St glofG nicinuerbo,adterminum,ÓC Archidiac. Nee bic diftinguiturin termino, quiade quocunque termino textus intclligi debet, fiuc terminus Gtperem-ptorius,Guenonperemptorius , Quiatextushicloquitur indefinite,ergo quoque indefinite intclligi debct.c.quia circa, fupr, de priuileg.I.de precio; wm hmilibus.ff.de publicia.in rem adio.I.fandmus* C.dc ludicijs* glo* bic. oCDodoresinuerbo,ad terminum. Hic tarnen quacripoteft, anadorin« ^iftindedamnetur in omnes expenfas ƒ Etdecidunt Dodores, Petrus de Ancho/Domin.Gemin* 2^ Philipp» Franc, hic, quad damnari debeattan. töm id expenfas quas in itinere,hofpitio,ód Gc pro uiatico fecerit,non autem ^’tpenfasinprocuratores feu aduocatoscollatas,per tcxt.hicin uerbo,propter hoc.Sed tarnen uidetur uerius, quód etiam expenfæ ueniant, qua: in il-‘0 termino in procuratores Só aduocatos collatae funt,amp; aha: quoque,pcr text,intfancimus.C*deiudictjs. quia ibidicitur,quód iudex contumacies mnein iudiciorum copiam claudere debet , priufquam aduerfario omnia damnareftituat, quæ circa ingreflus litis in honoraria aduocatorum,8^ alias taufas fadafint* An autem lucrum ueniat, ut quia reus erat artifex,8Cdomi neglexitfuum artificiura,uelfortè non potuit eolcre fua prædia ÔC uineas,ui. de gloffin c.in primis, in uerbo, expediflè. 2*q. •♦ amp;nbsp;glolT.in c*in noftra.fup, deiniurijs.Cyn, in d.I.fancimus, uerfic. feptimo quxro. C* de ludicijs. Hxc utdixi procedunt fi ador fecerat citari rcum. Sed fortè iudex ex officio eum citauit, amp;nbsp;tune G ador abfuerit,proptcrea non punitur reo in expenfis: jta concludunt loann. Andr.amp;Z Domin, Gemin. per textum hic,in uerbo, *^^^’^^^ » fumpto arguments contrario fenfu, uidetur tarnen quód iudex ex officio eum pofsitpunire, quia non debebat iudicis audoritatem contem-nere, uide glolF in d* c* fin* in uerbo, EccleGam* fupr. eo. Et hæc de expen. «s ab adore propter contumaciam exigendis etiam Iure ciuili ftatutafunt, ut in Authentic* qui femel.C. quomodo Ö^ quando iudex. N une de fecun* da poena adoris contumacisdicemus,quae cft,quöd adabam citationei# non admittitur, nififufFicienter cauerit, quód in termino uelit comparerc. Et ratio iftius eft, quód reus contumax,contra quemeft procefTum^non audi.

Dgt; MELCH. KLING. LECTVRA

rur,m'R fufhcicnter caueat de ludicio fifti, 6d de expenfis refticucndis.rt quoniam ^ in alqs. fupr.ut litcnon conteftar. Ergo muko magisador contiimaxitapiinienduseft , cümeius contumaciamaior fitquàmrei, fc' cundum gloIT, hic inuerbo , ad terminum. Et mcritó cum iHa caution ne piinttiir,cûm plerunquedelinquentcsinhispunirifoleant, inquibusdc* liquerunt. c. IiteraSjinfin.fupr»de tempor»ordina. Licet autem uerbum» '*cautio , fimpliciterprolatum inteUigatur de fimplicipromifsione,ó(fcau-tione Herbalt üne fidciufsione nel pignorum datione, pcrtextuminl.ün-cimiis.C»deiierbo.fignificac. Tarnen quandoapponituruerbum,idonea cautio,uel fufFiciens, non intelligitur de fimplici ,0!^ uerbali cautione/c^ cum fideiufïoribus,uel pignoribus. 1 » fi mandato» Ia, a » ^fina, ff. mandath Qiiare cum textus hic requirat fufficientem cautionem ab adore in uerlt; bo , fufficienter , necefîe eft cam fieri fideiunbribusuelcaptis pignori' bus. d»Lfimandato ^fin» Si tarnen ador propter inopiam pignora u« *fideiuftoresdare nonpofstt.ftatureins iuratoria: cautioni, quödftihtotitu ret, fe pignora uel fideiuflores dare noh pofte , amp;^fe fadurumquodcaM uer, c, per ueftras, iunda gloft^ in uerbo, quam poteft. fupr. de dona, inter uir.0C uxor. Authentic,generaliter. C, de Epifeo. amp;^ Cic, glofL hic in uerbo, fufficienter. gio ft? in c. a. in uerbo,idoncæ. infr. de lt;ffuris. gloffm c.fœ# Iicis,in uerbo,amp;idonex.infr.de poenis.c.fin, pillis,iundagloiT-mmmuL tis fimilibus. infr.de fentent, excommunica.SC ita quoque tenant omnes Dodores hic , contra Innocen. qui contendebat, fufficere folam ueroa« lem cautionem , nee efte necefte ut exigantur pignora , uel fideiuisio* nes. Sed tarnen Innocenti) opinio quoque defendi poteft, qriôd procéda^ quando pignora, SCfideiuftbres haberi non poftunt,quia tuneftaturuer rail cautioni,mediante iuramento fadac, fecundum Dodores hic» Etdr‘P01' tioc. noftridehac fecunda poena adoricontumacitmponenda continet lus nouum, quia iure ueteri nufquamdepraehenditurhoc cautumeift » f^^'?^ dum Dodores hic. Licctenim iure ueteri idem cenfeatur caiuum^n Autlu Iibellum,SC in corpore unde fumitur. C. de litis contefta, SC c. JihcIIum.?.qlt;^ Authentic, generaliter. C. de EpiC2C de. ex quibus iuribus uidetur none textus fumptus efte,fed tarnen inter illa iura, 6C cafum noftrum aliquid inter* eft,quiailla iuraloquunturfimpliciter, quod quilibet adorin mmocau# fæ debeatita cauere,necmcmineruntalicuiuscontumaciam» Noßra2Uteni conftitutio intelligitur non tantum de cautioncin initio preftandadcd quo-ties ador contumaxfuerit. Ita quoque uidetur eftè fimihscafusin yhnero, in Authen. deexhiben.Sid introm.reis,6Cind. c, quoniam ^inahj^dopran lite non contefta.ubi eadem poena contumaci imponitur. Sed quoque non funt ijdem cafus, quiailla iura loquunturde reo fugiente, contumace periuro, Hic autem textus de adore contumace, ÔC fie poenis, quibusacro contumax punitur. Et ideoponit textus in hac parte ius nouum,ad hoc ta men utprædida procédant,requiruntur duo. Primûm, ut reuscompareatOu obediat iudici,nec fine eius licentia recedat.c.«.fupr, deiodiciisjinanttquis. Secundo, quad contumaciam adoris légitimé aceufet, Jaliàs una ex t i déficiente citatio eft circumduda,fecundum notataind.c. confuluit. um. deoffic. delega. Purgata autem contumaciahis duobuspœnis,audKurpo -modum contumax,Só refumit caufam in illo ftatu, in quo earn reperit,lecun-dumDodores hic.Et ftc patet ex fuperioribus,adorem contumacemdupu-ci poyiapuniendum. Nee obftantiura pro rationibusdubitandiaOegata,!« 1.2.per totum. ff.fi quiscautio. c. querelam. fupr.deprocurato. ubiha ctu^ quódabfens nonpunitur, Quiaillaiura loquuntur de ijs,quiiuftotmp^^

SVP ER IL SEXTE De J^olo^ contu, c,^éïori 6^ inento impcdici erant ne uenirêt,ut quia laborabant aduerfa uaktudine, ud uifliiminis Gue tempeftans impediebantur , Ó^ Gc nonuolentesabcrant, fed coa^ü Nos autem hie loquimur de adoribus, qui potuiflent uenire in lt;udicium,ó^ tarnen noIuerunt,8C per contumaciam abfuerunt.Sed qu%ri po teft, quomodo probetur caufa fiuc impedimentum illud, propter quod quis «eufatur f Et dicunt quidam, per teGcs.c, cüm BertoldusJupr» de fentÄ re iudica.c. querclam.fupr» de procura» A lij dicunt quód probetur per iura-mentumx.omne,» x.q,«^ maxime cum uno tcGe.c. ex inOnuatione» fupr» de procurato.cum in hoccafu etiam femiplcna probatio fufficiauc.exlneris^ fupr. de reftitujn integr,in antiquis,d«c. cum Bertoldus-^ licet.fupr.de fent, 6^re iudica. Tu die ,fecundum Ioann. Andr. óf alios Dodores hie,, hoe Ju-dicis arbitrio commit«, qui conGderata qualitate perfonac, caufae, impedü *nenti,alijsqucadmtnicuIis,exigitprobationes»c.prætcrea»fupr.deteftib»Et adeófinoiiitadorisabfentis perfonam honeftamcHc,poteft deferretuGu. fandmn,óf ftatur eius iuramento» c. fin. fupr» de iureiurand» Si uerô nouit ^ 9uód eft kuis 8f inconftâns,exigii ab eo alias probationcs,ut per teftes.Nec 'nim ftatur illius iuramentoj. non omnes ^ A barbaris, ff. de re militari« Ptxdi(fla autem omnia Gne dubio procedunt in aélorc. Scd quacrunt Do- g ’^orcSjandifpofitiocap.’noftrideexpenGsóf cautione quoque habeat lo# nimin aceufatore 8f reo C Et primum circa accufatorem,quod attinet ad ex. penfasprocontumacia, concluduntquöd fic: quiaaceufator quoque eft a* ’^or/ecundum Ioann. Andr.ôf alios,8f efttextusinl.quicrimen.C.de his fluiaceufare nonpoff.gloff finaj’nc. cnmdilcdi»fupr» de dolo óf contuma« ßätto.in I.«.in principe uerGe.quæro utrum hoc fit uerum.ff, âd Senatuscon# fukTurpillia.Q.nod uerô ad cau«oncm attinet,non uidetur idem,quia accu, fatorcontumax punitur aut poenaTurpiniani,autextraordinaria, Óf quo-S^icinexpenGs, de quibus uide d J, qui crimen.cum ibi notatis pcrBald.in üerfic.^, opponitur» C. qui aceufar.non poffóf Spéculât, in quinto tradan. duiticft,intitu.deaccuratioi De reo uerô die , quod ad expenfas attinet, »dem elk , quia hoe etiam iure ueteri cautum erat. d, l.fancimus.C.de iudi-‘^’jsÄ gloffhic in uerbó,ad terminum. Quod uerô ad cautionem de com-parendoin termino attinet, tenet HofticnGs,quód idem iuris quoqUe fit in feo,quodcftinalt;ftore,Mouetur per textus ind.c, quoniam-^inalrjs.fupr, utlite non contefta.c.cöm diledi -ÿ. fin. fupr. de dolo óf contuma. c» », in.nn« fup.de fequeft.ffuci,c.conftitutus,in fin. fupr.de procurat.öf aliegat didlum, ludiciuinclaudicare nön debet, c.cüm inter.fupr. de exceptio, óf non debet liccre reo quod adori non Itcet.c« non liceat. infr. de regu.iuris. Scd loannj Andr.óf alij Dodores rcfpondent, quod iura per Hoftien.adduffa bene Pïobent condemnationem cxpenfarum,óf cautionem iudicio ftfti, fi contin-gatfierimifsionem contrareum in poffefsionem bonorum, fed decompa. Gtione in termino uno fiue pluribus non loqui. Ideo hic textus, quod ad cautionem de comparendo attinet , tantum de adore intelligi debet, cum reuscogatur comparerc,iuxta illud,indicium in inuitum rcdditur.I.in-Jer Gipulantem-^ Stic hum .ff.de uerborurn obligat.óf fi comparere no-lueritjCxtatdeiure ueteripoena,nempe ut mittatur ador in poffefsionem bonorum eius.d4c.quoniam^inalijs,cummultis fimilibus.fuprâ,ut lire non contef.

Gloir.in uerbo,termino,mouct quæftionem,an poenac noftri capituli ha. beant tantum locum in co, qui contumax eft in primo termino, uel an pro. cédât in quocunque termino« Et primo difputat,quôd tantum in privo ter«

L iq

*1»

D* MELCH, KLING, LECTVRA

mmolocum habcau Deinde concludit, quód de quolibet termino IntelU^^, tu^Sed de hac quaeftione fupra di ximus.

Cap4 11» Bonifie, Oélauus»

p Vm qui à tua interlocutoria uel grauamine, quod per te fibi pw^ -■-^ponitillatum,atuaprgfentia receditappellans, cum proteftariuj deatur, hoc ipfo fe nolle coram te de cætero litigare, citare ad alia» quæ poftea in iudicio facienda incumbunt, uel etiam ad fententiarn audiendam, nifi fpontc appcllationi fuæ rcnunciet,non teneris, Nee ideo minus,quod in eius abfentia proceflèris, tuus proceffus ualidus reputari debebit.

SVMMARIA»

i nbsp;nbsp;nbsp;ludex 1 ciuOypiibiiS cafibn^ non citato co i^uifrufiratoriè ab ipfiappb lauit, procedere pefiit,

2 nbsp;nbsp;nbsp;ludex poteH contra /fiuolc ägrauaminc appeUantem, z^ recedenteftt) co ([uo^uc non citato^ud ad fintentiam ufepte in cauja procèdes re,

^ nbsp;nbsp;nbsp;Cont Umax in uno articula procerus regularitcr ad aliof citändu^ß^', CHó tarnen eH infriuolc appellante»

4gt; Qufi dicacurfiufiratoriè appeUare.

^ Q^i fiiuolè appellauit ab interlocutoria^ Çj^ eident polled ttft^ft^ ciet^ijuando rurfum ita admittenduf^ut fîne citatwne contra cum no procedatur,

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;Appcllationi pth duplici modo /])ontaneè renunciare intdli^ tur^

^ lurifdidio iudicü infirioriiper appellationemfifiienditur, piateniis tUanoneßfiiuola^ahäsJecifS,

S nbsp;nbsp;Appellatio ab interlocutoria de lure canonico coneejja (ß, modd cau^ fa appellationii exprimatur»

• 9 nbsp;nbsp;nbsp;.^dppellam poteH appeUationifi^ renunciare, ^ redire ad iudicetn à (Iuo^

lO nbsp;nbsp;Diff^erunt in eo fententia interlocutoria O' deßnitiua^ptodbac appel lationem admittitßla minus.

• 11 nbsp;nbsp;nbsp;Conueniunt epnopue illte in eo,lt;pi6d ad executionem utriußue repiiritfir citatio.

• 12 nbsp;nbsp;An ^ui non appellauit fidaliàfeficontumaXfiterumcitaridcbeat,net ne,

’? nbsp;nbsp;Qj^ando tra indicés funt dati ut cognofcant incaufa^ O duo conuenh

* unt in unamJcntentiam,ualct illajicet tertufs diffèntiat»

14 B^.

SVPÊR II» SEXTE De Dolo Z9^ conta, c,Sumi ^4 14 Executio re^ulaturfecundum naturam äiß'c^'donisprincipalis^ i$ nbsp;nbsp;Executio/ententia, à (lua tertius iudex diJJcnfit ^ ^uando ip/o non ci^

tatoficripoßu^necne.

Iudex appellantcm 8C recedentem ultcnus eftarc no tenctur,n uultincau« wprocedere,nifi forfitan appellation! renundet,

Duöhtjgabant coram indicé competenti,qm' cótra reum tulitfcntentiam tnterlocutonatn,ut quia pronuncianit, teftesador/s admittendosefle. Reus autem quia putabat fe grauacum appellat fruftratorié abillainterlocutoria, Kpetijt apoftolos à iudice à quo, qui dédit ci apoftolos refutatorios, Judex tamen à quo non obftante 111a appcllatione uult in cauG pi ocedere,ÔC telles ’^oris exam inare, £lt; ferre fententiam» Qiiæritur an pofsitprocedere,rco ^t’ani non citatot’ Et uidetur quôd non. Nam per appcllaiionem iurifdidio *udicisàquo fufpenditur Ô^ transfertur ad iudicem fuperiorem ,ad quem ap# Pdlatumeft, per tôt titu» de appellat* Secundo certum eft, quôd iententia parte abfente lata non ualer.l.i^item cûm ex hoc edido.lF.quac fententiæ fi-appellajefcinJ^dc unoquoque.fEde re iudica.Tertiô uidetur,quôd citarf aebeat,ctiamfi conftet quôd fruftratoriè appellauerit,per tex.in c*cûm olim; yiudiccs,^ unde ipfum ,fupr» de offic.delega.in antiquis, ubi indicés cita-ueruntappeilantem, quem tarnen putauerunt fruftratoriè appellaftè» Idem probatur in c.aecedens Ja.u fnprà ut lite non contefta* amp;nbsp;in c.proutjupr. eo* ubiquoque mandatur citari is qui fruftratoriè appellauit*' Qj-iartô uidetur, licetisqui fruftratoriè appellat,habetur pro contumace, tamenadhucci« tari debeat ad andiendam fententiam, dim contumaces debeant ad huiufmo-^iaiftusdtari.c^cnm olim. fupr. de teftibus. Tarnen contrarium eft nerius, quôd feiheet index à quo,fruftratoriè appellantem amp;nbsp;recedentem ulterins et tare non teneatur, fed potcrit procedere fimpliciter eo non citato, amp;C quo-queferre fententiam.Sed In hac qnxftione diftingue:Aut loquimur de fen« » tentia definitiua , QC Index inferior procedere non poteft, quia iam fun-tluseftfuo officio, fecundum glolK hic, in uerbo, grauamine* Aut loqui^ tuur de appellatione à fententiaintcrlocutoria,8c dictant eft dubium,an ap-pdlatio ab interlocutoria fit friuola fine fruftratoria,necne,8C tune ualec quidemprocelTus contraappellantem,inhis quæ contra abfentem expe-diripoflunt,Itemualetfententia,fipro eofuerit lata* 1. properandum4’öd liquidem, dim ^HquentuC .deiudieqs. Inahjs autem quæ abfente parte expediri non poffunt,procelTus eft in fufpenfo. Index enim ad quem infti-ficabit appellationcm exuirtute grauaminis, fecundum glolT in Clement. unica,inucrbo,fententiam,dedolo ÖCcótumac.Et fi in illa iuftificatione con ftitcritab interlocutoria fine grauamine bene appellatum fuiffe , renoca. bitur procefliis indicis à quo,etiamfi ludex â quo noh detuliflet appellatio« ni.d,Clctnen.unica,co.ina autem reuocatio procelTus fieri poteft per ipfum iudicem à quo,qui ad hoc appellantem citât, qui ad reuocationem uenire te« netur,alioquiprocederctur contra eumlt;c,fi âindicejnfr. de appelIa.S^ hoc cafutotius caufæ decifio infuperioris poteftatem transfufaeft.c cumap« pclIationibus.^Tiucro.infr.de appella. Sineró conftiterit friuolê,amp;Sfruftratoriè appellatum elTe,'pec indexa quo appellation! dcmlerit, fit remif« fio totius caufæ cum condemnaiione expenfarum ad iudicem priorem.d, c.cum appellationibus, in princip. Et fi is iudex pendenteiuftificatione appellationis friuolê nihilominusappellante non citato procelTcigt, ui-deturquôd ualeat proceflus, Öè quoque fententia contra cum abfentemIa-

D* WELCH. KLING, LECTVRA

ta,n modo Hs fuerît conteftata.caccedens.Ia.i.ibijeHamfîmfnus legü/m^P pcllaflèt, fumpto argument.à contrario fenfu.fupr. ut Htc non contelta. y^ cit cnim textus, quad indices contra cos qui minus légitimé appellaucriinf, potuerint quidem ferre fententiam excommunicationis propter contuniaci-am, non tarnen fententiam deftnitiuam in negotio principali, Htenondurn contcHata.Ergo à contrario fenfu,fi lis fuiflèt conteftaca, ualuiffet proeew» Cé fententia contra friuolè appeUantestôé ita quoque tenet Pet.de Ancbo,nlt; in quinto nota,in his uerbis:dé euentus appellationis declarabit,utrutn P*^ ce nus fit ualidus, ncc ne ♦ allegat in fimili c, fi forte, fupr. de cledio.c olt;« . efttext.inc»nonfolum.^ilia,infr.de appellat» Aut non eft dubium»t

* manifefté confiât, quôd appellans friuolè SC fruftratoriè ab interlocutor« uegrauamine appellauerit Sé receflerit, SC turn certUm eft,quód quopoteftetiameo non citato,quxin iudicio fadendaincumbunt,«“^^ am adfententiamaudiendamprocedere , 6C ualet proceftus, Äfehocc loquitur textus nofier, nee poteft appellans poftea à fententia ^^‘*”^^*j . in eius abfentialataappcllarc.d. CIemcnt.unica,in fin.eo» Nambc^^*®,^^ ’ inunoarticulo proceflus fïmpliciter contumax cfi, adaliosarticu^s^« dcbeaf.c.cüm olim,in fin.fupr.de tefiibus, fecustarnen eft in eo qui ^?.^%* SC fruftratoriè appellando contumax eft.lsenim primo contemninud^’ CC propterca quoque eo ipib quôd appellat,pr%fumitur proteftarb^uod a ƒ plius coram eo omnino litigare nolit, per text, hicin uerfic. cum prot«^ » qux praefumptio ex eodefcendit,quódappellatio fuipenditiuriwi^*®^^ iudicis à quo,8Ctransfert ad iudicem fuperiorem. d. c. cum appeMado“®^ CC c.non lolum.tnfr.de appella.SC per tottitu,nihil innouari terpofita. Hoc non eft in fimpliciter contumace. Licet enim contlt;®*^^^ dicem,non tarnen praefumitur ita protcftari,quôd in aids capitulé COir^P’ '

» re nolit.Ideo citari debeu Dicitur autem tune quisfruftratoriè appclWj

* interlocutoria, quahdo appellat,SC nulla caufa fuitibi exprefia Uel noo«g * tima,dato quôd ueraefièc,uel licet légitima * manifefté tamcnfalö,'^5“ * dum glolfid. CIc. unicaé, in uerbo, maxime,de dolo SCcontuma. N«*” ’uo* mnibus appellationibusab interlocutoria debet caufa in fcriptisc*?’^“^,*'^*’* uerfic.lancimus,infr.deappclla,liceticcusfitin appellationeàfiutentiaac* finitiua,ubi fatis efidicere: appelle, Quare adhuc fequitur,quód Iu«® tra fruftratoriè ab interlocutoria appellantem poteft procedere,nóoblran appellationc, Pratdida tarnen omniauera funt,fi appellansin app®quot;^^‘®° ƒ pcrfcueraucrit,fi autem ei renunciaucrit, procedifine citationecontracu™ non poteft,per text.hic. In hoe tarnen cafu diftingue: Aut renunciafoe» coada aut l^ontanea.Si coada,dic t Aut coadé renuncians ftatlmim^go* renunciationem per adionem ucI exceptionemquodmetus caufa, operator renunciatio, per tot. titu.de eoquodmetus caufa» Autapprob» earn poftmodum , SC ualet, quôd in praciudicium eius contra eumproceoi non poteft. In renunciatione fpontanea die: Aut fittacitê,aut exprcIsG g Tacitè fit bifariam,Primó, fi appellans itcrumlitigat coram iudicc à quo ap« pellauit.c.gratum ÿ fin.fupr. de ofFic. delega, in antiquis. Et hoc modo re« nuncians quoque citari debet, nee debet contra eumprocedi finccitarione» Secundo fitper negligentiam, utputa quôd appellans nonpctitaponolos infra tempus.c.ab eo.infr.de appella» ucI appellationem nonproftquiturm* fra tempus iuris uel à iudice afsignacum,c.perlbnas, SC c.cüm fit.fupr.de ap* pella. Et hoe modo renuncians non erit de necefsitate citandusadid.quoo reftat ^c proceiru,didis iuribus,fecundum Philipp.Franc.SC Domi. Gemmi bic. Expreße uerô fit,fi appellans libellos appeUatorios à iudice iterumrepe

SVPER ÏL SEXTL DcDolo^coniu. C-Eitm^ïiïgt; é^ ^ierit, qiicd faccrc poteft, pnïifquam ludid fuperiori pracfcntcntur.I ƒ/ quis libellos.CjeappelIatio.c folicitudinem.fLipr.dc appenacio,c,quamui3'^ cæ-tcrùm.fupr^de elcdio.eo. Illaautemreniincian'o uakt m quantum facit pro *^cnunciante,in quantum autem pro aduerfa parte facir,non ualct,fecunduni glofmd.l.fi quislibellos. Quando autem faciatpro aduerfa parte,uïde a» pu4Bartoon I.fi quishbeIIos.C,deappella.Etfichabcsexprxdi(ffisdecifio-’leni, quód ludex poteft procedere contra cum qui fruftraroriè à fua fenten-tbappellauit,eo etiam non citato,fiC ualec proceflus, cüm appellans appeUa. doty rcnunciauerit.Nec obftant huic decifioni iura fuprà allegata,Etprimó nihil facit,quod did urn eft,pcr appellationcm iurifdidionem ludicisinfcrio ^, tisfufpendi,Quia hoc uerum eft in appelianone iufta,fecusautem eftin ap* pdlatione fruflratoria amp;nbsp;friuola,dcqua loquiturtext. nofter,quiaea non obftante iudex procedit jfecundumgloiThic in uerbo,appellans. Secundo nonobftatl,de unoquocf,cumftmilibus.Ocre iudica.ubi habetur, quód •ententia parte abfente lata non ualet,quia hoc uerum 611,(1 fertur contra ab -fentem non contumacem,Textus autem nofterloquitur de contumace, hoc cft,defruftratoriëappellante,fecundumglolEhicinuerbo,audiendam, Tertio non obftat c, cüm olim -^ indices, fupr, de offiic. dclega,;amp; c, accedens. la, ’Apr,utlitenoncontefta.^uiaina capitula non difponunt,c^iódfruftrato* nè appellans citandus fit, fed tantum narrat, quód iudices huiufmodi appelantes citauerint,nee approbando nee improbando, Sed uerba narratiua non •Mueunt difpofitionem, ErgoSCc. Etfic dicitur quód Otari quidempof^ ^‘nt,fi indict placuerit, fi tarnen citati non fuerint ,’proeefius proptcrea non nullus, cüm üla citatio non fitde nccefsitate ,fecundum gloff. hic in uer-t^OjUonteneris. C^uartó non obftat c,cùmolim.fupr. de tcftibus,Q.uialo* QWtur de co qui in uno articulo tantum contumax fit. Ergo ad alios citari de ^et* Textusautemnofterdeeoloquiwr,quifruftratoric appellauit,ólt;: per hoc praefutnptiuè proteftatus eft de non eomparendo de cetera coram illo in dice,Ergo propter ilium contemptum,8C proteftationemamplius citari non uitbet,Petrus de Ancho,notât ex hoc textu, Primö.quód de lure canonico * appelUtio ab interlocutoria uel grauamine ante (ententiam definitiuam ua-leatjfi modo caufa appellandi exprefta fuerit.c.cordi.inf.de appella,Licet de iure ciuili ab interlocutoria appeilari non pofsit, nifi in certis cafibus,l,antc ftntcntiæ,cum ibi notatis,in gloTin uerbo, difeuflore, C, quorum appellat, tionrecipiuntur.Secundó notât,quód recedens à indicé appellando friuolê, coipforeeufare uidetur coram illo iudice litigare, Ex quo infcrtur,cûm ex hociudicipræfumptiuè conftiterit, quód nolit comparere ,non eft neceffe qnódamplius illü citet,fed poteft procedere fine citatione,amp;ualet proceflus, concordat Cicmenr.unica,de dolo 8C contuma. Et de hoc fupr, Tertió notât, gt;nbsp;^iiódappellans poteft appellation! fnac renunciare, amp;r poteft redire ad iudi-cemàquo,de quo diximus fupr, Quarto notât Philip. Franc,hic ex text, in ucibo,audiendam fententiam, quód incitatione debetcontineri exprefsè, adaudiendam fententiam, nee fufficerent uerba æquipollentia, puta ad au. dftndamuoluntatem iudicis. Et hoc tam in ordinäres quàm fummai qs iu^ dicijs,fecundtim gloffi in Clement, fiepe,in uerbo,ad idem, de uerbo, figni-fica,

Gloff in uerbo, grauamine, diuiditur in duas partes, In prima ponit dif- io ferentiam inter fententiam interlocutoriam , óC fententiam definitiuam, Quód fcilicet poft appellationcm à fententia interlocutoria ludex adhuc poteftincaufaprocedere, Poft appellationcm autemàfententiadHinnina amplius procedere non poteft , quia funeftus eft fuo officio, per iura nie alle« sa«, in fecunda parte,ibi,fed ÔC idem,ponit in quibus fententia defi- « • nitiua

D« WELCH. KLING, LECTVRA

hWuaSf interlocutoriaconueniant. Quiaficutimexecutionefententf»de^ Àninuae requiritur citatio, ita quoque in executione fententiae interlocut^ nac,ntfiincafibusinquibus appellationonimpcdit executionem, utuc*'-pronunciatum contra infigttem j8C notonum latronem, de quibusuidcc* Romana ^ fi autem,iunda glo(E in uerbo, de quo,ó^ gloæ in c- nonfoluin» in uerbo,cafibus.infr»dc appella.

Gloa'n uerbo,appellans,fupplettextum,quód intclligi debcat non de q*® libet appellatione ab intcrlocutoria,fed de friuola 0^ fruftratoria appeHaO^ ne. Deinde breuibus attingit reuocationem eorum,quac poft iuftam app»*’ tionem attentantur,

Giod^in uerbo, adfententiam ,declarattextum,quando icilicetiaame^ tia alteriuspartis pofsit ferri fententia. Primo quando lis eft conteftata^“' quet de cauia,Secundó in certis cafibus etiam lite non conteftata,rnodo coß' ftctdecaufa,utincaufaelecftionisólt;^matrimonialiölt;c.dequibusine«q^®’’** arn^ porrô*fuprà ut lite non contefta,

GlolE in uerbo, renunciet, tradfat de renunciatione appellationisjq^^quot;* diuidit in expredam 5lt; tacitam^De ca nos fuprâ diximus«

GIolKin ucrbo,nonteneris, diuiditur in tres partes.In prima oppomt^* tra textum nóftrum Jn fecunda,ibi,fed die, ponitfolutionesad contraria.te bate quoque fuprâ funt tradata. Nota tarnen obiter ex ilia parte regular, quod ueiba enunciatiua fiue narratma non inducunt difpofitioncm. concord dat giofl?in c. unico, in uerbo, oblationem.infr.de rerum permutations» In tertia parte, ibi, fed quid dicemus, mouet quaeftionem, an is qui non ap* it pellauit, fed alioqui eft contumax, iterum citari debeat,ncc netquot; Circa qua*” die:Aut eft citatus ad unum articulum termini, aut ad totam caufam. Pfl*”® cafu die: Autadusfubfequenshabet dependentiam fiue connexitatemsuw praccedenti j Sd ad adum connexum non requiriturfpecialis citât io,P^‘fJ’^'^‘ inc.fi capitulo,infr.de concefsio.praebend. ubi eft cafus, quod adqn^am Canonicos pertinebat receptio canonicorum,d^ pracbendarum eolbnoflam fummus pontifex dedit literas ad Canonicosillos,8Cquoquead quendam executorem , uteuidam conferrent præbendas. Dieituribi, quodftatim poftquam literae pontifias oblatac funt, ilia pracbenda alq conft’^’'^ nonpo* teft,imó ficapitulum intra certum terminum ab executorepraefixum non ad impleuerit mandatum, poterit executor, capitulo etiam ad hoc non citato, pracbendam conferre. Hoc cafu coHatiopraîbendae dependebat ex prüfen-tatione mandati pontificis, Slt; quia canonici ad ipfum mandatum feme! cita« erant,ad collationcm tanquam à pracfentatione dependentem citari non de# bebant. Aut fubfequens no habet dependentiam à præcedenti, 8C tunc, Aut citatus dixit, fe nunquam uenturum,Slt; propter illam expreflam proteftatio# ncm amplius citandus non eft,per tex.noftrum hie in uerbo, cum proteftari, fumpto argumento à minori ad maius,8C idem dccidit Philip.Franc.hic. Aut dixit fimphcitcr fe nolle uenire, Sf tunc fi id dixit in iudicio, 8^ amplius citari non debet,fed proceditur in caufa eo non citato, per ea quae notatur in c.ue* nerabilibUs*^fecus,iunda gl. in uerbo,in iudjcio.infr.de fcnten.excommu, Si uero extra indicium dixit,fe nolle uenire,uel tacuit,8^ad alios adus citari debebit, per gl.hic,SC glo.ind.c.uenerabihbus^fecus.Bar.fnl.fi.fF.dereftit« in integrum. Secundo cafu,quando fcilicct citatio fada eft ad totam caufam, ßC die: Aut index citauit habenten domicilium à fuo tribunali ualde remotS, 0^ qui fine magnis expenfis citari non poteft,ut patetin curia Romana,Sf in legato^uo ad totam prouinciam fibi commiflam, item in Archiepifeopo quoadcaufasfibidelatasde pro uincia extra fuamdiocefim. Et tunc citatus contumax amplius ad particulates adus non citatur, fed procediturnihilo»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus

SVPER IL SEXTE De Dolo (^^ coMa. eßwa: 66 Hiiniis in caura.ctunc ex literis'^ quocirca.fupr^de reflituM’n inceg,in anu-qwis.c,cutn ohni'^LXoIcntcs.fupr.eo« Aut dtauit cum, qui habet domicilium *n propinquo,ad totam caufam,ói^ dicïAut citatus femel per fe ucl per procu# fatorem comparuit,ÓC poftea ad ahos adusparticulares «erum de nouo cita» ddebet,non obftante citationegenerali, quia eflèt ualde rniquum,fi citatus adtotamcaufamuenit adiudiciû,ô^ pofteaimminetadusfaciendus, in quo wit contumax,quód amplius citari non debcat ad reliquos adus,cüm tarnen fine magnis expenfis fieri pofsit,fecundum loan» Andr.in addi.ad Spécula ■^ Uiro,uerffcjicetindic,de citatione«Bart,tameninextrauagantiadreprimen. dam/uper uerbo,pcr edidum^in hoemembro iterum diftingint;Aut citatio wit fact a ümpheiter, ut compareat fuper tali negocio refponlürus,ÓC uenien dofatisfacit^PrimOjUtfi poftea recedat,tterumcitandusfit,arg,Auth,£C qui» C» de bonis autorit.iudte^pofsiden, Aut citatio fuitmagis extenfè Eda,ut di-cendo,quód ueniat relponfurus fuper tali negocio,Slt;ad procedendum in dw caufa,ut iuris fuerit ufqueadfinem.Ettunc comparendo ad unumadum « tecedendo non fatisfactt dtationi, nifi expedet ufque in finem, Non ta-inenteneturfemper ftare coram iudicc,fcdfufficitquódftctinciuitate» Ec fioc«fufatisefteumcitariperpracconem miftumper ciuitatem, utpofsit contra eum procedi, fi non compareat,argum. l.fi eo icropore,cumlbi nota-tis^Cje remifsio. pigno, S i autem receflerit, amp;nbsp;tune crit contumax uirtutc ptitnae citationis:Aut citatus in propinquo ad totam cauüm non uenit,nclt;ÿ pot fe, neque per procuratorem, amp;nbsp;tum ad particulares adus amplius citare nondebct,fed proceditur contra eum fine alia citatione, fecundum Ioann, ^'^dr.inadduad Spéculât, ind ^ uifo, uerfic- item licet in die, de citatione, Et additHoftienfis ,hoc pr«cipuèprocedere, fi iudex in citatione rainatua «ftfedefiniturum,

Glof,fin,ïn uerbo,uaïidus,fflouct quaïftionem,Tresfunt dati indices cum »ï «Wula, quód fi non omnes Slt;c.qui in fententia ferenda conuenire non po* gerant,ideo duo pronunciaueruntde uno, 8C tertius de al io, eer turn eft quod ‘Wtentia duorum ualet,non obftante contradidione tertq, c.., fupr, de arbia p’is.eo.I.fi duo ex tribus, ff.de re iudica, Dubitatur autem,num,fi iUi duo fuJ ^otentiam uoluerunt mandate executioni, an tertium ab eis diflentientem atare teneantur,uel an ualeat executio,eo etiam non citato f Et uidetur pri-jno,quódpoftuntfententiam exequi tertio non citato, per argument.àfimi-‘'dticflutncxtextu noftro.SicutienimisquiappelIansreccditàfententiain-icrlocutoria, ad alios adus ideonon citatur , quia uidetur proteftariquód ï'nplius comparere nolit, itaquoqueisqui non confenfitpronunciantibus, codetur quoque proteftari,quód in executionem confentire nolit, cüm exe-cuüo reguletur fecundum naturam principalis difpofitionis.c, fi fuper ,^ ßfiita.ft^r, de offic, delega, eod.SC dcpendet executio acceftbriè ad fenten-«am, Cum ergo répudier antecedens, 8lt; principale,8C fic ipfam fententi» am, uidetur quoque eius confequens ÖC acceflorium,óó fic ipfam execu# tioncm repudiate, I,illud, ff, de acqui. hacredita. praefertim quia prima con« nadidiopraefumatur durarc,c,maiorcs,infin.fupr,de Baptifmo, Secund do probatur ex d. c, », fupr, de arbitris, amp;nbsp;d,l. fi duo ex tribus, ff. de re iudica, Um habetur, quad fententia duorum tertio difientiente ualet, Ergoexccu-Jo co non confentiente amp;nbsp;non citato quoque ualere debet,cnin difcordans à ‘cntentiaquotjdilcordarc uideaturabexecutione, quae abilladependet,(e-cundum ca qua fuprà diximus. Et ita quoque decidit gIqff,bic in prinft par-‘«»quamfequitur Petrus de Ancho,

Glom

D» WELCH, KLING, LECTVRA

Glo.in fecunda parte,ibi,(ed dic,decidit contrarium, quod fdlicct fentciv tiaeo non citato execution! mandari non pofsit. Nam licetfententiaduortf ' nbsp;nbsp;nbsp;teneat tertio di(ïentiêtc,tamê alias articulas qui emergit, qualis eft execuno» eft omnibuscommunis, ita quad duo ilium tertium co non uocatocxequi if non ponant.c.caufam.cLi^fupr.dcoffi.delega.inantiquis. Die tarnen fecun' dum loan, de ImoI, Aut in executione requiritur caufæ cognition tunc exe cutio non procedit tertio non citato. Etin hoc cafu intclliguntur iuraprok^ cundaopinioneallegata, Autnonrequiriturcaufae cognitio,6^ tuncuakt executio tertio non citato,per rationes in prima parte allcgatas. Et ratio d-uerfitatiseft,Quia quando requiriturcaufaecognitio,executionortconik ftit in folo fa(fto,fed requirit aliquam iudiciakmdifcufsionem,quae per duos tertinnon uocato fieri non poteft.Quando uerôcaufae cognitiononrequu ritur,runciliaexecutio confiftit infolo falt;fto,quod per duos^xpedirepo« teft, fic ut in fimili dicit loan, Andr, amp;nbsp;Innocen,in c,eam te.fupr.derelcnpf.'

. quandoreceptiO canonici confiftit iniure,tuncrequiriturconfenfuscapi* tuli:quando aUtem in fadfo confiftit,quilibct facere poteft,Et itaquoquede« ciduntDomi, Gem.8CPhilip.Franc,hie,Si loan,delmol,dicit,pofteriorera partem glolf in pradica feruari, Quando autem requiratur caufae cognu tio,uel non requiratur,uidc per eaquae notantur in c, cumfuper.fupr.dere iudica.

DE EO Q.VI MITTITVR IN POSSE5. caufa rei feruandx.

Cap, unicum, InnoCtO^arti/i,

C7 Vm,qui fuper dignitate,perfonatu uel beneficio ecdeHaß^^® ®^* quot;^tinendis cum aliquo litigat pofleflore, ob partis adueff^^®”*“' maciam caufa rei feruartdæ,in ipforum pofftfsionem ftatfi^^ inittendum,Ncperhocâdea ingreffus patereuakatuiflO^®^», . ceatin hoc cafu contumacis abfentiamdiuina replente pra?fentia,cti-amlite non conteftata, diligenter examinato negotioHnedebiwi-pfum terminarc.

SVMM ARIA,

Ahßio in poffeßionem an locum habcat,(luanâo agiter de benffiioß^ digitate obtenta,^ am^ recuperanda.

Beneficia amp;nbsp;paroebice ultrafix men fa non debent uacare, Exor bit antia à iure communi fir iclèaccipi debent^utperea iuscoifU^ ne,quâm minimum fieri pote/ljadatur,

Jnbeneßeifi obtinendis non habet locum mißioin pofiß^onetn caufi rei firuanda^ne per eamßat uitioju^ ingrejßfs. idem in ^ud^ujeun^ efuedignitatibttif*

» ^ijjuf in ptßcßionem caufa reifiruanda^nonficitfiu^usfiot. In bénéficet fiu dignitatibus (Quando unuspoßidet, O* alter tifulu^

SYRER Ih SEXTI. DccoquimU. c.^ntcum. ^7 prietcnditflucproprictatem, maiorc/lpoffcßionis (ffc^(0i(luo ad I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia^proprictatc uero dedu^a in tudteutm Qf prubata^abjorbe. turcau/apoff^r^,

• 7 nbsp;nbsp;nbsp;Sola contumada non fiff^it ad jCondemnationem, Ergo fenten^ tiactum pro contumace firri debet ^ß iudlam caufarnip/umfo» t^re apparent » licet interim ratione contumacite mul^ari

• 8 nbsp;nbsp;iNun^uidbac decretalii poßit dicifitperflua^

Cafus;

Quidam patronus EccIeGæ parochialis prsfentauit, SC degit Titium in Prochum cuiufdam E'cckfiac, priufquam autem confirmarctur SC mueftj. Jj*ntnconfequçj.çfyf^ aims quidam nadus eft poflefsionem illius parochiae ‘ueprxbend», item quidam eft eledus in confukm ucl aham dignitatem Jcularem,priufquam autem confirmaretursahus cft intrufus,Pone nunc,iUI ’’“^quiitapoflèfsionem confecuti funt»ad petitionem ekdorum citantur P^i’ïmptoriè per iudiccro competentem » ut in termino coram co refponfuri 'ompareantjHon autem cóparuerunt, fed contumaciter abiuerunr. Quxri-‘^fnunqan contra cospofsit fieri mifsio propter contumaciam inpoikfsio« ^uiparochfg ucl côfularisdignitatisi'ctuidcturprimôfimplicitcrquôd fie, Q-Uiaillatadionesquibuspetuntur praebendat , dignitatesuelfimilcsres, jwnt reales adioneSjQjiiadanturillis qui dicunt ie habere ius contra poflef-l®’’*s,in aâtonibus autem realibus fit mifsio contra contumacern in poiTeü ‘ionem rei petitac caufa rei feruandsr^c^quoniam in altjs»fup,ut lite non con J^fta.c,fin,fupr«eo.Secundóuideturprobaricxprcfhèper tex. in c.accedens. k'.ext.utlitenoncontefta.ubiEpiieopus Cyrenenfiseonuenit pkbanum ‘Mi Marei de Venettjs fupcr parochiaquadam,quicümcgt;tatusconcuma« ^'tcrabeiïèt,mittebatur Epiieopus in potTefsionem iuris parochialis, Ter, iióprobaturperc.t.fupr,eo.ubi quoque fit mifsio in poiTefsionemcutufdam fedefia: caufa rei feruandx» Tarnen i ft is non obftantibus decidit textus no-petcontrarin,uidelieet quódisquiconuenit quendam fuper dignitate,pcr-fonatu uel beneficio ccclefiaftico obtinendis, 0^ conuentus contumax fue, Jgt;t,nondebet propter contumaciam partis aduerfac ex primo decreto in pof-ftfsionem dignitaris uel benebcq caufa rei feruandæ mitti. Sed tarnen pro Jwelkdu clarioriiftius quteftionisitadiftingue: Autloquimurdcbeneficijs kudignitatibus iam obtentis,hoc cft ,quód quis eft cklt;ftus,confitmatus,in-ueftkus,St'ficin poiTefsionemftue quafiilliusreiindudus.amp;pofteafpolia-tus. Autloquimur de bénéfices feu dignitatibus obtinendis, hoe eft, dé illis sdquasquis pratfentatus 6lt;ek(ftuseft ,fednondumconfirmatus,neeinue- * ftitus. Primo cafu,quando feiliect agitur de beneficrjs obtentis amifsisQC re* cuperandis, an habeat locum mifsio. Et fuper hac quaftione funtduae con-irariatopinioncs,Quidamcnimtcnent,quód nonhabeat locum. Primo, quiahoc cafu licet agatur ad recuperationem, tarnen quoque agiturde obti, nendo quod non habetur, fcilicet adobtinendam fakem dctcntioncmqux cft penes alium. Secundo, mifsio in poflèfsionem eft quoddam auxilium ex, traordinarium ,quodfolum habet locum ubi deficit ordinarium. 1. in caufte, Ia.x.tnprinc,ff.dcmino. Scdhicpotcft procediordinarioiurcadfcntyuiam etiamlite non conteftata, per textum hic, óf per texr.in Ck,difpendiofam, de iudicijs ,Ergo Sfe* Tertio certumeft quod paifus mifsionetn expedatuc

D. MELCH. KLING. LECTVRA

per annum, SC is qui immiflus eft, nihil iuris habet infra annum * nifîut cugt; c lbdiat,Slt; fic eft effeduspoflefsionis fufpcnfiis,Eft autê régula,quödbeneß* cia Ö^ parochiæ ultra fexmenfes uacare non debent.c^a/upr.dc conceflZpr«quot; bend» duia fi uacarent nemo effet qui ecclefiæ praceffèt docendo,contra fj omnis utriufque fexus. fupr» de pœniten.ôd remiff? Jdeoeoncludunt,quód deeretalis hæc etiam in hoc cafu procédât, nee habeat locum mifsio ex prx-didis rationibusï ita tenent Innocen, Hoftien, 0lt; Speeuhin titu,dc contuy fequicur, ucrC illud autem, dC referunt dementem quartum,amp; omncsaudi--tores in hoc concordaffe^ Idem quoque uidetur tenere loann, AnduDoï^^ Gemi,hic.

Contrarium,fcilicet, quod quando agitur fuper bencficijsfiiiedigntfaf'quot; bus obtentis recuperandis habeat locum mifsio in poffefsionem,teneniauj« Et probant primo,Si fpohator contra quê fpoliacusegitjuiffctyr^fcns,^^'^ potuiflèt fpoliatus cogi,uttitulum benefiet} probaret,fed fitisfuifferprob^^ poffèfsionê S^ fpoliationê,quibus probatis poffefsionê recuperarcncigt;i“^* ns»fup,de reftit.fpol. Ergo multo minus fpoIiaMre abfentecogenduseft’P^ Hatus ad probationê tituli,fed fatis eft probare poffèfsionem SC fpohadon^» adhocutimmittatur,alioquifequererur quódcontumaxeffet potiorisco»' diiionis quàmisqui compareret, quod effe nondebet.l.j.inprin.ffdedona» inter uir.öó uxor. 8d præfertim quia fieripoteft, quod ijtohatus foriéluun» titulum probare non poffer, propterca non deberetfua intentio carere ene* du»c.fæpe,de rcfti.fpol. Secundo poteft adduci, quód difpofino c, nolW E'’® benefieqs amifsis recuperandis locum non habeat, quia ratio decidendi“ ' us c.hæc eft,ne ingreflus in poffèfsionem fît uitiofus,ut patet hic in^ neP^ hocjlla autem ratio ceffàt in dignitatibus amifsis recuperandis. Quia ei^ per iuperiorem ièmel eft c5firmatus inueftitus, amp;nbsp;in poffèfsionem in^^ ’ non eft tanta pracfumptio,quôd ingrcfftis ad recuperandumfituiriofuSi^^ pro indice amp;nbsp;fie côfirmante præfumitur,c,ntfi eflentdup.de præbendi^ ergo ratio noftri capituli,quo ad recuperationem, locumnon hab^^»'^^ * tur quôd nequedecifio locum habeat,præfertimcûm tusquodh^h^^^S^E probeneficio fine dignitate ob ten ta,fit multo fortius quàm quodhabeti j qui agit ad obtinendum.Tertiô facit pro iWa opinione,quôd régula lt;^“,9^ haber:Quôd quç exorbitant à iure cômuni ftridè intelligcndaiuut,ut qu^^ turn fieri poteft non lædant tus commune,nec extendenda adahoscafus« » quæ àiure-infr.de reg. iuris, Scd decifio noftri capitulieft exorbitansâm commune Eft enim contra communes régulas,quæ habcnt,quôd coi^ ^^ contumaccmdebcat fieri mifsio ex primo decreto. Ergo debet ftridè mte iigi tantum de obiinendis,ficuti textusfonat,nóautemdeobtentis.Ideoco^ cludunt,Qjiódfiue quispetat beneficium aliquod,quia fit confirmâtes, quod fueritin poflefsione,8C earn ami(erit,Sè ucht rcpetere,utloquiturc,c inftnuatione,tn fin,fupr.deprocura.inantiquis,fiueagatutconfirrnatio urn confequatur efièdum,ut loquitur c. conftitutus.fupr, deconcefsm.pf^ bend, fiue agatur interdido unde ui ,uel cxconftitutionc,fiquis in tan^ » uel ex conftitutionc l.cùm quacrebatur, de quibus in 1,0 quis int antam, Lcum quærebatur.C.unde ui.fiue agatur quolibet alio modo, fiue pcntoi'i fiue poflèffbrio recuperandæ,ôc fempeijpoterit fieri mifsio in poffèfsionf ^» nee habeat locum quod in textu hic habetur, cûm textus hie loquatur de o ' tinendis Sgt;C adipifcendis bénéfices, ideo de recuperandis intelligi non deb^ ha tenet gloffhic in fin.óè Petrus de Ancho, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tult;n hac qugftione,anfclh'cet habeat locû mifsio in poflefsiünê,quïao’o tur debeneficiofeu dignitate omiflarevuperanda,itadiftingue,iècun n Dü»Ge.2lt;Phil.Franc,hic: Aut reus 8lt; ador ambo fuiu in lydioppr»«^^

SVPER Ih SEXTI, Deeo^uitnit, c./^icum: 63 ^tuncRatSor probat poflefsionem amp;nbsp;fpoIiatione^S^ certum eft quod in earn 2’’'^ittatur,non autem caufa rdferuandg^fed ut eftidatur uerus pofleflor, Ec Docnondubium, Si ucrononprobaucritjucl tantum femiplene,36 non im. nuttitur;, fed reus abfoluitur,ettamfi nonconftiten't reomfus non habere, P^^reguhm,Adore non probante,reus etfi nihil prgftiten^abfoJuiturJ.qui ^cufare^C jjg edendotCfinal.fupr^de iureiuranctS^ idem tenet gloC fin.hic. put ador eft prüfens,reus uerô côtumaciter abcft,ÔC dictaut quæris de immi£ quot;onequae fitproexecut»oncfentcntiæ,quçque facit queuerum pofte Hor cm ^’^S^t'^odcerttocattfa rei feruandat^Primo cafu die: Autador non probac PO‘iefsionem8Cfpohationem,autprobatfemipIenè,AutpIenèprobat,quan «oomnino nihil probat,ó^ non fit immiftio/ed reus abfoluitur,ctfi nihil prac hitcrit,d.I,qui accufare»C»dc cdcn.d,c,fin,fiip.de iurciüran.Quando autem ÏÏÏ^fe^Pï®’^’^’“*P®' «nuTOteftem,ótf«ntopiniohes« Quia loan. Andr; *^”*^’teaent,quód hoe cafumittendusfitador in poftefsionem,ad hoe, ^t efticiatur uerus pofteffor, non autem caufa rei feruandac» Et hoe maximè 9Uando reusabeft, ncuerita8,quamnouit,ab eopofsitinquiri, Namfi fecus u*c«emus,fequeretur quódcontumaci fua tontumacia prodeflet, quod fieri nondebct,argXne ex doio.ff.de dolo.Sed Do.Gc. ÔC Plulip.FrancJnc con-’''■*^» quodfcilicethoeeafureusabfolui debeat perdidamregulam, ^Hore no probante reus abfoluitur.Et hoe probatur à fortiori.Nam fi ador 'aufjreiferuaadx immittinondebet,multominusimmittatur ut uerus pof-‘dior effidatur.Idco Index abfentiam rei fupplere debet,06 *n caufa pronun-«are pro reo. Nec obftat quod dicunt hoc cafu contumaciam prodeflè,quia *^ypondetur,quod ei non prodeft,cümrco per hoc nihil adiudicetur/ed tan ^tnabfoluitur,8lt; iUa contumacia poteft alqs rationibus puniri,nempc mul-«ändo.Quando autem ador plcnè probat poftefsionemó6fpoliationë,tunc poteftiudex ferre fententiam,amp; ei pofleftionem adiudicarc,eumque immit# ï«e,nonutcuftodiat,fedutcfficiatur uerus pofteHor.Et inhoccafuintclii gidebentiura pro fecunda opinione addiida» Secundo cafu,quando fcilicet Wrisde immifsione in poflefsionem ex primo decreto caufa euftodiae pro# Pf^tcontumaciam. Et dic,quódinbeneficqsó6dignitatibusamifsisrecupe-tandis locum non habcat ,Quiafecundum Phil, Franc «adhuc militât ratio 'tttiofiingreflusjcümfcilicetnonconftarctde iurcagentis. Nec obftat,fidi« ceretur quód tune non ageretur de bénéfices obtinendis Ö6c. Qina imó agi-tut de obtinendisfaltem quo ad poflefsionem 06 detentionem, utdicit glofl} «ic*ïdcofupplcatiudexillamabfentia,)K procédât adfententiamdefinitiua, P« text,hic. Et hue refer omnia iura quae fupra pro prima opinione adduda lunt.Et tantum de benefieijs 36 dignitatibusamifsis reeupcrandis, Autloqui murdcbcncficijs feu dignitatibus obtinendis, hoc eft de iUisadquasquisc, 4 lcausS6pracfentaius eft ,nondum tarnen fuper tjs inueftitus nec confirma. tns,86 nonhabet locum mifsio in poflefsionem caufa rei féruandæ propter Ki contumaciam.Et in hoc cafu propric loquitur textus noft’er. Ratio autem »itiusdicifionis eft, ne per illamimmifsioncm fiat uitiofusingreflus,fcilicet quodquis immitteretur in poflefsionem alicuiusbeneficquel dignitatis ,9d nonconftarctde iure fuo.Huiufmodi enimbeneficia non eXpoHefsione,fccl Canonica inftitutionc conftant.c.lt;.cum fimilibus.infr. de reg.mris. Et quod ^heneficijs talismifsio fieri nort debeat, eft alia ratio fecunda Hoftienfem, Quü paffus mifsionem expedatur per annum,2gt;6 miffus infra annum quoeç nihil habet nifi nudam euftodiam. Ex quo fequeretur,fi talis mifsio admitte» tetur,quódbeneficia uacarent ultrafex menfes, contra id quodhabetmyn c, *gt;Hipr.deconc,ef, praebend. nec interimeflètqui animas curaret,contrac,o* ®nis,depoen,96reinflE Idemcftinfeculari dignitate obtint nda,Qjuia non

D» WELCH, KLING» LECJVRA

expedit reipublicac, ciuitatem effe fine redore. I, meminifle, fF ♦ de odió procon,c»neprodcfedu. fupr,de cledio,in antiquis,S^ ita quoquededdit Spécula« in titu. de primo ÖC fecundo decret, ^ u»dendum,uerfic, quid Gek* dus.Proccdatcrgoiudexadrcfcriptionem teft»umgt;ÓC fentenuam definitiua, per tex.hic.QviiüGcetreguIa fit,quódincaGbus,in qu/bus non habet locun* immifsioinpoflefsionem propter contumaciatn, «tincaufiscrimmalibus, matrimonialibusjSC fimilibus,lite non conteftata non procedatur »fedcon« tumax per cenfuram cöpellitur ut compareat,c.tuac^pra ut lite no contefia» Tamen quando, agitur de beneFicrjs,dignitatibus amp;nbsp;fimilibus,fecus eftjPfOquot; pter periculum uacanonis beneficiorum 2C dignitatumJdeo proceditur.D’C ergoïntotahaccaufabreuibus , fiueagaturprobéneficijsfeu dignitatibu» recuperandisGue adipifeendisfiue retinendis.winquam habet locutm^ihio inpoiîcfsionemcxprimodccretocaqiàcuftodiÇjperiura Öd ration« fiprâ aUegatas. Neeobft^nthuic dccifiyni iura pro rationibus dubit^ndi^J^^’^» Ët primo nihil faciunt c’. quonlam ^ in ahjs*fupr..ut lite non concéda.a c. fin.fupr»cod,ex quibus colligitur régula jquód contra contumacem debeac fieri mifsio ex primo dccreto caufa rei feruandat^Quia il la régula falbt,quan do agitur fuperbenefieqs ueldignitatibus. Ratio eft,ne fiat uitioFus ingrdquot; fus, per text. hic. Et fie hoc eft unum fpeciale centra régulas,iuris eoiaro^* nis. Aliud fpeciale eft hic in text, Qtiia régula eft, quôdlite non contenait neque ad receptionem teftium neque ad definitiuam procedipoteftj^^j*^^quot; gula quoquc fall it in cafu noftro,propter periculum uacanonis , ®^^a‘*S gloifthic. Secundo nihil faciunte.accedens, la.i. fupr* utlite non conf^“^'^ c. *♦ fupr.cod. Quia nos loquimur hic in terminis,quando agitur d^P’^æ°f ”f da ab alio eonata,ad hoe ut quis pracht ccclefiar. Et turn proprièn^n nab^ locum mifsio caufa euftodiæ, fed iura contraria loquuntur quando agitur praebendaquafideproprictate , lutquód duo contenduntdcinr^P^^'^^ tus, Öd quilibet prxtendit habere ius conferendi, turn fît mifsio feeun gloæin d.c.i.in uerbo,feruandac,fupr,eo( Idem die quando agimt dete®P * rali praebenda , ut fi Ecclefia alicui benemerito dediGet poflefsio®quot; a uitam.c.poflèlsiones. Velprccario.c.«.Ódz.deprecario. VcIioK“®“®* c*x.defeudo. Tune quoque fieret mifsio,ncc procederet textus» lecniv dum glolT. hic in uerbo, Écclcfiaftico » Et per hoc fuut explicate oranc gloftac.

Nota prirtS ex hoc titulo, quôd milTus in poGefsionem cxpt^o r^aMn^ non facit frudusfuos, quia pér illamimmißionem non fit poh^yO’'» “ . turn cuGos,cnm immittatur caufa rei feruandx,non autem utfibi ^PP*^°P?Sï c. quoniam ^ in alrjs.fupr. ut lite non contefta, c. contingatjnpr^de do o contu.in antiquis.

Secundo nota, quod inbenefietjsô^ dignitatibus quando “^i^®P° ^x SC a Gus titulum prétendit fiue proprietärem,tune ante fententta mai fedus poGefsionis quàm proprictatis, quo ad omnia,maxime^quo a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

percipiendos, ut notatur in c. cûm EccleGa. fupr.de cauCpoGclf _ P P poftquam autem proprietas eft deduda in iudicium.00 probata,an farapoGcfsionis.d.c.cum cedefia.SC c.cumdiledtus.fupr.de caui.poli.0tp

il* Tertiô nota, fecundum Petr. de Anchô.quôd fubmoto uno remedio con tra contumacem,adhibeturaliudgrauius,fcihcet,promifsione in ponc s nenVententiadefininua , quacplus Iacdit.Ideôdicic textus hic , ^ing^® examinât© negotio Ôf c. Nam in mifsione ex caufa rei feruandaî ex P’'^quot;’®^^^ *

SVPER IL SEXTL Dcco^uimiU c./^icufft^ 69 crcto fufficit examinatio fummana edam per iuramentû,ut notatur in Auth. eiqui,C,debon,autoJud.poflr

Quarto nota,quôd fola contumacia non fuffidt ad cÔdemnan'onem, ideo ' »nandatur hic negocium diligenter examinari , in qua examinatione fl patebit contumacem fouere iuftam caufam , debet pro eo ferri fententia , muldataeius contumacia in expenfis.L properandum ^fin autcm.C.deiu-dieijs.

GIoiEi»diuiditurintrespartesJn prima diuidittextumjnfecunda,ibi,po-nithaccdccretahs,duasbabesregulas,SC duasfallcntias abeaex textu no* ftro,0i de hisfuprà didum eft.In tertia,ibi,itcm decretalis ifta diiputat an de-zg «etalis ilia fit fuperflua.Et uidetur primô quod fit fuperflua» Quia iure ue- ’ *«*quo^ cauebatur quàd lite non contefiata procedi poflet ad fententia de-finiciuain. c« quoniam ■^ porro. fupr.ut lite non contefta. Sed refpondetur non efie fup Afluam,Quia didus^ porro,fpecialiter tradat de caufa eledio-nis, hie autem foquitur generaliter de caufa bencficiali. Item iu# uetus ex^ prefsc non prohiber fieri mifsionem in poflefsionem, hie autem exprefsè prohibeturinifsiOjErgo non eft fuperflua,cum habeat aliquid noui,fecun-dmnloan.Andr»

VT LITE PENDENTE NIHIL innouetur»

Cap» J» Bonificiff^O^lauui*

ijlfpcndijs, quae propter elediones diuerfas Ecclefiæ patiuntur *^iuterdum, occurrere cupientes, ftatuimus,ut ft afiquibus apud fedemapoftolicam ,uel alibi litigantibus fuper ekdionibus defeia difeordia eelebratis afiquem ipforum mori,uel fuo iuri renunciare, autàproreeutioneipfiuscôtigeritquoquomodocxdudbad ekdio-ßtm aliam lite fuper ekdione fuperftitis ekdi pendente nullatenus ptocedatur ; alias attempiata contra hoc ekdio ipfo iure uiribus nonfubfiftat.

SVMM ARIA»

• 1 nbsp;nbsp;Mamj^/laßuc notoria non opitd c/l ut in indicium deducantur^

^ nbsp;nbsp;Lite pendentefuper iure fuperßitis coeleéli nihil innouanduntyCtJiaL ter Coele^m deßn^us c/î.

• 3 nbsp;nbsp;nbsp;^ttentata dicuntur innouationcipf^Uießunt lite uel appeUationcpen^ dente,

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;Eleéhf^ poteß dira conßn/umßperioris iurifuo renunciarc^ licet ab initio in eleélionem confenßerit,

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;Elechis ins pnelaturee confe^uitur per eleflionem, exercitium uerd adminißrationis per confirmationem»

^ Q^ando res aligna dicatur eße liti^iofa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

M iq

D, MELCH. KLING, LECTVRA

^ l^itfi contc/latio dicitur exordium btis^ 'juo adaélioncm perpetuathgt; darn^ non pio ad hoc^ut rem fii.iat liti^iojam : ^uia idpraßat ^w^ fola citatio,

$ Qjandolisdicaturpenderei

Sf ex duobuslitigandbusekdi's alter décédât, renunc/et ue! 2 profecuquot; tione caufae excludacur,fi lite pendente cum altö fuern cledio fada,rionua* let*

Cafus;

Cöm Ecckfia propter mortem pradati nacaref, clec^orcsconuenefuntde «ledionc noui prolan fine Epifeopi tradaturï, Erant auté dilcordes,in'5 g una partium elegie Titium,altera ueró Sempronium,amp;uotaci^ntpagt;'*3j“^* erantquidemimparia ,fed tarnen contra quofdam,ubi eratmaiornumet^S poterat excipi,propicrillamautemdiuerlitatemorta eft contentiomt^*'“^^ os coclcdos,ó(^ eft quacfitum,utrius nam eledio pracualeat, pendent«saut«® lite alter exeledis moritur,uel iuri fuo renunciat,fiuequoquo modoâptoie-cutioneiftiusexcluditur, amp;nbsp;illi quimortuum elegeruntindeficientisJ^ut® lite pendente uolunt de nouo alium eligere,8f in eius locum lurrog^'^t^“^ ritur nunc an talis cledio lite pendente ualcat C Et uidetur primo A^ódjG Quia régula eft.Quód fi aliquis fuerit elcclus,SC elcdio non forfttn^ erreu » utquiaeledï-us renunciat elcdioni ucl moritur , cledlores quieuniekg®* rantinfra iuris termi num,ac fi uacatio noua eflct,habent eligendi facuït2t«m» Secundo uidetur probari per tex.in c^auduisjùpr.de ekdione, in aflt'9“*®’ ubi quoquc habetur,quód duo fimul dedi funt, fiC fummuspontifexannu -lat cledionem utranque,ad hoc, ut de nouo alius eligi pofsin Ergo^'^etur idem hicdicendum Idem probatur pertextum in c,confiderauinmsnopt.tic cledio«in antiquis,ubi quoque utraquc cledio annullatur,ó^ non^ intenta-tur. Terrió probatur â fimili.Nam laicus patronus Ecclefiæ fi primo laone' urn praefentaueritjó^ poftulauerit poftmodum eo non refutatoidiom æqu^ idoncum in eadem eedefia præfentaucrir, ualet pratfentatio urit'^^®*»®^ ow tinebit is quem Epifeopus iudicauerit elTc magis idoncum, c.fóm anteJupr» deiurepatronatus. Ergo uidetur hie quoque idemdicendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

coeledis alter deceflerit,amp; alius in eius locum furrogatus fuerit,nood U31«^ furrogatiOjSC redigatur ad epifcopi cognitioncm:Tanien iftis ^ quibuicun^ qucahjs non obftantibus decidit textus hiccontrarium, uidehcetquoa n^ fuper eleclionefupcrftitis pendente aha elcdio in locum mortui ßuedetuo* di fieri non debeat, ÔC fi fuerit attentata fit ipfo iure nulla, kd proce^tur n caufa ut conftare pofsit an cledio Cuperftitis de iure ualeaf, nee ne, Mam cetper mortemfiucrenunciationem coëledi inftantia iudieq finiatur,quo ad ipfum coëlcdummortuum,tamcn quo ad alium fuperßitem adnucdur^ quia eius ius non per hoc eft cxtindum,l, quoftquam hu, cum ibi notatis. » de padis,fmó fola liris pendentiaimpedit aliquidfierï ucl impetrari in prxi dicium litigantium, abfque alia probatione iuris ipfius litigatoris, praciudicium eftaliquidattentatum ucl impetratum , ita quód non ob an te attentato uel impetrato fict 3C fortietur effedum id de quo litigabatur, 6f attentata reuocabuntur impetratioque non ualcbit, fecundumPhilipp» Franc «hic, Q^uare ferenda eft fententia non folum propter clcaum u^ * perftirem,uerùm etiam propter eligentes, ut fciatur an cledio P*^®^^? remanfent, uel anfitad fuperiorem deuoluta. c. quanquam.fupr,decie dio,eot SicUUinfimih dicitur,quód Iiomine delinquente iniBncw«mow

SVPER IL SEXTL polite pen J, nbsp;nbsp;nbsp;c. DiJ^cnf^i^t. 7^

tue fertur nüulominus fentenna propter bona, nt fcilicct fciatur, an bona ad bxredes pernneant, uel ad fifeum J ♦ 2. C,fi reus nd accufa. mor. fuc-titjSCjtadeciditgloir hie innerho,dedi,'ÔCfcqnuntur communiter Do-lt;^iorcs. Praedida aucem proccdunt/i Iis eft mota inter coekdos bona fide in nullius fraudem, keus autem fi contenderuntftneiuftacaufa.Diftingue ta. men in hoc: Autdubitaturdecontcndentium iniuftitia,SCtuncadhuepro* cedit textus nofter, quod lite pendente alia dedio attencari non débet, Am eft notorium,quod iniufte contendan t,ut quia conftat neutri competere ius, 6CtcnentLapus,Slt;^Domi,Gemi.quod litis pendentia nonobftantcpofsic ’ procediadaliam eledioncm, Quia quod manifeftumSgt;Cnotoriumeft,iniu-dicium deduci non debet, c. quoniam« fupr, de filijs Presbytero. c, penuL fupr.de purga. canoni. Ergo cum notorium iniudicium non deducitur,in lt;0non poteftdici lis pendere, amp;^ita fimpliciter condudit Dornin, Gemin* Philipp, Fgt;anc. tarnen difputat hie, quod textus nofter indiftinde procedat, flue apparcat fine non apparearde litigantis iniuftitia , propterea quod textushic inducat nullitatcm eledionisTecundae ipfoiure, fiC exprefsc dec/, dat, quoddonce lis fit finita, nihil debeat innouari, cum etiam in notorqs fe- * laturfententia^c.porro.fupr.dediuortijs. Et fichabes quod lite pendente hiper iure fuperftitis eledi nihil débet innouari, Nee obftantiura contra# fta. Et primo nihil facit c.fi cledio.eo.quia loquitur quando tantum unus e« Ic(ftusetat,cuiuseledio nonfortiebatur effedum, tune utique poicrani ali. umcligere,c«m nullius interfuerir. Nos autem hic loquimur,quando duo funtckdijófdeutriufqueiurcdubitatur 8lt; inludicio dneeptatur t finunc unusdecedit illa difceptatione gC hte pendente,non poffunt liberè alium eli-gcie,cum fuperftitis interfif. Secundo nihil fäciuntc. auditis,ó(:c.confi-dcramus, fupr, de elcdio, Ibienimutraque eledioideoannullatur ,quódl montra tenorem priuikgiorum cclebratac erant,8lt;: appeUatione pendente, 6lt;:fecundaekdio non erat in indicium deduda. Nos autem fumus in cafu htc,ubineutra elcdio contra formam iuris uel priuikgiorum attentata erat. fedtantumeratdifcordia inter cligentes , fibres erat deduda iniudicium, iu quód lis pendcret, quare illalite pendente ad aliam eledionem proccdi nonpoterat,Tertió nihil facit c.cüm autem.fupr.de lurc patro.Quia licet ibi permittatur patronolaico præfentareplures,tarnen hocnonprocederet,fi iisfuper prxfentationibus quibufdam pendcret, fecundum Philipp.Franc,

Notaprimo ex hoe textu, quód attentata dicuntur innouationcs,quac litc ? udappeUationependentefiunt. Secundo nota,quódekdusfineconfenfu ^ fuperiorispoteft iurifuorenunciarc, etiamfi primum in eledioncm confen-ferit,per tex.hic in uerbo, renunciat, amp;nbsp;glolfi in c.fi eledio,in uerbo,renun-ciat,dc cledio.Quia per folam eledionem non uidetur dignitas ad cum per-dnere,Imó dicitur quodammodo ante confirmacionernuacare, fecundum gioffin Clc.i.in uerbo,collatio,co, Tertió nota,quód eledi poffunt inter fc contendere8lt;iuseiscxeledionequaefitum iniudiciumdeducere. Per eledi enim 66 cligentium confenfum eft contradum uinculü inter eedefiam 36 ^ cledum. Et hinc eft quod didum,quódius prxlaturæ côtèquitur dedus per dedionem 36 exercitium adminiftrationisper confitmationem, fecundum PetrJeAncho,

Gloff.in uerbo, ftatuimus, primo fignificathanc dccrctalem.quo ad an-nnllationcm elcdionis , efle nouam , quia hoc prius difpofitum non e. rat; Deinde opponit duo iura contra textumnoftrum,36 refpondetadea,

Gloff in uerbo, alibi, quærit an differentia fit inter adus,qui fiuiTt in cu-naIlt;Qmana,36 cos qui alibi hunt* Ec uidetur primo quod fit differentia, ^d , liq

D* MELCH. KLING. LECTVRA

per text.Zn eper tuas.fupr.de matortta.amp;S obe. Glofla refpondet,Iket in quP bufdatnfïtdifFercntia,tanienin cafu noftro nulla eft differentia.

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;GIoffinuerbojlKigantibuSjmouetduasquaeftiones.Prima eft,quando resdicatur htigiofa. Etuidetur primoquód non poisitdicilitigiofa,nifili9 fit fuper caconceftata.c.ex parte.el.j. fupr. de uerbo.figni.Dicilur enim Ü^is conteftatio exordium litis. c. fuper quæftionum ‘^ intentionis,iundaglofK ibi.fupr.deoffic.delcg.inantiquis. Secundo probatur à fimili,quiaiurifdi* Aiodekgati non perpetuatur,nifi lisconteftetur uiuentedelegante.c.rela-tum.fupr.de offic.delega.in antiquis,Ergo idem uidetur in re litigiofa dicen; duro, Contrarium decidit gloff Öduerius, quód fcilicet lisdicatur J*^°^ ftatim quando deduda eft in indicium, libellus oblatus, uel citatio emifla ad aduerfarium,per texr.adliteramin ^omnem, in Authen. de litigiofis.co»« *.Ibi enim dicittextus, rem fieri litigiofam per iudiciariam conuentionem» fiuc per preces principi oblatas, Ö^ iudici infinuatas, ÖC per eum fd feotenw* amaduerlarif deducras, ud fub legitimiiudiciscoeptas examine .Idem pro-batur per l.i. 0^ a.C, quando libellus princip. oblatus. Dicitur enim ciwt’0 proprièexordiumlitis.c.gratum.fupr.deoffic.delega. Quare définitifquot;®® inodo:R.eslitigiofa eft,de cuiusdominio, quafidominio ucliure.caulamo* uetur inter polkftbrêSÏr,pe£itorem,iudiciariacóuentionc uelprecieusprin' cipi oblatis 9^ iudici infinuatis,Slt; per eum futuro reo cognitis. Authentic«“*

• 7 nbsp;nbsp;nbsp;tigiofa.C.delitigiofis, Nccobftat quoddidumeft,delitisconteftaticp^’ quód fit exordium litis, quia hoc uerum eft ad perpetuandarn adione^» *quot; quoad hoc, ut res fiat litigiofa,dicitur citatio propre exordium litis, ftf“’'* dum gloffin d. c. fuper quaeftionum tÿ» intentionis ,in uerbo, litis cxotdium. fupr.de offic.delegati.

g nbsp;nbsp;Secunda quæftio eft, quandolis dicatur penderefEtdicquód ^^P^*

dere dicitur, poftquam à competenti iudice in ea citatio emanauit ^ ^’J P^* temcitatam pcruenit,uel per earn fadumfuit, quo minus ad notitiam ct pcrueniret, dum tarnen in citatione taliafint exprefta, per quac plenèpoU inftrui,fuper quibus in iudicio conuenitur,Cle.».ut litependente♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Glolft in uerbo, mori, opponit contra textum.c.ex parte, fupr. ^^/'^*p . quoque funt duo eledi, qui contenderunt de pracualiditate ck^ftiou'®»^ t pendente alter decedebat,tdeo canonici alium furrogabant, ^ tai»^® ’ cundaeleftiolitependente faefta non eftipfoiurenulla ,utcoH/ghnj int* fin.fumpto argumento à contrario ftnfu, Ergopugnant cum te^^y® ^ * Dodores refpondentad hoc, quód ind.c. ex parte, non eratqtiatmoin duos cledfoSjfed inter illos qui ucndicabant fibi ius eligendi. Textus au hic loquitur de ipfis eledis contendentibus.Concludunt tarnen9*^ ^ ^' P fitio c. noftri quoque procedcrc pofsit,quando effet quæftio inter ^* ^ °^ ^ ut quia quælibet pars eledforum petit eledfionem per fe faiSam conutni , Gloff. in uerbo, excludi, exponit quibus modis quis à dignitate exc i poftet, nempe propter uitium perfonac,ucl quia non eftlégitimé natus,u cftmancus,uelnon cftdocftus.c.fifortè.fupr.deeledione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Gloff in uerbo, ekefti, quærit, quare non fit expedandum cum leeun eledione lite pendente^Et relpódet hoc fieri debcre propter très caulas. mô,utperfententiamconftare pofsit de iure deficientis. Namfi ipfena bat ius,fuperftes ftatim excIuditur.Secundö,ut per fententia pofsit con a deiurefuperftitis. Namfi ipfehabebat ius fuperftes,ftatim’excluduvu, cundo, ut per fententiam pofsit conftare de iure fuperftiris. Si cnim ius non probauerit,nihil prodeft ei,etiamfi defundus plane nihil iuris habue «

Tertio^ut feratur lententiapropter eligcnteSjSi fignificetur an ad eosa deiurefpedeteledio,uel anfitadfuperiorcmdeuoluta. Echoeprob^U ^^^ lijibijfic^ mortuo homine.

SVPERIL SEXTL nbsp;Vt lite pen J, nbsp;nbsp;nbsp;C. Dijden Ji/s. 7 t

GloO'n. mouet duas quaeftiones» Prima eft,fi lite pendente alius fucric «ledusde fado,St poftea eonftireric quod fuperftes nullum ius habeat, quac-•■»tur an ilia fecunda eledio de fade attentata per hoc conualelcatÆt reJpon lt;letfitnplicitcr,qu0d non, propter reguIam,Quodab initio non ualet,tradu temporis conualeicere non poteft,per iura hie allegata» Secundo,cam ergo conftet quod Iccunda eledio nulla fît, an iccundo eledus de nouo poterit e-’'g^poftquam conftiterit,fupcrftitem nihil iurishabere;’Ecdillinguitglofla« Aut fecundo eledus nefeiuit dignitatem eHe litigiolam,^ fic fe liti non im« mifeuitjôc tunc fi eft habilisad dignitatem, Si poteft fecundo elig^fiautem in habihs,utindodus ucl non legitime natus,8^ non eligitur» Autfeiens digni-tïtem httgiofam earn acceptauit, Si propter illam eulpam incidentem de Jjouo digi non debet, per iura hie in gloiT, allega« Etcumgloftatranfeuae. ^ßliciter Ioann,Andr»amp;^ Philip. Franc« licet Domin« Gemin. nitatur ira« pugnarc, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

DE CONJESSIS.

GloiT,1.hiedifputat,huncarticulumnonconuenire duobus iftiscapita« J's infertis,Nam décrétâtes pOni debent fub congruis 3^ debitis titufts j-Ut ha-t Mur in prohemio huiuslibri^fanê.in fin. Ergo côm utraque décrétai» me loquatut de poßtionibus ,fi^ non de confefsionibus, mérité quoquede* ^'îiifct infcribidtulusde poßtiombus potius , quàm dc confefsis. Sedre* *pondet gloira,Quôd pofftioncs non curemus propter fc,fed propter carum caufatn finalem. Eft auiein caufa finalis ipfarum,ut ex eis habeamus refpon-' ‘gt;onctn,ex qua pofteafequitur confefsio. Ideoattente finepofitionum,fa«, ^»commodè de pofitionibus fub titulo de confefsis tradari poteft« ƒ

Cap^ 1« Innocent^O^artus,

^Tatuîmus,ut poßtiones negaduas, quæ probari non po(runt,nin per confefsionem aduerfarq, indicés admittere poCsint, fi æquita* *e fuadente uiderint expedire»

SVMMARIA«

quot;^oßtione^^tiua nun^uid admit tenda per indicem^

'Poßtio negativa triplex pluris,qualitatis^çc^rfiéli,

'Probatio negatiua iuris (Ruanda ^ quo ßat modo»

^e^atiuaqualUatis triplex e^l^ i^quid iuris obferuetur circa pro»-bationemuniufeuiu/quct

AZegatiuce qualitates implicitas habent aff^imtatiuas»

jNegatiuaß^iqualtterßtprobabilis»

Ne^atiuafi^i^per teßes improbabiHs^tamen admit tcndaefl;

'Pö^iohamßnalis caufa eft duplex,

Conßßioaduerfarij lar^e loquendo probationis ßccics c/lßmo phti ôperaturquàmaliàquauisprobatiok^Uifna» •

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;0 Omne

D» WELCH. KLING. LECTVRA

lö nbsp;nbsp;Otttnc t^uod per teße$ e/i probabilc^ idem guo^ue e/lponibile ,fed non econird,

• 11 nbsp;nbsp;nbsp;quot;Poßtio per uerba ne^atiua et tam ßperß^o non nißex conßßioncad-uerfari^ probabiU,admitti debets

»x Bxnullo^^nereprobationis oritur aélio^ nißexiuramento ^coußp ßotte,g^U(ttamenproprlè non tarn e/l probatio^quameiujdem rek' Uatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

t), nbsp;nbsp;AZr^atiua fi^i etiam exßente improbabili, tarnen ex eo non tranß^^ turonif^ probandi a^irmatiuum in contrarium.

• lt;4 nbsp;nbsp;PqßHo ^uidßt y z^ unde beec nomen acceperit^ Item ijuddJubro^ii' ta e/l tn locum interrogationfi^olim in indicés pclt;^cntari joH ta,

• 15 nbsp;nbsp;Surrogatio propoßtionum inlgtum interro^ationi^ ne(iue iure dwlii^^' c^uc canonic o c^ introdudla^fjed lon^o ufu approbata per hf^ canonic - ir; cum, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

• #6 ! Interrogationes quandof^ue bodie etiam fieri poßunt in indic^t,

17 -^ Poßtiones hodie in locum ^uarundäm tnterrogationumfuntfi^o^‘^^» in (luarundam minify,

18 Poßtionumcauraeff^iciens^materialiißrmalhz^finalii^ua, t^.o^d iuramentum Calumniapraßandum anpetipoßu deliber^k)^ 2amp;' R-cf^onfioadpoßtionemregulariterfieri debetperipfitmpitrtttti* 2t BfieShci pofitionumi^ui.

22 Per pofitionet,o* adeasfifias refitoffiones^nonfitlidi ConteBo^ tio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

2^ ^d poßtionet interrogatiuè conceptus an refpondere cogatur reWf nee ne,

d^^quot; Pofitioncffuper fii^o fait em Rei non aliéna fieri debent fçrfi fictif fiat,nun^uid Reus ijs teneatur reffondere^an non,

2$ nbsp;nbsp;Pdunpiidterminus probatorius currat^ dumfuper poßtlonibus dfß^* • tatur^admittenda ilia numßnt^nec ne,

26 Refiondens per uerbum '.Credo^an babendus pro confifia, zy Reifes confitendo conditionaUterfiue limitatiuc y anperidrelcuet d» ^orem ab onere probandi,

28^ Confifito ahipta quando unum ^ztJ' Ruanda plura connecta autfeparatd

* aicatur babere capitula,

29 nbsp;Pofitione exißentegeneralipotedlpetere reusyUteamdeclarctydd tjuoda^or aßrin^itur de iure,

50 nbsp;nbsp;B^us poßquam femelpofitionibus reffondit, nun^uiddenuo fuper^i “^ pofittinterro^ari^Z^ficontrarium refirondfiedeprebendatur^M . indeperiurusdicipofiit,

31 nbsp;nbsp;Reffondens an contra ponentem fe poßit iuuare ex poßtione negate, j2 'ßfitionemfemel negatam an poßea confiteri liccat,

5) Si Rew

SVP ER Ïb SEXTL DcConßßs. c^Sfatuimu^^ ^i

5J Si Rem refpondcatpoßtioni^fa: Credoprout in tali infirumento con tinctur^an talii rejponfio ualeat^ ,

j4 ^obatio miraculi ^uando z^ gutbm niodisfiat,

3 $ Diâio '.tantum rpopta in inßriimento,^uid importet ♦

56 Didio: ^bfi^uCj^uidimporteU

^^P'’^J’^° negaduoperpartcmimprobabili,fi ludici uid€bdur,cft admit Undapofmo,

rp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carus,

1 itius rogauft Sempronium, ut centum aureos ei mutuo daret: Sempro# wlt;us,cfim nondi5 numerafletpecuniam^exegit ab eo chirogtaphum,in quo fontitereturÇecentumaureos accepifle, LicetautemSempioniusillosau^ Jcosnunquatxinmnefauerit, tarnenelapfo b/cnniointentât contraTitium conaidionem certi ex muruo,petendo fcificet centum aureos, quafi eos ipO m?‘“®^®dtflet,8^dkm fuamintentionem probat per chtrographum ipiius R» Titius fatetur chirograph urn fuum efle,negauit tarnen pecuniam fibi nunwratam, ideo cum aidions intentio ex Titq chirographo fatis fundata cf« KypieTitius excipiendoadorfiebatjUoluitque probarc fe pecuniam non ’ccepiffe, Ideô hoc modo dicitt Pono,quöd Sempronius centum aureos,de 'lUibusinchirographo,mthtnonnumerautt, lam quæritur, antUa poiiuo ^'gauua Titij admitd debeat, nee nc C Et uidetur quod admitti non debeat, '»no entra certum eft, quod caufa finalis pofitionis c ft,ut probetur, per ea â^sthabenuu hicingtolTinprinc. Sedpofitioncgatiuaprobari non poteft, necadmittidebet,per reguIam,Non debet quisadmitti ad ponendum *o,quQdpoßtumnon rcleuat ponentem,per uulgaria. Quod autem pofiiio ^'gatma non pofsit probari,eft fine dubio.Nam tcftis ad probationem indu. Mils,debet deponcre friper eo quod percipit fenfu corpcrco,c.cüm caufam. *upr. de teftib.fedin fenfu teftis cadere non poteft, quod pecunia non fit nu. •^tiata,quia ilia negatiua habet carentiam,amp; fic non exiftentiam. Non entis Wmnecfpecicsnecdifferentiaf,nec aliqua principiafunt,cxquibuspioba l'oconigipofsitjdeocùm probatio debeat fieri per principiajficudcaufaja-*’'cnoftenditur per caufam^ fpecies,per genusamp;differentiâgt;ôrea in pofitio ®enegatiuanofunt,fequitur quod fttimprobabilis,ncc admitti debeat,per globin ucrboi,ncgariuas. Secundo efto,quôd negatiua faltcm per confeftto« nemaduerfarijprobari pofsit,ut textus hicuult, tarnenadhuefequeretur, ']'*od admittinô debeat, Quiaaduetfariuscogi non poteft,utrefpondeatilli ^fttioni,8lt;confitcatur,Ergo cffétfupcruacua,ÔCnihil releuaret ponentem* Q.u0dautetncoginonpofsit,probo.Nam pcrrefponftonemaduerlartjindii citurprobatio intentionis petentts,pcr textum hie, Sed aduerfarius coni no poteftutiuuetaduerfarium fun inprobatione,fu,de probatio.l.i.C,dc eden, Etgo fequitut quad coginon pofsit per refponfionem fuam probationem »äoristuuare,^ probatur hoc exprefsê per text,in c, accufator,0,q j.£lt; 1 a« ftor.C.de probatio,

Tarnen iftis non obßantibus decidit textus nofter contrarium »quodfei* licet index, fi uiderit expedite , poterit pofttiones negatiuas , quar prob* ïinon pofluntnifi peraduerfarq confefsioncm,admitterc : ut autem mate, bam pofitionum negatiuarum plcnè intelligas,dicneg3tiuam efle tripb. cem,Iuris, qualitatis amp;nbsp;fadi, Negatiuaiuriseft , cum negatur ahquid* iute faftumeffe , iurifque folc'nnitatem adfuifle. Exemplum ,ut com ne« go craancipationem iufte fadl^am t uel dico,non poteris efle Procura# tor ud tcftis , qel pun poteris mattimonium conttahcre , uel ne go

D* MELCH. KLING. LECTVRA

quem aliud quiddam facere poflè,quod de lure communt concediturA rene or iilain negatiuam probate* I, ab ea parte, fF.deprobano. Et hue pertinent om nes exceptiones dilaroriac,quae opponuntur judicjbus,adoribus,accu' 9 fatoribus,procuraroribus,£lt;teftibus,Circaprobationemtftiusncgatiu?óicJ

AutnegatUr in iudierjs^ Et tune aut negatiua eft fimplcx exceptio dilatera contra perfohas litigantium,uel iudicis, ÖC ante litem conteftatam oppongt;* probari debct,alias non admittitur, nee opushabet probarione.c.paft^“®‘ fupr.de exceptio, Aut non eft fimplex exceptio dilatoria, fed negator in P^' ceftufolennitatem iuris adfuiftè,ó^ die, aut ncgatur poftquam fenteno’ tranfiult in rent iudicatam,ód illa negatiua per negantem probarldebet,pr«* fumitur enim hoccafu pro iudicis proccflu,c.ftcuti.fupr,dc fcnten,ói re wo quot;nbsp;ca.c,in prxfentia.,fupr,de renun,Aut negacur antequarnfententiatrannt*^ tem iudicatam,5lt; non tenetur reus probare , imónon prarfuiyiturhocca pro proccHu , nifi quatenus in caufa legitimis documentis conftü^*’^*7 quoniam contra,fup.de prob. Aut in contradibus negatur folennita^w (iftè,amp; negans probare debet,d,I.ab ea,ff,dc probatio, Hoc tarnen fan*^ r * te actatis in minore, qui negat rem fuam alienatâ adhibita iuris foknnoa » cutorefcilicec audore S^ cumdccrcto,Nam illam negatiuam probare non ^ netur,imó rem fuam reuocaf,nifi is quidicit adhibitam, id probet, t ^“^^o^ que .^ fi n.fF.de publicia,in rem adio, Et de hac negauua iuris non loquitur. Non enim eftdubium quod admitti 8ó proban pofsir» tiua qualitatis bate eft, ut cum dico : non cs bonus, non esdodus»nones ^ nor* Et qui ilia negat probare tenctur,fed carné in hac negatiua die bgt;^JJ*^ quod negatiua qualitatis eft triplex, Animi,corporis,8^ conditionis. IN 8 ,^ * ua animi qualitatis eft, ut cum nego quern dodum,bonum 0^c,Et in *®.^p0 guetaut negatur quahtas innata,ut corn dico quern non efte bonumii^f* ^ quern efte uirgincm, SC obqciens probare tenetur, quia quilibet P*^* Jujo« bonus,nifi probetur contrarium, ÔC uirginitas praefumitur doneep^p ^^^ contrarium,c,f(n,fupr.dcpracfcriptio,ö^ notaturinc.i,fup.dcadukrr’l^j^^^ negaturqualitasanimi,quxacquiriturperaccidens,utcûmdlco^l‘^, ^^^^ efle dodumô^cî.6lt;hxcnegaaua nonprobatur, per cum qui oRP°” ^^^^ fcdper examinatorem.c,cum fecundum, fupr.depratbend.c,accf^*^ utewn» fimilibus.fupr.dc xtateS^ qualitatc. Negatiua qualitatis corporis ^. » ^ nego quern maiorcmS^c.In qua diftingue:aut ilia qualitas eft ootona, ^^ nego quern habere membra genitalia, uel quern non efle P^^^*^^!„/lo' batur ilia negatiuaper afpedum corpori5,l.minor.la,j,ff.detninortD j.^^^ ftituc. quibus mod, tutcl. finia. in princip * Aut illa qualités P’'°^^j. pc., ignoratur,utcûm negaturquis efle maiorar^annis , S'^^''æ^?^'xjjsigb gatur efle maior, S^ ipie probare tenetur fe maiorem, c* com nobis y tur, uerfic,'de légitima, fupr, de eledione, in antiquis. Aut reus ^^p^* maiôr,Ô^ tunc is qui negat,tenetur eum probare minorem « .“® pj^tjo^ cula.intit.deadore.uerfic.ftergoexcipis* Negatiua qualitatis co ^^^f^, ut cûm nego quern légitimé natum efle. Et in ea die : Aut ilia cond« nbsp;nbsp;nbsp;jp',

trfnfeca,ut quando negatur quis légitimé natus,£C opponenstenetu uam probare,cum quilibet prxfumatur idoncus, nifi contrarium P nbsp;nbsp;^0«

ut diximus, Autilla conditio negatiua eftextrinfeca,ut cûm ”*^°*^„|jjfei# promotum in Magiftrum,Licenciatum uel Dodorem ,0^tenetur p - , ^p^ ƒ cuius conditio ncgatur,Quia illi adus extrinfeci noiy)r«lu«untiw, rj^ bari debent, ut extra per totum de cicricis S^pereg. EtiHacnegatiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tatis omnes babent imp! i citas affirmatiuas.Nam ft nego quem bonu»^ ^^ nem,dodum, puberem,maiorem, légitimé natum, eoipfo amrmoj^y^ig, malum,corrupwm,iadodum,iropub er era,minorem, naturalem nbsp;nbsp;f gj

SVPER II* SEXTL DcQonß/^if, c,Statuimu/, yj ' ^a?™î'^g^f’^”'’9'^æ*‘^P^’CKam affirmaduam habet,probaripofle,non «idiibium,ut infra dicemus^De hacautem negadua quahtatis textus quo^ ’toilernon poteft inteUigi» Negadua facfli dicitur, quando quid fadumeße ^ quando nego me contraxilTe matrimonium cum Berta. Et tn hac ^•ringue: Aut eft reftnda ad aliquem certum locum,tempus, ó^ perfonam, ^Wne qmdemprobari poteft per teftes,fèdtndtredê,hoceft,per obliquum, ^üc per mediam quandam caufam.ExempIum,CXuidam aceufatur quöd Ti dom interfecerit Lypûæ tn foro, hora fecunda nodis : aceufatus negat fc id fecifle,ÓC illam negaduam poteft probare, probando quöd illo tempore alibi erat , Unde teftes diredè non deponunt, quöd non interfecerit, fed exdi« dis eorum refultat perindiredum ifta probado, quæ eft fortior, quàm pro-batio affirmattuae in contrartum,fecundum glofin c. clerici. Si.diftind.c.cx teno„fupr.de teftibus. Aut non eft reftrida ad certum tempus,Iocum,Slt; per» ‘Onam, Sc di? : Aut habet implicitam afFirmatiua,fiC adhuc poteft probari per dftcs,quiaillaaffirmatiuaimplicita poteft in fenfum teftis cadere,ut cümdi» fot V idi Titium non indutü ueftibus.Idcm eft ac fi affirmatiuè diccrem, ui. diptium nudum. Idemcümdico:non fpontèrenunciaui. eoipfoaffirmo qnód ui uel mem coadusrenunciaufe. fuper hoc, in fin. fupr. de renuncia; bem fidicomon Rim in patris poteftate, affirmo me efte liberatum. 1. fi filius. ftdeprobado, Aut eft mera negatiua fadi, quæ non habet implicitam affir-matiuâjôc hoc probari per teftes non poteft,ut cùm dico:Non contraxi cum Berta, item non pereufsi Titium, item nonfum citatus. Et de hac negatiua bquitur textus in I.ador.C.de probationibus,c,accufaror.6.q,y4 amp;! c. noftrS bic.Alijs tarnen modis probari poteft. Primo per inftrumentum.l.optimam, C.decontrah.ódcomitten.ftipula. Secundo per propriumiuramentumipft-wsnegantiSjUtiniuramento purgatorio ,cùmfcilicet quis turat quöd non comniiferitmaleficium.c. quotiens,fupr.de purga,cano.c,praïfentium,fup, detcftibus.Tertióperaduerfartjconfefsionemïpertextumnoftrum hic. Et gt;deoadmittiturpofitionegatiua,alioquin improbabilis.Siitaqueponcnsfu^ atnnegaduatn per teftesimprobabilem , neque per inftrumentanequeper iiifimandfijne^ per aducriarq confefsionem probate potuerit, per hoc non aftringitadueriarium fuum necefsitate probandi affirmatiuanr,præfertim finegatiua eft fundameutum intentionis. d.l. ador. C, de probawo.d.c.accu. fator ß.q.j.fed obqcicurei,Non deficittibiius,fed iuris probatio. b duofunt Titij.ff. detefta.tute. Quare conclude cum textunoftro,quöd etiamnegad.? Uafadd,quae per teftesprobari non poteft,admittidebcat« Nee obftant huic decifioni iura pro rationibus dubitandi allegata. Et primo nihil facit quod didum eft,caufam finalem pofitionis efte ut probetur, pofitionem aut nega. tiuatn probari non pofte. Ergo ófc.Quia refpondetur ad m3iovem,quódcau fafinalispofitionis eft duplex. Prima,utprobetur:fecunda, ut ponensper g aduerfarij confefsionem rekuetur ab oncre probandi. Licet ergo prima eau, fahic non militct,camenfecunda militât, àC ubi multæ funt caufæ finales ali-cunisrei,fatis eft unam militate, per uulgaria.Deinde refpondetur ad mino# rem,quia,quöddicitur negatiuamfadieftèimprobabilem, eftucrumper teftes,per inftrumenta enim, dC iuramenta probatur,ut diximus. Practerea ^ eft ipfa aduerfarij confefsio quoque fpecics probationis,Iatgê loquendo. Imo plusoperatur confefsio quàm probatio, pet teftx a 00 inftrumenta, quia exconfefsione otitur adio ,ex alijs fpeciebus probationumnon,nifi excepte iuratnento,fecundum glofC notabilem ml. fed etfi pofTefibri lt;^fi cùm de hæreditatc,in uetbo,probatum,fF.de iureturand. Qvtarc fcquitur quöd me, ntóadmittitur pofitio negatiua. Secundo non obftat, quod did um t^tqAd. iierfariumcogi non pofte utrefpondeat pofitioni.c,». fupr, de probatio.l.i.C»

D' PA ELCH. KLING' LEG TVR A

de edendo. Ergo eftèt fuperuacancum ,admittere huiufmodi pofitioflenî» Qjiia refpondetur, quód iura allegata tantum exigunt adorem uenirein* ftrudum ad caufam , circa illa qux funt inpoteftatefua,uelclÏèpo{ïunt,uS funt fnftrumenta,uel aliac probationes.Sed probationegatiua fadi nonfenï per eft in eins poteftate, Ideo iudex, qui in iudicio ueritatem inquircre des bct.c.iudfcantem.jo.q.f.cogerepoteftaduerfàrium, ut refpôdeat,ôlt; fi refpon dere noluerit,habeatur pro contefib, per text.in c.feq. De materia negatwj' rum uide glo,Si Canoniftas in c.bonac,fupr.de eledio. in antiquis,ôi in cae* cufator,ô,q,f.ïcgiftas in l.ador.G.de probationibus. Spécula.in ƒ probité« ucrfic.negatiuaautem,deprobatio. _

Nota primo ex hoc textu, quôd omne quod per teftes eftprobabile,«'» ponibile, non autem econtrâ.

Secundo nota, contra pradicam procuratoris,Quôdpofitio orocuratora per uerba negatiua, etiamfi fit de fado improbabili,nifi ex fol a confeß'®®® aduerfarq,eftadmittenda, 8Cficnoneft neceflèquôdpofitio formet^per uerba affirmatiua,ficuti quotidie faciunt procuratores,fecundum DO'ûemi Slt; Philip,Franc.hic,

Tertiô nota, caufam finalem pofitionisefle, ut ponens per aduerfari) con» fefsionem releuetur ab onerc probandi.

Quarto nota, quôdconfefsio eft fpccics probationis, ideo dixifS^°^ i?* gularis inl.fèd etfi poflefibri-^fed cura.ff.de iureiurand.quôd ex nul^ gencre probationis oritur adio,nifi exiuramento»ô^ confefsionciudicù»' Proprlètarnenloqucndoconfeftio non eftprobatiojfedreleuatioabon^’'®

probandi.

Qilintà nota, quod licet negatiua fadifit improbabilis, proptereat^®’^ ’^ non transfertur onus probandi affirmatiuam in adueriarium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

Sexto nota, quôd utrum tabs negatiua poGno fit adtnittenda,necfl^**^^“® quitur arbitrio iudicis,à cuius arbitrio,fi pars fenferit fe grauatanijpotc*'*^ ^P* pellare,ut infra in glofsis latius dicemus,

Gîoæijn uerbo, ftatuimus, diuiditurprincipalitcr in très parte#' madifputat quæfiionem, an hic titulus conueniat duobus iftisc’P*^*®“**? fertis, Sed h arc quaeftio eft fupri in initio abfoliita. In fecunda,'^'’^^'^^?'^?^ nat,ponir ad quorum dubiorum determinationem hæc decretal's bta fit, 1» tertia,ibi, circa pofitionum materiam »ponitglofTpradicaniin materia pOquot; fitionum. Et ilfatertia,fecundum loann, Andr.SC Domin,Gemin,fubdii’'* ditur in decern particulas, In prima tradat quid fit pofitio, In fecunda,ibh habent autem, undc ortum habuit, Tertió, ibi, ad quid,ponit caufaim'« nalem pofitionum. Qiiartó, ibi, differunt autem, ponit in qmbus dine* rant pofitioncs ab interrogationibus. Quinto,ibi, adpofinones, quat# ritquifnamad pofitioncsrefpondeat. Sextó,ibi,fciredebes,docci^an* do fiat pofitio. Septimó,ibi,ponoenim,ponit exempla pofitionum' Oda-« uó, ibi, fciasautem,docctfupcr quo fiant pofitioncs, Nonó,ibi,catieat,pO' nit cautelam ponentis, Decimö, ibi, eftautem, ponit pofitionumefre* dum.

14 Pro intelledu ifiius tertiae partis gloffeirca materiam pofitionum,dicbre* uibus,Quód pofitioeft breuis uerborum formula , mentemproponent's conrinens,ad ueritatem diciendam concepta,fecundum gloff'hic.Etdiciwr pofitio ex eo,quód fuper ea lis ponitur tanquam in fundameto.Nam fiaduer farius earn confiteatur, uel afioqui probetur, lis ceftat.I.unica.C.de confefsis» fecuntj^um loan. Andr.hic, SC Cyn.in I.z.C.de iureiurand, Eftautempouno furrogata in Jocum interrogationis. Quod enim olim Gebat interrogütme, hodie fit pofitiuê,Exemplum jfi olim uoIebamintentarepctitJoncmhacrcdH tatiSi

S VP ER lb SEXT I« nbsp;DeConßßiif c.StatuiniM. 74

tails,dicebam,Domme iudex interrogate,an reus fit hares, Ô^ ex qua parte* quiadifReiie eft probarc quemh^redem uel bonoru poncnbrcmJ,aj,0C4-ff» w interrog, adio, Hodic loco iftius inrerrogationis ador pofitiue dicittpo-110 Titiumharedem ex afte Jlla tarnen furrogano pofitionisinlocuminter- ij togationis neque de lure ciuili ncque Canonico eft indudaXicet enim tex. tusinl,0ffidius4Uerf ex diuerfo^fEde lega« ;, utatur ilfaforma loquendi*cum ‘^c^upone in credito centum aurcorum efle Ô^c, hoc tarnen non fit ad finera poutionis, fed tantum eft loco exempli, feu figurationis cafus Jta quoep uer« ^^iPaninausjin ^ fin.uerffi ucrô,in Authen. de his qui ingrediunturad appellan.coll.j. quoeç non poteft intdligi in hac fignificatione, fed idem eft ^uod ftatuimus«ct quod non fit induda pofttio de lure ciuili,exprefse tenet ^yndfthj.uerf quinto quxntur.C.de iureiuran, propter ealum, dando» id co oiepofitior^sintrodudas elTcJongo ufu,0Ceum ufum pofteaefleapprobatS exprefse per lus canonicum,in c.dudum,el.x. fupr*de eledio, in antiquis.c* ^nico./upr. de litis contefta.in antiquis»c»praefentium.infr.dc tcftib.SC c.no-“fo hic» Proptcrea quoque indices in foro ciuili fccutifunt ilium ufum QC. ap-piobationetn,pofitioncsi^ de fado admiferunt,pcr ea quae notât loan. Andr; addi,ad Speculajn primo er go,in uerbo,pofitio.de pofitio. amp;nbsp;Cyn. d.I. »Ade iuramento propt.calum.dando.Et fie patct quod ex longo ufu pofitio ^«fucceflerunt iq locum inter rogation urn, Scd tarnen adhuc hodic quoep “cripofluntinterrogationeSjUt fi quis uultintentare reiucndicationem,po- * left ante litem conteftatamreum interrogate , an pofsideat rem quae pctitur, pro qua parte pofsideat, uel an defierit dolo pofsidere, I» Wi ieruum ^ in intc.ff.de intcrrogato.adio.hqui pctitorio.ff. de rei uendica»amp; fi refpondcat, ft non pofsidere, cum tarnen pofsideat ,fiador probauerit poffefsionem,au-ftrenda eft res ipfi pofleflbri,etiamfi ador non probet rem fuam enc,0lt; trans ftiatur poflefsio in ipfum adorem.l.fin, ff-de rei uendica. Item fi quis uolue-niintcntarcadionem noxalem,poteft intcrrogare,an feruns fit illiusdomw injqiiiconuenitur,de quibus cftgloiEin c.cum caufam,in uerbo, refponfio^ nibus. fupr.de iuramento calum.in anciquis. Et hae interrogationes tantôm funt indu da? ad litis pratparationemamp; ordinationem, ne fcilicet ador inci« dat in aliquod damnum, 06 hodic fiunt officio iudicis, licet olim fiebant iurc adionis,amp;: fiunt tantôm ante litem contcftatam,fecundum P a nor,in d.c. cum lt;aufatn.uerfic.?,fupr,de iuramento calum.amp;f in locum illarum interrogation Umnpofitionesnonfurrogatac. Deinde crantaliac interrogationes concer- ,^ irentes negoctj principalis dccifionem,0^ in locum illarum interrogationum funtfurrogataepofitioncs,fecundumcanoniftasind.c.cum caufam. Et ab i-ftispofitiones nondifferunt eflèntia, fed tantôm forma,quod fcilicet interro gationes fiunt uerbis interrogatiuis,pofitiones uero uerbis affertmis, fecun-dum gloffhic.uerf differunt.

Caufa efficiens pofitionum eft ador uel reus gt;nbsp;qui in caufis ordinäres pof-18 funtponcre,ufque ad conclufionem in caufa, praefertimft fiant officio iudi« liSjSf in caufis iummarrjs fimpltcitcr, fecundum Philippum hic.Priufquam autemadmittatur pofitio,teneturponensiurare,fecredere,£lt;xftimareue-rum efTequod ponit. Et admittuntur huiufmodi pofitiones ctiam ante litis conteftationem, quia côm fucceftèrint in locum probationum, admitti pof« funt,quoties probatio ctiam in dilatorqs neceflaria eft.Nce refert fi obijcerc® tarde iuramento calumniae, quod folum praeftatur poft fitem conteftaram, quia refpondetur,hicintclligi iuramentum calumni« fpcciale,fecundum gloff.hic.uerfic.fcd die* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Caufa materialis pofitionum eft libellus uel exceptio. Nam fi ador facit pofitiones, colligit easex uifceribus libeUi ad intentionemfuam fundan«

D, MELCH. KLING* LECTVRA

dam. Attendat autcm,ut factat fupcr fado ipfiasret Super fado enim aliéna ipfc reus refpondcre non tencturj.finjn fin.fEpro fuoJ.MarcelI us.rr.reruni amotarum.Rcus autem fumit poOdones fuas ex uifceribusfuarum exceptio* num.Et uterque offerat cas iudici in fcriptis,ut uidéat an fint impertinentes» impofsibifes,captiof», S^ fic cas repellat. Q,uas autem uiderit admittenws» in adis feribi faciat.c.quoniam contra* fupr, de probatio* 5lt; gloŒbic,in uw* boyfeiasautem*

Caufa formahs cft, quód fiant uerbis adertiuis, ut hoc modozPonod^ód Titiusamp;f ego conuenimusin aedibus Sempronij,illo uel illo die* Itempon^ quodillicuendidiTitiodoraum meam producentisaureis.Itcmponod^o cam tradidi. Item pono, quódprecium nondumfoluitjfecunduaigloifnld uerfle.pone*

Caufa final» eft,ut aduerfarius refpondeat de ucritate ucI credulitate.PtE ufquam autem refpondeat,iurare tcnetur de ucritate uel de calumnia.QP^*'* do iurat de ucritate dicenda,refpondcre tcnetur fic eflè,uel non eflè. Q^^^“ do ucró iurat de calumnia,fatiseft refpondcre, per uerbum crcdidit»nel non credidit, cüm id arqué praciudiect, c.præfentium. infr. de teftibus. Si autem dubitat,poterit petere tempus ad dcliberandum.tfÏ dcbitor.fF.de petitio. nx' rcdita.I.quiinterrogator. AF. de interroga. aétio. Et fi dcliberando ^^*V 4 ^ non potcrit, refpondeat negatiuê fe fcihcet nefcire, fecundumglofK ind.e* pra:fentiü,inucrbo,quidfciat,öirgIo.ind.c.cumcaufam,inuerbo,P^f P^ ratorem.fup. deiurament.calum.in antiquis,fi tarnenpraefumptfo eft conn* eum,quipctitdcliberationem,poteritcxigiab eoiuramcntumtnalitiat**^**™ ip appeUationis^fin.fupr.de iuramento calum.eo. An autem in iuraniento calumniac pofsit peti dehberatio,uidc gloftin d.c, cum caufam,fn uefbo, per procuratorcm,óé ibi Canoniftascopiosè, de iuramento calum.B^rto.inu iufturandum ,amp; ad pecunias.ff. de iureiurand. Pratdida tarnen uerafunt» pofitioncs funt pertinentes. Ad impertinentes enim refpondcre nontene « © tur.Refpondebit autem ad pofitioncs ipfa pars,óé non aduocatus» Sediobo^ die t Auc confiât quôd pofitioncs funt admittendae, Sé non captiofse AjH*^®^^ ipfa pars fimplicitcr per fe refpondeat,nee adraittatur aduocatus, qiiia»13rC fponfio fit tantum fupcr facto, Sé pars melius nouit fadum quim aduocatus» Ideoaduocaticonfiliumad hocadhibere non debet, argument. c.panora^SJ fupr ,dciudicijs, inantiquis,Imó aduocatus arceatur omninoiconfpcai* refpondentis, nc uerbo aut nutu praebeat aliquam occafionem refponden* di.Propc tarnen fit, argument.c.inud,ibi,uicini foIaminisadiutorem.T.q»’*'^® pofsitreumdefendere, fiiudexucladuocatusadoris eumuelit captiofisP^ fitionibusdecipcre.I.aduocati.C.dc aduocatis diuerforum iudiciorum» N»» pars omnino fit fimplcx, quia turn afiet aduocatus, ne parsincidat in peno# rium,confitendo falfum,ucl negando uerum. l.t.C. de indiSfa uidui. tollend« clarum.C.dc auAoritate praeftanda. Excepto autem filo cafu,aduocatus ne-que refpondcre,nequc etiam clicntulum, quid refpondcre debeat,informa-repotcrit. Si autem eumdocueritfalfum refpondcre,tcnetur damna refarci-re, quac ob hoc pertulit, puta ex onere probandi,uel amifsione caufae pro* pter illam cul pam.c.facpc.jo.dift.c.ultimo.fupr. de iniurijs, I. qui occidit uL timo.fF. ad I. Aquiham. Aut non confiât, quôd pofitioncs funt admittendae, ieddubitatur , Séaudicnturaduocatiad hoe utuidcant, necIientuIuscauH* lofa,captiofa uel obfcura pofitione capiatur, argument.d.c.paftoralis^nifi, cum ibi notaris, fupr. de ludicqs. Et ratio eft, Quia an pofitioncs fint admit, tendae iwd reqcicndæ,difputatio iuris eft,Sé nonjatfii. Scd omniaquacadiu« ris difputationem attinent,per aduocatos tradanaa funt. d. I, aduocati. C. de , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aduocatis

SVPER 11« SEXTE DeQonfifiiff c^Statuitnué, ^y »duocatis/udicior«m,Ergo OCc^ Domt Gemi, tarnen didt, communem eflc pradicanijquód index examinée, an pofitioncs fint admittendae, SC non ad» “ocïtiis.c.pr aefentium -^ pr»terca.intr,de teftibus, SC facit quod gloithic di-c«,quódinfetiptispofitionesfunt offerendatiudici, utuidcat,anfintimper dnentesjUide Domin. Gemi. hic,,ÖC Speculato, in ^ Tertió dicamus^dc po-

Effe^ui pofitionum cft,quód is qui ponit aliqm'd,eo ipfo quad ponit,ui- *» ^ï^.^terijglof, hic,in fin, Ideo poteft poGtio contra ponentem tanquam conicisiorctorqucri.c.fi.infr.deiureiurand^Sccundó/iaduerfaparsrcfpon-aetpoGrionibus per uerba aifirmatiua/eleuatur ponens ab onere probandi, «?““ 9“Mn princ.ff»de iureiurand.ód glo,hic.ucrfic.fiunt autem poGtioncs, biautem refpondcrit per uerbanegatiua,poncns deinde probat, K tune po-«tioncsartiojitNotatamen hicobiter,quód per poiïtiones,ólt; refponGoncs xt w eas,non fit lins conteftatio.c,dudum, el, s ÿ licet,fupr, de elcdio. in anti, ^uis* c.unica, fupr, de litis conteftaJn antiquit. Pana autem illius qui non Wrefponderepofinonibus,eft,quôdhabetur proconfeflb,dequodice. w«8 üifr.ca.prox. Ex hac glolE mouent Dodores aliquot quaeftiones. Et primo dicitur hic in uerfic.differunt autem,quód poGtiones fieri debent ucr bisaf^rtiuis, quacrunt itaque ft poGtio non fieret uerbis aflertiuis,fcd inter-rogatiuè, an reus teneatur reiponderef Et diftinguunt,ft reus fpontè refpon * j 'iet non contradicendo, amp;nbsp;certum eft,quód ualet rc(ponfio,Gbique praciudi. fit,fi refpondeat confitendo, quia uolentiSd confentienti non fit iniuria,nec *J0ius.c, feienti, infr, de reg,iuris. Si uerö non uult refpondere, amp;nbsp;compelli nonpoteft, ut refpondeat. Nam ficuti ador uult releuari,per refponfionem ^confefsionem rei ^ft^ econtrà conueniens cft, quôd reus quoque ex pofi. tionea^^oris iuuctur,utiniudictjs feruetur acquafitas.c. », amp;nbsp;x,fupr. demu-'ms petition Sed adorintetrogando nihil confitetur,S^ nihil poteft fibi prat» Micare tabs interrogatio,quare aftèrtiuè poneredebet,alioqui reus refpon. nrre non tenctur, fecundum gloiKin c.tudicantem, in uerbo, interrogandi,' |?‘'l‘J»gioff.hic,in fin,gloir,in Clement, unica ^ porto, in uerbo, pofitio.de *nmtna trinita.ói fide catho.DomnGemi.óf Philipp,Franc, hic. Secundo nienutjin uerfic. fieri autem, quôd poGtiones fieri debeant fupcr fado rei, 14 nonfuper fado alienoJdeo quacrunt, an reus omnino non teneatur reipon-^cre poCtioni fuper fado afieno ƒ Et refpondeturj Aut fadum alienum nihil Geit ad caufarn, ÔC refpondere non tenetur, Aut facit aliquid ad caufam,ót ft 'fttaicfadum,fuperquo poteft reus fe informare,ó^refponderetenetur, ’htarnen quôd detur ei terminus ad deliberandum, Quia in fado alicno 'ftprobabiUs ignorantia, 1, fin, ff, profuo.ó^ hoequoque uidetur fentire ^o^inc,praïfentium,in uerbo, quidfciat,tnfr,de teftibus, fecundum Dom, ^smi.gf Philipp^ Franc,hic. Ideoquod fuprà circa caufarn finalemdixi, ïeum pofte dclibcrare,ó(: interdum dicere fe dubitare, intcllige ft interroga-tusfucut fuper fado aliéné, non autem fuper proprio, Tèrtió dicitur hic ,^ ’nglol^quQtj poGtiones off erendac fint in fcriptis,ad hoc ut Index examina» J^t pofsit,an fint admittendae,nee ne 8lt;c.Circa quod qugrit Philip,Franc, An Jctminiis datus ad probandum curratdum difputatur fuper pofitionibus,an fintadmittendae, nee ne. Et deciditfimplicitcr quôd non currat,per gloftm Ge.fxpe,in uerbo,poft dationem,de uerbo. fignifica,amp; glo. in c,cupientes. y quôdfi per uiginti,in uerbo, uidebitur.fupr.de elcdio, eo, Quartó, quod «icitur hic in uerfic. ad illas, paria effe confiteri,uel refpondere per uerbum ** lt;:gt;fcdit,tu inteUige quo ad hoc, ut quis rcleuetur ab oncre probandi, qpn au-utis quirefpondetper uerbum, credit,habeaturpro confeftbiniudicio;

Extefponfione enim per uerbum credit, n 5 oritur adio,ficuti ex confefsio-

N .iq

D. WELCH. KLING.' LECTVRA

ne in fudicio fada, nee etfam haberct paratam executionem^icun' uera eoa fefsioludicialis, inde Philipp» Franc.hic. Quintoponit gloff.in uerfic.ca^ ueat»cautelam,quód quis non debeat poncre contrarias pofidones, ÔC addu-cit cxempla,ut ii agit petitione hacreditads,uel quorum bonorum, nondical fe poft mortem dehindi poftèdifte, 06e» Tu adde radonem, quia tune datut *114,0 poiïèdit,06 poflefsionem amifit,nemperei uendicatio in pedtorio,uel unde ui in pofteflorio,06c. Sextó habetur hie in glolKquód reus confitenquot; do refeuat adorem ab onere probandi, Inde quacrunt Dodores, ft ador ft* cit poft tionem,quód reus teneatur fibi in centum,06 reus refpondeat pofitio* ®7ni,ferubcondidone promififte, utrum reus hac confefsione rcleuec ado-rem ab onere probandi. Et uidetur primo quodfic. Nam certumef^quod confefsioni ftatur quatenus facit contra confitentem,quatenus uerö facit pro confitcntc,nonftatur ei,fed confitens id quod profe confitetur, Pf®^^ tenetur,c,i.i4,q.a.c.pratterea.el.t, fup» de tranfadio.I, de actate -^ ft quis.ff.de lt;ntcrroga.adio.Sed haccconfefsio eft contra confitentem, quatenus dicitlc promifdïè,pro confitente uerö eft, quatenus dicit fe lub conditionep’'®quot;’^ fiflè,ftetur ergo ei quatenus eft contra confitentem,non autem in co,ubi cit Ï)ro confitente, Ô6 fic per confequens adoris intentio per earn eft fondata,nilt; i ipfc reus conditionem probauerit.c.accufator,ö.q. ultima, I, a, ff. de probaK tio,06 facit ad boe quod dccidunt legiftacinl.ut uim,fF. deiuftitiaæff^^^* Ibi enim, ft quis confitetur fe Titium interfcciftè propter defenfioneuij“^^ tur eius confefsioni,quatcnus confitetur homicidium, defenfionem autem nifiprobauerit,punitur uthomicida, In contrarium,quód exiHaconfefsione adoris intentio non fit fundata, uidetur inde probari, quia régula eff, quödquandoconfcfsiouelrefponfioeft unico uerborum contextu conce^ pta,fl6 fic quando habet unum tantüm capitul um,uel plura conexa.Tunc ad-uerfariusnon poteft partem approbate, 06 partem reprobarc,ftdtÇt^^t'^'^ auttotamconfefsionem approbate,aut totam reprobare, 56fic,ff ptare quod eft pro fc,acceptct quoquc quod eft contra fe ,per ca qgt;^æ ^’^‘’*X tur in c.fi Romanorum, i unda gloiK in uerbo, fuffragari. ip, diftindio» ^•'’ teftes .^ fi quis teftibijs. 4.q,?»c»fi quis.}6, diftind. c, cum olim “^ licef.ibp®® cenfibus'^fitutor,cumfimilibus,fnftit,dcinoffic.tcftatncn.ScdiIiarefpon' fïofiueconfefsiorei,quadicit fepromififte fub conditione, eßunauerbo* rumconftrudione concepta,06fic licet habeat plura capitulajtatnencon^ nexa funt,Quarc uidetur fcqui, quód ador inamconfefsioncmteneatur aut in totum acceptare,aut in totum reprobare, 86 quodcunque feceritnihu potuerit exequi ,quia in totum approbando approbat conftftionemcondi-tionalemin totum,reprobando reprobat id in quo ualebat ft fundarc. bcquot; cundo uidetur hoc probari. Nam ficuti ador nonuideturin iudicium ded^ xifte, de quo fcnferat,Ita quoquc reus refpondendo non uideturidfatcri,de quononfcnfit.l.fi' exteftamento.ff.deexceptione reiiudica. Reusauten* refpondendo, fefub conditione promififte , non fenfitdépura obligation ne. Ergo refpondendo non confefTus eft fe purê obligatum , 86 ficad* hue uidetur , quöd adoris intentio ex hae confefsione fundata non

Tu fecundum Dodores hic in hac quaeftioncita diftinguetÄutconftC fio habet feparata capitula,id eft,quöd quis primùm purèconfitetur,ô6exin* tcrualloadqcit conditionem,86poteft illa confefsio pro parte acccpiari,ô6 pro parte reprobari. I » Publia -^ fin, ff, de pofitio, 86 ita poflunt intclligüura pro prima opinione adduda,

AÄ confefsio habet unum capitulum tantûm,uel plura connexa,66tune aute»

s V P E R n» s E X TI. De Conßßis, c.StatuitflKS. '^à ^uteft prxfumptio contra confitenrem, ut fiquiscon fiter nr fcoccidlHe,fed *dfLitdefcnGonem,ÔCftaturconfcfsioni,quatenusdicit feoccidïflè,^jpfe tenctur probate, id ad fut defenfionem fadfum elle. I. u C» ad legem Cornel» de ficarj, fi non conuicijtC.de iniur. Autnulla pracfumptio eft contra con-f*tcntem,ÓC tune ftatur confefsioni pro ÔC contra confitentem. Et fic aduer-«nustenetur aui totam approbare,aut totam reprobare, 8^ in hoc cafu pof-*unt inteHigi iura profecundaopinione allegata,Slt; ita deciditBarto. in 1, Aurelius^ idem quacfijt.ff.dc libe.lcg.amp;f eft tcxtus in c.Rainutius ^cum augt; tem.fupr.detefti. Etquae hic dcconfefsioncdiximus,tupoteri8rcferrcad ®* iuramcnta,fentcntias,amp;Jc. Sedilladecifionequatripoteft, quandoconfefsio dicatur habere unum uel plura capitula eónexa feu feparata.Bart.in d.l. Aurelius, ita définit tConfeCsiodicitur habere unum capitulum, quandounum Mum pot^tur cum fuis qualitatibus. Exemplum, fi dico,mc tibi promififlè centumfubconditione,cft unum capitulum,non enimeftdifferentiafidi« Ço,promifi,uel ft' dico, promifi fub conditione , quia eft totum unum capi-tulmn,cx quo fit in continent! tabs qualificatio. Confefsio ueródicitur ha^ tere plura capitula connexa, quando unum uenit accefibriè ad aliud in con-ffncnti,utfidico:promifi ubicentum,padoin continent!appofito,utua-disprorae Romam» Separata capitula dicitur confefsio habere muftis mo« dis* Primô quando diuerfis temporibus fada: fint confefsioncs, ut fi hodie eonfitcor,me promififle purè,5lt; eras adijcio conditionem. Secundo fi quia incontinent! confitetur plura, quorum unum non uenit qualificatiuè ad aliud, ut fi confiteor, me tibi promififle feribere librum, aedificare domum, date centum aureos,argument.c.unici.infr. de confecra, Ecclefiæ uel altaris» «a deddunt Doctores hic, Ôi Barto, in d.f. Aurelius ^ idem quaefijt. amp;nbsp;Do. lafon.in^fi qu!s poftulante» Inftitut.de adio,Cyn.in 1 .fiquidem.C. de exceptio, Sed in hac quaeftione, quando fcilicet quaeritur, quid operetur »■«rponfio rc! conditionalis. Item an reus adori generaliter ponenti refpon-defeteneatur,conlultifs!mum eft,quód reusadoremcogat, utfuampofi. cionem declaret,an fciücetpetit purum uel debitum conditionalc, ad hoe ‘^irdponderepofsit. Ethoc teneturadorfacerc. Nam non dicitur ponc# ccquinonponit totam ftipulationem,f!cutieft concepta. 1.1 lt;$» editiones.fF. ^c edendo, Is autem qui tantûm in genere ponit de obligatione, non expri« •uendo de pura aut conditional!, non ponit de tota ftipulatione, quia dies fo-lutiontscftfummaparsftipulationis.d'^.editiones» Ergo 06c.Itemadorde# oetccttumponere,ficuti86 reusccrtumconfiteri.l.ccrtum.ff.dc confefl. de *ntclt;$. nihil, ff. de interrogato. adio. Quare ador tenetur hoc ex primcre ^tpofitiofitcerta,06qual!ficata ex caufa ,alioqui reus general! pofitioni re. fpondcre non tenetur, per didaiura. Et per hoc remedium tollituromnis perplcxitasiftiusquxftionis. Itadeciduntloann. Andr. Archidia. Petr. de Anchora SC Ph!ftpp»Franc.hic. Spécula,in tir.de pof!tio.^dec!mo. uerfic. quidfi ador fimpliciter dicir. Septimo quacritur,fiquis refpondit pofitio*. Jo uibus,an ircrum06 fiefa^ius pofsit interrogari, 86 fi contrarium refpon« ^erit, an fit periurus f Et quod attinet ad refponfionem , die quöd cogi non pofsit fæpius fuper eodem articulo refponderc. Nam iudex qui-hoc exigit, facit parti iniuriam,pracbendo fcilicet occafionem ancipiti periu# no.SCinfamiæ. Si tarnen refpondit , ualet refponfio 06 fit periurus re-fpondendo contrarium; In hoc tarnen diftingue , fecundum Dornin» Gcmin.ó6 Philipp,Franc. Aut refponfio eft nda per ueritatem , quód fcilicet refpondit, fic eflcuel non efle, 06 tune fi interrogator ex noya eau« w,06iteium refponderc Koctur , nee fitperiurus , refpondendoeontra-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N üq

D^ WELCH. ELINS. LECTVRA

vfum.Sï uerô Ïnterrogatur ex eadem caufa, 8C tune aut conftat, quód fec^n* da refponfio précisé eft contra primam, ÓC fit periurus,quia femel uerum lO' telfigitur fempcr uerum.c.per tuas.fupr.de probatio. Aut non coftat expre« sê quód fecunda relponfio ut contraria primx,fi^ nonfitpcriurus,modópo» fit illam fecundam refponfionem cxcufarc , dando alium inteUcdum»^“* primam confelsionem nonperimeret. c.cumdilcdus.fupr. deaccuß*An refponfio eft fada per credulitatem,ut quia rclpondit fecredcrcflcelft'^ non cnc,0£^ femel interrogatus faepiusinterrogaripoteft , quiapoteft«' quód hodie credat,quod heri non credebatj,x.ff.quisordoinbonotü poflèlK feruetur,ncc fieret periurus rcfpondendo contrarium,nifi uerita® contrarium appareret, de quo dicemus in c.f^uenti, Ncc obftaf,fi retur refponfionem ueritatis 8lt;credulitatiscffe ciurdemcfFeduSjôôc.QF^ refpondetur, uerum hoc effè,quantum ad releuandum aduerfaÿumabonc' re probandi,non autem quo ad alia, ficuti fupri diximus, Ita tenent douo'^^’ J’hic QC. Specula, in tit. de pofitio •^ fexto, uerfic.fi igitur, Odauo quxrun dodores.an rcfpondens pofsit fe iuuare contraponentcm ex pofitionCjq^'^® negauit^ Et concludunt communiter, quod non.Cûm ipfe ponensq'^^l^^ iuuari non pofsit ex negatione relpondentis, nifi probctur error. Itat^cn dodores hic, Sé Speculator in tit. de pofitio ^ odauo. uerfic, fed fccundutn.

,^ Nonô quacrltur,fi quis femel negauit,an pofsit eam pofteaconfiteriA“^’^quot; fponfionem fuam corrigere.Et eft communis conclufio,quôd non, n’“ P’'?* bet errorem,per ea quae notât Barto. in I. poft Iegatum.ff.de bis quitus ut iH dig.ô^ in 1.1. ff. de co, per quem fadum crit.Bald.in tunica, C.dcfoniels«»

, J Philip, Franc, hic, Decimoquærit PhiIip.Franc.fi quis refpondern P0‘^ tionibus hisuerbis, credo prout intaliinftrumentocontinetur.anualcattc' (ponfio.Etdiftinguit,Autinpofitionefitmcntioinftrumenti,ó^t’^^*^^5^”?^ fio, Aut non fitmentio inftrumenti in pofitione, amp;nbsp;non ualetrefponfio.ita dccidit Speculator in tit.de tcftc^qualiter, uerfic. quid ergo. Bald, in fi«» .ÿ quodobferuari.C.de iureiurand.propter caluro,dando. dC PhilifP'^'^^^* hic.

Gloffin ucrbo,negatiuas,quærit rationem dubitandi, quar«P®®^® ^^^’ duanonadmittatur, fiC addit multas rationes, Sedhaecquaeßio fupräinta* tionibus dubitandi,8^ decidendi tradata Ód abfoluta eft.

J4 Circa hanc gloff Dodores quoque mouentquatftiones. EtprimMuft hicdicitur,quódprobatio fieri debeat per principiaficuti caufatuinoftcnai* turper caulam, Ideo quacritDomi,Gemi, An etiam miraculumpfobanpo** fit, SC quomodo probetur f Et in hac quaeftione omifsis fuperfiuisita guc : Autloquimur de miraculo, quod cadit in modo.ôC quodinterdum cK miraculiim,intcrdum non, ut in febricitâte, óf tune fi conkquitur fanitatetn non ex inftanti/ed fuccefsiuè per certasalterationcs, Sf hoeproprié non clt miraculum, quia 'per res naturales ita curari poteft, Ïdeo poteft hoc prob^ ri etiam direda probatione, probando fcilicet caulam curae per pharmaca, n uerô confcquitur fanitatem in inftanti ad inuocationem Dei,óf non poteft diredè probari,deficicntibus fcilicet principes in fubiedo, Ideoprobatut indiredê, Autloquimurdemiraculo,quodcadif infado,utficatcusrecipX uifum,uel mortuusreuiuifcit, quod eftfupra uirés naturae,nee dafür regref fus de priuatione ad habitum,6f hoc eft quoque improbabile probatione du reda,dcficientibus fcilicet principes, Probatur itaque indiredê. Nam cüm uideo miraculum exeedens uires naturae, Óf conftat illud fadum eflc,nccta-men e« caufa naturali, habeo confecutiuè óf indiredê illud miraculumeau. fatum à caufa fupernaturali. Quod enim meum non cft,fcirc debeoad alium

S V P E R' I !♦ S E X T L De Hßlbtts. c. T^ediatores. j^ ’^Ifumpcrtincrc.bcöm quærebatunC» unde ut Ideo qu/au/deohac faAum effè,nccex ccrdsprincipijsderiuatum,licct fadlum fit,neccficcft fdadferibi maiori,8Cficprobaturi'ndiredè, Secundo habetur bic in fm.gfo.exempkini hoc modo, pono quôd m eledfone tantöm quatuor canonici pracfentes fuc# j; Jfunt, IdeoquxritPhiIip,Franc»quidimportctdidfo,Tantöm,ibipófita:'Ec concludit,quöddiÄio,Tantuni,pofita in oratfone affïrmadua,impUcitèin«. tluditncgatiuamjdcmdicnfiadponaturdidio,abfque,utfidicaturfuit,ó(r }lt;f eftabfqueeo,fecundutn Bald.in L* ^ quod obfcruari. C,deiurefurand,pro« pter calum,dand.

GfolKm ucrbo,non polKint,in prima parte ponit fermam pofit/onum me-’^ ncganuarum,qu« probari non poflunt, nih per aduerfarij confefsionem, Ïnfecunda partc,ibi A ideo, Ponit rationem, quarc aduerfanu» cogi pofsic, Wrefpondeat huiufmodi poutionibu«,Ncmpc ideo cüm nulla akafpecies probatioiu#Attet,quaprobet c5fcfgio,mcritófuccurritur ipfi ponen«,per wrahicaUcgaia*

DE TESTIBVS,

Qap ^ 1. nbsp;nbsp;Gregorius DC.ln conetiiogénérait Lu^dunenß.

p^Ediatores, per quos fedus fimoniæ plerunque committitur, »

■“•ad teftimonium contra federis ejufdem autores in dctcftaiioné enminis admittuntubfi non agatur criminalitcr;gt;fed ciuilitcr,amp;emo-lumcntum exindenonfucrint affecuti.

SVMM ARIA»

Sodui criminis an adniUt^iur ad tc/limoniumfuper eodan, Gonßßi de proprio criminelupcr conjeientta alienttiwn interre^andi. ral ht in tribui caßbus «

Sociui crimtnti ßmonite t^uando admittatur in teflcm, 'I^foxeneta/cu mediatora iure recipient ptUria proxenetica^uldclicct in contraélibiu lidtU^ßccus in illicit^.

■Mediator, 'jui promißioncm /altem accepit incrimineßmoni^f an pro tcfle admitti debcat, (Ruanda cluiliter faltem de co a^Uur, nee ne^

^duocatus nonpote/î eße teßü in cau/a^cui ipß antea e/lpatrodna^ tus,

Sociiu alicuius a^lui uelparticeps eins debet admitti in teßem^'^uando aliter res probari non pote/l^

■Mediatores^roxenetæ .procuratores t^uando ad tenimonium cupclli poßntyaltera parte inuita quoque çj* contradicente^

^xcipiens contra teßem produSlum in erirninepmonictyt^ui fuit mediae tor^tripliciutaturcautela, ne ipßmcriminis diccndoßiißepartici^ pem^crimenuideatur ipjum conßßus»

1^ '^TteeptiQ

D» WELCH. KLING. LECTVRA

lö nbsp;nbsp;Bxceptio non debet opcraricffeélus contrario f.

ii Succumbens inprobatione criminis obicéli uel intentati ^ ^uando pom^ talionis aut aliatnßßineat,

Pone,qufdam ftmontacus uendidit ufumBaptifmi fiuc facramenta udaharanone ftmoniam commifit,«t uendendo fepulturam,nue i^sP^* rochiaIe,£C habebat quendam mediatorem, cuxus ope SC auxiho fîmoniam perpetraucrat. Cum autem de ßmonia accufaretur, contcßati^^,^ Iitem ncgatnie, ob idprodudi funt teftes contra ipfum,inter quoscrat,^^^ cuius ope Ö^anxiho fîmoniam exercuerat,fed aceufatus contra ilium rf excepit, quódcumfuoteftimontoaudirinon debeat,Quiafucritme®’ r* fociusfeuparticepsillius delidi.Quæritur utrumteftishac exceptio^^P fitrcpelli ateftimonto;' Et uidetur primo indiftindè quddfic^^ctreg“* ^^ . quaehabet, quôdad caufasaliénas nulliteftes admittendifint,ni^^ïL* -f, homines,nee criminis focq nel participes.I.quoniam liberi.C. dete«®^ ;J ceiïimonium.fiipr.eo.c.fi teftes ^ Iiberi.4.q. j.Et uidetur ratio, de fe confeflb credi oportet fuper crimine alieno, tfi. C» de ^ccufa.c.nen^^* i/.q.j.Et quód in crimine fimoniac non admittatur focius criminis ad tdo nia,eft texcusin c.ucnicns.el.i.fup.eojftis tarnen 2«rquibufcunq^^ ^7 one obftantibus,decidittextus nofter contrarium, quod fcilicctm accu*^. ^ fimoniac propter criminisdeteftationem admittantur participes»^ - piip * minis ad teftimonia contra delinquentcs.Vtautcm illam quafftænem^ ^^ gas,An fcilicet Slt; quando admittatur fociuscriminis ad teftimoniS^*^' ^^^ quacris quantum ad hoc,ut fociorum depofitio inducat non probadonew, tantùm pracfumptionem, ÖC certum eft quöd ualet cius confefsioft^ea« ^ tio,ad hoe ut imponatur ei,‘ contra quem fit purgatio, prxfertim ” ^“* . ^ infamia praccefsit.c.i., fupr.de confefsis,in antiquis,ÓC eft gloffl^'^^^^^Lj^ ad teftimonium.Hinc eft quöd confefsio unius latronis auditie ^*?^^ ^yjp, latronem.I.prouinciarum.C.de ferijs.Item falfarius auditur conm »U nbsp;nbsp;nbsp;•

1.1. C. defalfamoncta. Ex illa tarnen pracfumptione collega ex coflieis focq non poftetprocedi ad torturam,nifi alia indicia praceefterint/ecunoi^ loan, de ImoI. in d. c. uexuens.el. u fupr. co.quem refcrt SC fequd“f ^ * ’%* Franc. Aut quacris quantum ad hoc, ut fociorum confefsio fiue deponuo ^^^ ducat probationem,ex quafociusuerè conuincatur^SCregulatit^»^®“® j* miius non poterit eftè teftiscontra focium : Só in hoc cafu proP‘'‘è ^®ft“‘* -^ quoniam Iiberi.C.dc probatio.ö^ c.fi teftes ^ Iiberi,cum fimihbus.

* dcfcconfefsidc confeientia aliéna interroeari non dcbeflt.d.l.fin.cuw mihbus.C.deaccufa, Hxc autem régula tallit in tribus cafibus. crimine laefac maieftatisJ.quifquis.in fin. C.ad I. luliam maieftatis, cm 9“ ’ fin.ö.q.i.c.».fup.deconfefsis,inantiquis.c.qu3cro^hacclicet.6.q.»becun fallit in crimine hxrcfis,ubt quoque admittitur focius efiminiSjprxft«’^ ^ defectum aliarum probationum. c. in fidei fauorem. infr. de hxreticis, i* glofhic in uerbo,aftècuti. Et in his duobus cafibus indiftindé admittitur cius criminis in teftem propter eorum atrocitatem, fecundum loan‘ “^^®.,* ind.c.ueniens.el.ufupr.eo. Tertio fallit in criminefimoni». Etinhoca ' do ita diftinguit text.nofter ï Aut agitur contra fimoniacum cri^nahte^

? licet ut omnino deponatur ab ordine , Sif non admittitur focius fiue in teftem. Aut agitur contra eum ciuilitcr,fcilicet ut tantum ab aà»^” neamoueatur,iuxta c.pcrtuas.el.i»in fi.ferè.fupr.defimonia. EtluMjra guit »Aut focius criminis adfecutus eft cmolumentum fiue lucrumanquo ex illa fimonia,a:adhuc non poterit eftèteftis: QC in hoe cafu propriet-quitur d.c. uenicn8.fup.eo, Aut mediator fiue focius nihil inde 3««^“^J^

SVPER IL SEXTL DcTcßibif^. c,MeJiatores, 7V amp;nbsp;potent eße ceft/s, per text, noftrum hie. Et per hoc quoque fintexplkat» . glolTat, (n uerbojtnediatoresjö^ in ucrbo,ad teßtmonfum ,jn princ amp;nbsp;in ner-bo,affecuti,in principio»

Glofr^eftfupräin dedfioncablbluta,ponit enim contraria dC folutionc» quasrecenfuimus,

Glofl^in uerbo,niediatores,opponitcontra tcxfum,Dicitur h(c,quöd me* diatorcs fimonia: non polsint eile teftes, Galiquod emolument um indcaC-■fecutifuerintjSed eötrajmo uidetur quod etiam hoccafupoßint eflc teftes; Hocuidetur probart Nam mediatores nihrt aliud funt quam proxenetac, quiaemptionibm^uenditionibus, commererjsSC contradibusucilesfc exhi# benrj.fin. in fin. ff.de proxenctis, Proxcnetes autemiure accipiuntßlaria proxcnetica,ncc ob id rcpeIIuntur.l,«Ä x.ff.de proxencticis.Ergomediato-•■«qtioquc ^ffunt recipere falaria,necoberitcis,quoadteftimonium,talc 'emolutnentum,

Glo.folmt,quöd mediaroresamp;rproxenetac iure pofsineex/gere falaria pro ^ xcnctica,Herum eft in commerce's 0^ contradibus lidtis,ira enim dicit textus •ndfffin.ffde proxenct.Sed uendere res ffinrualcs et u/um facramentorum 8lt;^Ümilfs,noaeft cörnercium Iicitum,ut fup.pertot.de fimonia.Ergo media tores nihil emolumenti inde habere poffunt^mó fi ahquid accipiunt, ÖC ipfï fimonhei funr.c. cüm cfiènt.fup.dcfimo. Et propter hoc non admittitur eo» * .tum teftimoni jm,imó infames funf,deponendi 0^ beneficijs priuaodlt;,pcr iu ïahicinglolKalJegata.

Circa hancglo^quatrunt doctores, quid fi mediator nihil emolument! re f i,ipfaacccpit,fcd tantum promifsionem emolumenti fiuc alicuius lucri habet, otrum propteriliam promifsionem quoepfit repeUendus âteftimonio,fidc fimonia ciuilitcr agatur/Et uiJerur primo quód non.Quia textus nofter ex-prefsê requirit cmokimentS* Ergo neceffe elf,ut id habcat cum effedu,nee ütiscftpromifsto,quia ucrbacumeffcduintclligcnda funt,peruulgaria. 4 Etfacit ad hoc,quód aduocatusin ca caufa cui patrocinin prçftitit,nô poterit «flèteftis.tfi.ffde teftibus.c.fi.hicrit. noftro,amp;:tarnen fi tanedm conuentum ' xftdefalariü,ncc folutö, poterit ciff te dis, fecund urn gl. in d.l.fi.ff.de teftib, Contrarium eft uerius, quód fcdieet propter folam promifsionê folutionc nondum fecuta pofsit mediator â teftimonio repelli,etiâ cùm de fimonia tan» ràm dïnitrer agitur.Hoc prohatur primo per textum in d.c.uenicns,et i.fup, eo. Ibi enim.fi textus bene infpiciatur/uit fada nuda promifsio de remitten-do uino,amp; tarnen propter illam nuda promifsionê repcHebatur à teffirponio iscui fada crat promifsio. Secundo probatur per glo.hic,quac arqulparat il!a duo,recipere falarium,uel aliquam promifsionemö^c.T ertiô probatur,Nani cùm mediator foia promifsionê falarq contcntusfuerit,uidetur fidem promit tends fecutus cflè,ôf quaft Lia ri urn recepiire,argumenc •^ ucnditæ.Inftitut» dererumdiuifio. Qualt;iö probatur,fiquis acceperit obligationem ut eica dionialicuius confentiat, poterit propterea ab officio deponi. c. cùm fuper, fup.de confefsis,in antiquis.Ergo multo magis poterit hoc cafu à teftimonio «pclli,ôidicitBal.quemrefertÔC fcquitur Phil.Franc.hic,ita feruatum fuif» fe in practica Florcntiæ.Nec obftani huic decifioni iura,fuprà pro contraria optnione allegata. Et primo nihil facit quod did um eit, quöd textus nofter requirat emoluments cum effelt;ffu,Ci,uia ad hoc refpondetur, paria efle,pro-mittcreemolumentum,SCfoIucrc emolumentSj.fi.C.ad l.falcidiam.Ex pro« mifsione enim habet efficacem adionem , qua agit ad folutionem. Secundo quoc^ nihil facit gloun I.fi.ff.de teftibus,quia loquitur de aduocato.qui c^nue nit quidem de faUrio pracftando,nondum tarnen coeperat preftare patrocini-uin. Idcoquemeritó pc terit effe teftis, quaf ratio fallit hic in eo, qui iam fuit mediator,St conuenerat de faiario, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fix glon

Ü, MELGH, KLING. LECTVRA

Bx gloftin ucfbo,ad ceftimonium, Nota quódtcftcs,qui altoqui funtfn-habiles ad conuinccndum, tarnen liaient,quo ad praefumptioneminducen* daniidc quo die ut diximus fuprâindccîfione»

Glofl» in uerbo, audores, ponit falkntiam ab dia generali régula,quam fupr4poruimus,qux habet, quod fociuscriminis due particepsahcuiusa* dus regulariter non admittitur in teftem, Hæc régula, ut diximus,fallitin criminelaefaemaieftadSjhacrcfisjamp;Sfimoniacamp;c.Hichabes aliam fallentiam, ^fcih'cetfidehnqucntesaliàs conuinci nonpoffènt, ut quia adus fit occulté, quia tune admictfitur telles,qui aliàs non admiteerentur.Exemplum,in tortu ris plerunque folent adhiberi tantum lidoresamp; carnifices, quorum teftimo nia alioqui reprobancur,6lt;^tarnenfîquis tortuseflèt, poflètfuamtorturam probate per huiufmodi, Item fi quis eledus effet ad aliquam dignitatem,S^ cius eledio negaretur,pofrctproducere cos, qui unàclegiffenyûmnulliad hibeantur,nifi ad quos iure fpedat eledio, de quo uide c, cumuilediuunda gloff in uerbo, Sif fi tres, in fin, fupr, de eledio.in antiquis,SC eft textusin c, tertio loco,fup,de probatio, Ideo inferunt Domi,Gcmi,6C Philip.Ffanc^ic, cumcontradus ufurarij plerunC^ occulte fiant Só dolosè fub abjs contraduu fpcciebus,ita quad ufurarijde ufuraria prauitate uix conuinci pofsinGQ“®^ etiam his cafib us mediatores poffunt effè teftes, modo nó deponant ad fuum commodum,fccundumBart4n I,deferrc,ff.de iurefifci.

Gloflin uerbo,ciuiliter,opponic contra textum. Dicitur hic,quód media* tores,amp;proxencræin crimine fimoniac ciuiliter intentato admittanturad teftimonia propter criminis deteßationem, SCfic uult textus,quódin hoede« lido fit fpeciale, quód mediatores admittantur, in alijs autem caufisciuilihi’® non item. Sed contra hoe eft textusapertus in^fi ueró dicatu^u^rfioquo« niam uerö,in Authen.de teftibus,coll,7.ubiexprefsêhabetur,quódifl0®'’* bus eaufis pecuniarqs mediatores poffunt cogi ad teftimonia,partibus wolen* tibus.Etgo non eft fpeciale in crimine fimonixjldem habetur in gj°‘‘*^*^^ ® Iidorum,in princip, fcrè,fupr,de teftibus cogendis, Glo,foIuithie,“P°** cam copiofius Philip, Franc, Quód in crimine fimoniæ ,0 ciuilit^^^S*^^’’* mediator uelit nolit compelli pofsit ad teftimonium, etiam alteraP^^^^ ^“‘‘’® SC contradicente,fecus in alijs eaufis ciuilibusSCpecuniarijs.Quia tn eßmt‘ diatores,proxenecæ,procuratores6CfimiIesperfonæ,per quasconiraduscc lcbrantux,poffïintquideracompelli, fednonindiftindê, ideodiftinguenoc cafu: Aut partes utrinque confentiunt,quód mediatores, proxenetæjptocu^ ratores SC fimilcs krant teftimoniü,ÓC coguntur id ferre. Et in hoc cafu loquu tur iura contraria, Auc non confentiunt utrinquc,fed altera eonUntit,alter uero contradicit,Et fubdiftingue : Aut mediator rccufat ferre teftimonium, SCinuitusadhoc cogi non poceft. d .^quoniam, Ni fires aliter proban non pofsir,arg,c.perucnit.el,*,fupr,de teftibus cogendis, St glo.m uerbo, auno* res, hie cap, noftro, Aut mediator confentit ferre teftimoniura,altera m«^ contradicente : Et funt opiniones,utrum admitti debeat. Nam glodn y11u^ rô moriantur,uerfic,in his uero,in,uerbo,quód fi exprefsè,in Auth.acinln mento.caute,ÔCfîde.coIl,lt;5.tenetquôdnonadmittatur,nifî utraque parte uo« lente,Idem tenet gloff in c.fin,in uerbo, in teftem.hic c, noftro.Et faciunta hoc rationes quas allegat gloff.in d^ fi uero dicatur,uerfic.quoniam,in uc * bo,prohibftione. Quia mediator fperat I ucrum,fi contradushabuent cite-' dum ,Item praefumitur affedarc complete quod cap it. Et facit proinaopi* nionetextus nofter hic,iundagIofE Quiaenmincrimine fimoniælit pc* ciale,quódmediatorindiftinde pofsiteffe teftis fi de criimne ciuiliterag * tur : Ergo in contrarium eft ius commune, argument.l.ius fin^Iare.n. e * gibus. Et illam opinionem tenet in cffedu Bart, in d.I.deferre,fF,de ^“’^ j^*

SVPER II» SEXTL DeTc^ibt/^. c^T^ediatores. ^^^ loan.dclmoljn d.c^diIcAorum.fupride tcßibus cogendis;

Contrariam opinionem,quöd fcihcct altera parte uolentc,8^ altera contra-dicente pofsit mediator m cauGs pccunianjs uolens admitti ad teftimontum, tenetgloæin d.^ G uerô dicatur, in uerbo, quoniam uerô» Nam licet cogi non pofsit nifi utraque parte confentientc , tarnen dab altera parte tantum producatur,poterit uolens teftimontum fèrrc»Et hoe probatur, Quia omnes admittuntur ad tedimonia, qui nó funt prohibitij.».ff.de tedibus»Nunquam nero reperitur iure cautum, quód in ciuilibus mediator uolens non de beat admitti altera parte uoIcnte,8C altera contradicente, Ergo Ófc. Et hoc fequi« tnr Bald.in 1.omnibus.C.de tedibus»

Pro uitanda contrarietate,tu die breuibus,fccundum Philip,Franc, quód ooccafu mediator poteft quidem admitti pro telle , f ed tarnen quanta fit fi. desseins dido adhibenda, relinquitur arbitrio iudicis, qui in hoc qualita« tem perfonx^ah'as circumftantias confidcrabicJ.j.ff.de tellibus.Nec obfhit 3tg.fpecialitatistcxtusnoftri obiedum,Quia textusnofter inteiligitur de ad ‘’^fsionemediatoriscum quodam efTeduconuincendijfed incaufispecu-warijs,utdiximus, ciusdepofitio non ualetad conuincendum, fi utrat^para noncófenfit,lèd relinquitur arbitrio iudicis,quantum credatur eins dido.Et 9^13multum refert, utrurn mediator uolens uel inuitus depofuerit, tutum eft ntadisinferibatur, an uolens uel nolens depofuerit,fecundum Phik Franc. UIC;

Gloæfn uerbo, alTecuti, diuiditur in duas partes. In prima ponit fallenti« à generali régula,de qua fuprà diximus. In fecunda, ibl,fcd aduerte,op-ponit contra textum, uidetur quod hictextus nullius plané fit tifus , quia fl •imoniacus,contra quem mediator producitur,excipit quôd in hac caula non pofsitcfleteftis, quiafuerit mediator,hacexceptioneconfitetur delidum, nee opus eft aliquo tefte,quia ex illa confelsione damnari poterit.c.a. cum Ruin'sGmilibus.fupr.de confcfsis,in antiquis. Et crimina puniri debent un-neeunquedaruerinuc. ecce,x4.q.j, 8C dicit Innocen.in c. qualitcnd.*, fupr,’ «accufa.quód quis ex confefsione criminis damnari poterit,non attento inchoatx inflantiae : quarc uidetur quôd hic tcxtus Gt nullius ufus; Glolfponittres cautelas, quibus excipiensuti poteft, ne cenfeatur confite« ti‘Prima eft,quôd contra teftem in generc excipiat,hoc modo : Tu non pottris elfe teftis,quia cômififti idem delirium,de quo ego aceufor, quôd offe« Jo me probaturum ,8c tune rcpellitur, quia obiedio paris delidi repellic tc-nem, c»perfonas. fupr.co. Modó tarnenobiedio fiat non zelomalignitatis, «t quo uide c.licet Heli, 8^ c^ per tuas. fupr. de fimonia. Sed hæc cautcla eft quidem infe uera,non tarnen congruit textui noftro,quia textus nofter non •oquiturde eo telle, qui par de lid um commift'flet,fea de co qui mediator Ö^ ptoxenetafuerit illiusqui aceufatur, propterea glolEipfa difcedit ab hac cautcla,Ö^ aliamdat,quo fe excipiensdefcndat,fcilicct:EtiamG aceufatus prac «fedicat,non poteris elft teftis, quia fuifti mediator illius delidi, de quo ac-”^‘®ï»8^e. Tarnen per obiedlonem illius exceptionisnondicitur delidum tonfiteri,ad hoc ut puniri pofsit. Nam qui obqcit cxceptionem,per hoe non uicitur fateri aduerfarij intentioncm.ExempIum,tu conuenis me in centum» *§o nonfimpliciter fatcor debitum,fedoppono exceptionemfolutionisG-*1« padi de non petendo. Licet hat exceptioncs pr adupponant quidem obli-gationem aliquam praccefsilft, tarnen iHa obiedio mihi non obeft, fi aducr-Grills fuam intentionem non fundaucrit, etiamfi ego meam exceptionem nunquam probauerim,per text,in c. exceptionem obijciens, infr. de reg. iu. fis, 1. non utique. ff. de exceptio. Et facit ad hoc quôd exceptio nonpoteft »• oßwariduos contraries cffcdus.c.câm inter,in fin. fupr, eo, Operaretur au-

D» WELCH, KLING, LECTVRA

tem duos contrariosefFedus,fi exc/piens/nde condcmnarctur,quia opposé* tur caiifa defenfionis,fiC non condcmnanonis.Licet Dynus in d.c,exceptiez* nem^obijciens hoc impugnct. Ideoloan.delmol.ind,c.cumucncrabiljS confulit, ut exceptio opponatur cum claufula, faluoiurc mco,ö^c, Necob* ftat quad fuprà didtum eft, quem pofte condemnari ex fua confefsione, quia hoc ucrum eft, quando fimpliciter Si explicité fatetur, ut cum tu con# uenis me in centum ex caufa mutui » ego refpondeo , fateor debit urn, ft^^^' men folui.Hoc cafu ft non probo fofutioncm,condemnor ex mea confehio* ne explicita. Etin hoc cafu loquuntur iura contraria,fccus fiquisimpl^ confifetur,obtjciendofcilicctcxceptioncm folutionis/iue alicuius den«/» quia licet tunc implicite aliquid confiteatur, inde tarnen non condemn’^^f* d,c,cxccptionemobijeiens.d, c.cumuencrabilis. d.I,non utique, cautela gloffx eft, quod ft is qui teftem producit,fatctur ilium teftem W*“^ mediatoremillius, poterie ex producentis confefsioncrcpelli,lt;jfuiacontraic confeftus eft. Sed praccedens cautelamelior eft, Quartam cautelam pon» glolTind.c. cum uencrabilis, quam refertôiffequitur ibi,Ioan,dcImol'*^P’^* de exceptio, fcilicct. ut exceptio contra teftem non proponatur fimP^*^^ p’ fed fub conditionc,hoe modo : Efto quôd ego commififlem hoc delilt;winJ* cuti tarnen neque fateor nequc nego, tarnen tu non poftes efle tcftiSQ'^” iftes mediator. Et hoc cafu nullo modo dicitur fateri, c, ex tenore,fupf**®^ Sediam quaeritur, cum dictum fit, quod mediator pofsit repelW^^®. quot;quot;®quot; nio,fi exceptio fucrit oppofita,quid ft is qui obijeit huiufmodi exceptionem, cam poftca probarc non potcrit,utrum fitpuniendus, GlolT inC’ß^^J’P?' ftea,inuerbo,pertuIerit,7P’diftindio, tenet quod debeatpuniri» Q.“****® in culpa,cam tacerc debueritdeco quod probare nonpoterar/*P^^’‘^^^^^5 a,q, 7, c, ft tantum. 0, q. «. Et uidetur quôd cadem poena fit puniendui is ^^ crimen obiedum non probat,qua puniretur is contra quel« obqeitn^ fuiflet conuidus,per textan l.fin.ibi, cam calumniantesad uindidampo*^’ fimilitudo fupplictj. C * de accufa. Tu die breulbus, quôd obijciotf oe • dum permodum exceptionis, caufa repellcndi teftem,punier quideni»$ non poena talionis,(tue ad fimilitudinem fupplicif. Nam intereß«®^ ^ lidum opponatur per uiarn accufationis,ucl per uiam exceptionis, Nam f per uiamaceufationisoppofiturn fucrit, locum habetquôddefifi^^^^P^®^ Datione puniatur poena talionis,J.I,fin, C, de accufa, fecus fi per modum e» ceptionis, ut fcilicct aliquis ab aceufatfone fiue teftimonio rcpcH^f^^ * “®® enim ctiamfi is, cui crimen obifcitur,de co conuidus fucrit, propterea non punitur,c.fupcr his,uerfic.cüm autem, fupr.de accufa,c,x, uerfie, nosaut^ fupr.de ordine cogni, multo minus is qui opponit puniri debet, fi in probat donc dcfcccrit poena talionis, P unitur tarnen propter calumni'am,^«^®-babilis,dC fuffïciens caufa excufet eumâ uitio caJumniç.c.»*^’adqcientes,ôt c. fi forte ^ccrtum,fupr,dc elcdio.eo.

Cap^ IL Idem»

PRæfentium audon’tate mandamus,quatenus in caufa, quatint«^ abbatem amp;nbsp;conuentum fandi Nicolai Andegauenfis exunapat te, S^priorem amp;nbsp;conuentum de Paldigen. Liconen.diocefis exalted ra,fupereo,quodqdem abbas Sfeonuentusfeab ipfis priore amp;nbsp;con^ uentu de Paldigen. poflefsione fubiedionis eiufdem prioratus au fcruntfpoliatos,amp; fuper irritanda quadam compofitionc olim inita

SVPER IL SEXTL DcTcfitbifS. c^Prafentium, $0 inter partes,amp; rebus alps uerti'turab eifdem abbate 8C priore nomine fuo S)C in animas conuentuum eorundem ,uel maioris amp;nbsp;fanioris partis ipforum recepto it/ramento de ueritatc dfeenda : iniungas di:* ctis abbati amp;nbsp;priori, ut tarn ponendo quam refpondendo dicant ue-ritatem,quam fuper pofitionibus tibi fub bulla no ft ra tranfmifsis ipOfeiunt, 5^ per illos intelligunt, in quorum animas iurauerunt» Præterea figillatim fuper quolibet articulo in quailbet pofttione con tento facias partibus fufficienter ad inuicem refponderi : nulla pror-fus ab eis fuper ipfts pofitionibus contradione recepta« Sineiura-mento autem, à fyndico utriufque partis quis fciat dehuiufmodi po^ fitionibus ^uid fciat uel credat,inquiras. Teftes etiam,quos fuper ar-ticulisfubeadem bulla tranfmifsis pars didorum prions 8c conuen* tusduxerit producendos,ad reprobâdos teftes partis alterius in cau-fa principal! produdos, quorum nomina in eifdem articulis contig nentur, ufque ad Kalendas nouembris proximo futuri examines,fe-cundum partis aduerfæ interrogatoria, quae tibi fub eadem bulla tranfmittimus diligenter* Primo tarnen in perfonam cuiuslibet te* ftisàprædidis abbate Slt; conuentu produdi fada figillatim fpecifi-catione criminum ,6c aliorum obiedorum fibi in eifdem articulis contentorum* Siuerôdidi abbas amp;nbsp;conuentus aliquos teftes co-tamte produxerint contra teftes ab eifdem priorcôC conuentupro-ducendos, iuxta articulos,quos ipfi abbas ÔC conuentus tibi fuper re-probatione teftium produdorum prioris 8c conuentus in cadem caufa produxerint, recipere, ac eos ufque ad Kalendas februari) pro* . ' ximofuturidiligenterexaminare procures,fimilifpecificationecrL minuni amp;nbsp;aliorum quæ contra teftes corundem prioris 6C conuentus obieäa fuerunt obferuata ; prius tarnen præftito iuramento â procuratore didorum abbatis amp;nbsp;conuentus^ quod ad hoc ex mali-tianon procédant*

SVMMARIA^

• 1 nbsp;nbsp;J« refcriptb ad Utes (Quatuor indicé fubßantialia exprimi debent^ uidc, Ucetfiudex^aSloryrcus Z^ cai^a, alias habentur profurreptid^s,

a nbsp;nbsp;Bpifcopits ßneconfinfu capituli^^pnelatus ßncconlenfu fui conuen^

tus fuper turibus Ecclcfceiniudicio uerfarinon peßunt^

• 5 nbsp;nbsp;^gens poß^rio recuperanda pro iuribus quibifcun(luc ctiamß Camp;n^ cludat in 1 ibdloj^uodpetat refitui ad eorum poß^ionetn, propte^ rca tarnen libellus non dicitur uitiari*

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;^rinceps agendo contra aliquam duitatem pro iurcfubieSlionis^ libel, lum non contrapojjejjbrem ciuitatfifed contra ipfam debet intend tare.

Dlt; WELCH* KLING* LECTVRA

Z^esdiucr/a ^ iura (cparata ^uando(luc in codcm libella cumulaft^ tur^

In a^ibu6 umuerfUatis non fufficit quid fieri àfaniorc parte,fedre. quiritur uniue^tas uel tota, uel maior z^ finior ciufdem pars Co^ pulatiuè»

^^or tenetur ante reum iurare de calumnia.

^(^do non ob id ccf^etur uitiofa, quia plures habet articU'

Tofitioiniuremultotiestribuitur etiamrebus incorporalibus, 'Proamifia quafi p(^cßionererumincorporaliu^competit utile inter diâlutnundeui, udutilis aéîio infidum^uelutilis ctnßHutiol-ß quis tntantam»

Qjtando conuenituruda^t uniuerfitas,deueritateiurare ferinittl' turper unamper/ônam.

In adibus collegia regulariterfußicit pra^fentia refidentiuitt^fteque ab^ fentes dtandi'.IalUt quandoque.

I^emißtocxatninatiomstfliutn deuna duitate addiampoteflferi, non tarnen de neeeßitatefedarbitrio induis,Fallit in quatuor caß

Prtelatus interrogatus nomine collegia^exfuane,ancuintfinten tn f^ ffonßonem ßrmabit,

PoJitionem ,quce habet plures articulas implicitos,ad(nitterefgt;^t^J iudex, z^ tune debetJuper finguhs articulisßecifie rc/ßndef

Q^ando confißio Syndici efi contraria confißioni conuentn^i^^^^ beat fiari,

Pone; Abbas Sdeonuentus fand» Nicolai Andegauenns cottemuntpr^ femS^conucntumBaldigtcnfem^propterea quad priorÖ^iotusconuf”^ rationc cuiufdam iuris ipuabbati öd conuentui fubiedusfi£»9'^o^9^^ j in quafi poflefsioncilliusiuris fueritjöC per priorem fpoliatus fit, ideo uo bat reftitui. Prior econtrà allegauit de fuo iure, ita quöd contentio erat utri que ,Q.««ritur nunc quo ordine illx caufae tradari dcbcanty Etreiponae iümmus pontifex.Primtim Abbas 0^ conuentus tanquam adores exhibe« pofitionesjus fuum continentes,quibus rei refpondeant, negando “$*^quot; ! mando. Er econtrà prior amp;fuus conuentus tanquam rei quoque exhibea pofitioncsius fuumcontinentes,quibus adoresrefpondeant, P®, tionem autem pofitionum iurent utrinque tam in animas fuas proprias qu in animas conuentuum cor undem fiue maioris ÓC fanioris partis conuent quod ponendo ÔC refpondendo ueritatem,quam per fe,àfuosconuen ^^ fciantamp;f intelligantjdiccreuelint. Qiioiuramento praeftitoiudexcut^f»^^ ipfaepartes principales fuper quolibet articulo in pofitionibus contents gillatim, clarè 3ó fufficienter ad inuicem refpondeant. Deinde eûm P iitioiftbus refponfum eft , atrendatur , utrum fit rclponfum athnn^ _ ^ uel negatiuè ; quibus enim affirmatiuc refponfum «ft , non ^P^jj^j

, SVPER Ih SEXTI, DeConßßis, c.'Preefentium, gi , bent alfa probationc,fed per aduerfartj confefstonem probat« funt: quitus autem negatiuè refponfum eft,poftmodum probandat funt, per teftes uel in ftrumenta» Ideoquefi prior Si conuentus pofitionibus abbatis negatiuè re-‘ponderunt, SC fortê litctn conceftati funt negatiuè, potent abbas ad proba-tionem pofitionum negatarutn teftes producere in caufa prindpali^Sed illos teftes per adores produdos, potcrunt rei propter infatniam * deiida fiue alia 2usdam, ut quód adorum aduocati fiue procuratores fuerint, per alioatecs reprobarejn reprobationeautem teftium produdorum hxcobfcruan.

da erunt; Primùm,ut nomina teftiuminarticulis contineantur» Secundi quódrci in perfonamcuiuslibetteftisinlpccic excipiant, ÓiÜcunicuiquc uium dclidutn fiue reprobationis caufam figiUatim Si fpecificande oppoii nant. Tertió,utadoris9i fic partis aduerfac interrogatoria quoque adhi-beantur. Econtrà adores quorum teftes reprobantur per teftes reprobato« rios,illos reprobatorios teftes quoque reprobare poftunt, Scdinillarepro-batione requiruntur* Primo, quód ador reprobans,iurct fe non ex malitia illos reprobare. Nam cüm illi teftes reprobatorij reorum non producantur luper caufa principali, pratfumitur quód adores ex malitia cos reprobent, Ideo propter praefumptiqnem iuramento prins fe purgare debentjuramen. to autem praeftito, obfcruabuncur qu« circa reprobationem reorum,fugt; prädiximusjfcilicet ut nomina teftium reprobatoriorum edantur, eótra per« ^ónas teftium infpecie cxcipiatur,óC quoque aduerfartj interrogatoria intcr-neniant.

ï^ota primo ex principio textus,quódiftomnibus refcript/sadl(tes,qua« » tiior iudieq fubftantialia exprimi debent,, feiheet iudex, ador» reus, SC caufa, ^no enim déficiente indicium nullum eft,c, forus,fupr,de uerbo, fignifi, uel lt;uore intcrueniente refcriptnm furreptitium repuiatur,c,fuper litcris, fupr. ’^cïefcriptiSjinantiquis*

Secundo nota ex uerbo,conuentum, quódficutiepifcopusfuper iuribi» * ccclefiçfine confenfu capftuli nee agere nee conueniri poteft ,utfupraper [ot,de hts qux fiunt à pr»lato fine confenfu ca, Ita quoque alij praelati regu-larcsfinc confenfu conuentus in huiufmodi rebus nee agere nee conueniri poflunuc.edoccri.in fiiKfupr.de refcriptis.

Tertio nota ex u«rbo,poflefsionc, quód licetiuraincorporaliaucrênon $

, Pofsideantur, fed tantum quafi pofsideantur,iuxta c, f in.fupr, de iudictjs,in ^ntiquis, ÔC eft glofT.inc .conqueftus, in uerbo , quafi poflefsione.fupr, de foro competen. in antiquis. Tarnen fl quis egerit pofleftbrio recuperan-^æpro iuribus /ncorporaiibus,8CinIibellonon petcret fe reftitui ad quafi pofrefsioncm,fcd ad poflèfsionem,quae tarnen eft return corporalis,per hoc quot;bellus non eft uitiatus, ficuti exprefsé hic probatur.

Quarto nota ex uerbo,fubiedionis,quando agitur de iure iubiedionis,ut 4 cömprinceps contend« ciuitatem aliquam fibi fubiedam efte, non eft ne-ceflèquöd libellus dirigatur contra pofte Horem ilüus urbis, fed intentetur contra ipfam urbemfubiedam.center quatuor,fup.dcmaiorita. SC obedien, c,auditis.fupr.de praefcriptio.

Quinto nota ex uerbo,rebus alqs, cumpraecedentibus »quoddiuerfacres ; Siiura pofsint accumulari,ÓC in eodem libcllo petite,i^rincipuunda ë’oft. in uerbo, petens, fupr, de eledione, in antiquis, glolh in c.finjn uer* bo,perfonalibus. fupr.de refcriptis, inantiquis,SC inde de hac quaeftione Innocen. SC Canoniftas in c, conftitutus « fupr, de reftitut. in integr, in antiquis; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Sexto nota ex ucrfic»uel maiorisSCfanioris partis,quód in adifaus uniuer- i

D# WELCH. KLING. LECTVRA

ütatis non fuffiot aliquid fieri à faniori parte, fed requiritur aut tota uniner^ fitas,uel copulatiue maior 6^ fanior pars, ficuti patet ex copula,Et.Sic» gloŒ in c. EccIcGa, ch 2, in uerbo, non confenfent. fupr. de ekeîfio.in anti# quis.

Septimo nota ex ueruc-iniungasdidis abbati 5^priori S^cargumentum 7 ad deciflonem iUius dubif, quod mouetur per Dodores in c, 1. iupr. de iura* mencocalum.eo.hb.ubifiilicctdubitatur, uterprior dccalumniaiurct,ad^ neanreus, Hiccnim babes argumentum,quodador primo iurat, Ôfpoit cum reus, quia textus hiciniungit abbatiadoriprimôiuramentufflAP®' ftea reo.

Odauô nota ex uerbo, ueritatem, quôd tarn ponens quàm reipondens re. fpondcantdeueritate,ô^nondecredulitatc,quando iuramentum uentaj» pracftitumeft,fecusauteminiuramcntocalumniac,ubi refpond^turwntinn per uerbumjCredit.I.s.C.deiureiurand.proptercalum.dan.

Nonó nota ex uerbo, in qualibetpofitione, quôd pofitioproptetc^non ’ rcncirur,quódplurcsarticulos continet,quia iudex tuper quolibrt”^^*^,* lo figillatim reum interrogabit.Dc hoc notabili dicemus infra in figillatim. Et hxc funt notabilia ufque ad ^tcftes,fecundum Don*’^^”’^* Pet. de Ancho.0^ Philip, Franc.

Glo.in uerbo,cdoccri,brcuibtrs opponit contra textum, Videtur quod la# liabbatespoisint refponderepofitionibus,nccrcqirirantur conu«ntiB,M probatur,quia foli abbates poflïintagerci.c.edoceri lt;^ fupcr.fupr.de Ergo etiam folirefpondere poffunt.c. 4, fupr. de contefsis, Tu reipondeWJ' uibus ; Autbona praelati funt difcreta abonisconuentus , di tune P^^’ prxiatus agere £lt; conueniri fine conuentu. Et in hoc cafu loquitur dy *“* per. Aut bona non funt diicreta,8^ non poterir.d.c» edoceri, in fin. Et^ ® cafu intcUigitur textus nofter.

Giofin uerbo,poflefsione,in primaparte quoque opponit contrato^“®* hoc modo ; Cum conftet, quôd ins fubiedionis, de quo hic agitur ƒ t res ni-corporalis. ^ incorporales, fnftitut. de Rebus corporalibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

bus,Etres incorporales nonpofsidentur,fcd quafi pofsidenturJ-^'^tuusy in? corporales, ff. de acqui. return domi.l, fcquitur ^ fi uiam. ff. de ufucapio.u conqucftus.fupr.de ioro competen.uidetur bic, quôd textusbic mak utatur nomine pofleisionis. Archidia.Domi.Gemi.ôC PhiIip.Franc.fatentur,quoa textus bic impropriè ufus fit uocc poflèfsionis,amp; quódmukacomniodius^ fusfuifletdidione,quafipoflefsionis, perdida iura,tarnendicuntte^u propter hoc de errore non effè arguendum, cùm in iure nomen poilus fatpc tribuatur rebus incorporalibus.Et hoe probatur primo per textum m * f i.in fin.ff.communia pracdiorn,ubi habetur,quôd quis ius hauriendiaquani dicitur pofsidere, ÔC tarnen illud ius eft incorporale. Secundo probaturper textum in c, Reuertimini. uerfic.fi quis.«c.qu. ubi quis dicitur erudition«^ 6^ feientiam pofsidere. Tertió probatur per texr.in c.obm inter te. fuptde reftit.fpolia.ubidicitur, quôd ius parochiale pofsideatur. Ergo quoque di» poteft,quód ius fubiedionis pofsideatur,Iargc tarnen loquendo. EtP^ con* fequens,fi quis illa poflefsione fueritfpoliatus,poteritintcntarciudicium po* feflbrium,iit bic.Qiiód autem in huiufmodi rebusincorporalibushabeatl^ cum iudicium pofleflbrium,probatur per text.in c. nullus, in princ.#»q4.* in c,uencrabili,in princ.fupr.de offic.delega.in antiquis, d.c, cum obmintet ,9 te.fupr. de reftir.fpolia.Nota tarnen hoe cafu obiter,quódpro amiffapoffcEio ne rcrixn incorporalium competit utile interdidum unde ui, ucl utilßaaio in fad um furrogata in locum illius interdidi ,uel utilis conßitutio.I.fi qu»s

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intantain»

SVPER IL SEXTL De^eflibut, c.'Prafcntlum. $r intantam.C»unde ui2lt;c. De qu/bus uide Speculating nunc dteemus^uerf* fed fi aliquis. in tinde refti'ufpoh'ator,

Infecundaparteibijamp;fnotafccundum Innocen.GIolKifcrum opponinOi citur hic, quôd adores 8f ref lurent de uerüaee, fed contra,luramentumde uentate habet locum in caufisfpin'tualibus.c, » quamuis, SC gloffî i'nc,«..in uerbojdicenda.fup.de iuramento caIum,eo.Et texcus nofter non loquftur de caufa principali,quia de ludicio pofleflorio, Ergo uidetur quodnonfitext-gendum iuramentum de ucritate,Ced iuramentum calumniae, Glo.brcuibus refpondecLicet exprefsè bic non difponatur de iuramento calumniat, ramen nonprohibctur.Ideopoteritquoquc exigi êCprxftari,fecunduineaquae d^ ximus in cj.fupr.de iuramcnt.calum.co.

Dc hacclaufulaidc rebus alqs,uide in c.paflroralis.2lt; c.fedes.fup.derclcripf.

Hl antiquis,amp; c.cum in multis.fupr.de relcript,

, Gloltin iRrbo,abfaate,tn effedu opponit contra tcxtum,quód fob prada^ d non debeant iurare in animas fuas, 8C conuentuum fuor urn, fed finguli d» wnuentu 8C collcgio iurare debeant in animas fuas. Nam licet in iuramento calumniac pars habeat eledioncm iurandi per fe ucl per alium, adhoc fpecia le mandatum habentemi.« ^ hoc etiam.C dc iureiuran.proptcr calum.dani c*lt;.c,inpcrtradandis.fHpr. dc iuramenr. cal urn. in antiquis.c.fin.fupr.dc iu-«ment.calum.co. Tarnen in iuramento de ucritate,dequotradattextusnofter, ficus eft. Id enim nó poteft fieri per aliö,fed per principalem,c.gt;tamp;r quæ ibinotatur.fupt.de iudicqs,inantiquis. Qiiare uideturquödfolipradatiad- ' ^kti non debebantjfed finguli requirendi crant ÿ Tu refponde ad hoc poft podoreSiCiuod iuramentum dc ueritate pracftari debet per ipfos principa* l'slitnpltciter,8lt;f non per alios,ucrum eft, quando finguli agunt,2lt; conueni-unturquibbetprofe. Et in hoc cafuloquitur d.c.i, fupr.de iudicijs.eo.fecu» autemquando agit bue conuenitur collegium fiuc uniuerfitas, Quia tune ** licitumeftiurare óf icfpondcre pofitionibusperunumde collcgio. Cdme# Him collegium in caufa uniuerfitatis fingatur una perfona,dignum eft quôd P« unam iurctur. 1. municipibus. ff. dc conditionibus 6lt; demonftratio. Et ^macapita collcgiorurn pkrunque melius funt in caufa inftridiquamalij, Ipfi proie 5lt; toto collcgio iurabunt,per text.noftrum hie, qui requirit, quôd ’bbas iuret inanimamfuarn 5gt;C amimasperfonarum conuentus fui, SC probier exprefsè per gloir.8lt; eft text. iat.'fin»cumibinocatis«C«deprocu' Wto.Ö tarnen ipf» perfonac colle g q uclint iurare , admitterentur.ï.*.^ hoc etlam,ibi,plurimaparte , cum ibi notatis.C.deiurciurand.propree «lum.dand. Etita décidant Innocent. Archidia.SC PhilippusFrancua

Gloß} in uerbo, conuentuum, diuiditur in tres partes: In prima opponit contra textum,hoc modol Videtur quódtextus hiemak 6^improprièlo-qgt;utur ,quód dicitiurandum in animas conuentuum , cum conuentus fit u. niuerfitasjSi uniuerfitas non habet animam.c.Romana^in uniuerfita« tun,cum ibi notatis ,infr. dc fententia excommunicat, Solutio eolligitur ^'f/Sula qua habet , ubi difpofitio aliqua referturad uniuerfitatem fiuc collegium, £lt; materia eft tab's quae uniuerfitati collediuê fumpiac non con '’cnit,fed diftributiuè , amp;nbsp;fie fingulis de collegio , referenda eft ad fin-gulosdc collegio , Ôlt; non ad totumeorpus.c »fi fententia-^cum uerô, ’«nda gloff. in uerbo ,noncompetant.infr,de fenten.excommu, Qua« J* licet conuentus collatiuèfumptus animam non habcat , tarnen diftri-hutiuè fumptus habet animas fingularum feilicet perfonarum , qua-tetext.notanterpofuit, animas,inplurali,ut feilicetintelligatur d^qua*

O üî^

D* WELCH. KLING. LECTVRA

Ïibet perfona conuentusJn fccunda partc,ibi,nota fus noiium,opponK gloC fecundo contra textum, Imö non cftneceflè quad prachtusiuret in anima» perfonarum fui college de uentate dteenda^fed fatiseft quod furet in ani* mam fuam,pcr text.inc,dudum.el*x •ƒ» nos igirur.ucrfic.partibus-fupr.de dionc,in antiquis Jbi enim agebatur contra quendam prxlacum aeäun»»» ipfi foli imponebatur iuramcntum,non autem fr a tribus J'S olutio in term’* nis d.c^dudum jcaufaprincipaliter fpedabat ad praelatum,9f non ad tapin'* lunuldco folus praclatus ibi iurabar, In tertta parte, ibi, 5C nota ex hac litera» ponit gloiTr egulam cum fuis fallentijs« Tu ita diftingue: A ut praelatu* enn* fitens non habet mandatum à tolkgto , £lt; non obeft coHegio fna fon« felsio,argument«c.»*fupr»de ijs quae ftunt à maiore parte capituh'. «u praclatus habet mandatum à eolkgio. Et fubdiftingue : Aut cplkgiumpo* teft docere deerrore. Si adhuc non obeft confefsio, c,finatfupr.de^®®’ feiTmantiquis. Aut non poteft docere de errore , Ä pratidflicat tont « fio pradati ipfi eolkgio propter mandatum,c,deConftantinopolitän»»**» dift,

Gloifln ucrbo,ipforum, in prima parte fupplet text, quód fit de illis qui refident SC praefentes funt, Jn fccunda parte, ibi,Holbek _ “contra,ponitrcgulam,quödinadibus eolkgtj fiue uniucrfitatisregnuti* ter abfentes non funtcitandi, fedfatis cfk adefle maiorem pattern t^yde * tium.c.ea enim ^ hoc ius porre(ftum,io, q. a, Hacc régulafallitp«®® dlionis negotio S^ receptionis,C;quia propter.fupr,de eleaio»»o’® quis,c.cüminEcckfrjs.infr,dcpracbend, Et inhoccafu potcftp»o^^^^^ pinioHoftienfis. Secund à in caufa cefiationisadiuinis,c.qnatnuisy^° fupr.de ofFic.ordina,eo,libï Tertió in cafu capftulinoftri,ui ^‘■^^^^^Pï^^ng tes fint Óf denc mandatum praclato, ut iuret in animas ipforum gt;’^'^^'!r f «3. res, idem effe in omnibus ma g nis óf arduis cauGs, ut notator in gloü^’ '7 in uerbo,pracfentium*fupr.de maio.öf obedien.óf in c,*.fupr.de P^m op nuncia.

Circa glolK in uerbo, tranfmifsis, notât Philipp. Franc, poft^''^^*^^ Ioann, Andr.Licet remifsio examinationis teftium poftet fieri de uoa ciio'* teadaliam ,quod tarnen nonfiatdenceefsitate,fedarbitrio iiidicis,cum' ftes cogipoflunt per iuris fubfïdium, ut coram ipfo iudice coinparcant,I.i * dices, cum Authentic.fequenti, C, de fide inftru.quia textus ^^’.^^^^^nL indices quidem poflunt litigantes uelcorum procuratores remittere ad cum, ubi funt partes êfc* Sed uerbum, poteft, non inducit neceßiW * utdiximusin c.i.fupr,de confcfsis,eo.lib. HaccrcgulafanitjP’'i*oo,ni‘ico fuctudo alicuius regionis fit in contrarium, tune enim feruanda eft uw “ fuetudo. 1. ?, ^ fina. ff. de tcftibus,óf glolK in c. teftcs,in uerbo,fed^stk * tes.^.q.ÿ. Secundo fallit, quando teftesfunt egregiae perfonac ; utt^»k* pi, Dodores, Quia tune mittitur ad eas per fubfidium iuris,glolf'O» fiqui teftium.fupr.deteftibus.I,ad perfonas, iuncta gioIKin ttcrTO»’® perfonas.ff. de iurciurand. Et hocuerum in cnuhbos.In crimmalibus f“ nim teftes tenentur effe coram iudicibus ^ óf quoniam, in fin. »0 AuthenUf de teftibus,colla.7. Authentic;apud eloquentifsimum.C.de fidc Inlu“» Tertiofallit, quando teftes funt uaktudinarn, fenes, debilitate fiuepau« percate confedi.d.c,fi quiteftium.fupr.de teftibus, Qiiartó fallit ^0*®^ lier ibus. c. a. fupr, de iudieqs, eo. Cuius autem expenfis fiat iHa produaio, » remifsio,uide qua: diximus in d,c.t,fupr,deiudicijs,ingloff?ucrbi,prod«ceft

♦ nbsp;nbsp;GloiKin uerbo,illos, quacrit de refponflone pradati, óf diftinguitt A^t ^

SVPER IL SEXTL VcTc/lihit^. C.Traßnfium. g) innés concordant unà cum prælato, amp;nbsp;refpondet fccundum caquacomnes unanimiter fciunr* Autdifcordant, QC tune J Aut prælatus interrogatur* Et diftinguit : Aut prælatus interrogatur de aliquo, quod ipfe ignorât, quidam tarnen de collegio, in quorum animas iurauit, fciunt ,ÔC die : Aut maior parscollcgi|dicit pro certofe feire, £Cdceo refpondere lenetur» Autmaior parsdicitfc nefeire , minor autem pars dicit fe feire , amp;nbsp;non tenctur re-fpondere ea qux â minori parte audiuit.L quôd maior.ff, ad municipa. à textus noftcr hic in uerbo , maioris partis. Aut interrogatur de his, qu» ipfe praclatus feit, alq autem de collegio , in quorum animas iura-uit,nefciunt. Et diftingue: Aut interrogatur in rébus ipfiuscollegif fim# pKciter,amp; nonrei^ondebic quod ipfeicit, fed quod maior parscollegq icit, quiaipfeeft tanquam organum committentium, undc eûmtanquampro iw niaeriitate fit iuratus,refpondebit fecundum beneplacitum maioris partis,et non fccundum fuum beneplacitum, tarnen maior pars iuberet refponderi id Quod præcisè effet contra confeientiam pradati, nihilomninorefpondear, fedadmoncat potius ipfos, ut ab illa falïa refponfione defiftanr. c.hoc ui-detur.tx.q.5« Siautem collegium urgeret ut refpondeat, poterie con. ditionaliter refpondere,boc modOi Ex parte conuentus ficdico , Ego uerô pro me ita dico SC credo. Non enim débet in fauorem fui coffegif mentiri ,}fed caufam defendere,quatenus iufta eft.I.quoties^ficut.fF.de adminiftra.tuto. Autinterrogatur de fado fuo proprio, de quo quilibcc interrogari poteft.l»intcrrogari.C, de quæftio.ôi^ tune iuratus refponlt; dere poterit.lta decidunt Archidia. Domin. Gerain* 06 Philipp,Franc, hic.

Gloifi in uerbo, figtffatim,in effedu oppon/t contra tex;um: Dicitur hic, ^nodpofitio admitti debebat, quæ continet plures articulos, fed contrà,po« ûnocontinenspluramembra, inunopoterit effè uera,inalio falfa, 06 tarnen Poteritinterdumtotanegari per aduerfarium,non quôdutrunquemcmbrCI *neanegetur,fed ilia copula hue aflbeiatioconiundionis. Exemplum,hoc mododico , Titiuseft homo SC afinus, poterit Titiuspofitionem negate, Donaiitcm per hoc negat utrunque membrum,fcd illam copulamjcemfi di-€o;pono quódTitiuspercufsit Semproniumlctali uulnerc, poterie Sempro niuspofitioncm negate,licetipfumpercutrerit,modôtamennonletahter percufferit. Nam cuius aliqua particularis eft falfa,eius uniuerfalis quoque cfthlfa.l.fi is qui ducenta •^« utrum.ff.de rebusdubijs, gloff. in c.fin. in uer# bo, abfque.fupr.de confefsis.co. Spécula.in tit.de pofitio ^ feptimo. uerfic. undecimoeonfiderandum eft.Et fic calumniofè poflet ad huiufmodi pofitio» nesimplicitas86 multa membra continentes refponderi. Secundo, quôd admitti non debeat, probatur, Namomnisponens débet certum ponere. 1. certum.ff.de confefsis. Pofitio autem diGundliuè concepta plura membra ^ j?^^*^^^5 » ^^ incerta. 1, ubi autem «^ qui illud.ff. de uerbo. obliga.l.præror edi^fÿqu0dautem.ff.deiniurqs. Refponde,illaomnialiera funt,fcilicct ,-quod pofitio implicita 06 multiplex, per iura fuprà allegata fieri non debet,86 pars poterit contra earn excipere,fi tarnen de fado fit, poterit Iudex eamadmtttcrc,ita tarnen ut fingulis articulis 06 membris fpecificè 06 figilla-timrefpondcatur.Etin hoc caux admittitur,per textum noftrum» Alias autê teprobatur. Etiftius reprobationis caufa impulfiua fucrunt quidam aftuti aduocati,qui cxd.l.fi is qui ducenta. ƒ• utrum.ff.de rebus dubijs, collegerunt «lumnias.Nam,ut dixhnus,ibi habetur rcguIa,Cuius aliqua particularis fal-, ia elï,eius uniuerfalis quoque falfacft. Ideoin huiufmodi pofitlonibu^ nihil ïefponderunt ad rem, fed tantum copukm Gue aftbciationem membrorum aheuiu»

D, MELCK KLING, LECTVRA

alicuius pofitionis dicebant fe negafle, K fic procefTus fiebant nulH, ut d/df HofhenGs, fcfortècum fuafubtilicate in quodam negodo dedifTe caufam huicedido* De his pofitionibus implicitis inde omnino qua: notantiK in d^c.bna, in gloæ in uerbo, abfque ratïonabili.fnpr.de confcfsis.co.glofl* in Wn uerbo ,exifl:inianc,SC ibi Dodiores.C^de iureiurand» propter caluffl* dand,

GloCin uerbo,fufficienter,ponit poena refpondere uolentis,fcilicetquód habeatur pro confeflb,

GlofKin uerbo, inquiras, mouct quxftionem, Didum eft in textu, quód poft reiponfionem partium mediance iuramento fadam fyndi^ quoqueintcrrogari debeat,fine iuramento tarnen, fupcreoquod ipfe G’' at » Quxrit itaque glofta, quid fi confefsio fyndici eft contraria confefsion« capituli ftuc conuentus , cui confefsioni ftandumfit ƒ Etdiftijj^guefecun-’ dum Domin ♦ Gemin » 0^ Philipp ♦ Franc, Aut prælatus £C capitulum pn« mum ibliinterrogantur, dC diftingue, Aut 8C prælatus Ô^ collegium tont«' fifuntccrtumquid , ôC ftabitur eorum confefsioni fimpheiter, nec intep rogctur ultra fyndicus, cüm eius confefsio etiam contraria hic nihd ^f-retur',Qiiiaconfefsio, quæ eft probatio , amplius reuocari non pote««^» per tuas, fupr* de probajtem ad hoc facit régula, quôd quis nondeb^t ad* mittiadprobandum id quod probatumnon releuatprobantem,c,c“f”5°®' tingat, fupr. de officio deieg, in antiquis. propterca ultrà non-twiptatur» Aut fyndicus primùm interrogatur, ÔC tunc aut habet fufficiens mandatum ad refpondendum,Sf die: Aut confitetur aliquid certi,non uero e* errore, ftatur ftmpliciter eius confefsioni Ö^ refponboni, nee intcrrog^uturulo'* prælatus £lt; collegium , quia hoe cafu confefsio prxiudicateollegio,c*t* parte , fumpto argumento à contrario fenfu. fupr, de confefsis* in antique» ÖCfaciunt ad hoc rationes in proximo membrodidx. Autconfeffuseüa/P quid per errorem, SC poterunt prælatus SC collegium quoque int^noga« ri,cüm huiufmodi confefsionem rcuocarcpofsint,d. c ♦ expartej,^^^*’^^*”^ ^fed an SC ipfos.ff.deconfefsis, Aut non habet fufficiensmaP^i^*”^ refpondendum , SC nihil præiudicat fua refponfione, Aut pt^t, s,a capitulum non refponderunt certumquid, fed tantûm de credulitate,» tunc fyndicus poterit intcrrogari de certa fcientia,8C fi de ea refpondent, ftabitur eius refponfioni,quia præiudicat. d. c. ex parte. Aut intcrrogari# tur.öC refpondent fimul prælatus, capitulum ÔC quoque fyndicus, de eer* tafcientia , SC die: Aut refpondcndo conueniunt , SC iuuatur relpon»o unius refponfione altcrius. Aut funt contrary ,SC tune cüm fyndicusman-dato college refpondeat,uidetur unius refponfio,ôi præiudicat collegi0,11 eu ti fi unus aliquis confiteturpartim pro fe,partim contra fc,ftatur confclsiont quatenus eft contra fe.i.de ætate ^ 1; ff. de interroga.a(ftio»Si tarnen iudex a« nimum fuum per conieduras poftet informare, tune poterit id faccre, Öt ie-cundum eas pronunciare.c,prætcrea.eo.

^ Teßei^

SVMMARIA,

f 'Tertninuf ad reprobandum telles oportet ut de nouo (ßt^etur^ 0*

• non pote^ dje idem cum termino praßxo adprobandum^

2 Exceptiona

SVPER IL SEXTL DeConfi/if. ^teflet. S4 Exceptiones porri^end^t in fcriptis , nec^uc fdtem uoce proßren/

•Reticuli probatorij nunquid in quauis cauß dari debeant ,’ nee ne,

'leflis^quem ^uis nititur reprobare ßo debet uocari nomine.^' cau/a reprobationis^ccificcexprimendat Interro^atoria^uidJint^itemquotnplicia, item ad duidintudicijs fint introduda,

Interro^atoriarum duo prenira, ^ ^ualiter fub unoquoquegénéré ea

7 nbsp;nbsp;^i^m tc/îü abfiuc caufaßicntice^an z^ 'juando ualeat^

^ nbsp;nbsp;^bijcicnf cxceptionem criminfiaduerfario^ an tcncatur ottincs etufdem exprimer c circumflantias, udßt^iciat /implex obiedio, ad hoc ut repcUatur ä limine iudteij,

9 nbsp;nbsp;^^eptio dependenf ex euentu fituro, ante probationem pateß dedaf ^^iß e/i obfiura ud^eneralü.

Nota primo ex hoe textu iunda gloCi'n ucrbo,produdos,quód Ikct ador Ptoduxent celles fuos ia curia,reus tarnen compeUi nonpoceil,uctbidê fuos 9^04« producat»

Secundo nota, quôd non poteft' fimul ftatui terminus ad probandum Si ' ƒ ptobandum tcftcs,fcd debet ftatui nouus terminus ad reprobanonem tefti U«Lo p^° ^ j^^^“^’»*^ «t»^c probatio.in princip,8lt; eft gloIK in Cle, faepc»in o ^^’^f^° ‘'®^ ^’^ ^^’^^^5 in uerbo, contentorum, quôd exceptiones debent ‘ P®’fdgiinfcriptis,8C non fieri nuda uoce,de quo cftglof.inc,prudcntiara,iii offi^deiegUnantiquis»

'Jloltin uerbo» articulus, ponit grammaticam cxplicationem uocis. Hic Do dor CS ,.utrum incaufis de neceftitate fint dandi arti.

* ^^^‘ft/nguunt J Aut petitur à parte aduerfa, ut dentur, ÓC tune procul Quoiodandi funtinqualibet probatione, Aut non petitur ,66fufficitquali-treunque teftes fint produdijdummodo Riper libello dcponant,fiue fint fa-urticuhuel pofitiones ,fiue non; Seruatur tarnen hoe cafu confuetudo iu. *uoruin»uideSpeculatoremin ^nunc uidendum,intitu»deteftc» Eftta-/ncautehjfiquisconficit pofitiones, uteasitacomponat, utquàm paucif-‘’’ïacontincant,alioquifi pluracontinent,aftriduseft, utomnia contenta hfe ■‘^® ^^® ’^*^^ ^°3n. Andr» Domt Gemi, Archidia, Si Philipp. Franc; o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue^bo,produdos,primüm opponit contra textum.Videatur Huoa receptio iftorum teftium non ualeat,quia regulam habemus,quód an-«ntem conreftatam teftes recipi non debcant,ut fuprapertot, utlitcnon tontcliata, Sed hic nulla fit mentio litis conteftationis. Ergo uidetur quôd hon ualeat iftorum receptio. GIofl?reipondet,pracfupponendumefle,quód 50^ 1*’^®’''**®’^’’^^^®^^®*'*™ dubium noneiTet, quódeorumreceptio

Glofi;inuerbo,nomina, ponit modum exceptionum contrateftes re-

D» WELCH. KLING, LECTVRA

probatonos.Primâm enim neccfïè eft ,ut nomen teftts fufpedi Ö^ reproban* difpecificé exprtmatur, propter uarjanonemuitandam.c.#» fupr.dcrefcrïp, in antiquis, Secundó,quódcaufa reprobatioms exprimatur infpede* Non enim fuffidt generalis exceptio, hoc modo: excipio contra teßem, quia de# liquit : quia tab's exceptio tanquam generalis reqcitur, Ideo delidum quod obijcitur nominatim exprimi debet,ut hoe modotteftis non eft admittendus, quia eftadulter,periurus,uel fimih'sj.fi ex dolo. ^ ultimo.ff.dedolo. Tertio non fans eft delidum fimpheiter obqeere ut homicidium, adulcerium, ud pcriurium,fedneceffeeftexprimere obieda,fcilicetquem teftis occident. Item cum qua adulterium commifent, ucl in qua cauw peieraucrit, ui hoc modotPono quod Titius, qui producttur in teftem, occiderit Semproniun’» ucl quod uxorem Titq habuerit publice pro concubina, ucl quod in tail ta* fu peieraucrit. Et his obiedis exprefsis fatis eft. Non enim reauiritur ex* prefsio omnium circumftantiarum, loci ÔC tempons,fed tantumperfonaruw SC caufac. In probatione tarnen huiufmodi exceptionum, fi teftes delid^ ob« ieda ncgauerinr,neccflc erit,omnes circuftanrias exprimere , ad hocut.^®* bctur. Ideo commodum erit hoc cafu coram iudice ordinario pluresteires nominate, quia fi ordinarius examinationem alifs delegat, coramdel^g3^® nulli teftes admittuntur,nifi qui corn ordinario nominati non funnConnta-' que teftes de omnibus articulis intentionis nonpofsint plenam habere no* titiam,feddidumunius altcrius didoiuuetur, coram ordinario pî*^’'^® minandi funt, cum, ut didum eft, alq produci non pofsint. I, diligent«*«» mandati-c.cumdileda.fupr,derefcriptis,inantiqui$»

Globin uerbo, interrogatoria, tradat materiam interrogatorlorum,runf autem interrog^toria breucs conceptioncs uerborum, fupcr omnibusm-* cumftantijs,locorum,temporis,pcrIonarum,caufx,uifus,auditus,fcieflW » credulitatis, famae,ô^ certitudinis, formatae ad hoc, ut ueritas fupcr excutiatur, teftiumque produdorumfalfitasSdmalitia conuincatur,fo«‘ * 4ici infra certum terminum per partem,contra quam teftes producuntur,c hibendæ,ut colligitur hie ex gloITSC eft textus c.cum caulàm.cI.i.fuP'^’“® ' ftibus. Dico in definicione,breucs coheeptiones uerborum, qui«S^“'®? / toria generalia S^ fpecialia breuifsimis uerbis comprehenduntut, Genera jhis uerbis,quot annorum fit teftis, cuius conditionis amp;nbsp;facultatis»^^^quot;' ^^’^^ „ omni exceptione fit maior,^ non homicida,non adulter, noopet*^®’”® infamis,ucl fimilis.Ita quo($fpecialiainterrogatoria fecundßf““^”^’ ria breuifsimis uerbis concipiuntur,de quibus infra fuo loco dicemusTW » fupcr omnibus circumftantijs loeorSf. Namfi articulas probatormscon 1 fadumaliquod,poteritparsaduerfa interrogateubi fadumfit:^ ”*^^ um dcant,in ædibus Ti tij, interrogetur teftis ultra, in qua parte at di um, un in inferiori parte ucl fupcriorc:fi de inferiori reiponderit, interrogetur uitr , in quo cœnaculo, utrum ad Septentrionemucl Meridiem, item in qua par illius coenaculi. Nam cum quilibec teftis folus, 8C in fecreto examinetur ,t quod propter huiufmodi interrogatoria difeordant.StT mendacq redargu pofiLint.ExempIumDanielis. «;.extat,quód duo presbytcri ferebantincau adultery teftimoniumcontraSufannam, S^cum finiulexaminarcntur,era concordes,0^ deponebant earn efle adulteram. Ideoque debcrcconoin condemnari.Daniel autem cum de falib fufpicarctur, iufsit teftes fepararl, qucmlibet folum in abfentiaaltcrius examinari, quo fado compofuitmte * rogatoria fupcr circumftantijs loci, quarrensfcilicet fub qua arbore adult -num commifTum eflet, ÔC cum primus diceret fub cino, fecundus ^®î^® ,• pinu*uidi erat de mcndacio,Slt; liberata eft Sufanna. Et ex hoc loco fumpta eftpradica interrogatoriorum, fecund urn gbin d,c.cum ^’, ^ jj’p

SVPER IL SEXTL DcTeßibif^. $,Tcßcs. §5 gt;huerbo,’deloco»fupr. de teftibus. D/co : temporis', quia 0 in tempore non conucniunt,fufpedum eft eorum teft/monium^c* mhilominus, j.q, p. glolK Jndx.cömcaufam, in uerbo,tempore. In omnibus tarnen caufis non eft dc fubftantiaàtteftarionum conuenire de tempore, fed tunc quando quacritur ”9^'9“® faÄo, quod eft irreiterabile, ueputa cum probari debet,quem oc# c»uni cHèjibi, nocet diuerßtas temporis, cûm diuerûs temporibus quis non porsitintcrficijfccus ft faeîum fit reiterabile,tunc diuerfitas temporis non no eet,nifitempus fitde fubftantia adus, de quo uidegloæin d,c, nihilominus, «n uerbo,fimutj.q.p»amp; Speculator, in ^iamdeinterrogatorifs, uerfic.item detempore,inrit,de tefte, Dico : perfonarum,ideo quia de conditiombuste-‘tjuniinterrogatoriafieridcbentjdequibusinfra dicemus dc interrogator jijs generalibus. Secundo dico :’perfonarum, quia inrerrogari debentte-ftes deperl^nis,qui adumcclebrauerunt,autaliquid egeruntd(c,Dico:cau« ’æi quia teftes de caufis feienriæ interrogari debent, quam fi reddere non pofsint non ualebunt diefta corum,c, ft teftes, ^ etiam. 4,94,80 eft glolKin d, ricum caufarn, in uerbo, de caufis,fupr, de teftibus, Caufæ autem fcientiae funt, quad teftis uidit uel audiuit, ft qualitas adus patitur, ucl quód ere, dat,«cl efle famam,8C fc inde fcire, In quibusautem cafibus admittatur teftf# *noni«mde auditu uel credulitate,quia non eft materia noftra,uide notata in d.qcômeauàm, Dicoïadhoc,utueritasfuperarticulis excutiatur, Quia ftatim cöm artieuH per producentem oblati funt,poterie pars aduerfa pc-tere copiam articulorum , ut fuper omnibus puneftis in eis contentis for-tnet interrogatoria,quibus teftes coguntur refponderc, priufquam ad ar« tic«lum refpondeant, Dico : ut teftium falfitas , Ód malitia conuincatur. Nam fi difcordant in loco, tempore,ucl perfonis,ftatim conuinci poflunt de pendacio,utpatet in exemplo Sufannae, Dico;foli iudici, Quiadccon-‘^eiudine St iuré interrogatoria non dantur parti aduerfæ , ne pofsit fu-pcr ijs inftruere teftes fuos , fed iudex per fe uel per aftèlîbrem examinât ilia , ut hic in glolK in fin, ferè. Quod dico î infra terminum, tu non ’'Stellige delegali termino, feddc arbitrario, quia poft exhibitionem ar-*^wlorum petit pars aduerfa dilationem, infra quam offerat fua interrogatoria,

Sunt autem interrogatoria duplicia, gencralia Só fpecialia, Gcncralia di» lt;5 cuntur,quæ fiunt fuper moribus,ôd conditione teftium, quando feiheet te» ftis interrogatur de aetate, quia fi eft impubes, non ualet cius teftimonium. Item quantum habcat in bonis, quia lïnon habet quinquaginta in bonis, præfumitur contra cum.c,in primis«ÿigloriofus,uerfic.fed^de perfonis, î4i,^fancimus, in Authen.de teftibus,coll,7,Ttcman precio uel precete« ftificetur ,ÔC an tcfti fucrit aliquid datum ucl promiflum, uel aliquamIpem habcar,quod fibi detur. Item an fperct habere lucrum uel damnum ex cau-* fahacfeunidoria alicuius partis, itemeui parti faueatuidoriam, Item an fit amicus uel inimicusalterius partis. Item an inftrudus âproducente de* ponat, Et in fumma ad huiufmodi interrogatoria-gcncralia pertinento-mnesexcepriones,propter quas teftis à tcftimoniorepelli poteft ,'dc quibus efttextusini,teftium, cum ibi notaris,ff.deteftibus.amp; uidecopiofifsimS Specula, in tit, de tefte 4» opponitur,per totum,8C ^iam de interrogatorijs, uerfic,interrogatoriorum,amp;f ucrfic.porró circa perfonas, Interrogatoria fpecialia dicuntur, quæ formantur fuper meritis caufac circa fingulos articu-los. Et in his non poteft tradi ccrta régula, Quia in alijs adionibus 8t: caufis alia hunt interrogatoria,fecundum circumftanrias uniufcuiufqu^caufæ; exemplum uide hie inglolfi Plura alia exemplauidcapud Speculate, in d.

D. MELCH. KLING, LECTVRA

^ lam de interrogatorijs, include tefte» In hac quxflionc,iicrum dldumte* Zftisfinccaufafdendacuakat,dic: Autteftiseftintcrrogatusdecaufafcicn' ciac,amp;^ tune ft non potent reddere aut noluerif,non uakt eius didum.c. fi telles ^ ctiam, cum fimihbus, 4.q»j, Aut ludcx non interrogauit eum de eau« fa feientiae,®^ tune uakt didum eiuj ctiam fine caufa, argumente,ficut.fup, de fenten.ó^ reiudtca,uide glofl^ó^ qu» ibi notantur in d. e. caufam quxjn ucrbo,de caufis Xupr.eo.

g Circa glolfin uerbo, fpecificatione, quaerunt Dolores, utrum in obits’ dlonc exceptionis crimints necelfeftc, quód omnes circumftantix fimukx-pnmantur,uelanfufficiatd{ccre teftem nonaudiendum, quia fitperiurus, homicida,ucl adultéré Et primó uidetur, neceflè efle ut omnes cireumftan-ti» ilatim exprimantur,fcilicet In quo dcliqucrit^quo loco 0^ tempore. Nam lila fpcctficaiiorcquiritur in aceufationibu», 1. libellorum, ff, de^eufationi-bus. Ergo uidetur quad idem dicendum fit in huiufmodi exceptionibus contra telles, cumaceufatio fit minus odiofa quâm huiufmodi excepnones contra telles. Ad aceufationem enim nemo compcllicur,adcxcipitndiim contra telles fic.c.diledorum.fupr. de teftibus cogendis. Ét uidetuf hatc^ pinio probari per textum noftrum hic, in uerbo, fpccificatione, Ö^mfry proximo,in uerbo, fimili fpccificatione, Et bate dl opinio Archidia,^”®* Ihenfishic* Idem tenet Barto, in I, praetor edixit, ff, de inlurq«. Tfu to^M quaeftione breuibusiiadifiingue : Aut fpccificatiocircumllantiarurnomina ell tarn in iplâexccptione,quàm exceptionis probatione, amp;f tune nihil ope' ratur criminis obieflio. Aut in initio in ipfa obiedione exceptionis fpeeiw catio omifia,cxprimitur tarnen in ipfius deftdi obiedt probatione, Ä adintt* titurillaexprefsio. Ab initio enim fatisefi indeterminate excipere, que'’* efle adulter urn, homicidam ucl periurum,amp;rpoftcainprofc€Utioncetfe^ ptioniscircumftanciae exprimi polTunt. Namcumifla exceptiopende^f^® futuroeuentu, poterit anteprobationem dedararftfiefi obkurauelg^’’^^ ralis. Et de tab fpccificatione intclliglturtextus nofter, quialoquitufdcei» qute fit poft exceptlonum obledionem* Ita quoque intelligc textum y*®quot; quentis in tiet bo, fimili, 0^ in gloff in Clement, in uerbo, circutnA’’*^*^’^^ fupr.de ekdione, facittextus in 1. hæredes palam «ÿ- i,ff. de tefta.óflwquo* que dccidunt hic loann. Andr. Domi, Gemi, Petrus de AnchoA Franc, Hare autem régula,jquod Icilicet ex poftfado poflunt dret^ ftantiæ exprinii,fallit in quibufdam cafibus , in quibus ftatim fieri debt* fpecificatio, ut in exceptione excommunicationis , reeufationis criminis, quodopponitur in bene fie ialibus ,óilc, De quibus uide Philipp hicô^c.

^ Si ucro,

SVMMARI A»

'TeJlcf ottifiifio pint produeenJi cor am indice ^neepiff^idi cos pro Jud coram /\/otario , wß quando is examiftet ex commißione iua^

'lesjes fumluidtertio pitspoßit reprobare, tumptoadeoruinperiod

• nas^tum uero quo ad eorundem ettam di Jia»

Nota primo ex hoc textu, telles efle producendos coram indice, alioquf ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftprodudio

SVPER IL SEXTE DcTcßibiu. ^Siwro^ 0^ ' eft produdfo null» , «lanjfi fieret coram Notar/o, nifi Notarfu» examt-- net ex iudids commißtone, ut notatur in c • muheres. fupr, de ludicq». eod.

Secundo nota hic,difFerentiam effe inter rcccptionem Äf exarnfnatfonem teftium,quiarecepno intclligiturquo ad luramentum, Examenueröa« cipitur de illa depofinone , quamfadunt telles poft pradfitum iuramen# tum. Et ideofi iudex in referipco commuter etNetario tantüm recept io« nemteftium , wigoreiftiusrefcripti,nonpofletco# examinare, fiexprefai examinatio non efleefibi commißa« Hoc probaturper eextum hic, in quo phmàm committitur receptio teftium,a deinde feparatim examina« tio.

Ç« a gl^.in ucrbo,obferuata,mouent dodores quatfiionem.Didtur hic, qu6dfi ador produxerit tcftcs,qui reo fuipedifunt, poterie reus contra eos ®*«pere,ó^ per alios reprobare. Eodem modo fi iHiteftes reprobatorq ipÜ* ^steiadori quoque uideantur fufpcdi,poterft ipfe ador contra eos quoque '*'‘pere ,Slt; per alios teftes reprobare» Si autemreus tertio «dit adoris te-reprobare,non admitteretur iUa tertia reprobatio, per te«» in c; licet di« *5tus .fup.de teftibus^SC eft glo.hic.Scd iam quçritur,unum hacc propoftio * I^’ndiftindc uera,fcilicetquöd tertia reprobatio teftiumnon admictatur» «t pHmära quidem quod ad tertiam reprobatfonem perfonarum teftium pertinct, non eft dubium, quód non admittatur.d.c.licet dtlcdu8.fupr.de te« Hibusyubitextusexpreftè meminic, quód contra perfona# tertio amp;nbsp;quarto nonpofsitexcipi. An autein contra dida huiufmodi teftium terci^ofsic poft publicationetn cxcipi,8^ ficcorum dida reprobar/, dubium eft. Etpri* niom'd«tur,qu5d contra eorum dida poiTunt poft publicationetn exceptio« ®'sopponi, Sc per hoc reprobari. Nam reus, contra cuiusreprobationem l”^Qducuntur,nonpotuttuidereeorumdidaantepublicationem , Ergoad-*?‘ttcndus eft poft publicationem, prxfercim fi de corruptione funtfuipedE *«cundum glolEinc.licet caufam ,in uerbo, oppontfupr.de ptobatio.Of eft J^Wsin c.q uaUter.el.* ^ dcbct.fupr.de aceufatio. Et eft optima ratio, qui» « contra dida huiufmodi teftium non admitterentur exceptiones, prsbere« jut teftibus occafio ut falfum deponerent,contra id quod habetur in d.cqua« uter .^ debets Secundo uidetur probartNam nufquam reperitut iure eau« lt;um,quod tertiacontra didateftiumreprobatoriorumobiedioßtprohibi«

A *^‘^ cauetur ne tertio contra perfonas iftorum exeipiatur.d. c. licet öilcdus. Sed inter perfonas Öidida teftium eftmagna diuerfitas, Qjuiain «luUiscafibus fulp ici o Si defedus perfonac teftis nonattend(tur,fcdadmitri-^»etiamfi non Ut omni exceptione maior. c ♦ Keet Heli «^ cöm igitur ,6( -^ «na, fupr« de fimo. Did um autem teftis falfum nufquam approbatur i iure, q^ufalftan nonpoteft approbari contra ucritatem,propter hoc quod Chri-«us dicit : Ego fum ucritasSic. Pro contraria opinione facit, Quia ratio cur tertiareprobatio prohibcatur,bacc eft,utfcilicet litiumfit finis, d. c» licet dû *ccf us, in fin. fupr. co. Quae ratio non minus militât in didis teftium,quim •P'orum per fonts, Qjiarc uidetur quod etiam contra dida eorum non pot 'texcipi, Secundo uidetur probari, Nam reprobatio didi teftis refpicic ^oque perfonam ipfius teftis, quae fcilicct ex hoc redarguitur de mendado «.periuno. Excipiendo ergo contra dida teftium principaliter, cenfetue quoque fccundariô contra perfonas ipforumexceptum, quod eft prohibitum,in d.c.licec. Tertio uidetur probari. Nam non ftatur ;dido cell's propter conditionem perfonac, puta quia eft periurus, uel fimiiis,SC exhoc ipfo , ftatUimitur quód «crum non dixcrit,c,tcftimQnimn. fupr.de teftibus,^^«-

P. q

D, MELCH. KLING. LECTVRA

men non admittitur tertia reprobatio contra perfonam, cüm tarnen pt^ peer reprobatam perfonam didum quoque effet reprobatum. Ergo eu ^ perfona tertio reprobari non pofsit,uidetur quöd nee eins didum ’^^P^P-Z* tar.Et h ace opinio uidetur uerior, quam etiam renet loann. Andr* Ö^ ’H jZ Prouitanda contrarietate rupoftDodores itadiftingue: AutquisuuK « da teftium reprobatoriorum teruö reprobare, non per ahos tcftes,fed pet lt;nbsp;' ftrumenta uel per propria ipforumdidaôLarteffationes ,utputaquód‘^^ fibi ipfi contrary,S^ tune admittitur illa reprobatio, ut notatur in c, « reft« z ft quis teftibus»4. q, j. Et ita intenigitur prima opinio » Aut uult reproof per alios reftes reprobatorios,ó^ non admittitur,nifi adderet falfam corrupt*® nemtcftium.d»^fi quis teftibus.8lt; inhoecafu intclligitur feeundaop^n* * Vide de bac quatftione copiosè Domin,Gemin,Philipp,Franc.ô^ P^^^* Anthora hie.

Cap» Hit Innocent, Q^ortui,in generali Condi. Lu^unenß.

D Omana Ecckfia,S^ infra SCc. In appcIIationiscaunsqui^PP^^' la nt is Procurator uel Aduocatus in priori iudido furr3t,non recipiaturin teftem. Nequeindiftindeipfi appenanu^præfu^P^*^ né faciente pro co, deferatur etiam iuramentum, fed tunc cùm infpe* dis perfonarum SC ipfius caufæ circumftantijs id fucrit faciendum»

SVMMARIA.

t nbsp;nbsp;nbsp;I^rutnßt dJmUteniIus in teUcm in caufa appelladonb, ^ui iff P^^^ inßantiafiit procurator ßuc aduocatm alicuius. 2 nbsp;nbsp;nbsp;Cau/a appellatwnis non eil alia à prima inßantia, licetßt lt;^^f^^ dum.

Cafus;

Pone:fententia lata eft contra quendamjn quaputatfegrauatumjideoap' pellar. In cauQ autem appeUationis producit reftes inos,quitin pnu” ftantia,amp; fic in caufa principali erantiUius procuratores QC aduocati, parsao# * uerfa excipit contra illos reftes, quöd admittendi non fint. Qjiænwf itaque, utrum is qui in prima inftantia fuit Procurator fiue Aduocatus. fit in caufa appeUationis efle reftis ipfius ï* Et uidetur primo quöd iir »QP eftindubitati arris,quöd indices, procuratores QC aduocati ponunt elle tenes in alns caufis , in quibus non fuerunt procuratores, aduocati uel iudices.I.oD carmen. $^ iH nd.iunda glofTin uerbo,magiftratus.ff.dc teftibus,fed u qui t^ itiudex, Aduocatus ud Procurator in caufa principali 8C primat initana* refpedu caufæ appeUationis cénietur fuifle iudex ■. aduocatus uel procura-tor in aha caufa , quia quöd caufa appeUationis fit alia caufa à principe Ii,probatur à fufficienti enumeratione partium. Nam cum in c^faappeuano nis requirltur alius libellus,alia litisconteftatio, fecundumglofl.inc.*.m uer bo,iurllnentumifjp.de iuramcn.calum,eo.Iib.Item aliud iuramentum de calomnia. d.c,fijpr.de iura, calum.co, Itcm aliac probationes. 1. cos y h qu s ’^

SVPER IL SEXTL DeTcßibifg. ' cRomana. Sg ^cm.C.deappcIIaJ^perhanc^C, de tempor, appella; Item ahafententiatC^ cum appcllationibus.infr^de appelé, Imo totus aüus proceflüs rcquintur in caufa appellatiom's.c.ut fuper.cab eo.cum fimihbusjupr.eo. Ergo fequitur ^cceirariöyquödcaufaappellationis fît aha caufa â principally quad per confequens is qui in prima infîantia aduocatus uel procurator fuit, in caufa ^PPellationis poterit elle tcftisjtem quôd fît alla caufayinde etiam probatur, 9uia habetahum iudicemy ut per totum titulum,ff.C.fupr. amp;nbsp;infr^de appclla»' hemhabetahum procuratoremSCaduocatum, quiaprocuracores primat in« wantiat non tenêtur defendcre caufarn appcllationis,c.noniniufte,infin» ‘upr.de procurato.in antiquis. Secundo uidetur probari à fîmili, quôd illo-tum teftimonium admittatur. Nam notarius, qui adaferipfît y poterit in ca caufa teftimonium ferre,quia edidum de tefîibus eft prohibitorium, 1. i.ff. de tcfttbus,fed hoc nufquam reperitur prohibitum iure.Ergo ÔCc. Et quôd pro« curatores ^(Tunt elfe teftes in caufîs y in quibus fuerint procuracores, uide-*urfentire textusin I.dcferrc lt;^ item eos,iunda glolT ibiyæ quac notât Bart»' *m.ff.dc iure fifei. Et ita opponit glofftnoftra in uerbo,appellarionis,in prin# cjpio.Sed iftis non obftantibus,decidit textus nofter contrarium, quôd feiU« ^ct illi qui in caufa principal! fuerint procuratores uel aduocati,non admit« J^utur ad ferenda teftimonia in caufa appcllationis y concordat I» fin, ff.de te« ft*I’Us. Rationes decidendi hat funt,quia aduocatus 6^ procurator cenfentur P3rs,cûniprocurator per litis contcirationem fiat dominuslitis. c.i‘^licer,quot; fupr. de procura, eo. lib. fed in una cademque caufa quis non debet eße pars 8f tcftis.c.forus.ucrfic.probatio.fupr.de ucrbo.fignifica. Secundo, quia u« torque tam aduocatus quam procurator eft obligatus domino de doIoSC ne« gligcntia.l.inrc manda.C.mandati.I.non eftignotum.C.de adminiftra.tuco; Unde amp;nbsp;aduocatus fidem fufe^tam adhibere debet. I.i ^ in honorarqs, ff. de Uarijsamp;fext.ordina.cognitio. Tertio uterque iftorum uidoriam caufae fibi re pu tat ad honorem dC perditionem ad dedecus, ideo fufpedi funty quôd qui« libet teftimonium diriger et pro fua parte. Reqciendi ergo funt. c, in literis; fupr.eo.Et hoc eft,quod dicitglo.prima hic, ne memoresfui offieq forté con tranum aftererent ueritati. Et hinc eft, quôd aduocatus non potcft efle iu« dex.l.ncmo.el.ï.in fin.C.de aflêflo.facit ad hoc Lille à quo -^ tempeftiuum.fE adTrcbelIia.in hac tarnen quæftione,utrum fcilicet procurator pofsit efle te« ftis in ea caufa in qua eft fiue fuit procuratorybreuibus ita diftingue : Aut is, enius fuit procurator,producit eum inteftem. Óf die: Aut pars aduerfa con-fentit incius teftimonium, óf admittitur ad teftificandum y quia quôd procu« ratoradorisnon admittatur, eft introdudum in fauorem rel,óf econtrà, cui fauori confentiendo utrique renunciare poflunt. c. tuis, fupr, eo. Aut pars ®ducrfanonconfcntit,8fdic: Aut procurator fiue aduocatus eftdatus ad u# numarticulum tantum, 8f tune fi uult teftimonium ferre in alqs articulis con iunftisilli,in quo fuit procurator uel aduocatus,^ non admittitur, Aut uult teftificari in alqs feparatis,SC admittitur.c.fecundó rcquiris,óf c.inqmfitionL fiipr.de appellatio. Et ita deciditDomin.Gcmin.hic, Aut Procurator fiue Aduocatus datus eft ad totam caufam » óf tune aduerfario non confientien« te teftimonium ferre non poteft. Etinhoe cafiupropriè loquitur textus no« fter,Etidem dicendum eft in appcllato,quódficilicet fiuos procuratoresóf ad« uocatosnon pofisit produccre pro teftibus, quia eadem eft ratio prohibttio« nis. Autparsaducrla, contra quam fuit procurator uel aduocatus,producit eum in teftem,óf recipietur eius teftimonium,deponetque pro utroque, fie« cundumglo.in l.fin, ff.de teftibus,óf tune teftificabitur pro utroque, prouc iurat pro utraque parte dicere ueritatcm,quia edidum de teftibus elf prohi* bitorium,l,i,ff,de teftibus,óf nufquam repetitur hoe iure prohibitum, Ita de«

D» WELCH, KLING, LECTVRA

.ddit gloæ lik in ucrbo, tn tcftem.8C uidc de hac diftin Aione Barto, H. D(W dores in d.Ldeferre. ff.dc iure fifct Nee obftant huit dedfioni iura pro ra« * tionibusdubitandiallegata. Et primo,nihil fadt quoddidumeft,caufarn appellationiseflealiam à cauia prindpali. Ergo pofte procuratoremcaufae principalis in appellationis caufa efte teftem, Quia ad hoe refpondetur quódnonfitalia caufa, fed eadem quac fuitin principali, licet fît aliudiudi.« ,cium, per text, in c.accufatus.in uerbo,iterate iudicio,?. q, ö,c.Lotharius,fn fin. ibi,illud renouetur iudicium, j. q.z. Si quis epifeopus, ibi,uel renouctur examen,cum multis fimilibus,i.q.ö,Propterea aute quod fit aliud iudicium, non poteft dici quàd fit alia caufa, eftm eadem mérita caufac uerfentur, qux fucrint in principal!,Sicut copiofè diximus in c,#.fupr,de luramcnt.calumn. cod.libr, EtitarefpondentDodores hic.Secundó nihil facit quod diâuin eft de norar io,quia ipfe tantom poter it efte teftis ,'quo ad probationem 6«!» hoe eft, quod ipfefcripferit, argu, I, fi quis decurio, C. de faUis.^on autcin poteritefteteftis,itaquódtalisfcripturaeius teftimonioiuuetur, ut iwiuit glolKfinguIaris in thac confuItifsima-^fin.C^qui teftamenta facerepoflunu' Etita refpondet Philip, Franc, hic, Tcrtió non obftat textus inl.dcferrf*/* Kcmcos.fi’. deiurefifci. quiaibi procurator non interrogabatur ut tcu’S, fed ut pars, quia per lifts conteftaftonem erat fadus dominus lifts. Vide tarnen copiofifsimè Bartolum ibi fif gloftZin uerbo,interrogari,

lt; Nota ex hoc textu primo, quàd is qui eft fufpedus propter aUqt»® ^* dienern,quam habet ad caufam principalem,cft eftam fufpedus incaui33^ pellationis , Ö^fiemuracioinftantiac lifts nontoftit fufpiftonem, exq^^^^ ' cademcaufascperfona. Sceundönota,quödprocuratoresSCaduocaUOon pofiunt efte telles in eadem caufa,ÔC per fe agitata.

' GIofT in uerbo, injteftem,in prima parte, eft fuprà in deefftone abfofu« ta. Infecunda parte,ibi, quod de procuratoribus , quaerit,utrunip’^‘’cura-tor ad negotia pofsit efte teftis. Tu iudica, fecundum diftindioneniiupra traditam, Anfcilicctuelitteftificariinipfo negodo,quodgcfsit,ueïinahtgt;» Item an fiat aduerfario uolentcfiucinuito, idem die de Syndico,^^^^^»^*'’ Iicitatore,uclfimilibus,quia efteadem ratio, uidcdodoreshic, doctores Quaerunthic,utrum is,quifuitaduocatu8 meus in caufa principal, P°‘®*^^!^ feaduocatus aduerfarij mei in caufa appellationis ƒ Et decidunt commune ter quód fic, SC ita quoque decidit Specul. in tit.de aduocato. $• nunc tractC' mus,in fin.flC notatur inl.fina.fF.deteftibus. Imôuidetur,quôd quis in eau-faprincipali pofsit efte aduocatusambarumpartium, perglolLine.diid-plina, in ucrbo , gladijs. 4$. diftindione, fed hoc eft uerum in diuerlisliti-bus , quod fcilicet poterieefte aduocatus ambarum partium »ut ®7?^*!® l.x.C.deaduocatis fifci.ubi quis poteft effeinuna caufa aduocatus fiici,8t in alia caufa contra fifcum. Concludunt itaque Dodores, licet Aduocatus mc' UI in caufa principali pofsit efte contra me in caufa appellationis , non eflè honeftum,tum quia fecreta caufac meat nouit,propterea mihii» fecunda inftantia nocere poterit, quem prius défendit, Tum quia cum negare, quod prius afleruit, 8C econtrâ, quod fieri non dtbet, Ita dcc** dunt dodores hic,8lt; Specula.in d.loco.

iuramentum^nifi Judui uidebitun

SVPER H. SEXTL DeTtßibM, f,Nc(iae, gÿ

Pone cafum : Appdlans in profecutione caufe appellationitnonpotuic P*enè probare , quiahabebat tantftmunumtcftem,propterquempraefum-PUoeratproipfo contra appdlatumî Petebat itaque in defeÂum probario-’^'siuramentutn fibi deferr^Quarritur an habeat locum petitio ƒ Et in bac S^^ftionedic breuibus: A ut nid ici non uidetur quôdappdlantidebeat dc-erru'ufim.j|jjjyjn^g(r jy^^, çi „0,^ deferatur,ied potius appdlafo,ad offen« pendant fuam innocentiam.c* ultimo ^ praefumptionc ♦ fupr « de iurciutand» Antiudiciuidetur,quôd appeUanti fiedeferendum in defedumprobatio-^^ui,ôCdeferat,pertextum nodrum htc.c«cxinfinuanone.fupr»dcprocu-^’^«inantiquis»8C probatur hoc à fortiori, quia fatpe fit,quôd fimpl/citer «douniusteftisiuratiftetur^, fi iudici uidetur^LTheopompuSifEaedote P’'*legata,bi,|i ulti.ff. quemadmodum teftamen.aperiantur. Ergo multo ™’gis poterie indexdido unius redis iiingcre iuramentum partis, fi ipfi ui«

In Abc aurcm,an fcilicet amp;nbsp;cui Index déférât iuramentum, obfer* circumftantias perfonarum Si caufac , fcilicet fi appcllans ed honc» *‘*otquàmappenatus,dcferaturipfi:fin mjnus,aduerfario.d«c,fina,^’præ-’ymptione^fupr^de iurciurand.uidcgloffind. c.cx infinuatione» Et per ”®f fint explicate gloff hic, in uerbo »praefumptionc, 5lt; in uerbo,pcrfona« tuni,

DE IVREIVRANDO»

Cap, J, iVicolaufTcrtiui.

fjOntingitin nonnulhi Ecdcfij« de carum eonfuetudine obrer-'^üari,quôd ipftrum pracla£i,cùm primo ad Ecclcfiasipfasaccc-’^unt,uel cùm derecipiendisibidemnouis Canonicis agitur , neç P’^a^Uti admit£untur,nec Canonici aliter recipiuntur in ipfis, niß iu* f^ntftatuta ÔC confuetudincs ipfarum Ecckfiarum,fcripta6^non feripu inuiolabilitcr obferuarc» inter Laicos etiam in multis ciui* «tibus, caftris 8C tei ris, in fuis poteftatibus, redoribus ud officia-libusaffumcndisjconfuetudinis morbus irrepOt, quôdpoCeftates, Redores amp;nbsp;officiales huiufmodi ad poteftarias , redorias ^ of^ ficiacadem, niß prius feruaturosfeftatuta ipforum locorum eau-fa iurauerint,nullatenus admittantur. Quiauerôinftatutis con-fuetudinibufque fupradidis interdum aliqua reperiuntur illicit» feu impofsibilia, ud obuiantia Ecckfiafticæ libertati, ( ne fub gène-rditate iurandi fie iurantibus peccandi occafio præbeatur, cùm iuratnentum non fuerit ut effet iniquitatis uinculum inditutum.) bacgenerali conflitutionc animarum periculis obfiftere cupientes, præcipimus ,àquibufcunque feientibus contineri in prædidiscon/ fuctudinibus 06 ftatutis iHicita , impofsibilia, ud libertati Ec-clefiafticæ obuiantia , iuramenta huiufmodi aliquatenusnonprar-Kan. Et fi tafia iuramenta ca intentionc facienda ud fada , ud

D* WELCH. KLING, LECTVRA

ctiam illkita ueHmpofsibiha,fcu EcckGafticæ libertati obuiantia obgt; fcruentur, (cùm etiam fub tail intentione præftari non pofsintabC que diuinæ maieftatis offenfa,) decernimus in huiufmodi illicitis,ini-pofsibihbus,feu libertati Ecclefiafticæ obuiantibus nort feruanda' quin potius pro animarum falute,li fub forma pr^dida uel Hmili aliquot; quos ignorantes prædida illicita feu impofsibilia,uel libertati Ecck« fiafticæ obuiantia iurare concigerit, ad obferuanda duntaxatliûta» pofsibilia , ÔC non obuiantia libertati Ecckiiafticæ, iurantiumf^* ferri débet intentio. Deelaramus quoque iuramentafub huiufmo-di generalitate qualitercunque amp;nbsp;fub qualicunque uerboruni fof* maprækita uel præftanda,adlicita,pofsibilia,amp; libertat^ecckdaß*^ cæ non obuiantia tantum extendi,ipfofque iurantes ad alia per pf^* ftationem iuramenti huiufmodi non teneri«

SVMMARIA,

Selens inßatuto quid contineri illicitum^uclimpoßtbdc, in cuidi obfar^ uantiam iurare non debets

Juramentum etiam dfeiente pra/litu pro obferuantia /{atutoruitt ilUcitorum CZ* impoßtbilium, tarnen non obli^atur jui iff^lt;^^ uit,

Traßans iuramentum iUicitum temerè,eo ipfo e/l periurus^non t^^ ex eo repcUitur cidi^nitatibus uel teßimonijs,

Tralatuf uelmagßh'atus quicunque iuransferuareßafuta cotnp^^^^' fainlibroflatutorum^qui claujus fibiprafentatur^exindenonajirin gitur illicites CT impoßibilibus ßatutis,

Iuramentumgenerate adlicita reßriu^itur»

Statuta o* conpuetudines ex triplid uitio infirma Cunt, Intentioiurantis potius applicari debet aàui lidto^pfdfftprobibif to^

^ppeUatione Reéloris ueniuntnon filumpotefiâtes Eccleßaßicttf fed 0^ duiles quoque,

O^eeßio iuramenti^nunquidboeßper aliquo afin etiam ciuili, uel inter laicos eclebrando interponi debeat^aut minus ^ ad Eccleßam (}e^ fiat,

lurans infiafuta^anfiltern exeo obli^eturiamßdtutis^anetiam qua in poßerum ßatui Contigerit,

lurans inßatuta contenta in libro conclufo ante fepoßtojl in eo repet riat duoßatuta contraria,utri debeat adbarere»

PraJati,canonici,redores SC ofReiaks Iocor3,qui iurant ßatuta 5i confue-tudineslociuel£cck0aeferuare,praetextu tabs iuramenti nonobligantut ad illicita^

SVPER IL SEXTL Ddureturandot c,Contin^t(, 8^ adiiltcjta,imporsibiha,ucl obuiantia ecdefiafticac hbcrtatJ,nec co debet ft# Kiitio iurantis referri»

Cafus«

In quibufdam Ecdeffjs, ciuicatibm, cafin's Gue uillis confuetudoerar, ^nöd in Ecclcfrjs nulli prachti uel noui CanontcidCinciuitatibus, caftris nd uillis nulli redorcs,offiidales uel poteftates admitterentur, nifi lurent o« mnesconfuetudines dlt; flatuta EcdeOarum Gue ciuitatum, quae dauGtofFe. tebantur inuiolabiliter obferuarc , fed inter illas confuetudines 0^ Gatuta ^usdam crane illicita * impofsibilia ud etiam hberrati Ecdcfix obuiantia, Q.uxritur itaque ex ilia fadi contingentiaprimiim, utrum nouipradaciô^ Canonici, uel etiam nouç poteftate« ciuiles,fi noruntin RatutisillicitadCim« pofsibilia c»ntincri,ab initio huiufmodi iuramenta prat ft are debeanr. Sc« cundöquxritur,in uerGeSC talia iuramenta öfefi praelatus, Canonicusfiue potcftasciuilis, feiens ftatuta impofsibilia ucl illidta continerc animo 8^ in* tentioneferuandi ftatuta,iuraucrit ftatuta feruare, utrum teneatur etiam ad obleruantiam impofsibilium Öd illicitorum. Tertiô quacritur,in uerGe. quin potiusfi Über ftatiitorum daufus oblatus cß,ut nouns prxlatus Gue po-teftas iuretdeftatutis feruandis, ncc nouit de impofsibilibus öd ilhcins ftatu« üs, Utrumuirtute iftiusiuramenti teneatur etiam ad iUicitaödimpofsibilia, Q,uartö in ^dedaramus , quaeritur, G fimpliciter öd in gencre , Gne ali-quaftatutorum fpcciGcatione iuratum cft,utrum iurans uirtute iftius iuramS GIndiftindè teneatur ad obferuationem omnium ftatutorum öd confuctu« , lt;linum. Illas quseftiones/ccundum textum ordine tradabimus« Et primo, wtrum prælati,noui Canonici, ud etiam nouac poteftates ciuiles,G norinc in ^atutisülicita öd impofsibilia contineri ,ab irutio huiufmodi iuramenta prx« «»re debeant. Et inhac quaeftione fimpliciter deciditur quöd non, Ratio «teidendi eft fecundum textum , quia iuramentum non debet effe um-«ukim iniquitatis, c, quando, fupr, eod. rit. c. inter cxter«.xi. q .4; Eftètau« t^ntudneufum iniquitaris,fi iurarent illicita , impofsibilia Öd übertari Ec-clefiafticae obuiantia. Obferuatio enim illorum praeberee occaGonem Peccandi, per textum noftrum hic, in ^ quia uerô. Proptcrea nemo feu «nsjillicitum, impofsibik uel fimilc quiddam iurare debet:Ad impofsibi If“^* turpe uel iHicitum nemo poteft fe obhgare. c.fina.fuprjde pa-uis,in antiquis.c, ftn-fupr.de padis.eo.e.fin .fupr. dc conditio, appo. c. ne« «gt;0p0tcft4nfr.de rcgulisiuris. Limpofsibilium.ff.de reg. iuris. Hare au-Gtnimpofsibilitas, dcqua loquitur textus, intelÜgenda eftdcimpofsibili-GteiurisGue fatfti,fecundumgloff hic in uerbo,impofsibilia. Qua:au« Gmdicatur impofsibilitas iuris, fadi,ucl naturae, uide glofT.ind.c.nc-poteft. infr.de rcgulis iuris, öd in d.l.impofsibilium.ff. de reg.iuris. Ab initio ergo iuret ftatuta licita öd pofsibilia fe feruaturum. Nee obfta« “^ftdeciGonijft forte obqceretur,quôd in elcdionibusperfonarum Eccles fianicarum , non debeat iuramentum exigf de confuctudine Ecekfix wferuanda , quia hoc eft fimoniacum, fecundum gloff, 8.q.).inprincip. Qyiarefpondeturhoeprocedete ante ekdionem, fccui poft eledionem, quia turn poteft prarftari iuramentum. 8. q.3 .in princip. Texcus autemno-her loquitur in cafu,quando exigitur iurainentum poft ekdioncm,ficu-Gp’tetinuoce,prælatus,quia non diceretur prxiatus , nifi iamefletek^ ftus.uideIoann. Andr. Archidia.öd aliosDodores hic. Et de hacqux* *“one, utrum fcilicet quis feiens falfum iurare debeat, uide w, qw«.pcr tot,

Secundo'

D, WELCH. KLING. LECTVRA

c Secundo quzriajr,n prxhtusfeiens ßatuca impofitbika 8lt; dhefta cond^ nerc,animo ^intentione fcruandt Haruta^iurauerit Hatuta feruarCjiurumce' neatur edam ad obferuanuam fmpofsibdmm SC ilhcitorum. Et uidetur quód fic,qiïïa Heet ab initio hoc modo iurare non debebat,quia tarnen iurauir, uP detur quód iuramentum feruare dcbeat,pcr regulam,multa fieri non debentî fîtamen fadafuerinttenent,arg,c.fuificiaM7.q,x. Tarnen textusnofterdc-ciditconfrarium,quôd etiam hoc iuramentum,licet animo â^ intentionefer« uandi Ratura fadum fit, non liget iurantem^c« non eft obligatoriuffl.infr.0e reg,iuris. Eft enim multo tolerabilius,ftultxpromifsionis uota rcijcci^ quArn perinunliumpromiftbrumcuftodiam exhorrendam criminufflimple re memuram/icutiu quis iuraftet occidere pattern aut committere fruprun?; c.fi pubIicis.M.q.4.Et probatur hje decifio exemplo Dauid.s.Regum cap.*i • Ibl enim iurauit Dauid interficere Nabal, amp;nbsp;tarnen maluitin/emerariuffl fufiurandum incidete,quimfanguinem effundcrchumanum.c.quodDaUfo» cum c.fequenti.2x,q,4,Imó qui huiufmodi temerariapracftantiurafflcntayo

’ ipfo qudaiurant,periuri funt.c.ficut noftris quia.fupr*dc iureiuran. tuimodi tarnen periuria neque â dignitatibus neque à teftimonijsrepellonö c,intimauic.iupr,de teftibus,in antiquis,8^ eft gloilin cjicut nofrns p* bo,quia.fupr.deiureiuran. Panitentiatameniurantiiniungendaelt.d.c.n' cut noftris ^ pro iuratione, c.quando ^ fuper.fupr, eo» uide de hac quaduo* ««.»*, q,4.pertotum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tertio quacritur,ft liber ftatutorumclaufus oblatuseft ,utnouuspf^‘’^ » ßuepoteftasiuret deftatutisferuandis, nee confiât ei deimpofdbtlibu^^ dliciti^utrum uirtute iftiufmodi iuramenti teneatur etiam ad iHR^f’^'^Pr fibiliafEt uidetur primo,quódomniateneantur feruare,QuiaquiaW^quot;^* * durus eft , quim promittit, dolosê iurat,6f periurium commitUG fi non W ' flat quod iurat.c.in dolo,cum c.fcqucnti.a#,q.«.Tamen decidittextu’ f contrarium,quód fciUcet illud generale iuramentum de omnibus ^®^j -dinibus,reftringaturtantftmadiuftas,poüiibiIes6fhonclbMconf^^^” J Sus fcilicet de iure Óf fado impleripoRun^per textum noftruffl ^^♦^®.®

atc.adnoftram.el.j.fupr.co. Nee peccat is generaliter ita iut2noo,cumi ram entum reftringatur tantnm ad licita. ra. q. «♦ per tot.6C ftefr ad hoc text in I.qui cum tutoribus-ÿ fin.ff.de tranfadio.l.condiuones.ff. de eondinoj in ftitu.Necobftaic.indolo.w.q.x.Quiaaliudeftfalfum iurare,aliudueroi ' rare in dolo. Non enimomnis qui aliter fadurua eft, quimprooUf^^^^' ^o iurar.c.animaduertcndumlt;ÿfedaliud,zt.q.a« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Q.uartô quacritur,quid operetur iuramentum fimpliciter ST in generc p fiitum,utiuramentû Herodia, qui iurauit puellat faltanti ^QuRquidpenç^ à me, dabo tibi ÿ Et die flmplieiter,quôd taie iuramentum quolt;5 ïlt;*““î?*^ beat tantum ad licita, honeftaôCpofsibilia de iurcô^ fado, per text, no r bic,in ^declaramus.d.c.adnoftram.el.j, fupr.deiurciuran. IdcocüuW^. illicitum pctebat,neccm fcilicet diui Ioannis baptiftç,Hcrodcm nonobug» fetiuramentStcfimprocul dubio petition! puellat non fatiafeciflet,“ nece parentum ipfius Herodia aut maoris petiuiflèt. c « eft etiam, c. unuiquuq » cum fimilibus.ax.q.4.Et per hoe fit quoque expiieata gloffin uetbo.dedat ■»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;htua

Nota ex hoe textu,primo, ualere conßietudinem, qudd nouiM P^**’ fiue poteftas ciuilis iuret de ftatutis ^ confuctudinibua Eedeux hue ciu tisobferuandis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Secundo nota,quod tarnen hoc iuramentum cum non hg^t» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , /

uanriam ftatutor um 8lt; confuctudinum, qu» in iure walent y qu« «w®* “ tap.noftro.

SVPER IL SEXTL Delürcwrando^ c,Coftii«git^ pö

Tertio nota, tria eße, propter quae confuctudines dó ftatuta non ualent, fi tf [cilicet funt illicita, impofsibilia, fine libertati ecclefiafiicx obuiantia,ut hie in uerbo,illicita,fl0 eft texcus in cerit autem Icx.^.dift, Ilia autem ftatuta di-cuntur illicita, non quar pugnant cum iure pofitiuo,fcd in iure pofitiuo ex-prtfscreprobata fiint,ucl pugnant cum iurediuino fine naturak , de quibus topiofe in homnes popuIi.fEde luftitia SC iure,öó in kde quibus,ff.de confuc tudine,amp;in c.fin.fupr.dc confuetud.in antiquis,

Q,uartö nota,quod iuramentum non eft uinculum illaqucam quern ad de. knquendum, uc hic.ucrfic.cum iuramentum,

. Quinto nota,quando ad us iuratus pore ft referri ad permiftümSÓ illicitu, ?] lt;uintelligidébet,quod intentio iurantis referatur pouus ad adum iUicitum, qtiàmprohibitum.

Sextonota,qu0d iurans feruare illicitu, etiam animo Sf inrentione ftruan. ® id,tarnen ad obferuantiam iftius iuramenti non tenctur, uc hie uerfic.óó ta-

Septimo nota,quôd licet rcgulariter ftatutum fiat in rcripris.dj.omnespo-pnli, 80 confuetudo Cnefcriptis, tarnen non eft de eflentiaconfuetudinis, Mnodnonfitfcripfa,ficuttuidemusinufibusfeudorum, neeetiâdeeflentia ftatitti eft,qu0d fit icriptum,ut hie in uerbo,non fcripta.

Odauo nota, quod appclfationc Redoris ueniuntnon folum potefta- s lesEccIeiiafticae.uerumetiam magiftratus ciuiles, ut hie in uerbo,Rcdo^ ft*.

Mono nota, quad poteftates amp;nbsp;officiales dignitatum cluffium non opus n^bent confirmatione ,fieut Ecclefiaftici, fedadminiftrationem habent ex '^^i admifsione adtalia officia , utprobatur ex textu hie in uerbe, admit, tant.

Decimônota,quôd difponcre principaliter Riper iuramento,an debeat 9 Pt«ftari,ueI nomfuper aliquo adu,ad ecclefiam fpcdat,ctiam in fadis laico-ttim,ut probatur hie ex uerfic.hac generali.

Qio(Ktnucrbo,cIaura,quxrit,quando quis iuratferuare ftatuta.utrum te- «/gt; neatur tantum ad obferuantiam ftatutorum cditorum,uelan teneatur etiam adobferuantiam in futurum edendorum ƒ Et in hac quaeftione, iecundum Philip.Franc. ita diftingue : Aut quis iurat expr efsè feruare ftatuta præfentia 0ifutura,amp; noneftdubiumquôd tenctur ad obferuationem editor urn Sóc-dendomm, fecundum notata per Dodores in c. penult.fupr.de iureiurand. Aut iurat feruare ftatuta iam edita,00 non tenctur ad futura, per glo.noftram bit. Aut iurauit fimpliciter feruare ftatuta, fine exprefsione editorum ÖÓ e* dendorum. Etdic:aut quæris de foro contentiofo,öó in co tantum tenctur ad •bferuationcin editorum,non autem edendorum,quia iuramenta funt ftridi ludSjSó uenitin eis tant urn quod expreffum eft,argument.I,quicquidaftrin. gcndae.ff,dc uerbo.obligat.a eft textus in d. c. pcnulr.fupr.co. Aut quarrt# de foroconfeientiar ,00die : Aut iurando fimpliciter cogitauit tarn de editis quàm edendis,ôôobligat eum iuramentum ad præfentia 6i futura,fecundum gloffind.c.penult.in uerbo,quod promifir. Aut non cogitauit de futuris,8d obligatur tantum ad édita,quia iuramentum nonextenditur ad ca,de quibus noneftcogitacum.c.quemadmodura,pcr tot.fupr. co. 6ó cfttexf.cum gloffd. c.penuI.fup.eo.Licet Bar.in I.ftipulatus^ÿcôm ftipulatur.ff.de uerbo.oblig« aliter diftinguit, quem uide,

Citca glolT.inuerbo, libertati,nota, quod libertas Ecclefiafticiconfiait in priuilcgijs fuper fpirituakbus, 00 alijs immunitatibus Eedefijs con-

, cefsis,

Dgt; MELOH, KLING, LECTVRA

cefsj's ,(ecundum Archidia»8d Innocen. in c, nouerfnt fupr. de fentent«# «» commu. Extra lex.óCglolT'quacruntdodorcs primo, Dici'turhkfntexhu liber ftatutorum daufus oblatus eft, SC quis iurat omnia ftatuta in eo conten* ca feruarc,8C tarnen in iUo librodeprehenduntur duo ftatutacontraria j^od nam ex illis duobus ftatutis contrary's iurans feruarc teneatur, loann, Anot» Domi,Gemi,Pet,de Anclio.5lt; Philip,Franc. hic,ita diftinguunttAutunum ex ftatutis eft]icitum,aIccrumueróiHicitum, ÔC non eft dubium,quiniurans ad obfer uantiam liciti obligetur, cöm alioqui ad obfer uantiam illicit! non te' neatur,ut eft tcxr,hic,amp;; fuprà copiofe dicrum eft. Aut utrunque eftliciw®» ficuti fieri poteft. Et dß:,aut contrarieras poteft aliqua diftindione faluari, quódfcilicetfitpotiusdiuerfitasquàmcontrarieras,0^diligentiaadhiben a cftutfaluetur,ad hoc ut utrunqueftatutumferuari pofiit,quodlibetiniuoca fu,argument,c.ciim tu, fupr, de teftibus.c,cüm expédiât, fupr, (^ eleóto»eo» lib. Aut nulla diftindione iuuni poflunr, fed praccisè funt contraria,nee po» terit contrarieras negari.Etdiftingue : Aut ftatuentes non fuerunt coricati8,quód fcilicet unum ftatutum eft editum à fuperiore,aliud det^’yt fcriorc, 2lt; fcruatur hoc quod ftatutum eft à fuperiori,licet aliud abifl»’’^ fit pofierius editum,quia ftatutum fuperiorisper inferiorem tolli nonpof^*,» per text, in de.ne Romani, infr.de cledio, Aut ftatuentes funt paris^ntork tatiSjSf diciaut certum eft quód ftatuta funt édita diucrfis temponbus»^ “^'* bium non eft, quin ultimum ftatutum feruandum fit. Quia proprium«8 , ftatuti ÖC confuetudlnis cft,quod prius femper tolhtur per pofterW^^‘‘’ fupr.deconfticutio.eo, Auteft dubiumdeprioritate SC pofterioritate,K a * tenditur ordo feripturac, quid fcilicet ordinc précédât uel fequatur in lint ftatutorum,argument.c.penulr,uerfic.is qui primó.fupr.de eledio.co.ltb.e» mandato •$♦£( uerö.fnfr.de probend.fecundum loann.Andr.SfaliosWe»/ ' per hoc tarnen membro pofteriori, quando fcilicet eft dubium depn^”® 6^ pofterioritate,funt opiniones; Quidam enim tenent,qucd hoe c*“^ * trumualcat, nectcneatur iuransadobferuantiam alicuius. Etpto^ ? modo: Qiiodinhuiufmodi adibus non attendatur tempus cowp®quot;“®^^ fed potius tempus confirmationis, ita quödduo adusdiiierfisf^'^P®’^*^^’ fadijS^ eodem tempore confirmati, dicantur proprer confirmationem quo que eodem tempore,ÔC fie tempore confirmationis fadi,cûm co tempore ua. lere incipiant,per text.in 1.«.3^ quae ibinotantur in glof.C.dc teft»»wte,quia ibi pater dedit tutorem in teftamento,SC poftea in Codicillis ahum,a utriu * que datiofimul morte teftantis confirmabatur. Ideo ambo étant ncc toilebat unius datio altcram.Idem probatur per c.fin.inftdù. noftrOjUu infpiciturtempus,quopofitiones approbanturperiuramentum,Knontem* pus quo fiunt pofitiones,8^ facit ad hoc prohemiQ huius libri,quia ibi habe* tur quod decrctalesapoftolicac hie infertac à multispontificibus diuerMSK®* poribuseditac funt, tarnen quia per Bonifacium Odauum eodemtempore omnesconfirmatae lunt, non eft in cis prioritasucl pofterioritas,Ä itatene Ioan.Andr.inc.utofficium,fuper gio IT fin.infr.de hïcreticis.Cùm ergo pro# pter concurrentem confirmationem cenfeantur eodem tempore fada Itatti« ta,u/detur quod non habeat locum prioritas uel pofterioritas, fedfifintcon. traria,quod neutrum ualeat,arg.l.ubi repugnanti3.ff.de reg, iuris,c,imputa* ri.fupr.de fide Inftrument.c.folicitudincm.in fin,fupr.de appellatio.

Contraria opinio uidetur uer for,fcilicet quód ordo fcripturp attcndi,8tlic prioritas uel pofterioritas ftatutorum inde colhgi debeat, ut poftcriusdero* get priori, per iurafupr.alleg. Nam régula eft, Quotiefcunque funt plura quac muerfis temporibus funt compofita, unum fcilicet prius,amp;^ aliudpotte« dus,Licet illa uno adu fimul SC femel confirme tur, nihilominus tarnen non

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper

SVPER IL SEXTL Dehreiwando, c.ContitigU, pi demper attendkur ordo confïrmanonis,fed potius rat/one compolinon/s Indu cuntur fccundixm diuerfa tempora,ut prius QC poftertus. Nam certum eft, quódqmspoteft condcre tcftamcntum,£lt; ïn eo teftamento confirmarc codt* cülos qui nondum fadi (une, fed quos tn futurum bdurus eft « 1 • conficiun* *®»®Pfincip^fRde fure codicillorum 1. hue m initio« C«de Codiollis« Etta« 'nen, fi miles in militia confticutus fecerit teftaraentum iure militari, 0lt; in copofuerit claufulam confirtnatofiam codicillijpoftmodumfiendi,2lt; pria uiquam codicillum faciat,mittitur domum,ubi condit codicillum,8^polt; Ucamoritur infra annum milsionis,qu0d itateftamentumiuremilitariua-lere poteft: jam non eft dubium,fi in codicillo in teftamento militari in futu# rum confirmato non tempus compofitionis, fed confirmationis,confiderare tur,quôd non haberet locum lex Falcidia in legatis reliais in codiCiHoJ.in teftament^ C« adtFalcidiam, lure autem exprefsc cauetur, quod hoc cafu cx codicil!IS extra militiam infra annum mifsionisfadis,0^ in teftamentomi-*'t3 f 1 précédé nti confirmât is, debetur Falcidia exlegatisincis reliais, pet tw. in iSi certarum ^ fed fi miles« ff» de militari teftamento« Ergo fequime quod in huiufmodi adibus attenditur ordo compofitionis,ó^ non confirma* tionis,ó(: fi dubium eft de ordine compofitionis, ex ordinefermturas poteft ^3riprioritas uel poftcrioritas, 6Choc probaturquoqueexprefsêpertext.in tconficiuntur ^ ft miles.ff.de lurc codicilloru« Et hoc eft uerum,fi duo contraria ftatuta in eodemlibro repertafuerint,ubifcilicctpropterordinemfcri pturx poteft dart prioritas uel pofterioritas, SeCUsautem fi ftatuta in diucr« fislibris fcripta fimul SC femel,0^ fic eodem adu confirmatafucrint. Et tune quia hoe cafu ex ordine (cripturac non poteft habcriprioritasófpofteriort-tas,habetlocumquódncutrumualear«EtinhoccafuintclIigtpoffuntJ«ubi tepugnantia. ff. de reg, iuris.c«imputari. fupr« de fid.inftrum.Quia l.ubi rc-pugnantia, fecundum gloffibi,loquitur de duobus contrary's teftamentis,6£ fic quae crant in diuerfis chartis,ubi tarnen non conftabat de prioritate QC po-fterioritatc.Ita quoque c«imputari, loquitur de duobus inftr umentis réparas tisamp; diuerfis,ubi ordo fcf ipturç non potuit habere locum.N ec obftant hüte dccifioni iura pro rationibus dubitandi alIegata.Ec primo nihil facit l.x.C.dC tcfta.tutc.Qina textusloquitur ibi non de duobus adibuscontrarys.fed corn patibilibus,quiaduo uel plures tutores fimul effe poftunt,per uulgaria.ldeo poteritibiattenditempus confirmationis. Nosautemhic loquimurdeduo-Us adibus contrarys, ubi eft alia ratio,ut fuprà diximus. Secundö non ob-fiat c.fin.infr.tttu. noftro, quia licet ibi attcndatur tempus approbationisper iuramentum, tarnen fiue iHa approbatio fiat eodem,fiue diuerfis temporibus, Omnicafu contraria ponens,ut periurus remouendus eft» Tertio nort obftat prohoemium huius libri, quia nullius momenti eft in hoc cafu, quxrere de tempore confirmationis fiue compofitionis, cu textus ibidicat,quód omncs contrariée conftituttones funt per Bonifacium Odauumfublatx ,Si autem extatentadhuc quidam contrariae,SCconftaret de prioritate 8Cpofterioritalt; te,adhuc haberet locum,quód prior tolleretur per pofteriorem. Et ita in ef-fedudecidit Philip.Franc.hic.Licetaly in quibufdam non conucniant,Tu uideDomi«Gem.Pct,de Ancho,2lt; Philip«Franc,hic,

Gap. Ih Bonißeitf^O^aw^f

T Icet mulicres, quæ alienationibus dotium 8^ donationuffl pro-■^pur nuptias confentiunt;,non contrauenire proprio iurapaento firmantes,(eruarc iuramentum huiufmodi non ui nee dolo praedt

Di MELCHi KLING, LECTVRA

turn de Iure canonico tencatur, quia tarnen quidam iudices fecularc# cas contra præfatasalienationes audiunt,quamuiseiscon(letlegigt; time de huiufmodi iuramento, nos animarum periculis obuiareuo^ lentes, eofdem iudices adferuandum hoclus canonicum periOcox' rum ordinaries cenfuraEccIcfïafticadecernimus compellendos«

SVMM ARIA,

Aïulier aUenationi rei dotalls liberè confentiens^iuratf^ue iUi non cott^ trauenire^confinpii iuratoflare cottipeUitur,

Juramentum ^uodßne dt/fendio fllutit (etcrneepote/iferu^rijoninino debet adimpleri,

In tribus concernentibMCon/cientiam etiain terris imperiJ^attendUuf lus canonicum^ alias unum^uod^uejeruatur in fuo ßro ^ ^uotiesJH obuiarit.

Cotfenl'us mulieris circa alienationem rerum dotalium uddonationii^ propter nuptias^omnino exi^itur, qui tarnen nifliuratus repetitions rei alienatie non impedit,

Jur amentum ui extortuman Z^ quando ligetiurantem.

Uuobus iuramentis contrarias ab eodempraflitis^ utri pra altero te* neaturobfèqui,

JMuliercotfet^umpraflitum circa alienationem rei dotais inrnmen' toßrmans, nunquid ex contramin iuramento firmato, onfo^o iura^ tnento inteUigatur ejè obli^ata^ ad boe ut contrarius prfstedentni^ bil operctur.

Cafus»

Quidam duxit uxorcm,8f accepit ab ea mille in dofem, pro ^ ftituit ei donationem propter nuptias in praedio, ut/cilicetpoft «’Orte e» haberet ufufrudum illius pr ædq, Märitus autem ad inopiam nergens uo batilludpraediumdotaleuendcre Titio,quiuxore inuitanol^*^^ ^^\n ob id uxor praebuit fuum confenftim huic anenationi,8^ mediante iura’’^ ■ to firmauit,fe nunquam contrauenturam huic aliénation!, tandem mon marito uxor contra fuum iuramentum repetebat iHudpratdiui^ota^^ lt;nbsp;natum,hoc praîtextu,quôd necalienatio nee iuramentumualuiuet, Ä p ptereaquoquecoramiudice ciuili obtmuit repctitionem,Sed emptore caufam deuoluitadiudicem ecclefiafticum,8lt; petebatutts iudicem emne pcrcenfuramEcclcfiafticam compdleret,quódinhoc cafu canonicum iudicaret, Ô^perconiequens muliercm ad obferuantiamt menti cogeret. Quacritur ergo primó,utrum iuramentum fuper tan an ^^^ tionepraeftitum liget muliercm,adeö quodcontrauenirenon P9 nbsp;nbsp;nbsp;jy^

cundó,utrum iudex Ecclcfiafticus pofsitper cenfuram eccleualticam ^^^ cem ciuilem cogéré, ut in hoc cafu iudicet fecundum lus canonicum, ^^^ deturprimo quód hoc iuramentum mulicrem non ligen Nam régula ^^^ bemus, quód iuramentum contra bonos mores SC legum conftitutlonc ^ ualetnec ligat iurantcm,I,non eft dubium,C,de legibus, c.-iion eft oo g^^

s VP ER IL SEXTL De lureiuranäo^ et Licet tftuL ^Z ^^tn.fnfr,de r^4uris,8^probatur per text,in Lfinjeum ibi notatis»C,depa-

Sed ckriwmi iuris eft,quôd iuramentum fadum fuper alienatione rei ®®olis eft contra bonos mores, quia contra leges» Hoc probo,nam iure exa prefsêcautum cft,quódalienatio rei dotalisipfo iure non ualet.I, lex luha.ff.

(UndodotaIi,8C hoc adeô procedit quôd etiamfi ipfamulier confcnfcfit,ta-*^cnadhucnô ualet^pertex^expreflumin^namdotahe^Indi.quibus aliéna«* heet uel non,cum gloCibi in uerbo, dotale, ÖC eft textus in tunica ^ amp;nbsp;cum *5^C.de rei uxo»adio»Cuius rei eft optima ratio, ne fcilicetfexus muliebris hagflitas in perniciem fubftanp« fus conuertatur« d ^ nam dotale« Quare htdetur feqm' quôd hoc iuramentum non ualeat,amp;^ quôd mulier eo non ob* «ante,pofsit conuenire,d, t non dubium, amp;fd.c.non eft obligatorium« Sc* eundo uidetur quoque in fecunda quæftione,quôd ludex EccleGafticus iudi cemcimle^cogcrenonpofsit, utiudicetfecundumlus canonicum« Nam ^bri iuris eft,quód in temporalibusfummuspontifex nihil poteft dilponcre •n terris impertj,necetiamtenentur indices ciuiles in temporalibus lus cano hicum contra ius ciuile fequtc,fi duobus«fupr«dc appellationibus.cjator. cö hhiltis fimilibus Xupr.qui fihj funt legittö^ uidc omnino glo.in c.cöm contint 8’t inuerbo, debent« fupr.eo, HisautemSC alqs fimilibus non obftantibus hecidittextusnofter, uidelicet quôd mulier alienationi confentiens, 0^ iura- * *®lt;^ firmans,ei non contraucnire,tencatur ad iuramenti impletionem,ctft Judices ciuiles earn contra hoc iuramentum defendere conentur, quôd per lt;udiceseccIeftafticos8Cloci ordinaries cenfuraccclefiaftica eópeUi poffunt, utdefiftant,8C ftcundum ius canonicum pro iuramenti impletione iudicent, Olodó iuramentum fuerit uoluntarium, non ui nee dolo extortum,per text« hoftrum hic,8^ concordat c.cûm contingat.fup«co«Hacc dccifio probatur per aliasfimilesdcciftones,Namdeiure ciuiliquoque cautumeft, quôd fi filia contenta dote accepta renunciet fuccefsioni, quôd non obftantc huiufmodi cenunciatione,potsit habere regreflum ad bona paterna.!, padum quod do* Uli.C.de padis.tpadum quod dotait C,de colla« Et tarnen fi huic renuncia-honi,contra leges prxftitx,iuramentum acceflerit/cnetur filia dote contert ö effe, nee habet regreflum ad bona paterna.c. quamuis.fupr.de padis cod, lib.Secundó certum eft,quôd padum Icgis commiflorix in pignoribus non haIet,1.3,C.de padis pigno.0^ tarnen fi Huic pado iuramentum accef#it,non potent debitor contrauenire.c.flgnificantejumpto arg.à contrario, fupr.de pigno; Tertiô iure cautum eft,quôd contradus ufurarius omni iure prohi* bituseft,adeó quôd promittens ufuras,ad folutionem earum non teneatur,uC eft torus tit.fupr.de ufuris,SC notat.in Authen. ad hæc. C.de ufuris.c.debito-tcs,inprincip.(bpr.eo.Et tarnen fi debitor iurauitfoluere ufuras,propter iUn tamenturntenctur.d.c.debitores^fiucro.fupr,eo« Quartóconftat,quód contradus puberis etiamcum tutoris autoritate eum non ligat,quo minus pofsit reftitutioncra in integrum petere, per tot, tit. C.fi tutor uel curator in« tctue.8lt; tamenfi iurauerit pubes,ligat eum iuramentum, Authen.facramen-iapuberum,SC in corpore unde fumitur.C. fi aduerfus uendi.ófc.Et eft ratio * quôd huiufmodi iuramenta ualent,quia regulam habemus, quôd omnia üo* luntaria iuramenta,quæ fine difpendio acternae falutis feruaripoflunt, funt leruanda.c.etfi Chriftus.fup.eo.Sed hæc 6C fimilia iuramenta feruari polTunt fine difpendio æternæ falutis,quia licet fiant in contradibus à legibus prohi bitis,tamen quo ad iurantem turpia non funt. Non enim turpe eft,fi filia re« nunciat hæreditati futuræ. Hæc enim renunciatio non inducit uotum capta dæ mortis alienæ,ficuti alioqui in huiufmodi renunciatione affirmatiwa dici^ tur,de qua in l«fin.C.de padis, Ïta quoque debitor, qui patitur rem fuam pet padum legis commiflori» in commiflum incider e,non turpicer agit,fcd cre-

Dgt; WELCH. KLING. LECTVRA

ditot :d aflumens turpiter afEimit,propterca iuramentum débitons à fui pw te honeftum cH, Idem dicendum eft de minore, quia ipfe contrahendo nort lurpner agit,nee iurat,fed is qui ab eo exigir. Similiter die de foluente ufuras, qu£ honefte foluuntur,etfi turpiter rccipiuntur,ut notatur in d,c.debitoreslt; ^fgo ^ pïirie foluentis 8C iurantis iuramentum non eß turpe»Eadem ergo ra* none conclude,quód 3^ in caiu capituli noßri mulierem liget fuum iuramen cum,cüm non uergat in difpendium fa kuis actemar.d.c.etfi Chrißus, Et tan* turn de prima quaeßione.Äd fecundam qu^ßionem codera modo refoonden dura eßjfcilicet fl Index laie us mulierem contra hoc iufiurandum defender« uoluerit,potcritpcr iudieem ccclefiakicumcogi,ut indicée fccundurnk’ canonicum,Nam quando cafus aliquis etiam inter laicos concernit confeim ? uam,3ô fie eß indudiuuspeccati, debet feruari ius canonicum, etiam inters ris imperqd.nos reddentes* C. de fumma trinita, amp;nbsp;fide catho. SCjn Authem quandooporteatEpifcopos,in principio.colki.ÿ neque occafione, de man* dans principum. colkj-^fi uerô ecclefiaflicum,ut CIe,apud proprios cpnccgt;« pos,à de Ecclejitjn princip.coll.9. Ôf eß textus expreflus in c.decernimus* infr^de fenten.excommujn altjs autem caflbus, ubi non fubeflaliqi’O^P®* ricuJumconfcientiÿc, feruatur lusciuilc in terris impertj, amp;nbsp;luscanonicuirt in terris eccleflac, ubi fcilicet uidentur pugnarc, amp;nbsp;in hoc cafu b^dtur c.» duobus.fuprje appcllat.cjator.fuprà qui filijfuntlcgit.fiCeßglükmcpoH feiîôr malæ fideipupr^de reg.iuris.gloff» in Ck\difpendiofam,in iierbo, ulu* ris,de iudûiJsjô^ eß glofTin c, ijn uerbo.ccclcfiaflicisjnfr.dc exceptfoÆOi» in c»#4n uerbo,ciuilis.fupr,dc arbitris.eodjib. Et per hoc fit quoq«®J«vO®* fum ad iura contra fecundam quaeßionem adduda. N ce quoqueobßant 1^ ta pro prima quaeflione adduda,quia nihil facit c» non eß obIigatorium.iDlt;’'lt; de reg« iuris. Si h non efl dubium. C« de legibus, Quia ilia iura Joq«“^*^* quando iuramentum efl praeßitum fuperreomnino turpi a:! incita »^P turn non ualet iuramentum,cûm non fit uinculû iniquitatis, ut c. proximo “* ximus* Sed nos hic fumus in cafu,in quo iuramentum eßpracßkumfi^P“''^* -nunciatione iuris, concementis fauorem ipfius iurantis, circa rem luam familiärem S^ priuatam. Ergo ligat eum, quia ficuti alioqui quis porerk turc pro feintrodudio renunciarej,i«cum fimilibus.C» de parfis, ita quoep muiter faltem mediante iuramento poterit iuriciuili pro fc introducerenunciarf« Itarefpondent Archidia,Dom.Gem,2lt; ahj hic.EtperhocfitqwoQ^^^^P ' cata gloßhicin uerbo,canonico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

Nota primô,fccundum DomûGemkex principio,quôd in alienationi * dotisuel donationispropter nuptias,requiritur confenfusmulieris,qinta-raen fine iuramento non fufficit« Secundo nota modumco“f*’'^^^“^°^quot;’ tradum inualidum exfoloconfenfu, uidelicet|per adiedionem kramen* ti contrahentis« Tertio nota,duo eflè propter quæ iuramentum inmmatur, fcilicet dolus Slt; raetus,de quibus infr.dicemus. Quarto nota,quad in eau» iuraraentiâ^fimilibus, ubiuertiturpericulum confeienU», iudicatmlecun' dura lus canonicum fiCc. j

Gloæin uerbo,non ui,mouet quaeßionem, utrum iuramentum me tu ex* tortura liget iurantem» Tu breuibusita dißinguet Aut eßtaß iuramentum, quod fine difpendio æternac falutis feruari non potefi, fdferuandum non efl« d. c. non efl Obligatorium, cura fimilibus«infr«dc reg.iuns« Aut pote» feruari fine difpendio aetemac falutis,öd obligat iurantem.c.fi uerOjCumglw ibi.fupr«cod«c« abbas, SC c. ad audientlam« fupr« de his quae ui metui. ^^» -efl ratio,q ma nemo i urare debet, nifi cogitet de impknone iuramentl.ueD ret ergo quis potius quaclibet raala fuflinere,quàm iurare quod Icruare n * kf«c«facris.cumfimihb«5.rwpr»dc hls qux ui metufuc caufa

SVPER Ih SEXTI. De hrciuranJo» cLicetmul, 95 fubdiftingue : A ut fuit mctui, qui peteß cadere ia conftancifiimum quemeç, utmccusmortisuelcruciatus corporis, ud metusomnium duenaïorls par-ris bonorum, amp;nbsp;poterie iurans/i uelit, abfolui.c«uerum,cum ibi notaris .fupr; co, Aut non eft metus,qui cadit in conftanrifsimum qucmque,fed tarnen no omnino uanus, 8C tenetur ieruare iuramentum : fi tarnen quid propter iura* mentum dédit,8lt; exprefsè SC mediante iuramento tepetitioni non renuncia-uit,poterit nihilominus repetere» c. abbas, SC e«ad audientia,cum ibi notatie fuprà de his quae ui metufue caufa fiunt « SC eft gloiTin d»c»fi uerd, in uerbo, propriuni»c»dehitorcs*fupr,eo*

Gloff.fin. in uerbo, compellendos, diuiditur principabter in duas partes« Inprima reddit rationem,cur hge caufa deducatur ad iudicem ecclefiafticum. Ethæc pars eft fuprà abfoluta in decifionc. Infecunda parte, ibi,quid dices, mouctqu;|ftionem,Quidfimulier iurauit,fenunquamconfenfuramaliéna* « rioni ,ÔC tarnen confentitöCiurat ie nunquam contrauentura,8Cfic funtduo iuramenta contrariatquxritur an fecunda aÜenatio iurata ualeat f Et uidetur quodfic, Namfiquis iurat non reuocarcprocuratorcm,ucl nonalienarcli-Erum, Si poftca reuocat, librum aliénât contra iuramentum,ualet reuocatio fmealienario etiam contra iuramentum, licetreuocans uel alienansfitperiu-ms, ita tenet gloiT exprefsè in c,fin. in uerbo. reuocatus« fupr. de procurato. eo.lib,8C Bartin I«fi quisin princip.teft.ædc lega,?. Secundo uidetur, quód primum iuramentum non ualeat,pertexrjn c.tua.fupr.eo. Contrariam opi« nionem tenet glo.hic,quód icilicet nee alienatio nee fecundum iuramentum ualeat,per tex.in c.intelledo,cum gloft. ibi in uerbo, regni. fupr.eo,8C in ^ fintSifsimas ,in Authen. de aIiena.SC emphitco. C0IE9.8C ita quoque dccidit Specul.intiudc emptione-^ tertio loco.uerficSC nota generaliter.Et omnes doâoreshic,tu pro uitanda contrarietate poft Philip. Franc.breuibusita dû ftinguetAutprimum iuramentum fuitillicitum,Sc non ualet fimpliciter. Et in hoc cafu loquitur c. tua. fupr.coi Aut primum iuramentum fuit licitum, 8Cfubdiftingue : Aut adus poft iuramentum fadus dependet à mera facuk ^teSfuoIuntateiurantis,quaIis eft,fcribereIibrum,uelreuocareteftamentCf, « tune talis adus contra primum iuramentum praeftitus, ualet, licet faciena periurus. Et in hoc cafu intelliguntur iura pro prima opinione adduda, Autadus poft iuramentum praeßitusnon dependet ämerauoluntateiftius iuranriSjSC quiacftprohibitusàlege fauoreiurantis, uthicin muliere,uel in ahenarionereturnminoris,SC tune talis adus contra iuramentum attenta* lt;m,cft ipfo iure nullus.Et in hoe cafu intelligitur glofEnoftra hic,8C iura fu* pra pro fecunda opinione adduda. Et eft ratio, Quia talis a dus fiue aliéna* riorci dotalisfine iuramentoipfoiurc nonualet,per iurafupràin rations buidubitandi allegata, unde ratione fecundi luramenti firmari non poteft, *xquo iurans fe iam obligaucrat Deo 8C parti in contrarium per primum iu-•'gt;Wcntum,8C fic fecundum fuitillicitum. Vide de hac quaeftione coplofifsi* tt^t doctores in c.cüm contingat.fupr.co.

p ^^traglof.quxrunt dodores hic,Si mulier aliénation!* rei dotalis confen* 7 fit j amp;nbsp;iurauit non contrauenire,utrum obligetur ex contradu per iuramen-tumfirmato. An uetô obligetur ex folo iuramento,ita quód contradus prats cedens nihil opcretur ƒ Et eft notabilis quacftio,quia fi ligaretur ex folo iura* •^nto,non autem cxcontradufirmato,ccrtumeftquódcius haredesnon «nentligatijCfim iuramentum fit perfonalc,nec tranfeat,quo adperiurium,ad alias perfonas,de quo uide Domi. Gem.in c.fin.ucrfic.an haeres.fiipr.de foro competen.co.Iib.Si autem obligaretur non ex folo iuramento,fed ex^ontra ftu iuramento firmato, tune hacredes obligarentur,quia omnes adiones ex contradibus ort» funt tranfitoriat ad hxredes, per uulgaria. Idcó quidam

D» MKLCH, KLINa IrBCTVRA

funt, qui dicunt earn obl/gari tantdm ex iuramento,£lt; hoc probant ex text® noftro in duobus locis. Primo cam elicit :feruareiurameniuro. Secundo» cûm dicit: quamuis eis coaftet de huiufmodi iuramento, 6d fic textus tantôt meminic iuramcnti,ÓC non contractus hue alienauonis.Tamen doctor« tó# muniter tenent contrarium, quód fcilicet obligctur non ex folo iuraroenro» fed potius ex contractu iuramento firmato.Et hoc quoque poteft probaripe« text.noftrum hic,cüm dicit proprio iuramento firmantes, quafi iuramenti^ tantum firmet illam alienacionem, ut alicnatio poftea fit ualida. Et ad ratio# nes contrarias refponderi poteft,Quöd mulieres iuramenta feruare noleWt« ö^interrogabaturfummuspontifex tantftmdeiuramento,nonautemdegt;«“ nationejdeo quoque de iuramento tant Am refpondit. Si autem de conflt;n«* praecedenti quoque fuiflèt interrogatus,utiquedecorefpondiflèt,uidede hae quaeftione Docto»hic,8lt;pracfernmPIiihp.Franc,Ölt;doctorc^n «»qui®* uis.mpr.de pad^éoddtb,

Capitulum 111, idem,

Z^Vm in pofitionibu« fuper ekdionis tuæ negotio, poft iuramen* ^^mm in caufa praeftitum â te datis,fcu refponfionibus quas ^dpo fitiones tui aduerfari] fee iffe dmofceris, repcriatur contrariet^’*’’^^^ fefta,tibitanquamperiuro, mfi iufta caufa 0lt; rationabilis te excufet, fuperipfa tiedlione perpetuum fikmium imponi debebit. Wemfiet, fi te exprefsc mandante uel etiam ex poftfado feiente ac raiu haben-te,feu nonreuocante pofitioncs aut refponfioncs huiufmo^’^®^^*^^ lias tuo nomine tuus fecerit procurator.

SVMMARIA.

Blcélus ad dignitatem ß ponat uel re/pondeat manißH^ contrarii, atepie ex co periurium incurrat,ncutiguam debet mdh^^^^^ rtytjuia C^ tam conßrmatM potc/ï propterperiurium f^^^^* Jn^mibiié non debent patere portee di^nitatum,

quot;Poßtiones lt;^ refpotßones fiunt poli preeßitum calutnf^^ vel de verb täte dieendaturamentum,

Faélumßue delirium procuratoris in tribus caßbiü nocet principal li,

Contraueniensßdeiprerßitee, an pro periuro babcatur^ candetn^^e in iure panam/ußineat.

Deliéli probatio nuntpiidßatper inßrumentum,

'Propter g^uas caufas ponens ucl refpondeas contraria excufetur aper^ iurio,

Contrariarefpondens diuerßs temperibus, non ob idarguiturperiurij, p^rum ponens uel reßodcnspoßit id quadpojuit uel refpondit,abj^ alicuiuf errorii probatione reuocare,

Quahter intclb^atur ^uidßi^um^In continenti, u

SVP ER n» SEX TL jDc Inrcturdado, c^Cumht, 94 ïi Rcuocatio conßßionis ^uando fii ex intcruallo rcgularitcr non admits titur:Fallit quandodue^

it In dcSlionibui ^ flmiiihus a^ibus nonfemper aXiendUurprincipiunt adus fid quoique i^uod aéiu durante accidtt.

15 'Poßtiones çy rc/j^onßona contrarier procurator^ utrum noccant ipß dofninOf^ui eum conßituü^necne,

Caruf.

Quidam ehgebatur in præhtum,ncc poruit fine controuerfia /n flltprx-,'^’^®®®!™’''’bq“W9“lt;daïnreftïflt;funt, 9Cuariagt; exceptionci contra cius clecrioncm oppofucrunt, tdcoque lUa ca»jfa eledfonis in ludicium deduce« oatur,cümautcm partes primûm in iudjdocompaTuiflent,amp;utrinqued« calumnia Hue de ucritate dicenda »uraflcnt,compofucrunC pofthociura» P*^*^““quot;^ morefohtopofitioncs ab ut ra que partejpfe elcdusnon f :, ƒ^^^^’^2ineotoformamtpofirioncs contrarias, quarum quseJam neceC wnótalfatcrant,nec poterant fineperiurio pont Eodemmodopufintpar» Mucha contra ipfura cledum quoquepofitiones contrarias,quibus ipfe eie-«or negauuè refpondic,cücn tarnen fine periurio negating refpondere indi-^®^^®®potuiflet, QC fic fine dubio elcd'Us ponendo 0(^ refpondendo fadua lt;ftpcr{urus, ob id urgebat pars aducrfa,quód propter folum penunum,eti-« amu alia caufa non fubeiïet, ultra in caufa eledionis Si confumationis audf* rinon debeat, quaerebatur itaque,utrum periurium fitfufficiens cauft,prolt; pter quant eledus ad dignitatem confirmari nodebeat ƒ Et refponder textus nofterfitnplicitcr,quôd fi in pofitionibusuel refponfionibus reperiatur ma. tifefta contrarieras, tanquam periurus ultra audirinon debeat,etiamfi nulla lt;nbsp;alia exceptio obfict» Namponens id quod ponitconfi tenir fic eflejccundû îlolfin c, », in uerbo, ftatuimus, in fin.fupr.de confcisis,eod.hb. Fieri ergo non pote ft,quin is qui iurauit fc ucritatem didurum,ponendo SC refponden« do fiat periurus, fi contraria ponit ucl refpondet, Jgitur impediendus eft in «onfirmai/one, Bt probatur boe à fortiori. Nam praelatus,qui iam dedusSC confirmatuseft,propterperiutiumpoteritdeijci,c.querelam,c,tua nos,fupr; eo,c.pcruenit.fupr,dc ftdeiuftb. Ergo mudto magis is qui tantum deeftus eft, nondumtarnen confirmatus, impediri debet,ne conurmetur» Et eft ratio, quia omnesperiuri funt infames, c. infames,amp; c» quiconque. 6. q.i.c.fïquis conuidus.ii.q.y.l.fi quis maior.C. de tranfadio, Infamibus autem portae di' gnitatumpatere non debent.h unica ,de infamibus.Üb, «e.l.s.C. dedignita. * 11b. u. Ergo.óCc. Imo periuri edà poft peradam pee ni tent iam ad teftimonia nonrecipiuntur, d, c'. quicunque.ö. q,i. d, c.fi quis conuidus, c. paruuli.sz; q.j.Ergomuko magis addignitates recipl non debent. Nee diftingui-tut hoc cafu, utrum eledus perfeponat uel refpondcat, Anuerópcrpro^ curatorem,modó habeat exprefTum mandatum ad refpondendum amp;nbsp;ponen. dum,amp;: pofueritucl refponderit contraria,uelfincmandatoidfcceiit,ó^i-pfeelecftusratumbabucrit,necrcuocaueritpofitiones uel refponfiones fuo nomine fadas 4* ’dem fict, hic c.noftro. Prædida tarnen omnia uera funt,flt; dedusexpropofito 3(5feiens contraria refponderit fiuepofuerit,pcrfeuel per alium.fecus autem, fi' propter rationabilem caufam exGuretur,ut hic uerfi nifi iufta caufa.De quibus dicemus infr.fuper gl.in uerbo,iufta.Nota primo j extextu,quódpofitiones5£ refoonfiones fiunt poftiuramentumde cakim« nia uel de ucritate dicenda prxftitum, concordat c ♦ a. fupr. de confefficod, Ideô fi quis ante inramentum prxftitum contraria pofucrit uel tefpon» derit, non haberet locum quod bic dicitur de periurio. Hoc probatur pee

D* WELCH. KLING. LECTVRA

tcxt«hie,fumpto arg.à contrario fcnfii,8C ira quoque tenet hic Archidia-PeU de Ancho.DomtGemhóC Philip. Franc. Secundo nota,quodponensin-cellïgitur fateri id quod ponit. Tertio nota,quôd ex produdis in iudicio in« duciturmanifeftum,c.cûmolim,infin,fupr.de uerbo.ßgnifica. Quarto no* 4 ta, quôd dclidum procuratorit in tribus cafibus nocetprincipals Primo quando ipfe principalis exprefsè mandat. Secundo,quando ratificat ,Âfic ratihabitio æquiparatur fpcciali mandato,6C locum habet,ubi requihtW fpeciale mandatum,ut hic probatur. Tertiô,quando dominus feit,SC non re« uocat,ut hic uerfic.idem fiet.ut infr.dicemus.

Glo.in uerbo,elediionis,eft fupräindecifione ablbfuta. Prodeclaratione 1 iRiusgloflae quæruntdodorcs,utrumis qui non eft periurus, fed tantum ue' nit contra fidem pracftitam,quoque debeatpuniri utperiurus, Ölt;pcr confer quens ab officio deponier uidetur primo quôd fie,quia iuramen^m Ô^fidel præftatio xquiparantur.,c • ad aures, ibi, nifi fortè iuramento uel fide inter* pofita,fupr,dehisquxuimetufuecaufa,3^Deus non facit differentiamin« ter iuramentum amp;nbsp;fimplicem promifsionem.c.iuramenti.a». q. j, gloffioc» clericus.fupr.de iureiurand.0^ita uidetur tenere Archidiaconusinc-^defe* pulturis.in uerbo,fi'de interpofita. Contrarium eff uerius,quód feiheetue* niens contra fidem datam non punitur utperiurus,Quia textus nofterhied» citde ueniente contra iuramentü,Ergo fecusde ueniente contra fidem præ* ffitam, càm pœnæ fint reftringendar. c. in pcenis.infr.de reg.iuris,ó^ proM* tur hoc per text.expreflum in l.j.C.fi minor maiorem fe dixcrit,Qpiaibiha« betur,Si minor fimplici aflèrtione,non dolo, dixerit fe maiorem in contra« hendo, probata Ixfione poterit in integrum reftitui, fi autem illa affertio tuit iurata,dcncgatur rcftitutio.Idem tenet glolE exprefsè in d.c.iuramenti.«.^» i,^ ita decidunt Domi.Gem.óC Pet. de Ancho.qui dicunt,idemtenercDominos de Rota in conclufionc jj j.in antiquis. Necobftat quoddiciwS’^’^' mentum Si fidei prxftationem »quiparari,Quiahocucrumeft,quoadob« fcruantiam,non autem quo ad pœnam,Quia ueniens contra fimpheem fi^ praeftitam non ita delinquit ficut ueniens contra iuramentum,ut notât gioff« ind.c.CIericus.fupr.de iurciurand.Ita quoque refpondet Speculator in y fi.' uerfhoe autem certum,de arbitro Si Arbitratore, Ergo cöm ueniens contra fimplicem fidem datam minus peccetquamiurans, fequitur quódetiammi* norpcena imponenda fit, cöm quantitas poen» debcatcommenfuraridcli* do,ut pro maiori dclido grauior poena imponatur. c. non afferamus.q.i.Sed contra iftam folutionem fortiter facit textus in c.peruenit. fupr. defideiuflb, ubiuidentur xquipararietiamquo ad pcenam,quiadicittextus:fireligio« nem fidei Si iuramenti fui uiolaffè conftitcrit, ab officio fi^ beneficiofufpen* datur. Tu refponde, Quôd ibi xquiparantur tantum quo ad poenam fufpen« fionis ad tempus, quxeft tolerabilis, nos autem hicloquimur de poena de* pofitionis, qua eff grauior. Ita refpondet Domi. Gemi.Si Pctr.de Anchor, hie«

GIofTin uerbo,datis,quacrit, utrum delidum pofsitprobari per inftrumen tum,tufccundum communem conclufionem ita refponde, quando delidum committitur fcribendo,tum poterit probari per inftrumentum, alioqui non, periura hicinglofCallegata. EtitadeciduntDomi.Gemi.SiPhilipp,Franc; hic.uide Barto.in l.fenatus.ff.adTurpilia.Bald.in l.ficut.C.de probatio.

GIofTin uerbo,pcriuro, eff fupra in dccifione abfoluta. GIofTin uerbo, iufta caufa,diuiditur in diras partes. In prima, qux eft ufque ad uerf.fed quid dices Ôèc.ponit caufas légitimas,propter quas ponens uel refpondenscontra« ria,cxcftfatur à periurio. Prima eft,fi pofitio uelrefponfio poteft multiplici« terintclligi.c.cüm diledi,cl.i.fupr,dc aceufatio» Sccunda eff,quandoquis uult

s VP ER Ih SEXTE DeJurdurandot c.Ciffnw. ^^ '“^Uptobare, fe er rafle ponendo ucl refpondendo in altcro de contranjs^ S^itaksaudrtur.cxx parte»fupr.dc confefsis,in an«quisJ,generalitergt;jS’ ni-L nbsp;nbsp;nbsp;®°® nume^pceun Jn hoe tarnen dïRingue: Aut ponens wel confitens

“ibuitterminum ad deliberate ponenduin uel fefpondendum,9f tune ft' po* ^fndo ucl relpondendo dixerit contraria , S^practenderit fc errorepofuiflc JJ^lrcfpondiuèjnon audirctur,per glolKin c.cx hteris,in uerbo, admonita. ■ypf.de diuortqs.glolTin c.unico.in uerbo, fed gratia, fupr. ut cede, benefü ’ne diminutione conferantur. Aut non habuit terminum ad deliberate re» ’pondendum,9^ diciAui: uultprobare errorem non excufabilein,ut errorem Pfoprij faâi,à tune ft' poterit probarc,quód ex calorc iracundig pofucrit uel ^®‘Pondcrit contraria, ÖÓ non ex propofîto, auditur.l. quicquid. fF.de rcg; *uns,Aut non poterit probare,fc ex iracundiadixiflè,ÓC non auditur de er. ^“■fCjauia (^ fado fuo proprio certus eflejdebet. c. ab excommunicato.Jfiipr;

^PdSjinantiquis. Aut uultprobare errorem excufabilem, ut ft fuie P'^kti'o Uel refponfio fada fup er fado alieno, £lt; auditur, quia taliserroröi ’gnorantia eft cxcufabilis,praïfertim ft res eft integra,nec caufa aduerfartj pee noc fada deterior,l.de a: tare ^ fin.flr.de interroga.adio.c. paulum.i, q.j.d.c. parte, cum ibi notatis.fupr.de confefsis.c.«.in fin. fupr. de ekd. eod. lib.L “Mn fine.ff. pro fuo. Archidiaconus addit hicexempta, ut quando eledus ««dealienaEcclefia, cuiusiura poteft probabiliter ignorare. Item poteft Pïobabilitcrignorare numerum CanonicorumEccIefiac,ó(^ his fimilia, Ter* ^’«'caulam ponit hicArchidiaconus,fciIicct,fi ponens uel refpondens fe in *^ontinentj' correxerit, excufatur à periurio. c. practerea. fupr. de teftibus co* §'?,'^‘S‘tdiuortium,amp;: I.fi poenituir.ff.de diuortijs.In hoc tarnen cafu quoque ®'’iingue : Aut incontinenti fe correxit, amp;nbsp;tune fi apparet quód fecerit ani» ?? 'O’fftgendiA excufatur à periurio, etiamfl extant contraria,06 in hoc ca« »uintelliguntur iura proximo adduda. Aut non apparet quod fecerit animo JoirigendijöC in dubio non uidetur, quod fe correxerit, fmô punitur ut per» wrusÆt in hoc cafu toquitur textus nofter.Nce hoe cafu diftinguitur,utrurn pofitionesuelrefponfiones fadaEfintfimulfiuediuerfistemporibus. Si ta- # ®cnquis relpondendo pofitionibusuna die unum,alfaueró diedicitcon# trarium, concludunt Archidia. Philipp. Franc, quôd talis non fit periums, dim una die potucrit credcre unum,óó alia die contrarium.dj.de actate -^ fin« tf.de interroga. adio. Item potuithodie habere bonamfidem,SC crasmalam, 'idccontra,argument.c.cx infinuatione. fupr. de fymonfa. c. ut circa -^ alio» Min.fupr.de eletHione.eod.lib. 8C addit loan. Andr. quern fequicur Philipps franc, hoc potifsimum procedere, quando quis refponderet de credulitate, jecusfi de ueritate,quia tune refultaret contrarieras, c. per mas. fupr. de pro» batio.Bald. tarnen in 1, de tutela. C. de in integ. reftit. intelligit hoc uerum, 9«ando quis allegat aliquam iuftam eaufam, quarc nunc aliter credat qudm

Mcrequiritur quôd bona fide aliter refpondeat,uide de hoc copiosS fbilip,Pranc.hic.

In fecunda parte, ibi, fed quid dices,2Cc.mouct glolT. quaeftionem, p '^kr^*^ P°^^”5 *^^^ ’‘^fpondens pofsit fuam pofitionem uel refponfionem abfque probatione alicuius erroris reuocare t* Hate quaeflio proximè breui-bustada eft, nos autem hic copiofius examinabimus; Die autem, quôd fu-P*^ ^ftïntdu» contrariæ opiniones. Prima eft quôd reuocar» non pol-ht. Et hoc probatur per uulgatum diâum , Nam femel emiflum uo» lat ureuocabilc uerbum, per uulgaria. Secundo uidetur probari per uul-gatam regulam iuris , fcilicct indignum efle , ut quod fua quif^ue uo, ce dilucidè proteftatus eft , in eundem cafum ualeat proprio tcftimonio ianraiare.l.gener31iicr. C, de non nume^ pecu. c. per was. fupr. de probatio.

Qpattatia

D. WELCH. KLING. LECTVRA

Contfxtia opinio eft quorundum, quód rctiocari poisit, per text, in f.panv tuir.fEdediuorttjs.cdiuortiLïm,depoeniten.dift3.cum fitnilibus,quaefupri allegata funr. Pro uitanda contrarietate Dodores communiter itadiftin-guunt, ficuti quoqueproximè didum eft: Aut rcuocatioconfcfsionisfitin^ continenti, Aut ex inceruallo. Primo cafu communiter concludunt,quôd admittatur reuocatio ,e nam fine probat ioncalicuius err oris, d, c.prxrerea. fupr.de teftibus cogendis-Et inhoc cafu intelligunturiuta pro prima opinio ne adduda,nec habet hoc dubium.

De hoc autem eft inter dodores difeeptatio, quid hoc cafu fignificctuox: In continenti.Qiiidafunt qui interpretantur,in cotincnti,hoc eft, donee po fitio uel refponfio non eft redadainicriptis. Et in hac opinione funt Domi. Gemi. hic,Hofticnfis, Joannes Andr. £lt; alq quidam in c.ex litcrisJupr.de di' uortijsi' Sed hæc interpretatio communiter reprobatur, praccipud aatenr reprobat earn Speculat.in ^decimofcquitur, uerfic.itcmfiponens.innw. depoGtio* Dicens,illam opinionem efle plufquam fatuam, cum nulla ratio fuadeat , cur potius reuoeeturnonferipta confefsio,quàm feripw, ÔC fcrip tura fiat tantum ad folennitatem SC probationem* 1 ♦ », C. de fide inftru. 1. contrahitur ♦ ff. de pignoribus, Ideo Philipp. Franc. hic interpretatur, In continenti,hoc eft , quando res adhuc eft integra, non diftinguen. do , Cue fcriptx fiue non fint fcriptae pofitiones. Ét hoe uult gloff. hic«

Dicitur autem res integra,fccundum Philip.Franc.hic,quando aduetfarf. us non fuit praefens nee acceptauit,fecus fi fuiffetpraefens aut acceptaffet» aUegat Barto. in I. poft legatum, in princip. uerfic. quarc aduerfarius, cum ueruc. fequenti. ff, de his quibus ut indig. uide tarnen de hacquæftionce» quat notantur in c.fin.extra de fuccefsio. ab inteftato.Bal. in Eunica, ïnHu^l. col* C ,de confeisis. Et tantum de reuocatione confeisionisiudicialö,‘l“’^ « fitincótinenti,fineprobationealicuiuscrroris.Autreuocatiofit exinff’''^^^“ Io,6C regulariter non habet locum d. c, per tuas. fupr. de probatio. W®^^ ^ menfalht, primo fi reuocasspotent docere dccrroreprobabih,dcquodi' ximusfupra. Secundofallitineo,quirefpondetpofitioniaduerwrtjfuipcï uerbum, credit, SC eius dolo SC perfuafione induSius cft,ut fic credat, ita dc' cidit Barto.in tun princip.uerfic.öf per hoc dico.ff. de eo per quem fadtum erit,SC I.non fatetur.ff.de confcfsis.Barto.SC Bald, in terror. C, de iuris SC fa» Äiignoran. Et hue refer quod proximèdiximus, quod quisdiucrfistempo' ribu«diuerfa crederepofsit. Tertió fallit in caufismatrimonialibus ÔCiimi' libus,in quibusuertitur perieulumanimar. NamSCfententix inillisbtx nonpoffunt ita in remiudicatamtranfire ,quin retradïcntur.c.lator.cxtri de fenten. SC re iudica. De his SC finülibus faUentifs uide Philipp. Franc» hic*

Gloifinuerbojdebebit, diuiditurprincipaliter in duas partes; In prima mouct talem quaeftionem,Dicitur hic,quód cuiufdam eledi cor^irmado impediebatur ideo, quia aceufabatur de periurio. Pone autem, quód lite fus per hac caufa pendente, alius quidam ad eandem dignitatem eligebatur, nee tarnen propter litis pendentiam cum primo elctfto confirmari po* terat. Qjiacritur ergo,^primusdepetiurio conuinceretur, utrumfecua# dó elcdui confirmari debeat, SC decidit gloff fimplicitcr , quód eledos w propterea confirmari non debeat, per optima,iura in gloff. aJIega, Infe* cunda parte, ibi, SC nota fic, colligit gloff regulam, quód in eledionigt; bus SCjimihbus adibus , non femper attenditur principium aâus,(cd quoque quod adu durante accidit gt;nbsp;Hoe probat per textumnoßrum hic*

SVPER Ib SEXTL Dclareiuratiäö» .c.Cûmht* ^lt; quia elcdo,de quo intextu nofir o, ab initio nullum potuit delirium ebijei, propter quod ruiflet rcpulfus , Qiiia tarnen lite pendente propter contra* netatem incidit in periurium, hic habetur ratio delidi fuperucnientis,6£ proptcrearepeUitur. Idem probaturper textuminc; fina, fupr.de tempo; or^natio.Sf qualita. ordina. Et eft ratio,quia fi ab initio fuiflet periurus, non willet cledus. Ergo id quod elediionein imp edirc deb ebat, poterit quoque confirmationem impedire uel tollere , cum res ante fui compfetionem per^ g^^ffUl^*^ '^ cafun', à quo non potuit incipcre, per iura £C rationes hic in

Glo,inuerbo,cxprefsè,quaerif,utrum pofitionesuel reiponfiones contra* naeprocuratorisnoceantipfidominOjquiprocuratoremconftituitrEtuide*** Wr primo quod fie,quia côtumaciaprocuratoris nocet principali,ut habetur in c ♦ ».fupr ; de contefsiseo. lib. Ergo idem uidetur dicendum in pofitione ud refponfionc,Tarnen decidit gloff.hic contrarium,quod fcilicct fa 1 fax Pofitiones uel refponfiones procuratoris ipfidomino no noccant,Quia pro» curator poftiuramentum calumniç contraria ponens uel refpondens delink quitfedcertum eft,quôddiledum procuratoris ipfi domino regulariter non *'occt,nifi in tribus cafibus hic in textu exprefsis, fcilicet nifi dominus procurator! itamandauerit,uelexpoftfado feienterratumhabuerit, Uelhuiuf-modipofitiones uel refponfiones non reuocauerit. Circa mandatum tarnen ita diftingue; Aut dedit mandatum ad ponendum 8^relpondcndS,non tarnen «prefsit quibus uerbis ponere aut refpondere debcat, ÔC tune fi procurator contraria ponit uel refpondet, Ülæ contraria: pofitiones uel refponfiones ipfl domino non nocent, quo ad periuriS, cüm procurator de cal um nia iurando kret in animam propriam.c.in appellationis -^ procuracores.fupr.de iuram, Cïlum, eod.óC concordatc. fi compromiftbrius. fupr. de elcdione, codjib. Qiioadalia tarnen poftet pofitio uel refponfio procuratoris domino nocc-•■ejficutinotaturind.ci2.fupr.de confefsis eo. Aut dominus inmandaco fuocuratoris præferipfit ponendi ÔCrefpondendi formam,8C tune fiex ib »formapraefcripta poft iuramentumcalumniæ fequitur contrarictas, no# cet pofitio uel refponfio procuratoris ipfi domino,etiarn quo ad periurium, per text, expreffum hic*

P RAESC RIP T ION IB vs.

Cap* I* Bonificius Qélauifd.

pPifeopum, qui Ecclefîas amp;nbsp;décimas, quas ab co repetis, propo-“^^nitjicet in tua fintconftitutæ diocefi fe légitimé præfcnpfiiTc^aL ^are oportet, cùm ms commune contra iplum facial, huiufmodi præferiptionis titulum ÔC probate. Nam licet ci qui rem praeferi* ^’t Ecckfiafticam, fi fibi non eft contrarium ius commune,uel con* t^aeum præferiptio non habeatur, fuificiat bona fides,ubi tarnen eft **iuscommunc contrarium, uel habetur præfumptio contra cum, bonafides non fufficit, fed eft necedarius titulus, qui poiTeiTori eau-lam tribuat præferibendi, nifi tanti temporis allegetur præferiptio^ cuius contrary memoria non exiftau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

SVMMA-

D» WELCH» KLING» LECTVRA SVMMARIA.

I nbsp;nbsp;nbsp;in exceptionspræferiptionisfu^icit bona fides^nelt;pue re^uirUur it^

per allcgatio O' probatio tituli :Fallit in tribué cafibus^

a nbsp;nbsp;nbsp;Cüm ptilibctprafumaturfiirc iura ^pro malte fidei pt^èJJore habetur

praßribens contra ins commune^

^ nbsp;nbsp;nbsp;C^uando ina commune e/l contra praeßribentemytton tarnen pro afia^

re,anpoßidcntlßßiciat bonafides, an ueró etiam co^atur allc^are titulum^

4 nbsp;nbsp;Vbiprafumptio iuris efl contra prafcribentem^tenetur ipfe alkmare

guoiptetitulum»

'Preefcriptio efifalcem Contra ius habentis rei prafiribendl^ dotniniunty non ueró contra iuris communis dißioßeionem.

6 nbsp;nbsp;Tempusprafcriptionis contra Ecclefiam diucjfum e/l à tempose ^uo prafcribitur contra laicum,

^ nbsp;nbsp;Exceptio fiuc limitacio pofita adßnem alicuius dtfpofidonis, habentis

plures articulas ,finon pote^ adaptari nß uni ex ip fis,in eo/altein cafu debet accipii

8 Qjf^ ^^^ exi^atur in tedle, qui ptoducitur ad probationemjuper preefcriptione tanti temporhyCuius non extat memoria»

In praefcripttombus fufFicit bona fides, ubi lus commune ud P’f*f‘’®’£^ non eft contra pracfcribentem, ahis debet allegan titulus 8^ probari » niuUt prxfcriptio,cuius contrarif non extat memoria»

Cafus,

Pone Epilcopus Mersburgenfis pofsidet quafdam eccIcf/asSi deciinasifl diocefiMifnenficonftitutas, quas bpifeopusMifnenfistanqua’’* ordinal* us loci repetebat, Epifeopus autem Mersburgenfis po fix Hbf conuenti» contra adorem opponit inuimdilatoriar exceptionem præfcnptænisjhoc modo, quôd adori prohuiufmodi decimis dCiuribus Epiftopdibuan“*» competat adio, quia ipfe per longiisimum tempus,quadragintafcilicctan# nor urn,bona fide inquafi pofiefsione huiufmodi iuriumfucrit, ô^fiepræ* fcriptione adiogt;fi qua extiterit,fublata fit, ideoque petit fe ab inftantia?bIoM ui. Econtra autemador replicat,quódobiedionefolius cxccptionisprx* fcriptiones reus defendinonpofsitJjfedneceffèeflè, quôdaiïegetô^ptow titulum aliquem, qui caufam pratferibendi pratbuerit» Nunc eft quxitio, utrum obijtiens exceptionem præferiptionis fit tutus, fi probet continu« am poflefsionem legitim! temporis cum bona fide , q“æ pratfu^tur do* nec contrarium probetur, ucl an ßt neeeße, quôd quoque ajieget a prob« titulum poßefsionis fuæ J* Et uidetur primô fimpliciter,quód nonteneatut allegare Ód probare titulum, fed fatis efle probare praefcriptionem, C^are» gulam habemus, quôd is qui praefcriptionem allegat Sd probat, umpH' citer fine tituli probattone, in caufa obtincre debet, ci ex literis »i^Jî”* fupr.de probatio » Ód eft text 4 expreßus in I. fi quis diuturno« n.“ f«* intus uendicetur. Secundo probatur, per argumentum à minoriaam^ ius , cjuia clarifsimi iuris eft , quôd fi quis rem fiue ius aliquod nonau

SVPER IL SEXTI. DeT'rapript, c. Epi/copu^i ç'^ pfæfcripfit,fcdtantàmeftinpofiefsionend quafi, fi fiipcrlibreconucnia-tiir,fola poflè(sioreleuateum,nectenetur probare fuepoflefsionisntulum, tcogi.C.de petino,hæreditans,adeôquôd li adorin probaticne defecent, ipfereuspropterfolüispoflèlsioniscommodumabfoliiatur, iitulocnam no probatoj.qm' accufare^C.de edendo.c« adlor. 6, q* uit. Ergo multo magis is quipræfcnprioncm probauit,cum probatione tituli onerandus non eft,cüm ptafcripno fit effedus poiïcfsionis,ólt;ftribuat dominium,L traditionibus» n.depacStSjSf fic probata pracfcriptione,dominium cenfetur probatum.Pof lelsioautem tantum tribuit caufam præferibendi, ut notatur inkiÆdeacs quircnd.pofrdr

Tertió,quód units epifcopus in alterins diocefipofsitpræfcriberedecû masamp;JiuraepifcopaIia,nec teneatur poft completam praeferiptionem alkga re amp;nbsp;probate titul umjunt textus exprefsi in c,de quarta,amp; c,ad aures. C.au dins.^quocirca.uerfic.quodfiabbas.fupraeo.Nec uideturobftareiftisfun damentis textus nofter,qui habet,quód tune demum allegans præferiptioa neni,titulum probare debeat, fi contra ipfum praefcribentem fuerit iuscóa munc. Qiiia ex hoe fequeretur, quod in omnibusallegationibusprxferi= P«onum de necefsitate probandusfit titulus, cùm præfenptio femper fit cóa traius^quodinde patet,quiapracferibcns pofsidctresalienas,8lt; locupletatur cumalteriusiadura,quod eftcontra ius naturale,Lnam 06 natura* ff,de con* difS.indeb.Quare femper eftètpræfumendum contra prxfcribentem,ö6 fic ^^P’^^^fi noftri eflèt planè fine ufu 06 effedu.

Iftistamen ô6quibuftun(Ç alijs fimilibus fundamentis non obftantibus, decidtitext.nofter contrariü,uidehcet, quod Epifcopus, qui proponit fe in altcrius diocefi iura cpifcopaha præferipfiftè, nó tantum tenetur probare c5 tinuampoiTefsionem 2lt; præicripti0nem,cum bonafide præfumpta,fediftis probatis tenetur quoeç allcgarc 86 probare titulum,qui caufam praefcriben-Attribue rit. Concordat e. fi diligcnti.fupràeod. c.dudum.fuprà de decimis*’ Sed tarnen ante aeditionem noftri capituli uarixerant opinionesfuper hac qu»ftione,quas enumerat glofT.hic in uerbo,titulum. 86 poft omnium opi= niones quidam Moderni tenuerunt,qüód in huiufinodi cafibus non fatis ef-Kt bonafidcs,fed quotj requiratur allegatio 86 probatio tituli, quorum opi» irioper noftramdecretalem approbata eft. Vt autem iftam materiam planè intentgas,Dic regulam elfe,quód in exceptione præferiptionis fufficiat bo- « na fides, nee eft necefTe quod per obqcientem allcgetur 86 probetur titulus, ficuti expreflè probatur per iura fuprà allegata in c*ex liter is. in fin.fuprà de ptobatio.l.fi quis diuturno.ff.fi feruitus uendice.tcogi. C.de petitio.haeredl tatis.06 probatur per text.noftrum hic in $♦ nam licet. Haec régula generalis finit in tribus cafibus, in quibus præfcribcns quoq? tenetur allegare 86 pro= batctitulum. Primus eft, quando ius commune eft contra praeferibentem. Secundus,quando alioqui præfumptio eft contra præferibentem.Et hæ duæ fillentiæ habentur hic in textu.Tertius eft, quâdo praefedbens obligauit fc adprobatione tituli.Ec filas fallentiasordine examinabimus. Diximus aût primamfallentiam à generali régula elle, quando ius commune eft contra præfcribcntem,quod hoc modo intelligas :Si quis eft in poflèfsionealicu« ius rei uel furis,quac de fui natura poteft praeferibi,fed tarnen ex difpofitionc iuris communis non poteft fine certotitulopoffeflbri acquiti, tune fi conti# nuapoffefsionc pracfcribat,dicitur contra ius cômune pr aeferipfiffc. Exemplum: Ex difpofitione iuris communis perceptio dccimarum ad eccUfias pa-tochiales,fub quib.pracdia,undc decimae datur,fitafunt,pertinet,c.cöm con fingat,S6 c.cumin tua.infin.cummultisfimilibus fuprà de decimis. Hf quar«e lt;ideciraatu de iure pertinet ad epifcopos, in quorum diocefi huiufinodi pr«

De MELGH. KLING, LECTA^RA

dia fita flint, c. de quai ta,fupf à de decimis. Si ergo alius quidam pr^fcnfeii, utitp præfcriptio eil contraius commune Jdeo probet titulum. Aliud cxc^ plurntluriCdidioloci de iure communi pertinet ad dominum loci,ut habe« tur ind.c.fidiligentf, 86quaenotât ibiPanorjn^.notab.fupraeod, Ideoqui* euneg in altcrius oppido iurUdiAionempracfcribit, contra ius commune pr« fcribit,necfatiseftbona tides,fedprobatiotituliJtem iurecautSeft,neqi«s auratashabeat ueftes fiue margaritas in frenis 011 equeftribusfell(s,niff»•* tantummodo,quibushoc propter imperiale minifterium conceflum enP* nemo.C.de ueftibus bofofer. 0^ auratis, 8C1, unica. C.nuIIi licerein fren*® amp;equeftribusfenis,lib.H.ricuti undccimo cap. primi hbri Maccbabxorani Antiochus Rex lonathæ fummo facerdoti deditpoteßatem bibendiinau-ïo,amp; eflè in purpura,ÓC habere fibulamaurcam. Ideofi quis huiufmodioma mentis uteretur, ÖC alkgaret praefcriptionem,nihil prodeflèt præfenpn^* fi quoep probettitulum,hoc eft,q«ód Imperator eum ita omauerfcnctin no* dieuidemusinequitibus aurais,quorum dignitas nulla præferiptionc ^c* quiripotcftjfedtitulusneceflariuseftjcûmpræfcribenticbftet ius commit« « ne.Ratioautemdecidendi iftius fallentix hæceft,quôd quilibetpræ^umi* tur feire iura,8C fie feireSC cancre,quôd fimul côtra iura, IJegesfacratifsmif» C.de 11. Si ergo præferibit contra iura communi3,iurisprærumptionccHm* læfidci poficiror,c.qui contra, infrâdereguhs iuris.amp; malæfidei pofleflo^ ullo unquara tempore non praeferibir, c.poflêflbr malæfidei,infràde reg«« iis iuris,SC facit in fpecie ad hoc textus in c.ad dccimas.fuprà de refticuf.^od. libro. Ethæc omnia fine dubio procedunt, quando ius commune cf'Pæ 3® dforecontrareum,fleuri nterminisnoftris, ubide lure communi epikopo lociagenti debentur decimæ,amp; fie eft iuscommune pro adored contra reum,ficuti quoque hie habetur in gloifin uerbo,ticulum. uerf/Ciiot®^^“®* j ius commune SCc. Sed dubium eft, fi ius commune eft eontrap'æ*^'^*^^““

tem, nonautem proacïore,anfufficiat bona fides,uel an rcqu/raw^tltuWSj in hac quæftionc funtopinionesi^idetur tarne quôd fulbciatbona fidespef Regulam,quôdin pari caufa mehor eft conditio poisidcntis, De ^®r^*f*4 ftione uide Canoniftas,amp; prælertim Panorm, in d. c.fi diligenti, uem^ ’^“ iuxtaprædicftaquæro.fuprâ eodem. Secundam fallcntiam ab jlbgcncraU 4 régula diximus ede, quando præfumptio iuriseftcontra præfiubenten?»

Hæe fallentia probatur per textum noftrum hic,uerfie.uel haben^P’^^*^’’’^ prio contraipfum.öf per text, in c.quiaeognouimus,iuncftagiüfl.‘^b'°'^* 3. Exemplum :fi quis decefterit duobus poft fe reliais filipsH'-^^'J’^ ’5^ pocula parentis per triennium habuerit,fi ab alioconuenian’''-gt;^*cctpoisi«» deat SC præferiptionem allcget, tarnen tenetur allegare amp;^ probate«tw* Ium,quo à pâtre acquifierfr. Q^uia eum ambo fint defundi ftiq^iufftpraf« fumptione cenfentur omnesres paternæ iureadutrunquepertinere Vtcr ergo uoluerit habere prærogatiu3m,neceftè habet titulum illius allegare amp;nbsp;probare, per text,in l.Gue pofsidetis. C. de probatio. Et hanc fallen« tiam habeshic in gloft'in uerbo,titulum.uerfic.uel nrfi fit prxfiimptioSfCï 6lt; uerfic.idem fi præfumptio, Tertiam fallentiam diximus effe,quando prafcribens obligauit fe ultra ad probationem tituli, Hæc faUentiapr^ ■hatur per tcxtum,in I. circa, cum ibi notaris, ff. de probatio. c. licetr ■quanqüam.in uerbo,feaftrinxif,fuprà de probation déclarât SpecuI.in T probare autem. ucrfic.tertium efî.de probatio,. Et eft ratio, quôd præfert* Lens fibi imputare debet, cur ad butufmodi probationem fe aftrinxerif, fecundum gloffàm ind.c.ficer.tn uerbo,fc aftrinxit,ibi: Satis uidetur, ft» ^ prà d» probatio. Et priores duæ fallentia,feiheet fi ius commune eft contra præfçubent€m,uel præfumpuo,habent quoque fallenuam, ftilft«

SV?ER II. SEXTL De Praprî^L C. Bpifeopum. nbsp;nbsp;nbsp;^ ^

hin aîlegctuf præfcripno.cm'us contran'j memoria non exiÜat, Qin’a hoc rafunonattend/tur,fiïieius commune iiue praefumptio Ht c ontra piicfoi* bentcm,quia indiftindè utuIumaUégarinon eft de necefshate per textum noftrumhiG^.fin.SCdiccmusdchacprxfumpnone in glofh fnuerbo,mt« mona* Et Gehabes quôd in omnibus alqs caGibus,exccpnsiihs tribus Gpe« ttalibuscnumeratis, fufReit bona fides,nec rcquiritur allegano ôô pto-DauotituU faltemdeture canonico.Exemplumiftiusrégula:habesbic ind. glolTin ucrbo,tttulum,uerfic.ubi uerô ms commune,

Nec obftanthuic decifioni lura contraria.Et primûm nihil facit c.ex lia teris.fuprâdc probatioJ.fiquis diuturno. ff.fi feruitus uendicej.eogi.ft.de petir,hæredir,Q_iiiaomnia ü/aiura inteJIiguntur,quando ius commune nô ffteontra praeferibentem;Tunc enim rcgularitcr de iure canonico non elt neceffe allegareôi^probaretitulum. Secundo nihil faciunt contra textum noftrum c*de quarta,c,ad aurcs.c,audi(is,^»quocirca.uerfic,quôd G abbas, wpràeodem.Ci.uialicet ibi intextibus nullafiatmcntio tituh,tamengîoflt; *æfupplent Ôt^addunt, quôd titulus requiratur, quando ius commune eff centra præfcribentcm, ut eft gloffin d.c, de quartan in uerbo, fe pofte. amp;^ gloffin d.c.ad aures.in uerbo, quadragenahs. Ita quoque nihil facit quod didutn eft,banc textum cflè fine effeeftà, quaténus fpeciahter dilponic ^epraeferiptione contra ius commune, Cûm omnis præferiptio fit contra ’Usamp;c. Qjifa ad hocrefpondetur, diftinguéndum inter ius communes^ *“?P«uatum,Qu«bbet præferiptio eft quidem contra ius priuatum,hoc f fß■5ƒontra ius illius contra quem præfciibitur, inde tarnen non fequicur S^ôd proptereafit contra ius commune,Exemplum:fiquisin fende mro ftruitutem præfcriptioneacquirit,præfcribit quidem contra ius mcum,noa 3utcm contra ius commune, ut habetur in toto titulo. ff.ôf C,de feruitutnôC ’nihiimputandum eft,cur fuerim cam neghgens,c,uigiJanti, ÿ» Ephefinus* fupràeo,Etlt;deodicittextusnotanter de praeferibentecontra iuscommune, ^ddifferennamiurispriuatorum,ô^ itafoimt^fflue,in uerbo,citulum.uer fic«fecundumhoc,amp;; uerfichicergOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

9'off in uerbo, ecclefias,opponit contra textum, Dicitur hic in effeâti quodEpifeopus in omnibus eeeleftjs conftitutisin fua diocefi habeatfun-datamintcntioncmdeiurecommuni,quôd fcilicet Gntfuæ,fed contra cer^ tumcft,quôj Epifcopusccclefias in fua diocefi fitas non potent retinere, fedteneturalqs conferre,per text, in c,fin, fuprà deJnftir, Ergo non habet pro feins commune ƒ Gloflà breuibus roluit,quôd ecclefiapertinetadEpi-i feopurn quo ad proprietatem,amp;: iura Epifcopalia,nô autem quo ad lura tem^ porahaamp;utilitates, c, cum uencrabihs,infm.fupr, de exceptio, c, Xenodo-chiis.fupr,de religio,dom,

Gloffin uerbo,décimas, quoque opponit contra textum,Videtur quôd Epifeopus in decimis fitisin fua diocefi quoque non habeat fundatam in« ‘fntiônem,quiadccimædcbentur ccclefqs parochiahbus,fubquibus prac-®wfitafunc,c.quoniam,cumfimilibus.fupràde decimis, GIofTa foluit, te-^wm iutelligendum eftede quarta decimarum, quac epifeopo dcbetur,d.c. a^^luarta.fuprâ codem,

Prointelledugloffàî in uerbo, légitimé, tu die breuibus: Quando præ-tf ‘cribendum eft contra ecdefîam,requiriturpræfciptio quadraginta anno« runi,authenr,quasalt;ftioncs,C,de Sacrofand,ecclc,c,placuit-^ quas adio» ^cs.i6.quæ{},?,c.illud.fupràeod,cumfimilibus, Quando uerô praeferiben. «yw eft contra Iaicum,fubdiftingue ; Aut eft iri adionibus reahbus,fl^ cur-titpræfcriptio fpacio decem annorum inter præfentes,8C uiginti in tel abfen

Dgt; MEL CK KLING. LECTVRA

habet locum præCenptio jo.annorum.I.ficut in rem,cum fimilibus.C.deprj fcnptio,jo.uel 4o.annorum.

GlolL magna in uerbo,titulum, diuiditurpnncipaliter in quatuor par* tes.In prima ponit multas opiniones dodorum, quæ erant cum baecdccte* tab's nondum eflet édita. In iecunda,ibi : Sed obijcio,format duas oppoU'* nones contra textum,quas fuprà in decifione abfoluimus. In tertiajbiƒ Dieiudiciomeo,ponit diftindionem,SC earn exemplis declarat,quæ fuprà quoqueeftabfoluta.lnquarta parte,ibi:Et feciindum hoc, ponit gloffJi' mitationemad textum noftrumin eo,quoddifponit,tuncrequirititului^ quando ius commune eft contra præfcriljentem, quam difpofitionemgloquot;’ ita limitât,quod procédât, quando ius commune eft contra præferibentntt amp;S pro ipibadore,recusautemfi eft contra præfcribentem,nectamen pro adore,quia tunc non requiratur titulus,fed fufficiat bonafides^ Sedfup^/ 7 bac limitatione funt opiniones : Quidam enim approbât earn,quidam uero reprobant.QjJod autem fit approbanda,uidetur probari per textum no« ftrumbic,inprincip.quiloquitur de adore,cuiusintentio de iurecofflon^ ni fundata eft,Et facit pro bac parte uulgata régula : In pari caufa mclior eu conditio pofsidentis.c.adaures,fupraeodcm.gC eft texr.inUoci^compenf autem. ft. fi feruit. uendicetur. ÔC tenet hoc in fimili gloff in c; ad décimas, »nuerbo,eundem,fuprä de rcftitutio.fpoliato. Contrariam opinioneni tenet loan. Andre.in additio.ad Specula, fuper Rubrica de reftitut.fpobäf®* 3oann.de ImoI.SC Panormita.in d.c.fi diligenti,fuprâ eodem*Et uidetur hoc op.'nioprobaripertextumnofiruminhisuerbis: Camius communeractaf contraipfum.amp;aJibi : Sifibiius commune non eftcontrariumSi^c. Vbi tc-xcus fimpliciter difponit, quod ubi ius commune eft contra præferiben« tem,nonfufficitbonah'des,fcd requiriturtitulus. Etprobatur hocaforn^ ri,Quia fola praefumptio fufficit ut requiratur titulus,multomagisreqmr debet,quando ius commune eft contra præferibentem,licet non findet m* tentioncmagentis..Ec eft ratio,quia quando ius commune eft contra;pr^ fcribentem,tunc pracfcribenseftpofteftbr malæ fidci, pcrrcgulamqof eft in c.qui contra, infra de regulisiuris,0f pofie (Tor mal» fidei,ullo unqu^m tempore non pr»icribic,c.pofleflbr malæ fidei,infra de regulis iwr^» nbsp;nbsp;‘^

pro uitanda contrarietate ita diftingue : Aut quæris,utrum is/o^^^'^ queiil eftiuscommune,fine titulo pofsit pra:fcribere,nec ne, S^ non'eft dubium, quôd præferibere nonpofsit,non attento utrum ius commune fundet uc! nonfundct intentionem agentis. Et in hoc cafu eft intelligenda fecunda opinio, Aut quærisnon de ipCaprxfcriptione per ft, fed deuidoriaado* ris,ô6 fubdiftingue: Aut ius commune non tantum eft contra præferiben^ tern,fed quoquc eft pro adore, 0d eius intentionem fundat, 8C tune « præferibens titulum allegare SC probare non potcrit,ador obtinet. Aut ius commune eft tantum contra præferibentem, non autem pro adore, amp;Iicetpræfcriptiofine titulonon procédât, tarnen is ador non obtinet, etiamfiprxfcribens titulum non probet, quia eadem rationepofsit ador * quocuncjalio poft uidoriam conueniri,fi non habcrettitulum,nee efletn* tium finis.Et in hoc cafu intelligitur prima opinio, cöm utrinc^ fit par caufa» SC præterea ipfe reus fit in poiïèfsione, obtinet ergo quo ad hune adored* propter commodum poflefsionis.

GlofKinuerbo, caufarn,opponit contra textum,hoe modoï Videtuf quôd in qualibct præfumptione, etiam quando ius commune eft contr» praïfc|ibentem,requiratur titulus. Namfiquis habet iuftum titulum, hoc eft,pr?uiIegi«mud cQnceisiouem,ianifecurus €ft,nec opus habetpratfen» ptione«

SVPER IL SEXTL DcPr^fcript, c.Si^luL 09 pttonc. €♦ uemcns'^flnjunda gloæin iicrbo, rcniinciaflc. fuprà codem. Quod emm femel meum eft, ex aha caufa amplius meum fieri non poteft ^ ficitaque.Inftir*deadfon*cmterdiledos» uerfic^difhnguendumjupra de fideinftrum* Glofîà re{pondet,quódcontraria intelliguntur de titulis o* mnino iuftis,cnmfeiheet res exiufto tituloàuerodomino tradttur,Tunc entïhftanm transfertur dominium,nee opus eftprxfcriptione*^* per tradis tionem,cumfimihbus.]nftit»dererum diuif Nos autem bic loquimur de titulo, per quem non transfertur dominium uel proprietas, fed quafi dominium,SC qui tantum caufam præferibéndi præbet, hoc eft,cûmres prac^ cedente titulo traditurab coquemputaui habere ius tradendi,cüm tarnen non habcat,transfertur pracfcribendi occafio propter fadi erroremproba-bikm^ fi quis à non dominojnftit.de rerum diui. c.auditis. fuprà eodem. 8^ita reipondet gloffind. c. ft diligenti,in uerbo,iuftus titulus,quam fes quuntur dodores ibi,fuprà eodem. Tituli autem qui caufam praefcriben-d præbcnt,funt multipliées: profoluto,pro cmptore, pro tranfado» pro liaerede,pro donato,pro derelido,pro legato,pro dote,pro fuo,amp;c. De quitus babes titulos feparatos inff.ót: C.uidedodores hic,£d praefertim Petri tic Ancho.

Gloffin uerbo, nifi, reftringit textum in ^•fin.hic ad certum cafum: Habemusenim regulam hic in textu, ft ius commune uclpræfcripno eft contrapraefcribcntem,noneftfatisbonafides,fed requiriturtitulus. Huius tcgulæ textus ponit in fine fallentiam, nifi fit praefcriptio ultra memorie am hominum. lam quacritur,utrumiilafallentiaintelligatur, quod intali iongifsima præferiptione nee bona fides,nec titulusrequiratur,uel an rcs quiratur bona fides {* Et dicitgloiftfallentiam intelligendam eflè tantum de titulo, non autem de bona fide, cüm nulla antiqua dierum poflefsio alis quemmalæfideipofleflbremiuuct.c.uigilantijuprâeodem. Etcum glofE kntiunt Do. Gern. SC Philips Franc. Licet Petrus de Ancho.contrarium fentiat. Et nota.exhae glofÊ»undo textu,fecundum dodores,Quôd ubi 7 *xccptioin fine alicuius difpofitionis plures articulos continentis,de iurc t’onpoterit adaptari nifi ad unum tantum, debetintelligi folum de illo «iu,cui poteft adaptari, Et hoc nota pro ftatutis fecundum dodores bic.

GloOnaWiuiditur in tres partes: Tn prima ponit iutaconcordantiade ptatferiptione ultra memoriam hominum. In fecunda, ibi : Sed quomodo ptobabitur,mouet quaeftionem,quomodo probatur talis praefcriptio:’ In tertia,ibi, Quidcrgo,mouetquaeftionem incidentem. Cumautemhicdécidât gloff quod praefcriptio tanti temporis,cuius initq non extetmemoria, pofsit probari perteftes,Quacrunt dd. quanta actas in huiufmodi teftibus g ’‘cquiratur,quideponcre debent de præferiptionetanti temporist’SCdeew ’iuntquódfint 54.annorum,uelfaltem tanti temporis ultra quadragin ta an« 5ps,quôd fuerint doli capaces/Vide de hacquæftione Petrum de Ancho* Do.Philip.hic*

Cap 4 IZ IJcM.

C^ui,exigentibus cul pis uel cxcefsibus ab eifdem commifsis,bonis yquaî à Romana uel ab alqs tenent ceckffjs, fint per fententiam uel ïpfoiure priuati, ftatuimus ut in apprehendendis uel oceuj^ndis poftea quandocunque bonis eifdem, nullus^ licet leges bumanæful

R iq

• D, MELCH. KLING. LECTVRA

per hoe aha tempora ftatuere uidcanturjpfis ccclefijs temporis lapins obCiftat-nifi contra ipfam Roman.eccIeGcentenaria uelcon tra ecclefias alias quadragenaria præferiptio légitime fit compléta, Si poft mortem hæreticorum, qui dum uiucrent catholici putagt; bantur,bona ipforum àcatholicis corum filqs udncpotibus,autex-traneis quibufeunque fpacio quadraginta annorum fuerintbona fide poftèfta,fancimus eos fuper bonis huiufmodi etiamfi adRo. manam peruenire deberent ecclefiam,in hoccafu non elTeulterius moleftandos,quanquamini,quorumbonafuerût, nunc detegantur, hæreticiextitiire*

SV MM ARIA»

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bonorum puhlicatioßue ßfeatio contingit bißriam, uclipfô iureft»

ß^lo,Helper [cntcntiim iudteis ordmariam. Exi^itur tatnenutro^ ca/u,ut index cumJuper tahcrimine conui3 urn de claret,

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;Capi^^m (JUibu^ßt pubhcatio bonorum ipfo ture^

• ^ nbsp;nbsp;nbsp;h quibns caßbit0 bonorum conßßatioßat pcrßntcntiani^d^f^E^ liter.

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;Ovando ßfens uel ecclßa ncßcxit occupare bona, qult;e ipfr ^^^ ^^ perJententiam adje erant deuolutaßea retinuit ü qui deliqvcrat9 uel accepit alter, intra quantum tempus iße contra f^tutJiuclcc^ cleßam ea praßribat,

'j nbsp;nbsp;nbsp;l^egulariter contra ecclßas inßrtores non currit minor pneßtipito,

quam quadraginta annorum : IntclUgoinrcbua cccUJiffl^^t^^ tti^non etiam incorporaudits

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;Bona conßfeanda per eccleßatn,quce tarnen ab eadem non habentUT ßudum,quando ç^ qualitcr praeßenbantur,

• 7 nbsp;nbsp;nbsp;Eptfeopi habentes temporalem iur^dtShonem in terris EftperiJdentni turfcruare ins duile^exceptis c^ibus confeientia^

S nbsp;nbsp;nbsp;'Preeßriptio in bonis,per ecclßampropter cxcßu4 delinqueniiutft apf

prehendendis,non minus quadraginta annis perßeitur,^ de lt;piibttS bonis idaccipi debeat.

• 9 nbsp;nbsp;In rebus mobilibus neque ßudum nee empbyteoßs conßituitur.

• 10 nbsp;nbsp;In bonii mobtlibus per ecclefiam iam occupatis C^ apprehenfis,^p^ flea amißis,nunquid requiratur prafcriptio quadragenaria,an ßß ßeiat ufucapiotrienniß

ft ^ppellationc bonorum uemunt indtflinke tarn mobilia quärn imino^ bitia.

iZ nbsp;nbsp;I^es mobilesßßi non ufucapiuntur fßacio triennij.

' »^ • Iura ciuilia tenent etiam in caufls ccclcßaßicis, quoties Canofubus non contradicune.

SyPERH, SEXTE l^e'Prafcrlpt, c.Silt;pih ïOÖ PnuatLisipfoitireHelperfententiambonisquætenet à Romanauelalijs ecclertjs,ina minor» fpacio centum annorum contra Romanam,ueI 40» contra alias non piæfcnbit.

Pro intellcctu ifttus capituli prxmittendum eft, quod in lure ciuili 8gt;Ccac nonicofuntmulti cafusexprclsi, propter quos fit publicatio uel confifcatio bonorum alicuius. Et fit ilia publicatio bifariam.Autenim fit ipfo iure, aut 1 perfententiamjpfo iure dicitur fie» 1 priuatio, quando ipfum ius per fe fine ordinaria iudicisfencentkquernpriuatbonisfuistquod accidit propter quf# dam delida, inquibusquis eoipfo quod deliquit, bonis fuis priuatuseft, ctiamfi index nunquam per fententiampronunciauerit cum bonis priuan-dumeire,ut notatur in c^uiuncffagloffibi fupraderefcriptis.eodjib. Idem cftjfidiceieturipfo fado,ut habetur in c»fciant,infindùprà dceledfio^eod* likOmnitamencafu requiritur fententia declaratoria,hoc eft,quod reusde talicrimine conuincatur,SC per fententiam damnetur de tali dehdo. Tunc ftatimfequitur quoqi publicatio bonorum, etiamfi deca in fententia nihif fita£Î}um,c,cumfecundumunfin,infrâde hærcticis.feius quidelatorem.lK deiiirefifcfEtitadecidunthicIoan^Andre^Petr^de Ancho»amp;PhihFranc, Cafusautem,propter quos fit publicatio bonorum in effedu pcrgloæ hie, * in uerbojipfo iure, hi numerantur : Primus eft,fi patronus prxlatum fuac ec clefix interemit,ipfo iure amittit ius patronatus.cun quibufdam Tuprà de pœ nis.Licct quidam dicant,hoc cafu requin fententiam,fed tarnen illorum opi niopcrgloffhic 8C Archidia reprobatur»Secundus,fi CardinalesSf Redo« resinbiumpoftobiturafummi pontificis non obferuauerint quae prarfcria ptafuntin c.ubi periculum.^ in hac etiam ciuitate, uerftequodfi;amp;: uerfic^ ipfos»fuprà deeledio»eod.Iib»ipfo iure amittunt dignitates, honores, feuda amp;nbsp;bona.Tenio priuatur bonis ipfo iure,qui in urbe Romafenatorcm,capi-taneum,ucl Redorem abflt;$ licentia fedis apoftoheæ elcgcrinuc.fundamen ta-^’proinde^^'quod fifecus,uerfic,omnibusfeudisTupràdc eledio^eojib; Q.«attô,qui Cardinalem hoftilitcr fuerit infecutus uelpcrcuflcrit,aut cœpe ht,uel focius fuerit facicntis.cTelicisan prinanfrâ de pœnis»Quintô,officia lesædentes ftatuta contra libertatemecclefiafticam.c.grauem ^ideoeÿ, fu-prà de pœnis.Sextô,ft maior annis ■4-pcr annum ÔCdiem non pctqtinuefti-tiiram.cdmperialem^^.præterea de prohib,feud. alien,perFrederic Sunt fie multi alq cafus,ut in crimine læfç maieffatis Jtem in co qui contraxit ince ftas nuptiasJtemtranfuexitillicitasfpecies* Itemfeipfum metu atrocifsimi fupplicq interficicns.Ifem haerctici, de quibus omnibus eft textusin c,cum fecundum.iundagloffj’nuerbojipibiureu'nfrà dehaere.amp;f uide dtulos in ufibus feudorum} ex quibus caufis feudum amittatur Jtem, qua: fuit prima «Ufa benefietj amittendi,S^ I.^cum ibi notatis.ff.de iure ftfei. Et per hoc fie cxplicatagloffhic in uerbo,non ipfo iure.Per fententiam uerô diciturfieri j priuatio,quandoferuato procefludeeareagitur, git:index fpecialiter deea ftrtf€ntentiam,Qtiodfitincafibusfequentibus,Prim0mfiquisex caufado nationisaliquidacceperit, 8Cpofteaerga donatorem ingratus extiterit,do» narore agente reuocatur donatio per fententiam.c.ultimoTuprà de donatio* l.fin.C.dereuocan.donationi. Secundo,fi Vafalliinterimunt praclatS,àquo habent res in feudum.c.ad aures.fuprà de poem's, Tertiô publicâtur per fen tentiambona fchifmaticorû.c.unico, ^ confequenter.cum -^^ fequentibus. infradefchifmatic.Etper haec fit explicatagloff,inuerbo,pcrfententia,Ec fie expra:didispateteflemultoscafusiniureexprcflbs,propter quosbona alicuius ad eedefiâ uel fife urn perueniût.Eft igitur nunc quæftio,fi ecclefi'a 4 uel fifeus neglexit ilia bona côfifeanda, ita quoddclinques forte retiftuit,uel alius quifpiam poffedit,infra quanta tempus dclinquensuelpofsidens cotra

^ »“4

Dlt; MELCH. KLING. LECTVRA

ccclcfiam fiue fifcum illa bona pofsit praefenbere. Super illa autem qnæ-ftione extant «aria iura : quaedam enirn dicunt de quadriennio , quædam de quinquennio, quaedam de deCennio »quaedam de uigintt, quædam de quadraginta,quædam uerô de centum annis^Vt autem iliam matenam pic# ncintelligasjdiftïnguebocmodo: Aut bona confifeandafine publicanda debentur fifco,aut debentur ccclefîæ* Primo cafu die : Autquæris de rebus quæiam per fiieum occupatæ,ô6 fie in patrimonium fifei incorporas tæ erant,9Cab alio poftea occupatæ Ôd pofleiïæ,amp;^ præfcribuntur hoc cafu rcgulariter per poflèfîbrem contra fifcum fpacio'quadraginta annorum.I. omnes.iund.glofCibi.in uerbo» uel publicum. C. de præferiptio, triginta annorum.Aut quærisde rebus,quæquidemfifco delatæfunt,nondumtas men incorporatæ, fed incorporandæ. Et fubdiftingue : Aut funt in fifcum delata propter uedligal non folutum, 00fuIFicit quinquennalis j^æferiptio. I.i.C,de uedigalibusSCcommifsis. Aut delata funtfifeo propter aliam eau-fam,utputa,quia bonafunt uacantia,Etdic,aut bonauacantideo, quia dc-fundluscondidit teftamentum,cùm tarnen condere non potuerit, quia fuit apoftata, uelfacrilegus » ÔC hoc cafu fififeus illiusteftamentum autipfura defundum poftmortemaceufare uoluerit, infra quinquennium faciat, a-lioqui hæredesferipti retinent hæreditatem. I x.C.dc apofratis.glofljnJ. Manichæos.in uerbo,fubirc.C.de h^reticis. Aut bona uacant ideo,quôd defundus ab inteftatoneque hæredera neque bonorum polTeflbrem ha# bet,ôô fubdiftingue: Autbona uacantia funt fifco dcnunciata,non tarnen poft denunciationem ftatim occupata , Sd præfcribuntur fpacio quatuor anndrum,computatione fada ex die,quo certum eftecœpcrit,nullum hæ= redem extare, æ quoque nunciationem fadam eftè, nifi denunciator ft corruptus à pofsidentej.inter quatuor ‘^M.æde diuerfis ÔC tcmpor.præ= fcriptj.i‘^DiuusÆde iure fifciJ.i.C.de quadrienn.præfcript» Autbona uacantiafifco non funtdenunciata,SC die: Aut quispofsidcteacumtitulo, Sé eadem eft ratio, quae eft circa bona priuatorum, fcilicet quod mobilia præfcribuntur fpacio trienntj. Immobilia uerô inter præfentesdecern, amp;nbsp;uigintiannos inter ab fentes* Quia autem fifcus Temper eft præfens,habet locum decennalis præfcriptio.hquamuis.iunda gloffibi.in uerbo, diutina. ff*de ufucapio.Aiitnon pofsidetur titulo, Sé præfcribuntur fpacio uiginti annorum.tin omnibus.ff.de diuerfis ôtTtempo.præfcript. Etita diftinguunt ineffedu Cyn» 8^ Bald, in J.lt;*C.de quadriennq præferiptione.Bartol.in I. in omnibus, ff,de diuerfis8C temporalibus præferiptio, Sé Petrus de An-cho.hic.

Secundo cafu prfncipali, quando fcilicet bona confifcanda debentur eccîefiæ,diftingueî Aut delinquens habuit ilIa bona ab cedefia in feus dum,ita quód ecclefiaalioquiineishabeat diredum dominium,SCnon eft dubium , quod contra inferiores cedefias non currit minor præferiptio, quärn quadraginta, SC contra Romanam ecclefiam quâm centum anno« rum. Et in hoc cafu proprie loquitur textus nofter, ut patet in his ucr-bis: quæ â Romana uel alqs ccclefijs tenent, Sé addit gloff ibi, in fcu-dum. Et quantum ad hoc, funt iura ciuilia correda, Aut dida bona non tenebantur in feudum ab cedefia, fed fortê erant allodialia, Ötf ta« men debebantur eedefiæ, fortê propter delidum. Et dubium eft,an hoc cafu quoque habeat locum difpofitio c, noftri, an uerô diftindio iuris ciudis , de qua fuprà. Et primo uidetur quôd diftindio iuris ciui« lis non habeat locum, etiam in hoc cafu, fed difpofitio c,noftri Si iuris canonici, Et uidetur hoc probaripertextum inc de quarta, fuprà eodem. Ibi

enira

SVP ER it S EX TI» VeTritferiftt. c,Si^iiL tO» tnimdüi'tnrfimpnciter,quód contra eedefiam non currat minor pracfcri-pdo quam 40, annorum. Ergo uidetur quodillac diftindioncs lunsciui-Ïis quoadcccleflas fintcorredae» Secundo uidetur probari,Q,Hialaid fu« per eedefijs amp;^ bonis ecclefiafticis nihil poflunt difponerc,6^ fi quid dû Ipofuerunt non ualet,c*ecclcfia, fuprà de conftitutjn antiquis» Ergo nee iusciuile ualebit, cum illud quoque fit ftatutum per laicos. Tertio uide« tur probari per textum ^fcquenti£,ubihabetur,fi harreticipriuantur bonis,nee ftatim aeçufantur, quód non minor præicriptio contra eedefiam habeat locum quâm 4o.annorum,8C tarnen textus nouer non diftinguit fiue teneant illa bona ab eedefia nee nc, quare uidetur quad diflindio iuris ciuilis in hoc, quantum ad ecdefias,per textum noftrumüt corréla, Contrarium uidetur uerius,icilicet quad bona uacantia propter de« lidum aliqpod, quae nontenentur ab eedefia,fi ab ca occupata nonfunt, nee incorporata praefenbuntur per poflèilbres,iuxta diftindionem iuris ciuilis fuprà tiaditam.Nam licet régula fit,quód contra ecdefias inferiores regulariter non currat minorpræferiptio quàm 4O4annorum,d» c, de quar« ^ ta,fupracodem,Tamenilla régula folum procedit in rebus quaeecdefiac ianiincorporatae erant,non autem de incorporandis» Et hæcinterpreta' tio probaturexprefsè per textum noßrum hic» Si enim nulla efietdsffe« rentia inter bonaeedefiæincorporanda Ô(f incorporata, urique textus no« fter eflet fuperfluus,qui fpecialitcr difponit de praferiptione incorporant dorum propter exceffiis. Etutquoque fit differentia inter incorporanda, inquibus eedefia prius habebat ditedê dominium, ut quia delinquens il-lahabuitabea infcudum,Êlt;inter eain quibus eedefia ante exceffum nihil iuris habebat,Ideo textus notanterdicit de bonis, quactenentur ab ec« clefijs in feudum,ut fcilicet pateat difierentia inter alia; Etproptereaeùm textus noßer dilponat de pœnisddinquentium, hoc eft, quod delinquent tes bonispriuaridebent,nee pofsint ea pracferibere antelapfum 40.anno« rum,£C poena: funt odiofx, odia autem non funt extendenda adcafus non cxpreflbs,fed reftringenda præcifê ad cafus expreflös,c»odia,infrädere« gulis iuris. Sequitur quod hie texutantùm locum habeat in bonis quae te« nentur ab eedefia infeudum à delinquente,amp;; quod in alqs bonis per ec-elefiam confifeandis habeat locum pracferiptid iuris ciuilis, fecundum di« ftinä^ionem fuprà traditam» Et ita in effedu tenet hic Philip,Franc,0i per hoc patet refponfio ad d.c,de quarta,fLiprâ eodem,amp;; ad d.c. eedefia, fuprà de conftitutio» quôd fcilicet ilia iura loquuntur in rebus ecdefiac iam incorporatis 6^ per alium praefcribendis, nos autem hie loquimur de rebus nondum incorporatis,fed incorporandis» Diftingue tarnen in his d bonis,quæ per ccclefiam confifeanda funt,nec tarnen tenentur ab ea in feudumtAutenimeonfifeanda funt propter hærefim, Sifnon currit minor præferiptio quâm quadraginta annorum contra ccclefiam, propter atroci« tatem delidi» Etin hoc cafu intdligitur ^ fequens» Et quantum ad hoc membrum, dici poteft quôd iusciuile fit corredum,quiadc iure ciuilica« uetur,qu0d fi eedefia ilia bona infra annum non occupauerit,nec extent fi-lii,agnati uel cognaticatholici,qu0dftatimpoft annum deferetur fifeo,per textum in ^‘ generalem.ucrf»fi uerè,in auth,ut cum de appella» cognoCcolI» 8.H0C inquampoteftdici corrcdum,autfunc confifeanda forte propter uc«» ôigal non folutum,uel funt uacantia alioqui,inhis fcilicet terris,ubi cede« fia: QC Epileopi habent temporalem iurifdidionem in terris Imperq, amp;nbsp;tunc feruatur diftindio iuris ciuilis: côm Epifeopi in Imperio in huiufmodi 5*, cafibus teneantur feruarc i«s ciuile, tit notatur in c. fi duobus^ denftjue.dc appellation

D* MELCH. KLING. LECTVRA appcIIado.Et per hoe, ut diximus,funt explicatæ gloff.i'n uerbo, per fentciu nam,m ucrbojipfo iure,8Cin uerbo,uideantur»

Gloflx in uerbo,centenaria, S^ in uerbo,quadragcnaria,tantrim allcgapt 8 iura concordantia»Dodores mouent bic quæftionem j Dcciditur htc,quód in bonis per ecclefiam propter culpas uel exceflhs delinqucntium appre« hendcndis,non currat minor pratferiptio contra ecclefiam quâm quadra-gintaannorum,Nuncquacritur, dequibus bonis textus intelligi debeat, An demobilibuSiSf irtimobilibusfimufian ueró immobihbustantum,non autemde mobihbus ^Hacc quæftio ex diftindtione proxima tradita facile decidi potcrit.Diximus enim quod textus nofter tantum loquatur de bonij» qua ab ccckfijs tenentur in feudum,uel emphyteofin SCc. fecundum glom ff hic,inucrbo,tencnt.SedinrebusmobiIibus neque emphyteofis nee? fem dumconftituipoteft»c. unico^fciendum,de feudi cognitiong. Ergo de mobilibus intelligi non poteft*Quiaautcm illa diftinlt;ffio,utfupràdixtmns, ,o eft dii|3utabilis,aharatione hanc quælbonem decidemus. Et primo præ* ■ mittemuSjUtrum in bonis mobilibus per ecclefiam iamoecupatis Ó^ appre® henfisöCitcrumamirsis,rcquiratur pratferiptio contra ecclefiam 40*3000« rum,uel anfufficiatuiucapiotriennif,qua quæftioncdecifa,præfens qux« ftio facile decidetur. Sunt autemfuper bac quæftione duxfortifsimaî ^°P* trariæ opiniones. Et primo uidetur quôd in huiufmodi rebus centra eccle« fiamnon habeat locum præferiptio 4o.^annorura. Et uideturhocprobari pertexr.nofirum hic, quia loquitur indiftindè de bonis infra 4o.anooscoa „ tra ecclefiam præfciibendis, Appellatione autem bonorum iicniunt tam immobiliaquâmmobili3,c.rclatum,cl.2.fuprà détefta,Ergoô^ô Secundo probarur per textjn cjllud/uprà codjibi texuindiftindèdicit, quôd courra ecclefiam non admitcitur minor præferipcio quàm4o. annorum. Igltut du ftindio iuris ciuilis admittenda non eft, cùm ftatuta legalia fuper rebus ce-clefiafticis ecclefiam non figent, nifi ea acceptauerit, ut decidit Innoceiwn efin.uerf.nune credimus/upràde reb.ecclcfnon aliénan. Et nufquamre^ perirut,qiiódiuscanonicum illamdiftintftioncmiuris ciuilis interres mo* biles ôt'immob les acceptauerit. Tertio probatur per argumentum à fimu ,jli, Nam elari iuris eft, quôd res mob des fifcinonpracfcribunturfpaciotri-ennq -^ res filch ni nef a gloff in uerbo, non poteft. Inftitut, de ufucap. Ergo multo minus resecclefiæ,côm eedefia non gaudeat minori priuilegio quâm fifcus,ut notaturin c,fin,fuprà dciudicijs»amp;^ inc»i,fupràdereftit*in inte« grum,inantiquis.Quartôuideturprobari,quiaufucapio tricnnijeft intro-duda perius ciuile,lnftit de ufucap,in prin, Sediusciuile Ô^hc laicinon poflunt transferre dominium rei ecclefiafticæ in a!ium,c,fin.fuprà dereb. ecclefinon afienan, Ergonec decis ufucapiendis dilponeiepoflunt,cûin ufucapionibus amp;^ tradihonibus return dominia transferantur.h traditioni-bus^C.depadisJEtilIam opinionem tenet Hoftienfiôd loanmde Imol.ind, €♦»♦ fuprà de rcftitut..in integr,,in amiquis. Contranam opinionem/cilicet quôd rcsmobiles etiam contra ecclefiamufiicapiantur Ipacio tricnnij,tenet Innocent, ind.c,i, fuprà de reftitut, in integrum,ÔC probatur exprefsè pet textum inantiquis,authen,quas adioncs.C.de Sacroland,ccclef.ibieniin difponitur de præferiptione 40. annorum contra ecclefiam,^ additur in text, quôd tarnen ufucapio tricnnij in rebus mobilibus fuas uires retincat. Jdem habetur inglolftin ^temporafibjn uerbo,annorumjn aufh.de eede fiafticis titulis.colla.9.Glof.in c.de rcdditib.’i.q.^.Dy.inrcg.poikffor, infra de regulis iuris.Philip.Franc.hic. Et eft communis opinio. Poflunt quo(ÿ rationes adduci pro hac opinionc,Nam cùm ius ciuile exprefsè difponat de ufucapione return mobilium ccdeflafticarumlpadotriennij,d,authent.

quaS'

SVPÊR ÏÎ* SEXTL DcSentMa, c, Cuffitttcfnü lO nuasadiones.C.dc facrofandl. Ecclef. Ecius canonicum ccnrrarïürh non «Üfponit, Ergoftandum cft lun ciuilï,cüm eiiam in eccituaftids caufis Je* »gt; gesciuiks obferuentur, fi canonibus non contradicunt, c», lo» diftind, ^ glolT.tn c *« in ucrbo, adiuuantur, fupra de noui oper, nunc. uide de hoc Panormit« in d. G'« uerfîc. circa primum. de reftitUMn inregr. Ad iura con« tradapoteft refpondcri,quödloquantur de præfcnptionc, non autem de ufucapione. Sed praefcriptio cft propriè rerum immobihum*^ quod au. temJnftituude ufucap.Ergo de immobilibus iUa iura intelhguntur,nec ex* tenduntur ad res mobiles* Ad argumentum à Gmili refpondcri poteft^pri-mó,quódomncfimile claudicauPraetercagloïTind^res fifc^exprefsè tenet,quod res mobiles ecckfiae, quæ non funt facræ, prsefcribuntur fpacio triennij.Et fic concludi poteft,exeis mobiles ccciefiafticac,non facræ,fpa-ciotricnnij ufucapiuntur*Ergo idemiudicandum erit de rebus immobilib» p€t ecckfiam propter delidurnalicuiusoccupandis*^

DE SENTENTÏA ET RE IVDICATA#

Cap, L InnoccntUis Ç^artué inConCÜ* Iju^duni '

CVmaetemi tribunal iudicis ilium rcum non habeat,quem iniu-Qèiudex condcmnat,uftanu Propheta, nee daranabit cum cum iudicabitur iUi, Gaulant cedefiaftici indices amp;prudenter attendant, 'ttincaufarumprocefsibus nihil uendicet odium, uelfauorufurpet t tin^or exulet : premium aut expedatio præmq iuftiiiam non euer-. i^t)fed ftateram geftent in manibusjances appendant çquo librami-*i^gt;ut in omnibus quæ in caufis agenda fuerint, præfertim in concis pondis {ententes amp;nbsp;fcrcndis,præ oculishabeant folum deum. lUiu* exemplum imitantes,qui querelas populi tabernaculum ingreffus ad dominum referebat,ut fecundum eius im perium iudicaret.Si quis au-, km index teckfiaftieus, ordinarius aut etiam^dekgatus^famç fuse pïödigus,Slt; proprij perfecutor honoris, contra coïcientiam,amp; con traiuftiüam in grauamen partis alterius in iudicio quiequam feeërie per gratiam ud Cordes,ab executione otficij per annum nouerit feCu-fl?enCum,adacftimationcmlitisparti,quam laeferit,nihilominuscon-. demnandus t Sciturus,quód fi CuCpenfione durante damnabiliter in-gefkritfe diuinis,irregularitatis laqueo.Ce inuoluet, fecundum cano^ 1 wcasfandionee,a qua non nifi per (ummum pontificem poteritlibe-1 nbsp;nbsp;Uri'. Calms alps confiitutiombus, quæ iudicibus male iudkantibu»

I nbsp;nbsp;Veenas ingeruntScinfligunt. Dignum eft enim, utqul in totpræCu*

i ^itoffendereppcenamultiplkicaftigetuï-»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SVMMARÎAi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

1 nbsp;nbsp;'Non parens fentencU iniuplt;e cor ont dco otcufaiu^ hobtiw^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a If^rum

D. MELCH. KLÏNÖ. LECTVRA

X P^rum iudicci cxßuore ud odiofirentesJèntentiam,ßn( excu/abik!. licmßnictucoa^liuelpriemio corrufgt;ti pronuncient 'nißc,

^ nbsp;nbsp;ludica ob^rendam fcntcntMin mediocria muneraaaiperc poßunt^^:^

qualiter id debeat accipi. ^ nu^^2,

^ nbsp;nbsp;C^wbifó rebifs potißtmum euertatur humanum iudicium ^ Heritor in

teße,

if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fauor quibifé ex catßs d iudice abeße debeat.

ó nbsp;nbsp;nbsp;Fxplfcatio regulie : lura ma^hßuere reo tjudfit aélori, Q)^ ^ualiter acci

piendum^quod in diuerßs partibtfis iadicij modo huic^modó illi finof remfuum tribuit tudex.

^quot;' ‘Fauoralinsefi bon((S,iudicium nonperuerteni^aUitó mal^taciudicij peruerßr.

8 nbsp;nbsp;nbsp;Odium aliud eil perfona, aliudeaufo’:, (Quorum boe à iure perfnißm^ ^uando caufa e/l ÜUcitaßluduero interdiélum,

2 nbsp;nbsp;nbsp;Sententia lata per iudicem ex ßuore aut odio, nun^uidteneatynißap^ pellatione interpoßta remoueaturtitem anpoßit reßindi p^^ ^ß^ tutionem inintearum,

10 nbsp;nbsp;Timor amp;nbsp;metus c^mbu^ ex caußi à iudice fententiamfirente ab^e o.-porteat^

n nbsp;nbsp;nbsp;Sententia lata à iudice ex timore peu met u ualet, licet per exceptionem

^ reßitutionem poßit reßeindi.FaUit tarnen illuddlißaMdü.

1^ nbsp;nbsp;Sent ent ice pramio amp;nbsp;muneribtts emunélie nullte funtfidet’^ ^^^ ^ pellationU aut reßitutioniiremedioegent^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

14 quot;Pana iudieü contra conßientiam ueliußitiam pronund^f^^^^l^^*' »5 Iudex anpotirtsfecundum a^a ucl fecundum/uam coußientiatndebtat

_ pronunciare.

Iudcx,qui contra fuftitïam amp;S contra confcientiam al/quid m indies f^^® ruin grauamen partis per gratiam, uelper fordesjcondemnandwseft pst« IxCx in æftimadonemîitfs.

Hocc«decidittresquaïftiones; Prima eft,utrum’is,qugt;grauattir perlen« tcnttaminiuftaminforoconfcienuaCjfictutusjfiHonparetfententix,

Secunda eft,utrum indices odio/auore 8C prxn.io corrupts fint excufan* Tertia,ïn quara pœnam incidantiudices, qui contra con^ciennamó^ con tra iiiftitiam pronunefanu

a Quodadprimam quacfliohéhlattinet,decifiofaciliscfljfcdieetquód in» iuftac fententiae non parens rffaltfcoram deoTit exculatus,per text.noftrum hic» Et eft ratio, quia ileus nonfaUit,nec fallitur.c.à nobis,eLfecundo ^ nos i'gitur,fiiprà de fenten» excommunicatio. Etideo in foro confeientix quni^ bet excufatuseft, qui lud/ds fententiae iniuftac nq^^ret, ut notât Innocen« in c,quia plericp,fupra de imtrfiirtita^eccIef.SC iQ eJiteras/upra de feMlpo« ïiato.Hinc eftquoddtcitHieronymus, Nontimebo hominumïudiciiï,ha« biturus iudicem meum» Et ueebä Aüguftihl üïnt : Etfi ad tempus damnaris ab hc«nine,nih il curandum eft,aliud enim eft fteila terrena,aliudeft mbuMl ccelefte. Ab inferiori accipitfèntentiamyà flipenon coron^.c.etfi» ’*’9^‘® Ccnoneftdubiumjquódiniuftarêmèhtiacbram deo neminem grauat.Etoe

SVP ER IL SEXTL De Senfentiai Cumiefemû ló) hoc uidc per totum « ♦ q ♦ j ♦ Et fie funt quoque expheatac glolT, ^ prü mi.

Quid interfit inter auditorium,confifton'um,praetorium,tem'tonum,ui'de Domi,Gemi,hic.

Quodattinctadfeeundam quaeftionem,fcilicetutrum indicésodio,fauo. Kamp;c.corrupti,fintexcufati, Oic uideri quod fineexcufati« Nam quod ad amp;gt;nbsp;uoremattinet, uidetur quod fecundum tauorem poCsintpronunciare» Hoc probo , nam omnis adus fecundum legem fadus de iure eft excufatus.L Grachus,C;de adultérés« Sed leges habent refpedum perfonarum, quod qui bufdâmagisfauentquàm alqs, quia fauorabilioresfuntreis quàm adoribus; c,cnmfunr.infr,de regJuris.UfauorabilioresÆ de reg» Ergofîindicés quoeç magis fauent uniquàmalq pronunciando,uidetur quôd Ont exeufati» Et quôd faucy in indicés iure etiamplurimumpofsit ,habetur in c»extenore, cumibinotatis»fupr. de foro competenun antiquis» Secundo uidetur,quôd odinm pofsit exeufari in iudicio» Namfaepefinnt condemnationésiniudû «ijs proprer delida. Odium autcmdelidorumeftlicitum»c odit,t»q.i. Ergo odium interdum iure pronunciando interuentrepoterit» Tertio uidetur, quodiudex quoque fit cxcufatus,qui timoréamp;?metucoadus iniuftamfert ‘ententiam,cüm is qui propter metû cogitur femper habcat exccptfoncm,ód excufationem, ut ff. QC C* per tot, de eo quod metus caufa» Quarto uidetur, quodiudex fit excufatus,etiamfi accipiat pra:mia,Nam aduücatus poceft uen derc fuutn patrocinium,ó^ iurisconfultus fuum confilium.c.non Iicet.ii»q*L r»nonfanê»i4»q«J»0lt; Speculator copiofe in ^ unico.de fàla.aduocat.Ergo ui« dctiir quoque quôd iudex pofsit uendere fuam fententiam,cóm plcrunquc «amferatex iurisconfulti confilio. Secundo probatur hoc» Nam licet regu-Utn habcmus,quód iudicibusd^ magiftratibus fint prohibita munera Slt; prat* '^ia,per texuim noftrum hic, cum infinitisfimilibus. Tarnen hoc eft intcllf. gendum demagnis muneribus, quat quafi cum impetu quodamSC ui indicé 3niinosrapiuntóc perucrtunt,non autem de mediocribus muneribus 6C prat ^ns, per text, in c. ctfi quxftiones-^ quod autem fcriptum .fupr.de fimonia; ^iineraautcmmediocria,quaciudices occupare pofluntimpuneetiamob *'^gt;^endamfententiam,uidentur eflè centum aurei,per tex. exprefiùm in tea-dem,ibi,neue quis ob fententiä in fenatu dicendam pecuniam accipiat, ff« ad l,Iuliamrcpetundaru.Et quod indices pofsint pro muneribus accipere etiam elculentaÖf poculenta,eft texcus expreflus in c.ftatUtum ^ infuper.fupr. de referiptis, Ergo uidetur quôd hic textns,qui iudicibus indiftinde premia Ôf munera prohiber, non fit uerusjô^perconfequens quôd iudex quiprac« mio acccptocorruptusfententiamfert,fitcxcufatus» Iltis tam en SC quibufgt; eunque altjs non obftantibus,dccidit textus nofter contrat ium,fcilicet quod indices pronunciantes fauore,odio,timore uel praernio corrupt! nort fint ex-culati,fed poena -^ fequentis punicndi,per text.hic. Nam hæc quatuor folent peruertere humanum iudicium,8C quoque ueritatem in tefte,c.quatuor,cum c.fequenti.ii.q.ï.c.quotics.óC c.licet ex quadam, fupr.de tcftibus. Archidia, additquintum,fciUcctignorantiamóC impudentiam. Inftitut.de obliga. qux exquafidelido nafcun. Alq autem fexcum,fcilicet negligentiam.c.i.in uer. bo,negligentiae.infr.de homteidio, Licet huiufmodi indices non tam feue* rèpuniantur,cùm non fint indolo ,fed culpa, fecundum gloff.ind.princip. Innitur, de obliga; quae ex quafi deh/io, in uerbo,litem fuam; Et per hoc fit ^plicata gloff in uerbo, euertant, SC ita quoque tenent Archidia. Domini yemi.^Philip.Franc.hic. Propterea indices his ncgledis ft aceram geftent m manibus.c.omnis qui.4j.dift1nd.6C magnum iudicent Ut paruumjicct in pœnis fit quoddam diferimen inhumiUs,6Cin dignitate conftituto^,quod

D» MILCH. KLING. LECTVRA nonpertinetadnoftrumpropoOtum.' Ecper hacefitquoque expl/cawcloff* inuerbo, flater am. Nos autemilla quatuor ord/ne cxamfnabimus. Etpri* j mumdicemusdefauore. Et quad fauorïniudicijsïnterucnire nondebe^» probaturmukisfundamcntis. Pritnó pertextumnoftrumhicApertext^ c.lunt nonnuni.c.puniri,5C cfuntqmdam.». q. «♦ c.fexiaadione.if. q,7«f«^® EccIefiafticWjCumInfiniti's fimilibus.ty.q.1. Et hoc non habet dubt um. Ntc obftant iura contraria. Et primùm nihil facit quod didum eft, iura mag» feuere reo quäm adori, Quiaadhoc refpondeiur eße regulà,quôdintoto iudicio fit feruanda xqualitas inter partes fecundum praeferiptam formai»i® ris,pr3ecipuêautcmin(êntcntijsconcipiendis, cömipfac finem iudici, ton# éludant,fecundum gloifin c. pia *^fi uerö, in uerbo,iudictjs.fupr.dee« ptio.eod.lib.de facit I.i.fF, de re iudic. In hac tarnen régula ita dilhngUiW*» ^ Autquaerimusde principio iudicij, flemagisfauctur adoriqu^reo»^ obfeureße indeterminate aliquidin libelloper adorem proponitur ,acctp ' mus id quod eft utiliusadori.I.fi quis intentionc. If. de iudierjs. A^^^a*^ mus de medio iudicij, ut inter litis conteftacionemôe fententiam mnimoda acqualitas fauoris circa utrunque.argument.c.iudicantem.p. 4’^* Aut quacrimusde fine iudicij, utde fententia, ôe magis fauetur reo 4“^”'?* dori,fecundum glofKin c.cûm ad fedcm,in iierbo,cum pertinenfijs* wpr« reftitu. fpoiiato. in antiquis. c. ex literis. fupr. de probatio. Ec eft prompiioresdcbemuseflead abfoluendum quam adcondemnan^^^™*^ * cxIiteris,fiei.Arrianus.fT.deadio.ôe obligatio. Sed hicfauorerga^‘^®’'S in initio eft erga reum in fine, non eft ita intelligendus, quod iudc’^ pro perfona,6e pro libitu ueh't uni plus faucre quam alij, fed inteihgen^^^ 5;* fauorc à iure pratferipto, hoc eft, quod libeUum adoris dubium Ceambig _ urn,non facile refjeiat, fed fauorc adoris commoda aliqua conferuet,indc tarnen non fcquitur,fi libellus effet manlfeftè i»^P^^’, z^jc concludens’, quód fauore adorisadmitteredebeat, cümhic nonfit expreffus.Ita quoque quando tempore ferendae rententij P^ ra obfcura funt,magis feuendum eft reo quam adori,propter abfolm® d.c.cum funt.infr. de reg. iuris, inde autemnonfequitur,fiiura parfum » clara0^manifefta,quódreum in praciudiciumadoris pofsit abfoluere,9 hic fauor non eft iure permiffus, fed prohibitus, V ide gloft. in. d. federn,in uerbo,cum pertinentijs.fupr, de reftitut.lpol.uide de hff Franc.inx.notabili. Secundo non ob flat c. ex tenore. fupr. de fo^®*^°*”rj 7 ten. ubi permittitur fauor. Quia ad hoe refpondetur diftingn^*'®® ’ quidam fauor eft bonus non peruertens iudicium,ut erga uiduas, P^PL ’ orphanos, SC fimiles pcrfonas miferabiles» Et hic fauor eft f’^^'^Lo/ quiaDeus mandauit nobis curaceflè caufasuiduarum , P^P^i^'^^Ljoeft phanorum. Et de hoefauore loquiturd. c.ex tenorc. ^“y’? ^lonuP feuor malus , indicium peruertens, amp;: is prohibitus cft,fl^ ”*' tur textus nofter cum iuribus concordantibus. Lt tantum oe r u

Quód autem odium in iudieqs abefte debeat probatur per text, hic,« text,in c.omnes qui.j.q.y.c.iudicentj.q.z. c. fexta adione.'^•^‘^*‘\3^° ,* cummultis fimilibus.fupr.de teflibus, in antiquis. Nee ^ Z*2^* cumfimilibus, Q.uiaadhocreipondetur odiumeffeduplex,«ui»«F

• narum. Odium caufie,fi mala eft,ut in delidis,Iicitum eft A ita *®^“®®_,u-ra contraria. Odium uerö perfonac prohibitum eft, 8^ ira w^itw nofter^ cum fimilibus.Et ita in effedu refpondent Archidia.^ Do lt;nbsp;Et per hoc fit quoque explicita gloff in uerbo, odium. 11 lie quot;®” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j

SVPER IL SEXTL De Sentential c,Cntn aternb 104-, um, quod ludices propter fauorem uel odium non debent ferre iniuftas fen* tentias, Dubiumautemeftfitales fententixfuerintlat«e,utrumualeant,ü ab eis non appelletur {quot; Etin hac quxftione omnes conueniunt^qUod uale* 3nt,pertext.inLferuo'^cum praetor,ff»ad SenatUsconfuhTrebdîiâ* De bocautem quaeftio eft,utr urn tab's fententia pofsit reicindi per reftitutionem ‘n integrum;’ Barto, in dJXeriio. tenet quod non, quia lacfus potuit appella-*^6 amp;nbsp;iudicis iniuffitiam corrigere.I,t.ff, de appella« Contrarium,qu0d feilicet pofsit per reftitutionem in integrum refemdi , faltemex generali claufula,0 qua alia ô^c.tenet globin hfina,in uerbo, aut gratia, C, de poena ludicis qui m^e iudica,glofffin,in d,c;quatuor,«t,q,9,Bald, Cyn, SC aln in I,i,C, de con* «ia,indebi,8Ceft communis opinio, (^öd autem timor a metusiudicem •niuftamfententiara proferentem non excufent, eft text, hic,0d fnd,c,inter,*® quatiiorai.^.4. Et ratio,quia timor non tantum pcrucrtitiudicium,fed quo-quc hebetat opinionemamp; inteMedum,c.accuiatores,j,q,^, Et tab's fententia quoqueualetipfoiurc , elidi tarnen poteft perexceptionem ucI reftieütio« «1 uem, per text, in c.fratres.p.q.j,c,iniuftum,ii,q,},c,omnc, »^»qa. gloffind.c, quatuor,ii,q4.gloffinc.unico,inucrbo,uacuamus,fupr,dehis quae uime* Juf«ecauiafiunt,eod,b'b, Fallit tarnen hoc in fententia excommunicationis. «tm in reuocatione excommunicationis,fufpenGoniSjUel interdidi per me Wmextorta,quia ifta omnino non ualent, d, c. lt;, de his quae ui metufue caU-*’♦ Necobftathuiedecifioni quod habetur C,8Cff. per tonde eo quod mc* luscaufa.Quia id locum habet in contradibus,non autem in iudicijs,ab'oqui Pilatusquoquefuiftetexcufatus,cammetuin conftantifsimum uirumca-dente,adpronunciandum coadus fuerit,Et tantum de timore.

Quarto,quod index præmtjs SCmuneribus corruptusnonfitexcufatus, » tulerit iniuftam fententiam, eft textus hie. Et Efaiæ jj, Pfalm, if, Et eft ra-^0, quia munera excaecant oculos fapientum ,8C mutant uerbaiuftorumi Exodi, ïj,Deute, 16, SC Eccle.io, Et homines féroces nullum delidum uita* tent,ft nummis fe poflènt redimere, c, pauper,», q, j, Imó iudex non poterie accipere munus,ut iuftam feratfententiam, c, qui rede, », q, j, multo minus excufatuseft, fi propter munera iniuftam ferat fententiam, SC facit ad hoe textusinI,i,C,adI,ïuIiamrepetundarum.hj,C,dea(Ïèflb,8Cdomefticis. Nee obftanthuic decifioni iura pro contrarns allegata, Et primo nihil facit c,Ii* cet,ii,q,;,cum ftmilibus,quiailb textus funtpro noftra decifione. Secundo nonobftat c,etri quxftioncs'^quód autem, fupr, de firn o. QuiaPanor,’ poftHoftienfem reQjondet, Quidam dona fpontêofferuntur,ÔCdic,aut ^^ offcruntur iudici ordinario fiuedelegato , 8C accipere poffunt,fi funt efeu« * lenta SC poculenta,quæ paucis diebus confumi poflunt, modó tarnen non corrumpatur per hoc ipforum animus, SC in hoc cafu loquitur c. ftatutum,^ infuper,fupr,de refcript» Aut loquimur de legato SC abjs praelatis,8C poflunt accipere quxlibet dona fpontê oblata, cum nonhabeant falaria de public coi Aut munera exiguntur à iudicibus,8C omnino prohibita funt, SC in hoe cafuloquitur textus nofter cum fimilibus, Tertió non obftatl, eadem. ff« adl.Iuliam repetundarum, quia ibi uerbum fententia, non fignificat iudicis pronunciationem,fed fenatoris fententiam SC opinionem, quam in fenatufi* ueconfilioredditinterrogatus,Igitur nonobftat,IIIsc autem fententiaeprac,«j mioSCmuneribus extortæ omnino non ualent, ita quód nee appellatio nee rcftitutio,nec exceptio requiritur,per text,cxpreflum in tucnales, C, quan« doprouocare non eft necef,

Nunedicemusdetertiaquaeftione , fcilicet inquampanam incidantiu-i^ dices quicontraconfcientiamSC contra iuflitiampronunciant:* Inha?quæ.

D. WELCH. KLING. LECTVRA

. Rioneprimumcondderari neceflè, quad illa duo copulanuè concurrant, fcilicet quad iudiect contra confeientiam 8^ contra luftitiam «Si enim quisiu* dicat contra cófcientiam,8C tarnen fecundum tuftit«am,quatenus exadis de-* prehendi pote(l,tn hanc poenam non incurnt,ut infra dicemus. Ita quoque ft quis contra iuditiamiudicat, non tarnen contra confcicntiam,utputaqui putat fe rede iudicare , quoque non incurritin hanc poe na ra, fecundum Arebidta. DomtGemi* Philipp. Franc.dCalios Dodores hic. In hac ergo quxftione ita diftingue : Aut quaerimus de iudicibus iurisdidionemha^ bentibusi Aut quaerimus de arbitris, qui tantöm fimplicem notionem ba« bent. Primo cafufubdiftingue : Aut index male pronunciauit culpaaut dolo,Si culpa male pronunciauit,hoc eft,per imprudcntiam,tcnetur de qua« “ fi delido, Ôt^datur contra eumadio in fadum,in quantum deeare aequun* ïudici ùidebiturj. fina, fF. de uarijs K extraordina. cogni.Inftitu^.dcobuga.’ 2uxex quafiddido nafe.in princip. De hoc tarnen uide Barto.intn”’* l.de poena iudicis quimalê iudicauit. Aut dolo ex propoßto malè pronunj ciauiccontraconfcientiamâ^ iuftitiam, forte muneribus, timoré,odioue* iauorecorruptus,â(^dic : Aut loquimurde iudicibus reculargt;bus,|aucecu^* fiafticis. Primo cafu diftingue : Autiudices fcculares malè pronanciau^ runt in caufa ciuiIi,8C incidunt in ttipheem pœnam. Primo, qu^d pat« læfæ tenentur ad litis aeftimationem. Secundo, quôd efficiumurin^me^d.* I.fin.iunda glofCibi in uerbo, aeftimationis. C. de poena iudicis quin»»^*“* dicauit.hri fdinsfamiiiàs.ff.deiudicffs. Tertio punitur in triploilbus,qult;^ acccpit,ô^induplum illius quod promilTum erat, Authentic.nouoiurc,fit in corpore unde futnitur, C.de poena iudicis, qui male iudicauit* Aut male pronunciauerunt in caufa criminali ,36 confifcantur ipforum bona,mittufl* turque in exilium.d. Authentic,nouo iure -^ fi uero, C. de poena iudicis 4“* male iudicauit. Et per hoc fit abfoluta gloftan uerbo, condemnandus* lt;undocafu, quando fcilicet loquimur deiudicibusÉcclefiafticis , ô'P“* mum habet locum contra cos poena duilis , hoceft, quôd condemnan-tur parti latfac ad aeftimationem litis, Óf praeterea per annum fufpenduntw ab officio,quôd in diuinis efte non poftunt, per text. hic. Epifeopi”*”®*'* fuperiores hoc modo delinqucntes licet grauius peccent quàm^lq , utc» cum quidam, fupr. de iurciurand. in antiquis, non tarnen incurrunt in hanc poenam fufpenfionis ab officio, enm Epiieopos nulla generalisP^na canoi «ica de fufpenfione comprehendat , nifi de ipfis exprefsê t^’“^^^“*^’^/ quia pcriculofum. infr. de fenten, excommunica. c. fi cornpromiftarfus.^ buiuimodi. fupr. de elcdio. eod. lib. Et per hoe fit explicata gloffin uerbo, ordinarius. Et quae diximus de poena iudicum, qui exprefsê iniuftas fe* runtfententias.tu quoque extende ad illos indices, qui obmittunt, qux de* bebanc facere Si pronunciare, edm omittendo quoque dclinquatur, ut no* tatur in I. fi mora. ff. foluto matrimonio. amp;nbsp;1. in fraudera, ff. qua in fraudem creditorum,gloir.in c. legitimam ,in uerbo,odium, fupr.de appelIa.Petr, deAncho. 30 Philipp. Franc, hic. Aut quaerimus deatbitris, qui non ba* bent iurisdilt;ftionem,fèd tantum fimplicem notionem. Et funt opinioncs. Tuitadiftingue:autloquimurde arbitrisiuris,qui fcilicetinlocumordina* riorum ucl delegatorura fuccedunt, utc.ab arbitris.fupr.deoffic.delcga. eod. lib. amp;: habent locum poenae omnes quae difpofitae funt contra iudices malê pronunciantes, lêcundum gloifi hic in uerbo, in iudicio. gloffin f»gt;. inuerbo,iudices. fupr.deconfcfsis,ö^itaquoquetenet Archidia. hic. Aut quxriinusdearbitriscompromiflari}s,ó^ fubdiftinguctaut compromifTuin èdumcftmcdiantc iwamento tamapambus Huâm ab arbitro, contradi-fpofiiwacn

Svp ER IL SEXTL DeSententiai c.Cum lt;ettrm^ iC^ Jpofinonem Iegfs,æ tune ft arbiter malè pronunciat,nó punitur,fed tïxpeda “‘tpoenam periurq à Deo, Authentic.decernit lus. C. de arbi'tn's*Et eft ratio* S^iacompromittentes fibi poflunt imputare * curfecerint compromifTum ‘^ontraformam iuris , 0^ fic omittitur hoc cafu poena in odium compromit* ^ntiurn, fccundum gloæ SC Dodores in 1* fi quis in conferibendo» C,de pa-*^‘*^Barto.BaJd.8C Salycer.in d.Authen.decernitius.C, de referiptis arbi. *’^*s. Aut compromiflum fadum eft nudo pado uel ftipulatione,8C dic,auc ^^*pa2C fic negligentia malè pronunciat, SC eft certumquód facit litemfu« ’tn,6f punitur in quantum iudici uidetur, per text.exprefiumind.hfi quis ’n c^feribendo, iunda glofft ibi,in uerbo, fuam, SC in uerbo, intelligun-Wr. C. de padis, Aut dolo malo pronunciat, SC hoc cafu non cxtat textus* utnim puniatur, nee ne, Sed tarnen poteft coHigi, per argument.^ minor! 3d malus, quöd fit puniendus. Si enim arbiter punitur qui culpa ÔC negli« gçntiamale pronunciat, multo magis is quidolomalo pronunciat. Deci-®«itaque Speculator in tit,de arbitro^arbiter,ucrfic. Sed quxro,q'uócf J^heatur parti læfæ ad interefte, De reliquis autempoenisincaufisciU/ftV “i^SjUtdeinfamiaSCtripIi condemnatione,nulla fit mentio apudDodores/ etiamarbitri in Ecclcfiafticis caufis poena c. noftri pimiendi funt, cum •'abeat dirpofitionempoenaIem,8Cficodiofam,8C loquatur tantum de ordi-^3tio amp;nbsp;de dclcgato, Ergo adarbitros extendi non debet,c,odia,ÔC c.in pœ-nis.mfr, de regulis, Quod uerô attinet ad poertam in^xaufis criminafi« ^»^c , quod hic omnino non habeat locum * efirn in criminalibus nuUumfiat compromiflum, I, non diftinguemus,^* Iulia nus, ff, dearbu *(s. Idem dicendum eftde auditoribus amp;nbsp;merfs executpribus, enm illi non «ntiüdices, ut patctcxc.fupèr quaeftionüm, in prinerp, uerfie, nós au. t^m ftatuimus.amp; ^ucrurn, fupr.de officio dekga.in antiquis, Qtiid au-t^m iuris fit in arbitratore, uide Barto, fn f, fi iudex, ff. de uartjs SC ex-^aofdina. cognitio. Et per hoc fitquoque abfoluta glofCin uerbo, in iudi-tio.

Glofr.in uerbo, ÔC contra, mouet quïeftioncm,utr urn iudex pronunciare ,, debcatfecundumfuam confcientiam,an uerô fecundum ada, In qua qua. fiioncitadiftingue : Autuertitur periculum anirnac in caufa.fiuelaeditur publica utilitas, ut quando tradatur de impediendo matrimonio inter con-fanguineos, item de repellendis excommunicatis à iudieqs Et poterie iugt; ^cx,fecundum quodconfeientia didat, etiamfi nonconftctexadis,deiu-re amp;:fado fupplere, C,cum inhibitio. fupr, declandeftina defponfatio.c. «xceptionem, fupr; de exceptio, h militem. C, de proCU. Aut non uer fat ut periculumanirnac,neque etiamlaeditur publica utilitas, fed fumus inpriua-tiscaufis. Et die: Autnegociumconftatiudfei utiudici, óf poteritdeiurc^ Mado fecundum confeientiam.Sè contra allegata fupplere, ut cum nouic tüâateftium, Uel aliquam exceptioncm’propofttam,uel interlocutoriam fuilTelatam , uelcitationem per eumemiflam,uelinftrumcntumcoramcö exhibitum. Ét poterit iudex hufufmodi SC fimiliafupplere, SC fecundum fu-am eonfeientiam iudicarc,etiamfi illa ex adis ei non conftent.c.iudicet. cum gloffin ucrbo,audit. j. q. 7,1. is quem. C. de cdendo.I.j -^ «.ibi, tu magis, ff. de teftibus.c,conftitutus,in firi, fupr.de fideiufló. Et per hoc dicunt Archi,' 6^ Domin.Gemi.in d. c, iudicet, quód iudex poterit iudicare fecundum ra-tionem aliquam, per partem in indicium dedutdam tantum narratiuê, licet parsdeducens non innitatur illi rationi,quia credit fibi non prodefle , Aut negocium non confiât iudici ut iudici, fed ut priuato, SC diftingue : Aut uultfupplere ca quac funt iuris,ut cum aliqua iuris allcgatio omifta eft^ poterit fupplere fecundum confeientiam.C, per tot, quac défunt aduocatis

S iij

D. WELCH, KLING, LECTVRA

partium,iudexfuppleat.Et hue pertinct,quód iudex ex officio appellant po* écrit obijcerc/atalialapfa effeXfinajn princip ♦ C,de appella. L *,^ fin,C»ölt; tempo.appella.ltem contra naturam adionispropofitat poteftinterdumft^* plere,filt;aliter quàmpetitumeft pronunciare,Lubouem^aIiquando.n,o^ aedilitio.edido* Domin.Geminun c.priufquam.is.dift. Aut uukfupply^ ca quæ funt fadi, Sé diftingue : Aut uult fupplerc quacrendo amp;nbsp;dilputanao» honautempronunciando , ö^quoquepoterit hoc facerc,modó facial ft^n* do,non fedendo,ne duplici officio fungi uideatur,argument. h «. ^ qu* flionem, ft de quaeftio. 1. quifquis. C.de poftulando, Poterit enim *^^/* Aando fic dicere: Vidcturquód talismulta fuper hacredicat, Iten»«“®** eur,quódillalexfaciatprote, non tarnen dicat,quód Jex decidarqu^*^ nem , ficut copiofifsimè notât Speculator in ^fm, uerfic.itemad dus ont* ^ium,de diiputano^S^ allegatio. Domi, Gemt in d.c.iudicct t Aut uuk^quot; pJerepronundando ea quaefunefadi, amp;nbsp;die : aut habet confcifnnamior' i^acam ex notorio, utquia fadumçftno£Ofium,ita quod aliter nuUaterg» uerfatione pofsitccIari,Sdpotiusdcbet ièqui eonfeientiam quàm probatio* nes,ut notatur in epresbyter, if, qj, Aut fadum non eft notoriumA ^^”^ én quantum poterit, laboraredebet, ut habeat notitiam per probationcsiu* dfeiales, conformes confeienti» ,Sé ft habuerw,poterit illam fequi.e. iudi^f’ 3,q,7*üau£cm earn habere non poterit, eolligat diftindiones, utconftl/®* eiaaliquornodoinformetur probationibus fadis in iudicio, Quoduboc fieri non poterie , amp;lt;9nfcicntia pugnet cumadis fiC didicitis,inftet coraf^ Cuperiori ut fc exoperet ab illa pronuneiatione,uel altcri delegct,ucl f^’^f^* ut per partem producaturin teftem , quiatunc quoque non. potent dex. Quodfinee illud obtinçrç potuerit , Et wnt opinioncs,utrit^^^^ ÓT probata fint pr^ferenda confcicntiae,an ueró confeientia adis» çnftsamp;^Panor,inc,,paftoralis,^quiauerô,fupr, de officio deleg^ti,man* tiquis.Domin,Gemf,in d,c, iuduet, j.q, 7. tenent,quôd pocius fequatur conf feientiamquàmada, quia ædifieac ad gehennam quiequid fît contra co * feientiamue, literas.fupr, de refticu. fpoL c. fina ♦ fupr. de pt aeferipuin sn * quis, Contrarium tenet gloff in d, c. iudicet, amp;nbsp;in d. c, paftoralis; ƒ ^^ ucró,in uerbo,tenetur.,fupr. de officio delega, 0^ ibi loan, de Imoh Sé «5 ^^^ cfttextuscumibi notatisinc.fi' Sacerdos,fupr,deoffie, ordina.inantiquis, I.ilIicitas.^ueritaSjSd quacibinotantur per Bart, amp;nbsp;Dodores. ff, de officia prxfidis. Speculator copiofe in d,^ fin, in tit,de dirpmatio, SdaHega, eft ratio , quia excufat eum officium fuum , Sé publica autoritas, 1* fi habet aliquam eonfeientiam, debet earn tanquam erroneam dep^Ç* re. Licet autem lafon æ Panor. in d « c. paftoralis, ^ quia uerö , poft Cal* derium uarias diftindiones fuper hoe membro , fcilicet an fit negotium in caufa ciuili uel criminali, Item fi eft in criminali , «trum ada funt pro reo uel contra reum, ut tune potius fcquatur eonfeientiam fUquot; am pro reo, ut abfoluatur,Sie. Tu tarnen breuibus itadiftingue ; Aut i'udex poterit fibi perfuadere , quód propter publicam autoritatem, S^ officium fuum non peccer , fi pronuncict fecundum a da 6^ probata contra eonfeientiam, Sé libéré poterie fecundum ada iudicare , con* tra id quod nouit ut priuatus; Aut iudex perfuaderi non poterit, ut credatfe non peccare , SC tune contra eonfeientiam fecundum ada nuUo modo iudicet , fed patiaturpotiusutab officiodeponatur, uel alioqui pu-niatur. Erin hoe cafupofTunt intelligi iura pro prima opinione addudai Vide copiofe dehacqu»ftioneloann,de JmoI.ói Panor. ind,c, Paftoralis.

♦’quot;*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C,p.lI.

Svp £ R It S EX TL UcScntcntia, c.^dapofloliœ^ ilt;ié Cap^ IL Idem, [acro prerfente Condi, ad memo,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' riamfempiternam.

A D apoftobeæ dignitatis : amp;nbsp;infra« Sane cum dura guerrarum •^commotio nonnullasprofefsionis ChriRianæ prouinciasdiu^ tins afflixifTet,nos ad Fredericum « præcipuûprincipem fecularem huiufmodidinenßonis SCtnbulationis autorcm,afeh'cis recordatio nis Grego,Pap»9* pracdecefTore noftro pro fuis excefsibus anathema lis uincub innodatumSpéciales nuncios amp;nbsp;magne autoritatis uiros, uidelicetuenerabiles fratres, P.AIba«amp;Hu »Sabin. Epifeopos, aedL ledum fîliumGuiIielmumBafîncæ,i2» Apoftolorum presbyterum kardinalem,qui fabtem zelabanturipfîus^duximusdeftinandos^aci kniesßbi proponi per ipfos, quod nos SC fratres noftri, quantum in nobis erat,pacem per omnia fecum haberc,ncc non cum omnibus ho minibus optabamus, parati Hbi pacem amp;nbsp;tranquillitatem dare, ac mundo etiam uniuerfo. Et quia prælatorum,ckricorum,omniumq; alioruin,quosdctinebat captiuos,Sc omnium tarn elerkorum quam Ukorum, quos ceperat in galeis reftitutio poteratefle pacis plurimn indu Aiua,cum ut iHos refticueret/cum hoc ide tarn ipfe quam fui nun cij,antequamad apoftolatusuocati eremus officium,promifiirent,gt; rogari amp;nbsp;peti ab ipfo fecimus per eofdem, ac proponi infuper, quod ijdem pro nobis parati erant audire amp;nbsp;tradare pacem,ac etiam audi-tefatisfadione,qiiani facere princeps uelktde omnibus pro quibua ent uincub excomunicationis aft ri dus, amp;nbsp;offerte præterca, quod ft eedeiîa eum in aliquo contra debitum læferat, (quod non credebat,) parata état corrigere ac in ftaturn debitû reformare. Et fi diceret ipfe, lt;iuód in nuHo contra iuftitiamlæferat eedefiâ, uel quod nos eum con traiuftitiamlaefiftèmus,parati eramus uocare reges, prælatos £lt; priri cipestamecclefiafticosquàm fecularcs,ad aliquem tutum locLim,ubi perfeuel per folennesnunciosconueniree, eratque parataeccleßa de conßlio concilijGbi fatisfacere,ß eum læfiffct in aliquo, ac reuocare rententiam,fi quamcontra ipfum iniuftc tuliffet, amp;nbsp;cum ornni man., fuetudinc amp;nbsp;miftricordia^quantum cum Deo amp;nbsp;honore fuo fieri po, tera^redperc de iniurqs amp;nbsp;offenfis ipfi eedefiæ fuifque per eum irro^ satisfatisfadionem abeo uolebat, amp;nbsp;omnesamicosfuos fibique ad uærentes in pace ponere ,plenaque fecuritate gaudcre ,ut nunquam hacoccafione pofTent aliquod fubire difcrimen» Sed licetficapud eum propace paternis monitis Só precum curaremus infiftere lenita-te,Idem tarnen Pharaonis imitatu6-duriti^,amp; obturans,morc afpi# dis, aures fuas,preceshuiufmodi amp;nbsp;monita data obftinatione ac ob.. /hnatadatione defpexit ;,propter quqd^iOn ualentes abfque grauj offcnfaChriftieiusiniquitaUS amphus tokrarc, epgirnur urgente v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ui),

D. WELCH. KL^NG. LECTVRA noscoiifcientiamftc ânimaduerure in eundem.. Etutad pfæfensd^ cæceris eius fcelcribus faciamus,quatuor grauifsima;,quæ nulla poC funt cergiucffatione celari, commise« Deierauit enim multonen^« pacem quondam inter Ecckiiam amp;nbsp;imperium reformatam temerc uiólando,amp; infra. Perpetrauit facrilegium, capi fatienscardinal« fandai Romanae Ecclefiae, ac aliarum ccclefiaru praelatos èC dericos religiofos amp;nbsp;feculares uenientes ad concilium, quod idem prædeccC foriioflerduxeratconuocandum,amp;infra. Dehacrefi quoqu^’’®” dubrjs Ôd leuibus,fcd dilRdlibus 8^ euidentibus argumends ïufpe^ «flus habetur,amp; infra. Præcer hoc,regnum Siciliæ,quod eft fpecial« patrimonium beati Petri, amp;nbsp;idem princepsab apoftolicjfedetene-bacinfeudum,iam ad tantam in clericis amp;laicis exinamtionem kr-uitutemque redegit,quód eis pene penitus nihil habcntibus,amp; ónmi^ bus exinde fere probis eiedis,illos quiremanferunt, ibidem fnb fcigt; uili quafi conditione uiüere,ac Romana Ecclcfiam, cuiusföht hoini* nes principal!ter ÔC uafalli,offendere multipliciter 8^ hoftih^’^^’pP'’^ gnarc compclIit. Pofïèt etia merito reprehendi,qüod mille qóidê bf* torn annuam penfionê, in qua pro codem regno ipfî Ecclcfiæ Rö^ næ tenetur,per nouêannos 8ó amplius foluere prætermint.Nosif^Ç fuperpræmifsis 8c quampluribusalps eius nephandis excefsibw^^^ fratribus noftris 8^ fando cocilio deliberatione prachabitadii^'’^’’ cum lefu Chrifti uices licet immeriti teneamus in terris,nobis^^^be tl Petri pcrfona fitdfdum.-QuodcunqJigaueris fuper terra,b§’^'^ƒ’^ crit 8C in ccelis, memoratu principe, qui le imperio Sgt;C regnis,ommç honore 8d dignitate reddidit tarn indign5,quique propter fua^‘biqu tares à Deo, ne regnet uel imperct,eft abiedus, fuis ligatû abiedum,omnique honore ac dignitate priuatum à domino olknai* mus,denunciamus,amp; nihilominus fenteniiando priuamusomn«, quici iuramento fidelitatis tenentur aftridi ,â inramento huiufmo perpetuo abfoluentes, autoritate Apoftolicafîrmiterinhibendo,fl« quifquam decætero fibi tanquamimperatori uel régi pa’‘^ât^int^’’ dat. Decernendo quoslibet, quieideinerps uelutlmperatorine régi confilium uel auxilium præftiterint feu fauorem , dpfo facto ex-communicationis fententiacfubiacere. Illi autem, ad quodn eodem imperio imperatoris fpedat eledio,eligant libère fuccefiorê.De pros fato Siciliæ regno prouiderecurabimuS,cura èorundem fratrum no* ftrorum confîlio,ficut uiderimus expedire«

SVMMARIA»

/ nbsp;nbsp;Caufîe propter ^uaidcélus in 7^^^^^^^^^^^^ '^^^^^^^^^^^^

• hibeatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Svp ER H, SEX TL De Sentential c.^dapoßolicee* iCy^ ^ nbsp;nbsp;Qj»lt;c fint ilia deli^ia^rtrnißima^roptcr ^tœ imperator deponi debef ab imperia^

^ nbsp;nbsp;Q^fp^it Imperatorem deponere ,ç^ ntmpfid illud competatd^o^ mono pontipciyproutßbi arro^at,

^ Q^üfcrat ßntentiam contra imperatorem deponendum^

• 5 nbsp;nbsp;Afmquid imperator Poß eießionem^ante coronationem tamen^peßie ficere ea quafint imperi/,

•Liquide collegia an inuiticogipoßint onuslegationiffifeiperepquan^ doperfupertoremipßsimponitur.

Legato altcui anfit habenda fides a^que literis legationis figiUaa

* Concilium quid ßt ,^ explicatio definitionis ßn^dorum membros' rum^

• 9 nbsp;nbsp;Bccleßa Kamana uniuerfalh diuiditurprincipaliter in nationes, qua de iure pfitiuo fubjuntpontifiez

Qonciliorü fint quatuor primariagencra : Epißopalia^ 'Prouincialia^ Pdationalia z^ f^iucrfaliayt^ quisbabeatpotfiatem unumquod'* queconuocandi^

** Caufafidei non minuspertinetad laicos quam adipfis clericos Jdeoque ß m concilia de ea tradletur ^ imperator quoque non uocatuf poteß accéder e ipßque adße^

’S Locus aßi^atuf concitiofi non ßt tutus, exinds non arßantur nocati adeumaccedere,

’J Caufaßdei nonfecundumprauam licet inueteratam confuctudinem des ci(Ù debetfidfecundum facramfcripturam ueteris ac noui teßamen ti,

• *4 LConfiltationefuper artieuffsfideinon attenditur cuiußunque perfid nee autorisas fid pnefirtur ßententia eins, qui potior thus faerx feripturte mouetur rationibus,

V nbsp;nbsp;In articulis ßdei tudicem agit concilium^ non 'Papa^ quia in ys eflfipra ipfum^

Cafus,

PrimSm fadi contingentiam non enumerabimus fecundum quorundam /edfecundum quod hie in textu res propofita eft: quia ft fecundum niftorias quafdam fieretfiguratiocafus, noneflent exdem etreumftantix« ^'cc quoque quadrarethxcdecifio» Ideo recinebimusfadumficutihiepro« ponitur,fiuc omnia ucra fint/iue non,tantùm propter deciftones quxftioniJ; Pone ergo cafum hoc modo.

Tempore fummi Pontificis Romani Honorq Tertq inter quafdam prouincias Chriftianx profefsionis glt; Eccefiam Romanam diftenfio orta BiEcdefia afftida eft , cuius Imperator Fridericus fecundus, nepos Fri. derici Barbaroflx ,tuncàpontificeaudordicebatur,8^ ob id ab H^orio, Ut defiftetet 8^ pacem cum Ecclefu coaftiiucret, eft admonitus« Cóm autem psu««

D. MELCH. KLING. LECTVRA

parcre Rollet,pet Gregorium Nonum, Honorij (ucceflbrem, excommnnl catus eft. Imperator autem nee illamexcommiinicanonemcuraait,fed in fuopropofitoperfcueraiut* Ideo Gregorio mortuoInnocentiusQuartusin eins locum ele(flus,mifitqiiofdam Cardinales Si Epifeopos ad imperatoren pro pacetradandafiCrecuperandâ. Habebant autem legatipontificisadim^ peratorem quatuor in mandatis* Primum erat,utadmonerent imperatoren , lu te promifsionis,ÔC rogarcnt dereftituendis prælatis, clericisamp;altjs,qtios captiuos detinebat.utilla reftitutio pacis eflèt argumentum. Secundo ut an imp erator e fatisfadionemaudirent,quando pro excefsibus,propter quosex communicatus erat, ccclefiæ reconciliari uellet. Tertio fi ecclefia eum t^ iuftè excommunicaffèt 06 laefiflet,quôd parata eflèt lacfioncm corrigetCj* caufam in flatum debitum reformare.Quartô fi fortè Imperator obijeere lueritjfc ccclefiam non Iæfiflè,fed Içfum efle ab ipfa,Pontificemparatum elfe conuocare concilium in aliquemtutum locum, ad quem per fe udU^o* in pace S6plena fecuritateperuenirepoisit,06ibidem habitadeliberanone cum Cardinalibus, 86 concilio fe latisfadurum,S6fententiam exco»»*quot;“*'**-cationis,fi iniufta fuerit,reuocaturum, ut hoc modo inter Ecclcfiaf’’*'^P^ ratorem,S6 alias prouinciasChriftianac profelsionispofsit conftip“ P?^ ■ concordia. Imperator autem,ficuti hic textus dicit,haec omn»alt;l^x®“*’”^® uoluic pontifici obtemperare* Ob id decreuit pontifex de proediu contt^ imperatorem,utab imperio perfententiam depo««^retur, 06fuhdttiaiura-mento fidelitatis abfoluerentur. Propofitæ a'^em funtin conciho qua^o caufae, propter quas deponendus putab^^ur. Prima crat,quôd periuruscl ^ » quia pacem inter Ecclefiam 06 in^erium reformatam teuere “W^ * rit» Secunda,quôd eflèt iacrif^ii^is, quia capi fecerat Cardinales Ko -næecclefiæ,aliarumque e^iefiarumprailatos 86 dericos rehgiofos^c ecu- -lares , qui tempore Oregon) Noni ad Concilium conuocati uenctunt» Tertia , quôd dMicilibus 86 euidentifsimis argumentis fufpedus diet ac liter eft Q.uarta, quôd regnum Siciliae , quod ab Ecclefia habebaun teu-lt;iunï,omninoinferuitutcmrcdcgiflèt, adeô quôdoptimiquiquemijteren* tur,86 reliqui, qui remanferant, in feruituttem redadi eflènt : quodque an« nuampenlionem Romana: eeelefiæ per nouem annosexdidofogoofolue« rcprartermiferit» Hisitaque £6fimilibus alqscaufis inconcilioomtalm# peratorem propofitis 86 probatis , utipfidicunt, tulit Innorcotius, cum confilio Cardinalium 86 Conciltf, fententiam depofidonis ab imperio, re« gnoque Sicilia:, contra imperatorem , fubditofque imperij ^ regm oid-lia:àiuramento fidelitatis abfoluit, ac inhibuit, nequilquam de cæteroci tanquam Imperatori uel regi pareat,cum claufulapoenali,quód fi quidam el canquam imperatori uel regi confilium uel auxilium præfliterint, ‘P® fado fint excommunicati. luisit quoque ut principes cledores Germania: libéré alium Regem Romanorum digèrent,Ô6c» Ex hac fadi conlt; tingentia eliciuntur principaliter quinque quaeftiones. Prima dt, ex quibus caufis imperator pofsit deponi ab imperio. Seconda, utrum Fa* pa pofsit in cam ferre fententiam depofitionis ex iuftis, 86 legicimis eau-fis» Tertia, fii talis fententia per pontificem fuerit lata , utrura pontifex pofsit fubditos imperatoris à iuramento fidelitatis abfolucrc,o6 eis inhibere ne fub pœna excommunicationis imperatori mtrâ parcant 86 obedianu Qitarta, fi abfolutio fuerit fecùta,86 tarnen fubditi m-hilominus obediant Cæfari , utrum fint ipfo fado excommunia«» Quinta, utrum principes dédores Germania: poft: huiufme^i depo-fitioneto 86 abfolutionem teneantur eligere alium Regem Romano# rum»

s VP ER II» SEXTE DeSûnttntid^ c.^dapoßo. «o^ *“«♦ Circa primam quxftionem qu» habet, ex quibus caufis imperator dc-Poni pofsit,pracmitte certas caufas effe expreffas, propter quas Rcx Roma« • notum,per eledoreseledus,antc coronationemïmpediatur,quo minus pof Ht Imperium obtinere, ut fi eledus eft facrilegus ,cxcommunicatus, tyran-^iJsJatuus, hatreticus, paganus, periurus, uel ccclefiac perfccutOT,per text; pc.ucnerabilem.fupndc ekdiojn antiquis.Sed dubium eft, ft non tanrôm weritelcdus Romanorum'Rcx,fed et/am coronatusperfummumpontifie «wjnimperatorem Romanum* Ex quibus caufts deponi debeat,cóm turpi-'’s^nctatur quàm non recipiatur hofpes. Q,uidamtenent, quod imperatoe prepterquoji/ßet crimen fit deponendus, modo fitincorrigibilis, hoc te* ”«glon.fin Jn c.Papa. 40. diftindio.dCprobaturcxempIo Zacharias fum* qui regem Francorum idea depofuit,quia eff’œm inatus er at,9C *ubftituitir|cfuslocum Pipinium Caroli impcratoris patremx. alius, sf. q,(S., “WgloiPhic in uerbo,graudsima,S^ Innoccn, Ioann. Andr. Domin.Gemli rhflip,Franc,S^ alq hie. Panor.in c, uenerabilis. fupr. de eledione, in anti* 9*^ gt;nbsp;condudunt, quod propter quaehbet delida deponi non debeac,ficuti *I^praIati inferiores, de quibusin c.«. Si. diftindio. fed quod deponi debcac pmàin propter grauifsima amp;' enormifsima delida, Quia ubi mai us fcanda-«Um3ipericulum timeiurdbi cautius8d benignius eftagendum.c.ut confti« jo*diftindione. Praceft enim imperator omnibus Chriftianis. I. ». C/ « fumma trinita.amp; fide catho.æ eft gloft hie,in uerbo, grauifsima,qux pc« hocfitabrolutajntelligasautcmhoc non temerède quibuslibet grauifsimis «11(118 petpetratis per imperatorem,iedde illis tantum in quibus pertinaciA ter perfeuerac Sf pcrgit,nec admonitus defiftere uoluerif. Tune enim propter perfeuerantiam a contumaciam deponendi oecafio datur, ut patet hie intextuiuntaa glofin uerbo,excefsibusdnterdeUda autem grauifsima,pro* ^ put quae deponi poflunt impcratores,haec enumeriantur,Primum fl potefta-ttm clauium, ;hoc eft, facramenta baptifmi K coenac dominl,item abiolutio-ncm0fpraeclicandiofficium,conteraneret,6f in rontemptu admonitus per-«uerarct- Ex hoc enim fequeretur, quod non eflet Chriftianus, fed impius 8i«hnicus.e.ukimo,infin. js.diftind.ccrtumautem eft quod omnes imperaA tores debent efle ChriftianiJ.’* C. de fumma trirutat. 8C fide catho. Ergo ta* Iis,qui Chriftianus eile uolucrit,deponi poterir. Secundum maleficiumeft„ Hprxlatosglt; miniftros ccclefiac Ä uerbum Deiperrcquitur,6Cinterficic,Sd in ilia perfecutionc pertinaciter per feuer at, per text. hic,uerfic.0^ magnx autoritatis uiros,S^ facit ad hoc ejn quibufdam. fupr. de poenis. Nihil enirn fit debet efle ftudiofum impcratoribus,ficuti miniftrorum Ecclcfiac hone-ftas QC defenfio , cùm ipfi pro imperatoribus afsiduè orent', per text.in Authen, quoniamoporteat epifcopos,in princip.colla. «. Ideofi eosperfe-quuntur.nomen imperator urn omiferunt,^ nomine omifib fublatus quoque eft cffedus.l, à nuIlo.C.deferqs^ eft 0CaIiud.lnftitut.de donatio. Idem dici poteritfi alioqui fanguinem innocentem effudcrit,0^ in eo pcrfcuerauerir.ci regnum, amp;nbsp;c. adminiftratorcs.ij.qj. Tertium'dclidum eft hacreiis, ut pa* tet hic,8t colligitur ex textu d. c. uenerabikm. Et procedit hoc quoque 12 tantum fufpedus eft de listen , nee fe purgare uolucrit , quia tunepri-wo excommunicatur,ut fiper annum in excommunicatione fteterit,hi* beatiir pro conuido,8C procedatur contra Ipfum.c.cûm contumaciac, infr. de. hatreticis. Quartum eft pcriurium,pertextum hie, 8^ colligitur ex d. c. uenerabikm ; fupr. de eledio. in antiquis. Eft enim periurium gra-uifsimum dehdum. c .ftna. xz. q ; 1. c. querelam. fupr. de iureiurand. in antiquis, Et fie patet, quôd imperator poterit deponi, quando delinquît con-ttaprimam tahdlaprincipalitcr,iicl fccundMiotpriocipalitcr, qt çôm eft con-^mptoit

. D, WELCH, KLINÖ, LECTVRA

t^mptor clauiumjixre tiens Slt; periurus‘.fecundanó,ut efira perfcqutfurnsin^ dros uctbiDei, 8^ in hisdelidis perfcuerac, Quia per hoe non offendit p^ rem aut inferiorem/ed fuum fupcriorem,8C turbat umuerfafemftatum Cbr^ ßtanx rcligionisSC ecclefix,(ccundum Baldwin Lfinjn«fin.C»dekgibus.ugt;' de de hac quçftionc dodo res bic,8^ in d.c ucnerabiIem»R,ehquar du« cauls hic infertg/cilicec quod rcmfcndalcmrcddiderit détérioré,amp;quódpcrnouc annos non folucrit penfionem , nihil faciunt ad imperatoris penfionem, propterca reprehendi poterat,ut textus hic dieit, Vidc de hoc Domi.üe'^* lafo.in praeludifs (eudorum,tnihi in is,col»uerfie,cgo tarnen non inuenio« tantum de prima quxftiOne,

Circa fecundam qu«ftioné,fciliccc an quis pofsit imperatorem depo”^’’^» 8C an hoc fieri pofsit per furnmum pontificem,dicpriinumprxfuppuncn-dum eflè,qtiódDeus ip(èmonarebasdC potentatus tyrannieos,amp;^ ido»^ deponit 6C opprimit, Deponit aöt duobur modis, immediaté 0^ mediat^»^'”' mediate diciturdeponere»quando tyrannidêS^idolatriaroimperatotutnar gS ukifciturjCoique deponit per fe,nulia media perfona inter ueniente« nu per tine tdiluuium GeneCz, Item quód reges Sodomorum igne pericrun, Genefis 19« Idem accidit exercitui Senacherib. 4.Regum ip.S^ Dioclrt””®»

nisaddepofitionemS^ultionem tyrannifâ^ hoc fitbifariam, Autipkf’ » auc per fententiajpfo fado dicitur imperatorem uel regê deponere,q“^” curatutinbdlo, autalioquiuiolcnter per aliquem interficitur, auf capuu , ficuti accidit rcgibus,quos lofuc fufpendir, lofuc lo.ltem regi Saut*»^^ 8^^ ultimo,ó^ ferè omnibus regibus liracf, 8C toti regno,cóm totus puP^^’ u cumrege abduceretur per regem A(Rriorum,4.Reg37,Itemrcg^ nbsp;nbsp;p p regem BabeL4,Reg,i4.Item Balthafari regi Babel perDariuuifCgcnrrc^* farum.ubi totum regnum translatum eft ad Herfas»Danielis fupe* nbsp;^Xur alijs.Etdehac depoutione quoquenonloquimur hic,Per fenfcbtl^m» imperator deponi, quando non ui aut bello »fed ordine iuris ^f“’Ï?^*^°ueni ciatur,imperatorem propter légitimas caufas deponendum lt;fllt;» * ^’^ Sr j^ ' autem debeat fieri ilia fententia dubium eft, Barto. in I.non ambifi/^“^« * legibus,tenet quod populus pofsit illam fententiam depofiuoms uidc cum apoftdlis ibi appofitis.Sed Bald, in d,l, fin, C,de Icgibusboc jmp gnat ex eo, quia populuahodie nihil habet in eledioneSf dcpohtio*^®ƒ®P ratoris, Textus nofter Ôf texcusin c.uenerabilem.fupr.de elcdio.m ’ tenent»qu0d ilia fententia depofitionis ferri debeat per fummum pontine ^^ Sed hoc poterit impugnari forcifsimis argumentis, Primocnim c^*^^^ ^^ quod omne furrogacum fapit naturam illius, in cuius locum furrogatu nbsp;nbsp;♦ I,ß cum gt;ÿ quiiniuriarum. fEßquiscautionibus » fed pontifex Romanus

lt;it fc efle furrogatum in locum Chrifti,hoc probo» quia dicit fe “*5**y ’‘ gercre hic in terris,per cext.noftrum hic lt;^ nos itaque,c.qo3nto.fup«oe tra_ latio.c.ut uerum.fupr,ut cede, benefi. Ergo pontifex ßpiat natura« vnr« quantum ad officium, in cuius locum furrogatuseft. Chriftus autem no imperare aut rcgnare»multo minus reges Ô^imperatores deponerejmo m citfeillisSd quibuslibet ahjs,quorumminifter faduseft. Habetur enim * an.ö. quódaufugerit»cüm uellcnt eum conftituere regem,8C Ioann,i8. dix » Regnum meum non eft de hoe mundo,amp; imperare notuir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i impcrio fubieccrit patet»quia Matthäi »r.habetur,quódiufsitiolm wono ne ucdigal,ltem Pilato refpondit,Non haberes aduerfus me poteuatem nbsp;nbsp;*

nifi tibi data eflèt defuper,loan. 19,8e loan,«j, habetur , quód dixitlenon -niflè ut ei uuniftretur,iëd ut miniftret. Secundo quód dicat fe ‘^f’^^^’jççyj^

SVPERIh SEXTL DeSententiä, C, ^dapoßot JO? locum Petrj',probatuf hie tn textu,ubi dicit feelle Riccelldrem Pern, nt fua betur hie in ^ nos italt;j,0C in multi's aIifsIods,Sed Chriftusnondeditpotca ftatem Petro deponendi Imperatores/ed dixit, Vende omnia quæ babes,ÔC Tequere me, item prohibuit ci ufum gladq,loan.18.Item côm inter apoftdos contenno eflet, quiseorum uideretur maior, refpondit Chriftus: Principes Sgentiumdominantur,uosautcm noh fîcjLucaezzJdem refpondit duobus fi lijsZebedaci^Marci 10Jdem habetur Lucac^Jtem Paulus iufsitobedire ma giftratibus,amp; ipfeobcdiuit,nectulitfententiamdepofitionis in Ncronemty ranrium,fedper ipfum interfedus eft, Quare dim Papa unit elle uicarius Chrifti 0^ fucceftbr Petri,debet eosfequi miniftrando,amp; no ferre fententias inimperatores.EtdicitChryfoftomusinlibrofuo dia!ogo,bb.z.c.5.Nccnox bisàlegibusdata eft tab's poteftas,utautoritatcfententiæ cohibeamus homi nesàdelidis;Ec Bernhard, ad Eugenium Papam ita inquit: Stetiflè deniep ftgo apoßolos iudicandos, fedille iudicantes non lego, Secundo uidetur probari,Nam quódfummus pontifex arrogat fibi ius deponendi Imperatpi tem,inde fit, quia dieft fe habere primatum,amp; elle uniuerfalem pontifieem totiuseccleftac, ficutihiceam caufamallegat fuæ autorftatis,fcilicet quôd uftes Chrifti geratin ter ris,amp;^ tarnen extant canoncs, quôd Romanus pon« tifexnon appelletur uniuerfalis pontifex, fed patrie fedis epifeopus,c. pa« ttiæ,99.diftincffione,Et extat incptftolis Gregorij,quôd primatusccclefiæ fuerit Romano pontifici in Concilio Calccdoncnfioblatus,nonautem aft fumptus.Étgo ^c,Teftiö extant clara iura,quód fummus pontifex nee poft fitnecdebeatalicuiusfmperatorisuelregisiurifdi(ftionemrainuerc,per te« xtum expreffum in c,nouit, deiudicijs, c, caufam quæ« cl.x.fuprà qui fil,fine Icgit.c.fi duobus denilt;$,fuprà de appellatio. Ergo muito minus euin pote titdeponere, Qiiartà confiât, quôd hæc poteftas deponendi Imperatorem titi^iure diuino nec ciuih Papæ fit concefïà,Imô de iure diuino contrariuni tonigitur,fed tantum habetur in iure canonico,uthic,amp;^ind,c,uenerabilê, fuprà de eledio.in antiquis.Et fie pontifex in propria caufa conftiruit ius,clt; lîcfitiudexin repropria,contra aperta iura, quae habent, g» in propria caufa nemo pofsit cflc iudex,arbiter uel teftis,C,per tor,ne quis in fua caufa iu-dicet.f.nullus.ff.de teftibus. Ergo illa fua iura canonica non ualent.

Contrariumdccidittextusnoftcr,quód fcilicet fummus pontifex pofsit ferre fententiamdepofitionisex legitimis caufis, Idem deciditur ex textu in d.c.ucnerabilcm,cum ibi notatis,fuprà de ele(ft.inantiquis,Feudifte,6^ præ dpuè Aluarottus in c,unico. uerfic, quaero qualitcr cligatur Imperator.quis dicaturDux S^c,Panor,8C Canoniftac inc,ficut,deiurciuran.Do,lafo»fuper ufibus feudorum,mihii3 .colum,BaId,in I. fin. C,de legibus, S^poflunt fu« per hoc multa alia iura allegarn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Rationes autem qua profummopontifiCe hoc cafuanegaripolîunt,hæ funt,(^uöd Imperator dicitur habere imperium â pontifice Romano, quod his rationib us probatur. Prim um ab experiential hiftorijs. Cum enimec« défia Romana opprimeretur ab Aftulpho Rege Lombardorum, petijt au« xiliumab Imperatore Graeco Conftantinopolitano, qui cùm nollet ôpem ferrc,nccpoflct,StephanusPapa Secundus tranftulit imperium à Graecis in Germanos,ita quôd Carolus Pipini filius Imperator fierce,ficuti confiât exChronicis.Hæc autem translatio fadla eft, ut colligitur ex annalibus fum morum pontificum,anno domini 7jöi,Coronatio autem Caroli primi Impe« , ratorisGermanifada eft Anno 8ot,à pontifice Leone quarto, Ita refert AI-uarott.ind.c,unico,uerf.quacroquisfituerus Imperator.quis dicaturDux,' Cornes uel Marchioô^c,licctgIofTind,c,uencrabilem, in tempore nftneon tordetJdeo côm conftet quôd imperium fitper pontifieem translatu,ôô Ger

D. WELCH, KLING, LECTVRA

man{sconceirum,fequitur quad Imperator Germanus habcat impttium 3 ponnfice.SecundóprobaturautoritaubusiuriumjUtpertexrand^c.uenera'^ bilem,fupra de elec4io,tn andquis.glolKin conftitunone : ad reprimendam^ SCïbi Barreniterbo,totms,quomodoinlæfæ maieftads cnmine procedatur, glofCin c.fi imperator.in ucrbo,diuinitiis.9ö»diftindio,dodores hic. Si Al* uarottus in d,c*unico,quis dicatur dux,ó^ eft text,i n Cle, unica, in prin. de iu reiurand.c.in fynodojundta glofTjbi.öj.dift.quia ibi habetur,quódprimötn poft imperij translationcm ad Germanos pontifices tribuerunt imperator nbusiuseligendifucceflbrem,quoddurauit ufc^ad tempora Otthonis Ter« tq,quiinftituitfeptem eledoresjfecundum Alua.ind.c.unico.quisdicatiir dux.Sed his potent obijci,fi imperium eft à fummo pótifice,quid prodeft ftquot; ptem eledorum eledïio,qui ex difpofitione aureæbullæ Francfordixcoues niunt, ut eligant caput Imperij f Ad hoc breuibus refponderi p jrerit,quód dedores ibi eügunt non Imperatorem Romanum,fed regem,qui pofteat^ Imperatorem per pontificern promouendus eft,d.c.uenerabilcm uerum» fuprâ de eled io.à probatur hoc ex ipfa aurea bulla Caroli Quarti.c/cendo, ubi fit mentio régis Romanor3,ô6 ideo ab eledoribus eledlus ÔC perÄtchtquot; epifeopum Colonienfem coronatus dicitur Romanorum rex,ó(^ futurusltn« perator.c.in nomine, nerf. chgatur^z^.diTtindr.S^ d.c.t. aureæ bulftd^ i*^ '?’ X’OHCi'WcbïmtgcnK’öKonnfcbcnZxeingó Haecenimfunt uerbat^W^^^^O® gcjtcvctjnitfcitter^ülff/cïncngcrccbten/gótcn/WïQenmenffbcrt ciive^J*^’^^^' gen/ju entent K^m^'^m^^n^nb jufuiiffugcm Äe^fev, Et fie poft ekaæ* neraftadmeftnofter Jmperator,ièdnomenlmperatorisacquiritâ pontincc per coronation?. Poftquam enira eledus eft rex,prac{èntatur pontifici,qui eiuspetfonaapprobata ilium aftumitin regem,SC pronunciateompromos uendum in Imperatorem.Et primöm iurat ei,ficuti habetur in ctiti dominoi lt;st.dift.8C in d.cle.unica ^ ego Heinricus. deiureiurand. Deinde examinât eum pontifèx,8C deinde unguitur, confecratur ÓCcoronaturabeodê.QP*' bus peradisdicitur Romanorum Imperator, d.c,uenerabilcm.ftiprâded^ lt;ftio.d.cle.i.inprinc.8C ^ ego Heinricus.iuncftaglolE in uerbo,futurUsA y

^ porrö.iunda gloftin uerbo,ueftigijs.de iureiurand.An autem deiüusRo* manorum rex in Imperatorem futurum ante coronationempofsitadminw ftrare ca,quæfunt imperij,funtopinlonestComunis tarnen opinio eft,quod pofsir.Vide dehacquæftione gloiTSC quæ ibi notanturpcr dodor^smcle-gimus.9:.diftinlt;ft,glo,ind.cle,i ^ ego.in uerbo,futurus,de iureiurajid.bpe culato.in ^ fin. uerfic. item quod obtentum de refcripti pracfentatio.Balu. 6Calios in I.fin,cummultisfimilibus,C.de quadri.praefcripr.EtP’'o nbsp;nbsp;com-

muni opinione eft quo($ ufus SC experientia,ut pater 8Cc, Cöni ergo expræa ; didis fatis côftet,quôd Imperium fit translatum per pontificern à Graecis ad Germanos,et primis Imperatoribus Germanis per pontifices concenum ut, quad eligebantfibifucceflbreSjôC approbatio peribnæ Imperatoris,itemun (ftio,confecratio Si coronatio fpedent ad pontificern, nee dicatur Imperator nifi per pontificern fit approbatusSC coronatus,8C eledioEIedorum tantôt* tribuat regnum Romanorum Öiimperium futurum, feqnitur qnód Impera» tor habeat imperium à pontifice. Ideo quotj fi fententia depofidonisdicitur in ipfum ferri,commodum eftutferaturpereum à quo Imperator coronatus cft.Sic enim fadum reuocari poterit, à quo eft conftitutum. fifin'^ hoc tarne, cum fimilibus.C.de reuocandfs donatio, ÔC eft uulgata régula,nihil tarn na turale quärn unumquodepeodem generediftblui quo colligatum eftJ.nihi! tarn naturale.ff.de reg.iuris.Secundaratio,quae propôtifice allegaripotelt, hæceft,Quodomnes caufp,propterquasImperator deponidcbet/untlpi-rituales,quia func dehda contrapumam tabulam,ut impietas,hgrefis,penu»

SVPER IL SEXTL DeSenfentia, c,gt;^Japoßo^ îiô rium,facrilegniin,ô^ fimilcs,ut fitprà dedudum eft»Sed certum cil quad lai-ci inhiscognofeere non pôiTiintjfedfpecflatilIorum cognitio ad indicés cc-clefiafticos»c,contingiufuprâde arbitris,c.dicemus«fupràdeiudici)s,inantt quis,cdator.cum multisfimihbXuprà qui filq fint legitimi, Càm ergofum-mus pontifex inter indicés ecclcfiafticos primus fît, ipfe primàm' iùdicabit, an fit hærcticus,facriicgns,impius, uel fimiIis,8C deinde ferat fententiam cx-cotnmunicationis,qua: fi fueritcontempta, fequitur fenténtia difpofitionis, tanquam execution

Tertio extant exempla in facr!slitcris,quôd Deus reges amp;nbsp;Imperafores conftituerit 86 depofuerit per fententias fuorum prophetarum Si miniftro-rum* Nam^Reg.unxitprophctaSamuel Saulinregem,eum^ confirma-uit,óf codjib.capj5»tulit idem prophcta fententiam dcpofitionis in ipfum, propter trjnfgrefsionemmandatiDei.Ita quo^j cùm Dauid rexdeliquilTet peraduitérium Bethfabee amp;^ caedem Vriæjô^ puniri debcbat,tulit Propheta Nathanfententiam in regem,2J^egnmudtem j.Regum i6»tnlitHieupropheta fente ntiam depofitionis in regem Baafa* Item 4» Regum ni habetur, quod facerdosloiada non per fententiam, fed ip Co fadodepofuit reginam Athaliam,eam^ interfici curauit SCc.Ex quibusSó alqs exemplis colligitur, quod Deus inueteri Teftamento fententiam depofitionis in reges 8^ magi-ftratusimpios tulit per prophetasS^ miniftrosfuos. Jgitur cum pontifex fit uel elfe debeat in officio ecclefiaï,uideturqüód ad ipfum quoep fpedet hxc cognitio.Quarto confiât, quod pontifex fit in quaff poffefsionefflius iu-ris.Depofuitenim Imperatorcm Graecum,transrerendo imperium in Germanos. Item depofuitFredericumiecundum,ita quod re ipfaimpcrio prix uabatur,ÔC alius in eius locum eligebatur,nec unquam poterat recuperare •niperium,utnotatur hic.Et fic funt fuper hac quaeftione duæ contrarip fen tentiae enumeratae.Vos cogitate £lt; indicate. Reliquac quaeftiones très fe^ quentes dependent ex proximaquaeftione. Si enim Papa poterit Imperator rem deponcre,fequitur quod fubditpspofsit à iuramento fidclitatis abfolue= teôdc.fihminus,quôdnonpofsitetc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Gloir.in Uerbo,deftinandos,quacrit,utrum perfonæ alicuiuscollege in* ^ uû^ teneanturfufeipere onuslegationis, quando cis à fuperiori imponitur. Etuidetur primo quod feexcufarcpoterint,fi habeantrationabiles excufa-tiones,arg.c.i.fupràde his quae fiunt à maio.par.capituli, Contrarium eft: ue riusjfcilicetquod quaelibct perfona college onus legationis fufeipere tes netur,fi tendit in utilitatcm collegipc.nulli.uerf.qui autem.^q.«. c. quia fra-ter.7,q3.c.uos autem.i 6. q,i. c.fi quis ergo.ii,q.?4C.fin. 23. q. i. 0^ ita poft gloffi decidit Dom.Gem. hie;

Gloffin uerbo,proponi,mouct quæftionem, utrum credatur legato fine ƒ literislegationisfigillatis.Et in hac quaeftione ita diftinguendu eft:Aut le-gatus non eft fatis notus, nee eft tab's pcrfona,quac plerucp inIcgatione mif-ti fokt,86 non creditur eiffneliteris legationis figillatisj.unica.C.de manda tisprincipum.c.ledis.óhdiftindio.Aut legatus eft perfona honeftifsima, fa-tisnota, non fufpecla,ô6 quae facile non folet abeffe, niff caufa legationis,Et fubdiftinguendu eft: Aut enim affert ea,quæ non tenduntin alteriuspræiu dicium,86 creditur ci fine literislegationis,per text.in c.nobilifsimus.iuridl; glofr.inuerbo,nihilominus.97.diftindio,Bald.inl.iurifiurandi.uerfic.quæ-ro utrum credatur .C.de teftibus. Aut affert ca, quae tendût in alter fus præiu dicium,ô6 non creditur eins dido fine literis figillatis. Ita glofT. diftinguic in c.ficut.06 ibi notât Panor.fupràdcfententiacxcommunica.06 uidc Specula to.in $• fop er eft.ucrfic. quid fi.in tit.de legato.

Gloffiinuerbojuocarcjraouct quaeftionem, utrum fummus pontifex in

• Dgt; WELCH. KLING, LECTVRA

depofitioneFrcderici Impcraton'sjtcnebatur ad cocihum uocare reges,pr^gt; latos S^ principes j'amp;^c. Prointelledu iftius quxftionis præmittemuspau* ca de concilrjs.Dic ergo concilium propriè dici conuentumepifeoporum^ capifumecclefiac,in quo de dubiorumamp; impiorum dogmatumfublatio# ne,rituum eccleftafticorum ordinatione,0£^ quoeg de caubus confeienti» confultatur SC deciditur.Dico conuentus,Quia nomen conciltj traä-ü eft ex more Romanorum.T empöre enim,quo agebantur caufx,conueniebant oe nines in unum,SC cemmuni intentione tratftabant, unde concilium acorn-muni intentione dictum eft quafi confiliumSCc, c»canoncs -^fynodusu^di* ftindio. Dico:epifcoporum dé capitum ecclefiæ,quiapraciatiamp;^paftore3 ccclefiarumpraecipuê uocandi funt,ut habetur 17.8e iS,diftincft,per totum* V trum autem reges8e principes feculares uocandi fint, dicemus infra. Dfr co: dubiorum,quia quædam quæftiones non funt omnino impia^fed tarnen dubiæ,quaiis tempore apoftolorum fuitiHajUtfUmChriftiani fecundumle-gem Moifi circumcidi debeant. Hoc dogma non »Sait omnino impiunij9“*’ Paulus circumciditTimotheum, Dubium tamenfuir.Ideodecidcbaturnec dubia quæftio in primo conedio Hieroiblymitano,de quo Ador.

dico: impiorumdogmatum,inteilige dehaerefi,quale fuit dogmap inæqualitatc trinitatis,quod damnatum eft in primo uniuerfali concibo INp cenofub Conftantino Imperatore,de quo in c.canones ^» harum pd®*^*^®^“ ftintfr.Dico ï de ricuum ccclefiarum ordinadone ÓCc. Quia ex in^Q®^“^ rituuSe nimialicentiaplerunc^fcifraataorirt folent,undequoq)hæ’'^*®® f’ qu’.intur,Ideoin concilifs quoqj ratio huiufoiodiordinationum habetur,ac quo inc.cclt;lefiaruni.c.inhisrebus,óec,catholica,cummultisfin’’^^’5»‘’'“*’* ftinóiio.Q,uoddico de cafibus confcientiæ,TuinteHige de caufismatn^o nialibus,ufurarum,pracfcriptionum,8e fimilium, de quibus extent con»^^^“ tionesindecretaIibusöedccreto,Ettantumde definitione generis. ,, $ nbsp;nbsp;Vt autem diuifio conciliorum inteHigipofsit,prxmitrendum eff, OMO®

ecclefia Romana uniuerfalisdiuiditur principaliter in nationes,quaïes lunC Hifpanica,GaIlica,AngIica,Scotica,Danica,Germanica,Italica,Hnng^‘^*“ ca,Polonica natio öóc. quæ orancs de iure pofitiuo fubfunt pontiftei.QPæ* libetautemnatiohabet primatemfiuePatriarcham,qui in ea ftmamus elf, Se fede uacantein fua nationepontificisiura obtinet.Nationesautcmdiut-duntur in prouincias, hoe eft, Archiepifcopatus, Exemplum .* Tquot;ota natio Germanorum diuiditur in quofdam Archiepifcopatus, ut Magdeburgs®* fem,Maguntinenfem, Colonienfem, Treuerenfem, Bremenfem, r^'Sï”quot; fem.SeSaltzburgenfem.Horumomnium primas eft Archiepifeop®s Ma-gdebuigenfis.Prouinciae autem fiue Archiepifcopatus iterumdiuiduturiu diocefes: Omnes enim Archiepifeopihabentfubfediocefanos fiuefunra-ganeos.Exemplum : Alagdeburgenfis Archiepifcopus habet fub fe epuco» pos,HaueIbergenfem, Brandebufgenfem, Lebufcnfcm,Mcrsburgenfcni, Se Neumburgenfem,8ec, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Diocefes diuiduntur in Arcbidiaconatus,parochias5eci Nunc ad dun* fionem conciliorum ueniemus.Dic ergo concilia eflè quadrupIicia,Epifco* pah'a,ProuinctaIia,NationaIia,8e uniuerfaha. Hæcdiuifio in effedu collie gitur exgIofrc.generaIia.i7.diftind.ConciIia cpiicopaliadicuntur,quaecon gregStur per eptfeopos cum Archidiaconis, Archipresbyteris,presbyreriS Parochis,diaconis,abbatibus, Sefuperhisrebus qua corredioneopus na/' bentindiocefi,8eadtollendumabufum8ec *' cundumglofEind.Ci^nera-lia.D^o : epifcopos,quia tak concilium fine autoritäre epifeopi per archiva conos,archipresbytcros,ôealios inferiores congregari no noteft. c.proptec» «um muftis fimiIibus.iS.diftindione.Dico î ArchidiacQflis 8lt;c,quiainç perron»

SvPER n* SEXTL i^eSententia, c, ^ddpoßo4 in fonæflintfub cpifccpis.c.Romana •ƒ♦ Archid/aconis,cumfimilibus.infra de #ppeI!atio.Qjiomodo auteln inteUigendafint bate uerbadefininonis, quae torredioneopushabeintjdicemusinfrâi Tradantur quoqj in hocconedio caufx ciuiles inter clericosSC epifcoputn,amp;? quoc^ criminales,modó non a* gaturadpoénamdepofitionis ab officio,quia folus epifeopus ilJampoenam itrogare non potefttcfelix. ^ c.'fi autemu^.q.z^Fitquo^ hoc concilium in-terdum fol urn ad intimandu ea quae in prouinciali concilio gefta funt, quod infra fex menfes epifeopi ea notiheent fuis fubditis, c.deccrnimus, 18, diftin# flio^Etde hoc concilio non loquiturtextusnofter*

ConciliaprouincialiadicStur,cum archiepifeopusfuosdiocefanos con# Mocat fuper cauhs,qua: uertuntur inter epifcoposamp;c!ericos,0f de corrigea disexcefsibus,0f moribus rcformandis,cjicut olim,fuprà de accufa* Et uo-canturilia concilia quoqiparticularia,Archiepifcopalia,SC metropolitica,u£ coHigitur exgloffc.i.iz.diftindl.Dico î archiepifcopus,quia prouinciale co-ciliiimfinearchiepifeopiautoritäre non ualct.c*quoniam. is.diftindio* Dito idiocefanorum,quia ad talia concilia de necefsitate tantum uocantur epi «opi,qui flint fuß Archiepifcopo,non àutemalqprælatiinfcriores,Licet de boneftate pofTunt uocari,pcr ea quae habehtur amp;nbsp;notantur in eJim fupra de bis qua hunt à praelato fine confenfu capi.Dico i conuocauQuia Archiepi-fcopushabet quidemconuocationemfolus, decifionem autem amp;nbsp;cognitio-nem folus non habet, fed tenctur adhibere cortfilium amp;nbsp;confenfum corum, quifuntde concilio,ut notatur in d»c»ficutohm.amp;in c.feitotc.ö.q,^^^. Et débet hoc fngulis annis feruarf d. c, ficut olim .fupra de aceufatio. Et de hoe concilio quotg non loquitur hie.Concilium nationale dicitur, quod primas congregat innationc fua,utfi Archiepifcopus Magdeburgenfiscongrega retconciliuminGermania. An autem ad taleconciliumArchicpifcopiuc-»’iretcneantur,non repcritur exprefsêiurccautum. Vide de hocloann.de Imo.in c.graiie.uerfic.circa fextumjupradc praebendis. Et de hoc concilio quotjnonloquimurbic. Quodautemfupradiximus,quódepifeopiSd Ar# thiepifeopidehiscaufis polTunt congregate concilia, quæ opus habeanc coïretïlione,Intelligéde cortedionemorum in perfonis ecclefiafticis,ltcm äntcnige,fl difceflumeft à flatutisgeneralium cóciliorum,óf abufus irrepfe# Hint,tune quilibet in fua diocefi poteft conuocare.Et in his caufis poterit epi fcopusfincautoritatcarchiepifcopicongregarecócilium.ltem archiepifco# pusfineautoritate primatis,Sdprimas fine autoritate Papæ,ut notatur in glo; d.c.«,5f Do.Gemjn C.fynodum.i7.din'indlio. Quando autem uolunt conde te nouos canones generales,tunc non ualent co'ncilia fine autoritate Roma« nipontificis.c,neclicuit.c.multis,8^c.concilia.»7.diftindfiói

Concilium untucrfale dicitur, cöm Papauel alius quidam eius autoritate UocatPrælatos,Tmpcratorcm,Regcs,Principes,ôô alios qui ccclefiam Ro« tnanam uniuerfalcm tepraefentant ad aliquem tutu locum, terminumc^ prç-bgit,ut in caufa religie nis 6f de moribus reformandis tradetur Óf decidatur; Pico: cöm Papa uocat.Nam licet in principio cum concilia generalia cape runtcire,Conüocatio epifcoporS fiebatper Imperatores, ficut confiât quôd concilium Nicenum congregatum cfl per Conflantinum. c. canones. ijr.di-ftindio.Item fexta fynodus per Conflantinum alium.c.habeo Iibrum. lö.di# ftindio amp;nbsp;Carolus congregauit concilium tempore Adriani pontificis.c. A-drianus.el.2.6ï.diflinlt;fl.Pollea tarnen ftatutumefl,quód illa conuocatio fpe^ det ad Papam,ita quöd cum confilio Cardfnalium id faciat, ut eft i7.diflind« ferêper totum. fdcofï tale concilium fine Papac autoritate fuerfteongrega-t()m,ucl in co quid decifum,non dicitur concilium,fcd conuenticul«rgliuc conciliabulum,iicc ualctquod in eoflatuitur*c,ncclicuit,c.multis,cum fia

T iq

f

D. MErCH. KLING, LECTVRA miiibus.«7-diftin(?lio,Quoddü*o:ciusaiKontatc,inteHige quódkgaftrsait-j tontate Pap» pofsit boe facere,ut notatur ïn c, ftc ut unice, fupra de exccfsi« busprælator.SpccuIatorin ^»fupereft uidere^ fed nunquid Je ga tus, in ut» de légat. Item intcUige de Imperatore,quiaÔC ipfe autoritäre pontificis concilium congregate poflcr.c.mandaftis.i.q. j. Et eft ratio quod bate conuoca-tio Ipedat ad pontificem,quia in concilijs uniucrfalibus tradantur caufæ rc ligionis, Igitur conuocatio eorum meritö fit per ecckfiafticam perfonam. Cum ergo pontifex Romanus faltem de iure pofitiuo S^confuetudinete-neatprimatum.c.cunda per mundum.cum infinitis rimilibus.p.q.j.merito »pfe congregabit concilium,ficuti Cæfar tanquam fummus in imperio con/ gregatcomiriaSi^c. Haec régula fallu primo, ft diKjpontifices client dédia amp;C ambo contenderent de papattr,nec tarnen conft3rct,utrius eledio fit ma* giscanonica,0£^quoqueres aliter componi non poftet, Cardinales polftnt conuocarcconcilium, fecundum gloffin c.fi duo.7^.diftindio,^wdflilW fuerintnégligentes,Imperator facerepoicrit,quia eiusintcreft, ut pax 0i^ concoidia fit in ecclefia, Idem fi occurreret aliquis cafus,in quo periculo imminent! ecclcfiæobuiari non poftet,nifi mediante coneilio uniucrfalbS'^ ' papanolitidconuocare, polKintid facere Cardinales: qui fiipGquoqueid facere nolucrint,faciet Imperator,ne in manuunius hominisdiet it at um ec clcfiæ uniuerfalis fubuertere.Recenfencur ^ aliac !imi£ationes,utpuca,fiaC' eufandus eflêt Papa de hxrcfi,uel alio delido in conctlio, tune quidam deci dunt hoccafu,concilium pofte conuocarifine autoritäre Papæ,cùm in propria caufa non uideantur neceftaria autoritas.Et in hacopinione dicunt elfe Do.Cardi.inconfilioijo.in j.dubio. EtBaId.in c.olim.circa fin.fupràde refcriptts.Sed hæc opinio confunditur per textum expreflum in d.c. manda ftis.i.quaEft.f.Ci.uia ibi quidam aceufationibus perfequebatur peatificem,«. pontifex fe coram omnibus purgauitde talidelido, amp;nbsp;tarnen die it illud concilium per Imperatoremautoritate pontificis congregatum fuinr» Oe bis ÔCfimilibus uide copiofè tpiac annotata funt ad kduramPanormi^ in c.fignificafti.fupra de elcdio, l)ico:uocat,quia bxcuocationillil’fi“® eft quam termini Ioci^ afsignatio, ubi feibeet 8C quando concilium con-gregari debeat.Nce eftertatio.Voeantur enim tanquam aflèftbresó^ con* fult0res,non ut partes,ficutiin fimili ArchiepiCcopo Moguntino ^’^ difpo« finone aureæbullae conceftum eft ius uocandi principes eledorcsmortuo Imperatore,addedionemRomanorumregis. Quod dico:pra;latos,tu in* teftige deParochis, Archicpifcopis,Epifcopis,8C abbatibus, qui fomparere fenentur indiftindê,fiue tra’detur de articulis fidci,fiue de motibus 0^ cacre-monijs reformandis,fub poena de qua ind.c.ncclicuit.i7.diftindio. Dicol Ïmperatorem,Reges amp;nbsp;PrincipesS^c. Quialicet in concilïjs tradentur caufæfpiritualcs Slt; religionis, tarnen principes feculares quoque debent adefte, ut confulant non minusquàm praelati ccclefiarum» In hoe tarnen dP ftingue,Aut articuli fidei tradantur, amp;^ debencuocari,adeóquódfiuocatl non fuerint,propria autoricate pofsintadeftc,amp; unicumalijsconfultare6^ deciftonibus fubfcnberc:cüm fidei caufaomnium fit communis, tam de* ricorumquàm laicorum,per textum expreffum in c.ubi nam Iegiftis.96.di« ftindio. ubi gloire quæ ibi notantur perPanormit.Sf alios inc. fin.fuprä de bis quae fiunt à prælato fine confenfu cap.Etex his patct,quôd opinio Ioann, de Imol.d.c.fin.non procedit,qui uoluic quôdlaici in concilijs tan# lt;ûm fint,ut audiant,non autem ut confulant, quia textus in d.c.ubi nam, obftat,dum dicit,quôd caufa fidei communis fit tam clericisquàm laids,Ô^ facit a# hoc c«ad fcdeæ,?;,quæft.;.£lt; ita quoque decidit P a norm. Idem did poteli*

SvVÊR II. SEXTE DeSendtitia. c^^dapo/lohciCt tt^ poten-,fi eäuramatrimontahs tradetur,quia tune laid quoque debent tn* tereffcjcnm iplorum interfit,d.c.ad fedem.SC glofTind^c.fm^de Jus quae fi# unt àpræJa.fincconren^capitü. Auttradatur dentiBus SCcacremonqs ec-tlefixreformandiSjfiue de moribusdericorum corrigendis,d^Iaiddenea tefsuate adefle non debent, de honeftate tarnen inintan pofiunt, fecun-dum glofl.in d.c.fin.de Ins quxfiunc à prxIat.fineconfenf.capJtik Dico: Bi^ altos qtu ccclcfiam reprxfentant,quia impofsibile eft quod omnia mem-Bra ecckfiæ uocentur. Satis igitur eft,quàdcapita uocentur,ficuti in o* mnibus adibusuniucrfitatis fitjuxta Megatum, ^•’ig«ur,cum fimilibus, ft.de ufufrudjegat. Dico: Romanam, addifferennam eedefiæ orienta-Its,qu% Romanum pontificem pro fuperiori non recognouit S^c. Dico: uniucil3lem,ad differentiam condliorum epifcopafium,prouincialium, S^ îjaïîonahÿnijde quibus fuprà. Dico:ad aliquem nitum locum, quia fi Io- is cas afsignatus non eftet tutus,afsignatio efticaciur non ardaret uocatos. c.cx pane, fuprà dcappcllar.c.fiucde coniugif. j^.quæft.z. I. fiIocus.fF.de iudicijs.amp;; eft textushic in uerbo,ad aliquem tupim locum, funda glofta, Q.aoddico:in caufa religionis, Intellige quod in articulis fidci iudica. ,j xc SCdeddere non poflunt, fecundum prauam aliquam amp;nbsp;inUcteratam confuetudinem, fed fecundum facram fetipturam noui SC ueteris Tcfta-wenti, Alioquin ftanita eorum contra facram fcripturam non ualent. c, confaetudo.cum fimilibus. 8.diftindio.c. fi is qui præeft.i .quæftio.j. c» funt quidam, d' c.omne. xj.diftindio. Panormita.in d.c.fignificafti.de c-ledio. Dom. Gem.in c. 1.18. diftindio. Qiiod dico: de moribus refor» mandis, InteHiae de moribus clericorum corrigendis. Item de ritibus èC Cïremonijs ccclefiafticis reformandis. Et ia bis pofTunt ftatucre prêter fcripturam , hoc eft,in Ins in quibus icriptura nihil ftatuit, ipfi ftatucre polTunc, modo ftatuta non pugnent cum fcriptura , QC quae hoc mo-’ do ftatuta func, feruari debenf.c. in his rebus,cum cc. fequentibus,i i.diftin-ûio. Quod dico: tradetur Ôd confuftetur, Intellige quod in tradatione 51^ confultatfone circa articulos fidei nulla habetur ratio alicuius autort- »4 tails petfbnac, fed quihbet auditur, 8é illius fentenria pracfertur ,qui po-tioribus rationibus facræ fcripturac motusfuerit, ficuti conftat quod Pa-phnueij fententia de matrimonio facerdotum, qui pro fe habebat autori-tatem diui Pauli, pracferebatur omnibus alqs in concilio. c. Nicena. ju diftindio. amp;: Hieronymi fentenria de coniugio raptoris amp;nbsp;raptæ ptacfere* batur ftatuto concilq. curia.iundo c.pIacuit,j§.quacft.i,Qiiod dicotiudi* cetur,intellige quod in articulis fidei concilium eft index,8^ non Papa, quia in his concilium eft fupra Papam. c. ita dominus. ^ hoc autem.Sd v. Anaftafius.iunda gloft «9 diftindio-ô^ notatur per dodores inc.in fi-dtifauorcm. de hærcricis libroe. Ec hinceft quod concilium Papam damnare poteft de hærefi, c. fi Papa.40.diftindi0.In altjs autemcafibus Papa eft fupra concilium, adeo quod ftatuta conciliorum interpretari,limi-tare, 8C fecundum quofdam omnino tollere pofsit. De quibus uidc co-pîofè Panorrait.in d. c. fignificafti. in z.notabili 8Cc.de eled. Et de materia conciliorum uide ut diximus «7.8e 13,diftindio, per totum,8^ nota-

tain d.e.graue.de pracbendis,8C ind.c.fin.de hisquæ fiunt âpradato fine confenficapituli.8^ ind.c. Adrian us, cum fimilibus.6 j.di-

Ûindio.prædida procedunt taliter de iure canoni-co,quilibet cogitet0^c.Aequum taraea ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft bate nota eflè*

A Uif

Ö» WELCH. KLING. LECTVRA

Cap^ 111, idem pr^ceptori Plo/pitalisSdodnnü Hicro^ nbsp;nbsp;nbsp;2

Jolym.in I-iiß)ania^amp;Commcndatori^acfrudlibui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domifó de Guruaria hofpitalh eiujde tn.

ABbatefanè-6lt;C infra, Abbas de Bonifacio pro fe amp;conuentu fuô proponens,locum de Rofellis effe prædidi monafterij, iuredo-minfj uel quafi^ôd cum fuisfinibus ex largitione régis Arrogoniæad ipfum monafterium pertinere,petijt adiudicarc eidem monaftcrio lo cum ipfum ; amp;nbsp;uos exinde amoueri, Alkgabatur autem pro parte ueftra, quód fada uobis donatio de prædidis üalida exiftebat, quamuis ilIa fub Sarracenorum tune exifteret poteftate , quia non fimpliciter,féd fub cónditione fucre donata, uidelicet fi ad ^anus Ägt; delium deüenirent. In quo cafu concefsio poterat Ad debebat habere uigOrem^ quia ipd donationi rerum donatarum natura ud qualitasnon obftabat,Sd falubreac laudabilequidem crat,fpcda* re ac præftolari tempus, quO ilIa Chriflianorum dominio fubderen-tur : Qjiarc mox cùm perucneruntad ipfos,fuerunt ad uos totaliter deuoiuta.MuItum quoque dikabat, an ipfi monaftcriode Boni-facio,uelpraedidomonafterio Popukti abeodem regefadadona-do fuifTet : quia etfi liqucbat, prædida monaftcrio Popukti ah 1^ pfo regeacabillo abbati Sd conuentui de Bonifacio führe collata, non tarnen pb hoc conftabat,didum regem ipfi monaftcrio de Bow facia ilia donafte uel mandaftèdonari.Nec pro co,quod uoluit 8dfta tuit,ut ibi ædifîcarctur monaftermppoterat 8d debebat intdligi/^ prædida ueleorum aliqua conftruendo monafteriodonauiflexum iHa potius fuauideretur intentio, ut quia præfatum monalktium Popukti tot Ôd tantorum bonorum largitione ditabat^abbas Sd con uentus ipfius profua fuorumcp falutemonafterium tonßtuere tc^ nercntur : præfertimquia monâfterio,quod nondum erat,ahquafie ri donatio non ualebah JPræmiflauerô concefsio,fa(fta monaftcrio de Bonifacio ababbateS^conuentumonafterij PopuIetb^uUuprot fus ei uidebatur afferre fuffragium, pro co potifsimequôd poftliteW conteftatam Sd proceffumiudieqfadafuerat : ficutdarepatebat « inftrumento prafato»Vnde cum ius (fi quod in prxdidtis ipfimonaftcrio de Bonifacio ex concefsione huiufmodi iniudicio copetebat) minime dcduxilTetjquia uiderinon poteft illud uenine,quod poft-modum accidit,pronunciarcutiq; fuper petitisnonpoteratéxeadez Pro parte autem altera dicebatur,quod cum rex ipfe fua próbitate aC ftudioabinfidelibtis locacönqüifiuerit, fupradida donatio aui ud patris ipftus prins fa (ft a de inis,cüm ad cultum fidei peruenirent* regem eundem, quo ad hæc, fi per eum poftmodum acquiftta, obligtre non potuit,cüm fua propria fada effent, Sd uidcrentur ab alijs bonis hæreditarqs feparata. Porto præfaia concefsio fada

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monaftcrio

SVPER II» SEXTI» DeSententiat Ct^dapoßohccei it^ nionaftcrio de Bonifacio à monafterio Popukd, Licet poft acce. ptum judicium caufæq; proceflum in£eruenerit,prodefie tarnen amp;nbsp;ualeredebebac»cum pro adore, quod de iure fuo ex caufa idonea ^uamuis fuperuenienti apparcat,fatis fufficere uidcatur fansepeflè, li(pront fcruaturin reo) interfit ipfius tempore fententiæ profe^ tendæ.Sed ad hoc pars ueftra refpondit ,quôd cum tarn fupradL fti aui donatio quam locorum acquifitiopræmifl'orum fuerintno mineregnifade,memoratusrex donationem feruare huiufmodite^ nebatur* Cæcerùm prædida monafterq Populcti concefsio monaï# fterio de Bonifacio auxiliarinon poterat in hac parte,quia cùm quis egit ex alfqua certaamp;fpeciali caufa j^ poftea fiue alia fine fimilis ei, tiuamexpofuit,accidit, uideri non poteft illamin iudiciodeueniflè, cùm iudex tunc profpicere ac attendere debeat diligentcr,an ex ea o-mninocademquæpriusexpre{raextitit,u£potequæ tune etiam co-peteret,acloris intentio fit fundata.Secus autem cùm egit uel petqtin genere,nullius certæ uel fpecialis caufæ faciens mentionem, uidelL eet quia generaliter forte propofuit, aliquem obnoxium efte fibi,uel adfeiurcdonninij uelquafi rem aliquampertinere» Tune enim hoe præcipuceftinipiciendum iudici,an fufficienter uelminimède iure üelintentione conftet adoris, Vndc fide hoc ex caufa etiam poft-modumaccidenti liqueat,poteftamp;: debet iudex(etiam fi appare^ at minus tufte à principio fore adum ) fuum exinde animum in« formare* Qjtin 8^ fi petitum fuerit indcbitc,non ob hoc tarnen mix nusualuit 8^ tenait iudicium fubfecutum , nee illius ada uel gefta propierea minus ualida ex titerunt* Nee etiam iudex ipfe eognita ta. liter ueritate pronunciare in contrarium poflèt,cum libéra confeien* tia Srfecura. Non prodeftet etiam multum reo, fi tune forte in i-pfum ex huiufmodi fuperuenienti caufa condemnatio non ferret tur,cùm mox alio inftituto iudicio foret ex iHamerito condemn nandus«Vnde amp;fiadorifuam ex fuperuenienti caufa intentionem fuffiiciatfundaui(re,cùm egit aliqua caufa fpecialiter non expref. fa,fecus tarnen eftfj certam amp;nbsp;fpecialem infuapetitionefubiunxe-tit;nifi poftmodum intentionem fuam ex cadem prorfus quam prius exprefsitj,8^ tune etiam competenti caufa fundarit. Qjuare cummemoratus abbas monafterq de Bonifacio propofuerit fæpc fatum locum de RofeUis cum fuis terminis ad ipfum monafterium ex prædidi régis largitione fpedarc, nee de aliqua fada ipfi mox nafterio fuper hoc ab eodem rege concefsione docu€rit,oftenderit autem donationem quondam fadam illi de his ab abbate 8C con-uentu monafterq Populeti, quænec infua petitione fuerat exprefla, nee etiam ante fada,nullum profedo commodum ex ea rejgt;ortare debcbat»Præfatus igiturGardinaIis,præmifsis omnibus 06 alqs quæ

, hme

D. MELCH. KLING. LECTVRA

hinc inde fucrunt propofita, diligenter auditis,ac utriufquepartis meriiisæqua iuftitiæ lance difcufsis,pr uden ter attendit id quod præ difti abbas amp;conuentus de Bonifacio propofucrunt^intentionem uidelicet autoris ex his,quæ poft litis contefta. accidunt,pofte fun^ dari^eaq^ deberein iudiciumdeuenire,tunclocum habere,(Geutcon gruc allegatum eft fupra) uidelicet, quando ex certa amp;nbsp;exprefta eau* ia fpecialitcr non eft adtum. Ex his enim quæ poft inchoatum indicie urn eueniunt^quando caufafuitcxpofitalpec.alis, nee debet nee po* left iudicis animus ad proferendamfentennam informari :quia cùoi certæcaufæ fada eft mentio,utputa donationis,uel uenditionis,aut altcriüsfpecialisjoportctinceptiiudiciitempus attendi,utlft^uidôco gnofcatur,antuncinterfucritadoris propter iliaquæ fpcciakm co* mitäntür caufam,amp; neceflario adefledebentjuelutilocùs amp;^ tempus, ^ hiiiufmodi r quæ funt follicitc attendenda^Só fine quibuscauft ua cuaó^ inualidacenferetur.Sed cüm eft in genere abfq; alicuiuseaufæ declaratione' petitum,non fic oportet accepti iudicrj tempus infpici» quia non requir5tur,nec funt opportuna, nee attendi poftunt Buiuf* modicomitantiain hoccafu. Et licet aliquibus cauGs (qui de his quænonmultum expediunt fæpe difceptant) aliter forfan appâte* at,quando adum eft caufa aliqua non exprefta,utilius tarnen uidetut négocia tali expediri compendio, quam per quandam exadam fubii litatem longo difpendio prorogari ; præfertim cum nonnull a prou* tilitatc communi contra iuris afperitatem ex æquitatis manfuctudinc tolcrarinofcantur* Vnde idemCardinalis confiderans,qu0djpf’^^ bas S^conuentusde Bonifacio non probauerunt larginonem fuper his regiam legitime Gbi fadam, exqua fpecialiter uos impetereuide* bantur,abhuiufmodi eorundem abbatisamp; conuentus inpennone de mandato noftro,præhabiio fratrum noftrorum conciliai tios du xit fen ten rial iter abfoIuendos.Nos igitur Cardinahs dufdem fenten-! tiam ratam habentes, cam autoritatcapoftolica conGrmartms«

‘ S VMM ARI A.

• lt; J^ei in rerum natura nondum exi/ienti impropric dicitur (^uaptu iu^^ 2^y nbsp;nbsp;Succef/pr in rt^o obli^atur ex ß^oßii pradec^^^»^ ^uatenui it lud procédât^

^ nbsp;nbsp;Correlatiuorum cadem natur a^^ ^uod reo licet^dem ^uo^ aéloride

bet licitum ejje,

• 4- nbsp;nbsp;Ojteeßta per ali^luem exißentem in digitate,([uapta uidentur hitub tu ipßrus dignitatis»

$.’ nbsp;nbsp;nbsp;Ovando adlor proponit libellumgeneralctft gt;,puta in perjbnali^diccn^

do,Ileumfibi effe obligatum^ud in reali deens^rem adje f^edare;

Dgt; WELCH. KLINCÎ, LECTVRA

• 2i nbsp;nbsp;C^uanth jèrtur fententia in aéhun.perjen nent^iUtudduredufapo» pinpa^fed remota,

• 23 nbsp;nbsp;nbsp;^^\^lt;^f^^^ iocMiju ' petitut c èrtitó e/l, procéda libclhi^ abj^j expreß pone conpnium.

• ^4 nbsp;nbsp;In reali a^ione procedit libellus,in fJUc peta ^^or remßbi adiudb ' cari^quia uideturpetereutpronuncietur^rem adfepertinere»

• 25 nbsp;nbsp;nbsp;Liiheibfi alternatiutfó nunpuid adtntttendtió^

• 26 nbsp;nbsp;nbsp;Ciim domitium acpuiratureccleftie ex /oio Mulo^etiam ab[(p traditio» ne^modo author fùerti dorntnua^putertturan fimtliter puando if nett ßtitdomtmta^ abj^ tradttione acciptat écekfta puaß dominiutn,

• Qoi petit rem certam^cauGi exprefTajfi «Ham caufam non probat, fuccüio bit,ixcecaUam probet,maximêpoHmodum emergemem.

Cafus*

Pone: Rex Arrogoniae habebat caftrum Calabriaccumfuis finjbits»9^® pertinebat locüs de Rofellis,qutmrunc temporis Sarracenifiue TurefP®'“ fidebant,Rexauremdonauit illum locumHofpitali S.loannis/ubiUaco^ ditione/iperfidek’s fueritoccupatus, Mortuo illorcge fucceisitnepos *0 regno,qui expulüs Sarracenis occupauit illum locum, QC donauitmonalu« riodePopuleri,mandansquód inloco déBonificq ibiincIufoaftJ’fi^’^^^’^*^ aliud monaftermm. Holpiralarijautem,quibusprimóab AuoiHinsrégisI0« eus donatus erat,uolebant eum rétinefe. Ob id cÔtentio orta eft inter dint* Hofptfalarios fi^ monafteruim déPöpuleti. Séd abbas de Bonifaeq putab^t adfepertinerepropter elaufulam in literis pofterioris régis appofitanijnn* nepos prions regisdonaueratillumlocuabbatide PopuleuxS^ in infttnine« to donacioms côtinebatur,quô4 abbas de Popukti deberet acdificare inona fterium de Bonifaeij, Ex ilia claufula motus abbas de Bonifacq, intenrabat rei uendicanonem contra horpitalarios,amp; in ea alkga uit caufam prop'^qua ^remoiamreiuendicationis. Propinqua eft,quod dicit.prxdidu^J®^^*^ efle fui monafterq iure deminq uel quafi. Remota caufa eft,quod diendoim nium uelquafi efleexlargitione regts Arrogoniæ,Super hoebbeUo liseft couteftata ncgatiuè,proptc*ea atftor debebat probare intentione fuac adio^ nis,hoc eft,dominium uelmodum acquirendi dominium,feilicetdonatione régis,quamaliegabat, Poftlitemautémftiperlibelloconteftatam, donauit abbas de Populeti illum locum abbati deBonifacqagentiJdeo amp;furidatiO' ne fuæ adïioms produxitdüoinftrumenta.Primum ipfius regis donabs abbati de Populeti,fuper quo libellus fundatus erat. SecödóinftrumentSaE* bans de Populeti,donamis ipfi atftori, de qua donatione in libello nulla erat fada mentio. In inftrumento régis côtinebatur,quôd ipfe rex monafterium de Populetidonauerat. Sec undo,quôd regis uoluntaserat,utnouummon3 fteriuminlocodeBonifacqacdificarcturper abbatem dePopuleti. Vnde ador colligere uolebat,locum dcRoklIisexmcnte régis donantis npùo monafteriode Bonifaciodedicatum eftè»în inftrumento abbaris de Populc# ti conrinebatur,quàd ipfe abbas de Populeti illum locum fpecifîcê donauc# rirfpftadoriSiifeiusmonaftério. Etexhis fundamentis purabatador fuam intentipnem fundatarn elle. Contra illasprobationes reusexcepit,Er pria mum priufquam fui aduerf’rn probationesconfutet,docetde iurefuoquoi habetmpraîdidolocodeRofelIis, £lt;diett,eum locum adfe peruncre,â:

• no»

SVPER ÎUSEXTI. DeSententia, c.Abbate, ly non adadorem, quia fit hofpitalt ualidê QC efficaciter donatus à rege Arro« goniac,auopoftcriorisrcgis. Et licet ilia donatio non fueriepura, tarnen fuie . fub Iteita SiC pofsibili conditione,fcilicet fi islocus ad manus fideJium iterum petuencrit, Ideo cüm conditio fuerit purificata,hoc eft locus ad manus fide# butniterum per uenerix,ftatim per tinebat ad hofpitak* Deinde pofiquam de ‘We fuo docuerit,confutat iura Sd probacionesipfius adoris. Produxit enim ’^or,utdiximus, pro fundanda fua intentione duo Infirumenta, unum ipfi-Ws régis Arrogoni» ,alterum abbatis de Popukti, contra quæ inftrumenta reus excipit his rationibus. Primum quod infirumentum regis non probes intentionem adoris,patet inde.Nam primo, efto quod inftrumentum prola# turn fit ipfius regis donantis, tamem non probat intentionem adoris, quia in concuerboquidem fitmentiomonafterq deBonifacq, quódfcilicctillircx iliumiQcuuFdonauerit« Hoc quidem in eo habetur,quód rex monafierio de Populetiilium locum donaueritjnde tarnen non fequitur,quàdmonaftcria 4eBonifaeijiliumdonaucrit,praclèrtimcüm rex non mandaucritabbatide Populcti,ut ipfe ukr àillum locum donet monaftcrio de Bonifacq. Secundo rrihil feck, quod in inftrumento regis habetur, quod rex abbati de Popukti iniunxcrit,utde nouo«dificetmonafterium de Bonifacio, quia ex hoc non poteft interri quad proptcrea mens regis fuerit, ut locus de Rofcllis quoque donatetur monaftcrio de Bonifacio,cum de hoc nullum uerbum fuerit indo-natioperegis«Idcoque nihil tribuit ilia cIaufuIaadori,argument«k*,C«dedo-^spromifsio.l» ft itaftipulatus ^’ChrifogonuStUerfic^per liberam perfonam«' ff.deuetbo.QbIig«8d eft gloæhiCjin uerbo,donauifle ,fcd in ilia daufula ca tuit mens regis, ut abbas de Popukti,qui opulentus fuit,dc fuo édifie et no-r*um monafterium de Bonifacq. Tertiô,quôdillud inftrumentum donatio-*iisregis nihil profit adori,patet inde, quia tempore iftius donationis monafterium deBonifacio nondum erat in rerum natura,ficuti exipfo donationis inftrumentopatet,ubirexiufsitquôddcnouo aedificetur. Sedmonaftcrio tn rerum natura nondum exiftenti, ’nec lus reale acquiri poteft« c, ad audi-entiam.ekz'^ Iicct.fupr,de ccck«çdifican.c.quod ucrô nonformatum.ji^q,«« Nec obftat, fifortè adores uelintobijeere quôd rebus nonduminrerum natura exiftentibus pofsit acquiri ius« tfi feruitus ^ fûfEde feruitut.urbano^ prxdto«l.feruos«tf,de liberali caufa, quiaadhoc refpondetur, quôd tantum quæritur perronalisobligatio,8^ nullum lus reale, hoc eft, quôdperfonæ ad res futurasaliqualocapromittentesfunt obligatae propter promiisionem,!-pfa loea aut uendicare non poflùnt,cûm nondumfint tradita« Ita quoque di-cendum eft,fi rex Arrogoniæ promififkt monaftcrio de Bonifacq locum de Rofcllis futuro, regishxredcs adione perfonali potuiflent conueniri, ipfö autem locus de RofeHis uendicari non’ potuiflet« Ideo conftat quod inftru# mentumregis non fundatadionem adoris« Similiter nonpoteritprodefle ipfiadori inftrumentum abbatis de Popukti, Quia licet iniHo inftrumcn-10 continebatur,quôd locus de Rofellis fit per abbatem de Popukti mona-fteriode Bönifacio,cüm iam %dificatumeftet,donatus:quia ilia donatio fada fuit cum iam lis fuper petkione, ex inftrumento regis fumpta, conteftata eft fct,nilil iuuat adorem quo ad hoc indicium, in quo ador libellum fuum ante litem conteftatam fundauit ex donatione regis,nec mutauit libellum ante litem conteftatam. Licet ergo poft litem conteftatam ilia donatio abbatis de Popukti acceflerit,nihiliuuat,nec etiam fuper capoteft pronunciari,per tcxt«inI«nonpoteft«fE deiudicqs« Ideo cum ador fundamentumfuae inten# tionis non probauerit,pctqt reus fe ab adionc abfolui«

Contraillamexceptioncm ador replicatSó difputat,’primum,qtftdpria Ria donatio fada hofpitalarqs per annum pofterioris regis,non uakat,nec eti

D. WELCH. KLING. LECTVRA

am obligate potuent eins nepotem, qui fdlicet eundem locum donauftab* * bati de Popukti. Hocprobatur,Nam licet omnis fucceflor in regno obligequot; cur ex fado preccedefforis futediect de uoto ÔC uoti redemptione. Tamê hoe uerum eft,fi obligatio refpicit tes ad regnit pertinentes, ficuti patet ex ^fed ad haecj'nfr.eo.S^ pet Petr.de Ancho.Philipp,Franc DaliosDodoreshic» fecus eft in rebus fuccefforis proprijs , quat ad regnum uel dignitatem non pertinent,In his anteceflor non poteft obligate fucceHbrem, ut notatur ind* c,licet,dc uoto 2C uoti redemptio.Sed is locus deRokllis percinebatad pofte riorem regem iure proprio,SC non iure regni. Hoc inde patet„Q,uiarcsi^ fidclium 8C hoftium fiunt eorum qui eas occupanr.c.dicat, tj, q» j, h hoft«.»* decaptiuis 8Cpoftlimi,reuerf^itcmeaquæex hoftibus. Inltitut.de rerun» diuifio.Rexautem pofterior occupabat illum locum à SarracenisSCinfidd« bus,ut patetex ^►allegatus. fupr.eod,cundcmque pofteadonabatabbati de Popukti, Ideo uidetur quód prima donatio aui pofterioris régis, non obitquot; gaueritipfum nepotem fucceflbrem,ô^flc quod donatioualuerit fadaab^ tide Popukti,amp;f non ilia quae fada fuit hofpitalarijs» ÔC hoc tenet exptefsc Bald, in l.i, uerfic. modo in contrarium.CJi plures una fentenda condemj fuerint. Et ideo ex praedidis fequitur, fi donatio prima,quae fada eft pet au urn ipfius,hofpitalarijs non ualuerit,fed pofterior,quæ fada eft pe^ »^P^ tern abbati de Popukti, utique ilia quoque ualuit,quae ultra fada eft ipu ab# bati de Bonifaeij per abba tern de Popukti, SC he per hoc laris fundata eft in« tentioadorum, Nec obftat quodfuprà per reos alkgatum eft, feiWe^t quod donatio fada ipfi abbati de Bonifacio fit fada poft litem co nt eft atam SCo Ideoque cenferi earn,quod in iudicium dcduda non Ct, Qjjia ad hoc reipoflquot; .dent adores, quod tarnen profit* Namregulam habemus,Correlatiuon/n* ’eandem elle naturam, SC fic adori liccre quod rco licet,ÖC econtrà, c, non cet, mfr, de reg, iuris. Sed reus ex caufa fuperucnienti poft Ht®®* cont«”* tamabfoluitur uel condemnatur» Probaturhoc,Q.uia fireustemporehM conteftationis pofsidetrem, itaquód condemnari pofsit, fedtamenponUquot; tem conteftatam fine dolo deftjt pofsidere,ablbluitur. Et econtrà ƒ tempore litis conteftatio.non poffederit rem petitam, ita quód abfolui potuent, «»# tnen poft litem conteftatam SC tempore fententiae pofïèderit, cuudOTnautf ex illa poffeCsione fuperucnienti, per text, expreffum in tfin autem t^polsi# dere, ff, de rei uendicaj. Tigni appellatione -^ fi quis. ff, ad exhibenaunue* aduerlario. fupr.de exceptionibus. Ergo idem uidetur in adore,quodlcili* cet ex caufa fuperuenicnt»poft litisconteftationem pofsit adionemfuain fimdare, Càm tempore fententiac de ca conftet, SC itaquoque difputat glo • bic in uerbo,an reo.Sed Rei contra illam replicam adorum duplicando prOquot; pofuerunt, quód imó prima donatio fada per auum régis pofterioris ualucquot; rit,cümnonacquifier/t nomine proprio locum de Rolelhsjfed nomine re* gni, hoc patet inde. Nam is locus licet Sarraceni ineo habucrint naturalen» poffèfsionem, cüm cum occupaflènt, tarnen manfit ip^us regni,cüm reges femperretinuerintpoffcfsioncmciuikmôCanimum rccuperandi-,Ideopnquot; or rex poterat hofpitali ius fuum,quod in co habebat, dare,arguïnent,l,uiu dum.ff. de fundo dotali, Practerea patet inde. Nam rex pofterior occupauiC illum locum fub uexillo regni,fecundum loan, Andr. Philip, Franc.óCauo» hic. Ergo nomine regnioccupauit, Itemquatfttapcr aliqucmexiftcntemin dignitatc perpétua,in dubio cenlentur qua: fit a intuitu dignitaris, argument c, requififti -^ fed conf/derandum,uerfic, fi ab extraneo * lupr. de teftamenf« Ergo obligaturfuccelTor ex fado pracdecefibris, Sedefto, quód is locus de Rofelffs nunquam fueritillius regni, fed de nouo occupatu« per regem pj^ ßeriofcm » Tarnen quia rex prior fub conditione, fcilicet fi' ad manus “^^^^

s VP ER IL SEX TL De Sentential c^bbate. 116

utnperuenerit,promifit horpicali A rexpofterior fadus eft hacres SC fuccef-wi prion's, obligatur efficaciter ex ilia obligatione conditionali gt;nbsp;per texten y ex conditionaU, Inftitu^de ucrbo»obIig,Slt; eft glolK hie in iierbo, pro par-*c.infin,0^ficcertum eft quod donatio prioris régis uaIuerit,ÔC porterioris non. Secundo, efto quod pofterioris regis donatio ualeret,adhuc tarnen ni« hilfaccretpro adoribusamp; contra reos donatio abbatisdePopuIcti,Quia in hbellofundauerunt fe adores fupcr donatione régis porterions,^ non ab» bâtis,cum port litem conteftatam tantâm acceflerit donatio abbatis, ÖC rtc in libello aUegabatur una caufafpecialis non releuans,fcilicet donatio régis,SC probatione poft litem conteftatam cmerfit alia ,fcihcet donatio abbatis de

Populeti,quamador uolebatproducere,fedhïccnon admittitur, Namlicet * äboqui in a^ionibus pcrlbnalibus,fi ador offert libellum generalem,dicen-^0 in genere,reum fibi obnoxium cnc,nec exprimendo aliquam eaufamfpe ^iaUmobligationis,admittatur libellus,fireus non cxcepcrit,ut notatur inci «n»fupr,de libclli obla. Et deinde port litem conteftatam fuperueniataliqua e3ufa rpecialis,ut emptionis,haercoitaria, nel fimilis, qua: tarnen tempore li-beUinondum erat, admittatur illa noua cau{a,dCcondcmnaturreU5exealt; «ernfiin adionibus realibus petaturresfimpliciceriure doming uel quart, üne expreflione alicuius caufacjóë poft litem conteftatam fuperueniataliqua caufa,ut h^rcditatis,donationisÖdc,quoque poterit reus exillanoua caufafu^ Peruenienti condemnari,Quiacüminlibellogeneraliterdidumfic,reum fi^fTe adori obnoxium,8lt; tempore fententiç conftet iudic(,reum obnoxium ene,bona SC fecura confeientia aliter pronundare non poterit, Secus autem n libellus noneft generaliter intcntatus,fcd habet fpecialemcaufam, ut hie in principio capmoftrijUbi dicit ador, locum de RofcIlis efle fui monafterif iure dominq uel quafi ex largitione régis Arragoniae ôde. Hoc cafu tenetur 3ftor illam caufam fpecialiter allegatam prof€qui,nec poterit allegare aliam, poftlitis conteftationemfuperueniens nó cenfetur in indicium deduda.d.L pon poteft uideri.ff.de indicés Jgitur efim Abbas deBonifacio ador in prac« fcntilibellofuopropofuit locum de RofcIlis ad monafterium fuumpertinc-ïc ex largitione régis Arr ogoniç,quam tarnen probate non poterat,Slt; de do^ î^tione abbatis de Populcti in libello nullamfeccrit mentionem, cümilla Poftlitem conteftatam fuperucncrit,fequiturquód exporteriori nullumpo« terithabere commodum, Cum ergo luper his difputationibus ferri debeac fcntcntia,quaeftio eft,pro qua parte fit pronunewndum; 'In hac caufa Cardi« lis quidam,qui à Pontifice datus fuit auditor, tulit fenfentiam pro reo, à qua appellabatur ad Pontificem, fed illa per pontirteem in caufa appellationis approbata eft,ut habetur in fin.c.noftri. Patet ergo ex textu bic in ^ prxfa« tus,quód Cardinalis eadem diftindione ufus fit,qua funt ufi ipß rei, fcilicet «óm ador in libello expreflèrit caufam fpccialem,largitionem fcilicet regis, non potu/t fibi prodeffe donatio abbatis de Populcti poft litem conteftatam fuperueniens, fecus fi egiflèt ex caufa general/» Vtautemillamdiftindio-nem circa caufasfpeciales Só generales docendi caufa plcnêintelligas,bre-uibus ita diftingue: Aut fumus in adione pcrfonali,aut realia In adionibus pctfonalibus die eftè triplites caufas, propinquam , remotamStremotio- * tem, Propinquaeftipfaobligatio» Remot» caufac funt contradus, quafi contradus, delida, quafi delida, Remotiores caufac funt ipfæ fpecies con» traduum 80 delidorum 5^c, 6^ mutuum, indebitum, commodatum, depofi-*um,pignus,ftipulatio,literarum obligatio,emptio,uenditio,locatio,^ondu« dio,focietas, mandatum, negotiorum ge ft io, tu tela, furtum, damnum, ra-pina, iniuria 8Cg Die ergo, aut in libello exponuntur caufac remotio«

V.q

Dlt; WELCH, KLING. LECTVRA.

rcsSC flc(pccialcs,aut proptnqnac fiuc remote exprimunt ui generakSyhoß en;obhgauo,contradus, uel quafiamp;c. Primo cafu, quando fcihcct exprclft eft caufa rcmota,ut quia ador dicit, Titium eflè fibi obligamm ex caufa mu cm,amp;^teneturpraccifèillam caufamprobare, nee iuuat eum, fi aha fuperuc# nerit poft htem çonteftatam, quia ilia non cenfetur in indicium deduCTa.d.t non Lndctur.fi;de iudieijs. Er eft ratio, quia cauCac fpec(ales afterunt fccurt concomitantiam,circumftanciam loci fcilicetamp; temporis. Nee eftpofsibÜG quodeerta uenditio ucl certum mutuum non habeatconcomitantiamJo« amp;ftemporis,boccft,ncccftecft uenditionem fadam eflefuperccrtoloco* tempore, ut notât hie loan. Andre, quern fequuntur Domin.Gcmi.ô^idctn decidit Barto.in d.I.an eadem ^ adiones. ff. de exceptione rei iudfeatar. Du citur autem noianter, afterunt, quia non eft necefic, quod in libellolocusct ”tempusexprimantur, uernm inarticulis probatorifstempus ex^imidébet ad hoc ut ex probatione apparcat, an poft litis coiiteftationcm uel ante lins conteftationem ilta caufa emerferit : Primo cafu fuccumbit ador, poftenotc uerö uincit,ut hie in textu Si gloifin uerbo,tempos, Si quae notant Domin» Gemi.Philip, Franc, 06 Barto, ind, $^» adiones, Jdco ft in libello exp«®*, caufaremota, lusfuperuenicns poft litem conteftatam non clauditurfubb* hello tCûm libellus intelligitur de caufa ante litem conteftatam orra, Rt* • hoc concludit Bart,in d.l.SC an eadem »^ adiones, ff.de excep. rei iudica.u ex probationibusfadis iniudicio non apparct, quod caufa remota in hbeno exprefta habuerit inicium ante litem conteftatam,reus ablblucnduseft,arg,«» cumalium.flF.de ncgo,geftis,gloir.in l.non folum ^ fed utprobari,inuetbo, confcrantur.flF.de noui operis nunc. In tali enim dubio rcgularitcr ptonun« ' ciatur contra a do rem. c. ex tin's, fupr. de probatio.06 ita quo que decidit gio* hie in uerbo,cenferetur. Et dicunt Domi, Gemi, 06 Philip. Franc, illuddi« dum Bartoli elTe notacu dignifsimum. Sed tarnen dicunt, quod huic dmo fortiorobfiettextus in c.cum Ioanneslt;ÿ adhoc.fupr, de fidesnftru. ubis^« batur excaufa fpeciali exprefta,fcilicet uendicionis,d6 teftesdeponebant de uenditionc, nee tarnen fecerantmentionem temporis, £6 tarnen ualei^O’^“*^ depofitio, 86e, Dodorcs refpondent ad hoe, quód nifi obftet hoc o quiaibi ex inftrumento quidem conftabat de tempore uenditionis, nee etiam erat co# centio fuper eo, an uenditio fada eftèt,fed tantum fupcr co, an puia fine con* ditionalis fucrit. Ideo teftes producuntur tantöm ad hoc,ut de ponant de pura uel conditionali uenditione^ùm de tempore prins conftet.Et tantum de ca^ fis remotioribus in adionibus perfonahbus,86 in hoc conueniunticgdixöu Canoniftac. Praedida autem uerafuntde caufa fpeciali fuperuenienti de W-turo,fecus ft fuperuencrit poft litem conteftatam caufa de pratterito.Tunc c-nim iuuat adorem, 86poteft fequi ex illa condemnatio. Exemplum, ft quiS dederit pecuniam mutuo,86 acceperit pignus, certum eft quód debitor age-re non poterie adione pignoratitia, nifi pecunia fit foluta, fi tarnenegerit pi« gnoratitia,86 pendente iudicio, 86 fic poft litem conceftatä fimerueniret folti tio,pollet ferri fententia, ut pignus reddatur, quia bate caufa fuperuenitde praeterito,cnm longè ante acceptum indicium pignus contradum fucrit. !• « rem ^ fin.lF.de pigno.adio.86 notatur in I.ft mater.fF.de exceptie, rei iudic3i SecudUs cafus iftius diftindionis eft ,quando feiheet caufa generalis in adio nibus perfonalibus inlibello expreftaeft, utrufpccialis caufa fuperuenien» S’ iuuet adorem in illo iudicio. Sed cum fit dubium, an talis libellus generalis inadionibusperlbnaltbus ualeat, primo déifia quatftionc dicendum eft» quia fi Wbellusnón ualerec, non opus eilet difputatione fuper hoc pundo* Cynusinl.cJita,in princip.86uerlic,expracmifsis.C.de edendo,fimplicitct tenet, quod ia adionibus perfonalibus non fatis fit exprimi canfarn propin-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam,

SVPER II. SEXTL DeSententia; c,Md(c. 117

quam,a^(ie generalem, fedfpecialem, ut mutuumóCc» altàs reus non pófsit eflecertus, utrum ex contradu uel delido agatur Jtem utrum agacur ex co* tradubonac fidei uel ftridi iuris,ó^ probatur hoc exprefsè in cTi.fup.de libel M obIa»Tu dic illam Cyni fentendam ueram elle, fi tarnen reus contra libella non exceperit, ualet procelTus hunc libellum generalem fecutus. Jta tenent Canoniftæ fn c*t,ó^ d,c,fin.fupr»de libel» obla, Legiftac inLi.fE.de cdendo»ó^ eft tex.exprelTus in I.fi.in fm.cum ibi notatis»C»de annali exceptio» ÔC textus nofter hiciundaglo»in^fed ad hoc»uerf»fecus,quem Panor» dicitaureisli« tensfignandumeflè.Propterea hacdilputatione opus habemus, Dic ergo, ,^ aut quaris de iure ciuili,^lïc de rigore,aut quæris de iure canonico,8lt; fie de aquitate» Si de iure ciuili quæris, ÔC dic omnium legiftarum cômunem opi-nionem eflè,quôd caufa fpecialis fuperueniens poft litem conteftatam, non iuaet eunf in eodem iudicio,qui in adione perfonali generaliter libellum in-tentauit» Nee decifio probatur,primo per text, noftrum hic,uerE 3^ licet ali. quibus curiofis,amp;: inter alios tenet Cyn»eam in d»I»edita,uerf»ex prçmifsis.C» deedend.ôC probatur bate opinio» Nam impölsibile eft qùôd ador uincat,fi litem conteftatam caufa fpecialis adionisnonpraecedat, cüm iudicia rede de beantinitiari,in l»uniuerfis»G»qui dare tutores pofE Ergofi ante litem conteftatam nulIaRibfuitconcIudens caufajillaqugfuperuenitin eodê iudicio,ni-hÜ operari poterit» Secundo,generalis petitio refoluitur tantum in illas fin/ n gularitates,quaï pofluntfub ca coprehendi tempore propofitionis»d,I»fi»C»de annali excep.2C non refoluitur in eas quae noneóprehenduntur tempore pro pofitionis,arg.I»fi ita-fEde auro Öf argen.lega, fic caufa poft litem conteftatam ,^ fuperueniens non clauditur in ipfa propofitione,Ergo Ö^c» Tertió certS eft, quodcontradusuelquafi fimpliciter fadus non extendit fe adfutura»I. cum ftipulatnur»ff,de uerbo.oblig. fed per litis conteftationem quafi contrahitur. t; ^fcrlbit.fEdc pecuIio»Ergo litis coteftatio reftringenda eft tantum ad eau/ Easin litis conteftatione praïfentes,óó non ad fuperuenientes» Et häs rationes ponitPetr,deAncho»hic»ucrf,decimonono,Sed Iöan»And»Archi»Do»Ge, amp;nbsp;Phil. Franc, bic in ƒ♦ praecedenti, ponunt alias rationes» Prima eft, quódl fuper caufa quae non eft, non dicitur fada litis conteftatio,arg.I.de his»ff»de tranfidio»!»fi ex tcftamento.ff.de except, rei iudica» fed lite non conteftata necjteftiumprodudionesnec^fcntentiac ualentj utfuprapertot»utlitenort ' contefta» Ergo uidetur quod fententia lata fuper caufa poft litem conteftata ;fuperuenienti nó ualeat,etiamfi inlibello fit generalis petitio»Secundó pro-bant,quado agitur nulla caufa ipeciali exprefl^^dubium eft,an quid adoridé beatur»Indubi|sautemiura funt promptiora adabfoluendûreumquàmad condemnandumj. Arrianus.ff,de adio»ó^ oblig.Efauorabiliores.fEde reg»iu tis.c.ex Iiteris»fup.de probatio.Ergo hoc cafu reus quo(^ abfoluidebet»Ter« tiôcertum eft, fi reus quærat fibi exceptionem fine fado adoris bte penden= quot;nbsp;te,fibi canon prodcft,I.x.^numer um.ff.de excufatio.tutorum.I»2^qui ad mu nera.ff.dc uacatio»amp; excufatio,mun» c.fi.fupr.ut lite pendente» Ergo adio ex caufa poft litem conteftatam adori fuperuenientiineodemiudicio,adori quoc^ nihil debet prodeflè,arg.c»non Iicet.infr»de reg.iuris» Et ilIam opinio« nem ^ iuris ciuilis fubtilitatem cotra tex* noftru tenent omnes dodorcs bic, amp;nbsp;Cyn.in I.edita.uerf.ex prçmifsis»C.de edendo.Reliqua dicemus infra circa adiones reales generaliter intentatas.Et tantum de fubtilitate amp;nbsp;rigore iu« risciuilis, Quando ueró circa adiones perfonales ex generali caufa intcnta-tasde iure canonico,3^ fic de aEquitate,qugris,Et diftinguct Aut caufa fpecia lisfuperuenit poft litem conteftatam,ante cóclufionem tarnen in ca«fa,ód de æquitatc in eodem iudicio iuuatadorem»Rationem iftius æquitatis ponunt dodorcs,quod genera cercis locis Qc temporibus nQnmenfurantLir,fed fpe/

• D. WELCH. KLING. LECTVRA

ties habent fecum illorum concomicannam, unde nee homo, ut genus ge* nerat/ed homo Socrates gencrat,ó^ fic genera non menfurantur Ioco3(te^ pore^tempus enim quod eft mcnfuramotus,ftngulariamenfurat, nonintclw (ftuaiia,recundum Ioan.Andr,Archtdia«8CaHosomneshic.IgKur cumcauia generalis, ut obligatio, confiftat in intenedu,non habet illas cocomitantias nifi procedatur ad rpeciem,hoc eil,contraAum aliquem, ut mutuum,empno ncm,ucl fimiIem,Practerea fi diceretur,quód caufa generalis,ut obligatie,™ beret illam concomitantiam,rcquereturabfurdum, quód fcilicctomnescau« fac (peciales,ex quibus oritur obligatio,exprimendac eflent cum fuis dreura* ftanti|s,fecundum Domi.Gem.Igitur quandoin libcllo caufa generalis tan' •^ tftm eft exprefla,ó^ poft litem conteftatam fuperuenerit fpecialis, cenfewril la fpecialis fub generali petiiione eóprehenfa, Ö^ de acquitate canonica iuuat adorem, per texcum noftrum hic ,amp; Bart o. in d ♦ 1. QC an eadelh ƒ adio-nes, in fin, ff, de exceptio, rei iudica. qui allegat hunc text, ubi dicit » ï^*^* noftrum procederedc acquitate. Aut fuperuenit fpecialis caufapoft conclu* fionemin caufa, SC in code miudicio etiam de acquitate noniuuatador^^« per notata in c.auditis. fupr.de procura.8C c.i. fupr. de iur. calum. cod,lib. ha concluduntPet.de Ancho.SC Phil.Franc.hic.Et tantum de adionibus pej*® •4 nahbus.Nunede realibusdicemus. Die aute pro inteHedu materiaï.Pr*™“^ quód adioncs reales quocß habeât duplices caufas.Prop«nquas Öf Rcniotas, Propinqugfuntdominiff, quafi dominium,Iusinreófc,R.emotaïUcrófunC lt;luplices,autdeiuregentium,autdeiurc ciuili.Caufac iuris gentium,occupa tio,ucnatio, inuentio, traditio 8Cc. de quibus. ff.de acquitter. domi.P^5°**®^ Infti.de return diuifto.pertot.Caufae iuris ciuilisfunt, donatio, ufufapio,h» reditas,legatumSCc,Propinquae aut caufac dicuntur generales, 6^ refflotatdi* ^^cunturfpeciales.Nunc adpropofitum. Aut in adionibusrealibusin libello exprefta eft caufa fpecialis, ut quiaador dicit,rem ad fe pertinere iure dom^* ntj,óf ex donatione régis Ärrogoniac, Ôf non eft dubium,quôd alia fpeda™ caufa poft litem conteftatâfuperueniens in eodem iudicio noniuuataeïerG 6C in his terminis propriè uerfatur text.nofter,ficut eolligi poteftex prif^^^ fin.St hue refer omnes rationes quac fupra circa adiones perfonalesadduax funt,neque hic eft difconuenientia inter legiftas óf canoniftas.Autiuhbello exprefta eft caufa generalis,ut quia ador fimpliciter dicit, rem ad ft petoud* re iure dominij uel quafi.Et circa hoe membrü primo feiendum eft,dufferen« tiaefte inter adiones perfonales óf realcs.Nam quod fuprà diximus in adios nibus perfonalibus,libellus c^i tantum eaufam generale habet,ut cüm adof dicit,reum fibi oblatum efte,non admitcitur fi reus impugnauerit.d.c.fi.fupr* delibel.obla.Óf glo.in uerbo,obnoxium.fupr. eap.noftro.idem non eftin a-«ö dionibus realibus,Nam in eis omnis libellus,eaufam generalem habens,ua-let óf admittitur,etia fi reus impugnauerit,óf eft bonus libellus,quando ador fimpliciter dicit,rê ad fe pertinere iurc dominij uel quafi,finc alia fpcciali caU fa, fecundum gl.in l.t.inuerbo,ut pcrinde.fF.de edendo. textus in l.fimatery denique,óf in I.óf an eadem^ adioncs,óf quac utrinquenotât Bart, ff.de ex-ceptio.reiiudica. Hoc autem intereftcirca exprefsionem caufarumfpecialis uel generalis in adionibus rcalibus,quöd fi caufa gcneralisóf fic propinqua *^ tantum fuerit allegata in Iibelfo,ôf ador fuccubuerit,nó poterititcrumage# re nifi ex caufa nouiter quæfita,d.l.fi' mater lt;ÿgt; denique,in i.refponfo.óf in d.1, an eadem ^ adiones.ff.de excep.rci iudica.fi uerö in libello caufa remota,óf fic fpecialis exprefta fuccubucrit, poterie nihilominus ex alia caufaagere, quac erig^n tempore primg petitionis fuberat,necobftat ei exceptio reiiudica tac.d.l.fi mater -^ denique.uerfic.fi quis autem, cum ihinotatis.ff.de excep.rci iudica jdeo icit Cy.in d.l.edita.werf.iuxta hoc, C,dc edendo,rem effe fatua,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qu» ill

SVPER in SEXTE DeSententia. c.^b^atc. ng 9^ Î ûi adione realf urget, ut ador exprimât (pecialem Sf remote caufam Öfc; I^cdeamusitaque nunc ad propofitum.quando fdlicetin hbello adionis rea “S cft exprefla caufa generalis, Ó^ poft htem côteftatam uenit lpedalis,ó^ rc-Jponde ad hanc quxftionem: Aur quxris de iure duili 8C fic de rigore,^ cau-•spoft htem conteftatam ruperueniensm eodem ludicïo nihil prodeft adori, per rationes fupra circa adioncs perfonales allegatas. Pratter illas tarnen etiS ®^*» extant circa adiones reales» Nam in adionibus realibuscondemnatio *’on fit ex cauGs remotis,fed propinquis,ut quia adori res non ideo adiudica« JJ^^quod ei tradita eft uel donata,fed ideo quia dominium ad ipfum pertinet, ’‘eutiinfimih dicitur in appellationc, quac quoep habet duas caufas,Propin» 9uamö^ Remota»Propinqua eft ipfa iniquitas fcntentiç:remota eft caufa ini 9}*itatis,8lt; tarnen fi appellans habet plures caufas iniquKatis,£lt; una exprefte * Jibpotetit flia exprefsione non obftante, appellationê ex aha non exprefla iu ftificarc»Ratio,quia in appeUationis iuftificatione tantömattenditur iënten. hæ iniquitas,qualitercuncç fucrit probata,amp; non caufæ iniquicas,l.fcio»uerft quid ergo.ff.de appell»ka quo«^ dicendS eft in adione reali» Ideo cum folum dominiu uel quafi fpedetur, necefle eft id fpedari quod têpore lit is contefta donis amp;nbsp;petitionis fuberat.Secundo probatur, Nam ex caufa poft litc conté ftatafuperueniente nouamintentare adionépoteft, nee obftatfibi exceptio reiiudtcata£.d,tfimater^eandé,ibi,mox3^ aliacaufa»ff.de excep»reiiud,Er« go in codé iudicio nihil debet operari» Et iHâ opinionem tenét dodorcs in d, l•edita,Bal,uerCdenuoquæritur*Sah'ce»uerCqua^ro modo,amp;Cyn»uerfiuxta ’^oe.C^de edend.Cy»Bal,ÖC Sah'cet.inhunica.C»de aliéna.iudieq mutan.cauf. f^ïïla.Sd probatur per tex^exprefTum in l.no poteft uideri.ff.de iudic» Aut cir-caadiones reales quæris de iure canonico,8C fie de æquitate,ÔC utieg caufa fl# pcruenlcns poft litem conteftatS iuuat adorem,qui generaliter tantum egit, Pertext.noftrü hic.Huc autem refer rationes quæ fuprà circa adiones perfo, nalesallegatæ funt» Et fic patet ex praedidis,quód in hac materia Canonifta: t^ ^^egift^ non c5ueniunt,ód quod canoniftg fundant fe in raodo probationis* Nam «bi quis reftringit fe adcertütempustacitèuclexprefsè,utinexpref •ionecaufacfpecialisin libello, probatio alterius têporis,Sè fic poft litemcon» teftatam eft impertinenstqui aSt fe non aftringit ad certum tempus, ut in ex» prefsione caufç generalis,iuuat eum probatio cuiufuis temporis ilhus iudierj» r^d.fcio.uerf» quid ergo.ff.de appel» Lcgiftac ueró confiderauerunt principiu caufat,hoc eft litis conteftationê,quac eft formal jprincipiüipfiusiudiciplgi tur quicquidaccedit poft cam, à legiftis in eodem iudicio non attenditur.d.l, nonpoteftuideri.lEdeiudic.fccundum Bald»ind.l.unica»uerf»aduerte»C»dc aliena.Iudicijmutandicaufafada»Sedcômlegiftç8lt; canoniftæ non conuenl ant,dubitari poterit, quorS fententia tenendafitt’ Ad hoc fccundum cómun2 opinionem dodorü refponde, quod in terris imperq fit feruanda fententia le« giftarum,ó^ in terris ccclefiæ,fententia cap.noftri. Ita tenent omnes dodorcs hic,2lt; Cyn.inl.cditauerfic. fecundo iuxtahoc,8lt; ibi Bal. uerfic.denuo quæ# ntur.C.de edendo, Cyn»ind. 1. unica, uerfic.fextó quxritur, amp;^ ibi quoquc Salicc,uerfic,fed notandum» C,de aliéna,iudieq mutandi caufa fada» Et illa diftindio non habet dubium» Nam in omnibus cafibus temporalibus,in quibusIusCanonicum,8lt; ciuile pugnant inter fe,feruatur ius ciuile in terris imperij,S^ Ius Canonicum in terris temporal! lurifdidiont Ecclefiæ fubiedis. c, fi duobus. ^ denique ,amp; c » fuper co » cl. j. cum ibi notaris, fupr, de appeUatio.ód notatur in c » pofleflor. infr» de jeg» iuris» Praedida autem omnia,utdiximus,uerafuntincaufapoft litem conteftatam fuperutnien-ti, quod fcilicet in eodem iudicio adorem indiftindè non iuuet faU teradeiureCiuükÓ^c» De hoe autem nunc dubium eft,ft tempore petitie. **

y «H

D* WELCH. KLING, LECTVRA

ftis 8^Htis conteftationis fuberat caufa fpecialis SC efFicax ad agendum » ador tarnen in libelló illiUs caufat non meminit, fed exprefsit a! tam, à qua ante litem conteftatani nó deftitit,nec tarnen potuit earn probare,fed aliam non ex-preflain potuilïèt probare,utquia egit rei uendteatione, SC exprefsit caufain donationis in hbeilo,quam probate non poterat,Ö^aIiam caufam.ut ufucapio nis,iiel fimilem,quam próbarepotuiflet,non exprefsit^poft Iitem tarnen ton teftatam difcedit àcaufa exprena,ó^ uult fefundare ex caufa non expreflà, quam tarnen habebattempore IibeIIi,Quaeftio eft,utrum tlla caufa qux tem^ pore hbelh cxcittt, nee tarnen ante litem conteftatâ exprefîà eft, fed alia,profit a dort ineodem iudicio,ita quod iudex reumex ea pofsit condemnate.Nec quæftio eft utills öó fubtilis,propterea diligenter examinabimus cam. Ad hoc ergo ut plenè intelligi pofsit, tu diftingue: Aut quaeris utrü ador exillacau# fa,qux tempore litis conteßationisfuberat,nee tarnen expreHà er5t,uclitite« rum,9(:denouoagere,utputaquiafuccubuitin eaquam exprefsit, Aut qux« ris de illo cafu, utrum ador uincere pofsit,fi ueitt earn in eodem iudicio probate, Primocafu diftinguit Bart, indj.an amp;nbsp;eadem ^ adtones,quemfequi-tur ibi Paulus de Caftro,ff,dc excep.rei iudica,hoc modo: Aut fumus circaa# diones perfonales, aut circa adiones reales, Primo cafu fubdiftinguiuAut adorpropofuitadionem ftmpliciterSCgeneraliter fine exprefsione ceux caufae,amp; die, Aut exipfa adionts exprefsione colligitur exprefsio caufx^t fi ageret adione Pauliana uel Serutana, ÔC tune ad tllam tantüm refiringitut adio,nec ex alia caufa agenti obftat exceptio, ut notatur in glolK t lt;,“’ ^^*^'' bo,utpcrinde,ff.de edendo, AutexadtonisexpreGionenon colUg^^^^^^ prefsio caufae,utfiago certiconditione, 6^ tune fi tantüm genetalitcfö^fim-plicitcr eft profecutus,5^ obftat ei exceptio ret iudicata in aliaJ.fin^C.de afl-nal.exceptio. Aut poft petitionem generalem unam tantüm cauiam eft pro^ fccutus,S^ dic,aut fententia qua fecuta eft, fuit fpecialis fuper iHa caufa pro-fecuta tantûm,8^ potent ex alqs quoquede nouoagere,nec obftat ceptio rei iudicatgJ,agc cum Geminiano,C,de tranfadio. Aut fentenu^ mit generalis ficuti petitio, Slt; diftingue : Aut ador ignoranter omifit profequi fuas cauGs, quas habebat, 5C poterit quidem de nouo intentare iudicmmjin quo fi fuerit fibi exceptio rei iudicata oppofita, poterit econtrà repbearede doio.l.i,C, de iudieqs, AutfeienterS^ malttiosè profecutionemquorundam eaufarum amifit,ô^ obftat de nouo agenti rei iudicata exceptio.argu. bde re* bus,ff,de arbitris,8C dtcit ßarto.in d ^ adiones, fe nefcire alibi fimilem text^ ad hoc propofitum. Ettannfm de generali petitione. Aut in petittone ex« prefta fuit certa S^ fpecialis caufa, amp;nbsp;ador iuccubuit,ö^ in hoc cafu,fecundS Barto,ita diftingue:Autador uult intentareeandemadionem,quamprius intentauit,öd à qua reus abfolutus eft,ô^ die: Aut intentât earn ex eadem cau-f. fine alqs qualitatibus,ô(^obftat ei exceptio rei iudicata.l.cüm qugritur,cum legibusfequentibus, ff. de exceptio, rei iudicata. Aut ex eadem caufa 06 alijs qualitatibus intentat,SC quoque obftat rei iudicata exceptio. Si tarnen ante fententiam hocfecerit,ÔC auditor, non obftante litis conteftatione. Exemplum, quidam intentauit adionem noxalem contra dominum propterno-xam per feruum commiffam, SC allegauit caufam, quafi dominus fit con-feius noxa, 5Cobid noluit accipcre feruum pro noxa,led petqt utdomi« nusin folidum condemnetur, quia fit confeius. JHam autem caufam,fcili-cet quod dominus confeius fuerit noxa, probare non poteiat, Ideo ue# rebatur quod Dominus abfoIueretur,8C iam poft litem conteftatam an« te femenriam tarnen repetit eandem adionem noxalem cum alijs qualitatibus, fcilicet petens alternatiuê, ut prüftet æftimationem damni, uel det feruum pro noxa, Hoc cafu admittitur, 1 ♦ in delidis ^ fi detrada. ff/dc

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aoxalibu»

SVPER IL SEXTE VcSententh. c.^bbutc. n^ noxalib^adio^Äutcandemadionemjäqua reusabfblutus eft, intentât ex aquot; Iiacaufa,Slt; non adminitur de rigorc, fed obftatei exceptio rei iudicatæ. Si tarnen error interuenerit,datur eiutilis adio ex atquitatc. Exemplum, quidam mercator præfecit miniftrum quendam duabus negotiationibus. Prima *tat,utaccipcretpecuniammutuonomine ipfiusdoming Secunda,uteflèl nomine eiufdê dominiprgpofitus merci olearix.Nunc quidam mercator de« ditilli inftitori pecuniam mutuam ,amp; fic contraxit in prima negotiatione,i-pfe tarnen creditor putabat fecontraxiftè in merce olearia, Ö^ fic errauit, Ob idintentauit adioneminftitoriam contra dominum illiusinftitoris,ói medium ctMcludendi illius adionis pofuit,nó fuper mutuo,fed fuper merce olea ïia,quod tarnen probare non poterat, Ideo dominus abfolutus eft. Creditor autem poft fententiamabfolutoriaminftituit eandem adionem inftitoriam contra euftdem exalla caura,fcilicetmutui,nunc quæftio eft,utrum ei obftec exceptio rei iudicatac^Et dicendum eft,quód ei de rigore obftet, de acquita» te tarnen propter crrorem datur ei utilis adio inftiroria contra dominum, per text, in t habebat, 8^ quae ibi notabiliter dicit Barro. ff» de inftitoria adioX quïfitum^ff.quandoadiode peculio eftannaIis,Et tantum deillo membro, tl«andorcilicetador,qui caufamlpecialem exprefsit, uult intentarc eandem *’^»onempoft fententiamabfolutoriam. Aut uult intentare aliam adionem ex«ufa, quam tempore litis conteftationis habebat ,amp; poterit hoccafu ite« eumagcre,ncc obftat exceptio rei iudicatae.dJ.Si^ an eadem •^ adiones,ff,dc except, rei iudica* Et tantum de adionibus perfonalibus, Aut circa adiones tcalesquaeris^Et diftingue: Aut ador in libcllo exprefsit certam ócfpecialcm caufam,diccndo rem ad fe pettinere iure dominq uel quafi, ex donatione régis Arrogoniæ, amp;^reus abfolutus eft,poterit nihilominus ex alia caufa quant tempore primae petitionis habebat,de nouo ad eandem rem agere,nec obftat eiexceptioreiiudicatae, hfimater ^fiquisautem.ff. dejexceptio.rei iudica. Autcerta 8C fpecialis caufa non fuit expreffa, ut quia ador in libello dixit firn pficiter,ad fe rem pertincre iure doming,óf diejaut profecutus eft in proceflïi tantótnfimpliciter 8^ gcncraliter,ó^ fuccubuit,ÓC non eft dubium, quód obftet ei exceptio rei iudicata, ft iterum cgerit.dJJi matcr-^denique.^ dJanS^ eadem adiones. uerftat edmin rem ago.ff.de exceptio, rei iudica. Aut poft petitionem generalem fpecialê caufam profecutus eft,Sd fuccubuit,ói adhuc ex alia caufa poftea ad eandem rem agcnti obftat exceptio ,'nifi ex iufta caula ^petrauerit in integrum rcftitutionem.d.l.fi mater,in princ.óiuide omnino ßart.in d.1.0^ an eadem adiones.ff.de exceptft.rei iudica.Et tantum de ilta ^uaftione, quando ador de nouo uult agere ex caufa,quam tempore pria i^æ petitionis habebat, Secundo cafu,quando fcilicet quæris, fi ador earn eaufara qua tempore primç petitionis habebat,nee tarnen expreftcrat,ueht in ** *°^«™lt;«dicio probare, utrum uincere debeat f Et die,aut generaliter e git, o^unediftindione poterit profequi caufam in code iudicio , quam habebat Jempore primae petitionis, quia tam in perfonalibusquàm reaUbus cenfetur in tali generalitate omne ius luum dcduxiffc,d.l,ó^ an eadem «^ adiones.ff.de ®xcep.reiiudica.d.l.fin-^fm.C.de Annali.excep.Autadum eft ex caufa fpc. ciali,amp; diftingue:aut fumus circa adiones perfonaIes,8C no admittitur in eo-nem iudicio probatio illius caufx, quae ante litem conteftatam exprefta non pt,fed poterit ador ex ea aliam adionem inftituere. Et eft ratio,quia in per- «• ionalibusadionibus,quando fententia fertur, non attenditur caufa propin-qua,utobligatio,fed caufa rcmota,utmutuumó^c,8C Oc caufa fpecialis. Igi* lurfolumattendi debet in eodem iudicio caufa fpecialis,quae ante lig:m con» teftatam expreffa eft,ó^ non alia, cum ex fingulis caufis fingulæobligatio-Res oriantur. Igitur obligatio ex una caufa fpcciali propofita,ut mutuum ex zquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• aU^

D* WELCH. KLING» LECTVRA

»ïh fpccial» caufa,ut emptionis,probarj non poteft« dj.öf aneadem ^ad/o* ncs.ft'.de exceptio.rei iudica« Autfumus circa adioncsreales, SCadmittitur probatto illfus caurx,quç ante litem conteftatâ côpetebat,nec tarnen expreß la erat,de prodeß adori etiamin eodem iudicio^Et eft ratio,quia in hisadio-nibus,quando fententix feruntur,non attenduntur caufx remotx, ut dona« lt;io,hxreditas,ueinmilis,ficutifitinadionibus pcrfonalibas, fedfolxcaufa: propinqux,uc dominium,qua(t dominium, ucl ius in re, Qjiomodocunque ergo iliac caufac probantur,nihil refert,Eadem res enim amplius quam femel mea eflc non poteft,faepius autem deberi poteft,d.l,ói an eadem^adiones,f€ de exceptio,reiiudica, ItaineiFedudeciditCyn.ind,I,unica,in#.qi^^*^« uerüc, fic fi ago rei uendicatione,C, de alie. iud, mutan. caufa fada. PniHpP^ Franc.in ^ fed ad hacc, in ultimo notabili, bic cafu noftro, óe Phdip.Franci bic,in ip,notabili, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Nota primo ex principio text,in uerbo,pro fefiC conuentu fuo,quód libel tj lus proccdit,in quo agitur per praelatum profeSC nomine conuentusfui,li-cct non dicat quód agat nomine ecclefiae, de quo in c.Iiterar. fupr,de dilaiio» Secundo notajicetres qua: petuntur,declarari debeant per cófinia,I.fotn^» QC quac ibi not.Barto. fF.de cenfibus.c.iïgnificantibus.fupr.de libelli oblatio, glo,in c,cöm ad federn,in uerbo.cum pertinentes.fupr,de rcftit,fpok Tarnen lt;1 locus eft certus,procedit libellus in adionc reali,u petatur res abfq“*^ ®“* finium exprefsione, Hoe probatur per texc.hic,in uerbo,locum de Rofellfc» amp;nbsp;quac notant dodores.T ertiö nota,fecundum dodores ex tcx.in ^^’^^?*. 1 Mgt; iudicari,quód conclufiolibelli in adione reali procedir, petendo rembbiad iudicarüquia tune uidetur petere pronunciari rem ad ie perunere,fccundum Archi. amp;: alios hic.Ideo per hunc text,Bald, in tconfentancum.C.q^omoûO amp;nbsp;quando index dicit, quad fufficiatin Iibdlo rei uendicationisdicere :dico rem ad me pertincre iure doming uel quafi,Iicet in conclußone inaucrba,p^ ' to me deelarari dominS ud quafi,non repctantur,dummodo fjmdiaucl jquu poUentiaponantur«: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.

GloiTmagnajin uerbo,dominij,mouef quaeftionem jUtrumf’b® übdlu» fitadmittendus,quado ador petit deelarari rem ad ie pertincre iureaornint, *^ uelquaGt’ Echaecquaeftio incidit in illam,utrum libellus alternatiuus«uc diftundiuus admitcatur. Et primo argumentatur pro parte negatiua, quo® fcilicct ador non fit audiendus. Nam iure cautum eft quód is qui io/uaicio fibi Ipfi eft cÖtrarius,ueI contraria proponic,audiri non debct,c,(bli^tud*ne« cum fuis concordantqs,fup.lt;fe appclla,fed qui alternatiué petit, deelarari do« minis uel quaft adfepertinere,cft fibi ipfi côtrarius. Hoc probat,quiaqule« iure doming agit, dicit fe dominum ^ omnium autem adionum, uenK.aut cum eo. Inftif.de adio.Ôlt; ff.ôi C,per tôt. Qui autem agit ex iure quafi domt* nq,dicit alium dominum eflè^namquc,Inftitut,dc adio.Igfturquinwmo« do conclude altcrnatiuè , dicitfeuel alium dominum clïc,ô^ fie eft libhpu contrarius, fi^per confequens non audiendus. Secundo uidetur probar Nam tails alternatiua petitio reddit iudiciumdubiS,8^quodßt æP^”~f^ Indicia autem non debent eflè dubia ucl in pendenti, t non quemadmoauro if.deludicqs.Ët tantum de prima parte gloiT.fupet bac quaeftione funt plurw opiniones, quas poteris legcre hic inquarta parte glolL tu ^utem docen_ caufa ita diftingue: autpetitio eft alternatiua , ut quia quis nipul^usere Stichum aut Pamphilum , 6d non eft dubium quód tails libellus aonnt^ tur,ftue alternatiua fit ex contradu, ut I. ubi autem ƒ qufiUud autillud,® deuerb».obliga* Gue fit ex rcftamento,ut inc,Rainutius,ibi,ex cauhtt* deicommifti uel fubftituiionis, fupr,decefta.fine exlegc,utl,#,cumlim Ubu,. C. de reftindenda uendhio.««. Am peiitio non eft »k«quot;«'quot;

V

.,5

SVP KR IL SEX TL De Sententiai c^^bate: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»20

'ie fui naturajed potente eflc ccrfa,8^difiinguc:aut quçntur de iure feripto, jut de conCuetudine, Si de feripto iure quxritur , auc penes adorem petitio fit incerta ex probabili errorc^â^ poteritaef^or fimul mtc n tare pi lires adio-pe»,8C fie alternatiuè in libello concludere, non diftinguendo, fiuc erret ex «do propriojiuc ex fado aheno : de errore ex fado aheno eft text» in I.i. tjuia autem,â^ quæ ibi notantur per Barto, ff, quorum legatorum : de errore ucrôfadi proprif eft text.in c.conftitutusA' quac notât ibi Jnnocentius uerC nos dicimus,ôf alq quoque Dodores, ibi, fupr.de in integ, refti.in antiquis, Si notatur in c.cum diledi. fupr. de emptio, Ô^ uenditio. aut ador non eft in probabili errore ,Ô^ die, aut reus non imputât akernatiuam pctitioncm,ôi ualct,arg.c;fin,fupr,delibelli oblatio.Sf gloff i.in uerbo, obnoxium, Aut re» Usexcipitô^impugnat illam akernatiuam,S^ de iure feripto ador cogicur ex duabus aHernatiuis ante fitem conteftatam unam cligere, Öó aliam relinque» tCjper text.in I.quod in haeredem eligere, SC quac ibi copiofe notantur, ff; tributo.adio.ftut quisduas,cum ibi notatis.fup.de elcdio.eo.Iib.SC ita quo que decidit Archid.in c. offeratur.j.q. j. Sd in hoc eafu quoque inteUigi pof-funt iura fuprà pro contraria opintone allegata. Et tantum de iure feripto. Si ucrôquatfisdc confuetudine, quac eft optima legum inter près. I, fide inter« prctationc.ff.de legibus, c,cnm diledus.fup.de confuctu.8C decidit^îoffhic quodfecundum earnquilibetlibellus akernatiuus admitritur,ÔCtta quoque decidit Specula.in ÿ lequitur.in tit.de caufa pofleCamp; proprie, gloff hic in parte uerf.SC de fola confuetudine,6lt; in quarta parte,pcr tôt. fie quoep dodores hic. Et tantum de quarta parte gloffae, Nec obftatquodfupradidumeftï de contrarietate in petitione altcmatiua, Q.uia gloff in quinta parte hic re-fpondet,quàdrei uendicatioô^adio pubiieiana non fini contrariac adioncs, lcd diuerfic,cûm ad cundem finem tendant/cilicet ut resadori adiudicetur, Ïdeoquoque non funt contrariac petitiones,quibus petitur iure dotninq ucl quaG,per eaquæ notatSpcculator ind «^fequiturjamp;gloffin c. null us plu# tibus,infr,de reg. iuris« Et per hoc fit quoque abfoluta quinta parcicula g off.

Gloff in », parte, quac eft ibi, circa huius libelli, ponit fubftantialia fibelH in rei uendicanonc. In aparte,ibi,petitio,ponit matetiam adionis publicia« hat«

.Gloff in uerboJargitioftêjOpponit contra Èext.àf foluit.Circahancgloff Dodores quacrun« Habetur hic gloff quod dominium acquiratur Ecclefiac cxfolotitulo fine traditionc,2C fiequoquerci uendicatto, fi modó autor erat ** dominus. Quid ergo fi ador non eft dominus,quatritur utrum ex folotitu-lofine traditione quacratur Ecclefiae quafi dominium Ót^ adio pubiieiana^ Bald.in b.C fi plures una fententia condemnati fuerint,tenet quöd non.Pe« trusde Ancho. hicSC Domi. Gemi. diftinguunt, quód derigore nondetur deacquitatefic,modóautor habeat titulumSdfucritin poftèfsione.Tarnen prima opinio uidetur uerior,8C facit pro eal.i, ff, de publicia. in remadio.'óf quac ibi notât Barto, idem dicit loan, Andr, in c,*. fupr,de confuetu.in anti-* quis.Et eft ratio, Nam quöd Ecclefiae acquiritur dominium exfolo titulo fine traditione,Sd priuikgium fpecialiter conceflum Ecclefiae contra régulas iuriscommunis.l,üt inter diuinum.C. de facroiandis ccck,8d d.c,x. füpr, de confue. Ergo non eft in confequentiam trahendum adalios cafus.c, quac à »ure,infr.de reg.iuris. Alia ratio cft:Namregulam habemus,quód duo fpe# cialia circa eandem rem non debcnt concurrere,l, », C, de dotis promiff Hic autemconcurrerentduoIpccialia fiecclefiaedareturadiopubliciana/inetra ditione. Hoc probatur, Qgia fn adionc publiciana fpeciale eft, quöd res hondum ufucap», à non domino tradita, ^ iterum amiffa, «endicatur

• quafi

D« MELCH. KLING» LECTVRA

ÏiuaR effet urucaptajErgoaHa rpecfalicas.fciltcetquód quaff dominium franf ertur ff ne traduionc,non poteft circa earn concurrerc.dJu. C, de dot is pro« mifsio.Slt;c.

DE APPELLATIONIBVS»

Pro inteneSu tituli diebrembus, quöd appeffano eff fententiae ualidac à minoriindicé latte,cum inuocatione iudicis fuperions,praetextu alicuius gra uaminis, infra debitum temporis perquemlibet grauatum légitima reid^ fio.I.prxfecffi.fï.dc mino.l.i '^ fin.ff.ad Senatufcon,T urpiha.Barqin bhueth circa iftud, ff. de appeUaffo, ÖC in l.x.ucrfic. redeo admatcriam. ff. de appela« recipiendis.

Capitulum L

f^Ordi nobiseft litcs minuere,amp; à laboribus releuarc fubkAos* '^Sancimusigitur, ut fiquismiudicio uel extra fuper inter!ocugt; toriaiifi grauamine aliquo ad nos duxerit appellandum, caufamap^ peUationis in fcriptis afsignare deproperet,pctat Apoftolos, quos ei pr^cipimus exhiberi.In quibus appellationis caufam exprimat,amp; cur appellatio non fît admifTa, uelfi appellation! forfan ex fuperiorisre-uerentia fît de lat urn, poll hoe appellatorifecundum locorum diffan* tiam, perfonarum amp;negoci) qualitatem tempore profccutionisiH' dulto, fi uolucric appellatus, ÔC pctierit,principalesperfonæ per fe^ per procuratores inftrudds cum mandato ad agendum 6^ cum ra-tionibus amp;^ munimentis ad caufam fpedantibus accédant ad feJ 3p« fîcparati,ut fî nobis uifum fuerit expedirc,finito appellationis ardeur ‘ lo uel de partiS uoluntate omiffb, procedatur innegocio principal*, quantum de iure poterit amp;nbsp;debebit. His quæ in appeHationibusa diffinitiuis fententfjs interpofitis antiquitas ßatuit^no mutads.Quöd fi appellator quæpræmilTafunt non obferuet,reputabitur non appel lans, amp;nbsp;ad prions iudici?redibit examen, in expenfis kgitimis com demnandus«Siaucem appellatus contempferit hoe ftatutum, ineum tanquam in contumacem tam in expenfis quam in caufa , quantum a iure permittitur, procedatur,iuftum eftequidem,utineumiurainfur gant,quiius amp;nbsp;iudicem amp;nbsp;pattern eludit.

SVMM ARIA.

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;Pirum de iurc ciuilipoßit appeUari ante ßntentiam definUiuom jßM uerßmur in a^u iudicialißue cxtraiudiciali.

• 2 nbsp;nbsp;^b arbitramento arbitratoris quandoejue appeUatur^

^ nbsp;nbsp;nbsp;In quibuf caßbfts poteH adiri iudcx^dii^^ implorari off^icium^

4 T)e Iure cano^quahbet appellatio ante ßntentiam deßnitiuamadmib titur.

5 App ellatio

SVP ER IL S EX TL bc^ppàlaiionibifS, C,Cdrôïù IH

• 5 nbsp;nbsp;lt;^ppcllatio debet fieri inferiptüy ^^ pialiter idßat,

^ nbsp;nbsp;Caufa grauaminiiperpétua debet exprimi in appeUntioneab interior

cutoria^

• 7 nbsp;nbsp;^n jucelibct caufagrauaminü in appeUatione ab interlocutoria debe. at per appellantem exprimi^

• 8 nbsp;nbsp;In notorip non exigitur ordo iurfS;, nee ([uo adiudieemt nee ^uo ad par^ ^^ff^*

• 9 nbsp;nbsp;In cafi^quando expnejumptione iuris uelper allegationes iurüconfiât degrauamine^non eH necefariacaufee inappellattone expreßo.

• ’5 nbsp;nbsp;Ç^itandoinappeUationeàgrauamine turauelplurescai^fa exprimun^

turfubifciendoclaufulanigeneralem : Btfuper omnibus aUjsßaua minibus,appeUans non nißnominatim expreffas poteslpro/eijut.

• ^1 nbsp;nbsp;nbsp;Qjiando ([uis appellat a grauamine,fatis eflßcaufam^ eptam ah tnitio non dixerat,intra decendiumftbifciat.

• »1 nbsp;nbsp;Q^otics iniipiitas fententia interlocutorice patet exa^lis^aUegationè iuris,ualct appeUatio ab eo,etiam fine ff ceißeatione caufefHa,

• i) nbsp;nbsp;-Appell ans debet petereap^olos,Zi?' ^uiddicdturapofloli, tunKfuo^ tuplicesßnt,

H hdcx infrior,negans appeUanti dare apßolos, punitur ad arbitrium fuperioris^

»5 nbsp;nbsp;Tres funt caufie quibus moueri debet index ut det apoßolos appellant ti,ex quarumßngulis alia at^s alia äpoflolorumproueniuntgenera^

10 Copula,Et, cadit inter diuerja,zy reeiuirit concurfumcopulatommi ([uandoip tarnen rcjoluitur in difiun^iuam*

17 nbsp;Hodiepro apoßolis traduntur aéla, in quibus[cribit index, an appelé . lationi deßrat nee hè,

18 Dilationes plcmnps ßnt ar bitrar ice,modo no ßnt à iure limitatce,(Juid talesßuelit index abbreuiare,oportet ut ex caufa ficiat, alias ap. peUabitur abeo. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

19 nbsp;Grauatus extra indicium,ßue per iudicemßueprinatum c[uempia,po^ tedi appellate,

io Ç^uandoinradiffonunt dediuerfscaßbns,^ pofeafubijeinnt quid c ertutn:,tunc quod no potedl adaptarißngulisßdaptetnr clad quod pct eil reßrri,

• 21 nbsp;nbsp;nbsp;^deßnitiuaincontinentiniua noce licet appellate,

• 22 nbsp;nbsp;A^mqnidd'ßoßtio prefentis cap,tantum locum habeat in appellation ne ab interlocutoria quee fitadßummufnpontißcem,an ueroobfer,gt; nari debeat quo^sin appeUationibtis ad alias tnßriores,

^) -^ppeUans ab interlocutoriaßne feripiis tarnen non uidetur incidere inpocnambuiusconßitnticniscap.nojlri,

24 Quibiis caßbus indexe infirior ob renerentiamßperiorisappcUatioUl tencaturdeßrre,

Û. WELCH. KLING. LECTVRA

Appellansabintcrlocutona in iudicio nel extra,appellate debet in fen# pns,caufam exprimere,ólt;: apoftoIospctere.Si uult,amp;f petit appellatusprind pales per fe nel per procuratoresinftrudosfuper principali, accedere debet ad indicem fiiperiorem.

Ca fus;

Titnis eónen/t Sempronium coramfuo iudicc,petfit^ab eo centS cxcaix fa mutuijcum^libellus eflètoblatus,Semprónius excepit deobfcuritateSf generalitatelibcllijetfic admittere noluit,Titius ecôtrà replicauit,quódnce generalis nee obfcurus,fed fub folitaforma conceptus eflèt,Idcocp index in» terloquendo pronunciauft, libellü non eflè obfcurum nee generalem,S^ ßc per confequcnsadmittendü.Abhaci'nterlocutoriaScmpronius t^quagra-uatus appellat ad ludicem fuperiorê.Qjjeritur an appellatio illa ualcat SC ad# mittidebeatjSC uidetur primo quód non, Nam hæc appellatio fa da eftnon â definitiua fentêtia,fed abinterIocutoria,Hoc probojquiainterlocutoriapro prié dicitur,quæ no profertur fuper principali negocio,fed fuper quæftione incidenti uel emergentijfecundu Archidia. bic,in uerbo,interlocutoria*l^ hatefententiainter TitiumSC Semproniueftbuiufmodi. Non enimlataelt fuper principali obligationeexmutuo,fedtantümfuper quæftione inemen ti,an fcilicet libellus ht admittendus, Ergo cft interlocutoria, Sed régula elt quód à fententia interlocutoria non appelletur,pcr text, ad litera int^.C.de epiGaudien,8dkantefententiæ.C.quorû appellatio,non recipiuntur,crgo amp;.'c,Secundó licet interdû appelletur ab interlocutoria, tarnen id folum loc« habet in certiscafib, ut quado contra grauamen illatum neqjperapP^^^^uo/ nem à definitiua, nec^ per reftitutioneminintegrugrauato confide p^ein Exemplum: fi quis eflèt captus propter aliquodmalcficiû,nec tamé pollet te ftibusconuinci,ideoaccufatorctianonpraccedentibus indictjspeteret,«ttor mêtis Sf quaeftionibus fubijciatur,amp;f iudex id quoep interloquendo pionun” ciaret,noneft dubiumquingrauatus ab hac interlocuroriaappeUarepfi^^ cöm in tormentis ualetudo periclitetur, quæ Ci fuerit amifta ne^ per 3pP^ba' tione à definitiua nec^ etiaper reftitur.in integr.recuperari poteftd^d^ï^w glo.amp;S qua: notâtBart,ibi uerfex bis ergo.ff.de appellatio.recipiendisjnno ftroaüccafu,ubifcilicetpronunciatumeft tantum fup ualiditatc bt’enbP®“ teftgrauato tonfuli per appellationem à fententia definitiua,Ei'go nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

quód appellatio ab interlocigöria,cxceptisilliscertiscafibus,nuno modes mitti debeat.dj.ante fententiæ. Sed iftis non obftätibus decidittext.noucr contrarium, uidclicet q» appellatio à quabbetinterlocutoria ßue grauamme admittatur,Èt id quidê deiure canonico,non aSt ciuili.Ideo cum ius ciuileet canonicS in hoc nonconueniant,nos,pintclle(ftu iftius material dilpoliM-nem utnufq? circa appellationê ab interIocutorqs,SC fic antefententia tracta bimus,8C deiureciuiliprimùmdicemus.QjJâdo itaqtquacritur,utrüdeiurc ciuilipoftitappellari antefententia definitiua,diftingue ? Autlogmurdca* Öibusiudicialibus autextraiudicialibus.Primo cafu régula eft,quôdappella do abinterlocutoria no admittatur.Et in boe caßi procedunt iuraprojamêal legata.Et ratio eft,ga de iure ciuili inftâtia debet durarc triennio,Slt; no plus. l.properandû.inprin.C.deiudicqs, Si aut ab omni interlocutoria appeljauo admitterctur,futurû eflèt,ut caufa principalis infraillud tempus finirino po» fet,quac ratio ceflat de iure canonico.Non cm cft certus terminus prafixus, i'ntra quern caufae debeant tcrminari.c.uencrabilis.fuprade iudicijs,in antP quis,EfliancrationemallcgatLanfrancus poft Bald. intit,de interlocut.öt appellatio.uerf.fubijcio exemplu, Secunda ratio eft,Ctuia grauaminain tn* terlocutorijs poflunt reparari p appeUationes à fententijs definitiuis,fecun w

SVPÊR IL SEXTL l^c^ppcUdtionihfft c. Cordt, ni ^^oXmefinun uerbojemendarMnfràjdeappelIa. Ergo eflètfupérflùümfL ^‘sappcllationib deferrûfgiturccrtumeft quôddciurcctuili ab interlocutö r^jsnon appellatur,nifi cùm mterlocutona habet mm définitiuæ^utfi pronû# «aretur adionê aheui non competere,uel nifi côtirteat irreparabde damnûj ^tproximè diVlum eft»Sccundo cafu,quâdo fetheet loquimur dcadibus ex» naiudûiahbus,amp;r diftinguc,Quidam enlm funtacîus,qm hunt extra nidiciS per modncuïufdamiurifdi(flionis,qualesfiintaduseleôî:ionis ad officia, Öd in hls dictQiiaédam officia amoritate tantum publica fiint,utihtate uerö pri-Uata,ütrimagiftratuseligitquemintutorem nel curatoremadult^fiue pupil H,ó^hoccafu elelt;ff us licet fe grauatum fentiat,non tarnen appellat à datione fiueekiffione,quia habet excufationes,quib»fetueri poteff.^- qui exeufaré* J’^ftir.de clt;cufat.tutor,Si autem excufationes fuas obicccri(,æ iudex ilhs no obftantibus pronunciauerit,cum fore tutorem,potent ab iUa iudicis fenten^ *'’ appellate J.i ^« fi quis tutor.ff.quando appcHandu fif.gloffin Ui adfenba»« iuunueibo,non poffunr,C*de appelIa.Qjiaedam officia autoritäre5Cutilita* ie 8f Ge ómnino publica funt,qualia funt officia conrulis,fcnbe,fyndici amp;e*. Etinhisdic,aut quis ad huiufmodi officium eff tantum nominatus, Slt; tune aut huiufinodi nominatio nullum tribuit ius nee pro nee contra nominatum, lielutifiunuscx cledoribusin confeffufimpliciterdiccrctjTiriumeffè com modum,uteligatur,óC à tali nominatione nonappcllatur,quia eff potius co-filium ^ liera nominatio.Ij •^’ folent.ff.quando appel landum fit, Aut huiuf-inodinominatio tribuitius,ut quia nihil fupereft,tïifi quod nominatio â fu-periori cófirnietur,óC poteft appellari nominatus,fi fenferit fe grauatuJdem diefi eledio puiê fa da effet ab illis,qui haberent ius eligendiJdem quoque ktiseft ff aliquid fiat à pluribus,ad quos fpedat id fieri,non ut fingulos,led nniaerfos.d.1.1 ^ folent.ff.quando appellandu fit.tfi adferibatum, SC ff ciues, C,dcappellaf,Qj4idamueróadusfunt qui extra indicium aliter exercentur. ^permodum iurifdidionis.Spedanttamenad pluresnon ut uniucrfos, fed fingulos; Ethoceufu diffingue: Autilh adus imponunt finemhtibus,aut non imponunt finem. Primo cafu, quado fcilicet loquimur de adibus extra iudicialibus,quiimponuntfinêlitibus,ut efttranfadio ucl iufiurandum,Ec ceitum,quad illi,quorum confenfuid fadum eff,appellate nópoffunt, Alq autem qui læduntur appellanf,modó exprimât caufam legitimamôC probabî lem,ncmpc tranfadionem in fraudem eorum ta dam efîe, ita exprefsè dicit te xtusinlafcntentia 4* fi hares, uerf, fed SC fi in fraudem, ff. de appellatio.öf relario.Et per hoc dici poteft fecudum Bart.in bfin.ff.de appclla, rCcip. Cùm * arbitramentum arbitratoris fuper aliqua lite affumpti,finiat htem 8f fit tranf-adio,quód iHc contra quem fei tur arbitramentum,ex iufta caufa poterit ap« pellare,ó:f habebit appellatio effedum,ut attentata interim reuocentur.d.l.â fintentia^» fi hæres.uerf.fed ctfi in fraudem.ff.de appellat. modó tarnen ob-firuettempora appellationis.CIe.ficut de appella.uide tarnen fuper hac quslt; fiionedodoresinl.focietatem 4’aibitrorum.ff.profocio.Bald.in I.hiqui ad ciuilia.C.de appella.amp;: qux notanturin apoftilla ad Barto.in dl.fin.ff. de ap= pella.recip.Sccundo Cafu,quando fcilicet loquimur de adibus. extraiudicia* libus,qui non imponunt finemlittbus,óó cùm aliquando adus cceptus, fadas eff pfedus,ut fi quis çdifieauit in mcôfolo,aut aliud opus perfecit,quod mihi nocet,öd non appcllatur,quia eXtantaha remédia, ut interdidum quqd uiautclam,dequoin 1.*. §• hocauté edidum.ff.de nouioperisnuncia.Slt; per tot.tif.ff.quod ui aut clam.Itemadio de aquapluuïa arcenda,de, qua int.'.ff, de aqua pluuiaarcen.öó omnia interdidarefticutoria. Aliquando adus cœ^ ptus eftmondum tarnen pet fedus,öó tune fi timemus perfiefpoffumus appel larc,fecundum Barnin d.l.fin, Ahquâdoadus nee cceptus nee perfedtis eft,

De WELCH. KLING, LE GIVRA

fed comminacus ucl de co aerißmiVterdiibûatur,ex luftis caufis,8^ d/c quôlt;$ ? in omnibus cafibuSjtn quibuspoteft indexadiri ÔC ei'usofficium implorari» ne fiat.potcft quoep appeUari, hoc eft,fupponcre fe protcifrioni tail's ludicis, amp;nbsp;proteftari ex eius parte, ut nulla fiat nouiias, SC hpoftcainent ad iudicem, reuocabuntur atrentata intérimJ,bonae memoriar.fuprâde appellatio arg,b de pupiUo^^fiquisipfiprætori.ff.denouioperis nuncia.ExemptaîTimeo nequismeoffendatinperfona.EpraîfentkC. de his qui ad eedefias confit» Item,fi pater cefsk bonis,8C filius timet,ne eins bona quoeß occupentur, po* teß appeIIarc.Ej,C,quibonisGedcre poffSCc.ltem exemplum eß in pluribw confanguinei8,cûm difcordantdcmaritandapuena,appellari poteff adiudt cemd;i«h ui duae,SC Ein comundione.C.de nup, Aba exempla plura uid^ pud Barten dJ.fimßLdcappclIa.rccip.Et tantumdcappellation!tfbsanteßn tentiam definitiuam de iure ciuiIi,Nunc de iure canonico dicemus. Eß ^u* 4 tem certum,quôd de iure canonico quatlibetappellatio antelententiainde« finitiuamfiueabintcrlocutoriafiue aliograuamine iudiciali finecxtraiudi* ciali admitticur,per textum noflrum htc,SC c.z.cum muftis firoilibusJupräde dolo sccontu,eo.Adboc aut€m,uthuiufmodiappell3tionesualeaQt,âpar» teappelfantis requirunturtria; Primo,quad in feriptis appellee. Secundo, quod exprimât caufam grauaminis, per text, hic, 6C Clc.appellanti. de^ppei ïa.Tertió,quód petat apoffolos,per tex.hie.6C c.utfuper,6C c.abeO'*^“^^®* A parte ueróiudicisrcqniritur quöd tradat appellanti 6C pctenöapoß°‘°®.* per texf,hic,ÔC d. c.utfuper,ÔC d.c.ab eo,infrâ eod.De hisfinguKs nuncordM ne dicemus. Diximus autem primum effe, q» requiritur in app«W3^one af ƒ interlocutoria,ut appeffeturin feriptis» Dicitur autem in feripus fieri,qua®' do offertur libellus appellatorius inferiptis, Jdeonon effet fatis,fi quisuiU3 uoccappellarct,ÓCdeindepcr notariumtotamappelhtioncm t**® expf^‘® necaulægrauaminis,faceret redigi in feriptis. Ita refert Philip-btanf^^^:“ re Ang.in Là fcntentia.ff.de appell.lmö dicit Ange,non fatis effe,qiidd quis offcratlibellumappellatorium ia feriptis, nififint adiedaiHauerbaMO Bi» icriptis.6C hoe tenet quoc^ Specula.in ƒ .ante omnia.uerfic. 8C notabnUfE-dc appella.lib,4.Sedtarnen iffud poßeriu« reprobatur per PhiIijplt;J'?5^* probatur iffa reprobatio per globin c.fin.in uerbo,ilIuffrium,afilt;Bi“»^P, de fententiaSCreiudica,eo.[deoqjfanscffc,quód dicatur appenatumeue i» fcriptis.Ratio autem,quarg in feriptis fit appelIandum,efi,utii2PP^”^^^ “ lit uariare, obuietfibi fua propriafcriptura,fecüdurn Archidia’bif.beaco tra hoc opponit ettam gloffhic in ucrbo,in leriptis.Quód etiam non necc -fe fit in feriptis appellari,fcd fatis cflè, fi appellatio abjs documentis probat poterir.c.quoniamcontra.in fin.fuprà de probatio. 8C ita qttoqueƒlt;fllt;t™• ßien.in §• qu alite r.eod.tiru. Ad quod Archidiaco.Dom.öó alq quidarn Uar fpondent,Quödtcxt.ca.noffri tanquam iusnouumloquiturtantnmde ap* pellationeab interlocutoriaadfummum pontifieem, ficuti patet exuerbo, nos.Ideo cùm fit noua ÔC pœnabs conßitutio,ad alios extendi non debcat, ƒ cundumglofEhic in uerbo,ad nos.El fi quis ad inferiorem appellaueribiatis effe appcllacionem probarc afijsdocumentis, Et quôd inhoe cafuloquatw d.c.quoniam contra.tu fecundum Philip, Franc, ita dißinguc: Aut qu*’ ris de forma appellandi àfententia interlocutoria, 8C certumeß quôd ben debet in fcriptis,pcr textum noßrumhic,nondiflinguendo,utrum ad Ium» murn pontifieem uelaliuminferiorem appellct,fecundum gloffhic in uw bo,a a nos,in fin.Et hoc cafu fatis cß priuata fcriptura appeHantisJicet tutiiw fitadbibcre notarium, fecundum gloff hie in ucrbo,in feriptis, J*^*®;*^ nunq^n'd. Aut qu»ris de probatione appellatioais, amp;nbsp;ilk potcrit fieri pc

SVPER th SEXTE jDc^pl'cîhïîonilifi, C,Cu'di. i^ È|iiselibct documcnta,utpcrtcftesamp;Sinftrümehta, SCin hoc cafu poteßin# telhgi d c.quoniam contra.fupra de probatio.Imó hoc cafu necefle cft exra-rcaliadocumenta,quâhi pnuatam fcrïpturam appcllantis, cum priuatafcr:-ftiira pro feribente nihil probet,fecundum glofE in §* item uerbofurn, in Uerbo,omnfnó,Ihftif*deinutihftipuIat,Qtiare necefle crit,qüód aur notari« usfelubfcribafcauttcftesextent,quibusprobetur,fecündum Dom, Gem,SC Philip,Franc* hic.Et de hac parte infrâ latius dicemus fuperglofKin uerbo, in fcriptis,Sccündum rcquifitum in appellatione ab interlocutoria eft,quód 0 caufagrauaminisin appellationeexprimatur,utdicitrext.hic. Ratio iftius 'ftjQiiia appclJatioab interlocutoriaiuftificatur excaufis in ea infertis, per text.in CleiappcHanti eod.tit,Idco iudex inferior pritnum uideat,an caufa appeUatidbis iudafitjUt defcratappellationi,uclgrauamenreuocct.c. cef« fante,fuprâeod,c.fiàiudice*infràcod,ucl fi deprebendat friuolam caufam cflejrepcllatappellantem,c cum appellationibus,infrà eod. Et iudex quoep fuperiör,cuiappellatioporrigitur,tdemex caufis infertisiudicet. An feiheet fit defcrendum uel remittendum ad iudicem à quo,d,c.fi à iudice,ó^ d.c,cum appeilationibus,infraeod,ldeocaufa grauaminis in appellatione,curfcih. eet appellerur,exprimi debet, nc partes inanibus fumptibus Sif expenfis grauentur.Sed iam quæri potefl:,an quæhbetcaufagrauaminis inhuiufmo- 7 di appellationibusexprimi debeat, Et primum,quodatfinctad caufam latentem,quæ fcilicet iudici fine exprefsione non potefi efiè nota, non eft dU-biurn, quin fit cxprimenda,Si autem caufa grauaminis notoria eft, dubitari poterit,an exprimenda fit nee ne,Et ufdetur primo quód exprimi nó debet, Nam fi fufpicio loei, ad que quis citatur, eft notoria, quód tutó co quis ueni« tenon porsit,citationonarlt;ftat,ncc eft necefïè quód quis exprefsèexcipiat montra illumlocum,c,ex parte tua.fuprà eod,Slt;f gloffin Clc,paftoralis^’ no tonum 1,1 uerbo,notorio,de fentent,SC re iudica. Et eft ratio, quiain noto- # n'o nó requiritur ordo iuris, nee quo ad iudicem,nee quo ad pat tem.c,ad no ftram,eLj.fupra de iureiuran,in antiquis.c,quoniam,fuprâ de filrjs presbyte« rof,ErgoquoCguidetur,ficaufagrauaminis,cur quis appellct,fuerit note« n'a,quód non fit necefle earn exprimi,0tf quód non fitexprimenda,tenet ex-prefsè glo{fiinc,accedens,el,i.fupraUthte non contefta,8lt; uidetur proba« n pcrtcxf,tbt,tn uerbo,ad noftram audientiam appellauit.iundo §• cum igf tar,tbi: Et manifeftê pateret.Sed InnocentiusSC alij contradicunt, quód dea beatexprimi caufa,fiue fit notoria,fiue non. Et ßoteft probari hoc,quia text, nôfterrequiritexprefsionemeaufæ, nee diftinguit inter notoriamfiue 1a-tcntem,8c eft regula,quód nos non debemus diftinguerc, ubi lex non diftin gmt.l,deprecio,fEde pubIicia.inremalt;ftio,Prçterearefpondetur add.c,cum accedens,qgt; caufa ibierat exprefta,filt;gloffi ibi,quac dicitde notoriacaufa, communiter reprobatur,utpatetperPanor,ibi, Jdeo Archidia.uolensiftas contrariasopiniones reducere ad concordiam,itadiftinguit: Autappcllatur adfummum pontificem, SiSrunc fiue caufa grauaminis fit notoriafiue pa- , tens,6(: debetfleri caufæ exprefsio» Et de hoe cafu dicit loqui c,noftrum,fi-cutipatetcxuerbo,adnos.ó^itaquocppoteft intelligi opinio Innoccn,amp;'a-liorum,Aut appellatur adaliuminferiorem,SC tune ficaufa cftlatcns, dici* lur expr:m(.Si uero eft patensSCnotoria,non rcquiratur ciusexprefsio. Et in hoe cafu loquuntur iura pro prima opinione addult;fta,(ed loann, Andre,ik ïamdiftincftionemrcprobar.Namfi gloflCd.c.accedcns.eflèt uera,tunc planè confunderctur illa diftintfrio Archidia.Q,uiatext,ibi loquitur de ap^llatio* abinterlocuroriaadfummumpontificem,ÓCiamengIofEibidicit,non fuiflè caufæ neceflariam exprefsionem propter notorietatemJdeo nos plenioreni ‘liihnctioncmexDom,Gcm,ecPhilip.Franc,colligemus. AutloqSimurdd

X Üj

D. MELCH. KLING. LECTVRA

caufis maioribus foli Papas referuatis,de quibus in glofEc,quo ad tranfadio nem.in uerbo, rcferuata,'fuprâ de off/, deJega, amp;nbsp;rcgulariter non requiritur exprefsio caufæ, dim ipfa maioritas caufæ in illis fit fufficiens caufa,cur de* fcratur appellationi.cut debitus,in.fin,fuprà cod. Aut loquimur de alijscau. fisnonrefcruatiSjSCdic.aut interlocutoriahabet uimdefïnitiuæ,utfi quis oppofuit exceptionem iurifdidionis,6f uirtute eiufdem ch abfolutus ah inftantia, uel quando appellater fuper attentatis,8C fic quando attentatare« Uücantur,amp; non eftneceflè quód exprimatur caufa,fecundumBald.inl.mo ribus,ucrfic,attendc,C.de his quib,ut indig,ldem tenent Do.de Rota in de-eißone » j,qux incipit : Item fi iudex,5C in decifione sy. quæ incipit : item fi à fententia, Aut non habet uim dcfmitiuæ,Sf tune fi confiât exprefsê degra* U3mine,ut quia eft caufa inferta aiure reprobatajSe non eft neceRaria caufg lt;, exprefsio. Idem die fi ex prasfumptione iuris ucI per allegationes iuris con# ftat degrauamine, utfi iudex mandat quem torqueri, uel remfequeftrari, propter præfumptum uitium pronunciationis, non eft neceflaria exprefsio caufæ,quia ifta interlocutoria eil iniufta co ipfo,quôd continet aliquid iuri contrarium,Torturaenim eft contra ius,nifi appareant indicia adtoituram fufficientia. I,maritus. ff, dequæftio. Q^uareinretam aperta eftètfuperua* cua caufæ exprelsio,arg.l.fi conftat.ff.de appella. Itadecidit Bald,ind. l.mi« noribus.Si ueróde grauamine nec^ex ipfa fententia ne($ etiamcxprxftm« ptione iuris confiare poteft, Sf die, Aut quis fimpliciter appellauit ab intcrlo cutoria,non exprimendo caufam,ßC tune fi ufep ad decendium illam expreU fionem caufæ omiferit,certum eft quód non ualetappellatio,no difimguen# dofiuc ficlacens caufa fiuc notoriafacfti,quia appellatio ab interlocutori^u-lo ftificatur ex caufainfcrta,d,Cle.appeIIati, Et ideo deciduntdomini deKo» _ta. Licet appelletur ab interlocutoria uno uel duobus grauaminibtisin ap» pellatione exprefsis,fecutaclaufula generali: Ói^ab omnibus al ijs gtauamm* bus,quæexadlisfeu proceflucaufæ eolligi poflunt, tarnen appeUansnon poterit prolequi,nifi caufas grauaminis in appellatione nommatim ^P*^^ ' fas,8lt;: claufula generalis nihil operator,per textum noftrum hic,óf d.^e.ap pcllanti.eo,Ita quod ratio c.qui generahter,fuprà de procura,eo. non habet locum in appellatione ab interlocutoria. Ita refert 0^ Icquitur Pbil’P»^^^^^* I, 05tenentlegiftæin 1,*. fftde appella. Si uerôufepad decendiumexp^b’^ caulam,ualet appelIatioXicet appellatio 5f caufæ exprefsio non fint keta u-no rontextu, fed appellatio’die fcntentiæ,£f caufæ exprefsiopoft0^0 mesï quandiuenim fupereft tempus decendij,tamdiu poteft fuppleri quod eft o-inifium,SCtrahiturdies appellationis addiem caufæ,nonautemeconueno, ita decidit Bald.in l.a,uerfic.unum quæro.C.dc Epifeo. audient. Aut no Hm pliciter appellauit, fed ftatira quoep caufam exprefsit, 6f diftingue : Autex* prefsitcamfpecificé,ó^noneftdubiumquin ualeat appeUatio^per textum

noCtrü hic: Aut non fpecificc exprelsit,fed per relationcm ad ahud,dKenou, appelle ab interlocutoria iniqua, prout ex acris apparcbit,óó dic,aut illa inM qmtas colligitur ex a dis allegatione iuris abf^ alia fadi probatione, amp;f ua-lebitappcllatio,aucilla iniquitas non poteft eolligiexadisfolaiurisallegatione,fed requiriturprobatiofadi, amp;nbsp;non ualetappdlatio,nlt;fi aliter cauia fpecificetur» Itadccidunt Bald, ind, 1. minoribus, C, de his quib. ut indigo Dom,Gem,8C PhiIip,Franc,hic,Terfiumrequifitumaparteappellantiselr^ ut petatapoftolos, Dicuntur au tem apoftoli liter æ dimiflóriae,quajiudexa quo ajfpellatur tradit appellanti deferendas iudici,ad quem eft appellat^, in quibuscontinctur, qualiter ab eo appellatum eftJ.ufRde liteMsdimnlo« rqs.Et funt quintuplices : ConuentionaIes,Teftimoniaks,Dimiiwr^,Kcm utorij,^ Reuerçndalesjde quibus «ide Specul.in dt» de appeUatio y k«?“ '

SVPERH» SEXTE De^ppellätionihif^i c.Cordie iz^ tur.nb44*Sunt autem petendi apoftoh'infra jo^dies, c, ab cod.cum fimilibus, infrâeo.ô^ibidicemus. Et adeopetendi funt,q, fïpetiti infra illud tempus non fuerint,ccnfetur-appellans appellation! re nun ciaflc. d»c,ab cod.amp; ibi dicemus.

A parte autem iudicis requiritur ad hoc,ut appellatio ab interlocutoria ua# lcat,ut exhibeat apoftoJos : Si enim fuerint petiti loco 2lt; tempore couemen ri,amp;iudex exprefsê ncgauerit,uel infra debitum tempus negligcnter amp;nbsp;ma* litiofè tradere pr a:termilerit,amp; ultra procefferitjproceiTus nullus eft, nifi appellation! fit renunciatûx»ut fuper.c«ab eo.infrâ eoÄ glofChic in uerbo,ex« hiberi. Et ideo fine iudex déférât appellarioni fiue non defcrat,tenetur trade reapoftol^spetiios.Dictaméin hoc,autapoftolifuntpetiti,amp; tradere tene« turfaltemapoftolosrefutatorios,ct(amfiappellationenonrecipiat,necpote-rittllaappellationc pendente quic^ innouare.tfeiendum. ff.de appella,reci pic.Non enim nocet appellant!, quod non craduntur apoftoli. Quia nihilo-minustenct appcilatio.c.poft appenationc.i.q.ej.unica.in princ.ff.nihil in* nouariappellatione interpofita.lmoiudexdenegasapoftolos punitur ad ar ,4 bitriumfuperioris,cumcircahocnon inueniatur certa poena àiure fratuta. l.iudicib.C.de appellat. Licet uideatur certa poena expreffa, uidelicet trigin^ tapondoauri.l.quoniâiudices.Ç.dc appellatio. Tarnen is text.non loquuur de co,qui denegat apoftolos/ed de eo qui recufat appellationem reciperejta intelligSt Archidia.SC Phifip.Franc.illam lege. Aut non funtpetiti apoftoli,ôifdic,aut index non recipit appellationem,0^ non poteft eos exhibere,aut tecipit appellationem, amp;nbsp;teneturiiHos tradere,licet petiti non ft nt, amp;nbsp;in hoc cafu intelfigitur l.eos.Ia.* -^ apoftolos.C.eo.tit.SC fi non dederit,punitur ficu tiftm diximus.lta decidunthic Archi.loan. Andr.0^ communiter aftf. Eo 1« pfoautem quod index traditapoftolos , uidetur appellationi deferre,modô tradatdimilibriosfiue reuerentiaIes,SCnonrefutatorios,fccundum gloff.hic •niierbo,exhiberi.Intraditione autemapoftolorum,quç fitperiud!cem,re- ,^ quirittext.noftertria alternatiuè, Primo, utexpn'maturcaufaappellationis, cur fcilicet fit admifta,amp; tunc apoftoli dicuntur dclatorij,fiue dimiflorq,fiuc rqierentiales,quafi teftimonium delationisamp;S receptionis appeUationis con *inentes.Secund0,fi non fueritadmifla,2lt; tunc dicuntur apoftoli rcfutatorij. Tert!0,quando appellatio non eft fan's légitima, uel dubitatur an tcneat,po-teritdeferre ob reuerentiam fuperioris,amp; id quoq; in apoftolis exprimere di frtur,8i tunc dicuntur apoftoli Reuerentiales,alficponittext.inillaalterna tiuapetitioneineffclt;ftudiuifionem apoftolorum fiue literarum dimifforia« rum.Licctautemcopula,Et,cadatinterdiuerfa,amp; requirat concurfumco-16 Pulatorum,fecundum glof.m Cle.inpIcrifc^,inuerbo,8C populo.de eledio. Sihic in partitionetextus noftri ponatur copula,Et, in his uerbis,inquibus AppeUationis caufam exprimât, 06 cur appellatio non fit admiffa amp;c*Tamen ^«c copula in terminis noftris diflblui debet in difiundiuam, Aut,Quia ilia duo,ut fcilicet exprimatur caufa,cur appellatio fit admifla, item cur no fit ad-^’ffa,non poffuntcôeurrere.Ideo intcllige copulam,amp;l,pro difiundiua,aut. «a quoeç mteUigit gloffhic in uerbo,fuperioris,amp;^ fequuntur cam dofrores. Caufaautem finalis apoftolorum eft,ut inftruatur index ad quem.c.ut fuper. infràtir.noftro.l.fin •$»inrefutatortjs. C.eo. Hodie autem communiter datur »7 AÄaproapoftolis,8C in eis fcribitur,an iudex deferat appellationi necne,fc= tundum Ê)om.amp;^ Philip.Franc.hic. Cuius autem expenfisdentur apoftoli, uideglofl.inCIe.i.inuerbOjOblatos, co.Et tantum de his, quae requÄuntur Ad appellationem ab interlocutoria fiue grauamine,ut ualeat. Et per hoc ab» foluimustext.ufcpad ÿ^poft hoc.

Nota primà ex principio textus fecundumPetr.de Ancho.Quoc^iufti iu* X üq

D. MELCH. KLING. LECTVRA

äicis propofitum fit,ut lues minuaticoncordatl. quidam acfiimaucrc, inUni fi.fi cempetatur. c.nonnullfifupra de refcrip, in antiqufs.c.finemXupta dc dolo dCcontu* Etficper conCeqUensrelcuetfubditosab onere expenfarum 8lt; laborum,recundum gloffibic inucrbo,minucte, amp;nbsp;in ucibo,liibicóos. Habet enim in hoc latifsimum arbitiium, ut notatur in c. coniuluit» fuprà de «8 offi.dclega.in antiquis,Hinc eff quod dilationes funt arbitrarix, per textura noffrum hic,uerfiGpöfthocgt;Gcumfi't Romana,fuprà eod* Si tarnen dilation nes àiurelimitatas uoiueritabbreuiare,dicitur caufam expri!nere,al/oquiap pcîlatur abeo,utnotaturinc.i.fupràdedilatio. Et diximus dehacquæftio-nein c,ufiiprâ de reff itu,ïpoliato»eo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Glofltin uerbo,uel extra,mouct quæflioncm,Dicitur hic in textu,quod forma appellationis hic praeferiptaferuaridebeat, fine in iudici(?fuic f^^*^® indicium appeffetur, quaerit itaej} gloifiquomodointelligatur illauox: extra indicium,aninteffigatur de quolibet granamine extra iudiciû ct/amper prinatum aliqucmillato,uel an inteffigatur de granamine per iiidicem extra indicium iffato ƒ Etprimö uidetnr,qnôd inteffigatur tantâm deiffoextra-indicialigrauamine, quod index intulit extra figuram indictj.Ethocuide-tur probari,primo per texten Clc,appellanti.de appeffa* Vbi textutffdoque ijtituriffi8uocibus,abinterlocutoria nel granaminc,8lt;adijcitiudicis,adaii-fcrentiamgrauaminisiffatiperpriuatum.Secundópröbatur,qui2textushit reqnirit,quódin appeffationibus ab huiufmodi grauaminibusdentutapo-fiolfiSed apofiolos nemo poteftdarc,nifi fitindex. Hocprobo,Namiseui danturapoitoli,dimittitur,poteff’ateuniusadpoteftatemalterius.lndeeniin dicuntnr literædimifloriae. l.i, ffide libellis dimiffdrijs,06 tunepropriêdic^« tur quis dimiirus,qnando eft ab uno indice ad alium miflus, quia fenfusapo' ftolornm talis eft, Appeffaffe Lucinm Titium à fententia tab's indicisÂtum-ca.fEde libellis dimiffdrijs,d.c.poft appcffationem.x.quæft,6»Etpriuatusàpo teftate,qnam non habet,neminem dimittere poteft. Ergo quoc^ non poteli dareapoftolos,ó6ficper confequensab eins granamineextraiudiciali non appel latur*Tertio probatur,qnia hæc conftitutioprouidet, ut is à quo appel Iatur,præfigatterrainumappeffanti adperfecutionem appellauonis,«tha'‘ betur hic,uerfic.^poft hoc^Sed is qui non eft index,non poteft præfigere ter-tninnm,Nam ft præfigercr, nihil operaretur,cûm partes cogéré nonpoisiç Ergo 56c.Quarto nidetur |ÿtobari,Namhéec prior conftitutionis pars continet rcgulam,06 ^♦hisquae.quihiciequitur, ponit exceptionemftue fallen-tiamab ilia reguIa,Ergo neccfle,quôd ilia fallentia fine exceptio comprehe-datur fub iffa regula,alioqui nonelTetexceptioJ.nam quod ƒ ftn.ff.de pen, legat.Sedhæc fallentia non poteft comprehendi fub régula,nifi regulain-teffigatur de appeffationibus,quæâgranaminibus iudienm 66 nonpriuato rû interponuntur,cùmilla exceptio ^ his quç, loquatur de fententia definiti ua,quam nemo ferre poteft,nifi fit index,ne C.dcfentcnt.ô6interlocuto.om; tud.QuareconcIudunt,quôdhacc conftitutio tantâmlocum habeatin gra-iiaminibusextraiudiciaIibus,quaepcrindicemS6nonpriuatum aliquemin-feruntur, 66 ponunt exempla quomodo pofsit extra indicium à indice appeffari, ut fi prouideret alicui de beneficio meo uel inre mihidebito, me non nocato. c. licet Epifeopus, cum fimilibus. fuprà de præbendis, Et hanc primam opinionem gloftæ tenent Innocent, Ioann, de ImoI. Ar-chidia.06 Petr. de Ancho.Contrariamopinionem,fcilicetqnôdtenoriftius conftitutionis cum exprelsionecaufæô6c,habeat locum in qualibet appel-latione ab extraindicialigrauamine,fiue fitper indicé fiueextrancûquendà illatû,tenet glo.hic,ô6 in c. cocertationi, in uerbo,extraiudicialib,inftà eo.ô6

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probatur

SVPERII, SEX Th nbsp;De gt;/ppclldtionihM, c,Cordii i2^

ptobatur primo per tcxr.noftriim hie, qui ponit duas fpecies appeHat/onn, jj^ictaUum (dlicet di cxtraiudicialiû, SC in extraiudicialibus non diftinguit ‘Hie âindicé fiant uel à parte. Vbi autern lex no diftinguit,ibi nee nos diftin gueredebernus.c.ad audientiam,fupra de decimis.Lde precio.fF.de publicia. *H rem adio. Secundo probatur per text, in d.c. concertationi,infra eod.ubi îÇxt.indiftindé dicit.quod à quibuslibetadibus extraiudicialibus appella« fipofsit.Tertfôprobaturpcrtext.inc,bonae,fuprâeod.Vbi facpius appella« turn eft, ne poffeffbr infuapoflefsioncmoIeftaretur.C^uarc condudendum *ftgt;qu0d hit text, intelligi debeat de qualibec appeUatione à grauamine ’^traiudicialh sc ita quoc^tcncntglofrf.utdcbitus.in uerbo, ex rationabili, c.cum caufam.in fin.fuprà eod.SC in c.«,in princ.fuprà de poftulatione prg Ï3torum,Bom.Gem.8C Philip,Franc. Exempla autem iftorum uide in quæ-ftgt;one,quamfupràtradauimus,an fcilicctdeiure ciuili appellaripofsitante Fententiam, Nee obftantiurafuprà pro contraria opinione allegata,Et primo nihil facit text.in Cle.appeÜanti. quia nihil dicitdc grauamine extraiu-diciali,fed tantum de iudicis grauamine,8C omnia grauamina quae per iudi-ceminferunturjargé loquendo iudicialia dici poffunrj.uoluit*^’ ait pretor. ff«deinterroga,adio. PrætereaSCfificrctmentioextraiudicialis grauami-his,tarnen ibi non eft exclufa appellatio à grauamine priuati,cum pofiiio un musnonfit excluiioalterius. Secundononobftatquoddidumeftdeapo-ftolis8Cpraïfixionetermini,quiahoc ucrum cft,quando appellatur à mdi. cc/eciisfi àpriuatoaliquojicctlöc quocptutiusfitpetcreapoftoloshis ucr-bisjpeto apoßolos,(i fit qui eos dare pofsit,fecundum gloff hic. 8C glolTjn d. c*utfuper,infraeod.Et hæcfolutio probatur,Nam quandoiura difponunt^o dediuerfts cafibus,SCpofteaponunt certum quid, ficuti bic difponunt de ’ppellationibusabinterlocutorijs SC grauarainibus iudiciahbus SCextraiu dicialibus,quç utieß funt diucrfa,ÓC ponunt quolt;^ certum quid,fcilicet quöd spoftoli debentpetl,itcm terminus prxfigi, tune quodnon poteft omnibus ^ifpofitis adaptari,referri debet ad id cui adaptari poteft,arg.c.indemnitatib*'

‘anê.in uerbo,numcrojunCfo ^pracceden ti,fuprà de eledio.eo.Ita deci# 'ditquor^Dom.Gem.hic.Poftrcmö nonobftat quod didum eft de exceptio ne ô^faUentia à régula,Q.uia allcgatus ^’hisep, non continet exceptioné, ûd potiusdeterminationem per fe,fcu quandam protcfrationem,feGundum _Slofnhic,aiit fi eflèt exceptio,refpiceret tantum id,quod didum eft de appel htionc,non autem quod didum eft de cxtraiudiciali grauamine, fecundum Dom.Gem.

GlofEin uerbo,intcrlocutoria, in prima parte tradat,in quitus appellatio ab intcrlocutoria fiuc grauamine conueniat cum appcilationc à definitiua,et inquibusnon eonueniat,Infecunda parte ibi:ÔCdicitGofre.Mouct quac-ftionem,an haec conftitutio fîtnoui iuris indudiua, 8C diftinguit:Aut quacks deillaparte,quîc habet quôd ab intcrlocutoria fiuc grauamine appcllan-dum fit inferiptis, SC non eft dubium, quin fit noui iuris, cum id iure ueteri non reperiaturcautum,fecundum glofThicuerfic.iftud ergo. Aut quacria de ilia par re,quæ habet quôd caufa debeat exprimi,SC funt opiniones. Go-fredus enim,Hoftienf.8C Ioann,Andr.tenent quôd fit noui iuris,etiam quo ad hoc,Ideo,quiahic text.requirir, quôd hoc cafu exprimatur caufa in fpe-cic,cur appelletur,quaE probata légitima fit,fed iure ueteri fatis eratexpri-mere caufam probabilcm, ut hoe modo : Appcllo ab interlocutoria,quia eft iniqua, allegant ad hoe c.ut debitus, uerfie, cum autem, fuprä jod. ubi tcxt,dicit,quód tantum probabilis aliqua caufa exprimi debcat, ÔC c.fignifi-cauerc.fupràde tcftib.c.ex parte.c.dilcdo.fuprà eo.ubi diciturde appellations ab intcrIocutoria,SC nulla fit mentio expreffionis cauf#c,8C addit^ofre. q» olim

D, WELCH. KLING. LECTVRA

cIuTi in appdlatione extraiudicialiappellans planê nullam caufam tenelja-» tur exprunere, SC q» quo ad hoc omnino fit nouum, Cotranam opinionem, fcihcet quód enam ohm in appellanone tam ab intcriocutoria quàm graua-mine extraïudïdalirequirebatur caufæ exprcfsio,£C quad non Rt noununs, tenetgloflïhic,0(5 piobatuf per text.ind.c.ut debitus.tund'.glofribi inüer-bo,exrauGnabih,ó(5gloæc.cum caufam,m uerbOjdummodo.ümd.glolTG' fequenn.c,cum fn ecdefiajóf C.interpoGta. fuprâ eod. 05 hodic funt text.cx« prdsi hic 55 in d.CIcm.appelJann,»nFràcodJvcIiqiia quæ ad caufat expref* Ronem atunent/uprä dicta funr.Ncc ob liant mra pro contraria opinion« » legata,quianihildifponunt,fed tantum narrant fimpltcitcr,quôd fit appelle turn', nec exprimunt, fub qua forma.ln tertia parte,ibi îCauià,ponttgM'» cauiamfinalem,quarecaufa in appellanone exprimidcbeat .i •

il Nota ex princ.ilh'us glof.fecund,dociores,quôd à defininua ientcntiapô teftincontinenti mua uoceappellari,Etdicitur incontinent!, quâdiu index fedet pro tribunah',fecus fi ad alios adusextraneos diuertat,ira notât Speculator in ÿ’ quahter.ô51.1ingatorib.C.deappclIatio. Ratio aût quarcinconti-nenti admittitur appellano uiua uoce,Quia fiiccumbês nô poteft habere Ipa cium formandi libellû fuæ appellationiSjfi autem domum redijt fat tepusha# bet pro libello concipiendo. Idco tune non admittitur ucrbalisamp;c.Nam du# tiotcmporisdataadappellandumintrodu(fiaeft,ut appellans plenêdchbW rer.canteriorum.inprin.a.quæft.ô.

j^ GlolT.in uerbo,ad nos,quærit,andifpofitio iftiiis capitulihabcattan^ôl^ cû in appellanone ab intcriocutoria ad furnmum ponnficem, ucl an etia ob-feruaridebcatin appellationib.adquasiudicoctiam inferiores f Et quidam tcncnt,quódin his quæ denouoinducit,habcat tantöm locumin appellano nibus ad Papam,per text,bic in uerbo,nos, 05 fuprâ probatum eft hocc,nO' uumcfle,quodadfcripturam appellationisattincr. Ergo uidetur qgt; locum habeatin appellatione ad Papam quoad hanc partem. Et ponutun®® rationem,quia h^c difpofitio eft pœnalis,ficuti patetinfrâ ^ fin^Poenaksau temconfiituuones funtodiofæ,ô5odiafunt reftringenda c.odiajnft^ , ’^^ gul,iuris.c.ftatutum,fuprâ de cledio.eod. ficuti quot^infimili cafudknur, quod priuijegia ad alios cafus extendi nô debcant ,fed reftringi.e.qd^d tras-lanone.fuprà de officio legate.fané.fuprâ de priuilegqs. Et Ardndiacdn c» quia fufpedi.fuper gloffinuerbo, ergo quot^,itaintelligif. AI^'a^kjUtBoa-ttus,Dom.SCPhiIip.Franc.iiBdiftinguunt, Autquæritur forma appcllan« 65 pctitione apofiolorum,ô5 procedit hic text.in omnib,appellatfonibuslt;t« iam ad inferiofes interpofitis,ut probaturper text.hic in uerbo,fuperiôris. iuncff.glofEquia text.non dixit ex papæ reuerentia,fed exfuperiôris,ut m-telligatde quolibet indice, Dicunt tarnen commun it er,fi q uis fine fcriptis appellaueritabinterlocutoria,quôdproptcrea non incidatinpoenambutus conftitutionis,ut habetur in glofEiequenti,in uerbo,in foriptis, Autquæu* tur de deuolutione negocq principalis,an feilicet index ad que in caufa prin cipali procedere pofletappellanonis articulo prætermiflb, cum cofenfu par tinm,ficntitcxt.hicdicit nerf port hoc.Etfubdiftinguunt,Aut index ad que efi taiis qui adiri poteft per uiam fimplicis querclæ,ô5 quoq; hoC cafu proce-deret rext,ininferiorià Papa,aut non poteft adiri per Uiam fimplicis quere* Ïæ,ut Archiepiftopusâ fubditis fiiorum diocefanorum, 85 tune non habet locum,per text.ad literam in c.»jn princ.fuprâde foro compe.eod. Nec ob-ftat quôdiexr.hicutitur pronomine,Nos, quia intelligi dicitur fecundum gIofKô^lios,cumaduerbio maxime, q.d.textus, cûm appellaturabinterlo' cutoria in feriptis,caufa exprimêda eft, 65 maxime quâdo ad nos appeuatn^

Glûætn uerbo,appelhndûjin effedu ponit diuifîoné appellation», quou

s V P E R Î L s E X T b De gt;^ppellâMbiis, c. Cordi^ n^

5^3 interIocutoriafcilicetappeIIeturduoUmodis:ucrbo,aut fado. Verbo fie 2ppellatio quando quis infcnptis utitur uerbo,appeHo,fcruata forma hic pre finpta.Fado fit,quâdo grauatuscorä indicé inferiori dicir,fc grauatn,ô^ ex-pnnn'tlt;aufasinfcr/ptis,petii^apoftolos,amp;f poftea arripititer perfeuelper ^wneiSad fuperiorem,Lïc^t non utaturucrboiappello,Tarnen ilia arreptio hineris habet uim appcllationis : ita eft textus cum glofTâf noratis per dodo» rfsinc.dilcd/,fuprâeod.amp; notatur fnperglofEc.utdebituSjfuper uerbo,di cat.fuprâeod.quæratio appellandi hic quoep non eft fublata.Admittitur ergo etiam hodie, quiaquod non exprefsê reperitur mutatum,ftareperhibe« twd praicipimus.in fin.C.de appellatio.

GlolTin ucrbo,in fcriptis,qu£rit primo,an in qualibct appellatione ab in-Jfdocutoria requiratur fcriptura,uel an faltem in ea requiratur,quæ offertur ^^”t»mo pôtifici.Et hæc quæftio abfoluta eft fuper glofÉuerbi,ad nos.Secun ^ô quçrit,an quolibet feriptura etiam priuata fitfufficiens, uel anrequiratur publicaferiptura,Ethæc quæftio abfoluta eftfuprà circa primum requifitû. GlolTin uerbo,petat,diuiditur in quatuor partes. In prima tradat de tem-PO’’«»infra quod petunturapoftolijnfecunda,ibi: Dixerat,ponit poena non pctentis.In teriia,ibi : Et non intelligas, babes definitionem apoftolorum QC Suoeß etymologiam, Inquarta ponitdiuifionem apoftolorum.

Gloir.in ucrbo,exhiberi,diuiditur induas partes: In primaponitpoenam iudicis,quipetentiapoftolosnegat. In fccunda poniteffedum traditionisa-poftolorum. Et hæc quoepfuprà tradatafunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4

Gloir.inuerbo,dclatum,docetquandoinferior ob reucrentiam fuperio« fisappelhtionjgdgferredebeatjnernpetunCjCömdeueritatefeuiuftitia du» ciutur.Tuncautemdubitaripoterif,quandofuntfuper unaquæftioneduæ contrariæopiniones,amp;’iudexinferior fecundum unam pronunciauerit,po t^nt dubitari an â fua fentêtia iufté fit appcllatumjdeocp déférât ob fuperio-ïisrciierentiam.c.cumfpeciali ^exceflu.fuprâeod. Et hoc modo dckrens noninciditin poenam.c.i.fupràde fentcn,8C reiudi. dummodonon déférât 00 grauamen alicuius partis per gratiam uel per fordes.

p^rpe^ 'Po/l boCt

SVMMARIAlt; •

ludninprafigendo terminum adprofc(luct}dam appeUaiioftem âtU. ganter omnes debet confiderareperfonarum rerum^ÿ circunfldtitü, Terminum appeUaiioni profeptedtrßnon p^a^J^U iudeXjpraßgere po te^ appellate ^dummodo no extendat eum ultra terminum iurü^ qui firuatur^ quado nec per tudicem ne c appellante malins Conßituitur, ^ualiter appellatio examinanda in formabbus.

d^aterialia appeUationii qua ratione examinanda»

.^rticulo appellation^ preetermtjjo index ad quem fuper negodo prin cipalt nunquam cp^nofeit^nifîpartes in id confentiant.

»^n appeUatus indiflin^èpCtere p(ßit^ut principales perfomv per fc uelprocuratoresind^inélos accédai indicé ad quéenfuis rat^nib, Q^ado altéra pars à indice ad que unit impetrare^ ut co^nitionem cou feßue appcllationis oltericommittat^ an pars altéra idpoßit im^ ' Plt;^(^ire, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g ^ppeL

D. MEL CH. KLING. LÉCTVRÀ

$ nbsp;nbsp;t^ppclLmfanpcrindc ut appcUatuspeterspoßit^utappcllationis ah

ticuld intermßoprocedatur/uper caufa prificipali.

• 2 nbsp;nbsp;nbsp;^ppeÜans paratiti foluere expenjas caufa appeUatiord'ifiâai, appel lato citam inuitO:,refnitti debet ad iudicem à ([uoß id fieripetat, iQ nbsp;nbsp;Procurator prita^ iuJlantiiCyfiuelit^pote/} uirtute primiuiddaticau fam appcllationîsprofequi^

• 11 nbsp;nbsp;gt;^ppellati(S nunpuid appel lantern cohere pofiit^ut in propria perfonâ Coram indicé ad ^uem compareat.

jZ nbsp;nbsp;Tëfili inuitns non co^itur ire in altenum territorium ad fèrendum thi te

fiimoniumßd examinatio eiita committiturJuo iudicipd^liißdutn turii,

ij nbsp;nbsp;nbsp;^âa eau fie principals reproduélafidemficiunt in caufa appellation

nlsjicet originalia non profirantur^

• 14 nbsp;nbsp;nbsp;ludex ad puempote/l cogéré iudicem à ^uo ^^^^ appellatum, utfibi fi^ ciant copiam fententice ^ aélorum in prima caufa^ ^ qute fit pan na reeufantts earn exhibere.

ij nbsp;nbsp;.Articulasappellationtstribusmodtsfinitur^ adboc utiudexadfuem

ualeat procedere in caufia principali.

• 16 nbsp;nbsp;nbsp;Si iudex detuht appellationifiéla^ fine feriptisfine caufie expreßione ç^ fitte petitions apofiolorum ab interlocutoria, an iudex adfue^ appellantamp;inuito poßit eamprofepii.

t j Sententia dicitur nulla y ^uando continet errorem calculi, item ^uan^ do c/l lata contra ins confiitutionls,

Inprima parte hinuscapitulididum cftdeformaappenationisab intwl^ cutoriagt;quódfcih'cctqiiatiior tn ca reqiu'rantur,nempe quódfiat/nlc^Pt’s, exprimatur cauCajpetanturapoftobjamp;S per indicé à quo exhibeanturjnhoc. autem uerfic.tradat détins profeentione, qnæ fit hoc modo, poftquam index à quo appellationi detnlit,(eu apoftolos reuerentiales fine teftimoniaks dedertt,qua£ nim habentd?Iati0nis,poteritpartibus pr^figcre tcrminum, infraqnem appellationemprofcqnantnr. Si antemindex àqnoapoftoli non detuht,tei minnmpræfigcrenon poterit, ut colhgitur hiccx continuatione text.in nerbo,poft hoc.q.d.textus,poft traditionem ÓÓ exhibitionemapodo lorum praefigatnrterminus.Ïta tenet Innoccn.in c.fin.fupra de aceufa.ö^ dû , cemns infra inc.cum appellationib;(nterminiautempraefixionedih'gentcr obfcruetomnes circumftantiastemporis, loei, perfonarum,fexus,ualctudü nis8C caufæ.Eo enim tempore præfigat,ut partes no cogantur diebus ac no-tffibns,£lt; omni tempeftate contempta iter continuare.l.continuus •ƒ» enmitai à ff.de uerbor.obligaf.fi autem iudex terminum non præfixerit,poteritappel-lans fibijpfi terminum præfigerc,abbreuiando leiheet terminum iuris.Etra-tio eft,quia fibqpfi legemimponerc poteft, quafute caufa: praeiudicetur,no autem utprofit.Hinccff,quôdfipræfixerittermmum,fibi extendendo teu minum iuris,porcrit iudexillum reftringcre.c.pcrfonas.ó^ ibi Panor.fupra eod.AppelIatus autem nuUurn poteft præfigereterminum,quia per hoc imgt; poncret legem aduef(ariofuo,quodnnnomodo eftibiconcedendum.Q,uôd fi ncfß à indice neep ab appellante fnerit terminus præfixus,fernabitur termi tins iurft,hoc eft annus, QC ex cauft biennium,d.c.cûm fit Romana,fuptâ eo*

s VP ER II» SEXTI, De Appellat, P^rße^poß hoc, iz-^^ 8f fi ultimo menfe ilfius termini iuris profecutio incœpta non fuerit, habetur appellatio pro deierta,per ea quæ habentur in d, c. cum fit Romana» Termi-noautem, eo modo quo diximus,præfixo, partes per fc uel per procuratores inftrudos ad agendum, cum mandate, rationib us,munimentis, priuilegqs, lt;nftrumentis»teftibus,0^ omnibus alqs quibus caufa muniri poteft,inftrudi accédant iudicem ad quern, appellationem iuftificaturn Etpnmûm quidem iormalia appellationis examinent * An icilicet appellatio fit légitima quo ad formam, hoc eft, an inftrumentum appellationis fit firmUm, Item an is qui appellauit fit talis perfona,quac potuit appellare. Item an appellauerit à iudilt; ce à quo appellari potuit,hoc eft, non à fummo pontifice nee ab imperatore» Item an appcllauèrit ad fupcriorcm,non ad inferiorem, neque ad parem,ne, que etiam ab codem ad eundem. c. Romana« in princip. infr, eo. Item an fit talis cau|g,in qua potuit appellari* De quibus notaturin c.nonfolum.infr* eo.Itcmanappellationi fitderogatum per refcriptum uel partium renuncia» tionem* DequibusomnibusuideSpeculator,in^fin,deappèlIaJib.x.Qui, 4 bus examinatis pergatur ad appellationis materialia,hoc eft,ad eum articulü, ^upcr quoeft appcHatum, Si tune diligenter inquiratur caufa grauaminis, an fententia primi iudicis iufta uel iniufta fucrit,Cle*appellâti.eo«l5t fi de* pïehenia fuerit fufficiens caufa, pronunciatur,malè pronunciatum amp;nbsp;bene 3ppellatum: fin minus pronunciatur , bene pronunciatum SC male appella-tum ,8c fit remifsio ad iudicem inferiorem.d.c,cum appellationibus, infr.eo» Super negotio autem prineipaliiudcx appellationis paribus inUitis cogno* feere non potcft,articulo appellationis practermifTo 5 utrique autem conien. jgt; tientibuspoterit articulus appellationis omitti, SC in caufa principal! proce-di,pertext.hic. Eteftratio,Quiacum cortfenfu partium iurifdidionon fui iudicis prorogari potcritj, », ff, de iudicqs, Licet propriè loquendo proroga* uo non fit,cum indicium in principali caufa coram alio fit coeptu, SC fic index appellationis in principali caufa pracuentus, c.propofuifti. fupr.de foro competenanantiquis. An autem illa intelligantur de quouis indice, dixi^ musfupra in c,i4n princip.de foro compe,6C in c,noftro,fuper glof,uerbi,ad nós.

Glo.in ucrbo,petierit,tralt;ftat qnæftionem, an appellatus indiftindè pof-fitpetere, ut principales perfonæperfeuelper procuratores inftrudosac cédant iudicem ad quem, cum fuis rationibus. Ad hoc ut illam glolLintclli, gas, die breuibus: Aut appellatio neque â indicé neque â pafte accepta, nee approbataeft,nee etiam terminuspraefixus,^noneftneceftequodappel, lans mittat pro curatorem fufficicnter inftrudum, fed fatis eft mittere ad im, petrandum literas,óó contradiccndum,c,NicoIao, SC c* interpofita •$♦ eidem^ fupr.de appcll, Aut appellatio eft à indicé reccpta,ucl â parte approbata, uel quidem non approbata,fed tarnen terminus pracfixUsadproiequcndum,ó^ fubdiftingue j Aut loquimur tantum de tradatione caufac appellationis cora iudcc fuperiori,Slt;^ non de caufa principali,8i^ tune quoep non procedit quod dicittext.nofter hic,fcilicet,fiappellatusuoluerit Ö^petierit. Namfi appela hnsuoluerit caufam appellationis profequi,ipfe appellatus cogiturquoque eamprofequi uelicnolit,cüm indicium reddatur ininuitum. c. intelleximus; fupr. de.iudicijsj.inter ftipulantem lt;§gt; Stichura.ff.de uerbo, obliga.ö^fi non comparuerit,condcmnabitur appeUanti in expenfis.Et hec omniaiure neteri ita cauta erant Só adhuc durant.d. c, Nicolao,iundla optima glo.ibi,8lt; d,c.in4 terpofita.cum ibi notaris per doftores utrinquc»fupr*eo, Aut loquimur de traefiatione caufac principalis, appellationis articulo praetermiftb, coram indicé ad quem,5lt; ilIa non poterit fieri nifi appellatus uoluef it 96 peti?rit.Nam appellatus ad nihil aliud tenetur, nifi ut uadat profecuturus caufam appellat

Dlt; WELCH. KLING. LECTVRA

tïoni’s,.3d nonpnncipalem. Igitur inLnrusadhoccogt non poten't ,niG /pfc petiertt,ut panes per feuelper ahos ucniant inftrLidxcumruisranonibus ÓCm,xn«incntis,uciLïdcxadqiiem,appelIat(onisarticuIo practcrmi(ïb,pofsiC procedere in principali. Nee fan's eilet G de hoc appellatus cogitalTèt,fed ne-ce Ge eft,ut exprefse petat.l, quicq uid aftringendæ. ff. de uer bo. obliga. 06 in hoc caCupropriê intelligic debet text, nofter. Archidia. addit hoc procedere, fi petieritappellatus antequam literae per appeUantem impetrentur, fecusfi appellansiamimpetraGet Iiteras,Q,uiatuncres nó effet Integra,niGfortèap pellansmah'tiosèfeftinaffètimpctrandoliteras. Idem decidit Philip.Franc« bic. Sed contrahocquoddepetitione06optione appellatidicitur,oppomt gloH7d.c.qua fronre.fupr.eo.ubi habetur,quód ipfi appellanti datur optio,ó6 non Appellate, GlolT foluit trifariam,fcd pofferior folutio communiterap-probatur, quódilla optioica intelhgatur , quando plures funt iudices,qni poffuntadiriperuiam appellationis,quodtunc habet appcllans 8ptionein uceligatex hisquem ueht,06 ita intelhgitur d.c,qua fronte,non autemintel • ligitur, quód appellans habeat optionem petendi, utappellationis articulo oniiffo procedatur in principali. Poftremö foluit gloff?quód in d,c,qu3 Gon# tèj^cicturoptioappellantijanuclitcoram indicé ad quem appellauit litigate, ucldelegatum impetrare,fed üla folutio communiter per Doâoreshicrcpif diatur,quia non eft in optione appellantis,fed ipfius iudicis ad quem, an ipfe uelit decaufa cognofcere, uel alq cam committcrc.c,utlitigantes.fupr.dc offic.ordina co.ldeoDomin.Gemi. itadiftinguic: Aut habem'usrefpeiftuni ad ipfum iudicem ad quem,an uelit cognofcere per fe, uel altcri caufam comquot; inittere,06 id in optione fua cft,06 non appeHantis.d.c, ut Iitigantes,cum fimi libus. Authabemus refpeeftumad ipfaspartcs,quodfcilicetadcaufæ tracîa-tioncmattinet coram iudiceadquem,06 tunçfi quæritur de articulo app^P Iationis,ô6poteritprocediferuataforma traditainc.fæpc.fupr.eo, quæritur de articulo caufæ principalis,appellationis articulo praeterinilHgt;,3^ pote rit fieri fecundum formam hic pratferiptam, hoc eft ,fi appellatus uoluf* rit 06 petierit.

7 Pro intclleAu iftius glo. dodlores moucnt aliquot quxftiones^t pumo quærit loan, Andr, fi altera partium uult impetrare à iqdice adquem,ut eau* fam altcri committar, an alia pars pofsit impedire f Et réfpondent breuibus, Qjiód quando non eft terminus appcllationi præfixus,à tarnen appellauo eft recepta,G appellatus eft apud iudicem appellationis,06 appellans per fe no comparet,fed eft prüfens procurator eins,qui uult impetrare Iiteras,ut cogni no appellationis alcericommittatur, potcxitappellatus,fiuultobtinerc,quóa literæ nô impetrentur,fed quad appellans citetur,ut coram indicé quem ele-git procedatur,ô6 econtra, Eftenim ordinariu quôd iplê iudex appellationis cognofeat de appellatione, nifi ex iufta caufa ahjs earn committat, Auihe.ad hoc.C.de iudicijs,ita tenent Innocen.66Hoftien.ó6quoc^Domi Gcm!,hiflt; g Secundo quatrit loan, Andr.an ipfe appellans quoque pofsItpeterCjUtap-pellationis articulo prçtermiflb procedatur fri'caufaprincipaliî’Etuideturprl mô quôd fie,quia cùm appellatus id petere 06 obtincrc pofsit, ut habetur hic in tcxr,uidetur diccndum,quôd idem pofsft appcllans,per régula, non liceac acT^ori quôd reo non licer,^ econtrâ,c.liccr,infr.de rcg.iuris,ô6facitquoddp citur,iniudicis aequalitatem feruandam efle.l,fin. C,de frucGib,26 liiïiim ex, penfis, Contranum eft uerius,quöd fcilicet appellansid peterenon pofsit, etfi appellatus facultatcm petendi habeat. Et ratio difterentiæ hæc eft,Qj.iia appellatus non teneturadaliud,niG ut profequatur articulum appellationis, fî6 non Äufe principalis coram indicé ad quem,per tex.noftrum hic,Per hot emm quod reftuit appellauoni, innuit,quód principale negotiû nô fit delata ad fuperiorem,

adfupcriorem,quareetiampcr appellantem cogi nonpoteft adportandum ada principalis caufæ, Hæc ratio ceiïàt in appellante, Nam is ante fententi* am faam appellationem innuit fore legirimam, amp;S per id negotium principal le debt urn adiudicem appcllarionis uidetur, c, utdebitusJupr. eo. Appella-tusautempetensin principal!caufa procedi,appellationis articulopratter, miflb, illudidem petit quod appellans innuit, 6^ fie eft hoc cafu confenfus utrinque, Ideo appellans non poterit refifterc appellato petenri, quia per hoc confiteretur le non légitimé appellafle. Ita decidunt Ioann. Andr^Petr, de Ancho.Sd DomiGemi.hic. Econtra autem fi appellans paratuseft folue, ^ «f« appellato cxpenfas in caufa appellationis fadas, poterit peterc ut remitta-tur ad iudicem à q«o, 8C tunc remittendus eft appellato etiam inuito,quia ap pellatus ad hoc alioqui tcnetur.c.interpofita ille denique.fupr. eo. Appel* latus aute^ hoc petere non poterit,fecundum dodores hic.

Tertiô quacrit loan. Andr, pro intelledu texr.hié, in uerbo,procuratorcs W indrudos,an Procurator primae inftantiæ,Slt; fie caufæprincipalis uirtutc primimandaripoßitquoque appellationis caufam profequifErdecidit quôd fie,licetinuitus ad hoc cogi non pofsit;I,inuitus,C.deProcuratoribtc.non irt i^ftedn fin.fupr.eo.ô^ ita quoque decidunt Archi.S^ Domi.Gcm.hic«

GloITin uerbo,per fe,opponit contra text. Dicitur hic in text, fi uoluerit ^^ ®^ pe tier it appellat us,principal es per fe compareant.Etfic uidetur text, uelle quôdfitin poteftate appellati,quôd cogerc pofsitappellantê,ut perfonaliter lt;^oram indicé ad quem compareat,Sed contra hoc opponitur. Nemo régula* hier cogi poteft ut in iudicio perfonaliter comparcat, per text.in c.«, fupr. de ludic.eo.Etabfurdumcflètjfi appellans haberctillam facultatem. Nam quia hbetuilisiniles cumprincipeuel rege litigans cogeret euro ad perfbnalem comparitionera.GloflZfoluitquôd uerbum,petierit,non debeat inteHigi quo ad perfonam appellantis,fed tantum quo ad caufam,hoc eft, fi uelit appellans petierit,poterit caufa principalis,omiflb appellationis articulo, coram indicé ad quem tradari.Rcliqua autem,quae hic habentur in tex.fcilicet prin. cipalcs perfonç per fe ucl per procuratores inftrudos cum mandatô ad agen dum2lt; cum rationibus QC munimentis ad caufam fpedantibus £lt;c, non fun# •noptione appellat/.

Gloff in uerbo,munimentis, interpretatur text, quid ueniat appellatione »nunimentorutn, fcil/cet quod priuilegia,documenta SC alia omnia per quae poteft caufa muniri, Teftibus tarnen cxceptis, qui cogi non poftunt ut eant ix in alienum territorium ?lt; teftimonium reddanv.conftitutus. fup. de fideiuf. Soient enim illi inhuiufmodi caufis examinari per fubfidiu iuris,quód uide. hcetiudices caufæ committant examinationem teftium abfenrium iudici il. bus territory ubi teftes degûtj.indices, cumfimilib.C. de fide inftru.Ex hac intern glo.notat Pet.de Ancho.quôd ada in caufa principali habita, in caufa ^Ppenationisreprodudajfaciuntfidemin ea. Etfatis eft reproducere exempla adiorum fine originahbus,modô autoritäre iudicis uel coram notaris tri. hunalis fuerint tranuripta,fecundum Bart.in I.eos ^ fuper his.C.dc appel!« Ouvrit deinde Petr.de Ancho. Ponequód appellatus habet fenferttiam £C nlt;Sa penes fe, appellans petit, ut coram iudice ad quem exhibeat, quia uult ftntentiâdicerc nullam fine iniquam,utrû appellatus teneatur ea exhibere? Et uidetur primo quôd non,quia ador ipfe debet effe inftrudus nee peterè ä ïeo,ut fuis inftrumentis fuam caufam iuuet.I3.cum fi'milib.C.dc edendo.Có«* trarium eft uerius,quód fcilicet index fuperior poterit mandate,nedum appel latofed etiam iudici à quo,ut fibi faciant copiam adorum primae caufæ.l.is a-pud quem.C.de edendo, quod fi facere recufauerit,poteric iudex ad^uemin ïerrogare partem, utrum habeat illud inftrumentum fententiæ,uel aliud de

D» WELCH. KLING. LECTVRA

quo ag{tur,8f G dixcrit fc non habere, wel noluen't exhibere, proniinciab»ï, quad fi quo têporc inftrumentS illudrecipiatur,nóadhibeatur ei fides/edfu uanum8C caHatum.ha tenet Innocen» in c.quiaperpetuus.fupr.defide inftnf* ÖC fequitur eum Bar.in d«I Jsapud quetn,C.de edepdo.Et dicunt hocelR notatu dignum.

15 Glo.in uerbo,finito,quacritquocraodisdicatur appellationis articulus fini tus,ad hoc ut in cauQ principaluudex ad quem procedcre pofsit ^ Et refpon-detur per gIo.5C quofdam dodorcs,id fieri tribus modis.Primó per approba-tionemappellationis,utG pionunciatur,malc pronunciatum S?beneappeP latum. Ét hic modus propriê conuenit textui no ftro, quód fcilicct tune index ad quem poterit in principal! procedere, fi uiderit expedire.- Secundo per caflationem appeUationis, ut enm pronunciatur bene pronunciatum SC malè appellatum.Et hic modus non quadrat textui noftro.Nam fi appeUatio-ne caflata remittuntur partesad iudicem à quo, nee poterit iudex au quem de principal! caufa cognofcere.Quare glof.hic, in quantum dicit dccaflatione, malè loquitur .Tertiö dicitur finitus per terminum legis uel hominis lapfunw Et bic modus quoque non quadrat textui noftro, Q.uia appellatio tune dicitur deferta,óC redit ad iudicem à quo,nec poterit iudex ad quem in principa* licognofcere.d.c.cömfit Komana.fupr.eo. Ideo intelligamr text*c«m dicit, appeUationis articulofinito,fcilicet per approbationcmappellationis,qua», dopronunciatum eft, malê pronunciatum Óif bene appdlatum, nonautem intelligatur de caflatione aut termini Japfu, ka deciduntDomi.Gem.óï^ Ph^« Franc.hic.

Glo.fin.in uerbo,qbmifló,opponit contra text* Dicitur hic qtwd cumpat- , tium uoluntate iudex ad quem,pofsit procedere in cauß principak, appelé* tionis articuloomiflbjCÓtra hoc exprefsè facit texjn c,Roman3,in prineX®* Glof.foluit quod bictexJoquatur infummo pontificc,cap. autem Romans» in inferiore archiepifeopo* De hac quaeftione uide quae diximusin d.ç ma na,in princ.fupr.de foro compc.eo. Poftremouidetur quódtext.hicbo« ipfi fit contrarius. Nam in uerbo,petierit,requiritfolius appeUati cofeo'^'^» amp;nbsp;in uerbe^de partium uoluntate,requiricco(ènfum utriufque. Adquod tw refponde^onfenfum efle dupIicem,cacitum8Cexprcflïim,apartcappcquot;’“ requiritty expreffus conienfus,ad hoc ut pofsit procedi appeUationis articu-lo prætemaiflo fn caufa principak.Quia text.dicittuoIueritSC penek^’“ P^f* , te autemappellationisfatis eft tacitusconfenfus,quiconigitur,qiï*^^°*P ® quód appellat innuit fuamapj^cIIationemeflêIeg!timam,6Coptat cam appro-bari. Igitur illa uox,de partium uoluntate, intelhgénda,quo ad appeUatSde exprefla uoluntate, quo ad appellantem uerö de tacita uoluntate. Et de nac I« quoque fuprà diximus. Extra glof.mouent dodfores aliquot quaeftiones. et primo,pone quod iudex à quo deferatappcllationi abinterJocutoria interpo Gfç fine fc ri pris,fine caufg exprefsione,8C quoep fine petidone apoftolorum, an iudex ad quem,appellante inuito,pofsit in caufa profequiÆtdecidunt In-nocen.Archid.St^Dom.Gcmi.quödfic.fiucfitappelIatumadfummumpon/ tificem Gue ad archiepifcopum,Gue etiam delegatus ab cis procedere ucllet, per text.in c.cum appellationibus ^ fi ueró.infr.co.

Secundo quacrût,an iudex, cui caufa commifla eft appeUationis, pofsit^ *7 nu! Iitate fententig cognofcere,pronüciare,8C earn term(nare,Ginucneritfcigt; tentiamefle nuUamc'Etreipondet Archidia.8CDomi. Gemi. quódfic. Nam fententia propriêdiciturnulla,quando contineterrorem calculi,I,«.cum 11-milibus, ff. quæfentent. fine appellatione refcindantur. Item quandoeftlata conti» ius conftitutionisJ.G expreisim ff. de appellat, d,I, ’•^•^^^ fententiae fineappella.refcin,5lt;C.pertot.quando proqocare non eft ^*

SVPER IL SEXTL De^ppcUationibi/d. j,bUitd^» n^ cede, ErgoneccHè eftadhiberi iudicem ,quiuideat an in calcule fît erra« cu(n*uel an contra ius conftitunonis fît pronunciatum, Qi Ïta declarer fenten tiam nullam.Sed hoc index à quo beere non poterit, quia fufpedtus eft quod fuamfententiam non facile pronunciabit nulIam.Ergo committicur idiudicl appellanonis, hoc probatur per text.expreiTcum tbi notatis in I.quxdanit fi.Famil.HercifcunJ.fin.fEde iure Patronatus*

^î^iiitailuè^

» nbsp;nbsp;nbsp;Duæ dt^crcntiic inter appeUationem ab intcrlócutoria^Z^ appellate

! adefinittua^

Hic Spornt differentiam inter appellationem ab interIocutoria,flC inter * cam qu% fit à definiciua, Nempe quad in appellatione ab interlocutoria o« tnnia feruanda funt,de quibus fupra didum feft ,In appellatione autem à defi-ntnuafcruantur tantum ea, qu» de iure ucteri difpofita funt,hoceftj, quód illico 8i incontinent! ab ea poterie appeUari uiuauocc, ut j appelle à fenten^ liainiqua.I.j.ff.de appclIaJJitigatohbus,C.co, Sccundô,quôdnonrequi* riturcaufacexprefsio,fiueró aliquamcaufam exprefleric,non teneturexeà appellationem iuftificare,fed poteft etiam ex nouacaufanonexprcfla,fe« candum gloff. in c. cum caufam, in fin. fupr, eo, SC quæ ibi notantur per Do-lt;^ores. Si tarnen exprimeretur caufa manifeff è friuola ^ non tenet appella-«o,utfi dicat : Appelle, quia ceel um digito tango, argument, c. fin. fupr.dc conditfc.appo.Etfic omnia quæ iure ueteri circa appellationem à definitiua ftatutafaçrunt,etiamhodie fcruantur j nonobftante coquodluprà ponituf in text.de quibus in c.cum fit Romana.8d c.ü iuftusmetus.fup.eo,Et pér hoc fîtquoque explicata gloffin uerbo,ftatur.

^ Q^od ft appellator^

SVMMARIA*

I Queenam ftnt objeruanda appdlanti ab interlocutoria,ad boe ut euitêi panam minify rite appeUantibus impl^tam,

• 2 - nbsp;nbsp;^ppellans minits légitimé habetur pro non appellante,co ^uod non [èr^ uata ßrma bute aélui à iure prajeripta, aélu^ ipje cenfetur nuL hti,

• 5 nbsp;nbsp;Q^ando minti6 legitim c efi appellatum,appellani condemnatus in ex* penßi remittitur adiudteem à lt;^uo»

• 4 nbsp;Ptru Index minué légitimé appellantcm babeat condemnare in expend

• 5 nbsp;nbsp;^fquo tempore fiat condemnatio expenfarum w caufa appeUationfi^ -^ppellatHô non comparens habetur pro contumace,^ proceditur co^ tra eum in caufa,condemnaturque appeUanti in expenfisi

• 7 nbsp;nbsp;^ppellati0 fin caufa appeUationisfuccumbat ^utrumappeU^nticon» demnabitur in expenfis^

D» WELCH. KLING. LECTVRA

H/c^diuidi'tutprincipah'tcr intrespartes« In prima pontr^qua panaptt» niatur is qui ab interlocutoria appellat, nee tarnen feruat formam, qua: m ea cftferuanda. Infccunda,ibi,Gauicm,poenamponit appdlaiitoramiudice ad quem non comparentis. Jntertia,ibi, iuftam, ponitgeneralem fententi# arn. Pro intelledu primär partis quærunt Dodores poft gloflCm uerbojpraci* ,miffa. quacnam fintferuanda in appellatione abjinterlocucoria, ad hoe ut quis poenam non fneurratj' Etrefpondetur fecundum glo(K ói^ Dodores ,rc# quiri primo,quód cauiam exprimât in fcriptis. Secundó,quód fttcaufagraquot; uaminisdlati uclcomminati.c.cumceflante.fupr.eo, Tertió,quódfitlcglt;* timacaufagrauaminis.c.cumfpcciali:^exceftu,fupr,eo. Quartó,quódiifa caula probata fit uera.c.tntcrpofira,inprincip.fupr,eo. Quinto,quód appel# lantis petitiononi/t admifla,ó(^ideoappellatum. c.diledo ^^quoniani igi-tur.fupr.eo. Et dicit Archidiaconus,hoc eftè contra quofdam iury ignaro«, qui propofita exceptione dicunt:3d appellamus fi earn non admittis. Nam ta-lisappeilatio nonimpedit quo minus ualeat,quicquidpoft ipfam appellat donem fadum fuerit. Scxtó,quöd appellee infradecemdies,Authenneho-die.C de appetlatio. Septimó,quód petat Apoftolos intratngima-dies.c.ab co.infr.eo. Odauô,quôdcûrationibus,ÔCmun»menris ueniatinftrudusaJ ludicem ad quem,per tex. hic,in uerbo,poft hoc , Licei hoe impugnetur per Innoc. qui dicit,etfi non afferatmunimenta,quód tarnen non incidatin pœ-nam huius conllitutionis,fcdappellanshoc cafunon habcatdilationemletf remifsionemfuper munimentis,allega[ad hoc c, cupientes-^ infuper.uerQ e^edos.fupr.deetedio.eo. lila tarnen Innoccmopinio reprobatur per Arehi. amp;f Domi.Gemi.hic, propter texr.hic, qui requint in appellatione ab interlocutoria omnia quae pr^mifta funt,ó6 in ^ poft hoc, eft praemftum delations bus,S«f munimeniis.Ergo 2Cc. Et per hoe fit quo^ explicata glolï. in uerbo, a præmiftà. Ex hac pr,ma parte nota primô, quad is qui appellat,lcd non légitimé , habetur pro non appellante, Qjiia paria funt quid non ficri,«elnon legitime fieri.Ex quo infertur,quôdubi in adu exercendo datur à iurecerta forma,fl ilia forma non feruatur,non ualcbit adus, 06 habetur pro non faoo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

c.fin.fupr.de fenten SC re iudica.c.quia propter, fupr.de eledio. inantiquisi Inftituf.de hacredtta.quac ab inteftato defer, in princip.I,quoties, ftquifatif*

^ dare cogantur,2Cadhocallegatur text.nofter quotidie. Secundo nota,fecundum Philipp. Franc, quodfi appellatio eft minus légitima,tunc appel-Ians remittitur ad iudicem à quo,amp;^ in expenfis condemnatur, concordat c* cum appellationibus, cumtrj^ltisfimihbusinfr.eo.

4 Gloæinuerbo,condemnandus, quacrit per quern debeat fieri condemna-tio expenfarLim,li appellans non feruat formam hie præfcripram,utrura per iudicem à quo,uel per iudicem ad quern. Et uidcturprimô,quôd fieri debcaS per iudicem à quo, 0^ non per iudicem ad quern ,nam fi non légitimé appel-Iauit,habetur pro non appellantc,ut fuprà didum eft, fequitur quod iudex ad quern non fuerit iudex appellationis,SC per confequens quoque non po# tuerit pronunciarefuper expenfistanquamfupcracceflbrijs ,cfiminprincilt; pah nihil potucrif,Et hocuidetur probariex ordinc text, hie. Quia text, pri# mum dicit,quodredibit ad examen priorisiudicis,8Cpoftea fubiungit condemnandus in legitimisexpenfis, quare cûm examen prionsiudicispræcc# dat condemnationem expenfarum , uideturfequi, quódilla condemnatia per ipfum fiat,ó^ non per fuperiorem,cöm fuperior remittendo totamcair# fam à fe ab Jicauerit.d.c.cum appellationibus 4 fi ueró. infr. eo.amp;: ita tenent Archidia. hic,SC Specular, in tic. de expenfis ^iuxta. uerfic. feptimó.Con= tranam ®pinionem, feiheet quód iudex appellationis pofsit códemnare non légitimé appellanten! in expenfis,tenet glolfthició^probatur, Namcertum eft,quód

SVP ER IL S EX TL De ^pptllationibus. ^QjJodß. nbsp;nbsp;15 lt;5

cft,ïjuôdiniîloart(culo,anfciltcct appeUat/ofit Icgit/ma nee ne,eft Judex comôetens,d,c.cumappellan'on«buj,cum ibi noransjnfr.eo. Ergo fuper ex-penfis mde emergentibus quoque eft competens index, fiC hoc probatue per text.ad lûeram. c^ ex parte.cl.i.fupr. de rcfcnpns.in antiquis.Cum gloflZ tenent loan.Andr.Domi.GcmûPeudc Ancho. èc Philip. Franc.hic, Ôd nos Iind,c.cumappcllatiombus,lauus profequemur, Sed Ïam quarripotent, So^uû tempore index ad quem faciat bâc condemnanonem expenfarum f Et «ipondetloan.Andr. quem alqfequunturjà tempore appellatioms interic« âx fieri debere appeUationem, quia ex tune cœpit expedarc 5^ differre ne-gotium.c.audiris.fup.deprocurato.inantiquis. amp;nbsp;eft text.ad hteram in c.NL colao.fupr.eod.Et tantum de prima parte iftius ƒ In fccunda parte, ibi,fi au-tem,ponit,qua pœna puniatur appeîlatus qui uolucrit coram iudice ad quem ucnirein|iru(ftus. Videlicet quod nihilominuscontracumincaufaproce« tJiturtanquam contumacem. Secundô,quàd condemnatur appeilanum »xpenfas, fie hoc fit etiam fine noua citatione,fecundum dodores bic. Std contra hoc opponitglofl?inucrbo,contemprerit,hoc modo. INam eft in uo^i ïuntate appe(Ïari,anueht coram iudice ad quem cen patere infirudus nee nc,per text.noftrum fupra inuerbo,fi appellatus uoluerit QC peticrir. Quare nondiciturcontemnere nee contumaxene,qu3ndo fuo iure utitur,amp; lu per confequenspuniri non debet. GJofKfoJuitquód text, nofter tntelhgatur, quandoappeUans iam petif(',quód coram fuperlori procedatur in caula prinlt; Cipafi.Sdpofteaid contempferit,autfi nonpetijt, utincaufaprincipali procc* datiir,fiC tarnen in articulo appellationis quoque fuit contumax, quu lenun» dacftæqualftas utrinque,quôd fcilicctficutiappcllanspuniturfinoncópa-leqita qhoque appeftatus,concordat e. prout.fupr.de doloamp;^ conto, m anti-quis. lam quærunt dodores,quidfi appeftatus non eft contumax,fed compa- r teqgC tarnen in caufa appellationis fuccumbit,utrum appellant! debeat con-demnari m expenfasf Et uidetur primo quód non. Nam illi tantnmeondem« nantur in expenfas,qui temerè litigant,qui autem iuftam caufarn litigandi ha bent,non condemnantur.c. «.in fin.cum multis.fupr, de cletfÜo.eo, Et appel-iatuslitigans coram iudice ad quem habet iuftifsimam caufarn Iitigandi,nem-pe exfententiaiudicisinferiorisprofelata,arg.l.iuftc. ff.dcacqui.poircfsioi Jdeocondemnari non debet, cöm fadum iudicisexcufctà pœna,amp; inducac pratfumptionem bonæfidei.l.furti^Ç qui iuffu.ff.de hisqui notantur infamia, In contrarium fortiter facit régula,quæ habet,quod uidus utdori condemnatur in expenfis.I.properandum -^ fin autem.Gade iudicijs. Secundo Ecit,irt •udiciodebetferuaria:quaIitas.I.fin.C.defrudib.8Chtiumcxpenfis,fcd3p-pellans condemnaretur appellato in expenfas,fi fuccumberet.Ërgo Si appela latus condemneturappcllanti. Pro uitandacontrarietateiradiftingue.fceun dutnOedores ÄTgloftas, Aut prior fententia fuit euidenter iniqua, èC po* tentcondemnariappeftatus appeftanti in expenfas,quia in hoc rafuceffac fuprà dida ratio,cöm ex iniqua fententia appeftatus non pofsit habereiuftam caufarn litigandi. Poterit autem prima iententia tune euidenter ini-quadici^ quando in caufa appellationis appellatus fuccumbit ex adis prk mæinftantiæ, fecus ficxnouisprobationibus 0^ produdis, fecundum 110« tataper Barto, inl.fin.ff.de re iudica. Et in boe cafu poffiintintelligiiura pro fecunda opinione adduefta, Aut prior fententia non crat cuiden« ter iniqua , ^ tune poterit fieri expenfarum compenfatio. Proprere» quod uterque habet fententiam pro fe. Ita ineffedu dccidunt gloff.Do* dotes in c. ignorantia.infr,dcreg.iuris, Vide dehac quarftioncÇyn m l.generaliter.C. de iureiurand. Specular, tn titu. dcexpcniïslt;^nunc uiden# dura, uerfic, quid de appellato, Dodores in c, finera litibus. fupr. de dolo ^

a WELCH, KLING. LECTVRA«

éofttu. Doini.Gemf.Petr.de Ancho. 0^ Philip.Franc.hic, qui aHegant mul« tu concordantias»

Capitulum Ih Idem»

T Egitima fuCpitionis caufa contra ludicem afsignata, amp;nbsp;arbitris i ■*^parttbus,fecundum formam iuris ckdis,qui de ipfa cognofcant, fæpc contingit quod ipfis in idem conuenire nolentibus, nee tertiura aduocancibus, cum quo ambo Ue( alter eorum procédât ad decifionê ipfius negotq,ut tenentur,iudex proférât excomunicationis fenten-tiarn contra ipfos, quam ipfi turn propter odium turn proper fauo^ rem partium diutius uilipendunt.Quare caufa ipfa plus debito proro gata non proceditur ad cogniiionem negorij principalis» V o lentes igitur morbo huiufmodi neceHanam adhibere medelam, naunmus utipfisarbitrisper iudicem competens terminus præfigatur, infra quem in idem conueniant,uel tertium cocorditeraduocent,cuni quo ambo uel alter eorum eiufdem fufpitionis negotium procurent ter-minarc , alioquin iudex ex tunc in principal! negocio procederc nott omittat.

SVMMARIA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

t nbsp;nbsp;\^rbitrli fuper Cognitioneßß)icionii ele3fslt;jualiter ^ per^uew^tj beat praß^ termlnua ßniendtt cognitionis eitta ^ CJ' p ûp^^^ , terlabatur quad caufa principalis reuoluitur ad iudicem recufa^ turn,

• 2 nbsp;nbsp;^rbitri non priua à partibu6 reculantibua iudicem tanluam ßjf^^i^ eb^untur^niß caßas coram ipfa propoßerint.

^ nbsp;nbsp;nbsp;quot;Partes bene ab inttio duos uolunt^^ quam multospoßunt eligere àrbü tros, non tarnen quando dßentiunt fuper fententia, tertiumipßf poßuntadijcerefcdaduocant eum ipß ar bitri,

4 nbsp;nbsp;Reeufatio iuaieü folternfi/fendit iunjdi^ionis cxercit;um,nelt;juc tot lit dus habitum»

• 5 nbsp;nbsp;nbsp;»^rbitri/ufficionis negotioßnito ulterius in Caufa principali non pro» cedunt fuper quo tarnenfunt opiniones Contrariiez

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;Caufa-^ex quibus iudex tanquam fùffeflus légitime reeufatur, ^ ludex ordinarius anperinde ac delegatus poßd eX caujaf/fitionis rd eufari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

• 8 nbsp;nbsp;nbsp;Proceffis reeufationis iudicis, ^ qua debeant eße materiaUa libelb re eufatorif

^ ^ppellatio^Recufatio ^ Relafio aquiparantur» id nbsp;nbsp;,^rbitforum qualiterßat légitima ele^lio»

if Inlaid

SVPER IL SEXTL De^ppeUationibudt cLe^itima. iji ’* nbsp;nbsp;^n latei poßint d^i in arbitras iuris»

’i J^erbum.Co^noJeat^ relatum adpcijonam babilemdmportatpote/la» tem decidendi»

^rbitrimalèpronunciantes^anincurrantinpcxnamCti^defent.C^rc iudic,eod,

• ’4 ^rbitri tribusmodis dicunturmalèpronunci^.

• *5 Dcltnlt;iuiturnonfaltemficiendo;,uertim^omittendo.

ïudexqm' reeufatur ftatuitcompetenstempus arb/ensad finkndam ca«* wi^quo dapfo fl finita non fucrit,in principali procedit.

^“0 ct^itcnderunccoram Archiepifcopo Mâgd€nburgenfi,q«i tube (en tentiam, per quam altera partium fenferat fe grauatam,propterea appellauis sdfunnnmmpontificemfiueimperatorem, arcbicpiicopusdetubr appeUatio Ri,amp; Imperator caufam appeUationis commifit quibufdam principibus impe ^’litanquani iudietbus delegans. Appellato autem erant üb principes SC iudf fcsdelegatifufpetfii.propcerea noluit coram eislitigare ,0^ obiecit coraipfis Ciurasfufpicionis.Delegatisiubenribuselegerunt partesarbitros iuris duos, AyibbetunumjquifupercaufisfuCpicionis cognofccret,utrumfint leginmt « lufFicicntesjUec ne» Porrö arbitri dedi forte propter odium uel fauorem Part^^n^^Q(^gJ.^ntconuenircincognit^one,ne4 etiarn tertium fibi concor« . alter adiungerc,cum quo ambo uel alter eorum potuiflèt in caufa iufpicionis procedere. Ideo caufa principalis prorogataeft,Sdimpeditum quo minus in caufa principali procedi potuerit. Qjuaeritur itaque, utrum indices delegati « «afpedipofsintipfis arbitristermina competentempréfigerc,infra quem in ‘^cmconueniantjUel tertium concorditer aduoccnt,adeó utO idinfra cermi ^'yiunon fecerint,ipfe rcculàtus in principali negotio procedere pofsit ƒ Et ^'detnr primo,quod üiurn termina prxfigcre non polsit. Nam fi terminus •aberetur,nihil abeflèt ipfis arbitris,fed tantam partibus,fi nó cognouiflènr, ‘deo uidetur quód potius aliqua poena ad hoc cogendi fint,ut cóueniant,peï tex.in c,fufpicionis*^ ab ipfis.fup.de off.dele.in antiquis.Poena autem pofsit clTcjUt feratur contra eos,fi neglexerunt conuenire, fententia excommuni-cationis,ut innuit tex^SCgloffhic in ucrbo,excommunicationis fententiam, uel ut mulda pecuniaria cogantur,ut notatDo.Gem.hic,uel ut cogantur ca-ptispignoribus,arg'^fciendum.uerf.quibJnfti«defatifdat.tuto.Secundóui deturlequi,quód huiufmodi termini prxfixio fit plané fine effédu. Nihil e-nitnoperaturiudlcisfufpedlrccufatio.Nam duo arbitri iuris,qui cognofcüc fuper caufis fufpicionis,eliguntur ab ipfis partibus,ita q uód appellans unum ®^f§itjappellatusalium.c.cumfpcclali,cum fimilibus. fupr.co. Si autem ap# pellatus iudicem reeufaret, SC arbitrium iudicis digeret pro fe,tunc appelläs quoeç pollet arbitra eligere,qui nunquam conueniret cum arbitro ipfius ap-pellati,donee labaturterminus pracfixus,ÓC difeufsio caufa: principalis ad iudicemfufpedumrediret,itaopponit glolT.fin,bic. Tertiöefto,quódterminus debeatpræfigi in cognitione caufa: fuper fufpitionc , Tarnenuidetur quód ifta præfixio potius fieri debeat per arbitros,quâm per ipfura iudi« cem recufatum,ita probatur per text.ad literam in c.fufpicionis.fup.de offic. Si poteft. iudicis delega*ubi exprefsê dicitur, quód non iudex reeufatus/ed arbitri potius, coram quibus probatio facienda eft, poßint terminumaß fignare.Tamen iftis non obftantibus dccidit tex.noftcr contraria,qu^d fci-licet indices delegati hue ordinary propter fufpicionê reeufati pofltiot ipfis arbitris iuris eópetentem terminöpraefigerejinfra quem in idem conueniât, nd wer ci um

D. WELCH, KLING. LECTVRA

ucl tertium concorditer adaocent, cum quo ambo ucl alter eorum fufpfcio* niscaulamterminent# Quotermino elapfo,nec articulo fufpicionis finite procederepofsintdelegati in negotio principale Ratio iftiusdecifioniseft» quad de duobus malis minus malum eligendum,fed litigate coram indicé W' (pedojcft minus malum,quàm fites fieri immortaks coram arbitris cognition nem caufac reeufationis differentibus, Litigare enim coram indicéfuipecro habet multa remedia.Nam poteft petere ut?ufpedoadiungatur afinsquida, ut caufa fine fufpicione procédât, c, inducia: offeratur. ?, q.j. Idem potent fuppficare,fi fenferitfe grauatum,qux remedia in afio ceflant»

Nee obftantquaefuprapro contrariaopinione adduóla funr, Etprimutn nihil facit quod did urn eft de pozna.Nam arbitri propter odium uel fauorem partium fepe nihifi penderent poenas, ÖC difFerrent caufas,ut fites ficrentim« mortaks, ficuti text, bic, Ideo fola poenac adiedio non fufReitjfe^tettninus praefigendus erit.Secundó nihil facit,quod didum eft, reeufationem ^’^j°“ Ia termini præfixioneefle fine effedu. Namgloifi hn.hicin hoccafu dat duplex confilium, ne fit fine effedu, Primum^,quód fi arbitri iuris infra ter# minum prxfixum conuenire uoluerint, poterit pars reeufans à indicé recula to petere,ut fecundum ada coram arbitris produda ,quac etiamin iudicion* dem faciunt,c,præientata,fup.de teftib,inantiquis,pronunciet,ô^ fi male pro nunciaueritappelkturtanquamabiniquafcntentia feugrauamineadCupe« riorem,fecundum confifium gloiE8^ tutius eft fi arbitri infra terminum no* Iuntpronunciare,uelmaïèpronunciant,appellandum eft ab arbitris adeum quideditdekgatos.c,abarbitris,fupr,deonic,dckga,eod; Etitaquoquere# fpondent Domi. Gemi, Ö^ Archid, Et fit quoque per hocexplicataglo”*quot;* nafis in uerbo,omittar,Tertió non obftat c, fufpicionis .fupr.de offiddcl^g^’ in antiquis,quia gloff. hk, in uerbo, per iudicem, reijjondet ad hocduobns modis. Primô,quôd c, fufpicionis, tanquam lus antiquum fit corrednm^^f c,noftrum,Etillam folutionem tenet Panor.in d,c,fufpicionis, ftati»^ poltn« gurationem cafus, Non tarnen eft liera folutio, quia inrium corret^æ quan» turn fieri poterit,uicanda eft. c, cüm expediar.fupr. de ekdio.cod.hh» ideo gloff Archidia, 8f Domi. Gemi. afio modo refpondent, quod iH^ ^^1° ‘^’^^ non funt contraria,fed diuerfa. Nam in d.c.fufpicionis, loquitur text.de ter* mino,non arbitris,fed ipfis partibus pratfigendo, infra quem caufasfuatln# fpitionis probent,ód illa praefixio utique per arbitres fieri debet, text. autem nofterloquiturde termino,nonipfispartibus adprobandum, fedipfisarbi* trisadconueniendum in uham fententiam praefigendo, poftquam fetheet iam caufæ fufpicionis infra terminum ab arbitris praefixumfuntprobatat» Ideo die breuibus, quod index recufatus poterit ipfisarbitris ad conuemen# dum in unarn fententiam terminum praefigere,non autem ipfis partibus.bco' trà autem arbitri poflunt partibus terminum praefigere ad probandas caufa* fufpicionis,non autem fibi ipfis ad conueniendum in unam fententia. Et per hoc fit explicata glo.hic in uerbo,per indicé. Ex hoc textuprimo nota,fccurt dum Phil.Franc. Quód caufa reeufationis non debet folum coram tudice re-eufato proponi,ut hic,Slt; c.fï eontrarium.fup.deoff.deleg.eo. uerumetiamde bet coram eoproponi tafis caufa fufpicionis,quæ probata légitima fit ad re* eufandum. Secundo nota,quod probatioillius caufæ fufpicionis non fit co# ram ipfb indice recufato,fed coram arbitris à partibus eklt;ftis,ut hic,Ä d. cm i contra ^ ubi uerö.fup.de off,dekga.eo.c,cum fpeciafi,fupr,de appel. Tertio nota, poftquamcaufa:fufpicionis légitimécoramiudicereeufatopropoutx fueriTV,quódtunedemumeliguntur arbitri âpartibus,ó^noantea. Quarto nota,quôdiudexrecufatus poteft afsignare terminum arbitris, infraquem 3 canfam décidant nel tertium eliganr. Quinto nota, quod ipfii arbitri fi non

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuemune,

SVPER IL SEXTL De^ppcllationihiis, cDcgUima^ i^^ conucniuntjterrium aduocant, non autem partes, licet partes ab initio pofi fintconucnire,utunus arbiter eligatur,uel etiam tres,ut habetur in gio. c.fc=« cundo requiris,in uerbo, in aliquos,0f qua: ibi notantur per dodores.lup.de appeUatioi Vltimonota, quodrecufatioiudicisS^exprefsiocaufaclégitima: 4 nonpriuathabituiurifdidionis,fedfufpendit tantum eius exercitium. Et per hoc quoque patet» quod arbitri folum determinant negocium fu'pictonis,uc hie in tex. 3d fic uidetur à contrario fenfu.quôd arbitri fufpicionis negocio fi-nitoin caufa principali procedere non poftunc. Ita tenet hie Joan, And.Petr* de Ancho, Do. Gem Phil.Franc.hic.SedHoftienfis contrari urn decidit, fcilicetfiarbitri negocium fufpicionis terminarint,ôdcognouerintfufpicio niscanfasIegitimas^SC fic delegatos iufte rccufatos ,quôd ipfi arbitri deinde hiper caufa principali cognolcere pofsint,allegat ad hoc I.apertifsimi,0d I, fi» C^e indiens,Dicitur emm in d J,apertifsimi,arbitros eligendos efJe, ut cora cis compareant recufantes^Sd cauiam tradcnr,ac ft ab ipfo imperatorc ad hoc delegati effent. Secundo uidetur probari ilia opinio à fimili, Quia arbitri in caufisfufpicionis aequiparanturiudicibus appcllationum. Sed indices appela Etionum poftquam coram eis appeffationis caufa: légitimé probata: fuerint, potetint cognofeere in negotio principah'.c,ut debitus. fupr.eo. Ergo idem uidetur dicendumde arbitris, Dodores hie comuniter reipondent,quôd o» pinioHoffienfis procédât de iure ciuili,fecus aût effe de iure canonico, Jdeo diftinguunt de iure canonico. Aut recufatus eft iudex ordinarius,öd probata hifpicionis caufa coramarbitris,debetcaufamprincipalemali|s delegare, c, fil quiscontra.fup.de foro compe, aut eft delegatus, öd tune caufa reuertitur ad fuperiorc deIegantem,fecundS notata per dodores in c. iudex, fup, de offic. ^deg,eo^ed eötra hoc uidetur fortiter facere tex.in c.fufpicionis,fup,de oft} delega.qui tex,eft iuris canonici, öd tarnen exprefse dicit,quôd arbitri fint cli §cndi,corä quibus probatio eft facienda,öd ad quos omnia quac ad hunc arti culum pertinere nofcuntur,pcrtinêt,ôdqui omne dicit,nihil excludit,per uu! gariaôdc^Sedrefponde,Illaomniareftringenda effcad ea quac pertinent ad caufam rufpicionis,quia tex,dicit,quæ ad hSc articulS fcilicet fufpicionis Öde»

ProinteHedu text, enumeratIoan, Andr. hiecaufas fufpicionis, propter ^ quas iudices recufantur, Prima eft,fi iudex eft dominus aduerfarff.c, caufam, cfi.fupr.de off’,deIega,Secunda,fiiudex eft uafallusimpetrantis, Tertia,fi eft cöfanguincus,Quarta,fieftaduocatusimpetrantis,Quinta,fi habet confimi Icmcaufam, Sexta,fi prius confultus per adorem refpondiffet eum ius habere, fecundum glo.in c,fi contra,in uerbo,Iegitimj,fup.de ofEdeleg.co.Scpti *na,fi eft commenfalis uel nimis familiaris.c.infinuante. fup.de off. delega.in antiquis, Odaua,quôd delegatus eft fociusfîue concanonicusaduerfarq.c« cam R,fup.de off.dcleg.in antiquis,Nona,quia procurabat fibi caufam com *i'itti,arg.l,qua: omniagt;$» nee ferendus.ff.de Procura.Decima,quód unus de-hgMus eft iudex alteriusdelegati,arg.c.finalis,in i.refponfo,ibi,nullus^fibi ^puhti conferuatoris ualeatefle conferuator. Vndecima, quia litem habet cumreo^arg. Authe, minoris.C.qui dare tutores pofsint.l. propter litem.ff .de exeuf.tut. Alias caufas uide apud Specul.in^ fuperiorcm,in tit.de iudic.dele» loan. Andr.öd Domi.Gemi,in princip,hic, Etpoteris habere regulam in hac qiisftione,fcilicet quad iudex delegatus recufatur tantàm ob unam caufam, fcilicet caufam fufpicionis,fufpicio aut colligitur ex multis circumftantqs,ut cxinimicitia,amicitia,familiaritate,confanguinitate,öd ex ipfa caufa öde,

Glqff inuerbo, légitima,quacrit,utrum iudexrecufatusuelarbitri, co-gnofeant fuper caufis fufpicionis,anfituera.ödlegitimaf Etuideturgrimo quöd iudex recufatus de ea cognofeere debcat,ÔC non arbitri. Nam cer-Wm eft,cum obijeitur iudici quöd caufa non pertineatadfuamiurifdidioa nlt;ÿn,ipfc

D. WELCH» IDLING. LECTVRA

nemipfe index poteft cogno Teere, anfitfuaiurifdidio, per text mtx.fEß quis in ins uocatus non ierit. 1 »fi quis ex aliéna, fE de iudieijs. Ergo uidetur quod idem fit dicendum in caufa fufpicionis fibi obiedia, GlolE hie determi* natcontrarium.quod fcilicetipfi arbitri cognoicant incaufaobiedla,anuc# raSdlegittima fit,per text.in d.c/ufpicionis, ibi,ad quos omnia quæ adhunc articulum pertinent,tunda gloæin uerbo,ad quosJupr.de ofFi,deleg.c,cum ipcciali.fupr,eo. Et eft ratio,quia index recufatus ita eftfufpedusfuperilla incident» quæftione recufationis, fientifuper caufa principali,fecunduin Archidia,hic, Nifi recufationis caufaeeflèntnotoriè iniuftac,utfidelegatieE fentdati cum conienfulitigantium, quos uellentrecufare,tuncipndclegati poiTuntilläobiedionemreqcere^c^cum olim, cum ibi notatis.fupr,dccauw poftefsionis 8d proprie,Ideo die fi indexrecufatusreplicarct contra recelantes, quod recufationi renuciauerint/unc arbitri fuper illarenunq^tionc quo que cognofeerent, iecundum Ioan.And,8C Phil.Franc,hic,Necobftatquoa didum eft de iurifdidione,quia ibi ceflatfufpicio, Ideo non eft eadem ratio»

GloiTin uerbo,iudicem,in principe acquiparatindicemordinariumô^de» legatum,quo ad recuiationem, Ôd fic uult quód ordinarius non minuspoBit reeufari quam delegatus.In hac qugftione tu breuibus dic,AutIoquimurdc lure canonico,8C certum eft quód etiam ordinary propter iuftas fufpicion^ caufas reeufari pofiunt,per tex.noftrum hic,8C d.c.fecundö r equiris «^ tertio poftuIas,8C e.cum fpeciali ^ ftatuimus,fupr,de appcllationibus, qni text, quuntur indiftindê de quolibet indice. Ergo indiftindê intelligi debent, * de hoc eft text.expreffus in c,fi quis contra,fupr,de foro competen» Aetlo* quimur de iure ciuili, 06 diftingue : Aut habet iurifdidionê exprórog^e^ee, aut habet earn ex principal»' iurifdidionê. Primo cafu reeufaripoteM^P^^ “' temcoteftatam»Lfi conuencrit.ff.de iurifdidio.om,iud.Secundo ca^'^dic, au recufetur,ant in totum amoueatur,ó6 non ualet reeufatio, aut reen^^“*^^^ ^ usfibi adiungatur,06 ualet reeufatio ex caufa fufpicionisprobabiló/^^^”^* fi ueró contigerit,06 in corpore unde fum»tnr,C,de iudicijs.Ita deeidunt bar» Bald»Si6 alq in d.Lapcrtifsimi.C.de iudicr)s. In fecunda parte,ibijhiPP. I3m datnm,opponit glo.contra tex.uidetur quód non fit necefte eligere arbitros, qui fuper caufis iufpicionis cognofcant, fed ipfi indices qui dederuntdclcga tos,de fufpicione cognofcere debent per text.ad literamin c,ft contra unum» ^ fin. fupr.de offic. delega. cod. Secundo uidetur per aham rationem non efie neceflariam arbitrorum ekdionem, quia »ure cautum cft»qnódiiunus ex delegatis tanquam fufp^dus fuerit recufatus,cognofcat de fufpicione con iudex,qui recufatus non eft,per text.in d.c»fi contra unum,in princ.

Glo.foluit d»ftinguendo,aut fummi principes,hoc eft,Imperator uel lum# mus pontifex dant delegatos,06 dic,aut delegati nondumfunt dati,feddandf, 06 tune fi contra eosopponatur exceptio fufpicionispriufquamdentur,66po« terunt delegantes de ea cognofcere,06 in hoe cafu intelligitnr gloiEbie^uen; fupple.36 idê uult loan. And.aut delegati per furnmos principes iam funt dan, S6 recufantur propter fufpicione,66 fubdiftingue:aut funt dati cum claufula, quodfi omnesintereftè nequiuerint,altj procedant,06 tune fi unus ex delega t»s propter fufpitionem fuerit recufatus, 86 poterit coniudex fuus non recula, tus de fuipitione cognoicere.8i6 in hoc cafu propriè loquitur d,c.fi' c5tra unS, in princ.aut dati funt fimpliciter no cum ilia claufula,06 tunc fi recufantur plu res ucI unus,eligatur arbitri,qui de eaufis fufpicionis cognofcat, 86 in hocca fuloquuntur c,noftru.d.c,f» contra unS^ubi uero.iup,de off.delc.eo.c.fufpt* cioniafup.de offdele. in antiquis.c.cum fpeciali^ftatuimus,06 c.fecundorc* quiris^* tertio poftulans.fup.eo» Aut inferiores indices dant dclegatos,quales funt duces, epifcopi 86 fimiks, 86 tune f» HÜ fuerunt reeufati, non eliguntur . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbitri

SVP ER Ih SEX TL Dofppclhtionihii, c.Lcgitiata, 13) arbitruSed q fidelcganiescognofcûtdc caufîs fufpiciontSjamp;f m hoc cafu lo* quitur d,c.G contraunum ■^ cum autem.fupràde offûdeleg.co. Et ratio cft, quia 1111 inferiores principes facile poiTunt adiri, quæ ratio ceflat in fummis principibus. Idem die fi fubdelegati delegatorumrecufatifuerinuNamSC tuncfubdelegantcs cognofeunt de fufpicione,neceliguntur arbitri. In ter-üa parte, ibi:ÔC coram indice.traditglofK proceflum m canCa reeufationis, feilicet quôd offeratur libellus reeufatorius coram indice reeufato, non di«lt; f ftinguendo,fiuc fit ordinarius fine delegatus qui recufàtur,fecundû Hoftien fem,loan. Andr,Archi,0lt;alios.InIibelloautemrccufatoriorequiritur,quôd contincat omnes circumifantias, fcilicet quôd caufa fuipicionis exprima-lt;urin fcriptis,Itemquis fit quirecufet,quisrecufetur. Et adduntdoëlorcs, Ï^cet non fit neceflarium quôd arbiter inlibcllonominetur,cûmnominatio arbitri a^usnt,quifequitur recufationem,uthicin princip,textus,5C Baldi in l.apcrtifsimi, C. de iudicijs. T amen dicunt eflè confulcum ut arbitri eli-gendi nomen in libelle exprimatur,ad exemplum appellationis,in qua ex» primitur nomeniudicis ad quem^ut didf um eft fuprà cap.proximo.Ergo ui# detur confultum utquoque nomen arbitri exprimatur ,cnmappellatio 0^ recufatioçquiparêcur,ficutipatet,quiaillatria,AppeIIatio,Recufatio6d Re Iïtio,ponunturfirprain una Rubrica,tanquam æquipollentia,amp;probatur hoc quolt;$ per text,in c,cum fpeciale.fuprà eod. Vide de hac quæftione dd, hicÄ Bald.in d.I.apertifsimi.C.deiudicqsi

GlolKin ucibo, formam iuris,quacrit,Quxnam fintferuanda in eledio# i* nc arbitrorum,ad hoc ut deiure eledio ualeat f Et enumerat muIta.Primum eft,quódrecufans iudicem cum aduerfario fuo,uelfifortè aduerfarium non habeai|cum iudice reeufato arbitros eligar,aut fi circa eledionem conueni# lenonpotuerit abfquemalitia,quilibet unum eligaf.c.eum Ipeciali.fuprà eodcm.Secundó,quód arbitri eligendi non fint laici,fed clerici, Sed fuper »« ifta quaeftionefuntcontrariae opiniones. Quidam enim dicunt quôd laici nonpofsint elfe arbitri iuris,Nam arbitri iuris debent cx^recre cenfuram cc c(cfiafticam,excommunicado fcilicet aScohercendo partes.d. c,fufpicionis, in fin.princip.cum ibi notaris, fuprà de offi.delega. Sed laicus cenfuram cc# clefiafticam,excommunicando fcilicet, nunquam poterit exercere. c. bene, quidem •ÿmaximus.pô.diftindio.Ergoô^c. Secundo certum efr,quôd de* ricusnon poterit coram laico iudice conueniri.c.clericum nullus, «i.quaft.i,’ c.diligenti.fupra de foro competent.in antiquis. Quare uidetur, quód laicus non pofsit elle arbiter iuris, prac fer tim in cau^s ecclefiafticis fine derico-rum.c,dccernimus,fuprâ de iudicqs.c, ccckfia. fuprà de conftitur, in anti# quis,c contingir,fuprâ dearbitris,inantiquis.Etitacencnt Speculator in ^ fin.uerfic.g^ nunquid poiTunt elle laici.in titu, dereeufat, Archidia,in c, ab atbitris.fuprà deoffic.delega.cod lib.SC loann.Andre.hic. Contrariam opi-nionem,quàd fcilicet laici pofsinc eflè ddegati etiam in caufis der icorum,ie-net Dom.Gem.hic. Et probatur hoc modo. Nam certum eft,quôd clericus poterit compromittere inlaicum, quando compromiiTum nÔ fit in caufa fpi-ritua’i,c.dile4i,fupràdcarbitris,in antiquis.Et caufafufpicionis, in qua arbi trieliguntur,noneftfpiritualis,hocprobo, quiaillæ caufæpleruncp funt^ quôd eftamicus,frater, confanguineusamp;c,partis aduerfæ. Quae utiep funt quæftionesciuiIcs,Ergoô(^c.Necobftantfecundum cum rationes fuprà alle gatç.Er primo,quôd fcilicet laici per excommunicationem partes cohercere non poirunt,quiarefpondet,quôd tarnen aliomodo coscompellerc poflunt, ut per pœnam ud muldam pecuniariam.Omnia cnim uidentur eis commit fa,fine quibusfufpedfionis caufae expedite non.ponunt.d,c.(ufpicicÂiis. Se# cundo non obftat,fecundmö eum, quôd didum eft* laicos non habere ituil#

D, WELCH. KLING. LECTVRA

didioncm in dencos^Quia hoe uerum eft ex difpoGtione hominfs »fecusao* têexdifpofinone legis,qma tune laiei poflunthaberelunfdiCUoncm in de* rieos.e.cüm non ab homine.fuprà de iudicij«. Sed ifti arbitri iuris non habet faam iurifdidionem ab homme,fed âiure. Dicuntur enim arbitri iuns.Ei» go SCe.Sed dia folutio non proeedit, quia in d.e. eâm non abhomine.loqu^ lurdederico degradatOjamp;^qui per hoe defijtefie eIericus»Ethancopinionc quoeß Gemîniani tmpugnat Philip. Franc,hie,8d refpondet add.e.diledÜ fuprâde arbitns.ubi probatur,quöd clerici poisintcompromittereinlaieos» êC eos arbitres conftituere,quia hoe uerum eft de arbitris-comproniiflórijs ^ uoliintariis,qui iurifdidionem non habent, fed fimpiieem notionem, Arbi-cri autem juris funt ueri indices,£lt; habent iurifdidionem in partes.d.c.fuipi* ciöniSi cumfimihbus. Ergo illorum iurifdidionem dericiinfeprorogare non poflunt.d.c.dccernimus, fupra de ludicijs, in annejuis, c, fi dijend, fu-pradeforocompeten.inantiquis, Nee obftat quod dixitGeminia.eaufam Simpliciter eflè tempoialem SC non fpiritualê,quia refpondetur quód tarnen clerici iiihilominusfmrpcrfonxfpiritualcs ,amp;fic adhuc militât ratio. Tu bréuibus itadiftingue,Auc laici habent iudicemdelegatum fuipedum ,0^ Ïitigantfupercaufisciuilib,ólt;inoeftdubium,quinpolsint,afbjxroslaicoseli-gere, prafertim qui dodi funt, d. I. apertifsimi.C.de iudicr}s,aut clerici liti-ganf,^ iudices delegatos fufpedos habent, 06 tune laicos in arbitres digère non poflunt,non diftinguendo fiuefupcrcaufistemporalib.fiuefpiritualib.

’’ Ïitigenr,com ilJi arbitrilint reuera iudices habeant^ iurifdidionem,2Cderi» ei iurildidionem iudicum laicorum in ft prorogate non poflunt.d.c.fidû' genci.fuprà de foro compe.Nifi conftnfus fummi pocificis intcrucniat.dc» benequidem.pö.diftind.Exhae partegloffnotaquód arbitrinece^r^ *™ caufa fufpicionis poflunt compellere teftes,quod etiam hodie procedit,ftc“ dum dodores hic.Tertió requiritur in arbitro eledo, quod nófit fuip^dus, intclligc de fufpicione interuenientede nouo poftdedionem. Licetenim ab initio fuiflètfufpedus, tarnen ilia fufpido uidetur ablata perconfemum inclcdionc præftitum,pcr ea quae habentur in c.infinuantedupràdeoffi.de lega.ioantiqufs.RcIiquarequifitauidein glolfl

u Gloffin uerbo,ce»gnofcat,dedaratquid illud uerbum, eognofeat,importer,Ô^ allegatiura concordantia. Nota autemobiter exilla gloiT.quôd uerbum,cognofeere relatum ad perfonam habilem,includit poteftatem décide' di.De quo uide quæ notantur in c.licet.fuprà de offi.ordma. inantiquis.

_ ij Glofl'.in ucibo,odium,quœrit,utrum arbitri,fimalè pronunciauerint,in« currant in pœnamc.i.fuprà defenten.ôf reiudica.co.Iib.i.ôi dtflinguit, Aut quacris de arbitris uoluntartjs fine compromiflàrijs, SC non habet locum ill» poEna,quia nonfunt tudices/ecundum glolT.hic.in fin,Autquacrisde arbitris iuris,qui neceflarij dicuntur,SC de quibus loquitur hic text.SC illi incur* ,4 runt in pœnam illius capituli,malè pronunciando.Dicuntur autê malè pro-nunciare triBusmodisîPrimô,quandopronunciant pergratiam. Secundo per fordes,quod propriê fieri dicitur,quando prece,precio, timoré, uel odio corrupti pronunciant, fecundum glof.in d.c.i.in uerbo,uel per fordes.in fin. fuprâdefent.SCreiudic.eo.Tertio fi aliquidex propofitoomiftrunt,quod fpecificare debebant,ita quoc^ decidit glolT.in d.c.i.in ucrbo,deiudicio, fu-»ƒ pràdereiudica. Et nota hic obiter ex gloiflquôd quisnon tantum faciendo delinquit,ftd etiam obmittendo,per iura hic in gloffl allega.ôf uide de hoc omnino ArchidiacJnc,generali, in uerbo, aliquid percipere.fuprâdeek-dio.cojib.

Gionlinuerbo,periudic«m,fupràindecifioneeftabfoluta.

Giofl^in uerbo,coæpctens,quxritfiiwdcxrecufatuï non prçfigitarbitris competenter

SVPER ÏI* SEXTL Dc^ppcllâUonihis, c.^Mtiä, 154 tompetcntem tcrminum,quid fit faciendum y Et rcfpondetjappellandum cf-fe ad deIcgantcm»Sed iam quæri poteft,quis debcat appellate,utrum arbitri, uclpartesiEtdiftingin'Gautpræfigit tantum incompetcntemuelbreuêtcr# nuniirn,Slt;f non ultra procedit,6C tune appellabunt ipfç partes,£C non arbitri, autprocedit ultra ferendo fentêtiam excommunicationis in arbitres, uel aliter puniendo eos, 8C appellant ipfi arbitrnarg.c-i.fuprà de dilationibus»

Glofl^m uerbo,omittat,quoq; fuprà in decifione cft abfoluta.

Cap, lU. idem,

ROmana cedefia, amp;nbsp;infrà. Cum fufFraganeorum Remen. cede-fî:clt;uorum^ offidalium, qui generaliter de caufis ad ipforuin forum pertinentib,eorum uices fuppkndo cognofcunt,unû amp;nbsp;idem confiftorium fiueauditorium fit cenrcndum,abipfisofficialib»non addidosfuffraganeos,neab eifdemad feipfos ilnterponiappellatfo uidcatur,fed de iure ad Remen» eft curiam appdIandum,Ab Archi-diaconisuerô alijscpinferioribusprælatis fuftragancis fubietftis ciC dem, amp;^ eorum officialibus ad fuifraganeos ipfosdehet amp;nbsp;non ad candem curiam omifsis didis fufFraganeis appcllari : nifi aliud Rc^ wcn.ecclefiæ de confuctudine competat in bac parte* Cùm autem 2d pï^fatam curiam ab corundem luftragancorum ucIfuorumoE. fieialium audientia fuerit appenatum,Rcmen4Archiepircopus, qui pro tempore fuerit uel officialis ipfius,nunatenus in appdlationis caufa, interpofitæ ante diffinitiuam fententiam, citent partes,nee etiamalps illam'committant, appdlationis eiufdem caufa preba-bilifeu legitimation exprefta. Siuero uocatispariibus uelnuHate^ nus aut non infra decern dies poft interlocutoriam uel diffinitb uamfententiam appeHatumfuiffe^feu aliquid aliud fimile, ficq; non effi per appellationem ad eundem Archiepifeopum uel eius offt cialcm deuolutum negocium proponatuj;,iidcm (nifiipfisprius con ftiterit caufam ipfam ad eos totaliter fuiffie delatam ) prohiberc , ne in ilia uel nc ad executionem procedatur fententiæ non prarfu-mant» Quod fi obqciatur, ex iniufta caufa feu minus légitima ante fententiam appellationeminterpofitam extitifle , 6^ ex co nonefiè appellationem huiufmodi admittendam,ncqueuntprædi(fti Archiv cpifeopus uel eius officialis prohibere, ne procedatur in caufa, nifi prius appdlationerccepta,uelut emiftaex caufa probabili,ccgno-fcereincipiantde caufa huiufmodi, an fit uera. Si autem peft fententiam incafibusaiureprohibitiSjUtpote a fententiafupermanife* fto amp;nbsp;notorio crimine,uel de quo quis in iure confeftus extitit, pro^ wulgata,ucl confimilibus appellatum fuifle dicatur,pofrunt,nefen^ tentiacxeommunicationi mandetur, poQquam cognofccrlccepe-tint, utrum fit recipiendauclnô,appdlatio ab co interpofita, inhibe*

4

Dgt; WELCH» KLING, LECTVRA

re.ln ali'um quoque, qui circa rem, de qua inter appellantem amp;nbsp;ap^ pellatum controuerfia uertitur,aliquid poft eorum inhibitioncm at* tentât,non ualet occanone huiufmodi iurifdiftionem aliquam uen* dicare. Gum uero is qui ad Remen.curiam fuper aliqua caufa uo* cem appellationis emittit,nihilominus in caufis airjs ordinary fuiiu rifdiftioni fubijciatur,Remenfis Archiepifcopus uel officialis ipGus nequaquamiurifdiiffionem in alfjsimpediant,utab eiufdem ordinary poteftate totaliter cximanttalicer appellantem. Debet autem ad eos ab epifcopispræfatæprouinciæ fuper caufis,in quibus temporalem iurifdiftionem exercent ( nifi forte de confuetudine aut priui-legio fiue iure alio fpeciali fit appellandum ad alium ) appelftri. Sen-tentiasquoqjnterdifti uel fufpenfionis feu excommunicationis in appellantem ab eo à quo appellatum proponitur promulgatas, nul* latenus (nifi uocatispartib.amp;de appellationc légitime cognito)regt; uocent auc denuncientéflè nullas, Cum autem ad Remen» Arehiepi-fcopum ab audientia fuffraganei fui fuper aliqua caufa fuerit ante fen tentiam appcllatum,idem Archiepifcopus(poftquam de appdlatiof* ne cognitoconftiteriteam minus rationabilem extitifle^ eaufam ad eundem fuffraganeuni remittere non poftponat,

S V M M A R I A»

t nbsp;nbsp;^^ppcIlanJü c/l à minore ad mawremjnon d pariadparcm,if^l^^ ^^^^

ad eundem pronocatio^

Z nbsp;nbsp;nbsp;gt;/b eodem adeundem quando^prouocatur^uidelicet Ruanda ipfit^f^

ret alf^ in caufa accedunt^

• 3 nbsp;nbsp;nbsp;^ fententia pro'fcfïi aUcuii^ ducü non ad ducem ipfim^fedeiua appel latur fuperioremt

• 4 nbsp;nbsp;nbsp;Conßßorium epifeop^à Coß/lorio officials in (Juilrta différât.

^ nbsp;nbsp;nbsp;Per confietudinem nunpuid induci ualeat^nc adjuperioremfft appel

lat io,

• 6 nbsp;nbsp;nbsp;In appeUando ü ordo debet attendis ne om ff o medio appeUatio diri2^ tur adfuperiorem^ f^ide tarnen de ea redfftnflioncM,

^ nbsp;nbsp;^d Vapam ciu^^ß le^atum permittUur de iure canonico appcllarc,ff

periore medio omffu.

• 8 nbsp;nbsp;nbsp;Jdppellatio alternatiuè fidla^ uel ^eneralü^putadicendo : gt;dppcllo ■ ad/uperiorem competentem^an tolerentur de iure,.

Ab officiait epilcopi non ad epifeopum, fed Archiepifeopum appcllatiff»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafus;

Duo côtenderunteorâ officiait' fiue uicarlo epifcopi Brandenburgenfis, qui tulit fententia,tn qua alter ex Ittigatoribus grauabatur,Lacfus ä fententia • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officialis.

SVPER II* SEXTL De^ppeUationibu^t C-, Romana, i^^ officialis uolebat appellarcjqnæn'turad que fit appellandû, utrum ad epifco' p3 Brandenburgenfem,uel ad ArchiepifcopS Magdeburgenfem :» S^ indc^ turqod epifcopü Brandenburgenfem appelIaridebeat,N5appeIIano fieri debet ad iudicemfuperioremproximS.lJmperatores.fF.deappenatiOtC.deli« âtetz/uprà eo,8C ^‘fequen,cummultisfimiltb»Ergoamp;c,Secundó uidetur proban,quia officialis epifcopicenfetureflè delegatus epifcopi, ut habetur hictnglofrinuerbOjgeneraliter^SCnotaturinc Romana, fuprà de officio ordînarij. A delegate autem appellatur ad ipfum delegantem. ti»in princ.ffi quisamp;aquo.cummuItisfimilibus.ErgoSdc,

Tarnen text.nofter decidit contrarium,uidelicet quod ab officiali fiue ui« eano epifcopi,non ad ipfum epifeopum,fed Archiepifeopum eft appellan-diim,concordatc.nonputamus, fuprà de confuetudine. cod.lib, c.fi contra, infin.fupea de offi'.dclega.Et ratio decidendi eft, quia appellatio eft amino- t re ad niaiorem,0^ non à pari ad parem,fiue ab eodem ad eundem prouocatio. d.IJmperatores.ff.eo.SCpertot.tit.ffiquisód à quoappellerur. Sedofficialis 8^epifcopiconfiftoriumidemeft,pertext.noftrurn bic. Scd. c.nóputaiAis, fupràde confue. quare fequeretur fiappellaretur ab officiali epifcopi ad i. pfum cpifcopum,quód appellatio fieret ab eodem ad eundem : quare ftatu« turn eft,utappelletur ad fuperiorem ipfius epifcopi,hoc eft,ad Archiepifco-Pum.Sedillam rationem impugnat Archidiaconus in d, c.non putauimus.et probatmultisrationibusô(^fundamentis,quàd etiam abeodemad eundem sppdletur.Nam fi' epifcopus eft in collatione beneficij cum capitulo, Cano« niciisacapitulopoteritappellaread epifcopü,non obftate quód epifcopus interfuit collationi,per tex.in c.â collatione.in fin.infra eo.Item certum eft, quôd afehiepifeopus eft caput fy nodi,6lt; tarnen ab epifeopo appellate pote« ritadfynodum,0^fie à capite ad mcmbra,amp;^ per confequens ab code ad eun-dem.c.multis, cum glof,ibi,in uerbo,ad maiorcm.17.d1ft.6Cc.Sed his rationi-bus amp;nbsp;fundamentis Archidia.refpondet,Et primo ad d.c.à collatione.quód ibi epifcopus collationi interfuit,non ut epifcopus,fed ut canonicus, Ideo in caufaappellationis aliam habebat perfonamquam in ipfacollatione6Cc, Deinde refpondet ad d,c.multis.quód licet ibi quando appellatur ab archie-pifcopo fiatappellatio ab eodem ad eundem. Tarnen non appellatur ad eun dem folum,fed ad alios quotj unà cum eo,nempe ad epifcopos amp;nbsp;fuffragane os in fynodocongregatos. Ita quoc^ refpondet gloffiibi.Etfic nota limitario * nem adrationem text,noftri,quód ab eodem ad eundem appellari nó pofsit, nerum eft adeumfolü,fecusffahj quo(^interfifcrint,6Chincfequitur quôd à ïcilforepoteritappellari ad uniuerfitatem. Item àconfuleadfenatum,licet •■f dor fit de unmerfitate, 66 côful fit de fenatu. Vide Archidia.in d.c.nô pu-t3uimus.Quæ autemfuprâ diximus de officiali fiue uicario epifcopi,tu quo^ Ortende ad officiales,præfedos, præfides 6Sc.prfncipum, Nam à fententia praefedialicuiusducisquocpnoappcilaturad ipfum ducem,fedadfuperio j ’'crnducis,cùmquoc^ficidemconfifforiumducisSiô fui praefedi,pcrtext,in tpræcipimus •ƒ♦ fed fi.in uerbo,uicarijs,iun(fta glofffdc appclla.amp;dicit Bart, ibijideffè perpetuô notâdum.ldemdecidunt Philip.Tra ne.66 Archidia.hic, 81^ eft text, in L* ^ ab eo.in fin.ff.quis 06 à quo appellctur. Et fie habes breuû bus quôd ab officiali epifcopi non ad ipfum epifeopum, fed ad archiepifco« pumappellaridebebit. Nee obftanthuie decifioniiurafuprà prorationibus dubitandi allegata. Et primo nihil facit, quod dieft urn cft,epifcopum effe fuperiorem proximum. Ergo œ ad eum'fitappellandum,quia relpondetur, antecedens falfum effe. Nam ft officialis Ô6 epifcopi confiftorium id^m con= fiftorium cenfeatur,fequitur quôd Archiepifcopus tanquam ordinarius fuf* Taganei eft iudex fuperior proximus,ficutitext.exprelsèhicdicit, 66ind.c,

D» MELCMlt; KLING, LECTVRA

non putamus, fuprà de confuctu. co. Et itn quoqiic refpondet Donuf» Gern, bic. Adhuc tarnen uidetur obftare c.diledi.cl, a, fupràeodem.Vbî habetur, quad non ad Archi'epifcopum,fed cpifeopum hue drocefanum appellari debear, Sed refponde fecundum glofEibi in fin,fere, quod in terminis d. c, dilcdi, non fuit appelbtum ab ofFiciaIiepifcopi,fed à quo® dam magiftro canonico Claræmontis, eui epifeopus fpecialiter caufam commiferat. Et hanc foiutioncm refert SC fequitur Dom.Gcm.hic, Secundo non obftat,quod fuprà diSfum eft,ofFicialem elle delegatum epie fcopi, ÔC quod à dclegato appellatur ad delegantem, Qiiia hoc ucrum eft in officiali, qui datus eft non cum generali mandato, fed ad certes alls quot adus, SC is proprie dicitur delegatus, ficuti habetur in c. 1,fuprà de offic, ordi, eo, 5C per dodorcs hie. Nos autem hie loquimurdc of» ficiali, qui habet mandatum generale, Is autem non habet de^gatam à lege,fed ordinariam iurifdidionem illius cuius uices gerit, Et hinc eft, quöd ueri indices appeUantur, ficuti habetur inl,fi quando diuina.C,de appeUa.SCin ^ illo euftodiendo. in authent de ludicibusSCc. collar.6.6C glolKin d.c.non putamus.in uerbo,officia!em,fuprà de confuetu.Et per hoc Îit quoque explicatagloirinuerbo,gcncraliter,qua ponit duas contrarias opiniones,8C primam approbat.

4 GIolK in uerbo,idem, ponit in quibus différât confiftorium epifeopi à confiftorio officialis. Et primó,fi officialis iecufarur,recnfatio coram epifcopo probanda eft,non autem econtra,c, fi contra unum.in fin,fuprà eodem. Secundo, Archiepiieopuspoteftin fuffraganeos ferrefententiam cxcommunicationis,Officiales autem eius id facere non poffunt, c,« ^ offi* ciales,iundagloffin uerbo,attentent, fuprà de officio ordinarij, Anas dn' fercntiasuidepergloffôC dodores hic,

f GîolT, in uerbo, de iurc,mouct quæftionem,utrum con fuctudinc in duct pofsit, quod non appelletur ad fuperiorem/ed ad ahum f Et di»‘^ guit, aut confuetudo indqeit, quôd appelleturab eodem ad eundem, Ôt non ualct ilia confuetudo, d. c, non putamus, fuprà deconfuetu, eo,Iib, aut confuetudo inducit, quôd appelletur ad aIium,8C non ad eundem, ÔC fubdiftingue , aut fimpliciter difponit, quôd à maiori ad minorcin ucl parem appelletur, 5C tanquam irrationabilis 8C inepta non ualer. G infe* rior 2«,diftindio,c, fin, fuprà de confuctu. in antiquis, aut difponit,quód de tali ad ahum appelletur , ^ ultra additquôd illcfit maior, tune pollet procedere confuetudo, quil poteft dilponerc quôd inter pares alter fit maior,ut notatur in c, càm contingat, fuprà de foro competen, 06 in c. irrcfragabili, fuprà de officio ordina, co, Ec ideo addit Hofttenfis, licet appellatio nulla fit, ft quis per erroremappeUetadminorcm,fuperiorem putans, tarnen fiper errorem appellaucrit ad parem uelmaiorem omiflome* dio,non nocebit error,I,i -^ ft quis ergo,ff,de appella,