Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

s pofitivum et Interprètes

Folio n®. 283.

5^

CODICIS DN- IVSTI-

NIANI SACRATISS-

PRINCIPIS EX REPETITA PRAELECTIONE LI« bri xibexfidcannq.exemplarium,quoad fieri potuit,à GREG» HALOANDRO dillgens tiffîme purgati recognitii^.

AdiECTA SVNT IN FINE OPERIS HAEC*

Catalogus COSS» cum ad difcernendaconftitutionum tempos

ra neceiTaHus, turn ad uniuerfam Romanam hiftoriam cos gnofcendam mirum in modum utilis. Eodem authore» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - .

Summulæ quædam Nouellaru conftitutionu luftiniani prins cipis,quas Authenticas uulgus appellat, Iparfim per i x»Co dicis libros à pofteris infertæ.

Excerpta conftitutionum Friderichi Imperatoris, quæ fub eer tis alioqui titulis Codici leguntur appofita.

Notæ literarû prout per hofee Codicis libros legendæfunt

Variantes fubindcIedioneSjamp;noKc recogniti opens,

At^ omnia hate ne quis per quinquenniu, uel coniunflim.uel feparatim impri« inat,imprimiùe fadat,aut ab airjs impreffa uendat,fub pcenis in priuilegio adhocimpetrarocontentis,i d. CAROLO. V. Romanoru

Imperatore amp;nbsp;Augufto ipedalitec cautum eft.

NOREMBERGAE APVD 10, PETREIVM,

ANNO M, D, XXX,

AMPLISS’ DECVRIO--

NVM ORDINÏ REIPVBU NVRMBERGENS» SlBl'CtyE OB«

SERVANDISS». GREG, HALOANDER,

Hvw ab initio,patres magnifici fapientifs.tp uiri, partim ue* ftraauthoritatcfuftultus, partim amicorum predbus addu= Ó;us,huncinterpolandi reftituendiep iuris ciuilis laborembe nefido antiq.exemplanu fufcepi:maiorem'nc gratiam ab ijs, _ qui libéralibus enutriti ftudr)s,dehoneftis aliorü conatibus candide amp;nbsp;liberaliter iudicare folent,an uero apud cos,qui fophiftids à pues ronugiscorrupti,ÔChumaniorumliterarum imperiti, præter nænias quaf^ damôC fcholafticas fordes nihil unquâprobare didicerunt, plus habiturus eiïemæmulationis ÔCcontrouerlîærdiuiànè multumep mecum cogiraui. Vi debam enimplerofcpomnes natura magisad nedendas calumnias Ôi repræ hendenda ea,quæ præclare ab alfjs in cÔmune elaborarentur,propenfos elle, quàmlaudabiles aliorum conatusfibi ad imitandum proponere : deinde ita fermé oîa in rerû ordine ac natura cÔparata, ut quo quidcp eßet illuftrius, 62 cum uirtute maiorem coniunérionem haberet, plurimumcp ex fe utilitatis os-ftenderet, eo magis eiTet uulgo contemptum, 62 mukorum inuidiæ amp;nbsp;males dicentiæexpofitum » Quodquidem urrum noftro potius uido acddat(ut plerac^ alia ) an æternæ prouidentiæ attribuendum lît,quæ uirtutis femina, perparua admodumin nobis initio eiTefolita, eo paétouolucnclonga exers dtatione ad meliorem frugem perducere: nonhoe tantum feculo, led apud ueteres etiam philofophos difceptatum comperimus. Peculiariter certe in re literaria (quodnegarinon poteft) hoc æmulationis genus patrum memos ria repuerafcens, glifcente inter Italicds grâmaticos odio, tanta crudelitate per omnesomnium profeiTionum familias 62collegiaubiqj terrarum defæs uit,62adhocufeptempusgralTatur, ut cum uniuerfumpené terrarum orbem concuflérit,nó dum tarnen prudentes homines rationem inueniant, qua huic rnalo,fi non in totum,faltem ex parte medeantur. Sed me talia cogitan s tem ac reputantem in animo, præfertim qui omnes cogitationes, curas, aeßis ónés,ftüdïanoftraad uirtutem 62 publica'cömmoda referenda elfe cenfeam : uirulentaiftaac proterua imperitorum maleuolentiaab inftituto deterrere neep initio potuit,nccp (fi mihi iph conftareuelim) nunc coepto iam opere de bet. Nam liquid bene faciendum erat reipublicæ, uirtutis 62 boni publicias more, imô folius uirtutis intuitu faciendum erat. Ipfa fibi uirtus (inquit ille ) femper pulcherrima merces. uirtute conferuantur res morta1ium, uirtus teaugenturrespublicæ,cum nihil tam proprium uirtutis exiftat,quam in comunebene mereri de omnibus. Si uero ulla perfonarum ratio habenda fu it : cuius ( obfecro ) apud me authoritas potior effe debuit, quam ampliHimi ordinis ueftri, qui prudenti reipublicæ adminiftratione fummam fapientiæ laudem non apud Germanos tantum, fed omnes pené exteras nationes confe cutus eft : bene uero merendó de genere humano, omniü oculos in fe conuer titjincrédibilem de fe expeétatïonê excitauitCAtqj ita prorfus iudieandum es ft q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat,62

rat/tfi foil h mus rei au th ores fuiffctis, et nullæ amicorn preccs,nulla docîloru Eoîm iùdicia accelîiHent. nam non numéro ( quando emm bonos malt muk timdinc non uicerunt C ) fed bonitarc expendi debent fentcntiæ : amp;nbsp;crebro u* iiuparefoleo, quod Heraclitum dicere confueuiffe commémorât uetuftas»

— ii fJL^ a ny.'m ÏK^kT «Msvji»;

ov\ vp2v i-mvovi, TOÇ cÆ fl tTnmjjSjloii,

tjÿ ipoi eu6ça-mt (^lofiveA^i, « J*' «*xai6(Mi

ovSïit,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NuncueropafTîmurgentlî U'amicis,qui

bus quippia negare, præfertim honefta cupiennbus, inciuile fuilfct î fplendi* deprætfreaiudi'cantibuseruditis (pluhmienirnteftantur neq? inutiles ede reipublicælabores noftroSjamp;magnam fibi opera noftra(uerbo abfitinui^ dia) in cognofcendoiureciuili daritatem aclucem acte Hi Ife) e:quid amplis üs caufari imperitos potui, quorum uefaniam Ôd impudentem maliciamgioa riofius eft contemnere,quâm cauere:quos mult* neaudiendos effe cÔtendû t. Sed nos animicaufaaudiamus,magnû(nifi fanor)opcræpreciûfaduri. Sût quos itapræcipites pertranfuerfumàueroabripit impudentia, ut affirmare non dubitent,nihil ufquamin loro iure duili deprauate clîefcriptum,aut mendofe legi, SC propterea fuperuacuô hanc caftigadi operam fumptam, uel certe nudum cantummodo nomen prætendi. Et quidem cum ifta de pulpitis corrugata fronce, retortis fupercilrjs, uoee tubali, cum fumma totius corpo* riscontentioneapud ftupefeentê rudiû adhuc difcipuloruturbâ détonant: di(peream,lî non plané le in cælo uerlari, amp;iam deorum conuiuio adhibitos autumant » Ex horum grege cum à cordato amp;nbsp;apprime do Cto uiro quidam in figniter Hupidus, fua tarnen opinione dodlilTimus, de tam pctulanti calu« rnnia admoneretur,ôi ferociter redamanti per occafionem obiedum fuiffet,« tulumdegradib^amp;adfinibus inuulgatis Digeftorum libris mendofils. de gradibus affînitatis inferibi ,cû nuilifintadfinitatisgradus,exprelTis uerbis eodem tractatu idipfum tenante iuris confulto : maluit pro fuafiue pertina* cia, fine ftupore, potius inter ad fi nés gradus contra iuris confultû admittere, quàm quædam in iure ciuili perperam à library s deprauata, amp;nbsp;ideo caftigati onem exantiq.exemplariû bdenecelfariam elfe profiter!, amp;nbsp;de fua fententia decedere. Sed facilehorû importunitatê cÔuincet amp;côuellet eu rci iphus ueri tas,tum authoritas amp;nbsp;cômunis doéforum hominum confenfus, Hos fi no fuperant fiulticia, tarnen æquant, aut proxime contingunt, qui falfaperfua^ fione induit i, leges iuris ciuilis, quæ quatuor duntaxat libris, nempe Inftitu tionibus, DipeliisfeuPandclt;ftis,Codice, amp;nbsp;Nouellis lufimiani confiituti-onibus continentur,quodammodo pro abolitis tenent, putantî^ Bartholi, Raidi amp;nbsp;aliorum frigidifiimas nÔnunquam fummulas, manifefie contra D. lufiinianiédictaexcogitatas, qui TrfaT.TAa tantum conferibere permifit, cæ^ ten's omnibus feriptis ÔC comentarps ius ciuile interpretantibus poftea com^ pofitis incendio concremandis, ipfis etiam authoribus tanquam falfarqs da mnatis,eandem uim habere, quam ipfa Icgum uerba fine contradidfione per mille feréannos obtinuerinttutillorum fententianon maonam admodum iadluram perpefTi uideremur, amp;nbsp;fi omnes hi libri calamitate Si iniuria tempo runiiutcrcidificnqnedumetiam iUiscafiigandisóCrefiituendis operæ quis precium

preciuin facial ♦ hï quidem fan's fe magnos progreffus in iuré ciuili fecifTe af* bitrantnr,fi quæftionibus aliquot Bartholi colorati,óitradatibus imbuti,aii ro dodoratus ( ut appellant) inlïgnia redimant, amp;nbsp;populo fumos reuendant, JSIoui pkrofqj ex eo genere,qui cum omni copia forenfium formularum, cói mentariorum, fingularium, confiliorum abundarent, corpus iuris ciuilis pe* nes fe non haberent : credo turpe putantes eos coëmere libros, quos non intel leëfos alqs forte quippiam interrogantibus proponere non au der ent. Sed di cant obfccro homines belli ÔC faftuofi, quis unquam iuris ciuilis leges, præ^* terquam fi quid nouellis conftitutionibus amp;nbsp;ijs, quæ in repetita Codicis præ leëÜoneD.Iuftiniano» iiihamp;Paulino v.c. coss.acceflerunt,immutatu eft, abrogarit:quis c cotrario Bartholi amp;nbsp;aliorü comentationibus ( pax fîtprjs ma nibus)ut uim legis obtineant, authoritaté dcdcrit,amp;: ultro illis arena concede mus.Certe TTba-nTAoic ccparari ifta non debent, en ea nihil aliud coplcetantur, Cp breues quafdam notas eorum locorum,quæ nel fîmilitudincm aliquam ha bent, uel pugnantiam præ fe ferre uidentur, diëfa quad tituli cum titulo colla tio : id, quod ueteres ante Bartholi ætatem fecundum luftiniani præceptum femper Sè folum fecifle teftantur adhuc uetufti Codices folis eiufmodi tSgt;xti-lt; 7A01Ç infigniti. Si in fummulis hærebimus,quis illarum modus ^ aut cui in ta ta fcribentium 5e fcripturientium multitudinepotius accedcndumC Vtde^ mus, fummulis feutentiam legis exprimi: incertum tarnen adhuc erit, an fuin mulæ author fideliteromniaexpreiferit. Qiiid fî alius aliam fententiam reds datCquis eius controuerfîæ arbiter, quis iudex futurus C An lege non excuda, no intellccfa certi erimus Ç” quomodo fe interponere, quomodo aliquid pros nuciare potcruntC Mea quidê fententia,multo plus têporis huiufmodi nugis cófumitur, quam ad Centn alioqui amp;eo amplius leges cognofcendas nccelfe eft. lurant indices fecundum leges fe laturos feutentiam,iurant litigatores SC àduocati fecundum leges fe caulam dicturos. iurant magiftri nihil fe doëtus ros,quodcü legibus pugnet. Qiioigitur nomine hofce appeUabimusC luris' neperitos,autconfultos,autprofeflórcslegumC'fedplus apudillos auchori tatis obtinent cÓmentationes Si fummulæ legibus prohibitæ,quàm ipfæ les ges, quas non docent aut traitant,fed plané confpurcaut. Bartholifias aut AccurfianosCatredamat titulus Ôi profeffio. Equidem nondum uideo,quid de hoc hominum genere fentiam, Nouus ergo magifter (inquiunt)quios mnes leges in numerato habet, qui omnes ciuilis fcicntiæ proceres eruditios neSiperitiauincit.lex l ecta nunquam intelleëfa, quomodo poterit in tel ligere ille bonus homo C imo quomodo fine gloffis noftris omnes leges in* telligemusC’Silex lecta (quodiftidicunt)nunquafuitiutelleëla,ergo ne Bartholusquidem,necp cæteri intellexerunt. quod fi ucrum eft, cur inutilia amp;uerbofaillorücommeutaria inhanc 1. confcripta toleramushauteur non potius totam 1. exalbo tolllmus ,ne noftram prodat infeitiam; Quantum-ego eruditioeualeam,quantumèp diligenti amp;lougo Audio firn affecutus, ne fcio. hocaflirmareaufim, itame caftigatam eam L edidiire,ut nunquaantea fuerit,ut ab omnibus facile intelligi poffit, qui modoaliquid intelligat» Quód fi quid minus intelligunt, cur alios non. confulunt., qui amp;nbsp;lingua-rum *

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« iq cognitionc

lt;ognitione fuffarcinati, amp;in tradandis legibus magnam laudem confecuti funt lt;nbsp;in que enim ufum habentur in fcholis publias magiftri,fi hæc no præ^ franc,aut præftareno pofluntCSed de bis fatis in præfentia. Multo utrifqj tôlerabiliores feint,qui pro fuaprudentia fentiunt quidê,quàm muleis amp;atro cibus uulncribus,ulccnbus,mendis hi libri fcateant,intelligunt etiam fola Icæ gum authoritateamp;iudiciaexerceriamp;uniuerfàmrempubL adminiftrari debe re : fed leui quodam metu permoti, uereri folcnt, ne non impune fît,non præ eunte iufïu Cæfaris, ad quem potifs» cura legum pertinet, horum librorum caftigationem attentari. Cæterumfî fecum in animo reputent, cum omnes omnino libros, qui legibus uetita non contineant, tum uero maxime cos,qui omnem humanitatem amp;nbsp;regendæ reipubh rationem compledfuntur, publici jurisexiftere:prætereafemperlicuiffeôiadhuclicereuelCæfaris mâdatono præeûte(nihil aût maieftati in hoc Cæfareæ detrahimus)cmendatos Codices deprauatis anteponcre, recentiores cum uetenbus conferre, ex illorum fide horum mendas tollere : non dubito, quin facile hune metum déponent, St o* mninos crimine exfoluent » Idem fæpenumero indicat Accurfîus, aliquoties facit Bartholus, qui etiam cumaliquandodeunico uerbo incidillèt control uerfîa, nôdubitauitproueritate lecflionis Pifasufe^mittere, Si Pandedas, quæ per id tempus ibi locorû, hodie Florentiæ adferuantur,fuper hoc confu lere» Ita pleroscp locos hac ætate amp;nbsp;patrum memoria non infeliciter reftitue-runtPohtianus,Beroaldus,SabcIhcus, Bartholinus, Nebrifîenfîs, Pius,E^ gnatius, Budæus, Alciatus, Zafîus ( amp;nbsp;quis omnes enumeret C ) partim uetu Kiscodicibusadiuti, partimfolaratione fubnixi» Adhæcquoticsrenouant tur tam in Italia, quam Gallia editiones librorum iun ciuih hoc ad i eer o eloa gio, multo caftigatiores amp;nbsp;aueriores dart C fed unde, aut ex quibus exemplar* ribus C amp;nbsp;nemo tarnen omnium eft, qui fufpicionem inde concipiat, qui ex^ cuftbres co note in crimen uocct.ProdijtfuperioreannoThcodofq codex no folu concifus, fed etiam deprauatus, ut ne dicam paru utilem, cum ex præce^ pto luftiniani nihil ex eo, quauis integer eftet,liceat in indicium tcftimonrj Io co prodiiccrc.accefterütquædâ reliquiæ fentetiarû Pauli,amp; in ftitutionû Caq ( fîmodocredimus ) æqueinutiles. Sed quis ad hæcanimaduertit Cquot;Cur auc quod omnibus alqs licitum elfe cenfetur amp;nbsp;licet, etiam fine exemplarium bes neficio. Si inter cas genres, quæ qnotidie maieftati Cæfareæ bella mouent,fa« ceffuntt:^ negocium : nobis,qui ÔC fpedatifs. nominatifs.cg cxemplaribus uti mur,amp;: inter fubditos fideles à Cæfarea maieftatenumeramur,idcfraudi fît$' Deinde quod non mutatur,aut expreffe non prohibctur,cur non permittitur ftare fecudum uulgatam regulâ.l.præcipimus. in fin.C. de appellationibus^ EdidimusDigeftafeuPandetftasiuris ciuilisaltcroabhinc anno .an cdictu à Cæfare promulgatum cft,quod uetaret leftionem amp;nbsp;huius editionis ufumC Fuit fanè quida,qui tacito inter fuos cd iét o prohibuit,nequis fuoru cos libros eoemeret, neep id alia ob caufärn, quam quod Egidianû abbatctûc teporis ho fpitê meû Egidianæ familiæ antiftitê in præfatione Inftitutionû appeUauerâ : ueritus(credo)ne diligcnti horu librorû Icdione peritiores habiturus effet co fîliarios;aut fperâs fore,ut ea re impotente anima ÔC ira, qua côtra ordinê amp;nbsp;rc publ»

pubt ueftram affedus effet, melius oftenderet ♦ Sed cur prohibée, quiiuberc non poteft;’ auteur innocentem me aliéna premit inuidia» ô ftuporem,ô pe* tulantiam flagris dignam, profedo fi püerid peccaffet,antiftitemindiftins ete epifcopum intelligens,uapularet hauddubiea pædagogo» nucita prodût infeitiâfuâ, quibus no quota pars reipublicæperfuafione quadâ ÔCopinione eruditionis committitür. Aüt etiam cur conditiOnis fuæ immemor, alienam poffeffionem inuadit, amp;nbsp;illicite fîbi ufurpat officia Cæfaris C Sed ut concéda* mus,grauiter peccatum elîe,qui mandatum Cæfaris non expectauerimusîta^ men qui publice emiffos amp;nbsp;omnium manibus exceptos libros ad hoc ufep tem pus nô ^phibuitjUtïqj cÔfenfîffe uideri debet Jam uero quid expectamusCqui loan.Petreio gratiam fecit impreffi operis ergô, ut alios ad côfîmiles conatus fufeipiédos excitaret,ne quis præter iplum imprimeret,cû cæteris,quæ in prb ui legio expreffe côtinétur, an nô rata habuiffe facta noftrû cenfendus clbfaut ratihabitio mandata nÔæquiparat perj.fi.C. ad fcn,conf. Macedonianum» Quid tandê uero credimus diuinâ Cæfaris mente fafturam fuiffe,fi' tanta ma* ieffatifuæ primitus fuiffetoblata occafio, quantam uos pro ueffra fapientia ultrô arripuiftis:quandoquidem ex poftfado tam dementer amp;nbsp;confilium ue ffrû munificentiam^ proban't,^ noftros labores fummis cxtukritlaudibus':' Supereft igitur, utaccedenteiam expreffo Cæfaris confenfu, quo reipublicæ commoda ad curam maieftatis fuæ reuocare dignatus eft,quotquot fruélü ex hifce noftris uigilfjs ÔC laboribus percepturi funt,immortales perpetuo gratb as tamfacræ maieftati Cæfaris agant, quæmeticulofis plus iufto hominibus ea re oem follicitudinê ademptâ uoluerit, quam uobis etia référât (fi modo re ferre poffunt) qui tam benigne liberalitatem munificentiamep inhäc editio nê explicuiftis,utfalt;fto amp;nbsp;uirtuteueftra bonum p’ublicumauÂiusreddatur».

Quartü hoïm genus merito cæteris omnibus præponendû erat, nifî in hoc folo delinqucret,qu0dobunum nonnun^ SCalterum locum, quern corru* ptum fulpicatur, forte non intelleó;um, totum opus uteunep alioqui caffiga* turn emaculatumc^reijciendum exiftimat» Sed (ut Vergilianouerfuutar)

Quod genus hoc hominumCquæûe hunc tam barbara morem Permittit patriaC

Nam ut maxime hominum more in aliquibus cæcutiffemus, ut aliquid per imprudentia admififfet typographus,ut quæpiam deftituti fide excmplariû per nos reftituere aufi no effemus:tame candidi animi erat interim paucis crra tulis(fl quæ effent) multa bona,quæ præftitimus,penfare,donee ab integro to tu opus reeognitû adiccais notis illuftraremus,quam nobis recognitions prae cipicata Pandect ar urn editio præripuit: non ob paucula quædam,priufquâm cog nofeas, totû opus errons arguere : præfertim cû ipfe met imperator paulo inferius fcribat,fatis ualidû/atiscy formofum effe,quod repetita probet præle ftio. lam uero cû amp;nbsp;ea quidâ, quæ nunquâ intellexerût,nec ni fi à doétiffimis cognitalunt,ut deprauataredarguut,5lt;undicp calûniandi occafionê quærut, «ihilo meliora proferentes,in hoc tantû, ut apud fui fîmiles plus dodtrinæ h-bi arrogent t quis æquo animo feratC Libet eiusreiunum amp;nbsp;alteru exemple ponere, Secuti fidé Pandectarû Floretinarû feripfîmus in traedatu degradib^

« üq ÔC adfi

amp;adfin.propi'us {obnnó,non,prdpior fobrinus rit^m in I. Ofidius. lib.i'rj.de legat.K fideicom^amp;t propèmodu.de uerb. fignifcentiens aurcorum,nó een turn aureos,ut uulgaca exemplaria habueruuSed quæ exinde tragœdiæC qui damores apud quofdam exortiC’ Cum tarnen quicunep tandem illi funt, ß prius,quam temere de re non cognita,nec intellecta ludicaflènt, uocaffènt in confilium bonos authores,amp; lanmtatis columina, fine quibus plurima in lati na lingua obfcurafunt:necp tam infignêiniuriamoperi poft natos hommes præftantiflîmo feciflent, necpnuncuulgo illorutraduceretimperitaarrogan tia.Nam Feftus Pompeius lib.xi 11 i.ita fcribit.Propius fobrino mihi eft con fobrini mei filius,amp; confobrinæ meæ filia,amp; patris mei coniobrinus,amp; matris meæconfobrinus.Inde haud dubie di(ftus,quód ióbrinum gradu præcedat» quod fignifieantius dicereturpræpofito articulo,fi eius ufus eflet apud Lati* nos, Centiensuero fimileefthuicdeciens, dequofcribit M. Varrolib.fj.de analogia, quæduo fignificant decies uel centies centena milia: quafcilicet ras tioneamp;modoloquendi utimur etiam cum dicimusdeciensuel quinquiens fèftertiüm,pro decies uel quinquies centena milia numüm, quam fcripturam manifefteprac feferutantiq.adhuc codices manuferipti tu Ciceronis tumali* orü,Conferat nuc ad 1. Ofidius,amp; hpropèmodu.hanc noftram fententia, qui üolet,ÔC depræhendet multo accommodatiorê eflc,quim fi centum aureos les gat. Quam magna enim lumma eft cetum aurcoru in patrimonio locupletis, qualis in altérai. defcribiairfuiireOfidius:cumeauerbaHV“'quot;*^f prolataab hnperatore intelligant, oblique perftringete adtoris illius impudentem aua* riamC Perfiumnon euro legere,Lælium Decimû uolo,dicebat Lucilius po cta,cü innueret,malle fc, ut ftripta fua à mediocri ter dodis potius,quàm uel à doctdlimis,qui habituri eftent^quod reprehenderent,uel omniu imperitifti mis legerentur,qui quod diceret, non intelligerent: id,quod amp;nbsp;M.Cicero,Sï Plynius auunculus mutuati funt.Mihi uero plane contrariumaccidit, ut qui quemadmodu mediocriter doeftos non auerior,modo candidu adferant ani* mutita nihil magis in uotis habeam, quam ut doCtiflimus quifcp labores no* ftros confideret,de^ ijs pronunciet,quoru etiam me iudicio ultro fubmitto, nam quo quifep eft hoe tempore indo(ftior,eo ad calumniandu procliuior eft amp;nbsp;paratior, nbsp;nbsp;Quæ eu oîa ita fint, amplifs.patres: rede me atcp ordine fecifTe

arbitror,qui ordinis ueftri authoritatem,qui honeftas amicorum preces,qui præclara dodoru hominu indicia plus apud me ualcre paflus, quam imperi* tæ multitudinis infanam Öiomni ratione carente maledicentiam: in eo curiu quem femel præeunte deo tenere occœpi,magno animo amp;nbsp;indefatigabili ftu* dio perrexerim. Longo igitur poft tempore,quam ad perueftiganda uetu* fta exemplaria animu adieceram,omniaperluftrans, omniacircüfpiciens, da toctiâ ipeciali ad hoc mandato ijs, qui co mere ij caufaConftantinopolimuf* C^ ueterê illâ legû,quibus noftra adhuc ætate uttmur,patriam excurrebant,cu omnipropemodul^edeftitutus eftem,beneficio lo.Egnatij dodifs.mihi^^a* micifs.uiri uetuftu luftiniani codicê (praeter opinioné tarnen) nadus,in quo prorfus dubites,plus'ne dignitatis ob uetuftatê,an fidei ob feripturæ integri* tatem,an propter Imperatorum nomina diligenter defcripta SC adiedam tem poru

poruper COSS, defignationem utditatis inefîetînôluicommittere, præfertim uobis tam obnixeid contendentibus, tamc^ benigne omnia ad ufus meos ne* cefTariafuppeditantibuSjUt uel uoluntati ueftræ non fatisfaCtuin,ucI publicis commodis aliquid opera meadetradlSuideretur, Atcp fanéeadecaufa collar tis inter fe exemplaribus,tam ante, quàm poft Accurfiu fcriptis amp;nbsp;impreftis, quotGun«^ habere potui: reuocatis quoqj fub incudem amp;nbsp;de integro exami-natis fingulis tractatibus.’totm hoe opereuulnerafanauimus, tot collapfare-ftituimus,tot lacunas cxpleuimus,u t omne dicentis fidem (nihil mentior, fa* tis fcio)ftiperent,Et licet omnia,quæ paftîm perhofee xii.Codicis libros per peram admiffa amp;nbsp;deprauata fuerunt,reftituere amp;nbsp;ad priftinu nitorem reduce re nequiuimus,propterea quod exemplar,de quo diximus, cuius præcipue ft dem fecuti fumus,tam in principio ufcp ad tit, de epifcop.audient. quàm fine àtit,ad s EN,conf.Turpil,carie con{umptû,amp;:in quarto libre magna ex parte, in feptimo fermé in torn mutilatu eflet:dedimus tarnen opera,ntomnes macu læ,fordes,immundiGiæ,quoad eins fieri potuit, detergerentur. Hune ego Codicem diuina uirtute ueftra,meis uero laboribus,curis,uigilqs emaculat« ’■^P“’'g^^u'i^^5uobis(eminentifs,uiri)0i ueftro munere uniuerfis mortalibus oftero:non tantu ut exinde propenfum meum erga rempub,ueftram animus amp;adquæuisiuiraparatum æftimctis/imulcp temporis adhoeufurpati à me rationê habeatis:fed etiam ut is patrocinio ueftro confirmatus liberius in pu* blicum prodire audeat,nihil inuidoru morfus, nihil imperitorum calumnias reueritus,quas in pofterum no unius æftimemus aflis, Vulgi autem morem (ut de noftro confilio no nihil dicamus)in diuidendis libris Codicis,qui uni us corporis membra funt,necp temerefeparari(fi id commode fieri poirit)dc bent, fecuti non fumus pfdem de caufis, quamobrem amp;nbsp;digeftornm libros ali ter partiti fumus.Nam praeter quàm quod abfurdiflîmû eft,in diuerfas par* tes diftraherc,quæ natura cohærere debent:etiam hoc confecutû cft, ut pofte riores libri à paucis admodûlegerentur,nedum intelligerentur, aut produce renturin ufum. Authenticas uero uulgo diftas, hoc eft breues illas fernen* tias ex nouellis D, luftiniani conftitutionibus excerptas,eó quôd lortgo poft repetitam præleftionem tempore, amp;nbsp;neep fuo loco,necp omncs,ne(p fideliter reddita fententia,amp; promifeue prioribus noué libris Codicis effent infertæt tanquâfurrepticiosferuosdefamiliaerjciendos putauimus, Nam fi omnia, quæ nouell.conftitutionibus uel emendata, uel mutata, uel abrogata, uel no* uiter conftituta funtmo in Codice tantum,fed etiam in Dioeftis fideliter no* tandaautobelifcofuffîgendaforent:maioremeares operam dofti ÔC acriiu* dicio præditi hominis defideratura eflet. Cur auté non in Digeftis,n5 in po* fterioribus libris Codicis idé facere funt conati; Nihilominus tarnen,ne quis maligne à nobis fadu interpret aretur, nette illos,qui earû nomenclaturâ in iu dicqs ÔC confilf)s publicis teftimonf) loco folét adducere,defraudaremus:cura uimus,ut feparatim fub operis fincm,quotquot funt,eo ordine deferiberenf, quo uulgô in Codice funt pofîtæ,remittendo interim ad nouellas conftituti* ones,quas breui ad cômunem ftudioforum ufum tam græce,quàm latine uer fas,amp; pro uirili belliftime expolitas in lucé proferemus^Eandem operis parte

* v catalo ‘

cataîogo quocpc oss,de cuius ufu turn ad quinquaginta decifiones luftiniani amp;nbsp;eas eonlhtutiones,quæpartim fub côpolîtionc lJigeftorum promulgatæ fuerunt,partim in repetita Codicis prælcdcione acceflerunt, internofcendas, tu ut intelligatur,quid uetus,quid nouuius dicatur in tradatu decaducis, ^pafliminglolTis contraria ddloluentibus,cüprimisnecefrario,alibi pïura diximusmecß no excerptis coftitutionu Friderichi Imp. quæ alioqui Fèudo^ ru ufibus (üt uocant ) folent adiungi:amp; notis recogniti operis adfignauimus. Quæ oïa prudentiæ ueftræ (amplifs.patres) à me oblata fi benigno animo Ôi hilari frönte (ufeeperitis: quin ab oîbus doctis amp;nbsp;bonis uiris incredibilê gra tiam fltisinituri,amp; huius fadi gloria uel ad pofteros propagaturi,nulla dubf tatio eft/mibi certc quam gratum idipium futurum fit, quam^^ acres ad ma^ lora mofienda ftimulos addet,facilius animo pofium cocipere, quàm uerbis exprimerez Vt enim ueteres dicere folebant,Iaudari à laudatis no ultima laus eft* Enimuero quod reliquum eft,Deum Opt. Max. communibus uotis ex^ pjettmus,utrempublicam,quamflorentiffîmâuobis iam inde à maioribus, amp;mirabiliter hpneftis artibus ornatam,omnium denies reru affluent! copia abundantem dedit,propicius coferuet, amp;nbsp;indies florentiorem,ornatiorem, ampliorem reddat.

D Ï X I »

ƒ

DE NOVO CODICE

F A G I E N D O.

ImpJVSTINlANVS A«g. ai Senatum urlis ConJh.ntituipolMn£»

jAEC. QVAE NECESSARlÓ CORRIGENDA ES fe mulris retro principibus uifa funt.interca ramen nullus eorum ad efFeâumduceceaufus eft.inpræfenti rebus donarecommunibus au xilio dei omnipotentis cenfuimus,amp; prolixitatemlitium amputa re: multitudtne quidem conftitutionum, quæ tribus codicibusGre ; goriano, He rmogenianoat^ Tbeodofiano cótinebantur.iUarü etiJ, quæ poft eofdé codices àTheodofio diuinæ rccordationiSjalijscp poft eum retro principibus ,amp; à noftra etiâ dementia pofitx funtjeiecatv da: uno aût codicc fub felici noftri numinis uocabulo cóponendo, in . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratorü trium codicû,quàni nouellas poft eos poft tas cóftitunóes opoe tet. nbsp;nbsp;nbsp;Ideo'q? ad hoe maxime opus efficiendû, amp;nbsp;ad ipfius reipublicæ fuftentationé refpicien tes.degimus canto faftigio laborum tantxep follicitudini rufficientesjoâucm uirü excellentif fimûexqua-ftorenoftri facripalatijcôfularcmatcçpatriciûXeonriûuirumfublimiffimû ma« giftrû militum expræfefto prætorio confularé at^ patriciû.Phocani uirû eminentiffimû magi Itrû militû confularé arlt;$ pdtriciô.Bafilidé uirû excellennffimû expræfedoprætorio oriétis ac« lt;5patricm,Thomä uirum gloriofiffimû quæftoré facri noftri palatq Ôc exconiüle, Tribonianu uirû magnificû magifteria dignitate inter agentes decoratû, Gonftannnû uirû illuftré comité fat ratum largitionum inter agétes â( mâgiftrum ferinq libellorum facrarû'ep cognitionû,Theo philum uirû clanlTimû comité facri noftri confiftorq amp;: iuris m hac aima urbe deftoré, Diofeo rum amp;nbsp;Præfentinûdilertiftimos togatos fori ampliflîmi praronani. Qujbns ipccialiter pet mifimus,refecatis tamfuperuacuis(quantûadlegumfoliditatépertinct)pra:fationibas,quàm, fimilibus,amp; côtrarqs.præterqi fi iuris alia diuifione adiuuétur,illis etiâ,quæ in defuetudinê ab« ierunt.-certas amp;nbsp;breui fermone côferiptas ex t|fdem tribus codicibus amp;: noucllis eóftirutionibus leges eóponereAcógruis titulis fubdere.’adqeientes quidêA derrahentesqmô amp;: mutantes uet ba eorû,ubi hoc rci cómodirascxigcrct,colhgentesuero m unam fandioné.quæ uaenscôftita-tionibus difperfa funtA fenfum earû clarioré cfficientcsiiia tamé,ut ordo temporû earum cou ftitutionû non folû ex adiedis diebus côfulibufcç/ed etiâ ex ipfa côpofitione earû elarefeat, pri mis quidé in primo loco,poftenoribus uero in fecundo ponendis.amp; fi quæ earû fine die ^ con-fule in tribus ueteribus codicibus,nel in quibus nouellæ côftitutiones receptæ funt, inueniant: Ita qs ponendis,nullac|5 dubietate fuper general i earû robore ex hoc oriûda.ficut amp;nbsp;illas mm ge nerahs eóftitutionis obtinere palàm eft,quæ ad certas perfonas refcripcæ,uel per pragmancam fandioné ab initio datæ,eidé nouo codici propter utilitaté fandionis infertæ fuerunt. Hæc jgitur ad ueftram noticiâferre properauimus.ut fciatis,quanta nos diutuma fuper rerû cômii-ni utilitaté cura fol!icitet,ftudcntcs certas ^indubitatas amp;nbsp;in unum codicé collcdasefle de cæ* tero eóftitutiones.ut ex eo tantûmodo fub felici noftro nomine nuncupando codicc recitatio conftitutionû in omnibus ad citiores litium diuifiones fiat iudicijs.

DE IVSTINIANEO CODICE CONFIRMANDO.

Imperator IVSTINIANVS pins,feîixjndytus,uiaor,actriump'iatorfanperAugu*

Hus-i^enm pr^fedo pr£torio,ex pr^fedo huitu alm£urbis,ab patneio.

VMM A Rcipublicæ tuitiodeftirpeduarum return, armorum aiq? Icgu uenicns,uimtp fuam exinde muniens,fclix Romanorû genus omnibus an« teponi nationibus,oîbus'c|?gécibusdominari tampræteritiîeffecit tépori bus,quàm deopropitioin æternû efficiet.iftorû ecenirn alterum altcriusau xilio femper eguirA tam militaris res legibus in tuto collocata eft,quàm i« pfæ leges atmorû præfidio feruatæ funt. Merito igitur ad primam cô« munium return fuftentationem noftram fententiam amp;mentem laboresq;

noitiosi:etexentes,militaria quidem agminaniultiplicibus amp;omnem prouidentiam contmeu tibusmolt;

tibus médis Gerreximus, Stram legibus uctc^bus ad melioré ftatfibreuï temporereduflis,^ nouis non foliim exquifins/ederiam reâa difpofitione noftii numinisjiuenomsexpenfis pu blicis c9fhtiitis,primö feruando pofira^dcinde noua ponendo, firmiffima fubieflis effecimus.

Scd cum fit necelTarium mnltitudinem conftitutionum,tam in tribus ueteribus codicibus relatarum,qu^m poft carum confedionem poftehoribus remporibus adiedarum,ad breuita« tem reducendOjCaliginemearAim redis iudicum definitióibus infidiantem penitus exftirpare; ad hoc cómune præftandum benerkiû deo præfule pronojanimo nos dedidimus, amp;nbsp;eledis ui-ris glqriqfiftinns tam dodrina'Icgmn,,qua'm expenenna rerum,ftudio'qp reipublicæ indefeiTo, amp;;laudabili propofitopollentibus/iib certis finibus magnum laborena cónaifinius.perquem tam trium ueterum Gregoriani,Hermogeniani at^ Theodofiani codicum conftitiitiones.qua plurimas alias poft cofdé codices a Theodofio diuinæ memoriae cærcris'ep poft eum retro prin-cipibus,â noftra eriam cleméria pofitas in unum codieem felici noftro uocabulo nuncupandu eolligi præcepimus.tollendis quidem tam prxfationibus nullum fuifragium fandionibus con ferentibus, quim contrarijs conftitutionibus,quae pofteriore promulgatione uaeuatæ funt, fi« milibuseriam,praeter eas,quæ cadem pene fanciendo,diuifionem iiiris aliquam facerenofcun-tur,cx qua dmidendo uetera nouum aliquid nafci uidetur,multis infuper alrjs ad redana huius codicis eópofitionem pertinentibus,fjfdem prudentiflimis uiris à noftro numine naandatis; Se noftro ftudio pro republica inftitnto fuum praefidium deus omnipotens annuit. Ad iftiim cnimlaboremFranti operis confumnaationéelediuirexcellentiirinaus exquaeftore noftri pa btn confularis areppatricius loannes,amp; nir fublimiftimus expræfedo praetorio confulatis ateg patricius Leontius,uir quolt;ÿcminenriflimus naagifter nailitü confularis atqj patricins Phocas, eriam uir excenentiffinaus expræfedo prærorio per orientem Separntins A nunc præfedus præ torioperlllyricum Bafilides.amp;iiirgloriofiflînausquæftor facri noftri palatij àcxconfuIeTho mas,imó amp;nbsp;uir magnificus magifteria dignirate inter agentes decoratus Tribonianus, amp;nbsp;uir il» luftris comes facrarumlargitionü inter agentes, Sc magifter fcrinq Sclibelloruna facranïc^ co« gnitionuna ConftaiatnausA uir illuftris exnaagiftro,Sc iuris dodore in hac alnaa urbe Theophi« ]us,uiri etiam difertiffimi togati anapliflinai fori tuæ fublimitatis Diofcorus atq; Præfentinus; 0mnia,quæeisnaandauimus,cumfedulaScperuigiliinduftria moderataep digeftióecum dei auxilio ad profperum tulcrunt terminum,amp; eundem nouum luftinianeum codieem nobis ob tulerunt ita cópofitum,ut Sc rebus profuturus effet cönmnibusA noftro conueniflet imperio*

Hunc igitur in sternum ualiturum iudicio tui culnainis intimare profpcximus,ut fciant Ox mnes,tam litigarores,quam difertiffimi aduocati, nullaténus cis licere de cætero tóftiturioncs ex ueteribus tribus codicibus,quorum iana mentio fada cft,uel ex iis,quæ nouellæ conftitutiox nes ad præfens tempus uocabatur, in cognitionalibus recirare cerraminibus, fed folum eidem noftrocodici infertis conftitutionibus neceffe effe uti: falfi crimini fubdédis r)s,qui contra hoc facere aufi fuerint:cum fufficiat earundem conftitutionum noftri codicis recitatió,adicdis eti ana ueterum iuris interpretatorum laboribus ad omnes dirinaendas lites.Nullaq; dubitatione emergenda ue! eo, quód fine die Sc confule quædam compofiræ funt,uel quód ad cerras perfox nas referiptæ funt,cum omnes generalium conftitutionum uim obrinere proculdubio eft. fed amp;nbsp;fiquæ earundem conftitutionum detradis, nel additis, uel permutatis certis uerbis ( quod Sc ipfum præfatis excellentiffimis uiris fpecialiter permifimus ) côpofitæ funt.nullis concedimus exlibris ueterum iuris interpretatorumaliter eashabentesrecitare, fed folam iuris interpréta torum fententiam cómend3re,ut tune teneat,cum minime aduerfetur eiufdem noftri codicis eóftiturionibus. Siquæ nero pragmatics fanâiones,quæ minime in eodem noftro codice receptæ funt.ciuitatibus forte,uel corporibus,uel fcholis, uel fcrinqs, uel offices,uel alicui per« fonæ impertitæ funt: eas,fiquidem aliquod priuilegium fpeciali beneficio indulgct, omni mo do ratas manere. fi nero procertis capitulis fadæ funt:tunc tenere, cum nulli noftri codicis adx nerfant côftitutioni,præcipimus.Sed Sc fi qua regefta in tui culminis iudicio,uel in alps iudicijs ciuilibus,uel militaribus,ucl apud principia numerorum,pro publicis expenfis,uel quibufeun« a titulis ad publicum pertinentibus pofita funnea etiam,prout córnunisrei cómoditas cxigir, nrma effe cenfemus. Illuftris igit amp;nbsp;magnifica authoritas tua,pro innato fibi circa républi cam noftrascpdifpofitionesexplendas ftudio,ad omnium populorum noticiam eundem co« dicem edidis ex more propofiris peruenire faciat:ipfo etiam textu Codicis in fingulas prouin-cias noftro fubiedas imperio cum noftra diuina fubnotatioue mittende,ut eo modo ad omnium noticia eiufdem noftri codicis conftitutiones ualeant peruenire,Sc utexftantibus feftis die= bus,id eft ex die fextodecimo Kalend.Maq præfentis feprimæ indidionis, confulatu Decij uiri clariffimi tecitationes conftitutionum ex eodem noftro codice fiant.

Deemenda«

DE EMENDATIO,NE CODICIS D0MI-ni Iuftiniani,amp; fecunda eius editione»

Impwrffôr C^ar Tlduias r V S TINIA N V S,Alemdnicus, Gotthicut, rrandeuf, Gertu^»

nicut, Anticus, Alanicus, VandaUeuf,Africanus, pius,frlix,inclytus,uiaor,ac triumphatorfemper Auÿijiusfrnatui urbis ConfrantinopoUtanx»

O R D Ï nobis eftCpatres conferipti) femper noftri animi curas rebus cornu nibus auidiflime impendere ,ut nihil à nobis inceptum imperfedum re« linquatur. Igitur in primordio noftri imperq facratiffimas conftitutiones, quae in diuerfa uolumina fuerât difper Iae,amp;: quam plurima fimilitudine nec nondiuerfitate uacillabant,in unum corpus tolligere.onmi'q^nicio purgare propofuimus:amp; hoc iam per uiros excelfos amp;nbsp;facûdiffimos perfedum eft, kâ nobis poftea confirmarum ,quodgeminaè conftitutiones noftrse.quæ an re pofitæ lünc.oltendunt. nbsp;nbsp;nbsp;Poftea uero cum uetus ius confiderandum recepimus,tam quin quaginta decifiôes fecimus,quâm alias ad cômodum propofiti operis pertinentes plurimas cô ftitutiones promulgauimus.-quibus maximus antiquarum legum articulus emendatus amp;nbsp;co* artatus eft,omnetg ius antiquum (upemacua prolixitate liberum at^ enucleatû in noftris con ftitutionibus acq? digeftis reddidimus. nbsp;nbsp;Sed cû nouellæ noftræ tam decifiones ,quàm conftî tutiones,quæ poft noftri codicis confedionem latæ funt,extra corpus eiufdem codicis deuaga banturAnoftram prouidentiam noftrumq^confilium exigereuidebantur, quippe cum earu quædam ex emerfis poftea fadis aliquam meliorem côfilio permutationem uel emendationê defiderabant.neceffarium uobis uifum eft per Tribonianum uirû exeelfum magiftrum exquæ ftoreamp; exconfule legitimum operis noftri minifteum, neenô uirum magnificum quæftoreni amp;nbsp;Berptienfium legûdodorem Dorotheû,Mennam infuperACóftantinum, amp;loanné uiros cloquentiffimos togatos fon ampliftimæ fedis eafdem tóftitutioncs noftras decerpere Ôc in fin gula diferetas capitula adperfedarum conftirutionum foliditatemcompetentibus fupponere titulis,amp; prionbus conftitutionibus eas aggregate. Supradidis itaej magnifkis amp;nbsp;prudentif films uiris permifimus hac omnia facere:amp; fi qua emendatione opus foret, hanc facerent non titubante animo,fed noftra authoritate freti.conftitutiones uero fuperfluas, uel ex pofteriori-bus fandionibus noftris iam uacuatas,uel fi quæ fimiles uel contraria: inuenirentur, circumdit tere ik à propre codicis congregatione feparareA tam imperfedas replere,quam node obfenri tatis obdudas noua elimationis luce dctegereait undiq; non folum inftitutionum amp;digeftoru u ia dilucida amp;nbsp;aperta pateat, fed etiâ conftitutionû noftri codicis plenü iubar omnibus clareat, nulla penitus nec fimili,nec diuerfa,nec inufitata relida cóftitutione.-cü nemini uenit in dubiu, quod repetita præledio probauit, hoe fatis ualidum, facisep effe formofumJn antiquis etenim libris nó fold primas editiones,fed etiam fecundas,quas repetitas prslediones ueteres nomina bantjubfecutaseffe inuenimus;quod ex libris Vlpiani uiri prudentiffimi ad Sabinum fcriptis promptun', erat quærcntibus reperire. nbsp;nbsp;His igitur omnibus ex noftra confedis fententia, có memoratus luftinianeus codex à prædidis gloriofiffimisöc facudiffimis uiris purgatus amp;nbsp;eddi» dus fadus,omnibus ex noftra iuffione amp;nbsp;circundudis,amp; additis,?c rcpletis, neenon tranfforma-tis,nobis oblatiis eft:amp; iuffimus in fecundo eum ex integro confcribi,nö ex priore compofitio-ne,fed ex repetita præledione,à eum noftri numinis authoritatenitentem in omnibusiudieqs fo!û(qaantû ad diuales cóftitutiones pertinetffrequétari ex die quarto kalendarü lanuarq quar ti noftri feliciffimi có 'ulatus amp;nbsp;Paulini uiri clariffimimulla alia extra corpus eiufdem codicis có ftitutione legenda,nifi poftea uaria rerum natura aliquid nouum creauerit,quod noftra fandi-onc indigeat hoc etein nemini dubium eft,quin fi in pofteru melius iuueniatut,amp; ad eóftitutio nem neceffario fit redigendü,hoc à nobis amp;nbsp;conftituatur, Je in aliam congregatione refcratur, quae nouellaru nomine conftitutionû fignificetur. nbsp;nbsp;nbsp;Repetita italt;5 iuffione nemini in pofte»

tu concedimus,uel ex decifionibus noftris, uel ex alijs eóftitutionibus, quas antea fecimus,uci cx prima luftinianei codicis editione,aliquid recitarezfedquod inprsfentipurgato amp;nbsp;renoua» to codice noftro feriptum inueniatur,hoc tantûmodo in omnibus rebus amp;: iudicqs amp;nbsp;obtineaf, b: recitetur. Cuius feripturâ ad fimtlitudine noftraru inftitutionu amp;nbsp;digeftoru fine ulla fignoiu dubietate confcribi iuffimusait omne,quod si nobis eópofitum eft hic,amp; in fcriptura, Sc in ipfa fandióe purû atop dilucidû clareat,licet ex hac caufa in amplioré numeru fumma huius codicis redafta eft. nbsp;nbsp;nbsp;Vt igit,f3ndifs.Sc florentifs. patres,noftri labores uobis manifefti fiant, amp;nbsp;per 0»

mne tempus obtineant;hanc praefentem legem ad frequentiffimum oidinem ueftrum duxi-mus deftinandam.

IMPERATORVM NOMI

NA, Q.VORVM CONSTITVTIONES DVODECIM libns Godicis funt infertæ.

CODICIS DOMINI IV- '

STINIANI SACRATISSIMl PRINCIPIS EX REPETITA PRAELECTIONE LIBER PMMVS.

DE SVMMA TRINITATE, ET FIDE CATHOLICA, ut nemo publiée de ca contendere audeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Titulus I.

Impp^. GRATIANVS, VALENTINIANVS er THEODOSIVS AAA. ad populum urbis Con/hntinopoliana:.

VNCTOS POPVLOS, dVOS CLEMENTIAE noftraerc git imperium, in tali uolumus religioneuerfari,quam diuinum Petrum apoftolum tradidiffe Romanis, religio uf^ ad hue ab ipfo infinuata dccla-rat.quam'q^ pontificem Damafum fequi claret, amp;nbsp;Petrum Alexandris epi fcopiim uirum apoftolics fanditatisrhoc eft,ut feeundum apoftolicam dP fciplinam euangelicamfcß dodrina paths amp;filq amp;fpirituflandi unam dei tatem fub pari maieftate, amp;nbsp;fub pia trinitate credamus. hac legem lequen-teSjChriftianorum catholicon'i nomé iubemusampledi. reliquosuero, dementes uefanost^ iudicantes, hsretiei dogmatis infamiam fuftinere: diuina primum iiindida,poft etiam motus animi noftri,quem excslefti arbitrio fumpferimus,ultioneplcdendos.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AAA. quot;Eutropio P.P.

NVllus hsreticis miniftcrioru locus, nulla ad exercendam' animi obftinatioris dementi-am pateat occafio. Sciant omnes, etiam fi quid fpeciali quolibet refcripto per fraudem clicito ab huiufmodi hominum genere impetratum fit, non ualere. arceantur cundorum barre tie or urn ab illicitis congregationibus turbs,uniusamp;fummidei nomen ubiq; eelebretur. Nicsnsfideidudumamaionbus tradits,amp;diuinæreljgionisteftimonioat(5 adfertione fir-mats obferuantia femper manfura teneat. nbsp;nbsp;Is autem Niesns adfertor fidei, amp;nbsp;catholics re

ligionis uerus eultor accipiendus eft, qui omnipotétem deum,amp; Chriftum filium dei uno nomine confitetur,deumdedeo,lumcnexlumine;quifpiritum fandum,quemex fummore« rum parente fperamus amp;nbsp;accipimus,negando non uiolat; apud quemintemerats fidei fenfus uiget, incorrupts trinitatis indiuifafubftantia,qus grsco uerbo bpMvlt;r'io(r rede credentibus dicit.Hsc profedo iiobis magis probanda,hsc ueneranda funt. nbsp;nbsp;Qui nero non ijfdem infer

niunt;definanc adfedatis dolis alienum uers religionis nomen adfumere,amp;fuis apertis crimi-nibus denotentur,atlt;5 ab omni fubmoti ccclefiarum liminc penitus arceantur: cum omes hs-reticos illidtas agcre intra oppida cógregationes uetemus. at fi quid cruptio fadiofa tentaue-tit:ab ipfis etia urbium mœnibus exterminato furore, propelli iubemus:ut cundis orthodoxis epifcopis, qui Niesnam fidem tenent,catholics ecclefis toto orbe reddantur.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;IWp. MARTI AN VS A. EaUadio P.P.

NEmo clericus,uel militaris,uel alterius cuiuslibct conditionis, de fide Chriftiana publicc turbis coadunatis amp;nbsp;audientibus tradare conetur in pofterum,ex hoe tumultus nel per» fidis occafionem requirens.nam amp;nbsp;iniuriam facit iudicio reuerendiffims fynodi,fi quis femel iudicata ac rede difpofita reuol uere amp;nbsp;publice difputare contenderit : cö ea, qus nnne de Chriftiana fideafaccrdotibus,qui Chalcedone conueneruntpernoftraprscepta, ftatuta funt;iuxta apoftolicas expofitiones, amp;nbsp;inftituta fandorum pacrum trecentorum decern amp;nbsp;odo in Nicsa, amp;nbsp;centum quinquaginta in hac regia urbe définira efle nofcantur. nam in cótemptores huius legis pœna non décrit : quia non folum contra fidem uere expofitam ueniunt,fed etiam luds is amp;nbsp;paganis ex hums modi certaminc profanant ueneranda myfteria. Igitur fi clericus erit, qui publice tradare dereligione aufus fuerit: à confortio clericorum remouebitur. fi uero militia prsdirus fit: dngulo fpoliabitur. Csten autem huius criminis rei, fiquidem iibcri fint : de hac lacratiffima urbe repellantur, pro uigore iudiciario etiam competentibus fupplicrjs fubin gandi. fi uero ferurfcuenffimis animaduerfionibus pledentur.

* Glonoßßmo cr clenwntißimo ßlio \ulligt;uano,ïoannes epifeopm urbis Rome S.D.

INter datas fapientis manfuetudinis ueftrs laudes, Chriftianiffime principum, puriore III ce tanquam aliquod fydus irradiat, quod amore fidei,quod charitatis ftudio, edodi cede fiafticis difcipIinis,Romans fedis reuerentiam eóferuatis, di ei cunda fubijeitis, amp;nbsp;ad eius dcdii citis unitatem,ad cuius authorem,hoc eft apoftolorum primum, domino loqucnte prsceptu a eft.

c o D i c r s

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tiefurnmatrin.O'fideculihol.O'c,

«ft. Pafceoucstticas. quâtti effe omnium ucre cedefiarum capuf^amp;patrnm rcgute,amp;prind-pum ftatuta declarant^ pietaris ueftræ reuerendiflimi teftantur affatus, Patet igitur in uobis impictum fore, quod fcripturs loquuntur. Per me reges régnant^ potentes feribunt iuftieiä. Nihil eft enim,quodlumine datiere prafulgeat, quam reôta fides in prindpe. nihil eft, quod ita nequeat occafui fubiacere,quam ueta rdigio.nam cum authorem uitae uel luminis urraej rcfpiciant.rede amp;nbsp;tenebtas refpuuntA nefciunt fubiacere defedui. Quamobrem gloriofiifimc principumuotis omnibus exorabiturdiuina potentia, ut pietarem ueftramin hocardorc fi* dei,inhac deuotione mcntis,inhoc integrae teligionis ftudiofine defedu fui in longiora tern« poraconferuet. Hocenimamp;fandiscrcdimusecclefqsexpedite, feripröeft enim.Labtjs regie rex. amp;nbsp;iter urn. Cor régis inmanuderamp;ubi uoluerit,indinabit illud.hoceft cnim,quod ue-ftrum firmat imperium.hoc,quod ueftra regn.a conferuat.nam pax ecdefiæ,religionis uniras, authorem fadi in fublime prouedum grata fibi traquillitate cuftodit.ne^ cnim parua ei uicilfi tudo dpotentia diuinatribuitur,per quern nullis rugis ecdefia diuifa fecernitur,nullis infer tismaculis uariatur.fcriptum eft enim. Quia cum rex iuftusfederitfupra fcdem,nonaduerfa bitur fibi quidquam malignum. proinde ferenitatis ueftræ apices per Hypatium atqj Demetri iimfandiffimosuirosfratresamp;coepifcopos meos reuerentia confucta fufeepimus .• quorum etiam relationecompcrimus,quod fidclibus populis propofuiftis edidumamorefidei,pro fubmouenda haereticorumintentionefecundu apoftolicam dodrinam.fratrum amp;:coepi(co« rum noftrorum interucniente confenfu. quod quia apoftoliex dodrinae conucnit,noftra au-'thoritateconfirmamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sextus Mlt;ttmepijhl£Uli5 eft.

VICTOR. IVSTINIANVS PiusfdixindytustriumphatotfemperA.loannifandiffi« mo archiepifeopo almæ urbisRomac amp;nbsp;patriarchæ. Reddentes honoré apoftoliex fedi amp;nbsp;ue ftrx fanditati, quod femper nobis in uoto fuit be eftCut decet patre) honorantes ueftra beatitu dine, omnia,qua: ad ccclcfiaru ftatum perrinct,feftinamus ad notitia deferre ueftræ fanditatis. quoniam femper nobis fuit magnum ftadium,unitacem ueftræ apoftoliex fedis St ftatum fan datum deiecdefiarum cuftodire.qux hadenus obtinct, amp;nbsp;incommote permanet,nulla intercedente contrarictate.Ideo'c^ omnes facerdotes uniuetfi orientalis tradus amp;nbsp;fubqcere amp;nbsp;unite fedi ueftræ fanditatis propcrauimus.in prxfenti ergo qux commota funt: quamuis manifefta amp;indubitata fint,5e fecundum apoftoliex ueftræ fedis dodrinam ab omnibus femper facerdo tibus firme cuftodita amp;nbsp;prxdicata.ncceffarium duximus,ut ad noticiam ueftræ fanditatis per ueniant.Nec enim patimur quidquam,quod ad ecdefiarum ftatum pertinet,quamuis mani-feftum amp;nbsp;indubitatum fit,quod móuctur,ut non etiam ueftræ innotefcat fanditati.quia caput eft omnium fandarum ecdefiarum. Per omia enim ( utdidu eft) propcramus honorem amp;au-thoritatem crefcere ueftræ fedis. Manifeftum igitur facimus ueftræ fanditati,quod pauci quidam infidèles amp;nbsp;alienifandxdeicatholicxanj apoftoliex ccclefixcontradicere ludaice arq; apoftatice aufi funtaduerfus ea,qux ab omnibus facerdotibus fecundum ueftram dodrinam rede tenentur,amp; glorificantur,atlt;5 prxdicanfur:denegantes dominum noftrum lefum Chri* ftum unigenitum filium dei amp;nbsp;dominûnoftrum incatnatum de fandofpiritu,amp; ex fanda areg gloriofiffima femper uirgine dei génitrice Maria hominem fadum atq; crucifixum, unum efle fandx amp;nbsp;confubftantialis ttinitatis,Se coadorandum,amp; conglorificandum patri Sefpiritui fando,cófubftantialem patri fecundum diuinitatem,amp; confubftantialem nobis eundem fecundum humanitatcm,paffibilcmcarne,eundemfcp ipfum impaffibitem deitatc. reeufantes enim dominum noftrum lef urn Chriftum unigenitum filium dei amp;nbsp;dominum noftrum fateri unum efle fandx amp;nbsp;cófubftantialis trinitatisiuidentur Neftorq malam fcqui dodrinam,fecun« dumgratiam dicentis unum filiumdei,amp; alium dicentis dei uerbum,amp; alium Chriftum. Omnes uero facerdotes fandx catholicx atq; apoftoliex ecclcfiæ, amp;nbsp;reuerendiflimi archiman dritx fandoru monafteriorum fequentes fanditatem ueftram, amp;cuftodientes ftatum amp;nbsp;uni tatem fandarum dei ecdefiarum, quam :habcnt ab apoftolica ueftrx fanditatis fede.nihil pc nitus immutantes deecclcfiaftico ftatu,qui hadenus obtinuit,atcg obtinet, uno confenfu con fitentur,S£gIorificant,prxdicantes dominum noftrum Icfum Chriftum unigenitum filium amp;nbsp;uerbum dei amp;nbsp;dominum noftrum ante fecula 8e fine tempore de parte natum, in ultimis die busdefeendiffedecxlis,amp; incatnatumex fpiritufando,amp;fandaat^ gloriofa uirgineSe dei génitrice Marianatum,8ehominem fadum,8ecrucifixum,unumeffefandx8e confubftantialis trinitatis,8e coadorandum,8eglorificandum patri 8e fandofpiritui. nee enim alium deu uerbum,kalium Chriftum cognofcimus:fed unum an^ eundem ipfum confubftantialem pa tri fecundum diuinitatem,8e confubftantialem nobis eundem ipium fecundum humanitaté.

paftibilem

LIBER I.

De fumnu trin.^r fideatljol. cr^.

padibikmcarne,cundemipfumimpaffibilcmdcitare.ut enim eflin diuînîtatc perfeâus,ita idem ipfe Ôc in humanitate perfeftus eft.in unaenim fubftantiadeitatem fufeipimus amp;nbsp;confite tnur,quod Grarci dicuntb/xooi/'o-to/j.Etquoniam unigenitus filins amp;nbsp;nerbum dei ante fecula amp;nbsp;fi ne tempore de pâtre natusjdem ipfe inultimisdiebus defcendensdecælis incarnants ex fpi« tint fando, amp;nbsp;ianda an^g gloriofa fempernirgineSc dei génitrice Maria, homo fadns dominus nofter lefns Chriftus proprie amp;nbsp;uerc deus eftadeo amp;nbsp;fandam atq; gloriofam nirginé Maria proprie Allere dei matrem efledicimnsmó quia deus nerbum principium ex ipfa fumpferir, fed quia in ultimis diebus defeendit de cælisA ex ipfa incarnatus, amp;nbsp;homo fadns,amp; natus eft. que côfitemnr amp;nbsp;crcdimus(ficnt didû eft)confnbftantialé parti fecundû deitaté,amp; côfnbftanti aie nobis cundé ipfnm fecundû hnmanitatem;eiufdé miracnla amp;paflîones,quas fponte carne fuftinuit, agnofeentes. nbsp;nbsp;Sufdpimus aût fanda quatuor côciliâ,id eft trecentorû decé amp;nbsp;odo

fandorû patru,qui in Nicæna urbe côgregati funttôc centû quinquaginta fandorû patrû,qui in hac rcgia urbe connenerunt fandor nm patrum ,qni in Ephefo primo congregan funt.À fan dorum patrnm,qui in Chalcedone connenerunt,fient neftra apoftolica fedes docet atq; prædi cat.Omnes ergo facerdotes fequentes dodrinam apoftolicaî fedis ueftræ ira credunt amp;nbsp;confi« tentnramp;prædicant. unde properanimus hoc ad noticiam deferre ueftræ fanditatis per Hy« patium amp;nbsp;Demetrinm beatifumos epifcopos,ntnecueftram fanditatem latcat,qnæ à qui« bufdam paucis monachis male amp;nbsp;ludaice fecundum Neftorq perfidiam denegata funt. Peti» musergoneftrumpaternumaffednm,utneftras ad nosdeftinetis literas,amp;ad fandiffimum epifcopum huins almæ urbis à patriarchamfratrem neftrnm;qnoniamamp;ipfe per eofdé fcri-pfit ad neftram fanditatem,feftinans in omnibus feqni fedem apoftolica beatitudinis neftrae. manifeftum nobis faciatis,cp omnes,qni prædida rede confitentnr,fnfcipic neftra fanditas: amp;nbsp;corum,qui ludaice aufi funt redam denegare fidem,condemnat perfidiam. plus enim itaamp;cir ca nos omnium amor amp;nbsp;ueftræ fedis crefeet authoritas.'Sc qnæ ad nos eft imitas fandarû eeele« fiarum,intnrbata feruabitur.quâdo per nos didicerint omnes beatiffimi epifcopi eorum, qnæ ad nos relatafunt, fynceram ueftræ fanditatisdodrinam. Petimus antem ueftram beatitu« dinemorare pro nobis,fie dei nobis adquirereprouidpntiâ. itemfubferiptio. Deltas te confer uet per multos annos fände ac religiofiflïme parer. L i QV ET igitnr imperator gloriofiffi« me,nt ledionis tenor amp;nbsp;legatorû neftrorû relatio patefecit,nos apoftolicis eruditionibus ftude re:cum de religionis catholicæ fide ea fapitis,ea fcripfiftis,ea protnliftis,ea populis fidelibns pu blicaftis,quæ(ficut diximus)amp; fedis apoftolicæ domina, amp;nbsp;fandorû patrum neneranda decer« Ult au thon tas,amp;: nos confirmanimns in omnib^. Opportnnum eft ergo noce proclamare pro phetica.Tibi abundet cælnm defuper, amp;nbsp;effundant montes iucnnditatem,amp;colles læticia læta buntur.Hæc igitur in tabulis cordis fideliter fcribcre, hæc ut pnpillas ocnlorû conuenit obfer« uare.neq; enim quiftpeftjn quo Chrifti chantas feruet.qui tam redæ,tam ueræconfeifionis ueftræ fidei refragator exiftatrenm euidenter impietatem Neftorq Entychetis'q?,amp; omnium hæreticorum damnantes.unam ueram catholicam fidem domini amp;deinoftri faluatoris lefn Chrifti magifterio inftitutam,amp; propheticis apoftoliciscp prædicationibus nbi^ difFufam ,amp; fandorum per totum orbem confeffiombus roboratam,patrum atq; dodorum fententqs ad» unatam,Scnoftrædodrinæ confentaneâinconeuffe atq;inniolabiliter dénota deoamp; pia mente feruatis. Soli etenim profeflïonibus noftris adner fantur,de quibus dinina fcriptura loquimc dicens. Pofnerunt mendacium fpem fuam,amp; mendacio operiri fperauerunt.amp; iterum qui fe« cundumprophctamdicunt domino.Recede â nobis, nias tuasfeire nolnmns. propter quod Solomon dicit.per femitas proprîæ eulturæ errauerunt,colligut antem manibus infrudnofa. Hæceftigitur neraueftrafides.hæccertareligio.hocbeatæ recordationisCut diximus ) patres omnes,præfules'qpRomanæ ecclefiæ,quos in omnibusfequimnr.hoc fedes apoftolicaprædi« canit hadienus,amp; inconeuffe euftodiuit.huie confeffioni,huic fidei quifquis cótradidor extite« rinalienum fané à communione,alienum feipfum ab eedefia indicanit effe cathoiiea. Nos em Cyrum enm feqnacibus fuis in Romana innenimus cinitate, qui de Cumitenfi monafterio fu it.quos apoftolicis fuafionibus ad redam fidem uelut oues, qnæ penerant,errantes ad ouile có tendimusrenocare dominicum:ut agnofcant fecundum prophetamiinguæbalbutienteslo qui, qnæ ad pacem funt. Ad non credentes autem per nos primus apoftolorü Efaiæ prophe-*$uerbum dicit.Pergite in lumine ignis ueftri,amp; flammæ,quant accendiftis. fed obduratum cor eorum (ut fcriptum eft) ut nó intelligerent paftoris uocem.oues,quæ meæ non erat,au dire minime me nalnerût. in quibus obferuâtes ea,quæ ab ipforû funt ftatuta pontifice, eos mi ‘’line in noftra commuoione recipimus,amp; ab omni eedefia cathoiiea effe iummus alienos ;nï-a q fietio

C Ö D T CT

4* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dc lacrofandis ecclef.

fi «fore damnato,döflrina noftram qiiantoocyus fequi habita rcgulari pfofcflionc fignanc* rint. Aequum quippe eft,ut qui noftris minime obedientia accommodant ftatutis,ab ecdefqs habeantur extorres. Sed quia gremium fuum nun^ redeuntibus claudit ecclefia.obfecro de« mentiam ueftramjit ft proprio depofito erroreA praua intentione depulfa^ad unitatem eede» fiaereuertiuoluerint.-inueftracommunionereceptisindignarionis ueftræ remoueatis acule* os,amp;: nobis intercedentibusbenignianimigratiam condonate. Deum autemamp; faluatorem nofttum lefum Chriftum exoramus,quatenus longæuis amp;nbsp;pacificis uos dignetur euftodire té poribus in hac lierareligioneamp;unitateamp;ueneiationeapoftolicæ fedisreuius principatum ut Chriftianiflimi amp;nbsp;pij conferuatis in omnibus. Præterea fereniflime principum laudamus iega torum ueftrorum perfonas Hypatij amp;nbsp;Demetrijfratrumnoftrorumamp;coëpifcoporum no«: ftrorum, quos demétix ueftræ gratos fore ipfa manifeftauit eledio.nam tantae caufæ pondus non nifi perfedis in Ch ri ito po tin Het iniungi. tantae nero pietatis,tanræ reuerentiæ plenos affa tus nifi peramantes minime dignaremini deftinare. Gratia domini noftri lefu Chrifti,amp;: chari tas dei parris,amp; communicatiofandifpiritus fit femper uobifcum,amé,pijffimefili. item fub*. fcriptio. Omnipotens deus regnum ueftrum amp;nbsp;falutem ueftram perpetua protedióe euftodi at,gloriofiflïmeamp; dementiffime fili imperator Augufte.

DE SACROSANCTIS ECCLESIIS , ET DE REBVS acpriuilegijsearum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. II.

Iwp.CONSTANTINVS A.rfdpopdiwi.

Abeat unufquifcj licétiamJandiflimo catholico uenerabili'qj concilio decedens bonorum,quod optauerit, relinquere: amp;nbsp;nó fint cafla indicia eius.nihil enim eft, quod magis hominibus debeatur,cp ut fupremae uoluntatis,poft^ ia aliud nel« Ie non poffunt,liber fit fty]us;amp; licitum,quod iterum non redit,arbitrium.

H. Imppp.GRATIANVS, V A L ENTIN lAN VS «7 THEODO

NSIVS AAA. PanerdttoP.V.

Emo Apoftolorum uel martyrü fedem humanis corporibus exiftimet elTe conceffam.

NIII. Impp.HONORIVS er THEOD. AA. * P.V.

Emo martyres diftrahat,nemo mercetnr.

nu. Udem AA. Üiixno P.P.

NOn pliu:cs,c^ nongenttquinquaginta decani facrofandae huius ampliflimae urbis depu« tentur ecdefiac.-nulli'q? bis addendi,uel mutandi,uel in defundi locum fubftituendi patc at copia.-nulli alij corporarorum praeter didum numerum per patrocinia immunitate concef-fa,negatafcpomninouationis facilitate fimiliauaidicandi ijs,quaeiii honorem uel neceffaria ©bfequia facrofandae eedefiae indulta funt.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Udem AA. HeUao P.P.

P Lacet rationabilis confilij tenore perpéfo,diftrida moderatione praefcribere, à quibus fpc cialiter neceffitatibqs fingularum urbium eedefiae habeantur immunes, prima quippe il lius ufurpatioms contumelia depellenda eft,ne prædia ufibus cæleftium fecretorum dedicata, fordidorum munerum fece uexentui.nil extraordinarium ab hinc, fuperindidumüe flagite« tur.-nulla translatione follicitudo fignetur poftremo nihil prærer ca nonicam illationem ,qua aduenticiae neceffitatis farcina repentina popofcerit,eius fundionibus adfcribatur.fi quis con« tra uenerit.-poft débitât ultionis acrimoniam,qiiae erga facrilegos promenda eft,exilio depot* tarionis perpetuo fubdatur.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;iidemAA.PhiUppoP.'P.lÏlyrid.

OMni nouatione ceflantc,uetuftatem Sc canones priftinos ecclefiallicos,qiu ufq? nunc te-nuenint,etiam per omnes Illyrici prouincias feruari præcipimus.-ut fiquid dubietaris e« merfentjd oporteat non abfq; fcientia uiri reuerendilTimi facrofandæ legis antiftitis,urbis Có ftantinopolitanaefquae Romae ueteris praerogatiua laetatur)conuentui facerdotali fandoeg iu« dicioreferuan.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lirffW AA. Afdepiodoto.

ADinfirudiones itinemm ponriumcp,etiam dininas domos amp;ucnerabilesccclefias tam laudabih titulo libenter adferibimus.quia non eft inter fordida muneranumcratum.

Svm. Iwp.CARVS ProifidoroP.P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

AcrofandaTheffaJonicenfis duitatis ccclefia aperte fciat,propria: tantumodocapitarionis mo

LIBER L

De fdcrofanétis eedef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç

wîs niodum beneficio noflri numinis fiibkiundumnec extraneorum granatninc tdbutonun tempubheam ecclcfiaftici nominis abufione lædcndam.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp.THEoDOSIVS er VALENTINIANVS AA.

Cyro Priefidv urbi.

Vi fub praetextu dccanoriim feii coHegiatorum.cnm id munus nó impleant,altjs fc mit V^^neribus conantur fubtrahere^eorum fraudibus credimus effe obuiandum: ne quis fub fpccic muneris,quod minus exfeq«itur,alterius muncris oneribus releuetur.ne argentarioru ucl numulanorum munera dedinentur ab bis,qui dici tantummodo collegiati uel decani fe« ftinant-ideoi^ fl quis eorum fub nudæ appellationis uelamine collegiatum feu decanum fc ap pcllat.-fciat pro fe alium fubrogandum,qui prædido muneri fufïiciens adprobetur.-fubrogati« one uidelicet memoratorum.uel eorum,qui moriuntur,primatium eius, qui fubrogatur, ads miflaiudiciorabbaedifpofitione neminem excufante facrofanftarum ecdeüaiü reuerentia.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA-tlorentioP-P.

IVbemus nullam naiiem ultra duorummilium modiorum capacem ante felicem embo« lam,uel publicarum fpecierumtranfueftionem.aut priuilegio dignitatis, aut religionis in« tuitu,aut prærogatiua perfonæ publicis utilitatibus fubtraftam excufari poffemec fi cælefte có tra proferatur oraculü (fine adnorano fit,fiuc diiüna pragmatica fandio) prouidentiffimæ legis régulas exeufaredebebit.quodetiâ in omnibus caufis cupimus obferuari.ut generaliter,û quid huiufmodi contra ius uel utilitaté publlcam in quolibet negocio proferatur,non ualeat. quidquidenim in fraudem iftius legis quolibet modo fuerit attentatumad nauigij,quod ex# cufatur,publicatione corrigimus.

X r. lidan AA. dd Tdurum P. P.

N Eminem ab angaries,uel parangartjs,uel plauftris,uel quolibet munere excufari præcipî mus:cum ad felicifïimam expeditionem noftri numinis omnium prouincialium per lo ca,quâitcrarripimus,debcantfolita nobis minifteria exhiberi: licet ad facrofandas ecclefias poflelTiones pertineant.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;Irapp. VALENTIN, er M ARTIANVS AA.PdUddioP.P.

PRiuilegia,qujE generalibus conftitutionibus uninerfis facrofanftis ecclefqs orthodoxs re ligionis retroprincipes prsftiterunt,firma amp;nbsp;illibata in perpetuum decernimus euftodin. Omnes fanè pragmaticas fandiones,qus circa canones ecclefiafticos interuétu gratis uel am bitionis elicits funt,robore fuO amp;nbsp;firmitate uacuatas ceflare prscipimus.Et quia humanitatis noftrs eftegenis profpicere,ac dare operam,ut pauperibus alimenta non defmt. falaria etiam, qusfacrofandisecclefrjsindiuerfisfpeciebusde publico hadenus miniftrata funt,iubemus nunc quotj inconeuffa amp;nbsp;à nullo prorfus imminuta prsftari.-liberalitatiiqj huic promptilTimc perpetuam tribuimus firmitatem.

• X111. nbsp;nbsp;nbsp;hdem AA. PdUddio P.P.

GEnerali lege fancimus,fiue uidua,fiue diaconiffa,uel uirgodcodicata,uel fandimonialis mulier,fiuequocunq?aiio nomine religiofi honoris uel dignitaris fœmina nuncupata: uel teftamcnto,uel codicillo fuo(quod tarnen alias omni iuris ratione munitum fit ) ecclefis, uel martyrio,uel clcro,uel monacho,uel pauperibus aliquid,uel ex integro,uel ex parte,in qua cun^ rc,uel fpecie credidit relinqucndumad modis omnibus ratum firmum'q^ confiftat: fiuc hoc inftitutione,fiue fubftitutione/eu legato, aut fideicommiflbper uniucrfitatem,feu fpeci ali,fiue fcripra,fiuc non fcripta uoluntate fuerit derelidum: omni in pofterum in huiufeemo di négoces ambiguitate fubmota.

XIIIL Irapp.LEO er ANTHEHIVS AA.Arww/ïoP.P.

IVbemus,nulli poft hac archiepifcopo i hac urbe regia facrofands orthodoxs ecclefis prs fidenti,nulli œconomo,cui res ccclefiaftica gubernanda madatur, effe facilitate fundos uel prsdia (fine urbana,fiue ruftica)res poftremo immobiles,aut in his prsdtjs colonos,uel man-cipiacóftituta,autannonasciuilescuiufcunlt;5fupremauel fuperftitis uoluntate ad religiofas ecclefias deuolutas.fub cuiufeuntj alienationis fpecie ad quancuncç transferre perfonam : fed «aetiam prsdia diuiderequidem,colere,augere,8lt; ampliare,nec ulli tjfdem prsdtjs andere centre. Verum fine teftamento quocunç fado iure,feu codicillo,uel fola nuncupatione legato, fiuefideicommiffo, aut mortis caufadonatione,autalioquocunlt;5 ultimo arbitrio,aut certc lotet uiuentes habita largitate,fiue contradu uenditionis, fiue donationis, aut alio quocunlt;5 titulo quifij ad prsfatam uencrabilemecclefiam patrimonium fuiim partemûc certam patri titonij infundis,prsdqs,fiue domibus.uel annonis,manciptjs,Sc colonis,eorum'cp peculijs uo-a lij luetii

C o D I C I S

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Defacrofan^s eedef,

lueritpérrittfre'Jficonniffkc't omnia fine ulla penitus immutatione confeïnentnr. Scient» nulla fibi occafione nel tempore ad uiciffitiidinem beneficq collocati aut gratiae referendat.do nandi,uel certe hominibus uoléntibus emere,alienandialiquam facukatem permiflammec fi omnes cum religiofo epifcopo amp;nbsp;ceconomo clerici in earum pofTefTionum alienationem con fennanr ea enim .quæ ad beariiTimæ ecdefiæ iura pertinent,nd poft hic forte peruenerint,tâ* ^ipfamfacrofandamecclefiamamp;rcligiofaintafta conuenituenerabiliter euftoditi.ut fient ipfa teligionis amp;nbsp;fidei mater perpétua eft,ita eius patrimonium iugiter feruetur illæfum. Sa nèfi hæcnoftræpercnnitatis ftatutaaudaci fpiritu amp;nbsp;mente facnlegâ quif^ œconomorum uel hominum temeranda crediderit.-ipfe quidem,qui proteruo aufu ccclefiaftica prædia dona tionis,uel emptionis,feu commutationis titulo,uel cuiufeunq? contradus alterius nominefni fi eo modo,quo nnne ftatuimus) adquirere uel habere tentant ; omnem huiufmodi frudum propriæ temeritatis amittat;amp; precia quidem amp;nbsp;munera.quæ eius gratia data fuerint œcono-mo,fiue alqs cuiufeun«^ perfoniSjecdefiæ lucris amp;commodis adquirantur. Prædia autem, amp;nbsp;in his omnia conftitura,ab ipfis dericis amp;nbsp;temporalibus ceconomis,cum frudibus.feu penfio nibus,uel acceffiombus totius medq temporis uindicentur,iit ranc^ penitus à nullo empta uel uendita teneant.-quia ea,quæ contra leges fiunt,pro infedis habenda funt. nbsp;nbsp;Oeconomus au

tem,qui hoc fecerit,imö fieri paffus fuerit, uel in quaeû^ prorfus huiufmodi uenditione, feu donarione,uel commutatione(nifi ea,quæpræfenti lege concedimus )poftremo in quacunej * alienationeconfenferit.-commiflafibiœconomatus adminiftrarione priuetur;decp eius bo-nis.quodcunqï exinde incommodum ccdefiae contigerit,rcformerur.hærcdes(::p eins A fuccef fores,ac poften,fnper hoe fado fine confcnfu,competenti ab ecdefiafticis perfonis adione pul fentur. ijs tabcllionibus,quihuiufmodi contraduum uetitomm aufi fuerintinftrumenta con fcribere,irreuocabilis exfilq animaduerfióe pledcndis.tjs quoij iudicibus,uel ius geftorum ha bentibus,qui huiufeemodi donationü uel contraduum gefta confecerint, dignitaris propria: amp;nbsp;bonorum omniu fpoliatione damnandis. Sanè ne omnis rcligiofis œconomis cômodæ prouifionis uiaamp;occafio uenerandis cedefqs profutura uideatur exclufa.id,quod utile ple* runij iudicatur,fub cautelæ obferuatione neceflario proeedere concedimus. Si quando igitur nir rdigiofuscEConomus huius regiae urbis ecclcfiæprofpexerit expedite,ut dcfideranti cuic^ certarum polïeffionum atej prædior urn (urban or urn fcilicet,fiue nifttcorum)ad ius ccclcfiafti cum pertinentium,temporalis ufusfrudus poHefho pro ipfius petitione prxftecui:tunc eius temporis,quod inter utrofqj conuenenr,fiue in diem uita: fuæ ab eo.qiii dcfiderat, poftuletnr: pada cum eo,qui hoe elegerit,ineat®conomus atq; eóferibat.per quæ amp;nbsp;tempus, intra quod hoc præftari placuerit,ftatuatur,amp; manifeftum fic,quod quifq; acceperit adinuieem huiufmo di beneficq gratia; præftando quidem ecclefiaftici prædq pro tempore ufufrudum, poft ftatu turn autem tempus amp;nbsp;placitum temporum proprietate ad dom inium amp;nbsp;ius ecclefiafticum re» currente firmiterdrafcilicet,ut finecompleto fpaciö,quod fuerit inter cos conftitutü ,feu mor tis fuxtempore (fi hoe quoq; conucnerit)is,qui pofleffionem ecclefiafticam amp;nbsp;certoriïm red-dituumufufrumdühabendigratiainteruenientepado fufeeperitmon minus,cp alterius tan» tæquâtitatis,quantam accepcrat,redditus cum ipforum ptædiorum dominio amp;nbsp;rebus immo bilibus,eorum'q; colonis amp;nbsp;mancipqs ecclefiæ dcrelinquat.nifi enim hac conditione pada ini» ta fuerint.-ea quoq? dccernimus non ualere,fed poffefTionem ecclefiafticam tantp nullo iurc transfcriptam,in iiue ipfius at^ dominio pcrmanere,amp; ab ecdefiafticis fiue œconomis decer» nimusuindicari

X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IiWon AA. Selaßiaw P. P.

DEccrnimus,utantiquatis ac infirmatisfundimsqs,quxcótra ipfum orthodoxs religi’ onis dominum quodammodo fada funt.in integrum reftituantur uniuerfa,amp; ad fuum ordinem reuocentur,quæ ante profeflïonem noftrx manfuetudinis de orthodoxs religionis fide amp;nbsp;fandiffimarumecclefiarumamp; martyriorum ftatu firmiter obtinebant.Iis,quæ contra hoc tempore tyrannidis innouata funt tam contra ucnerahiles ecclefias,quarum facerdotium gerit beatiffimus ac religiofiflïmus epifcopus patriarcha noftrx pietatis pater Acacius, ^ cæ» teras.qux per diuerfas prouinciascollocatx funt,nee nóót reuerendiflimos earum annihres, feu de iurc facerdoralium creationum,(eu de expulfione cuiu fc^ â quolibet illis temporibus fa da,feu de prærogatiua in epifeoporum concilio uel extra concilium ante alios refidcndi, nd de priuilegio Metropolitano uel patriarchico fub rjfdem impqs temporibus,penitus antiquao disiut caffatisamp;refcifris,quxpcr huiufmodi fceleratasiufliones, aut pragmaticas fandiones, aut conftitutiones impias,fiue formas fubfecura funt.-qux i dinx recordationis retro principe bus an

LIBER L

De facrofan^tis eedeft

bus ante noftrum imperium Adeincepsinoftra manfuetudîne induira uel conflituta funt fiiper fanftis eccleftjs,amp; martyrijs A religiofis epifcopis,St clericis,autmonachis,inuiolatafer« uentur. Sacrofandam quoqj huius religiofiffimæ ciuitatis ecdefiam A matrem noftræ pieta-tis, amp;nbsp;Chriftianorum orthodoxae religionis omniumA eiufdem regiæ urbis fandiffimam fe» dem.’priuilegia amp;nbsp;honores omnes fuper epifcoporum crcationibusjamp; iure ante alios refiden« di,amp; estera omnia,qus ante noftrum imperium.uel nobis imperantibuSjhabuiffe dinofcitur: habere in perpetuum firmiter regiæ urbis intuitu iudicamus amp;nbsp;fancimus,

XVI. Iwp. IVSTINIANVS A-MeWiC P.P.

ILIud, quod ex ueteribus legibusjicet obfcure pofitis.a quibufdam attcntabatur,ut donatie ones fuper pqs caufis fadæ Jicet minus in adis intimats eflent,tarnen ualerét.'cer to amp;nbsp;diluci do iure taxamus,ut in alqs quidem cafibus iura uetera fuper intimandis donationibus intada maneant. Si quis uero donationes ufij ad quingentos folldos in quibufcnnq; rebus fecerir,ud in fandarn ecclefiam,uel in xenodochium,uel in nofocomium,uel in orphanotrophium, uel in ptochotrophnim,uelingerontocomium,uelin curotrophhim,uel in brephorroph/um, uel in ipfos pauperes, nel in quancuu^ciuitatemdftxdonationes etiamcitra adorum con» fediones conualefcant. Sin uero amplioris quanti tatis donatio fit(cxcepta fcilicct imperiali donationc)non aliter ualeat,nifi adis intimata fuerit.nulli dandalicentia,quacun^ alia caufa quafi pietatis iure fubnixa,prærer eas,quas fpecialiter expofuimus,introducenda, ucterum fei ta fuper intimandis donationibus permutarc.

X VI f. Idem A.Demofthem P.P.

SAncimus,ncmini licere facratiflima atq; arcana uafa,uel ueftem,csterabp donaria, quæ ad diuinam religionem neceffaria funt: quum etia ueteres leges ea, quæ iuris diuini funt,hu-manisnexibusnon alligari fanxerunt.-uel ad uenditionem,uel hypothecam,uel pignus trahe re:fedabijs,quihsc fufcipereaufifuerint,modisomnibusuindicari,tam per religiofiflimos epifcopos,^oeconomos,necnonói:fandorumuaforumcuftodes:nullacis adionerelinquen-da,uel fuper recipiendo precio,uel fœnore exigendo,pro quo res pignoratæ funt:fed omnibus huiufmodi adionibus refpuendis,ad reftitutionem eorum omnibus modis coartari. Sin ante uel conflata funt,uel fuerint,uel aliomodo mam utara, uel difperfa :nihilominusuel ad ipfa corpora,uel ad ipfa precia eorum exadionem competere,fiuc per in rem,fiue per condidioné, fine per in fadum adionem,cuius tenor in multis amp;nbsp;narijs iuris articulis fæpe eft admiffus. Ex cepta uidelicet caufa captiuitatis in locis tjs,inquibus hoc(quod abominamur) contigerit. na fi neceffitas fueritinredemptione captiuorum;tunc amp;nbsp;uenditionem præfatarum rerum du«» uarum,^ hypothecam,amp; pignorationes fieri concedimus.quonia non abfurdum eft, animas hominum quibufeun«^ uafts uel ueftimentis præferri.hoc obtinente non folum in futuris ne» goctjs,fed etiam in iudieqs pendentibus.

X V111. idem A. Demofthem P.P.

SAncimus,res ad uenerabiles ecclefias,uel xenones,uel monafteria,ucï orphanotrophia,uel gerontocomia,uel ptochotrophta,uel nofocomia,uel brephotrophia, uel denifj ad aliud tale conforcium defeendentes ex qualicunqjcurialisliberalitate, fiue inter uiuos/iue mortis caufa,fiue in ultimisuoluntatibus habita, lucratiuorum inferiptionibus libéras immunes*:^ effe.-lege fcilicct,quæ fuperhuiufmodi inferiptionibus pofitaeft,in alijs quidé perfonis fuö ro bur obcineutedn parte autemecclefiaftica, uel aliarum domuum,quæpijs confottijs deputa-tæ funt,fuam uigorem pietatis intuitu mitigante.Curenim non facimus difcrimen inter res diuinasamp;humanasfde quare non competens prærogatiua cælefti fauori conferueturf Quae oportet non folum in cafibus,quos futurum tempus creauerit:fed etiam in adhuc pendenti» bus,amp;iudiciali termino uel amicabilicompofitioneneedum fopitis obtinere.

XIX. idem A. luliano P.P.

VT inter diuinum pubUenmi:^ ins amp;: priuata commoda cópetens difcretio fit ; fancimus, fi quis aliquam reliquerit hæreditatem,uel legatum,uel fideicommiffum, uel donation nistituloaliquiddederit,uel uendiderit,fiuefacrofandisecclefijs,fiue uenerabilibus xenoni-bns,uel ptochijs,uel monafterijs mafculorum uel uirginum,uel orphanotrophijs,uel brepho ^ophijs,uel gerontocomijs,necnon iuri ciuitatum.-uel donatorum, uel uenditorum,ucl rcli» dotutn eis fit longæua exadio,nulla temporum folita præferiptione coartanda. Sed amp;nbsp;fi in re demptionem captiuorum quædam pecuniæ uel res relidæ,uel legitimo modo donatæ funt;8e Carum exadionem longiflimam effe cenfemus. Et nobis quidem cordi erar,nullis temporu i^ietishuiufmodiadionescircucludtfcdneuideamurin infinitum hanc extendcrc,]ongiffi-mumui

C o D I C I s

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dc epifcopit c^r dericis.Cf^c.

mum uitae hominis tempus cligimosïamp;nonaliter earn aftionem finiti concedimus^nifi cov tumannorumcurriculaexceflerinttuncenimtantummodohuinfcemodi exaflioné euanc* fcere finimus. Sine itaq^memoratis rcligiofiffimis iocis uel ciuitatibus hxreditas, uel legarö, ucl fidekommiflumfueritieliiSum:fiue donatio uel uenditioprocefferit, in quibufeunqg re bus,mobilibusucl immobilibusjiel fe mouctibus.-fiue pro redemptione caprinorum quædâ fuerintd£relida,ucl donatarfiteorum pene perpetua uindicatio,amp; ad annos centum (fecundu quod didum eft;cxtendatur,nulla alia exceptionc temporis inhibenda,fiue contra primas pet fonas,fiuecontra hæredes,uel contra fucceffores eorum moueatur. Inhis autéomnibus cafibus non folum perfonales adiones damus/ed etiam in rem A hyporhecariam/ecunduni noftr£Econftitutionistenorcm,quaï lcgaranisamp; fideicommiflarqs amp;nbsp;hypothecanam dona« nit.amp;fupradidis omnibus unumtanmmmodo terminum humanæuitæ imponimusjdeft centum metasanhorum.Hxcautemomniaobferuari fancimus.amp;intjs cafibus, qui uel po* fteafuerint nati,uel iam in iudicium dedudi funt.

DE EPISCOPIS ET CLERICIS, ORPHANOTROPHHS , ET XE nodochqs,amp;: ptochotrophqsA afcetertjs,amp; monachis ,amp; priuilegqs eorum,amp; caftrenfi pccuIioA de redimendis captiuis,amp; de nuptqs clerico»

lumuetitis feupermiffis. Tit. Ill-

imp. CONSTANTINVS A. clerici^ faluttm dicit.

Vxtafandionem,quamdudummeruiftisAuosamp;macipia ueftra nullus nouis collanonibus obligabit,fed uacatione gaudebitis,præterea neque hofpites {ufei« pietis.

Imp.COliSTAlJTlVS A.Teliciepifcopo.

OMnisiclericisindebit2Econuentionisiniuria,ö(: inique exadionis repellaturimprobï» raSjUulkicpconucntio fit contra cos munerum fordidorum.amp;cum negociarores ad alp quampraeftationemcompetcntemuqcantur,ab his uniuerfis iftiufmodi ftrepitus conquie-fcat. fi quid enim uel parfimonia,uel prouifione,uel mercatura(honeftati tarnen confcia) con gefferint-id in ufumpauperum at^ egentium miniftrari oportet.at id,quod ex eorundem er« gafterrjs uel tabernis conquiri potuerit,S£colligi:colledum id religionis exiftiment lucrö. Vc* rumetiam hominibus eorundem,quioperam in rriercimonrjs habent,diui principis genitoris mei ftatuta multimoda obferuatione cauerunt, ut qdem clerici priuilegqs pluribus redunda-rent. Itaqj extraordinanorü munerum à prædidis neceflitas atq^ omnis molcftia conquiefcat-ad parangariam quoç præftationem non uocentur,nec eorundem facilitates atqi fubftantix. omnibus clericis huiufmodi prærogariua fuccurrat.-ut amp;nbsp;coniugia clcricorum,ac liberi,eorum quo^ minifteria.id eft mares pariter ac feminx.corumqj etiam filq amp;nbsp;filiae,immunes fempet ab huiufmodi rauneribus perfeuerent-

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;Idem A.adTüurumP.P.

DE ijs clericis,qui prædia polTident/ublimis authoritas tu3,non folum eos aliéna ingane quaquamdatuet excufare;fed etiam pro ijs prædijs,quæ ab ijs poffidentur,eofdé ad penfi tanda fifcalia perurgere. uniuerfos nanç clericos poffefforesCduntaxar prouinciales ; penfica* tiones fifcalium,translationest^ faciendas recognofcere cenfemus.

• 111 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem A. ad Taurum P. P. '

OPficialcs rationales, fiexhibitionecurfus, feu primipili neceffitate ncgleda, internerfa etiamratione fifcali,ad clericatus honorem putauerint tranfeundumrad priorem códi-tionem retrahantur.fi uero obnoxtj ratiocinijs uel neceffitatibus non finnfub notione iudicö, offictjsconfenti€ntibus(fi probabilis uitæftudium id poftulauerit)rransferentur,nec cetTioné metuantfacultatum.Quodficlandeftinisartibus putaucrintirrependum.duaspartesfuarum return concédant liberis,aut(fi proles defuerit)propinquis. ex propria fubftantia portioncrec« tiam fibimetretenturi. fin uero propinquorumneceflitudodefuérit: geminæ portioncs offi* cijs,in quibus militant,relinquentur.portione tantummodo fibi tertia retenta.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.IOVINlAN VS A.SecundoP.P.

SI quis non dicam rapere,fed attentare tantummodo iungendi caufa matrimonij facratifß mas uirgines aufus fuerit.capitali pœnaferiatur.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Imppf.VAL SHTIN. VALENS crGRAT. AAA.adCtW^phronimn. .

Presbyte-

9

1 t B B R. i.

De epifeopK amp;nbsp;dericit t^c.

PResbyteros .diae onos,fubdiacönos,atlt;^ exorcidasA lefloKS,hoftiarios, amp;nbsp;acoluthos eti am,pecfonalium munerum expertes ede praecipimus.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.THEODOSIVS dixit»

NEc honoregt;ncc lcgibus,epifcopus ad teftimonium dicendum flagitetur. IT E M D i-x i T. Epifcopum ad teftimonium dicendum admitti non decet,nam amp;nbsp;petfona onera-tur,amp;: dignitas facerdotis exempta confunditur.

vin. ïdemA. PaulinoPF.AugußaU.

PResbytericitra iniuriam quatftionis teftimonium dicantata tarnen,utfalfa non fimulct. cærcri ueroclerici,qui eum deindegradum uel ordinem fequuntur,fi ad teftimonium di cendum petiti fuerint.prout leges præcipiunt,audiantur; ut falua tarnen fit litigatoribus falft adio,fi forte presbyteri,qui fuo nomine fuperioris loei teftimonium dicerecitra aliquam cot poralcm iniuriam funt præceptj,hoc ipfo, quód nihil mctuat,uera fupprefferint. multomagis enim pcenadignifunt,quibus quamplunmum honoris pet noftram iuftionemdelatum eft, fün occulto inueniatur crimen.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Impp. V A L E N TIN. er T H E 0 D. AA. Titiaw P.P. NVlIa, nifi eméfis quinquaginta annis/ecundum præceptum apoftoli ad diaconiffaruM confortium transferatur.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.ARC ADI V S CT HONORIVS AA.rleodoroP.P.

SI quis in hoe genus facrilegq prorupcrit,ut in ecclefias catholicas irrués/acerdoribus amp;nbsp;mi nirtris uel in ipfo cultuloco'cp aliquid importer iniuriaerquod geritur,d prouinciæ reftori bus animaduertatur,aflt;5 ita prouinciæ moderator facerdotum ik catholics? eedefiae miniftto rumjoci quoqj ipfius,ikdiuini cultus miuriä capitali in conuiftos feu confeffos reos fententia nouent uindicandum.-nec expcdet,utepifcopus iniuriae propria ultionem depofcar,cui fan-ftitas ignofcendi gloria dcrcliquitditcp cnnâis laudabile,fadas atroces facerdotibus aut mini« ftris imurias ueluc crimen publicum perfequi,ac de tailbus reis ultionem mereri. quód fi mul titudo uiolenta i ciuilis apparitoris exfecutione amp;nbsp;adminiculo ordinum uel ordinatorum pof* fefformnne non poterit flagitari.quöd fe armis aut locorum difficultate tueatur.præfides pro« ninciarum,amp; militari auxilio per publicas literas appetito,competentem uindidam tali excef fuiimponere non morentur.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;lidfW AA.Eutychiano P,P.

IN ecclefqSjquæ in poffeffionibus(ut fieri adfolet)diuerforum uici$,uel etiam quibuslibet lo cis funt conftitutanclerici non ex alia pofTefTione uel uico,fed ex eo,ubi ecclefiam effe ten-ftiterit,ordinentur.ut propnae capitationis onus ac farcinam recognofcantsta, ut pro magni« tudine uel celebritate unicuiuf^ uici,eccleftjs certus mdicio epifcopi cleticoium numerus of* dinetur.

XI r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iidem A A, Eutychiäno P.P.

Slquis cnrialis clericus fuerit ordinatiis,nec ftatim conuentione praemifla priftinae conditio ni reddatur; is uigore amp;nbsp;folertia iudicantiû,ad priftinam fortem ueluti manu miefta mox reuocetur.clcricis emm ulterius legem prodefle non patimur,quac ceffione patrimonii fubfe» cuta,dccuriones dericos effe non uetabat.

X l II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidcm AA. Eidiano uiario.

SI nencrahilis eeelefiæ prinilegia cuiufep fuerint uel temeritate uiolatajiel diffimulationc negleflarcommiffum quin^ librarum auri condemnationc pleftetur.

' X1111. ndem AA. Eidiano uiairio.

QVicS^ refidentibus facerdotibus fuerit epifcopali loco amp;nbsp;nomine detrufus,fi aliquid co« traeuftodiam uel contra quietem publicam moliri fueritdèpræhenfus, rurfust^ petere lacerdotium.â quo uidetur expulfus;procul ab ca urbe,quam conturbauent,centum milibus uitam agat.nec noftra adeat fccreta,nec impetrare refcripta fperct ,fed etiam impetratis care» atedefenforibus etiam eorum indignationem fubituris.

X V. lidcm A A. Studio P. V.

COnuenticula illicita etiam extra ecclefiam in priuatis sdibus celebrari probibemus;pro fcriptionis domus periculo imminente/i dominus eius inea clericos noua actumultuo ^a COnuenticula extra ecclefiam célébrantes fufeepit.

XVI. Impp.HONORlVS er THEODOSlVS AnthemioP.P. l^ Vifquis ccnfibus fuerit adnotatus.inuito agn domino temperet ab omi clericarn; adeo, etiam firn co uieojin quo nofcitutmanfitare,clericus fuerit.ïub hac lege religiofum b adfumac

C o D I C Ï S Dcepifmp^ Oquot; clcriciscrc.

adfumitGicerdotiumjitamp;capitationisfarcinam pcripfum dominum agnofcere compelh’ tur,amp; in mralibusobfeqiiqsjquo malucrit/ubrogato utatur ; ea fcilicet immunirate induira, quae certaecapitationisuencrandisecclefijsrelaxatux.nullo contra hanc legem unquam uali« turoreftripto.

X V11. lidanAA. tiaximo P. P.

Placet noftrae clementiae,utnihil commune clerici cum publicis aflionibus ,uel ad curiam percinentibus,cuiiis corporinon funtadnexi,habeat. Praeterea eis,qui parabolani uocan tur,ne^ ad quodlibet publicum fpechculumjicq? ad curiæ locum,neq? ad indicium acceden» di licentiam permittimusmifi forte finguli ob caufasproprias amp;nbsp;neceflirates iudicem adierinr, aliquem pullantes lice,uel ab alio ipfi pulfati,uel in communes totius corporis caufas fyndico ordinato.'fubea definitione,utfi quis eorum haec uiolaueritA breuibus parabolanis exima* tur,ó(: compecenti fupplicio fubiugetur,nec unquam ad eandem follicitudinem reuertatur.

XVIIL Udem AA. tJlaximoP.P.

PAraboIanos ,qui ad curanda debilium aegra corpora deputantur/excentos conftitui prat* cipimus;ita,utper arbitrium uirirenerendüTimi antiftitis Alexandrins urbis de ijs,qui an teafuerant,ôcquipro confuctudinecurandigeruntexperiçnriam/excenti parabolani ad hu« iufmodi follicitudinem eligantur,exccptis uidelicet honoratisamp;curialibus.Siquis autem ex bis natural! forte fuerit abfum ptus.-alter in eins locum pro uoluntate eiufdem facerdotis, ex* , ceptis honoratis amp;curialibusdubrogetnr;ita,ut hi fexcenti uiri reuerendiffimi facerdotis prae* * ceptis ac difpofitionibus obfecundent,amp; fub eins cura confiftant:reliquis,qus dudum latæ legis forma compleâitur friper his parabolanis,uel de fpefl:aculis,uel de iudicqs, csteriscp C fient jam ftatutum eft) cuftodiendis.

XIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidcm A A. PaUddio p. V.

EVm,qui probabilem feculo difeiplinam agit,decolorari confortio fororis appellationis nondecet.quicunrj igitur cuiufciinqjgradus facerdotiofulciuntur,uel clericatus hono-le cen(entur,extranearum fibi mulicrum mrcrdiâa confortia cognofeant; hac tantum eis fa* eultate conceffa,ut matres, filias.atq; germanas inrradomorum fuatum fepta contineant. in bis enim nihil fæui criminis exiftimari/oedus naturale permittit.illas autem nôrelinqui,cafti taris horratur affeâio,quæ ante facerdotium maritorum legitimum meruere coniugium.ne» q^emm clcricis in competenter adiunfla funt,quædignos faccrdotio uiros fui conuerfatione fecerunt.

• XX. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.THEOD.er VALENTIN. AA.d4Td«rwP.P.

SIquispresbyter,autdiaconus,autdiaconiffa,feu fubdiaconus,uel cuiuslibet alterius loci clericus,aut nion4chns,aut mulier,quæ folitariæ nitædedicata eft,nullo condito teftamen todeceiTeritmeceiparentes utriufijfexuSjUel liberi,uel qui adgnationis cognationisûe iiire iunguntur,ucl uxor exftiterit:bona,quæ ad eum uel ad earn pertinuerût, facrofanéte ecclefis, nel monafterio,cui forte fueratdeftinatusautdeftin3ta,omnifariam focientur:exceptis rjs fa-cultatibus,quas forte cenfibus adfcripti,uel iuri patronatus fubiefti,uel curialiconditioni ob-noxij clerici,uel monachi,uel cuiufcunlt;jfint fexus,relinquunt.ne^ enim iuftum eft,bona feu peculia,qus aut patrono legibus debentur,aut domino pofleflionis,cui quis eorum fuerat ad* fcriptus,aut ad curias pro tenore dudum latæ conftitutionis fub certa forma pertinere nofeun tur,abecclertjs aut monafterijs detineriiaftionibus uiddicet competentibus facrofandis ecclc fijs uel monafterps referuatis,fi quis forte prædidis conditionîbus obnoxius,aut ex geftis ne« gocqs,autex quibuslibet alijs ecclefiafticjs adionibus obligatus obierlt.

• XXI. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm AA. Thom£ P.P.

ADfimilitudinemtamepifcoporumorthodoxæfidei,quàm presbyterorumA diaco-norum ;i),quihonorario tituloilluftrem dignitatem confecutifunt,per fubftitutos pcriculo fuarum facultatum curiæ muneribus fatisfacere non uetentur.

XXiI. TidcmAA.PlorentioP.P.

Slquapercalumniampoftulatio fuper criminalibus caufis apud competentem iudicem depofitaexhibitionis caufa fuerit facrofandæ religionis antiftitis.-triginta pondo auri con demnationepublicis calculis inferenda ut percellatiu,præcipimus. quinetiam omnia priuilc' gia ,quæ facrofandis ccclefijs,confugarum,aut clericorum,decanorum,aut aliorum ccclefia-fticorumcaufalegibus funt præftita,intada atep illibata feruari.Præterea iHbemns,ut omnes clerici an^ monachi,qui de fuis ciuitatibus ad hanc almam urbem ecclefiaftici negorij uel re* Jigionis caufaproficifeutur ; literis epifcopi,cui unufquif$ eorum iter faciens obfequitnt,mu niti ad*

LIBER I.

DeepifoopisO'clericis o'c» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I

niri adneniant:ftifuri,quôd fi citra hanc fiduciam acceflerint;fibimet ifnpntabunt,quôd non clerici iiel monachi cfTe putabuntur.

xxm. Impp.VALENTIN. er MARTIAN. PdilioP,P.

QVoniam uenetabilis rccordationis Fabianus huius almæ urbis cpifcopus,cum nenera« hilis fynodi innümerabilium pené facerdotum,qui Chakedone conuencrunt, tanto amp;nbsp;tail decoratus eft reftimonio^ut Eutyches,qiii contra fenferat,cû fceleratis didis fuis ab omni« biisunooredamnaretiir.abolcaturquidemEutychetis damnofa memoria,Fabiani autem laudabilis recordatio rcleuetur.

XXIIII. UdemAA.PaîladioP.P.

ID,quod pauperibus teftamento uel codicillis relinquiturmonutincertis perfonis relidum cuanefcat,fed omnibus modis ratum firmum'ep confiftat.

• XXV. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.M ARTIANVS A. ConJhntino P.P.

CVm ckricis in iudidum uoc ans pateat epifcopalis audientia ( uolentibiis tarnen adori* bus)fiadordifccptationemfaiidiirimi arebiepifeopi noluerit expenri .-emincnrinima! tuæ fedis examen contra catholicos fub uiro reucrendiffimo archiepifeopo huius urbis cleri« cos conftitutos,uel contra reuerendiflîmum œconomum,tam de fuis ,quâm de ecclefiaftitis negocijs,fibimet nouent experendum; qui in nullo alio foro uel apud quenquâ alterum iudi« cem eofdem clericos liribus irretire,amp; dnilibus uel cnminalibus négoces tenter innedere. Me morati autem reuerendiffimi clerici orthodoxarum ecclefiarum,qua: fub uiro religiofiflimo antiftitehuius inclytæ urbis funnincaufa,iu qua ipfi ucl procuratores, quos pro fe dederint, fententiarü tuaram authorirate pulfantui: exfecutoribus,per quos coeperint conueniri, fide« iufforem facratiflimæhuius urbis ecclefiæœconomum uel defenforem prxbeant, qui uR^ ad quinquaginra libras auri fideiuffor exiftat.ipfe nero reuerendiflimus oeconomus almac huius urbis ecclefiælite pulfatus,fideiufforem pro fe non præbeat.utpote qui amp;nbsp;aliorum dericotum fideiiiflbr fututus eft.-fed fidei fute committatur. Quod fi lis diuerforum(exceptoreuerendifiï nio oeconomo)clericorum,quïe agitanda fit,memoratam fummam uideatur excedererderi« cus lire pulfatus,det exfecutori pro refidua quantitate cautionem fuam.cui tarnen nullum in« ferrumeritiufiurandum;quiaecclefiafticisregulis amp;canone à beatiffimis epifcopis antiqui-tus inftituto,clerici iurare prohibentur. Statuimus autem,ut cxfecutoribus idem reuerendifit-mus œconomus,uel alrj diuerfi clerici fub beariflimo archiepifeopo huius fplendididimx ciuï taris,fententiarum tuarum authoritare commoniri,duos folidos tantummodo dent pro mo nitione fua,^ pro inftitutione procuratoris,fi per eum uoluerit litigate, quod circa alios que^ diuerfos apparitores emincnnæ mæ in ijs.quæ ex confuetudine præbentur officio, obferuan in caufis prædidorum clericorum iubemusiut litis fumptus uel expenfæ à clericis pauciores humanioresue præftentur.

• XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;b/p.LEO A.ldwttoP.P.

DEcernimus.ut pofthacnelt;5 monachi,ne^quicuntjalijfcuiuslibet flatus .atq; fortuné) in ædes publicas,uel in quæcunij loea populi uoluptaribus fabricata, uenerabilem cm« cem amp;nbsp;fandorum marryrum reliquias illicite inferre conentur.-uel occupare audeant ea, quae ad publicas caufas,uel ad populi oblcdament.i conftruda funt.Cum enim religiofæ ædes non defunt.poffuntibi,confultis priusfut oportet^religiofiffimis epifcopis, reliquias martyrum, non quorundam ufurpatione,fed arbitrio reuerendiffimorum antiftitum collocare.ideo part entiam amp;nbsp;modeftia fuam, quam leges noftrx.Se publica difciplina,amp; ipforum monachomm nomen expofeit,fludiofe unufquifqg tarn monachus,quam cuiuslibet aUerius profeffionis reti neat,amp;perpetu0 obferuare procurer.

• XXVII. nbsp;nbsp;nbsp;ïdemA.PutychioP.P.

QVifquisemenfis militia: fuæ ftipendiis,expletis'cf5offices finemuneribus, quæ cuicun^ conditione,autconfuetudine,autlegedebebantur,adconfortium fecontulerit clerico« turn,Winter miniftros ucræ orthodoxx fidei malueritnumerarimullius prorfus fententiæ a-cerbitate reuocetur,nec à dei remplis,quibus fe confecrauit,importunis intenhonibus abftra« batur.'fed in qfdem beariffimis minifterijs fecurus permaneat amp;nbsp;quiet us, ad quæ poft longi la« ^otis laffitudinem,ob reliquæ uitæ requiem,confilio melioreprotradus eft : his adionibus, fi Wcontraeum eius'ep patrimonium légitimaintentione competunt,pro iuris ordine refpon nitiis;exceptisprimipilanbus,quospræceptis tui culminis,amp; publkis utilitatibus inperpetu-®*î'effefubiedos,facratifl]imæconftitutionis ftatura fanxerunt.

• XXVIII nbsp;nbsp;nbsp;Idewcr ANTHEMI VS AA.Nl®/lr4«P.P.

b q Null!

C o D T C I s

De epifeo^ii O' clerici z^^

N VIK Ircctc dccernlmnSjfine teftatneto hxrcs fit inftimtus^fiuc ab inteftato fuccedat, fett fidcicommilTarius uel Icgarariusinncniarur.-dilpofitiones pij teftatoris infringere,uel improba mente molare,adferendo incertum elfe legatum uel fideicommiflum ,quod redem* ptionirelinquirurcaptiuorum.fcdmodis omnibus exadum pro uoluntare teftatoris pia: rei negocio proficere. Et fiquidem teftator fignificaueritjper quem defiderat redemptionem fieri captiuorum:is,qui fpecialirer defignatus eftjegati uel fidei commiffi habeat exigendi licen tiamjamp;profua confeientia uotum adimpleat teftatoris. Sin autem perfona non defignata,te* ftator abfolutc tantummodo fummam legari uel fideicommifti taxauerit,quæ debeat memo raræ caufæ proficere: uir reuerendiflimus epifcopus illius ciuitaris,ex qua teftator oritur,habe-at faeukatem exigendi ,quod hiiius rei gratia fuerit dereliftum;pium defundi propofitum fine ulla cundationeCut conuenitjimpleturus. Cum autem uir religiofiffïmus epifcopus huiufmo di pecunias relidas pro arbitrio fuerit confecutus.-ftatim geftis interuenientibus earum quanti tarem amp;tempus,quo eas fufceperit,apud redorem prouintiæ publicare debebit.poft unius uc roannifpacium6:numerumcaptiuorum,amp;dataprohis precia eu nianifeftare præcipimus, ut per omnia impleanturpiædeficientium uolunrates;itaramen,ut gratis amp;nbsp;fine ullo difpen« dio prædida gefta confici3ntur,ne humanitatis obtentu relidæ pecuniae iudiciorum difpendijs erogentur.Quod fi teftator,quihuiufmodi legatum uel fideicommifliim non defignata pers fona reliquit,barbaræ fit nationis,autde eiiispatriaaliquaemerferitambiguitasaiir teueren diftimus epifcopus ciuitatis dusjnqua idem teftator defundus eft, habeat legati uelfideicom * miffi petitionem.defundi propofitum modis omnibus impleturus. Qiiöd fi in uico uel in ter litorio mortem teftator obierit.illnis ciuitatis uir reuerendiflimus epifcopus exadionem has bebit.fubquauicus uelterritorium efledignofeitur.ôc ne pimn defundi propofitum improba fraudatorum calliditate cxletunquidquid pro huiufmodi caufa à teftatore relidum Rient,um« uerfi,qui quocunt^ modo cognouerunr,uel in uiri clariffimi redoris prouinciæ,uel in urbis epi feopi noticiam deferendi liberam habeant facultatem.nec delatoris nomen fufpitionemcpfot mident .• cum fides arq? induftria eorum tam lande, quàm honeftate ,ac pariter picrate nonca ieat,cum ueritatem in publicas aures lucem'q; deduxerint.

• XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;lidemAA.ArntAfioP.P.

SI quen$ uel in hac urbe rcgia,uel in cæteris prouincijs,quæ toto orbe diffufe funt,ad epi« i copatus gradum prouehi deo authore contigerit;puris hominum mentibus,nuda eledio-ms confcientia,fyncero omnium iudicio proferatur. Nemo gradum facerdotq uenalitate pre-ctjmcrcetur.quantumquifcjmereturaion quantum darefufficit,æftimetur.profedo enim quis locus tutus,amp; quæ caufa poterit efle exeufatarfi ueneranda dei templapecunrjs expugnen turC’quem murum integritatis,aut uallum fidei promdcbinms: fi auri facra fames penetralia ueneranda proferpatCdenitj quid eau turn effèpoterit aut fecurum,fi fanditas incorrupta cor-tumpaturfeeflèt altaribus imminere profanus ardorauariciæ,amp;àfacrisadytisrepellaturpia eulare flagitium, ira caftiis amp;nbsp;hiimilis noftris temponbus cligatur epifcopus,ut quocuneç locos mm perueneric,omnia uitæ propriæ integritate purificet.nô precio,fed precibusordineturan tiftes.tantum ab ambitu debet efle fepofitus,ut quæratur cogendus,rogatus recedat,inuitarus eft'ugiat.fola illi fuffragetur neceflitas exeufandi.profedo enim indignus eft facerdotio,nifi fue ritordinatus inmrus.Cum fané,fiqms hanefandamamp;uenerandam antiftitis fedem pecunix interuentu fubifle,aut fi quis ut alterum ordinaret.uel eligeret,aliquid acccpiflc detegitur : in= ftar publici criminis amp;: læfx maieftatis aceufatione propofita,à gradu facerdotq retrahatur nec hoc folum deinceps honore priuari,fcd perpetuae quoej infamiæ damnari decernimus.utjeos, quos par facinus coinquinat,amp; æquat,urrof(5 fimilis pœna comitetur.

• XXX. nbsp;nbsp;nbsp;iidem AA. Diofearo P. P.

ORphanotrophos hunts inclytæurbisCnulla fubtilitateiuris obfiftente)qui quidem pupil lorum fuut quafi rutorcs,adolefcenrium ucroquafi curatores.fine ullo Rdcmffionis gra uaminein emergentibuscaufis,tam in iudicio,quàm extra iudicium(utopus exegerit) ad fi* militudinem tutoris amp;ciiratoris perfonarum,amp;négocia eorum(fi qua poflint habere ) defen-dere,ac uindicare iubemus.ita uidelicet,ut præfentibus publicis perfonis ,aut interuenientibus geftis in hac quidem inclyta urbe apud uirum perfediflïmum magiftrum eenfus,in prouincijs uero apud moderatores eorum uel defenfores locorum,res eorum cis rradantur,a quibus funt Cuftodiendæaitfi quas earundem rerum propter fœnus forfitan,uel aliam urgentem caufam, ueleo,qaód feruari non poffunt,alienare profpexerint.prius habita æftimationc,licear eis alie-nationis inire cüutradmn,ut precia eorum,quæ exinde colligütur,ab qfdem perfonis euftodi« antuc

I. T B E R r.

De efgt;ifco()if er clerici!, ere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J

antnr. Huiurmodiantem piiim at^ reügiofum officium pro tepore orplianorrophos ira peragcre cóue»it:ut minime ratiocinas tutelaribus feu curationibns obnoxtj fint.graue enim ar^ iniquum eft,callidis quoriindam(fl ira contigerit)machinntionibus cos nexari, qui pro« prêt timorem dei paientibusatlt;5fubftantqsdeltitutos minores fuftentare,ar(j uelut affedi-one paterna educate feftinant.

XXX L IiJmAA. EKfropioP.P.

OMnes,qui uhiq; fiint,uel pofthac fucrint orthodoxs fidei facerdotes Sc clericï,cuiufainlt;5 fint ordinis,monachi quo^,in caufis ciuilibus ex nullius penitus maioris minorisue feil tentia iudicis cómoniroria ad extranea indicia protrahantur,aut prouinciam,autlocum, aut r€gionem,quâ habitât ,exire cogantur.-nullus eorum ecclefias ud monafteria ptopria,quæ relt gionis intuitu habitant,relinquere miferabili neceffirate iubeatur. fed apud fuos indices ordia nanosOd eft prouinciarn redores)in locis,qnibus degunt, ecclefiarü minifterqs obfecundent* omninmep contra fe agentin excipiant adiones.nt his horis faite at^ remporibus,quibus reli* giofos niros à tnrbnlentaobfernatione practorq nacareconrigerit,cum'q; eos ad tempus petito rum intenrio calumniofa laxauerit.-ad fuafe monafteria amp;nbsp;nenerabiles ecclefias conferentes, fapienti animo,precatione follicira,facilius'cg de proximo facrofandis altaribus obfeenndent, in fins laribns domicilijscp cólhtuti. In hac ante regia urbe,fi quando eninfeö^ rei canfa epi fcopos,nel presbyteros,cæteros'q^clericos,qni facrofandis ecclefrjs obfequuntur, fine moua-chos,ex alrjs quibufeun«^ prouincijs contigeiitreperiri.-qnos tarnen inlitem qnif^ nocareno« luerit;innnllo alio fit licitum memoratos eni^ pulfare iudicio,nifi in tuæ fublimitatis exami neduntaxat,ubi eis amp;nbsp;beatitudinis honor debitus refemeturA oratomm afflnens in defenfio-nibus copia large praeftetur. Præterea cum in prouincijs ex eins,qni regit prouinciarn, fne« rint fententia nel interlocntióe conuenti:fiue illi facerdotes,fine eninfenn^ gradus clcrici,fiue monachi habeatur.dummodo adprobentur orthodoxi,qni in proprijs caufis contradibusóe pnlfantnr.nó alios,q; eeelefiæ propriae defenfores,feu qnos œconomos appellant, fideiuffores præbcant;nedum exfeentoris pertinax amp;anara proternitas extraneos amp;idoneos fideiuffores flagitar,mnltip!exinnoxiæpanperrati infligatur incommodum. In hac antem urbe inclyta inuenti,ex quacneg pronincia nenientes,cü in tuæ amplitudinis indicio (quod eis folü delegani mns)Iite pulfati fucrint renerédiffimi orthodoxs fidei facerdotes,feu certe œconomi, aut ec« défis defenfores,feu clerici.-in caufis ciuilibus fuis,fine ecclefiafticis,nulla præbendi fideinffo« res moleftentur iniuria;fed antnicarijs fideinifionibus contradantur, qnas tarnen ftipulatio-nnnicantelafolennisnallanerit.-antcantioni amp;nbsp;profeffioni propris,ant faculratum fuamra obligationibus committantur. Hoc uibilominus obfemando, ut in caufis ecclefiafticis nul# lum alinm conueniri fas fit,nifi eum,qnem c^fpenfatorem panperum, id eft œconomum ec« défis epifeopitradatns elegerit.hunc enim fine dubio à facerdote conuenit ordinari. quem tarnen conuentum,defenforis ecclefiæfidei committiprscipimus. Exfecutoribus in mino« ribus quidem iudicqsomnibus,in ipfa connentione facerdotum fine clericorum non ampli# ns,quâmunum femiffem aut fperantibns,ant eriam audentibus accipere. Verum fi apparitor tus magnitudinis ex fententia tus fedis ampliffimsin pronincia degentes,eos conueniri mo nuerit.-inbemus non amplius eum,quàm duos folidos fportnlarnm nomine accipere. In hac uero urbe magnifica idem apparitor tus magnitudinis uno aureo fportularû gratis à prouin cialibus clericis contentus fit^quants libet fumms,qni conuentus fuerit, exponatur obnoxi# us. Prstereanullusexfecutornexarecontnmelijs clericos,nullis impulfionibus moleftare, nullis exprobrare connicijs,aut corporalibus ininrijs fatigare conetnr;ijs,qui einfmodi aliquid adgreffi fucrint,poft amiffionem cingnli amp;nbsp;patrimonij,ultima protinus animaduerfione pk-dendis. Prinilegtjsfanèfingulisqnibnfcnn«^facrofandisecclefijs orthodoxs fidei,xenodo# chijsjcn prochtjs,ta generaliter,c^ fpecialiter attribntis,perpetnö obfemädis.Nullis eas earuqj facerdotes aut clcricos(cniufcüq; gradus fint)ant monachos,ant ptochijs ,aut xenodochijs orthodoxs fidei deputatos,extraordinarijs muneribus prscipimns prsgrauari.Eas etenim far# cinas oneris,quas picrifq; perfonis diuerfa ratione remittimns,imponi beatiffimis uiris noftro feculo inconnenicns effeindicamus. Prsterea necnitcmcnras fua lucratiua concedatur, amp;nbsp;ut imprudens calumnianrinm refrenetur andacia.iubemHS,qnoties ij,qui facerdotes,feu clericos,ac monachos,csterosq^ fuperius defignatos,nel in tus magnitudinis examine,uel in pro uinciali indicio propofita adione conuenerut.fi caufa cognita eónidi fucrint,fine iufta eos eau fa légitima pecitióe pulfaffe.-omnes eis légitimas expenfas fumprusq?,qnos ab exordio eoepras b nj contto-

C o D I C I s

Deepifeepis ^ clcricis.ZJc.

ïontrouerfix ,pforum uïcio tolerafTc eos conftiterit,redderc cogantur; ut hac faltem cenfut« iullifllmaï formidine reuocati,quj improbis alTidue confliflationibus occupantur, adquiefcat» lamcg fopitis damoribus iurgioium magiftra deinceps neceffitate continere fe adfuefcanc.

XXXII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem A. er c. ^utropio P.P.

SAcrofanftx orthodoxæ fidei epifeopi arej presbyteri,diaconi ^lt;5,qui femel probatis mori-bus integrirare caftiffima ad huac gradü memerint peruenire: ea,qnæcun^ in eodé clerica tusgraduloco'q;uiuétesadquirereamp; habere potuerint.etiam fi inpatris aufepaut proauipo* teftateconftitunfint.amp;adhucfupcrftites habeantur.-tan^ propria bona uindicent. De his,ft quando libitum fuent, eis teftandi,uel donandUuel quolibet alio titulo alienandi liberafaculta te conceffaait ea bona quoquo tempore nun^ ad diuifionem ueniant, nun^ fratribus amp;nbsp;foro xibus aut ex eis genitis conferantur.’fed ad eorum filios,pofteros, amp;quoftiinqj extraneos harre dcsperuenidt,necapatribusauisautproauis,fedabipforumliberis td^ præcipua uindicent. Et terre his lucro tedant,quibus ipfi ad peculium,uel inter lüuos alienatione habita,nel mortis tépore ultima amp;nbsp;iurecognita uoluntate concefferint.

X X X ( 11, Udem AA. Diofcon P. P.

OMnia priuilegia.quar à retro principibus,aut à noftra ferenitate,uel à iudiciarijs difpofiti onibus.aut liberalitanbus profingulisquibufeun^tempohbus,uel confuctudine, fine circa ius metatorû/tuein alijs gbuslibet rebp præftita funt orphanotrophrjs, fiue afceterqs, uel et'cleiqs,uel ptochijs/eu xenodochrjs,aut monaileitjs,auc tætens hominib9 ac rebus luris eoiu ad curdœ onomi un ireligiofiflimi presbyteri À orphanotrophi,uel ad eos,qui poft eum loco eins fucceflerint,pertinétib9;ad fimilicudiné Zotici beariftimar memonæ^qin prim9 huiufmo* dl pietaris ofticnim inuenifte dicitur,per hanc pragmaticam fanâionem firmaillibata'cp in per petuum cuftodiri decernimus. ualdeenimhoc uidetur neceflarium : turn exindefuftencatio amp;nbsp;educario orphanis.atqj cgenis A ufibus eccleriafticis,ac ptochtis,amp; afcererrjs comparetur. do mus etiam.aliascp res fuperius nominatas ad enram memorati uiri pertinentes, uel poftmo* dum quolibet modo ad eins folicitudinem,uel eorum, qui poft eü ad eiufdé orphanotrophij curam uocati fucrint,peruétiiras: inftar maioris uenerabilis ecclefix huius incl yrœ urbis omni bus priuilegfjs, quæ eadem fanfta ecclefia uel nunc apifcitur,uel poftea merebitur,perpotiri pie tatis intuitu decernimus.

X X X1111. IiWcm A A. Selaftiano P.P.

IVbcmus adferipticiorum creationes fecundum ueterem conftitutionem (nifi dominorum pofteflionum,unde oriundi funt, eiufdem concurrent confenfus) nullius penirus effe mo* menri.'fed qfdem fundorum dominis, qui faciendæ creationi non (ficuc diftum eft) cuidenter edfenferint, ius proprium ad fimilitudinem caetcrorum eolonorum m fnos adfcripticios exer cendi.tanqifi nulla creatio interccflïftet,tribui facultatem. Idcmq^hoc fuper iliis quoqj agrico lis decernimus obferuari,qui cum effent adfcripticia: conditionis nexibus adfcripti,folitariam uitam uidelicet apperentes,quibuslibet fefe monaftenjs contra uoluntatem dominorum fun-dorum duxerinrcftcrendos.Omnes prærerea uirorum clariffimorum prouincias modcranti« urn fententijs abf^ ulla priuiiegrj differentiaCqui tamépræfidali iurifdiäioni fubiefti funt)fiue epifeopi,uel qui!ibetclerici,autmonachi,autcuiuslibet conditionis fint,panter refpondere de cernimusinuUa in pofterum uiris clariffimis prouinciarum reftoribus ad ioca,in quibus iheu* fatar perfonæ confiftunt,perueniendi neceffitate penitus imponenda .• cü nó folu legibus,ueru etiam naturali quoep iuri conueniat, qiios res exegerit iudiciaübus ad indicium uocari feuten-tris,non ipfos iudicesCquod diflu etiam iniuftum eft)ad fubiedos deduci,fed per daros ab his iü dices ad caufrexaminationem in locis, ubi ineufati degunr,procedere.

• XXXV. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. Sebajliano P. P.

SEruis,fi dominorum fucrint uoluntate muniti,folitariam uitam parricipandi licentia non denegetundum tarnen eorum domini nó ignorent, fit fi feruis fuis ad monafteriorum cul» turn migrandi tribuerint facultatcieorundem feruorum dominio, donee ijdem ferui in eodé monachorum habitu durauerint,fpoliandos effe cenfemus. alioquin fi reliäa forte uita folita tia,ad aliam fefe couditionem tranftulerint.ccrtum eft,eos ad fetuitutis iugum,quam mona» fticae profclTionis cnltu euaferant,reuerfuros.

• XXXVI. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. IVSTINVS A. ArchcldoP.P.

REpetita promulgarionc,non folum indices quorumlibet tribunalium,ueriïetiam defen« fores ecclcfiarum huius alma: urbis,quos turpiflimum infinuandi ultimas deficientiurn uolimtates genus irrepferat,remouendos effe cenfemusme rem attingât,quæ nemini prorfus

LIBER I.

Deepifeopii t:^ cleridi.f^ c.

omniiitn feenndutn conlHtationuni præcepta ,præter^ magiftro cenfus competît. abAidum eteiiim clcricis eft, imo etiam opprobriofumjfi peritos fe uelint oftendere difceptationu.nlef« fe forenfiiim;temeratoribus huius fandionis pœna quinquaginta librarum auti feriendis.

XXXVlt. lmp. IVSTIN lANVS A. ïoanni P.P.

SI quis ad declinandam legem falcidiam,cum defiderat totam fiiam fubftâtiam pro redem ptione capnuorum relinquere, eosipfos capciuos feripferithæredes; ne uideatur quafi interns perfonis hæredibiis inftitutis indicium funm oppugnadum reliquiffe.fancimus,eiufmo di amp;nbsp;taleni inftitiitionem pietatis intuitu ualere,amp; non effe refpuendam. nbsp;nbsp;nbsp;Scd etfi pauperes

quidem feripferit haeredes,amp;:nô inueniatnt certum ptoch/um, nel certæ ecclcfiæ pauperes, de quibus teftator cogitauerit,fed fubmeerto uocabulo pauperes fuerint hæredes inftituti: Ami-limodoamp;huiufmodiinftitutionem ualere decernimus.Ec fiquidem captiuos feripferit hære-des ciuitaris,in qua teftator Jarem foucre aedegere nofeiturrepifeopus Se œconomus hæredira-tem fufeipiant,amp; omni modo in redemptionem captiuorum procédât hæreditas.-fiue per an-naos redditus,iïue uenditionem mobilium,fine fe mouéttum rerû fit. nullo penitus hoc ex lu-crouel œconomo, uelepifcopo, uel facrofandæ ecclefiæ relinquendo. Sienim propter hoc â fpeciali hærede receffum eft,ut non falcidiæ ratio inducaturquomodo ferendum eft hoc,qd in facro uenerit,per falcidiam uel aliam occafionem minute'Vbi autem indiferete pauperes feri pti funt hæredesribi xenonem eins ciuitatis omnimodo hæreditatem nancifei. Se per xenodo-churn in ægrorantes fieri parnmonij diftributioncm,fecundum quod in captiuis cóftituimusgt; uelperreddituumannaliumerogationem,uel per uenditionem return mobilium uel fefemo ncntium,utex his res immobiles comparentur, Se annuus nidus ægrotâtibus accedat. quis etn pauperior eft hominibus,qui Se inopia tenti funt,Se in xenone repofiti,8e fuis corporibus laborä tes,neceflarium uidum Abi non poffunt adferre ^ Licentia omnimodo danda Sein priore amp;nbsp;in fecunda fpecie,8e adionem mouerc,amp; débita exigere,ut in captiuos Se i n a’grotantes cofumaa tut. A enim hæredum eis Se ius Se nomen dcdimus, Ane falcidiæ ramen legis emolumcntome« telTe eft eos débita exigere, Se creditoribus re fpondere. Sin autem ampliores in ciuitare xeno« nes uel ptoch/a funtme incerta uideatur pecuniarum datio:cunc ei xenoni uel ptochio,qui pan perior effe dignofcit,eafdem res uel petunias adAgnari.-hoc uidelicet difcutiendo â uiro uenera diffimo locorum anftitite amp;nbsp;fub co conftitutis clericis. Sin autem nullus xenon in cinitate in neniatur.tuncfecundum decaptiuis fandionem ,p temporeoeconomus facrofandæ eeelefiæ uel e pile o pus hæreditatem accipiat,amp; Ane falcidiæ ratione paupenbus, qui in ciuitate funt uel penitusmendicantes,uelalia fuftentatione egentes,eædem pecuniædiftribuantur. Hæc ramen omnia locum habere fancimus,quando non certi xenonis, uelcerti ptochq, uel certæ ec-elefiæ nominatio d teftatore fubfecuta eft, fed incertus eft eius fenfus. nbsp;nbsp;Sin autem in perfona

certam uenerabilemûe certam domum refpexerit;ei tantummodo hæreditatem uel legatum conipetere fancimus,nulla falcidia nec in hac parte intercedente.In omnibus autemhuiufmo-di cafibus cæleftes iracundias facrofandarum return adminiftratores exfpedent,A qualecuncg lucrum ex huiufmodi gubernationibus Abi adquifierint: uel A hoc committi ab alio confenfe tint,^ non grauifTima poena Sc interminatione,quod perperam fadu eft, ftudeant corrigere.

' XXXVIII. idem A.IoanniP.P.

CVmlege LeoninauirisreuerendiffimisepifeopisSe presbyteris Sediaconis peculiumha bere quafi caftrenfe conedTum eft,eo addito,ut amp;nbsp;in ipfo teftari poffint;dubitabatur,f i hu lufmoditeftametadebeant DE INOFFICIOSO querelaexpugnari,cu deomibusperfonis» quæ huiufmodi peculiu meruerunt, cade fueratquæftioexorta.fancimusita^ uiris reuerendif Amis epifeopisSe presbyteris St diaconis, qui tale peculium quafi caftrenfe poffident, fuper histantummodorebus,quæquaficaftrenfispeculqfunt,non folum ultimacondere fecundu leges elogia liccre (quod ex Leonina conftitutione defeendit) fed etiam corn ultimas uolutates fuper his tantum odo habitas DE inofficioso querelæ minime fubiacere.

XXXIX. idem A. loanni P.P.

SI quis in conferibendo inftrumento fefe confeffus fuerit, nó ufurum fori præferiptîone pro pter facerdotij prærogatiuâ.fancimus,non licere ei aduerfus fua pada uenire, Sc contrahen tes decipere .• cum régula fit antiqui iuris, omnes licentiam habere,tjs, quæ pro fe induira funt, icnunciare.quamgeneralem legemmomnibus cafibus obtinerc fancimus, qui needum peC iudicialcm fententiam uel amicabilem conuentionem fopiti funt.

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XL. idem A. loanni P.P, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Encrafi fancim9,oés uiros reuciédifllmos epos,necnó pfbyteros ,fiue diacones,amp; fubdia

conos

C o B I C I s

l ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deepifcepis cr clmds.crc.

conosA præcîpue momchosflicct non fine cleficOimmuniratcm l'pfo Jure omnes babere tnte læ, fine teflatnennriæ, fine dariuse, fine legitimîe.amp;: non folnm tutelæ efle eos expertes/ed eri-am cnræ.nô folnm pnpillorûôc adultorû.fed amp;nbsp;furiolîA furdiA muti A aliarnm perfonarum» quibus tntores nd curarofes à uetetibus legibus dantur. Eos tarnen clericos amp;nbsp;monachos bu* iufmodi habere beneficiû fandmus, g apud facrofanftas ecclefias uel monafteria permanent, non deuagantes,nelt;5 circa diuina minifteria defides:cum propter hoc ipfum beneficium eis in dulgcmuSjUt omnibus alqs derclidis, dei omnipotentis miniftertjs inhaereant. amp;nbsp;hoc non folû in ueterc Roma,uel in hac regia ciuitate/ed in omni terra,ubicöqj Chriftianorum nomé exco Utur, obtinere fancimus.

XLl. Ido» A. Y^cnw^nimd^ftro o^ciorum.

RAptores uirginum.uel diaconiiïarum.uel uiduarum,quædeo fuerintdedicatæ,peflîm« criminum peccantes,capitis fupplicio pleftendos effe decernimus:quod non folü ad inin liam hominum,fed ad ipfins omnipotentis dei irreuerentiam committitur.qui itaq; huiufmo di crimen commiferint,amp; qui eis auxilium tempore inuafionis præbuerint,ubi inuenti fucrint in ipfarapina,amp;adhuc flagrante criminedeprxhenfi.’d parentibus fandimonialium uirginu, uel uiduarum,uel diaconiirarum,aut earum confanguineis,uel tutoribus,feu curatoribus, con uidi interficiant. Sinaut poft cómifllim ta dcteftabilecrimen,autpotentatu raptor fe defende re,aut fuga enadere pocuerit:in hac quidé regia urbe,tam uiri excellétiffimi præfedi pratorio, , quani gloriofiffimus praefedus urbisan prouincqs autem tam uiri eminentilTimi præfedi præ* torio per III yricum amp;nbsp;Aphricâ,quàm magiftri militum p dinerfas noftri orbis regiones,necnó uir fpedabilis præfedus Aegyprijamp;uicarqAprocófulcs Anihilominus uiri fpedabiles duces, amp;nbsp;uiri clariflimi redores prouinciacum,necnon alq cuiuslibet ordinis indices, qui in locis illis inuenti fucrint:fimilc ftudium cnm magna follicitudine adhibeant,nt eos poflint compræhé* dere,2ecôpræhenfosintalicriminepoftlegitimas amp;iuricognitasprobatióes finefon praefcri ptionednriflimispœnisadficiancA mortis condemnent fupplicio. ßona auté eornm,fihoc cómifliim fneritin fandimonialem uirginem,quæuel inafceterio uel monafterio degit ; fiuc eadem uirgo diaconiffa conftituta fit,fiue non.-ei dem monafterio uel afceterio, ubi confecrata cft,addicantur.nt ex rebus amp;' ipfa folatiü habeat,dü ninit,fuffïciens: amp;nbsp;res ocs facro fandu afce* tenu feu monafteriü pleno habeat dominio.Sinauté diaconiffa cuiufcu^ ccclefiæ fit, in nullo tn monafterio conftituta, fed per fe degit.raptoris eins fubftantiaecclefiæ, cuius diaconiffaeft, adfignetur.-nt ex his facnltatibus ipfa quidé ufnmfrudû,dû fnpereft,ab eadé ecclefia eófequaf: ecclefia uero oém proprietaté amp;nbsp;plena poffeffioné earundé rerö noftro habeat beneficio, nem» re nel indicé nel quacüqj alia pfona hæc audéte téremnere. Pcenas aut.qnas prtediximusjd eft mortis amp;nbsp;bonoru amiffioné cóftitnimus,nó tantü aduerfns raptores,fedetid cótraeos,qui hos comitati fucrint in ipfainnafione amp;nbsp;rapina.Cæteros aut oés,g eöfetj amp;nbsp;miniftri huius criminis reperti amp;nbsp;connidi fuerint,uel eos fufeeperint, uel quancue^ opem eis attnlerint,fiue mafculi, fi ue fœminæ fint,cuiufcun9conditiouis,uel gradus,nel dignitatis.-pœnæ capital! tantummodo fnbrjcimus,ut huit pœnæ oés fubiaceant,fLueuoIentibus,fine nolentibus fandimonialibusuft ginibns,fiue alqs fupradidis mnlieribus,tale facinus fuerit perpetratum.

XLH. idem A. loanni P.P.

DEo nobis auxilium pi'æbéte,omnia,quæ pro honore fandæ ccclefiæ catholics ad dei pb citû fieri properamus, legibus eóftituere, amp;nbsp;operibus adimplere defideramus.amp; iam qui dem mnlta cum eins auxilio ftatnimns,quæ ecclefiafticæ dodrinæat*^ ftatui conueniunr.il’ præfenri nero hoc pia deliberatione duximus corrigédnm,quod hadenus contra dei timoré ß ebat. cognitum etenim nobis eft, qgt; fi quis fponfus nel fponfa poft datas amp;nbsp;acceptas arras nol«« lit fe dinino deputare feruitio,amp; à feculari conuerfatione recedere,ac in fandimoniali uita ui* iierc,atq; in deitimorepermanere:compcllebat uirquidem ea,quæ arrarum nominedederaf, amitrere;fpófa uero in duplu id, quod acccperat,reddereqnod noftrae manfuctudini religion* conttarium effe uifum eft.nnde per prsfentem legem in perpetuum ualituram inbemus, ut ß quis fponfus uel fponfa dcfidcrauerit feculi iftius nitam contemnere,amp; in fandimonialium có uerfatióe uiucrc;fponfus quidé omnia,qnæ arrarû nomine futuri canfa coningij dedit,fine alla deminutióe recipiat. fponfa aut non dupiü(ficut hadenus)fed hoc tantumodo fponfo reftini ac,quod airarü nomine acceperat.A nihil ampliusreddere cópellatnr,nifi quod probata fuerit accepiffe.nam amp;nbsp;maritis amp;nbsp;uxoribus,qni feculo rennnciant,ia anteriore lege i nobis prouifun* eftatt fine maritns,fiue nxor,religionis canfa àcôingio reccfferit,amp;folitartóm nitam degerit: unufqmf^ eorum res faas recipiat,qna$ pro dote uel ante nuptias donatione prxftitcrar,amp; ht^ tautur

lquot; Ï B E ft R

13etpifoopdliMdientiiiamp;-c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;# gt;’

tin mttittiodo hierin ottiinc confequâtur abco,qui folitariatti uitirtl elcg«fïf,qnod debnit Ie* gitime uel ex pafte per cafum mortis exigere. Hoe etiam cogiiitü nobis correftione noftra dignum effe indicamusrutfi qnis in parentum poteftateconftitutus,ucl conftituta, nel forft* tan RUT huius abfolutus,nel abfoluta,elegeritfemonafteriouel clerico fociareAreliquum ni tæ fuæ tempus fanftimonialiter degere uoluerit.-nó liceat patentibus eofdem uel eafdem quo cunlt;5 modo abftrahere,uel proprer hanc tantummodo caufam,quafi ingratum uel ingtatam à fua haereditate uel fucceffionerepellere:fed necefle fit eis omni modo,cam ultimam uolun« tatem fuam,fiue per fcriptiu.am,fiue alio Icgitimo modo perficiunt,quartam quidem portio« tjem fecundum leges noftras eis relinquere.fin autem amp;nbsp;amplius uoluerinteis largiri.-hæc eó* rum uoluntaticoncedimus. Sin uero ultimam uoluntatem parentes neqi per teitamentum, nclt;5alio ultimoelogiodeclarafle monftratifuerintromnem parentum fubftantiam hæredes, quibus ab inteftato comperit, fecundum leges noftras fibi defendantmuUo eis impedimento ex fanftimoniali conuerfatione genciandojiucfoli,fiue cum alqs ad fucceffionem uocantur. Huius autem perpetuæ legis noftræ beneficia eos uolumus obtinere,qui in monafterio uel de ticatu perfeuerauerut. nam fi qui eorum, de quibus præfentem legem pofuimusjandimonia lern uitam elcgerinr,ad fecularem autem conuerfationem remeauerintdubemus omnes eor5 res ad iura eius eedefiae uel monaftenpa quo receflerint,ptinere. His ita difpofitis, repetira le geiubemns,ut nullus Iudæus,ueI paganus,aut hxreticus Chriftianos feruos babeat.quöd fi in uenti fucrint in tali reatu.fancimus feruos omnibus modis liberos efle fecundum anteriorem noftrarum legum tenorem. In præfenti autem hoe amplius decernimus,ut fi quis de fupradi«r dis ludæis.uel paganis ,aut hæreticis habuerit feruos nondum catholicæ fidei fandiffimis my ftcrijs imbutos,amp; prædidi ferui defiderauerint ad orthodoxam fidem uenirepoft^ catholicas eedefiæ fociati fuetint,in libertatem modis omnibus ex præfenti lege cri pi an tut; ft cos tam in dices prouinciarum.c^facrofandaeecdefixdefenforesjiecnon beatfifimi epifcopi defendar, nihil proeorum precies penitusaccipientibnsdominis, Quodfi forte poft hac etiam ipfi do-: mini eorum ad orthodoxam fidem conuerfi fuerint.-non liceat eis ad feruituté reducere illos, qui eos ad orthodoxam fidem præcelferint.Sed fi quis talia ufurpauerit.-poenis graufifimis fub iacebit. Hæc igitnr omnia,quæ pietatis intuitu noftra fanxit ætemitas.omncs indices amp;nbsp;religi ofiflimi antiftires,fiue Africanac diœcefeos,in qua maxime huiufmod i uicia frequérari cogno uimus,feu aliarum prouinciarum ; gnauiter amp;nbsp;ftudiofiffime obferuari procurét.Nam coiitcm proies non folum pecuniaria multa,fed amp;nbsp;capitis fupplicio fenentur.

DE EPISCOPAL! AVDIENTIA.ET DIVERSIS CAPITV

lis,quæ ad curam pertinent pontificalem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. «ij.

Impp. V ALENTINIANVSerVALENS.AA.öd luliamm comitetn orient is,

Egociatores,fi qui ad domum noftram pcrtinent,necommodum mercandi ui* deantur excedere:Chriftianos,quibus uerus cultus eft,adiuuare pauperes amp;nbsp;pofi-tos in neceflitate prouideant. D. X v.Kal.Mart. Conftantinop. Valentiniano amp;nbsp;JValentcAA.COss.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;UdemAA.adClMdiumP.P.

SI clericus ante defiriitiuam fententiam fruftratoriacdilationis caufa ad appellationis auxili urn conuolauerit .-multam quinquagintalibrarumargenti,quam contr.a huiufmodi ap* pellatorcs fanftio generalis imponit,coganturexpendere,hanc autem non fifco noftro uolu-mus accedere,fed pauperibus fideliter erogari. D. V i.Idus luI. Valentiniano N P. amp;nbsp;Viftorc

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;Iwppp. VAL ENTlN.THEOD.crAR-C. AAA.Ncofrrio P.P.

^CTEmodeincepstardioresfortaflis affatusnoftrxperennitatis exfpeftet. exfequantur iu-JL, \| dices,quod indulgere confueuimus.ubi primus dies pafchalis exftiterit: nullum tencat career inclufum,omnium uincula diflbluantur.fed ab his fecernimus eos,â quibus contamina tl potius gaudia lacticiam'q; communem,fi dimittantur,animaduertimusgt;quis enim facrilego hicbus fandis indulgeaifquisadulterojuelftuprijuelincaeftirco tempore caftitatis ignofcat^ quis non raptorem uirginis in fumma quiete Segaudio communi perfequatur inftantius fnul wmaccipiaminculoittmrequié,quiquiefcerc fepultosquadamfccleiis immanitate non fi* ' c nit.Pa*

C 0 D I C I S

De epifoopaU auiientia lt;:^c»

nit. Pariatur torment.lueneRcnSjtti alefl cus,adultcr juolatofq^ monetae, fiott)idda,amp;;parrid da,qnod fecit,exfpeftet. reus etia maieftatis* de domino,aduerfus quern taha molitus eft,ueni am fperare non debet. His ergo tali fub adilndione damnatis indultum ferenitatis noftrs co gt;nbsp;praecepci fine condudi muskit remiiTionem uenix crimina nifi feme! commiHa non habeanc necineosliberalitatisauguftxreferaturhumanitas,quiimpunitatem uetensadmiiTi non C' inendationi potius,quàm confuetudini deputauerint, D. Kal. Maq. Arcadio A. amp;nbsp;Bautone V.C. COSS.

Ilir. Iwppp.THEoD.ARC.cr HONO. AAA.R«/îiwP.P.

Mim«,amp;qtiæludibrio corporis fui quæftumfaciunt: publice habita earum uirginum» qu« deo dicatæ funt,non utantur,

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. ARC.CTHONORIVS AA. 'E.utyeVuno P.P.

ARchigeronres ,amp; dicecet« ergaliodonorum, non nih Chriftiani dirigannu,quod oSlci urn tuum follicitis obferuet excubqs.

vr. lidei« AA.RK^IW P.P.

ADdiâosfupplicioamp; pro criminum immanitatedamnatos nulli cicricorum uel mona-chorumCeorum etiam,quos fynoditas uocanc)pet ulm at^ ufurpationem üindicareli-ceat,ac tenere ; fed amp;nbsp;reos ad locum poen« fub profecutione pergentes nullus tencat aut defert dat:fed fciat fc cognitor,triginta librarum auri multa,amp; primates offierj capitali effe fententia fericndos,nifiufurpatioiftauindicetur. at fi tanta clericorum uel monachorum audacia eft, * ut bellum potius,^ indicium futurum effe exiftimetur.-ad clementiam noftram commifla re ferantur,ut arbitrio noftro mox fcuerior ultio procedat. Ad epifcoporü fané culpam (ut cae tera)redundabit,fi quid forte in ea parte regionis,in qua ipfi populos Chriftian« religionis do* ärin« infinuationc moderantiu:,cx ijs,quæ fieri hac lege prohibiiimus,à monachis perpetra-tum effe cognouerint,nec uindicauerintiquibus in caufa criminali humanitatis conlideratio« ne,ü tempora fufFragantur,interponend« prouocationis copiam non negamus.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm AA. ^utychianoP.P.

SI qui ex confenfu apud facr« legis antiftites litigare uoluerint. non uetabuntur,fed experi-ent illiusinciuihduntaxat negociomore arbitrifponterefidétis iudiciü.quodhis obeflé non poterit,nec debebit ,quos ad prædifti cognitoris examen coaftos potius adfuiire,c^ fpoalt; teuendTeconftiterit. D.V 1.Kal.Aug. MedioIani.Honorio. A. mi. amp;Eutychiano coss.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp. A R C A D.H ONOR. erTHEOD. AAA-Theodoro P.P.

EPifcopale judicium ratum Iit omnibus,qui fe audiri à facerdotibus elegerint; eamep illo» rum indication! adhibendam effetenerentiam iubemus,quam ueftris referte neceffeeft poteftatibus,d quibusnon licet pronocare. per indicium quoq? officia, ne fit caffa cpifcopaliS cognitio,definitioni exfecutio tribuatur. D. Id. Decemb.ßaflb Sc Philippo COSS.

• 1X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Impp.H O N O R. ez THE O D.AA. Ctciliano P.P. IVdices dominicis diebus produdos reos de euftodia carcerali uideant, amp;nbsp;ïnterrogcnt,nc ijs humanitas clanfis per corruptos carcerum euftodes negetur.uidualem fubftantiam nó ha* bentibus faciant miniftrari, li bellis duobus aut tribus diurnis,uel quotexiftimauerint cómen-tarienfes,decretis;quorum fumptibus proficiant alimoni« paupemm.quos ad lauacrum fub fida euftodia duci oportet.-multa indicibus niginti librarum auri,amp; offices eorum einfdé pon* deris conftiruta.-ordinibnsquoq; trinm librarum auri multa propofita, fi faluberrima ftatuta contempferintmec deerit antiftitum cura laudabilis Chriftian« religionis,qu« ad obferuario* nem conftituti iudicis ingerat hanc monitionem.D.V 11. Idus Febr.Rauenn«.Honorio V111« amp;nbsp;Theodofio 11 LA A. coss.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidfw AA.C£ciliano P. P.

MAthematicos,fi non parati funt,codicibus erroris proprij fub oraKs epifcoporü ineen* dio concrcmatis,catholic« religionis cultni fidem tradere,nun^ ad errorem primum redimri; non folum urbe Roma,fed etiam omnibus cinitatibus pclli decernimns. quod fi hoe non fecerint,amp;cótra dementi« noftr«falubre conftitutum in cinitatibus fucrint corn* pr«henfi,uel fecreta erroris fui amp;nbsp;profelTionis infinuauerint.-deportationis pœnam excipiant. D.Kal.Septemb.Ranenn«. Honorio V111. amp;nbsp;Theodofio 111. A A. C o S S.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;lidemAA.TheodoroP.P.

CHriftianos proximorum locorü uolnmas follicitudinem gerere ,ut Romanos captiuos, qui reuerfi fuerint,nemo teneat,nemo iniurijs aut damnis adficiat.D.i I l.Idus Decemb.

Honoxio_ V111.8« Theodofio 111. AA. COS S »

t Ï B E R h

De epifmpali ttudientia fret nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

XIIT. Iwp.THEOD, er VALENTIN, AA.rlorc/WwP.P,

SI lenones patres amp;nbsp;domini fuis filiabus uel ancillis peccandi neceflitatem impofuerint; lice at filiabus amp;ancillis,epifcoporum implorato fufFragio,omni miferiarum neceffîtate abfol ni. D.Kal.Maq.Feliceamp;Tauro coss.

XIIIL imp.îJlARTîANVS AXonflantmoP.P.

T^EcernimuSjUtquicuneg catholicarum ecclefiarum,quae fubuiro religîofo archiepifeo-i^/po huius almæ urbis funtareuerendiflimum œconomum (fine de ccclefiafticis, fine de proprijsAadipfumpertinentibus caufis)uel alterumearundem ecclefiarum clericum aliqua uolueritlitepulfare: apudmemoratû beatiflimum archiepifeopum caufam dicatânnégoces audiendis fidem ac f/nceritatem geminam præbiturumA facerdotis,amp; iudicis.uolentibus ta men actoribus pateatepifcopaleiudicium.-ac nullus, qui hùiufeemodi intendit in facrofan-öasecclefias,uelinpraedidosclericosadionem,ad religiofiflîmum antiftitem ducatiu: inui* tus. D. viii. April. Varari amp;nbsp;Joanne COSS.

X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïmpp. LEO o- A N T H E MIV S. AA. ^imftrato P.P.

NEmo uel in foro magnitudinis tuæ,uel in prouinciali iudicio, uel apud quen^ indieem accedatad confortium togacorum,nifi facrofanftæ catholicæ religion!s fueritimbutus inyfterqs.Sinautem aliquid quoquo modo aliqua machinatione fadum uel attentatum fue* tit.officium quidem fublimitatis tua: centum librarum auri iaduram pro condemnatione fa ftineat. Idem uero^quiennq? aufus fuerit contra prouidum noftrx fereniratis decrerum officium aduocationis per fubreptionem arripereA prohibitum patrocinium præftiterit: aduoca« tionis officio remotus,ftylum profcriptionis atqj perpetui cxfilij fpecialiter fuftinebit .fcituris etiam prouinciarum reflonbus,quödis,fubcuius adminiftrationc aliquid huiufmodi fueric attentatum,partis bonorum dimidia: profcriptionem,ó^ poena exfilij per quinquennium fuftinebit. D. prid.Kal.Aug.Coftantinop.Anthemio A. 11. C 0 S.

XVr. MdemAA.RrythrioP.P.

SI legibus prohibitæ non fint fperat3EnuptiïE,amp; poft arras fponfalicias fponfa conlugium fponfi propter religionis diuerfitatem reeufauerit; fiquidem probatum fuerit ante datas eafdem fponfalicias arras hoc idem mulierem uel parentes eins cognonifte ; fibi debeant im« putare.Si ucro horum ignari fponfalicias arras fufceperint,uel poft datas arras talis caufa pœ-nitentiæ interccflerit.'nldem tantummodo redditis, fuper alterius fimpli poena liberi euftodi« antur.quod fimili modo etiam defponfis fuper recipiendis,necnó arris præftitis euftodiri cell femus. D. Kal.Iul. Martiano Öc Zenone C o s S.

• XV11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imp.ANASTASIVS A.PuflAchio P.P.

IVbcmus,cos tantummodo ad defenforum curam peragendam ordinari,quï facrofandis or thodoxæreligionisimbuti myfterqs,hæcin primis fubieflorum tcftificationc,praefentc quoq^ religiofiflimo fidei orthodoxs antiftite, per depofitioncs cum facraméti religione celc brandas patefecerint.Ita enim eos praecipimus otdinari,ut reucrendiffimorum epifcoporum, necnonclericorum,amp;honoratorum,acpofreirorum,óccurialium decreto conftituantur. D» Xlli.Kal,Maq.Sabinianoamp;Theodoro coss.

• XVIII. nbsp;nbsp;nbsp;* Imp.IVSTINlANVS A.Mf««lt;eP.P.

SI prüfens fit,qui pecuniam numeraire,uel alias res dediffe fcriptus eft,aliqnam ucro admi niftrationem in prouineqs gerar,ut difficile effe uideatur,denunciationem eidem pecuniae non numerate mittere.-licentiam damns ei,qui memorata exceptione uti uelit, alios iudiccs adire,amp; per eos ei manifeftare,quia exceptionem huiufmodi obqcit/adam ä fe fuper non nu-merata pecunia querelam effe. quodfi non fit aliusadminiftratorciuilis,uelmilitaris:uel pet aliquam caufam ei fit difficile,qui memoratam querelam opponit,eum adire,amp; ca, quxdifta funt,facere:licentiam damns etiam per uirum renerendiffimum epifcopum eandem fnam ex ceptionem creditori manifeftare,amp;ita tempus ftatntum interrnmpcr e.qnod etiam in except! one dotis non numeratæ locum habere receptum eft. D.Kal.Iul. Conftaprinop. D N. luftinia noA.ii. cos.

• XIX. nbsp;nbsp;nbsp;UemA.OemoftheniP.P.

N Emini liccre nolumns,fine ab ingenuisgenitoribuspner pamulus procrcatns,fiuc â K-bertina progenie,fine fernili conditione maculams expofitus fit.eum puerum in fuum dominium uindicare,fine nomine domini,fiueadfcriptici£c, fine colonaria: conditionis. fed dclt;5iis,qui eos nutriendos fuftulerint,licentiam concedimns,peni’tus cum quadam diftinflio ne eos toUere.fed nuUo difcriminc habito,tj,qui ab huiufmodi hominibus educati,uel nutriti, c q uclaw

C’ 0 D T C 1 S

15c h£reticif CT ^äamchieK cre^

«el aufli flint .Hberi Sc ïngcimï appareant ,amp; fibi adquirantjSc in poflenratetn fuam nel extranc» os haeredes omnia,qus habiierint,quo modo uoluerint.tranfmittant.hæc obferuanribusnon folumpræfidibiisprouinciarumjedetianirisreligioftflïmiscpifcopis. D.Chalcedone. vli!♦ Kal.Iul.Lampadioamp;Orefte vv.CC. coss.

XX. idanA. luliano P.P.

DE crcationibus ciiratorum,qui furiofis utrinfq^ fexus dantur, neceffarium nobis uifum eftconftitiiere.quéadmodum eas celebrari oporteat.Ec fiquidem pater curatorem furi* ofo nel furiofæ in ultimo elogio hæredibus inftitutis uel exhxredatis dederit,ubt amp;nbsp;fideiuf* fionem ceffare neceffe eft,paterno teftimonio pro eins fatifdatione fiifFiciéte.-ipfe,qui datus eft, ad curationem perueniat.-ita tamen^ut in pronincrjs apud præfides carum,pKefente eis tam ui« xo religiofiftimo locorum antiftite,^ tribus pnmatibus,aftis interuenientibuSjtadis facrofaii dis fcripturis depromat, omnia fe rede amp;: cu utilitate furiofi gerere, ne^ prêter mittete, qu« «tiliaeße furiofo putauerit.neij admittere ea,qu3enon utiliafuriofo effe exiftimauerit : amp;nbsp;in« «entario cum omni fubtilitate publice confcripto,res fufcipiat,Sn feeundum fui opinioneni difponatfub hypotheca remm ad cum pertinentium,ad ßmilitudinem tutorumamp; curatoru adulti. Sin autemteftamentumquidem parens non confecerit,lex autem curatorem utpotc adgnatumuocauerit.ueleoceflante,autnoHidoneo forfitanexiftcnte,ex iudiciali cledionc curatorem ei dare neceffe fuerit.tunc fcilicet amp;nbsp;in prouincqs apudpraefides cuiufennçprouin-ciïE,amp;uirum religiofiffimum epifcopum ciuiratis,necnon tres primates creatio procedarnta, ut fiquidem curator fubftantiam idoneam poffidet,amp; fufficientem ad fidem gubernationis,fi ne aliqua fatisdatione creatio procédât. Sin autem non talis cenfus eins inueniaturtnincamp;fi-deiuffio,in quantum poffibile eft,ab eoexploretur,creatione omnimodo facrofandis kripru-ris propofitis in omni caufa celebrada.Ipfo autem ciuatore,cuiufcunlt;5 fubftantiæ uel dignira« ris eft,præfatum facramentum pro utiliterrebus gerendis praftante, amp;nbsp;inuenranum publice cófcribente ,Sc hypotheca reru curatoris modis omnibus adhibenda,quaténus res poffint furi« ofiundilt;5utilitergubeinari.D.Kal.Sept.Conftantinop.Lampadioamp;:Orefte VV.CC. coss.

XXL idem A.luhano P.P.

TAm dementis,^ furiofi liberi,cuiufcunlt;5 fexus, poffunt contrahere légitimas nuptias: tam dote,^ ante nuptias donatione d curatore eorum præftanda.-aeftimatione ramen ia hac quidem regia urbe excellentiifimi præfedi urbi, in pronincrjs autem uirorum clariffimo-tum earum praefidum, uel locorum antiftitum,tam opinione perfonac, $ dotis modcrationc amp;nbsp;ante nuptias donationis ftatuenda.-praefentibus tam curatoribus dementis,^ furiofi, neenó ljs,qui ex genereeorum nobiliores funtrita tarnen,ut nulla ex hac caufa oriatur, nel in hac ress gia urbe,uel in pronincrjs ,iadnra fnbftantiae furiofi,uel demétis, uel mentecapti.fedgratis o« mnia procedant,ne tale hominuminforumium etiamexpenfarum detrimento praegrauetur.

X X11 idem A. lodfliM P.P.

SAncimus,ut fiquddoabfueritis,qui res aliénas uel creditor! obnoxias detinet,amp; defiderat dominus rei uel creditor fuam intentlonem proponere,amp; non ei licentia fit abfente aduer« fario fuo,quirem detinet,uel infantia,uel furore laborante,amp; neminem tutorcm,uel curatoré habentc,ucl in fumma poteftate conftituto,eadem rem authoritate fna ufurpare. licentia ei de tur adire praefidem,uel libellnm porrigere,amp; hæc in querimoniam deducere,^ intra conftitu« ta tempora interruptionemfacere. Sin autem nullo potent modo præfidem adire .* fairem ad epifcopum locorum eat, Sn fuam manifeftare noluntatem in fcriptis deproperet.D.Conftan* tinop.Kal.Odob.poftconfnlatuLampadtjÄ:Oreftis VV.CC. coss.

DE; HAERETICIS,ET MANICHAEIS, ET SA. maritanis. Tit. V,

rmp. C 0 N S T A N TIN V S A. nd GrMTiamim,

Riuilcgîa,quæcontemplationereligionis indnita funt,catholics tantum leg'S obferuatoribus prodeffe oportet, hsteticos nó folum huiafmodi priuilegijs alic« nos effe uolumus,fed aduerfis muneribus conftringi amp;nbsp;fubtjei. D. prid.Kal.Sept* Conftantio Ii.amp;Confiante COSS.

I f. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.G RAT. VALENTIN.CtTHEO O. A A A.ad nefj^cridamP.P^

OMnes uctits legibus dininis amp;nbsp;imperialibus confiitutionibus hsrefes perpetuö quiefcat.

nemo ultcrins conet,qiiae repperent ^fana pia;cepta,uel docere,uel difceie.nec antiftit^ coruo'

t IBER I.

DchtenticiscTlÄanichteii^^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i f

cof lindem audeant fidem înfinnare,quâ nó habent,amp; mi ni (Tros créai e, qui non funt ; nee per conniuentiam iudicantiüjömnium'q?,qiiibus per conflit utiones paternas fuper hoe cura man data eft.eiufmodi audacia negligatur,amp; crefcat. Hæreticorû autem iiocabulo continentur, amp;nbsp;lans aduerfus eos fandionibus debent fuccumbere, qm uel leui argumento à iudicio catholi caereligionis amp;tramitedetedi fuerint,deiüare. D.iii.Non.MedioLAufonioamp;Olybrio Coss.

III. Iinpp. ARCAD.cr HONORI VS AA. ClearchoP.V.

CVndihïereticiproculdubionouenntomniafibilocaadimenda cfTetfiiie fub ccclefiarö nomme teneantur,fiue diaconica appellentur,uel eriam decanicajine in priuatis domia bus uel locis huiufmodi cœtibus copiam præbere uideantnr.his ædibus uel locis priuatis eede fis catholic« uindicandis.ad hoe interdicatur his omnibus ad litanias faciendas node uel die profaniscoircconuentionibus.'ftatutauidelicetcondemnatióe centum librarum auri contra officium fublimitatis tua;, uel præfidale quinquaginta,fi quid huiufmodi fieri ,uel in publicis, üelpriuatisædibusconcedatur.D.V.Kal.Mart.Arcadio lin.amp;Honorioiii.AA. COS.

IIII. lidcwcrTHEODOSI VS AAA.adSeiMMem. P.V.

MAnichæos feu Manichacasjiel Donatiftas meritiffima feueritate pfequimur.huic itaeg hominum generi nihil ex moribus,uel legibus fit commune cum c«teris. ac primiun quidem uolumus eße publicu crimen.quia qiiod in religioné diuinam cómittit,in oïm fertut inimid.^s bonorü eriam publicatióe perfequimurJpfos quoqj uolumus amoueri ab omi libe ralitateamp; fucceffioneqlibettitulouenientes. Prætereanódonandi,nóemédi,nó uendendi.nó poftremocotrahendi cui^ cóuido relinquimus facilitate, in morté qiioqj inquifitio tendat. na 11 in crimimbus maieftatis licet memoria aceufaredefundimó immentoamp;hic debet fubiieia diciü.ergo amp;nbsp;fuprema illius fcriptura irrita fitjiue teftaméto ,fiue codicillo,fiue epiftola,fiue libet genere dereliquerit uoluntaté,qui Manichæus fuiffe cóuincit. fed nee filios hæredes exi« Here aut adiré pmittimus,nifi à paterna prauitate difcefferint.delidi em uenia poenitétibuss da mus in eos etiaauthoris aculei dirigant,qui eos domibus fins damnanda puifione defendut. feruos infuper extra noxâ effe uolumus,fi dominü facrilegü euitantes,ad ecclefiam catholica feruitio fideliore trafierint. D.vii i.Kal Mat) Romæ.Honorio vii.amp; Theodofio Ii. AA. Co S S.

V. Imp.THEOD. A. er VA LENTINI AN VS Caf.PlorentioP.P.

ARiani,amp; Macedóiani,Pneumatomachi,Apollinariani fine Sabatiani,Eunomiani,Tetra ditæfiue Tefrarefcaedecadit«,Valentiniani,Papianift«,Montaniftae feu Prifcillianiftac, uel Phryges,uel Pepuzitae:Marcióiftae,Borboriani,Meflaiiani,Euchitaï fiue Enthufiaftæ, Do natiftæ,Audiani,Hydroparaftatæ,Afcodrogitæ,Batrachit«,Hermogeniani,Photiniani,Paulî ani,Marcelliani,Ophitæ,Encratift«,Apotaditæ,Saccophori,ô(:g adimâufqi fcelerû nequitiâ puenerûtManichæi,nul^ in Romanû îoeû côueniédi orâdfep habeât facilitate. Manichæis etia de ciiucatibus peUendisA ultimo fupplicio tradendis.-qm his nihil relinquendû loci eft, in quo ipfis etia dementis fiat iniuria.-cundis quoq? legibus.quac côtra eos,c«terosc]^,qui noftræ fidei refragant,olim diuerfisq? tpibuslatæfunt,femp uiridi obferuatia ualituris.-fiue de donationi-bus in hæreticorû côuenticula,quæipfi audaciter ecclcfiasnucupare conant,fadis:fiue ex ulti« ma uolütate rebus qualitercült;5 relidistfine de priuatis xdifictjsqn q dno pmittete uel eóniuen te côiienerint.uenerâdæ nobis catholicæ eeelefiæ uindicandisthue de,pcurarore,g hoc nefciéte dno fecerit,decé librarü auri multâ,uel exiliû(fi fit ingenuus)fubituro,metallû uero poft uerbe ta,fi feruilis códitióis fit;ira,ut nee in publicu cóuenire locü,nec aedificare fibi qfi ecclefias, nee ad circûferiptioné legû quid^ meditari ualeat,omi ciuili amp;nbsp;militari,curiarü etiaA defenfocu A ludicu/ub uiginti librarü auri interminatióe phibendi auxilio:illis etia oibus in fua manenti« busficmitate,quæ de militia,pœniscp narijs, deep diner fis fiinthæreticis,pmulgata,utnec fpe« cialequidébnficiûaduerfuslegesualeatïpetratû.D.Conft.iil.Kal.Iul.FeliceôcTauro COSS, VI. ïidemAA. adLeontiumP.V.

DAmnato portentofæ fupftitionis authore Neftorio,nota congrui nois dus inuratur grc gahbus,necChriftianorûappellationeabutant:fedquéadmodû Ariani ab Ario legedi-uæ memoriæ Gonftatini ob fimilitudiné impietatis,Porphyriani â Porphyrio nuncupantur: fic ubic^ participes nefariæ fedæ Neftonj Neftoriani iiocent ait cuius feelus finit in deferendo deûimitati,ei9 uocabulû iure effe uideant fortiti.nec uero impios libres nefadi amp;nbsp;facrilegi Ne ftorij aduerfus uencrabilé orthodoxorû feftâdecreta'ep fâîffimicœtusantiftitûEphefihabiti fcriptos,habere,uel legere,aut deferibere quifcp audeat.-quos diligéti ftudio rcquiri,ac publice côburidecernimus.ita,utnemoinreligionisdifputationealiquâfupradidi noîs fadat men« tionein,aiit quibufdam eoium habendi concilij gratia in ædibus,aut iulla,aut fuburbano fuo, c 14 autquo«

C o D T C I s

Z 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rgt;ch£reticis (^ mAnicheif-O'c.

«ut quolibet alio loco cönucnticulum clam aut aperte præbeat.quos omneïs cœtus eelebtandi licentia priuari ftatuimus.-fcientibus uniuerfis,uiolatoré huius legis publicatione bonoröefft coëteendu. D.ui.Kal.Aug. Conftantinop, Theodofio.XV.amp;Valentiniano.mi. AA.COSS.

vn. Idem A A. Vlorentio P.P.

CVriales omnium ciuitatum onerofis,quinetiam militiae,fiue diuerfis office's facultatuin amp;nbsp;perfonalium munerum obligatos,fuis ordinibusCeniufeun^ fedae fint) inhærere een« femus:ne uideamurhominibus exfecrandis cótumeliofo ambituimmunitatis beneficiuprae-ftitiffe,quos uolumus huius conftitutionis authoritate damnari. D. prid. Kal. Febr. Theodo-fio A.XVI.amp; Faufto. coss.

VIII. IWppVALENTIN.erMARTIAN. AA.PdHddio.P.P QVicuncj in hac facra urbe,uel Alexadrina,uel in omi Aegyptiaca dioecefi, diuerfistp alijs prouineqs,Eutychetis^fanam peruerfitatéfequunt.Kitano crcdunt,uttrccétidecéamp; odo landi patres tradiderunt ,catholicâ fidé in Nicæna ciuitate fundantcs.-centü quo^ amp;nbsp;quin« quaginta alq uenerabilcs cpifcopi,qui in almaiirbe Cóftantinopolitana poftea conuenerüt;amp; ficut Athanafius,Sc Theophilus^ Cyrillus fanda: recordatióisepifcopi Alexandrine ciuitatis credebat.quos etia Ephefina fynodus(cui beate memorie Cyrillus prefuit,in qua Neftonj et tor expulfus eft)in uniuerfis fecuta eft,quos amp;nbsp;nuper uenerabllis Chakedonéfis fynodus eft fe» cuta,prioribus conciltjs facerdotum ex omni prorfus parte confentiensunhilcpadimcns fa* crofando fymbolo.neq; adijciens/ed Eutychetis dogmata funefta condemnans: fciant fe elfe hercticos Apollinariftas. Apollinaris enim facinorofilTimam fedam EutychesSt DiofcoruS mente facrilegafuntfecuti.ideo'cp hi homines,qui Apollinaris uel Eutychetis peruerfiratein fequunturjllis pœnis, que diuorum retro principum conllitutionibus contra Apollinariftas, uel ferenitatis noftre poftmodü fandióes cótra Eutychianiftas, uel hac ipfa auguftiffima lege cótra eofdem décrété funt,nouerint fe efle pledendos.idcirco Apollinatifte, hoc eft Eutychi-anifte.-quibus etfi eft in appellatione diuerfitas,tamen eft in herefis prauitate coniundio,amp;di fpar quidem nomen, fed idem facrilegium .fine in hac alma urbediuerfisi^ prouineqs, fiuc in Alexandrina ciujtatc.fiue intra Aegyptiaca dicecefim funt,amp; neq; ita credunt,ut fupradidi uenerabiles patrescredebat,nelt;5uiroreuerédi(rimo Alexandrine urbisantiftiti procertofide orthodoxam tenenti communicat : epifcopos,amp; presbyteros,alioscp clericos amp;nbsp;created habe te prohibemus.fcientibus tam ijs Eutychianiftis amp;nbsp;Apollinariftis,qui aufi fuerint cui^ epifco-pi uel presbyter!uel clerici nomen imponere,quam ijs,qui pafli fuerint impofitum fibi nomé faccrdotale retïnere,pcEnam exilrj cum facultatum fuarum amiffione fe fubituros. Vntuerfi preterea Apollinarifte amp;nbsp;Eutychianifte non ecclefi3S,nó monafteria fibi conftruant:parafyn-axes amp;nbsp;conuenticula,tam diurna, quim nodurna non corirrahant.-neq; ad domum uel poflèlfi onescuiufquam,nelt;5admonafterium,uelquencunlt;j alterum locumoperaturi,fede fune* ftilïïme congregêtur. Quod fi fecerint,amp; hoe fadum fuiffe domino uolente conftiterit.poft re in examine iudicis adprobatâ,domum,uel pofleffionem eius,in qua cóucnerint,uel monafteii nm,eius ciuitatis orthodoxe ccclefiejn cuius territorio eft, iubemus addici. fi uero ignorante domino,fciente uero co,qui penfiones domus exigit,uel adore predij parafynaxes amp;nbsp;cóuenti« culaintcrdida collegerint;condudor,uel procurator,fiue ador,uelquicunqjeosindomum, iicl polTclfioné.uel monafteriu rcceperint,ac paffi fuerint illicitas parafynaxes conuentusq^ ce* kbrari: fi uilis amp;nbsp;abiede fint códitionis.-fuftibus publicc amp;nbsp;in poenam fuam, amp;nbsp;in aliorum cocr* ceantur exemplum. fi honefte uero funt perfone: decern libras aurimulde nomine fifco no* ftro coganturinferre.Nullum preterea Apollinariftam uel Eutychianiftam ad aliquam iube* mus adfpirarc militiam. Et fi inuenti fuerint.-militari cingulo foluti,honeftorum hominum amp;nbsp;palatij conmunione priuentur.nce in a!iqua,ncc in qua nati funt,ciuitate,uel uico, aut regionc uerfentur.fi qui uero in hac urbe alma nati funt;tam facratiffimo comitatu,^ omi per prouin das metropolitana ciuitate pellantur.Nullibi infuper Eutychianifte uel Apollinarifte publice uel priuatimconuocandi cœtus,uel circuloscontrahcndi,amp; de crrore heretico difputandi, ac peruerfitatem facinorofi dogmatis adferendi tribuatur facultas. Nulli etiam contra uencrabi* km Chalccdonenfem fynodum liceat uel aliquid didare,uel fcribcre,uel edere,atlt;5 emittere, aut aliorum dida uel fcripta fuper eadem re proferre, nemo huiufmodi habere libros,amp;: facri* kgafcriptorumaudeatmonumentaferuare.quódfiquiinhis criminibus fuerint deprehem fi.perpetuadeportationedamnentur. Eos uero,quidifccndiftudioadierint,deinfaufta herc-fi difputantes.-decem librarum auri.que fifco noftro inferende funt,iubemus fubire difpendi um. Ylnmo etu fupplicio coerceatur,qm iUicita docerc tentauetint. Omnes uero huiufeemo dl char

t t B Ï ft λ

De b^reUcis (^ Mamcb^ii. (^ e? ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 J

^i chart« ac Iibri,quï funeftum Eutychetis fcilicct amp;nbsp;Apollinaris cotnpicxi fucrint jogitta, in cendio concrementunut facinorofe peruerfitatis ueftigia flamis combufta depereant. Aequû luiKjeft^utimmaniflima facrilegiapar poenae magnitude percellat.-fcictibusmoderatoribus ipuinciarunijcoruq^ apparitoribiis,dcfenforibus end ciuitatü,quöd fi ea,quæ legis hums rcligî ofilTima fanftióe euftodire detrenimus, aut neglexerint,aut aliqua permiferint temeritate uio lari;denaiü librarum anti multam fifco noftro inferre cogantur jnfuper etiam exidimationis; fuxpericulumfuftincbunt. D. Conftantinop.Id.Auguft.Conftantioamp;Rufo COSS.

ï X. Imp. ANASTASIVSA. Erythrio P.P.

SI qui orthodox« religionis emptionc ucra uel fifticia,aut qiiocun^ alio inre uel titulo,præ dia,uel polTeflïoneSjres'cp immobilesan quibus orthodox« fidei eedefi« uel oratoria con» ftitutafunt,inh«retic«reft« Öe contrarie orthodox« fidei fentientem quancunegperfonam transferre uoluerint.nullam huiufmodi,uel inter uiuos habita mm el fecreto iudicio compofi-tam ualerc uolumus uoluntatem,etiam fi ab orthodox« fidei uenditore,uel quocunq? modo alienatore cómenticio fub qualibet occafione fnerint adfignata.fed irrita omiahuiufmodi do# enmenuA tan^ penitus nee fenpta cflrenf,cenfemus.h«c enim pr«dia fit poflefiîones,quæ in hæreticas perfonas quocuntj modo translat« fuerint uel collar«, fifcinoftriiuribus decerni# mus uindicari.fiue enim apud dominos pofleflores, fine orthodoxos ea pr«dia maneant, feu adfifcinoftriiuraperuenerint;necelïèeft inhis ecclefiasamp; oratoria conftitutadiligentius amp;nbsp;follicitius inftaurari.Noftr« etenim ferenitatis undi^ ad hunc exitum prouidentia ducit,ut o-mnipotétisdei templa,in quibus noftræ fidei indituta perdurant,cultu affiduo per onna fecula rediuiua feruentur.nec enim dubitari poteft,fi in h«rcticos tales ueniant poffcffiöeSjin quibus oer« fidei ecclefi« uel oratoria conftituta funt,amp; integritas colitur:omnino ab ijfdé deferi at* Ç deftitui.óc omni cultu uacare,omnibus facris amp;nbsp;foliris uiduari myfterqs,omni fplcndore pri uari,nullis populorum conucntionibus,nullis clcricorum obferuationibus celebrari,amp; ex hoc fine dubio eafdem ecclefias perire,ruere,complanari.nec enim de earum inftauratione h«reti-cipotuerütaliquandocogitare,quas penitus effe nolebant. qu« omniarefecantes,ad prxfen» icmlegemperuenimus. D. V.Id. Aiiguft.Boêtio V. C.COS,

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iwp. I VS T1NIAN V S A. Oemoßhetü P.P,

Conftitutio Gr«ca.

XT. Idem A. ïuEdno. P.P.

COgnöuïmus,multos effe orthodoxos liberos, quibus nee pater, nee mater orthodox« funt religionis. Et ideo fancimus,ut non tantum in cafu,ubi alter non orthodox« religio nis eft, fed etiam in ijs cafibus,in quibus utereg patés alien« feä« fir,id eft pater amp;nbsp;mater.hi tan tummodo liberi ad eorum fucceffionem,fiue ex teftamento,fiuc ab inteftato,uocentur; amp;nbsp;do-nationes, feu ali« liberalitares his accedere poffint,qui orthodoxorum uenerabili funt nomine decorati .• c«teris liberis eorum,qui non dei omnipotentis amorem, fed paternam uel ma# ternam impiam adfeftionem fecuti funt,ab omni beneficio reptllendis. liberis au tem octhodo xisnon exiftentibus;adadgnationemuel cognationem eorum(orthodoxos tarnen) eafdem Ks uel fuccefliones peruenire. Quodfi nee adgriatio uel cognatio refte inueniatur.tune eafdé res fifci noftri iuribus uindicari.Sed ne uideamur morientibus quidem genitoribus prouidere liberis,uiuentibus autem nullam inferre prouidentiam, quod etiam ex fado nobis cognitum cft,neceflitatem imponimus talibus genitoribus,orthodoxos liberos fecundum uim patrimo nij alcrcAomiacis pr«ftare,qu« ad quotidian« uit« conuerfationemfuffïciant.fedamp;dotes pro filiabus amp;nbsp;neptibus dare,amp; ante nuptias donationes pro filijs uel nepotibus pr«fcribere: in omni cafu fecundum uires patrimonrphuiufmodi liberalitatibus «ftimadis:nepro diuini amo ris cledione paterna uel materna fint prouifione defraudati.omibus uidelicet, qu« noftr«con ftitutiones de poenis Paganorum Borboritarumep, amp;nbsp;Samaritarum,ac Montaniftaru,óc Afco-dtogitarum,amp; Ophitarum,c«terorumcp h«rcticorum caufa conftituerunt,ex hac noftra lege confirmandis,amp;in perpetuum ualituris. D. Conftantinop. X. Kal. Decemb. Lampadio 9$ Orefte VV. CC. COSS.

Xn. Idem A. lodnm P.P.

Z^Voniarn multi indices in dirimendis litigtjs nos interpcllauerunt,indigentes noftro ora-\^culo,uteistefpondeatur,quiddetcftibus h«rcticis ftatuendum fit; utrumne accipian? eorum ieftimonia,an refpuantur.Sanciraus contra orthodoxos htigan tes quidem nemini h« retico,uel

\

.C o D 1 C !l 5

a4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ve/anóhimlaptif.ittrctur, De dpopAtit»

rerico.udqsetïatttjqin ludaicam fuperftitionem colunt,cfleinteftimotna cottiniuttïonc.'ftie urra^parsorthodoxafit,finealtera.Inter feautem hacreticis uel Iiidxis.ubilitigandiim exifti tnauerintjConcedimus fœdnspermiftum,amp;dignos litigatoribus etiarn teftes introducere .• ex repris/cilicetrjs.quos uel Manichakusfuror,cuius parte amp;ßorboritaseffemanifeftunieft,uel pagana fuperftitiodetinet.-Samaritis nihilominusA qui illis non abfimiles font, id eft Monta* niftis,ôc AkodrogirisA Ophitis,quibus pro reatus fimilitudine omnis legitimus adus interdi öus eft. fed his quidcm,ideft Manichæis amp;nbsp;ßorboritisA paganis,necnon SamaritisA Montani ftis,amp;Afcodrogitis,amp;Ophitisomneteftimonium,ficut Galias conuerfationes légitimas,fan rimuseffeinterdidum. Altjsuero hacreticis tantummodo iudicialia teftimonia cótra ortho* do xos/ecundum quod conftitutü eft,uolumus effe inhibita-Cacterum teftamentaria reftimo nia eorum,amp; quæ in ultimis elogqs uel in contradibus confiftût,propter utilitärem neceflaiq ufus eis fine ulîa diftindione permittimus, ne probationum facultas anguftetur. D. V. Kal. Auguft.ConftantiHop.poftconfulatumLampadtjScOreftis.VV.ee.

XIU. Idem A. loanni P.P.

Dluinam noftram fandionem,per quam iufl’imiis,neminem errore conftridum hæretieq runi,hæreditatem uel legatum fiue fidcicommiffum accipeie.etiam in ultimis miUtuni uoluntatibus locum habere præcipimus, fine communi iure, hue militari teftentur. D.Kal. Septemb.Lampadio amp;nbsp;Orefte VV.ee. II. e o s s. Anno. vi. imperij luftiniani.

NE SANCTVM BAPTISMA ITERETVR. Tit. vi.

Imppp. VALENTIN. VALENS er GRAT. AAA. ad Plorianu Vicariu A p^. Ntiftitem,qui fanditatem baptifmatis illicita ufurpatione geminauerit, facerdo tioindignüeffe cenfemus. eorum emm condemnamus errorem, qui apoftolo* rü praccepta calcantes,Chhftiani nominis facramenta fortitos,alio rurfus bapti* fmarenon purificant,fedincæftant,lauacrinominepolluentes. D.xvi.Kal.No uemb.Conftantinop. Gratiano A. nu. Sc Merobaude e o S S.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;jwpp.HONORivs er Theodosivs aa.AnthemioP.P.

SI quis rebaptizare quempia de miniftris catholicae fedx fuerit detedus.-unà cum eo,qui pi* aculare enmen cómifit (fi tarnen cripiinis per sta tem capax fit)8c hic,cui perfuafum fit, ul rimofuppliciopercellatur. D.xv.Kal.Apr.Lucio ScHerodiano V V. ce.eoss.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.THEOD.er VALENTIN. AA.Ploriana P.P.

NVlli haereticoriim danda licentia eft,uel ingenuos,uel feruos proprios,qui orthodoxe* rumfuntinitiati myftenjs,adfuürurfusb3ptifmadeducendi.necuero inos,quos eme* tint, uel qualitercun^ habuennt, ne dum fux fuperftitioni coniundos prohibendi catholi* caefequi religionemecclefiac.quodquifccerit,uel cum fit ingenuus, infefieripaffusfi^uelft dum non detulerit.-exilio,ac decern librarum auri multa damnabitur : teftamenti amp;nbsp;donatio. nis faciendæ utrifq; deneganda licentia.qua* omnia itacuftodiri decernimus,ut nulli iudicü ließ at delatum ad fe crimen minori,autnullicoërcitioni mandate; nifi ipfe idem pati uelit, quod alijsdiffimulandoconcefferit. D. ll i. Kal.Ianuac.Conftantinop.FeliceScTauro eoss.

DE APOSTATIS. Tit. VIL

H I. Iwp.CONSTANTINVS A. ridTawriH» P.P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

I quis lege uenerabili conftitutus,Sc ex Chriftiano ludæus effedus,facrilegis coed bus aggregetur : cum aceufano fuerit adprobata,facultates eiufdem dominio fi* fci iubemus uindicari, D.Non. lul. Conftantio A. v 111. Sc luliano. Cazf COSS. Î

___11. Imppp. GR A T. VA L E N T. er TH E OD. A AA. ad Hgt;p4ft«»« P. P.

SI quis defundum uiolatac arqj deferracChriftianac religionis aceufat.eumbp ad facrilegia té* plorü,uel in ritus ludaicosrranfiffe cótendit,eaqp gratia teftari minime potuiffècófirm.'iL' intra iuge quinquéniik^din officiofis adionibus conftitutü eft,proprias exigat adióes,futuri'cg iudictjhuiiifcemodifortiaturexordiü.D. XV.Kal.Ianuar Grati.A.i i ii.Sc Merobaude COSS. 11. Imppp. THEOD. VA.LENT.-erARCAD. AAA. Pahiano P.P.

Hl.qui fandam fidemprodiderunt,amp;fandum baptifmahæretica fuperftitionc profana* runt.'i confortio omnium fegregati fint,teftimonijs alicm,reftimonij (ut ante iam fanxi inus^non habeant fadionem,nulli in hereditäre fuccedant,à nemine fexibantut haeredes.quQ$ etiam

LIBER I.

Vem.lteo'epgnumfaludt.cre. miudteKiyCieliailif» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^

ttia prafcipcremus procu]abrjd,ac longius madari: nifi poenae uifum fuiffet effe maioris^neent ri inter hoîes,amp; honiinû carere fufîragqs. fed nec un^ in ftatû priftinû reuertantur^nec flagici» nm niomm oblircrabitur pœnirentia, neq? umbra aligna exquifitæ defenfionis aut munimb nis obducetnnquoniam eos,qiü fidé,quam deo dedicauerant,polluerunt, amp;: prodentesdininu niyfterium in profana migraucrunftucri calquai funtcommenticiaamp; concinnata,non pof« funt.lapfis etenim Seerrantibus fubuenitur.’perdiris uero,hoc cft fanflum baptifina profanan« tibiis,nullo remedio pcenitentiæ,quæ folet alijs criminibus adefle,fuccurritur. D. V.îd. lui. Ti* tianoamp;Symmacho coss,

nu. Impp. THEOD.crVALENTlN.AA.BdJJô P.P.

A Poftatarum facrilcgu nomen fingulorum noces continua: aceufationis fncclT:nt, amp;nbsp;nul lis finira temporibns hninfeemodi criminis arceatur indago. quibus quamuis præterita interdida fufficiant.-tamen etiam illud iteramus,ne poftquam â fide deuiauerint, teftandi aut donandi quippiam habeant facultatcm.fed nec uenditionis fpecie facere legi fraudem finâtur, totum'ej^ab inteftato Chriftianitatem feftâtibus propinquis potiflimum deferatur. In tantum autem contra huiufcemodi facrilegia perpetnari nolumns aâioné,ut uninerfis ab inteftato ne nientibus, etiam poft mortempeccantis,abfolutam nocem fimulationis congruæ non nege mus.nec idpatiemur obftare/i nihil in conteftatione profano dicatur uinente produdum.Sed nehuius interpretatio criminis latins inincerto uagetur errore:cos praefentibus infedamue oraculis,qni nomine Chriftianitatis induti,facrificia nel fecerint,uel facienda mädauerinnquo rum etiam poft mortem comprobataperfidiaacratione pledendaeft,ut donationibus tefti« monijs'c^ refciffiSjtj,quibus hoc deferret legiti ma fucceffio,huiufmodi perfonarum hæredita» tepotiantur. D.Viu.Id. April. Ranennæ.Theodofio Xiiii. A. amp;nbsp;Maximo COSS.

V. lidein AA. Vlorentio P.P.

EVm, quicunq; feruum nel ingennuminuitum feu fnafionepledenda ex cuItuChriftianac religionis in nefandam fedam ritumüe tranfduxit:cum difpendio fortunarum capite pu mendumeffecenfemus.D.prid.Kal.Febr.Theodofio Xv.amp;Valentiniano Iiii. AA. COSS.

VI. Impp.VALENTIN. er MARTIAN.AA. PaUddioP.P.

EOs,qui catholicarum ecciefiarum clerici ucl orthodoxs: fidei monachijelido uero ortho , doxæ religionis cultu, Apollinaris ucl Eutychetis hærehm amp;nbsp;dogmata abominanda fecu-ti fuerint;omnibus pcEnis,quae prioribus legibus aduerfus hæreticos conftitutæ funt,iubemns tcneri,amp; extra ipfum quoej Romani imperq folum repelli ; ficut de Manichaeis praecedétium Icgumftatutafanxerunt. D.Kal.Auguft. Valentiniano A.vil. amp;nbsp;Auieno COSS.

NEMINI LICERE SIGNVM SALVATORIS CHRISTI HVMI

uel in filice,uel in marmore fculpere aut pingere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. viii.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. TH E 0 D. üquot; V A LE N TIN. AA. Pudoxia P.P.

Vm fit nobis cura diligens,per omnia fuperni nominis religionem tueri. fignum faluatoris Chrifti nemini liccre uel in folo,uel in filicc,nel in marmoribus humi pofitis infculpere,uel pingere,fed quoeûqj reperiturjolli: grauiflîma poena mul« tandis,fi qui conttarium ftatutis noftris tentauerinr: fpecialiter impcramus. D. xn.Kal.Iun.Hierio amp;nbsp;Ardaburio Coss.

DE IVDAEIS ET CAELICOLIS. Tit. iX.

I. Imp. ANTONINVS A. Claudio 'Triphomno.

Vod Cornelia Saluia uniuerfitati Iudæoru,qui in Antiochienfiu ci ui rate cóftini* tifuntjlegauit.’petinópotcft. D.prid.Kal.Iul.Antonino A.iili.amp;Balbino coss.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. CONSTANTIN VS. A. ad Puagrium P.P.

IVdxis,amp; maioribus coru,amp; patriarchis uolumus intimari, cp fi quis poft hanc legé aliqué, qui eorü feralé fugerit fedâA ad dei cultu refpexerit,faxis aut alio . turoris genere Çquod nüc fieri cognouimns)aufus fnerit attentare:mox Admis dandus eft, amp;nbsp;cu oib9fuisparticipib9cócremddus.D.XV.Kal.Nouéb.Conft.Cóftantino A.ii.amp;LicinioCæf.U. .

coss. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iii. Impp.VALENTIN.erVALENS AA.Remigiomagifirooffic,

IN fynagogd ludaicae legis,ueluti hofpitq merito irruentes, iubcas emigrare.tp priuatorüdo mus.nó rcligionu loca habitationü merito cóuenit attingere. D.prid. Non. Mart. Valentini ano Sc Valente AA. c 0 s S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d

C 0 D I C Ï S Df ludiis (yCieUmln.

11ÏL nbsp;nbsp;IWppp.GRAT. VALENT. crTHEOD. AAA.HyMtoRP.' ’ '

IVflïo,qua fibi ludakx legis homines bhndiuntur,^ quarn eis curialium munetum daba* tucimunitas,tefcindat. D.Xvili.Kal. Maq-MediolanuMecobaude ii.amp; Saturnino COSS.

V. Imppp. VALENT. THEOD. er ARC AD. AAA.C»«go P.P.

NEquisChhftianammnlieremin mattimoniumludæus accipiat,neqgludxx Chriftia* nus coniugium fortiatur.nam fiquis aliquid huiufmodi admifent: adulterq uieem corn tniflihuiufmodi crimen obtinebit, liber rate in accufandum publicisquo^uocibus idaxata. D.prid.Id, * .Theodofio A.rI.amp; Cynegio COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

V I. Imppp. THEOD. ARCAD. crHONOR. AAA. Inßntio œmü orientif.

N Emo ludæorum morem fuû in coniunâionibus retinebit.nec iuxta legem fuam nuptias fotti3tur,nec in diuerfa fub uno tempore coniugia conueniat. D. iii.Kal.Ianuat. The odofio A. iii.amp;Habundantio COSS.

Vir. nbsp;nbsp;imp pp. ARCAD. HONOR. amp;nbsp;THEOD. AAA. Eutychumo.

IVdxi.cómuni Romano iure uiuentes,in ijs caufis,quæ tam ad fuperftitioné eorumgt;^ ad fo ru amp;nbsp;leges ac iura pertment.adeat foléni more iudicia,omcs'cp Romanis legibus conférant^ cxcipiant aftioncs. fi qui uero amp;nbsp;communi paftionc ad fimilitudinem arbitrorum apud ludx* osinciuili duntaxat negocio putauerint litigandum: fortiri eorum indicium iure publico non uetentur.eorumetiamfententias indices exfequanturjan^ exfententia cognitorisar-. bitri dati fucrint, D. vi. Non, Febr. Honorio A, nii. amp;nbsp;Eutychiano COSS,

VIU. lidemAAA.lt;tdlud£05.

NEmo externs rdigionisludxorumludæispreciaftatueticum uenalia proponunt:in' ft urn eftenimfuacui^^conimitere, itaeç redores prouinciarum nobis nullum difeuflö« tem aut modcratorem effe concèdent. Quod fiquis fumere fibi enram (praeter uos proceresep uefttos)audeat.eum uelut aliéna appetentem fupplicio coercere feftinent. D/iii.Kal.Matt.Cô ftantinop.Arcadio nii.amp;Honorio.iii.AA.Coss.

ïidmAAA.'E.utychiAW P.P.

:is obnoxtj curix comptobantur^cutiae mancipentur.D.ni. Kahlanuar. amp;:Rumondio COSS.

Irapp.HONOR, er THEOD. AA.AnthemioP.P,

IVdxos quofda feftiuitatis fuæ folennia ad pœnæ quandam recordatione incendere, amp;nbsp;fati* âæ ctucis adfimilata fpecié in cótemptu Chriftianae fidei factilega mente exurere, prouin-ciarü redores prohibeatme locis fuis fidei noftrx fignu immifceat,fed ritus fuos citra content' pmm Chriftianx legis retineant.-amÜTuri fine dubio permiffa hadenus^nifi ab illicitis tempe« ïauerint.D.in.Kal.Iun.Baffoó(PhiIippo co SS.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;ïidem AA.louino P.P.

CAdicoIarum nomé inauditum quodamodonouu crime fuperftitionis uindicauit.hin^ fiaddeicultu,uenerationem'cpChriftianam conuerfi fucrint.qs legibus ^quibus praccip» mushærericosadftringi/equoqjnouerintattinendos. xdificiaautem eorum(quænefcio ca« ius noui dogmatis conuentus habent) eedefqs uindicentur. eer tum eft enim, quidquid à fide Chriilianoium difcrepat,legi Chriftianæ effe contrarium.

• X11. nbsp;nbsp;nbsp;adem AA. ïouino P.P.

DTe fabbato ac reliquis fub tempore,quo ludæi cultus fui reuerctiam feruant, nemine aut facerealiquid,autulla ex parte conuenirecosdebere prxcipimus. ita tamcn.utnccilliS detur licentia eodem die Chriftianos orthodoxes conucnire,nec Chtiftiani ex interpellatione ludæorum ab officialibus præfatis diebus aliquam fuftincant moleftiam : cum fifcalibuscó* modis amp;nbsp;litiges priuatomm confiât reliquos dies poffe fufficere.D. vil. Kal. Auguft. Rauennab Honorio IX. amp;nbsp;Theodofio V. A A. C o S S.

• X111. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. Philippa P.P.

NVlIus tan^ ludæus^cum fit innoccns,obteratur:ncc expofitum cum ad contumelia tdi gio qualifcüqj proficiat, nó paffim eorü fynagogæ uel habitacula concrementur,uel p^ peram fine ulla ratione lædâtur.xû alioqui,ctia h fit aligs fceleribus imphcitus,idcirco taméia «iciorum uigor iurisbp publici tutda uidetur in medio cóftituta,ne quifc^ fibi ipfi permittere Haleat ultioné. fed utin hoc perfonis ludacorü uolumus eflepuifumjita id quoqg monendueffe céfemus,ne ludæi forfitan infolefcant,dati'cp fui fccuntate quid^ praecipites in Chrifliana re-ucxcntiaultionisadmittat.D.Vin.Id.Aug.Conft.HonorioX.amp; Theodofio VI.AA. co SS.

XIIH. Üd(m AA. AureUffn« P.P.

Siqa«

LIBER I.

i^eChriflian.mancip.hacret. ’DeÇaerif.pi^n^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 2gt;

Slqua inter Chriftianos amp;nbsp;ludæos fît intentio;non à fenioribits Iudæorum,red ab ordinarqs iudicibusdirimatur. D.xiri.Kal.Nouéb. Honorio xii.amp;: Theodofio vin.aa. coss.

X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidcm A A. Afclcpiodoto P. P.

| Vdæi amp;nbsp;bonôrû proferiptione amp;nbsp;perpétue exilio damnabuntur,fî noftræ fidei hoîem circuci JLdilïeeos,uel circumeidendum mandafle conftiterit.D.KaI.Decéb.fîiperiorib. coss.

XVT. Impp.THEOD. cr V ALEUTlgt;î. AA. loan.Comitifacrarulargitionu. T Vdæorum primates,qui in utnuf^palæftinæ fpnednjs dominant,uel in alqs prouineqs de« Jlgunhpenculo fuo anniuerfariû canoné de fynagogis oibus,palatinis copellantibus,exigant ad eâ forma,quâ patriarchs quondä coronary auri nomine poftulabat. amp;nbsp;hoc, quod de occidé« talibus patriarchis conferri cófucuerat,noftris largitionibus inferatur.

XVM. lidcinAA.PlorcntioP.P. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

TT Ac ualitura in omne suum lege fancimus,neminé ludsoruCquibus oés adminiftnatioes J^feu dignitates interdifts funt)nec defenforis ciuitatis fungi falté officio,nee partis bono réarripere concedimusmeadquifiti fibi officij authoritate muniti,adueffus Chriftianos, amp;nbsp;ip« fos plerun^ facts religionis antiftires,ueluti infultantes fidei noftrs,iiidicadi uel pronuncian di quolibet habeant poteftaté. Illud etiâ pari cófideratione rationis arguenres ptscipimus,ne qua ludaica fynagoga in noua fabtied furgat.-fulciendi ueteres permiffalicentia.qus tuind mi nantur.Quifquis igitiir uel infulas accepetit.qusfitis digniratibus nó potiatur; uelfi ad officia uenta iubrepferic,his penitus repellaturaiel fî fynagoga exftruxerit,cópendio catholics eccle-fiæ nouerit fe laborafre:amp; qui ad honores amp;nbsp;dignitates irrepferit,habeatut ut anrea, códitionis ertremSjS: fi honoraria illicite promeruerit dignitatéSc qui fynagogs fabneam cœpctir, non ftiidiorepatandi;cö damno quinquaginta libraru aun ftaudetur aufibus fuis, prsterea cernat bona fua ptofctipta,t'nox pecus fanguinis deftinandus,quafi qui fidc alterius expugnauit per« uerfadoftrina. D.prid.Kal.febr.Theodofio A.xvii.SePefto CoSS.

NE CHRISTIANVM MANCIPIVM HAERETICVS, VEL paganus,aucludsus,uelpoirideat,uelcircücidat. Tic. X.

I. Imp.CONSTANTINVS A. adEuagrium P.P.

Vdsus feruum Chriftianü nee eóparare debebit,nec largitatis,uel alio quocu^ ti tulo cófequatur.q» ft aliquis ludsoru mancipium uel Chriftianühabuerit, uel fe« ffs alterius feunationiscrediderit exquacunc5caufapoffidendü,Scid circucide« i'it.non folum mancipq damno mulrerur,uerü etiam capitali fententia purtiatur, ipfo feruo pro ptsmio libertate donando. D, Idib. Aug. Conftantinop. Conftan fto 11,0e Conftante COSS.

DE SACRIFICIIS PAGANORVM, ET TEMPLIS. Tit xi.

_ I. imp. CONSTANTIVS A. ad Taum P,P.

aLacuit omnibus locis atq; urbibus uniucrfis claudi prorinus tempi a, Sc acceflïi ue “ïtitoomibusncentiadelinqucdiperditisabnegari. uolumusenacuftos facnfitps ^^ abftinere. q,fialigd forte huiufmodippetrauerinngladio ultore fternant/acul tares etiâ perépti fifco decernim9 uindicari.amp; fimiliter puniri redores ,puinciaru, .^^ïifacinora uindicare neglexerint. D.prid. Non. Mart. Arbitrióe Si: LoUiano COSS.

n. IWppp.GRAT. er V ALENT.cz TH E O D. AAA.Cyne^o P. P. NE quis mortaliu ita faciendi facrificij fumât audaciam,ut infpedione iecóris extoruq; prat fagio uanac fpem promiflionis accipiat,uel(quod eft dcterius)futura fub exfecrabili con« fultadóe cognofcat. acerbioris etcin imminebit fupplicq cruciatus ei, qui contra ueritu præfen tiüuelfuturarüreriiexploraretentaucritucritatê.D.vii.Kal.Iun.Arcadio amp;ßautone coss.

111. Imppp. A RC A D.cr H O N OR. AA.Macrobio (^ Pr£liano. SIcut facrificia prohibe mus, ira uolumus publiconl operum ornamenra feruari.ac ne fihi ali qua authoritate blandiantur,c} ea conatur euertere; fi quod refcriptu, fi qua Icx forte præté ^'dir.abreptæhuiufmodicharræcx eorûmanibusadnoftramfcicntiâreferantur.D.Xiii.Kal. Î^W-Conftantinop.Theodofioamp; Rumoridio COSS.

MIT. iidemAA.'ApoUôdoropromnfuli Afriae.

V T profanes ritus iam falubri lege fubmouimus^ita feftos conuétus ciuiû amp;nbsp;cômuné omni d q umlætU

C o D I C 1 S

De fcw,^«t dd ecclef. confu^unt. 0'e^

urn Istfdam non parimut fubmoueri. unde abfcp ullo facrificio.atcj ulla TuperftitiSe damna-bili, exhiberi populorum uoluptates fecundum uetcremconfuctudinem,miniftrari etiain feftaconiiiiiia,quando exigutpublica uota,dccernimus. D. V11 i.Kal.Septemb. Honorio V11lt; amp;nbsp;Theodofio 11. AA. C 0 S S.

OW, Impp. HONOR.CT THEOD.AA.popwIoCrfrtferfgincn/ï.

Mnialoca.quæfacns error uetcrum depnrauit.noftrjerei iubemus fociari. quod ait-tem ex eo iure nbicun^ ad fingulas quafcuncj pcrfonas,ucl praecedentium principiim largitas «el noftra maieftas uoluit peruemread in coium parrimonijs aererna firmitare perdurer. ea uc ro,quæmultiplicibus conftitutis ad uenerabiléecclcfia nolumus pernnere; Chriftiana fibi me rito religio nindicabit.D.lil.Kal.Septemb. Rauennæ. Honorio x.2e Theodofio vi.AA.COSS.

• VI. lidew AA. Afdepiodoto P.P.

CHriftianis,qinucrc funtjUeleflTecUcuntJpecialirer demandamus,ut Iudaeisamp; paganis quietc degentibus,nihil tentantibus turbulent« Icgibuscp contrariö,non audeant manus inferre religionis authoritate abufi.nam fi córra fecuros fuerint uiolentijUel eorum bona diri puerintmó ea fola,qu£e abftulerint/ed cóuidi in duplû.quæ rapuerintjeftituere compellent. redores etiam prouinciarü.öc oflFicia,amp; principales cognofcant feCfi nó ipfi talia uindicent, fed fieri ä popularibus hæc permiferint)ut eos,qui fecerint,puniédos. D. VI i.Id. lun. Afdepiodo-toamp;Mariniano CO SS.

VII. Impp.VALENTIN.»■ MART.AA.PaUadio P.P.-NEmo uenerantis adoratisq? animo delubra,qux olim iam claufa funt jeferet. abfit à fe* culo noftro,infandis exfecrandisbp fimulachris honoré priftinu reddi,redimiri fertis té* plorum impios portes,profanos aris accendi ignes,adoleri in qfdem thura,ui(Simas tŒdi,patc ris uina libari,amp;religionis loco exirtimari facrilegium.quifquis contra hanc ferenitatis noftrx fandioné,amp; contra interdifta facratirtimarü ueterum conrtitntionum facrificia exercere reu-tauericapud publicum iudicem reus tanti facinoris legitime aceufetur ,amp; conuidus profcripri onem omnium bonorü fuorum amp;nbsp;ultimum fuppliciü fubeat. Confeij etiam ac miniftri facrifi cioru eandem pœnam,quae in illû fuerit irrogata,furtineant.ut hac legis nortrat feueritate per« territi^merupœnædefinant facrificia interdifta celebrate. Quod fi uir clariffimus reftor pro* uinciæ poft aceufationé legitimamApoft crimen in cognitioneconuiftum,rantum fcelus dif fimulauerit uindicare.-quinquaginta libras auri ipfe index,quinquagmra etiam officia eius fi' fconoftro inferre cogatur. D.prid.Id.Nonemb.Marnano A.amp;Adelphio COSS.

• V111. impp.L E O er' A NT H E M l V S.- AA. Oiofcoro P.P, NEmo ea, quæ fepius paganx fuperftitionis hominibus interdifta funt^udeac pertenta« re.-fciens,quód crimen publicum committit,qui hæc aufus fuerit peipetrare. m tantum autem huiufmodi facinora uolumus effe refecanda,ut etiam fi in alieno prxdio uel domo ali* quid talc perperreturjeientibus uidelicct dominis.prædium quidem uel domus fanftiffimis iu ribus xrarij addicenrur. Domini uero pro hoc folo,quöd fcientcs concefferint fua loca talibus contaminari fceleribus,fiquidcm dignitate uel militia quadam decorantur.amiffione militi« uel dignitaris,necnon rerum fiiarum profcriptione pleftant .priuatx uero conditionis uel plc-beixconftituti.-poftcruciatus corporis operibusmetaUorû,aut perpetuo deputabunt exilio.

DE IIS,aVI AD ECCLESIAS CONFVCIVNT , VEL EX clamant,amp;nequisabecclefiaextrahatur. Tit. XIL

Ï. Impp. ARCAD.erH0N0R.AA. Archeldo P. Au^flili.

Vdxi,qui reatu aliquo uel debitis fatigati/imulant fe Chnftianx legi uelle con« iungi,ut ad ecclefias confugicntes,euitare portint crimina uel pondera debitorü; arccantur,amp; nee antcfufcipiantur,quim débita uniucrfareddiderint,uel fuerint purgati innocentia demonftrata. D. X V. Kal. lul. Conftantinop. Cxfario amp;nbsp;Atti-CO COSS.

II. Iwpp.HONOR.CTTHEOD. AA. loKwoP.P,

FIdelidaiotafcpprxceptionefancimus,neminilicerc ad facrofanftas ecclefias confugien« tes abducere.-fub hac uidelicet definitione,ut fi quift^contra hanc legem uenire tentauc* rit:fciatfemaieftatiscrimineerteretinendum.D.X.Kal.April.Conftantio amp;Conft. COSS. Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iir. Impp.THEODOS.cr VALENT.AA. imperia P.P. j^Ifeiuus cuiul^eccleûamaltariaûearmatus, nullis hoc fulpicantibus, inopinaus irruent:

exind*

LIBER I.

Ce hit,qui ai reelef. conlù^unt.iye. exînde prorinus abflnliaturjid continuo domino,uel ei, unde cum tam furiofa formido pro ripuit,indicetur,ei'c^ mox abftrahendi copia non negerur. fed fi armorö fiducia refiftendi ani« mos infania impellente concepcritrabnpiendi cxtrahcndicp eumdomino,quibusid poteft efficere uiribus,concedatur.quöd fi illum etiam configi in ccrtatione pugna^ contigerit :nul« la erit eius noxa,nec conflandi criminis relinquetur occafio,fi is,qui ex ftatu feruili in hoililis 6: homicidae conditionem rranfilqt,fit occifus. D. V. Kal. April. Valeno amp;nbsp;Aêtio C 0 S S.

IIII. Iwp.MARTIANVS A.adpopulum.

DEnunciamus uobis omnibus,utinfacrofanflis ccclefi')s,amp;: in alqs quidem uencrabilibus locis,in quibus cum pace amp;nbsp;quicte nota competit celebrari,abftineatis ab omni feditio-nc.ncmoconclamationibus utatur,nemo moucattumultum,aut impetum committat,uel có uenticula coUeda multitudinein qualibetp.irtcciuitatis,uel uici,uel cuiufcun^loei eolligere accelebrarcconetur. Nam fiquisaliquid contra leges dquibuldam fibi exiftimet perpetrari: liccat ei adiré iudicem,amp; legitimum poftnlarc pratfidium.Sciant fané omnes,quod fi quis con tra huius edidi normam aut agere aliquid,aut feditionem mouere tentauerit : ultimo fuppli-tiofubiacebit.D.ili.Id.Iul.ipfoJVIartiano A.amp;AdelphioCOSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

V. Iwp.LEO A.'ErythrioP.P.

PRaefenti legedecemimus per omnia loca ualitura(excepta hac urberegia.in qua nos diuî nitate propicia degentes,quories ufus exegerit,inuocati fingulis caufis atq; perfonis prx-fentaneaconftitutapraeftamus^nuilos penitus,cuiufcunq5conditionis fint,de facrofandis cc» clefqs orthodoxie fidei expelli,aut tradi,uel ptrahi eófugasrnee pro his uenerabiles cpifcopos, aut religiofos oeconomos exigi,quæ debeantur ab eis;his,qui hoe moliri,aut facere, aut nuda fairem cogitatióe at9 tradatu aufi fuerinttentare,capitali amp;nbsp;ultimi fupplicq animaducrfionc pledendis.Ex his ergo locis,eorum'c^ finibus,quos anteriorum legü præferipta fanxerunt, nul los expelli aut eqci aliquâdo patimur.nec in ipfis ecciefijs tcuerédis ita quen^ detineri, arlt;5 có ftringi, ut ei aliqu id uidualiü reriim,aut neftis denegetur ,aut requies.Sed fiquidé ipfi refiigK apparent publice,amp; fe in facris locis offerunt quaerentibus cóueniendos:ipfis feruata locis reue rentia,iudicum,quibus fubiacent,fententqs moneatur,refponfum daturi,qualc fibi quifcg per fpexeritconuenire.Quod fi in finibus ecclefiafticis latitant;religiofuscEconomus,feu defenfor ecclefixjiel certe quem his negocijs commodiorem authoritas epifcopalis elegcrit .• reconditâ lateutcmc^perfonam decenter fine ullo incommodo monitus intra fines ecclefiæ (fi inuenit) præfentet. Gumautem monitus fuerit in publico priiiatouecontradiiadione ciuili:in eius fit arbitrio.fiue per fe,fiue(li magis elcgerit)inftrudo folenniter procuratore dircdo,in eius iudi» cis,cuius pulfatur fententtis,ex amine refpondere.Sed fi hoc facere detredat,aut differtnudicio rum legume^ folitus ordo lenietui. Itarg fi res immobiles poffidet.poft edidorum folennium citationem/entétia iudicantis uf^ ad modum debiti bonorum eius,fiue prædiorum traditio, fiue uenditio celebretur. Quod fi res mobiles habet,easq?extra terminos occultât eeelefiœ.fe« tentia iudicantis amp;nbsp;exfecutoris follicitudine perqnifitx,quocunq; occultant ,erutæ, pro æquita taris tramite modoep debiti publicis rationibus priuatis'ep proficiant. Sané fi intra fines haben« tur ccclefiæ,uel apud quemlibet ex clericis abfcondiræ,fiue depofitae fuifle firmantur: ftudio amp;nbsp;prudentia uiri reuerendiffimi œconomi,fiue defenforis eeelefiæ diligentia inquifitæ, eæ quolibet modo ad facrofandam eedefiam peruenientes proferanturrut pari aequitatis ordine ex eif dem bonis fifco,uel rei publicae,fiue creditoribus,amp; quibufeun^iuftis petitoribus admodum debiti confulatur. Sicubi depofitae ucl commodatac dicuntur.ânquirenditalemuolumus effe cautelamjit fi fola fufpitione apud aliqucm adfcrantur abfeonditae: de fua etiam confeientia fatisfacere authoritate ucnerabilis antiftitis iubeatur. Adqeientes, quod ea, quæ de principal!« bus perfonis decemimus in caufis fideiufforum,fiue mandatorum,fcurcrum ad cos pertinen-tium,uelfamiliarium,amp;fociorum feu participum:amp;: omninoin ijfdem caufis obnoxiorum perfonis praecipimus obferuari.-fcilicet fi ipfos quoeg fecum confugæ intra ecclefiarum termi« nos habere uoluetint,ut eorum quoep bonis publica débita priuatacp foluantur .• amp;nbsp;per eos re« rt,ubicunlt;5depofitae funt,procedat inquifitio.Et haec quidemde ingenuis liberiscp perfonis.

Sand fi feruus, aut colonus,uel adfcripticius,familiaris,fiue libertus, amp;nbsp;huiufmodi aliqua ptrfonadomeftica,uelconditionifubdita,cóquaflatisrebuscertisareçfubtradis,feu feipfum mtatiis,ad facrofanda loca conculerinftatim i religiofis ceconomis,fiue defenforibus, ubi pri-hæc fcirc potüerint,per eos uidelicet.ad quos hoc pertinct,ipfis pfentibus,pro ecclefiafti ca difciplina.amp;qualitate cómi(ri,auc ultione cópetenti,aut intcrceffione humaniflima peeden twemiffione ueniz amp;nbsp;facramenti intementione fecuxi,ad locu ftatumqj proprium reuertan« d ü) tur;rc«

C ’ o D I C I s

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T)cJ)it,^uVmeccl.mAnu. Dekÿb.zr conft.princtpu/m»

tur;rebus,quas fecum habuerint.reformandis.dintius enim eosin ecclefijs non connenif mo' ran .-ne patronis,feu dominis per ipfonim abfentiamobfequiaiiifta denegentur,amp;ipfi pet incómodum ecdefiæ egentium amp;nbsp;pauperum alanmr expenfis. Inter hœc autem/quæ fedulo ad religion occonomi,fine defenforis ecdefiæfollicitudinem cnramtp refpidunt: crit etiaW illud obferuandumjUt fingulomm intra ecdefias confugientium perfonas caufast^inceffan-ter conquirant.deindeiudices,ueleos,adquos caufxamp;perfonae pertinent,inftantius inftruat, utxquitatis conuenienriam diligentius exfequantur. D.prid.Kal.Mart. Leone A.iii. C OS.

* Græca Conditutio.

DE HlS,Qyi IN EGCLESIIS MANV-mittuntur. Tit. X111.

r. Iwp.C ONSTAN TIN VS A.ddProtoffnem'Epifcopwm.

Amdudiim placuit,ut in eedefia catholica libertatem doniini fuis famulis prsfb re poffint/i fiib afpedu plebis,adfiftentibus Chriftianorum antiftibusjd faciant.' utpropter fadi memoriam uiceadorum interponatur qualifcunlt;j krip tu ra, in M^ ^-^W S^^ ’P^^ “*^® tedium fignent. unde qiio^ à uobis ipfis non immerito dandae amp;nbsp;re« linquendœfuntlibertatesjquoquifçueftrum pado uoluerit;dummodo uedr* uoluntatis euidens appareat teftimonium. D.V l.Id.Iun.Sabino Sc Rufino C O s S.

• ii. nbsp;nbsp;nbsp;idcwA. oßo.

QVi religiofa meute in eedefix gremio feruis fuis meritam concefferint libertatem.’eaffl eodem iure donade uideantur,quo ciuitas Romana folennitatibus decurfis dari confus uit. fed hoc duntaxatijs,qui fub afpedu antiditum dederint,placuit relaxari. Clericis auté am« plius coucedimus,ut cum fuisfamulistribiiuntlibertatem.non folum in confpedu ccclcfiX acreligiofi populi plenum ftudum libertatis conceffifTe dicantur;uerumetiam cum podremo iudicio dederint libertates/eu quibuslibet uerbis dari pixcepcrint.-itajit ex die publicats uO' iuntatis fine aliquo iuris tede uel interprete competat direda libertas. D. Kal. Mart. *.

DE LEGIßVS ET CONSTITVTIONIBYS PRIN-dpumAedidis. Tit. xim.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.CONSTANTINVS A.Bd/foP'.V.

Nter æquitatem amp;ius interpofitam interpretationénobisfolis amp;nbsp;oportet amp;nbsp;lied infpiccre. D.11 i.Non. Decemb. Sabino amp;nbsp;Rufino C 0 s s.

• n. Iwpp.T HEOD.A.er VALENTIU.CiefaradSeMtum. aVeeex relationibus uel fuggedionibus iudicantiû,uel confultationc in cô* mune florétiflimorum facri nodri palacrj procerum auditorium introdu do negotio datuimus,uel quibuslibet corporibus,autlegatis,aut prouinciæ ,uel ciuitati, aut curiæ donauimus.nec generalia iura fint,fed leges faciant ijs duntaxat negotrjs at^ perfonis» proquibusfuerintpromulgata,necabaliquo retradentunnotam infamiæ fubituroeo,qui ueladutecainterpretari uoluerit,uel impetrato impugnare refcripto, nee habituro frudum per fubreptioné eliciti.amp; indice,Ci diflïmulauerit,uel ulterius litiganté audierit,uel aliquidalle« gandu admiferit,amp; fub quoda ambiguitatis colore ad nos retulerit,triginta librarö auri conde» nmationepledendo. D.vni.Id.Nouéb.Theodofio A.x i. Sc Valentiniano Carfare C o s S.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem A.erCeefar ad SeiMtum.

VT leges generales ab omnibus aequaliter in poderum obferuentur.qnæ uel miffae ad ue« nerabilemcoetumorationecondunturjiel inferto edidi uocabulo nuncupantur;fiuc casnobisfpontancusmOtusingefferit,fine precatio,finerelatio,uellis mota legis occafio« nempodulauerit.namfatisededidieasnuncupationecenferi,uelper omnes populos iudi« cum programmatediuulg3ri:uelexprefliuscontinere,quodprincipes cenfuerunt ea,quae ifl certisnegotijsdatutafunt/imilium quoque caufarum fada componere. Sedetfi generalis lex uocataed,uel ad omnes iuffa edpertinere.uim obtineatedidi: interlocutionibus, quas in uno negocio iudicantes protulimus,uel podea pferemus,non in commune præiudicantibus; nectjs.quacfpecialiterquibufdacócefla funt ciuitatibus,ucl prouincijs,uel corporibus,adgc« netalitatis obfemantiampectinentibus. D. y 111 ,Id, Nouemb .Rauennæ. Theodofio A.x 11.

ScYalcO’

LISE R L

De leÿb. c^ eonfi.princi^uM*

amp; Valcntînhno Caefarc II.C 0 S S.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.ad Volup^inumP.P*

j\Igna uox maieftateregnanrisjegibus alligatum feprincipem proFiten.-adco de authori JL^tate iuris noftra pendet authoritas. Et reuera maius imperioeft fummittere legibus principatum.ôc oraculo præfentis edidi.quod nobis licere non parimur ,indicamus. D.lii Jd. lun. Rauennæ. Florentio amp;nbsp;Dion yfio C o s s.

• V. lidem AA. Florentio P.P.

N0ndubiumeft,inIegem cômittere eum,quiuerbalcgis amplexus, contra legis nititut uoluntatem.nec pœnas infertas legibus euitabit,qui fe contra iuris fententiam feua praß rogatiua uetborum fraudulenter exeufat. Nullum enim paâum,nullam conuentionem, nullum contraftum inter eos uideri uolumusfubfccutum,qui contrahunt lege contrahcreprohl bente. Quod ad omnes etiam legum interpretationes,tam ueteres,^ nouellas,trahi generaliter imperamus:ut legislatori,quod fieri non uult,tantum prohibuiffe fiifficiat.caetera quafi ex preffa ex legis liceat uoluntatccolligere.hoc eft,ut ea,quae lege fieri prohibentur, fi fuerint fa-öa,non folum inutilia,fed pro infedis etiam habeantur.licet legislator fieri prohibuerit tantu, nee fpccialiterdixcrit,inutile eiredebere,quodfadumeft.Sedamp; quod fucrit fiibfecutü exeo,* ud ob id ,quod interdicente lege fadum eftaftud quo^ caiTum amp;nbsp;inutile efle præcipimus. Se-tundum ita^praedidam regulam,quam ubicunqg feruari fadum lege prohibente cenfuimus: certumeft,necftipulationem huiufmodi tenere,nee mandatum ullius efle momenti,nee facra tnentumadmitti.D. vn.Id.April.Conftantinop.Theodofio A.xV11.amp;Fefto coss.

V f. lidem AA. ïlorentmo P. P.

Vod fauore quorundam conftitutum efi,quibufdam cafibus ad laefionem eorum nolu-V-^musinueutummderi.D.Kal.Aug.Theodofio.A.XVii.amp;Fefto COSS.

• V11. lidem AA.Cyro P.P.cr Confuli defi^to.

T Egcs amp;conftitutiones futuris certum eft dare for mam negocqs,non ad fada prætetitare-jL,uocari;nifinominatimölt;depraeteritotempore,amp;adhucpendentibus negocqs cautu fit» ^•Non. April.Conftantinop.Valentiniano A.V.amp; Anatolio C o s S.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.ad Senatum.

Vmanum efle probamus,fi quid dc caetero in publica uel priuata caufa emerferit nccef-jrXfarium,quod formam generalem amp;nbsp;antiquis legibus non infertam cxpofcat.id ab omni bus antea tam proccribus noftri palactj,$ gloriofilfimo cceru ueftro(patres cófcripti ) tradari. « fi unmerfis tam iudicibus,^ uobis placuerit;tunc legata didariA fic ea denuo colledis omi bus rccenferiA cum omnes confenferint:tunc demum in facro noftri numinis confiftorio re-titarijituniucrforumconfenfusamp;noftraeferenitatisauthoritate firmetur.Scitote igitur parfis confcripti,non aliter in pofterum legem â noftra dementia promulgandam.mfi fupradi-forma fuerit obferuata.bene etenim cognofcimus,quod cum ueftro confilio fuerit ordina

®^ beatitudiné noftri imperq A ad ueftram gloria redundarc. D .x v i. Kal. Nouemb. Aetio I n. Sc Symmacho C O S.

LIX. Impp.VALENTIN. er MARTIAN. AA.rfJPrfllrfiMWnP.P.

Eges faaatiflimae, quae conftringunt omnium uitas,intclligi ab omnibus dcbent;ut uni-uerfipræferiptoearûmanifeftius cognito,uelinhibitadedinét,uelpermiirafedent. Si gd uero in qfdé legibus lam fortaflis obfcurius fuerit.-opor tet id ab imperatoria interpretatióe pa-tefierijduriciac^lcgunoftrahumanitateincogmaernendari.D.Vl.Id.Febr.Anthemio COS.

X Impp.LEO er ZEN o AA.

Vmde nouo iure,quod inueterato ufu adhuc ftabilitum nó eft,dubitatio emcrgat;necci v^faria eft tam fuggeftio iudicantis,^ fententiae principalis authoritas.D.X.KaI.Man.Lco-beiunioreA.COS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

XI Imp.IVSTlMlANVS A.DeWö^fcemP.P.

imperialis maieftascaufam cognitionalitercxaminauerit,amp;partibus cominus eóftituris kJiententiam dixcritromnes omnino iudiccs,qui fub noftro imperio funt,fciant hoe efle le-^®^“*” *^^* caufae,pro qua produdaeft,fed omnibus fimilibus.quid enim maius,quid “'usimperialieftmaieftate^uclquistantaefuperbiaefaftidiotumidus eft,utregalé fenfum le«**?”**’*^ ^ uctcris iuris conditores conftitutiones,quae ex imperiali dccreto proceflerut, definiuntC'CumigituiAhotin uctetibus legibus inuc-am •’**’^®^*^®quot;*™»ßfi’’P®i*lisfenfas legem intcrpretatuseft,an oporteat huiufmodi regi-“’töpreutionemobtinere.coiumquidemuanam fubtiliutem tam iifimus,quam corrigent

C o D I C I S

32 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hentdndatiipfmcipum. De SenAtufanfultit

tigendam effe ccnfinmus. Definimus autem oém imperatorum kgiim intcrpretationêm.’ fiue in precibus,fiue in iudictjs/ine alio quocun^ modo faflam:ratam amp;nbsp;indubitatam haben. Sieniminpræfentileges conderefolilmperatoriconceffumeft;Sieges interpretari folo dilt; gnum imperio eflè oportet. Car autem ex fuggeftionibus procerum,fi dubitatio in litibus 0« riatur,amp; fefe nó effe idoncos uel fufficientes ad decifionem litis illi exiftimentgt;ad nos decurra' turc'amp; quare ambiguitates iudicum,quas ex legibus oriri euenit,aures accipiunt noftrar: fi non â nobis interpretatio mera procédât J'uel quis logum aenigmata foluere,amp; omnibus aperire ido neus effe uidebitur,nifi cui legislatorem effe conceffum eft Explofis italt;ç his ridiculofis am« biguitatibus;tam conditor,^ interpres legum folus Imperator iufte exiftimabitur ; nihil hac lege derogante ueteris iuris conditoribus,quia hoc eis maieftas imperialis petmifit.D.Vi.Kal. Nouemb. Decio v. C. C 0 S.

DE MANDATIS PRINCIPVM. Tit. XV.

Imppp.GRAT. VA LENTIN. CT THEOD.AAA.ddEKgewioMP.P.

I quis adierat cum madatis noftris fecretis fe ueniffe.-omnes fciant,nemini quid ^,niliquodfcriptisprobauerit,effecredendum;nec ullius dignitateterreri,fiuc ullius tribuni/iue notarqffiue comitis proférant dignitatem ; fed facras noftraS literas effequxrendas.D.X VI. Kal.Iul. Heracleæ. Merobaude 11. amp;nbsp;Saturnin^ COSS.

♦Græca Conftitutio.

DE SENATVSCONSVLTIS. Tit. xvi.

Iwppp. V A L E N TIN. T H E O D. CT A R C A D. A A A. ad SenAttim.

Vamuis fenatufconfultum perpetuam per fe obtineat firmitatem: tarnen etiam noftris legibus id profequimur;adqcientes,ut fi quif^ fpeciali fupplicatione elid endum aliquod refcriptum tentaucrit,ut tranfire ei formam liceat ftatutorum-tertia patrimonij parte multetur,amp; damnatus ambitus criminc maneat infamö» D. V11. Kal. Aug. Heracleæ. Ricomere amp;nbsp;Clearcho C 0 S S..

DE VETERE IVRE ENVCLEANDO ,ET DE AVTHORITATE iurisprudentium,quiinDigeftisIeguntur. Tit. XVll.

I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. IVSTIN lAN V S A. Tribomano quot;V.emtuntiß.Quiefi. facriPalatij.

Eo authore.noftrum gubemante imperium,quod nobis à cælefti maieftate tti* ditum eftjamp;bellafeliciter peragimus,amp; pacem decoramusA ftatum rei publits^ fuftentamus:amp; ita animos noftros ad dei omnipotentis adiutorium erigimus.ul ne^ armis confidamus,neq; noftris militibus,ne^ bellorum ducibus, uel 0^ ftro ingenio.-fed omnem fpem ad folam prouidentiam referamus fummærriW'

tatis,unde 6: mundi totius elementa procefferunt,amp; return difpofitio in orbem terrarum prö‘ duda eft. Cum it.iq? nihil tam ftudiofum in omnibus rebus inuenitur, quàm legum authoOquot; tas,quæ amp;nbsp;diuinas amp;nbsp;humanas res bene difponit,amp; omnem iniquitatem expellifreperimus tem omnem legum tramitem,qui ab urbe condita Sc Romuleis defcendit temporibusjta eue confulum,ut in infinitum extendatur,amp; nullius humanæ naturæ capacitate concludatur: pO' us nobis ftudium fuit à facratiffimis retro principibus initium fumere.ôc eorum conftitutióö emendare,ac uiæ dilucidæ traderc;quaténus in uno codice congregatæ.ôc omni fuperuacua» militudine amp;iniquiffima difeordia abfolutæ,uniuerfis hominibus promptum fuæ ferenitao^ præbeantpræfidium.Hoc'cpopereconfummato,amp;inunouolumine,noftro nomine præmb gente,coadui’ato:cum ex paucis amp;nbsp;tenuioribus releuati,ad fummam amp;nbsp;pleniflimâ iuris eme0 dationem peruenire properarcmus,amp; omnem Romanam fandionem amp;nbsp;colligercA emend«' re,8e tôt authorum difperfa uolumina uni codici indita oftendereCquod nemo alius neqs fp^ra re,ne«^optare aufus eft)res quidem difficillima,imô magisimpoffibilis uidebatur. Sed man«-' bus ad cælum eredisA æterno auxilio inuocato,eam quoqj curâ noftris animis repofuimus^ freti deo,qui S: res penitus defperatas donarcA côfummare iiirtutis magnitudine poteft;^ ^ tuaciy**'

LIBER T.

De uettrciure mucleando. ce. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J J

his fyncerîtaris optimû refpcxîmus minifterium, tibik^ primo amp;nbsp;hoc opiis commifimns ( im gcnij tui documentis ex codicis noftri ordinatione accepris ) amp;nbsp;meimus, quos probares, ram ex facûdiffîmis antecefforibus,qujm ex iuris difertiiTimis togatis fori ampliffimæ fedis,ad fo-ciandum laborem eligere. His itaqj côlledis, amp;nbsp;in palatium noftrum introduftis, nobiscp tuo teftimonioplacitis, totam rem faciendam pecmifimus .• ira tarnen,ut tui uigilantiiTimi animi gubcmatione res omnis celebretur. lubemus igitur uobis antiquorum prüdenrium,quibus authoritatem confcribendarum intcrpretadarumcplegurn facratiiTimi principes præbuerûr, libres ad ius Romanum pertinentes,amp; legere,amp; elimareair ex his omnibus materia coUigatur* nulla (fecundum quod poflibileeft) ne^umilicudine, necj difeordia derelifta, fed quod ex his unum pro omnibus fufficiat. Quia autem amp;nbsp;alq libres ad lus pertinentes fcripferunt, quorum feripturæà nullis authoribus receptx,ncc ufitatae funt.-neq; nos eorum uolumina noftram in* quietare fanftionem dignamur. nbsp;nbsp;Cumq^hæc materia fummi huminis aberaliratecolledl

fuetit:oporteteapulchcrrimo opere cxftruere,à quafi proprium amp;nbsp;fanéhflimum templum m-fticiæconfecrare.à: in libres quinquagintaamp; certes titiilos totumiusdigerere,tani fecundum codicis neftri conftitutionem, quim edidi perpetui imitationem ( pront hoc uobis cómodiiis elfe patucritjut nihil extra memoratam confummationem poflit elfe dereliâum,fcd his quin-quaginta libris totum ius antiquum per mille amp;quadrmgenros ferè annos confufum, amp;nbsp;3 no^ ^'^ P'-irgatum,qiiafi quodam muro uallatum, nihil extra fe habcat.-ommbiis authoribus iiiris ®qua dignitate pollentibus, amp;nbsp;nemini quadam prærogatiua feruanda .• quia non onmes in 0« mniajedcerti per certa,uel meliores,uel détériorés inueniutur.Sed neq; ex multitudine author -mm, quod melius amp;nbsp;sequins eft, iudicatote .• cum poftit unius forfitan amp;nbsp;deterioris fententia Si nmltos,amp; maiores aliqua in parte fuperare.Et ideo ea,quæ in noris Aemilq Papiniani ex Vlpi-ano,amp; Paulo,necnon 6; Marnano adferipta funt,qiiæ antea nullam nim propter honoré fplen didiflimi Papiniani obtinebant, non ftatim refpuere.-fed ft quid ex his ad repletionem fummi ingenij Papiniani laborum uel interpretationum necelTirium efle perfpexeritis, amp;nbsp;hoc ponerc legis uim obrinens non moremini. Et omnes, qui relati fuerint in hoc codice prudentiflimi uiri ,habeant anthoritatem, tanquam fi eorum ftudia ex principalibus conftitntionibus pro« feâa,ä^ à noftrodiuino fuerint ore profufa. Omnia enimmerito noftra facimustquia ex nobis omnis eis impattietur authoritas. nam qui non fubniitcr fadum emendat, laudabilior eft co,qui primus inuenir.Sed in hoc ftudium uobis effe uolumus.ut fi quidin net eribus libris no benepofitum inueniatis,uel aliquod fuperfluum,uel minus perfedum ^uperuacua longitudi« nc femota, amp;nbsp;quod imperfeftu eft, tepleatis, amp;: omne opus moderacum amp;nbsp;quam pukherrimä oftcndatis.hoc etiam nihilominus obferuando,ut fi quid ex ueteribus legibus uel conftituno« nibus, quas antiqui in fuis libris pofuerint, non rede fcriptum inueniatis : amp;:hocreformetis, de : moderato ordini tradatis : ut hoc uideatur efle uerum, amp;nbsp;optimum, quafi ab initio fcriptum, quod à uobis eledum,amp; ibi pofitum fuerit .• amp;nbsp;nemo ex comparatione ueteris uoluminis, quart uiciofam fcripturam, arguere audeat. Cum enim lege antiqua, qua? regianuncupabatur, omne ius,omnis'cp poteftas populi Romani in imperatoriam translata fit poteftarcm.-nos ue* ro fanftionem omnem non diuifimus in alias amp;nbsp;alias conditorum partes, fed totam noftram efle uoluimus : quid poffit antiquitas noftris abrogate legibusf Et in tantum uolnmus cadem omnia,cum repofitafunt, obtincrerutfi aliter fuerint apud ueteres conferipta, in contrarium auté in compofitione noftra inuenianturmon fcripturæ,fcdnoftræ elcftioni hoc adfcribatiir* Nulla itaq; in omnibus prædidi codicis membris avrivaf^ia. ( fie enim à uetuftate grxeo uo* cabitlo nuncupatur ) aliquem fibi locum uindicetrfed fit una concordia,una confequentia,ad-uerfario nullo conftituto.Sed amp;nbsp;fimilitudinem(fecundum quod diftum eft)ab huiufmodi có-fummatione uolumus exfulareÄ ea.quae facratiffimis conftitutionibus,quas in codicem no fttumredegimus,cauta funt, iterum poniex uetere iure non concedimus: cum dinalium có-ftitutionum fanftio fufficiat ad eorfi authoritatem r nifi forte uel propter dittifionem, uel pro« ptcr repletionem, uel pleniorem indaginem hoc conrigerit : amp;nbsp;hoc tarnen perraro, ne ex com tinuatione huiufmodi lapfus oriatut aliquid in tali prato’ fpinofum. nbsp;nbsp;Sed amp;nbsp;fi quse leges in

weteribas libris pofitæ,iam per defuetudinem abierunt,nullo modo uobis cafdem ponere per« ^ittimusicum hæc rantummodo obtincre uelimus,qnaî uel iudiciorum frequenriffimus of-®oexercuit,ucllonga confuetudo huius almx urbis comprobauit, fecundum Salurj luliam ’^'ptiiram,qux indtcat,dfbere omnes ciuitates confuecadinem Romx fequi, qua* ca put otbis terrarum,non ipfam alias ciuitates. Romam autem intelligendum eft non folum ne« )^^^c,fed enam legiam noftram, qua: deo propitio melioribus condita eft augurijs. Idco iu* e - bemus

Ç o D Ï C T S

Dc uvt. iure cnuclcäitd.z^. bénins duobus iftis codicibus omnia giibernariruno conftitutionnm,akero iuris enwleatt^^ in futuru codicé componendi : uel fi quid aliud â nobis fuerit promulgatum inftitutionum ui' cem obtinens,ut rudis animus ftudiofi fimplidter enutritus, facilius ad altioris prudentie re» digatur fcientiam. Noftram autem confummationem,qure â nobis adnuente deo compo* jietur,Digeftorum uel Pandeftarum nomen habere fancimus ; nullis iuris peritis in pofterum audentibus commentarios illi adplicareA uerbofirate fua fupradifti codicis compendium con fundere, quemadmodum amp;nbsp;antiquioribustemporibusfaflumeft,cum per contrarias inter-pretantium fententias totum pene ius conturbatum eft.fed fufficiat per indices tantumodo ^ titulorum fubtilitatem,quæ •^aTzrXa nuncupantur,quaedamadmonitoria eiusfacerejiullo ex interpretatione eorum uicio oriundo. Ne autem per fcripturam aliquam fiat in porter rum dubitatio.iubemus non per fignorum capnones amp;nbsp;compendiofa xnigmata, quæ multasper fe amp;nbsp;per fuum uicium mrivop.\a.i induxerunc,eiufdem codicis textum confcribi. etiam fi nu merus librorum fignificabitur,aut aliud quidpiam. neg? etenim hæc per fpecialia figna nume rorum manifeftari,fed per literarum confequentiam explanari concedimus. Hæc igitur o» mnia deo placido facere tua prudentia uni cum alqs facundiffimis uiris ftudeat, amp;nbsp;ta m fubtili, quimcelerrimofinitradere;ut codex confiunmatus,amp; in qiunquaginta libres digeftus, nobis offeratur in maximam amp;æternam rei memoriam, dek]^ omnipotentis prouidemiæ aigu» jncntum,noftricgimperq,ôi:ueftri minifterijgloriam. D. xnii. Kal. lanuar. Conftantinop. Lampadio amp;nbsp;Orefte. vv.CC. coss.

11. Imp. Cicf. Fl. I V S TINIA N. A.ad Senatut CZ oës populos.

TAnta circa nos diuinæ humanitatis ert prouidentia,ut femper aeternis liberal itatibus nos furtenrare dignetur. Poft belia enim Parthica sterna pace fopita,poftep Vandalicam gen tem ereptamA Carthaginem,imó magis omnem Lybiam Romano imperio iterü fociatam: amp;leges antiquas iam fenio prægrauataSjper noftram uigilantiam prsbujt in nouam pulchritU dinem,amp; moderatum peruenire compendium.-quod nemo ante noftrum imperium unquan» fperauit, neij humano ingenio poflibile efle penims exiftimauit. eratenim mirabi'e Romana fandionemaburbecondira iiftp ad nortri impertj tempora, qnæ pene in mille amp;nbsp;trecentos annos concurrunt jnteftinis prælqs uaciilantcm,hocc[^ amp;nbsp;in Imperiales conftitutiones exten» dentemdn unam reducere concordiam.-ut nihil neg; contrarium,negj idem,negj fimile in ea in ueniatur,amp; ne geminac leges pro rebus fingulis pofitae ufep app.ircant.namg; hoe cæleftis quidâ prouidentiæ pccnliarc fnit.humanæ ucro imbecillitati nullo modo polTibile. nbsp;nbsp;Nos itag; mo

refolito ad immortalitatis pratfidium refpeximus,amp; fummo numine inuocato,deurtï autho» rem amp;nbsp;tonus operis præfuJem fieri oprauimus.’amp; omne ftudium Triboniano uiro excel fo,ma-giftro officiorum,exquïcftore facrinoftri palatq amp;exconfule credidimus,eiq; omne minifteri urn huiufmodi ordinationis impofuimus,ut ipfe und ciim alijs illuftribus amp;nbsp;prudentiffimis ui ris noftrum defiderium adimpleret. noftra qnog;maieftas femper inueftigando amp;nbsp;perfcrutan-do ea, quæ ab his componebantur,quidquid dubium amp;nbsp;incertum inueniebatur,cum cælcfti nU mine rede emendabat,amp; in competentem formam redigebat. nbsp;nbsp;Omnia igitur confeda funt

domino amp;nbsp;deo noftro lefu Chrifto poffibilitatem,tam nobis, quam noftris in hoe fateUitibus præftante. Et principales quidem conftitutiones duodecim libris digeftas,iam ante in codicem noftro nomine præfulgentem contulimus.poftea uero maximu opus aggredientes, ipfa uetu* ftatisftudiofiflima operaiam peneconfufa Ócdiffoluta, eidemuiroexcelfo permifimus tam colligere,quam certo moderamini tradere. Sed cü omnia percontabamur,a præfato uiro ex celfo fuggeftum eft,duo pene millia librorum efle conferipta ,amp; plusquàm tricies centena uct» fuum â ueteribus effufa,quæ necefle effet omnia amp;nbsp;legere, amp;nbsp;perfcrutati,amp; ex his quod optimn fuiffet, eligere. nbsp;nbsp;Quod cælefti fulgore de fummæ trinitatis fauore confedum eft fecundum

noftra mandata,quæ ab initio ad memoratum uirum excelfum fecimus.-Ô: in quinquaginta li bros omne,quod utiliffimum erat, colledum eft.amp;omnes ambiguitares decifæ,nullo leditio* fo relido.nomenq; libris impofuimus Digeftorum feu Pandedarum;quia omnes difputatio» nes ac decifiones in fe habent légitimas,amp; quod undi^ fuit colledum ,hoc in finus fuos recepe» runt,in centu quinquaginta pene millia uerfuum totum opus confummantes.amp; in feptem par tes eos digeffimus,non perperam ,ne^ fine ratione:fed in numerorü naturam Sc artem refpicié teSjSeconfentaneam eis diuifionem partium cóficicntes. nbsp;nbsp;Igitur prima quidem pars totiiis

contextus,quæ græco uocabulo T« -a eSra nuncupatur, in quatuor libros fepofita eft. nbsp;nbsp;nbsp;Se»

cundus autem articulus feptem libros habet, qui de iudieijs appellatur. nbsp;nbsp;nbsp;In tertia uero cou»

gregatione omnia,quæ de rebus nominantur,contulimus,odo libris ei deputatis. nbsp;nbsp;Qiiartus

autem

LIBER 1

Tie uctere iure enuclciindo C'c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^

âutem locus,qui amp;nbsp;totfus compofirionis quafi quidam inuenitur nmbilicns,ofto libros fufce* pit.-in quorum primo omnia.quæ ad hypothccam pertinent, repofita funt, ut non à pignora* ticiaaflioneinlibrisdcrebus pofitamultum diftarent. Aliolibroeidem infertouôlumini.qut «dilitium ediftum, amp;nbsp;redhibitoriam adionem, amp;nbsp;duplæ ftipulationem,quæ euidionibus adpo fita eft, connnet.-quia hæc omnia titulis emptionum amp;nbsp;oenditionnm confentanéa funt: amp;: pras diftæ adiones quafi pedifequæ illarum ab initio proceiTerunt: in uetuftioris quidem edidi of» dinatione in loca deuia amp;nbsp;multum diftantia deuagantes,per noftf am autem prouidentiam his rongregat«: cum oportuerat ea, quæ de eodem pene loquuntur,in confinio ponere* Alius de-niij über poft duos primum nobis excogitatus eft de ufuris, A traiedicqs pecunqs, amp;nbsp;de inftru» mentis, Ateftibus,feu probationibus,necnon praefumptionibus. amp;nbsp;memoratitres fingulafeS libriiuxta compofirionem de rebus pofitifunt. Poft hos quæ de fponfalibus, amp;nbsp;nuprrjs,dc dotibus,ó.' legibus eariim dida funt, fepofuimus, tribus librorum uoluminibus ea concluden-tes. De tutelis autem amp;nbsp;curationibus geminos libros conferipfimus.Et memoratam ordinati* onem odo librorum mediam tonus opens repofuimus, omnia undiep tam utiliflima, quarrt pulchemmaiuracontinentem. Quintus autem uobis exoritur Digeftorum articulus,itt quem de teftamentis,amp;:codicillis,tam priuatorum,quam militum,omne,quidquid antiquitus didinTieft,inueniatquisdepofîtum,quideteftamentis appeUatur. De legatis autem amp;nbsp;fidel commiffis quinqt librorum numerus adgregatus eft. Cumep nihil tarn peculiare fuerat.qiunl legatis quidem legis Falcidixnarratio, fideicommiiTis autem, quam fenatus confulti Trebel-Iiani:fingulis libns utrieg eoru adplicatis,tota pars quinta in noué libros coadunata eft. Solu alt tern fenatus confultum TrebeUianum ponendum effe. exiftimauimus. captiofas etem,amp; ipfis ueteribus odiofas Pegafiani fenatus confulti ambages,Siutriufej fenatus confulti inter fetam fuperuacuas,quam fcnipulofasdiuerfitates refpuentes; torum ins fuper his pofitum Trebellia no fenatus confulto adiudicauimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed amp;nbsp;in his nihil decaducis à nobis memoratum

cft.necaulTa, quæ in rebus nonprofperegeftisamp;triftibustemporibus Romanis increbtuit ca-lamitatibus,bello coalefcens ciuili,in noftris remaneat temporibus,quæ fauor cæleftis amp;nbsp;paciS uigor firmauit,amp; fuper omnes genres in bellicis uidorqs pofuit: ne luduofum monumentum læta fecula inumbrare concedatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sexra deinde Digeftorum pars exontur, in qua orheS

bonorfi poflefliones pofitæfunt,quæ tam ad ingenuos,quàm ad libertinos refpiciunt;Aius o-mne,quod de gradibus A adfinitatibus defcendit, legitimæcp hæreditatis, èc. omnis ab intefta» lofucceiTio.Se Tertyllianum, A Orphitianum fenatus confultum,ex quibus matres amp;filij in-uicem fibi hæredes exiftunt,in geminos libros contulimus, bonorum pofleffionis multitudi« nem in compendiofum amp;nbsp;manifeftiffimum ordinem concludentes. Poft hæc ea, quæ de ope» ris noui nanciationibus,damnfcßinfeäi,amp; de ædificqs dir ut is, A eorum infidtjs,amp; de aqua plu» nia ateenda ueteribus authoribus placita funt:necnon quæ de publicanis,A donationibus,tam inter uiuos,quàm mortis cauffa conficiendis, cautalegibus inuenimus, in librum fingulareni deduximus. De manumiflionibus autem,A deliberali cauffa,alius liber refpondet: quemad« modum A de adquifirione tam dominij,quâm pofleffionis, A titulis, qui earn inducunt, mulræ Auariæ lediones uni funt infertæ uolumini.-alio libro deputato his,qui iudicati,uel in iurecon feffi funt, A de bonorum detentionibus A uenditionibus, A ut ne quid in fraudem creditorum fiat. Poft hæcomnia interdiâa conglornerata funt.-A demceps exceptiones,de temporum pro lixitatibus, A de obligationibus A adionibus liber ité fmgularis extendit mt perfecta fexta pars totius Digeftorum uoluminis odo libris definiatur. Septimus autem A nouiflimus arti» culus Digeftorum fex libris formatus cft.-in quo de ftipulationibus, A de fideiufforibns A ma Qatoribus,necnon nouationibus,A folutionibus,A acceptilationibus, A de prætorijs ftipulario nibus, omneep ius inuenitur gemino uolumine inferiptum effe, quod in libris antiquis nec nu merari poffibile fuit. Et poft hæc duo terribiles libri funt de delidis priuatis,A extraordinarijs, neenon publicis criminibus ,qui omnem côtinent feucritatem poenarum'ep atrocitatem. Qui bus permifta funt A ea,quæ de audacibus hominibus cauta funt, A qui fe cælare conâtur,A cô» tumacesexiftunt.Adepœnis,quæ condemnatis infliguntut uel conceduntur, neenon de eo ïum fubftanttjs.Liber autem fingularis de appcllationibus nobis excogitatus eft contra fenten fias,tamciuiles,quâm criminales cauffas finientes. Cætera autem omnia, quæde munici» pialibus,ueldecurionibus,Amuneribus,ucl publicis operibus, uel nundinis,A poUicitatio-* o*bus, aediuerfis cognitionibus, A cenfibus, aut fignificationibus uerborum ueteribus in-uentafunt, quæ'cpregulariter définira, in fe recipit quinquagefimus, totius confumationiC perfedio. Quæ omnia per uirum exeelfum, neenon piudennflimum magiftrum, ex» e q quæftore

C o D Ï C I S

36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ticucttrckgecnucleando OC-

quæftore amp;nbsp;crconfule Triboniannm,qni fimiliter e!oqnenriæ,amp;: legitim« feienti« artibus elf' -coratuSjScin ipfis return e^perimenns emicuit,nihirq^ maius^nec carius noftris unquam ini' fionibusduxir.necnon per alios uirosmagnificosamp; ftudiofiffimos perfefta funt. ideft Coo* ftantinum nimm illuftrem,comitem faccacum largitionumA magiftrum ferinq libeller um» facrammcpcognirionum,qui femper nobis ex bona opinione amp;nbsp;gloria fefe commendauit-necnon Theophilum uirum illuftrem magiftrum iunsq^pentu in hac fplendidiffima ciuita* telaudabiliter optima legum gubemationem extendentem. amp;nbsp;Dorotheum uirum illuftrem amp;nbsp;facundiflimum anteceflbrê,quem in Berytienfium fplendidiffima ciuirate leges difeipulis tradentem propter eins optimam opinionem amp;nbsp;gloriam ad nos deduximus,participemi^ hæ jus operis fecimus.fed amp;nbsp;Anatolium uirum illuftrem magiftrum ,qui amp;nbsp;ipfe apud ßerytien« fes iuris interpres conftitutus ad hoe opus eleflus eftjiir ab antiqua ftirpe légitima procedens: rum amp;nbsp;pater eius Leontius poft Patricium inclytae recordationis quxftorium amp;nbsp;antecefforem Ä auus eius Eudöxius poft Leontium uirum gloriofiflimum præfeftoriû confularem at^ Pa* tritium filios eius,optimam fui memoriam in legibus reliquerint.necnon amp;nbsp;Cratinum uirum illuftrem,amp; comitem facrarum largitionumA optimum antecefforem huius almae urbiscoa ftitutum.qui omnes ad prædiâum opus elefli funt und cum Stcphano,Mœna,Profdocio,Eu* tolmio,Timotheo,LeoHide,Leontio,PlatoneJacobo,GonftantinoJoanne, iuris prudentiffL mis,qui patroni quidé funt cauffaru apud maxima fedé præfcânrx.quæ orientalibus pronts p fidet.Omnesautéfuæuirtutisteftimoniû undiqj accipientesAd nobis adtanti operis eófum mationé elefli funtióc cu omnes in unu conuenerut gubematione Triboniani uiri excelfi,ut on opus nobis authoribus poffentcöficere,deo^picioin quinquaginta libris opus confummatu cft. Tanta auté à nobis antiquitatis habita eft reueientia,ut nomina prudentiö taciturnitari tradere nullo modo patiamunfed unufquif^eorü,qui author legis fuit,noftris Digeftis infeó pms eft.hoc tantummodo à nobis effeflo,ut fi quid in legibus eorumfuperuaruû.uel imperfe-flû,aut minus idoneum uifum effetaiel adieflionem.uel deminutionem neceffariam accipiat, amp;nbsp;refliffimis regulis tradatur. fed à ex multis fimilibus uel cótrarqs quod reflius habere appare baphot pro alqs omnibus pofitum eft,una omnibus authoritate indulta.ut quidquid ibi fcri-ptum eft,hoc noftrum appareat,amp; ex noftra uoluntate compofitummemine audentecompa* rareea,quæ antiquitas habebat,cum ijs,qua:noftra authoritas introduxit .• quia multo maxi* ma funt,quat propter utilitatem rerum transformata funt.-adeo, ut amp;nbsp;fi principalis conftitutio fuerat in ueteribus libris relata,neij ei pepercerimus,fed amp;nbsp;hanc corrigenda effe putauerimus» Ä in melius reftaurandam.nominibus etenim ueteribus reliflis, quidquid legum ueritati decœ turn amp;:neceffarium fuit,hoc noftris emendationibus feruauimus.-êc propter hanccauffam,amp;fi quid inter eos dubitabatur,hoc iam in tutiffimam peruenit quietem,nnllo titubante reliflo-

Sedcum profpeximus,quod ad portandam tant« fapientiae molem non fint ideoneiho* mines rudes,amp; qui in primis legum ueftibulis ftantes intrare ad arcana eorum properant: amp;nbsp;aU am mediocrem erudirionem praeparandam effe cenfuimus,ut fub ea colorati,amp; quafi primi-tus omnium imbuti,poffintad penetralia eorum intrare, amp;nbsp;formam legum pulcherrimam non conniuentibus oculis accipere. EtideoTribonianouiroexcelfo,quiad totius operis gu* bernarionem eleflus eft,necnon Theophiloamp;Dorotheouirisilluftribusamp;facundiffimis an* tecefforibusarccffitis;mandauimus,quaténus libris,quos ueteres compofuerunqqui prima iß gum argumenta continebant,amp;inftitutiones uocabantur,undilt;5 feparatimcolleflisiquidquid ex his utile,à aptiffimum ,amp; undique elimatum,^ rebus,qua? in præfenti æuo uernintur,con-fentaneuminueniatur;bocamp;capereftudeant,amp;quatuor libris imponere,8i: totius eruditio-nis prima fundamenta atlt;5 elementaponere,quibus iuuenesfuffulti,poffint grauioraamp;per* fefliorafcita legum fuftentarc.Admonuimus autem eos,utmemoresetiam noftrarum fint conftitutionum,quas pro emendationeiuris promulgauimus.-amp;in confeflione inftitutionu etiam eandem emendationem ponere non morentur:ut fit manifeftum,amp; quid ante uacilla« bat,amp; quid poftea in ftabilitatem redaflum eft. Quod opus ab his perfeflum ,ut nobis oblatum amp;nbsp;releflum eftÄ' prono fufeepimus animo,tv noftris fenfibus non indignum effe iudicauimus» amp;nbsp;prædiflos libros conftitutionum uicem habere iuffimus :quodinoratione noftra,quam in eifdé libris præpofuimus,apertius déclarât. Omni igitur Romani iuris difpofitione cópo fita,amp;: in tribus uoluminibus,jd eft inftitutionü,amp; Digeftoru feu Pandeflarü,necnó conftitutio nu,perfefla, amp;nbsp;tribus annis cófummata,quaf ut primö ccepit,nelt;5 in toto decennio cópleri fpc tabatunomnipotenti deo amp;nbsp;hanc operam ad hominum fuftétationem pqs obmlimus animis, nberesq^gratias maximædeitatiieddidimus : qaæ nobis præftitit, amp;nbsp;beUa féliciter peragere, Schone*

LISE R L , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lie uettrciure enuclednèlo.crc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;

ft: hondlâ pace potin^St: non tantum noftro,fed etiam omni atuo, tam înHantî.qnâm pofteri« on leges optimas ponere. Omnibus ita^ hominibus eandem fandionem manifeftam fa» cere, neceffarium effe perfpeximus;ut fît as cognitum, quanta confufione amp;nbsp;iniquitate abfo-lurijn quantam moderationem amp;nbsp;ueritatem legitimam peruenerint.'legesi^ in pofterum ha» béant, tam direâas,quâm compendiofas, omnibusc^ in promptu pofitas, amp;ad poffidendi li» brosearum facilitatemidoneasait non mole diuitiaru expenfa poffînthominesfuperuacuæ legum multitudinis adipifei uolumina,fed uiliifima pecunia facilis eorum comparatio pateat tam ditioribus,quàm tenuioribus,minimo precio magna prudentia reparanda. Si quid au-tem in tanta legum compofitione,quæ ab immenfo libror um numéro collefta eft,fîmile forfi tanrarum inueniatunnemo uituperandum exiftimet, fed primum quidem imbecillitati hu* manæ,quac naturaliter ineft,hoc adferibatrquia omnium habere memoriä,amp;penitus in nullo peccare, diuinitatis magis, quam mortalitatis eft:quod amp;nbsp;â maioribus didum eft.deinde fciat, quödfimilitudoinquibufdam,ft: hisbreuiflimeadfumptanon inutiliseft,amp;; citra propofitu noftrum hoc fubfecutum .aut enim ita lex neceflaria erat,ut diuerfis titulis propter return co* gnationem adplicari earn oportuerit: aut cumfucratalijs diuerfis permifta, impoffibile erat earn per partes detrahi,ne totum confunderetur. amp;nbsp;in his partibus,in quibus perfediffime iuifi* ones ueterum expofitæ fuerant, qiiod particulatim in ea fuerat fparfum,hoc diuidere ac fepara re penitus erat inciuile; ne tam fenfus,quam aures Icgentium ex hoc perturbaren tut. Sinnliq^ modo fi quid in principalibus conftitutionibus cautum eft.hoc in digeftorum uolumine poni nullo modoconceflimus,quaficonfl:irutionumrecitanone fulficiente; nifi amp;nbsp;hocraro ex qfx demcauffis,ex quibus fimilitudo affumptaeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contranum autem aliquod in hoc codi

cepofitumnullum fibi locum uindicabir,nec inuenietur,fiquis fubtili animo dinerfitatis rationes excutiat;fed eft aliquod nouum inuentum,uel occultepofitum, quod diffonantiæque« relam diffoluit, amp;nbsp;aliam naturam inducit difeordiæ fines effugienté. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed amp;nbsp;fi quid forfita

pratermifTum eft, quod in tantis millibus quaß in profundo pofitum latitabat, amp;nbsp;cum idone-um fueratponi,obfcuritate inuolutum necedario derelidum eft.quis hoc repræhendere redo animo poflitc'primo quidem propter ingenqmortalis exiguitatem. deinde propter ipfius rei uitinm,quod mulris inutilibus permiftü,nullam fui ad eruendum præbuit copia, denuo, quod multo utilius eft,pauca idonee cffingere,quam multis inutilibus homines prægrauan. nbsp;nbsp;nbsp;Mi*

tabile autem aliquid ex hislibnsemerfit,quod multitudo antiqua præfente breuitate pauciot ïnuenitiir.holesetenim,qui ante lites agebant,licet multae leges fuerant pofitæ;t3menex pau» cis lites perferebantur,uel propter inopiam librorum,quos comparare eis impoffibile erat,uel propter ipfam infeientiam: amp;nbsp;uolunrate mdicum magis, quam légitima authoritate lites diri mebant.In præfenri autem eófummatione noftrorum Digeftorü ex tantis leges colledx funt uoluminibus,quorum end nomina antiquiores homines,non dicimus nefciebant,fed nee un-quam audiebant.quæomiacolleda funt fubftantia ampliffima congregatamtegena quidem antiqua multitudo inueniatur,opulentiffima aut breuitas noftra efficiatur. nbsp;nbsp;nbsp;Antiquæ auté

fapientiæ librorum copiam maxime Tribomanus uir excellentiflimus praebuit, in quibus multi fuerant Sc ipfis ernditiffimis hominö incogniti: quibus omibus perledis,quidquid ex his pulcherrimum erat,hoc femotum in optimam eópofitionem noftram peruenit.Sed huius ope ris conditores non folum ea uolumina perlegerunt, ex quibus leges pofitæ funt: fed etiam alia multa,quæifti nihil uel utile uelnouû in eis inuenicntes,quodexcerptö noftris Digeftisadpli carent,optimo animo refpuerunt. nbsp;nbsp;Sed quia diuinæ res quidé perfediffimae funt,humani uc

ro iuris conditio fern per in infinitum decurrit,0c nihil eft in eo,quod ftarepoffit perpetu0(mul tas etenim formas edere natura nouas deproperat)non defperamus,quædam poftea emergi ne gocia,quæ adhuc legû laqueis non funt innodata. Si quid igitur tale contigerit: Änguftum im* ploreturremediumrquiaideo imperialem fortunam rebus humanis deus praepofuit,ut poffit omnia, quae nouiter contingunt. Sc emendare, Sccomponere, Sc modis ac regulis com= petentibiistradere.amp;hocnon primum à nobis didum eft, fed ab antiqua defeenditprofapia: cum Sc ipfe lulianus legum Sc edidi perpetui fubtiliffimus conditor,fuis libris hoc retulerit:ut fi quidimperfedum inueniatur,ab imperiali fandione hoc repleatur. amp;nbsp;hoc non ipfe folus,fed Sc diüusHadrianusincompofitioneedidiSc fenatufconfulto,quodeamfecutum eft, hoc aper tiflimedefiniuit.-utfi quid in edido pofitum non inueniatur,_hoc ad eins régulas, eius'cp com ieduras. Sc imitationes poffit noua inftruete authoritas. Haec igitur omniafeientes, patres confcripti,8comnesorbis terrarum homines, gratias quidem ampliffimas agite fum» ma: diiiinitati,quae noftris tcmpoiibus iam falubertimum opus feruauit.quo enim antiquitas e iij digna

C o D 1 C I S

? 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;He Hetere iure enucleundo ere.

digna diuino non eft uïfa indiciorlioc noftiis temponbus indukum cft. Has itaqp leges à add* rate, amp;nbsp;obfer«ate,omnibus antiquioribus qiüefcétibus:nemo'o^ ueftrum audeat nel compara re eas prioribiis,uel ft quid diflbnans in utroeg c(t,quærerc:qiua omne, quod hic pofttum eft, hoc unicum amp;nbsp;folum obferuari cenfemus. Nee in iadicio ,ncc in alio certamine, ubi leges neceflariae ftint,ex alijs libris,nifi ab eifdemJnftitutionibnsaioftnstp DigeftisA conftiturioni bus à nobis compofitis,uel promulgatis,aliquid uel recitare,uel oftendere conetur.nifi remera tof uelit falfttatis crimini fubieftus,una cum iudice,qui ei audientiam accommodauerit,poe-nis grauiffîmis laborarc. Ne autem incognitum fit uobis,ex quibus netetum libris hxc con fummatio ordinata fitriuflimus fle hoc in primordijs Digeftorum noftrorum infcribiait ma« nifeftiffimum fit,ex quibus legislatoribus,quibus'c^ libris eorum A quot milibus hoc iufticix Romans templum sdificacum eft. Legislatores autem uel cómentatores eos elegimus,qui digni tanto opere fuerant,amp; quos anteriores prjffimi principes admittere non funt dedignari: omnibus uno dignitaris apiceimpertito,nec fibi quoep aliquam prsrogariuam tundicante. cum enim conftirutionum uices amp;nbsp;has leges obtinere cenfuimus,quafi ex nobis promulgatas: quid amplius,aut minus in qubufdam effe intelligatur,cum una dignitas,una poteftas omni* bus eft indulut* Hoc autem,quod ab initio nobis uifiim cft,cum hoc opus fieri deo anniien-temandabamus. tempefriuum nobis effe uidetur amp;nbsp;in prsfenti fancire .• ut nemonec corurn, qui in præfenti iuris peritiam habent,nec qui pofteafuerint,audeant commentarios qfdem !e gibusanneriere.nifi tantum fiuelint eas in grscamuocem transformare lub eodem ordine, cademep cófequentia,fub qua uoces Romans pofits funt,hoc quod graeci aar« wóæae dicunr. amp;nbsp;fi qui forfitan per titulorum fubtilitatem adnotare maluerint,amp; ea, qus -^aTzTÄa nuncu« pantur,componere.aliasautem legum interpretationesjmó magis peruerfiones,eos iadafC non concedimusme uerbofitas eorum aliquid legibus noftris adferat ex confufione dedecus; quod amp;nbsp;in antiquis edifli perpetui commétatoribus fadum eft,qui opus moderate confeéhim hue ateg illue in diuerfas fententias producentesjn infinitum detraxerunr,ut pene omnem Ro manam fanftionem effe confufam cerneres.Quod fi non paffi fumus.'quemadmodum pofte* ritatis admittetur iiana difcordiaC’ Si quid autem tale facere aufi fuerint.-ipfi quidem falfita* ris rei conftituantur,uolumina autem eorum omnino corrumpantur. Si quid uero ( ut fu* pra diäum eft)ambiguHm fuerit uifum. hoc ad imperiale culmcn per indices referatur, amp;nbsp;eX authoritate Augufta manifeftetur, cui foli leges condereA interpretari cóceffum eft. Eaudé autem pœnam falfitatis conftituimus Sc aduerfos eos,qui in pofterum leges noftras per figno* rum obfcuritates aufi fuerintconfcribere.omnia enim amp;nbsp;nomina prudcntium,amp; titulos, Aü“ brorum numéros,per confequentiam literarum uolnmus,nô per figna manifeftari: ita,ut qui talem librum fibi parauerit,in quo figna pofita funt in qualicÜ9 loco libri uel uoluminis/ciat inutilis fe effecodicis dominum.ne^ enim licentiam aperimus ex tali codice in indicium ali« quid cedtartqui in quacunq; fna parte fignornm habet maliciam. Ipfe autem librarius,qui eaS inferibere aufus fuerit ,non folum criminali pœna( fecundum quod diäum eft)pleftetur,fed etiam libri sftimationem in duplnm domino redder,ft amp;nbsp;ipfe dominus ignorans talem libru iiel comparauerit,nel confici curauerit.quod amp;nbsp;ante à nobis difpofitum eft conftitutione.qua ad legnm profeffores demifimus. Leges autem noftras,quas in his codicibus uel inftitntioniim feu elementorum,digeftorum feu pandeftarüpofuimus.-fnum obtinere robur exnoftro ter« tio feliciffimo fancimus confulatu prsfentis dnodecimsindidionis, tertio Kalendas lannafl as,in omni æuo nalimras.unâ cum noftris conftitutionibus pollentes^ fuum uigorem mdi« cijs oftendentesin omnibus caufis,fine qns poftea emerferint, fine in indices adhne pendenf, nee eas iudicialis nel amicalis forma compefcuit qnæ etenim iam nel indiciali fententia finiw funt,uel amicali fopita pado.haec refufcitarenullo uolumus mode. Bene anté properauimuS in tertio noftro confulatu amp;nbsp;has leges edere rquia maximi dei A domini noftri lefu Chrifti an« xilium feliciffimum snum noftrs rei publics donauit.-cû inhuc amp;:bell.a Parthica abolira funt, amp;nbsp;quieti perpeeux tradita,amp; tertia pars totins mundi nobis adcreuir.poft Europam enim amp;nbsp;A« fiam tota Libya noftro imperio adiunda eft,amp; tanto operi legnm caput impofitum,amp; omnia cxleftia dona noftro tertio confnlatuiindulta. Omnesitacj indicesnoftri pro fna iurifdidio« ne eafdem leges fufcipiant;amp; tam in fuis indicijs,^ in hac regia urbe habeant, amp;nbsp;proponant A prœcipue uir excelfns huius almx urbis prxfeftus.enrx autem erft tribus excelfis prsfedis pr2 torijs,tam Orientalibus.quam Illyricis,necnon amp;nbsp;Libycis per fuas anthoritares ómnibus,qui fus iiirifdidioni fuppofiti funt,eas manifeftare. D, x v 11. Kal. lan. Conftantinop. DN.Iuftini« anoP.P.A.m. cos,

Deiu

L I BER I.

Deiurit cir/àdi ignorant, c^c.

DE IVRIS ET FACTI IGNORANTIA Tit. XVUI.

I. Imp. A NTONINVSA. Mrfxfwo militi.

Vamuis cum caufam tiiam ageres.ignorantia luris propter fimplicitatem arma tæ militiæ allegationes competentes omiferis.-tamen fi nondum fatisfecifti.pec mitto tibi Ji cœperis ex fententiaconueniri,defenfionibus tuis uti. D.V11.KaJ. Maq.duobus Afperis C O S S.

ir. Irap.üORDIANVSA. lUHcuU.

CVm ignorantia iuris excufari facile non poffis,fi major annis uigintiquin^hæreditatî matris tuæ renunciafti: fera piece fubueniri tibi defideras. D. X111. Kal.Mai), Ariano amp;nbsp;Papo COSS.

HI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imp.PHrLIPPVs A.marcello.

SI emancipata â pâtre intra annum pofTclïionem petere ceffafti.'prætcnderc iuris ignorant! amnullisrationibuspotes.D.xvi.Kal.IuI.Peregnnoamp;Aemyliano Coss.

1111. Impp.DlOCLET. CT MAXIMIANVS AA.lnîian^.

SI poft diuifioné faââ teftamenti uicium in lucé emerferit.-ex qs.quæ per ignorantia confc« da fiint.præiudiciû tibi nó comparabit.oftendeigit hoc apud correftoré uirum clariffimu amicü noftru teftamentu, uel fide ueri deficere, uel iuris ratióe ftare nó poiTeut infirmata fcri ptuta,qus teftamenti uice prolata eft/olidam fucceffionem obtineas. D. V11 i.Ictlul. Diode* tiano 1J11.amp; Maximiano iii.AA.COSS.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;lidemAA.crCONSTANTI VS O' M Ay^iVH AN. Clt;efi.MartiaU.

CVmfalfademonftrationemutari fubftantia ueriratis minime poffit : refpondendo id* quod patemum erat,cx marernis effc bonis,nihil egifti. D.prid. Kal.lanuar. Diocletiano

V.StMaximiano iiii.AA.COSS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Udcm AA. o CC.Tduro o PoUioni.

SI non tranfadionis caufa,fcd indebitam errore fafli olei materiam uos Archontico ftipula ti fpopondiffe redor prouinciac animaduerterit.reddito,quod debetis, refidui libcrationé condicentes audiet. D.v, Kal.Maij. cc. C o s s.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndci« A A. er cc. Zolt;c. ERrorfadi,necdum finitonegocio,nemininocet.namcaufa decifa uclamétotali non in ftauratur.D. v i.Non.Iul.CC.i i i.coss.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;Udcm AA. o CC. Dionyße.

CVm teftamentu nullo iure cóftiteritiex eius,quæ ab inteftato fucceflït,^feflionc fola,uel« ti ex teftaméto liberos per erroré profitcntis,orcini uel ,ppri) libetti,fi nó ipfius accefllt in diciü(cumerrantisuoluntasnullafit)efficinópotueri'it.D.V.Kal.Septemb.CC.iiii COSS.

l X. lidem AA. o CC. Caio o Anthemio.

NOn idcirco minus.quod à uobis uelut à liberis debitam accepiflê pecuniam Sanius dici* tur(cum nullus fit errantis confenfiis)mouere ftatus quaeftionem prolubentur eins hæ-tedes.D.vI.ld.Decemb.CC.v. COSS.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X. JidemAA.oCC.Ardphi£.

CVm quis ius ignorans, indebitam pecuniam folueritrceflat repetitio. per ignorantia cin fadi repetitioné tantüindebiti foluti cóperere,tibi notöeft. D. V. Kal.Ian.CC.VI. COSS.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imp.CONSTANTINVS A.VAÏtria,nowa.rio.

Q Vamuis in lucrö nee foeminis ius ignorantibus fubueniri foleat.tamen contra ætatem adhucimperfedam locum hæc non habere, retro principum ftatuta declarant. D.I H.

Kal.Mai).GalIicanoamp; Symmacho COSS.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp. VALENTIN, er THEOD.AA.Fllt;(KM«o P.P. Z'Onftitutiones principum nec ignorarc quenquam,nec diffimulare permittimus. D. 11 r. V^Kal.IuhTatianoScSymmacho COSS.

NXIU. Impp.LEO er ANTHEMIVS AA.ErythrioP.P.

Epaflimliceatmulieribus omncsfuos contradus retradare inijs,quæ praetermiferint, j^ nbsp;nbsp;uel ignorauerint.ftatuimus,fi perignorantiam iuris damnum aliquodcircaius uel fub*

ft.'^®*®f“®”*P^^^*’W’^-*wiistantaminodo,inquibus praeteritatulegum authoritas eis fuf-jiibueniri. D. Kal.Iul.Martiano amp;nbsp;Zenone C o S S.

De preci

C o D I C 15

De precib. tm^.o^reni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quando libeipnutipt dat. (yf»

DE PRECIBVS IMPERATOR! OFFERENDIS, ET DE

quibus rebus fupplicare liccat. Tit. xix

L Ïmpp. DIOCLETIAN. CT M AXÏHl AN V5 AA.VlrmM.

Icet feruilis conditio deferendæ precis facile capax non fit.tamen admifli fcclcnJ atrocitas amp;nbsp;laudabilis fidei exemplum fuper uindicanda nece domini tui hor»' mento fiiit,utpræfeâoprætorioiuxta adnotatióis noftracdecretum demandare* mus (quem adire cura) ut auditis ijs,quæ inlibeUo cótulifti,amp;reos imieftigarCj^ feueriffimam uindidam iuxta legü cenfuram exigere curet. D.V 11 i.Id. Oflob Diocletiano 1 v.ói Maximiano 111. A A.co S S.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.CONSTANTIN V5 A.5e«croP.V.

• QVoties refcripto noftro moratoria præferiptio permittitur, aditus fupplicadi pandatum Quod autem totius negocij cognitionem tollitA uires principalis negocij exhaurit: fi* ne graui partis al tenus difpendioconueUi nonpoteft.nec praefcriptionis igitur peremptori^ relaxatio petatur. D. Kal.Iul. Paulino amp;nbsp;luliano C O S S.

III» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IdemA.adpopulum.

NEc damnofa fifco, nee iuti contraria poftulari oportet. D.prid. Kal. Oflob. ConHanao

11. amp;nbsp;Conftante CC. C O S S.

• IIII . Impp.VALENTIN.cr VALENS AA. adVolußanumP.P. SIquisaduerfus præfeâorumprætorio fententias duxit fupplicandü, uiftusq; fuerit deiwo: nullamhabebitlicentiamiterumfuper eadem caufa fupplicandi.D.X v.Kal.Odob.Ro' mae. Valentiniano amp;nbsp;Valente AA. C o s s.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.GRAT.:VALENTIN.Cr THEOD. AAA.F/oMdWP.P.

• VNiuerfa rcfcripta,quæ in debitorum caufis fuper præftandis dilationibus promulgatitf non aliter ualeant,nifi fideiuffio idonea fuper folutione debiti præbeatur. D. V111. K^ Mart. Conftantinop. Antonio amp;nbsp;Syagrio cos s.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.HONOR. er THEODOS.AA.l/jJoroP.V.

• VNinerfis fimul hanc obferuantiam rcmittimus,ut i quocuncß liberæ conditionis conffi tuto,uelferuofupplicante imperratum fueritreferiptum.-minimerequiratur,per que’” pieces oblata: fint.D.l I i.Id.Noucmb. Theodofio A.V 11.amp; Palladio C o s S.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.THEOD. cr VALENTIN.AA.adSenatum.

• REfcripta cótra ius clicita ab omnibus indicibuspræcipimus refutari.nifi forte aliquide»» quodnonIxdatalium,amp;profit petentijiel crimen fupplicantibus indulgeat. D.VI**'

• Id. Nouemb.Rauennae.Theodofio X11.amp; Valentiniano 11. AA. C O S S.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;lident AA. Plorentio.P.P,

• INftrumentorum exempla non profit precibus adiunxifle.-fcd neceffe fit eorum in fupplif^* tioneuimexprimi,utrefponfuroprincipiuera precatio fpem aperiat cognofcendi.ijsfo^*? (cum neceffitas excgerit)uerbis precibus inferendis,quorum de fenfu inter partes ita diibi»? contigerit,ut meritonoftrum exfpedetiudicium.D.V i.Kal.April.Conftantinop.Floicnno* Diónyfio coss.

OVANDO LIBELLVS PRINCIPI DATVS,

litisfaciat conteftationem. Tit. xx.

Impp. ARC AD. cr HONOR. AA. Remigjo P.P.

Vbium non eft,conteftationem inteUigi.etfi noftrx fuerint tranquilHtati pif^^ oblatx.cas'cp aduerfus hxredem quotj eius,in quem porreâæ funt,uel ab hs»^® eius,quimeruit jCxerceri.D.xil.Kal. April. Arcadioamp;Honorio AA. COS S.

TEmporales aftiones,qux per oblationem precum amp;nbsp;ad eas refcriptionem perpetuantiii» definite neceffariü effe duximusrne quis putet ad alias etia,qux certis taxantur tempor**

fcripta perpetuari.qus a prætorc conftitutæ annal! tempore coartatæ funt. D. Kal. Aprilzo’’' ftantinop.Decio v. C. C o S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vt

C O D I C I s

VtUtc pendent, ü^c. Si contra na. o^c. De dineren rescript, cc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;49

VT LITE PENDENTE, VEL POST PROVOCATIONEM.

aut defînitiuani fententiam nulli liceat fupplicarc.

Ï. Imp. ALEXANDER.A.Cdpcno

Icct poliep fupplicaftijpriul^ refciprum impetrares,profes prouinciae uir chrif» fimus pronunciauerit.'cü tarnen à fentétia nó prouocaueris.-refcriptu quod poft-ea fecutumeffe fuggens,adretrahendaca,quædccretoterniinatafunt,non pa-trocinatur. D.Kal. Mart. Lupoamp;MaximoCO SS.

IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imp. CONST ANTI NV S.A.Probianofuo.S.

SVpplicarc caufla pendente non licet; nifi uel adorû, uel pronunciationis editio denegetur. qui autem terminatam refetipro uel confultatione quæftionem exquifito fufïragio refrica te conabitur.'in omnem litis æftimationem aduerfario fuo protinus codemnetur; omni uenia dene£3da,fi quis côtra hæc uenire tétauerit. D. Idib. Aug. Arelate. PP. Seuero amp;nbsp;Rufino. COSS.

IIL IdemA.aduniuerfosprouincialei.

Vi licitam prouocationem omiferit.perpetuô filere debebit,nec â nobis impudens petc» per fupplicationem au.vilium.qu0d fi fccerit.-defideriofuo carebit,amp; ignominiæ poena notabitur. D.Kal.Septcmbr.ßaffoamp;Ablabio coss.

SI CONTRA IVS,VEL VTILITATEM PVBLICAM, VEL

pcrmendaciufueritaliquidpoftulatû,uclimpetratum. Tit.xxiL

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. D10 CLET.crM A XIM.AA. Conlùlibus Gnecorum.

On idcirco minus is,cui ex noftro referipto cognitio delara eft,iudicarc poteft, qp ex geftis quidam inprecibus omifla proponis.D.V.Non.Maij,Diocletiano.llll. amp;Maximiano.ill.AA. COSS.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;lidemAA.C CONSTANTIVS CT MAXIMIAN. CC.SUtio.

PRæferiptione mendaciorû oppofita : fine in iuris narratione mendacium repenatur, fine in fadi/iue in tacendi fraude.-pro tenore ueritatis non deprecantis adfirmationem,datuni iiidicem cognofeere deberc,amp; fecundum caufamconuenit proferre fententiam. D. Kal. De» cembr.Sirmij.ee. COSS,

IIL lmp. CONSTANTINVS.A. rfd Blt;iJJt»n.P.P. PVniriiubemusdccemlibrarumauri multa indicés,quiuetuerunt precum argui falfita» tem. D.Kal. Odobr. Gonftantino. A. 1 Ii. Sx Licinio Clt;ef. 111. C O S S.

1111. idem A.ad Pompeianom œnfularem Campanile. ET fi nô cognitio,fed exfecutio mandatur,de uerirate precû inquiri oportet;ut fi fraus inter uenit,deominegotiocognofcat.D.iiLldib.Nouébr.Dalmatioamp;Zenophilo coss.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. THEO D.C VALENTIN. AA. adfenatum.

ET fi legibus confentaneum facrum oraculum mendax precator attulerit.’prccator careat penitus impetratis.ôe fi in una mentiétis inuenitur improbitas: etiam feueritati fubiaceat iudicantis.D.vii.Id.Nouébr.TheodofioxiLamp;Valentiniano 11.AA. COSS,

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;lmp. ANASTASIVS. A. t\atromaW P.P. 0Mncs,cuiufcun^ maioris uel minoris adminidrationis noftræ uniuerfae rci publies iult; dices monemus,ut nullum referiptum, nullam pragmaticam fandionc,nullâ facrâ ad« notadoné, quæ generali iun uel utilitati publics aduerfa efle uideat, in difeeptationé cuiusli bctliugtj pariant profcrri;fed generales facras conditutiones oibus nódubitét obferuandas.

DE DIVERSIS RESCRIPTIS. ET PRAGMATICIS

I. Imp. ALEXANDER. A. SKpero.

I libellü de cómuni caufa tu,fraterne tuns dedifti: quâuîs refcriptu ad unius perfo«* na direftü fit,utiilt;5 tamé ,pfpeftü eft. D, Idib. lul. Alexadio A. II. amp;nbsp;Marcello COSS.

n. imp. CLAVDIVS. A. Epa^tho.

L' Alfö adléueratur,authoritaté refcriptorö deuoluto fpacio anni obtincre firmitaté fua non oportere:cu ea,quæ ad ins refcributur,perennia effe debeant.-fi modo tépus,in quo allegari ud audiii debent, non fit cóp£«henfiim.D. VU.Kal.Nouébx, Antiochiano amp;nbsp;Orphiro coss.

f Impp.Dio

c o D r c i s

42 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ßAtuM er ima^ibm.

I IT. Iwpp. DIOCLET.CTMAXIMIA J^^.AA.Crij^inopr^f. ;pu!nc.Vier nid-SAndmnSjUtauthentica ipfa arq?originalia referipta, flt;noftraetiam manu fubfcripta,non exemplaeorum infinuentur.D.prid.Kal. April. Annibahano amp;nbsp;Afclepiodoto CO S S.

un. imp.CO^STA’iA’Vï^VS.k.aiï.yiïamws.

SI qua bénéficia perfonalia fine die amp;nbsp;confute fuerint deprachenfa, authoritare carcant. D-V11. Kal. April. Probiano amp;nbsp;Iuliano cos S.

V. Imppp. VA LENT. THEOD. er ARCA. AAA. rf(lNieifn«P.F.rfzîW«e. SAcrilegrj inftar eft/uper quibufeun^ adminiftratióibus uel dignitatibus promulgandis di* uinis obuiare benefices. D.Kal. Febr.MedioIani-Arcadio A.er ßautone CO s S.

VI. lmp. L E O. A. Hilariano nug. offteioru CZ patricio.

SAcri affatus,quofain($noftraE mâfuetudinis in quacun«^ parte paginaru fcripfit authoriraS» nô alio uulni penitus aut colore,nifi purpurea tati'imodo feriptione luftrentur.-fcilicet ut co* Ai muricis fit triti conchiltj atdore fignentut.-eaep tantûmodo fas fit ,pferri uel dici referipta iß quibnfau»^iudicijs, quæ in chartis finemébranis fubnotationoftrar fubferiptiôis impreflerit. banc aût facri encauftri confechonem nulli fit licitû aut coceiTum habere,aut quîErere,uel à qi’O quam fperare.-eo uidelicet,qui hoc aggreiTus fuit tyranico fpiritu,poft proferiptioné bonorûo* mniû, capitali nô immerito pœna pledendo. D. vi. Kal. April. lordane amp;nbsp;Seucro C 0 s S.

VII. lmp. ZENO. A.SebafiiAno. P.P.

VN uerfa refcripta,fiue in perfonam precantiû, fiue ad quemlibet indicé manaucrint;qiia« uisadnotatio,uel pragmarica fandio nominetur: fub eaconditioeproferri præcipimus» fi preces uenrate nituntur:nec aliquem frudu precator oraculi percipiat impetrati(]icet in iudi* cio adferat ueritatem)nifi quæftiofidei precûimpcriali beneficio monftretur inferta. nam ^ uir magnificusquæftor,amp;uirifpedabilcsmagiftrifcriniorô,quifinepræfara adiedione qualc* cunlt;$diuinû refponfum didauerint,amp; indicés, qui fufeepennt; repræhenfioné fubibunt. ôi qu* illicite didata feribere anfifuerint.cuiufcun^ ferinq memoriales,feu pragmaticarrj,uel adiiitO' resprimicerrj;amiflionecinguliferientur. pragmaticaspræterea fandiones nô ad fingnloruoi preces fuper prinatis negocqs proferri prîecipimus,fed fi quando fcilicet corpus, aut fchola. auf officiû,uel fi quâdo airia,uel ciuitas,uel pronincia,uel qnædam uninerfitas hominû ob califat” publicam fu^citpreces,manaredecernimus.uthisetiâ ueritatisquæftiorefeructur. D.X.Kal* lanuar.Conftantinop.poft confulatû Bafilifci. 1I.amp; Annatij.

DE STATVIS ET IMAGINIBVS. Tit xxmi.

I. Impp. ARCAD. CT HONOR. AA.Theodoro P.P.

^ I qiris indien accepiffe æneas,uel argcteas,nel marmoreas ftatuas extra imperial« bencficiû in adminiftratiöe pofitus deteget .•emoluméta,qu£e accepit in ea pofiru® dignitate, quâ polluit eu extortis titnlis uel pfnmptis, in quadr uplu fifco nf 0 in* ferat.fimulcp nonerit exiftimariôis fuæ pœna fe fubituru nec eos fane a' piculo p” ___doris haberi uolum9 îmunes,g adnlâdi ftudio, aut metu incôftatis ignauixtiâli re,qfuntinterdida,tétauerint.D. xii.Kal.Jan.Mediolani.Honorio A.ini.amp;EutychianoCOiS*

n. Impp.THEOD.cr VALENTIN.AA. Aëtio P.P.

SI quando noftrae ftatuæ uel imagines erigûtur.-feu diebusCnt adfolet)fellis,fiue cômaoib»amp; adfit index fine adoratiôis ambitiofo faftidio, ut ornamenrû diei uel loco amp;nbsp;nofttæ recorda tioni fuapbet aceelfifle pfentia.D.iii.Kal. Maq Theodofio xiii,amp; Valétiniano m. AA.C OSS.

111. lidem. AA. tlorentio P.P.

IN noftrae ferenitatis imaginib? ac ftatuis erigédis prinatac col 1 edi ois ininrid ppulfan praecip* 1119,ne gdin eo fnû collator cognofeat.D. 111.Non.April.Theodofio A.Xvi 1.amp; Fefto COSS.

IIII. lidem AA. adiiomum comité er im^ßm officiorum.

ET uirtutö præmia tribui merentibus cónenitAahorn honores alqs damnorü occafionci” fieri nó oportet idcirco quoties uel iudicibns noftris,uel cuilibet alteri ftatna fuerit à quo* tuep collegio feu officio,uel in hac facratiflima cinitate, nelin ^uineqs poftulata.-nequacpex de fcriptióe famptus eolligi patimnr: fed eins,cuius ad honoré petit ,expenfis proprijs ftatuâ collo caripræcipimus.D.v.Kal.April.Theodofio.A.XV1II.amp;Albino COSS.

DE HIS, CIVI AD STATVAS CONFVGIVNT. Tit. XXV.

L Imppp. 7 ALEUT. THEOD.cr ARCAD.AAA. CynfÿO P.P.

. nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 I B E R n

behiit^dißm.O'e, nbsp;nbsp;Deojf.pr£['.yr£t.Orient.z:rc. Deoff'.prxf.priet.Afr^

|Vi ad ftatuas uel uftadi metus,uel creadae inuidiæ caufa eófugerint; fi certasbab« rint caufas,quib9 eófugere ad imperatoria fimulachta debuerint: iure ac legibus uindicent. fi uero,pbati fuerintartib9 fuis inuidia inimicis create uoluiffc: ultrix ineosfentétia,pferatnr.D.prid.Non.Iul.Conft.Honorio NP.amp;Euodio Coss.

DE OFFICIO PRAEFECTI PRAETORIORVM,

Orientisamp;Illyrici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. xxvr.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. ALEXANDER.A. Theodora.

Ibellus præfedo prætorio dams pro conteftatione haberi non poteft. D.prid. Kal. Odobr. Agricola amp;Clementino COSS,

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;Idfw A. Refiituto.

  FOrmam à præfedoprætorio datam,ei ftirationibus contraria,fi nihil poftea

æfedoprætorio datam,etfi generalis fir,minime legibus uel con ex authoritate mea innonatum eft/ex Uari æquumeft. D.Idib. Aug. Seuero amp;nbsp;Quintiano C o S s.

IIL ïmppp. VALENT. THEO D. CT ARC AD. AAA.Tatiano P.P.

SI quos indicés uel propter aduerfam, ucllongam corporis ualctudinem,uel propter ne-glegcntiam,aut furtu, uel fimile aliquod uidum, fublimitas tua inutiles effe reppererit.- bis ^b adminiftratione rcmorisAin uicem eorum alqs fubrogatis, furibusq^poenislcgitimis fub-iedis, ad noftræ manfuetudinis fciériam non crimina, fed uindidareferatur.D, vn.Non.Maij, Mediolani.Tiinafioamp;: Promoto CO S S.

un. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidcw. AA A. Adâeo comiti er nuÿjiro utriu[(^ militix.

| AE ordinario indice femp illuftris eft cognitio præfediu:ae,Iicet militari uiro abeo fadafue X_yritiniuria. D.prid.Kal.lannar.Conftanrinop.Thcodofio A.lll.0lt; Habûdantio COSS.

V. tmppp. ARCAD. HONOR. CTTHEOD. AAA. Anthemio. P.P.

VI qui pofthac udut indebitis oneribus ad precescrediderint côuolandû, fine dcnauicularqs JLjranôibuSjfiue trâfuediôib9; refcripra,qu3e de oîbus his atqp huiufmodi ordinatiôibus mitti *^ôcigerit,adfedéfublimitatistuærefcribant. D.Idib.Decéb.Stilichone.ii.amp;:Anthemio COSS.

DE OFFICIO PRAEF.PRAET. AFRICAE, ET DE omnieiufdemdiœcefeosftatu. Tir. XXV H.

In nomine domini nefiri iefu Chrifli. imperator Cafar Ylauim IVSTINIANVS, Aiemanieuf, GotthieM,Germa)HcM,¥rancicut,Antieiii,AlanicM,'Vandalicitf,AfricanM,piut,fclix, Mytui,'Viéh)rac triumphator,fcmper Au ^ftus, Archelao.P. P.Afriœ,

Vas gratias aut quas laudes domino deo noftro lefu Chrifto exhibete debeamus: nec mes noftra poteftconcipere,nec lingua proferre, multas quidé amp;nbsp;antea à deo meruimus largitates.à: innumerabilia circa nos eiufdé bénéficia céfitemur, pro quibus nihil dignû nos egiflè cognofcimus.præ omibus tamé hoc, quod nûc omi potens deus per nos pro fua laude amp;nbsp;pro fuonoîe demóftrare dignat9 eft,excedit otnia mirabilia opera,quae in feculo cótigerunt.-ut Africaper nos ta breui tepore reciperet liber ^tem,antea nonaginta quin^ annosa Vandaliscaptiuata,quianimarûfuerantfimul hoftes « corporu. na animas quidé diuerfa tormeta at^ fupplicia nó ferentes, rebaptizando ad fua pee .dia träsferebant: corpora nero liberis natalibus claraiugobarbaricoduriffimefubingabant: *Pas quoqj dei facrofandas ecclefias fuis perfidqs maculabat.-aliquas nero ex eis ftabula feceröt. Mdinuis uenerabiles uiros,qui abfciflis radicitus Hnguis peen as fuas mifcrabiliter loquebâtur. M nero poft diuerfa torméra pet diuerfas difperfi puincias uita in exilio peregerut. ergo fer-‘0ne,aut quibus operibus dignas deo gratias agere ualeamus: qui per me ultimû feruû fuû ec« uindicare dignac9 eft, amp;nbsp;tantarû puintiarü populos à iugo feruitutis eripereC* .°®**®®dû dei anteceffores noftri no mer uerût; gbus non folum Africa liberate non licuit, çj ^^*^*^ ipfam Roma uideröt ab eifdem Vandalis capta, amp;nbsp;oia imperialia ornamenta in Afri tioV'”°^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;““® *^^“5 P®*- ^“^*” mifericordid nó fold Africa écornes eins prouincias

er» '^ f^^'^idit.’fed amp;nbsp;ipfa imperialia ornamcta,quæ captiua Roma fuerât ablata,nobis reftituit. luiis-^^^ ^^f*^beneficia,quæ nobis diuinitas cótulic, hoc dedni dei noftri mifericordia poftula cund'^ '^^”^^’^^’^^ nobis reftitucre dignatus eft,firmas amp;nbsp;illæfas cuftodiat,8c faciat nos eas fc fedt ï*®®^“*”’®^ Eui ac placitügubernare,amp; uniuerfa Africa fentiat dei mifericordiaramp;cogno firn ^'^J^^^’^-^æ^^^’^? ^ dura captiuitate amp;nbsp;iugo Barbarico libcrati,in quata libercatc fub felicif 0 Uro iperio degere memerût.hot etia deprecates exoramus pcibjfandae amp;nbsp;gloriof« femp f q uirginis

C o D I C ï s

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ojf. pr/ef.prat.AjTricie.

uirginis del genitr ids Mari«,ut quidquid minus eft,reipublicöe noftrae per nos ultimes feruoi fuos reftituat in fuo nomine deus A dignos nos faciat femirium eins adimplere. deo itaeg au* Xiliante,pro felicitate rei publics noftræ per hanc dimnam legem fancimus,ur omnis Africa» quam nobis deus per ipfins mifericordiam pracftitit,optimum fuftipiat ordmem,amp; propriam liabeatpraefeduram.utficutOriens ateg Illyricum,itaamp;: Africa prstoriana maxima poteftare fpecialiter à noffra dementia decoretur.-cuius federn iubemus effe Carthaginem,amp; in prsfatio ne publicarum tharcarum prsfeduris alqs eins nomen adiungi,quam nunc mam excelleutia gubernare decernimus.-amp;ab ea auxiliautedeo feptem prouinciæcum fuis iudicibus difponau tur.quarum Tingi.quæ procôfularis antea uocabatur,Carthago,ßyzantium ac Tripolis redo res habeat côfulares.reliquæ iicro.id eft Numidia^ Mauritania A Sardinia à præfidibus cû dei auxilio gnbemétur. Et in cfficio quidé tus magnitudinis,necnon pro tempore uiri magnifié præfedi prætorio A fries trecétos nonagitafex uiros per diuerfa fcrinia amp;nbsp;officia militate decet nimusdn officqs nero confularium ac prsfidum quinquaginta homines per fingula officiaef fe fancimus.quæ uero emolumenta ,fiuc magnificentia majiue cófulares.S: prsfides, amp;nbsp;quod unufquiflt;^ ex officio eorum de publico confequi debeatmoticia fubtus adnexa déclarât.

Optamus ergo.ut omnes indices noftri fecundum uoluntatem amp;:timorem dei amp;nbsp;noftrani eleftionem atq; ordinationem/ic fuas adminiftrationes gubernare ftudeant, ut nullus eorum autcupiditatifitdeditus.autuiolentiasaliquasuel ipfeinferat,ueliudicibus,autoffieqseoru» aut quibufeum^ a’ijs coUacoribus inferre permittat.licet enim per omnes,puincias noftras deo inuanre feffinemus,ut illsfos habeant collatores: maxime tarnen tributarqs dicecefeos Africa ns confulimus,qui poft tantorum temporum captiuitatem meruerunt deo inuante lumen li* bertans afpicere.ergo iubemus omnes uiolentias amp;nbsp;omnem auariciam ceffare;amp; iufticiam at* ^ ueritatem circa omnes noftros tributarios referuari.fic etenim deus placatur,amp; ipfi poffunt ceienus,ficur alq rei publics noftrs,collatores releuari atqj florere. Sportulas etiam ab off* do tam uiri magnifiti prsfediprsrorio African!,^reliquorüiudicum fic exigi iubemus,quo* modo in noftris legibus eft difpofirumA ab omni republicanoftra euftoditur ait nullus audc at quocunqj tempore nel quocuntj modo earum cxcederequantitatem.Hoc etiam in prsfefl* ti fanftióe credimus ordinandum ,ut non multa difpendia pro completione chartarum nel co dicillorum ,uel in noftro latcrculo,uel in fcrinqs prsfefliprstorio per Afrieam indices fuftin®' te uideantunquia fi ipfidifpendrjslsfi non fucrint,nullam habent neceffitatem eiufdem no* ftrsAfrics tributarios prsgrauandi.Inbemns ergo,ut indices dioecefeos Africans tarn ciui* les,c^ militates,in noftro larercnlo pro codicillorum atqj chartularum promotionis fus con* fuetudimbus, nihil ultra fex folidos prsbeant.at uero in ftrinio ptsfeflorum non ultra duo* decim folidos cogatur inferre.quern modum fi quis excefferit;ipfequidcm index triginta li* brarum auri difpcndio fubiacebit. officium uero eins non folnm fimile difpendiHm,fed amp;nbsp;capi talc periculum fuftinebit.namfi aliquis ex quacunepparteaufusfueritiufliones noftras exce* dereÄnon fcftinauentcum dei timoreeasferuarenon folnm dignitatis ant fubftantis peri* eulum fuftinebit,fed enam ultimo fupplicio fubiacebit.

11. idem A. B A SIL1A N O nidg/îro militum per Orientem.

IN nomine domini noftri lefn Chrifti ad omnia confilia omnes'ep adns femper per deurn progredimur.per ipfum enim iura impenj fufeepimus per ipfum pacem cum Perfis in s* ternum confirmauimusper ipfum acerbiffimos hoftes Stfortiffimos tyrannos deiecimus-per ipfum multas difficultates fnperauimus. per ipfum amp;nbsp;Africam defendere,amp; fub noftrum imp« tium redigere nobisconcefftim eft.per ipfum quolt;5,nt noftro modcramine refte gubernetut, amp;firme cnftodiatur,confidimus.nndc iam per eins gratiam etiam ciuilinm adminiftationuin indices amp;nbsp;officia fingulis Africanis prouineqs conftituimus: attribuenres,quid emolumento-ïumunnfquifeçperciperedebeat.Adeiusigiturprouidentiam etiamnum animum noftrunt refeicntes,amp; armatas militias,amp; duces militum ordinate difpofnimus. Santimus itacp, ut dux militû Tripolitans prouincis in Leptimagnenfi cinitatefedes interim habeat. Dux uero Byzacens prouicis amp;nbsp;in Capfa amp;nbsp;altera Lepte cinitatibns interim fedear. Dux uero NumidiS prouincis inConftantinéfi ciuitatefedes interim habeat. Dux autem Mauritanis prouiuci« in Csfarienfi ciuitate interim fedeat. lubemus etiam,ut in Traiedo,qui eft cotta Hifpaniarn, qui Septa dicitur,quantos prouiderit tua magnitudo de militibus uni cum tribuno fiio honii ne prudente 8edeuotionemfernantereipublics noftrs per omnia conftituas,qui poffint« ipfum Traieftufcriiare femper,S: omnia,quscfiqj in partibus Hifpanis,uel Gallis, feu Fran-corumaguntur,uirofpedabili duct denunciare,utipfe tua: magnitudini referai, in quo Traie doetiain

LIBER r.

De off.pr^f.priet.Ajricie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Ç

flo etiam dromones,quantos prouideris,ordinari facias.In Sardinia ante inbemns dneem or» dinarijamp;eumiuxtamonteSjUbißarbaricjE genres n ident nr federe.habentem milites pro eu-ftodialocornm,quantosamp;ibitnamagnitudoproiiiderit;amp;omnes diligenter pro commiffîs fuæ euftodiæ prouineqs iniiigilentA ab omni hoftium incurfione fubieftos noftros tueantnc illæfos.-et feftinent die nodeep dei inuocando aiixiljnm,amp; diligenter laborando,nfq; ad illos fi nes prouincias Africanas CAtendercjibi ante inuaiionem Vandalorum amp;nbsp;Maurorum respubli ca Romana fines habneratÄ nbi euftodes antiqui feruabantificut ex claufuris amp;nbsp;burgis often« ditiir.niaximeaiitemciuitates,qiiæpropéclaufurasamp;anteatenebantiir,cum eflent fub Ro* mano imperio conftitutae,auxiliante dinina miferieordia^enm hoftes per partes expclluntur, feftinent compræhéderejat^ munire.Öe in illis locis duces amp;nbsp;milites per partes accédant,nbi an tea fines à daufune prouinciarum erant,qiiando integræ African« feruabantur fub Romano imperiopuinciæ,quoddeoannuente,ciiiusauxilio nobisreftitntæ funt/peramus cito noftris prouenire temporibusait amp;nbsp;in feenntare amp;: pace prouinciae cum antiquis fmibus integræ refer* nentnr,^ uigilqs amp;nbsp;labonbns deuotiffimorum militum amp;nbsp;cura fpedabilium pro tempore du« cum euftodiantur illæfæ. quoniâ ita cóuenit,utTemper euftodes fines prouinciæ feruent,ne de tur hoftibus licentia incurrendi aut deuaftâdi loca,qnæ noftri fubiedi poifidét. Quantos ait tem milites,fine pedites fine equites,per unumquen^ limitem collocari oportet,ad euftodien das prouincias amp;nbsp;cinitates.-tua magnitudo,prout confiderauerit,ordinet,ôc nobis référât ; ut fi præuiderimus fufficientem effe ordinationem,cófirmemus eam.fin autem profpexerimus amp;f aliquidampliusfieri.-uteamaugmentemus. Quid autem dux ftipendiorum nomine pro fe fuis'c^ hominibus,amp; quid eius officium confequeturihoc in fubdita declaratur noticia. Sicut er go prædidum eft,interim nunc duces ac milites fecundum noftram difpofitionem in locis feu ciuitatibus,in quibus iuffimus,fedeant,donee deo auxiliante nobis ac reipublicæ noftræ per la bores noftros in illis locis conftitui poffint,in quibus uniufcuiufij prouinciæ antiquus limes conftitutus erat,quâdoflorenre Romana rep.memoratæ prouinciæintegræ tenebâtur. Pro* limitaneis uero ordinâdis,quianeceffariû nobis effe Hidetur,utextra Comitatefes milites pet caftra milites limitanei conftituantur,qui poftint amp;nbsp;caftra amp;nbsp;ciuitates limitis dcfendere,amp; ter* ras colcre,ôt ut alq prouinciales uidentes eos per partes ad ilia loca fe conferantrexemplum fe-cimus unius numeri limiraneorum ,ut fecundû exemplum,quod nos mifimus,per caftra Si loca,quæ prouiderit tua magnitudo,eos ad ftmilitudincm noftri exempli ordinet;fic tarnen* ut fi inueneris de prouineqs idonea corpora,aut de illis,quos antea milites habebant, limita* neorum conftituas numéro inunoquoqj limitetut fi forfitan commotio aliqua fuerit,pof« fint ipfi limitanei fine Comitatéfibus militibus und cum militibus amp;nbsp;ducibus fuis adiuuare lo ca,ubi difpofiti fuerint,non longe limitem exeuntes,ncc ipfi limitanei,nec duces eorût ut nul* lum etiam difpendium d ducibus uel ducianis prædifti limitanei fuftineant,nec aliquas fibi cô fuetudines de eorum ftipcndqs per fraudé ad fuum lucrû conuertant. Hæc autem non fo-lum in limitaneos uolumus obferuari,fed etiam in Comitatenfes milites.amp; unumquen^ du-ccm,5t tribunos eorundem militum iubemus,ut femper milites ad exercitationem armorum tendant,amp; non concédât eos deuagari,ut fi quando neceffitas contigerit,poflint inimicis refi* ftere.ôc nullum audeant duces uel tribuni commeatalem de ipfis dimittercme dum fibi lucru ftudent conficcre, ineuftoditas noftras relinquant prouincias. nam fi ufurpauerint memora« ti duces,uel officia eorum,feu tribuni,commeatalé de militibus relinquere,aut aliquod lucrû tic eorum emolumentis fibi adquirete;hoc nonfolum in quadruplûiubemus publico repen-dere,fedetiam dignitateeos priuari.magisenim debentduces amp;tribuni fupra deputata fibi cniolumenta fecundum labores fuos de noftralargitate remunerationem fperareAnó de có teeatismilitumautdecorum ftipendqs lucrum fibi adquirere :quoniam ideo ordinati funt gt;nilitcs,ut per ipfos prouinciæ uindiGenturtpræcipue,cumfufficicnteramp; ipfis ducibus amp;nbsp;corö officijs emolumenta præftitimus,amp; femper prouidemus unumquen^ fecundum labores fu* ®s ad gradus meliores amp;nbsp;maiores dignitates per du cere, poftcp uero deo placuerit ,amp; per tuam ’^’gnimdinem limes omnis in antiquum ftatum perueneritA bene ordinatus fuerit :tuc ubi '“nlt;5ncceffitas emerferit,uiri fpeftabiles duces inuicem fibi,quando ufus exegerit, auxilium P''æbeant,ut prouinciæ feu limites earum uigiltjsà laboribusdeoiuuante illæfi euftodian» ^•Skut autem iubemus,audaces amp;nbsp;feroces contra iniquos indices ac milites noftros effe ; fic uolmnus eos mites amp;nbsp;beniuolos circa collatores noftros exiftcre,amp; nullum damnum nullâc^ læfionem in eos efficere. Sin autem quif^ de militibus aüfus fuerit quancumj læfionem tri-butanjs noftris inferre.pcriculo uiri fpeftabilis duels feu tribuni amp;nbsp;principis digna uindida affi f iq ciatur,

COD CIS

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De officio pr^ffi^i urbi.

ciatiir.ut indemnes tributarij noftri cuftodiantur. Si uero pro quibufdam canfisinterpe^j^* tie apud noftros indices fada fueritaubem us,non amplius fportulaium nomine,^ noftns le* gibus definitumeftjcxfecutoresaccipere.'poenameifdem legibus infertam ex tranfgreflîo*’* formidantes.Cum autem deo annuente Africanae noftræ prouinciae per tuam magnitudineoi fecundumnoftramdifpofitionemordinatæ^amp;limitesinantiquum ftatum redudi,amp;: om®^ Africafiedetenra fuerit,ficutcrat.Cum ergo hæc omma^unante deo,praefcnte tua magnify* dine,difpofita amp;nbsp;perfeda fuetint,amp; per labores tuos antiquos fines omis Africa receperit,amp; a®* cuerit nos de omni ordinatieme torius Africanae diœcefeosjd eft quanti à: qui milites in q®' bus loeis uel ciuitatibus collocati funt,amp; quanti limitanei,amp;inquibus loeis amp;nbsp;mihtijs conftit^ tifunt.’tunciubcmustuammagnitudinem adnoftram elementiam remeare.Interea uero » aliquasciuitatesfeu caftellaper limites conftitutaprouiderittuamagnitudo nimiæefle mi' gnitudimsA propter hoc non bene cuftodjri.-ad talem modum ea cóftrui difponat,ut poftmt per paucos bene feruari.Cum autem magnitudo tua omnibus difpofitis ad nos remeare iuni fucrit. tunc duces uniufcuiuflt;$limitis,quoties pro componendis ciuitatibus feu caftris pro Ih' pendijs fuis ac pro annonis aliquod opus babuerinfcelerius ad uirum magnificum pracfedtm^ per Africam fignificenriut ipfe^quae neceffaria fuerint/eftinet facere,ne aliqua protradio pm* uinerjs noceat. ea uero,quæ ipfe fecerit.uel quae adhuc neceffarid procuranda funt.poftea amp;nbsp;nie memoratus magnificus præfedus praetorio Africæ,amp; uiri fpedabiles duces A de altjs oib9,qi’® agûtur,frequenter ad nos referât.ut bmefada confitmemus,amp; quae opporrunius debét fierbci noftra difpofitione peragatur- Hoc etia decernimus,ut iudices,qui ordinandi funt per AfO canos limites,nihil amplius in facratiflimo palatio cuilibet perfonae aut dignitati,uel in pr$ro rio per Africam praefeduræamp;magifteriaepoteftatipr3ebeant,nifi quantum fubter adnexa de' darat noticia. Na fi quis amplius,^ in fiibdita noticia taxatum eft, ufurpauerit feu acceperit.’ trigintalibras auri multasdependatnomine,cum amp;periculoindignationis noftræ ferenitatis fubiacebit.-nulla alia qualibet perfona aut dignitate aut officio accipiente aliquid ab eis.prætd inos,quorum nomina in fubiedanoticia córinentur. Ad hociubemus,ut(deoiuuante) anuf* quiflt;5 dux feu eorum officia/ecundum quod noticia fubter annexa detinet, emolumenta fu^ ex tributis Africanæ prouinciæex Kalendis Septembribus inftantis feliciffimæ tertixdecim^ indidionis percipiant.

Et hæc noticia(deo uolente)debct delegari indicibusA eorum offïetjs in Africa conftitutis» pro annonis amp;nbsp;capitu per fingulos annos præbendis. Ita uero duci Tripolitanæ prouinciæA bominibus eins anno * nonagefimo fingula annona folidos quinq; cap. centû quinquagin* tanonem finguli cap.folidos ducenros odogintaduos. Adfeffori ducis amp;nbsp;officio ac homing bus eins quadraginta an.nonaginta amp;nbsp;feptem.Item uiro clariffimo duci Numidiæ amp;nbsp;homini* bus eins fimiliter.Item duci Sardiniæ amp;nbsp;hominibus eius fimiliter. Item noticia confuetudi* num,quas in facro latcrculo amp;nbsp;in prætorio ampliffimæ præfeduræ per Africa amp;nbsp;in officio ma* giftri militum pro tempore dux præbere folet umufeuiuf^ limitis fic.in facro latcrculo fex folidos. in offieijs magifteriæ militum poteftatispro infinuandis diuinis adminiftrationibus, fen diuinæferenitatisaffatibus,folidos duodecim.pro officio ampliffimæ præfeduræ per Africa pro inhnuandis eius chartis folidos duodecim.Gloria ita^ tua,quæper hanc pragmaricamfan dionem noftram ftatuuntur, xternitans effedu mancipari obferuanq^ præcipiat.

DE OFFICIO PRAEFEGTI VRBI. Tit. XXVIII.

I. Iwpp.VALENTIN. er VALENS. AA.VoI«/ia«öP.P.

Tudentibus nobis ftatum urbis amp;nbsp;annonariam rationcm aliquando firmare n’n animo fubtjt,eiufdem annonæcuramnon omnibus deferri poteftatibus.acnep fedura urbis abrogatum fibi aliquid putaret, fi totum ad officium annonarium redundaffet.eidem præfeduræ follicitudinis neceffitatem mandamus.Sed non __ira,ut lateat officium annonariæ præfeduræ;fcd ut ambæ poteftates,in quantum fibi negoerj eft,tueantur ciuilem annonamffitcp focietas munerisrita,ut inferior gradus meri* turn fuperioris agnofcatjatqg ita fuperior poteftas fe exferariut fciat ex ipfo nomine,quid pr» fedo debeaturannonæ.

I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem A A.ad Pelium P.V.

QVod promulgatis fandionibus tua fynceritas fcriptum effe non nefcit,ctiam ex præcc* ptonoftro competenter obfeiuet.necquafdamperfonas de prouincia exiftimet aduO' candiS,

LIBER I.

De officio nuk^ffi militum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ fondas,nifi tantummodo fuos officiales amp;nbsp;homines populäres huius alma? urbis feditioni ob« noxios.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Iwppp.VALENTIN. VALENS.Cr GRAT. AAA.dJRK^zijMM. Ij Ræfeftura urbis cunflis,quæ intra urbem funt^antecellat dignitatibus amp;nbsp;poteftatibns.-ran-X turn ex omni parte derma ns,qiuntum fine iniuria at^ detrimento alieni honoris ufur« pat. D. v i.Kal.Iul. Valente. A.V.amp; Valentiniano Jun. COSS.

nil. Imppp.VALENT.THEOD.cr A.KCAD.AAA.ScuerinocDtititifa-

crarumlar^tionum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

/^Mnia corporatoru genera,quæ in Conftantinopolitana ciiiitateuerfantur »oniuerfosig eines ac populates praefedurae urban« regi moderamine cognofcas.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imp. T H E O D. A. Coiijkirumo P. P.

TjRimicerius adiutor ruse fedis officq per biennium,quod in eodem gradu ex confuetudinc X prife« ordinationis mernit^curam infuper perfonarum ufurpatione omni arq; ambitione ceffante fiifcipiat.hoc etiam adiedo,ut fi quis memorato ordine,u€l conditionis human« fine præuentus,uel aliaquacuncj ratione militiæ gradu propri« amififfe monftrabitur: folit« am« bitionis iniuria uacante,locum is,qui iuxta matricul« ueritatem fequitur,obtineat.

DE OFFICIO MAGISTRI MILITVM. Tit. xxix.

L Iwppp. VALENT. GRAT. C THEOD.AAA.^dEugemuwP.P. Iri illuftres comités Semagiftri peditum Seequitumin prouinciales nullam pent tus habeant poteftatem,nec ampliffima pr«fedur.a in militâtes uiros. .

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;impp. THEO D.cr HONOR. AA. ai Uypatium md^flrum militum.

APpanrores per orientem ftaruros officq tuiadaliud indicium trahi minime oportebit. Sciât igitui illuftris magnificentia tua fub te,fiue ciuiliter,fi-ne criminaliter appetantur.eos litigate debere.

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imp. Z E N o. A. Sebapiano P. P.

Ü Os,qui ultra ftatutos in officio magifteri« per orientem poteftaris militant,ciuiliû quo^ JL/indicum fententijs fuper quolibet negocio fubiacere pr«cipimus.ipfis quinetiam ftatutis in tributaries coUationibus ciuilium quoej iudicum difpofitiombus proculdubio parituris.

• IIII. nbsp;nbsp;nbsp;imp.AÜ AST ASIVS. A. loannintA^llromilitumpcriUyricum.

Ilites de locis,in quibus confiftunt,ad alia loca fine fpeciali noftræ ferenitatis authorita Xy nullatenus transferri pr«cipimus:ne corum expenf« in locis, in quibus confiftunt, minuantur. fed fi forte qu«dam urgens Sc necelfaria caufa emerferitmtilitati ac fecuritati pu» blicæ tam ampliflîmam prætorianam pr«feduram,^ mam federn fine ulla procraftinatione profpicere penitus oportet.-Se fuggeftiones ad noftras aures deftinare, iudicantes tam loca, de quibus milites transferendi fiint,quam ea,ad quæ peruenire eos oportet,nomina'cp fortiffimo turn numerorum,in quibus ijdem milites referuntur,necnon quantitatem annonarum ,amp; am te omnia caufam,ob quam ijdem milites transferendi funt;ut poft talem fuggeftionem à 110« ftraauthoritate competentia procédant.

V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imp. l V S TINIA N V S. A. Zet£ uiro iüuftri mAÿPro militum per Ar-meniarn e:y f ontwin 'Pol£moniacum,cr ccxyas ^ntes.

CVm propiciadiuinitate Romanum nobis fit delatum imperium: foUicita cura,cauta db ligentia pertradantes,profpeximus oportere etiam pacribus Armeni«,Sc Ponto Polemo niaco,Scgentibusproprium magiftrummilitum per hanc legemconftituere: tuam'cp magni» tudinem confidentes eligimus,certas'q^ prouincias,id eft magnam Armeniam, quæ interior dicebatur,St genres Anzitenam uidelicet,Acilifenam,Hobordenam, Sophenam, Se primam Sefecundam Armeniam,Sc Pontum Polemoniacum tu« cur« cum fuis ducibus commifi« Ulus,comité Armeni« penitus fublatoicundos'cp fubdimus numeros,non modo quos in præ ftntinouos conftituimus,fcd etiam de præfentalibusScorientalibus amp;nbsp;alqs agminibus fegte« gatosmon tarnen eor um quantitatem agminumminuentes, fed quia plures addidimus fine iripublicægrauamine,Sc fine augmente fumptuum aliquantes fubtraximus : ita tarnen, ut poft hanc fubtraftionem amphores temanferint,quàm uf^ad neftra felicia fuerant tem*

De offï#

COD I C I S

Ïk o^f-cjuilkrii. Deojf.ntA^.oflicioYum,

DB OFFICIO CLVAESTORIS. Tit. XXX.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;T H EO D o SI V S. A. SaUufHo lt;ft,eftori. Otiusminorislaterculicuramfciasadtus fublimitatis follicitudinem pertine* re.-ita,ut tno arbitratuamp; fcrinio memorix toti9 minoris laterculi dignitates, hoc eft prxfednrx,omneis tribunatus A prxpofiturx caftrorum,iuxta confuctudine prifcam clemétix mes authoritate deinceps mittantur.D.Vi.Kal.Maij.Conft2fl tinop. Caftino amp;nbsp;Vidore CO S S.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem A. HäIkm« oomiti er mag. officiortvin.

OMnes minoris laterculidignitates,qusfubcuraquidéacfoUicitudineuiri illuftris q«^ ftoris effe antea uidebantur,poftea uero uel uniuerfs nel medis ad magiftrorum milio* poteftatem difpofitionemep tranfierant.-placuit nunc dementis mes,uetufti temporis moie renocato,ad prifca deinceps inra reuocare.D.i I i.Kal.Maq. fnprafcriptis COSS.

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imp. ANASTASIVS. A. Eufebiomag. offdorum.

• OFficia Si conditiones.qux pertinent ad uiros deuotos in facro fcrinio memoris milieu tes,nemini liceat fubquacuntj occafione fine nUa dinins fnbfcriprionis liberalitatepet agere;eo,quicunq5 in hoc fnerit poftea facinore connidns,publicatione bonorum fuorü mul‘ tando.-officioquoqgredorisprouincis,inquanonallegatofuper gerenda follicitudine fact*’ refcripto,aliquis aufus fueriteandem cnramfibimetnfurpare,trinm librarum auri difpendio fcriendo.D.Kal.Mart.Conftantinop.Anaftafio A. amp;nbsp;Rufino COSS.

D.E OFFICIO MAGISTRI OFFICIORVM. Tit. XXXI.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;I»Kp.C0NSTANTINV.Ç. A. ad Annies in rebut.

Riiiikgtjs dudum khôls ueftræindultis amp;integris referuatis,adducenariam,cfW tenariam, amp;nbsp;biarchiam nemo fuftragio,nifi Iabore,unufquif9 perueniat.prind' paciim uero adipifcatur ma ter eu! a decurrente;ita,ut ad curas agendas amp;: curfuni illi exeant,quos ordo militiæ uocatA dus laborum adiutor.præterea in quo tæ tins fcholæ ftatus amp;nbsp;magiftri fecuritas conftituta eftadoneus probitate morû,⣠bonis artibus præditus,noftris per magiftrü obtutibus ofFeratur ,ut noftro ordinetur arbitrio* II. imppp. VALENTlîi.TttEOD.crAKCAD.AAA.adPatricium mag. off.

N Emo agentia in rebus ordinem militia: atqj ftipendia prsuertat,etiam fi noftri numiniî per obreptionem detulerit indultum.ac fi quis formam iftiufmodi docebitur obtuliUc^ in locum,ex quo indecenter emerferat,reuertatur:ut is gradu cæteros antecedat,quern IHpö’' dia longiora,uel labor prolixior feceritanteire.

I r I. Impp. THEOD.crVALENTIN.AA. Plcitio mmitiCT nug.off.

SCholariumnoftrorudeuotio probata inoftrisparentibus circa noftrs maxime ferenitt' ris affeftionem enitiiit. unde quidquid ad fouenda feruandabp eorum priuilegia poftulatutgt; ftatim credidimus admittendum. ideoq^ fuggeftionem tui culminis adprobantes ,uiris fpc* dabilibus comitibus fcholarü uerberandi regradandiüe fenatores amp;nbsp;ducenarios licentia dene* gamus.ea nä^^qustali cómotione dignafunt,ad tus fublimitatis uolumusreferri noriciâ-11II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.NomomAg.off.

CVrsperpetus tui culminis credidimus iniungcndum,ut fupcromni limite fub tua i«-risdidione confhtuto,quemadmodum fe militum numerus habeat,caftrorum'cp ac dan furarum cura procédât,quotannis fignificare nobis propria fuggeftione procurer. D, 11. Id.Se» ptemb.Conftantinop.Maximo ii.amp;Paterio COSS.

V. impp. IVSTINVS er I VSTINIAN.AA.Tatianoinag.off.

IVbemus eum ad militiam deuotiflimorum fcholarium de extero perucnire,qui noftru «i* ruit indicium.-nee licere pro tempore tui culminis adminiftationem habenti finehuiufmO' di probatoria aliquem inter eofdem uiros deuotos fcholares fuis referte prsferiptionibus: fed fciat is,qui fine facro refcripto ad eandem peruenire militiam aufus fuerit,non folum ea fe po iiari,uerum etiam poens uiginti librarum auri fubijci.Illud etia obferuari de extern uolumus» ut fi quis loens ftatusue fcholarium in qnacücg fchola uacauerit:ille fubrogetur, quem nolte pictasperfacrnmrefcriptnmnacant€mfubirelocuprsceperit.ad hxc quadrimenftruos br^ aies corandem fcholariü coca rus fabiimitatis amp;nbsp;pro tempore uiti exccUentifiimi magifin oh ficiotuio

^ ’ ® ® ^ ^* 49 f ^^ojf.comk.fac.larg. Comityerupriuat. Proconß^kg. Comit.Orient. Pr^ßAugu^. ^ ’°'^^m conferibi uolumus,amp;cos facro fcriniolaterculi præftari ibi deponédos.utfemperno 'i torundé fcholariü certa fit, nea publico damnum aliquod infligatur. D.X. Kal. Man .Con ’ntiiiop.MauornoV.C. cos.

DE OFFICIO COMITIS SACRARVM LARGI

C o D I C I s

y O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Deo^.Vîß^ïij. Dcojf.prftmv. De off.refi.prouMe.amp;ê. ’

II. imppp. THEOD. ARCAD.cr HONOR.Rufina P.P.

PRxfeAus prstorio AuguAali ordinaxiorü Tub fe iudicü examinandi flagiciagt;amp; fupet his 16 feiendi,non amouendi,uel puniendi habeat poteftatem.

DE OFFICIO VICARII. Tit. xxxvii.

L Iwppp. VALENTIN. VALENS. CT GRAT. RAA. Antonio P.P.

EI N ciuilibiis cauffis lucarios comitib? milieu cóuenit anteferrijn militarib9 nego cijs comités uicanjs anteponi. quoties focietas in iudicado contigerit: prioreloco !uicariusponet,comes adiunflusaccedat. Si quidépratfedurae meritu cxterisdi-gnitatibus antiftat, amp;nbsp;uiearia dignitas ipfo noie eins fe trabere indicat portioné;fa ____________crae cognitióis habeat poteftatê,amp; iudicatióis nfae foleat teprafentare reuerentia.

II. lidan AAA.adBeggt;eriiMn P.P.

REIationes uicarioriim,fi quando ufus attulerit,ad noftram manfuetudinem referantur. rclationcs em iudicü libéter audimus,ne adminiftratorü decrefcere uideatur anthoritaS, ft eorum confulta ueluti ptofanoru pieces à noftris ady ris tepellamus.

DE OFFICIO PRETORVM Tit. xxxviii.

V'A.A VIK-I WX k M^ X Ikk.^ J VIA. Al KlAVkA^/ AAI Ik» A V AA k/kU AA Vv *** 9 Mk Alk.' VA AAV AAV^^k^ VAM A^l W MAA v v ptator examiner.fane interponi ab eo décréta cóuenit,ut fiue in integrü reftitutio referéda eft C ^batis duntaxatcauffis ) ab eodé etia interponaf decrctuifeu tutoris

dandijfeu ordinadi curatoris ipleat ab eo interpofitio decretoru: gppe cö apiid eu ____quoqj adipifci debeat patronoru iudicio fedula fer uit9 libertaté. nee fané débita fiU orü lions patrû nota ce(rabât,ut patenti copia liberos fiios exuant poteftate, magis jjprtjs obfc qurjs mdeipatos.-cu fefe mteUigathis obfequrj plus debere,aquibus fe meminerint facris uincu lis exutos. D. vi.Kal. lanuar. Eufebio amp;nbsp;H y patio C O S S.

II. Impp.VALENTIN. CT MARTIAN.AA. TitianoP.P.

TRes tantumodo pratores eledæ opinionis in hac urbe per fmgulos annos iudicio fenarus præcipimus ordinari : qui competentes cauffas amp;nbsp;debitos adus intégré difceptare at^ tri Öare debebi'it.ut hi tarnen tres ex rjs,qui ,pprium laré in hac alma urbe habedt,nó ex prouincijs eligant.nee fi qiiis forte,ppter alias cauffas adhacurbede prouincijs uenerit, ad præturæmun? Emirat ; fed q tantumodoCut didu eft)qui hic domiciliü fouctiita tamé,ut nee ipfi fumpt9 quo* dd inferre cogantur inuiti »fed habeat fpontaneu liberalitatis arbitrium.

DE OFFICIO RECTORIS PROVINCIAE, ET VT NVLLI PA-triaefuaeadminiftxatiofinefpecialipmifliiprineipispermittat. Tit. xxxix.

ft Imp. ALEXANDER. A. iuïiano.

Oteftde falfocauffam cognofcés profes prouincisjncidenté yprietatis guslb* onemdirimere.D.vi.Kal.April.Maximo. 11.0e Vrbano. C O S S.

II. Imp.CONSTANTINVS. A. «d Maximanu

PRæfides .jiuinciarü oportet, fi quis potétiorüexftitcrit infolérior, amp;nbsp;ipfi uirt* dicarenó pofrunt,autexaminare,aut ,pnöciarc nequeut: de dus noie ad no^ aut eer te ad prætorianæ præfeduræ feienriâ referrerquo prouideatur, qualiter publies difeifü* nsamp;lsfistenui(M:ibusconfulatur.D.v.Kal.Maq.Probianoâe luliano coss.

11. idetn. A.ad prouinciakf.

IVftiflimos amp;nbsp;uigilantiffimos iudices publicis acclamatióibus collaudadi damus oïbus poW ftaté,ut honoris eis audiores proferam? ^ceffiis;amp; ë cótrarioiniuftos amp;maleficos querclaru uocibus accufandi,ut céfuræ nrs uigor cos abfumat.nâ fi ueræ uoces fint,nee ad libidinéper di cntelas effufs,diligéter îueftigabim9:pfedisprætorio amp;nbsp;comitibus,g per ^uincias cóftituti famp;i ipuincialiu noftroru uoces adnoftrafcientiareferétihus. D.prid.Kal. *.ßaflbamp;Ablabio COSS» IIII. ïdem A. adPericleinPralidem.

IN officiales præfedorS ourfum publicö laniantes,uel praua cótra utilitatépublica molidcS» uindicanditibidedimuspoteftaté;ita,utpxsfedos de eoruculpa facias certiores» D.x.K^

LIBER l.gt;

Dr off. repris proumc. z^ c.

Nouemb.Nicopoli.Conftantio amp;nbsp;Albino co s S.

V. Iwpp.VALENTIN. CT VALENS. AA.adApromMum P.V. iJOrioris gradus indicibus ab infenoribus competens reuerentia tribuatur.fed ubi publica A tttóaturutilitas.'amp;fi minor index ueritatem inueftigauerit,nuUa maiori irrogatur inia-

9“’ infignia dignitaris ad hoc exercet,nt indignis ininrqs exiftimet afficiédos eos, qui officia enm poteffare moderantur.non declinabit noltrx indignatióis aculeos. D. V. Kal. lun. Arintheoamp;Modefto coss.

• Vl. nbsp;nbsp;nbsp;IWppp. VALENTIN.GRAT. CTTHEOD.AAA. C-vwgo P.P.

luiras Rhodiornm inintiam fnam non tam decenter,cj^feroconqueftaeft. unde inuioll-y^biliobfernationefancimus,utquoniam tempotehyemisnauigatio fapcpenculofa eff, femper incerta.-in illis quin^ urbibus,qnæpotiores effe caercris adferuntur, niciffim hyeman» flum fibi indices recognofeât.quod fi cui^ tale exiftat ingeniû,ntpræcepta noftra contemnat: quinquaginta ab eo argenti libræ,centum ab eins officio,fi aliter fadum fuer it,fifci noftri iu». ribusinferantur.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.VALENTlN.THEOD.cr ARCAD. AAA.Cyne^o P.P.

Vi ordinaria geflerit poteftaté,quidquid ex netere iure delegationis titulis profilgauerit: V^nm difpendio pudoris atq; fortunae de proprijs facultatibns intra prouincia pofitus m-fctreaebebit.D.Vll.Kal.Iun.Conftantinop.Honorionobilifs.pneco Ói Enodio COSS.

VIH. lidcm AAA, CynegoP-P.

NEquisiudicum in prouincia fua præfed!annm,uel palatinum,uel militem,uel ex ijs eri« arnomnibus,quiantcainhninfmodi officijs fiierint commorari, inteiceflbrcm,id eff exfecutorem cuiuf^litigatoris pctitione in qnolibet,feu prinato, feu publico negocio, puree effe tribuendum, nam peccantem contra confulta exieftia cö fuo officio non folum detrimen' turn famx,fed etiam patrimoniorum damna comitentur. D.Non. Auguft.Gonftantinop.Ho norio N.P.amp;; Enodio C o S S.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;lidein AAA.PolonioP.P.Ülyrici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

; nam ôetur.D.x.Kal.Ianuar.Mediolani.poft confulatnmTimafq amp;nbsp;Promoti.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Impp. A R CAD. crHONOR. AA.Limenio comiti faerdarg.

NVllum palatinis tibi obfecundantibus cum prouincialibus uolumus effe commercium: fed indices feite debebunt,hoc fibi præcipue effe commifTumjUt ipfi à prouincialibus ex igant,amp; confueta depofcant. palatinum uero pofTeffor non horre3t,qui non fibi, fed indicibus accjofFicijspræceptuseftimminere.D.vj.Kal. April. *.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.ARC AD. HONOR.CT THEOD.AAA.Tfceodoro P.P.

MOderatores prouinciarum curam gerere iubemus,ne quid potentium procuratores perperam miuftecpcommittant. D. vi.Kal. Decéb.Rauennae.ßaffo amp;nbsp;Philippo COSS.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.HONOR, er T H EOD. AA.lSloMchio P.P.

OMnes prouinciarum apparitores pro inueterata authoritate iuxra motum iudicis nuda tos uerberibus(fi ita res tulerit)fubiacere præcipimusrut amp;nbsp;facilis exfecutio return publi carum fit,à officiorum infolentia comprimatur, amp;nbsp;iudicum feueritati competens reddatut authoritas.D. v i.Kal.Ianuar.Honorio. i x.amp;Theodofio V.AA. CO SS.

XllI. imp.LEO. A.Conjhntiw P.P.

SIquiscohortalibus adhucobfequijs obligatus,regimen prouinciœ ,uel cingnluciiiuslibet militiæ dignitatisóe quoquo modo meruincôtra licirü ufurpatis impetratisue carcat, etia fiiiltroineumnoftralibcralitateiusregendaeprouinciæ,uelmilitiae,feu dignitaris cuiufpiam fibiiaftaueritdelatum fuiffe. D. V11.Id.Auguft.Leone.A.i 111.amp; Probiano C 0 S S»

X1111. Imp. ANASTASIVS.A.ViuiaW P.P.

NVIÜ iudicum,qui prouincias regunt,in ciuitatibus,in quibus facra palatia aut pretoria funt,liceathisrelifl;is priuatorum fibi domos ad habitandum ueluti prætoria uindicare:

‘’'tationi præfidis.prætorium autem fufcipiendis conferuandisep fpeciebus publicis horreorü l’æe.ueklix ncceflariae rei deputetur.quôd fi quis aliquando diffimiüare taitaueiit:protinus dim ailt;j officium quinquaginta librarum auri multam ad reparandum factum, quod negle-*Mjr,palatium foluere fancimus. D. V l.Id.Febr, Clementino à Probo co s s.

g q Deoffï

C o D ’ I C I s

Çï Deolf.prifsfl.ul^Utm. Deojf.duil.iudicum. üeoff'.mliar.iuii KertiMtar.comlt.^c,

DE OFFiqiO PRAEFECTI VIGILVM. Tit. XL.

I. Impp. T H E 0 D, er A R C A D. A A. Nfpbndio P. V.

Ræfeftiuigiiumhuiusurbis nihil de capitalibus caiifis fua authoritate flatnCfS debcnt.-fedfiqiiidhuiufmodicuenerit.culminitua: poteftatis rcfcrre,utde me* motatis caußs celfiore fencentia iudicetur.

DE OFFICIO CIVILIVM IVDICVM. Tit. xtr.

I. Imppp. ARCAD. HONOR, er THEOD. AAA.C«rftoP.P.

Onorati,qui lité habetc nofcunt,his horis at^ téporibus ,quibus caufatu nel me rita nel fata pandunt,refidendi cuiudicibus nóhabeant facultaté.D.i 1 i.Non.F^ bruat.Rauennæ.Bafl'oamp;Philippo COSS.

SI. Impp.HONOR.cr THEOD.AA.A/Kfcowa P.P.

Iquis pro publias funâionibus,qu3c flagitant,aliquo fc defendere tentet mm nimine.-adeat iudicé,amp;pmat,quae durent adferenda.qué fi iudex(quod nó arbitramur)minuS audite maluericipfc quidé adminiftrator uiginti libraru auri,apparirio uero dus quinquaginW * feciatucdifpendio.D.xiii.Kal.Aug.Cóftannnop.Honorio.vni,amp;Theodofio.iii.AA. C0SSgt;

DE OFFICIO MILITARIVM IVDICVM. Tit. XLii.

_________t. Imppp. VALENT. THEOD. CT ARCAD. AAA.mA^ft.çr«omit.urtiufei^militit’^ Vn^omnino in négoces priuatoiumudtuitio militaris uelexfecutiotribuat«’ » D.prid.Id.Feb.Conftantinop.Theodofio.A.111.ScHabimdantio COSS.

®*'”PP’HONOR.er THEOD.AA. fiotuchio P.P. Hwl^^H'Oï^^toi“S4ieqaandocutialcs,uelpriuat«conditionis homines ad miJiM*

1 re exhibeantur iudidum,uel contra fe agenrium aftiones accipiant,uel litigj reineocogantut. interminationemautemquinquaginta librarum auriaduerfus cominann officium proponi decernimus/i quid contra hoc aliqu.ando tentauerit. D. Vl. Kal. Septemb. Thedofio. A. vn.amp; Palladio COSS.

111. Impp.T H E O D. üquot; VALENT. AA.A tutolio mA^fl. ntilitum, NEmodehis,quiinuirorum fpeftabilium ducum offices militaucrit, fcholae agentium in rebus quacunej fubreptionc poft completam militiam focietur,nec agendi mees uid clariffimi principis accipiat facultatem. Si quis autem aduerfus hoc perennitatis noftrx deer* ta nenire conetur: militia fpoliatus.profcriptione pro p.irte bonorum tertia conftringatur. D» V.Kal.Febr.Conftantinop.Maximo.ii.amp; Paterio co SS.

IIII. lidem AA.HomomAÿji. officiorum.

DVcesmilitö, amp;præcipue quibus gentes(quâ maxime cauendae funt)adpropinqaant,io ipfis limitibus commorari,amp; milites ad propriü redigere numerum,imminentibus ma« giftrispoteftatibusjdiumis'ç^eorûcxercitatiôibusinhærerepcipimus.caftrorûjquinetiârefedi onis hdlratióis'cp cura habeat^gbus cu principib9 caftrorucp ppofitis pro laborü uiciflitudine K mitaneorö militum duodccimd annonarii parte, diftribuenda inter cos uidelicetmagifteriS poteftatisarbitrio,deputamus.D.n.Id.Septéb.Conftantinop. Maximo.il. Óc Paterio COSS.

ConftitutioGraeca.

NE REI MILITARIS COMITIBVS VEL TRIBV. nislauacraprxftentur. Tit. XLIII.

I. ImppARCA D. HO NOR. gr THEOD. A A A. AntbemioP.?.

Mné inquictudiné à curijs amp;nbsp;ciuitatibus pcipimus ,phibcri;nec ulla priuata ab his fuccédi balnea ad tribunoru,uel ducu aliorü,uel militanü comitu ufusmec adae» rationé aliqua 4gt; hac caufa infligi.illuftribus em tantü comitibus,ac magiftro mi jlitü(fttaméid uoluerint)hoc minifteriüindulgemusrdupli pœna uiolatoribnS huius fandionis imminente,D.v.Kal.Decemb.Aicadio.A, VI. amp;nbsp;Probo cosj.

De om*

Deoff. iiuerforum, Vt om.wdic, tiimciud.çre.

DE OFFICIO DIVERSORVM IVDICVM. Tit. XLhil

I lmp. CONSTANT! NV S. A .ad Domitium Celfum uiarium.

Emoindexaliquem officialcm adeam domiim,in qua matcrfamilias degit, ^^*” aliquo praccepto cxiftimet elTe nuttendam,at candem in publicum protra« ^•‘'“*”certum fit,débita eius,quaïintta domum confiderato fexu femet conti ®®‘f’^®®us eius uel cuiufeun^ rei habita difttadione,publicis neceflitatibus feruari pofle.quód fi quis in publicum matremfamilias pofthac crediderit pro« »tahenoativintermaximosreoscitrauliamindulgentiam capitali poena pleftetur.D.iiir.ld. Auguft.Sabino amp;nbsp;Rufino C o s S.

II. Imppp.VALENTIN.THEOD.C7 ARCAD.AAA.rftlpriwdperpopwIf. LInguliquilt;ÿ indices fciantcelfioribusuirisamp; ijs,quorum nonnnn^ indicio prouehuntur, kjhonorificentiam debitam efleprxftandam,ncc in profcriptionibus fuis frarres audeat no« •ninare.'apparitióe multanda,cuius hæc eft cura. D.Idib. Febr.Richomerc ii Clearcho C O S S.

IH. iidcm AAA.Conßint.prxpoßmGaUiarum.

V Giant principes,amp;comicularij,amp;primates offïciornm,amp; indices etiam temas libras aura O»fuis facultatibuseruendas,fihonoratisuiris(quibusetiamconfiftorium noftrum ingiet fliendi facultas praebetur)fecretarr) indienm non patuerint ingreffns,aut reuerenria non fueric infalurationedelata,aut fedendi cü iudice focietas denegata. D.V l.Id.Nouemb.Tyberiade,Ti Diafjo amp;nbsp;Promote c o s s.

VT OMNES IVDICES,TAM CIVILES. QVAM MILITA tes poftadminiftrationem depofitam, quinquaginta dies in cinitatibus. cei

ns locispermaneant. Tit. XLV.

I. Imp.Z E N O. A. SebaßiMO P.P.

Emo ex uiris clanffimis prxfidibus proninciarum,uel confn1aribus,aut corredo ribus.uelquiadminiftrationismaiorisinfnlas mernerint.ideft uiri fpeâabiles proconlùles,autpræfeâus auguftalis,aut comes Oriétis,aut cuiuslibet traftus ui carius,autquicun^dnx uel comes cuiuslibet militis,nel dininarum comes do» ______morum,poftc^ fibi fucccfliim fuerit,audeat excedere de locis,quos rexifie nofd-^r.ante^ quinquaginta dierum conftitntus numerus finiatur.fed per id tempus praefides qui aem,amp;confulares,necnon correflores in Metropoli: fpeâabiles uero indices,tam ciuiles,^ mi ntares.in cinitatibus adminiftratat dioece feos illnftrioribus,publice,non domi ,uel intra facro ianftosterminos,uel regiones ,aut potentes domos latitantes: fed in celeberrimis locis ante •ninium,quos nuper gubernanerüt, ora uerfentur.’ut pateat omnibus facultas libera fuper fuc Usantcriminibus querimoniam commouendi;ita, ut ab omni defenfus ininria prouifione poft eum adminiftrantis,ac periculo officq,nec minus curialium,amp; defenforis ciuitatisriurato# hætantum cautionicornmifl’us,poft^ fueritin querimoriam deuocatus,pulfare uolentibus (ut diftum eft)pro legum ratione refpondeat.nec nllam anteprarfinitum tempus de prouincia lt;lifcedendi excufationem ei tnbuanuel diuina renocator ia,uel codicillis alterius admmiftratio Bisoblatis,uelpraîceptoampliflimætu3efedis,utalterinsprouinciæ moderatoris uicem ob-tineat,autpræceptoptîefatacuelalterius ciuilisfeu militaris cuiufcunlt;j poteftatis,ut quam-tunej follicitudinem publicam gerat,aut exhibeatur,ant deducatur, aut poftremum cuiusli« bet occafionis excogitata calliditate exdudatm.ut modis omnibus,quae pro uniuerfarum pro ^ndarum falutc fancimus,forciantur effedum. nbsp;nbsp;Quod fi quis temeritate punienda falu-

berrimamlegem circumferibendam uel niolandam crediderit:licetamp;maieftatisreus nonim» bierito iudicetur.-attamcn quinquaginta librarum auri multam publicis calcnlis inferre cogc« ^:fimili poena pledendo,qni poft eum adminiftratione fufeepta minime eum curauerit hone !ttinendum,aut fuper eius fugam protinus requirendum. Adminiftrationem autem depo *^we non nolumns deceflbrem,antcqudm fuccelTor ad prouinciae fines peruenerit : licet literis ®atuin,feu program mate,uel edido ad officiumamp;prouinciales ufus fuerit.Ipfe autem,qui P^'ærentem fugiens non obferuauerit lcgem;ubicunç repertus fnerit,licet in bac florentiflima *’}*’*^*’*‘^P’^®’^‘’‘:*®™fio«öUopemtus obftaculopraecepnonetui culminis,cura etiamuiri quot;ânaimi tcdorispioiiinei«,inquaiepe«usfueiit,deducetur, perfex menfium curricula ibi g iq dem

CODI C 1 S

V4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lict^.âutt^uaainAiaàutcre. HcadfcjJbrib.^ domeH.^c,

dem moratums .-qua ténu s inter ea minime poflînt crimina uel furta cælari. Officium cd am,quod cum (debito tarnen honore feruato)nonprohibuent contralegis tenorem difee» dere , triginta librarum auri difpendio feriatur . Quod fi intra quinquaginta dieruni numerum forte fuerit pulfatus.amp;præfato elapfo tempore needum finira lis fuerit ; emi* liter quidem fuper furtorum fceleribus pulfatus,dato procuratore inftrudo, poft quinqua* ginta diesprotinus habeatlicentiam difcedendi. aceufatione uero fuper criminibus fafta, pet infcnptionum laqucos irretirus,uflt;$adrcrminum caufæ ibidem neccHario perdurabit. Sci» ant autem uniuerfi indices,apud quos uel adminiftrationis iure,nel ex præceptionc amplilh* mæ tuæ fedis huiufmodi controuerfix ciuiliter uel criminaliter uentilantur,infra uiginti die* rum fpacium debere fe praefatalitigia.poft^ orra fuerunt, terminate. nam fi fuperfederint; ipfos quidem decern librarum auri códemnationem fubire cenfemus.acciifationem uero feu ciuilem intentionem femel in iudicium deduâ3,præfato modo legitime terminari. D.V. Id-Odob.Conftantinop.Zenone A. i i.C o s s.

DE OFFICIO EIVS.QVI VICEM ALICVIVS iudicis obtinet. Tit. XLvi.

t. imp.GO'R.DïAUVS.A.'DomitioP.P.

N caufa.quaefpedatad utihratem reipublicæ,eum,qui uice præfidis prouincit adminiftrat,potuiire cognofcere,in dubium non uenitfané fi in aliquo caprum eft ius rcipublicaeduxta fcita diiiorum piincipum,dcfenfores reipublicæ ( fi ino* do adeffe fiduciam negocio putant^reftitutionis auxilium poffunt flagitare. 0« (ii.Non.Nouemb.Sahino.ii.amp;Venufto coss.

• 11. nbsp;nbsp;lAandata Iwpp.T HEOD. crVALENTlN. AA. »«JJi Antioche, Cteterrisq} P.P.pcr RejirendarMm,qu£ftchabent.

SVggerente magnificcntia ueftra,doftaimperialis atternitas, debere eos, qui præceptione pnncipali/eu ueftræ fedis ampliffimæ.tueri locum reâorû prouinciarû nofeuntur: .autho ritarem habere tutores feu curatores petentibus dare,decretû etiam inrerponere ad abenandaî minorûjfimilium'q^eis perfonarû, feu curialiû facultatcs, amp;nbsp;emancipatioiKS quolt;j legibusce-. Icbrare.amp;omia.quæ adiurifdiflionc redoris .puinciæ pertinent, aftitare-praeciperedignata eft: pro difpofirione ueftræ cclfitudinis præfaros huiufmodi follicitudines peragendi habere licen tiam.D.prid.Id.Odob.Conftantinop.Hierio amp;nbsp;Ardaburio COSS.

DE ADSESSORIBVS , ET DOMESTICIS.ET CANCEL-larqs iudicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. X L V11.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.DIOCLET. CT MAXIM!AN.AA. PauVino.

T udiorum labor meretur,ut q,qui in publicis adminiftrationibus conftiruti,foe* ari fibi confiliorum participes cupiunt:fpepræmiorum arq; honorificentia fui prouocent eos,quotû prudentiam fibi purant efle neceflariam,non metu terribi li,amp;neceflîtate incongrualibertati. D.prid.Id.Iul.Tyberioamp; Maximo C0 SS.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. CONSTANTINVS.A. adHaffum P.V.

PRæfides,non per adfeflbres,fed perfefubfchbant libellos.quôd fiquis adfeffori fubfcri‘ ptionem inconfultis nobis permiferit.-mox adfeiror,qui fubfcripfi^exilio puniatur.prsß dis uero nomen ad nos referri iabemus,ut in eum feuerius uindicetur. D, X V. Kal. Seprembr-

Conftaiitino.A.V l.amp;ConftantinoCæfare COSS.

m. Iwpp.ARCAD. cr HONOR.AA. Mcjplrff P.P.

COnfiliariosiudicum,amp;;canceIlarios,Si: eos,qui domefticorumfunguntur officio,poft «^ pofitam adminiftrationem quinquaginta dies in prouinerjs refidere præcipimus.pto confeffo aurem tenebinir,qui accufatus,huiufmodi perfonam fubtraxen r reafep in quadruple leftitui iubemus,quæ defiderantur ablatarutduplnm fpoliatus accipiat, amp;nbsp;duplum nofter »' feusadquirat.D.Vi.Kal.Ianuar.Mediolani.Theodofioamp; Rumoridio COSS.

1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem,cr T H E O D. A AA. ad Clt;ecilianwn uiarium.

DOmefticus iudicis â publicisadibusarceatur.quodfineceflitatibus publicis fefe conui* dus fuerit mifeuifle.-ftarim eum ad maioris poteftatis examen deduci oportet,ut compt

tens ineo umdida promatur.DtVl.Id. April.Honono.A.V L à: Ariftæneto COSS.

LIBER L

De ddfeffbrib. er dome ft. ere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç

N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V. ^ Wpp. HONOR. crTHEOD. AA. SdeUOO P.P.

Emo in jgt;uincqs,qui femel domeftici uel cacellarq minifteriü geiïerit,ad candê obferua» tionéaliqua ambitione iteru remeare concedatur. D. m. ld. Deccb.Rauen. AA.x,amp;. vi. co SS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Ïidem AA. 'VitnUano duet J^ybiæ.

NEmo de domefticis ducum uel comitum militatiu officijs eoruconnumeratus,poft cö« pletum fui temporis adü,ad eandé rurfum folhcitudinë audeat adfpirare.decem libraru auricondemnatione4)pofita,fi quishancuiolareuoluerit fandionc.-eadé pcena officio quoeg eins coërcendo,fi per ambitionem,uel auariciam,ex bis aliquid temerari concefferit. D. V111. Kal.Nouemb.Honorio. A.xi.amp;Conftantio. 11. COSS.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. Eußiehio P. P.

quot;V TElutcaftrenfepeculium filrj familiarüadfeflbres.etiam poftpatris obitumuindicét, qui V confilqs pprijsadminiftatores iuuare confueruntji quid licitis honeftis'q^lucris coadu« nare potuerunt. D. Kal April.Conftantinop, Honorio X i H. amp;nbsp;Theodofio x.AA.COSS, vin. lidem AA. Afdepiodoto P.P.

TV y VIIus indicum ad prouinciâ fibi cómiffam quen^ feenm ducere audeat, cui domeftici £ uel cancellarij nomen imponat, nee pfedum ad fe undecunqg fufcipiat:ne famæ nota eu bonorum publicatione pledatur.per iculo enim primatum officij, cincellarios fub fide gefto« rum ex codem officio eledosjudicibus applicari iubemus;jta,ut poft depofitam adminiftrati« onem,necmilitiamdeferant,amp;prouincialibuspræfentiamfui exbibeant,quo uokntibus fit aceufandi eos facultas, fi enim idonea caufa excgerit:ad detegenda iudicis flagicia,amp; quaeftioni cosfubdioportet.D.ptid,Kal.lul.Afdepiodotoamp;:Mariniano COSS.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;Irapp. THEOD. er V A L E N T1 N. A A. dd Td««««.

SI poft depofitam adminiftrationé,iudicum præfentiâ,uel exhibitioné domefticorö, queti-monia puincialiu,aut curialiü,uel aliqua publica neceflitas poftulauerit.-per eofdé admini« ftratores,quorum domeftici fuerint,iudicio legibust^ tradantur.D. V.Non.Iul.Conftantinop. Theodofio.A.xIiii.amp;Maximo COSS.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. ElorenÜo P. P.

INconfiliarijs obferuari cenfemus,ut in eü,qul in fua prouincia ultra quatuor menfes mode ratoribus adfederit aduerfus leges antiquas Sn diuorum retro principü fcita .-profcriptio bo= norum.Sc aceufatiopublici criminis immineatmifi per cælefte oraculum,ud ampliffimæ tus fedispræceptionem fefedefendat.D.x11i.Kal.Febr.TheodofioX'V11.amp;Fefto COSS.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. Zoilo P.P. orientas.

NOn minus adfeiïoribus maiorum magiftratnum,^ ipfis iudicibus npftræ beneuolentia: liberalitas tribuenda cft. ideofcp cófiliarios uiroru illuftrium pfedorum tam prætoriorû, ^ huiusinclytæ urbis,eminentiflïmoruc^ magiftroru militum,necnó Sc uiri illuftris magiftri officiorüifiue pdido officio iam fundi funt/eu fungent in pofterurpoft depofitu etiam officiu ab omni indidionis onerc/eu ciuilium,lt;èa militarium iudicum,prorfus immunes effe praecipi nuisait nee ab ampliffima quidem fedetui culminiseisulla molcftiafuperfufcipiendo quolibet grauamine penitusiniungatur:quinquaginta librarum auri officio tuiculminisconde-mnatione multando ,fiquid aduerfus ftatuta clementiaenoftrsinnouari concefferit. D.V. Kal.

.Mart.Theodofio.A.X V111.amp;:Albino COSS.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. VALENTIN.er MARTIAN. AA.PdUddio P.Pr

LIccat omnibus iudicibus illuftri præditis poteftate, cófiliarios fibi eofdem fecundo, ac ter tio.Sc frepius adiungere.-quia qui femel rede cognitus eft,ob hoc folum non debet, quod ianiprobatuseftjimprobari.D.Vi.Kal.Iul.poftconfulatum DccqàLongini.

* Conftitutio Graeca,

XIIÎ. ïwp.IVSTINIANVS.A.Demô/lbfntP.P.

'N 7 Emo ex ijs,qui aduocari caufarum conftituti funt,uei fuerintA in hac regia utbe in quo JLN ciinlt;çiudiciodeputati,ôi: in alqs omnibus prouincijsnoftrofubieftis imperio,audeat iti unoeodemb^ tempore tam adiiocatione uti,qudm confiliarij cniufcun^ magiftratus,qui=« bus respublica gerenda committitur,curam arripere.-cum fatis abundécp fufficiat, nel per ad» uocationemcaufisperfediflïmepatrocinari.uel adfefforis officio fungi:ne cum in utrun^ feftinet,neutrumben^eragat.fedfiueaduocatuseflemaluerit:hoc cum débita folertia im» pleiepoffit.uel fi adfeffioné elegericin ea uidelicet pmaneatuta tamé.ut poft confiliarij follici tudiné

COD I C I S

$quot;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tieaitnon.^apitiiddminift.^c. De mnfraH.îudte.amp;e»

tudinem dcpofifâ.liccnt ci ad mnnus aduocationis reuerti» Nec fit cöcefTnm cui^ duobüS magidratibus adfidere,amp; utrîufcç iudicrj curam peragere(neç^ enim facile credendum eftetki diiabus neceffarijs rebus unum fufficere.nam cum uni iudicio adfuerit,altero abftrahi necefle eft,fic'q3 nulli eonim idoneum in totum imiemn)fed altéra adfeflione penitus femota, unius magiftratus effe contentum iudicio. Nec callidis machinationibus huiufmodi legem putct quis effe circum feribendam .• Ä: fi non confiliarij fignum, quod folitum eft ,chartis imponat, fed alias quafdam literas excogitatas ad(imulauerit,exiftinians ei licere fungi quidem memo rato ofîicio,fub huiufmodi tarnen umbralaterercum in legem committât amp;nbsp;q,qui uigotem eius fcrupulofis amp;nbsp;excogitatis artibus eludere feftinât. Neq; fibi blandiri quen^ oportet, quod præfentis legis aculeos pofliteuadere,quemadmodum anteriores leges fuper bac re pofitaS deludebat. Si quis etemm in tali commiffb fuerit inuentus;fciat fe de matriculis ad no c atom penitus effe delendum decern librarum auri multam noftris priuatis largitionibus iUaturu. peruirumilluftremcomitemrerum priuatarum exigendam,amp;aliammaiorem regalis cul* minis fubiturum offenfamtcum nec ipfe index, qui hoc fieri pafliiseftjôc feiens prudensq) hoccommiferit, fineimperiali commotione remanebit.eidem pœnæ quidem fubqeiendo etiam eo uel eis,qui in rjs caufis,quarum patrocinium adepti funt,quibus'cp aduocationern fu am præftiterunt,adfeffionescuiufcunlt;^ magiftratus colore audeatuel audeantuindicaretuc affeftionis fuæ aduocationis memor,incorrupti iudicis nomen perferre non poffît. D.V.Kil* Odob. Ghalcedone, Decio v.C. C o s.

DE ANNONIS ET CAPITV ADMINISTRANTIVM, VEt adfeflbrum,aliorumûe publicas follicitudinesgerentium, amp;eorum,qui ali quas confecutifuntdignitates. Tit. XLVIII.

Iwpp.THEOD.CT VALENTIN. AA. Floxenfio P.P.

Mnibus tamuiris fpeâabilibus,^uirisclariffimisiudicibus,quiper prouinci* ^^’^æ^ militarem,fiue ciuilem adminiftrationem gérant,necnon comiti corner

cioram,magiftro aeris,fiue priuatæ reirationali per Ponticam amp;nbsp;Afianam dieet® fimâtem amp;nbsp;adfefforibus iudicum fingulorum,in præbendis folatqs annonarum i_i,^. ,_^8 hic fixus ac ftabilis feriiabitur modus,-lit ca pro annonisamp; capitu dignitatis fu^t debitispreciaconfequantur,quæparticularibus delegationibus folent contineri. D.liflöJ» lun.Conftantinop.Theodofio.X V11.amp; Fefto C o SS.

DE CONTRACTIBVS IVDICVM,VEL EORVM,QVI SVNT circa eos,amp;:inhibendis donationibus in eos faciendis,amp;ne adminiftrationis tempore proprias ædes ædificent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. X L i X.

I. Imp.IVSTINIANVS.A.Mcnnlt;eP.P.

Vicunlt;5 adminiftrationem in hac florentiffima urbe gerunt,emere quidem »® bilesres,uelimmobiles,ueldomum exftruerenon aliter poflLint,nifi fpecialem noftri numinis hoc eis permittentem diuinam refcriptionem meraerint. Dona* tiones nero omnimodo recufent,fcientes non effe ualidas eas in quibufeun^ t®' § bus amp;nbsp;quacnnqj aeftimationemifi poft adminiftrationem depofitam ,uel fpedafi ter in fcriptis donator eandem donationem raram habuerit,uel tempus quinquennale pt^®^'^ ïerit,in quo nulla querela fuper qfdem donationibus,uel ab ipfo donatore,uel ab eius fucceffo ribus fada fit. Prouincias uero moderantibus non folum donationes ,fed etia emptiones qua ramcunlt;5mobiliumuelimmobiliumrerum(praEtereas,quïEad alimonias,uel ueftes peiti* nent)^: aedificationes,licet facri apices aliquid eorum permiferint,penitus interdidmus.nec o turn fit,quod his donatione uel uenditione datu eft, licet quinquénale tempus poft depofitam adminiftrationem exceflerit,uel confenfus donatoris uel uenditoris pofteandemadminift®^ tionem adiedus fit.hæc autem etiam ad domefticos amp;nbsp;confiliarios eorum trahi neceffariû du* ximus.-illud etiam adqcientes, ut nec per interpofitam perfonam aliquid eorum fine periculo *Hlt;ee oli- point perpctrari * Cquæ etiam ad pratterita négocia referri fancimus,nifi trafadione uel iu®* di define, donefopitafint) D.V.Id.Decemb.Conftantinop.DN.Iuftiniano A.li.Cos.

DE MODO MVLTARVM, aVAE A IVDICI« businfliguntur. Tit. L.

LIBER I.

De nudo mularum zirc^ De definforlbut:

I. IWpp.SEVERVScrANTONINVS AA.rimw'.

Vita damnum fams non irrogat. D.v.Id. April. Antonino. A, amp;nbsp;Geta utrif^.n; COSS.

I r. imp. ALEXANDER.A. Decimio P.P.

PRocuratorcs meos uel rationales multæ indicenda: ins non habere,faepc re# fcriptumeft. D.Xiii.Kal.Septembr.Modeftoamp;Probo.COSS.

III imp. GORDIAN vs. A. Celen P.P.

CVrator rei publier, qui græco uocabulo logifta nuncupatut,multandi ins non habet. D. Idib. Septembr. Gordiano. A.amp;Auiola CO SS.

IIII. Imppp.GRAT.VALENTIN. er THEOD. AAA.Eutropio.P.P. ILluftres uiros præfedos prætorio uCj adquinquaginta librarum auri multam,cum peccatu graniffimu erit,puenirc finimus .D. V111. Id.lanuar.Gratiano. V.amp;: Theodofio. A A. COSS.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp. VALENTIN. THEOD.CT ARCAD.AAA.adPr^Kxtitum.P.P.

MVltarum feucra compendia rrario noftro protinus efle quaerenda, nullus ignorer : ni(Ï ipfe iudex id, quod ad pœnam admiflî facinoris exfculpitur, uel publicis operibus, uel ciirfui publico, uel alps neceffarijs caufis i^ecialiter deputauerir. D. v. Id. Septembr. Aqui« kiæ. Richomere amp;nbsp;Clearcho.C o s S.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.AACAOIVSG-liOtJOAiVS.AA.tHeßalceP.P.

EOs, qui ordinario prouincias iure moderantur, erga eorum perfonas, quos nilpa reddit obnoxios, ultra duarum unciarum auri fummamcódemnarenon patimur.proconfula-remnero poteftatem, fi multandi neceffitas imminebit, fenarum unciarum auri fumma co« hibebit.in qua forma etiam cornes Orientis, atq; prrfeftus Auguftalis erir.erteri nero fpeftabi les indices,amp; qui nice ueftra adminiftrationis gubernacula fufceperunt;ultra tres auri uncias fi bi intelligant licentiam denegatam. Id quo^ obferuandum à moderatore efle cenfemus,uc inunius corredione perfonæ (fi ad id continuatio peccati impulerit) trinæ tantum in anno có» demnationis fub prrftituta fumma feueritas exerceatur, nbsp;Qiiod fi quis praedidum modum excefferit.huius author admiffi códemnato ad dupli reftitutioné : fifco uero noftro ad inféré« dam earn quantitatem,quam multæ nomine inflixerit,tenebituf. Nee tarnen ad huius legis moderationem pertinere fe credant, qui in peculatibus,aut manubijs ,id eft deprædationibus, a»t concuflionibus, furtis,alijs'cp flagitqs, quæ cocreeri feuerius conucnit,fucrint depræhenfi : fcilicet ut fcripta per indices memoratos, in cuiuslibet fucrit dingend.! difpendium, fententia proferatur.nec purent fadu facile efle,ut aut præcipiti perfuafione condemnér, quem culpa nó ingrauet.-aut erubefcenda uarietate iudieq pro arbitrio ,pprio immutandu efle, quod iuflerint. nili paupertas códénati hoc pfuaferit. D, Xii.Kal. Septemb.Theodofio A.11 .amp; Cynegio.COSS,

DE DEFENSORIBVS CIVITATVM. Tit. LI.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.VALENTINIAN.crVALENS.AA.Seneczdf/f/ipr/.

I quis de tenuioribus ac minufcularijs rebus interpellandum te efle crediderit ; in minoribus cauffis,id eft uf^ ad quinquaginta folidorü fumma ada iudicialia có-ficiat: fcilicet ut fi quando quis uel debitu iuftum,uel feruum,qui per fugam fue« 3 rat clapfus,uel quod ultra delegationem dederat, poftulauerit,uel quodlibet hu _______f^iufmodi,tua difceptatione reftituas. cæteras uero, quæ dignæforenfi magnitu-dine uidebuutur,ordinario infinuato redori.D .X V.Kal. lanuar.* Terici. Valentiniano amp;nbsp;Va lente. AA.COSS.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;ïidcm,AA.adProbum P.P. TAEfenfores ciuitatum ,non ex decurionum, feu cohottalium corpore, fed ex alqs idoneïs X-^perfonishuicofficiodeputcntur.D.ni.Non.Nouembr.Iifdem COSS.

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;lidfra.crGR ATI AN VS. AAA. adSeMtum.

yTTiliratïoneperfpedumeft,utinnocensamp;quietarufticitas peculiaris patrocïnq,ïd eft y defenforis locorum bencficiopcrfruatur ,et apud eum inpecuniarqs caufis litigandi quot;^beatfacultatc.D.nii.Id.Auguft.HierapoIi.Valcntinianoamp;Valente. AA.utrif15.il.COSS.

T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIII. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.GRAT.V ALEN.crTHEOD.AAA.Tfceodorodf/fn/on.

N defenforibus uniuerfarum prouinciarum erit adminiftrationis hæc forma, amp;nbsp;tépus quin Qnennqfpacqmetiendum:fcilicet ut in primis parentis uicem plebi exhibcas,defcriprioni riifticos urbanost^ non patiaris afHigi,offïcialium infolentiac,amp; iudicum procacitati (falua h teueren

C O D I C i S~

Hema^ßratib.municip.

reiierentîapudoris)occnrras.ingrediendi,cû uoks,ad indicé libera habeas facuîtatc. fuperexb genda damnaAwl fpolia plus petentiû ab qs,quos liberorum loco tiieri debts,cxcludas: nee pa tians quidquam ultra delegationé folitâ ab qs exigi,quos certu eft,nifi tali remedio, non poffe rcparari.D.Xi.Non. lanuar. Conllanrinop. Arcadio amp;Baurone coss.

V, Impp. VALENT.THEOD.crAR.CAD.AAA.PotinÜoPP.Augu/ha.

DEfenfores nihil fibiinlbleiiter, nihil indebiru uindicantes, nominis fui rantû funganrat ofïicio.nullas infligant multas,fxuioresnóexerceant quxllióes, plebé nel decuriones ab omni improborû infolentia amp;nbsp;temeritate tueantur:uc id rantû,quod effe dicnntur, eflenó défi nant.D.III.Non.Mart.Conftantinop.Arcadio.A. ii.àRufino COSS.

VI. Jidf« AAA. Tadano P.P.

P Er omnes regiones,in quibus fera amp;nbsp;pen cul i fui nefeia latronû fernet infania.probariiTiml qnoqjamp;diIlndifTinn def’enforisadfintdifciplinæ.-â;quotidianisaflibus præfint,quinonfi liant er mil na im punira coalcfcere.remoueant patrocinia,quæ feruoré reis,amp; auxiliû fceleroftf imipertiédo,maturarifcel«rafecerunt.D.v.Id.Apri].ArcadioA. ii.amp;Rufmo COSS.

vu. Imppp. A R CAD. H O N O R. CT T H EO D. AAA. Cteciliano P.P.

DEfenforesciuitatü oblatos fibi reos in ipfo larrocinio,uel cogrciTu niolentiæ,aur perpétra to homicidio,ant ftnpro,ue! raptu,uel adulrerio depræhenfos,amp; aftis pubheis hbi tradi* tosiexprefib crinune cû qs,àquibus fucrint aceufati, mox fub idonea perfecutioe ad iudiciuffl . dirigant.D.phd.Kal.Ianuar.Mediolani.Stihcone.ll.amp;Anthemio COSS.

• VllI. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp. HONOR, er THEOD.. AA.CxciUo P.P.

DEfenfores ira præcipimus ordinari,nt Gens orthodoxs religionis inibnri myllerrjs,rciie« rendifTiniorucpifcoponnnecnon clcricommA honoraroni.ae pofleflbrum,ôccurialiuni decreto eóftituant ,de quorû ordinance referédû cil ad iliuftriirimâ prætorianâ poteftatê,iit lire ris eudde magnifies fedis eorû folidef anthoritas. Quod fi quid à qnalibet perfona côtra publi cam difeiplinâ in latfionépofieflbrû fieri cognoncrint defenfores.referédi habeantpoteftatéad ilîuftres amp;nbsp;magnificos niros pfertos prorrjs,ix i lin lires niros magiftros eqnitû à peditum.mag* ftros etiâ officiorum,amp; comités ram facrarûIargirionû,quàm rerû prinatarû. D.xv.Kal. febr. Rauennæ. Honorio Vin.amp; Theodofio. m. aa. C o s S.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ùdem A A. C£cilio P. P.

IVbemuSjCuraacfolertiadefenforû.minimepoffeflbresmaioribus menfurisSe pôderibusi fnfeeptoribus prægrauari,fedeos depræhenfos ad indiciû dirigi cûipfo cômiffæfrandis indi» cio. inudetiâfieripmittimus,ut(i,puincialib9noffriscôteffaniniuriælæfiôesfuascupiétib? adorû côfeflio ddefenforibusdenegetur; licétiaeis rribuat qnerelæ ,ppriæ libeilûconfcriptûeo tépore ,quo fuerat conte flan.lu, in frequétioribus ciuitatü locis proponcndi,conuenicdiCf,’fen-bas,tabularios,amp; estera officia publica tómonendi,per quæ libellû colligi oportebit, areg inui* tis fupra memoratis perfonis fub adorû côfedione ingerendi,quorû qnæftiôe fides poflit inqw ri.qua probata; in eos,quos geftorû petita confedioné negaffe cóftirerit,uigor indicianusexer* ceatur.D.Xi.KaI.Febr.Rauennæ. Honorio vu 1.amp;Theodofio iii.AA. coss.

X. Impp.THEOD.er VALENTIN.AA.Cgt;ro P.P.

NVlli defenforum licere decernimus,fi de publica follicitudinc uoluerit fe libcrari,nifi diui nos affatus intimauerit mæ fublimiratis iudicio;triginta librarü auri pœnâ ta modento ribus j)uinciarû,c^ cæreris iudicibus, nel temeratoribus facri noftri oraculi fubituris, fi negle* da fnerit authoritas principalis.D.XV.Kal.Septébr.Conftantinop.Cyro.V. C. C O S.

DE MAGISTRATIBVS MVNICIPALIBVS. Tit. LlI.

I. Iwp. CONSTANTIN VS. A. ad Elorentium P.P.

SiEcuriones ad magiftratum.uel exadionem annonarü,ante tres menfes,uel am» I plius,nominari debent: ut fi querimonia eorü iuffa uideatur,fineimpedimcncO fe.inabfoluédilocüaliusfubroget.D.Id.AprilConft.Seueroamp;Rufino COSS.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II. Impp.VALENTIN. er VA LENS. AA.adGermaitianuM.

A Æ Agiftratus conficiendorum adorum habeantpoteftatem. D.Kal.x 111. lanuar. Gratis

N.P.amp;Dagalaipho COSS.

DE OFFICIO IVRIDICI ALEXANDRIAE. Tit. LIH.

I. Impp. LEO er ANTHEMI VS. AA. Alcxddroduci (j-PE.Aumfli^i^

lubcmus

LIBER IL

De off. Uriad Alexand. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De edendo. De in hu uoeändo.

1 Vbemns apud Alexandrin« duntaxat clarilfimae ciiiitatis iuridicu licïtum amp;nbsp;con ceffum efle/ingulis quibufcunij iiolcntibus donationis confcriptae folenniter in-jftrumenta referare ; eifdemq; robur adijciet geftorfi feries apiid eö uirum cófeóa, tan^ fi apud nimm clariffimü moderators prouind«,uel magiftratus, nel defen» Jfores plebis habita fuilTedicerentur.

CODIGIS DOMINI IV-

STINIANI SÄCRATISSIMl PRINCIPIS EX REPETITA PRAELECTIONE LIBER SECVNDVS.

DE EDENDO. Tit. r.

Imp. ANTON IN vs PI VS. A. AemtUo.

Pfe difpice,quemadmodiim pecuniam,quam te depofnifle dicis, deberi tibi probes, nam quod defideras, nt rationes fuas aduerfaria tuaexhibeat: id ex caufa ad officium iudicis pertinere folet. P P. ii 11. Kal, Odobr. Sabino. lU amp;Seuero Coss,

IS,apudqucm res agit,ada publica,tam ciuilia,qn^m criminalia, exhiber« infpicienda ad inneftigandam ueritatis fide inbebit. P P.Non. lul.Senero

A.amp; Albino COSS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.SEVERVS O' ANTONINVS. AA.Vatenti.

EDita aftio fpem futur« litis moftrat.qua emedari Uel mutari licet,,put ppetui edifti monet authoritaSjUeliusreddetisdecernitsgtas.D.li.Kal.Sept.Seuero Iii.amp;Anton .AA. COSS, nil. imp. ANTONINVS. A. lEpaphrodito.

QViaccufareuolut,probati0es habere debet; CÛ neq^uirjs, nec^ «quitatis ratio permittat, ut alienoru inftrumentotum infpiciendoru poteftas fieri debeat.adore enim no probate, qui conneniturAfi nihil ipfe præftat, obtinebit. PP.V.Id.Mart. Duobus amp;nbsp;Afpris C o S S.

Vi imp. ALEXANDERA. 'Valentinian£.

NOn eft nouû, eum,d quopetitur pecunia, implorareratione creditoris,utfides conftare poflit. PP.vii.Id.Mart.Maximo.ii.ô; Aeliano COSS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem. A. Vramo.

IVftum eft defiderifi eins,à quo pecunia petit (licet, noîe publico)ut ratiobus publicis exhibi« tis eóftet, quanta fubnoie fuofolutû fit.PP.xvi.Kal.Decéb.Maximo II.amp;: Aeliano. C o S S.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem.A. Valenti.

PRocurator priuat« rationis inftrumentorum,quæ communia tibi eße dicis cum fifeo, defcribendorum facultaté fecundum morem fieri inbebit; amp;: fi quando res exegerit ad fide petitionis tu« apud alium iudice,aliquid eoru proferri defiderante eo, qui cónenitur,ut id fiat, præcipiet. PP.x.Kal.Mart.Fufeo amp;nbsp;Dextro COSS.

• VIII. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.Vloro.

ET qu« à diuo Antonino patre mco,amp; qu« a me refcripta funt,cu iuris amp;nbsp;«quitatis rationi bus cógruüt.nec enimdiuerfa funt uel diferepantia, q?multum interfit, ex parte eius, qui aliquid petit,qui'q; doh exceptione fubmoueri ab intentione petitionis fu«poteft, rationes promi reus defideret,quibus fe pofte inftruere contendit (quod utiej ipfa rei «quitas fuadet) an uero ab co,à quo aliquid petit,ador defideret ratióes exhiberi.quado hoc cafu no oportet origi né petitiôis ex inftruiréto eius,qui cóuenitur,fnndari. PP.Kal.Oâobr. Fufeo amp;D extro COSS.

DE IN IVS VOGANDO. Tit. ii.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;imp. ALEX AICHER. A. Trophmo.

lent bonis moribus conuenit, re neren ti am mannmifforis uxori præberi; itare exigente,in ius cam fine permiffu pr«toris nocari, prohibitum eft.P P. 1111 .Kak April. Agricolaamp;Clementino Coss.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;imp. GORDI ANVS. A.N0(S«nw.

h q Gratia

C o D T C I s ’ Df paâi^.

GRariaediflinonpctita,patronam feuparrona.commq; parentcs,amp;libcros,haïredcsffl' iuper,et fi extraneï fint,à Hberris.feu liberis eüriim,nódebere in ins tiocari Jus certiflhiii« eitmecin ea terufticitati uenia praebeatur,cum narurali ratione honor huiiifmodi perfomsde 'beatur. cum igitur confitearis patroni tui filium fine permiiTu præfidis te in ius uocalTe : paeiw edido perpetuo prarftimtam refenpto tibi cócedi temere dcfideras. PP. vni.Id.Nouemb.Got-diano.A.amp;Auiola Coss.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.DIOCLETIAN. er M A XIMI AN. A A. Ropnr.

Vi in poteftate patrum agunt^duerfus eos experiri nó poffunt.fi igitur emancipata cS' ^^JJ^ieniaediftipetita.hocfaterenonprohiberis. quodamp;inmatris perfonaeft obferuatidu. PP. vut Id.Nouemb. Diocletiano. Ii. amp;nbsp;Maximiano. A A. C o s S.

* Conftitutio Græca.

DE PACTIS. Tit. ili.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;IwpSEVER VS.A.P/)i/ino.

Onditionis incertum inter fratres non iniquis rationibns connentione flnitnm eft cumigitur uerbis fideicommiffi petitum à patre ruo prohteans, ut fi iiita 0* ne liberis decederet ,hærediratem Licinio Frontoni reftitueret .• padum eo tem* poredefextanteLitinio Frontonidando,cum liberos Philinusnonfuftulcnr, __interpoficu, non idcirco poteft iniquu uideri,quod faftaC ficut placuit ) diuifióe. dienifuinnte filioeius fuperftite fundus effet. PP.vii Kal. Decemb. Seuero. A.11.amp;: Vido» Mno COSS.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;Impp SEVERVS cr A NTONINVS AA.Claudio. POftuendirionem hipreditaris à te fadam,ft creditores contra emprores adiones fuas mO* uiffe probate poteriS,eos'cpeas fpontanea uoluntate fufcepiffe.cxceptióe taciti padi nóm utiliterdefenderis.PP.prid.Id. Febr.Seuero.iii.amp; Antonino. AA .COSS.

ll I. lidem AA.Kelhtun.

SEcuus créditons meliorem caufam domini faccre poteft.in deterius autem reformate nopafto non poteft obligationem refte couftitutam. PP. V111. Kal. April. Seuero.

amp; Antonino. AA. coss.

lIII. lidcm.AA.Valeriæ.

POftep lin deprædio moræ renunciaftixaufam finitaminftaurati poffe,nullaratio permit tit.PP.uu.ld. Febr. Albino amp;nbsp;Aemyliano C 0 S S.

V. Imp.A NTONINVS. A. Dewgjrr.

Cquot;*Reditori tuo fi parré pecuniae exfoluifti,de parte nero nó petenda inter te 5. eü conneiiif. y ob caufas negoeia'qp eius tuo parrocinio ftdebp defenfarea obligatione partim ciuili iure, partim honorarioliberatuses.nam exceptio perpétua padi conuentiuel dolirefiduipetitione ïcpclJtt;cum amp;nbsp;exfolutum per ignorantiam repeti potuiflet.PP. vin.Kal.Auguft.Romx.Antonino. A.iiii.amp;ßalbino Coss.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI. Idem A.3afililt;e.

PAda ,quae contra leges,conftitutiones'cp jiel contra bonos mores fiiint,nullam uim habe* reandubitariiunseft.PP.Kal.Auguft.iifdem COSS.

V 11. idan.A.I^’laximo.

DEbitori tuofi hæres exftitifti;adio,qu5 contra cum habuifti,adita harreditate eófufa eit Sed fi cam bx redit arem pofte3,c^ in iudicio ohtinuifti.tradidifti ei,qut’ fententia fupej raueras,ea códirione padotp,ut ram caeteris t reditori bus,^ ribi in eo,quod tibi deberetur.fi ea hxreditaté nó adiffes,farisfaceret;padi cöuenrionistp fidcs femada eft.quæ fi non feruaf .ex fti-pulatu,fi modopadofiibieda cft,adiodabit.PP.ili.KaI.Aug.Antonin. A iiii.amp;ßalbino COSS.

Vl U , \mp ALEXANDER. A. Dionyjïo.

CVm poftea,c^aduerfariusmatris tuae uidus effcr,matrem mam circumucncritjitei c.iuc ret,nullam de feruis controuerfiam monnam.-id padum malafide fadum, irnnim eft: amp;nbsp;cum ex eaconuentione cum matre tua agi eoeperitjudex earn liberabit. PP.prid.Id.Septenib. Alexandro.ii.amp;:Marcello coss.

SIX. idem. A.lAuatraulio.

I pafcenda pecora partiauajd eft,ut foetus eorum portiQnibus,quibus placuit,intcr domi» num

LIBER II*.

Depactif.

num amp;nbsp;pafoor cm di uidantur, Apollinarem fufcepiffe probabitur .• fidem paflo præftarc per in diccra compelletiir. PP.iiii.Kal.Odobr.Alexandro.A.ii.amp;Marcello.COSS.

• X- nbsp;nbsp;nbsp;idem. A.Nic^.

LEgcm,qnamdixiftt,cuindotem pro alumna dares/eruari oporretmee obeffetibi pote-iit,quod dici folet,ex pado aflionem non nafci.tuncenim hoe iure iitimur.cum padnm nudum eft.alioquin aim pecunia daturAahquid dereddendaca conuenit :utilis cR tüdióbo. PP.ni.Kal.Marc.Albinoamp;:Maximo COSS.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;idem .A.Capimni.

EX conuentione qaidem,qua paflam noucream mam cum patre tno dicis, cum fundum indotem daretjitcrediroribus.quibus fuerant prædia obligata,ufuras folueret : aflio tibi aduerfus cam competere non poreftjetfi pactum in ftipulationem dedudum proberur. Sed fl fundus æftimatus ita,ut pars inftrumenti fignificat,in dorem datus eft.-ex uendito adio,ut pla« citisftetiur.competit.PP.Non.Decemb.Ipfo.A.lil.amp;Dionyfio COSS.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.lclaiiae.

PAda nouifljma feruari oporrere.tam iur Is,^ ipfius rei æquiras poftulat.quapropter fi coti uentione.quæ præceiTit.diuerfa pars ufuram le non elfe confenfit A maxime fi(iit propo nK)idetiam apud adapraîfidis adfeueraaif;aâionem,quae fuper prima conuentione fuerat^cx creerenon prohiberis.PP.ili.Kal.Mart.Agricola ix Clementino COSS.

• XIII. nbsp;nbsp;nbsp;Dnp.MAXIMlN VS. A. Mario.

ÏNbonæ fidei contradibus ita demumex pado adiocompetit,fi in continent! fiat.nl quod poftca placuit.idnonpetitionem/edexceptionemparit.PP.V.Id.Ianuar.Maximino.A.ÔÉ

Afheano Coss.

X1111. lmp GORDIANVS.A. Clt;eUo mliti.

SIpado,quo pcenam aduerfarium muni promififfe proponis ,G placito non ftetiffer, Ripu» latio fubieda elt.cx ftipulatu agens uel id,quod in conuenrionem deuenerat,ut fiat, confe* queris:uel pœnam (hpularïonecompræhenfam more iudiciorum éxiges. nam bona aduerfa-ui tui in te transferri citra folennem ordinem/ruftra deprecaris, PP.Kal, April, Gordiano. A. iiAPompeiano COSS.

• XV. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.VALERIAN.cr GALLIEN.AA.er 'VAl,£KlAN.nobHKC£f.Paóhlwio: PAduni,quoddorali inftrumentocompræhenfum eft,utfi pater uira fungeretur,ex æqm porrioneea,quænubebat,cumfratrehæres patri fuoeiret:nelt;5ullam obligationem con« trahere,nec libertärem teftamenti faciendi mulieris patri potuit auferre. PP.x.Kal.Mart. Ae-mylianoamp;ßaffo c o s s.

• XVI. nbsp;nbsp;nbsp;Imppp.CARVS CARINVS er N VM ER I AN VS. A AA. Diaphanto^ CVm proponas filios teftamenro fcriptos hxredes rogatos efre,ut qui primus rebus humai nis eximeretur,alteri porcionem hæreditans reftituerenquoniam precariam fubftirutiogt; nem fratrum eófenfu remilTam adferisifideiconimlfti perfecutio ceiTat.PP.iin.Id.Feb. Maxi mo.n.amp;Aquilino COSS.

XVir. idem. AAA.Oeximaeho,

PAdnm,quod bona fide interpofitum doccbitur,etfi fcriptura non exiftente,tamen fi al ijs probationibus rei gefta: ueritas comprobari poteft,præfes prouinciae fecundum ius ciifto-

diriefficiet.PP.ix.Kal.Iul.ijfdeniCOSS.quibusfupra.

• XVIII. nbsp;nbsp;nbsp;impp. DIOCLET.cr M AXIMI AN.AA.IkIioct AemyUo.

SI creditores ueftros ex parte debiti admififte quen^ueftrum profua perfona loin en tem ptobauetitis:aditus redor prouinciæ pro fua grauitate ,ne alter pro altero exigatur, proui* debit.PP.VII.Id.Ianuar.Dioclehano.il.ft Maximiane.AA. COSS.

• XIX. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA.Viâorianomihti.

T Ïcctinterpriuatoshuiufmodifcriptum,quocomprxhcnditur,utis,quifuperuixerit,al-terius rebus potiatur, ne donationis quidem mortis caufa geftæ efticaciter fpeciem oftens aat.tamen cum uoluntasmilitum,quæ fuper ultimo uitat fpiritu,de'c^ familiaris rei decreto quoquomodocontemplatione mortis in fcripturam deducitur ,uim poftremi iudieq obti-uear:proponascpteacfratrcm tuumaddifcrimen piælq pergentes,ob communem mortis fottunam inuicemeflepados,utadeum,quifuperftesfuifl’et,reseius,cuicafus finemuitx at» tuliffet ,pertinerent .• exiftente conditione intelligicur ex fratris tui iudicio, quod principali« urn conftitutionum prompte fauorc firmatur,etiam return eins compendium ad te delamm tflc.PP.xiii.Kal. Decembr.Firraij.Ipfis. IV. amp;4 n .A A. CO SS,

h üj lidem

C o D T C I f

De partit.

• XX. nbsp;nbsp;nbsp;. lidemkA.f^ CC.MartiaU.

TRaditionibus amp;nbsp;ufucapionibus dominia rerum,n0midis paftis transferuntur.PP. KaUa nuar.lpfis V.amp;: 11 il.AA.C os S.

X XI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Udem A A. er CC. Eufebio.

CVmproponas inter nos fine fcriptura placuiffc/ratrum tuornm fucccflioncsex acquis partibus diuidiA tranfaftionis caufa probari poflit hanc interceffiffe connennonem :«• teptione te tueri potes/i poffides. Qyod fi aduerfanus tuns tcneatiex boe placito nullam adio nem natam efle/i tibi ftipulationenon profpexifti,debes intelligere.-nec aduerfariotuo tranft Öione uti cocedendum eft,nifi ea,qux placita funt,adimplere paratus ftt. PP. Kal, Maq. Faufto li.amp;Gallo COSS.

XX If. UdemAA.er CC.Archcho.

PAdum curatoris recipcre minorem quantatem pacifcentis,adultac statis fuffragium, n® noceat,efFiciet.tutores enim amp;nbsp;curatores exigentes pupillis Sc adultis debitum,non etiani remittentes,præftant liberationem obligationis. PP.X V11 i.Kal.Decemb.Sirmtj. Ipfis VIL amp;nbsp;VLAA.COSS.

XXII f. liJcwAA.cr CC.HoBorm-

Fllius pacifcendo,aut debitum accipiendo,nihildetrahit patris obligation!. PP.XVli.Kal, Decemb.Sirmij, Ipfis v II. amp;nbsp;vi. AA.c o s s,

XXIIII. lidemAA.cr CC.Domnx.

Sladioncmlegatiuelfideicommiflï.quamaduetfus hacredes quódam mariti tui habuifti» te affedione haeredum alqs remififfè probetur.-exceptienem padi centra debitores inftitu» entiadionesnocere tibi minime poffedntelligis.PP.xvii.Kal. lanuar.CC.ili.COSS.

• XXV. nbsp;nbsp;nbsp;UdemAA.er CC-Eukemero.

DEbitorumpadionibuscreditorumpetitionee tollinec mutari poteft.S. nn.Kal.Maij« CC.III. COSS.

• XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.cr CCXonulit.

PAdum fuccefforum debitoris ex lege duodecim tabiilarum,ad acs alienum hacreditarinW pro portionibus quæfitum fingulis,ipfo'q; iurediuifumjnfolidum unum obligarenon poteftcreditori, quodamp;inhonorariofuccedentibus inrelocum habet.de chirographis ita^ conuenientibusexhibendiscum cohxredejiel non perfedisin diuifione placitis,conueniie quanti tua intereftpotes. PP. n I. Id.Odobr. * Variani CC. Co SS.

X X V11. Udern. A A. er CC. Aurelia Chrefimo.

PEtensexftipulatione,quxplacitifcruandi caufa fecutaeft.-feu antecciTit padum,feu poft padum ftatim interpofita fit.Tcde fecundum fe ferri fententiam poftulat.

• XXVIII. nbsp;nbsp;nbsp;iidemAA.er CC.Lcontio.

Sicertisannis,quodnudopadoconuenerat,datum fuit;ad prædandumin pofterum iu* debitumfolutumobligarenonpotuiteum,quipadum fecitnifi placitis ftipulatio intel' ceflerit.S.in.Non.Decembr. *ßurrodis.lpfis vni.amp;vii. AA.coss.

• XXIX. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.I VSTINI ANVS.A.lo^nm P.P.

Slquisin conferibendo inftrumentofefe confeiTus fucrit non ufurum fori pratfeription® proptercingulummilitiæfuæjucl dignitaris,ueletiam facerdotij pranogariuam.-litet an-tea dubitabatur/i oportetetcandem fetipturam teuere à eum,qui hoc padus eft,nec deberet aduerfus fuamconuentioncmuenirc,uel licentiam ei præftare, decedere quidem ab feriptu* ra,fuoautemiureuti:fancimusneminilicereaduerrus fua pada uenire,amp; contrahentes ded* pere.fi enim amp;ipfopraetorisedidopadaconuenta,quæ neep contra leges,neg? dolomalo ini' ta funt,omnimodo obferuanda funt:quare in hac caufa pada uon ualeant ; cum alia fit regU‘ Iaiurisantiqui,omneslicentiamhabere,rjs,quae profe introduda funt .renunciaref OmneS itaejiudiceshocinlitibus obfcrucnt.-amp;huiufmodi obferuatioamp; ad pedaneos indices,amp;ad compromilïarios,amp; arbitres eledos perueniatifcituri, quöd fi neglexcrint, edam litem fuain facere intelhgantur.D. Kal.Septcmb.Cóftantinop.poftconfulatüLampadijamp; Oreftae.VV.ee« XXX. idem. A. lodnm P.P.

DEquæftionetalidCæfarienfiaduocarione interrogati fumus.duabusuel pluribus pet' fonis fpes alienae hxreditatis fuerat ex cognatione forte ad eos deuol uendae, padaip inter eosinita funtpro aduenturahæreditate.quibusfpecialirer declarabatur,fi ille fuiffet mor-tuuSjSe hæreditas ad eos perueniflet,certes modes in eadem hæreditate obferuariiuel fi forte ad quofdam ex ijs commodum hæreditatis perueniftet^padiones certas euenire. amp;nbsp;dubitabat, fiba«

L Ï B ’E R f n.

Detranfaétionibm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6$

fi hiriufmodï pada femari oporterct. Fadebat auté cis qnæfh'onem, qnïa adhuc fuperftite co, aecuius haredirare fperabatuf ,huiufmodi paflio proccflit.amp; quia ïion funt ita confcda,quafi omnimodo hærcditate ad cos pemétura/ed fiib duabus conditionibus eópofita funt, s i i La LE MORTWS F VB RIT, et 51 AD HAE REDIT ATEM VOCENTVR I1,QVI PA CTIONEM FECER VNT.Sednobisomncs huiufmodi padionesodiofe elfeuidentur,Öc plens ttiftifTimiamp;pcricii!üfi cLicntns.quare cmmquodam uiuenteamp; ignorante de rebus eras quidam padfeentes conueniunt tquot; Sccfidum ita«^ neteres régulas fancinius,omnimodo huiufa modi pada,quæ contra bonos mores inita funt,repelli,amp; nihil ex his padionibus obferuanmi fi ipfe forte,de cuius hæreditate padum cft,uoluntatem fuam eis accommodauerit,amp; in ea uf^g ad extremum uitat fus fpacium perfenerauerittunc enim fublata acerbiflïma fpe,licebiteis il lofciente amp;iiibente huiufmodi padiones feruare;quodetiam anterioribus legibus amp;nbsp;conflit« honibus nonerat incognitû,licet inobis clarius efl introdudum.Iubemus etenim nelt;g dona* lioncs tahum retum,ne(j hypothecas penitiis dfe admittendas,necg alium quen^ contradu: tu in alienis rebus contra domini uoluntatem aliquid fieri uel pacifci,feda horö temporü non patitiu.D.Kal.Nouemb.Conftantinop. pofl confulatum Lampadij Sc Oreftæ v v.CC.

DE TRANSACTIONIBVS. Tit. mi. ,

1. bnp. A NTON IN VS. A. Celcrio.

Ecg padiojicq; tranfadio cum quibufdam ex tutoribus fine enratoribus fada,a« xilio caeteriseflin ns,quæfeparatim communiterue geflerunt,uelgerere debue* runt, cum igitur tres curatores habueris ,amp; cum duobus ex qs tranfegeris ; terti« conuenire non prohiberis. D.Kal.Maq.Gentianoamp; ßalTo C O 55.

II, idem. A.Luilatio,

Z’ Vm te proponas cum forore tua de hæreditate tranfegifle. amp;; ideo certam pecuniam te ei V^deberecauiffe;^fi nullaquæflio fuiffet hæreditatis,tarnen proprer timorem litis tranfa-Ûione interpofita, pecunia rede cauta intelligitur,ex qua caufa fi fifco foimffes, repetere non poffes.finófoluifleSjtaméiurecóuenireris.PP.iii.Id.Aug.Antonino.A.Iin.Öcßalbino C0S5.

IIIL imp. A LEX A N DER. A. TuUie.

A Ge cum Gemmiano,quod parer dus curator tibi datus négocia tua geflerit;amp; fi apud i« dicem negabit fe adione tenen,quoniam tranfadio amp;nbsp;Aquiliana flipulatio interpofita ett.nidex contemplationeiudicr),quod bonæfidei efl, quæret de quanta pecunia nominatim tranfadu fit.à fiapparueritde minore tranfadum elfe quantitate pecuniae,quim ex admini* ftrationecuræ deberi probatum fuerit.foluere eum iubebit,quód non in flipularionem Aquili anam obliganonis iure tantum dedudum efl,quanta erat quantitas pecuniae,quæ debebatur. I^.prid.Id.Augufl.Maximo.n.amp;Aeliano CO5s.

V. Ido» A. NwMlidio.

ACtione adminiftratæcuræ ab eo,qui legitimac ætatis annos complétât, in Aquilianam flipularionem deduda, A per acceptilationem exftinda.-nullam aliam fupereffe,nifi de dolo intra conceffa tempora,nó ambigitur.-nifi fpecialirer etiam de dolo tranfadum fit. PP. II. Non.Mart.Alexandro. A.n.amp; Marcello C o s 5.

V l. idem .A. Ettocat».

CVm te tranfegifle cum hacrede quondam tutoris tui profitcaris. fi id poft legitimam sta tem fecifti .-fruftra dcfideras,ut à placitis recedatur. lieer enim ( ut propoms ; nullum in • ftrumentum interceflerit. tamen fi de fide contradus, confcffione tua conflet ; fcriptura, quae fokt probationem rei geftæcontinere,neceflaria non eft. PP. Kal.Mart. Albino amp;nbsp;Aemylia-nocoss.

V n. idem.A.Pomponijf,

CVm mota inofficioh querela,matrem ueftram cum dinerfa parte tranfegifle ita, ut par« tem bonorum fufciperet„amp; à lite difcederet,proponatis;inftaurari quidem femel omif« fam querelam per uos,qui matri hacredes exftitiftis, iuris ratio non finit. uerum fi fides placi* risprxftita non eft:inid,quodintereft,diuerfam pattern rede conuenietis. aut enim ftipula-rioconuentionifubditaeft,amp;cxftipulatuadio competit.autfi omifla uerborum obligatio cft.utilis adio,quaïpraefcriptisuerbistemgeftam demonftrat,dandaeft. PP.Vili. ld, lanuar. Agricola ÔC Clementino C 0 s s.

Imp*

C o D I C I S

De trinfadionibiu.

VIL Imp.GORDIANVS.A.Licimo.

DE alimétis prxrcritis,fi quæftio defertur,tranfigipoteft;de futuris autem fine pretoren» ue præfide interpofita tranfaftio,nulla authoritate iuris cenfetur. PP. x. Kal. lanuar. Pio amp;Pontiano coss,

VUL idem A. iunio mihti.

TRanfiftionisplacitumaheointerpofitum,cnï canfæaftioncm,nondccifioncmlinsm3n dafti,nihil petitioni tuæ derogaiiit. PP.X 111 i.Kal.Ianuar.Gordiano. A. amp;nbsp;Auiola co SS.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;idem. A.Agrippino.

SI depofleflione,qiiae tibi quxfita eft,cum quæftionem patereris i fratre uxoris tiix^pnäum coniiennimamp;ftipulatiointeruosCutallegas)interpofitaeft,utfi inna diem ccrnim idem aduerfarius tuus decern aureos tibi numeraflet, poffemone ei cederes : iiel fi earn inferre quan-titatem non curaflet,uiterius quæftionem non patercris.-amp; is ,qiii ita fpopondif,promiffo fans nonfecit.-confequenseft,te,adquemrespertiner,uimabeo pan non debere. cuius rei graria nir clarifllmus præfes prouinciæ interpellatus,uim prohibebit.'præcipue,cum etiam fi in rem dinerfe parti adiocompeteret.huiufmodi paftione propter urilem exceprionem poffet fuhr rnoueri.PP.Vi.Id.April.Gordiano.A.H.à: Pompeiano COSS.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. P HIL IP P V S. A. Apotlophaniæ.

FRatris tui filijs de paterna fucceffione ac ftatu etiamnum contra fidem fanguinis, iremtp placitorum,quæftionem inferre,parum probe poftulas.nullus etenim erit litium fmis/ia' tranfadionibusbonafideinterpofitiscoeperit faciledifcedi. PP.prid. Kal. April. PeregrinoÄ miliano coss.

XL loippp.VALERIANVS , G ALLIENVS. AA. C VALE« runus nob.Ciefar.Caianomiliti.

DE fideicommiftb â patre inter te amp;nbsp;fratrem tuum uiciflïm dato,fi alter ueftrum fine lit«' nsexcefferit uira, interpofita rranfadio rataeftxum fratrum contordia,rcmotoca-ptandæ mortis alterius uoto improbabilijetinetur.amp;non potefteocafu refcindi.tan^ citcü‘ uentus fis.-ciim pado tali confenferis,nelt;5 eam,cui fubueniri folet,ætatem agerete proponas.' nee fiageres,ijfdemillisdecaufis in integrum reftitutionis auxilium impetrare deberes. PP-XV.Kal.Decemb.Valerianoamp;Gallieno.AA.utrif^ ii.COSS.

• XlI . lidem AA.Primo.

PRæfes prouinciæ exiftimabit,utrum de dubia lite tranfadio inter te amp;nbsp;cinitaris tus admi' niftratores fada fit,an ambitiofe id,quod indubitatedeberi poirer,remiirum fit.nam prilt;’ tecafuraram manere tranfadionemiubebit,pofteriore nocericiuitati gratia non finer. PP* XVI.Kal.Mart.Aemilianoamp;ßaflb COSS.

XIH. Iwpp.DIOCLETIAN. CT MAXIMIAN. AA. Probte.

INterpofiras metus eau fa tranfadioncs ratas non haberi,edido perpetuo continetur.nec W menquilibetmetus ad refcindendu ea,quæ confenfu terminata funt ,fufficit;fed ralé mem probari oportet,qui falutis periculum,uel corporis cruciatum contineat.ad uim tarnen uel do lum arguendum qualitas caufæ principalis non fufficit.unde fi nihil tale probari poteftreonfeo fu quæftiones terminatas minime inftaurari oportet. Sed quoniam eum,cum quo re tranf egiflecómemoras,ex ancillaferuum natum adfeueras:fi uera funt,quæ precibus comple.^m estalia ratio padum reformatnec enim dubij iuris eft,dominos cum fuis feruis pacifcentcs/^ placitisteneriatqjobligarinópofte.S.nn.Non.April. Biaantrj.Ipfisim. amp;lii.AA. COSS«

• X111 nbsp;nbsp;nbsp;(. lidew AA.Sopatrue.

SI diiicrfa pars contra placitum agere nititur.-æquitatis ratio fuadet,refufa pecuniaCcum 5^m hoc defideras)caufamex integroagi.PP.iiii.Non.lul.Ipfis.nii.amp;.iii.AA.COSS.

• XV. lidem AA.Pontio

VT refponfum congruens accipere poffïs,inferepadi exemplum, ita enim inteHigemuS» utrum fola conuentio fuerit,an etiam Aquiliana ftipulatio ,necnon amp;nbsp;acceptilano fecu« ta fuerit. quæ fi fubdita effe illuxerit.-nullam aduerfariæ tuæ petitionem hæreditatis,uel in rem fpecialemcompetere,paljïmeft PP.xv.Kal.Auguft.lpfiSi iii.amp;m.AA.COSS.

XVL lidem AA.S^CC.Catilio.

C*^ Aufas uel lires tranfadionibus legitimis finiras impcrialirefcripto lefufcitarinon opot gt;tet. S. v.Id.Mart.Ipfis V.amp; H11. AA.c o s S.

CX V11. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.Sc CC.MarceUo.

Vm proponas ab ea,contra quam fupplicas,litem,quam tecum habuit/ranfadione ded

LIBER n.

üctranfailionihuf.

fam,canj^:p 3cceptîs,quæncgoctj dirimendicaufa placuerat darî,nuncdeconuentîoncrefilii iffe, ac petas, uel pado ftari,uel data refticui.*perfpicis, liquidé de his reddendis, mancnte tranf« aftiôis placito, ftatim ftipulatione, fi contra fecerit, ,pfpcxi(h, amp;nbsp;niginti quinc^ annis maiot fu» erit;qiiôdexceptionempadi,amp;adionem datorum habeas, quôd fi nihil taie conuenit; excès prie tibi,non etiameorû,quaîdedifti,repctitio competit,fecurrtate parta, PP. v.Id.Iun. Ipfis AA. V.amp; un. COSS.

X V111. idem AA. fy CC. Valentmiano.

TRanfigere uel pacifei de crimine capitali,excepto adultcrio,prohibitu non eft. in alqs au* tépubUcis criminibus.quæ fanguinis poenam nô ingerunt,tranfigere non licet citra falft aceufationem. S. 11 i.Kal. Septembr. AA, CO S s.

• XIX. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA, zy CC.lren£0.

OVb praetextu inftrumenti poft reperti tranfadionem bona fide finitam refcindi iura nô pa« O tiuntur. Sanè fi per fe, uel per alium fubtradis, quibus ueritas argui potuit, decifionena lins extorfifleprobetur ; fiquidem adio fupereft.- replicationis auxilio doli mali padi exceptio Kmouetiir.fi uero iam perempta eftanfra cooftitucum tempus tantum adionem de dolo po* tesexercere.D. nn.Kal.Odobr.Sirmij. aa. coss.

• XX. nbsp;nbsp;nbsp;lidem.AA.zyCC.AntiRiæ.-

N On minorem authoritatem tranfadionum, quim return indicatarum effe, reda ratio« ne placuit.-fiquidem nihil ira congruit fidei humanx^quim ea, quæ placuerât,cuftodiri. nccciiim ad refeindendum padum fufficit, quôd hxc fecunda hora nodis interceffiflè propo-nas.cum nullum tempus faux mentis maioris quin^ amp;nbsp;uiginti annis confenfum répudier. S. nii. Kalen. Odobr. ipfis AA. COSS.

• XXL nbsp;nbsp;nbsp;lidcm A A.Oeminiino.

CVm ea, qux tranfadionis cauffa dari aut retineri connenit, uelut emptorem eum, quem accipere placuerat, obtinere prxfcribiturajs ,qux fimulate geruntur, pro infedis habitist fiuftrafiftiprecijpoftulaturnumeratio.S.v.Non.Odobr.IpfisAA. COSS,

X x 1L lidem A A. cr C C. Alexandra

SI maior tranfegifti,ad refeindendam tranfadionem de dolo conteftatio non fufficit. S.KaI, Decembr.Ipfis AA. COSS.

X x 111. nbsp;nbsp;nbsp;iidem AA. CT CC.Tatiano.

NEc intentio creditorum Artemidori,cui alios fuccefliffe profiteris, fi obligatus pro eo nô fuifti,teuere te poteft.-fed hxc integro negocio tradari conuenerat.nam cum iam quæfti-onem tranfadione decifam,amp; à te dari placitam numeratâ pecuniam proponas: huius indebiti foluti prxtextu,improbe tibi petitioné decerni poftulas ; cum etfi tantûin ftipulationê fuiffet deduda,indebiti promiffi uelamento defendi nô poffes.D. Vin.Id.Mart.ee. COSS.

X x 1111. lidem AA. yidorino.

Slquidé ex caufa tranfadionis acceptis,qux inftrumento continentur,nihil amplius peti cô uenit.-aduerfariarntuamexceptionis auxilio defendi perfpicis.fi uero certam quantitate, quafi folara ab ea debitam redderc fine lins decifione eófeffa eft.'tam earn, quàm refiduam pat temdebitipetere,minimeprohiberis.S.v.Non.April.Sirmrj.C c.coss.

XXV. lidem AA. ©quot; C C. UlarcelU cr Oüirill^.

SI maiores qninqj amp;nbsp;uiginti annis cum patruo fine auûculo ueftro trâfegiftis,uel ei débita do-nationis caufa fine aliquaconditioneremififtismon idcirco, quôd hoc huius captandx hx reditatis caufa amp;nbsp;fpe futurx fucceffionis nos feciffe proponatis,alijs ei fuccedentibus inftaurari finira debcnt.S.Ii.Id.April.C C. C OS S.

TX X v I. nbsp;nbsp;lido». A A. er CC. Oionyßadx.

Ranfadione matris filios eins nô poffe feriios fieri,notiffimi iuris eft.S.Id. April.C C. COSS, x x v 11. lidem AA.crCC. Catoni.

SAnum mente,licet xgnim corpore ,rcde tranfigere manifcftum eft: nec poftulare debue« ras improbo defiderio, placita refcindi ualetudinis corporis aduerfæ uelamento.S. Vii.Id.

Waij.cc. coss.

XXVIIL nbsp;nbsp;lidem AA.çyCC. Sappantie.

Vine apud ada redoris prouincix,fîae fine adis,fcriptura intercedéte, uel non,tranfandîo in Oterpofita eft.-hanc feruari côuenit. Sed quoniam ut certum quid accipias, conueniffe te (li* cet fine fcriptura)proponis,nec huius rei caufa ftipulationem fccuta effe: quamuis ex pado nô potuit nafei adio:tamen remm uindicatiôe pendente,fi exceptio padi oppofita fuerit, doli ma i liuelin

c o D r c ï s

Detranfaüionibui.

li ud in faflum rcplkationcufus^joteris ad obfcquium pkeitorum aduerfatinm tuum urgd^

D, in.Non.Iul.ee. coss.

xxix. xidem AA. er CC. martite.

SVbprafKxtu fpederum poft repertarü,generali tranfaflione finita refcindi prohibait iura« Error aut circa proprietaté rei apad alium extra perfonas tranfigentiü tempore tranfadióis cóftituta:,nihilpoteftnocere.S.iiii.Kal.Odobr.ec. COSS.

XXX. lidem AA. O' CC. Antonino.

TKanfadione finita.cü expartibus tuis magis dolü intereeflifte, ^ corö, cótra quos preed fudis, eófitearis.-iftaurari graue, neenó criminofu ribi eft.S.v.Id.Oâob.* Crebro.ec.COÏ.

XX XI. ndem A A. o cc. Froculo.

SI de cerra re pafto tranfadióis interpofito, hoe eópraehenfum erat,nihil amplius peti: etfi no additumfuerat.eonomine.'de caetcris tarnen quæftionibus Integra permaneatadio.PP«

liii.Id.Oftobr.ßyzantij.ee. coss.

XXXtl. lidem AA.o CC.Cyrülo.

Slcaufa cognita prokta fententiafficut iure traditu eft)appellationis, uel in integru reftitud onis folennitate fiifpenfa nó eft.’fuper iudicato fruftra trafigi.nóeft opinióis incenat-Prok de fi nó Aquiliana ftipulatióe,amp;: acceptilatióe fubfecuta,cópetenté tibi adioné peremifti-'præ^^ prouinciæ ufitato more legum rebus pridem iudicatis effedum adbibere curabit. S. Vin. Kal« Noiicmbr.ee. coss.

X X X111. lidem AA. o e C. Cyrillo o Ftolcmddi.

CVm donationis feu tranfaftionis caufa adminiftraræ tutelæ debiti fei entes nos obligatio nem remififTe fratri ueftro proponatis,nec unc^ uolêtibus dolus inferamr; fruftra de dok querimini; ne cad implendum promiflum hxreditatis propnx pollicitatione quif^ adftringi' tur.PP.Vi.Id.Nouembr.ee. COSS.

XXX1111. lidem A A. o CC. Fuchrupo.

Slprofundo,quemperebas,prædiumcertis finibus liberum dari tranfaflionis caufa pben it,nee eo tempore minor annis nigintiquin^ fuifti.-licet hoe pratdium obligatum poft, ud alienüfucrit pro parte probatum.-inftaurari decifam lité prohibent iura. Ex ftipulatione kn€, fi placita feruari fecuta eft.-uel fi nó interceffit,praefcriptis uerbis adione ciuili fubdita,apud redoré prouiciae agerepotes.fi tamé res apud te côftitutaSjObquarûquæftioné litisdecifio in*** ceflit,fifcus uel alius d te uindicauit;nihil peterepotes.S.v.Id.Nouébr.Mclantiade.e C.C0SS.

XXXV. lidem AA.er CC.ttammoni.

TRanfadioné, qua: doming trâslatione, uel adione parta, feu perempta, finé accepiccu ea amicis interuenientibus reuera oftenditur proceffifte.-metus uelamento refcindi poftubn tis profeffio detegit improbiratem.S.ix.KaI.Deccmbr.Nicomediæ.e e.e O SS.

XXX VI. lidem AA.oCC.AchilU.

SI maior annis uigintiquinlt;jtranfegifti.-quamuis dari tibi placita repratfentata needumpW bentur,nec offerant q,qui conueniunt.-nequid amplius ab his cxigi poffit,exceptionisprofi cit aequitas.S.Vi.Id.Dccembr.e C.COSS.

XX X V J r. lidem AA. o CC. Säßliße. PRomiffis tranfadionis caufa nonimpletis.poenam in ftipulationem dedudam, fi conträfa dum fuerit,exigi pofteconftat.S.Xii.Kal. lanuar.Nicomedix. e e, e O s S.

X X X V111. nbsp;nbsp;lidem AA. o CC. Theodotiom.

TRanfadio nullo dato,uel rctento,feu promiffo,minime procedit.S. VllI.Kal. lanuar. Ni» comediæ CC. eoss.

XXXIX. lidem AA.o CC. Martiane.

QVamuis eum,qui padus eft,ftatim pocnitcatitranfadio refcindi, amp;nbsp;lis inftaurari non po teft.amp;qui tibi fuafit, intra certum tempus Jicerei tranfadionerecedi.-falfum adfeucra» uit.S.KaLIanuar.Sirmtj.ce. COSS.

X L. Imppp. GRAT.VALENTIN. crTHEOD. A A A. Eutropio.P.P.

Vßi padum uel tranfadio fcripra eft,atqj Aquiliana: ftipulationis amp;nbsp;acceptilationis uinen* lis firmitas iuris innexa eft.-autfubfecutis fecundum leges accommodandus eft confen» fus,aut poena unâ cum tjs.quac data probantur ante cognitióem caufæ(fi aduerfarius hoc ma* luerit)inferendaeft.D.liI.Non.Iun.Conftantinop.Eucherioamp;:Syagrio COSS.

SXLI Impp. A R e A D. er HONOR.AA.Rw/Ïno P.P.

1 quis maior annis aduerfus pada uel tranfadiones,nuiio cogéte impetio, libero arbirrio^^ noluntt-

ir.

Deerrorecak. Depoflukndo. crê-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é? uolontate confeftas patanericeiTe ueniendnm,nel interpeUando nidicehi,iiel fuppli cando prin opibus,uelnóimplendo promiflaxasautem, innocato dci omnipotenris noniinejn eo au-rhorefolidanentmon folum notetur infamia, uerumetiam adione priuatus,reftitiitapœna, quæ paftis probatur infer ta, amp;nbsp;reru proprietäre carear,St emoliiméto,quod ex padione uel träf» adione ilia fuerit côfecntiis.iraq; omnia eorû mox cômodo deputabuntnc,qui intemerata pa-di iura feriiauerint. Eos eria huius legis nel iadura dignos ede inbemus, nel munere,qni nomi na nodra placitis inferentes,per falutem principü confirmationé initarü inrauerint effe padio» nu.D,v.Id.Odobr.Conftantinop.01ybrioamp;Probino Coss.

XLI. impp. LEO er ANTH EMIVS. AA. Acrochirio P.P.

ex falfis inftrumétis tranfadióes nel padióes initæ fuetinriquamuis infinrandö bis interpo Ofitu fit etiam ciuiliter falfo reuelato,eos retradari præcipi mns.ita tarnen,ut fiqnidé de plu« rimis caufis nel capitulis eædem pad(ones feu tranfadióes initæ fuerintnlla tantummodo eau« fa iiel pars retradetur,qnæ ex falfo indrumento compofita conuida fuerit,alqs capitulis firmis ^anentibusmifi forte etiam de eo, quod falfum dicitur, controuerfia orta decifa fopiatur. D« Kal.Iul.Conftantinop.Martiano amp;nbsp;Zenone coss.

X L11. Imp. ANASTASIVS. A.rhom£ P.P.pcr ïllyricimt.

IVbemus,in omnibus litiges iam motis,amp; pendentibus,feu podca fuper fernili, uel adferipri« ciaconditione mouendis,rranfadiones eelebrandas, uel iam celebratas(fi nó alio luri cogni to modo cas uacillare contigcrit)uires fnas obtinerc;nec ob hoc nideri tenorem earum tituba« re,quod pro conditione fernili uel adferipticia confeda funt. D, xv. Kal. Dccembr.Patricio amp;Hppatio coss.

DE ERRORE CALCVLL Tin V.

I. Iwpp. D10 CL E T. er M A X r MIA N. A A.,cr c C. Aureliano anärtO. Rrorem calcnli,fiue ex uno contradu,fiue ex plutibus emerferit, uerirati non ad ferre præiudicium,fæpe conftitutum cft.unde rarióes etiam faepe computatas de nno retradari podeji res iudicatæ non funt,uel tranfadio non interuenit: explorât! iuris eft.Sed etfi per errorem calcnli,uelnt debitam promififti quantitatem, cum effet indebita,cödidio liberatiöis tibi cópetir.D.Vl.Kal,Mart. aa. COSS*

DE POSTVLANDO. Tit. VI*

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. ANTONINVS. A. Artemidoro.

Vm à præfedo Aegypti perpetuö caufas agere prohibitus,nó appellaueris.-placitls obtempera.PP.iii.Kal. Aug.Sabino ii.amp;Amnlino COSS.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;Iwp. ALEXANDER. A. Pobdoro.

NEc cacterorum liberti,nednm mei qnidem,fi ira funt literis eruditi,nt patro« cinia defiderantibus prædare poflint, prohibentur hoe facere. P P. Non*

wart. luiiano ii.amp; Crifpino COSS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.GOR DIAN VS A. PÏauiano.

fub fpeciehonorarq,qnod adnocato nf^ ad certum modum deberi potuiflet,eam quanti O-atem.quam defiderio tuo complcderis,te darnru cauilli,amp; quafi mutnam pecuniam acce piffes,eam te redditurum promififti,nee temporis fpacio gefto negocio confenfum ac fidé ac« cómodaftixompetenti exceptionenon numeratæ pecuniae turns es, amp;hac caufa cantionem interpofita nfitato more pores condicere. PP.V.Id.Iun.Sabino n.amp; Vennfto coss.

ÏIII. Impp.DIOCLET.crMAXIMIAN. AA.crCC.Tbeodotiom.

T TEIamentoabfentiae patrom caufae,rurfus ad finiras quaeftiones fruftra quis redire cona« V tur.S.iiii.Kal.Ianuar.Nicomediae. C C. C0ss.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Imp, CONSTANTINVS. A.Uelladio.

• Vlquiaduocatorumexiftimationifuaeimmenfaattj illicita compendia ptaetuliffe, fub no» Omine honorariorü ex ipfis negoctjs,quæ tuenda fufeeperint, emolumenta fibi cerrae partis turn gram damno litigatoris amp;nbsp;depraedatione pofcentes,fuerint inuenti;placnit, ut omnes qui perr^ferintinhuiufeemodi faeuitatc,abhac profeflione penitus arceantur.D.iil. Kal. April. Paulino amp;nbsp;luiiano coss.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. VALENTIN, er VALE NS. A A.rfdObWwM. P.V.

i q Quisquis

C O D I CI S De aduoatis diuerforum iudiciorum.

QVifquis nuit efle caundicus,non idem in eodem negocio fit aduocatns amp;nbsp;ludet .‘quottta aliquem inter arbitres amp;nbsp;patrones oportet efle deleftum. Ante omnia autem uniuetfiad uocatfita praebeantpatrociniaiiirgantibusaitnonultra.^litium pofeit utilitas,in licennam roniiiciandi,malcdicendiremeritateproriimpant.agant,quodcaufadefiderat .tempèrent ab îniuria.nam fi quis adeo proeax fuerit,ut nó ratione,fed probris putet efle cerrandum.-opinio* i nis fuæ imminutionem patiatur.Nec enim conniiientia commodaturjit quiie^ negocio dere lidojn aduerfarij fui contnmeliam aut palam pergat.ant fiibdole. Prærerca nullum cû co liti« gatore contraâum,quem in propriam recepit fidem, ineat aduocatus.nullam conférât padio nem.Nemo ex his,quos licebit accipere,uel deccbit,afpern3nter habeat,quod fibi femel officij gratia libero arbitrioebtuleritlirigatot.Nemo ex induftriaprotrahat iurgium. Apud urbem autem Romam etiam honoratis,qui hoe putaiierint eligendü,eóuflt;5 liceac orare.quóufij ma* luerint.-uidclicct,ut non ad turpc compendium ftipemep déformé hæc arripiatur occafio, fed laudis per earn augmenta quaerantur.nam fi lucre pecuniacp capiantur .’ueluti abiedi degene-•tesep inter uiliflimos numcrabünir.Quifquis igitur ex qs^quos agere permifimiis,uultcflccau fidicus. eam folam,quam fumet tempore agendi,fibi fciateffe perfonam,qiiouflt;5 caufidicus cft.Nec putet quif^ honori fuo aliquid efle detradum.-cum ipfe neceifitaté elegerit Handijipfe contempferitius fedendi.PP.X.Kal.Septemb.Valentiniano amp;nbsp;Valente. AA. CO SS.

Vil. lidemcr GKAT lAavS.AAA.ddOlybriumP.V.

PRouidendum cft,ne ipquos in foro aut meritum nobiliffimos fccctit,antnetaftasJn nM parte confiftant.-aliam à tudibus atep tyronibus necefle fit fuftineri.atq; ideo fi in uno aiidi torio duo tantum præ cæteris fHcrint,ueï plures,quorum fama fit hilariorun iudicantis officia fit,utpar caufidicorum diftributio fiat A exæquetur partibus auxiliû fingulorum Asequadi uifioprocedat.Si quis uero monitus d indice,ea excufatione,quæ nequeat cóprobari, cuicunqi parti patrotmium denegaucrit.-careat foro/ciat etiam nunep fibiad agendum copiam poflere ftitui.Si quis autem ex litigatoribus detedus fuerit,feparatim tradaffe cum plurimis,amp; adueP fario fuo tali fraude fubtraxiflc paris defenfioniscopiamroftendetproculdubioiniquamdfcH temfoucri,amp;authotirarem iudidariam à feelufamexperietur.D.Kal.Mart.Treuiris. Valenti nianoöc Valente. A A.utrif^.ni.c os s.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIII. topp.LEO cr ANTHEMIVS.AA.fJico/b-dto P.P.

NEmo nel in foro magnitudinis tuae,uel in prouinciali indicie, uel apud quen^ ludlceW accedat ad togatorum confortinm,nifi facrofandis ca th el icæ religion is fnerit imbufuS myfterijs.Sin autem aliquid quoquo modo,uel quadam mach inarione fadum, uel attentaw fnerit:officium quidem fublimitatis tux centum librarum auri iaduram pro condemnation® fuftineat. Idem uero.qnicunij aufus fucrit contra prouidum noftræ ferenitatis decretum offi' cium adnocationis per fnbreptionem arriperc,amp; prohibitum patrocinium præftiteritraduofâ« tionisofficio remotus,ftylrtm profcriptionis at^perpetui exfilrj fpccialiter fuftinebir. ScitiiriS etiam prouinciarum redoribus,quöd is,fub cuins adminiftratione aliquid huiufmodi fucrit at tentatum,partis bonorum dimidiœ profcriptionem,amp;pœnam exfilij per quinquennium fulü ndîit.D.prid.Kal. Apnl.Conftantinop.Anthcmio. A.11. CO s s.

DE ADVOCATIS DIVERSORVM IVDICIORVM. Tit. Vib

• 1. nbsp;nbsp;nbsp;top.ANTONIN VS.A.DoIom.

Ipattonum caufæ præuaricatum putas,amp; impleucris aceufationem .’nen décrit aduerfus eum pro temeritate commiffa fententia,at^ ita de principali caufa de* nuoqua’retur.quod fi non docueris præuaricatum.-^c calumnia notabcris,amp;re‘ bus iudicaris,â quibus non eff prouocatum,ftabitur,PP.iii.KaI.Odobr. Antoni* [no.A.ini.amp;Albino coss.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;Iwppp. V ALEN s. G R A T. CT VALENT! N. AAA.dd Antomum P.P.

QVi ncceflario patriæ fuæ debét municipio fundiones.eos decuriöibus .aggregates ,nolii* mus euagari,permittentes,ut in negocqs caufidicorum fungantur offices,amp; in cuntati« ,t»us propres fubeantmuncracurialinm.ita tarnen,ut non côtrarempublicam ciuitatis,in qua Jionorem hune confecuti funt,eis adefle permittantur.D.xv.Kal.Septcmbr.Rauennac. V alen te.Vl,ôc Valentiniano.ii.AA.CO S S.

• 11 nbsp;nbsp;nbsp;h topp.AR C AD. er H 0 N 0 R. AA. lt;«{ Afrianvm t.V,

  Nequi«

1 I B E R ÏÏ.

De aduoatis diuerforum iudiciorum.

|\|c quîs ex corpore togatorum^minime curialibus nexibus alfigatus, prouînchles fufei-1 gt;nbsp;piat fundioncs.'fcilicet ut ambiétibus dandatnr ingrefTusA inuitis neceflitaS auferatur • •Hi.Non.Auguft.Conftantinop.Arcadio.nii. amp;nbsp;Honorio.in.AA. C o S S.

irir. Iwpp.HONOR. er THEOD.AA.EK/h(io P.P.

L Ori tui culminis amp;nbsp;uniuerforum iudiciorum aduocati,quidquid ex huinfeemodi profcifi» X one,uel ipfius occafione qusfierint.-id poft patris obitum præcipuum, uel uti pcculium ca« •trenfe.ad exemplum militum,proprio dominio ualeant uindicarc.D.X.Kal. April.Gonftan-tinop.Honorio.xin.amp;Theodofio.x.AA.c o SS.

Vidquidanimilargitatcamp;principalimagnificentiapræftirimus togatis per Orientem vJ^eminentiiTimæ præfefturæ reuerentia ftudiorum.id fibi ptaefenti fandione præftitum cf *ccognofcant patroni caufarum illuftris urbicariac præfeduræ. D.VlI.Kal. lanuar. Conftanti« ßop.Thcodofio.XU.amp; Valentiniano.il.AA.CO SS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;ïidem. AA.adVlorcntiumP.P.

• VAncimus,utaduocatis,quiapudtuammagnificentiamcaufas adurifunt/â nuilo indicé, Once ab ipfa eminentiffima prxfedura follicitudo ulla penitus iniungatuc. fed nec^ aduoca« ^sproiiinciarum,uel fpedabilium iudicum,quifc^ exiftimet aliquid iniungendum.nulla ergo togatis infpedio,nulla ingeratur peraequatio,nulla operis cóftrudio,nulla difcuflio.nulkim ra« riocinium impouatur,nullum deniqj aliud eis mandetur præter arbitrium,in eodem duntaxac loco.ubiaduocationis exerceturofficium.-quinquaginta Hbrarum auripcena officio feriendo, « legis iftius régulas temerare tentauerit.D.vin.Kal.Mart.Góftantinop.Theodofio, A. x vii» «Feftocoss.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;lid€m.AA.Td1aßo P.P.prr lUyricum. jlidempriuilcgtjspotiritogamilluftriflimæperlUyricumpræfediiræ,quibus fruitur toga X per Orientem excelfae praetorianac fedis, decemimus. D. Vll.Id. Septembr ♦ Conftannnop. Theodofio,A.xvii.amp;Fefto coss.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;lidem.AA.Cyro P.P.

• CVmaduocatioprætoriana centum quinquaginta togatis numero minime ucI imminu-cndo uel augendo concludaturnubemus eos,qui ex his ad fifci patronatum peruenerint, cohortis uel alterius uilioris conditionis nexibus cum liberis quandocunep genitis liberos cu« ftodirijpoftcptale depofirü officiü annumep completu,aduocatorü confortio aWeedere cu co-naitiiiaconfiftorianaromnefcp.quod togatis foricelfitudinis tuæ quolibet cafu,quolibet adqui riturtitiilo.quafi caftrenfe fibimet uindicare,nec patribus uel auis paternis earum return com inodum adqinrere legis iftius authoritate dccernimus:his omnibus etiam ad urbicariæ praefe« ffuræadiiocationé trahendis.D.nuKal Januar. Valentiniano, A. V.amp; Anatolio C o S S.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA.ApoüonioP.P.

• SI quis de togatis fori celfitudinis tuæ.ucl 111 yricianæ,fcu urbicariXjfiue de ijs,qui in prouin cialibus indiens caufarum patrociniumprofitentur,elcdione tux fedis regendae prouin-cia:munuspoteftatem'cpfufcepcrit:poftperadam intègre ac fine ulla'opinionis labe admini« ftrationem,amp;adilIudofFïcium,undeabftraduseft,amp;:undefibi uitae fubfidia comparabat.rc-meandi habeat facultatem,nec caufas orare denuo quadam prohibeat inuidia.D,Xil.Kal. Septembr.Conftaiitinop.Eudoxio amp;Diofcoro CQSS.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp.VALENTIN.Cr MARTI AN VS.AA.PdlIddtoP.P.

• Blnos qui priores in tui culminis fede inueniuntur,ad patronatum fifci finguHs quibufqj annis accedere,paribus dignitatibus amp;nbsp;priuilegiorum infignibus ambiendos effe præcipi-ttius,quibus ante hac utebatur is,qui fifci folus credebatut patronus.D.XiUl.Kal.Iul.Conftan« nop.Herculanoamp; Afporatio co SS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.LE O. A.Viuutto P.P.

TVTEmini licere fancimus,aliquem fub adfidendi colore ftatutis centum quinquaginta ad» X iiocatis.quos fibi eminenriflima praefedurain confilium adfumpferit,aggregare.nó aliter nero confortio aduocatorum tuæ fedis aliquis focietur.nifi prius in examine uiri clariflimï reftoris prouinciaï.ex qua oriundus eft,pratfentibus cohortalibus gefta confiant,quibus aperte pateat cohortali uitae acfortunae eundem minime fubiacerc.atçhæc fieri uolumus,fi præfens uirdariflimus reftorprouinciae fueritin eius examine. Si uero abfuerit ; apud defenforem fui oppidij^fta confiant, iurifperitos etiam eorum doflores iubemus iuratosfub geftorumte« ftificationc depromere,effc cum ,qui poftea fubiogaii uoluerit,peritia iuris inftrudum.

j iq Filiog

fie aditoatis diucrforum iudiciorwm^

tauerint,cxteris fupernumerartjs antefetri JL ud infupcr decemimns,ut etiam i|s,qui ultra een turn quinquaginta aduocatos eminentiffimx fedis tus reperiuntur.liceat amp;nbsp;apud uirum fpe* dabilem proconfulem,uelprxfeftumauguftalem,uel comitem Orientis,uirosetiam fpeda* biles uicarios,amp; apud redores prouinciarum négocia perorare.D.Kal.Febr.Conftantinop.Mä gno amp;nbsp;Apollonio C o S S.

X11. ïdan.A.Eufehio P. P. ïUynci

SAncimus,patronum fifci iudicio eelfitudinis tus non iam quotannis ,fcd biennio pro uete reconfuetudine finem offiefj fui forrirnfalnis eidem conforrio pnuilcgijs omnibus, qusa retro principibus meruit,manentibus. D.x.Kal.Mart.Conftanrmop.Bafilio amp;nbsp;Viuiano COSi X111. Impp.L EOctANTHEMIV S.AA.Alexandra dud Aegyptiad linütis.Py-PEtitionem uirorum difertilfimotum aduocatorum Alexandrins fplendidiflimx ciuita* tis,quam de fori fui matricula amp;nbsp;fifci patrono obtulerunt,meriro admittentes.-hac fandio ne decernimus,quinquaginta ftatutos habensorumep nomina pro tempore matricule confi ciédsinferibi, amp;eos aduocationis officium in iudicio tam uiri fpedabilis prsfedi Auguftalisgt; ^ uiri fpedabilis ducis Aegyptiaci limitis petentibus adhibere. esreros uero ultra memoraw numerum conftitutos,apud alios indices eiufdem Alexandrins ciuitatis perorare.filijs fcilice* ftatutorum in loco deficientium fupcrnumcrarqs antcponcndis.Egredienrem autem poft N' ennium fifci patronum,contemplatione laborum, exconfularis moderatoris prouincis digiquot; tate decoraridicenria facnlratecp ei non deneganda,cum ufus exegerir,tam pro fe,c^ pro flips« parenribiisamp;uxoribus,nccnon etiam perfonis ex tranfuerfo latere nfep ad quartum graduW conlfituris,patrocinium fuum adhibere.Quando autem fifci patronum mori contigerit: gM‘ du eum fequentem fine ulla dilatione in loco eins fubrogari : hsredibus defundi nihil rf inde fibi commodi adquiri poffe fperaturisicundis priuilegijs,qus hadenus habuiffe nofcunG neenon qs,qns fuggeftio tus magnitudinis continet,etiam in pofterum intadis, inuiolatiscg feruandis:quaténus huiufmodi delato eis liberalitate noftræ ferenicatis honore poffint in w* amp;nbsp;tranquillitate reliquum nits fus tempus pcragcrc,nulla eis inuitis follicitudine ingerendagt;

X1111 lidem.AA. CaUicrati P. P. lüyrid

ADuocati,qui dirimunt ambigua fada caufarum,fux^defenfionis uiribus in rebus fe' pepublicisacpriuatislapfaerigunt,fatigata réparant: non minus prouident human*’ generi,cp fi prxifjs ac uulnetibus parriam parentesq^ faluarent.ncc enim folos noftro impen** militatecredimusillos,qui gladijs,clypeisAthoracenituntur.-fed etiam aduocatos. miliW”^ nalt;5 patroni caufarum,qui gloriofs uocis confifi munimine,laborantiu fpem,uitamA poft* tos defendunt.D.v.Kal. April.Conftantinop.Zenonc amp;nbsp;Martiano CO SS.

X V. Iwp.L E o. A. Diofmro P. P.

POft duos fifci patronos,qui in præfenti funt.omnes deinde à primo ufep ad fcxagefimn*” quartum imperialibus benefierjs cenfemus perfrui,quibus fifci patroni liberfep eorum h” norati funt.hisquoijillud adtjeiendum efleftatuimus,utfi quis patronatus fifci adeptus gr**' dum»fatalem diem obierinuniucrfa totius anni folacia,ex quo hoc quidem officium peragcr* cœperit,ad hsredes feu fucceflbres fuosCfiue liberi,fiue extraneï fuerint)tranfmittendi tamJ* teftamento,^ ab inteftato liberam habeant facultatem.D.x vii.Kal.Iun. Couftantinop- f** ftoamp;Martiano CO SS.

^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ILIL cv )V|Llllllt;4\. villa VMlll-Ul 4 * VA 1 V/X W tui cv l lid^lllk ULVlll 1 |O} V|L11 111 ^X CV tv 111.1 glktVlUJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a tment^poft fifci uidelicet patronum.ijfdem uidelicet primlegijs noftræ manfuetudinis bend*' cio perfriiantiir,qiiibus fifci patroni libencp eorum muniuntur.D.xvii.Kal. April. GJoft^J* tinop.LeoneiunioreA. COS.

XVii. imp-ZENO. A.PauloP.P.perlUyricum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

IVbcmus aduocationcm fori tui culminis in quinquagintaCficut ante conftitutum fucrat)^ uocatos concludi.-eundemq; numerum,quoties iiel profefhonis fine,uel motte,iiel quotum fueritcafu imrninutus.eledione magnifies tuæ fedis impleri.-ita,ut in prsfenti amp;hinc ufqj^^ biennium ad pleniorcm fupra definitum numerum fubrogandi,fine ulla cohortalis,aut libet deterioris conditionis qusftione fuccedantifalua uidelicet aduerfus cos apparitionib“ (fi qua competit)aftione,quam certum eft,poft^fifci patronatum officio impleto exieru” gt;nbsp;euanefcere.poftlapfum uero biennium foto tux magnifies poteftatis mferi poftulantesd’°^

gt;1

LIBER IL

De äduoatii diuerforum iudidorum.

aliter,nifi fub gcfloru confedione minime cos cohortali condirioni fubiaccre patefadu fucrit, admittentur.cunfta fané priuilcgia,quae magnificae per Orienté præfeftiiræ adiiocatis ex diui» «isretro pnnctpü,fen inclytaerecordationis Leonis,ue] meis fandióibus induira funr, etia tuæ gloriofiffimæ fediscaufidicis abfq; ulladifcretióe competere,per hancin sternum ualituram legem fancimus.D.vi.Kal.Ianuar.Gonftannnop.Decioamp;Longino co SS.

XVIII. Iwp.AN ASTASI VS. A.CufebionMÿft. officiorum.

SVggedionem uiri illuftris comitis rerum priuararü amp;nbsp;proconfulis Afiae duximus admitten dam,per qua nodræ ferenitatis auribus intimauit/ori fui aduocatos cómuni petitione ma gnopere poftulaffe,ut poft^ aduocationis depofuerint ofFicm^dignitate quadam liberalitate noftra potiantur.Iubemus iraqj eos poft depofitumCut didü eft)pr£efatum officiu, unüquenlt;5 eorum,qui in præfenti funt,uel poftea matriculis corü pro tépore fuerint inferti, clarilTimi or-dinis comitis pfrui dignitate,quarénus Sn tépore quieris fruflû præteritorû laborû confequanf, protpfide atqjinduftriaerga clientes fuos côprobata,priuatæ códitionis hoirn multitudinefe gKgatijClariffimismeritoconnumerent.D.ii.Kal.Ianuar.Cóftantinop.Anaftafio.A.n.COS. ,

• XIX. nbsp;nbsp;nbsp;Idcm. A. Thom£ P.^. per lllyricum.

A Diiocatos ampliflimae tuae fcdis,qui pro tempore ad fifei patroni gradü Sn officiu prone-JLÀ.l’unt.undcumliberisiamnarisnelpoftcapcrcandis,ab oinni cohortalifiue cuiuslibec deterioris conditionis uinculoimmunes ac liberos cû patrimonie fiioferuari decernimus : cu conftethoc iampridem aduocatis amplilfimæ praetorianaepraefedurae facris conftitutionibus elle indultum:amp; non dubiö fit.nó tantum eas,fed etiarn fublimiffimae tuae fedis germanas effe poreftates.D.xii.Kal.Decembr. Patricio fie Hypatio CO SS.

• XX. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.ConfluntiwP.P.

IVbemus pro tempore primärem aduocatoruforiuitiilluftris comitis Orientis pet bienniu fifei patroni, Sc folatia fibi cómuni eófenfu deputata per idé bienniu eófequi.hoe qnoqj trat adOjprofeffionem aduocationis deponere.-confortio uidelicet eorundé aduocatorû ad quadra gintatantum uiros redigendo.ita,ut fi qui fuperfluifunt,iam eidem cófortio fociati,de aduo-eationis officio minime retjeianturmemine alio eis adijciendo,ne quadraginra uirorü numeru aduocatorû confortium excedere contingat. Ad hæc eos,quLpront ftatutu cft)fifci patroni de pofuetuRt officiu,poftea quoqg nó prohiberi fingulos tam pro fe,^ pro iugali fua,uel focero, amp;nbsp;focru.neenon genero,amp; niim ,libensc[^, proprijs colonis,amp;: feruis ad fe perrinentibus adiioca bonis fungi offïcio.nec xdiculas eorum metatorum onere moleftari: ut tamé in una tantuma modo fua'cp domo finguli talem prærogatiuâ fibi uindicare maluerint. pro fportulis præterea niodum,quem noticia à nobis porrefta declarat,tam pro his,^ pro colonis,amp; feruis eorü eufto diri,ncmini'q^ praeberi licentia eundem modü circa fportularum exaftioné contra eos excederi di.Nce de cætero quench ante,c^ per ftatuta tempora legum erudirioni nofcatur inhæfifre,fu* pradiftoconfortio fociari.Etfiliosaduocatorum,ucl adhuc intaliconftitutorum officio, uef eorum,qui fifei patronatum depofucrint,fuperftitum,uel mortuorii,extraneis ad idem officiu accedenribus anteponi,efq? gratis amp;nbsp;fine fumptibus fociari,fi amp;nbsp;ipfi (pront difpofitü eft ) folito temporelegum dodrinam meruerint. Vt autem rjs,qui fifci patroni officium adepri funt ,uel fuerint,non tantum fuperftitibus,fed etiarn morte prxuentis profpiciatuntam ad hæredes ft fei patroni,qui femel ad talem gradum nocatus fit,folatia eins tranfire,his'cp feruari : ^ ipfos, qui fifci patronatum iam depofnerunt,uel poftea depofuerint,minime cuiuslibet adus publici follicitudinemnolétes fubirecompelli,necexhibitionisfeu deduftionis onere ( nifi fpeciali authoritatenoftra)moleftari:ó(:in prouinciaineufandosperfententiam uiri fpedabilis comitis Oricntis,urpote competentis iudicis,conucniri ateg litigate decernimus. D.Kal. lul. Con« ftantinop.Sabinianoamp;Theodoro co SS.

• XXI. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.EuflutioP.P.

T Audabile,uitae'cp hominu neceffariu aduocationis officiu,maxime principalibus praemqs JL/Oportet remunerari.Ideo'q; iubem9 clariffimos uiros fifci ,p rpe patronos fori tuæ celfitu dinis,foléni die feftiuitatis Kalendaru Ianuariarü,ipfius tmmodo anni,p qné tale peragut offi-ou,inter fpeftabiles facri noftri cófiftorq comités diuina noftrx ferenitatis manu pufti cófeqiii folatia. Poft^ tale depofuerunt officium,fiquidem filiosingenuos habeantieos clariffimoru notariorû inferi confortio,rribunorü facras folitas epiftolas fine quada fuffragq folutióe perce-ptiiros.Et fi quis per fententiam fublimiratis tuæmonitus fuper agnito debito,uel agnitacau-ia,q ingerit,ei cófeffioné exponcre paratus fit.eam nó arbitro delegato,fed tuc rpis fifci patro riis,ucl altcrutri eorü,fi alter adeffe nó poffit(,p more tnfolito)fub aftorü teftificatione intima» ri.-quo-

C o D I C I f

• gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De aduocutis diuerforum iudiciorum, ti. quoticsfc|:5 de nuptiis quis finedotalibus inftfumentis mutuo contrahendi matrimonii am' mo celebratis/uper alïedii fuo libetisex hiüufmodi coniugio iam exftantibus,uel necdü pi^' creatisjegitimis allegationibus ati maluerit.-eas apud eofdeni pro tempore fifci patronos, u alterutrum (ut didum eft^geftis interuenientibus commendarinta uidelicet,ut iuri cognit® a ' legatióes in abfenribus perfonis,fi quæ comperunt/eruentur intadx.his inftiper,quicö^a^ “ uiros gloriofos pro tempore confules mancipia fua libertate donare maluerint,antelatos »gt;ƒ patronos adeafdem lit^rtatesperagendaspropriam aduocationis uocem-accommodar^'^yl nihilominuspriuilegqs,qiiæiampridem memoratis uel fifci patronis,uel adhuc aduocatioi pro tempore peragentibus officiü togatis,diuerfis modis indulta funt,ex hac end fandioneno ftrainfuaftabilitateduraturis.D.Xn.Kal.Decéb.Cóftantinop.Ariouinioamp; Meflala COSSf

X X11. Idem. A. Ser^o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

PEtitiones uirorum difertüTimorum fori præfidalis fecundæ Syriæ prouinciæ aduocatof** cum competenti moderatione cenfuimns admittendas.'amp; iubemus pro tempore primj' tem eorum per biennium fifci patroni fungi officio,amp; folatia fibi cómuni eófenfu hoe in ul» deputata,per idem bienniû confequi .hoc quoq; tranfado,profeffionem aduocationis depone* re, confortio uidelicetcorundem aduocatorum ad triginta tantummodo uiros redigédo ;iö» ntfiqui fuperflui fuut iam eidem confortio fociati,de oificio aduocationis minime retjeiant. nemine alioeis adrjciendo,ne triginta uirorum numerum aduocatorum excedere eófortiutn contingat. Ad hoc eos, qui (prout ftatutu eft)fifci patroni depofucrunt officiü,poftea qnolt;jnf prohiberi fingulos,tam pro fe/p pro iugali fua,amp; focero,necnon genero,amp; nuru,Iiberis'q-’,pï‘’ prijs colonis,amp; feruis ad fe pertinenribus aduocationis fungi cfficio.nec ædiculas eorum me' tatorum nomine moleftari .• ii tarnen in una tantum fuacp domo finguli talem prærogan' üam fibi uindicare maluerint.pro fportulis præterea modû,quemnoticia à nobis porreda de' clarat,tam pro his,^ eolonisA eorum feruis euftodiri, neminfeppræberi licctiam,eundcmO dum circa fportularü exadionem contra eos excedendi.nec de cætero quen^.anteep petto®* ta tempora legum eruditioni nofcatur inha:fifle,fupradido confortio fociari.Étfilios adaoo torum,uel adhuc in tali officio conftitutorum,uel eorum,qui fifci patronatum depofnerintfu perllitum,uel mortuorum,exrraneis ad idem officium accedentibus anrcponi,cicpgratisÓ;n' ne fumptibus fociari:fi amp;ipfi(prout difpofitum eft)folitotempore legum dodrinam mernt* tint. Vtautem ijs,qui fifcipatroniofficium adepti funt,uelfucrint,non tantum fuperftinbus» fed etiam morte præuétis profpiciatur.tam ad hxredes fifci patroni,qui femel ad talem grad® uocatusfit,folatiaciustranfire,hiscpferu3ri.-c^ipfos,qui fifci patronatum iam depofucrunt. uel poftea depofuerint, minime cuiuslibet aflus publici foUidtudinem nolentes fubire compel li,nee exhibitióis feu dedudionis onere(nifi fpeciali authoritatenoftra) moleftari.•SeinprouijJ cia ineufandos per fententias uiri clariflimi prouinciam,in qua degunt,m oder antis,utpotefó« petentis iudicis,cóueniri ateg litigari decernimus.D.Kal.Decemb.Anatolio amp;nbsp;Agapito CO SS-

• XXIII. Iwp.IVSTIN VS. A.Mrtrino P.P.

REft ituendæfunt clariffimis eloquentie lutninibus fexaginta auri libra:,quas fub imped® Zenonis diuæ memoriae pedaneis deputatas arbitris,necnó fideiufforum uires œfhmam tibus,ramen auferendas credidit pro parrepofterioris fiibtilitas principisrut iam liberalitateno ftri numinis uiri clariflimi fifci patroni præfatam auri fummam fine fraude annis fingubs con fequantur,ab ampliffimatua fede pari lance in uttum^diuidendam. nam uniuerfis redditur, quod pro uoto omnium primatibus indulgetur.facras infuper epiftolas,quibus adprobantut uiri clariffimi tribuni prattoriani amp;nbsp;notarij.non unius tantum nomine,fed alterius quo^ utri' iis præftandas perfpicimus.-fiue fuos filios,fiue alios quofdam duxerint illuftrandos. Ad hoeal tiore beneficio codicillos,quibus illuftns honoratur dignitas,confequantur;quos unius foilin’ nomine eifdem uiris facundiflimis daturos nos pollicemur,profuturos fcilicet alteri eorum d tero concedente,feu qui ex prouincijs fuis,uelex amicis uoluerint,in prouincijs tarnen degen-tibus.Licentiam eis præterea facimus binos homines fingulis annis itidem offerendi,noftram adoraturos purpHram,ftatutis inferendos præfentialibus domefticis,unum equitum,31teruni fcholæ peditum,in uacantem eorum locum,qui defundi funnnulli, dum iuperant,de militu uenundanda pado cum eis interpofito,quorum huiufmodi conuentiones interfunnita tamé, ut ijdem uiri facundiffïmi,cum offerendos eofdem crediderint homines, bina folidorum pro fingulismilia,nihircpamplius,nouerintdependendauiris magnificis comitibus dicatiffimo« rum domeftieorum.'ld eft equitum quidem pro eo,qui inter équités meritus eft,pcditum ante pro eo,qui inter équités inferendus eft.-fobtis uidelicet ftatimftipendijs,necnó cxterisfolatiis ijfdcin

1 I B E R. IL

DeaduocitisVifà. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;5

bfdem tyronibus deputandis fine quolibet alio difpendio. Alps etiam prîuilegqs potiâtur, quaî f^poribus confecuti func,fiue per auguftos apices, feu difpofaiones amp;nbsp;fentétias am-pnfTimæ tuæ fedis.nam quinobis digni iudicati funtrtj multo magis in anterioribus quo^ funt adiiiuandi.D.Kal. Decemb. Conftantinop.Ipfo.A.à: Euthenco CO s S.

XXlIIi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem A.Theodoro. P.P.

P Et hanc Iegemdecernimus,neantc$ inodoginta tantum uironim numerumforitui culminis togatorum collegium dedudum fuerit,adfpirarc quis qualibct arte concédant, autpoflitnifi ueleorum filij, qui triginta priorum obtinentnumenim,facundia amp;nbsp;ftudtjs cru diti,gratis uidelicet amp;nbsp;fine uUo fuffragio.aut fortaflis exreri.non ultra duos,per annos fingulos facundia âc ipfi confpicui, taxa ti fuerinnnullo dcinceps, poft^ odoginra uirorum numeri re-dadi fuerint, fuperare qualibet rurfus ambitione uel adutia quantitatem anfurounterdicenda quo(jcundisliccntiapra:uertendiprogreirusferiem,quamipfius temporis ordo fuppeditat, amp;nbsp;ut mercatorum contradibus loca permutandi.-Ä: adhiic tyrones iam incerefle uctenbus.Hoc etiam pronunciandum cenfemus, ne quis in alqs degat regionibus, relida obferuatione glorl« ficæ tuæ fedis. nouerint etenim, qui poft nomen impetratum patroni litium, ultra triuni an« norum fpacium ex facratiffima hac urbe morandum dnxcnnr.nec nûcupationem togati, nec priuilegia uirorum huiufmodi concedenda fibi ; ut ne repetitis ex induftria prædidæ fedis au« thoritatibus protrahantur,aut inultiplicctur peregrinationis excurfus. quorû omnium fi quid uel minimû quocucg tempore fuerit uiolarû .• uiginti primâtes eiufdem ordinisAqui pro tépo je folicitudiné ab adis in amplitudinis tuæ gerét officio, adiutores etiâ eorû dénis finguli libris auri ferientur,quód aduerfus imperialia confulta ferenitatis noftræ tédentibus non ftatim ob-iecerint intereeffioné legis præfentis, aut non reftiterint, amp;nbsp;omnino nonprohibuerint,ne quid tentaretur contrarium. cû necadminiftratores fublimiffimætua:fedis,fi nonintéteeuftodie« tint difpofita falutaria,amp; ut non temerentur, profpexerint, pœna deerit decem auri librarum. Sexcenti autem aurei, quibus pro tempore fifci patronis fori tuæ celfitudinis ad exemplû pris otum temporum ex area tui iudieij cófulatur, ne poftdecurfum celerem aduocationis amp;nbsp;labo tes gloriofos egenus exeat.non(ut fæpe contingit)incerto die præftentur,fed cum ad medium iter peruenerit patrociniü return fifcaliûdd eft lùlendis odobribus per annos fingulos fine cun datione foluentur.quidquid infuper priuilegiorum retro pricipum facris affatibus, uel autho« titate tribunali,cuius intereft,huic eidem ordini datum oftenditur ; inuiolamm feruari.cum'c^ litequif^eorum pulfatus fuerit,feu ciuilis caudle certamine,aut criminalis quæftionis obtétu, bic, uel in proutneqs: cum per conceffum tempus eorum adeffe quen^ euenit: nullas exfecu« tores fportulas adfequi : nec qui controuerfqs mouendis inferuiunt, aut excipiendo, feu præ-parando,uel officio quolibet,alio quocuncj nomine fumptum exigendum cenfere. D.Idib. ƒebr.Conftantinop. luftiniano amp;nbsp;Ópilione C o S S.

• XXV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem A.Archeldo P. P.

NEmo, excepta Menandri fifci patroni perfona,fperct de extern permutationum faltib? fuperiore gradu captato fruiturum fe bénéfices, quæ patronis ærarq, feu dum officium exhibentcaiifisfifcalibus,autpoftimpletumagmen,impertitamonftrantur. D.xii. Kalen. Sep tembr. luftiniano amp;nbsp;Opilione CO SS.

• XXVI. nbsp;nbsp;nbsp;Iwp. IVSTINIANVS.A.IodWwP.P.

DEconftitutiouediuinæ recordationis luftini patris noftri fuper togatis ampliffimae tuæ fedis prolata, Illyriciani aduocati poftulauerunt à nobis,eis darum fieri,fi locum etiam circa eos poffithabere.-fiuecum commeatu,fiue fine commeatu,iudicijs eiufdem fubli mitatis abfuerint. Sancimus itaqj, talem legem generaliter etiam in perfona eorum ualcre;ut fi quis fine commeatu ultra continuum biennium abfiierit,nel cum cómeatu ultra quinquen« hium,de matricula penitus aboleatur ; nulla licentia ei danda gradum fuum uendicare, amp;nbsp;ite« rum uiris difertiffimis togatis eiufdem fedis adfifterc. per fruantur igitur aduocati einfdé fub» limitatis hac noftra generali fanflione.

DE ADVOCATIS FISCI. Tit. VIil.

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iwp. ANTONIN VS. A. Claudio.

M Vm te fifci caufam agitaffc proponas .•quanis te falariö peepide neges.tamé pla citis adquiefce. eos cm, qui caunam fifci egidcnt„phibiru eft aduerfus fifcum pa ^trociniûpræftare PP.xiii.Kal.Ianuat. Antonino. A.im.amp;ßalbino co s s.

k Impp. Va#

C o D t C I S

Of more nduocat. Vt qu^ ie^unt dduoeat. cf-e.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp. VALER! ANVS er GALLIENVS. AA.Frf^Wnh’o.

T) Ores authoribus nobis aduerfus fifcum patrociniü qnoq? exhibere priuatis.-dum earn fd I heet caufam,quam tu cum fifciaduocatus fileras, forte traâaftijfufeipere declines. PR Vh Kal.Mart.Valerianoii.amp;Gallieno. A A. COSS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;imp. CONSTANTINVS.A. AeUäno procofuli Africa.

FIfei aduocatus pœnas metuens,caueat,ne fifcalia commoda occultet.nene in ullo négocia exiftente/ifci nomine prinatis aiideat calummas conmouere. D. vii.Id.Nouembr.Tybcii ade.Conftantino.A.IH.amp;LieinioCaef.in. Coss.

nil. Imppp.aRAT. VALENTIN. CTTHEOD.AAA.adAmianu.cow-RP.

RAtionales prinatae rei ca«fis,iiel facri ærarq pr£efidétes,examé præfente fifci adiiocato fut cipiant.D.Xini.Kal.lanuar.Merobaude.i!.amp; Saturnino Coss.

DE ERRORE ADVOCATORVM, ET LIBELLOS SEV preces concipientium. Tit. iX.

L Imp. ALEXANDER. A. Aurelia. -

■A,qux aduocati praefentibus tjs,quorö caufæ aguntur,allcgant, pcrindc habend« Ïunt,ac fi ab ipfis dominis liriu ^feran t. PP. Kal. Mart. Albino amp;nbsp;Maximo COSS«

11. lmp. GORDIANVS.A. Rogulo militi.

Rrores eorü,qui defideria amp;nbsp;preces fcribnnt,ueritati præiudiciû ad ferre non

___pone.mamfellû eft. amp;:ideo fi côdénationé, cuius métionélibello elle infer« jjponis, mamtefte probate potes nó interceflifle: allegatióes tuas lædi nó oportere,is,qui fupet negociodifceptaturuseftjióignorabit.PP.X.Kal.Iul.Pioamp;Ponriano Coss.

lU. Impp. DIOCLET. er M AXI Ml A N.AA. er CC. Vlpw.

SEntentijs finita négocia.refcriptis reuocari non oportet .nee enim quæ cóftitura funt,utaH uocatorum error litigatoribus nó noceat,tibietiâ opitulari poffiint; cure præfente neep cau fæ palam ex continenti,id eft triduo proximo,cótradixiire.nclt;$ poft fententia appcllatióis rem« diojitibihæcdifpiicebant,ufameffeproponas.D.vi.Kal.Septébr.Viminarq.CC. COSS.

VT Q,VAE DESVNT ADVOCATIS PARTIVM, index fuppleat. Tit. X.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. DlOCLET.cr M AXIM IA N. AA.cr CC. adUonoratiM.

• Vbirandum non eft,iudici fi quid à litigatoribus,uel ab qsjqui négoces adfiftunt, minus fuerit didu .• id fupplere, amp;nbsp;proferre,quod fciat legibus amp;nbsp;mri publico con» iuenire.S.XVl.Kal.Mart.Diocletiano 1V.amp;Maximiano.n.AA. COSS.

DE CAVSIS, EX OVIBVS INFAMIA

irrogacur. Tit. x 11.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.SEVERVS.A.Mrfmlio.

Nfamiæ detrimentû minime tibi affertur ob id folü,quod in career? conieflus«^ uel uincula tibi iuffu legitimi iudicis inieda funt. P P.fine die amp;nbsp;confule.

NE^furti,ne(5 ui bonorum raptoru, neej peculatus danatus intelligi poteft» qui enm plus debiti nomine tributorum exegiffet,in duplum i piæfidei^ demnatus eft.PP.v.Id.Ianuar.Laterano Sc Rufino COSS.

• 111. nbsp;nbsp;nbsp;lidem A A. ad Nicirodorum.

ETfifeueriorfententiadici debuit.tamencum proconfuluir clarilïïmus certis rationibuS motHS,mitiorem fententiam dixit,amp; ordine decurionum te biennio abftinere iuflit: trant ado tempore non eße te in numero infamium,palam eft eo, quód poft biennium remififle tibi prohibitionemdecurionatusiudexuidetur.PP.x.Kal. lanuar.Lateranoamp;Rufino COSS.

• 1111. nbsp;nbsp;nbsp;liJfin A A. Venußtano.

SI Pofidonium in tempus anni relegatum fententiam nó exceftifle proconfulis probauenS: quimj annis cxfilio temporali damnandumiater infames haben nonoportet;quoniâ fen«

LIBER IL

De atußs,ex\uibiii mßnüa irro^tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;Ç

^æfcucritaseuextetisdamnis rrafigere uideatur.PP.vi.Kal.Mart.Satiirnino SxGdlo COSS.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V. lidem.AA.Ambroßo.

TAEcurioncs quidcm,item filios decurionum fuftibus caftigari prohibitum eft. ucrum fi J^iniuriamtefecifleproconfuluir dariffimus pronunciauit ; ignominia notatuses.PP* Kal.Iul.Saturninoamp;Gallo co SS»

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;ïidem.AA.ïuJh»

AD tempus in opus publicum damnati priftinum quidem ftatum retinent/ed damnoin* famiæ poft impletumtempus fiibtjciuntur.PP.vii.Id.Decébr.Geta Sc Plautiano COSS»

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA.'Dcmetrio.

Emo ob id.quod bonis paternis fe abftinuit,infamis eft.PP.v.Id.Ianuar .Antonino. A» I y amp;Geta.ii.utrif^ epss»

Vin. Udem.AA.Vlpi^.

l^Vrtificondcmnatacs.citrauerbera quoqg fuftïumfamx damnum fubijftï.quod fires X fiirtiua,quam alter furripui^apud te ignoranter comperta eft.non læfit exiftimationem ïuam fententia durior.PP.x.Kal.Mart.Antonino.A.amp;Geta utrifcj. ii.c oss»

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;lidem.AA.Laeto.

I^TEminé fequitur infamia ob * nö defenfa négocia publica patriae fuæ.PP.Xii.Kal.Mart. » ^f^ dec/l JL, Antonino. A.amp; Geta utrif«^. ii I. C o s S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne^tio.

X. lidcm.AA.Seuero.

jNiiiriarum ex perfona quo^ ferui damnatus,infamianotatur.PP. nn.Kal. Auguft. lifdem , XL Imp.ALEXANDER. A.Uerennio.

^^Vi bonis cefTerunt,licet ex eacaufa bona eorum uenierint, infames non fiunt.PP.X* V.-4,Kal.Maias.Maximo.il.âc Aeliano COSS,

• X11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idcm.A.'DonAto.

Ol te expilaffehæreditatem fententia praefidis conftititmon ex co,quôd nonamp;aliatibi pœ-kJnairrogataeft,furis improbioris infamiâeuitafti.PP.Kal.Iul.Iuliano.ii.amp;Crifpino COSS, X n I. idcm. A. ïnuentio.

^A,quæ pater teftamcntofiio filios increpansferipfit, infames filios quidem iurenô facis fed apud bonos amp;nbsp;graues opinionem eius,qui patri difplicuit,oncrant. XiH.Kal. No«

«emb.lpfo.A.n i.amp; Dionyfio COSS, xnil. Imp.GORDIANVS.A.Iouittö.

NVllam exiftimationis infamiamauunculus tuus pertimefcatjflui fuftium fubieflus ob crimen quxftionehabita,fi fententia non praeceflit ignominie maculam irrogans.D.

Kal.Septcmb.Pio amp;nbsp;Pontiano COSS,

• XV. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.Sulpiti^.

DEcreto ampliflïmi ordinis ludu fceminarum deminuto, triftior habitus, exterabj^hoe genus infignia mulieribus remittunt .non etiam intra tempus,quo eiligere maritû mo-hs eft,matriinoniumcontraherepermittitur.’cumetiam fi nuptias ali as intra hoc tempus fe« cuta eft,tarn ea,^ is,qui feiens earn duxit uxorem,eriam fi miles fit,perpetuo edi Ao labern pu dons contrahat.PP.xvii.Kal.Iul.Gordiano. A.amp; Auiola COSS,

• XVI. nbsp;nbsp;nbsp;ïdem.A.OonütiAW.

FVftibus cæfum,cui per præconem ita diAum eft,?onjKolt;j)avTK(7‘af;caIumniatorem uideri no-tatum,ideofcpeffefamofum,manifeftûeft.PP.ni.Kal.Aug.Sabinoamp; Venufto COSS, xvil. idcm.A.adtâagntvm.

T TErbum precibus infertum, potius uerecundiam onerare, ullam exiftimatiôi macula V uidetur adfpergere.etenim cum nô caufa cognita diAum eft «runocpavri/f ,fed ad poftula* mm patrom interlo cuti one iudicisrefponfum fit.-nequa^hoc infamiam irrogat,PP.viiI« Kal.Oftobr. Atticoamp;Prætextato COSS,

X VI11. Impp.V ALERIAN. czGALLIEN.AA.Anliocbo.

On damnatos quidem duntaxat iniuriæ,fcd paAos quo^ perpetuum ediAum infamat* JL QuerumpaAoseosdemum,quiullosaduerfarqsnumos promala confeientia extranf* aftionenumeraffent.in hac caufa placuit intelligi.Cæterum fimplex rei gratia integram paAi exiftimationem ,illibatam'cp conferuat.quod fi iureiurando decifa contentio fitmemo dubita Herit,quin religionem abfolutio iudicantis fequatur, PP. X II l l.Kal.Ianuar. Sæculare.i i. Sx Donato cos s.

k q Imppp*

co D I CIS De promratoribui.

XVlIk Imppp.CARVS, CARIN, cr NVMERlAN.AAA.ArißterdÜ. ) INterJocutio præftdis,quæ dida eft, infamem cum,dequoquæris,fecifte non uidctur.*cuW non fpecialiter ob iniuriam uel admiftam uim damnatus fit,fed ita praefidis uerbis grauatus amp;nbsp;admonitus,ut ad mêlions uitæ frugem fereformet.PP.XVii.Kal.Febr. Carino. II.amp; Nuinç tiano.AA.coss.

XIX, Impp.DlOCLET.Cr MAXIMIAN.AA.Fortomt».

IMprobum feenus exercentibus,ôc ufuras ufurarum illicite exigentibus, infamia: macula il» rogandaeft.S.xvii.Kal.Mart.Ipfis.AA.amp; C0SS.

XX. lidem.AA.Satio.

SI fratres tui minores dunraxat ætate in ludicræ artis oftéfionc fpedaculum fui populo pris' buerunt; inuiolatam exiftimationem obtinent.D. v.Kal.Septembr.Ipfis. A A.amp; COSS, XXI. Idcm.AA.O'.CC.Domitiano.

F Idem rampens focietatis,cum infamia: periculo,fuo nomine pro focio conuentus, ad fa* ciendum fatis urgetur.D.vi.Id.Decembr.Nicomediac.CC.C o s S.

DE PROCVRATORIBVS. Tit. Xlk

• I . Duna ANTONINVS PI VS. A.Seuero.

Autio ratihabitionis tune exigit,quoties incertum eft, an negocium mandâ' tunifit.PP.nn.Id.Oâobr.Gallicanoamp;:Venufto COSS.

• 11 nbsp;nbsp;nbsp;Diui FRATRES Sextils.

CVm rem pecuniariam efle dicas.-potes per maritum tuum, fo'ennibns im* pletis,appel!ationi aduerfariætuærefpondere.-cum appellationes pecunia-* riæ etiam per procuratores exerceri ab utra^ parte litigantium polTint. Accepta Vii i.Kal. Au« guft.Ipfis CO SS.

Iir. Impp.SEV£RVS cr ANTONINVS.AA. Pomponio.

EVm,qui resagithxredLimjiquibustibideberifideicommiffumdicis.euocaadprïctoren’ uirum claiiffimum:qui aut tibi refpondere cogetur,aut ab adminiftratione negocioruff fecundum formam iurifdidionis prohibebitur.deliberabit autemprætor,finon defendin' tur barredes,an mittete te in poffeffionem debeat,feentus iurifdidionem,quaE exerceriaduei' fus indefenfos folet. PP.x.Kal.Septembr.Chilene amp;nbsp;Libone co SS.

1111. lidem. AA.Saturniw.

QVia abfente te iudicatum dicis;æquum eft tibi reftitui caufæ defenfionem.nec ober it ri' bi,quôd uxor tua interfuit iudicio,aut etiam adquieuit fententiac .• cum aliéna négocia per mulieres non aliter agi poflunt,nili in rem fuam amp;nbsp;proprium lucrum mandata tint eis aft ones.PP-prid.Non, lanuar.Apro amp;nbsp;Maximo COSS.

V. imp.AiiTO'iSimvs.A.VancrAtie.

A Ctionemei,quiabfentis nomine agere unit,ft noneum defcndat, denegari oporteret iamediâoperpetuoexprelTumeft.iin.Kal.Mart.Duobusôi: Afpris COSS.

V I. Imp. ALEXANDER. A.Martiano. REum criminis conftitutum defenfionem caufæ fufeipere non pofte,anteq? purget inno centiamfuam,incognitum non eft.Vi.Kal.Mart.Maximo.il. amp;nbsp;Aeliano cos^.

Vik Idem. A.Mdcri/no.

Militem nee pro patre,ucl matre,nel etiam uxore ,nec ex facto refcripto.procuratorio no mine experiri oportetreum neqjdefcnfionem alienam fufeipere,uel redim ere négocia» uclquafi fuffragator accederc,utilitate publica permittatur. PP.viii.Id.Mart. Maximo. ft- » Aeliano co ss.

• VIII. nbsp;nbsp;nbsp;ldcm.A.tllitnfueM.

QVod quis fibi debitum exigere tibi mandauit,ante litis conteftationem tu alij petendtUn mandate non pores. vin.Kal.Septembr.Maximo.ii.amp; Aeliano COSS.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;idem.A.Außdio.

aVi ftipendia merentur,fuis négoces fuperefle fine offenfa difeiplinæ poffunt.nec poteft dici,eum,qui honefta amp;uerccunda praecedente caufa mandatas fibi adiones exercuenk aliène negociofungi:cum licet contentioexperfonaalterius bona fide fumatur,hunc tameu rem fuam agere non ambigi tur,quod militibus mds interdici,non modo abfurdum, uerum* etiam iniquum eft, Sine die amp;nbsp;confule, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

LIBER II.

De procura toribtit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

• X. nbsp;nbsp;nbsp;lient. A. CaßU.

SI procurator ad unam fpeciemconftitiitus,officiiimmandati egreflus cft. id,quod geffif, nuUiim domino facere pranudicium potuit. Quod fi plenani poteftaté agendi habuit.-res iudicaras refeindi non oporret.enm fi quid fraude uel dolo egit, conueniie eum more iudicio ïumnonprohibearis.PP.in.Kal.Mart«Albinoamp; Maximo COS S.

• XL nbsp;nbsp;nbsp;lidem.A.ScbafliMO.

TVTE9 tutoresjieq; curatores ex fua perfona in re pupilli uel adolefcentis procuratorem fa* £ \| cere poffunt.-fed adorem conftituere debét-pupillus autem uel pupilla,adultus uel adul* ta,ram ad agendum,^ ad defendendum,tutore feu curatore mreruemeiire,procuratorem ordinäre poffunt. Ipfietiam tu tores tv curatores poft litis conteftanonem à fe fadam ad exem* pluniprocuratorum,quilitemconteftatifunt,dare procuratores non prohibentur. PridJd. Maij.Alexandre.A. 111.amp; Dione C O S S.

• XII. nbsp;nbsp;nbsp;idm. A.troiaoni.

EXigendi 5 filio tuo mandati,qui fe defenfioni tuas offcrebat,duplici ratione neceffitas non fuit .'aut quod defendere qiiis(fiue fit libertus,fiue extraneus)fine mandato poteft,tarnen fansdatione pro defenfione ptieftita,amp; alia proculdubio obfernatione fubieda.-aut quod filius, ctiamfiultroadionempatris nomine dirigat, mandatum probare non cogitur. Saue quod nee dum legitimam ætatem idem filius tu us compleuerit.-ob hoc quidem depellere procura-tionisofficio eum index non iniuftepotuit.fed multo iuftius fuit,huiufmodi defenforem andi ïCj^abfentem quaficontumacemamp; indefenfum grain condemnations afficere. v.Kal. O«' dobr. Agricola amp;nbsp;Clementino C 0 s S.

X H r. imp. GORDIANVS. A. Luciano militf.

ITademumfuperliteperfequenda,quamtibi mater mandanit,adionem intentare potes: fi cum primo litem conteftareris,non eft tibi eo nomine oppofita præferiptio militiat.quod nec,cumappellatioagitur,tibiobrjci poteft.nam fiIntegra eft res:ratio perpetui edidi accepta tibi nópmittit alieno nomine adioné intendere. iiLld.Ianuar.Gordiano. A.amp; AiiioJa COSS.

• X11 n. ïdem.A.Sabiniiino.

NOn eo minus fententia adaerfus te lata iuris ratione fubftirit,quód aduerfaria tua minos uigintiquin^annis conftituta,caufamfuam mari to fine curatore agendam mandauitu Minoribus etenim ætas in damnis fubuenire,non in rebus profpere geftis obeffe eófueuit. IIU Noii.Odobr.Gordiano.A.ii.amp; Pompeiano.CC. COSS.

• XV. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.DIOCLET.CZ MAXIMIAIL.AA er.CC.Cornißcio.

Litern te redemiffecôtra bonos mores,precibusmanifefteprofe(rus es.-cum procurations quidem fufeipereCquod offi cium gratuitum effe debet)non fit res illicita.huiufmodi ante officia non fine repræhenfionefufeipiuntur.S. iii.Non.April.ee. COSS.

• XVI. nbsp;nbsp;nbsp;Udem.AA cr CC.^ncoiM.

PRocuratorem uel adorem prædtj.fi non fpecialiter diftrahendi mandatum accepit,ius return domini uendendi non habere,certumacmanifeftum eft. unde fi non ex uoluncare domini uendentibus his fundum comparafti;prouides improbum defiderium tuum,domim« urn ex huiufmodi emptione tibi concedi defideranti. S. Non. April, ßyzantq.ee.e OSS.

X V11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA.cr.ee. tiiardonio.

INuitus procurationem fufeiperenemo cogiturmec eandem ultra,nifi pronocationiscaufa extendere. fed nec defenfionem abfentis fubire compellitur,cum fidem fufeeptam implerc fufficiat. D. vi. Non. lul. Philippopoli.ee. COSS.

XV III. Odem. AA. cr.ee. Dionyjite.

ALienamfufciperedefenfionem,uirile eft officium,amp; extra fexum muliebrem effe con* ftat.filio itacptuo,fi pupillus eft,tutorem pete.xil.Kal.Febr.Sirmq. ee.e oss.

• X1X. nbsp;nbsp;nbsp;IideM.AA.cr.ee. Virmo.

SI precium quidem adoribus alienis fundum uel feruumcitramandatum tibi diftrahentl* busdedifti,amp;:nelt;5præcefliffe,nei^fecutacontradum domini deci are tur uoluntas,in rem autem eius idprecium proceffiffeprouincitepratfes caufacognitaperfpexeric ;hoc tibi reftitui lubebit.Prid.Id. Mart. ee. e 0 S S.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XX. tidem.AA.adVcrrmum prxfidemSyriæ.

Jlhil arbitramur intereffe,utrum ab initio, an coepta iam lite, negocium ad perfona pro X A| diratoris tranfitum fecerit. D.X. Kal. Odob. * .Demeffo. ee. e 0 S S.

XXL imp.C 01:^ ST AHL my S.A.adconcilmmprouinM Africa.

k iq Markus

cöDicrs

gt; ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ne lixat potent, patrod». Utigintii.ty'e.

MAn fus ci tram anda tnm in rébus uxoris cumfolenni fatifdatîonc amp;alia obferuation® intercedendi habeat liberam facultatemme foeminæ perfequendæ lins obtentu in con-tumeliam matronalis pudoris irreuerenter irruant,nec côuentibns uirorû ucl iudicqs interefle cogantur.Sin autem mandatum fufceperitdicet maritus fit,id folum exfequi debet,quod pro curatio emiffa praefcripferit.D.iin.Id.Mart.Adrimeti.Conftantino.A,amp; Licinio Cæfare,utnl 9.11. CO 55.

XXII. idem.A.dd'RdÇfumP.'V.

PRocuratoribus inftitutis,amp;:poftcóteftatamlitcmdominiseffedis;q,quimandaucrant,nö habeant facultatem négocia profequendi.-nifi capitales inimicitiæ, uel morbus,uel alia neceffaria caufa intercelTerit.tunc enim inuitishis transferri lis poteft. D. xiiI.Kal.IuI. Con-ftantino.A.amp; Licinio Cæf.il.utrifcj c 0 5 s.

XXIII. Imp.IVLIANVS, A.SccttndoP.P.

NVlladubitatioeft,poftcaufaminiudicioagitatam,utpotc dominum litis procnratoie effedum,etiam poft exceifum eius,qui agendam uel defendendam litem mandauerat. poffe incoharam caufam iurgium'ep finire.-quippe cum amp;: procuratorem pofte en m inftituere, ueteresiuris uolucrint conditores.Led.ii.Non.Febr.luhano.A.iiii.amp;Salluftio C 0 5 5.

X XI n I. imppp. GRAT. VAL E N TI N. CT T H E O D. AAA.Ptincratio P.V. Llcct in principioquîcftionisperfona debet inquiriprocuratoris,an ad agendum negodu mandatumâ domino litishabeat;fi tarnen falfus procurator inueniatur.nec dici contre» uerfiæfolent,necpotefteffeindicium. D. 11. Kal. April, Conftantinop. Anthemio amp;nbsp;Sya» grio COSS.

XXV. imppp. V ALENT.THEOD. er ARCAD. AAA.TdtianoP.P. QVicunlt;5 praetorianae,uel urbanae præfeduræ fubl ime faftigium,uel magifterium müiW re,uel confiftorianæ comiriuæ inflgnibus meruerit dignitates,uel procôfulare ius dirc-rir,aut uicarrj fuerit adminiftratione fuffultus.-fi quid ab co uel infertur iurgium, uel refernir: procuratoris perfonam in negocq fui inra fubftituat.Quód fiquis fandionis huius ftatuta ttafquot; greffusjudieq fefeiurgaturusingeffcrit.-careat huius litis forte ,cuius non per procuratorem exfpedauiteuentum.iudex nihilominus,qui contré fecerir,nouent afe uiginti libras auri Jl^ ab officio quoç^fuo tantundem ponderisexigendum. D.xviii. Kal, Odobr.Arcadio.A.i 1»^ Rufino C 0 5 5.

XXVI. Imppp.ARCAD. HONOR.ez THEOD. A A A. AnthemioP.P.

IN pecuniarqs controuerfrjs,etfi fpecialiter hoc præcepti uel fententiae minime defignat am thoritas,paflïm unicuiqjcd tarnen ita maluerit)per procuratorem refpondendi tribuimusft cultatemmifi forte quofdam, iuftiores nónun^ ob taufas, uehementiores maximi ludicis uo cabitauthoritas.

NE LICEAT POTENTIORIBVS PATROCINIVM LITIGAN» tibuspræftare,uelaaionesinfetransfene. Tit. xiii.

L Impp. DIOCLET.crMAXïMIAN.AA.Anyfo6oIo sf luineadmodumconftituit diuus Claudius confultiffimus princeps païens no* fter,ut iafturacaufæ afficerentur rj.qui fibipatrocinium potentiorum adiiocal» fencut hoc propofito metu iudicianæ lites potius fuo marte difcurrerent,^ P°' tenriorum domorum opibus niterentur.quem palam eft in tantum prouinciali* ________urn quæftionibus effe commotum,ut huius fandionis redores prouinciarum c® ItodesA contemptae huius rei uindices fecerit.fcilicet,ut in adores feu procuratores, in fubß* dia negociorum uel ufurpatos gratia,uel redemptos,feuera fententia uindicarent. Quare cum interfit in uniuerfumomniu.amp;præcipue tenuiorû,qui fæpe importunis potentiû interceffio nibus opprimiintur.inter litigatores audientiam tuam impertiri debebis,nec metues, ne pr$* indicés dariffîmis uiris;cum diuus Claudius huius rei redorem prouinciæ difeeptatorem respoftularet,ultoremfpecialiterfecerit.D.ini.Id.Septemb. AA.iii.amp;.ii.coss.

II. Imppp. ARCA D.HONOR.cr THEOD.AAA.IounwP.P. SI cuiufcuniÿ modi adiones ad potentiorum fuerint delaræ perfonasdebiti creditorcs iad® ramultentur.apertaenimcredentiumuideturefleuoracitas,qui alios adionum fuarum icdimuntexaâoies.D»v,Id.Iul,Honorio,vn.amp; Theodofio.n.A A, c o s s.

Debs',

L Î 8 E R IL

HehiSy^luîpottni.nem.tit.ç^c. Vtnemopriuat.tigere. Vtnemhantßne.iud.auth.O'C.' gt;^

DE HIS,QVI POTENTIORVM NOMINE TITVLOS PRAE-dijsaffigui#,ueleorumnominainlitempractendnnt. Tit. xiiii.

I. Impp. ARCAD.er HONOR.A A.Kcßat£ P.P.

Nimadnertimns plurimosininftarû defperatione canfarnm potentintntitnlos Sc clarilïîmæ prinilcgi.a dignitaris ijs,à quibus in ins noc3ntnr,opponere. at ne in fraudem legnmadnerfarioruml^terroremhis nominibus abutantur amp;nbsp;titnlis: qnihuinfmodidolofcientesconninent,afFiciendifnnt pnblicæ fentenrice nota. Quod fi nullum inhac parteconfenfum præbuerint,ntlibelli auttimli eocum nomibus uei ædibus affigerétur alienis.-eaténns in eos,qni fccerint,uindicetur, ut affefti plnm« bo,perpetuis metallorum fnpplicijs deputentur. Quifquis igirur lite pulfatus ( cum ipfe Sc rei fitpoflefror,amp;inris,âctimlumillaræ folenniter pnlfarionis exceperit^contradiftorijs libellis auttitulis alterius nomen credideritingerendnm;eiuspoflefrionisautcanfaï,quam fnb hac fraude aiitretinere,aut euitare tent3uerit,amifldone multetnr.nec repetendae adionis, eriamfi ciprobabilis negoerjmérita fuffragantur,habeatfacnltatem. Eos fané,qni fe fponte alienis li« tibus inferi patinntur,cum his net^ pofreffio,nc(j proprietas competatnieluri famæ fnæ prodi« gos,Sccalumniarnmredemptores,notarioportebit. D.X v.Kal. Decembr. Mediolani» iïtilicone Sc Aureliano C O S S.

VT NEMO PRIVATVS TITVLOS PRAEDIIS SVIS VEL

alijsimponat,uel uela regalia fnfpendat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. XV.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.HONOR.er THEOD.AA.FlrtKwno P.P.

Egiae maieftatis eft,ut noftrx tantum domus amp;nbsp;patrii nonia titulornm inferiptio ne Icgancur. omnes igitnr intelligant publico iuri effe imputandum id,cni nomé dominicü præfcribitur.D.ni.Kal.Decembr.Ranennæ.BaffoÂPhilippoCOSS.

NII. Impp.THEOD.cr VALENTIN. A A.adllorentiwmP.P.

E qiiis uela regalia fufpendere.uel titulum audeat fine præceptione iudicis competenns rebus alienis imponete,quas quocun^ modo qualifcunqg perfona pofTideatJicet HÓ dominus,licet iniuftus poffeiforjUei temerarius inuafor,g poflidet,doceat.Eu auté,qui hoc facere aufus fuerit, fi plebeius eftailtimo fubdi fupplicio.fi clariffimus,uel curialis,uel miles, uel clericus.-profcribendum deportandumepnon folum ciuitate Romana,fed etiam libertate priuari cenfemusrexfecutores'ep huius legis omnes indices effe oportere. Deponendi autem, uelfrangcndi titulos,uel etiam c^nfeindendi uela,non folum eis,ad quorum praeiudicium ta« lealiquid contrat^ leges commithtur,fed omnibus tarn liberis,^ feruis,fine mem ealumniae, nel accufatione criminis.licentia miniftramusrdecernentes, indices eorum'q? officia tricenis li brisauri mnltari ,fi talem acenfationem uelad.mittant,uel depofitam fcribi concédât. D.XV* Ksl.Iul.Theodofio. A.XV1I.amp; Fefto COSS.

VT NEMINI LICEAT SINE IVDICIS AVTHORITATE

fignarebusimponere alienis. Tit. xvi.

?i!|l nbsp;nbsp;nbsp;1. Iwp.PROBVS.A.Oifïdttio.

Aepe refcriptum eft.ante fentenriam fignarebus,quas alius tcnebat,imprimi nó

1 oportere. amp;nbsp;ideo ea rebus aut frndibus apnd te conftitutis illicite impofira,pote-ris ipfe licite detrahere;ut amoris his,canfa,quac ex officio tibi infertur,termine« mr.D.iiii.Kal.Iul.Probo.A.ii.ScLupo co S S.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Irapp.DIOCLETIAN. CZ M AXIMI AN. AA.CrrfKgtßo.

juas alius derinet,imprimere figna nemini licet.etiam fi fuas,uel obligatas fibi cas effealiquis affirmet.

NE FISCVS.VEL RESPVBLICA PROGVRA cores alicui patrocinij can fa illicite præftet.

Tit. XVII.

Imp* .

C o D I C I s

'i^efïfcMUelre^.proc.c^c. Dcne^c'iorun^.a^lione.

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\mp.GOK'D i A^^V S.A.I-e^tinwcraUjs.

j Eipublicx iuribus adiuuari te fiib obtétu qiiantitatis,quam eidem reipublic« de ! bes^contra iuris rationem defideras. m.Id.Ianuar.Gordiano. A.ii, amp;nbsp;Pompda* ^no co SS.

CIL ^dem.A.TcrtuUo.

Vm allcgas partem reriim nel adionem dimidiam fifco.quo magis iuribus eius protegaris,uelle te donare.huiiifmodi litiuni donationem admitri, temporum meoruin difciplina nó paritur.unde ius tuum, fi quod tibi competit,cirra inuidiam fifci mei tueri folen niter cura.S.vi.Non.Auguft.Gordiano.A. n.àPompeianoCOSS.

III. Iwpp.DIOCLET.CTMAXlMI AN. AA-CT CC.Amphiom. Aßhorret à feculo noftro jub prærextu debiti procurationem contra priuatos fifcum pW ftarc.D.vili.Kal.Ianuar. Philippopoli.ee. co ss.

I HI. lident.AA.cr-CC. Achiüi.

A D fraudem creditoribus faciendam,inuidiam fifcalem contra feculi noftri tranquillita« /^tem implorari non decet.Redde ita^,quod fi fco noftro debes.amp; fi conuentus uelut iac ditore fueris,quem tibi numeraire pecuniam negasrexceptione non numerataepecunixfec“® dumleges uti potes. D.XVi.Kal.Ianuar. Sirmq.CC.C o s S.

DE NEGOCIORVM GESTORVM ACTIONE Tit. XVIU.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. ANTONINVS er SEVERVS.AA.Soprth-A

Vm tutores filiorum tuorum fufpeftos faceres, eifdem'cp tutores feu curatoreS petcres;munere pictatis fnngebans.quæ caufa non admittit negociorfigeftorü aftionem,ut fumptus,quos in ea lite fecifti,repeterepoflïs.cum etiamfiquispw afFedióe domeftica aliquos fumptus fecerit,nulla ratióe eos repetere poteft.PR lU.Non.Oftob.Dextro amp;nbsp;Prifco C o s S.

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;lidem.AA, infinie.

COntra impubères quolt;$,fi négocia eorum urgentibus neceflitatis ranonibus uriliter ge* tantur,in quantum locuplctiores fadi funt,dandam adionem.ex utilitate ipforum reeë* ptum ell.Quae tibi quoqj iure decernitur,quód fumptus in pupilbm,quem Romam tutorum petendorum gratia duxifti/eciffe allegas.fi non matertera eiufdem fefacereparatam proprijs impendijs oftenderit.PP.x.Kal.Febr.Latcrano amp;nbsp;Rufino COSS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;lidem. A A .Vadriano.

Slue pro fratre cohaerede pecuniam foluiftimegociorum geftorum adione experiripotes.d ue pignoris liberandi gratia debitum uniuerfum foluere coadus es: adionem eandem ha-bebis,uel iudicio familiæ ercifcundae(fi non eft inter uos redditum^eam quantitatem adfequt tis.PP.Vlii.Kal.Feb.Anulinoamp; Frontone c o S S.

• 111 1. lidcm.AA. Claudio.

QVi pupillae négocia tutoris mandatu fiifcepit.pro tutore négocia nonuideturgeffif' fe,fed negociorum geftorum adione pupillae tenebitur. PP.Ui.Non. Decembr. Fabia« no amp;nbsp;Mutiano C o s S.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;li dcm.AA.Trypbomo.

OFficio,nec minus obfequio liberti fundus,negociorum geftoram adionem contra pa« tronifiliaspupillas habere nópoteft.PP.xin.KaLIul,Getaamp; Plautiano COSS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;lidem. AA.GaUo.

CVratpremtibi quidem teftamento patris datum dicïs,quod nó poteft uideri iure faftu-quöd fiCutproponis)adniiniftrationifc mifcuitmcgociorum geftorum adio,taniadue£ fus cum,^ contra hsredes eius tibi competit.PP. *. Apro amp;nbsp;Maximo C o £ S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

vu, Imp. ANTONINVS.A. Euphratx.

SI ab eo,qui négocia tua geffit,hærcs ex duabus uncqs inftimtus es.etiam fi adeas hxredita-tem,in reliquis decem unerjs aduerfus cohaeredem competit tibi petitio,fiquam aduerfuS defundumhabuiftiadionem.PP.vi.Id.Mart.Romæ.Sabinoamp;Anulino COSS.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;idem. A. Salußio,

SI pecuniam a debitoretuolulianus exegit.camtpfolutioné ratam hàbuifti.habesadiier« fus eum negociorum geftorû adionem. PP. VUI.Kai.Mart.Praefente amp;nbsp;Extricato COSS.

• 1X. nbsp;nbsp;nbsp;idi-m.A. Seuero,

  Adner«

t I B B R IL Denegoc.gefl. a^ione.

A Duerfuseos^qui négocia tua gcfferunt,negociorum geftorum iudicio cîuîlîter confî fte.nec tibi oberit,fi propter occupationes militâtes earn litem tardius fueris ex fee unis: turn hoc genus aftionis longi temporis præferiptione excludi non poffit. V l.Kal. Auguft. Am »oninoamp;Aduento COSS.

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X. Iwp. ALEXANDER. A. Secundo er alijs.

L I feruum alienum non inutilem domino conftitumm ægrum curaftismegocium nó inutf-tjliter gefTiftisA competente adióe uobis fumptus recuperate poteftis. PP.xn.Kal.Dccébr. Alexandro. A. ii.amp; Marcello C o S S.

XI. idem. A. Kerentüte,

Alimenta quidem ,quæ filqs tuis præffitifti.tibi reddi non iufta ratione poftulas.xö id exi« genre materna pietate feceris.Si quid autem in re.bus eoru utiliter amp;nbsp;probabili more im« P^ndifti.fi non amp;nbsp;hæc materna liberahtate/cd rccipiendi animo feciffe te oftendeiis.id negoep ^rum geftorum adione confequi potes. PP. xn. Kal.Pebr. Albino amp;nbsp;Maximo C o s S.

Xir. Idem.A.Theophilo.

filius pro patre fuo debitum foluerit:nullam aftioné ob cam folutioné habet: fine in pote Oftatc partis,cû folueret,fuerit.fiue fui iuris côftitutus.donandi animo pecunia dédit. Si igit pater tuns fui iuris eóftitutus, pro patre fuo négocia gérés, nó præcedéte mandato,debitü eius *oluit:negociorû geftorû cû patruis tuis agere potes.PP.Kal. Aug. Agric.amp; Clemétino CO S S.

Xin. Idem A. AquiU.

Vod in uxorem tuam erogafti aegram,nö â focero repetere, fed affedioni tuæ debes im -K-^endere.In funus fané eius fi quid eo nomine quafi receptutus erogafti .patremjad queni «os redijt,iure conuenis. PP. Vin. Kal. Nouembr.Agricola:^ Clementino COSS.

X1111. nbsp;nbsp;nbsp;idem A. Mutiano Rufo.

VI mandatum folius mariti fecutus, tam ipfius, quam uxoris eius négocia geffifti: tam tibi, mulieri imueem negotiorum geftorû competit aâio.ipfi fane,qui mandauit,aduer-M ®^”lt;^0 ®®0 eft.fed amp;nbsp;tibi aduerfus eum cótraria/i quid forte fupererogafti. PP.x. Kal. Alart. Maximo. ii.amp; Vrbano C O S S.

XV. Imp. GORDIAN VS. A. Eutychiano.

V Ipatemo affedu priuignas tuas aluifti, feu mercedes pro ijs aliquas magiftris expédifti: eius togarionis tibi nulla repetitio eft.quod fi ut repetiturus ea,quæ in fumptus mififti, aliquid 'Wgaftirnegocioru tibi geftorû intédcdaaftioeft.PP.vi.Id.Iul.Gordiano A.amp; Auiola. C O S S.

XVI.- Impp.GALLVScrVOLVSlAUVS.AA.Eutychidno.

tl negocium fororis tuæ gerens,pro eatributa foluifti,uel mandante ea,uel rogante,'id feci-Oftimegociorurn geftorum aftioné uel mandati id,quod foluiffe te conftiterit/eciperc pote« ’^'s.PP.xi.Kal.Matj.Gallo amp;Volufiano COSS.

XVfl. Impp.DlOCLET.cr MAXIMIAN. AA. er CC. Cl4«(iilt;c.

1’ Vratoris etiam fucceffores negociorum geftorum utili cóuentos aftione,tam dolü,quini V^latam culpam præftare debere, nee ad eos officium adminiftrationis tranfire, ideo'cp nul» «m alienandi eos res adultæ poteftaté habere conuenit. D.xm. Kal. lanuar. Sirmij. A A. C 0 S S.

X X V111. lidem AA. er C C.Pomponia.

f^B negotium alienügeftum fumptuûfaftorûufuraspræftari,bona fides fuafit. quo iure 'tontra hos etiam ,quorum te neceffitate cópulfum negocium gefliffe proponis,per iudi« ïgt;timnegociorügeftorumuteris.D.viiii.Kal.Ianuar.AA. COSS.

XIX. lidem AA. O'cc. Alexandra.

A Bunohæredeprofolidoreueluticômuniuenûdata,depreciocohæres néditoris nego« • .Zxciorü geftorû aftione rata facies uéditioné agere poteft.D.Idib.Febr.Sirmij. CC. C o s S. TXX. nbsp;nbsp;lidem AA.O' cc.Oamp;auiane.

Vtori uel curatori fimilis non habetur,qui citra mandatum negociu alienum fponte gc-rit.-quippe fuperioribus quidem muneris neceffitas adminiftrationi finé,huic aüt propria voluntas facit.ae fatis abundeq? fufficit,fi cui uel in paucis amici labore confulatuc. Secundum fiiper his quidem,quæ nee tutor nee curator conftitutiis, ultro quis adminiftrauit: turn nó ntuni dolum amp;nbsp;latam culpam, fed etiam leuam præftare neceffe habeat: ä te cóueniri poteft, «gt;qiis tibi ab eo deberi patuerit,cum ufuris cópelletur reddere.De cæteris uero, quæ ab alijs * coiiftituta iuris detenta cxafta non funtrab hoc,qui nee agendi quidem ,pprer exceptióis ob« 3culiini facilitate habere potuit,exigi non poteft.- Sc idcirco aduerfus eos, qiios res tuas tenere

°‘tJSjdetorqueretuaspetitionesdebes.D»vm,KaLMaq.Sirmij.CC. coss.

1 lidem.AA,

C o D T Ç I S De hif^tlM ui metutue cauf,

XXI. Uiem A A. c^ C C.MichU.

SI cognatt tui fcruos fuos manumiferHnt:hoc,quÖd adminidraffe cos rem mam contenais, impedimento eorum libertati fieri non potuit.quin autem ex aamp;i praecedenti poft manu« milTionem.fi ucriufij temporis adminiftratio non connexa/ed feparata fit,conuenirinonpol fe,proculdubioeft.D. vi.Kal.Oftobr.Viminattj.ee. CO SS.

X X11. iidem AA. Oquot; e e. Eulogio. NEgociumgerenresalicnum.nouinterueniente fpeciali pafto,cafumfortuitum praeftare non compellunrur. D.xi. Kal. Dccembr. e e. e o S 5.

T^T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XX11 I. liiem AA. er CC. Theodoro.

jL^ Egocijsgcftis,nóinrc,fcdinpfonaeftaftio.D.xii.Kal.Decébr.Nicomediae. CC. COSS» xxmi. Imp. IVSTIN l ANVS.Â. loami P.P.

SIquisnolente.amp;fpecialiterprohibente dominorerum,adminiftrationi earum fefe immi» fcuiuapud magnos authores dubirabatur/i pro e.vpcnfis^quæ circa res faftæ fiint.talis neg? eiorum geftorum habest aliquam aduerfus dominum aftionem.quam quibufdam pollicenti« bus direftam uel uti!em,altjs negantibus (in quibus amp;nbsp;Saluius Julianus fuit) hæc decidentes fan cimus,fi contradixerit dominus,amp;eum res fuas adminiftrare prohibuerit;fecundu luliani fen* tentiam nullam effe aduerfus eum cotrariam aftioncm.-fcilicet poft denunciationem, quant ei dominus tranfmiferit,non concedens ei res eins attingere: licet res bene ab eo geftæ fint. C^id •deinde fi dominus afpexerit ab adminiftratore multas expenfas utiliter faftas,Öc tiic dolofaad* fimularióe habita,eum prohibuerit,ut neeg anteriores expen fas præftetc’quod nullo modo pa« hmur.-fed ex quo ca teftatio ad eum fafta eft,uel in fcriptis,uel fine fcripris,fub reftificatione ali arum tarnen perfonarum; ex eo die pro faciendis meliorationibus nullam ei competere adio» nem.fuper anterioribus auté, fi utiliter faftæ func,habereeum aftionem contra dominumcó* cedimus fuanatura currentem. D.Kal.xiiu.Dccembr.Lampadio bördle COSS.

DE HIS, Q.VAE VI AIETVSVE CAVSA

^eftafunt. Tit. XIX

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. ALEXANDER.A. Felift.

Erfecutionem eorum,quæ ui uel furro ablata font, etiam fi poftea interciderunt, intégra efle,iurerefponfumeft.PP.xKal.Decébr.Maximo il. amp;nbsp;Aeliano COSS. 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem A. Alexaudro.

CVm te non foluin cauiiTe.uerumetiam foluiffe pecuniam confïteansiquara tione,ut uim paffus reftitui,quod illatû eft,poftules.perfpici nô poteft. Quin fit,ad folutioné te ,pperaffc,omifla querela de chirographo,utputa per uim eitel to.nifi àinfoluendo uim tepafTumdicas. PP. vi.Kal.lui. Alexandro.A.H.amp;Marcello CO SS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.GORDIAN VS. A. Caio.

SI ui uel metu fundum anus tuns diftrahere coaftus eftretiam fi maxime emptor cum alij né didit.-fi tarnen tu auo tuo hæres exftitifti. ut tibi reddito à tepraecio reftituatur, poft^plaov it in rem aftionem quoqjdari fecundum formant perpetuiedifti,adito præfideprouinci«T,po« teris poftulare.'fi modo qui fecundo loco comparauit,longæ pofleflionis præferiptione nô fue-rit munitus PP.vi. Id. Auguft. Pio amp;nbsp;Pontiano C o s S.

1111 idem A. Primo cr Euthydico.

SJ per uim,uel metum mortis,aut crutiatus corporis uenditio uobis extorra eft, amp;nbsp;nô poUea earn confenfo corroboraftis;iuxta formam perpetui cdifti intra annû quidem agentes (quo experiundi poteftas eft)fi res non reftituatur.quadrupli condemnationem referetis,fcilicetred diro d uobis præcio.poft annum uero caufa cognita eadem aftioin fimplum permittitur. qui caufe cognitio eô pertinet,ut ita demum decernatur,fi alia aftio non fit. PP.lil. Non. Auguft. Gordiano. A. amp;nbsp;Auiola c o s s.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;Idem A.P.ufomiliti.

N On intereft,àquo uis adhibita fit patri amp;patruo tuo, utrum ab emptorc,an uero feiente emptorc ab alio,ut ui uel metu pofleflionem uenderecogerentur.nam fi adhibita ui cou pulfi funt pofteffiones fuas,quæ maioreualebant, minima diftrahere: iurifdiftionis tenore,ut id,quod improbe faftumeft,in prioremftatumreuoluatur,impetrabunt. PP.VI. Kal. Januar. Gordiano a . amp;nbsp;Auiola c o s s.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.DICCLET.crMAXIMIAN.AA. üCC. PvDi*.

Adinui-

LIBER IL Dedolomalo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S$

AD inuidiam alicin noccre nullam dignitatem oportet .unde întelligîs, qiiôd ad merä ar# guendum,per quem dicis initum eße contradû, fenatoris dignitas aduerfarq tui fola nó eitidonea. PP.iii.Kal.Maq.Heracliæ. C C. C O s S.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.cr C C. Cotui.

Vldonationis,uc! tranfadionis,uel ftipularionis,uel cuiufcunlt;5alteriuscontradus obligatio Onis confedum inftrumentum, mem mortis, uel cruciatu corporis extortum, uel capitales Jpinas pertimefcendo, adito præfide prouinciæ,probarepoteris.hoc ram haberi fecundü edidi formanópaticmr.D.ii.Non.Januar. AA. COSS.

• V111. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. er CC. Triphonio.

CVm te domus et horti uenditionem feciffe fub fpe rccipiendi, quöd de frumentofeceras inftrumentum,uel timore,ne ad ciuilia munera nominareris, proponas, amp;nbsp;refcindi uen« ditionéuelutimemscaufafadam defideres.intelligis,adratum nonhabendü contradum,me« lu humfmodi prodeße non pofte. D.xi.Kal.Scptembr. Viminatij.C c. COSS.

• IX. nbsp;nbsp;nbsp;lidemAA.cr CC.Uymnode.

A Æ Etum non iadationihus tantum,uel conreftatione/ed atrocitate fadi probari cóuenit. iVxD.Kal.Decembr.ee. COSS.

• X. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA.er CC.Vaußine.

ACcufationisinftitutæuelfuturæmetu alicnationem feu promiß'ionem fadam refcindi poftulantis,improbatüeft defiderium. D.Vi.Kal. Febr.C C. COSS.

• XI. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.CONSTANTIN V S A.ddEMagriwm P.P.

Slperimpreftionem quis aliquem metuens faltem in modico officio eöftimmm, rei fuæ in ea prouincia uel loco,ubi tale officiû peragit, fub uenditionis titulo fecerit ceffioné: amp;nbsp;quod fmptü fiüt,reddamr,amp; nihilominus etiam pecuniæ retineatur; finiili poena feruanda.fi qui uel •^ouigis uelamid nominibus abutétes,prædâ tarnen fibi adquirüt.x.Kal.Odobr. Aquileiæ.*.

XU. Impp. HONOR, er THEOD. AA. rfdpopK/uw.

A TEnditiones,donationes,tranfadiones,quæ per potentiam extortæfunt, præcipimus in* V firmari.D.Xiii.Kal.Mart.Ipfis AA. viii.amp;iii. eoss.

DE DOLO MALO. Tit. XX.

I. Iwpp.SEVERVS o* ANTONINVS. AA. Clementine.

I fideiuflbr â creditorepignora emit oblata quantitate fortis amp;nbsp;ufurarum:tibi do miniü cü fruftibus,qiios bona fide percepit.cófultius reftituet: ne fidei ruptæ gratia de dolopoffitadioexerceri.AcceptaD. 111.Id.Maij.Plautianoamp;Geta COSS.

DII. Imp. ANTONINVS A. Agrippa,

E dolo adiOjCÜ nulla alia cópetit,caufa cognita permittit. D.Non.Nouébr.

111. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. G O R DIA N V S. A. Aquilino.

quot;^TOn pofTunt obeffe tibi tempora,quæ in adióem de dolo folent computari,quibus reipu« X N blicæ caufa(ut allegas)occiiparis: fed exinde tibi incipiet tempus cedere, ex quo muneri» bus liberatus/acultaté agendi intra præftituta tempora cceperis obtincre.PP.Idib. Auguft.Sa« bino.11,0!: Venufto c o s s,

IIII. Impp. DIOCLET.crMAXIM lAN. AA.cr CC.Mcnlt;tnJrlt;e.

CVm proponas inter te à eum,quemin contubernio ancillam mam fibi coniunxiffe me-morafti,placuifle,uttibiprocadé daret mancipiü;intelligis,quödfi manumififti,uclei tradidiftijamp;ille manumifitgt;reuocâdæ libertatis poreftatem nó habes.-fed folu, fi needum ftatu* lu tempus exceflerit, 0; fidem placiti rumpat.defiderare debes,de dolo decerni adioné. Quöd« « penes tedominiü eins remanfit:adito præfide prouinciæ, cum naris hanc potes recuperate, fi nullamoueatiuftatusquæftio.D.ui.Kal.Maq.Heracliæ. CC. COSS.

v. Üdem AA.cr CC.Amphidrofe.

vlfaperftitepatreper emancipationemtui iuris effeda,marri fucceflifti,rebusfcptuis per legi L^inmm tutorem pattern, eundemt^ manumifforem adminiftratis, poftea tranfegifti cum PObonafide. perfpicis.quod fi padum tantum fadumfit, petitio ma per exceptionem fub-niouenir.fi uero nouatio legitimo modo interceflit, amp;acceptilatio fubfecuta eft: nullam iam tibifiipereffeadionem. Sanéfilæfaes.immodice liberatione folennicer per nouationem arej 3cccptilationcmtributa;nonde dolopropterpatemam uerecundia,fedin fadü adio tibi tris

1 ij buéda

C O D T C I S De in integrum reftiM.min z^c.

buendaeft.D.Idib.liin.CC. COSS.

DVI. hdem AA. cr e C. Uymnod£.

Olum ex indices perfpicuis probari conucnir.D.Kal.Deccmbr.C C. C o S S.

• V11. nbsp;nbsp;nbsp;hdem AA. er CC. Scbaßiano.

SI maior qninqj amp;: uiginn annis hæteditateni fratris tui repudiafti: nulla tibi facilitas eius ad-eundae relinquitur.Sanè fi eius uxoris tibi fubftitutae dolo faâum eft: adionem de dole coö tra earn exercerepotes.D.x vi.Kal.Mati.e e. COSS.

vin. Imp. GONSTANTINVS.A. ddSymmachumuiearium.

Optimum duximus,non ex eo die,quo fe quif^ admiffum dolum didiciflè córnemoraue* rit, neeginnaanniutilis tempus, fed potius ex die, quo adferitur cómiffus dolus,inft* connnuumbienium de dolo adionem moueri.-fiue abfuerir,fiue pracfto fit is,qui dolum fep“* fum efte conqueritur.Omnes igitur iciant,nelt;^ incipiendæ poft biennium, neqj ante compler“ biennium tœptæ,poft biennium fimendae doli adionis conceflam licentiam. D. vni.Kal.Ai^ Nxflb.Cóftantino.A.V.amp;LicinioCæfare COSS.

DE IN INTEGRVM RESTITVTIONIßVS MINO^

I. tmp. A L E X A N D E R. A. Plotian£.

Llud infpiciédum eft, num inofficiofi querelæ, uel palam,uel tacita diffimulatio ne fitrenunciatum.nec hoe autem in tuam perfonam cadere pofte auxiliii,qutxl aetatiimpertinu',oftendit.D.v.Id.Iu].Maximo.li.ócAeliano COSS.

E li, Imp. GO R DI A N VS.A. Alexandra.

,O tempore,quo foror tua auxilio ætatis iuuabatur.fi partis inteftati honor“

pofleflioné accipere debuit:licet quin^ fil ios fuperftites habuerit,nó tarnen ideo minus ad edi* öi prærogatiuam pertinet;fcilicetfi nunc per œtatem benefieiü reftitutionis largitur.PP-v***' Id.Auguft.Pio^Pontiano COSS,

III. nbsp;Impp.DIOCLET. er MAXIM! AN.AA.crCC. At tl MO.

SI curatorem habens,minor uigintiquin^ annis poft pupillarem ætatem res uendidifti.'li“‘' contradum feruari non oportet;cum non abfimilis ei habeatur minor curatorem haben“» cuia praetore curatore dato bonis interdidum eft. Si nero finecuratore conftitutus,coniï“' dumfecifti.-implorareinintegnim reftirurionem, fi needum tempora præfmita exceflerint» caufacognitanonprohiberis.D.xnii.Kal.Maij.Heracliæ.AA. e0SS.

1111. hdem. AA. er CC.lfidoro.

SI minorem te uigintiquinq? annis fuiffe,cum contraheres,oftendcris,amp;: tempora reftiw^ ni præftituta exceffiffe ab aduerfario tuo comprobatum non fuerifpræfes prouinciiei*’’**' tegrum reftitutionis dare tibi auxiliu m debet. D. vi.Kal.Maq.Heracliæ. AA. co SS.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;UdemAA.crCC.Kufo.

Mlnoribus in integrum reftitutio.in quibus fe captos probare po(riint,amp;fi dolus aduerfi' rq non probetur,competit. Ante impletum etiam quintum amp;nbsp;uicefimü annum,deipgt; in quibus fe captos exiftimant minores,pofte in integrum reftitutionem implcrarejcercifti*”* iuriscft.D.V.Kal.Matj.Heracliæ AA. COSS.

• VI. nbsp;nbsp;nbsp;hdem AA.cr eC.Sententiæ.

SI intra xtatem,cni fuccurri folet,in integrum reftitutionis lis incohata, nee ei 5 te renuneu rum eft.-mors eius,contra quem hæefuerit implorata,fraud! tibi efte non poteft. D.V’K»* Maq.Sirmq.cc. COSS.

• VII. nbsp;nbsp;nbsp;lidem AA. er cc. Sellerie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

DE tutela auunculi eiufdem'cp tutoris,cui falfö aetate probata præftitifti liberationem-'q*’^ ignacum xtatis tus non fuifle,tam ofFiciü turelæ,quàm fanguinis proximitas argnir'quot; needum ftatutum tempus exceilit: ex caufa in integrum reftitutionis hxredes eius conuen*^® ' potes.D.xi.Kal.Auguft.ee. eoss.

• V11 nbsp;nbsp;nbsp;f. Impp. HONOR. czTHEOD. AA. \uliano procöfuli Africte.

Mlnoribus in his, quæ ue] præternuferunt, uel ignorauerunt,innumeris authoritatio“* conftateflèconfultum.D.Non.Maij.Conftanrio v.e. COS.

TV J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X I. Iwp.Z E N O. A. Aeliano P.P.

Oii uidetur ciraimfcriptus ede minor,qui iure fit ufus communi«

HtßUof.minoret Tkfideiulf.nün. Situer ucï off.int.Ce.

DE FILIOFAMILIAS MINORE» Tit» XXtl.

S I. ïmp.GOKDîAîJVS.A.GattdÎMwmiliti.

11 frater mus,cum mumam pccuniam acciperet, in patrisfuit poteftate, ncc îulTn gt;j cius, nec contra fenatufconfulmm contradum eft.propter lubricû aetatis aduer • fus earn cautioné in integrum reftitutioné potuit poftulare.PP.in.Non.Oâobr« ^i Pio amp;nbsp;Pontiano CO s S.

II. ldem.A.Triphonimiliti.

L/^I'Usfamilias, fi minor quinq; Ôc uiginti annis pro cxtraneofideiußit, in integru rcditntio JL »cm implorare nó prohibetur.fed amp;nbsp;fi pro pâtre fuo exftitit fideiuffor, eicß diem fuû fun-no non fucceflitin integrum reftitutioné poftulare non poteft. D, KaLIuL Gordiano, A.U.8e Pompeiano COSS.

DE FIDEIVSSORIßVS MINORVM. Tit. xxin.

r. Iwpp.SEVERVS er ANTONINVS. AA. Mirom.

Oft^ in integrum aetatis beneficio reftitums es,periculü eniftionis emptori, cui praediöex bonis paternis ucndidifti,præftare noncogeris.fed eares fideiuffores, qui pro te interuenerunt,excufare non poteft. Quare mandati iudicio,fi pecunia foluerint,aut condemnati fuerint,conuenieris.'modo fi eo quoq; nomine reftitn tionisauxilionon iuuaberis.vi.Kal.Odobr.Seuero.A.amp;: Albino CO SS.

II. Impp. DIOCLET.CTMAXIM lAN. AA.Curioni.

VIM, qua uendidit tibi pofleffïones.interpofito decreto praefidis,3ctatis tantummodo anxi OHo adiuuat ;noneftdubium,fideiufforemex perfonafua obnoxiumeflecontradui. ueru de dolo ma]o apparuerit contradum interpofitum efle.-manifefti iuris eft ,utriq; perfonae, ta üenditricis,^ fideiufforis confuIendüeffe.S.Vi.Kal.Maij. Dioclet.ii.fit Maximiano. AA, COSS.

SI TVTOR VEL CVRATOR INTERVENERIT. Tit. XXIIH.

I. imp. A N T o NIN V S. A. Martians c dlij!.

IiampubèresiitnnfqUcxusparenrumhæreditatemadijftis.'fi etiam nunc inca ætateeftis,uteo,quüd paternae haereditati uosobligaftis,in integrum reftitutióis auxilium debeatis accipere.-per procuratores ueftros adite præfidem prouinciae. Quod fi legitimam aetatem impleftis, id'q; rempus,quo in integrum reftitui pof ___fitis,excefliftis.-curatores ueftros,fi aduerfus eos nondum experti eftisqudjcio fc ciindumformam iuris conuenite-PP-ii.Non.April.Laeroamp; Cereali C O s S.

A Æ Inoribus annis uigintiquin^ etiam in his,quae præfentibus tutoribus uel curatoribus in ly Xiudicio uel extra indicium gefta fuerint,in integrum reftitutionis auxilium fupereffe,fi tircumuenti funt,placuit.

HL Impp. DIOCLET.crM AXIMIAN. AA.Ntconiedi.

Tiam in ijs,quæ minorum tutores uel curatores male geflifte probari poffunt,licet perfo« JL^nali adione à tutore uel à curatore fuum confequi poffunt,in integru reftitutionis auxiliu nfdem minoribus dari, iam pridem placuit.D.Iin.Non.Maij.Maximo amp;nbsp;Aquilino C O s S.

IIII. lidem.AA.C-CC.

SIcreditor non ueftramperfonam,fcdcuratorumfecutus,cumipfiscontradum babuit,8c abipfis ftipulatus eft.nullam ei prorfus aduerfus uosadionemcompeteremanifeftum eft, V.Kal.Maij.Heracliae.AA.CO SS.

V. ïidem.AA.c-CC.Valentino/

Tiam mtoribus uel curatoribus diftrahentibus,minores tam reftimi rebus proprijs, ^m X^torum uel curatorum damna fequi,nullo eis præiudicio per eledionem generando, pla ^'“t« Vi.Id.Decembr.ee. COSS.

SI IN COMMVNI EADEM'Q.VE CAVSA IN

integrum reftitutiopoftiUetur. Tit. xxv.

C o D I C I s

$6 Simcoieademt^aatl'.tS’e. Sidduer^uiremiud. Sidduerfttsuend, SiaducrfuitKni.pig-ü'^-

I. Impp. D10 C L ET.cr M A XIMIN. AA.er CC.Aphobio cr olijf.

Ec fi maior quincj Sc uiginti annis foror ueftra fuit,uobis non mandantibus, nee ratamtranfadionemhabentibus,deiureueftro quidef? minuerepotuit.namfi cognifis, quaegeflit, bis confenfum poftuigintiquinqg annos stans commodi ftis;^uis illa minor pro porrione fua reftitutionis auxilium implorare poffieno* MI^ bis tarnen ad commiinicandum edidi perpetui beneficium eins ætas patrocüiaii nonpoteft. S.iil.Id.Auguft.CC. coss.

SI ADVERSVS REM IVDIGATAM RESTI tutiopoftulctur. Tm xxvu

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Iwp. ALEXANDER.A. yilijs.

Inus ex tutelæ iudicio cófecuti,de fuperfluo habere adionem ita poteftis, fi tenv pore mdieq minores annis fuiftisAnunc beneficium stans nobis largitur .cate-rum fi poft legitimam sta tem fententia prolata efttiterato eandem adionem de tjfdéfpecieb9inferrenó poteftis.PP.V.Kal.Febr.Pompeianoamp; Peligno C0Sïgt;

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Iwp.GORDIAN VS. A. Seren^c.

SI cum pater tuns te in fua poreftate effe,minime'cp emancipationem à fc fadam uaiere dice ret,proconful fuper caufa cognofcens teeius poteftati fubiedam pronunciaucrit: cum ad« uetfus earn fententiam in integrum reftitui poftules:is,qui prouinciam regitjn impertienda cognitione fiias partes fecundü leges exhibebit. PP.xv. Kal.Decéb.Pio amp;nbsp;Pontiano C osS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. PHILIPPVS. A. Aiiczilt;e.

ADueefusfententiam eius,qui tune nice principis iudicauit,in integrum reftitutionis auxilium apud prstorem feu prsfidem prouincis dariffimu uirum flagitarenequ.i^pö' teris.nam aduerfus eius fententiam,qui nice principis cognouit^folus princeps reftituet. FP' XVni.Kal.Nouembr.Phiiippo a.ó; Titiano C o S s.

IIII. Impp. DIOCLET.crMAXIMIAN.AA.VrtijKocrJ^r.

CVm amp;nbsp;minores uos effe adfirmetisA indefenfos.-nullum fieri uobis prsiudicium, profes prouincis profua grauitatecurabit.namfiiufta defenfione tutorum nel curatorum uo bis adfiftente,aliquid ftatutum eft.-intelligitis in integrum reftitutionis auxilium uobis effeue ceftariumteodem obtinente etiam,fi perprocuratorem ueftrum légitimé ordinatum lis agita ta eft. D.XVl.Kal.Matj.Maximoamp; Aquilino COSS.

• V. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA. er CC.MdrtidBö .

IN rem pupilli uel adulti contra tutores feu curatores à prsfide lata fentenria, reftitutiows auxilium non minus,c^fiquidaduerfuseosfuiflet ftatutumdmplorare minores pofte een ftat.x. D.Kal.Nouemb.AA.coss.

SI ADVERSVS VENDITIONEM.amp;c. Tit. xxviu

• I. nbsp;nbsp;Imp. A L E X A N D E K.A.Tlorentino mUti.

I minor annis uigintiquineß emptori prsdfj cauifti,nuUam de cstcro te effe com ^J trouerfiam fadurumddej^ etiam iureiurando corporaliter prsftito feruare corn firmafti.nelt;5perfidis,ne^periurii meauthorem futurum fperare tibi debuifti» D.viKal.Septembr. *

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. CONSTANTINVS.A. dd populum, IN integrumreftitutione minoribus aduerfus cómenticias uendiriones, A aduerfus nitoru feu curatorum infidias/andionum prsfidio cautum effe,non dubium eft.D.Idib. Aug-Sit mij. Conftantio 11.amp; Confiante. C C. C o ss.

SI ADVERSVS VENDITIONEM PIGNORIS. amp;c. Tit. xxviH-

I. Impp. DIOCLET.cr MAXIMIAN.AA.crCC.Sd6i„lt;cer«Ii/ï^

Tiam aduerfus uenditiones pignorum, qus à creditoribus fiunt, minoribus lub ueniriffi tarnen magno detrimento afficiantur)iam pridem placuit.fi igitur ca« ptisprsdijspignori,ac difiradis,enorme damnum ex huiufmodi nenditione paffos uos oftendeiitis^prsfertim cum hodieqj minores uos efleaffirmetista«^

1 1 B R R H.

Siaduerfu^donAt. Liberate. Tranfaól.^c.

Hum reftitutionis iiobis impcrtietiir.D.x.Kal.Dccemb.Sirmij.Ipfis.AA, C 0 s S. -

II. Itdem.AA.CT-CC.Seueriecr dementinte.

REin.quam d patre ueftro quondam creditor eins obligatam fibi diftraxit,per statem nd ftram poftulantium renocari dcfiderium non habet rarionem. quod iuris eft etfi extra-neo lucceflïftis.Nam fi creditor non bona fide uerfatus eft.ipfum magis,uel tutores fine cura totes ueftros,qui hanc ueniuidaii pafli funt,conucnite.D.Xin.Kal.Maq.Sirmij. CC. C 0 S S.

SI ADVERSVS DONATIONEM. amp;c. Tit. xxix.

r. Iwpp. DIOCLET.er MAXIMIAN.AA.Tfofodow.

I quæ res ante nuptias congruenti moderatione d minore annis marito fponfalp orum tempore,etiam curatore præfente,tibi donaræ funcohtentu ætatis non re uocabuntur.S.iii.Non.Nouembr.Diocletiano amp;nbsp;Ariftobolo COSS.

SH. lidcin.AA.cr-CC.Hicde^. t

I in te ac fratrem tinim eaiancipatos pater nefter donationem fecit: in alinm poltea transferendo portioncm ei us.nihil abftulit iiobis.Nec fi frater tuns fibi quæfiti prædtf ruftici pattern donanti patri confenfit,dominium ab eodifcedereponiit,propter fenatiifcon» falti anthonrarem.-nee auxilium in integrum reftitutionis in hac rc neceffanum cft.In alqs nc« rorebus,quac etiam fine decreti recitatióe alienari poffuntrfi poftc^ fibi donaræ fnerint, poftca' alq donanti eandem patri uoluntatem in minore state commodaiiit.nec prsftituta tempora, reftitutionisexceflït.-hoc auxilnimimplorarepoteft. D.Viii.Kal.Ianuar.AA.CO SS.

SI ADVERSVS LIBERTATEM. amp;c. Tit. XXX.

r. Impp.SEVERVS er ANTONINVS. AA.H4mnte.

11 poft decretum prstoris uiri clariflimi,qui fideicommiflariam libertatem debe« ri pronunciaiiir,Sccundus,qué condition! nó paruiffe conquereris, manumiffus ^ noneft.-æras tna litis inftaurationemadmittit.Qiiödfi libertatem (^uis indebi-tam^dediftimon pofte earn renocari intelligis.-feddamnö,quod ob earn can lam _..__^^.inatiimeft,iudicioiiegociotum geftorum dcuratoribus tuis efte farciendum* PP.Il.Kal.lul.Lateranoamp;Rufino CO SS.

II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iwp.GOR DI AN VS.A. Soïlt;tno£.

ET fi minor annis(ut allegas)conftituta feriiu tuum ab eo circumferipta in confilio manu«’ niififti .• tarnen uindiäa impofita, qua liberras iufta munitur, ne obrentn qnidé statis re«. Icindi poteft.indemnitati nero rus d manumiftb kilicet farciends,ab eo,cuius iurifdiftio erit, quaténus iuris ratio pmittit,cófulidebet.PP.vr.Id.Mart.Gordiano. A.n.amp;: Pópeiano CO SS* III. Impp.VALERI AN.cr G ALLIEN.AA.Mdrtbon^rCf SabMje. ‘ QVcs retrahi in feruituté poftularis.fi nó in confiliocaufa cognita.cü minores annis uigin ti fuifletis.manumififtis.nó per in integrum reftitutiones.fed ipfo iure perfequi poteftis* quód fi probata caufa libertas prsftita eft.-reftitutio in integrum contra libertatem locü habe-, te nó poteft.Si tarnen in ca re.culpa feu fraude liberti.eiufdé'q^ curatorisjatio ueftia læfa fit;far ciri damnü ab eo,qui hoc intulit, prsfes prouincis curabitrnö dubitaturus etiam grauioré ex-’ feentionem adhibere,liquid tam aperta fraudecommifliim eft,ut puniendumin liberto cri« niendepræ.uendatur.PP.viii.Kal.Oflobr.Sæculare 1I.amp; Donato COSS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

IIII. linpp.DlOCLETIAN. cr MAXIMIAN. AA.C7CC.T4lt;t4»fl. -IN iudicio de liberali caufa lententia pro libertate latam,ne quidé prsrogatiua minoris sta tisfineappellationepoiferefcindijambigi nópoteft.D.vi.Id.Ian.Ipfis.AA.V.amp;.iiii.COSS.

SI ADVERSVS TRANSACTIONEM VEL DIVISIONEM

in integrum minor reftituiueht. nbsp;nbsp;nbsp;Tit. XXXI.

I. impp. SEVERVS er ANTONIN VS.AA.Amonio.

Vm in integrum pupilia reftituta.rcfcmdi tranfadionem uel diuifionem placii-it.tuquo^adionibus,qiiaspridemhabuifti,uteris.

I. Impp. DlOCLET.cr MAXIM! AN.AA.erCC.Hgt;»J«od4gt;.

SI ex perfona minorû in integru reftitutio aduerfus tranfadu ,pptcr statis auxi liû imploret.tibi quo^ ageti ex integro,uel replicatióe côtra exceptioné padi^ uel ft

G o D i c r s

SS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SiaduerfMfolut. Dotem. Deïiilumfuum.^a

uel fi peremptam conftet priftinam obligationem,ex inftauratione negocij tributa tibi aöio ne confidendum eft.D. Kal. Decemb.CC. C o S s.

SI ADVERSVS SOLVTIONEM À TVTORE

uel à fe fadam.amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. x x X11,

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp.DIOCLETIAN. er MAXIMIAN. AA.erCC.Soemc#.

XcmplocïEterorunidebitorum tutores etiam,quæ ex adminiftrationetuteläf“* bent,ciiratorib«sfoluentes,liberantur. fed ante tempus inintegrürelHtunoinS præftitutum ediâo perpetuo permifTum beneficium implorari;amp;an fitffgt;' buendum,per caufæ cognitionem exiftimari poteft.D. Vi.Id.Febr. CC. C 0 S S.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;lidcm.AA cr cc. LdKm«.

INdebito iegatojicet per erroré iiiris â minore foluto, repetitione ei decerni.fi needutépu$gt; quore(litutionistribuiturauxiliü,exceflèrit.-ratióiseft.D.XV.Kal.April. Sirmq.CC. C0S^'

SI ADVERSVS DOTEM.amp;c. Tit. XXXiil.

• h nbsp;nbsp;nbsp;Imp. ALEXANDER. A. Valenti.

• 121) Voniam circumuentam dicis fororem mam omnia bonain dotem dedifie'3^ ueritasallcgationiadfiftat.-fiadtehæreditas forons tuæuel bonorum poffdÏ'^ pertinuit A tempora nondum præterierint,intra quæ legibus concedimr ex fona defunâi poftulare in integrum reftitutionem .-praefes prouinciæ praefenK«* uerfaparteexaminabit.D.Vi.Id.Iul.M3ximoamp; Paterno COSS.

SI ADVERSVS DELICTVM SWM.amp;c. Tit. xxxiliK ,

SI I. Impp.SEVERVS er ANTONINVS. AA.Lo«gW.

n N ctiminibus quidem aetatis fuffraglo minores non inuantur.etenim malowfO I mores infirmitas animi non excufat.fed cum deliflu no ex animo Jed ex contre y flu uenit.noxa non committitur,etiam fi pœnæ caufa pecuniae damnumirtlt;’S^ tur.amp;ideominoribusamp;inhac caufa in integrum reftitutionis auxilium com* petit.D.Idib.Odob.Scuero. A.li.amp; Vidorino COSS.

ir. Impp. DIOCLET.cr M AXIMlAN.AA.cr CCProcttk.

Licet in delidis aerate neminem excufariconftet.-matri tarnen,quae filqs tutorem statisl“' brico lapfu non pett}t,eorum minime denegari fucceflionemconuenit;cum hoc innuio tibus matribus tantum obtineat.

SI ADVERSVS VSVCAPIONEM.amp;c. Tit. xxxv.

I. Impp. DIOCLET.cr MAXIM! AN.AA.crCC. I^Jorlt;e.

Ontra eos,qui res minorum tenentji ufucapione dominium adquifierint/db-tutionis auxilium eis decerni debet.D.Kal.Maq.Sirmij.CC.C o s s.

SI ADVERSVS FISCVM.amp;c. Tit. XXXVI.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. SEVERVS er ANTONINVS.AA. L0«gw.

I Probus in minore aetate conftitutus,circumuentus à Rufino difpenfatore no* ftro, uenditjonem rei praecipiri animo precio longe minore contrahere feftina« uit.iuris publici fifcus nofter in integrum reftitutióis fcquatur authoritatem. P *. Seuero. A. n. Su Vidorino COSS.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.AL EXANDER.A.Awliofboerolijf.

SI aduerfus priuatos in integrum reftitutionem,tam m,^ fratres mï,defideratis .•pr.Tfidisp uinciæ uiri clariflïmi notio eftrisep caufa cognita æftimabit,an auxilium,quod imploratiJ» conferri uobis debeat.Quód fi aduerfus fifcum id poftulatis;intelligitis procuratorem mein” una cum præfide,praefente fifei patrono,adire uos debere. D. Kal. Auguft. Alexandra. A. nô: Marcello COSS.

ImpP'

LIBER It

si aiucrfus eredit. Siabflinuitfehtred. inquib.cduf.lnmtrgrumre/litt 9^

TIL Iwpp.DIOCLET.CTMAXIMIAN.AA.crCC.LdKrertfw.

Dido quidem diui Marci parentis noftri res minonim exempts,nihil tuum adinuant de JL/fiderium.-fiquidem debiti caufa patris minoris uel etiam ipfins praedia uenundata, quin quenntj prsfcriptionis nullam admittunt quxftionem.Sed quoniam per collufióem fine fraii dem tunc temporis procuratoris noftri nimis exiguo precio fundu tuum cum mancipqs uenu datum adfeuerasifi aditus rationalis nofter tuis allegationibus fide adefle, nee feruatam folen» nitatem haftarum animaduertcritrfifeo te fatilTacientcjeuocata uenditione/undum tibi refti tuiiubebit.D.Idib.Febr.Sirmij.CC. COSs.

SI ADVERSVS CREDITOREM.amp;c. Tit. XXXVIL

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imp. A N T 0 NIN V S PIV S. A. Pmnieo.

^’” ^f ^P^^ profitearis cu Zenodora minore uigintiquin^ annis contraxifTe, nee I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doccri potuiffe praetori uiro elariffimo ex co contradu lociiplerioré fadam.intel ligiseameritoinintegrureftituta.D.vi.Non.Aug.Largoamp;Meflalino COSS.

11. imp. GORDIANVS. A. Caiano.

Ol(ut allegas)minor anis pecunia focnori accepifti,nec ea in rem tuâ uerfa eft.-aduerfus cautio One,per qua co nomine te obligafti,in integru reftitutionis auxiliu pores folenniter poftulare«

SI SE ABSTINVIT HAEREDITATE. Tit. xxxviir.

] I. impp.^E VERVSer ANTONINVS.AA.Tlorenfo'cral^r.

' I uos paternse hxrcditati non mifcuiftis,ob earn rem teftificatio neceflaria no fu# it;cu fidcs ueritatis uerboru adminicula no defideret.Quod ft p haerede gefliftis, * uel bonoru poffeffione accepiftis; propter state,cui fubueniri foletjn integru re 'ftitutióis auxiliuacciperedebetis.PP.vi.Non.Maq.Saturnino.ScGallo COSS.

IL Imp. GORDIAN VS. A. HeroJof^.

L 1 cum aui tui teftamento te hxredem rcliqiiiHent,hxredirates eorum non adifti: libcru tibi kjeft.repudiata paterna fucceffione, per in integrum reftitutionis auxilium (quo te xtatis iu K dicis eile munitam) hæreditatem parentum tuorum (licet antea non adqftijnunc obtinerc* Pr.ni.Non.Fcbr.Gordiano A. luà Pompeiano COSS.

SI VT OMISSAM HAEREDITATEM, VEL BONORVM pofleflioncm,uel quid aliud adquirat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. X X X i X.

L Imp.GORDIAN VS.A. Protlt;e.

Inores uigintiquinej annis non tantum in his, quae ex bonis proprijs amiferunt, uerumetiam fi hæreditatem fibi delatam non adiennt,pofte in integrum reftitu* tioné poftulare, iam dudum placuit. PP. Idib.Odobr.Pio amp;nbsp;Pontiano COSS.

Al I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impp. D 10 C L E T.cr M A X1MIA N. AA.CT CC. Sritapwdi.-

D bonotum poftcftionc in paternis rebus oroiflam.minores in integru re

IN QVIBVS CAVSIS IN INTEGRVM RESTITVTIO necciTarianoneft. Tit. XL.

I. Imp.ALEjX ANDER.A.M«t4to.

Inoribus quin^ amp;nbsp;uiginti annis(præfertim g per tutorcs amp;nbsp;curatorcs nô defends tur ) no obefte,fi morte defundi parentis nô uleifeant, numerofis diuoru paren» tumeoruacmeis refcriptis côtinet.V.Id.Maq. Alexâdro A.iii.amp; Dione COSS.

----Impp. VALERI AN. CT GALLIEN. AA.Theodorie.

ADolcfcentiæ tempus non imputariinid quinquenniu liberis,cuius præferiptio feram in officiofl quæftionémonentibus opponi folct,manifefteantedefcripfimus.impletaigit aerate légitima no eft in integrum reftitutio neceftaria.-quia nô integratio amiftae caufæ his da» tur,fcdintcgtaipfacaufafcruatux.PP.il.Id.Aug.Tufcoö{ßairo COSS.

m Impp.Dio

C 0 D T C I S

90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Otdcrttiarrl'. quosminteg.reft.u-c. Si minor fcmaiorëiixiT.

m. Impp.DIOCLET.CT MAXIMIAN. AA.eyCC.DwWo.

IN minoru pfona re ip.i amp;nbsp;ex folo tépore tardæ pcrj folutióis recepto iiire mora fieri credirué: in ijs iiidelicet,q mord defiderant,id cft in borat fidei cótradibus,amp; fideicómiffisA legatis.

1111. Udem AA.(j CC. Stratonic£.

SI tutor tuus,qui pro tutelari officio nó caucratjudicio expert? eft;cótra eii lata fentétia iiiri tuo officere nó potiüt;nec ea.quæ ab eo gefta funt,unâ firmicaté obtinent. fruftra igit in in* tegru reftitutióis anxilifi defideras.-quâdo ea,quæ ab eo gefta funt, qui légitimât adminiftratióis perfonâ fuftinere nó potuit,ipfo iure irrita funt. S.xvii 1. Kal.Nouébr. Nicomediæ.C C. C 0 5 S.

V. imp. IVSTINI AN VS. A. loanm P.P.

SAncimusfauoreimperfeftæætatisexceptionénô numcratat pecuniæ ab initio minonbus nó currereme dû in integrû reftitutionc exfpedamus,uel aliquod emergat obftaculü,per ijJ huiufmodi beneficio minor uti nó poflitjiel fubftätia eins fubuertat. Sed humanius eft, latius candé legis interpretationé extédere in oibus cafibus, in gbus uetera iura currere quidé tépora les præferiptiôes aduerfus minores cócefferunt.per in integrû aût reftitutionc eis fubucniebär: cas ipfo iurenócurrere.mdius ctem eft inrada eorü iura feruari, quam poft cauß uulneratâre« mediû quærere.-uidelicet exceptionibus triginta uel quadraginta annorû in fuo ftatu reniant“ bus.D.Kal.Nouembr.Conftantinop,poft Lampadiû amp;nbsp;Oreftem V v.C C. C 0 s S.

QVI, ET ADVERSVS dVOS IN INTEGRVM REST!«

I. Imp. A LEX AN DER. A. Cononidi.

N eófilio quidé cognofcétis de reftitutióe in integrû effe oportet,nü is,g fe irino ré annis laefum elTe dicit,dihgés paterfamilias fucrit,nftibuscp publicis iduftnü fe docuerit,ut lapfum eu per ætaté uerifiniile nó fit. uerü fi cau fa cognita cireüuenW dephendat .ppter hoc folû udut pferiprióe à folito auxilio remoueri nó debet,fd licet q, urgénbus patriae neceftitatibs decurio minor ânis creams fit, uel .ppagäii* foboli liberorû educatiôepfpexerit.PP.X. Kal.Oäobr. Lupo amp;nbsp;Maximo CO s s.

lî. Imp. r VSTINIAN VS. A.ioanni P.P.

CVm 3pnd ueteres dubitabatur,an liberi parentes fuos,uel liberti patronos in querirnoiti-am deducere poflint,quafi non rite in eos uerfatos.amp; quida exiftimab3nt,nullâ eftecóni huiufmodi perfonas in integrû reftitutioné,pondéré naturali uel patronali reuerétia bunifino dl petulâtiærefragate.nifi uel ex magna caufa,uel aduerfus turpé eorü perfona:alrj aût perfoW' rü quidé uel caufæ diftindioné refpuenda effe cenfuerunt, tune aût tantûmodo dandam effere ftitutioné putauer unt,cum minor ex fua fimplicitate fe deceptum,nó ex dol o patris uel patro-ni circumferiptum effe dicerct,ut maneat in omnibus honor parentibus uel patrono uel pan“ nat illibatus atqj intaftus:fancimus,nullo modo neeg aduerfus parères utriuflt;$ fexus, neqiaduer fus patronum uel patrona darireftitutionem.nam perfonarö reuerentia omné cis excluding' ftitutioné;cü proculdubio finetiaipfas perfonas cauere.ne quid fuae opinion! contrariûexifta“ D.Kal.Septemb. Gonftantinop.Poft confulatü Lampadij amp;Oreftx V V.C C. C 0 s s.

SI MINOR SE MAIOREM DIXERIT. Tit. XLII.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.AL EXANDER.A.Maximiane.

ICÛ minor ânis uiginrigntj cffes,rabiilis,q funt tuarû pfeftionû.oblatis tibi attrite qfi maior annis uigintigneg decept.a ,pbafti.in itegrü reftitutioné itra ftatutü leg'« b^tépusetia poft ipleta ætaté de orb? intra ætaté aduerf9re geftispoftularcapid eû,cuidee3reiurifdiâioeft,pores.PP.xii.Kal.April.Maximo^Paterno COH.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. D 10cLET.er M AXlMl AN.AA. Vitalmno

SIis,qui nüc minoré feadfeuerat,fa!laci maioris ætatis médacio tedeceperit.iuxta ftatitraiu ris (cumerrantibus,nóetiam fallentibusminoribus publicaiura fubueniant)in integtuni reftituinon debet. D.ll.Kal.Decembr.Diocletiano.Il amp;Maximiano AA. COSS.

• III. nbsp;nbsp;nbsp;lidem.AA.cr.CC.Theodorte.

SI alterius cireüueniédi caufa minor state maioréte afpelt;ftu probate laboraucris: cümalidi luppleat aetaté.-reftitntionis auxilium, tam facris conftituriombus, ^feriptorûauthoritate denegari ftatutü eft.q» fiper iniuriauel cireüuentionéaduerfarrj hoc fueritfaflumiduratbenen ciü,quod minoribus caufa cognita fubuenire fokt, aditus itaqj pfes,pinnci«„pbationis araris examin*

LIBER IL

Sißepiusininteg.reß.crct Debts quiuenMlt;e(dt.tinpet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9*

•wtninata can fa, fi tun ni dol û non reppererit interceffifle, acte minoré tunefnifleprobäue« s.xaufa cognitain integrum reftitui prouidebit. Si tarnen in inftrumentoper facramenti re« Jgionémaioré teeffe adfeueraftl:nóignoraredebes,exclufumtibieflein integeü reftitutio-is beneficiummifi palam amp;nbsp;euidenter ex inftrumentorum prolatione, non per teftium depo« itiones te fuiffe minorem oftenderis.huiufmodi autem facramento corporaliter praeftitojiul •umtibi fuperefle auxilium^perfpicui iuris eft. D.xiii.Kal.Oflobr.Sirmi) CC. COS S.

11 Vm circa probandum annorum numeru apud reflorem pfouincix erratu effe proponas* V^Mn huiufmodi caufis etiam filijs familiarum minoribus Tubueniri admiflum fitrea, quaï *n prece contulifti, praefidem prouinciae examinare cóuenit.qui fi aeftimata aetate tua,maioré ^nnisfalfaopinionete prxfumpfifte ex probationu lucc cognouetit; ergaminotis perfonani ‘laemuerifequetur* D.Vi.ld.Decembr.CC. c0SS.

SI SAEPIVS IN INTEGRVM RESTITVTÏO

poftuletur. Tit. XLiiL

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Iwpp.SEVERVS er ANTONINVS. AA.RoWrf«oerlt;tlt/L Oftfententia procófulis contra uos latafi defideraftis in integrü reftitui, nee obtl nuiftis.-fruftra rurfus,ut ea quaeftio in integrü reftitutióis agitet,defideratis.appel lare em debuiftis,fi nobis fentétia difplicebat.fed fi adhuc in ea ætate eftis,cui fub ueniri folet.‘appelladi ius uobis reftituimj.PP.V.Kal. Aug.Chilóe amp;nbsp;Libóe COSS.

  QVan$ tnnou

• 11. nbsp;nbsp;nbsp;Imp. ALEXANDER.A. lußomiliti.

QVanc^ curatores pupillae uidi funt, cum in integrum reftitui pupillam defiderabant; cö tn nouis defenfióibus caufam inftr ui pofte dicas. adeat curatores uxoris tuæ iudicé,amp; pelant, utcaufasinintegrureftitutióisagant.PP.v.Kal.Aug.Alexâdro,A.ii.amp;Marcello COSS.

• llI. nbsp;nbsp;nbsp;iwp.PHlLlPPVS. A. Aniti£

jNunaeadem'cpcaufaiteratumin integrumreftitutióisauxiliunóiure(nifinouae defenfio* A'ies prætendantur)pofci,refcriptum eft.PP.n.Kal.Iul.Peregrino amp;nbsp;Aemiliano. COSS.

DE HIS, CIVI VENIAM AETATIS IMPE-

trauerunt. Tit. X L1111.

L Imp.AVRELïANVS. A.Catholeti

Os,qui ueniâ aetatis impetrauerunt,etiam fi minus idonee rem fuam adminiftra re uideantur,in integrum reftitutióis auxilium impetrare non pofle,manifeftiflî« mumeft.nequicumeiscontraheret, principali authoritatecircumferiptus eife uideatur.PP.Kal.Iul. Aureliano A. amp;nbsp;Capitolino COSS.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Imp.CONSTANTIN V S A.ad Verrinum P.P.

OMnes adolefcétes, qui honeftate morum praediti paternam frugem uel auorum patrimo nia gubernare cupiunt, amp;nbsp;fuper hoc imperiali auxilio indigere cœperint: ira demum aeta« tis ueniam impetrare audeant, cum uicefimianni metasimpleuerint: itauepoft imperratam ætatis ueniâ idé ipfi per fe principale beneficiû allegantes,non folû per feripturâ annorû nume-rûpbent, fed etiâ teftibusidoneis aduocatis,morû fuorû inftituta probitaté'cp animi amp;nbsp;teftimo mû liitaî honeftioris edoceant. Fœminas quoq^quas morû honeftas métis'ep folertia comme dat,cu odauu amp;nbsp;decimû annuegreflx faerint,ueniâ aetatis impetrare fancimus.fed eas ,ppterpU doré amp;nbsp;uerecundiâ foeminaru cœtui publico demonftrari non cogimus.fed percepta ætaris ne« Iiia,annos tantum probare teftibus uel inftrumentis miflb curatore concedimus,ut etiâ ipfæ in omnibus négoces taie ius habeant,quale mares habere perferipfimus: ita tarnen, ut praedia fine decreto non aliènent. Sed fenatores quidem clariffimi uiri in hac egregia urbe cômôtantes,apud fublimitaté tuam.caeteri uero apud praetores ,in prouincqs aût ornes apud earû redo* lesdefuis moribusSthoneftate perdoceant. Hi uero,qui contra memoratam difpofitionê ueniam aetatis impctrauerint:fciant earn nullas uires obtinere.D.iii.Kal.Iul.Romae.Crifpo iï. amp;nbsp;Conftantino Cacf. ii. C O S S.

m. Iwp.IVSTlNIA'NVS.A.Mcn«« RP.

EOs,qui ueniâ aetatis impetrauerunt,ucl impetrauerint,nó folu alienationc,fed etiam hypo thecam minime pofte fine dccreti interpofitióe reru fuariim immobiliu facere iubemus, in quaium alienatióe uel hypotheca decretu illis neceftariu eft, g needu ueniâ aetatis meruerut: tn ij ütfimi«

C o D T e I f

'^X Sinu'iQrß.^.rdlum})älu!t. Vbivdfudquemccgnit.minkg.re^.Ce-. Dereputitionih.O'e» ut fimilis fit in ea parte conditio minorum omnium, fwe petita, fiuc non petita fitaetaris ue* ana. D.viii.Id. April. Decio.V.C. cos s.

1111. ïdem.A.^dScMtU/in.

Slquis aliquid dari ucl fieri uoluerit,amp;legirimae ætatis feceritmcntïonem,nel fic abfoluted» xerit,PERFECTAE AETATiS;illâtantummodoætatemintelleAameflèuideriuoju« nius,qnæ amp;nbsp;uigintiquinlt;5 annorii curriculis complet,nó qnæ ab imperiali beneficio fupplct.Sf præcipue quidern in fubftitutionibus.uel in reftitutionibus hoc intelligi fancimus. nihilotW' nus auté amp;nbsp;in alijsmifi fpecialiter quifc^ addiderit,ex uenia aetatis uelle aliquid jgt;cedere. DlX« Kal, ApriLLampadio amp;: Orefte w. CC. C o s s.

; r SI MAIOR FACTVS RATVM HABVERIT. Tit. XLV.

• I. nbsp;nbsp;nbsp;Impp.DIOCLETlAN. CT M AXIM I AN. AA.CT CC.EutychuM.

11 inter minores quin^ amp;nbsp;uiginti annis,Hel fcriptura interpofita,ucJ fine feriptuß» Ifafta fine dolo diuifio eft.eam'cp poft legitimam ætatem ratam fccerint : maw^ integramdebereconuenjt.S.Viii.Kal.Maii.AA.amp; COSS. iidem.AA.c^.CC.SortirL

V_J^Vi poftuicefimumquintü annu aetatis, ca,qua: in minore state geftafunt«

Vßl ET APVD aVEM COGNITIO IN INTEGRVM RE* ftitutionis agenda fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tit. XL VI»

Ï. Impp.ANTONINVS.A.SfWO-o.

I quid à ptocuratore meo iudicatum eft.id per in integrum reftitutionem pr^fi' disfentcnnanonpotcftrefcindi. princepsenimfolus contra fententiam procu* ratorum fuoramin integrum reftituere folet.PP. Vi.Kal. Decembr.Lætoà Ce* rcali COSS.

• II. nbsp;nbsp;nbsp;Impp. DlOCLET.er MAXIMIAN.AA. cr.CC.Ag«ili«lt;c.

QVoniam ea ,qu« in tranfaftione dari placuerat,te tradidiffe proponis.confequés eft, fi a^ hisrepetendis per in integrum reftitunonem uel quancuneß aliamcaufam pntaucris*' gendum:eiu$ adire te prouinciæ praefidem,iii qua domicilium habent,quos conuenis.

m. Iwp. IVSTINIANVS. A. iMmiP.P.

CVm fcimus efledubitatum de reftitiitionibas,quæin integru poftulant,fiuetantumW!J do apud iudicé,cui aliqiu iurifdidio eft,examinarieas oportet,fiiie amp;nbsp;apud pedaneos iu* dices,fiueeas minores uigintiquinqjannis perierunt,fiue maiores.fecunduquöd anterioribus fandionibus uel ueteris iuris uel noftris declaratü eft: fancimus, nó folü apud indices pro tribu nah huiufmodi cauls cognirione ,pponi,fed etiâ apud eos indices,quos auguftalis dederit ma^ ieftas,aut noftrae reipublics adminiftratores,uel in hac regi.a urbe,uel in ,puictjs:ut uideat ipft, qui iudicem deftinauerit, utpote pro tribunal! cognofcens,in integrum dare reftitutionem ,^ caufas dus examinare.fic eteni nó difficilis erit caufarü examinatio. Sed ne quis ira effuftin tellcAum noftrae couftirutionisaudeatefTetrahedum,ut eriaapud compromiffarios indices, uel arbitros ex córnuni fententia elcAos,uel apud eos,qui dant à iudicibus,qui propria iurifdi' ßionem nóhabeanr,fed tantumodo iudicandi facultaté,putet huiufmodi extendi fanftiont' hos tantii generaliteruolumus tales caufas dirimcre,qui uel cetts adminiftrationi,cui amp;iurit diâioadhæret,praepofitifunt,uelabr)sfuerintdati.amp;multomagis,fiânoflramaieftatcdekga* ta eis caufarum fit audientia. Sed ncquid penitus dubitandum relinquatur, amp;nbsp;hoc addendum clTecenfemus.ut eis tantum,quosmemorauimus,liceat dein integrum reftitutione dif«* prare;fiue hoc fpecialiter eis fuerit mandatumfquod amp;nbsp;ucteribus non fuerat incognitum)ud Ö generaliter indices dati funt,uel in airjs fpeciebus inciderit quaedam quæftio reftitutióis .D.in» Kal.Septemb.poft confulat.Lampadq amp;nbsp;Orefte. vv.ee»

DE REPVTATIONIBVS,Q.VAE FIVNT IN IVDICIO

in integrum teftitutionis» nbsp;nbsp;nbsp;Tit. XLVIL

I. Imf.ANT02qiNV^.A.T4(Mn».

LIBER IL ^tî^mperpromr.f^e. inïnxg.rcflit.polhihit. nereß.nüUt.tytjelireip.C'ei

Vi reflituirur in integrû/icut in damno morari nô debet,ita ncc in lucro. amp;nbsp;ideo quidquid ad eum perucnic,uel ex emptione,uel ex uéditionc,uel ex alio courra» durhoc débet reftituere.Sed amp;nbsp;fi interceiTor minor nigintiquincg annis interuene rit,in ueterem debitorem débet reftitui aâio.Sed amp;nbsp;eum minor adiithaEreditaté, . j^^ ®^ reftituit.-mox quidquid ad eum ex hœreditatc peruenerit.debet praeftarc. ueru 4^10 dolo eius fadum eft,hoc eum praeftarc conuenit. Sine die amp;nbsp;confide.

ETIAM PER PROCVRATOREM CAVSAM IN INTE*

grumreftitutionis agi pofte. nbsp;nbsp;nbsp;Tit. XLVIII.