Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.library.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

***gt;M*4B*'-4nft*m**S*3HMlt;gt;*’*^‘***''quot;*

'4WOuW-OJ v ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

^quot;o^so.y:

BAYFII ANNO-TATIONES IN LEGBM IX De captiuis Óipoftliminio reuerfis, i« quitus tn^atur De re JMUrfh, per AUtorem reco^mta,

E i v s D E M Annotationes in tradatum De auro K argento legato, ^«il?«s VeRimetoru lt;^S'VAfcKlQru ^enfrd exflidtur»

HisomnibiK imAgines Abdntilt;iuij'sim{smonumentis defum^tAs AdArgumemi decUrAtioné fubiunximw-.

ITEM

ANTONII THYLESH DcColotibuS litellMï, À colorions ueftium non «lienKS.

BASILEAE ANNO M D XXXVH

FRANCISCO

VALESIO REGI FELICISS^

LAZARVS BAYFIVS VICTORIAM

ARCO VAR R ONI aflèuerâddifciph'nas om/ nes,Rex rcgûChnftia/ nifsimc, in Gracia intra mille annorum tempora amp;nbsp;inuentas amp;nbsp;perfedtas, faciU credat is,qui ad hu iuice noftri fcculi félicita/ tem, qua mirabiliter fub te principe fruimur,animum conuertere non graua/ bitur.Te enim amp;nbsp;authore Si adiutore,his paucis qui/ bus Galliarum clauum tenes annis,plus promouiflc literarum linguarumt^ ftudia uidebit, ^ quantum ûb alqs omnibus ab aduêtu Francorum in Gallias

noftris principibus.Sunt de Regibus noftris,qui lu/ dæorum gentem fuperftitioni deditam è Gallia ex/ terminauerint : tua maieftas,excluia ludæoru fuper/ ftitione,Iudæorum linguam Lutctiæ Parifiorum fic uigere uoluit, ut habeat non paucos, qui literarum Hebraicaru cognitionecum ipiïs ludxorum Rabi/ nispofsint dcccrtare.Grxcos autê eos in tua Gallia a 2 aluifti

E P I s T o L A

aluifttqui uaîeant rcuocata MafsilienfTum memo/ ria cum ipfis c^bro^dotn nonfolum de difciplina/ rum clegantia,fed etiam de ipfo atticifmo 'èta^a.iïb gt;{ces contendere, lam ueró earn militaris difeiphnæ curam fufcepifti,ut nemo uel Chriftianoru uel Bar/ barorum principu paratiores habeat equeftres exer citus, qui quum maiorum artibus, turn uero tuis in/ ftitutis edoctijnira alacritate font ad dimicandum. Quid dicam de robore militum legionarioru 2’ quos tu nuper ad Romanorum exemplum in tota Gallia delcribendos deligendosi^ fummo ftudio non mo/ dô curafti, fed quorum etiam deledtum oculis tuis luflrafti-.ut Gallia tua non fofom cquitatu,quo fem/ perfloruit,fed etia peditatu iam foos fines fine ullo externo milite tueri pofTit.Nec rei naualis cura ornif fa.Teftis eft prxclarailla Francifeis ad Gratiarum portum tuo iuflu ( contracta ad eftcclum eius ope/ fis multitudine fabrorum naualium)ædifi'cata.Quæ non modo TgA^^'p^^^j tit Antigonis ilia ab anti/ quis edebrata, fed \'7^ix^^^ fore dici debeat,SC cw6Ki3§^, quippe quæ in medio Oceano arcis in/ ftar inter reliquas naucs efte pofsit;nihilfp præter ignêjSyrteSjSi breuia timeat,omnibus ipfa ex æquo formidolofifsimaaduerfariis.Teftes font SCphafeli illifuulgus galeonas uocat)quos noua ratione in ora maritima Britannix minoris(qux Venetia à Cæfare - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur

D ÈD’IC A T 0 R I A

•dîcttur)ædifîcâdos curafthqui non folum in conclu/ fo mari nanigare pofsin^fed in uaftifsimo atep aper tifsimo Occano tempeftatibus imperêt,ufqueadeo apti funt(ut Catulli diólum u(urpem)fiue palmulis opus fît uolare,fîue lintco. lam uero triremes Mafsi lux pluresunus tu maiorum tuorum naualibus adie/ cifti,quam eorum(paccbeatifsimoru dixerim)qui(/ quam unquam optaueriu Principes enim mediterra nei nefcio quo paólo rem nauticam (quod ad mare internu attinet)neglcxerant,ad Oceanum^ Britan/ nix animum iblum intenderant, Quocirca nos qui nullonoftro merito,fed aliquo literarum nomine commendati,à tua uerè regia liberalitate 8i facerdo/ tio aucfti,ôi magiftratu ornati fumus,ne ingrati iure habeamur,quæ Venctqs quum eflcm,à loci celebri tate admonitus,è Græcorû Latinorum^ monimen tis nauigia collegi,tuxmaicftati mibi omnibus^ (a crofaniAæ dicare conftitui Rex regum potêtilsimc* Putaui etiam non folùm negotijjCed etiam otrj,quo illicplurimo mihiper tuam indulgentiam fruilicuit, reddêdam tibi rationem. Et fanè quod mihi à nego dis publicis fuperfuit temporised omne in euoluen/ dis utriufque linguæ authoribus confumpfi.Quod ipfum ita elfe facile iudicet, qui hæc noftra legere non grauabitur.Illudunum, quod illis legendis non fîne admiratione animaduerti, in prælèntia tuæ di/ a 5 gnitati

. B P I s T o L A -

gnitati confiderandum proponamtmiram fuide afv ^quorum in nauibusædifîcandisj{nftmêdisgt;arman/ dis celeritatem.Pdmo Punico bello daflèm Duellq imperatoris ab arbore exciià, lv dicnauigafletduz centas ÔC uiginti naues cffcclas diebus xrv contra Hicronem regem. Secundo Punico bello Scipionis naues3eoinftantc operijdie xlv quam ex iyluis dcz tradia materia fucrat, inftrudlas armatasdp in aqua deduótas. Quid fi ex Polybio addidero Romanos contra Carthaginenfes feptingentas quinqueremes amififlèiCarthaginenfcs codé bello ad quingentas7 Quis id credatCNec mirum fihæc fidem non habe/ bunt apud homines noftros,quióC Venetoru quin/ queremem unamadmirantur,amp; tuam totidem ordi num, qux illam fymmetria fuperabit, gratulabundi expédiant, Veru de tuæ maieftatis fidc,qui omnem antiquitatem memoria tenes,non magis laboro,^ de impetranda à clementifsimo principe uenia fuin follicitus,G' nos in tot reficiendis inflaurandiscp naui bus alicubi lapfi fuerimus: qui etiam tuæ maieftatis potius,quam diofcurorum turbulcntifsima fortune tempeftate in alto iadlati, fidem amp;nbsp;auxilium imploz rare debeamus. Vincattuamaieftas acualeau

Lutetiæ Parifiorum vin cal. Septemb, -M D x x x v r.

CAROLVS STEPHANVS

MEDJCVS LECTOR! S

VAS infpicies inter Icgcndu in his opa/ fculis pafsim depiélas Nauium,Veftiuni acVa(culorum figuras, Ledor, eas fcito ! quum ex antiquifsimis monimcris,rum ! maxime ex uctuftionbus illis marmori/ bus,quæeuamhodieRomæ confpiciun/ tur,dcfumptas fuiffe-Quae quod à crant 1 antiquifsimæjSi morem ueterum prom/ ptius atque apertius ( üs præfertim qui funt antiquitatis ftu/ diofi)reuocareuidebantur,fuis Iocis,ut indes,infcrræ funt. Nolim autem te tantam üs fidem adhibercjUtad ungucm cffi/ ftas fuiffe credas etiam in ipfis marmoribus.Id enim nó igno/ ramus,marmora quantumuis antiqua,nonnihil interdum ha bere,qHodartificis libidini potius quam ueritati refpondeat. Vnde plurimum deceptos credimus eos,qui certitudinis ali/ quid in marmorum antiquorum ftatuis hadenus pofuerunt: Cuiufmodi quidda in triremi uiderc poteris,quæ certè Bayfff iudicio,triremibus antiquorum non refpödet-Quf enim fieri pofTetjUtea rarione Ti-^afaitsvdilfHs, quæ quadragin ta ordinum nauisdieipoteftUnmarinauigarepofTetcTibi itaque tantum hoc referre pofiumus Ledor,eam propemodum quam uides nauium atque aliarum rerum formam ex antiquifsimis mar/ moribusadexpreflam effigiem translatamüudicium autem, quandoinccrtifsimumuifum cft,dodis rclidum fuilTcmobis in hoe negotio haud parum fatisfeciflc demum exiftimaa, fi tibi mis^ ftudiis noftram hanc mediocrem

diligentiam placuifie amp;nbsp;iuuifle co/ gnouerimus. Vale.

ANNOTATIONES IN L. II. TRACTA/ -tus De captiuis amp;nbsp;poftliminio reuerfis

amp; de redemptis ab hoftibus, lib.XLix PandedarS.

L, IL Marcellus,

NAVIBVS LONGIS ATQ.VE ONERARIU

PROPTER BELLI VSVM POSTLIMIZ

NIVM EST: NON PISCATORIIS, AVT SI Q.VAS ACTVARIAS VOLVPTATIS CAVSA PARAVERVNT.

NTEcuzAM adhuiuslegis interpretarionê aggrediorjez dorem premonitum uolo,ut exiftimet me in ftudioforum gratiam id oneris fufcepiffe. Qui (fi modo affecutus fum quod uolebam)hifce meis uiz giliis non mediocriter iuuart poterunt,modó ne grauêtur ifta noftrain manus fumere.

amp; tâtaanimi uel æquitate uel alacritatepercurrere,quâ/ ta nos ca diligentia,quantocg turn ftudio,tS fudorecon fcripfimus.Euoluendinobis fueruntomnesqui extant utriufcp linguae authores,utinde fumeremus ea quæ ad naualis noftri,2lt; armamentarq ornamêtum facere uide/ rcntur:in quibus fan'ecolligendis,Slt; undieg conquirent dis,nonparum moleftiæ nobis fuit:inhabendoautê de/ ledu iudicium adhibuûquale quâtumi^ potui,confercq b dis

to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

dis collxdêdis^ inter fe (aræcorum amp;nbsp;Latinorum locis» mCfiqua fieri poflet)aliquam ex his fcintillam ueri excu terem.Qtiod qiiidem,utuidereeft in toto opere,conati fumus:5C tarnen fatemur in tanto return antiquarû nauz £ragiomultanecefiaricgt;noslatui(re:quæ neçp coîligerc, netç animaduertere,nedum reficere potuimus:ufquead eo iaeent illa undis obruta,6C in profundo demerfa,5C ^€«S4 Ponti fepuIta.QiiæfiquisinJucemreuocarepo/ terit,ei me plurimum debere præ me feram.'eumcç rei ÔC naualis amp;nauticæpcritifsimum côfitebor.Tibiin præ/ fenti quç potuimus è naufragtj reliquiis conigerededor afferimus.Quæ,fitibi probantur,fumus ahquidïîn mi/ nus.fed nolo in iniuo operis malè ominari.Ipfi certè in hoc otio nihil potius habuimus,quo ad traducendu hoc tempus uteremur. In hoc tradatu no ineptu fuerit eum ordinc fequi,qui nobis præfcriptus eft à Marcello iure/ confulto. Quare de logis nauibus primo dicemusîmox de onerarqstdeinde de pifeatorns î poftremo deaduaz dis : quibus audarq nomine ipfe adiieiam reliqua.quæ non aliéna ab infiituto opéré à fufeepto uidebuntur.

DE NAVIBVS LONGIS HiLOSTHEPHANVS apud PliniS in ieptimonaturalishiftoriæauthoreftjafo/ vil ^^’^ primum nauigafTe longa nauemecid uidetur ab eo quod feriptum eft à

Diodoro Siculo quinto ßiSKio6uK^{.f^7rpS Vgt;if (jJli’ T^f^ 30 -cshKih! vMTff^yttQi:,^ (TKXcpi^ mhv (ny^dei K^ TH àsi’^HtfstTVirK^H tIi}) TÓn. a-ounSiM/ xss^^ßxl^^SiJtf^ TO ^itf^lCU! TCÂày eSv Tvri Cwó^OlTTSS »^ fUK^o'n TraVTiÄlSi aHSnioH, id eft, de primum quidem ædificatam circa Peltum na/ uem,5C magnitudineÓórcliquo apparatu cófuctum eo tempore modumexcedentem,quad illius ætatishomi/

nes

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U

nes ratibus fere Ôi parais acatijs uelii mos eßet.Et pan/ lopoftfubditj T^ lt;/lvctuui ci^yù Tt^QnycçAiÔHVca^l^Siv TJvxg quot;^(ivêay^Ktfuy as quot;^ 70 o'KKt^©' iXfijQmK'nvHGtv'^} ei^yv K^ cviiT^^GxvT®- tviKffi 7Sgt; S^xTs^fiy «à 7X mvivT« ix^K ns naif.wj J^ ^tot Aiy^lt;ny ce)f ^ 71^ to Tap^f {35:^ Sef^Hs an coz ^ tti^^uy ct^yiy T rx^uL ’n^Qgt;:yoçivov’?^^. id cEjUOCatam aut Argo nauem,ut nonnuili fabuIarS fcriptores alTcrût,ab Argi cuiufdä nomine,qui quide eS cxtruxcratdimulq; nauigarat,quc) fiqug nauis partes laborarer,eas ipfe reft ceret ac curarenSunt amp;nbsp;a’q qui exiftiment,id naui nomi nis ob eximiam illius eeleritatem inditum, cq-ye'^y quippe (aiunt)celere ueteres appellauiffe.Tullius in primo Tu fculanaru earn dicit nominatam Argo,quia Argiui in ea deJedti uiri uecti petebât pellem inauratam arietis. Illius ante nauigationismentio eft apudHerodotS in li^oii, his uerbis: nirxh tW7« fc»i«(/«f mtiiss -Z t/tvn^çr kJIkw y^ Vi^],KSt7«7iAaiimvr«s ^ (iKK^H vfn läV XiM n t) «©Aj^iyï« »y «^ tfimy •miXficy lt;^Swny tffÿ.Tr^HfxySii'ss xj Ta^ a t i itz^x^ K7n tfsy^ x$7rKXM7SxnhUosßvrxTi^x (ivJ'oifyt ideft.pofthacc ante Græcos alterius iniuriæ authorcs fuifle.Nauigates fiquidein ad ColchorS regionem amp;nbsp;fluuium,quern Pha firn uocant,quutn obtinuiflent ea,quorû gratia in loea ilia uenerant,regis præterea filiam nomine Medeam rax puifle.Et uocabatur Argo à fabro nauali qui earn ardifiz cauit,fi Apollonio credimus in primo a^ytvcujÙKiSyt quot;. tlt;HXlt;A' uè''K^xncti! ci^y^\:^3vy.alt;ruJJ»irjy

t/wötep 7m(i7r^a)')oij Ivspt^a ^c/lamp;yz otiAw» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sie CX

tempore uertimus iuniorum gratia,ut pofsit intelligi; In primis nauem diuinis artibus Argi

Extrudam,intus compingunt habili armamento.

Etiam ft Pherecides dicat,eam nomen fumpftffe ab Arz go,filio Phryxi; tw/t^ «Zit c}xlt;ny tt^wt^ vxuü ^t^ lixx^ew, h - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b ■ 1 kAAsj

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

K^ot j Kirx^ t^cwetoff lt;fi(üHS(Sf 'COT Mru'^ä •m^tSvay SexfetaK^i (fi;hoamp;'i^ i^ c/^K^xis iK^idg, ld eft,hanc aute aiunt primam fuifle longam nauem : alq Danaum dicunt ab Aegypto pulfum primS eius generis nauem paraflcjunde SC Da/ nats uocata fuit. Hæc idea adiecimus ex Commentants in ÄpolloniujUtfctas nullam de Danao fadam menrio/ nem apudPlinium,quum ex multis autoribus diuerfos referatlongænauis inuentores,quum ait.Hegefias Paz raIum,Ctefias Samyram,Saphanus Semiramm,Archi/ machus Aegeonem » Nauium longarum multa mentio apud T uIIium,Cgfarem,ó^ reliquos receptos authores» quibus legêdis facile agnofciturdifcrimen inter longas ó(Sonerarias.Tunt) epiftoIarSfamiliariSlib.xii.Lentu/ Jus S. P. Qe R .quam fufpkionê confequutæ res aliquot funt,maxime q» fubiroex Lycia Sex.Mariusóó C.Ti/ tius legati Dolabellæ à claire difcelTerununauicp longa profugerunt,onerarqs relictisun quibus colligêdis,non minimum temporis laborisq; confumpferant.Cæfar in lin comêtariorû:QuibusadducSiseosin fidemrecepit, nauibus circiter lxxx onerarqs coatflis contraëîisep, quot fatis effead duas legiones tranfportâdas cxiltima/ bat;quicquid pra-tcrea nauiü longarS habebat,quæfto/ «Jegatis^præfedisq; diftribuit.Idêin iii. Quibus.de re/ bus Cæfar à CralTo certior fadus 9 ille aberat longms, naties interim 15gas ædificari in flumine Ligeri quod in/ fluit in oceans,remiges ex prouincia inftitui,nautas,gu bcmatoresq; coparari iiibet.Idem in nil. Ad hæc cogno feenda prius ^ periculum faceret,idoneum elle arbitra/ tus,C. VolufenS cum naui longa præmittit.Idem in eo/ dem:Quod ubi Cæfar animaduertit,naues lÓgas quarS ÄS fpecies Barbaris erat inufitatior, ÔC motus ad ufum expcdiuür,paululura remoueri ab oneranis nauibus amp;nbsp;remis

LIB ER

remis incitari,amp; ad latus apertum hoftium coflitubatqj inde fundis,tormentis,fagittis hoftes propelli ac fubmo iieri iufsiUqug res magno ufiu noftris fuit:nam èC nauiS figura QCremorum motu amp;nbsp;inufitato genere tormento/ rum permoti Barbari conftiterunr,ac paulum modó pe dem retulerunt.Liuiusin vu tertiæ decadisHnde Taren turn profedus in ipfis faucibus portus pofuit caftra,na/ ues quas Liuius iuuandis comeatibus habuerat,partim machinationibus onerat,apparatuf^ mœniS oppugnâz darum,partim tormens amp;nbsp;faxis omnitç mifsilium teloz rum genere inftruit,onerarias quocp non eas fol3 quæ remis agerentur.Qiiorum uerbis planum fit longas inci tari remis,onerarias uero nequaquam.Grçci,naues Ion * gas, liXK^ctTiÂoïa uocant.PoIybiusinvi t’Ç/JlQoÿ^Himv t'^ iKVç/lt;^en lt;/lvo fiXK^äii TfAoianj WTeivJjoui/t ideft,quum autem hi auxilium tuliffcnt,duabus ipfe longis nauibus cum ipfis hominibus potitus eft. Appianus debello ci/ uili, ó ^ »y rxJk Tt^aAaSàiiJ M/Hr^ )(iniSvos ù^ QÂnsilt;/lanf,où. Hdnjj cwm vUis o^ircu i/xkpm (î):^lt;Aà) »y mKihiccM tcf g»g»v. id eft, hic autem quum 06 hæc in fuam poteftatê recepifîet,per hyemem onerarqs inde recefsit, paucæ enim quas habe bat longæ naues Sardiniæ 06 Siciliæ præfidio erant.He/ rodotus in loco fupra citato utitur alt;«xçh vvh id eft,Ion ga naue,ad differentiam sfoy^v^d^e^ quibus utitur idem Herodotus in cadem,in hæc uerbat ôi ^ lt;pagt;Kcû.^lt;{b■ Srn vw •nhi»lt;n iiKKŸ»lt;n Tn^ÛToi iTâ^Hvuiit^HQev^ii^ quot;riyn «dl)oibjj «y tJ Tv^mvliJJ 0 T^ iHÿoiow «y t ’tx^thoshij im ècriy oi liKÎxiAifcu// •ni^lt;^c(U'n?i^dv'è'j v sfoy^v^Hcn vwff'ni «?^« 7rlt;y/7H)iÿvréffKri, id eft,Græcorum primi Phoceêfes longis nauigationibus ufî funt, AdriaticumTyrrhenumcç mare,Hiberiam atq; Tarteffum occuparûtînauigabant autem non onerarq s nauibus,fed aâuarqs,quæ quinquaginta remis agerenz b 5 tur

i.^ DE RE NAVAL!

tunThucydides in i.^otrt’) )■ ty Tocài« mT^cÛ! ^mus vs^x '^oiJ^x^Jgt;taiKlt;Si/,Jgt;tÿ^ilt;n ^ ÔÂirxiS ^iigt;[/Sj/«,7rlt;^»Hsv'rs^ai! c/t tn gt;y TiÂoîais (txii^ois tfÿ^vf/SiMX ucaj6^ tKamp;v«^ id eftjUldcn/ tur autem hæcmidtis poft Troianorum res feculis facta fiufle. Et panel's quidem utebantur trircmibus,acftuanjs autem quæ quinquaginta remis agerêtur,ÔC longis præ/ terca nauibus inftrudt eranunon fecus ac lüt.

- nbsp;nbsp;nbsp;1^ I B B R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î$ ^f©' amp;nbsp;7fÿ7»K5v3gi^, cuiufmodifantcæqms Venett iitrcas tongas uoeât-Diodorus in H dcfuccclforib.AIcx. ft('KS0KÂHS'j(/lvoJgt;tKHjvquot;n§vi(ii7«'j\(i«}Qbjj vtvWTrHrnt^îvos'^ fcTii^ax/ «Trtsih^ af av^XK'âQxs i^iTCCStt^SiSccOxs TVS h^xrisvS' id eft, AgathocIcs aut poft præhj finem duas naues quæ tnginta agerctur remis,ædifieSdas curauiUquarû altera Syraeufas mifit,ualêtifsimis ei impofitis remigibus.He/ rodotUS ^ (j^iA'mf^uJ^ia-i'^iXKSiVTD^Qiin ib- tsj tniiSAust^tt» S:7rcBj/wfc7jAü)lt;n.id eft,tribus XXX remoru aduarqsad Membleari liberos Ôd fucceftbres delatus eft. Plutarcin ThefcOj-^J 7iAowp ^ a (jiï[K Ÿ Hïâaeÿ iTsÂÛjtn t^ tsk^hz ïsmS« Tjgt;i«Hsv^^oy «■^i T J^iivfiv T tfxAv^'^ ‘^iviüfj jïiifivAa^oiJ «Sy moi,7« yv*^ 7TKÄCUK T ^VhlUV Vlt;p(U^£^iÇ»xJ« J^'ittSuJiKOvJiSi^V ÇK (ÿ aviiTTMrvv^iS »TS,5st ,y Zis 'iia^mxfciS às T cùjfoiJ^üiv AÀ ye^i K(ilt;Zi‘^fviô^-^«i/l^rijL« 5« TsAaioy ^.-r m^ amp;s quot;^ cuj'^,^ j ôiS V vgt; «ày» lt;^(jSgt;jii Aiycv^?!/^ id eft,nauêaût illâ in qua eu iuue nibusnauigaratôf iterû inderedierat,quæ quidê XXX remis agebat,ad Demetrq ufeg Phalerei tepora coferua/ rôt Athenièfcs,ueteres quidê amouêtes tabulas:in earS aûtlocû fufficictes alias ualidas,atq; ita compingêtes,ut , in eorû quæaugêtur,philofophorû difputatione ilia du/ bia,exemplu huius nauis propofîtû fuerit. Afterebant enim altj eâdem,alii contêdebanteontrà non eandê per/ manere nauê. Quæ uerba Plutarchi ideo protuli,ut feiri poftet noftros lurecoss.fequutos fuifte fentêtiam eorû, qui cenfuerût eandê rem pmanere,quorû decretû pofitû eft ab Alfeno in tract.de iudict]sd.4?ponebat,his uerbist Itêcp fi nauis adeo fæpe refecta effet, ut nulla tabula eadê Emancret,quæ nô noua fiiiffet,nihilominus eandê nauê exiftimari.Paulus etiâ ind.inter ftipulâtem»§ffacrâ.fEde uerb.oblig.iHius nauis mcminit.PirA^GH'Tsgs meminerût Herodotus à^Thucydides in locis fuprà citatisA idem

DE RE KAVALI

Herodotus in Melpomene, »«j«/?« st^jfen «4vö wçv7»gt;»:gt; • vcfs? àîr ^ TiAteToacó'. id efr,fîc quidem duas quinquagin ta remotum aóuarias in Platæam miferût.Diodorus in 11 de fuccefTorib.AIex. -^^t 9 r ^ ojKi^M Tr^xr^cJ'^ «^ viSy «cpgxK[x HJ ’S}lt;y^7nH$v70^vs VMTstirvim/jAjyos lt;^iêijixn sf» ïiÙTXs ^^iTiisç. id eft,quum autê ille de rebus Siculis an xius effet,aphracfîis,amp; quinquaginta remorû aduarqs ædificatisjduo milia militum in illas impofuit.Polybius in primo, 7^dlrxlt;lt;U«^fliz cÆ 0 7« '^iKsi-ar« t 7rAeïügt;yJgt;iH^lt;ls uj Tr^^TNHèvn^vs (^ lit(îiyisK^xKXTiuy» ideff,parabantautê quæ reliqua erât nauigia,triremes,quinquaginta remex rum aêîuarias amp;nbsp;maxima acatia. Et id genus nauigiorû cómuniuocabulo (hivh^h diciturab authorenefeio quo, fortairePoIybio,proIatoà Suida in uocabulo lt;J^K§oTx^ Quæ ita habet -^oix yovH§H lt;/i,êf^fj « ty J^k^otx ItKTiXKtSb« Gcvtv. quo loco (iovn^f) dicit ea quæ pluribus quidc rez mis agerêtur,fed unico tantum per tranftra Si fedilia rez mo,^ non binis aut ternis aut etiam pluribus ineitaren tur:quæfortaff'e LthH'ns etiam diêïa funt,translatione fumpta ab equis celitibus, de quibus in aduarqs dicez mus. Xenophon auteminfecundo, kTi^lwiKtSy ihx/oTv!, amp;C (iovoK^oTvs naues dixit eas,quæquumtriremes(opiz nor)efrent,propter tarnen abfentiam remigum,amp; focio rum naualium duobus tantum uel unico per tranftra re^ mige incitarentur:quum tarnen pofTent ternis agi,fi adz fuiffent remiges. Verba Xenophontis fie habent, Imyx F^ àV '7XS VMS ëoxSêiy y^ ^^KlPSij^i^iJ^tti^ailj'j ^ CwôfÛTSCüy ev^iCU, f\^ viây jÏKfOTstHQeylôt A y.ovixQi’nhM'j Truv-n-h^s [ilt;^cù, id cft,figno dato iufsit totis uiribus concurrerent ad auxiliS nauibus ferendum.Quum autem foefj natta/ les in diuerfas partes ad fua quift^ negotia difccisilTenr, nauiumnônuUæ duobus tantum ordinibus agebantur, aliæ

t I B E R *7 aïiæ ucro iintco tantum ordine:quædâ aütê prorfus ua/ cuæremigib«serant.Strabouercgt;inVn fiovoKpa-niJ dixit pro nauibus que unico tant« remorû ordine agerentur. quo loco mendS ineft in uulgan's codidbus.Legit enirn iwvixfoœjz, ubi legend« exiftimamus imvok^otv. Verba Strabonis hæc funt, 0 viéç^x ^ ois ewi^nKt kshQ»:? t^ lt;f^n!t/ View KK^eSuLtey àgç liovox^oTV iZi-^^i J^K/ifv!» id eft,funt amp;nbsp;na ualiainquibus Cæfarundeuigintinaues.dectmaru noz mine dedicauit ab uno remorû ordine ufqj deciremes»

TaUs fuit biremis apud Antiqua,

C

t$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

AÜii mtio liremium,i^li£ firtaffe dutic^uior.

LIBER

11

lUi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE O NAVAL!

Rurfum dUd iireir.ium grinds fed prioribm fere rr/f endens,

X4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NA'VÄLT

lila’ porro quæ bints remis agebantur/a Romanis dû óme flint bircmcs,a Greets Jïx^oT« potins quam J^ü^dlr ufurpatu utdeogt;euam fi apud ipfum Sutdä J}S§lt;{l3‘ Trhotoi/ legaturtquod tarnen ipfum non memini me legifleapud probatum authorem.PoIybius infexto uidetur noluifle uti eo uocabulo,ied potins J}x§o7w,^ ut palam fict ex ipz fius uerbis quæ ita habent, ^KH L^ lt;^ mT^Ict n-Tj^^cJnsiv/ ’TXjT^'^ Ksmxep^xx’r« ^ axsm cflg^c^^’oi^x 'rais liXTXa-x^iljMSt •TX lt;/è ÄFiTTK 7amp;LH^is Ö j}x^lt;)7X Ö LihÿT^t id eftjnter quas erant naues quadraginta,quarvt uiginti conftratæ omni nautico apparatu egregië inftru(fîæ,reliquæ triremes,bi remes SC aduariæerant. Vides ut qniim potuiffet fcriz bere Jiusen, ut dixit rQ^H^as, maluit dicere jix^07X. credo quod fic ufurpatu uidebat à probatifsimis autho/ ribus linguae Graecae quos fequebatun Appianus quo/ que Älexandrinus in Mithridatico,his uerbis, ng« vHiilf KßnxtJi^xx'ioi TQixHS(nci,lt;fix^a-rrx Jè îxsiŸgt;igt; »y « «M« Tr'^Sxirxiib« •r^7wy. id eft,tercentum conftratæ naues,dicrota cen/ tum,cum reliquis harum armamentis.Idem in eodem, öAH^iZÏ©'t/S JixnÄixHS tsiu 7m^X7rh'tvms,^o/tx J^K^OTamp;’lny edn^ùj cwx^^g, id eft,quumautem régis oneraria nauis uelis præteriret,biremis Rhodia in earn impetum fecit» Quin amp;nbsp;TuHius cpiftolarum ad Ätticum x V ï. eo uo/ cabulo ufus ad amicum eft,dum aitiNam SC ipfe Domi/ tius bona habet plane dicrota,funtq; nauigia præterea luculenta Sex.Buciali,cæterorûq; : nam Cafsq daflem, quæ planebclla eft,non numero. Idem Tullius in quin/ to ad Ätticum: xlt;Ps^K7« RhodioruSCdicrotumMity/ lengorum SC aliud catafcopium.Qiiare fit ut exiftimem apud A.Hirtium,aut fi quis eftalius qui quartumDe bello ciuili librum confcripfit,dicrota odo,non dicro/ tas Iegendum,ut habetur in uulgatis:Capit ex eo prgho pentiremem

if pcntircmem unam,triremes duas,di'crota oclo^compki res remiges Odauianos.Cæfar ipfcm tertio De beIJo ci uilbbiremes dixit, hisucrbis : Quatuor biremes fubiez (His fcutulis, impulias ucóibus in interiorem partem tranfduxit.Liuius dccadis tertiæ libro quarto:Legati ab Oricoad M.Valerium prætorem uenerunt præfidenz tern clafsi Brundufîo,Calabriæcp circa litoribus, nutian tes Philippum prim itm ApoHoniam tentaffe leuibus bi remibus centum uiginti, flumine aduerfo fubuedtum; deinde uteares tardiorefpefuerit,adOricum eJam noz lt;Heexercitumadmouiire»TuIliusin Verrem adionefe ptima:Reprimebat enim tibi 6C imperadi uim,amp; roganz di conatum prædara ilia non populo Romano reddita bircmis/cd prætori donata cybea.TranquiIlus in lulio Cæfare;Nauali prælioinmodum cochleædefoflb lacu biremes ac triremes quadriremesq; Tyriæ Aegyptiærp clafsis magno pugnatorum metu cóflixcrunt. Biremes autem leues didæ à Liuio in loco fupra fcripto,a Roma nisdicebantur LiburnicæJi Appiano credimusinlllyz rico, t^^arsö hiHvgvoi -^©^ tTT^öj/ iXkvzcüiJiói •nfj tuviay k^ quot;rKS VHcnss tAfts^oifvaua-ni oiKacasriK^ tt^v(fcug,ó3’^ iH vuu fallout 7« Hstitfa 1(9« oft« jÏK^07tCy^tSvgvi/(ts TtOiQxyes^Tsmv^ id eft, fucrunt Libur ni alterum Illyriorum genus,qui loz nium mare amp;nbsp;quæ in co funt infulas prædabantur celez ribus amp;nbsp;leuibus nauigiis,unde etiam nunc leues SC celez res biremes Romanis Liburnicae uocantur»

d

• Vf Bf R^J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.17

‘ Luciahus tn dialogo qui Ïfwrt? infcnbftur, twlt;’7o:-^tety 1^0171X^11 Jl^vo'^i/lvu Tra^wcuj^iJ irxKcposiV^tTrJso TTsmit ^ J^KfO'^ii'iOis i^aXisot “^nâ^ XiSv§vo\ e^oxitn^iSves ituvtai xs^ts»

, ■:^â)xilt;r^oij. idcft.cogitanumiluinltaliam naueprofi eifeuapparata eft nauis quedam Icuis amp;expedita exea mm biremium genere,quibus maxime un uidentur Lp burnt, natio quæ finum Ionium accolû.Tranquilius tn AuguftolTempeftate in traiedu bis coHidatus,primo inter promontoria Peloponneft amp;nbsp;Aetoliç,rurfus circa ' montes Ceraunios,utrobicç parte Liburnicarû deniers ià,fimulcp eins in qua uebebatur fufis armametis Si gu/ bernaculo diffradio.Quo locoTrâquiHus Liburnicas pro leuibus biremibus dixilTe uidet. PJutarchus in Ca/ tone uidet Liburnica annumerareinter cas naues,quæ non erant aptæ ad belli conflidîum,fed ad præcurrendS potius amp;f fpeculandü,his uerbis, w^i^vir^ /\ ^ ir^ie/Gxi ^ ltK7aVl'T^^Vi(SllHrilJ^0Vl(lUgt;,H(fiHfjm^«XSoÏuV/\^XiXK7lv5Ót y.K^ijX0t:,XtSv^ViXX t/ië^ X^X7X5'7nKXi(^Xlt;f^XKfci Tt^l^TrAnSli^ ld cChuoIuit enim Catoni totius clafsis imperium defer reterant autê ad belli ufum idoneæ non pauciores quin/ gentislLiburnicæ ucró,fpeculatorie Si apertæ complu res.Tarnen ex eodem Plutarcho in Antonio uidere eft, Liburnicas etiam habuifte KÄTWspcöMteT« dum ait, ^tb ■ra A XiJiv^viJis aitfSÿamp;fj jïûxaGxi 7^« ItcûQg^o!,^ Jè ewri^x^a/ foii uè\7ficpiiJ t\ vauü LiX^Gxs 7«S/\ â^«f ccvislt;iXi.iv§ixXH! t^iXixxaiJ^ix^SGS«§isx'or}(Vigt;'àva(i§«lt;/lcxi.vigt;iy k^-r xscfx^ia mt^sùs «(fi'xatoy ^çcw^, ideft,intcreaLiburnicæapparue , runt quæ a Cæfaremiflæ pericquebantur Antoniûalle aût obuerti nauem iubcns,rcliquartï quidem impetum reprefsitiat Euricles Lacedæmonius acer Si infeftus in/ ftabat,incataftromatehaftamuibrans tâquam in eum iaculaturus.Qiiû enim dicit, h^xt/lcuvaiiJ «^ ? xi^aspooy-K/ ^s, palâ eft earn Liburnicâ,in qua erat Euricles,habuif/ di fe

IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-BE RE NAVAL!

fê KSit.'^s^^V-v.'jVi amp;nbsp;fie ad belli ufurn maxime apta fui/z fe:amp; fane Cæfar Auguftus, o’v Trföf v-^^os vtÆ oynsy uè^Jla fSiJiSis TffitffHyvtMS vKVirhivs^oifois lt;/ï xga Ttcyatus t^ ‘^iTfA^s^ (û^xi! «KOiJiûg c^9^7ViAvamp;‘i^ T«§eevTi fy amp;§ivTilt;nlt;u a-wï^uff •ra vecvTinsiigt;i7ri(i7ri Ti^s civTtinviOif «ftte^/ (iù tPneT^iS^if 70(f ^a-voigt;, ld eft,inftruâus autem Cæfar nonnauibus illis altis QC amplis quae oftentationis gratia parâtur,fed agilibus celeribuscp,amp; fis uiris probe oppletis,Tarenti amp;nbsp;Brun dufii claflem continebat. Mißt autem ad Antoniu nun/ tium petens utneamplius tempus otiofi tererentutin/ quit Plutarchus in Antonio. Liburnieam imitatur nau tilos pifcis authore Plinio in nono,cap.xxix.dum ait, Inter præcipua autêmiraculaeft quiuocatur nautilos, ab aliis pompilos. Supinus in fumma «quorum perue/ nit,ita fc paulatim fubrigcs,ut emiffa omni per fiftulam aqua,uelut exoneratus fentina, facile nauigettpoftea duo prima brachia retorquens,membranâ inter ilia mi ræ tenuitatis extendit,qua uelificante in auras,cæteris fubremigäsbrachiis,media caudautgubernaculo fe re git:ita uaditaltoLibumicarS gaudens imagine,fiquid pauoris interuenit haufta fe mergens aqua.Quae Libur nie« nomen à patriafortitæ funt:quoniamnauesdici/ mus Aegyptias,Afiaticas,Syriacas,Rhodias,Liburni/ cas anç Achaicas,ÔC eiufmodi.ut Cgfar in i ii de bellis ciuiIibus:Præerat Aegyptqs nauibus Pompeius filius, Afiaticis Decius Lçlius amp;nbsp;C.Triarius,Syriacis C.Caf fius,R.hodiis C.Marcellus cum C.Pomponio, Libur/ nicæatep Achaicae clafsi Scribonius Libo ÔCM.OeQa/ uiusîtoti tarnen officio maritimo M.Bibulus præpofî/ tus cundia adminiftrabat,ad hune fumma impenj refpi ciebat. Idem Cæfarin 111. Et nauibus longis Rhodiis decern, amp;nbsp;Afiaticis paucis Alexandriam peruenit.Tul/ lius

11'usdedi'uihatione:Poftremô à Rhodia daffe deferti. Tranquil!us ctfaiTi inloco fuprà citato. Liuius decadis qijartæ libro vu. Rhodq cdcbratis cxcquijs aduerfus claflem,quam fama erat ex Syria uenirc, xm fuis naui/ bus SC una Coa quinqueremiad terrain Gnidiorum,ut ibi in ftationeeffenuprofech funt. Punicæ etiam naues à Liuio didæjdecadis quartæ libro vu. lam omnes in conipeâuerant,duæ Punicæ naues antecedebant Roz manâ daflem.Idem ineodê: Ad inferendû hoftibus ter/ rorê,C.Liuius cum duabus qnqueremibus Romanis fiC quatuor quadriremibus Rhodiis,amp; duabus apertis Smyrneis in LyciâeftmiiTus.IdemÆt erant naues Rho diæ longæ omniS celerrimæ tota dafle. Nauis Sidonite mentio eft apud Herodotu tf/ 7roKv(i»iix AvSxvTtei /ïf/«? pifiK^iiS t« Tquot; «^(i«70S W t'tf* fftlt;/luvtt)ir t^iTO VTTO CKHVH ^^ViTiHy id eft,hic Xerxes relido curru Sidoniâ nauem confeen dens,fub aureo tentorio fedit.Etin eadêî- «?j tTnSviiKn »y bmiii TVÙ/T« blt;rS«S lt;ib- nJ^aVlKIf ViK ^ THI/Z^ tib-tCoUVi Kià OKU!^iWbÂoiSiàS Troitia-cu, ideft,utautemhorSeum défi/ derium cepit,5C hcc faciebat, Sidoniam nauem confeen dens, quâ femper quum quid huiufmodi effïcere udlet, eonfeendere confueuerat.EuripidesinHelenatSidoniâ pofuit pro aduario quinquaginta remorum,dum air, J^OIJS lt;rv K^ VXVjJ TOU Jî TSiVTHKSVTO^OjJ

tnt^uvtxy t/là: iMfiTiiùiJ iTsisaTtUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liuius libro

fuprà proximo citato,Rhodia una capta memorabili ca fu:nam quum roftro pereufsiflet Sidoniam nauem,an/ choraiduipfoexcufranauefua,unco dete uelutmanu ferrea inieda alligauit alteriusprorâ:indetumultu inie/ do quum diuellere fe ab hoftecupiêtes inhibèrent Rho dtj,tradaanchoraSCimplicitaremis,latus alters derer/ fit;debilitateea,ipfaquæ idacohæferat,nauim cepit.

d 5

DE RE NAVADI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

• TRI RE MI S àGræci's ’ramp;.H^HS dfcitunHcrodotiw $v'7^^^^■l^ƒ«,7^(^l^X(A/lt;Jamp;S (jAj/j\vKSgt;oixs 'Tf‘iH^ias,^X^oy Jè àx^x atuKsy •^nuij •n.(2f T «XKui/ a-viit^aj^cßiJt id eft, appaz rauft autemdiicêtastnremeSjSCmagnS unà Perfarum, akorumcp auxilianorü copiam.ldcm çv mhviivtx.'^ Jlt 'jj^m^iOiy «Qi^iios /\ t^lt;qp i-^x Ö JÏHtfstnxi d^^i\ixi, ld eft, crant autem mille ducentæ feptem numero triremesdit haudita multö pófti TetsKsvSgoij Ö •wivTHxerS^dj »ÿ Li^-Kis^oi Ö iTTTTxyayx ^^dix lUK^cc xwi^Sóvrx db r àe/^M^i^ fetfa-vu^ta-y^i^ix. ideft,trigintaautê amp;Z quinquaginta remoru naues cercuri,amp; hippagines,amp; parua prçterea nanigia, in iinum omnia coada numerS,ter mille efte uiïæ funt. Demofthenesin prima contra Philipps, 0 iTnrxyaiyïn 7V^H,e{iytTt'^ès'^J!'èni7i)'^}(^^sJgt;i!ieisJ^tKSt^lt;/léi ^ i^v^s tKarzfravTiJtO^ Ö TXyiijj'^ifi^ó^y n^iy a-z^ xxlt;^Ä.äsn t/lvvxytis 7rkifi, id eftatq; his hippagoga nauigiarquid prætereaî' decern cel eres triremesinam quum claftem ipfe habeat, eeleres triremes nobis efte oportet,quo exercitusnoz fter tuto nauigare pofsit.Tullius adione 111 in Verrê, mille fuiftenaues PerfarS author eft,ut parum ab Hero dotinumeroabefteuideat,his uerbis:Vt nePerfæquiz dem,quum bellum roti Græciæ düs hominibusq; indiz xiHent,SC mille numero naiiiS claftem ad Delum appu liffentquicquaconarêtur aut uiolare autattingere,Plu tarchusin Themiftocle eftat xixjfV^ay^TstfijxK^fi^f^ j i^ ^oK/lx^yiKixs^ùyviây tö tAhS^cj^ id eft,Xerxiautcm, probe enim noui,mille numero naues erant.Tliremcm inuenit primus Aminocles Corinthius,authore Plinio ex Thucydide inprimo,qui tamê aliter dicereuideturr dum ait, tfxiViTxxief^i ngu Qz/mqis xyt^voHÄris HSëaf^iamp;' vxuTnt yog vxüs TTOinoxs 'li.'ijx^xst VideturaStamp; Samüs Amino des Corinthius Naupegus naues quatuor xdiftcafTeJ uidetur

51 :DE RE NAVAL!

uidetur tarnen afleuerare triremes primùm ædifiatas Gorinthûdum ait, k^ Tcz^fa? y/ KöwS« -w^ûtoij 7^! IX-fi«iAamp;‘lt;yji!tjjTiTÿyK^Hvcu^ td eft triremes primum apud Corinthum in Græcia ædificatas fuifle.Quibus uerbis facile colligere eft,apud Plinium legcndû Aminoclem, non Amoclem,ut uulgô feriptum uideo.

C^y ADRIREMEM inCtitucrc Catrhaginenfes,au thore Ariftotele exPjinio,quæ mpH^HS àGræcisdici tur.Polybius in primo, Hic-rà t/lÎTivx rÔTso^/i^ovra Ji^ày^ct lt;rvvts9 )(â(ice 1^7« iso/itH! ’rtxÂcuTixeç/ccs t$’ w 7^^h§hç iK^iy^ OTC WKTOS iKK^m,}^ 70'tS WOKi/jlioi! V7rO}^âfl9S iy'iVi^ c/jÿieft' fvlt;m TH K^Ttxa-Kivù -ƒ vccvstnricts, id eft,quodam autem Io coinquoerätbrcLiia,rcfeditagger:idcß multo militum Ïabore,in quem quadriremis nodte excurrens impegit, quam ftatim aduerfarij nadi funtexcellentem SCprobe adificatam.Vide,fi otium eft,Sipontinum:06 quâtum in uertendo Polybio fibi permiferit, facile agnofecs» t.i'olt;/lu§amp;' ßiHÄio^HKii! undcuigefimo, Txtu^ Htrecy n' 7f»^eii (jtSOf lt;^v^H}isv7te,-srlt;^7H^amp;! JÏ J^'iHff,t^vH(çiS tÆ Tipéig, t^KH^as i/è i/l^ngc ,«lt;f§ixKTi)i Ji. 7amp;t-«HöV7ixt id cft, Harunt erant quadriremes quidem nonaginta,quinqueremes decern,nouem ordinum tres, decern ordinum decern, apertæ autem triginta.Tullius feptima inVcrrcm:Prin ceps CIcomenes in quadriremi centaripina malum eri/ gi,uela fieri,prxcidi anchoras imperauit:ÓC fimul ut fe cæteri fequerenrur,fignum dari iufsit : hæc centuripina nauis erat incredibili eeleritate uelis:nam fcire ifto præ/ tore nemo poteranquid quæqj nauis remis facerc pof/ fet.Et paulopoft:Erat enim folaiiïa nauis conftrata,6i ita magna ut propugnaculo exteris poflet efre.quæ,fî inprædonumpugnauerfaretur,urbis inftar habere in/ ter 1II0S piraticos myoparones uideretur»

T LIB EK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

Te^ießtiecon^lnitttnduis ßrmd,^ult;tlitdpuddMtlt;lMsfuit, ’

Qpodautcm Tullius conftratam dixit^aliquädo hæ/ fitaui num eadem elTet quæ Qé teda dicitur a Cæfare. Quas tedas lôgas tnuenere Thafii. I^am antea ex pro/ ra tantum Ô^puppipugnabaturtauthor PUntusin vtr» Gæfar infecundo De beUodutli: Appulfaq; ad proxi/ mumlittus trireme coftrata,amp; inlittorerelilt;fla,pedibus Adrumetumprofugerat ldemin tertioîAtque omnes naues incendit trigintaquinque,in quibus erant uiginti conftratæ Jdem Cæfar alibi tedas yocat in primo De

^' quot;nbsp;e bello

J4 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVA LI

bello dutIi:Ma(siken(ès uft L.Domitff confifój,naue« longas expédiant numero X V11. quarum erant unde dm tedac. Idem in tertio : Hkr triremes omnes ÖC quin/ queremes aptæinftrudæq; omnibus rebus adnauigan dum,præter has uigintiduæ erant, quæ præfidq caufa Alexandiiæ elle confueuerant,conftratæ omnes,quas fi occupaflênt dafle Cæfaris crepta,portum ac maré to turn in fua poteftate haberêt,commeatu,auxih]sq} Cæ/ farem prohibèrent.Auluscertè Hirtiusomnem tollere dubitationem uidetur,dum aiuMagnocp impetu qua/ tuor ad earn conftratæ naues,2lt; complures aperte con tenderunt,cui coadus eft Cefar ferre fubftdium. Vides ut conftratas amp;nbsp;apertas ponat,tanquam diuerfas.’quod perinde eft,atq; fi dixiffet,alias tedfas fuifte,alias aperz tas.TuIIiusadlionefeptima in Verrê:Poteróne ineos efle uehemens,qui nauesinanes non modo h abu ernt, fed etiam apertas:in eum diftblutus qui (blus habuerit conftratä nauem,ói minus exinanitamt^Loquiturenim de quadriremi centuripina A.Hirtius in quarto De bel lociuii'i:Itaquepaucisdiebus contra omnium opinio/ nem quadriremes uigintiduæ,quinqueremes quinque confecerunt,ad has minores apertasq; complures adie/ ceruntJdem in eodê,haudita mul tb infra tllum locum: Ex his quinqueremes quinc^ erant,Öd quadriremes de/ cem:reliquæ infra hanc magnitudinem.Sd pleræcp aper tæ.Liuius decadis quartælibro fexto:Biduum in appaz ratu morati,tertio die centum nauibus,quarum feptua/ ginta tedæ erant,cæteræ apertæ, minores omnes fere erant,profcdli,Phoceam petierunt.Nee tarnenuideo M.TulÜu tedas appellaflc,quatum mea memoria eft, fed ferèfemper conftratasttegebantur enim aliquando £C minores.Cæfar in tertio de bello ciuili:Similiter Vaz tinius

LIBER- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jf

tîntus qui Brunduûo præerautedlis indrudîisq; feaphis elicuit naues Lælianas,atq? ex his longius produdam unam quinquercmê,ÔC minores duas in anguftiis porz tus cepit î itemq; per équités difpofitos aqua prohibez re clafsiarios inftituit. Idem in fecundo : Mafsilienfes , poft fuperius incommodum,ueteres adeundem moz dum ex naualibus produdas naiies refecerât,fummai^ induftria armaueranUremigum,gubernatorumqj maz gna copia fuppetcbat,pifcatoriastp adiecerant atq; con texerant,ut client ab idu telorumremigestuti:hasfaz gittariis.tormenusq; compleuerant.Idem intertio:Sca plias nautum magnarum circiter fexaginta ,cratibus pluteisq; contexit,eolt;^ milites deledos impofuit.Has autem Græci Üktki^i^kIktcvs uocant, etiam fi Sipontiz nus apud Polybium haud fcio quam rede pro Larcin ^§«)KTu quinqueremem nobis reddiderit, eo fortafte quod magis idonex eflent qux confternerentur. Eo enim tempore quo primiim populus Romanus ftatuit è republica efte,cum Carthaginenfibus de Sicilix atcg adeo maris interniimperio naualibus copiis dimicare, centum amp;nbsp;uiginti nauium claffem xdificandam curaz runtlin qua centum fuèrequinqueremes amp;nbsp;uiginti triz ternes.Nam anteaquidem eo ipfo tempore quo Meffa nam copias traduc£receperunt:»\óia{/ inquit Polybius HSi'T(icfi^XK.'ramp;‘ iMT^is ^Hf^ vod;, «/VC ov/è KS^êa^sv (^XK^eff iff^ioy, ovef^ Aiiili®',vcfk iïst hoceft,nonfolum nullam nauem tedam conftratamue habebant:fed nee prorfus ulla nauis Ióga,aut Icmbus ullus ipfis prxfto fuit.Quaz tea Tarentinis amp;nbsp;Locrenfibus, tTï «Æ fcAi«TW{/K5Ù vt«-m^nStif a-vyj^io^t^ot TriVTÿtiSvnÿTSS K^ 7amp;.gt;i^eiS,iSi ^tst^ ^xS'oKa! ZliHst^tdciJ wv «v/^xs^^MJlH Ksgt;^Qu T nsc^ytitfhviauf ^ T m^amp;no^ bTrXVeej^diV'f^ Cu'^iSji^ 1*ÏXS ViÙS K!^(((fÿ«K7V (^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e *

ÿlt;î DE KE RATALI

rli) •sr§o3v(îixy •i!r§ûTtriirvlt;r9e,Si! n i7rOKn\Slt;ray ^i^ rât fUHMOU ^oj(â^to^,TMJTfi •ax^«lt;/lây(t«Ti ygûijtivoi tÔtè Trfàf 7«vTÿy iTTtivvro rlùt 7Û 7ffxvTos soAsv v«V7rHyi«igt;, id cd» præterea autem ab Eleatts Ô^ Ncapolitanis/rircmeSjamp;f quinquaginta remorum aduarias,quum commodato accepiffentjn his fumma cum audacia milites tranfue/ xerunuquo quidem tempore qiium forte Carthaginen fes circa fretum in Romanos irruerent nauis quæda conftrata,propter promptitudinêreliquas omnes præ/ curreret,cafu impadîaimpcditac^.in Romanorû ditio/ nem uenit.Ea itaque,ut exemplo ufî,adillius fimilitudi nem claffem fuam uniuerfam ædificarût.Conftratæ ue/ ro naues diccbantur,co qubd haberent K»7«^ôiiiXTagt; 6Cad iderant maxime aptæquadriremes. Polybius in fecundo, iTrhfi^axrxiJ KSivù 7XS Twy K^tSy (AiKfil v«vS KSiT« lt;jgt;§xKTv:gt; ideft,impleueruntincômunedecem Achæo/ rum naues conftratas,ôô quæ haberçnt n^-rKs^ûtAXTixt Subdit enirn, rén ùj^isHi/lâvT^ ù^ tx KüTXspûi^XTX mjf «^^ÏKÛIJ ViUll UStnKÿXTÿlJ, efj^ 70 TSAhS©' T uè\€x7WIJ,t^ 7:^76» TO TfOTirw 7t7]x^aiJ /\ TlAoiuiJ tKV^liVXXIJ 717amp;.M§IKÜI), l^lXy j •s!iV7H^fi 7vy xv7óis 7ois xvlt;/i^«7i bamp;vSttrttyt T une in A ch ai carum naum cataftromata infilientes,fuperiores euafo runnpropter propugnantium multitudinem. Atep hoé paâo quatuor quidem quadriremes in fuam poteftate receperunt:quinqueremem autem unam cum ipfis ho/ minibus demerferut,atcp depreflerunt. Loquitur enim de eifdem Achæorum nauibus.

Triremibus fi binos ordines (iddideris,quinquerememfdcies:ß plu/ reSimdiorem.Udm quinqueremisßgurdtn antiquum nullam ddhuc uidt mus,pr^eterlt;iudm in numßmdte quodam.Sed dubittimus an tTlud,^uenii admodum permulta alid,mcniiAtur antiquitatem,

Quiiv

’LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5t

r QVINQVEREMEH mftituitNefichthon,fïPliz niocrcdimus,quæ Taivrii^fis à Grxcis dtcitur. Herodo tUS in ^«TUt XS^ «py;gt;ÿ o^« 7o'ta'i «3uv(ütilt;rt TSivru^fis ùSi lt;rv-vilt;ugt;A$}^Hlt;rlt;gt;cv7iS ovy Tny 3iUQXlt;^x VHX ^t^sy 7[»çice ivJ^^^y ^ TT^uTcay «SHvcuoiy, ld eft,erat enim Athentenfibus quin/ queremis in Suncohlkitaq? pofitis infidusThcortdana iicm occuparunt, Athenienfium primoribus refertam. Appianus in Mithridatico, «f Tt ks“ %amp;£«§« avw a«/ t/l^Kari«vct(r9tr«i.3/)0i,K^ccK§i)scAiK TffO?ib.K K^ a-KVÄce af ï^j/ htyS^a (fï^üvliS i7mviA3amp;yiTSiVTU^v! p (nfüy amp;^»ii(tSijvHS gt;sav riy 7Iigt;^^yt■^agt;y «.yvoivra ói ^cJhoi ïamp;i ^HT^aiy «vrSs tf TMS y-i hisaTX}(yv(tvTisar(gt;u.s KviTfÄioy^ idcftutaquc trireme cum ipfis hominibusmaufbus fuis alligata, miiltis naiüum roftris,nec paucis fpoliis onufti ad porta rediere.Qu3 autem ipforum quinqueremis ab hoftibus capta effet, eiusignariRhodtj ad conquirendam earn fex maxime celeribus nauibus regreffl ftint.Miram eft qubd Aulus Hirtius,fiueOptus in bello Alexandrino quinquere/ mem,pentiremêuocet,uocabulofemigraeco fcmiqj La/ tinojdum aitiCapit ex eo prælio pentiremem unam, tri remes duas, dicrota oóo, complurescp remiges Oclaz uianos. Sic enim Icgendum cenfeo,non dicrotas. Idem in Aphricano belIo:Naues onerarias quæ logins a por tu in falo ftabant,incendit:2C pentiremes duas uacuas à defenforibus,nuUo repugnate.cepit» M.Tullius ubiep quinqueremes diciuSCoptimi qui(^ authores. Pontem conftratum paludemlt;^ dixit idem Hirtius dcrclidorum debello Gallico:Turres crcbras excitariinaltitudinem trium tabulatorum,pontibus traiedis conftratisqj con/ iungi,{juorumfrontes uiminea loricula munirentunut hoftis a duplici propugnatorum ordine depelleretur. Idem in co dem: Pontibus paludecôftrata,legiones tra/ e 5 ducit

gt;s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE KAVALI

ductt.Et in codcm;Niïi flumen Ligerim,quod erat port le propter magnitudinem conftratum,copiastraduxif/ iet.ToUius Iibro primo de Oratoreillla uero deridenda arrogantia eft,in minoribus nauigqs rudern effefe con/ fiteri,quinqueremes aut etiam maiores gubcrnarc didi elfte* Ipfe(quantum aiTequi poiTum coniectura)cxifti/ mo quadraginta fuifte fediha in tabulato akerius lateris quinqueremis, quæ quadringetis remigibus agebaturî ut ex uerbis Plinq colligere eft Iibro trigeftmofecundo, ubi de echeneide,dû ait, Fertur Adiaco Marte tenuifTe prætoriam nauim Antonij properantis circuire SC ex/ hortari fuos,donee tranfiret in aliam.Ideóque Cæfaria/ na clafsis impetu maiore protinus uenit. Tenuit amp;nbsp;no/ ftra memoria Caq principis ab Aftura Ana5 remigan/ tis,ut res eft etiam aufpicalis pifcicuIus.Siquidê nouifsi me turn in urbem reuerfus ille imperator, fuorum telis eonfoffiis eft.Nec longa fuit illius moræ admiratio,fta/ tim can fa intelleda quü è tota daffe quinqueremis fola non proficeret,amp; exilientibus protinus qui quærerent circa nauim, inuenere adh%rentem gubernaculotoften deruntq; Caio indignanti hoc fuifle quod fe reuocaret, quadringentorumq; remigum obfequio contra fe inter ecderet.Qiiibus fanè uerbis palam fitillam quinquere mem adam à remigibus quadringentis,ut in altero late re ducêti fuerinnquifidiftribuaturinquinos ordines, neceffe eft quadraginta fedilia fuifle in altero tabulati Ia tere.Hæc idcirco adicefut Veneti uideat an ilia eorum quinqueremis,que uiginti SCodo tantuopinor trâftris cóftat,aedificata fit adantiquarum quinqueremium ra/ tionem.Deecheneide nonadqciam quæ Plutarchus in Sympofiacis tradat, etiam fi minime uideantur alienaî fed ad ilium authorem grauifsimû, ledorem rencimus.

Quod

L I B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?#•

Quodaute Tulliusjautetiam maiores d(xir,He fex/cz ptemqj ordinum naue inteüexifTe uideturiquas Liuius Græco uocabulo hexeres hepterésque uocat,quartac decadis Iibrofcptimo,R.cgiacIafsis feptem SC tnginta maioris formæ nauium eraGi'n quibus tres hepteres Si quatuor hexeres habebanC præter has decern triremes erant.’SC q adeffe hoftes ex fpecula quadam cognouere. Idemmeodê:Maximèexterruit hepteres regia à mul/ tominore Rhodia naue uno ictu demerfa. Idem in eo/ dem:Hoftiumclafsis triumamp;nonaginta nauiumfuit, maximæ formæ naues,tres hexeres habebant, duas he/ pteres. Robore nauium amp;nbsp;uirtute militü Romani Ion/ gè Regios præftabâtlRegiæ naues agiIitate,SC arte gu/ bernatorum,SCfcienttaremigum. Appianus Alexan/ drinus de bellis ctutlibus libro quarto, 97 Jlis i -mnufMos ^ t’J MVKQiCiW JiiTlÄei VXVlt;rï 7n?ilt;Kis CtQlSllU.S,c/^HfV! ÄecfJtTI^Kg ù^Si^m id eft,Cedens Pompeius,in Aenariam con/ cefsit nauibus multis,iiscp præftantifsimis,nauiipfehe xere fplendidifsima ucdus. Polybius, 'ras ijSl^ i^ i^H/ föj J^o vQ):s fc$ ^y tTiKicy et s^aTayct /xâfx©- K'7}fÄi®',i(^ iiiVKl©' lJt«7iKlamp;' tt^ógt;7«s ^ (H’n'tSI» TTKÇK^iKHhlS! i.'TXf«^. id eft, Duas igitur hexeres, quibus Marcus Attilius, Öt: L. Manlius duces uehebantur,primas in fronte,æqual» ter inuicem diftantes,conftituerunt. Lucanus in tertio, ubi de Bruti prætoria naue loquitur,hexerê defcripfil/ fc uidetur, Celfior at cunäis Bruti prætoria puppis Verberibus fenis agitur,molcmcp profundo Inuehit,ó^ fummis longë petit æquora remis»

LIBER

4«

HEPTEREM Polybius i'!Tl»s9 uocat in primo, ^Jt®J^ ^’^«f9 quot;^ '^oigt;^luj quot;mvççv liiJictmAius. id eft,habês hepterem quæ Pyrrhi régis quondam fuerat,quo loco feptireme uerut Sipontinus,nec Liuium fequi curamn Diodorus Siculus libro x X ♦ t^twj/ «/!’«amp;{/ xtittyisM /\ i'^H^is^cu. 7rAéis!iu (^ TTiVTH^ist ld cftjCX his maximx quiz dem hepteres erant,pluiïmæ ante quinqueremes« o kt»/ çis ucró Riiirdiquct exAthenæo, ^vH§is plane amp;^ Jiw ^{q confiâtfuifleexDiodoro Siculodnloco fuprà cita/ to.Fuerunt lt;^JkK»^lt;ls ÔC TpKTHsf/J^Kf/^es 8^ 'rficcnavTH^is Si àKîimçiç,^ palâfit ex Athenæoin quinto,his uerbisî rnTiKeSy A é (Ç/Ao/c/iAc^®- SanKiay ttAvtu j^it^^^i^iy 5riamp; Tmv •rlt;x iGSTist/lcJKi Ttx Kff'rao-KiibKviictftt tiîjiKsTitiaiSiSis 'n ê) Trhotaif TTÄH^i vravT^s '^i}^ iß«Äi.'T« yiy nlyisit Hy -^ TtXcwy 7^’ eSu-quot;h^ TflKtKamp;VTiiçiç JlvOiamp;famp;in^KS {dcCinoseCQ^ Ji ’TftO’HgU.i/ÏKM-f is,JlaiAKH^^S lt;/lvO,V^Vdi.XH§is JiHitTi.lK!ct£^,^Vtt§js TficJjib^eC, t'^^HÇSS TfioluSV'Tti i'^C()if»famp;S1!^^'f^i7r^7H^iSi'^CtKlt;)Ült;/iKlXt wJèx^ Tvf «^yj y.i^l T^lH§9(U0htXS JiTthiJfflfC TV^^.TtC 9 öj ’T«5 vHcrzt 7riii7nyamp;//«,t^ t«! «Tibets m^is ay «fJt^jïy ':^ AiCv^v^ 7[Kamp;6va ny ^ T^fct^iAïuy, id eft,PhiIadeIphus autem muP tos reges opibus fuperauit,erat(^ apparatus omniS am bitiofeftudiofus,Nauiü itaq? copia amp;nbsp;numero omnes fuperabat.Quæ uerb maxima habebat apud fe nauigia, hæc erant:triginta ordinum,duaeïuiginti,una:tredecim ordinum,quatuor:duodecim, duaetundecim ordinum, quatuordecim:nouem ordin3,triginta:hepteresjtrigin/ tafeptemïhexeres,quincp:quinqueremes,decern amp;nbsp;fez ptem.Earum autem nauium,quæ à quadrireme ad triez remiolias ufq? defcendebant,duplus erat ad has numez rus.Quæ autem ad infulas dedudtæ fuerant,amp;^ in urbes quibusimperitabatipfe,amp;Lybiam,plures erSt quater millenis. Alexâder Magnus,authore Plinio,inftituit na f ues

U€s ad duodccim ordincs.Phdoftcphanus Ptolemçunt Soterem inftnuifle uultad quindedm. PJutarchus ta/ men 7riv[inguJkKH§9 adfcribi't Denietrio,dum ait, ac/’à? y! uJ^fJ cw3^0)7rie(/ »71 •n'iV7if(gU.Jkfi»Ÿ9 voûi^ 7F^07^0l/,VTi. iKX^^ tfifCH^H.«?!^ VSi^OV n'Tjx^Cetfdi^HSÿ TÎjoÂ.iljUÛ.tS i (^/AS^TOTOp feV^W TTHrnm^ lAÛnss t^nsinuif orJiiHKSVT« 7rn}(tâiJ,v'4'0S lt;Æ fcwf etx^t' SOAlS 7nVTflXSV7« t/lvoty lt;/koV'?Çf,VsÙj7t)(lS j}(UW iÇi^ C^uffvtii voy n^xKèinoiSit^î'neis lt;/è nfgt;«ia^iÂtois,x(»^s tfi Tvmy ÔTrAi' 7«s cf^^yS^ÿy 6711 n ^ 7ra^o«/îtùy,i^ ^ tfSi7«s!pô)yx^S Qhlyi»Jgt;i' ^iKtay x:S(/liOV7txs3«i^(t S^XiV yèvÿy txâvg T^t^TViK^ lAiKÇOH êGy e/lÿ.(p^'2stm T yovlyuy oinî)Jl(i9y.(iJ7ay^ id eu, an tea enim neqj quindecim ordinû naucm,neq; fedecim quifquani hominum noueratipoftea tamê quadraginta ordinum ædificandam curauit Ptolemæus Philopator,in longi^ tudinem quidem produdamad cubitos ducentos odo gintataltitudine autem adfummitatem ufcg nauisjduo/ dequinquaginta cubitorum. Inftnida autem erat qua/ dringentis nantis,extra remiges,qui quater mille numc ro erant.Capiebat præterhos nauis in aditibus unàôi cataftromatearmatos milites paulb minus ter millenisgt; Ver dm fol am hæc nauis fui Ipedationem exhibuitab immobilibus ædificqs parum admodû differens. Athï neus in quinto (/llt;l'isvoGlt;^süy ex »cgAXtJ^w eadem ferf cum Plutarcho referre uidet,fed tamê apertius ÔC diffif fius,his uerbist rlùj nTlx^Kft^vTHgv vcûiy KStnaK^Ktn ó ^'^ fs7m7U§ 70 yUxss 't}(vQgt;:y efls^nstnwy crc/l’^HSVTX nx^uy^CKTW ^ #y Jgt;i«Höi^« ^ TTK^atA-is uÖï Tm^aifhviV^-os j nasctK^osahtv Tv'^«ä ^X}^v[x omoi Tffÿjfûy,«:^ j ^ TrçyyvH^xiy «(Jihdsaiy ùSi 70 'A^t! 7«'dxhixligt;^« t^ifOS cdl'^J^éiS TT^f 761! 'laiVTHXSviK 7rnyif,H!9(/ll^ fiix dCà^fi'n.TlxÿX quot;plXHSVTX Trnyn-^óiTTX! JÎ^^UÀ/HUKKi 0X1^ i^Jgt;lXKDV7^ TTfjyiiy 7XS yiyiSXS-Xt efjef. tb lMÄv€lt;ß)y i^^y ^ yilJ iyj({amp;j^»SiK3^}^'ygt;vlt;^Mhiew «(nü Cxfücx KStTX^uydm ^n^^

‘'^”^?^t'«Ä' quot;^ JS««?• J^TT^'U^oslt;/^iyfi.yévi Ö J^7r^V{iV0Q,^ ifiHt f^ce oj^^ 'c^ai.'fä'j^ ^ ^^ Hyv^,'T«J^’\ssrcsï?\K.cv'Ttc,'li.v« Ji ^ ’^5^i’7rai7ilt;/lcics.\sisnlagt;iice'T«J^quot;iK«(iËtiwi lt;Aógt;lt;/[KSi»ifctHSlt;^lt;igt;y lt;^ ny tUStsav Try^^^y.iv^vÓy^os ^’ »y i(ff.d'^^SoAHy.Scuryiecsofj lt;fCuv »y o «Wioj f(so-ito5'^vióis.^óii(t (j^Xif ^ a^iy ^k \ha}'7jagt; lt;/lÓDJ^^^c tt^-X^y f^7ir^vy^viiwn, n^ 7i^ót^cw.lt;^ •^«s 'nms ed/r^ [iH^oy^aifiX ii^K7ri7ntKih'è.’n'jir!ia)7[vy K7r«y l^i'^^i '^'^inr^ luostvny ^gt;vA. T^edf/icc Ö 3v^ins! ftj^^vTsî.ç/^,7ngt;Âvs J^^fiy^o^oTiAuiy Hso't^07gt; K^iTT^H^TS Ji quot;T« 'TT^o'JïcyAi'« '^vius tii§9-'fi/J6yS(jin5 Ji Mctvei g«f t A|ceS fcgtwf TiA^s7'nfxKi^ihtaiygt;^s'j •zics^H^nnaç •n}gt;xflt;s)lt;niscgt;amp;s Ji'^ nsi’Ta^a)(jt,ce uè\-è«7(xs jgt;i'^j^ïiss çcf^t/liOVTKf t*üïT jy TBivrux^vT«,^ ^(e^^s varo và ^vnx tt^h^os tu/S^WTrayi i'T^iV»uèifftka’itS’nwèhiY)y.wd^M.vamp;9':j’^f\«SXHyi(^'amp;-^^Qi')i'^V95)0 lt;pK0ï TSXyHVKiTBiVTHU^VTtC TfAoÏoiy TBivfu^iXlSy Jv Aea. vor Ji ój^Av yz^ii ßons Ö QnK-Triyyaty Xfiruyic'è.ysz^oy'j^ ttn (foiviKiii'l.t ^'Hivcttin •j^Xßi^oÄKfty ^^((JiQoy \:BrosHaKieSjifO5t~ my TH vm i^ iiHXsS)Hy TfXficnoy ^ ^nAvos u^vfi,TcójTH J^dsvSi l^ihl^S XSiTiüXèt^y’V)^ hi^cy Sigt« TT^J TtiVT^'SrHJ^is Tgt; Cx^OSt^ ^ TiSTuy (paAxyyxi iu^Hit^ai«s t^ ttAkI^c '^ tx^^v j\w(f(5 cv Vi}(^5 •n^Kssv^tw es SxSos Ti7ny ct:iiAi7r'sQi:i,i^ miHcxs acr^sy KK “^ ^Kkiks^S M^iTlAfjny wr^ 7TKVT« T ögVJ^StVT« TTTnyyàÿ oy çxjïus i4 ^ TV^VTuy «vlt;/)oây amyxy^ t^ voujy^Te Dwoiy^iy ii^T «§}(KS iiicji§«f«s y.i'nfHVTÄHtn. TTKÄiy Tuv ^Äaoaew o^yed vois^TBTv Ji '^oySivÿic^oct^Hvou. TO Tfhdioy xcifaXtSs i^ ^ th^ i^^yHiiey i:pxÄKy^asy. id eft,XL ordinu nauê cóftruxit Phi lopatorquæinlongitudinêhaberet CCLXXX cubitos, oóo aStamp;trigintamlatitudmc abaditii in aditü,in alti tudinê aut ufeg ad fummitatê amp;nbsp;oram nauis quod ixgesi 2t.toy dicut XLViii cubitos habebat,à fummitatê autem extrema puppis ad earn parte quæ marialluitur tres9d quinquaginta cubitostgubernacula aut habebat im/in gqlainlógittidinê XXXcubitorS,remos uerblógiores f 1 quos

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

quos ^^wüiKvi uocant.x x x v 11 i.cubitorum: qui pro/ pterea quod plumbum haberent in capuh’s,SC quod ad inferiorem partem grauiores effent libramento,ufut ha biles ad remigandum erant. Fuit præterea duplici pro/ ra dupliciq; puppe.roftra^ feptê habebat:quorü unum quidem extabat ï quaedam autem contradiora erant, minorai^, nonnulla uero ad epotidas erant collocata» Zonas autem perpétuas habuit x 11. quarum quæqiic fexcentorum erat cubitorum.Erat autem mira amp;nbsp;egre/ giafymmetria ; admirabilis præterea SC alius nauis or/ natus. ad cuius proram ÔC puppim erant expreffa ani/ malia nó minora duodecim cubitorum,amp; in omni par/ te multiplici cerg pidura uariegabatur.Tota uero ab ca parte qua remi collocati erat,uft^ ad carina ipfam in am bitu thyrfos habebat, cu perpetuis hederæ foins. Mul/ tus autem erat öd armamentorum ornatus, quibus in/ ftruebantur partes ut quæque eis indigebant. Cum aU tem experimêticaufadeduceretur,fuicepitremiges pIU res quatuor milibus,ad reliqua autê minifteria quadrin gentos.In cataftromate uero amp;nbsp;aditibus habuit propu/ gnatores bis mille odingêtos quinquaginta, prêter ma gnam muliitudinem hominu quxadiugacrat, magns præterea uim continebat reifrumentariæ.deduda au/ tem fuit initio ab Efehario quodam,qui earn nauê com/ pegiffe dicitur materia quinquaginta nauium quinque/ remium. Deducebatur autem à turba cum magno cla/ more amp;nbsp;tubarum fonitu.Poftea uero quidam c Pheeni^ cia excogitauit dedudionem dudla foffa æquali naul Io^itudine,quam ad portum fodiêdamcurauit.Huie foflæ fundamenta iniecit è folido lapide in altitudinem quinque cubitorum,per quætranfuerfales trabes in la/ titudinem foflæ traiieiens inter fe cohærenies relido iQ co

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

co 1111 cubitorum uacuoifadocp molt aqua marina to/ turn locum defofliim compleuit ; in quern facile opera uiliorum hominum induxit nauem, obturans earn par/ tern quam ab initio aperuerat; rurfuscp aqua marinam extraxit machinis, quo fado confedilTe nauem tutoin prædidis trabibus. Ante uerb ^ à nauium logarum commcmoratione difcedo, non omittam me coiedura airecutum,quinqueremes fuiffc altiores.quam ut c qua drireme armari milites in earn tranfilire poffent. QuOd filedorin animutn induxerit mecum attenderead uer/ baLtLitj,fact!e,utoptnor, in eandem fententiâ difeedet. eafunt decadis tertiæ libro decimo, Clafsis Punicaad Vticam ftationem habcbat:exeatres quadriremes, feu clam miffo à Carthagine nStio uti fieret, feu Afdrubalc qui clafsi prçerat,fine publica fraude aufo facinus,quin querememRomanam fuperantem promontorium ex altq repenteaggreflie funt. fed neque roftro ferire celez ritate fubterlabentem poterât, neeg tranfilire armatiex humilioribus in altiorem naucm:5lt; dcfendebatur egrez giè quoad tela fuppeditarût. Qiiod ex uerbis ipfis aper nus mihi uidetur,quam ut aliter explanandû fit. Quod autem de lt;5^i'Mg4 fupra didum dhaduerte ledor:cû enim unico y feribitur nauem inftrudam â^paratamin aqua fignificat,utuidebisapud Plutarchum in Antonio, in hæc uerba,avTÔiyt©' Jè^Kiia H(i^'ix. mhitiwy uèïTJÀiôyznjy, tfnSf/^as fin -??! uètSx'??^^nytvst^cem quot;7«! veuif^rw /\ t^irvs i^ Tr^Knes u^ ^^ ^iïl«s^lt;iiiitxTmy mefiraf^ o'J-tS ïvixa.csv lt;Æ t'JS VVS ^ vicSy iyft^xs k^ ’Trf^ûGxs ^xa'nçôStpj^'iy’ soti«7t.Tt^ y» Kgt;3toy Kv7i7r^ta^'SS OTiU^yijaïf (:vhqlt;Is 0 ':^i(rxivxa'y5ii«ç àinwt^ ^gt; ideft,Antonius autem,cum primaluceadnauigaz renthoftes.ueritusne propugnatoribus deftitutas na/ ues caperêt,remigesarmari iufsit,eos(ç incatafiromate f î in

4« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE KE NAVAL!

in fpeciem difpofuit ut uiderêturïremos autem qua pat te lau funberigt lubens 06 arngi utrincp,ad Adïq faueeï obuerfas continebat naues,tanquam inftrudas 06 para tas ad decertandum. Quo loco c^h^^q ipfêintepretatiif cum Ö ^«o-xrfhao'^Jli'af fubdiUquod Suidas non uide/ tur intellexifle. Idem in Bruto, m« vw'j/ lt;^»s^, i^» spxkói'^ tra,#4«mAii/i^vm, Ideft,Noninftrudamnauem,non militem ullum, nonciuitatem denique haben tes. Erin Syll^,/ü,damp;lt;/l(gt;J7ns ^ ixuii veuis cUJ’nSi Jj^KSinx? ^«flt;/f Jd cd* Alithridates quidem illic naues habens remigio inftru/ Óas ducentas.Herodotus y* Ts^ca/ia (i§cfn§is dixit, £? s^t 7fAoiojj (i^Km^iSb- tibiiAoy-jä Tm^na^i o vcuiTcnss sÓAi?. Id cft,Ët habebat nauem inftrueda Ô6 paratam,fi forte marictmus • exercttus moueretunEuripides in Iphigenia inTauris» IcavTVuiS'' ó^a^df/ i,?i\,ciJ/amp;‘ viiüS anscef!®^

Tte^tru ^QKTli§amp; TrlrvAsy i-^^utilLvoiry

VtlVJ7tgt;l5 ^TffyVTHHStVT^ O't(fitÄlZlt;StJ,7rÄcJ‘riCf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

'i^vrea. Polybius in primo aliter locutus eff,ut uidebiJ' eu. (fé VHlt;ilgt;‘ Tz? so(i«Tamp;' y}- x.u^o'iy -Tiiij //.^potij ic^ oQiJ ny Jiuict^ tj^t?« TOis nvaJ-yfiin 7T^a^ylt;{y i7ramp;^y iç^^^aiKvtxs Ti^s -^ 1^*' Jiahny i^ a-vTiiy^-if “^ iKTrkêy iii?gt;kvcrtts vtMf.Id eft, Naues aU temquaein faucibus erantutrinquequam proximo a^ paludes accedi poterat,expedabant remigio inftrtid^» ad irruendum in nauem earn quæ exitura erat,atque a*i earn capiendam paratas.Latini aptas inftrudasq; remi' gio uocant, Liuius decadis tertixlibro primo, Clafsis prastereadataadtuendam maritimam oramt quia qu^ parte belle uicerant, ea turn quoquerem gefturos Ro^ manos credi poterat,quinquaginta quinqueremes,qiiï driremes duæ,triremes quinqj, fed aptas inftrudaseg rt^ migio triginta 06 duæ quinqueremes erant, 06 triremen quincß. Jgt;i9§9iM^Mg uidemusfadatnmêüonêab Athe' nïO

næo in. V.Ô^ mediusfidius fçpenumero dubitaui quod/ nâ id effet nauigq genus. Nee idê effe queat,cü üs quas, Polybius HfMÄjss vedi! uocat:Appianusuero u/jUoKitest etiamfiidem Polybius lib.xvi. jpinQ^inoMccs uoceteas (opinor)quae non tot remis a^erentur, quot iuftae trire mesïait enimj/xtr« lt;Æ tïtojz ^vi«Jgt;iÿ^9i/.ioÂiiu amp;nbsp;J^iH^isJ^üs ^a^^^y-id eft.cum his autem nouem trieremioliæ amp;nbsp;tri rentes tres erant. Appianus eerte in proœmio eas uide/ tur ponere infra magnitudinem iuftarS triremiS, dum ilt^lH^ii dè A^ H(Ällt;gt;Äix{ (Ü'^^l TTiVTH^VS TTiVTXtiSirtCU, 1^ }(lhlMgt;^ id eft, triremes autê abhemiolia ufcpad quinqueremê mille quingentæîut «MwAm effent biremes quidem, fed quæ à puppi ad malum ufqj binis remis/a malo ad pro/ ram unico tantum agerenturtuthodie quoq? uidereeft innonnullisearum,quas fujin Veneti uocanc.Tule/ dor fiquid nofti redius iftis,câdidus impertümea enim eft coniedura.Tibi poffum proferre fcripta authorum, qui huiufee rei mentionem feceretquibus Iegendis,po/ teris fortaffemelioraafferre.certiust^ iudicium hac de refacere.fedÄppianumuideamus.vÄvai lt;/^’ tlt;fT°’'^)'®i’' THHÖIiT« p^'îfftVTWÿiOTjtHft'T j' H(UthlOU.S,«(Pf«gt;^Hj Ö (t^^HV^Oif ' *9 spoyyv7^i! 7reA\o»ï.id eft,ferebât autê nauibus,quinque remibusquidê L.hemiolüs c.apertisuerócercuris,ód onerariis cópluribus.Diodorus Siculus lib. xix.oànoj ^'àvXÂX^ànf VMS HlilOÄMSWK’nS HS^'^'^^^lt;^ 71^^1^011'^ 7n/ A4«?,id eft,ipfe aut hemioliis nauibus fumptis fecudum urbê de node delatus eft.Polybius in v^nsirxfTiQus dlóüd^ ast ^Kft'^lt;f?^gt;i'^VS VMSiOKTW Ji X(f§XK7VS^lXf(öi^X (A'NIHO/ A»? fc7iAlt;l /HvQiTffis. id eft,duodecim itarp conftratis naui/ bus inftrudis,odo apertis,triginta autem hemiolis per Euripum nauigabat.Quibus locis «mwA»? amp;nbsp;»luo^ixs» pro eodem ferè poni exiftimo. Sed hoe loco fubiiciam.

quae infragmentts Polybq ex Itbro xvi fcn'pta leg? mus.Cuius quidem nobis copia fecit Victor Fauftiis» dum Venetiis à rege Chriftianifsimo legatus commora rer, Ea funt haec,quibus defcribit pugnam naualem ad Chium fantam inter Philippum 0^AttaIum,ut in con/ textu uidebis‘0 Jj lt;^Äi7r7ro5 ^^f^T^ Tn^ia^KiM i)w2c7rilt;:^i'l quot;^etînâ,^'j mKifituy tcfo^tizvluni TiAaom KSclxcp^KK^is vetveh K7n^ê^ 0 ^V^^KSUS Ji^K^Vi ’7lft^lit?iK0V^S,SK uS\lt;^^y3f(»lf ’j ^ ’^ovfuy Kt^ilt;njj,cwHj(Sif 7^« 7^ -r m^iy-iav Tr^acrtfhKiccv.i'Jf yi' w/T H^yn^oy 017i^ t x^jx^oy Tt^iTHSt^’i^na’^y th ^ftirxZ^^ Äc»y KStf«XK^H.(ixlAisx f/l'’tcsrylt;/lx^i7niH(p:^ST cwcJTrÄvy M^ Vijioy^TTiTrixiMoS K$tTX^H(ramp;y,ty •jo^imy xxifXhiSs «lt;/!» KSl^ «ôtlt;35 7^« t\ yUy «? 7^ awyioy.^i'i'^SHj 7nxfx -mkv TiÏ! ^' rilt;r(ioÏ5gt;iiy^' -Tt^iTXTjxhoy »y diocpihtxHiy xytaiä cnuuK/läy ä'^ T cu/xy0y^,ä^v'^ t TT^K^y^imy t^\iô'ia)!,lt;rvviSH Ji t mxIttAisV CUJT '^iâ^ cf^^KzÂuySiv()y^X'ri.Tffi7rlt;ixySiva)y-,^ (fiÂiTr^oy ttfe^ ■7i^ ètmy i7i y^iy u t \5m)Kiy^lt;gt;}y-» /\ «iVià ^9aK(/ibf0i Ttuf ^itneus ^^{gt;râs Ti^a^^xKsy.x'ijxÀss ^ tu J^fiM Ö àx^Hnsy^^ ^ 7rtgt;Â.iliiuy,3iàcpiÂ.îffgt;tà! 5 Wf iVügt;VVfi0lS»lt;^Ât'^0S j TI^IK^^^ ^«nëM/épSljyiS 'WS KSfJ^cis f/lii ’n muj^nyx y:?? ùSî ^ J^fiViK^* Tmfx^Ÿamp;Âxs fù/Tf^û^ÿS quot;miéty •rees vMS gt;y lt;rvlt7{Ä^K^â^ ràs quot;^ ^iyciotSi^çeiùyiSljiuStMJ'iosysisro’Tècs vniniAxs Ma^^eeiHirttSyt'^^, Âiy^ëùùVy'rèesyîfx^v ? •m^v LiySLvxSyXTTiK^xJïÎKfi t [ifvj\jjj} .«F^ T f^^ (piKtTTTm viûv y) TthnSes quot;r^ a-vrKxlxsxv às t xrcSvx KXf^ lt;Jgt;^XK^tJgt;éis »y TTivrlinivlx, ervyj rv^is xef^XH^i-Ä^t^Sot e/î fft)^ Tvîs Ttçisimy ÎK«^ 0 Trivrunâ^x.rxs yi' ^ tS imyM vxjijs,7Siei‘' J\wh3^ Kxf^’nOxi TTKems^rx 5 t Tnhiyiüùy (THSeef« ^XTXepfaxfi^ ^ »y iftitfivfa ly Tr^^ri irwj ygt;(f t Sv^MTiuy^yti'rèej ri^ ^rfc* Jgt;Mf9luoÂ(eu yj Jgt;iH^^s Jgt;êis ^ù^yoy^hxSvms Ji ’riu/ Kcêfx^^^ùy voujyix^ftxs'tK -^cerjx^v vius^ibSiais ‘snxvfts ÓKnujiyyvs x^gt;^ yihfeas trwiSxTiKoy x2A.H^ais. ecrlxhos /\ ^ xvttTnxàiy OKTu^i •jt^iliSxhùy rxuT9 Kÿ^iétuf 0 vc^x^sy TF^ny^y,^ TnÂv ^ ^

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4gt;

•nP W7ftsj»«/z«2? Kytii/iQe^ailfi'i^^sS tévSf^ THivctiui.n ^^ ^A($T7r» if^KH^KSi veu/d^j^iS ^oKi’^^xÄcYns i'^^'dtiS i)(Q^ois gt;^}(.^^^-''lt;^'^^'S!raS y^' WITH Tpl«^H(Ü.0Äi«$,TC(U7tt i/lÿffa “Jffi^yuiJ Ütcùcw i^ liîQy n Lv'^s vaw T SƒÄVJT^ tn^hiiOfjjbJ^tt S«37i9 ^^vë^^v^Tÿ T^ o^sj^uy '^ viài! SKiTt lt;I^HS^'amp;5 cwaÄxSamp;yt ^'o K^ 'n^a'K^iyxyiiv^ t* yiAotv tut’/ ïfAv^çysâ'è^f^ lt;ßvlt;rKiV9^s ny Ts^t tsTKy.f^J « KSf^lV ^^° TSc^TM^as •jrQxxxr^iimi Ö 'ipcuG»:-Grt riui ycciw i^ K/z^ojp 'my yt^^oty ii^ td crKSi^amp;' ty eSv ^ScJ-Wf reu lt;^ dîna lt;!ït(p3i^civ,'^ cis »y (^ J'ÿy.OK^xm o ?• (fiKiTiTr-a Vduct^^s.f^ Ji T dii^ Kd^^óy j^oyvijiJ'a^iS Ö cAivoK^XTus ov[is Klt;PiA({i0t Ö vouJA^^QVvns 71^’K7jx^a)ya-vy.-azinv'n.s ó /\ i^'^n^i v 7roAi(ii(i)yi0 J^ OKTti^'i^'^xlioAusi'^ftljevTi) 7» vcujy.X}(ict,lt;Aamp;vo-K^KTUS p^ Tf^s OKTH^H ffVinff^My^MTis fjiS(i ifx^y 'ithxüi tÎÙj •^Hruy M/xsamp;^v '^ rtàf »0«?.'^^ t m^iyday JuuQxs vwy VOT TX Cl^X,Vgt; /\ TT^lS^V ^K 'ttfïujx'ê^a^l^HVXt lt.CU.7rp 7rB7i\.KKHU^ ^xCóyAyt! 7tfvy.vcw [t^isiv,Jïo Ö T yxKiJ^vùiv 'Ai^-v^us xyavi^a y^ay af t t^aSp ';^iriVi^ Itivcf^woy.aTjx^is 'quot;) uütScH^Hijev’ns *^'’9,K9“ c^'^iiS^ TfehiyiiiM vajjy ^yäoÄns hyOuvris '^ a-yyi TAoKHy r xKSilt;plt;Sy,o /\ /{vüK^X7MS XTSiAv^ÿ '^xtfiipa^yOi cÆ -? “^^il^ixs Vias uu^SxT? TmvTig lib^-vynäS c/l^yavumy^öi Jii^ö« ÇvQgt;:y,i^quot;^'j tnäx^iosiphyoy c(:^hH(f)aiy,hso^amp;Q^ t'ÿfiîloToÎ!m ezT XTjxf^y.o Ji fiowmi/lui^os ß^TX Sixs uÖ\cpi^oy5b/os äs tuSo ■^«yiCtu^ns ^\ M^x^ny ^JxSQxii'^XTrJb'iy Ji TJis 7rr)^^{u.a^s^cc' TTifaAtT JiptOy TXfff0y';^Vias,0(ii ffVffX'^'??/H^^7TVf‘yS-X^y,i '^oy^v7S7i^is9(£i:y dhr 7mv-rx^3(^ 01 mÄi/ju.oi,(tfc(u ywf 5 © Sofyin 'p/JC[^‘tSi^ /\ Äsimy 7rKH3os ^ y^Cx^ xyx r^ ^f^i^i J^ilt;fQxfV^i'rtig je W'^so JiovuffiJ^afäs XTriVH^x^ yr^g T^ utASoff^vffKy dU7^Jgt;i^fÿ//io^lcu/n 9 2^i7räy vicSy ^ '^H57s5 0 (iivJ[u)cs'itpxyu.?^0! ny.iat^X'^yM' t7SÄi0vx^cy u ^^ ^^inr '’^v Äty.Snyi^ 7Bffis’T6y avic^ifoy 01 :tlt;^ t x^jx^sylsi^'pÿ/ Kstyx.-lt;igt;^fXK'^ Vi^y 7An3i 0 TX/^TiJ^T} J^fioy ItifX! ^ cfiÄi’TTrv^^t ^^ ^X^ '^ J^K^ioty^ug T XKitHy XKQtffX y^'iy ree oÄx,7rDÄv Ji tt» ^^ T x^ix^y u^KvJisiQxg 'i}(amp;y rxg ikTrïJxs.ói Jéfój}iat

j^ ^ irig d^^Qixi l^bdiaS tx ^ M/ayayHS tCJffiOxrK^ÿQxy ’^'amp; fff hitjiiuyiHft^ Tif c^Tjus aTTtc.-nJ^ TX^twwräy T^àTiDhii ^ ^^'ovns “fS/ (^cwTiiüy (nMfi’4'M i^lis ùSi “^ isffcyixs yiXKiJUtn. ^ yH]^ Tt^Mi^yysavjfU^in WS lt;rKStlt;p^lt;ny i^ Tr^uiJtvxv uè^p^eyf voi nbsp;nbsp;rX^tT'ä! ’^tÄvoyyamp;S tfî ói (M 7^« ^ (fthi ^ÿ crWiTilsf^

lt;pijj H^^ewn '^xSif/Sivits 'nis luvJïui^^isffi)'?^ t/^ ftjiuy ói ttS^f Gvs^^ivns tx ^ M'XjOfyns tnnuii’^xv -nis wtei t aio^^hio-niHt quot;rin HSt-ncTT^oaUTny xvUTi^isvs ni^Mns '^S vcws^xi^^fo-i^tf! erwjidx^ay li\j'4'V^(us ói^S ttus imf^Ttiyfi k^ 'n h^xvyù -^xkA' ^ivns «2liHKvsgt;^ yi^i' Sy ßttiJ^iTxfv -^KïtTatpSKKTay viSy t'/ff ^cw Ól yXKiJ^VlSlf dit ^bli€7SSt^^J^XÄf BW (^ (TU/JTOliOy ihxjii (iQt' my « vtiujytx}(iX)Vuii Jî tKüt tyiTnJl^, ts^s t^ j^etxv quot;nis çadioif^ tywf^ ^ •jnTiKiis 7pówaf. i^nxyi' 'n luvifSHVxt quot;^ c^BLfyug 'iff « fty lx T? ’^ü)'ns lt;rvy.CoÄHS Tmvn-s nOny twxy.\f àgt;}^H^is,oSlt;^ ï^ •n jiiK7!Ääv (^y^MS^^rz sp^^iy tcAwafS 7XS vx^Si^fi- KSt^of^^ quot;^^aâj -nis iJ^oiS ']TQgt;T^Hyxlt;ny,'m’7i1'^avmy ewnis -fÿ/ Zt;xBa7 Tren yü^ às K^ TX^xisjSis 7t J^v^Qÿséiy 'nus s§ilt;nMS,'m'h J^ •yraKiyas 'rxs ’;r^M§xs,fi^ c/ï’o7t KScncTr^vyvxyjWS H T^xmJi' ^4(35 gt;y ’rlw ^ (iv^^pvnT,amp; rluj T ^i7uy ^éiew.r^ Ji 'rxg aVJf 7(^01 ^^S o'Vii'Tifóiaamp;Sii'Tnt-ay 'n n^vit^ytW'nï ySw y^ iHTr^a^if w ernStipH miivr^s t^xhisS ihedySawoy “nes 7rAKyxS}'nis Ji ttS' Az/uuis uipx^x 'ne 'T^xuyx'ne JïJdv'n.s x^ax^-KT^s tfbK^xài •nes 'TrKvyxSiWXBwicüS J^'amp;S K^ irvrmieTiSxtvoy.HSt^'ohTS yi' c^i' KÄivoy •nes ervyTthoKtis efjÿ, yi '^vias xywux^ixi csis yxKit/Hvtef ie:^ '^ KSenesfiaycd-^ ^ 'nus xvsodt/iDy yiyvoySedxis yxy^S,’^ (fi-mAv }^^(Sv JitKTiAvSj'^^xa'Vfov'ns ^■mhi/^aiy viièy e^ •ne^xis H^âÿy^yi'ne Ji •neSne •nKMy iK’jr^TTAnvns t^ nis/^ HfeneTF^yyvxjv iySod^cv'n.Si'nis Ji TtfiXyiots Ö sfitpoyiiois cegt;^' yxy 7TQgt;cürt'^iV'n.s,vsljddtgt; 'lt;e.'n'jTpeigt;xK^y,ots Jè '^iÄvayxa'n quot;^ quot;^^ '^ ')^^‘^ ^xyltiüiuy. K^ dl» 'M'“i^tv’m 'TpOTTiu yxyB^amp;fmh meyTAv^ês t 'nahiyiiay vxvs lt;biep34^cw.uè\epBwtsx-rDei Ji iidf dïwüiGxy Tfäs ’esiVTHfis ^çaj^uyiH-n. vxvxjiyis 14 xSiTihi ê^f (^Aixn^s-yi'rie dii'cW'j\,hi'JTpiH^x)§}(i cpt^ospx^sgt;'7j^in dè,ii( 'mvßdpv^

5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« 8

^^^»^gt;1^^!;^ fj^ Sß SMAtjgt;i» StiyXJViil^illVilfUJXÄH^fl^iA fttcßü ^? ^ ^ ^^^Is-^ -^ i^BY5lt;'fij^ ^MMgt;«rl5n S»JAO 5/14(3 JW AW^tiiy^ ^ C.'gt;2j\‘SXiyoirlHS3^(H5^SujAZJi S»^fzu, Am^xyx^^Amiifi x ^ SV”^ -^ Qy’^ {^-ox/rozjA» i^}^xz^AnJgt;^JeJA^iyiii Co snzA^ A«gt;]xygt;siJia i^i '^J ^xJ?^^'‘V^^^'‘2,^^^ ^^quot;x^Ji^^AHJ ^5D^ in Ata üSivKit^ ^ !i^r^s.icij/. ^^St^nnAiyrjJi 5ült;i}T^txgt; mriiyoj^ Ç^'ânS«i£ V^i^^ ^^^ ^‘l^'^ ^^■^’*£^^S^^ ^d'iriSn^sxiTizyaiASmA ai^n âdA 'y^oJ^^^S 0 ^«^^lt;lv. sirnygt;Ai7j ^ 50^X3 rlmygt;i m 6SxJa3sb. Axirl S^Xj^X âmyiirmJgt;‘^lt;u6^r)njgt; a^ ri^xiyjxStfX t^vièn r^j^T^ï^ o Si» pn^5xj/gt;wamp;A S}^ s^u- üjfx /^A0^i4(,3Anx (^‘â^xj^x x m ^AZJ.xiniOj^ S/^X^^TJ suj^f ^ nylt;U^ X^ »yy» rlHfIX Sw^foi S1Ugt; KXpor}rrXf^âS^3ux sxi’^^nyaiA. R‘sxi)Diisoai^^3^ sxi'CxSsi^ ^ SW-L ixxuçxo^x^eA'j^ t}ovi/iAmi\2,^i/gt; t^^sxwx^ fi^^ßJAXmiSx »ri ^‘^^3So S«J ^ fSX‘âw3^0^ S^X^X ^3^1^ SJAl/.lyl^ ^ S)}S ’3^ âoi^^ i^^ iu.‘âmyxyfiX sx^ns3\f nylt;uA‘SxiKxrlnxA ^3f/i^ enyï ÇH^3Anx'A3^eéjA n sd^xxt^xsx^ (^ ^nsiiiwSiirixy7^fu, orxAf^ suX/i-f^ ^ Ç ù^âmxp}rlnxlt;^^ a®^ SBA^onyx^ ^ripuAny» ÿxr^xrimj) W j^‘5iotri3yaiA S1^ ^3X3'yAA3Anx S^rl^B Samp;y^X ^3 ât^XJ^ W3j}i^x ^m 51^ Ç sx-f^fXAnx ‘nri^n'^r^^ àom^AiTj xjxsz/^ x R^ x^yiXATiAnx ^ stpsclssy!^ ^rr» Si^ax^x^ho^i^ ^âmA /myt J^x w (5O’^3 Siyori‘Sx^n3rnygt;Air} iinyu.^^o^x^ ^ âm^xyxxx^nv^ X1lt;£ ÇSlt;f.nX'SRA)çrix^lA(iÂ,» SmA^x^t^ ^xÿ\fm ^ 3yxÿ3JiX SRsuyiA. w np«zîm34 timrxxSigt;XJ.TSX ^^âmAigt;p-lt;^ zitv^rlzy ^s^M rtm-A^^nX ~7^^ Ç nXxxgt;'3yx^3^3^ 5xxx^\m t^‘S:i^mlt;£sxi'ri3yaiA s mA Ç ony» *^SA^XyxQ aShyu. Of, ‘:^^ix^^XH£urrr^HX2âmA'\^rfqj,‘rlmS tjj,A3sa, âmidij }i^3riSMix^Ho^ SQixiyiigt;03Q nir]^ rèx r^-smnAfi^ SRf^çri^xri â^/na^Si^ Sxxxgi^S!iJiisy3j)(^^m[Lxy^(^i3 AxyiAoj.xu.3ri }U.A^^nlt;£rl3xpjAH3 âçitny^m\^ M Ç Ssyu.‘Snrx4 *^^ Î^’^’'’®^» sx^^x SV 5}^ ânrrizyau. J. ois^x 5xuA^^xy«nrj‘5x5 n^ ^ l^ SHl^xyxiQ ƒ• àmiA m^ sa sudrzSxk âsnny^mlt;gt; x r^^Ji «ƒ {^•'n}rnygt;xu-XSHfl0c^/nûJn»A3îigt;Blt;CHyiA\^ f^ d^lzmu’-flsyci^ -ri3 J. p^i^x ^ ;^ SHoRüAiyxxiSH In'^fltrxA A»j7i3ya3A 5« Snonyx^ •»#î it^Siu,nxz'r^iV^^id ygt; f3yiA3Ji3^^5lt;!Uny^mgt; W xA^i^nrt3

^3311

•TVCa-HgtfH.rvTV tfècrviiJiciVT©',WJ'ygt;giJÓlMÓjieèaiXivHii-rii '^ •jiKH^aiftcJTafJtamp;s riet d^uSe« «7r4;t®P’‘’’9*gt;'^’‘^ •Jt^oiuy i(^'f fitKtn^iKÜ! ’:^xa-Jiivüs trK^KT»! ó lt;Ö^^i7nros 'i'^^tV^yi' tTrtt* ffKjj'lm^çvmsiJ lt;^^v•nl^ •mS'i(Sii-aigói7i^T«'T]x^si/.-rie yi' i' •}I1(Jgt;i)Ugt;isXTlt;X -ƒ ScemhlKHS '^«O-KiVHS U^ 50 KSträsfUliX ^ Viil i^iJiaAsy,o3y/ at Tr^'tS-ni T tiKKiJUvaiy mujeJ^-M^!^ çv ■nig ÄH* €ot! mudiXateySb/ot mTnç/uy 7^H3eg,t^ m^ijtv^ay iyxTtuy,^ ’^Ti-nig':^imySüi(ay ffftivSytCCipiySMoi^ MKey X7rivivjiH/ iiSi 7^11 rvTwy K^TrKyHfjfjio tnuJi^u t XTjxÄsy xirtfa^H miHttt ^ T^h «:ii}(üsy‘^y ®f '^^ d^v3^cèg^lt;Zi^i'ir7r@' lt;/î raig M ê^sit thX'jjüySb/©' -^XTrohy Tfijjvxvyxytca/,^ Jè Ti^Tsnràa 'n t^ v«'i}xf^y'i.7rKf3àg i'?mvb7r^€l,f(^ TTthvgny a^x^poi^iay 7«l crlt;pi'T^xgv(iüJg,H^ '^XHfiMiy (Sis ^c^xg (lt;b9n:flt;rGj 0p,lt;flÓ7ï n K^lt;n 'n vc(u(i«}(iet.S{^ y^ i^ic^xyk -ng ^votx t(^ '7rt3cwo7H{ ^ïgiiwS^iTnugyamp;g ocfiAiiühó'ng¥x7jix^ts c^ ygt; KttTixyiy (Sis 55^^ *^ lt;^ihi7nroy cwxi/kJkySiiiSg tIuj HxnKixiy vxiy. 9 g/i JiovvrotAti çogxxsnvoHQng ï» quot;^K •r eth?^lixlt;n^bxyb‘yivog,Hd^oi^i TXg ènamp;ict VMS c^Mfuy oMJ^Hixx.-rXyy'y cru^Kiy^ia-cSy ’Tr^s MT,«7rt7ifil yi'r «xefxKamp;xg èssSissj^'^ KOtew o§yvg.‘^ Ji t Mr KS^foyti •jr^g efw^oibvg iyavs^cySivai ^ yxKiJl'vtiiyy-TrKhcu mtKiSg -mi^at •ng}lt;^Hkvoy M(WbK Tamp;luvilïijjov libTX ’Tt^ipinus nSfT«y,^^'l mm^Sfiet tIm k:üyó}^9lt;ny,a)S Ttüs oikbous MdVJiiv'n.s uè^Kv^ü' tr«ivMlt;rsy.ói J^^oJïoi'iics ^MxJ^HcT«(jSfoi'?9/viS)yj7«s'j 9^ t^(fi3a^xMns'TXÜs 'iySofi«jt.s,«7rb7rKtV(rM ag Tfwyïoy. tijSaf* Ggt;:ylt;/i.7£i ySM f^Kt-TST^s vHiib',^ yS(j/-n Ts^g lX'7jx^sy vMyxyhf tf^KH§Hg^,g^VH^f,l^g^^„^„g^^i^„f^.^J^ Ksl'SsSy ^TKCPfXK'iBl /^ J^iKSti^ 'spiv§v/ao\icu 'jfamp;gyÄiySoi tÆ Tss^^Tt i^ ansin,amp; ric 7i wy •^s^cüyx'rx'g^ Jè m -^s ^ojiisg Jïii^^^Kcmy H^i'rcc(f^xK^^ f^ cAfetÜZjÄtgfoi J^ Ti'^n'jja^alusvrK t KQt5-y.oy,Hha)crKy 'j i/lvt •r(Jgt;H^{g,HSy KiyQn cruu -mg ’TtÄH^aitJixcny b-nfaJ.'f^e/i'w^icTjsi fgt;.^ KStni/lvmcy Tamp;K^yyioAÏx yix,M lt;/lv0 '(ssiV7HççiS,lt;^ ■3^ ^ gafl J^ttag ortisu^fQ-.'ï^gfi jocdioiy tfii(p5«§9fftty ySijv t/lvo Tsni^ii^ag,^ ’TfiH^iSiHÄto lA'sefïy, o^c^dlr ^ T ^xW» ç«ÿlilt;»y X'SSb^Moy amp;g t/*

Iz 1 B E R

Xiv7é,-;?S^o^ ^fà «TjaA» wî tBlt;Æ;t«KôVîamp;gt;'?S' J^ lû ^fiiTm» ^«KtJhvHf pSjlf Qf ’Tpl'^lKKS,T Jî TrÄH^UUKTKlJ «J ifXfU^lf^iV!*^ i«)Auirte!J efé ^uyç/ce,^ p^ lt;rviiiitJ}QU(t v^ nccKiJ^vuiJ «f Ji%i ^{if{,’^ Jl' àcyw^iüii/ Rf i-^xttsaiÿs-i^ y» (jXv 'nJ^s “^ îï^ Jc^oif V(üJ(iX^îxs,7HVToii irwjiS)« yjlt;zfclt;ôac.? Jî vÎkvsô(^âi7!^amp; eùf •nTmäro i^ lAvo Tr^tpeJafis,^ fiiew (jSdf « t çcfixKsy e? rtM yny itiHx^wy kyK^eJns ^ vtàf iyv\fiva.KSiamp;' li^cw Ji f «Aamp;ö J (u3amp;! ù^ TO KSt^ayS^ a^'^vifj ief^ni mTmôiâ^ -r o^yoy ùSi quot;^ VcUJXyîljù^J.KUsÄ^s'^ lt;/è riTOie 'Ï’^ktJ^' K^ ^ tIm tj«? ny-^'euf^ (ruucJyay va vtiuj«ytx,n^ '^ÿ^ vzK^ZymiinStj/!^ cù/cùçimy ’^ iüj\.yivolt;rns^O/iagt;y'i‘^amp;.y täI otUiÄu^^yrbij TiQgt;lt;i^«y5fgy^KVT^-oiwi.oTtyi' ÿi/C cd/7gt;f tT5Jt7rlt;iso viKxy,c/^iiXiy^cw dhr oïn ^óJiot n^ j\ovvlt;rolt;/l(6samp;‘iiiToKiy6i/.r^yilt; t^ t^i^uy HHi^^'BW ï-n •J^i tdcStK ‘^oy^sy SKlt;n?^tCüS,^7nie4'K(/Sjfoi t^s KTi^HKvSiiTrï f^^(^y «jj^,ty SHOWT^S ^ l^i’nTTU TVS VMS vJlvoSiTT CW^ KVTKvxyeyamp;jhSiVm^iy «^^^^^^^(fi^if «ff t^ x/oy-ó J^ (ZÏ^iTnrosïf*. t/lim'n. Too-isTss Mlt;/^xs àsAwAtxàffjÿ'n i^ ^äxt^m tv» xga-pwgt;Jamp;cygt;£«jpóÜ' i(p^fgt;i‘n^yovos,KS^'^7nKv'^ó§lóisWJramp; ttk fyrä'n.’n^s ySlji vgt;iylt;i. wv tx^ff W^ga'rt t^ ttkutcc Tj^omy uS^-H^V^ffiâ^ T^ «votf thoJ^H-^mi^ quot;ftß VK iovï^ KVT ^ TT^Xr^-oJ-'?9/.yit)Ç^Sycif'??/x7IKb)iJ.K^'zitt^i'Tii ilïfiioJyKy (rviMRou.vovTtt mevTVS c^iTtAvTli reu ^ioi/Sgt;JVTSS‘'^fiOi/5iiysyi' ToaMTHS lt;fSo§xS ew^^^xisceij,'^ xvv yXv t Kamp;“fó(/ nxs ó m^os iTrAn^x^K viK^Syt MiiX’TBSiÓTrKcoyyVxvxyïuy.'müs «^’y«ff »(iiiji'cus reu Myix\is «y ieflêy (fv^J^vy natüft^iyAhss Mxy-if Trtev^ '}^quot; Ti^i^nySivuy^c^ hy z yovoy xvTOSixJl^x »g ttxvt^s ói yxKiJVv^ af t^j^oTffHy ^t Ttfnfoy v rbhTvyvlt;my.^iolt;!2j[KÏxHè! JÏ {ÛM ny^^’cev uè\Jiiûattf, »(^ TH 7r«TQÂJ^ }f^4cts Wtf -î^ ^ tLIi vewyx^icevtii^ ÜKio/ veuty nyiyov« o vsnems cùS-'ixvramp;'ms J\woJyLZ(n,ixiT:n)ixa^i v bicy iK T^'Tf(tJjyc(l'?^,ciwH§ H^i^ T (iiv/iuioy xyxdos ‘^oin. V0S,K^ f^ rluf TJ^cü^ób-iy yviiyms x^i®-,yuyi' iK^w V^^ii'nGiV quot;ns T(^0^7nJixhéiy’l^lt;^^iTnfü) ws ^è^xSs^TKvns M KS^TK^ •JI^amp;VTP 0Sgt;mSf^VSjef^J\inS 7^ Ttf ^AtTTZT» 'n^y.M.VMI J^ iHH

$4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RÎ NAVAL!

«'S? «fj^wê* ^At/zdv 7niHimî,Hva!yKSiifi pSj' tÏuj kvtSi merëi/it tnuje^cwctsHvxivlif ng^^iïStiivcJyniCin t/î ^K’^xXsjjy.ùtJi.i^etii »0« ’^xa-Klt;fba)^t^ toc ttÔî t 7nhi(i0iJ,«2i«x mkifiâij i^çatni-vus t^ (tivlt;fïujMi^.7lt;iira^îiiJ àtiSTUs «v^ it fôjioi gt;y iÂiT«2Â.«fci^ 'Jt(,ToiciU’n(iS i7iiJtt)(fi:ij7iiicûs,lt;âi ^yvitovoy wà ^âvrKSiKN^K w» âùinvoytivjis ïfiKSi^iamp;v'è tt^s wv V7rt§ '^ TmfiJls Kgx^is{' Id eft, Philippus autem cum in obfidione multa fibi ad/ uerfari utderet,hoftes etiam cum muleis conCtratis nau» bus haud procul in ftatione eflenuantmi pendebat, neC fan's profpicicbat,quid fibi porifsimum in pofterum fa/ ciendum foret,Cumep præfennautrum udlet eligendi faeukatem adimerent,tandem nauesfoluit praeter ho/ ftium expediationem. Attains enim Qi. qui cum eo erat, fperabanteum perlaturum obfidionem,ob apparatus metanicorum.Curauitautê maxime fubita profedione uti,propterea qubd fibi perfuafîflet fe locum occupât^ rum,^ in pofterum iamtuto peruehi fecudum litusad Samû ufep pofte.Opinio autem eum fefellit,quam prx/ ceperat. Attains enim àC Theophilifcus,ubi confpexe/ runt eum foluifle,ftatim in rem præfentem incubucrût» fuit autem eorum profedio nullo ordine difpofita:pro/ pterea quod confiderêt(nt diximus) Philippum adhuc permanerein propofito : neruntamen ufî fumma retni/ gum alacritate,impetum fecerunt, Attains ipfe in dcx/ tram partem hoftium quæ ipfa præibat,TheophiIifcus nerb in finiftram. At Philippus uidensferci occafione impeditQ,ôf repente oppreffum, dato pugnæ figno bis qui dextra parte erât,pronuncianscp utaduerfas naues opponerent,SCcumhoftibus acerrime congrederêtun ipfe cum leuibus nauigns in paruas infulas fc recepit» quæ in medio curfu erant:ibiq5 nanalis prælij euentunt expedîabat. Erat autem numerus nauium earum, qu^ cumPhilippo erauLprælio aptarnm,conftratarumad très

LIBER- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^

tres 8^quinquaginta,8C cum his minora apertaqj nauv gialLembi uero cum piftribus centS quinquaginta,eas enim naues quae Sami erant,non potuit omnes inftruez re.Hoftium autem naues erant,conftratæ quidem fexa ginta quinqj cum Byzâtinis.Cum his præterea nouem trieremioliae,triremes(^ très adftitcrant:facioq; pugnae naualis initio ab Attalihaue, continuo omnes quæ pro pius aderant,nulla egetes cohortatione inter fe concur rerunt.Attains quidem impetS faciens in odierem, infe renslt;^ eiuulnus graue, quaqjaquam rccipcrct^cumqj diutius hi qui in cataftromate erant,propugnarent, tan demnauem ipfam deprefsit. At Philippi deceresquae princeps erat,in hoftium poteftatê redada eft,idcp cafu inopinato. Nam cum in ipfam cocurreret trieremiolia, häc idu graui,ad mediu uentrem, poll earn partem qua thranites fcalmus collo carifolet, faucianitteieç continet batur, gubernatore non amplius ualente retinere nauis impetum. Quare cum nauis ei adhærefeeret, ualde imz peditaerat:nec fatis regi fledicg poterat. Qiio têpore duæ quinqueremes impetu fado duabusex partibus earn conuulnerarunttnauemcß ipfam cum propugnato ribus dcpre(rerût,2lt; in iis Dinocratem,qui Philippi na/ uarchus erat.Per id etiam tempus Dionyfodorus fid Df nocrates,quifratresamp;fub Attalo nauarchi erant, imz petum facientesthic quidem in hepterem hoftium,alter uero in oderem,cafu decertandi admirabili ufi funt. Di nocrates quidem in oderem concurfufado, ipfeuulz nus accepit paulo fupra aquam, cum nauis ipfa fine ftiraeftet:conuulnerata autem abfenaue hoftium ad earn partem, qua mari demcrgitur,initio quidem non potuit ab ea fe expedite, etiam finon femel conatus fit inhibere, Qiiare cum Macedones fortifsime fefe defen derent

5ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

derentextremu fere periculum adüt. Attala autem tlH ferente auxtltum, fadoin hoftilem nauetn impetu/oP uenteep naues quae inter fe adhæferant, Dinocrates qui dem fie infperató liberatus eft. Omnes autem hoftilis nauis propugnatores fornfsimedimicantes cocift funt. Nauts ante ipfa à propugnatoribus nuda rehda, in At/ tali poteftatemredadaeft. At Dionyfodorus cum ma/ gnauiincitaretur adconHigedum ipfequidemuulnus inferre non potuit.Præteruedus autem per medios 11 ex' ftes,dextrum nauis fuæ remigium amifir, fimul confrar dis Iignis quae turres fuftinere folct. Adi's his rebus cirr cunfteterunteumundiquaquehoftestclamorefado eX cftato(^tumultu,reliqua quidem turba propugnato/ rum, fimul cum naue perut:ipfe autem Dionyfodorus cum duobus comitibus, ad triremtoliam, quae in auxi/ lium ueniebat,adnatauit.Pcricufum autem reliquarum nauium utrinque par erat: ut enim numero fuperabant Phi’ippi Lembi, fic Attains multitudine nauium con/ ftratarum praeftabat. Et fic gerebantur ea quae ad dex/ trum Philippi cornu crant, ut neutram in partem inch/ nata effet uidoria, Attains tarnen niteretur meliorein/ pofterum fpe. Rhodij autem initio profedionis fefe ab hoftibus fegregarunt ut modo dicebam celeritate nJ uium,cum multo praeftantiores eflent inimicis,cóflixe/ runt cum Macedonibus qui in extrema acie erant : pri/ mumep nauibus in fugam couerfis à tergo SCpuppi im/ petn fado,remos earum deterferunt. Vt ante qui cun’ Philippo crant,ccepcrunt illuc confiftere auxiliu ferdv tes periclitantibus: Rhodiorn ucro qui poftremi eranfgt; conuenerunt cum Theophilifco:tuc difpofiris in aciem utrinc^ aduerfis nauibus conflixerStfumma alacritatô fefe inuicê elamore tubis^ cohortantes.Qiiod fi Mac^ done*

LIBER.

57

dones inter conftratas naues lembos minime collocap fent,naualis praelif certamen,celerem facïlemlt;^ exitum habmfTet.Sed tj lembiomnemufum Rhodusnauibus ademerunt,idcj} multis modis:ubi enim prima utror5lt;p coflidu ordines common funt,omnes inter fecómixti erantîundenetç facile enauigare,nec^ naues fledere po terat,nelt;$ omnino urins rebus quibus fuperiores erät: incidêtibus in eas Icmbis,alias quidê ad remigiü,ut non facile iuuari polTent opera remigum:aliàsautem in pro ras,interdS etiam ad puppimjUt gubcrnatoru remigScß minifterium impediretur. In oppofitis uero cóflidibus nonnihil ex arte cómenti funt:ipfi enim inclinatis naun bus in proram extra aqua uulnera accipiebarihoftium • uero naues intra aquamperforabant,quibus nulla arte mederi quis poflet,raro autem id eueniebatrmagnani enim partem cócurfum uitabant:propterea cp Macedo' nes fornter propugnarent c cataftromate in prcliis quæ cominus fierent:fæpius tarnen præternauigando deter/ gentes hoftium remos,inhabiles rcddebant,moxq; cir/ cücurrêtes,in eosc^ quiadpuppim erant impetufado, obliquis autem æ fledentibus irruentes,alios quidem conuulnerabant,aliis autem armamenta auferebantlöC iam tali ratione decertantes,magnum numerum hofti/ liumnauiumdeprelTerant.Celeberrime autem inperiz culo uerfatæ funt tres quinqueremes Rhodiorurntpræ/ toria ipfa qua uehebatur Theophilifcustpoft hanc auto ea cui prierai PhiloftratusJtertia uero qua regebat Au tolycustea autem uehebatur Nicoftratus:hac enim im/ petum faciente in hoftilem nauem^relidoqj in naue ho/ ftiumfuænauisroftro,euenitutnauispercufla c3 ipfis hominibus deprimeretur:eos autem qui cum Autoly/ co erant,quum per proram aquafubintraret,circunuen h tos

5» DE RE NAVAL!

tos ab boftibus initio quidem generofe decertare : tan/ dem nero ipfum Autolycum laucium cum armis deci/ dereinmaretreliquosautem propugnatores animof^ pugnando occumbere. quo quidem tempore Theopb* Itfcus auxilio adueniens cum tribus quinqueremibus, nauem ipfam feruare non potuit:eo quód aqua iam op/ piëta effet.Conuulneratis autem duabus hoftium nauiz bus,quar0 propugnatores præcipites dédit : ftatim ciV eunfufis in eum lembis pluribus,conftratisq; nauibus magnam partem propugnatorum amifit egregiè decef tantium.Ipfeuero acceptis tribus uulneribus,quódau/ daciusin periculum rueret,uix propriam nauem feruaz re potuitjcrcnte illi auxilium Philoftrato,fufcipientec^ infe præfens periculum fumma animi alacritatc. Vbl ueró fecum fuis nauibus coniunxit,iterum recêti imp^ tu cum hoftibus conBixit. Viribus quidem corporis de fedius,propter uulnera :animiautê roborecIariorcoiV ftantiorep qu'am antea uifus eft. Contigit autem duo fo/ iffe naualia prælia mul turn inter fe diftanti^, Siquidem dextrum Philippi cornu ut initio decreuerat Temper ht tus appetens legcnfq^nufquam difcefsit longe ab Afiaî finiftrum ueró quodauxiliû tulilfethis qui in extreme acieerant.decertabatcum Rhodiis, cum nonmultiH” abeffeta Chio. VerStamencum Attains ipfe cum fuit dextrum Philippi cornu fuperaflepræclarèutderetuf» ipfeeg Attains iam appropinq/;aretinfulis,ad qnas Ph* lippus ftationem obtinebat.expedans ret cue turn, con' fpicatus Attains quinqueremê fuorum unam extra p^^ riculum uulneratam demergi ab hoftili naue, feftinauh auxilium laturus illuc proficifei cum duabus qnadrite^ mibus.Hoftili autem naue déclinante, feep tanquam afi terram recipiente, promptius inftabat, cupiens naue«*

L IB E R

in fuam poteftatem rcdi'gcre.Quod ubi Philippus conz fpexit,audactus(Ç pergere longé à fuis Ättalum uidif, fumptisfecum quatuor quinqueremibus, tribusep hez miolüsjlembis«^ præterea qui propius erant, properaz uitXperans, quod euenit, interdpi polTe: eumt^ comz pulitcum magna animi anxietate ad proximum litus naucs ciiccrcdbiq; naui relicta, Rex ipfe cum foeiis naz ualibus pedibus Érythras profugit. Philippus ante naz uigiorum compos fadus eft,fupelledliliscp regiæ.Siqui dem q qui cum Ättalo erät in tali periculo quiddam ex arte militari commenti funtllautifsimaenim quæque ex fupelleäüe regia in cataftromate ^ foris nauis expo fuerunUunde primi Macedonum, ubi ad lembos appu Ierunt,confpeda in lembis poculorum multitudine,uez ftecß purpurea,inftrumcntisq; quæ eins caufa parari foz lent.miflb perfequendi ftudio in horum praedam conz uerfi funuquare fadum eft ut Attalus in ErythrarS por tum fine ullo impedimento fefe reciperet. At Philippus quum in uniuerfum toto nauali pr vlio inferior fufifet, tarnen elatus cafu Attali,regrelTus eft .• magnot^ ftudio fuisconquifitis,nauibus(ç inunû colledis, cohortabaf fuos utbono animo elfent,quadoquidê uicilTent nauali prælio : etenim fubierat cogitatio,öt ea opinio hommes inuaferat, tanquâ Attalus ipfe in fuga occubuilfet:proz pterea quod reuerteretur Philippus cum fuis,capta rez ligataqj regia naue. At Dionyfodorus coiec'iâs id,quod régi fuo acciderat,fublato fignoiuas naues conuocauit: quibus ftatim ad fe eolieëtis, tutb fe recepit in portus Afiaticos. Sub idem tempus,Macedones qui aduerfus Rhodios decertabant,iam diu male muleiati fe à pericu Î0 liberarunt:fingulg enim naues fefe recipiebât per eau fam fubueniendi fuis laborantibus. Khodq uerb quum h i nauium

«® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE'RE NAVAL!

nanfum partem rehgaflentpartem auterti roftr/s perfö rafTennfe in Chiorum portum receperunt.Interiereati/ tem Philippi quidem in præbo nauali, quod cum Atta/ io geftû eft,decercs,enneres,hepteres,hexeresïreliqua/ rum autê conftratæ decem,tresqj triremiolædembi ut/ ró uigintiquincp cum focus naualibushn prælio autd^ aduerfusllhodiosgeftodepreffae funt conftratæ decS lembi ad quadraginta.Capta: funt autem duæ quadrW mesjfeptemc^Iembi cum focus naualibus. Earum uero quæcum AttaloeranGdeprefTeruntunam triremiolam duasqj quinqueremes SCregiS nauigium. Rhodioru^ autê interfere duæ quinqueremes SC triremes,nihil ut/ rb captum fuit:homines autem occubuere Rhodiorui” ® quidem ad fexagintatateorum qui fub Attalojcircitef feptuaginta:qui fub Philippo autem,Macedonu ad tria minia:fociorum præterea naualiû,ad fex milliatuiui ca/ ptifunt Macedonum amp;nbsp;fociorum,ad duo miHiatAcgV ptiorum autern,ad feptingentos. Talis quidem exitus naualis prælq ad Chium fuit. Philippus autem uidorU fibi uendicabatduabus potifsimum de caufis.Prima, Attalu in terra eiicerecoegiiret,amp;r nauis regia in fuaifl ueniffet poteftatem. Altera,quad ftationem in foco,qt** Argennon uocatur,habuerit inter hoftium naufragia' PoRridiequoque fegeiferitutuidor colledis reliqiiiö naufragq,fublatiscç 2^ receptis cadaueribus eorum qü* agnofci poterant,ut eam opinionem maxime confirma ret. R.hodi) nacp 06Dionyfodorus haud ita multó poft ab eodem cxprelTerunt,ut nee ipfe quidem fe uidtoiei” exiftimaret. Poftridie enim rege adhuc circa hæc occü/ pato,certioresinuicem fadi,uela duxerût inipfum,co^ locatiscß in fronte nauibus,nemine contra eos prodift aufo,retro abieread Chium. At Philippus qui nuquam antea

antes eodem tempore ne in mari quidem,tot taksen luz ros amifinetcafum quidem grauiter ferebat,animumcp iam propemodum defponderauad exteros tarnen oez cultare fenfa mentis omni ftudio conabatur,etiamfi res ip fee non fans id ferre patieç uiderentur* Nam prêter ' alia multa,ea ipfa quae in præîio acciderant,omnes qui J aderant,innmoremconiecerant.Fadaenim tanta ho minum ftrage^eo ipfo tempore totus locus,in quo di mi f catu eft,oppletus eft cadaueribus,fanguine,armis,nauz fragiis Slt; armamentis. Diebus autem qui proxime fez 0 quun funt,uidere erat littora referta omnibus iis rebus H nbsp;nbsp;quas retulimus,confufe aceruanmep congeftis.Ob quç

^ fadum eft ut non folum ipfe,fed SC omnes Macedones ” quot;nbsp;in grauem animi defeâionê inciderint. Theophilifcus ^ autem quumunum diem fuperuixiflct,patrixcp fenpz ^ nbsp;nbsp;nbsp;fiffet de cafu naualis praelq,fuffedo deonaeo in fui Io/

i' nbsp;nbsp;cum amp;nbsp;exercitui præfeâo,uitam cum morte commuta/

y uit ob uulnera quae acceperat,uir qui in ipfo periculo fe 5 cgregium praeftitit,óó confilq prouidentia dignus fuit, gt;nbsp;cuius memoria celebrctur. Nifi enim ille anteuertiffet F nbsp;nbsp;impetum facere in Philippum,omnes quidem al ij occaz

’ fionem rei bene gerendae omififfent, pertcrriti Philippi * nbsp;nbsp;nbsp;audacia. Sedillefado praelij initio,eines coegit tempo/

ris occafionem fequi. Coegit amp;nbsp;Attalum bellum non 5 du,cere,tempus($ minime terere in apparatu rerum ad • helium pertinêtium,fed. acerrime decertare, pcricnlüqj • nbsp;nbsp;nbsp;prüfens fubire.Quocirca meritb ipfum Rh o dij fato fun

1 nbsp;nbsp;nbsp;dum talibus honoribus profequuti funt,quibus nó foz

• lum uiuos 06 praefentes, fed etiam pofteros prouocaz ' rent ad fortiter fubcunda pro patria pericula. Hadez ' nbsp;nbsp;nbsp;nus Polybius,cuius uerbis facile quis uideat genera fez

’gt; re omnia nauium,qux ad belli ufum comparabantur. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h ï Qtubus

tft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

Quibus ettam folebant imponere turres adIibram,qiiS obid didtæ turrits à VinaWoa'd^ non folum ad pro/ ' ram,fedetia adpuppim.Appianus de bellis ciuilibus» »(P« 7rv§yov! ùâi T viûi/ a^y KStrec n Tr^içcw Êl rbi/ TrçviiVK^' id eft,6lt; turres in nauibus habcbant,amp; ad proram QC ad puppim.PIiniuslibro xx xn. ubi de echeneideiSed armatæ claires imponût fibi turrium propugnacula,u! inmariquoc^ pugneturuelutemuris.Cæfar libro tcf'' tio de bello ciiiili:Atq; altéra nauem quæ erat ad eufto^ diâ ab Acilio pofita,pluribus aggrelTus nauibus,in qü* bus ad libram fecerat turres. Virgilius in odtauo: Vnà omnes ruere,ac totum fpumareredudis Conuulfum remis rofirisq; ftridentibus æquor, Alta petunt,pelago credas innare reuulfas Cycladas,aut montes concurreremontibus altos, Tanta moleuiri turritis puppibus inftant.

Turres autem habuifTeAntonianosin pugna ilia nî^ uali,quæ ad Adlium fada eft cum Csfarianisdiquetc’* Dione:cuius uerba quoniam nondum omnibus ædif’ funt,ipfe adfcribam.Fufius enim quàm quiuis alius eo' rum,qui extantauthorum,ea de re fcripfilfe uidetur:^ ipfe Virgilius nihil poetarum more aut ^i^JithiK^s d^ ilia pugna finxiffeuideatur,Eius autem uerba funt hg^' ar}((enK?^v ^ iL^m^v -/ vnuuiia^itts vms,i^ (i^J^'i^aiy ■^d/X'; j^aj/ TSH JlvvitijSLvaiJi'n.^ss ‘ynoi/J^b It b'^^.H liAio7mf‘XHf'^ yniJ '??/ y.(tyo(eAvuy à7n(fi!Âi\jÿQi:,yfiHVir(ii riin mT^iUfj t^ xn^ 2^7 72Si iiAiiÂÿ iib7ii9cniJ,«Ji^«TnKveu^aGx xm n Ttf yuucun^^^, »y «TTO rt 'i£i Mrv^iv,7» n uöï mÄv ßinai^u «ytovtayty 7»^ ï^ fcJütT^« jj’ifezcAs 7T^irlt;fl»üifjMTfi n ^ ifuysy i^KTTïvef^^ tomium) Ö TOK «^cis 2ïf \:;cs^flt;sois ounäoij H^iy Ö sto tx n i^^ aliT ïibamp;vf x^xtAiayy^ lt;ily 'n Trbhxyos iclt;f^'^,cwiiJ»s7ivamp; ^ rV^^LuU C^oSi^V O-VliSM^SiVtfüQgS é WTWVlOSiVjQ VW */ Lhit'^

^Ä? Ktfcw tXT^af^tAincüfjK^« »^ v^ Jltjis amp;! ^ vf^iKf/y^^c if^^y4lJ ilt;piiri’n o-f^my.'^c^v 9 tstv t^ oi ^i^ni sfoLöiT^ »^ fiSviii)(sxiJ Kj'b7«f«j^âÿQi:fj.(i.où, •e^iüs cCficf^scwcu Ö cüj'ntJiQTnij'lL/ v« bSihuOtvliiyOi ^ T« isla Hylt;ifoif,èi'jTv: ’n isv^y^s Ö r« tTH wA« àîr T^ ^Ketosew if^t'nfvy,07^ [tv^ZÏamp;vfiS (/Iff.^v'yii(n.amp; eùif 2ïf quot;T^t TWüT« iy^tny^ài ^ccviioi •n^annoivfisÇKÎi ^ (J^'j^VTWf, »y c^(lt;b isnaii ivriHr »y t^î Tiui v(wtt«}(ictA/ nôvbiJ Tm^UrK^ao’^ fgt;Av»l,VK iTai^tagt;fcw')7nK^t Tt In^SK V^ij^^itlfidt^ KÖ“ ^ JgM tt‘'lt;tj(b(i:v’TtitS)S 'n. ty ’^iKiÂiû'TtC'ny (3 c^yTCcniJ 47/ «#t^ô'ni(îlt;a{/ ilioias quot;nÿ«ywee'^tSTX^.ôi pSj/ 9^ rK'n i(SC’m ’^vt^y Tmv’rt: ‘a^^'t^ bnffinsvçyvy^if^ -rxs à^Traj muji,ô^cujay,’nx n isHi/lixKtce KTTftÇlt'^Oi'}^ i’TrKVKÜa/.VÛVTlSlr ù^ ^ic HSt7ttSp01liX'rti,C^ ^ KSi“ ’najujj cw7iÂxiiCcuiô{jôb'0i,c5bs ^ fcaSaj/.oàjf lt;/ï itt«^v’n,XT\. ^ imiKHSêt cuj7t'n »/n ovT^M JÎ 7o?? « Ksvwf lt;rlt;f«s (fi^^ivTO, 1(3« 'TW5 «fivoutbHS'^itJj'sri'Jrx! 'n H^/. «KKsvs quot;^vKS orlass iia w/îo fiSy 7nZƒÆ-Klt;^bû:(J■^quot;^»?)U^K^i:T^JQ«Ä^o(;,K5à r»? n twx}ictc vov-mes UTnH^vovn, »(g« 78{f àçyâ^X! fin avjJicfi^li’ov’n.èinsifft^ w 71? i/ày 7« yirvo(iib^x,ais (UK^cc larx^is ôiioiûlt;rcu,Tamp;j(ilt;n ’n ^Vif^ Rÿ* vhQk ‘TnJiiiù.s 0 ’tffVKVCÛs,'^ amp;KÄ«ös« ’mÂio^KillÀvcu!^ vmoi (iSjf uè^Sweun. lt;rKfflt;pfSiJ,ûcnr^^'i’a} H’taaÿÿ xgw ^vfiX’ns Hvos b7j'i^Siv^,t^ ’TrKV’iX ’rie àb* os^ ep^’ov’rtecanseT» ’n^a'H'^fj.ôi «A a7r4ûüSài'2 aüww,07ï m’n to ’ni’âr^ ^Aâ c/j°«â^,iiHy^vo-fjamp;MOhM/TimcKus ^ XUT [tx^iiAviui/,0 liKiOx^ ierrt^narKS O'n ’rr^cJ lvgt;7rû^ bK'T^SfxZ'Srît/ltS [J,'c'n7ril^'4'X'^.7r^0’T^0lJ pSM yi' VKMamp;b h«iniJ AUTÜ^oTTOK ’rie ^Hux’nx ’7f^i7rtition}y‘^ttQi:^t’ri’n'j iJ^ùif 07î «J\wx^ii il Qç «ÂAeuf 7r6gt;(rxç«7w(felt;,4TC fcxsvû Æf Rgà ^érop trfZitny iüÂx.v^Hmif^nsc'nefvybtlixv’nXii'âK ccAAo au ae/lamp;‘ peJ^ys vvvfiVbj^S^-oi f/\^y^ 'mgt;K«yÿ «(ix 7i^ir7fÂÎoi^bsTun,J^bÂ.ÿ ’n Tivf ^o^a bTT livcxv e^i’nf^bay^iy Âatr'rrKt/lxsÎKyamp;^os iTrÿHâvn^iy^ àoi 7jy«? H^yy’rç^e^X! ewS^KKwy k^ srï-^çj e^Hfamp;ç ’m^^oiSf^ ti^y^vMS i^^^ji'^oau.01 Ji.’roeS'nx’n amp;ç tnfisa jliiKÿiavrStte^ t,’aamp;lt;Au WK dWTuy jïiKTiiw^v’rte ’my fvAuy h'^lt;^, ly efAayx

tÙJ’nnSt

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I5E RB NAVAL!

tunixSt 7n7ih.n(/y ^n ^ vut «y/^i,rgt; /\ tt^Stpij tS TnrjiJiU v^i^ w fcwi^i^'öxSjfejgMvSjZtta'Zit'« mxnaStSlrMyiTrè 'j tHamp;vo tiscTtcti Äu^y^H^ÄifiJ r» ^K^K'ijiov.i^ 01 ^ m?ilt;ü -n »^ kS^om wtS tj^i^ Ti^tn'â^lJTSut TU Jiix 'n ■asvf.KJ'tujee^t J^ Tm^cc^fï ds''^ Tnièf evnM-ny^' ttoTikkh Ö (J^^^c()Ä(t7iccà^'^Ä^Hç^(t a^iJ^y^ Hfüaii fdj-nc^xn Ttc^cfTjoijJlfoi ca/iep^oy,^^ oGy VKuepihivroTt,«^!^ Vj '7t^cuJ‘cifü)flt;wlt;iy cüJ’n.H ^ K^y.^ n dxA«'7jnx,«iJ KStTOÄtycy ul^ }(i9^ cp\ayhf%Vf^i WJ'^ iKHM^.w! Svtylt;^ rvTU»’ij^s ’gt;:rirvov^i •rK n(liWTJct eWT-r« Tra^^^etyt^ cSij vincis t7riCct7lt;fioy,ë^ }ÿgt;^^^. yiLùTiVK tKS^TS^9 n ^ M^ ygt; Tri/f, Ö fcc/ljt tt^ Kstpew.tis^'f^J K^U! Tn.(^^ owinv (TipOc^MQ uè^ajirtip'^iiw^gtUamp;fH^amp;oy c^ÏMf Triy^KTt ^ quot;^ c^^ i/tamp;vaiy vh^co/oyS^.H^ l^^}^^ A t^^^S ’à viil iKM^fTf^insew^ 'n.7ivlt;ib‘ ciUi'rSyti^ tSlr ou’jo ^nrH^/loiy^n^ i^ A i^iKSi Ttfoy^T« Ji Jïi(plt;gt;§2sy,amp; AUTCi ói iM 31 ÿ5quot;r^ dveAceosaff ci(/i(^ùamp;(^ ^cw7jjss'i^^i'^isy,amp;TffU! Ö iKevas 'n Ätynvcun^' »y i'T^oi Tf^g 'n «à vyiïg cai'f y.i5istgt;Jy3//cij'jxüg n y^^cri Ttiif mJ^u§ou.gy amp;nbsp;^tg (fü^xtn ^ig y.ceKgoïg,'n’n lt;/lHamp;'3XC ycJÂisix 1^^ è.o-^wg7tvlt;xcw7i7m^y v«vy Tr^oOe^TnOx^ig a-lt;Q^(njiJ.lt;xl^isX I^ •n^in.KSoiScnytib'injj'^.amp;'j y.» i^ iKevÿy fijtlxtphi^tainy^ug t/1'i'^ v^ iTTihee^oy ffip^/ny, mj-^ (ÿy tpvAccosoi.âji’it,^ 'n Tav§ r^s '’^ ’niy^gTrtOif iTr^ïyi^,^ i? r» tiActipog yigiTH^-i^TMiSx ’ne •n^ce eujvo'ig i'^ir’^i^.éi Ayi' v^ quot;r i(gi7rvi,amp; ycJ^t^x ét votief vr^iy 0 TrKHincJGei ff^^n t\ ep\orx,iep^éi^ev^,ót 'j 0 cdi’n P'‘, CHySicarfi ^ Kfty^vXyUTT^cSv’è.K^oi Tr^iyTi '^li^y Tntamp;ây^H 0 il^ Kffv'ii, 01A ^fl^'^^^iS quot;^ 0'!TAa^i’nJgt;ciiiirHSv'^ v^iro t mg^ «W CxJifiCV^.Ol j ig '^ dxAX0!SM/ iKTT^t/l^'^t^iQ a.7ri7rvlyüv'amp;,N 0 TfO^ y'ivoi vm T f^eicvtwv iSx'^i^üv'èyH 0 vm Sfj^ixv tatr^K'ïjov^'l^* voi 'n cwnîfcSgjûg lt;^ TH^tgTTKêHyxmyKTrHTiKafcWjóGi 7F^iv7ivH^ ^ crvviViydiivxtiOi A x?^»^^!^oi j f^ cóJfzg «7rixllt;l.’«jv,v’n. !lt;S^^' SHQioy'^^iyiivixjv,^ ViK^o^axw^ ^ TryfäfTTUg vxva-ï o-vrK.^^ KMjdiiGey.ó^ü^'cgj'Ïedijlx oi KÿU.(jTX^ict,7i^0Tf^\^ug i-n xyavi^ TiVig ewT ti/Lu»vSgt;ö TT^nyKmv (repïoiv,Ï7rèij7ie xn^cp^ 70 ri'it

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5

nwifeÎJ(9« o» avSgûJTTBi »lt;/? lavroK beg^HO’M t’n,(tnÔ7t m^î-'^ moy mit hvTrûffcù. ’n 'ilt;!\w«v^,cD!r')s/îiTt ’jt^nT^ioy KV70h^/ ^ nbsp;nbsp;nbsp;wwf 7« -^HUKra 7riamp;.7niH(ff:iv^,i^ nß’Ttclt;r€ivvvvcu yj Trvp ,o gh-

^ nbsp;nbsp;nbsp;Tci •7^(Jb'x(fÜ«:fôp5(:7r'igivS,xàxTBTa avivât »y iKamp;vuy j^gw ù?«

f nbsp;nbsp;nbsp;•^(f^sris ^ ^à'??!^«ÿiii'f^ivlcàs'nhiasvKVffïirvvxTsôi^v^f

* IdefhQLium igitur diutius nauali certammepan marte lt;nbsp;decertarent.neutricp fuperioresadhuceffepoflennhu/ ^ nbsp;nbsp;iufeemodi præltj exitus fubfequutus eft.CIeopatra quç

’h à tergo pugnantium procul in falo eratUongiorem non ? nbsp;nbsp;tulit amp;nbsp;incertû return euentum.Sed quum muhebri naz

| tura ufa,quum etiam ingemo Aegyptiaco prædita, per/ (1 motaq; dtuturna fufpêfi animianxietate,perpetua etiâ t( nbsp;nbsp;in alterutrâ pattern formidolofa expedattonejpfa fefe

i • ex improuifo in fugam coniecit,cacteris qui fub fe erant i, figno fugæ fublatoJtaqp ipfî uela ftatim in altum dedez 5. runtjCafu oborto eo tempore fæuo uento.Ratus autem 'il Antonius eos timoré pterritos,eo quod uidi effent fu/ !» nbsp;nbsp;gere,minime uero id Cleopatram pronStiaffe,eos fub/

)( nbsp;nbsp;fequebatunQuo faâo amp;nbsp;reliqui milites fumma cS tre/

î pidatione animos defponderuntîôô alioqui cupientes illinc,fiqua poflent effugere,eorum partim uela pande/ ^ nbsp;nbsp;re,partim turres ipfas cum armamentis in mare proiiee

), nbsp;nbsp;te ceperunt:quo leuatis nauibus facile effugere liceret.

0 nbsp;nbsp;in quos ad hæc intentes aduerfartj impetu faëloCneque

/ nbsp;nbsp;enim fugiètes perfequuti funt,propterea quod ipfi fine

^ nbsp;nbsp;uelis effent,utpote tâtum inftructi ad naualem pugnam

il nbsp;nbsp;nbsp;quæ ftataria effeOmulticp fingulis nauibus fe obiieiez

il nbsp;nbsp;banteminuscominusc^decertantes,utanceps dubiSq?

1 nbsp;nbsp;utrifeg ex aequo certamen fueritafti enim inferiorem na

,, nbsp;nbsp;uium partem conuulnerabäuremosq; defringcbant,gu

1, nbsp;nbsp;bemacula quoc^ ipfa lacerabant,confcêdenteslt;ç foros,

1 nbsp;nbsp;alios quidem hoftium abftrahebant,alios deturbabant:

I cum

1

«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RÉ NAVAL!

cum alüs S^ manus conferebâtuam pares numéro euö* illts fadilUi ueró conus eos précipites cüaebant,fecU^ ribust^concidebanUpctras quoc^ 6f aha quidam gra/ uiora pódera in hunc ufum parata,c fuperiore loco dd* ciebantfubeuntesi^ deturbabant,manusq; cofereban* cum «s qui ad fummum nauis euaferant-Œn rebus tal* bus gerendis interfuifleuhaud abfimiha ede duxifletc’ (ut parua magnis coponamus ) muris quibufdam.aü* enaminfulis mulrisSCfrequenubus,qui in mari oppu^ gnarcntur,ufcp adeo ifti quidem naues tranfeendere cö nabantur,ceu arcem quandam quæ in conunenti effet: omniaq? quæ ad oppugnandos muros facere uidentuf» admouebantJIli autem quaeSqj poterantrauone,SCü( • in talibus fieri folet,cos propcIlebant.Qimm itaqj diu' tius pari Marte dimicarêt,Cæfar dubius quid fibi age** dum foret,iufsit è caftris fibi ignem comportari. Net? enim antea eo uti uoluerat/ibi hiisq; prædâ feruareo*' piens.Tunc autem profpiciês aliter uidoriam fe confe qui non pofre,adilkid tâquam extremum auxilium dd fcêdit.lbi ueró genus aliud pugnæ uidere erat.Ifti enn® fimul undecuq; adnauigantes,in aduerfarios tela ignif coniiciebant,facesqï ardêtes emittebanttcóplures olb* etiam carbone piceeprefertaseminusmachinis iacul^ bantur.Illi autê,ut fingula quæq? poterant,detrudebï*' At ubieatela in materiam 06ligna inciderât,flammâlt;f multam utpoteinnauiexcitauerant,primùm quidé^“ ea extinguenda aqua dulci.quam potus gratia compos tabant.utebantur: nonnullacp ea ratione extinxenJO*' Vbi ueró illa eófumpta eft,hauriebât aquam marinai”! 66 qua ea mul ta 06 abundanti ufi funt,ignem aque uit*’ hibuerunt.Quum autem non potent ubique id prar^ re, neq? enim multa, neeg ea ipfa ingentia habebant *•’'

: - LIB ERquot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;i

ftrumènta adaquam hauriendam,uafacp adeo i’pfa proz * pter trepidationem fernipkna hauriebant. Qiiare non foUim nihil proficiebant,fed ignes præterea irritabant. f. Aqua enirn falfa maris,fi fenfim in flammam infunda/ * tur,uehementer ipfani excitât ♦ Poftquam igitur Sd hac * nbsp;nbsp;nbsp;in re inferiores fe uident,ucftem multam quae crafsior

1 nbsp;nbsp;babebaturapfatp adeo fuorum cadauera in ignem inq/

* çiebanttôC eo modo peraliquod tempus abhis ignis * prohibitus eft, uifuscp remitti. Poftea ucrb ingruente '^ fxuifsimo uento,inmaius refplenduit,tanquam ab üs 0 ipfis excitatustóC interea dum pars aliqua nauis confia/ 11 grabat,nonnulli eorum propius ad ignem accedentes, (’ nbsp;nbsp;in ipfum infiliebanUarmamentacç ipfaamp; nauis inftru/

lt; • menta alq confcindebanUalq deferebant,ut coniicerent i' partim in mare, partim in ipfos hoftes, fi quo pado ik fl lis nocere polTent. Nonnulli autem fecedentesadeam Ï nauis partem quæ uacua ab incendia erat,manus ferz i' teas haftasque longas, fi quando alias, expediebant: 'J ut aduerfariorum nauem aliquam arripere, ad féque quot;f alligare S^ copulare polTent, amp;nbsp;in eam fefe deiieereï • qubd fi id negaretur, illam faltem fimul incenderent» * Vbi uero uident nullos adfe appropinquare,id enirn I* fumma ratione cauebant, ignem autem iam utraque ^ latera deuoralTe, in fundumque nauis peruafilTe : hic 1' exempla grauifsima ab ipfis aedita funt. Aliqui enirn 1 eorum praecipueep nautæ ab ipfo fumo, prius quam ’ flamma circumuenirentur , fulFocabantur ï alq in ipz ^ nbsp;nbsp;nbsp;fa media fiamma,ceu in fornace, comburebantur ï alq

•• autem prius quam id paterentur femiuftulatiabiedis ^ armis fauciabantur ab eminus ferientibustaltj in mare o fefe praecipitantes fubmergebanturtalq ab ipfis hoftiz bus opprefsi demergebantur,uel etiam ab ipfis belluis i i mariais

«s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

ma finis dilaniabâtur. Soli tolerabili cafu(ut in tali' few) occubuere,quibus datum eft ut ante quam talequidpi am paterentuv,fefemutuis uulneribus confoderennam fibi ipfi mortem ammo præfentûnullum alium perpefs* cruciatum,adferrent:quorumcadauera inipfis ardent* busnauibus,tanqua mrogo cobuftafunt. Quaequuf* uiderent Gæfariam anteaquide, quandiu aliqui conin’ fedefenderepotucrunt,propius accedere uerebanwf! ubt uero ignis iamfere nauesipfas confumpferatup^ fiq; Antoniani neque fibi pr^fidio effe, nedum quic^ quam moleftiæ aduerfarqsinferre poterätttunc magno ftudio fummacp alacritate adeosadnauigabantîfiqtio paâo prædam feruareupfumcß igné extinguere, quem • ipfi intulerantpoflent.unde amp;nbsp;multi corn ab ipfa HanV ma circunuenti,ipiisq5 ardentibus tabulis Só arm amen' tis cum fuis nauibus prorfus interiere. Hæc in gratiam eorum qui non fatis Græca intelligunt, iiertimus fet^ aduerbum. Quarenoneftcurdodiores dehac noftm fubita didione uel conquerantur,uel indicium faciant Nam præterquàm quod Dionis didio nunquam miW placuit,mihi ipfe nSquam magis difplicui, quam in hoC loco uertendo. Dionis krip ta quæextant VenetrjsJegt per otium:qui mihi uifus eft multam hiftoriæ, nullam ceconomiæ rationem habuiifc. SediUud uiderint erudlt; tiores.Ledori fatis fît Virgilium non loqui vwtffoAitf» dumaitï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Credas innarc reuulfas

Cycladas,aut montes concurrere montibus altis. , Hic enim nofter ait, aK«clt;n(/ ap 'n: l/u(i tÙ ytrvopibfectTamp;jfi^ Ttinti t^ viiGis TnXkoüs Ö -ovk»«/.! ^ SkAkock m^ic^Kjs(/SlJ^«^' Hxc nico adicefu t ledori negligcti inculcarem ea,qu^ non poftunt à uigilante amp;nbsp;ftudiofonon animaduerd Addebant Sé roftra non foliim maionbus/cd amp;nbsp;mino^ ribult;

ribus aâuarqs. A.Htrttus debelfo AlexandrinoîNaui/ bus a dîna rijs quarS numerus erat fan's magnus,magni tudine quanquam non fans iufta ad pr^liandum.roftra impofuit:hasadiuncfïas nauibus lógis,amp; numero daP fis audo.óC cetera.Inde rodratæ didg naues,qux quia ex ære fiebant,æratæ etiam dicebantur.Cæfar in fecun/ do de b cil o ciuili:InterimL.Nafidius ab Cn.Pompeio cum daffè nauiû fedectmjn quibus paucç erant aeratat, L.Domino Mafsilienftbustçfubfidio minus» Virgilius innono,ubi denauibusTroianorumuerfis in deas amp;nbsp;nymphas maris: Hinc uirgineæ(mirabile monftrum) Redduntfetotidemfacies,pontocß feruntur: Qiiot prius æratæ fteterant ad littora puppes» Liuius quartæ decadis libro fexto, roftratas uocat his uerbisîVna Ôt^ odogintaroftratis nauibus,multis præ/ terea minoribus que aut aperça: roftratç,aut fine roftris fpeculatoriaî erant,Delum traiccit. Quibus uerbis con/ ftatroftratas fuifle etiâquæ tcctæ non erannAppianus in Mithridatico, •^^ÄKiiiHohiss uocat: VHt?fe«Aû)(nc(z)^Az Kit*^aKsi oKTKHsotout Plutarchus in Antonio: tTsàlt;f^amp;ii9 Ao^sy» (icùQt^x fJU» «vruvînû JlSvcu lt;/lvo 7tcyiit.itTtc vr^f t mc^-StHst* Tn^i/jioiijCcvTivioii tfè [i(iù.tmamp;t. ‘^ÂMtt-iiiQKTss itotW» Dio doruslibro XX. y^ÄKuiiixi« uocareuidetur roftraex aere,his uerbis; if^TicÄHt^Sivrccy^^KiiiaTte^ «yaôoKÂÎve ViZy «7rfcs«A«{z «VTO.Et paulopoft fubdit: ■nu ^^ (t’Tttsimÿ te7nlt;/l'ifiy7m^'tyi^jTluj'^iH^o2^(üfjtf^[ii(/l{ti/, i(ilióAv5 enim roftra fuiffe conftat ex Plutarcho in plerifq; Iocis:amp; ex Appiano,ubi de capite Marq lunioris, Ö «vt\ o o-vK^ag ^ «yO§X7fl‘O T ilt^ohufl ôilÀiVOSiiynyihKOtd K^yiS TH ViOT^Tt ^ •^ccTSjKS« amp;t)réiiJ,ifi.Tlui lt;/léi TTPZ'^IJ ^6(35 7if lp Tr^c/lx^iois \7ny4^^e* id eft,^ ipfum caput Sylla in foro pro roftris poni iufsit,iuuentutit^ confulis illufiftefcrtundixiireq}

•7«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE- NAV'ALI

prias remigem cfreoportere,quàmadtraâandâ gub^rZ nacula accedere.Qutn SC Plutarchus in Antonio jlt;«Axlt;^ nct7« proroftnsexècrepofuitidumait: T'j(tcgt;ùQgt;:§as-âigt;^ VOjJ XvÜiTn^ôlgCüil aUlJK^i^iâj TT^f y^ÂX.Ô)(JlCt7TX Stƒt!ï Ô^CÇ^î« if^ ÂxK!û,iûjiûù^. id eft,nauibus autem Caefaris cauêtibiis,o^ çbuerfæ cum roftris firmis Ô(^ æratis Antonq concurred rent.PIutarchus inP.ompeio, iWiVHMVT« Jiya^Kii^SoM^ ^feAafi. Idê in Sylla, (^ t/lSvMvavitSt/inHJioVTay^ÄKfisi^' Tullius infccudoDe inuentione,roftratam iiocat;Lc^ eftapud R.hodios,ut Hqua roftratain portu nauisdc Çrehêfafit,publicetur.A roftris autem Antiatium tenV plum Rome roftra appellatS.Liuius libro v 111 prim^ decados : Naues Antiatium partim in naualia Romse. fubdueftae,partim incenfæ:eroftristp earum fuggeftSip foro extruâû adornari placuiUroftratp id templum ap* pellatum.Qiiin QC Tullius, roftra ufurpalTe uidetur prlt;’ concione,quæ pro roftris ad populum haberetur.mpf^ mo Deoratore:Age uerb ne femper forum.fubfelliaA^ ftra,curiamq; mediteris.Subdit enim:AIterum tp remo to foro,conc(one,iudicijs, fenatu, ftatuifti oratorem in omni genere fermonis. Neep longe pbft fubdiuNaml* quis ftatuethuncelTe oratorem,qui tantômodo iniur? aut in iudiciis pofsit,aut apud popu!S,aut in fenatu co^ piofe loqui.Qiio loco Iniure,dixit:id eft,inforo:Inni'' dicqs:pro;,ad lubfcllia:Apud populum,pro concion^ amp;nbsp;roftrisdn fenatu,pro curia.ut attêtus kdior facile k^ fponte percipiat. Prætoriam uero nauem,Gr«ci vx') ‘tc§}(lc/lx uocant,noftriuulgó cdpituneam, Diodorus librlt;’ XX. ty TT^tSresSgt;^iÀÿlt;n.i^'i\v«v«^j(ii/lx, Idem authoraH^ quando s^xfi;ri(/lx uocat eodem libro: i7rlt;l7X ■^^xyyamp;hXi -nts (ivëi^vHivü! KHö^üSamp;iJ TH sfgt;x[»rtjï VHt 7rf0n^vlc(S: TUM^ ii^HQi 7r^on7fÄivn^ «^' vgt; séitx t vé^v» Etant ÔC prædato^

' LIBERquot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^i

fiæ,quae tnentb inter longas fcribendæ fuéririt* Liutus‘ decadis 111 libro i x. Nam poft M. Attiliû Regulum amp;nbsp;L-Manhum coss.annis prope quinquaginta nullum. Romans exercitum uiderant,præter prædatorias clafz fes,qutbus defcêfîones in agros maritimos fat^æ erant» Qiiaî amp;nbsp;piratiez naues dicuntur ab eodem decadis i iiI libro 1111. Sed fi diis placer,affinitatê etiam per Philoz ' elem præfedum eius pepigifti,amp; bellum aduerfum nos ' gerens,mare circa Maleam infeftS nauibus piraticis fez 'cifti.Idem Liuius i ïi i decadis libro V i i.piraticas celd ■ ces uocat,dâ ait; Apparoir inde piraticas celoces Ôd lem bos efte.Idem decadis 111 libro i. Naues CCXX.quin/ * queremes celoces xx,dedudac. Et paulopoft ; Naues * * longæ CLX,celoces xii.Quibusuerbisuideturponez ^ nbsp;nbsp;nbsp;re celoces inter eas quæ non erant longæ. Græcigt;naues

'^ prædatorias ÔC piraticas vr^gaW? uocant. Plutarchu* inPompeioî is^lt;tÜK^'jvtiiSox.’i«n$lt;ntiu, ÔC Â^spiuxTrAeix uocat,cuiufmodi erat gveoTrag«. Appianus in Mithrida ■ te,ubidepiratis;iy 4ià7namp;i«yiK7rioii^iSKS^0KyKV'r\'^yiis tgt;atfTrärS T^ ^A«iw«{/,{xvû)7nJ:glt;ain vifiyj;/ ty HgtoAicuî,ST« Jl P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KgûTBiî »y ^iw^tOT »^ lt;lt;tj»9 -T^t^AiorFt?, id eft.fummaep prelïî

* nbsp;nbsp;nbsp;inopia fibi è mari quæftû faciebant,myoparonibus prix

mùm amp;nbsp;hemioliis,deinde biremibus triremibuscp cirz cumnauigantes.Quibusuerbisconiieio «/zioAiaç fuift fe infra magnitudinem biremium,ut Tpwg^poÔAiai fint quasfupràdiximus: Hytiohhu uerbquæapuppiadma * lum binis remis,à malo ad proram unico tantS per trâ/ * nbsp;nbsp;nbsp;-ftraremo agerêtur. Vides me fudareledor optime,quo

’ nbsp;nbsp;nbsp;’ tibi aliquid uerifimüe in re ram obfeura afferre pofsim.

* nbsp;nbsp;nbsp;■ Itaep dubitans,circunfpcdans Ôd hæfitans,multa aduer

* fa reuerens,tanquamin mari immenfo noftra uehitur ^ nbsp;nbsp;nbsp;‘oratio.Thucydides in quarto, Te««Ksvî®fflt'gt; ^ £:tA«7«

ponit

71 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

pontt inter prædatoria,dum ait: «ta« G? TvZ^iti Vx A«sj”^ '^ faitniosHViujj 'T^tecK^v‘7é§ÿ ÊJ LiÂ^r^sïhetSoÿ, ÔC hæc cx pt^ datorio Mefleniorum aduano amp;nbsp;celoce fumpferunt' Plutarchus ïn Sylla, ÂHSHQioy vo^tajinsii pofuiGpro pr^' donibus Numidtds.TuUius piraticum myoparonê dt^ xit,aâione quinta in Verrem: An quad ager Syraeuf^ nus prædonum ineen dus te prætoreuaftatus efteanÇ forum Syracufanum nauarchorum fanguine redund^ uitfan qgt; in portu Syracufano piraticus myoparo naui' gauitfldem adione feptima in eundem:Nauem quaiV dam piratarum præda refertam non ceperunt,fed addH xerunt onerefuo plané capta atep depreffam:erat ca n’ ,uis plena iuuentutis formofifsimæ,argenti fadi atqjlî' • gnati,multa cum ftragula uefte. Ac paulopoftdntcre» Syracufani hommes periti S^ humani,qui non modo quæperfpicuaelfent uidere,uerumetiam occulta fufp* caripoirent,habebant rationem omnes quotidie pirate rum qui fecuri ferirêturîquàm multos eife oporterett^^ ipfo nauigio quoderatfadum fexremorû numéro, cou iiciebant.Et non multo póft deeodem nauigio:Hæc ig* tur eft gefta res,hæc uidoria præclara myoparonê pif’ tico capto,dux Iiberatus,fymphoniaci Romam mifsii formofi homines ÔC adolefcêtes amp;nbsp;artifices domum ab^ dudii.Qiiibus fane uerbis,nifî fanor,planum fit liltin'' myoparonem habuilTe fex remorûordines,quare non ab re inter longas naues adfenbi debeat. Idem Tullius feptima in Verrem,paruorum myoparonum meminil his uerbis.Hic te prçtore Heraclco archipirata cum quî tuor myoparonibus paruis ad arbitrium fuum namga' uitJpró dp immortales piraticus i^oparo.quum imp^ rium pop Rommaues ac fafees client Syracufis,ufqu^ ad forum Ôf ad omnes urbis crepidines accefsit. Erani enifl

i ’ LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 }'

^ cnirn 5C parut myoparones, quorum minifterio præfez éîi triremium ÔC maiorum uterentur, ut colligo ex Au/

* . lo Hirtio de bello Alexandrinoîlpfe Oâauiu s fe in fea/ pham confert,in quam plures quuni fugerant,deprefla ■ nbsp;nbsp;feapha uulneratus tarnen adnatat ad fuû myoparonem:

quo receptus,quum praeliû nox diremiflet,tempeftatc magna uelis profugit.Plutarchus inLucullo, ^tTrAivtr^ f lt;^TCt(riiz fc?i\«vtK«tf nvami^unyn^ «Axgó’joif ïa-tiut ^ojïetKM w^j gty« wtA«y©^» Mari profugit cum tribus myopaz

' ronibus Grxcis, totideep biremibus Rhodiis in altum. Myoparo autê iUe egregius de daffe Milefioru, quein præfidq caufa fecum Verres abduxit Myndum, ibiep

* nbsp;nbsp;uendidit,non erat inter paruos, quorS fupra ab eodem gt;

• mentio fada eft. Erat enim militibus remigibuscp ornaz

? nbsp;nbsp;tus atq^ armatus» Sed fatius fuerit Tullq uerba fubiieez

’ nbsp;nbsp;re, ea funt adione tertia in V errem:Milcfios nauem po

* pofeit, quæ eum præfidij caufa Myndum profequerez ’ turulli ftatim myoparonem egregium de fua claffe orz * natum atque armatum dederuntlhoc præfidio Mynz ’ dum profedus eft. Mox fubditdUud quoq; quod neep ' taceri ullo modo poteft,necp dici pro dignitate,cogno/ ’ fciteïmilites remigescp Miletü Myndo pedibus reuera ’ nbsp;nbsp;tiiubetïipfe myoparonem pulcherrimS de decern Mile

fiorum nauibus eledu L.Magio 06 L.Rabio qui Mynz

' nbsp;nbsp;nbsp;di habitabant,uendidit.Plutarchus in Antonio myopa

’ ronas uocare uidetut,quos phafelos dixit Appianus, ’ ubi eiufdem rei cum Plutarcho meminit.Verba Plutar 1 chi fic habent, èx-z«»/« •fS? unohsyHiamp;iuy vagis ^TwOeS to ( t^Xif iJkhi^M TmgK T» œvlt;/!gàs aHSlt;n (4tfa7TOf«v«s,Tw ^’ àv^îfi wag« rHiJkhepi s^KTiüi«s yt^w» id eft,Odauia præter ea quæ pada fuerâtA marito impetrauit ut fratri uiginti myoparonas concederet,a fratre autem ut marito mille ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;le pedites

T^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE 'RE ‘NAVAL!

pedites Romanos. Appianus autem fic af6«e^«)f«^S ^ 1(0« oKT^six T aJk^tpiiJ eLeTNQtQt vm^ «vTOiviti t/liKSi ipetmMif •jramp;HSH^ifsis uè^itÏK'ioiS fc« Tt tfo^Tit/luf/ viiSÿ Ö (jtetK^i^/yy^ f^ cKTCastXjj è [toüc.lt;m§ ^thins ^syceen oüiJiK^ipvAafnf vs uèthifuti avrivi®'. id eft,munerata eft SC Oda ma fratrem deeem phafelis mixtis ex formaonerariarS logarumcp nauiS» Odauiam quoeg Cæfar milledeledis ab Antonio ini!i' tibus.quibus fpiculatoribus corporisc^ euftodibusute retiiripfe.QuibusfaneAppianiuerbis,nifi aliS author rem quam Plutarchus ièquutus eft,cóiiciat ledor myo^ pai ones fuiffe phafelos,quor3 forma mixta erat ex n»' ue oneraria 06longa triremitut bac noftra memoria ^ ciendosIocauitFrâcifcus Rex regum ad oceanumBi^ • tanniæminoris,quos gdleones uocant.PhafelSautêear’ tione qua defcriptus eft ab Appiano ÔC Plutarcho mylt;^ paro diäusdepido uerfu confecrauit Caftori amp;nbsp;PolliK* Catunus:quibus fanè uerficulis aperte docet eum fui»^ maxime appoiïtü,feu qs remis uti uelit,feu uelis,dü ait! Siue palmulis Opus foret uo!are,ftue linteo. Virgiliu$ in quarto: Et circùm piÆs uehitur fua rura phafelis* Sed minime «Trpoa-Jï'owGi/ fuerit,carmen ipfum fubtex^ re Catulli: Phafelus ille quem uidetis hofpites.

Ait fuifte nauium eelerrimus, Neep ullius natantis trabis impetum NequiTe præterire,fiue palmulis Opus foret uolare,fiue linteo.

Strabo X v .6 sk tAxTl^y okJÏihhs^x ’iv«V7r9r»Ggt;:^ c/liK^i'^ t^ TfiHfii Ö ipxmKiss^ Ipfe autem ædificâdas curauir,nolt;’ minus quam oduaginta biremes,triremes SC phafelo’; Multa candide ledor quæfiui,ut ueram,uel fakem u^f* ftmilem myoparonis etymologiam inueftigarepoftc’’’' fed nilpl admodum mihi arrifienifi ft fidem habere no®

’ L IBER . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'f

grauabereenafratori Ariftophanisin «gw«, dumaitm ' enarrandouocabulo, v«p»p)/«f K^vSapuf ttAomhij vtu At-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j-oftJU’« ^ vKfu yivcfjSijnt TH vHiru^ti^ (ivK/lzQyamp;s lt;/i «TIKk! vavs

' KOT (iVKAv,i^ (ii^KZfOfJ KTn {li^KV^Xg,iy tÜi TTK^OV» «7^1 TTK^IS, ' ld eft.Naxiurges erant nauigia fic dicta, quæ herent in • nbsp;nbsp;N ax o infulaÄ ettam cnidurges à Cnido,SC cercurura

à Corcyra,paronem quolt;^aParo«Quodfiiier0eft,au/ * firn amp;nbsp;ego cóncere myoparonê effe nautgq genus ccmz - nbsp;nbsp;nbsp;pofitum ab utraeç forma earum nauium^quae fieri folez

bant in Myunte amp;nbsp;Paro infula,ut ex utriufq^ forma coz pofitum emtSumq? uocabulû uideatur. Sed ex alia parz ' te mouet Plinius qui feriptum reliquit cercurum in Cyz pro inuentum,ut non magna fides habenda fit A ri (to z '* phanisenarratori.QuarefitutDelioopusfit. Qtiâdo • nbsp;nbsp;nbsp;uerô ad belli ufum funt etiam neceflariæ eæ naues,quas

’ hippagines dicutihippagogas uocat Liuius,à tranfporz * tandis equis:non erit tngratum,opinor,le(fiori fi pauca : nbsp;nbsp;nbsp;de illis dixero ex probatifsimis authoribus. Liuius igiz

! tur quintæ decadis libro 1111. quodnâ id nauigq genus » nbsp;nbsp;nbsp;apertius déclarât,qu'am ut noftræ interpretatiôis egeat,

dum ait,Fortc poftero die qu'am Sybota clafsis tenuir, ; quinque Slt; triginta naues,quas hippagogas uocant, ab Êlea profedai cû equitibus Gallis,equisqj Phanas proz montorium Chiorum petebant.Demofthenes in priz ma contra Philippum: -argof t/^t rovraig ToUs niiiaicrt itS^ i7nri(»iji7r7r«ya)yovs,Tamp;Hfeig3H^TS^ÂSM »xav«feVTgtwto'eu (a Aivw.Infuper amp;equitum parti cenfeo compararehippa gines,triremes,aliat^ idonea ad tranfportandos eos naz uigia.Qiias tarnen Polybius iTnruyTsg uocat in primo: uSï' j T^STOis biaisya-Xfj iKg t7i7rvyis,^viJ^«Tt( J^wrig c^ ciuTWit Twig-nP TQLTn S0ÄV vxvai. Poft hæc difpofuerunt hippagt nes,dâtes ex fis lora amp;nbsp;funes tradorios nauibus quæ in k 1 terria

gt;7» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

lertia claffe erant.Et paulopoft» '^/JU»^vtivÂKvvTuy 'rit •i‘7nr9yiis ravst Diodorus libro XX» t^xsÂvSài/lt;/i '^t 'spxTiVTiKxs fy r^S ÏTSTTHy^âSçvfijsKKVi/Sivas v®» T araneus j^O' '■fiSijianijuBi7r«lt;n Jir«’i^Tai^X'??/7nQue,i(j 'rKifjiTn^uy ly «yt’ ^Muyt id eft,fubfequi autem militares amp;nbsp;hippagines re/ muko tradas ab ijs quæ remigio uterentur, poftremo etiam ÔC prædonum pontones fiC annotinas mercator rumc^.Quibus amp;fPoIybtjuerbtsamp;Diodon,apud D^'' mofthenem in loco fop ra citato, f/liaso^Hy collocâdani inter ivnretyuyvs Si Tamp;H§as exiftimoUjtlegendum fît, iTnrceyuyésf'retHgaStKS^TrAcixinfievi. non ut i’^xycuyoi e(/ fent Tamp;h^asi ut quids non indodus extftimabat,ÔC au,' ditoribus fuis enarrabatîquem hoc loco nomine appela lare fuperfedendS duxi. * svTrxyuyol enim ÔC hippegi re/ muleo trahebant,ut uides ex utroep authore. Remulco autem trahere Latinum eft,ÔC à Liuio‘amp; Cçfare ufurpa tum Liuius un decadislibro vn.ContêplatusEude^ mus hoftes elaudas mutilatasep naues apertis nauibus remulco trahentes, x X paulb amplius intégras abfcc^ dentes,e turn prætoriç nauis filentio fado,exurgite iiV quit.Cæiarin fecundoDe bellociuiIi:Hunc fequutus 'M.R.uffusQuæftornauibus Xii quas præfidio one/ taras nauibus Curio ex Sicilia eduxerat,poftquàm reü dam in littore nauê confpexit,hanc remulco abftraxit, IpfeadCurionêcumelaflerediit.Idemin fii.AdOrfî lt;um uenit.fubmerfamep nauim remulco multiscp côten dens funibus abduxit. TnJez« autem dicûtur à Diodoro naues quibus utebantur ad tranfportâdos milites:amp;^ea re 5p«7iu7tKK msjLX dicuntur ab eodem,libro XX,his uerbist eij^i tÆ Tas menés vxvs ßXKf as f 0 tt tTV'nuy J^’»i/lt;* (iirtsH,7riVTy9St» lt;/i b^cej(î^H,rifM§9s.sjgt;«'lt.oili.KK JÎ moix ft/V ’rcUSiWHHdÂvâi 7fKamp;VTCrtXy9r7«7Ti^VSVK t\«TlÿST(^VS^lt;^V’ ideft

t'I B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

Ïd eft.habiut autem naues logas numero CXL.quarum maior crat qutnqueremis,minor autê quadriremisïmili tares præterea pontones fubfequebant plus ^ ducenti, qui peditû ferebantcirciter decern milUaJdem in codé: ^P/\ mamp;ltiiy «Aw ttAso) t f.if' ois ^‘(fi:^ ^lt;/tèigt; sfgt;céL.S^ OKTtext^t f(uigt; id eft, pontones cepit pluscp centenos,in quibus erant peditû circiter odo millia.Idem in eodê: 1$’ «Mtg«? 2cv«J 'TTUf ra^vvtturvQciS vcwa-ttJ i^viiv^KviJ sf«li.6i7iKlt;!c montt id eft,per aliquot dies celer ihn s nauibus remuleo tralie bantmilitares pontones.Idem in eodê: vx i}(ay ^'insevx mamp;.x r^s'^^ s^xTtoi^ jixSxatyyJii^QH JiinÏQtnt^ lt;/lvv«fin/t id eft,quum non fatis haberet pontonn ad tranfportanz dos milites,trifariamdiuifitexercitum.Plato in m de

* legibus, Trep^a pofuit etiam pro curiu: Tri^ix {ft,Sgt;s T^ 'iTr «?iifiA^s 'n'n, TngiviSj i^ rny,H »^ 3wAaix^xi/,(rwj toIs -n^-vctt5,amp;s îms ëiiTBy,7rKV'T0c ^iJ^oy oc7n^ógt;Klt;i» id eft,uehicula ita ut tune inter fe comeare pofTenbftue terra,fiue man', omnia,ut ita dicâ,cum artibus ipfis pericrant.Eiiifmodi poria Gefar pontones appellate uidetur in m debello ciuilitPlerafcp naues in kal ia emittit ad reliquos milites equitesc^ tranfportandos:poncones,quod eft genus na üium Gallicarum,Lyfsi reliquit:hoc confilio,ut fi forte Pompeiusuacuâexiftimans Italiam eb traieciffet exerlt; citum,quaï opinio erat tedita in uulgus,aliquam Cæfar ad infequendum facultatem haberet.Nee uerifimile eft eos pontones,quorum meminit Cacfar,fuifle id genus nauigt) ratiarij,quo pafsim utimur ad traiicienda Humiz na,quas uulgb chariems dicunt,Etiam fi Paulus lurifcos. in traêlatu Seruitutum rufticarum, pro eo genere acce/ pilTeuideatunhisuerbistFlumineinterueniête uia con ftitui poteft:fi aut uado transiri poteft,aut pontem ha/ bet:diuerfum,fi pontonibus traiiciatur.Quo loco,pon/

7? DE -fKE .NAFALI

tones uidetuf pro ‘m^ênaoïs dixilTc aliter atqj CæfartcjiJ* ufus uidetur uelud Gallico quodâ Liocabulo,uel Maßi henft potius.Quod Tn^êi^àoiJ innuere uidetur Tullingt; dearufpicum refponfis,dum aittQiig nauis unquain*' flumine tam uulgata omnibus,q iftius xtas fuitfDiod® rus tarnen Siculus m^SuM^ cum Tree/« confundereU*' detur.nifi fît librariorû mendum:# lt;Ab ÄuSäs,^ (UTiKÏyof, tt^SxS:,lt;^b‘ quot;^^ 7n§9liäo(JiÄxSilJ^bK7rÄwQgt;:S tß^ T^ eävo-ip Fl Tl^i*^ lt;/'©'. ld eft,ipfeautem folutus,amp; cum paucis confcco^* naue,clam profugit fub occafum uergiliarum. Strablt;’ X v 11. Sis'll »y osfcSmvx bvtus èn/ m^äftäx. ut amp;nbsp;nonnuH^ teftaceafîntnauigiaadtranslrctandû. m^^iios enimfr tum,ut Tn^dnêx fint nauigia ad transfretandum api^' • 7n§^iios gt;nbsp;^Axo^x bujcTb^o^iy tinlt;l^oiJ b^fvaut Rhodij pral'' diariasnaues ipvKxM'Ax! uocabant,authoreDiodoro^ bro X X. lt;^K(iolt;Jgt;iKss ^ bjQU^vxvs lies KSi^vi^X! :^« ^a/t*^ epv^XKit/lxst Idem in eodemt oc ^ (JiuKxkIJ^!^ kx^X’“^'^^ cu^ijj^M,!^ airisJ^HlJbTrbS'iceKoy.id eft,prçfidianaî Carll'^ gmenfiü ubi id refciuerunt,confeftim perfeejuut» fun^

SED prius ^ à longis nauibus ad oncrarias profit fcar,non tacebo quid de celeritatequinqueremis adti^ remem dubitare mdea uiros docfïifsimos,qui quinque' remem taidiorê fuiffe triremi opinati funt,ex Liuqud^ bis tertiæ decadis libro viii.ea funthxc:AdherbaIc0lt;'' iuratis in quinqueremem impofîtis,præmiflacp ea q**^ tardior ^ triremis erat,ipfe cum odio triremibus molt;l'' co interuallo fequitur.Tardior enim erat propter po”^ dus.Subdit enim:Quinqueremis Romana feu podf*^ tenacior,feu pluribus remorum ordinibus fcindctib*? uortices,quüfaciliusregeretur,duas triremes fuppf^^ fit.Sed Iulius Cæfar in fecundo De bello ciuilfioowt’!' dubitationem tollere uidetur,his uerbiszConfpicatst?

nauf*

l ’ La s E K '

75»

, flaues triremes dux nauem Decij Bruti(qux erat hexe/ ’ nbsp;nbsp;res exLucanofuprà cttato)quæexfîgno facile cogno/

’ ici poterat,duabus ex partibus fefe in earn incitauerant. Î* nbsp;nbsp;Sed tâtum re prouifa,Brutus celeritate nauis enifus eft,

ƒ nbsp;nbsp;utparuo momêtoantecederet. Vides illam hexerem ce

lcritâte anteuertiffe illas trircmes:quod amp;nbsp;fimiliter de quinqueremi facilecredere eft. Sed no omittemus pi ftrim,cuius mêtionem fadiâ uidemus à Polybio. Liuius *ƒ etiâ meminit quintæ decadis quarto uolumine,his uer/ bisîPerfeus poft reditum ab Eumene Erepontis fpe de/ 1^ tebtus, Antenorem ÔC Callippu præfecftos cl afsis cum •’ nbsp;nbsp;XL Iembis(adie(ftxadhuncnumerumquinquepiftres

■^ «rant ) T enedum mittit.Piftns au tem terno remoru or/

• • nbsp;nbsp;nbsp;dine agebatur. Virgilius tn quinto,piftnm pro cogno/ r mento ïndito triremi pofuilfc uidetur:

^ VcIocêMneftheusagitacriremige piftn'm.Subditemï Mox Italus Mneftheus,genus à quo nomine Memmi,

• * 1 Ingentemq; Gyas ingenti mok Chimxram,

'^ Vrbis opusUriphci pubcs quam Dardana uerfu

• * nbsp;nbsp;nbsp;Impellunt,terno confurgunt ordine remi.

^J' NcqueenimfuiffetxquaSCparcontentio.fi piftn's illa paucioribus aut pluribus remis abta fuiffet quam Chi/ ^^ mxra,cui Gyas præerat. Polybius Tre/stf/uocat, ƒ lite/ ra transpolitajibro decimooóauo: tTnhÿôvT^'t/lb r^t mVlyiMjS ng^^iiTTK^niJ Ó yV\ lt;^Kl-=r7f©^iKlt;A9ll^TflKtfl.Q- K/ !ƒ nbsp;nbsp;nbsp;vxy^fii as T (ixhiix H9^7n)jj,TffiV'n. Âti^iëvs tj^^F ^ t^ixyTc^i^

't sut ,\lt;f Hf xv^s fc7rt7ïA^. ld eft, Cedente die prxftitu/ ^- ta,aderat Philippus,prokctus à Demetriade in finum I^ nbsp;nbsp;Maliacum,Habens quinquelembos SC unicam priftim

i nbsp;nbsp;quanehebatur. Solebantautemcognomenta indé/

^ re nauibusj amp;nbsp;ettam ad proram adfingere. Lucianus i^ in Dialogo, quod ■wAski/ inferibiturï KxT«vTiK^v lt;/tt

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(WK^syCfj

$« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RB KAVALI

WCCAsyOp « Îff «g« VVi§St€HKi Ulf »gt; W^ica CC7niiHKWt(li(j/9i^ tTfüwiiOii '^ viMf 3^1/ i^Tslt;m T^ Ïirn/ tnstrifo^iy, td eft,c reÿ^ ne autem pro portione prora extrada eratu'n longui* produda,Habens umnt^Ifin deam,quæ cognornetufO nauidederar,dequarö Tm^ccmtitu infra dicemus copio' flus. Ahæ etiâ didæ Seleucides triremes à Seleuco.Pl‘*' tarchus in Pompeto, «j lt;/'’ w tvtKSt ifwri^ «f ^ amp;yvi^ àv«}(êàs KTTO [iV7r^s nàWKtJï t§ih§4 la-zic rweuKes. t iZi Anyoï^'ni liccKÇuûs oitoias vavai^ói Ji iy ôhKxm «lix wiiTr^i'^ Tfhioydd eft,Litigiturdecrecum eft,fugiendum in Ae^ ptum e(re,profedus à Cypro,uedusc^ Seleucfde trir^* mi cum uxore eft:aliorum uerô nonnulli fequuti fun^ delatifimiliterlongis nauibus,alqautêin onerarns.AP » pianus de eadem Pompeq fugaloquens,his uerbisu*' turi o3ty7HyK9^v9KMy'yvviiû.KX«vx«€àgt;y-ilt;^’ramp;.Hfüy Tt^* fuy'ftaiSxttKi «WM 7^« Tî ^oJ^lay ty 7V§iuy ilt;ftMv^, id dquot; undefumpta fecS Cornelia uxoremadus quatuor mes,quæ ad officiû illi ab Rhodiis ÔC Tyriis præftofr' rant,profugit. NiM^Ht/Hç, à loco cognometum fump^‘ authore Aniano apud Suidam: tvg©- Jè t^ 3«Ôamp; Hfl3^i^ KxtâxjOiroy Hiyîs9 viKoiiÿf/lïg « xcyviifix. quibus uerbis co^ iicio inKatJMj^i/x fuifle inter onerarias:de quibus in^‘ tur uenilTedicenditempus.SicSC t^novie apud Thud didem à loco iuxta Lacedæmona.

AIT MARCELLVS,

A T CV E O N E R A R11 S . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

DE longisabûdcdiximus,deonerariispaucis ferêdum.Quæ onerariæ diene,quod eflento”^ ferendo idoneæîôC ea ratione qn^uroi dicutur à Graf^^ Polybius in primo, t^at/ tiut'Ay èif^m xiótipv,i^ tIm «y^r ^i/iy 'ty 0K7XMlt;nM5 vxverï (pofffron, Liuius decadis tef^ hbro vil. Naties quas Liuius tutandis comeaubu^'

LIBER

buerat, partim machinationibus onerat, apparatuque mœnium oppugnandorumt partim tormentis 00 faxis, omni(^ telorum miffilium genere inftruit. onerarias quoque non eas folum, quæ remis agerentur. Qinbus uerbis declaratur onerarias non folere remis agi. T ill/ lius acflione quarta in Verrem ,Eius autem legationis principem nobiliffimum C ♦ Heium iuratum dicere aux diftis, ifti nauem onerariam maximam Meffanæ effe ' publice coadtis operis ædificatam .Earn Cybeam uox

J nbsp;nbsp;cat in fexta in Verrem, Tametfi rOgatus de Cybea, te/ netis memoria, quid refponderit : ædificatam publicis operis publice coadlis,ei(^ ædificandæ publice Marner tinum Senatorem præfuilTe. Et paulo poft fubdit, Ne/ ? ' gent ifti onerariam nauem maximam ædificatam effe

1 nbsp;nbsp;Meffanæ. Negent ei naui faciundg Senatorem Marner

5 tinum publice præfuilTe. Äppianus óKKKtAas uocat in quinto de bellis ciuilibus, u^i ^t/lvi^t^ Tfàsvaùs'^’ifiv/ ÄaKitäufj »g TKs QKK«.lt;fi.lt;ni, M -nv lt;ri70iJb^£i:0fJ,i^ni(si:s,n 7r«ga TrAiaamp;j KaTtt/lvfcjNetvK/lvtTOjwmgTrtTif«. ldeft,Cepitbi nas ternafcp præfidiariarum onerariarum eg eas quç fru

, mentum portabant, amp;nbsp;in ftatione erantteas autem quæ præternauigabant,uel deprelTit,uel religauit,uel có ere/

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mauit.Idem in eodem,7r«Av TÉ ôÂKXlt;/lagt;v gt;g lt;rKlt;i\)oepo^ay «Kz

1 Is ’osAhSos ♦ Quo loco (rxlt;A«i4)óf»f pro onerarqs pofuifle uidetur: quas Cæfar graues dixit » JlttfSwfovTö lt;A’ «LtS vit? ßcqgt;«a4(zkvt^, xsi^-r^jiKz TÉ iJ gt;g ^Mm, KiSv^vïtks Tl' Ä r wAasp. Interiere autem illius naues graues fex, leuiora uero nauigia ui^ntifex,multotp plures liburnicæ. One rariæ autem adirumentum uehendum aptæ, frumenta riæ dicuntur, 'a Græcis nrsyil. Cæfar in tertio de bello ciuili,Noâurno itinere non intermiffb, comitatu equi/ turn trigintaad mare peruenittnauerne^ frumentariam

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 confeen

St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DERENAVALT

confcendit. Appianus de eadê Pompei) fuga nains frü' mentan'æ nullûuerbum facit, ó o^yn{jt7i:'ntamp;' ïx Aceç^ozii ófióitfi codifiai fii^i 5ceh«igt;^HSi7rGj^diiS, ctkcJ^üS i'^t^fi ^xfl*’ »{^àvici? mt^K^ivms ùSnvj^ùi/^à! /UTV^wÿÿ

eft, PopeiusaStfimiJi feftinatióeaLariflaadmareprO peras,parLiulü nauigiö cölccndiunacfufp nauê prsaamp;i euntê,ea Miryknê nfqj dclatus eft.PIutarchus in Poi^^ peio (pufTvyèijiiocâiy-t^ Tï^-^jjc^ê^oy u^S«S7roTlt;x(av TtAcit’ H^'^ïn'Oi/iivi» 'TSi iK^Si^VS (U/KÄCtSMlf ,TltS lt;/i ^t^KTTOVT^ tCTriwiiu. Tr^i! n^Qn^x Kih^{i(!X!,t^ i^ù AJ\iv(iu,-^xybu lat/V (jSm®- ^Jiy lihuiyiOH (fo^nyoii, cwxyîâj (ii}ilt;7sQgt;:ygt;ld eft,Sü^ mo mane cofcenfo namgio fluutarilt,impofttifqï in ahe riï comitibus liberislferuis aSt ad Cæfarê fe reciperc/t’' « curifc^ cfteiuffîsjpræterlitus delatus eófp exit benend gnâ onerariä, quae ad foluendû parata erat.Qiiâ Cæ^f in fuprà feriptis nauê frumêtariâuocauQuin äCDio^ö rus Siculus,ubi de Agathocle, in x X.naues caRlêmo do cfog7w^ovf,modo«nTOy»îdicit,fc7r«7« JiatmySiy TtAa^l 7HTff'o^et7n^o^iovTaii, ói pSdf ^(fc§)(HJh’vioi •yrKVTi'm sóhu'Ti^^ lif vedis ewHjf^HGüjJiO y^’ xyx3èK\HS tctstA.’^^aifJ ned^ tÙü uè^^^^ i^bJ^is amp;(/li ygt; sóiix TV Ai{dd^amp;' t^nitoiJ Twy tcfa^iJtoaLTUi/, ^ -aÂtfbnii o^exa mis amp;§ancu,! ^iint5tj/amp;‘,eiTX ót (jSm KCC^J(9‘^''*^ TuAycnoy hJ^v TW(f cpa^TtiycSy ovTH ♦ Vides Ut lt;po§7jtyvs dixH’ quas fuprain77lt;gt;lt;»f id eft,frumêtarias uocaucrat.Thuü' in v i .o'Ax(ïlt;/Ï«f uocat:hodieq; in Fladha nomê retinêtgt;^' des holk.es uocant t yv óhKSClt;n TW^if k^ Tsup^vyiAixs xez^^ Kyamp;yJdêineodêm'stiruyvsc^kixc/Ix! uocat, quas (n7Hy^_ ëc (pof7Hyss ex Diodoro diximus,TO(z /\ viJ xviJtiAX}(Uii ’’'^ •zisAeisotQ,](^7t)tff(nT(erlt;i)yofeóAKXin,^ Tois TrAÔieiÇtfë otmi^^ Tm^xTKdk» Jttuaiïrt'Tc.Id cft,Sociorum plurimis,fruni^ rqfep nauibus,rcliquifq5 nauigtjs, cunêïifcg qui in ufu'” claftis fequebant,edidö fuerar,utóCc.Ecineodê,óA««lt;^

«)

^Ç^iKKSvrü nt^ytayoh^ ’Tiçinvgt;7roKS tj^voBuIdeincodem tfo^rÿyiKoy TsKoioiJ uocat,quânos onerariam Latine did nius.'ubi de fuga Âkibiadis,»y ctKKiSi«lt;Aÿ5 l^.i■Ji^ ’^^^»^(fiv yKJluÿ 7ilt;^«t.(ßSäSi70T Îfbôvff ùÔj' Tffgt;^olv (fo^THyiKV t« VHS ÖtsO^ «îU KV?i\HVHy '^ Hhïces’sr^iSTOiJiima'T« vslt;^op tj tHu ÄKta/ou IHV« ÙTÛy '^ÄKKiJ^KinaviuiiJ iHTKTSiit.'^'KV'Tay ^oairovJls tASit/.Et Alcibiades c3 fugçcomitibus cofeftim eThu riorum porta trafportatas,naueoneran'a primSin Cyb lenê Eleoram:deinde fumpta fide publica, uoeâtibufeç

ipfisLacedæmonîjs,Lacedæmona profedus.Idêinvi. oTTÄiTayayvi uocatnaaes paratas,ad uehêdos milites ar matOS jKWTOy tA aSKveawt? fcmlt;â5 o’btä.it«yagt;yis ötrtti cw JlnS^ lt;n.QLias,nifî fallor,in Vin,sp«7ï(«)7Îlt;/'âfuocat,sygt;ogft;t‘lt;^*^ J^ 6x7K?;t*» wvSoftHr©' ^ TK^f ^og^Hates VMa-'iy «Sgviùay Ttojewtrt »g anscri, W(/ Kfl“ sp«TK»7îlt;/tf «««4/ q-w^itxs «yvo-M» quau ÔTshnxyayoi Et in eodê, ie^növrt (Pt 01 ee^yàoi (HT« ’^7r«^KK«y, quot;ôi'n7i 'tT«}(^glt;f«IJ''^'^^it7t«7iji vKtv^ '?^ vii^Kifèinuy vT^TsKamp;y lt;^SoKitjvgt; V enerut 06 Argiui cû pro pugnatoribus qui in naue paralo dida effe folebât : qui iufïi erâta triginta tyrannis per id têpusin naue milita/ ri Eubœâ ipfam cireSnauigâdo obire ac tueri. Etant Si Corbita Si Cybea inter onerariasîquarû utrarumeg me tio apud T ulliS: Corbitæ quidem libro X v 1, ad Atti/ c5,Corbita'ncPatras,anaduariolis adLeucopetrâ Ta rentinorQ,ac inde Corcyrâ: Si fi oneraria, ftatimne fre/ to an SyracufisfCybeæ in Verre adioe feptima. Naue uero Cybeâ maxima triremis inftar pulcherrimâ atcç or natilfimâ,paiâ ædificatâ fumptu publico.Et fubdit patv lo poft, Celeberrimo loco aedificari tibi oneraria nauê in ea prouincia,quâ tu cû imperio obtinebaâ.Hadenus Tullius.Nâ Si nauê in eadê^uinciajn qua qs adminiz ftrat,çdificare^hibeturj. Aufert.ff.de iure fifeiSenato 1 t tes

«4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DERE NAVAL!

res etfani naues habere prohibenturj. Iulia repetundl/ rum.ff.de uacatio. dC excufat,munerum. His qui naues marinas fabricarintaQ_. quoque Claudio lex latane/ quis Senator,quiueSenatoris paterfuiffet, maritimam nauem qux plus quam trecentarum amphorarum effet haberct.Dicia eft SC nauis uinaria ab Vlpiano in.LVu^ garis, ff. De furtis, Quid deinde fi de naue uinaria, ut funt multæ in quas uinum infunditur,quid dicemus de eo qui uinum haufit i an totius oneris fur fit f 06 magis eftutamp;hicnon totius dicamus.Nos Venetqs naues aquarias uidimus, quibus aquam portant, ut uendant cifternas non habentibus: quas Burcht deaqua uocanti Vidi amp;nbsp;lignarias ,arenarias, lutarias, farinarias ï quas , Burchidalegno, ddfabionM[MgoMfartna appellitant.Sunt 06 apud eos rates carbonariæ:quas z^dre dn carbon uo' cant,Sunt alia multa Venetijs nauigiorum genera:qu5 fiquis uelit Latine enunciate, uerborS ut opifex fit,ne/ ceffeeft. Palearü quoq^nauisdicituraMarca Tullio» qua uehitur uêditur ue palea. ea funt in primo de fini/ bus, Vt enim (inquit)gubcrnator xcp peccat,fi palearü naue Ô6 fi auri,06c, Veneti b urchio da pallia dicüt.Gaulus à Græcis yav\àlt;r didius,cuiusmentio apud Gelliö uide tur ab Herodoto poni pro naue oneraria,cum ait in 9tf^ ?ié«cUJ7iKX ^'Tfiij§i«c c/'vo 'iia^H^aGnVyKidX J^ duTeiin t^ yX^ Aoviiïyxp Tmvntatp xyxSóip.id effConfefttmquidè dual tircmes,fimulq3 cum ipfis ingctem gaulum impleuerSl uaria multiplicifp præda. Idem Herodotus paulo poft» HS« 5ov yxyhi^i-^fj x^iXxyovTO à.nrcu^i^iv'nçxni tisAiaij,Q7ftlt;llt;‘ ts Tià) xenuwt ld eftiAMatoq^ gaulo quêfimul duxerant» reuerfi funt in Afiarn Plutarchus iib5v/zZ«p,«lt;rwi^«‘ f/let^ot Ö vxvTJuvns ^ to ns-Kéiv^BTKçkov ètopSjroic{ixfciV,ilt;^ ej yxvhèp l^ aKKTV)t^tffK^n/iKVamp;S'rpi»^»f*i7xSSilt;n,ilt;l^^

TT^cüri^

LIB ER

7r^K4vaoi,TÓxgt; ^^luj jy T^jh lt;/lahicw avggtTK^itgflnkj toun»«» , ïdeft,Quëadmodü timidi,2lt; qui naufex nauigado ob/ noxtj funt,exiftimatesfemeliufculebabituros,fiex aca tio in gaulS »rurfumt^ fi in triremê commigrarint: nihfl lamê proficiunt, bilê timiditatemq; fecu circunferêtes» Ad qtiod allufiffe uidet Horatius in epift. ego utrum Naue ferar magna,an partia ferar ,unus amp;nbsp;idem. Etepiftolarû primo. Condudo nauigioxque Naufeat ac locuples,quê dticit priua triremis. Gau/ lusaccipit 06prouafe quo paftoresututur adlacexcv piendum. nbsp;nbsp;ait ivreconsvltvs

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N ON PIS CATORIIS

Plfcatortæ naues,quæ pifeium capiendorum caufa paratafiintiqvias nauicellas uocatMartianus in tradatu De fundo inftnido. Item pifcatoris Lituus pi/ fcatorias dixit tertuc decadis libvo tertio, his uerbis,Ni mare propinquum, 2lt; baud proeul littore naties pifcaz toriac p'eræq? confpedæ peritis nandt dediffent effuz giû.Cymbafuiiïeuideturinter pifcatorias ex M.Tulz lio in tertio Officiorum,Cum Cannius,quæfoCinquit) Pythi,tantum ne pifciumf tantum'ne cymbarumÆt ib ie. Quid mirumfhoc loco Syracufis quicquid eft pifciü ô^c.Lenûculos etiâ pifcatorios uocat Ammianus Mar cellinuslibro X111 i,Nam fole orto magnitudine angu fti gurgitis amp;nbsp;profundi a tranfitu arcebantur : amp;nbsp;dum pifcatorios quærunt lenunculos, uel innare temere con textis ratibus. idem in X v i, Auido flatu uentorum le/ nunculo fe commififfe pifeâtis.Et ne quis exiftimetuoz cabulum illud fortaffe barbarum, proptera qubd aetate AmmianilinguaLatina nó parum degencrauerataptv ritate TtiUiana: fciat luliu Cæfarem eo uocabulo uftim infecundo belli ciiulis, dum inquit,Harum fuga na/ 1 5 tuum

SÄ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ß R i N A y A L I

uium oftcranarum magiftros indtabat,paud leftuhai^ h',ad offidum impenum^ conuentebant.Quo ccrte Jo/ co Cæfar Icnunculos pofutfle uidetur non pro naue pi/ fcatoria,fed pro fcaplns nauium.M.enim liuffus qnæ/ ftor rehdus à Curione, magiftris namum imperaiah ut primo uefpereomnes fcapbas adlittus appulfas ha/ berent. Quodfileniinculilegendum in Cæfare, au fini amp;nbsp;affirmare apiid Gellium libro decimo capite uigefi/ mo quinto quo loco remieculi legitur, mendum ineiTe; legendumcp lenunculi.fuit enim facilis lapfus.uerba GcUijfic habent jNauium autem quas reminifei tune potuimus, appellationes hæ funt, Gauli, corbitac, eau' dicæjon^æ, hippagines,ccrcuri, ccloces, uel ut Græd dicunt, xtA9w,lembus, ùk^cu, remieculi(legendum Ie/ nunculi)aduariae,quas Græci TiföwAwuocantuel G«« •jjgt;tlt;/lx!, pfumiæ, uel gefeoretæ uel orioles, cattac, fea/ phæ,pontones,nuduciae,mediæ,phafeli,parones,myo paronesjintres, caupulica,marceplacidæ,cydari,ratia' rix,catafcopium.luftinuslibro fecundo feapham inter pifcatoria ponit : de qua fcapha alio loco dicemus: Vbi cum folutum pontem hybemis tempeftatibus offen' differ, pifcatoria fcapha traiecit trepidus. Vides ut fca' pham pifcatoriam uocet:Gr»ci «AnvTtKoy la^oïoij^ 'Xe/ nophon «('«é’m«? libro feptimo,o‘) ew«fiSi®'nff'7«(j/}3tt tiUfj i^ tIu) 3vhaTj«iJ lt;^ K^i^7gt;KM ttAoIm 71^ 67iAa sf tI^ «Kfó/ioAjj/. Et illt;iK9viK^igt; quinto 7iT;Vi«lt;/è'ScAi(lt;b7ïgt;yi: ■otAoi«

Ö m^diJtc^K ^Sfo’^ay (nsx HffTemrAiovTix o:^ ’^vnffuÿ» AIT IVRECONSVLTVS

ET SI QjrrAS ACT VARIAS VOLVz PTATIS CAVSA PARAVERVNT.

T VlÜus inoratione pro Cælio dcactuartjs uolu/ ptaris caufa inteUexiffe uidetur, cum ait. Accu' fatores

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87

fatorcs quidem libidines,amoves,adulterià, Baqs az da Conuiuia,comc(rationes,cantus,fymphonias, nauv giaNec debent aduaria ilia, quae uoluptatis tantu cauz fa parata funt, pofthminq iure uti: cum ad nullum belli ufum fint parata.Sed alia aduaria, quæ maioribus naui bus infcruiunt,3^ ob id a G recis V7r«çvnx« dicuntur,no difpicio quarc non, quemadmodum 2C aliae naues,iure nbsp;nbsp;/

poftliminq redeant. Aduaria aute dida funt, quod re/ mis agerentur.Liuius tertix decadis lib.X,Quingentas fuiffe omnis generis, quae remis agcrentur,quidam traz dut.Cefar comentariorum quinto, Has omnes Adua/ rias impcrat rierüquaadrê humilitas multum adiuuat. Neq; tame numeranda: funt inter longas. Subdit enim

’ paulo poft, Eb CÛ ueniffet, circuitis omnibus hybernis fingulari militu ftudio, in fummareturn inopia circiter fexcentas eius generis,cuius fiipra demoftrautmus, naz ues,et longas duodeuiginti inuenit inftrudas.Eas enim in code libro Caefar uedoria grauiaty nauigia uocat, ez tiafi remis agerentur. Qua in re admodS fuit militu uirz tus laudanda : qui uedorqs grauibufeg nauigqs no inter mifforemigadilabore, longarû nauiS curfum adaequaz uerSt.Que aSt uedoria Cefar dixit, VIpianus in trada tu De exercitoria t9rtß«lt;Zl«j appellat,his uerbis, Qiiædâ enimnaues onerariæ.quçdâ, utipfi dicut, uoif«lt;A? funt: 00 plcrofqj madare fcio,ut uedorcs recipiat:amp; fie ut cer taregione, amp;nbsp;certo mari negotient, Vt ecce funt naues quæBrundufiû a Caffopa uel'aDyrrachio uedores tra qciût,ad onera inhabiles.ke qu^da capaces fluminS,ad mare no fufficiêtestîzèiCàtAj didç,ut opinor, quafi uamp;if« -nJiLç ad uamp;iC«Tccï folum,id eft uedores traqciêdos.Et for taffelegendum apud iurifconfultum (aamp;ifakJi? tfedlcz doris erit iudiciü. eft avitê Caffo pa oppidum Corcyræ ex Plinio

«8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE R'e NAVAL!

cx Plint'o Ïtbro 1111, capi'te duodecimo. Tulü'us m ep^ ftola ad Tyronem.Corcyræ fuimus ufcp ad x v i. Cat Decemb.têpeftaubus retenti,ad x i h Cal. Dccemb.in * portum Corcyreorum ad Calfopam ftadia c x x .pro/ ceflimus.Quo loco no Caiïbdê, ut in uulgatis Jed Caf' ,fopâlego. Aduarioruautênonullatriginta remis age/ bantur.Liuius qtiartæ decadis libro oclauo,Tradito ’* ' nattes armamentaej? eariim: neue plu res quam deeë na nes aâuarias, nulla quarum plus quam triginta remis agatur,habeto. Appianus x«7«4if««r»? uocat eas, qiias aduarias Liuiusdixit, hisuerbis, Neó^yï KÓlitqi§KK7i!S t/lólJÏKX t}(lt;lv lJiOVXS,CUS iS T^S V7r9gt;iOJS5 mh'mv KK7CC^}(^^IJ , '^' fiifi^^at efity TB-Asotn^^HcöJ.Naues teciasduodeeimha/ bere folas,quibus fubditos ad obfequium bello inferen do cogere poflïnt: laceffîtos autêSC pluribus uti lieert Qtio loco legendu fortafle à^f (ixT»?jó6 /IM non JlaiJ^ ««.Appianus enim fequutus eft Polybium, quë in plez rifep locis Liuius uifus eft ue.rxiflead uerbum. Neep ta/ men exiftimes «4gt;^xk.7« accipipro aduarqs. Tullius e/ nimlib. x. epiftolarumad Atttcum,difcrimen ponerf uidetür,d5 inquit,Recordor enim eftate cum illo Rho' diorum à^ffaxTO nauigas,^ fuerim folIicitus.Quid dn' ro têpore anni aduaria fore eèfesrAplirada enim Tut lius inter logas naues pofuifte uïdetur lib .v.ad AtticÖ» Nos Rhodiorum «^»fax'TOjfjCæterifcp longis naüibus traquiUitates aucupaturi eramus. Aduariolu etiä dici/ mus,quod deeë remis agebatur. Tullius x v bad Atti/ cum,Hæccgo cófcendës è Popeiano tribui aduariolis dccefcalmi. AduariumnauigiQ putoaGræcis didtuin Klt;«)7r«f 9,0^ maxime à Thucydide amp;nbsp;Plutarcho »Thucy« in 111 I , ^KKi/eUfiOvilSS »y ris fvi^l^KX^S TffÄäfJ JJt» (iXK^quot;^ vlt;lh K^^u JèK»7r»si7rhótii^bS 'SftV7«Mtnci TteAxvTK «ylt;iv7i //tjfi» Weft

’ L I B E K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80

13 eftjLacedaemonios foctoscp Laced çmontorum naui gave no loga naui,fed alio adtuano nauigio capaci ponz dotalentorum quinc^mthum.Si Lauretius Valla aliter uertitjalfus eft,utin plcnfqj ahis. Plutarchus in Anto/ niot lt;xvT0)viamp;'p^ttsit^aireeTm^ct^o^LiDTrH^aww sfcfnarKt T^aKicAilz.id cft,Antonius quidem adtuario itabat quoz quo uerfus milites cohortans. Plutarchus in Alexadro TTOfÖgä« tcBTOsgv dixit,quæ remis incitarêtur,quali dicas pôtones aduarios.Strabo in xi uwtik pofuitpro prat datoriis nauigiis,his uerbis,^««^ x^^a^ ^«Aaasaif f^^sv amp;tl)ÿ-,K}(Si’nXi,^vïit hi'^K S^VK Ö llicfKyoQy CCvS^UTTSS TT’^/jïi^^ ' GR5(n Ji^(i5b/«,ajaewiiy'jJgt;iKn$i^ce t/lïf«^i t^ ttkvÏxs lt;fl.vv«ttb/ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra.id etpa latrociniis quæ in mari fadtitStAUtam tolérât,

' • acatiahabentesleuia.anguftaôd uelocia.quæ uix uedo gt;nbsp;tes xxv rccipianf.rarumautem eft, ca poffein to turn • triginta caperedpfeLaurentius owsmoy adtuariu uertit, ' baud feio qredc.Plinius enim libro ix cap.xxx.ufus -' eft uocabulo Grxco,quum Latine reddere non polfet: ' eius uerba adferibam : Nauigerâ fimihtudind,^ aliam ' in propontide uifam fibi prodidit Mutianus,concham î elfe acatq modo carinatâ,inflexa puppe,prora roftratai ' in hac condi naupliû animal fepiæ fimile,ludendi fociez ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;täte fola. duobus hoc fieri generibusftrâquillo enim uez

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dore demifsis palmulis ferire ut remis’, fi uerb flatus ingt;

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitent,eafdê in ufum gubernaculi porrigi,pandiep conz

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charü finus auræ.huius uoluptatê elfe,ut feratïillius,ut

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;regat.Quód fi Plinius putaffetacatiS poffe dici Latine

' adtuarium,non credo Gr^co uocabulo ufus fuiffetMu » tianus,quem authorem fcquitur,8d refert RomanS ho/ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minem8lt;terconfulem.A.Hirtiusdebello Alexâdrino

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit nauigiS,quod àniviot' Plutarchus in Cæfare: Jgt;»rgt;t»

’ j 7^17$ ^«gw V-^x^t (TVvt^ûffMg H^S'n7r«ylHtfl ^ oüiç ^x.^it(cng . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m à?

?« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVA LT

OgitifiTinf gt;y ':^iSii6H'3b'igKyUVl^0^SH,il^7rKiÓv’?^J •M^lt;( 2$^ilJ ciJJTu T MyvTjfiuii ^î'4'Xg «vvfj àg ^Acco^tty «Tnvitfx'^ ftéhig ÊÎ ;^Af57«j, Tertio autem prælioadPharum inito ab aggerein acatium dcfiInt,fiC decertantibus auxiliui” tuIit.Concurrentibus nero in fc undiqj Aegyptns,fe in mare deiectt»utx^ ad fuos enatauiuHirnus au te fidC^s far quoad potutucohortando fuos ad pontem 2C mun^^ ttones contêdere,eodem in pertculo uerfatus eftïpoft$ . uniuerfos cedereanimaduertit.in fuurn naufgiu fe rc(^ pit,quo multitudo hominum infequuta quum irrumpf ret,nclt;^ adminiftradi neep repellendia terra facultas ^3 retur,fore quod accidit fufpicatus ,fefeex nauigio dien’ atqj adeas quxconftiterantlongius naues adnatauit' « Tranqui!Iusfcaphamuocat,bis uerbisTrupttone ho/ ftium fubita copulfusin fcapham, pluribus eodem pr^ cipitätibus quum defikuflet inmare,nando perducen' tos paffus euafit ad proxima nauem.Fucrunt tarnen Ä maxima acatia,ut ex Polybio in i collegillcmcminb^ ÇHTKiVK^O^ 'j t^ 7« TlflKSlTTUT •^0ÎÿIvJgt;lH^lt;lg Ö TStVTHHSV^S^ H^■T«^J^^yls(c^«f^^t^n(gt;)l^• ld cfbrcliqua præterea nauig'^ expediebât, triremes Ôf at^îuarias naues ÔC maxima af’ tia. «KSi^s etiadieituraThucydideScLucianodeuern narrationibus,qui agebatur uelis potius cp remis:»9 ^ VXVIJ,«KSi'^g j^b HjJ,amp;g TT^g iiiyKjJ Ö J^tMOy 7TÄVlJ,iKfxfvV«l^’'Ü' id eft,Sv naucm qu e acatus crat,utad Îongam fæuam^î nauigationêferendam clFct idonea.armandâ inftruc^' damep curaui.Btpaulopoft fuodit, (^ sKiTt vlt;K sâ^ca o^v«ÿ c/lyvx7 Hjjjùb^Jii'i'X^ig Sv TO 'Bn'dl ƒlt;«?«, id cftuiccp a^J pliuscôtrahere ue!a in poteftatenoftra erattquæ qu'^^ uento permifimus.Thucydides in vii.’fe«Alt;/ap ^ wf/ '^^’ liS^x 2(bamp;vÿ T inyaut tyoï^x -n sô^xœ ok^Ù sxJ^iùiii /xcJKisx'J^*^ fin TrfiXaxig tj Tfhotatg t^ XH0.^tgi-a Kfltvoùv ô^/ù^evîigÀà^^'

LIBER

'dauferunt ignurftatim portum maiorem,cuius fauces odo ftadtorum interuallo patcbant,idcp effecerunt obli quis triremibus nauignsq5,£lt; acads in ore eius collocaz tis,anchoriscp firmatis.Idem Thucyd. awiot* Kflt;c})«ezgt;0t» dixit,lt;5^ « inissos t tAocuizóv^ JlKieTtiets ^i-^i his uerbisTsS» 2iófzlt;/t i7nii9lt;miJ-«Ko^noiJ KHlt;fnçjLHsfj uiÄHscuiK mliKi -nSii^«-TTlA/KST^ T^ Valfitz •? 7[VK5gt;y MtSlilrCU/ uSi KllKfn-.'Xet^OVTi! T «ç^VT« (/^ -^ Tacpg» KSi’TKHsi^^^V T^ vux’jof iöï' T^ Sri A «(w KV» id eftjUi tale quida fecerüCacatium ambireme,ceu præ dones multo antea aucupantes facultatê aperiendarum portam impofuerütcurrui,quo noCAc intempeftaCperx miffu magtftratus)per foffam tranfportarent ad mare, Diftuliin'hunc locumdicere delembis,quos Virgilius

• in primo Georgicon ponitinter fluuialia,his uerfibust Non alt ter quam qui aduerfo uix flumine lembum Remigits fubigtt,fi brachia forte remifit: Atep ülumin præceps prono rapitalueus amne. Liuius lembos uidet habere inter aâuaria,decadis 1111

lib.nihNaues quasciuitatibus maritimis ademiffet.red deret,néue ipfe nauê ullâ praeter duos lêbos qui nô plus c^ XVI remis agerêtur,haberet.Idem Liuius decadis m lib.i.uocataduariasnaueseas queaPolybio lêbidicun tutjdum ait: Ab aduariis aliquot nauibus ad altéra ripa ptrahit Polybius aût ofçtfxtAxot/oi Atj/foifugrsAxwîts »xtà lt;rlt;lt/ ôde.Sed ea uidebimus in rate ubi agit de trâfportan* dis ab Annibale elephâtis.Erant £lt; maioreslêbi ad belli ufum nô inutiles.Iraq; elaffem lêborûlegimus nô femel apud LiuiS,ôC maxime decadis V lib. V. Antenor qui eu claflelêborû ad Phanas ftabat,Caflandriâ inde traiecit, IdêLiuius dec.nn.liui.Peninfula eftPelopônefus an gu ftis ifthmifaucib.continêti adhærês.nulli aptior atq; op portuniorqnaualibello,Si C tedt^naues,ôCLleuiores m i aper

DE RE NAVAL!

apertæjS^ centum triginta Ifsiaci Icmbi maritima oram xjaftare,amp;^ expofitas propè in ipfis Itttoribus urbes cœ^ pcrint oppugnare. Diodorus libro uigefimo: àSfojWt wà «cQoqttxtîss ^ htuSaiJ Ö TvmSKSt'rtcif^if«! Qxvîcn 0 5hamp;' lt;/l(tS liklis«! KSir«arKiVKlt;r«{ ivlSiè pilj^ ^ fiaaidiiiuij ofvCiÂ^( Tis m^^iüTaTU h«gt;KovT«s »y cSv Tÿ-nis r^ ygt;Ó7nij •^yQitijAiiS' id eft,congregatis iis lembis qui maxime expediti uide^ bantur,iiscp cratibus SCpIuteis conteciis,additis quoi? feneftris quæ elauderctunimpofuit machinas quæ teh quàm longifsimeemittere ualerentteoscp hommes qui illis machinationibus exadè uti poffent.Quibus etiam ueluti præcurforibus.uel C ut Cæfaris uerbo utar) antd ceffbribusutebatur.Polybiusinprimo: iiiolus/iiÿ'^'K , Ix '^^' ffvçxKVcrây 7t^iec7riscthiiïvon T«iiamp;cus «vayyi^eeii éi jt^t TTÀ^p à^KTfjikvûi hiiiSu T imTiKvii tHii ^ivuvriuiJt id eft, W militer Öd quæftoribus qui à Syraeufanis præmifsi cran enuntiarûtlembi qui folebant ancecedere aduerfariorf incurfum Siaduentum.Thucydides in fexto, 7i^07rKcvt vxvs uocateas quæpræmiftæfuerant, k^ tvcs yr^07A9ii( VKVSiKquot;^ irisés«(^«Tf^otnyS^]ijs^oij6b/oiàlt;âivKi-7^iTj^niii' amp;nbsp;àh{/. id eft,SC naues exploratorias ex Egefta fimul e^ pediabât, cupiètes de nûmis fieri certiores,ancurati e(i font necne.Et paulopoft: Mi/tÏK'^ iyiS9!jgt;cÂs vin 7n^o7iKt^ •^xarvoTS 2« xShvmh ^ib gt;gt;nbsp;fnno^i x.yyifih.vlt;mi otî Tx7ii.x/\'S* tfln^^HUXTXK ^i^ov^, ideft,Egefta très naues quæcx^ plorandi caufa pracmiffac erant,præfto fuere Athéniens Cbus ad R.hcgium,nuntiaruntcß nullam curatâ pecunÔ quam poUiciti fuerât.Plutarchus in Catone, nsirxcrffs'^' nsi uocat, Hxxti lt;^ Tsn^oenstnae f^vnihiTjei xitixJyiitoljMSyi vmxj «^ Kiüfxxns'TnKX ty «lt;f§xi([« TrKiiTrKHSüt id cft,erât nu” minus ^ quingentæ aptae ad præliandQ:Liburnicæ au' tem SC exploratoriæ apertæcp ingenti numéro. Quibus

LIBER

Thucidydisuerbis.exploratoria potius g fpeculaton'a nauigta fignificanturgt;quac à Grxeis 8C in his Plutarcho *üi!7«o-K£i7nH^ dicunt,0C aliquot Latinis. A.Hirtius in V. Literisep celeriter in Siciliam ad Atticum amp;nbsp;Rabirium Pofthumium cofcriptis,2lt; per catafcop3 rnifsis,ut fine ' nbsp;nbsp;nbsp;mora aut ulla excufatione hyemis uetorumep exercitus

' fibi qaam eelerrime transportaretur.Tullius in quinto ad Attica catafcopia dixit in loco fupra citato î Aphra/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;0aRhodiora,SC dicrotumMitylenæora,ÔCaliudcataz

* nbsp;nbsp;nbsp;feopium. Liuius decadis tertiæ libro fecadojpeculatoz

* rias dixit.Inde dux Mafsilienfia fpeculatorie prxmilTç

' retulerat daflem Punicam ftare in oftio fluminis.Polyz [ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bills in tertio, tijo«7ï7tslt;lA« lytYao-xtd-opJlvccf Mo vais 'Tte^fV-

1 • TrÀoâcroç g«ixr«ÄKii)'Ztt«:?.Cxfar etiâ in quarto,fpeculatoria

• nauigia protulit.Qiiod qua animaduertiffet Cxfar,fca phas longarum nauium,itcm fpeculatoria nauigta milv ’ nbsp;nbsp;nbsp;tibus compleri iufsit,2lt; quos laborantes côfpexerat,iis

5 nbsp;nbsp;nbsp;fubfidiafummittebat. ttA^f, utmihiquidêuidetur,po' if nendus eft inter aduaria.didus per metaphoram equi 1 celit{s,qubd unico tantum per tranftra remo agaturt it / A« enim equus dicitur qui ab uno feffore agitatur dd re gitur.Palephatus w^ àtiiïavgcüt/.vtavio-Hsn ^t une Ikt? ■G:o ' fa«{ txtftigvsTivfl? K{tA»(z5tw?)? vteftAn? uu^vivtny'i’Tnrvs LiK^«i * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlt/IoJ^ ou.Ttfftm^oj/ 5^ ax wTrts-av^'fcej) iTnrwv oj^alt;S3,«AA«c iJt.óvoif

* Kggaoi tj^ivS. id eft,iuuenes quidâ e radice montis pro/ fedi a uico quodam uocato Nebula,excogitant equos ' nbsp;nbsp;nbsp;celetas condocefacere,in iisep federe.Nam ante id lemz

* nbsp;nbsp;nbsp;pus nefeiebât in equis federe,fed folum curribus uteba ' nbsp;nbsp;nbsp;tur.Qinbus uerbis planum lit,quid lit ttAv? equus,ex

! nbsp;nbsp;nbsp;quo àtAss didus.qt uno remo no binis aut terms per ’ (ediliaageretur,quum tame plures remiges haberet.Po '' lybius in quinto, tAeeft 5 ij à^AHÏ« T^i ygt; fioy «LlaKit^y ó/lt;»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m j TM

P 4

’M*-nt^v^^y-^^ td eft,cepit QC celocem fccundamRhiu® Aetolicum ßmul cum focus nauak'bus.Dicitur ÓÓ itAif' 7JtfFgt;Thucydides m primo, tc/l/Tv Si/Mjms ^J}oxs lt;^ ln^* quot;Loir iliSlëlUm^XS MiV (iU^vuils TlfOTTiy^-Xt mS K^ÿVcàÿlÇ- lquot; eft,uifum itacp cft aliquot hominibus in paruulü cdoc^ fmpofitis finecaduceopreTmittereab AtheniefesJdef^ alio loco, 3n^ai^y! ^ -^aeßis «svo^^tu ms vMs xsHTrÂÎieÿ’T Iti^ÿù «{peufi^n^. id cft,Thcramenes quidê traditis Aftylt;’ cho nauibus delatus in celocc extinguit.Quo Iococdlt;^ cem uertitValla, for tafle non inepte. Gellius enim in ^ his uerbis ufus eft:Celoccs,uel(ut Greci dicüt)celetlt;?S' Xenophon in primo k^lujiKÓi^j3^ Ji inuviKty ^n^iims^ Li^ijQ'^v[xc/}Ny^i\i7X7{f i'T^vMJtJ.ci^icw. ideGDteonG , autem omnia quæ in prælio contigerant,perexplorât^ num celocem nuntiata funt.Idem in quarto deBrafidi pà/îôf Ji ^ luA^Tiiu Kisai^^^iifzmfjd/i^'t Sic uertercm,Ip^‘ autem paruuloceloce eminus fubfequens. Valla ucrl*‘ aduarium,dd non celocem,ut fibi non fatis conft arc n’ deatur. Appianus in fccundo de bello ciiiili: ’Gt^xTTi P 6lt;^«7nvTxs ù^ 4 TTOTaiiijj i^ JlvoJiyfît sxJHuiJ 01/7« it UhaU o^v Ö hvëii^v/iT^T KS/soy Sisnlivï TTiyTnyXjiw 75^? [iMOs^^^ IfuTt^oy iioiyaJa-iy. id eft,mißt très feruos ad fluutum qi*' aberat duodecim ftadiorum interuallo,qui inftruêdui” curarent celocem celerem cum optimo redore ab ufu'” eius qui ueluti à Cæfare mitteretur. Plutarchus in C^ re: TfAaio^i Jlcgt;iJigt;iixl(rgt;iS(A^sy uocat. cc(}fSfjAjves’ó ^ ïï’^5»«^*? tflivojj ijPaAtv^rt üé^JbifX, (t^vsfx ttxv'^ tSb- vrAotoy iySiùs V’*** ^%9®' JlisJkKciJlt;rtiscAiJig(J cu’xjf^üvea tt^dj ygt; ^ivnojoijt id d^ in anxictateconftitutus rcru mep diffïcultate,rem ardü’ excogitauit dam omnibus confeêfo duodecim fcalm’’^ rum nauigio illinc feducere Brundußn. Dicitur SC i”*' KT^mUns ab Ariftotelein primo znièzd^Atiw/ea^quodef^ nauigio'’'

LIBER

nauigium prædatorium.fi Suidç credimus.Xenophon in primo tAKtjbujKMt/,’fc7TOxTe/lt;/'« pofuit:lt;^7x«/9« lt;A »y «Axi-^icJJlys Hxlt;jv txT b-^K^cinvuiJ lt;rutJ Ts^'n 'iç/.n^itn »y i7rKK'Tamp;.~ i nbsp;nbsp;nbsp;«n. A celetc celetizontes pueri didi,a Plinio libro trigefî ; nbsp;nbsp;nbsp;moquarto,capite odauo: Idem celetizontas pueros fez ^ nbsp;nbsp;nbsp;citid eft fedetes in equis amp;nbsp;eos agitantes. Ponendi font * nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;cercuri inter aduariaLiuius decadis quartç libro ter f tiotlpfe cum daffe centum tedarum nauium,ad hæc lez ” mioribus nauigiis,cercurist$ ac lembis ducentis profici/ ® fcitur. Appianus in Mithridate, fai^Ki^zs -n. was lAz cw ' ctwt-rotjx^T* (w-rSt Strabo etiam meminit. Eft 2lt; KÄicJs J* inter ktiiora minoraq;nauigia. Plutarchus inPópeio: 5* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«S W ölt;/l)iz lèlitccmhiKHiJ TiJ^ gt;i«tlt;7r^!gt;wvlt;/i.'r«2s SiocfMfjss iKTrttny •® • iiioiM/\smiJ})j^,à)i^ùamp;i (JULKS «^i«^lt;i^amp; Ti^OLn'KiO^xt ohiyaS '^ wS^aims. id eft,ubi igitur uidêt minime regiü,minimccg * fplendidum,necp Theophanis fpei congruentem recez '‘ ptum.fed in unico nauigiolo nauigantes paucos uiros» '' Quum non fatis fcirem quod genus nauigtj effet kAw'j, : nbsp;nbsp;nbsp;adt) Apianum qui in eodem hiftoriae loco fic aitgt; àvgroô« ■** nbsp;nbsp;nbsp;est lt;A T yvxttys o-Kk^©” KbreAtf t-ro cù/T t7rt/x7r^j»ï ^ ^-?t«w{(j imt «Amv»fjty t^irahous vw/o-l »« 5ibj^ilt;Js»j. id eft,ap/ ^ probata ab omnibus fententia,miferunt ad eum uile na uigium,propterea q» mare illic diceretur uadofum,mini metp capax magnarû nauium.Cæfar ctûm in tertio De hello ciuilijnauiculâ paruam uocat,quam kKikc/Ik dixit Plutarchus:Ab his liberalitcr ipfe appel!atus,5lt; quada

* notitia Septimi-j produdus,qubd beUo prædonû apud . eum ordinemduxerat,nauiculam paruam confeendit J cum paucis fuis, amp;nbsp;ibi ab Achilla amp;nbsp;Septimio interfieP tur.PlutarchusinTimoleonteoneriaptam Séfrumen/ ^ tariâ fecit,propterea qubd necefsitas urgcrct,dum ait, * Çmi/iKtf^cÙ/HS (JXK^lÜi k^l^ i^K't.-nllt;iiS«m)tTil)lsà.7I^Si.2i.Ü)lJ.

Idem

9^ DE RE NAVAL!

Idem Plutarch us tn eo Iibro qui «Trccp^iyt^KTX mûr^ tur,quidfit KÄioJgt apcrtius dedararc uidctü^quamU* dubitaredebeamustubidecade fuga Pomperj traçai' IUT« Jè tÜi ÇV (fce^imha itcJybjj ep^rtny ^S «lyv^tyian iin^' i/js-Seuvay iK'^TOiH^vs as«f^nulcnsiJTi^oïay «msa^ctvTamp;'^ ^KnAÏitsgt;\ides ut quam fupra dixerat «Aiceh/lee, nuc U' eet K\nv7ti^iJ TrAoioy, ideft,nauem pifcatonamtutnen'*’ uclmediocrisiudicqdubitarequeat.quin ahicJs tit«^' WTn^lf TT^sloy. Sic eruenda ueritas return obfeurarû coquot; quirendis conferendisip inter fe authorum locis»

t I B E R

Scäphd fluuidtilis ad Merces conuelenddit

DE RE NAVAL! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»et

V N c defluuianJibus dtccnd«,quæ üc dicuntur à Liuio primas decadis Üb, x. Ibt capriuis proximo uicom euftodu dans,pars fluuiariles naues adfuperan dauafaftagnorSapteplams alueis fa/ ________bricatas, pars capttua nauigta armatis cóplent.PoIybius in tertio, •mrtcfa.aTfAoïx uocatjhis uer bist Kff7«!^vQgt;:f lt;flilt;/^V'I^CÜ®“i(^ yti(JiV^ÜlTKS'nïS7lV'TtX{Ü0lS TsKóiois T^ jÏKS(t(ny,«a'd^isSix f\ tTrtTwfi e^KSl^t^iy quot;^ TtAHSo!, Rü-ns c/i‘^c/Jÿa!X!^vä^w'^^v^J■lX7I^^’nis'^c(ylt;c■y■svolt;n Tiftcftv/ 'm? ^ T (TWJiyyvQ TQTTMiJ^ id eft,quum feeSdo die confti tifletflumenq; ponte fluuiatilibus lembis impofito iun xiffet, Afdrubali negotiu dedit exercitS traiiciendi:ipfe autem traiedo ftatim flumine refpofa dabat Iegatis,qui aderant à locis propinquis.Diodorus lib.xx.gt;^ 7n7ilt;cSy ^ (THSteptSy Tmaiiïcey coj^ ’^^K^celt;ryS^ii!y,7mv'?9i’ d'^ T^'fSf tj^oi/'ïfv fiA» 7mvZix ty cS\s ^Hoxyi^'S! emv^fS w/(^°xs,ói yi^i viy KV7iyóvoy {/.iTpia! HTn^ivquot;^. id eft,multis illi conquifitis flu uiatilibus nauigiis,tïs autem omnibus habentibus mul/ tiplida telorum genera,utroslt;^ qui iis ex arte uti feiret, Antigonus cum fuis non kuiter premebatur.Idê in eo/ dem deSemiramidet J}iiHfKd[i«lt;f«è K^iTKa-K^x^^iy mTiifaa TfAoïx jitü^iT« d^ÿ. tH ynTUHsfaaiy dlgiKiHsy^yRd'X 0 TTKÄiy «^ y^o^oy^’x. id eft,curauit conftruenda nauigia fluuiatilia, quæ facile foluerentur,ut expedite magis transportari polTent di(roluta,tteru(5 ubi ufus effet, copada. Strabo eiufmodi naues TmK^xvxQ uocatlibro XVIL ditCnydf/dit eis'^vHCy iiSï TmfUuvoSió dè Tru^uy dj^ o'KV'Ttchldlaiyn'iTrtir'o! d^^a-Kx^^oy SisÏiioiKAvtu JÏTiAeKiva). Quod idê author mi/ Siièoy uocatJnterfluuiatilesfuntlintresquæ remisage bantur,utpalam fitexCæfarein vii comentariorumt Conquirit etiarn Untres,has magno fonitu remorû inci/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n î tatas

101 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVALT

ta tas in candê partem mitti t.Li'ui'us decadts terh'æ libre» primotltacp ingens coadauisnauium cftlmtriumc^ te/ mere ad uicinalê ufum paratarû, Tullius pro Mdoneï Repente Iintribus in earn infulâ materiâ,calcem,cemen ta arct,’ arma conuexit.Extatiocus apudTulIiûde claris oratoribus,quem CJulius in perpetuS notauit,quuni ex eo in utranc^ parte toto corpore uacillante quæfiuif, quis loquerctur elintre. Fiebât quoq; naues uitiles è corio in Brirânico oceano Plinq tempore,ut teftatur in fêptimo.Etiam nunc in Britannico oceano uitiles corio circiïfutæ fiunta'n Nilo,ex papyro 8C feirpo ÔC arûdine. Herodotus quoep in Laamp;m eiufmodi naues fluuiatiles admiraturt 9« ttâcicc tiwniai t^y tx^^]^ TmteiioiJ mf^otn r« èfîr T^ JixCvÄcSv« ’iav-r« hvK^S'i^t« TrtivT« xkvtivx . fcm««* ' ^ ^ vtn cc^ijAj/iotm KP^êu-n^^i klt;gt;svqÜo(j oiK^^OKn vop-ixs inuS. •nxiióitSU/it TninabiVT^ Tr^avstn TV'rtiaï J}if3^'xQ siy«^i(fl«! t^u3lt;^ 'ilt;/llt;gt;J(piamp;‘ Tfami/jiT^ Tf^vi^wi/ «7rBKzivtgt;vl^,v'n. Tfpai' ^luj muJcJyovfiib'jaTit^KocriJ})! •Tp'o7np liVKÄST^i« TroiHonviiS ^ tifthcJiJLHS TrÄHimvl^ TSM 30 ïïAtwjz ^cp «'mccai j^ t Tn-rtefiiif (f^'iS^ (fc^-nufj 7rK»tmv[iili',(icJAtsK^ Hixv! (poiviKim nstTKyyiJt OtW TTAiHS.i^UMz} Ji xxm f/lvc TiAhkJ)^^ (^ jlvi dWi^äu o^SlSÿ tstwTwpjf^ ópSi' iAKi 30 TtAHK'JfOl/jal/i.ifa) u3iet.7rtd^ À %^ HStflx inyxAx tkSt« 7« TrAeix lt;^ tAKoswj-TO Ji i^tnsx ttlnn.6ùÿ »^ TS^7XM^iAÏai(j txAxvtuii yéiiOjj iy^,^^^^^^^ c^ T^iiu ovU IcSs ^^visi,'^ Ji quot;n'nn (iamp;^otn ttAwviH}'. id eft,nauigia illis funtgt; quæ fecundo flumine deferuntur Babylonê uerfus,oin nia circular! forma eaep ex aluta. Paftores enim Armez nq qui fupra Aflyrios incolut,id genus nauigq ex cells falicibus conftruSt,circSpofitis pelJibus extrorfus,qui/ bus tegumenti uice utuntuncarinæcp Ïoco,nulla ncque puppisgt;necp proræ forma difcreta,uerùm feuti inflar in orbem compofîta ftipularefercninuillud^ nauigiûHu/ mini

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*0}

mini permit tût mercibus onuftû:præcipu'c aut bicos e palmarS foliis coportantuino refertos.Reguntur aut a gubemacuKs duobus cum totide hominibus qui ftant, quoru alter trahit,alter extrinfecus propellitrfiunt aute amp;nbsp;hæcnauigiaualde magna,nonnulla 8^ minora.Eoru autem maxima ferSt onus talentorS quinep milliS.Ineft 2lt;inunoquoc^nauigioafinusuiuus,in maioribus etia plures. Diodorus Siculus lib.Xi x. ubi deadnauigati bus ad afphaltS in quodam lacu miram rationê non naz uium fed £afciQ,quae tarnen ufum nauiS praeftent,refert his uerbis: Tr^airKivatw^tJ^ot^' «Ac/xà? xjjAagoiiz tv/xtyt9lt;/? fc/xfaT^ÄOi af T^ At/xv«{z.ùamp;i j TîsTwp uè\nstSgvT] v TjAaw Tpi^y, t/lvo f^i^^ii!Tt^ffAt^iiiS^tts TtKxms (iaiTnAetT-aiiilS (^o^Hii ^••nfx eüs ’^esrhiovtxs tx T Tn^CCV K €tK^4tamp;3 'amp;hlJ^Ü^X! «liuh^f OTKy 7 TJ^jOTöf? nvu^ r^ (terefaf^TV TnK^Kiii^^vïis uè\7iylt;Aüot, Ö Kf^^TCT^ li«h«KHS 7Ti'TpXS X:^HS'^lt;i^iSyc{amp;lv(n rlùl JkiriiHy, «T« Ä^TiÄfejsin àf TKTrtöta. w «Zlfc^tf cÙjt ibüTna-H •/ Jkaiius Jjg:-fi.vamp;eimi,(jt,n lt;AvvKnSbgt;amp;‘ v^ViV WrXlt;/^v^'n(^nstSK^7^^ «^ ’nis «A-Asif vJlxai^nTi^ uff^vH^fiTta Sif uS^-sxtdveisonoMS.c^vtri yi' k^ * ’'W^ “^x/tj^irou S^cJf©-, u avii^iiüva ni’n.^^amp;y avfno^us « TTvoSf tfia -^Sv s^^it?. id eft,calamorum fafces admodum ingentesinterfeconiungunt immittuntep in paludem, inquibusinfidentnonplures tribus hominibus, quoz rum duo habent adalligatos remos latos, iisq; remiz gant. Alius uerb ferens arcus adnauigantium ex adz uerfo,uel uim inferre conantium, impetum propulfat* Vbi uerb propius ad afphahum accellerc/arrcptis fez curibus operi intendunt,^ tanquam c molli petra exz cidentes, implent ratem colligatam e fafeibus, deinz de retro reuertuntur.Qubd fi quis eorum dilToluta raz te in aquam incidat.natandi nefeius, non peffum it, Ut in aliis aquis fieri folet î fed perinde atque periti natandi

natandi fupematatînatura enimillud humid3,pondus fuftinet omne,cut contigit participé eiTe incrementi u^l fpiritus extra ^ fi defolidorS genere fuerit. Nee iftorä ratis abfimilis eftprouerbiali illi,quê jt^m Græci uoeäf» LucianusîùÂ ^ims af « t^aj/ä« (f^^t t Myóloy « T wvioy «^ TiAwQci di^avTK, Strabo in XV. ^itAica HffÄit/Ävas dixiï» ubide «(r(fK^Tu mentionê facit. Fuerunt SC monoxyl^ Iintrcs,utapud PJiniü in vi. Regio antem ex qua pipet monoxylis lintribus Baracê conuehitur,uocatur.Qtia^ defignare uidetur Liuius decadis m lib.i.Nouascp alias prima Galli inchoates cauabant ex fingulis arboribuS) deinde SC ipfi milites fimul copia materiædimul facilité te opens indudtLalucos informes nihil dûmodo innate . aquæjSC capere onera polfent,curâtes raptim faciebât* Alueum autê pro carina uidetur fumpfîffe Liuius det^ dis ni hb.iiLdumait:Ibilt;^,adeononarmamêtamotllt;’ fed etiam aluei nauium quaffati erant ,fubdudîæ nauri dum reficiStur aliquant« temporis contriuerunt. SaUti ftius in hello lugurthino : Hieß alueos nauium inuerfoS pro tuguriis habucre.Alucum etia pro uafe ligneo pogt; fuit idem Liuius in primo:Tenet fama,quum Huitate*” alueum quo expofiti erat pueri,tenuis in ficco aqua à^' ftituilTetJupam htietem ex montibus,qui circa funned puerilem uagitS curfum flexilTe.Qiiem alueum Pkita^ chus in Romulo, a-xiefeu/ uocat: ^j^ipSivamp;'Svi^sa-KSi^^ 7« Bfttf 9 KîïTté’jr ^ uamp;i T 7n7«iiofj as ji^'d^i/tid eftjimpofk*^ in alueû pueris defcendit ad fluuiu ut proiedurus, Sc^' phaenim non folùmnauiculâ fignificat,fed etiam u3S concauö,quodetiä nunc nomen rctinet apud Veneto^' Plutarchus in Demetrio, fcfjJoAxiot/ appellat, i^t^vc^V^ •rfgt;iltxst}(^ 7mv7«sMVS titèasàs ’nitfóhxioy c^HÄSiiMtamp;' id eft, lufsiscß in naui omnibus conquiefeere, ipfe (^°^

feendd»»

LIBER

fcendês in fcapham exqt folus.Plane kapha eft tanquâ ininftrumento nauis:2lt; fi quis nauem cum inftrumêto cment,præftari et debet fcapha fecundum Labeonêin tradatu De fundo inftrudioJetiam fi Paulus id notet,di Catqjfcaphammediocritateno genere à naue differre» Eratlongarumnauium.ut conftatex quarto Commen tariorum Cxfaris,his uerbis,Quod quG animaduertiP fet Cæfar,kaphas longarû nauiö,item fpeculatoria na/ uigia militibus compleri iuffît. quæ uerba fupra citauiz ’ mus. Liuius decadis tertio libro v. Inde acceptus kaz ’ nbsp;nbsp;nbsp;phainarcecofug^ Etin eodê,Exceptis in præparatas ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kaphas nautis»Venetifcfc!pbo ercopduo uocant,nauiutn

* ©nerariu il bdtcllo, Lucianus «ftxawou/ uocat, dû ait, é’ rà ^7iïgt;tcrCv7«ïwv'ïtólt;Ax«'3ï«*fcAC:ü)vtffc'jJ(B góv©^.Tulliusfe/ ^ cundo de inuentione,Poftea aliquâto ipfos quoep temz ? peftas uehemêtius iadare cœpit ufep adeo.ut dominus '^ nbsp;nbsp;nbsp;nauis,cü idem gubernator effet,m leapham cofugeret» * nbsp;nbsp;nbsp;ffxKff©' autem in neutro accipitur pro comuni nauw cu ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tufeunep generis uocabulo,ut uidimus in plerifcç locis

* fupra citatis. inde o-xàç? Tt^ivex«« apudDiodorum in '* x x. pro nauibus quadriremtbus,lt;ruüU9 -njoT^K *#8? T^^l9 ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eixeîv aHîtepeSv •'ewTs^^'igtSvoj nBÏfivi}(SHVM ç^aCÔAaf uÖi mKnt

'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SfTKV t/lvtnf^ mgnisav »y 'nvctraiJ^v» Idem in eodê, Ait^amp;az

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§quot;3 ^T^TO^cnxAw Jute o^KSi^V -ÿS^'nrtvTïtSiKcSv, t^«v tvwi -^^ ^ KVe^^y jïivn^Mlo. Dicitur Ód ^^(li/iFtav, quo uocabulo '^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non femel utitur Lucianus, j^àf av t^HJi c^'4-v|eu to a-KX^

^ o/liop. Cymbam Latini,ÓC in ijs luucnalis, Atque una tranfire uadum tot miUia cymba * Neepuericredunt» Sumitur Sdax^cf©', pro concaui * täte 06 uêtrenauis, oes t» o-K«7i/(ipffnde fcaphiü,pro uafe ^ nbsp;nbsp;. ut diximus in tratSatuDe uafculis, amp;nbsp;etiam pro ligone

* eo quo exercebantur Athletx» Inde apud luuenalenj» lt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o Et ride

Et ndc feaphin pofitis qnû fumit armis. o» jJjgt; gt;'Vzzt'Â?lt;à ivfois t^^^o ^^'yvßveecnct! n anfiTTccvH truÿi'^ovTii j^^và «vatii^y Mà^^ÿivvaïi’n}. Ici feriptu inucni in fcholqs Gr2 cis inquartâ ecIogâTheocriti.fi tibi probabit et® autho ntas.Cuius feaphij meminitPJutarchusin Arato,E’7Jt^ ^cùvîfeu /^' ictiÎÂ'i Ö ’mis BHsmv «ÔA»Z;x«Z!ÇWt« 0 r» (ru/jivf Tróxzaózrs »y RecenKiKov, v7rc(V7«7TKlt;ni/ x^v^ Tiùb x/t/l^ifayMf t^ v» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eft,Extat cnim ^ imaginibus tilius fpez

desquædâ athletica,regiacpilla amp;nbsp;eogitabûdauultuJ forma no omnino negate uidetur uidîû pugilicn, aut«z tiâ fcaphiû.Idê Plutarchus Viç^ /vxa7ti(e5gt;ais yf/^oyM^rit Ky^ioy /\ two-^Mij JihisKiiK gt;y «}^i'fcj xuti^ni K^ixAeS: if^ßi/ !ïàiij7à lt;rnîtlt;füoiJ (wijgt;i4'i' t/tùp(«j/.Quêadmod3 enim agd , colafruticem agreftemexcinderecupiens, intrépide de miifo ligoneradices ipfas euertit.Idem,Et Tr^io-ßvrii^'if TO’oAiT.ïô'ïyjÿ T« oouxrK •smvTi.hiSi ànivi/Tiim^ «yvnvxsK ^rf^ofâfjS^tO'n ßH ^auccin^ trnffefaoiQti^iAi K^TK^m^û^ Id cft,Ncq;em corpora prorfus immota inexercitatat^ finimijsrpropterea quod nonualeamus ligone uti, ne$ alteribus.Ratem quSGrarco uocabulo lchedtâuocaamp; ponit VIpianus inter naucs in tradatu De exercitonai dum inquifjNauem accipere debemus fine marina,fin« inaliquoftagno nauiget, üue fehedia fit.Et uerifimik eft id genus nauiû primS lu idc, ut legimus apud Diodo rum in loco fuprà proiato,ubi de Argo naue mentio laz äaeft, Virgilius in lêcudo Georg.Et pâdas ratibus poz fuere carinas.Plinius in V11, Ante ratibus nauigabatuf inuentis in mari rubro inter infulas à rege Erithra.TuHi^ us nono ad Âtticû,Lcgebâ tuas literas,cum rnihi affe/ turà Lepta,circunuallatû ellePompeiû, ratibus etiam exitus portus teneri.Quod ipfum conuenit eu eo quod kriptû abeo ipfo Carfare in L de bei« ciuilpQuorû ope rui»

’’ÜBER ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tof

»fibaec trat ratiotquafauces erat aftguftiffîmæ portas, * mole arque aggere ab utraqj parte litoris iaciebat’quôd hislocis mare erat uadofumUongius progre(rus,cû ag/ ger altiore aqua contineri non poffet, rates dupUces quoquouerfus ped3 trigtntaè regioe molis collocabat: has quaternis anchoris ex quatuor angulis diftinebat, ne fludibusmouerentur-Vitruutusinfecundo, ubi de larice.Sed quG portatur,autinnauibus,autfupraabic gnas rates coUocat.Pliniusltbro tertio, capite quinto, dicit Tyberim nauigari trabibus uerius, quam ratibus, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis uerbis,Sed Tyberis propter afpera amp;nbsp;confragofa,

’ ne fic quidem praeter quam trabibus uerius,quam ratw ' bus longe meabilisfertur.Grxet,utdixi, ^^tt/intj uoeât. * ^ Polybius in tertio,ubi de Annibale qui dum Rhodan« • tranfportandos curat elephantos,ratibus ufus eft,E }/t/ ' • VITO di « {flg.ns)(ja./H 7^' Óse/W’ ffif^'^ •ns.’srih^Kvns ^ilt;/liKS * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^lt;Avojy|«7rt.S2Sj,«g«f0T«tTHT«(/^VO7IfflJ àWlt;«ÂCUJ ^^|«W

' 'ne ßteüwf «patrtci» ccficJ)0T(lt;(^’af èf rhii yhü^ tUjj tgßaffit» t5 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsölxni^TtKaJai 'tj^aGnf To' atWÄMtfiT^oi» «f TB^^HMi^K mtAets^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•rt(U'nUs'jffv^^yvvv'Tt.SKJ9^tcs'iK’^^^05'n^B'»^t^^0V)'n^^

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vovTSsC ^^UJ KUTKo-KiAjhù 'ri (^yiiälamp;‘ at roy m^oy.’ibù Ji oc»

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rè f (flifHïT©'TtAAgow HtrifttÄi^ov^ Toïs m'^ y «S ùamp;gt;y«o»î,a?

' va a^Toj^QA©* •srtefvxoT« •^^tve^wt» tvK'^ovnc, 7if of v» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cvggtvij^ Ö gH7^lt;«)âàlt;S5T'ooAot/^'^p1J?/TBU10r«gB»7KlH(îeV-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TfeCj ■BTgOf /vO7lÀ'tâÿ«b^4ZHXa'ï'O'KCM'^lt;rt/^ga THf TOf oßoÄHf,

* fttT« TOüT« lAùo TS^TT^yviKS ‘^J^M c^lt;J)^(gt;ôv7US 'TKS (xtyis«f

iffgoffifaÄotr Ttuf fc^^KTOuf,Target ctuTaff pÄ* biiùw cA.lt;/\y^«tt STf Ot ^t TKf «Zîuict aTtüï,ÓüS lAllt;^KBTîr»f cd/TOp W cîtf dio-iast» ' juilCfJ« /i Jtgù 7IÂé® TcluTXlUi ÿ/H-Tap » oFf tgtTAOp 01 f^ilt^Oi fugaXH5oxi7tc VK tairai/ 4gt;tf4lt;Ô« i^ 75 tsOTCCtii, ßi? ‘/'t Tirgot ' TOp foui ««Ttp^VTlt , 7TKg««5/ttflp H^ Tfftf CUOKTap «^ 7»TOp ' Wamp;je4ï, lt;*47« c/it 7KÙTK p^ui t^^op wè'ïTtétrKVTtf TffoAuv, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 2* (MS

IO» DE RE NAVAL!

»œf 67rtf«A\tfl''rtf ^uitHti(r«)J,0ßeeKluJ ly avr^^ou^ TTBioiuiTM 7? ^ '^X‘^'‘’'^^^?^^^ “^f^^ '^‘^^‘ttny ói/lü,-^cfèSn^ay aêiff liivuy Tilt ïvJhts (ii'^^i (jSlif Ti^os x iy^iy «à iirlt;i3{i!jgt;}(amp;yt as JÏ^ v^a^ tytSciiveiv vi/laittSs ’Ä ’nÂ.iiûv^junv c^ ri^QiéytKTos évi^, •n^óipSji’oi 3f)hamp;ctt 7ri3x§^iw7ay cwyol^s -f^Syjjau, fe7rà Jl uJ^ TCCsliÄivfcUlt! tTTkSHQnV J^-iJ)«?50^gt;lt;9'/'«l7'4? CW ^iiryt,is,0i'JI^ lt;ni^nvfo TTfosÏKQix^xQyi^ \iy.€ai!t7naxreta-ixySivoi7xivyiC(Ïtt^i yfytmt K7riaj!3rKQi:y à» ts^egt;)(tXT05,7té n ^H^lee gt;^ r«: vis cwroil ^ijj^Q.i '^oyttw lt;/ls^«s«j(diT^« rx ^^Sx^r^iM 7«: d^j^xg tSf* ipïfo ty ^ ^K^x TOTToy w^ytx.iJ^iyóyS(j0x'j 7mvlxy^3iy x^ ^ élt;^y.xlog xnif/li^lx ty yt.iviy wxyKX^îfc f^yai^xv^ty TtniTv^* fóisi!) Troisd^iio^aytivay àà ^ijï^v J^voiytTX tiAgsx -^ S^^m'l uSiTvraiy i!ïiKgyn^n,7tvix'j i^(^ïQv quot;^y m^oyiXTsi^^t^-iÜ ^^, •ny Tnlxycy CU/T« lt;/lçf, -ny lt;fóC0y,agt;y mit {jIIm tv/sg dt^htäi itvV* €h 7rKv[xg,rsit J^ thicfxvÏxg c^c7za9«vaz‘o^yJ' tIw tAuLxyiy i^ 70 ytiyid®' Ä*TTfoScsKi^cay i^eù^ovrig TcwTXg xxs^ ttJ vyjof t^ l^7rvïovlig,CCtiX ^^tKifVOS^vÏigTrXV 'n t^iHTtt-^OVtrcvli^i^ quot;to TT®Av HStff vt/lxfog o§dluv TsonipJ^roi ’fût iso^axy,}~ïic IcuOf fdat nobts per forenfes difceptatfones nó licuifle fupi^ Rripta Polybrj Latina faccre.Qnare cü urgeremur à Vj^ pographisiHisin folutüSipónniuerba dedimus, qn^ fequûtur,Eorû traqctendorû cofilin huiufmodi fuit,Co pluribus paratis ratibus,duas inuicem copulatas à tef^ rainamncmporriguntlatas pedes quinquaginta. Hgt;J alias duas à parte ripæadqciunt.quas ne fecunda aqnä deferrentur, copluribus rcrinaculis ualidis ad arboras parte ripæ fuperiori eminentes alIigant.Erat earum b” gitudo ad ducentos pedes. Poft hæc alias duas rates» quæ reliquis longe maiores erant, extremis illis leüà^ adne(ftût,quô haud diffïculter folui poflînt. Ab lus po^ dcbant funesaliqui.quibusabaduarqs nauibus,po'’ quam diflblutæ à cæteris ratibus clRnt,trahi in ulterior

LIBER

Km ripam ualercnt.Poftremo cas omnes humo tegunt ut belpæ per cas fine pauorc,ueluu per folum,progredc rentur.Hoc apparatufado,elephanti quilndis ubique, ' præterquam in undis,parère confueuerant, per {labile ’ ratem tanquam per uiam prægredientibus duabus fez ‘ nbsp;nbsp;nbsp;minis agunt. Qui ubi in extremas rates applicatas trafz

gt; greffi funt, extemplo refolutis, quibus kuiter annexæ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;crant uinculis.ab aâuarqs nauibus pertrabutur,nihil fa f netrepidantes,donec continenti agebantur. Vbi uerb * foluta aexteris rate in altum fe uehi cernebant» undiqj » nbsp;nbsp;nbsp;formidine capti cedentibus ab aqua extremis aliquâtû » turbationis edebât.Qynetem tarne ipfe timor faciebat, f nbsp;nbsp;nbsp;omni ex parte aquam cireufpicientibus feris.Ita primis f •*■ expofitis,ali] deinde repetitt.traiediepfunt.Quidamtk • more ficuientes in flumen deciderunt,qui tarnen perena j ptis redoribusuncolumes euafere. Siquidem amp;nbsp;ponde ? nbsp;nbsp;nbsp;re ipfo ftabiles,8lt; magnitudine prominentium extra a/ * quam narium,quibus emiltere,liquid ebiberant,ac rez I nbsp;nbsp;nbsp;fpirare poterant,pedetentim uadis progretTi, ad ulterio ^ nbsp;nbsp;nbsp;rem ripam rediiperuenerunt. Diodorus libro decimoz nono, ^TCU/^U 5 HÄTKo-KtvaGj;? %«lt;ft«s iÖ’ i^^Xr Tarcetf tïs Ui « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpcwlctshiSiCxiftiJ sïfc90lt;/l«vgov.Étineodem,7rKg«o-n(fl/«cré/ (xStucs 5 TrAotee ly ^tjVaf ïx Tt TwjlibCoi«? Ö 7wj Asxfrt/ljc faitz ' gtÜMtrtTÜ» lt;/luL«gtv.Id eftjbi compofitis ratibus in ijs ek ) phantos traiecit inEpidaurum.Etin codem. Compara * tis nauigijs ratibusep ex Euboea 6lt; Locride tranfmifit $ exercitö.Thucyd.in v i, oixtApj «A’ t^ 'naAiai, ^^Imjquot;^ ygt; ' «xaVjJlt^HiZKti’tjoiKtAtK-vtfwyvTicOTrlHàsjœç p^axosiy Atv* » VX)U,uë^ ^iJ^lt;Sv TH^HOWTiS V‘V Ti!ig^lt.0V KsHl-Ó VnS T^ KX'tMli. ld * eft,Siculi ex ItaUa,ibi enim habitab5t,traiccerunt in Si ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cilia Sugictes Opicos»ut fertur amp;nbsp;ucrifimilc eft, ratibus ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufi fretum traijdentes obferuata tempeftate.Erant Si

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o ? aha.

«9 nbsp;nbsp;nbsp;DERENAVALt

amp; alia ftauiS genera, qua: Hi^ùî« dicuntur ab AppiatW 6^Diodoro,quôd conn's propellerentiir.Diodorus Ü'' bro x i x,ubi de fuccefforibus Alexandn amp;nbsp;de Eum«' ne^owJxyii^oQ out/ oùJfà TjAoia Tmvfx^Siy wf'of tLuJ (Pii6»fiflt; it 7i^ nÄ^mi/ gt;y yn^oavx KofiT/A^ljxiJ/vtrt ^Jgt;l^^^^(n,KSV'rlt;^ •roie tf^t7iK(toffigt; iTi ^Ticlt;rK«lt;fi9 TveSr« Ti^Hi/ tx rap-van «A*/ fctvJjo^ veu/Tr^yv^iVTwy ;t^ HaSvhcSvx» Id eft» Collediis ibi nautbus ex omni parte ad traiedu, Sekucus amp;nbsp;Pitho® cS fuis aduemût eu duabus triremibus,pluribusç nauf gtfs quæ conn's propellebâtur.llla enim nauigia adhuc fupererat ex ijs quæ Alexandri iuflu ædincata fuerant Babylone.Et non longe poft fubdic,7« lt;4’ vsi§xïct zr^x^ tmuSij'01 TW Köi'TOTW Trhoix 5r^.T,T0(/ a^tSitoy ovfx Jti^H^xHi^ * Tc (t^xTtSCy TH! J'itUoJftiOHfVjkvo! •^ivoy^uulcc t^ tIw thêltcff' Ïd cft,Poftridie copararis circiter trecenris nauigqs,qu^ conn's utebantur,robur exercitus traiecerunt» nemin« traiec^um impediête. Nauigium pro naiiigatione,6Ce‘’ quem Græci tiKSiz dicunt » accepilTe uidetur lurecon^ fultus in L.Qui Romx.^. Callimachus » in tradatu D^ uerborum omigarione,his uerbis,Idque creditu efle»’ omnes nauigq dies ducentos fub pignoribus amp;nbsp;hypo^ thecis,mercibus à Berytho comparans»Et paulo poW' pfe in Syriam per nauigium proficifcatur. A » Hircins uel Oppius in quinto de bello ciuilid ta uento certoc^ leric^ nauigio uedus.Marcus uero Tullius ubicp,quä^ ta mea memoria eft, pro eo quod Græci TiAoîoy uocanf’ Nee fi parui nauigq S^ magni eadem cft in gubernando fcienna.pnmodeoratore.ltem adAnicurn xv,Prof^ fus diflblutum offendinauigium ,uel potius düfipatö' Ineadem,Brutus nauigia colligebat:erat animus inenf fu.Idêin Verrem,Non ego à Vibone Veliamparun' lo nauigio inter fuginuorum ac prædonû ac tua tela u«' niftengt;

i»

nifTcm.Diciwr 8lt;^ naiugi'olS,Lentulusinq3iftolisfami nbsp;nbsp;nbsp;, .

' liaribus Tullq libro X11, V t etiam a Rhodrjs, urbc por tu,ftatione quæ extra urbem eft,cômeatu, aqua denies ' prohiberentur noftri milites.nos uix ipfi finguKs cS ni

• uig1olisrec1peremur.QLiodStrabo.i7- îrAeiâexot» dixit»

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7r«(f« jiÿ «gtfa ig 'ar«amp; vvf 7rA9Ôvil •? ^Tots 7iAoi«ezoif KaTow^ AapÄrwiz vj KreTe^ptOpArasp cà/(ùlt;Aluj gt7à TÜf t^Jîïys «»mAtWKSff 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»y MefjoiSj ly yuüMKtSiJ. Id eft,Oês dies,totaftp nodes ui/

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dere eft illic homines in nauigiolis cû tibijs faltâtes im*

1 nbsp;nbsp;nbsp;pudêter cum fumma lafciuia cum uirorn turn etiam mu

5 liercularü ♦ Xenophon in 4. t?Ä9viKc?t/. aüróoptLvoi 5 ói *#

1 TàAL^^iûsjterÜKt^tC fcÇ'æ'AotKexaçTOpt-nrÀLOt» tamp;)f tytvovTO x« t«t2i/ ^«Asijjotz .Tullius primo de oratore nauiculâduo lt;nbsp;*^rum fcalmorum uocat, quodnauigiolum dixit Lentu* lt;* nbsp;nbsp;nbsp;lust Veneti gonduUm dicunt:Citius hercle is qui duorum

1 nbsp;nbsp;nbsp;fcalmorû nauiculam in portu euerterit, in Euxino pon* 5 to Argonautarum nauêgubernarit.ldemdecimoquar* . ’ nbsp;nbsp;nbsp;to ad AtticQ,Deinde ad epulas Veftortj nauicula Jdem ' nbsp;nbsp;nbsp;pro Flacco, Vt ft qua ufpiam nauicula prædonû appaz 5 ruifTebaceufandus uideretur.Idê ad PapyriumPattS, ’ nbsp;nbsp;nbsp;Hoc amplius nauicularum habere aliquid in ora mariti ' nbsp;nbsp;nbsp;ma:cótra équitéParthu negâtalia armatura meliorê inz ' ueniri poffe.ïdè ad Quirites poft rediiS,Cü in paludiz * nbsp;nbsp;nbsp;bus demerfus concurfu ac mifericordia Mintumêfiura ' corpus ac uitam fuâ conferuaret, cum paruanauicula ’. traiedus in Africam,quibus régna ipfe dederat, ad eos » fupplex inopstp ueniffet.ldê pro Plâcio nauigium uo* ’ nbsp;nbsp;nbsp;cat,ubi de eodê Mario,Quod nauigium dederüt,qubd eum linquentem terra,quam feruauerat,lachrymis uoz ' nbsp;nbsp;nbsp;tiscçomnibus profecuti funt Et pro Sextio, Inde nauiz f nbsp;nbsp;nbsp;gio perparuo cS omneis porrus terrascp fugeret- Plutat * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chusinMario vetuh uocat,»y Syhaivlcvos vkuü tw ^««szw ?«£

' nbsp;nbsp;nbsp;f«3(^ov^ï,Id eft,BeV^o quodänauem Mario minifträte»

Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

On aliens fuerit Si de parribus nam« pati/ ^^ dicere. Tul.lib.i 11. de oratofe, aliquot P^’'^^^ nams pofuilTe uidetur his uerbîs» Lïnquamus naturam,artefque uideamuS' Qiitd tarn in namgio neceflariû quàm latf ra,quâmcarina,quàm prora,quàmpuppis,quàm ante/ iiæ,quàm uela,quàm malûquàm reliqua f Sunt amp;nbsp;alias partes,quarum nonullæ propriû nomen non habet,eo/ dem autore in tertio,ut pes in naui. Ipfe delicatum ado' lefcentem imitatusàfcalmofumam exordia, qui Grat' ce a-KXÂiioQ diciturtcircaquêalligâturremi 06 ■permît' nie (ntfleAMïé’ccôif.Indeduorû fcalmorû nauigia à Cicero/ ne dida,utfuprà diximus.Plutara'n Aemilio, -tk? j vi^i K'^ncffue Klt;feiKîto,t^ TiÂciov Vi/èyi)tjjToieJgt;tlt;rf(si^nÿnâ^cv «m^i^' ■ariJd eft,Omnes naues abftulit,nullûlt;^ illis naui^i5trV um fcalmorû maius reliquit.Tulliusin tertio OmciorS fcalmû pro cymba,id eft,parte pro toto,negantibusuet bis pofuit,Vcnit ipfe ma turc: fcalmû nulls uider Att? haudfeio anaiêtibus uerbis ponipofficqua ratione u/ furpatûuideoabhominedoâiflîmo hac noftra «tatet quiuirtamênoneftmediterraneus,fedinfulanus.Tul/ lius dedansoratoribus, At uero 06 contraCralTusab adolefcentedelicato,quicuminlitore ambulâs fcalmi' ’ reperitTet,ob earned rem ædificare nauê concupiuilfo' ’ exorfus eft* Veneti furcula uoeât.À fcalmo didS efti^ '' terfcalmiû M. Vitruuio de architedura primo.Etpri' mû in ædibusfacris,utè colûnarS craflitudinibus,aui ‘ è triglypho,aut embate in baliftæ foramine, quod Grï ci TT^i^HTO'^ uocitât, nauibus intcrfcalmio quæ c'îi'Wÿ^'S* KH dicitur:itê cæterorû operS in mêbris inuenit fymme' ' triarû ratiocinatio. Interfcalmiû dixit ut intercolûniÔ’ Latera Gr«ci aAtvfàf uocant.dicûtetiamToî^{»2V«ri'/

'‘LIBER*

jwp »y lt;/^f»fl[/,dextrum,finiftrum'uelatusÏut apudlulium Poilucemlegimus.Lucianus in loue tragoedo,« •n^w^ai vè^itih^ris «isit/^nAiKT t^, H TÓij^B eygt;;^wv,«7rwv7wc7ifo ’?9f «JAftur.ld cft, Vel prorae redor dedarari debeat,uel late/ ris alterius pracfedus,uel prorfus ante alios praeßeiatur Et alibi,ruù yiÿ « lt;/lv tbji^b ctg;t® ’^^ ‘^f'^' Carina apud Ve netos nomê retinet, la ehrend: Græce j^ÔTrif dicitur.Lucia nus in Micyllo.aCt» TOs oCfyBS^ÔTnjtAKANint/, Et alibi no femel. Audiui de uiro dodo cû diceret carinam proprié effeidquod uulgo Venetqs dicitur UcoImIm, fed eâcolS bam puto effe quad J]pvo^y a Polybio dicitur.Lannum nomenCquod fciam)non habet. Verba Polybq funt in primOoCiuôtf tyvwamp;i/’tx cô’vix^l' «Höw »y «Aansmos vWTryyâ/ ’ ^o-HCïffÿ.Id eft,Rurfus decreuerunta fundamentisduz «entas Sè uiginti aedificare naues.Qiiod enim eft fonda mentumindomo.ideft lt;f)pvo)^V innaui.Sicdtlt;Hum,opi nor,quodomncm c^uiddeft materiam nauis côuneat. Alueû pro carina Saluftius pofuit in lugurihino,Hitç afoeos nauium inuerfos pro tugurijs habuere.Pompo/ nius lurecóful.L.Qiiodinrcrum.Delegatis primo. Et fi nauem legauero,ód fpecialiter earn adfcripfero,eamcç per partes totam refecero, carina eadem manente,nihiz lominusredtealegatario uindicabitur. Sentina.Tul lius de Senediite.Cum alq malos fcandaUalq per foros curfenualq fentinam exhauriantïille clauum tenens fez deatin puppi.QuodTullius dixit fcntinam exhauriSt, Lucianus in dialogo quinscyKTrABs infcribitur,o, m yi' «w tA©-txxt;(_v7f dixit.Nec tarnen inepte uertit is qui dixit ln|#i/^ wtfKvijxoSvTourJi; «vTÄop.Sed fatius fucrit ipfa «erbafcribere,utiislegendis,fi probatur author,cogno fcamus HuittsftöMaTK eaelïe,quos foros Latini dicunti ♦TF^^KV T^' /\ «AA«l» M /\ TBS isVS tWK^^i}^£v’i^,oiJi (fjef-^KS^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p TKSfWZ

n4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü’ E R E N A V- A L r

^sfiDtu^ui/ptj^aitn.QLiod Tullius dixit,Per fofos’etf'^ fçnbGræcus protulit «^ Tc2jj xaTörsj’wgarcöt/jquodhauO fcio an ueru HtiTuUius emm eo loco nó delonga/ed d^ onerana potius loqui uidetur. Aulus GeUnishbfXV’ Noëïiö Atnc«cap.x i x.quiutnufqueuocabuk' uim^ gnorare nÓ potutt,dum reiert Anonis fidicinis. fabtü^ ex Herodotoforiï reddidit pro t/ahointa dióïisabHc' rodoto,uteoauthore fclt;/Z«Ai« fori diet debeât.Nec fof' taTcingratû en’tJcóori utriuftjj uerba bic cofiderand» ,pponere:Græcapriora,qinannquiora. Verba igit H^ rodoti fic habetJaSt/ quot;^iJ a^ïovxAÏyzoTjcy 7nÄÄoylv)^oviilt;l^ Jußöl/T« 7^à TT^M/Jjou ll3lÖv(iHtrM 7rKlt;SffOU,'i! ITKÄl^yli jy Jl** ^^iKv^^^yaa«^)■ ^Hiiit[« (iiyixA« dihicca oynaWIf KSOtväiHlt;^ '7nKtä^,0^ltK^ ^ aoû iK^K^Ki^CS, Tflsiïjdvfxj vJ^eCHOin HX^^ « Hï)2iv3toilt;n,(axaógt;(fi:^TtAoloif M/JfstSp n$Q^vótuigt;'^i! j^iw'f^ 2^xye uè\^iih^amp;y 701/ AQ/ovxtK€«hiv[«s,ij(0v 7«. '^»111x1x4^ ^ cruutvree ri^ hiaist^^ifieeT«/}^ 'nQgt;ilt;^'r« fff^i^-vyny} ^ fcunoyS^.vKün) J^N 7réSeit' xjjtv^ 7V^KriiK?lt;llt;cc Ktf^^^jeuf vil^ 6{iixs « «ÜT«pc/fgi^x^tiu /jU-jj amp;S ^Ixi^HC ^ yn Tvy»,» Iktth^ islliii ^ÂxiKs«(j~f(wTxytsÿv^«7rlt;iÂÿSiv[x'jfàv Ae/ovxig ^^lt;^, Tnz^cülNGx^yiyr^i/lHiTfQ/i'm JiKiOh’^’i^n/^^v (àJtofj ^ -nxic^ TTXcni 5XvÏx 97 Stat i/nAtotai x'^xcu.x^xxg 7 ^îÀÎKi^ tavf^ Kst7^yxxxâ\,amp; Zixi iXi^SSvà(ii2A.ClHI XKVm.^ TB XÇ/sBlt;^^^ S^UTTOIIJ xon/iyxvxyu^sxxt 14 Ttig -^VliVflS if l^imjj ViX. Ttv^’ yvlt;Auïj[et[i 7rxxxi/~[lu}xmvHy gt;^ \xSó^x t/Ùj kiÓx§hv sxvÏx ^^ Xl i-^tüKtOlXl J^ifi^S^V V0(i0il7óp ’ÓfSta(J^ihivl^^0g 'j 7BvÓlii^, ^\^(\^'''^^ quot;^ ^’^^‘^»^‘’^l' ‘ilt;igt;VTèiJagt;s eyi mài 'n XKiv$ 7r«iri'^ ^»f/^ °^'^^^4^ is7luj H^eevéov^ôy 'j J^^lt;pivx Atrvtn vrooAafw^ ^y/fxö“ w7«w«j»oir,RcIiquano adda,ne logior uidcanc^ fabula ipfa fit omni'b’ nota.GelfiS audiamus,cuius u^ bahæcfunt,E5 Anoncrex Corinthi PenadcramicS* ' matucß habuit artis gratia Js inde à rege proficifcit t^f'

iras indy tas, Sicilia atqueltaUam uifere. Vbieb ueniu aures oiTiniû,mcntesq; in utriuf«^ terrae urbibus demul fittin quæftibus iftic amp;nbsp;uoluptatibus amoribufeg homiz num fuit.Is turn poftea grandi pecunia Ô^ rebona mul/ tacopiofusCorinthum inftituit redire. Nauê igiturói nautas,utnotiores amiciorescp fibi,Corinthios delegit. SedeoCorinthioshomineaccepto,nauicpin altS pro/ ueâa, prædæpecuniæc^ cupidos cepiffe confiliS de nez cando Arione»Tum illum ibi pernicie intdlcdapecu/ ’ nbsp;nbsp;nbsp;niam cæteracp fua ut baberent dcdiffe,uitam modo fibi

’ utparcerentorauiffe.Nautas precum eius harum corn/ miferitüefleillatenus,utei necem afferre per uim fuis manibus temperarêt:fed imperauiffe,ut iam ftatim coz

* ramdeRhretprçcepsinmare.Homo,inquit,ibi territus

'f fpe omni uitæ perdita,id unum poftea orauit, ut prius lt;* nbsp;nbsp;nbsp;quam mortem oppeteret, induere permitterent fua fibi

'^ indumenta,ÓC fides capere,óó canere carmen cafus iUiz lt;* us fibi confolabile,Feros amp;nbsp;immanes nauitas prolubiz 1^ urn turn audiendi fubit. Quod orauerat, impetrat. Atz P que ibi mox de more cinCtus, amidtu ornatus gt;nbsp;ftatim/ ^. nbsp;nbsp;que in fummæ puppis foro carmen,quod orthium dici

* tur, uoce fublatiffïma cantauit. Ad poftrema cantus j! cum fidibus ornatu'que omni, ficut ftabat canebatq;, **' eiecit fefe proeul in profundS. Nautæ haudquaquam dubitanses quin perqffet, curfum quem facere coepez

* nbsp;nbsp;nbsp;rant,tenuerunt.Sed nouum, Sóc. Vides optime lecdor

» nbsp;nbsp;nbsp;utGellius.etiam fi ad uerbum minime curauerit vierte

reHerodoti uerba,tarnen quod Græcus dixit, ^JIuLt»

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'n Traaft; th^z a-xiihliJJ ly scevr« ^ win tt/'eaAtoicn JltJtXâày vif

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ixoy »Jt'ógÖlot'jGellius fic retulit, Amiâu ornatus ftafeg in

d nbsp;nbsp;nbsp;fummæ puppis foro,carmen quod orthiü dicitur,uocc

» nbsp;nbsp;nbsp;fublatiflïma cantauit.Quare tlt;/!iAi«,fi GelUo credimus

ÿ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi funt

*rt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DERrENAVALI

funt fon à Cicerone didt S^ aliquot Latirt/s.PIufarcbu* in Sympofio eandê Anbnis fabulam retexês, alijs ue^ bisurusen:,aitcnim,K#7«scè?7^lt;ï-}óp rgt;»;^j/ ^ Ti^vnv^'^ eft, Stans in puppi ad alterum nauis latus. Simul Sé y^ ludnonomifcnm, P’utarchum genus illud cantiongt;s* quiflçôtfl? dictcurab Herodoto, viM«*' W’rw^‘’®t' uocafff» quafideclaransqui fit «pSioftud fortaflealios authored fecutus eft.Fori à ferendo mihi uidentur dtci.amp; inde f® rieuh'apud M. Varronem inde re ruftica,Etideo opo^ rothecas qui faciunt ad Aquilonem ut feneftras habe' ant,atque ut acreperflentur,eurent: neque tarnen no« foricuüsud eft fine tabulatis quæ poma ferat,ego inters prctor:ut fort in naui fint rabulata,quibus ferâtur nau' ’ tæper naufm. Prora Sf puppis uulgó nomen paucö' immutatis retinent: Ttçv^vcw Græctdtcunnquæ pupp‘d a noftris dieitur.T uUius nono epiftolarû famtItariû;S2 debamus enim in puppi, claufic^ tenebamus^Thucyd*' des lib. I. gt;y t^vt^tx^oy rit wamp;vSisS 7içvy,vxy Kfis9yamp;MS?gt;i^^ in tertio,oio^fc vratj^Mjouw hlt;/Ih Tffçvttvxy K^ofiAtrot. Mentin* melegiflein Commêtarqs in Thucydide,v^vyvxy »?«* lt;óta àb KStToMroy cwx^^fu^^v yù s^i'^cwi« 'n -Tfhoïoyió “^ ^'^ twaj^uftSyilw^ 'rld) ts^vfivew àcô7r9A«TG. Appianus de belli* ciuilib'’,amp;j/ t/i ^ivioy amp;! ^ ccJhKN'm'fLù voeSy k^hq^h uègt;^7t(^ ttvxy cwTiajca/.n lt;A' ctb^ •mivv7ijy ty 7^TreKiylagt;y,im i Stx'??''i)w-J}o^yyóJè x^mcfiTToii n ÏAoy Latini inhibere ciJt,quod Græci ts^çv^vm/ x^vi^. Veneti uufgari noes' bulo zi^rc dicSt.TuIIius in primo de OratOre. VtCond tatonauigio qutim remigesinhibuerint, retinet tarnen fpianauis mots 8f curfum fuu intermifToimpctupuI' fbep rcmorS.Idem x 11 i.ad Atticum,N5c ad rem ut re deam.inhibere t’Iud tuum quod uaïde mihi arrifcrat,uf menter difpheetEft enim uerbum totum nauticS, qu3gt;

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quant

«H quam id quid? fdebam,fed arbitrabat fuftincri remos* enm inhibere effent remtges iuffi.Id non ede eiufmodt. didicthcricum adutUânoftrânauisappelleretur.nô e/ nim fuffinetfed alio modo remigatJd ab t-wo;t«f remo* ’ riffunum eft.Quare facies ut ita fit in libro quemadmoz ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum fuit.Et poftea fubdit. Inhibitio ante remigum mo

’ turn habet, amp;nbsp;uehementiorem quidem remtgationi« ’ nauem conuertentis ad puppim. Liuius in fexto tertiae ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decadisjtaque ex utraeç parte figno dato cS roftris coz

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cvirriffent,neque retro nauem inhibèrent,nee dirimi ab

fe hoftem paterentur,quam quis indeptus nauem erat, 5 ferrea inieda manu ita conferebant ex propinquo pu/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnam,ut non miffilibus tantuffed gladqs etiS prope col

' * latopedepratliarentur.Liuius feptimo quartaj decad. ^' Inde tumuku inieâo,cum diueUere fe ab hoffe cupiêtes ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inhibèrentRhodq, frada anchora Si implicita remis,

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latus altera deterfk,debilitate ea ipfa qua: i^a cohatfez

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat nauim cepit.Diodorus in X X, cu ;\ preftavgoj/ iw«/

• Ätot/T»ST«g(r»Sja)SfBj-gof (^vyNt'K9^ Jiwyf^oy «)§«s«{ ytvilt;35, ; ót J€ »^ wgagiey Toif tgfó\«gt;is avçfK'âfso'WOTfvizvxv «tftxgiso* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ TOgot käkJh/tg€oA?ió,ty xaTtôgKUfxàTtfot' «AAhAïs? oitw/tw?

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcftsoSjUjOCTt T» CHS quot;ara trWJiryvs fcx«soj?»clt;lM^s»Id eff, Aliaï

’, inter fe remos deterferunvut ad fugam Si ad hoff es per • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequendos inhabiles fièrent. AUæ au tem obuerfis inter

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe proris,concurfu roff ris faëf o inhibebant, ut itéra im/

i* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petum repetere poffent.Quiqt in illis ffabant milites,fc/

' fe mutuis uulneribus cotniciebant. Qui hominibus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adproramimperat,ipfamcç regitdicitur •argoogaTHS alu*

9 nbsp;nbsp;nbsp;lioPoUucejwgMg^Cffà XenophóteAva^atwe quinto,»^

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if«T^,t4iV,ó7i. ty v^iiaSj fxóvïstvtK«,;^aAt7reivlt;i pÄx urg^givf

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'rak ^ ■nj'g«ga,j^«eXtpratvlt;i lt;/? RUamp;^VH7ii9 tok yz '5rgvg.vH; Num

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidetisgt;ait,ipfttm prorac redoré hominibus qui in pro/

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 3 ra^

m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CE RB NA V À fÏ

ra füllt,del ob folum nutum fuccenfere, guberftatotci® mam qs qui funt in puppiV Qui focqs naualibus itn^ perat,x6A/l/s«f dicitur ab eodem Polluée: Toi^df^tos, qi** Iateri;t5^oÿ4v?,qui foco,CS igitur 7jf«f«Tif? dicatur qu* proramregitlfortaireapudPIutaichüin uita Cleome^ ■nislocus,utopinor,corruptus, nee ab hominibus nO'' ftræ xtatis(quod fciam)fatis inteUedus, emaculandus ?ft.Quoniam facete didum gratiam amifit ,dum no in^ tdligitudetiam fi ab oratore arguto Demade prolatutu fitJubente enim quondam populo Athenienfimt tri«' «lies è naualibus produccrentur,amp;focijs naualibus de' fcnforibusq?complerêtur:eum pecunia: in publico ef' ’ fent nullæ:panis confedlio,inquit Demades,iuri Athe* nienfes,eft prior ipfa prora.Hoc eft,ctiam fi prora fita“ terior 06 prior nauis pars,eft tarnen aliquid prins, nautf cum fcilicetpanemconficere,ftipendiumcf miktibus^ remigibus prxberc. efvfaatwenim Sd f?vf«4/,cft ^viioui^ ewKiJtKosie ricahiib^cetex quo efv^xf^x deducitur,id eft fef' mentum.eft enim (fvçia-cu, maflam farina: fubigcre SC mifcere,unde pants Gonficiatur,qui c^'t©-vcu^Ksfu'dcft panis nauticus dicitur,Lucianus,usa ce^Tus oktm vwiMti Pliniuslib.x Xi i, cap. X x v.Vetus aut nauticus pa' nis tufus atq; iterum codus fiftit aluum. Sed prarftit® rit in ledorum gratiam uerbaPlutarchiafcribereinA' gidis Ód Cleo. uita, Kcù c'Zÿ/xâo'Zjf? 7«s J’iiifls /\ KxSiAKf^ Hgu. TiA^^ouM mn ;^ «^HVMaijj KiKivovTU^fj^H^xr« 9 w ^^^ TUjJ» 'sy^oT'^oy èrijz fct?9#T» ■!s§ü§aro cfy^a]aou,l^oCUamp;corra ptus,amp;legeijdum exiftimo, ris sy^»?«s,non ri -af^'^*' •ut fic legedum fitj'wpaT^op ^{/, ilt;f9,'^ nx^^gxs y» (^v^x^in^ Is qui Plutarchu uertit,cum degantiâ minime afTeque' rctur,frigide nimis uertifle uidecurteum adeas, ÓC ode' i ris hominis infciuagt;qui tâ belle didum tam frigide red' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dide'

' t Î-B Ê TC ”

didenufed ad alia properabat. Vir quids mihi pcrimw’ eus eu ilU hæc noftra cômunicarê,cêfuit legends in Plu. tarcho vr^OTifoy «/'a/feeJi^^oT» •Bygœj’oiT» «fvf«lt;r«u ldeft priUS panis conficiendus proratæ eft, led priora mihi magis placent,fortaffe quia noftrattu lector iudteabis. Sunt amp;.acroftolia extrema nauis partes,quæ facile eueUebS. tur,cum colUbitû fuerat:ut conftat ex Diodoro Siculo X X ,ot fi Jlo» Tce^tûôf 3« /\ à;rf osÓA i« '^ttœ7K;7«i7,vÂ(iilt; 3 fi ç«trgt;glt;/'«lt;/l«ff’mîVcùUûrlt» îvhvît? lt;^fe7rgvlt;r«v.Id eft,Rhod4 celeriter acroftolia detraxerQt,inieôis(^ maUeolis ÔC te/ dainnaues,eas ipfas cocremarût, Appianus in Mithrv date,wst (^ Jgt;i«jK «î/Sts «Wt/lgacn cwœé^aiKpSyv »y «xgosoÂia ttsA. X« gt;y o-xvA« tf v» Aifx^« ^itf apT«î fcwavtAââi/.ldeftjVt tri/

• reme cû ipfis hominib» rcligata in portû fe receperint, multisonuftifpolqsdpliscpnauiû acroftoltis,quae Latt niroftra,ut opinor,uocant,8lt; fi quæ fimilia. Diodorus lib.xv 1 ii.ubidefucccfforibusAlcxâdri,}/^ jTwfavi x«vogflSX5fTa7rA(il!c’«vIo?ôîTài» %lt;!§lt;«« KtK0(rgHt^w çüAwSiî «ts'^ vixÿS «îtgojoAiaiî.ldë in X X,àûîà? 37«? tJïas vou/s Mlt;r g« ««? 3« «xgoçoAioij xç^ œAïlt;r«SttftAxfigÂjl'Oslôv ttAüuI tTrci«^. Quç ideo adferibêda curaui ,ut ledor feire poftet,in mo te pofitS apud antiques ornari naues uidnees captiua/

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum acroftolqs.Xenophon in fexto fc?A»viàcSvgt;T«f /\ 7‘^'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gas «Kgw7KW«o'«pÂjl'0S fc Axeot» K5t7ii^ày^3 à?7ôp tigKvgcûwy Ai

1 pkva.àxfûûTnexaaàgkv©quot; dixit.ideft detradisacroftoftjs*» ’ AntênæetiânorncnuulgoretinêùGræct xi^cxtay uô ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cant. Aulus Hirtius in quarto, Hoftis répété aduerfam

' ad fe uenientê nauêantenis ad mediû malû demiftïs,in ' ftrudâ propugnatoribus animaduertit.Qvtod ubi con/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpexit,celeriter uela fubduci, demittiep antennas iubet,

' SC milites artnari,2lt; uexillo fublatoquo pugnandi dar ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bat fignum,quæ prima naues fubfequebantur,idem ut

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;face

n« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E R B H A V A L I

facerêt,fignifïcabat.Latint antennarû extremas partö cornua uocant, propterea g» opinor graeci «tg«i«ep dixlt; rint.Quod uel ex Vergilio in tertio contjeere licet du® ait Cornua uelatarum obuertimus antennarum.Lueö hus-wAaiw «T«àamp;'T«f KiÇMces «vaka-^echws JÏKêiovTK^n^ ^diKUi/ ùôi^9i*i*ivoi/^M.aiuamp; nauisà Graecis isce diciturgt; cuius partes diuerfis appellatióibus diftinc^æ à Macro/ bio in quinto SaturnaliS,inhaccuerba:AfcIcpiades au / tem uir inter Græcos apprime dodus ac diligens, caf^ chefîaà naualire dida exiftimat Ait enim,nauah's maü partem inferiore pternâ uocari. At circa media ferme partem,]»«jt«Wlt;^ic*Summam uero partê,carchefi3 no minari:0^ inde diffundi in utrûcp ueli latus eâ quæ coi/ « nua uoeâtur. Quis autê fuerit iUe Afclepiades,fcies elt; Athenaeo libroundecimo lt;Alt;lTavolt;rolt;ii/s£if,5)C fimulexi' pfius uerbisapertius intelligcs,quæ à Macrobio feripö funt.Quareeafubqeere non grauabor, Ao-xA^TnaAf* tiVfhiewo! KiK^Sâ^ efga-'i cc^ Tiv®^ '^ ^ n vm Kec'nxa’K^iKa’ltt/ riUjj.Ti yv^ is^o KtCTU-rKTO) -^i^vix KCchêTOU,^ iiiTTi-^a èïi^ ^KvifJt'n Mv és libQv, Jgt;«j^HKss,’Tè o*ï wf cf ränÄil K«gj(^gt;’/' i^a Zb «^ Kb^xta^ Mu (TWJvAi^Qxs t^ ^ki^x rà /xî^ÿ. luh’ Pollux altjs uerbis fere eadetVCKfri/^'insm/lb^iä^ Tivisl// ^HvÓStT0 ^^d^l^OTjilÓ^MTO‘T^igVUtTI» Æ Ti.hiVTXÜOV 7O'af^ ^KifMOltft^XKKTH IfJ^^U^KKlOV K^fClX^^fHfftOVt^tnÓ apU^I Macrobiö fit legends ueli,fed malimec patera,fed ptef na:quae cS fciolus quifpiam nó caperet,uideretdï deua fculis tradari, pateram pro pterna nobis appoluit: uiz queadeó maculæ noftrorum Latinorum non poffu® fine collatione GraecorS elui.PolIux ipfe«A«x«7»róiS* j«/xiovc5fundereuidetur,qux dilucidiusuidebis apu« Athenæum in loco fupra citato.Nunc ad noftros iure* confultos redeamus. MalS nauis elle partem Labco

’'LIBER:’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it»

ait,que Græci îsoj/ uocant. Artemonê aûtnon effe

1 nbsp;nbsp;nbsp;parte nauis,Iabolenus in tradatu De ucrb.û'gn.^didit.

f nbsp;nbsp;nbsp;Eft aût artemon,uelû maîus nauis,ut in A dits apoftolo/

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm,ad calcêîÔ tînégat/R? t c^'n/xova tm TrvtWK ôtoTâ^y af

1 T cùn«Â9tz.Qiiem locû uir dodus pro antêna interpréta/ » nbsp;nbsp;nbsp;tus eft,baud fcio ^ redè.Etenim etiâ nunc nomê V ene

• dis uulgb retinet,2d artimon uocât. Iulius Pollux «Hfilunf f uocat.Plutarchus, ttcS? «/là t rtofi mt^ncê’?^ o:«ïlt',’’^'^^l' I / nbsp;nbsp;nbsp;Ov T vtwv œcGz^ T iSxxvmuv i^gwTcvi 7« W7« «TtxT« xsïf«7rilt;our

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cvut M/arvff^ati^ w^ ’n tö^KSOioy kw^t-oÿ «^«itSiivs Tmurt

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KHy Cjltvylp ö 7^tJtAW/Vlt;liZgt; Idê, X«T fcTrtXBgOtZ.TÄUTaj pV 'm

i Wf thAikMtks Ö 'mrelu'ztcs uJlvas^Siaji^i^ k^vvetvs ixf iTni^it ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïS» Ö Pt)?sf tefovRf ,»K icSm rtv4lt;â5 wu Tr^^aictm^as cùù3(?,à?Àcè

I • wu p^'t7i^ap9^'af 7tt aKS^ft ^ivr^y kn kv^ kiKwvmy ad eft,iu (' nbsp;nbsp;nbsp;bêt illinc effugere pafsis maioribus uelis.Tullius alio lo

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co Latine dixit, Velis,ut ita dicS,remiscp fugiêdaiquod

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Graeci dixere^fn^apsJzi? A kifSikx cftvrlt'.SicLatina cum

1 Graecis coniügêda:quod hoe toto opere conati fumus.

1 Quid autêaffequutifuerimus,ledoruiderit. Lucianus » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in loue tragoedo,»«»^ fci^iftv vg« •n-n 5 kviiiosiit’m'^Kv 75

* «Óóv« ly IgTrtTTÀcèç 7« kxkkx y-K^ev « ét (^^fTjüVTtf jtxvCtgva Jt ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t*f 7if teftsw^ tott^t 7^ vewy .Et alibi,TTWS lt;/là ïsoeZeuz o-vgt;yg«

♦ ^Ipjc/Iho-I5^ OT-rt. miulw^iivos MUtviTnsfiaOxv^stu kxstkie» t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quibus uerbis acatia pro maiore uelo accipiendü puta

1 musgt;etiâ fi uiri aliquot alioqui dodi aliter interpretad ( fint.Xenophonin vi l^Kvixwp difcrimêfacereuidetur i inter Mtrâx«îsi« SC kxscka quû inqt de Iphicrate opinor, I ^Svf p^'yoeg 7« pttyedAa isia oth'rKSt'rtAiTr^ «f u^ vxvy.x)^igt;ur 1 TiAfcwpjty 2(5 «KÿtTîûK^ gt;y atvefofop vrvïvgx G«,oAi^a tj^wS tk • Jib.i)7r^r7rhiy7mvió^, nbsp;nbsp;nbsp;Velisufus primus mortaliS

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aeolus dicitur,2lt; propterea deus ueniorü eft habitus*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diodomsin V.71^2 jTsSis-T^T isiwv}^«Kv Sis vou/LKsisao«

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q y»(«t^

1

ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

yiCïiSï Ö M(J^, j'd eftjinfuper 8^ uelorS ufum nantit introduxiflcjrationemcç utendi docuifle.Græci uelun^ o3óv9(/ dicuntjÓ^ isjop utpatetdc o3üV9 ex loco Luciam fuprb prolato. Appianus, (pvhaix^ovTis è^viiay tx Tnvrv ”* fiujj 7n7r^cta-i3fot{ mi mon Jït^iov'è «tfïwiXTwy vlt;riü(Ji7t ^quot;j“^ 9f^l/ (iAnstlt;^lt;xs lt;Jgt;^c(J^KS isiffi Kjyrvi^JiixTi JïwK^iJ.Ç^uihus nef bis cîarius eft,^ ut enarrari debeauisiöj/ pro uelo à GrJ CIS accipi. Minus aSt uelum do'o,Græcc t/^\a^ did tur.Liuius niidecadislib.vi.Iam fermetrigintainfro» teerâuquibus utæquaret læuum cornu, dolonibuscf^ Gis altum petere intcndit.Idem in codêjQiibd ubi uidit IvomanusAidacontrahit,maloscp inclinasse fimul af' mamentacomponensopperitur infequêtes nauesïia® ferme,SCc.Et pauIopoft,SubIatis dolonibus effufe eft’' gere contendit. Diodorus lib.xv.wyJ' vcujsifo^iTrvMnit^^ t^KaSoinSLif} TJ))huveicc§^'^^s^'ilt;fvj/^T[iivlt;f\tuoy^ Plutaf^ chus in TyberiOjOU rt (taK^vsy itJivès ayvoiv^sy^^üvvv^ fi(ZÏJ^oy^9sfn^i')oJ^^tagt;vxKSt^vlt;n. Quibus Plutarchiuef' bis,doloncm accipere debes pro teli genere.nó pro uc^ lo:ut ponitura lureconfulto ind.fi ex plagis»§»tabcrna/ rius,in tradatu Ad Icgê Aquiliâ. Velum quodat^ goeft fc7rtlt;:^9M«? uocaturalulioPolluce.Nauisabcodt Pollucc Antigoni ^o/fpÄraf dicitur,quæ trina uela ha/ berestrinosqj malostquo uerbo utitur SC Lucianusia dialogo,qui TtKoiejj uel Sli^ infcribitur,óf yj' Üti ty« 7iA«iï TZfTsi lt;/kcarÓ7nS My -^hkjs^ êaôivrcùi.'ià 's^lt;^n ItTHimio 7:^{f^ TU ^‘K^fpSb/X TTK^X t^ XVÜAi^^XjTiJi Ö^'i lt;/IhXxlt;/Ih cS^ lt;^M(lt; Quum non fatis fcirem quid J^ixIppJb’x fignißcarescofu lui Côtnentarios Græcorû,in quibus inueni quod fub/ fcribam.utindelcdor cóieóuram facerepofsitJea funl huiufmodi:ctf^lt;Ä*'(^ iJiuTiKÜ-i^ty óiiUf'j vk xAaym prie isid^ Aaj/.Inde Jgt;ic(}^^x didaputaui.quæ tria uela haberent'

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem

Idèm Pollux dicitlSi erat confira ta tedlâcp nauis,inædû ficabantur 7rvf)zsj(0b ideftjUgna continentia turnm.Su per quos duæ turriculæ dextra amp;nbsp;finiftra, quarS mediS erat HAT^sf«/^«» inquibuseranthornines armathquos propugnatoresuocatTullius vu inVerretnjPræclara clafsisinfpeciê,fedinops 2lt; infirma propter dimifsio/ nem propugnatorû amp;remigum .Polybius in primoAvr WJTü-jo sogifr MiiSmos tTniGTo t 7rA»t/,’t^(wp JtftSüjTtAjcrfzS#»?, Êl Tf^C liK)(^ i'yït^isi Wö M/J}^KÏ iSi T Hf£T«Sfgt;(Ii»/x«JTïü(/.id efi, inipfis faucibusportus adnauigabat,babens armatos propugnatores,paratosc^ ad pugnam uiros,qui in cata ftromatis Ód foris erant.Qutbus uerbis planü fit milites armatos in praelio nauali folere certare amp;nbsp;propugnare c

* cataftromatis.InlocSquorSutüturhodie des We/lrier«, fic enim uocat Veneuïnon tp hx fint ca quæ K^T«spw(za w dicuntur,fedeorü ufum præftât.Et fortaffe non ine/ pte dixerimus cataftromata,eaqua£ uulgb dicütur gdriz dff. Vela dare dicimus,Slt; uela ducere,8lt; uela facere, 2lt;uela pandere.Tullius n de oratore:Si fedantjamp;Cut ante dix0fiiafponte,qubimpellimus,inclinât atq? pro pendêt.accipio quoddatur:^ ad id unde flatus aliquis oftcditur,uela do.lnde apud V irgiliS, V ela dabât læti. A.HirtiusJmprudêtes uela in altS dederunt,ac diu mul turned iadatijtande multis poft diebus fiti inopiaeg c on fedti,adCxlarcperuenerüt.Liuiusin v tertiae decadis, Cum trigmtaqnq; nauibus ex portu Syracufano profe dus libero mari,uela in al ui dedit.Caefar in u de bello ci

• uili,Interim aduentulongarû nauium CuriopronStiari * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onerariis nauibus iubet,quae ftabât ad V ticam numero

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circiter centü: fe in hoftiu habiturS loco,qui non eueftw

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gio adcaftra Cornelia uela duxiflet.Virgiliusin v,

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yeb facit tamengt;Slt; plenis fubit oftia uelis.

11 DE RE NAVAL!

Tullius TufcuIanarS quarto: Vtrum igitur mautSjfb'' tim ne nos uela faccre, an quafî è portu cgredientes pal’ luium remtgarcÆt paulo poft, Quærebâ tgitur utrum panderem uela orarionis ftatim,an earn ante paululum Dialec^icorum remis' propellcrem. Liuius in. v, tertio decadis,cuius prima clafsis petere altum uifa eft. Idem in fexto tertiac decadis, Aliæ in alto merfætaliæ ad incef tos uentos hincat^ illinc obliqua tranfièrentes uela,in altum euedîg funt.Tullius in primo TufculanarS, Quo utinam uelis pafsis prouehi liceat. Si enim reflantibus uentis reiiceremur:tamen eodem paulo tardius referai mur necefte eft. Idê in tertio, Velis(ut ita dicâ) remist^ fugienda.Et inde ueliuolâtes naues didæ apud.M.Tul hum,Et feraueliuoiantibus nauibus compleuit manu$ htora.Eftautem in uelo ea pars quæ acutior ÔC inferiof adnauis fatus religatur, modot^ contrahitur, modotf laxatur, pes Latinis,Grxcis tt»? . At^ô lt;A' äto 50 ^ttriti i-óifst7u8^f Kisiis, authoreinterprèteEuripidisinOt^ fte.Lucianus in dialogo u^lt;r»0'?r»i/'n?j'«Tt vitas v-a irrii^ Its ZetA^UiTt 7^ oâôvÿ^ samp;^tu,H ivc/lSvxt oÄtyoif ^ 7111 Jh's» id eft tuncuos præ ignoratione iubetisuela contrahere, uel parum de pede relaxare.PIutarchus ^ÿi 7roAvlt;i2jL\icts-^? ^OiTtiif^H TnsiOif ÄiyovTijj^H ^ itifotcw lib- K^i^H^svs (fihifcv 3is/ ^ MtTaVX^j, gt;y ItH TT^S W^iy ItViÄSV 4-VJ(nS,iVhl^X t/t ei' Ss^ yiifx (f^iv£^tC(:/}7lx({gt;:^ gt;ÿ fuJUTWCU. KX^-TJ^ -TWiAx ViOlS U^I^^ il^i^xi^7r^a«yc^x 'Tiûsj^aats T^ lt;fihîixtgt;.id eft,necß ein Hurt pidi credêdû diccti,nos mortales oportere mediocri a/ micitia cflecôtêtos,nec finere eâ penetraread animi m^ dullâ,intimoscg métis recefTustputareq; eâueluti métis obleélamentû facile dilui debere,adduccreqj ÔC remitt^ rc cum uelis ceu pedé nauis,aptando intendédo^ amP citiâ pro ufus ratione. Idem Euripides in Orefte pedis t , meminit

incminit,eiufdem^ fere fententiae,dum ait: »y vw^f yl’ ^-wöêamp; T^f !iic(Ji/ m^i tBA«quot;^^, 659 ^’ W/Sif «(z j^A« m/ce. Ad quod aHufifle uidetur T uUius de amtcitta,quu ait: Partim fugiédas effe nimias amicitias,ne neceffe fit unS follidtuefiepropluribustfatisfiiperqjefie fibi ftiarum cuiep return curam. Alienis nimis implicari,nimis mole ftum effeicommodifsimu effe,^ laxtfsimas habenas ha bereamicitiae,quasueladducasquQ uclis uelremittas« Lucianus De ueris narrationib. 7n;lt;AoSiz«f uocat: k^ nü? i^ai wö 7nlt;A£v«ï Kÿe-n;lt;ot'Tlt;sb‘. Reliqua adderem,fed funt toedamagis ^ ridicula:quod tarnen dequadratisuelis inteUigastnam fuperiora de nel o triangulari forma»

Tranftra in naui funt fedilia.in quibus erat remigesï

' quod uel authore Virgi’io probari poteft,dum ait: Confidunt tranftris,intentacg brachia remis intend expedant fignum,exultahtiaeç haurit Cordapauor pulfans. Veneti b^nebos uocant» ' Nee alienum fuerit de remtspauca fubiieere. Remos Copx inuenerüt.Plinio authore.ïndc a Gr^cis didi lt£7rtU; Lucianus, Tf^aihKvGn^^ w nüs k^ttw* id eft,remis accedêtes,lnde xMTrxAaTsy quidaLatiniremi gare dicût.ïdem Lucianus De ueris narrationib. t$lt;4'«? tKW'WsAcJTW KUTTK^OSOIS CwSxAeJJllt fX6r«)AC«ï gt;y CW^HSMWf» ijvr^ t^tTizoï?. Remus enim tgtTp^ôç a Graccis dicitur.Idê Lucianus,i*tj4'l'9 7 vJiv «p^Hf^tr Ö xafT^ói* gottffrfrwv lt;/l«c ix(ivop.ideft,nihiltepoenitebitfimodó mihi probumfor Xerneç remS præbueris. Ab eodem Luciano molæ quafi

' manubriS xeB7r9 dicitur,propterea q? tanqua remus agi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatur in gyrum.Inde idê in Afino,\%rc^Airvv3£n gt ’S hcdtt^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^ nvAvff, RemorS aSt ordinê extremS 2lt; ucluti remigm

! Tttger« Graeciuoeât.Quod enimLatini remos deterge/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te uel defringere dicüt,Graeci Teef à« amp;f cw4f ♦ ÓC in fis Po

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o j lybius

DE RB NAVALT

lybius in primo, à^«c»y c^'f^(risiS^ci(juoycü.vS^ii7fi»^lt;^ trurKfVäamp;b Scd mutuo cócurfu naties inter fe remos de^ fringebant. Appianus de bellis ctuiiibus, Ö (nwi'^i^^'^ f\ ïr iiiëi^sy '^ y.iivelt;/lü§v viagt;S,n 'j T 'rtX^a'OiJ ■/ yiLviK^odTVS^ i^ eft cófregit illa quidem roftrum nauis Menodorcaker^ autem remos Menecratis deterßt. Parte remi latioreni Græci tfAktcw uocaUeftenim Totems, id quod diximus» ut uides. Cæfar de betei Jib.h Aut remos tranfeurrétes detcrgere fi pofTent.cótendebant. Liuius in vtii tertio decad.AIterius remos deterfit, cæterasep quas indepö effet,muldafletjSCc.Idê fexto quarts. Et ut in numéro impari duæ regiæ unâ circûfiftunt:6Cprimû abutroq;^ tere remosdefringSt,deinde trâfeendût armati.Idem 10 vn quarts, Sedmomentotemporis SCnaum uirtus,^ ufus rei maritims terrorê omnê Khodiis dèpfit. Nâ 2^ in altû celeriter euecîæ naues,Ioc« poft fe quolt;^ ueniêd ad terra dedere:ÔC fiqua concurrerat roftro eu hoftiS nJ ui,aut prorâ Iacerabatgt;aut remos detergebat, aut libero inter ordines difeurfu prsterueefia in puppim impet^ dabat-Diodorus in loco fuprà citato,-^xa-vpiiy dd^a-îs di xit,utuidimus,Remigesipfi tfiTf ÖCw-ri^Jt^ dicuntUr»^ Thucydides in primo, ^^îms fa^Ù7ramp;doi^lt;ilfgt;Etin in.à l/l'(W7^^7lÂ^(^^iilr^Vi£lJ«lt;^Kviv^t quo loco W/'T^^ funt remiges quidê,qui tarnen quum opus erat decerta bantamp; propugnabant,ut utrut^miniftcriu prsftarent’ QuaproptereofdemSC (ixj(ïiiovs uocat in primo ideW Thucydides cù'TiijiŸ) tA'oTtHamp;y »y ncJj^inoi •mcvl^» ÓCpaO lopofteofdem Tf^o-KUTTvs uocat.’^ÿmS autem appellat otiofos ac liberos ucdlores à remigandi Iabore,quö ait, Ti^irt^ p »« «Kfl? TTO^Bf ^vtiTthamp;yifai^ SxmKÏuy t^ t yx^^^ sx^TzA^, Remiges ipfos Liuius ibeios nauales uocatï Græci 7rhfgt;slt;gt;igt;ii({{c(,\cn.Qti, la durma, Diodorus in xx.i«

lt;Zl’«»ftf

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rÏ7

/‘'KK^MiK^mOxySiiui)^7{Kv^utiK'?9f ^iniS^Oxy'Tr^t'f^M^ yivss^«^7rilt;fli«^gt;id eft.alix autêcontendentibüs fummi alacritate ipfis foctjs naualtbus.fe ad exerdtu Antigon»

[ receperSt.Liuius libro primo tertiæ decadis,Nam ut fo

' tüs naualibus affatim inftrudam claffcmdta inopê milt te habebat.uide ut alios ponat ^ focus naualibus, alios

^ nbsp;nbsp;nbsp;pro milite SCpropugnatoribus.Idc in fexto tertiæ deca

* dis,Scn'pto deinde exercitu,de remigu fupplemêto agi

’ nbsp;nbsp;nbsp;cœptûtin qua rem,cû neep hominS fatis,nec ex quo pa/

rarentur,ftipendiumcp acciperent,pecuniæ quicquâ ea \' tempeftate in publico efleuedixerut confules,ut priua/ ti ex cenfu ordinibusep ficut antea remiges darentcum

* ftipendio cibanisq; dieru triginta. Et paulopoft fubdit,

* nbsp;nbsp;' Nam unde cum pecunia in ærario non effet paraturos

; nauales fociosr’Quibus uerbis conftat Liuium uocare

' nauales focios,quos fuperioribus uerbis remiges dixe/

' nbsp;nbsp;nbsp;fatAdemLiuius in decimo quarts decadis,Nec rei na'

' ualis cura omiffa,duumuiros in earn rem confules créa

* re iufsi’.perquos naues uigintidedudae naualibus fo/ dis ciuium Romanorum, qui feruitutê feruiffent com/ » plerentur, ingenui tantum ut bis praeeffent. Et fane * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quumuerbocomplerentur,utatur Liuius,fatis indicat

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nauales focioseoseffe,quos Graeci TTÄ^gigÄT« dicunt.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6lt; ita uertimus in plerifquclocis fupra citatis » Hic no/

ff ram fententiam euertere uidetur Lucianus,qui De ue risnarrationibus,aliter uideturid uocabulum ufurpaf/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etait emm, Tt^o-CaAóvTdb- sv «gïy «^ J'vo TiKv^aty-eè-^ t/

' (x«)plt;ovTc. Qviö loco TiAvgoDModTay non poteft intcUigi pro foeiis naualibus, fed potius pro ipfis nauigiis itv fttudisSlt;armatis‘,utuertendumfit,Impctu in nos da/ to binis nos nauigiis armatis circunfiftunt.Subdit enim ipfeLucianus baud ita multb pbft:Ö lt;/l«Xsi «G^t» i^fKÏHamp;v

Ufr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE'RE NAVAL!

ÄJ0» i(tf?WtfV(«/7jgt;,K'n Ö 7iAa»?,7rfcrTtyJ' è^^jz wA^gw/x«»«. f^ eft,qiiincp nauigia ïndrudia armataeç habebanucû iHoS duo tantS habuifle dicat. Veru no abfimile uero eftj^ danü eo uocabulo abusü, dû certos authores,quos habemus,fibi imitados propofuit.Aiifim enlomma® ueratione affirmare,ca loquêdt formula,qua in dio uo^ cabulo Lucianus ufus eft, nó extare in ullo eorû g uul^ gati fût,authorû,Hoc fortafTe qbufdâ nimis confidêtd didu uidebit.Sed fiquis fcripta Luciani ad normâ Pb' tonis amp;nbsp;Demofthenis uelit expêdere.inueniatfortafl^ Lucianû multa fibi pmififfe î ut nihil caufæ fît,quâobf^ de noftris hominibus conqri debeamus,fi illorû heroß elegâtiâ hadenus afleg nequiuerint. Viri ætatis noftf^ dodiflîmi no fatis intellexerût,ut tnihi Efuadeo,gd 7gt;Agt; fifiKTve uelIet,SC in eo haUucinati funt,g fi aciê métis ingenq in eo intêdere uoIuiflet,ÔC no ad alia feftinafl^^ facilc(opinor)quç dicimusapA fua fpôte animaduertiv fent Sed nos quoep in multisync dicâ in omnibusjCafû), tire folemus.Ecce tibi ^ÿi tTruftJls gd dicâ,nô fatis diipj cio.ConqeiotamêefTejjræ parte eâ,quæ utrinqj flatad latus roftrilnec uideo Latinû nomê habere, quod Gf^ co refpodeat. Appianus de bellis ciuiÜb./xi-^^‘^‘'quot;■^’'^ voutrw^^urvuju'è «2ilt;H^ius,cu/}^ if tw 7rA«ri«,lt;iu,j KXT iTf^ lt;/laçyKi(/gt;'t7riiiSÔÂvsdd efl,poftea amp;C naues ipfæcocurt^ rut iter fe,aliæ ad obliqua,aliæ ad epotidas.aliæ ueró ad roftra impetu faéioJdê in eodê,Ö M/TSf^T^ tTraTi/«*^ TTiiTODy K«Ti.lt;rlt;ln rluj vou/y, id eft, impetuep inillü faéïo,ad epotidanauêipfamcoqualTauit De anchora nihil dica! eft em omnibus nota:GræciccrZtvf»v uoeât.Ab anchois anchoralia dida funes,quibus religata eft,anchora.L* iiiusdecadis ni.lib. n.Vixdüomnes côfcendcrâtjCUi” alq refoluSt oras,aut anchora uellüt:ali),ut ne gd tenöi t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anchoralia

'i ; ' X 'l B B R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ng

anchoralia incidunt » Înde oram foluetitibus diduma » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quintiliano uulgatius,^ ut repen debeat JUud folö adq

' ciam ex Luciano, tk «Troys« AvOtiSx« dici,quod Latini oz * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tam foluere;uerba Luciani funt in dialogo qui Epmótt/z©-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infcribitur, oviÆyoÿ w/asft^«tn ksw (w'aatööwvai ÓTrttnü f«z

’• tftoyjHyKTra^ iè\lt;/^M7M7ïA«(r!J'nffou/y»i(T««7roylt;l«Av(nc(z5tvo?» * id eft,Vbi femel oram foluerit. Cum autanchorae iaâæ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trant procul à poriu,naues dicebantur in falo effetGr^ci

* dicunt cesamp;A(A5ai;: uteftapudDiodorSinuigefimo,MÓz ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W^ «V«yXSt^0V78 TKf «y«Vf«S «Cf^TtS Wff «V lt;JV c/'vo'l 5««AotJ Ot»

{ «TWÏ y«{ ctR^A^aj/, «g« ttoAAoÏï TT^tyogSjizM lA^vois»^ pW» yoÿ ^^ xAvJ'aJviamp;'fi^yvvjjSyJïï 'jpayy'ï^og iKivJ^uh^oy (WroufeljoK 7« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«XK^V «vyàAvâHvw. Thucydides, Kox cesamp;Ai^Vawç HgdJgt;’«t»

* nbsp;nbsp;* »g vûxiaWtf Tsp«^7rfclt;/lB,vslt;^oi/«lt;^vâTOült;Jb'fe4)tGir, Qjï

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tCR(rKAlt;i\jai/ dixit Diodorus, Aulus Hirtius in quinto,in fa

* Io elt; in anchoris comorari protulit,in bee uerba, Atq; in * nbsp;nbsp;nbsp;falo,ct in anchoris ea no^tc cómoratus,prima luce Adru

quot; metum accedit.ldê in fextojtem coplures nando ad naz ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ues,quae in falo fuerunt,fe recipiunt, Caefar in tertio beiz

* lorû ciu,falu pro iaóatióe accipere uidet, Tironcs enim * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multitudine naum perterriti,8lt; falo naufea^ confeói.Et

^ paulo poft. At ucter a ne legio nis milites,item conflidati '{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elt; tempeftatis 00 fentin^ uitqs, non ex priftina uirtute re

^ mittendû aliquid putauerunt. Quod fupva in falo dixit» pofteriovibusuerois enarrat,dum ait, Et tempeftatis S^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentinæ uitqs: ut mediocriter eruditus facile colliget.Poz

^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lybius in primo SkAï?, pro eo quod uulgo fpiagia Itali di»

„ cunt,pofuiffe uidetur,id eftlocö minime portuofum:fed * in quo nattes in falo effe 06 comorari queât, Kaflif giCrfc» ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifffif TïvniAKrgKTioy •fS'^’ ctJUTifTaTÎogWœyjàAigRvoy f\,lt;nxz

Aï5Clt;/^'i;ywy xs^Tt^fioAixï ïr^it.As2amp;ï tx-^ yHS^cJ)vaï,»Troivz * atcgStvaiTiiLKTToCainy, Slt;c, Applicuerunt ad oppidulutn * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t quoddam

«o- DE RE NAVAL!

quoddâ, quod fub ditione corum erat importuoRim qtX dem:fed quod haberet promontoria,quac aliqua ex paf/ te prominentia eas ftationes confinèrent S^ complexe/ rentur,qiio dcfccnfîonefadia,ô^c. Vide qualiter uerten* Sipontinus, amp;nbsp;fortaffe noftra non contemnes.

Erat et nauis 7^(ilt;z«gi3iz,ciiius meminit Plutarchus in Syi” pofio: quod quid fït,collegimiisipfi ex Luciano in dialog go quod TTÄoiüfy H efb^oi infcribitur,amp; fupra citauimus,dÖ ait, n? Ji K TT^VliVfl /\ tTTKl/iSNKTK »^iti« KCe(it.7rV^9 ^VnWI}(*/ vifffi^f/ u^Kamp;p^♦ K^KuïtK§v JÏ M/K^syty » lafûÿ« ÿsts^^StSÿK^^ Ulf ’n iff^iffO) x:fiii9Kuuoi^H^ 'r\iTrawitoy •ƒ vtàf âùp tj^vQi: if»^ wip tHfir^^uä^, id eft, Vt uero ip fa puppis fenfim aflurgit indexa aurco anferculoornata:ercgioneautcm propos tione prora prominet in longs produdla,habêscputrin(? fignum Ifdis deæ, quæ cognomentS naui indidit. Quo locoexiftimo Ifim dea effe ^«owpop nauis, id eßmftgn^ illud prorç impofitû: à quo nauis ipfa cognomentum fo* tita eft, Quod amp;nbsp;ipfum coqcere eft ex Plutarcho in Sy*” pofto, his uerois, ov itluj «^’ tetv^p ó wyt«s t«?» mvSc^ V'n. vcWKÄH^^ Tzvetice, »y -r kv§lt;^ vitr^fH^ rtàf to ’:^ia]iligt;f iK7rïli'4'tiu- quot;^Dix, Ê? ^x2iuT«S 'T«g KSfrK^oamp;g ’i^x(Jgt;vh«fev'rlt;(!gt; Indefortafte aliquæ naues dicebâtur xeioijideftarietcSi lt;0 rpxl'yn, id eft hireü qgt; id genus animalis habcrent tan^ qua mi§«miioy, nee abfimile uero cft centaurS piftriffl“? éc cuntQa id genus, ca ratione diefa, prolatacp à VifglJ^ in quinto in uerficulis fupra relatis. Qiiod nos anfertu/ lum uertimus, intcHigeformam anferculi effida ad puP' pis ornamentS, ut uidimus in antiquis nauibus depinif' quas adfenbendas curauimus in Icóorum gratia, Ludy nus in ueris narrationibus,.oTty)' ^7w T^fu^vH^f^ianst*^ tfvaii7!fi^lgt;v^lc^,i^ ewiCovn, id eft,AnfercuIus cm g ad pup' pim erat/epete alas premerecœpit,etclangorê funders

i Z

I Ï

1 tl ï /

1 tl i f ?

3 C

I 11 ! ( gt;nbsp;i) ll

3 / tl ,♦ I» Z ;/ tl i

Ijv DE KAVALI

De manibus ferreis coruisq; amp;nbsp;harpagine nihil in præ fentiadicere necefle.eaenim potius quis numerant in machinationibus ad præliandum, quam in nauts inllrugt; mento.Quöd fiqiiis de qs etiam audire cupiat, eum reijz dam ad Appianum AIcxandnniim:quiin quinto belloc rum ciuilium fic ait, K«i gt;lt;pƒ«x«f «;^«f«? irnflvfKS libtfsAv'A^ foigt; uèï^^i’nfouju. Qiiouero tempore à Romanis nsfaf in uentus fuerit,uidebis apud Po!ybium in primo, «g^ray* etiam ab Agrippa excogitatum refert Appianus in sof dem Iibro. Carfar etiam in primo de bello ciuili, manui fetrex meminit,dum ait, Atque inieda manu ferrea, Si retenta iitraq? naue, diucrfi pugnabant, atcp in hoftiurn naucs tranfccndebant. Hadenus Carfar. qui etiam in , primobel. ciuil. harpagonummeminit,dumait, lima^ nus ferreas atqjharpagoncs parauerant. Vt ipfe Agrip^ pa in machinationis genus excogitafle non uideatur:^^ fi Plinio credimus, Anacharlts harpagones inuenit.

Naiics ipfç ab hcHltbus eaptœ,capduæ dtcebattwrîirf 'fegimusin fecundo beUorum ciüiliüm'apud Cæfaren’» Nam ad eas qua: fadiæ fuerant Arclate per Cæfarem, c^ ptiuæ MaflSiienftS acceflerât fex. Aulus Hirtius in quafT to, Vt uel cblTe dimicare polfct, adiunâis captiuis naUi^ bus fociprum » Liuiusin tertio tertiæ decadis, Dum hæ^ Romani parant aguntqj, ad Pbilippûcaptiua nauis un* ex qs,quæ Româ milTaî eran^exculTa fugit,Græci «t/ lixÂwTvs dic3t,ut uidimus apud Xenophoatem in fecuH do fcÂ\[u/JKW(/, K/TK-yamp;p -TWTt 7^'oii}^iiXKÙ'mi/ Vi^ÿ KK^UTHSiil 1(5« lia tK^Tsramp;ÿMÛs Tjojwpa? ttKujj t/lùJknft, Quo loco «lifl*, rHamp;ix pofuiteaquæ KK§csihi« fupradïximus. Etcumnî lies captiuæ dicantur,mcrito pollliminum habent » Tu^ bus in Topicis, Poflliminio redeunthæc: homo, nauis» mulus clitellarius, equus, equa quç fræna reciperefolet» Vtnonab rea iureconfulto de poftliminio nauium hgt;^ tradetur, Claflem Veneti armatam uoeant, Græci î^rst« îwôF» Appianus in quinto de bellis ciuilibus, Wt»««; «^ 9wA«(M-«(z feA^àf, fcftTifwcrta tï miy v{Ku7tK0(/, Id eft, Clanen* Titq. Thucydides in fecundo, TyTuy vouJTtKoy -^é^f^ H^Q/väta. alibi uocat vhItIuj spawj/j quafi dicas naualem c^ ercitum « In fecundo, «p nù oi mhïiAioi vhIth spam uè^Trf^^'^ m TH mKeit Et tn 1111. asi ya axo^ vum^ auTÜfj m lt;}i vifff“^ spam iGy wAn^i^ fc^*’ ^l^üsÄSsäAo«. Alibi só^^quot; ab coded* cit in Vî. ohiyii yi' J^n si^t larxKai « tf^liMMij « ëa^Sa^aiiJ ti’^^ oc:^?[i«jjmij«Tm^eufm nfi’n^Slt;u(ff:i/» Appianus, ^3«tigt;J'^ viHy só^^^Hli ,H^'^»^dlt;^ i^ m vwamp;a ÂaSùy taSTtsiJ^mT^ tfo^au x^iu^o(jiSb/@‘, Id cft, Vbi Claffis illius erat Si in o^ ualia penetrauit ledica delatus tanquam priuatus qui^* piarn. Idem de bellis ciuilibus, nys iT^ ct^^yS^jfn ot (j^ H^KTnti ^ ^M quot;^a Tiui ylul Mnia iJtbusi^éi svKu •^inMlf* cft clalTe lunari forma difpofita. Idem Thucydides in I^ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pt too

ptimo. sf «7j«i vtwTiKbjj uocatsPpaTiap «4’ aMi£u/t4«lt;5xo’{itv •» Tsm7ramp;v ^^ VCUtTiKluJ ^ TSi^lKHÿt ÉTUVaOp aSt cf^ TWAtag« s^a^AcJosiot/, ^3«t« vt®6t«'^7reAito{zerantï utPyreus Athcnienfiiim.Nifæa Megarenflum, Cyllenc Eleorumï uteftapudThucydtdem in primo, KtàxvAAHvôuu -A «Atai» t7nvaBt'^t7rfvlt;rap, Necaufim affirmareid Latinum noz menhabcre.Naualia enim funt ea, qu» a Graecis vtie« dicuntur ♦Tullius Offic.Muri jnaualia,portus,aquarS da óus.Tbucydides in tertio, NtwetKÏ'rvj^to’x^a^ovTO xs« ^ J«VT0 }^ S^gOTTVAotS K^t’ «VTO TO SlJVOg, OTTMf ?Ajlt;^uA«XT« OU tHï «H. Veneti habentfuum nauale, quod dzfouleuocat, totius orbis pukherrimQ,in quo vtwötïxs» funtcirdter fez xaginta, id eft nauiû teâa : in quibus triremes reliquæcç

• Baues longç ædificâtur a fabris naualib.quibus ibi perpe tuo ftipèdia de publico procedût.Sunt aût vicuGînsi capaz ces finguli triremis unius uniufeç biremis, ÔC fabrorû naz uali3,quieascômode,uel iKc/lguôj^œy acdificent,uel conz quaffatas reficiât : in quo eft à priuatû teâû tbalame^ totius fenatus V enetorû capacis,opus fane quod cû anti quisregü Aegypti nauib. thalamegiscç poffît côtêdereî Bwcfnuurum appellant. de quibus thalamegis potuimulz ta adqcere;fed non eft uifum operaeprecium.Feftinamus enimadeaquæ tftlt;4«lt;rK5sAixtt uidentur, vtœGtxa meminit Thucydides in feptimo, ï-nvewfy/ 7éîc ricoGistsK «AAkcoz

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g«'«ç Ttâlt;rA ^lAwm. Lucianus AVK;^cygt;lt;nç, vróAiy y«^»z

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gà? à T« «(Kû JlgHgcïT« Hyitii^ èivou. oui» ’^^X!gt; XfiW ilt;^« XS^ vt®

1 CiHï?, Strabo libro X it n» TpniexKsy uocat,nauale ad tri { ternes recipiendas, wi»rgt;i»tT^oi»xAasèi» Tpi«çx»«t» xswveuzz • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sttôgoi» vw»lt;ri âH9!n.Q_uibus uerbis ir^teUigas vcœsKÔgoi» elfe

i maiorû nauiû capaeê*. Tpinamsi» aûtlongarû. Naucsapa 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tria cognomentû fortiOturtut gtyaeZt/liSlj-, àg7rçgt;fltamp;t®Tjlt;/lt?,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcPglov^J'^^»;(^(u,Ä(A^xÿ{lt;ft«t, AcexwvtKcùjiTtcAiWTJi/'tSjtniitAtxoùj

;fîlt;î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE“ NAVJTLI

«•vfcexsfnwjîffl/vjÂrwj/uAwî«, ni)su’nç,^i^(tt Quorum ort nium exempla extant apudThucydidem «ndiuerfislo/ cis. Sic amp;nbsp;awiiMvie diâa,quodpnmumin Samo inful« iuffu Polycratis régis ædificata fit.quæ,cuius formæfo^ rit,difcas ex Plutarcho in uita Periclis, «lt;Æ'miJtcuvx vlt;f^^ ^y •i^7[^ûi§®' f/SÜ^ 50 oittaiiatiKSiJ^’T^« J^ ^ ya^cac/lHC^f»^^ .t^ mvr^m^ày ti^ TtxjfUuetJJTamp;iJ. evm J^ amp;ivo/za^« c^ ZT^UTOIJ çv tmiiu (ficu/Svcu mhVK^K'zis! ’Ïv^dwÿ KSfrtca-Kiibixfflt^ Ti^. Athenæus libroduodecimo paucis eadem retuli® uidetur: ait enim TZfiiT^'t/ï ômAvK^imjiyvMis-aùfxi'^ ns ‘!T«'ifiilt;/lamp;' Gii/jixsiw^iin gt;nbsp;Quoloco non Qnfüxs, ex Plutarcho potius Qciicùvxs legendumexiftimo.TuI« ldi or iudicabis, uigiliasq; noftras boni confules, autip^^ meliora proférés. Et Phafeli fortafle à phafelide loco • A minifterio Ôd officio quod præftant,dicuntur tt^c^vMk^ lâ^,^KliU7Jlt;/ltSi^i7r’rèi 7tÂ0i(t,^H^iàtllt;X,Cp§VÇ//iS,lt;Jgt;ÇV§5l^lt;‘^' (t^yv§oÂ'oyet,'sr§o7iKoi^ Aliæ àcurfuipfouel dationeiii'ii’i'^ Ç0l,7^0t)llJ.(ll, itJ)0^(tilt;rCU,è^«i^iVgt;l,v/'y/ Siy7!aCU,7Xytl)U,Ki^0^gt; 7ri«yiCU,M Ct^iStt TlÂiVVCUiCwli'^^UfÿSicfi'^^^VIXpCfOl ÔÂiiSKf^^^’ vwiJ etiam (tvQioifô^oiJ dicit Thucydides in feptimo. sf«^ Huy i^t Ra}^amp; efècGy c(^éi(ivzi.o(j)û^Mv^L Dicitur amp;nbsp;nauis ^hlt;Ztvo(fôçamp;',Si apud Thucydidem JkK^iUvoi^i^ci ôÂK^igt;’'-f‘ Dicimus etiam tùrewt/^vs vcâjs,K^ cùjvxpôçrîss ô^nfufixs» eft,quæciïipfishominibus, SCcum onerefuo captæucl deprefîæfunt.Diodorus libro decimonono, T^'Jitnii 7rÂâjss où/7«vd!}o^s bAî. Cæfarin primo dcbellociuilinos docuit quomodo id Latine diccbatur,in hçc uerbaJta^P dû locus cominus pugnâdi darct, æquo animo fingnh’ fcinisnauibusobijeiebanuatq? iniedamanu ferrea,Silt;^ tenta utraeçnauediuerfi pugnabant,atc^ in hoftiû naiios tranfccndebant:ôdmagno numéro Albicorum Ôf pafto/ ruminterfediojpartemnauiûdeprimuntinonnullasciiifl ■gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominibiô

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

homt'nibus capiunttreliquas in portuin copelkmt.ldcm 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in tertio aliter protulit dû ait,Ex his quadriremê eu remi

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gibus defenforibuscç fuis ceperunt ♦ id eft, wzTttve^’oh uel

i lt;rwh TM TiKii^wt^ttk^ Diodorus in x v 11 i.dixit Græce eade ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fere ratione qua Caefar, Evinst 0 tÄGT©',gt;y KpiTt^utri ^ ’^ ’

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ewnay veuis t'^utxou^tKotjtiAt^ «rub (Uilfgt;K fuiJjoKny VK t Akt

* Tci) TTfTjagKKsi^oc.id eft,Vicit Clitus,ethoftiu naues x.ôd * V1 i.depreffittcirciter aSt XL.cû ipfis hominib.cepit.lde » Diodorus non longe poft uerba fupra fcripta tw-rdv.^ufj * ufurpat,8-«t ;kïiü\7r4(róvr(flj-a4gt;v« ’m5'mKi(jii.oiiliamp;o^vSHit5iiots I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jibâuc î^ T 7ijgt;amp;)6y't7rJ7rÀBy fc]®t'4'«gt;'S,*y Ttes f/ÇloisiiiQof^K ivf

1 •^ovi^ cwij^i'^oy, oijz 5 '^®® T«f0-8? quot;^i^tirvfot/,wi* J MiKVe/jaaif $ ^«(Af/lplÄJ/töJI ViKwi^ai iKVZt^Óyi'J^^^S j VIKIuJ Itwt IHS VWJf ' nbsp;nbsp;nbsp;' cygt;j(^ilt;/l)f Twi/Xst7r«ti7rKcr£tgt; cu/TDevcOowy tKVGttvamp;t*» Etpaulo

^ poft,vyn5:Tcu/cwpta;(^Namp;s owTKvt/lgwt/T tTKa^iMt'twe/wtr^Jdc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in XX.T j g«amp;g5t, cu/T«vlt;/Igoi ;\ tÄNefflsamp;tl.M.efttefSxigtferKt' gt;

i si^Tff.KS TiÀHfk BIT«? fl«Ä«^»f KPCTHrayt' oi xfeefHO'flevTt? öS '^ i Ti^f 7H7n3Aiisji«7t7rtlt;/l^«p.twTctvlt;/lgob ld eftjUaues cum ho 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minib. ut dixit Cæfar. «jzoJ^af cwT«cvlt;/Jf»? dixit Lucianus

') inTB^«ygt;i,»y 7«? «jza^ac KS^fcAajxftózavX «vtkv ƒ g8f7tCJ TiAasa? / KÄicTHs^x?. id eft,carrucas cû hominibus captas. Xeno 5 phon in primo, 7mlt;/la«s diffolute dixit, 7n)7A8c y»^ «v7sk gt;nbsp;ÏTrTrflisxfitTKxgxfxvt^Hvat.Etin tlt. tstcfavüjgŸ/jjç ,y cwavlt;/!KC 1 7nt«(r«g^Kï «x^t» «f7«ff TK^k cœwc st^ctvoit.id eft, cû cotob t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis.ut owj fubaudiaf.ld eft cS ipfis corolUs.Plutarchus «b

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oe^ófT»? óAxkoQkï dixit,id eft.onerarias cû mercibus impo

I fitis 2lt; CÛ earü onere.Eius uerba funt in Aemilij uita,axi I n /\(i(w^4)ófT8sóAxstlt;/l«ït;(^agwGKTo.idê7i^KbSvgZ«f,de'Ze * none bis uerbis.fkucSvi to xi7ià (uxi vous tt^Lw «fogruyoç,7rw 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiopJtuoç j7ctu'f^çùjî04'®?^l' ïtfiA(«)Âlt;5^£iuo'vrxAvôâ(rKv,tvrta7r’ï/

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«TVj^KTroiâSîàcTTjilÇùJifetÔ T^s^c«/ lt;rtU(iAwuv8flr«»(x«S.’Z,e/

1 nom Citieo unica nauis oneraria reliqua erat,quâ cû au/ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffet interiffe demerfarn cû ipfo oner e Slt; mercibus, Rez

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Ûe.dixit

Çg DE RE NAVAL!

de,dixit,at£^ ordinc « Fortuna facis:quæ nos ad paflifi Si porticû StoicorS c5trudis»Quôd aût Cçf.uerbo depref*' lit «fus eftjG^ci nscfi.lt;/lven, dixerût,ut uidimus.Indc à M-Tullio depreda cladis diâa in 11» de diuinationc.Si enim fatû fuit claies P.R.belIo Punico primo,akerâ naufragio altéra à Pœnis depreifam interire.Idê pro Archia poeta» Noftra femper feretunô^ praedicabitur L.LucuIlo dimi^ eâte cû interfedlts ducib, deprefla hoftlû daflîs, amp;nbsp;incrc/ dibilis apudTenedûpugna ilia naualis. Noftra funt troi' phæa,noftra monimêta,noftri triûphi.Defeêdere ad na/ lies dixit Tullius: cû tarnen cofeendere nauedicamusco dêautore.Tullius in i iiuAcad. quæft.ad cake. Nos a(l nauiculas noftras deicendimus.Nôq? dicendûfit defed^ dere in nauê, fed ad litus 5C locû in quo ftabât nauiculæ» ut côfeenderent.quin cofeendere nauê dicimus. Quid s' nim cofeendês nauê fapiens nû eóprehenfum animo ha/ bet.atep percepts fe ex fentêtia nauigaturSrQui poteft» Sed fi ia ex hoc loco proficifcat Puteolos ftadia triginta» probo nauigio,bono gubernatore, ac tranquillitatc:pi'lt;’ babile uideatur fe illue uenturS effe faluS.Idê in i.de diu*' natione, Vnü de Simonide quicS ignotS quenda proies dû mortuS uidiftêt, cumephumauiflet.haberetepinani' mo nauê cófcenderetmoneri uifus eft,ne id fa eer et, ab «lt;5 quê fcpultura affecerat, Quin Si^ cófcendere iimplicittf dicimus : Tu uelim ^ primS cofcendas, ad mecç ueniasl apud TulIiS ad QJratrê.Confeendere Graeci aoxfwm^' cunt.PIutarchus 57^ ^iKhiAoïTnmi/ j^ss'^e/ap.ïTtf? tef»’'’ n TrhidilJ à? iTaKiKy uóiSwcu vtij ï/47roe£«« j^Kfictfei (cl g-v^fvit uè\€ctTCK «yvmst Sed hæc grâmaticorS funt: neep fatis di^ gnainquibus diuriusimmoremur.lilaprofeêïoobki*^ riora, q fortaftc uigilas Icdora nobisdcfyderabirtqfïrif Sg«vÏ7jgt;:q fvyiTKz:qui öaÄaMÄxidr apud Arift. in Kanis,dö ait,gt;ö« pcs^w^o^ej* àk w ^t*ii 7? ^K^nalu, Qui ab App*^

L IBER— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j?9

RO ^AagieS appcllätur,abaliis SaAagmü. Quod fi Græ corum Cômentariosfequiuoluenmusud tarnen none/ vitexpeditum. ita enim declarant,ut multo obfcuriora ea ipfa reddere uideatur. Et,quod magis mirabere, pugnart tia nobis in ijs explicandis proponunt. Enarrator enim Ariftoph. in loco fupra citato,ait fuiffe très ordines remi gumtut qui in inferiore parte nauis effent, ^Aantiru dt cerenturtquiin medio, ^vyï'Tw: qui in fuperiore parte, SgctviTW appeUarentur, Qui SgetvtTtu, quohiä remos ion giores trahebat,grauiorecplabore uexabatur,eoa Tyivg/ e^j^otf praeter ftipendiû publicum donatiuû côfequeban tur. Quodex v hThucydidis probari poteft,dum ait, ^ ^isfct^j/wp a^efof «ç TT^î TW ta VivpiotnB /ÂÔw Jit/VvTOi» 2ïî Ôg« * viTOijT^'vcaiTwt'* Stipendium autem publicum erat dra chma in dies fingulos: quæ æftimatur quatuor folidis no ftris turonenfibus. Voluntarqs enim remigibus, uthoz diec^Veneti,non compeditis utebantur»Lucianus taz men ^j^tSi «AtKopov, remigis mercedem ad duosoboz los, id eft,drachmae tertiam ftatuiffe uidetur,ait, otaHM«? «fuoty ofioAoty lt;^t{t« lij^tTjai» «v « tA^ay T« ttAoI« 'Wg« t^t^Ttoy ’n voQwg, Xenophon in primo tZAlu/mwi» TpiißoAoi» pofuit his uerbis, a-roy, oti à wgöj tb(/ /K^oy txasw vclt;ju7« oßüAojZ •Ti^^aïis, fcKt/^T^TjjTVTjiXgi? oüoAol«y ó /Äofl©*, TPfornfl^ov Jê ipiwßoAoy. Sed locus LucianiinteUigendus de qs qui Pa do Rumine Untres, amp;nbsp;alias fluuiaules naukulas, atque etiam pifcatorias ducebant quaeftus caufa, non dcrez migibus triremium aut etiam maiorum. Sed ut ad proz pofitureuertamur: firationem habere uoluerimas eins formae nauis, quam fupra ubi triremis mentio faüa eft, depingendam curauimus , earned fequi, dicemusinilla inferiorem ordinem,ÓC qui aquae uicinior, effe thalamita rum,medium zygitarum, fuperiorem thranitarS. Sed ft hoc ueru effet ,deeffent nobis nomina in quadriremibus Si maio

ï4o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE NAVAL!

fiC maio rib. ftauib.Qui enim crût zygitæ in XL. ordinî naue Ptolcmæi regisf Qui thalamitxf Prætcrea qui fieri poteft, ut uel decê tabulators, ne dicâ x l. nauis inmari nauiget,et tabulata ipfa fupra aquâ extêt, 6C no pluribus partib.aqua demergantfPaufanias in Atticis miraculi b co refer! napigiS Deli fuiffe, ^d à cataftromate ad aquâ noué reinigcs haberettnullSrç ad fuâ ætatê ilkid magni/ tudine fuperaffe. uerû praeftiterit ipfius Paufaniæ uerba adfcribere:q, ut ingenue fatear,nô fatis nobis intelligun/ tur:fed fie habent,nifi fi corruptus fît codex, rgt; lt;A' ^ JlHÄif 7r}^ïoy ÿlt;/l^X TffO) VlKfKTKivlx 0llt;Ax nff^^HSy ^S ^Vi« ^irxs tes ■^ Kstfx^ufiK-nn/. Vndeciremê tarnen Demetrq Icgerat, opi nor,Paufanias. Quareordines remorS no poffunt fie in/ telligi, ut diximus ex enarratore Ariftoph, cS ea ratione multa nauigia ordine reinorS illud qd in Delo erat.muP tis partibus fuperarint ♦ Fuere enim (ut fupra docuimus, nec Paufanias ignorare potuit)x.x i.xi i.xv.XL.remn rS ordines. Excogicada ergo nobis alia ratio,qua ab ipP enarratore Ariftoph,hauriemus:nec tamefuifle eüdêeX iftimandS eft, cS fecS ex diametro pugnet. Subdit en im ^d magis fit nobis uerifimile, 3çx^Î7igt;Q óuS/ ó Tr^g •rfuf Ts^ii^ vx^i, ^vytTug ó (ziGg, ^hx/jimg ó -m^ig Ts^ü^xiit Th ranites ig* tur eft is qui ad puppim remigat, zygites q in media na/ ui,thalamites qui ad prorâ. Vt nauis ipfa per longitudi/ nem in tres partes diuidêda fit:06 qui remiges funt inpri ma parte ad proräjuocentur thalamitte: qui in medio fu/ pra arbore, zygitæ:qui in tertia ad puppim, thranitæ di/ cantur.itacp fiet ut etiâ in n'ijx^xHsvTH^i dC infra uel fupra eâ magnitudinê nauis triplex remigS ordo per longitudi nêinueniat,Etficintelligemusqd feriptSeftab Appia/ no in lib.poftremo belIorS ciuil. Kpà T^ii^iTSi) cifjóljf^^^^ titcu. TTXVTig X7riÄfl(fidHff«l/1 sij t’T^Ot Vgt; KStfx^pOIHX M/X^^»f^ T^g i^^fi^^v'êt Ex remigibus thalamitæ ad iinum omnes except*

gt;41

excepti funt,alquerb direptis fororStabults adtun,a4 fucs enatarunttquo loco ^Aolgio» fortaffe legendum» Iulius enirn Pollux eo uocabulo utitunhis uerbistxffA»» TO c/l’ W Xi^ ^ZâM©* » ût^«.l(X|ûl tf tTjÿinjT« lt;/i ttiQt ^ VtMÇ fur«,B 0» ^inm nii^n^,'^ ^ '’^* wwsj»«/*« 6^Mfos,v 01 Sgavî-jf# utearanone quâfuprà diximus nauis perlôgitudineni in très partes diuidatur.Mouct iterum quæftionê quoi çxPolybio fupra retulimus: oQïGc 7rÀ«yHti ükÙkv ijfj lt;4tGjr ^ àwTîj \2^ T SfowiT^ lt;7gt;tît:Âgot'Ait thranites in medio coV locatus uideatur ita ipfi in uertendo inteUexiffe uidc mur,ôlt; fortaffe vot T,8lt;c.uertendû fuit infra thraniticû fcalmutn,non autê fie,ut uertimusîalioqui pugnant iff a cumiisquæex luUo PoUuce diximus. Zygitæ enirn in * media naue funt non thranitæ. Sic fub eadd eff poft ea Latini dixere.Nec tarnen uerebor ingenue fateri mihi adhucnonliquere,anhaec noftraconieôurauera fit,ut mihiinmagnis opinionum naufragiis uerfaritudear,e quibusperme ipfe emergere nequeoî ilium folû animi candorem præftare poffum QC debeo,ut ledori ignora/ tionê meam fateri non erubefcâ,ne aliqua noftri perfua fione addudusin eudê errorê trahatur.Quare illud 5^gêxi{oy ledor teneauNeruos atep artus (apientiaeçue, nontemere credere. Adhibendi funt authores utriufep linguae, üt^ qui receptae authoritatis cundis funt.in con fuiumluidêdumctiamatcp etiâ,numlibrarq aliquid de fuo addiderint,cauendû nemendum pro uera ledione nobisimponanut apudPlutarchum exiftimo,in libello quiinferibitur, ttûSj «t^'^s «iSoiS tavr Tr^xs-^ov^? ty «gw TH.K«^ 7lf cfceo-'l (AfTlÔy 'n T f «gOW V «lt;$lt;l»t5T« ’Z^ii ^ 7^ TW A« îigccî 0 Kfj^cè? «/Ji Q/XsC'^Zfiw'j’jv J^tS QiiAsGefâp «u waAiy ^v osr«flSv7« 0 }§^w(^ tS Aoy» j^AtvreSs ’n tç Â'rtpjoAiy^iA*»'« £i(t7«f«Aât/ Iwjt\k74vcî Jliesç» id eftgt;quemadmodû aiunt

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s 5 Sextimu

’ ÛÏ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BÉ RÉ KAVALI

Sextium Romanum fpretis quibus m urbe fungebatUÉ ‘ honoribus Só magiftratibus propter philofophiæ cup* drtatcm, älter phtlofophandum rurfus ægreferentetn» proptcreaquodinino ad percipienda phüofophoruni fermonem tardtoreHet, parum abfuiuequin feèbirc^ Wiquadamdeticeret.Graccahabent U'àror JMi^s, cun* iamê fupra dixerimus nos non legifle illud uocabulun* apud probatum authorem,cum ftudiofe omnes qut elt; tant cuoluerfmus. Quarc aliquando cxifiamaui apucl Plutarchum co loco legendum tK2ivosJgt;iHgvt, uel JÏH^iit tntelligendum pro domo quæ effet duorum tabulator rum,qLiæ à Grid's aliquando Jïsiy©' dicitur. Sedcuni uideatura Pollute Zinins dida, fit ut fubfiftam, ledoz riscp ludicio relinquam.Qui(fcio)nobfs dabit ueniam» quód ea omnia nauium genera,quæ à Gellio recenfen/ tur(qui nuda earum nomenclatura contentus fuit) e^ plicate no potuerimus.LocusenimilleapudGelIiun* eft corruptifsimus,ncc ipfi diuinare debuimus. Ecce li^ bi cum de caudicarum nauium uocabulo,cuius mentin in Gellio cft, hæfttarem:cafu incidi inlocum Senccæm libcllo de breuitate uitæ,qui earn mihi moleftiam abftd fit,bis uerbis, Qiu's Romanis primus perfuafit nauem confeederef' Claudius is fuit Caudex ob hoc ipfum ap/ pcllatus,quia plurium tabularum contextus,caudex apud antiquos uocabatur. Vndetabulæ codices dicun^ tur, amp;nbsp;naues nunc quoque quæ ex antiqua confuetu^ dinefubuehunt, caudicæ uocantur. Hadtenus Seneca-Inuulgatis codictbus locus Senecæ corruptus effîôi candesutrobiquepro caudex legitunamp;candicæ non caudicæ ♦ Sed tu ad modum fupra fcriptum SeneeX locum emendabis. loquitur enim de Appio Claudio Caudice cognomento:qui cum Q. Fuluio Flacco con^

■ t I B É R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;41

fui fuît. Quo ci fi alia tempus amp;nbsp;lectio freques nobis ape ruerit,lelt;3ori noninuidebimus.In praefentia quat potui musupfi benigne proferimus» Tu Ictflor bonieonfule, ac nosama,

Hæc Lazarus Bayfius in flip dioforum gratiam colligebat»

lED fortaffeftudiofis noniniucundum fue^ ^Jritfi in cake huius opens,hie nobis aliquot J nauibus propofitis, partium earum nomen datura Latinis uocabulis indicauerimus» Quat fiquis Gracce feire uelit,confiilatea quæ fupr'a fenpfimus. NihiPenim eorum quat ad utngt; ufque linguæ cognitionem attinent, quantum in nobis fuiUomifimus.

X I B E R

CorbtSjUnde Corbtta.

Cornua,antennarum extrema partes Antenna.

MaluSjjso’f»

Carchef(um,Cumma pars mali»

Trachelus.media pars mali. Pterna,inferior pars mali» Optferifunes, Calos

^udentes.Quanquam etiam a Plinio ac ^‘piatur rudens pro eo fune,quo nauis 3d terram rehgari folet: oram Latini» Graeci prymnefia iiocant.

Prora.

Genius, ^oftrum.

^oftrum tridens.

epotides.

Gataftromata.

Kemi. Carinajalueus.

^olumba, Dryoehos* Alauns.

Gubernacula»

A Gubernator, KvR^vHThe

B Remiges, Nautæ, tfiTiÂ.

C wgwgtvj xpM •ay^wpixTwfi Latints proreta»qui proram rcgit.Iureconfin legc.Cotem» *§» Dominus» ff» De publicanis»

D Acroteria»

E Thronus,

149

^AZARI BAYFII

DE RE VE

S T I A R I A

ILLVSTRïSSgt; PRÎNCIPI

D. lOANNI A LOTHARINGIA s.R.E. GardinaU meritiffimo La^

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zarus Bay Sus s. d»

BV um diu, mukumcp me folUcitum ha/ betet huiufee mei libclli editio,non tara quod maleuolorum inuidiam pertime/ feerem : quis enim fanæ mentis huic la/ bon meo inaideatC quàm quad tei ueftiariæ, quam trado,familiärem peftem blattas fcilicet Si tineas,in hoc meum opufculum primo quoc^ tempore impe/ turn facturas fufpicarentu unus ex omnibus mihi oc currebas, qui ingenp roei roediocritatem,non roodo autoritate tua tucri Si pofles 84 ueUesmerumetiâ tux amplitudinis odore, muko roagis quam mala illa an tea,quæ Si medica 84 citria dicuntut, hanc fynthefim meam ab omni tinearum impetitione uendicares» Quis eft enim omnium,aut quotus quifq? eft eorum quidem certc, qui euro mufis,id eft euro humanitate Sidocttina aliquodhabent cómercium,quiquura hunclibcUum tibi nuncupatum,nbivp no ingvatum, huius deniq; ipGus te patrocinium fufcepifte refciuc tit, eum ipfum nominis tui titulo peUedtus, non fta/ tim emenduro curet, emptum perkgat ,pcrkctum propt dicaro,exo(cttletur,neq^ de roanibus unquam t z deponat

152 EPISTOLA

deponatîK ut in co plura uidcat qua: reprehenden^ da, quam quæ laudibus efferéda fi nt, tux certe digni tau's celfitudinepcrmotus,aconuitrjs hnguam abfi^ neatC Quern uero ad te tua^ non dicam metuend^ (amari enim uis non metui) fed obicruanda porius» magnifica ifta tui oris probitas non rapiat : gencrofa forma: dignitas non alliciat 1 fuauiffima humanitatiS mollitudo no inuitet: fingularis dcm'q;,raracp in atn pliffima forcuna Romani fermonis facundia non perfuadeat:’ Quibus tu dotibus inftrudus amp;nbsp;orna/ tus,non Romanos, Germanos,ac GaHos tanturno/ do,uelut alter Gallicus Hercules, auresoculoscp aiv reis catenulis, id eft uencranda quadam fuadauio' dos, quocunq? uis trahis : fed ipfum quoq? Francis feum regem acerrimum ingeniorum æftimatorem morum fuauitate , quos in te nouit efie præcipuoS» ita deuindum tenes, ut te unum ex omni purpura/ torum ordine potiiTimum delegerit,quern turn in ad miniftranda regni mole,confiliorum participcm,ud potius pnncipem haberet: turn uero quotidianisc/ pulis communi menia conuiuam excipcrer.Et hercU/ le bene. Quid enim eft degantia tua dignius, cuin5 turn oratio,tum uita perdifticile illam grauitatis cun’ humanitate coiundam focietatem mihiuideturcon fecuta* Neque uero ill ^ unus te adamarc contends quinetiam ad unum omnes Chriftiani nominispn‘’

DEDI CAT ORI A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

cipcs 5 SJ comm nonnulli GaUici nominis hottes, tc Galium, GaUicarurntp partiu,utrunq;, Si oh animi ccl(itatera,0t ob uitx integritatem ita probant,ut ne/ mo unquam quifquam fuum principem conterra/ neum magis .Nimirumhoc tibi tribuit admiranda quidam uittutis uis, ac incrcdibilis ingenq dexteriz tas,ut te non folum q, qui nunquam uiderint, admi/ tentutifed hottes etiâ non uulgari amore profequan tut. lam uctoliteratorum, ttudioforumep ordo, cui ultro te Meccenatê exhibuifti, te ita fufpicit, magna * ut in fpem ueniam,hafce meas uigilias,quas mæ am plitudini confccrauimus, futuras illi,te commendan/ tCjgratiofastquas tarnen ipfas haud fatis fcio lurecon fultis,quibus fetipfimus, lore plaufibilcs, propterea quod minime Accurfq, AccutGanorumep morem fc ftati Gmus. Quin SC neceffario plcraq; ex Grxcotu fontibusadiecimusmolui enim autoribuslaudandis ineptiatum crimen effugere : quæ uereor ut iftis fto/ machum facia« , eoep nomine libellum hunc reqeiz ant,qui ab hac tranfmarina atcp aduentitia docttrina abhotrete folent .Porté autem uttiufqßinguxele/ gantiarum felt;ttatores,qui ifta mea legere non graua buntur,oratos uelim, primum ut mihv affeuetati ere/ dant, me meliotes xtatisannos in edifcendis Accur/ Ganorum ineptqs potius,quam Vlpiani,autP auli te fponCis^de non fatis cruditocum amicotum conGlio, t 5, confumpGffe

f54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’EPISTOLA

confumpüPrcjquorum barbaries ingcniu,mèntetn^ meam infufcauit,quibus dedifcendis non minus m*^ bi fuit negocq, quam in edifcendo ad uerbu aut Pb' tone, autDemofthene, autfimulutroc^tdeindcm“^ fero Si curfim Grxcas litcras arripuiffe, ac fucciPufe quad aiunt, opcris : prxterea cogitent, quid homo» cuiufmodi ego amp;nbsp;fum, Si ePe prædico, amp;nbsp;præ meflt;^^ to,præftare poflit,in ca præfertim rc,quæ abhinesö nos circiter mille doóliffimo cuiqj, ut nihil magnifia centius dicam, baud fatis cognita fuit Si perfpeiflä-Tumad extremum ita fiet,opinor, ut nihil mihitl^/ impetranda ab his uenia fît Iaborandu,etiamfî noO' nullis in locis lapfus fuerim,uel plcraq? omifcrim. B' go enim,nc forte nefciât,hac lege hoc opus edo,mib poßhac ut integru fît,curta producere,pcrucrfa mO'' tare, errata denies ipfa corrigere. Cur enira mihi ob dum triginta annos nato, femel non Iiceat,quod pro pè quinguagenario Budæo licuit, magno natu Er^V fraus fibi toties permifitCQuorum uterqj fuo ftudio» labore, amp;nbsp;induftria fibi dodirinæ nomine æternum decus, patriæ Mecœnatibus^ fuis nun/

' quam intermorituram gloriam coparauit. Valeprxful

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omatiffime»

-TÈ DB AVRO ET ARGENTO LEG A' * to,Pandeâarumlib. xxxviii.

VLPIANVS

VER is, an ueftimentalegantur, nihil rcfcrt. Veftiz mentorum funt omnia lanca,ucl fericajUelbomby cina,quæinduendi,præcingendi,amiciendi,infternendi,‘J intjciendi,accubandi'ue caufa parata funt, 6^ quae his acz ceifionis uice cedunt,quae funtinfitae piâuvç,’clàuilt;^qui ueftibusinfuuntur. Veftimenta omnia autuirilia funt, ant puerilia5autmuliebria,aut communia,autfamiliaria;

V nfiafunt,quçipfius patrisfamilias caufa parata funti ueluti togae,Slt; tunicæ,palliola,ueftimenta ftragula,amz phitapa amp;nbsp;faga, 2lt; reliqua fimilia, Puerilia funt, quad » ad nulls alium ufum pertinent nifi adpuerilcm,ueluti to/ gæ prætextæ, alicubi 8lt; chlamydes, pallia,quac filqs no/ ftris comparamus, Muliebriafunt, quae matrisfami/ lias caufa parata funt,quibus uir non facile uti poteft fine uiiuperatione,ueluti ftolx, pallia, tunicae.capitia,zonae, milræ, quae magis capitis tegendi q? ornandi caufa com/ parata funt,plagulç,penulae. Communia funt, quibus promifcue utitur mulier cü uiro,uelUti ft eiufmodi pen« la palliumue eft,2v reliqua eiufmodi, quar fine reprehen fione,uel uir,uel uxor utatur. Familiaria funt,quæ ad fa/ miliam ueftiendam parata funt: ficut faga,tunicae, penu/ læjlintea ueftimêta,ftragulaj 2lt; caetera fimilia. V cftis expellibusconftabit.Item ueftes caprinac ÖC agninae, ue Ris erunt.Argumento funt etiam nationes quædam,ue/ luiiSarmatarum,quae pelUbus teguntur. Arifto etiam co adiliauefticedere ait, 6lt; tegmenta fubfelliorum buide/ gaio cedere uice margaritarum. Item fibulae ornamento rum magis,quam ueftis funt» T apeta uefti cedunt, qux auiRemi, aut mqci folent: fed ftragulas ÖC Bab^lonicas, qua:

tjuæeqtiis tnftemi folcn^non puto uefi/s eße. Fafcte cv nales,pcdulcscp,item pilea, ueftis loco ftmt,quia parten’ corporis ueftiunt.alia caufa cd cedorum, quia ufum cal/ ciamentorum præftant.CeriMcalia quoq? nomine ueß’S tontinentur. Si quisaddideritueftem fuam, apparet^^ ca eum fenfiffc,quam ipfein ufus fuoshabucrit.Culcit'l ctiam ueftiserunt. Item pelles caprinæSlt; agninæ ucfus erunt.MuliebriueftelegataôC infantilem contineri,^ pucllarum ÔC uirginum, Pomponius lib* X X11. ad Sa/ binum rede fcribu: Mulieres enim omnes dici,quæc«tF fexus fœmininifunt.Ornamentamuliebna.funt quibi” mulier ornatur, ueluti inaures, armilhv, uiriolæ^annul*gt; præter fignatorios, 8C omnia quæ ad aliam rem nullap’ rantur,nificorporisornandi caufa. Quorum in numéro ctiam hæc funt,aurum,gemmæ, lapilli, qui alia in fc nul/ lam utilitatem habent. Mundus mulicbris,cft quo mO' lier mundior fît. Continentur amp;nbsp;eo,fpecula matulæ, »0/ guenta,uafa unguentaria, etfi qua fimilia did poffunGur luti lauatio, rifcus.Ornamêtorum bæc,uittæ,mur.T Ä^ tnimitræ,calanttca,acus ue,cum marga«ta,quam mulïr' res habere folent, reticula, xixftgt;$«A«. Sicut fiC mullet poteft eflemunda, non tamenornata, ut folet cotinger« in his,quæ fe mûdauerint,lotæ in balneo, neep fe ornault; rint. Et contra,eft aliqua ex fummo ftatim ornata,non ta menemundata. Margaritaita fi non foluta fit,uel quiaM lapides,fiquidem exemptilesfmt, dicendS eft ornamen/ torum loco haberi.Sed âf fi in hoc fint foluti,ut recompo nantur, omamentorum loco funt. Quod fi adhuc rudes fint Iaplli,uel margaritæ,uel gemmæ,ornamcntorumlo co non erunt,nifi aliafuerit mens teßätis,qui hæc quotp quæ ad teftamenta parauerat, omamentoru loco Ä ap' pellatione comprehendiuoluent»

gt;$7

LAZARI BAYTII ANKO

TATIOÏÏVM IN L» VESTIS, FF»

De auro 8lt; argento leg» Eiber»

Caput i*

K^Rj^l Vnt qui purent inter ueftem 8lt; ftolam hanc effe differenz tiam,ut cumueftis appeUatio ne,omne ueftimentum com/ prehendatur, muUebre iuxta l acuirile,ftolxmulicrum tanz K turn ueftimentainteUigantor» 1 Quos fcquutus uidetur VV pianusbic,qui Hola inter muz liebria ueftimenta annutnez

rat. Et autorera uidetur baberclocupictiffimum Cicero z nem Ântonianafecûdagt;inbæc uerba, Sumpfifti uirilem iogam,quatn ftatim muliebtê ftolam reddidifti. Ego uez ro baud magno in difcrimine pona,dicatne quis, ueftem aut ftolam,cum ex autorum obfer uatione,quin bçc duo uocabula o-ujuwvum« fint,parum abeffe cxiftimcm. Vetez res enim ftolam dixerunt omnc quod corpus tegeret.au torNonius.Cicero quocçcum muliebrem adqcit,fentire uidetur ftolam quocp uirorü fuiffe t quod £lt; probari poz teft ex autoribus a Nonio citatis. Graeci uero,uel potius quidam Grecarum clcganiiarS fcriptor,ait,ueftis,quam tÖHT« uocat,appellatione omne ueftimentum contincrU ftolam ucro indumenti rationem quandam, ac modum demonftrare, utalia ftola Graccorum, aliaBarbarorum. Quo in figniftcatu utitur Plutarcbus ,cum alibi ,tü in Ale xandro, «^iKKirty, inquit, 0K«X«p5bv©- «Xtfewe/b©',^^ «/I» ïi«*feA«6tlt;/lwt/ljlt;.«e nwM«Sgt; K^ S0ÄK Tf^^cTiKH }^klt;Sw. boceft, u Vicit

15^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

Vielt is qui uocabatur Alexander, grattai^ AU facula y ut düodecim uicis potiretur, ftolaq; Perfica uterctur. Sto/ la Perfica ait pro euku Perfico « idem Plutarch us in Dio? ne,cum de Dionyfio feniore Ioquitur,qui neminem inex euffum in cubiculum admitteret, fie ait, àaùa lt;/è tt^? d^ •nil as 'n ^wiiKTtofj t ovt' Kt/liÂcpog, vô' {jos, amp;s tTvj^yv ùi^f^ ilt;riiitv®'i «2iC î^ei Tt^ïy ànhSèi/, a7nJ^ujÜ7« liL icuj’rß gn/ 2iluJ tJütytjz tTtfiJflep tivecAct^ày, óifxd^/'ncyvyviyém'f?!' t^vZ ÄxT^ov^y. hoc eft, Ingrediebatur uero ad ipfum in cubiz culum neque frater,neque filius, ut erat indutus: ueruin opus erat ante ingreiTum unumquemque , po fit o fuo ipfius cultu,alium fufcipere,nudumcp ita à fatcllitibus ui/ den.Stola uerodida uidetur tes T^stJ^öA««, quodinduo fignat:utapud Plutarchum, in Arato, o Jé ^ytvamp;^ [çj^x^i^ €àiy vtcwlffKisg'tstt^yJijiTsg oJinTnoiKuSi hoc eft uiatoria indu/ tos. quo uocabulo utitur Budxus in quada cpiftola, ult;^ de quo dicere fofet lanus Lafcaris, quod olim de TuHiu dixit Apollonius ♦ Viatoriä uero ueftem hodoeporicaW appellat Herodianus 3 quam uulgo robam curtain dicimuS' Herodianus in quinto, ubi de Macrini fuga, qui polity Cultu regio lówTWTt éJbimziKluj AxJléy ^ Ö riàù mifx^bjJti^ OKi7ro)y,vüK'iagt;f'n,i^y,iS'H(iJ^'ay üJbim^a tji^viay 76^4^ ytlw ^ icdJ? T-v}(Hg. hoc cft,Sumptaqt uefte uiatoria,obte/ doepufeß capite,nodem diemlt;^iterfaciebatjfamamfug fortunae præueniens. Sic 6C Plinius cubilia Uiatoria dixit libro xx x vi i.EtNeronis principis qui feeptraperfu nis hiftrionum, êlt; cubilia uiatoria unionibus confterne/ bat, Nos quoq? for ta Hls haud abfurde dixerix mus cubilia uiatoria ledulos quiz

bus paflim in comitatu ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utimur»

léo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

CAPVT II

Alt Vlpianiis, Vcftimcntorum funt omnialanca» De lanarum gencribus ex Plinio pauca fiibrjciam, quandoquidem meliuscft afontibus haurire,quamn^ uulos confcclan'.

Hifpania nign uclfcrispræcipuas habet: PoIIentia iuxt* Alpes. VndeapudMartialemlanæPoHentinæ. Non tantum pullo lugentes uellere lanas,

Canufium rutili, quas erytras uocant. Canufinæ ruff^ didx a Martiale:

Roma magis fufeiSjUeftitur Gallia ruffis.

Et Canufmatu Syrum dieft pro Canufina uefte ornato, Vt Canufinatus noftro Syrus aflerefudet.

Fuluas habet Tarentum, à^ fug puliginis.Hiftriaf,Libiif ntecp pilo propior, quam Ianae,pexis aliéna ueftibus, Ô^ quam fob ars fcutulato textucommendatin Lufitaniï* Scutulatum uero textum eiufmodi ferè eft, quale eerni/ tur in aranearö telis.Plinius Ifbro undecimo,cap.x x* 1* Quanta arte celantpedicas, fcutulato rete,ad capiendas mufeas circa grafbntes, Eftautem fcutula à feutodidî* Plinius xvii. ubfdeempIalïratione,ErgoamputatisO' mnibusramis, nefuccum auocent, nitidinîma m parlai quaç præcipua cernatur hilaiitas,exempta fcutula,cor' ticijta ne defcendat ultra ferrum, imprimitur ex alfa cot/ . texparcum fuigerminis mamma.Pcrfcutuïam intePgi’ corticem ad effigiem paruuli fcuti eximendum ab arbo' re,ó^ alium in eins locum cû germine reponendû. At uc' to mollis erat in agro Mutinenfi, cuius meminit Strabo in quinto, d^W^/lt;A'T40fji9//zaA«x^t/, oi7r^iisTivbxnii'^‘\ »y Xfz (THVTMM 7rt7cet^oiJ cp^'2scnim(lt;rüfj m^v Ka^lsbj^'i^^ 7p(t^à«ff « AtyVSiKH)^ « ^(VfriS^UlJ, i^HSV 7lAiO^ ^ ö/«ö^

t I B E R î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16J

■^ |7àÂÏ®'?Ç' KUTTi^iynU , tIÙj Ji l/Xatuj H 77^ TTKTasiôlf, 2^ «f #i TKTTHTAf flf TToAv'nÂâfjHg« ycûiÇsemi, hoc eft, Lanam ue romöllernMutinenfis agcr,eac^regioquæ adfluuiuni Scutanam pertinet, fert omnium loge optimamlhirtara ucroUgaftica,amp; Mediolanenfis, ex quabona pars 1 ta? Uæ (eruitiorum ueftitur»Mediocrem autem,ea quæ circa Patauium,ex qua preciofiffîma tapera amp;: gaufapinæ (iût. Eft 2lt; hina pilo craffo, in tapetis antiquiffima gratia» . Lanarum colores natiui memorantur quatuor praeci/ pui,etiam fi Plinius dicat, uel natiuis nomina deeffe aliz quotmodis» Albus in Apulia nobilis,ut aitMartialis» Vellenbus primis Apulia»Parma fecundis

, Nobilis.Altinumtertialaudatouis.

' Niger in Hifpania,ôi Pollentia, ut diximus, rutilus, qui ÔC ^uSçàç dicipoteft,ôiaMartialeruffus»Fuluus 2lt;fuæ puliginisTarentinus» Quisuerofit tuluus color, docet Fronto apud Gellium bis uerbis,Fuluus autem uidetut de ruffo atque uitidi mixtus » in alqs plusuiridis, in alqs plus rufft habere. Sic poeta uerborum diligentiffîmus fui uam aquilâ dixit.ôC iaipidem, fuluos galeros, Ôd fuluum aurum, et arenam fuluam,2lt; fuluum leonem.Sic Ç^i.Fn nius in Annalibus fuluo acre dixit. Flauus contra uidetut

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exuiridi èC ruffo St albo conctetus. Sic ftauentes comæ, £lt; quad mirari quofdam uideo, frondes oleatum a Vitz

1 gilio dicuntur flauæ.Sic mulio antePacumus aquam lia/ uam dixit, 2lt; flauum puluerem ; cuius uerfus » quo niant » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt iucundiffimi, libens commemini, Cedo tarnen pez

‘ derndymphis flauis flauum ut puluerem.Haâenus Gelz 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius, Flauentes comae dicuntur, quæ funt crocei coloris,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoduel Ouidiano uerfu probari poteft,in fecundo de

Amoribus,

' SeuÜàuentjphcuitcroccis Aurora capillis, u 5 Quando'

ïSi DEBRIS' VEST»

• Quando nero m colorum mentionem incidimus, ^ multi uarij eg in ueftimentisrepenuntur, fends iuxtaaC land's, addam ex eodem Gellio quç præcipue ad nofe^f dos colores facere uidebuntur. Ait GeHius eodem cap*^ te,Non enim base funt fola uocabuIa.rufFum colorem ^^^ monftrantia,quæ tu modo dixiftlt;,rufFus £lt; ruber: fed 3/ ha quoeç hadenus plura, quam quæ dida abs te Graf^ funt^Fuliius enim amp;nbsp;flauus,amp;f rubtdus,5C phceniccus,amp;' rutilus,óó kneus,amp; fpadix, appellationes funt ruffi col‘’ ris.Hadenus Gellius, Aduertendum tarnen ex eodeJ” quod phœniceus , rutilas, ÔC fpadix funt aruuûvvi^' ÔC fignificantexuberantiam,fplendorem9 ruboris,qti’^ les funt frudus palmæ arboris non admodum foie into/ di, unde fpadicis amp;nbsp;phœnicei nomen ♦ Rubidus autefl* Qé ruffus atrore ÔC nigrore multo mixtus, Luteus que^ ruffuseft,feddilucidior. Viridis uero colorappellatuf quoep cœruleus, qui à Graecis glaucus dicitur,undePa^ las yKeujKMTtiç didafa ueteribus autem Latinis cœfîa qui fi coclia à colore cœli, utinquit P, Nigidius. AufonnU quoep de BilTuIa latine dixit,

Oculoscœrula, flaua comas.

Hoc eft,ut uulgo loquimur,quæ habet oculos uiridesd'' lud intérim mirari fubit, quid in caufa fit, quod nos Galh fimul amp;nbsp;Germani in pueîlarum forma oculos ccerulcoS laudamustcontra uero Romanis ac Græcis pueHæocu/ lis nigns cenfentur. Cœrul«t coloris ueftis dicitur Ô^t/^ matilis, quia nomen fortitur ab undis.Apud Ouidium, Hic undas imitatur, habet quoep nomen ab undis. Mit* enim fluduseft. Necmelatet quofdam percymatikö* ueftem apud Plautum inteHigere undulatam,id eft,def4/ melon quod baud feio an ridiculum fit.Quod autem dein (CO diximus, Nonius ait, luteum proprie elfe croceum» lt;nbsp;Aut®

1 T B fe K quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»«J

Autor Virgflius in Bucolicis, ïamcroceomutauitueUcraluto. Et alibi»

Auvorainrofcisfulgebatluteabigis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sic 8lt; oui lütcUum, luteum dicimus .^ Crocota ueftis dilt; (Sa NoniOjUnde infecSores crocotarq apudPlautum ♦ ÔC dicitur Crocota a croco, ut opinor, quo trocabulo uturn tut QC Graeci xfoxooTo? Ôi xfoxw?toizgt; Id eft crocota Ô^croz cotulaïquæ inter muKebria connumerantur, QKio uocaz bulo quidam putauerunt rubrum coloré inteUigi, Ouid.

Nec fucrant rubri cognita fila crock

Vides ut crocum rubrum dicatOuidius. Oftrina quoc^ aboftro, quieft fubrubens/FurpUius, Inter ea afp exit uirginé uedari, in capite rieuhm indutam oftrinam,Mo *lochinus in uefte fimilis Hori mainte, cuius inleétores diz cuntur Molochinarq a Plauto in Aulularia. Per rugineus eft color ferro ardenti baud abfimilis, ut quidam putauc re,qui amp;nbsp;hyacinthinus ex Virgilio, ait em, Ferrugineos hyacinthos. Ex Nonio. Caftaneus in ueftibus is color, quemfublata primafyllaba,uulgo tdneum dicimus,enz ius meminit Ouidius de arte Amadi, Neeguero alienum uidetur ex Platane in Timaco pauca de coloribus addez re.Graecanonadfefibam, quia fubtimeo, neGraecarum literarum experii naufeam moueam, quando fere fit, ut facile afpernemur, quae ignoramus .Marfiliusita uettit, Quoduifum difgregat, album appeUatur: nigrum nero, quodcongregat: motionem profetSo acutiorem, altez tiusc^generis ignis incidentem, difpergentemcg uifum ufqjad oculosjorbesc^ipfosoculorum, meatuses ui diz uerberantem .liquefacientemeç, ignem effe dicimus ex oppofito obuiantemteuiusoccurfulacbryma,corpus ex igni 8lt; aqua mixtum effunditur, 2lt; uno quidem igne uez luie corufeauone quada exiliente, altero ueto Penetranz tes9C

»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST, te.amp;T ab humor G extindo uarq creätur ex hutufmodi «i' xcionccolores:at(^tpfampaflïonem,fulgorem,corufca/ tionenii^ uocamus, quodc^id facit, fplendidum atep co^ . lufcum.Hoium medium ignis genus ad oculorum hu/ morem perueniens, illiq; fe mifcens, minime quidem to rufcum:fed ex ipfa ignei radq ad humorem mixtionefaU guineum créante eolorem,rubrum nominamus fplendi/ dum a!bumq;rubro mixtum,flauum procréât. QiioaU/ tem menfurae modo fingula fingulis mifceantur, etiaiflU quis nouent narrare, prudentis non eft, præfertim cun’ ’ neep neceiTariam, ne^ uerifimilcm de bis rationem aff^f re pofht. Rubrumcum albo nigroep, purpureum gen^^ rat.PauIo obfcurior, moreus, luteoluscg fit color.buh“’ flaui fufeiq; temperationeproducitur: fufeum uero, alb* 2Cnigricófufione. pallorcmalbi flauiep copula générât' Splcndidum albo adiundum,obfufum(p nigredme/'ï^ ruleum efficit. Cœruleum cum albo glaucum creat.Ful/ ui nigriep temperie color uiridis nafcitur,Hadenus Mat/ filius. Plura de coloribus dicerefuperfedi, quoniamha^ deremulta pollicetur Marcellus Florentinus, quem^t tiamfifatofunduseïf,de coloribus copiofiflime,üui^' ó^dodilfimefcripfilTe arbitror.

Cap» I n»

PVrpureus color in ueftimentis laudatilfimus anti/ quis fuit, cuius autorem fuifle ferunt Herculcm, ƒ fcripfit Iulius Pollux in onomaflicoad Commoduwi^ peratorem,his uerbis, Tvezai Aty»« w? h^xkähs »s^ä^tof tfm uS^}(aQÄxSt Tug^quot;lt;d^ Hy n vv^if^T^oiiX^tTntB xÿX'J^^ ^XK^à n^ Kvu^f, ^ -hij 7mKMoi/ vóii0i/, o^x Jé 07J quot;nis quot;lf* trauacniOxiJ l^ij^i ^ iKKÄunxs oi tiuüa.ó tbivuju «gaxAö^^y^ i^'sffi'ipxjji§7rvlt;rttQiiJ 5ixtrxii5iJfamp;‘ Tn^cfv^xi), 'n^ix^lt;^^^^fy

(fii^ws, lt;^Jl((/iuiJ»ó (jj^ tIm ffx^n^i miamp;T^ •^ot^b^fó Jé ^v^ï?

- fc I B,E R n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’lt;5

I^ÄTW j^eX« TÄiKiwSc twg«f«?fc$«v»f’}V • Äff e^«x^ ó Sgtof r^cl Äü K5flu/ ,eSjTU Ji öwQïpkv^ T« j^öA» ’n? xuuof owósvTa ««Öa ß«4gt;«»8\’t(f^ 7rftira«tlt;ó«e tbAsitts '«t' «gaKAta, ag« «üt« ^siH/ V^^ i^mK r?^ *09 xuuo; j^Kûÿ übçiJtsi^cty * o (iSjf Toivuu tt^et/ »cAhj c^(lt;Vffc Tt 70 {wo^z ngu ^t* ^vamp;}ay cu/iht^ci’n, xgw tt lt;/lSifoy Ïnsiun 7» Xög« ? 7If MT©^ '^ÓfjJ^©' Kbf tT«C TO 'Tvç/tü Xü-yM ^ $oinwKï ß(«e|)Hf, Hoc eft, Tyrq ferunt, Herculem captum amore nymphæ indigent, quae Tyrus uocabatunSeda batur autem Herculem canis,ut erat mos antiquus» No/ ftienitnquód fimulcum heroibus canes in concionem ingrederentur.Canis igitur Herculeus purpuram per fco pulum adrepentem confpicatus.ipfius prominentem ca runcula mordicus adripuit, 2lt; pro cibo ufus eftgt;cruorcç

* labra canis colore phœniceo infecit« Vtuero redqthe/ ros ad puellam, ipfa confpicata canislabra infueto coloz reinfeèla.negauitfibiquicquam pofthaccum iUofore, nifi fiueftem canis labris fpecioGoremaffcrret. Sicitacp fdercules concha ilia inuenta.cruorem coUegit.munuscç puellæ attulit,primus inuentor,utT yrq perhibent,phoe niceae infeâurae .Hæc fefe ad uerbum, ut rudiores Gracz ça inteUigant.lmperatores Romani priuatis purpura u/ fum interdixerunt,in titulo,Qvia res uendi non poffunt, libro quarto Codicis.

,, Purpura autem appeUatione omnis generis purpu/ çam contineti puto. Itacçbuccinum glt; conchylium con/ tinebitur ,1.Sicuilana.fupraDeIcgat.tertio .inuulgatis codicibus legitur fucinum ÓC iacindum, uel iacinura, 2lt; inhorum intcrpretatione mirandum inmodumhalluciz natur Accurfius,cum cxPlinio conftet buccinum 2lt; con chyUum inter purpura genera adnumerari. Nee admoz dum placet,quod Nebridenfis ianthinumlegit.Purpura ufus nobis cd ignotus, quod 6C affirraatBud^us rn libro

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x 'deAne

165 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE quot;RE*' VÖST,

de Affe. Mirum tarnen uidetur, cum in CarteiaBetic^ promnciæ ohm muhees SC purpuras nobties fuifle con^ ftet, ex Strabone in tertio, çv c/l' uff^-nta. kvqiksh lt;/lÏKfi ^, rvÄiss n^ Tffofipvfetf (paiAiit Hoc eft, in Carteia aiunt bued nasSCmuriccs decern cotylorum capaces. In Sardinia quo(^ fuiftè conftat ex prouerbio, amp;«tiii«Gi:^lt;/liovnlt;sf/1^^ •r£gt;t§vS^S i(^ cpoiviKov, Tindura Sardonica pro rubraß^ purpurea.Romç uero purpurne ufiim femper fuifle tefts lur Plinius his uerbis, Purpurae ufum Romae femper ui/ deo, fed Romulo in trabca. Nam togaprætexta, SClaZ tiorecIauo,TuIIiumHoftihume regibus primum ufum» Hetrufeis deuiâis, fan's conftat.

Purpura erat infignc Romanorum magiftratuuW»( quod 6C Martialis affirmât cum ait, Diuifit noftras purpura ueftra togas.

Etab eodem purpura ponitur pro magiftratibus. Purpura tefelix,te colit omnis bonos.

Plinius in decimo, ubi de gallis, Vt plane digne ahn honoris tantum prabcat Romana purpura. Id eft, Ro/ manimagiftratus ♦ Purpurae uiofaceae pretium in libraJ denarrjs centum. Plinius,Nepos Cornelius,qui diuiAn gufti principatu obqt : Me, inquit, muene uiolacea pur/ purauigebat, cuius libra denarns centum uænibat. M eft, decern aureis folatis, Subdit Plinius, Succeffit dibaz pha Tyria, quæ in libras denarrjs mille non poteratemi. Id eft,mille iulrjs,uel centum aureis folis.Paulo poft,Di/ baphadicebatur,quae bistindaeffet,ueluti magnifico impendio. Dibaphum appellat Tullius cpiftolarumfe/ cundo,ad CcIium:Curtius nofter dibaphum cogita r, fed cum infedormoratur. Et ad Attic urn, Proindeifti licet faciant quos uolent C 0 S s. tribunos pleb.etiam,deinde Vaunt) ftrumam,facerdotij J}Rlt;x(^m ueftiant.Id eft,ueftc purpurea

IT B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^7

purpurea,S^ bis tinâa dibapha.Plinius tarnen pciagrj, id eft purpurn genus,in libras quinquagenos nummos,SC buccini centenos ponit, id eft, quinquaginta folidos Ód centenos.Nummumpro folido noftro accipio exBuz dato. Veftimenta purpura infeda, eo temperamento,ut eins lapilli eolorem reddant, qui amethyftus appeUatur, amethyftina dicuntur. Plinius libro X x X v i i, Indicæ abfolutum purpuræ eolorem hab ent, ad haneep tinguen tium officinac diriguntuota, Funditautem eum afpeóu leniter blandum, nee inoculos, ut carbunculi uibrattuiv de Ouidius amethyftos purpureos.

Hk baphias, hic purpureos amethyftos.

Martialisin primo amethyftinascpmulierumuocat ue ftes.Inde amethyftinatus. MartiaUs infecundo Hic quem uidetis greffibus uagislentum, Amethyftinatus media quifecatfepta.

lam Sc iUe addito Tyrio, Tyriamethyftus dictas. Plu niusde tinguendo amethyfto, Noneftfatis abftuuuc gemmae nomen amethyftum .rurfusabfolutusinebria/ tut Tyrio,ut fit ex utroep nomen improbum^mulc^uz xuriaduplex .Tyrium accipe pro purpura Tyria.Tyz tos enim quondam infula 'a T y ro Pheenicis hlio appeila tatpoftea uero Alexandri Magni oppugnâtis operibus continenti iundia, nobilis fuit conehylio SC^ purpura, vra Äv y^, uta it Strabo, è^BTastuTrao-wi' «TV^x^e^rsNT^g' lt;{iwp«. Hoe eft,Longe enim omnium praeftantin^anaz betur Tyria purpura. Tyrus quondam Sar ra di^a, unz de Sarrana apud luuenalem. Dicuntur quoeç abfolutc Tyriae,ueftes purpura Tyria infedae. nbsp;nbsp;nbsp;Ouidius,

SiueeritinTyrqs,Tytioslaudabis amieftus» Marz

Tyriae

lt;63 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE KE VB S T»

Tyrîæ’quotçlacernæ» Martiabs, ' Vt lutulenta linat Tynas mihi mula laccrnas» Quarum predum diTce ex eodem Martiale, Emit lacernas millibus decern BaiKis

Tyrias coloris optima EtinMancinum, Millibus decem dixti

Emptas lacernas munus effe Pompillæ.

Idem Martialis inProculeiam, libro decimo, ueftis ptj' pureæ immenfum pretium ponit,quam trabeamWiHf puto,uel togam pidam. Ludit in uxorem quac diuerdt* uiro,propterea qubd Prætor effet renuntiatus, Quid,rogo,quid factum eft,fubiti tniat caufa dolorisf • Nil mihi refpondesfDicam cgo,Prætor erat» Conftatura fuit Mcgalenfis purpura centum Minibus,utnimium muncraparca dares.

Per Megalenfem purpuram intelligit togam pidam^qU* ornabantur Prætorcs celcbrandis Megalenfibus ludis» luuenalis enim inter ornam enta Prætorum adnumeW^ trabcam,

Quum non effent urbibus illis

Prætexta amp;^ trabeæ. Et alibi, Megaleftacæ fpedacula mappæ, Idæum folenne colunt, fimiliq; triumpho Prædo caballorum prçtor fed et.

Toga enim pida triumphantium erat, utdocebo«* Liuio.Quod uero toga pida fucrit Prætorû,docet Lam^ pridius in Alexandro.in hæc uerba, Practextâ Ô^ pilt;S’® togam nufquâ,nifi conful accepit. Si earn quidem quaiA de fouis templo alq quoegaccipiebant, autPrætoresaüi Confules.Quibus uerbis apparet, Prætores amp;nbsp;Confus les folitos accipere prætextam Ô^ togam pidam de tem/ plo louis,Et etiam tunicam,quæ ob id à Iuucna!e,ut ppi/

nor, tunica louis dieitur. Alioucro tempore P ra? to res utebantur prétexta. Plutarchus in Cicerone de Corner lio Lentulo.Qui cû Prçtor effct,magiftratu fe abdicauit» SfdtTNyÆlzji^’tTvrj^avt, ty “rit^' ’it^iTtog^^v^cy ^ 7« ^kAk J(^X'To:ô^î HJtf^-jfAHÂAaJ^iÔHTKTHavptfJiûfâ 'nrgtïracnxj/, Hoc eft,E/ rat enim Praetor^pofitacp in fenatu prétexta, fortunæ fuç congruam induit ♦ Ïnterpres aliter uertit, fcilicet purpuz ream ueftem. Vter ueritatis feopum attigerit,doâorum fitiudicium.Nihilmihi furno,nihil interpreti detraho.Lai tius autem explicabo in prætexta,eam ipfam effe, quam Plutarchus identidem 7ri^7r®g4)vgoi/appellat.Sed ad M^r tialem reuertamur, qui cS ait,centu millibus ,feftertiùtn intellige. CumlacernarumTyriarum pofuerit, cinq ems

' frAncs. Et fane ueftem purpuream emere cinq mille frlt;incî» immenfum uidetur,nififi quis de purpura dibaphainteP ligat, quæ in libras denarqs mille non poterat emi, ut ait Plinius ♦ Atqui fuit tempus cum ipfa purpura ad argenz turn appenfa ei rependebatur, iGsaoH^ «t* « vreg^vç« i»®? «tiyv^m t/^iTdloySüiH, Ut ait Athenaeus dipnofophiftarum Ubvo Xiu Velfortaffe Megalenfispurpuraaccipienda eft ea quæ a prætoribus in ornatS chori tnludis illis,par/ tim emebatur, partim coducebatur, partim etia comoda to rogabatur, Cuius meminit Plutarchus inLucuUo,ubi loquitur de quodâPrætore de fpedaculis ambitiofe folli cito,qui cum aLucuUo in chori ornatum chlamydes ^^ur pureas peteret, «7rtK.ezv«:TB,(rKf4-à(^tgt;î «v t^^ ^««ay, «■»« |i^%ó’ intimem HgMTïff^y WZT0ir,Ó7réffa|/ «Atoir’.'rf' «^^ tHSt70|z wxi tföy qiHfftwT©', fcKtAtvffi XaCtiji yitf rgt;öuu7tts. Hoc eft,Rez fpondit infpeäurum ft domi haberct,daturum($.Poftriz die uero interrogauit eü, quot fibi opus effet. Ulo autem affir mante, centum fufficere, iulfitdatebistotidem .Haz, Üenüs Plutarchus, qui exHoratio hæc (umpfiffe uidez

X 5 tut

170- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST» tur cpiHoIa ad Numittum.dum ait, Chlamydes Lucullus,ut aiunr,

Si pofTet centum fccnæ præbere rogatus, Quipoffimtotf*ait: tarnenÔCquæram, Qiquotbabeb^ î/littam.poft paulo feribit fibi millia quineç

Eflè domi chlamydum, partem uel tollerct omnas, Exilisdomus eft, ubi non amp;nbsp;multa fuperfunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Verum cum obfirmatc decernere nonaufim, uterfe^^ lus fie uerior : tarnen eorum alterum uerum effe putabo tantifper,dum quifpiamex eruditorum ordinemihiah' terperfuadeat» Porróautemex Plinio fatisconftatini' menfum purpura? precium fuifte, cum ait, Conchyh’ quocß amp;: purpuras omnis ora attent, quibuseadem ma' ter luxuria, paria pencetiam margaritis precia fecit.b^ paulopoft,Congreganturuerno tempore, mutuo^at' fritu lentorem cuiufdam ceræfaliuant. Similimodo^ murices. Sed purpura? florem ilium tingendis expeti' turn ueftibus in medtjs babent faucibus. Liquoris bic m^ nimi eftin candida uena, undepreciofus ille bibiturn*' grantis rofæ colore fublucens.HacQenus Plinius. A ton diylio, conebyliata ueftis. Cicero in Antonium, Con' ebyliatis Cna?i Pompei periftromatis feruorum in cclH^ ledos ftratos uideres. Et apud luuenalem, Conchyha Coa. Iulius Cæfar concbyliatæ ueftis ufum, nifi certis perfonis, amp;nbsp;ætatibus,per^ certos dies ademit. autot Tranquillus. Murices quoque purpura? ufum praeftani, in Tyro nobilcs,ut ait Carlianus. Martialis in primo, Olida? ueftes murice. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouidius,

; Nee qua? de Tyrio murice lana rubet.

Et erat grains odoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Martialis, ,

Quod bis muf ice uellus inquinatum.

Inde iocus in Philenem,

Tint's

»71

Tinâis murice ueftibus quod omni ‘ Et node utitur, Ôi die Philems,

Noneftambiuofa, nec fuperba, Deledatur odore, non colore»

lanthina eiiamnum ucftimcnta font uioïacea purpuz rainfeda: ïo^ cnim Latini uiolam dicunt. Pliniuslibro XXi, Purpureæ lattore folio ftattm ab radicecamofa exeunt» folæc^Græco nomine à cæteris difcernuntur, appellatæia, Nabijsianthinaucftis.Siccnimlegendum ex emendatilTimo codice » Quicolos aGræcis toamp;iAits dicitur. Iulius Pollux in decimo, ubi 7i^'??/lt;^ tw x^i/ VMS iTnvmiJ, Martialis in fecundo, Coccina famofe do nas, 01^ ianthina moechae, ld eft, uefttmenta purpura uio lacea infeda, luxuria cnim,ut ait Plinius,ue(tibus prouo cauit eos flores qui colore commendantur.Hos animadz uerto tres efle principales» Vnum incocco, qui in rofis micat, gratius nihil traditur afpedu. Et in purpura Tyz ria,dibaphacpLaconica»Alium in amethyfto qui in uioz Ia,ó^ ipfum purpureum.quemcp ianthinum appellamus. Genera enim tradamusinfpecies multas fefefpargenz tia» Tertius eft qui proprie conchylqs intelligitur mulz tis modis , Vnus in heliotropio , amp;nbsp;in aliquo ex ijs 'plerunque faturatior : alius in malua ad purpuram inz 'clinans, alius in uiola ferotina conchyliorum ucgetiiTiz ma » Sic enim kgendum cenfeo . Nee tarnen me fatz lit ab hyacintho flore, cum loto Ôd croco ab Homero laudato, dici etiamnum hyacinthina ea ueftimenta,quæ cum eins floris colore certant, uel etiam eiufdem noz minis lapide » Petfius, Hic aliquis, cui circum humé/ ros hyacinthina læna eft» Magnum fancdifcrimen eiTé, inter amethyftinum ÔC hyacinthinum, palam fit exPliz nio lib» XXXVI i,ubi de hyacinthis: Multu ab co diftat hyacinthos

i 171 DE-RE VEST.

hyacinthos, tarnen e uicino defcendês differentia, qoM Üle emicans in amethyfto fulgor uiolaceus, dilutus eftf'’ hyacinth o, primoep afpedugratus euanefcit anteqiw'” fatiet, adeoep non impfet oculos, ut pene non attingaf» ^marcefcens ederius nominis fui flore. Quibus uerb*$ , uidereefl, lanthinum, ideft, uiolaceum legendum api^ , Plinium, non autem lacinthinum. De lacintho uerfo*” ' florem Ouidius transformationum decimo ♦ HadenuS ‘de purpura. Nee tarnen omiferimadferibere uocabula« 'quibus Graeci, Si in bis Pollux,uefles purpureas app^f^ Jant: ea funt, «Aag}-t?, Tai^cfv^5,(p6iviKH, Hoc tarnen ulo' ^mum potius eolorem phœniceum quam purpuramd^^ fignat. Illud quoeç non omittendum LacedaernoniosK’^ iPrxlqs ufos uefte quam (pnviKt^Ax diximus, quæ eufl janguinei coloris effet,uulneratos fallebat,fi fanguis p^ earn deflucret.Hæc ex Grgeorum commenta rij s.Quo® , fi ea requiris cùjtoÏs ovonam. lt;fotnx.ïs lt;^lt;/lviix Âxnsvivsgt;iJgt;^'^ 91 èf 7nhi(t0ij tony oiM^üS MiMii, us w fimn TrÂxyljjjcu ifVI^ RtuHtitH as lt;^\s'4'y}c^‘^i^ ^^ ifi^Mvaif yj MiJia o^ûilZ^oy» V^J bahæcfunt,Purpura indumentum Laconicon cuma’» ,bellum profîcifeerentur fanguiniconcolor, ne fiquando uulnerari eos contigifïèt ,fanguinis afpedus metum c‘$ ; incuteret. Purpuræ ucro appellationecoccum noncon^ tinebitur, ut placet Vlpiano in leg. Sicui lana. fupra D® . legatis tertio.QiJod fi uerum eft, non prorfus eadem fo® , tire uidebitur Matthæus, de uefte qua induerunt perfid* ludgi feruatorem noftrum lefum Chriftum, cum Marto SCloanne.aitenim, ^^iÔHKStyahiü j^^xiivJlx wn^flt^' Id eft, Circundederunt eichlamydem coccinam. W' eusueroait,quiMatthaeiepitomenferipfit: tisu^tfivii ' ffilJ(ihvgt;ii7rtiflt;Jgt;v^cw^ Ideft, Etinduuntéum purpura.loa® nesquoqj, n^ inKTHii Tffo^tfv^v^'a^iiJi«\sytwTiifgt; W^

LIB Bill

EtpalKopurpUfco circundedcrunt cum* Videsut Marz cus 2lt;loannes de purpura coucniunt. Matthaeus uero, uel Matthaei potiusinterpres,de cocco fentit. Qiiodrca uelinterprestnuertendo Matthaeo falfus eft, quod mini meaffirmare aufim,ft loannes ucrtit,ut putant’.uel Mat/ thaeusipfe, coloris potius rationeni habuiffe uidetur$ materiæ.Quandoquidem nemo return antiquarum peri tus,inficiabitur iUam purpuream fuifte,(iue cWamys fuez tit.fiue irabea,fiue toga pilt;fta,quæ erant antiqua patrum tnunera.mittebantutcç regibus amp;nbsp;amicis ap. R. appella/ tis,ut dicam in praetexta» Verum hac de re curiofus ad fe natum Sorbonicum referat.Coccum igituraOiofcoride '^ nsKH^ Bcclt;2XxH diôum,frutcx eft fuUonius,cui adhaerent grana,quibus fit color iUelanarum praecipuus,cuius coz pia fumma in ea parte Hifpaniae,quae Tudertania appel/ latur,ut eft autor Strabo in tertio » Sunt qui putant eo az bundareGermaniam, elfecp id, quod crameftnum uulgo dicimus.EliamfiRaphaelVolaterranusmultaeleôionis uir,exiftimet id effe quod antbillum et antbiccUum apud Plinium, Ego nihil temere hac de re affirmare aufim,tan turn dico a cocco dici coccina ueftimeta ea quae cocco itv

) » / C » 9 It '/ J 9

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TE RE VEST.

Prima luce pugnæ fignum extulit. Eft autem tunica coÖ cina flip ra prætonû extenfa. Guarinus,haudfcioquan* reifteucftempurpureamucrtit. Vexillumueroerati’’^ fignc,cum ad arma concurri oporterenut memini me Ic** gifte infecundo commentariorum Caefans. Antcquam uero à cocco 2lt; purpura difcedojoon miucundum lector rtdelicato forearbitror,fi ex Plutarch o addam memora/ bïlem purpuræ uim amp;nbsp;copjam,quæ Sufi's ab Alexandr'’ captis in ipfius deuenitpoteftatcm. Verba PfutarchifuI’ fcrtbam,ea funt in Alexandro, 07rii,lt;fvir'ht(^m^lt;fvsxs‘if^ fUCVlKH! Ii\t§i8luj(iu. -TKhMT« TS^'Til^ihia , ^yK^^J^'m ^ '4 i-fS/ ^lw jkovraiJ efls^f^iniui/) Tr^óiripXT^y t^ vgt; MÖ^'iTtK^vi/ tç^ày lt;fvÄcc‘jjsms,M7toy JÎ Tvm (facrïy ^ tb tAw Jixc^bJ c^t'’^^ ( Airi^ «j^ttöiiK'fS' x^Tsçyûy, hoc eft, Vbiaiuntóó purpur ra; Hermionicæ inuenta quinquaginta milita talcntajcr pofitac quidcm abannis ferme ducentts, recentcmqj ai^ hue colon's florem ,nouum'queferuantis. Huiufeeue’ ro rei caufam adferunt, quad infedura purpuræ ex md/ lefadafit. Talen turn accipe pro pondéré, lam amp;:illud adferibarn ex Aihenæo, ubi de fcena Alexandri, cuius meminit Budæus in libro de Affe, k^ TipéSTer/Jlr, inquit» •ai^'xiu ü^TXustnoi nH^scfofotTiri^ edni^ f^-^s ^sHKiOxÿ'^l^ tfiv^cûm^ y/fhivcusi^Hiny (^gxK^y^ot.y.i'rictfè rvr^fg gt;ofö7t3 ^y x^iSi^cy^ï^ict, eipS^ (Jgt;Kaytvx^A^VKsn}, oi(fêtVxyn/t^Kf ^H, TTO^oi Â Ö KV Mix amp;}(0y Tt^JioÄMX» Et paulo poft»«’* ttvzi-Oi s^^'xM Ton rhjj m^e^v^xvtyoy '^HÓ@',o(S x^ifw/^t to1lt;»«7v lt;fo§amp;y Tld) so^LuTXurltjj, hoc eft. Et primi quident Perfæ quingenti pomigeri, intus ad Pr æ to num adftite/ rant,purpureisac mclinis ucftibus ornati.Poft hos uero mille fa git tarp, quorum alg flâmea induti, alg hyfginca» multi uero öd cyanea habcbantcircunieda.Præterea Per ürum decent milita » Slt; purpuræ lus Habens tutba. étant . , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dreitef

r t r B E R ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i^^

eïroter quingenti» quibus AlexSdet gratiam fecit hwuP modi ftola uti-Quod nero apud Athenaeum vo-yivcßacf« fcriptumeft,nosuert{mus hyfginea, Eftautem hyfgiz num plantacolore flaua, 00inde vtr^ivoß«^« dic'laqua: ab ea planta tinda funt, 'A W wjt-ói SiiSctiiiilt;^cet Höc lez giffe memini infcholqs in Nicandrum, fi tibi probatus autor.Hyfgini uero mentionê facit Plinius lib.x X X V. cap. v i. glt; Vitruuiusin oóauo, Quod fi uerum eft, falz luntur qui cenfent apud Plinium libro nono, cap. X L r. legendumhyfginum, Necçenim ipfe uideo quonam pa 6o ex cocco ÔC Tyrio fimul mixtis fieri poffet color flaz uus, ÔC hyfgineus. Quinetiam operaeprecium uifum eft, * memorabilem Sardanapali luxum ex Athenaeo fubfetiz bere.quem nequiffimus iUe ad rogum ufep, fmemep uit» exercens,perfeuerauit:qui cum mori deftinaffet,prater auri argenti^ uim incomparabilem,fecum pallia,purpuz ras, ftolasinnumerabiles in rogo concremauit. V erum non ab re etit,opinor, tragœdiam ipfam ex Athenaeo tö tam perfpiciendam ptoponere.Sardanapalus,qüem alq Anacintaraxi filium, alq Anabaxari aiunt, in regia clauz fus, a nemine praeterquam ab eunuchis amp;nbsp;uxoribus uiz debatur.Cum uero Arbaces Medus fuorum unus Satra parum, per eunuchum Paranefum aegre impetraffet, ut inregis confpedum admitteretur,illius iuffu admiffus,ui det eum Medus cetuffatum, mulicbtiq^ cultu 8lt; cura orz natum,unacumfcortis purpuram car minantem.Pratau tem laâc candidior ♦ Cum itaq; Medus id æ gre tuliffet, qu'odtalisfcilicetipfis imperaret,bellum adornat : collez flisq, utrinqjcopqs.uidus tandem ,fugatuscg ab Arbaz ce ,Satdanapalus mori deftinaurt .Qui in regia pyram, Immane quantum altam cum excitalfet, ineaipfapyra domum ligneam adificauit » in qua cubilia ftrauit, ibieç

y 1 decubuit

•176 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST, decubuit cum iixore.Scorta quoc^ fn alqs cubilibus crât» Siquidemtres filfos,duasep fihas rebusdefperattsNt^ num emandauerat, regtstporæ dhusfidetcommendau« rat,dans auri talenhs 5000. In domoautem ilia lignes circumpofuit auri millemyriadasî argenti uero dectes mille myriadas talentum î SC pallia SCpurpuraSjSC ftoIaS omnigenas. moxignem pyrae fummitri iulîît,quæ arde/ bat totos quindecim dies. Lege Græca,SCuidcbis quan ta fide uerterimus quæ funt eiufmodû

Caput ni b

Inea) Qiiod ad linum attinet, linca tunica à Grædî dicitur Aiw;^iT«tz, quam Athenienfes talaremge/ ftabant.autor Pollux, Illud non ineptum fuerit, addere, 1 quod de lino asbeftino feripiit Plinius,Inuentum iam eft etiam quod ignibus non abfumeretur,uiuum id uocant. ardentesepin focisconuiuiorum ex eouidimus mappas fordibus exuftis Iplendelcêtes igni magis, quam posent aquis * Regum inde funèbres tunicæ corporis fauillâm ab reliquo feparanteinere» Nafeiturin defertis adudisi? foie Indiæ, ubinon cadunt imbresinter diras ferpentes, alTuefcitcç uiuereardendo. Rarum inuentu,difficile te/ xtu,propter breuitatem, Vocatur autemaGraecis asbe/ ftinum ex argumento naturae, Anaxilaus autoreft, lin/ teo eo circundatâ arborem furdis idibus,SC qui non ex/ audiantur,cædi,Ergo huic lino principatus in toro orbe. Porto autem Strabo in decimo, feribit in Carifto lapi/ dem nafei, quern tondere folent, 6C mox nere, ex quo fî/ untjteijó^z(ïK7j3a, id eft manrilia, quæ fordida fada, flam/ mis emundari folent, non aliter quam aquis, ^J^T«, itigt; quit, KS^ç/sip t(^ H ÂÎÔQ'tJiviTou, ftuvo(J^9 n^ vtfeuvo^f' . asi 7« vcpKa'tiie'rtcj^amp;^'oitceK'TpDcyiviSm, fiTroiS^JT« À /ia^i^ »2 i(;aKSiS(Mfi^ quot;^jj Tffivcÿ 7H 7iAvffamp; •:^ct'3rAeinu!, In Aldinis

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codicibus

LIBER.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»77

codicibiis quidam uocabula fuperfunt. Tu in hunc mo diim fupra fcriptum cmenda. Eft QC bulbi genus lanam ferês, quod in litoribus nafcitur. Habet autem lanam tub primis tunieulis, inquit Theopbraftus apud Athenern in fecundo, vcfolviTW lt;/!t «^ cwttP kS^ Tntflaet Kö^ kKJ^k n^iK^ 71«, Hoc eft,Texuntur autem ex ea fafci» pedales,amp; az lia ueftimenta,ut Slt; Phænias ait. ^gozxax'^« ÂxftAô'ntt. inquit Athenens in no no, a -rzçj^^Gçaç ccTnitK-iiovli, id eft, Quo manus abftetgebant.Plinius lib. x 1X, cap»fecun? do, Theopbraftus autor eft, cffe bulbi genus circa ripas amnium nafcens, cuius inter fummum cotticem, eameç partem qua uefcuniur,effe lancam naturam,ex qua ma/ / palia, ueftescç quondam conficiebantur. quo loco non mapalia,fedpedaHalegendum puto,exTheopbrafto a/ pud Athenaeum fupra citato, Sed necç regionem in qua id fiat,necç quicquam diligentius,practerquam eriopho tonidappeUati, iJ|iófvA»i» etiamnum appellatVlpianus inleg.Si cuilanae,fupra de leg.tertio.Plinius lib. X XU 11 cap. X11. Huie fimilis eft fpina ilia, quam Graeci acanz thionuocant, minoribusmulto folqs, aculeatisper ex/ tremitates, ÔC araneofa lanugine obdudis, qua collega etiam ueftes quaedambomb'yeinis fimiles Hunt in orienz te. Idem quoeç in X u, multa refert de arboribus Perfiz cae infulæ lanigeris ,quem,fi non eft moleftum ,uide.Ne/ que enim in hunclibeUum noftrum tranfcribere eft aniz mus. Quin 8lt; alia pleraqj prudetes feientesep omifimus, nein immenfumqs,quae Graeci uocant ot7r^lt;rlt;nóvv{f»:,uo lumê excrefceret. Byflus etiamnS lini fpecies in India na fcens,iauero £lt; Aegypto, ex arbore laniciS quoddafit, ex quo ueftê fadalineamagis dixeris, ^ lanea. Sola erh craflitudine alinea differt.autor Pollux.Plinius ucro cirz caElim in Achaia gigni autumat, mulierü maxime deliz cqs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y 5 Cap.

»7«

Caput V

quot;X TBSerfcaO Seres gens Indica Stephane de urW/ , ; y bus» Sunt amp;nbsp;qui eos inter Scythas adfenbant, qui , fpeefîantadorientem æftiuum. Vermiculusquidâapiid eos eft, qui vif appellatur,acfericû inde appellatS pro/ créât » Quod SC fentit Pollux in feptimo ad Comcduni-Cuius uerba placitumeftfubfcribere, ÿvt« lt;/ï »ôàTovfff» f«f ois ygt;tjf7ZB(/ t'rCjiüjp ^iuy iiS^oî^ay lt;Jgt;«o-( •7« v^«0-/z«7«. ho£ eftjNonnuUi uero ÖC Seras ipfos ab eiufmodi,atque alijs animalibus colligere aiunt texturas. Virgilius, Ignoti facie, fed noti uellere Seres.

Martialis quolt;p ferica, pro uefte ferica ufus eft, N^ aliter dentes quam ferica node reponis. Apud Taciturt i in 2. firica fcriptum eft, pro ferica, Proximo fenatus Æf multa in luxum ciuitatis dida a Q. Haterio confulari,0/ dauio Frontone prætura fundo:decretum(^, ne uafa af ro folida, miniftrandis cibis fierent, ne ueftis ferica uiros foedaret » Tacitus quoque Imperator, ut Flauius Vopi' fcusfcriptum reliquit,holofericæ ueftis ufum omnibus uiris interdixit.Eft autem holoferica ueftis tota ex feriez nulla alia materie,qua primus Romanorum ufus eft Ä« tonius Heliogabalus.autor Lampridius. Subferica ùetf eft, cuius fubftamcnexferico cftjcuiufmodifortaireui/ detur id quod Satin de Bruga, uulgo dicimus. Holoft'' ricæ ueftis precium immenfum fuifteconrjcio,cx Flairf® Vopifeo in Aureliano, his uerbis, Veftem holofencam neep ipfe in ueftiario fuo babuit,ncc^ alteriutendamdc'' dit. Et cum ab eo uxor fua peterct,utunico pallio blaten ferico uteretur.IIlerefpondir, Abfit, ut auro fda penfen/ tur.Libra enim aüri, tune libra ferici fuit. Hadenus FU'' uius. Blateum pro purpureo interpretatur Baptifta Ae' gnanus» Neque uero cuipiam mirum uideri debet,quan doquidem

L ^T B E R ■ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^

doquidem antca conquerttur Plinius, tamlongfnquo or be peu, ut in publico matrona transluceat ♦ Adele quod gens ilia,unde fericum pctitur,nullum cum cæteris mor talibus habet comercium. QiiodStephanus ait, à7Ælt;rlt; /uytf ewófMTrtJf. Nunc paffim in Italia, amp;nbsp;in ea Luca:,ma gna uis Slt; copia, monachorum nefcio quorum benetz cio,quos refert Procopius, uermiculorum fernen, id eft, utitadicam,ouuh,imperatori luftiniano Conftantinoz polim ex Serinda Indie ciiutate attulilTe, unde toti ferme Europa: copia fa dia.Eft mihi foror Martha nomine,quç iftiuimodilanicio, uelut altera Pallas, fummopere dele/ datur,quae me iftorum uermiculorum naturam docuit» ƒ Appetenteuereoua,pifciumouishaudabfimilialinteo/ loadhaere(centia,radtis foltsexponut,caloreqjfouent. Quo fit ut uetmiculi excludantur ,quos p rimum laducis moxmorifoltisenutriunt, quibus iam grandioribus pc/ nulas cuieç chattaceas,utita dicam, uel inuolucra potius diftribuunt.quibus inclufi,mirabili naturae opèrelanicto fefe inuoluunt. cui color partim candidus.partim flauus» Ammianus MarceUinus libro x xi 11. aliter fentireui detur, cuius uerba libitum eft adfcribere, Agunt autem ipftquietius Seres ,armorum femper 00 pracliorum ex/ pertes, utt^hominibus fedatis 06 placidis eft otium uo/ luptabile, nulli finitimorü molefti. Cacli apud eos iucun/ dafalubriscç temperies,aeris facies mundajeniurnep uen torum comodiftimus flatus, 2lt; abunde fyluae fublucidæ, aquibus arborum foetus aquarum afperginibus crebris, uelut quidam uellera mollientes,exlanugine 2lt; liquo^ admixtam fubtilitatem tenerrima peâunt, nente^wb/ tegmina,conficiuntfericumad ufus antehacnobiuum, nunc etia intimorü fine uUa difcretione proficiês • In opinione fuiffe uidetut V irg^UusjCü ait» Eolqs

uellera Seres, Et Plinius in fexto,Seres Janicio fyluarufl rtbbiles, perfufam aqua depedentes frondium canities»

Veftisfcricaolim medicadicebatur,autor Procopiu* libro primo de hello Perfico,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput Vi.

VEl bombycina.) Bombycestelasaranearummo/ re texunt,inquit Plinius,ad ueftem luxumqj feemi narum,quai bombycina appellantur. Quod SC dixifleu* detur Pollux in fèptimo ad Commodum, his uerbis, '^ lt;/S £« lio[i^VKUiJ,lt;rK0)^9Kis amp;lt;nij oi ßoßSvKdlytKip^ ay Ttt vNiiXt^ eiiv^^’nu, 0)0quot;^ é ct^eJj^yngt Hoc eft, Bombyces funt uer^ mes à quibus ut araneis fila pefantur. Bombycum telaifl prima retorquere,rurfus(^ retexereinuenir in Co,muhet, Pamphile, Platis filia,nondefraudanda gloria excogita' tæinduftnæ, utdenudetfoeminamueftis bombycina» Marttalis, Foemineum lucet fic per bombycina corpus Quæ à Co infula, Coa ueftis appellatur, Propertius, Quidiuuatornato procedere uita capilio,

Aut tenues Coa uefte mouere ftnusf Ouidius,

Siue erit in Cois, Coa decere puta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Viri quoep utebatur, quod probriuiceargait Plinius his uerbis, Nee puduit has ueftes etiam uiros leuitate uz furpare, propter onera æftiuaî intantum à lorica gerenz da difceifere mores,ut oneri fint etiam ueftes, Aftyria taz men bombyce foeminis cedimus,Conftderantt uero miz hi, atep animum conuertenti ad ea quæ Plinius de Coa bombyce fcriptum reliquit, ifti uermiculi, quos apud foz rorem nutriri uidimus, ij ipfi funt qui bombyces à Plinio defcribuntur.Cuius uerba,obfecro te candide lektor,me cum etiam atep etiam confidera. Etenim fi uerum eftJalz Iuntur,quifericum putantefte quam uulgo fetdm diciz mus, quame^ conficiunt ifti uermiculi, qui paiTim in Ita/

.•VIBER

lia se Gallialankn caufa nutriuntur. VeibaPlfen h« funt,Fieri auiê primo papiUones

frigorum impatientia uilUs inhorrefcer ,

mem tunicas Ubi inCtauraVe denfas,pe u

dentes foUorum lanuginem in uellcra.Ha q cogi,fubigi^ unguium carminauonc.mox f^^bi inter r^ mos,tenuari ceu pedine,pofteaappreben ^ p » inuolui nido uolubilmunc ab homme tolU^âdibusmua fis tepore ÔC furfurum efea nutriri,au? «a fubnafci to ge neris plumas j^uibus ueftitos ad alia perifa dimitti. Quac uero eoepta fintlanificia, humor e lentefcere more cerac» mox in fila tenuar i iuncco f ufo ♦

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gap» vu

' X7^c eft quod mireris, biciureconfulturn nullam de autea uefte feciffe mentionem ♦ Nam ad ea potius debet adaptari ius, qux 8d fréquenterai facile, Q*^^ ^“ ea quac pertaro eueniunt» r» 70^ «’’*? * ^f » utƒ it Theo# phraftus, ■^«ßaivaoii^oi voMo^tToü» Nee? enim tam irez quens erat ufus panni aurei, temporibus illis, quam eft hodie, quo uelhippotoxot» noftrates ,necnifi profcifz (o utuntur. Sed tarnen tunica autea triumphaffe Tar qui nium Prifcum V errius apud Plinium tradit. Affeueratep idem Plinius,feuidiffe Agrippinam Claudtj principis uxorem, edente eo naualis ptaclq fpedaculum, affidenz tem ei indutam paludamento auto textili,fine alia matez rie. Quod uero de paludamento aurco ait Plinius, Corz nelius T acitus,qui inhiftotia conferibçnda Plinium non femel fequutus uidetur, non paludamentum dixit, fed chlamydem auratam. V t autem nihil infit difcriminis inz ter paludamentum amp;nbsp;cblamydem.tamen non idem uidc ' tur auratum dicere.Si auto textilinuUa alia materie. Ver baTacitinon grauabot fubfctibere,quando non paruin

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;% facere

«gi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE” VEST,

faccrc ufdentur’ ut mens Plintj apertior fiat et diluddiói'» Eafuntin xil.Subidem tempus inter lacum Fucinuni» amnemcp Lyrin, perrupto monte, quo magnificentiao^ pens à pluribus uiferctuqlacu m ipfo nauale prat burn a^' ornatur,ut quondam Auguftus,ftrult;fio cis Tiberim ib' gnoifedlembus nauiggt;)s,6^ minore copia cdiderat.CiaU dius triremes, quadriremestp, amp;nbsp;undeuiginti hominuiH milliaarmauit cindo ratibus ambitu,neuaga pcrfugi^ forentj3C tantum fpacium amplexus, ad uim remigtj,ó^ gubemantium artes,impetus naiiium: Öd prælio folitiin ratibus praetoriarum cohortium manipuli, turmæcpad/ ftiterant, antepofitis propugnaculis,ex quas catapulta?», baliftx^ tenderentur.R.eiiqua lacusclafliarij redis na/ uibus obtinebant,ripas Öd colles ac montium édita,in modum theatri mukitudo innumera compleuit, proxP mis c municipijs, Slt; alq urbe ex ipfa, uifendi cupidine» aut officio in principem.Ipfeinfignipaludamento, necy procul Agrippina chlamyde aura ta,praefidere. Vides ut quod Plinius paludamentum auro textili dixit, Tacitus chlamydem auratâ dixerit:fed tarnen Plinio teftioculatu fides potius habêda.Ouidius quoq; pallg aureç meminit» Ipfc deus uatum palla fpedabilis aurea,

Porró autem utebantur auro intexto, inuento reguffl Afiac in AttaUcis maxime, Plinius in odauo, Aurum in/ texere in eadem Afiainuenit Aitalus rex : unde nomen Attalicis.Qiiin amp;nbsp;illud adferibendum duxi,quodde Au reliano Vopifcus,habuiffèuidelicetinanimo, utaurum' neep in cameras, neque in tunicas, neque in pelles, neef in argentum uerteretur, dicens, plus auri elk in reriim natura,qiihm argenti: fed aurum per uarios bradeanim', filorum óf liquationum ufus perire, argentm» autem in' fuo ufu manere. Idem Vopifcus autor » Taciturn impe/

ratotem

gt;85

ratotcm auro dauatis ueftibus intcrdixilTe. Nam Sd i'pfe amor Aureliano fuiffe perhibetur, ut aurum a ueftibus amp;nbsp;cameris amp;nbsp;peUibus fubmoucret. Auro clauataj ueftes quac fint, docet loannes Baptifta Aegnatüis, uirdodiP fimus,in fcholtjs fuis inLampridium, amp;nbsp;alios. Ait enim easeffejquæ clauos aureoshaberent. Credo cxpefto Pompeio, apud quem legere eft, clauata dici ueftimenta clauis intexta,ut calciamenta clauis confixa. Sed cum ad dit,Nos flores appcllamus; baud fatis quid uelit, intelli/ go, Siemmdeqs quos BoutonsSi fers dor, amp;orfres, dP cimus: iUiprorfus aftentior, dequibus fentire uidetut lureconfultusinl. Cum aurum. cum l. fe. fupraeodem» ƒ Quemadmodum, inquit, claui aurci 6C purpurei, pars funt ueftimentorumt 00 ft uon funt claui ueftimentis con fuu, tarnen ueftelegata contineri.Siuero de illis floribus intelUgat, quieorum artificio ueftibus inferuntur, quos acupidoresdicimus, uidetuleôoretiamattçetiam ,nc te tanti uiri auto ritas decipiat ♦ »3^7i?’oyv.rl KÄHSaecs 71/n Tt©quot; ó cw/HgïX^ 7nS|s Jy tW^oyif^©quot; ^ w? vnxvv. boc eft, Non enim nero eft anteponendus uir ille ,quanquam alioz qui inter primos Celebris, Siquidem Vlpianus,utdiuerz fa adfctipfit bac ipfa lege infitas piduras ,8lt; clauos auz reos,cumait,Etquxbis acceffionis uicecedunt,quxgt; funtinfitas pilt;fturae,claui(^qui ueftibus infuuntur,Qttin tilianuslibro 111, Vt affertlumenclauus purpura: loco ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infertae, ita certe neminem deceat intexta pluribus notis ' ueftis. Quibusuerbis Gillius nofter center elici potte uz '' nicum tantum dauum purpureu adqci tunica:, qua: ob ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id dicatur tunicaVati claui 2lt; latus clauus’.quod baud fcio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an uerum fit.Quod autem ait Vlpianus, infitae piâuræ, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde pidla: ueftes divise, quas iam apudHomcrum tuitte

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftat.Vlin.unde triumphales nat». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuuenalis, ^

Et latum ptâæ ucftis confiderat aurum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. gt;

Colores dtuerfospiVlurxintexere Babylon maxima ceIebrauit,8C nomentmpofuit. Plurimis uero Iicqs texe/ re,quæ mhv/a7« appellant,Alexandria inftitutt» Mart» Hxctibi Mempbitis tellus datmunera:uiâaeft

Pedine Niliaco lam Babyloms acus» Caput vm

PRxcingendi, ut cingulum, ut zona. Si quæ præof gendi caufa parari folcr. Quod uero ad zonam prt/ tinetjillud non omiferim quod Strabo lib.Geogra.quart to fcriptum reliquir,Gallos olim folitos dare opcram,n^ obefi fïerent,6C ucntrofi,punireq? luuenem certam zonÇ, mehfuram excedentem, Verba S trab on is fubfcnbami, ïJ^oy tfi i^ ^CP» Ka-Kay yoÿ cÙ7vg {iH Tmj^sg w, y^Ji -n^yi^^^ ^Kg, -^yva^JixJik'efiiiMoy 'my viuy ygt; T^farjff lii'ifeyj^yii^ ^. hoc eft,Id quocp eis eli proprium ut fefe exerceant» nc obefi uentreqj prominulo fint. Siquis autem luuenö modum zon» præfcriptum exuperet, multa afReiatu^ Succindi dicuntur milites, quod breuioribus fa gis uten^ tes, altius cindi uidentur » Accindi quoep gladio. Tad/ tus in undecimo, Feruntep milite,quia extra uallum non accindus,at(p alium, quia pugione tantum accindusfo ret, morte punitos. Nonnunquam uero ignominiæcau/ fa cogebantur milites tunicati Ölt; difcindi foflam föderal præfentibus, fpedantibusep altjs militibus. Qua pana ufum Lucullum in eos milites, 'a quibus in quodam prS'' lio fuga ccepta,autorPlutarchus in Lucullo, KTtyixy ’’’'^ ■Soi? (fdl/'^acn v^vo^Jalt;ryAvlu/ 7f^lt;n.JixÄt,Kifi^lt;rKg ÿv j^nwaïytc^^ se^oÿv^cu f/lic/iKK7rtc/llt;Sy T(iifiÿoy lifisatKy^^ Sioy^nif'^ K?i^uy sp«7j®TO{/.hoceft,ignominiamquandamdefcrto/ ribus ufurpatâ inflixit iufiis ipfis in tunicis, difcindis fof/ fam pedum duodeeün foderç, adfiantibus atqj fpedand bus

/L- IBER ~ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«$

bus alqs militibus.Cæfar item Äuguftus pro delidorum genere uarqs ignominijs milites affecit,ut ftarepertotS dietn iuberetante praetorium,interdum difcinóos,tuniz catosqj.authorTraquillus.Cacterum, hoc inloco,bona tuaueniadeâor candide,Iureconfultû a gam. Adu er te tu .tabula,quia eft de pane lucrado.ait Vlpianus praecingê/ di,nonautê accingendi.Si enim accingendi dixiflet,uefti mentorum appellatione gladius coprehenderetur,quod nequaquam uidetur rationi confentaneS.De arrois quae tegendicaufaparari folent,dubium uideri poteft.mouet quacftionê,primum,quodloricam antiquilineam gefta/ bant,ac ipfe Magnus Alexader,qui Aftae imperium ob/ / tinuit,lorica linea ufus dicitur,ut memini me legiffe apud Plutarebum in Alexadro » Et thoracibus lineis antiquos pugnaffe teftis eft Homerus. Deinde qubdiftiufmodi ar mategumenta corporis appellatLiuius bis uerbis, Ar/ ma bis tmperata,galca,clypeus, ocreae, lorica,omnia ex aere bac, ut tegumenta corporis eflent. Poftremo quod buius legis cótextu uidetur militaria omnia compreben/ dere. Ait enim, V t faga 8C reliqua fimilia. Saga enim mix litum funt,ut alias dicam. Quare ft proponatur Sempro nius miles teftamento ita cauifle,omnia mea ueftimenta Caio Sceuæcontubctnali meo do,lego i quaeftio eft, au huic legato,ar ma quae tegëdi eau fa parata funt,quibuscç utebatur Sempronius,legato cedant. Refpondeo fecun/ dum ea quae proponantur,non cedere. Siquide alia eau/ (a ueftimentorS,alia armorum.V eftimenta enim inuen/ tafunt,ut nos a frigoribus,calore,Slt; imbre tutarentucae ma uero ,ut a telorum impetu ♦ Cum igitut feparata fint, eorum feparata quoqjratio fit,neceffc eft.Si mibino ere dis,citabo totiura,gloiTas fingulares 2lt; unicas,quotum quambatbatiusinfuis conftlqs.

DE RE VEST, Caput IX

VEluti togæ.) Tuniex toga fuperimponebatuf) ueltunicispotius. Necmihiuclim fidemutadH^ beas,nifiautorem laudarim u^taTnscy, Plotarchum feilt* cet,out in Tiberio Sf Caio fic ait, cùjTt^ Ji^TtJiiipiis cp^ygt;f T®“ e^n^Kamp;i’n th 7^' iyXTicey, o JÎ t/w Tufii^voy, id eft, W* gam, «lt;jgt;«fKpù(flt;lt;V-)4)(/,^’gt;oîç;fJT£lt;n(/lt;^4gt;«A», Quibusurf bisapparet jCiim quis Tibenj ueftimenta cóprehendiï/ fet, abieda toga eö aufugiffe, tumcatumc^ cccidilTcfTo/ ga erat Itomanorum. Augudus iguur, mfa quondaprO* concionepullatorum turba, indignabuiidusacciamius! En,au,Romanos ret urn dominos,gentemep togaram Ef i fanè fuit tempus, quom fæx uulgi non temere unquani Romæ toga uteretur, fed fola tunica, Quamobrem pit^^ bem Romanam Tacitus tunicatum populum appellat» Cuius uerba extant in oratorum dialogo. Quad fæpius uulgtis impcritum óf tunicatus bic populus tranfeun^ tis nomine uocat, Öf digito demonftrat, Qiiod uero r«/ ^T^df/ Plutarchus dixit, Athenxus TH§^ccv dixit in quid to,ubide Antiocho, 7r?Mçc««ftÆ Hç^Tlùj JiatnXiKbjù h^^t^ ijAv©- t^Hiv TH^f^tof càgt;«Âit^àiy, 51^«^ r^ tHj ày»jgt;nv Çinx^uy, hoc eft, Sæpc etiarn ÔC pofitaueftc regia tebed nam indutus circumibat forum comitns. Meminit Sf id dccimo,ii(dem ferme uerbis.Artemidorus in fecundo de fomnioruminterpretatione,unde tmË^v®- toga dicta fir,obitcrdocereuidetur,cum air, T«lt;/ï' w-ntK^H^teittuf KH b^HS »y VIM TuQi^voy Koe^vm è^p TJ/xtry 'n? c^K^cZÏ©-, o{ Ts^i vQquot; bWJiSi^AeenvJ^ec Qs^y 7!ii^iSi^b^ v^y 'Tfo7ny,àa7rfilt;^amp;! 1^ quot;ny tovioy tta^my, n^^ \xrolt;A.j(Sè{S vxw -^ß» tÄuth Kccywi^f •nuy dtp B nsf^ (ixSovTb! h^ ti by^iain Toy edney tö-xtvaörr’rt Tfifvny,KSU iK«flt;vy Tldi i^û^ïi.tj^iey b-n’óiwy.oy T,yiivv Ttf Wf ^0VJfSgt;VSlt;f^0y Ji TU ^iVlf •^{((f'^^l^ TQ 9V9H(t TH^i^VOg iKÄH^»

hoc eft

LIBER

hoc eft, Itidemueftis Romanaquam nuric togamapz pcUantaTimeno Arcade, qui primus chlamyda fuSita induit finû loniû nauiganstexceptustçab accolis, Slt; nez ftis forma ab eo coperta fimilê fibi c5cinnarût,quâ ab au tore Timeniâ uocarût.Poftea aût têpore deprauato noz mine tebênos,id eftjoga appellata eft. Toga quocp pro pacis artib. Calîius ad Tulliû, Eft enim tua toga omni« armis felicior.Toga enim erat pacis infigne»Tull.in Pi(p nê,Non dixi hac toga qua fum amilt;ftus,nec arma Jcutu, amp;nbsp;gladium unius imperatorisifed qubd pacis eft infigne 8d ocq toga : contra aût arma,tumultus atq) belli. Enimz uero antiqtus, uel inbello togis utebantRomani. autor ^ PlutarJnCoriolanOj Ht'lt;^'”'’^*‘‘??“lt;*'“®*^ tö^èï w^iy x«óis«p9^'oiï,iy (z'c?AaOT7à? âvgtis M^ctKctit^owsiv,^ Ti^^wvvv/ ^ 'r^T«ßlt;^vfltz,ag« Ö t/{g:ö«xaï a^K4)öt ^ivitâ! TpitSy « 'n'^wz gay t7rK»taóv7TOp,ovofta^ov7«f Toigt; xÂHÇOvo(zo(/,hoc eftgt;ruit a^ temporib« illis mosRomanisutin acie coftituti, priul^ clypcosreciperêt,togascçpræcingerêt,teftamêta in pro cinâu facere,tribus(^ aut quatuor audientibus berede ni nûcuparc,Et hoc erat teftamentû, quod procinctû appel laturalaftinianojtituloDe teftamêtis.lUi ^w®^?*^^!.*?’^ giftratS petebât, toga Candida utebant, 2lt; ob id cadidatt dicebant.Extai oratio M-T ullq habita in toga cadida.Lt uius in quarto ab urbe cond. albû ueftimentS uocat his uerbis,Placet tolled^ ambitiois caufa Tribunos lege pro mulgare,ne cui albû ueftimentû addere petities caulah ceret.Poetçtogulâ ufurpâtpro toga,ni faUor»M.artiahs»

Tritaquidem nobis togulagt;uilisœ,putriscçt

Denarqs tamê hâc nô emo Balte tribus» Et m leptimo Protoguladebes,bocadteperiinetOUe» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;- -

A toga fit toga tus et togatulus ,ut apud Niar »undccimo gt;nbsp;lam parce laffoRomagratulatori»' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

LafTo cKentGquhm diu falutator

Anteambulones amp;togatulosinter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Centum merebor plumbeos die toto. Et in codera, ?Hoc quifquam ferat.uttibi tuorum

Sic maior numerus togatulorum,

• Librorum mihi fit minor meorum,

1 Cum ait Martialis, centum plumbeos, pro centum 'quadrantibus accipe, quibushodiccg komani utuntur» éi quadrins uocantuulgo,coi'ruptouocabulo,utfcrefc ita tarnen utminimum, quantum defciuerit. Quod enim Latini quadrans dicebant, hodie Romani dicunt quAtrit» quorum decern duodecim denariolis, id ed duodena pcf^ mutantur,ut prolixiflime docuitBudçus in hbro deafly* Budæus inquam ille,qui uelut alter Mercurius, mitaine ■ gentj felicitate dicam, aninduftria, rem nummariamiai” pridem antiquitatis tencbrisinuolutam ,ucl immerfa”* potius,uelut ab inferis reuocauit. Quo nomine ftudiofo rum fan'e nullus, duntaxat corum, a quibus liuor abeft’ quin illi hoe tempore plurimum debeat, amp;deberefätea^ tur: fi qui fint,qui inuideant,

Rumpatur quifquis rumpitur inuidia.

Per centum quadrantes fportulam intelligc.qug Wg’ ris dabatur à potentioribus, ut deducerentur ÓC KdüC(/ ' rentur per urbem incedences. Martialis, Si matutinos facile ed tibi rumperc fomnos,

Attrita ueniet fportula fæpe toga. Idem Martialis» Nee uocatad ccenam Marius, nee munera mittic,

Nee fpondet,nec uult credere, fed nee habet.

. Turba tarnen non deed derilem quæcuretamicutn« Heu quam perfatuæ funt tibi Roma togæ.

Solebant enim Romani togati potentiores comitariP^'' urbem,Tulhus ad Atricum primo, Ouom ad forum m' P*®

• fr's É R ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S9 P^t/gfegitus amicorumdefcendimus. QiiodipHMarz dak erat permoleftum, quippe qui inter esteras uitæ fez Ïicitates togam raram optet* Verfus ipfius quoniam uifi Üintiucundiffimi, Slt; ad uerbum edifcendi,Iubentescom Rieminimusï y itam quae faciunt beatiorem, liicundiftimeMarnalis, hæc funt, Res non parta labore,fed relida, Non ingratus ager, focus perennis, Lis nunquam,toga rara,mens quieta. Vires ingenuæ, falubre corpus, z PrudensfimpÜcitas,pares amict, ' Conuidus facilis,fine arte menfa,

Nox non ebria,fcd foluta curis,

Nontriftis thorus,attamen pudicus. Sommis qui facial breues tenebras, Quod fis effe uclis,nihilq; malisï Summum nee metuas diem, nee optes»

Togam raram optat,id eft, ne cogatur bene manc toz gatus circunuolitare limina potentiorum,falutationis de fundurusofficio. Nectanti putateffe fportulamillam, quaï cuiqi indiesfingulosdabatur,centum fcilicetquaz drantes.Éa fumma nummi noffratis ualet decê folidos» De qua luuenalis in prima, Sportula primo

Limine parua fedet turbae rapienda togatat. Etpaulopoff, Denfiffima centum Qua dran tes ledica petit.

Et apud Martiale fexcentis in locis. Fuit tempus quS toga commune ueftimentum effet diurnum ac nodurz num,6^ muliebre amp;nbsp;uirile.Poftea ucro mos fuit,ut mulie tes adulterij eonuidæ uirili toga indutat, in publicum A procedere

190

procedere cogerentur,ut legi apud Ifidonim non omni/ no peflîmnin autorem ♦ Cui adftipulari uidetur MarO»^ lis, cum ait.

Coccina famofæ donas,amp; fantbina mœchar»

Vis mage, qua; meruit mittere, mitte togam, amp;nbsp;luucnalisin fecunda,

Talern non fumet damnata togam, A toga,togatus. Inde Lucullus, pifcinarius, Xerxes to/ gatus,à Magno Pompeio didus, ut teftatur Plinius, Vt uero Plutarchus refertaStoico Tubcrone, his uerbisio Lucullo, 1(9« Jïcurtxt (^et^w KTi^ovrii ó satKpf 7vS6^iJ SiKf (mpSj^amp;quot;,^^'^luj lx 7k€lt;^vv TrOxr^yóf^iny, hoc eft. Et mad/ timas ædes excitante confpicatus Tubcro Stoicus, Xc xem eum togatum appellauit. Interpres uertit Xcrxem ex togato homine: id quam recte,ucl mediocriter érudit iudicabunt. A toga quoq; dicræ comœdiæ to gatte, quæ Romanorum:palliatae uero ,quæGræco rum, luucnalis» Impune ergo mihi recitauerit ilie toga tas.

DE RE VEST,

SAtumalibus per quincg dies S»P. Cb R. togas repoz nebant, amp;nbsp;fyntbeübus utebantur, Ôd erant uxliores ueftes.Martiahs in Apophorctis, Dum toga per quinas gaudet requiefcere luces,

Hos poteris cultus fumcre iure tuo.

. Synthefis quoc^ accipit pro tota uefte in neftiario coW/ pofita. in leg. Titia*§«Semproniæ,infra.Synthefiscnim Grarcum uocabulum compofitionem notât. Nee hoe lo co neceflarium puto aliorum ddiramenta fuper hacrete ferre. A toga Gallix pars dic^a togata, qued cius region nis homines toga paflim utcrêtur.Et eft Italic pars.qtï^ intra PadumRubiconemc^ac Apenninum montemeftr ' utPIiniusdocctÔCPtolemæus. Martiahs, ' Gallia Romanæ nomine dida toga:.

DidliquoepHifpani togati amp;nbsp;ftolati, qui Betica incofS^ Latinorumq; ius adepii font,et in quorum agris colonie Romanorum deduc^æ. Autor Strabo in tertio, 1(5« lt;^*’ inquit, quot;??/^»poni «C* twt»? lt;ïlt;rlt;^«4fc«f5vA«7et At'/r'^ K^ïogt;z({7«{. hoc eft, Atep adeolberorum,quihuiusfü’^^ formae, ftolati uocantur à' togati. Togati etiamnum àù cuntur pacis amatores. TuIÜus libro quarto ad Attic?» Ergo erimus o^Amü, qui togati efte uoIumus.Toga p«^ ra tyrones nouæcp nuptae induuntur. Plinius in odaiio» ubi de C. Cæcilia Joquitur, Ea prima texuit redam wn* «am,qua fimul cum toga pura tyrones induûtur,nouæ? nuptç.TuIIius ad AtneumjEtG Ciceroni meo togampH ram cum dare Arpiniuellcm, hanc cram ipfam exeuW^ tionem rdiVlurus ad Cæfarem.Et alibi non femel. Tog® pura quid G't,G ncfis,difcccx Plutarcho in Antonio.ty^ ye«lt;f»if/fjólMamp;!tcpHjivQ'niJjiKi97m'rpi(e •axie^cc x^xcüamp;f^» •nlt;fé «Tnptpvfoy t^tÙT^^etoy itiKTioy ewrvTt^eùTS t« ^lÿ^^^^^ Ti^mSamp;s, hoceft,Adferibensinterephebos deopa^

. LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J9ÿ

filium amp;nbsp;CæfarisHuftâ ucro Sv fine purpura ucficm An/ tyUo fuo ex Fuluia filio imponens.Hoc ideo ucru ad uer bumjUtGrçcarum btcrarum rudes intelligerent, earn uc ftem,quac toga puraa Cicerone dicitur, «Treg^vfot^, id eft fine purpura, amp;nbsp;TvAfiau, ideftiuftam,dici 'a Plutarcho, Virilis autem togafumebatur fedecim annorum ætate ut c0i|cere eft ex Tranquillo in Augufto,Duodecimuni annum agens, auiam luliam defunôâ, die, ut infra.Nec mefalHtalibiaPlutarchodici cùgt;tfi°àoi/iit«'nlt;}ÿt in Bruto fcilicct,bis uerbis, or lt;/l’ kAAoi tt^s xciosiop àôfoi^’jvns, quot;At» »(oy wJT^'j'io xjtA'spJtfOy cu/eQoàot' ij^cc7roiz ttvctActt^^fWOVTCi xftTit Vi'«? K)*o{gt;«g. hoc eft, Alt) Caffio congregati,eius filiurn fumentem uirilemtogam,deducebant ad forum .Tran/ quiHusin Augufto,Legata, uel partes haereditatum, ÖC 'a quibufeuneç haeredibus reliera ftbi,aut ftatim liberis eo rum conccdere,autfi pupiUari state effent, die uirilis to/ gs,uel nuptiarum. Quod ait uel nuptiarum, pro puelUs accipio, quae ut inquit Plinius, toga pura eo ipfo die in/ duebantur, quae in nouis nuptqs inepte uirilis diccretur» Nec tarnen te moueat,quod Plutarchus alibi, nft^gas V ó«7wj,x^x9t^goi» »g(X7*o{/ dixerit, ideft, fi uetbum c uet bouelis,putas ueftes, ÖC purum pallium .Ego enim pro candido accipiendum,uelipfiusPlutarcbi uerbiscorn/ probabo Plutarchus in Catone,ubiait,uiros Antiochen fes ad excipiendum Pompeilibertum Demetrium, fefto cultu omatosAÔMTœff lÆ, inquit, xjt^g«e 7/101,0 sv^uvijj ôjlt;op. id eft, Veftes quocjj Candidas nonnulli 2lt; coronas bahebât.Interpreti condonandum, quod pur a s uer tent, uetbum e uerbo. Ipfe enim Plutarchus hanc eandem bi/ ftoriae partem inPompeioretexens, »^ISiHtn Ai^'itcüc, id eft in candidis ueftibus ait.Sic Slt; in AemüioAö^ivTo W«-fcuï töïm KSKSTuvixy/otjSpectabant puris ueftibus ornau*

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 5 Sic

194 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE , RË VEST^

Sic meo qm'dem ludicio, toga pura dicebatur, cm*fluff* purpura prxtextaerat.Iacobus tamê Sadoletus,fingub' ris eruditionis antiftes difcrimen facere uidetur inter to/ gam puram, amp;nbsp;togam uinlem, cum in libello De libetis indituendis ait, Gerendimutandicg ueftitusdiuifatem/ pora,cum à prétexta ad togam puram,inde ad togam m hlem tranfitus effet ♦ Pofita uero præxta, uirilem togaO* fumebant Romani fedecim annorum at täte, ut conijc^^ re eff ex Tranquillo in Augufto,inhæcuerba,Duodet' mum annum agens,auiam luliam defundam pro condo ne laudauit. Quadriennio poft, uirili toga fumpta »Ipf^ tarnen permifit liberis fenatorum, quo celerius reipubU/' cm affuefcerent, protinus uirilem togam, latum clauum gt;nbsp;induere,autor Tranquillus. Porto autem præ texta eraf) cui purpura prætexitur,quâ Plutarch us in Sertorio vi^ m^epvfüjj appellate oi lt;/^ miCT^^fîr, inquit, HJhvn^vints^l fv\t TTWi/lx! ^ 7i^7ro§epvfois èf^vT^, hoe eft, Patres uero mirifîcclætabantur,cum prmrextis ornatos filios cerne/ rent.Et in Romulo, yi^'ovrx (/S)^ xy^en i/li «ye^xs s’? HStyff^^ Aio(/ ^ 7i^c7n^cpu^M,Zi?^cw ajj'm TTKiJ^nbi/ x’^'cwn.st hoc eft Senemducunt per forum in Capitoliu in prétexta,bulb puerili illius collo appoftta, Interpres purpura pro præ/ texta pofuitjuudfeio quam bene* Tuum leeftor htmd/ ciu Praetextatos quoep pueros Plutarchus TffiTniltfvfV} appellat,his uerbisin Publicola, uè\ m-nis oi^H^agiiAii^Ktui i^ l^bmCTfif/läiJ T/rf^m^^py^üg J^tKfit,(^ z^ÿÿ^^îg 'na’WJTXgihoC loco interpres, praeter cofuetudinem féliciter uertit,Ho/ rum gratia decern prætextati, totidemep uirgines ex pa/ tritio genere obfides dati. Quid autem fit prétexta, rem bac'ienus paucis cognitam,a nemine certe, quorum fcrl/ pta Icgcrim/atis explicatam,ego a-w 3iu (itf/m apcriam, Fraetexta dicebatur ea toga, cuius orae amp;nbsp;circuituspur/ pura

, LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï9^

puïapvçtextiïscrat.Hacdere Tr^m'gi^vgtf? àPlutarcho diâa,quafi Habens in circuitu purpuraintextam. Quem admodumenim apudPollucem, Tï^^'AtfLnsp dicituruez fti# ex purpura, uel alio colore in circuitu albS intextura habensific -zÿtT^g^iv^©-, meo quidem iudicio,dicitur ue dis, c§’«7iK»^»/*(«T©' «^TOTi^if^ógtót^^sGr Trog^jvfov ^/wz ÇKaixlt;^Uu3 6C cuius limbus erat purpureus, Qtiod 06 uel/ k uidetur Macrobius in primo ,capite v 1. cum ait,Cum togacui purpura prætexitur. EtLiuius quartae dccadis, U11» in hxc uerba,Purpura uiri utimur pretextati in ma giftratibusjnfacerdotqsïliberi noftri praetextis purpura .togis utuntur » Magiftratibus in colonqs, municipqsc^ togæ prætextæ habend» lus eft.nee id,ut uiui folum ha/ beanttantüin0gne,fed etiam ut cum eo crementur mor/ tui » foeminis duntaxat ufum purpura interdicemus. b dem Liuius libro fecundo tertiæ decadis, Hifpani linteis praetextis purpura tunicis,candore miro fulgêtibus,coti ftiterant .Huius loei me admonuit alter feculi noftri Li/ mus Paulus Aemilius.uir doctrin» fingularis, Poftea id kgi apudPolybium tertio: quem Liuius uidetur uertiffe aduerbum,utpleraqueeius, '?^/‘' ißiifwii Aivoîç7r^i7rof/ lt;}gt;ugois^mav(lt;rjlt;stc ttHöï'fxKix'^wy i^ tk TrKipik» Athenacus infexto, j^i-nSvcee 7rQgt;i7rog4gt;vg2JS appellat: aAapytt pÄ* «i^wt Jfjuikoi TI^lSÓAcUK XÖ“ }(^lTWt*«Ï lt;^lt;/tlt;/luKÖTtS TJ^tTTOg^VfïC» hoe eft,Purputeis amidicircuiedtis, et tunicas indutip/ textas .Quibusuerbis palam fit,prætextâdici toga putz putain circuitu contextam »Neq^enim tunicae iU» miro cadore folgeret, ft tot» cotext» purpura fuiffent, lam £lt;bocuerbapr»texo, uideo ufurparia pbatis autotib» pro eo ^duulgo dicimustordcircjöC coopenre tordu. Aufon» T u Äugufte uenerabilis, diftridus maximo bello,affulz ütibus tot tuilibusbatbarotSj^bus Danubq ora ptexit* ideft

f9^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST.

tdred cccperU ^ borddu^ Aldini codices habent protexi^ tuuSed magis placet ut prætexit legas. Cicero in fecund do.de diuinatione, Atcÿ in Sibyllinis ex primo iierfucu/ iufq; fententiae, primis literis illius fententiæ carmen of mne prætexitur. Ouidius quoq?,prétexta pro bordatd üf ills eil itto uerfu, Quid referam Baias, praetextaep hto« uelisf Plinius quoep, prætexta tuguriorû pofuit in xVfgt; Cortex c fago,tilia, abiete, picea in magno ufu agrefti®» uafa, corbesq;, ac patentiora quædam meiTibus conue/ bendis, uindemqsq; faciunt, atep prætexta tuguriorum» Hoceft,utinterpretor, boru tedii ipforum tugurioWiH' Virg. tertio Georg.

Tardis ingens ubi flexibos errat

Mincius,6C tenera prætexit arundine ripam.

Georgius Mcrula Dionis inter pres in T raiano, pra!' textam purpuream appellat, inipfo ftatim principio.amp; go omni afTeueratione affirmare aufim Georgium non intellexilïe, quid effet in Dione Tr^Treff^v^w, QC uerti^^ purpurea. Et fortaffe in Græco codice, quem uiderewi hi non contigit, feriptum eft nS^vu Ti^m^tjidfa,, id eft toga prætexta. Quod ft uerum eft, fa!fus eft ipfe, utali) fermé ad unum omnes, quorum quidem fcripta uulga» funt.Prætextæ apud Hetrufeos originem inuenere,ut inquit Plinius. Quod amp;nbsp;fentire uidetur Strabo in quin/ to, Ay/troa o/?i »(^ a amp;Qtlt;tl^amp;igt;isS KSO'/i®', 1(5« V9ne7J»0?, ^^^ 7fAic5 a TTüif tt^j^ivmif tK TU^KiMteay lAiflJ^o (H'n.vi^SbjJCUt hoC . eft,Aiuntautem triumphalia,0f confularia,acomni3

fere magiftratuum, ex Tarquinijs hue delata. Prætexta enim magiftratuum crat,ut docuimus ex Liuio,qua ute/ bantur Cenfores, qui erant uelut in apice Ôf culmine di/ gnitatis conftituti. Athenæus Dipnofophifton xi iH» X^ T^îï fUiAMts 91 Ttfwrdif laytsM J^’ MTV ÿC^^n^Tiù 7r^'^S'

il B B Ä

^VJjp ^Alt;^VH5'rtf 0 %Sl«J)«A'«(/ÂJ/0lgt;'OtÀfcXÔ TK t^K Hetn^etT^^ Xsiz.hoc eft, Apud Romanos £lt; Cenfores, maximus ucƒ roismagiftratuseft,prætextamindutt, coronaeç rediz miti.fecuri uiâimas ma^iabant.Cæterum régnante Ro^ mulo.cû CapitoUo a Sabinis capto, medio in foro fignis' collatis dimicaretur, matronarum intercurfu inter duas acies,proelium fedatum efttquam ob rem mnlieribusho noresaRomams pcrmulti funt delati, primum histran^ feStibus uia cederetdeinde præfente muliere obfeoenum nil dicere,nec nudum afpicitprçterea ne caufam cUcerent apud cos radices, qui de cædc lunt conftitutiîpoftreino» ut earû pueribuUa aurca ornarentur Slt; purpurea prêtez xta.Plutarchus in Romulo, efofâv lt;^’ inquit, x^^rw^« W/TOy tÜ» K«XB(JÄjfi«/ JB»Nvctv,«:s ^ j^Hy.ctT©'iOnnoy 7W{x(JioAw yiTr^K/li^gMivTi, v^ TT^iTri^ifv^oi/. Interpres cum quid 7i^i7n!gcjgt;vfoi» ueUet,non fatis tnteUigeret,omifit.Necp ue to nefciusfum eorum quæ feripta funt à Macrobro î fed apud me maior Plutarcht autoritas » Tu Macrobium uP de cap.fexto Ubri primi. TuUus HoftiUus rexRomanos rumtertius,primus prétextaufus eft-Plrnius,Nam toga prætexta ÓClatiore clauo T uUumHofttliSe regibus priz mum ufum,Hetrufcrs dcuidlis, fatis conftat. Plutarebus in Romulo art, rpfum quo cö Romulum pr ætexta ufum,

• hisuetbis, «Azs^yw Jjód'^tc^vir» j^itovk, KgÙTHÊTwoiJ t«ï;oga 7i^i7:ïj£fvgoi/. hoc eftjnduebatur enim tunica purpurea, geftabat^togam praetextam. C^uare pugnantra dieetc uidentur Plinius ÔC Plutarebus ,diuer fos ,ut opinor ,auto res fcquuti. Etiamfr aPlutarebo hare uideatur Liuius in primo,bis uerbis.Mebaud poenitet eorum fententiae eO {c,quibus ÔC apparitor es, 2lt; boe genus ab Hetrufeis fini/ timis, unde fdla curulis, unde toga pr ætexta fumpta eft, numerum quoeç rpfum duftum placet, A prétexta,ami

195 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßE RE VEST*

citia prç texts ta dida,iam fndeapuero cœpta,apud Maf tialem» Prætextati quoeç cognomentû Papirto indituni» uulgatiflimum ex Valerio, GelIiOj8C Macrobio. Præte/ xtatus quocp dicitur,qui nondô pofita prætexta, togaifl uirilê fumpfit Tullius in fecunda in Antoniû, Tenes'ßf memoria prætextatum tedecoxilTe f Prætextatum didt eum qui pupillari ætate elTet. Eft êC qui prætextam intet triumphalia ornamenta adfcribat,cum tarnen ex Tacite» 2C Plutarcho conftet triumphalium uefte non continet Tacitus in x 11. Et ludicro Circenfium,quod adquiren^ dis uulgi ftudqs edebatur, Britannicus in prætexta, N^^ ro friumphalium uefte tranfuedîi funt : fpedlaret popn^. lushuc decore imperatorio, illum puçrilihabitu,amp; pet'' inde Fortuna utriufeg præfumerct. Plutarchus in Mario» Kj TTK^H^êi p£J', inquit, «« ÄaeSiiy euj-ny en tk tvj^n ^üin^^ Kj^aiHST^OlJ ^ 7)3 S^lXl^ëlHli KC^XK^^ 'rX^fV tfit T^ J^ÿ^biZ «X^^^ óèGrp xi^^ó(zSLvamp;' ^x^tsit, gt;y iz-ZTXÄxßaiu tIÙz Ti^nrs^ifvii^ wdis Mhdi, hoc eft,Et adfuit, Gue fui oblitus, fine fortuoa ruftice elatus triumphalium uefie: mox uero Fenatumi“ ægre ferre fcntiens,abi|t,airumptacg ftatim prætextagt;rf'' uerfijs eft. Lege Interpretern, amp;nbsp;quam nihil hac in re ui' derft,intelliges. Tacitus x vii. IpfeVitellius apoo' te Miluio infigni cquo paludatus, accindius^, fenatuf” amp;nbsp;populum ante fe agens, quo minus ut captam urbo” ingrcderetur,amicorura confilio deterritus, fumptaptj* texta,6Ccompofitoagmineprçceflît.Quibusuerbisp» num fit,prætextam, fairem temporibus illis, triumpba'' hum non fuiftc.Ciccro in orationepro ClucntioJogafO praetextam adnumerat inter ornamenta fenatoria.b'^ uerbis, Senatorem hoc queri non poirejproptcrca qooO ca conditione propofita, peterecepiftettquodep pen^ ta effent ornamêca, quibus earn mitigate moleftiâpon^^

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199

focus , authorftas , domi fpfendor , apud exteras na/ tiones nomen SC gratia , toga prétexta, fella curulis» infignia,fafces, exercitus, imperia, prouincix.quod tarnen de fenatoribus intelligit, qui magiftratum ade/ pti funt. Trabeauero crat triumpbantium 6d toga pi/ da.Plinius, Pidas ueftes iam apud Homerum fuiiïetunz de triumphales natæ, Verba autein Homeri, fi quis for/ te requirat, hæe funt,

T«j; ƒ ’ iv^ ^ ;44j.«p«,« (A' /xtAiW isofz vi^tiuvi^t AITJ/.IÏIüX, ^Ct^(iKfi0l/,7ngt;AiCCt I^' f^iTmoS^ iidAnSt

TfiaivT i7r7roJ'«(itanr,i(^cc^üy y^hKs^^nuvasy^

, Pidas nero ueftes,nifallor, eu/div«: appellant, quarum multa mentio apud Athengum,Strabonem,amp;aIios. Au fonius, Trabca ut in pace confulum, fie in uidoria duz cistriumphantis. fortalïè inde trabes confularcs didae ab Ammiano,qus tarnen palmata quoq; dicebatur,crez do a uidoria. Martialis,

Palmatsq; duccm, fed cito, redde togs.

Paulus Aemilius in triumpho quem de rege Perfe uiz do duxit, trabea auro depida ornatus proceffit. Plutarz chus in AemiliOj «»«j HP« tfi}(^x quot;mreïuTns irisai«! ifioSkttT®* «/iii^yiiflK^VffiTnKsoy c(ii7ri^yS(ji'amp;', AufoniuSjPalmatam, inquis, tibi miü',in qua D. Condantius parens nofter in/ textus eft.Quibus uerhis amp;nbsp;fuperioribus,Aufoniusean dcm,opinor,confularem ucftcm,modo trabeam, modo palmata,modo pidam appellat.Plinius tamêuidetur pi/ da óf trabea,ut diuerfa pofuifTe in odauo.Trabeâ Grs/ ci «hv^yit/lx uocant.Plutarchusin Romulo, «jjvgt;s Ji7r^v/ K«éi}V) yi7X '^ Kç/say K^^^yi/t (liKsirijiNykitQ'. hoe eft,lpfe ucroprsfidebat cum optimatibus trabeaornatus. Earn fuilTementemPlutarchiaiTeuerareaufim , cü Romukim trabeatum fuiffe conftet ex Plinio, Virgilio, ôfOuiditH

Bz Interpres

DE KE VEST,

Interpres aliter iiertit, id ^ reâe.doâonim fit iudicium» Hoc loco non omittendum duco,quod de toga pidafcr* pfit Feftus PompeiuSjPida quç nunc toga dicitur, antes purpurea uocitata eft, eratcpfinepiâura. Eiusreiarguz mentu eft,pidura in æde Vertumni, 2C Confi, QuaruW in altera M.Fuluius Flaecus,in altera L.Papirius Curfof triumphantes ita picti funt. Quae uero elTent triumphao tium ornamenta, quorum frequens mentio apud Taci^ turn 6lt; Plutarchum,Liuiusin x.fecundi belli Punicido/ cet,his uerbis, Ibi MafinilTam primu regem appellatum» eximtjscç ornatum laudibus,aurea corona,aurea paters» fclla curirli eburnea, 6C fcipione eburnco, toga pióa, ^, palmata tunica donat. Addit uerbis honorem, neep ws/ gnificentius quiequamtriumphoapudRomanos, necp triumphantibus ampliorem eo ornatu eflê.Qiiihus lier/ bis, ni fallor,annumerâtur ea,quibus ornabantur triuffl' phantes.His ipfis etiam uerbis palam fit, quæ fint iHa an/ tiqua patrum munera, quorn meminit Tacitus in quarz to, Miftusq; efte fenatoribus qui feipionem eburneum» togam pidam,antiqua patrum munera daret,regemc^rt focium atq; amieum appellaret.Togam pidam alibiLi/ uius purpureaappellat,in primo belli Macedonici,Do/ na ampladata,quæ ferrent régi, uafa aurea, argentea® togacg purpurea,Slt; toga praetexta. Quare falfuntur.qui togam pretextam pro purpurea•fumpfere.TulBusfecu® dain Antonium,Sedebatin roftris collega tuus,ami(Hui toga purpurea, in fella aurea, coronatus: afcendïs. acee/ dis ad fellam. Plutarebus in Antonio banc ueftem purpu rcam,ueftem triumphalem uoeat, KcüGxf JèMHSxrttii^'^^ t^«7ï ^OiCCfiSlKH 1(^ HX^iyibfO' ^^ Ji»HK7amp;‘ ^«yo§'cf’ «^ ^Qioi^x! ISiKn. Quinamp; bis Liuq uerbis adducoMitere ïhm^ueftemillam, quarn facri Euangelq fcriptorespur/

- LIB e’k quot;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎOI

puream,2C pürpuram dixerSt, finffc togam purpuream, quæ amp;nbsp;piâa dicebatur.in feruatoris noftriludibrium kv licet,tanquama s» P. et. R. miffamilli, qui fe regem lu/ daeorum diceret,ut mentiebStur ludæi. Trabearum tria funt genera AU feribit Suetonius. V num quod dqs fact az tur, amp;nbsp;eft totum purpureum : alterum quod eft regum, quod etiam purpureum eft, fed albo infeäum ♦ Tertium eft augurale,purpura amp;nbsp;cocco mixtis infeflum. In funez bripompautebanturôC équitéstrabea,ftTacito crediz mus, qui in tertio de funere Germanici ftc ait,ïgitur triz bunorum centurionumc^bumeris cineres portabantur, , prxcedebant incompta figna, uerft fakes : atc^ ubi coloz nias tranfgrederctur, atrata plebes, trabeati équités, pro Opibus loci, ueftem, odores , aliaq; funerum folennia cremabant. Et fane fuit tempus quum trabeae effent equi turn,ut conieâo ex Martiale.in quinto inDindymum, Theatraloqueris,8lt; gradus,8lt; edida, Trabeasqj, amp;nbsp;Idus, fibulascç, cenfust^, Et pumicata pauper es manu monftras.

Sedere in equitum liceat an tibi kamnis, VideboDindyme, non licet maritorum, Cap. Xï

PAludamentSeratlmperatorS.') Omnia quoc^miU taria ornamêta paludamenta dici in libris augur alib, aitPeftus.Liuius paludamentu pro uefte militari,etiam eius qui non effettmperator,pofuit in primo,Cognitocç fuperhumeto ftatris paludamêto fponfi,quodipfa conz fecerat,{oluit crines, 8lt; flebiliter nomine fponfummorz tuum appellat.Paludamentum enim illud erat unius Cuz tiatiorum, quorum nemo,ut arbitrer,Imperator in Alz banis fuit.Vnde paludati. C^lius ad Ciceronem ,Confu ksauiem ,quiaueïentur ne illud fenatukonfultum fiat, B 5 ut paid/

îôi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE KE VEST«

ucpakidanexeant» luucnalis tn fexta. Cumeg paludatis ducibus,præfcnte manto Ipfa ioqui red a fane,ftridiscç mamillis.

Tullius ad Cafliu, Panla nofter paludatus ad tcrtiufl Caknd.Ianuartj profedus eft. Paludamento quoep ut« bantur 50 Auguftæ, ut diximus in aureo paludamento Agnppinæ^Qubd fi in uedimentorum ratione.quç fub/ inde mutatur, nouis rebus antiqua uocabulorum noting na fas fit indere,dicercm id ueftimenti genus, cui intexO liliorû flores, quodq; induti reges Gallorum depingi fo' lent,id Latine paludamentum dici polTc. Græci alias cù'' cumlocutioneenuntiant,quemadmodum Ô^ Latini.flii, tarchus in Cæfare,ubide Pompeio,quiin prælio Pharß Iico,ut equitatû cui maxime confidebat, perterritS pul' fumi^ uidit,fe in prætoriu recepit.equiimcp nadus detM do paludamëto aufugit: èc7rilt;/lu(igt;:vgt; /\,inquit, 71^ ^xy^^ Vioy K^ SfK7Vyndligt; i^HT«, (J)^yOV7J Ji TT^bTTiSOVy IJib7XMS'gt;^l! ^bfiihSlt;^, hoc eft, ueftem quidem exuit imperatoriam atcçmilitaremrfugientisautem adfumpta prælio fefefub duxit.Caefar belli ciuilis tertio, Pom peius iam cum oW uallum noftri uerfarentur ,equum nadus,detradisinfi' gnibus imperatorfls,decumana porta fe ex caftris eiedti protinusq; equo citato Lariflam contendit. Pkitarcbus inLucullo ilt;j)isiigt;tlt;/lct, utopinor,propaludamêtopof^**’ ubi de ornamens Luculli,iarniam prælium initurijaduer/ fusTigranem, ^û^anfi (Mt ait, b^ceijcni/l^^auù (^lt;1^1/1»'’^^ a^^äSovt« jK^oitsfüTiùùtA' b(pbsfilt;A«.t hocefijThoracêfet' reum Habens fquamofum ÔC fplendidum.ac fimbriatum paludamêtumJnterpres uertit Punicam epheftridaicre/ do qubd in fuo ipfius exemplari fuerit K^oKwiiwt quod ta men baud prorfus difplicet. Idê PlutarcHus in Philopa' mene tunicas equeftresuocat,quas robe acte «ui dicimus

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎO3

X5«j^iT«v»iz i7mxü3p »y ^igt;ct'niöfiK»yx^^^^‘^^^ é\lM6l(r^^l^gt;ygt; Vide reliquat Idem Plutarchus in CralTo, cfouiKW« pro paludameto purpureo dixit, AtT^'niü lt;^, inquiens, »g^'at txavHf vpxfKMop,»^21077^ fc0©'^f(BM®“®y Sfgt;a7«yiîj,y/ lt;^oi vwiJ^ tAââi/, «tik’ ^ inKTita liihtun, hoceft,Fertur co die CralTum,non purpureo, ut Romanorum Imperatorum mos erat, paludamento ad milites procefliffe, fed paUio nigro.Paludamentum uerofuiffe Imperatorum, planum fit ex Tranquillo in Cæfare: Alexandria circa oppugna tionempontis, cruptionehoftium fubita compulfusin fcapham.pluribus eodem præcipitantibus, cum dcfiUiP fet in mare, nando per ducetos padus euafttad proximo nauem, elatalxua, nelibeUi quos tenebatmadeficrent, paludamentû mordicus trabens,ne fpolio potiretur box ftis.Vtebantur £lt; Græci équités eo genere ueftis,quarn tlt;f«^t ƒ « appellat Atbenaeus in quinto ,his uerbis, TBMf nbsp;nbsp;nbsp;gt;

.TÂt ûi Tr^oçijpPjoi «j^v TTOg^vçKS tlt;f®^'’^‘^«ÇjTroMvot Jï Jfÿ.'^v/ •ffîîsjy ^cùWTKfjboc eft,beUuatas ephaptidas» Niacedones pro paludamento cblamyde utebâtur.Plutarcbus in Aie xandro, qui cum uidiffet Darium a fuis iiaterfcdum, -Jœ tcU/T)^X«gû(A« ÂvmfcTrtôctAvTM lt;«ûjz«7i,»y 7i^tsKAlt;yr. boc eft,Sua ipfius foluta cblamyde,mortuo iniecit ac circunz ^ texit. Simul 2lt;Pyrrhus cum quodam in pratlio uideret fe unum ab omnibus Romanis appeti, t^ j^aitiJ^v. x^ ,7« OTTÀ« ■^a«/l2S tvi '?§7 fcTDCZÿOHJ giySCHAäjWS «A’ tK«VaJgt;07ràjl 7ivKHît(«xgv4-«ç,t«ü':^y’t7r«j^'5oïç çœgaxoïî.boc eft,Chlamy de 8lt; armis uni amicorum Megadi traditis,illiuscg armis (eipfum tan^ occuhans, in Romanos impetum fecitAnz terpres uelb3ccnonintellcxit,uelquodmagis puto,corz rupiumVlutarcbum babuit. Dion libro b cblamydem pro uefte miUtariRomanorum,paludamento fortaffe, uclfagis pofuiffeuidetur, bisuerbis, x^Tttsjj^^Aattv«/!«» «sxgwi

XO4 DE RE VEST»

u!K^lt;^ X^rnf wrß own ^ 7n\tifv uiTniATri^ovifi » Chb/ mys inter pucnlia bic recêfetur ab Vlpiano, qua Numi primus Romanorum regum ufuseft,cum legationemV faurorum excepifTet, rationemc^eorum habitus percez pifTet.atitor Suidas.Qua coccina ufum Imperatorem Az lexandrum tefbturLamprfdius.Chlamydiseffigies, ^ terræ habitabilis eadem fuilTe traditur. Strabo in fecudo» fcsjlt;/'«7j;^A«;lt;v(/lalt;y^?5^«/x«^ otKviilt;^»{t Eft certe chlamyz dis effigies quidam terras habitabilis. Eratautem Græz corum,amp;i maxime Macedonum.Plutarchus in EumenCi f^Lü lt;fè tihiiSjfâ, K^ KMinces «Avgyêis K^;^A«Mv«Zl«f c/jstviiiSHt «Tïj ïy lAat^zx Jixtn\iK6}TX7v •^x i^L^KiJ^lnyt hoc eft, LicebsI. enim Eumeni caufias purpureas,SC chlamydes dilargiri» quod inter dona regia præcipuum habebatur à Macedo nibus.Caufia, ut illud interim fcias, erat capitis tegmen. quamBudæusappofitiffime ufurpauit pro galero CafZ dinalium coccino, Licet enim uni Romano pontifie»,‘gt;‘ quondam Eumeni, caufias «A»fy«f, ideft, purpureas* ut chlamydes coccinas, caeteraq; Cardinalium ornate'’ ta, arbitratu fuo, certe hoc iure utimur, dilargiri, m*)^ '^om nudinari. Qtiibus Plutarchi uerbis palam fitchia mydes fuiffe Macedonum. 111e igitur Magnus AlcxsO' derincredibili gaudio elatus eft, cö eius architedifiW* Alexandrias in formam chlamydis defcripfere,qucm «^ tatus eft Dinocrates ad effigie Macedonicæ chlamydis» órbe gyrato laciniofae ,dextra læuacp angulofo procurz fu. autor Plinius, ÖC Strabo in feptimo. lam uero SC I^ metrius ille Poliorcetes chlamydem intexedam locatif; in qua,ut aitPlutarchus, erat ^KxiriiK? usa-i^ji h^ '^’^“''^ è^Mo^ (fatvopSijiuiJ, hoc eft,effigies mundi, SC corum q^a: ineoelo apparent: quæ tarnen mutationetemporumioz choata relida eft. Athenxus in X i r» aflêucratP^*’^j^^^*

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toÇ

fuiffe Demetrij eWamydes, colore nigricante fuMucenz tes, inquibus crat polus depiâus,aureas ftellas habens, S^duodecimfigna, tttlt;A\x«f4vlt;^db-,inquit, «w?^amp;v’’glt;lgt;** Wp feJtW« ^ Cpt)ÿî^ ^ J^Ó«?.*» c/it TSM Ó TPlA©' lt;^Vt^«tT1gt; -^ÿJf cas àsi^^'cf? t^^t* xs^ '^ ^Atüt/kHst ^ûic^ • lam nec iUud fupra fidem effe tudetur, quod ait Appianusin eo libre qui Mi thridaticusinferibiturJnterpretis uerba fubtjciam,quan do Appiani Græci nuUa mihi copia.Ëa funt ubi de trium phoPompetj ex Afia agit: Pompeius ipfe cutrulapillis aurot^fplendenteferebatur.chlamydem, utaiunt,indu/ tus Alexandri,qui Macedonibus præfuitji tarnen id cre dere dignum eft.Puiant quippe illam in his.quæ Mithri dates ex Cleopatrç rebus in Co reperit,inuentam fuiffe. Nec id abfurdum uideri debet, quandoquidc Pompeius quandam fimilitudinem oris babuiffe uidetur ad Alcxan dri imagines.Plutarchus inPompeio, «y «Zlfc'nf x^w^sof A« ?! HsjxKÇ «TpfcjxajUsH TOy TP^’ûfzjxcef« fvâ(xcSy v j^07ns T tÆ oîiTr» TTOiSOï (xâMûy AtyjxJUvt'î« efeuvot/Ä^Nt* oj^ok^tmT« tt^S •^f^ «At|ou'lt;^s ^ fi«amp;iAtœs HKsvKï.K «Zit KS^ Tïvoga vreTAi;/ yz cy^H lt;raut7ri(J)^(iVTwy jsxttfvy^ ó 7n)(z7rKi©',wst Ö ^A^a^ovTKf cdiz ^V «^laC Ht/lK KStAsy «A^^ÄVe/Jooy. JIo x^ Adbw©' QzAïvpr©^^ w/Hg ■OT«TiHsï lt;rujugy«foSy cuiTMgÿæy'ztffV'®®*^!' ^ocApy’1^’®* OtAiTpr©* äy (Ç/AccAt^cw/c/^ôç ^. hoc eft, CapilUtiS etiam habebatleniter accliue, 2lt; oculorutnUneamentorum lez uotem quêdam, creditam magis quam compertam oris Pompetj fimilitudinem ad Alexandti régis ftatuas leprç (entante. Qita re cómoti plericç nomê quoeç Alexandti eitribuerunt: quodPompeius haudquaê^ repudiauit,ut CÛ per iocum nonnuUi eS iam appellarent Alexandrum, Lucius Philippus uir confularisin quadam caufa ipfi pa/ trocinans dixerit,fe abfurdu nihil agere, (i cum effet ipfe Philippus, Alexandrum complederetur. Nec quifquam

C mirabitur

2öd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE'^ RE VEST*

mirabttïif,chlamydemillam tantotempöredurane,a^ Alexandro fciltcet ad Pompen aetatem, modo quikg^^ htPlinium inoâauo,qinait, Serui] Tulli prétextas d^ ralTe annis quingentis fexaginta, nullasq; tcrcdinumi^^ iuriasfenfiflé. Ab cocnirnipfo temporc,quo Alexander natus eft, ad Ciceronis confulatum, quo confule PonV peius,aui paulo poft triumphauit, uix anni funt treeën^ uigintijUt ex Eutropio eolligere eft. Athenienfes quo^ chlamyde ufi funt in prælijs, paludamenii uice ♦ Plut^ chus in Craflb de Nicia loquens , qui fi bellandum cfl» aduerfus Lacedæmonios, cc^^/ue^SiviSr tIù/jQ^anvJ'tt,^ n K^bov©- «7rfiQief,i{^ Sft)elt;rv7H7t,viiüis n^ ^lt;^xSy ti^ sfK7Hyix(/ tiina^lKS «x^xs Aop^fliu ':^Xtfi^ovSf

Clamyda exuens, 06 Cleoni homini audaci, 06 reim»'^ taris ignaro claflem, uiros, arma atque adeo prxfelt;^^ ram hominem peritiftïmum flagitantem tradens»

308 - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DË.' RE' TEST»

Cap. Xil ' ' AlfVfp/anus.Tunicæ.) Aulus Gellius Iibro fept*^ mo No^ium Atucaru aft, antiqunus Romano» primo quidem fine tunicis toga fola amiäos.Quarenc^ uidetur reprehendendus Cato, qui de more maiorumf'’ lebatftatim à prandio ad forum defcendere,ac ibicums micis deambulare,niillis nee cakeis, nee tunica, gtr äß^ so^ft/liy inquit Plutarchusin Catone, 7mhiiJ,S)csrlt;^^ amp;^is^^ KSCtkUks a? «yi^«// «w'V7n)lt;/i«T©', K9^ K^^Twy Trf^ATrnnenuf'^^ w-j^ ffiwHSMjf, hoc eft, Poftprandium autemrurfum,ut foiebat,in forum fine cakeis ac tunica defeendes cum amp;/ miliaribus deambulalTe. Cuius moris non meminilTe ni/. deturPIutarchus, indicans eum non feruafle decorut” prætoriæ dignitatis, quod fine cakeis amp;nbsp;tunica ius dice^ ret,cum maiorcs non ufos tunica fan's eóftet.Neep enii” fruftra Ennius Carthaginenftum iuuentutem tunicataW appellat. Poftea uero, mquit Gellius, fubftriäas Si bre^ ties tunicas citra humerum definentes babebat, quod ÿ nus Græci dicunt c^ui^^xs, qua ufum Catonem Maio/ rem, cû brumæ tempore rufticaretur, autor PlutarchuS/ tnKnASwplt;/ïfc, inquit, às'n}(UQi0y,cu/(jamp;jy^^siJtàiiJ,lt;^lt;^l^^ lt;/llt;t ÄceJiwy, 3^^zs «/'s! yvyvis ^yttovy^©' yaric -j^oiKiT^H' hoc eft, Reuerfus autem in agrum, ft quidê hyems erar, exomida fumebatï fin autem æftas, nudus cum feruiso^ perabatur. Quando uero in Catonis mentionem ied^ mus, illud in illo miratur Plutarchus, quodiâ fenexpoft confulatum amp;nbsp;triumphum adeptum, nulla unquarn ue/ fte ufus ijt,quæ centum denariorum precium excederet. i^STW f/Sjf ycifiJsJ^iTTOn lfHaï,lfO^ilt;TKt WOhvn^lSÓ^^ tKXffl! c(}o(tyix.üy^ hoceft denariorum: qussadquadrantemro/ fpondent lulq, quibus utuntur hodie paflim in Italia,qui centum denary num mo noftrateuiginti français æftgt;lt;

LIBER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209

mari poffunt. lam amp;nbsp;in obfonium ipfe Cato in diern tri/ gintaaffes infumebat,hoc eft triginta bnyochost noftro ue ro more, triginta folidos, Maffihenftum quocç frugalitas celebrarifolet,qubd apud eos mulierû dos maxima cenz turn aureos non excederet, ueftimêta ad quincç aureos, quæ tarnen fumma Caronis precio centûfolidis noftris maior eft, «yô' gtris« TrOsif edi toi? cfft^i tjyz’Ft' )§vGi,ig as ISî TK '5r^7^ »y 73y/’n. às j^vo-oui »isagot/ » 7iAto(» «/'t ïh tj^su hoc eft, Maxima enim dos eis eft aurei centum, quincç inueftes,in mundum aureum totidem : excedere uero nonUcet ♦ autor Strabo, Straboni tarnen refragatur id quod Graeci prouerbt] uice ufurpant» as g«ixï«Ai«v vrA^z «a«s, R^ ss gawaAtt«/ kk«?. Aiunt enim ipfos Maffilienz fesnimis delicatoacmolli,muliebritycultu ufos. inluz per capilium unguentatum muliebrem inmodum rcliga re»Vnde natum prouerbium.Verum illi prouerbio non. affentiotjcum apud me maior fitM» T uUq autoritas,qui pro Flacco ait tMaffilix difciplinam ac grauitatem non folum Gracia,fed baud (cio an cundis genubus antepo nendam iure dicam,quç tam procula Græcorû omnium tegionibus, difciplinis, lingua^ diuifa, GaUorum genu/ bus,barbarorum fludibus alluatur tbc optimatum con/ filio gubematur, ut omnescius inftitutalaudare bacillus poffint quam acmulari.Scd quid opus illis etbnicorum te ftimonio, cü Lazarus amicus ab lefuferuatore Cbrifto, uocatus,banc unam potiffimum federn delegerit, in qua Ueriftima dei dogmata mortales edoceret jmirificacyad teuocandam errabundam plebeculam, prodigiaoftenta tet • Sed ad tunicas reuertamur. Manicatis tunicis indui non fine probro folebant, ut autor ebtGeUins, quieas Graeco uocabulo j^aaK/laiKs appellat, Politianus in He. todiano,manuleatas nettere ,Plautum imitatus, maluit*

quot; C 5 quanv

IIÔ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE' VEST*

quam cum Cicerone dicere manicatas »Qui cum in gre^ gern Catilinæ inuehitur, fie ait, Qiios pcxo capillo niti7 dos jam tmberbesjaut barbatos uidetis, mantcatis Ô^ ta/ lanbus ac firicîis tunicis amidîos, non togis» Virgilms quotç uidetur non fine probro dixilTe, Et tunicæ manicas, amp;nbsp;habent rcdimicula mitræ.

Mutieres tunicis utebantur longe latéque diffufo ad ulnas crura'que aduerfus oculos protegenda.quo/ rum ima erat carni proxima : unde tocus Martiató in Lesbiam,

De cathedra quoties furgis, iam fæpe no taui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Pedicant miferam Lesbia te tunicæ»

Obferuaui ÔC apud Ouidium.tunicam in fîngulari accipt pro tunica ilia, quæ ima erat, qua hodie linca utimur ,0^ olim Athenienfes talari Alineautebantur, autorePo^ luce, Ouidius in Amoribus,

Sic etiam tunica tangitur illa fua. Et in tertio, Illic nee tunieam tibi fit pofuifie pudori» Et alibi,

Pugnabat tunica fed tarnen iHategi, Tunieam accipeproea quæ carni proximior, quamut mihi uidetur, tunica lineam, uel imam dicere poflumus» Sunt qui interulam uocitent. Athenæus x^Tuvioyt^i^^^ x6{/ appellat in decimotertio, ubi de Phryne fcorto nobu li, i}(iQ»;^H^y ^}(irlt;iivinj «(i7ri.}(i'gt;t» hoceft, Tuniculatäf/ ni proxima amicicbatur,quam camifiam dicimus. V^^ bantur 5C tunica quæ media dici poteft:cuiufmodife^ eft tunica rubra, qua brumali tempore utimur, Erat9^ alia tunica quæ his fuperinduebatur. Noftri rufticiuo/ cabuli Græci ueftigia retinentes, hocheton appellant,qua fi dicas ó }iiT0JiJi alq faye, Neque nero cuipiam mirum uideri debet, fiquidem olim Druidæ Gallorum facerdo/ tes, publicis priuatis^ rationibus Græcis literis utebaf/

LIBER

tin, litlegtmus in fexto Comentariorum Cæfaris.Quin ôdEphorusapudStrabonern Gallos ^AtTihnv«? appel/ bn govo;^^^^/ Gratis is eft, quern tunicatum dicimus, id eft fob tunica amidu^Plutarehus in Antonio,de Cleo patra loquens, quæ ualetudine affeda,inledulo iacens, ut Auguftum aduentantemrefciuit, tunicata exilqt obz uiam,feque ad pedes eiusftrauit.amp;abiecit, uJit inquit, wvj^t pSi' ^ siß»(ft K^f/wtspJU» TÄTravM?, aotovTi JC tut-rä na vi)(iTay cw«TrHJ^N(stlt;rvTf^lt;r'^'^i^* Ipfaautemiacebat in le/ do fordideJngredienti uero ipfi unica amida tunica exi liens acciditAdem in Sylla, el t lt;!iAi»'Sigt;^v sfct-nSiTvu i^ovo^^if mv^ïr Hssreä^ivn Tvs iUnvn ntvo^fiimvctSt hoc eft,Tunicati, amp;nbsp;enhocbfton gt;nbsp;ut uulgo loquimur, falutabant illius tuniz catos» SiinterpresPlutarcbialiter uertit, uel fallor, uel falfus eft. Athenaeus quoeç in primo, xs« «?aQoi«twT«ï owz TÏs ^ KÄtJtxA’cQoH«\zMcu. «fnai, v^ ttoMvoc ttlt;lt;ji'9 Ft TToAtCDî goz vowTOv«s, gvriy xçK^vTaç 7* T«ïf j^^(n|j » hoc eft, Statuas ipUus in Alexandria collocaffe ait, in muftis ciuitatis par tibus tunicatas, manibus rftytum tenen tes, ld eft poculi genus, A tunica fit tunicatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Martialis,

Éormofam faciem nigro medicamine uclas,

Sednonformofo corpore lx dis aquas, Ipfam crede deam uerbis tibi dicere no ft ris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Autapetitaciem,ueltunicatalaua, Ouidius» Aftiterit tunica ta,moues incendia ,clamat

Sed timida caueat frigora uoce roga, Tunicata, id eft in camifia. Proinde facetiffimus pocta quietem tunicata appellat,id eft libera ab opera togata». Quos Pauftine dies, qualem tibiRomaRauennam Abftuftt, b foles, b tunicata quies,

Solebant enim, ut diximus ,Romanitogati deducer c 2lt; teducere tnagifttatus,Slt; cos, qui dignitate uel xtate, uel ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opibus

ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST»

0 pib LIS prxccllcrent, ïn domum Jn forum, in templa, ne! alio » Quæ opera togata à Martiale uocitatur,

Exigis à nobis operam fine fine togatam:

Non eo, libertum fed tibi mitto meurn. Et in nono* Denarijs tribus inuitas,amp; mane togatum

Obferuare tubes atria BaiTe tua.

Deinde hærerc tuo fateri, præcederc fellâm, Ad uetulas tecum plus minus ire decern.

Quarc in uitabeatioretogam raramoptat. Domicnin’ RomanicommoranteSjtogamreponebant, Slt; uilioriö^ fte utebantur : quam non inepte fortafledomefticanidi^ xeris. Tullius infecundo de finibus, Aut etiam utuc®' tuméfie fententiam habeam,aliam domcfticam,aliamfö renfem. Herodianus in Maximo, «ƒ9ref»^^ «»wfi^ö*' Ttef, Ti^^^H^Mm lt;/Ci «t a^iJ TT^ ïojf fftaiiatnfj ti^HTttf «'n oiKsi i^'TfiCovns^ hoc eft, Corripiünt fenes, lacérât'^ quitus amicicbâtur,ueftibus,uilioribus fanc.utpoteqi” domifefe continerent. Etitem Plutarchus in SyHaa'^ fc^«T« «/'s; «?i\.lui pSl^ oIkv^^ij , kJ^Lu i/ti às «yo^duf ’nOi^^l^^^ vi^. hoceft, Veftemaliam,cumdomiinaneret,allant CÛ ad forü defcenderet, uel procedens.Tunica laticlaui» infigne erat fenatorum ,fenatumi^ab equite difting^^^ bat. Plinius libro trigefimotertio, Annuliddtinxcrealic' rum ordinem à plebc,ut femel coeperant efie célébrés,»/ cut tunica ab annulis fenatum tantö.TranquilIus in Ah' gufto,Sumenti uirilcm togam, tunica lati claui réfuta ex utracp parte ad pedes decidit. Fuerunt qui interpretaren/ tur nó aliud fignificare,quam quod is ordo,cuius infignt id effet, quandoep ei fubqceretur, id eft ordo fenatortó fcilicet.Tunica laticlaui, latus clauusetiamnum appelle/ tur, Martialis in Gelliam, Dum te poffe negas,ni lato Gellia clauo

Nubere

NuberCanupCifti Gcllia ciftigero»

T acitus in dialogo, liquidem, ut de me ipfe fatear,non cum diem ignore egi, quo mihilatus dauusoblatus eft» Quintilianus undecimo,Cui lati claui ius non crit,ut tuz nicx prioribus oris infra genua paulû, poftcrioribus ad medios poplités ufcp perueniant » Nam infra,mulicruni efttfupra.centurionu. Lati claui ius, eft dignitas ordinis fenatorq.Dicitur SC clauus*T râquillus in Augufto,T oz gis necç reftridis necg fufis ufus eft : clauo nec lato, nee angufto » Tunicalati claui,Gue latus elauus, anteaquiz dem dicebatur tunica palmataà latitudine clauorS, quae nuca genere piclurx appeUatur. V erba funt Sexti Pom peijinuocabulo,pidla,paucisadditis.Cum uero ait,quç hunc a genete pidurx appeUatur, accipe ab ipfis elauis purpureis, qui tunicis inferuntur, appeUari tunicam lati claui.Qvubus elauis purpureis mappç quoq; ad limbum utopinoruariarifolebant. Choc eft quod ait Martialis» Et lato uariata mapalia clauo.

Quare cum apud Liuium identidemlegas tunica paft matam, accipe pro tunica lati claui, quam Graeci ;^iTßz v« TrÄxTvmjxoy appellant. Strabo in tertio, »7ti (ÆÔ ^lt;/lv (TO« XlyOVTOU TIJ(S7®l Tïf W/Ô gWTTBÇ ^ITOV«Î 'BIAaTVmfATSS.HoS autem primos memoriae proditum, induifte homines tu nicaslati claui, Haftenus quæ de lato clauo comminifei potui jhæc funtâta tarnen, ut ingenue fatear, mihi plane

' nonliquerei ficutnec iUis maiorum gentium fcriptoriz ', nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus,qui ante me natum hac in re haUucinati funt.T unica

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phoeniceafignum erat praelq futuri, quam alias cocciz

• naappeUatPlutarchus ,utdixvmus in cocco. Plutarch us 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Bruto, Trf^xaTO pSib TO ßg^T« )^f «tu »y to Hftosft lt;rupßof

t Ksy «yav©- tfoivuóï ;^iTiiy. hoc eft, AnteBruti SC Caffq uallum » ptxlq fignum erat propofitu tunica phoenicea.

D Etin

Etin Pompeto, t^ tkj^^ ts^o ^ o-kI^jh!'na^iv^ tt^^^vok ^(j (fotvmsuii ^iTÛvx » (wy yoÿ (*«f}(hs fagt;(ioù.ois K^ (rvtiHoJ^ÿ» hoceft, Extemplo ante prætoriû luiïit propont tunicam phœntceam. Hoc entm Romanis pugnae fignum. Alibi coccinam appellat Plutarchus, credo, quia idem ferèco/ lor.Qiiod ait Iureconfultus,tunicæ, hoc idco,quia plurP bus tunicis utebantur.Et Auguftus quatemis interdû tu picis,autore Tranquillo,muniebatur.Quare apud Oui/ dium Fadorum fecundo,

Exuerat tunicas, uteri manifeda tumore

Proditur indicio ponderis ipfa fuu Et in eodem, Dat tenues tunicas Getulo murice tinäas:

Dat teretem zonara, qua modo cindia fuit. Tunica quoepapud Celfum pro eo ponitur,qua tay^^^ uulgo dicimus,his uerbis. Vel ex idu aliquo rumpitiu/ nica, quæ diducere ab inferioribus partibus intedina de/ buit ♦ Sunt amp;nbsp;tunicae apud eundê, tediculorS inuolucrst Sic etia Perfius noninelegantcr, expe tunicatS appellat* Cap, Xiii

PAIIioIa.) Pallium eratGræcorum.TulliusproRa/ birio,Côfularis homofoccos habuitamp;fpalliumtnec uero id homini turn quifquam/ed tempori adignandum putauit, Tranquillus in Augiido, Sed cafteras tótto'^s dies inter uaria munufcula, togas infuper amp;nbsp;pallia diftft' buit,lege propofita,ut Romani Græco, Græci Romano habituuterentur. Pallium quoq;erat philofopborum* Gellius libro nono, Video, inquit Herodes, barbam 0^ pallium,philofophurn nondum uideo. Pallia intercom/ muniauedimentaannumerantur Vlpiano hie,quæpro mifeua appellat Tacitus in tertio, Promifeuas uiris?^ foeminis uedcs.

Palins etiamnû in Îeâo utebantur* Ouidiusin Anior''^‘ Nec

LIBER ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;215

Ncc in îccîo pallia no ft ra Cedent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mart ia lis,

Gutta pallia nee fefeHituIla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luucnalis in fexta,

Tune corpore fana

Aduocat Archigcncn,onerofacp pallia iadat

Pallia tunicæimponebantur, exprouerbio, Tunica pMz lioproximior. Quod fiuerum cftjtunicarQmuliebriuni alae nonerantconfutæ, erantegRomanx cptuvonKç/t/l^y quemadmodum SC Spartanx, Quod SC Ouidianis uerz fibus probari poteft,cum aft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Pallia fi nimium terræ demifTa iacebunt,

Collige, amp;nbsp;inmunda fedulus efter humo» Protinus offieq precium patiente puella. Contingent octilis crura uidenda tuis»

Neq^enim efferedo pallio aperirent crura, fialæ utrinq; confutxeftent, ctiamfi Plu tare hus dicat, inJiinxTi^oiJH ffi^èx ras ’^ê’f/Tü (pvAa^iH küt^skätdu '7w va/xä t^j r» SShv t(^ f(S!r[ju.eiJ^ » (Æ 7tf hVKVfyv Tacw^tCTmtny cufceTri-nfKiJamp;iH ^ SnAv: 25amp; Taft Tm^mis AayciJ 7^t^«x4. cftuvoimoïJla! 71 yi^ WTid ''ic:fiftff?^itrt, us ïSvii.©', h^ (Wcfjooiiavês ï^^vaifj} amp;s 'lt;iïiamp;'7rilt;/l9?f Etpaulopoft, 7« y^ 0V7«^’^S’^ti^Syt’nSvamp;‘ cü'^^’vydlj‘ tK gt;!amp;(/ cwi^^cei^i/SiMcu KXTKS^^tKTiC MfiT^vtfsivVijff^ (rujjiyypi/ «F ^^IJ lt;^ quot;JV amp;ocJ^^^e '^i' (t«slt;gt;i/gt; boe cft,Itcq; euftodia quæ ad uirgines perrinct/a Numa cohibita magis eft ad mulie bremeuftum amp;nbsp;ornatum. Cuftodia ueroLycurgi plane apena nimis.Siquidem muliebris cum fit, poetis iocianz fam præbuit. tfcuvoiiv^it/lx: enim ipfas appellant,id eft quarum aperta Cunt femora,ut Ibycus. Et paulo poft,Ni mirum pinnæ uirginalis tunicæ nonerantconfutæ,fcd explicabantur, aperiebantep totum incedendo femur. Hadenus Plutarchus.Quibus uerbis apparct Spartanas mulieres folitas incedere fola tunica amióas, cuiusalæ non crant confute. Qiiod SC Romanis obieruatuna '. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D j arbitrer

Zl6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VE5T,

arbitrer ex Ouidio, ita tarnen, ut tunicis pallia uel doU fuperimponerentur.Neeß entm,ut mihi qutdem uidetuG alitercapi poteftfenfus Óuidianus, nififi quis dixerit quód efferendo pallio.fimul amp;nbsp;efferebâtur tunica, quoJ magis amentis fuiffet quam amantis.Caterum tunica ü/ Ia,cuius pinna dilToIuta aliquatenus erant, amp;^qua ute/ bantur Sparta jkisoj ^^iTwj/ appellaturalulio Polluce, onomaftico ad Comodum. A pallio fit palliolum, quo4 laneum erar» Martialis,

Succida palliolo uellera quinep petit.

Mulierum etiam erat. luucnalis, Autcum Vxorem comoedus agit,uel Dorida nullo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Cultam palliolo,mulier nempeipfauidetur.

Inde palïiolatus. Tranquillus in Claudio, Ob hancean/ dem ualetudinê, amp;nbsp;gladiatorio munere, quod fimul cuni fratrememoriçpatris edebat,palïiolatus nouo morepfj fedit. Martialis in nono,

Hanc uolo qua facilis, qua palliolatauagatur.

A pallio fit palliatus, id eft pallio munitus. Gellius libfO nono,Adi)cnobis prüfen tib.palliatus quifpiä etcrinitus* Erat etiamnü pallia cœnatoria, quorû m cm init Martial' Pugnorum reus, ebriacp nodtis

Cœnatoria mittat aduocato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et in undecimo.

Ad cœnam ucnies,fedficdiuifarecumbes,

Vt non tangantur pallia noftra tuis.

Et in Apophoretis,ubi in lemmate eft cœnatoria, fubaU diendum pallia, ait enim,

Nee fora funt nobis,nec funt uadimonia nota.

Hic opus eftpidis accubuilTe thoris.

Intcrpresfœde lapfus eft:lege,ac ridebis, PorrbauteW palla Gallica,adformam noftri paUffocimanicati uidetur acceftïffe,fi Martiali credimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Dimidiaslt;y

TIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117

Dimidiascç nates GaUica paUa tegît. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Quid nero fit palh GaUica.docetStrabo in quinto, «va ^,inquit, j^i'iwvaiÿ ^izvs x^amp;c/lani! eft^'an gtj^i«tAwi»X5“ yXisTwy. hoc eft.TunicarS uice paUas manicatas geftant, aduerenda ufeg nates^ medias per tinge tes. Qu? uerba, Martialisuerfum uidenturinterpretaritPaUa ab Hora/ tiobonefta diâa,muberû erat,tn quidaopinâtur» Mat» pafeia te,tunic^cß tegunt, obfcuracp paUa,

Vtebantur Sd citharoedi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ouidius in undecimo,

Pie caput flauum lauro Parnafide uin dus, Verritbumum Tyrio faturata murice paUa.

Ettragoedi.ldem Ouidius Amor urn tertio. Fronte comç torna, paUa iacebat humo»

Quate falluntur ij qui mulierum tantum fuiffe putant/n quibus et nofter Sipontinus,uit aUoqui de lingua Latina laÓ périmé meritus.Marcus V arro de lingua Latina ait, pallam ideo dici.quod foris palam fit .Lratcy paUalonga adterram ufeppromilfa, ut apparet in Ouidiano uerfn, Qtü ob id appellat V irgilius, P vo logee tegmine pallç» Endromis dicta uidetur, qubd eo genere ueftis, y «0=ó(.tM, id eft in curfu ÔC palteftra uter entur, quam pin/ gucm,birfutamcçgt;5lt; uiUilongiorisfuiffe conftatexMat tialislibro quarto,

Hanc tibi Sequanicae pinguem textricis alumnam, QtixLacedaemoniumbarbaranomenbabeti

Sordidaded gelido non afpemandaDecembri Dona,peregrinam mittimus Endromidemt

Seulentum ceroma teris, tepidumue trigona, Siueharpafta manu puluerulenta rapist

Plumea kulaxi partiris pondera follis, Sineleuem curfu uincere quaeris Atam.

Ne madidos intret penetrabile frigus in artus,

D $ nbsp;nbsp;Ne'««

Ztg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

Ne ue grain's fubita te premat in's aqua, Rtdebis uentos hoc muncre tedus.SC imbresî

Nee fie in Tyria findone tutus eris, luuenalis taxât mulieres Romanas,quæendromi'depi*^ purea uterentur,in fexta,

Endromidas Tyrias,amp; foemineum ceroma Quisnefeit;'

Qiiod uero ait Martialis,findone, ut obiter id inteHigs^i vivf/lufj. Ut ait Pollux, eft amictus ex lino Aegyptiaco» quod nSc dicrolTum appcllatur: dida,ut opinor,quiapf* mum in Sidone urbehuiufmodiamidus fieri capitjOb id Tyria a Martiale dida. ErantenimuicinacurbesTy' rus S^ Sidon. Hoc eo adiect, utintelligeres quaefetip® funtin Matthço,Etcum accepifTet corpus Iofeph,inuoI' uit illud findone munda. De findone conuenit Mattha^ us, Marcus Si Lucas : uerum loannes ait, K^Ï/ÿOeÿ ^ alt;gt; oSoviots iJ.i7à TwiJ ofiuaKTaiJt hoc eft, Et obuinxeruntif** lud othonqs cum aromatibus.Qubd fi Polluci credim»® iS'ov9 apudHomerummagis l^ii^tv, ideftexlana,quagt;^ ixAiïÿ, ideft ex lino erat. Sindon uero inter lineauefty menta adferibitur ab ipfo Polluce.Qiiare puto loannem per othonia lintea inteHexiftc, redet^ uerufle Erafeumi etiarn fi aliter fentiat Pollux,

' Caput xmr

QVod ait Vlpianus j Anfitana, quid uclit ingenue » teor me plane nefcire. Confului netuftiffimosco/ aices,quorum in altcro Icgi, Anfitapaï in akero, Antica/ pa.Qiiocircafi mihi permittisdiuinare,uel ponusconie^ dura uti, putolegendum amphitapa »Namamphitaps dicuntur ueftes utrinque uillofa:,

Lucilius libro primo,

Pfilæatçp amphitapa: uillis ingentibus molles,

* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Varro

. L IBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219

Varro Manio, Alterum bene acceptum dormire fuz peramphitapa bene molli. Athenæus «/z^rtx7ngt;[/ dixit in quintOjTcu/Ttó? lt;/*’ Kii^Ttcmi «Â7}^yâs x^üi^ur^o quot;ns tit^m m (^w. id eft,Hifce amphitapa fubfternebantur c mob li lana. Qpæ amp;nbsp;amphimaHa dicuntur. Strabo in quinto, •riui J^HiO-biJ 0{ 5!^ 7m7xijSKHJ,i^ «f 'TKTTÿTtilr Öt TrCAVTlAftf »(^ yuujmTm,, ^ 711 ysiSv^iJ ’^‘^ «(Àlt;^(iK7Aov'n. k^ I'T^o/zocWiCf/. hoc ell.Mediocrcm uero lana ager Patauinus, ex qua ta peta hunt laudatiffima,5C gaufapinæ, cæteraq; eiufde ge neris amphimalla 6^ heteromalla .Id eft quæ utrinc^ uillo là funtjud in altero tantû,cuiufmodi fere funt mantes uulz go diâæ,quas Maffiliæ fieri uidimus.quas Slt; amidus 36 ftragulæ ueftis ufum nautis SC nauigantibus præftant, Hodie uefte ferica heteromalla utimur,quam uillofdm,0C uUlutam uulgo dicimus, quemadmodum SC lanea hetero/ malla^quam trippam, nififallor.appellamus.

Caput XV

It Vlpianus,Etfaga.) Sagummilitum erat,quod SC inter familiaria adferibit ab VIpiano» Tullius,

'Iturad faga. Noftri milites glitera fublata,uocabuliLati niueftigia retinent, p«/« ucl fayon appellantes idgenus ueftis, quod armis fuperinduitur, aftj dccou^ramentum, ut praetoriani. Cicero ad Trebatium, Quamobrem camiz no luculento utendum cenfeo. Idem 5C Mutio SC Maniz lio placebat, præfertim qui fagis non abundares. Quod . uero ait, idem ÔC Mutio, iocatur Tullius in Trebatium iurec5fultum,quibus moriseft aliorum autoritäre fuam .ipforum comprobarc fententiam. Græci unico uocabuz Io,utopinor, Ti^i-äw^etKfe/lg: appcllant,ea quæfuperindue ,bantarmis.Plutarchusin Artaxerxe, aniÆfdÔÂn truven/iif 7« TS^tSai^xxtc/jÿ. epoivi^KfÄ^Hsn ^U(tS.vuiJ •ƒ§' ScemÂMaiy «TTciv llt;igt;p,iyvu(è:p mhiiamp;vs’ivlKSt Lapus féliciterinterptatus eft.

DE RE VEST,

Qui ubi ufx fubra fagula confpicati funt,qubdregfaf p^f tis omnes albis uterentur, agnouerût ftatim hoftcscfe Strabo uocabulo Latino utitur in tertio, f^ Jixs9'TMiîitlt;/^'‘ liiÂcagt;éiiicvlt;i!}‘, r» ■wAtoy «4’ ^ oxytis, hoc eft. In Baftetan*^ pero nigris ueftimentis utuntur ad unS omnes,magnat fere partem in fagis. Vtebâtur amp;nbsp;Lufitani fagis, ut auto] eft Strabo in tertio,quibus operiebant captiuos,ex eorii uifccribus uatteinaturi.Quodimmanius mihiquidemu' detur.quam quod Galli quondafecifTe ferunt, fontes (óf licetaedamnatos dqs immortalibus immolaffe, Plutaf/ chus in Galba, t^Srx ^xTiam/du) appellat,quodnos,ui opinor, fagû.Extat lex militaris Catj Gracchi, apud Pla' tarchum in Tiberiogt;tn hæc uerba, t^wTa^Jü' «tAlt;rt/«i/lt;/I«^ fiOtnayo^Hyêi^, ne« iiVlt;/i^ «f RW ^{a^otpoÿKi yc^cu^G^^ ’j^.^xTivin^vi/t hoc eft, Sumptu ut publico faga milité bus præberentur, nihil haede re ftipendio militari dim*'* nuto. Afago fitfagulum.Liuiusin xxx, Hæcomnia fagulogregaliamidus, Virgilius,

Virgatis lucent fagulis,

Tacitus de moribus Germanorum, Nudi, aut fagulok^ ues,nullacultusiadatio.Etpaulo poft, Tegmen omni/ bus fagum,fibula,aut fi défit,fpina confertum. A fa go ft fagatus, Martialis,

Vis tepurpureum Maree fagatusamemf

Tranquillus in Caefare didatore, Conuiuatu affidue pet prouincias duobus tridings, uno quo fagati, palliative: altero quo togati cum illuftrioribus prouinciaru difeum berent.Saga Liguftica celebrantur à Strabone in quarto-Tunicçquocçillic fieri folitg. Abollaquocp militS erat. utNonio Marcello placet, Vndeiocus Martialis in Cri fpinum,qui pofita abolla,togam fumpferat,

Ncfdc cut Tyriam dedent Crifpinus aboliam,

Dura

ÜBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111

Dum mutât cultus,induiturcß togam.

Et apudiuuenalem non femel» lam uero amp;nbsp;læuam mtUz taremfuiffe Nonio placct,quarn Graeci ;i(^Âcâmt'Uo citât, PlutarchusinNuma, x^ 5^ â? t^ôpouw oi üainAâs Acûv«?, iôe«î (fîtrlp Y^oi»'« ^» hoc eft,Etenim quas geftabant rez geslænas.lubachlænas ait effe. Palltjsfuperinduebâtur hyberno tempore,fi Martiali credimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Tempore brumali non muUum læuia profunt,

Calfaciunt uilli pallia ueftra mei, Qtiod Si prouerbio fit manifeftum, ^ Slt;iîgt;'a TiLj^Aoûvwz HRTceTpiBaf .tZ^T^’g» Kftô’ wg«t* w? (tua^Kcdot? j^tüpS/wt/, hoc elfAeftatelænam dctcris.ln eos qui non fuo tempo re rebus neceffarqs abutuntur. V tebantur lx na in facrifi cijs.Tul. in Bruto .Licet aliquid etiam de M.Popilq inge nio fufpicari,qui cum coful effet, eodemeç tempore facri ficium publicum cum læna faceret, c^uod erat flamen car mentalis, plebis contra patres concitatione SC feditione hunciata t ut étatisé na amidins, ita uenit in concionem, feditionemcç cum autoritate.tum oratione fedauit. V tez bantur 5lt; coenatorqs pallij uice, luuenalis in quinta* Plutimafunt.quae

Non audent homines pertufa dicerelsena. Martialis.ubi deLufco conuiua turaciffimo. Et tefius Ixnis fsepe duabus abit,

Nee tarnen me faUittuiffe quoqjapudGt«co8 genus ue ftisquæ ;(_A«vï? diceretur,uteftapudHerodotû,ubide ' Dario. Nee hocloco omiferim Gallos olim folitos fagis ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uillofisuti.quaslxnas appeUabat. Strabo in quarto ,*lt;/C

d^tee.'Tjxtjjäa ^ ixfógaïA©- Jit à(^* «s re« «Aatrac anyuc’t^vz (^»Btny.àùc Acuvocs KStASoip, hoc cft, Lana ueto hirta.uilz lofo pilo, ex qua fagapexacrébracontexunt, quaslaez nas appellat. Valerius ^(Aavt^ic amiculû dixit. j(X«v»lt;A©'

E meminit

mcminit amp;nbsp;Athenaeus i'n quinto, -n^Svii^it^p o^A«p5/ vafyevT^t o^^LjJoï m^ipv^ceg}(h«vi)/lceg o* lt;/i(lciviKt{/lxgniJ.lt;^ wijJtjiot, id eft, Sileni qui primi turbam coercueruntpart lacnas amp;nbsp;purpuras, alq paludamentö purpureum indue/ bâtur.lllud fortaftis quifpiam mirabiiur, quod in eodefl dixit Athenxus ;^zóty«p, quamPiato '/fiJiuv« appellat infympofio.Alcibiades loquitur, vwjyjp 'rpiCava M'/f^f fiAivèig v^yrTsnsh hoc eft,Sub Içna huius iaccs ♦ Athençus uero, »0’ w? «KtaSiit/lHg nuüimtttJtfiSg vov tIw cth'^ '^opiiamp; jlhMvxy. hoc eft,Ne^ ut Alcibiades fub eadem lænaui^ iacuit. Cicero,ubi de Dionyfio in tertio de natura deorS» in fine, Pellenicx Ixnx celebrantur, antiquis uidoribus athietis prxmtj loco dabantur.Pollux.Strabo in oóauo» ^ cA' ngu niiif) TtnTi^bû^, ôê^' K^ o^ quot;HTt^luJiKiiu}(^cü.viu, «i^ «S^Kt-nSumiJ ^rgt;llg «yua^iit hoceft, Eftamp; uicus Pellcff’ unde amp;nbsp;Pellenicx lænæ, quas amp;nbsp;premia conftituerätin certaminibus Indiens» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, xvi

X Acerna quafi lacera, quad capite minus fit, SextO B ^ Pompefo * Quam militum quoqj fuifte conftat»

Prop er dus in quarto,

Texitur in caftris quarta laccrna tuis. Ouid, FaftPf' Mittenda eft domino,nunc nunc propcrate puellæ»

Quam primum noftra fadia lacerna manu.

Erant Ód Iacernx,quibus uterentur Romani,cum fpc culis operam fedentariam prxftarent, fid togx fuped*''* duebantur ad arcenda frigora, Martialis, Amphitheatrales nos commendamur ad ufus,

Cum tegitalgcntes noftra laccrna togas. luucn.ini^’ Pinguesaliquando lacernas,

Munimêta togç,duri,cra(rit^ coloris. Rurfus Mar«*®^. O quantos rifus panter fpeiftata mouebit

Tritapalatinanoftralacernatoga, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,jj '

LIBER

TraftquiIîus.Dcditnegocium ædik'c)us,nepatercnturin foro circoue quenquam connftere,nifî pofitts lacerms t» gatum ♦ Lacerms candidis utebantur in fpedîaeuhs, fî Martial! credimus,qui ludit in Horanum^qm nigra lacer na ipeâaculis aderat, Spediabatmodo folusinteromnes

^ncflocum duce candidus federet.

Toto nix cecidit repente cœlo.

Albis fpedat Horatius laccrnis»

Hadenus Martialis. Plutarchus in Aemilto, ubide tngt; z™^^? P^'J^' Aemilq agit, ó/\ ^Hnos ^n •nïs iTmiKsis St« (Ï «»f «Ïff KKhsn Tl^lJi O^ tcyogew IK^X TTH^KflRjlfOl ty 7Kfk(C m^iUg i/,^^ÿ KX'Z«AcUj'oVTiS} «f iKKS« î^â^i Ï^ mfiTTHi im^ iSiMvjo Kot^^ous i^Sm Kiuslt;riJi.tnjt5ivv0t, Concedebatur aliquâdo honoris ergo, toga uti prétexta in fpcdaculis. Ut s. p, Q_j R, admiratus Catonis fidem 0^ fedulitatem in conferuanda Cypria gaza^ultro ei præcipuam detulit præturam,concc(ritq; ut toga prétexta in fpedaculis pu ^J(‘^’\“teretur. Plutarchus in Catone, if^7ic! 3ixecùJTè(t Sv t^H7t ^m^^ivgu SiàGxâj, Etiam ludos in toga prætez xta utipfe fpeâaret.Lacemis utebâtur 8C mulieres.Iuue nalis in prima,Ipfe lacernatæ cû fe iadiarct amicat ♦ Ipfi in plcrifq3 Italic ciuitatibus matronas uidimus lacernatas, coipfotêpore,quoper urbêmirifice têperato grefTuinz cedöt. FortafTe uero nó inepte dixerim no ftros iuris tam diuini,g humani dodïores(eo em uocabulo gaudêplaccr natossen cappis quas uocât^peUitis ornati, tyronibus fuis proIytarSjytarûcç infignia largintur, pro fenfus ratione an pro cenfu,nihil habeo diccre.Sacerdotes quoq,’,q Ca honict dicuntjacemis nigris ornâtur, ut cucullo, cum in ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E i Kdis

*X4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST.

»discboro fedentano d(uinosDamdiswcrfus,aItcrnb ultracitrocß uictbusdecantant: têporeuero æftiuo utun tu»quot; amiëîu pclÜceo, quem ab amictendo, opinor, uifgo numicùm notant. Quinctiam uidentur lacernæ eße car» quibus Cardinales R.omæ obequitando, triSphanttud more utunturjfacerdotü, ut ita dicam, dibaphici tus ade' ptt, cum cucullo SC Caufia purpurea, quam nonnu^ It capellum rubrum uocant.Qui ne ntmium hac de re gloria entur.fctatlaccrnas quocp paupenoru fuineJuuen.in!Ult; Quid quod matenam præbet,caufas^ tocorum. Omnibus hie idem, fi fee da SC feida lacerna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mar/

tialis ad Mamurianum,

Cerea fi pendet lumhis,ac trita lacerna,

Nobtliores ilkidriorcstp laccmis non utebantur, mfi pluuio tempore,am in fpe^aculis. Quare Tullius obie/ dat Antonio, quod rediflet in urbem cum GallicisSib/ cerna.In fecunda Philippicarum fic ait, Nam qubdqiiat/ rebas quo mo do redidem,primum luce,non tenebrisidt/ inde cum calceis SC toga, nullis nee GaJIictSjncc lacerna. In uulgatis codicibus feriptû eft ealigis: tu ex Gclh'obb. Xin.GallicisIegas,nos galozm dicimus.Erantenimdil quidam lacernæ, quibuspluuiofotemporeuterentun Plinius xviii.cap. xxv. ubideuirgiliarumoccafc Ergo ex occafueius dehyeme augurantur, quibus di cura iniftdiandi negotiatoris auaritia. Nubilo occafupligt;/ uiofam hyemem denuntiant, fbatimepaugentur lacerna/ rum prccia.Hadenus Plinius. Quæ lacernæ diceban tut ôc penulæ. Aulus Gelliushbro X111. T. Caßritiusrbe/ toricæ difciplinæ dodor, qui habuit R.omæ locum piûv cipem declamandi SC docendi, fumma uir autoritäre ggt;^J uitatetÿ,ÔCàD. Adriano in mores litcrascp fpedatuSjCn mepræfente,ufus fum em eo magidro gt;nbsp;difcipulos quoi'

LIBER

dam fuos fcnatorcs uidiffet die feriatotunids 2lt; lacernis

' indutos.Só GaUicis calceatos^Equidem, inquit, maluifz I fern uos togatos elVe. Pigitum eft faltem cindos effe Si t penulatos. Vides utquos lacernisindutosdixcrat,uoz , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catpenulatos » Pcnulam enim abufiue nobiliffimi uetez

i res dixete omne quicquid tegit. Penula utebantur arcen ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;displuuijs. Aelius Lampridiusin Alexâdro, PenuUsinz

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traurbejrigoris caufa,utfenesuterentur,permifit, cum ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idueftimenti genus femper itinerarium, aut pluuiae fuifz fet. Matvonas tarnen intra urbem penuUs uti uetuit » in » itinere permifit» luuenalis in quinta,

' Premeretfaeuacumgrandineuernus luppiter,Si multo ftiUaret penula nimbo. QuintiUanus ï Galba penulam roganti, non poffum cómodare.inquitidonai maneotcum coenaculu perpluez ret Adem Galba, penula rogati rcfpodit,Sinó pluit,non eft opus tibi: ft pluit,ipfe utar. Quod autê uiatoria fuerit^ Tul. ad Alt. xnI» probat,Sed ego,inquiês, ita egijUt no feinderê penula. Prouerbq uiceufurpauit Tullius, ut loz quimur:non fuftinuii utfeinderê mantcUum, quo apud me remaneteuEt paulo poft,Hord ego uixattigi penula,8i tarnen remanierunt, idem T ullius pro Milone,Cum alz terueberetur in rbedapenulatus,una federet uxor .Et paulo poft,Quid minus promptum ad pugnam,cum pe nula irretitus, rheda impeditus, uxore pene conftridus effet: Erat Si penula feortea : feorta enim ueteres pelles nominabant, cuius meminit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Martialis, Ingrediare uiam cœlolicetufeç fereno. Ad fubitas nufquam fcortea deftt aquas.

Penula feortea utuntq, qui folennebabent uifcre aedetn D.lacobi Caleci,uel uoti uel nSrai caufa.brodes uocamus. Vtuntut Si pegafarq cur(otes,quia GalliaLugdunenfi,

E 5 quinto

M- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

ijuihto aut Îexto demum die Romam aduoîantjfubinJî per ftanones mutatis equis.Græctpenulam ipcuvohljMüO cant. Paulus ad Timotheum fecunda, ■ygt;y (pcuvo^luj oy tneï ^i-^y ^ TTpai«Ji T^K x.ix^7rx,i^^ijXjfamp;' ^^^i. ld cft, Penulam quram reliqui Troade apud Carpum, cum uenjes,appor ta.Htefohymus in tertio aduerfus Pelagium dialogo,tier tit lacernam fine penulam, ut inquit Brafmus in annota/ tionibus, quod cum Gellio conuenit, qui ut fere eadem pofuit lacernam 2C penulam, ut diximus .Athenxus M tertio, -;m A (fixt lt;/ij lioi fc^ÿtsof/ (peavo^but hoc eft,Puer can dideda mihi inutilem penulam.Nos uocabuli Grçdue/ ftigia feruamus ♦ (iew/vbu Grxci, nos mantedu dicimus» Pollux in feptimo,« lt;Æ ixcwt/lvujot^cicij « 7w xscA}s(ilt;^ifwvgt;^ A«, id eft, Mandya uero fimile quiddâ habet cum ea quæ penula uocatur.Qubd uero Lampridius feribit, Alexan^ drum fenioribus permififte, ut intra urbem penulis ut^ rentur,quis forfitan mirabitur,cum orandis caufis,pen^ la munitos fuilTeconftetipfos etiam oratores, cxTacitlt;’ in oratorum dialogo,his iicrbis,Quantû humilitahspu^ tamus eloqucntiæ attulifTc penulas iftas, quibus adridi SC uelut induG,cum iudicibus fabulamur. HadenusTa/ ciius, Namcp tj,fub quorum perfona difterit Tacitus,an te Alexandrum Imperatorê fato functi runt:quin Ôi Ta/ citus ipfe,ut mihi quidem uidetur. Quare in tanta nonM lum return,fed etiam autorum diuerfitate, eorumejpro/ batifnmorum3nihil plane decernere aufîm. Quæram ue ro omnia,dubitans pleruncp, 8C mihi ipfediffidens. Tan turn hocdico, rem ipfam ueftiariam uarqs temporibus haudprorfuseandem rauonêrctineicpotuiffe, Penula gaufapinaeratcrebra,êÓLn'!lofa,qua hyberno tempore amp;nbsp;frigido uterentur. Martialis,

Is mihi candor ineft,uillorum gratia tanta,

Vtme

tiB ER

127

Vt me nel media fiimcremcfTc uelis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Quidam his uerficulis putauerunt penulam gaufapinam inter theriftra, id eft,xftiua ueftimenta annum erari.Vez rum,ni fallor, falluntur, Senfus enim Martialis, Penulae , dieft talem ineiTecandorêjtantam ineOe uilloru gratfarn, ut etfam ff hyberno ufuf fft adferfpta, tarnen qufs penulae fpccie captus,eam uel media fumere meffe uelft. Vfc^ a/ deo ne iudfefo caruere Martialis fnterpretesÆt file M^ecs icnxhS^ecs fnfcrfptus,de quo ladfs hauftum gallfnacei fpc rarepoflisf' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xvii

VElutf ftolae» Vides ut iurecofultus ftolam annume rat inter ea ueftimenta, quibus uir fine reprehenz fione uti non poteft, licet aliter obferuetur à Graecis, SC Latinorum antiquiftimis, ut diximus in principio huius opufculi.Poftea nero ad matronarum ueftem hoc uocaz bulum translatum cft,quæ demifta erat ad imos uflt;$ pez des,8C cuius extrema partem ambibat inftita alTuta, quae erat fafciola quidam/me limbus. Patrum noftrorû mez moria, matronæ illuftriores inftita utebantur, quos god/ Jftoi uulgo dicebant* Ouidius, Efte proeul uittæ tenuesjinügne pudoris,

Qnæqjtegis medios inftita longa pedes. nbsp;nbsp;Et alias»

Ecquid ab hac omnes rigida fubmouimus arte,

Quas ftola contingi.fumptacp uitta uetatt'

Inde ftolatS,matronaIe atq; honeftum diefmus. Maru Qiiis flofalia ueftit, SC ftolatum

Permittit meretricibus pudoremf

Quod uero inftita dicat,5lt; limbus, ^pbat Virgilq uerfus, Sidoniam piâo chlamydem efreundata limbo.

Et Ouidius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quam limbus obibat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Aureus,ornabât aurata monilia collum.

Sunt qui dfcantlimbum,mulfebreueftimentum fuifte, citentejï

Uf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

dtentcçPIauti'Iocumî Tcxtorcs,limbolarrf. quo no fati^ ^robatur quod uolût, etiâ fî id Marcellus uelle uideatur. 'Capitia.Capfiium Varroni didum,quod pedus capiat» boe eft,comprehendat. Ed et capitis tegmen,à capite d^ dum, ut opinor. Qtiod fi uerS eft, in mulieribus id capi^ tia dicemus,quod in matronis capp^w appellamus, quo undatim crifpo utuntur Parifinx. Omiferam dicereue^ ftem aliquando poni pro panno, ut apud Marcum Tn^ hum, ueftis Melitenfis, quæ fiebat Melitæ, quæ eft tof*’' la fatis lato ab Sicilia mari, periciilofoq? difiunäa, in qua eft eodem nomine oppida,quo ifte Verres, inquit Tu^ Iius,nunquâacceftîtîquod tarnen oppidum ifti in textri/ nam ad muliebrem ueftem conficiendam fuit ♦ Idem lib nil, in Verrem,Sed tantum ne Melitenfiû,quafi etia*® amicoru uxores:tantum ledorum, quafietiarn omnium iftorum uillas ornaturus eftes.

Cap. xvin r y Onæ) hic iureconfultus inter muliebria adnumt'

X vrat. Martialis,

Longa fatis nunc fum,dulcifed pondéré uenter Si turn eat,fiam tune tibi zona breuis.

Zona quoq; erat uirorö,in qua folebâtdeferre nummos-Inde praeceptum illud domini apud Matth. Ne poflidt^ . tis aurum,neq;argentum,neq;æs in zonisueftris. Extat Gracchiditftum in oratione, quam ad populum infom cione habuit,Italt;^ Quirites, cum Roma profc(ftus,zo/ nasquasplenas argenti extuli, eas ex prouincia manos retuli: Alij uiniamphoras quas pfenas tulerunt, Cäsars gento plenas domum reportarunt ♦ Plutarchus in TiK' rio,prozona BaA^wp uertit.his uerbis,/xüp©'lt;A''^quot;sf«’ •r^Qnf/^fiiii'^^gH 'lohee^eivuoy amp;fflt;^f^o}c^^ gt;nbsp;Klt;//oy ^f'^^^' K^cut Etiam fi idem Plutarchus alias his uerbis utatuG m Lucullo

LIBER

LucuUo fcilicet, «î «ZI* «T/ovn? ott^o'fjSilwanr^T«»©^« j^vm

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'wt’^MO'f^óoi/ à-ajlxTeiuap. Cum fenfl (Tc nt qui eu ducebant

, aureis quingentis fuccindum interfecerunt » Uluduero

, non omittendum quad fcnpfit Athenxus in primo, rez

' ges Petfarum 6ó Aegyptios dare foUtos reditum tribui ' torum Alcxâdnæ ciuiiatis uxoribus fuis in zonas. T uk , Uns, Solere aiunt Barbaros reges Perfarû ac SyrorS plu / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;resuxorcshabere. His aSt uxoribusciuitates attribuerc

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc modo,Hæc ciuitas mulieri redimicula pbeat, hæc in

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colis, hçc incrines. Socrates qcpapudPlatonê in Alcibia

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de priore ait, tiara ttot tyw hkvQi: cwJjoàs «florins» 'PSr «*aût

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßt)Hi»7wy'5^cc§«(nÄt(r,o?'t(Jgt;K'3T^tÄää(*j^ifocilt;7r(!Mrv7r5Äh^*y à/

' y«ô(iü,’t)ÿvf HpK^ji^oicôu alt;/lay, «t'KSt^sy Tàî ùxA^ûiezsîj^wvlw ?Ï ÊctinX'twç yjLücu«àc, w J^ksWkW^Liw «y ®^ KJcAa^K« K5t^^V'7i^Çxv, i Hÿt kâKïC tuÂKbç •WTTiSJ Kpt^àc x^ ayaâaî, af »gt;1? Hscftay ‘^9?® l pS/sî 1^V ^yæ®'*’làî,X9K Qvil^CtTX i'}(^V tK«S»S quot;^^ 'TOTTCap OtR t/ K«sï quot;îÇ/ Kscrjxtop, Nam ex uiro fide digno quondam audiz ui, qui ad regem in Afiam adiuit, qui diceret regions fe ' pixterijffe amplam admodS 2lt; uberem, unius fere diei iter, quant incolx zonam reginx nominant: effe autem 8lt; aliam quam rurfum uocant calyptram. Alia prxtcrea muUaloca pulchrabCfertiliamundo uxoris régis deftig nataÄ ea fortita nomina a muUebri ornamêto.Porro au temlatis zo nis utebantur 2lt; muller es apud Ulyrios.qux prxcingunt uentrem latis zo nis quando bibunt, 8lt; hoc

1 primum mediocriter prxftringunt.Cum uero acriusbiz bunt,magis temper cogunt,comptimuntcp zonam. Vet ba Athenxi fubfcriberê,quem laudo autorem,ni uereat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ledutLquot; ftomacbum facere, Erat 8lt; cindus 2lt; cingulum ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acingendo,ut inquit V arro. Alter urn uiris, alter urn mu^ lieribus attributum. A quo 8lt; cindura dicitur, TraquiV lus in estate didatore, V turn emmlato clauo ad manus

±5© nbsp;nbsp;nbsp;• DE RE VEST. fimbmto.nec ut unquam aliter fuper eum cmgcfeWGÓ^ qutdem fluxiorecindura.Vndecmanaire Syl!e dióum» optimates fxpius admoncntis, ut male præcinôum puf rum cauerent. De balthco dubitari poteft, an udhincn/ torum appellatione ueniat. Et magis eft.ut armorum no minecomprehendatur, quandoquidem bakheum Vat/ ro inter arma adfcnpfit, didum quafi bulIatG cingulum« Tacitus quoq5 X v n, recenfet inter armorum ornament ta,in hæc uerba,Manipuliquocp,2lt; gregarius miles,uW ticafua.amp;bakhcosjphalerasc^.infignia armorum argen to decora,loco pecunia: tradebant. Grxci ^«s«g« appd/ lant.Plutarchus in Camillo, ist/ïverópS/v©* thl ßi^^^xf/i «fza f(^ quot;^y ^lusH^ec TrOinÖifKi wj ^«Óyoïi, hoc eft, Gladium una cum balthco exutumjancibus appofuit.

Cap. XIX

MItræ. ƒ Mitra utebâtur matrons. Varro de lingua Latina, Mitra 6C reliqua fere in capite, poftea adz ditacum uocabulis Græcis. Vtebantur0Crefte,hoceftt fafciola, qua capillus in capite colligaretur. Erat autem reticulum,quodcapillumcontineret,nos cophiam uoc^ mus » Capital quoc^ à capite diâû,quod facerdotulæ, m quit Varro, in capite nunc folent habere « Sic rica à niu, qgt; Romano ritu facrificiS feeming cQ faciut,capita ueläf«

Cap. xx

Pileus , quod Si pileum dicitur,in plurali, ut quidam purant, uel qubdexpilis fieri foleret, uel quod pi'' los capitis tegeret.Græci ’t^ynhity, PlutarchusinM.Ca tone, ygt; Trtkioy tKä,^^ tIw ^itivluJ üè^^iAfitry^cyt Et capitis tegimen fuilTc patetex Martiale, Sipofrem,totas cuperem mifilTe laccrnas.

Nunc tantum capiti munera mitto tuo. Et alias, Dumm decent noftrum pilea fumpta louê^yn^iJ^oy aü ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- dicituf

LIBER

dicitur K Demoßhene w^ Fl ^«5çtlt;rf««?j«y ’mJ^iAiy T^tt ^uy U^ tIw KiC^X^luJ K’^vosa? H9^ il^Ot ^SlJ})^Ht Mos fuitRo manis jUteorumferuilibertatem affecuti » pileum capitc tonfo geßaret. Plautus, Vt ego hodie rafo capite caluus accipiam pileum.PlutarchusinTito, ei yo^ euxÇo^ ^m «wSi7jlt;lgt;llt;l©- à^ TOf oiKi^nUS, 3To:t/tA«lt;VÖifa)0£lt;n, fvgtóat «n W8Kilt;f«A«j, y^ THAÏ« lt;Ïgt;ofeit^. TWera lt;ygt;Kamp;vTrfb- ed/ygt;iamp;ex«(* fixera ^G7rov2.hoc eß,Viri enim lUi.qui mos feruorum eß cum libertate donantur, rafis capitibus pileati in tri/ umpho Titum comitabantur. Hadenus PlutarcbusSer ui quoeg cum pileati uænibant, eorum nomine uenditot nihil praßabat.ut Cælius Sabinus fcriptum reliquit. Cu ius tei caufarn eße ait, quod eiufmodi conditionis manct ' piainfignia effein uendundo deberent,ut emptores ma te ÖC capino poffenv.ncqjlex uendundi operienda effet, fed oculis iam perciperent,quodnam effet mancipi^um genusHxcGellius nodium Atticarum feptimo .Tiara erat capitis tegmen regum orientis. Ouidius in undeci modeMidarege,

Tempora purpureis tentât uelare tiaris.

Plutarchus inter Medicam Üolam adnumeratin Antoz nio,quiin publicum filios produxit, KÄtJeu'e^ot' pÄi- lt;}v tz fö«7jf*K(ftKS, Tiif«i? H^^i’’^^P®f^^^X^*’^”* hoceß,Alcz xandrum Medica ueße, tiaran 06 ciiarinredam babenz te. Hieron. adPabiolam, Quartum genus eß ueßimentl rotunds pileolum, quafi fphacra media fit diuifa,ut pars altera ponatur in capite.Hoc Graeci 8lt; noßri tiaram,non nulli galerum uocant.Plutarcbus in Artoxerxe, cts7n'^4 ' Jt?l«4i«XHSH7i0:ja'rt'Kvg». hoeeß, Decidit a capite tiaz ra Cyri.Quo in loco pro gaka accipi uidetur.Helychios enim aipquandoq;effc 7r^Hfouziov,quodantiquidicebai uduti stjx|x«, aulor Pollux, w-rtc^ts» quânônullicidatim

F x uoem

Z^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST,

uocanuPerfarum quocp regum infigneeraufi reâageû’ retur.PIutarchus in Artoxerxe, cwit/lamp;fi -nil J'a^âtiJ^“f f^ta is^^THH^svy iT^ ylt;t,yovo7«,n^ tIm KcthTSiiSiibiJ MTiiSiV ^!^ 6hjj lt;^^’amp;yti/^uK.i. Id eft, Defignauit Danum regem q^ quagmta annos natum,permifttcç,ut cam quæ citaris ap pellatur,re(?iam geftarenCtdaris quoq; capitis omam^'’ turn regum Armeniæ^quod 2C diadema appellatur, P^^’f tarchusinLucuHo, Tj^«i'«?lt;/2’ tdiTosicu/ToiJ yviivij/}^ äffSTAoif (f^'cay vuyi^^i^-i Tniinnio), n^ ro j^tiJ^t/y,« ’f Kitf^^^quot;^ «cfi^'oySbf^ bS^Ki TT^ 7^7nlt;/läy, hoc eft, Ipfe uero Tiÿ^! nes nudus et inermis ante Pompeiû prociditJublatin^T acapite diadema ante pedes pofuit. Quod hie diadei^* dixit PlutarchuSjCitarim in Pompcio appellat his uerb^ 1(9« TtA©',£amp;j Tipof itujop H^Sb myTTHioyj «(fb^oySiv©^'lüxi'^. amp;y,5gt;^yHin7tfo rSy mi/lùy5amp;v(u, hoceft,Poftremo jUt^a ipfum Pompeium uenit, fublato ecapitecitare, antepf des collocate pergit. Vides ut cum de eodem Pomp^“’ Sd Tigrane eadem referat, quod in Lucullo diademad^ xerat,in Pompeio citarim uocct.Quare puto utrun^ mill iundumjnfigneregium eire,ut de tiara 2lt; cidare re/ dadiximus exPlutarcho in Antonio ♦ Quin Suidas Helychius citarc fid tiara cade exiftimafte quofda fenp*^ runt. Cidaris uero,ut ait Pollux, appellatur 8C cyrbaiia» Qi pileus. 7Ù1J Jè Lv^ßttinxy, ty mt/lxamp;y k^ yn^sy xx^io'' LiJ douicus Cælius in antiquis fuis ledionibus legitanaxy/ ris,quam 6C cyrbafiam dicunt, falfus corrupti exempla/ ris errore, Legendum enim in Polluce, tIm tfè, non, f^ Ö.Salq.autore Dionyfio, tunicas ucrficolores æneis fcc cindi baltheis, togasç annedentes fibulis circunduóis purpura, fubtegminepuniceo,quas trabeas uocant.E*^ enim gentilis ea ueftis, Romanis ualde honorifica, amp;! q’ apices uocant,capitibus imponentes pileos altos,in lt;P^' cicni

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»JI

tiemconicdudos,quas Graeci (tv^^ccai«! appdlant.Dia dema, omamenium capitis regum infigne. Tacitus in quinto,Surena patrio more Tiridaté infigni regio cuin xit.PauIo poft fubdiuDeledü capiêdo diademati diem hunc cócelebrauerant. Surent enim gêtiÜbus ius erat, nouo regi primum diadema ponere,ut palam fit ex Plu tarcho in Crafl'o,in hæc uerba, vjF/ -^^ ^ Sv è^ «gxquot;? wtKTWTB ߣtlt;nÄ9 yy/ofxkviw ïTOgamp;üjy uÖiTtStvcu ■)= JïcJ/yitct 7ff 5 w.Reginae quoep eo infigni ornabatur,ut docet Plutar chus inLucullo.dc Monima Milefia alteraXerxis uxo re,cuius magna farna amp;C honor apud Graecos.wi ? fian-Äfctuf 7rlt;if£»7ttj eÙT?,K^MVCX»î TrtvTKRi^^tAiBC j^vtraf TÄTTtft-'j-ocvS5,(!tV'jv^t,gtj^iïy«llt;z(«it( ty^üvS crvv^«i{g^tV^ J^^^^i^x 7rt(*4(«c «VTH JiacnAiosctv Myy^ivif^' f^oc eft,q, regiipfam attentantbpraemifsiscç xv aureorummillibuseuocati nonparuerit,donccdematrimonio conuentum fucrit. miffoeç diademate reginam falutarit. Aureum pro een/ turn folidis noftris accipe,ut docuitBudacusexTran/ quillo 2lt; Plutarcho SC Tacito.Erat ante diadema, fafcia qu3cdä,qua caput circüligabant,unde iUa cuius modo mentionemfecimus,]Monima, quum a capite diadema

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abftraxiffet,collo aptauit,feq; fufpendiü Tr^aucJamp;aa ?!

Ititj^ASï -n (TkeJ^HizaW }gt;«x«^'!‘ T^‘“4-%,»3 «wigTHint» tauT^. Et quum corporis grauitate laqueus ille cofiadlus effet, O execrandurnfinquiCdiademaînecç in tarn trifti mihi minifterio profuifti. A diademate,MeteUovum unus di (flus diadcmatus,utinquitVlutarchus in Coriclano,3-rt ’’’^v^ )ÿv«irfcjj(»{»'?^i%vôs47^»lt;i^lt;AtÂw«s w gfcTO7rty. qj muV totempore cireüuagabaturdrontem redimitus. Quare quidam no indoTi apudPlinium in feptimo,Diadema tislegunt,his uerbis ïBt hoe dicebatdam Balearicis 06 Creticis Slt;Diadcmads ,iam Macédoniens ipfe-btia ft

F 5 nonnuUi

lt;J4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE RE VEST.

honnulft putenticgendum non Diadernads,fed Nutrify dicis.cx Plutarclio in LucuIIoJn tpfo ftatim principe’ cjiium aft.Auunculum LucuUi finireMe£cIiü,eum qui Numidfcus eft cognotm'naius.

Vnta tegimen capitis matronarum. Tibullus»' Sit modo cafta doce,quamuis non uitta ligatos Impediat crincs,nec ftola longa pedes.

Erat quocß Veftaliumgt;qua cum plaga utuntur eæ.qusf perpetuam uirginitatê deo uoueröt,unicum dei fiKu» fponfum agnofcentes.Erat aute plaga,grande tcginicn Iineum,qua hodie mulieres Romanx utuntur,cuius ® minutiuü eft plagula,cuius meminit Vlpianus hic.Cä^ lanticx etiam meminit Vlpianus in fequenti,S^ erat tß^ gmen muliebre capitis. Cicero:Tu'ne quQ mentirentuf pcdes fufci,quum calanticam capiti accomodares.^i^ pileus erat Lacedæmoniorû. Strabo in Vi.ubi deorig^ ne Tarantiloquitur: ertMtKß/^ inquit, wïv««(»5iwif^ ^ «:;xvxAlt;u« o^nÄvijSijhi^icyöivamp;'tHvtKSCTluiKUJUHif':^^^* t}cJÄMfamp;ü^^7mää^ T^ iTiiSi^n^, Loquit de infidüs quas La^ ccdxmoniorum belotes,id eft mancipia uocati,amp;^ Paf^ th mix popularibus ftruxerant.ConueneratCinquiCui Hyacinthinis infultus initium fieret in popularesgt;quan do habita in Amyclxo ludorum celebritate,PhaIaihuS capiti cynam imponcret.Cynam paulopoftidê authof (ut opinor)ex Ephoro,pileum Laconicu appellat,lie« aliter rê ipfam narret.Cynxquoep meminit Athensus decimoquartot vï?? «Zit «Aatat ^m ^J^lf^j '^'^vm TT^s 7r«(scy «yoy K^/üMf. LauHy n yi' tKtesoy W^ \7mvctyKlt;(b-, llotis autem opus omneiniuriofum Ó^iguo 'miniofum imperabant: cogebatur enim quifque fef^ cynam. Hefychius ueró ait,petafum eflc pileum Arc^ •^um-Quibus uerbis palam fit,petafum wiffetegniö’

L 1 B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i}f -

rapids,linde pctafati dicti.TranquiHns in Auguftoï Domi quoque non nifi petafatus fub dio fpauabatur, hoe cft,uelato capitc. Athenaeus in quinto! uë^ Ji tsew^ ’ttiy'Ti^füy tu/«^iamp;nKfi suxttA.eüamp;.K ^n tu vas i^n« «vioj^iiwvf xsà’ffitT«lt;r«v?. id efts in his autem omnibus ibantpuelU tunicas rhedariorum habentes Slt; petafos.Et in duo de/ cimo,ubide Alexandro: ^ Ji-m (rwjovala.toJTt-wteAXa X5« Toy TrtTKo-oy. id eft,in conuiuio uer'o cakeos 8lt; pc/ tafon.Marcus Tullius in epiftola ad Cafsium : Sed pez tafati ueniunt,comites ad portas expedare dieunt.

Caufiaetiam capitis erat,quæ purpurex dabantur a regibus Macedonum,ut diximus. Erat enim Macedo/ numcaufta, »yzum«w'(A©'(xKxtc/))viKs?'7TOf{c y^w/t^eif id eft, caufia apud MenandrS pileus eft Macedonicustait Pollux in decimotut tiara,candysjUt etvajv^J^^ Medo rum ÔC Perfarum.Erat aut candys tunica, que régis erat haliporphyros,aliorûuerb purpurcaîut ait Pollux^ Av qui Alexâder MagnusCuti ferunt^anaxy ridas,candyn, liaramc^ femper repudiauit.Erant autem anaxyrides,Te minalia feu brach»,ut inquitâutdas,Hefyclûus,^etiâ futaudio^Euftathius inHomerûlliados feeSd^Quod amp;C Strabo dixiffe uidetur,quS ait in quarto,ubi de cultu , Gallorum! tJWyi^ôgàcn lt;Æ xSM H5MO'rpo45lt;ri,xÿ‘ «vafveZin ^iz •nu ’wtçxTtTixyJlvottç. hoc eft, fagis utuntur St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'?''^*

trîuntioblôgtsc^ {eminalibus,quas unico uocabulobra chas dicere poffumusldêStrabo author eftjUva^vwJ'ac Pèrfarû quoeç fuifte,his uerbisî tô« 3 •*« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»y «cvx/^

^v^î ^iTtÀH ♦ jf^tTwy Ji ;^ôezlt;/ltoToî,^i7iA5s,tagt;f yva®!»« 'cntvz ^vTiK ^XA))lt;sî,(XmÔivoî 3 ® 'fc7nûvw.i(*«5^Vamp;‘^S^ /v\7roçlt;|gt;yç5|» « «vOivoy ,7tcts«4 •Ä^CCTrÄKOl« Twlç T f/«?'^^!/,’^^^'^’*^^’^^*^*^!^* lt;n7fÂ.ày,^iî J't 7roXKoisj[iT»t» tœs |4tGHVK(x-iîs,X5Ult;il'^^^‘? . *®^ rft wJVrwg’li'!^4 T? xrefKÄHS. hoceftjPerfarumprincip^^

^Ï« DE RE VEST.

ueftis nice uti bracha tripla duplaq;,æ mafticata tuniek ad genuauf^promiffâ, cutus fufFultura uttq; candidat exterior nero pars pida, Eorum pallium æftate purpü/ ïeum,uel uarium : hyemeuero pidÏum:tiarxhaudabfi'* miles eis qtias Magi geftant, calciamentum cauumä^ duplum:uulgus autem tunicam ad mediam ufep tibiani gcftàt,camq; duplamtfafcia uero findonica caput cuinó ciunt.Erant autem bracht Gallorum tranfalpinorumr Britonumt^. Martialis, -Qiiod ueteres brachæ Britonis pauperis,

Quibus SC pudenda tegebantur, luucnalis, Mittentur brach æjcultellijfræna, flagellum»

Tacitus decimofeptimo, Ornatum ipfius municipia^ eoloniæ infuperbiam trahebant, quod uerflcolorefa^ gulo brachas tegmen barbarum indutus, togatos allo/ queretur.Plutarchus in Othonc/txelrcoi/ lt;Æ UiKwets^it^^* (z« tßfjuoTtnsS)«^ tïTK;tamp;«? Ö a^oKpTï (mincers i/iyKlA^,yci^‘^ “LkSs «v(tfu^lt;n (^y^ç/m tvio-Kivxa-iAvcs, Quibus uerbis ca/ dêfercquæapud TacitSretulilTe uidetur PlutarchuS' Vnde brachati didii Narbonêfes, ut ait Plinius, luiicn-m oäaua, Vt brachatorum pueri,Senonütp minores, Nunc ueroetiam brachatis, SC tranfalpinis nationibus* Scitum eflilludTranquilli, Gallos Cæfar in triuphum duxit.Iidem in curia Galli brachas depofuerüt,lat3 cla/ uum (umpferunt. De brachis etiam(ut opinor)diâum prouerbialitcr,ut de re infolita, «:.««3«? cwxfuzltA« 57t^5s l/ibfc!,7r«lt;n TKwrlujit/laKw. hoc eft,imperitus bracha indu tus,omnibus earn oftentatNeque uero puto M/x^n^fl^a fubligaculum fuiire,quod tantum (ut opinor) pudetv dorum uelamen erat,neque femora contegebat,ut bra/ chaeSd ivx^vs/i/ltSb, quæamp;ob id feminaliadicunturà probatifsimis authoribus.Diodorus in quintoî t^«« A

LIBER

J^WTllÜ X«7«7lAHX7JXCUj4 ^lT»VflP? pÄr ÜX-^^S -^Wt^Xiri quot;tSKi/ft^ J^xmii (K'^^iffySjitiS h^ ks cÙ/x^vqÀlt;A«s tKsvoi ßgKKK? 7if oamp;z y^^vaji. SubligacuKucromcminitTullius Officiotum primo, Scenicorum quidem mos tantam babuit aueterc difcipUna uerecundiam ,ut in fccna fine fubligaculo proz deatnemo. Graeci 'wteZ^oopa uocant.PlutarchusinRoz muloj«^ :T^èx^wp«7ï ^vpvfli Jjgtötïscn. Et Atbençu5,ni fallor» c^^io-^KS appellat,in decimoquarto, gt;g atSvïJaAca cüjtou ®§X’*^‘æ^’ “«^7»^ W/TKÏStfl©* ^l* ^ '^i t^^OKTCfcaC yvt* vf«wgj^ux)7s. EtiamTheffalæ ipfaefaltatrices, uteis mos eftindiazofpbis nudaefaltabant.quod dictumfortaflis eft ets ^oo-tfv©'. Quare quod feriptû eft inepiftolaPauz liadÈphefios ,adfinem, sH-nït^Tr^t^wcrw^oi lü oaefuü vpÂv ^ KÂnâda, uertipotius debuit» Succincli fubUgactu lo, uelfuccindi fimpliciter,quambaltbeo. Nihil em com . munelumbis cum baltbeo.Nec te moueat, quod do ci if/ fimos mouiffe uidetur, quod fcilicet tupra mentionem fe cit •KctvûTtÀiaî, Pofthaec enim fubdit,de calciamêtis,quç nec armorum appellatione ueniût, nec ueftimentorum, ftiureconfultiscredimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XX i

ÄRifto etiam coadtilia uefti ceder e ait.') Co act ilia, inquit Aegnatius, iureconfultis dici uidentur pel/ les,feulora,quibus inuoluuntur, adligantur'ue ueftimeu ta,qu3e omnia inftrumêti uiatorq funt. Haélenus Aegna tius.Quibus uerbis uidetur idfignificari,quod Graeci q»« ffwXsy dicunt.ltaliuali?:e,nosuero mdlc. Ego ante quam bæc Aegnatq uerbalegiftem, aliter fentiebam.fiquidem memineram melegiffe apudPlinium in odauOoLanæ Si per fe coadae ueftem faciunt. unde coadilia diâa putabâ ea,quaeuulgo fdtra appellamus.Nuncuerotantiuiriau toritate permotus fubfifto .Caefar libro tertio debeUo ci/ uili, At4 oêsfete milites aut ex fubcoaâisjaut ex cento nibus

M«

mbus, aut ex corqs tunicas ac tegmenta feccrant qutb^ tela Ultar ent. Quod ft uerum tibilertoruidebitur, quod nos ante uulgata Aegnatq fchoha opinati fumus, aufi® amp;nbsp;ego optnart bis ad eundem laptdem Aegnattum off«” di de ♦ Neep cnim pertinaciter in Perrinace Capttohni k^ gendum, tabernam coadtiliariam, ut cenfet Aegnatiusî ' fed codilitiam potius, id eft earn in qua coquebanturli/ gna, nefumum facerent, quorum meminit Vlpianus® I.Iigni appellati.fupra de Ieg.tertio,0C de uerb.fig.hisoef bis,Sed à titiones,0C alia ligna coda,ne fumum fad^nt* Qiiæ etiam à Martiale ligna acapna dieStur, quae 00 fof^ fitan codilia dieCtura Trebellio Pollione in D.CIaudio» in hæc uerba, Ligni quotidiani pondo mille,fi eftcoptó fin minus,quantum fuerit, Sxf codilium quotidiana batilz la quatuor. Qu» Iulius Pollux in decimo ^vhx KtunrH^* appellat. Quod uero apud Plinium in odauo, poft uef^ ba fupra fcripta,in uulgatis codicibus legiturjndumend ufum ueniunt:legendum,in tomenti ufum uaeniunt.CU^ ius loei me admonuit (uolo enim fuaecuieg mduftriæbo^ nos reddatur) Chrifiophorus Longolius,uir mecumÖ^ dem Graecarum literarum (tudqs, ueluti facris initiaius. eoep nomine mihi amiciiïimus.llle em unus in caiifa fufc uti pofthabitis rabularu altercationibus,quibus audiédiJ in fupremaParifiorS curia tempus tereremusjioma® iinàcum co ad capiendu ingenij cultum concederemïtu/ ius immaturo intcritu,Romane, Graecaecç litcrædamnS nonmediocrefecetût,cuiuscpfmgularem turndodrina, turn uirtutem admirati Romani, cum non petentemei® tatedonarunt.Laboris enim improbitate,ingeni]cçft!id täte eb gradum feccrat,iinde fiporrb fatorum dementia uitæ diem proroganteadnifus fuiHet, perueniread fu®/ ma,et dodiffimo cuie^ in utriufq^ lingue facultate jquari

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159

potuiffèt. Latine quidcm Îoquendo nefcio an habufflet parem neminem. Quod fi quis meum hac in re teftimo/ nium deuet, ut hominis Longolq amiciffimi, German» Brixtj carmê legat, uiri utriufep linguae ftudiofiffimi, turn uero poetæ felicifiimi,

Longolio uix dum digreiTo matris ab aluo

Dixerat Aonidum nomine Mercurius, Crefce infans,tibi ab ingenqjinguæcÿ difertæ Dotibus,olim ingens, me duce,fama aderit» Quamprimis poftquam fibiconciliafletinannis

Longolius fufo,noäe diec^.oleo:

Tumdeuseloququen'tus,fidebita fati

Ordineuixiffet tempora Longolius, Nefibipracriperet linguae decus,inuidus illum

Contadum uirga fudulit ante diem.

Ejf 7» («woo -r euj'T, Ka.aSj^Ot'7VM»0'£{/HSA7rtJ? iiwthvo§amp;’^TOS T ö;^3Jgt;As)yÓAtot/ (MÏ^ «As« /cJ^emyt 'tu Ret ins Tnhii^s'ic^avoy ^u^HOesfi ^uitM ^sauy^^'ai famp;voy «pftföfzAvv»

EtviKjt Twvn hóyaytH^ hifi®- ilviKX nil^’^Hs» EÏvtuft ^ jï/ttjfHSiWiKK ’?9} ^^OATVy, àVriM^i A0)^ÓAt(^,lt;f «TOp Mf j9«VtJ ^ VM7»7t Keu 7^ twy ^UHS «fi®* «B«i'«T».,

Hxc Lazarus Batfius commentabatur, emendatu rusdmmutaturusc^, fiquid fit, quo da uarie täte iudiciorum defyderetur»

*4^

ANTONIO A BVRGO

CLARISSIMO VIRO, GALLIA rum Canccllano Lazarus

Bayfius s*

HAS noftras uigifiaspridem edi'deramus fine WW/ re,fine lundice, Antoni darfifime : propterea quod id té' poris Venetijs eramus'aregelegatiJnihilt^a quoquan» iurifgentium authoritate fulti timeremus,qui ab omni/ bus propemodum fanâf haberemur.Nuncipfiadpnu^ tarn fortunam reieeSfitepotiffimum noftrorum ftudiom aHertorem fore idoneum cognouimus:qutin akiffinio dignitatisgradu conftitutus,fummiscp occupationib^ diftridus, tuam tarnen dignitatem ad h^c humaniora dia,ut ita dteam excolenda,demittere no grauaris» Qu‘’ rS frudiofis ut prodefïè poffes^quantu uelles,Regis Fraß cifei iudicio fadum eft,qui tenihil tale cogitante, nedi^ no ambiente, ad hoc munus fpontefua delegit, quoded eft:,6C habetur in noftra Gallia eximium. In quo obeun^ do te ita geris,ut plus tua comitate comité,prudently co filio negotioru expédias, quam quantum iureSCpoiclk te,morofaq; feueritate,qui ante te fuerunt,potuerinto® nes*Et nimirum expediendis, confi'eiendisep rebus ui^ cit facilitas feueritatem,prudentia authoritatem, confié' urn poteftatem, Sed haec fortaflenimiu multa. Aedp^* igitur hoc parufi opufculum tua ( ut foies ) ab omnibus prædicatahumaniDte:in quouidebis cxplicatam.utpO^ tuimus,Romanorum fupelledilem,uafa omnia aureajSf gentea,Sd in his ( fi dqs placet ) nonnulla gemmea ; qu^ tibi ( ut fpes eft ) tarn grata crût, quam antiquarqs hon’ nibus efte folent numilmata 'e terra eruta, quasin afflO^ bus propter antiquitatê èC delictfs habet» VaR» CakO* Augufti, ANN. M» D. XXXVI

î4, LAZARI B A YFII ANI MAD VERSIONES IN TRACTA

turn De auro amp;nbsp;argento legato»

N capite Vxori quis Icgaz uit,qa«fitum eft an carru? ca dormitoria. Carruca uez hiculi genus eft à carrodez duó3.QuamóC rhedâuo/ cat Martialis,ubi de Baflb, Fauftine plena Baftus ibat inrheda» Subdit enim, Nee feriatus ibat antecar/ rucam. Plinius libro tri/ gefimotertio* , conqueritur quad fua «tas carrucas ex argeto cælare inuenerit, quas 6t auccasfuiffeteftatur Martialis in quinto.

Aurea quod fundi pretio carruca paratur»

Antonius Heliogabalus,ut authoreft Aelius Lampriz dius,cum priuatus eftèt, iter nunquam minus fexaginta uehiculisfecit: Imperator uero etiam fexcenta uehicula d'iciturduxi{re:afrerensdecem millibus camelorum ,Per farü reges iter façere.ôC Ncrone quingentis carrucis iter intjflè.Surenas autê Perfarü regis præfedus, t/wAavrt hxä' 4«WT0(/ Ka}(lht(IUS KCCfiuhotS i(^ e^K0lt; ffixt KSTHVKs fcTô-w^^y» 7m7i\.xKilt;/lani^ Pkitarchus in Craflb, As/zixófcvsif !T^amp; Tuy ffvtiyaoiuiytde eodè rege PerfarS inqtï KS« rtrir ^y 7r§BSt^Kcaias i{^}QiAMi nffl^fi^iSSgt; «i CxcnAii rxj^HiiXTxxyiy^fixo-tii^Toi ♦ Plutarchusetiâin Alexâdro, 'rfüj^'ixMb/J ^^SiTXlrgt;i^v{^ù, ë^ ^■^SroyiKKOin^üiJtxicfiKa-'njiV Oitig éftwïi ^lt;i\j^vty ^ '^ivÎKKKr^tÂKÙS KX^flhOlff » A C2rrUC3.

* G z dicua

dicunturmulæ carrucaria:, trahedis carrucis affignataf* Stc êC afiniis machinarius didtur ab VIptano i'n 1, Cum quaerereturjfupra De Ieg»tertio,filt; m LQu^fitQjDe fun/ do inüriido. Èt afma moIendinartaaPauIo didturini» Cü de lanionis, fuprade fundo inftrudo.Necp enim nir^ confultorum tempore adinucntæ erant machinât, qu{ defluentfs,arque adeo præcipûantisaquç impeturotan tur,quibus hodte pafltm noftri mohtores utuntur, Dio^ tur à meta molcndinaria.qux eft molæ pars inferior,ca tillus uero fuperior. Qiiam metam Graeci om uocanigt; ëCiiÜAamp; oviM! diciturapudMatthæQcapite decimoo/ dauo» Quç amp;nbsp;meta molendinaria dicitur à lurcconfulw PauIOjfupra De fundo inftrudo.inftrumento leg. Quo“ iiero hic Scæuola carrucæ dormitoriç meminerit, addit ’ fidemhis quæ de cubiculo uiatorio Neronis principle ex Plin.diximus in LVcflis,infra Badê.Dormitonaainc dixit, ut ÔC lulius Pollux refert in decimo, a comicis did j^trwj/ ^i'fiTwfjquam nos uerbum euerbo,fi uolumus,^ nicam dormitoriam dicemus,uulgo camifiam noduma' QiiinSC Horatius Sermonumprimo,nodurnamdixit illouerfîcu!o,Noâurnamueftem maculant uentrem? fupinum. PIutarchusinThemiftocle huiufecmodicaf^ rucas dormitorias lt;rx«y«? uidetur appellate cum aid

«WiflcxS“ 'tot? ct^yvçüiVHT'iSS K^ TaaTäiKKivo^cc! l^V^^^ T:7X^xepv\x'^iS(rilj, amp;s vsot (i^/ivos ofK^ Twy îàyif, öW®’ pJü! lt;^icuT«^^ KXTKKiÄeiffy^cUf^ J^ TMS óf/laiisc^ïeiu!'^^^^ VXS KVKhU TSl^lTTitJlfCtyflSj^CieS i^ TcSp «§llK(llt;t^£y 0)(amp;^»

Inl.Cum aurum SC argentum 6Cc. an replumbaridc' beantPIin.Secundus libro nat.hift.trice(imoqu3rto,do eet duo plumbi ede genera, nigrum SC candidS, A'bu^ nulli rei fine mixtura utile eft, neeß argentum ex eo piß' batur,hoceft,utipfe interpretor,iungitur2lt; foüdatitf» quonian*

4

, ♦ LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.5

quomam prias Iiquefdt argentum.Qinbus Plinq uerbis planum ßtjqiudfit argentum replumban'treplumbatur eninbfi plumbum auellitur,0d argêtum purum relinquiz tun Applumbare uero argentum,eft plumbo addito cuz rare,ut argentum argento,uel maffa maffe cohæreatjCH ills meminitPauIus in Un rem aclio,fupra De rei uendiz catione,in hæc uerba, Non idem in eo quod applumba turn eft,quia ferruminatio per eandem materia facit con fufionem,plumbatura uero non idem efticit, Plumbatuz raigitureft,quandopkimbo mafia maffe iungitur, ita utiundura plumbea cobæreat. Ferruminatio uero fit,ft per eandem materiam mafTa maffe confunditur. Plin.If/ bro tricefimotertio,cap.quinto,ubide glutinandis perfiz ciendiseg meta!Iis,dicit auru ftagno ferruminari, his uerz bis,Chryfocollam aurifices fibi uendicantagglutinando auro,8C inde omnes fimiliter utentes appellatam dicunt» Temperaturautemea Cypriaærugine,ôôpueri impuz bis urina,addito nitro, terit Cyprio are, in Cyprtjs morz tanjs.Itaferruminatur aurum. Ferruminatur dixit,id eft alicui ret iungitur ♦ Sic Slt; idem Plinius ferruminat dixit, pro coniungit.Et decimofexto, ubi de calamis 2C arundt ne, Aut enim pro pluma ftrata cauponarum replet : aut ubilimofiorecano induruit,ftcut in Belgis,contufa amp;nbsp;in terieda nauium commifTuris ferruminat textus,glutino tenacior,rimis^explendis fidelior pice.

In eademh§»Si cui uafcula argentea,utputalances ^quadratæfîntlcgatæ.Lanx'alatitudine dicitur, utquiz damputauere,amp;^eft uas efcarium.Horatius, Ne non' amp;nbsp;cantliarus öd lanx Oftendat tibi te. Et erat non foz Iumlata,fed etiam caua,£lt; ob id cauaslances dixit Marz tialis undecimo,

Sicimpletgabatas paropfidasc^,

G J Et

t ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLI?

Et feues fcutulas,caiiaslt;$ lanccsî

Hoc lautum uocat,hoc putat uenudum»

Vnum ponere ferculis tôt affem,

Erantautem lances maxtmae, medfæ, Ôtf minimæ, ntit^^ quitlurccon(iiîtus,in I.Cuifancem ,hocipfo tradatu.Et erant non folum quadratat quaedam ut hic, fed Ôd rotun/ dæaltærquoduel Horatq uerfibus probari poteftSef^ monum fecundo,

Vmber Ôf (ligna nutritus glande rotundas

Curuet aper lances,carnem uitantts inertem Planum fitetiamexuerbis PauIitnl,Siinrem,fuprâDfi dere iiendica.in hæc uerba, Quamuis Ôlt; in uafis occur/ rat difïicultas, utrum lancem duntaxat dicioporteat,an etiam quadratam uelrotundam.Nosrotundisutimuri amp;nbsp;uulgo phitum a latitudine dicimus, ut opinor. Quon autem faux lias fît efearium, adducor ut.credam cxlu' uenalis quinta,

Afpice quàm magno diftendat pedlore lancem

Qiiæ fcrtur domino fquilla, ôiS quibus undiep fep^a Afparagis. At iiereor ne cui uidear in re non dubia tcfti/ monqs uti minime necefTarqs. Ad alia pergarn, fi modo prius dixero, lances chryCendetas dici à Martiale,amp;IcW chryfendeta, lances aureis cruftis illigatas ÔC exornatas» Martialis in fecundo,

Immodici tibi flaua tegunt chryfendeta mulû De quibus cruftis copiofius infra dicemus. CatinS quo que uas efearium dicimus, à capiendo didum, amp;nbsp;perdi/ minutionem catillum deducunt» Horatius Sermonum primo, Menfaue catillum

Euandri manibus tritum deiecitob hanc rem.'

Aut pofitum ante mea quiapullum in partecatini Suftulit efuriens, minus hoc iucundus amicus Sit

• LIBER

Sit mihi: Quibus Horatij uerbis uidcsRo manos ib tos folitos catinis uti ad reponendos pullos, ÖC alia obfo nia jUthodie platis utimur. Pifces quoc^ catinis reponez bant, quod uel Horatij uerfu planü fît fermonu fecundo,

Änguftocß uagos pifces urgere catino.

Carino autem utebantur pauperiores, qiiod conijcio ex Horatij fermonum primo,

Aflifto diuinis,inde domum me

pd porti 0^ ciceris refero, tagani^ catinum, Ccena miniftratur pueris tribus, amp;nbsp;lapis albus r?S^^^ ^'^^ cyatho duo fuftinet, aftat echinus Vilis cum patera, guttus Campana fupellex.

co enim fiâili utebantur antiqui. luuenalis in fexta. Autquis

Sympullum ridere Numar,nigrumcp catinum, Ct Vaticano fragiles de monte patellas

Aufus cran

Eftautem Sympullum,ut id obiter intelligas, uas fidile, quoinfacris prolibabatfacrificuli.Plinius libro trigefiz t^oquinto de plaftice. In facris quidem etiam inter has oz pcs non murrbinis criftallinisue,fed fidilibus prolibaz fur fympuHis.Nec me fallit quofdan uiros,0d eos dodifz imos legere apud Plinium fympinijs i# t» «rv/twivag. ^od baud feio an cuiquam probare poffint. Et fortaffe: wctum fympullum,utampullam die im us. Tullius tertio He legibus,Excitabat enim flens in fympullo.ut dicitur, Y*'3tidius;, quos poft filius eius Marius in Aegæo exz criauitmarû

Sympullmn

X S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de VASCVLIS

Sympulium'm MtKiuo marmore cum lituoßc deferi/

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftumRomieuidimuf»

Marcus fane Tullius,qui ifta ignorare non potuit» u^Ö ilia quibus in facris Numam ufum fuiffe conftat/apc^^ nes ac fidiles urnulas uocat in eo, libello qui Trit^aH'^ inferibitur. V erba autem Tullq hæc funt, fiquis io^^ requirat : Qiiidautem Numa Pompilius minus'neg’'^/ ^asdqs immortalibus capedinesacficHilesumulasiU“'' fe,quam Deliacas alioru pateras arbitramur rHaCtenaS Tullius, qui in tertio de natura deorum capeduncul^/ eas uocat,Docebo, meliora medidiciflede eolendisdils immortalibus iure pontificio fiC more maiorujeapedun/ culis quas Numa nobis reliquit. Magida ctiamniimlt;'’‘' terefcaria uafa afcribunt, cuius mentioapudPaulSin'» Seruus, fupra De condidf. indebi. Ód à magnitudine öl' dam putant,cum amaza deducatur jUtquidäautumaf» aqua Ôdmazonomum didurentur, cuius meminitHo/ ratius Sermonum fecundo. Deinde fccuti

Mazonomo pueri magno difcerpta ferentes, ljt«yis Græcum uocabulum eft, quo fignifîcantur me® fæ,qua:apponuntur Ôdremouentur, authordulioPo^ lucc, Feneftclla quoque, ut inquit Plinius, tympana ,fe iuuene

r lt;nbsp;LIB E K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»4^

luuene,dicteappfllata patinas 06 lances,quas antiqui magidas appellaucrant.Eftautcm patina ab eo,qubdpa teat,dida,quam lurcconfultus tn k Cum de Jamonis, fu/ praDefundo inftrudîo, inter cuhnana uidetur adfcribe^ rc,cum inqutt,Patinæ fîC cacabiad coquendum puimen/ tarium ♦ Patinis utic^, nifî fi in authors obfcruaiione fai/ fusfum, utebanturnon folum ad coquendum pifces, 06 estera id genus, quod authore Plinio probatur libro ui? gefimo tertio,ubi de fsce fapc,Dccoquitur,inqiiitgt;in pa tiniscum fale SCadipead tumorem quoeç maxillarum amp;nbsp;ceruicum; fed etiam ferculi uice, Cum ferculum dico, uas adferendum obfoniumuel pulmentarium intelligo. EtnifimeSC ledorem decipio, eadem patina utebantur 06 ad coquendum,56 ad ferendum obfonium, elixS præ/ fertim.Horatius,

Siquis eum feruum patinam qui tollere iuITus, ’ Semefos pifces tepidumqjligurieritius. nbsp;nbsp;nbsp;Idem

Horatius Sermonum fecundo, Alïertur fquillas inter murena natantes

In patina po tred a» nbsp;nbsp;Quibus certe locis patinam pro

fercuIopofuitHoratius.luuenalis autem inquarta,pati nam rhombo coquendo extrudam, taxat bis uerbis, Quidnam igitur cenfesjconciditurpabfit ab illo Dedecus hoe Montanus ait, tefta alta paretur, Qus tenui muro fpatiofum colligat orbem:

’ Debeturmagnus patinaefubitusep Prometheus, ' Argillam atc^rotam citius properateifed ex hoe Tempore iam Csfarfiguli tua caftra fequantur, Notatur 86 à Plinio in X. natur, hift. Aefopi patina,in qua pofuitauescantu aliquo,aut fermone uocales,num/ mis fexfingulas eoemptas. Vitcllq quoque patinam feri/ bitTranquiHusab co dedicatam,ac propter eiusimmen 1- » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H fam

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLTS

fam magnitudinem clypeum Mincruæ, «zyMei Trohix^ nuncupatam,tn qua fcarorum iocinora, phafianorum » ÔC pauonS cerebella, linguas phoznicopterorS, murent rum lades, à Carpathio ufque, fretoqj Hifpaniae per «’' uarchosac triremes petitarum, Huicautem patinæfelt;:*^ endae Fornax in campis exædificata erat, quando eo pef' uenit luxuna,tnqutt Plin » hb.trigefimoquinto, utedani ftdilia pluris conftent qu'am murrhina, Häc patinam V* tellius in principatu Fuo condidit c C. feftertqs. Miirrhi/ niueropretium abeodê Plinio ponitur lib. xxxVH» Excrefcit indies eius rei luxus,mtirrhino l x x x» feß^f tqs empto,capaci plancad fextarios tres calice.Vidf^^,^ uas murrhinum prægrande t x x x. hs.emptum, fit^ , fumma multo inferior ea quam in patina ftatuimus,qua' to uidelicet numerus C c, odogenarium fuperat. Nec^^ moueat quódapudPliniumlibro trigefimoquinto £ap‘' te duodecimo,in uulgatiscodicibusfic Icgitur^Nam no’ cumuna Aefopitragœdiarum hiftrionisin naturaauiu diceremus feftertqs d C. ftetifte, nó dubito indignaturoJ legentes.Nâin antiquo codice legimus nonfeftertijsDü fed Feftertqs centum.Etin X. ubi de Ae'bpipatina,no» legendum/excentis feftertqs taxata,fedfefterti]s Centn» Qui loci apud Pliniû corrupti in caufa fuere.i t uiri alio/ qui dodiflimi ifta non fatis percepifte uideatur. Quitus non danda eft uenia .• nihil enim peccarunt qui diuinate non potuerunt: fed habenda eft gratia, quod nos inca^ tos loei præcipitis admonuerint,amp; quafi digito common ftrarintjOe cum uulgo temere iftac præteruedicoHabefe mur.Propter illam porrb ViteUtj patinam,Mutianusai/ tero confulatufuoinconqueftione exprobrauit panna/ rum paludcs,alludcns opinor ad Pontinas paludes. Çæ/ terum à patina dicitur tripatinum fumma ceenarum hu/

l- I B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151 iit{a,una erat murenarum.altera luponim, tertia myxoz nis pifeisjnelinatis iâfcilicet moribus, uttamen eos prac ferre Græctac etiam philofophis poffimus; fiqiüdê in Ari ftotelishæredum auâione feptuaginta patinas uænifTe traditur.authore Plinio. Patella quo que uas efearium ad olera Ô^ pulmenta ponenda, quam Graeci hiKctvi/K uoz cant.lulius Pollux in fexto, Tàf lt;fi KtthviAicK •oraTtÄKas At gt;tav((/l«j orofzasUp. Sie enim legendum apud Polluccm. Quod autem in patellis olera poneretur, uelHoratq uer fibus epift, primo ad Torquatum probatur:

bi potes Archiacis conuiuarecumbereleäis, Nee modicaeœnare times olus omne patella» Et Martialis in quinto Ponetur digitis tenendus uftis

Nigra coliculus uirens patella» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etluuenalis in V»

Ponitur exiguaferalis coena patella»

Quorum omnium teftimontjsclarû eft,credo, patellam paruam effe patinam,quæ ab iftis turn modica, turn exi/ gua dicitur.luUus Pollux recenfens uafa efcaria, Ttvj^^N ÔC j^^PÄT« uocat,quæ nos uafa öd uafculaïKVKAoi, quos orz bes Si quadrasdicimus: vrivaKtc, quaslancesuocatlurez confultus » Quod autê ■btiväkw fint uafa efcaria, ex A* thenaco uidere eft in 11 n» c3 ait, n^ y^ tbs 7rtv«x«s te}»’ ap wï ipo^Kï TT^sHätvTou TBiBTBï QBtnp » Patinas 00 patcllas, XtKKwa} et AtH«vïlt;/l«ï dicüt,nifi falUmur ,ut notü ex prouet bio,ov(/t XtKctv» cPtA^jtva j^(»)jgt;GK,cuius meminitPlutarchus in Lucullo » Ad cake iftius Icgis ucl capitis ,filubet ita uocarexQuemadmodü claui aurei 8lt; purpura .Legendu purpuïei,ex uetufti cxemplaris fide » Sic enim 2lt; ipfibüc locum citauimus inlibcllo de re ueftiaria,Claui enim put putei infuebantur ueftibus,ó£ maxime tunicis, ad earn fe te parte qua pedus tegebatur» Horatius Satyra feptima, H x EtVi

DE VASCVLIS

' Et latum demifit pedore clauum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Non quod reuera eflent claui,fed quod uiderentur eJaUO rum purpurea capita fupereminentia in tunics fupcrfi^ cie.Etlithuicnoftrs conicôuræ fidem habeamus j faûl quod a pud Athensum in X ijegimusjubi interpretatuf hosHomcri uerficulos Trag Att«? «(/Tn^iiyt^w o«x«5*^ «y ój^tfozèf j^vtreoif «Aoicn wtTrKffzîti/ûj/. Aitenimgt; poda dicere poculum illud,quam Neftorida uocatjuifieaurf’' is clauis fuffixum: nó quod in poculo claui infixifoerW fedquód tp^wHf/ o^iy9 v^oiovà Hitfcehit/lce: »Äatyx^nnM 0«,'isÎ7rKçScu.Jè ÂÎy^’T^'ris hA^s \sssv tS isciÿjiôvy ôtnl^^ ^ty TT^ôo-Kav-j^ K^ 7ri7TK^ytüici eiaty, «PA ’ 071 iyTez^çlamp;l/^“^ iûÎKSilt;nyi^U7Z oAtyai TTf^iyzat rùs KÄÄys ùô^efetvamp;ecs ûV7iS' No ftri uafcularq eiufmodi pocula martcliata uocanf. ^ capite, Etfi non funt claui,ncc aurea emblemata, qusgt;'’ parapfidibus argentcis eifent. Legendum cenfeo pafO' pfidibus,quæ uafa funt efeana in luucnale, Qiiam multa magnaq? paropfidecœnat.

Tranquillus in Galba jEtordinario quidem difpenfay ton breuiarium rationum ofFe rent fparop fidem legum^ nis pro fedulitate ac diligctia porrexilTe» In uulgatiscodi cibuslegitur parapfisjcûuocabulûgræcum fit, ’s^‘(S'‘'^*^, enim a Græcis non folum pro uili opfonio, Sciure amp;nbsp;eô am maza: fed pro efeario, quod docet Iulius Pollux bis uerbis, Tàf fÜf Tm^c'Ut/lx;,» ff\ TiÄasHy^fitns t^tyy^ v^^H^ (xx uSiß«^t)S,H ^üiytirivos,» ùSi^lt;/ltlr^^X7@'lt;^^^Ä^s^,v^‘lJ^lt;^^^ 2(«Hsà’^K')ÿâoy ^iK7iüy,S)C mox fubdit, ^ Jê th Mgt;Tilt;f«t^igt;! Hoiomx (ß:ipisx7rf. ù^7i iyyaa ^y amp;§HySiioy,nsc^'iot‘(^ ttk^x^ 7iSHmlt;^ 7m^c4ia-i ßcÄ^isQ, Athensus quoepin nonoad principium quærit,3piid quem authorem Tmso^iipo”^ turpro uafe, utdere minime triuialiaddubitans. Quod uero,u£^' Tm^o'^itintr©' ponatur,(d eft,pro obfonio, citât Ariftopha

255

Ariftophanem inDçdalo,

Pccirouj jzunot^t tj tvóf'n T» 7f 0-57»

Sur 7nQgt; TfW^a'Hi lioij^ct ^ffK^eta-iiiLics

uS^JiriirnS^is! Citateundem locumcitatüaïulioPolz. luce,excuius colla done legêdum duxiapud Pollucem, xceAtamp;o-« non xaAtcr«^, ut paffimlegere eft in nul gat is codicibus : Si in altero ßaitaTt« gt;nbsp;non üoiotiw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Citât

AleximinEfione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Wf lA T/Ù)}gt;KTOt^«l/C^Sf(»'OT»S lt;^vo «ftfoyras sa’Wj'aroixiAüül'îTKgO'4-t^ûi’t^ Kotr/xoy ügvaOïy, ax t7i GS t^t bAtwwy»

Argentds autem addiditlureconfultus,quandoquideni fiebantóC fiâilesjquod liefe Martialis uerfibus inteUv geve eft, cG paropftdemrubramuocetinxi,

Cui portât gaudens ancilla paropfide rubra Alecem,fed quam protinus illa uorct.

Ineadetnlege,V el figiUa argentea. Sigilla funt parua fiz gna „qua funt fimulacra ad effigiem alicuius ucl dei, ud herois facta.Cicero infexta in V errem,Nego ullam gêz mam,a ut mavgaritam,aut quiequam ex auro,aut ex ebo refadunijfignum uUum æneum, marmoreum,eburneüt nego ullam piduram, neeg in tabulis neeg textilibus fuz ïffe,quin quæfieïit,infpexcrit,quod placitum fit abftulcz ïU.Eiin eadem, Patella grandis cumfigiUis fimulacris de orum effigiem.Et paulo poft, Appofuit pateUam in qua figilla erant egregia,ifte continuo ut uidit, non dubitauit illudinfigne penatium bofpitaliumtg deorum ex bofpita li menfa tollere.Sed tarnen quod antea de iftius abftinen tia dixeram, figillis auulfis reliquum argentum fine ulla auaritia reddidit,Vides ut quæ prêts dixerat figilla, uoz eet illud infigne penatium.Et in ead,m,ubi de fimulacro Herculis Agrigentini,Poftea,inquit, conuulfis repaguz

H 5 lis

DE VASCVLIS

Its.efFradtscjî ualuis, demoIW figniim ac ued/bus labf^ lt;5ïarc conâtur. Vbi Tullius fignum uocat Herculis fimi’' lacrum: Si^ fieaccipiendum eft in I. Tina,ad fmem,m ^^^ dem, cum attgt;JÜbeo^ fignum dei ex Iibns centum ,inil'' la facra çde et in patria ftatui.Quo in loco rede pro fin’ll lacro intellexit Accurfius,nó ut Hugut, nefcio quis » qUi ridicule fatis fignudei pro cruceinterpretatur.Illisigitu^ Ciceronis uerbis planum fit,ut opinor, figna SC figiUa»** mulachraueldeorumuelalicuius akerius rciefie-Qu^ figillauafis 00 fcyphisilligabantur cælatorrm amp;nbsp;uafcuU riorum artificio, qui fcyphi ob id dicuntur figillati a Mat coTuIIio ineadem oratione in Verrem , Cum federet» inquit,do mi triftis,accurrit Venerius,iiibet me fcyphos figillatos 'ad prgtorem ftatim afferre.SigilIatos dixit,hoC eft figillisornatosîGræci «■yaApieerce amp;nbsp;ityteh t^KTta digt; eût,et ilt;/l9 9iüy4/,qug nos figna et figilla dicimus,nifi fallor-

Vafi*

256 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEVASCVLIS

Omabannir etia uafa embîcmatis.dîâis ^ rSiwti^^^»^ qubd uafis adqcerentur Slt; reuellerentiir,cum libitumf' ratDequibusdicerefiiperfedeo, quando dehiscopiofe tradlauit G. Budæus in Annotât. Uiigabantur S^ aurds cruftis uafa,lit eft apud Paulum in I.PedicuIis,infra eodt in hgc uerba,Cymbia argetea cruftis aureis illigata.Qu* rum cruftarum meminit Tullius infexta,his ucrbiSjCy^ biratæ fratrcs uocantur, pauca improbant, quæ probaz rant,ijs cruftæ aut emblemata detrahcbantur:fic Halunii ni excuftis delicijs cum argento purodomum renetten runt Hadenus Tullius. Vafapuradixitlureconfultus non cælata in I.Si in rem/upra De rei uendicat. A cruftis autem iftiufmodi dini cruftarij, quorü art/ficio uafa cr^ ftis illigabantur. Plinius libro trigefimo tertio : Habuit^ Teucer cruftarius famamlncruftare quotj dicimus» Ho ratiusSermonum primo,

Syncerum cupimus uas incruftare»

Huiufmodi uero cruftarum mentio apud luuenalem, Ipfecapaces

Heliadum cruftas 8C inæquales beryllos Virro tener phialas.

Cæterum uafa aureis cruftis illigata, quod 6C fupradóa' mus,dicuntur à Martiale chryfendeta in fexto

Ponuntur femper chryfendeta Calpetiano, Siue foris, feu cum ccenat in urbe domi.

Dicuntur QC lances chryfendctgab eodêin apophoret«.

Incadcm,Ncc fpecultim panen afRxum,qaod mtelfi^ gectiain fi argenteum fuent.Fiebant cnim fpecula ex af' gento,iitaitPlin.lib.tricefimotertiogt;cap.nono,LaminaJ ' diici de fpecula fieri, nonnifiexoptimo polTecredit® fuerat,id quoqueiam fraude corrumpitur^Sed natural”* ra eft imagines reddendi, quod repereufTo aere atquei” oculos regefto,fieri conuenit, Fiebât quoque fpeculaCJ* ftagno Iaudatifnma,amp; Brundufq temperabantur,doneC argêteis uti ccepere amp;nbsp;ancillac.author PlinJib. x x xmt

In cadê‘^»Argcnto fadïo,TrulIas 2C peIues,ô^c,Triiî uas uinarium, fic didu quod ufu terat : ucl ut alij pUtaut' re,a tranfuolando dida,quod per eâ aqua trâfuolct,tarnt falluntur qui uas aquariû dixerint, Eratenim tjasuinan' urn,ut ex Horatio intelligere eft bis uerfibus.

Qui Veientanum feftts potare diebus

Campana folitus truila,uappamcp profeftis.

Et luuenalis in tertia.

Si trulla inuerfo crepitum deditaurea fundo» Dicitur amp;nbsp;Trulleum uas quo manus perluuntur.authoï Nonius.Quod uero fit uas uinarium, probaturexTuI/ lio in fexta in Verrem, ubi ait de trulla gemmea Antio/ chi regis his uerbis,Erat etiam uas uinarium,ex una ge”* ma priegrandi trulla excauata citmmanubrio aureo.Q*JÏ bus fane uerbis luce clarius patet, eos nihil uidifie quicï uas tantum aquarium confirmarint. Plinius quoqueatV ihor eft libro tricefimofeptimo,Titum Petronium eófa/ larem moriturum inuidia Neronis principis, utmenfaw eius exhacredaret, trullam murrhinam nefcio quot w fterciorum milibus emptam fregifte.Etmox fubditiden* Plinius,Sed uero,utparerat principe, uicitomnes, qua' dringenus feftertiorum milibus capedinem unam p/

»5? rando. Caped/nem pofuit pro uafe uinan'o, qua: dida uidetur 'a capiendo, utSd capis ÔC calpar.Huius aurem ca pedinisineminiffe uidetur Plutarchusin libelloDecohi benda iracundia,quo loco corrupta funt exemplaria.Suz pradidorum autem yafculorum mentio cft apud Noniz urn, quem uidernequeenim hoe tempore fententia eft,quot;* omnia iiaforum genera perfequi,fed in aliud tempus, quo liberioreotio perfruemur,ifta retjeimus : tantum lez dorem admonitum uolo, ut difcat ex Ciceronis uerbis, amp;Iiireconfultifcriptis adfinem iftius capitis,antiquos gemmeis uafis ufos, ut regum noftrorum luxus cum an/ «quorum elegantia amp;nbsp;lautitia comparatus, fumma parz fimonia, ne dicam frugafitas, efle uideatur, Sed ad reliz qua huiufee tradatus uocabula explananda propere/ mos. Pelues.NonnuIIipeluima pelluendodidam afz firmantraltj à pedum lotione, inde pelluuium uasin quo pedes Iauantur:fic Ö^malluuium uasinquo manus laz uantur. Varro de lingua latina, Peluis pedes lauis,ä pez dum lauatione.Ego uero me memini legifle apud lulium Polkicem in decimo,ubi tradat de uafis, in quibus ablu/ unturpedes,iffiAm/ dici a tragoedijs, tÜ ÄiKewb/Jt oi «zof ^^!, inquit uocant Tsi^vme liK^ts« tH'^vAÏvLjj ; nos uulgo Z^dc dictmus.SicSó R^niot uasinquopoculalauantur, P’^æ^‘ °^’^^^iJ S)C ^vTiieioiJ eodem authore uoeât, Videigitur fedor optime,nc peluis Græcum fit, aut cerz' ^3 gf^ca origine dedudum : quia Gr^ci dicunt ÔC To-tAuu ’TOtAvx«, nos peluim.

Repofitoria quoep continebuntur,R.epofitoria à repo nendo dida uidetur,in quibus reponebâtur menfç, quae iortaßeindc trapezophoradieötur.Reponere enim colz iocare eft.TuHius in fexta in V erré, Erant çnea pr^terea 1 2 duo

duo fignanon maxima, uerum eximia ucnuftate,uiïg*' nali habitu atqj ueftitu, quæ manibus fublatis facraqo^ dam more Athenienfium uirginum repofita in capirib*^ fuftinebant,Canephorx ipfæ uocabantur.Repofita^'^ xit,hoc eftjiit ego interpretor,conocata:5lt; inde repoft^, na dida,quibus uel menfæ, ucl opfonia colJocarêtur. ™ nius lib.tn'cefimotcrtio, lam uero SC menfas repofitorijs impontmus, amp;nbsp;ad fuftinenda opfonia interradimus Ut^ ra.Menfarum intelfige^Plinius in eodê,cap»x i. Cornell' us Nepos tradit, ante Syllæ iiidoriâ duo tantS triclin*® Romer fuifTe argentea: repofitorqs argentü addi f«a «^ moria coeptum, FeneftelÏa dicit,qui obijt nouiflimoT*' berq Cerfaris principatu : fed amp;nbsp;teftudinca turn inufu® ueniffe. Ante fe autem paulo lignea rotunda folida, nef mul to maiora qiïam mêfas fuiffe. Se quidem puero drata amp;nbsp;compatfia, aut accre operta, aut cedro cœpi^ Mox additum argêtum in angulos lineascp percoffliW ras.Cû uero Plinius folida dicat repofitoria, damnantuf infeitig rj,qui pro loculis amp;nbsp;recóditorqs interpretatifun^’ quos in prüfentia nominate non eftnecefie. llludiiero*'’ præfenti non omiferimjSvfity dici ab Athenço in quaff“’ rcpofitorium,in quo lanx cS opfonio reponerctur, Ve^ baauteapud AthenæShæcfunt, enV«/ t/liisHwS'Sf^'’^ t/hinïfay ^ 3v6h t(SirtCKa(jJli'amp;‘ a^yv^x, quot;jrKHgK! lyavuy ^'^^^ mivTx •^K iruvH5^ilt;ritSLioiJ4 Hoe eft, Lanx dimetientis ma gnitudine bicubitalis in repofitorio collocata argeteo pj' fcium aflatorum refertaex omni genere congregatoni' id genus repofitoria uulgo chdpcletz uocamus, eiscputi^ mur ad fuftinendas lances amp;nbsp;difcos. Plin lib» X Vi t l ad finem.Necnon amp;nbsp;in conuiuijs menfisep noftris,uafaqui bus efculentum additur, fudorem repofitorijs relinqu^ tia,diras tempefiates prænunciant, Plinius uigefimooda uo,c«piff

Xdl

uo.capite fccnndo,Rcccdcte aUquo ab cp nil's, RmuI uer ti folumtautbibente conuina, menfarn uel repofitorium tollijnaufpicatiffimum iudicata r. nbsp;nbsp;In LEtfi nô funt cia

ub^« Argêto fadIo,Et idea fcutclbs uel promulfidiaria co tineri. Vafa promulfidiaria dicuntur ca quibus promu! fidemapponebant.Eftautem promulfis,quoduicemulz fidabatur conuiuis ad prouocandam auiditatern cibi.Hu iufmodifortaffis erâtjartolagani,olcç,amp;lucanica • Mul/ fum enim ex uetere uino faflum no implet fiomachum, (edappetenriam reuocat,8d auiditatern cibi,ut docetPli/ nius lib.uigefimofecundogt;ubi de natura meUis. Sic enim promulfidem dici puto, ut proconfulê dé propractorem dicimus.Proarietë quoeç dixit Cæfar in quarto Cometv tariorum,pro eo inftrumento quo uice arietis urimur ad adigendam mate ri am,bis uerbis*. Et ad inferior? pattern fluminis obliqué adigebantur, quae proariete fubaCtae, £lt; communi opere coniunâx gt;nbsp;uim fluminisexapetxnt. Quo loco obliquxfubftantiue pofitumere^.M» luUi us adPapirium Pætum, Ad quern uirumf no tu (olitus es promulfide conticere »Et paulo port lubdit, Dedilccndte tibifuntfpottcbx,2gt;C artolaganitui, rto a/ gani confedionem docet Athenxus in tertio bis uerbis, 8t«i^To n5!Ai5p5ji’OiJ«g’nXay«voiJ %|t€aXMTou«^ewv lt;gt;nbsp;gt;oy Xÿnfftw^jyàAec'A.X^fcXeùoy oXiyoy » Uis genus quod dCuuIgo nomen retinet.M« tu ^ eundemPapiriumPetum,o!eas amp;!ucanicapromuVliO s loco numerate uidetur,in bxc uetba ,Neqj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

promulfide fpei portas a!iquid,quam totam tultu n o bam enim antea deled! ari oleis 2lt; lucanicis Wis » a nus Tullius,Mulfum autem an fit id quod dicunt,dubitari poteft.propterea quodlmecoiu tus planus ini. Si quis uinulcgauerit, {uptake '’^'^‘^^ç^oleo

tôt

ucl oteo legato, aKud muffum effe, aliud œnomch’pofn^ iffe uideatur,cum ait, Sedfi mulfum fitfadum, mniap/ pellationenonconnncbitur proprie. Subditenim,0^' nomeli plancjid eft duldfiimum u'num,continebitur.W2 etiam VlpianusinUdem PomponiusferibitjfupràD« rci ucndicatione, affeucrarc uidetur, mulfum efle fpeO' cm diuerfam à uino, cum ait, Idem feribit fi ex mdlc, amp;' exuino tuofadum fit mulfum ,quofdam exiftimafTeid quoçp communicari» Sed puto uerius, utdC ipfefignifr catjCius potius elfe qui fecittquoniam fpeciem priftinaiH nonretinet.QuodôC luftinianoprobari uidetur,in4 Cum ex aliéna, De rerum diuifione. Quin SC Plinius Hz bro uigefimo fecundo,ubide natura mellis, mulfum pro cibi genere uidetur pofuiffe, cum ait, Multi fenedam loz gam mulfi tantu nutricatu toleraucre. Subdit enim, Nez que ullo aliocibo,celebri Pollionis Romuli exemploî quau centefimum annum excedentem, cum diuus Auz guftus hofpes interrogaret,quanam ratione maximeuiz gorem ilium animi corporisep euftodiflet : ille refpondit, Intus mulfo , foris oleo ♦ Proculus quoque in 1 » Qui uiz num Surcntinum.§. Cui dulcia, annumerat mulfum ,nz lias3ficusSCpalmaSjitemc^ paflum SC defrutum,inter ea quæ dulcium legato cedunt,ac potius condituræ loto font, qu'arn uini.Huiusfententiæ Paulus etiam fuiffeuiz deturinlibro refp6forum8C fententiarum receptarum» oiviiaKi, authoreDiofeoride, ûrxlt;lt;b«^E'm tcços (/Ivoi^i'rf*^ •rKS 9tvÿ oà/sg^v »(5W TiKhcuy us y) 7n3A v, tro? (HTf^g? Hihir®“ fnywitühtöC differt à melititejquod fit e mufto,cum quin que congés aufteri mufti,SC mellis côgio, 8C falls cyath0‘ Plinius de uinis faditrjstquç fumpfifte uidetur exDiofen ride m^/ztAi7i'T»öüv»fere ad uerbum. Quibus uerbisplaz nu fit wtiiiTa dici mulfum à Plinio: cû ait, Diftat à mulfo.

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

quod dicit Diofcondcs, e/lgicigt;lt;^'amp; J^^ätvüßi?nT^,Qaod.ü ucrû eft, malim fufpican locum mendofum apud VIpia/ num,quàm uinim dodilTimOfimul amp;^c\cplt;a7c0«fa:^,ucin/ quit Atbenæusin tertio,ignorationis coargnere.

In eadem»§Jnfcôi,ad finem, Certe fi caccabos argent tcos.Hifee lureconfulti uerbis probatur caccabos, ÔC fartaginé effe uafa ruhnana. Caccabus autem Græcum cft,Athenaeus in quarto ex Antiphants parafito,

E(7W ax xÿ ami^ KKKKxC0y Atyb,

Sv lA’ ’ions cw èi7nns ki mclt;A' iiioï rivoli»

OiBf^efii^'aff amp;'n)i«KK»CólJ7iv^

Xcu^tvr^ ov0iJt«^ylt;ni/,amp;n nilvjici/f

VAuu ou Äiyes «^yeoy i»(A(t.

Caccabos amp;nbsp;patinas inter culmana uafa adferibitPauz lus in ECum de lanionis,fupra De fundo inftrudo. Sunt amp;; alia eins generis uafa apud Latinos, aula fiue olla, ad pultem S: olera coquenda, uel qiiod prouerbio manifez ftum fit,cclebrata Catullo,Ipfa olera olla legit,tum etiatn exluuenalis uerficulo Satyra decima quarta.

Et grandes fumabantpultibusoUae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Annumerantur Ódifta, lebes,abenum, tripus,patella, frixorium,craticula,mortarium,ôif piftillum. Vafa etiana coquinaria apud lulium Pollucê hæc didicimus, yinfust ^^vipic^ ,}(yJgt;iJ'0(s, ^‘!TK^00s,Jlt;s7rKlt;Jla:it}(ivvSityivia‘Kss,y^h/ «(«, y^fiKiJ^ j iy^i^x!, i‘^et^ilt;Axs, J^i€9T«s,ht€ii7iai^ièti'T«/ ^x^H^0£)Uis!,lt;^''0jiiKllt;rK-ii!, Quæ uerucula dicere poITu/ mus ex Plin.lib.x x x 11 this uerbis^Ex eo fublata ueru culis ferreis,a tep ipfa flâma cóuoluit uerucula,ut fit modi ci póderis.Vbi Plin.ueruculS dixtt,ut Graeci o^ihicrKoy.Jia miAx uero Slt; f^7r«J}0fj fartaginê dicimus,ut opinor.Nos uulgo Galli ld foaUe, ut uocabuli grçci no kuiter prefla ue ftigia rednere uideamur,ufi$ adeo Galli funt lt;i2A^ïxlt;liu^*

lllam

Illamucro quam chauferettA dicimusjuhus Pollux, ^1^5 potiflimum in his fequimur authorem, tavfxvoij dicitS^ •nrvf^üfflj/ïapud nos didia uidet is rSfioijjitK epi^^jj, Cblil^ rette, Sed de htsfatis. Ridebunten(m,utuideo,iftungt; meuin Gallicarum didlionum tA^«wlt;^#zot/ Germani fim* 6C Italüfed rideant,modo ualeamus. Cæterum qubdbic miliarq lurecófukus mcminentjorqueie potent uclmf diocriter dodios, non folum Accurfio tencbras offundc'' rè,cuius interpretationênonlinerifu fa tear me kg**»; fed illi uiro ut temporibus illis non imperito iunsackg**

dam aquam calidam,quam Sdcaldam uocat Martialis» ' Galdam pofcis aquam, fed nondumfrigidauenit. ■ Quoduerohiemiliarm uocat Pomponius,Paulusin'' Cum de lanionis,a:neum appellat,quod fupra focS pö’' ' det.in quo aqua ad potandu calcfit. Quo in loco putok* j gendö ahenu ex Horatq cpift. n. Emptis

Sub nodlem gelidam lignis calefadlat abenum.

Quod autê fit uas ad parandö aquæ caldæ potS,docet A . tbenæus in ill. his uerbiSyVgt; /uÂiieioÿnse^vè^ey vw'ûfW*“ uy y» aj Si^gà vlt;ÂXTitKitT^ycclt;n‘ty KSCTXXK^x^eySjfey.Q,^^^ uas nonnulli Grçcorum uerborS artifices Z-ajFuAifjT^^P ' pellarût,eodem authorelulio. Pollux in decimOjUbit*^ ' diat de his uafis,io qbus calefit aqua,fie ait.ii'ccgÂ* 5° ’''^®? ' 9tggaiviTra 9tfg« T«ftf, St^getuspif, 3i^ytxsiSgt;}(X^gt;ux Siiyf^ 'THZlX^t^XOéc/liS, htSiriSthiSHTCeOiX, iTSV0ÂiS»71X , Nos hoj ultimum miliariauertere poirumus.utopinor.Miliafi) etiam mentio eft in ù^y^xytiiXTwy fecundo, Cuius exuc ' haudinconditum epigramma,ipfi Latinum fecimusi^ condite fortaffe,fed tarnen ut pofiit inteUigi,

« Ex ære emifti miltarion Heliodore

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q«*

LIB E R

Qui perflat Thracas fngidius Borca.

■ Ne^fflesignes.tufumum ftultelaccffis, Tempus tn ceßkium baucalim hanc habeas»

* H ^^«(^f^Aitsuü fûÂioJamp;ov »Äu^u^i Ta nbsp;nbsp;nbsp;tIùj 3fKKluj •^v^cT^oy Hoglv,

M« ^vmtjg« Klt;iiJttvi,n«Tluj vy nsXTTviy tya^af

^tii^^^as'^KKlu/^oiUKiti^ii/n'yé^ttQctt

Miliartj etiamnum meminitPaUadius» Ineadem.^.Peruem'amusadgemmas.Ccdatigiturgcm/ mæ phialis uel lancibus tnclufæ auro argento ue. Phiala «ft quam Graeci (Ztx^ljii uocantldidam putant, quafi -711« f^hit, KKT «WTisotj^aetv,« ygt; Trièy «Ms ■^ij^sartt, ^G^œy yÀf mSgt; m-nejii5, Apud Athenaeum legimus amp;nbsp;phialium, (^«Atop j^vGuoinyjhts uerbis, JïÓK^lt;lithi'^0iJToy^inyeJhvËxtm^ Attof «Aifcuzc^ÿ TTO-r^a:, cfÿai tflSw ó (m{u@' ^àAt#(/ -^OiMt KiKniMoy «a ^7 ij^Gÿ KGUamp;Jtfty vas» to TtOxTKitfeJ^euty, Hoc eft,Quocirca Philippum quocp ilium,qui regem magnum Alexandrum progenuit, refertDurisSamius, cumaureamphialam haberet.fcmperillamfubpuluino tenuifte repofitam. Quam tarnen ipfam phialam Plinius 4ibro trigefimotertio, poculum aureum uocat.uerba ipfa . Phnq adferibam, ut obiter locus ille mendofus cmaculez i tur,Summae apud exteros licentiæ fuerat, poculo aureo puluino fubdito, Philipps regem dormire (olitum : Agz noneni Teium Alexandri magnipræfedum aureisdaz uis fuffigere crepidas. Sic enim legend urn apud Plinium • non Agonentium, ut in quibufdam, amp;nbsp;in alqs Agonem ' Teium. Quod uel dodilfimi Plutarchiauthoritateconz firmari poteft,cum ait in Alexandri Magni uita, «o-n «y

‘ V(evetTiy7iHioy e^yv^is^TXÜs L^VTiimynKvs lt;^o^Gy tÇ^Q in ' loco aduertendS eft, Plutarch urn dixifle dauos illos fuz ifte argenteos, cum Plinius dicat eos aureos. Et fen têtiæ

K Plinq

Ph'mj aftfpulatur Athenxus in duodecimo his ueifbamp;‘'^ iff wp »{^ «yvuy y^vaS^ «Asj ^ 'm! K§H':^lt;ny )(^ vgt;n ■'^Jlj‘^ mp l^xjfa.Qiiorum unus Agnon cum effet,aurcos dauos in foleis amp;f calceamêhs geftabat. Vides ut aureos dation dicat jgvlt;r»? «A2f?,quos Plutarchus dixit cc^yv^ë! argêteos-' Quocirca ud diuerfos à Plinio amp;nbsp;Athenæo authoresfe' cutus eft Plutarchus, uel ettam quod dodilhmis uirisin/ terdum coceditur,/Kt/9/zonH5gt;F «iiafTniite fuit, quodot^^vf’’^ 'confcripferitjgwcr»?. Vtcunep fit,certecon(rat inter ipfos authores illum Alexandri Alagni præfeûum Agnonem fuifleappellatum,patria Teium, ut nihil ampliusdePli^ nq ledione dubitari poffit. Illud quoeç adijeiä ex Plutar/ 'cho in Artoxerxe,fyit9’ it/liij cùjTxçyiscwS^ums vJ^y !!^^ çë lt;P3kQgt;:s iv§e(J 'm 7tt'rK(iû 'jr^ncf^ip^, ^^ Tcdyyf^ci^'^^ lethal y 'rSgt; yt/lxT®^ 7t^aiiu^yK^ ^ n^èa ó a^y^fiQi'^HS lt;ilji«f^^ t7riii'^ic(tJ7Sy^vlt;rHyH^'!(ihKSlt;/ict^aKë!t Idê Plutarchus A/ lexâdri Magni hberalitatem demóftrat in ipftus uit3) his uerbis, Alexader ftèiviymy Tr^y^yceynHsrny y«Kilt;/^v(i3l!y^^ nee y lt;(^«Qi:!i^M epKaty ivxKiyihiaiy -my •^XKiK^iy^uy ^'^ (f^amp;7rvoy ovmyiiKSisii) y^vcrluj f^K^Lu Tt^s 'ms aircvf/lixs (Il^»flt;‘*^

In eadem, In margaritis, Margarita a Grxcis ya^yi^' 7vs dicitur. Theophraftus apud Atheneum in tertio» •my 3cwnx^0y^(igt;y efi^iiSay ^ «(ga óntl^yafiTHS KSi^'gt;!l^^gt; t^tfeu/Ms (jSjz TH ejivirei^ Eorumlapillorum qui in admiral done habentur,cftSC margarita dida,natura quidem pellucida, Caetera quoque ad margaritarum origineW fpetfiantia perfequitur Athenxus diuerfts authoribus Citâdis.Quam melius nofeere eft ex Plinio in nono.CU' ius uerba adferibam, fimul ut intelligâtur ea qux feripta funt a lurecofulto in I.Pediculis,ad fine, infra eodem ubi deelenchis.cylirtdris et tympanis,uocabulis Accuriioin cognitis agitur;fimul uero etiâ, ut intérim nonnulü Plv ntjlod

t I BER - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

«Hloci^noWs inillo capite ueræ ac germanac kâioni re ftituantuï,ea funt capite trigefimoquarto, Principium er go columentç omnium return pretty margarite tenent. Indiens maxime has mittit oceanus .Inter iUasbeluas ta, les tantateg, quas diximus, per tot maria uenientes, tarn longo terratum tradlu/e tantis foUs ardoribus, atqj lndilt; cis quoque infulis petuntur, 8lt; admodurn paucis ♦ Fertu liffima eftTaprobane ÔC Toidis, ut diximus in circuitu mundi.ltemPerimula promontorium Indix. Præcipuc autemlaudantur circa Àrabiamin Perfico finu mans rur bri. Origo autem atque genitura, concha eft haud mulz turn oftrearum conchis differ ens. Has ubi genitalis anni ftimularithora»pandentes fefequadam ofeitatione imz pleritoVcido conceptu tradûtgt;grauidas poftea eniti,parz turaeç concharum effe margaritas pro quaVtau roris aez ceptitfi parus influxerit,candor em confpici: uero turz bidus,2lt;(octumforde(cereteundem palieve,cœio rninan te conceptumxx eo quippe eóftate, cœliq; eis maiorem, locietatem effe quam marisïindenubüum train eolotem autpro clariiate matutina ferenum .Si tempeftiue fatien tur,grandelcere 8lt;. partus. Si fulgur et, eóprimi conchas, aepro ieiunq modo minui .Si uero 64 lonuerit, pauidas ac repente ccipreffas,qu^,uocantphYfemataefficere,fpe eiem uero inaniinRatam line corpore,hos effe conchara abortus .Sant quidem partus muliiplici conftant cute, non improprie callum ut exiftimari corporis poftit ,itacç Sipurgaturaperitis.lMitor ip(o tantum eas cœlo gaude te,(oleiuffelcere,candoremc^perdere utcorpushumaz num. Quare præcipuum cuftodiunt,pelago altius merz (x^uamutpenetrentradq .FlauefcunttamenSC dix lei treöa,rugis(^torpelcunt,necni{rin ruuenta confiât die quiqusentur uigor. CxaffetcûtetiâinÇeneda ,conchisi^

K x adhxre.

l68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE V A SCVLÎS

adhærefeunt, hcc qs audlx queunt nifi hma, quitus iWâ tantum eft faciès,ÔC ab ea rotSditas.auerfis planittes »ob id tympana nominantur.Cohærentes uidemus incon/ dus hac dote unguenta circunferentibus. Cæterum ina/ qua mollis unio,exemptus protinusdurefcit,Conchaip fa cum manum uidet,comprimitfefe, openter opes fuas» gnara propter illas fepetumanumepn prgueniat,aciefua abfctndit.nulla iuftiore pœna, amp;nbsp;alqs munita fupplicijs: quippe inter fcopulospars maior inuenitur,fedinalto quoeç comitantur marinis canibus: nee tarnen aures fo^ minarum arcentur.Qutdam tradunt ficut apibus,tta con diarum examinibus fingulas magnitudine amp;uctulUte præcipuas effe ueluti ducesjmiræ ad cauendum folcrtiç» has urinantium cura petùillis captis, facile cæteras palan tes retibus indudi : multo deinde obrutas falein uafisfr dilibus,erofa carne omni, nudeos quofdam corporum, hoc eftuniones decidere in ima. Vfu atteri non dubium cft.colorêq; indiligentia mutaruDos omnis in candorc, magnitudine, orbe,leuore,pondcre, haud promptiste/ bus, in tantum ut nulliduo reperiantur indiferetijunde nomen unionum Romany fcilicet impofucreddiuç-^^ apud Græcos non eft, ncc apud barbaros inuêtores ew® aliud quam margaritæ. Eftin candoreipfo magna differ rentia,CIarior in rubro mari repertus. Indicus fpeculari'' um lapidum fquamas aflîmulat, alias magnitudine cdlens Summa laus coloris eft exaluminatos uocad*^ procerioribus fua gratia eft.EIenchos appellant faftig*^^ ta longitudine,alabaftrorum figura in pleniorem orbé « finentes HadenusPlinius.Noftri peyrettem uoeant.^ denchorum meminit lureconfultus in l.Pedicuüs'^'fi”^ li hoctradatu.Cû autê ait Plinius, Er procerioribus fu® gratia eft:de illis fortafte fentire uidetur, quos eyhndro^ ®.....Paulus

’LIBERquot;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^9'

Paulus uocatinl.Pcdiculis adfinemin eodem» fiquidem cylindti lapilli fuut teretes 8lt; oblongi atep uolubiles, inz ftar eius columnae qua utitnur tequandis areis. Qyn eylin dri fiebant 00 ex alq s la pillis.Plinius libro trigefimo feptii tno.ubide beryllis ,lndi mire gaudent longitudine eo/ rum .Etmoxfubdit ,ldeo cylindros ex ijs facere malunt. quam gemmas, quoniam eft fumma commédatio in ion ' gitudine.HaâenusPlinius ♦ QuibusPlinq uerbis inteUw'; gere eft,cylindros ÖC elencbos in eo differre, quodelenz chi fint lam giatæ longitudinisïcylindri uero proceritatis ï aqualiter orbicular^. Quod ft uerû eft ,nofter Sipotinus gt;nbsp;ifta nó fatis percepifte uidet. Cylindrorü meminit 06 luz

T u nabe atep tace,donat arcana cylindros. uenalis, Cylindros,boceft,lapillos teretes ÔC oblongos .Habes etiam exfupr'afcriptis PUnq uerbis de tympanis, quorS meminit Paulus inlPedicuUs.Caterum quodPUnius dü cit,fieri conebarum abortus ft tonuerit, efficereep ea qux phyfemata appellant, contra fentit Atbenaus in tertio bis uerbis, çko-'i (Æ oT«v ÜçovtoÙ auutj^äs «lt;n iwu ojdigani txz }(VflwS,TB-n geeXKoy tÜ» Tijlyjvctu xuay,H^ TtÄGsliuy iv^^w get^z ^oqiifu) x^ i^ilg^y^ät), Aiunt autem fiquando tonitrua coz tinua fuermt,pluuiar umtp effuRones, tune rnaxime conz ebas concipere,gtauidascpfieri,ÖC eo ipfo tepore multas atep adeo permagnas fierimargaritas.Quolocouidetur duo ifti,Plinius ÓC Atben^us, diuerfos autbores fcquu^ Ineadê.quia coneba apud rubrum marcamp;Ccrefcitot toalefcit,concbam pro quadam fpecie margaritarum aez cipit Accurtius .Nos uero cumPlmio dicimusmargari/ tas in coneba nafci, quatum clariores inuertiuutur iuruz bro maxi,eodem Plinio autborc.

In cadem.^»Muïrbina autemuafa, Oriens murrbma mittifdnueniuutur enim ibiin pluribus locis, nee inft# v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 5 gnibus

170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VAèCVLlS

gnibus Partbici regnf, præcipua tarnen in Carmahial humorem putantfub terra calore denfari. AmpKwdine nufquam paruos excedut abacos,cra(ïïtud(ne rara,qua« ta didum eft uafi potorio * Splendor his fineuiribus »m^ torc^uenus quam fplcndor» Sedin pretio uarietascolo/ rum, fubtnde circumagentibus fe maculis in purpurani) candoremt^ amp;nbsp;tertium ex utroep ignefcentem,uelutip£f tranfitS coloris purpura,aut rubefcente ladeo.Qiiasma culas uidere eft in illo pifce,qui murena dicitur,ut nos mf iHuftrilfimus fimul et dodimmus docuit lanus Lafcaris» quem qui dignelaudareuolet ,omnesomnium qui font qui(ç fuere,laudes colligat, SC in eum congerat,fic tarnen «tfateatur illiusipfius uirtutesuerbis aftequi nonpotu/ ilTeiAliquaetinodorecommcndatio eft.author Plinius« Primus Pompeius Magnus,Mithridate uido,fexpocu/ lamurrhinaloui Capitolinodicauit,fiPIinio credimuSt Auguftus ex Alexandria capta, nihil fibi præterunuw myrrhinum calicem ex inftrumento regio retinuitau' thorTranquillus. Sunt S^cryftallina, quorum meminit Ïurecófultus in l.tertia De fupelledili legata. Cryftallutn fieri aiuntgelu uehementiore concreto, argumento dTe» non aliubi reperiri, quam ubi hybernat niues maximen/ gentjglaciemqj efte,unde nomen Grgci dederunt. Ex cry ftallo uas amphorale uifum eft,authore Xenocrate, Pli/ nius etiâ author eft afyntheta uocari uafa cryftallina,pu/ ra, fineulla macula SC uitiotuitiaenim artifices cælatura occultât, Cryftallinorû fimul SC myrrhinorû meminit lu uenalis in v i. quo loco pro uafis potortjs pofuifle uidet,

Grandia ponuntur cryftallina,maxima rurfus Myrrhina,deindeadamas notiftîmus, SC Berenices In digito fad us pretiofior. Martialis in tertio utro/ rum® meminit,his uerbis,

Opimia/

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7»

’ Opimtanum mononibus ncâar CryftaUinisi^myvrhinisqjpropinat.

Idem indecimo,cryftaUa pro cryftaUinadixit, Candida fetini rumpStcryftallatrtentes,

Quoloco Martialis trientem pofuit non pro uale,ut qui dam putaucre, fed pro uinimodo 06 menfuraincalKC pofiti.Trientem enim dixit pro quatuor uini cyathis» bic. ■amp;fextantem pro duobus » ÔC deuncem pro undccim cya •this pofuit in iUo uerficulo, Poto ego fextantes, tu poz • tas Cinna deunces » Sic Slt; quincuncem pro quinque. Nos hodiead antiquorum morem uinum mifcemus in calicibus uitreis,non ad cyatborum numerum,fed ad quatuor uel quinque digitorum craffitudinem ï quorurn poUex pedis iufti menfura eft, ut minimum quantum'a maiorum obferuatione deflexiffe uideamur .Deeuffem etiamnum dicebant Romani ,nonfolum pro decern ab fibus,fed etiam pro numero denario,ut ex Vitruuio inteUigere eftfa qua deeuffe deeuffare dixere,rem aUz qUam diuidere in earn notam, qux decern apud Latiz nos fignificatt eaautem eft tere fimüis iUi,qu3c apud Grç cos x dicitur.Quodut uerum effe eredam,facitquod anobisftudiofe obferuatum eft, exPVatonis amp;CCiceroz nis c6Uationé;Plato enim in T imqo fic ait^Teün-Lu oûL itó ^ûî^tny ■wartty J^ttAIuzi^ (xS«.©' ^^WUÏ Uto'lwTrês J*tfflw tust* •nj« «TàhXcus , ûîoy X 7ramp;o-ß«X«i/ nSfAxaix^-y? as xvxAoy ♦ Qu^fere ad uerbû ita uertit M .T uUnUbettoDe uniuerft täte ,fitamê eft germanus Ciceronis : funtemuiridodiifz fimi quiaddubitêt.lUe porto quifquis eft ,quiUbeUü de u» niuerfitate confcripfit,ita ex Platone uertit »Hancigitut omnemconiunAionem dupbeem in longitudinemdiftiz dit, mediac'que accommodans mediarn quafi deeuffaz uit,Quo fane loco author ille,quicunc^£uit is, deeuftauit dixit

DE^VASCVrU

dixit J hoc eft in figuram X. compofuit,quat figura apü^ Latinos decêfignificat. Cuius figuræ dimidiatapars,^» quinarium ,atc^ adeo quincuncem notât: quod nonnoHj pro inftrumento fabrorum pofitum afteuerat, quam uw gofcfczfmwGaHi uocant,utnos admonuit VidorPa^^ flus quinqueremis inftaurator. Et fic quo^ uidetur inK^ ligendus Plintj locus lib. X v 111. ubi de limitationc agro^ rumhis uerbis, Diximus ut in media (inea defignareW umbilicus.Per hunc medium tranfuerfa currat alia: bslt;^ rit ab exortu æquinodiali ad occafum »quinodialé ^t limes qui ita fecabit agrum ,decumanus uocabitur.D“' ■ cantur deinde dux aliæ linear in deeuftes obliquæ, to*^ àfeptentrionis dextralæuacp adauftri dextram læuan«? defeendanuOmnes per eundem currantumbilicô.Etf^ ponatur aliqiiidquodpatcatlatius,fîtiinca A,in me^ü^ 'cuius ht umbilicus B, per quem ducaturlinea Ctranfuct^ fa ad redos angulos incrucis figuram,quæ linca uoeewt decumanus : deinde a dextralæuacp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

ducantduælineçD Ein figuracrucis ’^ E Burgundiæ: quæa Plinio dicuntde euftès obliquæ, propterea quod ex -A am formam obtineant quæ decern

' fignat.ut liquet ifta figura.

Quod fiquis ex ilia figura quç de?

• cemnotat,mediampartem tollat, ma ■ nebit ifta figura,quç quinarium nume rum atep adeo quincuncem demon/ ftrat.Et nih fallor, arborum ordines dix cuntur in quincuncem digefti, quan/ ' dofecundi ordinis arbores ad primas paribus interuallis fie difponuntur, ut

Sit

LIBER

Sit ergo primus arboz ^ rum ordo A b C D i in fez' cundo ordine fic arbores coUocandæ funt, ut E F G, eodem interuallo diftent 'aproximisquibufcp-Vér bi caufajE eodem interual lodiftetab A 8lt;b quo dt ftent interfe .Quod fieri nonpoteft,nifiæqualium latex rumtrianguliferuata vatione, quod amp;nbsp;in cunäis ordinix bus fewiandum efttSi fiquis diligenter infpiciat, figuram quincuncialem ubiep uidebiUquod fieri nequit, nifi oblix qui fint ordinestdirede tarnen current» Cæfar Gommen tariorum feptimo, Ante bos obliquis ordinibus in quinx cuncem difpofitis fcrobes trium in altitudinem pedum fo diebantur.Qiiare falU uidentur, qui id diredis ordinibus fieri putarint.Ç^uintiUanus lib.oÂauo, cap. tertio, Quid enimillo quincûce fpecioftus, quidinquancûcp partem fpeâaueris redius C Sed protinus in id quoeç prodeft.ut terrafuccum aequalem trahat» Virg.in i bGeorgicorü, Non animümodo utipafcat profpeótus inanem, Sed quia non aliter uires dabit omnibus tequas Terra,necinuacuum poteruntfe extendererami.

FiebatdC debaria cryftallina 2lt; onychina, ex cry ft allo Si eolapide qui onyx dicitur. Quo in genere epiftolae amax toriæcôfcribebantuïaCleopatra Aegyptireginaad An tonium Imperator em ,ut affeucratPlutarebus in Antox niobisuerbis, (hx«^ov7« «A. iBoTiKccxis 'n.'ïf«çx«iç x^Ji«oiz ZdUm iamp;i Ê«gctT©' JtÄTKQX« Twi? ^WTJHWti ovuj^^tvc« xguxgvz suNviva (A'c^^ïohw TTKç tü/TÏjSjX^ cuzayivicrxöV» lnlAnavgcnto,uc\uti columnaöC urceoVi.Quid ,max Vum,fitcoVumnarium,netcire me fateor ‘,ncque nero pro L uafe

^74. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLIS

iiafc fticmtnf me ali'cub« IcgiHvi quin fufpi'cor mendu eflc Icgendumqjcolum niuanum, ex Martiale in apophore-' us inillo difticho, ein lemma cokim niuarium,

Setinos moneo noftra nine frange trientes, Pauperioremero tingere lina potes.

Colu igitur niuariS nas crat, quo aqua ex niuibus colari folebat. Nos hodie eoloutimur adlaccolandfircteftuas ligneum quod fundum linteum habet ei anucxum, dt«» lower uulgo dicitur. Vtcbanturautcm Romani 06facco niuario,quo liquidius merum po tarent, amp;nbsp;erat kneus.

Martialis,

Attenuate nines noruntSClintca noftra:

Frigidior colo non falit unda tuo. Idè Mart xn»’ Et ut liquidum potetalauda merum,

Turbida follicito tranfmitterececuba facco, Atrç inter menfas ire redire kias.

Plinius !ib.uigefimoquarto,Nitrofæ aut amaræ aquæpo lenta addita mitigâtur, ut intra duas horas bibi poffînt. Qua de caufa ÔC in faccos umarios additur polenta. A fac ço facculus numorum repofitorium » Vlpianus in I.Sed ctfi quid,fupra De ufufrudu, fi uero fimul in faccnlo fok uit,nihil fecit accipientis.Iuuenalis decimaquarta,

Interea pleno cum turget facculus ore. Et Catullus. Plenus facculus eft aranearum.

A facculo faccularq diâi, quorS mentio apud lurecofuk tos in tradatu De extraordinary's criminibus. Quo fane uocabulo quidâ fignificari cenfuereeos qui a Gratis ^xf hcuiTtoTréitoi dicuntur. Id haud fcio quhm reefte, homines utique fic didi, qui è facculo partem fubduccbanr,amp;paf tem auferebant, quantum ex contextu uerborum luz reconfulti deprehendere potuimus. Quid ft y notantur. qui mirifica digitorum agilitate, atqueadeo dexteritate quadam

*75 quadam oculosfpedantium perftnngimtquos golckta . rios dicimus f Et for ta (Te funt q, quos Grxci HcchcwTiof IthiT^ca dicQt.Quod aüt aqua ex mue antiqui uterentur, uel Marnalis ddlicho probari poteft,

Non po tare niuem, fed aquam po tare rigentem De muecommenta eft ingeniofa fins»

Quam aquam ob id niueâ uocatidcm Marttaltstn xr, Nee mf) poft niueam eecuba potat aquam»

Athenxus quo^ in tertio citât uerfus Alexis çv (nowdS^x/ gt;'lt;iezÏ5fzAv«:qui quoniam uifi funt lepidifltmi,mihi tempe/ race non potui quin adferiberem:

ÊtT è7I^i^yóy^lJoÜ/dfU7mlt;J)V^(f, VTS^wnurdrfus Tt ’Castus j^wijóijpoiji Egi/iRt' «TlKoTpiuiJ, -^csoiij^ avy'^af, ^J(0vnsÿ/lt;^i^’^^^^ -rtÏQ wihee!, EƒIW'isf lt;f£^'ov7«s v cfi^'üf^^ «Tij « t(Sc(tÜ!. K-nKTviTyiocpH! J^b7tii{KS(S9i*^'«y7rtiAtif tAi}(aiii^ ilJ) ninety, Ivx AiV^ù ï^ji, Zuyoy Zi TCüJTV (ti^iicva tt9^ccvwy.i^t To KitÄCj/ Ji^cSyit JtvQmiâ j^i^aySiv, KcuytovK yiiv^yZi^xa-KiVx^oySLv, quot;Totf^’ o^'Oy icw(iH 3^yoy « Jjff,a‘v^üy2li't Kew yp ySilf o^Mj 0^fÿy tK'ymi^Ofóf, Ew ToTf Kjivf7«)(gult;n lt;A' iKSxKJ^^OySj/t OvjtjuL 75 7re^olt;f Tmy mfiSy af^ySLvoyt Tfl ps y^iJJw (jSm Kf«7}5vy 'ïs' «à, EtJT KV '^9'TTÜ. lt;A' amp;Ç 7«J^ls’ tap TtAsf.

. Vrceoli. Vrceus cuius diminutiuü urceoli, uas aqua ^utn.ut tarnen urceus eftet uas ad frigida, urceoli ad cal/

^n ï”^^ '^^*^^°I^ miniftratorq apud Martialcm, Frigida non défit,non décrit caida petenti.

Sed tu morofa ludere parce fiti.

L 2 Wreeo

17S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLIS

Vreei meminitlureconfultus inl.Cum delanfomV^ pecitata his ucrbis, Vreei quoq^quibus a qua in «neut» infunditur,m idem genus rediguntur. Erat amp;nbsp;nimbus üV treusjcuius mentio multa apiid Marua!emgt;qucm uidei^ animus eft tibiifta pernofcereJIli autem qui abeodem calices uitrei dicuntur, à Græcis «vAm? vkAivojj uerburti cuerbofcilicetnuncupantur,authore lulio PoUuce.Fit'' bant amp;nbsp;calices ex Terebintho ,qui a nomine authors 3HQiK\etoi appenabantur:quemadmodü Antigonides^^ Seleucides, quibus Antigonus Seleucusq; nomina indiz derunt.authorPlutarchusin Aemilio♦Plinius quoque libro decimofexto ex Theophrafto quod de Theride fcripfitjfumpfidé uidetur,dum ait, Celebratur SC Then? ciesnomine,calices ex terebintho folitus faceretorno. Athenæus enim libro undecimo,Theophraftum citatie hæcüerba, 0Tt(/iKvÂi^(^iJ»Stiç/lt.Âamp;amp;'ôgt;:(pMs ‘me/^’n^^^^ ep^xsus ^ TH 7[^ (pVTuy fsoeïeft J^Hyv^l^ yXf ^j^ ^ 'j^iutf és tp^aï TOfv^iamp;m c/^cuins w^tltxs ^HOiltK^jis^ aicm t/l^yvSvou., Tr^às -rXiKtfpXiiixs. nfirXa-Kivixa-cu J^t Äz^Ttür^ KvhiKSt TCiurluj Sue/^tÄNS i nsQ/v3iamp;’ K^xiavij «ep' tf^rinHf lix é^a. «AAoj t/ït tiv^iai ^HQ^khamp;ojj ovoiiX^üvxt 50 7nJT«ei«F lt;^ lt;^(/l^xs 3HQ/ay cdi7wlt;^mv7rSii^t Illud porrófciendunt eft,calicem àprobatiffimisauthoribus poninonfolum pro uafe,fed pro ea tantum uafis parte, quae humons ca/ pax eft* Plinius libro tricefimofeptimo fupràà nobisc^ tato,ubi de murrhini pretio agit,Excrefcit,inquit, indics eius rei Iuxus,murrhino L x X x.feftertqs empto,capa/ ci plane ad fextarios tres calice. Vides ut caliccm murrhi ni dixerit earn partem quae humorem continere queat. Sic SC rofae calice dixit Plm.eà partem, quae rofæ luteos apices in fe recipiat SC cotincat,Plin.cap. quarto,lib.uige fimopn'mo,Qtio mox intumefeente, SC in uirides alaba/

'LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179

ftïos faftigfatOjpaulatim nibefcês dehifcit,ac fefe pandiCt incalicis medio fui ftantis complexaluteos apices. Eft Ôd hydria uas aquarium.Plutarchus in Mario, oî ^ «Jiv«?, ti (/ifOTiAtxsj i^'ut Ä »y ftef« gt;y Aciyj^aj «(ix Txût vlt;^tcu.i cùfx x«C(iv7tç w? v^ t/^à. (tK)(Ki Vi^tuOTt^oi. Vtebantur Ôi hy/ dtiaad ferêda fuffragia, eodem Plutarcho authore in Tiz berio.his uerbis, x^ -^rp Mitm tui'rS^ kjcAsuot©- ù^ tÜj 4-5 4«!/, n^TTK^ijOty \xn '?S'''srÄ»o^üH( vlt;^t«x. Etat et calpis C|ua uterentur uafe aquario.Hcrodianus in V i.ubi de Rheno 1 ÔCHiftro loquitur, x7A« »y cw àfvGirlt;amp;a£ StAavT«? g« nétAz vraç tw auTÊ g« Ji xsÎA« xk^v ^i^^ÿt^’^^'^b.^s «Zlt ksü. S^k^^^ A«ç, ïv« tHHs^ccvTlç yvnvov'rc. lt;rxlt;Â5xf c^àfdLvoi ’3^ vlt;/lug $^'«z CTy âcer^ Aiâop, utebantur etiamnum vc^ia ad coUigenz dos continendos^ mortuorS cineres, quant £lt; calpin uo cafte uidetur Plutarchus in Marcello.

In eadem l.^.Vnguentis legatis.Quando bic^fteatet mendis, fielet or optime me authore, ac potius confulz tore, leges, ac emendabis.Vnguentis legatis, non tanz turn ealegatauidentur,quibus ungimur uoluptatis cauz fa,fed 2lt; ualetudinistqualia funtcomagena,gleucina,iriz na,ïhodina.Emyrrha quoc^,tum nardinS putum.Hadle nuslureconlultus. Comagenü ungueniS quod lóggattiz voyuocat Galenos in tertio uyisviyta Comagene Synæ patte didlû,authore Vlin.ubi de anfetibus^Aliud, inquit, rep et it Syr ix pars ,quç Comagene uocat,adipê eorS in uafe ^reo,cû cinnamo,niue malta obrutû.ae tigore geliz do maceratu/ad ufum pr çclari medicaminis quod ab gêz te dicit comagenü .H*^cPlin.Qttodaüt(cquit,gleucinü,i/ ïinü,óCc.De glcucini,irini,natdini, rhodini, et aliotü unz guentoïücó€elt;ftione,uide apudDiofcot.Neep enimilla hietranferibete eft animustquin potius cum Vlmio conz quettungueutoïüVuxutne cundis maxime fupetuacuü.

tgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de VASGVLIS

Margan'tæ enim ge mmccp ad hæredem tarnen tranfeót) ueftesprolongant tempus: unguenta illico expirant,a^ fuis monuntur bons.Summa commendatio eorum,ut tranfeuntem fœminam odor inuitet, etiam aliudagen/ tem, exceduntep quadragenos denarios libræ. TanW cmituruolupiasahenatetenim odorem qui gerit,ipfc*’‘’ fentïuSed tarnen SC hæc aliqua differentia fignanda funt' In Marei Ciceronis monumentis inuenitur unguêta gra/ tiora e(Ie,quæ ceram, quam quæ croeû fapiant.Sic eniW legendumjnon terrain,ut paffim fcriptum eftin uulgatis codicibus. Verba autê M.Tullij ea funt in tertio de Of^' tore,ubi ait,Licet hoc uidere in reliquis fenfibus,ungti^'’ tis minus diu nos deledari,fumma Ô^ acerrima fuauitaf^ conditis,quàm his moderatis : 2C magis laudari quodfy ram, quam quod crocum olere uideatur. Hadenus 1 u** lius.Vnguêtis cognomina dederealtjs patriæ, utCow^ genum,Mendefium:ah)s fucci,ut irinum,rhodium, cr^ cinum,amaracinum,melinum, quod Si^ Cyprinum dic^ batur,quia fiebat in Cypro, Panathenaicum fuum Atbe ng perfeueranter retinuere.Melinum fit c malis cotonos Singuli quoq? fuccinobiüa unguenta faciunt, in prions malobathrum,cuius mentio apud fureconfultos in 1 • I”^ terdum»§‘Species pertinentes ad uedigal,in tractatuD^ publica. SC uedigal. Iris Illyrica herba eft, à qua irinum unguentum didum. Nardinum, hue foliatum, confiât omphacino,balanino,iunco,cofl:o,nardo3amomo, myt' rha.balfamo. Omnia autem acutiora fiunt, cofto, amo/ mo,quæ maxime nares feriunt. Hæc ex Plinio authore, quandoquidê ea facere duximus adiftorum uocabulorS tntelIedü.Exfamfuco fit oleum quodfamfucinum 110/ catur aut amaracinum. Plinius libro uigefimoprimo capi te uigefimofecundo.Quódfi tibi non eft graue amp;nbsp;ni/ mis mof

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*8»

mts moleftum candide leâor,infundam amp;nbsp;nonnihil edy/ fmatis in hune libcllum ex Athenæi my rothecio, qui ubi de Ptolemæi Philadelphi pompa traâat.fic ait, Toyyt r\ WS 7ÇM7«S K,«^'«? 7'' ■^ gt;VMVCÏ(7!W 'HrW/'nS U J^VaWJ/ 0ÄK« tty HÀétJlüVW Xf otiveo gVgW^Hl» (A TWJ'rKTS^yj'A.HS^ KtWCtlJ-Oll^VS W ÏGï 1(9« VK^jivS , '^ÂTtAsinWJ Jk V£fi TKiS tj«Î Htii^MS 0 (HZ tf^’ovTOTÂAtvoi,, ^nd^Kfuvoÿ y^i^vov, WOOVTO Jl3.(^^^'0V‘r« 'ros' »)«lt;ftW Óuo loco apud Athenaeum kgendum putaui teivot», non autem Gexvot/, ut in uulgatis ♦ Quid u quis le/ gat Awvoi/jCuius meminitDiofeorides 8lt; Plinius capote quinto ,libro uigefimoptimo, Quod uero T«?uvoy dixit Athenaeus,hoc ipfum fit ex oleo recenti,cypro, calamo» tnelilotO,foenogrxco,melle,8lt;quibufdam alqs.utdocet Plinius,uit omnium return curiofus » Alteram tarnen m/ xiv» compofitionem docet Diofcorides.Soleb^ anti/ qui non folum inconuiuqs unguentis uti,quoddocet Mattialis in tertio,

V nguentum fateor bonum dedifti

Conuiuis here,fed nihil fcidiftit Resfal(aeftbeneolere6C efurirc. QiûnoncoenatôC ungiturPabulle, Hic uero mihi mortuus uidetur♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ». f

Luditin ilium qui Unguentum dederat,atqj idtpfum bonum,nihiluero,aut certe paucula quidam ad epulan dum appatarat.Non folum igitur in conuiuqs ungeban/ tut,fed etiam in fpedaculis, quo d docet Athencus in pri mo ,ubide Antiocho ,queminquitomnesfereGraecos conuocaffe ad fpedaculum^, quos omnes tK)^ult;r4«v oX/ taœv «XaXJit KjOKivœ (xvjw x^ xivv«{xo^vw XS^* v«f Jlv« HSft xßl/ «via-Quo in loco baud tcio,anlegendum fit talv« uelA« civ(«,exDlofcorlde, qui tarnen etiâ xgivlvs meminit » Cto cum aut colly tio uninotnen\dedit,exeo^exprelfo un/ bil guento

DE VASCVLIS

guento croci'no,quod crocomagma appellant,autfior Plinius uigefimoprimo. Plutarchus in Bruto, Ks« a^ ’wf*«/;t®t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’ etjjfgt;tiK'rv v»!/ H^ctj^lova t^v^oy ^ójïviy ’^^ cuSdjj, n^ 7iv?iKK(iis c/^Khat^avTKS ns^ o^t^K'î^ovnxç liiJl'^ Trfpsuvai/.

In lege, Argumento funt» Sed ftragulas amp;nbsp;biiboloni/ cas, quæ equis inftemi folent, Sunt qui mihi dixerint» hoc in loco legendum,bubalinas gt;nbsp;utfubintelligaturpcP buffalo ede ueftis .Bubalihodtenotiinltalia.quosuulgo les,non uocant, c quorum pellibus fiebant ftragulaadc' quos»Ego uero puto legendum Babylonicas, ut fit lurc^ confulti mens,quam iam fubfjcio : tametfi ueftes Babylo nicæ, ueftimentorum appellatione contineâtur: tarnen ftraguIæBabylonicæ quæ equis inftemi folêt, non uem/ unt appellatione ueftis:quadoquidêin aliCi ufum parat» uident ♦ Babylonicaru meminit lureconf, in I. Interdû •^' Species ad ucdligal pcrtinentes,infra de publicanis » Co/ lores diuerfos piduræ intexere, Babylon maxime eele/ brauit,ÓC inde nomê Babylonicis impofuit, à dodriffimis ufurpatum,non foIS Latinis,ut apud PlimSC hic/cdeiu à Græcis,Plutarch.in M.Catone refert illü.cum ex here ditate BabylonicQ ftragulum ei obuenfifet, ftatim uendt/ difle , iTfiS^HliK cÆ '#S' TniKlktal/ ^aSvAuviOp lx K7lt;ll^6V6IÜlt;tl K'TH(mii9//amp; l^bdvs (tf^JUSvu ♦ In eadê, Alfa caufa eft odonö. Accurfio condonand5,quod corrupts uocabulöaficqui nequiuerit:IegendS cm eft cedorö.nó odonG, ë quor0 œ dorû pellib.fiebât calciamêta,ut ex antiquis marmonbus Romg coniecimus.Neep uero poftuloJedor optime, ut mihi fidê habeas, nifi id ita ede conicero, ex fediuilfimo poeta Martiale x i f, ad Pheebum. Verficulos aSt ipfos Martialis adferiba, fimul ut amp;nbsp;rideas non Coin Phœbû, fed ÔC AccurfiûJi ita tibi uidebiu Sim ni uero ctu ut banc noftratn

î, t Î ^ R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i«5

nodtam conkâatam nonabRmikmueroco§,norca8,

Oedina tibi pelle contegend

Nudæ tempora uerdeemeç calux » Peftivre dbi Phoebe dixitille, Qui dixit caput effe caleiatum.

Peftiue aut dixit 5 propterea quod Romani têporib» illis in caleiamentis uterent pellibus oedinistóC fane facilis fu/ itlapius o^donum ad oedorum ,fola r litera inn mutata» lu eadè,V afa unguêtaria,8lt; fic|ua fimilia dici poffunt, uelutilabacioriftus. Inanti^uo codice iphlegimuslaua^ do rifcus.Tullius epift J x.ad Varronê, V tlauatio para ta lu.Lauatio enim pro uafe pofuiffe uidetur dn alqs,alaz bacoriftus,quo fit ut in animS inducâ, for tafle Icgenduni alabafteued enim uas unguentarlum,ut docetluliusPoi lux in fexto his uerbis,-z« lt;/Ê a^yâ« to^ (AVfwy, XhLvOi^ iwf jijfee, x^K^i^asyoy. oÄK«oy ctiâadferibit Athenaeusinloz cis 'a nobis citads, fupra ubi de unguends. Recenfentut edamnum inter unguentaria uafa.pyxides, 2lt; ampullae» c^uarum mentio apud Mardalem in tertio, Etcofmianis ipte fufus am pullis.

Quarumformam inteUigere eft ex Plinio infine quay d epift Aut deceflit expulfus,quod in ampullis exteriscç generis eiufdè uidemus accidere, quibus non hians » nee ftadna patens exitus.Recenfetur edaonyx.Mart.inXï.

Profertur Cofminunc mihificcusonyx .Plutarebus in Ariftide »xfeoos« pro via ft s unguevarps dixifle uideturt tÂoxï'nKç^gûf« xgwo3iiï vtcu/io-HSi K9/ttJov'ns’fcX^'ó^«i »HoC eft,olei quoeç ac unguenticroflbsliberi adolefcentes dez feruntln Alexandro recenfetuafa quidam unguêtaria, hisuerbis, wîlt;Aàlt;ÆpJU' oAx«« xsw xgwos»? »ytovvAzs?kp^ «ÄetÜK^zi iscwrtx^qva-i Hlt;r[i.Hióiicc we^'^ifjtic/ïftx/ïa Ji êiOPif nty Mÿ ysisti d^wttKTUjj (^ itvea^y 0 elxÿS»

284 DE VAquot;SCVLÏS

rortdfjis hxc erit di^ipuUx formd, ^uie ut uides,d mplotis etïdm didpo^ teß, ^uodutrin^dnfitdfit:cuius udfis effbrmdndi rdtionë

Uneis circunfcriptdm uides

LIBER

Anademata.Alciatus uir eximiæ eruditiottis ccfiutlcz genda cM/(«i/ltlt;r/xa7«. Ego uero, quod pace tanti uiri dixez titn,puto legenda,utuulgo fcriptu eft,»i/«yi«{z«7«,anade? matafcilicet»Siquidelulius Pollux in v i L{iM/«lt;/lHg«7K in/ teromameta ac mundummuliebreadfcribithis uerbis,^ H^ sifio(^O|j xgK o7no'0o(r£flt;^i/Vp(u/*'woygt; etptjetJiPM/BjXflW inf^^Jh

In eadem l. Qiiamuis » De mitva diximus in libello de te uediaria, etiamfi mitræ ueftis appeUatione nonueny ant.ut inquitPaulus hie, Vlpianus uero in l ♦ V eftis, mi/ tras,0C€etnimitras inter ueftimenta annumerat,quare periculum fortaffe fubeft antinomie: nifi fiquis dicat Viz pianum de illis mitris fentire, quae magis capitis tegendi, quamornandl caufa comparatae funtt Paulum uero de his j quae magis ornatus gratia geftantur, quam ut ca/ puttegant,

ln»^»Si autem, quod eius aliqua forma eft exprenum, Bins fcilicet teftatoris exiftens, inquit Accurfius ♦ i^wo faUitur, necLatinaclocutionis elegantiam percepiue uv detur,’intelligendum enim argento fignato uel auro lega to patremf. id legafte, quod eius auri fcilicet, uel argenu, uel id aurum legatum, quod aurum aliqua forma d^x/ preffum. Simili loquendi formula ufus eft MarcusTuV lius, turn alibi non femel,tum Officio rum primo. Ex ex terisfimilibus facile iudicamus»quid apte corn fiat » quid ab officio naturae^ diferepet. Cum autem fubdit lurecon (ultus ,ueluti qui Philippi funt,2lt; appellator ftateres Phiz lippeUquemadmodum ScDarici AlexadreV, aPhiup/ po,Dario 84 Alexandtogt;^IuliusPolluxinnono, xÿx oi (ill» i/lttjölioi txwXsuu^ sttTÄgdV, of (ft «ÖÄiTnreohOi eft aXe^ca/lt;/)ocioi vuGi ’njc0/T\.5 ôvTCî. De quibus copiofe‘,timul 00 erudite G .Bud eus inlibris de Affe 84 pattibus eius,quibus fane ^ 5 pereler

136 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLÏS

perdeganterremnumman'am temporis iniun'a Re fada/ tamgt;ut nemo fcire,aut certe Latine enuntiare poflet quid baberet, fuo ufdicitur Marte, nullis adminiculis conflit tuit:qiio fan'e nomine, illi potius quam olim Gratidiano ftatua: omnibus uicis ftatuêdæ funt,amp; ad eas thus amp;nbsp;ce'' rei. Scaphia, Scaphqs igitur argenteis antiqui ute bantur, ut Slt; hodie uiri Galliarum primartj : quin êC au/ reis uafis uencris onus excipiebant: inde iocus Mat/ tialis in BalTam,

Ventris onus mifero,nec te pudet,excipis auro,

BaiTa bibis uitro. Heliogabalusonus uentris auroexcepit,inmurrhinis ÔConychijs minxit,authoic Lampridio. Solqs quoque argenteisRoman» foeminx in balneis utebantur.Et hoc eft quod ait Plinius libro tri' gefimo tertio, Argento fœminæ lauentur, Si nifi argen/ tea folia faftidiant, eademt^ materia 8C cibis Si prohris feruiatur. Videturamp;aGr»cismutuo fumptum fcaphi/ um.(rx«lt;^at* enim dicunt,authorelulioPolluccindeed mo,ubiagit deneceftarijs adfeceftum,Slt; mulicrumerat, quemadmodum lafana amp;nbsp;«izl? uirorû erat, amp;nbsp;js§Ijjj9 , qua nos urinal, ^xpS^cw uocat Iulius Pollux. Matella uirorû erat, cuius meminit Mar tialis in difticho cui lemma max tella fi(ftilis,SC illo uerficulo,

Difpeream fi tu Pyladi præftare matellam

Dignuses Etin duodecimo, Matella curto rupta latere meiebat.

Q_uod autem fcaphium mulierum fuiiTediximuSjPIu/ tarchusin Arato, fcaphium athlctarumfuifteuideturaf/ feuerare, quod Ä^contjeere eft e luuenalein vi. Et ride fcaphium pofitis cum fumiturarmis.Scaphidas inter eux linaria uafa annumerat Anaxippus apud Athenäum in quarto» Idem Athenaeus in quarto, fcaphium inter uafa uel pox

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

Viel potona uel efeana adferibit, nift me faUk memoria» MateUam autem crépita digitorum pofcebant uetetes» Inde ortus iocus Martialis in Panaretum,

Cum peterct feram media iam noóle mateUam Arguto madidus poUice Panarctus,

Spoletina data eft: fed quam ficcauerat ipfeî Nec fucrat foU tanta lagena fans.

Ule fide fumma teftæ fua uina remenfus. Reddidit œnophori pondera plena fui» Miraris quantum biberateepiffe lagenam: Define mirari Ruffe, merum biberat.

Quibus fane uerficulis adducor, ut eredam eandemfere fuiffe formam mateUx , quælagenx erat .Eft autem la/ gêna uas uinarium, quam Martialis hic œnophorum uocat, quorum uirunquc Graecum eft: ♦ Laguncula per diminutionem ufus eft Pliniuslunior in epiftolarum pri mo Adinpræfentia nonomiferim,quod apud Plinium decimofexto, capite tricefimo primo legimus, quando memorabile uifum eft, lagenas fieri'e radicum filistum fici turn etiam fylueftrium. Verba Plinq fic habent ,E quibusmdntaniprxtenuiafila decerpentes, fpedabiles lagenas Öè alia uafa nedlunt ♦ Matellionis quoque uafis meminit T ullius in libello -n^ aJ^^a infcripto, Quid enim cenfes, ft L. Mummius aliquem iftorum uideret , ma/ teUionem Corinthium cupidiffime tradtantem ,cumip/ feiotam Corinthum contcmpfiffet,utrum illumciuem exceUentem ,an atrienfem feruum diligente putaretf Ma telUonem Corinthium dixit Tullius xre Corinihio fa/ dlum.Quod ^s,ex s»c.deletaaC.Mummio Corintho, fa âum2lt;conflatû eft.Nam ^risnotapretiofiorêipfaopu lentiffimae wbis fecit iniuria:quia incendio peruftis pluri mis ftatuis atque fimulaeris,xtis, auri, argêtkp uenx in

conamuz

commune fluxcre. Signa quoc^ fidorum nobilium C«/ rinthiaappellabantantiqui. Fuitetiamnum antiquiffîmî gloria æris Deliaci',mercatustn Delo côcelebrâte toto of be:ex quo fiebant Slt; uafa, Deliaca dida.Tullms pro amp;' xto Amerino, Domus referta uafis Cortnthijs £C Dein/ cis: in qbus eft authepfa illa.quâ tanto pretio nuper mer/ catus eft, ut qui prætereûtes pretiû enumerate audiebâf. funds uænire arbitrarentur. Inde Deliaca fupellexa Ci' cerone dida,in qua erât triclinia amp;nbsp;ledîi,cum pedibus â^ fulcris ex ære Deliaco faâis ♦ Cicero in quarta in Vef/ rem,Dico te maximum pondus auri,argenti,eboris, puf purae: plurimam ueftem Melitenfem, pkirimamftragu/ iam,multam Deliacam fupelledilê, plurima uafa Conn/ thia5magnum numerS frumenti, uim mellis maxima by racufis exportafle.Hadenus Tullius: Qiioniam ueroin Corinthiorum SC Verris mentionêincidimusjilludliaua aprofdionyfum in præfentia, ut mihi perfuadco,adtjc® fuifle fcilicet traditS, Verre que Cicero damnauerat gt;nbsp;00 alia de caufa profcriptum fuSTe ab Antonio, quam quM Corinthqsfe eiceffurum negauidet ♦ Strabo in odaiio» aliorum CorinthiorS meminiffe uidetur, ubi de Corin/ tho reftituta à Diuo Cæfare,mentionem facit,miflis^ ab co libertini generis incolis, qui 'T«lt;^(7ramp;«Kivlt;nûi'n{n^^^ ’rdifvs lt;ruJUMxa-Kee'nfsvnsivQilt;TK0ii c^XKivu^ •n§lt;fbii«TT»V îi^* 6»,TSrO7ii« J^i t(^ ^ÂKûDliXTXt^CtUlilKl^OVT^S (Ai KSC^XlTliiVll^ xlt;/llt;^x Ttccpoy cerKivu^HViy fictO^y. 3is tt I^utto^hxixjv'i^S

•nby n^ ^TtdîySbfoi Tso7i\.wy viK^OKèamp;vSiay t7r^H^islt;rcur quot;^ ^ui^htJ^im ÿgt;f knk^vif TX 6« -^ TX^pctiy ^fi(fgt;0^TXgt;'E^ fane quÇ uafa coriuthia diximus, ^ÄKuiiXTK nsamp;vStvfyfi appel/ lare uidetur.

t I B E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg9

''’''^P^#«« Corinthiiicictcldtifornai exinti^uis ntonumentii

2lt;)O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLIS

In I. Cum in teßamento. An etfi cas menfas argen teas, Antonius Heliogabalus primus menfas 06 capfas argen teas habuir,primus ctiam amp;caccabosargenteos,fiAc/ Iio Lampridio credimus, quos tarnen intelligo priiiato iifui habuide. Nam publico Romæ fuille antea, confiât ex Plutarch o in uitis in hæc uerba, éiioïus J(. ^ r jitlt;tlt;nhiigt;gt;! mi) iJiH^iióy K^tvliun n^ ifaTn^ow k^ ^^óvoy «hxkji/t« •)ÿJi^lt;i w çv^«VT©' eWTU n^ e/lijólt;^Tamp;- Äx/iäiJ » KP“ nxÜT« ’m: 7«lä^ w^b/ioli^ àç ■:^ J'^i^otnoij, Eftautem menfa efcariaaci/ bo cibila dilt;ßa,codcm authore M. V arrone ♦ Menfa uez ro uinaria cylibantum dicebatur a poculo cylice cahcedn tQa,eodem authore. Menfas dicimus primas’, fecundas, 8C tertias,inqu.it Iulius Pollux'. Menfas quocguocabanl cibos menfis impofi'tos,7p«7rtf«f Ä tK^ABpxs“quot;^ «««»* iTsr’ MJ-mij 7ïöt^«.IuIius,Et hoc eft quod inquit Athens us in It. TffCU/TKIJ Tpecaji^xs KiChlSVTWy 7«^'^xdiaa! Tlài7((!gt; Et fte accipiendû puto, quod Martialis, Expiicat Sf cœ/ nas unica menfa duas. Menfæ porrb dicebantur ill*» quæ auferuntur,quas Slt;f magidas dixerunt, « di '^‘T^-^' (^ca.,^^ cà^ô(.tZifcu Tfix-^i^iu ai vau ^xyîdlxt nffhSaiy, QuOS enirn difeos uocant,PoIlux cenfet cos xv«Ay? c^yv/âfot bes argenteos, «j^dLAea-m; oc^yv^x, « Trivxnsts appellandos in fexto. Menfæ autem fccundæ erant, quibus benard) tragemata,SC estera id genus dulcia,quæ amp;f dulciaria funt,apponebantur,à Græcis «Av'r^eMTj’â-œrifwdicûær» Dicæarchus apud Athenæum libro decimoquarto, «^ 'Till) TreTikLu dlxTBTcwljjj ^ quot;nis dlèi7rvcii ■^tyzOe d'dÏJ’T^X'^ôil •iff'e^x TÎ^Jin'^iTt , H^ Silt;JltltJVClj(^fAVjgt;X f(^ Sv^HXl^XTlX ^^“^ Tä-nii xHsAÿ'^Tx vreà/TX. Qiiibus fecûdis menfis non folum apponebantur tragemata,quæ Græcorum antiqui uoca/ runt 'TfuyxMx SC {HTxJdçTaxtfed ôC oua,5lt; Icpores,ôf tut di,cumdukiarqs omnibus, fî Athenæo fides habend»

. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.Q.nâ^

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A0l

’fft.Quarecum Cornelius Celfus dtcat fecundâ menfani bono ftomacho mhiJ nocereu'mbecillo coacefccre,accipi çndiim puto/cfundam menfam pro conditis, 5C cætcris id genus bellarqs, cuiufmodi funt ea, quæ recenfentur a lureconfultis I.ft«§»Dulcia,tn tradatu De uino,tn't!co,ôd oleo legato ♦ Dicebantur denies menfæ, quibus repone^ bantur uafa efcaria 06 fercula, quas fie obfonqs oiiuftas, conuiuis apponebât duo ferui. Neep ein finguli ferui fin gulafercula ferebant,ut hodiefaditarefolemus,fed men famferculisonuftam ad fer ebant, a tq? adeo accumbentiz bus conuiuis apponebant,mcdiam inter duos uteonqee re eft ex Luciano in dialogo,qui orag®' « «Atx^vàj/ infers bitur, in hæc uerba ,’ «rte ^«c^'jvJ? oà'tp^AjÆvÿ TrA^cnoif Kfi-nx/ xaSw HUIT i^t ^iihinfn cp^'avTiilr us ôy.aTpcJ-srt^oi au/ji^t. Quarenoabrec^nqueritur Martialis deAnnio, qui ut lautior uideretur,miniftrantes feruos habebat, qui fingu ia geftarent fercula » Verba autê Martialis ♦ funtlib » v r.

Cum menfas habeat fere ducentas. Pro menfis habet Ännius miniftros» T ranfeurrunt gabatæ uolantcp lances: Has nobis epulas habete lauti. Nos offendimur ambulante cœna»

Qiiem morem etiam antiquum fuifte conqcio ex uerfiz culis citans ab Athenæo in nono,

sis àlt;/k 1^ 'TpcesTi^cev cù^SfonjvS J^yi

^S^'oV7Ks amp;01Ü ^miKÎÂujj ■^o'4'llt;/lagt;igt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Koriiv Üfvvdnij

Quos ucrficulos fuprà citauimus.Quod uero multis mê fis uterent,docet Plutarc.in Lucullo, ewà cÆ i/ovÿ tAawSv T®^ CUIT /^x'rfoJiffi^x i(^ (iiiT^toy quot;^iffxiVK^i) c/lànrvofj, Hya vixKTa Hfi^tefKS T y ùamp;i TTSTioy TC.T!XyySCvûy,oiKiTbjjgt; t J^ cpücccv r^'jôis w^^ y.Hlt;/li^às ir^XKiHÂ^ySlMis TnÂvnÂis 7ivos cuici^y t^nnâ^^i Äiyisa'a!y/,i}nNJ^lt;{s où myii^oy t^w AiSKvJi^ai tAiTSTva N * AsxaW^@^

DE VASCVLIS

Aâ«»«v©quot;5 Multis nero menfis ufos antiquos, docetapef dus idêPlutarchus inPelopida, n^ifi§óp5bfoit/l»'^'rflt;(^ nt^^y ù^ v^y ci}x^‘’^f ’^ ^^t'^iiJ tifMHamp;if i^TT^ n^^ay • CoH ifcio etiarn ex eodem Plutarcho in Numa, hïylt;itTXiygt;i^ TBan KU^tott! uëi rluu 'TfXTTt^xiJ ÿK o^ïyjsl '}^7nhi'f^, XK^'^ nlt;poüiAaK^lt;/lÜ7rvojj ÏA^TtAtf iscu/v rif^Sio^tii^ /«ftcwfl' t^^X[Aiiaiy 5 «/llt;l-tffvéiiJ,tii€xhoiy Äoyty is n dw ^ auLisi »xb^ ^^ ttjj'ny^MipvijïoiJ tÆt^^ft quot;nvri etn^y iXTruiiXTtiiy tt^h^h 7n^'i^ •n.AèSytif^'^S'Jfte'Bri^K! ó'^uy TSM7gt;lt;/l«7rêgt;gt;y ns^'^xlt;rK^gt;‘^ tflx'^^thig )\iJ.wx;, Iftis autem menfis primum quadrat tiSjmox rotundis ufi funt, Author Varro. amp;nbsp;ob id orbes dicuntur a Martiale in nono,

Vt Mauri Lybicis centum fient dentibus orbes ♦ , Orbes Mauri dicuntur menfæ citreæ, circulari forma« Mauritania adueetg ut docet Plinius librodecimotertio» capitedecimoquinto,his uerbis,Confines et Manrb^l^” bus plurima arbor cedri, SC menfarum infania, quasfo^ minaî uiris contra margaritas regerunt, Fiebât SC exace re,quac ob id acernæ dicuntur. Horatius Scrm. fecundo,

His ubi fublatis puer alte cindius acernam Gaufape purpureo menfam pertcrfit.

Quæmenfç omabantcoronis aurcis uel argenteis ge”’ mis difiindtis.QuarneoronarS meminirPomponiusin'' Etfi non utclauh§gt;Perucniamus,ifto titulo. Menfæ q“®' quecitreae meminit Tullius in Verre his uerbis,Tn*”^ xirnam SC pulcherrimam menfam citream àQjLuflaf® Diodoro,qui Q.Catulibeneficio a L.Sylla ciuis Romaz nus fadius eft,omnibus fciêtibus Lilybei abfiulifiiet^n lus iureconfultus in l.Si fienlis fuprà De aefi.emptiQo'^* iicro in caufa fucrit,ut antiqui mefas circulari forma co^ pararint, docet Athen. in x kJlà tIw ipitsiCfcy Kvlt^^^f* tumerx^ôiffKvn ai Tm^euoht^ rii Ti^ 7^ Îii^ey lt;7^6(11!» ^fS*^

LIBER-

^licfcJitSUrn •foi! M^guTni! ts^ifSftoi ’^ÿ HscueiJ ^ a'^cu^oj ' t/lii^Kft^cwiVTtSlf lu -n -nP hKÎv K^ ^ ffiÂavH! ^Hijutr©' f^a^f gt;â? t«! (fM/Tteai«!. Grxci menfam.-jpa/Trtfea- dicun t, inde trapezophora dicta ea quae menfam fuftinent. Tullius epiftolarum famihanu vii.Quod nbi deftinaras trapez 2ophoron,fitedelelt;fîat,habcbis:fîn autem fententiam mutaftGego habeo.Qtiærepontoriaex Plinio fuprà diz ximusîÔ^ fie legendum pu to indaq.fuprà de fupcl.’eg. A ■jpa/wi^a dicitur ÔC 'Tfi(t7rt^onsiJiamp;, quern Lanni ftruz âoremdicunt. Mamalis in dedmoî

Et quæ non egeant ferro ftrudoris ofellæ.

Græd quoeg éxipaïnfa/zce-zte uocant obfonia menfis im pofita.Qui uerb iis comparâdis præeratjdicebatur obz fonatoruiteftapud Marceiïum indJegatisferuisTuprâ delegafis tertio.Graîciinum «yo^asHy uocant,eodêauz thore Athengo.Quin Sgt;C obfonator Græcum uocabulS uideripoteft,quafi o^'is ovh7w§, quiSC Hâvits dicitur. Hoij enim dic5t,omne quod igné paratur ad epulandû. üx «j/wâi t/ïjinquit Athenæus» 07t o'^oy iLvoiu! Ket^â'q ttcw 50 ■51^24 H^xa-Kiibtt^ôiSf à: i/ut/lHy, Menfæ interdum uno tâtum pcdefuftincbantur,quæ dicebantur monopodia. Pfinius libro trigefimo quarto,Nam triclinia ærata.aba enseg ÔC monopodia Cneium Manliu Afia deuida pri muminiiexifletriumpho fuo. Quorum mentio eft in.k in rem actio/upra de rei uendicatione.Neep uero men fa bipède utebantur,ctiam fi apud Martialem dicatur» Martialis in duodecimo,

Ibat tripes grabatus amp;nbsp;bipes menfa, Etcum lucerna corneoqj cratere, ÔCcgt;

At uero tribus pedibus fuftinebatur.âS dicebatur menz fa tripes.Horatius Sermonum primo,

Modo fît mihi menfa tripes,ÔC Concha falis puri.

N J Vide

19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VASCVLIS

Vide Plüdum m tertio EpiftoIarum.Noft alicnum hfi forearbttror,fiex antiquoru authorum obferuarione» aperuerim more in accubatione epubri Romanorm« maiortbus ufurpatum:qut hora ferc nona,hoc eft tcrW uel quarta à mendie,ut nunc computamus, ccenabantt quoduelMartiahs uerficulo probatur in quarto, cum ait,Imperat extrudos frangere nona toros.Tons enim recumbebant,quini interdû inledis,fæpeplurcs: /««ƒ« tA^y vTr/ioi W'TteKayAeoi, Vt inquit Lucianus in conuiuw Lapitharum. Tullius in Pifoncm, Graeci ftipati,quint in ledtulis, fæpe pluresîipfefolus bibiturus quaeeodew de folio miniftrentunNec^ enim fedebât, fedaccumbe/ bant: amp;ideo Catopoftprælq Pharfalici ofFenfionem. hoc inter caetera fibi ludîus imperauit, ut nûquam poft ilia coenâdo recumberet, fed folum federet* Plutarchus in Catone, i/aTrvi (/^ KSt^np^©^ «lt;^ »s »y.^'ccs tIÙj i^ iil^i' Ggt;:Âsy byvu H‘T]cw,H^oîlt;3p'(3^\9i7rû TT^in^iiKi la^^iliVy» Hit •jKKÄi3Hviu7fKHyfißi3äjtAaiy,Grxci fiK^lvtiy uocant.Plu^ tarchus in Ägide amp;nbsp;Cleomene,'fS' o^ lt;/lamp;Tavuy ««7tf'’’gt; A\ i{tlSKy.iamp;.voy ùy lt;^ J^mKivw (repót^x (TWisxhy^cy k^ ÄXKUVi' n$ygt;àJ^ Tr^iaSi! « fiVis{ iAi^i^,iAvo (M x7i^eu Tr^aznitfi^n^^' Asi/3 ÜAtveu.Qui ledi diceban tur, amp;nbsp;ledli triclinares dicö tur ab Aelio Lampridio ad differentiam cubiculariuni. Triclinia autem dicebantur à tribus ledis, SCficinteHi^ go quod feriptum eft 'a luiienale in quinta, Tertia ne uacuo cedaret culeitra ledo.

Et nc toraIia(Sicenim uocant Iedîifl:ragulâs)pedibus fedarent, foleas deponebant,cœnabantq; excalceati: amp;nbsp;fic accipiendum puto quae fcripta funta Martiale in quinto:

Depofui foleas.affertur protinus ingens

Inter laducas oxygarum^ Über»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inde

TIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191

tndc eiufdem portae focus fn Cottam,qui foleas arnffit» pueri negligentia,dum cœnaret:

Bis Cotta foleas perdidiflefequeftus. Dim ncgligentcm dueft ad pedefs uernam?

Seruorum cnim minifterioutebanturad fumendasSC deponendas foIeas.Martfalfs in dfftfcho,cui Lemma:

• Solex lanatæ,

Lefuerit fi forte puer,foleas^ Iibebit Sumerc,pro puero proderit fpfe fibi.

Habebant âfpuluinos, qiubushfncfndefefefulcfrcnt: SCetiamcerufcalfa adceruicem.Martialfs in tertio» Cubitis trudit hinc SC inde conuiuas,

Effultusoftro fericisep puluinis.

Pnilarchusapud Atheneum fn quarto, ubf deLacedae moniis. »y •sncKif) ù'èig ^Hfjtvcû 71 Sif /xtjztSîtnj/ vrof tfyirKH tgt;^cu TnÂvnAiSs^^^ n TTSixthiot J}î(,cpcçlt;)igt;s um^ f^f^ÿ lt;^is! T'^«Aç^SçvTOj/ oKVamp;y T àr(i£vx ùS^ 7« •n^arKiffi^^Kix ^^amp;'‘ *^itf' Qiios tarnen puluinos, utmthi quidem ufdetur, Aelius Lampridius fubalares eukitras uocat fn Helfoz gabalo,quibus fta,ut diximus, recumbentibus, menfæ cum ferculis per iinum SC alterum feruiim apponebanz tur, collocabantürque m repofitorus ad hoc paratis, quæ amp;nbsp;trapezophora dicuntur,nifi fallimur.Cibum autem fneipfebant à lactucis amp;nbsp;oxygaro.ut uerficulo fuprà eftato probatur,6C fn diftfeho,

Claudere qux cœnas ladtuca folebat auorum,

Dicmibi curnoftras fnchoatilla dapesf Coenam uero elaudebant hellaria 5C dukia. illiuerolcâftriclfnaresdfdîf, nonnunquam fadîf erant ad effigietn Ifgeræ Grxcæ qux figma dkftur,ffta C puto figura,£C ica inter unum ÔC alterum conuiuâ menz fa collocata ; ôC ob fd fortaffe meffadicîa Marco Varz

N 4 rom

rone,hoc eft quod ait Marttails in decimo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Septem figma captt,fex fumus,adde Lupum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• *

Illud etiam non eft omittendû,mêfas antiquorumfo^ Romanis loquor, quorum extant monumenta liters' rum)nô fuifle mappis opertas. Siquidem pro fe qulf? conuiua mappam fecum ad couiuium adferebat: quo^ ipfum itaefle conuinciturexeodem Martiale in xn» Attulerat mappam nemo,dum furta timentur:

MantiJe e menfa fuftulit Hermogenes.

Quoduero menfas opertasnon ponerent,aitMaro^ lis in undecimo,qui id ridiculum putat.

Menfas Ole bonas ponis, fed ponis opertas'

Ridiculum eftipoflum fie ego habere bonas.

Mantilibus autcm utebanturad manus abftergen“^^ poft lotioncm.At uero ledorum fulcra a lautionbus^ ftiebatur teftudinum lâminis,cuius retluxum taxatie uenalis in undecimo.

Nemo inter curas amp;nbsp;feria duxit habendum

Qualis in oceani Hudu teftudo nataret darum Troiugenis fadura ac nobile fulcrum.

Quorum etiam meminit lureconfuItusinl.Labcoun ; tradatu Defupelledili legata,d^ink Hærcsadfineffl» I fupra Delegatis tertio. Meminitamp; Martialisin Xü» .Gemmantes prima fulgent teftudine ledi.

Et Maurufîaci pondéra rara citri:

Argentum atcp aurum non fimplex delphica portât.

Stantpucri,dominos quos precer elfe meos.

Teftudinum putamina fecare in laminas,ledosq; ^r^^ pofitoria tis ueftire, Carbilius Pollio infrituit, prodigi óf fagacts ad luxuriæ inftrumenta ingenii. AuthorP^ nius innono.Plutarchus in eo libro qui diTicSjj^ai^xïKi'^ infcribitur, quærit quid nam in caufa fuertt, quodRo'

LIBER

mani nonfnerent menfarn aufetri uacuam Jusuerbis,

•^ 'n lih 'ij3«7r%^«t/ »\ awj/ Mn^ê^ K^iy, à ZN cc ttkv^fS wof i7r!)vT©-;7n)'cjT5^()p cttvi-ïJcfJlvoi rx/laj/ «GH ^ T^óvT©^ «f « |xt?i\«y ^oAmst/jXsu -^ (^amp;ioy lt;^ tk m^i^oy tAVHnav^amp;y » « voZ gi^oVTdV KSGOp 0^» 10 evstTÀGt/ HS^ eu/i^ety tIui c^ifiy ten '^v/ mi^Ys^Kwnwsi Hieautem nonabfuvdum fueritnonz nihil ex eodem Plutarcho de conuiuionim apparat« ôC magnificentia referre, Craffus igitur «g«»tÄ« myotÄ^M Sv(n«y TTSititrapÄi’©', GSiccfflToy ƒ «güt' '^ Mveztójz ipaTrtfigj Xs^OT'Tsytgïpçjr^àsTptMfwzot*» CæfarautemTot/c/lÄftopeM/t XaizCctv^/’^iffiai i(c^9ta4ï gt;nbsp;à^ccamp;J pÄ* V^ lt;/Iilt;rpveiöiS XÖ^^*^ ^tXwiï TpiKÄtvoif ópS (rypTTCwz«?, Quod fi in tridinio col locati flint fepte, ut admitterent folu tj quorS capita een febantur, inuenitur numerus is ciuiu qui recenfet a Plu tarcho XV. myriades fcilicet, fc^KTKSso-M 5^ w tok o-ca ïiym K^lt;/ltKSüpvGX«lt;/i^’ bi quis enim numerum 150* diz uidatpernumerum n.millejuelnumcrumxi.millemul tiplicet per 7.refultabitnumerus plus minus 15 0, mille. Inl.Seix dukhlimir, fcypbi,modioli. Scyphum quem fcypphum nónullifcribuntjGreci cKViloy dient. Si o-xvtt» ({ioy,utdocet Atbenaeusinundecimo «Eftaute uafculum potorium,ut cuiepnotum eft.Plutarchus tarnen in Anto nininipfo ftatim principio ,fcypbüpofuifVe uidetur pro co uafe,quod baffin dicimus, ’vn-à-ns iOARV^-ïS/atwiiz Öwy Ttgos oüuToy tit|yve/ïs AópiU'©'» Kjiyüexov ft\ isn w^.’TsxfxJlx çiwlt;ÆGîclt;|yvç5vlt;rKucJiovûlt;/lûùg tgSaNvovn xs(xilt;rcu,xgu xspiz etu/T©* wsjujtSSjiviMov HitTf-üfij^tTK '^HK,^Jï, Trctic/lagiu X5ió’ t'ri^«V7tfócj)ct!nv^KvrccAiiv '^0(Aw3,T0v ^CHve^av %«A«H% Tw lt;d^M ]§^5^ KtÂi\jlt;rac,ôlt;c .Martialis fcy pbos auoru uo catuafapotoria, quae 6é arebetypa dicuntur ab eodem. Nee iburis ueniantleues Ichbrat

SedVances feïat,am(c^ V^os auotum

Am

t^R , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. DE VASCVLIS

' Aut grandis reus,aut patens amicus.

Illi uero uerfus funtin feptimo, quibus feyphos auonjiit uocat pocula archetypa,

Archetypum Myos argents te dicis habere.

Quod fine te faóS eft,hoc magis archetypS eft -Inde iocus Martialis in Carinum,

Argenti genus omne comparafti.

Et folus ueteres Myronis arteis.

Solus Praxitelis manus Scopæcp,

Solus Phidiaci toreuma cœli, Solus Mentoreos habes labores»

Pocula Mentoris manu fadaM» Tullius infextaia Verremjtoreumata uocat,his uerbis, De hoc Verridid tur,habere eS perbona toreumata,in his pocula duo que dam, quæ Heraclea nominantur, Mentoris manufum/ mo artificio faâa. Quæ pocula archetypa Martialis nil/ mifmata uocare uidetur cum ait,

Nec confelToium uicina numifmata tantum, Aera fed à cuneis ulteriora petis,

Aera uetera Tullius in Verre uocat prima ftipendia hominis militarist

LtCralTus orator duos feyphos Mentoris artificis ma nu cælatos habuit, emptos feftertijs centum. Confeffus tarnen eft,nunquam fe qs uti propter uerecundiâ aufum. Author PlinJIlud adi)cia,quod nec aliens à propofito in detur,nccparuprodelfcad retundenda noftrorum feue/ ritatem poffit, D. Claudium Cæfarc conuiuæquipridie feyphum aureum furripuiffe exillimabatur, reuocato in diem pofterum calicem fidilem appofuide. Author Plu/ tarchus in libello Decohibendairacundia.

Modiolus, uas paruum, factu ad modq fimilitudine, cuiufmodi fere funt ea quæ gobelettd, dicim«s,Et Venetijs Latini

LIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t99

Latini «ocabuli ueftigia uutgo retinent: nocant cm mo^ol quafi modiol,propter affinitaiê d,cû z, ut nos admonuit uir egregie tripUcilingua doâus Hieronymus Aleander AvchiepifcopusBrûdufinus.Vitruuius,ita eu rota'aeaV cantibus uerfabitur, modioli pleni ad fummS elati,óó rut 'tus ad imu reuertentes infundent in cafteUum.

InlMcdico, ad fincmtuiriolas ex fmaragdis ♦ V iriolas delignare uidetur luucnaUs cum ait,

Nd non permittit mulier fibi,turpe putat nil. Cum uirides gemmas collo circundedit, ÔC cum Auribus exterlis magnos commifiteienebos»

V iriolx enim,ut opinor »fiebante gemis uiridibus, ad col\iornamentüAftauero,ne te decipiamleóor optime, mea eft coniectura'. nihil enim t^uiequa iftarû uiriolarum apudquenquâauthorû dehis qui probatur ,cófcriptum inuenimus, etiaft fint qapud Win Jib. x XX11L ca^iu» uiriolae legac quo in loco, Vxori^lego ex uetunimmo ÖC emendatiffimo codice .Fibularû enim mentionem ialt; ovPlin.tamuinliuq; uxoriarû « Verba autêPlinq ficha/ benti Sed in militia quoeçintantû adoleuithæc luxuria, uiNl,BïUtiVhilippiciscâpisepiftolae reperiâtur fremenz tes,fibulas tribunitias ex auto geri. At Hercule s,idern ta Brutc,mulierum pedibus aurû geftatitacuidil cuiusfeez levis nos coarguimus ilium primum,qui auto dignita/ temperannuios fecit ,uthabeant inlacertis iamptidem Stuiïi,quoid'eDaïdanisuenit,ttacç S^Dardaniumuocaz batuv.Vxotiae Celticxdicûtur uiriles Celtibericac.Quo loco font quilegant uir ie,alquiïiol3e .V iriolarûmeroinit bCVaulusbuteconf.ini.Si tibi eleôio »tupraOeoptione ueleledioneleg, Quod quid fuctit »mihi incompetiû eft.

ï 1 U 1 s

; i^-ji ' .iO ; 1 ' p 2irK ) Pbjq'pni^

-gt;f* 7 01 (x r-.- ; 'Tuïnu^i^? : ' ■ • »»t»«S’*'..gt;fgt;!U :'*?T5æl^. ;

•nai.'i'J n;n(h »ïp'ïi’zX^t™^

r.^rf f4 «wss ^cfï li) rJiSSff .„ÖUÓ Vi ;fgt;üïM«’gt;w '■’-

ANTONI!

^SYLESII CO-

^^NT INI LIB ELLV S OS COLORIBVS

pgt;gt; t E c t o R r s,

v v M permulta, Leóor, à Bayfiojirt J IibdloDereueftiaria potuifsët dieft qu®adcolorum uarietatem cogno/ ceflaria : ne tarnen etiam id à fua diliz W genria requireres, quod ab aho tra/ -Ss dïatum iam fuerat. Si degantifsmie expltcatum:maluit uir prudens, amp;nbsp;tuæ uttlitattsaman/ tifsimus,authorem ipfum, à quo bate copiofe defumas, hts libellis fubnedere,quaipfemetdefumpfifse,0^fiifs fcriptis infenuffetne uideretur bonum authorempro/ pria dignitäte aclaude fpoliare uelle. Qui animus uti/ nam permultis idem efset, à quibus quotidie nouinez fcioquid prodit tfeirent certë omnes quarum rcrum quifque uerus effet inuentor:quis hononquæ^ gloria üs effet tribuenda,qui fuis fcriptis ftudioforum laborem magno/ perëfubleuarent. Vale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

5W ANTONII THYLESII

COSENTINI DE COLORIBVS

LlBELLV S.

I CAM aliquid de eoloribus inhoc libello,non quidê undeconficiatur Y aut quæ fit eorS naturaîneep enim y piâoribus hæc tradStur aut philo?

1 fophis,fed tant« philologis qui La tîtinifermoms degantia ftudiofeinz ! quirût. Scribam omniabreuiter ÔC ' accurate, ac rerum ipfaru nomina quo ftatim colores intclligantur,fingulis apponam.

EXordvar primS a cceruleotquo nifi natura ipfa ma

-xime gauderetjUun^ ftfedio deorS hoe domiciliü. Continuo circum complexu cunäa cocreens.

Specie tamIxtauntuerfum exhilaraffebreUc^vios de? inde cotexam. Coeruleus igitur diélus c^uafieoekdeus, utexuoceipfaapparetj^prie color eft codijed ferenit id quad Ennius refpiciens»CœU inquit,coerula templa» arque inde ab omnibus mare appeUatur coeruleumtrez fertenim iUud eundem,quêabipfo fuperneaccipic coez Unitorem.Quare ex antiquis nonnum, ut aker vim Ho meri opus, propter C3edes,de quibus idic pom loquiz tur, colore exotnabant fanguineo t ftc Odyncam,ub^ Vl^fsis idem maritimos (crtbiterrores,membrana con tegebât eoeruka. Sed quoniam eoerulei quxdafpccies eftpene nigra,ut quodYndicum dicitur,eoq, olim uefti tuGrxcxmuYieres amidsc producebant eorumfunez ra,quorum in codum animas migeaffe ceer uYeum exiftl \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O x nbsp;nbsp;mab ant

LIBER ,

ftimabant: iddreo pro tnfti nonunquacapitur.ut apu(l Virgdiü puppis coerulea Charon tis, Imberg SC foi cc^ ruIeus.Cucumis autcin cO2ruIeus,nam idquoquelegi^ tur,Melopeponem fignificat,qui inter eucumeres,mi*' ta enim funt eorum genera, pukherrimus eft. Nee taiv tumcccrulei uideturparticeps,fedipfius quoque mun' di gradus,introrfum uerfus,attenuatos oftendit,ut hoc olim deeo lufimus.

Qiiis neget e cœlo miffum formamc^, coloremlt;^,

Atque gradus cœlbNcdaris atque refert.

Eft enim fapore fuauifsimo. Sine ulla dubitatioe, quoi* nos cœruleum, Græd dicût Cyaneum ,in quorSetiam commentariis Lazurion inuenio. Aferibitur huiegenc ri, qui uenetus olimnunc uulgo bldum nuncupaturco lor, ex fadione Circenfi ualde nobilitatus»Fuerunt ao'' tem colores in Circo,prêter hune uenetum, rofeus, ah bus ÔCprafsinus î quibus auratus poftea,purpureus6i luteus additi funt.De iis loco dicemus.

CAESIVS, CAP.II

CAeftus uero fî didus eflet, ut dodifsimium mo/ numentis olim tradidcrunt, quafi cœliusàcœlo, eadem foret in cœlo SC cæfio diphthongus. Conftataii tê efteiniis uocibus diucifam:nihil prætereadifferreta cœruleo,quando id,ut oftendimus, a cœlo dedudSeftî differt autem fine dubio,uel ex ipfius M. Tullii autho/ ritate,cuius hæc funt uerba in primo de natura deorum Jibro,Cæfîos oculos Mineruæ,cœruleos elfe Neptunt. Ad hæc,non quemadmodum legimus cœlum,marc,uc ftem,florem cœruleum:ita legimus cœlô,mare,ueftem, florem cæfiumjfed oculos tantum cœfîos ucteres dixe/ runt,quibus ineftfulgorquidam uifu horrêdus. Vnde exiftimo,ficut Cæfar, 6C Çæfodicuntur,a cædendoîita caefium

DE COLORIBVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;509

cæfiiimàcædenominatûefletutqui cæfîiis fit, cædcm quodâmodo ocuh's mtnari uidcaturtqualis præhogauz dens amp;nbsp;cæde dicitur fuifle M incrua,ex quo fila ab anti/ qui's uocata fuit, ut ego arbitror, cæfia. Signtficat hoe M.Cicero,ubi de Catilina ait. Notât amp;nbsp;defignat oculis adeædemunum quenque noftrum. Hic, qui oculisad esdem fenatores defignabat, caefius erat. Cuius etiam oculos Salluftius infignis hiftoncus, fuifle tradiditfœz dos, id eft cæfios. Cuiufmodi memoriæ proditum eft, Neronis quoq; oculos fuifle; quod ipfum non leue fuit argumentum tyrannicæ crudelitatis, Qinnà Terentio cæfij hominis facies dicitur cadauerofa, hoc eft imma/ nis,00 fæuitiam arguons,qualcna ficarii præ fe ferunt 00 carnflices: quäuis alii parum erudite cadauerofam pro fubliulda expofuerint. Enimuero leonis oculos flquis infpexit.quahs fît hiccoIor,inteUigit.Micant illi,ut ftuz diofeipfi prope confiderauimus,uelut ignis penitus fla grans. Dicitur color hic Græce ab omnibus glaucus, quod uerbum longo iamufu Latini poetxfuum fecez runt. Latius tamê patet glaucustnam prêter oculos no ^tuinos,quos, ut auis ipfius Græcum nomen declaraf, omnes glaucos eflè confirmant: multa quoque dicunz tiw glauca, ut ulua paluftris herbatut falix, cuius quum rródes,tum multo magis cortex in ramis, præfertim an/ niculis,nitet hoc colore.Que laudatVirgilius in equis, ,eof($noto carmine glaucos appellat,communi Jtalo/ rum lingua Idios nominatos. Namfpadices honeftiab eodempoeta ibidem uocati,illuftriores funt aliquanto, bail 5C ipfi,fed clari uulgo nuncupati : atque ii duo alio/ rum omnium maxime probantur colores in equis. Viz uaigitur ^ falix,quas idê Virgilius glaucas dixit, equi .item fpecies optimatcaftanea: etiam nucis tunica,alia^ 0 ï multa

^IO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CO LORIS VS

multa,prêter Leonis ac noc^uæ oculos, coIorcrngW cum oftendunt.Scd ut unde difcefsi, redeam ï quand® cæfius color tantum eft oculorum, uidendum eft, neu fit potius quem Ariftoteles charopon uocat. Sicemni abillodiciturleoab oculorum facuitia, quem Catullus poeta dodifsimus cacfium appellat. Vnde Herculesco' gnomento didus fuit charops, quafi iracunde intuenst Nam chara Gr^ecedra quoquediciturLatine:SCexeo/ dem utputo,horrore Charybdis nominata eft,amp; Cha' ronïdc quo cum inquit Virgilius, Stant circum lumma flamma,CatfiumuoIuitfenem ilium horribilem,accli' rum fignificare.Quanuis nonnefcia, charopon ab ahu aliterquot^exponi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A T E R CAPJd

HÖrribilis etiam colored ater diäus, omninoue^ lut anthrax, id eft carbo : nam propriè eft carbo/ nis extindi. Quare feite ut omnia,Terentius, Tam e» codam,inquit,reddam atcp atram, ^ eft carbo. Et inde à Virgilio cinis didus eft ater, amp;nbsp;fauilla atra. Sanguis præterea caloris atq? colon's igneiparticeps, effufusac frigefadus amiffo rubore, tanquam in carbonem muta fus,ater ab omnibus uocatur.Dicitur ^rnors atra,quia cadauer extindo calore illo uitali, quo corpus alitur, atrum relinquitur, ut eft carbo,quae mihi perquamele/ gans uidetur fimilitudo. Quid quod dies atri eadem de caufa didi fueruntfQui enim ludum afferebant,carbo nibus: ut contra dies læti fcrupis fignabantur gypftis. ex quo Horatius ait: Crefa,an carbone notandi. Differt in hoc à colore nigro,quód ut omnis ater eft ni/ gertfie non omnis niger eft ater:horrêdus eft hic,trifttsgt; uifu iniucundusjugentibus accommodatus,ille contra nónunquam lepidus ac uenuftus:ut humani oculi funt complures,quos nemo atros diceret,fed nigros»iis^ ta men

•Liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri

mênihil mafori cum uoluptate fpcdamus. Vocabatur autem ater ab antiquis etiam anthracinus, idemc^ fur/ uus:quibus loge minus funt nigrijiuidus amp;nbsp;fufeus.Ab ter ex graui corporis idu proueniens deformitatem ha bet. Vnde inuidi aliorum bonis, uelut uerberibus lania ti.amp;idcirco exangues, liuidi nuncupantur. Alter non infuauis,amp; in homine perfepe laudatur. Qui tarnen,fi «nodûexcedit,ac maximefuicus eft, Ôf quafi nigrefeit, preffus dicitur:ut quæ aliquâdiu fubprdoueftis pref/ fanimiumcoloratur, Legimus etiam equi colore prefz fum.Secus ucrofafciolæcolorifcæ didæfuerunt.quæ non faturatar, fed uix colore aliquo illitæ è coronis de/ pendebant.Eft autem forma diminutiua,ut Lycifca,Sy rifca.Aquilum ueteres hune fufeum à colore aquæ uo/ carSt,qui inter nigrû eftSC album,id quod Plato etiam ^oect nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ALBVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP,III

K St autem albus color purifsimus,quocirca ad ani/ mum translatus pro fyncero capitur : is nullibi^ in niue,clarioreft,quant tarnen atram effe Anaxagoras affirmabat. Sumit 45 pallido, unde timor albus legitur, amp;nbsp;metu exalbuit.Quâ ob rem Romanat mulieres quo/ da funera fequebant in uefte alba,tanquâ mortui quem efferebât,coloré referrêt.EIucct câdidus.ateg oculos de led at. At candes non hoc tantû eft,fed^ ignito accipit. Itaqiie Veneris humeros rede dixeris cadidos, uel can dêtes.Ferrû quod à marito tuditur,non candidu eft,fed candens. Eiufde generis eft canus,qui etfi ad alia träffer tur,proprie tarnen eftcapilli,ÔL barbæ fenilis, Nafcitur equusnonnunquâcanus arque albineus, no idem qui amp;nbsp;eädidus aut albus,fed huius non expers Eft 06 color albinigricß pticcps,a Grçcis inde Leucophæos,uoceu ànoftris ufurpata,uocatus Genus eft id coloris nattui.

non

çn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE CDLORIEVS

non ênim inficitur, fed ouïs ipfa fie natura quafi pit^ tur.Hûefibtfeda facerdotijmfumpfit fanÂfstma.qui nulla tunica hneapenttus induti,pro cîgu!o reftefeuiiv ci'unt nodofa,ac figneis tantum calciamentis ufî, prees' rio unSum quæntant.

PVLLVS. CAP.V

QValis uero fit pullus, oftendit terrae ipfîiis color! maior enim illius pars pulla eft. Itaquequonia« ea mortuis iniicitur.uoluerunt ueteres,ut qui lugcrenG pullis pallis,terræ fimilibus,efsêt amidi.Dorfum etian’ leporinum proprie eft pullum:quam obrem nature ipfius dodus magifterio, terram recêtem ab aratrome' tu pauidus quaerit ille,ibiq? nonnunquâ ftratus,nulla^ re abditus,uenatores,canescp ipfos prætereuntes,3cla gaciterprope omnia perquirentes, coloris tantum 0^^' neficio fæpifsime latet ! amp;, ut in quodam epigrammatt de lepore diximus, Quemfuganonrapitorecanum,non occulit timbra!

Concolor immotum fub loue terra tegit.

NulIa arte autimpenfa color hic paratur. Natutaen**’’ fie prouenit, undenatiuus quoque uocatus eft, dine’^ fus ab eo de quo locuti fumus. Iamc^ nos Cofentin'» apud quos multa antiquitatis ueftigia apparent, fiq”*' dem 5C præficæ,u t qu5dam,mortuos laudant, ÔiJ ß^^f nium in ufu eft, ac nemo fine fuorum ofculo fepelin»» utriufque iexus ueftimentû funebre, natiuum dicimus! quâuis atrum fit illud,amp; in mulieribus matrimonio ini’ dis cyaneum, quo Graeci, ut didum eft, olim in funere utebantur. Idem quoque Hiipanus uocatus eft amp;Bae' ticus,ctiam Mutinenfis. Iniis enim locis id genus laß« uidetunEft autem pullus nomen,ut reoejdiminutitiui” à puro,uelut à rara ueftimenti genere fit ralla, ab opéra

t , LIB EK - j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r»

opclla^aterraetia tdlustutlana puUa fitpura, nuUodio colore infeâa.fedruotanwm amp;nbsp;ingenuo contenta-Co/ lorias huiufmodi ueftes per fe coloratas aliqui dixerut. Pofuithanc uocê Auguftus in fuo teftamentogt;ubi hæc uerbalegebantur,G.aufapes,lodices purpureas amp;nbsp;colo lias naeas» Atcç indidem.ut fenuo» diôi funt pullt eqno tum,aUarumâ pecu dum, quafi puri, nulla adpuc libtdt ne autlabore uiolati.Sunt huic puUo fimiUimi color im plnuiatusjdidus uelut fumato ftiUicidio implutust œ fuafus,qui infuafus quoque uocatus, lutum rerert. bit autan fuafuse ftiUicidio etiamfadus fumolo in ueltu mêtoalbo.Qvure baud dubitanter non alius eft quant impluuiatus t quanuis aliqui tradiderint colorem omz nem,qui fiat tnficiendo,fuafumdici, quodilli quo dam/ modo fit pcrfua(um,in afium quemuis colorem ex albo tranfire.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TERRVGIÏIEVS CA-P»V1

quot;T? Errumlongo fitu rubiginofum.facile oftendit colo ' Je rem ab ipfo appeUatu ferrugineumt agit enim is,id eft refert colorem ferri .Quin ÔC filamenta, quibus fæpe conopxum,ÔCmùltac practerea ueftes lineae circunfuun tur,fertuginem dicunt infedores» Tunica etiam nuclei pinei lanugine quadâpuluerulcnta,€erruginea eft. Erat is quoque lugentium colordtacp capiiur nonnunquam ÔCipfepro€unefto,atcç eadecaufahyacinthi didiitue/ tût a V irgilio ferrugmei,quafi lugubres ’. quia puerum, uteftinfabulisjcafuinterfedum Apollo diuluxiuatqj ineius foliis uelut epitapbium,in fut dolorisperpeiuum monumentuminferipfit, non quia uere Rons color fit » ferrugineusxft enim is,in quern mutatum ferunt adule ttentulum,purpureus.De byacintbo inltteratumftoz fculum tr anftormato fectmus hoc,

P Nil

Nfl opus eîogio redimtre.aut flore fepuîchrumî

' Ïpfefibf flos eft,elogiumcß puer* Eodem modo cœlum uocatur ferrugmeum.hoceftnu^ bilumamp; tnfte:atqucapudeundê Virgilium^fol capul fuumniridû in morte Caefaris texit ferruginc.quaßco/ lorem fe induit lugenti aptum:ut tanti uiri cædem foi ip felamentari uideretur.Nec alia ratione Charontisnau* culamdixitferrugincamgt;^quoniameauna loco San/ dapilæ,mortuos omnes uefpillo indefelTus tranfucAt' Nav F v s c AP. V ii

On cundêclTe rufum,at(^rubra,exhocintcnig* poteft,qgt; redè dicit fanguis rubcr,rufus non rec^è.Rur' fus barba SC capillû Aenobarbi rubrS ueteres non dixe runtîfed modo rufum,rutil3 modo,qui idc cft.Quw® canes immolabât Romani facerdotes,n«q rubras uofs tas,fed quas nue rufas nue rutilas appellabât,ad plgt;^ dû caniculæ fydus,frugibus inimieû. Ex quo manifoW eftrufum rutilât^ eundê efle,id quod ex antiquis etiaw aliqui docent-E earns igit colore fan's noto, atq; O‘'n^“° rû barba,amp;capillogt;cuiufmodi fit color riifus, appar^^' Hûc ruftici in armentis robû,gtluûcp ohm dixerût, at^ etiâ heluû,ut uini genus eft quoddâ inter rufum albn^gt; nullinoncognitû:quod quoniâ cerafi colorérefettdu^ r^âni,cera{olum aliqui dicûtltaliæpopuli SedÄburfW iidem appellabât uitulâ,quæ roftro effet rufo. AthoW® burrhus eft,qui prâfus,cibo Ôé po none rubet: hune sHy etiâ rubidû uoeâtJnuenit Ôf rubeus,etfi alig no indoW uocé no elle Latina monuerint:cû tn apud authorcs no malos ex unis nigris fieri uinû forte légat,è rubeisaoio fuaue.Neenô bos rubeus probet. Verbû eftomninor^ fticG,nec prorfus idêcoloreft»quiamp; ruber/edadeu^ proxime accedit.Quid q, ruffeus etiâ legiLnegat q«^ euctunn

liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jlf

cuetuftis grammancis dici pofTe, ruffum jubet, ex quo pannus eft ruffâtus, Vtrunep certe Latinum eft,fed ara tons magis qua oratoriszhabent enim Ô^ fua uerba qui furiuiuuntjurbanis nonnullis inaudita.Rufleu equum dicunti!li,quinonplanerufluseft, fed aliquato minus ruboris babes,idem fere uidetur.Hic autê,quoniâ quafi cruentato fîmiÜs eft, hodie faginatust quafi fanguinatus uulgo nominatur;quanuis hums nominis nonnûquam equi albefeant. rvber cap.viii RVbrum maxime indicat animantium fanguis,2C quo lana inficitur,coccus: granum id à noftris uo/ caturmndeueftis eft coccina, nulli ignota. Oftentat tax we hue coloré præ cæteris rebus liquor purpurae,cuius adeo gratus eft color,ut fiquid paululum habeat rubo? ns,modo uifu fit illud non iniucundS,purpureum fgpe oicatur.ut funt uiolæ,amp;uaria Horn genera:quin amp;nbsp;can/ didusjisenimquot^ oculos remorat, a poetis uocatur ^nunquapurpureus. Nam amp;nbsp;olores purpureos dixit Horatius.amp;niuem ip fam purpureamÂlbinouanus.In uenitur amp;nbsp;blatteus pofitus pro purpureo. Non prêter/ eudus eft color uiteis frondibus arefadis fimiHimus.SC Wcirco xerampehnus Græce didus. Vfurpant hanc uo cent Latinncertum enim uitis genus adulto iam autum P^^pinis rubet uelut cruentatis, unde nomen coloz wwtbtum eft, Rop ab omnibus nunc dicitur ßcca\ Atrabapticas ueftes eo colore infedas, quoniamineo purpura nigrefeeret, aliqui appellauerunt» De ea re £1/ e am excogitatam his uerficulis fui complexus, æderetimmeritæuius dum crura,cecidic

pie fua:amp;dira cacde Lycurgus obit.

’ m P”“?“*”^*s»rubet hoftis fparfacruore AU«fo uitis ftipite,0C uka nefas»

Pl Rofeui

DE CÖLORIBVS

ROSEVS CAP.IX

IVcundi'fsimüs omnium eft color rofeus, arqueIiti^ manocorport, fil'd formofumeft quam ftmiilimu?’ Itaqueos,ceruïcem, papillas,digitos rofeos poetx^f’^ cunt : id eft candidos,ruborefangutnis penitus diffu^’ cum uenuftate : ifq; color proprie eft quem communis ferma incarnutum uocat .Refertenim maxime omnium pueri nitorem acuirginis:rofam nóMilefiam inteHigo» quxnimis purpurea ardere quodâmodo uidctur,ne^ rurfus albam: fed quæ utrinque decorê accepit, ófquö corpus hominis imitatur, quod lingua uemacula car/ nem appellat,eadem id genus rofarum incarnatum no/ minautt. Cicero colorem huncfiiauemdixit.

PVNICE^'S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP.X

APhcenicibus color phœniceus, puniceus quoep didus flagrat,uelutuiolaflammea:atq;itaa mub tis olim purpura uocata fuituiolacea,hodie penenomc feruatînam Pdondcius, quafi puniceus dicitur,etfialiqui uocem hanc uemaculam à pauonis colore faóa uoI3tgt; PhoêniceS uero alium ab hoc palma(quæ phœnixGrg ceeft)à fe nominauit.Color hic in equo, utiâ diximus, maxime laudatur,qui modo fpadiceus,baius modo,ba dius etiam SCbalius,uariis nominibus uoeatuseftTef mites enim paîmarum cum frudu fpadices,amp; baia Gr$ ci dicunt:unde equus ab equifonibus appellatur bains*

FVLWS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP.XI

Ex omnibus maxime lucet fuluus, quem multala/ /dlant,oricha!cum in primis,auru,ipiæq; ctiâfteHæî Quas non extinguunt uenti, non nymbus aquofa Nube cadens : celfa femper fed luce corufeant. Quarc Tibullus proprie fydera fulua appellauit.

Elt ÔC aureolæ fpecies areux,quam fuluam dixitVirgb ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius

liber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5«7

liusîSC genus quoddam aquilæ ab Ariftoteïe maxime eekbratum,colore enam fuluo.Qui fi obtufusquoz dammodoeftjatque obfcuratus, uocaturrauus.ïamlt;ç ficHoratius lupam appcllauif,cu/us eolorem noto ma/ gisuerbopleriqueomncs fuluum dixerunt. TradutaU quirauos oculos,quos in cane Ôd ariete laudat M. Vat ro,inter cæfios elle amp;nbsp;Hauos.

Ornat fæpecofor hic flaiius uirginum,ac pueroruta capitatatcç inniaturisfrugibus femperelucet,necnon propukhro frequenter pofitum uidemus.

At luteum nihil æque okenrar, ac Hos calthæ Só gez nilbe,oui(^ etiam uitellus. Croceo eft hic perquam fimi listed Jucidioraliquanto: ab antiquis flammeus quoep didus.quoniam eo flaminis uxor flaminica utebatur» Poteft hoc loco pallidus poni, ac luridus : mortui color eft hic horribilisjipfiufi^ mortis,ut pocrç dicunt, £lt; Plu tonis.Illenônun^ uel gratus in homine, atep amabilis» VIRIDIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAP.XIl