S'TVRMII DE AMISSA diccndi ratione.ad Francifeum Froflîum lurifconfukum Libri duo.

C^pliQta eft hifee duobus libris, Sd intc-gta interpofita Ciceronisorado, S|uam pro P»Quintio habuit.

IOANNIS STVRMII DE atnifladkendirarione,adFrand(cura ■ Frofliutn, luhfconfulium, Liber primus*

A RERVM BONARVM FRANCISCS Froffi.natura cft,ut funt, cos ad fe amandum excitent, quibus ticro uitiofiim eftamp; peruerfum jngenium,hosautinf quos habere, autcerte non multiim delcdare uideantur. Sed illud mirabilc eft,cum bonamm amp;nbsp;malarum return contraria uisfitatt^ natura,cumq;uiri ftudiofi,hominibus non bonis permukum fint difliniiles,efietamenmagnam in erroribus confenfionem generis humani.Pluribus enim in locis, non fix lum qua inferiora dignitate funt,exercentufita,ut melioribus anteponantur:fedmalaetiamficexcokintur,ut rebus prada^ fis non locus ad laudem retinendam reIinquatur,Nam Régna amp;nbsp;nobiles populi non modo militari rationi majora quam cF uilifcicntiæ praemia conftitucrunt,eftct enim hæefereda com Paratio:(cd luxusetiam quod grauiflimum eft, Ö^ ambitio SC Wipudentia,ita ufu atqj confuetudine recepta funt,ut frugali' tatisSc integritatis amp;nbsp;pudoris exigua ratio habeatur* Hoc, turn deprauato iudicio naturae mate,turn etiam bonorum im» geniorum fît imbecillitate* In rebus enim arduis 8C praeclaris uia amp;nbsp;ratione eft opus, amp;nbsp;cö omnia praeclara diffiicultatem. coniimâam habcant ,carcnt picrunq; hoc ordineSC modo. ttiamlaudataingcnia: quo fit ut return pulcherrimarum ftm dia contempta iaccant,Sv ea laudabilium artium dodrinae ma ^oconfenfupraeferantur,quæàuiciofis naturis folent cele-brari . Qiiamucrofitdus quod excellitdifficilisSC ardua im uentio, hinc uideri poteft,quod eiufdem poftquam perfc'. MUraamp;aditumaeft, non poteft diu ut nó contaminetur ufur ij tetf

rrtineri. PiTriflîmè maforibusnoftn’s diuina uocctradita rdf gio cft:fedeadcmnon multi's poft annfsitaeft deformata,i^ deincepsuitiorumamp;cupiditatum hccntiaatcp fndulg^tö® befe^ata amp;nbsp;corrupta,ut qui locus port us cHe putabatur Ä^ß^ tiododrinae Chriftianaf,ismalarum aitiumfcdes.St fcelerW® pitiorumep perRigium extiterit» Eft hæc natura cum rçrû 0^ mum bonaru,ut facile hominû cupiditate amp;nbsp;ftulticia uitient 1 turn precipuè ut religionis,fic etiam rationis dicendi. Cum.n* maxime flor cretRomae eloquêtia, ibi nonmultisannista de formata amp;nbsp;fpoliata eft,ut ne^ rode ad noftra ufep têpora ucW j ftae fit reftituta clcganti^Ä pofthac ppetuó fua pukhntudK’f quam in natura habet,inter homines caritura uideatur, nifi ah' j qui oriâtur,qui maximo ingenio prediti,nobis ordiné uiam^ illam in difcendo oftendant,quç ueterum Romanos Gr^ rumep rationi fit ^maxime confentanea,Hanc«n. propt w uerfamamifimus:quocircanifitalcs homines mittantur dto nitus,qui eandem perditam inucniant atep reportent,nulla fplt;* crit reliqua reftituendæ amp;nbsp;inftautandæ nobis eIoquentiac.Ete nim fi cum maxime atep mirabiliter exculta eflet, turn non po tuerunt earn fumma ingenia conferuare: maximopcre bis tem poribus arduum crit amifl^m recuperate,amp; fuo quafi reddert populo Jnueftigandae igit nobis hoc in loco Froffî caufæ fimt, quamobrem nunc carcant ilia ciuitates: 6c cur poftcaquâ ans fuperior habuerit homines,5v'dodtrina amp;nbsp;diligentia excellen tes,amp; noftra ingenijs etiam non malisabundet,tarnen propeW hil abfolutû perfedumep oranone cognofeatur ♦ Nam tametu per Germaniam permulti funt,ut nolh,qui in fermone quon diano linguam amp;C puram amp;nbsp;ornatam habent, tarnen non earn habent magis politam, quam hi qui cum Ennio aut cum Tlm cidide uixerunt,quos confiât elcgâri fermone à' graui oratio neufoscfle,lèdfacultate,ufuatcp natura comparata,non arte perpolita»Quibusctiamper Italiam meliormens adimitatio'

ncmfummi amp;nbsp;pr^ftantiffimi «^u^nô dicendo confequi mihi udk eîoqucntiæ laudcm lcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempora, ij (uo

Midentur. Quiuero P»«'»perpenderSt» ^ifcpgeneredelcaatus,imttau nbsp;nbsp;nbsp;P ^^„„8 eóquouctete»

Quamigitur caufamelk dteem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Videbimus opv

pauenerunt,nosquoeç acceacr wha„cAiqv^umwisu.ns^^otofu.___XH^^^^ hdctabimus.CraUusapudy»‘-a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^.^^ rationem

tinccciïariafunt.fubtilitcr ^quot;“ ^^j ‘yod«olumus.aflequa inaicjeeotd««ilt;mCgMJP«;^21gt;l^ mvir.NeœambiguumcftC^

Uun^enunuamfuaexp e^ ^^^^ ^„^difputationt ^«‘No^tbfenteniiasfoluintt g ^ nbsp;ß^^

dedatam,fednaturametiamamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deïïccupionoftïisboïr^inibus,nomrbi au nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pvimpnertp

1 ApoUinematcçMineruâ nouem Mu^fispoetxpr^uciuntllic \ nbsp;nbsp;nbsp;noshae nouem orator i 2lt; lapienti fubijciamus»bion*n»\apien

\ . linguediffvdiumberüQuareadteconcüiandäamkkiäotatiO' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq niset

BIS Ö^cogftttionis, rede ilia noiicm ad obfeniandum prw^ fiue Craflus fine CiceroUitn'ufq^.n. habenda (entétia cft.Quiü igitur eft ïn his quod çtas noftra magfs qua'm ilIorS defidcrti' In quo illi nobisfunt beatiores ? ubi iHa fünt,quorum nos dein tutionemiferioresfumus^ Videmus annis lam compiling'* amp;nbsp;induftna amp;nbsp;fubtiUtate prxclara cftlorefccrc ingcmajingn^' rum expheatoresinfantixq^informatores in omnibus ciun^n' bus abundare,eloquentiæ doctores prarmfjs maionbusquai” anteacomparari,nondceflècæterarumetfam artiumatqjdo' drinarum magiftros,fummam copiam amp;f oratommamp; po^’’^ rum, omniumt^ fcriptorum extare, excrcitationem tantam^ prscipuèper Galliam,ut etiam his qui doeët nimia eirciM«® lt;ur:reccptumenèin confuetudincmlatini fermonisufum/^ cordationem ingenq, amp;fufceptam uit æ huma nions atif râlions inftitutionem, in muleis non niß morte finiri,amp; ^“ omnia hge nobis comunia fint c5 illis,qui tarnen nobis piP® runr,quæ caufa eftFrofTitantpinfelicitatis^CertèilIudw»^ non fatis honorata res eft,ó^ quia modo atep ordine ca^’^ï quia exigua ratio iuuentutis habet, non poteft non quam fpedamusperfedio.Fuerunt p annosnonaginta , plius inauipicati labores difcentium,^ fumma fiiit,niu^®’ • deftitutio«Nam quoniâqui docuerunt aut fœdam fecutierant,autnondumeruditam,caruitpueritiadoding . ' gantiinformatione ,amp;quibus Deusuimmgemjprnfft^'’ ^j dcdit,iUi feró quid optima eflêt potuerStanimaduertcre»^^ dum iêcuti funt magnü quidem illi nomen eópararunt, 1^ dodrinamagna,n0exdicendirationetali,qualé uetcres t . Romani turn Graeci habuerunt.Praeterea qui potueruOl 1 a(Ièqui quonia literarum magiftris parua et ant propoß^ P^ mia,amp; ad contempts maior tp ad laudê locus rclidus ‘‘’‘^^j bendo utilitatcsadtulcrunt,docendo parum profuerunta _ fccntixdtatj fenefciqjus ante^ uerboruoifeeukatem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji

^i fcribcndi^ rationem afTequamur, fi tamê quifquâ cft ctiam decurfa çta te affccutus. Socrates Gorgiam Leontinum,Prot3 goram Âbdcritcn,amp; reliques Sophiftas uehementer infedat, n^od in magna profefïioneignari rerumeflcntîquidfî hodie «iucret Socrates?nemincm certé in litcris ÔC in iHa Philofophia B?^^ucnirc,quein cum iIIiscomparct»Fucr«nt.n*non pro KUionisnouitate magni illi uiri, fed rcrum etiam habebât cœ gnitionem tantam, utciuitatibus adinirationi effent, ô^ Gor^ etiam foli non inaurata, fed aurea ftatua eadé de canfa fuit

3 Græcis condituta. Sic optime conditutac Refp» non folû mili tiæ «: forenfibus occupationibus pragma condituer unt,fed IP oerorum etiam rationem fummam habucrunt, neqj utilitair bus modo,uerum etiam honoribus literarum amp;nbsp;dicendi magP ƒ osprouocarunt.Qiiamobrcm non ingenijs folum confulcn «urn edjedciuitates etiam excitandæ,utquàmdiuiénon pof elineliberorumpoderitatc confidere kiunt,tamdiu etiam Üz Pgt;^arummagidrosretineant,atcpitaretincant,ut fuo uitat ge-?’^^^2’’*™«'gt;bon ad alias,ubi plures utilftatcs fint, uitat ratio/ es deHeftant.Sed non bate códico, quad ad me etiam idud perunerearbitrermeep enim me inter cos qui quod require id ‘ po tontelutnero,ôi fiberaliter mecum atdum ed : Icdillud uc' mconfiderent etiam exteri homines, nifi propofitis utifitati/ Q ^ nbsp;nbsp;nbsp;®citari ad res magnas atq; necedarias duitatibus, in*

ft»*/7*®^“f*quot;*P^SCpcrannos multos perpctuata uitat me» mg ß ®^fionc amp;nbsp;uoluptatc retineret, nifi refpicerem quo ftiP .^? ’b hominum genere uiucre uelit, amp;nbsp;ad quas res me cum^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commutarem hoe docêdi munus

ric S *? , ™°^ ^ fi'f-'e moribus auara alicuius artis profefiïo* tution •^’*^^’^^“”’ ”’*^* *“ literiscd,amp; acquiefcendum ei indi-eænod ^''^W quot;'^ ^^ natura atq^ Deus addixit, inde etiam tan*. Rentia ^o®“’.^'^us adferendx commoditates, quantas diligt;, « nbsp;nbsp;w dudio potero, comparare « Magnum £lt; arduum,

DE AMISSX DICENDI RATIONE LIB. t opuseft,relb'tuerc uetuftam dicendi ratjonem, ftulrum tö^ pollicen‘,infani aflecutum fcputareilêd quia ea rei natura » unius ui res in tantis difïïcultatibus fuccumbcnt, amp;nbsp;multlt;»^ opera opuseft:resetiam ipiafummum ociiim, diÜgentwi” f ngularem.iudidumexadum.ingenium ad earn rem aptun’) naturam idoneam requirit» Itacj uereor ne fi etiam ego aliqu’“ coner adferre,uidear plus arrogare mihi.quam nel ingenio ud facultatequeam comprobarc.Qiianquam enim primum o“™ amp;nbsp;optatum ocium comparatum fit, licet opera diligcntiani^ promptere poflim.tametfinatura mead literarum AxidiiOTfl» xeritdibenter tarnen agnofco amp;nbsp;fateri debeo ingeniumin'”^ admodum efle exiguum,amp; judicium ita tenue,ut fine pud«* de rebus non debeam pronunciare» Sedenim ineafomw^ tentia.ut putem fi' quid benefit ab alrjsqui artepræftant,id «o' am à rudibus poflc non arroganter annotari» Cum cnim non par urn in facicndo dodus ab indodo difFcrat,in iudicando tarnen magna fimilitudo eft» Verum eft etiam aliquod difcri/ men, amp;nbsp;qui non inuidioid ingenio funt, SC qui funt publican rum uulitatum cupidi,in rebus magnis ^difficilibus ,fi Iiabcnt, qualecuncç illud fit, fi commoditatem habeat,debent proferre in medium, amp;nbsp;uideri uoluifleprodefle amp;pro^ fuifle quoad potuit fieri humanis neceflitatibus. Ita(^ ego in relcuiSc abieda declarare ciufeemodi uoluntatcm ftatin»Ä orationequam Cicero proQiiintio habuit propofita,brcur ter explicate,qua:ad intelligendum amp;nbsp;ad obferuandumot ad imitandum pertinere uidebuntur » Hoc cnim modo uiK-bitur quomodo amifla fitcloquentia,amp; qua rationc uetusiHa confuetudo exercitatioque dicendi fit repetenda » Facihus etiam magnarum return formae,quac Rib fenfum ipfæ non ue niunt,animo teneri poflunt ,cumid quod ab accommodato ad cas perfedóque habitu profedum eft, antepotuimiism-

VAE RES IN CIVITATE DVAE PLV rimum poflunuhæ contra nos ambx faciunt in hoc tempore: fumma gratia,SC eloquentia.qua rum alteram C» Aquili ucreor : alteram metuo» eloqucntia Q. Hortcnfij nc me dicendo impe* ( diat,non nihil commoueor. gratia Scx.Neutj nc P»Quintio no ceat,id uero non mediocriter pertimdeo» Neœ hoc tantopcre quacrendumuidcrctur:haec fumma in illisefletuinnobis elTent (altem mediocriaaterumitafcreshabet: ut ego,qui neep ufuia-lis, £lt; ingenio parum poflum : cum patrono difertiffimo com 1« para::P.Quintius,cui tenues opes,nulls facultatcs, exigus ami corum copia funt: cum aduerfario gratiofiflîmocôtendat JUud quoep nobis accedit incommodum: quod M Junius, qui banc aliquotiens apud te egit:homo amp;nbsp;in alqs caufis exercitatus, 8C in hac multum amp;nbsp;fæpc ucriatus,hoctemporeabeft,noualcgatione , f impeditiis:amp;adme ucntumeft:qui,ut fumma haberem estera: temporis quidem certe uix fatis habui: ut rem tantâ, tot contro-ucrfijsimplicatam,poflèm cognofcere- ita,quodmibi confucuit in exreris caufis effe adiumento : id quoque in hac caufa deficit* nam quo minusingenio pofTumdubfidio mihi diligentiam com »o paraui, qus quanta fit,nifi tempus amp;nbsp;fpatium datum Gcintelligi non poteft.Qus quo plura funt C» A quilixó te, amp;nbsp;hos, qui tibi rn confilio adlunt.'mehori mente noftra uerba audirc oportebit: Wmultisincommodisueritas debilitatatâdemsquitate talium

uirorum recreetur.Qiiod fî tu iudex nultö praeßdio fuifTe uM^'’ bere contra uim, 6^ gratia, folitudini, atque inopix: fi apud toc confilium ex opibus.non ex ueritate caufa pendetur:profcâoiii ( hil eft iam fandum^atcp fyncerum in ciuitate: nihil quod humili' » tatem,cuiufquam grauitas SC uirtus iudicis confoletur»certe aui apud te, Ö^ cos qui tibi aflunt, ueritas ualebit:aut ex hoe loco re pulfa ui,amp;gratia,locum ubi confiftat,reperire non poteritNon co dico C, Â quili: quo mihi iieniat in dubiura tua fides amp;nbsp;coiy ftantiataut quo non ijs, quos tibi aduocafti, uiris elcftiffimisd' «o uitatis fpemfumma habere P, Quintius debeatquid ergo eft^ primum magnitudo periculi fummo timore hominem afficiU quod uno iudieio de fortunis omnibus dccernitudt^ dum cogi' tat: non minus fæpe ei uenit in mentem poteftatis,qua'm xquita-tis tuac:propterea quod oês,qaorum in alterius manu uitapofita *^ eft;fxpiusillud cogitant: quid poffit is,cuius in ditioneac pote/ , teftate funt : qua’m quid debeat facerc. Deinde habet ad lier fer w j P.Qiiintius uerbo Sex» NeuiS, re ucra huiuice ætatis homines | difcrtiflïmos,forti(ïïmos,ornatiftimos noftrae ciuitatis: qui com muni ftudio fummis opibus Sex«Neuium defend unefi id eft de ” fenderc:cupiditati alterius obtemperare:quo is facilius quem lie-lit iniquo iudieio opprimere polfit.Nam quid hoc iniquius aut indignius C* A quili dici aut cómcmorari poteft ■; qua'm me,qui caput alterius,famam,fortunas(^ defendam.’prioreloco caiifam diceretcum prxfertim Q. Hortenfius qui hoc iudieio partesac-” eufator/s obtinet.contra me fit didurustcui fummam copiamfa

eultatemeß dicendi natura largita eft.Itafit, ut ego quiteladez pellere,amp; uulneribus mederi debeam: turn id facere cogar : cum etiam telum aduerfarius nullum iecerit. illis autem id tempus im pugnandi detur:cum amp;nbsp;uitandi illorum impetus poteftas adem-ptanobischU Ö^ Üquaiqre/d quod parad funt facere:falfumcn ' - ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meo

Q V I N T I 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

tn«i, quafi uentflatum aliquod tdS ieccrintt mèdicin» facienda: locus non erit. ld accidit Praetoris iniquitate,6C iniuria: primum quod contraomnium confueiudinemJudiciG prins de ptobro, quam de re maluit fieri, deinde quoditaconftituitidipfum indi cium : ut reus, ante quam uerbum aceufatoris audißet, caufam ^ dicere cogcretur. quod corum gratia,amp; potentiafadum cft:qui quafi fuares, aut bonos agatur :ita diligenter Sex. Ncuq Audio amp;nbsp;cupiditati morem gerunt: amp;nbsp;in ciulrnodi rebus opes fuas ex-periuntur:in quibus quo plus propter uirtutem nobilitatémque polRint; co minus quid poffînt,debent oftendere ♦ Cum tot tan 10 tiscç difficultatibus affeâusatq^affliâus in tuam C, Aquilifif dem,ueritatem,milericordiam P. Quintiusconfugeriveurn ad-bue ci propter uim aduerfariorum non lus par, non agendi po teftas cadcm,nô magiftratusaequusreperiri potuerit, en ci fum mamper iniuriam omnia inimica atep infefta fuerint,te C.Aqui- *1 Ü.uoscçquiinconülio adeftis,oratatcç obfeaat ,ut multis iniu-ttjsiadatamatcpagitatamîequitatem,inboc tandem loo conô ftetc,ÔC confirmari patiamini .Id quo faciliusfaccrepouitis‘. dabo operam ,utà principio res quemadmodum gefta amp;nbsp;contra-âafit, cognofeatis. C. QuintiusfuitP. Qtdntqbuius frater : fa- ^^ nç c^terat^rei^ pater familiasôi prudêsô^attcntus,unainrcpau lominus confider atus ,qui focietatem cum Scx.Neuio feeerit ,ui to bono,ucruntamen non ita inftituto,ut iurafocietatis,8lt; officia ceni patrisfamilias noflepoffet: nô quo ci deeffet ingenium, namneque parumfacetusfcurraSex.Ncuius,neq^inbumanus u pTsco eft unquam exibimatus. quid ergo eft Ï cum cinaturani bil melius quam noeem dediffet, pater nihil praeter libertatem re Viquiffet,uocem in quaftum contulit,liber täte ufuseft,quo im-puniusdicaxeftcttquarequodfociumtibi eum velles adiunge-ie,nibilcrat,niliutintuapecuniaeondifeeret,qui pecuniae fru-Aq ^qs

dus eilet, tarnen indudusconfuetudîne ac famfliar/tate Qp^” tius fecit.at dixi/ocieCatem ear um rerum, quae in G allia com^ rabanturierat ci pecuaria res ampla,ÔC r uftica fane bene euka,» fruduofa: tollitur ab atrifs Licinqs atcß à praeconum confeffuin Galliam Neuius,ód trans alpes ufq; transfertur.Fit magna m^ tio loei,non ingenq.Nam qui ab adolefcentulo quaeftum fibÜ^' ftituiflet fine impendio: pofteaquam nefcio quid impédit, amp;nbsp;i® commune contulit,mediocri quaeftu contentus effenon poK' rat, Nee mirum, fi is qui uocem ucnalem habuerat, ea qux uoce quxfiuerat,magnofibi quatfluifore putabat, Itacp herculehaud mediocriter de communi quicquid poterat,ad fe in priuatam dp mum feuocabat:qua in re iiadiligens erac,quafi q, qui magna fi* de focietatem gérèrent, arbftrrj pro fociocondemnari fokrent» Vcrû his de rebus non neceffe habeo dieere ea.quæ me P,Qnia tius cupit commemorarcttametfi caufa poftulat:tamen quia po* ftulat.non flagitat,praeteribo, Cum annos iam complures focie* tase(Iet,8C cum iaepefuipedus Quintio Neuius fui(rct,nccpit3 commode poflèt rationem reddere earum rerum,quas libidine, non ratione gefferat moriturin Gallia Quintius,cumadefe Neuius:amp; moritur repentino.hacredem teftamento reliquit hóe P,Quinaum,utadquemfummusmoeror morte fua ueniebat, ad eundem fummus bonos quoep per uenirct : quo mortiio, nee ita multo poft,inGalliâ proficifcitur Quintius.ibi cum iftoNc* uio familiariter uiuicannum ferè und funt,cum amp;defocietate in* ter fe multa communicarcnt,ó^ de tota illa ratione atep re Gallica na,neep interea uerbum ullum interpofuit Neuius, aut focietaté fibi quippiam debcrc,aut priuatim Qiiintium debuifTefCum s-ris alienialiquantulum eilet relidum,quibus nominibus pecu/ niam Romae curari oporteret:audionem in Gallia P, hic Quin' tius Narbonefe fadurum elfe profcribiCcar urn rerö, qux ipfius trant

Q V I N T I 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

erant priuatgJbi turn utr optxmusScx*Ncuîus hominem muitt« Werbisdeterretne aucflioneturteumnonita commode pofle co temporcquæ proferipfiflèt uendere ,Romae fibi nummorum fa cultatem e(Te,quam,Ü faperet,communem exiftimaret, pro fra-tema ilia necemtudine, Ôd pro ipfius affinitateïnam P* Quintq j confobrinä habet in matrimonio Neuius,óó exeahberos.Qiiia qnod uirum bonö faccre oportebaf,id loquebatur Neuius, ere-diditQuintius,eum qui orationem bonorum imitareturtfada quo(^ imitaturum.audionem uelle faccre defiftit, Romam pro-ficifcitur:decedit ex Gallia Romam fimul Neuius» cum pecunia »• C.C^iiintius P» Scapulae debuilfet: per te C. Aquili decidit P* Quintnis.quod Über is ei us difloluercuHoc eó per te agebatur, quod propter ærariam rationem non fatiseratin tabulis inlpe-xilTe quantum deberetur,nifi à Quaeftoribus qugfiflèt quantum folueretur:decidis,ftatuis(^ tu propter necelTitudinem, quae tibi *8 cutnScapuliseft,quidijsaddenariumfolueretur» Haec omma Quintius agebat audore QC cófuafore Neuiolncc mirum,fi eius utebatur cófilio,cuiusauxilium fibi paratum putabat. non mo-doenim pollicitus erat in Gallia, fed Romg quotidie, fimulatcp fibi hic annuiflèt, numeraturum fe dicebat.Quintius porró iftu j® poffe faccre uidebat.dcbereintelligebat,mentiri,quia caufa cur mentireturnon erat,nonputabat:quafi dominummoshaberet, ita conftituit Scapulis fe daturum:Neuium certiorem facit, ro-gat ut curetquod dixiflèt »Tö ift cuir optimus ( uercor nefe de/ rideri putet, quod iterum iam dico opumus ) qui hunc in fum- iï mas anguftias addudum putaret, ut eum fuis conditionibus in ipfo articulo temporis aftringerecaflêm fefe negat datur um,nifj prins de rebus rationibusc^ focietatis omnibus decidiflêt, Ód feii-iêt fibi cum Quintio controuerfiae nihil futurumiPoftcrius ingt ifta uidebimus Quintius,nunc hoe uelim cures ( fi tibi uidetur)

quod dixifti*negat fealia ratione fadurStquod promifinèt/^^ j plus fua referre.quam ft,cum audionem uenderet, domim iw*

quippiam promififlet. Deftitutioe ilia pcrculfus Quintius,ab^^ j pulis paucos dies aufert,in GaUiam mittit, ut ea quae profaiF' i ÿ rat,uenirent.Deteriorc tepore abfens audionaturtfcapulisdini

ciliore conditione diflblaituunc appellat ultro NeuiumAq*’® niam fufpicaretur aliqua dereforccontrouerfiam, uideretut^ primum amp;nbsp;quam minima cum moleftia totarcs tranfigcretur» Dat ifte amicum M»Trebellium, nos communem necelfeiut” *• qui iftius domi erat educatus,amp; quo utebatur ifte plurlmS, pro'

pinquum noftrum Sex» A Iphcnum. Kes coucnire nullo modo , poterat,propterca,quod hie mediocrem iaduram facere cupiC' bat:ifte mediocri praeda contentus non eratfttacp ex eo tempore res efle in uadimonium coepiuCu uadimonia faepe dilata eflent* it Et cum aliquantum temporis in ea re eflet confumptam, neque

quicquam perfedum eftefuenit ad uadimonium Ncuius.0Wc cro C. Aquili,uos(Ç qui adeftis in confilio,ut diligenter attenda tis,ut Gngulare genus fraudis,amp; nouamrationem infidiarum co gnofcere poflïtis.aitfèaudionatum effe in Gallia,quodfibiui/ ^ derctur/e uendidiflê,curaflc ne quid fibi focietas deberet, ft ia® neqj uadari amplius,nccp uadimonium promiticre, ii qmd age re fecum uclit Quintiu^nó reeufare» Hic cum rem Gallicanam cuperct reuifere,hominem in praefentia non uadatur: ita fine u^ dimonio diiccditur,deindc Romae dies XXX ferè Quintius co sy moratur, cum eseteris qua: habebat uadimonia differf, ut expe-

ditus in Galliam proficifci polfcuProficiicitur: Roma egreditur ante diem IIII Cal, February Spurionc amp;nbsp;NorbanoConflit quæfout eum diem memoriae mandetis, L, Albius Sex. films Quirinas, uir bonus amp;nbsp;comprimis honcftus una profedus elf. Cum ueniftent ad Vada Volaterrana qu» nominantur,uidcn£

bat,L»Publicium,qui ut Romam ucnit,narrat Neulo,quo in lo couiderit Qinntium » quod nifi exPublicio narratum Neuio effet,non tam cito res in contentionem ueniffet. Turn Neuius ipfe, pueros circS amicos dimittit, ipfe fuos neceifarios ab atrijs v Licinqsôdà faucibusmaceUi corrogat,utadtabulamSextiam fibiaflintborafecunda poftridieïueniunt frequentes, teUifican tur ifti P.Qiüntium non ftetiffè,amp; fe ftetiflè ♦ Tabuis: maximæ fignishominumnobiUum confignantur : difceditm, poitulat a Butrieno Praetore Neuius, ut ex edidto bona pouidcre liceat ♦ ** iuffitbona profcribi eius,qui cS familiaritas Vuerat, focietas erat, affinitasUberis iftius uiuis diudli nuUo modo potcrat, qua ex re intelligifacikpotuit,nullüeffeoffKiumtatnfanauatcçfoJenne, quodnonauariciacÔminuercat(çuiohrcfokat.Eienimfiuerigt; nbsp;^^,

1 nbsp;nbsp;«cquiamicS,focium,affinem,kmaacfortu^^^^ tntuseft,uanum(eólt;perfidiofumamp;impructó^^^^

qurtsSexNeuq deqcit,feruulum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-eXum effe fa- i»

intereacontraiusóCcon£uetudrnem,eQicr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Exiftima groqjcommunia kruisto’^’^'^’^^'^^^^^ïqeuiumÏcciffetfi boc,quodpcr\nerasiftiusinGa\ba^diurn • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accepta

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R. O P.

trat in proüincia^quem ut ipfius dignttas pofci't, honoris gfsn'^ nomino«Iscamremquämaehementeriundicandamputarit.^ dccretisduspoterin'scognofccre. Alphenus jntcrea Rom^^. ifto gladiatore uetulo quotidic pugnabacutebatur populo w^^ fuojproptera quod ifte caput petere non definebatJftepofti’*t ut procurator ludicatum foluifatisdaret:negat Alphenus^qi“^ cfle procuratoremütisdare,quodreus fätisdarenon deberet, • ipk adefllt;t:appcllantur'l'ribuni,a quibus cum efiet certon’ xilium petitum,ita tarnen dtlceditur, ut idibus feptembribus Qinntium fifti Sex« Alphenus promitteret* Venit Romain Qinnttus, uadtmonium ßftit: ifte homo acem'mus bonormn po(Teflbr,expuIfor,ereptor, annum amp;nbsp;fex mefes nihil petit, qu*' efcitjconditionibus hune quoad poteft producit;à Cn^Dol^ Bella deniep Protore poftulat,ut fibi' Quintius iudicatum foto* tisdef,ex formula,quod ab co pctat,quoniam eins ex ton's R omæ bona dies XXX pofTefTa Gnt:non reeufabat tiusquinitafatisdarciuberetjlibonapofTenä effent ex ediuo-decemit,quam aequum nihildico:unumhoc dico,notiS, Si to ipfumtacuiffe mallem, quoniamutrunep quiuis inteHig^tepO' tuiflèciubet P, Quintium fponfionem cum Sex, Neuio ^cere, fibonafuaex edidoP.ßarrieni Præ. dies« XXX« poffefla to® eflencrecufabant qui aderant turn Quintio,demonftrabât de ƒ indicium fieri oporrerc,ut aut uto ep inter fe, aut neuter latisda' ret,nonneccffe effe famam alterius in indicium ucnirctclamaM porroipfe Quintius,fefeiccirco nolle fatisdare,neuideretiw ^ dicafle bona fua ex edido poffeffa eflej iponfionem porro n im' ufmodifaccrct,(e(id quod nunc cuenit ) de capite fuopriore lo co caufam effedidurum.Dolobella (quemadmodumfolentho mines nobiles, feu rede feu perperam facere coeperunt ita m ƒ tr ocÿ excellunt,ut nemo noftro loco natus affequi poHêi ) m^'

Q' V I TI T Î 02 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

TfamfaccFefoTtîflîmcpcrfcuerat.’aut fati13afè,attt fpôhfîonctn' lubet fecere, amp;nbsp;intcrca rccufantcs noftros aduocatos accrrime fubmouen. Côturbatas fané difccdit Quinnus,ncç^ mirum cui Iiæc optio tam mifera ramq? iniqua daretur, ut aut ipfc fc capitis damnarct/i fatifdcdiflèttaut caufam capnis.fî fponfionê feciflet, t pnore locodicerct.Cum in altéra re caufænihil cOct,quin fccus iudicaret ipfe de fe,quod iudicium grauiflîmû eft : in altera fpes diet ad takm tarnen uirumfudieem ueniendi,unde co plus opis aufa'teqquo minusattuliftèt gratie, fponhonem facere maluin fecit,tc judicê C. A quili ftimpfi't,ex (polo egitjn hoe fumma im 1« dicijcaufat^ tota confiftinludicium efte CAquili non de re pc cuniaria/cd de fama fortunisep P« Qiiintq uides, cü majores ita ConnitucrintjUt qui pro capite diceret,ispoftcrioreloco diccrer, nos inaudita criminatione aceufatorum, priore loco caufam di* ccreintelIigis,Eosporróqui defendereconfucrunt uides accula , caingeniaconucruad perniciem,qug antea uerlabatunn blute atep auxilio ferendoJllud etiarn reftiterat, quod hefternö diefeceruntjUt te in jus adducercnt,utnobis tempus quadiu di* ceremus,prpftitueres.Quam rem factlea Prç tore impetra (Tent, nifi tu quod edet tuum jus amp;nbsp;offïciG,potcftascp dociufles»Ne^ j® -nobisadhucpraeter te quilqua fuit, ubi noftrum lus contra illos obtmeremustnccg jllis unqua fat is fuit illud obtincre, quod pro-bari omnibuspolTet.lta fine iniur ja potentiâleucm aiqj inopem elfe arbitrantur, Verum quoniam tibi inftat Kortenfius, Ut cas in confilium a mepoftulat,ne dicendo tempus abfumam, querit *r v pricre patrono cauflam defendête ,nunquam perorari potuiflè, non patiar jftâ mancrefulpjcionem,nos rem judicari nolle. Nee jlkid mihi arrogabo,me pofte caufam commodjus demonftrare quam antea demonftrata fiune^tamê tammultauerbafacfam, propterca quod filt; ab illo qui turn dixit informata jam caula eft.

amp; à me qui rte^ excogitate, neque pronunciare muîta pofTum bremtas poftulatur : quae mihi met ipfi amicinîma eft* Faciaffl I quod te fæpe animaduerti facere H or ten fi: totam cauf» meædf Aionem certas in partesdiuidam.tu id femper facis: quia fempet potes.ego in hac caufa faciarpropterea quod in hac uideor pofft faccre.quod tibi natura dat:ut femper polTis:id mihi caufa dat: ut hodie poifiin,certos mihi fines terminosçpcôftituamfextraquos egredinonpoffirntfimaximeuelim: ut amp;nbsp;mihi fit propofitum dequodicamîôd Hortêfiushabeatcxpofîta,adquærefpondeat; amp;nbsp;tu C.Aquili iam ante animo profpicere polls, qiubus de rC' busauditurusfis.NegamustebonaP,QuintnSexteNeuipoiK * diffe ex edido Praetons. In co fponfio fada eft» Oftendam prf mS caufim non fuifle,curà Protorepoftiilares,ut bona P.Qum tq poflideres.deinde ex edido te poftidere non potuifle .poli«' mo non poftediftc.Quaefo C» Aquili uosq^quieftis in confilioJ j ut quid poHiciius firn, diligenter memorix mandetis. Etenim rem facilius totam accipietis,fi hxc memineritis: amp;nbsp;me facile ue« ftra exiftimatione reuocabitistii extra hos cancellos egredi cona bor,quos mihi ipfe circundedi» Nego fuiflc caufarn cur portulan reunego exedidopoffidere potinffe. nego poffedifle. hacettia cum docuero:perorabo,Non fuit caufa cur poftularcs. qoi hoe intelligipoteftiquia Sex» Ncuio neep ex focietatisratione,ne^ priuatim quiequa debuit Quintius.quis huic rei teftis efti iden» qui acerrimus aduerfarius.in hac re te inquam teftem Neukita bo»annum amp;; eo diutius poft mortem C. Quim^foitin Gallia tecum fimul Qiiintius: docc te petqdc ab eo iftam nefcio qu^ innumcrabilem pecunia m: doce aliquandomentionem iecilieJ dixldc deberi : debuiffe concedam. moritur C» Quintius:qui tF bi,ut ais,certis nominibus grandem pecunia debuit. hatres eius P- Quinuus in Gallia ad kipfum uenit in agrum cómun^ do

Henic^jUbi non modo rcs crat : fed ratio quot5 ornhis, Ôi omnes •itcræ.quis tarn diflblutus in re familiari niiflêt ç* quis tam ncgli-gensî’quistam tui Sexte diffimilis;’ qui,cum res,ab eo,qui cum contnxiffet.teceflîflêtiSC ad hæredemperucnifTecnon bçredem cumprimum uidiflet,certiores facerei CappelIaretCrationem afferret; fi quid in controuerfîam ueniret ; aut inu a parietes, aut fummo iure experiretur C ita ne eftequot; quod uiri optimi faciunt, fi qui fuos propinquos ac neceOarios caros amp;nbsp;honeftos effe atque haberiuolunuidSex.Ncuiusnonfaceretf quiufep eo feruetfer turc^ 3Uaricia,ut de fuis commodis uelit aliquam partem amitte^ tcînequam partem huiepropinquofuo ullius ornamenti relin-quat,amp; is pecumam fi qua deberetur non peteretfqui quia quod debitum nunquam eft,id datum non eft: non pecuniam modo, uerumetiam hominis propinqui fanguinemuitamc^eripereco natur.huictumoleftusefleuidelicctnoluifti:quem nunc refpi-tare libère non finisiquem nunc interficere nefarie cupis: efi turn pudentcr appellate nolebasflta credo: hominem propinquû, tui obferuantem, uirum bonum, pudentem, maiorem natu, nok-bas,autnon audebas appellate» Sæpe,ut fit, cum ipfe te confir-malTesîcumftatuiflês de pecunia mentionem facere: cum para-tus meditatus^ ueniflcs:homo timidus,uirginali uerecundia,fu-bito ipfe te retinebas:excideb3t repente oratio : cum cuperes ap' pellare,nonaudebas:neinuitusaudirct»id erat profeâo,creda' mushoc,Scx.Ncuium,cuiuscaputoppugnet,cius auribus pe perciflè»Si debuiftèt Sexte,petiftès ftatim:ii nÔ ftatim :paulo qui dem poft:fi non paulo:at aliquando: fcx quidê illis menfibus pro fectoianno uertente fine controuerlia: anno amp;nbsp;fex menfibus ue ro,cum tibi quotidie poteftas hominis fuiflet admonendi:uer' bum nullum facis:biennioiam confedoferè appellas: quistam perditus ac profufus nepos, non adefaiam ,fed abundanti pe-Bq cunia

cuniafic difTokitiis füllet ^ ut fuit Sex.Neaiusî’ cum hominci» nomino.iâtis mihi uideor dicere.Debuit tibi C.QLnntius.nuiv quam petiftumortuus eftilk/es ad hairedem uenit, cumeSquo tidie UidcreSjpofi biennium deniep appellas,dubitabitiir utrum j fit probabilius,Sex»Neuiumrtatim fiquid deberetur,petitiiriiin

fuiffe ïquot; an nc appeUaturum quidem biennio C appellandi tempus non erat:’ at tecum anno plus uixit.in Gallia agi non pottiitï at amp;nbsp;in proutnciaiusdicebatur,amp;R.omxiudiciaflebanuRef ftat,ut autfumma negligStiatibi obftitent,aut unica liberalitas» »0 Si negligentiam dices,mirabimur:fi bonitatem,ridebimus:neq?

praetereaquid poflis dicereinuenio. Satis eftargumêti nihil effe debitum Neuio,quodtam diu nihil petiuit. Quid fi hoc ipfom quod mine facit oftendo teCtimonio effe, nihil deberi; quidem nunc agit Sex, Neuius^qua de re contre Lier fia eft; quod eft hoc v iudicium,inquoiambienniumuerfamurequidnegoeijgerinn'» in quo ille tot amp;nbsp;tales uiros defatigat s’ pecuniam petit, nunc de-nieps’ueruntamenpetittaudiamustde rationibus amp;f controuep ftjslocictatis uultdijudicaritiero. uerum aliquando tarnen, con' cedamus.Non inquit id ago C.AquilknccpineonLincbboro: *” pecunia mea tot annos utitur P.Quintius;utatur iànè,nonpetoî quid igitur pugnas s’ an,quod faepe mu It is in loeis dixifti, nein ciuitate fi t S’ ne locum fuum quern adhuc honeftiffime défendit, obtincat S’ ne numcretur inter uiuos S’ décernât de uita amp;nbsp;orna' metisiuiamp;omnibusS’apud iudicem caulâm priore loco dicats' Si ay earn cum orarit : turn denies uocem accufatoris audiat S’ quid ►

hoc quo pertincts’ut ocius ad tuumperueniasS’at ,fiiduelIes, iampridemadtimelïèpoteratjUthoneftiore iudicio confliAe' re s’ at fine fummo fcelere P.Quintium propinquum tuum iugn larc non potes, utfacilius iudicium fi t S’ at neque C. Aquiliusde capice alterius libecet iudicai:5( Q. Hortenhus côtra caput non

fidicïtdiccrc» Qiiid à nobfsautem C»Aquili refertar5* peciiz mam petit,negamiis debenïiudiciumfiat ftatiin,non reeufa-mus: nunquid praeterea ïquot; fi ueretur, ut res iudicio fado parata fit,{udicatumfoluifatisacdpiat:quibus à me uerbis fatisacci/ piet, ijfdem ipfe quod peto, fatisdet : adum tam poteft effe C» ^ Aquili,iamtapotes difcedere liberatus moleftia propèdicam non minore, quarn Quintius » Quid agimus Hortenfi ^ quid de bac conditione dicimusCpoflumus aliquandodepofitisarmis, fine periculo fortunarum, de re pecuniaria difeeptareC poffœ mus ita rem noftram perfcq ui C ut hominis propinqui caput in- ’» colume eflè patiamur;quot; poiTumus petitoris perfonam capered ac' culatorisdeponere ^ immo inquitabs tefatis accipiam,ego autS tibi non fatisdabo»Quis tandem nobis ifta iura tam æqua deferP bit f quis hoe ftatuit quod aequum fit in Quintium, id iniqua eflè in Neuiu Quintq bona inquit ex edido praetoris poffeiTa *^ funt.Ergo id ut confitear,poftulas ut quod nunquam fadü eflè iudicio defendimus, id perindequafi fadum fit noftro iudicio confirmemus.Inueniriratio C» Aquilinón poteft, ut ad fuum quifep quamprimum fine cuiufquam dedecore, infamia, perni/ ciecjperueniatï'profedo fiquiddeberetur,peteret:nonomnia i» indicia fieri mallet,quàm unum illud unde hæc omnia indicia na fcuntur»Quiinter tot annosne appellar/tquidem Quintium,cii poteftaseflet agendi quotidie:qui quo tempore primS maleage recœpit, in uadimonqs differendis tempus omne confumpferitt qui poftea quoq? uadimonium milTum fcccrit,hunc per infidias ^f ui de agro communi deiecerit.’ qui cum de re agendi nullo reçu fante poteftas fuiflêr,fponfionem de probro facere maluerit,qui cum reuocetur ad id iudicium unde hæc nata funt omnia,condt tionemaequiflimamrepudiet.fateatur fe non pecuniam,fed uf lam amp;nbsp;fanguinem peteretis nó hoc palam dicit ^ mihi fiquid défi iq betetut

berets peter emîati^adco iampridcmabftuIifÏ€m.*m1n1Hoc ^H to ncgodo,nihil tam inuidiofo ludido, nihil tam copiofaaduo catione utererifi petendum clïct.extorqucndum eft inuitoat^ ingratis:quod non debet,eripiendum atqj exprimendum eftd« # fortunisomnibusP.QiiintiusdeturbanduseftïpotenteSjdifert*» nobiles omnes aduocandi funttadhibenda uis dl ueritati.’ win^ iadentur: pcricula intendantur : formidincs opponantur.‘ ut *”^ rebus aliquando uidus amp;nbsp;perterritusipfe cedat.qug me heren» omnia,cum qui contra pugnét, uideo : amp;nbsp;cum illum confeHiirn » confidero:addre atep impendere uidentur, neep uitari ullo mo dopofle.cum autemad teC. Aquili oculosanimumcpretiiHï quo maiore conatu ftudioep aguntur: co leuiora infirmioraque exiftimo. Nihil igit debuicut tu ipfe prædicas.quid/ fi debuifl^ continuo ne caula fui(Tèt:cur à Pratore poftularcs:ut bonapoffi •r deres ;* non opinor id quidem,neep ius eflê : nc(p cuipiam expc' direquid igitur demoftrat; uadimonium fibi ait elle defertuw» Ante quam doceo id fadum nô eflè:libet mihi C« Aquiliex ofn efj ratione,atcp ex omnium confuetudine rem ipfam amp;nbsp;feduffl fimul Sex.Ncuq cofiderare. Ad uadimonium nó ueneratut ais, istqui cum tibi affiinitas,focietas,omnes denicp caufæjôd neceffi' tiidines ueteresintercedebant.illico ne ad Prætorê ire conuenit? continuo ne ucrum fuit poftulare.’ut ex edido bona poffidereli ceret; ad hæc extrema amp;nbsp;inimiciffima iura tam cupide decurre' bas îquot; ut tibi nihil in pofterum,quod grauius atep crudelius face' ’r re poHes, referuares. Nâ quid homini poteft turpius, quid uero milêrius,aut acerbius ufu uenire^quod tâtum cuenire dedecus^ qua tanta calamitas inueniri poteft ^ pecuniam fi cuipiamfortu na ademiUaut fi alicuius eripuit iniuria: tarnen dum exiftimatio eft Integra,facile confolatur honeftasegeftatem. at nó nemoaut ignominia afFcdus,autiudicio turpi cÔuidus, bonis guidé fuis utitur:

Q Y I N T I O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t;,-

«titurtalterius opcs.id qiiod mifernmum eft: non expedat» hoe tarnen in miferijs adiumento amp;nbsp;folatio fubleuatuncuius uero bo na uenierunt: cuius non modo illæ ampUlljm^ fortune, fed etiâ nidus ueftitusep necedariusfub prgconc eu dedecorc fubiedus eft:isnon modo ex numero uiuorum exturbatur: ied, fi fieri po tcft:infractiamortuosmandatur»Etenim morshonefta fgpe ui-tam quo^ turpem exornat ï uita turpis nc morti quidê honefta locum reling uit. Ergo hercule cuius bona ex edido poflidêtur: huiusomnis fama,amp; exiftimatio cum bonis fïmul pofTidctur.de quo libel li in ccleberrimis locis proponuntur:huic ne perire qur dem certc tacite obicureiç conceditun cui magiftri hunt: SCdo-mini conftituuntur.qui qua legc.SC qua conditione percat,prœ nunciêtldequo hominepraeconisuox prædicat:amp;^ precium con ficichuicacerbiflimum uiuo uidentieß funus duciturtfi funusid habendum fit, quo non amici conueniunt ad exequias cohonegt; fianJasrfed bonorum emptores,ut carnifices, ad reliquias uitg la cerandas,0iJ diftrahedasdtacp maiores noftri raroid acciderc uo luerunuPrætorcs, ut confiderate fierce, coparaucrunt, uiri boni cum palam fraudantur:cum experiundi poteftas non eft:timidc tarnen ST pedetentim iftuc defeendût, ui ac neceffîtate coadi,in* uiti,multisuadimonijsdeiertis,f^peillufl ac deftituti. confiderac enim quid amp;! quantum fit,alterius bona profaibere.iugularc einem ne iure quidem quiiquâ bonus unit.minuit enim cômemo rarefe,cum poflèt perdere.pepercifîèqua'm cum parcerc potue-rittperdidiflè.hæcin homines alieniflîmos,dcnicp inimiçiflimos, uiri boni faciSt, Ô^ hominum exiftimationis, Ô6 cÔmunis huma î“®^^uf3Jut cum ipfi nihil alteri feiêtes incommodarint ; nihil ipfis iure incom modi caderepoffit. Ad uadimonium non uenit* quis; propinquus, fi res ifta gnuiffima fua fponte uidcretur : tarnen ei«5 acrocicas npcçfficudûiis nomine kuaretur ♦ Ad uadi-x raonium

inonium nô uenitïquisC focius: etiam grauius aliqtiid ci deberS conccderc,quicumtçaut uoluntascongrcgairet.aiJifortuna^^ iunxiffet» Â d uadimonium non uenit : quis C” is qui tibi prsfß*’' femper fuit»Ei go in cum qui femel hoc commifit, ut tibi prsft^’ non efier, omnia tda coniccihi, qua parata funt in cos, qui p^f' milita male agendi caufa fraudandiep f eccrunt.Si de pi atdijsnna agerctur Sex.Neui,fi in paruula re captionis aliquid uereie, no** ftatim ad C, A quilium,aut ad eorum aliqucm,qui confuluntuiV concurriffes ? cum ius amiciciac,focietatis,affinitatis agereturX^ officrj rationem atep exiftimationis d uci couenfret, eo tempo^f j tu non modo ad C. Aquilium,aut L.Lucullum: fed ne ipfc Ç*“* dem te confuluifti/ed ne ipfe quidem ad te rctulifti,nç hacqu^ dem tecu locutus es: horaeduae fuerunt,Quintius ad uadimoni' umnonuenit: quid agoCfi me hercule hæc tecum duo uerba feciflês : quid ago ^ reipiraflet cupiditas atqj auaridapauluhn^ aliquid loei rationi amp;nbsp;confilio dedifies/u te collegifles,non in c’ turpitudinem ueninês,ut hoe tibi effêtapud tales uiros confite^ dum,qua tibi uadimonium non fit obitum, eademte hora conu' liQcoepiflcJiominispropinqui fortunasfundituseuertere.bgO pro te nunc hoe confulopoft tempus in aliéna re, quod tu in ma rc,cum tempus crat,confulerc oblitus es.Qiitero abs te C« Aqm l),L.Luculle, P.Qiiintili, M. Marcelle: uadimonium mibi non obijt quidam focius et affinis meus,qui cum mihi ncceflitudoue tus.controuerfia de re pecuniaria recens intercedit ,pöftulo ne 3 Prxtorc, ut eius bona mihi poflidere liceat ^ an cum Roms do mus cius,uxor,Iibcrl fint, domumporiusdenuncicmC quideft quod hac tandem de re uobis pofiii uideri f profedo fi rede ue-ftt am bonitatem atqj prudentiam cognoui,non multum mefab lit ƒ1 confulamir i,quid fitis refponfurt primum expedare, dein* de fi latitarc, ac diutiu« ludificarc tudeatur, amicos conuenire, i ~ quxretc '

Q V I N T I 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«y

querere quis procurator fit: domum denunefarc. dici mx poteft quam multa fint: qua? refpondcans ante fieri oportere, quamad hanc rationcm extrema neceflariam deuenire. Quid ad haec Ne-uius:’ ridet feilicet noftram amentiam, qui in uita fua rationcm fummi offiefj defidcremus:amp; inftituta bonorum uirorum requi ramus.quid mihi inquit cum ißa fumma fiindimonia, ac diligentia ^ uiderint inquit ifta officia uiri boni.de me ifta confide-rent.'non quid ha beam: fed quibus rebus inucnerim quaerant: Si quemadmodum natus:amp; quo paâo educatus firn memini. uc-tuseft defcurra.’multo facilius diuitem quam patremfamiliasfic ripofle.hac iUe fi uerbis non audet:re quidem uera pala’m loqui-tur.Etenim fi uult uirorum bonorum inftituto untere : multa o-portet difcat:at(Ç dcdifcat:quorum illi aetati uti unqt difficile eft* non dubitaui inquit cum uadimonium defertum eflet,bona pro fcrtbere.improbe.uerum,quoniara tu id tibi arrogas : Si conce-dipoftulas:concedamus»quid fi nunquam defcruit ^ fi ifta caufa abstetotaper fummam fraudem 8i maliciam fida eftCfi uadimo nium omnino tibi cum P. Qitintio nullum fuit ^:’quo te nomine appellemus^improbumC’at etiam fi defertum uadimonium eflet: tarnen in ifta poftulatione SiprofcriptioncbonorSimprobifli-mus repen chare, num malicioiumf ncgas.fr audulcntumdiam id quidem arrogas tibi : Si praedarum putas.audacem, cupidum, perfidiofum iuulgaria Si obfoletafunt:res autem noua Si inau-dita. quid ergo eft f ucreor me hercule, ne aut grauforibus utar uerbis: qua'm natura fert:aut leuioribus,quam caufa poftulat.ais effe uadimonium defertum.quxfiuii à te ftatim, ut Romam rc-dijt Quintius:quo die uadimonium ift uc fadum effe diceres.re-fpondiftinonis February, difcedens inmemoriam redijt Quin-tiusiquodicRoma in Galliam profcóusfit ;ad ephemeridem reucruturitnuenitur dies ptofcâionis,pridic Calcnd.Fcbt uarq.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C nonis

nonts February fi Romae fuit: caufx nihil dicimus: quin tibiin dimonium promiferinquid i hoc inueniri qui poteft i profedus cft una L. Albius homo cum primis honeftus.dicet teftimomS» profecuti funt familiäres amp;nbsp;Albin fiC Quintiu» dicenthiquo® 9 teftimoniumditerae P»Quintq:teftcs tonquibus omnibus caun »udiffima eft,cur fcire potuerint:nulla,cur memiantur: cum a ft* pulatore tuo comparabuntunSC in hac eiufmodi cauüP» Qu*n tius laborabit ? amp;nbsp;dimius in tanto metu miièr periculoep uerfabr tur i amp;nbsp;uehementius cum gratia aduerfarp perterrebit ƒ quam ft' '• des iudicis cófolabitur s Vixit enim femper inculte atephorndd natura crifti ac recondita fuienó ad folarium,non in campo,non in conuiuqs uerfatus eibid egit,ut amicos obferuantia, rem par fimoniaretinereuantiquam offleij rationem dilexit:ciiius fpto dor omis his moribus obfoleuit» At fi in caula pari difcedere in-*ƒ ferioruidcretur.'tarnen eilet non mediocriter conque rendu, nûc incaufafupcriore:ne ut par quidem fit, poftulat : inferiorem elfe patitur: duntaxat ufc^ eo, ne cum bonis, fama, fortunis^ omni' busSex.Neuij cupiditati crudelitati«^ dedatur.Docuiquodprl mumpollicitusfum C.Aquili: caufam omnino cur poitubrer, ie non fui(ïc:quod nerç pecunia debebatur: amp;nbsp;fi maxime deberet, commilTumnihileiïèt,quare ad iftam rationem peruenirctur» A ttende nûc,ex edido Prætoris,bona P. Quin tij polTidercnuI' lomodopotuiflè.Tradaedidum. Qvi frAVDATIONiS

C A vs A. Noneft is Quintius. nifi lantarit, qui ad negotium j^ fuumrelidloprocuratoreproÜcifcitur. cvi hAERES noN EXTABIT. Ne is quidem» QVI EXILIl CAVSA 50 LVM VERTERIT.

Quo tempore exiftimas opor tiniTeNeui abfentem Quintiumdefcndi i aut quornodo itum, cum

dim poRulabas, ut bona poffîdercs, nemo ad fut t « deque enim quifquam diuinare poterat,te poftulatumm.neq? quenquam at* tinebat id recufarclquod Præ.non fieri, fed ex cdido fuo fieri iu* bebauqui locus igitur abfentis defendendi procurator! primus datuseft j*cum profcribebas.crgo affuit: non paflus eft : libellos f deiecit Sex. A Iphenus« qui primus erat officijgradus,feruatus eft a procuratorefumma cum diligentia. Videamus gup deinde Cntconfecuta.bomincmP.Qiiintq deprehendis in publico tco* naris abducerCnon patitur Alphenus:ui tibi ademit.'eurat ut do mum reducatur ad Quintium.hic quoep fumme confiât procu «». ratoris diligêiis officjum.Debere tibi dicis Quintium: procurator negat.uadari nis: promit tit. in ius uocas: fequitur» indicium poftulas: non reculât » quid aliud fit abfentem defendi :cgo non mtelligo. Atquis erat procurator ïquot; credo aliquemciedum ho minem, egentem, litigiofum,improbum : qui poffer feurrae du *r uitis quotidianum conuicium fuftinere.nihil minus. Equcs Ro ma.locuplcs,fui negoeq bene gerens, deniqj is, quem quotiens Neuiusindalliam profectus eft,procuratorcm Komae reliquit: amp;nbsp;audesSex. Neui negate abfentem defenfum effe Quintium: cum eum defenderit idem, qui te foiebat: amp;nbsp;cum is indicium ac- »o ciperetpro Quintio, cui tu öd rem ödfamam tuam commenda-rcproficifccns,ódconcredcrc folebas: conaris hoe dicere,neminem extitilfe qui Quintium iodiciodefenderet. poflulabam inquit ut fatifdarct. iniuriapoflulabas:ita uidebare: recufabat Alphcnus. ita : uerum Praetor dccemebat. tribuni igitur ap- ly pcllabantur.hic te inquit teneo:non eft iftud pati:neque iu-dicio defendere: cum auxilium à Tribunis petas.Hoc cgo,cum attendoquaprudentia fitHortenfius,didurum effe eum non arbitrer : cum autem anteadixide audio, Öd caufam ipfam con-^^to:quid aliud dicere poflit,non reperio.fatetur enim libellos

AI phen um ddecide tuadimonnim promififïè H’udiciurn qu®* acciperet in eaipfa uerba, quae Neuf us edebat,non recufafle:’^ tarnen moreSi inftituto per cum magiftratS,qui auxilij ca“quot; coftitutuseft. AuthxefadanS fintjiecefTeeftrautC» Aquilin’ tail's air iuratus hoc ius in ciuitate conftituat : cuius procurator non omnia indicia accepericquae quife^ in uerba poftularit îlt;^ ius procurator à Protore ad I'ribunos appellare aufus firxurn no dcfendi,cius bona rede poITideri poflerei mifero,abfenti, ignato fortunarum fuarum, omnia uitæ ornamenta per fummum d^ cus,8Cignominiam diripiconuenire.quod fi probarinemintp teft,illud certe probari omnibus necedeert: defenfum clTc niov cio abfentem (^uintium.Quod cum ita eft: ex edido bona pof' fefta non funt, At enim Tr* pl.ne audierunt quidem, fateor, fi 10 cft,procuratoredecreto Prdlt;.oportui(Teparere»quidfi M^ßr^! tus intercefturum fe dixit palam : nifi quid inter ipfum AlpI^no 0(^ Neuium conueniretC iiideturneinterceiïïnê appeHatioTri' bunorum : non moræ fed auxilij caufa^ quid deinde fit ^ Alph® nus utomnes intelligerepolTent: iudiciodefendi Quintium qua fubefle poftet aliéna aut ipfius officio,aut hunts cxifiimatio ne fufpiciotuiros bonos corn plures aduocauteftatur ifto audien-te,fe pro communi neceftitudine id primum peteretnequid atrO' cius in P»Quintium abfentem fine caufi facere conetur »fin aute inimiciftïme atep infeftiftime contendere perfeueret : fe paratum eftè omni reda atep honeftaratione defendere»quod petat,non deberi.fe iudicio, id quod edat, aedpere ♦ cius rei conditionisip tabellas obfignauerunt uiri boni complurcs.res in d ubium ueni' re non poteft.fit rebus omnibus integris, neep profcriptis, neep pofleftis bonis, ut Alphenus promittat Neuio fifti uenit ad uadimoniuniQuintiusjacetres in controuenqsiltora timniante biennium, ufij dum inueniretur, qua wü*one^’®

nfitaâ confuctudine recéder et,amp;: in hoc fingutarc ludicium eau fe omnis côcluderetur. Quod officium Aquih coï^morari pro curatorispoted ,quodab Alpheno prsetentum eße nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* quidaffertur: quareP.Quintius abfens negat cffe drfento! » neroidquod Hortêfium,q«ianupcriniecK:amp;quia Ne«quot;sfem petidchmitat: diaurum arbitror’.nonfuiffe Newio parcmeCTta tioncm cum Alpheno,iUo tempore, illis dommanubus. qu uelimconfitcritillud opinor concèdent:non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ 4^inttjneminemfuiffe:fedgratiofumfuifle,mihi 3vuemad ut cendumfatis ed, fuiffe procuratorem : qui cum «p^iri po U qualisisfuericfimodo abfentem defendebatper lUS Ôimagü 1:-tumtnihiladrem arbitror pertinere.Erat mquitiUarum parturn, quid ni? qui apudte effet educaïus, quern tu a pnaofici^W' iffes,utn33iline2ladiatoriquidemhîerereuficuttu femperlumgt; meconcupididSmuolebatAlphenusxaretibicumeoparcon tenüoerat.Bruti, inquit, eratfamiliaris.itacç ismtetcedebauu conttaButrieni-iiiiniuriam decernebat : omnium den^

1 tumqui turn 8lt; poterant per uim 8lt; feelus plurimum » a quod ' poictantidaudcbanuan omnestuidosuincercuolebastquinuc tuutuincasjtantoperelaborant^ audeiddicere,non palam,ied i* hisiptisquosaduocadi, tameifinolo earn rem commemorando renouarexuius omnino rei memoriam omnem tolliiunmtus ac dderi arbitror oporter e.unum iUud dico : fi propter partium du

1 nbsp;nbsp;nbsp;tia podulabaialiquid iniquius Alphenus : multo iniquiora Ne- it 1 nbsp;nbsp;nbsp;uiusimperrabatmeep enim inter dudium uedtum,quicquarn,ut \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opinor inierfuit»ingenio,uetuftate,aïtificio,tu facile uicidi ♦ ut ' nbsp;nbsp;nbsp;altaomiuamtbocfatis ed, Alphenus cumbis, Si propter eos pe-tququos diligebat.tu podquam, qui tibi étant amici, non pote-

1 taniuincereiut amici tibi effent,qui uincebant: effecidi, quod ft \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C iq titra

turn par tibi ius cum Alpheno fuiffc non putas Î quia tamcfi ahgt; quern contra te aduocarcpoteracquiamagiftratusaliquisreptf riebatur,apudquern Alpheni cauiaconiifteret:quidhoc ton poreQuintio Ratuendum eft ^cui necj magiftratus adhucae-quusinuentuseft;necp indicium redditum eftufitatum:nôcon ditio,noniponfio,non denies ulla unquam interceffit pcftula-tio,mitto atqua:uerum ante hoc tempus, ne fando quidem audita. De re pecuniaria cupio contendere ♦ non licet. At ea contro uerfia eft.nihil ad me attinet:caufam capitis dicas oportet, accu-fa: ubi ita neceffe eft. non inquit, nifi tu ante nouo modo priore loco dixeris,dicendam neceflario eft. reftituendac hor» ad arbi-trium noftrum.Iudex ipiearceflètur-Quid tum ï’tu aliquempa-tronuminuenieshominem antiquiometj, qui iplendorem no ftrum amp;nbsp;gratiam negligat Pro me pugnabit L. Philippus, do quentia, grauitatc, honore, florentiftimus ciuitatis: dieet Hor tenfius excellens ingenio,nobilitate, exiftimatione: aderunt au-tem hominesnobiliffimi, ac potententiftimi: quorum frequen-tiam amp;nbsp;confeiïiimnonmodoP.Quintius qui decapitedecet' nit:fed quiuis,qui extra pcriculum fit, pcrhorrefcat.Hxe c^*”* quacertatiotnonillaquatu contra Alphenumequitabas.huiC ne ubi confifteret quidem contra te locum reIiquifti.Quareaut doceas oportet, Alphenumnegafleiêprocuratorem eiTe, non deieci fie libel los, indicium acciperenoluifteiaut, cum haeefada fint,ex edidro te bona P. Quintij non pofledifte concédas. Ete-nim fi ex edido poflcdifti : quaro cur bona non uenierint ^ eut exteri fponfores SC creditores non conuenerintCnemoncfuit cui deberet Quintins ^ fuemnuamp;l complures fueruntiproptcre’ quod C. frater aliquantum aris alieni reliquerat, quid ergo eft » hominescrant ab hoc omnesalieniffîmi: amp;nbsp;bisdebebatur me^ tarnen quifquam inuentus eft tam infignite improbus:qui uio»

Q V I N T I 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a,

ftP.Qufntq exiftimationé abfcntis änderet» unus fui't,affînis, fo oïis,necefïarius,Sex,Neuius: qui,cum ipfê ultra deberet: quafi eximio præmio fcclcns cxpolïto,cupidiflïme cotendcrettut per feafflidumatcp euerfum propinqiium fuumnon modo hone-fte partis boni's, uerumetiam communi lucc priuareuVbi erant f cætcri creditoresCdeniq; hoe tempore ubi funt;quot; quis cft qui frau dationis caufa latuifle dicat f quis qui abfentem defenfum neget efiè Quintium ^ nemo inuenitur.at contra omnes, quibus cum ratio huic aut eft,aut fuit:aflunt:defendunt:fides huius multis lo ciscognita.neperfidia Sex.Neuij derogeturjaboranuinhuiuf' *® modi fponfionem,telles dare oportebat,ex eo numero, qui hæc dkerencuadimonium mihi delèruit:me fraudanitia me nominis cius,quodinficiatuseflet, diem petiuit: ego experiri non potui: latitauit:procuratorem nullum reliquit» horum nihil dicitur:pa rantur telles, qui hæc dicant, tier um opinor uiderimus, cum dr ’* xerint, unutn tarnen hoc cogitent : ita fe graues elîè: ut, fî uerv tatem noient retin ere: grauitatem po Hint obtinere, fieam negligent :ita leoes fint, ut omnes intelligant,non ad obtlnendum mendaciurn, fed ad uerumprobandum,authoritatem adiuua-fe.Ego hæc duo quæro: primum qua ratione Neuius fufeez „ ptum negocium non tranlcgerit : hoe eft, cur bona, quæ ex edi-lt;^to polTidebat, non ucndiderit. deinde cur ex tot creditoribus alijsad illam rationem nemoaccelÏèrit:ut necelBrio confitea' rCnecpeorumtamtemerarium quenquam fuiftetneepteipfum *d quod turpilTime fufeepiflès, perfeuerare amp;nbsp;trafigere potuifte, 2? Quid fi tu ipfe Sex, Neut ftatuifti bona P.Quintij ex cdidlo pof felfa non edè^opinor tuum teftimonium, quod in aliéna re leue edet: id in tua, quoniam contra te eft, grauifttmum debet ede, Emifti bona Sex, Alpheni L,SylIa Didatore uendente: focium tibi in huius bonis edidifti Quinüwm.plura nó dico, cum co tu uolunwr

iloluntariam focietatcm coibas : qui te in hereditaria fodeta« fraudarat: et eum iudicio tuo comprobabas:quê fpoliatum fania fortunis^ omnibus arbitrabare.Diffïdeba me hercule C Aq^ li fan's animo eer to amp;' confirmato me poflê in hac caufa confift^' re»fic cogitabamteum contra didurus effet Horteofius: amp;cutn eflet attente auditurus Philippus; fore, uti permultis in rebus»' moreprolaberer.diccbamhuicQ. Rofcio, cuius for or eft euW P4Quintio;cum à me peteret;amp; lumme contenderet: ut propt» quum fuum defenderemtmihi perdifficile effe contra tales oraio rcsnon modo tantam caufam perorare, fd omnino uerbum cercconari.cum cupidius inftaret;homini proamiciciafatnilia' rius dixitmihi uideri ore dunffïmo effe: qui prefente eo gçft^^ agere conarctur «qui ucro cum ipfo contender ent : cos etiarn quid antea redi aut uenufti habere uifi funt:id amittere. neq»gt;“ mihi eiufmodi accideret: cum contra talem artifieem didurus eflemfmeuereri» turn mihi Rofcius amp;aliamulta confinuana’ mei caufa dixit: amp;f me hercule ft nihil diceret ; taciio ipfo officio, amp;i ftudio,quod habebat erga propinquum fuumtquemuiscoin moueretJitenim cum artifex eiufmodi fit.'utfolusdignustiiaea' tur effe,qui in feaena fpedetur : turn uir eiufmodi eft; ut folusdr gnus uideatur ; qui eo non accedar. Veruntamen, quidfi inq»» habes eiufmodi caufam ut hoe tibi planum fit faciendum.’»«»'' nem cftèlqui poflîtbiduo,ad fummum triduoffeptingentamiw paffuum ambulat e:'tarnen ne uereris ut poffshxc contra Hot' tenfium contenderet minime inquam«fed quidid ad remt nun* rum inquit in eo caufa conflit it.quomodo t docet me eiufmodt rem amp;nbsp;tad urn fimul Sex»Neuq ; quod fi folum proferretur fans elle deberet» Quod, abs te C. Â quili, amp;nbsp;à uobis q adeftis in co» filiOjquxfOjUtdiIigentcrattendatistprofedointelligetiSji»»^ ab initio cupiditatem pugnaffe ,amp; audaciam; hinc ucritatem, o-

Q V 1 N T l o. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;3^

Pudorcm,quoad potum't,rcftitiflc. Bona poftulas, ut ex cdtz “^0 poffidere liceat, quo die ^ teipfum Neui uo1o audire: uolo J^audifum facinuSjipfius,qui id commifit, uoce conuinci .die ^€ui diem.ante V.Calcn.intercafarcs.bcnc agis.quam longe «ft hincin faltum ueftrum GaHicanum Neui terogo»DCG. r •^iHia paffuum. optime, de faku deijcitur Qiiintius, quo die C Poffumushoc quoque ex te audire ï*quid taces 'Z’ die inquam ^ifni. pudet dieere ♦ intelligo, uerum, amp;nbsp;fero, amp;” nequiequam pudet,Deijcitur de faltu C. Aquili pridie Galen, intercalares» tiduopoft,auf,ut ftatim de iure aliqüis concurrent : non toto ,, triduo Dcc millia pafTuum conficiuntur. O rem incredjbv km; 0 cupiditatem inconfideratam : O nuncium uolucvem ♦ adminifth Só fatellites Sex.Neutj Roma trans a lp es in Sebufia-nos bid uo ueniut.O hominem fortunatum:quiciufmodinun dosfeiipotiusPegafoshaheat.hicego fiCrafliomnescQ An »y tonijsexirtant : fi tu L. Philippe, qui inter illos florebas: hanc Caiifam noies cum Hortêfio dicerettamen fuperior hm neceflè «ft.Non enim.quemadmodum putatistomma funt in cloquen tia. cft quidam tarnen ita perfpicuaueritas: ut earn infirmare nulla res pofliKanantcquam poftulafti.ut bona poflideres: rai ,^ fifti.qui curarenuut dominus de fuo fundo à fua familia uideq ceretur ? utrumlibet ehge.alter urn incredibile ch:altcrum nefa rium,amp; ante hoc tempus utrunqueinauditum. Septingenta millia paffuum uiseffe decurfa biduo ^ die negas^ anteigitur mififti .malo ♦ Si enim illud diceres : improbe mentiri uidere- ,y re. cum hoc confiteris : id te admififfe concedis : quod ne men dacioquidem tegere poflis. Hoc conlilium Aquilio 6C tal? busuiristam cupidum, tam audax, tam temerarium probabi-turj’ quid hæc amentia:’ quid hæefeftinatio C quidhæc imma-tuntas tanta fignificat ^ non uim ^non fcelus^ non latrodni- ;• um^non denies omnia potius quam ius, quam officium,quam

pudorem; mittis iniuflu Practoris. quo confilio Cquot; iiifTurun» fciebasï'quid;’ ciim lulTiHer: tuin nuttere nonne poteiasC pæ ftulatiiruscras.quandoC poft dies XXX. nempefi te non inv pcdirct:G uoluntas eadem manereefl ualeres: denies fi iiiueres» , Praetor iuftiflêt.opinor fi uellettfi ualerecfi itisdicercttfintnio reeufarct: qui ex ipfius decreto Se fatisdarer, amp;nbsp;iudicium acci' pere uclIct.Nam per deos immortales, fi Alphenus procurator P. Quintij tibi turn fatisdaret, amp;nbsp;iudicium accipere uellct ;dc' niep omnia quæ poftularcsjacere uoluidct: quid agerest’ reuo «o cares eum quem in GalÜa m mifcras C A t bic quidé iam de hin doexpulfustiam à fuis dqs penatibus pracceps cicdusfiani» quod indigniiïimum eft,fuorum léruorum manibus nuncio atqj imperio tuo uiolatuseftet, corriger es hxc fcilicet tu poft' ca. De cuiufquam uita dicere audes,qui hoc concédasncceflè «t eft,ita te cæcumcupiditate Se' auaricia fuiflè,ut cum poften quid futurumeflet, ignorâtesfaccidere autem multa posent, fpem maleficq præfentis in incerto rcliqui temporis euentu col Iocares.Atlt;^ hæc periode loquor,quafi ipfoillorcmporc.cuin tePrætor iudiiïet exedido podiderctfi in poffenïonemmi' jo fiffcs, debueris aut potucris P. Quintium de poncHione dc^ turbare.Omnia funt C. Aquilieiufmodi:quiuis ut perfpf cere pofTiUin hac caufa improbitatcm,8C gratiam,cum inopia, amp;nbsp;ueritate contendere. Prætor te quemadmodum poftidere iuffit ^ opinor ex edido, fpofio quæ in uerba fada eft ^ fi ex C' »! dido Pr.bona P. Quintij poftefta non funt C redearnusadedi-tftum.ldquidcm quemadmodum iubetpoflidereC’nunquid efteaufæC. Aquilin quin fi Jonge aliter ponèdit,qua'mPr2 tor edixit, ifte ex edifto non poflederit ï ego fponfione nf cerimfnihilopinor.cognofcamusedidium, Qvi EX edilt; Jo^^® ^^° ’^ POSSESSIONEM VENERIT. DetC loquitur Neuf,quemadmodum tuputastafsenim teexedf do

âo ucniffettibi quid facias,defînitUc inftituititibi praecepta dat, EOS ITA VIDETVR. IN POSSESSIONE ESSE O« PORTERE» Quomodoî' QVOD IBIDEM RECTE CV» STODIRE POTERVNT: ID IBIDEM CVSTODfc ANT» QVOD NON POTERVNT: ID AVEERRE , ET ABDVCERE LICEBIT» Quid^Un» DOMINVM (inquit) INVITVM DETRVDERE NON PLACET* eutnipfum, qui fraudandi caufa lautet, eum ipfum,quem iijdi-cio nemo defendat : eum ipfuin,qui cum omnibus ctcditoribus luis male aeat:inuitum depratdio detrudiuctat. proticucenti tv m biinpoffeWmPrsetoripfeSex^Neuipalamdicitatapofliz teomtecumfmul ponçât QuintiuKitapoMcto.utQuin tb to non aafeiatur. Quid lt;nbsp;tu id quemadmodum obfeiuasï mittoillud dictie cum qui nonlaouiit: cuiRotnae doinus.ux-ot.ltoti,piocuiatoicffa:cum,qui tfciuadnnoniuinnon de- « fauffitf.hwominamitlo;iUuddico,dominumcxpulfumcffe depïdioîdominoàfamito fuamanusate elle antefut» U-teslamiliaies, hoc dico »

Neuium ne appeUatTe quidcmQvtintiuin, cum fimvl^et t œ paiupoffctquotidie.Deindequodomnwiudtaad^^^^^ cumfumma lua inuidia, maximoque periculo P. Qmntqnen xs mallet ,quàm ftlud pecuniariumiudictum.quod uno die tranfi-ci poffel i ex quo uno hace omnia nata, amp;nbsp;pr oiecia elle couc^ dii .Quoinioco conditioncmtuh,ffueVletpecuniampcteïe;P* Quintium iudicatumfoluifatisdaturum: dom ipfe,liquid pete-ïet,paiicondilioneutetetuï*Oftendiquammuhaanicfieticon Ü n ueneriu

PRO P. öcnent:^ hominis propinqui bonapoflîden pofUarent ; prx fertimcum Roms domus eius,uxor,liberi edcnt,6C procurator çque utnufep neeeßanus. Docui cum defertS eiTe dicat uadimo niumtomnino uadimonium nullum fuiflètquo die hue fibipro' mififlê dicacco die ne Romar quidem eum fuifie. id teftibusme poHicitus fum planum fadurum:qui amp;nbsp;feire deberêUamp;S caufam, cur mentirenturmon haberent.exedido aut non potuiflè bona po(rideri,dcmonftraui;quod ncq^ fraudandi caufa latitafTccnecp exilfj caufa folum uertiflèdiceretunReliquum eft,uteum nemo ,0 iudicto défendent: quod contra copiofiffîme defenfum elfe con tendi,nô ab hommealieno,necç ab aliquo calumniatore at^im probo,fcd ab Equité Roma.propinquo amp;nbsp;neceflario fuoiquem ipfe Sex»Neuiusprocuratorem relinquere antea cofuefet: necç eumfîTribunosappellarit, idcirco minus iudiciopati paratum ,j fuiflèmec^ potentia procuratoris Neuio ius ereptum:contra iftS potentia fua turn tantummodo fuperiorem fuilTe: nue nobisuix refpirandi poteftatem dare^Quæüui quæ caufa fuiUêt: cur bona non ueniffenL'eum ex edido polîîderentur.Deinde iHud quoq? requifîui:qua ratione ex tôt creditoribus nemo neep turn idc fc' 30 cerit: neq? nunc contradicat: omnesep pro P* Quintio pugnentî praefertim cum in tali iudicio teftimonia creditoruraexiltimen lur ad rem maxime gtinere * Poftea fum ufus aduerfarij rcftimO' nio:qui fibi eum nuper edidit focium;quem quomodo nunc in-tendit: nein uiuorumquidem numéro turn demonftrat fuifle» ^f Tum illam incrcdibilem celcritatem,feu potius audaciâ protiilfî

côfîrmauineceirecire:autbiduo DCC.millia paiTuumelTcde' curfa:aut Sex» Neuium diebus côpluribus ante in polfelfionem miûife,quàm poftularcttuti ci liccret bona poflïdere»Poftea reel taui edidiim,quod aperte dominum deprædio detrudi uetaretJ in quo conftitit Neuium. ex edido non poflèdifle, cum confite'

tetur ex praedio ut detrufum effe Qixintium» Ornttia autê bona poflèffanon effe conftttui: quod bonorum poffeffio Ïpedetur ’’on inaliqua parte,fed in uniuerfis, quae tenert ac poffideripof-finuDixi Komae domum fuiffetquo ifte ne afpirant quidemtler uoscompliires, ex quibus ifte poflederit neminem : ne attigerit » quidem.unum fuiflè quem attingere conatus firprobibitum fugt; iffetquieuiflê, in ipfa Gallia cognoftisin praedia priyata Quinttf Sex.Neuium nó ueniffe^deniep ex boe ipfo faltu:quem per uim cxpulfofociopoflêdit: feruos priuatos Quinttf non omnes eie-Aos ede.Ex quo,amp; ex exteris didisffadis, cogitatiseß Sex, Ne- 10 Ulf quiuis poteft intelligere iftum nihil aliud egiffe : neque nunc agere^mfi uti per uim, per iniuriam, per iniquitatem iudicff, to* Uimagrum, qui communis eft, fuura facere poffit. Nunc caufa peroratajtesipfa amp;nbsp;periculi magnitudo C, Aquili cogere uide-turtiit te^atep eos,qui tibi in confilio funt: obfccret, obtefteturq^ tf P.Quintius perfenedutem ac folitudinem fuam,nihil aliud, ni»! ft ut ueftræ naturæbonitaticp obfequamini; ut cum ueritas cum hoc faciat,plus huius inopia poffit ad mifericordiä, quam illius opes ad crudelitatem.quo die ad te iudicem uenimus,eodem die illoruminas,quasante horrebamus, negligerecœpimus.Si eau ia fa cum caufa contenderet : nos noftram perfacile cuiuis probatu rosftatuebamustquod uitae ratio cum ratione uitae decernereU' Iccirconobis etiam magis,te iudice, opus effearbitrati furnus, cares enim nunc in difcrimen uerfaturtutrum nc poffit fe contra Iuxuriem,ac licentiam, rufticana illa atep inculta parfimonia de nbsp;nbsp;zy fendere;andeformataat(^ ornamentis omnibus fpoliata, nuda cupiditati, petulantiae addicatur. non comparât fe tecum gratia P,QiiintiusSex,Neui:non opibus,non facultate contendit.'orn nis tuas artes, quibus tu magnus es, tibi concedit, fatetur fe non belle dice re,‘non ad uoluniatem loqui poffetnon ab affliff a amP

cicu transfugcrc,atcp ad florentem aliam dcuolarc.* nonprofuGs fumpijbusumerc: nonomare magnificc fplcndidcq? conusui/ urn: non habere domum claufam pudon amp;nbsp;landt iironiae ; paten tem atep adeoexpofitam cupiditati amp;nbsp;uoluptatibus» Contra', G^ f bi officium, fidcm, diligentiam, uitam omnino fempcr hoirie dam,atq; aridam cordifuiflè:jftafuperioraeflè,ac plurfmum poffe bis moribusfentit Quid ergo cftC non ufqj co tarnen, ut in capite fortunisq? hominum honeftiflimorum dominentur hi,qui relida bonorum uirorum difciplina, 6^ qua ft urn amp;nbsp;fum

*• ptum Gallontj fegui maluerunuatep ctiam,quod in illo non fuit, cumaudacia perudiaque uixeruntgt;Si Iicetuiuarecum,qu«n Sext, Neuius non unit : ft eft homini honefto locus in ciuitatc inuito Ncuio: ft fas eft reipirare P, Quintium contra nutum di* tionemep Neuqtftqux pudore ornamenta fibi pepcrit,eapo^

M teft contra pctulantiam te defendente obtmere: fpcscft,amp;bunc miferumatque infeheem aliquando tandem pofte confifter^’fit* amp;nbsp;potent Neuius idquod libet.amp;ei Iibebit quodnon lieft» quid agendum eftCqui Deusappellandus eft Neuiushomini® fides imploranda cftCqui deniep quaeftus,quimœror dignusin' »0 ueniri in calamitate tanta poteft C Miferum eft exturbari fortU' nis omnibus:miferius eft, iniuria. Acerbum eft ab aliquo ck' cumueniri:acerbius,apropinquo. Calamitofum eft bonis eua' ti:calamitofius,cum dedecore.Funeftumefta' forti atlt;$ honefto uiro iugulari: funeftius,ab eo, cuius uox in pracconio quaftum tf praftitit. Indignum eft a' pari uinci aut fuperiore: indignius, ah inferiore att^humiliore. Luduofum eft tradi altcricum bonis;

' luduoftus,inimico,Horribilc eft caufam capitis dicereïhorribf hus, priore loco diccre. Omnia circufpcxit QiiintiusiomniapC' riclitatuseft C.Aquili;non Prçtorêmodo,àquoiusimpetrarct muenire non potuit;at^ adeo ne unde arbitratu quidem fcopo

Q V I N r I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JI-

ftularct/ed ne amicos quidem Sex.Neinj,quorum Hrpe amp;.’ di'u ad pedesiacuit ftratus,ob(ccrans per deosimmortales, ut aut fecum iurecontenderent,aut miuriam fine ignominia fibiim ponerenr.Dcnicp ipfius inimia uultum fuperbiŒmum fubijU ipfiusSex^Ncutjfachrymans manum appréhenda ,'in prcpin- ^ quorum bonis proferibendis exercitatam : obfécrauit per fra-UÏs fui mortui cinerem : per nomen propinquitatis: per ipfius coaiugem fiC liberos, qui bus propior P, Quintio nemo eft: ut aliquando miicricordiam caperct aliquam:fi non propinquita^ tis,atattatisfuae;fi non hominis,athumanitatis rationem habe- ’» reçut fecum aliquid integra fiia fema,qualibet,diimmodo tole rabiliconditionetranfigerct.ab ipforepudiatus,ab amicis eins non fubleuatus,ab omni magiftratu agitatus, atq? perterritus, quern prêter te appellct,habet neminem:ttbi fe,tibi fuas omnis opes fortunasc^commendat: ttbi committit exiftimationem *t acfpemrcliquajuitæ:multis uexatuscontumelqs: plurimis ia-(?iatusiniurqs,non turpisadte fed mifer confugiuèfundo orna tiflimodeiedus.ignominijs omnibus appetitus, cum ilium in fuispatemis bonis dominari uideret,ipfe fifiae nubili dotem co ficere non poflècnihilalienum tarnen uita fuperiore commifit* *• Itacp te hoc obfècrat C» Aquili, ut quam exilhmationê, quam boneftatem in iudicium tuum propè ada iam aetate dccurfacp attulitieam liceat ei iccumex hoc loco efferre: ne is ,de cuius officio nemo iinquam dubitauit : fexagefimo deniep anno de' decore,macula,turpiflimaep ignominianotetur,neornamen v

tis eius omnibus Sex.Ncuius pro fpolqs abutatur, ne per te ferat, quo minus quae exiHimatio P, Quintium ofep ad fened utem perd uxit, eadem ufç ad rogum profequatur»

PropoRùmus Frofïî m noucm rebus confiftere dfeendi là eultatem. Erant autem illæ, ingentj uis amp;nbsp;induftria, doârina pueritiæ,præcepta rhctorica, cognitio philofophiæ »fermoms ^tidiani côfuetudojledio fcnpto^*,ufus,memoria,côtiniiatio y ftudio^: fî haec jppè oîa demÔftraucro à nobis effe in'olata,cau fas mmi^ indicaui amifîæ eloquêtiar, amp;nbsp;quare noftri hoics^ta diffimiles fini oratione pfeâi's.ut ohm fuerut,fcriptoribus. fi u« roindicaroqua ratlooecaconfcqui polîîmus.conftabitccrK aliquomodo quauia, tandem aliquando fublata ex dutett gt;0 bus dicendi ratio debeat reftitui.Nam ut de natura dicambic' uiter,corrupta funt noftrorum hominum ingcnia,amp; depraua-ta uiuendi ratio eß.Tametfi enim permuki acuminc amp;nbsp;eden/ täte ad intelligendum præditifunt per adolefcentiam.tamcn quotufquifep aut non uoluptate emollcfcir, aut fi hanc euitare »y poteft,manet in Iiteris,necp ad quæftuofas artes deuobt, antc-quàm uel puerilem illam educationcm perceperit?' mit to enim majora ilia,quæ poft banc erant ante cognofeéda quam udad medicos,uel ad nos lurifconfultos deduceretur* hac^ natura bonitasquæ plulofophiæ præceptis dcbebat erudiri à! confié ;gt;o marijCa uelfcftinationedeftitui,uel deprauatione morumeot rumpi folet. Nihil tarn inimicum ftudqs eft quàm uoluptatö amp;nbsp;animimollicia: quorum alterum noftris monbusdefeniio' nem nimis facilem habet,alter um premium uirtutis efiê credi tur,atcg à multó maxima parte expetitur. Sed non inde folum gt;y détériorés fumus.*nonmododcformata uoluptatibus, aut air quomagnoaffedu impeditanaturanon finit nos comparari cum maioribus: nô tantum uitia Öd feftinationos à nero abdu cit,fed etiam, quoniam latmus fermo non eft ut fuipolim in d uitatibus,óó non nifi à paucispdqj uiciofe ufurpatur, non po? 30 teft eadém eflè ratio puerilis inftitutionis, quæ fuit olim, amp;nbsp;« dîêntâmen aimfimus, eft^ mine rudior Ód difficikor, Quare - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bac

DICENDI KATIONß LIB- b ,j bcmutata »commutatus etiamfermoeft,amp;propuro6C Ro manoJmpurus atqj peregrinus, pro ornato atep litcratojudis Ö^ iUiteratusuenit in conluctudmcm.Huncfccum Romana 6d Graecaolim adokfeentia in fcholas amp;nbsp;ad Grammaticos attux lit/oqj noftrisaptior fuit,amp; ad difcendum præcepta, amp;nbsp;ad co-1 gnofcendum poctasatep hiftoricos ♦ Primum igitur in re ipfa eft diffimilitudo amp;nbsp;incommoditas, deinde etiâ in ratione uiacp tradendi,qnam antehac fecuti fumus» Fuit enim uaga uarieta tp,difficilisobfcuritate,iniucunda diuturnitate. Apud uetcres Romanoscerta erat amp;;apena,amp;breuis:nosmukitudine,pro- »• lixitate.fubtik tatc noftra debilitamus ingenia. haq; nos amp;nbsp;me-thodusilla uetuRa Grammaticorum deitituit, 6lt;^ ablatus cft lo quendi ufus,non ille impurus quem augemus quotidie, fed Ia knus amp;; literatus, de quo poft dicam copioftus. lam uero pra:-ceptailladicendijSC inftitutioartis,multas habet eascp magnas v incommoditates.Nam ut cócedam libros Rhetoricos fatis elle multos amp;nbsp;qui eos explicant.dodorésep dicendi, omnia qug ad liane rationem neceflaria funt, habereitamen natura répugnât, ut eum doceas diccre,qui loqui nefeiat.quotufquifeç eft autem hoc tempore,aut fuit aetatefuperiore, qui fermonem latinum, i» finon copiofum,at faltem purum fibi poftit arrogarciltacp nos aut fera,aut ante uerborum copiam comparatam,præcepta co gnofeimus, amp;nbsp;dicendi magiftros accimus turn, cum ucl ante tempus inutilis eft excrcitatio,aut poft tempus uix ufus amp;nbsp;ora tionis copia poteft effe talis,qualem requirimus, Cö enim do if quentias ufus fit maximus,tum in omnibus artibus atep difcipli nis,turn præcipuè in Theologia amp;nbsp;ciuili fcientia,tarnen quam-diu caremus eloquentia, tamdiu adufumnon féliciter poteft adhiberi.Quouk^ etiam confuetudo exercitationis non rede eelebratur, neqj excolitur ufus rhctoricus:eo ufep nihil oratio-

nc polit um,nihil claboratuminduftria, nihil copia attp uarie-tate omatum à noltris exire uidebimus.EftetiamiIlud incom modum inartc,quodal)ialeifticisprxceptiscft fcparnta/jUSE antenoftratéporaitadcfocdata funt,ut nSc uelBarbara adhuc ï inftitutioncobRiirctur,uel nonamp;tisin illis opera: collocctur, uel omnino incognita iaceant. Veteres autcm illi quos admits mur,amp;quorum nos fimiles ede uclimus,quiqjfoli oratoresdP ci po dunt, ex hac arte,hoc eft, didcrendi ratione, SC precepts thetorica municbant,amp;: in artis dodrina multa à DialcâidS *» mucuataitaexercendicôfuetudine ufurpabant,ut poftquam dicendiuim confecutieflènt,nata illacumipfis,non difdplins comparatauiderentur, Quanquamenim diuifa edent Ihidia in Graecia tum,cum Socratici cum Sophiftis contendcrent.' ta men utriep partis aduerfariæ mitto rationes, fed iicrba quo*?

•r habueruncannotata.Hinceftquod inRhetoricisPhilofopho rumlibrismulta uidemuspofita,qua:ante àSophiftis fiieriBW traditaïamp; apudGraecos,quide oraroris arte praecepta tram' derunt,incaip profeftionc folum uerfati funt,non paucaprac« perunt fumpta non ex fua officina, fed ex icholis philofopho' *0 rum.Itaqj uerifimileeftDemofthencmnonignarumfuiirceo rura,quæ à Platone de ratione diflèrendi docebantur,amp;dong« certius atqj ueriusintellexiflê.qua'm hi qui inclinatadiccndfta' tione,iêfe Academiae 5C Peripateticisaddixerunf » Dé Cice' rone nullum dubium eft,qui eloquentiam fapientiae ftudiocu xf primisreconciliauiuVelimigiturhancremnoftrofecuIonon carercexemploÄ eos quiexhterarumcognitioncnomcma-' gn urn confecutifunnin fuis fcholismaiorem inftituere expn' cationemeorum qua: ab Ariftotclefunt tradita.Tametliemm propemihi non ambiguS eft,longe copiofiuseum amp;1 docuit» Ä Icnpfifle,quam nobisper manus corum qui in illafamiW

DICENDI RATIONE LIB. 1. V manfcnintjfunt tradira, tarnen quoniam ca fola extant, SC quia nemo mclior diflerendi magiftcr,contenu eoeffe debemus, ek'isqïprarccptacekbrarc.Fateor noneffe in Dialeóicis libris plena omnia atep explicata, multa etiam aliéna interpofita ,ta' men ita funt coada, ita etiam digefta, ut methodus iUa qnam f requinmus non Gt contnrbata.ltacp dolendum eft non diligen ticrem operam in earn rem collocari. V er urn fic eft natura no minum,peccant in partes contrarias turbata iecula. A etates lu periores fadiffîmam amp;nbsp;props perpetuam in illis exercitatio' nem inGituervint t nos ucro dum illam uitamus,dumbarbari t« uideri nolumus,in fummam negÜgentism incurrimus,nec pa^ timur in re neceflaria naturam noftram erudiri. Scd ueniendu nunc eft ad terum cognitionemjadrecordandi uim ,ad con^ ftantiamftudiorumjuveenim triaex iUisnouemfunt reliqua» Qtierendum non eft diuifas efte inter (e artes, £C diftindia ftu^ n dia, amp;nbsp;feparatos à lurisconfultis medicos,neep unum utranep at tem proftteri.Non enim nosGraecorumbnguam latino fer mone inferiorem facimus, amp;nbsp;ueta eft iUa apud Platonem So^ cratisfententia TsrÄfl« Tt tx«?« rk^«i,x5^ xaZhJot'Ö j^ot* o’’’«* us i^/h Lof« (^vat^ XfltZ lt;y^ KOtjw ^'hny t^ij «W^üJj/ aywp TtfaTÏ«» j^ Si hoc in paruis amp;nbsp;abiediis rebus uult effe Socrates, amp;nbsp;fecernit agcicolasabarcbiteóis,textorem ab coquifuta parat ,magis nobis id in medicina 2lt; iurislcicntiacft obferuandó.SediUarc prehendenda confetetudo eft,neep iurisconVultos eloquentiam adfeamfeeuhatem adivingerc,neeporationis copiae ftudiofos, ^ crahem feientiam at epr cliquas ar tes aedifcipUnas cognofeerei fed utroVep feta profeiftonecontentos afteriusopes contemner teBft enim aliud difeere ca quaencceftariafetntfufecptçnoftrç rationi xkI« 4vlt;ny ut inquitSocratesx^ lt;^ Kcu^w, aliud per' ceptamtationemproferreinmedium,eamq; confette in qux'

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E q ftura

fti!m,cv uti uitacinftituto.DodrinarumcognitiOjdi'cendife cultatem non folum ubcn'orem,fed etiam illuftnorcm facît;ao ôrinæctiamipfêelumennonhabentjnifi dantas accedat ora' tioniamp;Conturbata hodie dicendi ratio eft, quod ordine carcat ^ amp;nbsp;modo.quem in difciplinis, autores Ó^ fcnptores carundem rdiquerantjó^ hæ ipfæ obfeuratæ funtfœda Ôd naftatrada tionequorundam hominum, qui antequam loqui latine fô' rent, artes explicate funt conati* Hi fua autoritate nos a uera uia reuocant,ÓC ad loca deuia amp;nbsp;uagabunda amp;nbsp;lubrica fit ,g fpinofadeducuntNeepenimmihi dubiumeftFrofli aliamt^ rationem lècutum effe in ciuili prudcntia,amp;; aliam nunc amino tenere comprehenfam, in tali tantoque return forenfium ufu» Illudetiam ftatuere,rectamuiama luftiniani coanguftatom buslegumpraeicriptam,quam ueftri pragmatici amp;nbsp;interpre i; tescorruperunuAbciufeemodiingenijsinquinataefuntô^ob feuratæ omnes philofophiæ partes, Itaqj quod oratori neceuæ riurn eft hoc tempore aflequi non poHumus, ut quantum fans eft uarieiatem dodrinæ omnem afpiciamus ♦ Haec defeedat^ non folum fapientiam uniuerfam à nobis aufert,fed criam in tin #0 gulis eiuspartibuslabefadat memoriam.Illuftris enim traCta-tio, quam adfert eloquentia, Gordina ta atcp artificiofa dige' ftio, quae turn ex caeterarum artium cognitione petitur,tum à Dialedicorumpræceptismaximè informatur £lt; ftabilituG memoriæ altrix eft amp;nbsp;cuftos,quæ nulla re magisabolet,quain ,y rudi amp;nbsp;barbaraatcplcopulofatraditione. Habet ilia quidem ortumànaturæbonitate,ôduitiata natura uitiatur etiamme' moria; fed cum indigefta mukitudinc laborat, obiintur pk' runep: ÓC cum non uia modóqj alitur, ettamfi magna perma-' neat aliquando: tn informis faepenumci o amp;nbsp;monftrofa confia citur; nos artlficiofam amp;nbsp;expeditam requirimus, Reftat ftudio rum

fumperpctiiata illa neep omifla neq? rekda ratio, quam in fin/ gulis quidem artibus permuki retirent, in uniuerfis ueró qui itadurent,utreriim cognitionem fern per cum orationis copia eoniunganc,panel funt qui earn confuctudmem ,aut omnino 3utcum laudabili amp;nbsp;præclara utilitate retineanuNam complu ? tes funt A ftrologi, Geometræ, Mufici, p id o res, poetæ, qui luaartedelcdaticaeterarura rerum dodrinas retjeiunt» medici Étiam amp;nbsp;in utilitatibus comparandis percepta iam arte occu* pad, amp;nbsp;poft quæfitascommoditatcs ociolê amp;nbsp;molliter uiuen tes,ut rem laboriofamfapientiae ftudium répudiant ♦ lurifcon-10 Juki tû in exercitatione artis atep ciuilibus occupatióibus, turn f liam poft conftitutos habitósep honores, nihil ad fe periinere putant aliud quam ciuilia négocia: non illa omnia quæ cum fa picntiamagnamconiundionem habent,fedilla mercenaria, amp;^qn£ftuofa,incógercndis,conferuandiscpfacultatibus»Theo v logorum non magnus numerus eft,qui eloquentiam ad fe per-tincre putent:amp;: ft qui funt, qui earn ampledantur, tarnen in re tanta amp;nbsp;tam barbara tradatione corr upta,non pofTunt ita uep feri,ut uel dignitati rei orationis copia refpondeat,uel latini fer monispuritasnonconfpurceturuerborüinfolentia.Inreenim *® ip^a omnes permanent, eloquentiæ uero ftudium multi remit-tunt,multi comparata quadam uolubilitate fe facundos exiftf ntat.Sed cum exteris omnibus artifïcibus,tum maxime Iheo ‘°g'^ 3ppatatu ornatuCp orationis eft opusjtacp perpauci funt qui in omnibus ita durant ut eloquentia cum rerum cognities »f ne coalefcat,quod eft nccenarium:amp; hi qui fant,quandiu nihil perfedum proferre poflunt, tandiu conftat non eflè id affecu-tos,quod uolebanuDe linguae exercitatione loquor ,fcriptori bus luam cuiep laudem tributam uolo:quam multi non folum utilitate rerum, fed etiam orationis non inani elegantia, ferf

»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D B A M I s s A

bcndo ftrnt confecutit dicendo iicro quid multi praeter Bng«* celentatcm amp;nbsp;uerborum exuitantem audaciarn adepti fint non iiidco.Ego demum doquêtem elle ilium cenfeo, qui cum orä* tionis exercitatione rcrum coniunxit amp;nbsp;philofophorum fd^ y tiam:qui utrunt^ horS apto congruent!cp apparatu infirudn habet:qui itaut carum natura requirit amp;nbsp;armarc res poteft » illuftrare,Qui hocconlècutusfitnon uideo,necp credo quew quam effe eruditorum uirowjm,qui non id libentcragnofet-amp; tarnen ede uiam,qua poflint homines ad areem rei peruert to re.Sed hæc quoniam eft in natura return, Öl' earn ingreiïi ftin^ aliquando Romani, A ttici, Afiatici: nobis quoep eft anniten^ dum ut cande inueniamus. Et quanquam nos quidem fero,ia' men adolefcentibus, tarnen poftcris, utilifllmum ent, aliquia habere præmonftratum» Cum igitur nouem ilia de quitus 01 xy xi, partim conturbata fint, partim repudiata, non n^«^ eft amiflàm efleomnem àcultatemôd elcganiiamorationis. Nam ut ex nouem Mufarum narijsmodis,pu!cherrimusqua' fi nafcit ur uocum concentus : fic ex bis que ante pofuimus con ficiatur oportet,cruditaatc^ exercitata oratio: Et ut omnis

^0 modulandi fuauitasperit,fi ex illfs uirginibus, aliquatputiae, pert urbare,prtepoftere,difcrepanter,atc^ exanimate modes ta ciant,itafîquidex hisnon rede adhibeatur,aut fi quid défît no poteft elle ornatus in dicendo aptus, neq? apparatus

atq; rcrum tab's, qualem oratoris officium poftubt. Sed ad JJ confequendum bgc omnia,quatuor opus eft nobis hominiim genenbus.Nam amp;nbsp;eorum qui funt cum magiftratu, opera 0quot; pus eft:2C parentum:amp; magiftrorum:amp; pucronnn.NiüoM® ciuitatespræmiaconftituant, edbant non folum dodoresped etiam paren tes,quibus maxime curae funt liberorum common dnatcs,Per G ermaniam nimium defti tutg funt litqarum leno

fe.'ü accidit fpc praemiorum adempta,non rdigiomsrcnoua' lione,Qyiamdiuenim familiæ atq? fêdac ociofænccp dodx exiftimationem amp;nbsp;author itatem habuerunt, quandiu honefta habita fuit ratio uitæ,abuti opibus ecclefix, magna fuit ante-hic excitata turba ingeniorum: nunc uero poftC^ deteda funt « impietatis ilU diuturna amp;nbsp;tyrannica ftudia : poftquam inteUi-gunthomincs.eflèfceleratumjUti bonis alienistfed federatius Êcclcfix^flagicium effe nihil cius nomine cuiusfunt,agcrc,fed factilegium eadem ad nefariam amp;nbsp;fedeftam uoluptatem atep hbidinem conuerterediberos fuos utiliter fibi,quàm publice ui »• uere flagitiofe malunt,eôcç eos ad plebeas artes deducunt.Cre doego bonorum neminem efle, qui hanc colluuionem euerfio nemeç religionis fine confeientiae grauiffimo pondéré defend dendam fufeipiat. Sed fublata complurium confeientia eft» amp;nbsp;ie uulgo muititudine excu{àni.Sacerdotiorum enim utnüc «r funt cutationesjoptimus quifep remouêdas ftatueret,nifi turba potentucKniterentur, quorum alterum irritari, alterum com-moueri fine fumma perturbatione humanar urn return non po teft.Nemo omnium cft.qui non alieniffimo fit animo a patri-cidiothorrdeunt plericp omnes cius federis nomen ♦ at ctiam « RomaniiiUueteresnondumChviftiani.iniUaignotauoneue repleut is ,hanclegem fixamftabitenephabuettt ,ƒ factóne commendatum,qui depferit,tapferitcpp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

nifi cuius ptobatauitajaudati motes, comme nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;_

tùiotutninftitutio.babeïeW ad cpxaxnuit^P'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oacent

garent adolefccntes,amp; ftimularêturplijrcs,qnam fînthifeeW” poribus,adlitcrarumftudia«Nuncuero largitiones amp;^ g«'’^ in religionis fidem irreplèrunt,amp;nomine pietatisoccupatie» eâiç eieda,nô amplius nentati locus patenNihil enim tam i®' f micum ueritatieft,quàm uis amp;nbsp;inique comparatapotenti^^i hil tam confentiens, ^ uitæ probitas amp;nbsp;innocentia. In hac ig'i^ deftitutione bonorum,non excitatur induftria multORsquiP' ingenium D eus egregium dédit. Tametfî em hi non id «^ debent,quem frudum tribuant homincs fapientiæ, tn qu^w lt;0 feimur ita oês,ut primi animi minus habcant amp;nbsp;roborisamp; 1^ denngjpriuiq idquod optimû homini eft intenigatur,ad3iiu uitæ genus pleriq; defledunuNihil facilius animaduertitur, ƒ uitæ utilitates.qugexcæterorum opibus æftimari folent,tai^ plerunqj amp;nbsp;fæpc fero animi diuitias ampledimur♦ Itaq? P*^' »t miaproponi debent pueritiæ,amp; adhucrudibusnaturisrdeid'^ dceiufeemodi difeiplina inftitui, ut ad integritatem, innocent tiam fanditatémcp propofita uideantur, amp;nbsp;ad profeflîoné ui^

candam,amp;; ucniatefe,non aut honefti fpecic tueatur. Sihocin ftitutum antiquum Ô6 uetuftum, renouan t’ reftituipo®» non deeflent aut in ciuiîibus caufis aut in eedefiafticiscontroquot;

uerfijs,qiii cum fumma tranquillitate animoi^jOmnicimq; co® probationeres obfcurasexplicarcnt, exacerbatasfcdarent,de^ prauatas corrigèrent. Sed non hoc in loco confilium dare c^ *f ftituimus, uerumcau(ascommemorare,quamobretnamnw ' fiteloquêtia,atcg fignificarc,quia inter magiftratus uiribonfq quod uerum eft intelligunt,non pofltint facrarum opum pof feflïonem probitati amp;teligioni recuperate, exiguum elle eolt; rum numerumquirem tantamtoteß difficultatibus implica*^ tam fulcipiant» Quo fît ut dum pars maior qiiæ cum magf

firatu cft non uult,dum boni id quod uolunt non poffunt effi «re: ncq: parentes ut ueUnt,necp libcri ut cupiant, neep magi ftri ut fufeipiant aUiciuntur. Infirmum cft m infcicniiaamp;iu' uentute indicium : ideóc^ utilitatibus parentes, laudis cupidó täte adokfeentesfunt cxcitandi. hæcaftectio aerate Ô^ doenv ? nacorrigetur,ut tandem etiam alienatio lit ab ambitionc,cum uitxinftiiutio.ingentj educatio,morum difciplina,re(fte pote-titadhiberi ♦ Sunt practerea multae alia caufae, ob quas amp;nbsp;ft tv diaperturbata funt,06 dicendi fcientia eft impeditatftd quia,fi bæquasdixi toUi poffint, aftequeremur id quod expetimus, 1» prstereundas ede lilas duxi « Reliquumeft utdicamusderc^ cuperatione, quac pars tametfi praeftantior eft,tarnen quo^ niam caufae return malarum prius toUendae funt, quam r es bo-nxpadrntreftitui, inferiptionem utriep parti de amiftadiccn-' diratione efte malui, quam de eadem recuperanda. Habet »$ enimbic titulus promiffumnimis magnum 2lt;^rogans,a ter eftuerecundior, Dicendumigitur deincepseftFront ,quQ/ tnodoiuftara dicendi fetentiamputemad hominmanquam adregnumfttumreducipofte »Nam exbis qux dic^funtna' lt;kenus,caufasuidemuscorruptxUngU3e:demdefi Qutntiana »» iHa oratio cum iftis qnae noftr is tempor ibus ftrrpta extant, con feratutdacik eft có(iderare,nibi\fitnfte uetuftatta nobisrepr^ fentatiAtaeç quemadmodum inftituimus,repetamus 1 a noue, blotàmclingula dec\aremus,quafitrationc uiacp ’^S^^ dam, Vruftta enintfutópiuntur aftquidconfequendtftudta, *» tttbattteiWudquodco quo cogites dcducat,petpenderts. e tvortrrtet\Vudinueniftearrogo.ueïumconqutftutfteetuVcemO' diQuatdam,qu^quoniamceriosautoresbabet,extfttmeme e tdebtanda.V tigitut dénatura primum dicam,nu\Va detWa co patandaptxceptio cft »Datut entmeuiep diutnttusfua natu-

n: fed fî cultus atep cuftodia ih omni re plurimu ad conferuan dum ualet:poteft etiam dehacaliquainftitui dila'pIina.Primn igitur fugiendae funt uoluptates,atcp cauêdùm eft ne uinjs cor rumpatur ingcnium.NulIa concordia ftudijs dodnnæ/api^ ? tiæjCû ncgligentia,mollitie amp;^ prauitate fokt intercedere. W hæc uitantur, ilia ucro affumuntur, ibi egregia amp;nbsp;praedara au difeendum dicendumtp indoks potent excoli. Eftemmexœ tanda naturae bonitas ft udio amp;nbsp;ardore amorfs erga id ad quod nata uidetunHoc igitur fecundum naturam eft elaborandufflj »0 ut cupiditas accedat,quac mater eft diligentiæ. Et fi enim ab a^ micis natura dari non potcft,fedcumuitafimuladfertur,tn exacuit adolcfcens ab his,quibus fe carum elfe exiftimanPefö net hoc officium non ad parentes foIum,6C ad dodores literaquot; rum exterósep cum quibus eft aliqua uel neceflïtudo nel con^ »ƒ iundioUierumetiam ad cos quirempublicam curant» Excitan tor ingenia, maximéip puerorum, amp;nbsp;adolcicentum, nontam utilitatibus quas non uehementer deffdcrant,dum nihilde^ eft,qua'm bcneuolentia,lande,autontate, exemplis» Etenimfi officium cavitate,diligentia commendatione, approbatioexf al» ftimatione,copiaexemplis bonorum gigniturtneceHeeftin ea repub» neep inofficiolos neq? négligentes neep répugnantes neep paucoscffc,qui exacuanturad res præclarasji bcneuolcn tiæ, fi Iaudationcs,fi autorftates,fi exempla non defint » Sit kf tur hoc fecundarium,ut curetur,quo literarum cupidftatena^ gt;r grent adolefcentes,adeam^rem parentes,magiftri, premia ad laudem atque autoritärem expofita,opem ferant. Sed iienienquot; dû nunc eft ad illam puerilem inftitutionem,ut rede cum qui indolem aptam idoneâmep habet educemus» Habet hæcpars tria capita,præceptfonem,cxplicationem,rcfolutioncm. Præ^ çepto^tratioamultisefttradita,«SCad hunelocûnonpert net»

Sed flJud monendum effjit nc nafta fitilla methodus, regular rum amp;nbsp;pracceptionura multitudmc, Vtihflimum cft excreta' tem habere confuetudinem fledendi nomina Äf uerba.'æ con

^ connindioncm didionum paruo Icgnm nume foabfolui,5(:inutnfeppnneipioobturasiHas amp;nbsp;philoßphP wsuRarçpartitionesÆxpIicatio prgceptorum inftitutfoni fta •mac côtinenter adiungatur ♦ Habet ilia partes trcs,argumen teexpofitionem, confuetudinis obferuationem, SC interpréta^ . ænem uocabulorum. Prim urn enim curare debemus, ut res •ptepaucis uniuerfa cognofcatur. deinde leges inftitutacp, ad ^U£omnisaccómodatur adio intdligatur,pofthpc ad fingula wendendum eft,Sed orationum argumenta facile ex narra-tionibuscolliguntur» uerum quoniam illœ plerunq^ funt prolt; ^æ’poiruntamp;fæpe debent coardaritut in hac caufa qua P» xUintius in famæ fortunarûmeç diferimen deduciiur ; Aduer 3nuseftScx.Neuius. Hic defertum effe fibi dicit uadimoniû ®5lt;'^gt;ntio:bonaeius àfe eftepoftêfîaex cdido Praetoris Bur-teçnidicstriginta,ideôcpà DolobeUa poftulatutQuintiusiu oicatum foluifatisdcUuel fponfionem faciat.MauuIt Quintius ponfionem faccrc;amp; C. Aquilium iudicem fumit,atcp ex fpon ®3git.Orator aduerfariusQ. Hortêfiuseft.M.Ciccro Quin patronus,negat poflefTa eflè bona ex prartoris edido.Primû 9^iod caufa nulla fuit cur à praetore id poftularct: nâ ne® quic-9^’ ®' Quintium debuifte neep uadimonium deferuifle ♦ De-*nae, quia non potuit ex edido pofTidere. id probat ex uerbis Wifu,quod neeplatitarit,fraudandi caufa, neep exilq caufa fo-mm ucrterit,Poftremo non poftcdifte,proptcrea quodbono-ïwmpoffeflionÓ fpedatur in aliqua parte,fed in uniuerfîsquae *cneriamp; poftideripoftint. Breuis efteiufmodicxplicatio,fed 3ptaad intelligendû amp;: recordandû.Puto etiâ hanc rationê Ci-

ccroni placin'fTe, qui AefchymsSC Demoühcnis inter fe^f’ trariarum orationum argumentum paucisuerbiseft compF xus. Deconfuctudmeetiam hicdicendum eflètjfihxc resnof eflètitaprolixa,utludoamp;magi'ftris fatius fit earn explanation i nem rc’inqucic,quam hoc in loco intcrponcrc. Idemfenticfln dum eft de uocum inteiprctationctfed hoc magi'seft Grampa .ticoi^,illud ex ueftris libns amp;nbsp;hiftorqs eft peiêdum.Verü eW uosmukoi^i uocabulorum uim anteGrâmaticos exptieafn^ Præterea ueftrumeft fetre,quot Protores habueiit populo »0 Romanus,amp; quæ fît differentia inter eos qui de urbanis,qu*^

prouinciarumnegoeijs decemût» Aliud enim fuit genus Pr?' torum quos Sylla conftituit publicis caufis,aliud illorum quar tuor qui his funt antiquiorcs,aliud qui à Caefare funtpoftren mo adiundi, Adfert bate diftindio lucem ad intcHigendum» v led hæctradatio ex ueftris ftudijs defluxit. Vtihffimumeftid re,turn in Grammatica difdplina.tum in ludo Rhctorum,ut ills dicent is, fic etiam praetoriseffebonorum pofleffionemda' re amp;nbsp;in pofleffionem mittere« Neep intelligct Rhetor uim illi' us fententiæ magisquàmiurisperitus: QviS TANDEM *° NOBIS 1STA IVRA TAM AEQVA DESCRlBlTi

QVIS HOC STATVITf QV0D AEQV.VM SIT IN ,QVINTIVM , ID INIQWM ÆSSE IN NEVIVM. Hocexueftrofitapertius QVOD iPSE IN ALTERi* VS PERSONA AEQVVM ESSE CREDIDIT ID IN at IPSIVS QVOQVE PERSONA VALERE PATIA«

TVR» fam quid fit f3tisdatio,quid fponfio, quid uadimonf urn,quid uadari,a uobis definitum eft: fed Öf grammatici eadé explicarunt, led nos autores eftis* Verum illud fortaffe non , inutile eft ad obfcruandum,faepe in eo ipfo libro qui legitur,Â confueiudinem uno in loco latere,in alter o indican : amp;nbsp;obfeu^

Ks alibi fsntentias cfîc,Slt;' fncognitam alibi uocabulorum natu ram,alibi uero utracp explicari ♦ Quare utile eft in omni ledio^ neamp;interpretatione prius totum librum celeriterperlcgcrcj ateß annotate qug funt fimiha.quam in fingulis ftatim moram lacere.Oblcurumcftinprincipio orationis quid fitiudicium » de re,quid item deprobro^fedexplicatur poftea id copiofius mtraâationc qugftionisinfinitg.Cuius uero bona nenierunt, non modo illi ampliftïmæfortunæjfed etiam uiäus ueftituseg necelTariusfub preconecum dedecore fubieduseft,is non mo do ex numero uiuorurn exturbatur,fed fic fieri pot eft infract «» nammortuosmandat ♦ Etenim morshoneftafæpe uitâquoqp turpem exornat, uita turpis ne morti quidem honeftae locum relinquit. Ergo Hercule cuius bona ex edido poffidentur, her iusomnisfama amp;nbsp;exiftimatio cum bonis fimul poffidetur.De probro igitur iudicium eft, quod eft de bonorum poffeflione, »f non de re pecuniaria, de deferto uadimonio,non de re débita* tongum eßet ifta explicate,ideócp praetereundumeft, amp;: uequot; niendum ad ea quæ minus nunc in ufu uerfantur ♦

ICENDVM IGITVR ^NVNC EST DE ly i Grammaticorum illa ratione, qua intégras con-' {„uerfiones amp;nbsp;fententias in fuas formas redigunt,amp; ÜUS^^ hasin eadiftbluuntexquibusipfae confiant «Éft læV ratio utiliffima ad comparandam orationis elegantiam ^ ubertatcni*Neceflè.n,eft omné orationem,qugcuncp illa fit.ex . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F iij uerbis

Ucrb«scônfîci,amp; rede Cæfaron'ginem eloquently nerborum deledum ede fenpfit.Sed hfe ddedus, qui m pritnis ncceffarP useft.haberi non poteft,non magis quam militum, mfi antes coadis unum i’nlocQ,quafi militum jic uerborum copijs. Sed f hiccgorurfumdeplorarecogornoftrorum temporuminÖP dtatem. Propècnim unacumcorporibusplurimorumconfo nefcunt ingcnia,priulquam uel mediocrem eloquentiafpoP funt laudem obtinere.Id fit turn melioris rationis ignoratione, tumloquendi confuctudinedeprauata, amp;auocatione fertno' jj nisquotidiantRomanorum enim amp;nbsp;Athenienfiumatq? Afa ticorum olim liberi,propècum matris lade uerbis fimul optP misimbucbantur,amp; priulquam puericiamfupyraflènt oratio^ niscopiam erant aflècuti.Qiiaretumid tempus idoncumad difciplinas fuit,quod hodienoftri adqlelcentesapud Gramma (y ticos confumunLamp; ibi cis finis audiendi, ubi noftris praepro' pcra adhuc funt principia.Hinc fit ut no ft ra aetas medicos, iu' risperitos,theologosplures proférât quamoratorcs,fimodo ullus hocquidem eer te temporeßt orator. Neepenimuideo cur diffidliusfit totum illum dodrinarum quafi orbem, difcen ^ dóperagrare,omnésegliterarum artiû dodorcs audite,quam aliéna: linguae redam laudatâmej atq? perfedam ibi cognition nem confcqui,ubi aut in libris latcns uulgo non eft rccept3,aut fi ab aliquibus in fermonibus ufurpatur,tamen ita contamina' ta uerba habet, ita peregrinis confpurcata eft loquendimodis, ut propè prudentius confilium effet patriae confuciudinem te *^ tinerc,quam uiolare atqj uitiare fermonem alienum. Hx cette omnes incommodiiates,quas gentium diuerfi mores, diffîmito lingua attulerunt, uitari pofTent, fi ea prxcflemus diligentia in genqs,ficaminduftriarn amp;dexteritatem præftare poffimus, quam Ôi officium noftrum requirit Ód defiderant rationes hu' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- manx»

iunäacollieendi. Eft modus in his duobus g^*’*K^„ tandis,per quern adolefcens,latina ,iîgnif)cantia, aptaj a^ ante cognita, inueftiget, atq; in fuis quaft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* r ^ j quot;

niattquibusca informer, amp;nbsp;cum laude lumdicen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„ifua

lingua fcriptalatinauefte cupit induercSed qu , . ^^^ potibusnobis uerba explicant,parurn adferuni „u,- eadede ntó.Laudo illorum uirorum diligcnnam^m tuntincoaceruando.doórinamincxphcando.d^on^^^^ rouiamdefidero.Primumenimlnerarumorte^ dicamlaudemhabet ,amp; infinguhs ;“^^^‘°^X^ »»“^»«»'»‘«'^gSXK^’«« obhliSUOO' , oculospoteft ponere. Deinde nbsp;nbsp;uniHivii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•. vç

«rfmkaiomsmpednent KK“ demumquatra-tt™cumgt;gnotugt;nvMbura occ , nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^^

**'«»*c^««P;~^Ubri,biM Mïómepon« tmet.quibaipoteftu ex ^my, eibibiclateatcenum tm,numagt;,quo«dem^ft M«^ nbsp;^ g; ,^^ nbsp;^^

5£SÖïtóS««Fi«~^^^ uim,tamcnfubfidioeft.Sednonfolum q««*^ ?™ 11 tur formationes atep figniticaia congeren au, quo®VuntadiungSda:qu2eauieiufdemgenerisfunt,autoin mno funi pugnantiagt;fed ita demu adiungenda,ut certain mm

naturae.tum qua à natura non multSfoIct recedefc.artis djfpo fitio. Sunt enim alia ftngula SC folitaria, alia conninda amp;nbsp;^ fen tenna no procul remota: alia reru prpcurrentiG, aha confeqt^J’ tium.alia caufarum,alia cfFcclarum, alia fimihum, aha idem«' , gnificantiS, alia contrariarS, Veru utaliquo modo noftrocon fillo excitemus cacterorum ftudla,panels IndlcabomeaflUn hoc loco iententlam^Qiiemadmodum rerum certl conftitmin tur communesq; loci:lic uerborum etlam genera amp;nbsp;fententw' rum formée,ad certos or dines reduci pofliint* Hæc duo non to exquouis fcriptore colligi debent, fed ex optlmis prime funi coaceruanda.IIlud autem obferuandum etlam eft,ut autorum ficetlam uerboijz no unamefle formam.Ahuddiccndlgonns oratorum eft,ahud poetarum,aliud quod medium eft hlftorr corum Jtaeß unumquodqj annotari debet unde fit fumptum* tj Si enim diuerfafunthorumtriumorationls genera,etlamö exquibusilla conftant,interle diffetre necc(reeft,uerba mmr rum Ô6 quæ ex uerbis flunt lenten tla rum figuras ♦ Oratorum igitur primus atqt unus fit Cicero apud Iatinos,etiam philofo' phorQ:lêd addipoteft Varro amp;nbsp;Cornelius Celfus,uerum pm ;io denter amp;nbsp;modice Cclfus,amp; in fuo generc,0lt; cum eft opus.Ph'' niusetlam,fed cum ncceftarlum eft, Apud GrgcosDemofthc nes folusorator proponendus,cui Platoadiungiturpropter rcrum amp;nbsp;oratlonlsamplltudincm,dclnde Xenophon, Hippo crates, Ariftoteles,8C in multls Galcnus, Poetas latinos habequot; At mus Verglhum,Lucretlum,Horatium,Sed Lucretius in tier bisamp; locutionum formispurlor eft Horatio, qui ob died*' di figuras probatur a dodis, Vcrgillus utroque antecelllt, fed in Georgicls amp;! Bucolicis nihil peccat ♦ Apud Grecos ne mo melior Homero, caeteri etlam omnesboni, led primus la-' bor in optimis confumi débet, amp;nbsp;ex Homero prius copia compa'

DICENDF RATIONE LIB. II. 4, comparanda eft,quam ad Hefiodum, Äriftophanem, TIico-criturn, Eurjpidem,Sophoclem, Acfchylum uemamus. Hr ftoheorumnemo melior inter Romanos C. Cafare, fed Ora--tori fimilior,quam Liuiiis ,quo Repe cum in re militaridcquot; ftituimur habemus opus : uerum antecedunt Cæfai is corn- -r men tar ij. Graci Xenophontem habet,qui puritate Sd lenitatc orationis non cedit Ca’lari.'amp;Tbucididcmamp;Herodotutqui-^us adhiberi poteft amp;' Polybius, propter apparatum bellicum tills têporibus audtum, amp;nbsp;cumulata return uocabula. Ocs hi tn fuo genere excellunt;fèd quae utiliftima funt, ea primum lo i» cum debent occupare. Quare in Oratoribus principio uerian dum cft.Scio Romanis Sd Grccis aliam confuetudinem fuifle, amp;ladPoetasftatimpueros dcdiixifte: fedquia ad Grammaticos illiquotidianumiermonem adferebant, quem antca domi didicerant, minus periculi erat,cum lingua pura effet,in hac ra- V tionc inftituendi.Credo ego cum Seneca floreret, amp;nbsp;in fequen Pbustemporibus,cum corruptusfermolatinuseffèt,magnam caufam fuifteobfeuritatis Ôd ineptiarum, quod uetuftam illam difciplinam fuhr fecuti,qu8e cum ipfis moribusSd aetate erat commutanda. Nec^ poetarum eademeftratio.aliuddidio- xo ms genus Comici,aliud Tragici,aliud Epici,aliud Lyrici funt tecuti, Ita^ diuerfum non folum compolitionis, fed etiam uer °°f^quot;^ genus: in quo cum iudicio uerfandumeft:nequae in-^cr fe admodum diffimilia funt commifceantur.Sed de fcripto pons, unde orationis amp;nbsp;eloqucntiae opes congregandxfint, »? fatisfit h^cindicaffc.Reliquum eft,ut de modo amp;nbsp;uia colligen diicnbamus : quae res etiam hic non poteft omnisexplicari. In **lis.n.Iibris ^s de ratione latine loqucndi atque fcribendi in-choauimus, quiequid ad hanc praeceptionem pertinet ,aperie' •^usiCumenimlocorumalijcommunes fint amp;nbsp;ampli,alnin G medio

medio,alij in parte extrema coardati : prolixum eflet hxenofl fois exponer c,fed etiam enumerate diftribuendo; quare quod proximum eft cofulamustnhac pucrili informafione.Optabb le eft certe quidem extiriflé unurn aliquem qui omnia compor » tataôddiftindaitaedidiftet, ut in promptueftent pofitaateg cxplicatahominumcogitationibus» Sed quoniamid fedlum non eft,a; ft effet aliquid taleab induftria alicuius prxclari in' genq profeeftum,quale Iulius Camillus non fblum profitetur, led etiam domi iam elaboratum amp;nbsp;confedum habet,tarnen io utile eft ipfam etiam adolefcentiam in ijfdem exerceri,amp; fibito cosfecere,eóscplegendo,difïbluendo, diftinguendo, conqur rendóqj implere. Hoc enim modo fict,ut amp;nbsp;autoripfequi k' git ur intclligatur melius,amp;uerborum uis fiC fignificationesiie re percipiantur, amp;nbsp;memoria augeaturatc^ redintegretur,amp; •r fermo ipfe quotidian us atep latmus excolatur,non temercut nunc fit, fed ilia uetufta Latinorum confuetudine ♦ Quare fta' timeum ipfis praeceptis, eiulcemodi ratio prpferibenda eft, ut ubiprimum uniusrei duo nomina, aut unius fèntentiae,for' mae duae fefe obferant,ibi locus confeftim defignetunSed quo niam locus unus, etiam ex imis illis receptaculis, multiplex pie runq^ eft: fubleuari debeC adolefcentis labor magiftri lubfidio, Hie utilis amp;nbsp;neceflaria eft Dialedica,etiam reliquarum artiunt cognitfones fecum ipfaepartitioncs adfcrunt :fed nihil tarn an guftum eft,nihil tam amplum atqt uagum,quod non opus ha at beat explicatiôe SCdiftindionedialedicorum. Propofueram totam hanc orationem diffoluere,amp;’ad fuosquæe^ locos com portarc,5C tradere rationem hanc omnerntfed cum animaduer terera non me id duob us libris complétai pofte,amp; cum in iHis quatuorlibris de rationeloquendi atquefcribendi eademtra' dem plenius,mutaui confiliumjÓdfolum uno atquealtero propofito

DICEND! RATIONE LÏB- in r propoCtoexemplo,confticui onendcrc,quid primum in üla pucrili educationejamp; iniHaindigeftaconquifitione fît dabo-ïandum.Repetamus igitur exilla Quintiana, SC congeramus 9^icquid ibicft,quod ad ciuilcs caufasfpedarcuidebitur.Sed ^wn omnes ressaut fua ipfæ ui alix côfîftunt, amp;nbsp;fua quoqj natu f *lt; ïanitantur,autad hasahae accédant, atep ita adiungantur, ut puUa perpétua neceflïtudo cum bis fit,quod genus apud Philo *ppnosuocatur lt;ruAtCtjB«xÓTü)//, quemadmodum illud prins ^’''“p; a prior ein quouislocoprincipium eft faciendum. Sed 'JO'cconfîftuntillæquæuocantur »lt;rlt;a4,utefthomo,laurus, *• ’4^ila,*acipenfcr,aniinal,arbor,auis,pifcis: fæpe etiam alterum genus quaft cofiftat, ita oratione fignificatur,propterea quod quot;0e quoep fuam habeat formam. quo fit ut in locis ab co etiart ^nquam à confîftenteordiamur.Multaenim in oratione ha' “^tquacaceidereuidêtur. Verum appofitione çxemplorum, n ‘’æcquaedixierunt clariora.

RES.

Res

Caufa Caufatota Controuerfia Contentio Certatio lus Jusamp;magiftratu» lura Fas Acquitas

Lexamp; conditio ludicium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

Vadimonium ludicatum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

Crimen

Sponfio

Sponfum Aduocatto« r PERSONAE

Accufator

Petitor

Reus

Perfona accufatoris

*® Perfona petitoris Hie ordo igttur,nifi

lis melior inueniatur fcruari potent J ut res priore loco ponantar,deinde perfonaetSC quanquam «^ traq? ad alium ordinem return pertinent: tarnen turn fimilitæ diniscauià,tumdocendigratialoco eorum quæfuboculosca ’^ duntgt;funtponenda.Permittitenimhoc fi nó return natura, ta men ipfa confuetudo: neep poetae folum famam ex illorum n^ meroeximunt quærebusaccidunt,amp; quaii fentientem faciSt, fed etiam Philofophi uirtutis amp;nbsp;legis ita aliquando fpeciem de . fcribunt ut uirginem,ut deam,non minus audientem,confu-Ientem,quàmPoetçfuamIunonem,Venetern,Mineruam.

Illud etiam monendi funt magiftri,ur difcipulis fuis,^ ma-' xime poflunt apte latinas uoces fuo fcrmoneexplicent, amp;nbsp;con quifitis anum in locum illis que uidentur ede ümilia,ac cogna tionemaliquam habere,uim fmgulorum ^difFerêtiam often *^ danbTantaconiunäioeft inter contetionem êC certationem,

ut propènihil intetefle uidcatur,tn eftdifcrimen,qd apparctin certare8lt; contendere. Praeterea duo hæc non multum a'caufa differimt,fedcaiifam turn pfæcurrunt turn coniêquuntur.In^ ter rem quoep amp;: caufarn tail's eft diflîmilitudo,qualisfcrè inter magiftfatum amp;nbsp;Pratorem, aduerfarium âC petitorem, iudiciS

amp; uadimoniumjaltera cnim ^^/««(iint, altera «/««iirriJu'^ dkatumamp;decretum formaeuidentur eflè diuerfxfubeodetn compræhenfæ genere,fed tarnen decretum ad res plurcs quant iudicatum accommodari folet* lam aceußtioamp;criminatio, uniusrei funt,ucrum grauior in uituperando criminatio,accu 5 btio plus habet dcfenuonis,amp; faepefit cum laude.Eiufmodi ex pHeatione uelim exacui puerotum ingenia. Sæpe etiam dodo turn uirorum oratio.ignoratióe horum flaccefdt. Sednon ex^ plicareifta ueru digerereconftituimus, quare tranfeundu eft adeaquaeelïeproximauidentur.Scquemurhic nature ordP i» ’'^gt;amp;genus rei fecundo loco collocabo:fcdil!ud ex multis colligitur.ut in ciuilibus negocijs ex eo quod caufae eft caput, 2lt; in quo fummaiudieq uerfatur»

* Fieri indicium de probro ♦ Fieriiudiciumdere, Indicium pecuniarium fieri, Aliquem caufam capitis dicer c,

Restanta, Resimplicata controuerfqs ♦ Restanta tôteç controuenqs implicatai Aliquemhabcrc caufam etufmodi »ut amp;Cc,

Alicui non efleius par cum aliquo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

A licui non par ius reperiri pofTe, Alicui agendi poteftatem non eandem reperiri pouc* Veritatem multis incommodis debilitatam effe»

j Indicium inuidiofum, ludicium difficillimum, Indicium fingulare. Indicia difficillima Aliquem utiindicioinuidiolb, ludicium de aliqua re fieri contra omniu confuetudincm» r Ius ludicq lt;nbsp;Iniuria

Vfitatum indicium ludicium grauiffimum. Genus igitur caufx cognofcitur,tumcx reide qua âgituf capite, turn ex eiufdê natura. amp;nbsp;hæc ipû ita diftinguuntur, ut à formis genera diuidantur,^ communia feparentar ab angii^ ftioribus, Colligamus igitur deinceps quiequidad resipbi 'i \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' pertinct,

DlCtNDI RATIONS LIB- IN ^ pcftinci.pnulquam ad perfonas ueniamus^Confiderato igituf generejedeundum ad ipfa eft principia,00 ca colligenda,quae ^itcaprindpia foIcntagnaruConftituaturigitur locus alius

Aliciii controuerftam interccderc cum aliquo,de rc aUqua* Rem aliquam in controuerfiam uenire.

Aliquem cupide decurrerc ad iura, Aliquem iudicium poftulare, Vocarealiquemin lus,

Aliqueminius fequi, A liquem non recufarc iudicium,' Aliquem iudicium accipere, Aiiquem aliquid iudfeio accipere, Alique indicia accipere in ea ipfa uerba quae aliquis aedft,' Aliquem iudiciQ moreamp; inftitutopmagiftratu accipere*

Nihil hie obfeurum eft : etenim 8C ordinis ratio confiât, Si j^'’gulaquidGgnificcnt darum eft: nifl illudfortafle common endumfit,qui accipit pro aliquo iudicium procuratorê efie,' Homero non recufat quin iudicium accipiat, de aduocattsdi-; ^m efle/ed ad procuratOrem etiam pofte transferri,

Aliquemdercaliquadcccmcre, Aliquem de re aliqua contendere. Aliquem pro re aliqua dicere. Aliquem de re aliqua caufam dicere. Aliquem aliqua kgeperire, Aliquem conditione aliqua perire. Aliquem in pari caufa difcedere inferiorem •

Hxc omnia alterius partis tantum funt, amp;nbsp;ad reuni Jpc^‘ lila communia utrisep.

Aliquem nó uelle uiucic aliquem.Graues bae translation« funt: Öd ad id iudiciû adhibitæ ubi de capite alicuius agit»

Iwdfcfe^ft.remfudïcare» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

® Condemnare aliqucm capitis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i

Neminem defendere aliqucm iudicio. hoc ad procurator remrefertur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

Addamushuicloco,quoniam in iftud genus caufæ fepe in-* cidunt,fatisdationem amp;nbsp;fponfionem,

* Aliquemdebcrefatisdare* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Aliquem ex decreto praetor is fatisdare*

Aliquem äliquibusuerbis ab aliquofatis acciperc* Aliquem iudicatum folui,fatis acciperc ab aliquo. Aliquemiudicium acciperc in eauerba quae aliquis edit* Aliquem ex decreto praetor is iudicium acciperc* fed hoc generalem lignilicationem habet, ÔC fit (aepe fine fausda-tione,aut fp onfione*

» Voftularc aliquid in aliqua uerba* Aliqucmlponfionem facer e* Aliquemfponfionem facer c cum aliquói Aliquemfponfionem de probro facere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

\ nbsp;nbsp;nbsp;3 Aliquem aliquid ex fponfoagere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur redeamus, Slt; quod cum genere caufx muira habet

i Indicia fieri in aliquo loco» lus in aliquo loco diet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■

Dqudicaridercaliqua* -Judicium efle de re aliqua. ludicium fieri de re aliqua» Aliquoseffeinconfilio.

* Aequitatem in aliquo loco confiftcre* Aequitatem in aliquo loco confiimari. Aequitatem in aliquo loco confiftcre atqj confirmari.

Aliquem omnia indicia accipere* pertinethoc turn adreum turn ad procuratorcm:fed Cicero de procuratore dirit* A ccipere indicium ex decreto practoris* Aliquem paratum efte iudicio pati* Aliquem difeeptare de re aliqua *

1 Adoratoremiftafunttransferenda» Aliquem cum aliquo caufam diccre, Aliquem apud iudicem caufam agere* Aliquam caufam informatam efte* /\liGUCiii demonftrsre* « Pfobare

Aliqucm fans animo eer to in caufa confidcre* Aliqucm fatisanimo confirmato in caufa confiftere» Aliquê fatis animo certo amp;nbsp;confirmato in caufa confiftere»

Aliquem aceufare qui defendere confocuit» Aliquo iudicio partes aceufatoris obtinerc ♦ Aliquem contra caput dicere»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H iq Aliquem

Nihil pécari» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Perducere aliquê aliquibus ratïonibus ad fiiàs conditions'' Patronum caufamdefendcrc. Defenderealiquem* Defendere aliquem indicio. aliqucm iudicio defends

“ Omni reda ratione aliquem defendere. Defendere aliquem per MagiRratum ♦ Aliquem defendere fe confra aliquos» Aliquem aliquo loco confiftere contra aliquem ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

1' A liquem procuratorem relinquere* Relinquere procuratorem in aliquo loco* Aliquem eflèprocuratorem*

Aliquem indicium accipere pro aliquo* i-Aliquem defendere abfèntem* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f.

Haeccommutantur pçtKTiviixiTiKKi^^^^^ contraria'' rum Tententjarum forma:* rn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ADVO^

Re^ïla atc^ honefta ratio» yetufta confuetudo amp;: ratio» mos amp;nbsp;inflitutum, bisamp;confuetudo»

5 Aliquem aliquid facere more QC inftituto» Aliquem omni reda rationc defendere aliquem! Aliquem omni reeda amp;nbsp;honefta ratione aliquem defendere^ Aliquem iure aliquid facere»

Afiqucmfuradcfcribcrc. — Aliqucm ius in duitatè conftitvidc, A liquem iura alicuius rei noITc» Aliqucm doccre quid füum ius fit. A Hquem fibi aliquid arrogare.

Eripi ius alicui potentia alicuius » Nihil ciTc fandum in aliquo loco. Nihil efTeRrncerum in ciuitate» Nihil clTc fandum atcp fyncerum in ciuitatej Aliquidmultisiniurijsiadatum ate^agitatumefTe^ Aliquid fieri contra ius amp;nbsp;confuctudmem » ReliquifuntMagiftratustquos treshabemUS inhaccauw Prartorem» Tribunos. Ódiudicem.

Aduocare aliquem magiftratum contra aliqucm» Confifterecaufam alicuius apud magiftratum aliqucm» A liquem ab omni magiftratu agitatu atç petterrid cß^

. , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iP«W^

* Prstoremius dicere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ -

AVquem poftulare aliquid à prastore. bætorem decernerealiquid, , Pïætorcm cdicerealiquo modo,

^fætorcm malle fieri iudicium de probro quam dere. Prætorem iudicium conßituere ita amp;c» . . tdiäum praetoris, .

TRIBVNI PL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Magiftratus auxilq caufa confiitutus.

Alicuius procuratorem à prxtore ad Tribunos appdlare» Peterc à tribunis auxilia.

A pudaliquos confilium ex iierftatcnon exopibuspendi» ludicem non libenter iudicare de capite akerius,

Hic unus eft locus caufarum forehfium, copiofior qd' dem quam legendo aliquis potuiflét animaduertcre, tamê non plenus,propterea quódex hac oratione tantum eft conflatus. j Neep enim in ueftris pandedis nihil defideratur, eorum quaf 1 comprphendere debent communia ilia capita, quae tituK à uc' firis aucoribus funt appellati. Sed rerS turn uarietas, turn uTus locos copiofos plenóscp facitheep uno in loco nó folum iUi am pli atep diffufi in particulas multas impleri non poffiintjedne illiquidem qui natura füntangufti, ftatim omnia poflùnt ha' bere aceruata^Nam cum ex focietatis ratione hoe iudidum ot turn fit,ramen non multæ funt loquendi formula in hac cau6 quae ad earn rempertineant. Praeter hasenimnullaefuntali'ae» quas quidem nos uidimus.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 q turn

rum locos omnes,fed quia nimis id longumefi, fatiseflê credo fi ad harum reru inueftigationem excitem ♦ Nam in libris de rationeloquendi feribendiep latine, eadem prac/pimus perff cimósqt.'in hoc loco propofitumnobiseft,nonabfoluere€3 qua neceflaria funt ad inftaurandam eloquétiam.fed indicate folumquauiapoflimusadeiufccmodi facilitate uenire quant ueteres illi turn Latini tumGraci funt aflecuti. Ad bancren» utiliflîmumeftôdcerte quidem neceffarium colledas habere lèntentiarum formas.Tamctfi enim res eadem apud omnege nus hominum funtuamen eadem non funt return apud omîtes figna. Nam ut literarum non cafdem omnes genres figuras lia bent:fic etiam diuerfa inuencrunt conftitueruntep rebus uoca' bula,^ diffimiles feccrunt uerborum coniundiones. quas qui ignorat,non fibi puricatem cius fermonis quem profiteturpo^ teft arrogare ♦ Hanc rationem Cicero in conuertendis ürX' corum fcriptis uidetur fccutus effe » Scribit enim in prafet’one quamprapofuit Aefchynisatcj DemofthenisduabusiUiS'^ datisorationibus adhunemodum. '■ Conuertienimex attiquot; cis duorumeloqucntifTimorum nobilifTimas orationes inter fe contrarias Aefehynis Demofthenisqj.nee conuerti ut inter-prés, fed ut orator fententijs qfdem amp;nbsp;earum formis tanq«»® figuris,uerbis ad noftram confuetüdinem aptis, in quibus non

taui oporterc/ed tanquam appendere»Qui bic intcHig’j’ ‘i® uocctfententias, quas fententiarum formas, 06 quotnodoa t guris forma didinctæ fint,06 quid fit annumerareuerba, q® appenderc: facile uidet,quam ratjoncm in uertendo Ciccro,Explicemus ignur qua fint illa fententiarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z

DICENDI RATIONE. tIB. Ib «r mus,nouascp perpétue colligit fentcntias,quibus de rebus ipfe »liquid ftatuat « Res naturæ apud omnes eaedem funt,amp; cæ^ dem apud omnes cum werp funt,return funt fententiac. Eadem enim hominis, leonis, dep hantis apud omneshoies eft forma, neep iliac definitiones certae, quibus fin gulorurn forma explP cantur cum liera funt uariant.lUa uero qua ab opinione or iun tur animorum fenfa, magnam uarictatem habent « Conltitua' musigitur res,tametfi rebus accidentibus fint diftinda,tamen in fuo genere, eandem habere formam, Sententias uero de re' busconquifitas aut perpétuas ftabiksep eflè, aut non habere neceffariam confenhonem ♦ Vtrunep uero genus intus in ani' mo indufum maneret : nifi natura autor Deus nobis amp;nbsp;uoew inftrumêta, cumfpiritu,amp;; ipfarum cogitationumquafi quak damconceUiffet figuras. Alter enim alter ius fenfa nunquam uidit, imago uero eorumaut in fcribendoperoculos,aut in Vronunciando per aures ad animum poteft deferri.^ Sententias AriftoteUsTTOasgaT« t« ^vx^^rum formas ov tasuero SgorijAaT« uocat.Quemadmodumcnimfenlusrno' Ueniur pro return obieôarum natura,fic animum comprenen lionesfcntentiarumitaafficiunt.utillaresfoknt.quarumiplx tuntfimulachra. Sed fi fubaUquem fenfumcadantiUyi' nwlachra, figura i fi uero ad animum pertinent etiam tor' 1 wafuntnominata.Pigura enim K'WGKœvKrm«t« font cv «^' i nbsp;nbsp;nbsp;u«c« return,amp; à pidteribus atep lictoribus oftenduniutdor'

igitur forma diftinams dicuntur quàm figura.Hç uarij tunt \ nbsp;nbsp;amp;nbsp;diuerla apud omnes genres, QC quemadmodum apud om'

*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CE AMIS5A musigiturinorationciUa Demofthcnis contra Aefcbéi«#» quae fînt form» latin»,ôf qLi»atnc»,fîc emm mclius id de qu® dicimus cognofoetur,Sumamus prima illam conucrfion^jÇ'-'/ eftinprincipioeâmcp diffoluamus^uideamust^ que habest c^

» munia cum Iatino,amp; qu» propria gr»cus ferma 7j?«*fƒ''* twj^çig ^Hveuot TOts ^ioig ^^0/M£ Tirâcri ^ fr«lt;reu,gi o^rlui Aïof^ ^X^y ^y^ lt;^Mn2(S TKri7r^e/i(^ Teéëin^ viup toitcuut^ v^^V feu (j.oi 7rK^,viJt.ùi/ àg rvrevi vgt;^ «ySivx. Primû ego a Dij^D^^ b USqt omnibus precor, Athenienfes,ut quambeneuolentiW

«« conftantercrga Rempub. omnésep uos habco,candcm bociudiciopræRefis.ÂluIcagræcus fermohiccommuniana bet cum latino,ut Tcf â*gt;p, 9tlt;«',yü^a^a4, tya, mAtg, ti^x} » ^“^Î' 1 X«F ♦ Nam etiarn latinis eft, primum, deus, precor, habeo,Oquot; uitas, oîs, exiftcre,ôf magna in fîngulis eft fimilitudo* Verun^

tf tarnen in fingulisquoqjfepe magna eft diflîmilitudo. N^ non eo modo latini per feuerare dicunt.quo Gr»ci ZuenJ^ » SC quanquam magna eft affinitas inter caufam ÔC àySivx ,0quot; men non excodemiûntderiuatafontc,Deinde tametfietiain fingula atq; folitaria eiufdem fînt fçpc generis, tamê in coniun M dionc pleruncp non candem uim habere poflunuQuanquaiî!

enim ut gr»cû eft ^veuw ty^p fîc latinû bencuolentiâ habere» tarnen Latini habere beneuolentiamergaaliqucm ufitatiusdi cunt,Gr»cilt;iVFfl/«*» t^wp Ttvi rcceperunttamp;prpftaribeneiio' kntiamalicui latiniuselle puto, quam elft:fed tarnen Grsd

»! Cmi^e/i/ Tivi lii'votcw habent. Deinde confiietudo multa inv mutat: Gr»cis familiare eft dicere « ewj^^ifb- «ütiVMet, Latin! duo illa priora plerunc^ abijciunu Hinc eft quod Cicero in qu»ftionibus Tufculaniscxpofuit,Magna me fpes tenet iudi ccs,atapudPlatonem eft «JVi« ttn è cwJ^^ig K^HVolai .Sedamp;Ia^ fine lcgimus,non apud poetas folum,ó Tite,ó Melige,aerurt etiam

ctiam apud oratorcs, o Maree Drufe: uenim in coniundione fewrndifFerentiSuidendameftquid fituûtatius.Adhçc no^ winiim fppe cafusadfenmt diflîmilitudinem.apud Grgcoseft ®t«Wwf )(gK wKcraxj Latiniper omnesexprimere idem non poffuntjper uniuerfos poHiintJed non cadem ui fignificandi, * r«inendum eft latinum iIlud,Deos Dcascj omnes,amp; à pijsDeabüs(^immortalibusprecor«a Dqs Deabuscp omni' ousopto.hoc enim apudGr^cos dV'^^taS« fignificatJtacj ut Ia purely Ioquamur,non numeranda funt^iarumlinguarS

u«ba/ed appendenda. Append fitur aut fignificatione, fono, *• ^öro^.ót: numero ,ut peracque fintgrauia,(bnantia4)lena,nu ’’’crofa at^ iHa fucrunt qug funt conuerfa. Quamobrem fi nó omniauerba poteruntèGrgcisconuerti,tamê ut generis eiuflt; demfint claborandum eft, 0^ conandum, ut uis eadem in û-' gnificando maneat:amp; fi erunt diuerfi numeri, efficiendum eft v Wnei^ diflimilis compofitione neque interualhsimpar mo^ dusconficiatur, ld fiet uerborum prppofitione, poftpofitione, *ntefplt;^tione,appofitione,eommutatione»In bis igitur uelim pucricixdifciplmam inftitui,utnon folumpoetas atc^rerum geftarumfcriptoreslegant,quorumaltcri perffpe,alterifpè *® fempera quotidiano more uerborum turn genere turn conv Pofitione abhorrent.’iêd etiam oratores Iegant,qui in commue ni ufu,amp; uulgi cófuetudine amp;: fermone manent, atqj ita legât «t oratores ante poetasamp; hiftoricos cognofcantur» In omnibus uero locos amp;nbsp;return Öd uerborum conquirant,eóscj amp;pllt; *» nosfaciant,amp; excrcitatione notos habcat,fintcp iplis cum erit opus in promptu.Facilis ratio eft eolligendorum atep etiam diftinguendo^ locorum: at hpc enumeratio return gup ad do quentiamcomparandamneceflaria funt,prolixam tradatio-Oemrecuüuquarederdiquis pofthac etiam aliquid explice* rouw

mus. Sub 11115 iHa rat 10 tertio loco collocatacftjqua præcepw rhetorica traduntur,amp; ille futurus orator informanir» Per üâc enim primus aditus patefit ad dicendi rationcm.ulla duo hue adferri,non ex hac peti debenr.Sed addendus eft ferma quotiquot; dianuSjUtpriufquamdifcantdiccreadolelcentes/eiantloqui. -Verum enim non illam ex noftro loquendi more confequ«' mur* V itiofe plericp omnes Ioquimur,amp; deformata uerba htk na funt noftraconfuetudinejadquamemendandamneceflä'' ria eft ilia ratio congregandi difponendie^ ftntentiarum for mas:quas turn loquendi confuetudine,tum ftili exercitatione quafi in manibus quoties erit opus habere debemus. Scd dilr getia, ratio atcp commoderatio inutroepeft adhibenda,ncill3 confuctudine ineptam aliquam loquacitatem adiungamus. Eft enim uerum quod à Craflb dicitur,pcruerfediccrehomP nesperuerfedicendo facillimeconfoqui* Verum deducamus nunc eum qui natura optima prædituseft,qui grammaticos magno cum frudu audiuit,qui feit loqui latine,ad dicendiwa gtftros.Quid huic Fronî,fieruditi,fî uiri boni funt proponetv artem nimirum atcp exercitationem. A rs ipfa breui pracceptio ne poteft tradi:ctiam exercitatio,fed plus rcquirit amp;nbsp;laborisS^ temporis, Sunt enim omnia praecepta ad ca referenda, qus in oratoris Hint officio,ad conciliandum,doccndum, mouendut Traditae funt igitur partitiones quaeftionum, ftatuum /auff rum ciuilium,locorum in quibus latent argumenta,cxplicatat funt omnes orationis partes, oftenfae funt rationes quibus anP mi eorum qui audiunt concilicntur, incitentur, reprimantur, habemusdodrina de ornamentis orationis, utpura, ut plana, ut ornata,ut apta conftciatur. Hæc omnia breui temporedo' ceri poterunt,fi multitudo atqj uarictas præceptorum uitetur» Nam non modo ad difcendum, fed ctiam ad docendum fat»

eflcognoui{re,eaqug Herennio præcepta in manibus funtjôd quædeoiatore ad Q.Fratrcm fcnpfit Cicero,Ôf très Îihros rhc toricos Anftotehs, Ôd Hermogenem.quibus partïtioncs Ora toriæadiungendæ,ad conferuandam memoriam. Tria enini inhoB^cognitione atc^côparationefiintfpedanda,explicatio ’ facilior,adiundio eorum quç defunt,deledns.Certa.n»amp; ppc juopropofitaefle débet que difeuntur, deinde plena atqi per^ felt;^ia,quafciimnonbeneintelliguntur,multafolentadfcrrein commoda» Sed nihil in bis tam firmat SCerigit ad agendum budabiliter aliquid oratione animum ,quam Dialedica, qua: *• cum oratoris arte reCte coniungitur. Vtraqj enim alteri ewri^ f^oifiii! eft, ut ait Ariftoteles, à: quafi' ad eundem ambe cho^ rumacciuntur. Ergo qui propofito oratoris officio, quod conciliando,docendo,mouendó^^ continetur,genera nouit turnfinitarum turn infinitarum quaeftionum, amp;: ad haSjCaufa- ** •■um flatus (fic enim ex Græca lingua conuertunt ) pocefiac-eommodare.ipfosc^ fiatus per fua capita difpenfare,5C qui lo^ coscognitos habet,ex quibus turn hæc muniat,amplificet,or-' net,tum fingulas orationis partes in uno quoq? caufarum gene teimpleat ,adpraeparandum, addocendum,adturbandum, -^ antquoquomodo afficiendum,eum qui audit, neceflariaern «t doeflrina de afFedibus: qui hæc inquam omnia tenet, nec^ '■'n périt use ft Dialccticæ,facile poterit ita dicendi præcepta nö ^ulto tempore, ficommodumnadus fitingenium,fi inftru‘' «urn fit idem uerborum copia, tradere» Sed de exercitatione si r nunceft prxcipiendum»parum enim profunt præccpta,nifi ac cedatexercendi confuetudoiqux procreatrixeft, omnis habiquot; tu».Eam diuidimus,in domelticam,amp; publicam,fcd nobis in^ flitutaratiocftdcdomeftica,quæ umbratiliseft,amp; fubitur ma gnoquidemilla t»dio,fed tarnen oMMi^ari, fine clamoribus.fi^ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K neomni

ne omni acie atîÇ agmine cruenti prœltj. Ilia igitur fîaedonif^' Itica fine ludicra infcholisrhetorum exercitatioperfidtiiraHquot; notatione præceptor um,memoria,imitatione,commentation ne, ftilo, confuetudinc declamandi ♦ De his fex ante nO' y bis feribendum eftantequamadeaquæ adhuc ex illis noting reliant pcrueniamus» Poft igiturcognita prêecepta,aiiteti' am quod fortafte melius eft, poft inchoatam hanc dodrinam, proponendi autores funt,in quibus,qoæ in ilia difciplina irai ta flint,quçcp traduntur,aliquando etiam quç poft funt traden »0 da,indicentur.Sed oratores principiofumendi funt, poets tö cum quid deceat potcrit cognofcere, Verum illi etia non mui' to poft tempore adhibendu A uget enim ex illis orationis gra uitas,non tam uerbis aut corum compofitiene, quam tradan' dimodoatqjdidionis genere. Oftendamusigiturinhacora *r tione quid fit obferuandum ♦ nimirum inueftigandum eft ubi ca fint quæfunt ante tradita. Antequamigitur ad partesoraquot; tionisfingulasueniatur,indicand3eft primum quxftionisge' nus, deinde id in quo eft controuerfia, quem ftatum in fcholis uocant. Poftremo ca ex quibus ipfe flatus probatur, hoc eft, »0 T« xt^«A(it«.Namillaapud Hermogenemcapita,quidaliud funt,quam loci uniufeuiufep cÔtrouerfig propri] C Cognofeun tur autem hæc in eo loco maxime, ubi ipfa conftituitur con' trouerfia.quod fit plerunqj pofl narrationem, uel propolitio' ne,uel partitiôe,ut in hac caufa: Negamus tc bona P. Quinti] .*ƒ Sexte Neufipofledifleex edido prætoris. Jneofponfio fada

efl. Ex hac enim lententia turn quaeftionis ipecies, turn flatus intdligitur. Finira enim eft, quia eft perfonar urn complcxio, Neun (cilicct SC Qjiintij.Status uero qualifatis, quia negat ex edido,hoc eft ex more amp;nbsp;iftituto amp;nbsp;rede efle poflefla. Sequit i[ampartiuo,qug capita controuerfie flue flatus indicattOfleo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam

DICENDI RATIONE LIB, Hi ft ^’ P i^um can Cam non fuiiïeciir à Praetorc pofl ularcs ut bo M^ublij Quintij poflidercs:de»nde ex cdicro no potuiHe poffi frepoftremo nonpofTediflE Hçc omnia confirmantmex lo fisconiedurx. Quarc confirmationispropofitio, ad illud ge-* ’^uscontrouerfixi eferendum eft, in quo quail's fi t resinuefti' J g^tiir.Confirmatio ueropropetota soj^as/x« eft,cumqugritur andebuen't, an uadimonium deferuerit, hoc eft, an aliqua fit ^aulaciirpoftularctjan Iatucrit»an exilqcaufafolum uertern, ^oceftan pofledentex edido,an omnia poftedcrit, {ucrint ne cliqua non poflefla.hoc eft,an omninopoftedent, AlTucfcant ’• ‘g'tur adolefccntes.quemadmodum cxnarrat^oncarg«men■' Jl^In,fic ex coftitutione caufe atq; paititione.eriicre turn quæ' P*”^ genus,turn id de quo eft iudicium:atepdiftinguere con fifmationispropofitionemab illisperquaeid quod propofitu eftmunitiir.Vtileautemeft primum omnium laborem in ha^ k wrotrium c0quifitionefu(cipere,QLiemadmodumenim An Knills non prius ab Oratore uuk exordium fieri, quant to ta ipfecaufa pertentata fitatep perfpelt;fta,fic ctiam ante oratio ilia quamuolumuscognofccretota legenda eft,amp;perfpicienda « JifoxaTÄrnv« quam deßngulispartibusaliquid conftituatur, »• P{««w«lt;r«v(i« uocOjCau^æ primam expofitionem amp;nbsp;parti' tionemprafeipuam.NamfiC Craftus côftituerecaufam dicit, hoceft,9jfflx«T«lt;rxtvcé^a{/,Scd5e’rci geftionem utile eft ante cognouifTeutatç etiam infpicienda eft narratio priufquamadi tuscaufeexaminetur. Pofthanc confiderationem ad partes *? cftdefcendendum» Viscnimexordq non extrinfecus, ut ait Antonius,fed quafi ex uifeeribus caufæ trahi debet,quæ ex rc' liquis omnibus magis quam ex ipfoprincipio pofTunt uideri. Proprium munusexordtjeftconciliare nobis cum qui audit, accedit co ut etiam doceatur breuiter, att^ excitetur ad audien

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K q dum.

dum. Ad conciliationcm tria pertjnent,(rvs«(r/f, /iKjii^HjhV' cis /ix^ioÂHS .Nam fi ante nos dixit aduer(ârius,periculumcft ne alienatus fit à nobis iudex, igitur breuiter refiftendum dus criminationibus,amp; ipfe reprebendendus eft, S^ commendan^ y dus eft is reus pro quo nos caufam fufcepimus « Sed hæc Hue commendatiofiue conciliatio aut Kamp;of habet,aut incommodo rum «7rKiiLê/jinlt;rip,aut ex uttoep profedam «foKru/^uiro enini bono fauent homines, amp;nbsp;cidem calamitofo atep laborati, liben ter boni fuccurr unt:öd adfumus Iibentcr,tum femper uiro bo' »o noatep laboranti, turn pra’cipucfiitarogcmus,ut ipfapofiu' fetiocum laude iudicisabfcpadulationisfufpitioneconiunga' tur.admittit qnoqj uir bonus atep feueruslaudem, eaeç utilita' tem adfert,fed odiofa eft afientatio ,ingratæcp blanditiæ funt. Deniqj quæcunqj fignificationem utrtutis habent illa conue' »; nienter adhibitabeneuolentiam pariunt.Hinc illaeetiam ói^i' Zo ƒ lt;04 in defenfionibuspeccator urn faepeauditorem mouent, notas enim non raro funt animi aut fimplicis aut furnmiffi. Ac quid in hac caufa aliud Cicero elaborat, quam ut mukitudiné incommodorum acpericuli magnitudinem oftendat; Inquö »0 illud etiam annotandum eft ,euentorum denunciationes maquot; gnam uim habere ad excitandum,fledendum,omném^ ratio nem turbandorum animorum. Ex hoc genereeft: certe auta' pud te amp;nbsp;eos qui tibi aftimt ueritas ualebit, aut ex hoc loco ro pulfa ui !ocum ubi confiftatreperirenon poterit. Sed hienf ay mia iblicitudofufpeda eft,quare neuideamurdubitarede ff de iudicis,ut in mukis locisexord forum, ita hic quoqi occupa tionibus eft utendum cuiufmodi illud eft.’ Non eo dico C. A' quili,quo mihi ueniat indubium tuafÏdcs6Cconftantia. Nf bil enim tam eft uitandum quam iudicis offenfio, mouere at^ turbarceum'debcmus,nonpofrumus fine noftrae partis perf culo

culooffendere^Qiiare quae ratio fit mouendorurn animorum pcnituscft cognofceda,pluscnim ad uiâoriam adferSt auxilio rum^ententix quæ mouentin tepore quam quae docent» Duo enim funt utorationis,ficfententiarum genera. Vnu ell quod doccttantum,2lt; nudèatqîfimpliciter exponitur. utHcredem ? teftamento reliquit hunc P»Quintium,altcrutn quod coniun-Crum eft, Ôd ad mouendum imprimis pertinet : ut mud, Vt ad quemfumtnus moeror morte fuaueniebat ad cGdemfummus honor quocn pcruenir et, Sed duobus modis tu docemus. turn afficimus.Vnusftt expofitioe folitariat ut Cum uadimonia fae to pe dilata effent,amp; cumaliquantum temporis in ea re effet con famptum, neep quiequamperfeas effet, uenit aduadimoniS NeuiusJtem ilh: Verum ita fe reshabet,ut ego qui neq; ufu(a tis,amp; ingenio parum poffum cum patrono difertiffimo com' patenP.Quintius cui tenues opes.nuUx facuhates,exigu3e a' »t micorum copie funt cum aduerfario gratiofiffimo contendati ilh ad docendum ualét, h^c ad conciliandum » Alter modus eft ,cum etiam adiungimusapptobationemîut Nee mir urn fi i eiusutebatur conhlio, cuius auxilium fibi paratum putabat.

' h^cprobationem tantum habet, ilia ad turbandum etiam fpe-- i* fiat: Etenim fi ueritaie amicicia, fide focietas, pietate propin-'

1 nbsp;nbsp;nbsp;quitus colitur : neceffe eft ift e qui amicum focium affinem fa-tnakrtuhiscplpoharcconatuseftjuanumfc 2lt;peïfidiofum amp;

\ nbsp;nbsp;nbsp;atcç diftribuendo,5lt; içpe in narrationibus, iUo primo genere «

' mant ,fçpe in narrationes, femper in confitmationes cadunt î 1 nbsp;nbsp;quç uevo taiione adiunäa mouent petotationum funt pro-

autpoflitaut debeat transfern', atramcnfcire oportet, quidiff unaquaq^ re perpetaumfit: quid aliunde deceat afllimi. Hind etiam admoncndum eflet enumcrationes illas incommodoro comparatione atqj conqueftione fieri uehementiores, nifi bee ^ duo magis ad metbodum didionis atqj elocutionctn penb nerêt,quàm ad rationem inueniendi. Sed eft utile ad docendu ateg afficiendum feire, contraria quoep amp;nbsp;diftimilia conquP rendaefie. Atcp hinceft quod non folum Quintijinopia at^ï folitudo denunciatur,ied ex altera etiâ parte,gratia opesep Nc^ up oppofitaeflint:neq; tantum Cicero in^enium fuum exiguë *® cflefignificat,ucrum Hortenfium quoepe regione ftatuicquo res dare dcmonftrata plus ualcat ad ql quod cupit confequeu^ dum.Quanquam fiepe amp;nbsp;fine comparatione rcsexplicantuf, ’ ut in hocprincipio quæ deaduocatione Neuiana,qii3edeprf tore 6Cde agendi ordine conqueritur. uerum utmonui obrer ’^ uandum eft,quid perpetuum teneatur,quid aliquandoadfera' tur. Commendatione pleruncp opus eft in omni ueftibulo ora tionis,aliquando criminattone,fæpe criminû refutatione,pro' pè femper expofitione.fed rarius illæ fimilitudines adhibentur: . Ita fit ut ego qui tela depellcre Öd uulncribus mederi debeatn, ** turn id facere cogar cum etiam telum aduerfarius nullum iece^ rit. fed lila fimilia tum demum adhibentur, cum aut ornatuin decentiorem, aut uim maiorem adferunt. Iraq? face ad imitai dumJimt ohferuanda,illa tenenda.Hoe eo dico ut inteHigatut effe aliqua quæ in arte præcipiuntur talia, ut femper fint adhr *^ bcnda:quædam uero quæ aliquâdo.neceffitatisfunt,quæfont per pct Lia,doétr in æ at cp ufus magni, quæ non nifi cum decet pofluntinterferi.Sed nunc ad narrationem ueniamus:dcqua non multiplex etiam eft præceptio.Quid enim aliud traditur, quam cum unius generis eft, earn effe debere aut «'w^ aut

t yKctriirKivop aut «^ ƒlt;{clt;rxtvtff/* Nam ucl hudc rem cxixittP mus fi eft humilis,uel fi eft d ubia, tta narramus, ut fingulis fen tentes fuas adiungamus caufas atep rationes. uel fi efFmagna atq; indigna,non fatis eft nobis inteUigi totum negocium,nifi etiam quafi oculis cerni uideatur.Primo igitur genere in rebus ; paruis ÔC apertis,altero in obfeuris amp;nbsp;dubijs,poftremo in gra^ uibus,magnis,periculofis utimur .Duo ilia pofteriora copio-fius traâantur, commemoratione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»’»p«tTö' „

f'^vûip jOtTiaij/, AflyKTMÄf/. Scdilla tria genera, raro ungula to-* lamorationem occupant,plctuntç duo,f3epe omnia adhiben^ „ t«r,Nam tamedi buius caufae expofitio mukahabcat qux trx« »iffww« fint, tarnen iHa nuda funt atq? folitaria. Libellos Sext» ^IphenusprocuratorP.QuintqdamiliarisetpropinquusSex. ï^eutjdencit,dcnunciatfneprocuratorcmeUe,iftum acquum cffcfamæformnlscftP.Quinttjconfulere,ôôÿueniumeiusex „ P^lt;tare.quod(ifaXenolit g^tSedrcliquaiHa duo genera tra '^anturfufiusadiundione corumquæ dixijitautemi a^a ' wnaioautvrxpofitioneautpoftpofitione,autiniapofi^n^^ «ufaïumamp;confiliotum.autb3ecipfa extra conuerfio^^^^ ’'unturfeparatim.Hic.n.feorfimcaulafaaopoftpom^ ^emuftamentoreliquithunc P.Qutntium,ut ’ Q honor ’^us moeror morte fua ueniebat, ad eundem u . hatur WJ perUeniretBic comunae Nee mtrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^^ nbsp;nbsp;^

i nbsp;nbsp;nbsp;confiliOjCuiusauxiliumfibiparatumputaba. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^ „, nbsp;,

1 remesrationesdequit tes ipfa ,fe iam neep '^^^^ Wtutione dia \ uadimonium promittete, bic uetocóiunde De o^cyffus

perculfusQiu’ntius à Scapuhspaucosdics aufevtfQnando^ iteranrurcaufae ut Quia quod uirum bonum bccre oporte' bat, id log liebat Neums, credidit Qiiintius cum qui orationé bonorum imitarctur fada quocß imkaturum» hoc genus aper r dus eft amp;nbsp;plus habet ornamenti.Eadem ratioeft confiliorum, feddifferunt confiliaa caufis, quodconfiliaad eum fpedant qui fecft,caufæueroab oratore adduntur,ctiam ft ante non fint à reo confidcratac. Iiacg hic caufa uocabkur Nee nuhn»“ is qui uocem uena’em habuerat, ea quae uoce quaefiucrat maquot; »0 gno fibi quæftui fore putabat. Il lie côfilium Qiii hune in rum masanguftiasaddudum putaret, uteum fuis cÔditionibusin ipfo articulo temporis aftringeret,aftèm fe negat daturum.Sed tinguntur plcrunip conlîliaab oratoribusiôd diligens exeref tatio rcquiritur,ut fiibitoamp;côuenicntcr cum opuscritaccom «y modentur. Qiiamobrem illud teneatur nullum narrädigenuJ eile quod non lit aut (implex aut munitum rationibus, aut 1» cxplicatum,ut geftio rei quafi cerni putetunQuae uero narran tur,autrcrn efle aut caufamrci,aut deipfareconfiliurnJ^cruin duplex genus eft, aut ,n. fada funt quae fieri uel deeuit,uelcon 10 traquç funt uetitataut non fada.quac faccreoportuit»Vtrunrp fuas habet annexas eaufas, applicataçp confilia ♦ His quatuor corpus narrationis crefeit atep condenfatur.quidam addunta' gendimodum,quifi admittituradtertium genus adhibetur» fit cnini reseo illuftrior.Sed comprehendipoteftfub confiliogt; v Ad hanc bipartitam diftributionem tertia diuifio addêda

qua partimurnarrationü formas,in probabilem apertamfu^ uem,nam breuiiatis dia fpecies agtæ orationis anciUacft » Oia hæc turn in tota narratione turn in fingulis membris confide' rantur.Sedr» TsiSa^ijj i^ i cr^t^^Jao: æquabiliter in omnibus fuia effe debet, Suauitas faepe breuiter interponitur, aliquan'

DICBflDI ’RATIOMB LlB. IP ti ^rétiftetur in omnibus. Quanquam enim fempcr tædium ^lendumeftjtamenfitnonfrmpcrut dcledatio conquifita ciicuideatur. Suauitatem habet iUe1ocus,nam neej par urn fà' cetusfeurra Sex.Neuius,necp inhumanusprçcoeft unquam ®üfttniatus:amp;illc,Tumifteuir Optimus,ucreor ne fe dérider/ putet:quod iterumiamdicooptimus,In hoc probabilitas eft

* Quintius porró iftum facere pofte uidebat, debere in ^ugcbat,mcntiri,quia caufa cur mentiretur non crat, non pu ^t’quafi dominummos haberet itaScapulis conftituit fe Q3turü ♦ Dilucida oratio in uniuerfis fpedatur magis quam in ™^»s,acquiriiürcprerumordine6C uerborum compofitio-ttCfSedquprataliqufs quoillæ declamationes referendæ fint.

öi^at^folcnnc.quod non auaridacomminuereatc^ utola^ Kiolcatamp;c, AfFedusipfi Profil ctiamilliuehcmentesfuauR v laiem adfount ♦ Hoc ab Arifiotelc in Rhetoricis eft indïca-tutn.notumcnimtibi locum cfTecrcdoIibrofcaindoRhcto ^*^0rum , /li ^ ^ i^i^iâi i/v , eoirtg o/xxç®' fc9»T»«lt;ri ^^ wwf,«st 'vtfiv^jif/tüuigt; lAhi'T^ KotaheifiofMoiSy addit ctiam,

•öK S* ’■Wf TirAssfluf fcuriSv/ijotr «xaAsS« vtg * ƒ «rÀjlIud quoc^ su idiungit Ksi ^ Sfp •nrtrSto'i ly ^iujoit iy^irirtu. rie i/oti. Ea ^u^aell quam obrem illebrcuesdeclinatiunculac in narrando «mouendos animos fiant ♦ Dumenimirafeuntur auditorcs, rfum lpcrant,dum metuunt, libenter aufcultant, de illis rebus narranti.quæ res cos motus adferunt. Nune id quod poft ex' tg poHüonemhuiufcecaufaccft,quid nam fit, amp;nbsp;cuiufmodi tra' Öationem habeat, obferuemus. Excurfus illi qui à Gratcis wÄciT^ funt nomina ti, cumin omnibus caufarum loefs faepc utiles effe, in arte oftenditur, turn quemadmodum poft rem probatam, fic poft narratam etiam magnas frequenter com-

•» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E A M I S S Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ moditates habere,ctiamillas quae funt proh'xiores, Sedpoft' narrationem faepe eadein propè cü digreflionum metho' dus,cum exordioram rauone.nam 5C a-ysx'ni/ habent amp;nbsp;/m' fiohliu QC Äyeny Tuif cwTi^iinui/, amp;nbsp;Ut poft exordium t-wox«' 9 Tx^eta-t! eft narrationis,fic ante confirmacionem,poft illainde-' curfionemfadam quoddam debet eflêueluti ucftibuluman^ tequam ad partitionem caufæuenjatur,quæ probationis eft tanquam caput, ad quod omnia quae dicentur funt referenda^ ut inhac excurfione Commendatioenimeft,cumait,Iudf w ciumefte C. Aquili non de repecuniaria,fèdde famaforW' n'isqj P* Quinttj uides, Illic criminatio, Illud etiam reftitcrat, quodhefterno diefeccrunt,ut te inius adducerent,utnobis tempusquam diu diceremuspraeftitueres* Refutatioduplex ' eft,aut eorum quae conftat efle obied:a,aut eorum qug ab ipfo ' ,y prouidentur oratore. hoc certum erat, Qugritur priore patro nocaufamdefendente nunquam perorari potuiffe, illud ante piofpedum,Nec illud mihiarrogabo,me pofte commodius caulamdemonftrare,quam antea demonbrata fit.Tifi’««:^«?«^ a-ig uero cum illa fit déclinatióe ad aduerlarium, Faciarn quod ^‘tciaepeanimaducrdfaccreHortenfijtotamcaufaemeae didiO' ' nem certas in partes diuida» qui locus etiam urbanitatenon ca ret.illuditenim confuctudinemHortenfq in diuidendo^Seqin turigitur parti tio tripartita* Cum ucroomnispartitio ade«^-tam aliquam propofitionem accommodetur,utranlt;^ hoe imo ay Cqconiunxit,Ncgamus te bona P* Qiiintij Sexte Neui polier difte ex edicto Prætoris.Propoftio hæc eft confirmation^ue rum quonlam illauaneprobatur, SC quiauniusconclufionis argumenta plura efle pofftint,ut traditur in Dialedicis. ® P® citioadditur,qux confirmationem intra certos terminostequot; neat, Oftendam primum caufain nonfuiftcjcur à Pratore poquot;

DICENDI RATIONS tIB. n. e, ftularcs amp;€♦ Scd in hac caufa repetita eft partitio, q caula cd ^d i^äKrty intcrpofuitrnon.n.difiimulatCice»diiigctiam,qiian tacunejpotutt adhibac*Conïideratis autem in partitionc atep tota ■^oKitÏao-K^Vjiüis quç in arte prpcepta iunt,proximiim eft Ut ad confirmationem delccndatur,qua' fape narijs nitit ur pro f bationibus. Nam cum bic fumma quxftio propofita fît, negaquot; tnustebonaP.Quintij ex edido Prêtons poHêdifle, ad earn confirmandam tria adferuntur, Non enim fuit caufa cur poftii “fes.nonpotuiftiex edido poflïderc,non poflèdifti»amp;haec •^P^^Wfcomprobarifolent»Nam ad confirmandum non fu' »• ine caufam cur poftularct,duas aditingit rationes, q? nó debue ntaliquidP^Quintius, qjuadimoniumnon deferuent.quae duo ad coniedurae capita pertinent. Enumerat Hermogenes deceniquibus omnisconiedura iudiciorum ftabilitur,?^-J'fjtijhla/jtAtjzj^ap i7rcÜTHlt;riigt;^Ëii^»lt;r‘igt;^lt;!^i'(tiiHgt;i ra «iff «nis K- ‘t M‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiiri^itriii cù'ricK^Tffi^ctvujù am- ■

Kûivlu) TitotiTHTx» Sæpc cnim fit ut adionis ratio à no-bisreeufetur,quale eft. Inique fît me qui caput alterius defen-dampnorelococaulâmdfccrc.amp; fîteftesfînt,fi quaeftionesha bitæ,magis confiât de fado. Voluntatis ctiam fignificatio,atc^ a« 2g^dï facultas multum ad probandumualcnt.quaeipfa duo ^îtloci,temporis,cauGrum,perfônarumcp complexu ftabiliun tur.lllaenimfunt Tà «’w’ àfx«? «?§* TtAïrfjquae cum rebus funt ^°^?quot;^^ta.multum ctiam ad debilitandam criminationem ad-uerfarqadfert,poffereda rationc defendere.ca quaetanquam i propris rei notae proferuntur ab accufatorc,£lt; in bac defenfio ^illa tiiTixKH'^ts uehemens efi, nô rede pofiulafti ut bona P. Quintij poffidercsÂ fi redè id facere potuiflês, tarnen non de cebat amici focijpropinqui bona pofiulare.qui locusqmad raquendû multum eft aecômodatuSjSto-^ amp;nbsp;Koiv^ TSOiln^tyCH t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- L n illu-

jllulhatus* non f aro etiam caiifâm aha prattcximus qu^m w^ quac ab aduerfarqs adfertur, quod genus iJtiriénriy m^‘^s ^ mog.uocat,uc Tribunos appeUammus, nó quod pan' i«^^® rccufauerimus,fed ut contra ïniquitatem Praeton's fieret ^' r ceflio.con/unguntur etiam capita,ut hïc ,cum magiftratu aP' ' penamus,q more Si tnftituto auxilij caufa eft inftitatus» Qj® uerófit Tsn^cevi «TiröAo),i'(«,facilei'nteIhgitur»Eftenitnuehemö defen(io,utqgt; in publicum prodq, nó temeritatis arginM®*®’ féd innocenuæ eft,quc)d fepelq non id celandi caufa, fed pgt;cta' w te motus iepclq infepultum.Vcrum hic obferuädum eft,

in omnem caufam omnia incidere capita,neep omnia in conM mationem feuocari.T ota enim illa conqueftio ^of^ç«*“?'*^ in cxordio,quod priore loco caufam dicanfsepe etiam ^^*® deftituimur,f^pe facultatem nobis fuiflè certum eft,quarc di »y mulare artis e(l,amp; uoluntatem tâtum proferre.Sedqufrat

taflis aliquis,quomodo illa quac Grgci Kiepi^cutt rant ab argumenter urn locisç'ut hoc intelligatur, uidedumn diferimen quod eft inter (HTHjxxlx^sxa-aç, Kitpi^Mt^i quot;^^f^^* pefit ut unumidemafadumuarqs modisprobetur,it^u^ M ria faepe cxiftunt ^«T4e«T«,hoc eft,quaeftiones.Sed qupn^^ uocamus proprie cam,quae prima eft, atep flat um complexquot; tur:ut hic qugftio eft, an Neuius poflederit bona P, Qpint^ ex edido Praetoris,id eft,an rede poflederit, unde flatus con' ficitur quahtatis^ergo in eodem loco QC qugftio efl, Ä indicé' *f turftatus,quifuos habet proprios locos, qui uocantur capw, ad qua illg -visa: fine argumenta ex loeis eruta referantur. V ga enim funt fçpenumero argumenta,nifi ad certum caput at' rigantur.S^ id caput ineptum eft, fi non ad ftatum detur eum qui eft praecipuus ♦ QuemadmodS enim apud Ui kdicos in conficiendis 7i^olt;rv?»ioyi^n»s lx i^vv^t^l^ ^^^

da funt,ex quibus fyllogifmus neep unus neq? compofitus fle* ripoteft:ßcetiamOratori cauendum eft,ne quid aduoceturi qufftioncalienS.ÓC utinTifoo-vJVio^Kr/xflZf non omnia poflunt intcrteximcdia/icetiamnec^ in quoduis caput quamis ineP dunt argumenta Jtacp ut apud Diakdicos media fyllogiïmis, r ' fyllogifmi propofitis adaptantur: fic oratoriae iliac probationes ad fua capita,amp; hçc ad ftatus atc^qu^diones funt annedenda, pebctcnimhorum omnium mutuus efTecontextus, Verum dlud etiarn eft notandum, ut apud Diakdicos ex eodem ali' quandorerum ordinecgrediadproximoslicet,ut remunam gt;• deßniamusjfic etiarn ad unius ftatus confirmationem aduoca-rtquo(^exreliquis aux dia. Non enim folum ita definimus ho minem.ut fît animal mentem Habens,fed etiarn quod difputat, quod canit, quod rideat, quae rerum funt accidentium ♦ Nelt;ÿ tantum inde probamus iure caefum effe, quod fucrit ciuis ma^ v ^us,uerum etiarn quod infidiator,ad cuius probationem con-•eduradoei adhibentur.Saepe eiufdem loei funt amp;nbsp;qujftio QC defmfio.ut an iure fit caefos, hic quak fît fadum fpcâatur, ac' «dit defenfîo,quia ciuis fuit malus,quia einem malum licet oc cidere,qug eiufdem eft generis «Sçpe (tint hçc duo diflimilia, »• utjnon ^fledit ex edido.hîc uidetur an aliquo certo iure pop Pderit.additur ratio quae conieduramunitur. na non fuit cau fenirpoftulareuScdcum horurn ratio conftet,uideamus nûc quomodo quaeftionispropofitionem Cicero in hac caufa con fnnet.Eft enim unica quacftio,fed tripartita dcfenfio«Namid 3» circo ex edido Prçtor is non poffedit, quia non fuit caufa cur poftularet,quiaQuintiusin uerbisedidi non comprehendi^ lur.quia non omnia pofledit ♦ Ac notandum eft, in partiendo fumma genera conquirenda efle,utbreuis fit diftributio. For^ wa enim fuftorem, quam genera, diuifioncm habent ♦ hoc eft

quod Cicero dteit generibus îHuftfare» Ante peroratioMni enfin fingulatfm uarfa cnumerat,qiig antea c0firmauft,fed hçc ipfa tripartitopropofuft. Nam utnon fingula commcmorcm. etfam ilia uaga funt, quia nihil debuit, quia uadimoniurn nop I deferuit, quia non latitauit. Quia no exilq caufa fokim uerti(gt; quia ad domum quam Komae Quintius habuit non alpiramf, quia feruos complûtes non pofTedit, quia in praedia priuata Quintij non uenit. negamus ex edido Prgtoris pofled»flc.Scquot; ptemillx coardari ad tria membra debuerfir, Poftquamemni gt;• nc(^ debuit, neqj uadimonium deferuit,non fuit caufa cutpo' ftularet.quae eft prima pars partitionis. amp;nbsp;quoniam nee latitat uit,ncc folum uertit exilq caufa,no potuit pofliderc exedidof hoc alterum membrum eft.tertium inde coficitur, cum domo Romæ non attigerit,cum feruos complures non pofTederit,co 1non uenerit ad priuata predia,confiât no pofiedifle,proptwca q? bonorum pofTefTio fpedatur in uniuerfis,Ac cQ primisinud etiam repctendum eft,oêm probandi rationem tribus rebus co tineri, qua partitionem Ariftoteles tradidit, tn prins à P^^*^ ucrum obfcurius Sc non uno in loco explicate eft tradita. Aigt;' (« ftotclesaStclarc omniüargumcnto^iquaeaboratorisarte)^ ueniuntur tria ftatuit genera, Vnumeftcoijtqugfunt 7*^ «amp;l Ttf AfcTörT^^.alteiJï ÇV ^^ oè^ «K^oefriu/

^~[m Aóyiiy cjÈiTïP /iKvuüiu « t^Mv^äi /{K^vifout HinciUa Ao tonq apud Ciceronem diuifio mutuata eft, qua diftribuit ora *£ toris officium in rationem cócihandi,docendi,moucndhMo turn enimadmouendum ualctfignificano pudoris,liberauta' tis,aequitatfs in Oratore«^ plus habent ipfg probationesin do cendopondcris, fi itarem intelligat auditor, ut etiam dus co^ gnitione turbetur,incitetur,fledatur.Ergo illae quafi mrbatri' cesfentennae,Slt; illae cóciliatrices,dodricibusfuccurröt,maxK ' — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mannÿ

DICENDI ’ RATIONB LIB- IL »? -mamlt;^adferuntopcmadui(floriam. At^hæccaufaeft quod in confirmatione interpofitum eft illud caput, amp;nbsp;locus comquot; ' munis, de immanitate profcribendi bona hominispropinqui* quænon tam ad doccndum ibi,quam ad conturbandum iudé cemfunt commemorata*Omftto hocinloco prudens notatio- f nem Iocorum,è quibus argumenta fingula eruta funt.eflèt em prolixailla indkatio, itac^ magiftrorum atq; puerorum comquot; ‘ mittenda induftrig eft. Qiiamobrem ad perorationem perga raus,cuius pracceptio amp;nbsp;breuis eft amp;nbsp;apcrta, (cd parui fructus niu accedat exercitatio.Quid «n.aliud habent Rhetor urn libri *• conftare eâ ex cnumeratióe,8C amplificatione ^ In enumera none uero illud prxcipitur,tum ut circud uâioncs, atcß couer «onesillç,quasGræci 71^0/vf uocantjongae atcp turbatae uilt; ^t:gt;quod facile apparct uel intuenti: rü ut firm amen 1015?, hoe nbsp;nbsp;‘

^capita fiat frequentatio,Ampbficatio plus uirium habet,in *? 9^a tum uerboi^ tum fcntentiaiÿ uis eft pondcrada» In utrifep fradeledushabêdus eft»Nâ uerba congrenda funt grauia,ple n^fonätia.Grauitas eftimat fignificatióe,ut horrereuchemen ^“sdicit ^uereriautmetucretfonusfyllabaijzmora aiqjlongi tudine,fonafius,n.eft gtimefco ^ ptimeo,tametfiindefledioquot; *• ’’efiunt paria.Itacp cum fignificandi ui paria fint.tn fono difcre pänt. Plena funt qup utruncç habent,ut hornbilepleniuscft^ •’’’‘«^iVeijj hge tripartita uerboi^ uis uariarn comodcrationc quot;3p«,quxfit aut jundura,ut opes fortunasqj, macula turpiflî *’^5^ignominia,uitahorridaat(^arida:autnouitate,ut qftus ** # Web ut hornbile:aut cómutatióe fiue cognominatioe, ut pctulate.cupiditasjp cupido,fic luxuries, licêtia,fic ' f^jncana atep inculta parlïmonia,^d ponit pro illo,rufticus in ^i^^ pareus: aut deledu nó uulgato{^,g etia in träflatis ad *’®ct,«t ada decurfucj xtas: am ipfa uanflatione,ut telö ^ erp minationc'

minatfone, iugularc pro accufare, medfci'nam facer« pro P^ prio quod eft rcfponderc ♦ Hxc omnia deinde aut rcieruntur» aut iterantur, aut duplicantur,aut afcendunt gradatini,ut ®‘'' ferum,acerbum, calamitofum, funeftum, indignumjuc^y^ r fum,horribiIe,Sedhicafcen(usautcôiundèfît,autfît feor«*”’ Verum de ornamentisucrborum atc^fententiarumnonbo^ in loco conftituimus aliquid prgcipere, igitur ad return gö**® de quo fecundo loco tradatur.cum fnftituitur dodrinaamp*’ licandtHicenimtum deledus tumtradatioeftappHe^nda, 10 delcdus debet eße magnarum rer um* ut milerum eft exturba' ri omibus fortunis, miferius eft iniuria: acerbum eft ab aliquo circumueniri,acerbiusà pr opin quo, amp;nbsp;ilia fcntentia,quomi' nus quae exiftimatio P* Qiuntium ufcp ad fenedhitem perdu' xit,eadem ufcp ad rogum prolèquatur. Aeftimatur rerum grt it uiastumnatura,tumufu*Tradatiorerumatt^ fententiarutn - continetur conglobationedefinitionum, fréquentation« tw» tiUjiuy Si * ƒ s/zÂvamp;p, comparatione contrariorum, pugnantr um,diflimilium,demonftratione caufarum,effedorum, eudi tuum,accommodatione celeri exemplorS amp;: fimilitudinuffl» ' M 9^ö(r«-aröi!ro//lt;x, de quibus omnibus prarcipitur in ornament^ orationis.Sed non omnis peroratio omnia hje admittit*In hot epil ogo amp;nbsp;comparationes funt rerum,ut, Ea res enim nunc in difcrimen uerfatur,utrum nc poffit le cÔtra luxuriem ac heen' tiam,rufticana illa atcpincultaparfimonia defendere*andcfof »r mata ateg ornamentis omnibus lpoliata,nuda cupiditati petUquot; lantiaecp addicatur* fiC fignificationes cuentuum, ut miferum eft exturbari fortunis omnibus.item efFcdorum,ut, multis ue xatus cótumdtjs,plurimisialt;ftatus iniurijs* ExemplorS quoij breuiscomparatioibi eft,quirelida bonorum uirorum difd' plina,ód qugftum 6d fumptum Gallonq fcqui maluerunt: atejf etiain

ttiam quod in fllo non fuitjCu audacia pcrfidiaq; uixcnintRc qiiétationcs firmamcntoiji amp;nbsp;dcfinitionOcoglohationcs.atc^ iHç ßfonaBt fidioncs, locum in hac caufa non liabucrSr. Scio me non oia perfecutum ciTe quae funt inucntioms, fed mihi faquot; tiseftin finguhs uiam aliquam dcmonftranè,qucd in omniquot; « busartibus neceflarium eft, SC multas adfert commodirates» Quare iam de orationis ornamentisaliqoidicriharous,quae à Ciceroncamp; Hermogene perfediflîme tradita funt,Placet cm mibi primum ilia partitio Craflî apud Ciceronem,qua oratio-^dreuult6clatinamamp; pl3nam,5Cornatamamp;aptam«Sun£ »• «lamhaeformæ apudGraecos,quor5prafccptioncs habemus 51^ XÄ^etgoTÄT©quot;, gt;^ df/xe/raoef ^ xaJ^w,^ «ÀôKflT«T©quot;,icdno cadem diUributione. Nam pu ram, id eft, latinam orationem, Ólt;'planum apertümeß dicendigenus, perfpicuitati quam axquot; ^Wfïw uocantjfubiccerunt.SC reliquat formas,/zt),t9©quot;,^öf- ^ ylt;‘TÏÏÏtt^vS@' j «Ax^aw,feparatim cum extens numcrarunt, RaUusfubornatu.atcp aptiiudine uidetur comprehendiffe, tdep re«e.Vcruntamen uix plena potcfteflccognitio cxilla Crafli commemorationc,cóc^ redeadiungitur Hermogencs, qui de dicendi figuris non male,mea quidem fententia iudicaquot; ** uit, fed requirit explicatorem * Scd quacrat fortafïïs aliquia Ffoffiquomodohxc diuifio ab illadifferat.quæ eft in Oratoquot; Rubi tria dicendi genera conftituit,graue kilicet illud, 8C fob, UkóCtei tium quod eft intermediumC Hoenimirumdiferiquot; juiniseft.quodad haectria,illaquæpaLilo antepofuimusadhi tf bentur.eft enim in unoquoq; horum SC claritas amp;nbsp;mundicics, ^ ornatus amp;nbsp;decorü,amp; amplitudo 6C eeleritas, 8C expreffi mo fcs,Sc ueritatis nota:, Itaqjlcmper illa triplex ratio propofita. ut,ei^ lupponantur odo iftae dicendi forma, amp;nbsp;qua in finquot; gulasincidunt,annotentur,Suntenim omninoodo qusbus

perpoHuntur fententiæ:uiaratiôq,’ tradandilcntcndas,««*^ bajUcrbórum conformationes, membra, compofitio, claufth l3,numerus.Hæc oratio fl cum omnibus conféras grauitatenl habet,fi cum caeteris orationibus quç funt Ciceronis, grauita f temquidemipfafuamretinebit,fed non ita,utfituehemê£ior aut Rofciana,aut Miloniana, Veruntamen etiâ cçterisomnf bus eft inuftrata«nihil«n.immundum ineft, nihil obfeu» gt;nbsp;nihil deformatum,nihil ineptS.neep celeritas fentent ijs, netp ampif tudo cum opus eft,deeft,nihil quod aut a' rerum aut morßge' «o nere fît alienum»Verba ufîtata,leda,fîgnifîcantia,propria, con feruatio tempoijj,cafuü,genei^,numeroij;, cotinuatfonésapts amp;nbsp;ad recordandum amp;nbsp;ad intenigendum,non dilaceratgfcnten tiæ,non ambigup, non confufus ordo, non afper uerbo^ ne^ hiulcusconcurfus,fumma lux in propónendo fingula, indiuf •r dendo multiplicia,in tranfeundo ad infequentia, quae puritan's atep claritatis funt prgceptajam ornatg orationis doórina tam late pa tet, ut amp;nbsp;hpcamp; egterorum omnium cómunia prgcepta multo maxima ex parte compledaqqup fi omnia hït explkan da forct,eflèt nimis angufta huius opens partitiod’rctcrea no j »0 obfcura eft de ornamentis dodrina, amp;nbsp;in exercitationeatt^

ufu pofîta, qui magnus eft amp;nbsp;difficilis, quo negledo noil's , moribus props omnis dicendi fcientia eft amiffa « Itacp ncce»’ riummagis effet, ad eundemadhortariadolefcentes,qu3niac clocutionis genere aliquid certius tradere. Propè enimuulg^quot; ar turn eft,ornatum omnem eflè aut in deligendo,aut in collocan do,aut in conformando, Delectus fit aut in proprijs,aut tranf Iatis,aut fadisDolIocatio ita adhibetur, ut amp;nbsp;ipfa confecutio, concurfuscp prgcedentium infèquentiumep turn fyllabanw^ , turn didionum fic coagmentatus, lenis, acquabiliter fluens, piodum quendanfonnamt^ habcat,hoc dhuerborumcont^:

DlêBNbî RATIONS 1187 ÎK » ^’•lationem ’conclufioncmqjconfequatur numcrofam. Gon formatio duplex eft, orationis amp;nbsp;fentennamm. Atq^ his tribus wntinctur omnis dkendi fcientiæ fuppellex * Sed ilia eledio primum in proprijs applicatur, ubi amp;nbsp;auriu iudicium eft con^ fuetudo fermonis latini efteonfulenda.quxdam etiam prO'-j pria quidem font,fed peructufta,quae à priore genere ita differ funt.quod ilia conquircnda fint, amp;nbsp;ponenda fæpius, hæc uero bodice accerfenda SC conuenienter amp;: decore ♦ Cum proprijs ƒ cßituimur proximus locus eft trâslatis, deinde fadisjn tranp wtö enim minus periculi eft, fi à rebus notis atq? perceptis air : quofenfu fint fomptx ♦ nouatio ut etiam illa uerborum uetu-«asinodum,uenuftatcm,decentiamlt;^ retineat* A proprijs in-«pit Cicero, quarurn alteram C,Aquiliuere or, alteram me-' tuo.deinde tranfit ad translata,eloquentia Q. Hortcniij ne me dicendo impediat nonnihil commoucor, poft ad fada, gratia OCX, Neuij ne P.Quintio noccat,id uero non mediocriter pep timefco,Vereri enim rede in rebus magnishoneftisep accom *^datiir, ut apud Grecos eft ouf/'öaamp;ra, £lt; alt;^vrccö%»metue'-re ue.o in periculis, ut apud illos etiam ^ ToFf ^M^^ns Hs« ^»«jTworf Qo ^o£gt;^^, lam commoueor quis non uidet nati^ uiimnonene,fed deftitutioneproprijufurpatum^ Eft enim ükid fciendum maiorem laborem eflè in comportandis, dek^ gendis^ translatis, quam in faciendis atque inueniendis ♦ Vt enim propria, fie etiam translata uetuftatem habent, quemad' modum amp;nbsp;fada ♦ Neque enim Cicero primus dixit pertr meico, quod tarnen à timeo aligna ætate eftderinatum. Hic etiam eins commonefaciendi font adolefcentes, nam à paU^ cisobferuatur,utcumeademres fæpius fignificandaeft,non itanm à grauiflimis principium faciamus , fed humilio^ fa prxponantur,utucreor, quodcauf» efficientiseft uoca-' i gt;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Mn bufom

bukim,nempe ucrccundiæîôC cômoueor quod eft effedt/® da uero ortaq; de caufis magis animoru fen fus mo uent, q***® illaundefunt profeda.Hincenimomnes tllxpoctarum^t^, orator urn amplificac tones Jtaq? proprium eft uercor,fed ^^g™ r ficantiuscommoueor,quemadmodum utrocpgrauiuseftho’' rere,quo in peroratione utitur.Eadem ratio feruata eft to al^ ' ra parte,primum moueor, deinde pertimefco, neej id fimpl^ - eft,fed coniundum.nó medtocriter pertimefco, at paulo poU dicit,fummotimorehorainemaffiat,amp; poftremolocotoucquot; o ftibulo caufae collocauit,cum tot tands^ diffieukatibus anc' dus atep afflidus. In collocattonc c^uam (tuu^hkIm Hermt^^ nes nominat/ria funt fpedanda, trwânn!, cwiTirM/crts h^ ^'^^'’ nóf^ In (rauSfco-e, hoc eft, confecutioneuidendum eft, ut coitus literarum fit iundus,non hiulcus, concinnus ateg iHumtoatto tr orationiskiminibus,nonfoedus nccpnegledus,atquabilisle' nïscp-,non horridus amp;; afpcr,amp; ad grauitatem amp;nbsp;ad fuauitatem accommodatus,haecfuntenim confecutionum uirtutes,Nto merus oratorius eft,modus formât temporum tab's, ut a uerfu cantuepdiferepet »Verum hoc difcriminis inter numerumÄ ^ Harmoniam,quod numerusexbreuiamp;longafitfyilaba.*har'' monia uero ex acuta t?C graui uoce» fitep fæpe ut duo uerfusnti mero non diffèranr,tamen diftimiles fint harmoniadit etiam ut harmoniam candem habcant,diuerfumcp numerum» Hi enini duo,Tityr€ tu patulp recubas fub tegmine fagi,amp;,Sic canibus j, catulosfimiles,fic matribus hoedos,pedeseoßembabent,atin primo diuerfus eft fylbbarum preftiis, at hïc,SyIueftrem teniii mufam m;ditaris auena, pedes difpares habet, amp;^ conception nem non difcrepantem à pofteriori» Numerus etiam duobus modisaeftimatur,nam aut toto gencre differt, ut pentameter in clegeisab illo qui eft in Sapphicis, aut unius gencrisinrer fe diftona

DICENDI-kÄTfÖNBquot;. LI]^ II- ’^ 'rfiflona eft forma,ut ipG inter fe heroici,amp; inter Sappbicos ilia conclufio adonij carminis,a prçcurrêtibus eft diftindus,Clau full uero illæ fiue conclufiones quas Grçci lt;w«:revo-fi(f uoeSr, membrorum extrema funt, fed in conuerfionum fine pottfligt; mum iudicantur* Verum numerus grauitatem fuauitatémep j excompofittone atepuerborum interpundisconfequitur,^ plenus eft in periodo, qua: aut duorum mêbrorum eft,aut trP uni,aut quatuor ,quem numerum cum aut fiiperat aut non at^ tingit,nomen amittit » Nam ilia (iovtKeohcs compofinocuius meminit Ariftoteles cum conuerfionem non habet,hoc eft,ut i^ Hermog.nominat «m/ca-ipt non eo nomine digna eft,^ illa continuatiocomplurium membrorum ,exipfa confccutionis forma nomêmutat,utueI'wi'tvM« uocet,fi abfolutaelèntentiae perfedsi^coniunganturfine conuerfione.autfihabeant con aerfionem, tarnen aliquando propter moram T«lt;r«r,aliquan ,ƒ do propter celeritatcm x«7«lt;?)ögainominantur. Pedumuarie-tatemiilampropè infinitam in numcris faciendis proponere* tilt qui ie exercere uolet nó laudo. Craftus libro tertio de Ora tore principes conuerfîonum,aut etiam membrorum dat he^ roas,hoceft,dadylum,ipondaeum,Slt; anapaEnum,paeana prio ^^ tem.creticum : conclufionibus,choreos amp;nbsp;heroos aut alternos amp;:paeana pofteriorem amp;nbsp;ere tic urn. In Oratorequem adßru-'' tumfcnplïtjadditdochimum,nominatetiamdichoreum,prae' ter lambum amp;nbsp;fpondarum ,ucrum continenturin fuperiorP bus.Cra(ïus uero lambum non nominat,proptcrea for tafle cp j^ eundem frequêtem cum Trocheo repudiauit Ariftoteles, qui tantum hefoum,amp; paeana utrunep oratori reliquit. Grauis igi-turamp;^iucunda fit oratio confecutione, conclufionc amp;nbsp;nume^ ro,titinhaceonuerfione,Qiiæres in ciuitateduæ plurimum poffuntjh^ contra nos ambae faciunt in hoe tempore^ fumma'

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M iq gratia^

94. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.DB'AMISSA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* gratia, amp;'eloqucntfa. Coagmentatiö enïm ucrbonim f^“*^ elf,in confecutionc,quod aniinaduertitur.fi tranlponaW» ret enim hiulca SC cum periodus fît Jgt;ult;öA©',primum cretico amp;nbsp;fpondgo concluditur,alterum crctico amp;nbsp;dadyW'^ f num cretico 5lt; iambo, que recipit in Oratore. His igitur duo bus,compofîtione dico,amp; c!auluIarumintcrpundt)S,nufflcrU extitit oratorius. Illud etiam compofitionis eft, quod tertiiu” illud membrum non in medio pofitum cft,quod fieri potera^ (èdferuanim ad extrem urn,ut eins uerba amp;nbsp;fyllabarum wu®^ M tudine,SC numeri uenuftate,amp; grauitatefignificandiauresi^ hementius SC animum ferirent, Eft quoep illud concinnutn Öt artificiofum,quod «Glt;rxtA«f fit,amp; quod illud impar meml^ ad finem fît conocatum,ncipfa concinnitas capta eflê uidea' tur»llla uelocior eft,fed tamê compofitione ualde fuauis,Q,u^ »; quo pliira funt C» Aquili, có te à hos qui tibi in confilio a^ funr,meliori mente noftra uerba audire oportebit, ut multis m commodisueritas debilitata,tandem gquitate talium uiroruin recrceturxlta compofitio eft non fyllabarum uelocitate/cdco nexione non tam uerborum,qua'm lèntentiarum,amp; concinna j» eft propter ciufdê literae fyllaba’q; crebram repetitionem, qua * eft in his ti,te,tc,te,tis,tas,tata, tan,täte, t3,tur ♦ Conclufio etiatn ipfa Dichoreo prscclare confidit. Ver urn hge de deledu amp;nbsp;con iundione uerborum,nó enim licet omnia perfequi, reftat con formatioquam ^Ht^xlilt;riJ.iy uocantGræci,ealt;5bipartita.N3 tf aut uerborum oration!sqj, aut rerum fiuefententiarum,color ' quidam Suf quafi habitusadhibetur, ficenim illud Grgcum ucr bum Cicero explicauit. Verü quoniam harum explanatio ua* ria eft,amp; in librisde ratione latine loquendi earn perfediustra ditam emittemus,in hoe libro eft prætcrcunda,amp;; tantum unf ufcuiufqj dicendi formée proprij funt enumerandi colores» h

Ülo i'gj'tur puro amp;nbsp;apcrto gencic funt, expofitio fententiae nö ftra:,ordo,partitio,propofitio, tranfitusadalkid, iteratio pro^ pofitijdigeftiOjContinuatiOjOmnia ilIa,quaeaGrgcis ««tacs«-TfH« x^ (/lsf.TV7ri^x TK (ii?ilt;ovTX ^H^hcnSm )(^ r« lt;ry(jt.7rÄh^ai' quot;y«« nommant,amp; circumfcriptio,æ reuocatio eiufdcm uerbi, ÿ Ôirepetitiojamp;adpropofitumfubiedla ratio,amp; indiftributis fuppofita ratio. Amplæ orationis funt commoratio una in re, inuftriscxplanatio,abrenonlonga digreflïo,rcditusad rem apuis amp;nbsp;concinnus, iteratio propofiti, ucritatis fupcrlatio, db ftributio,moram óf uit» imitatio, perfonarum fida indudio, 10 ^efcriptio,contentio,commendatio,uoxlibera amp;: effrenatior» «racundia,obiurgatio,promiflïo, deprecatio, obfecratio, purgt; gatio,conciliatio,Iaeiïo,optatio,cxccratio,uerbigeminatio,im wutatio,progreffio, reuocatio, interruptio ,fimiliter definen-^ lia,fitniliier cadentia, paria paribus relata, inter fe fimilia, gra- ,ƒ lt;latio,coniierfio,uerborum concinna rranfgrclïio.contraiium diirolutum,exclamatio,dinumeratio,imago, Ad illud dicendi goiusueloxpertinet,præcifio,fignificatio ad plus quam dixc^ ns inteHigendum, breuitas diftinde concifa, rogatio, per cun.’ ^atiOjinterpclIatiOjdifputatio, diffolutum, partitiones breues ,„ « defmitadn probabile incidunt extenuatio,rationis apta con c'ufiojdiffimulatio,prafmiinitio,reiedio in alium, communi-«tio,moriim óf uitae imitatio,fimilitudo, exemplum, anteoc-nipatio,promiflïo,declinatio breuiufcula a propofito, purga-öo/onciliatio, imminutio, in diftributis fuppofita ratio, pcr^ ,y wiflïo,fibiipfi reiponfio. A ptum ueto illud cit, in quo hgc om ' ma modice amp;nbsp;cum decoro adhibentur, óf mores perfonaruAi ®t imitado, aut oratione exprimuntur, cuius loei propria eft inamorumimitatio,quam etiam fuperioribus attribuimus» At de obfcruatione pr«ceptorum,in qua memoriae quolt;$ re^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renoua.-

•* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;- DE’ AM ISSA ; . gt;nbsp;J nouationcm comprçbcndoJiadcniis.Sed memon'a no folu® eftpraeceptorum.nam fiC fcriptarum efhô6 cogitatarum St I^'‘ darum rerum.Scd priufquamdecogitandi fcnbcndicprand neprç cipiamus, aliquid etfam de imitationc eft tradedum.

D autem imiratio optimar urn rerum,ad quas ft excellentes natu' ræpleræcp omnes folêt applicare.Omnia autém imitari poffuquot; oius,naturam aliorum non poffumus.fed eoruin adionts/cn filia.fada/cripta didat^ funt annotanda,quae ex illorumnatu' ra proftda,noftram pofTunt er udire.Sed nos nunc de imitatio M necorumloqiumur, quaein aliorum orationefcriptcepappa^ rent.Sunt autem hate» TB «7rA£,T(t avii'viTrhiyt^tty tb T^ff' f^Hlt;lgt;3^T(t,cd Jiov^iM^TK 'sr^etsiy'rK ^Hßttrx^cü iA3olt;l^0h^‘ ^^^ tt-ii Nam ut ante dixi aliquando fimplex rcrum tradatio eft, ubi nudæ fententiæ abfe^ uUa animorum permotione profes w nintur,aliquado aftedusapplicantur.nuda funt, Sponfionen» faccre maluit.fecit, te iudicem C. Aquili fumpfit, ex fponfo e^ git. at ifta motus animorum coniundos habent, Miferum cß exturbari fortunis omnibus,miferius iniuria,acerbumcftab ahquo circumueniri,acerbiusàpropinquo,calamitofum eft a.» boniscuerti, ealamitofius cum dedecore,funeftum cftàforiî atqj honefto uiro iugulari, funeftius ab co cuius uox in praeco nio quaeftum praeftitit. Ea coniunxit rebus quae ad miftricor diam, ÔC odium amp;nbsp;indignationem impellunt. Haec facultas tanta eft Fro(ß,ut abfqj ea eloquês nihil effica e poflit, cacp aut ’ƒ excellât exteris , autcum optimis Oratoribus comparetur» De hac ratione primus Ariftotdes certauia amp;nbsp;rationeferf pfit,ö^ poft Ariftotelcm apud Latinos Cicero. Verum ante utrunlt;5^udPlatonem Socrates multisin locisofrendit indf gnumcfleSophiftarumnomine,qui earn dodrinam non per eepit, qua traditur quibusrebus moucantur homines, amp;nbsp;qui,

^Sduerfus quos moueri foteat» Et ut caetera ómittam.in Phaè ^° 'ƒ3 Socrates inquit, Ew« ƒ « Kó^v J^vvctiiir 7vy}(ixvfi '4'VX‘^quot;‘ y^y^i WX^rgt;lf ßi^OVT« ^HTOQ/KOp tlTi^i CtVKyKH àJ^lt;^0U ^^l-V^K W’« B?« lyet^K^^ ^^ 7Ólt;rK n^ Toirct, gt;y 5?« Ö ooj«, 29^ oi p^ ‘^K^i^oï Ji Totoi yivavTM^ ^UTaif 3 XTi» J^tfi^HiMai/, ^iyup «S » ’'’ƒ« KSU. reir« ïf^p aJ'‘h, ToiovJ^i tKXsoif . oi /j^ isp rotoiJ^i V7n quot;^^If^iivJï Ahyco/j. cflff’ riujefè rltif cutIkv as r« TOiiJ^ KTret^f^ ^‘^ roKtiJl J^ rit/i, J\/ewei3^s\ Hancrationc fecutus Arifto ^cæsutiliflîtnâdehisnecenàriamçpdodrinam edidit, Simt au ^^^hïrnotionesanimorum,tra,Icnitas.amor,odium, metus, t* ^onndentia,pudor,impudentia,gratia, non gratia, mifericor' «ia,indignatio,inuidia,aemuIatio*Sed aidendum eft quam ra^ üonem (equantur Oratores, amp;nbsp;poctæ, hiftorici, in animis aut 'quot;quot;ammandisjautiedandis, Vt enim affeduum diuerfae jPeoesfunr.fjcetiamorationesipfaenecefiè eft interfedilTimi-' ir^ ® fint,quibusilli motusexcitantur.Sed tarnen omnium una jp^tfioduseft^eâ^ tripartita, qui fcilicctamp; quibus 6C ob quae hommesirafcantur,inuideant, faucant. Etiam iHud fateor,eftê communes quafdam rationes tradandorum affeduum ut illa ^nxfit coparationean qua illud facpe feruandû eft, ut quae pars »• 3tnplificandafit,ea ponatur prima, atcprcuoccturpoftremo.ut 3pud Verg.pftorille Melibeeusin amplificandïs fort unis a^ •ngt;cijTityreiupatulxrecubansfub tegmine fagi, Sylueftrem tenui mufam meditaris auena. Duobus uerfibus eins félicita-' teinprôpofuit,additfuamcôditionem,Nospatriæfinesô^dul *j ^sfinquimus arua, Nos patriamfugimus, redit ad priora, tu ptyre Icntus in umbra, Formofam refonare doces AmaryllP da fykias» Ahquado etiam aequabiliter progreditur,ut,Ea res nunc in diferimine uerfatur, utrum ne poffit fe cotra luxuriem ’clicenuam rufticanailh at® incukaparfimonia defendere, N an

Qiiis nouushic noftrisfucceffit fedibushofpes^ Qitcm fefe ore fcrens,quem forti pedore amp;nbsp;armis *

»0 Credoequidem nee uanafidesgenuscHeDcorurn* Dégénérés animos timorarguit,heus quibusille nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ladatus fatis, quae bella exhaufta canebat. Vtertpfccöiid, quæ amorem fui create pofTunuSed fi omnia pertraâarc proquot; pofitum enêtFro(ïï, oporterctnouam operis diftributioncni gj. inftituere,h£ccautemeopofui,ut unoatqjaltcroexemploind

tem eos, qui hxc fortaffis aliquando funt leduri» hat^ lt;n//45rt-nhiyiiAvx illa uoco, quac non folum docentfententias, uerutn etiam quae mouent,qua: turbanr,quorumtraâationcsat(Ç^ politiones arte funt comprehenfae, obferuari tarnen amp;' ad imP 30 tandum proponi poiTunnProxima funt illa anumpta,ficeniin Græcorum Trpoo-ÄH^^g interpretaripoflumus,quorum obfer-' uatio earn uim habet, ut cum »liquam fententiamnude propo fitam eernimus,fi earn poftea ornament is uidcamus illuftrata, confideremus qua rationeidfitfadum.aut contra: fæpc enim »y fit, ut pofteriora contradiora at^ nudiora fint quam illa qui praeceflèruntJn principio Cicero breuiter indices fui offici) co monefacitjQuæ quo plura funt C» Aquili, eó te amp;nbsp;hos quitf bi in confilio adfunt,meliore mente noftra uerba audireopor^ tebit,ut multisincommodis ueritas debilitata, tandem acquita^ t€ tahura uirorumrecreeturtQiianquaraneqjhaecfjmplexfit,

**®m ad propofitum ratio cft aiïirmpta, fed tarnen ilia extrema. Poftulatiocopiofioreftjinqua plura aecerfuntur, qua; antea •UMeommemorata» Cum tottands^ difRcultatibusafFcdus ’t^ afflidus in tuam C. Aquili fidem, ueritatem, miferfeorquot; „ öiatnqj confugcrit,hacc generalis eft complexio:adiungitur,r ^urnadhuc ei propter uim aduerfariorurn nonius par,non aquot; gendi poteftas eadem,non magiftratus æquusreperiri potucquot; tic^uditur hæc enumcratio rurfus genera tim,cum ei fumma ^r iniuriam,omnia inimica atqj infefta fuerinr: badenus eau-

appheauir/equiturobten'at]o,tc C. Aquili uósq? qui in co *• «110 adeftis orat atcp obfecrat,ut multis iniurijsiadatam atep a-gJtatam acquitatem in hoe tandem loco confiftere amp;nbsp;confirma npatiamini. Sed illa prior cómonitio appofitione contrary eft amplificata,Quod fi tu iudex nnllo prçûdio fuiffe uidebere co tra uimamp;gratiamfolitudiniattpinopipfiCcJnoratione quam »r proSex,R.ofcio Amerino Cicero habuitjillafêntêtianuda eft, incredibile eft mortem oblatam effe patri à filio, led quo ornaquot; tu illam poft illuftrat ^ magna eft uis humanitatis,muhum ua-letcommunio fanguinis, re da mi tat ifliufmodi fufpicionibus ipfa natura, port en cum atep monftrum certiftimum eft, hæc *• ®^®9wtd aliud fignificât qua'm illud quod ante dixit^ incre dibileeft,cflèaliquem humana ipecie amp;nbsp;figura,qui tantum im manitate beftias uicerit,ut propter quos banc fuauiflïmam luce afpexcrit,eosindigniflîme luce priuarit,cum etiam feras inter ; fc partus at(^cducatioamp;f natura ipfa concilier» Hermogenes *r, aliquot genera 7rfe(r^K7rftKS)y ^tt/jLKTui^ enumcrat «TmoiêfiK^ enp,^ Itar« Tt^oTii^xtru/,'^ x«amp;’ vm^iirtif^ TsrÄcertcttriJi.ii/^':^ iTrif't-^0(1 iK Tÿ '^xtruiJK'^iHx^ TKS vmstia'a!.,':^ x«amp;’ im^nript Inter res ueroquç affumûtur,recenfef genus cumformis,infinitum cumÜiutOjtotum cum parte,indicatum,genus rei,loco,per folt;

* lt;100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' t ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15 E A M 1 S S A

ram,fcmpus,modum, cauÊm. Sed non hæc fola fünf, uc^ maiorem hæc res requirit inftitutioncm» Ego nero fixe idc® tradOjUt uideant cadere in imitationem» Videsapud Vergi' hum prindpium Aeneidos, Arm3uirumc^cano,totSexH0''

# mericoilloeflèderiuatum, (wJ^^a {iot^viTn (ivlt;r«7nAvjgt;igt;7!tl?gt; quorum aker Acneam,alter Vlyffem non nominal,feditadc' fcribit,ut quiuis intelh'gat,quem uterq^ uelit,atqui id totum cU 7iftlt;rAH7r[tK.ói/ »

Verum infeliximitatio omnis cft,nifi confilia eiuSjCuiusnos •o fimilesefleuolumusannotêtur:abf(^eo enim quid doerat am-' roaduerti non poteft.Sed neep res ex confiliorum confiderati® ne folum proponendae funt/cd ipfa etiam intuéda contiha^Cv ceroin libris de Oratore Ariftotelispraecepta fequitur,fedi® ratione difeeptâdj,in ipfoep perfonarum genere,turn milita Pb v tonis, turnPhædrû maxime amp;nbsp;Gorgiam uidetur propofuiff^ Primae enim diiputationiSceuolaintercft,duabusinfcqucnti' bus non introducitur. Huiusrei confilium ipfe Cicero Ïn epf ftolaquadam adT*Pomponium Atticum bis uerbisexplicaU

Qiiod in his oratorijs libris quos laudas perfonam defidcras so Sceuolç.non earn temeredimounfed feci idem quod inpolitb Deus illenofter Pla to, Cû in Piraeum Socrates ueniffet ad Ci' phalum locuplctem QC feftiuS ienem, quoad primus fermo ilk haberetur, adeft in diiputando ienex, deinde cum ipfe quot^ commodiflime locutus eflet, ad rem diuinam dicit (e uelle dr j^ fcedere,neqj poftea reuertitur. Credo Platonem uix putaflefa tisconfonumfore:fi hominem id aetatis in tarn longo lermone diutiusdetinuiflet,MuIto ego G tins Inc mihi cauendumputa^ ui in Scaeuola, qui Si aerate Si ualetudine ea, qua efle meminr ftijamp;l qs honoribus,ut uix fatis decorum uiderctur,cum plures dies eße in Cradi Tufculano, Et erat primi libri fermo non she nus

DICENDI RATIONED LIB. lb 101 usa ScæuoIæftudqs,reIiqulIibn' ^^(»'oAo^jaizhabentjUt foy^ uic ioculatoriae difputatloni, fenem ilium, ut noras, intereffe ’'’e nolut Vides Frofli confilium, uides cofeflamrationem, •^oscum ciufmodi noftris adolefcentulis indicamus,putant ho .^*nes,non maxime periti rerum,à nobis iftafingigt;autorem uc r ^0 nihil tale cogicafle, cum came aut in alfjslocis idem ipfe con Weaturjaut idem prope in omnibus retinean Nihil putandum ^‘itemerefadum efle, quod concinnitatem amp;nbsp;clegantiam ha ‘’^iquodcpab optimisnaturis eft profedum » Sed rerum non ^'na imitatio eft, altera enim latct, qualis eft in libro primo ilia 10 acaeuolxabitio:altcraapertaeft,uteodem in libro fub platano ‘Ueconfeffus. Atillain primo libro quercus Mariana, etiam ^eodeinPhædroeftdetra(fta,idquod apparet exraptu OrP ucnitn difti'mulata eft æmulatio» Saepenumero etiam return cÔtrariarum eft imitatio,ut in Gorgia Socrates,^ in Phae ly «to Oratoribys omnia detrahit, at Craflus in ilia difputatione •nfinitamimmcniamt^ matcriam tribuit cloquentiæ, Gorgias •nie t(reprofitetur,quæ Cralfusàfcrcmouct,amp; arrogat Ora-ton» Hxc diflîmihum return imitatio ßgnificari uidetur inP tiofermonis,côûdctur enim fub platanoftedCraftus puluinos j, popofctt,quos Socrates cum Phædro non habuit» Plato etiam Gorgiæ^atc^ cæterisSophiftis ornamenta dicendi concedit,ac hpientiam aufert.In Crafto autem Cicero S^ humanitatem,ÖC gfauihtem,amp; orationiscopiarn oftendit. Hgc de confiliorum notatione^fequiturfidio rprum,quæfcliciusadhibetureum ,y quemadmodum ea ufi fint homines in dicendo perfcefti intelle xerimus.SedaIia poetarum cft,aliauero oratorum,Poeticauc ro funt, Extindum Nymphae crudeli funere Daphnim FkbantjUos coryb teftes amp;; flumina nymphis :

Cum complexa fui corpus miferabik nati, Atœ dcos ate^ adra uocat cr udeUa mater »

Totus ille locus fidïone eft politus,amp; aperte falfà quç dicun tur à Mopfo,fed apud Menalcam dicit,qui tjfdem ornamcnris f deledatur, Uccp minus fclix eft m codem artificio, fed in con* traria re,

Sub pedibusqj uidet nubes amp;nbsp;iydera Daphnes* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Eandem rationemhicinrela ta,qiiam alter intriftieftfecu lt;• tus,fed utriufcp ma commenticia cft,amp; ad deledationem com parata. Oratorem ita fingere oportet, ut mendact] nulla appa reat fignificatio, ut uel ad excufandum fadat quod dicitur,ut, Quintius porró iftum pofte fecere uidebat, debere inteUige^ bat: mentiri quia caula cur mentiretur non erat, non putabat: *f uel ad criminandum,ut qui hunc in fummas anguftias addu^ dumputaret,uteumfuis conditionibusinipfo articulotcrn^ poris aftringeret, aftem iefc negat daturum ♦ tam uerifimile U' trunqj uidetur,ut quafi cognitum,exploratum,confcftumcp ui deatur« Non hxc oratorcs ex reis cognoicut, fed de fuo adduC »o uerumita utrcicaufaatcp ueritaspatiatur. Scdaliæpra’tcrca multx caiifæ funt,quamobrem fidis utendum fit.Enam illa co mentida funt, in quibus tacitas cogitationes aduerfariorum quafi ab eorum oreaccipimus, qux ratio multum ualet adlio-' minum mores exprimendos: eiufmodi illud eft,QuidadhaC V Neuius ^ Ridet fcilicet noftram amentiam,qui in uita fua ratio nemfummiofRdj delïderemus,amp;inftitutabonorö nirorum. requiramus.Qind mihi ,inquit, cum ifta fumma fandimonia ac diligentia y Viderinx inquit ifta officia uiri boni. de me ifta confîderent,non quid habeâ,iêd quibus rebus inuencrim qug' tant. S^ quemadmodunatus, ^ quo pa et o cducatuslim,me^.

^tmoetus eftdefcnrra,mulro facilius dïuitem quampatrem .*^’*‘3s6eripofle»Vide quodnee^ ftultifTimusnecpimpuden tilumiisdcfefeconfiteretur,hoc tarnen oratione quafi extor-9uetur:fed tarnen quiaincredibilcuidetur, folent occupattun eulx add^uteodem in Ioco:hæc ilk fi uerbis non audet,re quiquot; « dem palam loquitur.Quanquam hæc etiam ad Mcthodos,fed 9^1'3fida funt,adhunc locum proprie fpedant .Nune de figu ’^'sagamus, qua quoniam aliam praceptionem habent, aliam uerotradationem,etiam cumobkruata funt ab Oratorein felcnaadhibita,imitationemadiuuant. Inarteenimnudiilli ’• ^q^ fimpltces colores proponuntur, in fcribendo uariam tra-™tioncmjamp; inter k muluplicem mixtionem habent. Nam ut de unailladicam,inqua paria paribusreferuntur, amp;fimiliafi-milibus.ói: contraria contrartjs: in arte unumaliquod adiungi turexemplum,at Oratores non unam rationem tenent, Hïc cö wt traria contrarijs redduntur, Plus huius inopia poffit ad miferi-cordiam,quam illius opesad crudelitatem, Hïc paria paribus, NÓabhominealicno, neep ab aliquo calumniatorc, atep im-probo,fcd ab Equité Romano,propinquo amp;nbsp;neceffano fuo,tri busenim propoGtis tria fubiedarefpondent,Hïc oia triaGmul ^^ mifcentur,Etenim G ueritate amicicia,fide focietas, pietate pro pinquitas colitiir: necefle eft is qui amicum, focium, affinem, famaac fortunis fpoliarc conatus eft,uanum k èC perGdiofum amp;impium elkfateatur, Vna circundudione trium membro-mm omma complexus eff,paria,GmiIi3,cótraria, Principium *» enim periodi multa incifa unico membro continet,praecurren tium2lt; confequentium rerum, amp;nbsp;propè par eft rerum multi-tudineduobusinkquentibus, Alterum membrum ubi con-tierGo incipit Gmilia habet,nempe illa quæ uocanturaut a-v^v^ j'dSjaut mwri/^tftjaimcumjfociumjaffinemjquaefimiliafunt ar midciar,

miciciæ,focietati,propinquitati.T ertium contraria adfett c^n fequentium,üt uanus,pcrfidus,impius, qux opponuntur p*^^ tati,fidci,ucrit3ti. Haec cum annotata in aliquo praeßantifct*' ptorc funt.faciliusimitando exprimuntur,quanta nobis foue' f niripoflunt, Quarefuadeoutin eiufmodi propofitis exert plis adolefccntes exerceantur. Nos antea tak aliquid fecuti mus,ubi de natura egimus, fed tamê aliquid commutauirtUS, quod turn fieri debet, cum res aut requirit aut permittit» Et2' nimfi officium can'tate,diligentia commcndatione,apptoba' gt;• tio exiftimatione, copia cxemplis bonorum gignitur, neceue eft in ea Repubmeep inofficiofos,necß négligentes, ncqjttpii' gnantes,nccp paucos effe qui exacuantur ad res pr^ebras, W neuolentiad» Iaudationes,fi autoritates, ft exempla non define Sedquaratione unum j^S/x« multiplicirationeinformeiur,»

Varia cnim hæc præceptio cft,amp;intcgram aliquam ^^P^®^ tâmepà caeteris (ufeepti operis pàrtem requirit. NuncdeMc' thodis,quas Hermogencs copiofiusquàm caeteri, quorum £ju* »0 dem feripta extant,tradidit, fçd in alia dodrina, amp;nbsp;aliter quart nos » Craflus indicat tantum, uerum non explanat exempt» deinde methodos conformationibus mifeet, quemadmodurt etiam nos paulo ante, fed cum de imitatione praecipitur, Kor fimfuntcollocandæ.Necp iamde tripartita illarationcioquiquot; if mur, qua artes SC difeiplinae traduntur» Sunt cnim iHæ t’’'««' lAOKfn^ i^ Ttj(('/X9« iJA^o/ot ut tw«hvlt;ri!,iK (ruuSzert! (iüCirvsX' cri?,ut J^icut^a-tç^ qug aut ad genus aut ad definitionem rei fokt adhiberi.quan^ etiâ hinc maxima uis ad amplificadum accer fitur,VerüdeilIisloquimur,quaefingulistum quæftionibus, turn conuerfiombus/um fernen tijs applicâtur,u£ narratio nm'

DICEN D I RATTONE LtP.' if »^ gt;terabfcp anumptionejitdigeftio reprehenfionis amp;nbsp;confirm Wationis, ügnificaiio rerum aut obfcura aut apma.adiunctio, ®fO’pofino,cómoratio,feparatio,oidmis c0feruatio,ciufdent nbsp;nbsp;'

«ommutatio fine inucr(ïo,dcclinatio,pra:tcrino,affeduum fi-' gp^catio quae fît oratiôc,ur optarc,iurare,admirari,frafd,Grç^ gt;nbsp;” uoeât «cfthrutru/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TrpoirÂH^I^iüH^TKfip rwif WTi^o-mp

^''’^i^^iiTTKrHiiMi/fili nvstKÙf »(gK «■^aKcth/Tffeü!, tmavifff^urt '^^^^l^^gt;filu/^t'atit.aifbùt'i^tiK«‘4-tPiCru^sy Ttà Tiftt't Mccs^tlt;pfngt; tIm '^^‘i'A^as^o^jj}^^^lu).,o^iuii,3«üiJUCoriJtiif^ofyluj»tAoramoi)(ex^ uatio tantam uim habet,ut praeceptis tradi non exade poffint, ,* imieniri nifi ab optima natur a,nocari tarnen in alrjs à me^ Diocriingenio poflint.t7r/lt;rv^«'JL/i/ appofîtionem uoco,qu3c dignitatem rebus addit,amp; uitia tolkt in compofirione.InTu^ ^’nis qugftionibusCichae utitur conucrfionc,Etcum om dium artium quae ad redam iriam pertincrent,ratio amp;nbsp;difcipli »# da ftudio fapientiæ,quæ philofophia dicitur,contineretur,hoc wihi latinis literis illuftrandum putaui : hæc continuatio quia ^gt;S*f eft.atqj fubito définit,quod uitia eft in oratione, emen oatur id t7r«rvy{r^« quae contrariam cireSdudionem habet, prcuifcilicetprincipio, 6C conuerfionelongiore, ut,non quia *• philofophia Graecis amp;nbsp;literis SC didionibus percipi non pop fit.fed meum Temper iudicium fuit, omnianoftros autinue' difle per fc fapientius quam Grecos, aut accepta ab illis fccifle tneliora,quaequidem digna ftatuiflent,inquibusclaborarent: bac rationc ex coniundionc utriufqj aequabilis fada eft com- xj pofitio,amp; Tublatum uitium 6C comparata dignitas»Eius etiam generis ilia eft,Itac^ te hocobfecrat C, Aquik, ut quam exifti* mationern, quam honeftatê in iudicium tuum prope ada iam «täte decuruc^ attulit,cam liceat ei fecum ex hoc loco auferre» unico membro clauditur,itaej anneditur, neis, de cuius offi-«

CIO nemo unquam dubitam't, fexageßmo denied annodedcc^ re macula turpidimâcp ignommia notetur, E^r/fttfr^fz uoco,lt;“ tn uno loco multa uerba fenrennæq^ muliæ confumuntur,^ amplificandum, admouendum acrïus animorum fenfus»^ f prêter alia illudctiam in bac obferuandum eft,quod qui artiji' ciofc feribunt, retinent membrorum acquabilitatcm, ut in ü« lt;x^gerarionc»nico ne ad Prçtorem ire conuenir,continuo ne Herum fuit poftulare, ut ex edido bona pofli'dere liceret,ad* bate extrema amp;nbsp;inimiciftima iura tarn cupide decurrebas,uni' M bi nihil in poftcrum quod grauius atep crudelius facere po»ö referuares ^ tres fententiae funt unius rei,fcquuntiir tres ahx,id quod ex uerborum diftindione intelligitur,nam quid homini poteft turpius, quid uero miferius autacerbius ufouenire^ quod tantum euenirc dedecus^quas tanta calamitasinuemri ■r poteft ^ infequitur etiam tripartita comparatio, cuius parteX' trema tria habet,Cuius uerobona uenierunt, cuius non mO' do illæ ampliflîmæ fortune,fed etiam nidus ueftitufep necefTa* riusfub prçcone cum dedecorc fubiedus eft. Etiam ilia con* cIuGo efttnum partium. Ergo hercule cuius bona ex edido »0 poffidentur amp;c. Vtilisefthæcratio,utneinfinitaarsfit,neue memoria incerta fluduet. Eft enim illudin primisuidendum, iitcum fieri poteft certus retineaturin omnibus numerus. Et ut in partiendo fic etiam in cloquendo tema funt egteris gratio ra.Sed aliquando neceflitas bina ,aut etiam quatema, amp;nbsp;am' ar plius parit, fnbacorauone temaplgruntprennet,aliquando in binis confiftit,raro hos terminos excedit. Habet hare res tan tam uim, ut fine ea magna pars artifieq uioletur « Ac facile ex iftis intelligitur que ratio fit ueftigandi atep affignandi egteras meihodoSjquasquia explanarehicnon potui,fansefteduxi quoquo modo enumerate« Reftat numerus in mutando,de

ßlCENDI-RAT-JÓ NÉ LIB. If- lor J}uoaht«didumeft,fedannotandum eft in co querninu6i'* inur,quamine uiciflitudincm habcat amp;quomodo colloce«' tur,amp;: in quibus rebus applicari foleat. (amigitur ad ca accéda mus quae in ocercitatione reftanr/atis enim muka de imitando praecepimus» Commentatfonem etiam diximusincxercendof «dhibcndani e(rc,amp; ftilum amp;nbsp;declamationem. Commentatio non uoco,cum propofito a' magiftro argumente,fpacioqj co^ g'tandidifcipuIisconccfTojfinguli deinde ad magiftrum reuer tunt, Si quod meditaci funt pronun cianu CS uero illud fit fcri «Udo,ft: fcriptae rei ex ipfa charta fit emendatio, id ftilum no-' » mmantatc^ hçc duo uiam ad declamandum patefeciunt, quae turn mcditaiione turn faiptione perficitur» Materia horum

^^’ 9T€^gt; 3tit grçca latine conuerlâ ♦ Poetarum enim «triciosuerfusdinoluerejauteadem lingua optimu aliquetn ^ptorem aiqs uerbis interprctari,non fruduofum eft,nifi tan /lt; ^ comparata orationis copia,amp; confirmato iudicio. Citius ^oncedam, ut cum deterioribus contendant, amp;nbsp;detrado filo ®do habitu,ornatum illis afferantSed in uertendo feripta lin Suæ alichae,uitanda eft letuitus nihil commutandi.Tranlbtio enim permultg tales funt, ut in alio fermone fint quotidia? a# Ç.m alio non reopianturÄ formg fententia^ eiufmodi funt, gt;maneant,barbariafub ftilum irrepat» nc^cadem compo' Oiiacm numerus,eadem membrorum confcaitio poteft fae ka nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^’'^ ^°” eadem reponenda, fed paria amp;nbsp;fimi-'

tim ^æ^,^°”’ ^tlt;P db fuerunt quae funt mutata ♦ Percur-- î^ de '’*’^^’^®ff’Propcomnia quafimt exercitationis, etiam Pro^ *^^ diximus, rdiquS igitur eft, ut ad hnius libri fine dixi '^^^^ ^^ nouem ilia redeamus,06 quoniam de natura mei^^^ k^^ f^^t^one puerili,amp; fubtili ratione artis, amp;nbsp;de ona breuiter qua dixi arte maxime ftabâiri,quçdâ etiam

amp; fermone quotîdiàno:quatnor adhuc rcltquafunr,lediofd' licet fid philofophiae cognitio, dC memoria ÔCftudiorum con tinuatio, de qfJibus pauca funt hoc in loco praecipienda » Sd priulqiiam ad leAionem fcriptorum uagam, amp;nbsp;celerem uena f tur, prius prgcepta dicendi cognofcedalnnt,amp;f diligentiflîmc ille explicandus intelligendusc^ qui ad imitandum proponide bet Sed hicinuidiofaill3qnaeftiooritur,quifnampotifirimiim Ct legend us,quam nos in hac breuitate omittemus,faltcm fe* tentiam nortram explicabimus ♦ Sic enim ftatuo in Cicerone M amp;nbsp;in Vergilio apud Latinos, apud Giaecos in Demofthené a^ Platone,amp; Homero ac Hefiodo puerilem inftitutioneni efle inchoandamjiosq? fobs öd ad inteUigendum 6dad imitao dum proponendos efle,caeteros adiungendos prudenter, cum tempus eft öd res ftudiacg requirunt. Qui aliter fentiunt, cos «r tolerandosexiftimarem, nih magnam pernicicminlitcrasini^ portarent. Aut enim peruerfe iudicando, aut fuoriim fcripto^ rum amore, ab optimis dehortantur, Öd acumen animi hebe^ tant.Nam ilIudconcedendumeft,amHiflè nos eloqucntiam, ideocpconquirendamcffeillam apud uetercs,eósq? qui inter to hos prgftantnosß quam laudem feribendo retinere uolumus, cam utilitate reram comparare debemus Sdipfa didionc taquot; lem, ur pudorem côlèruemus,utquam diu nortrismeliora ex-tant,canortris non portponamus ,priuatim tarnen quantum polKimus aut fuperiores aut pares eflecontendamus* Inledio ar neetiam illud obferuandum eft, ut ad certos fines quælegunquot; tur référant liront (imiliaconferantur,ut nouaôdante non leda notcntur,uc confirmetur memoria congercndo,utà mehorf bus Ôd ad rem penmen tibus or do progrertusc^ fiat,ut ea infer inoneufurpentur,quibusornetur,itautpermaneatnatiuusSi dodus « Ver um aut nonftatim loquendum eft,aut loquen*-

Alm cum optimis,quorum fcripta legimus.audiuimus cxplv« ^ijhabemüsqj diifoluta» Sed illud continuo fimul ac in dpi-» Jurproponendumeft, ci qui præftarc uolet omnia, quæ ip^ •uni fapientiae Rudium profitetur eße cognofcenda » Quare differêda ultra fextum annum pueriliscducatio cft,necp wartibustradendis plura pertradandafunt, quam ea qua ad *gt;8 intelligendas funt neceflaria : uitanda in his obfcuritas,uP ^andf qujftioncs aduerfarip,quidam etiam differéda» Sed quo «ebeant artes ordinc amp;nbsp;qua ratione tradi,cxplicabimus in eo Ugt;

qui eft deinftitutione ftudiorum, quem Scholarchis no^ ,o ‘Wsineboatum informatumep exhibui.Nunc illud folum oblt; Jgt;nenduincft,inanem effe lingue foIutioncm,8C uerboij^ uolu biiitatcm abfep rcrurn cognitione,q uæ cum reâeatep ordinc inftituitur per aetatem hominis ,ab uno comode poteft abfoP uüVt hoc probater uerS eße Cicero, cum uideret eßTe ad fum j ƒ •’’ïmlaudem neceflarium,tresillosprgclarosde oratorelibros fdidit,amp; de cadem re cum in alqs locis,tum in oratore quê migt;!

ad Bratum,copiofc dilputat, Vcrû hoc eft in hac re incont ®^i,q^ poft maximos labores c3 ad ufum peruentum cft,ne' gliganturplerunq? ftudiapriftina,atcp omiftainnegoerfsnon ^^ ïecolantur,non continuentur,necg interuallo interiedo repe^ tantw. Extremæ uires atq; maxima ufu comparantur, fed hic •pfe non folum fuftentatur,uerum etiam augetur cofirmaturep ftudiorum continuatione» ExpofuibreuiterFroflï optatißl ’Bequæcaufæfint amifTçdicendi fcientix,8Cquomodo cadem ^j aliquando recuperari poffitexpEcautSed omnis ratio atep uis •uillapyerilieducatione fitaeft, in quafumma magiftrorum opuseft diligentia,fide,prudentia,conftantia,ad qug cum ufus accedit, cum perpetuantur cum state ftudia, non poteft non conficiinoptitnis naiuns quod ipedamus,ut cS eloquentia fa*

picntfac quoiÇ ftudnim percolatur. Qtiamobrcm ucheW ^^ Iltens gratulor de Senatus noftn' beneuolcntia» amp;nbsp;libéraW » qui quonia locum nobis ampliflîmû atq; aptiflïmS ‘;^^S J quonia decreuit ex Rep.cflê,ut coeant fcholc, ut diftingi’^ ^^ ordinibuSjUtadfingulas tribus magiftriSlt;gubematorö iungantur,^ quonia noftroi^ ciuium liberis non ‘^^®^’’H’^ nioR? comoditates,fi in i!Iis uoluntas 0^ amor,fl in nobis a gentia et fides amp;nbsp;iudiciS fuerit,fpcro breui fore,utex baf dufmodi prodeant, qui magnâ uim ad engendam iam io^ ^ tam religione funt allaturi. Nihil tam facile uiciatur $ P^^ , rS amp;nbsp;adolcfccntu indoles.quae faepenumero cum unam ab^ maculam fufeepit, tota folet labefadari* Flexibiles eo82 ann^ funt in oêm partem, ÖC quocSCß inclinant co eeleriter raptui*, fine uoluptates fpedcnt,fiue uirtutesJtac^ præclare mihi dçr^ V bus mortaliG mereri uidentur,qui fe adolefcentiae informano dcdunt:cui labori tametß propria mercesnegaturnoftra ƒ tenoftnsep moribus, tn maxime atq^fandiffimx rei confc«® tiam parit.Tibi uero mi Froffi eo hæc mitto, qj eredam te eflè cum paucis qui hoc tépore fapiant,qui literas amenf’Q^‘ vgt; boranti religioni libenter confulSt,amp; quomodo confuli pon» uident,in quibusfinonidconfequipoffijmusquoduolumift tarnen acquiefcamus noftro defiderio,dum quod optamus,^ corum ambitione amp;fceleribusimpeditur,qui iHudipfumut tucrentur amp;nbsp;amplificarent,funtc0ftituth Spero etiamaliquafl H do fore ut Deus piorum ftudioforumep uirorum gemitus ex-*

audiat, ut iliac ipfac lachrymac, quas litcris, quas Ecekfiae, qua^ paci præftamus,tandem in corum caput eft ufaeappareant,lt;wf ut fuas cupiditates cxplcant ^quid Deus, quid hominö neceiu' ©tes requirant,nolunt animaduertere»